SKONSOLIDOWANY
RAPORT
ROCZNY
GRUPY KAPITAŁOWEJ GLOBE TRADE CENTRE S. A.
ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2020 R.
Miejsce i data publikacji: Warszawa 23 marca 2021 r.
SPIS TREŚCI RAPORTU ROCZNEGO
01. List Zarządu
02. Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej Globe Trade
Centre S.A. w roku zakończonym 31 grudnia 2019 r.
03. Sprawozdanie dotyczące stosowania zasad ładu korporacyjnego za rok
kończący się 31 grudnia 2019 r.
04. Oświadczenie Zarządu
05. Informacja Zarządu Globe Trade Centre S.A. sporządzona na podstawie
oświadczenia Rady Nadzorczej o dokonaniu wyboru firmy audytorskiej
przeprowadzającej badanie rocznego sprawozdania finansowego
06. Oświadczenie Rady Nadzorczej Globe Trade Centre S.A. w zakresie
powołania, składu i funkcjonowania komitetu audytu
07. Oświadczenie Rady Nadzorczej Globe Trade Centre S.A. dotyczące oceny
sprawozdań z działalności emitenta i sprawozdania finansowego emitenta w
zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami i ze stanem faktycznym
08. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia
2019 r.
09. Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania rocznego
skonsolidowanego sprawozdania finansowego
2
Szanowni Państwo,
Od kilku lat, w tym również w 2020 roku, nieustannie powiększamy portfolio naszych
nieruchomości poprzez rozwój i przemyślane przejęcia. Zaostrzyliśmy politykę finansową
i wzmocniliśmy płynność. Nasze zespoły zarządzające aktywami zapewniały najemcom
doskonałą obsługę, utrzymując wysoki poziom wynajęcia. Działamy na rzecz lokalnych
społeczności, wyemitowaliśmy zielone obligacje, a także zwiększyliśmy nasze
zaangażowanie w obszarze ESG. Jesteśmy dumni z działań, które przygotowały nas na
trudne do przewidzenia wyzwania związane z wybuchem pandemii COVID-19 w 2020 roku.
WPŁYW COVID-19 I NASZA REAKCJA
Naszym priorytetem jest trwała ochrona biznesu i wspieranie społeczności, w których
działamy, a także oparta na zaufaniu współpraca z naszymi dostawcami i klientami. To ich
pandemia dotknęła w największym stopniu. W tym celu wdrożyliśmy różnorodne środki
wspierające najemców i zachęcające konsumentów do wydatków, takie jak obniżenie czynszu,
umożliwienie płatności czynszowych w ratach, czy rezygnację z naliczania opłat
eksploatacyjnych i odsetek za zwłokę w spłacie. Skutkiem finansowym była utrata zysku
z działalności operacyjnej w wysokości 15 mln euro. Otrzymaliśmy też 99% należnego
rocznego czynszu (99% w przypadku biur i 97% dla obiektów handlowych). Wartość portfela
spadła o 5%, a na wycenę roczną wpłynęły wyzwania o charakterze strukturalnym, zaostrzone
skutkami pandemii COVID-19.
W segmencie biurowym najemcy pracują nad planami powrotu do pracy stacjonarnej.
Większość z nich uważa, że jest za wcześnie, aby wprowadzać zasadnicze długoterminowe
zmiany w zakresie ich wymagań. Jesteśmy jednak świadomi tego, że po wydłużonym okresie
pracy zdalnej, najemcy mogą oczekiwać większej elastyczności w oferowanych warunkach
najmu. Jednocześnie zaczęli oni zwracać większą uwagę na wysokiej jakości, nowoczesne
i bezpieczne otoczenie, w którym na jedną osobę przypada więcej powierzchni. Przewidujemy
również odejście od dotychczasowego trendu, zakładającego tworzenie przestrzeni biurowej
o wysokim zagęszczeniu i stosowanie hot-desków. Z powodzeniem kontynuujemy rozmowy
z naszymi najemcami dotyczące najmu, zwłaszcza większych powierzchni. Optymizmem
napawa wysoka aktywność, jaką obserwujemy na rynkach, na których działamy.
3
ŁAD KORPORACYJNY
Rok 2020 był również okresem zmian w zakresie ładu korporacyjnego Grupy. Wiosną miała
miejsca zmiana głównego akcjonariusza Lone Star sprzedał swój większościowy pakiet
funduszowi Optimum Ventures Private Equity Fund. Jesienią Rada Nadzorcza wzmocniła
kadrę zarządzającą, powołując na stanowisko prezesa Yovava Carmi oraz awansując na
stanowiska członków Zarządu Ariela Ferstmana i Roberta Snowa. Kontynuujemy realizację
strategii firmy, aktywnie działając w kierunku dalszej poprawy bilansu i wyników działalności
operacyjnej, czego dowodem jest FFO w wysokości 66 mln euro na koniec roku, mimo wpływu
pandemii COVID-19.
W sierpniu jako Zarząd podjęliśmy trudną decyzję o czasowym zawieszeniu wypłat dywidendy
za 2019 rok. Uznaliśmy, że mimo stabilności finansowej oraz wyników osiąganych w roku
obrotowym 2020, jest to właściwy krok zabezpieczający, biorąc pod uwagę okoliczności oraz
niepewność związane z pandemią COVID-19. Jesteśmy świadomi tego, że wypłata dywidendy
jest ważną kwestią dla akcjonariuszy. W kolejnych okresach, będziemy dążyć do wznowienia
wypłat w odpowiedniej wysokości. Jest to w dużym stopniu uzależnione od sytuacji
pandemicznej. W tym celu musimy poprawić ściągalność czynszów i uzyskać pełniejsze
informacje o wynikach osiąganych przez nasze aktywa po zakończeniu lockdownu, a przede
wszystkim zorientować się, jak szybko klienci powrócą do obiektów handlowych, a pracownicy
do biur.
PRZEGLĄD ROKU
Na koniec 2020 roku nasz portfel nieruchomości osiągnął wartość 2,1 mld euro, a łączne
przychody wyniosły 160 mln euro. Wartość EPRA aktywów netto Grupy (NAV) wynosi obecnie
1,1 mld euro, co odzwierciedla wysoką jakość naszego portfela i niski poziom dźwigni
finansowej, przy współczynniku LTV w wysokości 45% na koniec roku. Nasza Grupa
charakteryzuje się również niskim kosztem zadłużenia o średniej wysokości 2,3% i wysokim
wskaźnikiem pokrycia odsetek netto (ICR) na poziomie 3,7×. Wskaźnik wynajęcia w całym
portfelu naszych nieruchomości utrzymał się na stabilnym poziomie 91%.
Nasze lokalne zespoły zarządzające aktywami osiągały dobre wyniki, udowadniając, że
wieloletnie relacje z najemcami w połączeniu z wysoką jakością portfela, mogą przekładać się
na nowe umowy najmu również w trudniejszych czasach. Grupa LPP zdecydowała się na
otwarcie w Galerii Północnej największego sklepu Sinsay w Polsce, Mobica i Barry Callebaut
powiększyli swoje biura w University Business Park, EoN przedłużył najem w City Gate, Modis,
Bank Światowy i Commerzbank na nową lokalizację wybrali Advance Business Center II, a
Generali wynajęło powierzchnię biurową w Matrix B. Dodatkowo, IKEA i Bershka otworzą
swoje sklepy w centrum handlowym Mall of Sofia.
W ciągu roku zdecydowaliśmy się również odświeżyć nasze portfolio. Sprzedaliśmy jedną
z naszych inwestycji na Węgrzech, biurowiec Spiral, generując tym samym 41 mln euro
wolnych środków na sfinansowanie nowych przejęć i realizację kolejnych projektów. Na
początku 2020 roku zakończyliśmy budowę ostatniego budynku kompleksu biurowego Green
Heart w Belgradzie, a pod koniec roku Advance Business Center II w Sofii i Matrix B
w Zagrzebiu. W 2020 roku rozpoczęliśmy również budowę Sofia Tower 2, biurowca klasy A
znajdującego snad centrum handlowym Mall of Sofia, a planowane inwestycje obejmują tak
wspaniałe projekty, jak budynek Pillar w Budapeszcie, który został w pełni wynajęty jeszcze
przed rozpoczęciem budowy.
4
Czerpiemy korzyści z prac nad wzmocnieniem naszego bilansu, które wykonaliśmy w ciągu
ostatnich kilku lat. Nasza firma była aktywna na rynkach kapitałowych w 2020 roku, pozyskując
około 110 mln euro z niezabezpieczonych obligacji uprzywilejowanych i zapewniając
dodatkową elastyczność, która posłuży do spłaty zadłużenia oraz sfinansowania nowych
inwestycji i przejęć. Wyemitowaliśmy zielone obligacje denominowane w forintach
węgierskich, co potwierdza nasze zaangażowanie w działania na rzecz zrównoważonego
rozwoju i innowacyjności w obszarze finansów. Silną pozycję rynkową Grupy potwierdził
również rating inwestycyjny BBB- według Scope Ratings. Całkowita dostępna płynność Grupy
na koniec 2020 roku wyniosła 272 mln euro. W rezultacie jesteśmy finansowo przygotowani
na wszelkie możliwości i niepewności, które mogą pojawić się w przyszłości.
Niezmiennie naszym priorytetem pozostaje zrównoważony rozwój. Dążymy do dostarczania
najnowocześniejszych budynków, wyposażonych w najnowsze rozwiązania technologiczne,
które spełniają rygorystyczne kryteria BREEAM lub LEED. Do najważniejszych osiągnięć
w tym zakresie należy uzyskanie certyfikacji LEED na poziomie Platinum przez dwa nasze
biurowce klasy A Matrix A i Matrix B w Zagrzebiu. Tym samym 84% wszystkich naszych
nieruchomości zostało certyfikowanych jako przyjazne dla środowiska. Ponadto, pracujemy
nad polityką ESG, aby zwiększyć naszą przewarynkową, poprawić wyniki finansowe i
ograniczyć ryzyko operacyjne. To kolejny krok w kierunku rozwoju w obszarach ochrony
środowiska, wsparcia społecznego i ładu korporacyjnego. Rezultatem będzie publikacja
raportu ESG za 2020 rok.
Wiele wskazuje na to, że w najbliższym czasie wzrośnie znaczenie zarządzania i
utrzymywania powierzchni oraz obiektów komercyjnych, a firmy, ich klienci i pracownicy będą
kłaść jeszcze większy nacisk na bezpieczeństwo i użytkowość przestrzeni. W efekcie,
doświadczenie w zarządzaniu nieruchomościami pozwoli nam znacznie zwiększyć przewagę
rynkową Grupy.
W naszej ocenie, w dłuższej perspektywie rozwój wielu trendów w skali makro ulegnie
znacznemu przyspieszeniu. Dotyczy to, między innymi, coraz większej popularności zakupów
online, w związku z czym nasze działania będą koncentrowsię na realizacji mniejszych,
bardziej wyspecjalizowanych budynków handlowych. Wierzymy, że w naszym portfolio nadal
jest miejsce dla jakościowych obiektów, które będą kluczowe dla sklepów detalicznych w
kontekście sprzedaży online: miejsca do obsługi zwrotów i odbiorów przesyłek. Dotyczy to
zwłaszcza centrów handlowych o dogodnej lokalizacji, znajdujących się w pobliżu kluczowych
węzłów komunikacyjnych. Przewidujemy również, że popyt skupi się przede wszystkim na
wysokiej jakości, nowoczesnej i zrównoważonej przestrzeni biurowej, sprzyjającej bardziej
elastycznym modelom pracy. To jednak dopiero początek i nie wiemy jeszcze, z jakimi
długofalowymi trendami będziemy mieć do czynienia. Z uwagą śledzimy rozwój
sytuacji. Zachowujemy pełną elastyczność i gotowość do zmian naszej strategii, w zależności
od potrzeb klientów i otoczenia.
5
Nie bylibyśmy w stanie osiągnąć sukcesu, ani przygotować się na przyszłe wyzwania bez
naszych pracowników, najemców, banków i obligatariuszy. Niezależnie od tego, co
przyniesie 2021 rok, cieszymy się z możliwości współpracy i z optymizmem patrzymy w
przyszłość. Wkraczamy w nowym rok z przekonaniem, że dzięki naszej regionalnej
platformie uda nam się zwiększyć przepływ transakcji, ograniczyć ryzyko i skutecznie
zoptymalizować wyniki.
Z poważaniem,
Członkowie Zarządu
Globe Trade Centre S.A.
Yovav Carmi
CEO/Prezes Zarządu
Ariel A. Ferstman
CFO/Dyrektor
finansowy
Gyula Nagy
Członek Zarządu
Robert Snow
Członek Zarządu
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU
Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ GLOBE TRADE CENTRE S.A.
W ROKU ZAKOŃCZONYM 31 GRUDNIA 2020 R.
2
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie ................................................................................................................. 5
2. Wybrane dane finansowe ................................................................................................. 9
3. Główne czynniki ryzyka ...................................................................................................11
4. Prezentacja Grupy .........................................................................................................41
4.1 Ogólne informacje na temat Grupy ...........................................................................41
4.2 Główne wydarzenia ..................................................................................................42
4.3 Struktura organizacyjna Grupy ..................................................................................47
4.4 Zmiany podstawowych zasad zarządzania Spółki i Grupy ........................................48
4.5 Strategia Grupy ........................................................................................................49
4.6 Opis działalności ......................................................................................................53
4.6.1 Analiza segmentowa nieruchomości inwestycyjnych ...............................................54
4.6.1.1 Nieruchomości inwestycyjne generujące przychody............................................54
4.6.1.1.1 Portfel nieruchomości biurowych ........................................................................57
4.6.1.1.1.1 Portfel nieruchomości biurowych w Polsce ......................................................58
4.6.1.1.1.2 Portfel nieruchomości biurowych w Belgradzie ................................................59
4.6.1.1.1.3 Portfel nieruchomości biurowych w Budapeszcie ............................................60
4.6.1.1.1.4 Portfel nieruchomości biurowych w Sofii..........................................................61
4.6.1.1.1.5 Portfel nieruchomości biurowych w Bukareszcie .............................................61
4.6.1.1.1.6 Portfel nieruchomości biurowych w Zagrzebiu .................................................62
4.6.1.1.2 Portfel nieruchomości handlowych .....................................................................63
4.6.1.1.2.1 Portfel nieruchomości handlowych w Polsce ...................................................64
4.6.1.1.2.2 Portfel nieruchomości handlowych w Sofii .......................................................65
4.6.1.1.2.3 Portfel nieruchomości handlowych w Zagrzebiu ..............................................65
4.6.1.1.2.4 Portfel nieruchomości handlowych w Belgradzie .............................................66
4.6.1.2 Nieruchomości w budowie ..................................................................................67
4.6.1.3 Działki pod zabudowę komercyjną ......................................................................67
4.6.2 Grunty pod zabudowę mieszkaniowa ......................................................................68
4.7 Przegląd sytuacji rynkowej w krajach działania Grupy ..............................................68
4.7.1 Rynek powierzchni biurowych .................................................................................69
4.7.2 Rynek nieruchomości handlowych ..........................................................................75
4.8 Informacja na temat polityki Spółki w zakresie działalności sponsorskiej,
charytatywnej oraz podobnej działalności. ................................................................80
5. Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych ..........................................................81
5.1 Ogólne czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne.................................81
5.2 Szczegółowe czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne .......................85
5.3 Prezentacja różnic między osiągniętymi wynikami finansowymi a opublikowanymi
prognozami ..............................................................................................................88
3
5.4 Przegląd sytuacji finansowej .....................................................................................89
5.4.1 Główne pozycje przeglądu sytuacji finansowej .......................................................89
5.4.2 Porównanie sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2020 r. i 2019 r. ....................90
5.5 Skonsolidowany rachunek zysków i strat ..................................................................92
5.5.1 Główne pozycje skonsolidowanego rachunku zysków i strat ...................................92
5.5.2 Porównanie wyników finansowych za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2020 r. z tym samym okresem roku 2019. ...............................................................94
5.6 Skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych .................................................98
5.6.1 Główne pozycje skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych. .................98
5.6.2 Analiza przepływów pieniężnych .............................................................................99
5.7 Przyszła płynność i zasoby kapitałowe ................................................................... 101
6. Opis wykorzystania przez Spółkę wpływów z emisji do chwili sporządzenia sprawozdania
z działalności ................................................................................................................ 102
7. Informacje na temat udzielonych kredytów, ze szczególnym uwzględnieniem jednostek
powiązanych .................................................................................................................. 102
8. Informacje na temat udzielonych i otrzymanych gwarancji, ze szczególnym
uwzględnieniem gwarancji udzielonych jednostkom powiązanym ................................. 103
9. Zobowiązania pozabilansowe ....................................................................................... 103
10. Znaczące inwestycje, krajowe i zagraniczne (papiery wartościowe, instrumenty
finansowe, wartości niematerialne i prawne, nieruchomości), w tym inwestycje
kapitałowe poza Grupą i ich metody finansowania ..................................................... 104
11. Informacje na temat zarzadzania ryzykiem ................................................................. 104
12. Polityka wynagrodzeń i zarzadzanie zasobami ludzkimi ............................................ 110
12.1 Polityka wynagrodzeń .......................................................................................... 110
12.2 Program motywacyjny .......................................................................................... 111
12.2.1 System kontroli programu motywacyjnego .......................................................... 113
12.3 Liczba pracowników ............................................................................................ 113
12.4 Polityka szkoleniowa ........................................................................................... 113
12.5 Umowy zawarte pomiędzy GTC a osobami zarządzającymi ................................ 113
12.6 Ocena funkcjonowania polityki wynagrodzeń z punktu realizacji celów ................ 113
12.7 Wynagrodzenia członków zarządu i członków rady nadzorczej ........................... 114
12.8 Informacje o wszelkich zobowiązaniach wynikających z emerytur i świadczeń o
podobnym charakterze dla byłych osób zarządzających, nadzorujących albo byłych
członków organów administrujących ................................................................... 116
13. Akcje GTC w posiadaniu członków zarządu i rady nadzorczej ................................... 117
14. Znaczące transakcje z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż warunki
rynkowe ..................................................................................................................... 118
4
15. Informacje o podpisanych i zakończonych w danym roku umowach kredytowych ...... 118
16. Informacje na temat umów, o których Spółka posiada wiedzę (w tym zawartych po dniu
bilansowym), które mogą skutkować zmianami struktury akcjonariatu w przyszłości . 119
17. Trwające przed sądem lub organem publicznym istotne postępowania z udziałem
Globe Trade Centre S.A. lub jej podmiotów zależnych .............................................. 119
18. Znaczące umowy podpisane w danym roku w tym umowy ubezpieczenia, współpracy
lub kooperacji ............................................................................................................ 120
19. Umowy z podmiotem uprawnionym do wykonania audytu sprawozdań finansowych . 120
5
1. Wprowadzenie
Grupa GTC jest wiodącym deweloperem i inwestorem w
sektorze nieruchomości komercyjnych, koncentrującym
swoje działania na rynku polskim oraz stolicach Euroopy
Południowej i Wschodniej. Prowadzi działalność w
Polsce, Budapeszcie, Belgradzie, Bukareszcie,
Zagrzebiu i Sofii. Grupa powstała w 1994 r.
Portfel nieruchomości Grupy obejmuje: (i) ukończone nieruchomości komercyjne; (ii)
nieruchomości komercyjne w budowie; (iii) grunty przeznaczone pod zabudowę komercyjną;
(iv) aktywa przeznaczone na sprzedaż; (v) grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową.
Od momentu powstania do dnia 31 grudnia 2020 r. Grupa (i) wybudowała około 1,2 miliona m
kw. powierzchni komercyjnej najmu brutto i około 300 tysięcy m
kw. powierzchni
mieszkaniowej, (ii) sprzedała około 600 tysięcy m kw. powierzchni brutto w ukończonych
nieruchomościach komercyjnych i około 300 tysięcy m
kw. powierzchni mieszkaniowej oraz
(iii) nabyła około 160 tysięcy m kw. powierzchni brutto w ukończonych nieruchomościach
komercyjnych. Dodatkowo Grupa poprzez swoje jednostki stowarzyszone w Czechach
wybudowała i sprzedała ponad 100 tysięcy m kw. powierzchni komercyjnej i około 76 tysięcy
m kw. powierzchni mieszkaniowej.
Na dzień 31 grudnia 2020 r. portfel nieruchomości Grupy obejmował:
48 ukończonych budynków komercyjnych, w tym 43 budynków biurowych i 5 centrów
handlowych o łącznej powierzchni najmu wynoszącej około 753 tysięcy m
kw., z czego
proporcjonalny udział Grupy wynosi około 743 tysięcy m kw.;
2 budynki biurowe w budowie, o łącznej powierzchni najmu około 37 tysięcy m
kw.;
grunty przeznaczone pod zabudowę komercyjną, oraz
grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową.
48
753 000
2
Grunty
ukończone
budynki
m kw.
GLA
budynki
w budowie
przeznaczone
pod zabudowę
Na dzień 31 grudnia 2020 r. wartość księgowa portfela nieruchomości Grupy wynosiła
9.860.914 zł, przy czym: (i) ukończone nieruchomości komercyjne Grupy stanowiły 88% tej
wartości; (ii) nieruchomości komercyjne w budowie 3%; (iii) grunty przeznaczone pod
zabudowę komercyjną 7%, (iv) prawo do użytkowania aktywów 2%, (v) aktywa
przeznaczone na sprzedaż mniej niż 1%; oraz (vi) grunty przeznaczone pod zabudowę
mieszkaniową mniej niż 1%.
6
Akcje Spółki notowane na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych i na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Johannesburgu (inward listing) oraz wchodzą w skład indeksu
mWIG40.
Siedziba Spółki Globe Trade Centre S.A. znajduje się w Warszawie, przy ulicy Komitetu
Obrony Robotników 45a.
Terminy i skróty pisane wielką literą w niniejszym Sprawozdaniu mają następujące znaczenie,
chyba że z kontekstu wynika inaczej:
Spółka lub
GTC
stosuje się do Globe Trade Centre S.A
Grupa lub
Grupa GTC
stosuje się do Globe Trade Centre S.A. oraz jej spółek zależnych,
podlegających konsolidacji w sprawozdaniu finansowym C
Akcje
stosuje się do akcji Globe Trade Centre S.A., które zostały wprowadzone
do publicznego obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w
Warszawie w maju 2004 r. oraz w latach późniejszych i oznaczone
kodem PLGTC0000037 oraz zostały wprowadzone do obrotu na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Johannesburgu (inward listing) w dniu 18
sierpnia 2016 r. i są oznaczone kodem ISIN PLGTC0000037
Obligacje
stosuje się do obligacji wyemitowanych przez spółkę Globe Trade Centre
S.A. i wprowadzonych na rynek alternatywny odpowiednio pod kodami
PLGTC0000177, PLGTC0000219, PLGTC0000227, PLGTC0000235,
PLGTC0000243, PLGTC0000268, PLGTC0000276 , PLGTC0000292,
PLGTC0000318 i HU0000360102GTC
Sprawozdanie
stosuje się do rocznego sprawozdania przygotowanego zgodnie z art. 71
Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie
informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów
papierów wartościowych oraz warunków uznawania za wnoważne
informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego
państwem członkowskim
CEE
stosuje się do grupy krajów leżących w regionie Europy Środkowo-
Wschodniej (tj. Polski i Węgier)
SEE
stosuje się do grupy krajów leżących w regionie Europy Południowo-
Wschodniej (tj. Bułgarii, Chorwacji, Rumunii i Serbii)
NRA, NLA,
powierzchnia
najmu netto
stosuje się do miary powierzchni będącej podstawą dla określenia
wartości nieruchomości przez rzeczoznawców majątkowych w
wycenach. Dla nieruchomości komercyjnych, powierzchnia najmu netto
to cała powierzchnia biurowa lub handlowa nieruchomości, za którą
najemcy danej nieruchomości płacą czynsz, lub przeznaczona pod
wynajem. Szczegółowe zasady obliczania NRA mogą się różnić
pomiędzy poszczególnymi nieruchomościami ze względu na różną
7
metodologię i standardy na poszczególnych rynkach geograficznych, w
których Grupa prowadzi działalność
GLA lub
powierzchnia
najmu brutto
stosuje się odnosi się do miary całkowitej powierzchni (biurowej lub
handlowej) najmu powiększonej o współczynnik udziału w
powierzchniach wspólnych
Nieruchomości
komercyjne
stosuje się do nieruchomości biurowych oraz handlowych, tzn.
nieruchomości, które generują przychody z czynszu
FFO, FFO I
stosuje się do zysku przed opodatkowaniem pomniejszonym o podatek
dochodowy zapłacony i skorygowanym o transakcje bezgotówkowe
(takie jak: wartość godziwa lub wycena nieruchomości, rezerwa na
płatności w formie akcji własnych, oraz niezapłacone koszty finansowe)
oraz zdarzenia jednorazowe (takie jak różnice kursowe lub wynik na
działalności mieszkaniowej)
EPRA NAV
stosuje się do kapitałów własnych pomniejszonych o udziały
niekontrolujące i zobowiązania z tytułu podatku dochodowego
związanego z wartością godziwą nieruchomości i instrumentów
pochodnych
EBITDA
stosuje się do zysku pomniejszonego o wynik na wartości godziwej,
odsetki, podatek dochodowy, amortyzację;
Przychody z
czynszu
stosuje się do przychodów z najmu, które zostały rozpoznane na dzień
sporządzenia raportu. Obejmują przychody z czynszu podstawowego,
przychody z wynajmu miejsc parkingowych i inne przychody z wynajmu
EUR, €
lub euro
stosuje się do wspólnej waluty Państw Członkowskich uczestniczących
w Trzecim Etapie Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej Traktatu
Ustanawiającego Wspólnotę Europejską, wraz z późniejszymi zmianami
PLN lub złoty
stosuje się do waluty obowiązującej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej
HUF lub forint
stosuje się do waluty obowiązującej na terenie Węgier
JSE
stosuje się do giełdy papierów wartościowych w Johannesburgu
8
PREZENTACJA INFORMACJI FINANSOWYCH
Jeśli nie wskazano inaczej, informacje finansowe przedstawione w Sprawozdaniu zostały
sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej
("MSSF") dopuszczonymi do stosowania w Unii Europejskiej.
Wszystkie dane finansowe zawarte w niniejszym dokumencie, z wyjątkiem danych
dotyczących nieruchomości, wyrażone w tysiącach PLN lub tysiącach EUR, o ile nie
zaznaczono inaczej.
Do niektórych informacji finansowych w tym Sprawozdaniu zastosowano zaokrąglenia. W
rezultacie niektóre wartości liczbowe podane jako sumy w niniejszym Sprawozdaniu mogą nie
być dokładną agregacją arytmetyczliczb, które je poprzedzają.
PREZENTACJA INFORMACJI O NIERUCHOMOŚCIACH
Informacje na temat nieruchomości przedstawiono pro rata zgodnie z zasadą konsolidacji
udziałów Grupy w każdej z nieruchomości. Wycena nieruchomości oparta jest o wartości, które
Grupa konsoliduje w swoim skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Stopień wynajęcia
dla każdego rynku jest pokazany na dzień 31 grudnia 2020 r.
DANE BRANŻOWE I RYNKOWE
W niniejszym Sprawozdaniu Grupa podaje informacje dotyczące jej działalności i rynków na
których działa i na którym działają jej konkurenci. Informacje dotyczące rynków, ich potencjału,
sytuacji makroekonomicznej, obłożenia, czynszów i innych danych branżowych dotyczących
rynków, na których działa Grupa, oparte o dane i raporty sporządzane przez podmioty
zewnętrzne. Informacje zawarte w tej części nie są zaprezentowane w tysiącach i opierają się
o raporty sporządzone przez firmę Jones Lang LaSalle IP, Inc („JLL”). JLL opiera się na
materiale, który uważa za wiarygodny. Chociaż dołożono wszelkich starań, aby zapewnić ich
dokładność, GTC nie może zaoferować żadnej gwarancji, że materiały zawarte w tej części
nie zawiera błędów rzeczowych.
Ponadto w wielu przypadkach Grupa zamieściła w tym Sprawozdaniu oświadczenia dotyczące
branży, w której działa, w oparciu o własne doświadczenia i badanie warunków rynkowych.
Grupa nie może zagwarantować, że założenia te prawidłowo odzwierciedlają wiedzę Grupy
na temat rynków na których działa. Wewnętrzne badania Grupy nie zostały zweryfikowane
przez niezależne źródła.
ZASTRZEŻENIA
Sprawozdanie to może zawierać stwierdzenia odnoszące się do przyszłych oczekiwań
dotyczących działalności Grupy, jej sytuacji finansowej i wyników działalności. Można znaleźć
te stwierdzenia poprzez odniesienie do słów takich jak "może", "będzie", "oczekiwać",
"przewidywać", "wierzyć", "szacować" oraz podobnych, w niniejszym Sprawozdaniu. Ze swojej
natury stwierdzenia wybiegające w przyszłość przedmiotem wielu założeń, ryzyka i
niepewności. W związku z tym rzeczywiste wyniki mogą się znacznie różnić od tych, które są
sugerowane lub wnioskowane w wypowiedziach prognozujących. Grupa ostrzega czytelników,
9
żeby nie polegali na takich stwierdzeniach, które aktualne tylko na dzień niniejszego
Sprawozdania.
Powyższe zastrzeżenia powinny być rozpatrywane w związku z wszelkimi późniejszymi
pisemnymi lub ustnymi wypowiedziami prognozującymi, które mogą zostać ogłoszone przez
Grupę lub osoby występujące w jej imieniu. Grupa nie podejmuje zobowiązania do przeglądu
lub potwierdzenia oczekiwań analityków lub oszacowań lub do publikacji jakichkolwiek zmian
wszelkich wypowiedzi prognozujących w celu odzwierciedlenia zdarzeń lub okoliczności
występujących po dacie niniejszego Sprawozdania.
W Punkcie 5 Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych”, w Punkcie 3 "Główne
czynniki ryzyka" oraz w innych miejscach w niniejszym Sprawozdaniu Grupa publikuje istotne
czynniki ryzyka, które mogą spowodować, że jej rzeczywiste wyniki będą się znacznie różnić
od jej oczekiwań. Powyższe ostrzeżenia dotyczą wszystkich wypowiedzi opublikowanych
przez Grupę lub osoby działające w imieniu Grupy. Gdy Grupa wskazuje, że zdarzenie,
warunki i okoliczności mogą lub mogłyby mieć negatywny wpływ na Grupę, oznacza to wpływ
na jej działalność, sytuację finansową i wyniki działalności.
2. Wybrane dane finansowe
Poniższe tabele przedstawiają wybrane historyczne dane finansowe Grupy za rok zakończony
31 grudnia 2020 r. i 2019 r. Historyczne informacje finansowe powinny być interpretowane w
połączeniu z Punktem 5 Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych" oraz ze
skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. (łącznie
z jego notami). Grupa prezentuje dane finansowe przygotowane zgodnie z MSSF i
pochodzące ze zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony
31 grudnia 2020 r.
Wybrane pozycje sprawozdań finansowych wyrażone w Euro zostały zaczerpnięte ze
zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia
2020 r. przygotowanego w Euro zgodnie z MSSF.
Czytelnicy nie powinni interpretować takich przeliczjako stwierdzenie, że dana kwota w
Euro faktycznie odzwierciedla określoną kwotę w PLN lub może zostać przeliczona na PLN
według wskazanego kursu lub według innego kursu.
10
Za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2020 r.
2019 r.
(w tys.)
PLN
EUR
PLN
EUR
Skonsolidowany rachunek wyników
Przychody operacyjne
711.706
160.121
729.637
169.762
Koszty operacyjne
(184.579)
(41.527)
(179.983)
(41.876)
Zysk brutto z działalności operacyjnej
527.127
118.594
549.654
127.886
Koszty sprzedaży
(5.809)
(1.307)
(8.669)
(2.017)
Koszty administracyjne
(52.057)
(11.712)
(61.934)
(14.410)
Zysk / (strata) z aktualizacji wartości
aktywów / utrata wartości nieruchomości
inwestycyjnych i mieszkaniowych netto
(649.116)
(142.721)
69.779
16.190
Koszty finansowe netto
(155.182)
(34.913)
(147.224)
(34.254)
Zysk/(strata) netto
(328.741)
(70.861)
324.319
75.421
Rozwodniony zysk na jedną akcję (nie w
tys.)
(0,67)
(0,14)
0,66
0,15
Średnia ważona liczba wyemitowanych
akcji zwykłych (nie w tys.)
485.555.122
485.555.122
484.659.406
484.659.406
Skonsolidowane przepływy środków
pieniężnych
Przepływy środków pieniężnych z
działalności operacyjnej
445.925
100.325
435.849
101.407
Przepływy środków pieniężnych z
działalności inwestycyjnej
(134.631)
(30.298)
(42.447)
(9.882)
Przepływy środków pieniężnych z
działalności finansowej
123.178
27.713
32.910
7.549
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na
koniec okresu
1.255.207
271.996
764.980
179.636
Skonsolidowane sprawozdanie z
sytuacji finansowej
Nieruchomości inwestycyjne (ukończone i
w budowie)
8.962.320
1.942.082
8.888.631
2.087.268
Grunty przeznaczone pod zabudowę
komercyjną
647.766
140.367
490.907
115.277
Prawo do użytkowania aktywów
196.955
42.679
189.439
44.485
Grunty przeznaczone pod zabudowę
mieszkaniową
46.582
10.094
57.013
13.388
Aktywa przeznaczone do sprzedaży
7.291
1.580
-
-
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
1.255.207
271.996
764.980
179.636
Pozostałe
322.077
71.959
352.127
82.688
Aktywa łącznie
11.448.198
2.480.757
10.743.097
2.522.742
Zobowiązania długoterminowe
5.880.931
1.274.363
5.076.847
1.192.168
Zobowiązania krótkoterminowe
1.071.769
232.246
1.157.938
271.912
Kapitał własny
4.495.498
974.148
4.508.312
1.058.662
Kapitał podstawowy
48.556
11.007
48.556
11.007
11
3. Główne czynniki ryzyka
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ GRUPY
WPŁYW WIRUSA SARS-COV-2 I WYWOŁYWANEJ PRZEZ NIEGO CHOROBY COVID-19
NA DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNĄ I SYTUACJĘ FINANSOWĄ GRUPY
Grupa podlega ryzku związanemu z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 i choroby
COVID-19. Wpływ wirusa SARS-CoV-2 i choroby COVID-19 jest w dużej mierze zależny od
czynników, które leżą poza kontrolą Grupy. Konsekwencje epidemii wirusa SARS-CoV-2,w tym
ograniczenia ostrożnościowe (takie jak tymczasowe zamknięcie przestrzeni publicznej, w tym
centrów handlowych, lub tymczasowy zakaz organizowania zgromadzeń publicznych),
wprowadzone w krajach, w których Grupa lub jej najemcy prowadzą działalność, mogą mieć
negatywny wpływ na działanie prowadzone przez Grupę, w szczególności w następujących
obszarach:
ograniczenie popytu zarówno na powierzchnie biurowe, jak i handlowe wynikające
ze zmiany trybu pracy (rosnąca liczba pracowników, która może świadczyć pracę z
domu a nie z biura), oraz zwyczaje zakupowe (rosnąca liczba klientów może
przestawić się na zakupy online w porównaniu do tradycyjnych centrów
handlowych);
dynamika sprzedaży projektów budowlanych i zawieranie umów najmu w formie
opóźni przy podpisywaniu umów dotyczących sprzedaży projektów lub umów
najmu;
procedury administracyjne prowadzone przez władze publiczne w formie
przewlekania postępowania i w konsekwencji, opóźnień przy uzyskiwaniu decyzji
administracyjnych o kluczowym znaczeniu dla procesu budowy;
dynamiki zabezpieczenia funduszy wymaganych w celu finansowania bieżących i
planowanych projektów inwestycyjnych w formie opóźni lub nieuzyskania
takiego finansowania;
harmonogramu prac budowlanych w formie możliwych opóźni takich prac w
związku z ograniczodostępnością materiałów budowlanych (zakłócenie łańcucha
dostaw), oraz możliwego braku personelu podwykonawców, jak również poprzez
bezpośredni wpływ na terminowość realizacji inwestycji; oraz
wszelkich przypadków pracowników Grupy lub osób z nimi współpracującymi, które
uzyskają pozytywny wynik testu na COVID-19, gdzie takie osoby, centrala Grupy,
lub inne budynki biurowe zostaną poddane kwarantannie, co będzie miało
negatywny wpływ na działalność i funkcjonowanie Grupy, zwłaszcza gdy powyższa
sytuacja dotknie znacz liczbę osób, lub osoby o kluczowym znaczeniu dla
działania Grupy.
12
Każdy z powyższych czynników może mieć istotny, negatywny wpływ na działalność, sytuację
finansową i wyniki Grupy. Nie można wykluczyć, że wzmożone ostatnio rozprzestrzenianie się
choroby COVID-19 nie spowoduje ponownego nałożenia restrykcji ostrożnościowych w
krajach, w których działa Grupa, ani też że nie zosta wprowadzone nowe, bardziej
rygorystyczne środki, które mogłyby mieć negatywny wpływ na działalność lub płynność
finansową najemców lub innych kontrahentów Grupy oraz na ogólne zachowanie
społeczeństwa, a tym samym nasilenie negatywnego wpływu choroby COVID-19 i jej
konsekwencji na działalność Grupy, kondycję finansową oraz wyniki jej działalności lub
zwiększają prawdopodobieństwo urzeczywistnienia się ryzyka z nimi związanego.
POGORSZENIE LUB UTRZYMANIE SIĘ TRUDNEJ SYTUACJI GOSPODARCZEJ W
KRAJACH, W KTÓRYCH GRUPA PROWADZI DZIAŁALNOŚĆ, MOŻE WPŁYNĄĆ NA
DZIAŁALNOŚĆ GRUPY
Pogorszenie ogólnych warunków gospodarczych oraz sytuacji na rynku nieruchomości krajów,
w których Grupa prowadzi działalność, może mieć negatywny wpływ na gotowość i zdolność
klientów do pozyskania finansowania i nabycia lub najmu nieruchomości. Przy spadku popytu
Grupa może być zmuszona do sprzedaży lub wynajęcia swoich obiektów ze stratą lub może
nie mieć możliwości sprzedaży lub wynajęcia swoich obiektów w ogóle. Potencjalne
pogorszenie ogólnych warunków gospodarczych i sytuacji na rynku nieruchomości w Polsce
lub w innych krajach, w których Grupa prowadzi działalność na skutek wybuchu pandemii
COVID-19 lub z innych przyczyn, może także prowadz do spadku wartości rynkowej
nieruchomości Grupy. Kryzys na rynkach finansowych może również wywrzeć niekorzystny
wpływ na działalność Grupy w inny sposób, przykładowo spowodowupadłość najemców
Grupy lub instytucji finansowych zapewniających Grupie finansowanie.
Każdy z tych czynników może wywrzistotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuac
finansową, wyniki działalności Grupy.
GRUPA MOŻE NIE ZREALIZOWAĆ SWOJEJ STRATEGII
Grupa realizuje obecnie strategię rozwoju, w ramach, której planuje: (i) rozwijać swój portfel
nieruchomości przez nabywanie i poprawianie efektywności nieruchomości generujących
przychody z najmu w Polsce oraz w stolicach, gdzie Grupa prowadzi działalność, oraz
dodatkowo realizow wybrane najbardziej atrakcyjne projekty deweloperskie z Portfela
Nieruchomości Grupy; (ii) poprawiać efektywność swojej działalności w zakresie zarzadzania
aktywami i maksymalizować swoje wyniki i efektywność operacyjną oraz (iii) sprzedać aktywa
niezwiązane z podstawową działalnością, co może pozwolić Grupie na obniżenie zadłużenia
lub na uzyskanie środków przeznaczonych na finansowanie nowych inwestycji.
W rezultacie niektóre właściwości i cechy Portfela Nieruchomości Grupy mogą ulec zmianie
pod względem podziału geograficznego, stosunku wartości zrealizowanych nieruchomości do
wartości nieruchomości w budowie, a także podziału Portfela Nieruchomości Grupy na klasy
aktywów (tj. nieruchomości handlowe, biurowe, mieszkaniowe i inne). W konsekwencji różne
wskaźniki charakteryzujące działalność Grupy i okresowe przepływy środków pieniężnych
pochodzących z dochodów z tytułu wynajmu mogą ulec zmianie. Ponadto nie można zapewnić,
że przyszłe strategie inwestycyjne realizowane zgodnie ze strategią Grupy przyczynią się do
13
wzrostu wartości Portfela Nieruchomości Grupy i zwiększą rentowność Grupy. W szczególności
sukces strategii biznesowej Grupy uzależniony jest od założi warunków, które mogą okazać
się, w całości lub części, nieprawidłowe lub niedokładne. Dotyczy to także założeń dotyczących
poziomu rentowności przedmiotów nabycia, które mają zostać pozyskane w przyszłości, a
także kryteriów inwestycyjnych, które zostały opracowane przez Grupę w celu osiągnięcia
oczekiwanych stóp zwrotu z nabywanych nieruchomości.
Grupa może nie osiągnąć swoich podstawowych celów ze względu na czynniki wewnętrzne i
zewnętrzne o charakterze regulacyjnym, prawnym, finansowym, społecznym lub operacyjnym,
z czego niektóre mogą być poza kontrolą Grupy. W szczególności niestabilne warunki rynkowe,
brak zasobów kapitałowych niezbędnych dla rozwoju, a także zmiany cen dostępnych
nieruchomości na sprzedaż na właściwych rynkach mogą przeszkodzić lub uniemożliwić Grupie
wdrożenie kluczowych elementów jej strategii. Dodatkowo rozwój działalności w sektorze
zarządzania aktywami może zostać zakłócony lub nawet uniemożliwiony ze względu na
rosnącą konkurencję ze strony innych zarządców nieruchomości i inwestorów na rynku
nieruchomości.
Jeżeli Grupa napotka opisane powyżej lub inne wyzwania, może nie zrealizować swojej strategii
w całości lub w ogóle, może postanowzmienić lub zawiesić realizację swojej strategii lub
planu rozwoju albo od nich odstąpić i może nie być zdolna do ich osiągnięcia lub może napotkać
opóźnienia w osiągnięciu planowanych synergii lub oczekiwanych korzyści ze swojej strategii i
planu rozwoju. Może to mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową,
wyniki działalności Grupy.
WYCENA NIERUCHOMOŚCI GRUPY JEST Z NATURY NIEPEWNA, MOŻE BYĆ
NIEPRECYZYJNA I PODLEGA WAHANIOM
Grupa przedstawia wycenę większości swoich nieruchomości według wartości godziwej, która
była wyceniana przez zewnętrznych rzeczoznawców działających na rynku nieruchomości.
Wycena nieruchomości jest z natury subiektywna i niepewna, poniewdokonuje się jej na
podstawie założeń, które mogą różnić się od rzeczywistych przyszłych zdarzeń. Przykładowo
Raporty z Wyceny zostały sporządzone na podstawie określonych prognoz i założ
dotyczących rynku nieruchomości w regionach, gdzie Grupa prowadzi swoją działalność.
Wartość godziwa nieruchomości inwestycyjnych i gruntów niezabudowanych w banku ziemi
ustalana jest przynajmniej co pół roku (tj. na dzień 30 czerwca i 31 grudnia każdego roku) przez
niezależnych rzeczoznawców na podstawie zdyskontowanych oczekiwanych przepływów
pieniężnych z nieruchomości inwestycyjnych przy wykorzystaniu stawek dyskontowych
mających zastosowanie do danego lokalnego rynku nieruchomości lub, w przypadku części
nieruchomości inwestycyjnych, przy zastosowaniu metody porównawczej. W większości
przypadków niezależni rzeczoznawcy nie sporządzają wycen na dzień 31 marca i 30 września
każdego roku, kiedy to wyceny weryfikowane przez naszego niezależnego rzeczoznaw
oraz zarząd Grupy i w razie potrzeby aktualizowane.
Nie ma pewności, że wyceny nieruchomości Grupy (niezabudowanych, w trakcie realizacji oraz
zakończonych) będą odzwierciedlały faktyczne ceny ich sprzedaży ani że zostanie osiągnięta
szacowana stopa kapitalizacji, ani że zostanie zrealizowany zakładany roczny przychód z
14
najmu nieruchomości, ani też, że wyceny nie zostaną zakwestionowane m.in. przez organy
regulacyjne. Prognozy mogą okaz się nieprawidłowe z powodu ograniczonej ilości oraz
możliwej niedokładności publicznie dostępnych danych i badań dotyczących Polski oraz
pozostałych rynków, na których Grupa prowadzi działalność w porównaniu z rynkami
rozwiniętymi. Ponadto brak porównywalnych transakcji, który występuje szczególnie podczas
okresów spowolnienia gospodarczego, takich jak kwarantanna, sprawia że podmioty
dokonujące wycen polegają na stopach kapitalizacji wyliczanych na podstawie modeli
teoretycznych a nie z faktycznych, rynkowych stóp kapitalizacji.
Dodatkowym czynnikiem wpływającym na wycenę oraz w szczególności na planowanie
projektów koszty budowy. Koszty te przez Grupę szacowane i określane na podstawie
aktualnych cen oraz prognozowanych kosztów budowy w przyszłości, natomiast w
rzeczywistości mogą okazać się inne. Dodatkowo niektóre wyceny zostały sporządzone na
podstawie założdotyczących przyszłych decyzji związanych z planami zagospodarowania
przestrzennego. Niektóre założenia mosię nie spełnić, w wyniku czego Grupa nie będzie
miała możliwości realizacji określonych nieruchomości zgodnie z planem. Może to wywrz
niekorzystny wpływ na wycenę takich nieruchomości w przyszłości.
Jeżeli prognozy i założenia stanowiące podstawę dokonanych wycen nieruchomci w Portfelu
Nieruchomości Grupy okażą się nieprawidłowe, rzeczywista wartość nieruchomości w Portfelu
Nieruchomości Grupy może istotnie różnić się od wskazanej w Raportach Wyceny.
Nieprawidłowe wyceny nieruchomości Grupy oraz wahania wycen mogą wywrzeć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki działalności Grupy.
Ponadto spadek wartości nieruchomości stanowiących aktywa Grupy może również
negatywnie wpłynąć na zobowiązania Grupy do utrzymywania założonego współczynnika
wartości kredytu do wartości nieruchomości (ang. loan-to-value ratio LTV) w ramach umów
finansowania projektów zawartych przez Grupę oraz może pogorszyć zdolność Grupy do
pozyskiwania i obsługi finansowania zewnętrznego. Każde z tych zdarz może wywrzeć
istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową, wyniki działalności Grupy.
WARTOŚCI PODANE W SKONSOLIDOWANYM SPRAWOZDANIU Z SYTUACJI
FINANSOWEJ I SKONSOLIDOWANYM RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT GRUPY MOGĄ
PODLEGAĆ ISTOTNYM ZMIANOM ZE WZGLĘDU NA WAHANIA WARTOŚCI GODZIWEJ
NIERUCHOMOŚCI GRUPY NA SKUTEK AKTUALIZACJI ICH WYCENY
Nieruchomości Grupy generujące przychody z najmu oraz obiekty w budowie poddawane
przynajmniej co pół roku niezależnej wycenie, dokonywanej zgodnie z zasadami
rachunkowości Grupy. Tym samym, zgodnie z zasadami opisanymi w MSR 40 „Nieruchomości
Inwestycyjne”, przyjętym przez UE, wszelki wzrost lub obniżenie wartości nieruchomości
ustalane przy zastosowaniu modelu wartości godziwej rozpoznawane są jako zysk lub strata z
aktualizacji wyceny w skonsolidowanym rachunku zysków i strat Spółki za okres, w którym
występuje aktualizacja. Ponadto nieruchomości inwestycyjne w budowie, których wartości
godziwej nie można określić w sposób wiarygodny, są wyceniane według kosztu historycznego
pomniejszonego o ewentualne skumulowane odpisy z tytułu utraty wartości. Takie
nieruchomości testowane na utratę wartości przynajmniej raz na pół roku. Jeśli kryteria utraty
15
wartości zostaną spełnione, strata jest ujmowana w skonsolidowanym rachunku zysków i strat
Grupy.
W związku z powszym Grupa może odnotowywać znaczące zyski lub straty niepieniężne w
poszczególnych okresach w zależności od zmian wartości godziwej jej nieruchomości
inwestycyjnych, bez względu na to, czy nieruchomości takie zostasprzedane, czy też nie.
Przykładowo, Grupa może odnotowywać straty z tytułu aktualizacji wartości aktywów oraz
utraty wartości nieruchomości inwestycyjnych i projektów mieszkaniowych w jednym roku, a
zysk z tytułu aktualizacji wartości aktywów oraz utraty wartości nieruchomości inwestycyjnych i
projektów mieszkaniowych w innym roku.
Jeżeli warunki rynkowe i ceny porównywalnych nieruchomości komercyjnych pozostaną
niestabilne, Grupa może w dalszym ciągu odnotowywać znaczne zyski lub straty z aktualizacji
wyceny istniejących nieruchomości Grupy w przyszłości. Jeśli wystąpi znaczne obniżenie
wartości godziwej nieruchomości Grupy w dłuższym horyzoncie czasowym, może to mieć
istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową, wyniki działalności Grupy.
DZIAŁALNOŚĆ GRUPY UZALEŻNIONA JEST OD JEJ ZDOLNOŚCI DO AKTYWNEGO
ZARZĄDZANIA AKTYWAMI
Jedną z podstawowych części działalności Grupy jest aktywne zarządzanie majątkiem, co
obejmuje zarządzanie współczynnikiem niewynajętych powierzchni i poziomem czynszu oraz
warunkami zawartych umów najmu dla wszystkich nieruchomości komercyjnych, a także
kompletowaniem pożądanej grupy najemców (ang. tenant mix) w przypadku nieruchomości
handlowych. Wspomniane działania mają szczególne znaczenie w stosunku do dużych
nieruchomości komercyjnych Grupy. Oprócz ograniczeń prawnych zdolność Grupy do
wynajęcia wolnej powierzchni, renegocjacji czynszu i tworzenia pożądanego składu najemców
jest częściowo uzależniona od czynników rynkowych. Niektóre z tych czynników, takie jak
ogólne otoczenie gospodarcze, zaufanie konsumentów, inflacja oraz stopy procentowe,
poza kontrolą Grupy. W okresach recesji lub spowolnienia gospodarczego, lub z powodu
niepewności spowodowanej przez wybuch pandemii COVID-19, oraz w wyniku zwiększonej
konkurencji pomiędzy inwestorami i deweloperami trudniej jest utrzymobecnych najemców i
pozyskać nowych. Jeżeli Grupa nie będzie zdolna do wygenerowania lub wykorzystania popytu
na swoje nieruchomości dzięki np. poprawie jakości usług świadczonych na rzecz swoich
najemców lub właściwemu motywowaniu zewnętrznych przedstawicieli ds. sprzedaży, redukcja
współczynnika niewynajętych powierzchni lub renegocjacje stawek czynszu w pożądany
sposób mogą być niemożliwe. Ponadto najemcy doświadczający problemów z płynnością
mogą nie regulow swoich zobowiązań w zakresie czynszu terminowo, jednakże pomimo
tego, Grupa nie będzie w stanie zastąpić ich najemcami z lepszą pozycją finansową.
Jeżeli współczynnik niewynajętych powierzchni będzie wysoki i utrzyma się przez dłuższy czas,
może spowodować ogólne obniżenie stawek czynszu płaconych przez najemców i znacznie
utrudnić wzrost średnich stawek czynszu planowanych przez Grupę. Wysokie współczynniki
niewynajętej powierzchni powodują również wzrost ogólnych kosztów operacyjnych Grupy ze
względu na konieczność pokrycia kosztów generowanych przez puste nieruchomości lub
powierzchnie. Każdy taki spadek przychodów z wynajmu lub wzrost kosztów operacyjnych
16
może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuacfinansową, wyniki
działalności i cenę akcji.
ROZWÓJ I RENTOWNOŚĆ GRUPY ZALEŻEĆ OD ZDOLNOŚCI GRUPY DO
OKREŚLENIA I NABYCIA ATRAKCYJNYCH NIERUCHOMOŚCI GENERUCYCH
PRZYCHODY Z NAJMU, EFEKTYWNEGO ZARZĄDZANIA PORTFELEM
NIERUCHOMOŚCI GRUPY ORAZ OD REALIZACJI WYBRANYCH PROJEKTÓW
Zgodnie ze swoją strategią Grupa zamierza rozwijać swodziałalność przez: (i) nabywanie
nieruchomości generujących przychody z najmu, (ii) zarządzanie aktywami ukierunkowane na
uwolnienie potencjału wzrostu wartości i korzystanie z wartości Portfela Nieruchomości Grupy
oraz (iii) realizację wybranych projektów deweloperskich. Odpowiednio rozwój i rentowność
Grupy, a także sukces jej planowanej strategii biznesowej zależą w znacznym stopniu od jej
zdolności do lokalizacji i nabywania generujących przychody z najmu nieruchomości po
atrakcyjnych cenach oraz na korzystnych warunkach.
Zdolność do określenia i pozyskania projektów generujących przychody z najmu w celu
wykorzystania możliwości wykreowania wartości dodanej wiąże się z niewiadomymi oraz
ryzykiem, włącznie z ryzykiem, że nabyta nieruchomość lub projekt po dokonaniu przez Grupę
ich analizy pod względem biznesowym, technicznym, środowiskowym, księgowym i prawnym,
nie będzie mimo wszystko generować przychodów. Grupa podlega także ryzyku, że
konkurencja może przewidzieć niektóre możliwości inwestycyjne i rywalizowo ich nabycie.
Dodatkowo każde ewentualne nabycie nieruchomości może wiązać się z koniecznością
poniesienia kosztów wstępnych, które Grupa zobowiązana będzie ponieść, nawet jeżeli zakup
nieruchomości nie zostanie sfinalizowany. Nie można zapewnić, że Grupa będzie zdolna do: (i)
określenia i pozyskania inwestycji zaspokajających jej cele pod względem stopy zwrotu i
realizacji wzrostu wartości oraz (ii) nabycia nieruchomości odpowiednich dla zarządzania w
przyszłości po atrakcyjnych cenach i na korzystnych warunkach.
W ramach swojej strategii Grupa zamierza skoncentrować się na maksymalizacji wyników
operacyjnych i skuteczności aktywnego zarządzania Portfelem Nieruchomości Grupy
generujących przychody z najmu nieruchomości komercyjnych. Realizując ten cel, Grupa może
ponieść znaczące koszty (obejmujące zarówno środki pieniężne, jak i czas zarządzających) w
związku z zarządzaniem nieruchomościami, które nie generują oczekiwanych zwrotów, i
utrzymywaniem oczekiwanych wskaźników na wymaganym poziomie z powodu, np. spadku
popytu na lokale do wynajęcia lub poziomu czynszów, których nie można przewidzieć.
Jeżeli Grupa nie określi i nie nabędzie odpowiednich nieruchomości, nie będzie efektywnie
zarządzać swoim portfelem nieruchomości i nie będzie realizować swoich projektów, może to
mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki działalności Spółki.
GRUPA MOŻE NIE UZYSKAĆ ODPOWIEDNICH INFORMACJI NA TEMAT RYZYK
ODNOSZĄCYCH SIĘ DO ZAKUPÓW NIERUCHOMOŚCI W PRZYSZŁOŚCI LUB MOŻE
POPEŁNIĆ BŁĘDY W ICH OCENIE
Nabycie nieruchomości wymaga dokładnej analizy czynników wpływających na jej wartość, a
w szczególności poziomu przyszłych wartości czynszów oraz potencjalnych możliwości
dotyczących poprawy zysku operacyjnego netto (ang. NOI). Taka analiza składa się z wielu
17
różnorodnych elementów, w tym i subiektywnej oceny, a także opiera się na różnych
założeniach. Możliwe jest, że przy podejmowaniu decyzji o nabyciu Grupa lub jej usługodawcy
niewłaściwie ocenią poszczególne aspekty danego projektu lub że oceny, na których Grupa
opiera swoją decyzję, niedokładne lub powstały na podstawie założeń, które okażą się
błędne. Takie błędy w osądzie mogą doprowadzić do niewłaściwej analizy i wyceny
nieruchomości przez Grupę i mogą wyjść na jaw dopiero na późniejszym etapie realizacji
inwestycji, co może spowodow konieczność obniżenia kwoty wyceny. Grupa nie może także
zagwarantować, że usługodawca wybrany do przeprowadzenia analizy ekonomiczno-
finansowej (ang. due diligence) przy zakupie nieruchomości zidentyfikuje wszystkie zagrożenia
związane z daną nieruchomością. Ponadto Grupa nie może zagwarantować, że będzie miała
roszczenie regresowe do sprzedawcy nieruchomości w związku z nieujawnieniem określonego
ryzyka lub informacji. Jeżeli Grupa nie pozna tych ryzyk, może to doprowadzić Grupę do
niekorzystnych skutków finansowych i gospodarczych. Grupa nie może zagwarantować, że
będzie mogła dochodzić naprawienia szkód od danego sprzedawcy za nieujawnianie tego typu
ryzyk. Występowanie jednego lub kilku takich czynników ryzyka może mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową, wyniki działalności Grupy.
GRUPA NIE MOŻE ZAGWARANTOWAĆ, ŻE W DALSZYM CIĄGU BĘDZIE GENEROWAĆ
PRZYCHODY Z NAJMU NA ZAKŁADANYM POZIOMIE
Poziom czynszów uzyskiwanych z nieruchomości Grupy zasadniczo podlega ogólnym
warunkom gospodarczym, a także uwarunkowaniom samego Portfela Nieruchomości Grupy (w
tym zmianom składu Portfela Nieruchomci Grupy wynikającym z przyszłych akwizycji oraz
wynikom osiąganym przez istniejący Portfel Nieruchomości Grupy), takim jak rozwój wybranych
istniejących projektów, ich uwarunkowania pod względem infrastruktury oraz wskaźnik
powierzchni niewynajętych. Wszystkie powyższe elementy są uzależnione od czynników
będących częściowo poza kontrolą Grupy. W szczególności ze względu na wyższą konkurenc
oraz presję cenową dotyczącą czynszów najmu, a także pogarszającą się sytuację finansową
najemców Grupa może nie być w stanie odnowić wygasających umów najmu dotyczących jej
obecnych nieruchomości na korzystnych warunkach, jeżeli w ogóle uda się jej to zrobić, lub
może nie pozyskać albo nie utrzym najemców gotowych zawrzeć umowy najmu na
warunkach, które będą przynajmniej tak korzystne, jak warunki, na jakich Grupa wynajmowała
nieruchomości w przeszłości. Ponadto Portfel Nieruchomości Grupy zawier i będzie nadal
zawierać wiele nieruchomości, których czynsze nie stałe, lecz powiązane z obrotami
uzyskiwanymi przez najemców. Odpowiednio, jeżeli obroty takich najemców spadną, czynsz
należny od nich także będzie niższy. Dodatkowo Grupa nie ma wpływu na działalność swoich
najemców i może nie mieć możliwości ciągłego monitorowania uzyskiwanych przez nich
obrotów w celu zapewnienia, że poziom obrotu odzwierciedla najlepsze i faktyczne wysiłki
najemców Grupy. W związku z tym kwoty przychodów z najmu uzyskiwane przez Grupę z
nieruchomości biurowych i handlowych w przeszłości nie mogą być podstawą do
przewidywania przyszłych przychodów i nie można zagwarantować, że przychody z najmu
będą rosły w przyszłości.
Dodatkowo spadek wartości osiąganych przez Grupę z przychodów z najmu może nastąpić w
wyniku sprzedaży nieruchomości lub nabycia nieruchomości o niezadowalających
możliwościach generowania przychodów. W ramach swojej strategii Grupa zmienia strukturę
swojego portfela nieruchomci i zamierza nabyć nieruchomości generujące przychody z
18
najmu i posiadające potencjał wzrostu wartości i sprzedać aktywa, które nie wykorzystywane
w działalności podstawowej Grupy. Zgodnie z strategią planuje się zintegrować nowo nabyte
nieruchomości z istniejącym Portfelem Nieruchomości Grupy i wynajmować je w celu
generowania przychodów z najmu na rzecz Grupy. Jeżeli nieruchomości nie zostaną w pełni
wynajęte lub stawki czynszów zostaną uzgodnione na poziomie niższym niż szacowane, Grupa
może nie uzyskać oczekiwanej stopy zwrotu z nowych nieruchomości.
Mniej korzystny lub negatywny rozwój tendencji przychodów z najmu i zysków może mieć
istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
ROZWIĄZANIE LUB WYGAŚNIĘCIE UMÓW NAJMU LUB NIEMOŻNOŚĆ WYNAJĘCIA
OBECNIE NIEWYNAJĘTEJ POWIERZCHNI MOŻE MIEĆ TRWAŁY, NIEKORZYSTNY
WPŁYW NA RENTOWNOŚĆ GRUPY I WARTOŚĆ JEJ PORTFELA NIERUCHOMOŚCI
Kluczowy dla rentowności Grupy w dłuższej perspektywie jest stan, w którym nieruchomości
generujące przychody z najmu będące jej własnością oraz te, które zamierza nabyć w
przyszłości wynajmowane, o ile jest to tylko możliwe, w sposób nieprzerwany. To samo
odnosi się do utrzymania wyceny nieruchomości posiadanych przez Grupę, a tym samym
wyceny całego Portfela Nieruchomości Grupy. W zakresie rozwiązywanych i wygasających
umów najmu, Grupa nie może zagwarantować, że dane nieruchomości zostaną natychmiast
ponownie wynajęte, zwłaszcza w obliczu potencjalnego osłabienia popytu na powierzchnie
biurowe i handlowe które może być spowodowane wybuchem pandemii COVID-19. Wzrost
wskaźnika niewynajętych powierzchni spowoduje obniżkę przychodów z wynajmu istniejących
nieruchomości i niższą wycenę nieruchomości oraz całego Portfela Nieruchomości Grupy.
Oczekiwany poziom niewynajętych powierzchni jest już odzwierciedlony w Raportach z wyceny
na dzień 31 grudnia 2020 r. Stałe koszty utrzymania powierzchni niewynajętych, jak również
brak dochodu z najmu takich powierzchni, mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na
działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
PEŁNE ODZYSKANIE PRZEZ GRUPĘ KOSZTÓW EKSPLOATACYJNYCH
NIERUCHOMOŚCI OD NAJEMCÓW MOŻE BYĆ NIEMOŻLIWE
Struktura większości umów najmu Grupy umożliwia przenoszenie niektórych kosztów
związanych z wynajmowaną nieruchomością na najemcę, a w szczególności kosztów
marketingowych, kosztów energii elektrycznej dla części wspólnych, podatku od
nieruchomości, ubezpieczenia budynku, kosztów eksploatacyjnych i konserwacji. Jednakże
Grupa nie może przenieść wszystkich takich kosztów na najemców, w szczególności w bardzo
konkurencyjnym otoczeniu, w którym Grupa musi oferowatrakcyjne warunki aby konkurować
z innymi budynkami biurowymi lub musi zaoferow lepsze warunki swoim najemcom, aby
pozyskać nowych najemców dla swoich nieruchomości komercyjnych. Pogarszające się
warunki rynkowe, wzrost konkurencji i wymagań najemców mogą dodatkowo ogranicz
możliwości Grupy do przenoszenia takich kosztów, w całości lub w części, na najemców. Opłaty
eksploatacyjne nieruchomości mogą wzrosnąć z kilku powodów, a w szczególności z powodu
wzrostu kosztów energii elektrycznej lub wzrostu kosztów konserwacji. Ponadto, jeżeli wzrośnie
wskaźnik powierzchni niewynajętych, Spółka zobowiązana będzie do pokrycia części opłat
eksploatacyjnych związanych z powierzchnią niewynajętą. Niektóre umowy najmu określają
maksymalną wartość połączonego czynszu i opłat eksploatacyjnych płatnych przez najemcę.
19
W takich przypadkach, jeżeli opłaty eksploatacyjne wzrosną, Grupa nie będzie mogła przenić
takich kosztów na najemców.
Wszelkie istotne wzrosty kosztów nieruchomości, które nie mogą być skompensowane poprzez
wzrost poziomu kosztów ponoszonych przez najemców, mogą mieć niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową i wyniki działalności Grupy.
UTRATA KLUCZOWYCH NAJEMCÓW MOŻE W ISTOTNY SPOSÓB WPŁYNĄĆ NA
WYNIKI I DZIAŁALNOŚĆ GRUPY
Pozyskanie renomowanych najemców, a szczególnie najemców kluczowych (ang. anchor
tenants), dla projektów handlowych Grupy jest niezwykle istotne dla zapewnienia sukcesu
komercyjnego Grupy. Kluczowi najemcy odgrywają ważrolę w generowaniu ruchu klientów
oraz przyciąganiu innych, mniejszych najemców. Grupa może napotkać trudności w zakresie
pozyskiwania najemców w okresach spadku aktywności konsumentów, wzrostu stawek
czynszów albo w przypadku konkurowania o najemców z innymi obiektami. Ponadto
rozwiązanie umowy najmu przez któregokolwiek z kluczowych najemców może negatywnie
wpłynąć na atrakcyjność projektu. Ponadto po okresie kwarantanny, najemcy kluczowi byli
pierwszymi, którzy zażądali renegocjacji umów najmu. W celu utrzymania takich najemców,
Grupa została zmuszona do wdrożenia wielowymiarowych środków wsparcia dla najemców i
zachęt zakupowych dla klientów, takich jak redukcja czynszu, dopuszczenie ratalnej płatności
czynszu, oraz zaniechanie naliczania odsetek karnych i opłat serwisowych. W zależności od
rozmiaru i okresu trwania pandemii COVID-19, Grupa może być zmuszona do udzielenia
dalszej pomocy swoim najemcom w wszystkich swoich nieruchomościach.
W przypadku gdy najemcy nie wywiązują się z zawartych umów najmu, ogłoszą upadłość lub
bankructwo, czego prawdopodobieństwo rośnie w wyniku wybuchu pandemii COVID-19, może
nastąp (tymczasowe lub długoterminowe) opóźnienie w płatnościach czynszu lub spadek
wysokości przychodów z wynajmu, których skutków Grupa może nie skompensować z powodu
trudności w znalezieniu odpowiedniego najemcy zastępczego.
Jeżeli Grupa niedzie w stanie przedłuż obowiązujących umów najmu z kluczowymi
najemcami lub szybko zastąpić ich nowymi, może ponosić istotne koszty dodatkowe lub utracić
część przychodów, co z kolei może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej
sytuację finansową i wyniki działalności.
GRUPA KONKURUJE Z INNYMI WŁAŚCICIELAMI, MENEDŻERAMI NIERUCHOMOŚCI I
DEWELOPERAMI NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH
Grupa była i jest przedmiotem rosnącej konkurencji ze strony innych właścicieli, tak
miejscowych, jak międzynarodowych, menedżerów nieruchomości i deweloperów
nieruchomości komercyjnych. Powyższa konkurencja może wpłynąć na zdolność Grupy do
pozyskiwania i utrzymywania najemców i może obniżyć stawki czynszu stosowane przez
Grupę. W nieruchomościach konkurujących z nieruchomościami Grupy wskaźnik powierzchni
niewynajętej może być wyższy niż w nieruchomościach Grupy, a tym samym ich właściciele
mogą być bardziej skłonni do udostępniania powierzchni za czynsz, którego stawki niższe
niż stawki zwykle stosowane przez Grupę, a które Grupa zobowiązana będzie jednak
20
zaoferować. Konkurencja na rynku nieruchomości może także doprowadzić do wzrostu
kosztów marketingowych i deweloperskich.
Biorąc pod uwagę, że zadowalający rozwój i rentowność Grupy zależą od: (i) poziomu jej
wskaźnika powierzchni niewynajętych; (ii) wzrostu i utrzymania wskaźnika powierzchni
wynajętych na najlepszych warunkach rynkowych, jakie można uzyskać; (iii) poziomu stawek
czynszu i ściągalności czynszu; (iv) optymalizacji kosztów utrzymania nieruchomości oraz (v)
nabycia nieruchomci po najniższych możliwych cenach, wzrost konkurencji ze strony innych
właścicieli, zarządców nieruchomości i deweloperów nieruchomości komercyjnych, a także
związane z tym czynniki mogą mieć niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową i
wyniki działalności Grupy.
GRUPA MOŻE PODLEGAĆ ZNACZĄCEJ KONKURENCJI W ZWIĄZKU Z
POZYSKIWANIEM INWESTYCJI I MOŻE ZWIĘKSZYĆ CENĘ ZAKUPU NABYWANYCH
NIERUCHOMOŚCI
Spółka konkuruje z wieloma spółkami nieruchomościowymi i deweloperami w zakresie
nieruchomości, obiektów, wykonawców i klientów. Niektórzy konkurenci Grupy mogą dział
na większą skalę lub posiadać większe zasoby finansowe, techniczne i marketingowe niż
Grupa, a tym samym Grupa może nie mieć możliwości skutecznego konkurowania o inwestycje
i obiekty.
Ponadto zrealizowanie transakcji nabycia istniejących nieruchomości, które generują
przychody z najmu i które Spółka uważa za atrakcyjne może okazać się trudne. Odpowiednio
realizacja strategii Spółki w zakresie posiadania inwestycji w kluczowych lokalizacjach może
zostać opóźniona lub nawet być niemożliwa.
Konkurencja na rynku nieruchomości może także doprowadzić do znaczącego wzrostu cen
nieruchomości dostępnych na sprzedaż, mogących być potencjalnymi przedmiotami
zainteresowania Grupy. Każde z wymienionych powyżej ryzyk może mieć istotny niekorzystny
wpływ na działalność, sytuac finansową, wyniki działalności Grupy.
GRUPA NIE MOŻE ZAGWARANTOWAĆ RENTOWNOŚCI SWOICH PROJEKTÓW
Grupa obecnie nie posiada projektów, które ponoszą straty, jednak w przeszłości Grupa
posiadała projekty, które ponosiły straty przede wszystkim ze względu na niewystarczający
poziom wynajętej powierzchni i wysokość płaconych stawek czynszu. Grupa nie może
wykluczyć, że inne projekty Grupy mogą również zacząć generować straty w przyszłości. Każde
z takich wydarzeń może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, kondycję finansową,
wyniki działalności Grupy.
GRUPA MOŻE NIE MIEĆ MOŻLIWOŚCI ODPOWIEDNIO SZYBKIEJ SPRZEDAŻY SWOICH
NIERUCHOMOŚCI
Częścią strategii Grupy jest sprzedaż od czasu do czasu swoich nieruchomości w celu
odzyskania kapitału i reinwestycji w nowe projekty. Sprzed nieruchomości to zazwyczaj
złożony i długotrwały proces. Jednakże w pewnych okolicznościach szybka sprzedaż jednej lub
kilku nieruchomości przez Grupę może być dla niej korzystna. Przykładowo, Grupa może
21
zdecydować się na sprzedaż w krótkim terminie, jeżeli uzna, że warunki rynkowe optymalne
lub jeżeli zwróci się do niej podmiot zainteresowany nabyciem określonej nieruchomości na
warunkach atrakcyjnych finansowo. Jednakże możliwość szybkiej sprzedaży nieruchomości
Grupy może zostać ograniczona przez szereg czynników leżących poza kontrolą Grupy.
Nieruchomości Grupy mogą stanowić zabezpieczenie udzielone podmiotom zapewniającym
zewnętrzne finansowanie, co może dodatkowo ograniczać lub opóźni ich zbywalność
poprzez konieczność uzyskania uprzedniej zgody podmiotu udzielającego finansowania. Kilka
projektów Grupy jest także przedmiotem współwłasności w ramach wspólnych przedsięwzięć z
osobami trzecimi, a tym samym może podlegać prawnym lub umownym ograniczeniom
zbywalności, takim jak prawo pierwokupu albo prawa do wspólnej sprzedaży (ang. co-sale
rights) albo wymóg uzyskania łącznej zgody na taką sprzedaż. Ograniczenia te mogą
negatywnie wpłynąć na zdolność Grupy do realizacji transakcji i generowania środków
pieniężnych w miazapotrzebowania na nie, poprzez odpowiednio szybką sprzedaż swoich
projektów po korzystnych cenach oraz do zróżnicowania Portfela Nieruchomości Grupy w
odpowiedzi na warunki ekonomiczne lub inne warunki mogące mieć wpływ na wartość
nieruchomości. W szczególności, sprzedaż nieruchomości może okazać się szczególnie trudna
w niepewnym otoczeniu rynkowym spowodowanym pandemią COVID-19. Jeżeli Grupa nie
będzie miała możliwości sprzedaży konkretnego obiektu w odpowiednim czasie, może nie
zdołać zapewnić przepływów pieniężnych niezbędnych do finansowania bieżącej działalności,
nie dokon inwestycji w nowe projekty albo nie wykorzystać korzystnych warunków
gospodarczych lub zredukować wpływu niekorzystnych warunków gospodarczych, gdyby takie
powstały, co może miistotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową, wyniki
działalności.
NIERUCHOMOŚCI GRUPY MOGĄ PONIEŚĆ SZKODY Z POWODU NIEODKRYTYCH
USTEREK LUB WPŁYWU CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH
Nieruchomości Grupy mogą ponieść szkody z powodu nieodkrytych usterek lub ze względu na
wpływ czynników zewnętrznych (np. trzęsienia ziemi, powodzie, osuwiska lub szkody górnicze).
Oprócz poważnego zagrożenia zdrowia i związanych z tym kosztów Grupa może być równi
zobowiązana do zapłaty za zbióri utylizację niebezpiecznych substancji, jak również ponieść
koszty powiązanych prac konserwacyjnych i remontowych bez możliwości przeniesienia tych
kosztów na osoby trzecie. Wystąpienie takiego ryzyka może mieć istotny, niekorzystny wpływ
na działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
Jeżeli dana nieruchomość jest w trakcie remontu lub modernizacji, nie ma pewności, że każda
przestrzeń, która nie została uprzednio wynajęta, zostanie wynajęta lub w inny sposób
wykorzystana w trakcie lub po fazie remontowej czy modernizacyjnej na odpowiednich
warunkach. Takie wydarzenia mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej
sytuację finansową, wyniki działalności.
22
JEŻELI WYMAGANE PRAWEM DECYZJE O WARUNKACH ZABUDOWY, POZWOLENIE
NA BUDOWĘ LUB INNE WYMAGANE ZGODY NIE ZOSTANĄ UZYSKANE W TERMINIE
LUB W OGÓLE, MOŻE TO OPÓŹNIĆ LUB UNIEMOŻLIWREALIZACJĘ NIEKTÓRYCH
PROJEKTÓW GRUPY
Grupa nie może zagwarantować, że wszelkie pozwolenia, zgody lub decyzje wymagane od
organów administracji publicznej w związku z istniejącymi lub nowymi projektami
deweloperskimi zostaną uzyskane w terminie albo że zostaną uzyskane w ogóle, ani że
posiadane obecnie lub otrzymane w przyszłości pozwolenia, zgody lub decyzje nie zosta
cofnięte. Przykładowo, w ramach swojej działalności, Grupa dokonuje zakupów gruntów, które
wymagają nowych warunków zabudowy na nowo albo nowego lub zmiany miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego („MPZP”), albo decyzji o warunkach zabudowy. Wydanie
wymaganego pozwolenia na budowę nie może zostać zagwarantowane, a Grupa miała już w
przeszłości trudności w tym zakresie.
Jeżeli Grupa nie będzie w stanie uzyskać wymaganych pozwoli decyzji w odpowiednim
czasie albo w ogóle, realizacja jej projektów zostanie opóźniona lub zaniechana, co może
wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuacfinansową, wyniki działalności
Grupy.
GRUPA MOŻE PONOSIĆ WYŻSZE KOSZTY LUB DOŚWIADCZAĆ OPÓŹNIEŃ W
REALIZACJI SWOICH PROJEKTÓW LUB WYCOFAĆ SIĘ Z NICH CAŁKOWICIE, JEŻELI
NIE ZDOŁA ZATRUDNIĆ GENERALNYCH WYKONAWCÓW BUDOWY NA WARUNKACH
UZASADNIONYCH KOMERCYJNIE ALBO W OGÓLE, LUB JEŻELI ZATRUDNIENI PRZEZ
NIĄ GENERALNI WYKONAWCY NIE ZREALIZUJĄ BUDOWY PROJEKTÓW GRUPY
ZGODNIE Z PRZYJĘTYMI STANDARDAMI, W TERMINIE LUB W RAMACH BUDŻETU
Grupa zleca budowę swoich projektów renomowanym generalnym wykonawcom. Powodzenie
realizacji budowy projektów zależy od zdolności Grupy do zatrudnienia generalnych
wykonawców, którzy realizu projekty zgodnie z przyjętymi standardami jakości i
bezpieczeństwa, na komercyjnie uzasadnionych warunkach, w uzgodnionych terminach oraz
w ramach zatwierdzonego budżetu. Brak możliwości zatrudnienia generalnych wykonawców
na komercyjnie uzasadnionych warunkach może skutkowwzrostem kosztów. Całkowity brak
możliwości zatrudnienia generalnych wykonawców może spowodow opóźnienia realizacji
projektów lub ich zaniechanie. Z powodu niedotrzymania przez generalnych wykonawców
przyjętych standardów jakości i bezpieczeństwa lub nieukończenia budowy w terminie lub w
ramach uzgodnionego budżetu mogą wzrosnąć koszty realizacji przedsięwzięcia, wystąpić
opóźnienia w jego realizacji, a także pojaw się roszczenia wobec Grupy. Generalni
wykonawcy mogą napotkać dodatkowe problemy przy rekrutacji wykwalifikowanego personelu,
jeśli restrykcje lub kwarantanna zostaną nałożone na pracowników z zagranicy, z poza
terytorium Unii Europejskiej. Ponadto wyżej wspomniane zdarzenia mogą negatywnie wpłynąć
na wizerunek Grupy i możliwości sprzedaży ukończonych projektów. Jeżeli Grupa nie będzie
w stanie uzgodnić z generalnymi wykonawcami lub podwykonawcami postanowiumownych
zapewniających uzasadnione komercyjnie warunki umowne lub wykonają oni pracę wadliwie,
może to mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki
działalności i cenę Akcji.
23
Siła finansowa i płynność generalnych wykonawców Grupy może okazać się niewystarczająca
w przypadku znacznego pogorszenia koniunktury na rynku nieruchomości, co z kolei mogłoby
doprowadzdo ich upadłości. Chociwiększość umów zawieranych przez spółki zależne z
generalnymi wykonawcami przewiduje odszkodowanie dla spółek zależnych w przypadku
jakichkolwiek roszczeń wysuwanych przez podwykonawców zatrudnionych przez takich
generalnych wykonawców, nie ma pewności, że takie postanowienia odszkodowawcze będą w
pełni skuteczne, zwłaszcza jeśli takie odszkodowanie zostanie zakwestionowane na drodze
procesowej. Grupa stara się wymagać od generalnych wykonawców zabezpieczenia
wykonania zobowiązań wynikających z odpowiednich umów, w szczególności poprzez
przedstawienie gwarancji bankowych. Jednak nie ma pewności, że takie gwarancje obejmą
całość kosztów i szkód poniesionych przez Grupę w związku z niewywiązaniem się przez
generalnych wykonawców z zawartych umów.
Uzależnienie Grupy od generalnych wykonawców i podwykonawców naraża Grupę na wszelkie
ryzyka związane z nis jakością pracy takich wykonawców lub ich podwykonawców i
pracowników oraz wadami konstrukcyjnymi budynków. Grupa może ponosić straty ze wzgdu
na konieczność zaangażowania wykonawców do naprawy wadliwych prac lub zapłaty
odszkodowania na rzecz osób, które poniosły straty w związku z wadliwie przeprowadzonymi
pracami. Ponadto istnieje możliwość, że takie straty lub koszty nie zostaną pokryte z
ubezpieczenia Grupy, przez wykonawcę ani przez odpowiedniego podwykonawcę w
szczególności w przypadku architektów zatrudnionych przez generalnego wykonawcę, gdyż
zarówno zakres ich odpowiedzialności, jak i siła finansowa ograniczone w porównaniu z
wartością projektów Grupy. Ewentualna niska jakość pracy generalnych wykonawców lub
podwykonawców Grupy może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej
sytuację finansową, wyniki działalności.
GRUPA MOŻE BYĆ NARAŻONA NA ROSZCZENIA Z TYTUŁU WAD
KONSTRUKCYJNYCH, CO MOŻE WPŁYWAĆ NEGATYWNIE NA WIZERUNEK GRUPY I
MOŻE MIEĆ NIEKORZYSTNY WPŁYW NA JEJ SYTUACJĘ KONKURENCYJNĄ
Budowa, najem i sprzedaż nieruchomości mogą wiązać się z roszczeniami z tytułu wadliwych
robót budowlanych, naprawczych lub innych oraz wpływać negatywnie na wizerunek Grupy.
Grupa nie może zapewnić, że roszczenia tego typu nie zostaną zgłoszone wobec niej w
przyszłości lub że prace naprawcze, czy też inne nie będą konieczne. Ponadto wszelkie
roszczenia wniesione przeciwko Grupie, a także wiążąca się z nimi utrata wizerunku
nieruchomości lub projektów Grupy, niezależnie od tego, czy roszczenie będzie skuteczne,
może mieć również istotny, niekorzystny wpływ na postrzeganie jej działalności, nieruchomości
i projektów przez docelowych klientów, najemców lub inwestorów. Powyższe czynniki mogą
niekorzystnie wpłynąć na zdolność Grupy do korzystnego promowania, wynajmowania i
sprzedaży jej nieruchomości i projektów w przyszłości, co mogłoby mieć istotny, niekorzystny
wpływ na działalność, kondycję finansową, wyniki działalności Grupy.
Czynniki, na które Grupa ma ograniczony wpływ albo nie ma żadnego wpływu, mogą opóźnić
realizację projektów Grupy lub wywrzeć na nie inny niekorzystny wpływ
24
realizacja projektów Grupy może zostać opóźniona lub w inny sposób utrudniona
przez m.in. następujące czynniki, nad którymi Grupa nie ma żadnej kontroli albo jej
kontrola w stosunku do nich jest ograniczona:
wzrost kosztów materiałów, kosztów zatrudnienia lub pozostałych kosztów mogący
spowodować, że ukończenie projektudzie nieopłacalne;
siły natury, takie jak złe warunki atmosferyczne, trzęsienia ziemi i powodzie, mogące
uszkodzić albo opóźnić realizację projektów;
wypadki przemysłowe, pogorszenie warunków ziemnych (np. obecność wód
podziemnych) oraz potencjalna odpowiedzialność z tytułu przepisów ochrony
środowiska i innych właściwych przepisów prawa, przykładowo, związanych z
zanieczyszczeniem gleby, znaleziskami archeologicznymi lub niewybuchami;
akty terroru lub zamieszki, bunty, strajki lub niepokoje społeczne;
naruszenia prawa budowlanego lub dotychczas nieodkryte istniejące
zanieczyszczenie gleby lub materiały budowlane, które zostaną uznane za
szkodliwe dla zdrowia;
zmiany obowiązujących przepisów prawa, regulaminów lub standardów, które wejdą
w życie po rozpoczęciu przez Grupę etapu planowania lub budowy projektu,
skutkujące poniesieniem przez Grupę dodatkowych kosztów lub powodujące
opóźnienia w realizacji projektu; lub
błędne metody realizacji budowy lub wadliwe materiały budowlane.
Niezdolność do zakończenia projektu budowlanego w terminie, w ramach budżetu lub w ogóle,
z którejkolwiek z powyższych albo innych przyczyn może wpłynąć na wzrost kosztów lub
opóźnić realizację projektu bądź spowodowzaniechanie jego realizacji, co może mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową, wyniki działalności.
GRUPA PODLEGA OGÓLNYM RODZAJOM RYZYKA, KTÓRE MOGĄ ZWIĘKSZ
KOSZTY LUB OPÓŹNIĆ UNIEMOŻLIWIĆ REALIZACJĘ PROJEKTÓW
DEWELOPERSKICH
Realizacja części projektów Grupy nie została jeszcze rozpoczęta a projekty te na dzień
przekazania niniejszego Raportu, nie generują żadnych przychodów. Powodzenie realizacji
tych projektów stanowi ważny czynnik przyszłego sukcesu Grupy i obejmuje wiele, w znacznym
stopniu zmiennych czynników, które z natury podlegają ryzyku. Grupa jest w szczególności
narażona na następujące rodzaje ryzyka związane z realizacją projektów:
dodatkowe koszty budowy związane z projektem budowlanym, poniesione ponad
kwotę pierwotnie uzgodnioną z generalnym wykonawcą;
odpowiedzialność wobec podwykonawców związana z upadłością generalnego
wykonawcy;
25
zmiana obowiązujących przepisów albo ich interpretacji lub praktyki stosowania (np.
wzrost stawek podatku od towarów i usług, który wpływa na popyt na mieszkania);
działania podejmowane przez organy administracji państwowej i samorządowej
skutkujące nieprzewidzianymi zmianami w planach zagospodarowania
przestrzennego i wymogach architektonicznych;
ewentualne wady lub ograniczenia tytułu prawnego do działek lub budynków
nabytych przez Grupę albo wady, ograniczenia lub warunki związane z decyzjami
administracyjnymi dotyczącymi działek posiadanych przez Grupę;
brak zdolności do pozyskania finansowania na korzystnych warunkach lub w ogóle
dla poszczególnych projektów lub grupy projektów;
potencjalne zobowiązania dotyczące nabytych gruntów, nieruchomości lub
podmiotów posiadających nieruchomości, w stosunku do których Grupa może
posiadać ograniczone roszczenia regresowe albo nie posiadać ich w ogóle;
trudności związane z opuszczeniem działki przez jej dotychczasowych
użytkowników;
zobowiązania do zabudowy przylegających nieruchomości;
brak możliwości uzyskania pozwolenia na budowę dla planowanego celu;
fakt, że powierzchnia obiektów Grupy po zakończeniu budowy może różnić się od
powierzchni planowanej;
zobowiązania dotyczące ochrony środowiska i dziedzictwa kulturowego w Polsce
oraz w innych krajach, w których Grupa prowadzi działalność, jak również inne
zobowiązania społeczne; oraz
koszty związane z rozwoje pandemii COVID-19.
Powyższe czynniki oraz inne czynniki, nad którymi Grupa nie ma kontroli, mogą zwiększyć
zobowiązania albo stworz trudności lub przeszkody w realizacji projektów Grupy. Jeżeli
realizacja obiektu w terminie lub w ogóle nie będzie możliwa z którejkolwiek z powyższych
przyczyn, może to spowodować wzrost kosztów lub opóźnienie realizacji albo zaniechanie
projektu, co z kolei może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową,
wyniki działalności Grupy.
W ZWIĄZKU Z BRAKIEM WYMAGANEJ INFRASTRUKTURY LOKALNEJ I DOSTĘPU DO
MEDIÓW REALIZACJA PROJEKTÓW GRUPY MOŻE ZOSTAĆ OPÓŹNIONA LUB
ZANIECHANA LUB TEŻ GRUPA MOŻE NIE UZYSKAĆ PEŁNEJ OCZEKIWANEJ
WARTOŚCI Z UKOŃCZONYCH PROJEKTÓW
Projekty Grupy mogą być realizowane wyłącznie wtedy, gdy działki, na których
umiejscowione, mają zapewnioną wymaganą przez prawo infrastruktutechnicz(np. dostęp
do dróg wewnętrznych, możliwość podłączeń do mediów czy określone procedury ochrony
26
przeciwpożarowej i odpowiednie instalacje zapewniające ochronę). Jeżeli działka nie
zapewnia wymaganej infrastruktury, to pozwolenie na ytkowanie dla projektu może zostać
wydane dopiero w momencie, gdy zostanie ona zapewniona. Możliwe jest także, że
odpowiednie organy administracji publicznej zobowiążą Grupę do stworzenia takiej
infrastruktury w ramach prac związanych z projektem, co może istotnie wpłynąć na koszty prac
budowlanych. Organy publiczne mogą także uzależnić wydanie decyzji administracyjnych od
wybudowania infrastruktury technicznej, która nie jest integralnie związana z samym projektem,
lecz może być oczekiwana jako wkład inwestora w rozj miejskiej lub gminnej infrastruktury.
Oprócz konieczności posiadania odpowiedniej infrastruktury w trakcie prac budowlanych,
sukces i rentowność projektów Grupy po ich ukończeniu zależy od dostępności oraz jakości
lokalnej infrastruktury i mediów. W niektórych przypadkach nakłady na budowę i konserwację
infrastruktury mediów, sieci telekomunikacyjnych i systemów dróg lokalnych nie były
ponoszone od dziesięcioleci, co skutkuje ich brakiem, przestarzałymi technologiami lub
podatnością na awarie. W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania istniejącej
infrastruktury lokalnej i mediów niezbędne może być dokonanie ulepszeń, modernizacji lub
wymiany. W związku ze wspomnianym wyżej brakiem konserwacji Grupa może np. okresowo
borykać się z przerwami w dostawach energii elektrycznej i innych mediów. Nie można
zapewnić, że poprawa infrastruktury w projektach Grupy oraz wokół nich albo infrastruktury
zintegrowanej z takimi projektami nastąpi przed ukończeniem projektów lub że takie ulepszenia
wystarczą do zapewnienia wsparcia dla ukończonych projektów. Powyższe czynniki mogą mieć
istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową, wyniki działalności.
W PRZYPADKU CZĘŚCI SWOICH PROJEKTÓW GRUPA UZALEŻNIONA JEST OD
WSPÓLNIKÓW I UMÓW O WSPÓLNEJ INWESTYCJI A TYM SAMYM PODLEGA RYZYKU
DOTYCZĄCYM JEJ WSPÓLNIKÓW
Spółka zależna może być stroną umowy wspólników, która nakłada określone ograniczenia na
taką spółkę, a w szczególności w stosunku do rozporządzania udziałami oraz jej uprawnień w
zakresie przychodów i podziału kapitału. Dodatkowo jako akcjonariusz, Grupa może być
odpowiedzialna za koszty, podatki i zobowiązania solidarnie ze swoimi współinwestorami, a w
przypadku niewywiązania się przez spółki zależne z wspomnianych wcześniej zobowiąz
Grupa może być narażona na większy niż proporcjonalny udział w danych kosztach, podatkach
lub zobowiązaniach. Może to mieć niekorzystny wpływ na działalność, sytuacfinansową i
wyniki działalności lub perspektywy Grupy.
Grupa narażona jest także na ryzyko kredytowe swoich kontrahentów we wspomnianych
formach współpracy lub umowach wspólnej inwestycji i ich zdolności zaspokajania warunków
umów zawartych z nimi przez spółki zależne. Może to mieć niekorzystny wpływ na działalność,
sytuację finansową, wyniki działalności lub perspektywy Grupy.
GRUPA MOŻE BYĆ NARAŻONA NA ODPOWIEDZIALNOŚĆ WOBEC NABYWCÓW I
OSÓB TRZECICH PO SPRZEDAŻY INWESTYCJI
Jeżeli Grupa dokona sprzedaży swoich projektów, może być zobowiązana do udzielenia
oświadczeń, gwarancji i podjęcia zobowiązań, których naruszenie może skutkować
odpowiedzialnością odszkodowawczą. Tym samym Grupa może stać się stroną sporów lub
27
postępowań sądowych dotyczących powszych postanowień i może zostać zobowiązana do
dokonania płatności na rzecz osób trzecich, co mogłoby wywrzeć niekorzystny wpływ na
działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
GRUPA PODLEGA PRZEPISOM DOTYCZĄCYM OCHRONY ŚRODOWISKA
Przepisy prawa w zakresie ochrony środowiska w krajach CEE i SEE przewidują zobowiązania
do rekultywacji działek zanieczyszczonych substancjami niebezpiecznymi lub toksycznymi.
Wspomniane przepisy prawa często ustanawiają zobowiązania bez względu na to, czy
właściciel danej działki wiedział o obecności takich substancji zanieczyszczających albo czy
jest odpowiedzialny za dokonanie zanieczyszczenia. W takich okolicznościach
odpowiedzialność właściciela, generalnie, nie jest ograniczona na mocy takich przepisów
prawa, a koszty ewentualnego dochodzenia, usunięcia lub rekultywacji mogą okaz się
znaczące. Występowanie takich substancji na lub w jakimkolwiek obiekcie Grupy albo
odpowiedzialność z tytułu nieusunięcia zanieczyszczenia takimi substancjami mo
negatywnie wpłynąć na możliwości Grupy w zakresie sprzedaży lub wynajęcia takich obiektów
albo zaciągnięcia kredytu przy wykorzystaniu takich nieruchomości jako zabezpieczenia.
Ponadto obecność niebezpiecznych lub toksycznych substancji w obiekcie może uniemożliw,
opóźnić lub ograniczyć zabudo lub przebudowę takiej nieruchomci, co może mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
GRUPA MOŻE STAĆ SIĘ STRONĄ SPORÓW PRAWNYCH I PODLEGAĆ RYZYKU Z NICH
WYNIKAJĄCEMU
Działalność Grupy związana jest z zakupem, wynajmem, sprzedażą i zarządzaniem
nieruchomościami, w tym w ramach umów o współpracy, z którymi wiąże się ryzyko
postępowań prawnych. Spory prawne, które indywidualnie względnie mało istotne, mogą
zostać połączone ze sporami opartymi na podobnych stanach faktycznych, w wyniku czego
łączne zaangażowanie Grupy może stać się istotne dla jej działalności. Nieruchomości Grupy
mogą być przedmiotem roszczeń, a Grupa może zostać uznana za odpowiedzialną za
zdarzenia na placach budowy, takie jak wypadki, urazy lub zgony swoich pracowników,
pracowników swoich wykonawców lub innych osób odwiedzających place budowy. W
transakcjach na rynku nieruchomości przyjętą prakty jest składanie przez sprzedającego
oświadczeń i gwarancji w umowie sprzedaży dotyczącej niektórych aspektów nieruchomości.
Zazwyczaj gwarancje składane przez sprzedaw w umowie sprzedaży nie obejmu
wszystkich ryzyk lub potencjalnych problemów, które mogą wyniknąć dla Grupy w związku z
zakupem nieruchomości przez Grupę. Ponadto Grupa może nie być w stanie, z różnych
powodów, w tym w szczególności w przypadku niewypłacalności sprzedającego, dochodz
swoich roszczeń na podstawie powyższych gwarancji. W takim przypadku Grupa może ponieść
straty finansowe.
Ponadto jeśli nieruchomości Grupy staną się przedmiotem roszczze strony osób trzecich i
nie zostanie osiągnięte rozwiązanie czy porozumienie, roszczenia te mogą opóźnić, na dłuższy
czas planowane działania Grupy. Sytuacje te mogą obejmować np. roszczenia ze strony osób
trzecich dotyczące działek, na których Grupa wybudowała projekty, które następnie zamierza
sprzedać, a także roszczenia ze strony osób trzecich dotyczące poszczególnych działek, które
Grupa zamierza nabyć w celu realizacji danego projektu (np. działki sąsiadujące z działkami,
28
które na dzień przekazania niniejszego Raportu są jej własnością), co może opóźnić przejęcie
tych działek przez Grupę.
Wystąpienie jednego lub kilku z wyżej wymienionych czynników ryzyka może mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
W ZWIĄZKU Z WYNAJMEM LUB SPRZEDAŻĄ NIERUCHOMOŚCI, GRUPA MOŻE
SPOTKAĆ SIĘ Z ROSZCZENIAMI Z TYTUŁU WADLIWOŚCI ZAPEWNIEŃ, W ODNIESIENIU
DO KTÓRYCH GRUPA NIE MA ODPOWIEDNICH ROSZCZEŃ REGRESOWYCH
Grupa udziela różnego rodzaju gwarancji lub zapewniprzy wynajmowaniu nieruchomości,
zwłaszcza w odniesieniu do tytułu prawnego oraz braku wad jakościowych, jak również
dotyczących istniejących zanieczyszczi umów najmu. To samo odnosi się do sprzedaży
nieruchomości. Grupa może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za naruszenie tych
gwarancji. Wady, których istnienia Grupa nie była świadoma, ale o których powinna była
wiedzieć przy zawieraniu transakcji, stanowią szczególne zagrożenie. Ewentualne prawa
Grupy do wysunięcia roszczeń regresowych wobec sprzedawców nieruchomości mogą być nie
do wyegzekwowania z powodu niemożności dowiedzenia, że osoby odpowiedzialne za
sprzedaż wiedziały lub powinny były wiedzieć o tych wadach, z powodu upływu terminu
przedawnienia, z powodu niewypłacalności stron, do których skierowano roszczenia, bądź z
innych powodów. Występowanie jednego lub kilku z wyżej wymienionych czynników ryzyka
może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuacfinansową, wyniki
działalności.
GRUPA MOŻE POSIADAĆ NIEWYSTARCZAJĄCĄ OCHRONĘ UBEZPIECZENIOWĄ
Posiadane przez Grupę polisy ubezpieczeniowe mogą nie zabezpieczać Grupy przed
wszystkimi stratami, jakie Grupa może ponieść w związku z prowadzeniem swojej działalności.
Ponadto niektóre rodzaje ubezpieczenia mogą być niedostępne na uzasadnionych komercyjnie
warunkach lub w ogóle. W związku z powyższym posiadana przez Grupę ochrona
ubezpieczeniowa może nie być wystarczająca, aby w pełni zrekompensować poniesione straty
związane z powstałymi szkodami na nieruchomościach. Ponadto istnieje wiele rodzajów
ryzyka, ogólnie związanego z katastrofami, takimi jak powodzie, huragany, ataki terrorystyczne
lub wojny, których ubezpieczenie może być niemożliwe lub komercyjnie nieuzasadnione. Inne
czynniki, takie jak inflacja, zmiany w prawie budowlanym oraz kwestie związane z ochroną
środowiska, także mogą spowodować, że wpływy z ubezpieczenia będą niewystarczające do
naprawy lub odtworzenia nieruchomości w przypadku ich uszkodzenia lub zniszczenia. Grupa
może ponieść znaczące straty lub szkody, za które może nie uzyskać pełnego odszkodowania
lub nie uzyska go w ogóle. W wyniku powyższego Grupa może nie posiadać wystarczającej
ochrony przed wszelkimi szkodami, które mogą zostać przez nią poniesione. W przypadku
wystąpienia szkody nieobjętej ochroną ubezpieczeniową lub szkody przewyższającej sumę
ubezpieczenia Grupa może stracić kapitał zainwestowany w dany projekt będący przedmiotem
tych strat, a także zakładany przyszły przychód z tego projektu. Grupa może także być
zobowiązana do naprawy szkód poniesionych w wyniku zdarz, które nie podlegały
ubezpieczeniu. Ponadto Grupa może także ponosić odpowiedzialność z tytułu zadłużenia lub
innych zobowiązań finansowych związanych z uszkodzoną nieruchomością. Nie można
zapewnić, że w przyszłości nie powstaną istotne szkody przewyższające limity ochrony
29
ubezpieczeniowej. Wszelkie szkody nieobjęte ochroną ubezpieczeniową lub szkody
przewszające wartość ochrony ubezpieczeniowej mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na
działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
GRUPA JEST UZALEŻNIONA OD OGRANICZONEJ LICZBY KLUCZOWYCH CZŁONKÓW
JEJ KIEROWNICTWA
Sukces Grupy jest uzależniony od działań i wiedzy członków jej kierownictwa. Jeżeli Grupa nie
będzie w stanie zatrzymać kluczowych członków swojego kierownictwa, może to mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
Ponadto wraz ze wzrostem rozprzestrzeniania się choroby COVID-19 nie można wykluczyć, że
kluczowi członkowie kierownictwa Grupy zostapoddani kwarantannie i/lub zostanie u nich
stwierdzona obecność choroby COVID-19, co może skutkow poddanie takiej osoby
izolacji/hospitalizacji lub niemożnością poświęcenia przez nią adekwatnej ilości czasu i
zasobów na zarządzanie działaniami Grupy, a w związku z tym, może mieć negatywny wpływ
na działalność Grupy, jej sytuację finansową i wyniki działalności.
BRAK WYKWALIFIKOWANYCH PRACOWNIKÓW I INNYCH SPECJALISTÓW MOŻE
OPÓŹNIĆ REALIZACJĘ PROJEKTÓW GRUPY LUB PODNIEŚĆ ICH KOSZTY
Przy realizacji swoich projektów Grupa polega na wykwalifikowanym zespole pracowników, w
tym na kluczowych członkach kadry zarządzającej i menedżerach poszczególnych projektów,
menedżerach średniego szczebla, księgowych i innych specjalistach z zakresu finansów. Jeżeli
Grupa nie zdoła pozyskać niezbędnych pracowników, braki w personelu mogą negatywnie
wpłynąć na jej zdolność do prawidłowego zarządzania realizac projektów i efektywnego
zarządzania majątkiem lub zmusić Grupę do zapłaty wyższych wynagrodz w celu
przyciągnięcia wykwalifikowanych specjalistów lub niezbędnych pracowników. Ponadto
osiągnięcie przez Grupę sukcesu w przyszłości zależy od jej zdolności do zatrudnienia
personelu wyższego szczebla, takiego jak menedżerowie z wieloletnim doświadczeniem w
zakresie identyfikacji, nabywania, finansowania, budowy i sprzedaży, jak również zarządzania
projektami deweloperskimi oraz nieruchomościami inwestycyjnymi. Jeżeli Grupa nie zdoła
pozyskać i utrzymodpowiedniego personelu, może to wywrzeć istotny wpływ na działalność,
sytuację finansową, wyniki działalności Grupy.
ZMIANY KLIMATYCZNE MOGĄ WYMAGAĆ ZMIAN W FUNKCJONOWANIU
NIERUCHOMOŚCI, A NIEDOSTOSOWANIE SIĘ DO TYCH ZMIAN W ODPOWIEDNIM
CZASIE MOŻE STWORZYĆ NIEKORZYST SYTUACJĘ KONKURENCYJNĄ I SPADEK
PRZYCHODÓW Z NAJMU, ZAŚ DOSTOSOWANIE S DO ZMIAN MOŻE WYMAGAĆ
DODATKOWYCH NAKŁADÓW KAPITAŁOWYCH
W ciągu ostatnich kilku lat Grupa obserwowała zmiany klimatyczne, w których występuistotne
zmiany średniej temperatury powietrza w regionie, w którym Grupa prowadzi działalność. Grupa
dąży do jak najlepszego przygotowania swoich nieruchomości do zmieniającego się klimatu.
Nie można jednak zagwarantować, że nie znajdzie się w niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej
lub nie zmniejszą się przychody z najmu w wyniku nieprzystosowania się do zmian
klimatycznych w odpowiednim czasie lub w odpowiedni sposób.
30
Ponadto, Grupa nie jest w stanie ocenić na tym etapie, jakie dostosowania w jej
nieruchomościach będą potrzebne w przyszłości, aby przystosować nieruchomości do zmian
klimatycznych, oraz jakie nakłady inwestycyjne będą potrzebne na sfinansowanie tych
dostosowań.
NIEDOSTOSOWANIE SIĘ DO NOWYCH ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH W
ODPOWIEDNIM CZASIE MOŻE STWORZYĆ NIEKORZYST SYTUACJĘ
KONKURENCYJNĄ I ZMNIEJSZYĆ PRZYCHODY Z NAJMU
Grupa na bieżąco monitoruje innowacyjne rozwiązania technologiczne (np. monitoruje
efektywność energetyczna, analizuje dane w decyzjach inwestycyjnych itp.) i na bieżąco śledzi
ich rozwój. Grupa stara się sprostać nowym wyzwaniom technologicznym, a także
zmieniającemu się rynkowi (np. znacznemu spadkowi popularności biur typu „open space”),
nowym trendom i otoczeniu gospodarczemu. Nie można jednak zagwarantować, że Grupa nie
doświadczy w przyszłości niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej lub spadku przychodów z
najmu w wyniku niedostosowania do nowych rozwiąz technologicznych w terminie lub w
odpowiedni sposób.
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z SYTUACJĄ FINANSOWĄ GRUPY
WYSOKI POZIOM ZADŁUŻENIA GRUPY I KOSZTY JEGO OBSŁUGI MOGĄ ZNACZĄCO
WZROSNĄĆ, WYWOŁUJĄC NEGATYWNE SKUTKI DLA JEJ DZIAŁALNOŚCI, SYTUACJI
FINANSOWEJ LUB WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI
Na dzień przekazania niniejszego Raportu Grupa posiada, istotny poziom zadłużenia i wysokie
koszty obsługi długu. Ponadto Grupa może zaciągnąć dodatkowe zadłużenie w przyszłości.
Zaciągnięcie dodatkowego zadłużenia zwiększyłoby opisane w niniejszym Raporcie ryzyko
związane z poziomem zadłużenia Grupy. Może to wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową, wyniki działalności Grupy
Poziom zadłużenia Grupy może mieć istotne konsekwencje dla inwestorów, w tym w
szczególności może wpłynąć na:
zwiększenie podatności na spowolnienie w działalności Grupy lub na ogólne
niekorzystne warunki panujące w gospodarce i w branży, w tym niekorzystne
warunki gospodarcze w krajach, w których Grupa prowadzi swoją działalność, przy
jednoczesnym zmniejszeniu elastyczności reakcji na takie spowolnienie;
ograniczenie zdolności Grupy do pozyskania finansowania przyszłych
przedsięwzięć, nakładów inwestycyjnych, wykorzystywania okazji, przejęć lub
innych ogólnych celów korporacyjnych oraz wzrost kosztów przyszłego
finansowania;
Grupa może być zmuszona do zbycia nieruchomości w celu umożliwienia
wypełnienia zobowiązań finansowych, w tym zobowiązań z umów kredytowych;
31
konieczność przeznaczania znacznej części przepływów pieniężnych z działalności
operacyjnej Grupy do spłaty kapitału i odsetek, co oznacza, że przepływy te nie będą
mogły zostać wykorzystane na finansowanie działalności, nakładów inwestycyjnych,
przejęć lub innych celów korporacyjnych Grupy;
ograniczenie elastyczności Grupy przy planowaniu lub reagowaniu na zmiany w jej
działalności, otoczeniu konkurencyjnym i na rynku nieruchomości; oraz
niekorzystna pozycja rynkowa Grupy w stosunku do jej konkurentów, którzy ma
niższe zadłużenie.
Zarówno każde z powyższych, jak i inne zdarzenia mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na
zdolność Grupy do realizacji jej zobowiązań.
GRUPA MOŻE PONIEŚĆ ZNACZNE STRATY JEŻELI NARUSZY ZOBOWIĄZANIA
WYNIKAJĄCE Z UMÓW KREDYTOWYCH A PONADTO OGRANICZENIA NAŁOŻONE
PRZEZ TE UMOWY MOGĄ UNIEMOŻLIWIĆ GRUPIE SPRZEDAŻ JEJ PROJEKTÓW
W celu zabezpieczenia swoich kredytów Grupa podejmowała i będzie podejmowała w
przyszłości działania w celu obciążenia swoich aktywów hipoteką i ustanawiania zastawów na
udziałach w swoich podmiotach zależnych, udzielania gwarancji i będzie zobowiązywała się
względem wierzycieli do dalszego nieobciążania swego obecnego i przyszłego majątku
hipotekami i zastawami bez ich zgody (tzw. negative pledge). Ponadto umowy kredytowe Grupy
zawierają ograniczenia jej zdolności do rozporządzania niektórymi z jej kluczowych aktywów,
co z kolei może być konieczne w celu zaspokojenia określonych zobowiązań finansowych.
Grupa może nie być w stanie dokonać spłaty kwoty głównej lub odsetek lub naruszyć inne
zobowiązania zawarte w umowach kredytowych Grupy. W niektórych przypadkach Grupa może
naruszyć zobowiązania w wyniku okoliczności będących poza kontrolą Grupy. Zobowiązania te
mogą dotyczyć wymogów w zakresie utrzymania określonych wskaźników wartości kredytu do
wartości zabezpieczenia, pokrycia obsługi kredytu i wymogów kapitału obrotowego. Naruszenie
takich zobowiązań przez Grupę może skutkować utraobciążonych hipote aktywów lub
uznaniem jej zobowiązań płatniczych za wymagalne, wymagalnością gwarancji, wykonaniem
postanowień dotyczących naruszeń zobowiązań z tytułu innych umów (ang. cross-default), a
efektem może być konieczność natychmiastowej spłaty kredytów albo utrudnienie lub
uniemożliwienie zaciągnięcia kredytów w przyszłości. W takich okolicznościach Grupa może
być także zmuszona w dłuższym horyzoncie czasowym do sprzedaży niektórych aktywów w
celu zaspokojenia swoich zobowiąz kredytowych oraz opóźnienia lub wstrzymania
ukończenia projektów.
Każde z wyżej opisanych zdarzeń może wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na działalność,
sytuację finansową, wyniki działalności Grupy.
GRUPA MOŻE NIE BYĆ W STANIE ODNOWIĆ LUB ZREFINANSOWAĆ KREDYTÓW W
TERMINIE ICH ZAPADALNOŚCI LUB MOŻE BYĆ W STANIE ODNOWIĆ LUB
ZREFINANSOWAĆ TAKIE KREDYTY JEDYNIE NA MNIEJ KORZYSTNYCH WARUNKACH
Wszystkie projekty Grupy finansowane z kredytów udzielanych na określony okres. Grupa
może nie być w stanie odnowlub zrefinansowtakich umów w części lub w całości lub może
32
zostać zmuszona do zaakceptowania mniej korzystnych warunków refinansowania. Jeżeli
Grupa nie będzie w stanie odnow kredytu lub zabezpieczyć sobie nowego finansowania,
może zostać zmuszona do sprzedaży jednej lub większej liczby ze swoich nieruchomości
biurowych w celu uzyskania niezbędnej płynności. Dodatkowo, jeżeli Grupa nie będzie zdolna
do odnowienia niektórych kredytów, nieruchomości finansowane poprzez kredyty będą
niedofinansowane, a tym samym nie będą generowały oczekiwanych zwrotów z kapitału.
Każda kombinacja wyżej wymienionych okoliczności miałaby istotny, negatywny wpływ na
działalność, przepływy pieniężne, sytuację finansową i wyniki działalności Grupy.
GRUPA PONOSI RYZYKO ZWZANE Z WAHANIAMI KURSÓW WYMIANY WALUT
Sprawozdania finansowe Grupy sporządzane są w euro i euro jest walutą funkcjonalną Spółki.
Większość przychodów Grupy, szczególnie przychodów z tytułu czynszu, wyrażona jest w euro.
Pewna część kosztów Grupy, takich jak niektóre pozycje kosztów budowlanych, koszty
robocizny i wynagrodzeń dla określonych generalnych wykonawców, ponoszona jest w
walutach odpowiednich rynków geograficznych, w tym polski złoty, bułgarska lewa, chorwacka
kuna, węgierski forint, rumuński lej lub serbski dinar.
W celu dokonania szacunkowych wyliczeń co do poziomu kapitału niezbędnego dla realizacji
jej celów strategicznych Grupa wykorzystała euro jako walutę odniesienia. Ponadto większość
inwestycji planowanych przez Grupę w ramach jej strategii biznesowej będzie wyrażana w euro.
W związku z powyższym nie można zapewnić, że wpływy uzyskane i wyrażone w złotych bę
wystarczające dla spełnienia wymogów inwestycyjnych projektów, które Grupa zamierza
nabyć. Choci Spółki Zależne w celu zabezpieczenia ryzyka walutowego (ang. currency
hedging) i aby zmniejszyć niestabilność zwrotów z inwestycji spowodowanych wahaniami
kursowymi, mogą zawierać umowy zabezpieczające takie ryzyko, m.in. poprzez transakcje na
instrumentach pochodnych, pozyskiwać finansowanie dłużne denominowane w euro oraz
zawierać umowy z wykonawcami określające wynagrodzenie wyrażone w euro, nie można
jednak zapewnić, że takie transakcje hedgingowe będą w pełni skuteczne lub korzystne.
Niektórzy wykonawcy Grupy zawierają umowy zabezpieczające ich ryzyko walutowe związane
z faktem, że zawierają z Grupą umowy denominowane w euro, co np. może ograniczyć ich
elastyczność dotyczącą rozwiązania kontraktu lub zmiany jego harmonogramu. Ponadto
zważywszy że płatności należne z tytułu większości komercyjnych umów najmu Grupy
wyrażone jako równowartość kwoty w euro wyrażonej w lokalnej walucie, niektórzy najemcy
Grupy, w szczególności najemcy powierzchni handlowych, mogą mieć trudności z
wypełnieniem swoich zobowiązań płatniczych wynikających z takich umów najmu, jako że
osiągają oni przychody w swoich walutach lokalnych. W związku z powyższym wszelka istotna
aprecjacja walut lokalnych wobec euro może znacznie obniż przychody Grupy wyrażone w
walutach lokalnych i może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową,
wyniki działalności.
GRUPA PONOSI RYZYKO ZWZANE Z WAHANIAMI STÓP PROCENTOWYCH
Umowy kredytowe Grupy oprocentowane w oparciu o zmienne stopy procentowe. Wysokość
stóp procentowych jest w wysokim stopniu uzależniona od wielu czynników, włącznie z rządową
polityką monetar oraz krajowymi i międzynarodowymi warunkami gospodarczymi i
33
politycznymi, a także innymi czynnikami poza kontrolą Grupy. Ekspozycja grupy na ryzyko
związane ze stopami procentowymi i zakres, w jakim Grupa zabezpiecza to ryzyko, są
zróżnicowane w podziale na obszary geograficzne, na których grupa prowadzi działalność,
jednakże zmiany stóp procentowych mogą zwiększyć koszt finansowania Grupy z tytułu
istniejących kredytów, a przez to wpłynąć na jej rentowność. Ewentualna konieczność
zabezpieczenia ryzyka stóp procentowych jest rozpatrywana przez Grupę dla każdego
przypadku indywidualnie, z wyłączeniem projektów, w których zabezpieczenie stosownego
ryzyka stóp procentowych jest wymogiem kredytodawców. Zmiany stóp procentowych mogą
mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową, wyniki działalności.
DZIAŁALNOŚĆ GRUPY JEST KAPITAŁOCHŁONNA I MOŻE DOJŚĆ DO SYTUACJI, W
KTÓREJ DODATKOWE FINANSOWANIE MOŻE BYĆ NIEDOSTĘPNE NA KORZYSTNYCH
WARUNKACH
Grupa ponosi znaczące wydatki na zakup gruntów oraz pokrycie kosztów budowy infrastruktury
oraz kosztów budowlanych i projektowych. Działalność Grupy wymaga znaczących kwot
pieniężnych oraz finansowania zewnętrznego. Potrzeby kapitałowe Grupy zależą od wielu
czynników, w szczególności od warunków rynkowych, które poza kontrolą Grupy. Jeżeli
parametry pozyskania niezbędnego jej kapitału będą znacząco odbiegały od obecnie
zakładanych, konieczne może być pozyskanie przez Grupę dodatkowego finansowania. W
przypadku wystąpienia trudności z pozyskaniem takiego dodatkowego finansowania skala
rozwoju Grupy oraz tempo osiągania przez nią określonych celów strategicznych może być
wolniejsze od pierwotnie zakładanego. Nie jest pewne, czy Grupa będzie zdolna do pozyskania
wymaganego finansowania, jeżeli zajdzie taka konieczność, ani czy środki finansowe zosta
uzyskane na warunkach korzystnych dla Grupy.
Ponadto umowy kredytów deweloperskich generalnie umożliwiają wykorzystanie środków z
kredytów po osiągnięciu z góry ustalonych etapów realizacji budowy, wynajęciu określonych
powierzchni lub sprzedaży określonej liczby mieszkań. Jeżeli Grupa nie osiągnie zakładanych
celów, dostępność środków z kredytu może być opóźniona i spowodować dalsze opóźnienia
harmonogramu realizacji budowy. Ograniczenia dostępu do źródeł finansowania
zewnętrznego, jego opóźnienia, jak również warunki finansowania odbiegające od zakładanych
mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową, wyniki działalności
Grupy.
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z OTOCZENIEM MAKROEKONOMICZNYM,
POLITYCZNYM I PRAWNYM NA RYNKACH, NA KTÓRYCH DZIAŁA GRUPA
RYZYKO POLITYCZNE, EKONOMICZNE I PRAWNE ZWIĄZANE Z KRAJAMI RYNKÓW
WSCHODZĄCYCH, W TYM KRAJAMI CEE I SEE
szystkie przychody Grupy pochodzą z działalności w krajach regionów CEE i SEE, a w
szczególności z Polski, Rumunii, Serbii, Chorwacji, Bułgarii i Węgier. Rynki te są narażone na
większe ryzyko niż bardziej rozwinięte rynki. Kraje regionów CEE i SEE nadal niosą ze sobą
różnego rodzaju ryzyko dla inwestorów, takie jak niestabilność lub zmiany władz krajowych lub
lokalnych, wywłaszczenia gruntów, zmiany w prawie podatkowym i przepisach wykonawczych,
34
zmiany w praktykach i zwyczajach biznesowych, zmiany w ustawach i przepisach związanych
z transferem środków pieniężnych i ograniczenia dotyczące poziomu inwestycji zagranicznych.
W szczególności Grupa jest uzależniona od zasad i przepisów dotyczących zagranicznych
właścicieli nieruchomości i innych dóbr majątkowych. Takie przepisy mogą zmieniać się szybko
i w znacznym zakresie, a w rezultacie wpłynąć na własność Grupy i mogą spowodow utra
mienia lub aktywów bez prawa do odszkodowania.
Ponadto niektóre kraje mogą regulować lub wymagać zgody od rządu na transfer dochodów z
inwestycji, przychodów, kapitału lub wpływów ze sprzedaży papierów wartościowych przez
inwestorów zagranicznych. Ponadto w przypadku pogorszenia bilansu płatniczego kraju lub z
innych powodów kraj może nałożyć tymczasowe ograniczenia na transfer kapitału za grani.
Wszelkie tego typu ograniczenia mogą niekorzystnie wpłynąć na możliwości transferu kredytów
inwestycyjnych lub wypłaty dywidendy przez Grupę. Niektóre kraje regionów CEE i SEE
odnotowywały wysokie a okresowo bardzo wysokie stopy inflacji. Inflacja i gwałtowne wahania
wskaźnika inflacji miały i wciąż mogą mieć negatywny wpływ na gospodarkę i rynek papierów
wartościowych niektórych krajów wschodzących.
Ponadto negatywne zdarzenia gospodarcze lub polityczne w krajach sąsiadujących mogą mieć
znaczący wpływ, m.in., na Produkt Krajowy Brutto, handel zagraniczny lub ogólnie na
gospodar poszczególnych krajów. Kraje i regiony, gdzie Grupa prowadzi działalność,
doświadczyły w przeszłości i mo doświadczać w przyszłości politycznej niestabilności
spowodowanej zmianami rządów, politycznym impasem w procesie legislacyjnym, napięć i
sporów pomiędzy władzami centralnymi a lokalnymi, korupcji wśród urzędników państwowych
oraz niepokojów społecznych i etnicznych. W szczególności konflikt zbrojny na terytorium
Ukrainy, a także brak pewności co do relacji z Rosmogą wpłynąć na postrzeganie przez
inwestorów regionalnego rynku nieruchomości oraz na ich gotowość do inwestowania w krajach
sąsiadujących z Ukrainą i Rosją, gdzie Grupa prowadzi działalność.
Ponadto władze krajów rozwijających się z regionu CEE i SEE mogą nie dysponować środkami
wymaganymi do przeprowadzenia stymulacji fiskalnej w odpowiedzi na spowolnienie
gospodarcze spowodowane wybuchem pandemii COVID-19 na poziomie porównywalnym z
krajami rozwiniętymi.
Grupa może nie być w stanie osiągnąć oczekiwanych stóp zwrotu, jeśli rynki nieruchomości w
krajach, w których Grupa prowadzi działalność osiągstopień nasycenia i wzrośnie na nich
konkurencja. Na każdym z rynków nieruchomości może dojść do sytuacji, w której podaż
nieruchomości przewsza popyt. Takie nasycenie rynku doprowadzi do wzrostu liczby
niewynajętych powierzchni lub spadek stawek czynszów na rynku i cen sprzedaży. Poniew
rynki nieruchomości komercyjnych w krajach CEE i SEE charakteryzują się głównie najmem
krótkoterminowym, Grupa spodziewa się, że stawki czynszu spadną natychmiast w reakcji na
postrzega nadpod powierzchni komercyjnej na tych rynkach. Jeżeli współczynnik
niewynajętych powierzchni wzrośnie lub obniżone zostaną stawki czynszów najmu, Grupa
może nie zrealizować oczekiwanych stóp zwrotu ze swoich projektów lub w ogóle nie być w
stanie wynająć bądź sprzedać swoich nieruchomości, co może mieć istotny negatywny wpływ
na działalność, sytuację finansową, wyniki działalności Grupy.
35
Urzeczywistnienie się któregoś z powszych czynników ryzyka miałoby istotny, niekorzystny
wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
NIEPEWNA PRZYSZŁOŚĆ RYNKU NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH
Wybuch pandemii COVID-19 miał znaczący wpływ na sposób prowadzenia działalności przez
firmy. W związku z przymusową kwarantanną, wiele firm zostało zobowiązanych do
umożliwienia swoim pracownikom świadczenia pracy z domu. W związku z udanym
wdrożeniem powyższego zobowiązania, pracodawcy mogą nadal wymagać (lub dopuszcz)
od rosnącej liczby swoich pracowników powstrzymywania się od powrotu do swoich fizycznych
biur przez dłuższy okres czasu. Powyższe działania mogą spowodować znaczący spadek
zagregowanego popytu na nieruchomości biurowe.
Podczas kwarantanny wprowadzonej w krajach borykających się z rozprzestrzenianiem się
choroby COVID-19 centra handlowe, jako jedne z pierwszych, zostały czasowo zamknięte.
Nawet po ich ponownym otwarciu frekwencja odnotowana w takich centrach handlowych nie
powróciła do poziomu sprzed wybuchu pandemii. W okresie kwarantanny rosnąca liczba
klientów przestawiła się na zakupy online i może nie być skłonna do odwiedzania centrów
handlowych tak często jak przed pandemią. W rezultacie zagregowany popyt na powierzchn
handlową może w przyszłości spaść.
Materializacja powyższego ryzyka miałaby istotny negatywny wpływ na działalność, sytuac
finansową i wyniki działalności Grupy.
CYKLICZNOŚĆ RYNKU NIERUCHOMOŚCI
Rynek nieruchomości jest rynkiem cyklicznym. W rezultacie liczba projektów ukończonych
przez Grupę była różna w poszczególnych latach, w zależności od m.in. ogólnych czynników
makroekonomicznych, zmian demograficznych dotyczących określonych obszarów miejskich,
dostępności finansowania oraz cen rynkowych istniejących i nowych projektów. Co do zasady
rosnący popyt przyczynia się do wzrostu oczekiwań co do realizowanego zysku oraz większej
liczby nowych projektów, jak równi do wzrostu aktywności ze strony konkurentów Grupy. Ze
względu na znaczny czas pomiędzy podjęciem decyzji o rozpoczęciu budowy projektu a
terminem jego faktycznej realizacji, częściowo wynikającym z długotrwałej procedury
pozyskiwania wymaganych zezwoleń od administracji publicznej oraz czasu budowy, istnieje
ryzyko, że z chwilą zakończenia projektu rynek będzie nasycony, a inwestor nie będzie mógł
wynająć ani sprzed projektu przy oczekiwanym poziomie zysku. Po okresie poprawy
koniunktury na rynku przeważnie następuje pogorszenie koniunktury, a inwestorzy
zniechęcani do rozpoczynania nowych projektów z powodu spadku potencjalnych zysków. Nie
ma pewności, że w czasie pogorszenia koniunktury na rynku Grupa będzie w stanie wybierać
projekty, które wypełnią rzeczywisty popyt w okresie ożywienia na rynku. Ponadto organy
korporacyjne odpowiednich Spółek Zależnych, od których oczekuje się, że podejmą określone
decyzje inwestycyjne, mogą być niezdolne do prawidłowej oceny cyklu rynku nieruchomości, a
więc prawidłowego zdefiniowania najbardziej korzystnego etapu dla zakończenia danej
inwestycji.
Wszystkie te okoliczności mogą wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy,
sytuację finansową, wyniki działalności.
36
MIEJSCA, W KTÓRYCH ZNAJDU SIĘ NIERUCHOMOŚCI GRUPY, SĄ NARAŻONE NA
RYZYKO REGIONALNE I MOGĄ STRACIĆ NA ATRAKCYJNOŚCI
Lokalizacja każdej z nieruchomości podlega wpływom sytuacji makroekonomicznej panującej
w regionach, w których działa Grupa, jak również szczególnych lokalnych uwarunkowań
panujących na danym regionalnym rynku. Nieruchomci Grupy stanowią przede wszystkim
nieruchomości komercyjne, co znacząco naraża Grupę na negatywne zjawiska w tych
segmentach rynku nieruchomości w krajach, w których Grupa prowadzi działalność, a w
szczególności na intensyfikację konkurencji i wyższe nasycenie.
Upadłości, zamknięcia lub wyprowadzki dużych spółek lub spółek z poszczególnych lub kilku
sektorów na skutek niekorzystnych wydarzeń, lub z innych powodów, mogą mieć niekorzystny
wpływ na rozwój gospodarczy danej lokalizacji, a tym samym na Portfel Nieruchomości Grupy
jako całości. Grupa nie ma kontroli nad takimi czynnikami. Negatywne zmiany gospodarcze w
jednej lub kilku lokalizacjach mogą obniżyć przychody Grupy z najmu lub doprowadzić do utraty
przychodów z czynszu, które wynikają z braku możliwości zapłaty czynszu w całości lub w
części przez część najemców, jak równi spowodować spadek wartości rynkowej
nieruchomości Grupy, co może wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację
finansową, wyniki działalności.
ZMIANY W PRZEPISACH PODATKOWYCH LUB ICH INTERPRETACJI MOGĄ WPŁYNĄĆ
NA SYTUACJĘ FINANSOWĄ GRUPY I JEJ PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE
Przepisy prawa podatkowego w niektórych krajach, w których Grupa prowadzi działalność, z
Polską włącznie, skomplikowane i niejasne oraz podlegają częstym zmianom. Praktyka
stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe nie jest jednolita, a w orzecznictwie
sądów administracyjnych w zakresie prawa podatkowego występują istotne rozbieżności.
Spółka nie może zapewnić, że organy podatkowe nie zastosuinnej interpretacji przepisów
podatkowych niż mające zastosowanie do Spółek Grupy, co może okazać się niekorzystne dla
Grupy. Nie można wykluczyć ryzyka, że indywidualne interpretacje podatkowe uzyskane już i
zastosowane przez Spółki Grupy zostaną zmienione lub zakwestionowane. Istnieje także
ryzyko, że wraz ze zmianą lub wprowadzeniem nowych regulacji podatkowych Spółki Grupy
zobowiązane będą do podjęcia działw celu dostosowania się do nich, co może skutkow
wyższymi kosztami wymuszonymi okolicznościami związanymi z przestrzeganiem zmienionych
lub nowych regulacji.
Z uwagi na powsze nie można wykluczyć zakwestionowania przez organy podatkowe
prawidłowości rozliczeń podatkowych podmiotów wchodzących w skład Grupy w zakresie
nieprzedawnionych zobowiązań podatkowych oraz określenia zaległości podatkowych tych
podmiotów, co może mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową,
perspektywy rozwoju lub wyniki Grupy.
Ponadto na działalność Grupy, z uwagi na transgraniczny charakter, mają również wpływ
umowy międzynarodowe, w tym umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte przez
Rzeczpospolitą Pols z innymi państwami. Odmienna interpretacja umów o unikaniu
podwójnego opodatkowania dokonywana przez organy podatkowe, jak również zmiany tychże
37
umów mogą mieć również istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową lub
wyniki Grupy.
TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWZANYMI REALIZOWANE PRZEZ SPÓŁKI GRUPY
MOGĄ ZOSTAĆ ZAKWESTIONOWANE PRZEZ ORGANY PODATKOWE
Spółki z Grupy przeprowadzają transakcje z podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów
podatkowych. Zawierając i realizując transakcje z podmiotami powiązanymi, Spółki z Grupy
stara się dbać w szczególności o zapewnienie, aby transakcje te były zgodne z
obowiązującymi przepisami dotyczącymi cen transferowych. Niemniej jednak ze względu na
szczególny charakter transakcji z podmiotami powiązanymi, złożoność i niejednoznaczność
przepisów prawnych regulujących metody badania stosowanych cen, jak też trudności w
zidentyfikowaniu porównywalnych transakcji do celów odniesień, nie można zapewnić, że
poszczególne Spółki z Grupy nie zosta poddane kontrolom lub innym czynnościom
sprawdzającym podejmowanym przez organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej. W
przypadku zakwestionowania metod określenia warunków rynkowych do celów powyższych
transakcji, może to mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową,
perspektywy rozwoju lub wyniki Spółek z Grupy.
ZMIANY W PRZEPISACH PRAWNYCH MOGĄ NEGATYWNIE WPŁYNĄĆ NA GRUPĘ
Działalność Grupy podlega różnym regulacjom w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w Chorwacji,
Serbii, Bułgarii i w innych krajach, w których Grupa prowadzi działalność, takim jak wymogi
przeciwpożarowe i bezpieczeństwa, przepisy prawa ochrony środowiska, przepisy prawa pracy
oraz ograniczenia sposobu korzystania z gruntów. Jeżeli projekty i nieruchomości Grupy nie
będą spełniały tych wymogów, Grupa może zostzobowiązana do zapłaty ustawowych kar
lub odszkodowania.
Ponadto jeżeli opłaty z tytułu prawa użytkowania wieczystego w Polsce zostaną podwyższone,
nie można zapewnić, że Grupa będzie mogła przenić takie koszty na najemców w postaci
podwyżki opłaty eksploatacyjnej, poniew taki wzrost mógłby spowodow spadek
konkurencyjności danej nieruchomości w pownaniu z nieruchomościami, które nie
położone na gruntach będących przedmiotem użytkowania wieczystego.
Co więcej, wejście w życie bardziej restrykcyjnych przepisów z zakresu ochrony środowiska,
zdrowia i bezpieczeństwa albo procedur wykonawczych w krajach CEE i SEE może skutkow
znaczącymi kosztami i zobowiązaniami Grupy, a obiekty będące własnością Grupy lub przez
nią eksploatowane (albo obiekty, które były własnością lub były eksploatowane przez Grupę w
przeszłości) mogą stać się przedmiotem nadzoru i kontroli bardziej rygorystycznych niż
obecnie. W związku z powyższym przestrzeganie tych praw może przyczynić się do powstania
znaczących kosztów wynikających z konieczności usunięcia, badania lub rekultywacji
szkodliwych substancji, a obecność tych substancji na terenie nieruchomości Grupy może
ograniczyć jej możliwości sprzedaży obiektów lub wykorzystania obiektów jako przedmiotu
zabezpieczenia.
Przyjęcie nowych albo nowelizacje j istniejących ustaw, rozporządzeń, przepisów lub
zarządzeń może wymagać znaczących, nieprzewidzianych wydatków lub ustanawiać
38
ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości oraz może mieć istotny, niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową, wyniki działalności Grupy.
NIEZGODNE Z PRAWEM, WYBIÓRCZE LUB ARBITRALNE DZIAŁANIA ADMINISTRACJI
PUBLICZNEJ MO WPŁYNĄĆ NA ZDOLNOŚĆ GRUPY DO POZYSKANIA UMÓW,
KONTRAKTÓW I POZWOLEŃ, KTÓRE WYMAGANE, ABY GRUPA MOGŁA
REALIZOWAĆ SWOJE PROJEKTY
Organy państwowe na rynkach geograficznych, na których Grupa prowadzi działania, mają
znaczny zakres uznaniowych upoważnień decyzyjnych i mogą nie podlegać nadzorowi innych
organów, wymogom do wysłuchania stron lub dokonania uprzedniego zawiadomienia lub
kontroli publicznej. Organy państwowe w takich krajach mogą korzystać z przyznanej
dyskrecjonalności w sposób arbitralny lub wybiórczy albo niezgodny z prawem oraz pod
wpływem okoliczności politycznych lub gospodarczych. Grupa otrzymała już w przeszłości
decyzje administracyjne, które zmusiły ją do nieplanowanej zmiany planów inwestycyjnych (w
tym ograniczenia skali projektu). Wspomniana uznaniowość może mieć istotny, niekorzystny
wpływ na działalność, sytuac finansową, wyniki działalności Grupy.
SYSTEM KSIĄG WIECZYSTYCH OBOWZUJĄCY W NIEKTÓRYCH KRAJACH CEE I SEE
NIE JEST PRZEJRZYSTY I EFEKTYWNY, A NIERUCHOMOŚCI GRUPY MOGĄ
PODLEGAĆ ROSZCZENIOM REPRYWATYZACYJNYM
System ksiąg wieczystych w niektórych krajach CEE i SEE jest nieprzejrzysty i nieefektywny,
co może m.in. skutkow opóźnieniami procedury nabywania nieruchomości gruntowych i
procedury scalenia wielu działek w jedną oraz ujawnienia scalonej działki w księgach
wieczystych, co stanowi wymóg dla rozpoczęcia realizacji niektórych projektów. Wspomniana
nieefektywność może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, przepływy pieniężne,
sytuację finansową, wyniki działalności Grupy.
Ponadto Grupa może być narażona na nieuniknione ryzyko związane z inwestowaniem w
krajach CEE i SEE wynikające z nieuregulowanego stanu prawnego części nieruchomości
położonych w tych krajach. Po wejściu w życie przepisów o nacjonalizacji w niektórych krajach
CEE i SEE, w tym w Polsce i na Węgrzech w okresie powojennym, wiele prywatnych
nieruchomości i przedsiębiorstw zostało przejętych przez władze państwowe. W wielu
przypadkach mienie zostało odebrane z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa. Po
przejściu przez kraje CEE i SEE do systemu gospodarki rynkowej w latach 1989-1990 wielu
byłych właścicieli nieruchomości albo ich następców prawnych podjęło starania o odzyskanie
nieruchomości lub przedsiębiorstw utraconych po wojnie lub uzyskanie odszkodowania. Przez
wiele lat podejmowano próby uregulowania kwestii roszczeń reprywatyzacyjnych w Polsce.
Pomimo tego w Polsce nie uchwalono żadnej ustawy, która regulowałaby procedury
reprywatyzacyjne. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami byli właściciele
nieruchomości lub ich następcy prawni mogą składać wnioski do organów publicznych o
uchylenie decyzji administracyjnych, na mocy których dokonano odebrania nieruchomości. Na
dzień przekazania niniejszego Raportu nie toczą się żadne postępowania o stwierdzenie
nieważności decyzji administracyjnych wydanych przez organy publiczne w stosunku do
nieruchomości będących własnością Grupy. Nie ma jednak gwarancji, że roszczenia
39
reprywatyzacyjne nie zostawniesione przeciwko Grupie w przyszłości, co może mieć istotny,
negatywny wpływ na działalność, sytuacfinansową, wyniki działalności Grupy.
POSIADANY PRZEZ GRUPĘ TYTUŁ PRAWNY DO NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNYCH
I PROJEKTÓW DEWELOPERSKICH MOŻE BYĆ W NIEKTÓRYCH PRZYPADKACH
KWESTIONOWANY, A ODPOWIEDNIE POZWOLENIA ODNOSZĄCE SIĘ DO TYCH
NIERUCHOMOŚCI MOGŁY ZOSTAĆ UZYSKANE Z NARUSZENIEM OBOWIĄZUJĄCYCH
PRZEPISÓW PRAWA
Grupa może mieć trudności, aby bezsprzecznie ustalić, że tytuł prawny do nieruchomości został
przyznany odpowiedniej Spółce Zależnej, a w niektórych przypadkach ustalenie takie może być
niemożliwe ze względu na fakt, że przepisy regulujące kwestie związane z nieruchomościami
w Polsce i innych krajach, w których Grupa prowadzi działalność, złożone, często
wieloznaczne lub wewnętrznie sprzeczne, a dane zawarte w odpowiednich rejestrach mogą nie
być wiarygodne. Np., zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce, transakcje związane z
nieruchomościami mobyć kwestionowane z wielu różnych powodów i w oparciu o wiele
podstaw prawnych, a w szczególności w przypadkach, gdy sprzedający lub przekazujący
nieruchomość nie posiadał prawa do rozporządzania daną nieruchomością, na podstawie
naruszenia wymogów dotyczących uzyskania zezwoleń korporacyjnych przez dru stronę
transakcji lub jeżeli przeniesienie tytułu nie zostało wpisane do urzędowego rejestru w
wymaganym terminie. Jednakże nawet jeżeli tytuł prawny do nieruchomości został
zarejestrowany, może on być nadal zakwestionowany. W związku z powyższym nie można
zapewnić, że Grupa zachowa przysługujący jej tytuł własności w przypadku, gdyby został on
zakwestionowany. Ponadto istnieje możliwość, że zezwolenia, autoryzacje, decyzje o zmianie
decyzji o warunkach zabudowy lub inne podobne wymogi zostały uzyskane z naruszeniem
obowiązujących przepisów lub regulacji. Kwestie takie mo podlegać późniejszemu
podważeniu. Podobne problemy mo powstać w kontekście zgodności z procedurami
prywatyzacyjnymi oraz aukcjami związanymi z pozyskaniem dzierżawy gruntów i praw do
zabudowy. Monitorowanie, ocena lub weryfikacja tych obaw może być trudna lub niemożliwa.
Jeżeli takie zezwolenie, autoryzacja lub decyzja o zmianie decyzji o warunkach zabudowy albo
podobne wymogi zostaną zakwestionowane, czynniki te mogą negatywnie wpłynąć na
działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
CZYNNIKI RYZYKA DOTYCZĄCE STRUKTURY AKCJONARIATU SPÓŁKI I ŁADU
KORPORACYJNEGO
POMIĘDZY GRUPĄ A AKCJONARIUSZEM DOMINUCYM GRUPY MOŻE ISTNIEĆ
POTENCJALNY KONFLIKT INTERESÓW
GTC Dutch Holdings B.V. (“GTC Dutch”), spółka należąca do GTC Holding Zártkörüen ködö
Részvénytársaság jest akcjonariuszem dominującym Grupy na dzień przekazania niniejszego
Raportu. GTC Holding Zártkörüen ködö Részvénytársaság jest spół w pełni zależną
Optimum Ventures Private Equity Fund, zarządzaną przez Optima Investment Fund
Management Zrt (“Optima”).
40
Przedstawiciele funduszu Optima mogą stanowwiększość członków rady nadzorczej i tym
samym kontrolować powoływanie zarządu. W konsekwencji fundusz Optima może wpływać na
procesy podejmowania decyzji w Spółce. Odpowiednio, rozważając jakąkolwiek inwestycję,
działalność lub kwestie operacyjne Spółki, a także najlepsze sposoby wykorzystania
dostępnych środków Spółki, interesy funduszu Optima mogą nie być zgodne z interesami Spółki
lub jej innych akcjonariuszy.
Ponadto fundusz Optima prowadzi działalność na tym samym rynku co Grupa i może
konkurować z Grupą w zakresie inwestycji będących przedmiotem zainteresowania Grupy.
Wszelkie takie konflikty interesów mogą mieć niekorzystny wpływ na działalność, sytuację
finansową, wyniki działalności lub perspektywy Grupy.
Ponadto, w przypadku jakiegokolwiek znacznego akcjonariusza, akcje Spółki mogą zostać
wystawione na sprzedbez jakichkolwiek ograniczi nie ma żadnej pewności co do tego czy
zostaną one sprzedane na rynku czy nie i po jakiej cenie. Taka sprzedaż, albo nowa emisja
akcji, mogą mi niekorzystny wpływ na cenę akcji Spółki, albo ofertę akcji Spółki, gdyby miało
do niej dojść.
PONIEWAŻ SPÓŁKA JEST SPÓŁKĄ HOLDINGOWĄ, JEJ ZDOLNOŚĆ DO WYPŁATY
DYWIDENDY ZALEŻY OD ZDOLNOŚCI JEJ PODMIOTÓW ZALEŻNYCH DO WYPŁATY
DYWIDENDY I PRZEKAZYWANIA ŚRODKÓW FINANSOWYCH
Polityka dywidendy jest ściśle związana z ogólną strategią biznesową Grupy. Grupa w roku
2017 przedstawiła politykę dywidendy, jednak kwota jaka może zostać przeznaczona przez
Spółkę do podziału zgodnie z przepisami prawa polskiego uzależniona jest od zysku netto oraz
szeregu innych wartości odzwierciedlonych w jednostkowych sprawozdaniach finansowych
Spółki. Wartci te mogą być odmienne od wartości przedstawionych w skonsolidowanych
sprawozdaniach finansowych Spółki sporządzanych zgodnie z MSSF.
Poniew Spółka jest spółką holdingo, jej zdolność do wypłaty dywidendy zależy od
zdolności podmiotów zależnych do wypłaty dywidendy i przekazywania środków Spółce. W
związku z powyższym nie można zapewnić, że Spółka ogłosi lub wypłaci dywidendę swoim
akcjonariuszom w przyszłości. Wypłata oraz kwota jakiejkolwiek przyszłej dywidendy będzie
zależała od oceny przez zarząd takich czynników jak rozwój długoterminowy i wyniki finansowe
osiągane w przyszłości, konieczność zapewnienia wystarczającej ynności, potrzeba
inwestycji w istniejący Portfel Nieruchomości Grupy, istnienie alternatywnych możliwości
inwestycyjnych oraz ogólnej sytuacji finansowej Spółki. Powyższe czynniki mogą mieć
znaczący, negatywny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową, wyniki działalności.
PRZYSZŁE OFERTY DŁUŻNYCH LUB UDZIOWYCH PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH
OFEROWANYCH PRZEZ SPÓŁKĘ MOGĄ NEGATYWNIE WPŁYNĄĆ NA CENĘ
RYNKOWĄ AKCJI I ROZWODNIĆ UDZIAŁY AKCJONARIUSZY
W celu finansowania przyszłych akwizycji Spółka może pozyskiwać dodatkowy kapitał poprzez
oferowanie dłużnych papierów wartościowych albo dodatkowych udziałowych papierów
wartościowych, w tym, obligacji zamiennych, obligacji średnioterminowych, obligacji
nadrzędnych lub podporządkowanych oraz akcji zwykłych. Emisja udziałowych lub dłużnych
41
papierów wartościowych zamiennych na akcje może rozwodnić prawa majątkowe i prawa głosu
obecnych akcjonariuszy, jeżeli zostanie zrealizowana bez prawa poboru lub jakichkolwiek
innych praw do subskrypcji albo obniżyć cenę Akcji lub spowodować wystąpienie obydwu tych
zdarzeń jednocześnie. Udziały akcjonariuszy w kapitale zakładowym mogą zostać dodatkowo
rozwodnione w wyniku wykonywania prawa do zamiany lub prawa opcji przez posiadaczy
obligacji z warrantami, które Spółka może wyemitować w przyszłości. Posiadacze akcji
zwykłych Spółki posiadają ustawowe prawo poboru uprawniające ich do nabywania
określonego procentu akcji z każdej emisji akcji zwykłych Spółki. Tym samym posiadacze akcji
zwykłych Spółki mogą w pewnych okolicznościach mieć prawo do nabycia akcji zwykłych, które
mogą zostać wyemitowane przez Spółkę w przyszłości, w celu utrzymania swojego
procentowego udziału w kapitale Spółki, obniżając procent udziału w kapitale dostępnym dla
pozostałych inwestorów. Ponieważ każda decyzja Spółki o emisji dodatkowych papierów
wartościowych zależy od warunków rynkowych oraz innych czynników będących poza kontrolą
Spółki, Spółka nie może przewidzi kwoty, terminu ani charakteru takich przyszłych emisji.
Tak więc przyszli inwestorzy ponoszą ryzyko obniżenia ceny rynkowej Akcji i rozwodnienia ich
udziału w kapitale zakładowym Spółki w wyniku ofert realizowanych przez Spółkę w przyszłości.
4. Prezentacja Grupy
4.1 Ogólne informacje na temat Grupy
Grupa GTC jest wiodącym deweloperem i inwestorem w sektorze nieruchomości
komercyjnych, koncentrującym swoje działania na rynku polskim oraz stolicach Europy
Południowej i Wschodniej. Prowadzi działalność w Polsce, Budapeszcie, Belgradzie,
Bukareszcie, Zagrzebiu i Sofii. Grupa powstała w 1994 r.
Portfel nieruchomości Grupy obejmuje: (i) ukończone nieruchomości komercyjne; (ii)
nieruchomości komercyjne w budowie; (iii) grunty przeznaczone pod zabudowę komercyj;
(iv) aktywa przeznaczone na sprzedaż; (v) grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową.
Od momentu powstania do dnia 31 grudnia 2020 r. Grupa (i) wybudowała około 1,2 miliona m
kw. powierzchni komercyjnej najmu brutto i około 300 tysięcy m kw. powierzchni
mieszkaniowej, (ii) sprzedała około 600 tysięcy m kw. powierzchni brutto w ukończonych
nieruchomościach komercyjnych i około 300 tysięcy m kw. powierzchni mieszkaniowej oraz (iii)
nabyła około 160 tysięcy m kw. powierzchni brutto w ukończonych nieruchomościach
komercyjnych. Dodatkowo Grupa poprzez swoje jednostki stowarzyszone w Czechach
wybudowała i sprzedała ponad 100 tysięcy m kw. powierzchni komercyjnej i około 76 tysięcy m
kw. powierzchni mieszkaniowej.
42
Na dzień 31 grudnia 2020 r. portfel nieruchomości Grupy obejmował:
48 ukończonych budynków komercyjnych, w tym 43 budynków
biurowych i 5 centrów handlowych o łącznej powierzchni najmu wynoszącej około 753
tysięcy m kw., z czego proporcjonalny udział Grupy wynosi około 743 tysięcy m kw.;
2 budynki biurowe w budowie, o łącznej powierzchni najmu około
37 tysięcy m kw.;
grunty przeznaczone pod zabudowę komercyjną, oraz
grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową.
Na dzień 31 grudnia 2020 r. wartość księgowa portfela nieruchomości Grupy wynosiła
9.860.914 zł, przy czym: (i) ukończone nieruchomości komercyjne Grupy stanowiły 88% tej
wartości; (ii) nieruchomości komercyjne w budowie 3%; (iii) grunty przeznaczone pod
zabudowę komercyjną 7%, (iv) prawo do użytkowania aktywów 2%, (v) aktywa
przeznaczone na sprzedaż mniej niż 1%; oraz (vi) grunty przeznaczone pod zabudowę
mieszkaniową mniej niż 1%.
Akcje Spółki notowane na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych i na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Johannesburgu (inward listing) oraz wchodzą w skład indeksu
mWIG40.
Siedziba Spółki Globe Trade Centre S.A. znajduje się w Warszawie, przy ulicy Komitetu
Obrony Robotników 45a.
4.2 Główne wydarzenia
Następujące wydarzenia miały miejsce w roku 2020:
W dniu 27 stycznia 2020 r. agencja Midroog, przestała, na wniosek Spółki, utrzymywać oce
kredytową („rating”) dla Globe Trade Centre S.A, w związku z niezaciągnięciem zadłużenia w
Izraelu.
W dniu 13 lutego 2020 r. Grupa oraz Erste Group Bank AG i Raiffeisenlandesbank
Niederosterreich-Wien AG podpisały umowę pożyczki, która zrefinansowała istniejącą
pożycz Galerii Jurajskiej z dofinansowaniem w wysokości 197.800 (46.000 euro), do
łącznej kwoty 558.900 zł (130.000 euro).
W marcu 2020 r. Grupa ukończyła budowę budynku biurowego N3 (5.400 m kw.) w
kompleksie Green Heart w Belgradzie.
Pandemia Covid-19 wywołała falę silnych negatywnych skutków dla światowej gospodarki, w
tym wyraźną recesję. Ograniczenia i zamknięcia spowodowały niespotykany dotychczas
zastój światowej działalności gospodarczej: konsumenci zostali w domu, firmy straciły dochody
43
i zwolniły pracowników - co w konsekwencji doprowadziło do wzrostu bezrobocia. Aby
złagodzskutki ekonomiczne pandemii, Unia Europejska i rządy krajowe wdrożyły pakiety
ratunkowe, a Europejski Bank Centralny wsparł politykę pieniężną. Jednak zakres i czas
trwania pandemii oraz ewentualne przyszłe środki niezbędne do jej powstrzymania nadal
niemożliwe do przewidzenia. Od połowy marca 2020 r. stało się ewidentne, że zakłócenia
gospodarcze spowodowane przez wirusa Covid-19 oraz zwiększona niepewność rynkowa w
połączeniu ze zwiększoną zmiennością na rynkach finansowych mogą doprowadzić do
potencjalnego spadku przychodów z czynszu, spadku wartości aktywów Grupy, a także
negatywnie wpłynąć na spełnianie przez Spółki warunków umów kredytowych. Chociaż
dokładny efekt pandemii COVID-19 nie został jeszcze ustalony, jasne jest, że stwarza on
znaczne ryzyko (patrz Punkt 5.2 niniejszego Raportu oraz Nota 36 w skonsolidowanym
sprawozdaniem finansowym za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 r.).
W dniu 9 kwietnia 2020 r., pan Alexander Hesse, przewodniczący rady nadzorczej, złożył
rezygnacje z zasiadania w radzie nadzorczej ze skutkiem na dzień 16 kwietnia 2020 r.
W dniu 16 kwietnia 2020 r. spółka GTC Dutch Holdings B.V powołała pana Christiana
Harlander na członka rady nadzorczej oraz wybrała pana Jana Christopha Düdden na
przewodniczącego rady nadzorczej.
W dniu 16 kwietnia 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Yovava Carmi na członka
zarządu Spółki.
W dniu 22 czerwca 2020 r. rada nadzorcza Spółki odwołała Thomasa Kurzmann ze stanowiska
członka zarządu Spółki oraz powołała Roberta Snow na stanowisko członka zarządu Spółki
ze skutkiem od momentu otrzymania przez Spółkę zawiadomienia przekazanego przez spółkę
LSREF III GTC INVESTMENTS B.V. dotyczącego pośredniego zbycia akcji w kapitale
zakładowymi Spółki wskutek zbycia przez spółkę LSREF III GTC INVESTMENTS B.V.
wszystkich udziałów w kapitale zakładowym spółki GTC DUTCH HOLDINGS B.V.
W dniu 23 czerwca 2020 r. spółka GTC Holding Zártkörüen Müködö Részvénytársaság
zarejestrowana w Budapeszcie, Węgry („GTC Holding Zrt.”) nabyła 100% udziałów w kapitale
zakładowym spółki GTC Dutch Holdings B.V. (akcjonariusza większościowego Spółki) od
spółki LSREF III GTC INVESTMENTS B.V. zarejestrowanej w Amsterdamie, Holandia. Spółka
GTC Dutch Holdings B.V. posiada 298.575.091 akcji Spółki, stanowiących 61,49% kapitału
zakładowego Spółki, Po powyższej opisanej transakcji GTC Holding Zrt. posiada (pośrednio
przez akcjonariusza większościowego) 298.575.091akcji Spółki, co stanowi 61,49% ogólnej
liczby głosów na walnym zgromadzeniu Spółki.
W dniu 23 czerwca 2020 r. Spółka otrzymał rezygnacje następujących pięciu osób z funkcji
członków rady nadzorczej Spółki: Jana-Christopha Düdden, Oliviera Brahin, Patricka Haerle,
Christiana Harlander oraz Kathariny Schade ze skutkiem od momentu otrzymania przez
Spółkę zawiadomienia przekazanego przez spółkę LSREF III GTC INVESTMENTS B.V.
dotyczącego pośredniego zbycia akcji w kapitale zakładowymi Spółki wskutek zbycia przez
spółkę LSREF III GTC INVESTMENTS B.V. wszystkich udziałów w kapitale zakładowym
spółki GTC DUTCH HOLDINGS B.V.
44
W dniu 23 czerwca 2020 r. spółka GTC Dutch Holdings B.V., powołała panów: Dr. Zoltána
Fekete, Balázsa Figura, Dr. Jánosa Pétera Bartha, Bálinta Szécsényi i Pétera Bozó na
stanowiska członków rady nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym.
W dniu 1 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Gyulę Nagy na członka zarządu
Spółki.
W dniu 1 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki wybrała pana Zoltána Fekete na
przewodniczącego rady nadzorczej.
W dniu 28 lipca 2020 r. Spółka poinformowała, że kadencja pana Ereza Boniel jako członka
zarządu Spółki wygasa ze skutkiem natychmiastowym, za obopólną zgodą.
W dniu 28 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Ariela Alejandro Ferstman na
członka zarządu Spółki.
W dniu 28 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki, kierując się rekomendaczarządu, pozytywnie
zaopiniowała wniosek zarządu w sprawie odstąpienia od opublikowanej polityki w zakresie
dywidendy (polityka w zakresie dywidendy z 20 marca 2017 r.) i zatrzymania w Spółce zysku
za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. w kwocie 321.756 oraz przeniesienia go na kapitał
zapasowy/rezerwowy i w związku z powyższym rada nadzorcza Spółki rekomenduje
niewypłacanie dywidendy z zysku wypracowanego przez Spółkę w roku obrotowym
zakończonym 31 grudnia 2019 r. Ostateczna decyzja w zakresie podziału zysku Spółki za rok
zakończony 31 grudnia 2019 r. została podjęta przez walne zgromadzenie akcjonariuszy
Spółki. W dniu 27 sierpnia 2020 r. walne zgromadzanie akcjonariuszy Spółki zdecydowało o
niewypłacaniu dywidendy za rok 2019.
W lipcu 2020 r. spółka Dorado 1 EOOD, w 100% zależna od Spółki, rozpoczęła budowę
budynku biurowego w Sofii, Bułgaria (Sofia Tower 2). Projekt będzie oferow8.300 m kw.
powierzchni najmu. Koszt całkowity inwestycji Sofia Tower jest estymowany na 13.340 euro.
Rewelacyjna lokalizacja w centrum biznesowym Sofii (CBD), bliskość stacji metra, z łatwym
dojazdem z głównej drogi, doskonała komunikacja miejska oraz szeroka gama udogodnień to
tylko nieliczne z atutów Sofia Tower 2. Ponadto projekt wesprze centrum handlowe o
dodatkowe 1.000 osób / pracowników dziennie, którzy będą korzystać z punktów
gastronomicznych i innych udogodnień. Sofia Tower 2 wybudowana zostanie z efektywność
energetyczklasy A + i w standardzie certyfikatu LEED Gold i finansowana będzie z wpływów
z zielonych obligacji. Ukończenie budowy planowane jest w drugim kwartale 2022 r..
W dniu 17 września 2020 r. spółka Centrum Światowida Sp. z o.o., w 100% zależna Spółki,
prowadząca centrum handlowe Galeria Północna, zawarła aneks do umowy kredytowej z
Bankiem Pekao SA w celu złagodzenia kowenantów dotyczących wskaźnika DSCR (wskaźnik
pokrycia zadłużenia) oraz usunięcia naruszenia wskaźnika LTV (wartość zadłużenia do
wartości nieruchomości). Zgodnie z aneksem spółka dokonała przedpłaty części kredytu
pozostałej do spłaty w kwocie 9.500 euro oraz zobowiązała się spłacić dodatkowo do 3,000
euro w ciągu 12 miesięcy od dnia podpisania aneksu. Kowenant dotyczący wskaźnika DSCR
został złagodzony na okres 18 miesięcy od dnia podpisania aneksu. Na dzień niniejszych
sprawozdań finansowych wszystkie kowenanty są spełnione.
45
W dniu 18 września 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała Pana Yovava Carmi na
stanowisko prezesa zarządu Spółki.
We wrześniu 2020 r. Grupa GTC nabyła pozostałe 20% udziałów w spółce Marlera Golf LD
d.o.o. za cenę 2.800 euro z czego 1.800 euro zostało zapłacone we wrześniu 2020 r.
(pozostała część 1.000 euro zostanie wypłacona po spełnieniu określonych warunków). Po
dokonaniu transakcji GTC pozostała jedynym właścicielem spółki zależnej. W wyniku tej
transakcji, udział akcjonariuszy mniejszościowych wzrósł o 15.900 zł (3.600 euro), zaś kapitał
zapasowy spadł o 28.400 zł (6.400 euro). W związku z powyższym, kapitał własny ogółem
spadł o 12.400 zł (2.800 euro).
W dniu 20 października 2020 r. spółka Spiral I Kft., pośrednio w 100% zależna od Spółki,
podpisała umowę kupna-sprzedaży biurowca Spiral za cenę 277.400 zł (62.700 euro). W dniu
5 listopada 2020 r. wszystkie warunki, zawieszające sprzedaż, zostały spełnione, a cena
zakupu została zapłacona w całości. Równolegle z zamknięciem transakcji, spółka Spiral I Kft
spłacił w całości pozostałą do spłaty kwotę pożyczki w Erste Bank.
W dniu 27 października 2020 r. Spółka otrzymała od spółki GTC Holding Zártkörűen Működő
Részvénytársaság z siedzibą w Budapeszcie, Węgry („GTC Holding Zrt”) zawiadomienie o
osiągnięciu 66% ogólnej liczby głosów w Spółce. Wyżej opisane nabycie akcji Spółki nastąpiło
w wyniku zawarcia w dniu 22 października 2020 r. i rozliczenia w dniu 23 października 2020 r.
(dotyczy akcji nabytych od akcjonariuszy spoza RPA) oraz w dniu
27 października 2020 r. (w odniesieniu do akcji nabytych od
akcjonariuszy Spółki z RPA) transakcji nabycia akcji Spółki w
związku z rozliczeniem ogłoszonego przez GTC Holding Zrt w dniu
7 września 2020 r. wezwania do zapisywania się na sprzedaż akcji
Spółki; po w/w transakcji, GTC Holding Zrt posiada łącznie
(pośrednio i bezpośrednio) 320.466.380 akcji Spółki
uprawniających do wykonywania 320.466.380 głosów na walnym
zgromadzeniu Spółki, stanowiących 66% kapitału zakładowego
Spółki i 66% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu
Spółki.
W październiku 2020 r. Grupa ukończyła budowę biurowca Advance Business Center II w Sofii
(17.800 m kw.).
W listopadzie 2020r. Grupa ukończyła budowę budynku biurowego Matrix B w Zagrzebiu
(10.700 m kw.).
W dniu 12 listopada 2020 r. agencja Scope Ratings przyznała po raz pierwszy spółce Globe
Trade Centre S.A i jej spółce zależnej GTC Real Estate Development Hungary Zrt. rating
inwestycyjny emitenta na poziomie BBB- z perspektywą stabilną. Rating został przyznany
w związku z planowaną emisją „zielonych obligacji” w ramach Bond Funding for Growth
Program na Węgrzech (która został przeprowadzona w grudniu 2020 r.). Potencjalny rating
niezabezpieczonego zadłużenia został również określony na poziomie BBB-.
GTC Holding
Zártkörűen Működő
Részvénytársaság
oraz
GTC Holding Zrt
posiadają łącznie
66%
46
W dniu 13 listopada 2020 r. spółka GTC Future Kft, nowo utworzona spółka zależna w 100%
od Spółki, kupiła działkę z istniejącymi starymi budynkami biurowymi i przemysłowymi przy
ulicy Vaci w Budapeszcie za kwotę 96.700 (21.350 euro). Istniejące budynki mają 12.000 m
kw. całkowitej powierzchni najmu (8.200 m kw. GLA). Spółka planuje wyburzanie tych
budynków oraz budowę nowych biurowców w fazach o łącznej powierzchni najmu 64 000 m
kw.
W dniu 7 grudnia 2020 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt wyemitowała 10-
letnie zielone obligacje o łącznej wartości nominalnej 110.000 euro denominowane w
forintach w celu sfinansowania projektów związanych z nieruchomościami oraz
refinansowania istniejącego długu. Obligacje w pełni i nieodwołalnie gwarantowane przez
Spółkę i zostały wyemitowane z rentowością 2,33% i rocznym stałym kuponem 2,25%.
Obligacje amortyzowane w wysokości 10% w skali roku począwszy od 7 roku, przy czym
70% wartości jest spłacane w terminie zapadalności 7 grudnia 2030 r. Obligacje (ISIN kod:
HU0000360102GTC) zostały dopuszczone do obrotu na rynku XBond w Budapeszcie.
W dniu 8 grudnia 2020 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt. zawarła z trzema
bankami umowy na swapy walutowo-procentowe, aby zabezpieczyć całkowite zobowiązanie
z tytułu zielonych obligacji przed wahaniami kursów walut. Zielone obligacje” zostały
zabezpieczone do euro, a stały roczny kupon został zamieniony na roczną stałą stopę
procentową w wysokości 0,99%.
WYDARZENIA MAJĄCE MIEJSCE PO 31 GRUDNIA 2020 R.:
W dniu 8 stycznia 2021 r. spółki GTC Pixel oraz GTC Francuska podpisały z bankiem
Santander Bank Polska umowę kredytu, która zrefinansowała ich dotychczasowe kredyty.
Spółka GTC Pixel spłaciła pożyczkę w banku PKO BP w kwocie 88.600 (19.200 euro) i
zaciągnęła nowy kredyt w banku Santander Bank Polska w kwocie 90.900 (19.700 euro).
Spółka GTC Francuska spłaciła pożyczkę w banku ING w kwocie 87.200 (18.900 euro) i
zaciągnęła nowy kredyt w banku Santander Bank Polska w kwocie 89.000 zł (19.300 euro).
W dniu 5 marca 2021 r. spółka Globe Office Investments Ltd., pośrednio w 100% zależna od
Spółki, podpisała umowę kupna-sprzedaży ze spółką powiązaną z akcjonariuszem
większościowym Spółki na zakup budynku biurowego klasy A zlokalizowanego przy ulicy Vaci
w Budapeszcie za kwotę 51.000 euro. Następnie, 19 marca 2021 r. podpisano umowę
pożyczki w wysokości 25.000 euro z Erste Group Bank AG na finansowanie zakupu.
Transakcja powinna zakończyć się w II kwartale 2021 r. po spełnieniu wszystkich warunków
umowy.
W dniu 5 marca 2021 r. GTC S.A. spłaciła wszystkie obligacje wyemitowane pod kodem ISIN
PLGTC0000276 (spłata całkowita). Wartość nominalna całej emisji wynosiła 20.494 euro.
W dniu 11 marca 2021 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt., pośrednio w
100% zależna od Spółki, podpisała umowę kupna-sprzedaży spółki Napred w Belgradzie ze
spółką Groton Global Corp. Spółka Napred jest właścicielem gruntów o powierzchni 19.537 m
kw. za kwotę 33.800 euro. Na nabytych gruntach możliwe jest wybudowanie ok. 79 000 m kw
powierzchni biurowej. Oczekuje się, że transakcja zostanie sfinalizowana w II kwartale 2021 r.
po spełnieniu określonych warunków zawieszających.
47
W dniu 17 marca 2021 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt., pośrednio w
100% zależna od Spółki, wyemitowała 10-letnie „zielone obligacje” o łącznej wartości
nominalnej 53.800 euro denominowane w HUF w celu finansowania zakupu nieruchomości i
projektów w budowie. Obligacje w pełni i nieodwołalnie gwarantowane przez Spółkę i
zostały wyemitowane z rentownością 2,68% i rocznym stałym kuponem 2,6%. Obligacje
amortyzowane w wysokości 10% w skali roku począwszy od 7 roku, przy czym 70% wartości
jest spłacane w terminie zapadalności 17 marca 2031 r.
W dniu 17 marca 2021 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt., pośrednio w
100% zależna od Spółki, zawarła z dwoma bankami umowy na swapy walutowo-procentowe,
aby zabezpieczyć całkowite zobowiązanie z tytułu „zielonych obligacji” przed wahaniami
kursów walut. „Zielone obligacje” zostały zabezpieczone do euro, a stały roczny kupon został
zamieniony na roczną stałą stopę procentową w wysokości 0,93%.
Od 17 marca 2021 r. polski rząd zapowiedział „lockdown” trwający od 20 marca do 9 kwietnia
2021 r. oraz wdrożył rygorystyczne środki mające na celu powstrzymanie rozprzestrzeniania
się COVID-19, w tym m.in. zamykanie wszystkich sklepów w centrach handlowych, z
wyjątkiem tych sprzedających podstawowe towary (takie jak artykuły spożywcze, inne sklepy
spożywcze i apteki), ), jednocześnie zwalniając najemców z płacenia czynszów. Działania
podjęte przez rząd mają wpływ na naszą działalność. Obecnie znanym wpływem jest spadek
przychodów centrów handlowych. Skala wpływu nie jest jeszcze w pełni znana i będzie
zależała między innymi od długości zamknięcia.
W dniu 18 marca 2021 r. Erste Group Bank AG, Raiffeisenlandesbank Niederosterreich-Wien
AG i GTC CTWA Sp. z oo, spółka w 100% zależna do Spółki, będącą właścicielem Galerii
Jurajskiej, podpisały waiver („waiver letter”), zgodnie z którym kowenant w zakresie wskaźnika
DSCR został uchylony do końca września 2022 r., a przedpłata w wysokości 5.000 euro
zostanie dokonana do końca marca 2021 r.
W dniu 19 marca 2021 r. spółki City Gate SRL i City Gate Bucharest SRL, pośrednio w 100%
zależna od Spółki, podpisały umowę przedłużającą umowę pożyczki z Erste Group Bank AG
na dodatkowe 5 lat.
W dniu 19 marca 2021 r. spółka Commercial Development d.o.o. Beograd, w 100% zależna
od Spółki, będąca właścicielem Ada Mall, i Intesa Bank podpisały zmienioną umowę, zgodnie
z którą dotychczasowy kredyt w kwocie 58.300 euro zostanie przedpłacony w kwocie 29.000
euro do dnia 31 marca 2021 r. a marża zostanie obniżona z 3,15% do 2,9%. Po dokonaniu
przedpłaty pozostała do spłaty kwota kredytu zostanie spłacona w całości w terminie
zapadalności w 2029 r.
4.3 Struktura organizacyjna Grupy
Struktura Grupy Kapitałowej Globe Trade Centre na dzień 31 grudnia 2020 r. jest
przedstawiona w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2020 r. w Nocie 8 Inwestycje w jednostkach zależnych,
stowarzyszonych oraz współzależnych.
48
W strukturze Grupy wystąpiły następujące zmiany w okresie 12 miesięcy zakończonym 31
grudnia 2020 r.:
spółka Julesberg Sp. Z o.o. została zlikwidowana,
spółka Jowett Sp. z o.o została zlikwidowana,
spółka Glorine investments Sp. z o.o jest w likwidacji,
spółka Glorine investments Sp. z o.o. s.k.a. jest w likwidacji,
spółka Fajos S.R.L Fajs S.R.L jest w likwidacji,
spółka SASAD Resort Kft. połączyła się z GTC Hungary Ltd,
spółka Amarantan Ltd. połączyła się Center Point I. Kft.
nabyto pozostałe 20% udziałów w spółce Marlera Golf LD d.o.o.
utworzono spółkę GTC Future Kft. (w 100% zależna),
utworzono spółkę Globe Office Investments Kft (w 100% zależna).
4.4 Zmiany podstawowych zasad zarządzania Spółki i Grupy
Nie zaszły żadne zmiany w podstawowych zasadach zarządzania Spółką i Grupą.
W 2020 r. skład zarządu uległ następującym zmianom:
w dniu 16 kwietnia 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Yovava Carmi na
członka zarządu Spółki (patrz raport bieżący nr 7/2020);
W dniu 22 czerwca 2020 r. rada nadzorcza Spółki odwołała Thomasa Kurzmann ze
stanowiska członka zarządu Spółki oraz powołała Roberta Snow na stanowisko
członka zarządu Spółki ze skutkiem od momentu otrzymania przez Spółkę
zawiadomienia przekazanego przez spółkę LSREF III GTC INVESTMENTS B.V.
dotyczącego pośredniego zbycia akcji w kapitale zakładowymi Spółki wskutek zbycia
przez spółkę LSREF III GTC INVESTMENTS B.V. wszystkich udziałów w kapitale
zakładowym spółki GTC DUTCH HOLDINGS B.V. (patrz raporty bieżące nr 11/2020 i
13/2020);
w dniu 1 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Gyulę Nagy na członka
zarządu Spółki (patrz raport bieżący nr 16/2020);
w dniu 28 lipca 2020 r. Spółka poinformowała, że kadencja pana Ereza Boniel jako
członka zarządu Spółki wygasa ze skutkiem natychmiastowym, za obopólną zgodą
(patrz raport bieżący nr 18/2020);
w dniu 28 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Ariela Alejandro Ferstman
na członka zarządu Spółki (patrz raport bieżący nr 18/2020);
W dniu 18 września 2020 roku rada nadzorcza Spółki powołała pana Yovava Carmi na
stanowisko prezesa zarządu Spółki pan Carmi jest członkiem zarządu Spółki od 16
kwietnia 2020 r.(patrz raport bieżący nr 25/2020).
49
4.5 Strategia Grupy
Celem Grupy jest kreowanie wartości w wyniku:
aktywnego zarządzania rosnącym portfelem nieruchomości komercyjnych w CEE i
SEE, jak również realizacji wybranych projektów deweloperskich; oraz
zwiększenia częstotliwości i wolumenu realizowanych transakcji, ograniczania ryzyka i
optymalizacji realizacji transakcji poprzez platformę regionalną Grupy, poprzez
inwestycję środków własnych, środków pochodzących z podwyższenia kapitału oraz
reinwestycję potencjalnych wpływów ze sprzedaży nieruchomości.
W celu osiągnięcia swoich strategicznych celów Grupa wdraża m.in. następujące elementy:
01. Nabywanie nieruchomości generujących przychody z najmu w Polsce
oraz w stolicach wybranych krajów CEE i SEE
Celem strategicznym Grupy jest rozwijanie Portfela Nieruchomości Grupy poprzez nabywanie
nieruchomości generujących przychody z najmu w Polsce oraz stolicach wybranych krajów
CEE i SEE, posiadających potencjał wykreowania wartości dodanej.
Zarząd uważa, że aktualne warunki rynkowe, a w szczególności atrakcyjne ceny
nieruchomości generujących przychody z najmu, a także coraz szersze grono potencjalnych
sprzedawców, zapewniają niezwykle atrakcyjne możliwości zakupu nieruchomości (zarówno
pojedynczych projektów, jak i portfeli nieruchomości) po korzystnych cenach. Zarząd
dokładnie rozważy i oceni atrakcyjność potencjalnych projektów inwestycyjnych, które
spełniają kryteria Grupy, biorąc pod uwagę aktualnie obowiązujące na rynku stopy zwrotu z
inwestycji oraz cele inwestycyjne Grupy.
Ponadto, realizując cele strategiczne rozwoju swojego portfela nieruchomości, Grupa ma
doskonałą pozycję aby wykorzystać:
nadzwyczaj wysoką różnicę pomiędzy poziomem stóp kapitalizacji (ang. yield) a niskim
poziomem stóp procentowych, pozwalającą na istotny wzrost wartości;
przyszły potencjał wzrostu w Polsce, oraz w innych stolicach krajów, w których Grupa
prowadzi działalność pod warunkiem poprawy otoczenia makroekonomicznego;
podejście selektywne w zakresie udzielania kredytów przez banki w regionach CEE i SEE,
które ograniczają konkurencję ze strony innych potencjalnych nabywców;
ograniczona oferta wysokiej kasy powierzchni biurowej i handlowej na niektórych rynkach,
co z kolej powoduje wzrost popytu na wynajem powierzchni w budynkach klasy A.
Strategia Grupy obejmuje nabywanie nieruchomości generujących przychody z najmu, w
których Grupa będzie mogła wykreowwartość dodaną i/lub wysoką stopę FFO na podstawie
opisanych poniżej kryteriów:
nieruchomości biurowe i handlowe;
50
położone w Warszawie lub innych głównych miastach Polski lub w stolicach krajów CEE i
SEE;
generujące przychody z wynajmu;
pozwalające na wzrost przychodów z działalności operacyjnej netto (NOI) poprzez m.in.
wynajęcie powierzchni niewynajętych, optymalizację stawek czynszu, okresu wynajmu,
i/lub repozycjonowanie;
potencjał wzrostu zwrotu z kapitału dzięki aktywnemu zarządzaniu aktywami.
Ekspansja Grupy będzie selektywna, a możliwość jej realizacji będzie oparta o dostępne środki
finansowe, wliczając potencjalne podwyższenie kapitału, warunki rynkowe, popyt i zwrotu z
inwestycji. Grupa może inwestować samodzielnie lub łącznie z innymi podmiotami, co
umożliwi większą dywersyfikację i zasięg portfela nieruchomości Grupy.
Od roku 2015 Grupa dodatkowo zakupiła:
Duna Tower (budynek biurowy zlokalizowany w Budapeszcie, Węgry);
Pixel (budynek biurowy zlokalizowany w Poznaniu, Polska);
Premium Point (budynek biurowy zlokalizowany w Bukareszcie, Rumunia);
Premium Plaza (budynek biurowy zlokalizowany w Bukareszcie, Rumunia);
Neptun Office Center (budynek biurowy zlokalizowany w Gdańsku, Polska);
Sterlinga Business Center (budynek biurowy zlokalizowany w Łodzi, Polska);
Cascade Office (budynek biurowy zlokalizowany w Bukareszcie, Rumunia);
Belgrade Business Centre (budynek biurowy zlokalizowany w Belgradzie, Serbia);
Mall of Sofia wraz z Sofia Tower (centrum handlowe z przylegającym budynkiem
biurowym zlokalizowane w Sofii, Bułgaria);
Dodatkowo Grupa nabyła działki budowalne zlokalizowaną przeważnie w Budapeszcie, jak
również w Zagrzebiu, Bukareszcie i Sofii.
02. Poprawa efektywności działań w zakresie zarządzania nieruchomościami
i maksymalizacja wyników operacyjnych i efektywności
Grupa będzie nadal aktywnie zarządzać swoim bieżącym i przyszłym portfelem nieruchomości
komercyjnych generujących przychody z najmu w celu zmaksymalizowania wydajności i
efektywności operacyjnej, dywersyfikacji ryzyka najemców i zwiększenia przychodów z najmu.
Grupa zamierza co najmniej utrzymać wysoką wartość portfela nieruchomości poprzez
zarządzanie swoimi aktywami. Działania te obejmują:
poprawę i utrzymanie wskaźników powierzchni wynajętych, przy zachowaniu
najlepszych możliwych do uzyskania na rynku warunków najmu;
utrzymanie wysokiej efektywności windykacji poprzez ścisłe monitorowanie
należności;
51
podejmowanie starań w celu zapewnienia niskich i efektywnych kosztów poprzez
zastosowanie energooszczędnych technologii i optymalizację kosztów napraw i
konserwacji nieruchomości;
optymalizację kosztów deweloperskich poprzez analizę i inżynierię kosztową jej
projektów deweloperskich bez szkody dla konkurencyjnego charakteru jakiejkolwiek
konkretnej nieruchomości;
optymalizację kosztów administracyjnych, jeżeli tyko będzie to możliwe; oraz
optymalizację kosztów finansowania poprzez jego refinansowanie, jeżeli będzie to tylko
możliwe.
Zarząd uważa, że długoterminowo aktywne zarządzanie gotowymi nieruchomościami stanowi
kluczowy element sukcesu strategii Grupy.
03. Realizacja wybranych projektów deweloperskich
Kolejnym obszarem wzrostu określonym w strategii Grupy jest realizacja projektów
komercyjnych w lokalizacjach, w których istnieje popyt na powierzchnie komercyjne. Projekty
te obejmują centra handlowe, a także projekty biurowe.
Grupa jest inwestorem na rynku nieruchomości i deweloper oraz dostosowuje swoją
działalność deweloperską do warunków rynkowych. Zarząd uważa, że powyższe podejście
umożliwi Grupie bardziej elastyczną reakcję na zmieniające się warunki na rynku
nieruchomości oraz skoncentrowanie się na bardziej aktywnym i efektywnym zarządzaniu
nieruchomościami w jej aktualnie istniejącym jak i potencjalnie rozbudowanym w przyszłości
portfelu nieruchomości. Z zastrzeżeniem istniejących warunków rynkowych, w celu
zapewnienia utrzymujących się dochodów operacyjnych, w średnim terminie Grupa zamierza
kształtować swój portfel nieruchomości w taki sposób, aby ponad połowa jego wartości
przypisywana była nieruchomościom generującym przychody z najmu, a pozostała część
przypisana była obrotowi nieruchomościami i działalności deweloperskiej.
W roku 2020 Grupa ukończyła 3 budynki biurowe:
Green Heart N3 (budynek biurowy zlokalizowany w Belgradzie, Serbia);
Advance Business Center II (budynek biurowy zlokalizowany w Sofii, Bułgaria);
Matrix B (budynek biurowy zlokalizowany w Zagrzebiu, Chorwacja).
Realizacja tych projektów, które na dzień przygotowania Sprawozdania były na etapie budowy
stanowi istotny czynnik wzrostu wartości Grupy.
Obecnie Grupa posiada 2 projekty w budowie oferujące łącznie 37.300 m kw. powierzchni
biurowej:
Pillar - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 29.000 m kw., który
zostanie wybudowany w Budapeszcie, Węgry;
Sofia Tower 2 budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 8.300 m kw.,
który zostanie wybudowany w Sofii, Bułgaria.
52
Na dzień 31 grudnia 2020 r. nieruchomości komercyjne w budowie stanowiły 3% wartości
portfela nieruchomości Grupy.
Dodatkowo Grupa posiada 2 projekty które przygotowane do uruchomienia w ciągu 24
miesięcy. Projekty te oferujące łącznie 52.300 m kw. powierzchni biurowej:
GTC X budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 16.800 m kw., który
zostanie wybudowany w Belgradzie, Serbia;
Center Point 3 - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 35.500 m kw.,
który zostanie wybudowany w Budapeszcie, Węgry.
Dodatkowo Grupa posiada bogaty bank ziemi przeznaczonej pod budowę komercyjną
pozwala na rozszerzenie planowanych projektów na rynkach na których będzie popyt na
budynki komercyjne.
04. Sprzedaż ustabilizowanych nieruchomości
Grupa może sprzedać niektóre ze swoich ustabilizowanych nieruchomości znajdujących się w
jej portfelu nieruchomości Grupy (tj. zrealizowane nieruchomości komercyjne przynoszące
stabilne przychody z czynszu, które, w ocenie Grupy, osiągnęły swoją długoterminową
wartość). Ponadto po nabyciu istniejących nieruchomości generujących przychody z najmu i
doprowadzeniu do wzrostu ich wartości Grupa może także sprzedawać takie nieruchomości.
Oceniając warunki panujące na rynkach, na których działa GTC oraz spełniając surowe
kryteria Grupy w ciągu 2020 r. GTC sprzedało Spiral (budynek biurowy zlokalizowany w
Budapeszcie, Węgry).
05. Utrzymanie zbilansowanej struktury inwestycji w regionach CEE i SEE
oraz dostosowywanie się do zmian na rynku nieruchomości
Grupa zamierza kontynuować koncentrację swojej działalności gospodarczej na
nieruchomościach położonych w Warszawie lub w innych dużych miastach w Polsce oraz w
stolicach krajów CEE i SEE, które charakteryzują się stabilnością makroekonomiczną,
perspektywą dalszego wzrostu PKB oraz popytem ze strony inwestorów i najemców. Grupa
uważa, że niektóre rynki, na których prowadzi działalność, również oferują długoterminowy
potencjał wzrostu ze względu na relatywnie słabo rozwinięty oraz relatywnie mało płynny rynek
nieruchomości. Dalsze inwestycje na tym rynku będą realizowane przy ścisłych
ograniczeniach dotyczących niezbędnych stóp zwrotu skorygowanych o ryzyko. Jednocześnie
nałożone zostaną konkretne wymogi co do wyników osiąganych ze wszystkich nieruchomości
w portfelu nieruchomości Grupy.
Celem Grupy jest kreowanie i maksymalizacja wartości dla akcjonariuszy poprzez ciągłą
adaptację do zmian na rynku, na którym Grupa prowadzi działalność, przy utrzymaniu
maksymalnych wyników osiąganych z jej podstawowego portfela nieruchomości.
53
4.6 Opis działalności
Grupa działa w sektorze nieruchomości komercyjnych, gdzie aktywnie zarządza rosnącym
portfelem nieruchomości komercyjnych w regionie CEE i SEE, a ponadto realizuje wybrane
projekty deweloperskie. Na dzień 31 grudnia 2020 r., wartość księgowa nieruchomości
inwestycyjnych, prawa do użytkowania gruntów, nieruchomości na sprzedaż oraz gruntów
przeznaczonych pod zabudowę komercyjną i mieszkaniową wyniosła 9.860.914 zł (2.136.802
euro).
NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE
Na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa zarządzała projektami komercyjnymi o łącznej
powierzchni brutto około 753 tys. m kw., obejmującymi 43 budynki biurowe i 5 centrów
handlowych. Na dzień 31 grudnia 2020 r. nieruchomości inwestycyjne stanowiło 88% całego
portfela Grupy (pod względem wartości).
Budynki biurowe Grupy zapewniają wygodę, elastyczne wnętrza i pełny komfort pracy.
Położenie w samym sercu dzielnic biznesowych, w pobliżu najważniejszych szlaków
komunikacyjnych, w tym międzynarodowych lotnisk, gwarantuje doskonałą komunikację nie
tylko z resztą kraju, ale również z całym światem. Projekty Grupy zdobyły zaufanie znacznej
liczby międzynarodowych korporacji i innych prestiżowych instytucji, w tym: Exxon Mobil, IBM,
Allegro, Budapest Bank, T-Mobile, Concentrix, Rompetrol, UniCredit, CBRE, LOT, Deloitte,
KPMG, Roche, State Street i inne.
Centra handlowe Grupy znajdują się przede wszystkim w stolicach regionu CEE i SEE oraz
mniejszych miastach w Polsce. Zawsze towarzyszy im wysoka pozycja w miastach w których
się znajdują. Ich najemcami duże koncerny międzynarodowe, jak również marki lokalne,
takie jak: Carrefour, Cinema City, H&M, Grupa LPP, Grupa Inditex, Grupa CCC i inne.
PROJEKTY W TRAKCIE BUDOWY
Na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa posiadała 2 budynki biurowe zaklasyfikowane jako projekty
w trakcie budowy o łącznej wartości 290.312 (62.909 euro), co stanowiło 3% całego portfela
nieruchomości Grupy (pod względem wartości).
GRUNTY POD ZABUDOWĘ KOMERCYJNĄ
Na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa posiadała grunty zaklasyfikowane jako grunty pod
zabudowę komercyjną o łącznej wartości 647.766 (140.367 euro), co stanowiło 7% całego
portfela nieruchomości Grupy (pod względem wartości). Grunty zawierają działki pod projekty,
które Grupa planuje budować w nadchodzących lata, takie jak: GTC X, Center Point 3, The
Twins, City Rose Park, Moderna, Platinium 6 oraz Matrix przyszłe fazy, stanowiło 5% wartości
portfela (80% wartości gruntów komercyjnych).
54
Grupa posiada bogaty bank ziemi przeznaczonej pod budowę komercyjną pozwala na
rozszerzenie planowanych projektów na rynkach na których będzie popyt na budynki
komercyjne.
GRUNTY POD ZABUDOWĘ MIESZKANIOWĄ
Na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa posiadała grunty przeznaczone pod zabudowę
mieszkaniową o wartości 46.582 (10.094 euro), co stanowiło mnie niż 1% całości portfela
nieruchomości Grupy (pod względem wartości).
PRAWO DO UŻYTKOWANIA GRUNTÓW
Grupa rozpoznała prawo do użytkowania gruntów w wysokości 196.955 (42.679 euro) co
stanowiło mnie niż 2% całości portfela nieruchomości Grupy (pod względem wartości).
4.6.1 Analiza segmentowa nieruchomości inwestycyjnych
Grupa działa w sektorze nieruchomości komercyjnych, gdzie aktywnie zarządza rosnącym
portfelem nieruchomości komercyjnych w
regionie CEE i SEE, a ponadto realizuje
wybrane projekty deweloperskie. Grupa
prowadzi działalność w Polsce, Belgradzie,
Budapeszcie, Bukareszcie, Zagrzebiu i Sofii.
Portfel Grupy obejmuje w szczególności
nieruchomości komercyjne, głównie budynki
biurowe i parki biurowe, oraz centra
handlowo-rozrywkowe. Nieruchomości
inwestycyjne obejmują nieruchomości
generujące przychody z wynajmu (ukończone
projekty), nieruchomości w trakcie budowy,
grunty przeznaczone pod zabudowę
komercyjną oraz prawo do użytkowania
gruntów.
4.6.1.1 Nieruchomości inwestycyjne generujące przychody
Na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa posiadała w swoim portfelu 48 nieruchomości inwestycyjne
o łącznej powierzchnia brutto 753 tys. m kw. i wartości 8.672.008 zł (1.879.173 euro). Poziom
najmu na dzień 31 grudnia 2020 r. sięgał 91%. Wartość portfela została oszacowana przy
średniej stopie kapitalizacji na poziomie 7,8%. Średni okres najmu dla nieruchomości
komercyjnych wynosił 2,9 lata, a średnia stawka czynszu wynosiła 17,2 euro/m kw./miesiąc.
Ukończone nieruchomości inwestycyjne
88%
Nieruchomości
w trakcie
budowy
3%
Grunty przeznaczone
pod zabudowę
komercyjną
7%
Prawo do
użytkowania
gruntów
2%
55
Około 44% ukończonych nieruchomości inwestycyjnych znajduje się w Polsce, 19% znajduje
się w Belgradzie, 11% w Budapeszcie, 9% w Sofii, 9% w Bukareszcie, a pozostałe 8%
znajduje się w Zagrzebiu.
Poniższa tabela przedstawia nieruchomości inwestycyjne generujące przychody na dzień 31
grudnia 2020 r. według krajów, w których działa Grupa:
Lokalizacja
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
(%)
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Polska
309.200
41%
90%
824.738
44%
Belgrad
156.800
21%
94%
355.481
19%
Budapeszt
96.600
13%
95%
206.138
11%
Sofia
67.200
9%
88%
176.500
9%
Bukareszt
66.600
9%
93%
172.085
9%
Zagrzeb
56.100
7%
89%
144.231
8%
Razem
752.500
100%
91%
1.879.173
100%
Polska
44%
Belgrad
19%
Budapeszt
11%
Sofia
9%
Buchareszt
9%
Zagrzeb
8%
56
Grupa skupia swoje działania na sektorze biurowym. Na dzień 31 grudnia 2020 r.
nieruchomości biurowe stanowiły około 61% wartości portfela nieruchomości inwestycyjnych,
a nieruchomości handlowe pozostałe 39%.
Poniższa tabela przedstawia nieruchomości inwestycyjne generujące przychody na dzień 31
grudnia 2020 r. według typu powierzchni:
Typ powierzchni
Całkowita
pow.
najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
(%)
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Biurowe
536.400
71%
90%
1.145.261
61%
Handlowe
1
216.100
29%
95%
733.912
39%
Razem
752.500
100%
91%
1.879.173
100%
1
Zawiera dane dot. Avenue Center w Chorwacji oraz Sofia Tower w Bułgarii.
Biura
61%
Centra handlowe
39%
57
4.6.1.1.1 Portfel nieruchomości biurowych
Na dzień 31 grudnia 2020 r. portfel nieruchomości biurowych Grupy składał się z 43 budynków
biurowych. Powierzchnia najmu brutto wynosiła 536 tys. m kw. w porównaniu do 531 m kw. w
2019 r. Łączna wartość portfela nieruchomości biurowych na dzień 31 grudnia 2020 r. wynosiła
1.145.261 euro wobec 1.173.106 euro na dzień 31 grudnia 2019 r. Spadek wartości wynika
głównie z rozpoznania straty z aktualizacji wartości nieruchomości w wyniku (i) spadku średniej
stopy kapitalizacji, (ii) spadku poziomu wynajmu oraz (iii) spadku oczekiwanej stawki czynszu
(ERV) na skutek wystąpienia pandemii COVID-19, jak również ze sprzedaży budynku
biurowego Spiral. Spadek ten został czyściwo skompensowany przez ukończenie ostatniego
budynku w kompleksie Green Heart (N3) w Belgradzie, budynku Advance Business Center II
w Sofii i budynku Matrix B w Zagrzebiu.
Budynki biurowe Grupy zlokalizowane w Polsce, oraz stolicach państw z rejonu SEE i CEE:
Budapeszt, Belgrad, Zagrzeb, Bukareszt i Sofia.
Polska
33%
Belgrad
23%
Budapeszt
18%
Bukareszt
15%
Sofia
7%
Zagrzeb
4%
58
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych na dzień 31 grudnia 2020 r.
według krajów w których działa Grupa:
Lokalizacja
Całkowita
pow.
najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
(%)
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Polska
195.700
37%
88%
381.738
33%
Belgrad
122.100
23%
93%
264.781
23%
Budapeszt
96.600
18%
95%
206.138
18%
Bukareszt
66.700
12%
93%
172.085
15%
Sofia
33.800
6%
79%
75.800
7%
Zagrzeb
21.500
4%
76%
44.719
4%
Razem
536.400
100%
90%
1.145.261
100%
4.6.1.1.1.1 Portfel nieruchomości biurowych w Polsce
Całkowita powierzchnia najmu brutto w 16 budynkach biurowych w Polsce wynosiła 196 tys.
m kw. Biurowce zlokalizowana w Warszawie, Krakowie, Łodzi, Katowicach, Poznaniu i
Wrocławiu. Poziom najmu wynosił 88%. Średni okres najmu nieruchomości biurowych wynosił
2,6 roku, a średnia stawka czynszu wynosiła 14,6 euro/m. kw./miesiąc. Wartość portfela
nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie
8,2% i wynosiła 381.738 euro na dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 398.888 euro na
dzień 31 grudnia 2019 r. Spadek wartości portfela wynikał ze spadku szacowanej stawki
czynszu i wzrostu stopy kapitalizacji.
.
59
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Polsce:
Nieruchomość
Lokalizacja
Udział
GTC
Całkowita pow.
najmu brutto
Rok ukończenia
(%)
(m kw.)
Galileo
Kraków
100%
10.600
2003
Globis Poznań
Poznań
100%
13.800
2003
Newton
Kraków
100%
10.800
2007
Edison
Kraków
100%
10.900
2007
Nothus
Warszawa
100%
9.600
2007
Zephirus
Warszawa
100%
9.600
2008
Globis Wrocław
Wrocław
100%
16.100
2008
Sterlinga Business Center
Łódź
100%
13.400
2010
University Business Park
Łódź
100%
20.200
2010
Francuska Office Centre (A
i B)
Katowice
100%
23.000
2010
Corius
Warszawa
100%
9.600
2011
Pixel
Poznań
100%
14.400
2013
Pascal
Kraków
100%
5.900
2014
University Business Park
Łódź
100%
20.200
2016
Artico
Warszawa
100%
7.600
2017
Razem
195.700
4.6.1.1.1.2 Portfel nieruchomości biurowych w Belgradzie
Łączna powierzchnia najmu netto w 11 budynkach biurowych Grupy w Belgradzie obejmuje
122 tys. m kw. Poziom najmu wynosił 93%. Średni okres najmu nieruchomości biurowych
wynosił 2,5 roku, a średnia stawka czynszu wynosiła 16,7 euro/m kw./miesiąc. Wartość
portfela nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na
poziomie 8,6% i wynosiła 264.781 euro na dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 263.081
euro na dzień 31 grudnia 2019 r.
60
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Belgradzie:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita pow.
najmu brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
GTC House
100%
13.300
2005
Avenue 19
100%
16.700
2008
Belgrade Business Center
100%
17.800
2009
FortyOne I
100%
10.100
2015
FortyOne II
100%
7.200
2016
FortyOne III
100%
10.700
2017
Green Heart E1
100%
10.400
2018
Green Heart E2
100%
11.300
2018
Green Heart N1
100%
13.100
2019
Green Heart N2
100%
6.100
2019
Green Heart N3
100%
5.400
2020
Razem
122.100
4.6.1.1.1.3 Portfel nieruchomości biurowych w Budapeszcie
Łączna powierzchnia najmu brutto w 5 budynkach biurowych Grupy w Budapeszcie obejmuje
97 tys. m kw. Poziom najmu wynosił 95%. Średni okres najmu nieruchomości biurowych
wynosił 2,3 roku, a średnia stawka czynszu wynosiła 14,2 euro/m kw./miesiąc. Wartość
portfela nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na
poziomie 7,5% i wynosiła 206.138 euro na dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 259.419
euro na dzień 31 grudnia 2019 r. Spadek wynika głównie ze sprzedaży budynku biurowego
Spiral, co zostało częściowo skompensowane zakupem działki przeznaczonej pod przyszłą
zabudowę z istniejącym małym budynkiem biurowym.
61
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Budapeszcie:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Center Point I&II
100%
40.900
2004/2006
Duna Tower
100%
31.300
2006
GTC Metro
100%
16.200
2010
Vaci 173-177
1
100%
8.200
-
Razem
96.600
1
Nieruchomość nabyta jako działka pod zabudowę z istniejącym małym budynkiem biurowym.
4.6.1.1.1.4 Portfel nieruchomości biurowych w Sofii
Łączna powierzchnia najmu projektów biurowych w Sofii obejmuje 44 tys. m kw. w 3 projektach
biurowych (wliczająca Sofia Tower). Poziom najmu oraz wartość księgowa Sofia Tower w Sofii
zostały uwzględnione w danych dotyczących Mall of Sofia.
Poziom najmu projektów biurowych w Sofii wynosił 79%. Średni okres najmu nieruchomości
biurowych wynosił 3,7 roku, a średnia stawka czynszu wynosiła 14,6 euro/m kw./miesiąc.
Wartość portfela nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej stopie
kapitalizacji na poziomie 7,8% i wynosiła 75.800 euro na dzień 31 grudnia 2020 r. w
porównaniu do 36.800 euro na dzień 31 grudnia 2019 r. Wzrost wynika głownie z ukończenia
drugiego budynku w kompleksie Advance Business Center.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Sofii:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita pow.
najmu brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Advance Business Center I
100%
16.000
2019
Advance Business Center II
100%
17.800
2019
Razem
33.800
Sofia Tower¹
100%
10.300
2006
44.100
¹Poziom najmu oraz wartość księgowa Sofia Tower w Sofii zostały uwzględnione w danych dotyczących Mall of
Sofia.
62
4.6.1.1.1.5 Portfel nieruchomości biurowych w Bukareszcie
Łączna powierzchnia najmu brutto w 5 budynkach biurowych biurowym w Bukareszcie
obejmuje 67 tys. m kw. Poziom najmu wynosił 93%. Średni okres najmu nieruchomości
biurowych wynosił 1,9 roku, a średnia stawka czynszu wynosiła 20,5 euro/m kw./miesiąc.
Wartość portfela nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej stopie
kapitalizacji na poziomie 7,7% i wynosiła 172.085 euro na dzień 31 grudnia 2020 r. w
porównaniu do 190.418 euro na dzi31 grudnia 2019 r. Spadek wynika głownie ze spadku
wartości City Gate ze względu na spadek szacunkowych wartości czynszów i wydłużony okres
bez wynajmu.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Bukareszcie:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Cascade Office
100%
4.200
2005
Premium Plaza
100%
8.500
2008
City Gate
100%
47.600
2009
Premium Point
100%
6.400
2009
Razem
66.700
4.6.1.1.1.6 Portfel nieruchomości biurowych w Zagrzebiu
Łączna powierzchnia najmu projektów biurowych w Zagrzebiu obejmuje 28 tys. m kw. w trzech
projektach biurowych (wliczając Avenue Centre). Poziom najmu oraz wartość księgowa
portfela Avenue Center w Zagrzebiu zostały uwzględnione w danych dotyczących Avenue Mall
Zagreb.
Poziom najmu projektów biurowych w Zagrzebiu wynosił 76%. Średni okres najmu
nieruchomości biurowych wynosił 4,5 roku, a średnia stawka czynszu wynosiła 14,3 euro/m
kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej
stopie kapitalizacji na poziomie 7,6% i wynosiła 44.719 euro na dzień 31 grudnia 2019 r., w
porównaniu do 24.500 euro na dzień 31 grudnia 2019 r. Wzrost wynika głownie z ukończenia
drugiego budynku w kompleksie Matrix.
63
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Zagrzebiu:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Matrix A
100%
10.800
2019
Matrix B
100%
10.700
2020
Razem
21.500
Avenue Center¹
70%
7.000
2007
28.500
¹Poziom najmu oraz wartość księgowa portfela Avenue Center w Zagrzebiu zostały uwzględnione w danych
dotyczących Avenue Mall Zagreb.
4.6.1.1.2 Portfel nieruchomości handlowych
Na dzień 31 grudnia 2020 r. portfel nieruchomości handlowych Grupy składał się z 5 centrów
handlowych o łącznej powierzchni najmu brutto wynoszącej 216 tys. m kw. w porównaniu do
216 tys. m kw. na dzień 31 grudnia 2019 r. Łączna wartość portfela nieruchomości handlowych
na dzień 31 grudnia 2020 r. wynosiła 733.912 euro w porównaniu do 830.082 euro na dzień
31 grudnia 2019 r. Spadek wartości nieruchomości jest głównie następstwem wystąpienia
pandemii COVID-19 w wyniku której Grupa wdrożenia wielotorowe środki mające na celu
wspieranie najemców i zachęcanie klientów do zakupów, takie jak obniżki czynszu,
umożliwienie płatności czynszu w ratach, rezygnacja z odsetek za zwłokę i rezygnacja z opłat
za usługi co przełożyło się na spadek oczekiwanych wartości czynszowych oraz wzrost
średniej stopy kapitalizacji.
Polska
60%
Sofia
14%
Zagrzeb
14%
Belgrad
12%
64
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych na dzień 31 grudnia 2020 r.
według krajów w których działa Grupa:
Lokalizacja
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
%
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Polska
113.500
53%
93%
443.000
60%
Sofia
1
33.400
15%
98%
100.700
14%
Zagreb
1
34.600
16%
97%
99.512
14%
Belgrad
34.600
16%
97%
90.700
12%
Razem
216.100
100%
95%
733.912
100%
1
Zawiera powierzchnię Avenue Center w Chorwacji i Sofia Tower w Bułgarii.
4.6.1.1.2.1 Portfel nieruchomości handlowych w Polsce
Całkowita powierzchnia najmu brutto w 2 centrach handlowych w Polsce, w Warszawie i
Częstochowie, wynosiła 113 tys. m kw. Poziom najmu wynosił 94%. Średni okres najmu
nieruchomości handlowych wynosił 3,9 roku, a średnia stawka czynszu wynosiła 20,9 euro/m
kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości handlowych została oszacowana przy średniej
stopie kapitalizacji na poziomie 6,2% i wynosiła 443.000 euro na dzień 31 grudnia 2020 r. w
porównaniu do 497.370 euro na dzień 31 grudnia 2019 r. Spadek wartości nieruchomości jest
głównie następstwem wystąpienia pandemii COVID-19 w wyniku której Grupa wdrożenia
wielotorowe środki mające na celu wspieranie najemców i zachęcanie klientów do zakupów,
takie jak obniżki czynszu, umożliwienie płatności czynszu w ratach, rezygnacja z odsetek za
zwłokę i rezygnacja z opłat za usługi co przełożyło się na spadek oczekiwanych wartości
czynszowych oraz wzrost średniej stopy kapitalizacji.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych w Polsce:
Nieruchomość
Lokalizacja
udział GTC
Całkowita pow.
najmu brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Galeria Jurajska
Częstochowa
100%
48.700
2009
Galeria Północna
Warszawa
100%
64.800
2017
Razem
113.500
65
4.6.1.1.2.2 Portfel nieruchomości handlowych w Sofii
Łączna powierzchnia najmu netto w 1 centrum handlowym w Sofii, obejmuje 33 tys. m kw.
(uwzględnia Sofia Tower o powierzchni GLA 10,300 m kw.). Poziom najmu wynosił 98%.
Średni okres najmu nieruchomości handlowych wynosił 2,5 roku, a średnia stawka czynszu
wynosiła 18,8 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości handlowych została
oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 7,8% i wynosiła 100.700 euro na
dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 108.600 euro na dzień 31 grudnia 2019 r.
(uwzględnia Sofia Tower). Spadek wartości nieruchomości jest głównie następstwem
wystąpienia pandemii COVID-19 w wyniku której Grupa wdrożenia wielotorowe środki mające
na celu wspieranie najemców i zachęcanie klientów do zakupów, takie jak obniżki czynszu,
umożliwienie płatności czynszu w ratach, rezygnacja z odsetek za zwłokę i rezygnacja z opłat
za usługi co przełożyło się na spadek oczekiwanych wartości czynszowych oraz wzrost
średniej stopy kapitalizacji. Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych w
Sofii:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Mall of Sofia
1
100%
33.400
2006
Razem
33.400
1
Zawiera powierzchnię Sofia Tower w Bułgarii.
4.6.1.1.2.3 Portfel nieruchomości handlowych w Zagrzebiu
Łączna powierzchnia najmu netto w 1 centrum handlowym w Zagrzebiu, obejmuje 35 tys. m
kw. (uwzględnia Avenue Center o powierzchni GLA 7,000 m kw.). Poziom najmu wynosił 97%.
Średni okres najmu nieruchomości handlowych wynosił 2,8 roku, a średnia stawka czynszu
wynosiła 20,2 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości handlowych została
oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 7,9% i wynosiła 99.512 euro na
dzień 31 grudnia 2020 r. (uwzględnia avenue center), w porównaniu do 104.812 euro na dzień
31 grudnia 2019 r. Spadek wartości nieruchomości jest głównie następstwem wystąpienia
pandemii COVID-19 w wyniku której Grupa wdrożenia wielotorowe środki mające na celu
wspieranie najemców i zachęcanie klientów do zakupów, takie jak obniżki czynszu,
umożliwienie płatności czynszu w ratach, rezygnacja z odsetek za zwłokę i rezygnacja z opłat
za usługi co przełożyło się na spadek oczekiwanych wartości czynszowych oraz wzrost
średniej stopy kapitalizacji.
66
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych w Zagrzebiu:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Avenue Mall Zagreb
1
70%
34.600
2007
Razem
34.600
1
Zawiera powierzchnię Avenue Center w Chorwacji.
4.6.1.1.2.4 Portfel nieruchomości handlowych w Belgradzie
Łączna powierzchnia najmu netto w 1 centrum handlowym w Belgradzie, obejmuje 35 tys. m
kw. Poziom najmu wynosił 97%. Średni okres najmu nieruchomości handlowych wynosił 4,5
roku, a średnia stawka czynszu wynosiła 22 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela
nieruchomości handlowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie
8,5% i wynosiła 90.700 euro na dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 119.300 euro na
dzień 31 grudnia 2019. Spadek wartości nieruchomości jest głównie następstwem wystąpienia
pandemii COVID-19 w wyniku której Grupa wdrożenia wielotorowe środki mające na celu
wspieranie najemców i zachęcanie klientów do zakupów, takie jak obniżki czynszu,
umożliwienie płatności czynszu w ratach, rezygnacja z odsetek za zwłokę i rezygnacja z opłat
za usługi co przełożyło się na spadek oczekiwanych wartości czynszowych oraz wzrost
średniej stopy kapitalizacji.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych w Belgradzie:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Ada Mall
100%
34.600
2019
Total
34.600
67
4.6.1.2 Nieruchomości w budowie
Na dzień 31 grudnia 2020 r. portfel nieruchomości w budowie składał się z 2 budynków
biurowych o łącznej powierzchni najmu brutto wynoszącej 37 tys. m kw. Łączna wartość
nieruchomości inwestycyjnych w budowie na dzień 31 grudnia 2020 r. wynosiła 290.312
(62.909 euro).
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości w budowie:
Projekt
Segment
Lokalizacja
Udział
GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Planowane
ukończenie
Pillar
biuro
Budapeszt, Węgry
100%
29.000
Q4 2021
Sofia Tower 2
biuro
Sofia, Bułgaria
100%
8.300
Q2 2022
Razem
37.300
4.6.1.3 Działki pod zabudowę komercyjną
Zarząd przeprowadził dogłębną analizę całego portfela aktywów, równolegle podejmując
decyzję o skoncentrowaniu wysiłków Grupy na projektach deweloperskich wyłącznie na
najsilniejszych rynkach, przy wnoczesnym wsparciu jedynie dla tych projektów w jej portfelu,
które dają najsilniejszy średniookresowy potencjał wzrostu. Jednocześnie zarząd zdecydował
o ograniczeniu przydziału środków na projekty, które wykazują długoterminowy horyzont
inwestycyjny. Powyższa decyzja skutkuje zmianą harmonogramu niektórych z projektów
znajdujących się w portfelu gruntów GTC, odsunięciem ich w czasie lub przeznaczenie ich na
sprzedaż.
Dodatkowo, w niektórych przypadkach, ze względu na spadek poziomu konsumpcji i
osłabianie się siły nabywczej, harmonogram osiągnięcia stabilizacji niektórych ukończonych i
przynoszących przychody nieruchomości w regionie SEE musiał zostać poddany weryfikacji a
tym samym oczekiwania związane z ustabilizowaniem się przychodów zostały odroczone.
Na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa posiadała grunty zaklasyfikowane jako grunty pod
zabudowę komercyjną o łącznej wartość 647.766 (140.367 euro). Grunty pod zabudowę
komercyjną zawierają projekty, których realizację Grupa planuje rozpocząć w najbliższych
latach.
68
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości planowanych do rozpoczęcia budowy:
Projekt
Segment
Lokalizacja
Udział
GTC
Całkowita pow.
najmu netto
(m kw.)
GTC X
biuro
Belgrad, Serbia
100%
16.800
Center Point 3
biuro
Budapeszt, Węgry
100%
35.500
The Twins
biuro
Budapeszt, Węgry
100%
38.000
Moderna
biuro
Katowice, Polska
100%
18.300
City Rose Park
biuro
Bukareszt, Rumunia
100%
50.100
Platinium 6
biuro
Warszawa, Polska
100%
13.500
Matrix przyszłe fazy
biuro
Zagrzeb, Chorwacja
100%
55.000
Zielone Tarasy
mixed use
Warszawa, Polska
100%
61.000
Total
288.200
Grupa posiada bogaty bank ziemi przeznaczonej pod budowę komercyjną pozwala na
rozszerzenie planowanych projektów na rynkach na których będzie popyt na budynki
komercyjne.
4.6.2 Grunty pod zabudowę mieszkaniowa
Na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa posiadała projekt mieszkaniowy oraz grunty przeznaczone
pod zabudowę mieszkaniową o wartości 46.582 (10.094 euro), co stanowiło mniej niż 1%
całości portfela nieruchomości.
4.7 Przegląd sytuacji rynkowej w krajach działania Grupy
1
Biorąc pod uwagę zróżnicowanie ostatnich i bieżących reakcji politycznych na pandemię
COVID-19 w regionie oraz implikacje środków łagodzących jej skutki w zależności od rynku i
sektora, nie gwarantujemy, że warunki rynkowe nie zmienią się niekorzystnie w wyniku
nieznanych nam przyszłych wydarzeń.
1
Niniejszy komentarz na temat rynku został przygotowany przez spółkę Jones Lang LaSalle IP, Inc. Uważamy, że
jest on oparty na wiarygodnych materiałach. Chociaż dołożyliśmy wszelkich starań, aby zapewnić jego dokładność,
nie możemy zagwarantować, że komentarz nie zawiera błędów rzeczowych. Poprosimy o informacje o zauważeniu
takich błędów, w celu ich poprawienia. Prosimy zwrócić uwagę, że poniższy komentarz na temat rynku powstał w
oparciu o informacje, którymi dysponowaliśmy w dniu 4 lutego 2021 r.
69
4.7.1 Rynek powierzchni biurowych
WARSZAWA
Po kilku miesiącach pandemii dynamika rynku biurowego uległa zmianie uległa w porównaniu
do poprzednich kilku lat. W 2020 r. popyt na powierzchnię biurową był o 31% niższy niż w
2019 r., a wskaźnik powierzchni niewynajętych wzrastał wraz z upływem roku. Przed pandemią
COVID-19 prognozowano, że w 2020 roku nastąpi nowy szczyt podaży, wzrost popytu, jak
również wzrost wskaźnika pustostanów. W rzeczywistości, w porównaniu do oczekiwań z 2019
r., popyt na powierzchnie biurowe spadł o 29%, a podaż nowych powierzchni spadła o 26%.
Popyt na tradycyjne biura w Warszawie w 2020 roku wyniósł łącznie 602.000 m kw. Dwie
wiodące dzielnice, na które przypada ponad ⅔ całkowitego popytu, to Śródmieście i Mokotów.
Ponadto obecnie firmy bardziej skłonne do przedłużania umów najmu i wygląda na to, że
Mokotów skorzysta z tego trendu. W 2020 r. odnowienia umów w zajmowanych budynkach
biurowych stanowiły 37% aktywności najemców. W czasie pandemii, tj. w okresie II-IV kw.
2020 r., wzrosła ona do około 39%.
Od kilku lat wolumen projektów w budowie w stolicy waha się od 700.000 m kw. do 800.000
m kw. Obecnie wielkość ta wynosi około 500.000 m kw. Deweloperzy są znacznie ostrożniejsi
w rozpoczynaniu nowych projektów i tylko nieliczni zrobili to w ciągu ostatnich kilku miesięcy.
Fakt ten może spowodować powstanie luki podażowej w Warszawie, zwłaszcza poza centrum,
w perspektywie najbliższych 2-3 lat. Powyższe wydarzenia mogą dodatkowo zwiększyć
atrakcyjność powierzchni w najlepszych w swojej klasie budynkach zlokalizowanych poza
centralną częścią Warszawy i konkurencję o nie.
Obecne nastroje rynkowe, co nie dziwi, mają wpływ na poziom powierzchni niewynajętych. W
IV kw. 2020 r. wzrósł on do 9,9% w Warszawie (8,5% w strefach centralnych i 10,8% poza
centrum miasta), co stanowi wzrost o 2,1 pp w stosunku do IV kw. 2019 r. Jednak w średnim
okresie planowane projekty w połączeniu ze wzrostem popytu w przyszłości powinny
przyczynić się do stopniowej absorpcji dostępnej powierzchni.
COVID-19 wpłynął nie tylko na aktywność najemców i deweloperów na rynku biurowym, ale
także na strategię wynajmujących w zakresie stawek czynszu dyktowanych za powierzchnie
biurowe. Obecnie najwyższe czynsze transakcyjne za najlepsze nieruchomości w centrum
miasta kształtują się na stałym poziomie od 18 do 24 euro/m kw./miesiąc, a poza centrum
kształtują się na poziomie 16 euro/m kw./miesiąc. Część wynajmujących w dalszym ciągu
prowadzi stosunkowo sztyw politykę finansową w zakresie oferowanych przez siebie
stawek, ale coraz bardziej zauważalne zwiększone pakiety zachęt dla najemców, co
skutkuje niższymi efektywnymi czynszami.
70
MIASTA REGIONALNE W POLSCE
W wyniku ostrożnej postawy zarówno deweloperów, jak i najemców, na rynku biurowym doszło
do spowolnienia. W porównaniu z rokiem 2019 popyt na powierzchnie biurowe był o jedynie
16% niższy na polskich rynkach miast regionalnych. Jednakże jego poziom od początku
kwietnia do końca grudnia było aż o 35% niższy r/r.
Powierzchnie biurowe oferowane do podnajmu to obecnie jeden z najbardziej widocznych
trendów na polskim rynku biurowym. Z ok. 150.000 m kw. dostępnych do podnajmu na
głównych rynkach biurowych poza Warszawą, 30% znajduje się we Wrocławiu, następnie w
Krakowie i Trójmieście (odpowiednio 23% i 22%). Powierzchnia takich ofert waha się od
poniżej 100 m kw. do ok. 11.000 m kw. Dlatego też jest to rozwiązanie odpowiednie zarówno
dla małych, jak i dużych firm.
W 2020 roku popyt na biura wyniósł 582.200 m kw., z czego 38% stanowiły przedłużenia umów
najmu. W okresie od kwietnia do grudnia faktyczny udział przedłużeń umów wyniósł aż 49%.
Obecnie coraz większa liczba spółek decyduje się na przedłużenie umów najmu zamiast
zmiany siedziby.
W 2020 roku na regionalne rynki trafiło 36 nowych budynków o łącznej powierzchni 393.300
m kw. Powierzchnia w budowie na ośmiu głównych rynkach regionalnych wynosi obecnie ok.
700.000 m kw. Jest to mniej niż poziom sprzed wybuchu COVID-19, gdy podaż powierzchni w
budowie wahała się od 800.000 m kw. do 900.000 m kw. Przyczytego stanu jest fakt,
deweloperzy kontynuują prace budowlane, ale nie rozpoczynają nowych projektów.
Ogólny wskaźnik pustostanów dla ośmiu rynków regionalnych wynosi obecnie 12,7%, co
oznacza wzrost o 3,2 p.p. w skali roku i wzrost o 0,9 p.p. kw./kw. Największe wzrosty
wskaźnika pustostanów w 2020 r. odnotowano w Łodzi (5,1 p.p.) i w Trójmieście (4,6 p.p.).
Najmniej pustostanów jest w Szczecinie (6,9%), a najwięcej obecnie w Łodzi (16,4%).
Na chwilę obecną najwyższy poziom czynszów jest notowany w Krakowie (14-15,5 €/m
kw./miesiąc), a najniższy w Lublinie (10,5-11,5 €/m kw./miesiąc). Ze względu na rosnący
wskaźnik pustostanów i zmniejszony popyt w polskich miastach regionalnych stawki czynszów
znajdują się obecnie pod presją.
BUDAPESZT
Rynek biurowy w Budapeszcie wykazzmienność w drugim kw. 2020 roku, jednak poziom
nowych inwestycji wskazuje na fakt, że rynek deweloperski jest aktywny - wskaźnik inwestycji
oddanych do użytku był trzykrotnie wyższy w porównaniu do 2019 roku. Udział odnowi
umów rośnie z kwartału na kwartał ze względu na obecną sytuację gospodarczą, zmniejsza
się aktywność leasingowa, a strategie dotyczące nieruchomości podlegają weryfikacji. Ze
względu na efektywność pracy zdalnej wzmacnia się trend w zakresie zmniejszania
powierzchni i podnajmu. Zgodnie z ogólnoświatowymi trendami w zakresie miejsc pracy,
rośnie zapotrzebowanie na biura serwisowane, co wyraźnie przekłada się na rosnącą liczbę
nowych lokalizacji i rozwój ich operatorów.
Statystyki rynku biurowego za IV kw. 2020 r. odzwierciedlają trwające ograniczenia
gospodarcze wywołane pandemią COVID-19. Całkowita aktywność leasingowa odnotowała
znaczny spadek r/r, przy znacznej redukcji liczby transakcji. Biorąc pod uwagę czynsze
71
wywoławcze przy obecnej dostępności, zaobserwowano jedynie minimalną korektę czynszu,
głównie w obiektach biurowych kategorii „B”.
W IV kw. 2020 roku na budapesztański rynek biurowy trafiło 38.850 m kw. nowej powierzchni
biurowej w 4 projektach. Na podrynku Váci Corridor do użytku oddano budynek Váci Greens
E (22.460 m kw.), w centralnej dzielnicy biznesowej budynek Szervita Square (8.450 m kw.),
a biurowiec Alphagon (4690 m kw.) został oddany do użytku na podrynku Budy Południowej.
Ponadto część biurowa projektu Csalogány 43 (3.250 m kw.) została oddana do użytku na
podrynku Budy Centralnej.
Pomimo kilku opóźnionych terminów oddania projektów do użytku, deweloperzy nadal
pozostają aktywni na rynku, gdzie powierzchnia projektów w budowie wynosi 441.000 m kw.
W minionych kwartałach powszechna stała się sytuacja, gdy deweloperzy nie w stanie
ukończyć swoich budynków w przewidywanym terminie, częściowo z powodu braku siły
roboczej na placach budowy i pandemii COVID-19. Deweloperzy ostrożniej podchodzą do
inwestycji spekulacyjnych w konkurencyjnych lokalizacjach. W związku z tym niektóre
realizacje zostały odłożone w przypadku planowanych nowych inwestycji do czasu
uzyskania przedwstępnych umów najmów ze strony kluczowych najemców. Wolumen
spodziewanej oddanej do użytku powierzchni w 2021 r. wynosi 157.900 m kw., a prognoza
na 2022 r. wynosi prawie dwukrotność tego wolumenu - 283.416 m kw. Całkowity zasób
nowoczesnych powierzchni biurowych wynosi obecnie 3.903.840 m kw., w tym 3.289.090
m kw. spekulacyjnych powierzchni kategorii „A” i „B” oraz 614.750 m kw. powierzchni
zajmowanej przez właścicieli. Większość inwestycji jest zlokalizowana na podrynkach Váci
Corrridor, Środkowo-Południowego Pesztu i Południowej Budy.
W 2020 roku odnotowano większą aktywność na rynku deweloperskim niż w 2019 roku, gdzie
wielkość powierzchni oddanej do użytku wzrosła ponad trzykrotnie r/r (230%). Nowo powstałe
budynki biurowe powstały w celach spekulacyjnych (z wyjątkiem 1 budynku) i jedynie 28%
całkowitej dostarczonej powierzchni było dostępne w chwili oddania do użytku, gdzie pozostała
powierzchnia była już wynajęta.
W ostatnim kw. 2020 roku całkowity popyt osiągnął 86.310 m kw., co oznacza wzrost o 9%
kw./kw., przy jednoczesnym spadku o 57% r/r. Odnowienia umów nadal stanowiły największy
udział w całkowitym leasingu (44%), a następnie nowe umowy w istniejących zasobach (42%),
podczas gdy ekspansje istniejących powierzchni i wstępne umowy najmu w nowych projektach
stanowiły po 7% całkowitego popytu. Najbardziej aktywni najemcy na rynku pochodzą z branży
IT, usługi profesjonalnych, SSC oraz sektora publicznego.
W 2020 roku roczny popyt brutto osiągnął 334.703 m kw., a netto 182 627 m kw., co oznacza,
że ponad 42% całkowitego popytu zostało wygenerowane przez odnowienia umów, a 31%
przez nowe transakcje. Zasoby powierzchni zajmowanej przez właściciela stanowiły zaledwie
2% całkowitej działalności leasingowej w 2020 r.
W IV kw. 2020 r. wskaźnik powierzchni niewynajętych wzrósł do 9,1% w związku z
oddawaniem nowych obiektów do użytku, spadkiem popytu, pojawieniem się powierzchni z
rynku wtórnego i opcjami podnajmu, co stanowi wzrost tego wskaźnika o 1,0 pp kw./kw. i 3,5
pp r/r. Udział umów podnajmu w powyższym wskaźniku wynosi ok. 15%.
72
W 2018 r. Czynsz typu prime wzrósł o 11% do 25 €/m kw./miesiąc i pozostał na tym poziomie
do końca 2020 roku. Najwyższe czynsze rejestrowane na subrynku centralnej dzielnicy
biznesowej, średnie czynsze w Budapeszcie dla istniejących budynków klasy „A” wahają się
między 13,50-16,50 €/m kw./miesiąc, a w przypadku budynków klasy B” od 11,50 do 12,50 €/
m kw./miesiąc.
BELGRAD
Od początku roku, pomimo trwającej pandemii, realizacja trwających projektów przebiega
stosunkowo nieprzerwanie, natomiast rozpoczęcie budowy niektórych planowanych projektów
zostało przesunięte. W drugim kw. zakończono znaczące projekty, takie jak Ušće Tower 2
zrealizowane przez MPC Properties oraz ostatni budynek projektu GTC Green Heart,
obejmujące odpowiednio 23.200 m kw. i 5.300 m kw., przy czym oba z nich zlokalizowane są
w centralnej dzielnicy biznesowej. W III kw. 2020 r. nadal odnotowywane były pozytywne
sygnały z rynku biurowego ze strony podażowej - otwarcie dwóch mniejszych projektów
zlokalizowanych w centralnej dzielnicy biznesowej, a następnie otwarcie Navigator Business
Center II i budynku Marera Kondina Office w październiku.
Restrykcje obowiązujące z powodu wybuchu pandemii Covid-19 spowodowały spadek
działalności leasingowej, podobnie jak w innych krajach. Ponad 80% wszystkich transakcji
zostało zamkniętych w Nowym Belgradzie, uznawanym za centralą dzielnicę biznesową
(CBD). Największą aktywnością wykazał się sektor IT, a następnie sektor dóbr
konsumpcyjnych i usług profesjonalnych.
Wskaźnik powierzchni niewynajętych dla biur klasy A i B pozostał niski i wyniósł 4,5%.
Podobnie jak w innych krajach, aktywność na rynku została zdominowana przez odnowienia
umów najmu. Całkowite zasoby powierzchni wynoszą obecnie 928.000 m kw., podczas gdy
czynsze typu prime mieszczą się zazwyczaj w przedziale 15,00-16,50 euro/m kw./miesiąc.
ZAGRZEB
Rynek biurowy w Zagrzebiu rozwija się i dojrzewa. Większość zasobów biurowych znajduje
się w centrum miasta, Nowym Zagrzebiu oraz we wschodniej i zachodniej dzielnicy
biznesowej.
Zasoby biur klasy A i B wynoszą około 1,15m m kw. Po wzroście aktywności odnotowanym na
początku 2020 r. i ukończeniu drugiego budynku w ramach Matrix Office Park we wschodniej
dzielnicy biznesowej, rynek biurowy w Chorwacji spowolnił i od tego czasu nie było żadnych
nowych znaczących realizacji projektów.
W ciągu najbliższych trzech lat średnia roczna podaż prawdopodobnie wyniesie poniżej
20.000 m kw.
Pustostany biurowe są obecnie na rekordowo niskim poziomie poniżej 4% i oczekuje się, że
pozostaną stabilne ze względu na niski poziom przyszłej nowej podaży.
73
Całkowity poziom popytu na powierzchnie biurowe w pierwszej połowie roku przekroczył
15.000 m kw. Trzęsienie ziemi w Zagrzebiu przyczyniło się do wzrostu aktywności na rynku
biurowym, ponieważ wiele firm zlokalizowanych w starszych budynkach w centrum zaczęło
rozw możliwość przeniesienia się do bardziej nowoczesnych biur. Ceny wynajmu
zarówno biur klasy A, jak i B pozostały stabilne, a rynek nie spodziewa się większych zmian w
kolejnym kwartale. Aktywność rynkowa w zakresie transakcji najmu wzrosła w trzecim
kwartale. W ostatnich dwóch kwartałach 2020 roku aktywność rynkowa była zdominowana
głównie przez relokacje, a na dalszym miejscu, przez nowe umowy najmu.
Poziom czynszów kształtuje się obecnie na średnim poziomie 13,00-15,50 euro/m kw./miesiąc
i jest mało prawdopodobne, aby w krótkim okresie znacząco się zmienił.
BUKARESZT
Kampania szczepiprzeciwko COVID-19 rozpoczęła się w Rumunii 27 grudnia 2020 roku.
Miesiąc później ponad 500.000 osób otrzymało już co najmniej pierwszą z dwóch wymaganych
dawek szczepionki. Pandemia COVID-19 wywarła głęboki wpływ na gospodarkę, gdzie
według Krajowej Komisji Strategii i Prognozy PKB w 2020 roku spadł o -4,4%.
Najnowsza prognoza Banku Światowego ze stycznia 2021 r. jest nieco bardziej
pesymistyczna, szacując skurczenie się gospodarki kraju w 2020 r. o -5,0% (skorygowane z -
5,7% w październiku 2020 r.). Po tym okresie spodziewany jest 3,5% wzrost w 2021 r. (po
korekcie z 4,9% w październiku 2020 r.).
Całkowity wolumen transakcji brutto w Bukareszcie w IV kw. 2020 roku osiągnął prawie 55.000
m kw. To połowa wolumenu odnotowanego w IV kw. 2019 roku, który wynosił ponad 107.000
m kw. Popyt netto w omawianym okresie wyniósł niewiele ponad 21.600 m kw. w porównaniu
do 83.600 m kw. w IV kw. 2019 roku.
Mimo popyt brutto spadł o ok. 13% w IV kw. 2020 r. w porównaniu z poprzednim kwartałem,
popyt netto wzrósł o prawie 50%.
Zdecydowanie największy udział w całkowitej liczbie transakcji w IV kw. 2020 r. miały
odnowienia umów najmu, które stanowiły prawie 54% rynku, a następnie relokacje z około
17%.
W całym roku 2020 popyt brutto wyniósł ok. 217.500 m kw., co oznacza 44% spadek w
porównaniu z rokiem 2019. Jednak popyt netto w 2020 roku osiągnął zaledwie 71.400 m kw.,
co oznacza 65% spadek w porównaniu z poziomem z poprzedniego roku.
W IV kw. poziom pustostanów nadal rósł z ok. 10,9% w poprzednim kwartale do 11,3%.
Przez ostatnie trzy kolejne kwartały 2020 r. rynek biurowy odczuwał silną niepewność
wywołana pandemią COVID-19 oraz działaniami podjętymi w celu powstrzymania
rozprzestrzeniania się wirusa. Analizując wpływ podejścia pracy z domu i oczekiwania na
koniec pandemii, wiele firm zwlekało z decyzją o wynajęciu dodatkowej powierzchni
biurowej. Spodziewamy się stopniowej poprawy nastrojów rynkowych w 2021 r., ponieważ
coraz więcej osób zostanie zaszczepionych przeciwko COVID-19, a firmy zaczwzywać
swoich pracowników z powrotem do biur.
74
Powierzchnia dostarczona na rynek w IV kw. 2020 roku wyniosła 31.200 m kw., zwiększając
zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej w Bukareszcie do prawie 2,96 mln. m kw. Ogółem
zasoby biurowe wzrosły o 155.200 m kw. w 2020 r. w porównaniu do wzrostu o 286.400 m kw.
w roku poprzednim, co stanowi spadek o prawie 46%. Największe projekty zostały
zrealizowane na podrynkach północno-zachodniego Expozitiei i Dimitrie Pompeiu,
odpowiadające za prawie połowę wszystkich dostaw w 2020 roku.
Zdecydowanie największą premierą w IV kw. był projekt One Tower, budynek biurowy o
powierzchni najmu 23.900 m kw. w ramach projektu mieszanego One Florceasca City,
zrealizowanego przez One United Properties na subrynku Floreasca - Barbu Vacarescu.
Oczekuje się, że po spadku w 2020 r. dostawy powierzchni biurowej powrócą w 2021 r. do
wolumenu zbliżonego do odnotowanego w 2019 r. Plany na 2021 r. wynoszą prawie 252.000
m kw. Prawie 43% planowanych dostaw odbywa się na subrynku Centrum-Zachód, następnie
Centrum z 16% i CBD z około 12%.
Największa dostawa oczekiwana na 2021 r. To pierwsza faza projektu One Cotroceni Park,
realizowanego przez One United Properties, wnosząca około 45.000 m kw. powierzchni najmu
do subrynku Centrum-Zachód.
Podczas gdy czynsze transakcyjne za najlepsze biura w Bukareszcie pozostały na stabilnym
poziomie 18,50 euro/m kw./miesiąc, cztery rynki z jedenastu rynków podrzędnych w
Bukareszcie odnotowały spadek o 0,5-1 euro/m kw./miesiąc w porównaniu do IV kwartału.
Spadek czynszów na tych subrynkach był efektem dodatkowej podaży, która zwiększyła
pustostany na tych obszarach i wywarła dalszą presję spadkową na czynsze. Obserwujemy
również, że coraz powszechniejsze stały się pakiety motywacyjne, co doprowadzi do spadku
czynszów efektywnych netto.
SOFIA
W drugiej połowie roku otwarto pięć nowych budynków, głównie w strefie podmiejskiej, a
następnie rozległe centrum i CBD. Największym z nich była druga faza Advance Business
Center o powierzchni 17.500 m kw. Od tego momentu ukończony został wielofunkcyjny projekt
GORA o powierzchni 15.000 m kw., a następnie trzy mniejsze projekty Business House,
centrum biznesowe Vitorio Pozitano oraz obiekt zajmowany przez właściciela o mniejszej skali,
oferujący łącznie około 9.000 m kw.
Biorąc pod uwagę liczbę realizowanych obecnie projektów, Sofia pozostaje najbardziej
dynamicznym rynkiem biurowym w regionie. Z ponad 300.000 m kw. w budowie, z czego
ponad połowa ma zostać oddana w pierwszej połowie 2021 r., gdzie większość powierzchni
trafi na obszary podmiejskie i do szerokiego centrum, z Tsarigradsko Shosse jako centrum
tej działalności..
Wraz ze wzrostem podaży pod koniec roku, poziom pustostanów nieznacznie wzrósł i wyniósł
11%, a czynsze najmu pozostały na stabilnym poziomie.
W II i III kw. 2020 r. na rynku biurowym w Sofii doszło do znacznego spowolnienia w związku
z niepewnością gospodarczą wywołaną przez COVID-19. Większość zapytań i nowych umów
najmu nie doszło do skutku lub zostało odroczonych do czasu poprawy sytuacji. Przy
75
powierzchni najmu brutto obejmującej 107.832 m kw., rok 2020 był najsłabszym z ostatnich
pięciu lat na rynku biurowym w Sofii.
Obecnie firmy wstrzymują krótkoterminowe plany ekspansji i rozważają możliwość
zatrudnienia w przyszłości większej liczby pracowników pracujących z domu.
Miesięczne czynsze wywoławcze za najlepsze biura utrzymują się na stabilnym poziomie
15,00 - 16,00 €/m kw./miesiąc, jednak wynajmując znajdują się pod presją i oferują więcej
zachęt niż poprzednio, co obniża efektywne stawki netto.
Budowa nowych powierzchni biurowych została wstrzymana i nie oczekuje się, że rozpocznie
się w najbliższym czasie, dopóki wpływ COVID-19 na gospodarkę nie będzie jasny, a
pandemia nie przeminie.
Zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej w Sofii na koniec 2019 r. wynosiły prawie 2,3 mln
m kw., z czego 71% to powierzchni klasy A. Po realizacji Budynku C w Garitage Park, Sofia
Office Centre na Tsarigradsok Shose oraz projektu Sofia Tech One, jej zasób wzrósł o 72.000
m kw. w I półroczu 2020 r.
4.7.2 Rynek nieruchomości handlowych
INFORMACJE OGÓLNE
Do lipca, sprzedaż detaliczna w wielu krajach strefy euro wróciła do poziomu sprzed COVID-
19. Wraz ze złagodzeniem surowych krajowych obostrzeń, w maju i czerwcu nastąpił silny
powrót do sprzedaży detalicznej i wydatków konsumenckich, ponieważ konsumenci próbowali
nadrobić stracony czas. Jednak sprzedaż detaliczna nadal jest napędzana przez zamykanie
innych kanałów czy punktów sprzedaży. Co więcej, tam, gdzie podczas wprowadzonych
restrykcji nastąpił spadek sprzedaży, niewiele jest oznak uwolnienia stłumionego popytu we
wszystkich sektorach sprzedaży detalicznej.
Oczekuje się, że w dłuższej perspektywie na rozwijających się rynkach regionu Europy
Środkowo-Wschodniej sprzedaż detaliczna przekroczy poziomy sprzedaży w strefie euro.
Prognozuje się, że Polska, Czechy i Węgry odnotują wzrost sprzedaży detalicznej
odpowiednio o 3,4%, 2,8% i 2,5% w ujęciu rocznym. Oczekuje się, że na bardziej rozwiniętych
rynkach Niemiec, Wielkiej Brytanii, Holandii, Hiszpanii i Włoch do końca 2024 r. nastąpi średni
roczny wzrost sprzedaży detalicznej na poziomach bliższych szerszemu regionowi strefy euro
(1,4%), wynoszący odpowiednio 1,8%, 1,8%, 1,6%, 1,2% i 0,2%.
76
Źródło: Oxford Economics (październik 2020 r.)
Prognoza wzrostu sprzedaży detalicznej dla Europy 2020-2024 r. (% rocznie)
Ożywienie w sprzedaży detalicznej w Europie sprzyja parkom handlowym bardziej niż ulicom
czy głównym centrom handlowym. Parki handlowe osiągają lepsze wyniki niż ulice i centra
handlowe, ponieważ konsumenci wyżej cenią łatwość parkowania i bezpieczeństwo
podróżowania niż korzystanie z transportu publicznego w centrach miast.
We wszystkich sektorach handlu detalicznego wzrost sprzedaży internetowej pozostawał
znacznie powyżej poziomów sprzed COVID-19. Sprzedawcy towarów elektronicznych, sklepy
zrób-to-sam jak i specjalistyczne sklepy meblowe odniosły szczególne korzyści ze stłumionego
popytu, ponieważ liczni konsumenci wydali tam pieniądze, które w innym przypadku
przeznaczyliby na wakacje lub rozrywkę.
WARSZAWA
Ostatnie dwanaście miesięcy to trzy okresy lockdownu, które wpłyły na zmianę nawyków
zakupowych Polaków, zmniejszenie aktywności deweloperów oraz wzrost popularności
mniejszych formatów handlowych.
Istniejący już przed COVID-19 trend w kierunku preferowania zakupów lokalnych i wygodnych,
został wzmocniony przez pandemię i znajduje odzwierciedlenie w nowej podaży oferty
detalicznej. W 2020 roku deweloperzy w Polsce oddali do użytku 430.000 m kw. nowoczesnej
powierzchni handlowej zarówno w projektach wielkopowierzchniowych (GLA> 5.000 m kw.),
jak i w centrach typu convenience (GLA od 2.000 m kw. do 4.999 m kw.).
41% nowej powierzchni oddanej do użytku w 2020 r. zlokalizowane jest w parkach
handlowych, a kolejne 28% w centrach typu convenience. Centra handlowe, które nadal
najbardziej rozpowszechnionym formatem na rynku, dostarczyły zaledwie 86.000 m kw. (20%
nowej powierzchni handlowej).
W Warszawie otwarto wielofunkcyjny projekt Elektrownia Powiśle (15.500 m kw. GLA). W IV
kw. 2020 roku Designer Outlet w Piasecznie powiększył się o dodatkowe 5.500 m kw. GLA (co
stanowi 1/3 już istniejącej powierzchni handlowej) oraz o 30 lokali handlowych.
77
W efekcie łączne zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej w Polsce, obejmujące
wielkopowierzchniowe formaty i centra typu convenience, na koniec 2020 roku wyniosły
łącznie 15,9 mln m kw. GLA. Na czterysta czternaście centrów handlowych przypada 9,97 mln
m kw. tej powierzchni, co daje gęstość 260 m kw./1000 osób.
Wraz z osiąganiem przez rynek dojrzałości spada aktywność deweloperów. Pod koniec roku
w Polsce w budowie było około 406.000 m kw. GLA, co potwierdza powyższy trend. Parki
handlowe i wolnostojące magazyny detaliczne mają największy udział w budowanej
powierzchni handlowej (odpowiednio 36% i 30%).
Wraz z rządowymi ograniczeniami nałożonymi na centra handlowe, udział handlu
elektronicznego wahał się w ciągu ostatnich kilku miesięcy, osiągając szczyt 11,9%
całkowitej sprzedaży detalicznej w kwietniu 2020 r., kiedy to obowiązywały najostrzejsze
ograniczenia. Chocihandel elektroniczny w Polsce podlega dynamicznemu rozwojowi,
tradycyjna sprzedaż detaliczna jest nadal pierwszym wyborem dla większości
konsumentów.
Rok 2020 był również wymagający pod względem warunków najmu. Wzajemne
zobowiązania między wynajmującymi a najemcami zostały czasowo zawieszone, zgodnie
z przepisami prawa. Sprzedawcy detaliczni, którzy musieli zaprzestać działalności, zostali
zwolnieni z opłat czynszowych i opłat eksploatacyjnych i byli zobowiązani do przedłużania
umów najmu na okres blokady plus sześć miesięcy.
Najwyższe czynsze w Warszawie, definiowane jako czynsze za lokal o powierzchni 100 m kw.
dla najemcy z branży modowej i akcesoriów znajdujący się w najlepszych centrach
handlowych na rynku, kształtowały się w 2020 roku na poziomie 115-125 €/m kw./miesiąc, co
stanowiło najwyższą kwotę odnotowaną w Polsce.
W 2020 roku, oprócz przepisów wprowadzonych przez rząd, w wyniku negocjacji między
stronami wielu najemców otrzymało od wynajmujących tzw. rabaty z tytułu COVID, które
zwykle rozłożone były na kilka miesięcy i obowiązywały do końca 2020 roku. W związku z
drugim lockdownem w listopadzie, oraz trzecim przedłużonym do 31 stycznia 2021 r., najemcy
wystosowali kolejne żądania obniżek czynszów i obecnie one przedmiotem dyskusji. Należy
jednak zaznaczyć, że przepisy wprowadzone przez rząd negatywnie wpłynęły na kondycję
finansową właścicieli centrów handlowych, którzy ponadto nie objęci żadnym rządowym
programem wsparcia finansowego.
78
BELGRAD
Podobnie jak w innych krajach, rynek handlu detalicznego w Serbii, a w szczególności w
Belgradzie, został dotknięty środkami podjętymi przez rząd, jednakże sytuacja zaczęła się
poprawiać na początku maja, kiedy zaczęto ponownie otwierać centra handlowe, a także w
całym III kw. 2020 roku. Podczas drugiej fali pandemii, centra handlowe pozostały otwarte
przy wprowadzonych ograniczeniach, a wyniki odwiedzalności były lepsze niż podczas
pierwszej fali..
Jednocześnie nie doszło do większych zakłóceń i przerw w pracach budowlanych, a kilka
znaczących projektów zostało oddanych do użytku w II kw. roku. Najważniejszy z nich to BEO
Shopping Centre firmy MPC Properties, liczące ponad 43.000 m kw. powierzchni. Ponadto
spółka RC Reinvest ukończyła drugą fazę projektu NEST Kraljevo o powierzchni 4.400 m kw.
W trzecim kw. nastąpiło miękkie otwarcie iBW Galerija liczącej 90.000 m kw. powierzchni w
nowym centrum miasta znanym jako Belgrade Waterfront, stając się największym obiektem
handlowym w kraju. Budowa West 65 Mall, który dostarczy ponad 100.000 m kw. powierzchni,
jest właśnie realizowana.
Drugi kwartał 2020 roku przyniósł nowe wejścia na rynek, w tym niemiecką sieć wielomarkową
Peek & Cloppenburg, która otworzyła swój sklep w BEO Shopping Center, a francuska marka
odzieży dziecięcej Jacadi otworzyła swój pierwszy sklep w centrum miasta. W III kw. roku na
rynku pojawił się znany polski sprzedawca detaliczny Pepco, który otworzył dwa sklepy w
Belgradzie.
Średnie stawki czynszu za najlepsze lokale kształtują się obecnie na poziomie około 26,00-
28,00 €/m kw./miesiąc. Całkowita podaż powierzchni na rynku wynosi 421.000 m kw., co
odpowiada gęstości 254 m kw. na 1000 mieszkańców.
ZAGRZEB
Pandemia COVID-19 dramatycznie wpłynęła na sektor handlu detalicznego w Zagrzebiu. Ze
względu na środki obowiązujące w ramach lockdownu, sprzedawcy detaliczni zwrócili się ku
elastycznym modelom sprzedaży wielokanałowej, aby zrównoważyć utratę przychodów ze
sklepów fizycznych i chronić przyszłość swoich przedsiębiorstw. Podczas drugiej fali
pandemii, centra handlowe pozostały otwarte przy wprowadzonych ograniczeniach, a wyniki
odwiedzalności były lepsze niż podczas pierwszej fali.
Złagodzenie ograniczeń pod koniec kwietnia doprowadziło do wzrostu obrotów w handlu
detalicznym, przy 22% wzroście konsumpcji w pierwszym tygodniu złagodzenia środków
ograniczających. Chorwacja była jednym z tych krajów UE, które odnotowały najsilniejsze
ożywienie w handlu detalicznym w maju, znacznie powyżej średniej UE według Eurostatu.
Pomimo wybuchu epidemii na rynku odnotowano kilka nowych wejść, w tym ze strony
włoskiej sieci supermarketów Eurospin, która otworzyła swój sklep w Zadarze. Kolejną dużą
marką, która po raz pierwszy pojawiła się na rynku, była sieć fast foodów Domino w
Zagrzebiu.
Łączna powierzchnia centrów handlowych w Zagrzebiu wynosi 510.000 m kw. Nasycenie
centrami handlowymi w Zagrzebiu wynosi około 645 m kw. na 1000 mieszkańców. W ostatnich
79
latach przewaga negocjacyjna na rynku centrów handlowych w Zagrzebiu należała do
najemców. Jednak wraz z poprawą warunków ekonomicznych i rynkowych zauważyliśmy, że
centra handlowe stabilizują swoją pozycję na rynku, a najemcy dokonali fundamentalnej
zmiany w kierunku obiektów o wyższej jakości i lepszych wynikach.
W Zagrzebiu trwa budowa projektów Supernova Požega i Kaptol centre. Centrum handlowe Z
Centar w dzielnicy Špansko w Zagrzebiu jest w trakcie realizacji, a jego zakończenie
zaplanowano na 2021 rok. Jest ono realizowane przez Sensa Nekretnine i zajmie ponad
30.000 m kw. powierzchni, na której znajdzie się 70 sklepów, 9-salowe kino i inne obiekty
rozrywkowe.
Od początku roku aktywność sprzedawców detalicznych była umiarkowana, przy braku
nowych wejść na rynek. Jednocześnie obserwuje się tendencję do przenoszenia się
najemców z rynku sklepów na ulicach handlowych CBD do centrów handlowych budowanych
według nowoczesnych standardów. Tendencja ta jest wynikiem trzęsienia ziemi, które miało
miejsce wiosną 2020 r. i spowodowało uszkodzenia konstrukcyjne wielu historycznych
budynków znajdujących się w CBD.
Średnie stawki czynszu w najlepszych centrach hatyt5ndlowych kształtują się obecnie na
poziomie około 19,00-21,00 euro/m kw./miesiąc.
SOFIA
Całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej w Bułgarii, w tym centra handlowe,
parki handlowe i centra wyprzedażowe, obejmują około 1.000.000 m kw., z czego 540.500 m
kw. znajduje się w Sofii. Zasoby centrów handlowych stanowią około 400.000 m kw. w
całkowitej powierzchni najmu brutto, a zatem nasycenie centrami handlowymi w Sofii wynosi
około 320 m kw. na 1000 mieszkańców.
Kontynuując trend z 2019 r., w 2020 r. w Sofii nie oddano dotychczas do użytku żadnych
nowych centrów handlowych. Obecnie uwaga deweloperów przenosi się z centrów
handlowych na parki handlowe.
Największe nowe projekty centrów handlowych planowane w Sofii o łącznej powierzchni
najmu wynoszącej 104.750 m kw. zostały obecnie wstrzymane. Są to Plaza West Mall,
Grand Kanyon i Sofia Square.
Rynek detaliczny to segment, który najbardziej ucierpiał podczas kryzysu związanego z
COVID-19. Większość sklepów, restauracji i centrów handlowych została zamknięta na dwa
miesiące. Fakt ten zainicjował proces renegocjacji części umów najmu. W poszczególnych
przypadkach negocjowano rabaty z najemcami, oferując zniżki od czynszu bazowego lub
dla niektórych najemców od czynszu od obrotów, które obowiązywały do końca 2020 roku.
Z niewielkimi wyjątkami najemcy doświadczyli spadku przychodów. Sprzedaż detaliczna
spadła w marcu i kwietniu, szczególnie w przypadku towarów nieżywnościowych ze względu
na ograniczenia dotyczące COVID-19, a wiele sklepów, centrów handlowych, restauracji,
kawiarni i innych tego typu obiektów zostało zamkniętych. Tylko sprzedawcy towarów
pierwszej potrzeby, tacy jak stacje benzynowe, banki, apteki i sklepy spożywcze, pozostały
otwarte.
80
Obecnie, biorąc pod uwagę skutki pandemii koronawirusa, główne akcenty w działalności
centrów handlowych zostaną przesunięte w kierunku dopracowania struktury najemców,
zastąpienia sprzedawców, którzy nie będą w stanie przetrwać pandemii i tym samym na
podjęcie działań zmierzających do obniżenia kosztów operacyjnych.
Średnie stawki czynszów w centrach handlowych mieszczą się w średnim przedziale 17,00-
21,00 €/m kw./miesiąc, a stawki najmu za najlepsze powierzchnie wynoszą 40 €/m
kw./miesiąc.
4.8 Informacja na temat polityki Spółki w zakresie działalności sponsorskiej,
charytatywnej oraz podobnej działalności.
Grupa jest odpowiedzialnym deweloperem i zarządcą nieruchomości, który koncentruje się na
zrównoważonym rozwoju. Wszystkie jej działania w zakresie społecznej odpowiedzialności
biznesu prowadzone w sposób skoordynowany, aby wspierać społeczności lokalne, w
których działa Grupa. Wsparcie takie przewiduje:
poprawę lokalnej infrastruktury, w tym drogowej i komunikacyjnej. Infrastruktura
tworzona w związku z realizowanymi inwestycjami lub na ich potrzeby jest
przekazywana nieodpłatnie miastu do korzystania przez wszystkich mieszkańców.
Ponadto przed przystąpieniem do realizacji projektów Grupy na działkach, które nie są
zabudowane albo będą otaczały przyszłe inwestycje, tworzone ogólnodostępne
tereny zielone (skwery, parki etc.);
sponsorowanie lokalnych inicjatyw Grupa uczestniczy w lokalnych inicjatywach
między innymi takich jak:
o pomoc dla lekarzy w związku z pandemią COVID-19;
o oddanie działki do użytku władzom lokalnym w ramach inicjatywy testowania
na COVID-19
o wspieracie Czerwonego Krzyża w zapewnianiu miejsca na oddawanie krwi;
o promowanie lokalnych producentów przez udostępnianie powierzchni w
centrach handlowych pod stoiska z produktami ekologicznymi i rękodziełem,
o wspieranie organizacji humanitarnych poprzez udostępnianie powierzchni pod
stanowiska dla stowarzyszeń humanitarnych i organizacji charytatywnych;
o organizacja charytatywnych kiermaszów bożonarodzeniowych w biurowcach;
o sponsorowanie aktywności sportowych:
wyścig humanitarny „Zagreb Love Run” - wszystkie zebrane pieniądze
przeznaczono na darowiznę na rzecz stowarzyszenia Oblačič”,
organizacji charytatywnej mającej na celu pomoc dzieciom z
zaburzeniami wzrostu;
I Bieg Świętego Mikołaja w Galerii Jurajskiej - promocja zdrowego stylu
życia
Bieg przez Most - promocja zdrowego stylu życia;
81
udział Galerii Północnej w Nocnym Wyścigu Rowerowym;
Turniej siatkówki plażowej - Puchar Śląska;
Mistrzostwa kadetów w siatkówce plażowej w Galerii Jurajskiej.
Dodatkowo Grupa przeprowadziła kilka lokalnych inicjatyw w swoich centrach
handlowych:
o utworzenie przez Ada Mall „Kącika czytelniczego” - bezpłatną bibliotekę
we wspólnej przestrzeni w centrum handlowym, przywracającą
wszystkim istotność znaczenia kultury i bezpłatnej edukacji;
o zaangażowanie Mall of Sofia w inicjatywę „Dobro w sercu miasta”("The
good in the heart of the city” ), która wspiera ludzi w potrzebie. Akcja
charytatywna dostarczyła ponad 900 pudełek żywności, które zostały
rozdane osobom ze społeczności należącej do najbardziej narażonych
grup;
o udostępnienie w Avenue Mall Zagreb miejsca szkolenia dla centrum
rehabilitacji “The Rehabilitation Centre Silver”- które szkoli psy
asystujące dla osób niepełnosprawnych i dzieci z trudnościami
rozwojowymi.
certyfikacja ekologiczna w trosce o ekologię inwestycje Spółki i Grupy
realizowane zgodnie z wytycznymi ekologicznej certyfikacji budynków (LEED i
BREEAM). Na koniec 2020 r. około 84% naszych nieruchomości posiadało zielony
certyfikat, który świadczy o zrównoważonym rozwoju nieruchomości budowanych i
zarządzanych przez GTC.
5. Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych
5.1 Ogólne czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne
CZYNNIKI OGÓLNE MAJĄCE WPŁYW NA WYNIKI OPERACYJNE I FINANSOWE
Kluczowe czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne Grupy omówiono poniżej.
Zarząd uważa, że od zakończenia okresu objętego ostatnimi opublikowanymi sprawozdaniami
finansowymi na wyniki działalności Grupy wpłynęły czynniki i trendy rynkowe wymienione
poniżej oraz przewiduje, że te czynniki i trendy będą nadal istotnie wpływać na wyniki
działalności Grupy w przyszłości.
WARUNKI GOSPODARCZE W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ (CEE) ORAZ
EUROPIE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ (SEE)
Kryzys na rynkach finansowych może spowodow ogólne spowolnienie gospodarki w
krajach, w których Grupa prowadzi działalność. Skutkiem pogorszenia koniunktury byłby
obniżony popyt na nieruchomości, wzrost wskaźnika powierzchni niewynajętych oraz większa
82
konkurencja na rynku nieruchomości, co niekorzystnie wpłynęłoby na zdolność Grupy do
sprzedaży jej zrealizowanych projektów na warunkach pozwalających na uzyskanie
oczekiwanych przychodów i stóp zwrotu.
Obniżony popyt na nieruchomości, który z jednej strony, spowodowałby spadek dynamiki
sprzedaży, a z drugiej, wzrost wskaźnika powierzchni niewynajętych i niższe stopy zwrotu z
wynajmowanej powierzchni, znacząco wpłynąłby na wyniki działalności Grupy. W
szczególności Grupa zostałaby zmuszona do zmiany niektórych planów inwestycyjnych.
Ponadto Grupa nie mogła realizować wielu planów w krajach, w których prowadzi działalność.
RYNEK NIERUCHOMOŚCI W CEE I SEE
Większość przychodów Grupy pochodzi z wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych i z
tytułu usług. W latach zakończonych w dniu 31 grudnia 2020 r. oraz 2019 r. odpowiednio 75%
i 75% przychodów Grupy pochodziło z wynajmu powierzchni, które zależą w dużym stopniu
od stawek czynszu za m kw. i od stopy wynajęcia. Wysokość czynszu jakiego może zażądać
Grupa w dużej mierze zależy od lokalizacji nieruchomości oraz od lokalnych trendów
rynkowych i stanu gospodarki danego kraju. Na przychody Grupy z wynajmu powierzchni
biurowych i komercyjnych wpływa zwłaszcza oddawanie nowych powierzchni pod wynajem,
zmiany wskaźnika powierzchni niewynajętej oraz możliwości Grupy w zakresie podnoszenia
czynszów. Przychody z wynajmu zależą również od terminu zakończenia realizacji inwestycji
budowlanych Grupy oraz od możliwości wynajęcia zrealizowanych nieruchomości po
korzystnych stawkach czynszu. W latach zakończonych w dniu 31 grudnia 2020 r. oraz 2019 r.
odpowiednio 25% i 25% przychodów Grupy pochodziło z usług z tytułu obsługi nieruchomości,
co odzwierciedla niektóre koszty, które Grupa przenosi na swoich najemców.
Znaczna większość umów wynajmu Grupy jest zawierana w euro i obejmuje klauzulę pełnej
indeksacji czynszu w powiązaniu z EICP (europejski wskaźnik cen konsumpcyjnych). W
przypadku zawarcia umowy najmu w innej walucie umowa taka jest przeważnie powiązana ze
wskaźnikiem cen konsumpcyjnych w odpowiednim kraju tej waluty.
WYCENA NIERUCHOMOŚCI
Wyniki działalności Grupy w dużym stopniu zależą od zmian cen na rynkach nieruchomości.
Grupa aktualizuje wartość swoich nieruchomości co najmniej dwa razy do roku. Zmiany
wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnych ujmuje się następnie jako zysk lub stratę z
aktualizacji wartości aktywów w rachunku zysków i strat.
Na wycenę nieruchomości Grupy mają wpływ trzy zasadnicze czynniki: (i) przepływy pieniężne
z działalności operacyjnej, (ii) oczekiwane stawki czynszu oraz (iii) stopy kapitalizacji
wynikające z rynkowych stóp procentowych i premii za ryzyko mających zastosowanie do
działalności Grupy.
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej zależą przede wszystkim od bieżących
przychodów z wynajmu brutto za metr kwadratowy, stopy powierzchni niewynajętej, łącznej
wielkości Portfela Nieruchomości Grupy, kosztów utrzymania i kosztów administracyjnych oraz
kosztów działalności operacyjnej. Oczekiwane wartości najmu przeważnie określane na
podstawie oczekiwanego rozwoju wskaźników makroekonomicznych, takich jak wzrost PKB,
dochód do dyspozycji itp., a także warunków mikro-, takie jak nowe nieruchomości w
83
bezpośrednim sąsiedztwie, konkurencja itp. Na stopy kapitalizacji mają wpływ obowiązujące
stopy procentowe i wysokość premii za ryzyko. W przypadku braku innych zmian, gdy rosną
stopy kapitalizacji, spada wartość rynkowa, i vice versa. Niewielkie zmiany jednego lub kilku z
tych czynników mogą mieć znaczący wpływ na wartość godziwą nieruchomości
inwestycyjnych Grupy i wyniki jej działalności.
Ponadto wycena gruntów Grupy przeznaczonych pod zabudowę zależy równi od praw
budowlanych oraz przewidywanego harmonogramu inwestycji. Wartość banku ziemi, który
wyceniany jest przy wykorzystaniu metody porównawczej, ustalana jest przez odniesienie do
cen rynkowych stosowanych w transakcjach dotyczących podobnych nieruchomości.
Grupa rozpoznała stratę z tytułu aktualizacji wartości aktywów oraz utraty wartości
nieruchomości inwestycyjnych w wysokości 649.116 (142.721 euro) i zysk w wysokości
69.779 (16.190 euro) w, odpowiednio, w roku zakończonym w dniu 31 grudnia 2020 r. i w
dniu 31 grudnia 2019 r.
WPŁYW ZMIAN STOPY PROCENTOWEJ
Zasadniczo wszystkie kredyty i pożyczki Grupy oprocentowane według zmiennej stopy
procentowej, zazwyczaj powiązanej ze stopą EURIBOR. Na dzień 31 grudnia 2020 r.
szacunkowo 95% wartości kredytów Grupy jest zabezpieczonych transakcjami hedgingowymi.
Ponadto, w otoczeniu ekonomicznym o wystarczającym dostępie do finansowania, popyt na
nieruchomości inwestycyjne zazwyczaj wzrasta, gdy stopy niskie, co może prowadzić do
wyższej wyceny istniejącego Portfela Nieruchomości Grupy. Z drugiej strony wzrost stóp
procentowych zazwyczaj ma niekorzystny wpływ na wycenę nieruchomości Grupy, co może
prowadzić do konieczności ujęcia straty z tytułu aktualizacji wartości lub utraty wartości
nieruchomości inwestycyjnych i projektów mieszkaniowych, co z kolei może mieć niekorzystny
wpływ na dochody Grupy
W przeszłości stopy EURIBOR wykazywały znaczne wahania, zmieniając się z 1,343% na
dzień 2 stycznia 2012 r. poprzez 0,188% na dzień 2 stycznia 2013 r. do 0,284% na dzień 3
stycznia 2014 r. 0,076% na dzień 2 stycznia 2015 r., -0,132% na dzień 4 stycznia 2016 r.,
-0,318% na dzień 2 stycznia 2017 r., -0,329% na dzień 2 stycznia 2018 r. oraz -0,310% na
dzień 2 stycznia 2019 r., -0,379 % na dzień 2 stycznia 2020 r. oraz -0,546% na dzień 2 stycznia
2021 r. (EURIBOR dla depozytów trzymiesięcznych).
84
WPŁYW ZMIAN KURSÓW WALUT OBCYCH
Za okresy dwunastu miesięcy zakończone w dniu 31 grudnia 2020 r. i 31 grudnia 2019 r.
znakomita większość przychodów i kosztów Grupy była wyrażona w euro. Jednakże kursy
wymiany w stosunku do euro walut krajowych w krajach, w których Grupa prowadzi działalność
stanowią istotny czynnik, poniewuzyskiwane kredyty mogą być denominowane albo w euro
albo w walutach krajowych.
Grupa prezentuje swoje skonsolidowane sprawozdania finansowe w euro, prowadzi jednak
działalność w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w Chorwacji, Serbii, Bułgarii i w innych krajach.
Grupa uzyskuje zdecydowaną większość swoich przychodów z czynszu denominowanego w
euro, lecz otrzymuje część swoich przychodów (włącznie z przychodami ze sprzedaży
nieruchomości mieszkaniowych) i ponosi większość swoich kosztów (włącznie ze znakomitą
większością kosztów sprzedaży i kosztów administracyjnych) w walutach krajowych, a w
szczególności w polskich złotych, bułgarskich lewach, chorwackich kunach, węgierskich
forintach, rumuńskich lejach i serbskich dinarach. W szczególności znacząca część kosztów
finansowych ponoszonych przez Grupę obejmuje: (i) oprocentowanie obligacji
wyemitowanych przez Grupę w polskich złotych (ii) oprocentowanie obligacji wyemitowanych
przez Grupę w węgierskich forintach oraz (iii) oprocentowanie kredytu zaciągniętego przez
Grupę w węgierskich forintach. Kursy wymiany walut krajowych względem euro były
przedmiotem wahań w przeszłości. Grupa zabezpiecza wahania kursów kontraktami typu
hedge.
Obciążenie wyniku finansowego podatkiem dochodowym (bieżącym i odroczonym) w
systemach prawnych, w których Grupa prowadzi działalność, wyrażone jest w walutach
krajowych. W związku z tym obciążenie podatkowe było i może w przyszłości podlegać
poważnym zmianom w związku z wahaniami kursów walut.
Odpowiednio, zmiany kursów walut mają istotne znaczenie dla działalności i wyników
finansowych Grupy.
2 stycznia
2012 r.
2 stycznia
2013 r.
3 stycznia
2014 r.
2 stycznia
2015 r.
4 stycznia
2016 r.
2 stycznia
2017 r.
2 stycznia
2018 r.
2 stycznia
2019 r.
2 stycznia
2020 r.
2 stycznia
2021 r.
1,34%
0,19%
0,28%
0,08%
-0,13%
-0,32%
-0,33%
-0,31%
-0,38%
-0,55%
EURIBOR dla depozytów trzymiesięcznych
85
DOSTĘPNOŚĆ FINANSOWANIA
Na rynkach CEE i SEE spółki deweloperskie, w tym Spółki Zależne, zazwyczaj finansują
inwestycje dotyczące nieruchomości kredytami bankowymi, pożyczkami od swoich spółek
holdingowych albo emisją papierów dłużnych. Dostępność i koszty uzyskania finansowania
mają istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych Grupy i tym samym dla jej
perspektyw rozwojowych, a także dla jej możliwości spłaty aktualnego zadłużenia. Ponadto
dostępność i koszt finansowania mogą mieć wpływ na dynamikę działalności deweloperskiej i
zysk netto Grupy.
W przeszłości głównym źródłem finansowania podstawowej działalności Grupy, poza
środkami pozyskanymi ze sprzedaży aktywów, były kredyty bankowe i środki pochodzące z
emisji obligacji.
5.2 Szczegółowe czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne
COVID-19
Pandemia Covid-19 wywołała falę silnych negatywnych skutków dla światowej gospodarki, w
tym wyraźną recesję. Ograniczenia i zamknięcia spowodowały niespotykany dotychczas
zastój światowej działalności gospodarczej: konsumenci zostali w domu, firmy straciły dochody
i zwolniły pracowników - co w konsekwencji doprowadziło do wzrostu bezrobocia. Aby
złagodzskutki ekonomiczne pandemii, Unia Europejska i rządy krajowe wdrożyły pakiety
ratunkowe, a Europejski Bank Centralny wsparł politykę pieniężną. Jednak zakres i czas
trwania pandemii oraz ewentualne przyszłe środki niezbędne do jej powstrzymania nadal
niemożliwe do przewidzenia. Od połowy marca 2020 r. stało się ewidentne, że zakłócenia
gospodarcze spowodowane przez wirusa Covid-19 oraz zwiększona niepewność rynkowa w
połączeniu ze zwiększoną zmiennością na rynkach finansowych mogą doprowadzić do
potencjalnego spadku przychodów z czynszu, spadku wartości aktywów Grupy, a także
negatywnie wpłynąć na spełnianie przez Spółki warunków umów kredytowych. Chociaż
dokładny efekt pandemii COVID-19 nie został jeszcze ustalony, jasne jest, że stwarza on
znaczne ryzyko
ZAMKNIĘCIE I PONOWNE OTWARCIE CENTRÓW HANDLOWYCH GRUPY
Pandemia COVID-19 miała znaczący wpływ na działalność Grupy. Na skutek rozwoju
pandemii COVID-19 samorządy w wielu krajach, w których prowadzimy działalność wdrożyły
rygorystyczne środki dotyczące otwarcia centrów handlowych. Najemcy centrów handlowych
za wyjątkiem tych, którzy sprzedają towary pierwszej potrzeby oraz oferują sprzedaż wyłącznie
z odbiorem osobistym lub w dostawie, nie mogli otwierać swoich sklepów/restauracji w okresie
od połowy marca do końca maja 2020 r., w zależności od kraju, oraz później w okresie
pomiędzy początkiem listopada a końcem grudnia/końcem stycznia. Dodatkowo nawet w
rejonach gdzie nie było przymusowego zamknięcia lub pozwolono na ponowne otwarcie
sklepów nie wszyscy najemcy centrów handlowych chcieli ponownie rozpoczynać działalność.
Na dzień 31 grudnia 2020 r. centra handlowe w Polsce i Bułgarii były zamknięte. Centra te
generowały 69% całkowitych przychodów z wynajmu centrów handlowych w 2020 r.
86
OBNIZKI CZYNSZÓW ORAZ ŚCIĄGALNOŚĆ NALEŻNOŚCI
Rządy państw, w których Grupa prowadzi działalność, przyjęły przepisy mające na celu
zapewnienie pomocy najemcom, takiej jak wakacje czynszowe w okresie zamknięcia centrów
w Polsce lub udzielenie pomocy finansowej przez państwo, polegającej na pokryciu części
kosztów ich działalności przez okres obowiązywania ograniczeń. Po ponownym otwarciu
centrów handlowych Grupa prowadziła aktywny dialog z najemcami dotyczący możliwości
regulowania przez nich zobowiązań, opłat za usługi, jak również warunków innych rodzajów
wsparcia. Grupa wdrożyła wielotorowe środki pomocy mających na celu wspierania najemców
i zachęcanie klientów do zakupów, takich jak obniżki czynszu, umożliwienie płatności czynszu
w ratach, rezygnacja z odsetek za zwłokę i rezygnacja z opłat za usługi. Na dzień bilansowy
utrata przychodów z czynszów i przychodów z tytułu usług spowodowane przez pandemię
COVID-19 wyniosła 65.200 (14.700 euro). Całkowita ściągalność przychodów z wynajmu
wynosiła 99% w roku zakończonym 31 grudnia 2020 r. (99% biura, 97% centra handlowe).
WYCENA NIERUCHOMOSCI INWESTYCYJNYCH
Na koniec każdego roku nieruchomości inwestycyjne zostały wycenione przez niezależnych
rzeczoznawców zewnętrznych zgodnie z opisem znajdującym się w nocie 17 (Nieruchomości
Inwestycyjne) zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony
31 grudnia 2020 r. Wyceny te zostały przeprowadzone w kontekście obecnie panującej
pandemii COVID-19 charakteryzującej się brakiem transakcji od momentu wybuchu pandemii
i trudnościami w ocenie przyszłych perspektyw rynkowych.
Zwiększona niepewność i zmienność na rynkach finansowych może znaleźć odzwierciedlenie
w przyszłych wycenach aktywów, a także może wpłynąć na spełnianie przez Grupę warunków
umów o finansowanie dłużne (kowenantów). Chocidokładny efekt COVID-19 jest nieznany,
oczywistym jest że stwarza on znaczne ryzyko zmniejszenia dochodów, wzrostu stóp
kapitalizacji, wzrostu kosztów windykacji i wystąpienie zmienności kursów walutowych.
W roku finansowym zakończonym 31 grudnia 2020 r., wycena nieruchomości inwestycyjnych
spadła o 649.116 (142.721 euro) (więcej informacji znajduje się w nocie 17 zbadanego
skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2020 r.), co
doprowadziło do naruszenia poniższych kowenantów:
- W odniesieniu do kredytu w wysokości 809.454 (175.404 euro) udzielonego przez
bank Pekao SA, w dniu 17 września spółka Centrum Światowida Sp. z o.o., w 100%
zależna Spółki, prowadząca projekt Galeria Północna, zawarła aneks do umowy
kredytowej z Bankiem Pekao SA w celu agodzenia kowenantów dotyczących
wskaźnika DSCR (wskaźnik pokrycia zadłużenia) oraz usunięcia naruszenia
wskaźnika LTV (wartość zadłużenia do wartości nieruchomości). Zgodnie z aneksem
spółka dokonała przedpłaty części kredytu pozostałej do spłaty w kwocie 9.500 euro
oraz zobowiązała się spłacić dodatkowo do 3.000 euro w ciągu 12 miesięcy od dnia
podpisania aneksu. Kowenant dotyczący wskaźnika DSCR został złagodzony na okres
18 miesięcy od dnia podpisania aneksu.
- W odniesieniu do kredytu w wysokości 577.427 (125.125 euro) udzielonego przez
banki Erste Group Bank AG and Raiffeisenlandesbank Niederosterreich-Wien AG
87
spółce zależnej GTC (Galeria Jurajska), kowenant w zakresie wskaźnika DSCR, został
uchylony do końca czerwca 2021 r. Zarząd nie widzi ryzyka niespełnienia warunków
pod koniec czerwca 2021 roku.
- W odniesieniu do kredytu w 268.840 (58.256 euro) udzielonego przez banki Banka
Intesa ad Beograd, Vseobecna Uverova Banka a.s. oraz Privredna Banka Zagreb d.d.
spółce zależnej GTC prowadzącej projekt Ada Mall, kowenant w zakresie wskaźnika
DSCR, który nie zostałby spełniony, został uchylony przez banki do końca czerwca
2021 r. Kowenant dotyczący wskaźnika LTV (wartość zadłużenia do wartości
nieruchomości), który nie zostałby spełniony, został uchylony przez banki na dzień 31
grudnia 2020 r. do końca grudnia 2021 r.
PŁYNNOŚĆ FIANSOWA
W trakcie pandemii COVID-19 Grupa podjęła natychmiastowe kroki w celu zachowania
wysokiego poziomu płynności finansowej w świetle niepewności co do jej wpływu. Kroki te
obejmowały analizę kosztów operacyjnych i wydatków inwestycyjnych, a także decyzję o
zatrzymaniu zysku za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. w Spółce. Według stanu na dzień 31
grudnia 2020 r. Grupa posiada środki pieniężne w wysokości 1.255.207 zł (271.996 euro).
Grupa przeprowadziła testy warunków skrajnych, które wskazały, że nie istnieje istotna
niepewność w odniesieniu do założenia kontynuacji działalności Spółki w kolejnych
12 miesiącach od daty publikacji niniejszego sprawozdania finansowego.
Grupa na bieżąco ocenia sytuację i podejmuje działania mające na celu złagodzenie wpływu,
niekorzystnej sytuacji panującej na rynku.
POZOSTAŁE
W dniu 13 lutego 2020 r. Grupa oraz Erste Bank i Raiffeisen Bank podpisały umowę pożyczki,
która zrefinansowała istniejącą pożyczGalerii Jurajskiej z dofinansowaniem w wysokości
197.800 zł (46.000 euro), do łącznej kwoty 558.900 zł (130.000 euro).
W marcu 2020 r., Grupa ukończyła budo budynku biurowego N3 (5.400 m kw.) w
kompleksie Green Heart w Belgradzie.
W lipcu 2020 r, spółka Dorado 1 EOOD, w 100% zależna od Spółki, rozpoczęła budowę
budynku biurowego w Sofii, Bułgaria (Sofia Tower 2). Projekt będzie oferować 8.300 m kw.
powierzchni najmu.
W dniu 27 sierpnia 2020 r. walne zgromadzanie akcjonariuszy Spółki zdecydowało nie wypłaca
dywidendy za rok 2019.
We wrześniu 2020 r. Grupa GTC nabyła pozostałe 20% udziałów w spółce Marlera Golf LD
d.o.o. za cenę 2.800 euro. z czego 1.800 euro zostało zapłacone we wrześniu 2020 r.
(pozostała część 1.000 euro zostanie wypłacona po spełnieniu określonych warunków). Po
dokonaniu transakcji GTC pozostała jedynym właścicielem spółki zależnej. W wyniku tej
transakcji, udział akcjonariuszy mniejszościowych wzrósł o 15.900 zł (3.600 euro), zaś kapitał
88
zapasowy spadł o 28.400 zł (6.400 euro). W związku z powyższym, kapitał własny ogółem
spadł o 12.400 zł (2.800 euro).
W dniu 20 października 2020 r. spółka Spiral I Kft., pośrednio w 100% zależna od Spółki,
podpisała umowę kupna-sprzedaży biurowca spiral za cenę 277.400 zł (62.700 euro). W dniu
5 listopada 2020 r. wszystkie warunki, zawieszające sprzedaż, zostały spełnione, a cena
zakupu została zapłacona w całości. Równolegle z zamknięciem transakcji, spółka Spiral I Kft
spłacił w całości pozostałą do spłaty kwotę pożyczki w Erste Bank.
W październiku 2020 r., Grupa ukończyła w Sofii budowę biurowca Advance Business Center
II (17.800 m kw.).
W listopadzie 2020r, Grupa ukończyła w Zagrzebiu budowę budynku biurowego Matrix B
(10.700 m kw.).
W dniu 13 listopada 2020 r. spółka GTC Future Kft, nowo utworzona spółka, w 100% zależna
od Spółki, kupiła działkę z istniejącymi starymi budynkami biurowymi i przemysłowymi przy
ulicy Vaci w Budapeszcie za kwotę 96.700 (21.350 euro). Istniejące budynki mają 12.000 m
kw. całkowitej powierzchni najmu (8.200 m kw. GLA). Spółka planuje wyburzanie tych
budynków oraz budowę nowych biurowców w fazach o łącznej powierzchni najmu 64 000 m
kw.
W dniu 7 grudnia 2020 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt wyemitowała 10-
letnie zielone obligacje o łącznej wartości nominalnej 110.000 euro denominowane w
forintach w celu sfinansowania projektów związanych z nieruchomościami oraz
refinansowania istniejącego długu. Obligacje w pełni i nieodwołalnie gwarantowane przez
Spółkę i zostały wyemitowane z rentowością 2,33% i rocznym stałym kuponem 2,25%.
Obligacje amortyzowane w wysokości 10% w skali roku począwszy od 7 roku, przy czym
70% wartości jest spłacane w terminie zapadalności 7 grudnia 2030 r.
W dniu 8 grudnia 2020 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt. zawarła z trzema
bankami umowy na swapy walutowo-procentowe, aby zabezpieczyć całkowite zobowiązanie
z tytułu zielonych obligacji przed wahaniami kursów walut. Zielone obligacje” zostały
zabezpieczone do euro, a stały roczny kupon został zamieniony na roczną stałą stopę
procentową w wysokości 0,99%.
5.3 Prezentacja różnic między osiągniętymi wynikami finansowymi a
opublikowanymi prognozami
Grupa nie publikowała prognoz na rok 2020.
89
5.4 Przegląd sytuacji finansowej
5.4.1 Główne pozycje przeglądu sytuacji finansowej
NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE
Nieruchomości inwestycyjne będące własnością Grupy obejmują powierzchnie biurowe i
handlowe, w tym nieruchomości w budowie. Nieruchomości inwestycyjne mogą być
podzielone na: (i) ukończone nieruchomości inwestycyjne; (ii) nieruchomości inwestycyjne w
budowie; oraz (iii) grunty przeznczone pod zabudowę komercyjną oraz (iv) prawo do
użytkowania aktywów.
ZASÓB DZIAŁEK MIESZKANIOWYCH
Grupa klasyfikuje swoje zasoby mieszkaniowe, jako aktywa obrotowe lub aktywa trwałe
według etapu ich zagospodarowania w ramach cyklu operacyjnego firmy. Normalny cykl
operacyjny w większości przypadków przypada na okres od jednego do pięciu lat. Grupa
klasyfikuje swoje zasoby mieszkaniowe, których rozpoczęcie zagospodarowania jest
planowane, na co najmniej rok po dniu bilansowym, jako zasób działek mieszkaniowych, który
jest częścią jej aktywów trwałych.
INWESTYCJE W JEDNOSTKACH STOWARZYSZONYCH
Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych rozpoznawane metodą praw własności.
Inwestycja jest ujmowana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej według kosztu
powiększonego o zmiany w udziale Grupy w aktywach netto jednostki stowarzyszonej, mające
miejsce po zakupie.
AKTYWA PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY
Aktywa przeznaczone do sprzedaży obejmują powierzchnie biurowe lub powierzchnie
handlowe oraz niezabudowane działki, które są przeznaczone do sprzedaży.
DEPOZYTY ZABLOKOWANE
Depozyty zablokowane krótko- i długoterminowe depozytami o ograniczonej możliwości
dysponowania i mogą być wykorzystywane jedynie do pewnych działań operacyjnych, zgodnie
z postanowieniami zawartymi w ich umowach.
INSTRUMENTY POCHODNE
Instrumenty pochodne obejmują instrumenty posiadane przez Grupę w celu zabezpieczenia
ryzyka związanego z wahaniami stóp procentowych i kursów walutowych. W odniesieniu do
instrumentów zakwalifikowanych jako zabezpieczenia przepływów pieniężnych część zysku
lub straty na instrumencie zabezpieczającym, która zostanie uznana za efektywne
zabezpieczenie, ujmuje się bezpośrednio w innych całkowitych przychodach, a nieefektywną
część (o ile taka wystąpi) ujmuje się w zysku lub stracie netto. Klasyfikacja zabezpieczeń w
sprawozdaniu z sytuacji finansowej zależy od ich dojrzałości. W przypadku instrumentów
pochodnych, które nie kwalifikują się do rachunkowości zabezpieczeń, wszelkie zyski lub
straty wynikające ze zmiany wartości godziwej są ujmowane bezpośrednio w zysku lub stracie
netto za dany rok. Wartość godziwa kontraktów terminowych (interest rate swaps) jest
90
ustalana poprzez obliczenie bieżącej wartości przepływów pieniężnych każdego etapu
transakcji, z uwzględnieniem kilku czynników ryzyka.
5.4.2 Porównanie sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2020 r. i 2019 r.
AKTYWA
Wartość aktywów ogółem wzrosła o 705.101 (7%) i wynosiła 11.448.189 na dzi31
grudnia 2020 r. w porównaniu do 10.743.097 na dzień 31 grudnia 2019 r. Wzrost ten wynikał
głównie z różnic kursowych z przeliczania oraz wzrostu wartości środków pieniężnych i ich
ekwiwalentów w wyniku emisji obligacji w ramach programu Bond Founding for Growth, co
zostało częściowo skompensowane spadkiem wartości nieruchomości inwestycyjnych w
wyniku wpływu pandemii COVID-19 oraz sprzedaży nieruchomości.
Wartość nieruchomości inwestycyjnych wzrosła o 238.064 do 9.807.041 na dzień 31
grudnia 2020 r. w porównaniu do 9.568.977 na dzień 31 grudnia 2019 r. głównie w wyniku
różnic kursowych z przeliczania w wysokości 765.919 oraz inwestycji w wysokości 300.891
zł, szczególnie w nieruchomości w budowie: Green Heart, Advance Business Center II, Matrix
B Pillar i Sofia Tower oraz nabycie działki z istniejącym budynkiem biurowym za kwotę 98.239
zł, co zostało skompensowane wpływem pandemii COVID-19 na działalność centrów
handlowych należących do Grupy i spadkiem wartości nieruchomości o 640.772 w
połączeniu ze sprzedażą budynku biurowego Spiral (Budapeszt, Węgry) o wartości 278.462
zł.
Wartość aktywów przeznaczonych na sprzedaż wzrosła do 7.291 zł na dzień 31 grudnia 2020
r. w porównaniu do 0 na dzień 31 grudnia 2019 r. głównie w wyniku reklasyfikowania działek
przeznczonych na sprzedaż.
Wartość depozytów zablokowanych krótkoterminowych spadła o 14.060 zł (10%) do 126.602
zł na dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu 140.662 zł na dzień 31 grudnia 2019 r. głownie
w wyniku zwolnienia depozytu retencyjnego zwzanego z robotami budowlanymi w Ada Mall,
co zostało częściowo skompensowane różnicami kursowymi z przeliczenia.
Wartość środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wzrosła o 490.227 zł (64%) do 1.255.207
na dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 764.980 na dzień 31 grudnia 2019 r., głównie
w wyniku emisji obligacji w wysokości 490.600 zł, sprzedaży budynku biurowego Spiral z
wpływem netto przed opodatkowaniem (po spłacie powiązanej pożyczki) w wysokości 195.400
zł, refinansowaniem kredytu dla Galerii Jurajskiej z dofinansowaniem w wysokości 197.781 zł
(577.427 na dzień 31 grudnia 2020 r.) i różnicami kursowymi z przeliczenia, co zostało
częściowo skompensowane spłatą obligacji w kwocie 304.600 oraz inwestycjami
(pomniejszonych o otrzymane kredyty) w projekty w budowie i na etapie planowania w kwocie
135.700 zł.
PASYWA
Wartość kredytów i obligacji wzrosła o 683.915 zł (13%) do 5.820.611 zł na dzień 31 grudnia
2020 r. w porównaniu do 5.136.696 na dzień 31 grudnia 2019 r. Wzrost ten wynikał głównie
z różnic kursowych z przeliczenia, emisji obligacji w wysokości 490.600 zł, refinansowania
91
pożyczki dla Galerii Jurajskiej w wysokości 197.781 zł (577.427 na dzień 31 grudnia 2020
r.) oraz z ciągnień kredytów w wysokości 186.700 dla projektów w budowie, co zostało
częściowo skompensowane spłatą obligacji w wysokości 304.600 zł oraz spłatą kredytu
inwestycyjnego na budynek Spiral w wysokości 82.800 w połączniu ze spłatą istniejących
kredytów w wysokości 213.300 zł.
Wartość zobowiązania z tytułu leasingu (wliczająca krótkoterminową część zobowiązań)
wzrosła o 963 do 198.685 zł na dzień 31 grudnia 2020 r. z 197.722 na dzień 31 grudnia
2019 r. głównie ze względu na zysk z tytułu różnic kursowych z przeliczenia w wyniku
osłabienia lokalnych walut.
Wartość instrumentów pochodnych wzrosła o 62.233 (560%) do 73.352 na dzień 31
grudnia 2020 r. w porównaniu do 11.119 na dzień 31 grudnia 2019 r., głównie w wyniku
różnic kursowych z przeliczenia na instrumentach pochodnych typu hedge w wyniku osłabienia
lokalnych walut w wysokości 24.122 ( strata ta skompensowała zysk na różnicach kursowych
na obligacjach złotówkowych w wysokości 24.122 zł (5.427 euro)) oraz straty w wysokości
34.438 na instrumentach pochodnych typu hegde zabezpieczających odsetki, głownie ze
swapu walutowego ustanowionego dla zielonych obligacji.
Wartość rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego spadła o 12.157 (2%) do
614.830 zł na dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 626.987 zł na dzień 31 grudnia 2019
r., głównie w wyniku spadku wartości nieruchomości na skutek wystąpienia pandemii COVID-
19, co zostało częściowo skompensowane różnicami kursowymi z przeliczenia.
Wartość zobowiązań inwestycyjnych z tytułu dostaw i usług i rezerw spadła o 32.819 zł (21%)
do 125.980 na dzi31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 158.799 na dzień 31 grudnia
2019 r, głownie w wyniku spadek zobowiązań związanych z działalnością deweloperską
(projekty Ada Mall i Matrix B).
KAPITAŁ WŁASNY
Wartość zysków zatrzymanych spadła o 325.623 (20%) do 1.298.092 na dzień 31 grudnia
2020 r. w porównaniu do 1.623.715 zł na dzi 31 grudnia 2019 r., głównie w wyniku
rozpoznania straty za 2020 rok, przypadający akcjonariuszom jednostki dominującej, w
wysokości 325.623 zł.
Wartość różnic kursowych z przeliczenia wzrosła o 355.515 (67%) do 888.045 zysku na
dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 532.530 zysku na dzień 31 grudnia 2019 r.,
głównie w wyniku osłabienia lokalnych walut.
Efekt wyceny transakcji zabezpieczających wzrósł o 30.829 (155%) do 50.722 straty na
dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 19.893 straty na dzień 31 grudnia 2019 r., głównie
w związku z zabezpieczeniem wahań kursów walutowych dla obligacji w PLN i HUF oraz
osłabieniem walut lokalnych
Wartość kapitałów zapasowych wzrosła o 28.407 zł (15%) do 213.563 zł na dzień 31 grudnia
2020 r. w porównaniu do 185.156 na dzień 31 grudnia 2019 r., głównie w wyniku nabycia
udziałów mniejszościowych w spółce chorwackiej (Marlera).
Wartość kapitałów spadła o 12.814 zł do 4.495.498 zł na dzień 31 grudnia 2020 r. w
porównaniu do 4.508.312 zł na dzień 31 grudnia 2019 r. głównie w wyniku straty za 2020 rok
92
w wysokości 328.741 oraz nabycia udziałów niekontrolujących w wysokości 12.450 zł,
skompensowane o inne całkowite dochody w wysokości 330.244.
5.5 Skonsolidowany rachunek zysków i strat
5.5.1 Główne pozycje skonsolidowanego rachunku zysków i strat
PRZYCHODY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Przychody z działalności operacyjnej obejmują:
przychody z wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych, które składają się z
comiesięcznych płatności czynszu płaconego przez najemców nieruchomości
inwestycyjnych Grupy dla powierzchni biurowych lub handlowych wynajmowanych tym
najemcom. Przychody z najmu są ujmowane jako przychód przez okres najmu;
przychody z tytułu usług, które obejmują opłaty ponoszone przez najemców
nieruchomości inwestycyjnych Grupy na pokrycie kosztów usług świadczonych przez
Grupę w odniesieniu do ich najmu.
KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Koszty działalności operacyjnej obejmują:
koszty wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych oraz usług, które składają się
na wszystkie koszty związane z usługami zarządzania świadczonymi dla
poszczególnych najemców w nieruchomościach Grupy - koszty usług powinny być
pokryte przychodami z tytułu usług.
MARŻA BRUTTO NA DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Marża brutto na działalności operacyjnej równa jest przychodom z działalności operacyjnej
pomniejszonym o koszty działalności.
KOSZTY SPRZEDAŻY
Koszty sprzedaży obejmują:
prowizje brokerskie i podobne opłaty poniesione na wynajem lub sprzedaż
powierzchni;
koszty reklamy; oraz
wynagrodzenia i związane z nimi.
KOSZTY ADMINISTRACYJNE
Koszty administracyjne obejmują:
wynagrodzenie, koszty zarządzania i inne wydatki, które obejmują wynagrodzenia
wszystkich pracowników, którzy nie bezpośrednio zaangażowani w sprzedaż lub
wynajem;
93
rezerwy na rzecz programu motywacyjnego opartego na akcjach, który został
przyznany kluczowym pracownikom;
koszty związane ze sprzedażą nieruchomości inwestycyjnych;
koszty audytu, doradców prawnych i innych;
wydatki biurowe;
koszty amortyzacji obejmujące amortyzację rzeczowych aktywów trwałych Grupy; oraz
inne.
ZYSK/(STRATA) Z AKTUALIZACJI WYCENY/UTRATY WARTOŚCI AKTYWÓW
Zysk (strata) netto z aktualizacji wyceny nieruchomości inwestycyjnych oraz nieruchomości
inwestycyjnych w budowie odzwierciedla zmiany wartości godziwej nieruchomości
inwestycyjnych oraz nieruchomości inwestycyjnych w budowie.
PRZYCHODY/(KOSZTY) FINANSOWE NETTO
Przychody finansowe obejmują odsetki od pożyczek udzielonych spółkom stowarzyszonym i
odsetki od lokat bankowych.
Koszty finansowe obejmują odsetki od pożyczek oraz kosztów odroczonego zadłużenia.
Koszty finansowania zewnętrznego ujmowane w okresie, w którym zostały poniesione, z
wyjątkiem tych, które są bezpośrednio związane z budownictwem. W takim przypadku koszty
finansowania zewnętrznego są kapitalizowane jako część kosztu danego składnika aktywów.
Koszty finansowania zewnętrznego obejmują odsetki oraz różnice kursowe.
Ponadto przychody lub koszty finansowe obejmują rozliczenia aktywów finansowych i zysku
lub straty wynikających ze zmian wartości godziwej instrumentów pochodnych, które nie
kwalifikowane do rachunkowości zabezpieczeń.
OPODATKOWANIE
Podatek dochodowy od zysku lub straty za rok obrotowy obejmuje podatek bieżący oraz
podatek odroczony. Podatek bieżący to spodziewany podatek od dochodu do opodatkowania
za dany rok przy zastosowaniu obowiązujących na dzień bilansowy stawek podatkowych oraz
wszelkie zmiany należnego podatku w odniesieniu do lat poprzednich. W większości
przypadków Grupa sprzedaje spółki będące właścicielami nieruchomości zamiast samych
nieruchomości po części dlatego, że w niektórych krajach sprzedaż nieruchomości zazwyczaj
podlega podatkowi od przekazania nieruchomości i/lub VAT.
94
5.5.2 Porównanie wyników finansowych za okres 12 miesięcy zakończony 31
grudnia 2020 r. z tym samym okresem roku 2019.
PRZYCHODY Z WYNAJMU I USŁUG
Przychody z tytułu wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych i przychody z tytułu usług
za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. spadły o 17.931 i wyniosły 711.706 w porównaniu
do 729.637 za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. Spadek ten wynikał ze spadku
przychodów z tytułu wynajmu w wysokości 65.200 zł z powodu ulgi w czynszach i opłatach z
tytułu usług w wyniku restrykcji wprowadzanych przez rządy w zakresie ograniczenia działania
centrów handlowych oraz wprowadzonych przez Grupę ulg i rabatów czynszowych dla
najemców centrów handlowych na skutek pandemii COVID-19, jak również ze spadku
przychodów z wynajmu o 17.200 na skutek sprzedaży budynku GTC White House w III
kwartale 2019 r. i Neptun Office Center w IV kwartale 2019 r. Spadek ten został częściowo
skompensowany wzrostem przychodów z tytułu wynajmu dzięki ukończeniu i wynajęciu
budynków Green Heart, Ada Mall, Advance Business Center I i Matrix A o 39.900 zł, oraz
wzmocnieniem euro (waluty funkcjonalnej) względem lokalnych walut.
KOSZTY USŁUG
Koszty z tytułu usług wzrosły o 4.596 i wyniosły 184.579 za rok zakończony 31 grudnia
2020 r. w porównaniu do 179.983 za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. głównie w wyniku
różnic kursowych z przeliczenia i wzrostu kosztów w wyniku ukończenia i wynajęcia budynków
Green Heart, Ada Mall, Advance Business Center I i Matrix A, co zostało częściowo
skompensowane spadkiem kosztów usług oraz wdrożonych oszczędności w naszych centrach
handlowych na skutek pandemii COVID-19, jak również ze spadku kosztów usług w wyniku
sprzedaży budynku GTC White House III kwartale 2019 r. i Neptun Office Center w IV kwartale
2019 r. o 10.600 zł.
ZYSK BRUTTO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Zysk brutto z działalności operacyjnej spadł o 22.527 i wyniósł 527.127 za rok zakończony
31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 549.654 za rok zakończony 31 grudnia 2019 r., głównie
w wyniku straty przychodów z wynajmu i usług w centrach handlowych należących do Grupy
na skutek pandemii COVID-19, co zostało częściowo skompensowane różnicami kursowymi
z przeliczenia oraz ukończeniem projektów inwestycyjnych pomniejszonych o sprzedaż
aktywów Grupy.
Marża brutto z wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych za rok zakończony 31 grudnia
2020 r. wynosiła 74% w porównaniu do 75% marży z za rok zakończony 31 grudnia 2019 r.
KOSZTY ADMINISTRACYJNE
Koszty administracyjne, po wyłączeniu kosztów programu motywacyjnego, spadły o 21.060
i wyniosły 54.142 za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 75.202 zysku
za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. Koszty administracyjne za rok zakończony 31 grudnia
2019 r. zawierały jednorazowe koszty związane z realizacją akcji fantomowych w wysokości
25.400 zł. Wycena rynkowa płatności w formie akcji własnych pozwoliła na rozpoznanie
95
przychodów z tytułu płatności w formie akcji własnych w wysokości 2.085 za rok zakończony
31 grudnia 2020 r. wobec 13.268 przychodów za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. Łączne
koszty administracyjne spadły o 9.877 zł do 52.057 zł za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. w
porównaniu 61.934 zł za rok zakończony 31 grudnia 2019 r.
ZYSK/(STRATA) Z AKTUALIZACJI WARTOŚCI AKTYWÓW / UTRATA WARTOŚCI
AKTYWÓW
Strata netto z tytułu aktualizacji wyceny wartości aktywów i utraty wartości aktywów za rok
zakończony 31 grudnia 2020 r. wyniosła 649.116 zł w porównaniu do 69.779 za rok
zakończony 31 grudnia 2019 r. i wynikała głównie z rozpoznania spadku wartości centrów
handlowych należących do Grupy na skutek wpływu pandemii COVID-19 na działalność
centrów handlowych.
POZOSTAŁE KOSZTY NETTO
Pozostałe koszty netto (pomniejszone o pozostałe przychody) wyniosły 3.760 zł za rok
zakończony 31 grudnia 2020 r. w porównaniu z kosztem netto w wysokości 3.318 za rok
zakończony 31 grudnia 2019 r
ZYSK/(STRATA) Z TYTUŁU RÓŻNIC KURSOWYCH, NETTO
Strata z tytułu różnic kursowych netto wyniosła 13.117 zł za rok zakończony 31 grudnia 2020
r. w porównaniu do straty z tytułu różnic kursowych netto w wysokości 1.878 za rok
zakończony 31 grudnia 2019 r. wzrost wynikał głownie ze znacznej dewaluacji lokalnych walut
na skutek pandemii COVID-19 r.
PRZYCHODY FINANSOWE
Przychody finansowe wyniosły 1.471 za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. w porównaniu z
przychodami w wysokości 1.633 za rok zakończony 31 grudnia 2019 r.
KOSZTY FINANSOWE
Koszty finansowe wzrosły o 7.796 i wyniosły 156.653 za rok zakończony 31 grudnia
2020 r. wobec 148.857 za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. Średnia ważona stopa
procentowa wyniosła 2,3% w skali roku.
ZYSK/(STRATA) PRZED OPODATKOWANIEM
Strata przed opodatkowaniem za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. wyniosła 351.914 w
porównaniu do 396.410 zysku za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. Strata przed
opodatkowaniem za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. wynikała głownie z rozpoznania straty
z aktualizacji wartości aktywów wysokości 649.116 (w porównaniu do 69.779 zysku z
aktualizacji wartości aktywów w analogicznym okresie 2019 r) oraz ze spadku zysku brutto z
działalności operacyjnej na skutek pandemii COVID-19.
PODATEK DOCHODOWY
Zysk z tytuł u podatku dochodowego za rok zakończonym 31 grudnia 2020 r. wyniósł 23.173
zł i zawierał w szczególności bieżący podatek dochodowy w wysokości 40.876 zł oraz zysk z
tytułu podatku odroczonego w wysokości 64.049 zł.
96
ZYSK/(STRATA) NETTO
Strata netto za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. wyniosła 328.741 w porównaniu do
324.319 zysku za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. Strata netto za rok zakończony 31
grudnia 2020 r. wynikała głównie w wyniku rozpoznania straty z aktualizacji wartości aktywów
wysokości 649.116 (w porównaniu do 69.779 zysku z aktualizacji wartości aktywów w
analogicznym okresie 2019 r.) oraz spadku zysku brutto z działalności operacyjnej na skutek
pandemii COVID-19, co zostało częściowo skompensowane rozpoznania zysku z tytułu
podatku dochodowego w wysokości 23.173 zł.
ANALIZA SEGMENTOWA
Segmenty operacyjne agregowane do segmentów sprawozdawczych, biorąc pod uwagę
charakter działalności, rynki operacyjne i inne czynniki. GTC działa na sześciu kluczowych
rynkach: w Polsce, Budapeszcie, Bukareszcie, Belgradzie, w Sofii oraz w Zagrzebiu.
Obecne segmenty operacyjne podzielone na strefy geograficzne, które odzwierciedlają
aktualny charakter struktury sprawozdawczości zarządczej:
a. Polska
b. Belgrad
c. Budapeszt
d. Bukareszt
e. Zagrzeb
f. Sofia
g. Pozostałe
Poniższa tabela przedstawia analizę segmentową przychodów i kosztów za lata zakończone
31 grudnia 2020 roku oraz 31 grudnia 2019 roku:
Rok zakończony
31 grudnia 2020 roku
Rok zakończony
31 grudnia 2019 roku
Portfolio
Przychody
Koszty
Marża
brutto
Przychody
Koszty
Marża
brutto
Polska
289.921
(85.419)
204.502
325.758
(88.105)
237.653
Belgrad
150.261
(37.714)
112.547
126.972
(28.616)
98.356
Budapeszt
97.457
(21.780)
75.677
103.990
(24.894)
79.096
Bukareszt
76.579
(13.197)
63.382
75.202
(13.337)
61.865
Zagrzeb
48.911
(16.375)
32.536
49.960
(16.732)
33.228
Sofia
48.577
(10.094)
38.483
47.755
(8.299)
39.456
Razem
711.706
(184.579)
527.127
729.637
(179.983)
549.654
97
Analiza segmentowa aktywów i zobowiązań za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 została
przedstawiona w tabeli poniżej:
Nieruchomości
Środki
pieniężne
i depozyty
Inne
Aktywa
razem
Kredyty,
obligacje
i leasingi
Rezerwa
z tytułu
podatku
odroczonego
Inne
Zobowiąza
-nia razem
Polska
4.182.453
207.385
17.869
4.407.707
2.455.660
274.747
64.630
2.795.037
Belgrad
1.708.044
61.451
17.126
1.786.621
976.016
47.870
39.816
1.063.702
Budapeszt
1.484.600
688.708
21.597
2.194.905
1.033.078
56.485
81.299
1.170.862
Bukareszt
910.255
62.424
5.164
977.843
484.434
54.528
14.320
553.282
Zagrzeb
735.225
27.250
56.785
819.260
309.847
77.196
20.227
407.270
Sofia
826.552
53.573
5.016
885.141
430.155
38.474
31.611
500.240
Inne
43.938
78
83
44.099
-
-
5.265
5.265
Nie
przydzielono
-
331.606
1.016
332.622
361.662
65.530
29.850
457.042
9.891.067
1.432.475
124.656
11.448.198
6.050.852
614.830
287.018
6.952.700
Analiza segmentowa aktywów i pasywów za rok zakończony dnia 31 grudnia 2019 została
przedstawiona w tabeli poniżej:
Nieruchomości
Środki
pieniężne
i depozyty
Inne
Aktywa
razem
Kredyty,
obligacje
i leasingi
Rezerwa
z tytułu
podatku
odroczonego
Inne
Zobowiąza-
nia razem
Polska
4.166.508
163.522
21.557
4.351.587
2.199.681
300.650
44.740
2.545.071
Belgrad
1.721.367
78.471
23.954
1.823.792
923.264
57.788
83.232
1.064.284
Budapeszt
1.391.814
86.720
20.036
1.498.570
538.802
60.002
24.512
623.316
Bukareszt
933.766
45.046
8.266
987.078
469.593
54.696
20.411
544.700
Zagrzeb
682.919
18.333
52.490
753.742
250.017
74.686
30.495
355.198
Sofia
707.209
37.581
7.380
752.170
337.788
38.071
22.826
398.685
Inne
51.225
85
64
51.374
-
-
5.042
5.042
Nie
przydzielono
-
523.311
1.473
524.784
644.095
41.094
13.300
698.489
9.654.808
953.069
135.220
10.743.097
5.363.240
626.987
244.558
6.234.785
98
5.6 Skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych
5.6.1 Główne pozycje skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych
ŚRODKI PIENIĘŻNE NETTO Z (WYKORZYSTANE W) DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej to środki pieniężne, które Grupa generuje w
wyniku swojej działalności obejmujące wpływy pieniężne z działalności wynajmu.
ŚRODKI PIENIĘŻNE NETTO WYKORZYSTANE W DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ
Inwestycyjne przepływy pieniężne to łączna zmiana pozycji gotówkowej Grupy wynikająca z
zysków (lub strat) z inwestycji na rynkach finansowych, z nieruchomości inwestycyjnych i
działalności spółek zależnych, jak również zmiany wynikające z kwot wydatkowanych na
inwestycje w środki trwałe, takie jak rzeczowe aktywa trwałe.
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO Z (WYKORZYSTANE W) DZIAŁALNOŚCI
FINANSOWEJ
Przepływy pieniężne netto z (wykorzystane w) działalności finansowej stanowią, między
innymi, wypłatę dywidend gotówkowych, otrzymanie wpływów z kredytów lub obligacji i emisji
akcji.
ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY
Saldo środków pieniężnych składa się z gotówki w bankach. Środki pieniężne w bankach mogą
zyskać odsetki oprocentowane według zmiennych stóp procentowych na podstawie stóp
dziennego oprocentowania depozytów bankowych, jeśli te pozytywne. Lokaty
krótkoterminowe są dokonywane na okresy od jednego dnia do trzech miesięcy, w zależności
od bieżącego zapotrzebowania Grupy na środki pieniężne, i są oprocentowane według
odpowiednich krótkoterminowych stóp depozytowych, a jeśli te pozytywne, Grupa
rozpoznaje przychody z tytułu odsetek. Całość gotówki, bez względu na kwotę, jest
deponowana w bankach. Wszystkie środki pieniężne i ich ekwiwalenty są dostępne do
wykorzystania przez Grupę.
99
5.6.2 Analiza przepływów pieniężnych
Poniższa tabela przedstawia rachunek przepływów pieniężnych za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2020 r. i 2019 r.:
Skonsolidowane sprawozdanie z przepływów pieniężnych
Okres 12
miesięcy
zakończony
31 grudnia
2020
Okres 12
miesięcy
zakończony
31 grudnia
2019
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ:
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
445.925
435.849
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ:
Wydatki na nieruchomości inwestycyjne
(349.041)
(621.869)
Zmniejszenie stanu depozytów krótkoterminowych
26.327
23.979
Otrzymane wpływy z wywłaszczenia gruntu
-
21.159
Nabycia udziałów w spółkach zależnych, nieruchomości oraz ziemi
(103.393)
-
Sprzedaż nieruchomości inwestycyjnych
286.996
346.006
Sprzedaż udziałów w jednostkach zależnych, stowarzyszonych oraz
współzależnych
-
184.101
VAT/podatek od zakupu/sprzedaży nieruchomości inwestycyjnych
4.236
3.683
Odsetki otrzymane
244
494
Środki pieniężne netto z / (wykorzystane w) działalności
inwestycyjnej
(134.631)
(42.447)
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ
Dystrybucja dywidendy
-
(162.832)
Wpływy z tytułu zaciągnięcia pożyczek i kredytów oraz emisji obligacji
1.274.800
1.259.151
Spłata pożyczek i kredytów oraz obligacji
(996.938)
(863.541)
Odsetki zapłacone
(142.536)
(130.788)
Spłata zobowiązania z tytułu leasingu
(720)
(7.474)
Koszty pozyskania pożyczek, kredytów oraz obligacji
(8.814)
(10.272)
Wypłata dywidendy udziałowcowi niekontrolującemu
(1.867)
(1.842)
Pożyczka udzielona udziałowcowi niekontrolującemu
-
(1.844)
Zmniejszenie/ (zwiększenie) depozytów krótkoterminowych
(747)
(47.648)
Środki pieniężne netto z (wykorzystane w) działalności finansowej
123.178
32.910
Różnice kursowe z przeliczenia
55.755
(7.293)
Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu netto środków pieniężnych i ich
ekwiwalentów
490.227
419.019
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu/roku
764.980
345.961
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu/roku
1.255.207
764.980
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej wzrosły do 445.925 w okresie 12
miesięcy zakończonym 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 435.849 zł w okresie 12 miesięcy
100
zakończonym 31 grudnia 2019 r. Wzrost ten wynikał głownie z różnic kursowych z przeliczenia
(wzmocnienie euro (waluty funkcjonalnej) wobec polskiego złotego) oraz ukończenia
projektów: Ada Mall, Green Heart, Advance Business Center I oraz Matrix A w wysokości
39.900 zł jak również z realizacja akcji fantomowych, które wpłynęły na przepływy pieniężne
z działalności operacyjnej w 2019 r. w kwocie 25.400 zł. Wzrost ten został częściowo
skompensowany wpływem pandemii COVID-19 (spadkiem przychodów w wyniku ulgi w
czynszach i opłatach z tytułu usług w wyniku restrykcji wprowadzanych przez rządy w zakresie
ograniczenia działania centrów handlowych oraz wprowadzonych przez Grupę ulg i rabatów
czynszowych) w wysokości 65.200 w połączeniu ze spadkiem przepływów pieniężnych z
działalności operacyjnej na skutek sprzedaży budynku GTC White House. i Neptun Office
Center w wysokości 17.200 zł.
Przepływy pieniężne wykorzystane w działalności inwestycyjnej wyniosły 134.631 w okresie
12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 42.447 zł przepływów
pieniężnych wykorzystanych w działalności inwestycyjnej w okresie 12 miesięcy zakończonym
31 grudnia 2019 r. Przepływy pieniężne wykorzystane w działalności inwestycyjnej w 2020
roku wynikały głównie z inwestycji w budynki biurowe i komercyjne w wysokości 349.041 zł,
głównie na Green Heart (Belgrade), Advance Business Center (Sofia) Matrix (Zagrzeb) i Pillar
(Budapeszt), (ii) wpływów ze sprzedaży nieruchomości inwestycyjnych w wysokości 286.996
zł, (iii) zakupu ukończonych aktywów oraz zimie w wysokości 95.421 zł, (iv) zmniejszenia stanu
krótkoterminowych zablokowanych depozytów w wysokości 26.327 oraz (v) nabycia
udziałów niekontrolujących w wysokości 7.972 .
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej wyniosły 123.178 w okresie 12 miesięcy
zakończonym 31 grudnia 2020 r., w porównaniu do 32.910 zł przepływów pieniężnych netto z
działalności finansowej za okres 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2019 r. Przepływy
pieniężne wykorzystane w 2020 roku w działalności finansowej wynikały głównie z (i) wywów
z tytułu zaciągnięcia pożyczek i kredytów długoterminowych w okresie 12 miesięcy
zakończonym 31 grudnia 2020 r., w wysokości 1.274.800 zł, głównie związanych z emisja
obligacji w wysokości 490.600 zł, kredytami na projekty w budowie w wysokości 186.700 zł,
refinansowaniem pożyczki dla Galeria Jurajska, w wysokości 558.938 zł; (ii) spłaty pożyczek i
kredytów oraz obligacji w wysokości 996.938 , głównie związanej z refinansowaniem i peł
spłatą pożyczki dla Galerii Jurajskiej w wysokości 363.098 zł, częściową spłatą pożyczki dla
Galerii Północnej w wysokości 42.604 zł, spłatą obligacji w wysokości 304.600 zł, spłatą
kredytu dla projektu Spiral w wysokości 82.800 zł, jak również standardową amortyzacją
kredytów w wysokości 170.696 ; (iii) zapłaconych odsetek w wysokości 142.536 zł.
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na dzień 31 grudnia 2020 r. wyniosły 1.255.207 zł, w
porównaniu do 764.980 na dzień 31 grudnia 2019 r. Grupa utrzymuje swoje środki pieniężne
w formie lokat bankowych.
101
5.7 Przyszła płynność i zasoby kapitałowe
Na dzi31 grudnia 2020 r. Grupa jest zdania, że jej stan środków pieniężnych i ich
ekwiwalentów wraz z środkami generowanymi z najmu powierzchni w budynkach należących
do portfela inwestycyjnego Grupy, jak również środki pieniężne dostępne z obecnych lub
przyszłych kredytów powinny być wystarczające do pokrycia bieżących potrzeb Grupy.
Grupa stara się efektywnie zarządzać wszystkimi swoimi zobowiązaniami i obecnie sprawdza
swoje plany finansowania związane z: (i) budową i nabyciem nieruchomości komercyjnych, (ii)
obsługą długu istniejącego portfela aktywów oraz (iii) wydatkami inwestycyjnymi (CAPEX).
Takie finansowanie opiera się o dostępną gotówkę, zysk operacyjny, sprzedaż aktywów
i refinansowanie.
Na dzień 31 grudnia 2020 r. zobowiązania długoterminowe Grupy wyniosły 5.880.931 zł, w
porównaniu do 5.076.847 zł na dzień 31 grudnia 2019 r.
Całkowite zadłużenie Grupy wynikające z długo- i krótkoterminowych kredytów i pożyczek na
dzień 31 grudnia 2020 r. wynosiło 5.820.611 zł, w porównaniu do 5.136.696 na dzień 31
grudnia 2019 r.
Kredyty i pożyczki Grupy są denominowane głównie w euro. Inna waluta obejmuje obligacje
korporacyjne (zapadające w latach 2022-23) denominowane w złotych oraz obligacje
wyemitowane przez węgierską spółkę zależną denominowane w HUF (zapadające w roku
2030 r.).
Wskaźnik zadłużenia do wartości nieruchomości (LTV) Grupy wyniósł 45% na dzi 31
grudnia 2020 r., w porównaniu do 44% na dzień 31 grudnia 2019 r. Strategia Grupy zakłada
utrzymanie tego wskaźnika poniżej 50%.
Na dzień 31 grudnia 2020 r. 95% całkowitego zadłużenia Grupy według wartości było
zabezpieczone lub częściowo zabezpieczone przed wahaniami stóp procentowych.
Wykorzystywane instrumenty pochodne obejmują SWAP na stopę procentową, SWAPy
walutowo-procentowe i CAP.
DOSTĘPNOŚĆ FINANSOWANIA
Na rynkach CEE i SEE spółki deweloperskie, w tym Spółki Zależne, zazwyczaj finansują
inwestycje dotyczące nieruchomości kredytami bankowymi, pożyczkami od swoich spółek
holdingowych albo emisją papierów dłużnych. Dostępność i koszty uzyskania finansowania
mają istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych Grupy i tym samym dla jej
perspektyw rozwojowych, a także dla jej możliwości spłaty aktualnego zadłużenia. Ponadto
dostępność i koszt finansowania mogą mieć wpływ na dynamikę działalności developerskiej i
zysk netto Grupy.
Tradycyjnie głównym źródłem finansowania podstawowej działalności Grupy, były przychody
z wynajmu, kredyty bankowe, środki pochodzące z emisji obligacji oraz środki że sprzedaży
aktywów.
102
W nawiązaniu do wybuchu epidemii Covid-19, zarząd przygotował oraz przeanalizował
prognozowane przepływy pieniężne oparte na pewnych hipotetycznych, ostrożnych
założeniach, aby dokonać oceny zasadności założenia o kontynuacji działalności w obliczu
obecnej sytuacji na rynku. Wspomniana analiza zakłada przyspieszenie spłat pewnych
pożyczek, negatywny wpływ na przychód operacyjny netto , a także inne zrównoważone środki
działania, które zarząd może powziąć w celu zmniejszenia ryzyka, włączając w to działalność
inwestycyjną jak i wypłatę dywidendy.
Opierając się na swojej analizie, bieżącej płynności Spółki i założeniach budżetowych, zarząd
doszedł do wniosku, że nie istnieje istotna niepewność w odniesieniu do założenia kontynuacji
działalności Spółki w dającej się przewidzieć przyszłości, to jest minimum kolejnych 12
miesięcy. Zarząd wskazuje, że trudno jest przewidzikrótko-, średnio oraz długoterminowy
wpływ na warunki makroekonomiczne, rynki finansowe oraz działalność Spółki, jednakże
spodziewany wpływ może być istotny. Wnioski zarządu zostaną odpowiednio zaktualizowane
i mogą ulegać zmianą.
Więcej informacji dotyczących wpływu epidemii Covid-19 jest przedstawiona w
skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok zakończony dnia 31 grudnia 2020 r. w
Nocie 36 COVID-19
6. Opis wykorzystania przez Spółkę i Grupę wpływów z emisji do chwili sporządzenia
sprawozdania z działalności
W dniu 7 grudnia 2020 r. GTC Real Estate Development Hungary Zrt wyemitował 10-letnie
„zielone obligacje” o łącznej wartości nominalnej 110.000 euro denominowanych w forintach
w celu sfinansowania projektów dotyczących nieruchomości oraz w celu refinansowania.
Obligacje są w całości i nieodwołalnie gwarantowane przez GTC SA. (patrz raport bieżący nr
32/2020).
Na dzień 31 grudnia 2020 r. wpływy z emisji nie zostały jeszcze przydzielone. Wpływy netto z
emisji obligacji wyniosły 487.000 (109.200 euro) zostaną przeznaczone na refinansowanie
kredytów na nieruchomości oraz sfinansowanie przebudowy, budowy i nabycia aktywów
posiadających certyfikaty BREEAM (na poziomie Very good lub wyższym) oraz LEED (na
poziomie Gold lub wyżej) zgodnie z wytycznymi Green Bond Framework jak również na
refinansowanie istniejącego zadłużenia.
7. Informacje na temat udzielonych kredytów, ze szczególnym uwzględnieniem
jednostek powiązanych
Na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa nie posiadała żadnych długoterminowych kredytów
udzielonych spółkom stowarzyszonym i współzależnym.
103
8. Informacje na temat udzielonych i otrzymanych gwarancji, ze szczególnym
uwzględnieniem gwarancji udzielonych jednostkom powiązanym
W grudniu 2020 r., Spółka udzieliła gwarancji na emisje „zielonych obligacji przez GTC Real
Estate Development Hungary Zrt. o wartości nominalnej 110.000 euro denominowanych w
HUF.
W normalnym toku swojej działalności Grupa udziela gwarancji na rzecz osób trzecich, które
na dzień 31 grudnia 2020 r. wynosiły 0 zł (0 euro).
Dodatkowo, Grupa udzieliła typowych gwarancji, w zwzku ze sprzedażą swoich aktywów
ramach umów sprzedaży, a przekroczenie kosztów budowy jest gwarantowane przez
zabezpieczenia w formie kredytów budowlanych. Ryzyko wiążące się z powyższymi
poręczeniami i gwarancjami jest bardzo niskie.
W normalnym toku swojej działalności Grupa otrzymuje gwarancje od większości swoich
najemców w celu zabezpieczenia płatności czynszu za wynajętą powierzchnię.
9. Zobowiązania pozabilansowe
ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE
Na dzień 31 grudnia 2020 r. oraz 31 grudnia 2019 r., Grupa posiadała zobowiązania związane
z przyszłymi pracami budowlanym w kwocie 185.000 (40.000 euro) oraz odpowiednio
328.000 (77.000 euro). Grupa zakłada, że zobowiązania te będą finansowane z dostępnych
środków pieniężnych, bieżących instrumentów finansowania, innych zewnętrznych źródeł oraz
przyszłych płatności wynikających z istniejących umów sprzedaży oraz umów sprzedaży, które
zostaną zawarte w przyszłości.
CHORWACJA
W odniesieniu do projektu Marlera Golf w Chorwacji, część gruntu jest dzierżawiona od
Ministerstwa Turystyki Republiki Chorwacji („Ministerstwo”), a umowa z Ministerstwem
w zakresie nabycia gruntów zawiera warunek określający termin ukończenia budowy pola
golfowego, który minął w 2014 r. Grupa podjęła kroki w celu wydłużenia terminu ukończenia
projektu. W lutym 2014 r, Grupa otrzymała projekt umowy z Ministerstwa, potwierdzający
planowane przesunięcie wyżej wymienionego terminu. Negocjacje w tym zakresie w toku,
jednakże przedłużenie umowy dzierżawy nie zależy wyłącznie od Grupy. W rezultacie, zarząd
zadecydował o przeszacowaniu gruntów będących asnością Grupy zakładając brak rozwoju
projektu pola golfowego. Ze względu na fakt, uprawomocnienie poprawki nie zależy tylko i
wyłącznie od Grupy, zarząd zadecydował o aktualizacji wyceny aktywa przy założeniu braku
rozwoju projektu pola golfowego. Ponadto, w ramach ostrożności, zarząd objął odpisem
również związane z tym zabezpieczenie w wysokości 1,000 euro przekazane Ministerstwu
jako gwarancję ukończenia pola golfowego. Na dzień 31 grudnia 2020 r. wartość księgowa
inwestycji w projekt Marlera Golf została wyceniona przez niezależnego rzeczoznawcę na
31.400 zł (6.800 euro).
104
10. Znaczące inwestycje, krajowe i zagraniczne (papiery wartościowe, instrumenty
finansowe, wartości niematerialne i prawne, nieruchomości), w tym inwestycje
kapitałowe poza Grupą i ich metody finansowania
Grupa i Spółka nie posiada żadnych znaczących krajowych lub zagranicznych inwestycji
innych niż inwestycje bezpośrednie w nieruchomości przeznaczone do budowy lub przez
firmy, które posiadają przedmiotowe nieruchomości.
11. Informacje na temat zarzadzania ryzykiem
Na główne instrumenty finansowe Grupy składają się kredyty bankowe, pożyczki od
udziałowców, obligacje, instrumenty pochodne, zobowiązania z tytułu dostaw i inne
długoterminowe zobowiązania finansowe. Głównym powodem korzystania z powyższych
instrumentów finansowych jest finansowanie działań Grupy. Grupa jest w posiadaniu różnych
aktywów finansowych, takich jak należności handlowe, udzielone pożyczki, instrumenty
pochodne, środki pieniężne i krótkoterminowe depozyty.
Główne ryzyko wynikające z posiadanych przez Grupę instrumentów finansowych związane
jest z ryzykiem stopy procentowej, ryzykiem płynności, ryzykiem walutowym i ryzykiem
kredytowym.
RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ
Narażenie Grupy na zmiany stóp procentowych, które nie zabezpieczane za pomocą
instrumentów pochodnych związane jest przede wszystkim z długoterminowymi
zobowiązaniami Grupy oraz udzielonymi pożyczkami.
Polityka Grupy polega na pozyskiwaniu finansowania oprocentowanego stopą zmienną.
Następnie, w celu zarządzania ryzykiem stopy procentowej w sposób efektywny kosztowo,
Grupa zawiera transakcje swap stóp procentowych oraz transakcje cap.
Większość pożyczek Grupy jest denominowana w euro lub sprowadzana do tej waluty poprzez
wykorzystanie instrumentów pochodnych.
Na dzień 31 grudnia 2019 r. i 2020 r. 95% pożyczek Grupy jest i było zabezpieczonych.
Zmiana o 50 p.p. stopy Euribor doprowadziłaby do zmiany straty przed opodatkowaniem
o 9.331 tysięcy złotych (2.022 tysięcy euro).
105
RYZYKO WALUTOWE
Grupa zawiera także transakcje w walutach innych niż jej waluta funkcjonalna. W związku
z tym zabezpiecza się przed ryzykiem walutowym poprzez powiązanie waluty wpływów
i wypływów oraz środków pieniężnych i ich ekwiwalentów do waluty, w jakiej dokonano
wydatku.
Kursy walut na dzień 31 grudnia 2020 i 2019 roku były następujące:
31 grudnia 2020 r. 31 grudnia 2019 r.
PLN / EUR 4,6148 4,2585
Poniższa tabela przedstawia wrażliwość wyniku finansowego brutto na wahania kursów walut:
2020
2019
PLN/Euro
PLN/Euro
Kurs /
procent zmiany
5,0763
(+10%)
4,8455
(+5%)
4,3841
(-5%)
4,1533
(-10%)
4,6844
(+10%)
4.4714
(+5%)
4.0456
(-5%)
3.8327
(-10%)
Środki pieniężne i
depozyty
zablokowane
(19.857)
(9.926)
9.926
19.857
(34.515)
(17.260)
17.260
34.515
Należności
z tytułu dostaw
i inne należności
(1.629)
(812)
812
1.629
(2.210)
(1.103)
1.103
2.210
Zobowiązania
z tytułu dostaw
i inne
zobowiązania
4.855
2.427
(2.427)
(4.855)
3.483
1.742
(1.742)
(3.483)
Leasing gruntów
14.638
7.319
(7.319)
(14.638)
14.845
7.423
(7.423)
(14.845)
Grupa nie identyfikuje ryzyka kredytowego związanego z obligacjami denominowanymi w PLN
i HUF. Wpływ wahań kursów innych walut oraz wpływ wymienionych walut na inne niż
wskazane wyżej pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej jest nieistotny.
106
RYZYKO KREDYTOWE
Istotą ryzyka kredytowego jest sytuacja, w której jedna ze stron umowy, której przedmiotem
jest dany instrument finansowy, nie wywiąże się ze swojego zobowiązania. W celu
zarządzania tym ryzykiem Grupa systematycznie dokonuje oceny sytuacji finansowej swoich
klientów. Grupa nie spodziewa się sytuacji, w której jeden z jej klientów nie wywiązałby się ze
swoich zobowiązań. W stosunku do żadnego z klientów Grupy nie występuje znacząca
koncentracja ryzyka kredytowego.
Przy zachowaniu zasady ostrożności w stosunku do kwoty należności handlowych oraz
pozostałych, które nie objęte odpisem aktualizującym ani nie przeterminowane, na dzień
bilansowy nie występują żadne przesłanki świadczące o braku możliwości realizacji tych
należności.
W odniesieniu do ryzyka kredytowego wynikającego z innych aktywów finansowych Spółki,
takich jak środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz zablokowane depozyty, ekspozycja Spółki
na ryzyko kredytowe równa jest wartości bilansowej tych instrumentów.
Kwota zaprezentowana w bilansie w pełni odzwierciedla maksymalny stopień narażenia Spółki
na ryzyko kredytowe na dzień bilansowy.
Na dzień bilansowy nie występują materialne aktywa finansowe, które byłyby przeterminowane
i na które nie byłby dokonany odpis. Grupa nie wykazuje istotnych aktywów finansowych o
obniżonej wartości.
RYZYKO PŁYNNOŚCI
Na dzień 31 grudnia 2020 r. Grupa posiada środki pieniężne i ich ekwiwalenty (według definicji
zawartej w MSSF) w kwocie 1.255.000 (272.000 euro). Jak opisano powyżej, Grupa stara
się efektywnie zarządzać wszystkimi zobowiązaniami i obecnie analizuje plany finansowania
związane z: (i) obsługą finansowania istniejącego portfolio aktywów; (ii) nakładami
inwestycyjnymi oraz (iii) budową nieruchomości komercyjnych. Finansowanie odbywać się
będzie przez dostępne środki pieniężne, zysk z działalności operacyjnej, sprzedaż aktywów
oraz refinansowanie. W obliczu występowania niepewności związanych z płynnością
finansową zarząd uważa, że na bazie bieżących założeń, Grupa będzie w stanie regulować
wszystkie swoje zobowiązania przez okres co najmniej następnych 12 miesięcy.
Spłata długoterminowego zadłużenia kształtuje się następująco (w milionach złotych) (kwoty
nie są dyskontowane):
31 grudnia 2020
r.
31 grudnia 2019
r.
Pierwszy rok
1.006
1.069
Drugi rok
974
805
Trzeci rok
941
847
Czwarty rok
1.255
843
Piąty rok
715
1.150
Kolejne okresy
1.348
835
6.239
5.549
107
Powyższa tabela nie zawiera płatności dotyczących wartości rynkowych instrumentów
pochodnych. Grupa zabezpiecza w znacznym stopniu ryzyko związane ze zmienną stopą
odsetkową za pomocą instrumentów pochodnych. Zarząd zamierza zrefinansować część
transz przypadających do spłaty w latach przyszłych.
Wszystkie instrumenty pochodne zapadają w okresie do 1-5 lat od daty bilansowej.
Daty zapadalności bieżących zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2020 r. były
następujące:
Razem
Zaległe
Do 1
miesiąca
Od 1 do 3
miesięcy
Od 3
miesięcy do
1 roku
Zobowiązania inwestycyjne, z tytułu
dostaw i usług oraz rezerwy
125.979
-
29.022
27.250
69.707
Krótkoterminowa część kredytów,
pożyczek i obligacji
892.618
-
88.992
230.159
573.467
Zobowiązania z tytułu podatku VAT i
innych podatków
7.158
-
7.158
-
-
Depozyty od najemców
8.260
-
688
2.067
5.505
Zobowiązania z tytułu leasingu
752
-
-
189
563
Zobowiązania z tytułu podatku
dochodowego
19.475
-
351
51
19.073
Instrumenty pochodne
15.529
-
-
3.881
11.648
1.069.771
-
126.211
263.597
679.963
Część kredytów, tymczasowo sklasyfikowana jako zobowiązania krótkoterminowe, była
refinansowana po dniu bilansowym (szczegóły w nocie 37 skonsolidowanego sprawozdania
finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2020 r.).
108
Daty zapadalności bieżących zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2019 roku były
następujące:
Razem
Zaległe
Do 1
miesiąca
Od 1 do 3
miesięcy
Od 3
miesięcy do
1 roku
Zobowiązania inwestycyjne, z tytułu
dostaw i usług oraz rezerwy
158.799
-
28.425
61.212
69.162
Krótkoterminowa część kredytów,
pożyczek i obligacji
959.653
-
8.368
473.426
477.859
Zobowiązania z tytułu podatku VAT i
innych podatków
7.738
-
7.738
-
-
Depozyty od najemców
6.835
-
498
1.844
4.493
Zobowiązania z tytułu leasingu
886
-
-
222
664
Zobowiązania z tytułu podatku
dochodowego
6.567
-
1.746
-
4.821
Instrumenty pochodne
15.923
-
282
3.696
11.945
1.156.401
-
47.057
540.400
568.944
WARTOŚĆ GODZIWA
Na dzień 31 grudnia 2020 r. oraz 31 grudnia 2019 r. wszystkie kredyty i pożyczki
oprocentowane były przy użyciu zmiennej stopy procentowej (jednakże na dzień 31 grudnia
2020 r. i 31 grudnia 2019 r. 95% wartości kredytów i pożyczek jest zabezpieczone za pomocą
instrumentów pochodnych). W związku z tym wartość godziwa kredytów i pożyczek w części
odpowiadającej zmiennemu komponentowi oprocentowania równa jest rynkowej stopie
procentowej.
Wartość godziwa wszystkich pozostałych aktywów/zobowiązań finansowych jest równa
wartości bilansowej.
W odniesieniu do wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnej szczegóły zostały
zaprezentowane w nocie 17 zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok
zakończony 31 grudnia 2020 r.
HIERARCHIA WARTOŚCI GODZIWEJ
Na 31 grudnia 2020 r. i na dzień 31 grudnia 2019 r. Grupa utrzymywała szereg instrumentów
zabezpieczających wykazywanych w wartości godziwej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Grupa stosuje poniższą hierarchię dla określania i wykazywania wartości godziwej
instrumentów finansowych według metody wyceny:
Poziom 1: ceny rynkowe (nie korygowane), stosowane na aktywnym rynku dla identycznych
aktywów oraz zobowiązań,
Poziom 2: pozostałe metody, dla których pośrednio bądź bezpośrednio uwzględniane
wszystkie czynniki mające istotny wpływ na wykazywaną wartość godziwą,
109
Poziom 3: metody oparte na czynnikach mających istotny wpływ na wykazywaną wartość
godziwą, które nie są oparte na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych.
Wycena instrumentów zabezpieczających traktowana jest jako poziom 2 hierarchii wartości
godziwej. W ciągu lat zakończonych 31 grudnia 2020 r. oraz31 grudnia 2019 r. nie miały
miejsca przesunięcia między poziomem 1 a poziomem 3 hierarchii wartości godziwej.
RYZYKO CENY
Grupa jest narażona na możliwe fluktuacje cen występujące na rynkach, na których działa. To
z kolei może mieć wpływ na wyniki z jej działalności (ze względu na zmiany rynkowych stawek
czynszu oraz poziom wynajęcia nieruchomości). Dalsze ryzyka zostały szczegółowo opisane
w Sprawozdaniu Zarządu z dnia 31 grudnia 2020 r.
ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM
Głównym celem zarządzania kapitałem Grupy jest zapewnienie wzrostu operacyjnego i
wzrostu w zakresie wartości poprzez ostrożne zarządzanie kapitałem i utrzymywanie
bezpiecznych wskaźników kapitałowych, które wspiera działalność operacyjną Grupy i
maksymalizują jej wartość dla akcjonariuszy.
Grupa zarządza strukturą kapitałową i dostosowuje do dynamicznych warunków
ekonomicznych. Obserwując strukturę kapitału, Grupa podejmuje decyzje na temat polityki
dźwigni finansowej, pozyskiwania i spłatach pożyczek, inwestycji lub umorzeniu inwestycji w
aktywa, polityki dywidendowej i podwyższania kapitału, jeśli zajdzie taka potrzeba.
W roku obrotowym zakończonym dnia 31 grudnia 2020 r. oraz w roku obrotowym
zakończonym 31 grudnia 2019 r. nie wprowadzono żadnych zmian do zasad, polityk i
procesów zarządzania kapitałem.
Grupa monitoruje stan kapitałów stosując wskaźnik dźwigni, który jest liczony jako stosunek
zadłużenia brutto pomniejszonego o środki pieniężne oraz depozyty (zgodnie z definicją
MSSF) do wartości inwestycji w nieruchomości. Zgodnie z polity Grupy wskaźnik LTV
(wskaźnik zadłużenia do wartości nieruchomości) powinien być utrzymywany na poziomie nie
wyższym niż 50%.
31 grudnia 2020 r.
31 grudnia 2019 r.
(1) Kredyty, po potrąceniu środków pieniężnych
i depozytów (*)
4.380.331
4.177.175
(2) Nieruchomości inwestycyjne (z wyłączeniem
leasingu gruntów), grunty, aktywa przeznaczone do
sprzedaży oraz budynki na własny użytek
9.687.850
9.458.103
LTV [(1)/(2)]
45.20%
44.20%
(*) Z wyłączeniem pożyczek od udziałów niekontrolujących oraz odroczonych kosztów emisji obligacji.
110
12. Polityka wynagrodzeń i zarzadzanie zasobami ludzkimi
12.1 Polityka wynagrodzeń
W dniu 27 sierpnia 2020 r. walne zgromadzenie akcjonariuszy przyjęło Politykę Wynagrodzeń
Grupy GTC. Polityka Wynagrodzeń reguluje zasady wynagradzania członków zarządu i rady
nadzorczej.
ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW ZARZĄDU
Zgodnie z Polityką Wynagrodzwynagrodzenie członków zarządu jest ustalane przez radę
nadzorczą na poziomie odpowiednim do zajmowanych przez poszczególnych członków
pozycji w zarządzie i związanym z tym obowiązkom. Poziom wynagrodzenia uzależniony jest
wni od pełnionych dodatkowych funkcji, kwalifikacji i doświadczenia zawodowego
członków oraz aktualnej sytuacji rynkowej i gospodarczej, a także sytuacji finansowej i
operacyjnej oraz potrzeb Spółki.
Członkom zarządu przysługują następujące składniki wynagrodzenia: (i) wynagrodzenie stałe;
(ii) wynagrodzenie zmienne w formie Rocznej Premii; (iii) akcje fantomowe lub inne programy
motywacyjne oparte na akcjach Spółki lub zmianach cen tych akcji, które zosta ustalone w
przyszłości przez walne zgromadzenie lub radę nadzorczą; (iv) wynagrodzenie za
przestrzeganie klauzuli o zakazie konkurencji; oraz (v) odprawa związana z rozwiązaniem
stosunku prawnego ze Spółką.
W odniesieniu do zmiennych składników wynagrodzenia w postaci Rocznej Premii, określonej
w Polityce Wynagrodzeń, ma ona charakter motywacyjny i nagradzający członków Zarządu za
pełnienie ich funkcji, wywiązywanie się z obowiązków i dostarczanie doskonałych wyników.
Cele Rocznej Premii i związane z nimi wypłaty odzwierciedlają szereg założeń co do poziomów
wyników. Członkom zarządu przysługuje Roczna Premia, jeżeli osiągną minimalny poziom
wyznaczonych celów w danym roku obrotowym. Roczna Premia powinna stanowić określony
procent lub część maksymalnej kwoty premii, określonej w umowie z danym członkiem
zarządu, w zależności od stopnia realizacji założonych celów. Roczna Premia przyznawana
członkom zarządu określana jest przez radę nadzorczą.
Roczna Premia jest wypłacana po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego przez
radę nadzorczą Spółki. Na dzień sporządzenia niniejszego Raportu roczna premia za wyniki
za rok 2020 nie została jeszcze wypłacona.
Ponadto członkowie zarządu mogą otrzymywać i otrzymywali w 2020 r. dodatkowe
świadczenia, takie jak: (i) prywatna opieka medyczna, w tym dla członków rodziny; oraz (ii)
korzystanie z samochodów służbowych, telefonów służbowych i innych urządzeń
elektronicznych do celów prywatnych oraz pokrywanie ich kosztów.
Członkowie zarządu mogą równi otrzymać wynagrodzenie za przestrzeganie zakazu
konkurencji po zakończeniu współpracy. Spółka skorzystała z prawa do odstąpienia od
takiego zakazu konkurowania i takie wynagrodzenie nie zostało wypłacone byłym członkom
zarządu.
111
W roku obrotowym 2020, zgodnie z przyjętą przez Spółkę Polityką Wynagradzania, członkowie
zarządu otrzymywali wynagrodzenie zasadnicze stałe oraz wynagrodzenie zmienne, zgodnie
z umową zawartą ze Spółką lub inny podmiot z grupy kapitałowej Spółki.
Ustalenie związku pomiędzy wynagrodzeniem członka zarządu w postaci akcji fantomowych,
a wzrostem kursu akcji Spółki łączy interes osobisty tych członków z interesem akcjonariuszy.
Realizacja strategii Spółki i zaangażowanie w długoterminowe interesy powinny pozytywnie
wpłynąć na notowania akcji Spółki, co z kolei powinno przełożsię na wyższe wynagrodzenia
członków zarządu. Dodatkowo takie rozwiązanie zwiększa motywację członków zarządu,
ułatwia ich utrzymanie w Spółce, a tym samym przyczynia się do stabilności Spółki.
ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ
Członkom rady nadzorczej z tytułu pełnienia swoich funkcji przysługuje jedynie stałe
wynagrodzenie miesięczne, a w przypadku pełnienia dodatkowych funkcji w oddzielnym
komitecie (komitetach), przysługuje im dodatkowe stałe miesięczne wynagrodzenie.
Wysokość powyższego wynagrodzenia ustala walne zgromadzenie. Członkom rady
nadzorczej nie przysługują uzależnione od wyników zmienne składniki wynagrodzenia ani inne
korzyści finansowe lub pozafinansowe.
W 2020 r. nastąpiły zmiany w składzie rady nadzorczej. Wynagrodzenie wypłacane członkom
rady nadzorczej było przyznawane i wypłacane zgodnie z PolityWynagrodzeń. Członkowie
rady nadzorczej otrzymywali jedynie wynagrodzenie stałe z tytułu pełnienia funkcji członka
rady nadzorczej oraz w niektórych przypadkach dodatkowe wynagrodzenie z tytułu pełnienia
dodatkowych funkcji w odrębnym komitecie (komitetach) rady nadzorczej.
12.2 Program motywacyjny
Spółka posiada system motywacyjny, który składa się z premii za spełnienie określonych
celów lub celów określonych przez zarząd lub radę nadzorczą (jeżeli takie się zdarzą) lub
realizację szczególnych osiągnięć. Kluczowa kadra kierownicza jest również motywowana
poprzez możliwość uczestnictwa w programie akcji fantomowych, zgodnie z którym, raz w
roku, pracownik jest uprawniony do pewnej liczby akcji fantomowych.
Akcje fantomowe gwarantują upoważnionej osobie prawo do rozliczenia z Grupą w wysokości
równej różnicy pomiędzy średnim kursem ceny zamknięcia dla akcji Spółki na Warszawskiej
Giełdzie Papierów Wartościowych w okresie 30 dni przed datą zawiadomienia Spółki o
wykorzystaniu prawa a ceną rozliczenia („strike”) za akcję (po uwzględnieniu dywidendy).
Akcje fantomowe mogą być realizowane po ich przydzieleniu. Akcje fantomowe jedynie
środkiem do obliczania przyszłego zmiennego wynagrodzenia osób uprawnionych do jego
otrzymania, które zależy od przyszłej ceny rynkowej akcji na rynku regulowanym.
112
Akcje fantomowe (jak przedstawiono w poniższej tabeli) zostały ujęte w oparciu o przyszłe
rozliczenie gotówkowe.
Cena wykonania (PLN)
Zablokowane
Nabyte
Razem
6,11
100.000
751.200
851.200
6,31
4.275.000
20.000
4.295.000
Razem
4.375.000
771.200
5.146.200
Na dzień 31 grudnia 2020 r. wyemitowane akcje fantomowe prezentowały się następująco:
Ostatni rok wykonania
Liczba akcji fantomowych
2021
500.000
2022
220.000
2023
4.426.200
Razem
5.146.200
Na dzień 31 grudnia 2019 r. wyemitowane akcje fantomowe prezentowały się następująco:
Ostatni rok wykonania
Liczba akcji fantomowych
2020
50.000
2021
1.837.400
2022
330.000
Razem
2.217.400
Liczba akcji fantomowych została zmieniona w następujący sposób:
Liczba akcji fantomowych na dzień 1 stycznia 2020 r.
2.217.400
Przyznane w ciągu roku
4.275.000
Zrealizowane w ciągu roku
(1.346.200)
Liczba akcji fantomowych na dzień 31 grudnia 2020 roku
5.146.200
113
12.2.1 System kontroli programu motywacyjnego
Każde przyznanie praw do akcji fantomowych dla członków zarządu w ramach programu akcji
fantomowych oraz ustalenie ich warunków jest sprawdzane i zatwierdzane przez komitet ds.
Wynagrodzeń i radę nadzorczą. Wynagrodzenie dla kluczowej kadry kierowniczej Spółki
ustalane są przez zarząd.
12.3 Liczba pracowników
Liczba pracowników (pełne etaty) zatrudnionych w spółkach Grupy wynosiła 209 na dzień 31
grudnia 2020 r. i 197 na dzień 31 grudnia 2019 r.
12.4 Polityka szkoleniowa
Spółka oferuje pracownikom różnorodne formy podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Kluczowe strategiczne szkolenia i warsztaty prowadzone przez zewnętrzne spółki. Zakres
takich szkoleń koncentruje się głównie na wiedzy rynkowej i produktowej, marketingu,
procesach i aplikacjach IT, zarządzaniu aktywami, wiedzy prawnej, podatkowej i księgowej.
Spółka uważa, że takie szkolenia zwiększają zaangażowanie pracownika w wykonywanych
zadaniach biznesowych, poprawiając jego umiejętności i utrzymują wysoką jakości obsługi
klienta.
12.5 Umowy zawarte pomiędzy GTC a osobami zarządzającymi
Spółka zawarła umowy z członkami zarządu, przewidujące wynagrodzenie podstawowe,
premię za osiągnięcia, udział w programie akcji fantomowych, opcje wypłaty odprawy w wyniku
ich rezygnacji lub zwolnienia. Ponadto umowy zawierają klauzulę o zakazie konkurencji oraz
klauzulę poufności.
12.6 Ocena funkcjonowania polityki wynagrodzeń z punktu realizacji celów
Polityka wynagrodzeń jest spójna z celami stawianymi przez akcjonariuszy, które obejmują
osiągnięcie długoterminowego wzrostu wartości. Ponadto ma na celu zapewnienie stabilności
w zarzadzaniu Spółką oraz prowadzenie polityki tak by przyciągnąć i zatrzymać wysoko
wykwalifikowanych pracowników w krajach działalności Grupy. Cele te gwarantują programy
motywacyjne i system zatrzymywania pracowników zapewniających osiągniecie w długim
horyzoncie czasowym jak najlepszych, stabilnych wyników finansowych, wspieranie
prawidłowego i skutecznego zarządzania ryzykiem, wspieranie realizacji strategii działalności
oraz ograniczanie konfliktu interesów.
114
12.7 Wynagrodzenia członków zarządu i członków rady nadzorczej
ZARZĄD
Poniższa tabela przedstawia wynagrodzenie członków zarządu za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2020 r.:
Imię i nazwisko
Okres
Wynagrodzenie
stałe
1
(EUR)
( nie w tysiącach)
Wynagrodzenie
zmienne
1
(EUR)
( nie w tysiącach)
Liczba
przyznanych
akcji
fantomowych
(nie w tys.)
Yovav Carmi
16 kwietnia- 31
grudnia 2020 r.
219.284
-
150.000
Erez Boniel
1 stycznia 28
lipca 2020 r.
408.177
358.564
300.000
Ariel Ferstman
28 lipca - 31
grudnia 2020 r.
99.515
-
Thomas
Kurzmann
1 stycznia - 23
czerwca 2020 r.
249.444
599.213
500.000
Gyula Nagy
1 lipca - 31
grudnia 2020 r.
18.000
-
-
Robert Snow
23 czerwca - 31
grudnia 2020 r.
166.480
-
100.000
1
Wynagrodzenie (oraz opłaty dla jednostek, w których dysponent jest kluczowym członkiem kadry) składa się
z wynagrodzenia podstawowego za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2020 i premii wypłaconej za obecny
i poprzedni rok ponad program akcji fantomowych Grupy nabytych w 2020 r., zgodnie z opisem w Punkt 12.2.
Program motywacyjny.
W 2020 r. skład zarządu uległ następującym zmianom:
w dniu 16 kwietnia 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Yovava Carmi na
członka zarządu Spółki (patrz raport bieżący nr 7/2020);
W dniu 22 czerwca 2020 r. rada nadzorcza Spółki odwołała Thomasa Kurzmann ze
stanowiska członka zarządu Spółki oraz powołała Roberta Snow na stanowisko
członka zarządu Spółki ze skutkiem od momentu otrzymania przez Spółkę
zawiadomienia przekazanego przez spółkę LSREF III GTC INVESTMENTS B.V.
dotyczącego pośredniego zbycia akcji w kapitale zakładowymi Spółki wskutek zbycia
przez spółkę LSREF III GTC INVESTMENTS B.V. wszystkich udziałów w kapitale
zakładowym spółki GTC DUTCH HOLDINGS B.V. (patrz raporty bieżące nr 11/2020 i
13/2020);
w dniu 1 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Gyulę Nagy na członka
zarządu Spółki (patrz raport bieżący nr 16/2020);
115
w dniu 28 lipca 2020 r. Spółka poinformowała, że kadencja pana Ereza Boniel jako
członka zarządu Spółki wygasa ze skutkiem natychmiastowym, za obopólną zgodą
(patrz raport bieżący nr 18/2020);
w dniu 28 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Ariela Alejandro Ferstman
na członka zarządu Spółki (patrz raport bieżący nr 18/2020);
W dniu 18 września 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Yovava Carmi na
stanowisko prezesa zarządu Spółki pan Carmi jest członkiem zarządu Spółki od 16
kwietnia 2020 r.(patrz raport bieżący nr 25/2020).
RADA NADZORCZA
Poniższa tabela przedstawia wynagrodzenie członków rady nadzorczej za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2020 r.:
Imię i nazwisko
Okres
Wynagrodzenie
1
(EUR)
( nie w tys.)
Liczba przyznanych
akcji fantomowych
(nie w tys.)
Zoltán Fekete
23 czerwca - 31 grudnia 2020 r.
13.394
-
János Péter Bartha
23 czerwca - 31 grudnia 2020 r.
12.689
-
Péter Bozó
23 czerwca - 8 grudnia 2020 r.
9.944
-
Olivier Brahin
1 stycznia - 23 czerwca 2020 r.
-
-
Lóránt Dudás
8 grudnia 31 grudnia 2020 r.
1.393
-
Jan-Christoph Düdden
1 stycznia - 23 czerwca 2020 r.
-
-
Balázs Figura
23 czerwca - 31 grudnia 2020 r.
11.279
-
Mariusz Grendowicz
1 stycznia - 31 grudnia 2020 r.
26.998
-
Patrick Haerle
1 stycznia - 23 czerwca 2020 r.
-
-
Christian Harlander
16 kwietnia - 23 czerwca 2020 r.
-
-
Alexander Hesse
1 stycznia 16 kwietnia 2020 r.
-
-
Marcin Murawski
1 stycznia - 31 grudnia 2020 r.
28.348
-
Katharina Schade
1 stycznia - 23 czerwca 2020 r.
-
-
Bálint Szécsényi
23 czerwca - 31 grudnia 2020 r.
11.279
-
Ryszard
Wawryniewicz
1 stycznia - 31 grudnia 2020 r.
22.698
-
116
W 2020 r. skład rady nadzorczej uległ następującym zmianom:
W dniu 9 kwietnia 2020 r., pan Alexander Hesse, przewodniczący rady nadzorczej,
ożył rezygnacje z zasiadania w radzie nadzorczej ze skutkiem na dzień 16 kwietnia
2020 r. (patrz raport bieżący nr 5/2020);
w dniu 16 kwietnia 2020 r. spółka GTC Dutch Holdings B.V powołała pana Christiana
Harlander na członka rady nadzorczej (patrz raport bieżący nr 6/2020);
w dniu 16 kwietnia 2020 r rada nadzorca wybrała pana Jana Christopha Düdden na
przewodniczącego rady nadzorczej.;
w dniu 23 czerwca 2020 r. otrzymał rezygnacje następujących pięciu osób z funkcji
członków rady nadzorczej Spółki: Jana-Christopha Düdden, Oliviera Brahin, Patricka
Haerle, Christiana Harlander oraz Kathariny Schade ze skutkiem od momentu
otrzymania przez Spółkę zawiadomienia przekazanego przez spółkę LSREF III GTC
INVESTMENTS B.V. dotyczącego pośredniego zbycia akcji w kapitale zakładowymi
Spółki wskutek zbycia przez spółkę LSREF III GTC INVESTMENTS B.V. wszystkich
udziałów w kapitale zakładowym spółki GTC DUTCH HOLDINGS B.V. (patrz raporty
bieżące nr 12/2020 i 13/2020);
w dniu 23 czerwca 2020 r. spółka GTC Dutch Holdings B.V., powołała panów: Dr.
Zoltána Fekete, Balázsa Figura, Dr. Jánosa Pétera Bartha, Bálinta Szécsényi , Pétera
Bozó na stanowiska członków rady nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym
(patrz raport bieżący nr 14/2020);
w dniu 1 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki wybrała pana Zoltána Fekete na
przewodniczącego rady nadzorczej;
w dniu 8 grudnia 2020 r. spółka GTC Dutch Holdings B.V., odwołał pana Pétera Bozó
ze stanowiska członka rady nadzorczej Spółki i powoł pana Lóránta Dudás a
stanowiska członka rady nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym. (patrz
raport bieżący nr 33/2020).
12.8 Informacje o wszelkich zobowiązaniach wynikających z emerytur i świadczeń
o podobnym charakterze dla byłych osób zarządzających, nadzorujących albo
byłych członków organów administrujących
Nie ma żadnych zobowiązań wynikających z emerytur i świadczeń o podobnym charakterze
dla byłych osób zarządzających, nadzorujących albo byłych członków organów
administrujących.
117
13. Akcje GTC w posiadaniu członków zarządu i rady nadzorczej
AKCJE POSIADANE PRZEZ CZŁONKÓW ZARZĄDU
Poniższa tabela przedstawia akcje, które własnością, bezpośrednio lub pośrednio,
członków zarządu na dzień 13 marca 2021 r., będący dniem publikacji niniejszego
Sprawozdania oraz zmiany w ich posiadaniu od daty publikacji ostatniego sprawozdania
finansowego Grupy (raportu okresowego za okres 3 i 9 miesięcy zakończony 30 września
2019 r.) w dniu 24 listopada 2020 r.
Informacje przedstawione w tabeli zostały ujawnione na podstawie informacji uzyskanych od
członków zarządu.
Imię i nazwisko
Liczba akcji na
dzień 23 marca
2021 r.
(nie w tys.)
Nominalna
wartość akcji w
PLN
(nie w tys.)
Zmiana od 24
listopada 2020 r.
(nie w tys.)
Yovav Carmi
0
0
Bez zmian
Ariel Ferstman
5.240
524
Bez zmian
Gyula Nagy
0
0
Bez zmian
Robert Snow
0
0
Bez zmian
Razem
5.240
524
AKCJE POSIADANE PRZEZ CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ
Poniższa tabela przedstawia akcje, które własnością, bezpośrednio lub pośrednio,
członków rady nadzorczej na dzi13 marca 2021 r., będący dniem publikacji niniejszego
Sprawozdania oraz zmiany w ich posiadaniu od daty publikacji ostatniego sprawozdania
finansowego Grupy (raportu okresowego za okres 3 i 9 miesięcy zakończony 30 września
2019 r.) w dniu 24 listopada 2020 r.
118
Informacje przedstawione w tabeli zostały ujawnione na podstawie informacji uzyskanych od
członków rady nadzorczej.
Członek rady nadzorczej
Liczba akcji
na dzień
23 marca
2021 r.
(nie w tys.)
Nominalna
wartość
akcji w PLN
(nie w tys.)
Zmiana od
24 listopada 2020
r.
(nie w tys.)
Zoltán Fekete
0
0
Bez zmian
János Péter Bartha
0
0
Bez zmian
Péter Bozó ¹
0
0
Bez zmian
Lóránt Dudás ²
0
0
Bez zmian
Balázs Figura
0
0
Bez zmian
Mariusz Grendowicz
13.348
1.335
Bez zmian
Marcin Murawski
0
0
Bez zmian
Bálint Szécsényi
0
0
Bez zmian
Ryszard Wawryniewicz
0
0
Bez zmian
Razem
13.348
1.335
¹ Stan na dzień 8 grudnia 2020 r.
² Zmiana od dnia 8 grudnia 2020 r.
14. Znaczące transakcje z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż
warunki rynkowe
Grupa prezentuje informacje na temat znaczących transakcji Spółki lub jej podmiotów
zależnych, zawartych z podmiotem powiązanym w skonsolidowanym sprawozdaniu
finansowym za rok kończący się 31 grudnia 2020 r. Nota 33 Transakcje z Jednostkami
Powiązanymi.
15. Informacje o podpisanych i zakończonych w danym roku umowach kredytowych
W dniu 31 marca 2020 r. Spółka spłaciła wszystkie obligacje wyemitowane pod kodem ISIN
PLGTC0000235 (spłata całkowita). Wartość nominalna całej emisji wynosiła 18.496 euro.
W dniu 14 czerwca 2020 r. Spółka spłaciła wszystkie obligacje wyemitowane pod kodem ISIN
PLGTC0000243 (spłata całkowita). Wartość nominalna całej emisji wynosiła 40.000 euro.
W dniu 18 grudnia 2020 r. Spółka spłaciła wszystkie obligacje wyemitowane pod kodem ISIN
PLGTC0000268 (spłata całkowita). Wartość nominalna całej emisji wynosiła 10.104 euro.
119
W dniu 13 lutego 2020r. GTC CTWA podpisała nową umowę pożyczki z Erste Group Bank AG
i Raiffeisenlandesbank Niederosterreich-Wien AG na refinansowanie istniejącej pożyczki
Galerii Jurajskiej oraz dodatkowe finansowanie w wysokości 197.800 (46.000 euro), do
lącznej kwoty 559.000 zł (130.000 euro). Kredyt wygasa 31 marca 2025 r.
W dniu 7 grudnia 2020 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt wyemitowała 10-
letnie zielone obligacje o łącznej wartości nominalnej 110.000 euro denominowane w
forintach w celu sfinansowania projektów związanych z nieruchomościami oraz
refinansowania istniejącego długu. Obligacje w pełni i nieodwołalnie gwarantowane przez
Spółkę i zostały wyemitowane z rentowością 2,33% i rocznym stałym kuponem 2,25%.
Obligacje amortyzowane w wysokości 10% w skali roku począwszy od 7 roku, przy czym
70% wartości jest spłacane w terminie zapadalności 7 grudnia 2030 r.
W dniu 8 grudnia 2020 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt. zawarła z trzema
bankami umowy na swapy walutowo-procentowe, aby zabezpieczyć całkowite zobowiązanie
z tytułu zielonych obligacji przed wahaniami kursów walut. Zielone obligacje” zostały
zabezpieczone do euro, a stały roczny kupon został zamieniony na roczną stałą stopę
procentową w wysokości 0,99%.
W październiku 2020, Grupa spłacił w całości pozostałą do spłaty kwotę pożyczki dla Budynku
Spiral w Erste Bank. Wartość kredytu wynosiła 82.800 zł (18.645 euro).
Wszystkie podpisane w roku 2020 umowy kredytowe były denominowane w euro a
oprocentowanie bazowało na marży powiększonej o wskaźnik Euribor. Średniej efektywnej
stopy procentowej dla kredytów Grupy wynosi 2,3%w skali roku.
16. Informacje na temat umów, o których Spółka posiada wiedzę (w tym zawartych
po dniu bilansowym), które mogą skutkować zmianami struktury akcjonariatu
w przyszłości
Nie ma żadnych umów, o których Spółka posiada wiedzę (w tym zawartych po dniu
bilansowym), które mogą skutkować zmianami struktury akcjonariatu w przyszłości.
17. Trwające przed sądem lub organem publicznym istotne postępowania z
udziałem Globe Trade Centre S.A. lub jej podmiotów zależnych
Nie ma żadnego istotnego postępowania ani postępowań zbiorowych przed sądem lub
organem administracji publicznej z udziałem Globe Trade Centre S.A. lub jej podmiotów
zależnych.
120
18. Znaczące umowy podpisane w danym roku w tym umowy ubezpieczenia,
współpracy lub kooperacji
W dniu 13 lutym 2020r. GTC CTWA podpisała nową umowę pożyczki z Erste Group Bank AG
i Raiffeisenlandesbank Niederosterreich-Wien AG na refinansowanie istniejącej pożyczki
Galerii Jurajskiej oraz dodatkowe finansowanie w wysokości 197.800 (46.000 euro), do
lącznej kwoty 559.000 zł (130.000 euro). (patrz raport bieżący nr 3/2020).
W dniu 17 września 2020 r. spółka zależna GTC (Centrum Światowida Sp. z o.o), zarządzająca
centrum handlowym Galeria Północna, zawarła aneks do umowy kredytowej z Bankiem Pekao
SA w celu złagodzenia covenantów dotyczących wskaźnika DSCR (wskaźnik pokrycia
zadłużenia) oraz naprawienie naruszenia wskaźnika LTV (wskaźnik zadłużenia do wartości
nieruchomości). Zgodnie z aneksem spółka dokonała przedpłaty części kredytu pozostałej do
spłaty w kwocie 9.500 euro oraz zobowiązała się spłacić dodatkowo do 3.000 euro w ciągu 12
miesięcy od dnia podpisania aneksu. Kowenant dotyczący wskaźnika DSCR został
złagodzony na okres 18 miesięcy od dnia podpisania aneksu. Na dzień niniejszego Raportu
wszystkie kowenanty są spełnione. (patrz raport bieżący nr 24/2020).
W dniu 7 grudnia 2020 r. spółka GTC Real Estate Development Hungary Zrt wyemitowała 10-
letnie zielone obligacje o łącznej wartości nominalnej 110.000 euro denominowane w
forintach w celu sfinansowania projektów związanych z nieruchomościami oraz
refinansowania istniejącego długu. Obligacje w pełni i nieodwołalnie gwarantowane przez
Spółkę i zostały wyemitowane z rentowością 2,33% i rocznym stałym kuponem 2,25%.
Obligacje amortyzowane w wysokości 10% w skali roku począwszy od 7 roku, przy czym
70% wartości jest spłacane w terminie zapadalności 7 grudnia 2030 r.
Obligacje (ISIN kod: HU0000360102GTC) zostały dopuszczone do obrotu na rynku XBond w
Budapeszcie. (patrz raport bieżący nr 32/2020).
19. Umowy z podmiotem uprawnionym do wykonania audytu sprawozdań
finansowych
W kwietniu 2020 r. Spółka zawarła umowę z BDO spółka z ograniczoodpowiedzialnością
sp. k z siedzibą w Warszawie przy ul Postępu 12 („BDO”), na wykonanie audytu
jednostkowego sprawozdania finansowego Globe Trade Centre S.A. oraz skonsolidowanego
sprawozdania finansowego Globe Trade Centre S.A. za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. i
2021 r. Dodatkowo do tej umowy Grupa zawarła kilkadziesiąt umów z BDO w różnych krajach
w celu zbadania spółek zależnych Grupy.
Firma audytorska została wybrana uchwałą rady nadzorcza Spółki z dnia 29 kwietnia 2020 r.
W latach 2002 2019 Spółka korzystała z usług Ernst & Young Audyt Polska Sp. z o.o. sp. k
(“Ernst & Young”) w zakresie przeglądu i badania sprawozdań finansowych Spółki i Grupy.
121
Poniższe zestawienie przedstawia listę usług świadczonych dla Grupy przez DBO i Ernst &
Young oraz wynagrodzenie za usługi w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2020 r.
i 31 grudnia 2019 r.
Za rok zakończony
31 grudnia
2020 r.
31 grudnia 2019
r.
PLN
PLN
Za badanie i przegląd sprawozdań finansowych
1.950
2.427
Usługi doradztwa podatkowego i inne usługi doradcze
-
-
Razem
1.950
2.427
GLOBE TRADE CENTRE S.A.
SPRAWOZDANIE W SPRAWIE STOSOWANIA ZASAD
ŁADU KORPORACYJNEGO
ZA ROK OBROTOWY KOŃCZĄCY SIĘ 31 GRUDNIA 2020 R.
2
SPIS TREŚCI
1. Zasady ładu korporacyjnego, którym podlega emitent i miejsce, w którym ten zbiór zasad
jest dostępny publicznie.................................................................................................... 3
2. Zasady ładu korporacyjnego, od stosowania których emitent odstąpił, w tym powody
odstąpienia ....................................................................................................................... 3
3. Główne cechy systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w odniesieniu
do procesu sporządzania sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań
finansowych...................................................................................................................... 4
4. Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji wraz
ze wskazaniem liczby posiadanych przez podmioty akcji, ich procentowego udziału
w kapitale zakładowym, liczby głosów z nich wynikających i ich procentowego udziału
w ogólnej liczbie głosów w walnym zgromadzeniu ........................................................... 5
5. Posiadacze wszelkich papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia
kontrolne wraz z opisem tych uprawnień ......................................................................... 6
6. Ograniczenia odnośnie wykonywania praw głosu, takich jak ograniczenie wykonywania
praw głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów, ograniczenia czasowe
dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie z którymi, przy współpracy spółki,
prawa kapitałowe związane z papierami wartościowymi są oddzielone od posiadania
papierów wartościowych. ................................................................................................. 7
7. Ograniczenia dotyczące przenoszenia prawa własności papierów wartościowych Globe
Trade Centre S.A............................................................................................................. 7
8. Opis zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz ich
uprawnień, w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie akcji.......... 8
9. Opis zasad zmian statutu Spółki ...................................................................................... 8
10. Regulamin walnego zgromadzenia akcjonariuszy i jego praw podstawowych oraz opis
praw akcjonariuszy i ich wykonywania, w szczególności zasady wynikające z regulaminu
walnego zgromadzenia, chyba że informacje w tym zakresie wynika bezpośrednio z
przepisów prawa............................................................................................................ 9
11. Skład osobowy organów Spółki i zmiany w poprzednim roku obrotowym oraz opis
funkcjonowania organów zarządczych, nadzorczych lub administracyjnych Spółki i jej
komitetów. ....................................................................................................................11
12. Firma audytorska .........................................................................................................19
13. Polityka różnorodności stosowana do organów administrujących, zarządzających i
nadzorujących ............................................................................................................................. 21
3
1. Zasady ładu korporacyjnego, którym podlega emitent i miejsce, w którym ten
zbiór zasad jest dostępny publicznie
W lipcu 2007 r. Rada Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie przyjęła zbiór zasad ładu
korporacyjnego dla spółek akcyjnych emitujących akcje, obligacje zamienne lub obligacje z
prawem pierwszeństwa, które zostały dopuszczone do obrotu giełdowego. („Dobre Praktyki
Spółek Notowanych na GPW”). Dobre Praktyki Spółek notowanych na GPW zostały
zmienione kilka razy od tamtego czasu i były dostosowane do ostatnich zmian prawnych,
aktualnych trendów międzynarodowych ładu korporacyjnego i oczekiwaniami uczestników
rynku. Ostatnia zmiana miała miejsce w dniu 13 października 2015 r., Rada GPW podjęła
uchwałę zatwierdzającą przyjęcia nowego zbioru zasad ładu korporacyjnego pod naz
„Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2016”. Nowe zasady weszły w życie 1 stycznia
2016 roku i stanowią podstawę zgodnie z którą Spółka przygotował sprawozdanie w sprawie
stosowania zasad ładu korporacyjnego za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2020 r.
Treść Kodeksu Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW jest publicznie dostępna na
stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie poświęconej tej
tematyce: https://www.gpw.pl/dobre-praktyki.
2. Zasady ładu korporacyjnego, od stosowania których emitent odstąpił, w tym
powody odstąpienia
Spółka stara się dołożyć wszelkich możliwych starań aby stosować zasady ładu
korporacyjnego zawarte w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW, starając się
wypełnić wszystkie zalecenia z nich wynikające i wszystkich zaleceń skierowanych do
zarządów spółek, rad nadzorczych i akcjonariuszy we wszystkich obszarach naszej
działalności.
Ponadto, w celu realizacji przejrzystej i efektywnej polityki
informacyjnej, Spółka zapewnia szybki i bezpieczny dostęp
do informacji akcjonariuszom, analitykom i inwestorom za
pomocą zarówno tradycyjnych jak i nowoczesnych
technologii publikowania informacji o Spółce w możliwie
najszerszym stopniu.
Staramy się dołożyć wszelkich
możliwych starań aby
stosować wszystkie zasady
ładu korporacyjnego
4
W roku zakończonym 31 grudnia 2020, Spółka przestrzegała wszystkich zasad Dobrych
Praktyk Spółek Notowanych na GPW. Wyjątek stanowił okres od początku roku do dnia 18
marca 2020 r. kiedy to Spółka nie przestrzegała zasady IIZ.3. („Przynajmniej dwóch członków
rady nadzorczej spełnia kryteria niezależności, o których mowa w zasadzie II.Z.4.”). W dniu 20
grudnia 2019 r. Spółka otrzymała zawiadomienie w dniu 19 grudnia 2019 r. Otwarty Fundusz
Emerytalny PZU "Złota Jesień" zmniejszył swój poniżej 10% ogólnej liczby głosów i akcji
Spółki. Na skutek czego zgodnie z art. 9 pkt 2 statutu Spółki wyga mandat pana Ryszarda
Koper jako członka rady nadzorczej Spółki. Pan Ryszard Koper był jednym z dwóch członków
rady nadzorczej, którzy spełniali kryteria niezależności. Na skutek czego od dnia 20 grudnia
2019 r. Spółka przestała przestrzegać zasady IIZ.3. W dniu 18 marca 2020 Pan Ryszard
Wawryniewicz złożył oświadczenie że spełnia kryteria niezależnego członka rady nadzorczej,
w wyniku czego Spółka ponowie przestrzegała wszystkich zasad Dobrych Praktyk Spółek
Notowanych na GPW.
3. Główne cechy systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w
odniesieniu do procesu sporządzania sprawozdań finansowych i
skonsolidowanych sprawozdań finansowych
Zarząd jest odpowiedzialny za system kontroli wewnętrznej Spółki i jego skuteczność w
procesie sporządzania sprawozdań finansowych i raportów okresowych przygotowywanych i
publikowanych zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018
r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów
wartościowych oraz warunków przyjmowania za równoważne informacji wymaganych
przepisami państwa niebędącego państwem członkowskim.
Spółka korzysta z szerokiego doświadczenia swoich „pracownikóww zakresie identyfikacji,
dokumentacji, ewidencji i kontroli operacji gospodarczych, w tym z licznych procedur kontroli
wspieranych przez nowoczesne technologie informatyczne służące do rejestrowania,
przetwarzania i prezentacji danych operacyjnych i finansowych.
W celu zapewnienia dokładności i wiarygodności sprawozdań finansowych spółki dominującej
i podmiotów zależnych, Spółka stosuje szereg procedur wewnętrznych w zakresie systemów
kontroli transakcji i procesów wynikających z działalności Spółki oraz Grupy Kapitałowej.
Ważnym elementem zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sprawozdawczości
finansowej jest ciągła kontrola wewnętrzna sprawowana przez głównych księgowych na
poziomie podmiotu dominującego jak i na poziomie spółek zależnych.
5
System kontroli budżetowej opiera się na miesięcznych i rocznych sprawozdaniach
finansowych i operacyjnych. Wyniki finansowe są regularnie monitorowane.
Jednym z podstawowych elementów kontroli w procesie przygotowywania sprawozdań
finansowych Spółki i Grupy Kapitałowej jest weryfikacja przeprowadzana przez
niezależnych audytorów. Audytor jest wybierany z grona renomowanych firm, które
gwarantują wysoki standard usług i niezależność. rada nadzorcza zatwierdza wybór
niezależnego audytora. Zadania niezależnego audytora obejmują w szczególności:
przegląd półrocznych jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych i
badanie rocznych jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych.
Niezależność biegłego audytora ma fundamentalne znaczenie dla zapewnienia dokładności
badania ksiąg. Komitet audytu, powołany w ramach rady nadzorczej Spółki, sprawuje nadzór
nad procesem sprawozdawczości finansowej Spółki, we współpracy z niezależnym biegłym
audytorem, który uczestniczy w posiedzeniach komitetu ds. audytu. Komitet ds. audytu
nadzoruje proces sprawozdawczości finansowej, w celu zapewnienia stabilności,
przejrzystości i integralności informacji finansowych. W skład komitetu audytu wchodzi jeden
członek rady nadzorczej, który spełnia kryteria niezależności wymienione w Dobrych
Praktykach Spółek Notowanych na GPW. Komitet ds. audytu podlega radzie nadzorczej.
Ponadto, zgodnie z Artykułem 4a ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, do
obowiązków rady nadzorczej należy zapewnienie aby sprawozdania finansowe oraz
sprawozdanie z działalności Spółki spełniały wymogi prawa, a rada nadzorcza wykonuje ten
obowiązek korzystając z uprawnień na mocy prawa i statutu Spółki. Jest to kolejny poziom
kontroli sprawowanej przez niezależny organ w celu zapewnienia dokładności i wiarygodności
informacji zawartych w jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych.
4. Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji
wraz ze wskazaniem liczby posiadanych przez podmioty akcji, ich procentowego
udziału w kapitale zakładowym, liczby głosów z nich wynikających i ich
procentowego udziału w ogólnej liczbie głosów w walnym zgromadzeniu
6
Poniższa tabela przedstawia akcjonariuszy Spółki posiadających co najmniej 5% głosów na
walnym zgromadzeniu Spółki na dzień 31 grudnia 2020 r.
Tabela została sporządzona na podstawie informacji uzyskanych bezpośrednio od
akcjonariuszy.
Akcjonariusz
Liczba
akcji
(nie w tys.)
%
kapitału
akcyjnego
Liczba
głosów
(nie w tys.)
%
głosów
Zmiana
liczby
posiadanych
akcji od 24
listopada
2020 r.
(nie w tys.)
GTC Dutch Holdings
B.V.
298.575.091
61,49%
298.575.091
61,49%
Bez zmiany
GTC Holding
Zártkörüen Müködö
Részvénytársaság¹
21.891.289
4,51%
21.891.289
4,51%
Bez zmiany
OFE PZU Złota Jesień²
48.555.169
10,00%
48.555.169
10,00%
Bez zmiany
AVIVA OFE Aviva
Santander
37.739.793
7,77%
37.739.793
7,77%
Bez zmiany
Pozostali
78.793.780
16,23%
78.793.780
16,23%
Bez zmiany
Razem
485.555.122
100,00%
485.555.122
100,00%
1
posiada bezpośrednio 21.891.289 akcji Spółki oraz pośrednio przez GTC Dutch Holdings B.V. 298.575.091
akcji Spółki. Spółka GTC Dutch Holdings B.V. jest spółką w 100% kontrolowaną przez GTC Holding Zártkörüen
Müködö Részvénytársaság.
² posiada poniżej 10% liczby głosów, dokładnie 9,9999%
W dniu 23 czerwca 2020 r. Spółka otrzymała zawiadomienie o zmianie stanu posiadania akcji
Spółki zgodnie z przepisem art. 69 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 87 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia
29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do
zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych od LSREF III GTC
INVESTMENTS B.V. („LSREF”) oraz Lone Star Real Estate Partners III, L.P. („Lone Star”).
Zgodnie z treścią zawiadomienia w dniu 23 czerwca 2020 r., w wyniku zbycia udziałów
posiadanych przez LSREF w kapitale zakładowym GTC Dutch Holdings B.V. (akcjonariusza
większościowego Spółki) na rzecz GTC Holding Zártkörüen Müködö Részvénytársaság,
doszło do pośredniego zbycia przez LSREF oraz Lone Star 298.575.091akcji Spółki,
stanowiących 61,49% kapitału zakładowego Spółki, uprawniających do wykonywania 298.575.
głosów na walnym zgromadzeniu Spółki, co stanowi 61,49% ogólnej liczby głosów na walnym
zgromadzeniu Spółki. (patrz raport bieżący nr 13/2020).
W dniu 27 października 2020 r. Spółka otrzymała zawiadomienie od GTC Holding Zártkörűen
Működő Részvénytársaság z siedzibą w Budapeszcie, Węgry („GTC Holding Zrt”)
zawiadomienie o osiągnięciu 66% ogólnej liczby głosów w Spółce. Wyżej opisane nabycie
akcji Spółki nastąpiło w wyniku zawarcia w dniu 22 października 2020 r. i rozliczenia w dniu
23 października 2020 r. (dotyczy akcji nabytych od akcjonariuszy spoza RPA) oraz w dniu 27
października 2020 r. (w odniesieniu do akcji nabytych od akcjonariuszy Spółki z RPA)
7
transakcji nabycia akcji Spółki w związku z rozliczeniem ogłoszonego przez GTC Holding Zrt
w dniu 7 września 2020 r. wezwania do zapisywania się na sprzedaż akcji Spółki. W wyniku
w/w transakcji, GTC Holding Zrt posiada łącznie 320.466.380 akcji Spółki uprawniających do
wykonywania 320.466.380 głosów na walnym zgromadzeniu Spółki, stanowiących 66%
kapitału zakładowego Spółki i 66% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Spółki:
bezpośrednio posiada 21.891.289 akcji Spółki uprawniających do wykonywania
21.891.289 głosów na walnym zgromadzeniu Spółki, stanowiących 4,51% kapitału
zakładowego Spółki i 4,51% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Spółki,
oraz
pośrednio poprzez GTC Dutch Holdings B.V. posiada 298.575.091 akcji Spółki
uprawniających do wykonywania 298.575.091 głosów na walnym zgromadzeniu
Spółki, stanowiących 61,49% kapitału zakładowego Spółki i 61,49% ogólnej liczby
głosów na walnym zgromadzeniu Spółki (patrz raport bieżący nr 28/2020).
5. Posiadacze wszelkich papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia
kontrolne wraz z opisem tych uprawnień
Dla posiadaczy papierów wartościowych Globe Trade Centre S.A. nie wynikają z tych
papierów jakiekolwiek specjalne uprawnienia kontrolne.
6. Ograniczenia odnośnie wykonywania praw głosu, takich jak ograniczenie
wykonywania praw głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów,
ograniczenia czasowe dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie
z którymi, przy współpracy spółki, prawa kapitałowe związane z papierami
wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów wartościowych.
W Globe Trade Centre S.A. nie funkcjonują ograniczenia odnośnie wykonywania praw głosu,
takie jak, ograniczenie wykonywania prawa głosu przez posiadaczy określonej części lub
liczby głosów, ograniczenia czasowe dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie
z którymi, przy współpracy Globe Trade Centre S.A., prawa kapitałowe związane z papierami
wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów wartościowych.
7. Ograniczenia dotyczące przenoszenia prawa własności papierów wartościowych
Globe Trade Centre S.A.
Nie istnieją przepisy ograniczające prawo przeniesienia własności papierów wartościowych, z
wyjątkiem ograniczeń, które wynikają z ogólnych przepisów prawa, w szczególności
ograniczenia umowne dotyczące przeniesienia praw własności papierów wartościowych
emitowanych przez Spółkę.
8
8. Opis zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz
ich uprawnień, w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie
akcji
Zgodnie z Art. 10 statutu zarząd składa liczy od 1 do 7 członków, powoływanych przez radę
nadzorczą na trzyletnią kadencję.
Ponadto, rada nadzorcza wyznacza prezesa zarządu i jego zastępcę.
Zarząd Spółki jest odpowiedzialny za bieżące zarządzanie Spółką oraz jej reprezentowanie
wobec osób trzecich. Wszystkie kwestie związane z działalnością Spółki wchodzą w zakres
działalności zarządu, chyba że należą do kompetencji rady nadzorczej lub walnego
zgromadzenia z mocy przepisów prawa lub statutu.
Członkowie zarządu uczestniczą w szczególności w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i
udzielają odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie walnego zgromadzenia. Ponadto,
członkowie zarządu zapraszani na posiedzenia rady nadzorczej Spółki przez
przewodniczącego rady nadzorczej oraz uczestniczą w jej posiedzeniach z prawem do
wyrażania swoich opinii na temat spraw znajdujących się w porządku obrad.
Walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje decyzje w sprawie emisji lub wykupie akcji
Spółki. Kompetencje zarządu w tym zakresie ograniczają się do wykonywania wszelkich
uchwał powziętych przez walne zgromadzenie.
9. Opis zasad zmian statutu Spółki
Zmiana statutu Spółki wymaga uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy i wpisu do KRS.
Procedura podejmowania uchwał w sprawie zmian statutu podlega ogólnym przepisom prawa
i statutu ją regulującym.
9
10. Regulamin walnego zgromadzenia akcjonariuszy i jego praw podstawowych
oraz opis praw akcjonariuszy i ich wykonywania, w szczególności zasady
wynikające z regulaminu walnego zgromadzenia, chyba że informacje w tym
zakresie wynika bezpośrednio z przepisów prawa
Walne zgromadzenie akcjonariuszy działa na podstawie polskich przepisów kodeksu spółek
handlowych i statutu.
Walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje uchwały dotyczące w szczególności
następujących kwestii:
a) omawianie i zatwierdzanie sprawozdań zarządu i sprawozdania finansowego za
ubiegły rok,
b) decyzja o podziale zysku lub pokryciu straty,
c) udzielenie absolutorium członkom zarządu i rady nadzorczej z wykonywania swoich
obowiązków,
d) ustalenia wynagrodzenia rady nadzorczej,
e) zmiany statutu Spółki,
f) podwyższenie lub obniżenie kapitału zakładowego,
g) połączenie lub przekształcenie Spółki,
h) rozwiązanie i likwidacja Spółki,
i) emisja obligacji zmiennych lub z prawem pierwszeństwa,
j) zbycie lub wydzierżawienie Spółki oraz ustanowienie prawa użytkowania lub sprzedaży
zakładu Spółki,
k) wszelkie postanowienia dotyczące roszczeń o naprawienie szkody przy zawiązywaniu
Spółki lub wykonywaniu zarządu albo nadzoru.
W walnym zgromadzeniu uczestniczą osoby, które były akcjonariuszami Spółki na szesnaście
dni przed datą walnego zgromadzenia (dzień rejestracji uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu).
Akcjonariusz, będący osobą fizyczną, ma prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy i wykonywania prawa głosu osobiście lub przez pełnomocnika. Akcjonariusz,
będący osobą prawną, ma prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i
wykonywania prawa głosu przez osobę uprawnioną do przekazania oświadczwoli w jego
imieniu lub przez pełnomocnika.
10
Pełnomocnictwo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa osu
wymaga formy pisemnej lub elektronicznej. W celu identyfikacji akcjonariusza, który udziel
pełnomocnictwa, zawiadomienie o przyznanie takiego pełnomocnictwa w postaci
elektronicznej powinno zawierać (w załączeniu):
- w przypadku akcjonariusza będącego osobą fizycz- kopię dowodu osobistego,
paszportu lub innego urzędowego dokumentu tożsamości potwierdzającego
tożsamość akcjonariusza; lub
- w przypadku akcjonariusza niebędącego osobą fizyczną - kopię odpisu z
właściwego rejestru lub innego dokumentu potwierdzającego upoważnienie osoby
fizycznej (osób fizycznych) do reprezentowania akcjonariusza na nadzwyczajnym
walnym zgromadzeniu (np. nieprzerwany ciąg pełnomocnictw).
Na walnym zgromadzeniu mogą być obecni członkowie zarządu i rady nadzorczej - w składzie,
który pozwala na udzielanie merytorycznych odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie
walnego zgromadzenia - oraz audytor Spółki, jeśli walne zgromadzenie odbywa się w celu
omówienia kwestii finansowych.
Każdy uczestnik walnego zgromadzenia ma prawo być wybranym na przewodniczącego
walnego zgromadzenia, a także wyznaczyć jedną osobę jako kandydata na stanowisko
przewodniczącego walnego zgromadzenia. Do wyboru przewodniczącego walne
zgromadzenie nie podejmuje żadnych decyzji.
Przewodniczący walnego zgromadzenia prowadzi obrady zgodnie z ustalonym porządkiem
obrad, przepisami prawa, statutem, a w szczególności: udziela głosu, zarządza głosowania i
ogłaszania ich wyniki. Przewodniczący zapewnia sprawne prowadzenie obrad i poszanowanie
praw i interesów wszystkich akcjonariuszy.
Po utworzeniu i podpisaniu listy obecności przewodniczący potwierdza, że walne
zgromadzenie akcjonariuszy Spółki zostało zwołanie w sposób prawidłowy i jest upoważnione
do podejmowania uchwał.
Przewodniczący walnego zgromadzenia zamyka walne zgromadzenie po wyczerpaniu
porządku obrad.
11
11. Skład osobowy organów Spółki i zmiany w poprzednim roku obrotowym oraz
opis funkcjonowania organów zarządczych, nadzorczych lub administracyjnych
Spółki i jej komitetów.
ZARZĄD
Skład zarządu
Obecnie zarząd Spółki składa się z czterech członków. W poniższej tabeli przedstawiono
imiona, nazwiska, stanowiska, daty powołania i daty wygaśnięcia obecnej kadencji
poszczególnych członków zarządu na dzień 31 grudnia 2020 r.:
Imię i nazwisko
Stanowisko
Rok
pierwszego
powołania
Rok
powołania
na obecną
kadencję
Rok
wygaśnięcia
kadencji
Yovav Carmi ¹
Prezes
zarządu
2020
2020
2023
Ariel Ferstman
Członek
zarządu
oraz CFO
2020
2020
2023
Gyula Nagy
Członek
zarządu
2020
2020
2023
Robert Snow
Członek
zarządu
2020
2020
2023
¹ Pan Yovav Carmi był członkiem zarządu Spółki w latach 2011-2015.
W 2020 r. skład zarządu uległ następującym zmianom:
w dniu 16 kwietnia 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Yovava Carmi na
członka zarządu Spółki (patrz raport bieżący nr 7/2020);
W dniu 22 czerwca 2020 r. rada nadzorcza odwołała Thomasa Kurzmann ze
stanowiska członka zarządu Spółki oraz powołała Roberta Snow na stanowisko
członka zarządu Spółki ze skutkiem od momentu otrzymania przez Spółkę
zawiadomienia przekazanego przez LSREF III GTC INVESTMENTS B.V. dotyczącego
pośredniego zbycia akcji w kapitale zakładowymi Spółki wskutek zbycia przez LSREF
III GTC INVESTMENTS B.V. wszystkich udziałów w kapitale zakładowym spółki GTC
DUTCH HOLDINGS B.V. (patrz raporty bieżące nr 11/2020 i 13/2020);
w dniu 1 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Gyulę Nagy na członka
zarządu Spółki (patrz raport bieżący nr 16/2020);
12
w dniu 28 lipca 2020 r. Spółka poinformowała, że kadencja pana Ereza Boniel jako
członka zarządu Spółki wygasa ze skutkiem natychmiastowym, za obopólną zgodą
(patrz raport bieżący nr 18/2020);
w dniu 28 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki powołała pana Ariela Alejandro Ferstman
na członka zarządu Spółki (patrz raport bieżący nr 18/2020);
W dniu 18 września 2020 roku rada nadzorcza Spółki powołała pana Yovava Carmi na
stanowisko Prezesa zarządu Spółki pan Carmi jest członkiem zarządu Spółki od 16
kwietnia 2020 r.(patrz raport bieżący nr 25/2020).
Opis działania zarządu
Zarząd prowadzi sprawy Spółki w sposób przejrzysty i efektywny zgodnie z odpowiednimi
przepisami prawa, jej przepisami wewnętrznymi oraz "Dobrymi Praktykami Spółek
Notowanych na GPW". Przy podejmowaniu decyzji związanych ze sprawami Spółki
członkowie zarządu działają w uzasadnionych granicach ryzyka gospodarczego.
Dwóch członków zarządu działających łącznie jest uprawnionych do składania oświadcz
w imieniu Spółki.
Wszelkie kwestie związane z zarządzaniem Spółką, a nie ograniczone przez przepisy prawa
czy statutu do kompetencji rady nadzorczej lub walnego zgromadzenia, należą do zakresu
działania zarządu.
Członkowie zarządu uczestniczą w posiedzeniach walnego zgromadzenia i udzielają
merytorycznych odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie walnego zgromadzenia.
Członkowie zarządu zaproszeni na posiedzenie rady nadzorczej przez przewodniczącego
rady nadzorczej uczestniczą w spotkaniu z prawem do zabrania głosu w kwestiach
dotyczących porządku obrad. Członkowie zarządu, w zakresie ich kompetencji i w zakresie
niezbędnym dla rozstrzygnięcia spraw omawianych przez radę nadzorczą, przedstawiają
wyjaśnienia i informacje dotyczące spraw Spółki uczestnikom posiedzenia rady nadzorczej.
Zarząd podejmuje wszelkie decyzje uważane (przez zarząd) za istotne dla Spółki przez
podejmowanie uchwał na swoim posiedzeniu. Uchwały głosowane zwykłą większością
głosów.
Ponadto, zarząd może podejmowuchwały w formie pisemnej lub w sposób umożliwiający
natychmiastową komunikację członków zarządu za pomocą komunikacji audio-video (np.
telekonferencje, wideokonferencje, itp).
13
RADA NADZORCZA
Skład rady nadzorczej
Na dzień 31 grudnia 2020 r. rada nadzorcza składa się z ośmiu członków.
W poniższej tabeli przedstawiono imiona, nazwiska, stanowisko, daty powołania i daty
wygaśnięcia obecnej kadencji poszczególnych członków rady nadzorczej na dzień 31 grudnia
2020 r.:
Imię i nazwisko
Stanowisko
Rok
pierwszego
powołania
Rok
powołania
na
obecną
kadencję
Rok
wygaśnięcia
kadencji
Zoltán Fekete
Przewodniczący
rady nadzorczej
2020
2020
2023
János Péter
Bartha¹
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Lóránt Dudás
Członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Balázs Figura
Członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Mariusz
Grendowicz
Członek rady
nadzorczej
2000
2019
2022
Marcin
Murawski¹
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2013
2019
2022
Bálint Szécsényi
Członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Ryszard
Wawryniewicz¹
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2017
2018
2021
1
spełnia kryteria niezależności wskazane w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na
GPW.
W 2020 r. skład rady nadzorczej uległ następującym zmianom:
W dniu 9 kwietnia 2020 r., pan Alexander Hesse, przewodniczący rady nadzorczej,
ożył rezygnacje z zasiadania w radzie nadzorczej ze skutkiem na dzień 16 kwietnia
2020 r. (patrz raport bieżący nr 5/2020);
w dniu 16 kwietnia 2020 r. spółka GTC Dutch Holdings B.V powołała pana Christiana
Harlander na członka rady nadzorczej (patrz raport bieżący nr 6/2020);
14
w dniu 16 kwietnia 2020 r rada nadzorca wybrała pana Jana Christopha Düdden na
przewodniczącego rady nadzorczej.;
w dniu 23 czerwca 2020 r. otrzymał rezygnacje następujących pięciu osób z funkcji
członków rady nadzorczej Spółki: Jana-Christopha Düdden, Oliviera Brahin, Patricka
Haerle, Christiana Harlander oraz Kathariny Schade ze skutkiem od momentu
otrzymania przez Spółkę zawiadomienia przekazanego przez LSREF III GTC
INVESTMENTS B.V. dotyczącego pośredniego zbycia akcji w kapitale zakładowymi
Spółki wskutek zbycia przez LSREF III GTC INVESTMENTS B.V. wszystkich udziałów
w kapitale zakładowym spółki GTC DUTCH HOLDINGS B.V. (patrz raport bieżący nr
12/2020 i 13/2020);
w dniu 23 czerwca 2020 r. spółka GTC Dutch Holdings B.V., powołała panów: Dr.
Zoltána Fekete, Balázsa Figura, Dr. Jánosa Pétera Bartha, Bálinta Szécsényi, Pétera
Bozó na stanowiska członków rady nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym
(patrz raport bieżący nr 14/2020);
w dniu 1 lipca 2020 r. rada nadzorcza Spółki wybrała pana Zoltána Fekete na
przewodniczącego rady nadzorczej;
w dniu 8 grudnia 2020 r. spółka GTC Dutch Holdings B.V., odwoła pana Pétera Bozó
ze stanowiska członka rady nadzorczej Spółki i powołała pana Lóránta Dudás na
stanowisko członka rady nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym. (patrz
raport bieżący nr 33/2020).
Opis działalności rady nadzorczej
Rada nadzorcza działa na podstawie polskiego kodeksu spółek handlowych oraz na podstawie
statutu Spółki jak również regulaminu rady nadzorczej z dnia 16 maja 2017 r.
Zgodnie z postanowieniami statutu Spółki rada nadzorcza wykonuje stały nadzór nad
działalnością przedsiębiorstwa. W ramach wykonywania nadzoru rada nadzorczej może żądać
od zarządu wszelkich informacji i dokumentów dotyczących działalności Spółki.
Członkowie rady nadzorczej podejmują niezbędne kroki, aby otrzymywać regularne i
wyczerpujące informacje od zarządu w istotnych sprawach dotyczących działalności i ryzyka
Spółki oraz strategii zarządzania ryzykiem. Rada nadzorcza może (bez naruszania
kompetencji innych organów Spółki) wyrażać opinię na temat wszystkich spraw związanych
z działalnością spółki, w tym przekazywać wnioski i propozycje do zarządu.
Dodatkowo, oprócz kwestii określonych w kodeksie spółek handlowych, kompetencje rady
nadzorczej są następujące:
a) ustalenie wysokości wynagrodzenia oraz premii dla członków zarządu Spółki oraz
reprezentowanie Spółki przy zawieraniu umów z członkami zarządu i w przypadku
sporów z członkami zarządu;
15
b) wyrażanie zgody na zawarcie przez Spółkę lub jeden z Podmiotów Zależnych, umowy
lub umów z Podmiotem Powiązanym lub członkiem zarządu Spółki lub członkiem rady
nadzorczej Spółki lub z członkiem adz zarządzających lub nadzorczych Podmiotu
Powiązanego. Taka zgoda nie jest wymagana dla transakcji ze spółkami w których
Spółka posiada bezpośrednio lub pośrednio akcje uprawniające do co najmniej 50%
głosów na zgromadzeniach akcjonariuszy, jeżeli transakcja przewiduje zobowiązania
pozostałych akcjonariuszy tych spółek proporcjonalny do ich udziałów w tej spółce, lub
jeżeli różnica między zobowiązaniami finansowymi Spółki i pozostałych akcjonariuszy
nie przekracza 5 mln EUR. Własność pośrednia akcji uprawniających do co najmniej
50% głosów na zgromadzeniu wspólników oznacza posiadanie takiej liczby akcji, które
uprawnia do co najmniej 50% głosów w każdej z firm posiadanych pośrednio, w
łańcuchu spółek zależnych;
c) zatwierdzenia zmiany biegłego rewidenta wybranego przez zarząd Spółki do
przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego Spółki;
d) wyrażanie zgody na realizację przez Spółkę lub jeden z Podmiotów Zależnych: (i)
transakcji obejmującej nabycie lub zbycie aktywów inwestycyjnych każdego rodzaju,
których wartość przekracza 30 milionów EUR; (ii) udzielenia gwarancji na kwotę
przekraczającą 20 mln EUR; lub (iii) dowolnej transakcji (w formie jednego aktu
prawnego lub kilku aktów prawnych), innej niż określone w poprzednich punktach (i)
lub (ii), jeżeli wartość takiej transakcji przekracza 20 mln EUR . W celu usunięcia
wątpliwości, wymagana jest zgoda udzielona zarządowi Spółki do głosowania w
imieniu Spółki na zgromadzeniu akcjonariuszy spółki zależnej w sprawie akceptacji
transakcji spełniającej powyższe kryteria.
W rozumieniu statutu i powyższych kompetencji:
a) dany podmiot jest “Podmiotem Powiązanym”, jeżeli jest: (i) Podmiotem Dominującym
wobec Spółki, lub (ii) Podmiotem Zależnym wobec Spółki, lub (iii) innym niż Spółka,
Podmiotem Zależnym wobec Podmiotu Dominującego wobec Spółki, lub (iv)
Podmiotem Zależnym wobec, innego niż Spółka, Podmiotu Zależnego od Podmiotu
Dominującego wobec Spółki, lub (v) Podmiotem Zależnym od członka władz
zarządzających lub nadzorujących Spółki lub jakikolwiek z podmiotów wskazanych w
punktach od (i) do (iii);
b) dany podmiot jest “Podmiotem Zależnym wobec innego podmiotu (“Podmiotu
Dominującego”), jeżeli Podmiot Dominujący: (i) posiada większość głosów w organach
Podmiotu Zależnego, także na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi, lub (ii)
jest uprawniony do podejmowania decyzji o polityce finansowej i bieżącej działalności
gospodarczej Podmiotu Zależnego na podstawie ustawy, statutu lub umowy, lub (iii)
jest uprawniony do powoływania lub odwoływania większości członków organów
zarządzających Podmiotu Zależnego, lub (iv) więcej niż połowa członków zarządu
Podmiotu Zależnego jest jednocześnie członkami zarządu lub osobami pełniącymi
funkcje kierownicze Podmiotu Dominującego bądź innego Podmiotu Zależnego.
Rada nadzorcza liczy od pięciu do dwudziestu członków, w tym przewodniczący rady
nadzorczej. Każdy akcjonariusz, który posiada indywidualnie więcej niż 5% udziałów w
16
kapitale zakładowym Spółki ("Próg Pierwotny") ma prawo do powołania jednego członka rady
nadzorczej. Akcjonariusze mają ponadto prawo do powołania jednego członka rady
nadzorczej z każdego posiadanego pakietu akcji stanowiących 5% kapitału zakładowego
Spółki powyżej Progu Pierwotnego. Członkowie rady nadzorczej powoływani przez
pisemne zawiadomienie dokonane przez uprawnionych akcjonariuszy przekazane
przewodniczącemu walnego zgromadzenia akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy lub poza walnym zgromadzeniem akcjonariuszy, dostarczone do zarządu wraz
z pisemnym oświadczeniem wybranej osoby, że wyraża on/ona zgodę na powołanie do rady
nadzorczej.
Liczba członków rady nadzorczej będzie równa liczbie członków powołanych przez
uprawnionych akcjonariuszy, powiększona o jednego członka niezależnego, pod warunkiem
że w żadnym przypadku liczba ta nie będzie niższa niż pięć.
Zgodnie ze statutem Spółki w skład rady nadzorczej wchodzi niezależny członek rady
nadzorczej powołany uchwałą walnego zgromadzenia akcjonariuszy i spełniający kryteria
określone w statucie oraz w przepisach ładu korporacyjnego zawartych w Dobrych Praktykach
Spółek Notowanych na GPW.
Przewodniczący rady nadzorczej zwołuje posiedzenia rady nadzorczej. Przewodniczący
zwołuje posiedzenie rady nadzorczej także na wniosek członka zarządu lub członka rady
nadzorczej. Posiedzenie rady nadzorczej odbywają się w ciągu co najmniej 14 dni od daty
złożenia pisemnego wniosku do Przewodniczącego.
Rada nadzorcza może zwoływać posiedzenia zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
jak i za granicą. Posiedzenia rady nadzorczej mogą się odbywać za pośrednictwem telefonu,
pod warunkiem że wszyscy jego uczestnicy w stanie komunikować się jednocześnie.
Wszystkie uchwały podjęte na takich posiedzeniach będą ważne pod warunkiem, że na liście
obecności podpiszą się członkowie rady nadzorczej którzy brali udział w posiedzeniu. Miejsce,
w którym uczestniczy Przewodniczący takiego posiedzenia będzie uważane za miejsce, w
którym odbyło się posiedzenie.
O ile Statut nie stanowi inaczej, uchwały rady nadzorczej zapadają bezwzględną większością
głosów w obecności co najmniej 5 członków rady nadzorczej. W przypadku równej ilości
głosów, Przewodniczący ma głos decydujący.
Członkowie rady nadzorczej wykonują swoje prawa i wypełniają swoje obowiązki osobiście.
Członkowie rady nadzorczej uczestniczą w walnym zgromadzeniu.
Ponadto, w ramach wykonywania swoich obowiązków, rada nadzorcza:
a) raz w roku sporządza i przedstawia przed walnym zgromadzeniem zwięzłą ocenę
sytuacji Spółki, z uwzględnieniem oceny systemu kontroli wewnętrznej i systemu
zarządzania obszarami ryzyka, które są istotne dla Spółki,
b) raz w roku sporządza i przedstawia przed zwyczajnym walnym zgromadzeniem ocenę
własnej działalności,
17
c) omawia i wydaje opinię o sprawach, które będą tematami uchwał walnego
zgromadzenia.
KOMITETY RADY NADZORCZEJ
Rada nadzorcza może powoływać komitety w celu zbadania niektórych kwestii pozostających
w kompetencji rady nadzorczej lub działające jako organy doradcze i opiniotwórcze rady
nadzorczej.
KOMITET DS. AUDYTU
Rada nadzorcza powołała Komitet ds. Audytu, którego głównym zadaniem jest dokonywanie
oceny administracyjnej kontroli finansowej, sprawozdawczości finansowej oraz audytu
wewnętrznego i zewnętrznego Spółki oraz spółek należących do jej grupy kapitałowej oraz w
razie konieczności zapewnianie radzie nadzorczej porad w tym zakresie.
W roku 2020 odbyło się 7 posiedzeń Komitetu ds. Audytu.
W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowo skład Komitetu ds. Audytu na dzień 31 grudnia
2020 r.
Członek
Funkcja
Spełnia
kryteria
niezależności
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
rachunkowości
lub badania
sprawozdań
finansowych
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
branży
deweloperskiej
Mariusz
Grendowicz
Członek
komitetu ds.
audytu
nie
tak ¹
tak¹
Marcin
Murawski
Przewodniczący
kometu ds.
audytu
tak
tak ²
nie
János
Péter
Bartha
Członek
komitetu ds.
audytu
tak
tak³
nie
18
¹ Mariusz Grendowicz studiow na Uniwersytecie Gdańskim oraz uzyskał dyplom z
bankowości w Wielkiej Brytanii. W latach 2013-2014 był prezesem Polskich Inwestycji
Rozwojowych SA. W latach 2008-2010 był prezesem zarządu BRE Bank SA, a wcześniej, w
latach 2001 - 2006 był wiceprezesem Bank BPH SA, odpowiedzialnym za bankowość
korporacyjną i finansowanie nieruchomości. Podczas jego kariery, był również prezesem i
wiceprezesem ABN AMRO w Polsce (1997-2001), wiceprezesem ING Bank na Węgrzech
(1995-1997) i stał na czele pionu finansowania strukturalnego i rynków kapitałowych w ING
Bank w Warszawie (1992-1995). W 1983-1992 Mariusz Grendowicz pracował w bankach w
Londynie, w tym w Australia and New Zealand Banking Group i Citibanku.
.² Marcin Murawski Marcin Murawski ukończył Wydział Zarządzania na Uniwersytecie
Warszawskim w 1997 roku. Posiada również następujące certyfikaty: ACCA, ACCA Practicing
Certificate, uprawnienia KIBR , CIA. Od 2012 roku jest członkiem rady nadzorczej CCC S.A.
W latach 2005-2012 zajmowstanowisko dyrektora Departamentu Audytu Wewnętrznego i
Inspekcji w grupie WARTA, sekretarza Komitetów Audytu w TUIR WARTA S.A. oraz TUNŻ
WARTA S.A. Wcześniej w latach 1997-2005 pracował w PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o.,
gdzie zajmował stanowisko menedżera w Departamencie Audytu (lata 2002-2005), starszego
asystenta w Departamencie Audytu (lata 1999-2001), asystenta w Departamencie Audytu (lata
1997-1999).
³ János Péter Bartha jest doświadczonym bankierem inwestycyjnym. Posiada 18-letnie
doświadczenie w inwestycjach typu private equity, w szczególności w prywatyzacji,
zarządzaniu ofertami publicznymi oraz fuzjach i przejęciach. Pan Bartha rozpoczął karierę
bankową w 1986 roku w Narodowym Banku Węgier, w 1990 roku został Dyrektorem
Generalnym (CEO) Credit Suisse First Boston oraz w 1994 roku szefem Credit Suisse First
Boston w Europie Środkowo-Wschodniej.
KOMITET DS. WYNAGRODZEŃ
Rada nadzorcza powołała Komitet ds. Wynagrodzeń, który nie posiada uprawnień do
podejmowania decyzji, a odpowiada za przedstawianie radzie nadzorczej rekomendacji w
sprawie wynagrodzeń członków zarządu oraz zasad ustalania takich wynagrodzeń.
W roku 2020 odbyło się 6 posiedz Komitetu ds. Wynagrodzeń.
19
W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowo skład Komitetu ds. Wynagrodzeń na dzień 31
grudnia 2020 r.
Członek
Funkcja
Spełnia
kryteria
niezależności
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
rachunkowości
lub badania
sprawozdań
finansowych
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
branży
deweloperskiej
Zoltán Fekete
Przewodniczący
komitetu ds.
wynagrodzeń
nie
tak ¹
tak¹
Mariusz
Grendowicz
Członek
komitetu ds.
wynagrodzeń
nie
tak
tak
Marcin
Murawski
Członek
komitetu ds.
wynagrodzeń
tak
tak
nie
¹ Zoltán Fekete w 1990 roku ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Eötvös Lorand,
a w roku 1993 uzyskał tytuł MBA w dziedzinie bankowości na Uniwersytecie Exeter w Wielkiej
Brytanii. Pan Fekete posiada 30-letnie doświadczenie w międzynarodowej bankowości
inwestycyjnej i private equity. Jako bankier inwestycyjny pracował dla HSBC London, Credit
Suisse First Boston w Budapeszcie, Londynie i Izraelu. W trakcie swojej kariery zawodowej
przeprowadził wiele ofert publicznych, fuzji i przejęć oraz inwestycji typu private equity w
obszarze nieruchomości, technologii, oraz nauk przyrodniczych. Od listopada 2015 r. jest
Prezesem i Dyrektorem Generalnym Optima Investment Ltd.
12. Firma audytorska
Rekomendacja wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań
finansowych spełnia wszystkie obowiązujące kryteria prawne wymagane w procedurach
wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdań finansowych.
Firma audytorska badającą sprawozdania finansowe nie świadczyła żadnych innych usług
niebędących badaniem dla Spółki w roku 2020.
20
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA POLITYKI WYBORU FIRMY AUDYTORSKIEJ DO
PRZEPROWADZANIA BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH GTC SA ORAZ
POLITYKI ŚWIADCZENIA PRZEZ FIRMĘ AUDYTORSKĄ DOZWOLONYCH USŁUG
NIEBĘDĄCYCH BADANIEM.
W dniu 20 października 2017 r. rada nadzorcza zatwierdziła zasady wyboru niezależnego
audytora zgodnie z ustawą o biegłych rewidentach, firmach audytorskich i nadzorze
publicznym z dnia 11 maja 2017 r., które zostały przyjęte przez Komitet ds. Audytu w dniu 19
października 2017 r.
Wybór firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania i przeglądu sprawozdań finansowych
Spółki należy do obowiązków rady nadzorczej. Rada nadzorcza podejmuje decyzje w formie
oficjalnej uchwały, z uwzględnieniem wcześniejszych zaleceń Komitetu ds. Audytu.
Komitet ds. Audytu ocenia niezależność biegłego rewidenta i wyraża zgodę na świadczenie
Spółce uzgodnionych usług niezwiązanych z badaniem. Zgoda wskazana w zdaniu
poprzednim może zostać udzielona po dokonaniu oceny niezależności biegłego rewidenta i
po uzyskaniu od biegłego rewidenta potwierdzenia, że świadczenie usług niezwiązanych z
audytem zostanie zrealizowane zgodnie z wymaganiami niezależności wymaganymi dla
takich usług w ramach zasad etyki zawodowej i standardów wykonywania takich usług.
Główne założenia polityki wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania:
a) Rada nadzorcza wybiera firmę audytors do przeprowadzenia badania
sprawozdań finansowych na podstawie uprzedniej rekomendacji Komitetu ds.
Audytu. Rada nadzorcza podejmuje powyższą decyzję w formie uchwały.
b) Komitet ds. Audytu w swoim zaleceniu:
rekomenduje preferowaną firmę audytorską wraz z uzasadnieniem preferencji
Komitetu ds. Audytu;
stwierdza, że zalecenie jest wolne od wpływów stron trzecich;
oświadcza, że Spółka nie zawarła umów zawierających zapisy ograniczające
zdolność rady nadzorczej do wyboru firmy audytorskiej do celów badania
sprawozdań finansowych Spółki do określonych kategorii lub wykazów firm
audytorskich; oraz
wskazuje proponowane wynagrodzenie za przeprowadzenie badania.
c) w przypadku, gdy wybór przeprowadzany przez Komitet ds. Audytu nie dotyczy
przedłużenia umowy w zakresie badania sprawozdań finansowych Spółki,
rekomendacja Komitetu ds. Audytu musi zawierać co najmniej dwie propozycje firm
audytorskich, wraz z uzasadnieniem dla każdej z nich, a także wyjaśnienie
powodów preferencji Komitetu ds. Audytu.
21
d) Komitet ds. Audytu współpracuje z zarządem w zakresie pozyskiwania, analizy i
oceny ofert audytu, a zarząd udzieli Komitetowi wsparcia przy opracowaniu
odpowiedniego zalecenia.
e) w trakcie procedury wyboru rada nadzorcza i Komitet ds. Audytu biorą pod uwagę
następujące elementy:
bezstronność i niezależność firmy audytorskiej. Powyższy zakres obejmuje
analizę innych prac wykonanych przez firmę audytorską w Spółce, które
wykraczają poza zakres badania sprawozdań finansowych w celu uniknięcia
konfliktu interesów;
doświadczenie i osiągnięcia zespołu audytu w zakresie badania sprawozdań
finansowych podobnych spółek, jego kompetencje i kryteria finansowe;
maksymalny dopuszczalny przepisami obowiązującego prawa okres trwania
stałych zleceń w zakresie ustawowych badań przeprowadzanych przez samą
firmę audytorską;
proponowane wynagrodzenie za przeprowadzenie badania; oraz
ocenę związku między kryteriami wskazanymi w pkt 2 i 3 powyżej.
13. Polityka różnorodności stosowana do organów administrujących,
zarządzających i nadzorujących
Celem strategicznym naszej polityki różnorodności jest zapewnienie optymalnego
zatrudnienia dostosowanego do realizacji celów biznesowych Grupy. Priorytetem jest
budowanie zaufania między kadrą kierowniczą i pracownikami, oraz sprawiedliwe
traktowanie wszystkich osób, bez względu na zajmowane stanowisko.
Spółka stosuje politykę różnorodności poprzez zatrudnianie pracowników zróżnicowanych pod
kątem płci, wieku, doświadczenia zawodowego, wykształcenia, pochodzenia kulturowego oraz
zapewnienie wszystkim pracownikom równego traktowania w miejscu pracy, z
uwzględnieniem ich zróżnicowanych potrzeb oraz wykorzystaniem różnic między nimi do
osiągnięcia celów stawianych przez Spółkę. W ramach polityki różnorodności Spółka
przywiązuje wagę do okazywania szacunku wobec pracowników, dącego elementem
kultury zorientowanej na różnorodność m.in. poprzez integrację pracowników z firmą. Ponadto
Spółka wspiera inicjatywy społeczne na rzecz równości szans oraz przyłącza się do akcji
charytatywnych inicjowanych przez pracowników. Zasady równego traktowania w miejscu
pracy zostały zapisane w wewnętrznych dokumentach spółki, ogólnie dostępnych dla każdego
z pracowników.
OŚWIADCZENIE ZARZĄDU
Zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 roku w sprawie
informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych
oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa
niebędącego państwem członkowskim, Globe Trade Centre S.A. reprezentowany przez:
Yovav Carmi, Prezes Zarządu
Ariel Alejandro Ferstman, Członek Zarządu
Gyula Nagy, Członek Zarządu
Robert Snow, Członek Zarządu
niniejszym oświadcza, że:
- wedle jego najlepszej wiedzy, skonsolidowane sprawozdanie finansowe za okres 12
miesięcy zakończony 31 grudnia 2020 roku i dane porównywalne sporządzone zostały
zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz odzwierciedlają w sposób
prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Grupy oraz jej wynik finansowy, a
roczne sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej Globe Trade Centre S.A.
zawiera prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć Grupy oraz jej sytuacji, w tym opis
podstawowych ryzyk i zagrożeń;
- podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych, dokonujący badania
skonsolidowanego sprawozdania finansowego za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2020 roku został wybrany zgodnie z przepisami prawa. Podmiot ten oraz biegły rewident
dokonujący tego badania, spełniali warunki do sporządzenia raportu z badania
skonsolidowanego sprawozdania finansowego za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2020 roku, zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości oraz normami zawodowymi.
Warszawa, 22 marca 2021 roku
Yovav Carmi Ariel Alejandro Ferstman
Prezes Zarządu Członek Zarządu
Gyula Nagy Robert Snow
Prezes Zarządu Członek Zarządu
INFORMACJA ZARZĄDU GLOBE TRADE CENTRE S.A. SPORZĄDZONA NA
PODSTAWIE OŚWIADCZENIA RADY NADZORCZEJ O DOKONANIU WYBORU FIRMY
AUDYTORSKIEJ PRZEPROWADZAJĄCEJ BADANIE ROCZNEGO SPRAWOZDANIA
FINANSOWEGO
(zgodnie z wymogiem § 70 ust. 1 pkt 7 oraz § 71 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za
równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem
członkowskim)
Zarząd Globe Trade Centre S.A. („Spółka”), na podstawie wiadczenia Rady Nadzorczej
Spółki o dokonaniu wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie rocznego
sprawozdania finansowego z dnia 29 kwietnia 2020 roku informuje, że w Spółce dokonano
wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie rocznego sprawozdania finansowego
za rok obrotowy 2020 zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz z poszanowaniem
wewnętrznych regulacji Globe Trade Centre S.A. w zakresie procedury wyboru firmy
audytorskiej.
Nadto, Zarząd Spółki wskazuje, że:
─ firma audytorska oraz członkowie zespołu wykonującego badanie rocznego jednostkowego
i skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2020
spełniali warunki do sporządzenia bezstronnego i niezależnego sprawozdania z badania
rocznego sprawozdania finansowego zgodnie z obowiązującymi przepisami, standardami
wykonywania zawodu i zasadami etyki zawodowej;
w Spółce przestrzegane obowiązujące przepisy prawa związane z rotacją firmy
audytorskiej i kluczowego biegłego rewidenta oraz obowiązkowymi okresami karencji;
Spółka posiada politykę w zakresie wyboru firmy audytorskiej oraz polity w zakresie
świadczenia na rzecz emitenta przez firmę audytorską, podmiot powiązany z firmą audytorską
lub członka jego sieci dodatkowych usług niebędących badaniem, w tym usług warunkowo
zwolnionych z zakazu świadczenia przez firmę audytorską.
Warszawa, 22 marca 2021 r.
Yovav Carmi Ariel Alejandro Ferstman
Prezes Zarządu Członek Zarządu
Gyula Nagy Robert Snow
Prezes Zarządu Członek Zarządu
OŚWIADCZENIE RADY NADZORCZEJ GLOBE TRADE CENTRE S.A.
W ZAKRESIE POWOŁANIA, SKŁADU I FUNKCJONOWANIA
KOMITETU AUDYTU
(zgodnie z wymogiem § 70 ust. 1 pkt 8 oraz § 71 ust. 1 pkt 8 Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r.
w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów
wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych
przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim)
Rada Nadzorcza oświadcza, iż w Globe Trade Centre S.A.:
a) przestrzegane przepisy dotyczące powołania, składu i funkcjonowania komitetu
audytu, w tym dotyczące spełnienia przez jego członków kryteriów niezależności oraz
wymagań odnośnie do posiadania wiedzy i umiejętności z zakresu branży, w której
działa emitent, oraz w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych,
b) komitet audytu wykonywał zadania komitetu audytu przewidziane w obowiązujących
przepisach.
Warszawa, 22 marca 2021 r.
Zoltán Fekete
Przewodniczący Rady Nadzorczej
OŚWIADCZENIE RADY NADZORCZEJ GLOBE TRADE CENTRE S.A. DOTYCZĄCE
OCENY SPRAWOZDAŃ Z DZIAŁALNOŚCI EMITENTA
I SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO EMITENTA W ZAKRESIE ICH ZGODNOŚCI
Z KSIĘGAMI, DOKUMENTAMI I ZE STANEM FAKTYCZNYM
(zgodnie z wymogiem § 70 ust. 1 pkt 14 oraz § 71 ust. 1 pkt 12 Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za
równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem
członkowskim)
Rada Nadzorcza, jako organ nadzorczy Globe Trade Centre S.A. (Spółka lub „GTC”)
dokonała oceny sprawozdania z działalności emitenta i sprawozdań finansowych emitenta w
zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami oraz ze stanem faktycznym. W
szczególności Rada Nadzorcza zweryfikowała:
- sprawozdanie z działalności emitenta za rok 2020,
- jednostkowe sprawozdanie finansowe emitenta za rok 2020,
- skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej emitenta za rok 2020.
W wyniku przeprowadzonej oceny, Rada Nadzorcza stwierdziła, sprawozdanie z
działalności Spółki i grupy kapitałowej Spółki za rok 2020 we wszystkich istotnych aspektach
odpowiada wymogom określonym w art. 49 i art. 55 ust 2a Ustawy o rachunkowości oraz w
Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i
okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków
uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państw niebędących
państwem członkowskim, a zawarte w nim informacje są zgodne z informacjami zawartymi w
zbadanych przez biegłego rewidenta jednostkowym sprawozdaniu finansowym Spółki oraz
skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym grupy kapitałowej Spółki za rok 2020.
Ponadto Rada Nadzorcza ocenia, że przedstawione przez Zarząd Spółki jednostkowe
sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2020, skonsolidowane sprawozdanie finansowe za
rok obrotowy 2020 oraz sprawozdanie z działalności Spółki i grupy kapitałowej Spółki za rok
2020 przedstawiają rzetelnie i jasno wszystkie informacje niezbędne i istotne dla oceny
sytuacji majątkowej i finansowej Spółki oraz grupy kapitałowej Spółki na dzień 31 grudnia 2020
roku, jak też są zgodne z księgami, dokumentami oraz ze stanem faktycznym.
Rada Nadzorcza dokonała pozytywnej oceny jednostkowego sprawozdania finansowego za
rok obrotowy 2020, skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2020 oraz
sprawozdania z działalności Spółki i grupy kapitałowej Spółki za rok 2020 na podstawie:
- treści ww. sprawozdań, przedłożonych przez Zarząd Spółki;
- sprawozdań niezależnego biegłego rewidenta, tj. BDO sp. z o.o. sp. k. z siedzibą
w Warszawie z badania jednostkowego sprawozdania finansowego Spółki oraz
skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej Spółki na dzień 31.12.2019
2
r., a także sprawozdania dodatkowego dla Komitetu Audytu sporządzonego na podstawie art.
11 Rozporządzenie parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia
2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań
finansowych jednostek interesu publicznego, uchylające decyzję komisji 2005/909 oraz
stosownie do przepisów Ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach
audytorskich oraz nadzorze publicznym;
- spotkań z przedstawicielami ww. firmy audytorskiej, w tym z kluczowym biegłym rewidentem;
- informacji Komitetu Audytu o przebiegu, wynikach i znaczeniu badania dla rzetelności
sprawozdawczości finansowej w Spółce oraz roli Komitetu w procesie badania sprawozdania
finansowego;
- wyników innych czynności sprawdzających wykonanych w wybranych obszarach
finansowych i operacyjnych.
Warszawa, 22 marca 2021 r.
Zoltán Fekete
Przewodniczący Rady Nadzorczej