*Szczegółowe informacje zostały opisane w nocie 54 oraz w nocie 56.

Dla celów ustalenia podstawowych wielkości w EUR zastosowanych w wybranych danych finansowych przyjęto następujące kursy:

·   dla pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej – kurs średni NBP z dnia 31.12.2020 r.: 1 EUR = 4,6148 PLN oraz kurs średni NBP z dnia 31.12.2019 r.: 1 EUR = 4,2585 PLN

·   dla pozycji rachunku zysków i strat na 31.12.2020 r. – kurs wyliczony jako średnia z kursów NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2020 r.: 1 EUR = 4,4742 PLN; na 31.12.2019 r. - kurs wyliczony jako średnia z kursów NBP, obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca 2019 r.: 1 EUR = 4,3018 PLN.

Na dzień 31.12.2020 r. wartości bilansowe denominowane w walutach obcych przeliczone zostały na PLN zgodnie z tabelą nr 255/A/NBP/2020 z dnia 31.12.2020 r.

I.     Rachunek zysków i strat. 6

II.   Sprawozdanie z całkowitych dochodów.. 7

III. Sprawozdanie z sytuacji finansowej 8

IV. Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym... 9

V.   Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych.. 10

VI. Noty objaśniające do sprawozdania finansowego.. 11

1.       Informacja ogólna o emitencie  11

2.       Zasady sporządzania sprawozdania finansowego   11

3.       Zarządzanie ryzykiem    51

4.       Zarządzanie kapitałem    81

5.       Wynik z tytułu odsetek  85

6.       Wynik z tytułu prowizji 86

7.       Przychody z tytułu dywidend   86

8.       Wynik handlowy i rewaluacja  87

9.       Wynik na pozostałych instrumentach finansowych   87

10.     Pozostałe przychody operacyjne  87

11.     Odpisy netto z tytułu utraty wartości należności kredytowych   88

12.     Koszty pracownicze  88

13.     Koszty działania  89

14.     Pozostałe koszty operacyjne  90

15.     Obciążenie z tytułu podatku dochodowego   90

16.     Zysk na akcję  91

17.     Gotówka i operacje z bankami centralnymi 91

18.     Należności od banków   91

19.     Aktywa, zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu   93

20.     Pochodne instrumenty zabezpieczające  94

21.     Należności od klientów   95

22.     Informacje o sekurytyzacji aktywów   101

23.     Inwestycyjne aktywa finansowe  102

24.     Inwestycje w podmioty zależne i stowarzyszone  103

25.     Wartości niematerialne  107

26.     Wartość firmy  108

27.     Rzeczowy majątek trwały  111

28.     Aktywa z tytułu praw do użytkowania  113

29.     Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego netto   115

30.     Aktywa zaklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży  117

31.     Pozostałe aktywa  117

32.     Zobowiązania wobec banków   117

33.     Zobowiązania wobec klientów   118

34.     Zobowiązania podporządkowane  119

35.     Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych   119

36.     Rezerwy na zobowiązania pozabilansowe obarczone ryzykiem kredytowym    120

37.     Pozostałe rezerwy  120

38.     Pozostałe zobowiązania  121

39.     Kapitał akcyjny  122

40.     Pozostałe kapitały  123

41.     Kapitał z aktualizacji wyceny  124

42.     Rachunkowość zabezpieczeń   125

43.     Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i odsprzedaży  130

44.     Kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych   131

45.     Wartość godziwa  134

46.     Zobowiązania warunkowe  138

47.     Aktywa i zobowiązania stanowiące zabezpieczenie  144

48.     Informacje dotyczące leasingu   144

49.     Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych–informacja dodatkowa  146

50.     Podmioty powiązane  146

51.     Nabycia, sprzedaże i likwidacje podmiotów zależnych i stowarzyszonych   150

52.     Świadczenia na rzecz pracowników   150

53.     Program motywacyjny w formie akcji 152

54.     Dywidenda na akcję  154

55.     Sprawozdawczość według segmentów działalności 155

56.     Zdarzenia, które wystąpiły po dacie zakończenia okresu sprawozdawczego   155

      I.             Rachunek zysków i strat

   II.            Sprawozdanie z całkowitych dochodów

III.            Sprawozdanie z sytuacji finansowej

IV.            Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym

^* szczegóły opisane zostały w nocie 39

  V.            Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych

Informacje dotyczące zobowiązań wynikających z działalności finansowej w zakresie kredytów i pożyczek otrzymanych, zobowiązań podporządkowanych oraz emisji dłużnych papierów wartościowych przedstawiono odpowiednio w notach: 32- 35.

VI.            Noty objaśniające do sprawozdania finansowego

1.    Informacja ogólna o emitencie

Bank działa pod nazwą Santander Bank Polska S.A. z siedzibą w Polsce, 00-854 Warszawa, al. Jana Pawła II 17, pod nr KRS 0000008723, NIP 896-000-56-73, REGON 930041341.

W dniu 7 września 2018 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu, VI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego wpisał do rejestru przedsiębiorców zmiany Statutu Banku skutkujące m.in. zmianą nazwy Banku z  dotychczasowej Bank Zachodni WBK S.A. na Santander Bank Polska S.A.

Jednostką dominującą najniższego i najwyższego szczebla dla Santander Bank Polska S.A. jest Banco Santander S.A. z  siedzibą w Santander w Hiszpanii.

Santander Bank Polska S.A. oferuje szeroki zakres usług bankowych w obrocie krajowym i na międzybankowych rynkach zagranicznych, dla osób fizycznych i prawnych. Dodatkowo prowadzi również usługi:

·   pośrednictwa obrotu papierami wartościowymi,

·   leasingu,      

·   faktoringu,

·   zarządzania aktywami/funduszami,

·   dystrybucji usług ubezpieczeniowych,

·   handlu akcjami i udziałami spółek prawa handlowego,

·   działalności maklerskiej.

2.    Zasady sporządzania sprawozdania finansowego

2.1. Oświadczenie o zgodności

Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Santander Bank Polska S.A. zostało sporządzone zgodnie ze stosowanymi w  sposób ciągły Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi przez Unię Europejską według stanu w dniu 31 grudnia 2020 roku, a w zakresie nieuregulowanym powyższymi standardami– zgodnie z wymogami ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (tekst jednolity Dz.U. z 2020, poz. 568) i wydanymi na jej podstawie przepisami wykonawczymi, a także wymogami wobec emitentów papierów wartościowych dopuszczonych lub będących przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie do obrotu na rynku oficjalnych notowań giełdowych określonymi w ustawie z  dnia 29 lipca 2005 roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.

Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone do publikacji przez Zarząd Santander Bank Polska S.A. w dniu 22 lutego 2021 roku.

2.2. Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do standardów lub interpretacji, które mogą mieć zastosowanie w Santander Bank Polska S.A., a nie są jeszcze obowiązujące i nie zostały wcześniej wprowadzone

* Nowe standardy oraz zmiany do istniejących standardów wydane przez RMSR, ale jeszcze niezatwierdzone do stosowania w UE.        

** Wpływ reformy IBOR został zaprezentowany w punkcie Reforma indeksów stóp procentowych (Interest Rate Benchmark reform).

2.3. Standardy i interpretacje oraz zmiany do standardów lub interpretacji, które zostały po raz pierwszy zastosowane w roku obrotowym 2020

2.4. Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności gospodarczej przez Santander Bank Polska S.A. w dającej się przewidzieć przyszłości, tj. przez okres co najmniej 12 miesięcy od dnia, na który sporządzono niniejsze sprawozdanie finansowe.

Zarząd w swojej ocenie rozważył m. in. wpływ pandemii COVID-19 i ustalił, że wpływa ona na wycenę aktywów oraz szacowane przyszłe wyniki, ale nie powoduje istotnej niepewności w zakresie zdolności jednostki do kontynuacji działalności.

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w złotych polskich, w zaokrągleniu do tysiąca złotych.

Santander Bank Polska S.A. sporządził sprawozdanie finansowe zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi do stosowania w Unii Europejskiej, zgodnie z zasadami wyceny bilansowej wskazanymi poniżej:

Santander Bank Polska S.A. zastosował analogiczne zasady rachunkowości, jak przy sporządzaniu sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2019 roku, zmiany wynikające z nowo zastosowanych standardów opisano w punkcie 2.3.

2.5. Zastosowanie szacunków

Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga od kierownictwa dokonania subiektywnych ocen, estymacji i przyjęcia założeń, które wpływają na stosowane zasady rachunkowości oraz na prezentowane kwoty aktywów i zobowiązań oraz przychodów i kosztów.

Szacunki i założenia dokonywane są w oparciu o dostępne dane historyczne oraz szereg innych czynników, które są uważane za właściwe w danych warunkach. Wyniki tworzą podstawę do dokonywania szacunków odnośnie wartości bilansowych aktywów i zobowiązań, których nie da się określić w jednoznaczny sposób na podstawie innych źródeł.

Szacunki i założenia podlegają bieżącym przeglądom. Zmiany w szacunkach są rozpoznawane w okresie, w którym je dokonano pod warunkiem, że dotyczyły one tylko tego okresu lub w okresie, w którym je dokonano i okresach przyszłych, jeśli wpływają one zarówno na bieżący jak i przyszłe okresy.

Najistotniejsze szacunki dokonywane przez Santander Bank Polska S.A.

Najistotniejsze szacunki i oceny obejmują:

·   Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

·   Wartość godziwą instrumentów finansowych

·   Szacunki dotyczące spraw spornych

·   Szacunki dotyczące rezerw portfelowych na ryzyko związane ze kredytami hipotecznymi w walutach obcych

·   Szacunki dotyczące zwrotów prowizji z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe aktywów finansowych z uwzględnieniem sytuacji wynikającej z  COVID- 19

Podejście MSSF 9 do szacowania odpisów z tytułu strat kredytowych bazuje na wyznaczaniu oczekiwanych strat kredytowych (expected credit loss ECL). Odpisy z tytułu ECL odzwierciedlają nieobciążoną i ważoną prawdopodobieństwem kwotę, którą ustala się, oceniając szereg możliwych wyników, wartość pieniądza w czasie oraz racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań na dzień sprawozdawczy, dotyczące przeszłych zdarzeń, obecnych warunków i prognoz dotyczących przyszłych warunków gospodarczych. Odpisy z tytułu ECL są mierzone w kwocie równej ECL w horyzoncie 12-miesięcznym albo ECL w horyzoncie pozostałego czasu życia instrumentu jeżeli zidentyfikowano dla nich istotny wzrost ryzyka kredytowego od momentu rozpoznania. W związku z powyższym model ECL wymaga dokonania szeregu ocen i szacunków elementów obarczonych niepewnością, w szczególności w zakresie:

·   pomiaru ECL w horyzoncie 12 miesięcznym albo pozostałego czasu życia instrumentu,

·   określenia, kiedy następuje zdarzenie istotnego wzrostu ryzyka kredytowego,

·   określenia przyszłych zdarzeń (forward looking) oraz ich prawdopodobieństwa, które są odzwierciedlone w  oszacowaniu ECL.

W rezultacie odpisy z tytułu ECL są szacowane z wykorzystaniem złożonego modelu stworzonego z wykorzystaniem wielu informacji i wielu technik statystycznych. Struktura modeli wykorzystywanych w celu oszacowania ECL uwzględnia modele dla następujących parametrów:

·   PD - Probability of Default, tj. Szacunek prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w danym horyzoncie czasowym (12-miesięcznym lub na całe życie);

·   LGD - Loss Given Default, tj. część ekspozycji, która nie zostałaby odzyskana w przypadku zmaterializowania się zdarzenia niewykonania zobowiązania;

·   EAD – Exposure at Default, tj. oczekiwana wielkość ekspozycji w przypadku zmaterializowana się zdarzenia niewykonania zobowiązania w horyzoncie 12-miesięcy lub całego okresu życia.

Zmiany w powyższych szacunkach i strukturze modeli mogą mieć istotny wpływ na poziom odpisów z tytułu ECL. MSSF 9 uzależnia sposób rozpoznawania strat oczekiwanych w zależności od zmiany poziomu ryzyka, który nastąpił od momentu rozpoznania ekspozycji. Standard wprowadził trzy podstawowe etapy/koszyki rozpoznawania strat oczekiwanych:

·   Koszyk 1 – w którym są klasyfikowane ekspozycje dla których od momentu rozpoznania nie nastąpiły istotne zmiany ryzyka rozumiane, jako wzrost prawdopodobieństwa przeklasyfikowania do portfela z utratą wartości (Koszyk 3). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy.

·   Koszyk 2 – w którym są klasyfikowane ekspozycje, dla których od momentu rozpoznania nastąpił istotny wzrost ryzyka, ale jeszcze nie uprawdopodobniło się zdarzenie niewywiązania się z zobowiązania. Dla takich ekspozycji straty oczekiwane są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.

·   Koszyk 3 – w którym są klasyfikowane ekspozycje, dla których zmaterializowało się zdarzenia niewykonania zobowiązania (zaistniały przesłanki utraty wartości). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.

Dla celów oceny ECL w podejściu portfelowym, aktywa finansowe są grupowane według podobnych charakterystyk ryzyka kredytowego, które wskazują na zdolność dłużnika do spłaty całości zobowiązania zgodnie z warunkami umowy (np. na podstawie oceny ryzyka kredytowego stosowanego przez Santander Bank Polska S.A lub procesu oceniania według przyjętej skali z uwzględnieniem typu składnika aktywów, branży, położenia geograficznego, rodzaju zabezpieczenia, opóźnienia w spłacie i innych istotnych czynników). Wybrane cechy charakterystyczne są istotne z punktu widzenia oceny przyszłych przepływów pieniężnych dla grup takich aktywów, gdyż wskazują, jaka jest zdolność dłużników do spłaty wszystkich wymaganych kwot zgodnie z warunkami umowy dotyczącej składnika aktywów będącego przedmiotem oceny. Systemy klasyfikacji kredytowej zostały opracowane wewnętrznie i są stale ulepszane, np. poprzez zewnętrzną analizę wskaźnikową pozwalającą na lepsze zastosowanie wyżej wymienionych parametrów do oszacowania odpisu aktualizującego.

Wyliczenie ECL w podejściu indywidualnym odbywa się w oparciu o wyliczenie sumy ważonych prawdopodobieństwem odpisów aktualizujących obliczonych dla wszystkich możliwych scenariuszy odzysku w zależności od aktualnie realizowanej dla danego klienta strategii odzysku.  

Wyliczenie ECL w podejściu indywidualnym odbywa się w oparciu o wyliczenie sumy ważonych prawdopodobieństwem odpisów aktualizujących obliczonych dla wszystkich możliwych scenariuszy odzysku w zależności od aktualnie realizowanej dla danego klienta strategii odzysku.

W ramach analizy scenariuszowej wykorzystywane są przede wszystkim następujące strategie/scenariusze:

·   Odzysk z prowadzonej działalności operacyjnej / refinansowania / wsparcia kapitałowego;

·   Odzysk ze sprzedaży zabezpieczenia w trybie dobrowolnym;

·   Odzysk w procesie egzekucji;

·   Odzysk w ramach upadłości układowej / postępowania naprawczego / upadłości likwidacyjnej;

·   Odzysk w ramach przejęcia zadłużenia / aktywa / sprzedaży wierzytelności.

Ponadto dla ekspozycji klasyfikowanych, jako POCI (purchased or originated credit impaired) – czyli zakupionych lub powstałych składników aktywów finansowych, które w momencie początkowego ujęcia są dotknięte utratą wartości ze

względu na ryzyko kredytowe – oczekiwane straty są rozpoznane w horyzoncie pozostałego czasu życia. Do utworzenia takiego aktywa dochodzi w sytuacji rozpoznania aktywa z utratą wartości, a klasyfikacja POCI utrzymywana jest w całym okresie życia aktywa.

Aktywa kredytowe z utratą wartości

Aktywa kredytowe z utratą wartości są to aktywa z koszyka 3 lub POCI. Składnik aktywów finansowych lub grupa aktywów finansowych utraciły wartość wtedy i tylko wtedy, gdy istnieją obiektywne dowody utraty wartości wynikające z jednego lub więcej zdarzeń mających miejsce po początkowym ujęciu składnika aktywów, a zdarzenie (lub zdarzenia) powodujące utratę wartości ma wpływ na oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne wynikające ze składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych, których wiarygodne oszacowanie jest możliwe. Wskazanie pojedynczego zdarzenia, powodującego utratę wartości może nie być możliwe, utratę wartości może raczej spowodować złożony efekt kilku zdarzeń. Do obiektywnych dowodów utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów zalicza się uzyskane informacje dotyczące następujących zdarzeń:

·   znaczące trudności finansowe emitenta lub dłużnika;

·   niedotrzymanie warunków umowy,; np. opóźnienie w spłacie odsetek lub należności głównej powyżej 90 dni w kwocie przekraczającej próg istotności (500 zł dla w przypadku ekspozycji indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw oraz 3000 zł dla klientów biznesowych i korporacyjnych)

·   przyznanie dłużnikowi przez Santander Bank Polska S.A., ze względów ekonomicznych lub prawnych wynikających z  trudności finansowych dłużnika, udogodnienia, którego w innym wypadku Santander Bank Polska S.A. by nie udzielił, które spełniają kryteria:

(1)     Transakcje, które mają jakąkolwiek kwotę zaległości powyżej 90 dni,

(2)     Transakcje w okresie warunkowym (normalne pod obserwacją) poprzednio klasyfikowane jako niepracujące, które zostały zrefinansowane lub zrestrukturyzowane lub są przeterminowane o więcej niż 30 dni z powodu zaobserwowanych trudności finansowych klienta.

(3)     Transakcje, w ramach których zastosowano klauzule umowne powodujące odroczenie płatności poprzez karencję w spłacie kapitału przez okres dłuższy niż dwa lata.

(4)     Transakcje obejmujące umorzenie zobowiązań, okresy karencji w spłacie odsetek lub spłacane w ratach bez odsetek umownych.

(5)     W oparciu o pojawiające się prognozy makroekonomiczne Bank ocenia, że plany klienta i oparty o nie harmonogram są zagrożone.

(6)     Transakcje, w ramach których następuje przekroczenie akceptowalnego poziomu zmniejszenia zobowiązania dłużnika.

·   wysoce prawdopodobna upadłość dłużnika, postępowanie sanacyjne, układowe lub inna reorganizacja finansowa dłużnika;

·   zanik aktywnego rynku na dany składnik aktywów finansowych ze względu na trudności finansowe;

·   pozyskane informacje wskazują na możliwy do zmierzenia spadek oszacowanych przyszłych przepływów pieniężnych związanych z grupą aktywów finansowych od momentu początkowego ich ujęcia, mimo że nie można jeszcze ustalić spadku dotyczącego pojedynczego składnika grupy aktywów finansowych, w tym:

                         i.             negatywne zmiany dotyczące statusu płatności dłużnika w Santander Bank Polska S.A.,

                        ii.             krajowa lub lokalna sytuacja gospodarcza, która ma związek z niespłacaniem aktywów w Santander Bank Polska S.A.

·   ekspozycje objęte moratorium ustawowym tzw. Tarcza 4.0 ( Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym COVID-19)  – zastosowanie moratorium na podstawie deklaracji o utracie źródła dochodu.

W przypadku ekspozycji z utratą wartości (koszyk 3) istnieje możliwość przeklasyfikowania ekspozycji do koszyka 2 lub 1, gdy ustąpiły przesłanki powodujące klasyfikację do koszyka 3 (w szczególności nastąpiła poprawa sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorcy) oraz dodatkowo po upłynięciu okresu kwarantanny (prawidłowej obsługi rozumianej jako brak opóźnień w spłacie powyżej 30 dni), przy czym:

·   W przypadku ekspozycji klientów indywidualnych okres kwarantanny wynosi 6 miesięcy (z wyłączeniem okresu karencji dla moratoriów ustawowych i pozaustawowych).

·   W przypadku klientów małych i średnich przedsiębiorstw okres kwarantanny wynosi 6 miesięcy, dodatkowo dla części klientów wymagana jest ocena sytuacji finansowej i zdolności kredytowej klienta. Brak możliwości ponownej klasyfikacji do koszyka 1 lub 2 następuje jednak w przypadku identyfikacji: oszustwa, zaprzestania działalności, wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego/likwidacyjnego.

·   W przypadku klientów biznesowych i korporacyjnych okres kwarantanny wynosi 3 miesiące, wymagana jest również pozytywna ocena kondycji finansowej (Bank uznaje wszystkie pozostałe płatności za możliwe do odzyskania w terminie wynikającym z umowy). Brak możliwości powrotu do koszyka 1 lub 2 w przypadku identyfikacji oszustwa, zaprzestania prowadzenia działalności, wszczęcia postępowań prawnych: restrukturyzacyjnego, upadłościowego, likwidacyjnego.

·   Dodatkowo w przypadku podejmowania przez bank działań restrukturyzacyjnych i klasyfikacji Klienta do koszyka 3, przeklasyfikowanie do koszyka 2 następuje po co najmniej 12 miesiącach (licząc od późniejszej z dat: restrukturyzacji bądź przeklasyfikowania do portfela niepracującego) oraz gdy nie ma obaw co do spłaty całości zadłużenia zgodnie z  warunkami restrukturyzacji.

Nowa definicja niewykonania zobowiązania

Bank dostosował od stycznia 2021 roku zasady klasyfikacji ryzyka kredytowego do nowych regulacji: (a) Wytycznych Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA / GL / 2016/07)  w sprawie stosowania definicji niewykonania zobowiązania, oraz (b) rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju w sprawie progów istotności przeterminowanych zobowiązań kredytowych. Główne zmiany dotyczą metodologii obliczania dni przeterminowanych i  obejmują:

·   jednoczesną analizę dwóch progów istotności (bezwzględnego i względnego) - dni przeterminowania liczone są tylko w  przypadku przekroczenia obu progów istotności (bezwzględnego i względnego),

·   niższe wartości progu bezwzględnego w stosunku do obecnych: 400 zł vs. 500 zł dla klientów detalicznych i 2000 zł vs. 3000 zł dla klientów niedetalicznych,

·   dla dłużników niedetalicznych, obliczenie dni przeterminowania z uwzględnieniem łącznej ekspozycji dłużnika w Grupie Santander Bank Polska (z wyłączeniem Santander Consumer Bank).

Wdrożenie powyższych zmian wpływa na klasyfikację zaangażowań klientów do etapu 2 i 3, a tym samym na wartość utworzonej rezerwy.

Bank zdecydował się uwzględnić przewidywany wpływ wdrożenia nowej definicji niewykonania zobowiązania w postaci dodatkowej rezerwy zarządczej.

Istotny wzrost ryzyka kredytowego (SICR)

Jednym z kluczowych elementów MSSF 9 jest identyfikacja istotnego wzrostu ryzyka kredytowego decydującego o klasyfikacji do koszyka 2. Santander Bank Polska S.A. wypracował szczegółowe kryteria definicji istotnego wzrostu poziomu ryzyka bazujące na następujących głównych założeniach:

·   Jakościowych:

·   Objęcie klienta dedykowanymi strategiami monitoringu będącymi konsekwencją zidentyfikowania sygnałów wczesnego ostrzegania świadczących o istotnym wzroście ryzyka kredytowego

·   Działania restrukturyzacyjne związane z udzieleniem klientom udogodnień wymuszonych ich trudną sytuacją finansową

·   Opóźnienie w spłacie zgodnie z kryteriami standardu tj. 30 dni przeterminowania połączone z progiem materialności

·   Ilościowych:

·   Metoda bufora ryzyka bazująca na porównaniu krzywych prawdopodobieństwa niewypłacalności w horyzoncie aktualnego pozostałego czasu życia ekspozycji według oceny poziomu ryzyka na moment rozpoznania ekspozycji i na datę raportową. Bufor ryzyka ustalany jest, jako wartość względna dla każdej ekspozycji w oparciu o ocenę ryzyka wynikającą z modeli wewnętrznych i pozostałych parametrów ekspozycji wpływających na ocenę Banku, czy znaczący wzrost ryzyka mógł wystąpić w odniesieniu do momentu początkowego rozpoznania ekspozycji (parametry te biorą pod uwagę typy produktu, strukturę terminową jak również rentowność). Metodologia bufora ryzyka została przygotowana wewnętrznie i opiera się na informacjach zebranych w trakcie procesów decyzyjnego oraz ustalania transakcji.

·   Fakt objęcia działaniami pomocowymi związanymi z COVID-19 (z wyłączeniem ekspozycji objętych moratorium ustawowym Tarcza 4.0) nie powoduje automatycznego przeklasyfikowania do koszyka 2 lub koszyka 3. Dodatkowe

·   ryzyko klienta jest na bieżąco monitorowane. W ramach zarządzania ryzykiem kredytowym w obliczu pandemii COVID-19, raporty zarządcze i systemy wczesnego ostrzegania zostały rozbudowane, a najbardziej wrażliwe populacje zostały szczegółowo przeanalizowane.

·   W przypadku identyfikacji trwałych trudności finansowych klienta świadczących o wzroście ryzyka kredytowego, następuje przeklasyfikowanie do koszyka 2 (jest to odrębna przesłanka lub wykorzystuje się istniejące kryteria ilościowe i jakościowe).

·   Definiując trwałe trudności, bank porównuje poziom ryzyka przed pandemią z obecnym, biorąc pod uwagę zaległości, oraz dodatkowe przyznane środki pomocowe.

·   Dodatkowo długoterminowy wpływ pandemii COVID-19 w zakresie odpisów kalkulowanych metodą indywidualną, ze względu na specyfikę tego wyliczenia, znajduje odzwierciedlenie w indywidualnej analizie poprzez jednorazowe korekty pierwotnych (przed COVID) założeń. Korekty do założeń dotyczą: prawdopodobieństw realizacji scenariusza uzdrowienia, prawdopodobieństw realizacji przepływów operacyjnych oraz oczekiwanego odzysku ze sprzedaży zabezpieczeń rzeczowych.

·   W przypadku ekspozycji znajdujących się w koszyku 2 istnieje możliwość przeklasyfikowania do koszyka 1, bez dodatkowego okresu kwarantanny, wówczas gdy ustały przesłanki wskazujące na istotny wzrost ryzyka w odniesieniu do momentu początkowego ujęcia aktywa, tzn. gdy zachodzą równocześnie warunki: sytuacja klienta nie wymaga intensywnego monitoringu ze strony Banku, Bank nie prowadzi działań restrukturyzacyjnych wobec ekspozycji, ekspozycja nie posiada opóźnień w spłacie ponad 30 dni na istotną kwotę, brak karencji z tytułu Tarczy 4.0,  brak trwałych trudności oraz brak wzrostu ryzyka wg metody buforu ryzyka.

·   W przypadku wygasłych moratoriów Bank w dalszym ciągu stosuje definicję trwałych trudności. Kolejne środki pomocy w przypadku instrumentów zaklasyfikowanych jako restrukturyzacja są powodem klasyfikacji do koszyka 2.

Santander Bank Polska S.A. nie identyfikuje ekspozycji o niskim ryzyku kredytowym zgodnie z regułami wynikającymi z  standardu MSSF 9, który pozwala na rozpoznanie oczekiwanych 12-miesięcznych strat nawet przy znacznym wzroście ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia.

Pomiar ECL

Drugim kluczowym elementem MSSF 9 jest podejście do szacowania parametrów ryzyka. Santander Bank Polska S.A. na potrzeby szacowania odpisów z tytułu strat oczekiwanych wykorzystuje własne oszacowania parametrów ryzyka bazujące na modelach wewnętrznych. Oczekiwane straty kredytowe stanowią iloczyn indywidualnych dla każdej ekspozycji oszacowanych wartości parametrów w poszczególnych okresach (w zależności od koszyka w horyzoncie 12 miesięcy lub czasu życia) zdyskontowanych efektywną stopą procentową. Oszacowane parametry zgodnie z założeniami MSSF 9 podlegają korekcie z tytułu scenariuszy makroekonomicznych, w tym celu Bank określa czynniki wpływające na poszczególne klasy aktywów, aby oszacować odpowiednią ewolucję parametrów ryzyka. Bank wykorzystuje scenariusze opracowywane wewnętrznie, które podlegają aktualizacji w cyklu nie rzadszym niż półroczny. Modele i parametry stworzone na potrzeby MSSF 9 podlegają procesowi zarządzania modelami oraz podlegają kalibracji i walidacji.

Określenie przyszłych zdarzeń i ich prawdopodobieństwa

Przyszłe zdarzenia są odzwierciedlone zarówno w procesie szacowania strat z tytułu ECL jak i określenia istotnego wzrostu poziomu ryzyka kredytowego poprzez opracowanie odpowiednich scenariuszy makroekonomicznych, a następnie odzwierciedleniu ich w oszacowaniach parametrów dla każdego ze scenariusza. Finalna wartości parametrów jak i ECL powstaje, jako średnio ważona wartość parametrów ważona prawdopodobieństwem każdego ze scenariuszy. Bank wykorzystuje 3 rodzaje wewnętrznie przygotowywanych scenariuszy tzw. bazowy oraz dwa alternatywne, które odzwierciedlają prawdopodobne alternatywne warianty scenariusza bazowego, przy czym jeden jest określany, jako optymistyczny, a drugi pesymistyczny.

Aby uniknąć wykorzystywania danych o dużej zmienności, w przypadku których prognozy dotyczące przyszłych zmian mogą nie być potwierdzone, do obliczenia oczekiwanych strat kredytowych wykorzystano scenariusze czynników makroekonomicznych opublikowane przed rozpoczęciem pandemii. Wpływ pandemii znajduje odzwierciedlenie w korekcie zarządczej opisanej w kolejnej sekcji.

Korekta do wartości wynikającej z modeli odzwierciedlająca ryzyko związane z sytuacją COVID-19

Santander Bank Polska S.A. kontynuuje ścisły monitoring sytuacji gospodarczej oraz zachowania portfeli kredytowych w  związku z wydarzeniami wywołanymi przez COVID-19.

Z uwagi na wysoką niepewność co do zakresu oraz skali spowolnienia, Bank zdecydował się utworzyć dodatkowy odpis (ponad poziom ryzyka uwzględniony w indywidualnej ocenie ryzyka) w formie korekty do wartości wynikających z modeli. Kwota korekty została zweryfikowana na koniec roku oraz wyznaczona na poziomie 80 300 tys.zł. (w porównaniu do 108 500 tys.zł. w czerwcu). Aktualizacja została dokonana w związku z regularnym przeglądem parametrów ryzyka z uwzględnieniem aktualnej struktury portfela i aktualnego profilu ryzyka.

Z uwagi na brak historycznych obserwacji, istnieje potencjalne ryzyko, że modele makroekonomiczne opracowane w  relatywnie stabilnych okresach historycznych mogą nie w pełni odzwierciedlać rzeczywistą sytuację wywołaną przez pandemię (np. silniejsza korelacja zmiennych, zmieniona interpretacja zmiennych w czasie kryzysu).

Biorąc pod uwagę wysoki poziom niepewności w zakresie informacji dotyczących przyszłości związanych z rozwojem sytuacji pandemicznej, w szczególności co do skali pogorszenia, jego horyzontu oraz wpływu podjętych środków wsparcia na sytuację klientów, zdecydowano się nie wykorzystywać nowych scenariuszy makroekonomicznych (uwzględniających sytuację COVID-19) na potrzeby aktualizacji parametrów ryzyka MSSF9.

Aby jednak odzwierciedlić wyższy poziom ryzyka, jaki można zaobserwować w przypadku portfeli kredytowych, zdecydowano o utworzeniu dodatkowego odpisu z tytułu utraty wartości (w formie korekty do wartości wynikającej z  modeli), który pokryje niepewność związaną z wpływem pandemii nieuwzględnionej na poziomie parametrów ryzyka MSSF9.

Zgodnie z przyjętym procesem w IV kwartale Bank dokonał półrocznego przeglądu parametrów ryzyka. Niezmienione pozostało podejście Banku do uwzględnienia przyszłych zdarzeń w procesie szacowania strat z tytułu ECL jak i określenia istotnego wzrostu poziomu ryzyka kredytowego poprzez odzwierciedlenie odpowiednich scenariuszy makroekonomicznych w oszacowaniach parametrów dla każdego ze scenariusza. Aktualizacja poziomu odpisów wynikająca z niepewnych perspektyw makroekonomicznych (poza opisanymi już działaniami), która została uwzględniona w korekcie do wartości wynikającej z modeli, została oparta na zmodyfikowanym scenariuszu uwzględniającym długoterminowy negatywny wpływ pandemii na sytuację gospodarczą.

Aby uwzględnić szok gospodarczy i nie przypisywać jego pełnej skali krótkiemu okresowi czasu, bank zdecydował się dostosować szeregi czasowe czynników makroekonomicznych. Aby osiągnąć długofalowy wpływ na gospodarkę, bank wybrał docelową datę, w której uwzględniony jest cały wpływ COVID-19. Następnie zamiast wykorzystywać dane o dużej zmienności (krótkoterminowe spadki, po których nastąpiły znaczące odbicia), szeregi czasowe skorygowano w taki sposób, aby poziom docelowy pozostał niezmieniony (uwzględniający wpływ COVID-19), ale zmiany czynników między ostatnią obserwowaną wartością, a docelowym poziomem wskaźnika jest osiągany przy mniejszej zmienności kwartalnej.

Scenariusz długoterminowy

W 2020 roku  pandemia COVID-19 stała się głównym czynnikiem wpływającym na perspektywy gospodarcze gdy polski rząd zdecydował się na zamknięcie szkół, usług rozrywkowych, galerii handlowych i zamknięcie granic. Rozprzestrzenienie się globalnej pandemii uderzyło też w popyt zagraniczny na polski eksport.

Po istotnym spadku PKB w 2020 roku,  oczekiwane jest silne odbicie w 2021 roku, po czym gospodarka będzie stopniowo powracać do potencjalnego tempa wzrostu, nieco powyżej 3%. O ile rok 2020 rozpoczął się od podwyższonej inflacji (4,6% w I kwartale 2020 r.), to spodziewano się, że niższy popyt doprowadzi do spowolnienia wzrostu cen.

Rząd zareagował na kryzys pakietem fiskalnym, którego celem było wsparcie płynnościowe dla firm oraz powstrzymanie zwolnień. Ze względu na te działania, oczekiwano, że deficyt może przekroczyć 10% PKB w 2020 roku. Jednocześnie NBP obniżył stopy procentowe o 140 punktów bazowych do 0,10%, oraz uruchomił program skupu obligacji rządowych od sektora bankowego.

Niższa aktywność ekonomiczna negatywnie przełożyła się na popyt na kredyty, zwłaszcza w przypadku gospodarstw domowych. Jednakże, ponieważ rząd znacznie poluzował politykę fiskalną a NBP zwiększył swój bilans poprzez zakupy obligacji, doszło do znacznej kreacji pieniądza. Dodatkowo, tzw. „tarcza finansowa” kierowana przez PFR, również zwiększyła płynność w systemie bankowym (obligacje PFR były skupowane przez NBP na rynku wtórnym), co ograniczyło popyt firm na kredyt. W związku z tym, pomimo spowolnienia na rynku kredytowym doszło do wyraźnego przyrostu depozytów w 2020 roku.

Tabela poniżej przedstawia kluczowe wskaźniki przyjęte dla scenariusza długoterminowego.

W kolejnych okresach sprawozdawczych, wraz z pozyskiwaniem coraz bardziej rzetelnych informacji o prognozach oraz na podstawie obserwacji zachowania poszczególnych portfeli kredytowych, Bank uwzględni je odpowiednio w ramach zmian w modelu rezerw lub poprzez zmianę wartości oszacowanej dodatkowej rezerwy.

Scenariusz bazowy

W kolejnych latach wzrost gospodarczy powinien stopniowo zbiegać do potencjału, który szacowany jest na nieco powyżej 3% rocznie. Stopniowe spowolnienie w Polsce będzie wspierane oczekiwanym osłabieniem wzrostu gospodarczego za granicą, m.in. pod wpływem efektów Brexitu, a także wyczerpującymi się rezerwami wolnej siły roboczej w kraju. To ostatnie oznacza, że tempo wzrostu gospodarczego ma niewielkie szanse utrzymać się trwale powyżej tempa wzrostu produktywności.

Scenariusz optymistyczny

Scenariusz optymistyczny został oparty o założenie, że wsparciem dla polskiej gospodarki w 2020 roku będzie stymulacja fiskalna, a wysoka aktywność gospodarcza będzie napędzała wzrost płac, co z kolei zwiększy aktywność zawodową ludności i będzie sprzyjało dalszemu napływowi pracowników z zagranicy. Dobre perspektywy gospodarcze przełożą się na wysoką działalność inwestycyjną.

Scenariusz pesymistyczny

Scenariusz pesymistyczny opiera się na założeniu, że presja ze strony rynku pracy i brak wolnych rąk do pracy spowoduje spadek inwestycji ciążąc na wydajności i zdolności do realizacji nowych zamówień. Scenariusz został tak zaprojektowany by zapewnić skalę spowolnienia porównywalną do umiarkowanych spowolnień gospodarczych, jakie miały miejsce w Polsce w ostatnich dwóch dekadach.

W poniższych tabelach przedstawiono kluczowe wskaźniki ekonomiczne wynikające z poszczególnych scenariuszy.

Potencjalna zmienność poziomu ECL

Zmiany prognoz wskaźników makroekonomicznych mogą skutkować istotnymi efektami wpływającymi na poziom utworzonych odpisów. Przyjęcie szacunków parametrów makroekonomicznych jedynie na poziomie jednego scenariusza

(pesymistycznego lub optymistycznego) będzie skutkowało jednorazową zmianą odpisów na poziomie przedstawionym poniżej.

Powyższe szacunki oczekiwanych strat kredytowych są obliczane na podstawie parametrów ryzyka i scenariuszy makroekonomicznych przed zastosowaniem dodatkowej korekty zarządczej z tyt. COVID-19.

Wrażliwość poszczególnych portfeli na zmiany w otoczeniu makroekonomicznym (pod względem korekty do wartości wynikającej z modeli z tytułu COVID-19) w dużej mierze zależy od korelacji między ryzykiem niewykonania zobowiązania a  wskaźnikami rynkowymi. Ta zależność jest różna dla różnych portfeli, a oczekiwane ryzyko może zależeć od zmian bezrobocia, wskaźnika CPI, kursów walut etc.

Bazując na wskaźniku PKB jako głównym czynniku determinującym kondycję gospodarki, Santander Bank Polska S.A. szacuje, że obniżenie docelowego poziomu produkcji krajowej brutto o 1% do 2024 roku. przełożyłoby się na wzrost oczekiwanych strat kredytowych w wysokości 14 559 tys. zł.

Powyższa analiza została dokonana przy założeniu, że pozostałe zmienne makroekonomiczne pozostaną w relacji do PKB.

Istotną zmienność dla rachunku wyników mogą stanowić przeklasyfikowania do koszyka 2 z koszyka 1. Przeklasyfikowanie zadanego udziału ekspozycji z koszyka 1 o najwyższym poziomie ryzyka do koszyka 2 dla każdego typu ekspozycji skutkowałoby wzrostem odpisów o kwotę przedstawioną w poniższej tabeli (wg stanu portfela na 31 grudnia 2020 roku).

Teoretyczne przeklasyfikowanie 1% ekspozycji z etapu 1 o najwyższym poziomie ryzyka do etapu 2 dla każdego rodzaju ekspozycji skutkowałoby wzrostem oczekiwanych strat kredytowych o 19 200 tys. zł według portfela na 31 grudnia 2020 roku dla Santander Bank Polska SA (w odniesieniu do 20 100 tys. zł na 31 grudnia 2019 roku).

Powyższe szacunki oznaczają spodziewaną zmienność kwoty odpisów wynikającą ze zmian klasyfikacji ekspozycji pomiędzy koszykiem 1 i 2, a skutkującej istotnymi zmianami pokrycia ekspozycji odpisami z tytułu różnych horyzontów rozpoznawania strat oczekiwanych.

Wartość godziwa instrumentów finansowych, w tym instrumentów finansowych niespełniających testu kontraktowych przepływów pieniężnych

Wartość godziwa jest ceną, którą otrzymano by za zbycie składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach między uczestnikami rynku na dzień wyceny.

Santander Bank Polska S.A. stosuje metodologię wyceny do wartości godziwej ekspozycji kredytowych oraz instrumentów dłużnych wycenianych do wartości godziwej przez wynik finansowy.

W przypadku instrumentów, w ramach, których można wyróżnić część bilansową jak i pozabilansową, zakres wyceny do wartości godziwej zależy od oceny charakteru ekspozycji, przy czym:

·   część bilansowa zawsze podlega wycenie do wartości godziwej,

·   część pozabilansowa podlega wycenie do wartości godziwej wyłącznie, jeśli spełniony jest, co najmniej jeden z  warunków:

·   warunek 1: ekspozycja została desygnowana, jako wyceniana do wartości godziwej (opcja) lub,

·   warunek 2: ekspozycja może być rozliczona netto lub poprzez inny instrument lub,

·   warunek 3: Santander Bank Polska S.A. dokonuje odsprzedaży zobowiązania natychmiast po jego udzieleniu lub,

·   warunek 4: zobowiązanie zostało udzielone poniżej warunków rynkowych.

W ramach wyceny do wartości godziwej stosowane są techniki wyceny, które są odpowiednie do okoliczności i w przypadku, których są dostępne dostateczne dane do wyceny wartości godziwej, przy maksymalnym wykorzystaniu odpowiednich obserwowalnych danych wejściowych i minimalnym wykorzystaniu nieobserwowalnych danych wejściowych.

Stosowane w Banku techniki wyceny obejmują:

·   metodę rynkową - opiera się na wykorzystaniu cen i innych odpowiednich informacji generowanych przez transakcje rynkowe obejmujące identyczne lub porównywalne (tj. podobne) aktywa, zobowiązania bądź grupę aktywów i  zobowiązań, taką jak jednostka gospodarcza,

·   metodę dochodowościową - opiera się na przeliczaniu przyszłych kwot (np. przepływów pieniężnych lub dochodu i  wydatków) na jedną bieżącą (tj. zdyskontowanych) datę. Kiedy stosuje się metodę dochodowościową, wycena wartości godziwej odzwierciedla aktualne oczekiwania rynku, co do tych przyszłych kwot.

Santander Bank Polska S.A. do wyceny wartości godziwej instrumentów finansowych niespełniających testu kontraktowych przepływów pieniężnych stosuje metodę dochodowościową.

Za zastosowaniem metody dochodowościowej przemawiają następujące argumenty:

·   brak aktywnego rynku,

·   metoda odtworzeniowa nie jest wykorzystywana w przypadku aktywów finansowych (najczęściej dotyczy rzeczowych aktywów trwałych lub inwestycji w nieruchomości).

W przypadku ekspozycji kredytowej oraz instrumentu dłużnego typowym podejściem w ramach metody dochodowościowej jest zastosowanie do ustalenia wartości godziwej techniki wartości bieżącej. W ramach tej techniki dokonuje się szacunku oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych oraz ich dyskontowania adekwatną stopą procentową. Stosując technikę wartości bieżącej Santander Bank Polska S.A. uwzględnia następujące elementy w wycenie:

·   oczekiwania, co do przyszłych przepływów pieniężnych,

·   oczekiwania dotyczące ewentualnych zmian kwot i terminów przepływów pieniężnych (niepewności nieodłącznie związane z szacunkami przepływów pieniężnych),

·   wartość pieniądza w czasie, szacowana poprzez zastosowanie stawek rynkowych wolnych od ryzyka,

·   cenę za ryzyko niepewności nieodłącznie związane z przepływami pieniężnymi (tzw. premia za ryzyko) oraz

·   inne czynniki, które uczestnicy rynku uwzględniliby w danych okolicznościach.

Stosowana przez Santander Bank Polska S.A. technika wyceny do wartości bieżącej bazuje na kluczowych założeniach:

·   przepływy pieniężne i stopy dyskontowe odzwierciedlają założenia, które uczestnicy rynku przyjęliby, wyceniając składnik aktywów,

·   przepływy pieniężne i stopy dyskontowe uwzględniają tylko czynniki przypisywane składnikowi aktywów, który podlega wycenie,

·   stopy dyskontowe odzwierciedlają założenia, które są zgodnie z założeniami związanymi z przepływami pieniężnymi,

·   stopy dyskontowe są spójne z podstawowymi czynnikami ekonomicznymi waluty, w której przepływy pieniężne są denominowane.

Wypracowana przez Santander Bank Polska S.A. metodologia ustalania wartości godziwej zakłada dostosowanie modelu wyceny do wartości godziwej do charakterystyki wycenianego aktywa finansowego. Dokonując oceny konieczności dopasowania modelu do cech wycenianego aktywa Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę następujące czynniki:

·   sposób podejścia do wyceny (indywidualne czy zbiorowe/portfelowe) z uwagi na charakterystykę wycenianego instrumentu,

·   czy dostępny jest harmonogram płatności czy też nie,

·   czy wyceniane aktywo znajduje się jeszcze w ofercie  Santander Bank Polska S.A. i czy ostatnio udzielone klientom produkty mogą stanowić grupę referencyjną dla wycenianego aktywa. 

Pozostałymi istotnymi grupami instrumentów finansowych, które są wyceniane w wartości godziwej są wszystkie instrumenty pochodne,  aktywa finansowe utrzymywane w rezydualnym modelu biznesowym, dłużne inwestycyjne aktywa finansowe utrzymywane w modelu biznesowym, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych oraz kapitałowe inwestycyjne aktywa finansowe. Te instrumenty finansowe są wyceniane poprzez odniesienie do obowiązujących cen rynkowych dla danego instrumentu lub poprzez zastosowanie odpowiedniego modelu wyceny.

W przypadku, gdy wartość godziwa jest obliczana z wykorzystaniem modeli wyceny dla rynków finansowych, zgodnie z  wykorzystywaną metodologią wylicza się szacowane przepływy pieniężne z danego kontraktu, a następnie dyskontuje się je do wartości bieżącej. Modele te opierają się na niezależnie określanych parametrach rynkowych, np. krzywych stóp

procentowych, cenach papierów wartościowych i towarów, zmienności kwotowań cen opcji oraz kursów walutowych. Większość parametrów rynkowych ustalana jest na podstawie kwotowań lub wynika z cen instrumentów finansowych.

Dla instrumentów finansowych, których wartość bilansowa oparta jest na obowiązujących cenach lub modelach wyceny, w  uzasadnionych przypadkach Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę konieczność rozpoznania dodatkowej korekty do wartości godziwej z tytułu ryzyka kredytowego kontrahenta.

Modele wyznaczania wartości godziwej są przedmiotem okresowych przeglądów.

Podsumowanie wartości bilansowej i godziwej poszczególnych grup aktywów i pasywów zawarto w nocie 45.

Szacunki dotyczące spraw spornych

Rezerwy na sprawy sporne są tworzone na podstawie oceny prawdopodobieństwa przegrania przez Santander Bank Polska S.A. sprawy sądowej.

Bank tworzy rezerwy na sprawy sporne zgodnie z wymogami MSR 37.

Rezerwy na sprawy sporne zostały oszacowane przy uwzględnieniu prawdopodobieństwa kwoty do zapłaty.

Na dzień 31 grudnia 2020 roku, Bank zwiększył rezerwy na sprawy sporne dotyczące kredytów hipotecznych w walutach obcych w związku ze wzrostem ilości spraw, w których Bank jest stroną postępowania.

Szczegóły przedstawiające wartość rezerw na sprawy sporne znajdują się w nocie 37.

Szacunki dotyczące rezerw portfelowych na ryzyko związane ze kredytami hipotecznymi w walutach obcych

W związku z wyrokiem TSUE opisanym w nocie 46 istnieje podwyższone ryzyko zakwestionowania klauzul umownych przez klientów w portfelu kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych do walut obcych. W związku z tym Zarząd rozważył ryzyko, iż założone na bazie harmonogramów przepływy pieniężne z portfela kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych do walut obcych, mogą nie być w pełni odzyskiwalne i/lub  powstanie zobowiązanie skutkujące przyszłym wypływem środków pieniężnych. Dlatego nadal oprócz rezerwy na sprawy indywidualne, utrzymywana jest dodatkowa rezerwa portfelowa na ryzyko prawne.

Rezerwa portfelowa szacowana jest w oparciu o szereg założeń, z uwzględnieniem: specyficznego horyzontu czasowego, szeregu prawdopodobieństw takich jak prawdopodobieństwo uznania klauzul umownych za abuzywne, prawdopodobieństw przegrania sporu sądowego, a także w oparciu o różne możliwe scenariusze rozstrzygnięć spraw sądowych.

W 2020 roku Bank zwiększył rezerwy portfelowe dotyczące tego ryzyka o 42 900 tys. zł. w wyniku przeglądu i aktualizacji szacunków i będzie kontynuował monitorowanie tego ryzyka w kolejnych okresach sprawozdawczych. Zmiana szacunków związana jest z aktualnym stanem linii orzeczniczej sądów. Wartość rezerwy portfelowej na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosi 191 900 tys. zł. Na dzień 31 grudnia 2019 roku rezerwa ta wyniosła 149 000 tys.zł.

Zarząd zwraca uwagę, że założenia te charakteryzują się istotną niepewnością i w związku z tym mogą ulegać istotnym zmianom w okresach przyszłych. Szczegółowy opis założeń przyjętych do kalkulacji oraz analiza zmienności znajdują się w  nocie 37.

Szacunki dotyczące zwrotów prowizji z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich

W 2020 roku Bank zwiększył wartość rezerwy na potencjalne roszczenia klientów z tytułu zwrotu części prowizji dla kredytów konsumenckich spłaconych przed terminem wynikającym z umowy kredytowej przed datą orzeczenia TSUE tj. sprzed dnia 11.09.2019 r na łączną kwotę 62 365 tys. zł, która obciążyła pozycję pozostałych kosztów operacyjnych. Zmiana wynikała z  uwzględnienia najbardziej aktualnych danych w szacunkach, oraz rozszerzenia skali umów, dla których Bank zwraca koszty, poprzez objęcie procesem zwrotów umów zawartych po 18 grudnia 2011roku. Na dzień 31 grudnia 2020 roku rezerwa wyniosła 47 968 tys.zł, a na dzień 31 grudnia 2019 roku 6 771 tys. zł.

Kalkulacja rezerwy opiera się na typie produktu, formule spłaty oraz wielkości kwoty prowizji podlegającej zwrotowi, obliczonej jako proporcja sumy płatności odsetkowych w okresach następujących po okresie, w którym wystąpiła nadpłata oraz całkowitej sumy płatności odsetkowych w pierwotnym okresie kredytowania.

Grupa zmieniła szacunki przyszłych przepływów pieniężnych dla portfela kredytów gotówkowych w związku z  wcześniejszymi przedpłatami klientów. Zmiana przepływów pieniężnych została oszacowana na podstawie historycznych

poziomów przedterminowych spłat, wolumenu i charakterystyki portfela i wyniosła 21 305 tys.zł w 2020 roku. Spadek przepływów został ujęty jako korekta wartości bilansowej brutto należności kredytowych oraz spadek przychodów odsetkowych.

Dodatkowo, ze względu na przedterminowe spłaty powodujące krótsze okresy zapadalności, Grupa zdecydowała się skorygować szacunki w odniesieniu do kosztu pośrednictwa zewnętrznego uwzględnianego w kalkulacji EIR w odniesieniu do oczekiwanych wcześniejszych przedpłat. Korekta wyniosła 35 155 tys.zł i została ujęta jako korekta wartości bilansowej brutto należności kredytowych oraz zmniejszenie przychodów odsetkowych. Na dzień 31 grudnia 2019 roku korekta szacunków z tego tytułu wyniosła 24 744 tys. zł.

Skumulowany negatywny wpływ wcześniejszych częściowych i całościowych spłat na wynik Grupy w 2020 roku wyniósł 163  864 tys.zł, w tym 101 499 tys.z ł na zmniejszenie przychodów odsetkowych i 62 365 tys.zł na koszty operacyjne. W 2019 roku łączny wpływ wyniósł 54 744 tys.zł, z czego 24 744 tys. zł. dotyczyło spadku przychodów odsetkowych, a 30 000 tys.zł kosztów operacyjnych.

Analiza zmienności

Zmiana zachowania klienta w zakresie reklamacji może spowodować zmianę obecnych poziomów rezerw w następujący sposób. Wydłużenie okresu, w którym Bank spodziewa się kontynuacji reklamacji konsumentów jest oceniane przez Bank jako scenariusz pesymistyczny, natomiast skrócenie jest oceniane jako scenariusz optymistyczny.

2.6. Oceny mogące istotnie wpłynąć na kwoty ujęte w sprawozdaniu finansowym

W trakcie stosowania zasad rachunkowości kierownictwo Santander Bank Polska S.A. dokonuje różnych ocen, mogących istotnie wpłynąć na kwoty ujęte w sprawozdaniach finansowych.

Ocena, czy przepływy pieniężne wynikające z umowy stanowią jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek

Kluczową, z punktu widzenia przedmiotu działalności Santander Bank Polska S.A., jest ocena, czy warunki umowne związane ze składnikiem aktywów finansowych wskazują na istnienie określonych terminów przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą wartości nominalnej i odsetek od wartości nominalnej pozostałej do spłaty.

Na potrzeby powyższej oceny, „kwota główna” oznacza wartość godziwą składnika aktywów finansowych w momencie początkowego ujęcia a „odsetki” oznaczają zapłatę za wartość pieniądza w czasie, za ryzyko kredytowe związane z kwotą główną pozostałą do spłaty w określonym czasie i za inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzielaniem kredytów (np. ryzyko płynności, koszty administracyjne), a także marżę zysku.

W ramach oceny mającej na celu ustalenie, czy przepływy pieniężne wynikające z umowy stanowią jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek, Santander Bank Polska S.A. uwzględnia warunki umowy dotyczącej instrumentu. Obejmuje to ocenę, czy składnik aktywów finansowych zawiera warunek umowy, który mógłby zmienić rozkład w czasie lub kwotę wynikających z  umowy przepływów pieniężnych, w wyniku, czego powyższy warunek nie zostałby spełniony. Przeprowadzając ocenę, Santander Bank Polska S.A. uwzględnia:

·   zdarzenia warunkowe, które spowodowałyby zmianę rozkładu w czasie lub kwoty wynikających z umowy przepływów pieniężnych,

·   charakterystykę dźwigni finansowej,

·   warunki wcześniejszej spłaty oraz prolongaty,

·   warunki ograniczające roszczenie  Santander Bank Polska S.A. do przepływów pieniężnych z tytułu określonych aktywów (na przykład postanowienia dotyczące składnika aktywów finansowych „z niepełną odpowiedzialnością dłużnika”),

·   cechy modyfikujące zapłatę za wartość pieniądza w czasie.

Wcześniejsza spłata spełnia kryterium SPPI, jeśli kwota wcześniejszej spłaty w znacznym stopniu odpowiada niedokonanym płatnościom kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty, co może obejmować uzasadnioną rekompensatę z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy.

Ponadto wcześniejsza spłata jest uznawana za spójną z powyższym kryterium, jeśli Santander Bank Polska S.A. nabywa lub ustanawia składnik aktywów finansowych z premią lub dyskontem w stosunku do umownej kwoty nominalnej, kwota wcześniejszej spłaty w znacznym stopniu odpowiada umownej kwocie nominalnej i naliczonym (lecz niezapłaconym) odsetkom wynikającym z umowy (co może obejmować uzasadnioną rekompensatę z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy) oraz gdy wartość godziwa wcześniejszej spłaty jest nieznaczna w momencie początkowego ujęcia.

W trakcie stosowania zasad rachunkowości Zarząd  Santander Bank Polska S.A. dokonał oceny spełnienia przez aktywa finansowe, w tym umowy kredytowe, których konstrukcja oprocentowania zawiera mnożnik większy od 1, kryteriów klasyfikacyjnych pozwalających na ich wycenę w zamortyzowanym koszcie, to jest:

·   modelu biznesowego oraz

·   charakterystyki umownych przepływów pieniężnych.

Najistotniejszy portfel aktywów finansowych, których konstrukcja oprocentowania zawierała mnożnik większy od 1, obejmuje karty kredytowe udzielane do 1.08.2016 r., których formuła oprocentowania bazuje na 4x stopy lombardowej i  nie zawiera bezpośredniej referencji do przepisów Kodeksu Cywilnego w zakresie ustawowych odsetek maksymalnych.

Portfel ten jest utrzymywany w modelu biznesowym, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy. Ryzyko kredytowe stanowi dla tych aktywów podstawowe ryzyko zarządzane w ramach portfeli a analizy historyczne częstotliwości i skali sprzedaży nie wskazują na istotne sprzedaże portfeli aktywów następujące z innych przyczyn niż ryzyka kredytowego.

Dodatkowo nie stwierdzono, aby:

·   wartość godziwa stanowiła kluczowy wskaźnik (KPI) oceny wyników portfela na potrzeby raportowania wewnętrznego,

·   ocena wyników portfela była oparta wyłącznie o wartość godziwą aktywów w analizowanym portfelu,

·   wynagrodzenie zarządzających portfelem było powiązane z wartością godziwą aktywów w analizowanym portfelu.

Natomiast warunki umowne związane ze składnikiem aktywów finansowych wskazują na istnienie określonych terminów przepływów pieniężnych, które nie są jedynie spłatą wartości nominalnej i odsetek od wartości nominalnej pozostałej do spłaty z uwagi na istnienie w konstrukcji oprocentowania dźwigni finansowej. Jej istnienie prowadzi do zwiększenia  zmienności wynikających z umowy przepływów pieniężnych, w wyniku, czego te przepływy pieniężne nie mają one ekonomicznych cech właściwych odsetkom. Dlatego też portfel kart kredytowych o charakterystyce opisanej powyżej jest ujęty jako portfel wyceniany w wartości godziwej przez wynik finansowy.

Ocena modelu biznesowego

Modele biznesowe  Santander Bank Polska S.A. ustala są na poziomie odzwierciedlającym sposób, w jaki zarządza się łącznie Santander Bank Polska S.A aktywów finansowych, aby zrealizować określony cel biznesowy. Model biznesowy nie zależy od zamiarów kierownictwa  Santander Bank Polska S.A., co do pojedynczego instrumentu, dlatego też ocena modelu biznesowego dokonywana jest na wyższym poziomie agregacji.

Model biznesowy dotyczy sposobu, w jaki Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami finansowymi, by wygenerować przepływy pieniężne. Oznacza to, że model biznesowy określa, czy przepływy pieniężne będą pochodzić z uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających:

·   z umowy (model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy),

·   ze sprzedaży aktywów finansowych (inny/rezydualny model biznesowy) czy

·   z obu tych źródeł (model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych).

Przy ocenie modelu biznesowego Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę zarówno kryteria ilościowe, jak i jakościowe, które zostały opisane w części dotyczącej klasyfikacji aktywów finansowych.

W sytuacji, gdy Santander Bank Polska S.A. zmienia model biznesowy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi, dokonuje ona przeklasyfikowania całego portfela aktywów finansowych przypisanych do danego modelu biznesowego na

poziomie określonego segmentu sprawozdawczego a skutki związane ze zmianą kategorii wyceny ujmowane są jednorazowo w wyniku finansowym lub w innych całkowitych dochodach.

Santander Bank Polska S.A. oczekuje, że tego typu zmiany będą występować rzadko. Zmiany te są ustalane przez kierownictwo wyższego szczebla Santander Bank Polska S.A. i wynikają ze zmian zachodzących na zewnątrz lub wewnątrz  Santander Bank Polska S.A. oraz muszą być istotne dla działalności  Santander Bank Polska S.A. i możliwe do przedstawienia stronom zewnętrznym.

2.7. Zasady rachunkowości

Za wyjątkiem zmian opisanych w nocie 2.3, Santander Bank Polska S.A. spójnie stosował przyjęte zasady rachunkowości zarówno za okres sprawozdawczy, za które sporządzane jest sprawozdanie, jak i za okres porównawczy.

Waluty obce

Transakcje w walutach obcych

Walutą funkcjonalną Santander Bank Polska S.A. jest złoty polski (PLN).

Transakcje w walutach obcych są przeliczane po kursie obowiązującym w dniu transakcji. Wynikające z tych transakcji aktywa i zobowiązania pieniężne denominowane w walutach obcych, przeliczane są po kursie obowiązującym na koniec okresu sprawozdawczego. Niepieniężne aktywa i zobowiązania denominowane w walutach obcych, prezentowane według kosztu historycznego, przeliczane są po kursie obowiązującym w dniu transakcji. Niepieniężne aktywa i zobowiązania denominowane w walutach obcych, prezentowane w wartości godziwej, przeliczane są na walutę, w której sporządzane jest sprawozdanie finansowe po kursie, który obowiązywał na dzień ustalenia ich wartości godziwej. Różnice kursowe powstające z przeliczenia rozpoznawane są w zyskach lub stratach z wyjątkiem różnic kursowych powstających z  przeliczenia instrumentów kapitałowych innych jednostek, w odniesieniu do których wybrano opcję wyceny w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, które odnoszone do innych całkowitych dochodów.

Aktywa finansowe i zobowiązania finansowe

Ujmowanie i zaprzestanie ujmowania

Początkowe ujęcie

Santander Bank Polska S.A. ujmuje składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe w sprawozdaniu z sytuacji finansowej wtedy i tylko wtedy, gdy staje się związany postanowieniami umowy instrumentu.

Aktywa finansowe zakupione lub sprzedane w drodze standaryzowanej transakcji kupna lub sprzedaży odpowiednio ujmuje się lub zaprzestaje ich ujmowania na dzień rozliczenia transakcji.

Zaprzestanie ujmowania aktywów finansowych

Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy:

·   wygasają umowne prawa do przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych lub

·   przenosi składnik aktywów finansowych, a przeniesienie spełnia warunki zaprzestania ujmowania określone w dalszej części polityki.

Santander Bank Polska S.A. przenosi składnik aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy:

·   przenosi umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych lub

·   zatrzymuje umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych, ale zgodnie z  porozumieniem spełniającym warunki określone w dalszej części polityki przyjmuje na siebie zobowiązanie umowne do przekazania przepływów pieniężnych na rzecz jednego lub większej liczby odbiorców.

Jeśli Santander Bank Polska S.A. zatrzymuje umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych („pierwotny składnik aktywów”), ale przyjmuje na siebie zobowiązanie umowne do przekazania tych przepływów pieniężnych na rzecz jednej lub większej liczby jednostek („ostateczni odbiorcy”), Santander Bank Polska S.A. traktuje tę transakcję, jako przeniesienie składnika aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy spełnione są wszystkie trzy następujące warunki:

·   Santander Bank Polska S.A. nie ma obowiązku wypłaty kwot ostatecznym odbiorcom dopóki nie otrzyma odpowiadających im kwot, które wynikają z pierwotnego składnika aktywów,

·   na mocy umowy przeniesienia Santander Bank Polska S.A. nie może sprzedać lub zastawić pierwotnego składnika aktywów w inny sposób, niż jako ustanowione na rzecz ostatecznych odbiorców zabezpieczenie zobowiązania do przekazywania na ich rzecz przepływów pieniężnych,

·   Santander Bank Polska S.A. jest zobowiązany do przekazania wszystkich przepływów pieniężnych otrzymanych przez nią w imieniu ostatecznych odbiorców bez istotnej zwłoki. Dodatkowo Santander Bank Polska S.A.  nie jest upoważniony do reinwestowania tych przepływów pieniężnych, z wyjątkiem inwestycji w środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych (zgodnie z definicją w MSR 7 Sprawozdanie z przepływów pieniężnych) w krótkim okresie rozliczeniowym pomiędzy dniem otrzymania i wymaganym dniem przekazania do ostatecznych odbiorców, przy czym uzyskane odsetki z takich inwestycji są przekazywane ostatecznym odbiorcom.

Przenosząc składnik aktywów finansowych, Santander Bank Polska S.A. ocenia, w jakim stopniu zachowuje ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych. W takim przypadku:

·   jeśli Santander Bank Polska S.A. przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych i ujmuje oddzielnie, jako aktywa lub zobowiązania, wszelkie prawa i obowiązki powstałe lub zachowane w wyniku przeniesienia,

·   jeśli Santander Bank Polska S.A. zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych,

·   jeśli Santander Bank Polska S.A. nie przenosi ani nie zachowuje zasadniczo całego ryzyka i wszystkich korzyści związanych z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to ustala, czy zachowała kontrolę nad składnikiem aktywów finansowych. W takim przypadku:

(a)       jeśli Santander Bank Polska S.A. nie zachował kontroli, zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych i ujmuje oddzielnie, jako aktywa lub zobowiązania wszelkie prawa i obowiązki powstałe lub zachowane w wyniku przeniesienia,

(b)       jeśli Santander Bank Polska S.A. zachował kontrolę, w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych w  stopniu, w jakim utrzymuje zaangażowanie w tym składniku.

Przeniesienie ryzyka i korzyści jest oceniane poprzez porównanie narażenia  Santander Bank Polska S.A., przed i po dokonaniu przeniesienia, na ryzyko zmienności kwot i rozkładu w czasie przepływów pieniężnych netto związanych z przeniesionym składnikiem aktywów. Santander Bank Polska S.A. zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, jeśli narażenie na ryzyko zmienności wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych netto ze składnika aktywów finansowych nie zmienia się istotnie w wyniku przeniesienia. Santander Bank Polska S.A. przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, jeśli narażenie na ryzyko takiej zmienności przestało być istotne w porównaniu z całkowitą zmiennością wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych netto związanych ze składnikiem aktywów finansowych.

Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje ujmowania części składnika aktywów finansowych (lub części grupy podobnych składników aktywów finansowych) wtedy i tylko wtedy, gdy część, której zaprzestanie ujmowania jest rozpatrywane, spełnia jeden z następujących trzech warunków:

·   część obejmuje wyłącznie specyficznie określone przepływy pieniężne wynikające ze składnika aktywów finansowych (lub grupy podobnych składników aktywów finansowych),

·   część obejmuje wyłącznie w pełni proporcjonalny udział w przepływach pieniężnych z danego składnika aktywów finansowych (lub grupy podobnych składników aktywów finansowych),

·   część obejmuje wyłącznie w pełni proporcjonalny udział w dokładnie określonych przepływach środków pieniężnych ze składnika aktywów finansowych (lub grupy podobnych składników aktywów finansowych).

We wszystkich innych przypadkach Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych w  całości (lub całości grupy podobnych składników aktywów finansowych).

Zaprzestanie ujmowania zobowiązań finansowych

Santander Bank Polska S.A. usuwa zobowiązanie finansowe (lub część zobowiązania finansowego) ze sprawozdania z  sytuacji finansowej wtedy i tylko wtedy, gdy zobowiązanie przestało istnieć – to znaczy wtedy, gdy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł.

Wymianę instrumentów dłużnych o zasadniczo różnych warunkach, dokonywaną pomiędzy Santander Bank Polska S.A. i  wierzycielem, ujmuje się, jako wygaśnięcie pierwotnego zobowiązania finansowego i ujęcie nowego zobowiązania finansowego. Podobnie znaczące modyfikacje warunków umowy dotyczącej istniejącego zobowiązania finansowego lub

jego części (niezależnie od tego, czy wynikają one z trudności finansowych dłużnika, czy też nie) ujmuje się jako wygaśnięcie pierwotnego zobowiązania finansowego i ujęcie nowego zobowiązania finansowego. Różnicę pomiędzy wartością bilansową zobowiązania finansowego (lub części zobowiązania finansowego), które wygasło lub zostało przeniesione na inną stronę, a kwotą zapłaty, z uwzględnieniem wszystkich przeniesionych aktywów niebędących środkami pieniężnymi lub przyjętych zobowiązań, ujmuje się w wyniku finansowym.

Jeśli Santander Bank Polska S.A. odkupuje część zobowiązania finansowego, to przypisuje poprzednią wartość bilansową zobowiązania finansowego między część, która będzie w dalszym ciągu ujmowana, oraz część, którą przestaje się ujmować, w proporcji do wartości godziwych odpowiadających tym częściom na dzień odkupu. Różnicę pomiędzy:

·   wartością bilansową przypisaną do części, którą przestaje się ujmować oraz

·   zapłatą otrzymaną w zamian za część, którą przestaje się ujmować, z uwzględnieniem wszystkich przeniesionych aktywów niebędących środkami pieniężnymi lub przyjętych zobowiązań, ujmuje się w wyniku finansowym.

Klasyfikacja aktywów finansowych i zobowiązań finansowych

Klasyfikacja aktywów finansowych

Klasyfikacja aktywów finansowych niebędących instrumentem kapitałowym

O ile Santander Bank Polska S.A. nie wybrał opcji wyceny aktywa finansowego w wartości godziwej przez wynik finansowy, Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje składnik aktywów finansowych niebędący instrumentem kapitałowym, jako wyceniany po początkowym ujęciu w zamortyzowanym koszcie albo w wartości godziwej przez inne całkowite dochody bądź w wartości godziwej przez wynik finansowy na podstawie:

·   modelu biznesowego  Santander Bank Polska S.A. w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz

·   charakterystyk wynikających z umowy przepływów pieniężnych dla składnika aktywów finansowych.

Składnik aktywów finansowych wycenia się w zamortyzowanym koszcie, jeśli spełnione są oba poniższe warunki:

·   składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy,

·   warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.

Składnik aktywów finansowych jest wyceniany w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, jeżeli spełnione są oba poniższe warunki:

·   składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych; oraz

·   warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.

Składnik aktywów finansowych wycenia się w wartości godziwej przez wynik finansowy, chyba, że jest wyceniany w  zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.

Santander Bank Polska S.A.  może w momencie początkowego ujęcia nieodwołalnie wyznaczyć składnik aktywów finansowych, jako wyceniany w wartości godziwej przez wynik finansowy, jeśli w ten sposób eliminuje lub znacząco zmniejsza niespójność wyceny lub ujęcia (określaną czasami, jako „niedopasowanie księgowe”), jaka w przeciwnym razie powstałaby na skutek wyceny aktywów lub zobowiązań bądź ujęcia związanych z nimi zysków lub strat według różnych zasad.

Klasyfikacja aktywów finansowych będących instrumentem kapitałowym

Składnik aktywów finansowych będący instrumentem kapitałowym Santander Bank Polska S.A. wycenia w wartości godziwej przez wynik finansowych, chyba, że w momencie początkowego ujęcia dokonała nieodwołalnego wyboru odnośnie do określonych inwestycji w instrumenty kapitałowe, aby ujmować późniejsze zmiany wartości godziwej przez inne całkowite dochody.

Inwestycje w inne podmioty spełniające kryterium instrumentu dłużnego Santander Bank Polska S.A klasyfikuje jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.

Modele biznesowe

Modele biznesowe  Santander Bank Polska S.A. ustalane są na poziomie odzwierciedlającym sposób, w jaki zarządza ona łącznie grupami aktywów finansowych, aby zrealizować określony cel biznesowy. Model biznesowy nie zależy od zamiarów kluczowego kierownictwa  Santander Bank Polska S.A., co do pojedynczego instrumentu.

Model biznesowy dotyczy sposobu, w jaki Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami finansowymi, by wygenerować przepływy pieniężne. Oznacza to, że model biznesowy określa, czy przepływy pieniężne będą pochodzić:

·   z uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy,

·   ze sprzedaży aktywów finansowych czy

·   z obu tych źródeł.

Ocena modelu biznesowego nie jest przeprowadzana na podstawie scenariuszy, których Santander Bank Polska S.A.  nie może racjonalnie oczekiwać, takich jak tzw. „najbardziej pesymistyczny scenariusz” lub „scenariusz warunków skrajnych”.

Santander Bank Polska S.A. ustala model biznesowy na podstawie oceny kryteriów jakościowych i ilościowych.

Kryteria jakościowe oceny modelu biznesowego

Model biznesowy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi jest kwestią faktów, a nie deklaracji. Można go zaobserwować poprzez działania, jakie są podejmowane, aby zrealizować cel modelu biznesowego. Santander Bank Polska S.A. dokonuje osądu sytuacji przy dokonywaniu oceny swojego modelu biznesowego w zakresie zarządzania aktywami finansowymi, a ocena ta nie jest zależna od jednego czynnika lub działania. Santander Bank Polska S.A. bierze natomiast pod uwagę wszystkie stosowne kryteria jakościowe i ilościowe, które są dostępne na dzień oceny modelu biznesowego. Takie stosowne dowody obejmują następujące kwestie:

·       przyjęte polityki oraz cele biznesowe w ramach danego portfela oraz ich wykonanie w praktyce. W szczególności, ocenie podlega strategia kadry kierowniczej w zakresie pozyskiwania przychodów z tytułu kontraktowych płatności odsetkowych, utrzymywania określonego profilu stóp procentowych portfela, zarządzania luką płynności oraz pozyskiwania przepływów pieniężnych w wyniku sprzedaży aktywów finansowych,

·       sposób, w jaki oceniana jest dochodowość portfela aktywów finansowych oraz raportowana i analizowana przez kluczową kadrę kierowniczą,

·       typy ryzyka, które wpływają na dochodowość i efektywność danego modelu biznesowego (oraz aktywów finansowych utrzymywanych w ramach tego modelu biznesowego) oraz sposób zarządzania zidentyfikowanymi typami ryzyka,

·       sposób wynagradzania zarządzających działalnością biznesową w ramach danego modelu biznesowego – tzn. czy wynagrodzenie kluczowej kadry kierowniczej uzależnione jest od zmian wartości godziwej aktywów finansowych lub wartości pozyskanych kontraktowych przepływów pieniężnych.

Kryteria ilościowe oceny modeli biznesowych

Oprócz kryteriów jakościowych identyfikacja modelu biznesowego powinna też obejmować kryteria ilościowe chyba, że analiza kryteriów jakościowych w sposób jednoznaczny wskazuje na istnienie modelu rezydualnego zarządzanego na podstawie wartości godziwej.

Analiza kryteriów ilościowych stosowanych przy ocenie modelu biznesowego jest przeprowadzana w celu ustalenia, czy sprzedaż aktywów finansowych w przeciągu analizowanego okresu nie przekracza ustalonych w wewnętrznych regulacjach wartości progowych ustalonych w ujęciu procentowym.

W analizie kryteriów ilościowych Santander Bank Polska S.A. analizuje częstotliwość, wartości oraz moment sprzedaży aktywów finansowych dokonanych we wcześniejszych okresach sprawozdawczych, przyczyny dokonania tych sprzedaży oraz oczekiwań co do przyszłej aktywności sprzedażowej.

Przy analizie kryteriów ilościowych oceny modelu biznesowego, Santander Bank Polska S.A. uznaje, że model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy dopuszcza sprzedaż aktywów, bez wpływu na obecny model biznesowy, w następujących przypadkach:

·   sprzedaż wynikająca ze wzrostu ryzyka kredytowego związanego z aktywami,

·   sprzedaż, która występuje nieczęsto (nawet, jeżeli o znaczącej wartości),

·   sprzedaż o nieznacznej wartości (nawet, jeżeli występuje często),

·   sprzedaż aktywów w celach płynnościowych w warunkach skrajnych (ang. stress case scenario),

·   sprzedaż, która jest wymuszona przez strony trzecie – dotyczy to aktywów, które w związku np. z wymogami organów nadzorczych muszą zostać sprzedane, jednak pierwotnie były one utrzymywane w celu pozyskiwania umownych przepływów pieniężnych,

·   sprzedaż aktywów w przypadku przekroczenia limitów koncentracji określonych w wewnętrznych procedurach, stanowiąca element polityki zarządzania ryzykiem kredytowym,

·   sprzedaż dokonana blisko terminu zapadalności aktywów finansowych, a dochody ze sprzedaży stanowią przybliżenie umownych przepływów pieniężnych, które Santander Bank Polska S.A. pozyskałaby utrzymując aktywa do terminu zapadalności.

Pozostałe formy sprzedaży aktywów w ramach modelu biznesowego zakładającego utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy (np. częste i jednocześnie o znacznej wartości) prowadzą do konieczności zmiany modelu biznesowego oraz przeklasyfikowania aktywów finansowych, które zostały pierwotnie do tego modelu przypisane.

Rodzaje modeli biznesowych

Analiza kryteriów jakościowych i ilościowych pozwala na wyodrębnienie w ramach prowadzonej przez  Santander Bank Polska S.A. działalności trzech zasadniczych modeli biznesowych:

·   model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z  umowy (ang. hold to collect),

·   model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z  umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych (ang. hold to collect and sell),

·   inny/rezydualny model biznesowy (model biznesowy zakładający realizację przepływów pieniężnych poprzez sprzedaż aktywów).

Poniżej przedstawiono charakterystykę każdego z modeli biznesowych wraz ze wskazaniem instrumentów finansowych utrzymywanych w ich ramach.

Model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy

Aktywa finansowe, które są utrzymywane w ramach modelu biznesowego zakładającego utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, są zarządzane z zamiarem realizowania przepływów pieniężnych poprzez otrzymywanie płatności wynikających z umowy w całym okresie życia instrumentu. Oznacza to, że Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami utrzymywanymi w portfelu w celu uzyskiwania tych konkretnych przepływów pieniężnych wynikających z umowy (zamiast zarządzania ogólnym zwrotem z portfela zarówno poprzez utrzymywanie, jak i sprzedaż aktywów). Przy ustalaniu, czy przepływy pieniężne mają być realizowane poprzez uzyskiwanie wynikających z umowy przepływów pieniężnych z aktywów finansowych, niezbędne jest rozpatrzenie częstotliwości, wartości i rozkładu w czasie sprzedaży we wcześniejszych okresach, powodów tej sprzedaży oraz oczekiwań, co do przyszłych operacji sprzedaży. Sprzedaż sama w sobie nie decyduje jednak o modelu biznesowymi w związku z tym nie może być rozpatrywana odrębnie. Natomiast informacje dotyczące wcześniejszej sprzedaży i oczekiwań, co do przyszłej sprzedaży stanowią dowody świadczące o tym, w jaki sposób realizowany jest deklarowany cel  Santander Bank Polska S.A. w zakresie zarządzania aktywami finansowymi oraz, w szczególności, w jaki sposób realizowane są przepływy pieniężne. Santander Bank Polska S.A. każdorazowo rozpatruje informacje dotyczące wcześniejszej sprzedaży w kontekście powodów tej sprzedaży oraz warunków, jakie istniały w momencie tej sprzedaży, w porównaniu z obecnymi warunkami. Mimo że celem modelu biznesowego  Santander Bank Polska S.A. może być utrzymywanie aktywów finansowych w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, Santander Bank Polska S.A. nie musi utrzymywać wszystkich tych instrumentów do terminu wymagalności. W związku z tym model biznesowy  Santander Bank Polska S.A. może zakładać utrzymywanie aktywów finansowych w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy nawet w  przypadku, gdy następuje sprzedaż aktywów finansowych lub sprzedaż taka jest przewidywana w przyszłości.

Model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy obejmuje całe spektrum działalności kredytowej, m.in. kredyty korporacyjne,  kredyty hipoteczne i konsumenckie, karty kredytowe, udzielone pożyczki, a także instrumenty dłużne (np. obligacje skarbowe, obligacje korporacyjne), które nie są utrzymywane w celach płynnościowych. W ramach tego modelu ujmuje się zasadniczo także aktywa finansowe z tytułu rozliczeń z dostawcami, które są ujmowane w księgach  Santander Bank Polska S.A.  na bazie wystawionej faktury z kwotą do zapłaty w terminie płatności nieprzekraczającym 1 roku.

Model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych

Santander Bank Polska S.A. może utrzymywać aktywa finansowe w ramach modelu biznesowego, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż składników aktywów finansowych. W modelu biznesowym tego rodzaju kluczowy personel kierowniczy Santander Bank Polska S.A. podjął decyzję o tym, że zarówno uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż aktywów finansowych są niezbędne do realizowania celu modelu biznesowego. Istnieją różne cele, które mogą być zgodne z tego rodzaju modelem biznesowym. Na przykład celem modelu biznesowego może być zarządzanie bieżącymi potrzebami w zakresie płynności, utrzymanie określonego profilu przychodów z tytułu odsetek lub dostosowanie okresu życia aktywów finansowych do terminu wymagalności zobowiązań, które są finansowane z tych aktywów. Aby zrealizować taki cel, Santander Bank Polska S.A. będzie zarówno uzyskiwać przepływy pieniężne wynikające z umowy, jak i sprzedawać aktywa finansowe.

W porównaniu z modelem biznesowym zakładającym utrzymywanie aktywów finansowych w celu uzyskiwania przepływów finansowych wynikających z umowy, niniejszy model biznesowy zazwyczaj zakłada większą częstotliwość i wartość sprzedaży. Wynika to z faktu, że sprzedaż aktywów finansowych jest niezbędna do realizacji celu modelu biznesowego, a  nie jest tylko jego działaniem sporadycznym. Nie istnieje jednak żaden określony próg częstotliwości lub wartości sprzedaży, który musi zostać osiągnięty w tym modelu biznesowym, ponieważ zarówno uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jaki sprzedaż aktywów finansowych są niezbędne do realizacji celu tego modelu.

Model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z  umowy, jak poprzez sprzedaż aktywów finansowych obejmuje:

·   aktywa finansowe nabyte  dla celów zarządzania płynnością, takie jak np. obligacje Skarbu Państwa, bony NBP oraz

·   kredyty i pożyczki objęte procesem underwritingu, czyli części ekspozycji kredytowych, w odniesieniu do których istnieje zamiar sprzedaży przed terminem wymagalności z przyczyn innych niż wzrost ryzyka kredytowego.

Inny/rezydualny model biznesowy

Aktywa finansowe są wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, jeśli nie są utrzymywane w ramach modelu biznesowego, który zakłada utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, lub modelu biznesowego, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych. Modelem biznesowym, który prowadzi do wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy, jest model, w którym Santander Bank Polska S.A. zarządza aktywami finansowymi w celu realizowania przepływów pieniężnych poprzez sprzedaż aktywów. Santander Bank Polska S.A. podejmuje decyzje w oparciu o wartości godziwe aktywów i zarządza nimi w celu realizowania tych wartości godziwych. W takim przypadku cel  Santander Bank Polska S.A. będzie zazwyczaj realizowany poprzez aktywne kupno i sprzedaż. Nawet, jeśli Santander Bank Polska S.A. będzie uzyskiwać przepływy pieniężne wynikające z umowy w trakcie utrzymywania aktywów finansowych, cel takiego modelu biznesowego nie jest realizowany poprzez zarówno uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż aktywów finansowych. Wynika to z faktu, że uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy nie jest niezbędne do realizacji celu modelu biznesowego, natomiast jest ono działaniem ubocznym tego modelu.

Do innego/rezydualnego modelu klasyfikowane są aktywa utrzymywane przez  Santander Bank Polska S.A., a nieobjęte pierwszą i drugą kategorią modelu biznesowego. Zawierają one aktywa finansowe skategoryzowane, jako „przeznaczone do obrotu” w sprawozdaniu finansowym – np. notowane instrumenty kapitałowe, obligacje komercyjne nabyte w celach handlowych oraz instrumenty pochodne (np. opcje, IRS, FRA, CIRS, FX Swap) niestanowiące wbudowanego instrumentu pochodnego.

Przeważającym modelem biznesowym w  Santander Bank Polska S.A.  jest model biznesowy zakładający utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy za wyjątkiem:

·   instrumentów dłużnych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody utrzymywanych w segmencie ALM oraz kredytów i pożyczek objętych procesem underwritingu opisanym powyżej, dla których ustalono model biznesowy, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych,

·   instrumentów przeznaczonych do obrotu, w tym instrumentów dłużnych oraz instrumentów pochodnych, dla których nie jest stosowana rachunkowość zabezpieczeń - właściwym modelem biznesowym jest inny/rezydualny model biznesowy.

Zmiana modelu biznesowego

Santander Bank Polska S.A. dokonuje przeklasyfikowania aktywów finansowych objętych danym modelem biznesowym, wtedy i tylko wtedy, gdy zmienia ona model biznesowy w zakresie zarządzania aktywami finansowymi. Oczekuje się, że tego typu zmiany będą występować rzadko. Zmiany te są ustalane przez kierownictwo wyższego szczebla  Santander Bank Polska S.A. i wynikają ze zmian zachodzących na zewnątrz lub wewnątrz  Santander Bank Polska S.A. oraz muszą być istotne dla jej działalności i możliwe do przedstawienia stronom zewnętrznym. W podobny sposób zmiana modelu biznesowego Santander Bank Polska S.A. ma miejsce jedynie, jeśli Santander Bank Polska S.A. rozpoczyna lub kończy wykonywać działanie, które jest istotne dla jej działalności (przykładowo nabycie lub sprzedaż określonego rodzaju działalności bądź zakończenie jego prowadzenia).

Zmiana celu modelu biznesowego Santander Bank Polska S.A. dokonywana jest przed dniem przeklasyfikowania.

Za zmiany modelu biznesowego nie uważa się:

·   zmiany zamiarów związanych z konkretnymi aktywami finansowymi (nawet w przypadku znacznych zmian warunków rynkowych),

·   tymczasowego zaniku określonego rynku aktywów finansowych,

·   przeniesienia aktywów finansowych między segmentami  Santander Bank Polska S.A.  stosującymi różne modele biznesowe.

Jeśli Santander Bank Polska S.A. dokonuje przeklasyfikowania składnika aktywów finansowych, czyni to prospektywnie, począwszy od dnia przeklasyfikowania.

Jeśli Santander Bank Polska S.A. dokonuje przeklasyfikowania składnika aktywów finansowych z kategorii składników wycenianych w zamortyzowanym koszcie do kategorii składników wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy, wartość godziwą tego składnika ustala się na dzień przeklasyfikowania. Wszelkie zyski lub straty wynikające z różnicy między wcześniejszym zamortyzowanym kosztem składnika aktywów finansowych a wartością godziwą ujmuje się w wyniku finansowym.

Charakterystyka umownych przepływów pieniężnych

Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje składnik aktywów finansowych na podstawie charakterystycznych dla tego składnika przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jeśli jest on utrzymywany w ramach modelu biznesowego:

·   zakładającego utrzymywanie aktywów w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy lub

·   modelu biznesowego, którego cel jest realizowany zarówno poprzez uzyskiwanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i poprzez sprzedaż aktywów finansowych, o ile Santander Bank Polska S.A. nie wyznaczył składnika aktywów finansowych, jako wycenianego w wartości godziwej przez wynik finansowy.

Aby tego dokonać, Santander Bank Polska S.A.  ustala, czy wynikające z umowy przepływy pieniężne z analizowanego składnika aktywów są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.

Kwota główna jest wartością godziwą składnika aktywów finansowych w momencie początkowego ujęcia. Kwota główna może jednak ulec zmianie w ciągu całego okresu życia składnika aktywów finansowych (np. w przypadku spłat kwoty głównej).

Odsetki powinny obejmować zapłatę za:

·   wartość pieniądza w czasie,

·   ryzyko kredytowe związane z kwotą główną pozostałą do spłaty w określonym czasie,

·   inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzielaniem kredytów,

·   a także marżę zysku.

Wartość pieniądza w czasie jest elementem odsetek, który odzwierciedla wyłącznie upływ czasu. Oznacza to, że wartość pieniądza w czasie nie stanowi zapłaty za inne rodzaje ryzyka lub koszty związane z utrzymywaniem składnika aktywów finansowych. Aby ocenić, czy dany element stanowi zapłatę jedynie za upływ czasu, Santander Bank Polska S.A.  kieruje się własnym osądem i rozpatruje istotne czynniki, takie jak waluta, w której denominowany jest składnik aktywów finansowych, oraz okres, na jaki ustalona jest stopa procentowa.

Ryzyko kredytowe definiuje się, jako ryzyko, że jedna ze stron instrumentu finansowego, nie wywiązując się ze swoich zobowiązań, spowoduje poniesienie strat finansowych przez  Santander Bank Polska S.A. Innymi słowy, ryzyko kredytowe odnosi się do możliwości wystąpienia niespłacenia przez Klienta kapitału oraz należnych odsetek w terminie umownym.

Za pozostałe podstawowe rodzaje ryzyka i koszty związane z udzielaniem kredytów uznaje się przykładowo koszty administracyjne związane z analizą wniosku kredytowego, oceną zdolności kredytowej klienta, monitoringiem sytuacji ekonomiczno-finansowej etc.

Do instrumentów finansowych, które nie spełniają wymogów charakterystyki umownych przepływów pieniężnych i są wyceniane do wartości godziwej przez rachunek wyników, Santander Bank Polska S.A. zalicza:

·   portfel kart kredytowych, których konstrukcja oprocentowania jest oparta na zasadach obowiązujących w Santander Bank Polska S.A. do dnia 1.08.2016 r.,

·   instrumenty przewidujące partycypację  Santander Bank Polska S.A. w wyniku finansowym klienta oraz

·   pozostałe instrumenty, których umowne przepływy pieniężne nie spełniają definicji odsetek z uwagi na brak ekonomicznego powiązania pomiędzy wysokością odsetek naliczonych a wysokością odsetek, do których Santander Bank Polska S.A. jest uprawniony.

Klasyfikacja zobowiązań finansowych

Santander Bank Polska S.A.  klasyfikuje wszystkie zobowiązania finansowe, jako wyceniane po początkowym ujęciu w  zamortyzowanym koszcie, z wyjątkiem:

·   zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy. Takie zobowiązania, w tym instrumenty pochodne będące zobowiązaniami, wycenia się po początkowym ujęciu w wartości godziwej;

·   zobowiązań finansowych powstałych w wyniku przeniesienia składnika aktywów finansowych, który nie kwalifikuje się do zaprzestania ujmowania, lub wtedy, gdy ma zastosowanie podejście wynikające z utrzymania zaangażowania;

·   umów gwarancji finansowych. Po początkowym ujęciu wystawca takiej umowy w późniejszych okresach wycenia ją według wyższej z następujących wartości:

(1)     kwoty odpisu na oczekiwane straty kredytowe,

(2)     początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o skumulowaną kwotę dochodów ujmowanych zgodnie z zasadami MSSF 15;

·   zobowiązań do udzielenia pożyczki oprocentowanej poniżej rynkowej stopy procentowej. Wystawca takiego zobowiązania (o ile nie wybrano opcji wyceny w wartości godziwej przez wynik finansowy) w późniejszych okresach wycenia ją według wyższej z następujących wartości:

(1)     kwoty odpisu na oczekiwane straty kredytowe,

(2)     początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o skumulowaną kwotę dochodów ujmowanych zgodnie z zasadami MSSF 15;

·   warunkowej zapłaty ujętej przez jednostkę przejmującą w ramach połączenia jednostek, do którego ma zastosowanie MSSF 3. Taka zapłata warunkowa jest wyceniana w późniejszych okresach w wartości godziwej, a zmiany są ujmowane w wyniku finansowym.

W momencie początkowego ujęcia Santander Bank Polska S.A.  może nieodwołalnie wyznaczyć zobowiązanie finansowe jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, gdy prowadzi to do uzyskania bardziej przydatnych informacji, ponieważ:

·   eliminuje to lub znacząco zmniejsza niespójność w zakresie wyceny lub ujmowania (określaną czasami, jako „niedopasowanie księgowe”), jaka w przeciwnym razie powstałaby na skutek wyceny aktywów lub zobowiązań bądź ujęcia związanych z nimi zysków lub strat według różnych zasad lub

·   grupa zobowiązań finansowych bądź aktywów finansowych i zobowiązań finansowych jest zarządzana, a jej wyniki są oceniane w oparciu o wartość godziwą, zgodnie z udokumentowaną strategią zarządzania ryzykiem lub strategią inwestycyjną, a informacje o tej grupie przygotowane na tej podstawie są przekazywane wewnątrz  Santander Bank Polska S.A.  kluczowemu personelowi kierowniczemu (zgodnie z definicją zawartą w MSR 24 Ujawnianie informacji na temat podmiotów powiązanych).

Wbudowane instrumenty pochodne

Wbudowany instrument pochodny jest komponentem kontraktu hybrydowego, który zawiera również niebędącą instrumentem pochodnym umowę zasadniczą, powodującym, że niektóre z przepływów pieniężnych wynikających z  instrumentu łącznego zmieniają się w sposób podobny do przepływów, które wynikałyby z samodzielnie występującego instrumentu pochodnego. Wbudowany instrument pochodny sprawia, że część lub całość przepływów pieniężnych, które w innym przypadku byłyby wymagane zgodnie z umową, jest modyfikowana w oparciu o określoną stopę procentową, cenę

instrumentu finansowego, cenę towaru, kurs walutowy, indeks cen lub stóp, rating kredytowy lub indeks kredytowy, bądź inną zmienną, pod warunkiem, że zmienna niebędąca zmienną finansową nie jest specyficzna dla którejkolwiek ze stron umowy. Instrument pochodny dołączony do instrumentu finansowego, który zgodnie z umową może zostać przeniesiony niezależnie od tego instrumentu finansowego, albo, którego kontrahentem jest inna strona, nie jest wbudowanym instrumentem pochodnym, lecz oddzielnym instrumentem finansowym.

Dla aktywów finansowych, które spełniają definicję kontraktów hybrydowych z wbudowanym instrumentem pochodnym, instrument pochodny stanowiący komponent takiego kontraktu nie jest wydzielany od umowy zasadniczej niebędącej instrumentem pochodnym, całość kontraktu ocenia się pod kątem charakterystyki umownych przepływów pieniężnych.

Wycena aktywów finansowych i zobowiązań finansowych

Początkowa wycena

W momencie początkowego ujęcia Santander Bank Polska S.A. wycenia składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe w jego wartości godziwej, którą w przypadku aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych niewycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy powiększa się lub pomniejsza o koszty transakcyjne, które można bezpośrednio przypisać do nabycia lub emisji tych aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych.

Jeśli jednak wartość godziwa składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego w momencie początkowego ujęcia różni się od ceny transakcyjnej, Santander Bank Polska S.A. ujmuje ten instrument na ten dzień w następujący sposób:

·   jeżeli wartość godziwa znajduje potwierdzenie w cenie notowanej na aktywnym rynku za identyczny składnik aktywów lub identyczne zobowiązanie (tj. w danych wejściowych poziomu 1) lub opiera się na technice wyceny, w której wykorzystuje się tylko dane z obserwowalnych rynków, wówczas Santander Bank Polska S.A.  ujmuje różnicę między wartością godziwą w momencie początkowego ujęcia a ceną transakcyjną, jako zysk lub stratę,

·   we wszystkich innych przypadkach – skorygowaną w celu odroczenia różnicy między wartością godziwą w momencie początkowego ujęcia a ceną transakcyjną. Po początkowym ujęciu Santander Bank Polska S.A.  ujmuje odroczoną różnicę, jako zysk lub stratę tylko do wysokości, jaka wynika ze zmiany czynnika (w tym czasu), którą uczestnicy rynku uwzględniliby przy wycenie składnika aktywów lub zobowiązania.

W momencie początkowego ujęcia Santander Bank Polska S.A.  wycenia należności z tytułu dostaw i usług, które nie mają istotnego komponentu finansowania (ustalonego zgodnie z MSSF 15), w ich cenie transakcyjnej (zgodnie z definicją w  MSSF  15).

Wycena aktywów finansowych po początkowym ujęciu

Po początkowym ujęciu Santander Bank Polska S.A.  wycenia składnik aktywów finansowych w:

·   zamortyzowanym koszcie lub

·   wartości godziwej przez inne całkowite dochody lub

·   wartości godziwej przez wynik finansowy.

Dla aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowych odpisów na oczekiwane straty kredytowe nie wylicza się.

Wycena zobowiązań finansowych po początkowym ujęciu

Po początkowym ujęciu Santander Bank Polska S.A.  wycenia zobowiązanie finansowe w:

·   zamortyzowanym koszcie lub

·   wartości godziwej przez wynik finansowy.

Zobowiązania wyceniane według zamortyzowanego kosztu obejmują: zobowiązania wobec banków, zobowiązania wobec klientów, zobowiązania z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu, otrzymane kredyty i pożyczki, wyemitowane dłużne instrumenty finansowe oraz zobowiązania podporządkowane.

Jako zobowiązania podporządkowane ujmuje się zobowiązania, które w razie likwidacji lub upadłości Santander Bank Polska S.A. są spłacane po zaspokojeniu wszystkich innych wierzycieli Santander Bank Polska S.A. Podstawą kwalifikacji zobowiązań finansowych, jako zobowiązań podporządkowanych jest decyzja Komisji Nadzoru Finansowego wydana na wniosek Santander Bank Polska S.A.

Wycena w zamortyzowanym koszcie

Aktywa finansowe

Metoda efektywnej stopy procentowej

Przychód z tytułu odsetek oblicza się przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej do wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych, za wyjątkiem składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. W momencie przeklasyfikowania do koszyka 3 aktywa finansowego lub grupy podobnych aktywów finansowych, przychody z tytułu odsetek naliczane są od wartości netto aktywa finansowego i wykazywane są według stopy procentowej, według której zdyskontowane zostały przyszłe przepływy pieniężne dla celów wyceny utraty wartości.

Przychody odsetkowe od aktywów POCI oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego cyklu życia aktywa. Skorygowaną o ryzyko kredytowe efektywną stopę procentową liczy się poprzez uwzględnienie przyszłych przepływów pieniężnych skorygowanych o efekt ryzyka kredytowego rozpoznawanego w całym okresie życia aktywa.

Efektywna stopa procentowa jest stopą, która dyskontuje oszacowane przyszłe pieniężne wpływy lub płatności dokonywane w oczekiwanym okresie do wygaśnięcia instrumentu finansowego do wartości netto składnika aktywów lub zobowiązania finansowego. Przy wyliczaniu efektywnej stopy procentowej Santander Bank Polska S.A. dokonuje oszacowania przepływów pieniężnych, uwzględniając wszelkie postanowienia umowy instrumentu finansowego (na przykład: przedpłaty, opcje kupna i podobne), jednakże nie uwzględnia potencjalnych przyszłych odpisów aktualizujących związanych z nieściągalnością kredytów.

Wyliczenie obejmuje płacone i otrzymywane przez strony umowy prowizje (np. za uruchomienie i przyznanie kredytu, uruchomienie transzy kredytu, prolongatę kredytu, odnowienie kredytu, prowizja za restrukturyzację, aneksy powodujące zmiany w przepływach), koszty transakcji oraz wszelkie inne premie i dyskonta.

Koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktów kredytowych są w części rozliczane w przychodach odsetkowych z wykorzystaniem efektywnej stopy procentowej, gdy istnieje możliwości ich bezpośredniego powiązania z umową kredytową, a w części są rozpoznawane w wyniku z tytułu prowizji, w momencie ich poniesienia, gdy nie ma możliwości jednoznacznego przypisania do określonej umowy kredytowej.

Efektywna stopa procentowa skorygowana o ryzyko kredytowe to stopa, za pomocą której szacowane przyszłe płatności lub wpływy pieniężne w ciągu całego oczekiwanego okresu życia składnika aktywów finansowych dyskontowane są dokładnie do zamortyzowanego kosztu składnika aktywów finansowych, będącego zakupionym lub utworzonym składnikiem aktywów finansowych dotkniętym utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. Przy wyliczaniu efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe Santander Bank Polska S.A. dokonuje oszacowania oczekiwanych przepływów pieniężnych, uwzględniając wszystkie warunki umowy składnika aktywów finansowych (np. wcześniejsze spłaty, prolongaty, opcje kupna lub podobne) oraz oczekiwane straty kredytowe. Wyliczenie obejmuje wszelkie płacone lub otrzymywane przez strony umowy prowizje i punkty stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej, koszty transakcyjne oraz wszystkie pozostałe premie lub dyskonta. Przyjmuje się założenie, że przepływy pieniężne oraz oczekiwany okres życia grupy podobnych instrumentów finansowych mogą być wiarygodnie oszacowane. Jednakże w  rzadkich przypadkach, w których nie jest możliwe wiarygodne oszacowanie przepływów pieniężnych lub pozostałego okresu życia instrumentu finansowego (lub grupy instrumentów finansowych), Santander Bank Polska S.A. dokonuje wyliczeń w oparciu o przepływy pieniężne wynikające z umowy za pełny umowny czas trwania instrumentu finansowego (lub grupy instrumentów finansowych).

Wartość bilansowa brutto składnika aktywów finansowych stanowi zamortyzowany koszt składnika aktywów finansowych, przed korektą o wszelkie odpisy na oczekiwane straty kredytowe z uwzględnieniem wartości odsetek karnych naliczonych od wartości kapitału przeterminowanego, które nie podlegały spisaniu z bilansu.

Aktywa nabyte lub udzielone z rozpoznaną utratą wartości (POCI)

Santander Bank Polska wyodrębnia kategorie aktywów nabytych lub udzielonych z utratą wartości (POCI). Są to aktywa , które w momencie początkowego ujęcia mają stwierdzoną utratę wartości .

Aktywa finansowe  zaklasyfikowane jako POCI w momencie początkowego ujęcia powinny być traktowane jako POCI we wszystkich następnych okresach do momentu zaprzestania ich ujmowania.

Przy początkowym ujęciu aktywa finansowe POCI są ujmowane w wartości godziwej. Po początkowym ujęciu aktywa POCI wycenia się według zamortyzowanego kosztu. Wycena aktywów POCI jest dokonywana w oparciu o efektywną stopę procentową skorygowaną o ryzyko kredytowe.

Dla ekspozycji klasyfikowanych jako POCI (purchased or originated credit impaired) oczekiwane straty są rozpoznawane w  horyzoncie pozostałego czasu życia.

Modyfikacja przepływów pieniężnych wynikających z umowy

Pojęcie modyfikacji

Santander Bank Polska S.A. za modyfikację uznaje zmianę przepływów kontraktowych składnika aktywów finansowych na podstawie aneksu do umowy. Za modyfikację nie uznaje się zmiany przepływów kontraktowych wynikających z realizacji warunków umownych.

Jeżeli warunki umowy aktywa finansowego ulegają zmianie, Santander Bank Polska S.A. dokonuje oceny, czy przepływy pieniężne generowane przez zmodyfikowane aktywo różnią się istotnie od przepływów finansowych generowanych przez aktywo finansowe przed modyfikacją warunków umowy.

Kryteria modyfikacji

Przy ocenie tego, czy modyfikacja jest istotna czy nieistotna Santander Bank Polska S.A. bierze pod uwagę zarówno kryteria ilościowe, jaki jakościowe. Obie grupy kryteriów są analizowane łącznie.

Moratorium z tytułu pandemii COVID-19 nie stanowiło powodu do rozpoznania znaczącej modyfikacji i zaprzestania ujmowania instrumentu finansowego. Odroczenie lub zawieszenie spłaty rat w ramach programów pomocowych oceniane było według istniejących w Banku kryteriów jakościowych i ilościowych.

Kryteria ilościowe

Do określenia istotności wpływu modyfikacji stosowany jest tzw. „test 10%”, który bazuje na porównaniu zdyskontowanych przepływów pieniężnych zmodyfikowanego instrumentu finansowego (przy wykorzystaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej) ze zdyskontowanymi, także pierwotną efektywną stopą procentową, przepływami pieniężnymi instrumentu finansowego przed modyfikacją, którego wartość powinna odpowiadać wartości kapitału niewymagalnego, powiększonego o wartość niewymagalnych odsetek oraz skorygowanych o wartość nierozliczonej prowizji.

Kryteria jakościowe

Santander Bank Polska S.A. podczas analizy przesłanek jakościowych bierze pod uwagę następujące aspekty:

·   dodanie/usunięcie cechy naruszającej wynik testu kontraktowych przepływów pieniężnych,

·   przewalutowanie kredytu – za wyjątkiem przewalutowań wynikających z przekazania umowy do windykacji,

·   zmiana dłużnika głównego - zmiana kontrahenta oznacza istotną modyfikację warunków umownych oraz

·   konsolidacja kilku ekspozycji w jedną w ramach aneksu.

Istotna modyfikacja

Identyfikacja istotnej modyfikacji skutkująca wyłączeniem instrumentu finansowego ze sprawozdania z sytuacji finansowej następuje, na podstawie kryteriów ilościowych i jakościowych.

Dodatkowo istotna modyfikacja występuje, gdy przepływy pieniężne zmodyfikowanego instrumentu finansowego są „istotnie różne” w stosunku do pierwotnego instrumentu finansowego, co ma miejsce wtedy, kiedy różnica pomiędzy zdyskontowanymi przepływami pieniężnymi zmodyfikowanego instrumentu finansowego (przy wykorzystaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej) a zdyskontowanymi, także pierwotną efektywną stopą procentową, przepływami pieniężnymi instrumentu finansowego przed modyfikacją, większa jest niż 10%,

Jeżeli modyfikacja składnika aktywów finansowych powoduje zaprzestanie ujmowania istniejącego składnika aktywów finansowych, a następnie ujęcie zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych, zmodyfikowany składnik aktywów uznaje się za „nowy” składnik aktywów finansowych. Następuje ujęcie nowego aktywa w wartości godziwej oraz kalkulacja nowej efektywnej stopy procentowej zastosowanej do nowego aktywa.

Nieistotna modyfikacja

Jeżeli nie są spełnione kryteria jakościowe ani ilościowe Santander Bank Polska S.A.  uznaje modyfikację za nieistotną.

Jeśli wynikające z umowy przepływy pieniężne związane ze składnikiem aktywów finansowych podlegają renegocjacji lub jakiejkolwiek innej modyfikacji, a renegocjacja lub modyfikacja nie prowadzą do zaprzestania ujmowania danego składnika aktywów finansowych zgodnie z niniejszą polityką, Santander Bank Polska S.A.  dokonuje ponownej kalkulacji wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych i ujmuje zysk lub stratę z tytułu modyfikacji w wyniku finansowym. Wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych oblicza się, jako obecną wartość renegocjowanych lub zmodyfikowanych przepływów pieniężnych wynikających z umowy, zdyskontowanych według pierwotnej efektywnej stopy procentowej składnika aktywów finansowych (lub efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe w  przypadku zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe). Wszelkie poniesione koszty i opłaty korygują wartość bilansową zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych i są amortyzowane w okresie pozostającym do daty wymagalności zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych.

Zmiana wartości bilansowej brutto jest amortyzowana w przychody / koszty odsetkowe przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej.

Odpisanie

Santander Bank Polska S.A.  bezpośrednio obniża wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych, jeżeli nie ma ona uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub części. Odpisanie stanowi zdarzenie prowadzące do zaprzestania ujmowania.

Odpisy mogą odnosić się do składnika aktywów finansowych w całości lub do jego części.

Santander Bank Polska S.A.  odpisuje aktywa finansowe w przypadku zajścia, chociaż jednej z poniższych przesłanek:

·   Santander Bank Polska S.A.  posiada udokumentowaną nieściągalność wierzytelności,

·   brak jest uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub części,

·   należność jest całkowicie wymagalna, wartość odpisu na oczekiwane straty kredytowe odpowiada wartości ekspozycji brutto a szacowane wpływy z tytułu egzekucji należności są równe zeru, 

·   aktywo powstało w wyniku przestępstwa a jego sprawcy nie zostali wykryci lub

·   otrzymanie przez  Santander Bank Polska S.A.:

·       wydanego przez właściwy organ egzekucyjny postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z  powodu nieściągalności wobec wszystkich zobowiązanych, a w szczególności na podstawie art. 824 § 1 pkt. 3, kpc., jeżeli Santander Bank Polska S.A. uznaje ten stan, jako odpowiadający stanowi faktycznemu;

·       postanowienia sądu o:

-     oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub wystarcza jedynie na zaspokojenie tych kosztów, lub

-     umorzeniu postępowania upadłościowego lub

-     zakończeniu postępowania upadłościowego.

Odpisane aktywa finansowe są następnie ujmowane w ewidencji pozabilansowej.

Analogiczne przesłanki są brane pod uwagę w przypadku odpisywania odsetek karnych.

Utrata wartości

Podejście ogólne

Santander Bank Polska S.A.  ustala odpisy na oczekiwane straty kredytowe z tytułu składnika aktywów finansowych w  odniesieniu do:

·   składnika aktywów finansowych, który jest wyceniany w zamortyzowanym koszcie lub w wartości godziwej przez inne całkowite dochody,

·   należności leasingowych,

·   składnika aktywów z tytułu umów, czyli praw  Santander Bank Polska S.A. do wynagrodzenia w zamian za dobra lub usługi, które zostały przekazane klientowi zgodnie z MSSF 15 „Przychody z umów z klientami”,

·    zobowiązania do udzielenia pożyczki oraz

·   zobowiązań pozabilansowych o charakterze kredytowym oraz gwarancji finansowych.

Santander Bank Polska S.A. stosuje wymogi w zakresie utraty wartości w celu ujęcia i wyceny odpisu na oczekiwane straty kredytowe z tytułu aktywów finansowych, które są wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Jednakże odpis na oczekiwane straty kredytowe ujmuje się w rachunku zysków lub strat i nie obniża on wartości bilansowej składnika aktywów finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.

Na każdy dzień sprawozdawczy Santander Bank Polska S.A. wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu instrumentu finansowego w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia, jeżeli ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem finansowym znacznie wzrosło od momentu początkowego ujęcia.

Celem wymogów w zakresie utraty wartości jest ujęcie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia wszystkich instrumentów finansowych, w odniesieniu do których odnotowano znaczny wzrost ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia – niezależnie od tego, czy oceniane one były indywidualnie czy zbiorowo – biorąc pod uwagę wszystkie racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, włączając w to dane dotyczące przyszłości.

Jeżeli na dzień sprawozdawczy ryzyko kredytowe związane z instrumentem finansowym nie wzrosło znacząco od momentu początkowego ujęcia, Santander Bank Polska S.A. wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu tego instrumentu finansowego w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym.

W odniesieniu do zobowiązań do udzielenia pożyczki oraz umów gwarancji finansowych dzień, w którym Santander Bank Polska S.A. staje się stroną nieodwołalnego zobowiązania, uznaje się za datę początkowego ujęcia do celów stosowania wymogów w zakresie utraty wartości.

Jeśli w poprzednim okresie sprawozdawczym Santander Bank Polska S.A. wycenił odpis na oczekiwane straty kredytowe z  tytułu instrumentu finansowego w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia, ale na bieżący dzień sprawozdawczy ustalił, że ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem zmalało, Santander Bank Polska S.A. wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym na bieżący dzień sprawozdawczy.

Santander Bank Polska S.A. ujmuje w wyniku finansowym, jako zysk lub stratę z tytułu utraty wartości, kwotę oczekiwanych strat kredytowych, jaka jest wymagana, aby dostosować odpis na oczekiwane straty kredytowe na dzień sprawozdawczy do kwoty, którą należy ująć.

Santander Bank Polska S.A. nalicza odsetki od ekspozycji klasyfikowanych do koszyka 3 od wartości ekspozycji netto.

Uproszczone podejście w przypadku należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów

Santander Bank Polska S.A. zawsze w przypadku należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia z tytułu należności z tytułu dostaw i usług lub aktywa z tytułu umów wynikających z transakcji, które są objęte zakresem MSSF 15 i które nie zawierają istotnego komponentu finansowania.

Zakupione lub utworzone składniki aktywów finansowych dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (aktywa POCI)

Na dzień sprawozdawczy Santander Bank Polska S.A. ujmuje wyłącznie zmiany oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, jako odpis na oczekiwane straty kredytowe z tytułu zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe.

Przychody odsetkowe od aktywów POCI oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego cyklu życia aktywa. Skorygowaną o ryzyko kredytowe efektywną stopę procentową liczy się poprzez uwzględnienie przyszłych przepływów pieniężnych skorygowanych o efekt ryzyka kredytowego rozpoznawanego w całym okresie życia aktywa.

Na każdy dzień sprawozdawczy Santander Bank Polska S.A. ujmuje w wyniku finansowym kwotę zmiany oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, jako zysk lub stratę z tytułu utraty wartości. Santander Bank Polska S.A. ujmuje korzystne zmiany oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia, jako zysk z tytułu utraty wartości, nawet, jeśli

oczekiwane straty kredytowe w całym okresie życia są niższe niż kwota oczekiwanych strat kredytowych, które zostały uwzględnione w kalkulacji oczekiwanych przepływów pieniężnych w momencie początkowego ujęcia.

Zobowiązania warunkowe

Santander Bank Polska S.A. tworzy rezerwy na obarczone ryzykiem utraty wartości nieodwołalne zobowiązania warunkowe (nieodwołalne otwarte linie kredytowe, gwarancje finansowe, akredytywy, itp.). Wartość rezerwy wyznacza się, jako różnicę pomiędzy szacunkiem dotyczącym wykorzystania zaangażowania warunkowego ustalonego przy zastosowaniu parametru Credit Conversion Factor (CCF) a wartością bieżącą spodziewanych przyszłych przepływów pieniężnych z tej ekspozycji.

Santander Bank Polska S.A. tworzy rezerwy na zobowiązania pozabilansowe obarczone ryzykiem kredytowym w podziale na 3 koszyki.

Zyski i straty

Zysk lub stratę na składniku aktywów finansowych lub zobowiązaniu finansowym, wycenianym w wartości godziwej, ujmuje się w wyniku finansowym, chyba, że składnik lub zobowiązanie jest:

·   częścią powiązania zabezpieczającego,

·   inwestycją w instrument kapitałowy i Santander Bank Polska S.A. postanowił wykazywać zyski i straty z tej inwestycji w  innych całkowitych dochodach,

·   zobowiązaniem finansowym wyznaczonym, jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, a Santander Bank Polska S.A. jest zobowiązany do wykazania w innych całkowitych dochodach skutków zmiany ryzyka kredytowego dla tego zobowiązania lub

·   składnikiem aktywów finansowych wycenianym w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, a Santander Bank Polska S.A. jest zobowiązany do ujęcia określonych zmian wartości godziwej w innych całkowitych dochodach.

Dywidendy ujmuje się w wyniku finansowym tylko wtedy, gdy:

·   powstaje uprawnienie Santander Bank Polska S.A.  do otrzymania dywidendy,

·   istnieje prawdopodobieństwo, że Santander Bank Polska S.A. uzyska korzyści ekonomiczne związane z dywidendą oraz

·   wysokość dywidendy można wycenić w wiarygodny sposób.

Zysk lub stratę na wycenianym w zamortyzowanym koszcie składniku aktywów finansowych, który nie jest częścią powiązania zabezpieczającego, ujmuje się w wyniku finansowym poprzez amortyzację lub w celu ujęcia zysków lub strat z tytułu utraty wartości. Zysk lub stratę na wycenianym w zamortyzowanym koszcie zobowiązaniu finansowym, które nie jest częścią powiązania zabezpieczającego, ujmuje się w wyniku finansowym, gdy zaprzestano ujmowania danego zobowiązania finansowego, oraz poprzez amortyzację.

W odniesieniu do aktywów finansowych, które Santander Bank Polska S.A. ujmuje na dzień rozliczenia, to w przypadku aktywów wycenianych w zamortyzowanym koszcie nie ujmuje żadnych zmian wartości godziwej składnika aktywów, który ma zostać otrzymany w okresie pomiędzy dniem zawarcia transakcji a dniem jej rozliczenia. Jednakże w przypadku aktywów wycenianych w wartości godziwej, zmianę wartości godziwej ujmuje się w wyniku finansowym lub w innych całkowitych dochodach, w zależności od przypadku. Za dzień zawarcia transakcji uznaje się dzień początkowego ujęcia do celów stosowania wymogów w zakresie utraty wartości.

Inwestycje w instrumenty kapitałowe

Inwestycje w instrumenty kapitałowe wyceniane są w wartości godziwej przez wynik finansowy, chyba, że w momencie początkowego ujęcia Santander Bank Polska S.A. dokona nieodwołalnego wyboru dotyczącego przedstawiania w innych całkowitych dochodach późniejszych zmian wartości godziwej inwestycji w instrument kapitałowy, który nie jest przeznaczony do obrotu ani nie jest warunkową zapłatą ujętą przez jednostkę przejmującą w ramach połączenia jednostek, do którego ma zastosowanie MSSF 3.

Jeśli Santander Bank Polska S.A. dokonał wyboru o wycenie instrumentów kapitałowych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody, dywidendy wynikające z tej inwestycji ujmuje w wyniku finansowym.

Zobowiązania wyznaczone jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy

Santander Bank Polska S.A. prezentuje zysk lub stratę na zobowiązaniu finansowym, które jest wyznaczone jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy w następujący sposób:

·   kwota zmiany wartości godziwej zobowiązania finansowego przypisywana do zmian ryzyka kredytowego związanego z  tym zobowiązaniem jest prezentowana w innych całkowitych dochodach oraz

·   pozostała kwota zmiany wartości godziwej zobowiązania jest prezentowana w wyniku finansowym, chyba że opisane w  pkt a) traktowanie skutków zmian ryzyka kredytowego związanego z tym zobowiązaniem doprowadziłoby do powstania lub powiększenia niedopasowania księgowego w wyniku finansowym Santander Bank Polska S.A.

Jeśli wymogi określone powyżej doprowadziłyby do powstania lub powiększenia niedopasowania księgowego w wyniku finansowym Santander Bank Polska S.A., to prezentuje on wszystkie zyski lub straty wynikające z tego zobowiązania (w tym skutki zmian ryzyka kredytowego związanego z tym zobowiązaniem) w wyniku finansowym.

Santander Bank Polska S.A. prezentuje w wyniku finansowym wszystkie zyski i straty wynikające ze zobowiązań do udzielenia pożyczki i umów gwarancji finansowych, które są wyznaczone jako wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.

Aktywa wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody

Zysk lub stratę na składniku aktywów finansowych wycenianym w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmuje się w innych całkowitych dochodach, z wyjątkiem zysku lub straty z tytułu utraty wartości oraz zysków lub strat z tytułu różnic kursowych, do momentu zaprzestania ujmowania składnika aktywów finansowych. Jeśli zaprzestano ujmowania składnika aktywów finansowych, Santander Bank Polska S.A.  ujmuje takie skumulowane zyski lub straty, które były uprzednio ujęte w innych całkowitych dochodach, w wyniku finansowym. Odsetki obliczone w oparciu o metodę efektywnej stopy procentowej ujmuje się w wyniku finansowym.

Instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu

Santander Bank Polska S.A. klasyfikuje do instrumentów finansowych przeznaczonych do obrotu składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych, które:

·   nabyto lub zaciągnięto głównie w celu sprzedaży lub odkupienia w bliskim terminie,

·   w momencie początkowego ujęcia stanowią część portfela określonych instrumentów finansowych, którymi zarządza się łącznie i dla których istnieją dowody bieżącego faktycznego trybu generowania krótkoterminowych zysków lub

·   są instrumentem pochodnym (z wyjątkiem instrumentów pochodnych będących umowami gwarancji finansowej lub wyznaczonymi i skutecznymi instrumentami zabezpieczającymi).

Pochodne instrumenty finansowe wycenia się w wartości godziwej bez uwzględniania kosztów transakcji, które będą poniesione przy ich sprzedaży. Podstawą do wyznaczenia wartości godziwej pochodnego instrumentu finansowego przy początkowym ujęciu jest cena transakcyjna, tj. wartość godziwa uiszczonej lub otrzymanej zapłaty.

Jeśli kontrakt hybrydowy zawiera umowę zasadniczą, która nie jest składnikiem aktywów objętym zakresem MSSF 9, Santander Bank Polska S.A.  wydziela wbudowany instrument pochodne od umowy zasadniczej i ujmuje go analogicznie jak pozostałe instrumenty pochodne, jeżeli cechy ekonomiczne i ryzyka związane z wbudowanym instrumentem pochodnym nie są ściśle powiązane z cechami ekonomicznymi i ryzykami właściwymi dla umowy zasadniczej oraz umowa zasadnicza nie jest wyceniana w wartości godziwej przez wynik finansowy. Wbudowane instrumenty finansowe wyceniane są w wartości godziwej, a jej zmiany są ujmowane w rachunku zysków i strat.

Santander Bank Polska S.A.  wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe w celu zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym oraz ryzykiem stóp procentowych wynikającymi z działalności Santander Bank Polska S.A. Instrumenty pochodne, które nie podlegają zasadom wyceny zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń, klasyfikowane są jako instrumenty przeznaczone do obrotu i wyceniane w wartości godziwej.

Rachunkowość zabezpieczeń

Santander Bank Polska S.A.  zdecydowała się, opierając się o zapis par. 7.2.21 MSSF 9, na kontynuację stosowania wymogów rachunkowości zabezpieczeń i relacji zabezpieczających wynikających z MSR 39.

Rachunkowość zabezpieczeń ujmuje wpływające na rachunek zysków i strat skutki kompensowania zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego oraz pozycji zabezpieczanej.

W momencie ustanowienia zabezpieczenia formalnie wyznacza się i dokumentuje powiązanie zabezpieczające, jak również cel zarządzania ryzykiem oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia. Dokumentacja zawiera identyfikację instrumentu zabezpieczającego, zabezpieczanej pozycji lub transakcji oraz charakter zabezpieczanego ryzyka. Santander Bank Polska S.A. dokumentuje w momencie ustanowienia zabezpieczenia i na bieżąco ocenę efektywności instrumentu zabezpieczającego w kompensowaniu zmian wartości godziwej pozycji zabezpieczanej.

Santander Bank Polska S.A. wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe m.in. w celu zabezpieczenia przed ryzykiem stóp procentowych wynikających z działalności operacyjnej, finansowej i inwestycyjnej Santander Bank Polska S.A.

Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje stosowania rachunkowości zabezpieczeń w następujących sytuacjach:

·   zostało stwierdzone, że instrument pochodny nie jest lub przestał być efektywny dla zabezpieczenia danego ryzyka;

·   instrument pochodny wygasł, został sprzedany, zapadł lub został wykonany;

·   instrument zabezpieczany zapadł, został sprzedany lub spłacony,

·   dochodzi do unieważnienia powiązania zabezpieczającego.

Zabezpieczenie wartości godziwej

Jest to zabezpieczenie przed wpływem zmian wartości godziwej ujętego składnika aktywów, zobowiązania lub uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania, albo wyodrębnionej części takiego składnika aktywów, zobowiązania, które przypisać można konkretnemu rodzajowi ryzyka i które może wpływać na rachunek zysków i strat.

Zabezpieczenie wartości godziwej ujmowane jest w następujący sposób: zyski lub straty wynikające z przeszacowania wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (pochodnego instrumentu zabezpieczającego) wykazuje się w rachunku zysków i strat, zyski lub straty związane z pozycją zabezpieczaną, wynikające z zabezpieczanego ryzyka, korygują wartość bilansową zabezpieczanej pozycji i są ujmowane w rachunku zysków i strat. Zasada ta ma zastosowanie do zabezpieczanej pozycji, którą w innych okolicznościach wycenia się według zamortyzowanego kosztu lub będącej składnikiem aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez inne całkowite dochody.

Zabezpieczenie przepływów pieniężnych

Jest to zabezpieczenie przed zagrożeniem zmiennością przepływów pieniężnych, które:

1.       można przypisać konkretnemu rodzajowi ryzyka związanemu z ujętym składnikiem aktywów lub zobowiązaniem (takim, jak całość lub część przyszłych płatności odsetkowych od zadłużenia o zmiennym oprocentowaniu) lub z  wysoce prawdopodobną planowaną transakcją, i które

2.       mogłyby wpływać na zyski lub straty.

Zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmowane jest w następujący sposób: część zysków lub strat związanych z  instrumentem zabezpieczającym, który stanowi efektywne zabezpieczenie, ujmuje się w innych całkowitych dochodach, zaś nieefektywną część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym ujmuje się w rachunku zysków i  strat.

Przychody i koszty odsetkowe od instrumentów zabezpieczanych i zabezpieczających ujmowane są w wyniku z tytułu odsetek.

Kwoty ujęte w innych całkowitych dochodach reklasyfikowane są do rachunku zysków i strat w okresie, w którym zabezpieczana pozycja ma wpływ na rachunek zysków i strat.

W przypadku wygaśnięcia lub sprzedaży instrumentu zabezpieczającego bądź unieważnienia powiązania zabezpieczającego Santander Bank Polska S.A. zaprzestaje stosowania rachunkowości zabezpieczeń. Wszystkie zyski lub straty na instrumencie zabezpieczającym dotyczące efektywnego zabezpieczenia ujętego w innych całkowitych dochodach w dalszym ciągu stanowią element kapitału własnego aż do momentu zajścia planowej transakcji, kiedy ujmowane one są w rachunku zysków i strat.

Jeżeli zaprzestano oczekiwać realizacji planowanej transakcji wszystkie skumulowane zyski lub straty związane z  instrumentem zabezpieczającym ujmowane w innych całkowitych dochodach przeklasyfikuje się do wyniku finansowego.

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i odsprzedaży

Santander Bank Polska S.A. pozyskuje/lokuje środki także poprzez sprzedaż/kupno instrumentów finansowych z  przyrzeczeniem ich odkupu/odsprzedaży w przyszłości po z góry ustalonej cenie.

Papierów wartościowych sprzedanych z przyrzeczeniem ich odkupu (“transakcje repo oraz sell buy-back”) nie wyłącza się ze sprawozdania z sytuacji finansowej na koniec okresu sprawozdawczego. Różnica pomiędzy ceną sprzedaży a ceną odkupu stanowi koszt odsetkowy i jest rozliczana w czasie przez okres życia kontraktu. Papierów wartościowych kupionych z przyrzeczeniem ich odsprzedaży (“transakcje reverse repo oraz buy-sell-back”) nie rozpoznaje się w sprawozdaniu z  sytuacji finansowej na koniec okresu sprawozdawczego. Różnica pomiędzy ceną zakupu a ceną odsprzedaży stanowi przychód odsetkowy i jest rozliczana w czasie przez okres życia kontraktu.

Opisane zasady Santander Bank Polska S.A stosuje również do transakcji zawieranych jako odrębne transakcje sprzedaży i  odkupu instrumentów finansowych , ale mających ekonomiczny charakter transakcji  z przyrzeczeniem odkupu i  odsprzedaży.

Rzeczowy majątek trwały

Własne składniki rzeczowych aktywów trwałych

Składniki rzeczowego majątku trwałego, w tym oddane w leasing operacyjny, wykazywane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszone o wartość skumulowanej amortyzacji oraz odpisy z tytułu utraty wartości.

Aktywa będące przedmiotem umów leasingu

Model kosztu

Santander Bank Polska jako leasingobiorca wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania według kosztu:

a)       pomniejszonego o łączne odpisy amortyzacyjne (umorzenie) i łączne straty z tytułu utraty wartości; oraz

b)       skorygowanego z tytułu jakiejkolwiek aktualizacji wyceny zobowiązania z tytułu leasingu .

Późniejsze nakłady

Santander Bank Polska S.A. ujmuje w wartości bilansowej pozycji rzeczowych aktywów trwałych koszty wymiany części tych pozycji w momencie ich poniesienia, jeśli istnieje prawdopodobieństwo, że Bank uzyska przyszłe korzyści ekonomiczne związane ze składnikiem aktywów, a cenę nabycia lub koszt wytworzenia można wycenić w wiarygodny sposób. Pozostałe koszty są ujmowane w rachunku zysków i strat w momencie ich poniesienia.

Amortyzacja

Odpisy amortyzacyjne dokonywane są według metody liniowej przez okres ekonomicznej użyteczności danego składnika rzeczowych aktywów trwałych i wykazywane są w rachunku zysków i strat.

Szacowane okresy użytkowania są następujące:

·   nieruchomości: 22-40 lat

·   sprzęt informatyczny: 3-5 lat

·   środki transportu: 3- 4 lata

·   pozostały majątek trwały: 3-14 lat

Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są amortyzowane liniowo w okresie użytkowania.

Stawki amortyzacyjne są corocznie weryfikowane. Wnioski z tej weryfikacji mogą stanowić podstawę dla ewentualnej zmiany okresów amortyzacji.

Wartość firmy oraz wartości niematerialne

Wartość firmy

Wartość firmy (goodwill) powstała przy połączeniu jednostek gospodarczych ujmowana jest w wysokości nadwyżki ceny nabycia nad wartością godziwą udziału w zidentyfikowanych nabytych aktywach, zobowiązaniach i zobowiązaniach

warunkowych pomniejszonej o utratę wartości. Wartość firmy jest testowana pod kątem ewentualnej utraty wartości w okresach rocznych.

Licencje, patenty, koncesje i podobne wartości

Nabyte licencje na oprogramowanie komputerowe są ujmowane w wysokości poniesionych kosztów nabycia i jego zaimplementowania.

Nakłady, które są związane bezpośrednio z produkcją możliwych do zidentyfikowania i unikalnych programów komputerowych kontrolowanych przez Santander Bank Polska S.A. i które prawdopodobnie będą generowały korzyści ekonomiczne przekraczające nakłady w okresie powyżej jednego roku, są wykazywane jako wartości niematerialne.

Koszty zakończonych prac rozwojowych

Santander Bank Polska S.A. aktywuje koszty bezpośrednie oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z projektowaniem, wykonywaniem i testowaniem rozwiązań w zakresie nowych lub udoskonalonych procesów, systemów oraz usług.

Santander Bank Polska S.A. identyfikuje koszty zakończonych prac rozwojowych jako wartości niematerialne w związku z uzyskaniem przyszłych korzyści ekonomicznych oraz spełnieniem warunków określonych w MSR 38, tj.Santander Bank Polska S.A.:

·   ma możliwość i zamiar ukończenia oraz użytkowania wytwarzanego składnika,

·   posiada stosowne środki techniczne i finansowe służące ukończeniu prac i użytkowaniu wytwarzanego składnika oraz

·   może wiarygodnie ustalić wysokość nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować wytworzonemu składnikowi wartości niematerialnych.

Ekonomiczny okres użyteczności „Kosztów zakończonych prac rozwojowych” jest określony. Stawki amortyzacyjne są dostosowane do okresu ekonomicznej użyteczności. Santander Bank Polska S.A.  wykazuje osobno te koszty, które wynikają z prac rozwojowych we własnym zakresie.

Na nakłady na prace rozwojowe składają się wszystkie nakłady, które można bezpośrednio przyporządkować czynnościom rozwojowym.

Pozostałe wartości niematerialne

Pozostałe wartości niematerialne nabywane przez Santander Bank Polska S.A., wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o wartość skumulowanej amortyzacji i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości.

Nakłady na wartości niematerialne

Nakłady poniesione po początkowym ujęciu nabytego składnika wartości niematerialnych są ujmowane tylko w przypadku, gdy te nakłady zwiększają przyszłe korzyści ekonomiczne danego składnika. W pozostałych przypadkach nakłady te są ujmowane w rachunku zysków i strat jako koszty w momencie ich poniesienia.

Amortyzacja

Amortyzacja jest ujmowana w rachunku zysków i strat przy użyciu metody liniowej lub degresywnej dla wartości niematerialnych i prawnych powstałych w wyniku połączenia, przez okres ekonomicznej użyteczności poszczególnych składników wartości niematerialnych, który dla większości aktywów niematerialnych wynosi 3 lata. Stawki amortyzacyjne są corocznie weryfikowane. Wnioski z tej weryfikacji mogą stanowić podstawę dla ewentualnej zmiany okresów amortyzacji.

Leasing

Wyodrębnianie elementów umowy leasingu

Leasingobiorca

Tam gdzie nie jest to możliwe oraz gdzie udział elementów nieleasingowych jest nieistotny w stosunku do całości płatności z tytułu leasingu netto, Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca nie wyodrębnia elementów nieleasingowych od

elementów leasingowych, i zamiast tego ujmuje każdy element leasingowy oraz jakiekolwiek towarzyszące elementy nieleasingowe jako pojedynczy element leasingowy dla każdej klasy bazowego składnika aktywów.

Leasingodawca

W przypadku umowy, która zawiera element leasingu i jeden lub więcej dodatkowych elementów leasingowych lub elementów nieleasingowych, Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca alokuje wynagrodzenie w umowie stosując się do zapisów polityki rachunkowości z zakresu przychodów ze sprzedaży z umów z klientami.

Okres leasingu

Santander Bank Polska S.A. ustala okres leasingu jako nieodwołalny okres leasingu wraz z:

·       okresami, w których istnieje opcja przedłużenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz

·       okresami, w których istnieje opcja wypowiedzenia leasingu, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca nie skorzysta z tej opcji.

Okres leasingu jest aktualizowany na moment wystąpienia znaczącego zdarzenia albo znaczącej zmiany.

Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca

Ujmowanie

W dacie rozpoczęcia Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca ujmuje składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania oraz zobowiązanie z tytułu leasingu.

Wycena

Początkowa wycena

Początkowa wycena składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania

W dacie rozpoczęcia Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania według kosztu.

Koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania obejmuje:

·       kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu,

·       wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe,

·       wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorcę, oraz

·       szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorcę w związku z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów, przeprowadzeniem renowacji miejsca, w którym się znajdował, lub przeprowa­dzeniem renowacji bazowego składnika aktywów do stanu wymaganego przez warunki leasingu.

Początkowa wycena zobowiązania z tytułu leasingu

W dacie rozpoczęcia okresu leasingu Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie. Opłaty leasingowe dyskontuje się z zastosowaniem stopy procentowej leasingu, jeżeli stopę tę można z łatwością ustalić. W przeciwnym razie Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca stosuje swoją krańcową stopę pożyczkową.

W dacie rozpoczęcia okresu leasingu opłaty leasingowe zawarte w wycenie zobowiązania z tytułu leasingu obejmują następujące opłaty za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów podczas okresu leasingu, które pozostają do zapłaty w tej dacie:

·       stałe opłaty leasingowe netto (w tym zasadniczo stałe opłaty leasingowe) pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe;

·       zmienne opłaty leasingowe netto, które zależą od indeksu lub stawki,

·       kwoty netto, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej,

·       cenę netto wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz

·       kary pieniężne netto za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu.

Zmiany leasingu

Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca ujmuje zmianę leasingu jako odrębny leasing, jeżeli:

·       zmiana zwiększa zakres leasingu poprzez przyznanie prawa do użytkowania jednego lub większej liczby bazowych składnik aktywów oraz

·       wynagrodzenie za leasing zwiększa się o kwotę współmierną do ceny jednostkowej za zwiększenie zakresu oraz wszelkie właściwe korekty tej ceny jednostkowej w celu uwzględnienia okoliczności danej umowy.

W przypadku zmiany leasingu, która nie jest ujmowana jako odrębny leasing, w dacie uzgodnienia zmiany Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca:

·       nie dokonuje alokacji wynagrodzenia w zmodyfikowanej umowie,

·       ustala okres zmodyfikowanego leasingu, oraz

·       aktualizuje wycenę zobowiązania z tytułu leasingu poprzez dyskontowanie zaktualizowanych opłat leasingowych z zastosowaniem zaktualizowanej stopy dyskontowej.

Stosowane zwolnienia z obowiązku ujmowania

Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca  nie stosuje wymogów polityki rachunkowości opisanych dotyczących ujmowania i wyceny w odniesieniu do:

·       leasingów, które w dacie rozpoczęcia mają okres leasingu nie dłuższy niż 12 miesięcy

·       leasingów, w odniesieniu do których bazowy składnik aktywów ma niską wartość (aktywo ma niską wartość, gdy wartość netto nowego składnika aktywów nie przekracza 20 tys. złotych).

W odniesieniu do leasingów krótkoterminowych albo do leasingów, w przypadku których bazowy składnik aktywów ma niską wartość, Santander Bank Polska S.A. jako leasingobiorca ujmuje opłaty leasingowe jako koszty metodą liniową w  trakcie okresu leasingu.

Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca

Klasyfikacja leasingu

Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca klasyfikuje każdy ze swoich leasingów jako leasing operacyjny lub leasing finansowy.

Leasing jest zaliczany do leasingu finansowego, jeżeli następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania bazowego składnika aktywów. Leasing jest zaliczany do leasingu operacyjnego, jeżeli nie następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania bazowego składnika aktywów.

Klasyfikacji leasingu dokonuje się w dacie początkowej, a jej ponownej oceny dokonuje się tylko w przypadku, gdy zaistnieje zmiana leasingu.

Leasing finansowy

Ujmowanie i wycena

W dacie rozpoczęcia Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje aktywa oddane w leasing finansowy w sprawozdaniu z sytuacji finansowej i prezentuje je jako należności w kwocie równej inwestycji leasingowej netto.

Początkowa wycena

Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca stosuje stopę procentową leasingu w celu wyceny inwestycji leasingowej netto.

Początkowe koszty bezpośrednie są ujęte w początkowej wycenie inwestycji leasingowej netto oraz zmniejszają kwotę przychodu ujmowanego w okresie leasingu.

Początkowa wycena opłat leasingowych uwzględnionych w inwestycji leasingowej netto

W dacie rozpoczęcia opłaty leasingowe uwzględnione w wycenie inwestycji leasingowej netto obejmują następujące opłaty za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów podczas okresu leasingu, które nie są otrzymane w dacie rozpoczęcia:

·       stałe opłaty leasingowe netto, pomniejszone o zachęty leasingowe przypadające do zapłaty,

·       zmienne opłaty leasingowe netto, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem tego indeksu lub tej stawki zgodnie z ich wartością w dacie rozpoczęcia,

·       wszelkie gwarantowane wartości końcowe netto udzielone leasingodawcy przez leasingobiorcę, podmiot powiązany z leasingobiorcą lub niezależną osobę trzecią zdolną finansowo do wywiązania się ze swoich zobowiązań w ramach tej gwarancji,

·       cenę netto wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji oraz

·       kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu.

Późniejsza wycena

Ujmowanie dochodów finansowych w okresie leasingu przebiega w sposób odzwierciedlający stałą okresową stopę zwrotu z inwestycji leasingowej netto dokonanej przez leasingodawcę w ramach leasingu finansowego.

Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje dochody finansowe przez okres leasingu w systematyczny i racjonalny sposób. Opłaty leasingowe dotyczące danego okresu zmniejszają inwestycję leasingową netto.

Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca stosuje do inwestycji leasingowej netto wymogi w zakresie zaprzestania ujmowania oraz wymogi w zakresie utraty wartości przewidziane w MSSF 9.

Leasing operacyjny

Ujmowanie i wycena

Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje opłaty leasingowe z leasingów operacyjnych jako dochód metodą liniową.

Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca ujmuje w kosztach koszty, łącznie z amortyzacją, poniesione w celu uzyskania dochodów z tytułu leasingu.

Santander Bank Polska S.A. jako leasingodawca dodaje początkowe koszty bezpośrednie poniesione w celu uzyskania leasingu operacyjnego do wartości bilansowej bazowego składnika aktywów i ujmuje te koszty jako koszty poniesione w okresie leasingu na tej samej podstawie co dochody z tytułu leasingu.

Pozostałe składniki sprawozdania z sytuacji finansowej

Aktywa trwałe przeznaczone do zbycia

Na dzień klasyfikacji składnika aktywów trwałych jako aktywa przeznaczone do zbycia, Santander Bank Polska S.A. wycenia taki składnik aktywów w kwocie niższej z jego wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży.

Ewentualne pomniejszenie wartości bilansowej aktywów przeznaczonych do zbycia na dzień ich początkowej klasyfikacji jak i późniejsze odpisy aktualizujące do poziomu wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży są ujmowane w rachunku zysków i strat.

Pozostałe należności handlowe i inne należności

Należności handlowe i inne należności z datą zapadalności poniżej 12 miesięcy od dnia powstania należności są ujmowane na moment początkowego ujęcia w wartości nominalnej z uwagi na nieistotny wpływ dyskonta. Należności handlowe i inne należności z terminem płatności do 12 kolejnych miesięcy są ujmowane na dzień bilansowy w kwocie wymaganej zapłaty pomniejszonej o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.

Inne zobowiązania

Zobowiązania handlowe i inne zobowiązania z datą zapadalności poniżej 12 miesięcy od dnia powstania zobowiązania są ujmowane na moment początkowego ujęcia w wartości nominalnej z uwagi na nieistotny wpływ dyskonta. Zobowiązania z  tytułu dostaw i usług jak i inne zobowiązania wymagalne w terminie 12 kolejnych miesięcy są ujmowane na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty.