Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania
Dla Walnego Zgromadzenia i Rady
Nadzorczej
Banku Handlowego w Warszawie S.A.
Sprawozdanie z badania rocznego
skonsolidowanego sprawozdania finansowego
|
Opinia
Przeprowadziliśmy badanie załączonego rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A. („Grupa Kapitałowa”), w której jednostką dominującą jest Bank Handlowy w Warszawie S.A. („Jednostka dominująca”), które zawiera:
— skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2020 r.;
sporządzone za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r.:
— skonsolidowany rachunek zysków i strat;
— skonsolidowane sprawozdanie z całkowitych dochodów;
— skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym;
— skonsolidowane sprawozdanie z przepływów pieniężnych;
oraz
— informację dodatkową zawierającą opis
przyjętych zasad rachunkowości i inne informacje objaśniające („skonsolidowane sprawozdanie finansowe”).
Naszym zdaniem, załączone skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej:
— przedstawia rzetelny i jasny obraz skonsolidowanej sytuacji majątkowej i finansowej Grupy Kapitałowej na dzień 31 grudnia 2020 r., skonsolidowanych finansowych wyników działalności oraz skonsolidowanych przepływów pieniężnych za rok obrotowy zakończony tego dnia, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską oraz przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości;
— jest zgodne, we wszystkich istotnych aspektach, co do formy i treści z obowiązującymi Grupę Kapitałową przepisami prawa oraz statutem Jednostki dominującej.
|
Niniejsza opinia jest spójna z naszym sprawozdaniem dodatkowym dla Komitetu Audytu, które wydaliśmy dnia 24 marca 2021 r.
Podstawa Opinii
Nasze badanie przeprowadziliśmy stosownie do postanowień:
— Krajowych Standardów Badania w brzmieniu Międzynarodowych Standardów Badania przyjętych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów („KSB”) uchwałą nr 3430/52a/2019 z dnia 21 marca 2019 r. oraz uchwałą nr 1107/15a/2020 z dnia 8 września 2020 r.;
— ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym („ustawa o biegłych rewidentach”);
— rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylającego decyzję Komisji 2005/909/WE („rozporządzenie UE”);
— innych obowiązujących przepisów prawa.
Nasza odpowiedzialność zgodnie z tymi regulacjami została opisana w sekcji Odpowiedzialność biegłego rewidenta za badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Uważamy, że dowody badania, które uzyskaliśmy są wystarczające i odpowiednie, aby stanowić podstawę dla naszej opinii.
Niezależność i etyka
Jesteśmy niezależni od Grupy Kapitałowej zgodnie z Międzynarodowym kodeksem etyki zawodowych księgowych (w tym Międzynarodowymi standardami niezależności) Rady Międzynarodowych Standardów Etycznych dla Księgowych („Kodeks IESBA”), przyjętym uchwałą Krajowej Rady Biegłych Rewidentów oraz z innymi wymogami etycznymi, które mają zastosowanie do naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego w Polsce i spełniliśmy wszystkie obowiązki etyczne wynikające z tych wymogów i Kodeksu IESBA. W trakcie badania kluczowi biegli rewidenci oraz firma audytorska pozostali niezależni od Grupy Kapitałowej zgodnie z wymogami niezależności określonymi w ustawie o biegłych rewidentach oraz w rozporządzeniu UE.
Kluczowe sprawy badania
Kluczowe sprawy badania są to sprawy, które według naszego zawodowego osądu były najbardziej znaczące podczas naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego za bieżący okres sprawozdawczy. Obejmują one najbardziej znaczące ocenione rodzaje ryzyka istotnego zniekształcenia, w tym ocenione rodzaje ryzyka istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem. Do spraw tych odnieśliśmy się w kontekście naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego jako całości, a przy formułowaniu naszej opinii podsumowaliśmy naszą reakcję na te rodzaje ryzyka. Nie wyrażamy osobnej opinii na temat tych spraw. Zidentyfikowaliśmy następujące kluczowe sprawy badania:
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe dla kredytów i pożyczek udzielonych klientom oraz rezerw na udzielone zobowiązania i gwarancje |
||
Wartość księgowa kredytów i pożyczek udzielonych klientom (z wyłączeniem wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat) wyniosła na dzień 31 grudnia 2020 r. 21 914,2 mln zł, a na dzień 31 grudnia 2019 r. 23 731,9 mln zł. Wartość odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych wyniosła 997,7 mln zł na dzień 31 grudnia 2020 r. w porównaniu do 1 001,9 mln zł na dzień 31 grudnia 2019 r. Rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne wyniosły 47,4 mln zł na dzień 31 grudnia 2020 r. oraz 61,7 mln zł na dzień 31 grudnia 2019 r. Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych wyniósł za 2020 r (190,3) mln zł, a za 2019 r. (245,7) mln zł. Pozycje wymienione powyżej zostały wykazane w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w nocie 13 „Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych oraz rezerwy na zobowiązania warunkowe”, w nocie 22 „Należności od klientów”, w nocie 31 „Rezerwy” oraz w nocie 3 „Zarządzanie ryzykiem”, w sekcji „Ryzyko kredytowe”. |
||
Kluczowa sprawa badania |
|
Nasza reakcja |
Kredyty i pożyczki udzielone klientom wyceniane są według zamortyzowanego kosztu lub w wartości godziwej odnoszonej w inne dochody całkowite z uwzględnieniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe. W procesie szacowania odpisów wyróżnia się dwa zasadnicze etapy – identyfikację istotnego wzrostu ryzyka kredytowego lub przesłanek utraty wartości oraz pomiar oczekiwanych strat kredytowych. Przesłanki utraty wartości oraz istotnego wzrostu ryzyka kredytowego identyfikowane są głównie na podstawie terminowości obsługi zadłużenia, sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorców oraz aktualnego poziomu prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w porównaniu do wartości tego parametru na moment początkowego ujęcia ekspozycji, natomiast odpisy na oczekiwane straty kredytowe są szacowane indywidualnie oraz dla portfeli jednorodnych przy wykorzystaniu metod statystycznych na podstawie parametrów ryzyka. Znaczącymi założeniami dla metody portfelowej są parametry ryzyka takie jak prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania (PD), strata w momencie niewykonania zobowiązania (LGD), |
|
W ramach procedur badania dokonaliśmy krytycznej oceny polityki rachunkowości w zakresie tworzenia odpisów z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek udzielonych klientom, pod kątem zgodności z wymogami odpowiednich standardów sprawozdawczości finansowej, jak również dokonaliśmy krytycznej analizy środowiska kontrolnego ze szczególnym uwzględnieniem kontroli automatycznych w systemach IT. Procedury badania, przeprowadzone przy wsparciu naszych własnych specjalistów z zakresu zarządzania ryzykiem finansowym oraz systemów informatycznych, obejmowały między innymi: · krytyczną ocenę zaprojektowania i wdrożenia kluczowych kontroli wewnętrznych (w tym ogólnych kontroli systemów informatycznych) w procesie klasyfikacji ekspozycji kredytowych do kategorii ryzyka (koszyków) oraz szacowania odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych (w tym monitorowanie wartości zabezpieczeń) jak również testowanie skuteczności działania tych kontroli; |
wartość ekspozycji na moment niewykonania zobowiązania (EAD), czy kryteria/ progi alokacji do kategorii ryzyka (koszyków), które są wyznaczane dla jednorodnych grup należności kredytowych w oparciu o dane historyczne, przy uwzględnieniu oczekiwanych warunków makroekonomicznych. Odpisy stanowią szacunek strat kredytowych oczekiwanych w odniesieniu do kredytów i pożyczek udzielonych klientom na dzień sprawozdawczy w horyzoncie 12 miesięcy bądź całego okresu życia ekspozycji. Zgodnie z wymogami odpowiedniego standardu rachunkowości pomiar oczekiwanych strat kredytowych uwzględnia prognozy dotyczące przyszłych warunków gospodarczych. Przyjęcie założeń odnośnie oczekiwanych scenariuszy makroekonomicznych oraz prawdopodobieństwa ich wystąpienia wymaga od Zarządu zastosowania istotnej dozy osądu. Głównym obszarem ryzyka jest brak identyfikacji istniejących przesłanek utraty wartości oraz istotnego wzrostu ryzyka kredytowego, dobór niewłaściwych danych do wyznaczenia parametrów modelu statystycznego, w tym zastosowanie niewłaściwych założeń makroekonomicznych, które mogą nie odzwierciedlać oczekiwanego poziomu strat kredytowych na dany dzień sprawozdawczy. W odniesieniu do kredytów ocenianych indywidualnie występuje ryzyko przyjęcia niewłaściwych założeń w procesie wyceny w zakresie zastosowania scenariuszy odzysku oraz wyceny zabezpieczeń. Ponadto występuje ryzyko błędów oraz ryzyko oszustwa w procesie kalkulacji odpisów. Stosunkowo niewielka zmiana znaczących założeń i parametrów modelu takich jak dane oraz metody może mieć istotny wpływ na szacunek oczekiwanych strat kredytowych Grupy Kapitałowej. W związku z pandemią COVID-19 i jej wpływem na otoczenie makroekonomiczne, niepewność szacunku oczekiwanych strat kredytowych istotnie wzrosła względem poprzednich lat. |
|
· krytyczną analizę metodyki szacowania parametrów ryzyka oraz odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych zarówno metodą indywidualną, jak i portfelową pod kątem zgodności z wymogami odpowiedniego standardu rachunkowości, jak i najlepszą praktyką rynkową; · procedury analityczne w zakresie struktury i dynamiki zmian salda należności kredytowych oraz parametrów ryzyka odzwierciedlających jakość portfela kredytowego i poziom odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych, mające na celu identyfikację grup należności kredytowych z niedoszacowanymi odpisami na oczekiwane straty kredytowe; · z uwzględnieniem wyników oceny historycznej poprawności modelu przeprowadzonej przez Grupę Kapitałową, krytyczną ocenę znaczących założeń oraz danych wejściowych wykorzystanych w estymacji modeli oczekiwanych strat kredytowych dla poszczególnych kluczowych parametrów ryzyka kredytowego, takich jak w szczególności logika transferu pomiędzy koszykami, prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania (PD), wartość ekspozycji na moment niewykonania zobowiązania (EAD), czy strata wynikająca z niewykonania zobowiązania (LGD); · krytyczną ocenę czasowych zmian jakościowych do modelu mających na celu uwzględnienie wpływu pandemii COVID-19 na oczekiwane straty kredytowe, w tym: parametrów szkodowości w kontekście zakładanych scenariuszy makroekonomicznych oraz poprawności traktowania przyznanych udogodnień dla kredytobiorców z punktu widzenia alokacji do kategorii ryzyka (koszyków); · niezależną rekalkulację wybranych parametrów statystycznych oraz odpisów na oczekiwane straty kredytowe na wybranej próbie ekspozycji, z uwzględnieniem wybranych komponentów metodyki mających na celu odzwierciedlenie wpływu pandemii COVID-19; |
Wzrost niepewności wywołany nagłą negatywną zmianą sytuacji makroekonomicznej wymagał od Zarządu Jednostki dominującej zastosowania czasowych zmian jakościowych do istniejących modeli ryzyka kredytowego, które zostały opracowane w oparciu o analizę obserwowanych w przeszłości parametrów szkodowości uzupełnioną oceną ekspercką. Zmiany te były konieczne, ponieważ funkcjonujące w Grupie Kapitałowej modele, ze względu na swoją konstrukcję jak i zakres danych na których zostały zbudowane, nie mogły w pełni odzwierciedlić wpływu gwałtownej zmiany w otoczeniu gospodarczym na oczekiwane straty kredytowe. Ustalenie tego typu czasowych zmian do modelu wymaga od Zarządu Jednostki dominującej zastosowania znacznego poziomu osądu. Obszar ten uznaliśmy za kluczową sprawę badania, ponieważ szacowanie odpisów na oczekiwane straty kredytowe wiąże się ze znaczącym nieodłącznym ryzykiem błędów oraz oszustwa, a także niepewnością i wymaga od Zarządu Jednostki dominującej zastosowania istotnego osądu oraz, biorąc pod uwagę wielkość portfela kredytowego, ma istotny wpływ na skonsolidowane sprawozdanie finansowe. |
|
· ocenę adekwatności odpisów na straty oczekiwane w horyzoncie 12 miesięcy poprzez odniesienie do strat kredytowych realizowanych na poszczególnych portfelach jednorodnych w przeszłości; · analizę poprawności alokacji kredytów i pożyczek udzielonych klientom do koszyków z uwzględnieniem kryteriów jakościowych i ilościowych; · dla należności istotnych analizowanych indywidualnie na podstawie wybranej próby, uwzględniając skalę narażenia kredytobiorców na skutki COVID-19 – ocenę poprawności identyfikacji istotnego wzrostu ryzyka kredytowego oraz przesłanek utraty wartości, a dla aktywów z utratą wartości krytyczną ocenę kluczowych założeń przyjętych przez Grupę Kapitałową oraz niezależne przeliczenie wartości odpisów; · ocenę kompletności i poprawności ujawnień w sprawozdaniu finansowym w zakresie istotnych osądów i szacunków dotyczących oczekiwanych strat kredytowych, w tym niepewności wynikającej z możliwych skutków pandemii COVID-19, jak również analizy wrażliwości poziomu oczekiwanych strat kredytowych względem kluczowych założeń zastosowanych w modelu. |
Wartość firmy – ocena pod kątem utraty wartości |
||
Wartość bilansowa wartości firmy wyniosła 1 031,3 mln zł na dzień 31 grudnia 2020 r., a na dzień 31 grudnia 2019 r. 1 246,0 mln zł. Wartość firmy została wykazana w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w nocie 24 „Wartości niematerialne”, w nocie 25 „Test utraty wartości dla wartości firmy” i w nocie 48 „Wpływ Covid na działalność Grupy”. |
||
Kluczowa sprawa badania |
|
Nasza reakcja |
Zgodnie z wymogami odpowiednich standardów sprawozdawczości finansowej, Grupa Kapitałowa przeprowadza test na utratę wartości firmy nie rzadziej niż raz w roku. Test na utratę wartości przeprowadzany na poziomie poszczególnych ośrodków wypracowujących środki pieniężne („OWŚP”), do których została przypisana wartości firmy. Wartość księgowa powyższych OWŚP jest następnie porównywana z ich wartością odzyskiwalną. Wartość odzyskiwalna szacowana jest zasadniczo na podstawie wartości użytkowej poszczególnych OWŚP, tj. bieżącej, szacunkowej wartości ich przyszłych przepływów pieniężnych z uwzględnieniem wartości rezydualnej. Oszacowanie wartości użytkowej jest procesem wymaga zastosowania istotnych osądów oraz założeń dotyczących przyszłych przepływów pieniężnych, stopy dyskonta, w tym stopy wolnej od ryzyka, premii za ryzyko rynkowe, parametru beta, współczynnika wypłaty dywidend oraz stopy wzrostu w okresie rezydualnym. Szacunki użyte w teście na utratę wartości firmy dotyczą zdarzeń przyszłych i obarczone są znaczącym ryzykiem ze względu na zmieniające się warunki ekonomiczne i rynkowe oraz dodatkowo ze względu na zwiększoną niepewność związaną z wpływem pandemii COVID-19 na gospodarkę. |
|
Nasze procedury badania obejmowały między innymi: · ocenę zaprojektowania i wdrożenia kontroli wewnętrznych Grupy Kapitałowej w procesie testowania wartości firmy pod kątem utraty wartości, w tym w szczególności w zakresie terminowości sporządzania testu na utratę wartości firmy oraz analizy i zatwierdzania wyników testu przez osoby do tego uprawnione; · ocenę poprawności osądów Grupy Kapitałowej w zakresie przypisania wartości firmy do poszczególnych OWŚP na podstawie naszej znajomości działalności Grupy Kapitałowej; · przy wsparciu naszych własnych specjalistów z zakresu wycen, ocenę czy model wykorzystywany przez Grupę Kapitałową do szacowania wartości użytkowej OWŚP spełnia wymogi odpowiednich standardów sprawozdawczości finansowej; · krytyczną ocenę poprawności przyjętych przez Grupę Kapitałową założeń i dokonanych szacunków służących określeniu wartości użytkowej poszczególnych OWŚP, do których przypisano wartość firmy, w tym: — ocenę prognozowanych wyników finansowych poprzez odniesienie do historycznych wyników oraz jakości procesu budżetowania w okresach poprzednich; |
|
|
— ocenę przedstawionych modeli kalkulacji wartości użytkowej (pod kątem matematycznej poprawności oraz logicznej spójności) oraz ocenę racjonalności przyjętych przez Grupę Kapitałową założeń makroekonomicznych poprzez porównanie do danych rynkowych, w tym założeń dotyczących stopy dyskonta (stopy wolnej od ryzyka, premii za ryzyko rynkowe, parametru beta), współczynnika wypłaty dywidendy oraz stopy wzrostu w okresie rezydualnym. · ocenę poprawności oraz kompletności ujawnień w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w zakresie wartości firmy oraz jej testowania pod kątem utraty wartości wymaganych przez odpowiednie standardy sprawozdawczości finansowej. |
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej Jednostki dominującej za skonsolidowane sprawozdanie finansowe
Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego przedstawiającego rzetelny i jasny obraz zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską, przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz z obowiązującymi Grupę Kapitałową przepisami prawa i statutem Jednostki dominującej, a także za kontrolę wewnętrzną, którą Zarząd Jednostki dominującej uznaje za niezbędną, aby zapewnić sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego niezawierającego istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem.
Sporządzając skonsolidowane sprawozdanie finansowe Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za ocenę zdolności Grupy Kapitałowej do kontynuowania działalności, ujawnienie, jeżeli ma to zastosowanie, kwestii związanych z kontynuacją działalności oraz za przyjęcie założenia kontynuacji działalności jako podstawy rachunkowości, z wyjątkiem sytuacji kiedy Zarząd Jednostki dominującej albo zamierza dokonać likwidacji Grupy Kapitałowej, zaniechać prowadzenia działalności, albo gdy nie ma żadnej realnej alternatywy dla likwidacji lub zaniechania prowadzenia działalności.
Zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości („ustawa o rachunkowości”), Zarząd oraz członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są zobowiązani do zapewnienia, aby skonsolidowane sprawozdanie finansowe spełniało wymagania przewidziane w tej ustawie. Członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są odpowiedzialni za nadzór nad procesem sprawozdawczości finansowej Grupy Kapitałowej.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta za badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego
Celem badania jest uzyskanie racjonalnej pewności, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe jako całość nie zawiera istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem oraz wydanie sprawozdania z badania zawierającego naszą opinię. Racjonalna pewność jest wysokim poziomem pewności, ale nie gwarantuje, że badanie przeprowadzone zgodnie z KSB zawsze wykryje istniejące istotne zniekształcenie. Zniekształcenia mogą powstawać na skutek oszustwa lub błędu i są uważane za istotne, jeżeli można racjonalnie oczekiwać, że pojedynczo lub łącznie mogłyby wpłynąć na decyzje ekonomiczne użytkowników podejmowane na podstawie skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Zakres badania nie obejmuje zapewnienia co do przyszłej rentowności Grupy Kapitałowej ani efektywności lub skuteczności prowadzenia jej spraw przez Zarząd Jednostki dominującej, obecnie lub w przyszłości.
Podczas badania zgodnego z KSB stosujemy zawodowy osąd i zachowujemy zawodowy sceptycyzm, a także:
— identyfikujemy i szacujemy ryzyka istotnego zniekształcenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego spowodowanego oszustwem lub błędem, projektujemy i przeprowadzamy procedury badania odpowiadające tym ryzykom i uzyskujemy dowody badania, które są wystarczające i odpowiednie, aby stanowić podstawę dla naszej opinii. Ryzyko niewykrycia istotnego zniekształcenia wynikającego z oszustwa jest większe niż istotnego zniekształcenia wynikającego z błędu, ponieważ oszustwo może obejmować zmowę, fałszerstwo, celowe pominięcie, wprowadzenie w błąd lub obejście systemu kontroli wewnętrznej;
— uzyskujemy zrozumienie kontroli wewnętrznej stosownej dla badania w celu zaprojektowania procedur badania, które są odpowiednie w danych okolicznościach, ale nie w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności działania kontroli wewnętrznej Grupy Kapitałowej;
— oceniamy odpowiedniość zastosowanych zasad (polityki) rachunkowości oraz zasadność szacunków księgowych oraz powiązanych z nimi ujawnień dokonanych przez Zarząd Jednostki dominującej;
— wyciągamy wniosek na temat odpowiedniości zastosowania przez Zarząd Jednostki dominującej zasady kontynuacji działalności jako podstawy rachunkowości oraz, na podstawie uzyskanych dowodów badania, oceniamy, czy istnieje istotna niepewność związana ze zdarzeniami lub okolicznościami, które mogą poddawać w znaczącą wątpliwość zdolność Grupy Kapitałowej do kontynuacji działalności. Jeżeli dochodzimy do wniosku, że istnieje istotna niepewność, wymagane jest od nas zwrócenie uwagi w sprawozdaniu z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego na powiązane ujawnienia w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym lub, jeżeli takie ujawnienia są nieodpowiednie, modyfikujemy naszą opinię. Nasze wnioski są oparte na dowodach badania uzyskanych do dnia sporządzenia sprawozdania z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Przyszłe zdarzenia lub warunki mogą spowodować, że Grupa Kapitałowa zaprzestanie kontynuacji działalności;
— oceniamy ogólną prezentację, strukturę i treść skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w tym ujawnienia, a także czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe odzwierciedla stanowiące ich podstawę transakcje i zdarzenia w sposób zapewniający rzetelną prezentację; uzyskujemy wystarczające i odpowiednie dowody badania odnośnie informacji finansowych jednostek lub działalności gospodarczych wewnątrz Grupy Kapitałowej w celu wyrażenia opinii na temat skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Jesteśmy odpowiedzialni za kierowanie, nadzór i przeprowadzenie badania Grupy Kapitałowej i pozostajemy wyłącznie odpowiedzialni za naszą opinię z badania.
Przekazujemy Komitetowi Audytu Jednostki dominującej informacje między innymi o planowanym zakresie i terminie przeprowadzenia badania oraz znaczących ustaleniach badania, w tym wszelkich znaczących słabościach kontroli wewnętrznej, które zidentyfikujemy podczas badania.
Przekazujemy Komitetowi Audytu Jednostki dominującej oświadczenie, że przestrzegaliśmy stosownych wymogów etycznych dotyczących niezależności oraz informujemy o wszystkich powiązaniach i innych sprawach, które mogłyby być racjonalnie uznane za stanowiące zagrożenie dla naszej niezależności, a tam gdzie ma to zastosowanie, informujemy o działaniach podjętych w celu wyeliminowania zagrożeń lub zastosowanych zabezpieczeniach.
Spośród spraw przekazywanych Komitetowi Audytu Jednostki dominującej wskazaliśmy te sprawy, które były najbardziej znaczące podczas badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego za bieżący okres sprawozdawczy uznając je za kluczowe sprawy badania. Opisujemy te sprawy w naszym sprawozdaniu z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego, chyba że przepisy prawa lub regulacje zabraniają ich publicznego ujawnienia lub gdy, w wyjątkowych okolicznościach, ustalimy, że sprawa nie powinna być komunikowana w naszym sprawozdaniu, ponieważ można byłoby racjonalnie oczekiwać, że negatywne konsekwencje wynikające z jej ujawnienia przeważyłyby korzyści takiej informacji dla interesu publicznego.
Inne informacje
Na inne informacje składają się:
— List Prezesa Zarządu;
— Sprawozdanie z działalności Banku Handlowego w Warszawie S.A. oraz Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A. w 2020 roku („Sprawozdanie z działalności”) wraz z Oświadczeniem Banku Handlowego w Warszawie S.A. o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego w 2020 roku oraz Oświadczeniem Zarządu Banku dotyczącym prawdziwości i rzetelności prezentowanych sprawozdań, które są wyodrębnionymi częściami tego Sprawozdania z działalności;
— Sprawozdanie na temat informacji niefinansowych Banku Handlowego w Warszawie S.A. oraz Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2020 roku, o którym mowa w art. 55 ust. 2c ustawy o rachunkowości;
— Oświadczenie Rady Nadzorczej Banku Handlowego w Warszawie S.A. złożone w związku z wymogami § 70 ust. 1 pkt 8 oraz § 71 ust. 1 pkt 8 „Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim”; oraz
— Ocena dokonana przez Radę Nadzorczą wraz z uzasadnieniem dotycząca sprawozdania z działalności i sprawozdania finansowego za 2020 rok;
(razem „Inne informacje”)
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej Jednostki dominującej
Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za Inne informacje zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa.
Zarząd oraz członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie z działalności Grupy Kapitałowej za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2020 r. („Sprawozdanie z działalności”), wraz z oświadczeniem o stosowaniu ładu korporacyjnego oraz sprawozdanie na temat informacji niefinansowych, o którym mowa w art. 55 ust. 2c ustawy o rachunkowości, spełniały wymagania przewidziane w ustawie o rachunkowości.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta
Nasza opinia z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie obejmuje Innych informacji.
W związku z badaniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego naszym obowiązkiem jest zapoznanie się z Innymi informacjami, i czyniąc to, rozważenie, czy nie są one istotnie niespójne ze skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, z naszą wiedzą uzyskaną w trakcie badania, lub w inny sposób wydają się być istotnie zniekształcone. Jeżeli na podstawie wykonanej pracy stwierdzimy istotne zniekształcenie w Innych informacjach, to jesteśmy zobowiązani poinformować o tym w naszym sprawozdaniu z badania.
Naszym obowiązkiem zgodnie z wymogami ustawy o biegłych rewidentach jest również wydanie opinii, czy Sprawozdanie z działalności zostało sporządzone zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa oraz czy jest zgodne z informacjami zawartymi w rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Ponadto zgodnie z wymogami ustawy o biegłych rewidentach jesteśmy zobowiązani do wydania opinii, czy Grupa Kapitałowa w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego zawarła informacje wymagane przepisami prawa lub regulaminami, a w odniesieniu do określonych informacji wskazanych w tych przepisach lub regulaminach stwierdzenie, czy są one zgodne z mającymi zastosowanie przepisami prawa i informacjami zawartymi w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym oraz do poinformowania, czy Grupa Kapitałowa sporządziła odrębne sprawozdanie na temat informacji niefinansowych.
Opinia o Sprawozdaniu z działalności
Na podstawie pracy wykonanej w trakcie badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego, naszym zdaniem, Sprawozdanie z działalności, we wszystkich istotnych aspektach:
— zostało sporządzone zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa; oraz
— jest zgodne z informacjami zawartymi w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Opinia o oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego
Naszym zdaniem, w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego, które jest wyodrębnioną częścią Sprawozdania z działalności, Grupa Kapitałowa zawarła informacje określone w paragrafie 70 ust. 6 punkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim („rozporządzenie”).
Ponadto naszym zdaniem informacje określone w paragrafie 70 ust. 6 punkt 5 lit. c-f, h oraz lit. i rozporządzenia zawarte w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego, we wszystkich istotnych aspektach:
— zostały sporządzone zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa, oraz
— są zgodne z informacjami zawartymi w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Informacja na temat informacji niefinansowych
Zgodnie z wymogami ustawy o biegłych rewidentach potwierdzamy, że Grupa Kapitałowa sporządziła odrębne sprawozdanie na temat informacji niefinansowych, o którym mowa w art. 55 ust. 2c ustawy o rachunkowości.
Nie wykonaliśmy żadnych prac atestacyjnych dotyczących odrębnego sprawozdania na temat informacji niefinansowych i nie wyrażamy jakiegokolwiek zapewnienia na jego temat.
Oświadczenie na temat Innych informacji
Ponadto oświadczamy, że w świetle wiedzy o Grupie Kapitałowej i jej otoczeniu uzyskanej podczas naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie stwierdziliśmy w Sprawozdaniu z działalności oraz pozostałych Innych informacjach istotnych zniekształceń
Sprawozdanie na temat innych wymogów prawa i regulacji
|
Informacja o przestrzeganiu regulacji ostrożnościowych
Zarząd Jednostki dominującej odpowiada za zapewnienie zgodności działania Grupy Kapitałowej z regulacjami ostrożnościowymi, w tym za prawidłowość ustalenia współczynników kapitałowych.
Naszym obowiązkiem jest poinformowanie w sprawozdaniu z badania, czy Grupa Kapitałowa przestrzega obowiązujących regulacji ostrożnościowych określonych w odrębnych przepisach, w szczególności czy Grupa Kapitałowa prawidłowo ustaliła współczynniki kapitałowe przedstawione w nocie 3 „Zarządzanie ryzykiem”, w sekcji „Adekwatność kapitałowa”.
Celem badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie było wyrażenie opinii na temat przestrzegania przez Grupę Kapitałową obowiązujących regulacji ostrożnościowych, a zatem nie wyrażamy opinii na ten temat.
W oparciu o przeprowadzone badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego informujemy, że nie zidentyfikowaliśmy przypadków naruszenia przez Grupę Kapitałową w okresie od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2020 r. obowiązujących regulacji ostrożnościowych, określonych w odrębnych przepisach, w szczególności w zakresie prawidłowości ustalenia przez Grupę Kapitałową współczynników kapitałowych na dzień 31 grudnia 2020 r., które mogłyby mieć istotny wpływ na skonsolidowane sprawozdanie finansowe.
Opinia na temat zgodności skonsolidowanego sprawozdania finansowego sporządzonego w jednolitym elektronicznym formacie raportowania z wymogami rozporządzenia o regulacyjnych standardach technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania
W związku z badaniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego zostaliśmy zaangażowani do przeprowadzania usługi atestacyjnej dającej racjonalną pewność w celu wyrażenia opinii czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej na dzień 31 grudnia 2020 r. i za rok zakończony tego dnia sporządzone w jednolitym elektronicznym formacie raportowania zawarte w pakiecie sprawozdawczym o nazwie „3 skons_sprawozdanie finansowe_2020.zip” („skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF”) zostało oznakowane zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2019/815 z dnia 17 grudnia 2018 r. uzupełniającym dyrektywę 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania oraz pozostałymi rozporządzeniami delegowanymi Komisji (UE) w odniesieniu do aktualizacji taksonomii, która ma być stosowana na potrzeby jednolitego elektronicznego formatu
raportowania, zwanymi łącznie dalej regulacyjnymi standardami technicznymi ESEF („RST ESEF”) oraz spełnia warunki techniczne dotyczące specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, które są określone w tych regulacjach.
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej Jednostki dominującej
Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF zgodnie z wymogami dotyczącymi oznakowania oraz warunkami technicznymi dotyczącymi specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, które są określone w RST ESEF. Odpowiedzialność ta obejmuje wybór i zastosowanie odpowiednich znaczników XBRL, przy użyciu taksonomii określonej w RST ESEF.
Odpowiedzialność Zarządu Jednostki dominującej obejmuje również zaprojektowanie, wdrożenie i utrzymanie systemu kontroli wewnętrznej zapewniającego sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF wolnego od istotnych niezgodności spowodowanych oszustwem lub błędem.
Członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są odpowiedzialni za nadzorowanie procesu sprawozdawczości finansowej, obejmującego również sporządzenie sprawozdań finansowych zgodnie z formatem wynikającym z obowiązujących przepisów prawa.
Odpowiedzialność Biegłego Rewidenta
Naszym celem było wyrażenie opinii czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało oznakowane zgodnie z wymogami określonymi w RST ESEF oraz spełnia warunki techniczne dotyczące specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, które są określone w tych regulacjach.
Naszą usługę przeprowadziliśmy zgodnie z postanowieniami Krajowego Standardu Usług Atestacyjnych 3000 (zmienionego) w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Usług Atestacyjnych 3000 (zmienionego) „Usługi atestacyjne inne niż badania lub przeglądy historycznych informacji finansowych”, („KSUA 3000 (Z)”) przyjętego przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów („KRBR”) uchwałą nr 3436/52e/2019 z dnia 8 kwietnia 2019 r. (z późn. zm.). Standard ten nakłada na biegłego rewidenta obowiązek zaplanowania i wykonania procedur w taki sposób, aby uzyskać racjonalną pewność, że skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało przygotowane zgodnie z przyjętymi kryteriami.
Racjonalna pewność jest wysokim poziomem pewności, ale nie gwarantuje, że usługa przeprowadzona zgodnie z KSUA 3000 (Z) zawsze wykryje istniejące istotne niezgodności.
Wybór procedur zależy od osądu biegłego rewidenta, w tym od jego oceny ryzyka wystąpienia istotnych niezgodności spowodowanych oszustwem lub błędem. Przeprowadzając ocenę tego ryzyka biegły rewident bierze pod uwagę kontrolę wewnętrzną związaną ze sporządzeniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF zgodnie z przyjętymi kryteriami w celu zaplanowania stosownych procedur, które mają zapewnić biegłemu rewidentowi wystarczające i odpowiednie do okoliczności dowody. Ocena funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej nie została przeprowadzona w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności jej działania. Przeprowadzone przez biegłego rewidenta procedury obejmowały również ocenę, czy zagadnienie będące przedmiotem usługi jest odpowiednie a przyjęte kryteria stosowne do danych okoliczności.
Przeprowadzone przez nas procedury obejmowały między innymi:
§ uzyskanie zrozumienia procesu wyboru i zastosowania przez Jednostkę dominującą znaczników XBRL oraz zapewniania zgodności z RST ESEF, w tym zrozumienie działania systemu kontroli wewnętrznej związanej z tym procesem,
§ ocena spełnienia wymogów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, w tym zastosowania formatu XHTML,
§ uzgodnienie oznakowanych informacji umieszczonych w pakiecie sprawozdawczym zawierającym skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF do czytelnego dla człowieka formatu skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej,
§ ocena kompletności oznakowania informacji w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w formacie ESEF przy użyciu znaczników XBRL,
§ ocena czy użyte przez Jednostkę dominującą znaczniki XBRL z taksonomii określonej w RST ESEF zostały odpowiednio zastosowane oraz, że użyto rozszerzeń taksonomii w sytuacjach gdy w podstawowej taksonomii określonej w RST ESEF nie zidentyfikowano odpowiednich elementów, w tym czy dokonano prawidłowego zakotwiczenia zastosowanych rozszerzeń taksonomii w podstawowej taksonomii określonej w RST ESEF.
Jako firma stosujemy Międzynarodowy Standard Kontroli Jakości 1 - „Kontrola jakości firm przeprowadzających badania i przeglądy sprawozdań finansowych oraz wykonujących inne zlecenia usług atestacyjnych i pokrewnych” przyjęty przez KRBR uchwałą nr 2040/37a/2018 z dnia 3 marca 2018 r. (z późn. zm.) jako krajowy standard kontroli jakości, który wymaga od nas wdrożenia i utrzymywania kompleksowego systemu kontroli jakości z udokumentowaną polityką i procedurami dotyczącymi zgodności z zasadami etyki, standardami zawodowymi oraz mającymi zastosowanie regulacjami i przepisami prawa.
Spełniamy wymogi dotyczące niezależności i etyki wynikające z Kodeksu IESBA, który jest oparty na podstawowych zasadach dotyczących uczciwości, obiektywizmu, zawodowych kompetencji i należytej staranności, zachowania tajemnicy informacji oraz profesjonalnego postępowania, jak również inne wymogi niezależności i etyki, które mają zastosowanie dla niniejszej usługi atestacyjnej w Polsce.
Określenie kryteriów
Kryteria oceny zgodności
skonsolidowanego sprawozdania
w formacie ESEF zostały określone w RST ESEF.
Opinia
Podstawę sformułowania naszej opinii stanowią kwestie opisane powyżej, dlatego opinia powinna być czytana z uwzględnieniem tych kwestii.
Uważamy, że uzyskane przez nas dowody stanowią wystarczającą i odpowiednią podstawę do wyrażenia przez nas opinii z wykonania usługi atestacyjnej.
Naszym zdaniem skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF na dzień 31 grudnia 2020 r. i za rok zakończony tego dnia zostało przygotowane we wszystkich istotnych aspektach zgodnie z wymogami RST ESEF
Oświadczenie na temat świadczenia usług niebędących badaniem sprawozdania finansowego
Zgodnie z naszą najlepszą wiedzą i przekonaniem oświadczamy, że nie świadczyliśmy zabronionych usług niebędących badaniem, o których mowa w art. 5 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia UE oraz art. 136 ustawy o biegłych rewidentach.
Usługi niebędące badaniem sprawozdań finansowych, które świadczyliśmy na rzecz Grupy Kapitałowej i jednostek przez niego kontrolowanych w badanym okresie zostały ujawnione w punkcie XII. Sprawozdania z działalności.
Wybór firmy audytorskiej
Zostaliśmy wybrani po raz pierwszy do badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej uchwałą Rady Nadzorczej z dnia 25 marca 2017 r. oraz ponownie w kolejnych latach, w tym uchwałą z dnia 7 grudnia 2018 r. do badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. Całkowity nieprzerwany okres zlecenia badania wynosi 4 lata począwszy od roku obrotowego zakończonego 31 grudnia 2017 r. do 31 grudnia 2020 r.
|
||
W imieniu firmy audytorskiej |
||
KPMG Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. |
||
Nr na liście firm audytorskich: 3546 |
|
|
|
|
|
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
|
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym |
Justyna Zań |
|
Tadeusz de Ville |
Kluczowy biegły rewident |
|
Komandytariusz, Pełnomocnik |
Nr w rejestrze 12750 |
|
|
Komandytariusz, Pełnomocnik |
|
|
Warszawa, 24 marca 2021 r. |
|
|
|
|
|