Sprawozdanie Zarządu
z działalności Grupy LOTOS S.A.
oraz jej grupy kapitałowej
za rok 2020
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
1
Spis treści
1 Charakterystyka Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej ....................................................................................................................... 4
1.1 Podstawowe informacje......................................................................................................................................................................................... 4
1.2 Charakterystyka działalności................................................................................................................................................................................. 4
2 Istotne wydarzenia 2020 roku ......................................................................................................................................................................... 9
3 Otoczenie zewnętrzne Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku.................................................................................... 11
3.1 Wpływ pandemii COVID-19 na światowy rynek paliw .................................................................................................................................. 11
3.2 Popyt na ropę naftową i gaz ziemny ................................................................................................................................................................ 12
3.2.1 Świat .............................................................................................................................................................................................................. 12
3.2.2 Polska ............................................................................................................................................................................................................ 13
3.3 Podaż ropy naftowej i gazu ziemnego ............................................................................................................................................................ 14
3.3.1 Świat ............................................................................................................................................................................................................. 14
3.3.2 Polska ........................................................................................................................................................................................................... 14
3.4 Ceny ropy naftowej i gazu ................................................................................................................................................................................... 15
3.5 Przerób ropy naftowej........................................................................................................................................................................................... 17
3.5.1 Moce przerobowe ..................................................................................................................................................................................... 17
3.5.2 Marże na produktach (cracki) ................................................................................................................................................................ 18
3.6 Otoczenie regulacyjne .......................................................................................................................................................................................... 19
3.7 Przewidywane kształtowanie się czynników zewnętrznych w 2021 roku ............................................................................................... 22
4 Strategia Grupy LOTOS S.A. na lata 2017–2022 ......................................................................................................................................... 24
4.1 Wizja i główne cele strategiczne ....................................................................................................................................................................... 24
4.2 Aktualny stan realizacji strategii ........................................................................................................................................................................ 25
4.3 Efektywnie wykorzystane aktywa w całym łańcuchu wartości .................................................................................................................. 26
4.4 Sukcesywne i powtarzalne obniżanie kosztów działalności oraz optymalizacja marży ..................................................................... 29
4.5 Gotowość do wdrażania innowacji ................................................................................................................................................................... 29
4.6 Aktywne zarządzanie szansami i ryzykami ..................................................................................................................................................... 30
4.7 Silny zespół, spójny CSR, dbałość o bezpieczeństwo .................................................................................................................................. 30
4.8 Stan prac w zakresie przejęcia Grupy LOTOS S.A. przez PKN Orlen S.A. ............................................................................................... 31
4.9 Działania na rzecz realizacji strategii Grupy w 2021 roku ........................................................................................................................... 32
5 Działalność Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w segmencie produkcji i handlu .................................................................... 33
5.1 Grupa LOTOS S.A. – rafinacja ropy naftowej ................................................................................................................................................. 33
5.1.1 Rynek rafinacji ropy i układ sił konkurencyjnych w regionie ........................................................................................................ 33
5.1.2 Optymalizacja przerobu ropy w warunkach pandemii COVID-19 .............................................................................................. 34
5.1.3 Kompleksy rafineryjne prowadzące działalność w regionie ......................................................................................................... 34
5.1.4 Główne produkty ...................................................................................................................................................................................... 36
5.1.5 Wielkość przerobu ropy i produkcji .................................................................................................................................................... 37
5.2 Modelowa marża rafineryjna .............................................................................................................................................................................. 37
5.3 Źródła zaopatrzenia .............................................................................................................................................................................................. 38
5.3.1 Dostawcy .................................................................................................................................................................................................... 39
5.3.2 Odbiorcy ..................................................................................................................................................................................................... 39
5.4 Sprzedaż produktów naftowych przez Grupę Kapitałową LOTOS na krajowym rynku ..................................................................... 39
5.4.1 Detaliczna sprzedaż paliw ...................................................................................................................................................................... 40
5.4.2 Hurtowa sprzedaż benzyny, oleju napędowego, lekkiego oleju napędowego ...................................................................... 42
5.4.3 Sprzedaż paliwa lotniczego ................................................................................................................................................................... 42
5.4.4 Produkcja i sprzedaż olejów silnikowych i przemysłowych .......................................................................................................... 42
5.4.5 Produkcja i sprzedaż asfaltów oraz paliw żeglugowych ................................................................................................................ 43
5.5 Rynki eksportowe .................................................................................................................................................................................................. 43
5.6 Logistyka jako wsparcie segmentu produkcji i handlu ................................................................................................................................ 43
5.6.1 Magazynowanie i dystrybucja paliw.................................................................................................................................................... 45
5.6.2 Transport kolejowy................................................................................................................................................................................... 45
5.7 Asortymentowa struktura sprzedaży segmentu produkcji i handlu ........................................................................................................ 47
6 Działalność Grupy Kapitałowej LOTOS w obszarze poszukiwań i wydobycia ...................................................................................... 48
6.1 Organizacja Obszaru Poszukiwań i Wydobycia ............................................................................................................................................ 48
6.2 Posiadane aktywa i wielkość wydobycia ......................................................................................................................................................... 48
6.3 Działalność poszukiwawczo-wydobywcza w Polsce .................................................................................................................................... 49
6.3.1 Otoczenie konkurencyjne dla działalności wydobywczej .............................................................................................................. 50
6.3.2 Kluczowe aktywa Grupy Kapitałowej LOTOS (poziom wydobycia i koncesje) ......................................................................... 51
6.3.3 Logistyka ..................................................................................................................................................................................................... 52
6.4 Działalność poszukiwawczo-wydobywcza w Norwegii ............................................................................................................................... 52
6.4.1 Otoczenie konkurencyjne dla działalności wydobywczej .............................................................................................................. 52
6.4.2 Kluczowe aktywa Grupy Kapitałowej LOTOS (poziom wydobycia i koncesje) ........................................................................ 55
6.4.3 Logistyka ..................................................................................................................................................................................................... 56
6.5 Działalność poszukiwawczo-wydobywcza na Litwie .................................................................................................................................... 56
6.5.1 Otoczenie konkurencyjne dla działalności wydobywczej .............................................................................................................. 56
6.5.2 Kluczowe aktywa Grupy LOTOS (poziom wydobycia i koncesje) ................................................................................................ 57
6.5.3 Logistyka ..................................................................................................................................................................................................... 57
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
2
6.6 Kluczowe projekty rozwojowe Segmentu wydobywczego ........................................................................................................................ 57
6.7 Planowane postoje w 2021 roku ........................................................................................................................................................................ 59
7 Rozwój organizacji i infrastruktury ............................................................................................................................................................... 60
7.1 Struktura Grupy Kapitałowej LOTOS ................................................................................................................................................................ 60
7.2 Zatrudnienie i polityka wynagrodzeń .............................................................................................................................................................. 62
7.2.1 Zatrudnienie ............................................................................................................................................................................................... 62
7.2.2 Wynagrodzenia władz statutowych .................................................................................................................................................... 63
7.2.3 Pozafinansowe składniki wynagrodzeń przysługujące Członkom Zarządu i kluczowym menedżerom .......................... 65
7.2.4 Zobowiązania wynikające z emerytur i świadczeń o podobnym charakterze dla byłych osób zarządzających
i nadzorujących ............................................................................................................................................................................................................ 66
7.2.5 Polityka wynagrodzeń i ocena jej funkcjonowania ......................................................................................................................... 66
8 Finanse Grupy Kapitałowej LOTOS w 2020 roku ....................................................................................................................................... 67
8.1 Zasady sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego .................................................................................................................... 67
8.2 Główne czynniki kształtujące wynik finansowy .............................................................................................................................................. 67
8.2.1 Przychody ................................................................................................................................................................................................... 69
8.2.2 Koszty operacyjne .................................................................................................................................................................................... 70
8.2.3 Wynik na pozostałej działalności operacyjnej .................................................................................................................................. 70
8.2.4 Wynik EBITDA LIFO ................................................................................................................................................................................... 71
8.2.5 Wynik na działalności finansowej ......................................................................................................................................................... 72
8.3 Sytuacja finansowa ................................................................................................................................................................................................ 72
8.3.1 Aktywa ......................................................................................................................................................................................................... 72
8.3.2 Pasywa ......................................................................................................................................................................................................... 74
8.4 Przepływy pieniężne ............................................................................................................................................................................................. 74
8.5 Wskaźniki finansowe ............................................................................................................................................................................................. 75
8.6 Wyniki finansowe Grupy Kapitałowej LOTOS w podziale na segmenty ................................................................................................. 77
8.6.1 Segment produkcji i handlu .................................................................................................................................................................. 77
8.6.2 Segment wydobywczy ............................................................................................................................................................................ 78
8.7 Kredyty i pożyczki .................................................................................................................................................................................................. 79
8.7.1 Kredyty bankowe Grupy LOTOS S.A. .................................................................................................................................................. 79
8.7.2 Kredyty bankowe pozostałych spółek Grupy Kapitałowej ............................................................................................................ 80
8.7.3 Pożyczki ....................................................................................................................................................................................................... 81
8.8 Finansowanie projektu B8 w ramach emisji obligacji .................................................................................................................................. 87
8.9 Nakłady inwestycyjne ........................................................................................................................................................................................... 87
8.10 Zobowiązania warunkowe ............................................................................................................................................................................ 87
8.11 Ocena zarządzania zasobami finansowymi ............................................................................................................................................. 88
8.12 Prognozy wyników finansowych ................................................................................................................................................................. 88
9 Finanse Grupy LOTOS S.A. w 2020 roku ..................................................................................................................................................... 89
9.1 Główne czynniki kształtujące wynik finansowy .............................................................................................................................................. 89
9.1.1 Przychody .................................................................................................................................................................................................... 91
9.1.2 Koszty operacyjne ..................................................................................................................................................................................... 91
9.1.3 Wynik na działalności finansowej .......................................................................................................................................................... 91
9.2 Sytuacja finansowa ................................................................................................................................................................................................ 92
9.2.1 Aktywa ......................................................................................................................................................................................................... 92
9.2.2 Pasywa ......................................................................................................................................................................................................... 92
9.3 Przepływy pieniężne ............................................................................................................................................................................................. 93
10 Ryzyko w działalności Grupy Kapitałowej LOTOS ..................................................................................................................................... 95
10.1 Kategorie ryzyka w Grupie Kapitałowej LOTOS ...................................................................................................................................... 95
10.1.1 Ryzyko strategiczne ................................................................................................................................................................................. 97
10.1.2 Ryzyko finansowe .................................................................................................................................................................................... 101
10.1.3 Ryzyko operacyjne ................................................................................................................................................................................. 102
10.1.4 Ryzyko reputacyjne i compliance ....................................................................................................................................................... 104
10.2 Model zarządzania ryzykiem ........................................................................................................................................................................ 111
10.2.1 Proces zarządzania ryzykiem ............................................................................................................................................................... 112
10.2.2 Nadzór nad ryzykiem – uczestnicy systemu .................................................................................................................................... 113
11 Pozostałe informacje ..................................................................................................................................................................................... 114
11.1 Informacje o biegłym rewidencie............................................................................................................................................................... 114
11.2 Sprawy sporne ................................................................................................................................................................................................. 114
11.2.1 Istotne postępowania sądowe, których stroną jest Grupa LOTOS S.A. .................................................................................... 114
11.2.2 Postępowania sądowe wszczęte przez oraz przeciwko pozostałym jednostkom z Grupy Kapitałowej LOTOS ........... 115
11.3 Istotne wydarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego ........................................................................................................ 116
11.4 Grupa LOTOS S.A. na rynku kapitałowym ............................................................................................................................................... 118
11.4.1 Notowania akcji Grupy LOTOS S.A. .................................................................................................................................................... 118
11.4.2 Relacje inwestorskie ............................................................................................................................................................................... 120
11.4.3 Rekomendacje inwestycyjne................................................................................................................................................................ 120
11.4.4 Polityka w zakresie dywidendy ............................................................................................................................................................ 121
12 Ład korporacyjny ........................................................................................................................................................................................... 123
12.1 Zasady i zakres stosowania ładu korporacyjnego .......................................................................................................................................... 123
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
3
12.2 Systemy kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w procesie sporządzania sprawozdań finansowych ...................... 124
12.3 Akcje i akcjonariusze Grupy LOTOS S.A. ................................................................................................................................................. 125
12.4 Walne Zgromadzenie ................................................................................................................................................................................... 127
12.5 Działalność Rady Nadzorczej ..................................................................................................................................................................... 129
12.5.1 Powoływanie i odwoływanie Członków Rady Nadzorczej .......................................................................................................... 129
12.5.2 Skład .......................................................................................................................................................................................................... 130
12.5.3 Kompetencje ............................................................................................................................................................................................ 130
12.6 Działalność Zarządu ..................................................................................................................................................................................... 135
12.6.1 Powoływanie i odwoływanie Członków Zarządu ........................................................................................................................... 135
12.6.2 Skład .......................................................................................................................................................................................................... 136
12.6.3 Kompetencje ............................................................................................................................................................................................ 138
12.6.4 Polityka Wynagrodzeń ........................................................................................................................................................................... 141
12.6.5 Polityka wyboru głównego rewidenta ............................................................................................................................................... 141
12.7 Polityka różnorodności ................................................................................................................................................................................ 142
13 Oświadczenie na temat informacji niefinansowych Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej ....................................................... 145
13.1 Kluczowe Niefinansowe Wskaźniki Efektywności ................................................................................................................................. 145
13.2 O Grupie LOTOS ............................................................................................................................................................................................ 146
13.2.1 Model biznesowy ................................................................................................................................................................................... 146
13.2.2 Produkty i usługi ..................................................................................................................................................................................... 147
13.2.3 Łańcuch wartości .................................................................................................................................................................................... 149
13.2.4 Sytuacja i perspektywy rynkowe ......................................................................................................................................................... 150
13.2.5 Strategia rozwoju ................................................................................................................................................................................... 150
13.2.6 Ład korporacyjny ..................................................................................................................................................................................... 151
13.2.7 LOTOS w Rankingach ESG ................................................................................................................................................................... 154
13.3 Środowisko ...................................................................................................................................................................................................... 155
13.3.1 Podejście do zrównoważonego rozwoju ......................................................................................................................................... 155
13.3.2 Podejście do zmian klimatu ................................................................................................................................................................. 155
13.3.3 Szanse i ryzyka związane ze zmianami klimatu ............................................................................................................................. 157
13.3.4 Projekty i inicjatywy minimalizujące negatywny wpływ na klimat i środowisko .................................................................... 162
13.3.5 Emisje do atmosfery .............................................................................................................................................................................. 164
13.3.6 Wytwarzanie i zużycie energii ............................................................................................................................................................. 167
13.3.7 Surowce..................................................................................................................................................................................................... 169
13.3.8 Odpady ...................................................................................................................................................................................................... 171
13.3.9 Woda i ścieki ............................................................................................................................................................................................. 171
13.3.10 Bioróżnorodność .................................................................................................................................................................................... 173
13.4 Społeczeństwo ............................................................................................................................................................................................... 173
13.4.1 Człowiek na pierwszym miejscu ......................................................................................................................................................... 173
13.4.2 Wartości społecznej odpowiedzialności biznesu ........................................................................................................................... 173
13.4.3 Relacje ze społecznościami lokalnymi .............................................................................................................................................. 175
13.4.4 Zaangażowanie w przeciwdziałanie skutkom pandemii koronawirusa ................................................................................... 176
13.4.5 Działalność sponsoringowa ................................................................................................................................................................. 178
13.4.6 Działalność Fundacji LOTOS ................................................................................................................................................................ 179
13.4.7 Prawa człowieka w łańcuchu wartości .............................................................................................................................................. 180
13.4.8 Członkostwa w organizacjach branżowych i CSR .......................................................................................................................... 180
13.4.9 Nagrody i wyróżnienia ........................................................................................................................................................................... 181
13.5 Pracownicy ...................................................................................................................................................................................................... 182
13.5.1 Polityka personalna ................................................................................................................................................................................ 182
13.5.2 Struktura zatrudnienia ........................................................................................................................................................................... 182
13.5.3 Bezpieczeństwo i higiena pracy ......................................................................................................................................................... 183
13.5.4 Zarządzanie różnorodnością ............................................................................................................................................................... 186
13.5.5 Prawa człowieka w relacjach z pracownikami ................................................................................................................................ 187
13.5.6 Wynagrodzenia i benefity .................................................................................................................................................................... 188
13.5.7 Rozwój i edukacja ................................................................................................................................................................................... 189
13.5.8 Wolontariat pracowniczy ...................................................................................................................................................................... 190
13.5.9 Etyka i przeciwdziałanie korupcji ........................................................................................................................................................ 191
13.5.10 Etyczny łańcuch dostaw ........................................................................................................................................................................ 194
13.6 O raporcie........................................................................................................................................................................................................ 194
13.6.1 Istotność informacji niefinansowych ................................................................................................................................................. 195
13.6.2 Zgodność raportu .................................................................................................................................................................................. 196
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
4
1 Charakterystyka Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej
1.1 Podstawowe informacje
Początki Grupy LOTOS sięgają lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, kiedy wybudowano rafinerię ropy naftowej
w Gdańsku. W formie spółki akcyjnej prowadzi działalność od 18 września 1991 roku (wówczas jako Rafineria
Gdańska S.A.), a pod nazwą Grupa LOTOS S.A. od czerwca 2002 roku.
Nazwa
Grupa LOTOS S.A.
Adres
80-718 Gdańsk
ul. Elbląska 135
Regon
190541636
NIP
5830000960
KRS
0000106150
Sąd rejestrowy
Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku,
VII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
Czas trwania
Czas trwania działalności Spółki Grupa LOTOS S.A. jest nieoznaczony
Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest wytwarzanie i przetwarzanie produktów rafinacji ropy naftowej
(głównie paliw) oraz ich sprzedaż hurtowa.
Grupa LOTOS S.A. nie posiada oddziałów (zakładów) w rozumieniu Ustawy o Rachunkowości.
1.2 Charakterystyka działalności
Grupa LOTOS S.A. jest drugim co do wielkości producentem paliw w Polsce. Będąca własnością Spółki gdańska rafineria
należy do najmłodszych, najnowocześniejszych i najbardziej przyjaznych środowisku kompleksów rafineryjnych
w Europie. W 2020 roku rafineria niemal w pełni wykorzystała swoje moce produkcyjne przerabiając 10,2 mln ton ropy
(utylizacja sięgnęła 96,8% nominalnych zdolności przerobowych).
Wykres 1. Przerób ropy naftowej przez Grupę LOTOS S.A.
(mln ton)
Wykres 2. Sprzedaż paliw
1
przez Grupę Kapitałową LOTOS
w Polsce (mln ton)
Źródło: Spółka
Grupa LOTOS S.A. sprzedaje swoje produkty w Polsce w kanale hurtowym oraz poprzez własną sieć stacji paliw.
W 2020 roku udział Grupy Kapitałowej LOTOS w krajowym rynku paliw wyniósł 33,2%. Na koniec 2020 roku w Polsce
było 513 stacji z logo LOTOS i była to trzecia co do wielkości sieć dystrybucyjna paliw w Polsce. Znaczna część produkcji
rafineryjnej Grupy trafia także za granicę – około 17% całej produkcji.
Poprzez swoje spółki-córki, Grupa LOTOS S.A. zajmuje się wydobyciem węglowodorów w Polskiej Wyłącznej Strefie
Ekonomicznej Morza Bałtyckiego. Eksploatuje także złoża ropy naftowej i gazu ziemnego na Norweskim Szelfie
Kontynentalnym oraz na terytorium Litwy. Na koniec 2020 roku Grupa LOTOS dysponowała łącznymi potwierdzonymi
1
Benzyny, olej napędowy, lekki olej opałowy, LPG, paliwo lotnicze (Jet)
10,8
10,7
10,2
2018 2019 2020
7,5
8,0
7,9
2018 2019 2020
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
5
rezerwami ropy naftowej i gazu ziemnego w kategorii 2P (ang. proved and probable) na poziomie 74,8 mln boe (baryłek
ekwiwalentu ropy naftowej). Jednocześnie całkowita wielkość wydobycia w 2020 roku wyniosła 7,43 mln boe
(średnio 20,3 tys. boe dziennie).
Mapa 1. Obszar aktywności Grupy Kapitałowej LOTOS
Źródło: Spółka
Wykres 3. Wielkość rezerw 2P i wydobycie (w mln boe)
Źródło: Spółka
Grupa Kapitałowa LOTOS, poprzez spółkę LOTOS Kolej sp. z o.o., jest także istotnym graczem na polskim rynku
towarowych przewozów kolejowych. Według danych Urzędu Transportu Kolejowego w 2020 roku pod względem
wykonanej pracy przewozowej jej udziały rynkowe wyniosły 10,4% (wobec 9,8% w 2019 roku), co plasowało ją na drugiej
pozycji, z kolei pod względem przewiezionej masy towarów jej udziały stanowiły 5,6% (wobec 5,4% w 2019 roku),
co oznaczało trzecią pozycję rynkową w tej kategorii.
49,6
47,9
46,0
1,6
1,7
1,9
40,3
33,4
28,8
5,8
5,9
5,5
2018 2019 2020
Rezerwy 2P – Polska Wydobycie – Polska Rezerwy 2P – Zagranica Wydobycie – Zagranica
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
6
Głównym celem strategii Grupy LOTOS S.A. na lata 2017-2022 jest stabilizacja i bezpieczny rozwój Grupy Kapitałowej.
Grupa LOTOS S.A. to jedna z wiodących firm w Polsce i znaczący koncern energetyczny, którego wizją rozwoju jest
osiągnięcie pozycji:
o optymalnie zintegrowanego pionowo producenta paliw i produktów chemicznych wysokiej jakości,
o dostawcy wyspecjalizowanych usług logistycznych i serwisowych,
o lidera wdrożeń innowacji w obrębie podstawowej działalności, dla zapewnienia stabilnego wzrostu wartości
Grupy dla akcjonariuszy.
W 2020 roku Grupa Kapitałowa LOTOS osiągnęła przychody na poziomie blisko 21 mld zł. Główna część przychodów
pochodziła z działalności rafineryjnej – 96,9%. Odbiorcami produktów są przede wszystkim klienci krajowi. Na sprzedaż
krajową przypadało 84,8% całości przychodów ze sprzedaży.
Wykres 4. Wyniki finansowe Grupy Kapitałowej LOTOS
(w mld zł)
Wykres 5. Wyniki EBITDA LIFO* Grupy Kapitałowej LOTOS
w podziale na segmenty (w mld zł)
* wyniki oczyszczone o wpływ zdarzeń jednorazowych
Wykres 6. Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej
i wielkość nakładów inwestycyjnych (mld zł)
Wykres 7. Marża EBITDA LIFO oczyszczona i stopa zwrotu z kapitału
(ROE) Grupy Kapitałowej LOTOS (%)
Źródło: Spółka
W skład grupy kapitałowej, oprócz Grupy LOTOS S.A., wchodzi obecnie 40 podmiotów (uwzględniając w tym 4 wspólne
przedsięwzięcia). Prowadzą one swoją działalność w Polsce, Norwegii, Wielkiej Brytanii i na Litwie. Na koniec 2020 roku
Grupa Kapitałowa LOTOS zatrudniała 5 473 osób, w tym Grupa LOTOS S.A. 1 685 pracowników.
Jednym z głównych paradygmatów działalności Grupy Kapitałowej LOTOS jest zrównoważony rozwój, rozumiany jako
ciągłe poprawianie efektywności przy jednoczesnym ograniczaniu negatywnego wpływu na środowisko. Rafineria
Grupy LOTOS znajduje się wśród 10% najmniej emisyjnych rafinerii w Europie, czyli takich, w których wskaźnik emisji
CO
2
jest niższy niż 29,5 kg na tonę. W ostatniej dekadzie, mimo znacznego wzrostu produkcji, Grupa LOTOS zmniejszyła
emisję CO
2
o jedną trzecią – w 2019 roku osiągając poziom 26,8 kg na tonę.
30,1
29,5
20,9
3,1
2,9
1,4
1,6
1,2
-1,1
2018 2019 2020
Przychody EBITDA LIFO* Wynik netto
0,9
0,6
0,5
2,0
2,0
0,7
0,2
0,3
0,3
2018 2019 2020
Detal
Produkcji i handlu (bez detalu)
Wydobywczy
1,0 1,0
0,8
2,3
2,1
2,9
2018 2019 2020
Nakłady inwestycyjne
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej
10,3
9,7
6,5
13,2
9,1
-9,9
2018 2019 2020
Marża EBITDA LIFO oczyszczona ROE
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
7
Spółki wchodzące w skład Grupy Kapitałowej LOTOS aktywnie uczestniczą w projektach, które mają na celu ochronę
naturalnego środowiska i ograniczenie emisji zanieczyszczeń. Jednym z takich działań było uruchomienie projektu
Niebieski Szlak, w ramach którego powstało 12 punktów ładowania pojazdów elektrycznych pomiędzy Warszawą
a Trójmiastem. Grupa LOTOS realizuje także projekt Pure H2, którego celem jest sprzedaż wodoru o bardzo wysokiej
czystości (99,999%) z przeznaczeniem dla transportu, a także projekt Green H2, w ramach którego powstać ma
wielkoskalowa instalacja złożona z elektrolizerów, magazynów wodoru i ogniw paliwowych lub turbin wodorowych,
produkująca zeroemisyjny wodór na potrzeby rafinerii, jednocześnie wspierając polski system elektroenergetyczny
na zasadzie elektrowni szczytowo-pompowej. W 2020 roku Spółka zakończyła również budowę systemu ciągłego
monitoringu zanieczyszczeń (CEMS), a także instalacji Węzła Odzysku Wodoru, który z jednej strony dostarczy nowe
produkty w postaci LPG, benzyny surowej, benzyny lekkiej i wodoru, a z drugiej strony dodatkowym jego efektem
będzie zmniejszenie emisji CO
2
do atmosfery. Ponadto w grudniu ubiegłego roku rafineria Grupy LOTOS wytworzyła
pierwsze w swojej historii biokomponenty: biopropan (biokomponent LPG) oraz biowęglowodory ciekłe
(biokomponenty oleju napędowego), co jest pierwszym krokiem w stronę ekologicznej rafinerii produkującej
z produktów pochodzenia roślinnego.
Od 30 czerwca 2005 roku Grupa LOTOS S.A. notowana jest na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Jej akcje
kwalifikowane są do wielu krajowych i międzynarodowych indeksów, w tym do indeksu WIG20, który grupuje
20 największych emitentów z warszawskiej giełdy. Dominującym akcjonariuszem Spółki jest Skarb Państwa, który
posiada 53,19% udziału w ogólnej liczbie głosów oraz w kapitale zakładowym Spółki. W obliczu wybuchu pandemii
koronawirusa w Polsce i na świecie kurs akcji Grupy LOTOS S.A. spadł w 2020 roku o 50,4%, tj. do 41,45 zł wobec
83,58 zł na koniec 2019 roku. Giełdowa kapitalizacja Spółki na koniec 2020 roku wynosiła z kolei 7,7 mld zł. Zgodnie
z decyzją Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Grupy LOTOS S.A. 28 września 2020 roku Spółka wypłaciła
akcjonariuszom dywidendę w łącznej kwocie około 184,9 mln zł, tj. 1 zł na jedną akcję. Stopa dywidendy sięgnęła 2,52%.
Wykres 8. Notowania akcji Grupy LOTOS S.A. w okresie od 30 czerwca 2005 do 31 grudnia 2020 roku
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GPW.
0 pkt
20 000 pkt
40 000 pkt
60 000 pkt
80 000 pkt
100 000 pkt
0 zł
20 zł
40 zł
60 zł
80 zł
100 zł
cze 05
gru 05
cze 06
gru 06
cze 07
gru 07
cze 08
gru 08
cze 09
gru 09
cze 10
gru 10
cze 11
gru 11
cze 12
gru 12
cze 13
gru 13
cze 14
gru 14
cze 15
gru 15
cze 16
gru 16
cze 17
gru 17
cze 18
gru 18
cze 19
gru 19
cze 20
gru 20
Notowania akcji Grupy LOTOS S.A. (oś lewa) Notowania indeksu WIG (oś prawa)
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
8
Tabela 1. Podstawowe wskaźniki finansowe i operacyjne Grupy Kapitałowej LOTOS za lata 2011-2020
Jednostka
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
2013
2012
2011
EBITDA wg LIFO
oczyszczona
mln zł
1 357
2
2 861
3 099
3 051
2 590
2 156
1 391
1 094
2 021
1 181
Przychody
mln zł
20 909
29 493
30 122
24 186
20 931
22 709
28 502
28 559
33 074
29 260
Zysk/strata netto
mln zł
- 1 146
1 153
1 587
1 672
1 015
-263
-1 466
39
928
649
Przepływy pieniężne z
działalności operacyjnej
mln zł
2 870
2 130
2 328
3 127
2 654
1 488
1 381
1 416
1 331
902
Wielkość wydobycia
tys. boe/d
20
21
20
23
27
12
11
5
6
4
Przerób ropy naftowej
mln ton
10,2
10,7
10,8
9,6
10,4
10,2
9,5
8,7
9,7
9,2
Stacje paliw
3
liczba
513
506
495
493
487
476
441
439
405
369
Źródło: Spółka
2
Wyniki 2020 roku pod wpływem efektu wahań poziomu zapasów ropy naftowej oraz różnic pomiędzy wolumenem zakupu
i przerobu ropy naftowej w trakcie 2 kwartału, które spowodowały uwzględnienie w kalkulacji kosztu przerobu wg metodyki LIFO ropy
wycenionej przy wyższym koszcie jednostkowym niż cena bieżąca – wystąpił tzw. efekt historycznych warstw ropy naftowej
(wycenionych po znacznie wyższym koszcie jednostkowym). Powyższy efekt jest ograniczeniem przyjętego modelu i nie ma wpływu
na generowane przepływy. Spółka szacuje wyżej wymieniony negatywny efekt w 2020 roku dla wyniku wg LIFO na ~370 mln zł.
3
Dane na koniec roku.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
9
2 Istotne wydarzenia 2020 roku
styczeń – marzec 2020
○ decyzją władz norweskich spółka LOTOS Norge otrzymała 2 nowe licencje poszukiwawczo-
wydobywcze (obszar Liatårnet oraz Trell & Trine)
o 14.01.2020
○ Grupa LOTOS podpisała umowę związaną z rozbudową i modernizacją terminala paliw
w Piotrkowie Trybunalskim
o 14.01.2020
○ Rada Nadzorcza Spółki powołała do składu Zarządu X wspólnej kadencji
Pana Pawła Jana Majewskiego na stanowisko Prezesa Zarządu z dniem 3 lutego 2020 roku
o 30.01.2020
○ spółka LOTOS Kolej otrzymała certyfikat bezpieczeństwa wydany przez czeski organ nadzorczy,
Drážní Úřad, obowiązujący do 19 października 2024 roku. Umożliwiło to rozszerzenie działalności
przewozów towarowych o Republikę Czeską
19.02.2020
○ platforma Petro Giant, należąca do spółki LOTOS Petrobaltic, rozpoczęła rekonstrukcję odwiertów
na bałtyckim złożu B3
o 03.03.2020
○ Grupa LOTOS za pośrednictwem Fundacji LOTOS przekazała 5 mln zł na walkę z koronawirusem,
z przeznaczeniem m.in. na zakup sprzętu szpitalnego. Łącznie w całym 2020 roku kwota wsparcia
udzielonego przez Grupę LOTOS na walkę z pandemią COVID-19 wyniosła ponad 10,5 mln zł
o 14.03.2020
○ Planowane rozpoczęcie wydobycia na złożu YME zostało przełożone na 4 kw. 2021 roku
ze względu na pandemię COVID-19, w tym konieczność rezygnacji z pracowników
pochodzących spoza Norwegii
o 28.03.2020
○ pomyślnie zakończył się bankowy ruch testowy instalacji Projektu Efektywnej Rafinacji (EFRA)
– kamienia milowego strategii Grupy LOTOS
o 25.03.2020
○ Grupa LOTOS, LOTOS Paliwa i Remontowa LNG Systems podpisały umowę na budowę
pilotażowej stacji dokującej LNG na stacji paliw LOTOS w Gdańsku-Osowej
o 31.03.2020
kwiecień – czerwiec 2020
○ notowania amerykańskiej ropy naftowej WTI osiągnęły po raz pierwszy w historii ujemne
wartości, jednocześnie notowania ropy Brent chwilowo spadły poniżej 10 USD/bbl
04.2020
○ popyt na kluczowe produkty rafineryjne załamał się w związku z pandemią koronawirusa,
a w efekcie nastąpiło znaczące obniżenie marż, co negatywnie wpłynęło na sektor na całym
świecie przez dalszą część roku
05.2020
○ Grupa LOTOS i Gmina Miejska Tczew podpisały list intencyjny dotyczący współpracy
w zakresie wodoru
12.05.2020
○ zakończone zostało studium wykonalności projektu terminala LNG małej skali w Gdańsku
19.05.2020
○ LOTOS Petrobaltic wspólnie z partnerem – firmą Enspirion – uruchomił stację bazową systemu
łączności krytycznej TETRA na platformie wydobywczej Baltic Beta
o 21.05.2020
○ Grupa LOTOS uruchomiła projekt badawczo-rozwojowy dotyczący elektrolizerów i ich integracji
w rynku energii. Przy jego realizacji współpracować będzie z Polskimi Sieciami
Elektroenergetycznymi
o 26.05.2020
○ Grupa LOTOS, 3 spółki z Grupy Kapitałowej Grupa Azoty, Hyundai Engineering oraz KIND
zawarły umowy na finansowanie projektu petrochemicznego „Polimery Police”
o 31.05.2020
○ Konsorcjum samorządów z Pomorza otrzymało stuprocentowe wsparcie Unii Europejskiej
na kompleksowe doradztwo przy wdrażaniu pojazdów wodorowych w komunikacji miejskiej.
Grupa LOTOS, będą partnerem pomorskich miast, brała aktywny udział w opracowywaniu
wniosku konkursowego
o 08.06.2020
○ Equinor wraz z partnerami podjęli decyzję inwestycyjną o częściowej elektryfikacji złoża Sleipner.
Kilka dni później firmy Aker BP i Equinor zawarły porozumienie komercyjne co do strategii rozwoju
projektu NOAKA. Partnerem obu licencji jest LOTOS Exploration & Production Norge
o 09.06.2020
○ Zwyczajne Walne Zgromadzenie Grupy LOTOS powołało Radę Nadzorczą Spółki na XI kadencję
o 30.06.2020
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
10
lipiec – wrzesień 2020
○ Ministerstwo Klimatu oraz najważniejsze spółki sektora energetycznego i transportowego
podpisały list intencyjny o ustanowieniu partnerstwa na rzecz budowy gospodarki wodorowej.
Sygnatariuszem tego porozumienia była również Grupa LOTOS
07.07.2020
○ Komisja Europejska wydała pozytywną warunkową decyzję w przedmiocie zgody na dokonanie
koncentracji polegającej na przejęciu przez PKN Orlen kontroli nad Grupą LOTOS
14.07.2020
○ Rada Nadzorcza Spółki odwołała Pana Jarosława Pawła Kawulę ze składu Zarządu X
wspólnej kadencji
30.07.2020
○ Grupa LOTOS uruchomiła system ciągłego monitoringu zanieczyszczeń (CEMS), umożliwiający
m.in. zdalny dostęp do monitorowania wpływu zakładu na środowisko
17.08.2020
○ Grupa LOTOS podpisała porozumienie z PKN Orlen oraz Skarbem Państwa dotyczące realizacji
transakcji nabycia akcji Spółki przez PKN Orlen od Skarbu Państwa, reprezentujących minimum
53% kapitału zakładowego Grupy LOTOS
18.08.2020
○ Rada Nadzorcza Spółki powołała do składu Zarządu X wspólnej kadencji Pana Artura Cieślika
na stanowisko Wiceprezesa Zarządu ds. Strategii i Rozwoju
20.08.2020
○ Rada Nadzorcza Spółki powołała do składu Zarządu X wspólnej kadencji Pana
Piotra Aleksandra Walczaka
04.09.2020
○ Grupa LOTOS wypłaciła akcjonariuszom dywidendę w kwocie około 185 mln zł,
tj. 1 zł na jedną akcję
28.09.2020
październik – grudzień 2020
○ Centrum produkcyjne na złożu B8, powstałe w wyniku przebudowy i modernizacji platformy
Petrobaltic, zostało przekazane do eksploatacji
01.10.2020
○ Grupa LOTOS i miasto Rzeszów podpisały list intencyjny dotyczący współpracy w zakresie dostaw
wodoru oraz związanej z tym infrastruktury dla pojazdów z ogniwami paliwowymi. Kilka dni
później sfinalizowane zostało również porozumienie ze spółką Autosan, która do napędu swoich
autobusów ma testować wodór wytworzony przez Grupę LOTOS
22.10.2020
○ Grupa LOTOS podpisała z Energą oraz PKN Orlen list intencyjny dotyczący analizy możliwości
realizacji wspólnej inwestycji elektrowni gazowo-parowej w Gdańsku ze wskazanym terminem
realizacji do lipca 2026 roku
02.11.2020
○ Grupa LOTOS wraz z PGNiG przeprowadziła operację pierwszego bunkrowania statku
gazem LNG w Szczecinie
05.11.2020
○ Pan Paweł Jan Majewski złożył rezygnację z pełnienia funkcji Prezesa Zarządu Spółki
10.11.2020
○ Grupa LOTOS objęła akcje nowej emisji spółki Grupa Azoty Polyolefins S.A. za kwotę 300 mln zł,
zgodnie z postanowieniami umowy inwestycyjnej zawartej w maju 2020 roku
16.11.2020
○ Grupa LOTOS uruchomiła instalację Węzła Odzysku Wodoru, która przyczyniła się do zwiększenia
produkcji wysokomarżowych produktów oraz zmniejszenia emisji CO
2
05.12.2020
○ Rada Nadzorcza Spółki powołała Panią Zofię Marię Paryłę na stanowisko Prezesa Zarządu
07.12.2020
○ Grupa LOTOS rozpoczęła program inwestycyjny Green H2, w ramach którego zbuduje
wielkoskalową instalację do produkcji zielonego wodoru. To kolejny etap wspólnej inicjatywy
rozpoczętej w maju z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi
18.12.2020
○ Grupa LOTOS wytworzyła pierwsze w jej historii biokomponenty: biopropanu i biokomponenty
oleju napędowego
22.12.2020
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
11
3 Otoczenie zewnętrzne Grupy LOTOS S.A. i jej grupy
kapitałowej w 20 20 roku
3.1 Wpływ pandemii COVID-19 na światowy rynek paliw
W 2020 roku miały miejsce bezprecedensowe, dynamiczne zmiany na rynku ropy naftowej, które były wywołane
pandemią COVID-19. Wprowadzone przez rządy poszczególnych krajów ograniczenia uniemożliwiły lub też utrudniły
przemieszczanie się ludzi oraz towarów, co poskutkowało spadkiem zapotrzebowania na paliwa na poziomie
8,8 mln b/d w całym 2020 roku w porównaniu do 2019 roku (szacunki IEA). Najmniej korzystna dla rynku sytuacja miała
miejsce w trakcie pierwszej fali obostrzeń, która spowodowała spadek konsumpcji paliw w 1 kw. 2020 roku nawet
o 20 mln b/d. Spadki zapotrzebowania na paliwa miały miejsce we wszystkich regionach, chociaż w Chinach, gdzie
po raz pierwszy na świecie rozpoznano przypadek COVID-19, w 2020 roku został odnotowany wzrost gospodarczy.
W momencie sporządzenia niniejszego raportu w regionie Azji i Pacyfiku obowiązują niewielkie obostrzenia i z tego
powodu wiele agencji szacuje, że poziom konsumpcji paliw w Chinach czy Indiach wróci do poziomu sprzed pandemii
już w 2021 roku.
Wraz ze spadkiem zapotrzebowania na paliwa nastąpiła duża fluktuacja cen ropy naftowej na giełdach
międzynarodowych. Średnia cena ropy naftowej gatunku Brent w 2020 roku była niższa o 22,3 USD/bbl w porównaniu
do 2019 roku. Podobne obniżenie notowań miało miejsce w odniesieniu do gatunku Urals (22 USD/bbl). Mając
na względzie duży udział ropy naftowej z Rosji w strukturze wsadu na instalacje rafineryjne Grupy LOTOS S.A.
niekorzystnie w stosunku do 2019 roku kształtował się spread Ural-Brent, który zawęził się do poziomu -0,58 USD/bbl
z poziomu -0,89 USD/bbl (wzrost o 0,3 USD/bbl rok do roku). Duży wpływ na taką sytuację miały działania państw
uczestniczących w porozumieniu OPEC+, w którym bierze udział Rosja. Ustalone w ramach porozumienia limity
produkcyjne sprawiły, że Rosja ograniczała eksport ropy naftowej (m.in. poprzez terminale naftowe na Morzu
Bałtyckim), co wspólnie ze zmniejszonym dostępem na rynku gatunków porównywalnych (Arabia Saudyjska, Irak, Iran,
Wenezuela) negatywnie wpłynęło na kształtujące się relacje pomiędzy tymi dwoma gatunkami.
Średnie poziomy cracków na produkty naftowe w 2020 roku znacznie obniżyły się w porównaniu do 2019 roku.
W przypadku benzyny spadek wyniósł 5,6 USD/bbl (-66,4%), oleju napędowego 8 USD/bbl (-69,9%), a paliwa
lotniczego 12,3 USD/bbl (-81,4%). Wzrost natomiast nastąpił w zakresie ciężkiego oleju opałowego, tj. o 4,9 USD/bbl.
Spadek notowań cracku benzyny oraz oleju napędowego był konsekwencją przede wszystkim wprowadzonych
obostrzeń (zamknięte granice lądowe, ograniczone momentami tylko do transportu ciężarowego, ograniczenia
dotyczące zgromadzeń i przemieszczania się). Największe problemy w 2020 roku miała branża lotnicza. Wraz
z wprowadzeniem obostrzeń nastąpił znaczący spadek liczby przeprowadzanych lotów na świecie – w całym 2020 roku
ruch lotniczy był mniejszy o 41% w porównaniu z 2019 rokiem. Jednocześnie dochody linii lotniczych mierzone
współczynnikiem RPK (Revenue Passenger Kilometers) w 2020 roku spadły o 61%. Organizacje branżowe, w tym IATA
(Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźników Powietrznych), oraz agencje analityczne przewidują, że poprawa sytuacji
na rynku lotniczym nastąpi dopiero w latach 2023-2024. W 2020 roku niespodziewanie poprawił się crack na ciężki olej
opałowy (HSFO) i to pomimo wejścia w życie nowych regulacji Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) w zakresie
zawartości siarki w paliwie żeglugowym. Była to zmiana limitu z poziomu 3,5% siarki do 0,5%. Na rynku jeszcze
w 2019 roku panowała obawa, czy wszyscy uczestnicy, m.in. firmy żeglugowe, rafinerie, porty, będą przygotowani na tak
wielką zmianę oraz jakie będą jej skutki. Przewidywano wówczas znaczny spadek notowań HSFO o wyższej zawartości
siarki (3,5%) oraz wzrost ceny paliwa VLSFO o niższej zawartości siarki (0,5%), a różnica notowań pomiędzy tymi dwoma
produktami miała zawierać się w przedziale 200-300 USD/tona. Ostatecznie różnica ta wyniosła jedynie nieco ponad
90 USD/tonę, z kilku powodów. Duży wpływ na taką sytuację miała decyzja państw OPEC+ o zmniejszeniu wydobycia
ropy naftowej. Wskutek tego na rynku było dostępnych mniej gatunków ropy, z których można wytworzyć dużą ilość
HSFO. Dodatkowo wzrosło zainteresowanie tym produktem ze strony rafinerii w USA, które zaczęły skupować HSFO
z Rosji wykorzystując je jako wsad na instalacje lub też mieszając z lekką ropą naftową. Jednocześnie nastąpił spadek
wytwarzania paliwa w rafineriach, które oczekiwały niskich notowań produktu w 2020 roku.
Pandemia COVID-19 przyczynia się do znacznych przeobrażeń w sektorze naftowym, w tym w zakresie funkcjonowania
rafinerii na świecie. Z uwagi na występującą dużą nadpodaż mocy produkcyjnych nad popytem na produkty rafineryjne,
a w konsekwencji na utrzymujące się niskie poziomy marż i cracków, przewiduje się, że część zakładów w kolejnych
latach zostanie zamkniętych, a część zostanie przekształcona w zakłady wytwarzające paliwa z produktów pochodzenia
roślinnego (biorafinerie). Powyższe potwierdzają analizy i szacunki HSBC z grudnia 2020 roku, zgodnie z którymi
od początku 2020 roku zamknięcia na stałe potwierdziło 14 rafinerii, odpowiadających za około 1,7 mln b/d zdolności
produkcyjnych (z czego 0,7 mln b/d nie pracowało w chwili publikacji tego raportu, a około 1 mln b/d mocy wciąż
operujących, planujących zakończyć działalność do końca 2021 roku), a jednocześnie 4 rafinerie o łącznej mocy
0,4 mln b/d mają zostać konwertowane na biorafinerie (3 w USA i 1 we Francji). Ponadto, jak ocenia HSBC, proces ten
przebiega szybciej niż wcześniej oczekiwano, jednak powrót warunków rynkowych do tych sprzed pandemii wymagałby
zamknięć na stałe kolejnych 1,8 mln b/d mocy rafineryjnych. Z drugiej strony, jak wskazuje JBC w opracowaniu
ze stycznia 2021 roku, pomimo że od drugiego kwartału 2020 roku moce produkcyjne na całym świecie obniżały się
w szybkim tempie (łącznie 2,2 mln b/d od czerwca 2020 roku), w roku 2021 zdolności produkcyjne ponownie mają
się zacząć zwiększać (głównie ze względu na nowe moce na Bliskim Wschodzie oraz w Chinach), co skutkować
ma wzrostem mocy produkcyjnych o 2,5 mln b/d do grudnia 2022 roku w porównaniu z grudniem 2019 roku.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
12
3.2 Popyt na ropę naftową i gaz ziemny
3.2.1 Świat
W 2020 roku zapotrzebowanie na ropę naftową na świecie wyniosło średnio 91,3 mln baryłek dziennie w porównaniu
do 100,3 mln baryłek dziennie w 2019 roku (spadek o 9%).
Wykres 9. Popyt na ropę naftową w latach 2016-2020
(w mln b/d)
Wykres 10. Główni konsumenci ropy naftowej w 2020 roku
(w mln b/d)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych International Energy Agency (IEA)
W dalszym ciągu, pomimo pandemii koronawirusa, największym na świecie konsumentem ropy naftowej pozostają
USA. W 2020 roku zapotrzebowanie na surowiec wśród trzech największych konsumentów (USA, Chiny, Indie) najmniej
spadło w Chinach (-0,2%) w porównaniu do 2019 roku. W przypadku USA znaczna część przerabianego w rafineriach
surowca pochodzi z krajowych złóż (w tym przede wszystkim z niekonwencjonalnych, tj. z formacji łupkowych).
Do głównych czynników kształtujących poziom zapotrzebowania na ropę naftową i gaz ziemny można zaliczyć:
o globalny wzrost liczby ludności – według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) w 2020 roku
na świecie żyło około 7,8 mld osób wobec 7,7 mld rok wcześniej. W ciągu ostatnich 10 lat liczba ludności
zwiększyła się o 12%, tj. średniorocznie o 1,1%, co było przede wszystkim efektem przyrostu populacji
w krajach rozwijających się (głównie w Azji oraz Afryce). Szacuje się, że do 2060 roku liczba osób na świecie
przekroczy poziom 10 mld;
o stopień urbanizacji – dostęp do energii jest ściśle powiązany ze stopniem urbanizacji. Według danych ONZ
w 2020 roku obszary miejskie zamieszkiwało 56,2% ludności świata. Najbardziej zurbanizowanymi regionami
są: Ameryka Północna (82,6% populacji), Ameryka Łacińska i Karaiby (81,2%), Europa (74,9%) oraz Oceania
(68,2%). Poziom urbanizacji w Azji wyniósł 51,1%, natomiast Afryka pozostaje w większości wiejska:
w 2020 roku na obszarach miejskich mieszkało 43,5% jej ludności. Jednocześnie oczekuje się, że stopień
urbanizacji w kolejnych latach stopniowo będzie rósł (do poziomu 68,4% na całym świecie do 2050 roku),
w tym najszybciej w Azji i Afryce (odpowiednio do 66,2% i 58,9% do 2050 roku);
o dynamika wzrostu gospodarczego – ze względu na wybuch pandemii COVID-19 i wprowadzone w efekcie
w wielu krajach ograniczenia w życiu społeczno-gospodarczym światowa gospodarka wpadła w 2020 roku
w recesję z ujemną dynamiką Produktu Krajowego Brutto rzędu 4,4%. Jak przewiduje Międzynarodowy
Fundusz Walutowy, 2021 rok przynieść ma odbicie aktywności gospodarczej, a globalny wzrost PKB sięgnąć
ma 5,2%;
o działania na rzecz ochrony klimatu – w grudniu 2020 roku podczas szczytu UE zdecydowano o podwyższeniu
celu redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE o co najmniej 55% do 2030 roku w stosunku do poziomu
z 1990 roku wobec wcześniejszego planu redukcji o 40%. W celu redukcji poziomu emisji gazów
cieplarnianych do atmosfery w 2005 roku utworzony został międzynarodowy system handlu uprawnieniami
do emisji CO
2
. Ich liczba jest stopniowo ograniczana, co w warunkach dużego na nie popytu powoduje wzrost
ich cen (na koniec 2020 roku cena wynosiła około 33 EUR/t wobec około 25 EUR/t rok wcześniej). Wysoka
i systematycznie rosnąca cena uprawnień do emisji dwutlenku węgla stymuluje z kolei zmianę bilansu
energetycznego na rzecz zwiększenia w nim udziału odnawialnych źródeł energii. Wpływ na zapotrzebowanie
na ropę naftową mają także uregulowania prawne w zakresie minimalnego udziału energii odnawialnej
w transporcie oraz limitów emisyjnych dla pojazdów. W tym zakresie regulacje unijne zakładają,
że do 2030 roku udział energii odnawialnej w transporcie wyniesie 14% (przy czym pojawiła się propozycja
podwyższenia tego celu do 24%), a udział biopaliw zaawansowanych 3,5%. W 2020 roku zaczęły także
obowiązywać nowe normy emisji CO
2
dla samochodów osobowych, a plany KE zakładają, aby emisje z całego
96,4
98,2
99,3
100,3
91,3
2016 2017 2018 2019 2020
18,4
13,7
4,6
3,3
2,9
48,4
USA
Chiny
Indie
Japonia
Arabia Saudyjska
Pozostałe
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
13
sektora transportowego zostały ograniczone o 90% do 2050 roku (transport drogowy odpowiada obecnie
za 1/5 emisji gazów cieplarnianych w UE, w tym 70% pochodzi z pojazdów osobowych i lekkich pojazdów
użytkowych). Jednocześnie podejmowane są działania lokalne, takie jak np. zakazy wjazdu do centrum miast
pojazdów z silnikami wysokoprężnymi. Dodatkowo planowane są także zmiany w systemie opodatkowania
paliw i energii, w kierunku stworzenia preferencji dla paliw alternatywnych oraz biopaliw;
o zmiany w preferencjach ludności – coraz większa część społeczeństw, szczególnie w wysoko rozwiniętych
krajach, dostrzega problemy związane z zanieczyszczeniem środowiska i ociepleniem klimatu. Przekłada się
to między innymi na większe zainteresowanie pojazdami napędzanymi alternatywnymi źródłami energii,
a także na częstsze korzystanie z transportu publicznego oraz współdzielenia pojazdów. Jednocześnie
zaobserwować można zachowania zmierzające do oszczędzania energii lub jej efektywniejszego
wykorzystywania również w innych dziedzinach życia;
o postęp techniczny – oprócz zastosowania nowych, alternatywnych paliw wprowadzane są innowacje mające
na celu zmniejszenie zużycia paliw przez tradycyjne napędy, np. w zakresie podniesienia wydajności silników
samochodowych, obniżenia masy pojazdów użytkowych, odzyskiwania mocy w trakcie hamowania, czy też
bardziej aerodynamicznych kształtów pojazdów. Postęp techniczny wpływa także na koszty i efektywność
takich rozwiązań.
Wykres 11. Dynamika Produktu Krajowego Brutto w 2020 roku (w %)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS, MFW (szacunek)
3.2.2 Polska
W 2020 roku konsumpcja paliw (benzyna, olej napędowy, lekki olej opałowy, LPG, paliwo lotnicze) w Polsce wyniosła
w sumie 32,3 mln m
3
i była o 6,9% niższa niż w 2019 roku. Z uwagi na pandemię i liczne ograniczenia z nią związane
spadki popytu widoczne były w każdej grupie produktowej, w tym zużycie benzyny obniżyło się o 8,5%,
oleju napędowego o 1,6%, paliwa lotniczego o 57,6%, a lekkiego oleju opałowego o 8%.
Wykres 12. Konsumpcja paliw w Polsce (w mln m
3
)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego (POPiHN)
-4,4
-4,3
-8,3
-5,3
1,9
-10,3
-4,1
-5,4
-5,8
-9,0
-11,8
-2,8
20,6
6,0
4,5
0,6
0,7
20,9
6,5
5,2
1,4
0,7
20,3
6,1
4,9
1,3
0,8
0 5 10 15 20 25
Olej napędowy
Benzyny silnikowe
Gaz płynny LPG
Paliwo JET
Lekki olej opałowy
2020
2019
2018
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
14
3.3 Podaż ropy naftowej i gazu ziemnego
3.3.1 Świat
W 2020 roku nadal obowiązywało porozumienie państw OPEC+, które w efekcie pandemii COVID-19 uległo znacznym
modyfikacjom. Państwa zrzeszone w ramach porozumienia OPEC+ zareagowały na zmiany zachodzące w otoczeniu –
choć o ile jeszcze w marcu 2020 roku m.in. Rosja oceniała, że pandemia nie będzie miała znaczącego wpływu na rynek
i nie zgodziła się na dalsze cięcia w produkcji surowca (wojna cenowa z Arabią Saudyjską), o tyle już w następnym
miesiącu doszło do ponownego zawarcia porozumienia i większej koordynacji polityki nakierowanej na obniżenie
poziomu produkcji. W kwietniu 2020 roku państwa OPEC+ podjęły wspólnie decyzję o zmniejszeniu wydobycia ropy
naftowej kolejno o: 9,7 mln b/d (maj-czerwiec), 7,7 mb/d (lipiec-grudzień) oraz 5,8 mb/d (styczeń 2021 roku – kwiecień
2022 roku). W 2020 roku nadal w mocy utrzymane były sankcje USA na Iran oraz Wenezuelę, co ograniczyło dostępność
ciężkich i kwaśnych gatunków ropy. W ubiegłym roku przez 9 miesięcy miała również miejsce blokada terminali
naftowych w Libii, co sprawiło, że poziom wydobycia surowca z tego kraju z poziomu 1,2 mb/d spadł w trakcie roku
nawet do 100 kb/d (wznowienie eksportu ropy naftowej pod koniec 2020 roku utrudniło nieznacznie działania państw
OPEC+ w zakresie bilansowania rynku).
Wykres 13. Wydobycie ropy naftowej w latach 2016-2020
(w mln b/d)
Wykres 14. Główni producenci ropy naftowej w 2020 roku
(w mln b/d)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych IEA, OPEC
W 2020 roku globalne wydobycie ropy naftowej obniżyło się z poziomu 100,6 mln b/d do 94,5 mln b/d. Pomimo
wybuchu pandemii COVID-19 Stany Zjednoczone Ameryki w dalszym ciągu są największym producentem na świecie.
W ciągu ostatnich lat wydobycie w tym kraju znacząco wzrosło, tj. z poziomu 5,5 mln b/d w 2010 roku do 12,3 mln b/d
w 2019 roku, przy czym wydarzenia z 2020 roku sprawiły, że produkcja zmniejszyła się do 11,3 mln b/d. Spadek
zapotrzebowania na ropę naftową nie wpłynął jednak na poziom eksportu surowca wydobywanego w USA –
w konsekwencji w 2020 roku eksport średnio wyniósł 3,1 mln b/d wobec 3,0 mln b/d w 2019 roku Do pozostałych
kluczowych państw dla międzynarodowego rynku ropy naftowej należy zaliczyć Rosję (10,4 mln b/d), Arabię Saudyjską
(9,2 mln b/d), Irak (4,0 mln b/d) oraz Kanadę (3,4 mln b/d).
3.3.2 Polska
Na koniec 2020 roku w Polsce było udokumentowanych 87 złóż ropy naftowej, w tym w Karpatach – 29 złóż,
na ich przedgórzu (w zapadlisku przedkarpackim) – 12 złóż, na Niżu Polskim – 44 złoża, a na obszarze polskiej strefy
ekonomicznej Morza Bałtyckiego – 2 złoża. Złoża ropy naftowej w Karpatach są na wyczerpaniu, natomiast
na pozostałych złożach w dalszym ciągu trwają prace wydobywcze oraz podejmowana są wysiłki na rzecz zwiększenia
poziomu sczerpania złóż. W 2019 roku stan wydobywalnych zasobów ropy naftowej i kondensatu wyniósł 23 mln ton
(zasoby bilansowe i pozabilansowe) i w porównaniu z rokiem poprzednim zmalał o 0,9 mln ton.
Wydobycie ropy naftowej i kondensatu w 2019 roku ze wszystkich złóż, wyniosło 936,8 tys. ton i zmniejszyło się
w stosunku do roku poprzedniego o 0,3 tys. ton. Krajowe złoża pokrywają jedynie 3% całkowitego krajowego
zapotrzebowania na ten surowiec.
W 2020 roku w dalszym ciągu (z uwagi na położenie geograficzne, dostępność surowca, istniejącą infrastrukturę
dostaw, a także funkcjonujące w rafineriach instalacje) ropa naftowa do krajowych rafinerii była dostarczana przede
wszystkim z Rosji, której udział w łącznych dostawach wyniósł 70% wobec 89% w 2015 roku. Do Polski dostarczana jest
także ropa naftowa z Arabii Saudyjskiej (około 16%), Nigerii (5%), Kazachstanu (3%), Norwegii (2%) oraz Wielkiej Brytanii.
96,4 97,4
100,3
100,6
94,5
2016 2017 2018 2019 2020
11,3
10,4
9,2
4,0
3,4
56,2
USA
Rosja
Arabia Saudyjska
Irak
Kanada
Pozostałe
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
15
3.4 Ceny ropy naftowej i gazu
W 2020 roku notowania ropy naftowej gatunku Brent spadły o 24,4% w porównaniu z końcem 2019 roku
(67,8 USD/bbl). Jednocześnie średnia cena ropy naftowej Brent w 2020 roku wyniosła 42 USD/bbl, czyli była
o 22,3 USD/bbl (-31%) niższa niż średnia z 2019 roku. Spadek ceny tego surowca był efektem przede wszystkim
pandemii COVID-19, a więc drastycznego spadku zapotrzebowania na ropę naftową na świecie. Wpływ na notowania
miał także brak koordynacji działań w zakresie poziomu produkcji surowca przez państwa OPEC+, co spowodowało
znaczące obniżenie wartości ropy naftowej w marcu i kwietniu 2020 roku. Niemniej od połowy 2020 roku dzięki
skoordynowanym działaniom państw OPEC+ notowania surowca znacząco wzrosły, by na koniec 2020 roku osiągnąć
poziom 51,2 USD/bbl, a więc znacznie wyższy niż 21 kwietnia 2020 roku (9,1 USD/bbl – najniższy poziom odnotowany
w 2020 roku). Na notowania ropy naftowej wpływ miały również inne wydarzenia, takie jak negocjacje dotyczące Brexitu,
a także niestabilna sytuacja na Bliskim Wschodzie (Iran) oraz w Afryce Północnej (Libia).
Nieco mniejszy spadek ceny miał miejsce w odniesieniu do gatunku WTI, którego notowania obniżyły się w 2020 roku
o 20,5%. Warto przy tym jednak wspomnieć o bezprecedensowej sytuacji związanej z notowaniami ropy WTI, do jakiej
doszło w trakcie 2020 roku – w kwietniu majowe kontrakty terminowe na ten surowiec na giełdzie NYMEX osiągnęły
wartości poniżej zera, chwilowo spadając nawet do -37 USD/bbl, co było związane z dużą nadpodażą ropy naftowej
na rynku w związku z pandemią COVID-19 oraz brakiem dostępności magazynowych (kontrakty te rozliczane są
fizycznie przez dostawę i odbiór ropy naftowej w terminalu w Cushing).
Z powodu między innymi gorszej jakości surowca cena rosyjskiej ropy naftowej (Urals) jest nieznacznie niższa niż ropy
naftowej Brent. W 2020 roku średnia różnica pomiędzy tymi gatunkami wyniosła -0,58 USD/bbl, natomiast w 2019 roku
był to poziom -0,89 USD/bbl.
Wykres 15. Notowania ropy naftowej Brent w latach 2018-2020 (w USD/bbl)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Refinitiv
W 2020 roku nastąpił znaczny spadek ceny gazu ziemnego (w przypadku gazu ziemnego z National Balancing Point
spadek średnio o 20,1%), co było efektem kilku czynników, w tym: zmniejszonego zapotrzebowania na surowiec
(spowolnienie gospodarcze wywołane pandemią COVID-19), dużą dostępnością gazu ziemnego z USA i Kataru
(dostawy w formie skroplonej), stabilnego poziomu wydobycia w Norwegii oraz dostaw surowca z Algierii (gazociągi
do Włoch i Hiszpanii), przy malejącej produkcji w Niderlandach (złoże Groningen).
W trakcie całego 2020 roku rynek był dobrze zaopatrzony (efekt pandemii oraz mniej mroźnej zimy, który sprawił,
że zapasy były na wysokim poziomie) i nie odnotowano żadnych przerw w dostawach. W Europie wprowadzone
obostrzenia, rosnąca rywalizacja z odnawialnymi źródłami energii oraz ciepła zima wpłynęły na spadek konsumpcji
i ceny gazu ziemnego w porównaniu do wartości z 2019 roku. Niemniej pod koniec 2020 roku nastąpił z jednej strony
sezonowy wzrost zużycia gazu ziemnego, a także spadek temperatur w regionie Azji i Pacyfiku, co miało wpływ
na wzrost notowań surowca.
0
20
40
60
80
100
sty 18
lut 18
mar 18
kwi 18
maj 18
cze 18
lip 18
sie 18
wrz 18
paź 18
lis 18
gru 18
sty 19
lut 19
mar 19
kwi 19
maj 19
cze 19
lip 19
sie 19
wrz 19
paź 19
lis 19
gru 19
sty 20
lut 20
mar 20
kwi 20
maj 20
cze 20
lip 20
sie 20
wrz 20
paź 20
lis 20
gru 20
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
16
Wykres 16. Notowania cen gazu ziemnego na giełdzie brytyjskiej National Balancing Point (NBP) (USD/mln BTU
4
)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Refinitiv
Ceny ropy naftowej na światowych rynkach są zwyczajowo wyrażane w dolarach. Dlatego też z perspektywy spółek
rafineryjnych ważne są nie tylko notowania samej ropy naftowej, ale także kształtowanie się kursu waluty ich kraju
wobec waluty amerykańskiej. W 2020 roku notowania złotego nieznacznie umocniły się w stosunku do amerykańskiego
dolara, tj. kurs USD/PLN spadł o 1%, z poziomu 3,7977 zł na koniec 2019 roku do poziomu 3,7584 zł na koniec
2020 roku. W trakcie ubiegłego roku przez pewien czas (od marca do maja) notowania USD/PLN kształtowały się jednak
na poziomach istotnie wyższych, tj. w przedziale 4-4,2 zł.
Wykres 17. Notowania złotego w relacji do USD w latach 2018-2020
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Narodowego Banku Polskiego
Ponadto na ceny ropy naftowej i gazu mogą oddziaływać takie czynniki jak spadek zapotrzebowania (sytuacja
gospodarcza), niepewna sytuacja geopolityczna oraz konflikty zbrojne w rejonach wydobycia ropy naftowej, restrykcje
importowe i eksportowe oraz warunki pogodowe i klęski żywiołowe.
4
BTU – British Thermal Unit
0
50
100
150
200
sty 18
lut 18
mar 18
kwi 18
maj 18
cze 18
lip 18
sie 18
wrz 18
paź 18
lis 18
gru 18
sty 19
lut 19
mar 19
kwi 19
maj 19
cze 19
lip 19
sie 19
wrz 19
paź 19
lis 19
gru 19
sty 20
lut 20
mar 20
kwi 20
maj 20
cze 20
lip 20
sie 20
wrz 20
paź 20
lis 20
gru 20
3,20
3,40
3,60
3,80
4,00
4,20
4,40
sty 18
lut 18
mar 18
kwi 18
maj 18
cze 18
lip 18
sie 18
wrz 18
paź 18
lis 18
gru 18
sty 19
lut 19
mar 19
kwi 19
maj 19
cze 19
lip 19
sie 19
wrz 19
paź 19
lis 19
gru 19
sty 20
lut 20
mar 20
kwi 20
maj 20
cze 20
lip 20
sie 20
wrz 20
paź 20
lis 20
gru 20
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
17
3.5 Przerób ropy naftowej
3.5.1 Moce przerobowe
W 2020 roku podstawowe zdolności przerobowe rafinerii szacowano na 102,6 mln b/d globalnie. Największe były
w USA i Kanadzie (łącznie 20,2%) oraz w Chinach (16,6%). Współcześnie następuje specjalizacja w kierunku coraz
bardziej złożonych zakładów, charakteryzujących się zwiększoną zdolnością przetwarzania wtórnego.
Ten występujący od wielu lat trend jest wynikiem połączenia tendencji do zamykania starszych, prostszych rafinerii,
stopniowego dodawania przetwarzania wtórnego w istniejących zakładach i budowania nowych rafinerii o wysokim
poziomie złożoności. Wynika to z rosnącego światowego popytu głównie na lekkie czyste produkty i stopniowego
spadku popytu na resztkowy olej opałowy. Ponadto zmiany te wynikają z coraz surowszych przepisów dotyczących
jakości paliw.
Od 2012 roku w Europie zamknięto szereg rafinerii o mocach przerobowych wynoszących łącznie 1,7 mln b/d.
W Europie funkcjonuje ponad 100 zakładów, charakteryzujących się różnym poziomem konwersji, a część z nich
(uwzględniając panujące uwarunkowania rynkowe,) cechuje niski poziom rentowności. Pandemia COVID-19 dodatkowo
znacząco negatywnie wpłynęła na funkcjonowanie rafinerii na świecie, powodując zmniejszenie poziomu wykorzystania
zdolności przerobowych. W efekcie tych wydarzeń część zakładów została lub zostanie zamknięta. Obecnie
potwierdzono zamknięcie lub zmniejszenie mocy przerobowych w Belgii, Finlandii Portugalii, Wielkiej Brytanii.
Charakterystycznym trendem w panujących uwarunkowaniach jest również przekształcanie zakładów w biorafinerie
(co najmniej cztery takie zakłady powstaną na bazie tradycyjnych rafinerii w Finlandii, Francji, Szwecji oraz we Włoszech).
Z uwagi na pandemię COVID-19, a w efekcie niski poziom wzrostu gospodarczego oraz zapotrzebowania na paliwa,
a także rosnącego znaczenia kwestii środowiskowych i wykorzystania innych źródeł energii, istnieje
prawdopodobieństwo spadku poziomu mocy przerobowych rafinerii na świecie, a w konsekwencji likwidacji kolejnych
zakładów (OPEC prognozuje zamknięcia rafinerii o łącznej mocy około 2,5 mln b/d w perspektywie do 2025 roku, w tym
głównie w Europie, USA i Kanadzie, a w perspektywie do 2045 roku kolejne 6 mln b/d).
Wykres 18. Wykorzystanie mocy produkcyjnych rafinerii w 2019 oraz na prognoza na 2040 rok (w %)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych OPEC
W kolejnych latach nowe moce wytwórcze powstawać mają z kolei głównie w Azji (przede wszystkim w Chinach
i Indiach) oraz na Bliskim Wschodzie, umacniając te regiony na globalnym rynku rafineryjnym, a także wywołując
dodatkową presję na działalność tradycyjnych rafinerii w krajach rozwiniętych. Jak wynika z danych IEA, regiony
te odpowiadają za 2/3 inwestycji w branży rafineryjnej w ostatnich pięciu latach, a także za więcej niż 80% mocy
produkcyjnych w trakcie budowy.
79,9%
88,5%
55,4%
62,2%
77,8%
91,1%
72,7%
76,7%
87,8%
76,7%
78,4%
74,4%
70,9%
66,0%
80,1%
77,4%
75,6%
84,2%
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Świat
USA i Kanada
Ameryka Łacińska
Afryka
Europa
Rosja i Morze Kaspijskie
Bliski Wschód
Chiny
Inne państwa azjatyckie
2019
2040
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
18
W 2020 roku przerobiono w Polsce 25,8 mln ton ropy naftowej, tj. o 5,2% mniej niż w poprzednim roku.
Wykres 19. Przerób ropy naftowej w Polsce (w mln t)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych POPiHN
3.5.2 Marże na produktach (cracki)
W 2020 roku różnice pomiędzy notowaniami produktów a ceną referencyjną ropy naftowej (tzw. crack) przedstawiały
się następująco:
o benzyna – wartość najniższa -38,0 USD/t, najwyższa 125,3 USD/t, roczna dynamika zmiany notowań wyniosła
-45,5%, tj. -51,0 USD/t;
o paliwo lotnicze (Jet) – wartość najniższa -35,9 USD/t, najwyższa 145,6 USD/t, roczna dynamika zmiany
notowań wyniosła -59,8%, tj. -82,8 USD/t;
o olej napędowy – wartość najniższa 7,0 USD/t, najwyższa 188,9 USD/t, roczna dynamika zmiany notowań
wyniosła -63,7%, tj. -70,8 USD/t;
o ciężki olej opałowy (COO) – wartość najniższa -270,4 USD/t, najwyższa 19,0 USD/t, roczna dynamika zmiany
notowań wyniosła +60,0% tj. +161,3 USD/t.
Wykres 20. Marże na produktach w latach 2018-2020 (USD/t)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Refinitiv
26,9
27,2
25,8
2018 2019 2020
-300
-250
-200
-150
-100
-50
0
50
100
150
200
250
sty 18
lut 18
mar 18
kwi 18
maj 18
cze 18
lip 18
sie 18
wrz 18
paź 18
lis 18
gru 18
sty 19
lut 19
mar 19
kwi 19
maj 19
cze 19
lip 19
sie 19
wrz 19
paź 19
lis 19
gru 19
sty 20
lut 20
mar 20
kwi 20
maj 20
cze 20
lip 20
sie 20
wrz 20
paź 20
lis 20
gru 20
Benzyna JET Diesel COO
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
19
3.6 Otoczenie regulacyjne
W Polsce od 1 stycznia 2020 roku otoczenie regulacyjne uległo wielu przemianom zarówno na poziomie unijnym,
jak i krajowym, co ma lub może mieć wpływ na rozwój Grupy LOTOS.
Jedną z głównych zmian, jaka zaszła w regulacjach unijnych, była zapowiedź wdrożenia Europejskiego Zielonego Ładu.
Jest to nowa strategia rozwoju gospodarczego Unii Europejskiej. Jej celem jest głęboka proekologiczna przebudowa
gospodarki Unii Europejskiej, która z trzeciego największego źródła emisji gazów cieplarnianych na świecie ma w ciągu
trzech dekad stać się pierwszym obszarem neutralnym klimatycznie. W ramach Europejskiego Zielonego Ładu dokonuje
się przegląd i nowelizacja regulacji dotyczących poszczególnych obszarów gospodarki pod kątem osiągnięcia
neutralności klimatycznej. Ostateczny kształt poszczególnych aktów prawnych nie jest jeszcze znany, jednak w ramach
zapowiedzi Komisja Europejska przedstawia plany działania i kierunek, w którym mają podążać zmiany.
W 2020 rozpoczął się proces implementacji IV fazy ETS (ang. Emissions Trading System – unijny system handlu
uprawnieniami do emisji) przypadającej na lata 2021-2030. W ramach procedury wstępnej Komisja Europejska
zaproponowała następujące zmiany:
o zmianę liniowego współczynnika redukcji – obecnie wynosi on 2,2 %, co oznacza, że o tyle spadnie liczba
uprawnień w systemie;
o rozszerzenie handlu emisjami na sektor morski, potencjalnie emisje z budynków, transportu drogowego
oraz na spalanie wszystkich paliw kopalnych i spalanie odpadów;
o wzmocnienie Mechanizmu Rezerwy Stabilizacyjnej, co pozwoli na skuteczniejsze interwencje, w przypadku
nadmiernego spadku cen;
o poprawa wsparcia dla inwestycji i innowacji niskoemisyjnych, takich jak np. fundusz innowacyjny;
o przepisy dotyczące tzw. ucieczki emisji, takie jak zasady przydziału bezpłatnych uprawnień i aktualizacja
wskaźników emisji, rekompensata kosztów pośrednich.
W czerwcu 2020 roku zatwierdzono system klasyfikacji dla zrównoważonych środowiskowo rodzajów działalności
gospodarczych zwany taksonomią. Klasyfikacja ta będzie używana do przeorientowania przepływów kapitału z rynku
prywatnego oraz programów unijnych na inwestycje „zielone”.
Wyróżniono 6 celów środowiskowych, do których przygotowane zostaną akty delegowane, w których dokona się
klasyfikacja zielonych inwestycji:
o łagodzenie zmian klimatu;
o dostosowanie do zmian klimatu;
o zrównoważone użytkowanie i ochrona zasobów wodnych i morskich;
o przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym;
o zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola;
o ochrona i przywracanie różnorodności biologicznej i ekosystemów.
Działalność gospodarcza musi spełniać 4 wymagania, aby zostać zakwalifikowana do jednego z sześciu powyższych
celów środowiskowych:
o zapewniać znaczący wkład do co najmniej jednego z celów środowiskowych;
o wykazywać „brak znaczącej szkody” dla innych celów środowiskowych;
o zgodność z kryteriami technicznymi;
o zgodność z minimalnymi gwarancjami dotyczącymi zabezpieczenia społecznego i zarządzania.
W ramach Odnowionej Strategii Zrównoważonego Finansowania której częścią jest taksonomia można wyróżnić
4 inicjatywy Komisji dotyczące zrównoważonego finansowania, które w mniejszym lub większym stopniu mają lub mogą
mieć wpływ na Grupę LOTOS:
o Unijna norma dotycząca „obligacji ekologicznych” (EU Green Bond Standard) – celem inicjatywy jest
zapewnienie jednolitego standardu dla zielonych obligacji EU Green Bond Standard opartego na taksonomii.
W ramach konsultacji grupa ekspertów technicznych wskazała na możliwe komponenty przyszłego standardu:
o obowiązek publikacji dokumentu, tzw. Green Bond Framework przez emitenta obligacji wraz
z opisem strategii inwestycyjnej i dostosowaniem obligacji do przepisów taksonomii
o obowiązek raportowania przeznaczenia i oddziaływania obligacji;
o zewnętrzna weryfikacja dokumentu;
o Rozporządzenie w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług
finansowych (Sustainability related disclosures in the financial services sector regulation) – wprowadza
obowiązek dla uczestników rynku finansowego oraz doradców finansowych publikacji na swoich stronach
internetowych informacji na temat strategii dotyczących wprowadzania do działalności ryzyk
dla zrównoważonego rozwoju w procesie podejmowania decyzji inwestycyjnych oraz w ramach świadczenia
usług doradztwa inwestycyjnego lub ubezpieczeniowego. Ponadto uczestnicy rynku finansowego
oraz doradcy finansowi są zobowiązani podawać informację na temat uwzględniania niekorzystnych skutków
dla zrównoważonego rozwoju;
o Zrównoważony Ład Korporacyjny (Sustainable Corporate Governance) – inicjatywa ta przewiduje nałożenie
dodatkowych obowiązków na spółki z o. o. w zakresie identyfikacji działań przedsiębiorstw mających
niekorzystny wpływ na zrównoważony rozwój, zapobiegania tym działaniom oraz łagodzenia skutków.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
20
Ponadto zobowiązuje dyrektorów firm do uwzględnienia w strategii korporacyjnej wpływu swojej działalności
na interesy szerokiej grupy interesariuszy oraz ryzyka dla zrównoważonego rozwoju;
o Rewizja dyrektywy w sprawie sprawozdań niefinansowych (Review of the Non Financial Reporting Directive
NFRD) – od 2018 roku spółki zatrudniające powyżej 500 pracowników są zobowiązane do publikacji
sprawozdań niefinansowych na temat wpływu ich działalności na pracowników, środowisko i społeczeństwo.
Dyrektywa nie nakłada obowiązku używania jednego standardu raportowania finansowego ani nie zakłada
weryfikacji raportu przez instytucję zewnętrzną. W przeglądzie dyrektywy Komisja dąży do m.in.:
o opracowania jednego standardu raportowania niefinansowego;
o wprowadzenia obowiązku audytowania informacji niefinansowych;
o rozszerzenia obowiązku raportowania niefinansowego na inne spółki (np. zatrudniające
powyżej 250 osób).
Komisja Europejska w drugiej połowie 2020 roku zaproponowała nowelizację dyrektywy dotyczącej opodatkowania
energii i paliw (Energy Tax Directive ETD). Najważniejszym celem nowelizacji dyrektywy będzie wykorzystanie systemu
podatkowego w celu wsparcia niskoemisyjnych alternatyw dla paliw ropopochodnych, takich jak biopaliwa, energia
elektryczna czy wodór. Zmiany mają polegać na odejściu od modelu, w którym bazą opodatkowania jest wolumen
na rzecz opodatkowania energii i/lub emisyjności paliw. Komisja Europejska przeprowadziła w bieżącym roku kolejny
etap konsultacji publicznych w sprawie rewizji przepisów dotyczących opodatkowania energii. KE stawiała m.in. pytania
o potrzebę:
o opodatkowania energii w sektorach narażonych na ucieczkę emisji;
o opodatkowania emisji CO
2
, jeśli te już są objęte ceną emisji w ramach EU ETS, podatkowych zachęt
do korzystania z alternatywnych źródeł energii (biopaliw, biometanu, czystego wodoru itp.).
Kolejną zapowiedzią zmian legislacyjnych mających bezpośredni wpływ na Grupę LOTOS jest propozycja zmian
dyrektywy w zakresie promowania energii ze źródeł odnawialnych. Wyznacza ona ogólne zasady i cel dotyczące
minimalnych poziomów energii ze źródeł odnawialnych. Oddzielny cel dotyczy sektora transportowego, który według
obecnych przepisów musi osiągnąć 14% udziału energii odnawialnej. W związku ze wzrostem ambicji klimatycznych UE
podniesiony został ogólny cel redukcji gazów cieplarnianych, a w ślad za nim wzrośnie także cel dla sektora
transportowego. Wstępne propozycje zmiany dotyczące sektora paliwowego przedstawione przez KE w ramach
konsultacji dotyczą:
o wzrostu obowiązkowego udziału energii odnawialnej w transporcie do 24% (tj. o 10 p.p.);
o promowania paliw niskoemisyjnych – rozumianych jako wodór i paliwa syntetyczne;
o promowanie paliw odnawialnych – rozumianych jako biopaliwa, biogaz, biometan;
o zwiększenie poziomu ambicji w sektorze lotniczym i morskim.
W 2020 roku zaczęły obowiązywać nowe normy emisji CO
2
dla samochodów osobowych, które wynoszą
95 gr/km. Jednocześnie rozpoczęły się prace nad rewizją ww. norm emisji dla pojazdów osobowych, dostawczych
oraz ciężarowych. Komisja planuje, aby emisje z całego sektora transportowego zostały ograniczone o 90%
do 2050 roku, przy czym transport drogowy obecnie odpowiada za 1/5 emisji gazów cieplarnianych w UE (w tym 70%
pochodzi z pojazdów osobowych i lekkich pojazdów użytkowych).
Najważniejsze założenia:
o zastosowanie bardziej rygorystycznych norm emisji CO
2
dla nowych pojazdów;
o wprowadzenie mechanizmu zachęt i preferencji dla pojazdów bezemisyjnych i niskoemisyjnych;
o określenie, na ile nowy mechanizm przyczynia się do osiągnięcia wyznaczonych poziomów emisji nałożonych
na producentów pojazdów.
W ramach wprowadzania zachęt do zwiększania ilości pojazdów zeroemisyjnych Komisja Europejska rozpoczęła
konsultacje dyrektywy dotyczącej infrastruktury paliw alternatywnych. Dyrektywa w obecnym kształcie określa zasady
dotyczące rozwoju stacji ładowania dla samochodów elektrycznych, stacji tankowania wodoru oraz gazu ziemnego
CNG/LNG. Ustanawia minimalne wymogi dotyczące rozbudowy infrastruktury paliw alternatywnych, które mają być
wdrażane za pomocą krajowych ram polityki w każdym kraju UE.
Państwa członkowskie muszą zapewnić utworzenie:
o do końca 2020 roku – wystarczającej liczby stacji ładowania, co umożliwi użytkowanie samochodów
elektrycznych na gęsto zaludnionych obszarach w ramach sieci określonej przez dany kraj;
o do końca 2025 roku – wystarczającej liczby stacji tankowania wodoru (dotyczy każdego kraju, który zdecyduje
się na włączenie wodoru do swoich ram polityki krajowej);
o do końca 2025 roku – wystarczającej liczby stacji tankowania skroplonego gazu ziemnego (LNG) w portach
na potrzeby statków napędzanych LNG.
Komisja Europejska w konsultacjach dotyczących skuteczności obowiązujących przepisów odnosiła się m.in. do kwestii:
o ustanowienia obowiązkowych celów dotyczących rozwoju tej infrastruktury na poziomie UE;
o zwiększenia liczby stacji ładowania samochodów elektrycznych, tankowania wodoru oraz stacji tankowania
skroplonego gazu ziemnego (LNG) w portach na potrzeby statków napędzanych LNG;
o koordynacji polityk w zakresie infrastruktury paliw alternatywnych i bezpieczeństwa długoterminowych
inwestycji w technologie pojazdów i paliw.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
21
W 2020 roku rozpoczęły się prace nad zrównoważonymi paliwami lotniczymi (inicjatywa „ReFuelEU Aviation”).
Celem jest przyspieszenie dekarbonizacji lotnictwa poprzez zwiększenie produkcji i wykorzystania zrównoważonych
paliw lotniczych (dalej SAF – Sustainable Aviation Fuel). W ocenie Komisji Europejskiej wpływ obecnych regulacji
mających na celu zachęcić uczestników rynku do produkcji i wykorzystywania SAF jest niewystarczający. W ramach
konsultacji przedstawione zostały różne opcje dotyczące wymuszenia wzrostu wykorzystania SAF w sektorze lotniczym,
m.in.:
o nałożenie na producentów paliw obowiązku minimalnego poziomu dostaw SAF i/lub nałożenie obowiązku
minimalnego wykorzystania SAF przez linie lotnicze (obowiązek miałby z czasem rosnąć);
o centralny mechanizm aukcyjny paliw lotniczych;
o różne mechanizmy finansowania UE;
o priorytetyzację surowców biomasowych dla produkcji SAF;
o ustanowienie platformy współpracy ułatwiającej zawieranie umów zakupu SAF;
o stworzenie różnego rodzaju ułatwień technicznych i inicjatyw wspierających;
o monitorowanie rynku UE w zakresie produkcji i wykorzystania SAF.
W lipcu 2020 roku Komisja Europejska opublikowała Strategię wodorową UE. Działania opisane w Strategii mają pomóc
UE osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku. Strategia kładzie największy nacisk na produkcję wodoru
z wykorzystaniem technologii bezemisyjnych, takich jak elektroliza wody. Priorytetem strategii ma być wsparcie
produkcji i wykorzystanie wodoru w technologiach bezemisyjnych jako istotnego narzędzia dekarbonizacji,
w szczególności takich sektorów jak przemysł energochłonny czy transport towarowy, jak również stabilizującego
system elektroenergetyczny w obliczu rosnącego udziału odnawialnych źródeł wytwarzania (rola wodoru
w magazynowaniu energii). W fazie przejściowej wspierany będzie także niskoemisyjny wodór, tzw. „niebieski”
(wytwarzany z metanu z wykorzystaniem technologii CCS – ang. Carbon Capture and Storage, tj. wychwytywanie
i składowanie CO
2
) oraz inne niskoemisyjne technologie wytwarzania. Najważniejsze elementy strategii mają dotyczyć:
o identyfikacji barier, które uniemożliwiają zwiększenie produkcji i wykorzystanie czystego wodoru;
o zdefiniowania działań mających na celu usunięcie ww. barier oraz wspieranie produkcji i wykorzystywania
czystego wodoru na dużą skalę, rozwoju rynku wodoru oraz niezbędnej, efektywnej kosztowo infrastruktury.
Kolejną zapowiedzą zmian jest Strategia na rzecz mobilności. Strategia określa plan działania obejmujący konkretne
środki polityczne, podzielone na 10 kluczowych obszarów działania, które będą przedmiotem prac Komisji
w nadchodzących latach. Najważniejsze elementy strategii na rzecz mobilności:
o nadrzędnym celem ma być zmniejszenie emisji z transportu, który obecnie odpowiada za ponad 1/4 emisji
CO
2
,
o zapewnienie co najmniej 30 mln pojazdów bezemisyjnych;
o podwojenie kolejowego ruchu towarowego, potrojenie ruchu kolei dużych prędkości i ukończenie
transeuropejskiej sieci transportowej z najnowocześniejszymi systemami zarządzania ruchem, cel: do końca
dekady 100 miast neutralnych dla klimatu;
o zapewnienie, że do 2030 roku podróże między miastami na odcinkach mniejszych niż 300 km będą neutralne
pod względem emisji CO
2
, kolej powinna być preferowana do podróży poniżej 1 000 kilometrów;
o lotnictwo: do 2035 roku mają pojawić się samoloty i statki bezemisyjne; projekt określa cele paliwowe dla
przemysłu lotniczego: do 2030 roku udział paliw odnawialnych i niskoemisyjnych powinien osiągnąć 5%,
do 2050 roku ma wzrosnąć do ponad 60%, transport drogowy i kolejowy powinien wykorzystywać mieszankę
energii elektrycznej i wodoru; komisja dąży do zmiany norm emisji spalin dla samochodów osobowych
w 2021 roku i samochodów ciężarowych do 2022 roku, aby zachęcić do przejścia na pojazdy bezemisyjne.
Podsumowując, wszystkie omówione inicjatywy legislacyjne UE mają na celu obniżenie emisyjności gospodarki unijnej,
w tym, w sektorach przemysłowym i transportowym, kluczowych dla Grupy LOTOS. Wejście w życie projektowanych
obecnie w Brukseli regulacji będzie miało bardzo duży wpływ na warunki prowadzenia biznesu przez Spółkę
i prawdopodobnie będzie wymagało daleko idących dostosowań.
We wrześniu 2020 roku Komisja Europejska przyjęła nowe Wytyczne w sprawie niektórych środków pomocy państwa
w kontekście systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych po 2021 roku, w których określono listę
sektorów objętych prawem do rekompensat finansowych z tytułu kosztów pośrednich emisji (tj. kosztów wynikających
z wyższej ceny energii elektrycznej będącej wynikiem opłat za emisje CO
2
w systemie ETS). Celem tego narzędzia jest
wyrównywanie szans konkurencyjnych producentów z UE i spoza Wspólnoty. Na liście umieszczono sektory uznane
za narażone na znaczące ryzyko tzw. ucieczki emisji z powodu kosztów pośrednich (przenoszenie produkcji poza UE),
wśród których znalazł się także sektor rafineryjny. Oznacza to, że Grupa LOTOS będzie uprawniona do ubiegania się
o rekompensaty za koszty pośrednie emisji CO
2
. Wysokość rekompensat będzie zależała od cen uprawnień do emisji
w systemie ETS oraz od szczegółowego sposobu wdrożenia wytycznych do polskiego porządku prawnego.
Analizy dotyczące wdrożenia Wytycznych rozpoczęły się pod koniec 2020 roku.
W 2020 trwały również prace nad nowelizacją bardzo istotnych dla Grupy LOTOS ustaw.
Polska jest zobowiązana do implementowania Dyrektywy z dnia 11 grudnia 2018 roku w sprawie promowania
stosowania energii ze źródeł odnawialnych. Przewiduje ona m.in. wzrost obowiązku w zakresie minimalnego udziału
energii odnawialnej w transporcie (tzw. Narodowy Cel Wskaźnikowy) do 14% (wobec 10% obecnie) oraz minimalnego
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
22
udziału biopaliw zaawansowanych na poziomie 3,5% do roku 2030. W 2020 roku trwały prace analityczne dotyczące
szczegółowego sposobu wdrożenia ww. przepisów do polskiego porządku prawnego, w tym uwarunkowań
wprowadzenia benzyny E10, obowiązkowego blendingu biokomponentów czy technologii współuwodornienia.
W 2020 roku rozpoczęły się także prace nad nowelizacją ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o systemie monitorowania
i kontrolowania jakości paliw, na mocy której Grupa LOTOS jest zobligowana m.in. do realizacji tzw. Narodowego Celu
Redukcyjnego (NCR), tj. osiągnięcia 6% redukcji emisji w cyklu życia paliw. Nowelizacja przewiduje m.in. zmianę
sposobu naliczania kary za brak realizacji celu NCR (wartość bezwzględna zamiast odniesienia do cen uprawnień
do emisji w systemie ETS), potwierdzenie obowiązywania celu NCR po 2020 roku, ułatwienie wspólnego z innymi
podmiotami rozliczania LPG oraz utworzenie rejestru dokumentów potwierdzających osiągnięcie ograniczenia emisji
gazów cieplarnianych w segmencie wydobywczym (certyfikaty UER, ang. Upstream Emission Reductions).
W 2020 roku rozpoczęto prace nad nowelizacją ustawy z dnia 20 maja 2016 roku o efektywności energetycznej.
Nowelizacja zakłada m.in. rozszerzenie katalogu podmiotów zobowiązanych do osiągnięcia celów w zakresie poprawy
efektywności energetycznej o spółki paliwowe. Podmioty objęte obowiązkiem będą musiały w każdym roku wykazać
odpowiednią redukcję ilości energii dostarczonej odbiorcom końcowym.
3.7 Przewidywane kształtowanie się czynników zewnętrznych w 2021 roku
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) przewiduje, że w 2021 roku Produkt Krajowy Brutto na świecie wzrośnie
o 5,2%, a więc ścieżka wzrostu powinna być szybka uwzględniając recesję gospodarczą na świecie w 2020 roku
wywołaną pandemią COVID-19 (-4,4%). W 2021 roku wysoką dynamikę odnotować mają kraje Azji Wschodniej
i Pacyfiku – wzrost na poziomie 6,7% (w tym Chiny 8,2%). Warto przy tym zauważyć, że Chiny jako jedyne duże państwo
w 2020 roku odnotowało wzrost gospodarczy na poziomie 2,3%. Szybkim wzrostem powinny charakteryzować się
państwa Południowej Azji (przewidywany wzrost PKB o 8,1%, w tym Indie o 8,8%). Według prognoz MFW znacznie
niższą dynamikę rozwoju gospodarczego odnotują jednak kraje rozwinięte. Gospodarka amerykańska ma wzrosnąć
o 3,1%, państw należących do strefy euro o 5,2%, a Japonii o 2,3%. Porównywalne tempo rozwoju gospodarczego
powinno mieć miejsce w Rosji (do 2,8%), a także w państwach Ameryki Południowej, w tym: Brazylii (wzrost o 2,8%),
Meksyku (3,5%) i Argentynie (4,9%)
5
. Polska, uwzględniając skalę spadków PKB w 2020 roku, będzie należeć do grupy
państw najszybciej rozwijających się w UE – przewidywany wzrost znajduje się na poziomie 4,6%. Co ważne, motorem
wzrostów w Europie będą przede wszystkim państwa Europy Zachodniej: Hiszpania (7,2%), Portugalia (6,5%)
oraz Francja (6,0%). Natomiast w Europie Środkowej prym powinna odegrać Słowacja ze wzrostem na poziomie 6,9%.
Wykres 21. Prognozowane tempo wzrostu gospodarczego w 2021 roku (w %)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MFW
Organizacje międzynarodowe prognozują, że w 2021 roku zapotrzebowanie na ropę naftową wzrośnie w stosunku
do 2020 roku o 6,2%, tj. do poziomu 96,9 mb/d, niemniej nadal nie zostanie osiągnięty poziom sprzed pandemii,
a więc z 2019 roku. Wiele agencji podkreśla również, że w kontekście niektórych paliw (m.in. oleju napędowego) szczyt
konsumpcji już miał miejsce w 2019 roku (w szczególności w Europie). Niemniej w dalszym ciągu zapotrzebowanie
5
World Economic Outlook, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, październik 2020 r.
5,2
3,1
5,2
2,3
8,2
8,8
2,8
3,1
2,8
3,5
4,9
4,6
Świat USA Strefa
euro
Japonia Chiny Indie Rosja Arabia
Saudyjska
Brazylia Meksyk Argentyna Polska
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
23
na ropę naftową w najbliższych latach będzie rosło, w tym przede wszystkim w regionie Azji i Pacyfiku (w dalszym ciągu
kluczowe znaczenie będzie miała sytuacja gospodarcza Indii i Chin). Wiele państw w 2021 roku zapewne będzie
wprowadzać rozwiązania służące odbudowie gospodarki, więc jednocześnie stabilnie powinna rosnąć konsumpcja
paliw. Proponowane pakiety stymulacyjne mogą sprawić, że w 2022 roku być może konsumpcja paliw zbliży się
do poziomu z 2019 roku.
Pandemia COVID-19 wpłynęła na zmiany także w zakresie wykorzystania innych źródeł energii, w tym węgla.
W konsekwencji przewiduje się, że wiele zaproponowanych reform służących odbudowie gospodarek, w szczególności
w państwach europejskich, będzie nakierowane na rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE). Kluczowe znacznie w UE
zaczyna się przypisywać morskim farmom wiatrowym. W tych uwarunkowaniach zapewne gaz ziemny, który jest
w porównaniu do węgla relatywnie przyjaznym dla środowiska źródłem energii będzie stanowić surowiec „przejściowy”
w kierunku bardziej zielonej energii. Niemniej w najbliższych latach węgiel nadal będzie stanowić istotne źródło energii.
W odniesieniu do wydobycia ropy naftowej w 2020 roku najważniejszą rolę odgrywały państwa zrzeszone w OPEC+,
które w kwietniu podjęły decyzję o zmniejszeniu produkcji w dobie wprowadzonych obostrzeń i spadku konsumpcji
paliw oraz cen surowca na giełdach międzynarodowych. Obowiązujące w całym 2020 roku limity produkcyjne sprawiły,
że cena ropy naftowej uległa stabilizacji. Niemniej spadek konsumpcji paliw wpłynął także na decyzje niezależnych
producentów ropy naftowej w USA. W 2021 roku jest spodziewane „odbicie” produkcji, co będzie uwarunkowane ceną
surowca na giełdzie w USA oraz wzrostem liczby aktywnych naftowych urządzeń wiertniczych (ten proces jest
kontynuowany od końca 2020 roku). Także w innych państwach, w przypadku stopniowej odbudowy gospodarek,
można przewidywać wzrost produkcji, a więc m.in. w Norwegii, Brazylii, Kanadzie. Ważne miejsce dla stabilizacji
zarówno produkcji oraz cen będzie miała sytuacja polityczna w państwach Bliskiego Wschodu. Nowa administracja USA
pod przewodnictwem Joe Bidena, prezydenta USA, być może powróci do rozmów z Iranem w zakresie programu
jądrowego, co przyczyniłoby się do zwiększenia dostępności surowca z tego państwach na rynkach międzynarodowych.
Źródłem podstawowych zagrożeń dla europejskich rafinerii będzie oprócz pandemii COVID-19 (proces zmniejszania
restrykcji) jeszcze większa konkurencja ze strony rafinerii z Bliskiego Wschodu, Azji i Pacyfiku (Indie, Chiny) oraz Rosji,
w szczególności w okresie wciąż zmniejszonego zapotrzebowania na paliwa. Uwzględniając panujące uwarunkowania
rynkowe, wiele rafinerii na kontynencie może zostać zlikwidowanych. Niemniej rozpoczęty na przełomie 2020/2021
proces szczepień może pozytywnie wpłynąć na zmniejszenie obostrzeń, a więc w konsekwencji na wzrost
zapotrzebowania na paliwa.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
24
4 Strategia Grupy LOTOS S.A. na lata 2017 –2022
4.1 Wizja i główne cele strategiczne
Głównym celem Strategii Grupy LOTOS S.A. jest stabilizacja i bezpieczny rozwój Grupy Kapitałowej. Jako jedna
z wiodących firm w Polsce i znaczący koncern energetyczny Spółka dąży do osiągnięcia pozycji:
○ optymalnie zintegrowanego pionowo producenta paliw i produktów chemicznych wysokiej jakości,
○ dostawcy wyspecjalizowanych usług logistycznych i serwisowych, oraz
○ lidera wdrożeń innowacji w obrębie podstawowej działalności, dla zapewnienia stabilnego wzrostu wartości
Grupy LOTOS S.A. dla akcjonariuszy.
Spółka realizuje pięć głównych celów strategicznych:
○ efektywne wykorzystanie aktywów w całym łańcuchu wartości: w tym optymalne zagospodarowanie koncesji
wydobywczych, dalsza technologiczna optymalizacja rafinerii, wprowadzenie nowych produktów i paliw
alternatywnych oraz dbałość o standardy jakości,
○ sukcesywne i powtarzalne obniżanie kosztów działalności oraz optymalizacja marży całym łańcuchu wartości,
○ gotowość do rozwoju i wdrażania innowacji dzięki dedykowanemu funduszowi, nowoczesnemu modelowi
współpracy z ośrodkami naukowymi oraz kreatywnemu zaangażowaniu pracowników,
○ elastyczność w reagowaniu na pojawiające się ryzyka, które Grupa LOTOS S.A. postrzega również poprzez
pryzmat szans biznesowych,
○ dbałość o rozwój talentów w organizacji, podnoszenie bezpieczeństwa pracy, infrastruktury i systemów
informatycznych oraz spójna odpowiedzialność społeczna.
Grupa LOTOS podzieliła realizację Strategii na dwa horyzonty czasowe. Głównymi celami na lata 2017–2018 była
stabilizacja przepływów pieniężnych, redukcja zadłużenia oraz efektywna realizacja rozpoczętych projektów
inwestycyjnych.
W perspektywie strategicznej na lata 2019-2022 Spółka założyła realizację nowego programu inwestycyjnego opartego
o wybrane projekty rozwojowe aktywów produkcyjnych, budowę efektywnego portfela aktywów wydobywczych
oraz dalszy organiczny rozwój sieci stacji paliw i wdrażanie innowacyjnych przedsięwzięć.
Na dzień publikacji niniejszego dokumentu Spółka uczestniczyła w pracach w ramach procesu przejęcia
Grupy LOTOS S.A. przez PKN Orlen S.A. (szerzej w rozdziale 4.8.)
Zestaw kluczowych mierników, służących ocenie stopnia wdrożenia Strategii Grupy LOTOS na lata 2017–2022:
○ podwojenie średniorocznego wyniku EBITDA wg. LIFO w latach 2019–2022,
○ spadek współczynnika zadłużenia: dług netto/EBITDA LIFO ≤1,5,
○ nakłady inwestycyjne na poziomie 9,4 mld zł w całym okresie objętym Strategią,
○ osiągnięcie i utrzymywanie zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego w kategorii 2P
6
na poziomie ponad
60 mln boe i wydobycie węglowodorów średniorocznie w latach 2019–2022 utrzymane w przedziale
30 – 50 tys. boe/d,
○ wzrost liczebności stacji paliw w sieci detalicznej do 550,
○ wskaźnik wypadkowości utrzymany na niskim poziomie (tzw. LTIF
7
<3).
6
zasoby 2P – pewne i prawdopodobne wg klasyfikacji SPE
7
LTIF – ang. Lost Time Injury Frequency
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
25
4.2 Aktualny stan realizacji strategii
Perspektywa strategiczna na lata 2019–2022, kluczowe mierniki strategiczne i ich realizacja:
Średnioroczny wynik EBITDA LIFO*
Dług netto / EBITDA LIFO
Przerób ropy naftowej
mln zł
Rezerwy węglowodorów 2P mln boe
wydobycie tys. boe/d
Liczba stacji
Wskaźnik wypadkowości LTIF
*Wykonanie – średnia dla lat 2019 – 2020; dodatkowo: pod wpływem efektu wahań poziomu zapasów ropy naftowej oraz różnic pomiędzy
wolumenem zakupu i przerobu ropy naftowej w trakcie 2 kwartału 2020 roku, które spowodowały uwzględnienie w kalkulacji kosztu
przerobu wg metodyki LIFO ropy wycenionej przy wyższym koszcie jednostkowym niż cena bieżąca – wystąpił tzw. efekt historycznych
warstw ropy naftowej (wycenionych po znacznie wyższym koszcie jednostkowym). Powyższy efekt jest ograniczeniem przyjętego modelu
i nie ma wpływu na generowane przepływy. Spółka szacuje wyżej wymieniony negatywny efekt w 2020 roku dla wyniku wg LIFO
na ~370 mln zł. W rezultacie średnia EBITDA dla lat 2019 – 2020 została obniżona o 0,2 mld zł.
Źródło: Spółka
Średnioroczny wynik EBITDA LIFO:
o opóźnienie realizacji projektu EFRA, a w konsekwencji efektów ekonomicznych z tego tytułu, wpływające
na wyniki finansowe Grupy LOTOS w 2019 roku;
o wyniki w 2020 roku poniżej założeń strategicznych ze względu na dużą presję wynikającą z wyjątkowo
trudnych warunków rynkowych.
Dług netto / EBITDA LIFO:
o wskaźnik dług netto do EBITDA LIFO utrzymany poniżej strategicznego celu na poziomie 1,5x;
Przerób ropy naftowej:
o utrzymanie poziomu przerobu pomimo znaczących perturbacji rynkowych spowodowanych pandemią
COVID-19.
Rezerwy 2P i wydobycie węglowodorów:
o aktualny stan zasobów 2P (74,8 mln boe) powyżej strategicznego celu 60 mln boe, m.in. dzięki aktywnym
działaniom na Szelfie Norweskim;
o niższa od zakładanej realizacja wolumenu wydobycia ropy i gazu ze względu na opóźnienia zaawansowania
prac w ramach projektów YME i B8.
3,8
2,1
Strategia 2019-
2022
2020
<1,5
1,4
Strategia 2019-
2022
2020
10,5
10,2
Strategia 2019-
2022
2020
60
75
Strategia 2019-
2022
2020
30
20
20
Strategia 2019-
2022
2020
550
513
Strategia 2019-
2022
2020
<3
3,52
Strategia 2019-
2022
2020
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
26
9 miesięcy 2020 roku było okresem historycznie najdłużej trwającej destabilizacji na rynku surowców i produktów
naftowych w związku z rozprzestrzeniającą się pandemią COVID-19 i skutkami jej zwalczania. Skrajnie niekorzystne
warunki makrootoczenia znacznie utrudniły lub uniemożliwiły realizację części mierników strategicznych.
Założenia makro dla Strategii Spółki na lata 2017-2022 vs. rzeczywiste wartości notowań surowców i kluczowe cracki produktowe
Ropa naftowa (USD/bbl)
Gaz ziemny (USD/boe)
Cracki produktowe - olej napędowy (USD/t)
Cracki produktowe - benzyna (USD/t)
Cracki produktowe – ciężki olej napędowy
4.3 Efektywnie wykorzystane aktywa w całym łańcuchu wartości
Obszar wydobywczy
Wolumen posiadanych przez Grupę LOTOS S.A. na koniec 2020 roku łącznych zasobów ropy naftowej i gazu ziemnego
w kategorii 2P osiągnął poziom ok. 74,8 mln boe, przekraczając założony miernik strategiczny.
W 2020 roku wydobycie węglowodorów w Grupie LOTOS wynosiło średnio 20,3 tys. boe/d. Na spadek poziomu
wydobycia w 2020 roku wpłynęły skutki obostrzeń wprowadzanych przez rządy państw w związku z pandemią
COVID-19 oraz kolejnymi falami wzrostów zachorowań. Ograniczenia ruchu transgranicznego i swobody przepływu
osób (w tym pracowników z zagranicy) wprowadzone przez rząd norweski wpłynęły na tempo realizacji kluczowego
projektu wydobywczego Spółki. Na skutek braku pracowników remontujących platformę produkcyjną w stoczni
w Egersundzie, przesunięciu na 4 kwartał 2021 roku uległ termin rozpoczęcia eksploatacji złoża YME, które zwiększy
wolumen wydobywanej przez Spółką ropy naftowej o ok. 5 tys. boe/d (średnio w okresie 5 lat eksploatacji złoża).
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
27
Obszar rafineryjny
W 2020 roku poziom przerobu rafineryjnego Grupy LOTOS S.A. wyniósł ok. 10,2 mln ton, przy wykorzystaniu
zainstalowanych mocy wytwórczych rafinerii Spółki na poziomie 96,8%, podczas gdy większość zakładów w Europie
było zmuszonych ograniczać wykorzystanie mocy w związku z dekoniunkturą i zaburzeniem relacji podaży i popytu
na surowce i produkty naftowe na globalnych rynkach.
Stabilna praca i wysoka dostępność operacyjna instalacji oraz zwiększona na skutek realizacji Projektu EFRA (Efektywna
Rafinacja), kompleksowość przerobu ropy naftowej (Wskaźnik Kompleksowości Nelsona na poziomie 11,1) umożliwiły
elastyczne optymalizowanie strumieni produktów do zmiennych i nieprzewidywalnych w 2020 roku warunków
rynkowych, co skutkowało zwiększeniem opłacalności ekonomicznej przerobu ropy naftowej. W przypadku dojścia
skutku procesu połączenia Spółki z PKN Orlen S.A., nastąpi realizacja środków zaradczych opisanych w raporcie
bieżącym 21/2020 z dnia 14 lipca 2020 roku – Pozytywna warunkowa decyzja Komisji Europejskiej w sprawie przejęcia
przez PKN ORLEN S.A. kontroli nad Grupą LOTOS S.A.
W ramach mniejszych projektów podnoszących efektywność procesów rafinacji w końcu 2020 roku Spółka rozpoczęła
ruch testowy instalacji Węzła Odzysku Wodoru (tzw. WOW). Instalacja zgodnie z założeniami projektowymi umożliwi
produkcję dodatkowej puli: 70 tys. ton LPG, 43 tys. ton benzyny surowej, 39 tys. ton benzyny lekkiej i prawie 9 tys. ton
wodoru rocznie. Dodatkowym efektem jej działania będzie zmniejszenie emisji CO
2
w procesie przerobu ropy naftowej.
W 2020 roku finalizowano prace nad projektem budowy czwartego nalewaka kolejowego, celem zwiększenia
efektywności i opłacalności procesów produkcyjnych, a także ograniczenia uciążliwości dla środowiska i usprawnienia
logistyki. Nalewak o wydajności 2,2 mln ton paliw rocznie, zapewni Grupie LOTOS możliwość dostarczenia większej
ilości oleju napędowego i benzyny na krajowy rynek.
W prognozach dotyczących rozwoju rynku paliw stowarzyszenie CONCAWE, skupiające europejskie rafinerie,
zaprezentowało wizję modelowej rafinerii 2050 jako hubu energetycznego, wykorzystującego odnawialne źródła
energii. Pierwszym etapem rozwoju byłoby w tym ujęciu osiągnięcie doskonałości operacyjnej. W drugiej fazie firma
wprowadzałaby do produkcji coraz więcej niskoemisyjnych biokomponentów, a w fazie trzeciej stałaby się hubem
energetycznym przerabiającym biosurowce i odpady oraz wychwytującym CO
2
, tworząc gospodarkę o obiegu
zamkniętym, neutralną dla środowiska.
Grupa LOTOS konsekwentnie podąża w tym kierunku, realizując duże projekty rozwojowe. W ramach pierwszej fazy
były to kamienie milowe na drodze do doskonałości operacyjnej rafinerii – Program 10+ oraz Projekt EFRA.
W 2020 roku Spółka kontynuowała prace analityczne i przygotowawcze w ramach projektów wskazanych w Strategii
na lata 2017–2022 jako te, które mogłyby umacniać pozycję konkurencyjną firmy na rynku:
o projekt HBO – blok olejowy do produkcji olejów bazowych II i III Grupy
Najbardziej zaawansowany analitycznie jest Projekt HBO (Hydrokrakingowy Blok Olejowy). Ten kierunek rozwoju
technologicznego rafinerii to pomysł na dywersyfikację w kierunku nowych, niepaliwowych produktów oraz
efektywnego zagospodarowania pozostałości z instalacji hydrokrakingu MHC, czyli hydrowosku. Projekt umożliwi
rozpoczęcie produkcji i sprzedaży wysokomarżowych olejów bazowych II i III grupy.
o projekt elektrociepłowni z turbiną gazowo-parową
Projekt budowy elektrociepłowni wpisuje się w transformację energetyczną źródeł energii na potrzeby rozbudowującej
swój potencjał rafinerii i w celach komercyjnego obrotu. Na podstawie listu intencyjnego podpisanego pomiędzy
Grupą LOTOS, PKN Orlen i Energą, z dnia 2 listopada 2020 roku, spółki analizują możliwość wspólnej budowy elektrowni
gazowo-parowej CCGT w Gdańsku ze wskazanym terminem realizacji do lipca 2026 roku. Możliwość wykorzystania
elektrociepłowni na potrzeby własne, wykorzystanie doświadczeń partnerów, a także inwestycja w bezpieczeństwo
energetyczne zakładu to elementy mające wpływ na poddanie dalszym analizom realizacji inwestycji. Podpisany
list intencyjny wiąże Strony do czasu zawarcia stosownych umów, nie później jednak niż do 31 grudnia 2021 roku.
Równolegle, w ramach Strategii na lata 2017 – 2022 Grupa LOTOS rozwija projekty związane m.in. z paliwami
alternatywnymi, które wpisują się w drugą fazę transformacji rafinerii wg modelu CONCAWE. Celem tych działań jest
dywersyfikacja działalności i budowa przewag konkurencyjnych w nowych segmentach rynku energii, w odniesieniu
do oczekiwań, że w perspektywie kilkunastu lat tradycyjne paliwa węglowodorowe będą stopniowo tracić na znaczeniu
w Europie. W raportowanym okresie rafineria Grupy LOTOS S.A. po raz pierwszy w swojej historii wytworzyła
biokomponenty: biopropan, czyli biokomponent LPG oraz biowęglowodory ciekłe, czyli biokomponenty oleju
napędowego. To pierwszy krok w stronę ekologicznej rafinerii produkującej paliwa z biosurowców.
Grupa LOTOS prowadzi projekty badawczo-rozwojowe dotyczące przyjaznych środowisku paliw przyszłości, tj. energii
elektrycznej i paliw gazowych: CNG, czyli sprężony gaz ziemny oraz LNG, czyli skroplony gaz ziemny oraz przede
wszystkim wodoru, który może być używany w transporcie, a także w produkcji rafineryjnej i do magazynowania energii.
W 2020 roku spółka podpisała umowę z firmą Remontowa LNG Systems na budowę pilotażowej stacji dokującej LNG
na stacji paliw LOTOS w Gdańsku, która posłuży do tankowania pojazdów na LNG oraz CNG.
Grupa LOTOS zakończyła także studium wykonalności budowy terminala LNG małej skali w Gdańsku. Inwestycja
umożliwi wykorzystanie LNG jako paliwa w transporcie morskim i lądowym, a tym samym umocni pozycję koncernu
jako lidera w dziedzinie paliw alternatywnych. W 2020 roku Grupa LOTOS S.A. i PGNiG S.A. wspólnie przeprowadziły
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
28
pierwsze bunkrowanie statku skroplonym gazem ziemnym LNG w jednym z portów podległych Urzędowi Morskiemu
w Szczecinie. Szczecin jest kolejnym miastem, po Gdyni i Gdańsku, gdzie takie operacje miały miejsce.
Firmy kontynuowały współpracę w tym obszarze by wzmocnić konkurencyjność polskich portów i spopularyzować
ekologiczne paliwo LNG na Bałtyku.
Rafineria Grupy LOTOS jest w czołówce producentów wodoru w kraju. Wytwarza go ok. 16,5 t/h. Instalacja WOW
zwiększa zdolności produkcyjne o dodatkową 1 t/h.
Odpowiedzią Spółki na zmieniające się otoczenie biznesowe i trendy rynkowe jest projekt budowy wielkoskalowej
instalacji do produkcji wodoru.
o projekt Green H2 – wielkoskalowa instalacja do produkcji zielonego wodoru
Pierwszym krokiem w ramach programu Green H2 jest pilotaż, tj. budowa instalacji elektrolizy w mniejszej skali,
rozbudowanej o funkcjonalności takie jak magazyn wodoru i ogniwa paliwowe. Tak zaprojektowana instalacja będzie
docelową konfiguracją dla projektu w dużej skali, obliczonego nie tylko na produkcję wodoru dla rafinerii, ale też
na udział w rynku mocy, świadczenie usług na rynku bilansującym, a w przyszłości także świadczenie usług na rzecz
operatorów farm wiatrowych na Bałtyku. Rafineria Grupy LOTOS jest zlokalizowana w wyjątkowo sprzyjających
warunkach dla współpracy z planowanymi farmami wiatrowymi na morzu. Struktura geologiczna lokalizacji pozwala
magazynować wodór w kawernach solnych, by następnie wykorzystywać go do produkcji energii w okresach
zwiększonego zapotrzebowania. Partnerem projektu są Polskie Sieci Elektroenergetyczne, operator krajowego
systemu przesyłowego.
Spółka zamierza pobierać prąd za pośrednictwem sieci przesyłowej, w drodze elektrolizy wyodrębniać wodór
i magazynować go. W okresach większego zapotrzebowania na energię w sieci, np. w przypadku wystąpienia
niedoborów (jakie stają się normą na zachodnich rynkach z silną ekspozycją na OZE), Spółka będzie elastycznie
korzystać ze zmagazynowanego wodoru i wytwarzać prąd.
W procesie elektrolizy Spółka planuje wykorzystywać odnawialne źródła energii w celu produkowania ekologicznej
odmiany wodoru (tzw. zielonej), co pozwoli ograniczyć emisję CO
2
i zrealizować Narodowy Cel Wskaźnikowy
w produkcji paliw silnikowych.
Spółka wybrała doradców strategicznych i technicznych oraz zakończyła wstępne analizy projektu inwestycyjnego
Green H2, w ramach którego planuje zbudować wielkoskalową instalację do produkcji zielonego wodoru.
Złożyła też wniosek do unijnego Innovation Fund o dofinansowanie. Decyzje w sprawie szczegółów programu mają
zapaść w 2021 roku.
○ projekt Pure H2
Do zasilania ogniw wodorowych napędzających silniki elektryczne potrzebny jest wodór o bardzo wysokiej czystości
(99,999 proc.). Dlatego Grupa LOTOS realizuje projekt Pure H2, w ramach którego powstaje instalacja do oczyszczania
i dystrybucji wodoru i 2 punkty tankowania tego paliwa.
LOTOS zamierza wytwarzać aż ok. 160 kg czystego wodoru na godzinę. Wartość inwestycji to ok. 40 mln zł,
w tym 20 procent będzie pochodzić ze środków unijnych w ramach programu „Łącząc Europę” (ang. Connecting Europe
Facility, CEF).
Grupa LOTOS uczestniczy także w Pakiecie na Rzecz Czystego Transportu i w pracach Ministerstwa Klimatu nad
narodową strategią wodorową, poszukując również możliwości zastosowania wodoru − w pierwszej kolejności
w transporcie miejskim. Spółka podpisała listy intencyjne o współpracy w zakresie dostaw wodoru i infrastruktury
do jego tankowania z Rzeszowem, Gdynią, Tczewem i Wejherowem, a także list intencyjny z Toyota Motor Poland
i Autosanem, producentem autobusów, który pracuje nad stworzeniem pojazdu zasilanego wodorem i zamierza
testować do jego napędu gaz z Grupy LOTOS.
Obszar detaliczny
Na koniec 2020 roku w sieci stacji paliw LOTOS funkcjonowało 513 jednostek, w tym 318 obiektów było stacjami
własnymi (CODO), a 195 punktów działało w formule franczyzowej (DOFO). W ramach sieci działało 23 Miejsc Obsługi
Podróżnych, tj. stacji przyautostradowych z bogatą ofertą poza paliwową.
Grupa LOTOS S.A. jako jeden z liderów rozwoju elektromobilności w Polsce, uruchomiła pilotażową sieć 12 stacji
ładowania samochodów elektrycznych na trasie Gdańsk–Warszawa, wzdłuż autostrad A1 i A2. Zgodnie z przyjętą
strategią Spółka, zamierza kontynuować rozwój sieci LOTOS Niebieski Szlak, zwiększając liczbę stacji ładowania
pojazdów elektrycznych. Kolejne stacje ładowania będą powstawać wzdłuż głównych tras, tak aby kontynuować ideę
umożliwienia kierowcom pojazdów elektrycznych podróżowanie między miastami.
W 2021 roku Spółka planuje również otworzyć pierwsze stacje do tankowania LNG i CNG.
Grupa LOTOS S.A. poprzez kampanię „Każdy czeka na swoje NAJ” wspomagała walkę z pandemią COVID-19.
Od 1. maja kierowcy tankujący na stacjach sieci LOTOS mogli przekazać swoje punkty z programu Navigator na badania
związane z leczeniem COVID-19. W przypadku dojścia do skutku procesu połączenia Grupy LOTOS S.A. z PKN Orlen
S.A., nastąpi realizacja środków zaradczych opisanych w raporcie bieżącym 21/2020 z dnia 14 lipca 2020 roku –
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
29
Pozytywna warunkowa decyzja Komisji Europejskiej w sprawie przejęcia przez PKN ORLEN S.A. kontroli nad Grupą
LOTOS S.A.
W portfelu projektowym, w zależności od czynników rynkowych, znaleźć się może również, m.in.: budowa kompleksu
benzyn motorowych, budowa kompleksu olefinowego wraz z produkcją ETBE, budowa morskiego terminala
przeładunkowego produktów ropopochodnych na Martwej Wiśle czy też inwestycja w instalację olejów
przepracowanych.
4.4 Sukcesywne i powtarzalne obniżanie kosztów działalności oraz optymalizacja marży
Rok 2020, z powodu trwającej pandemii COVID-19, charakteryzowały historycznie najdłużej trwające skrajnie
niesprzyjające warunki makroekonomiczne. Średnioroczne notowania ropy naftowej były niższe od założeń
strategicznych o ponad 30%, natomiast notowania gazu ziemnego obniżyły się o ok. 50%. Cracki produktowe również
okazały się niższe od długoterminowych projekcji. Dla oleju napędowego i benzyny było to odchylenie na poziomie
przekraczającym 50%. W 2020 roku średnioroczny kurs dolara wyniósł 3,90 PLN/USD wobec zakładanego
3,70 PLN/USD. Optymalizacja pracy rafinerii w tych warunkach rynkowych okazała się kluczowym działaniem
umożliwiającym realizację zysku i ograniczenie rozmiaru strat powodowanych dekoniunkturą, recesją gospodarek
państw i znaczącą nieprzewidywalnością zachowania notowań produktów naftowych.
Jedno z istotnych działań Grupy LOTOS S.A., mających zapewnić ciągłość i stabilność dostaw ropy naftowej stanowiła
dywersyfikacja źródeł surowca. Dywersyfikacja źródeł zaopatrzenia była narzędziem poprawy efektywności produkcji
oraz budowy doświadczenia w przerobie zróżnicowanych gatunków rop naftowych, takich jak: Abo, Egina, Schiehallion
czy Culzean.
Na wynik EBITDA pozytywny wpływ miał realizowany Program Poprawy Efektywności, którego celem jest identyfikacja
i raportowanie działań proefektywnościowych w Grupie LOTOS S.A. W 2020 roku największy udział efektów przypada
na obszary Produkcji i Energii oraz Transportu i Logistyki.
W ramach optymalizacji przerobu ropy naftowej w rafinerii, Spółka prowadziła działania zmierzające do utrzymania
przewag konkurencyjnych oraz umocnienia przez Grupę LOTOS S.A. pozycji w globalnym rankingu rafinerii firmy
Solomon Associates. Spółka realizowała m. in. inicjatywy poprawiające efektywność energetyczną rafinerii, a także
wdrażające najnowsze rozwiązania informatyczne zgodne z koncepcją Przemysłu 4.0 (funkcjonujące przy współpracy
z firmą Microsoft Centrum Kompetencyjne i wykorzystujące możliwości dostarczane w ramach chmur obliczeniowych).
4.5 Gotowość do wdrażania innowacji
W 2020 roku Grupa LOTOS S.A. kontynuowała inicjatywy w obszarach paliw przyszłości, tj. działała na rzecz promocji
technologii opartych na wodorze oraz aktywnie uczestniczyła w realizacji Pakietu na Rzecz Czystego Transportu,
którego zadaniem jest wzmocnienie bezpieczeństwa kraju w sektorze energii i ograniczenie zanieczyszczeń
w transporcie.
Grupa LOTOS S.A. współpracuje z przedstawicielami polskich miast zainteresowanych wdrożeniem komunikacji
miejskiej zasilanej wodorem, czego wyrazem są listy intencyjne dotyczące dostaw wodoru. W minionym roku Grupa
zaangażowała się również w prace nad stworzeniem Pomorskiej Doliny Wodorowej, której celem jest wprowadzenie
wodoru do komunikacji autobusowej, transportu kolejowego oraz transportu morskiego. W 2020 roku
Grupa LOTOS S.A. przystąpiła do stowarzyszenia Hydrogen Europe, aktywnie działającego na rzecz rozwoju rynku
wodorowego w Unii Europejskiej.
W 2020 roku Grupa LOTOS S.A. podpisała list intencyjny z Polskimi Sieciami Energetycznymi, którego konsekwencją
jest rozpoczęcie planowania pracy badawczo-rozwojowej dotyczącej wielkoskalowej farmy elektrolizerów i jej integracji
w rynku energii.
Grupa LOTOS S.A. aktywnie włącza się też w inne projekty związane z paliwami alternatywnymi nowej generacji, w tym
LNG/CNG. Spółka kontynuuje projekt opracowania dokumentacji dotyczącej budowy terminala LNG małej skali
zlokalizowanego w Gdańsku, Prowadzi także prace analityczne związane z wejście Grupy na rynek biometanu.
Projekty „Pure H2” oraz „Studium Wykonalności projektu budowy w Gdańsku terminalu LNG małej skali i budowy
innowacyjnych bunkierek LNG” były współfinansowane ze środków unijnych w ramach instrumentu Łącząc Europę (CEF
– Connecting Europe Facility).
W ramach współpracy biznesu i nauki, konsorcjum LOTOS Asfalt i Politechnika Gdańska podpisało pod koniec listopada
umowę z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju na dofinansowanie projektu „Ekologiczne asfalty”. Celem tego
projektu jest stworzenie innowacyjnej nawierzchni, zdolnej do redukcji zanieczyszczeń powietrza w rejonie
pasa drogowego.
W 2020 roku Grupa LOTOS S.A. przystąpiła do opracowani Strategicznych kierunków rozwoju innowacji oraz
Strategicznej Agendy Badawczej, które określają priorytety działań innowacyjnych Grupy na najbliższe 2 lata,
z perspektywą do 2030 roku, ukierunkowując je na:
o nowoczesne technologie rafineryjne i produkty ropopochodne;
o rozwój portfela nowych produktów i usług;
o digitalizację i wzrost efektywności organizacyjnej.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
30
W 2021 roku Grupa LOTOS S.A. planuje kontynuację projektów związanych z paliwami alternatywnymi oraz realizację
inicjatyw określonych w Strategicznej Agendzie Badawczej.
4.6 Aktywne zarządzanie szansami i ryzykami
Jednym z kluczowych wyzwań, które miały wpływ na funkcjonowanie Spółki w 2020 roku była sytuacja rynkowa
spowodowana pandemią COVID-19. Dzięki wypracowanym procedurom postępowania i wdrożonym działaniom
zaradczym utrzymano sprawność operacyjną we wszystkich obszarach funkcjonowania Spółek Grupy Kapitałowej
LOTOS. W 2020 roku o przewadze konkurencyjnej decydowało nie tylko unikanie zagrożeń, ale świadome
podejmowanie ryzyka i wykorzystywanie szans.
Budowanie kultury zarządzania w oparciu o analizę zarówno zagrożeń jak i szans pozwalało na podejmowanie
większych wyzwań na wymagającym i zmiennym rynku. Dlatego Grupa LOTOS S.A. wzmacniała otwartość
w komunikowaniu ryzyka, by podejmować szybkie i skuteczne decyzje. Spółka aktywnie zarządzała ryzykami
w procesach biznesowych i prowadziła działania na rzecz ujednolicenia zasad zarządzania ryzykiem, systematyzując
metodyki w spółkach zależnych o różnym profilu działalności.
Rok 2021 będzie okresem, w którym zagrożenia i zmienne pojawiające się w ubiegłym roku stały się realnymi warunkami
prowadzenia działalności. W ramach dalszego rozwoju obszaru aktywnego zarządzania szansami i zagrożeniami Spółka
planuje większą integrację i kompleksowe zarządzanie poszczególnymi kategoriami ryzyk zwłaszcza kształtowanych
przez globalne megatrendy, z których najważniejsze dotyczą zmian klimatu i ochrony środowiska.
Szereg regulacji zapowiedzianych przez Komisje Europejską, które będą wdrażane w 2021 roku w ramach polityki
Nowego Zielonego Ładu, ukształtuje zupełnie inne niż dotychczas otoczenie biznesowe dla Spółki. Planowane zmiany
dotyczące udziału energii odnawialnej w transporcie, opodatkowania paliw i energii, elektryfikacji transportu, zasad
zrównoważonego finansowania czy zaostrzania limitów emisji gazów cieplarnianych w przemyśle i transporcie będą
miały bezpośrednie przełożenie na działalność biznesową Grupy LOTOS S.A.
W 2021 roku Spółka zamierza nadal brać aktywny udział w procesach legislacyjnych zarówno na poziomie krajowym
jak i unijnym oraz wzmocnić efektywność komunikacji szans i ryzyk, jakie dla Spółki wynikają ze zmian otoczenia
regulacyjnego.
4.7 Silny zespół, spójny CSR, dbałość o bezpieczeństwo
Zaplanowane na 2020 rok działania rozwojowe w Grupie LOTOS S.A. stanowiły odpowiedź na opracowane przez
organizację na lata 2017-2022: wizję, cele strategiczne i miały służyć: podwyższaniu kompetencji pracowników
w kierunku ich dopasowania do wymogów realizacji Strategii biznesowej Spółki, identyfikacji talentów w organizacji
i wzmacnianiu ich mocnych strony, rozpowszechnianiu wiedzy eksperckiej oraz wzrostowi poziomu zaangażowania
i satysfakcji z pracy.
Zintegrowana polityka społecznej odpowiedzialności
Grupa LOTOS S.A. traktuje społeczną odpowiedzialność biznesu jako element zarządzania i doskonalenia organizacji.
Nadrzędnym celem polityki społecznej odpowiedzialności jest wsparcie organizacji w osiąganiu jej celów strategicznych
z uwzględnieniem potrzeb wszystkich grup interesariuszy.
W procesie budowania trwałych i pozytywnych relacji z interesariuszami Grupa LOTOS S.A. dąży do skutecznego
integrowania swojej strategii oraz podejmowanych działań z wyzwaniami społecznymi i środowiskowymi.
W 2020 roku Grupa LOTOS S.A. kontynuowała współpracę przy projektach o charakterze społeczno-sportowym,
skierowanych do dzieci i młodzieży.
Polityka społecznej odpowiedzialności biznesu jest także realizowana w ramach działalności Fundacji LOTOS,
wspierającej inicjatywy w zakresie edukacji, bezpieczeństwa i ekologii. Grupa LOTOS S.A. wraz z Fundacją
LOTOS w 2020 roku uczestniczyły w stawieniu czoła wyzwaniom związanym z pandemią COVID-19 w kraju. Spółka
przekazała środki finansowe m.in. na doposażenie placówek medycznych w Polsce oraz podjęła się budowy szpitala
tymczasowego w Gdańsku.
Potwierdzeniem skutecznie realizowanych programów CSR i działań w zakresie zrównoważonego rozwoju było zajęcie
w 2020 roku (drugi rok z rzędu) pierwszej pozycji w XIV edycji Rankingu Odpowiedzialnych Firm (w kategorii „Paliwa,
energetyka, wydobycie”). W całym zestawieniu Spółka uplasowała się na 5. pozycji.
W 2020 roku Grupa LOTOS S.A. utrzymała się w składzie giełdowego indeksu spółek społecznie odpowiedzialnych
WIG-ESG. Dodatkowo w 2020 roku Grupa LOTOS S.A. już po raz ósmy znalazła się w gronie najbardziej
odpowiedzialnych społecznie przedsiębiorstw, nagrodzonych przez tygodnik „Polityka”. Spółka została uhonorowana
Srebrnym Listkiem CSR. Listkom CSR towarzyszy przegląd inicjatyw wspierających realizację 17 Celów Zrównoważonego
Rozwoju. W tej edycji brano pod uwagę dobre praktyki odnoszące się do Celu 13, dotyczącego ochrony środowiska
naturalnego i klimatu. Za realizację kompleksowego projektu „LOTOS pomaga bałtyckiej przyrodzie” Grupa LOTOS
otrzymała wyróżnienie za wsparcie ochrony środowiska naturalnego i klimatu.
Realizowane działania społeczne, sponsoringowe oraz marketingowe służą budowaniu przewag konkurencyjnych
i spójnego wizerunku marki na rynku, a także wsparciu sprzedaży produktów Grupy LOTOS S.A.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
31
Wysoka kultura bezpieczeństwa
Bezpieczeństwo pracowników pozostaje fundamentem dla całej Grupy LOTOS S.A. Spółka podejmuje konsekwentne
działania budujące kulturę bezpiecznej pracy, podnoszące świadomość bezpiecznego środowiska pracy oraz
zwiększające zaangażowanie w bezpieczeństwo pracowników.
Jednym z celów strategicznych na lata 2017-2022 jest obniżenie wskaźnika wypadkowości (ang. LTIF) do poziomu
poniżej 3. W 2020 roku wskaźnik wyniósł 2,9 dla Spółki Grupa LOTOS S.A. oraz 3,5 dla Grupy Kapitałowej.
4.8 Stan prac w zakresie przejęcia Grupy LOTOS S.A. przez PKN Orlen S.A.
W dniu 27 lutego 2018 roku Ministerstwo Energii i PKN Orlen S.A. podpisały list intencyjny dotyczący przejęcia kontroli
kapitałowej nad Grupą LOTOS S.A. W lipcu 2019 roku PKN Orlen S.A. złożył do Komisji Europejskiej wniosek dotyczący
planowanego przejęcia udziałów w Spółce. W 2019 roku zakończył się również proces due diligence, tj. proces badania
kondycji finansowej, podatkowej, handlowej i prawnej Grupy LOTOS S.A. przez PKN Orlen S.A., związany z transakcją
przejęcia.
W dniu 14 lipca 2020 roku PKN Orlen S.A. otrzymał od Komisji Europejskiej warunkową zgodę na przejęcie Grupy
LOTOS S.A. W związku z tym PKN Orlen S.A. jest zobowiązany wykonać określone w treści tej decyzji środki zaradcze,
które mają na celu zapobieżenie wystąpieniu negatywnych skutków planowanej koncentracji dla konkurencji
na właściwych rynkach.
Środki Zaradcze obejmują zobowiązania o charakterze strukturalnym oraz behawioralnym, odnoszące się do struktury
oraz polityki przedsiębiorstw uczestniczących w koncentracji, opisane w raporcie bieżącym 21/2020 z dnia 14 lipca
2020 roku – Pozytywna warunkowa decyzja Komisji Europejskiej w sprawie przejęcia przez PKN ORLEN S.A. kontroli
nad Grupą LOTOS S.A.
W ramach harmonogramu transakcji, umowy warunkowe, pomyślnie zawarte z wybranymi wcześniej partnerami, należy
przedstawić Komisji Europejskiej do 14 lipca 2021 roku. Szereg transakcji w ramach środków zaradczych może zostać
zrealizowany z udziałem dwóch partnerów – jeden przejąłby infrastrukturę logistyczną, a drugi hurt, detal oraz 30%
udziałów w podmiocie gdzie zostaną ulokowane aktywa rafineryjne będące dotychczas umiejscowione w Grupie LOTOS
S.A. oraz LOTOS Asfalt Sp. z o.o.
Wytyczne KE dopuszczają również, żeby w miejsce drugiego partnera pojawiło się kilku, którzy podzielą się pakietem
aktywów (stacje paliw, hurt i udziały w rafinerii).
Zgodnie z deklaracjami PKN Orlen S.A., w ramach procesu przejmowania Spółki preferowanym wariantem będzie
wymiana aktywów, nie zaś rozliczenie pieniężne.
Po przedstawieniu Komisji Europejskiej przez PKN Orlen S.A. umów warunkowych, realizacja środków zaradczych
będzie podlegała analizie Komisji, co zazwyczaj trwa od 2 do 4 miesięcy.
W przypadku pozytywnego stanowiska Komisji Europejskiej rozpocznie się proces przejęcia kontroli kapitałowej przez
PKN Orlen S.A. nad Grupą LOTOS S.A. Spółki będą miały 6 miesięcy na zrealizowanie transakcji, w ramach której PKN
Orlen S.A. stanie się akcjonariuszem większościowym Grupy LOTOS S.A.
Dla powodzenia procesu istotna będzie również ostateczna decyzja akcjonariuszy. Wśród działań korporacyjnych,
warunkujących realizację środków zaradczych po stronie spółki Grupy LOTOS S.A. wymienić należy:
o zgodnie ze statutem Grupy LOTOS S.A. zbycie albo wydzierżawienie przedsiębiorstwa Spółki lub jego
zorganizowanej części, której działalność obejmuje wytwarzanie i przetwarzanie oraz sprzedaż produktów
rafinacji ropy naftowej wymaga uchwały Walnego Zgromadzenia podjętej większością 4/5 głosów, jeżeli
na Walnym Zgromadzeniu reprezentowana jest co najmniej połowa kapitału zakładowego Spółki,
o dokonanie dezinwestycji przez Grupę LOTOS S.A. podlega zatwierdzeniu przez Radę Nadzorczą, która wyraża
zgodę na zbycie aktywów o wartości rynkowej przekraczającej 0,1% sumy aktywów Spółki i na zawarcie
wszelkich istotnych transakcji oraz przekazuje swoje opinię w tej sprawie Walnemu Zgromadzeniu,
o w odniesieniu do dezinwestycji zbycie akcji i udziałów posiadanych przez Grupę LOTOS S.A. w innych
spółkach, których wartość rynkowa przekracza 100 milionów złotych, lub 10% sumy aktywów Grupy LOTOS,
wymagana jest zgoda Walnego Zgromadzenia Grupy LOTOS S.A. udzielana bezwzględną większością głosów,
o działania dokonywane na poziomie spółek zależnych od Grupy LOTOS S.A. mogą wymagać zgód
korporacyjnych, udzielanych przez organy tych spółek.
Powyższe działania będą przedmiotem szczegółowej analizy i realizacji zgodnie z prawem w zależności od ostatecznej
struktury realizowanych transakcji.
W trakcie prowadzonego procesu przejmowania, tj. przygotowania do realizacji środków zaradczych, Grupa LOTOS
S.A. buduje wartość dla akcjonariuszy przez kontynuowanie zwyczajnej działalności operacyjnej, zachowując
niezależność i konkurencyjność w stosunku do innych podmiotów na rynku.
W dniu 18 sierpnia 2020 r. Grupa LOTOS S.A. podpisała porozumienie o współpracy z PKN Orlen S.A. i Skarbem Państwa.
Dotyczy ono sfinalizowania procesu nabycia przez PKN Orlen S.A. akcji Grupy LOTOS S.A. od Skarbu Państwa.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
32
W dniu 12 marca 2021 roku Spółka poinformowała w raporcie bieżącym nr 10/2021 o rozpoczęciu przygotowań
do reorganizacji Grupy LOTOS S.A., w ramach których Zarząd Spółki przyjął kierunkową akceptację działań
wewnątrzorganizacyjnych w celu optymalizacji struktury grupy kapitałowej oraz przygotowania do wdrożenia modelu
realizacji środków zaradczych niezbędnych do przejęcia kontroli kapitałowej nad Spółką przez PKN Orlen S.A., tj.:
o wydzielenie zorganizowanej części przedsiębiorstwa Grupy LOTOS składającej się z aktywów rafineryjnych
i wniesienie jej aportem do LOTOS Asfalt Sp. z.o.o. (której jedynym wspólnikiem jest Spółka); LOTOS
Asfalt Sp. z o.o. stanie się wtedy spółką celową, której 30% udziałów ma zostać zbytych na rzecz niezależnego
podmiotu;
o transfer udziałów w spółce LOTOS Biopaliwa ze spółki LOTOS Terminale do Spółki;
o transfer udziałów w spółce LOTOS Infrastruktura do spółki LOTOS Terminale;
o transfer aktywów logistycznych spółki LOTOS Infrastruktura do spółki LOTOS Terminale.
Wraz z postępami prac w ramach transakcji Spółka będzie informowała uczestników rynku kapitałowego zgodnie
z właściwymi przepisami prawa. Grupa LOTOS S.A. prowadzi politykę transparentnej komunikacji z rynkiem
z poszanowaniem obowiązujących przepisów prawa regulujących niezwłoczne ujawnienia informacji poufnych.
4.9 Działania na rzecz realizacji strategii Grupy w 2021 roku
Wśród kluczowych czynników istotnych dla rozwoju Grupy LOTOS S.A. Spółka wymienia decyzje dotyczące alokacji
nakładów inwestycyjnych do wybranych projektów rozwojowych, proaktywne reagowanie na szanse biznesowe
w segmencie wydobywczym oraz rozwój infrastruktury nalewczej wspierającej rentowność sprzedaży paliw
na krajowym rynku.
Dodatkowo wpływ na rozwój Spółki w 2021 roku będzie miał status projektu przejęcia kontroli kapitałowej
nad Grupą LOTOS S.A. przez PKN Orlen.
W latach 2017 – 2022 Grupa LOTOS S.A. zaplanowała przeznaczyć na inwestycje łącznie kwotę blisko 9,4 mld zł, z czego
w okresie 2017 – 2020 wydatkowała ok. 4,3 mld zł. W 2020 roku wydatki inwestycyjne wyniosły ok. 0,8 mld zł.
Zarząd planuje realizację planów inwestycyjnych w 2020 roku przy wykorzystaniu środków własnych oraz finansowania
zewnętrznego. W 2020 roku wskaźnik Dług netto/EBITDA LIFO wynosił 1,4x, a więc poniżej poziomu zapisanego
w strategii rozwoju i na bezpiecznym dla realizacji zamierzeń inwestycyjnych Spółki, w tym inwestycji kapitałowych.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
33
5 Działalność Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej
w segmencie produkcji i handlu
5.1 Grupa LOTOS S.A. – rafinacja ropy naftowej
5.1.1 Rynek rafinacji ropy i układ sił konkurencyjnych w regionie
Grupa LOTOS S.A. posiada jedną z najnowocześniejszych i najmłodszych rafinerii w Europie o mocach przerobowych
około 10,5 mln ton ropy naftowej rocznie i wysokim na tle konkurencji wskaźniku kompleksowości przerobu, tzw. Nelson
Complexity Index. Zmodernizowaną rafinerię w Gdańsku charakteryzuje wysoki współczynnik konwersji (duży udział
paliw w strukturze produkcji) oraz selektywność w kierunku średnich destylatów, pozwalająca na skuteczne
dopasowanie produkcji do struktury popytu krajowego i możliwości eksportowych.
Na tak zaawansowany stan technologiczny rafinerii w 2020 roku złożyły się: efekt realizacji Programu 10+ zakończonego
w 2011 roku, finalizacji w 2019 roku Projektu EFRA oraz jego pełnej integracji z instalacjami rafinerii, a także szeregu
pomniejszych inwestycji poprawiających efektywność przerobu, w tym Węzła Odzysku Wodoru.
Modernizacja i rozbudowa rafinerii w ramach Programu 10+ pozwoliła na uzyskiwanie większej ilości wysokomarżowych
produktów z każdej przerobionej baryłki ropy naftowej, na wzrost wolumenu paliw z 4 mln ton rocznie do 7,8 mln ton
rocznie oraz umożliwiła przerób bardziej wymagających technologicznie gatunków rop naftowych. Projekt EFRA był
kontynuacją technologicznego unowocześniania rafinerii i naturalnym dopełnieniem konfiguracji rafinerii Grupy
LOTOS. Głównym celem Projektu EFRA było lepsze zagospodarowanie ciężkiej pozostałości, czyli tej frakcji ropy
naftowej, z której powstawał ciężki olej opałowy lub asfalty. Nowe instalacje Projektu EFRA uzupełniły ciąg
technologiczny przerobu ropy naftowej działający w rafinerii w Gdańsku i umożliwiły elastyczność w zastępowaniu
produkcji niskomarżowego ciężkiego oleju opałowego większą ilością paliw silnikowych. W rezultacie rafineria
poszerzyła zakres optymalizowania produkcji, co pozwoliło zachować konkurencyjność, również w przypadku skrajnie
niesprzyjających warunków makrootoczenia, jakie panowały w przeważającej części 2020 roku i były związane
z pandemią COVID-19.
Instalacje EFRA, zintegrowane z działającym w rafinerii ciągiem technologicznym przerobu ropy naftowej, umożliwiają
dostarczenie na rynek dodatkowych około 900 tys. ton frakcji średnich rocznie (olejów napędowych i – opcjonalnie –
paliwa lotniczego) z tej samej ilości przerabianej ropy. W ramach pozostałych grup produktowych zmienił się możliwy
do uzyskania wolumen produkcji benzyny surowej i LPG, a ich ostateczną wielkość Spółka planuje wypracować
w ramach procesu optymalizacji. Rafineria Grupy LOTOS utrzymała również zdolność do produkcji asfaltów, które
charakteryzowały się relatywnie wysoką zyskownością w porównaniu do pozostałych produktów ropopochodnych
w 2020 roku. Maksymalizacja ich produkcji oraz wykorzystanie pojawiających się szans rynkowych istotnie wsparła
zyskowność sprzedaży Grupy Kapitałowej LOTOS w 2020 roku.
W 2020 roku Spółka zakończyła realizację projektu budowy systemu ciągłego monitoringu emisji zanieczyszczeń CEMS
(ang. Continuous Emission Monitoring System), którego zadaniem jest bieżące monitorowanie wpływu pracy rafinerii
na środowisko naturalne. Realizacja projektu wynikała z krajowych i unijnych przepisów dotyczących ochrony
środowiska naturalnego. Jest to krok wychodzący naprzeciw dyrektywie unijnej o emisjach przemysłowych, zgodnie
z którą trzeba dostosować monitoring emisji do tzw. najlepszych dostępnych technik (ang. BAT, tj. Best Available
Technologies).
W celu zwiększenia możliwości ekspedycyjnych paliw z rafinerii po jej rozbudowie o instalacje Programu EFRA
w 2020 roku Spółka finalizowała inwestycję budowy czwartego nalewaka bramowego o wydajności 2,2 mln ton
produktów paliwowych rocznie.
Konfiguracja technologiczna rafinerii, w połączeniu z jej atutami lokalizacyjnymi, umożliwiła elastyczny dobór gatunków
ropy naftowej celem maksymalizacji marży na jej przerobie i sprzedaży produktów.
Korzystna strategicznie lokalizacja rafinerii dawała istotną przewagę logistyczną w dostępie do surowców oraz kanałów
sprzedaży produktów w stosunku do konkurencji w regionie. Położenie rafinerii w pobliżu morskiego terminala
przeładunkowego zapewniało Grupie LOTOS S.A. bezpośredni dostęp do międzynarodowych rynków zbytu,
pozwalając przede wszystkim na eksport produktów naftowych w szczególności na rynki krajów skandynawskich,
północnozachodniej Europy oraz krajów nadbałtyckich, optymalizację wykorzystywanych przez Spółkę kanałów
sprzedaży oraz prowadzenie efektywnych zakupów różnych gatunków ropy naftowej oraz paliw.
Ponadto rafineria posiadała unikalne połączenie kanałów zaopatrzenia w surowiec zarówno drogą lądową, z Rosji,
za pośrednictwem sieci rurociągów PERN, jak i drogą morską z wielu krajów oraz z własnych złóż. Dostęp do dwóch
kanałów zaopatrzenia pozwalał na dywersyfikację dostaw surowca, a także płynną reakcję na zmienność cen produktów
naftowych i gatunków rop naftowych. W konsekwencji umożliwiło to Grupie LOTOS S.A. skuteczną dywersyfikację
gatunków ropy naftowej oraz zwiększało potencjał negocjacyjny w zakresie warunków cenowych jej zakupu.
Firma Solomon Associates, przygotowująca najbardziej uznane globalne rankingi rafinerii, uplasowała gdańską rafinerie
wśród 25% najlepszych rafinerii według kluczowych wskaźników konkurencyjności takich jak marża przerobowa,
efektywność energetyczna, efektywność służb utrzymania ruchu czy dostępność instalacji, jednocześnie plasując ją jako
najnowocześniejszą rafinerię w Środkowo-Wschodniej Europie.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
34
5.1.2 Optymalizacja przerobu ropy w warunkach pandemii COVID-19
Konsekwencje pandemii miały znaczący wpływ na warunki, w jakich funkcjonowała Grupa LOTOS w raportowanym
okresie. Spółka działa w sektorze naftowym, którego otoczenie ma zasięg globalny. W 2020 roku rynek produktów
naftowych podlegał dynamicznym zmianom pod wpływem rozprzestrzeniania się pandemii i ograniczania jej skutków
zarówno wewnątrz kraju, jak i w krajach sąsiadujących oraz w perspektywie globalnej.
W 2020 roku otoczenie rynkowe Spółki znajdowało się w historycznie najdłużej trwającym okresie załamania
koniunktury i było w znacznym stopniu obarczone ograniczoną przewidywalnością w krótkim okresie oraz
niepewnością co do przyszłych kwartałów. Widoczny był brak równowagi i płynności w relacjach międzynarodowej
wymiany gospodarczej.
Grupa LOTOS, w 1 kwartale 2020 roku niezwłocznie podjęła szereg inicjatyw optymalizacyjnych. Rafineria Spółki została
poddana intensywnej optymalizacji w celu elastycznego dostosowania uzysków do dynamicznej sytuacji rynkowej.
Spółka, wykorzystując zwiększoną dzięki realizacji Programu EFRA kompleksowość technologiczną posiadanych
instalacji rafineryjnych, płynnie zarządzała strumieniem uzysków produktów naftowych, by dopasować wolumeny
do zmieniającego się popytu i najlepszych możliwych do uzyskania warunków cenowych. Do takich działań należało
między innymi ograniczenie produkcji paliwa lotniczego w związku z drastycznym załamaniem popytu na ten produkt,
a także wzrost sprzedaży asfaltów (w tym wykorzystując kierunki eksportowe), które w 2020 roku charakteryzowały się
nadzwyczajnie wysokimi marżami rynkowymi. Działania te pozwoliły utrzymać wykorzystanie niemal pełnych mocy
produkcyjnych gdańskiej rafinerii, podczas gdy większość zakładów w Europie była zmuszona w tym okresie znacząco
ograniczać swój przerób. Jednocześnie Grupa LOTOS zdecydowała o odłożeniu w czasie części zaplanowanych
inwestycji rozwojowych, w oczekiwaniu na poprawę warunków otoczenia.
Dodatkowo, nadmorska lokalizacja rafinerii Grupy LOTOS sprzyjała szybkiemu wykorzystywaniu okazji rynkowych,
m.in. sprzedaż atrakcyjnie notowanej benzyny surowej w eksporcie morskim, co wsparło możliwość utrzymania
wysokiego poziomu przerobu ropy w rafinerii i optymalizację realizowanej marży w najtrudniejszym dla branży okresie.
Rok 2020 nie odzwierciedlił pełnych możliwości instalacji Programu EFRA z powodu destabilizacji rynku paliw. W efekcie
obostrzeń związanych ze zwalczaniem rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19 obserwowane było nietypowe
i niespodziewane przez analityków rynku naftowego zawężenie spreadu pomiędzy crackiem na oleju napędowym
(8,90 USD bbl w 2020 roku vs. 16,94 USD/bbl w 2019 roku) a crackiem na ciężkim oleju opałowym (-6,34 USD/bbl
w 2020 roku vs. -11,29 USD/bbl) na globalnych rynkach (spread 15,24 USD/bbl w 2020 vs. 28,23 USD/bbl w 2019 roku),
co skutkowało osiąganiem przez Spółkę marginalnej marży rafineryjnej generowanej dzięki projektowi EFRA
w przedziale pomiędzy 2,9 a 0,0 USD/bbl, to znaczy przez większą część 2020 roku mniej niż Spółka planowała bazując
na założeniach długoterminowych (pomiędzy 2 a 4 USD/bbl).
5.1.3 Kompleksy rafineryjne prowadzące działalność w regionie
Na sytuację na polskim rynku paliw i produktów paliwowych wpływ ma działalność kilku sąsiednich rafinerii.
Poza liderem rynkowym, rafinerią w Płocku, należącą do PKN Orlen S.A., pozostałe podmioty z regionu dostarczają
swoją produkcję na rynek w Polsce, stanowiącą konkurencję dla Grupy LOTOS. W 2020 roku z uwagi na pandemię
COVID-19 i spadek zapotrzebowania na paliwa w efekcie wprowadzonych obostrzeń wiele rafinerii w Europie musiało
ograniczyć wykorzystanie mocy przerobowych dostosowując wielkość wytwarzanych paliw do obniżonej konsumpcji.
Zgodnie z szacunkami analityków sektora naftowego szereg zakładów rafineryjnych w efekcie spadku marż
rafineryjnych staje przed koniecznością likwidacji lub wyłącza mniej rentowne instalacje (agencja JBC Energy
prognozuje, że w latach 2021-2023 co najmniej 5 takich zakładów o zdolnościach przerobowych wynoszących
465 tys. bbl/d zostanie zamkniętych). Od 2020 roku uwidocznił się też trend związany z przekształcaniem rafinerii
w zakłady wytwarzające paliwa z produktów pochodzenia roślinnego, tj. biorafinerie. Takie kroki podjęły firmy
m.in. TOTAL we Francji, Neste w Finlandii oraz ENI we Włoszech. Recesja gospodarcza z 2020 roku i jej kontynuacja
w 2021 roku przekłada się na decyzje poszczególnych zakładów, co do dalszego funkcjonowania oraz realizacji
kolejnych projektów inwestycyjnych.
Grupa LOTOS posiada zaawansowaną technicznie rafinerię z jednym z najwyższych współczynników kompleksowości
przerobu ropy w rosnącym regionie Europy Środkowej, tzw. NCI, na poziomie 11,1. Wysoka elastyczność struktury
uzysków rafinerii Spółki umożliwiła przetrwanie znacznej zmienności warunków rynkowych wywołanych pandemią
COVID-19, oddziałujących na popyt oraz poziomy marż produktowych.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
35
Wykres 22. Rafinerie w Europie Środkowej: zdolność przerobowa oraz współczynnik kompleksowości Nelsona (NCI)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Spółki oraz PKN Orlen, Grupa MOL, Rosneft, S&P Global Platts
Moce przerobowe najważniejszych konkurencyjnych rafinerii w regionie:
o rafineria w Płocku (PKN Orlen), Polska – około 16,5 mln ton rocznie,
o rafineria w Leuna (Grupa TOTAL), Niemcy – około 12 mln ton,
o rafineria w Schwedt (PCK Raffinerie GmbH), Niemcy – około 12 mln ton,
o rafineria w Możejkach (PKN Orlen), Litwa – zdolności produkcyjne projektowe 15 mln ton, jednak
biorąc pod uwagę wykorzystywany obecnie układ technologiczny i możliwości rynkowe, efektywne
wykorzystanie mocy obecnie wynosi 8 mln ton,
o rafineria w Schwechat (OMV), Austria – około 9,6 mln ton,
o rafinerie należące do UniPetrol – Kralupy, Litvinov, (PKN Orlen), Czechy – około 8,7 mln ton,
o rafineria w Bratysławie (Slovnaft, Grupa MOL), Słowacja – około 6,1 mln ton.
Mapa 2. Rafineria w Gdańsku na tle konkurencyjnych rafinerii w regionie
Źródło: Spółka, zdolności produkcyjne w mln ton rocznie
Bratysława
Százhalombatta
Kralupy
Schwedt
Litvinov
Gdańsk
Płock
Mozyr
Nowopołock
Możejki
Leuna
Kremenczuk
0
50
100
150
200
250
300
350
400
4,0 5,0 6,0 7,0 8,0 9,0 10,0 11,0 12,0 13,0 14,0
przerób, kb/d
Nelson, pkt
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
36
5.1.4 Główne produkty
Głównymi grupami produktowymi uzyskiwanymi w wyniku przerobu ropy naftowej w rafinerii Grupy LOTOS są:
o Paliwa:
○ Benzyna bezołowiowa. Jest przeznaczona do silników z zapłonem iskrowym. W ramach benzyn
bezołowiowych Grupa LOTOS oferuje benzynę premium – LOTOS DYNAMIC 98, która zawiera
dodatki o działaniu przeciwutleniającym i myjącym, mające na celu poprawę czystości silnika,
uzyskanie dłuższej jego żywotności oraz oszczędność w zużyciu paliwa. Paliwo premium
pod marką DYNAMIC jest dedykowane wyłącznie do stacji paliw działających pod marką LOTOS.
○ Olej napędowy. Jest przeznaczony do siników wysokoprężnych. Oferta Spółki obejmuje m.in. olej
napędowy premium – LOTOS DYNAMIC DIESEL, który dzięki zastosowaniu komponentów
obniżających tarcia w silniku pozwala na lepsze wykorzystanie dynamiki i mocy silnika oraz może
zapewnić zimą rozruch przy temperaturze -32°C. Paliwo premium pod marką DYNAMIC
dedykowane jest wyłącznie do stacji paliw działających pod marką LOTOS. Olej napędowy posiada
największy udział wolumenowy w sprzedaży Grupy Kapitałowej LOTOS realizowanej na krajowym
rynku.
○ Olej napędowy do celów opałowych (tzw. lekki olej opałowy). Produkt jest przeznaczony
do urządzeń grzewczych. Dzięki niskiej zawartości siarki oraz odpowiednim dodatkom jest odporny
na utlenianie, posiada działanie antykorozyjne, pozwala na utrzymywanie czystości dysz oraz
redukcję emisji szkodliwych substancji z procesu spalania.
○ Paliwo lotnicze. Produkt, który jest dedykowany do silników odrzutowych.
o Gaz płynny propan-butan (LPG). Jest to produkt, który może być stosowany jako paliwo do: silników
wyposażonych w instalację gazową, zasilania urządzeń grzewczych, do butli gazowych. Może być także
wsadem do procesów petrochemicznych.
o Benzyna surowa. Jest wykorzystywana jako surowiec w przemyśle petrochemicznym oraz do produkcji benzyn
motorowych. Benzyna surowa jest produktem w całości przeznaczonym na eksport.
o Asfalty. W ramach tej grupy produktowej, głównym produktem Grupy Kapitałowej LOTOS są nowoczesne
asfalty drogowe przeznaczone do budowy i utrzymania dróg, lotnisk oraz innych powierzchni utwardzonych.
Poza drogownictwem istotnym zastosowaniem asfaltów jest również produkcja wyrobów budowlanych
o właściwościach hydroizolacyjnych, gdzie najczęściej wykorzystuje się asfalty przemysłowe.
o Oleje bazowe. W ramach tej grupy produktowej głównym produktem Spółki są tzw. oleje bazowe grupy 1.
Stanowią one wsad do produkcji olejów smarowych, w tym silnikowych i przemysłowych. W ramach olejów
silnikowych główne linie produktowe Grupy Kapitałowej LOTOS to: LOTOS Aurum, Hybrid, LOTOS Quazar,
oleje syntetyczne premium do samochodów osobowych, LOTOS Thermal Control, oleje mineralne,
semisyntetyczne i syntetyczne dedykowane do samochodów osobowych, LOTOS Turdus, oleje mineralne,
semisyntetyczne i syntetyczne dedykowane do taboru ciężarowego. W ramach olejów przemysłowych główne
linie produktowe Grupy LOTOS to Hydromil, Transmil czy Remiz, stanowiące pełną kategorię olejów
hydraulicznych, turbinowych, maszynowych oraz smarów przemysłowych.
o Ciężki olej opałowy. Produkt może mieć trzy przeznaczenia, tj. może być stosowany jako paliwo energetyczne,
paliwo żeglugowe od roku 2020 w jednostkach pływających z zainstalowanymi tzw. scrubberami, jak również
jako wsad do dalszego przerobu m.in. na instalacjach koksowania.
Pozostałe znaczące linie produktowe oferowane w gamie produktów
o Plastyfikatory klasy TDAE i RAE – oferowane pod nazwami QUANTILUS T50 i QUANTILUS T60 stosowane
przez producentów opon i gumy w Europie i Azji. Produkty te spełniają wymagania unijnego rozporządzenia
dotyczącego rejestracji chemikaliów, tzw. REACH i zostały zaaprobowane przez globalne
koncerny oponiarskie.
o Asfalty modyfikowane MODBIT – zaawansowane technologicznie, zwiększające odporność na koleinowanie
się nawierzchni, przedłużające jej trwałość i odporność w ekstremalnych warunkach atmosferycznych.
o Frakcja ksylenowa – wprowadzony w 2012 roku produkt petrochemiczny, otrzymywany w procesie rozdziału
reformatu. Służy do produkcji tworzyw sztucznych. Instalacja wydzielania frakcji ksylenowej umożliwia dalszą
dywersyfikację portfela produktów Grupy Kapitałowej LOTOS, a także ograniczenie zawartości węglowodorów
aromatycznych w puli komponentów benzynowych rafinerii w Gdańsku. Poprawia to elastyczność
technologiczną rafinerii, stwarzając możliwość alternatywnej sprzedaży części komponentów na rynek
paliwowy bądź petrochemiczny.
o Koks naftowy – otrzymywany od 2019 roku, w efekcie przyłączenia instalacji opóźnionego skoksowania
do rafinerii Grupy LOTOS jako produkt uboczny pogłębionego przerobu ciężkiej pozostałości ropy naftowej
na wysokomarżowe średnie destylaty (olej napędowy i paliwo lotnicze).
o Biokomponenty – Produkt wytworzony po raz pierwszy w 2020 roku. Grupa LOTOS rozpoczęła wytwarzanie
własnych biokomponentów w technologii współuwodornienia, tj. biowęglowodorów ciekłych oraz
biopropanu. W Spółce trwają prace analityczne nad wdrożeniem koncepcji wykorzystania biowodoru
wytworzonego z biometanu. Grupa LOTOS jest podmiotem zobowiązanym do realizacji celów w zakresie
udziału energii odnawialnej w transporcie jak również w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych
w paliwach transportowych. Cele te realizowane są poprzez wykorzystywanie biokomponentów, takich jak
estry metylowe kwasów tłuszczowych (FAME) oraz etanol jak również gaz płynny LPG.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
37
5.1.5 Wielkość przerobu ropy i produkcji
W 2020 roku rafineria Grupy LOTOS przerobiła 10,2 mln ton ropy naftowej, a wykorzystanie nominalnych zdolności
przerobowych rafinerii w Gdańsku kształtowało się na poziomie 96,8%, tj. niemal pełnym wykorzystaniu mocy.
Dobór rop naftowych do przerobu oparty był na procesie optymalizacji produkcji, by wykorzystać nadarzające się
okazje do zwiększenia marży przerobowej rafinerii.
W 2020 roku rafineria w Gdańsku wyprodukowała 11 mln ton produktów
8
. Główny udział w strukturze produkcji miał
olej napędowy. Wyprodukowano go 5,8 mln ton, czyli o 5,5% więcej niż w poprzednim roku. Jego udział w strukturze
produkcji wynosił 52%.
Wykres 23. Struktura produkcji rafinerii Spółki
Źródło: Spółka, wolumeny w mln ton
5.2 Modelowa marża rafineryjna
Narzędziem, za pomocą którego podmioty z branży pokazują możliwości produkcyjne rafinerii jest tzw. modelowa
marża rafineryjna. Wskaźnik ten przedstawia aproksymację zyskowności rafinerii opartą na notowaniach rynkowych
publicznie dostępnych, publikowanych przez dostawców danych rynkowych (dla Grupy LOTOS jest to Refinitiv).
Marża modelowa obliczana jest dla struktury uzysków wynikającej z uśrednionego scenariusza typowej pracy rafinerii
Spółki (z pominięciem sezonowości rocznej).
W 4 kwartale 2019 roku Spółka zawiesiła publikację modelowej marży rafineryjnej, ponieważ w związku z procesem
uruchamiania instalacji Projektu EFRA i zmieniającym się wolumenem produkcji – publikowana dotychczas modelowa
marża rafineryjna Grupy LOTOS przestała odzwierciedlać strukturę uzysków i przedstawiać zyskowność rafinerii.
Spółka zaktualizowała metodykę kalkulacji marży modelowej (szerzej: → raport bieżący nr 5/2021 z dnia 10 lutego
2021 roku), po ustabilizowaniu pracy rafinerii zintegrowanej z instalacjami EFRA i udostępniła dostosowany do nowej
struktury uzysków produktów model kalkulacji marży oraz rozpoczęła → publikację marży dziennej, miesięcznej,
kwartalnej oraz rocznej. Matematycznie wyrażony zaktualizowany wzór na marżę modelową rafinerii Grupy LOTOS S.A.
przedstawia się następująco:
Modelowa marża rafineryjna [USD/baryłka] = przychody (produkty z 94% przerobionej ropy = 23% benzyna
+ 63% diesel + 8% ciężki olej opałowy) – koszty (100% przerobionej ropy naftowej + koszt zużycia
gazu ziemnego)
Model marży służy przedstawieniu jedynie hipotetycznej zyskowności rafinerii, działającej w ramach określonej
konfiguracji technologicznej, opartej na notowaniach rynku Europy Północno-Zachodniej publikowanych
8
Różnica pomiędzy wolumenem przerobionej ropy naftowej i wolumenem produkcji rafinerii wynika z faktu, że oprócz ropy naftowej
na instalacje i do komponowania wyrobów gotowych kierowane są strumienie biokomponentów, dodatków uszlachetniających oraz
średnich destylatów naftowych, zakupione od zewnętrznych dostawców
1,8
2,1
2,0
1,4
1,9
2,1
1,8
1,3
5,2
5,4
5,5
6,2
2,0
2,2
2,1
2,2
10,9
11,8
11,5
2017 2018 2019 2020
Benzyny
Średnie destylaty
Produkty ciężkie
Pozostałe produkty
11,1
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
38
przez Refinitiv. W konsekwencji wartości prezentowanej marży modelowej nie są tożsame z rzeczywistymi wartościami
marży rafineryjnej uzyskiwanymi w podlegającej sezonowości i optymalizacji pracy rafinerii Grupy LOTOS S.A.
Na poniższym wykresie Spółka prezentuje hipotetyczną różnicę pomiędzy starą i nową marżą, w okresie od stycznia
do grudnia 2020 roku – korytarz pomiędzy obiema marżami ilustruje wartość inkrementalną dostarczoną dzięki
rozbudowie rafinerii w ramach EFRA.
Wykres 24. Różnica (delta) pomiędzy obecną marżą, osiąganą po uruchomieniu instalacji EFRA, a dawną marżą rafinerii Spółki
(w USD/bbl) – korytarz pomiędzy wartościami liczonymi wg aktualnego modelu marży modelowej (górna krzywa) oraz wartościami
liczonymi wg poprzedniego modelu marży (dolna krzywa)
Źródło: Spółka
Począwszy od 4 kwartału 2019 roku, w 2020 roku Spółka kontynuowała publikację → miesięcznej struktury wytworzenia
produktów rafineryjnych w celu przybliżenia rynkowi efektów wdrażania Projektu EFRA, a także procesów
optymalizacyjnych, szczególnie widocznych w związku ze skrajnie trudną sytuacją na rynku surowców i produktów
naftowych wywołaną pandemią COVID-19 i jej skutkami.
5.3 Źródła zaopatrzenia
Jako główny surowiec Grupa LOTOS S.A. wykorzystuje ropę REBCO (Russian Export Blend Crude Oil). W porównaniu
z globalnym notowaniem referencyjnym ropy naftowej Brent, REBCO jest mieszanką rop cięższych,
o wyższej zawartość siarki i pozwala wyprodukować więcej tzw. średnich destylatów (diesla, paliwa lotniczego).
W gdańskiej rafinerii przerabiano także ropę z polskich złóż (Lubiatów i Rozewie) oraz ze złóż litewskich. Pozostałą
część surowca stanowiły ropy naftowe pochodzące z innych kierunków.
Wykres 25. Przerób ropy naftowej w Grupie LOTOS S.A. (w tys. t)
Źródło: Spółka
W procesie wytworzenia produktów rafineryjnych Spółka wykorzystuje ropę naftową, półprodukty, chemikalia
i materiały ropopochodne, których wartość w ujęciu skonsolidowanym obrazuje poniższa tabela.
2,9
2,7
2,3
1,8
1,5
1,1
1,3
1,1
0,8
-0,1
0,0
0,1
-1
1
3
5
7
9
11
13
sty.20
lut.20
mar.20
kwi.20
maj.20
cze.20
lip.20
sie.20
wrz.20
paź.20
lis.20
gru.20
9 625
10 764
10 672
10 197
2017 2018 2019 2020
Przerób ropy naftowej
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
39
Tabela 2. Struktura zaopatrzenia w surowce, półprodukty, chemikalia i materiały ropopochodne Grupy Kapitałowej LOTOS
2020
2019
w mln zł
% udział
w mln zł
% udział
Ropa naftowa
11 450,1
82,1%
18 705,2
86,4%
Komponenty do benzyn: MTBE/ETBE
120,4
0,9%
186,6
0,8%
Estry metylowe kwasów tłuszczowych
1 161,9
8,3%
1 114,2
5,2%
Benzyny
31,1
0,2%
-
0,0%
Alkohol etylowy
214,4
1,5%
232,6
1,1%
Dodatki
104,1
0,7%
87,4
0,4%
Komponent oleju napędowego
99,7
0,7%
371,6
1,7%
Gaz ziemny
325,1
2,3%
492,4
2,3%
Asfalty, komponenty i dodatki asfaltowe
44,5
0,3%
58,6
0,3%
Surowiec do produkcji FAME
398,3
2,9%
374,5
1,7%
Pozostałe
12,2
0,1%
16,2
0,1%
Razem
13 961,8
100,0%
21 639,3
100,0%
Źródło: Spółka
5.3.1 Dostawcy
Głównymi dostawcami Grupy Kapitałowej LOTOS, których wartość zaopatrzenia stanowiła ponad 10% kosztów zakupu
ogółem w 2020 roku były firmy: Tatneft – Europe AG z siedzibą w Szwajcarii, VITOL SA z siedzibą w Szwajcarii,
Rosneft Oil Company z siedzibą w Rosji. Udział powyższych dostawców w zaopatrzeniu Grupy Kapitałowej LOTOS
wyniósł odpowiednio: 17,1%, 16,5% oraz 14,9%. Zgodnie z wiedzą Spółki nie istniały formalne powiązania z Emitentem,
które byłyby istotne dla kluczowych dostawców.
5.3.2 Odbiorcy
W latach 2019-2020 Grupa Kapitałowa LOTOS nie posiadała żadnego odbiorcy, którego udział w przychodach
ze sprzedaży ogółem Grupy Kapitałowej LOTOS przekroczył 10%.
Głównym odbiorcą, którego udział w przychodach ze sprzedaży ogółem Grupy LOTOS S.A. w 2020 roku oraz 2019 roku
wynosił ponad 50% była spółka LOTOS Paliwa Sp. z o.o. (spółka w 100% zależna od Grupy LOTOS S.A.). W obu tych
okresach Spółka nie posiadała żadnego innego odbiorcy, którego udział w przychodach ze sprzedaży ogółem
przekroczył 10%.
5.4 Sprzedaż produktów naftowych przez Grupę Kapitałową LOTOS na krajowym rynku
Rok 2020 był trudny i pełen wyzwań dla wielu branż, w tym paliwowej. Obostrzenia, wprowadzane na różnych etapach
pandemii COVID-19, wyraźnie wpłynęły na zmniejszenie zużycia paliw. Według danych POPiHN, zanotowano spadki
konsumpcji benzyn (-8,5%), oleju napędowego (-1,6%), lekkiego oleju opałowego (-8%) i paliwa lotniczego (-57,6%).
Znaczącą rolę w zarządzaniu tą sytuacją w Grupie LOTOS odegrały służby optymalizujące produkcję i działania
handlowe. Dzięki ich kompetencjom i aktywnemu wykorzystywaniu szans i okazji rynkowych oraz minimalizacji strat
w niekorzystnym makrootoczeniu, rafineria Spółki mogła pracować przy niemal pełnym wykorzystaniu mocy
wytwórczych, lokując przeważającą część paliw na krajowym rynku.
Po 12 miesiącach 2020 roku bilans krajowy benzyn, olejów napędowych i lekkiego oleju opałowego był ujemny.
Największy deficyt, konsekwentnie od kilku lat, zanotowano w podaży diesla. Luka między produkcją diesla i jego
zużyciem wyniosła 3,6-nadwyżka importu nad eksportem to 4 903 470 m
3
) mln ton. Na polskim rynku w 2020 roku
wystąpił również deficyt w wielkości (358 224 m
3
) 220 tys. ton benzyn. Import lekkiego oleju opałowego kształtował
na poziomie 66 tys. ton.
Wyjątek od tych kilkuletnich trendów stanowi paliwo lotnicze, ponieważ tradycyjnie jego bilans był dodatni, co oznacza
nadwyżkę produkcji nad krajową konsumpcją. W obliczu niemal 58-procentowego spadku zużycia (626 tys. ton
produktu mniej r/r), związanego z zawieszeniem większości połączeń lotniczych realizowanych w Polsce, krajowe
rafinerie zdołały odpowiednio zoptymalizować produkcję i nadwyżka wyniosła jedynie 130 tys. ton.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
40
Wykres 26. Import benzyn i oleju napędowego do Polski (w tys. ton)
Żródło: opracowanie własne na podstawie danych POPiHN
W 2020 roku Grupa Kapitałowa LOTOS miała 33,2% udziału w krajowym rynku paliw ogółem, czyli o 0,6 punktu
procentowego więcej niż w poprzednim roku.
Wykres 27. Udział Grupy Kapitałowej LOTOS w krajowym
rynku paliw w Polsce ogółem (w %)
Wykres 28. Udział poszczególnych grup operatorów
w zaopatrzeniu detalicznego rynku paliw w Polsce (w %)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych POPiHN
5.4.1 Detaliczna sprzedaż paliw
W 2020 roku udział krajowych koncernów w zaopatrzeniu rynku detalicznego spadł z 34,2% w 2019 roku do 32,5%
w 2020 roku (o 1,7 p.p.). Udział pozostałych stacji POPiHN (koncernów zagranicznych i sieci MOYA) w rynku detalicznym
wzrósł o 0,9 p.p. i wyniósł 20,8%. Niezależni operatorzy również odnotowali wzrost udziału w rynku z 39,3% do 40,1%.
Stacje przysklepowe utrzymały swoją pozycję na rynku na poziomie 6,5%.
Według danych POPiHN na koniec 2020 roku na krajowym rynku paliw funkcjonowało ponad 7,7 tys. stacji paliw.
Podobnie jak w latach poprzednich, 30% stacji paliw stanowiły obiekty krajowych koncernów, 20,3% stacji paliw
funkcjonowało w sieci koncernów zagranicznych, zaś 47,3 % stacji należało do operatorów niezależnych. Rozwój sieci
stacji koncernów odbywał się poprzez rozbudowę w oparciu zarówno o stacje własne (CODO) i franczyzowe (DOFO).
Największe sieci stacji paliw należały do:
o PKN Orlen – 1 811,
o BP – 570,
477
493
546
487
5 534
4 984
4 746
4 393
2017 2018 2019 2020
benzyna olej napędowy
32%
31%
33%
33%
2017 2018 2019 2020
40,1%
20,8%
32,5%
6,5%
niezależni operatorzy
pozostałe stacje POPiHN
koncerny krajowe
hipermarkety
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
41
o LOTOS – 513,
o Shell – 423,
o Circle(K) – 368
Wykres 29. Stacje paliw w Polsce – stan na koniec 2020 roku
Źródło: POPiHN
Działalność na krajowym rynku paliwowym w zakresie sprzedaży detalicznej realizuje spółka LOTOS Paliwa przez:
rozwój i zarządzanie siecią stacji własnych CODO (będących własnością koncernu i prowadzonych przez ajenta –
Company Owned Dealer Operated) oraz siecią stacji partnerskich DOFO (będąca własnością ajenta i prowadzona
na zasadzie umowy franszyzy – Dealer Owned Franchise Operated). Spółka prowadzi sprzedaż:
o paliw na stacjach własnych w systemie ajencyjnym CODO, w tym poprzez sieć stacji autostradowych MOP,
o paliw do stacji partnerskich DOFO,
o towarów pozapaliwowych, w tym gastronomii na stacjach własnych,
o usług na stacjach własnych, w tym myjni samochodowych.
Na koniec 2020 roku działało 513 stacji paliw z logo LOTOS:
o 318 stacji własnych CODO,
o 195 stacji partnerskich DOFO.
W roku 2020 sieć powiększyła się o 7 lokalizacji:
o uruchomiono 7 nowych stacji CODO, przy jednoczesnym usunięciu z Sieci 1 stacji,
o włączono do sieci 8 nowych stacji DOFO, przy jednoczesnym zakończeniu współpracy w 7 przypadkach,
o przedłużono również 24 wygasające w 2020 roku umowy DOFO.
Celem Grupy Kapitałowej LOTOS jest maksymalne wykorzystanie posiadanych zasobów poprzez intensyfikację
sprzedaży paliw oraz przychodów z działalności pozapaliwowej.
Jednym z elementów strategii jest rozwój sieci stacji przy autostradach i drogach szybkiego ruchu (tzw. Miejsca Obsługi
Podróżnych, MOP). Sprzedaż w formacie MOP zlokalizowana będzie w miejscach, w których LOTOS Paliwa posiada lub
uruchomi stacje w związku z wygranymi przetargami.
W ramach wzmacniania pozycji w strategicznym segmencie stacji przy autostradach i drogach szybkiego ruchu,
w 2020 roku Spółka uruchomiła 2 nowe stacje autostradowe
W 2020 roku na stacjach paliw z logo LOTOS sprzedano 1,56 mln m
3
paliwa, czyli o 7,2% mniej niż w 2019 roku.
Pozostałe stacje zrzeszone w POPiHN, zanotowały w 2020 r. spadek sprzedaży na poziomie 8,5% r/r.
W 2020 roku spadła średniodobowa sprzedaż paliw na stacjach LOTOS o 9,5% (podczas gdy stacje zrzeszone
w POPiHN zanotowały spadek o 11,0%).
Średniomiesięczna sprzedaż sklepowa Grupy Kapitałowej LOTOS była niższa o 7,8%. Na pozostałych stacjach
zrzeszonych w POPiHN spadek ten był wyższy i wyniósł 8,6%.
Podsumowując, w roku 2020 sieć LOTOS zanotowała spadki sprzedaży spowodowane pandemią COVID-19, jednak
spadki te były mniejsze niż pozostałych koncernów zrzeszonych w POPiHN. W efekcie nastąpił wzrost udziału sprzedaży
stacji LOTOS w całkowitej sprzedaży POPiHN do 10,8% r/r (tj. o 0,2 p.p.).
1 811
570
513
423
368
1164335
14
187
303
3 356
PKN Orlen
BP
LOTOS
Shell
CircleK (dawniej Statoil)
AMIC (dawniej Lukoil)
TOTAL
AS24
IDS
Sieci sklepowe
Moya
Niezależne*
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
42
5.4.2 Hurtowa sprzedaż benzyny, oleju napędowego, lekkiego oleju napędowego
W 2020 roku Grupa Kapitałowa LOTOS wzmacniała istniejące i budowała nowe relacje handlowe w obszarze handlu
z klientami kluczowymi. Filarami dalszego rozwoju współpracy z tą grupą klientów były: wiarygodność dostawcy,
oferowany serwis i jakość dostarczanych paliw.
W ramach poszczególnych jednostek biznesowych Grupa LOTOS podejmowała działania zmierzające
do maksymalizowania zysków, przy jednoczesnym koncentrowaniu się na klientach dysponujących największym
potencjałem wzrostu oraz uwzględnieniu struktury geograficznej pod kątem ekonomicznie uzasadnionego
wykorzystania siatki logistycznej.
Optymalizacja i poszukiwanie synergii w ramach sprzedaży hurtowej realizowanej przez Grupę LOTOS S.A. i spółkę
LOTOS Paliwa to element brany pod uwagę przy definiowaniu skali i zakresu współpracy z poszczególnymi klientami.
Celem podejmowanych działań była maksymalizacja marży w warunkach wahania cen produktów i zmieniającego się
popytu na paliwa w związku z obostrzeniami wprowadzanymi przez rządy państw w walce z rozprzestrzenianiem się
COVID-19.
Dodatkowo z uwagi na ilości oleju napędowego uzyskane z instalacji Projektu EFRA Spółka rozpoczęła współpracę
z nowymi kontrahentami oraz zwiększyła skalę prowadzonych operacji.
W 2020 roku działalność handlowa Grupy Kapitałowej LOTOS w kanale hurtowym koncentrowała się na:
o pogłębieniu współpracy z klientami celem zagospodarowania wolumenów oleju napędowego pochodzącego
z instalacji Projektu EFRA,
o elastycznym zarządzaniu grupami docelowymi/kanałami sprzedaży w kraju w celu najbardziej efektywnego
lokowania produktów paliwowych, przy uwzględnieniu bezpieczeństwa transakcji,
o koncentracji sprzedaży opartej na grupie strategicznych klientów,
o umacnianiu pozycji na dotychczas operowanych rynkach,
o efektywnej realizacji polityki cenowej.
5.4.3 Sprzedaż paliwa lotniczego
W ramach Grupy Kapitałowej LOTOS sprzedaż krajową paliwa lotniczego prowadzi spółka LOTOS – Air BP Polska.
W 2020 roku LOTOS - Air BP Polska odnotowała znaczący spadek wolumenu sprzedaży w kanale „do skrzydła”
(ang. into-plane) – czyli bezpośrednio do samolotów zakontraktowanych klientów – który wynikał z drastycznie
zmniejszonego zapotrzebowania na paliwo lotnicze względem roku poprzedniego i jednocześnie mniejszej produkcji
tego paliwa w Grupie LOTOS. W ramach działań optymalizacyjnych rafineria gdańska wyprodukowała więcej oleju
napędowego, który sprzedała na rynku krajowym i zagranicznym.
Produkcja i sprzedaż LPG
Rok 2020 był kontynuacją działań handlowych, mających na celu budowanie pozycji Grupy LOTOS na rynku LPG
w Polsce. Pojawienie się pandemii COVID-19 w pierwszym kwartale roku i związane z tym ograniczenia
w przemieszczaniu się ludności, miały istotny wpływ na realizację planów sprzedażowych w tym okresie. Spadki
w sprzedaży detalicznej autogazu sięgały 50%.
W związku z pełną integracją instalacji DCU oraz ruchem testowym instalacji WOW, służby handlowe koncentrowały
się szczególnie na działaniach mających na celu budowanie rynku pod spodziewane większe uzyski LPG
z nowouruchomionych instalacji produkcyjnych. Ponadto kontynuowane były prace w obszarach logistycznym
i produkcyjnym, mające na celu modernizację oraz organizację magazynowania i nalewu produktu w rafinerii.
Systematycznie rosnący, w kolejnych latach wolumen sprzedaży LPG, wskazuje na skuteczność podejmowanych działań,
potwierdzając jednocześnie potrzebę ich intensyfikacji w przyszłości.
5.4.4 Produkcja i sprzedaż olejów silnikowych i przemysłowych
Produkcja i dystrybucja środków smarnych: olejów samochodowych, przemysłowych i smarów, olejów bazowych,
a także płynów eksploatacyjnych i chemii samochodowej jest przedmiotem działalności LOTOS Oil Sp. z o.o.
W 2020 roku działania handlowe LOTOS Oil koncentrowały się na sprzedaży segmentu motoryzacyjnego,
ze szczególnym uwzględnieniem zwiększania udziałów produktów z segmentu olejów syntetycznych
i semisyntetycznych dla pojazdów osobowych. W odpowiedzi na sytuację epidemiczną związaną z COVID-19 Spółka
rozpoczęła również produkcję płynów do higienicznej dezynfekcji rąk oraz powierzchni.
Do najistotniejszych czynników wpływających na opłacalność działalności Grupy Kapitałowej LOTOS na rynku olejów
smarowych w 2021 roku i w latach kolejnych zaliczyć należy:
o dostępność i ceny surowców (baz olejowych oraz dodatków uszlachetniających),
o w zakresie olejów silnikowych pogłębienie współpracy z mniejszymi dystrybutorami oraz hurtowniami
motoryzacyjnymi oraz intensywny rozwój sprzedaży bezpośredniej, wsparty skutecznymi akcjami
marketingowymi,
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
43
o w obszarze olejów przemysłowych zmiana struktury sprzedaży w kierunku zmniejszenia udziałów sprzedaży
olejów maszynowych,
W ramach budowy wartości dodanej i korzyści skali spółka LOTOS Oil działała w ramach Stowarzyszenia Polska Grupa
Motoryzacyjna oraz Stowarzyszenia Polskich Przedsiębiorców na Ukrainie. Celem działań było pozyskanie nowych
odbiorców w ramach produkcji własnej, wymiana baz danych za granicą oraz wspólne działania mające na celu dalszą
ekspansję w sektorze.
5.4.5 Produkcja i sprzedaż asfaltów oraz paliw żeglugowych
Podmiotem dedykowanym biznesowi asfaltowemu w Grupie Kapitałowej LOTOS jest spółka LOTOS Asfalt Sp. z o.o. –
producent i dystrybutor szerokiej gamy asfaltów drogowych, miękkich asfaltów drogowych, asfaltów modyfikowanych
(MODBIT, w tym produktów wysokomodyfikowanych HiMA), asfaltów WMA (ang. Warm Mix Asphalt) mających
zastosowanie w trudno dostępnych miejscach (np. tunele) oraz asfaltów przemysłowych. Spółka zajmuje się również
wytwarzaniem produktów specjalnych dedykowanych konkretnym zamówieniom.
LOTOS Asfalt Sp. z o.o. w 2020 roku konsekwentnie realizował zadania związane z utrzymaniem pozycji lidera na rynku
asfaltów specjalnych (asfalty modyfikowane i asfalty przemysłowe) oraz utrzymaniem pozycji wiodącego dostawcy
asfaltów drogowych w Polsce. Produkty Spółki trafiły na wiele kontraktów drogowych zarówno w Polsce, jak i za granicą.
Podobnie jak w latach poprzednich, kluczowym rynkiem dla asfaltów w roku 2020 był rynek polski. Wg szacunków
Spółki, udział w krajowym rynku asfaltów w 2020 roku wyniósł około 45% Wyjątkowo chłonny w roku 2020 był rynek
europejski (m.in. Rumunia). Ważnym aspektem wpływającym na osiągane rezultaty sprzedażowe Spółki była
koniunktura na rynku infrastruktury drogowej. Branża drogowa była bowiem obszarem największej aktywności
gospodarczej w Polsce i w krajach sąsiednich, mimo spowolnienia w innych gałęziach wynikających z pandemii.
Wykorzystując okazje rynkowe, Spółka zwiększyła sprzedaż asfaltów r/r w kraju i w eksporcie. Dynamika spadku cen
asfaltów r/r była znacząco niższa od spadających cen surowca, (ropy Brent). Spadek cen surowca był o 10% większy r/r
w stosunku do spadku cen asfaltu co pozytywnie wpłynęło na wyniki segmentu produkcji i handlu Grupy LOTOS,
zwiększając marżę realizowaną na produkcji i sprzedaży asfaltów. Znacznie większy spadek notowań paliw przełożył się
na większą opłacalność produkcji asfaltów.
W 2020 roku Spółka prowadziła także działalność handlową w zakresie sprzedaży paliw bunkrowych. Głównym
obszarem zainteresowania był akwen Morza Bałtyckiego. W roku 2020 Spółka realizowała cele związane z efektywną
sprzedażą paliwa żeglugowego, m.in poprzez utrzymanie sprzedaży paliwa MGO oraz dalszy rozwój paliw
alternatywnych (hybrydowych). Mimo wymagających warunków rynkowych i dużych wahań surowca, LOTOS Asfalt
wykorzystała szanse związane ze wzrostem zapotrzebowania rynku na ten produkt i osiągnęła najlepszy w historii spółki
rezultat sprzedaży (wolumen).
5.5 Rynki eksportowe
W 2020 roku Grupa LOTOS S.A. wyeksportowała ponad 1,8 miliona ton produktów, z czego większość przypadła
na eksport LPG, benzyny surowej. Jest to związane przede wszystkim z uruchomieniem instalacji DCU i dodatkową
podażą tych produktów.
Pozostałe główne produkty eksportowe Spółki według wielkości wolumenu to: asfalty, olej napędowy, benzyna
motorowa, ciężki olej opałowy, paliwo lotnicze, oleje bazowe, frakcja ksylenowa, reformat.
Sprzedaż eksportowa paliw produkowanych przez Grupę LOTOS S.A. odbywa się zarówno drogą lądową, jak i morską,
przy czym większość sprzedaży realizowana jest tankowcami za pośrednictwem infrastruktury przeładunkowej,
zarządzanej przez Naftoport. Przeładunek odbywa się za pośrednictwem dedykowanych około 12 kilometrowych
rurociągów produktowych dla benzyny bezołowiowej, reformatu, oleju napędowego, paliwa lotniczego, benzyny
surowej i oleju opałowego. Do transportu produktów wykorzystuje się tankowce o ładowności od 6 do 30 tysięcy ton.
5.6 Logistyka jako wsparcie segmentu produkcji i handlu
Grupa Kapitałowa LOTOS systematycznie dostosowuje działania logistyczne do wymogów handlowych oraz tworzy
efektywny, satysfakcjonujący klientów system dystrybucji, przy jednoczesnej optymalizacji. Celem tych działań jest
tworzenie optymalnego łańcucha logistycznego, sprawnie funkcjonującego w zmieniającym się środowisku
wewnętrznym i zewnętrznym.
Połączenie rurociągami produktowymi i surowcowymi rafinerii w Gdańsku z bazą przeładunkową paliw płynnych
w Porcie Północnym pozwala Grupie LOTOS osiągać znaczące korzyści dzięki obniżeniu kosztów transportu. Transport
morski stanowi główną drogę wysyłek eksportowanych przez Spółkę produktów naftowych oraz istotną część dostaw
surowców i komponentów do produkcji. W 2020 roku Spółka przeładowała w portach morskich około 5,7 mln ton ropy,
produktów naftowych i komponentów paliwowych. Liczba obsłużonych zbiornikowców wyniosła 234 jednostek, w tym
60 zbiornikowców z ropą naftową.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
44
Mapa 3. Infrastruktura logistyczna Grupy Kapitałowej LOTOS
Źródło: Spółka
W 2020 roku Spółka pozyskała dodatkowe pojemności na paliwa i ropę naftową, zwiększające poziom bezpieczeństwa
surowcowego i zdolności operacyjnych spółki. Zoptymalizowała także strukturę zapasów w celu osiągnięcia
minimalnego poziomu kosztów ich utrzymywania przy jednoczesnym zabezpieczeniu potrzeb handlowych Grupy
Kapitałowej LOTOS.
W ramach optymalizacji kosztów operacyjnych Spółka kontynuowała prace w zakresie wykorzystania taboru
kolejowego, uzyskując szereg korzyści w zakresie kosztów i liczby wykorzystywanych cystern kolejowych. Jednocześnie
zmodernizowała i dostosowała część infrastruktury kolejowej pod cysterny z naciskiem do 22,5 tony na oś, co istotnie
wpłynęło na zwiększenie dziennej ekspedycji produktów naftowych oraz zaoszczędzenie nalewu i ekspedycji około
2800 cystern w skali roku przy zachowaniu niezmienionego wolumenu.
W obszarze logistyki wtórnej paliw Spółka przyjęła model współpracy z firmami przewozowymi, zapewniający
odpowiednią elastyczność w obsłudze klientów przy jednoczesnej minimalizacji kosztów stałych.
W 2020 roku Spółka kontynuowała prace nad rozwojem małotonażowych przeładunków morskich. Zakładany termin
rozpoczęcia eksploatacji terminala na Martwej Wiśle to 2024 rok.
W celu zwiększenia możliwości ekspedycyjnych z rafinerii i w ramach dostosowania infrastruktury do sytuacji
na krajowym rynku paliw Grupa realizowała inwestycję budowy nalewaka kolejowego, którego planowane oddanie
do użytku przewidziano na 2 kwartał 2021 roku.
W roku 2020 Spółka wdrożyła interfejsy B2B elektronicznej wymiany danych z siatką baz LPG firmy Amerigas. Grupa
LOTOS rozbudowała interfejsy z bazami PERN oraz bazą paliw w Szczecinie firmy Batchem o mechanizm on-line’owego
blendingu paliw B7 wraz z dozowaniem dodatków klientów. W ramach zmian z systemem SENT, Spółka
zaimplementowała w systemie SAP obsługę obrotu olejami opałowymi na nowych zasadach zgodnie z wymaganiami
znowelizowanej ustawy o systemie monitorowania drogowego i kolejowego przewozu towarów oraz obrotu paliwami
opałowymi. Spółka wdrożyła także mechanizm automatycznego uzupełniania zgłoszeń do SENT w imieniu
przewoźnika.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
45
Odpowiadając na zapotrzebowanie rynku, w dniu 14 stycznia 2020 roku Spółka podpisała umowy związane
z rozbudową i modernizacją terminala paliw w Piotrkowie Trybunalskim. Rozpoczęty projekt zwiększy jego pojemności
magazynowe czterokrotnie, tj. do ok. 11 tys. m³, oraz podwoi jego zdolność przeładunkową. Realizacja projektu
planowana jest na lata 2021-2022.
5.6.1 Magazynowanie i dystrybucja paliw
Funkcję ośrodka biznesowego zajmującego się profesjonalną działalnością związaną z magazynowaniem i dystrybucją
paliw na terenie całego kraju pełni spółka LOTOS Terminale S.A.
Spółka posiada 4 bazy paliw zlokalizowane w Czechowicach-Dziedzicach, Poznaniu, Piotrkowie Trybunalskim i Rypinie,
w których przeładowuje łącznie ponad 2 miliony m³ paliw rocznie. LOTOS Terminale posiada spółkę zależną LOTOS
Biopaliwa, która w ramach swojej działalności produkuje rocznie 100 tys. ton biokomponentów, wykorzystywanych przy
produkcji biopaliw.
5.6.2 Transport kolejowy
Istotnym elementem bezpieczeństwa produkcyjnego Grupy Kapitałowej LOTOS jest ekspedycja produktów
transportem kolejowym z rafinerii w Gdańsku. O kompleksową realizację logistyki kolejowej dla całej Grupy Kapitałowej
dba wyspecjalizowana w tym obszarze spółka LOTOS Kolej.
W 2020 roku LOTOS Kolej realizowała następujące usługi kolejowe:
o przewozy kolejowe towarów na terenie całego kraju,
o samodzielne przewozy towarowe na terenie Niemiec i Czech,
o świadczenie usługi trakcyjnej,
o przewozy całopociągowe, przewozy pojedynczych wagonów,
o utrzymanie taboru kolejowego,
o ekologiczne czyszczenie cystern kolejowych,
o ekspedycję towarów transportem kolejowym poza granicami kraju,
o świadczenie obsługi bocznic kolejowych Grupy Kapitałowej LOTOS,
o dzierżawę wagonów,
o usługi szkolenia maszynistów.
2020 był rokiem spadków na rynku przewozów towarowych w Polsce. Na koniec grudnia 2020 roku przewozy towarowe
na podstawie licencji wydanej przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego realizowało 84 przewoźników. W okresie
od stycznia do grudnia 2020 roku przewieźli oni 223,22 mln ton towarów, czyli o 5,57% mniej niż rok wcześniej.
Jednocześnie spadła średnia odległość przewozu, co spowodowało, że wolumen pracy przewozowej (mierzony tono-
kilometrami) zmniejszył się w 2020 roku o 6,62%.
Tabela 3. Dynamika rynku przewozów towarowych w Polsce
2020
2019
2020/2019
masa towarów (mln ton)
223,22
236,40
-5,6%
praca przewozowa (mln tono-km)
52 203,39
55 905,46
-6,6%
praca eksploatacyjna (mln pociągo-km)
77,50
82,34
-5,9%
Źródło: Opracowanie własne LOTOS Kolej na podstawie danych Urzędu Transportu Kolejowego
Mimo ogólnej tendencji spadkowej w 2020 roku, LOTOS Kolej utrzymała na rynku pozycję wicelidera w kategorii ilości
pracy przewozowej. Spółka w 2020 roku zwiększyła swój udział w polskim rynku towarowych przewozów kolejowych
(liczony według pracy przewozowej) z 9,79% na koniec grudnia 2019 roku do 10,36% na koniec grudnia 2020 roku.
Spółka dokonała tego pomimo spadku wielkości pracy przewozowej z 5 474 mln ntkm (tzw. netto tonokilometry)
w 2019 roku do 5 407 mln ntkm w 2020 roku (spadek o 1,2%) oraz spadku przewiezionej masy z 12 803 tys. ton
w 2019 roku do 12 552 tys. ton w 2020 roku (- 2%), z czego 8,4 mln ton stanowiły materiały niebezpieczne, w transporcie
których Spółka od lat utrzymuje pozycję lidera.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
46
Wykres 30: Przewozy kolejowe zrealizowane przez LOTOS Kolej w 2020 roku [tys. ton]
Źródło: opracowanie własne LOTOS Kolej
Wykres 31: Udziały w krajowym rynku przewozów towarowych w okresie od stycznia do grudnia 2020
wg pracy przewozowej
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Transportu Kolejowego
Spółka stale rozwija współpracę z klientami spoza Grupy Kapitałowej LOTOS zarówno w zakresie przewozów krajowych,
jak i zagranicznych.
W związku z pandemią COVID-19 i jej wpływem na sytuację gospodarczą Spółka w 2020 roku realizowała wdrożony
w ramach Grupy Kapitałowej LOTOS Program Tarczy Antykryzysowej. W ramach tego programu Spółka uzyskała
znaczne oszczędności, w szczególności w zakresie ograniczenia kosztów stałych, optymalizacji marży, ograniczenia
inwestycji, optymalizacji wykorzystania wagonów i obniżenia czynszów dzierżawnych lokomotyw.
Na mocy umów zawartych z NEWAG S.A. i Millenium Leasing Sp. z o.o. Spółka w 2020 roku pozyskała 4 nowe
lokomotywy typu E6ACTab „Dragon 2. Łącznie w latach 2019-2020 roku Spółka użytkowała na mocy w/w umów
6 nowych lokomotyw tego typu.
177
708
1 612
2 578
3 567
5 016
6 037
8 397
10 468
10 553
9 412
10 639
12 603
12 670
13 335
12 501
12 803
12 552
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
14 000
16 000
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
27%
3%
4%
4%
5%
5%
10%
41%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%
Pozostali
Freightliner PL
Orlen Kol-Trans
CTL Logistics
PKP LHS
DB Cargo Polska
LOTOS Kolej
PKP Cargo
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
47
W 2020 roku LOTOS Kolej kontynuowała realizację projektu zakupu nowoczesnego taboru intermodalnego, który
objęty jest dofinansowaniem w wysokości około 74 mln zł z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-
2020. Celem Projektu było zwiększenie udziału LOTOS Kolej w rynku transportu intermodalnego począwszy od 2020
roku. W ramach tego projektu wyłoniono dostawców i zawarto umowy na zakup 324 sztuk specjalistycznych wagonów
platform oraz jednej lokomotywy elektrycznej.
LOTOS Kolej z dniem 10 stycznia 2020 r. uzyskała Certyfikat bezpieczeństwa, który umożliwia LOTOS Kolej sp. z o.o.
samodzielną realizację przewozów kolejowych na czeskiej infrastrukturze.
W 2020 r. Spółka kontynuowała umowę z Siłami Zbrojnymi RP na przewóz paliwa lotniczego F-34 i w tym zakresie
zawarła kolejną 4-letnią umowę ramową. Umowa jest skutkiem wygranego postępowania przetargowego.
Spółka w 2020 roku kontynuowała przewozy na terytorium Niemiec. W 2020 roku korzystając z własnych maszynistów
i usług niemieckich Spółka przewiozła ponad 527 tys. ton produktów i planuje tą ilość sukcesywnie zwiększać. Dzięki
rozwojowi przewozów na terenie Niemiec, Spółka rozszerzyła swoją ofertę, a także zapewniła klientom szybkie
i sprawdzone połączenia transportowe między Polską a krajami Europy Zachodniej.
5.7 Asortymentowa struktura sprzedaży segmentu produkcji i handlu
W 2020 roku segment produkcji i handlu Grupy Kapitałowej LOTOS sprzedał 10 960 tys. ton produktów (o 4,4% mniej
niż w 2019 roku). Dominująca część wolumenu sprzedaży, tj. 9 137 tys. ton (czyli 83,4%) trafiła na krajowy rynek. Krajowa
sprzedaż wzrosła o 2,2%, zaś eksport spadł o 27,9% w porównaniu z 2019 rokiem.
Główną część wolumenu sprzedaży stanowił olej napędowy, którego sprzedano 6 046 tys. ton (wzrost sprzedaży
o 1,9%). Był on prawie w całości sprzedany krajowym nabywcom (98%). Istotny udział w strukturze wolumenowej
sprzedaży miały także benzyny, których upłynniono 1 643 tys. ton (spadek wolumenu o 0,3%). Mniej sprzedano także
produktów ciężkich (982 tys. ton, spadek wolumenu o 45,4%), głównie na skutek spadku sprzedaży zagranicznej, która
miała główny udział w sprzedaży tej kategorii produktów.
Tabela 4. Struktura asortymentowa sprzedaży segmentu produkcji i handlu (w t)
2020
2019
kraj
eksport
ogółem
kraj
eksport
ogółem
Benzyny
1 447 539
195 528
1 643 066
1 411 177
236 049
1 647 227
Benzyna do pirolizy
0
567 401
567 401
0
474 031
474 031
Reformat
0
43 867
43 867
0
0
0
Olej napędowy
5 912 456
133 837
6 046 294
5 932 327
0
5 932 327
Paliwo bunkrowe
109 331
0
109 331
94 537
0
94 537
Olej opałowy lekki
235 141
0
235 141
228 816
0
228 816
Produkty ciężkie
528 047
454 395
982 443
528 637
1 269 442
1 798 080
Jet
75 086
153 538
228 624
192 200
252 508
444 707
Oleje smarowe
34 570
42 673
77 243
26 752
42 295
69 047
Oleje bazowe
13 166
166 987
180 153
12 310
174 880
187 189
LPG
246 785
975,318
247 760
243 252
0
243 252
Pozostałe ropopochodne
534 643
63 581
598 224
265 724
79 747
345 471
SUMA
9 136 763
1 822 784
10 959 547
8 935 732
2 528 951
11 464 683
Ropa naftowa (materiał)
80 583
80 583
0
0
SUMA
9 217 346
1 822 784
11 040 130
8 935 732
2 528 951
11 464 683
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
48
6 Działalność Grupy Kapitałowej LOTOS w obszarze
poszukiwań i wydobycia
6.1 Organizacja Obszaru Poszukiwań i Wydobycia
Na dzień 31 grudnia 2020 roku Segment wydobywczy Grupy LOTOS był zorganizowany zgodnie ze strukturą biznesową
przedstawioną na poniższym schemacie.
Schemat 1. Struktura biznesowa Segmentu wydobywczego
Źródło: Spółka
Działalność poszukiwawczo-wydobywczą w Grupie Kapitałowej LOTOS prowadzą dwa wyspecjalizowane podmioty:
LOTOS Petrobaltic oraz LOTOS Upstream.
LOTOS Upstream (tzw. „LUPS”) realizuje plany rozwojowe w oparciu o swoje spółki zależne: LOTOS E&P Norge AS
(działalność na Szelfie Norweskim), AB LOTOS Geonafta wraz ze swoimi spółkami zależnymi (działalność na obszarach
lądowych Litwy), a także Baltic Gas sp. z o.o. oraz Baltic Gas i wspólnicy sp. z o.o. sp.k. (spółki celowe powołane
do realizacji projektu zagospodarowania złóż gazu ziemnego B4/B6 na Morzu Bałtyckim). Spółka LOTOS Upstream
UK Ltd została utworzona jako wehikuł potencjalnego rozwoju działalności poszukiwawczo - wydobywczej w Wielkiej
Brytanii. W 2020 roku podjęto jednak decyzję o wycofaniu się z planów rozwoju na Szelfie Brytyjskim. Od 25 listopada
2020 roku spółka LOTOS Upstream UK znajduje się formalnie w likwidacji.
LOTOS Petrobaltic wraz ze swoimi spółkami zależnymi koncentruje się na działalności poszukiwawczo-wydobywczej
oraz operacyjno-serwisowej w obszarze bałtyckim, tj.: eksploatacji złoża B3, zagospodarowaniu złoża B8 w celu
uruchomienia pełnej produkcji, realizacji projektów poszukiwawczych na Morzu Bałtyckim oraz koncesjach lądowych
w Polsce. Równolegle, LOTOS Petrobaltic podejmuje inicjatywy rozwojowe w zakresie m.in. wykorzystania kompetencji
inżyniersko-wykonawczo-projektowych i świadczenia usług dla sektora offshore. Podejmowane działania rozwojowe
mają na celu zdywersyfikowanie przedmiotu działalności i źródeł przychodów.
6.2 Posiadane aktywa i wielkość wydobycia
Grupa Kapitałowa LOTOS prowadzi działalność poszukiwawczo-wydobywczą na terenie Polski, Norwegii i Litwy.
W 2020 roku wydobycie węglowodorów realizowane było: ze złóż zlokalizowanych:
o na Morzu Bałtyckim - głównie ropa naftowa z niewielką ilością współwystępującego gazu ziemnego,
o na Norweskim Szelfie Kontynentalnym - gaz i kondensat (tj. lekka ropa naftowa) z przewagą gazu ziemnego,
o na lądzie, na Litwie – ropa naftowa.
W 2020 roku, średnie dzienne wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego Grupy Kapitałowej LOTOS wyniosło
20,3 tys. boe/d, co oznacza roczny wolumen na poziomie blisko 1 mln toe (ton ekwiwalentu ropy). Około 71% łącznego
wolumenu, tj. 14,4 tys. boe/d, pochodziło ze złóż norweskich.
Na koniec 2020 roku, Grupa Kapitałowa LOTOS dysponowała łącznymi potwierdzonymi rezerwami ropy naftowej i gazu
ziemnego w kategorii 2P na poziomie 74,8 mln boe, w tym 61,0 mln boe ropy naftowej (82% łącznych rezerw 2P)
oraz 13,8 mln boe gazu ziemnego (18% łącznych rezerw 2P).
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
49
Mapa 4. Rezerwy i wydobycie Grupy Kapitałowej LOTOS
Rezerwy ropy i gazu w kategorii 2P, stan na dzień 31 grudnia 2020 roku
Średnia dzienna produkcja ropy i gazu w roku 2020
Źródło: Spółka
Tabela 5. Struktura asortymentowa sprzedaży ropy naftowej i gazu ziemnego
2020
2019
wolumen
w %
wolumen
w %
Gaz ziemny w mln boe
3,55
44,1%
3,95
57,9%
Ropa naftowa w mln bbl
4,50
55,9%
2,87
42,1%
Ogółem ropa i gaz w mln boe
8,06
6,83
Źródło: Spółka
6.3 Działalność poszukiwawczo-wydobywcza w Polsce
Działalność poszukiwawczo-wydobywcza Grupy Kapitałowej LOTOS w Polsce prowadzona jest przez dwa podmioty,
LOTOS Petrobaltic oraz LOTOS Upstream, a także ich spółki zależne i współzależne. Głównym obszarem aktywności
jest polska strefa Morza Bałtyckiego. Dodatkowo działalność prowadzona jest w granicach RP na lądzie.
Grupa Kapitałowa LOTOS, poprzez swoje spółki zależne i współzależne, prowadzi działalność poszukiwawczo-
wydobywczą w Polsce łącznie na 9 koncesjach, uwzględniając: 3 morskie koncesje w fazie poszukiwawczo
rozpoznawczej ropy naftowej i gazu ziemnego w obszarach Łeba, Rozewie i Gotlandia, 4 morskie koncesje
na wydobywanie węglowodorów ze złóż B3, B8, B4 i B6, oraz 2 lądowe koncesje na poszukiwanie i rozpoznawanie oraz
wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego w obszarach Młynary oraz Górowo Iławeckie.
W 2020 roku, średnie dzienne wydobycie w Polsce wyniosło 5,3 tys. boe/dzień (+ 15,7% r/r), co stanowiło 26% łącznego
wolumenu wydobycia Grupy Kapitałowej LOTOS. Wydobycie realizowane było ze złóż B3 i B8 zlokalizowanych
na Morzu Bałtyckim.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
50
Według stanu na koniec 2020 roku, rezerwy węglowodorów LOTOS w Polsce wyniosły 46,0 mln boe w kategorii rezerw
2P (w tym: 42,0 mln boe ropy naftowej oraz 4,0 mln boe gazu ziemnego), co stanowiło 61% łącznych rezerw 2P Grupy
Kapitałowej LOTOS.
Równolegle do prowadzonej działalności poszukiwawczo-wydobywczej w Polsce, na przestrzeni 2020 roku LOTOS
Petrobaltic podejmował inicjatywy rozwojowe w celu zdywersyfikowania przedmiotu działalności i źródeł przychodów,
m.in. prowadzone były prace związane z uzyskaniem możliwości wejścia na nowo tworzący się rynek Morskich
Elektrowni Wiatrowych (MEW). Ponadto, prowadzone były prace koncepcyjne związane z możliwością wdrożenia
programu geosekwestracji dwutlenku węgla (podziemne składowanie CO
2
) w zawodnionych strukturach na obszarze
Morza Bałtyckiego.
6.3.1 Otoczenie konkurencyjne dla działalności wydobywczej
Podmioty prowadzące działalność poszukiwawczo-rozpoznawczą oraz wydobycie węglowodorów ze złóż w obszarze
Polski to głównie przedsiębiorstwa z większościowym udziałem kapitału Skarbu Państwa. Liderem jest PGNiG, który:
o prowadzi prace poszukiwawczo-rozpoznawcze na obszarze 46 koncesji (41 samodzielnie, 5 we współpracy
z innymi podmiotami). Na koniec 2020 roku stanowiło to 62% wszystkich koncesji na poszukiwanie
i rozpoznawanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego wydanych w Polsce;
o posiada 189 koncesji na wydobywanie ropy naftowej i gazu ziemnego ze złóż (96% wszystkich wydanych
koncesji).
Liderem w polskiej strefie Morza Bałtyckiego w obszarze poszukiwań i wydobycia jest Grupa Kapitałowa LOTOS.
Wszystkie trzy morskie koncesje łączne na poszukiwanie, rozpoznawanie oraz wydobywanie węglowodorów, a także
wszystkie cztery koncesje na wydobywanie węglowodorów z bałtyckich złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w polskiej
strefie ekonomicznej wydane zostały na rzecz spółek zależnych Grupy LOTOS i ich wspólnych przedsięwzięć.
Na koncesjach wydobywczych obejmujących złoża gazu ziemnego B4/B6 prace realizowane są przy współpracy
z partnerem CalEnergy Resources Poland sp. z o.o. Projekt realizowany jest poprzez spółki celowe Baltic Gas Sp. z o.o.
oraz Baltic Gas Sp. z o.o. i wspólnicy Sp. k. Udział Grupy LOTOS w projekcie wynosi 51%.
Tabela 6. Zestawienie podmiotów posiadających koncesje na poszukiwanie i rozpoznanie złóż węglowodorów oraz na wydobywanie
węglowodorów ze złóż w Polsce . Stan na dzień 31 grudnia 2020 roku
Koncesje na poszukiwanie
i rozpoznawanie złóż węglowodorów
Koncesje na wydobywanie
węglowodorów ze złóż w Polsce
PGNiG S.A.
46 (w tym 4 z Orlen Upstream
oraz 1 z LOTOS Petrobaltic)
189 (w tym 1 z Orlen Upstream)
Orlen Upstream Sp. z o. o.
14 (w tym 4 z PGNiG)
1 (z PGNiG)
Grupa Kapitałowa LOTOS
5 (w tym 1 z PGNiG)
4
Northam Sp. z o.o.
4
Gemini Resources Ltd.
2
Palomar Capital - San Leon Energy BV
2
San Leon Energy PLC
2
Blue Gas N'R'G Sp. z o.o.
1
Central European Petroleum Ltd
1
KGHM Polska Miedź SA
1
Trias Sp. z o.o.
1
1
ZOK Sp. z o.o.
2
Łączna liczba wydanych koncesji
9
74
196
Źródło: Biuletyn Informacji Publicznej Ministerstwa Klimatu Raporty i zestawienia dotyczące udzielonych koncesji – grudzień 2020 r.
→ https://bip.mos.gov.pl/pl/koncesje-geologiczne/raporty-i-zestawienia-dotyczace-udzielonych-koncesji-w-tym-zestawienia-
otworow-wiertniczych/raporty-i-zestawienia-rok-2020/raporty-i-zestawienia-grudzien-2020-r/
9
Do tej samej koncesji może być przypisane kilka firm. W związku z tym łączna liczba wydanych koncesji jest większa niż liczba
firm, które otrzymały koncesje.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
51
6.3.2 Kluczowe aktywa Grupy Kapitałowej LOTOS (poziom wydobycia i koncesje)
Kluczowe aktywa Grupy Kapitałowej LOTOS w ramach posiadanych koncesji w Polsce obejmują:
o złoże produkcyjne B3: W 2020 roku średnie wydobycie ropy naftowej i współwystępującego gazu ziemnego
wyniosło 1,6 tys. boe/dzień (+22% r/r). Zanotowany wzrost wydobycia r/r jest efektem skutecznie
przeprowadzonego programu rekonstrukcji odwiertów: łącznie na przestrzeni 2020 roku przeprowadzono
rekonstrukcję 8 odwiertów (w tym 2 zatłaczających) na złożu B3. Według stanu na koniec 2020 roku, pozostałe
rezerwy wydobywalne w kategorii 2P złoża B3 kształtowały się na poziomie 12,6 mln boe. Eksploatacja zgodnie
z aktualnym terminem ważności koncesji zakładana jest do roku 2031;
o złoże produkcyjne B8: W 2020 roku średnie wydobycie ropy naftowej i współwystępującego gazu ziemnego
wyniosło 3,7 tys. boe/dzień (+13% r/r). Według stanu na koniec 2020 roku, pozostałe rezerwy wydobywalne
w kategorii 2P złoża B8 kształtowały się na poziomie 33,4 mln boe. Eksploatacja zgodnie z aktualnym
terminem ważności koncesji zakładana jest do roku 2036;
o złoża gazowe B4/B6 przygotowywane do zagospodarowania. Projekt realizowany poprzez spółki celowe
Baltic Gas Sp. z o.o. oraz Baltic Gas Sp. z o.o. i wspólnicy Sp. k., przy współpracy z partnerem, firmą CalEnergy
Resources Poland Sp. z o.o. Udział LOTOS w projekcie wynosi 51%. Zasoby wydobywalne złóż B4B6 w kategorii
2C (ang. contingent resources) szacowane są na poziomie 4,8 mld m³ gazu (udział 100%). Projekt znajduje się
obecnie na etapie przygotowania finalnej decyzji inwestycyjnej (ang. Final Investment Decision, FID).
Ponadto w obszarze posiadanych koncesji, Spółka prowadzi prace poszukiwawczo-rozpoznawcze w celu odkrycia
dodatkowych zasobów ropy i gazu. Na przestrzeni 2020 roku, na koncesjach morskich Gotlandia, Łeba i Rozewie (udział
LOTOS Petrobaltic 100%) trwały prace nad regionalnym modelem strukturalno-tektonicznym. Na koncesji lądowej
Młynary (udział LOTOS Petrobaltic 100%) trwały prace przygotowawcze do wykonania zdjęcia sejsmicznego 3D, w tym
m.in.: opracowano Dodatek nr 1 do Projektu Robót Geologicznych na wykonanie badań sejsmicznych oraz analizowano
granice planowanego zdjęcia. Na koncesji lądowej Górowo Iławeckie (operator PGNiG udział 51%, udział LOTOS
Petrobaltic 49%) trwały prace nad przejściem do etapu wiercenia otworu poszukiwawczego.
Mapa 5. Koncesje spółek Grupy Kapitałowej LOTOS na obszarze RP
Stan na dzień 31 grudnia 2020 roku
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
52
6.3.3 Logistyka
Wydobycie ropy naftowej i współwystępującego gazu ziemnego ze złoża B3 odbywa się przy pomocy platformy
produkcyjnej Baltic Beta i platformy bezzałogowej PG-1. Wydobyta ropa naftowa jest transportowana tankowcem
lub zbiornikowcem i w całości sprzedawana do Grupy LOTOS S.A. Wydobyty gaz ziemny jest przesyłany rurociągiem
podwodnym o długości ponad 80 km do Elektrociepłowni Energobaltic we Władysławowie, stanowiącej własność
Energobaltic Sp. z o.o. (spółka w 100% zależna od LOTOS Petrobaltic).
Wydobycie ropy naftowej ze złoża B8 odbywa się przy pomocy Centrum Produkcyjnego, które zostało przekazane
do eksploatacji w dniu 1 października 2020 roku. Wydobyta ropa naftowa jest transportowana tankowcem
lub zbiornikowcem i w całości sprzedawana do Grupy LOTOS S.A. Gaz ziemny będzie przesyłany rurociągiem
podwodnym do Elektrociepłowni Energobaltic we Władysławowie.
Zakupiona w 2019 roku platforma wiertnicza Petro Giant, po wykonaniu prac przystosowawczych i przeszkoleniu załogi,
rozpoczęła w 2020 roku prace rekonstrukcyjne na bałtyckim złożu B3. Łącznie na przestrzeni 2020 roku
przeprowadzono rekonstrukcję 8 odwiertów (w tym 2 zatłaczających) na złożu B3. Prowadzony program rekonstrukcji
odwiertów ma na celu zmaksymalizowanie współczynnika sczerpania złoża i zwiększenia wydobycia.
Usługi logistyki morskiej w obszarze Morza Bałtyckiego realizowane są przez spółki z Grupy Kapitałowej Miliana
Shipholding Company Limited. Usługi te obejmują m.in.: odbiór i magazynowanie ropy naftowej w rejonie wydobycia,
transport ropy naftowej ze złoża do portu, asystę ratowniczą dla platform.
6.4 Działalność poszukiwawczo-wydobywcza w Norwegii
Działalność poszukiwawczo - wydobywcza w Norwegii realizowana jest za pośrednictwem spółki zależnej LOTOS
Exploration & Production Norge AS (LOTOS Norge), z siedzibą w Stavanger.
Na koniec 2020 roku, spółka LOTOS Norge była udziałowcem 28 koncesji na poszukiwanie, rozpoznanie i wydobycie
złóż węglowodorów na Norweskim Szelfie Kontynentalnym. Zgodnie z decyzją wydaną w 19 stycznia 2021 roku, spółka
LOTOS Norge pozyskała udziały w 3 nowych koncesjach w Norwegii w wyniku rozstrzygnięcia rundy koncesyjnej APA
2020 (ang. Awards in Predefined Areas): PL 1098 (udział 50%), PL 1099 (udział 30%), oraz PL 1091 (udział 20%). Koncesje
PL 1098 oraz PL 1099 znajdują się w obszarze nowego projektu rozwojowego NOAKA. Operatorem koncesji PL 1098
jest firma Sval Energi AS, który podobnie jak LOTOS Norge posiada w niej 50% udziałów. W przypadku koncesji
PL 1099 funkcję operatora pełnić będzie firma AkerBP ASA (udział 40%), a skład konsorcjum tworzyć będzie dodatkowo
firma Lundin Energy Norway AS (udział 30%). Koncesja PL 1091 mieści się natomiast w obszarze Sleipner, który jest
głównym obszarem obecnej produkcji gazu i kondensatu LOTOS w Norwegii. Na koncesji tej LOTOS Norge będzie
współpracować z firmą Lundin Energy Norway AS jako operatorem z udziałem 40% oraz partnerami KUFPEC Norway
AS (udział 20%) i Petoro AS (udział 20%). Po formalnym przyjęciu nowych koncesji, portfel Grupy Kapitałowej LOTOS
w Norwegii zwiększy się do 31 koncesji.
W 2020 roku, średnie dzienne wydobycie Grupy Kapitałowej LOTOS w Norwegii wyniosło 14,4 tys. boe/dzień
(-6,6% r/r), co stanowiło 71% łącznego wolumenu wydobycia Grupy Kapitałowej LOTOS. Wydobycie obejmowało gaz
ziemny i kondensat ze złóż zlokalizowanych w obszarach Heimdal i Sleipner (w tym z uruchomionego w 3 kw. 2019
roku złoża Utgard). Według stanu na koniec 2020 roku, rezerwy węglowodorów GK LOTOS w Norwegii wyniosły
26,3 mln boe w kategorii rezerw 2P (w tym: 16,5 mln boe ropy naftowej oraz 9,8 mln boe gazu ziemnego), co stanowiło
35% łącznych rezerw 2P LOTOSU.
6.4.1 Otoczenie konkurencyjne dla działalności wydobywczej
Aktywność w obszarze poszukiwań i wydobycia na Norweskim Szelfie Norweskim utrzymywała się w 2020 roku
na wysokim poziomie pomimo trwającej pandemii COVID-19 oraz kryzysu na rynku surowców. Rok 2020
charakteryzował się wzrostem wydobycia węglowodorów i inwestycji w rozwój nowych złóż w stosunku do roku 2019.
Obraz otoczenia rynkowego w Norwegii prezentują poniższe kluczowe statystyki
10
:
o 155 mld NOK zrealizowanych inwestycji (z wyłączeniem poszukiwań) (+ 2% r/r),
o 3,89 mln boe/dzień zrealizowanego średniego wydobycia węglowodorów (+6% r/r),
o 14 nowych odkrytych złóż,
o 4 nowe złoża oddanych do eksploatacji (Tor, Skogul, Ærfugl oraz Dvalin),
o 31 wykonanych otworów poszukiwawczych.
Na koniec 2020 roku w eksploatacji była rekordowa liczba 90 złóż.
W 2020 roku wydobycie węglowodorów w Norwegii kształtowało się na średnim poziomie 3,89 mln boe/dzień
i zanotowało wzrost o 6% w stosunku do roku 2019. Połowę wolumenu wydobycia stanowią frakcje ciekłe tj. ropa
10
Źródło: Statystyki Szelfu Norweskiego na podstawie publikacji i danych Norwegian Petroleum Directorate
→https://www.npd.no/en/facts/publications/reports2/the-shelf/the-shelf-in-2020/
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
53
naftowa, kondensat oraz NGL (ang. natural gas liquids). Norweski Dyrektoriat ds. Ropy zakłada utrzymanie trendu
wzrostowego produkcji w horyzoncie roku 2025, przy oczekiwanym stabilnym wydobyciu węglowodorów na średnim
poziomie około 4,0-4,4 tys. boe/dzień. Co istotne, oczekiwanym trendem jest optymalizacja kosztów eksploatacji oraz
niższy poziom emisji gazów cieplarnianych, co przy wzroście wolumenu produkcji, powinno przełożyć się na wzrost
efektywności i rentowności prowadzonych projektów wydobywczych.
Wykres 32. Historyczny i planowany poziom wydobycia węglowodorów na Norweskim Szelfie Kontynentalnym (mln boe/dzień)
Źródło: opracowanie własne na podstawie publikacji i danych Norwegian Petroleum Directorate
→ https://www.npd.no/en/facts/publications/reports2/the-shelf/the-shelf-in-2020/
Norweski Szelf Kontynentalny oferuje wciąż atrakcyjny potencjał wzrostu i generowania wartości dodanej dla firm
z branży poszukiwawczo-wydobywczej. Według danych Norweskiego Dyrektoriatu ds. Ropy, rządowego organu
administracyjnego, z łącznych zasobów ropy i gazu w Norwegii szacowanych na około 15,7 mld m
3
, ok. połowa stanowi
wciąż potencjał do wydobycia, uwzględniając: pozostałe rezerwy wydobywalne w aktualnie eksploatowanych złożach
bądź złożach będących w fazie zagospodarowania (około 18% łącznych zasobów), zasoby warunkowe
w złożach już odkrytych (ok. 9%), a także zasoby perspektywiczne zidentyfikowane w obszarach poszukiwawczych
(ok. 25%). W kolejnych latach, oczekiwany jest stabilny poziom inwestycji w rozwój nowych złóż, wspierany dodatkowo
systemem nowych ulg podatkowych wprowadzonych w Norwegii w 2019 roku.
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 2020 2025
Frakcje ciekłe
Gaz ziemny
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
54
Wykres 33. Potencjał zasobowy Norweskiego Szelfu Kontynentalnego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie publikacji i danych Norwegian Petroleum Directorate
→ https://www.npd.no/en/facts/publications/reports2/the-shelf/the-shelf-in-2020/
Otoczenie konkurencyjne w Norwegii podlega zmianom, przy czym najbardziej widoczne trendy obserwowane w ciągu
ostatnich kilku lat to: bardzo aktywne procesy konsolidacji aktywów i spółek, większa aktywność rynkowa firm
wspieranych przez fundusze typu private equity, a także kontynuacja procesów dezinwestycji portfeli wydobywczych
na Morzu Północnym przez duże koncerny międzynarodowe i w rezultacie zmniejszenie ich udziału rynkowego.
Na koniec 2020 roku, działalność poszukiwawczo-wydobywczą w Norwegii prowadziło łącznie 37 firm. W ostatniej
dekadzie widoczny jest spadek liczby aktywnych graczy rynkowych, co wynika z prowadzonych procesów
konsolidacyjnych (rekordową liczbę 56 firm zanotowano w 2013 roku). Pozycję lidera na Szelfie Norweskim utrzymuje
firma Equinor, która odpowiada za ok. 70% produkcji ropy i gazu z Szelfu Norweskiego. Ważną grupę inwestorów
branżowych, która zwiększyła swój udział rynkowy w ostatnich latach, stanowią firmy średniej wielkości jak: AkerBP,
LOTOS E&P Norge, Lundin, MOL, Neptun, OMV, Vår Energi czy Wintershall DEA. Kolejną grupą inwestorów są firmy
małe jak: OKEA, Pandion, Sval Energy, Wellesley oraz spółki z sektora użyteczności publicznej (utility) jak Edison i PGNiG.
Na rynku działają także duże międzynarodowe koncerny tzw. Majors, chociaż ich udział w rynku uległ zmniejszeniu
w ostatnich latach. Spółka LOTOS E&P Norge, z aktualną produkcją około 14,4 tys. boe/d i poziomem rezerw 2P około
26 mln boe, posiada około 0,4% udziału w rynku.
Tabela 7. Grupy inwestorów prowadzących działalność wydobywczą w Norwegii.
2020
2019
Duże firmy norweskie (Equinor, Petoro)
2
2
Duże koncerny typu Majors (ConocoPhillips, Shell, Total)
3
3
Średnie firmy (np. AkerBP, LOTOS, Lundin, MOL, Vår Energi)
19
20
Małe firmy (np. OKEA, Pandion, Sval Energy, Wellesley)
11
12
Firmy sektora utility (Edison, PGNiG)
2
2
Łączna liczba firm
37
39
Źródło: Opracowanie własne na podstawie publikacji i danych Norwegian Petroleum Directorate
→https://www.npd.no/en/facts/publications/reports2/the-shelf/the-shelf-in-2020/
Podsumowując, Norweski Szelf Kontynentalny pozostaje atrakcyjnym obszarem aktywności firm z branży
poszukiwawczo-wydobywczej, z uwagi na m.in.: wysoką perspektywiczność zasobową, wciąż duży potencjał nowych
odkryć ropy naftowej i gazu ziemnego, obserwowane pozytywne trendy w zakresie redukcji kosztów, poprawy
efektywności i rozwoju nowych technologii, aktywny rynek transakcyjny, a także stabilne środowisko fiskalne
i regulacyjne.
48%
18%
9%
25%
Rezerwy wydobyte
Rezerwy
Zasoby warunkowe
Nieodkryte zasoby
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
55
6.4.2 Kluczowe aktywa Grupy Kapitałowej LOTOS (poziom wydobycia i koncesje)
Kluczowe aktywa Grupy Kapitałowej LOTOS w ramach posiadanych koncesji w Norwegii obejmują:
o złoża produkcyjne w obszarze Heimdal tj. Atla (udział LOTOS Norge 20%), Skirne (udział 30%), Vale (udział
25,8%) oraz Heimdal (udział 5%). Pozostałe rezerwy wydobywalne w kategorii 2P szacowane są na 1,0 mln boe
według stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku (udział LOTOS Norge). Średnie wydobycie zrealizowane przez
Spółkę ze złóż obszaru Heimdal w 2020 roku to 2,1 tys. boe/dzień;
o złoża produkcyjne w obszarze Sleipner tj. Sleipner Vest, Sleipner East ze złożami satelitarnymi Gungne i Loke
(udział LOTOS Norge 15%). Pozostałe rezerwy wydobywalne w kategorii 2P szacowane są na 11,2 mln boe
według stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku (udział LOTOS Norge). Średnie wydobycie zrealizowane przez
spółkę ze złóż obszaru Sleipner w 2020 roku to 8,7 tys. boe/dzień;
o złoże produkcyjne Utgard (udział LOTOS Norge 17,36%). Złoże zostało uruchomione w 3 kw. 2019 roku
i eksploatowane jest przy wykorzystaniu infrastruktury obszaru Sleipner. Pozostałe rezerwy wydobywalne
w kategorii 2P szacowane są na 1,6 mln boe według stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku (udział LOTOS
Norge). Średnie wydobycie zrealizowane przez spółkę w 2020 roku to 3,7 tys. boe/dzień. Rezerwy i wydobycie
złoża Utgard są poniżej pierwotnych oczekiwań, z uwagi na duże zawodnienie otworów produkcyjnych.
W drugiej połowie 2020 oraz na początku 2021 roku, podjęte zostały interwencje w otworach
w celu zahamowania silnej tendencji spadkowej złoża. Na początku marca 2021 roku realizowano wydobycie
z 2 otworów produkcyjnych na stabilnym poziomie ok. 3,5 tys. boe/dzień dla udziału LOTOS Norge.
o złoże Yme w fazie zagospodarowania (udział LOTOS Norge 20%). Operatorem złoża jest firma Repsol
a zagospodarowanie odbywa się zgodnie z zatwierdzonym nowym planem zagospodarowania przy
wykorzystaniu dzierżawionej platformy - Maersk Inspirer. Projekt jest w zaawansowanej fazie realizacji,
z zakładanym terminem rozpoczęcia wydobycia (ang. First Oil) w 4 kw. 2021 roku. Rezerwy wydobywalne
złoża w kategorii 2P szacowane są na 12,5 mln boe dla udziału LOTOS Norge według stanu na dzień
31 grudnia 2020 roku;
o nowy projekt rozwojowy NOAKA: zagospodarowanie odkrytych złóż w obszarze na północ od hubu Heimdal:
Frigg Gamma Delta, Rind, Langfjellet, Liatårnet, Fulla, Frøy (średni udział LOTOS Norge 10%), a także złóż
Krafla oraz Askja, w których LOTOS nie posiada udziałów. Projekt jest na etapie opracowania optymalnej
koncepcji zagospodarowania złóż. Łączny potencjał projektu NOAKA to ponad 500 mln boe zasobów
wydobywalnych (udział 100%).
Obok udziałów bezpośrednio w złożach spółka LOTOS Norge w ramach posiadanych koncesji jest także udziałowcem
w infrastrukturze gazowej w obszarach Heimdal (5%) oraz Sleipner (15%), które stanowią centra przetwarzania oraz
transportu gazu i kondensatu (tzw. huby gazowe) o strategicznym znaczeniu dla eksportu gazu z Norwegii do Europy
Centralnej oraz Wielkiej Brytanii.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
56
Mapa 6. Koncesje spółki LOTOS Exploration & Production Norge AS
Stan na dzień 31 grudnia 2020 roku
Źródło: Spółka
6.4.3 Logistyka
Spółka LOTOS Norge jest udziałowcem w koncesjach obejmujących infrastrukturę wydobywczą w obszarach Heimdal
oraz Sleipner w tym: centrum przetwarzania oraz transportu gazu i kondensatu Heimdal (Operator Equinor, udział
LOTOS Norge 5%) oraz centrum przetwarzania oraz transportu gazu i kondensatu Sleipner (Operator Equinor,
udział LOTOS Norge 15%).
Wydobywany gaz ze złóż Heimdal i Sleipner wtłaczany jest do systemu rurociągów Gassled, a następnie dostarczany
do punktów odbioru w Wielkiej Brytanii i Europie kontynentalnej (Niederlandy, Niemcy).
Kondensat ze złóż Heimdal wtłaczany jest do systemu rurociągów Forties Pipeline System (FPS), a następnie
dostarczany do punktu odbioru w Kinneil Terminal / Hound Point w Szkocji (Wielka Brytania), gdzie jest przetwarzany
na produkty końcowe, tj. ropę naftową tzw. Forties Blend oraz frakcje gazowe. Kondensat ze złóż Sleipner
transportowany jest rurociągiem do punktu odbioru w Karsto (Norwegia), gdzie jest przetwarzany na produkty końcowe
tj. lekką ropę naftową tzw. Gudrun Blend oraz frakcje ciekłe (NGL).
6.5 Działalność poszukiwawczo-wydobywcza na Litwie
Działalność poszukiwawczo-wydobywcza na Litwie realizowana jest za pośrednictwem spółki zależnej AB LOTOS
Geonafta z siedzibą w Gargždai. Spółka posiada swoją własną grupę kapitałową, w skład której wchodzą następujące
podmioty:
o UAB Genciu Nafta (100% należy do AB LOTOS Geonafta),
o UAB Manifoldas (100% należy do AB LOTOS Geonafta),
o UAB Minijos Nafta (50% należy do AB LOTOS Geonafta).
6.5.1 Otoczenie konkurencyjne dla działalności wydobywczej
Na Litwie nie ma aktywnego rynku E&P. Spółki z Grupy Kapitałowej LOTOS, należące do AB LOTOS Geonafta
są jedynymi podmiotami prowadzącymi wydobycie ropy naftowej ze złóż litewskich. Grupa LOTOS jest 100%
właścicielem za wyjątkiem spółki UAB Minijos Nafta, gdzie posiada 50%, a pozostali inwestorzy to: Tethys Oil AB,
Odin Energy A/S i inwestorzy prywatni.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
57
6.5.2 Kluczowe aktywa Grupy LOTOS (poziom wydobycia i koncesje)
W 2020 roku, średnie dzienne wydobycie LOTOS na Litwie wyniosło 0,6 tys. boe (-17% r/r). Stanowiło ono 3% łącznego
wolumenu wydobycia Grupy Kapitałowej LOTOS.
Wydobycie prowadzono na lądowych złożach ropy naftowej zlokalizowanych w obrębie bloków koncesyjnych: Girkaliai,
Genciai, Kretinga, Nausodis, Klaipeda, Gargždai.
Według stanu na koniec 2020 roku, rezerwy węglowodorów GK LOTOS na Litwie wyniosły 2,5 mln boe w kategorii
rezerw 2P (100% ropa naftowa), co stanowiło 3% łącznych rezerw 2P Grupy Kapitałowej LOTOS.
Mapa 7. Koncesje Grupy Kapitałowej AB LOTOS Geonafta
Stan na dzień 31 grudnia 2020 roku
Źródło: Spółka
6.5.3 Logistyka
Wydobycie ropy naftowej ze złóż litewskich odbywa się przy pomocy lądowej infrastruktury wydobywczej. Wydobyta
ropa naftowa transportowana jest drogą lądową do terminalu morskiego w Lipawie na Łotwie, a następnie tankowcem
do Gdańska, gdzie jest w całości przetwarzana w gdańskiej rafinerii. Towarzyszący wydobyciu ropy gaz ziemny jest
w całości spalany.
6.6 Kluczowe projekty rozwojowe Segmentu wydobywczego
Projekt B8
Zagospodarowanie złoża ropy naftowej na Morzu Bałtyckim
Projekt realizowany jest przez spółkę celową B8 Sp. z o.o. Baltic S.K.A. W 2020 roku ze złoża B8 wydobywano ropę
naftową i współwystępujący gaz ziemny na średnim poziomie 3,7 tys. boe/d (+13% r/r). Równolegle, na przestrzeni
2020 roku prowadzone były prace związane z przekazaniem do eksploatacji Centrum Produkcyjnego na złożu B8.
W szczególności, zakończono uruchomienie bloków technologicznych Centrum Produkcyjnego oraz z sukcesem
przeprowadzono 30 dniowy test bloków technologicznych separacji i przesyłu ropy, zasilania turbiną gazową (gazem
złożowym) oraz systemu zatłaczania wody. Centrum Produkcyjne uzyskało Świadectwo Klasy PRS zgodnie
z obowiązującą normą P105. W dniu 01 października 2020 roku Centrum Produkcyjnego zostało przekazane
do eksploatacji. Ponadto, prowadzone były prace związane z uruchamianiem systemu sprężania gazu, umożliwieniem
przesyłu gazu ze złoża B8 do elektrociepłowni Energobaltic we Władysławowie i zakończeniem projektu
zagospodarowania złoża.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
58
Kluczowe parametry projektu B8 (udział Grupy Kapitałowej LOTOS):
○ udział GK LOTOS 100%
○ rezerwy 2P 33,4 mln boe na dzień 31.12.2020 (91% ropa naftowa, 9% gaz ziemny)
○ aktualne wydobycie 3,5 tys. boe/d (4 kw. 2020 roku)
Pełna zdolność Centrum Produkcyjnego została osiągnięta w 4 kw. 2020 roku, jednak termin zwiększenia wolumenów
wydobycia ropy do średniego poziomu 5,0 tys. boe/d w okresie 5 lat jest uzależniony od pełnej realizacji zakładanych
warunków technicznych oraz od sytuacji makroekonomicznej, w szczególności zaś od notowań ropy
na globalnych rynkach.
Projekt Yme
Zagospodarowanie złoża ropy naftowej w Norwegii
Projekt Yme jest w zaawansowanej fazie zagospodarowania. Operatorem złoża jest firma Repsol, udział LOTOS Norge
w projekcie wynosi 20%. W 4 kw. 2020 roku osiągnięto ważny kamień milowy dla terminowej realizacji prac. Platforma
Maersk Inspirer, która będzie służyła wydobyciu ze złoża YME, została przeholowana ze stoczni Egrsund, gdzie
prowadzone były prace związane z jej przebudową. 31 grudnia 2020 roku została pomyślnie posadowiona na złożu.
Aktualnie realizowana jest faza rozruchów offshore, z podłączaniem i uruchamianiem systemów produkcyjnych.
Zakładany obecnie termin rozpoczęcia wydobycia ze złoża Yme (ang. First Oil) to 4 kw. 2021 roku. Na harmonogram
projektu mogą mieć wpływ ograniczenia związane z panującą pandemią COVID-19, a także identyfikowane ryzyka prac
na morzu, w tym m.in.: wydłużony okres prac związanych z fazą rozruchów oraz infrastrukturą podwodną, a także okna
pogodowe wpływające na możliwość wykonania prac na morzu w warunkach zimowych.
Kluczowe parametry projektu Yme (udział LOTOS)
o udział GK LOTOS 20%
o rezerwy 2P 12,5 mln boe/d na dzień 31 grudnia 2020 (100% ropa naftowa)
o rozpoczęcie wydobycia 4 kwartał 2021 roku
o planowane wydobycie 5,0 tys. boe/d (średnia 5-letnia od uruchomienia produkcji)
o operator Repsol Norge AS
Projekt B4/B6
Zagospodarowanie złóż gazu ziemnego na Morzu Bałtyckim
Projekt B4/B6 dotyczy zagospodarowania złóż gazu ziemnego na Morzu Bałtyckim, przy współpracy z partnerem, firmą
CalEnergy Resources Poland Sp. z o.o. Projekt realizowany jest poprzez spółki celowe Baltic Gas Sp. z o.o. oraz Baltic
Gas Sp. z o.o. i wspólnicy Sp. k. Udział LOTOS w projekcie wynosi 51%. Zasoby wydobywalne złóż B4/B6 w kategorii 2C
szacowane są na poziomie 4,8 mld m³ gazu (udział 100%). Finalna decyzja inwestycyjna (ang. Final Investment Decision,
FID) nie została jeszcze podjęta, prowadzone są prace przygotowawcze.
Projekt jest zdefiniowany od strony technicznej. Jednak trudna sytuacja związana ze skutkami pandemii COVID-19,
perturbacjami na rynku wykonawców oraz gwałtownym spadkiem cen surowców nie sprzyja podjęciu FID
w aktualnych warunkach rynkowych. Podjęcie FID i uruchomienie etapu konstrukcyjno-budowlanego planowane jest
po ustąpieniu warunków kryzysu i obniżeniu ryzyk realizacyjnych. W międzyczasie finalizowane są postępowania
formalno-administracyjne, niezbędne dla efektywnej realizacji projektu. W szczególności, w 2020 roku realizowano
następujące kluczowe prace: (i) realizowano proces związany z pozyskaniem wymaganych zgód administracyjnych
i środowiskowych oraz aktualizacją koncesji wydobywczych; (ii) uzyskano zatwierdzenie zmian koncesji wydobywczych,
(iii) uzyskano decyzję środowiskową dla zakładu lądowego; (iv) uruchomiono przygotowania do wykonania badań
archeologicznych wzdłuż trasy planowanego gazociągu, (v) uzyskano zatwierdzenia dokumentacji geologiczno-
inżynierskiej pod budowę platform; (vi) wykonano specjalistyczne badania geotechniczne pod posadowienie platform;
(vii) prowadzono prace nad umowami sprzedaży produktów naftowych z B4/B6, uzgadniano z Grupą LOTOS główne
warunki handlowe umów na sprzedaż produktów.
Kluczowe parametry projektu B4/B6 (udział LOTOS):
o udział LOTOS 51%
o zasoby 2C 17,9 mln boe na dzień 31 grudnia 2020 roku
o decyzja inwestycyjna zależna od rozwoju sytuacji rynkowej
o planowane wydobycie 4,3 tys. boe/dzień (średnia 5-letnia od uruchomienia produkcji)
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
59
Projekt rozwojowy NOAKA
Planowane zagospodarowanie złóż w obszarze Greater Heimdal w Norwegii
Projekt NOAKA dotyczy zagospodarowania odkrytych złóż w obszarze na północ od Heimdal: Frigg Gamma Delta,
Langfjellet, Liatårnet, Rind, Fulla oraz Froy, ze średnim udziałem LOTOS na poziomie 10% i operatorem AkerBP, a także
złóż Krafla oraz Askja, w których LOTOS nie posiada udziałów, a których operatorem jest firma Equinor. Projekt znajduje
się na etapie opracowania optymalnej koncepcji zagospodarowania złóż. W 2 kw. 2020 roku osiągnięto istotny kamień
milowy dla realizacji projektu: 11 czerwca AkerBP i Equinor zawarły porozumienie w sprawie warunków komercyjnych
realizacji projektu. Stanowi to podstawę do rozpoczęcia prac nad przygotowaniem Planu Zagospodarowania Złóż
(ang. Plan for Development and Operation, PDO). Harmonogram projektu zakłada wypracowanie PDO i przedłożenie
do zatwierdzenia władz norweskich do końca 2022 roku.
NOAKA jest jednym z kluczowych projektów rozwojowych na Szelfie Norweskim, z łącznym potencjałem ponad
500 mln boe zasobów wydobywalnych (udział 100%). Dla Grupy LOTOS projekt stanowi bazę do długofalowego
rozwoju w Norwegii, przy współpracy z kluczowymi operatorami na Szelfie – AkerBP i Equinor.
6.7 Planowane postoje w 2021 roku
Norwegia:
o obszar Heimdal: zaplanowany postój w 2 kw. z uwagi na prace konserwacyjne Forties Pipeline System (21 dni);
o obszar Sleipner: zaplanowany postój w 3 kw. z uwagi na prace modernizacyjne infrastruktury (21 dni).
Polska:
o zaplanowany jeden cykliczny krótki postój na złożu B3 w 2 kw. związany z odpięciem tankowca i rozładunkiem
ropy (3 dni).
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
60
7 Rozwój organizacji i infrastruktury
7.1 Struktura Grupy Kapitałowej LOTOS
W dniu 31 grudnia 2020 roku Grupa LOTOS S.A. była Jednostką Dominującą dla następującej grupy kapitałowej:
Schemat 2. Struktura Grupy Kapitałowej LOTOS
Stan na 31 grudnia 2020 roku
1) Skarb Państwa – 0,01% 2) Komandytariusz 3) Komplementariusz
4) CalEnergy Resources Poland Sp. z o.o. – 50%
5) CalEnergy Resources Poland Sp. z o.o. – Komandytariusz
6) BP Europa SE – 50%
7) Odin Energi A/S – 50%
Spółki klasyfikowane jako wspólne przedsięwzięcia, niewchodzące w skład GK LOTOS
Ponadto Grupa LOTOS S.A. posiada:
– 8,97% udziałów w kapitale zakładowym P.P.P.P. „Naftoport” Sp. z o.o. (spółce należącej do Grupy Kapitałowej PERN z Płocka)
– 17,3% akcji w spółce Grupa Azoty Polyolefins S.A.
Źródło: Spółka
W skład Grupy Kapitałowej LOTOS wchodzą podmioty o profilu produkcyjnym, usługowym i handlowym oraz fundacja.
Oprócz spółek klasyfikowanych jako wspólne przedsięwzięcia oraz Fundacji LOTOS, wszystkie podmioty przedstawione
na powyższym wykresie są konsolidowane metodą pełną.
Jako Jednostka Dominująca, Grupa LOTOS S.A. określa strategię rozwoju Grupy Kapitałowej i poprzez uczestnictwo
we władzach statutowych spółek może mieć wpływ na kluczowe decyzje dotyczące zarówno zakresu działalności,
jak i finansów podmiotów tworzących jej grupę kapitałową. Powiązania kapitałowe Grupy LOTOS S.A. ze spółkami
zależnymi wzmacniają więzi o charakterze handlowym. Transakcje Grupy LOTOS S.A. ze spółkami zależnymi odbywają
się na warunkach rynkowych.
Zmiany w strukturze Grupy Kapitałowej LOTOS w 2020 roku:
o Grupa Azoty Polyolefins S.A. – Grupa LOTOS S.A. stała się akcjonariuszem spółki Grupa Azoty Polyolefins S.A.
z udziałem w kapitale zakładowym wynoszącym 17,3%.
→ 16 listopada Grupa LOTOS S.A. objęła 15 967 352 sztuk akcji serii G, nowej emisji spółki Grupa Azoty
Polyolefins S.A., wnosząc wkład pieniężny w łącznej wysokości 300 000 000 zł na pokrycie ceny
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
61
emisyjnej akcji nowej emisji. Nadwyżka wartości ceny emisyjnej akcji nad ich wartością nominalną
(agio) zasiliła kapitał zapasowy ww. spółki;
→ 27 listopada w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego zostało zarejestrowane
podwyższenie kapitału zakładowego spółki Grupa Azoty Polyolefins S.A. z 599 283 310 zł
do 922 968 300 zł dzięki emisji 32 368 499 sztuk akcji serii G, nieuprzywilejowanych, o wartości
nominalnej każdej akcji 10 zł.
o LOTOS Vera Sp. z o.o. - Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki w dniu 31 grudnia podjęło uchwałę
o rozwiązaniu spółki.
o Infrastruktura Kolejowa Sp. z o.o. w likwidacji - wykreślenie z KRS. W rejestrze przedsiębiorców Krajowego
Rejestru Sądowego wpis z dnia 21 września o uprawomocnieniu się wykreślenia Spółki z rejestru
przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego został ujawniony w dniu 22 stycznia 2021 roku.
o LOTOS Upstream UK - otwarcie likwidacji: Wspólnicy Spółki w dniu 25 listopada. podjęli uchwałę o otwarciu
likwidacji Spółki.
Spółki w segmencie wydobywczym dokapitalizowane w 2020 roku:
o LOTOS Exploration and Production Norge AS – rejestracja podwyższenia kapitału zakładowego:
→ 7 stycznia w norweskim rejestrze przedsiębiorców (Brønnøysundregistrene) zarejestrowano
dodatkowe 745 046 878 NOK, co stanowi wzrost z poziomu 3 686 843 122 NOK
do 4 431 890 000 NOK
→ podwyższenie kapitału zrealizowano poprzez emisję prywatną dla LOTOS Upstream sp. z o.o. praw
do akcji (1 prawo do akcji w cenie 1 NOK = 1 akcja o wartość 1,- NOK) w zamian za wkład pieniężny.
o Baltic Gas Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i wspólnicy sp.k. – rejestracja podwyższenia wysokości
wkładów umówionych.
→ 10 stycznia w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego zarejestrowano
podwyższenie wkładów umówionych spółki przez jej dotychczasowych wspólników, tj.:
− LOTOS Upstream sp. z o.o. - o kwotę 13 520 435 zł, z poziomu 104 363 301 zł do 117 883 736 zł,
− CalEnergy Resources Poland sp. z o.o. – o kwotę 12 990 223 zł, z poziomu 125 440 241 zł
do 138 430 464 zł.
o SPV Petro Sp. z o.o. – rejestracja podwyższenia kapitału zakładowego.
→ 10 marca w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego zarejestrowano podwyższenie
kapitału zakładowego spółki o 15 000 zł, z poziomu 5 000 zł do 20 000 zł poprzez utworzenie 300
nowych udziałów o nominale 50 zł każdy.
→ Dotychczasowy wspólnik, tj. Technical Ship Management Sp. z o.o. objął i pokrył, wszystkie nowe
udziały wkładem pieniężnym.
o Baltic Gas Sp. z o.o. – podwyższenie kapitału zakładowego
→ 19 czerwca. Zgromadzenie Wspólników spółki Baltic Gas Sp. z o.o. podjęło uchwałę
o podwyższeniu kapitału zakładowego o 50 000 zł, z poziomu 414 500 zł do 464 500 zł
→ Zgromadzenie Wspólników ustanowiło 1 000 nowych udziałów o wartości nominalnej 50 zł każdy.
→ Wszystkie nowo utworzone udziały zostały wniesione wkładem pieniężnym przez
dotychczasowych wspólników, tj. LOTOS Upstream sp. z o.o. i „CalEnergy Resources Poland
sp. z o.o. co nie zmieliło struktury własnościowej
→ 15 września ww. podwyższenie kapitału zostało zarejestrowane w rejestrze przedsiębiorców
Krajowego Rejestru Sądowego.
o LOTOS Upstream UK Ltd - podwyższenie kapitału zakładowego:
→ 23 września wspólnicy LOTOS Upstream UK Ltd podjęli uchwałę o podwyższeniu kapitału
zakładowego o 100 000 GBP, z poziomu 409 042 GBP do 509 042 GBP poprzez utworzenie
100 000 akcji zwykłych o wartości nominalnej 1 GBP za 1 akcję.
→ 25 września ww. podwyższenie kapitału zostało zarejestrowane w rejestrze przedsiębiorców
Wielkiej Brytanii (Registrar of Companies, Companies House).
Obniżenie kapitału zakładowego w 2020 roku w:
o LOTOS Vera Sp. z o.o.
→ Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników spółki LOTOS Vera Sp. z o.o. w dniu 15 czerwca podjęło
uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego spółki o 39 995 000 zł, z 40 milionów zł do 5 000 zł,
poprzez umorzenie 799 900 udziałów spółki.
→ 18 grudnia ww. obniżenie kapitału zostało zarejestrowane w rejestrze przedsiębiorców Krajowego
Rejestru Sądowego.
Zmiany w strukturze Grupy Kapitałowej LOTOS po zakończeniu okresu sprawozdawczego:
o LOTOS Lab Sp. z o.o.
→ Zbycie udziałów w celu umorzenia związanego z procedurą obniżenia kapitału zakładowego LOTOS
Lab Sp. z o.o.
– 25 lutego 2021 roku Grupa LOTOS S.A. podpisała z LOTOS Lab Sp. z o.o. umowę przeniesienia
udziałów na podstawie której Grupa LOTOS zbyła na rzecz LOTOS Lab 196.000 udziałów w kapitale
zakładowym o wartości nominalnej 500 złotych każdy, tj. 98 mln złotych.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
62
7.2 Zatrudnienie i polityka wynagrodzeń
7.2.1 Zatrudnienie
W dniu 31 grudnia 2020 roku Grupa Kapitałowa LOTOS zatrudniała 5 473 pracowników wobec 5 368 pracowników
na koniec 2019 roku (przyrost o 105 pracowników). Przyrost zatrudnienia wynikał z przejęcia części procesów wspólnych,
realizowanych wewnątrz i poza Grupą Kapitałową LOTOS i przygotowań do postoju remontowego. Na koniec 2020
roku w Grupie LOTOS S.A. pracowało 1 685 osób, czyli o 46 osób więcej niż rok wcześniej.
Znacznie wzrosło także zatrudnienie w następujących spółkach: LOTOS Serwis Sp. z o.o. (o 33 osoby), LOTOS
Kolej Sp. z o.o. (o 17 pracowników), LOTOS Asfalt Sp. z o.o. (o 16 osób).
Tabela 8. Zatrudnienie w Grupie Kapitałowej LOTOS (w osobach)
31.12.2020
31.12.2019
Stanowiska
robotnicze
Stanowiska
nierobotnicze
Ogółem
Stanowiska
robotnicze
Stanowiska
nierobotnicze
Ogółem
Grupa LOTOS S.A.
537
1 148
1 685
522
1 117
1 639
LOTOS Paliwa Sp. z o.o.
0
313
313
0
299
299
LOTOS Kolej Sp. z o.o.
726
365
1 091
727
347
1 074
LOTOS Oil S.A.
74
186
260
78
180
258
LOTOS Lab Sp. z o.o.
7
125
132
10
114
124
LOTOS Serwis Sp. z o.o.
387
147
534
359
142
501
LOTOS Straż Sp. z o.o.
81
16
97
81
15
96
LOTOS Asfalt Sp. z o.o.
141
141
282
134
132
266
LOTOS Upstream sp. z o.o.
0
13
13
0
13
13
LOTOS Ochrona Sp. z o.o.
168
24
192
168
23
191
LOTOS Infrastruktura S.A.
42
33
75
43
32
75
LOTOS Terminale S.A.
62
50
112
63
48
111
RC Ekoenergia Sp. z o.o.
40
24
64
39
28
67
LOTOS Biopaliwa Sp. z o.o.
24
19
43
24
14
38
LOTOS Petrobaltic S.A.
218
233
451
249
241
490
Energobaltic Sp. z o.o.
3
27
30
3
27
30
LOTOS E&P Norge AS
0
31
31
0
29
29
AB LOTOS Geonafta
24
14
38
32
9
41
Pozostałe spółki Grupy LOTOS
11
19
30
7
19
26
Grupa Kapitałowa LOTOS
2 545
2982
5 473
2 539
2 829
5 368
Źródło: Spółka
Z uwagi na charakter pracy, wśród pracujących w Grupie Kapitałowej LOTOS przeważają mężczyźni. Na koniec 2020
roku stanowili oni 77,1% ogółu zatrudnionych. Natomiast w Grupie LOTOS S.A. udział mężczyzn w ogólnej liczbie
zatrudnionych wynosił 68,8%. Grupa Kapitałowa LOTOS działając w branży naftowej wymaga na znacznej części
stanowisk m.in. obsługi instalacji rafineryjnych, taboru kolejowego, platform poszukiwawczych i wydobywczych.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku na stanowiskach robotniczych pracowało 46,5% pracowników Grupy
Kapitałowej LOTOS (o 0,7% mniej niż rok wcześniej). Na stanowiskach robotniczych pracowali głównie mężczyźni –
97,3% wszystkich pracowników zatrudnionych na stanowiskach robotniczych. Natomiast w Grupie LOTOS S.A.
zatrudnieni na stanowiskach robotniczych stanowili 31,9% ogółu pracowników i byli to wyłącznie mężczyźni.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
63
Wykres 34. Struktura zatrudnienia w Grupie Kapitałowej LOTOS według płci i rodzaju zatrudnienia (w osobach)
Źródło: Spółka
7.2.2 Wynagrodzenia władz statutowych
Wynagrodzenie Członków Zarządu oraz Członków Rady Nadzorczej Spółki zostało ukształtowane zgodnie z przepisami
Ustawy z dnia 9 czerwca 2016 roku o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami
(dalej: „Ustawa”) oraz podjętymi na jej podstawie uchwałami.
Wynagrodzenie Członków Rady Nadzorczej Spółki określa uchwała nr 3 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia
„w sprawie zasad kształtowania wynagrodzeń Członków Rady Nadzorczej” z dnia 22 grudnia 2016 roku, zmieniona
uchwałą nr 25 Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia z dnia 28 czerwca 2019 roku. Członkom Rady Nadzorczej Spółki
przysługuje miesięczne wynagrodzenie obliczane jako iloczyn podstawy wymiaru, o której mowa w art. 1 ust. 3
pkt 11 Ustawy oraz mnożnika wynoszącego:
o dla Przewodniczącego Rady Nadzorczej – 1,7,
o dla pozostałych Członków Rady Nadzorczej – 1,5.
Wynagrodzenie Członków Zarządu Spółki określa uchwała nr 2 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia „w sprawie
zasad kształtowania wynagrodzeń Członków Zarządu” z dnia 22 grudnia 2016 roku, zmieniona uchwałą
nr 5 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia z dnia z dnia 17 marca 2017 roku oraz zmieniona
uchwałą nr 24 Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia z dnia 28 czerwca 2019 roku, które zostały uszczegółowione
uchwałą nr 168/IX/2017 Rady Nadzorczej Grupy LOTOS z dnia 8 marca 2017 roku z późniejszymi zmianami.
W wykonaniu obowiązków wynikających z ustawy z dnia 16 października 2019 roku o zmianie ustawy o ofercie
publicznej i warunkach wprowadzenia instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz spółkach
publicznych oraz niektórych innych ustaw, Spółka w 2020 r. wprowadziła w życie „Politykę Wynagrodzeń Członków
Zarządu i Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A. (dalej: „Polityka Wynagrodzeń”). Polityka Wynagrodzeń została przyjęta
uchwałą z dnia 30 czerwca 2020 roku przez Walne Zgromadzenie. Za informacje zawarte w Polityce Wynagrodzeń
odpowiadają Członkowie Zarządu. Polityka Wynagrodzeń reguluje zasady dotyczące wynagrodzeń Członków Zarządu
i Rady Nadzorczej Spółki oraz zasady sporządzania przez Radę Nadzorczą corocznego sprawozdania
o wynagrodzeniach, zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania
instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz ustawą
z dnia 9 czerwca 2016 roku o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Celem
postanowień Polityki Wynagrodzeń jest przyczynienie się do realizacji strategii biznesowej, długoterminowych
interesów oraz stabilności Spółki. Pełny tekst obowiązującej Polityki Wynagrodzeń jest zamieszczony na stronie
internetowej spółki pod adresem: → https://inwestor.lotos.pl/226/lad_korporacyjny/dokumenty_spolki
Wynagrodzenie całkowite Członka Zarządu Spółki składa się z części stałej, stanowiącej wynagrodzenie miesięczne
podstawowe (Wynagrodzenie Stałe) oraz części zmiennej, stanowiącej wynagrodzenie uzupełniające za rok obrotow
Spółki (Wynagrodzenie Zmienne). Wynagrodzenie Stałe dla Prezesa Zarządu oraz pozostałych Członków Zarządu jest
ustalane w przedziale kwotowym mieszczącym się od 7 do 15 – krotności podstawy wymiaru
11
. Wynagrodzenie
uzupełniające za dany rok obrotowy (Wynagrodzenie Zmienne) uzależnione jest natomiast
11
Podstawa wymiaru – przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym
kwartale roku poprzedniego, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
2 463
76
1 675
1 154
2477
68
1741
1187
Mężczyźni - stanowiska
robotnicze
Kobiety - stanowiska
robotnicze
Mężczyźni - stanowiska
nierobotnicze
Kobiety - stanowiska
nierobotnicze
31.12.2019 31.12.2020
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
64
od poziomu realizacji celów zarządczych i nie może przekroczyć 100% wynagrodzenia stałego w poprzednim
roku obrotowym.
W 2020 roku łączna kwota świadczeń wypłaconych Członkom Zarządu wyniosła 5,39 mln zł, podczas gdy w 2019 roku
było to 6,42 mln zł.
Tabela 9. Wynagrodzenia wypłacone i należne Członkom Zarządu Grupy LOTOS S.A. w 2020 roku (w mln zł)
12
Wynagrodzenie
stałe
Wynagrodzenie
zmienne
Odszkodow.
z tyt. zakazu
konkurencji
Odprawa
13
Inne
14
Razem
wypłacone
Rezerwa na
wynagrodz.
zmienne
15
Mateusz Aleksander Bonca
-
0,28
0,18
-
-
0,47
-
Patryk Demski
-
0,15
0,04
-
-
0,18
-
Marcin Jastrzębski
-
-
-
-
0,003
0,003
-
Jarosław Kawula
0,46
0,28
0,03
0,17
-
0,94
0,30
Marian Krzemiński
0,69
0,12
-
-
0,03
0,84
0,42
Mariusz Machajewski
-
0,17
-
-
-
0,17
-
Paweł Jan Majewski
0,57
-
-
-
0,03
0,60
0,38
Zofia Paryła
0,69
0,12
-
-
0,04
0,85
0,46
Robert Sobków
-
0,22
0,04
-
0,01
0,26
0,27
Jarosław Wittstock
0,71
-
-
-
-
0,71
0,70
Artur Cieślik
0,19
-
-
-
0,01
0,20
0,21
Piotr Walczak
0,17
-
-
-
0,01
0,17
0,17
Razem
3,46
1,34
0,29
0,17
0,13
5,39
2,91
Źródło: Spółka
Tabela 10. Wynagrodzenia wypłacone i należne Członkom Zarządu Grupy LOTOS S.A. w 2019 roku (w mln zł)
12
Wynagrodzenie
stałe
Wynagrodzenie
zmienne
Odszkodow.
z tyt. zakazu
konkurencji
Odprawa
13
Inne
14
Razem
wypłacone
Rezerwa na
wynagrodz.
zmienne
15
Mateusz Aleksander Bonca
0,75
0,70
-
0,18
-
1,63
0,50
Patryk Demski
0,42
0,24
0,31
-
0,002
0,97
0,27
Jarosław Kawula
0,69
0,73
-
-
-
1,42
0,51
Marcin Jastrzębski
-
0,38
-
-
-
0,38
-
Marian Krzemiński
0,21
-
-
-
0,01
0,22
0,22
Mariusz Machajewski
-
-
-
-
-
0,00
0,17
Zofia Paryła
0,23
-
-
-
0,01
0,24
0,22
Robert Sobków
0,42
-
0,31
-
0,03
0,75
0,47
Jarosław Wittstock
0,69
0,12
-
-
-
0,81
0,51
Razem
3,41
2,17
0,62
0,18
0,05
6,42
2,87
Źródło: Spółka
12
Suma wartości cząstkowych może się różnić od podanych składowych z powodu zaokrągleń
13
Z tytułu rozwiązania umowy o świadczenie usług zarządzania
14
Obejmuje: koszty wynajęcia mieszkania oraz zwrot składek emerytalno-rentowych
15
Rezerwa założona na wynagrodzenie zmienne, którego wypłata uzależniona jest od realizacji celów postawionych przed
Członkami Zarządu i wymaga zgody Rady Nadzorczej
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
65
W 2020 roku Członkowie Zarządu Grupy LOTOS S.A. nie pobierali wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji w radach
nadzorczych spółek z Grupy Kapitałowej LOTOS.
Z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji po zakończeniu pełnienia funkcji Członkowi Zarządu przysługuje
odszkodowanie w łącznej wysokości obliczonej jako: 0,5 krotności miesięcznego Wynagrodzenia stałego x6.
Odszkodowanie płatne jest w 6 miesięcznych równych częściach.
Umowę o świadczenie usług zarządzania (dalej: „Umowa”) zawiera się na czas pełnienia funkcji przez Członka Zarządu.
W przypadku wygaśnięcia mandatu, w szczególności na skutek śmierci, odwołania lub złożenia rezygnacji, upływu
kadencji, Umowa rozwiązuje się z ostatnim dniem pełnienia funkcji bez okresu wypowiedzenia i konieczności
dokonywania dodatkowych czynności.
Każda ze Stron ma prawo wypowiedzenia Umowy z:
o 1 (jedno) miesięcznym terminem wypowiedzenia w przypadku pełnienia przez Zarządzającego Funkcji przez
okres krótszy niż 12 (dwanaście) miesięcy,
o 3 (trzy) miesięcznym terminem wypowiedzenia w przypadku pełnienia przez Zarządzającego Funkcji przez
co najmniej 12 (dwanaście) miesięcy.
o Ze skutkiem natychmiastowym w przypadku istotnego naruszenia postanowień zawartej Umowy.
Członkowie Zarządu może zostać przyznana odprawa w razie rozwiązania albo wypowiedzenia Umowy przez Spółkę,
z innych przyczyn niż naruszenie podstawowych obowiązków wynikających z tej Umowy, w wysokości nie wyższej
niż trzykrotność części stałej wynagrodzenia, pod warunkiem pełnienia przez niego funkcji przez okres co najmniej
dwunastu miesięcy przed rozwiązaniem tej umowy.
Wynagrodzenia Członków Rady Nadzorczej zostały przedstawione w Tabeli 11. Członkowie Rady Nadzorczej
nie otrzymywali wynagrodzeń i nagród z tytułu pełnienia funkcji we władzach spółek z Grupy Kapitałowej LOTOS.
Tabela 11. Wynagrodzenia Członków Rady Nadzorczej (w mln zł)
2020
2019
Ciach Piotr
0,08
0,08
Figura Dariusz
0,08
0,08
Golecki Mariusz
-
0,07
Kozłowska-Chyła Beata
0,10
0,10
Lewandowska Katarzyna
0,08
0,08
Lewandowski Adam
0,08
0,08
Rybicki Grzegorz
0,08
0,08
Szklarczyk-Mierzwa Agnieszka
0,05
0,09
Razem
0,55
0,66
Źródło: Spółka
7.2.3 Pozafinansowe składniki wynagrodzeń przysługujące Członkom Zarządu i kluczowym menedżerom
Członkom Zarządu oraz kluczowym menedżerom przysługiwały następujące świadczenia dodatkowe:
o samochód służbowy w zależności od zakresu obowiązków – udostępniany zgodnie z obowiązującą w Spółce
procedurą dot. Zasad przydziału, pozyskiwania oraz używania samochodów służbowych, lub na podstawie
uchwał Rady Nadzorczej w przypadku samochodów służbowych użytkowanych przez Członków Zarządu,
o możliwość korzystania ze świadczeń medycznych dla pracownika oraz członków jego najbliższej rodziny
wg. preferencyjnych, wynegocjowanych przed Grupę LOTOS warunków i stawek. Koszty tych świadczeń
ponoszą Członkowie Zarządu (poprzez potrącenie z wynagrodzenia),
o umowa ubezpieczenia na życie na czas obowiązywania umowy o pracę na preferencyjnych warunkach
wynegocjowanych przez Spółkę, przy czym Członkowie Zarządu ponoszą jej koszty poprzez potrącenie
z wynagrodzenia,
o możliwość skorzystania z grupowego ubezpieczenia na życie w funduszu inwestycyjnym w wysokości
miesięcznej składki 250 zł, pokrywanej przez Grupę LOTOS. Członkowie Zarządu ponoszą jej koszty poprzez
potracenie z wynagrodzenia,
o możliwość skorzystania z dofinansowania szkoleń w kwocie 15 tys. zł rocznie.
W dniu 22 stycznia 2020 roku Zarząd Grupy LOTOS uchylił dotychczas obowiązujące zasady zatrudniania
i wynagradzania pracowników zajmujących kluczowe stanowiska menedżerskie. Zgodnie z tą decyzją wszyscy
pracownicy Grupy LOTOS S.A. otrzymują jednakowe świadczenia dodatkowe opisane w Zakładowym Układzie
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
66
Zbiorowym Pracy. Dotychczasowe zapisy dotyczące świadczeń dodatkowych zapisane w umowach o pracę
menedżerów pozostają jednak w mocy jako zapisy korzystniejsze niż zapisy Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy.
7.2.4 Zobowiązania wynikające z emerytur i świadczeń o podobnym charakterze dla byłych osób zarządzających
i nadzorujących
Emitent nie posiada w stosunku do byłych osób zarządzających i nadzorujących żadnych zobowiązań wynikających
z emerytur i świadczeń o podobnym charakterze.
7.2.5 Polityka wynagrodzeń i ocena jej funkcjonowania
Jako pracodawca, Grupa LOTOS S.A optymalizuje kształtowanie wynagrodzeń, w tym szczególnie płacę zasadniczą
i premię, tak by z jednej strony pracownicy mieli zapewnione konkurencyjne rynkowo wynagrodzenie, uzależnione
od osiąganych wyników, a z drugiej Spółka i jej akcjonariusze uzyskiwali zwrot z zainwestowanego kapitału.
Rozumiejąc rolę motywacyjnego oddziaływania wynagrodzeń, Grupa LOTOS S.A. promuje w szczególności tych
pracowników, którzy poprzez swoje postawy, zachowania, kompetencje oraz efekty pracy przyczyniają się do jej
rozwoju. Spółka oferuje swoim pracownikom warunki wynagradzania uwzględniające:
o rodzaj wykonywanej przez nich pracy oraz kwalifikacji i kompetencji wymaganych do jej wykonania,
o różnicowanie indywidualnych wynagrodzeń pracowników w powiązaniu z ich wynikami pracy,
o realizację na oczekiwanym poziomie wyznaczonych celów i zadań,
o szczególne osiągnięcia zawodowe skutkujące znaczną, nieoczekiwaną wartością dodaną dla Spółki.
Poza wynagrodzeniem zasadniczym, zgodnym z przyporządkowanym przedziałem poziomu zaszeregowania,
pracownikowi przysługują dodatkowe wynagrodzenia naliczane i wypłacane zgodnie z ogólnie obowiązującymi
przepisami prawa pracy, tj. za pracę w godzinach nadliczbowych oraz za pracę w porze nocnej. Od 2019 r. w spółce
istnieją Pracownicze Plany Kapitałowe.
Pracownicy mogą otrzymać indywidualne premie roczne według zasad określonych w Zakładowym Układzie
Zbiorowym Pracy (ZUZP) oraz nagrody specjalne za szczególne osiągnięcia zawodowe. Raz w roku przeprowadzany
jest okresowy przegląd płac.
Pracownikom zajmującym stanowiska typu kierowniczego i zarządczego oraz doradcom dyrektora i doradcom zarządu
mogą zostać ustalone parametry premii rocznej zależne od realizacji indywidualnych celów rocznych.
Cele są kaskadowane i formułowane wg. reguł SMART (Skonkretyzowane, Mierzalne, Ambitne, Realne i Terminowe).
Cele indywidualne są powiązane z celami firmy, dzięki czemu działania całej organizacji mają spójny charakter
a pracownicy są skoncentrowani na realizacji strategii firmy.
Jednocześnie Grupa LOTOS S.A. dba o rozwój zawodowy pracowników, oferując indywidualne plany szkoleniowe oraz
zapewniając pracownikom o dużym potencjale rozwojowym awanse i ścieżki kariery.
W przyjętej formule wynagradzania osób zarządzających Grupy LOTOS S.A. znaczna jego część zależy od wyników
osiągniętych przez Spółkę. W ocenie Spółki, stosowany obecnie system wynagrodzeń jest wystarczający, aby zapewnić
realizację celów Spółki, w szczególności z punktu widzenia długoterminowego wzrostu wartości dla akcjonariuszy
i stabilności jej funkcjonowania.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
67
8 Finanse Grupy Kapitałowej LOTOS w 2020 roku
8.1 Zasady sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej LOTOS oraz jednostkowe sprawozdanie finansowe Grupy
LOTOS S.A. zostały sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej („MSSF”)
zatwierdzonymi przez Unię Europejską, opublikowanymi i obowiązującymi na dzień 31 grudnia 2020 roku.
Zestawienie zmian w standardach zostało zawarte w Skonsolidowanym Sprawozdaniu Finansowym w nocie 4 (s. 10).
8.2 Główne czynniki kształtujące wynik finansowy
W 2020 roku Grupa Kapitałowa LOTOS wygenerowała zysk operacyjny powiększony o amortyzację i oczyszczony
ze zdarzeń jednorazowych (tzw. oczyszczona EBITDA wg LIFO) na poziomie 1 356,6 mln zł wobec 2 861,1 mln zł
w 2019 roku (spadek o 52,6%).
Główne czynniki wpływające na wynik Grupy Kapitałowej LOTOS:
o przychody ze sprzedaży wyniosły 20 908,6 mln zł, czyli były o 8 584,7 mln zł (-29,1%) niższe niż w 2019 roku,
przede wszystkim z powodu niższych notowań cen ropy i produktów naftowych na rynkach światowych oraz
mniejszego wolumenu sprzedaży. Średni przychód netto ze sprzedaży przypadający na 1 tonę sprzedanego
w 2020 roku wolumenu wyniósł 1 770 zł, czyli obniżył się o 665 zł (-27,3%) w relacji do 2019 roku. Wolumen
sprzedaży produktów, towarów i materiałów ropopochodnych w 2020 roku obniżył się o 2,5% w porównaniu
z 2019 rokiem. Największy spadek zanotowano dla produktów ciężkich (asfaltów i ciężkiego oleju opałowego).
Szczegółowe rozbicie przychodów ze sprzedaży zaprezentowano w punkcie 8.2.1. niniejszego rozdziału;
o zysk na sprzedaży wyniósł 1 466,9 mln zł (o 2 377,3 mln zł mniej niż w 2019 roku), co wynikało ze zmiennego
trendu cen ropy naftowej oraz niskich cracków dla produktów naftowych. Z uwagi na stosowaną metodę
wyceny zapasów według średniej ważonej ceny nabycia występuje opóźnienie przełożenia cen na koszt
własny sprzedaży. Dlatego Grupa LOTOS S.A. prezentuje wynik z wyłączeniem efektu wyceny zapasów,
tzw. EBIT wg LIFO i EBITDA wg LIFO, który jest dokładniejszym parametrem, przybliżającym rzeczywistą
dochodowość w ramach segmentu produkcji i handlu (szersze informacje dotyczące kalkulacji wyniku EBITDA
LIFO przedstawiono w punkcie 8.2.4.);
o koszty sprzedaży zmniejszyły się o 0,9%, przede wszystkim na skutek niższego wolumenu sprzedaży
zagranicznej;
o wzrost o 6,2% kosztów ogólnego zarządu wynika głównie ze wzrostu świadczeń pracowniczych, związanego
między innymi ze wzrostem zatrudnienia;
o duży ujemny wynik na pozostałej działalności operacyjnej w wysokości -929,8 mln zł związany jest przede
wszystkim z odpisami aktualizującymi w segmencie wydobywczym;
o ujemny wynik na działalności finansowej -254,1 mln zł, głównie z powodu kosztów odsetek i prowizji oraz
odpisu aktualizującego inwestycje w projekt B4/B6 (zagospodarowanie złóż gazowych na Morzu Bałtyckim).
W związku ze stosowaniem zasady rachunkowości zabezpieczeń przepływów środków pieniężnych w odniesieniu
do kredytów walutowych przeznaczonych na finansowanie Programu 10+ wyznaczonych na instrument
zabezpieczający dla przyszłych transakcji sprzedaży produktów naftowych denominowanych w USD, w 2020 roku
zostały odniesione dodatnie różnice kursowe z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych na kapitał rezerwowy
w wysokości 221,2 mln zł.
Tabela 12. Podstawowe elementy rachunku zysków i strat Grupy Kapitałowej LOTOS (w mln zł)
2020
2019
2020/2019
w mln zł
w %
Przychody ze sprzedaży
20 908,6
29 493,3
-8 584,7
-29,1%
Koszt własny sprzedaży
-19 441,7
-25 649,1
6 207,4
-24,2%
Koszty sprzedaży
-1 412,9
-1 425,6
12,7
-0,9%
Koszty ogólnego zarządu
-521,0
-490,8
-30,2
6,2%
Wynik na pozostałej działalności operacyjnej
-929,8
41,9
-971,7
-2 319,1%
Zysk (strata) z działalności operacyjnej
-1 396,8
1 969,7
-3 366,5
-170,9%
Wynik na działalności finansowej
-254,1
-281,7
27,6
-9,8%
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
68
Udział w wynikach netto wspólnych przedsięwzięć wycenianych
metodą praw własności
-1,9
4,2
-6,1
-145,2%
Zysk (strata) przed opodatkowaniem
-1 652,8
1 692,2
-3 345,0
-197,7%
Podatek dochodowy
506,6
-539,3
1 045,9
-
Zysk (strata) netto, w tym:
-1 146,2
1 152,9
-2 299,1
-199,4%
– przypadający akcjonariuszom jednostki dominującej
-1 146,2
1 152,9
-2 299,1
-199,4%
Źródło: Spółka
Wykres 35. Dekompozycja czynników wpływających na wynik netto Grupy Kapitałowej LOTOS w 2020 roku (w mln zł)
Źródło: Spółka
Wykres 36. Źródła kreacji wyniku netto Grupy Kapitałowej LOTOS w 2020 roku (w mln zł)
Źródło: Spółka
-764,2
-615,1
-17,5
-1 396,8
-254,1
-1,9
-1 652,8
506,6
-1 146,2
EBIT - Segment
wydobywczy
EBIT- Segment
produkcji i
handlu
Korekty
konsolidacyjne
Wynik
operacyjny
Działalność
finansowa Pozostałe Wynik brutto
Podatek
dochodowy Wynik netto
1 152,9
-2 377,3
12,7
-30,2
-971,7
27,6
-6,1
1 045,9
-1 146,2
Wynik netto -
2019
Wynik brutto ze
sprzedaży
Koszty
sprzedaży
Koszty
ogólnego
zarządu
Wynik na
pozostałej
działalności
operacyjnej
Wynik na
działalności
finansowej
Udział w
wynikach netto
wspólnych
przedsięwzięć
wycenianych
metodą praw
własności
Podatek
dochodowy
Wynik netto -
2020
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
69
8.2.1 Przychody
W 2020 roku przychody ze sprzedaży Grupy Kapitałowej LOTOS ukształtowały się na poziomie 20 908,6 mln zł (spadek
o 29,1% w porównaniu do 2019 roku). Główną ich część stanowiły przychody ze sprzedaży olejów napędowych.
Wyniosły one 11 814,0 mln zł (56,5% całości przychodów Grupy). W 2020 roku były one o 27,3% niższe niż w 2019 roku.
Istotną rolę w strukturze przychodów odgrywały także wpływy z tytułu sprzedaży benzyn. Osiągnęły one poziom
3 032,7 mln zł (14,5% przychodów ogółem), przy czym ich wartość była o 30,2% niższa w porównaniu z 2019 rokiem.
W 2020 roku 5,8% przychodów Grupy Kapitałowej LOTOS ze sprzedaży przypadało na produkty ciężkie. Wartość ich
wyniosła 1 209,0 mln zł (spadek o 54,2% w stosunku do 2019 roku).
W 2020 roku zwiększył się udział sprzedaży krajowej w strukturze przychodów ze sprzedaży Grupy Kapitałowej LOTOS.
Przychody ze sprzedaży krajowej wyniosły 17 735,6 mln zł (84,8% całości przychodów) i zmniejszyły się o 26,5%
w porównaniu z poprzednim rokiem.
Tabela 13. Struktura asortymentowa przychodów ze sprzedaży Grupy Kapitałowej LOTOS (w mln zł)
Segment wydobywczy
Segment produkcji
i handlu
Razem
2020
2019
2020
2019
2020
2019
Benzyny
3 032,7
4 346,6
3 032,7
4 346,6
Benzyna surowa
752,7
936,9
752,7
936,9
Oleje napędowe
11 814,0
16 246,8
11 814,0
16 246,8
Paliwo bunkrowe
156,3
211,0
156,3
211,0
Lekki olej opałowy
492,1
618,8
492,1
618,8
Produkty ciężkie
1 209,0
2 639,7
1 209,0
2 639,7
Paliwo lotnicze
418,1
1 114,2
418,1
1 114,2
Oleje smarowe
345,4
291,4
345,4
291,4
Oleje bazowe
320,7
460,1
320,7
460,1
Gazy płynne
470,5
513,0
470,5
513,0
Ropa naftowa towar
37,6
37,6
0,0
Ropa naftowa produkt
332,7
233,9
332,7
233,9
Gaz ziemny
248,1
434,6
1,1
1,0
249,2
435,6
Frakcja ksylenowa
140,1
235,4
140,1
235,4
Pozostałe produkty, towary i materiały
rafineryjne
0,2
410,7
338,0
410,9
338,0
Pozostałe produkty, towary i materiały
5,7
8,3
546,0
568,2
551,7
576,5
Usługi
60,7
53,8
354,4
372,8
415,1
426,6
Efekt rozliczenia rachunkowości
zabezpieczeń przepływów pieniężnych
-240,2
-131,2
-240,2
-131,2
Razem
647,4
730,6
20 261,2
28 762,7
20 908,6
29 493,3
Sprzedaż krajowa
15,6
8,0
17 720,0
24 113,8
17 735,6
24 121,8
Sprzedaż zagraniczna
631,8
722,6
2 541,2
4 648,9
3 173,0
5 371,5
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
70
8.2.2 Koszty operacyjne
Rok 2020 Grupa Kapitałowa LOTOS zamknęła z kosztami operacyjnymi 21 375,6 mln zł, czyli o 22,5% niższymi
niż w poprzednim roku.
Główne pozycje rodzajowe kosztów to:
o zużycie materiałów i energii – przede wszystkim na skutek spadku ilości i wartości przerobionej ropy koszty
te obniżyły się o 30,6% i o 6 820,6 mln zł w ujęciu r/r;
o koszty usług obcych – wyniosły 1 433,1 mln zł (spadek o 2,4% w stosunku do 2019 roku). Mniejsza ich wartość
spowodowana była głównie niższymi kosztami usług transportowych związanych z niższym wolumenem
sprzedaży zagranicznej;
o koszty świadczeń pracowniczych – ukształtowały się na poziomie 938,7 mln zł (wzrost o 2,0%);
o amortyzacja – Grupa wykazała z tego tytułu koszty w wysokości 1 089,9 mln zł, tj. o 19,9% większe
niż w 2019 roku. Wzrost ten dotyczy głównie: przekazanych do użytkowania instalacji projektu EFRA,
w szczególności instalacji opóźnionego skoksowania (ang. DCU) w segmencie produkcji i handlu, a także
amortyzacji naturalnej związanej z aktywami wydobywczymi w Norwegii;
o podatki i opłaty – Grupa wykazała z tego tytułu koszty w wysokości 764,1 mln zł, tj. o 28,5% i 169,5 mln zł
większe niż w 2019 roku. Wzrost ten uwzględnia rezerwę na Narodowy Cel Redukcyjny w wysokości
75,1 mln zł, wzrost rezerwy na pokrycie niedoboru uprawnień do emisji CO
2
na poziomie 71,7 mln zł oraz
rezerwą na opłatę zastępczą (NCW) w wysokości 62,6 mln zł.
Tabela 14. Koszty w układzie rodzajowym operacyjne Grupy Kapitałowej LOTOS (w mln zł)
2020
2019
Zmiana w %
Amortyzacja
1 089,9
909,3
19,9%
Zużycie materiałów i energii
15 462,7
22 283,3
-30,6%
Usługi obce
1 433,1
1 468,1
-2,4%
Podatki i opłaty
764,1
594,6
28,5%
Koszty świadczeń pracowniczych
938,7
920,4
2,0%
Pozostałe koszty rodzajowe
273,8
235,8
16,1%
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
977,7
1 046,5
-6,6%
Razem koszty według rodzaju
20 940,0
27 458,0
-23,7%
Zmiana stanu produktów oraz korekty kosztu własnego
435,6
107,5
305,2%
Razem koszty operacyjne, w tym:
21 375,6
27 565,5
-22,5%
Koszt własny sprzedaży
19 441,7
25 649,1
-24,2%
Koszty sprzedaży
1 412,9
1 425,6
-0,9%
Koszty ogólnego zarządu
521,0
490,8
6,2%
Źródło: Spółka
8.2.3 Wynik na pozostałej działalności operacyjnej
W 2020 roku wynik Grupy Kapitałowej LOTOS na pozostałej działalności operacyjnej był ujemny i wyniósł -929,8 mln
zł wobec +41,9 mln zł w poprzednim roku. Uwzględniał on przede wszystkim nietypowe zdarzenia:
o odpisy aktualizujące aktywa związane ze złożem YME na poziomie -460,6 mln zł (+105,4 mln zł odwrócenie
odpisu w poprzednim roku),
o odpisy aktualizujące aktywa związane ze złożem Utgard w wysokości -155,0 mln zł,
o odpis z tytułu utraty wartości aktywów na złożach B3 na poziomie -118,3 mln zł,
o odpis z tytułu utraty wartości aktywów na złożach B8 na poziomie -135,0 mln zł,
o odpisy z tytułu utraty wartości aktywów związanych ze złożami litewskimi -29,1 mln zł (-8,9 mln zł w 2019 roku),
o odpisy aktywów w obszarach Młynary i Górowo Iławeckie na poziomie -15,8 mln zł,
o odpisy aktualizujące wartość stacji paliw w kwocie -8,8 mln zł (w 2019 roku -21,3 mln zł),
o odwrócenie odpisów na aktywach w obszarze Heimdal na złożu Vale w wysokości +16,6 mln zł,
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
71
o rezerwę na negatywne wyniki spraw sądowych w LOTOS Petrobaltic na poziomie -32,1 mln zł,
o rozwiązanie i aktualizację rezerwy na koszty likwidacji kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego w obszarze
Heimdal w wysokości +13,8 mln zł,
o rozwiązanie i aktualizację szacunku rezerwy na zobowiązania z tytułu warunkowych płatności związanej
z nabyciem aktywów Sleipner w wysokości +4,5 mln zł (+44,5 mln zł w 2019 roku).
Spółka nie identyfikuje innych niż wymienione wyżej nietypowych zdarzeń mających wpływ na działalność, osiągnięte
zyski lub poniesione straty.
8.2.4 Wynik EBITDA LIFO
Zgodnie z przyjętymi zasadami wyceny zapasów Grupa Kapitałowa LOTOS stosuje do wyceny rozchodu zapasów
metodę średniej ważonej ceny nabycia. Stosowanie takiej metody wyceny zapasów powoduje opóźnienie przenoszenia
efektów zmiany cen ropy naftowej w stosunku do cen wyrobów gotowych. W związku z powyższym wzrostowa
tendencja cen ropy wpływa pozytywnie, a tendencja spadkowa odbija się negatywnie na osiąganych
wynikach finansowych.
Dla wyeliminowania powyższego zniekształcenia standardem zarządczym w sektorze rafineryjnym jest posługiwanie
się wynikiem EBITDA LIFO, dzięki któremu ww. efekt opóźnienia zostaje wyeliminowany.
Tabela 15. EBITDA według LIFO (w mln zł)*
2020
2019
Zmiana 2020/2019
w mln zł
w %
Wynik operacyjny (1)
-1 396,8
1 969,7
-3 366,5
-170,9%
Amortyzacja (2)
1 089,9
909,3
180,6
19,9%
Zdarzenia jednorazowe
16
(3)
923,6
-159,1
1 082,7
-
Efekt LIFO (4)
739,9
141,2
598,7
-
EBITDA LIFO ** (1+2+3+4)
1 356,6
2 861,1
-1 504,5
-52,6%
* Wyniki 2020 roku pod wpływem efektu wahań poziomu zapasów ropy naftowej oraz różnic pomiędzy wolumenem zakupu i przerobu
ropy naftowej w trakcie 2 kwartału, które spowodowały uwzględnienie w kalkulacji kosztu przerobu wg metodyki LIFO ropy wycenionej
przy wyższym koszcie jednostkowym niż cena bieżąca – wystąpił tzw. efekt historycznych warstw ropy naftowej (wycenionych po znacznie
wyższym koszcie jednostkowym). Powyższy efekt jest ograniczeniem przyjętego modelu i nie ma wpływu na generowane przepływy.
Spółka szacuje wyżej wymieniony negatywny efekt w 2020 roku dla wyniku wg LIFO na ~370 mln zł.
** Wynik EBITDA LIFO oczyszczony ze zdarzeń jednorazowych.
Źródło: Spółka
16
W 2020 roku: odpisy aktualizujące aktywa związane ze złożem YME na poziomie -460,6 mln zł, odpisy aktualizujące aktywa związane
ze złożem Utgard w wysokości -155,0 mln zł, odpis z tytułu utraty wartości aktywów na złożach B3 na poziomie -118,3 mln zł, odpis
z tytułu utraty wartości aktywów na złożach B8 na poziomie -135,0 mln zł, odpisy z tytułu utraty wartości aktywów związanych
ze złożami litewskimi -29,1 mln zł, odpisy aktywów w obszarach Młynary i Górowo Iławeckie na poziomie -15,8 mln zł, odpisy
aktualizujące wartość stacji paliw w kwocie -8,8 mln zł, odwrócenie odpisów na aktywach w obszarze Heimdal na złożu Vale
w wysokości +16,6 mln zł, rezerwę na negatywne wyniki spraw sądowych w LOTOS Petrobaltic związaną z roszczeniami AGR
na poziomie -32,1 mln zł, rozwiązanie i aktualizację rezerwy na koszty likwidacji kopalń ropy naftowej i gazu ziemnego w obszarze
Heimdal w wysokości +13,8 mln zł, rozwiązanie i aktualizację szacunku rezerwy na zobowiązania z tytułu warunkowych płatności
związanej z nabyciem aktywów Sleipner w wysokości +4,5 mln zł, ujemne różnice kursowe w działalności operacyjnej -3,8 mln zł.
W 2019 roku: odwrócenie odpisu aktualizującego nakłady związanego ze złożem YME na poziomie +105,4 mln zł, rozwiązanie
i aktualizację szacunku rezerwy na zobowiązania z tytułu warunkowych płatności związanej z nabyciem aktywów Sleipner w wysokości
około +44,5 mln zł, stratę z tytułu zaniechanych inwestycji na złożach norweskich na poziomie -41,2 mln zł, odpis z tytułu utraty
wartości aktywów związanych ze złożami litewskimi -8,9 mln zł, odpis wartości statków w GK Miliana -5,9 mln zł, odpisy aktualizujące
wartość stacji paliw w kwocie -21,3 mln zł, dodatnie różnice kursowe w działalności operacyjnej +66,0 mln zł, rozwiązanie odpisów
na poziomie LIFO +20,5 mln zł.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
72
Oczyszczony wynik EBITDA LIFO Grupy Kapitałowej LOTOS za 2020 rok wyniósł 1 356,6 mln zł. Zdaniem Spółki spadek
o 1 504,5 mln zł, tj. o 52,6% w stosunku do 2019 roku, kluczowego z punktu widzenia oceny działalności miernika
finansowego jest uzasadniony znaczącym pogorszeniem się notowań surowców dla segmentu wydobywczego oraz
niższych marż dla czterech głównych produktów segmentu produkcji i handlu (benzyny, oleju napędowego, paliwa
lotniczego, lekkiego oleju opałowego).
Oczyszczony wynik EBITDA LIFO zawierał:
o wynik segmentu produkcji i handlu w wysokości 905,3 mln zł – zauważyć przy tym należy, że ze względu
na wahania poziomu zapasów ropy naftowej oraz różnice pomiędzy wolumenem zakupu i przerobu ropy
naftowej w trakcie 2 kwartału 2020 roku w jego kalkulacji uwzględniony został koszt przerobu wg metodyki
LIFO ropy wycenionej przy wyższym koszcie jednostkowym niż cena bieżąca – wystąpił tzw. efekt
historycznych warstw ropy naftowej (wycenionych po znacznie wyższym koszcie jednostkowym). Powyższy
efekt jest ograniczeniem przyjętego modelu i nie ma wpływu na generowane przepływy. Spółka szacuje wyżej
wymieniony negatywny efekt w 2020 roku dla wyniku wg LIFO na ~370 mln zł,
o wynik segmentu wydobywczego w wysokości 468,8 mln zł,
o korekty konsolidacyjne na poziomie -17,5 mln zł.
Wykres 37. Oczyszczona EBITDA LIFO oraz wynik netto Grupy Kapitałowej LOTOS w latach 2015-2020 (w mln zł)
Źródło: Spółka
8.2.5 Wynik na działalności finansowej
Główne czynniki wpływające na wynik na działalności finansowej w 2020 roku w wysokości 254,1 mln zł (-281,7 mln zł
w poprzednim roku):
o wynik skompensowania odsetek od zadłużenia, przychodów odsetkowych i prowizji wynoszący -223,8 mln zł
(w 2019 roku -259,7 mln zł),
o odpis aktualizujący inwestycje w projekt B4/B6 w kwocie -114,5 mln zł,
o dodatnie saldo różnic kursowych w wysokości +42,1 mln zł (w 2019 roku: ujemne saldo -46,0 mln zł),
o dodatni efekt wyceny i rozliczenia instrumentów pochodnych zabezpieczających ryzyko rynkowe na poziomie
+65,7 mln zł (w 2019 roku +15,8 mln zł);
o strata z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych w wysokości -9,4 mln zł, związana z pożyczką
udzieloną spółce Grupa Azoty Polyolefins S.A.
8.3 Sytuacja finansowa
8.3.1 Aktywa
W dniu 31 grudnia 2020 roku aktywa ogółem Grupy Kapitałowej LOTOS wynosiły 21 856,4 mln zł wobec 23 672,1 mln zł
rok wcześniej (spadek o 7,7%).
Główne pozycje aktywów to:
o rzeczowe aktywa trwałe o wartości 12 390,0 mln zł (56,7% całości aktywów Grupy). Wartość ich była o 6,6%
niższa niż na koniec 2019 roku. Główną ich część stanowiły aktywa rzeczowe segmentu produkcji i handlu.
2 156
2 590
3 051
3 099
2 861
1 357
-263
1 015
1 672
1 587
1 153
-1 146
2015 2016 2017 2018 2019 2020
EBITDA LIFO Wynik netto
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
73
Wynosiły one 9 466,9 mln zł i zmniejszyły się o 1,8% w ciągu roku. Rzeczowe aktywa trwałe segmentu
wydobywczego spadły o 19,5% do poziomu 2 923,1 mln zł (głównie na skutek odpisów aktualizujących aktywa
trwałe w segmencie wydobywczym);
o zapasy wycenione na 3 495,7 mln zł (16% aktywów Grupy). Ich niższa o 28% wartość jest skutkiem
spadku cen;
o należności z tytułu dostaw i usług na poziomie 1 693,9 mln zł, czyli 7,8% aktywów. Ich wartość
była o 915,2 mln zł niższa niż rok wcześniej na skutek spadku notowań ropy, gazu ziemnego i produktów
naftowych na rynkach światowych;
o udziały i akcje w wysokości 309,8 mln zł w wyniku nabycia akcji Grupy Azoty Polyolefins S.A. oraz udzielone
pożyczki na poziomie 195,9 mln zł w związku z realizacją umowy inwestycyjnej związanej z finansowaniem
projektu Polimery Police;
o aktywa z tytułu podatku odroczonego na poziomie o 209,7 mln zł wyższym niż w poprzednim roku związane
głównie z odpisami w LOTOS Norge;
o pozostałe aktywa krótko- oraz długoterminowe na zbliżonym poziomie, tj. 492,4 mln zł;
o środki pieniężne i ich ekwiwalenty. Ukształtowały się one na poziomie 2 145,6 mln zł (9,8% aktywów)
i były o 629,0 mln zł wyższe niż na koniec 2019 roku.
Wykres 38. Aktywa Grupy Kapitałowej LOTOS (w mln zł)
Źródło: Spółka
13 270,8
490,5
142,2
174,5
9,8
0,0
148,3
25,2
4 854,3
2 609,1
96,7
1 516,6
334,1
12 390,0
474,8
26,1
384,2
309,8
195,9
178,1
67,1
3 495,7
1 693,9
180,9
2 145,6
314,3
Rzeczowe aktywa trwałe
Aktywa niematerialne
Wspólne przedsięwzięcia wyceniane
metodą praw własności
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
Udziały i akcje
Udzielone pożyczki
Pozostałe aktywa trwałe
Pochodne instrumenty finansowe
Zapasy
Należności z tytulu dostaw i usług
Należności z tytułu podatku dochodowego
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
Pozostałe aktywa obrotowe
2019-12-31
2020-12-31
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
74
8.3.2 Pasywa
W dniu 31 grudnia 2020 roku kapitał własny wynosił 11 573,8 mln zł (53,0% sumy bilansowej). Wartość jego
była o 9,0% niższa niż na koniec 2019 roku. Spadek był głównie skutkiem obniżenia się poziomu zysków zatrzymanych
o 1 337,5 mln zł. Spadek ten został zmniejszony o odniesione na kapitał rezerwowy dodatnie różnice kursowe z wyceny
zabezpieczeń przepływów pieniężnych skorygowanych o efekt podatkowy w kwocie 179,2 mln zł oraz o wzrost
o 16,7 mln zł różnic kursowych z przeliczenia.
Główne pozycje zobowiązań to:
o niższy o 342,9 mln zł stan kredytów, pożyczek, obligacji oraz zobowiązań z tytułu leasingu finansowego
związany ze spłatą zadłużenia oraz przeszacowania po niższym kursie walutowym na koniec 2020 roku
w porównaniu z kursem z końca 2019 roku;
o zobowiązania z tytułu dostaw i usług w kwocie 1 636,0 mln zł (7,5% pasywów). Stan ich był o 15,7% niższy
niż rok wcześniej na skutek mniejszego wolumenu zakupu ropy spoza GK LOTOS w grudniu 2020 roku
w porównaniu z grudniem 2019 roku oraz zdecydowanie niższej ceny zakupu;
o wyższy o 345,1 mln zł poziom pozostałych zobowiązań i rezerw związany utworzoną rezerwą na Narodowy
Cel Redukcyjny, wzrostem rezerw na pokrycie niedoboru uprawnień do emisji CO
2
i na opłatę zastępczą
(NCW) oraz wzrostem rezerw na koszty likwidacji i rekultywacji w segmencie wydobywczym;
o spadek o 330,7 mln zł zobowiązań z tytułu podatku odroczonego (głównie w jednostce dominującej).
Wykres 39. Pasywa Grupy Kapitałowej LOTOS (w mln zł)
Źródło: Spółka
Dług finansowy Grupy Kapitałowej LOTOS na 31 grudnia 2020 roku osiągnął poziom 4 073,5 mln zł, niższy
o 342,9 mln zł w stosunku do końca 2019 roku, głównie na skutek spłaty kredytów inwestycyjnych. Dług netto wyniósł
1 927,9 mln zł wobec 2.899,8 mln zł na koniec 2019 roku. Wskaźnik relacji długu netto do zysku oczyszczonego EBITDA
LIFO na 31 grudnia 2020 roku wyniósł 1,42x, co stanowi wzrost o 0,41 w stosunku do 31 grudnia 2019 roku.
8.4 Przepływy pieniężne
Na dzień 31 grudnia 2020 roku stan środków pieniężnych w Grupie Kapitałowej LOTOS, uwzględniający zadłużenie
na w rachunkach bieżących, wyniósł 1 923,4 mln zł.
W ciągu 2020 roku przepływy pieniężne netto powiększyły stan środków pieniężnych i ich ekwiwalentów o 406,8 mln zł,
przy czym:
o z działalności operacyjnej Grupa Kapitałowa LOTOS wygenerowała 2 869,9 mln zł dodatnich przepływów
pieniężnych, co potwierdza efektywne wykorzystanie aktywów i zdrowy biznes pomimo niesprzyjających
okoliczności wynikających z pandemii COVID-19. Zostało to wzmocnione korzystnym ukształtowaniem się
kapitału pracującego, a także skorzystaniem z narzędzi poprawiających sytuacją płynnościową (wykorzystanie
faktoringu na koniec 2020 roku);
12 715,4
4 416,4
475,2
1 940,8
217,1
21,9
381,8
3 503,5
11 573,8
4 073,5
144,5
1 636,0
134,2
19,5
426,3
3 848,6
Kapitał własny
Kredyty, pożyczki, obligacje oraz zobwiązania
z tytułu leasingu finansowego
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego
Pochodne instrumenty finansowe
Świadczenia pracownicze
Pozostałe zobowiązania i rezerwy
2019-12-31
2020-12-31
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
75
o przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej wyniosły -1 388,5 mln zł i obejmowały przede wszystkim
wydatki z tytułu realizacji kluczowych rozwojowych projektów inwestycyjnych, w szczególności projektu EFRA,
związanych z wydobyciem zasobów ropy naftowej i gazu ze złóż norweskich i bałtyckich. Uwzględniały także
objęcie akcji spółki Grupa Azoty oraz udzieloną Grupie Azoty pożyczkę;
o ujemne saldo przepływów pieniężnych z działalności finansowej w kwocie -1 089,8 mln zł, wynikało głównie
z ujemnego salda wpływów z tytułu zaciągniętych kredytów, wydatków z tytułu spłaty kredytów (kredytu
GL S.A. na finansowanie zapasów i inwestycyjnego na Program 10+; kredytu Inwestycyjnego LOTOS Asfalt)
i pożyczek oraz zapłaconych odsetek, wypłaconej dywidendy i płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu.
Tabela 16. Przepływy środków pieniężnych (w mln zł)
2020
2019
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu
1 516,6
1 938,3
Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
2 869,9
2 130,2
Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
-1 388,5
-407,9
Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
-1 089,8
-2 141,2
Zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
15,2
-2,8
Zmiana stanu środków pieniężnych netto
406,8
-421,7
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu
1 923,4
1 516,6
Źródło: Spółka
8.5 Wskaźniki finansowe
W 2020 roku Grupa Kapitałowa LOTOS uzyskała niższe niż w poprzednim roku podstawowe wskaźniki rentowności.
Ujemne wskaźniki rentowności/deficytowości, ROE, ROA ROACE, są bezpośrednio związane ze stratą netto Grupy
Kapitałowej LOTOS za 2020 rok. Również wskaźniki rentowności odnoszące się do wyniku EBIT/EBITDA LIFO
oczyszczony są na niższym poziomie niż w roku ubiegłym. Jest to skutek ogólnej sytuacji gospodarczej a przede
wszystkim związanego z nią spadku notowań ropy naftowej i gazu ziemnego oraz spadku cracków na paliwa na rynkach
światowych.
Tabela 17. Wskaźniki rentowności Grupy Kapitałowej LOTOS
2020
2019
Marża EBIT LIFO
(Oczyszczony wynik operacyjny LIFO / Przychody ze sprzedaży) w %
1,3
6,6
Marża EBITDA LIFO
((Oczyszczony wynik operacyjny LIFO + Amortyzacja) / Przychody ze sprzedaży) w %
6,5
9,7
Rentowność/(deficytowość) sprzedaży netto
(Wynik netto / Przychody ze sprzedaży) w %
-5,5
3,9
Stopa zwrotu z kapitału własnego – ROE
(Wynik netto / Kapitał własny na koniec okresu) w %
-9,9
9,1
Stopa zwrotu z aktywów – ROA
(Wynik netto / Aktywa ogółem na koniec okresu) w %
-5,2
4,9
Stopa zwrotu z kapitału zaangażowanego – ROACE
(Wynik operacyjny po opodatkowaniu / (Kapitał własny + Dług netto na koniec okresu)) w %
-8,4
10,2
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
76
Wykres 40. Miary rentowności dla Grupy Kapitałowej LOTOS (w %)*
Wykres 41. Wskaźniki płynności dla Grupy Kapitałowej LOTOS
*Marże EBITDA LIFO oraz EBIT LIFO oczyszczone z wpływu zdarzeń jednorazowych
Źródło: Spółka
Na koniec 2020 roku działalność Grupy Kapitałowej LOTOS charakteryzowała się zadowalającymi wskaźnikami
płynności:
o wskaźnik płynności bieżącej wyniósł 1,4 wobec 1,6 na koniec poprzedniego roku. Był to skutek spadku stanu
aktywów obrotowych (-16,3%) przy spadku zobowiązań krótkoterminowych (-1%);
o wskaźnik płynności szybkiej ukształtował się na poziomie zbliżonym do wskaźnika z poprzedniego roku 0,8.
Wskaźnik ogólnego zadłużenia kształtował się także na bezpiecznym poziomie. Udział kapitału pracującego
w aktywach wyniósł 9,7% wobec 15,1 % w 2019 roku, na skutek spadku poziomu kapitału pracującego o 1 449,5 mln zł
(spadek o 1 539,6 mln zł stanu aktywów obrotowych i spadek stanu zobowiązań krótkoterminowych o 90,1 mln zł).
Tabela 18. Wskaźniki płynności i zadłużenia Grupy Kapitałowej LOTOS
31.12.2020
31.12.2019
Wskaźnik płynności bieżącej
(Aktywa obrotowe / Zobowiązania krótkoterminowe)
1,4
1,6
Wskaźnik płynności szybkiej
((Aktywa obrotowe - Zapasy) / Zobowiązania krótkoterminowe)
0,8
0,8
Udział kapitału pracującego w aktywach
((Aktywa obrotowe - Zobowiązania krótkoterminowe) / Aktywa ogółem) w %
9,7
15,1
Wskaźnik ogólnego zadłużenia
(Zobowiązania ogółem / Aktywa ogółem) w %
47,0
46,3
Źródło: Spółka
10,3
9,7
6,5
7,9
6,6
1,3
5,3
3,9
-5,5
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
2018 2019 2020
Marża EBITDA LIFO Marża EBIT LIFO
Rentowność netto
1,5
1,6
1,4
0,7
0,8 0,8
0
0,2
0,4
0,6
0,8
1
1,2
1,4
1,6
1,8
2018 2019 2020
Wskaźnik płynności bieżącej
Wskaźnik płynnosci szybkiej
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
77
W 2020 roku sytuacja w zakresie wskaźników rotacji przedstawiała się następująco:
o cykl rotacji zapasów ukształtował się na poziomie 73,1 dnia, czyli był o 13,1 dnia dłuższy niż w poprzednim
roku;
o cykl obrotu należności wyniósł 37,7 dnia, czyli był wyższy o 9,9 dnia od zanotowanego w 2019 roku na skutek
spadku średniego stanu należności z tytułu dostaw i usług o 4,2%, przy spadku przychodów ze sprzedaży
o 29,1%.
o cykl zobowiązań wyniósł 33,7 dnia, czyli był o 6,3 dnia dłuższy niż w poprzednim roku z powodu spadku
średniego stanu zobowiązań z tytułu dostaw i usług (-7,2%) przy spadku kosztu własnego sprzedaży (-24,2%).
W wyniku tych zmian cykl konwersji gotówki wydłużył się o 16,7 dnia w stosunku do poprzedniego roku.
Tabela 19. Wskaźniki rotacji Grupy Kapitałowej LOTOS
31.12.2020
31.12.2019
Cykl zapasów
((Średni stan zapasów / Przychody ze sprzedaży) x 365) w dniach
73,1
60,0
Cykl należności
((Średni stan należności z tytułu dostaw i usług / Sprzedaż netto) x 365) w dniach
37,7
27,8
Cykl zobowiązań
((Średni stan zobowiązań z tytułu dostaw i usług / Koszt własny sprzedaży) x 365) w dniach
33,7
27,4
Cykl konwersji gotówki
(Cykl zapasów + Cykl należności - Cykl zobowiązań) w dniach
77,1
60,4
Źródło: Spółka
8.6 Wyniki finansowe Grupy Kapitałowej LOTOS w podziale na segmenty
8.6.1 Segment produkcji i handlu
W 2020 roku przychody segmentu produkcji i handlu wyniosły 20 319,5 mln zł i były o 29,5% niższe niż w 2019 roku.
Spadek ten był głównie efektem niższej o 26,8% średniej ceny sprzedaży w segmencie, która w 2020 roku wynosiła
1 841 zł/t. Również wolumen sprzedaży segmentu zmniejszył się o 3,7% w porównaniu do 2019 roku i wyniósł
11 040,1 tys. ton.
Główną ich część stanowiły przychody ze sprzedaży olejów napędowych. Wyniosły one 11 814,0 mln zł i były
o 27,3% niższe niż w 2019 roku. Istotną rolę w strukturze przychodów segmentu odgrywały także wpływy z tytułu
sprzedaży benzyn. Ukształtowały się one na poziomie 3 032,7 mln zł, tj. o 30,2% niższym w porównaniu z 2019 rokiem.
W segmencie produkcji i handlu za 2020 rok Grupa Kapitałowa LOTOS wykazała stratę na poziomie operacyjnym
na poziomie -615,1 mln zł.
Dla wyeliminowania wpływu na wynik operacyjny wyceny zapasów metodą średniej ważonej i tym samym opóźnienia
efektów zmian cen ropy naftowej w stosunku do cen wyrobów gotowych standardem zarządczym w sektorze
rafineryjnym jest posługiwanie się wskaźnikiem tzw. EBITDA LIFO. Dodatkowo dla celów zarządczych wynik operacyjny
korygowany jest o zdarzania nietypowe/jednorazowe (np. różnice kursowe w działalności operacyjnej, odpisy aktywów).
Wynik EBITDA LIFO oczyszczony z wpływu zdarzeń nietypowych w segmencie produkcji i handlu wyniósł 905,3 mln zł
i obniżył się o 59,3% w porównaniu z rokiem 2019. Spadek wyniku jest przede wszystkim skutkiem niższych cracków
dla podstawowych produktów naftowych.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
78
Tabela 20. Wyniki finansowe segmentu produkcji i handlu (w mln zł)
2020
2019
2020/2019
w mln zł
w %
Przychody ze sprzedaży
20 319,5
28 826,2
-8 506,7
-29,5%
Wynik operacyjny
-615,1
1 474,7
-2 089,8
-141,7%
Amortyzacja
767,9
673,1
94,8
14,1%
EBITDA
152,8
2 147,8
-1 995,0
-92,9%
Efekt LIFO
739,9
141,2
598,7
423,9%
Zdarzenia jednorazowe
17
12,6
-65,2
77,8
-
EBITDA LIFO oczyszczony
18
905,3
2 223,8
-1 318,5
-59,3%
Źródło: Spółka
8.6.2 Segment wydobywczy
W 2020 roku przychody ze sprzedaży segmentu wydobywczego wyniosły 1 111,5 mln zł, czyli spadły o 75,2 mln zł
w porównaniu do 2019 roku. Wynikało to przede wszystkim ze spadku notowań ropy Brent dtd (-34,7%) i gazu
ziemnego (-27,6%) na rynkach światowych. Wpływ spadku cen został znacznie zniwelowany dzięki wzrostowi
o 18,0% wolumenu sprzedaży węglowodorów.
Znaczny spadek cen węglowodorów spowodował spadek oczyszczonego wyniku EBITDA o 160,7 mln zł
w porównaniu z poprzednim rokiem.
Tabela 21. Wyniki finansowe segmentu wydobywczego (w mln zł)
2020
2019
2020/2019
w mln zł
w %
Przychody ze sprzedaży
1 111,5
1 186,7
-75,2
-6,3%
Wynik operacyjny
-764,2
487,2
-1 251,4
-256,9%
Amortyzacja
322,0
236,2
85,8
36,3%
EBITDA
-442,2
723,4
-1 165,6
-161,1%
Zdarzenia jednorazowe
19
911,0
-93,9
1 004,9
-
EBITDA oczyszczony
468,8
629,5
-160,7
-25,5%
Źródło: Spółka
17
W 2020 roku odpisy aktualizujące wartość stacji paliw w kwocie -8,8 mln zł i ujemne różnice kursowe z działalności operacyjnej
na poziomie -3,8 mln zł.
W 2019 roku odpisy aktualizujące wartość stacji paliw w kwocie -21,3 mln zł, dodatnie różnice kursowe z działalności operacyjnej
na poziomie +66,0 mln zł, rozwiązanie odpisów na poziomie LIFO wynoszące +20,5 mln zł.
18
Wyniki 2020 roku pod wpływem efektu wahań poziomu zapasów ropy naftowej oraz różnic pomiędzy wolumenem zakupu
i przerobu ropy naftowej w trakcie 2 kwartału, które spowodowały uwzględnienie w kalkulacji kosztu przerobu wg metodyki LIFO ropy
wycenionej przy wyższym koszcie jednostkowym niż cena bieżąca – wystąpił tzw. efekt historycznych warstw ropy naftowej
(wycenionych po znacznie wyższym koszcie jednostkowym). Powyższy efekt jest ograniczeniem przyjętego modelu i nie ma wpływu
na generowane przepływy. Spółka szacuje wyżej wymieniony negatywny efekt w 2020 roku dla wyniku wg LIFO na ~370 mln zł.
19
W 2020 roku saldo odpisów i rezerw w kwocie -911,0 mln zł. W 2019 roku saldo odpisów i rezerw w kwocie 93,9 mln zł. Szczegóły
w przypisie 16 na str. 71).
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
79
Wykres 42. Oczyszczona EBITDA LIFO Grupy Kapitałowej LOTOS w podziale na segmenty (w mln zł)
20
Źródło: Spółka
8.7 Kredyty i pożyczki
8.7.1 Kredyty bankowe Grupy LOTOS S.A.
Kredyt na refinansowanie i finansowanie zapasów
Na dzień 31 grudnia 2020 roku wykorzystanie kredytu na refinansowanie i finansowanie zapasów udzielonego
przez konsorcjum banków (1 – zgodnie z tabelą 22 na s. 82), w kwocie nominalnej wynosiło 187,9 mln zł (50,0 mln USD).
W dniu 2 grudnia 2020 roku podpisany został aneks do umowy na finansowanie i refinansowanie zapasów, zawartej
dnia 10 października 2012 roku, skutkujący przedłużeniem okresu obowiązywania umowy do dnia 17 grudnia 2021 roku.
Zmianie uległ skład konsorcjum bankowego będącego stroną umowy. Konsorcjum opuściły mBank S.A. oraz Intesa
Sanpaolo S. p. A., a dołączyły do niego Erste Group Bank AG, ING Bank Śląski S.A. oraz PKO BP S.A.
Ponadto zmianie uległ udział poszczególnych banków w kwocie kredytu, a także lista rachunków bankowych objętych
zastawem rejestrowym, stanowiących jedno z zabezpieczeń kredytu. Wprowadzono również lub zaktualizowano zapisy
dotyczące sankcji, FATCA, schematów podatkowych, przepisów antykorupcyjnych czy przypadków naruszeń.
Refinansowanie kredytów zaciągniętych na finansowanie Programu 10+
W dniu 2 lipca 2019 roku Grupa LOTOS S.A. oraz konsorcjum banków (2 – zgodnie z tabelą 22 na s. 82), w skład którego
weszły:
• ING Bank Śląski S.A.,
• Bank PEKAO S.A.,
• PKO BP S.A.,
• Sumitomo Mitsui Banking Corporation Bank EU AG,
• Intesa Sanpaolo S.p.A,
• Caixabank S.A. (Spółka Akcyjna),
• Industrial and Commercial Bank of China (Europe) S.A.,
• Erste Group Bank AG,
20
Wyniki 2020 roku pod wpływem efektu wahań poziomu zapasów ropy naftowej oraz różnic pomiędzy wolumenem zakupu
i przerobu ropy naftowej w trakcie 2 kwartału, które spowodowały uwzględnienie w kalkulacji kosztu przerobu wg metodyki LIFO ropy
wycenionej przy wyższym koszcie jednostkowym niż cena bieżąca – wystąpił tzw. efekt historycznych warstw ropy naftowej
(wycenionych po znacznie wyższym koszcie jednostkowym). Powyższy efekt jest ograniczeniem przyjętego modelu i nie ma wpływu
na generowane przepływy. Spółka szacuje wyżej wymieniony negatywny efekt w 2020 roku dla wyniku wg LIFO na ~370 mln zł.
344
688
863
917
630
469
1 781
1 901
2 198
2 176
2 224
905
2015 2016 2017 2018 2019 2020
Segment wydobywczy Segment produkcji i handlu
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
80
podpisały umowy kredytowe na łączną kwotę 500 mln USD, w celu refinansowania kredytów zaciągniętych w 2008 roku
na finansowanie Programu 10+.
Na mocy podpisanych umów konsorcjum banków udzieliło Spółce:
• kredytu terminowego w wysokości 400 mln USD,
• kredytu obrotowego w wysokości 100 mln USD, z możliwością wykorzystania w USD, EUR lub PLN.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku wynikające z powyższych umów kredyty wykorzystane były w kwocie nominalnej
1.424,9 mln zł, z czego 1.202,7 mln zł (320 mln USD) przypadało na kredyt terminowy, a 222,2 mln zł
na kredyt obrotowy.
Grupa LOTOS S.A. w ramach powyższych umów kredytowych zobowiązana jest do utrzymywania wskaźników
dług netto / EBITDA na określonym poziomie. Na dzień 31 grudnia 2020 roku doszło do przekroczenia poziomu
jednego ze wskaźników zapisanego w ww. umowach kredytowych. W związku z przewidywanym niespełnieniem
wskaźników Spółka wystąpiła do banków finansujących z wnioskiem o tzw. waiver, dotyczący odstąpienia przez te
podmioty od wykonania prawa do wypowiedzenia umowy i postawienia kredytu w stan wymagalności. W dniu 29
grudnia 2020 roku Spółka otrzymała pismo potwierdzające zgodę banków na niedotrzymanie wskaźników na dzień
31 grudnia 2020 roku.
Pozostałe umowy kredytowe
W dniu 5 grudnia 2019 roku Grupa LOTOS S.A. podpisała z bankiem PKO BP S.A. umowę kredytową na kwotę
2,0 mln EUR. Celem umowy jest finansowanie projektu Pure H2, którego przedmiotem jest budowa i uruchomienie
infrastruktury do produkcji i sprzedaży wodoru o wysokiej czystości. Termin spłaty kredytu przypada na 23 grudnia
2023 roku. Oprocentowanie kredytu jest zmienne, oparte o stopę EURIBOR 3M. Zabezpieczenie kredytu stanowi
oświadczenie o poddaniu się egzekucji. Na dzień 31 grudnia 2020 roku Spółka nie wykazywała zobowiązań z tytułu
tego kredytu.
Ponadto Jednostka Dominująca ma możliwość korzystania z kredytów obrotowych w łącznej kwocie 150 mln zł.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku, podobnie jak 31 grudnia 2019 roku Spółka nie wykazywała zobowiązań z tego tytułu.
Finansowanie projektów wydobywczych LOTOS Exploration and Production Norge AS
W dniu 21 marca 2019 roku spółka LOTOS Exploration and Production Norge AS podpisała z konsorcjum banków
umowę kredytu RBL (finansowanie dla projektów wydobywczych oparte na zasobach złóż węglowodorów) z limitem
220 mln USD. W skład konsorcjum wchodzą banki BNP Paribas, Skandinaviska Enskilda Banken AB, PKO BP S.A.,
PEKAO S.A. oraz Bank Gospodarstwa Krajowego. Zabezpieczenie kredytu stanowią zastawy na akcjach spółki,
licencjach, zapasach, rachunkach bankowych, cesja należności, cesja z umów ubezpieczeniowych.
W ramach umowy kredytu RBL obowiązują dwie wyemitowane przez banki gwarancje:
o gwarancja na kwotę 1.070 mln NOK na pokrycie zobowiązań likwidacyjnych Sleipner DSA wystawiona przez
Bank BNP Paribas na rzecz ExxonMobil Exploration and Production Norge AS,
o gwarancja na kwotę 167 mln NOK na pokrycie zobowiązań likwidacyjnych obszaru Heimdal wystawiona
przez PKO Bank Polski na rzecz Spirit Energy Norway AS.
W lipcu 2020 roku podpisano aneks do umowy, który wprowadził korzystne z punktu widzenia spółki zmiany takie jak:
o wyłączenie z limitu zdolności kredytowej zobowiązań likwidacyjnych, dla których spółka zapewniła już
pokrycie w gotówce, co pozwoliło na uwolnienie części zdolności kredytowej,
o ograniczenie ryzyka kursowego poprzez zwiększenie częstotliwości, z jaką będzie przeliczana z NOK na USD
wykorzystana kwota limitu kredytowego,
o dodanie gwarancji Grypy LOTOS S.A. jako dodatkowej formy zabezpieczenia zobowiązań likwidacyjnych,
w przypadku gdyby zdolność kredytowa spółki była niewystarczająca.
W ramach umowy spółka ma możliwość korzystania z linii kredytowej w BNP Paribas. W dniu 17 grudnia 2020 roku,
w ramach dostępnego limitu kredytowego, spółka podpisała umowę kredytu w wysokości 10 mln NOK. Przeznaczeniem
kredytu jest pokrycie kosztów związanych z wydatkami na licencje. Data spłaty została ustalona na dzień 19 stycznia
2021 roku. Zadłużenie z tytułu kredytu na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosi 4,4 mln zł (10,0 mln NOK).
8.7.2 Kredyty bankowe pozostałych spółek Grupy Kapitałowej
Łączna wartość zobowiązań z tytułu kredytów bankowych pozostałych spółek Grupy Kapitałowej LOTOS na dzień
31 grudnia 2020 roku wynosiła 942,8 mln zł (31 grudnia 2019 roku: 1.178,0 mln zł). Na kwotę tę składały się głównie
zobowiązania spółek LOTOS Asfalt Sp. z o.o. i LOTOS Paliwa Sp. z o.o. oraz spółki segmentu wydobywczego
SPV Baltic Sp. z o.o.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
81
Umowa na finansowanie Projektu EFRA
W dniu 30 czerwca 2015 roku spółka LOTOS Asfalt Sp. z o.o. i konsorcjum instytucji finansowych podpisały umowę
kredytową (wraz z umowami towarzyszącymi), której celem jest uzupełnienie środków niezbędnych do sfinansowania
realizacji Projektu EFRA.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku wartość zobowiązań z tytułu powyższych umów kredytowych wynosiła 804,0 mln zł
(31 grudnia 2019 roku: 956,7 mln zł).
Kredyty bankowe spółki LOTOS Paliwa Sp. z o.o.
Zobowiązania spółki LOTOS Paliwa Sp. z o.o. z tytułu kredytów bankowych związane są przede wszystkim z kredytami
inwestycyjnymi udzielonymi przez bank PKO BP S.A., Pekao S.A oraz mBank S.A. na refinansowanie i finansowanie
zakupu stacji paliw.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku wartość zobowiązań z tytułu powyższych umów kredytów inwestycyjnych wynosiła
łącznie 84,2 mln zł (31 grudnia 2019: 110,9 mln zł).
Kredyt bankowy spółki SPV Baltic Sp. z o.o.
W dniu 31 stycznia 2014 roku spółka SPV Baltic Sp. z o.o. zawarła umowę kredytu inwestycyjnego z Nordea Bank
Polska S.A. (obecnie PKO BP S.A.) na sfinansowanie zakupu platformy wiertniczej (umowa z dnia 20 grudnia 2013 roku).
Na dzień 31 grudnia 2020 roku zobowiązania z tego tytułu wynosiły 32,6 mln zł (31 grudnia 2019 roku: 39,8 mln zł).
Zobowiązania z tytułu kredytów pozostałych spółek Grupy dotyczą kredytu spółki LOTOS Terminale S.A. (31 grudnia
2020 roku: 22,0 mln zł).
8.7.3 Pożyczki
Pożyczki Grupy dotyczą głównie spółki SPV Baltic Sp. z o.o. (segment wydobywczy), która zawarła w dniu 31 stycznia
2014 roku umowę pożyczki z Agencją Rozwoju Przemysłu S.A., z przeznaczeniem na sfinansowanie zakupu platformy
wiertniczej (umowa z dnia 20 grudnia 2013 roku). Na dzień 31 grudnia 2020 roku zobowiązania z tytułu tej pożyczki
wynosiły 32,6 mln zł (31 grudnia 2019 roku: 39,8 mln zł).
Zobowiązania z tytułu pożyczek pozostałych spółek Grupy dotyczą pożyczki spółki LOTOS Kolej Sp. z o.o. (31 grudnia
2020 roku: 3,0 mln zł) zaciągniętej w celu dofinansowania modernizacji lokomotyw.
W 2020 roku spółkom z Grupy Kapitałowej LOTOS nie zostały wypowiedziane umowy dotyczące kredytów i pożyczek.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
82
Tabela 22. Informacje na temat kredytów i pożyczek Grupy Kapitałowej LOTOS na dzień 31 grudnia 2020 roku
Spółka
Nazwa (firma)
banku/ jednostki
ze wskazaniem
formy prawnej
Kwota kredytu / pożyczki wg
umowy
Kwota kredytu / pożyczki pozostała do spłaty
Termin spłaty części
Warunki finansowe
(warunki
oprocentowania, sposób
płacenia odsetek, inne)
Zabezpieczenia
(część krótkoterminowa)
(część długoterminowa)
PLN
Waluta
PLN
Waluta
PLN
Waluta
krótko-
terminowej
długo-
terminowej
(mln)
(mln)
(mln)
(mln)
(mln)
(mln)
Grupa LOTOS
S.A.
Konsorcjum
banków (1)
-
400,0 USD
188,2
50,1 USD
-
-
20.12.2021
-
oprocentowanie oparte
o LIBOR USD 3M lub 6M
w zależności od
wybranego w danym
momencie okresu
odsetkowego + marża
bankowa
zastaw rejestrowy na zapasach,
zastaw rejestrowy na
rachunkach bankowych, cesja z
umów ubezpieczenia zapasów,
cesja z umów przechowywania
zapasów, oświadczenie o
poddaniu się egzekucji
Grupa LOTOS
S.A.
Konsorcjum
banków (2)
400,0 USD
300,2
79,9 USD
902,0
240,0 USD
15.07.2021
15.07.2024
oprocentowanie, oparte
o LIBOR USD 1M / 3M /
6M w zależności od
wybranego w danym
momencie okresu
odsetkowego + marża
bankowa
oświadczenie o poddaniu się
egzekucji
100,0 USD
195,2
51,9 USD
-
-
kredyt w
rachunku
bieżącym
-
27,0
5,8 EUR
-
-
kredyt w
rachunku
bieżącym
-
LOTOS Paliwa
Sp. o.o.
Konsorcjum
banków (3)
150,0
-
16,6
-
25,0
-
31.12.2021
30.06.2023
WIBOR 3M + marża
bankowa
hipoteki
LOTOS Paliwa
Sp. o.o.
Konsorcjum
banków (4)
100,0
-
10,0
-
32,6
-
31.12.2021
31.03.2025
WIBOR 3M + marża
bankowa
hipoteki
LOTOS Kolej
Sp. z o.o.
Wojewódzki
Fundusz Ochrony
Środowiska
i Gospodarki
Wodnej w Gdańsku
6,9
-
0,7
-
2,3
-
30.11.2021
31.07.2024
0,8 stopy redyskontowej
weksli, nie mniej niż 3%
weksel in blanco, przelew
wierzytelności
LOTOS Asfalt
Sp. z o.o.
Konsorcjum
instytucji
finansowych (5)
300,0
-
0,2
-
-
-
20.02.2021
-
WIBOR 1M + marża
bankowa
hipoteka kaucyjna, zastawy
rejestrowe na zapasach, na
zbiorze wszystkich rzeczy i praw,
na wierzytelnościach,
pełnomocnictwa do rachunków
bankowych, oświadczenia
o poddaniu się egzekucji, cesja
praw z umów projektowych,
ubezpieczeniowych i kontraktów
handlowych, zastaw na
udziałach Jednostki
Dominującej w spółce LOTOS
-
357,0 USD
164,1
43,7 USD
639,7
179,6 USD
22.03.2021
31.12.2024
LIBOR 3M lub LIBOR 6M
+ marża bankowa
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. oraz jej grupy kapitałowej za 2020 rok
83
Konsorcjum banków (1): Pekao S.A., Société Générale S.A., Bank Handlowy w Warszawie S.A., Industrial and Commercial Bank of China (Europe) S.A. (Spółka Akcyjna) Oddział w Polsce, Banco Santander S.A., CaixaBank S.A.
Oddział w Polsce, Sumitomo Mitsui Banking Corporation Bank EU AG, Erste Group Bank AG, ING Bank Śląski S.A., PKO BP S.A.,
Konsorcjum banków (2): ING Bank Śląski S.A., Pekao S.A., PKO BP S.A., Sumitomo Mitsui Banking Corporation Bank EU AG, Intesa Sanpaolo S.p.A., Caixabank S.A. (Spółka Akcyjna), Industrial and Commercial Bank of China
(Europe) S.A. (Spółka Akcyjna), Erste Group Bank AG,
Konsorcjum banków (3): Pekao S.A., PKO BP S.A.,
Konsorcjum banków (4): Pekao S.A., mBank S.A
Konsorcjum instytucji finansowych (5): Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Millennium S.A., Pekao S.A., Bank Zachodni WBK S.A., PKO BP S.A., Powszechny Zakład Ubezpieczeń S.A., Powszechny Zakład Ubezpieczeń na
Życie S.A. oraz Société Générale S.A.
Źródło: Spółka
Asfalt Sp. z o.o., cesja praw
z umowy pożyczki warunkowej
LOTOS
Terminale S.A.
Bank Millennium
S.A.
50,9
-
5,0
-
17,0
-
31.12.2021
30.04.2025
WIBOR 3M + marża
bankowa
hipoteka, zastaw rejestrowy,
cesja wierzytelności, cesja praw
z polis ubezpieczeniowych
SPV Baltic
Sp. z o.o.
PKO BP S.A.
100,0
-
7,5
-
25,1
-
31.12.2021
31.12.2024
WIBOR 1M + marża
bankowa
zastaw rejestrowy na udziałach,
zastaw finansowy na udziałach,
cesja praw z polis
ubezpieczeniowych
SPV Baltic
Sp. z o.o.
Agencja Rozwoju
Przemysłu S.A.
100,0
-
7,5
-
25,1
-
31.12.2021
31.12.2024
WIBOR 1M + marża
bankowa
zastaw rejestrowy na udziałach,
zastaw finansowy na udziałach,
cesja praw z polis
ubezpieczeniowych, weksel
in blanco
LOTOS
Exploration and
Prodcution
Norge AS
BNP Paribas
-
10,0 NOK
4,4
10,0 NOK
-
-
19.01.2021
-
NIBOR 1M + marża
bankowa
hipoteka, zastaw rejestrowy na
zapasach, zastaw na rachunkach
bankowych, cesja należności,
zastaw na akcjach spółki
47,5
-
127,1
-
RAZEM
847,7
225,6 USD
1.541,7
419,6 USD
27,0
5,8 EUR
-
-
4,4
10,0 NOK
-
-
926,6
1.668,8
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
84
Tabela 23. Informacje na temat pożyczek wewnątrzgrupowych Grupy Kapitałowej LOTOS na dzień 31 grudnia 2020 roku
Jednostka
udzielająca
pożyczkę
Jednostka
otrzymująca
pożyczkę
Kwota
pożyczki wg
umowy
Kwota pożyczki pozostała do spłaty
Termin spłaty części
Warunki finansowe
(warunki
oprocentowania,
sposób płacenia
odsetek, inne)
Zabezpieczenia
Data
zawarcia
umowy
na dzień 31.12.2020
(część krótkoterminowa)
(część
długoterminowa)
Waluta
(mln)
PLN
Waluta
PLN
Waluta
krótkoterminowej
długoterminowej
(mln)
(mln)
(mln)
(mln)
LOTOS
Petrobaltic S.A.
Energobaltic
Sp. z o.o.
9,9 PLN
5,1
-
-
-
31.12.2021
WIBOR 1M + marża
Weksel in blanco z klauzulą
„bez protestu” wraz z
deklaracją wekslową
30.10.2013
LOTOS
Petrobaltic S.A.
Energobaltic
Sp. z o.o.
5,8 PLN
2,3
-
2,6
-
31.12.2021
31.12.2022
WIBOR 1M + marża
Weksel in blanco z klauzulą
„bez protestu” wraz z
deklaracją wekslową
16.07.2019
LOTOS
Petrobaltic S.A.
Energobaltic
Sp. z o.o.
10,0 PLN
10,2
-
-
-
30.06.2021
-
WIBOR 1Y + marża
Hipoteka, weksel in blanco
23.04.2020
LOTOS
Petrobaltic S.A.
SPV Petro
Sp z o.o.
22,3 PLN
7,5
-
8,1
-
31.12.2021
15.01.2023
WIBOR 1M + marża
Weksel in blanco
06.06.2019
LOTOS
Petrobaltic S.A.
SPV Petro
Sp z o.o.
14,8 PLN
5,0
-
5,4
-
31.12.2021
15.01.2023
WIBOR 1M + marża
Weksel in blanco
02.08.2019
LOTOS
Petrobaltic S.A.
SPV Petro
Sp z o.o.
16,0 PLN
-
-
16,0
-
-
15.01.2023
WIBOR 3M + marża
Weksel in blanco
30.04.2020
LOTOS
Petrobaltic S.A.
B8 Sp. z o.o. SKA
8,5 PLN
-
-
10,8
-
-
31.12.2022
WIBOR 3M + marża
Weksel in blanco
20.10.2015
LOTOS
Petrobaltic S.A.
B8 Sp. z o.o. SKA
80,0 PLN
4,7
-
80,0
-
31.12.2020
01.07.2022
WIBOR 1Y + marża
Weksel in blanco
30.10.2018
LOTOS
Petrobaltic S.A.
SPV Baltic
Sp. z o.o.
14,0 USD
-
-
71,5
19,0 USD
-
31.01.2022
LIBOR 6M + marża
Weksel in blanco
23.12.2013
LOTOS
Petrobaltic S.A.
SPV Baltic
Sp. z o.o.
46,3 PLN
-
-
42,4
-
-
31.01.2022
WIBOR 6M + marża
Weksel in blanco
27.01.2014
Kambr
Navigation
Company Limited
Miliana
Shipmanagement
Limited
0,2 USD
0,2
0,1 USD
0,1
0,0 USD
31.12.2021
30.06.2022
LIBOR 1M + marża
Brak
29.05.2013
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
85
Petro Icarus
Company Limited
Miliana
Shipmanagement
Limited
1,1 USD
1,3
0,3 USD
0,7
0,2 USD
31.12.2021
30.06.2022
LIBOR 1M + marża
Brak
29.05.2013
Granit Navigation
Company Limited
Miliana
Shipmanagement
Limited
0,2 USD
0,3
0,1 USD
0,1
0,0 USD
31.12.2021
30.06.2022
LIBOR 1M + marża
Brak
29.05.2013
Bazalt Navigation
Company Limited
Miliana
Shipmanagement
Limited
0,2 USD
0,2
0,1 USD
0,1
0,0 USD
31.12.2021
30.06.2022
LIBOR 1M + marża
Brak
29.05.2013
Granit Navigation
Company Limited
Miliana
Shipmanagement
Limited
0,6 USD
3,3
0,9 USD
-
-
30.06.2020
-
LIBOR 1M + marża
Brak
10.12.2014
Petro Icarus
Company Limited
Miliana
Shipmanagement
Limited
3,6 USD
14,2
3,8 USD
-
-
30.06.2020
-
LIBOR 1M + marża
Brak
10.12.2014
Kambr
Navigation
Company Limited
Miliana
Shipmanagement
Limited
0,7 USD
3,5
0,9 USD
-
-
30.06.2020
-
LIBOR 1M + marża
Brak
10.12.2014
Bazalt Navigation
Company Limited
Miliana
Shipmanagement
Limited
0,6 USD
3,1
0,8 USD
-
-
30.06.2020
-
LIBOR 1M + marża
Brak
10.12.2014
Miliana Shipping
Group
Miliana
Shipmanagement
Limited
0,2 USD
0,8
0,2 USD
-
-
31.12.2021
-
LIBOR 1M + marża
Brak
25.08.2016
Miliana
Shipmanagement
Limited
St. Barbara
Navigation
Company Limited
1,1 USD
1,1
0,3 USD
0,8
0,2 USD
31.12.2021
30.04.2023
LIBOR 1M + marża
Brak
10.11.2016
Petro Aphrodite
Company Limited
Miliana
Shipmanagement
Limited
0,2 USD
0,9
0,2 USD
-
-
30.06.2020
-
LIBOR 1M + marża
Brak
19.08.2016
Grupa LOTOS
S.A.
SPV Petro
Sp z o.o.
0,7 USD
-
-
2,6
0,7 USD
-
31.12.2022
LIBOR 1M + marża
Weksel in blanco z klauzulą
„bez protestu”,
zabezpieczenie majątkowe
na platformie wiertniczej
16.05.2019
Grupa LOTOS
S.A.
LOTOS Straż
Sp. z o.o.
6,0 PLN
0,9
-
0,3
-
31.12.2021
30.04.2026
WIBOR 1M + marża
Weksel in blanco
09.01.2020
35,7
PLN
165,6
PLN
28,9
7,7 USD
75,9
20,1 USD
64,6
241,5
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
86
Tabela 24. Informacje na temat pożyczek wewnątrzgrupowych Grupy Kapitałowej LOTOS udzielonych w 2020 roku
Jednostka
udzielająca
pożyczkę
Jednostka
otrzymująca
pożyczkę
Kwota
pożyczki
wg umowy
Kwota pożyczki pozostała do spłaty
Termin spłaty części
Warunki finansowe
(warunki
oprocentowania,
sposób płacenia
odsetek, inne)
Zabezpieczenia
Data
zawarcia
umowy
na dzień 31.12.2020
(część krótkoterminowa)
(część długoterminowa)
Waluta
(mln)
PLN
Waluta
PLN
Waluta
krótkoterminowej
długoterminowej
(mln)
(mln)
(mln)
(mln)
Grupa LOTOS
S.A.
LOTOS Straż
Sp. z o.o.
6,0 PLN
0,9
-
0,3
-
31.12.2021
30.04.2026
WIBOR 1M + marża
Weksel in blanco
09.01.2020
LOTOS
Petrobaltic S.A.
Energobaltic
Sp. z o.o.
10,0 PLN
10,2
-
-
-
30.06.2021
-
WIBOR 1Y + marża
Hipoteka, weksel
in blanco
23.04.2020
LOTOS
Petrobaltic S.A.
SPV Petro
Sp z o.o.
16,0 PLN
-
-
16,0
-
-
15.01.2023
WIBOR 3M + marża
Weksel in blanco
30.04.2020
LOTOS Upstream
Sp. z o.o.
LOTOS Upstream
UK Ltd.
0,1 GBP
-
-
-
-
pożyczka spłacona
LIBOR 3M + marża
Brak
29.05.2020
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
87
8.8 Finansowanie projektu B8 w ramach emisji obligacji
W roku 2016 spółka celowa B8 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Baltic S.K.A. (segment wydobywczy)
zawarła z Bankiem Gospodarstwa Krajowego oraz Polskim Funduszem Rozwoju S.A. (Fundusz Inwestycji
Infrastrukturalnych – Dłużny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych) umowy dotyczące
finansowania zagospodarowania złoża ropy naftowej B8 na Morzu Bałtyckim, w tym umowy dotyczące programu
emisji obligacji senioralnych oraz programu emisji obligacji podporządkowanych.
W dniu 25 lipca 2018 roku spółka B8 spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Baltic S.K.A. zawarła z Bankiem
Gospodarstwa Krajowego aneks do umowy programu emisji obligacji senioralnych oraz aneksy do warunków emisji
obligacji, wyemitowanych przez spółkę i objętych przez BGK. W dniu 27 lipca 2018 roku spółka B8 Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością Baltic S.K.A. wyemitowała obligacje o łącznej wartości nominalnej wynoszącej
30 mln USD. Środki pozyskane z emisji zostały przeznaczone na wykup wszystkich obligacji objętych przez Polski
Fundusz Rozwoju S.A. Terminy wykupu wszystkich wyemitowanych obligacji zostały określone na okresy
w przedziale od 30 września 2020 roku do 31 grudnia 2021 roku. W odniesieniu do obecnie wyemitowanych
i niewykupionych obligacji spółki B8 Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Baltic S.K.A. na dzień 31 grudnia
2020 roku miało miejsce przekroczenie harmonogramu i budżetu projektu oraz naruszenie jednego z kowenantów,
w związku z tym długoterminowa część zobowiązań z tytułu powyższej umowy jest prezentowana
w zobowiązaniach krótkoterminowych. W dniu 14 grudnia 2020 roku zawarto aneks do umowy programu emisji
obligacji senioralnych oraz aneksy do warunków emisji obligacji, w wyniku których na dzień 31 grudnia 2020 roku
zobowiązania te nie zostały postawione przez BGK w stan wymagalności, a stand still wydłużono do 31 stycznia
2021 roku. W dniu 29 stycznia 2021 roku zawarto aneks do umowy programu emisji obligacji senioralnych oraz
aneksy do warunków emisji obligacji i aneks do pisma w sprawie prowizji, które wydłużyły okres dostępności
finansowania do dnia 30 czerwca 2021 roku, okres spłaty określiły na koniec każdego kwartału od dnia 30 września
2021 roku do dnia 31 grudnia 2024 roku.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku wartość zobowiązania z tytułu wyemitowanych przez spółkę B8 Spółka
z ograniczoną odpowiedzialnością Baltic S.K.A. obligacji, bez uwzględnienia wydatków związanych z emisją wynosiła
231,7 mln zł (31 grudnia 2019 roku: 231,8 mln zł).
8.9 Nakłady inwestycyjne
W 2020 roku Grupa Kapitałowa LOTOS poniosła nakłady inwestycyjne w kwocie 842,4 mln zł, z czego największą
pozycję stanowiły nakłady związane z projektem instalacji opóźnionego koksowania (Projekt EFRA), rozbudową
sieci stacji paliw, budową nalewaka kolejowego, nabyciem taboru kolejowego oraz wydobyciem zasobów ropy
naftowej i gazu ziemnego, dotyczące głównie złóż B8 na Morzu Bałtyckim oraz YME na Norweskim Szelfie
Kontynentalnym.
Tabela 25. Nakłady inwestycyjne Grupy Kapitałowej LOTOS poniesione na kluczowe projekty w 2020 roku
Segment Produkcji i Handlu
Segment Wydobywczy
Projekt
w mln zł
Projekt
w mln zł
EFRA
64,6
Złoże B8
98,0
Rozwój sieci stacji paliw
140,5
Złoże B3, w tym platforma Giant
13,2
Nalewak kolejowy
50,3
Norwegia Sleipner
9,2
Tabor kolejowy
54,3
Norwegia Heimdal
14,8
Pozostałe
147,7
Norwegia YME
228,5
Pozostałe
21,1
Razem
457,4
Razem
384,8
Źródło: Spółka
8.10 Zobowiązania warunkowe
Na dzień 31 grudnia 2020 roku obowiązywała wystawiona przez spółkę LOTOS Upstream Sp. z o.o. bezwarunkowa
i nieodwołalna gwarancja na rzecz rządu Norweskiego za działania spółki LOTOS Exploration and Production
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
88
Norge AS w zakresie poszukiwań i wydobycia na Norweskim Szelfie Kontynentalnym. Spółka LOTOS
Upstream Sp. z o.o. w wystawionej gwarancji zobowiązuje się ponieść pełną odpowiedzialność finansową tytułem
zabezpieczenia wszelkich zobowiązań mogących powstać w związku z działalnością spółki LOTOS Exploration and
Production Norge AS w ramach poszukiwań i wydobycia naturalnych złóż znajdujących się pod dnem morza, w tym
składowania i transportu przy pomocy innych środków transportu niż statki na Norweskim Szelfie Kontynentalnym.
Ponadto, na dzień 31 grudnia 2020 roku obowiązuje zabezpieczenie akcyzowe w formie dwóch weksli własnych
z terminem obowiązywania od dnia 20 sierpnia 2020 roku do 19 sierpnia 2021 roku na łączną zryczałtowaną kwotę
240 mln złotych złożonych przez Grupę LOTOS S.A. do Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Gdańsku.
8.11 Ocena zarządzania zasobami finansowymi
Spółka w optymalny sposób zarządzała zasobami finansowymi własnymi, jak i wszystkich innych podmiotów
wchodzących w skład Grupy Kapitałowej LOTOS. Pomimo wyjątkowo niesprzyjających warunków spowodowanych
pandemią COVID-19 wszystkie istotne wskaźniki finansowe i płynnościowe pozostały w 2020 roku na bezpiecznych
poziomach, dzięki czemu wszystkie zobowiązania były na bieżąco obsługiwane. Wygenerowane przepływy
z działalności operacyjnej pozwoliły pokryć z nawiązką potrzeby inwestycyjne i spłacić cześć zadłużenia. Płynność
w ramach Grupy Kapitałowej LOTOS jest na bezpiecznym poziomie i na dzień publikacji raportu Spółka
nie identyfikuje znaczących ryzyk, które mogłyby tę sytuację zmienić na niekorzyść.
8.12 Prognozy wyników finansowych
Grupa LOTOS S.A. nie publikowała prognoz skonsolidowanych lub jednostkowych wyników finansowych
na 2020 rok.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
89
9 Finanse Grupy LOTOS S.A. w 20 20 roku
9.1 Główne czynniki kształtujące wynik finansowy
W 2020 roku Grupa LOTOS S.A. wygenerowała stratę netto w wysokości -881,4 mln zł. Natomiast strata operacyjna
Spółki wyniosła -1 512,5 mln zł (wobec 744,5 mln zł zysku operacyjnego w 2019 roku).
Wpływ na poziom wyniku netto Spółki w 2020 roku miały następujące czynniki:
o spadek przychodów netto ze sprzedaży. Wyniosły one 17 736,9 mln zł, czyli były o 32,6% niższe niż
w poprzednim roku. Spadek przychodów ze sprzedaży był skutkiem niższych notowań cen produktów
naftowych na rynkach światowych. Ogólna masa sprzedaży produktów, towarów i materiałów
ropopochodnych wyniosła 11 656,7 tys. ton (+23,2 tys. ton, +0,2% w stosunku do 2019 roku). Natomiast
średnia cena sprzedaży netto ukształtowała się na poziomie 1 522 zł za 1 tonę, tj. była o 740 zł (o 32,7%)
niższa w porównaniu do 2019 roku;
o spadek kosztu własnego sprzedaży. Wyniósł on 18 202,4 mln zł (spadek o 25,7% w stosunku
do poprzedniego roku). Średni jednostkowy koszt własny ukształtował się na poziomie 1 562 zł za 1 tonę
(był o 545 zł niższy niż w 2019 roku). Średni koszt był wyższy od średniej ceny sprzedaży netto o 40 zł/t;
o spadek kosztów sprzedaży o 4,2%, związany głównie z mniejszym o 34,8% wolumenem sprzedaży
zagranicznej produktów;
o wzrost kosztów ogólnego zarządu (o 6,2%), głównie na skutek wyższego poziomu kosztów świadczeń
pracowniczych, spowodowanego m.in. wzrostem liczby zatrudnionych w Spółce;
o ujemne saldo na pozostałej działalności operacyjnej w wysokości -24,8 mln zł;
o wynik na działalności finansowej równy 374,2 mln zł.
Tabela 26. Podstawowe elementy rachunku zysków i strat Grupy LOTOS S.A. (w mln zł)
2020
2019
2020/2019
w mln zł
w %
Przychody ze sprzedaży
17 736,9
26 313,0
-8 576,1
-32,6%
Koszt własny sprzedaży
-18 202,4
-24 509,4
6 307,0
-25,7%
Koszty sprzedaży
-743,2
-775,8
32,6
-4,2%
Koszty ogólnego zarządu
-279,0
-262,8
-16,2
6,2%
Wynik na pozostałej działalności operacyjnej
-24,8
-20,5
-4,3
21,0%
Zysk (strata) z działalności operacyjnej
-1 512,5
744,5
-2 257,0
-303,2%
Wynik na działalności finansowej
374,2
210,7
163,5
77,6%
Zysk (strata) przed opodatkowaniem
-1 138,3
955,2
-2 093,5
-219,2%
Podatek dochodowy
256,9
-120,9
377,8
-
Zysk (strata) netto
-881,4
834,3
-1 715,7
-205,6%
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
90
Tabela 27. Wynik EBITDA LIFO dla Grupy LOTOS S.A.
21
2020
2019
2020/2019
w mln zł
w %
Wynik operacyjny
-1 512,5
744,5
-2 257,0
-303,2%
Amortyzacja
403,3
393,6
9,7
2,5%
EBITDA
-1 109,2
1 138,1
-2 247,3
-197,5%
Efekt LIFO
726,1
115,3
610,8
529,6%
Zdarzenia jednorazowe
22
4,2
-86,6
90,8
-
Oczyszczony EBIT LIFO
-782,2
773,2
-1 555,4
-201,2%
Oczyszczony EBITDA LIFO
-378,9
1 166,8
-1 545,7
-132,5%
Źródło: Spółka
Wykres 43. Źródła kreacji wyniku netto Grupy LOTOS S.A. w 2020 roku (w mln zł)
Źródło: Spółka
21
Wyniki 2020 roku pod wpływem efektu wahań poziomu zapasów ropy naftowej oraz różnic pomiędzy wolumenem zakupu
i przerobu ropy naftowej w trakcie 2 kwartału, które spowodowały uwzględnienie w kalkulacji kosztu przerobu wg metodyki LIFO
ropy wycenionej przy wyższym koszcie jednostkowym niż cena bieżąca – wystąpił tzw. efekt historycznych warstw ropy naftowej
(wycenionych po znacznie wyższym koszcie jednostkowym). Powyższy efekt jest ograniczeniem przyjętego modelu i nie ma
wpływu na generowane przepływy. Spółka szacuje wyżej wymieniony negatywny efekt w 2020 roku dla wyniku wg LIFO
na ~370 mln zł.
22
W 2020 roku: ujemne różnice kursowe w działalności operacyjnej -4,2 mln zł.
W 2019 roku: dodatnie różnice kursowe w działalności operacyjnej +66,1 mln zł, rozwiązanie opisów na poziomie LIFO
+20,5 mln zł.
834,3
-2 269,1
32,6
-16,2
-4,3
163,5
377,8
-881,4
Wynik netto -
2019
Wynik brutto na
sprzedaży
Koszty sprzedaży Koszty ogólnego
zarządu
Wynik na
pozostałej
działalności
operacyjnej
Wynik na
działalności
finansowej
Podatek
dochodowy
Wynik netto -
2020
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
91
9.1.1 Przychody
Niższa o 32,6% wartość przychodów ze sprzedaży jest skutkiem przede wszystkim znacznego spadku notowań cen
produktów naftowych na rynkach światowych.
9.1.2 Koszty operacyjne
W 2020 roku koszty operacyjne Grupy LOTOS S.A. wyniosły 19 224,6 mln zł, czyli były niższe o 24,8% w porównaniu
z poprzednim rokiem.
Główne pozycje kosztów rodzajowych Spółki to:
o zużycie materiałów i energii – w łącznej kwocie 15 930,1 mln zł. Były one o 29,8% niższe niż w 2019 roku,
głównie z powodu mniejszego wolumenu oraz znacznie niższego kosztu jednostkowego przerobionej
ropy naftowej;
o koszty usług obcych – w wysokości 974,1 mln (-4,6%). Spadek spowodowany głównie niższymi kosztami
usług transportowych związanych z niższym wolumenem sprzedaży zagranicznej;
o podatki i opłaty – na poziomie 652,6 mln zł (+155,1 mln zł vs. 2019 rok). Wzrost ten uwzględnia rezerwę
na Narodowy Cel Redukcyjny w wysokości 75,1 mln zł, wzrost rezerwy na pokrycie niedoboru uprawnień
do emisji CO
2
na poziomie 71,7 mln zł oraz rezerwę na opłatę zastępczą (NCW) w wysokości 62,6 mln zł;
o amortyzacja – w wysokości 403,3 mln zł (+2,5%), w związku z oddaniem do użytkowania instalacji EFRA;
o koszty świadczeń pracowniczych – w wysokości 314,0 mln zł (wzrost o 6,6%), spowodowane rosnącym
poziomem zatrudnienia, rosnącym poziomem płac oraz aktualizacją wyceny aktuarialnej zobowiązań
wobec pracowników.
Tabela 28. Koszty operacyjne Grupy LOTOS S.A. (w mln zł)
2020
2019
%
Amortyzacja
403,3
393,6
2,5%
Zużycie materiałów i energii
15 930,1
22 707,4
-29,8%
Usługi obce
974,1
1 021,2
-4,6%
Podatki i opłaty
652,6
497,5
31,2%
Koszty świadczeń pracowniczych
314,0
294,5
6,6%
Pozostałe koszty rodzajowe
117,3
93,0
26,1%
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
272,5
349,1
-21,9%
Razem koszty według rodzaju
18 663,9
25 356,3
-26,4%
Zmiana stanu produktów oraz korekty kosztu własnego
560,7
191,7
192,5%
Razem
19 224,6
25 548,0
-24,8%
w tym:
Koszt własny sprzedaży
18 202,4
24 509,4
-25,7%
Koszty sprzedaży
743,2
775,8
-4,2%
Koszty ogólnego zarządu
279,0
262,8
6,2%
Źródło: Spółka
9.1.3 Wynik na działalności finansowej
Wynik na działalności finansowej Spółki był dodatni i wyniósł 368,8 mln zł. Składały się na niego przede wszystkim:
o otrzymane dywidendy +319,5 mln zł,
o wycena i rozliczenie instrumentów finansowych +78,8 mln zł,
o skompensowane odsetki od zadłużenia, przychody odsetkowe, prowizje i gwarancje bankowe w wysokości
-32,7 mln zł,
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
92
o dodatnie saldo różnic kursowych w wysokości +17,4 mln zł;
o strata z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych w wysokości -9,4 mln zł, związana z pożyczką
udzieloną spółce Grupa Azoty Polyolefins S.A.
9.2 Sytuacja finansowa
9.2.1 Aktywa
W dniu 31 grudnia 2020 roku aktywa ogółem Grupy LOTOS S.A. wynosiły 15 149,9 mln zł, czyli zmniejszyły się
o 8% w porównaniu ze stanem na koniec 2019 roku.
Główne czynniki zmiany poziomu aktywów:
o spadek o 1 332,5 mln zł poziomu zapasów związany głównie z mniejszym wolumenem i niższymi
cenami/kosztami zapasów ropy naftowej, wyrobów gotowych i półproduktów,
o niższy o 1 152,6 mln zł poziom należności z tytułu dostaw i usług również związany ze znacznym spadkiem
cen sprzedaży,
o niższy o 232,7 mln zł poziom rzeczowych aktywów trwałych głównie na skutek ich amortyzacji,
skorygowany o zakupy rzeczowych aktywów trwałych związanych z Projektem EFRA,
o wzrost o 300 mln zł pozycji udziałów i akcji w związku z realizacją umowy inwestycyjnej, której
przedmiotem jest finansowanie projektu Polimery Police – poprzez objęcie akcji spółki celowej;
o wzrost stanu udzielonych pożyczek o 196,4 mln zł w związku z podpisaną umową udzielenia spółce Grupa
Azoty Polyolefins S.A. pożyczki w wysokości 200 mln zł w ramach udziału Spółki w finansowaniu
realizowanego Projektu Polimery Police;
o wyższy o 753,0 mln zł stan środków pieniężnych i ich ekwiwalentów.
Wykres 44. Aktywa Grupy LOTOS S.A. (w mln zł)
Źródło: Spółka
9.2.2 Pasywa
Na koniec 2020 roku kapitał własny Grupy LOTOS S.A. wyniósł 9 449,4 mln zł (spadek o 889,9 mln zł w porównaniu
do końca 2019 roku). Spadek ten nastąpił głównie na skutek straty netto w wysokości -881,4 mln zł, wypłacone
dywidendy w wysokości 184,9 mln zł oraz straty aktuarialne z wyceny określonych świadczeń pracowniczych po
okresie zatrudnienia z uwzględnieniem efektu podatkowego w wysokości -2,8 mln zł. Kapitał własny uwzględniał
5 707,3
92,9
2 993,0
2,5
26,4
4 526,2
2 598,0
84,3
126,0
319,0
5 474,6
77,7
3 293,0
198,9
27,4
3 193,7
1 445,4
180,0
187,2
1 072,0
Rzeczowe aktywa trwałe
Aktywa niematerialne
Udziały i akcje
Udzielone pożyczki
Pozostałe aktywa trwałe
Zapasy
Należności z tytułu dostaw i usług
Należności z tytułu podatku dochodowego
Pozostałe aktywa obrotowe
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
2019-12-31
2020-12-31
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
93
odniesione na kapitał rezerwowy dodatnie różnice kursowe z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych
pomniejszone o efekt podatkowy w kwocie 179,2 mln zł.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku udział kapitału własnego w sumie pasywów spadł do 62,4% (na koniec 2019 roku
wynosił on 62,8%).
Na koniec grudnia 2020 roku zobowiązania Spółki wynosiły 5 700,5 mln zł, czyli były o 435,8 mln zł niższe niż rok
wcześniej. Główne czynniki zmiany poziomu zobowiązań Grupy LOTOS S.A. w porównaniu do stanu na koniec
2019 roku:
o niższy o 152,8 mln zł stan kredytów i leasingu głównie na skutek spłaty kredytów inwestycyjnych,
o spadek poziomu zobowiązań z tytułu dostaw i usług o 311,0 mln zł, związany głównie z niższą wartością
ropy zakupionej w grudniu 2020 roku niż w grudniu 2019 roku,
o niższy o 216,3 mln zł poziom zobowiązań z tytułu podatku odroczonego,
o wyższy o 216,2 mln zł stan pozostałych zobowiązań i rezerw, przede wszystkim zobowiązań budżetowych
z tytułu akcyzy i opłaty paliwowej oraz na skutek utworzonej rezerwy na Narodowy Cel Redukcyjny,
wzrostu rezerw na pokrycie niedoboru uprawnień do emisji CO
2
i na opłatę zastępczą (NCW).
Na dzień 31 grudnia 2020 roku zadłużenie finansowe Grupy LOTOS S.A. osiągnęło poziom 1 767,5 mln zł
(o 152,8 mln zł mniej w stosunku do stanu na dzień 31 grudnia 2019 roku). Wskaźnik relacji długu
finansowego skorygowanego o wolną gotówkę do kapitału własnego wyniósł 7,4%, co stanowiło spadek o 8,1 p.p.
w odniesieniu do 31 grudnia 2019 roku.
Wykres 45. Pasywa Grupy LOTOS S.A. (w mln zł)
Źródło: Spółka
9.3 Przepływy pieniężne
Na dzień 31 grudnia 2020 roku stan środków pieniężnych w Spółce wyniósł 849,8 mln zł. Wielkość przepływów
pieniężnych netto w ciągu 2020 roku wyniosła 530,8 mln zł (w 2019 roku -871,7 mln zł).
Na zmiany te złożyły się następujące przepływy pieniężne:
o z działalności operacyjnej Spółka wygenerowała 1 370,3 mln zł dodatnich przepływów pieniężnych
(o 362,4 mln zł więcej niż w 2019 roku), co potwierdza efektywne wykorzystanie aktywów i zdrowy biznes
pomimo niesprzyjających okoliczności wynikających z pandemii COVID-19. Zostało to wzmocnione
korzystnym ukształtowaniem się kapitału pracującego, a także skorzystaniem z narzędzi poprawiających
sytuacją płynnościową (wykorzystanie faktoringu na koniec 2020 roku);
10 339,3
1 920,3
328,8
1 968,6
133,2
1 785,4
9 449,4
1 767,5
112,5
1 657,6
161,3
2 001,6
Kapitał własny
Kredyty, leasing
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
Świadczenia pracownicze
Pozostałe zobowiązania i rezerwy
2019-12-31
2020-12-31
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
94
o przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej wyniosły -281,5 mln zł i obejmowały głównie wydatki
związane z zakupem akcji spółki Grupa Azoty (-300 mln zł), udzielonymi pożyczkami (-201,2 mln zł) oraz
zakupem rzeczowych aktywów trwałych (-171,3 mln zł). Jednocześnie Spółka otrzymała dywidendy
(+318,9 mln zł);
o ujemne saldo przepływów pieniężnych z działalności finansowej w kwocie -558,7 mln zł, związane głównie
z wydatkami z tytułu spłaty kredytów i zapłaconych odsetek (-370,3 mln zł) oraz wypłaconą z zysku
za 2019 rok dywidendą (-184,9 mln zł).
Tabela 29. Przepływy środków pieniężnych (w mln zł)
Przepływy środków pieniężnych (mln zł)
2020
2019
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu
319,0
1 190,7
Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
1 370,3
1 007,9
Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
-281,5
-119,1
Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
-558,7
-1 759,9
Zmiana stanu środków pieniężnych netto
530,8
-871,7
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu
849,8
319,0
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
95
10 Ryzyko w działalności Grupy Kapitałowej LOTOS
Ryzyko występujące w działalności Grupy Kapitałowej LOTOS obejmuje zarówno rodzaje ryzyka typowe dla branży
Oil &Gas takie jak ryzyko: rynkowe, poszukiwacze, związane z wydobyciem i przerobem ropy naftowej, w tym ryzyko
bezpieczeństwa procesowego, ludzkiego i środowiska, ale także ryzyko związane z projektami i inicjatywami
rozwojowymi realizowanymi w Grupie Kapitałowej LOTOS. Ryzyko w organizacji rozumiane jest jako potencjalne
zagrożenie, którym należy zarządzić, zgodnie z przyjętym apetytem na ryzyko oraz jako szansa, którą
można wykorzystać.
Jednym z kluczowych wyzwań, które w 2020 roku miały wpływ na funkcjonowanie Grupy Kapitałowej LOTOS była
sytuacja rynkowa spowodowana pandemią COVID-19. Dzięki wypracowanym procedurom postępowania
i wdrożonym działaniom zaradczym utrzymano sprawność operacyjną we wszystkich obszarach funkcjonowania
Spółek grupy kapitałowej, od wydobycia po produkcję rafineryjną oraz działalność handlową.
Przewiduje się, że w najbliższym okresie pandemia nadal będzie szerokie oddziaływać zarówno na bieżące działania
operacyjne, jak i na trendy makroekonomiczne, które mają przełożenie na funkcjonowanie i wyniki
Grupy Kapitałowej.
Drugim kluczowym z punktu widzenia dalszego rozwoju Grupy Kapitałowej LOTOS czynnikiem ryzyka w bieżącym
okresie jest ogólnoświatowy trend kierowania się ku gospodarce nisko- i zeroemisyjnej. Ryzyka klimatyczne
stanowiące, zarówno zagrożenia jak i szanse, są coraz lepiej identyfikowane oraz zarządzane w Grupie Kapitałowej
LOTOS. Organizacja mając świadomość doniosłości zagadnienia stawia je jako priorytetowe w procesie
wyznaczania nowych celów biznesowych i planów rozwojowych.
Ryzyko rynkowe związane z cenami ropy, gazu i produktów naftowych to jedno z kluczowych rodzajów ryzyka
mających znaczący wpływ na wyniki finansowe Grupy Kapitałowej LOTOS. Ceny te uzależnione są od notowań
na międzynarodowych rynkach a Spółka nie ma wpływu na te notowania. Choć jest to naturalne ryzyko dla
wszystkich firm w branży, GK LOTOS wprowadza różne mechanizmy ograniczające jego negatywny wpływ,
ale i wykorzystuje możliwe szanse w tym zakresie.
Zarządzanie zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka w Grupie Kapitałowej LOTOS odbywa się w ramach wdrożonego
i stale doskonalonego systemu zarządzania ryzykiem korporacyjnym (ang. Enterprise Risk Management, ERM).
Obejmuje on m.in.
○ identyfikację i ocenę ryzyka, w tym planowanie oraz prognozowanie wyników i możliwych odchyleń,
w kontekście zmienności i niepewności otoczenia,
○ świadome podejmowanie decyzji biznesowych z uwzględnieniem ryzyka,
○ aktywne kształtowanie profilu ryzyka działalności poprzez minimalizowanie wpływu zagrożeń
na osiągnięcie wyznaczonych celów oraz przez wykorzystanie pojawiających się szans.
We wszystkich spółkach Grupy Kapitałowej LOTOS obowiązuje Polityka zarządzania ryzykiem korporacyjnym oraz
szczegółowa procedura postępowania w tym obszarze.
10.1 Kategorie ryzyka w Grupie Kapitałowej LOTOS
W Grupie Kapitałowej LOTOS przyjęto podział na następujące kategorie ryzyka:
Kategoria główna
Podkategorie
Opis kategorii
Ryzyko strategiczne
Ryzyko megatrendów
Ryzyko klimatyczne
Ryzyko regulacyjne
Ryzyko projektów strategicznych
Ryzyko geopolityczne
Ryzyko technologiczne
Ryzyko kompetencji
Ryzyko strategiczne jest rozumiane jako możliwość
wystąpienia negatywnych konsekwencji finansowych
spowodowanych błędnymi decyzjami, podjętymi na
podstawie niewłaściwej oceny dotyczącej strategicznych
kierunków rozwoju Grupy Kapitałowej LOTOS (ryzyko
megatrendów i technologiczne).
W ramach ryzyka strategicznego utworzono nową
kategorię ryzyk klimatycznych, które mają związek
ze zmianami klimatu oraz idącymi za tym zmianami
legislacyjnymi.
Z uwagi na jego wagę w działalności firmy wyodrębnione
zostało z podkategorii megatrendów. Ryzyka te w
większości mają charakter regulacyjny, tzn. wynikają
z planowanych nowych lub zmieniających się uregulowań
prawnych.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
96
Ryzyko strategiczne jest także związane z potencjalnym
brakiem pełnej możliwości realizacji celów strategicznych
z uwagi na opóźnienia lub zmiany zakresów prac w ramach
realizowanych projektów strategicznych (ryzyko projektów
strategicznych).
W ramach ryzyka strategicznego identyfikowane jest
również ryzyko związane z sytuacją geopolityczną
wpływającą na działalność Organizacji ( geopolityczne).
Istotnym obszarem ryzyka, mającego wpływ na
funkcjonowanie i rozwój Grupy Kapitałowej LOTOS
w strategicznej perspektywie jest dostęp do kompetentnej
kadry pracowników (ryzyko kompetencji).
Ryzyka operacyjne
Ryzyko HSE
Ryzyko poszukiwawcze
Ryzyko wydobywcze
Ryzyko produkcji rafineryjnej
Ryzyko sprzedaży
Ryzyko realizacji usług
Ryzyko logistyczne
Ryzyko zakupów
Ryzyko operacji finansowych
Ryzyko systemów IT
Ryzyko sił natury
Ryzyko bezpieczeństwa (security)
Ryzyko operacyjne identyfikowane jest w ramach bieżących
procesów realizowanych w Grupie Kapitałowej LOTOS,
które mogą wpłynąć na realizację celów operacyjnych.
Istotną pozycję w zakresie ryzyka operacyjnego posiadają
kategorie ryzyka związane z szeroko pojętym
bezpieczeństwem ludzi, środowiska i procesów
oraz dostępnością i bezpieczeństwem systemów
informatycznych wpływających na zachowanie ciągłości
działania, produkcji
i obsługi klientów.
Ryzyka operacyjne mogą dotyczyć procesów realizowanych
przez pracowników Grupy Kapitałowej LOTOS jak również
z udziałem dostawców i podwykonawców w szeroko
rozumianym łańcuchu dostaw.
Ryzyko finansowe
Ryzyko rynkowe
Ryzyko płynności i finansowania
Ryzyko kredytowe
W ramach ryzyka finansowego identyfikuje się ryzyko
rynkowe, czyli ryzyko cen surowców i produktów
naftowych, cen uprawnień do emisji CO
2
, ryzyko walutowe i
stopy procentowej.
Dodatkowo do ryzyka finansowego zalicza się ryzyko
kredytowe partnerów transakcji handlowych i finansowych
oraz ryzyko płynności i ograniczenia lub zmiany warunków
dostępu do zewnętrznego finansowania i związane z
obsługą zadłużenia.
Ryzyko reputacyjne
i compliance
Ryzyko prawne
Ryzyko pracownicze
Ryzyko inwestorów
Ryzyko zaufania klientów
Ryzyko społeczne i środowiskowe
Ryzyko reputacyjne dotyczy postrzegania Grupy
Kapitałowej LOTOS przez istotnych interesariuszy –
klientów, inwestorów, pracowników, czy otaczającą
społeczność lokalną.
Ryzyko o charakterze compliance dotyczy braku zgodności
z obowiązującymi już wymaganiami prawnymi (ryzyka
prawne).
Poniżej opisano wybrane kluczowe kategorie ryzyka, które z uwagi na ich obecny poziom znajdują się
na mapie ryzyka Grupy Kapitałowej, zaś szczegółowa lista powyższych kategorii ryzyka wraz z ich obecną wyceną
i sposobami ich ograniczenia przedstawiono w tabeli nr 31 na stronie 105 niniejszego sprawozdania.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
97
10.1.1 Ryzyko strategiczne
Ryzyko megatrendów
Rozwój działalności i wyniki finansowe Grupy Kapitałowej LOTOS są skorelowane z ogólną sytuacją gospodarczą
w Polsce i na świecie. Rok 2020, naznaczony pandemią COVID-19, był trudnym czasem, który wpłynie na kształt
przemysłu naftowego w najbliższych latach.
Pandemia COVID-19 spowodowała istotne perturbacje na rynku paliw na świecie. Wprowadzone przez
poszczególne rządy ograniczenia uniemożliwiły lub też utrudniły przemieszczanie się ludzi oraz towarów.
W tych uwarunkowaniach nastąpił duży spadek zapotrzebowania na paliwa, co w konsekwencji wpłynęło na decyzję
państw uczestniczących w OPEC+ o obniżeniu wydobycia ropy naftowej.
Sytuacja pandemiczna pozostaje dużym wyzwaniem dla branży lotniczej. W 2020 roku liczba przeprowadzonych
lotów na świecie była mniejsza o ponad 40% w porównaniu do 2019 roku. Organizacje branżowe (m.in. IATA)
przewidują, że poprawa sytuacji na rynku lotniczym do stanu sprzed pandemii nastąpi nie wcześniej niż za kilka lat.
Dynamiczne zmiany, jakie nastąpiły w przemyśle naftowym w trakcie ostatnich miesięcy, były także efektem innych
wydarzeń, takich jak utrzymanie w mocy sankcji USA nałożonych na Iran i Wenezuelę, blokadę portów w Libii,
rywalizację o udział w rynku państw OPEC+ czy wybory prezydenckie w USA.
Najbliższe miesiące i lata również obarczone są dużą niepewnością i ryzykiem wynikającym z pandemii COVID-19
i innych globalnych trendów. Niekorzystne czynniki takie jak: spadek PKB Polski w 2020 roku, szacowany na 2,8%
czy też wprowadzone ograniczenia w życiu społeczno-gospodarczym wpłynęły na zmniejszenie zapotrzebowania
na produkty paliwowe, a w konsekwencji na obniżenie wyników finansowych Grupy Kapitałowej LOTOS. Kolejne
miesiące pokażą, czy proces szczepień umożliwi zmniejszenie ograniczeń i w konsekwencji na wzrost
konsumpcji paliw.
Skutki gospodarcze pandemii, ale także transformacji energetycznej widać również w prognozach dotyczących
ograniczania produkcji rafineryjnej, tzn. w stopniowym zamykaniu zakładów lub ich przekształceniu
np. w biorafinerie. Problemy mogą dotyczyć nie tylko prostych zakładów, ale także bardziej kompleksowych,
o dużym udziale średnich destylatów. (→ więcej w rozdziale 3)
Ryzyko klimatyczne
W ostatnich latach prowadzone są na szeroką skalę działania (zarówno w skali globalnej jak i lokalnej), których
celem jest ograniczanie zmian klimatycznych na świecie. Europejski Zielony Ład (Green Deal) stanowi nową strategię
rozwoju gospodarczego UE. Przebudowa gospodarki UE w kierunku neutralności klimatycznej jest środkiem
do osiągnięcia celu, którym jest zmiana statusu UE z trzeciego największego emitenta gazów cieplarnianych
na świecie, na pierwszy neutralny klimatycznie region. Powyższe zmaterializować się ma w ciągu trzech dekad.
Będzie to miało znaczący wpływ na działalność i rozwój branży rafineryjnej. Skutki tych działań poprzez zmiany
w opodatkowaniu, wyższe ceny uprawnień do emisji CO
2
, wyższe koszty finansowania niektórych projektów,
rosnące wymogi w zakresie udziału energii odnawialnej w transporcie. będą miały przełożenie na koszty działalności
i wyniki Grupy Kapitałowej LOTOS. Powyższe zmiany mogą także oddziaływać pośrednio poprzez zmiany
w oczekiwaniach i zachowaniach konsumentów oraz zmiany dotyczące modeli funkcjonowania poszczególnych
podsektorów transportu (dekarbonizacja transportu publicznego, car sharing).
Grupa Kapitałowa LOTOS zauważa jednak nie tylko wyzwania wynikające ze zmian klimatycznych, ale także szanse
i dąży do ich wykorzystania m.in. poprzez realizację innowacyjnych projektów, np. w zakresie produkcji paliw
alternatywnych.
Szczegółowe informacje nt. zidentyfikowanych ryzyk klimatycznych przedstawia poniższa tabela.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
98
Tabela 30. Ryzyka wynikające ze zmian klimatu
Czynniki ryzyka
Zagrożenia
Szanse
Rewizja przepisów dyrektywy ws. promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych (RED)
Zwiększenie obowiązku dot. udziału energii
odnawialnej w transporcie, co spowoduje
zwiększenie wykorzystania paliw
niskoemisyjnych, w tym zaawansowanych
biopaliw, syntetycznych paliw płynnych i
gazowych oraz wodoru.
- wzrost kosztów związany z zakupem i
produkcją biopaliw oraz ewentualne kary
za brak realizacji celów w zakresie udziału
energii odnawialnej w transporcie
+ możliwość wejścia na nowe
rynki zaawansowanych biopaliw
lub wodoru
+ możliwość pozyskania
dedykowanego wsparcia dla
projektów niskoemisyjnych
oraz możliwość nowych
inwestycji w sektorze, na którego
produkty może istnieć
zwiększony popyt w Unii
Europejskiej
Rewizja dyrektywy ws. opodatkowania energii (ETD)
Projektowane zmiany w systemie
opodatkowania paliw i energii będą skutkowały
podniesieniem minimalnych progów
podatkowych oraz zróżnicowaniem ich w taki
sposób, aby niskoemisyjne paliwa alternatywne
były jak najtańsze względem paliw
ropopochodnych.
- możliwy stopniowy spadek popytu na
paliwa tradycyjne
- zwiększenie obciążeń podatkowych dla
paliw tradycyjnych, zaburzenie obecnych
relacji pomiędzy opodatkowaniem oleju
napędowego, benzyny, LPG
+ wzrost zainteresowania
niskoemisyjnymi alternatywami,
takimi jak energia elektryczna,
wodór, czy paliwa z większą
zawartością zaawansowanych
biokomponentów
+ potencjalnie większa
rentowność projektów
związanych z wytwarzaniem i
zastosowaniem paliw
alternatywnych w transporcie z
uwagi na ich preferencyjne
opodatkowanie
Wprowadzenie regulacji unijnych dotyczących zrównoważonych paliw lotniczych, tzw. „ReFuelEU Aviation”
Inicjatywa dotyczy rozwoju zrównoważonych
(niskoemisyjnych) paliw dla lotnictwa
(Sustainable Aviation Fuels - SAF) - rozważane
są różne opcje, w tym zobowiązanie dla branży
rafineryjnej do produkcji określonego
wolumenu niskoemisyjnych paliw lotniczych.
- wysokie koszty obowiązkowej produkcji
SAF (jeśli ta opcja znajdzie się ostatecznie
w regulacjach) - wynika m.in. z
ograniczonej dostępności surowców oraz
kosztownej procedury certyfikacji takich
paliw; szacuje się, że koszt wprowadzenia
SAF jest kilkukrotnie wyższy w
porównaniu do paliw tradycyjnych
+ wejście na tworzący się,
perspektywiczny
i prawdopodobnie
wysokomarżowy rynek
zrównoważonych paliw
lotniczych
Rewizja dyrektywy dot. infrastruktury paliw alternatywnych
Inicjatywa dotyczy ustanowienia
obowiązkowych celów rozwoju infrastruktury
paliw alternatywnych na poziomie UE - celem
jest wzrost liczby stacji ładowania samochodów
elektrycznych, tankowania wodoru, CNG i LNG
oraz stacji tankowania skroplonego gazu
ziemnego (LNG) w portach na potrzeby statków
napędzanych LNG.
- rosnąca liczba pojazdów elektrycznych
może w konsekwencji przyczynić się do
spadku popytu na paliwa tradycyjne,
szczególnie benzynę
- konieczność poniesienia kosztów
dotyczących budowania nowej
infrastruktury
+ rozwój segmentu
elektromobilnego stwarza szanse
związane z oferowaniem usług
ładowania oraz rozwojem
biznesu pozapaliwowego
(dłuższy czas ładowania
pojazdów elektrycznych w
stosunku do spalinowych
oznacza więcej czasu
spędzonego przez klientów w
przestrzeni handlowej stacji)
+ rozwój rynku paliw
alternatywnych i uzyskanie
przychodów z tytułu sprzedaży
tych paliw (energii elektrycznej,
wodoru,
gazu CNG/LNG)
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
99
Czynniki ryzyka
Zagrożenia
Szanse
Rewizja unijnego systemu ETS
Projektowane zmiany w systemie ETS mają na
celu przyspieszenie tempa wzrostu cen
uprawnień do emisji CO
2
, a w konsekwencji
impuls do większych inwestycji w technologie
bezemisyjne
- wzrost kosztów funkcjonowania Grupy
LOTOS S.A. w wyniku wzrostu ceny
uprawnień do emisji oraz spadku liczby
darmowych uprawnień
+ wzrost rentowności
innowacyjnych projektów
związanych z dekarbonizacją
(np. Green H2)
Strategia wodorowa UE oraz akty legislacyjne dot. promocji wykorzystania wodoru
Strategia ma na celu identyfikację barier, które
utrudniają zwiększenie produkcji i
wykorzystanie czystego wodoru, zdefiniowanie
działań mających na celu usunięcie ww. barier
oraz wspieranie produkcji i wykorzystywania
czystego wodoru na dużą skalę, czy też
rozwoju rynku wodoru oraz niezbędnej,
efektywnej kosztowo infrastruktury.
Propozycje aktów prawnych, kompleksowo
regulujących kwestie produkcji i wykorzystania
wodoru w gospodarce powinny się pojawić w
2021 r.
- ustanowienie zbyt ostrych kryteriów
dot. uznawania energii do produkcji
wodoru za odnawialną.
- wprowadzenie wiążących celów dot.
udziału wodoru, bez adekwatnych
narzędzi po stronie popytu
+możliwość wejścia na
perspektywiczny, rynek zielonego
wodoru
+możliwość realizacji nałożonych
na Grupę LOTOS S.A. (rosnących)
celów związanych z udziałem
energii odnawialnej w
transporcie.
+dostęp do preferencyjnych
modeli finansowania projektów
wodorowych
Wprowadzenie pakietu legislacyjnego dotyczącego zrównoważonego finansowania (tzw. taksonomia)
Pakiet legislacyjny wprowadza ogólne ramy,
które pozwolą na stopniowy rozwój systemu
klasyfikacji dla zrównoważonych środowiskowo
rodzajów działalności gospodarczych.
Klasyfikacja ta będzie używana do
przeorientowania przepływów kapitału z rynku
prywatnego oraz programów unijnych na
inwestycje zaklasyfikowane jako zrównoważone
pod względem klimatycznym
- wzrost kosztów finasowania oraz
możliwe utrudnienie finansowania
inwestycji nie zakwalifikowanych jako
zrównoważone ("zielone")
-wzrost kosztów ubezpieczenia
działalności niezgodnej z taksonomią
+ preferencyjne finansowanie dla
projektów zgodnych z
taksonomią, tj. mających na celu
obniżenie emisji, np. produkcja
zielonego wodoru,
zaawansowanych paliw
alternatywnych, czy wytwarzanie
energii ze źródeł odnawialnych
Narodowy Cel Redukcyjny (NCR) określa minimalną wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia paliw -
nowelizacja Ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw
Nowelizacja ustawy o jakości paliw przewiduje
zmianę sposobu naliczania kary za brak
realizacji celu w zakresie redukcji emisji w cyklu
życia paliw – Narodowy Cel Redukcyjny (NCR)
Zakłada ona wprowadzenie do modelu
wyliczeń wartości bezwzględnych zamiast
odniesienia do cen uprawnień do emisji.
Dodatkowo nowelizacja przewiduje
potwierdzenie obowiązywania celu NCR po
2020 r., ułatwienie wspólnego rozliczania LPG
oraz utworzenie rejestru dokumentów
potwierdzających osiągnięcie ograniczenia
emisji gazów cieplarnianych w segmencie
wydobywczym
- dodatkowe koszty dla Grupy
Kapitałowej LOTOS wynikające z
przedłużenia obowiązku po roku 2020
oraz wzrost poziomu kary
+ możliwość skorzystania z
opłaty zastępczej, zmniejszenie
ryzyka zastosowania certyfikatów
redukcji emisji w sektorze
wydobywczym (UER) oraz
ułatwienia dla wspólnego
rozliczania LPG po wejściu w
życie nowelizacji
Narodowy Cel Wskaźnikowy (NCW) określa minimalny udział energii odnawialnej w transporcie i stanowi implementację
znowelizowanej dyrektywy RED (tzw. dyrektywy RED II) poprzez nowelizację Ustawy o biokomponentach i biopaliwach
ciekłych
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
100
Czynniki ryzyka
Zagrożenia
Szanse
Dyrektywa RED II przewiduje m.in. wzrost
obowiązku w zakresie minimalnego udziału
energii odnawialnej w transporcie do 14%
(wobec 10% obecnie) oraz minimalnego udziału
biopaliw zaawansowanych na poziomie 3,5%
do roku 2030.
- wzrost kosztów działalności w wyniku
zwiększenia wymogów w zakresie udziału
energii odnawialnej w transporcie (np.
konieczność zastosowania droższych,
zaawansowanych biopaliw, ewentualne
kary)
+ wejście na nowy rynek
zaawansowanych biopaliw, na
które popyt w UE powinien
rosnąć
Nowelizacja ustawy o efektywności energetycznej
Nowelizacja przewiduje rozszerzenie katalogu
podmiotów zobowiązanych do realizacji
obowiązku dot. poprawy efektywności
energetycznej.
Podmioty objęte obowiązkiem będą musiały w
każdym roku wykazać odpowiednią redukcję
energii dostarczonej odbiorcom końcowym.
- zwiększenie kosztów z uwagi na
konieczność realizacji określonych przez
ustawę celów efektywnościowych, które
najprawdopodobniej będą wymagały
uiszczania opłaty zastępczej lub zakupu
tzw. białych certyfikatów
Źródło: Spółka
Ryzyko regulacyjne
Istotne z punktu widzenia funkcjonowania Grupy Kapitałowej LOTOS jest ryzyko regulacyjne na poziomie krajowym
oraz europejskim. Ryzyko to jest silnie powiązane z opisanymi w tabeli nr 30 ryzykami klimatycznymi. Spółka stale
monitoruje otoczenie prawne, uczestniczy w komunikacji w ramach procesów legislacyjnych, formułując stanowisko
w sposób pozwalający na możliwie najlepsze wykorzystanie szans i ograniczenie potencjalnych negatywnych
skutków regulacji. Intencją Spółki jest pozostawanie w zgodności ze wszelkimi wymogami regulacyjnymi.
Ryzyko projektów strategicznych
Jednym z kluczowych kategorii ryzyk mających znaczenie dla realizacji przyjętej strategii Grupy Kapitałowej LOTOS
jest ryzyko realizowanych i planowanych projektów strategicznych. W 2020 roku głównie z uwagi na trwającą
sytuację pandemiczną COVID-19 opóźnieniu uległo kilka projektów realizowanych w obszarze poszukiwawczo-
wydobywczym tj. zagospodarowania złoża B8 oraz zagospodarowania złoża YME na Szelfie Norweskim (→ raport
bieżący 7/2020). Przesunięcia czasowe wynikały m.in. z braku pełnej możliwości wykonywania prac serwisowych
i stoczniowych przez podwykonawców.
Wyzwaniem na kolejne lata pozostaje także realizacja innych projektów, które obecnie są w fazie planowania,
a których realizacja pozwoli na dalszy rozwój Grupy Kapitałowej LOTOS. Jest to m.in. budowa hydrokrakingowego
bloku olejowego (tzw. HBO) umożliwiającego produkcję nowoczesnych baz olejowych, projekt budowy elektrowni
gazowo-parowej (CCGT), czy projekt Green H2, w ramach którego ma powstać wielkoskalowa instalacja
do produkcji zielonego wodoru, złożona z elektrolizerów, magazynów wodoru i ogniw paliwowych lub ewentualnie
turbin wodorowych.
Systematyczne monitorowanie statusu zaawansowania projektów oraz związanego z nim ryzyka pozwala Grupie
Kapitałowej LOTOS na wyprzedzającą analizę sytuacji oraz wdrażanie działań ograniczających zagrożenia oraz
wspierających wykorzystywanie pojawiających się szans. W ramach zarządzania projektami Grupa Kapitałowa
LOTOS stosuje metodę zarządzania portfelowego, w zależności od sytuacji wewnętrznej organizacji oraz
zewnętrznej – rynkowej – kierując strumienie kapitału do różnych projektów na zróżnicowanym etapie
zaawansowania.
Ryzyko kompetencji
Ryzyko kompetencji związane jest z trudnością w pozyskaniu lub utrzymaniu kompetentnych i doświadczonych
pracowników zapewniających możliwość realizacji celów strategicznych. Ostatnie lata pokazały, że rynek pracy
w Polsce ulega przeobrażeniu. W przemyśle i niszowych branżach często brakuje wykwalifikowanych specjalistów.
Jest to istotna kwestia, która wymaga od pracodawcy elastyczności oraz aktywnego działania w pozyskiwaniu
i utrzymywaniu pracowników posiadających odpowiednie kompetencje.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
101
10.1.2 Ryzyko finansowe
Szczegółowe informacje na temat ryzyka finansowego i zasad zarządzania nim przedstawiono w skonsolidowanym
sprawozdaniu finansowym za rok 2020 w nocie nr 27 na stronie nr 71. Poniżej zawarto ogólną charakterystykę
poszczególnych ryzyk z kategorii ryzyk finansowych.
Ryzyko rynkowe: związane z cenami surowców i produktów naftowych
Wyniki Grupy LOTOS S.A. ze sprzedaży produktów naftowych w istotnym stopniu zależą od różnicy pomiędzy
notowaniami sprzedawanych produktów naftowych, a notowaniami ropy. Notowania cen produktów rafineryjnych
oraz ropy i gazu mogą się znacznie wahać pod wpływem zdarzeń zewnętrznych, takich jak: zmiany globalnej
i regionalnej podaży i popytu, zmiany sytuacji geopolitycznej oraz zmiany preferencji rynkowych..
Grupa LOTOS S.A. identyfikuje następujące czynniki ryzyka związanego z cenami surowców i produktów naftowych:
o zmienność marży rafineryjnej, rozumianej jako różnica pomiędzy płynnymi indeksami referencyjnego
koszyka produktów naftowych (np. paliwa lotniczego, benzyn, olejów napędowych, olejów opałowych)
a płynnym indeksem referencyjnego surowca (np. ropy Ural),
o zmienność poziomu cen w zakresie ilości zapasów surowców i produktów odbiegających od wymaganego
poziomu zapasów obowiązkowych i operacyjnych,
o zmienność dyferencjałów pomiędzy indeksami referencyjnymi a indeksami używanymi w kontraktach
handlowych (np. dyferencjał Brent / Ural, czyli różnica pomiędzy różnymi gatunkami ropy),
o stosowanie niestandardowych formuł cenowych w kontraktach handlowych.
Ryzyko rynkowe: walutowe
W ramach prowadzonej działalności Grupa Kapitałowa LOTOS jest narażona na zmiany kursów walutowych z tytułu:
o handlu surowcami i produktami naftowymi oraz innymi towarami,
o przepływów inwestycyjnych,
o przepływów finansowych, w tym lokat i kredytów,
o wyceny instrumentów pochodnych, indeksowanych do lub denominowanych w walucie innej niż waluta
funkcjonalna (PLN).
Strukturalnie Grupa Kapitałowa LOTOS posiada długą ekspozycję w USD, tzn. zyskuje w przypadku wzrostu kursu
amerykańskiego dolara w stosunku do polskiego złotego ze względu na to, iż wpływy zależne od kursu USD
(głównie z tytułu sprzedaży produktów naftowych) przewyższają odpowiednie wypływy (np. wypływy z tytułu
zakupu ropy naftowej). Z drugiej strony, część zadłużenia Grupy Kapitałowej LOTOS denominowana jest w walutach
obcych, w tym przede wszystkim w USD, przez co aprecjacja amerykańskiego dolara w stosunku do polskiego
złotego powoduje wzrost kosztów obsługi tych zobowiązań, a także wzrost wartości zobowiązań wykazywanych
w sprawozdaniu na dzień wyceny.
Ryzyko rynkowe: stopy procentowej
Grupa LOTOS S.A. jest narażona na ryzyko zmienności przepływów pieniężnych z tytułu zmian stóp procentowych
wynikające z posiadanych aktywów oraz pasywów, dla których przychody oraz koszty odsetkowe są uzależnione
od zmiennych stóp procentowych, w szczególności z tytułu przewidywanego harmonogramu spłat kredytów oraz
wysokości odsetek ustalanych na podstawie zmiennej stopy LIBOR USD.
W związku z przeprowadzaną obecnie reformą wskaźników referencyjnych stóp procentowych – LIBOR, która
będzie skutkować zaprzestaniem publikacji obecnie obowiązujących stawek stóp procentowych (między innymi
zaprzestaniem publikacji stawek LIBOR, które planowane jest na koniec roku 2021) i zastąpieniem ich innymi
wskaźnikami, Grupa LOTOS S.A. aktywnie monitoruje stan zaawansowania wprowadzanej reformy w zakresie
dotyczącym Spółki oraz podejmuje wszelkie konieczne decyzję i działania, aby przygotować się do przejścia
na nowe wskaźniki stóp procentowych.
W roku 2021 Spółka planuje podjęcie rozmów ze swoimi partnerami finansowymi, tak aby we właściwym terminie
wprowadzić do posiadanych umów zapisy związane z nowymi wskaźnikami referencyjnymi stóp procentowych.
Ryzyko rynkowe: cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla (CO
2
)
Grupa LOTOS S.A. uczestniczy w europejskim systemie handlu uprawnieniami do emisji CO
2
i w sposób ciągły
zarządza ryzykiem zgodnie z założeniami przyjętej, szczegółowej strategii zarządzania ryzykiem „cen uprawnień do
emisji dwutlenku węgla”. Bieżący okres rozliczeniowy (tzw. III faza) zakończył się w 2020 roku. Grupa LOTOS S.A.
posiada obecnie nadwyżkę uprawnień, które nabyła z uwzględnieniem sytuacji rynkowej i w kontekście
strategicznego charakteru niedoboru uprawnień przewidywanego po roku 2020. Nowy przydział uprawnień na lata
2021-2025 spodziewany jest w pierwszej połowie 2021 roku.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
102
Ryzyko finansowe: płynności i finansowania
Ryzyko płynności związane jest z zapewnieniem terminowej realizacji wszystkich zobowiązań. Materializacja ryzyka
może następować z powodu niewłaściwego dopasowania strumieni płatności należności i zobowiązań
lub nieadekwatnego poziomu finansowania działalności. Zarządzanie płynnością koordynowane jest w przekroju
Grupy Kapitałowej LOTOS w oparciu o aktualne prognozy płynności.
Część inwestycji Grupy LOTOS S.A. i jej spółek zależnych, jak i ich bieżąca działalność jest finansowana zewnętrznymi
środkami dłużnymi. Istnieje zatem ryzyko, że w przyszłości spółki Grupy Kapitałowej LOTOS mogą napotkać
trudności w pozyskaniu finansowania zewnętrznego lub akceptowalnych warunków tego finansowania
na działalność rozwojową . Może to być spowodowane: niestabilną sytuacją na rynkach finansowych i kapitałowych
w Polsce lub za granicą, bardziej restrykcyjną polityką instytucji finansujących, dotyczącą zawierania nowych umów
lub interpretacjii wykonywania umów już zawartych, niekorzystnymi zmianami koniunktury gospodarczej w Polsce
lub za granicą, niewypełnieniem bądź nienależytym wypełnieniem przez spółki Grupy Kapitałowej LOTOS
zobowiązań przewidzianych w zawartych umowach finansowych. Zauważalny jest również trend ograniczania
dostępu do zewnętrznego finansowania dla projektów opartych o paliwa konwencjonalne.
Możliwości w zakresie pozyskiwania dodatkowych środków dłużnych ograniczają również uwarunkowania
wynikające z obsługi już istniejącego zadłużenia w spółkach Grupy Kapitałowej LOTOS. Obecnie wyniki
ekonomiczne, sytuacja płynnościowa oraz poziom zadłużenia są na satysfakcjonującym poziomie.
Ryzyko finansowe: kredytowe
Prowadząc działalność handlową, Grupa Kapitałowa LOTOS realizuje sprzedaż produktów i usług dla podmiotów
gospodarczych z odroczonym terminem płatności, w wyniku czego może powstać ryzyko nieotrzymania należności
od kontrahentów za dostarczone produkty i usługi (ryzyko kredytowe partnerów transakcji handlowych).
Z kolei zawierając transakcje finansowe z instytucjami finansowymi brane jest pod uwagę ryzyko nieotrzymania
środków należnych Grupie LOTOS S.A. z tytułu rozliczenia danej transakcji. Oprócz tego na poziom ekspozycji
kredytowej składają się również depozyty bankowe i stany środków na rachunkach (ryzyko kredytowe partnerów
transakcji finansowych).
10.1.3 Ryzyko operacyjne
Ryzyko operacyjne identyfikowane jest w ramach bieżących procesów realizowanych w Grupie Kapitałowej LOTOS,
które mogą wpłynąć na realizację celów operacyjnych. Czynniki ryzyka operacyjnego są identyfikowane
w wewnętrznych procesach Grupy Kapitałowej LOTOS oraz otoczeniu, w tym w łańcuchu dostaw.
Ryzyko poszukiwawcze
Realizowane w ramach Grupy Kapitałowej LOTOS działania poszukiwawcze są obarczone zarówno ryzykiem
odwiercenia otworu bez przypływu węglowodorów, jak również ryzykiem niewłaściwego oszacowania zasobów
i rezerw węglowodorów odkrytych otworami wiertniczymi. Możliwe jest wystąpienie sytuacji, gdy zestaw
wykonanych analiz geologicznych i sejsmicznych nie przynosi potwierdzenia zasobów po wykonaniu odwiertu
i oszacowane zasoby są mniejsze niż zakładano. Istnieje także ryzyko, że w trakcie rozpoznania kolejnymi
odwiertami odkrytego złoża, zasoby ulegną zmniejszeniu, na skutek niekorzystnej zmienności parametrów złoża.
Z tego powodu, analizy i decyzje w działalności poszukiwawczej są wieloetapowe oraz wykorzystywane są różne
metody ograniczania ryzyka.
Ryzyko wydobywcze
Proces wydobycia węglowodorów ze złóż jest realizowany w trudnych warunkach głównie morskich. Wysokie
ciśnienie, zwiększona korozyjność powodują zwiększone ryzyko awarii urządzeń i infrastruktury wydobywczej,
np. pomp wgłębnych, instalacji wydobywczo-przesyłowej. Awarie mogą skutkować zmniejszoną produkcją
i niższymi wynikami finansowymi.
Niewykonanie prognozowanego wydobycia może także wynikać ze spadku wydajności odwiertów (zmiany ciśnienia
złożowego) oraz innego rozkładu parametrów złożowych niż udokumentowano na etapie przygotowania
zagospodarowania złoża.
Podczas procesu wydobycia może także dojść do rozlewu ropy, pożaru czy erupcji, co może w konsekwencji
doprowadzić do skażenia ekologicznego, zagrożenia zdrowia i życia pracowników, ograniczenia lub wstrzymania
produkcji, a także powodować konieczność poniesienia dużych nakładów finansowych związanych z usuwaniem
szkód czy nałożonymi karami. Niniejsze ryzyko jest pochodną jakości eksploatacji infrastruktury poszukiwawczo-
wydobywczej, stosowania adekwatnych rozwiązań technicznych i organizacyjnych oraz świadomości i kompetencji
pracowników oraz podwykonawców.
Pandemia spowodowała zdefiniowanie w 2020 nowego ryzyka związanego z potencjalnym ograniczeniem
wydobycia związanego z rozprzestrzenianiem się COVID-19. Dotychczas nie zanotowano przypadków wstrzymania
lub ograniczenia wydobycia ropy i gazu zarówno w LOTOS Petrobaltic S.A. jak i w Grupie Kapitałowej LOTOS
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
103
Upstream Sp. z o.o., głównie dzięki wypracowanym scenariuszom kryzysowym dotyczącym postępowania
w przypadku wykrycia COVID-19, w szczególności na platformach.
Ryzyko produkcji rafineryjnej
Jednym z dwóch kluczowych filarów prowadzonej w Grupie Kapitałowej LOTOS działalności jest przerób ropy
i rafinacja produktów naftowych. Kluczowe dla niej jest zapewnienie bezpieczeństwa ludzi, procesów, infrastruktury
i środowiska. Potencjalna awaria na instalacjach rafineryjnych może skutkować zakłóceniami w produkcji,
a w skrajnych przypadkach pożarem lub uwolnieniem substancji niebezpiecznych. Zdarzenia takie stanowią
potencjalnie zagrożenie dla ludzi przebywających w pobliżu.. Wycieki węglowodorów mogą także spowodować
zanieczyszczenia gruntu, wód powierzchniowych, a w przypadku większych awaryjnych emisji do atmosfery –
zanieczyszczenie powietrza. W Grupie LOTOS S.A. wszelkie ryzyka związane z bezpieczeństwem procesów, ludzi
i środowiska traktowane są z najwyższą starannością i prowadzone są działania, aby maksymalnie ograniczyć tego
typu ryzyko.
Rok 2020 przyniósł nowy czynnik ryzyka, jakim była pandemia COVID-19. Istnieje zatem ryzyko zatrzymania
produkcji w wyniku braku kluczowych zasobów kadrowych. W Grupie LOTOS S.A. identyfikowano zachorowania
na COVID-19, jednak właściwy monitoring i skuteczne działania pozwoliły na utrzymywanie ciągłej, bezpiecznej
produkcji w rafinerii. W ciągu ostatnich miesięcy dzięki analizom doświadczeń wypracowano skuteczne rozwiązania
organizacyjne zapobiegające materializacji ryzyka, nie można jednak wykluczyć jego wystąpienia w przypadku
dalszego, znacznego rozprzestrzeniania się zagrożenia epidemicznego.
Grupa Kapitałowa LOTOS nie posiada aktywów wydobywczych, które w całości pokrywają zapotrzebowanie na ropę
naftową, dlatego identyfikuje się ryzyko związane z zakłóceniami ciągłości dostaw ropy naftowej. Ciągłość dostaw
ropy naftowej do Grupy może być zakłócona głównie poprzez:
o awarie techniczne, w tym awarie techniczne systemu rurociągów odpowiedzialnych za dostawy ropy
naftowej, ataki terrorystyczne, akty sabotażu, zamieszki, rewolucje, wojny, katastrofy naturalne, istotnie
niekorzystne warunki pogodowe lub inne przypadki zajścia siły wyższej,
o nierównomierne dostawy ropy naftowej powodujące czasowe obniżenie poziomu zapasów operacyjnych,
których skutkiem będzie obniżenie przerobu w rafinerii oraz
o niespełnienie wymogów jakościowych przesyłanej ropy.
W Grupie LOTOS S.A. postępuje się zgodnie z przyjętą Polityka zaopatrzenia w ropę naftową, która ma
zagwarantować ciągłość operacyjną i bezpieczeństwo dostaw tego surowca poprzez m.in dywersyfikację kierunków
zaopatrzenia, gatunków ropy oraz jej dostawców. Spółka utrzymuje dostępność do źródeł zaopatrzenia w ropę
dostarczaną zarówno transportem rurociągowym, kolejowym oraz morskim. Dzięki uprzywilejowanej nadmorskiej
lokalizacji rafinerii Grupy LOTOS S.A. oraz podjętym skutecznym działaniom w łańcuchu dostaw, w 2019 roku
podczas przerwy w przesyle ropy naftowej rurociągiem Przyjaźń (raporty bieżące 7/2019 i 16/2019) nie było
konieczności zatrzymywania pracy instalacji rafineryjnych, a klienci nie odczuli negatywnych skutków tego
zdarzenia.
Ryzyko zakupów produktów i usług
Grupa Kapitałowa LOTOS identyfikuje ryzyko w zakresie współpracy z dostawcami i podwykonawcami w szeroko
rozumianym łańcuchu dostaw. W ostatnich latach można zaobserwować kurczący się rynek dostawców dóbr i usług
o oczekiwanej przez organizację jakości. Ma to szczególne znaczenie przy realizacji polityki utrzymania ruchu
i remontów, ale także płynnej realizacji dużych projektów rozwojowych.
Skuteczne zarządzanie tym ryzykiem jest kluczowe w kontekście planowanego na wiosnę 2021 roku remontu
postojowego. Postój remontowy to jeden z projektów, do którego Grupa LOTOS S.A. przygotowuje się
z wyprzedzeniem. Dla realizacji głównych zadań wybrano kilku niezależnych kontrahentów. Takie podejście
umożliwia właściwe przygotowanie się wykonawców, odpowiednie zaplanowanie współpracy realizacyjnej oraz
sprawne przeprowadzenie prac.
Ryzyko HSE
23
Ryzyko związane z bezpieczeństwem jest jednym z kluczowych ryzyk identyfikowanych w Grupie Kapitałowej
LOTOS. Z uwagi na specyfikę branży, wypadki mogą wystąpić na każdym etapie procesów produkcyjnych oraz
w łańcuchu logistycznym. Dotyczy to zarówno wypadków przy procesie wydobycia i produkcji rafineryjnej, jak
i wypadków drogowych i kolejowych podczas transportu produktów oraz lotniczych podczas transportu
pracowników helikopterem na platformy.
23
HSE, Health, Safety and Environment, zdrowie, bezpieczeństwo i środowisko
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
104
Czynniki tego ryzyka obejmują m.in.: błędy ludzkie i niestosowanie się do obowiązujących wymagań i procedur
postępowania, awarie na instalacjach, uwolnienie substancji szkodliwych dla zdrowia, ale także katastrofy naturalne
oraz inne zdarzenia mogące powodować zagrożenie zdrowia i życia ludzkiego.
W celu minimalizacji ryzyk HSE Grupa LOTOS S.A. podejmuje równolegle szereg przedsięwzięć w kierunku poprawy
funkcjonowania obszaru bezpieczeństwa osobistego i procesowego. Jednym z nich jest budowanie kultury
bezpieczeństwa opartej na zaangażowaniu pracowników oraz podwykonawców. Jednocześnie prowadzone
są działania w zakresie zapewnienia stabilizacji prowadzonych procesów operacyjnych poprzez zachowanie
najwyższych standardów bezpieczeństwa. Wdrożenie i doskonalenie systemu bezpieczeństwa procesowego (ang.
Process Safety Management, PSM), m.in. w ramach którego procesy analizowane i monitorowane są kompleksowo,
pozwala to na stałe podwyższanie bezpieczeństwa ludzi, środowiska oraz otoczenia Grupy LOTOS S.A.
Ryzyka BHP będą pod szczególnym nadzorem w trakcie postojów remontowych zaplanowanych w 2021 i 2022r.
Charakter prowadzonych prac remontowych oraz fakt, że na terenie zakładu będzie pracować dodatkowo ok. 2000
osób z różnych przedsiębiorstw i różnych regionów generuje dodatkowe ryzyka związane z bezpieczeństwem pracy
a także potencjalnym rozprzestrzenianiem się COVID-19. Na podstawie dotychczasowych doświadczeń Grupy
LOTOS S.A. w ramach zarządzania ryzykiem epidemicznym w dużym zakładzie produkcyjnym wprowadzane są
dodatkowe rozwiązania organizacyjne i proceduralne mające na celu ograniczenie tego rodzaju ryzyk.
Ryzyko bezpieczeństwa (security)
Grupa LOTOS S.A z uwagi na coraz bardziej powszechne wykorzystanie zasobów informatycznych (IT)
i automatyzację procesów, poza kwestią fizycznego bezpieczeństwa organizacji i kontrahentów, wykazuje wysoką
świadomość zagrożeń związanych z cyberprzestępczością. Technologiczne otwarcie na świat daje nowe możliwości
dostępu do ściśle strzeżonych cennych aktywów biznesowych, zasobów przechowywanych w pamięci telefonu
czy komputera. Kluczowe informacje, systemy sterowania operacyjnego (OT), procesy produkcyjne z uwagi
na ryzyko ingerencji mogące doprowadzić do poważnych awarii i zniszczeń są strategicznymi obszarami
nadzoru i ochrony.
10.1.4 Ryzyko reputacyjne i compliance
Ryzyko reputacyjne dotyczy postrzegania Grupy Kapitałowej LOTOS przez istotnych interesariuszy – klientów,
inwestorów, pracowników, czy otaczającą społeczność lokalną. Coraz większe szanse ale i zagrożenia niesie za sobą
rozwój mediów społecznościowych, które z uwagi na szybkość reakcji oraz bardzo szeroki zasięg odbiorców
wymagają szczególnej uwagi i ostrożności.
Skutki materializacji ryzyka reputacyjnego mogą mieć wpływ na utrzymanie zaufania społecznego dla kontynuacji
i rozwoju działalności, a przez to w długim okresie również przekładać się na osiągane wyniki finansowe.
Ryzyko prawne
Ryzyko prawne dotyczy nieprzestrzegania lub niepełnego przestrzegania już obowiązujących przepisów prawnych
(ryzyko regulacyjne opisane wcześniej dotyczy regulacji przyszłych). Wymagania prawne nakładają na Grupę
Kapitałową LOTOS wiele obowiązków, których spełnienie jest niezbędne dla prowadzenia działalności
koncesjonowanej/regulowanej. Dodatkowo skala działalności Grupy Kapitałowej powoduje, że jest ona pod
szczególnym nadzorem organów kontrolnych, interesariuszy społecznych oraz uczestników łańcucha dostaw.
Praktyka stosowania prawa wskazuje, że przepisy prawne niejednokrotnie formułowane są w sposób nieprecyzyjny.
Zastosowanie różnych wykładni prowadzić może do odmiennej ich interpretacji. Spółki Grupy Kapitałowej LOTOS
dokładają wysokiej staranności w celu minimalizacji tego ryzyka.
Ryzyko pracownicze
Obecni i przyszli pracownicy są kluczowym interesariuszem Grupy Kapitałowej LOTOS. Postrzeganie i zrozumienie
przez pracowników działań realizowanych w Grupie Kapitałowej LOTOS jest niezmiernie istotne z punktu widzenia
efektywności prowadzonych działań i wdrażanych zmian. Istnieje jednak ryzyko, że w wyniku nieskutecznej
komunikacji wewnętrznej pojawi się niezrozumienie dla planowanych zmian , które w ostateczności doprowadzić
może do protestów czy też strajków.
Ryzyko społeczne i środowiskowe
Procesy realizowane przez Grupę Kapitałową LOTOS takie jak poszukiwanie, zagospodarowanie i eksploatacja złóż,
produkcja rafineryjna, transport produktów i logistyka mogą mieć wpływ na środowisko naturalne. Wpływ ten może
być znaczący szczególnie w przypadku wystąpienia awarii i uwolnienia substancji niebezpiecznych do środowiska.
Szczególnie duże skutki mogą mieć wycieki ropy z eksploatowanych platform, czy w trakcie transportu ropy
lub produktów naftowych. Z tego też względu spółki Grupy Kapitałowej LOTOS stosują środki i narzędzia mające
na celu maksymalną ochronę przed potencjalnym wyciekiem i skażeniem środowiska.
Ryzyko społeczne analizowane jest w kontekście wpływu Grupy Kapitałowej LOTOS na otoczenie i interesariuszy.
W toku prowadzonej działalności produkcyjnej oraz realizacji projektów inwestycyjnych infrastrukturalnych, istnieje
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
105
ryzyko sprzeciwu w skrajnych wypadkach wyrażanych w formie protestów społecznych. Prowadzone dotychczas
działania komunikacyjne z interesariuszami znacząco redukują niniejsze ryzyko.
Tabela 31. Wykaz kluczowych rodzajów ryzyka w Grupie Kapitałowej LOTOS
wraz z określeniem poziomu istotności i sposobu mitygacji
Poziom ryzyka:
1- ryzyko małe
2- ryzyko umiarkowane
3- ryzyko znaczące
Trend ryzyka:
→ ryzyko stabilne
ryzyko z trendem spadkowym
ryzyko z trendem wzrostowym
Rodzaj ryzyka
Poziom
Trend
Reakcja na ryzyko
Ryzyko megatrendów
Zmiany w trendach podaży i
popytu na rynku paliw
3
o Prowadzenie długoterminowych analiz i dostosowywanie odpowiedniej
strategii w celu ograniczenia negatywnych skutków bądź wykorzystania
pojawiającej się szansy i zdobycia przewagi konkurencyjnej na rynku
o Realizacja projektów rozwojowych zwiększających i dywersyfikujących
obecny portfel aktywów
o Realizacja projektów rozwojowych poprawiających elastyczność
produkcyjną i efektywność energetyczną
o Realizacja projektów innowacyjnych
Ryzyko klimatyczne
Zagrożenia i szanse
wynikające ze zmian klimatu
2
o Podejmowanie nowych inicjatyw i projektów m.in. z zakresu biopaliw
zaawansowanych, paliw alternatywnych, np. wodoru, LNG, CNG a także
projektów podnoszących efektywność energetyczną – działania mające
na celu obniżanie emisji oraz wzrost udziału energii ze źródeł
odnawialnych
o Zaangażowanie w projekty badawczo-rozwojowe, których celem jest
pozytywny wpływ na środowisko i zmiany klimatyczne
o Monitoring oraz aktywny udział w procesach legislacyjnych
(prezentowanie analiz, proponowanie korzystnych dla Organizacji
rozwiązań regulacyjnych), zarówno na poziomie UE jak i krajowym –
kluczowe ryzyka klimatyczne mają dla Grupy Kapitałowej LOTOS
charakter transformacyjny i dotyczą zmian regulacyjnych
Ryzyko regulacyjne
Wpływ na spółkę wynikający
ze zmian w legislacji lub
niedostosowanie się do
nowych regulacji prawnych
krajowych i europejskich
(może stanowić zagrożenie i
szansę)
2
→
o Rozwój systemu zarządzania zgodnością przez struktury Działu
Compliance oraz Działu Regulacji Zewnętrznych
o Monitorowanie nowych uregulowań i zmian w obowiązujących
przepisach
o Aktywne uczestniczenie w dialogu legislacyjnym prowadzonym
przez Regulatora oraz organizacje pozarządowe
o Analizy scenariuszowe możliwych skutków regulacji
o Wdrażanie działań dostosowawczych do planowanych i wdrożonych
zmian w prawie
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
106
Rodzaj ryzyka
Poziom
Trend
Reakcja na ryzyko
Ryzyko projektów strategicznych
Opóźnienia, nieosiągnięcia
założeń / celów w realizacji
projektów strategicznych
3
→
o Szczegółowe i etapowe przygotowanie projektów strategicznych
do wdrożenia
o Kwalifikacja wykonawców
o Systematyczny przegląd ryzyk dla każdego z projektów i zarządzanie
nimi
o Bieżące monitorowanie statusu projektów i prognozowanie parametrów
projektów oraz mitygowanie pojawiających się zagrożeń
o Aktywne zarządzanie projektem w tym ścisły nadzór i komunikacja
z wykonawcami
Ryzyko geopolityczne
Brak / utrudnienia w
dostawach ropy i istotnych
komponentów
2
→
o Dywersyfikacja dostaw ropy (m.in. utrzymanie dostępności źródeł
zaopatrzenia w ropę dostarczaną transportem rurociągowym i morskim)
o Utrzymywanie odpowiednich zapasów operacyjnych
o Harmonogramowanie produkcji i planowanie zakupów
o Stosowanie odpowiednich klauzul w umowach w przypadku braku
możliwości dostaw danym kanałem
o Postępowanie zgodnie z Polityką zaopatrzenia Grupy LOTOS S.A. w ropę
naftową
Ryzyko kompetencji
Trudności w pozyskaniu
nowych wykwalifikowanych
pracowników oraz
utrzymaniu kompetentnych i
doświadczonych
pracowników
2
→
o Budowanie angażującego środowiska pracy podnoszącego efektywność
o Tworzenie wewnątrz organizacji przestrzeni dla rozwoju i innowacji
(funkcjonowanie Akademii LOTOS, finansowanie szkoleń i studiów,
możliwość uczestnictwa w programie doktoratów wdrożeniowych)
o Budowanie wizerunku dobrego pracodawcy wewnątrz i na zewnątrz
organizacji
o Budowa systemu zarządzania wiedzą w celu efektywnego przekazywania
i dzielenia się wiedzą oraz systemowego rozwoju kompetencji
pracowników niezbędnych do realizacji bieżących i perspektywicznych
celów biznesowych
Ryzyko rynkowe
Zmiany cen surowców i
produktów naftowych,
zmiany kursów walut i stóp
procentowych.
Ryzyko mogące być zarówno
zagrożeniem i jakszansą dla
działalności Grupy
Kapitałowej LOTOS
3
o Postępowanie zgodnie z określoną polityką zarządzania ryzykiem cen
surowców i produktów naftowych oraz polityką zarządzania ryzykiem
walutowym
o Codzienny monitoring ekspozycji na ryzyko rynkowe
o Wybór strategii transakcyjnej w kontekście celów polityki, aktualnej
sytuacji rynkowej oraz w ramach obowiązującej struktury limitów
Ryzyko płynności i finansowania
Nieadekwatne zarządzanie
kapitałem obrotowym oraz
ograniczenie finansowania
działalności i projektów
rozwojowych
2
→
o Analiza i prognoza przepływów pieniężnych oraz sytuacji płynnościowej
Grupy Kapitałowej LOTOS
o Analiza źródeł finansowania dostępnych dla Grupy Kapitałowej LOTOS
o Dywersyfikacja źródeł finansowania.
o Optymalizacja płynności i zadłużenia w ramach Grupy Kapitałowej
LOTOS
o Skuteczne zarządzanie portfelem projektów strategicznych
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
107
Rodzaj ryzyka
Poziom
Trend
Reakcja na ryzyko
Ryzyko kredytowe
Niewypłacalność partnerów
transakcji handlowych i
finansowych
2
→
o Monitorowanie ratingów i sytuacji finansowej partnerów
o Określanie limitów poziomów kredytów kupieckich oraz limitów
dla partnerów finansowych zgodnie z wewnętrznymi procedurami
o Stosowanie różnych narzędzi finansowych w celu minimalizacji ryzyka
Ryzyko poszukiwawcze
Nietrafne oszacowanie
zasobów, w tym: nietrafne
szacowanie zasobów i rezerw
węglowodorów odkrytych
otworami wiertniczymi,
oraz odwiercenie
negatywnego otworu bez
przepływu węglowodorów
2
→
o Przeprowadzanie analiz geologicznych i inżynierii złożowej
w zależności od otworu (poszukiwawczego, rozpoznawczego czy
rozpoznawczo-produkcyjnego)
o Stosowanie punktów decyzyjnych w projekcie (faza wstępna, faza
realizacji operacyjnej, faza analityczno-dokumentacyjna, faza projektowa)
minimalizujących ryzyko odwiercenia negatywnego otworu
o Stosowanie międzynarodowych standardów oceny ryzyka odwiertów
poszukiwawczych (tzw. PoS – probability of success)
o Współpraca z doświadczonymi operatorami złóż na Norweskim Szelfie
Kontynentalnym
Ryzyko wydobycia
Ryzyko awarii podczas
procesu wierceń i wydobycia,
ograniczenia dostępności
infrastruktury wiertniczej i
wydobywczej
2
→
Stosowanie licznych działań ograniczających i monitorujących skuteczność
sposobu nadzoru nad ryzykiem w następujących obszarach: erupcji
niekontrolowanej, awarii otworowej, rozlewu ropy, pożarów oraz kolizji
morskich, m.in. poprzez:
o monitoring parametrów procesowych
o testy sprawności urządzeń
o stosowanie odpowiednich środków ochrony
o postępowanie zgodnie z obowiązującymi procedurami bezpieczeństwa
i realizacji prac
Ryzyko geologiczno-złożowe
i techniczne instalacji
wgłębnych
3
→
o Wykonywanie bieżących analiz złożowych (aktualizacja modeli statyczno-
dynamicznych)
o Analizy pracy odwiertów oraz pracy pomp
o Rekonstrukcje otworów produkcyjnych
o Zatłaczanie chemii (inhibitorów osadów) zmniejszającej ryzyko awarii
pomp wgłębnych
Ryzyko produkcji rafineryjnej
Awaria infrastruktury
produkcyjnej rafinerii
2
→
o Badanie stanu technicznego urządzeń i wyposażenia instalacji zgodnie
z opracowanymi planami
o Inspekcje infrastruktury w oparciu o poziom ryzyka w ramach RBI (Risk
Based Inspection)
o Dozór urządzeń przez służby (Urzędu Dozoru Technicznego UDT ) oraz
Zakładowego Dozoru Technicznego (ZDT )
o Wytypowanie Urządzeń Krytycznych, wobec których stosowane
są szczególne zasady nadzoru
o Realizacja rocznych Planów Prac Profilaktycznych oraz Planów
Utrzymania Ruchu i Remontów
o Podnoszenie kwalifikacji pracowników, w tym ćwiczenia na symulatorach
o Automatyczne systemy sterowania, alarmowania i zatrzymania instalacji
Ryzyko sprzedaży
Ryzyko mniejszej sprzedaży
produktów w stosunku do
planowanej
2
o Bieżące analizy scenariuszy zmiany popytu w poszczególnych kanałach
sprzedażowych
o Dostosowanie struktury produkcji rafineryjnej do zmiany popytu na rynku
o Wypracowane standardy utrzymywania dobrych relacji z klientami
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
108
Rodzaj ryzyka
Poziom
Trend
Reakcja na ryzyko
Ryzyko HSE
Wypadki w całym cyklu
produkcji i łańcuchu
logistycznym (w tym wypadki
drogowe, kolejowe podczas
transportu produktów oraz
lotnicze przy transporcie
pracowników na platformę)
2
→
o Podnoszenie świadomości i zaangażowania pracowników i
podwykonawców w budowanie kultury bezpieczeństwa pracy
o Ocena ryzyka BHP oraz analizy ryzyka procesowego
o Systematyczne kontrole przestrzegania przepisów BHP na stanowiskach
pracy
o Wdrażanie corocznego Planu BHP dla Grupy Kapitałowej LOTOS
o Nadzór nad podwykonawstwem; funkcjonowanie Portalu dla
kontrahentów (bieżąca aktualizacja procedur, wytycznych dla
podwykonawców realizujących prace na terenie Grupy LOTOS S.A.)
o Z uwagi na powietrzny transport pracowników na morskie platformy
wiertnicze, w zakresie ryzyka wypadków lotniczych:
o wysokie wymagania bezpieczeństwa stawiane dla floty
powietrznej – certyfikaty AOC, E12, dopuszczenie IFR,
o stały monitoring warunków pogodowych i odpowiednia
logistyka przewozów osobowych statkami,
o nadzór nad warunkami umowy z przewoźnikiem.
Uwolnienie substancji
skutkujące zatrzymaniem
procesów produkcyjnych
oraz wpływem na ludzi i
środowisko
2
→
o Stałe doskonalenie systemu bezpieczeństwa procesowego (PSM),
o Wdrożenie zasad i procedury zarządzania zmianą
o Prowadzenie analiz ryzyka dla każdej modernizacji i inwestycji
o Szkolenie personelu z zakresu bezpieczeństwa procesowego
o Instrukcje i procedury dotyczące bezpieczeństwa pracy
o Rejestracja i raportowanie incydentów bezpieczeństwa procesowego
Ryzyko bezpieczeństwa (security)
Zniszczenie infrastruktury
krytycznej w wyniku
terroryzmu
2
→
o Okresowe prowadzenie ćwiczeń praktycznych sprawdzających systemy
zabezpieczeń i komunikacji
o Wdrożone procedury postępowania w przypadku naruszenia
bezpieczeństwa fizycznego i ochrony
o Udział w ćwiczeniach organizowanych przez Rządowe Centrum
Bezpieczeństwa
o Komunikacja z Wojewódzkim Centrum Zarządzania Kryzysowego
Zewnętrzna lub wewnętrzna
ingerencja (cyberatak) w
systemy informatyczne (IT) i
sterowania (OT) oraz awarie
2
→
o Implementacja wymagań systemu ISO 27001 oraz ustawy
o cyberbezpieczeństwie
o Wdrożenie Zasad cyberbezpieczeństwa w Grupie Kapitałowej LOTOS
o Stosowanie wewnętrznych procedur dotyczących zarządzania
bezpieczeństwem systemów
o Prowadzenie audytów bezpieczeństwa IT
o Prowadzenie regularnych testów bezpieczeństwa infrastruktury
teleinformatycznej
o Podnoszenie świadomości pracowników w zakresie cyberbezpieczeństwa
(szkolenia, informacje, testy)
o Współpraca z Zespołem Reagowania na Incydenty Komputerowe
CERTABW
o Funkcjonowanie i rozwój Biura Security Operation Center (SOC)
Ryzyko zakupowe
Ograniczony rynek
dostawców dóbr i usług o
oczekiwanej jakości
2
→
o Procedury wyboru kontrahenta
o Zasady postępowania z kluczowymi dostawcami
o Utrzymywanie dobrych relacji z dostawcami z zachowaniem przejrzystych
procedur
Współpraca z nierzetelnym
dostawcą uczestniczącym w
tzw. „karuzeli podatkowej”
2
→
o Stosowanie split-payment
o Szczegółowa procedura weryfikacji kontrahentów
o Wprowadzenie stosownych zapisów w umowach z kontrahentami
o Stosowanie zasad należytej staranności
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
109
Rodzaj ryzyka
Poziom
Trend
Reakcja na ryzyko
Ryzyko prawne
Nadużycia rozumiane jako
zawinione działanie lub
zaniechanie działania,
stanowiące złamanie
przepisów prawa lub zasad
obowiązujących w Grupie
Kapitałowej LOTOS, w wyniku
którego dopuszczająca się go
osoba odnosi nieuprawnione
korzyści lub którego
rezultatem są nieuzasadnione
straty ponoszone przez firmę
(w tym działania korupcyjne).
2
→
o Funkcjonowanie Polityki Grupy Kapitałowej w zakresie przeciwdziałania
nadużyciom, w ramach której określono usystematyzowane podejście do
zapobiegania nadużyciom, w tym zasady postępowania oraz sposoby
komunikacji. Funkcjonowanie Programu Etycznego, który obejmuje
swoim zakresem funkcjonowanie Kodeksu etyki, Rzecznika ds. etyki i Linii
etyki, a także działalność szkoleniową
o Stosowanie Polityki przyjmowania i wręczania prezentów w Grupie
Kapitałowej LOTOS
o Prowadzenie audytów i kontroli
Naruszenia przepisów o
ochronie danych osobowych
2
→
o Stosowanie standardów wewnętrznych w tym obszarze, m.in. w ramach
procedury dotyczącej zasad ochrony danych osobowych i polityki
bezpieczeństwa
o Realizacja audytów, w tym przy udziale doradcy zewnętrznego,
weryfikujących przestrzeganie obowiązujących zasad oraz stopień
przygotowania organizacji do spełnienia wymagań RODO
o Podnoszenie świadomości pracowników (szkolenia, spotkania)
Ryzyko środowiskowe
Wyciek ze statku
przewożącego ropę/
produkty Grupy Kapitałowej
LOTOS
2
→
o Korzystanie z usług dostawców realizujących algorytmy postępowania
wynikające z rezolucji Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO)
oraz respektujących wymagania konwencji morskich dotyczących
bezpieczeństwa
o Zapisy dot. wymagań względem stanu technicznego statków w umowach
zawieranych z partnerami handlowymi oraz dostawcami usług transportu
morskiego
o Współpraca z armatorami będącymi członkami ITOPF (International
Tanker Owners Pollution Federation Ltd.) oraz posiadających stosowne
certyfikaty ubezpieczeniowe
o Stosowanie ubezpieczeń i uczestnictwo w funduszu International
Oil Pollution Compensation Fund (IOPCF)
Wyciek ropy na platformie
2
→
o Utrzymanie stanu technicznego jednostek morskich minimalizujące
wystąpienia awarii na platformach
o Prowadzenie działań w fazie projektowania i prowadzenia robót
wiertniczych, mających na celu kontrolę ryzyka w zakresie przypływów
płynu złożowego do otworu wiertniczego
o Przeprowadzanie corocznych ćwiczeń w zakresie zwalczania rozlewów
olejowych
o Odpowiedni dobór sprzętu przeciwrozlewowego
o Stosowanie ubezpieczeń
Okresowo zwiększona emisja
zanieczyszczeń w procesie
rafineryjnym
1
→
o Stałe monitorowanie parametrów procesowych oraz emisyjnych, m.in.
dzięki wdrożeniu w 2020 systemu ciągłego monitoringu emisji
zanieczyszczeń (CEMS)
o Utrzymanie wysokich standardów technicznych; stosowanie wymogów
najlepszych dostępnych technik (ang. BAT)
o Realizacja planów zarządzania środowiskowego
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
110
Rodzaj ryzyka
Poziom
Trend
Reakcja na ryzyko
Ryzyko pracownicze
Brak akceptacji pracowników
dla zmian wdrażanych w
Grupie Kapitałowej LOTOS
2
→
o Otwarta komunikacja
z pracownikami, zakładowymi organizacjami związkowymi, Radą
Pracowników dot. planowanych zmian
o Komunikacja zewnętrzna do mediów dot. zmian
o Umożliwianie pracownikom przekwalifikowanie, przeszkolenie
do nowych zadań
o Wsparcie w przypadku zmiany miejsca pracy i relokacji, pomoc finansowa
o Bieżące monitorowanie wewnętrznego klimatu społecznego
Ryzyko społeczne
Protesty społeczne w związku
z realizacją projektów
inwestycyjnych
2
→
o Utrzymywanie dobrych relacji z interesariuszami. Prowadzenie spotkań
mających na celu przybliżenie tematów realizowanych projektów
o Prowadzenie otwartej komunikacji nt. bieżącej działalności Grupy
Kapitałowej LOTOS,
jak również projektów realizowanych przez firmę
o Dbałość o relacje z mediami branżowymi, lokalnymi, ogólnopolskimi oraz
zagranicznymi
o Kooperacja z nadzorem właścicielskim firmy oraz poszczególnymi
organami administracji publicznej, celem przeciwdziałania tematom
kryzysowym, które mogą pojawić się w ramach poszczególnych procedur
legislacyjnych, wynikających zarówno z regulacji krajowych, jak i unijnych
o Wsparcie lokalnej społeczności poprzez realizację różnorodnych
programów/projektów CSR
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
111
10.2 Model zarządzania ryzykiem
Mechanizmy modelu zarządzania ryzykiem są wbudowane w istniejące procesy biznesowe i składają się na nie trzy
linie obrony, które dostosowane są do specyfiki działalności oraz skali potencjalnych skutków ryzyka, które mogą
wpływać na wyniki Grupy Kapitałowej.
Tabela 32 Model zarządzania ryzykiem
1 Linia obrony
Biznes
→ operacyjne zarządzanie ryzykiem
→ opracowanie procedur operacyjnych
→ identyfikowanie i ocena ryzyka na etapie decyzji biznesowych oraz
okresowe przeglądy ryzyka w procesach i projektach
2 Linia obrony
Ryzyko, Finanse, Compliance
→ ustalenie zasad zarządzania ryzykiem w Grupie Kapitałowej LOTOS
→ powiązanie zarządzania ryzykiem ze strategią Grupy Kapitałowej
LOTOS
→ prognozowanie i kształtowanie profilu ryzyka Grupy Kapitałowej
LOTOS
3 Linia obrony
Audyt wewnętrzny
→ niezależna ocena skuteczności i adekwatności procesu zarządzania
ryzykiem w Grupie Kapitałowej LOTOS
Źródło: Spółka
Struktura systemu zarządzania ryzykiem (ERM)
Działania systemu ERM koncentrują się na kluczowych ryzykach, w szczególności na prognozowaniu ich wpływu
na działalność i wyniki spółki. Pozwala to na opracowanie działań wyprzedzających, które mogą wpłynąć
na ograniczenie zagrożeń lub wykorzystanie szans. Jest to kluczowa funkcjonalność systemu obecnie wzmacniana
w Grupie Kapitałowej LOTOS. Jedną z głównych intencji działania Biura Compliance i Ryzyk jest przedkładanie jak
najbardziej przydatnej informacji zarządczej kierownictwu organizacji w celu efektywnego zarządzania
identyfikowanymi ryzykami.
Schemat 3. System ERM
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
112
10.2.1 Proces zarządzania ryzykiem
Zarządzanie zagrożeniami na szczeblu korporacyjnym realizowane jest w ramach procesu zakładającego:
o analizę otoczenia zewnętrznego (np. otoczenia regulacyjnego, czynników makroekonomicznych, trendów
światowych) oraz wewnętrznego (w tym wyznaczonych celów biznesowych) – tzw. analiza kontekstu;
o identyfikację rodzajów ryzyka – ryzyko jest identyfikowane w kontekście wyznaczonych celów
strategicznych i operacyjnych (rocznych) a także długofalowego rozwoju organizacji;
o analizę i ocenę poszczególnych rodzajów ryzyka – ocena odbywa się w 2 perspektywach czasowych:
rocznej i długoterminowej. Kryteria brane pod uwagę przy ocenie ryzyka to wpływ finansowy oraz wpływ
na bezpieczeństwo: ludzi, środowiska oraz zagadnienia reputacyjne;
o ustalenie sposobu postępowania z ryzykiem - dla każdego z istotnych rodzajów ryzyka jest ustalany
bieżący sposób zarządzania, wskazywane są środki kontroli i mechanizmy zabezpieczające.
Dla najważniejszych rodzajów ryzyka (tzw. TOP RISK) planowane są działania ograniczające zagrożenia
i wykorzystujące szanse, a także sposób postępowania na wypadek materializacji ryzyka;
o wdrożenie działań ograniczających zagrożenia i wykorzystujących szanse – realizacja zadań
zdefiniowanych w planach postępowania z ryzykiem i bieżące monitorowanie ich statusu;
o monitorowanie wskaźników ryzyka – dla najważniejszych kategorii ryzyka definiowane są wskaźniki ryzyka
(KRI – Key Risk Indicator), które pozwalają na monitorowanie poziomu ekspozycji na ryzyko
oraz prawdopodobieństwa materializacji ryzyka, zgodnie z przyjętymi zasadami;
o przeglądy ryzyka – okresowo (półrocznie), dokonywany jest przegląd i aktualizacja oceny wszystkich
zdefiniowanych rodzajów ryzyka;
o komunikację i raportowanie - na każdym etapie procesu wdrożono standardy komunikowania
i raportowania wyników realizowanych działań. Zarząd i Rada Nadzorcza otrzymują systematycznie
kwartalny raport o ryzyku w Organizacji oraz skuteczności podejmowanych działań mających na celu jego
ograniczenie lub wykorzystanie;
o coroczną ocenę skuteczności i adekwatności systemu zarządzania ryzykiem oraz podejmowanie decyzji
dotyczących kierunków dalszego rozwoju systemu ERM.
Schemat 4. Proces zarządzania ryzykiem
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
113
10.2.2 Nadzór nad ryzykiem – uczestnicy systemu
Poziom nadzoru
Rola
Rada Nadzorcza
→ monitoruje skuteczność systemu zarządzania ryzykiem
Zarząd
→ określa apetyt na ryzyko w kontekście zdefiniowanej strategii,
→ podejmuje kluczowe decyzje dot. najważniejszych ryzyk
(TOP RISK) w tym zasobów i systemu ERM
Komitet Ryzyka
Korporacyjnego
→ opiniuje i rekomenduje działania z zakresu najważniejszych ryzyk (TOP RISK)
i systemu ERM, w tym apetytu na ryzyko
→ monitoruje realizację zaplanowanych zadań
→ w skład Komitetu wchodzą przedstawiciele kluczowych obszarów w
organizacji
Biuro Compliance
i Ryzyk
→ koordynuje i wspiera prowadzone przez uczestników procesu działania
→ wspiera Koordynatorów ryzyka w spółkach Grupy Kapitałowej LOTOS
→ syntetyzuje informację o ryzyku w organizacji
→ wycenia ekspozycję na ryzyko Grupy Kapitałowej LOTOS
→ zapewnia narzędzia, wsparcie metodologiczne i odpowiada za rozwój
zarządzania ryzykiem korporacyjnym
Właściciele ryzyka
→ zarządzają poszczególnymi ryzykami, w tym określają sposób postępowania
z ryzykiem, monitorują jego poziom oraz nadzorują wdrożenie działań
ograniczających ryzyko i wykorzystujących szanse
Pracownicy / Zespoły
projektowe
→ identyfikują nowe ryzyka
→ realizują działania ograniczające zagrożenia lub wykorzystujące szanse
Biuro Audytu
Wewnętrznego
→ rozpoznaje i ocenia zagrożenia dotyczące działalności Grupy Kapitałowej
LOTOS
→ weryfikuje stosowane mechanizmy kontrolne i bada ich skuteczność
→ dokonuje oceny skuteczności systemu zarządzania ryzykiem
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
114
11 Pozostałe informacje
11.1 Informacje o biegłym rewidencie
Na podstawie uchwały Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A. z dnia 11 marca 2018 roku oraz 9 marca 2020 roku,
podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych Spółki za lata 2018-2019 oraz 2020-2022 została
spółka Deloitte Audyt sp. z o.o. sp. k.
Deloitte Audyt sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Warszawie na podstawie umowy wraz z aneksami zawartej z Grupą
LOTOS S.A. w dniu 20 czerwca 2018 roku dokonała między innymi:
o przeglądu jednostkowych oraz skonsolidowanych sprawozdań finansowych za I półrocza w latach
2018-2020,
o badania jednostkowych oraz skonsolidowanych sprawozdań finansowych w latach 2018-2020.
Grupa LOTOS S.A. korzystała dotychczas z usług Deloitte Audyt sp. z o.o. sp. k. z siedzibą w Warszawie na podstawie
umowy wraz z aneksami zawartej w dniu 29 czerwca 2007 roku, w ramach której Deloitte Audyt sp. z o.o. sp. k.
dokonała między innymi:
o przeglądu jednostkowych oraz skonsolidowanych sprawozdań finansowych za I półrocza w latach
2007-2009,
o badania jednostkowych oraz skonsolidowanych sprawozdań finansowych w latach 2007-2009.
Tabela 33. Łączne wynagrodzenie należne z tytułu badania, przeglądów oraz procedur weryfikacyjnych Deloitte Audyt sp. z o.o.
sp. k. za rok 2020 (w mln zł)
2020
Badanie rocznych jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych wybranych
spółek Grupy Kapitałowej LOTOS, w tym:
(1)
1,2
Grupa LOTOS S.A.
0,8
Usługi poświadczające, w tym:
0,4
Grupa LOTOS S.A.
0,4
Usługi doradztwa podatkowego
-
Pozostałe usługi
-
Razem
1,6
(1)
wynagrodzenie za badanie wybranych spółek Grupy Kapitałowej LOTOS jest płacone na podstawie odrębnych umów zawartych
pomiędzy podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych i każdą z wybranych spółek Grupy Kapitałowej LOTOS.
Źródło: Spółka
Wynagrodzenie za badanie, usługi poświadczające, usługi doradztwa podatkowego oraz pozostałe usługi dla spółki
LOTOS Exploration and Production Norge AS oraz Grupy Kapitałowej AB LOTOS Geonafta należne odpowiednio
dla Deloitte AS oraz Deloitte Lietuva, UAB (spółek z grupy Deloitte) za rok 2020 wyniosło 0,5 mln zł.
W 2019 roku łączne wynagrodzenie należne z tytułu badania, przeglądów oraz procedur weryfikacyjnych wyniosło
1,3 mln zł (Grupa LOTOS S.A. 0,9 mln zł), w tym z tytułu badania rocznych jednostkowych i skonsolidowanych
sprawozdań finansowych wybranych spółek Grupy Kapitałowej LOTOS 1,0 mln zł (Grupa LOTOS S.A. 0,6 mln zł)
oraz usług poświadczających 0,3 mln zł (Grupa LOTOS S.A. 0,3 mln zł).
11.2 Sprawy sporne
11.2.1 Istotne postępowania sądowe, których stroną jest Grupa LOTOS S.A.
Rozliczenia podatkowe
Rozliczenia podatkowe Spółki są przedmiotem kontroli celno-skarbowych prowadzonych przez organy kontroli
skarbowej. Na dzień 31 grudnia 2020 roku Spółka wykazuje rezerwę na ryzyko podatkowe, utworzoną w związku
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
115
z tymi postępowaniami, w wysokości 87,3 mln zł (patrz nota 25.1 do skonsolidowanego sprawozdania finansowego
za rok 2020).
W związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 16 października 2019 roku, w sprawie
C 189/18 Glencore, w dniu 15 stycznia 2020 roku Spółka złożyła wnioski o wznowienie postępowań, w sprawach,
w których wydane zostały decyzje:
o Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2015 roku, utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora
Urzędu Kontroli Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 września 2015 roku, określającą Spółce zobowiązanie
w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2010 roku w łącznej kwocie 48,4 mln zł,
o Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 lutego 2016 roku, utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora
Urzędu Kontroli Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 września 2015 roku, określającą Spółce zobowiązanie
w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2011 roku w łącznej kwocie 112,5 mln zł,
o Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku z dnia 25 października 2018 roku, utrzymująca w mocy
decyzję Naczelnika Pomorskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Gdyni z dnia 19 stycznia 2018 roku,
określającą Spółce zobowiązanie w podatku od towarów i usług za styczeń 2012 roku w łącznej kwocie
7,3 mln zł,
a po wznowieniu postępowań o:
o uchylenie decyzji organów podatkowych obu instancji i umorzenie postępowań podatkowych w sprawie
– w zakresie postępowań za lata 2010 – 2011,
o zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia postępowania sądowego – w zakresie
postępowania za rok 2012, w związku z toczącym się przed NSA postępowaniem ze skargi kasacyjnej
Spółki.
W dniu 8 października 2020 roku Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku utrzymał w mocy decyzje
Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2015 roku oraz z dnia 29 lutego 2016 roku. W dniu
23 listopada 2020 roku Spółka złożyła odwołania od niekorzystnych decyzji Dyrektora Izby Administracji Skarbowej
w Gdańsku. W dniu 23 grudnia 2020 roku Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku wydał decyzje
odmawiające uchylenia decyzji z dnia 8 października 2020 roku, na które Spółka złożyła skargi do Wojewódzkiego
Sądu Administracyjnego w Gdańsku.
11.2.2 Postępowania sądowe wszczęte przez oraz przeciwko pozostałym jednostkom z Grupy Kapitałowej
LOTOS
Postępowanie, którego stroną jest spółka LOTOS Petrobaltic S.A.
W marcu 2013 roku wpłynęło do spółki LOTOS Petrobaltic S.A. od spółki AGR Subsea Ltd. („AGR”) wezwanie
do zapłaty na kwotę około 6,5 mln GBP tytułem wynagrodzenia AGR z tytułu realizacji umowy na odkopanie nóg
platformy „Baltic Beta”. Spółka LOTOS Petrobaltic S.A. zakwestionowała wysokość wynagrodzenia żądanego przez
AGR i zaproponowała ustalenie swojego zobowiązania wobec AGR w kwocie 16 mln zł (tj. 3,2 mln GBP według
średniego kursu NBP na dzień 31 grudnia 2012 roku). Przedmiotem sporu pomiędzy stronami jest charakter zawartej
umowy, przyczyny jej wykonania po terminie i w niepełnym zakresie, jak również zasadność dokonanego przez
spółkę LOTOS Petrobaltic S.A. wypowiedzenia, a także żądania zwrotu kosztów poniesionych na wykonawcę
zastępczego zaangażowanego przez spółkę LOTOS Petrobaltic S.A. do ukończenia prac. Spółka AGR Subsea Ltd.
nie przyjęła proponowanych przez spółkę LOTOS Petrobaltic S.A. warunków ugody i skierowała swoje roszczenie
na drogę sądową. Postanowieniem sądu sprawę skierowano do mediacji, na które spółka LOTOS Petrobaltic S.A.
wyraziła zgodę. Rozpoczęte w kwietniu 2014 roku mediacje były wielokrotnie przedłużane. Na mocy postanowienia
Sądu Okręgowego z lutego 2016 roku sprawa została połączona do łącznego prowadzenia i rozpoznania ze sprawą
z pozwu spółki LOTOS Petrobaltic S.A. przeciwko AGR, opisaną poniżej.
W październiku 2013 roku spółka LOTOS Petrobaltic S.A. złożyła do Sądu Okręgowego w Gdańsku pozew przeciwko
AGR z powództwem o zapłatę 5,6 mln GBP tytułem wykonania zastępczego. W marcu 2014 roku Sąd Okręgowy
IX Wydział Gospodarczy w Gdańsku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, na który spółka AGR
wniosła sprzeciw. W kwietniu 2015 roku Sąd skierował strony do mediacji, na którą Spółka LOTOS Petrobaltic S.A.
nie wyraziła zgody. Na mocy postanowienia Sądu Okręgowego z lutego 2016 roku sprawa z pozwu LOTOS
Petrobaltic S.A jest prowadzona i rozpoznawana łącznie ze sprawą z pozwu AGR przeciwko LOTOS Petrobaltic S.A.
W dniu 16 grudnia 2019 roku doręczona została opinia biegłych sądowych wskazująca na brak możliwości
postawienia AGR zarzutu braku staranności przy wyborze sprzętu do odkopywania. Pismem procesowym spółka
LOTOS Petrobaltic S.A. wniosła zarzuty do opinii i zawnioskowała o zlecenie sporządzenia nowej. Wniosek ten nie
został przez Sąd uwzględniony.
W dniu 27 listopada 2020 roku odbyło się posiedzenie Sądu, na którym zamknięto rozprawę, wyznaczając termin
publikacji orzeczenia Sądu. W dniu 11 grudnia 2020 roku Sąd ogłosił wyrok zasądzający na rzecz AGR dochodzoną
należność, tj. 6,5 mln GBP wraz z odsetkami za zwłokę, zwrotem kosztów postępowania oraz kosztów zastępstwa
procesowego, a także oddalił powództwo zgłoszone przez spółkę LOTOS Petrobaltic S.A.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
116
Z uwagi na fakt, iż zawiadomienie o terminie posiedzenia Sądu zamykającego rozprawę oraz ogłoszenie wyroku
nie zostało skutecznie doręczone pełnomocnikowi LOTOS Petrobaltic S.A., pełnomocnik spółki bez swej winy nie
brał udziału dnia 27 listopada 2020 roku w posiedzeniu zamykającym rozprawę. Nie poznał także terminu publikacji
wyroku z dnia 11 grudnia 2020 roku, nie stawił się na termin publikacji ani nie poznał treści rozstrzygnięcia.
W związku z powyższym w dniu 7 stycznia 2021 roku złożony został wniosek o przywrócenie terminu do złożenia
wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku. W ocenie pełnomocnika spółki wyrok nie jest
prawomocny i do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia wniosku o przywrócenie terminu Sąd nie będzie mógł
stwierdzić prawomocności wyroku.
W dniu 23 marca 2021 roku odbyło się posiedzenie Sądu w celu rozpoznania wniosku o przywrócenie terminu,
na którym Sąd powziął przewidziane czynności, m.in. nastąpiło przesłuchanie świadków zawnioskowanych przez
spółkę LOTOS Petrobaltic S.A. Ponadto – wobec pozyskanych przez spółkę LOTOS Petrobaltic S.A. informacji –
przedstawiono Sądowi zastrzeżenia dotyczące zdolności sądowej i procesowej AGR, jej legitymacji procesowej oraz
prawidłowości umocowania pełnomocników. Wątpliwości te powstały w związku z powzięciem w marcu 2021 roku
wiedzy o ogłoszeniu w dniu 25 maja 2015 roku procedury Winding-up (Upadłość likwidacyjna / likwidacja) AGR
i ustanowieniu Liquidator (Syndyk / likwidator) w celu prowadzenia spraw i reprezentowania AGR. Mając na uwadze
powyższe, Sąd zobowiązał AGR do wyjaśnienia zgłoszonych wątpliwości. Sprawa została odroczona na termin
z urzędu. W związku z podniesionymi przez spółkę LOTOS Petrobaltic S.A. zarzutami formalnymi potwierdzenie
istnienia po stronie AGR zdolności sądowej, procesowej i należytej reprezentacji Sąd powinien podjąć czynności
zmierzające do wyjaśnienia tych wątpliwości, do czego zobligowany jest z urzędu. Weryfikacja ta z pewnością
odsunie w czasie ewentualne uprawomocnienie się wyroku. Mając na uwadze fakt, że istnieją różne możliwe
do zastosowania przez Sąd tryby weryfikacji tych wątpliwości, nie ma możliwości podania prognozowanego terminu
posiedzeniu Sądu czy też daty rozstrzygnięcia wniosku o przywrócenie terminu.
W świetle powyższego spółka LOTOS Petrobaltic S.A. na dzień 31 grudnia 2020 roku zawiązała rezerwę
na roszczenia sporne w wysokości 49,7 mln zł (nota 25.1 do skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok
2020), w tym na należność główną w kwocie 32,1 mln zł (nota 9.4 do skonsolidowanego sprawozdania finansowego
za rok 2020) oraz na odsetki w kwocie 17,6 mln zł (nota 9.6 do skonsolidowanego sprawozdania finansowego
za rok 2020).
Rozliczenia podatkowe spółki LOTOS Exploration and Production Norge AS
W związku z sytuacją kryzysową wywołaną pandemią COVID-19 oraz gwałtownym spadkiem cen surowców spółka
LOTOS Exploration and Production Norge AS zwróciła się do organów podatkowych o odroczenie terminu
przekazania ustosunkowania się do wstępnej decyzji Urzędu Podatkowego ds. Ropy (Oil Taxation Office – OTO)
dotyczącej cienkiej kapitalizacji w latach 2015-2016, tj. podważenia możliwości uwzględnienia w kosztach
podatkowych spółki wszystkich kosztów obsługi długu i różnic kursowych od finansowania dłużnego ze względu
na zbyt niski poziom kapitałów własnych spółki w tym okresie. W dniu 30 września 2020 roku spółka przekazała do
OTO swoje stanowisko w sprawie projektu decyzji dotyczącej lat 2015-2016, jak również odpowiedź
na „zawiadomienie o odchyleniu” za kolejne lata, 2017-2018. W pierwszej sprawie, za lata 2015-2016 spodziewana
kwota domiaru podatku do zapłaty wynosi 172 mln NOK. W przypadku okresu 2017-2018 szacunkowa kwota
do zapłaty wynosi 19 mln NOK, przy czym pismo dotyczące tego okresu nie ma jeszcze obecnie rangi decyzji
podatkowej. W tym okresie spółka posiadała zdolność kredytową, wobec czego nie zawiązano rezerwy na tę kwotę.
Ponadto, spółka w deklaracjach podatkowych za lata 2017 i 2019 nie uznała jako podstawę do opodatkowania
przychody finansowe z tytułu różnic kursowych zrealizowanych od pożyczek w których OTO wcześniej
kwestionowała koszty finansowe jako koszty uzyskania przychodu. Łączna kwota odliczeń podatkowych z tego
tytułu to 86 mln NOK. Do chwili sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego do spółki nie wpłynęły żadne
informacje w sprawie wydania przez OTO finalnej decyzji podatkowej za okres 2015-2016. Łączna kwota rezerwy
na zobowiązania z tytułu cienkiej kapitalizacji na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosi 259 mln NOK (114 mln zł).
Poza informacjami zaprezentowanymi powyżej, w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2020 roku
nie wystąpiły istotne rozliczenia z tytułu spraw sądowych lub innych postępowań.
11.3 Istotne wydarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego
Zmiany w Zarządzie Grupy LOTOS S.A.
22 stycznia 2021 roku Pan Marian Krzemiński złożył rezygnację z pełnienia funkcji Wiceprezesa Zarządu Spółki
z dniem 1 marca 2021 roku. Jako powód rezygnacji Pan Marian Krzemiński wskazał przyczyny osobiste.
W związku z zakończeniem postępowania kwalifikacyjnego na stanowisko Wiceprezesa Zarządu Grupy LOTOS S.A.
22 stycznia 2021 roku Rada Nadzorcza Spółki powołała do składu Zarządu X wspólnej kadencji Pana Krzysztofa
Nowickiego na stanowisko Wiceprezesa Zarządu ds. Fuzji i Przejęć z dniem 26 stycznia 2021 roku.
Pan Krzysztof Nowicki ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu. Odbył także studia podyplomowe w zakresie prawa spółek na Uniwersytecie Łódzkim. Posiada tytuł
zawodowy radcy prawnego. Laureat nagrody MANAGER AWARD 2018. Był założycielem i wspólnikiem
zarządzającym kancelarii specjalizującej się w obszarze prawa pracy, cywilnego i administracyjnego. W roku 2010
został dyrektorem Departamentu Prawnego w PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna z siedzibą
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
117
w Bełchatowie, a następnie Wiceprezesem Zarządu do spraw korporacyjnych i zarządzania majątkiem. Był Prezesem
Zarządu GKS Bełchatów. Od roku 2016 był Prezesem Zarządu LOTOS Oil Sp. z o.o. W latach 2018-2020 dodatkowo
pełnił funkcję Dyrektora do spraw korporacyjnych Grupy LOTOS S.A., od roku 2020 Dyrektor ds. Strategii i Relacji
Inwestorskich Grupy LOTOS S.A., Przewodniczącego Rady Nadzorczej LOTOS Asfalt, LOTOS Infrastruktura,
RCEkoenergia. Pełni funkcje doradcze w istotnych projektach inwestycyjnych, a także w zakresie
kształtowania organizacji.
17 lutego 2021 roku Rada Nadzorcza Spółki powołała do składu Zarządu Spółki X wspólnej kadencji Pana Jarosława
Piotra Wróbla na stanowisko Wiceprezesa Zarządu ds. Inwestycji i Innowacji z dniem 2 marca 2021 roku.
Pan Jarosław Piotr Wróbel jest absolwentem studiów magisterskich oraz studium doktoranckiego Akademii
Ekonomicznej w Katowicach. Ukończył studia podyplomowe w zakresie doskonalenia zawodowego w energetyce
na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Posiadacz dyplomu Executive MBA (Uniwersytet Gdański i RMS
Erasmus University), a także certyfikatu Post-MBA w zakresie strategicznego zarządzania finansami (Uniwersytet
Gdański i SBS Swiss Bussiness School). Od 1992 roku związany z energetyką. W latach 1993-1999 pracował
w Elektrociepłowni „Będzin” S.A., gdzie odpowiedzialny był za opracowanie i wdrożenie programu restrukturyzacji,
a także przygotowanie i przeprowadzenie pierwszego procesu prywatyzacji kapitałowej w polskiej
elektroenergetyce. Od 2002 roku związany z Grupą Kapitałową PGNiG S.A. W latach 2003-2013 pełnił funkcję
Wiceprezesa ds. Ekonomicznych Górnośląskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o. („PSG”), w której był pomysłodawcą
i sponsorem programu wdrożenia Zintegrowanej Platformy wspomagającej obsługę procesów na bazie rozwiązań
ERP i CIS (ang. Customer Information System). W latach 2016-2018 Prezes Zarządu, a od 2020 roku Przewodniczący
Rady Nadzorczej PSG, która pod jego kierownictwem opracowała i wdrożyła strategiczny pakiet zmian dla polskiego
gazownictwa dystrybucyjnego na lata 2016–2022, zwany konstytucją dla gazownictwa. W latach 2018-2020 Prezes
Zarządu spółki ORLEN Południe S.A., gdzie był współtwórcą oraz Sponsorem Programu budowy biorafinerii
na bazie Rafinerii w Trzebini oraz Rafinerii w Jedliczu, będącej centrum kompetencyjnym w zakresie
biokomponentów oraz biopaliw dla Grupy Kapitałowej Orlen S.A. Od 2020 roku na stanowisku Wiceprezesa
Zarządu PGNiG S.A. oraz członka Rady Dyrektorów PGNiG Upstream Norway AS. Od 28 października
do 12 listopada 2020 roku pełnił obowiązki prezesa zarządu PGNIG S.A.
2 marca 2021 roku Pan Artur Cieślik złożył rezygnację z pełnienia funkcji Wiceprezesa Zarządu ds. Strategii i Rozwoju
Spółki ze skutkiem na koniec dnia 15 marca 2021 roku. Jako powód rezygnacji Pan Artur Cieślik wskazał powołanie
go do pełnienia funkcji Wiceprezesa Zarządu Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A.
Szerzej:
→ Rb 1/2021
→ Rb 2/2021
→ Rb 6/2021
→ Rb 8/2021
Publikacja nowej modelowej marży rafineryjnej
W celu umożliwienia oceny wpływu zmian cen surowców i produktów na światowych rynkach na zyskowność
rafinerii 10 lutego 2020 roku Grupa LOTOS S.A. powróciła do publikacji modelowej marży rafineryjnej i udostępniła
zaktualizowany, dostosowany do nowej struktury uzysków produktów model kalkulacji marży, uwzględniający
zwiększoną kompleksowość przerobu ropy naftowej na skutek realizacji Projektu Efektywnej Rafinacji („Projekt
EFRA”), a także szeregu pomniejszych inwestycji poprawiających efektywność przerobu, w tym Węzła Odzysku
Wodoru.
Nowa modelowa marża rafineryjna zastąpiła poprzednią marżę, opublikowaną 27 czerwca 2016 roku raportem
bieżącym nr 26/2016. W związku z procesem uruchamiania instalacji Projektu EFRA i zmieniającą się strukturą
produktów dotychczasowa modelowa marża rafineryjna przestała przedstawiać zyskowność rafinerii oraz
odzwierciedlać strukturę uzysków, przez co jej publikacja została zawieszona w październiku 2019 roku.
Zaktualizowany wzór na modelową marżę rafineryjną Grupy LOTOS S.A. przedstawia się następująco:
Modelowa marża rafineryjna [USD/baryłka] = przychody (produkty z 94% przerobionej ropy = 23% benzyna + 63%
diesel + 8% ciężki olej opałowy) – koszty (100% przerobionej ropy naftowej + koszt zużycia gazu ziemnego)
Model marży służy przedstawieniu jedynie hipotetycznej zyskowności rafinerii, działającej w ramach określonej
konfiguracji technologicznej, opartej na notowaniach rynku Europy Północno-Zachodniej publikowanych przez
Refinitiv. W konsekwencji wartości prezentowanej marży modelowej nie są tożsame z rzeczywistymi wartościami
marży rafineryjnej uzyskiwanymi w podlegającej sezonowości i optymalizacji pracy rafinerii Grupy LOTOS S.A.
Szerzej:
→ Rb 5/2021
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
118
Rozpoczęcie przygotowań do reorganizacji Grupy LOTOS S.A.
W dniu 12 marca 2021 roku Zarząd Grupy LOTOS S.A. przyjął kierunkową akceptację działań
wewnątrzorganizacyjnych, których celem jest optymalizacja struktury grupy kapitałowej oraz przygotowanie
do wdrożenia modelu realizacji środków zaradczych niezbędnych do przejęcia kontroli kapitałowej nad Spółką
przez PKN Orlen, obejmujących m.in.:
o wydzielenie zorganizowanej części przedsiębiorstwa Grupy LOTOS składającej się z aktywów rafineryjnych
i wniesienie jej aportem do LOTOS Asfalt Sp. z.o.o. (której jedynym wspólnikiem jest Spółka); LOTOS Asfalt
Sp. z o.o. stanie się wtedy spółką celową, której 30% udziałów ma zostać zbytych na rzecz niezależnego
podmiotu;
o transfer udziałów w spółce LOTOS Biopaliwa ze spółki LOTOS Terminale do Spółki;
o transfer udziałów w spółce LOTOS Infrastruktura do spółki LOTOS Terminale;
o transfer aktywów logistycznych spółki LOTOS Infrastruktura do spółki LOTOS Terminale.
Szerzej:
→ Rb 10/2021
Pozostałe zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego opisane zostały w sprawozdaniu finansowym Grupy
LOTOS S.A. za rok 2020 w nocie 32 (s. 55).
11.4 Grupa LOTOS S.A. na rynku kapitałowym
11.4.1 Notowania akcji Grupy LOTOS S.A.
Grupa LOTOS S.A. jest notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie od 30 czerwca 2005 roku.
Jej akcje kwalifikowane są do wielu krajowych i międzynarodowych indeksów giełdowych.
Tabela 34. Obecność akcji Grupy LOTOS w polskich i międzynarodowych indeksach giełdowych
o Dochodowe
24
→ WIG – obejmuje wszystkie spółki notowane na Głównym Rynku GPW, spełniające bazowe kryteria
uczestnictwa w indeksach
→ WIG-Paliwa – obejmuje spółki sektora „paliwa i gaz” należące do indeksu WIG
→ WIG-Poland – obejmuje wyłącznie akcje krajowych spółek należących do indeksu WIG
→ WIG ESG – grupuje spółki uznawane za odpowiedzialne społecznie, tj. takie, które przestrzegają zasad
biznesu odpowiedzialnego społecznie, w szczególności w zakresie kwestii środowiskowych, społecznych,
ekonomicznych i ładu korporacyjnego
Cenowe
25
→ WIG20 – obliczany na podstawie wartości portfela akcji 20 największych i najbardziej płynnych
spółek z Głównego Rynku GPW
→ WIG30 – obliczany na podstawie wartości portfela akcji 30 największych i najbardziej płynnych
spółek z Głównego Rynku GPW
Zagraniczne
→ MSCI Poland Index (Small Cap) – indeks obejmujący kluczowe spółki notowane na polskiej giełdzie
→ CECE Index – indeks należący do Vienna Stock Exchange, zawierający spółki z Polski, Czech
i Węgier
→ FTSE All World – indeks odzwierciedlający notowania spółek z całego świata o dużej i średniej
kapitalizacji giełdowej
→ FTSE4Good Index – indeks zaprojektowany do pomiaru wyników firm wykazujących silne praktyki
środowiskowe, społeczne i ładu korporacyjnego (ESG)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GPW, MSCI, Wiener Börse, FTSE Russell
Wybuch pandemii koronawirusa w Polsce i na świecie, wprowadzone w jej efekcie ograniczenia w życiu społecznym
i gospodarczym, a także idąca za tym duża niepewność inwestorów co do przyszłych wydarzeń, wywołały duże
spadki notowań na warszawskiej giełdzie w trakcie 2020 roku. Szczególnie odznaczył się pod tym względem
przełom lutego i marca 2020 roku, kiedy to w niecały miesiąc paniczna wyprzedaż na rynkach kapitałowych
24
Indeks dochodowy – przy jego obliczaniu uwzględnia się zarówno ceny zawartych w nim akcji, jak i dochody z dywidend i praw
poboru.
25
Indeks cenowy – przy jego obliczaniu bierze się pod uwagę jedynie ceny zawartych w nim transakcji, a nie uwzględnia się
dochodów z tytułu dywidend.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
119
sprowadziła wartość indeksu WIG20 w dół o około 40%, do poziomu najniższego od lutego 2009 roku. Od tego
momentu nastroje inwestorów stopniowo się poprawiały, czemu sprzyjały informacje o zapowiadanych dużych
pakietach stymulacyjnych dla gospodarek, a także ogłaszane sukcesy związane z opracowywanymi szczepionkami
przeciw COVID-19. Dzięki temu indeks WIG20 zamknął 2020 rok na poziomie 1.983,98 punktów, tj. 7,7% niższym
niż rok wcześniej. Jeszcze lepiej poradziły sobie średnie i małe spółki – notowania reprezentujących je indeksów
mWIG40 oraz sWIG80 ostatecznie wzrosły o odpowiednio 1,8% oraz 33,6%. Patrząc na poszczególne sektory
gospodarki, w 2020 roku najwięcej na wartości zyskały indeksy WIG-Górnictwo (82,1%), WIG-Budownictwo (60,7%)
oraz WIG-Games (53,9%). Na drugim biegunie znalazły się za to banki, a także spółki rafineryjne – wartość indeksu
WIG-Banki spadła o 29,6%, a indeksu WIG-Paliwa o 23,6%.
W trakcie 2020 roku notowania akcji Grupy LOTOS wahały się w przedziale od 25,67 zł (intraday z 28 października
2020 roku) do 87,96 zł (intraday z 2 stycznia 2020 roku). Podczas ostatniej sesji giełdowej w 2020 roku kurs
zamknięcia dla tych walorów ustalony został na poziomie 41,45 zł w porównaniu do 83,58 zł na koniec 2019 roku,
co oznacza spadek o 50,4%. W konsekwencji rynkowa kapitalizacja Spółki obniżyła się do poziomu 7,7 mld zł wobec
15,5 mld zł rok wcześniej.
Wykres 46. Dynamika notowań akcji Grupy LOTOS na tle giełdowych indeksów (skala lewa) oraz wolumen obrotu akcjami Grupy
LOTOS (skala prawa, tys. sztuk)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GPW
Tabela 35. Podstawowe dane dotyczące akcji Grupy LOTOS S.A.
2017
2018
2019
2020
Liczba akcji w obrocie giełdowym
184 873 362
Kurs minimalny (zł)
36,36
51,58
71,04
25,67
Kurs maksymalny (zł)
68,85
89,62
99,60
87,96
Kurs zamknięcia na koniec okresu (zł)
57,70
88,50
83,58
41,45
Zmiana kursu akcji (%)
50,8
53,4
-5,6
-50,4
Średnia wartość obrotów (mln zł)
20,2
19,5
26,5
29,2
Średni wolumen na sesję (szt.)
372 519
299 578
302 415
629 846
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
14 000
-80%
-60%
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
Wolumen obrotu akcjami Grupy LOTOS Grupa LOTOS WIG20 WIG-Paliwa
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
120
2017
2018
2019
2020
Wskaźniki giełdowe
Kapitalizacja (mld zł)
10,7
16,4
15,5
7,7
EV (mld zł)
13,2
18,3
18,4
9,6
Zysk na jedną akcję (zł)
9,0
8,6
6,2
-6,2
P/E (x)
6,4
10,3
13,4
-
P/BV (x)
1,0
1,4
1,2
0,7
EV/EBITDA (x)
26
4,3
5,9
6,4
7,1
Źródło: Spółka
11.4.2 Relacje inwestorskie
W Grupie LOTOS Biuro Relacji Inwestorskich jest odpowiedzialne za bieżący kontakt z inwestorami. W 2020 roku
przedstawiciele Spółki brali udział w 5 międzynarodowych i krajowych konferencjach inwestorskich oraz odbyli
szereg spotkań z inwestorami oraz analitykami giełdowymi – w sumie około 150 spotkań. Spółka organizowała
także cokwartalne konferencje wynikowe. Ze względu na wybuch pandemii koronawirusa w Polsce były to jednak
tylko konferencje w formie online lub telefonicznej.
Odpowiedzi na pytania związane z notowaniami akcji Grupy LOTOS na rynku GPW można uzyskać wysyłając pytanie
na adres e-mail → ir@grupalotos.pl, a także kontaktując się telefonicznie, dane kontaktowe podane są na stronie
internetowej → inwestor.lotos.pl.
11.4.3 Rekomendacje inwestycyjne
W 2020 roku rekomendacje dla Grupy LOTOS S.A. wydawało 14 firm inwestycyjnych (w tym domów maklerskich
i banków inwestycyjnych).
Tabela 36. Instytucje finansowe wydające rekomendacje dla Grupy LOTOS S.A.
Z siedzibą w Polsce
Z siedzibą za granicą
DM Banku Handlowego (Citi)
HSBC
DM mBanku
Renaissance Capital
BM Santander
Raiffeisen Centrobank
DM BOŚ
Societe Generale
DM PKO BP
Wood & Company
Ipopema Securities
DM Trigon
BM Pekao
Erste Securities
Źródło: Spółka
26
Wynik EBITDA LIFO oczyszczony ze zdarzeń jednorazowych.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
121
Zestawienie niektórych rekomendacji inwestycyjnych wydanych w 2020 roku dla akcji Grupy LOTOS S.A. przedstawia
poniższa tabela.
Tabela 37. Rekomendacje dla Grupy LOTOS S.A. wydane w 2020 roku
Nazwa instytucji
Data
Rekomendacja
Cena docelowa
Trigon DM
2020-12-10
kupuj
45,90 zł
BM mBanku
2020-12-08
kupuj
49,01 zł
Trigon DM
2020-12-07
kupuj
45,90 zł
BM mBanku
2020-10-02
kupuj
47,09 zł
DM BOŚ
2020-10-01
kupuj
75,00 zł
BM mBanku
2020-09-02
akumuluj
47,09 zł
BM mBanku
2020-06-03
trzymaj
60,39 zł
BM mBanku
2020-04-07
redukuj
59,22 zł
DM BOŚ
2020-03-31
kupuj
88,00 zł
BM mBanku
2020-03-04
trzymaj
67,19 zł
Trigon DM
2020-02-28
kupuj
72,30 zł
BM mBanku
2020-02-05
redukuj
68,47 zł
DM BOŚ
2020-01-12
kupuj
111,00 zł
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych serwisu Stockwatch.pl.
11.4.4 Polityka w zakresie dywidendy
Jako spółka publiczna pierwszą dywidendę Grupa LOTOS S.A. wypłaciła w 2007 roku (z zysku za 2006 rok). Za lata
2007-2015 Spółka nie wypłacała dywidendy.
W strategii Grupy LOTOS na lata 2017-2022 Zarząd Grupy LOTOS S.A. przyjął, że będzie dążyć do uzyskania
i utrzymywania zdolności dywidendowej Spółki, a w 2017 roku Grupa LOTOS S.A. ponownie zaczęła się dzielić
zyskiem ze swoimi akcjonariuszami.
Zgodnie z uchwałą Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia z 30 czerwca 2020 roku Grupa LOTOS S.A. wypłaciła
dywidendę z zysku za 2019 rok w łącznej kwocie 184,9 mln zł, tj. 1 zł na jedną akcję. Dzień dywidendy ustalony został
na 14 września 2020 roku, natomiast dzień wypłaty dywidendy na 28 września 2020 roku. Stopa dywidendy sięgnęła
z kolei 2,5%.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
122
Tabela 38. Dywidenda Grupy LOTOS S.A. za lata 2016-2019
2016
2017
2018
2019
Zysk netto Grupy LOTOS S.A. (w mln zł)
1 160,8
1 419,5
1 333,9
834,3
Dywidenda brutto (w mln zł)
184 873,4
184 873,4
554 620,1
184 873,4
Stopa wypłaty dywidendy (w %)
27
15,9
13,0
41,6
22,2
Dywidenda na 1 akcję (w zł)
1
1
3
1
Stopa dywidendy (w %)
28
1,7
1,4
3,5
2,5
Dzień prawa do dywidendy
29
12.09.2017
12.09.2018
12.09.2019
14.09.2020
Dzień wypłaty dywidendy
30
29.09.2017
28.09.2018
27.09.2019
28.09.2020
Źródło: Spółka
27
Stopa wypłaty dywidendy – stosunek kwoty wypłaconego zysku w postaci dywidendy do całego zysku netto spółki za dany rok
obrotowy.
28
Stopa dywidendy – stosunek wartości dywidendy przypadającej na jedną akcję do ceny akcji spółki.
29
Dzień prawa do dywidendy – dzień, według którego ustala się listy akcjonariuszy uprawnionych do dywidendy za dany rok
obrotowy.
30
Dzień wypłaty dywidendy – dzień, w którym wypłaca się dywidendę akcjonariuszom.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
123
12 Ład korporacyjny
12.1 Zasady i zakres stosowania ładu korporacyjnego
Od debiutu giełdowego w czerwcu 2005 roku Grupa LOTOS S.A. przestrzegała większości zaleceń skodyfikowanych
w dokumencie Dobre praktyki w spółkach publicznych. Od 2016 roku Spółka podlega zasadom ładu korporacyjnego
określonym w dokumencie Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2016 wprowadzonym uchwałą
nr 26/1413/2015 Rady Giełdy z dnia 13 października 2015 roku.
Zbiór zasad ładu korporacyjnego jest publicznie dostępny na stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych
w Warszawie S.A.: → www.gpw.pl/dobre-praktyki
Zasady ładu korporacyjnego, których Grupa LOTOS S.A. nie zastosowała w latach 2016-2020 roku
wraz z komentarzami dotyczącymi powodów dotychczasowego ich niewdrożenia.
Zasada
Komentarz Grupy LOTOS S.A.
I. Polityka informacyjna i komunikacja z inwestorami
I.Z.1. Spółka prowadzi korporacyjną stronę internetową i zamieszcza
na niej, w czytelnej formie i wyodrębnionym miejscu, oprócz informacji
wymaganych przepisami prawa:
I.Z.1.16. informację na temat
planowanej transmisji obrad walnego
zgromadzenia – nie później niż w
terminie 7 dni przed datą walnego
zgromadzenia: zasada nie jest
stosowana.
Spółka nie transmitowała dotychczas obrad Walnego Zgromadzenia,
choć nie wyklucza transmisji
w przyszłości.
I.Z.1.20. zapis przebiegu obrad
walnego zgromadzenia, w formie
audio lub wideo: zasada nie jest
stosowana.
Spółka nie rejestrowała dotychczas przebiegu obrad Walnego
Zgromadzenia w formie audio lub video.
W ocenie Spółki dotychczasowa forma dokumentowania obrad
Walnego Zgromadzenia pozwalała na zachowanie transparentności
i ochrony praw akcjonariuszy. Ponadto, informacje dotyczące
podejmowanych uchwał Spółka przekazuje w formie raportów
bieżących, a także publikuje na stronie internetowej www.lotos.pl.
Spółka nie wyklucza w przyszłości dokumentowania obrad
w formie audio lub video.
IV. Walne zgromadzenie i relacje z akcjonariuszami
IV.Z.2. Jeżeli jest to uzasadnione
z uwagi na strukturę akcjonariatu
spółki, spółka zapewnia powszechnie
dostępną transmisję obrad walnego
zgromadzenia w czasie rzeczywistym:
zasada nie jest stosowana.
Spółka zapewnia akcjonariuszom możliwość uczestniczenia w Walnym
Zgromadzeniu osobiście lub przez pełnomocnika. Ponadto Walne
Zgromadzenia odbywają się w siedzibie Spółki w Gdańsku, co ułatwia
Akcjonariuszom lub ich pełnomocnikom stawienie się
w miejscu obrad. Spółka realizuje nałożone przepisami prawa
obowiązki informacyjne i niezwłocznie, nie później niż w terminie
24 godzin od zakończenia Walnego Zgromadzenia, przekazuje w
formie raportów bieżących informacje o treści podjętych uchwał,
wynikach głosowań oraz informacje o ewentualnych zgłoszonych
sprzeciwach
i jednocześnie publikuje te informacje na korporacyjnej stronie
internetowej. Ponadto Spółka publikuje również pytania i odpowiedzi
udzielone Akcjonariuszom podczas Walnego Zgromadzenia. Zdaniem
Spółki powyższe działania są wystarczające dla zapewnienia
Akcjonariuszom udziału w Walnym Zgromadzeniu.
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
124
Rozszerzony komentarz odnośnie do przyczyn, dla których Spółka dotychczas nie podjęła decyzji o zastosowaniu
wyżej wymienionych zasad:
I.Z.1.16.
Zgodnie ze stanowiskiem KNF z dnia 29 kwietnia 2020 roku obowiązek zapewnienia transmisji obrad Walnego
Zgromadzenia w czasie rzeczywistym dotyczy wyłącznie tych spółek publicznych, które umożliwią udział w swoich
Walnych Zgromadzeniach przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej.
Spółka przeprowadziła wstępne analizy możliwości organizacji Walnego Zgromadzenia, przy wykorzystaniu
obustronnej komunikacji elektronicznej, jednak z uwagi na ryzyka prawne, organizacyjne i techniczne dotychczas
nie transmitowała obrad Walnego Zgromadzenia umożliwiających udział z wykorzystaniem środków komunikacji
elektronicznej. W opinii Spółki nie zostały jeszcze wypracowane w praktyce zasady zapewniające rzetelną
identyfikację akcjonariuszy i bezpieczeństwo komunikacji elektronicznej, w tym procedury oddawania głosów.
Spółka wskazuje na ryzyko zaskarżenia uchwał w przypadku zaistnienia problemów technicznych lub
organizacyjnych. Dodatkowo akcjonariusze Spółki nie zgłosili dotychczas potrzeby organizacji transmisji obrad
Walnego Zgromadzenia w czasie rzeczywistym.
I.Z.1.20.
W ocenie Spółki forma dokumentowania obrad Walnego Zgromadzenia w postaci Aktu notarialnego,
sporządzanego przez uczestniczącego podczas obrad notariusza, który jest dostępny do wglądu akcjonariuszy
w siedzibie Spółki, pozwala na zachowanie pełnej transparentności i ochrony praw akcjonariuszy.
Wszelkie dokumenty związane z agendą Walnego Zgromadzenia, tj. projekty uchwał wraz z uzasadnieniami,
podjęte uchwały, informacje o wyniku głosowania podejmowanych uchwał, pytania zadane podczas WZ oraz
udzielone na nie przez Spółkę odpowiedzi Spółka przekazuje terminowo i niezwłocznie, m.in. w formie raportów
bieżących, a także publikuje na stronie internetowej → www.lotos.pl w dwóch wersjach językowych (polskiej
i angielskiej). Akcjonariusze Spółki nie sygnalizowali dotychczas potrzeby udostępniania zapisu obrad Walnego
Zgromadzenia w formie audio lub wideo.
IV.Z.2.
Spółka śledzi rozwój elektronicznych narzędzi do organizacji Walnych Zgromadzeń, w tym aplikację wdrożoną
przez KDPW w 2020 roku, zachowując podejście ostrożnościowe i mając na uwadze potencjalne ryzyka wielorakiego
rodzaju problemów natury prawnej, organizacyjnej czy technicznej które mogą wystąpić podczas e-WZA.
Spółka rozpoznaje między innymi organizacyjne ryzyko zakłócenia obrad na skutek zerwania połączenia
któregokolwiek z głosujących uczestników. Co z kolei powodowałoby nieważność głosowania i konieczność
wznowienia wydarzenia.
W trakcie obrad WZ mogą pojawiać się opóźnienia w transmisji, czyniąc obrady mało czytelnymi, w zależności
od jakości i szybkości wykorzystywanych łącz oraz od ich lokalnego i globalnego obciążenia, jak również szeregu
innych parametrów takich jak lokalizacja serwerów wykorzystywanych w transmisji lub wykorzystywana technologia
dostępu do łącz internetowych (przewodowa, Wi-Fi, LTE).
12.2 Systemy kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w procesie sporządzania
sprawozdań finansowych
Zarząd Grupy LOTOS S.A. jest odpowiedzialny za system kontroli wewnętrznej i jego skuteczność w odniesieniu
do procesu sporządzania sprawozdań finansowych. Biuro Audytu Wewnętrznego Grupy LOTOS S.A. corocznie
dokonuje oceny ram kontroli wewnętrznej. Prowadzona analiza wskazuje, iż w 2020 roku w systemie nie wystąpiły
zmiany mające wpływ na badany obszar. Biorąc pod uwagę przyjęte założenia do oceny systemów, w Spółce
funkcjonują rozwiązania organizacyjno-procesowe stanowiące ramy dla systemu kontroli wewnętrznej,
ładu organizacyjnego, zapewnienia zgodności i zarządzania ryzykiem. Wskazane w modelu oceny rozwiązania
(tzw. dobre praktyki biznesowe) zostały wdrożone w każdym ww. systemie i funkcjonują w praktyce.
Proces postępowania przy sporządzaniu, zatwierdzaniu i przekazywaniu do publikacji sprawozdań finansowych
reguluje wewnętrzna procedura, zgodnie z którą nadzór nad przygotowaniem sprawozdań finansowych pełni
Dyrektor Biura Centrum Finansowo-Księgowego, Główny Księgowy. Za sporządzenie jednostkowego
i skonsolidowanego sprawozdania finansowego odpowiedzialne jest Biuro Sprawozdawczości funkcjonujące
w Grupie LOTOS S.A.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe jest sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami
Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) na podstawie sprawozdania finansowego Grupy LOTOS S.A.
oraz sprawozdań finansowych jednostek kontrolowanych przez Grupę LOTOS S.A.
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe zawiera korekty nie ujęte w księgach rachunkowych jednostek
Grupy stosujących inne standardy rachunkowości niż MSSF, wprowadzone w celu doprowadzenia danych
finansowych tych jednostek do zgodności z MSSF.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
125
W celu zapewniania jednolitych zasad rachunkowości funkcjonująca w Spółce polityka rachunkowości została
przekazana do stosowania przez spółki z Grupy Kapitałowej LOTOS przy sporządzaniu pakietów konsolidacyjnych.
12.3 Akcje i akcjonariusze Grupy LOTOS S.A.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku oraz na dzień zatwierdzenia do publikacji niniejszego sprawozdania kapitał
zakładowy Grupy LOTOS S.A. wynosił 184 873 362 zł i dzielił się na 184 873 362 akcji o wartości nominalnej 1 zł
każda, w tym:
o 78 700 000 akcji zwykłych na okaziciela serii A,
o 35 000 000 akcji zwykłych na okaziciela serii B,
o 16 173 362 akcji zwykłych na okaziciela serii C,
o 55 000 000 akcji zwykłych na okaziciela serii D.
W trakcie 2020 roku wysokość kapitału zakładowego Spółki nie zmieniła się.
Akcje Grupy LOTOS S.A. są akcjami zwykłymi na okaziciela. Statut Spółki nie wprowadza także jakichkolwiek
ograniczeń odnośnie do przenoszenia prawa własności wyemitowanych przez nią akcji.
Według wiedzy Spółki w 2020 roku Emitent, jednostki wchodzące w skład jego grupy kapitałowej ani też osoby
działające w ich imieniu, rozumiane jako osoby zarządzające i nadzorujące, nie posiadały ani nie nabywały akcji
własnych i nie podejmowały w tym okresie żadnych czynności zmierzających do nabycia akcji własnych.
Statut nie przewiduje szczególnych regulacji stanowiących uprawnienie dla Członków Zarządu do podjęcia decyzji
o emisji lub wykupie akcji.
Grupa LOTOS S.A. nie posiada systemu akcji pracowniczych i tym samym nie posiada systemu kontroli programów
akcji pracowniczych.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku i na dzień przekazania do publikacji niniejszego sprawozdania wykaz akcjonariuszy
posiadających bezpośrednio lub pośrednio przez podmioty zależne co najmniej 5% ogólnej liczby głosów
na Walnym Zgromadzeniu Grupy LOTOS S.A. przedstawiał się następująco:
Liczba akcji/Liczba głosów
na walnym zgromadzeniu
Udział w kapitale zakładowym i w liczbie głosów
na walnym zgromadzeniu w %
Skarb Państwa
98 329 515
53,19
Pozostali
86 543 847
46,81
Ogółem
184 873 362
100,00
Grupa LOTOS S.A. nie wyemitowała papierów wartościowych dających akcjonariuszom specjalne
uprawnienia kontrolne.
Szczególne uprawnienia Skarbu Państwa oraz ich wykonywanie w spółkach kapitałowych. Ograniczenia
w wykonywaniu prawa głosu na Walnym Zgromadzeniu Grupy LOTOS S.A.
Jedna akcja Grupy LOTOS S.A. daje prawo do jednego głosu na WZ. Jednakże, zgodnie ze Statutem Spółki,
prawo głosowania akcjonariuszy zostaje ograniczone w ten sposób, że żaden z nich nie może wykonywać
na WZ więcej niż 10% ogólnej liczby głosów istniejących w Spółce w dniu odbywania WZ, z zastrzeżeniem,
że dla potrzeb ustalania obowiązków nabywców znacznych pakietów akcji przewidzianych w ustawie z dnia 29 lipca
2005 roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego
systemu obrotu oraz o spółkach publicznych i w ustawie z 22 maja 2003 roku o działalności ubezpieczeniowej, takie
ograniczenie prawa głosowania uważane będzie za nieistniejące.
Ograniczenie powyższe nie dotyczy:
o akcjonariuszy, którzy w dniu powzięcia uchwały WZ wprowadzającej ograniczenie, są uprawnieni
z akcji reprezentujących więcej niż 10% ogólnej liczby głosów istniejących w Spółce;
o akcjonariuszy działających z określonymi wyżej akcjonariuszami na podstawie zawartych porozumień
dotyczących wspólnego wykonywania prawa głosu z akcji.
Dla potrzeb ograniczenia prawa do głosowania, o którym mowa powyżej, głosy akcjonariuszy, między którymi
istnieje stosunek dominacji lub zależności, są sumowane zgodnie z poniżej opisanymi zasadami.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
126
Przez akcjonariusza rozumie się każdą osobę, w tym jej podmiot dominujący i zależny, której przysługuje
bezpośrednio lub pośrednio prawo głosu na Walnym Zgromadzeniu na podstawie dowolnego tytułu prawnego;
dotyczy to także osoby, która nie posiada akcji Spółki, a w szczególności użytkownika, zastawnika, osoby
uprawnionej z kwitu depozytowego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie
instrumentami finansowymi, a także osoby uprawnionej do udziału w WZ mimo zbycia posiadanych akcji po dniu
ustalenia prawa do uczestnictwa w WZ.
Przez podmiot dominujący oraz podmiot zależny rozumie się odpowiednio osobę:
o spełniającą przesłanki wskazane w art. 4 § 1 pkt 4) Kodeksu Spółek Handlowych lub
o mającą status przedsiębiorcy dominującego, przedsiębiorcy zależnego albo jednocześnie status
przedsiębiorcy dominującego i zależnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku
o ochronie konkurencji i konsumentów, lub
o mającą status jednostki dominującej, jednostki dominującej wyższego szczebla, jednostki zależnej,
jednostki zależnej niższego szczebla, jednostki współzależnej albo mającą jednocześnie status jednostki
dominującej (w tym dominującej wyższego szczebla) i zależnej (w tym zależnej niższego szczebla i
współzależnej) w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości, lub
o która wywiera (podmiot dominujący) lub na którą jest wywierany (podmiot zależny) decydujący wpływ
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 22 września 2006 roku o przejrzystości stosunków finansowych
pomiędzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz o przejrzystości finansowej
niektórych przedsiębiorców, lub
o której głosy wynikające z posiadanych bezpośrednio lub pośrednio akcji Spółki podlegają kumulacji
z głosami innej osoby lub innych osób na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 29 lipca 2005
roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego
systemu obrotu oraz o spółkach publicznych w związku z posiadaniem, zbywaniem lub nabywaniem
znacznych pakietów akcji Spółki.
Akcjonariusze, których głosy podlegają kumulacji i redukcji zgodnie z zasadami opisanymi powyżej, zwani są łącznie
Zgrupowaniem. Kumulacja głosów polega na zsumowaniu głosów, którymi dysponują poszczególni akcjonariusze
wchodzący w skład Zgrupowania. Redukcja głosów polega na pomniejszeniu ogólnej liczby głosów w Spółce
przysługujących na WZ akcjonariuszom wchodzącym w skład Zgrupowania.
Redukcja głosów jest dokonywana według następujących zasad:
o liczba głosów akcjonariusza, który dysponuje największą liczbą głosów w Spółce spośród wszystkich
akcjonariuszy wchodzących w skład Zgrupowania, ulega pomniejszeniu o liczbę głosów równą nadwyżce
ponad 10% ogólnej liczby głosów w Spółce przysługujących łącznie wszystkim akcjonariuszom
wchodzącym w skład Zgrupowania
o jeżeli mimo redukcji, o której mowa powyżej, łączna liczba głosów przysługujących na Walnym
Zgromadzeniu akcjonariuszom wchodzącym w układ Zgrupowania przekracza próg 10% ogólnej liczby
głosów istniejących w Spółce w dniu odbywania Walnego Zgromadzenia, dokonuje się dalszej redukcji
głosów należących do pozostałych akcjonariuszy wchodzących w skład Zgrupowania. Dalsza redukcja
głosów poszczególnych akcjonariuszy następuje w kolejności ustalanej na podstawie liczby głosów,
którymi dysponują poszczególni akcjonariusze wchodzący w skład Zgrupowania (od największej
do najmniejszej). Dalsza redukcja jest dokonywana aż do osiągnięcia stanu, w którym łączna liczba głosów,
którymi dysponują akcjonariusze wchodzący w skład Zgrupowania nie będzie przekraczać 10% ogólnej
liczby głosów w Spółce
o jeżeli na potrzeby redukcji nie można ustalić kolejności redukcji głosów z uwagi na to, że dwóch lub więcej
akcjonariuszy dysponuje tą samą liczbą głosów, to głosy akcjonariuszy dysponujących tą samą liczbą
głosów redukuje się proporcjonalnie, przy czym liczby ułamkowe zaokrągla się w dół do pełnej liczby akcji.
W pozostałym zakresie zasady określone w punktach poprzedzających stosuje się odpowiednio w każdym
przypadku akcjonariusz, któremu ograniczono wykonywanie prawa głosu, zachowuje prawo wykonywania
co najmniej jednego głosu
o ograniczenie wykonywania prawa głosu dotyczy także akcjonariusza nieobecnego na WZ.
W celu ustalenia podstawy do kumulacji i redukcji głosów, każdy akcjonariusz Spółki, Zarząd, Rada Nadzorcza
oraz poszczególni członkowie tych organów, a także Przewodniczący WZ, mogą żądać, aby akcjonariusz Spółki,
podlegający zasadzie ograniczenia prawa głosowania, udzielił informacji czy jest on w stosunku do dowolnego
innego akcjonariusza Spółki podmiotem dominującym lub zależnym w rozumieniu Statutu Spółki. Uprawnienie
to obejmuje także prawo żądania ujawnienia liczby głosów, którymi akcjonariusz Spółki dysponuje samodzielnie
lub łącznie z innymi akcjonariuszami Spółki, w stosunku do których jest podmiotem dominującym lub zależnym
w rozumieniu zgodnym ze Statutem Spółki. Osoba, która nie wykonała lub wykonała w sposób nienależyty
powyższy obowiązek informacyjny, do chwili usunięcia uchybienia obowiązku informacyjnego, może wykonywać
prawo głosu wyłącznie z jednej akcji, a wykonywanie przez taką osobę prawa głosu z pozostałych akcji
jest bezskuteczne.
W przypadku wątpliwości wykładni postanowień dotyczących ograniczenia prawa do głosowania należy dokonywać
zgodnie z art. 65 § 2 Kodeksu Cywilnego.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
127
Od momentu, w którym udział akcjonariuszy, którzy w dniu powzięcia uchwały Walnego Zgromadzenia
wprowadzającej ograniczenie prawa głosowania, byli uprawnieni z akcji reprezentujących więcej niż 10% ogólnej
liczby głosów istniejących w Spółce w kapitale zakładowym Spółki spadnie poniżej poziomu 5% ograniczenia prawa
głosowania akcjonariuszy wygasają.
Z zachowaniem właściwych przepisów Kodeksu Spółek Handlowych istotna zmiana przedmiotu działalności Spółki
może nastąpić bez wykupu akcji tych akcjonariuszy, którzy nie godzą się na taką zmianę.
Według informacji Spółki na dzień 2 kwietnia 2021 roku, osoby zarządzające oraz nadzorujące nie posiadały akcji
Grupy LOTOS S.A., ani akcji i udziałów spółek powiązanych Grupy LOTOS S.A.
W dniu 27 lutego 2018 roku Skarb Państwa (akcjonariusz dominujący Grupy LOTOS S.A.) podpisał z PKN Orlen S.A.
list intencyjny w sprawie procesu przejęcia kontroli kapitałowej przez PKN ORLEN S.A. nad Grupą LOTOS S.A.,
rozumianej jako nabycie przez PKN ORLEN S.A. bezpośrednio lub pośrednio minimum 53% udziału w kapitale
zakładowym Grupy LOTOS S.A. Przeprowadzenie Transakcji będzie możliwe m.in. po uzyskaniu zgód
korporacyjnych oraz zgód odpowiednich organów ochrony konkurencji na dokonanie koncentracji.
Po zgromadzeniu wymaganych dokumentów przez PKN Orlen S.A., w dniu 14 lipca 2020 roku Komisja Europejska
wydała warunkową zgodę na przejęcie Grupy LOTOS S.A. oraz pakiet środków zaradczych do zrealizowania,
celem realizacji procesu.
W dniu 18 sierpnia 2020 roku pomiędzy Skarbem Państwa (akcjonariuszem dominującym Grupy LOTOS S.A.),
PKN Orlen S.A. („PKN Orlen”) oraz Spółką podpisane zostało porozumienie dotyczące realizacji transakcji nabycia
akcji Spółki („Porozumienie”), („Transakcja”) przez PKN Orlen od Skarbu Państwa, reprezentujących minimum 53%
kapitału zakładowego oraz głosów na walnym zgromadzeniu Spółki.
Transakcja ma skutkować przejęciem bezpośrednio lub pośrednio, kontroli kapitałowej nad Grupą LOTOS
przez PKN Orlen. Zakres i struktura Transakcji nie zostały jeszcze określone. Porozumienie nie jest wiążące ani nie
kreuje jakichkolwiek zobowiązań dla Stron w zakresie osiągnięcia skutku jakim jest realizacja Transakcji, lecz jedynie
określa ich wspólne rozumienie przewidywanego kształtu Transakcji i dalszej współpracy na dzień podpisania
Porozumienia przy realizacji Transakcji. Porozumienie pozostaje w mocy do dnia 31 marca 2022 roku.
W dniu 12 marca 2021 roku Zarząd Spółki przyjął kierunkową akceptację działań wewnątrzorganizacyjnych, której
celem jest optymalizacja struktury grupy kapitałowej oraz przygotowanie do wdrożenia modelu realizacji środków
zaradczych niezbędnych do przejęcia kontroli kapitałowej nad Spółką przez PKN Orlen S.A.
Zasady zmiany statutu
Zmiana Statutu Grupy LOTOS S.A. wymaga podjęcia uchwały przez Walne Zgromadzenie Spółki większością 3/4
głosów, przy czym zmiana §10 ust. 1 Statutu Spółki wymaga większości 4/5 głosów i reprezentacji
co najmniej połowy kapitału zakładowego Spółki na WZ.
Po podjęciu przez WZ uchwały w sprawie zmian w Statucie Spółki, Zarząd Grupy LOTOS S.A. zgłasza ten fakt
do sądu rejestrowego. Zmiana dokonana w Statucie obowiązuje z chwilą zarejestrowania jej przez sąd.
Następnie RN ustala tekst jednolity Statutu uwzględniający wprowadzone zmiany, o ile WZ udzieli RN upoważnienia
w tym zakresie.
Aktualnie obowiązujący Statut Grupy LOTOS S.A. podjęty został przez Walne Zgromadzenie uchwałą nr 26
w sprawie zmian w Statucie Spółki Grupa LOTOS S.A. z dnia 28 czerwca 2019 roku. Niniejsze zmiany dotyczyły:
o kompetencji Walnego Zgromadzenia w zakresie: wyrażania zgody na objęcie, nabycie lub zbycie akcji
innej spółki, rozporządzania składnikami aktywów trwałych oraz nabycia składników aktywów trwałych,
o kompetencji Rady Nadzorczej w zakresie opiniowania sprawozdań przedstawianych Walnemu
Zgromadzeniu, wyrażania zgody na zbycie składników aktywów trwałych, zawierania umów,
o kompetencji Zarządu dotyczących obowiązków sprawozdawczych,
o zasad zbywania aktywów trwałych przez Spółkę.
12.4 Walne Zgromadzenie
Kompetencje i przebieg Walnych Zgromadzeń (WZ) Grupy LOTOS S.A. określają szczegółowo → Statut Spółki
(tekst jednolity z 1 sierpnia 2019 roku) i → Regulamin Walnych Zgromadzeń (tekst jednolity z 26 sierpnia 2009 roku).
Do kompetencji Walnego Zgromadzenia należą w szczególności następujące sprawy:
o rozpatrywanie i zatwierdzanie rocznego sprawozdania finansowego Spółki, rocznego sprawozdania
z działalności Spółki, a także skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej
oraz sprawozdania z działalności grupy kapitałowej za poprzedni rok obrotowy,
o udzielanie Członkom Rady Nadzorczej i Zarządu absolutorium z wykonania przez nich obowiązków,
o decydowanie o podziale zysku oraz o pokrywaniu strat, a także sposobie wykorzystania funduszy
utworzonych z zysku, z zastrzeżeniem przepisów szczególnych regulujących w sposób odmienny tryb
wykorzystania takich funduszy,
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
128
o powoływanie i odwoływanie Członków Rady Nadzorczej,
o podwyższanie i obniżanie kapitału zakładowego,
o wszelkie postanowienia dotyczące roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej przy zawiązaniu Spółki
oraz sprawowaniu nadzoru lub zarządu,
o zbycie i wydzierżawienie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części oraz ustanowienie
na nich ograniczonego prawa rzeczowego,
o wyrażanie zgody na nabycie nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości
o wartości przekraczającej 5.000.000 złotych określonej na podstawie wyceny rzeczoznawcy oraz
wyrażanie zgody na zbycie nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości
o wartości przekraczającej 200.000 złotych określonej na podstawie wyceny rzeczoznawcy,
o wyrażanie zgody na obciążenie i zbycie akcji LOTOS Petrobaltic S.A. oraz udziałów Przedsiębiorstwa
Przeładunku Paliw Płynnych Naftoport Sp. z o.o.,
o wyrażenie zgody na zbycie akcji innej spółki o wartości rynkowej przekraczającej:
o 100 000 000 złotych lub
o 10% sumy aktywów w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego.
o z zastrzeżeniem pkt 7, wyrażanie zgody na rozporządzenie składnikami aktywów trwałych w rozumieniu
ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Oz. U. z 2019 r. poz. 351), zaliczonymi do wartości
niematerialnych i prawnych, rzeczowych aktywów trwałych lub inwestycji długoterminowych, w tym
wniesienie jako wkładu do spółki lub spółdzielni, jeżeli wartość rynkowa tych składników przekracza 5%
sumy aktywów w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, ustalonych na podstawie
ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego, a także oddanie tych składników do korzystania
innemu podmiotowi, na okres dłuższy niż 180 dni w roku kalendarzowym, na podstawie czynności prawnej,
jeżeli wartość rynkowa przedmiotu czynności prawnej przekracza 5% sumy aktywów, przy czym,
oddanie do korzystania w przypadku:
o umów najmu, dzierżawy i innych umów o oddanie składnika majątkowego do odpłatnego
korzystania innym podmiotom - przez wartość rynkową przedmiotu czynności prawnej rozumie się
wartość świadczenia za:
o jeden rok – jeżeli oddanie składnika majątkowego nastąpiło na podstawie umów zawieranych
na czas nieoznaczony,
o cały czas obowiązywania umowy - w przypadku umów zawieranych na czas oznaczony,
o umów użyczenia i innych nieodpłatnych umów o oddanie składnika majątkowego do korzystania
innym podmiotom - przez wartość rynkową przedmiotu czynności prawnej rozumie się:
równowartość świadczenia jakie przysługiwałyby w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy, za:
o jeden rok - jeżeli oddanie składnika majątkowego nastąpi na podstawie umowy zawieranej
na czas nieoznaczony,
o cały czas obowiązywania umowy - w przypadku umów zawartych na czas oznaczony
o z zastrzeżeniem pkt 8, wyrażenie zgody na nabycie składników aktywów trwałych w rozumieniu ustawy
z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości o wartości przekraczającej:
o 100 000 000 złotych lub
o 5% sumy aktywów w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, ustalonych
na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego.
o wyrażenie zgody na objęcie albo nabycie akcji innej spółki o wartości przekraczającej:
o 100 000 000 złotych lub
o 10% sumy aktywów w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, ustalonych
na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego.
o zmiana Statutu,
o tworzenie i likwidowanie funduszy celowych, w tym rezerwowego,
o decydowanie o umorzeniu akcji oraz nabywaniu akcji w celu ich umorzenia i określenie warunków
ich umorzenia,
o emisja obligacji,
o rozwiązanie, likwidacja i przekształcenie Spółki oraz jej połączenie z inną spółką,
o emisja warrantów subskrypcyjnych,
o wyrażanie zgody na nabycie wyemitowanych przez Spółkę akcji (akcje własne) oraz ustanowienie zastawu
na akcjach własnych Spółki w przypadku określonym w art. 362 § 1 pkt. 2 K.S.H,
o wyrażanie zgody na wdrażanie programów motywacyjnych,
o wyrażanie zgody na wypłatę zaliczki, w przypadku, jeżeli rada nadzorcza nie wyrazi zgody.
o ustalanie zasad kształtowania wynagrodzeń Członków Zarządu i Rady Nadzorczej.
Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień Kodeksu Spółek Handlowych oraz postanowień poniższych, uchwały
Walnego Zgromadzenia zapadają bezwzględną większością głosów. Uchwały dotyczące następujących spraw mogą
być podjęte, jeżeli na Walnym Zgromadzeniu reprezentowana jest co najmniej połowa kapitału zakładowego Spółki
i wymagają większości czterech piątych głosów:
o rozwiązanie Spółki,
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
129
o przeniesienie siedziby Spółki za granicę,
o zmiana przedmiotu przedsiębiorstwa Spółki ograniczająca możliwość prowadzenia przez Spółkę
działalności w zakresie wytwarzania i przetwarzania oraz sprzedaży produktów rafinacji ropy naftowej,
o zbycie albo wydzierżawienie przedsiębiorstwa Spółki lub jego zorganizowanej części, której działalność
obejmuje wytwarzanie i przetwarzanie oraz sprzedaż produktów rafinacji ropy naftowej oraz ustanowienie
na przedsiębiorstwie Spółki lub takiej jego zorganizowanej części ograniczonego prawa rzeczowego,
o połączenie z inną spółką,
o podział Spółki,
o uprzywilejowanie akcji,
o zawiązanie spółki europejskiej, przystąpienie do takiej spółki lub przekształcenie Spółki
w spółkę europejską,
o zmiana odnośnego ustępu Statutu.
Oba dokumenty dostępne są na stronie internetowej Spółki w zakładce → Ład Korporacyjny.
Walne Zgromadzenie zwoływane jest przez Zarząd Spółki w przypadkach przewidzianych w Statucie lub przepisach
Kodeksu Spółek Handlowych (KSH), poprzez ogłoszenie dokonywane na stronie internetowej Spółki i w sposób
określony dla przekazywania informacji bieżących zgodnie z przepisami o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych.
Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie (NWZ) może zostać zwołane przez Zarząd z własnej inicjatywy,
przez Radę Nadzorczą, jeżeli jego zwołanie Rada uzna za wskazane, bądź przez akcjonariuszy reprezentujących
co najmniej połowę kapitału zakładowego lub co najmniej połowę ogółu głosów w Spółce.
Ponadto akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujący co najmniej 1/20 kapitału zakładowego mogą żądać
zwołania NWZ i umieszczenia określonych spraw w porządku obrad tego Zgromadzenia. Jeżeli w terminie dwóch
tygodni od dnia przedstawienia żądania Zarządowi, NWZ nie zostanie zwołane, Sąd Rejestrowy może upoważnić
do zwołania NWZ akcjonariuszy występujących z tym żądaniem.
Żądanie zwołania WZ oraz umieszczenia określonych spraw w porządku obrad, zgłaszane przez uprawnione
podmioty, powinno być uzasadnione. Akcjonariusz lub akcjonariusze Spółki reprezentujący co najmniej 1/20
kapitału zakładowego mogą przed terminem WZ zgłaszać Spółce projekty uchwał dotyczące spraw
wprowadzonych do porządku obrad WZ lub spraw, które mają zostać wprowadzone do porządku obrad.
Prawo uczestniczenia w WZ mają tylko osoby będące akcjonariuszami Spółki na 16 dni przed datą WZ
(dzień rejestracji uczestnictwa w WZ). Uprawnieni z akcji imiennych i świadectw tymczasowych oraz zastawnicy
i użytkownicy, którym przysługuje prawo głosu, mają prawo uczestniczenia w WZ, jeżeli są wpisani do księgi akcyjnej
w dniu rejestracji uczestnictwa w WZ. Akcjonariusz może uczestniczyć w WZ oraz wykonywać prawo głosu osobiście
lub przez pełnomocnika. Pełnomocnik ma obowiązek ujawnić akcjonariuszowi okoliczności wskazujące na istnienie
bądź możliwość wystąpienia konfliktu interesów oraz głosować zgodnie z instrukcjami udzielonymi przez
akcjonariusza.
Wszystkie sprawy wnoszone pod obrady WZ są uprzednio przedstawiane RN do rozpatrzenia. W sprawach
nieobjętych porządkiem obrad nie można powziąć uchwały, chyba że cały kapitał zakładowy jest reprezentowany
na WZ, a nikt z obecnych nie zgłosił sprzeciwu dotyczącego powzięcia uchwały, z wyjątkiem wniosków o zwołanie
NWZ oraz wniosków o charakterze porządkowym, które mogą być uchwalone. Uchwały WZ zapadają bezwzględną
większością głosów, jeżeli Statut lub KSH nie stanowi inaczej. Uchwały i przebieg WZ są protokołowane
przez notariusza. Protokół podpisuje Przewodniczący Zgromadzenia i notariusz.
12.5 Działalność Rady Nadzorczej
12.5.1 Powoływanie i odwoływanie Członków Rady Nadzorczej
Zgodnie ze Statutem Grupy LOTOS S.A. w skład Rady Nadzorczej wchodzi od pięciu do dziewięciu członków
w tym przewodniczący, wiceprzewodniczący oraz sekretarz. Rada Nadzorcza jest powoływana i odwoływana
przez Walne Zgromadzenie. Niezależnie od powyższego, tak długo jak Skarb Państwa pozostaje akcjonariuszem
Spółki, podmiot uprawniony do wykonywania praw z akcji Spółki należących do Skarbu Państwa jest uprawniony
do powoływania jednego członka Rady Nadzorczej w drodze pisemnego oświadczenia. Członkowie Rady
Nadzorczej wskazani przez Skarb Państwa, powinni spełniać wymogi określone w Ustawie z dnia 16 grudnia 2016 r.
o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U. z 2016 r. Nr 2259).
Kadencja Rady Nadzorczej jest kadencją wspólną i trwa trzy lata. Poszczególni Członkowie Rady Nadzorczej
oraz cała Rada Nadzorcza mogą zostać odwołani w każdym czasie przed upływem kadencji. Przewodniczący Rady
Nadzorczej jest powoływany przez Walne Zgromadzenie. Wiceprzewodniczący oraz Sekretarz wybierani są przez
Radę Nadzorczą z grona pozostałych Członków Rady. Rada Nadzorcza wybierana w drodze głosowania
oddzielnymi grupami składa się z pięciu Członków.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
130
W związku z upływem X wspólnej kadencji Rady Nadzorczej z końcem czerwca 2020 roku,
Walne Zgromadzenie w dniu 30 czerwca 2020 roku powołało XI wspólną kadencję Rady Nadzorczej Spółki.
Tym samym Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy:
o uchwałą nr 25 powołało Panią Beatę Kozłowską-Chyła do składu Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A.
XI wspólnej kadencji i powierzyło funkcję Przewodniczącej Rady Nadzorczej,
o uchwałą nr 26 powołało Panią Katarzynę Lewandowską do składu Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A.
XI wspólnej kadencji,
o uchwałą nr 27 powołało Pana Dariusza Figurę do składu Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A.
XI wspólnej kadencji,
o uchwałą nr 28 powołało Pana Piotra Ciacha do składu Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A.
XI wspólnej kadencji,
o uchwałą nr 29 powołało Pana Adama Lewandowskiego do składu Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A.
XI wspólnej kadencji,
o uchwałą nr 29 powołało Pana Grzegorza Rybickiego do składu Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A.
XI wspólnej kadencji.
12.5.2 Skład
W dniu 31 grudnia 2019 roku skład Rady Nadzorczej Spółki przedstawiał się następująco:
Funkcja
W RN X Kadencji od:
Beata Kozłowska-Chyła
Przewodnicząca
14 czerwca 2017
Piotr Ciach
Wiceprzewodniczący
14 czerwca 2017
Katarzyna Lewandowska
Sekretarz
14 czerwca 2017
Dariusz Figura
Członek
14 czerwca 2017
Adam Lewandowski
Członek
14 czerwca 2017
Agnieszka Szklarczyk-Mierzwa
Członek
14 czerwca 2017
Grzegorz Rybicki
Członek
28 czerwca 2018
Na dzień 31 grudnia 2020 roku oraz na dzień przekazania do publikacji niniejszego sprawozdania Rada Nadzorcza
Spółki działała w następującym składzie:
Funkcja
W RN XI Kadencji od:
Beata Kozłowska-Chyła
Przewodnicząca
30 czerwca 2020
Piotr Ciach
Wiceprzewodniczący
30 czerwca 2020
Katarzyna Lewandowska
Sekretarz
30 czerwca 2020
Dariusz Figura
Członek
30 czerwca 2020
Adam Lewandowski
Członek
30 czerwca 2020
Grzegorz Rybicki
Członek
30 czerwca 2020
12.5.3 Kompetencje
Rada Nadzorcza Grupy LOTOS S.A. działa na podstawie Statutu Spółki (tekst jednolity z dnia 1 sierpnia 2019 roku)
oraz Regulaminu Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A. Poniższej syntetyczne informacje nt. poszczególnych
Członków tego Organu:
o Beata Kozłowska-Chyła – funkcję Członka Rady Nadzorczej pełni od dnia 25 maja 2016 roku.
Od dnia 30 czerwca 2016 roku pełni funkcję Przewodniczącej RN.
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Uzyskała stopień naukowy
doktora nauk prawnych, a następnie stopień naukowy doktora habilitowanego nauk prawnych;
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
131
o Piotr Ciach – funkcję Członka Rady Nadzorczej Spółki zaczął pełnić od dnia 22 grudnia 2016 roku.
Absolwent Wydziału Prawa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Ukończył studia MBA
prowadzone przez Gdańską Fundację Kształcenia Menadżerów we współpracy z IAE Aix-en-Provence
Graduate School of Management;
o Katarzyna Lewandowska – funkcję Członka Rady Nadzorczej Spółki zaczęła pełnić od dnia 27 stycznia
2016 roku. Absolwentka Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, gdzie ukończyła wydział
handlu wewnętrznego;
o Dariusz Figura – funkcję Członka Rady Nadzorczej Spółki zaczął pełnić od dnia 27 stycznia 2016 roku.
Absolwent Politechniki Warszawskiej (Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych), kierunek informatyka
oraz z wyróżnieniem studiów Executive MBA w Warsaw Business School at Warsaw University
of Technology (wraz z HEC School of Management - Paris, London Business School i the Norwegian School
of Economics);
o Adam Lewandowski – funkcję Członka Rady Nadzorczej Spółki zaczął pełnić od dnia 22 grudnia 2016 roku.
Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego (tytuł magistra nauk prawnych) i radca prawny
(Okręgowa Izba Radców Prawnych w Warszawie);
o Grzegorz Rybicki – funkcję Członka Rady Nadzorczej Spółki zaczął pełnić od dnia 28 czerwca 2018 r.
Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1990–1992 odbył
etatową aplikację sądową w Sądzie Okręgowym w Warszawie, a następnie w latach 1992–1994 odbył
aplikację adwokacką. Zawód adwokata wykonuje od roku 1995 w ramach spółki adwokackiej w Warszawie.
W roku 1993 odbył szkolenie i staż adwokacki w USA (Chicago), w ramach programu organizowanego
przez American Bar Association, Naczelną Radę Adwokacką oraz De Paul University w Chicago.
Wiedzę i umiejętności w zakresie prawa posiadają:
o Beata Kozłowska-Chyła,
o Piotr Ciach,
o Adam Lewandowski,
o Grzegorz Rybicki.
Wiedzę i umiejętności w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych posiadają:
o Dariusz Figura – ukończone studia MBA, pełnienie funkcji wiceprezesa – dyrektora finansowego spółki
akcyjnej, udział w corocznym badaniu sprawozdania finansowego spółki akcyjnej,
o Katarzyna Lewandowska wykształcenie wyższe ekonomiczne – ukończona Szkoła Główna Handlowa,
o Adam Lewandowski – 10 lat pracy w branży paliwowo–energetycznej (PGNiG i spółki z grupy)
oraz doświadczenie zdobyte poprzez zasiadanie w radach nadzorczych z branży paliwowo–energetycznej,
o Grzegorz Rybicki – profesjonalny kontakt z problematyką rachunkowości i sprawozdań finansowych
poprzez obsługę prawną spółek oraz umiejętności nabyte poprzez zasiadanie w radach nadzorczych.
Wiedzę i umiejętności z zakresu branży paliwowej posiadają:
o Dariusz Figura – wiedza i umiejętności zdobyte poprzez zasiadanie w Radzie Nadzorczej
Grupy LOTOS S.A.;
o Katarzyna Lewandowska – wiedza i umiejętności zdobyte poprzez zasiadanie w Radzie Nadzorczej
Grupy LOTOS S.A.;
o Adam Lewandowski – wiedza i umiejętności zdobyte poprzez 10 lat pracy w branży paliwowo–
energetycznej (PGNiG i spółki z grupy) oraz doświadczenie zdobyte poprzez zasiadanie w radach
nadzorczych z branży paliwowo-energetycznej;
o Piotr Ciach – wiedza i umiejętności zdobyte poprzez pracę w Ministerstwie Energii w Departamencie
zajmującym się nadzorem nad spółkami z branży paliwowej takimi jak PKN Orlen S.A., Grupa LOTOS S.A.,
PGNiG S.A., Enea S.A.;
o Grzegorz Rybicki – wiedza i umiejętności zdobyte poprzez zasiadanie w Radzie Nadzorczej
Grupy LOTOS S.A.
Zgodnie z otrzymanymi oświadczeniami kryteria niezależności spełniają:
o Beata Kozłowska-Chyła,
o Dariusz Figura,
o Adam Lewandowski,
o Grzegorz Rybicki.
Warto podkreślić, że większość Członków wyżej wymienionego składu Rady Nadzorczej Spółki pełniła funkcje
w okresie zatwierdzenia oraz związanej z tym publikacji i wdrażania Strategii Grupy LOTOS S.A. na lata 2017-2022.
Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością Spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.
Do szczególnych kompetencji Rady Nadzorczej należy:
o powoływanie (po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego) i odwoływanie Członków Zarządu
Spółki,
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
132
o zawieszanie, z ważnych powodów, w czynnościach poszczególnych lub wszystkich Członków Zarządu,
a także delegowanie Członka lub Członków Rady do czasowego wykonywania czynności Członków
Zarządu nie mogących sprawować swych czynności,
o zatwierdzanie regulaminu Zarządu,
o wybór biegłego rewidenta uprawnionego do badania sprawozdań finansowych Spółki i Grupy Kapitałowej,
zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości,
o ocena sprawozdania finansowego, zarówno co do zgodności z księgami i dokumentami, jak i ze stanem
faktycznym, ocena sprawozdania Zarządu oraz wniosków Zarządu co do podziału zysków i pokrycia strat
oraz składanie Walnemu Zgromadzeniu sprawozdania pisemnego z wyników powyższej oceny,
o opiniowanie wszelkich spraw przedkładanych do rozpatrzenia Walnemu Zgromadzeniu, zarówno
zwyczajnemu, jak i nadzwyczajnemu,
o udzielanie Członkom Zarządu zezwolenia na zajmowanie stanowisk w organach nadzorczych
lub zarządzających innych podmiotów oraz pobieranie wynagrodzeń z tego tytułu,
o wyrażanie zgody na realizację zadania inwestycyjnego i zaciąganie wynikających z niego zobowiązań,
jeżeli powstaną w związku z tym wydatki lub obciążenia przekraczające równowartość jednej drugiej
kapitału zakładowego Spółki,
o określanie zakresu, szczegółowości i terminów przedkładania przez Zarząd budżetów rocznych i strategii
wieloletnich,
o zatwierdzanie strategii Grupy LOTOS S.A. i Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A.,
o opiniowanie budżetów rocznych,
o opiniowanie sprawozdania o wydatkach reprezentacyjnych, wydatkach na usługi prawne, usługach
marketingowych, usługach w zakresie stosunków międzyludzkich (public relations) i komunikacji
społecznej oraz usługach doradztwa związanych z zarządzaniem oraz sprawozdania ze stosowania
dobrych praktyk, określonych przez Prezesa Rady Ministrów na podstawie ustawy o zasadach zarządzania
mieniem państwowym, skierowanych do spółek z udziałem Skarbu Państwa
o reprezentowanie Spółki w umowach i sporach z Członkami Zarządu,
o uchwalanie regulaminów gospodarowania funduszami celowymi,
o zatwierdzanie zasad oraz planu prowadzenia działalności sponsoringowej oraz oceny efektywności
tej działalności,
o zatwierdzanie treści regulaminów komitetów Rady Nadzorczej,
o decydowanie o potrzebie zatrudniania zewnętrznych ekspertów na potrzeby Rady Nadzorczej lub
komitetów Rady Nadzorczej,
o określanie dnia wypłaty dywidendy w przypadku zaistnienia okoliczności, o których mowa w §7 ust. 3
Statutu Spółki,
o utworzenie zakładu za granicą, w rozumieniu podpisanych przez Rzeczpospolitą Polską umów o unikaniu
podwójnego opodatkowania,
o zbycie składników aktywów trwałych o wartości rynkowej przekraczającej 0,1% sumy aktywów w
rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, ustalonych na podstawie ostatniego
zatwierdzonego sprawozdania finansowego, a nie przekraczającej 5% sumy aktywów w rozumieniu ustawy
z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego
sprawozdania finansowego,
o zaciągnięcie innego zobowiązania lub dokonanie rozporządzenia, które – na podstawie jednej lub kilku
powiązanych czynności prawnych, z wyłączeniem czynności zwykłego zarządu – przekracza równowartość
kwoty jednej drugiej kapitału zakładowego, chyba że wyrażanie na nie zgody należy do kompetencji
Walnego Zgromadzenia,
o realizowanie przez Spółkę za granicą inwestycji kapitałowych na kwotę nie przekraczającej kwoty
100.000.000,- zł lub wartości 10% sumy aktywów w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r.
o rachunkowości, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego oraz
wszystkich inwestycji rzeczowych,
o wykonywanie przez Spółkę prawa głosu na walnych zgromadzeniach i zgromadzeniach wspólników
wszystkich spółek zależnych oraz innych spółek, jeżeli wartość posiadanych przez Spółkę udziałów lub
akcji spółki, ustalona według cen ich nabycia lub objęcia, stanowi więcej niż jedną piątą kapitału
zakładowego Spółki, w sprawach:
a) podziału zysku lub pokrycia strat,
b) podwyższenia lub obniżenia kapitału zakładowego,
c) połączenia z inną spółką i przekształcenia spółki,
d) zbycia i wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki oraz ustanowienia na nim prawa użytkowania,
e) zmiany umowy lub statutu.
o tworzenie spółek prawa handlowego oraz przystępowanie do spółek, a także wnoszenie wkładów na
pokrycie udziałów lub akcji w spółkach oraz zbywanie udziałów lub akcji, jeżeli dotychczasowe
zaangażowanie kapitałowe Spółki w danej spółce lub zaangażowanie, które ma osiągnąć Spółka w wyniku
nabycia lub objęcia udziałów lub akcji, liczone według ceny nabycia lub objęcia udziałów lub akcji, nie
przekracza 100.000.000,- złotych lub wartości 10% sumy aktywów w rozumieniu ustawy z dnia 29 września
1994 r. o rachunkowości, ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego,
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
133
o nabycie nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości o wartości
nie przekraczającej 5.000.000 złotych określonej na podstawie wyceny rzeczoznawcy oraz zbycie
nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości o wartości nie
przekraczającej 200.000,- złotych określonej na podstawie wyceny rzeczoznawcy,
o wypłatę zaliczki na poczet dywidendy,
o zawarcie umowy o usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków międzyludzkich
(public relations) i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego z zarządzaniem, jeżeli
wysokość wynagrodzenia przewidzianego za świadczone usługi łącznie w tej umowie lub innych umowach
zawieranych z tym samym podmiotem przekracza 500.000 złotych netto w stosunku rocznym,
o zmiany umowy o usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków międzyludzkich
(public relations) i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego z zarządzaniem
podwyższającej wynagrodzenie powyżej kwoty, o której mowa w pkt 9,
o zawarcie umowy o usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków międzyludzkich
(public relations) i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego z zarządzaniem, w których
maksymalna wysokość wynagrodzenia nie jest przewidziana,
o zawarcie umowy darowizny lub innej umowy o podobnym skutku o wartości przekraczającej 20.000,-
złotych lub 0,1% sumy aktywów w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości,
ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego,
o zawarcie umowy zwolnienia z długu lub innej umowy o podobnym skutku o wartości przekraczającej
50.000,- złotych lub 0,1% sumy aktywów w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości,
ustalonych na podstawie ostatniego zatwierdzonego sprawozdania finansowego,
o Rada Nadzorcza powołuje spośród członków Rady Komitet Audytu oraz może powoływać inne Komitety,
których zakres działania, organizację prac i sposób wykonywania czynności określa Regulamin
Rady Nadzorczej oraz regulaminy poszczególnych komitetów. Regulaminy komitetów, a także każda
zmiana ich treści, nabierają mocy obowiązującej z chwilą zatwierdzenia przez Radę Nadzorczą.
Posiedzenia Rady Nadzorczej odbywają się cyklicznie – w odstępach 4-6 tygodni, co do zasady w pełnym składzie
osobowym. W roku obrotowym 2020 Rada Nadzorcza Grupy LOTOS S.A. obyła 16 posiedzeń stacjonarnych oraz
13 głosowań przy wykorzystaniu bezpośredniego porozumiewania się na odległość.
W 2020 roku Rada Nadzorcza uchwałą nr 334/X/2020 z dnia 1 czerwca 2020 roku pozytywnie zaopiniowała
Walnemu Zgromadzeniu przyjęcie „Polityki Wynagrodzeń Członków Zarządu i Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A.”.
Szczegóły wprowadzenia oraz obowiązki niniejszej Polityki zostały przedstawione w punkcie 12.7.4. Polityka
Wynagrodzeń.
Ponadto, uchwałą nr 26/XI/2020 z dnia 28 września 2020 roku Rada Nadzorcza zatwierdziła „Regulamin okresowej
oceny przez Radę Nadzorczą Grupy LOTOS S.A. istotnych transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi”.
niniejszy dokument określa zasady dokonywania przez Radę Nadzorczą okresowej oceny istotnych transakcji,
w rozumieniu Ustawy o ofercie, zawieranych przez GL S.A. oraz jej podmioty zależne z podmiotami powiązanymi
i służy zapewnieniu przejrzystości i zgodności z prawem tych transakcji. Niniejszy Regulamin wprowadzony został
w oparciu o ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych
do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 623, z późn. zm.)
(dalej „Ustawa o ofercie”).
Rada realizuje swoje zadania kolegialnie, jednakże może powoływać stałe bądź doraźne Komitety do nadzoru
nad poszczególnymi obszarami lub zbadania poszczególnych zagadnień.
W ramach Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A. działają następujące komitety:
o Komitet Audytu,
o Komitet Strategii i Rozwoju,
o Komitet Organizacji i Zarządzania.
Komitet Audytu
Komitet Audytu Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A. jest ustawową jednostką organizacyjną Rady Nadzorczej Spółki
pełniącym funkcję pomocniczą i doradczą wobec Rady Nadzorczej Spółki.
Obowiązek funkcjonowania w Spółce ww. Komitetu wynika z ustawy z dnia 7 maja 2009 roku o biegłych
rewidentach, ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze
publicznym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1415 z późn. zm.).
W związku z wprowadzeniem przez polskiego ustawodawcę obowiązku utworzenia komitetów audytu
w podmiotach nadzorowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego
opracował dokument zawierający zbiór dobrych praktyk dotyczących funkcjonowania komitetu audytu. Został
on przygotowany w oparciu o międzynarodowe standardy, artykuły prasowe, wytyczne organizacji
międzynarodowych, jak również wiedzę oraz doświadczenia firm audytorskich i audytorów wewnętrznych. Celem
przygotowanych rekomendacji było dostarczenie Członkom Komitetu Audytu narzędzia, które może przyczynić się
do efektywnego działania członków komitetu, dostarczając wskazówek dot. funkcjonowania komitetu, jak też
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
134
obszarów, które powinny znaleźć się pod szczególnym nadzorem Rady Nadzorczej ze względu na nałożone
na Komitet Audytu ustawowe zadania i obowiązki.
Wypełniając swoje funkcje analityczne oraz kontrolne i udzielając Radzie Nadzorczej istotnych rekomendacji
Komitet Audytu realizuje swoje działania w oparciu o Regulamin Rady Nadzorczej oraz Regulamin Komitetu Audytu.
Do głównych zadań ww. organu należy stałe doradztwo na rzecz Rady Nadzorczej w kwestiach dotyczących
właściwego wdrażania zasad sprawozdawczości budżetowej i finansowej, kontroli wewnętrznej Spółki oraz
współpraca z biegłymi rewidentami Spółki, a w szczególności:
o monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej,
o monitorowanie skuteczności istniejących w Spółce systemów kontroli wewnętrznej, audytu wewnętrznego
oraz zarządzania ryzykiem,
o monitorowanie wykonywania czynności rewizji finansowej, w tym monitorowanie badania rocznych
i skonsolidowanych sprawozdań finansowych,
o monitorowanie pracy oraz raportów niezależnego biegłego rewidenta, w tym monitorowanie
niezależności biegłego rewidenta i podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych, w tym
m. in. czynne uczestnictwo w procesie wyboru podmiotu audytorskiego,
o przeprowadzanie badań wybranych wydarzeń gospodarczych istotnych dla funkcjonowania Spółki,
o bieżące informowanie Rady Nadzorczej o wszelkich istotnych kwestiach w zakresie działalności
Komitetu Audytu,
o monitorowanie wykonania przez Zarząd wniosków i rekomendacji zgłaszanych przez Komitet Audytu,
o dokonywanie oceny niezależności biegłego rewidenta oraz wyrażanie zgody na świadczenie przez niego
dozwolonych usług niebędącym badaniem,
o opracowanie polityki wyboru firmy audytorskiej oraz opracowanie polityki świadczenia przez firmę
audytorską dozwolonych usług nie będących badaniem, a także określenie procedury wyboru firmy
audytorskiej,
o przedstawianie Radzie Nadzorczej rekomendacji dotyczącej powołania biegłych rewidentów lub firm
audytorskich,
o przedkładanie zaleceń mających na celu zapewnienie rzetelności procesu sprawozdawczości finansowej,
o zatwierdzanie wniosków Spółki lub podmiotu powiązanego na zlecenie firmie audytorskiej wybranej
do badania sprawozdania finansowego dozwolonych usług dodatkowych.
W skład Komitetu Audytu, powoływanego przez Radę Nadzorczą spośród jej członków, wchodzi od trzech
do pięciu osób.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku oraz na dzień przekazania niniejszego sprawozdania skład Komitetu Audytu
przedstawiał się następująco:
o Dariusz Figura Przewodniczący,
o Katarzyna Lewandowska Członek,
o Piotr Ciach Członek,
o Adam Lewandowski Członek,
o Grzegorz Rybicki Członek.
Od dnia 1 stycznia 2020 roku do dnia 31 grudnia 2020 roku Komitet Audytu Rady Nadzorczej odbył 11 posiedzeń.
Komitet Strategii i Rozwoju
Komitet Strategii i Rozwoju Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A. jest stałym organem doradczym i opiniotwórczym,
działającym kolegialnie w ramach struktury Rady Nadzorczej. Wypełnia on swoje funkcje poprzez przedstawianie
Radzie Nadzorczej uchwał, wniosków, rekomendacji, opinii i sprawozdań w oparciu o Regulamin Rady Nadzorczej
oraz Regulamin Komitetu Strategii i Rozwoju.
Do głównych zadań ww. organu należy opiniowanie i przedstawianie Radzie Nadzorczej rekomendacji w kwestiach
planowanych inwestycji mających istotny wpływ na aktywa Spółki, a w szczególności:
o opiniowanie wieloletnich strategii rozwojowych Spółki i jej grupy kapitałowej,
o ocena wpływu planowanych i podejmowanych inwestycji na kształt aktywów Spółki,
o monitorowanie realizacji zadań inwestycyjnych,
o ocena działań, umów oraz innych dokumentów związanych z czynnościami mającymi na celu nabycie,
zbycie, obciążenie lub inny sposób rozdysponowania istotnych aktywów Spółki,
o opiniowanie wszelkich dokumentów o charakterze strategicznym przedkładanych Radzie Nadzorczej
przez Zarząd.
W skład Komitetu Strategii i Rozwoju, powoływanego przez Radę Nadzorczą spośród jej członków, wchodzi
od trzech do pięciu osób. Funkcję Przewodniczącego Komitetu pełni Przewodniczący Rady Nadzorczej.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku oraz na dzień przekazania niniejszego sprawozdania skład Komitetu Strategii
i Rozwoju przedstawiał się następująco:
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
135
o Beata Kozłowska-Chyła Przewodnicząca,
o Piotr Ciach Członek,
o Katarzyna Lewandowska Członek,
o Adam Lewandowski Członek,
o Dariusz Figura Członek.
Od dnia 1 stycznia 2020 roku do dnia 31 grudnia 2020 roku Komitet Strategii i Rozwoju Rady Nadzorczej
odbył 10 posiedzeń.
Komitet Organizacji i Zarządzania
Komitet Organizacji i Zarządzania jest stałym organem doradczym i opiniotwórczym działającym kolegialnie
w ramach Rady Nadzorczej.
Wypełniając swoje funkcje poprzez udzielanie Radzie Nadzorczej uchwał, wniosków, rekomendacji, opinii,
sprawozdań, realizuje swoje działania w oparciu o Regulamin Rady Nadzorczej oraz Regulamin Komitet Organizacji
i Zarządzania Rady Nadzorczej Grupy LOTOS S.A.
Do głównych zadań ww. organu należy stałe doradztwo na rzecz Rady Nadzorczej w kwestiach struktury
zarządzania, w tym w przedmiocie rozwiązań organizacyjnych, systemu wynagrodzeń oraz doboru kadry,
umożliwiających osiąganie strategicznych celów Spółki, a w szczególności:
o opracowywanie szczegółowych zasad przeprowadzania postepowań kwalifikacyjnych na Członków
Zarządu,
o realizacja czynności związanych z przeprowadzeniem postępowania kwalifikacyjnego na Członków
Zarządu (z wyjątkiem czynności zastrzeżonych dla RN),
o rekomendowanie warunków zatrudnienia Członków Zarządu Spółki,
o ocena działalności Członków Zarządu Spółki, w tym ocena spełnienia kryteriów warunkujących przyznanie
zmiennych składników wynagrodzenia,
o okresowy przegląd i ocena systemu wynagradzania w Spółce,
o ocena systemu zarządzania zasobami ludzkimi w Spółce.
Członkowie Komitetu Organizacji i Zarządzania, w tym jego Przewodniczący, powoływani są przez Radę Nadzorczą
spośród jej członków. W skład Komitetu wchodzi od trzech do pięciu osób.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku oraz na dzień przekazania niniejszego sprawozdania skład Komitetu Organizacji
i Zarządzania przedstawiał się następująco:
o Beata Kozłowska-Chyła Przewodnicząca,
o Katarzyna Lewandowska Członek,
o Grzegorz Rybicki Członek,
o Adam Lewandowski Członek,
o Piotr Ciach Członek.
Od dnia 1 stycznia 2020 roku do dnia 31 grudnia 2020 roku Komitet Organizacji i Zarządzania Rady Nadzorczej
odbył 14 posiedzeń.
12.6 Działalność Zarządu
12.6.1 Powoływanie i odwoływanie Członków Zarządu
Skład i sposób powoływania Członków Zarządu określa Statut Spółki, uchwały Rady Nadzorczej oraz przepisy
powszechnie obowiązującego prawa.
W skład Zarządu Spółki wchodzi od trzech do siedmiu członków, w tym Prezes i Wiceprezesi Zarządu.
Prezes oraz Wiceprezesi Zarządu Spółki powoływani są przez Radę Nadzorczą po przeprowadzeniu postępowania
kwalifikacyjnego, zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 grudnia 2016 roku
o zasadach zarządzania mieniem państwowym (tj. Dz. U. z 2016 r., poz. 2259, z późn. zm.) oraz mając na względzie
ustalone przez Ministra Skarbu Państwa „Dobre praktyki w zakresie doboru kandydatów na członków organów
spółek o kluczowym znaczeniu dla Skarbu Państwa”.
Dodatkowo Członkowie Zarządu powinni spełniać wymogi określone w ustawie z dnia 16 grudnia 2016 roku
o zasadach zarządzania mieniem państwowym (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 735). Kadencja Zarządu jest wspólna i trwa
trzy lata.
Mandat każdego z Członków Zarządu wygasa najpóźniej z dniem odbycia Walnego Zgromadzenia
zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy. Wygaśnięcie mandatu Członka Zarządu
następuje również przez złożenie rezygnacji.
Prezes oraz Wiceprezesi, jak również cały Zarząd mogą być odwołani lub zawieszeni z ważnych powodów
przez Radę Nadzorczą w każdym czasie przed upływem kadencji.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
136
Uchwały Rady Nadzorczej w sprawie powołania oraz odwołania poszczególnych Członków Zarządu lub całego
Zarządu zapadają w obecności co najmniej 2/3 Członków Rady.
Obecna – X wspólna kadencja Zarządu, która rozpoczęła się z dniem 22 maja 2018 roku, upływa w 2021 roku.
12.6.2 Skład
W dniu 31 grudnia 2019 roku w skład Zarządu Grupy LOTOS S.A. wchodzili:
o Jarosław Wittstock p.o. Prezesa Zarządu, Wiceprezes Zarządu ds. Korporacyjnych,
o Jarosław Kawula Wiceprezes Zarządu ds. Produkcji i Handlu,
o Marian Krzemiński Wiceprezes Zarządu ds. Inwestycji i Innowacji,
o Zofia Paryła Wiceprezes Zarządu ds. Finansowych.
Po przeprowadzeniu postepowania kwalifikacyjnego, w dniu 30 stycznia 2020 roku Rada Nadzorcza podjęła decyzję
o powołaniu z dniem 3 lutego 2020 roku do składu Zarządu Grupy LOTOS S.A. X wspólnej kadencji Pana Pawła
Jana Majewskiego na funkcję Prezesa Zarządu Grupy LOTOS S.A.
W dniu 30 lipca 2020 roku Rada Nadzorcza Spółki, działając na podstawie art. 368 par. 4 Kodeksu Spółek
Handlowych oraz par. 13 ust. 2 pkt. 1 w związku z par. 14 ust. 4 i 5 Statutu Spółki, odwołała Pana Jarosława Pawła
Kawulę ze składu Zarządu Grupy LOTOS S.A. X wspólnej kadencji z dniem 30 lipca 2020 roku.
W tym samym w dniu 30 lipca 2020 roku Rada Nadzorcza wszczęła postępowanie kwalifikacyjne na stanowisko
Wiceprezesa Zarządu ds. Produkcji i Handlu oraz Wiceprezesa Zarządu ds. Strategii i Rozwoju w Zarządzie Grupy
LOTOS S.A.
Po przeprowadzeniu postepowania kwalifikacyjnego, w dniu 20 sierpnia 2020 roku Rada Nadzorcza podjęła decyzję
o powołaniu z dniem 24 sierpnia 2020 roku do składu Zarządu Grupy LOTOS S.A. X wspólnej kadencji
Pana Artura Cieślika na funkcję Wiceprezesa Zarządu ds. Strategii i Rozwoju Grupy LOTOS S.A.
W dniu 4 września 2020 roku Rada Nadzorcza podjęła decyzję o powołaniu z dniem 4 września 2020 roku do
składu Zarządu Grupy LOTOS S.A. X wspólnej kadencji Pana Piotra Aleksandra Walczaka na funkcję Wiceprezesa
Zarządu ds. Produkcji i Handlu Grupy LOTOS S.A.
W dniu 10 listopada 2020 roku Pan Paweł Jan Majewski, pełniący funkcję Prezesa Zarządu Grupy LOTOS S.A.
X wspólnej kadencji, złożył rezygnację ze stanowiska z dniem 11 listopada 2020 roku.
W dniu 12 listopada 2020 roku Rada Nadzorcza powierzyła Pani Zofii Marii Paryła pełnienie obowiązków Prezesa
Zarządu Grupy LOTOS S.A. X wspólnej kadencji.
W dniu 23 listopada 2020 roku Rada Nadzorcza wszczęła postępowanie kwalifikacyjne na stanowisko
Prezesa Zarządu Grupy LOTOS S.A. X wspólnej kadencji.
Po przeprowadzeniu postepowania kwalifikacyjnego, w dniu 7 grudnia 2020 roku Rada Nadzorcza podjęła decyzję
o powołaniu z dniem 07 grudnia 2020 roku do składu Zarządu Grupy LOTOS S.A. X wspólnej kadencji
Panią Zofię Marię Paryła na funkcję Prezesa Zarządu Grupy LOTOS S.A.
W dniu 31 grudnia 2020 roku skład Zarządu Grupy LOTOS S.A. przedstawiał się następująco:
o Zofia Paryła Prezes Zarządu,
o Artur Cieślik Wiceprezes Zarządu ds. Strategii i Rozwoju,
o Marian Krzemiński Wiceprezes Zarządu ds. Inwestycji i Innowacji,
o Piotr Walczak Wiceprezes Zarządu ds. Produkcji i Handlu,
o Jarosław Wittstock Wiceprezes Zarządu ds. Korporacyjnych.
o Zofia Paryła – Absolwentka Executive Master of Business Administration (MBA) organizowanych przez
Apsley Business School w Londynie oraz Collegium Humanum – Szkołę Główną Menedżerską
w Warszawie. Posiada liczne certyfikaty z zakresu zarządzania, księgowości i rachunkowości, jak również
certyfikat uzyskania kwalifikacji dla kandydatów na członków organów nadzorczych spółek z udziałem
Skarbu Państwa. Karierę zawodową rozpoczęła w 1985 roku w Krajowej Państwowej Komunikacji
Samochodowej w Krakowie. W latach 1997 – 2017 związana z sektorem prywatnym, w tym w latach 2010
– 2017 na stanowisku głównej księgowej. Przez 2 lata pełniła funkcję wiceprezesa Zarządu w Energa
Centrum Usług Wspólnych Sp. z o.o. W Zarządzie Spółki od dnia 25 lipca 2019.
o Artur Cieślik – Absolwent Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu
Lubelskiego, Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego we współpracy z University
of Florida Fredric G. Levin College of Law, Center for American Law Studies. Prawnik i menadżer
posiadający ponad 20-letnie doświadczenie zawodowe zdobyte w instytucjach rynku kapitałowego,
spółkach publicznych oraz międzynarodowej kancelarii prawnej. Karierę zawodową rozpoczynał w Dziale
Prawnym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. w 1997 roku, gdzie był zatrudniony
do 2004 roku. Wykładowca na Wydziale Prawa i Administracji Uczelni Łazarskiego w okresie od roku
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
137
2000 do roku 2005. W latach 2004 - 2006 zatrudniony w SYGNITY S.A. Następnie od roku 2006 do roku
2018 współpracował z międzynarodową kancelarią prawną DENTONS Europe Dąbrowski i Wspólnicy sp.k.
jako Senior Associate, a następnie Counsel. Od roku 2018 związany z PKN ORLEN S.A., gdzie wykonywał
obowiązki Doradcy Zarządu oraz Dyrektora Wykonawczego ds. Strategii.
o Marian Krzemiński – Absolwent Politechniki Wrocławskiej oraz Central Connecticut State University.
Karierę zawodową rozpoczął w 1985 roku w Zakładach Górniczych Polkowice – oddział KGHM Polska
Miedź S.A. w Lubinie, gdzie w latach 1999 – 2002 piastował funkcję prezesa Zarządu, dyrektora
generalnego. Pracował również w Drugim Narodowym Funduszu Inwestycyjnym w Warszawie (dyrektor
inwestycyjny/ prokurent), współpracował z firmą Ernst&Young w zakresie audytu wewnętrznego,
prowadził projekty doradcze realizowane dla grupy BNP Paribas Assurance. Świadczy również usługi
doradcze i konsultingowe pod własną firmą. W latach 2016 – 2019 pełnił funkcję doradcy Zarządu
w Polskim Funduszu Rozwoju S.A. W Zarządzie Spółki od dnia 25 lipca 2019 roku.
o Piotr Walczak – Absolwent Politechniki Gdańskiej. Posiada tytuł Executive MBA uzyskany w Gdańskiej
Fundacji Kształcenia Menedżerów. Menedżer z doświadczeniem w zarządzaniu operacyjnym i zarządzaniu
ryzykiem oraz kulturą bezpieczeństwa w branży energetycznej w obszarze projektowania i budowania
infrastruktury sieciowej. W latach 1992-2007 był odpowiedzialny za kierowanie wydziałem inwestycji,
wydziałem małych elektrowni wodnych oraz wydziałem eksploatacji i utrzymania ruchu energetycznego
w Spółce Energa Operator Oddział Olsztyn. Od 2007 roku związany z firmą Eltel Networks Energetyka,
gdzie w latach 2012-2017 pełnił funkcję Członka Zarządu, Dyrektora ds. Organizacji Produkcji Eltel
Networks Energetyka, będąc odpowiedzialnym za zarządzanie pionem ofertowania, procesem
zakupowym w zakresie dostaw i kontraktacji podwykonawców, budowanie i zarządzanie portfelem zleceń
oraz aktywne zarządzanie relacjami ze spółkami Skarbu Państwa celem budowania wizerunku
odpowiedzialnego wykonawcy. Następnie do 2020 roku pełnił funkcję Członka Zarządu, Dyrektora
Zarządzającego Jednostką Biznesu w Polsce w Eltel Networks Energetyka, odpowiadając
m.in. za opracowanie strategii działania i kierunków rozwoju organizacji, opracowywanie rocznych biznes
planów i raportowanie wyników, zarządzanie operacyjne, a także tworzenie kultury organizacji,
zarządzanie bezpieczeństwem i jakością. Od 2020 roku pełnił funkcję Dyrektora Zarządzającego
w Przedsiębiorstwie Badawczo Wdrożeniowym OLMEX, odpowiadając za przeprowadzenie audytu
w organizacji, budowanie efektywnych modeli kosztowych i narzędzi monitoringu wydajności, a także
rozwijanie zwinnych zespołów projektowych i budowanie kultury otwartej komunikacji.
o Jarosław Wittstock – Absolwent Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego. Menadżer z blisko
25 letnim stażem w zarządzaniu zespołami liczącymi od kilku do kilkuset pracowników w firmach
z kapitałem polskim i międzynarodowym. Posiada bogate doświadczenie menedżerskie m.in. w branży
leasingowej [BG Leasing SA – Dyrektor Biura Handlowego Centrali, Hanza Leasing SA – Prezes Zarządu];
farmaceutycznej [PZF Cefarm – Dyrektor Zarządzający] oraz medycznej [Prezes Zarządu ZKS Szpital
Gdańsk Sp. z o.o., Dyrektor Zarządzający Swissmed Centrum Zdrowia SA]. Prowadził także własną firmę
doradczą. W latach 2016-2017 był Dyrektorem Oddziału Pomorskiego ARiMR. Od marca 2017 roku
związany zawodowo z Grupą Energa, najpierw jako Dyrektor Departamentu Marketingu i Komunikacji
w Energa SA, a od maja 2017 roku jako wiceprezes Zarządu Energa Obrót SA zarządzający takimi
obszarami jak: nadzór korporacyjny, handel hurtowy, sprzedaż do rynku biznesowego a także marketing.
W Zarządzie Spółki od dnia 11 września 2018 roku.
Na dzień przekazywania niniejszego sprawozdania w skład Zarządu Grupy LOTOS S.A. wchodzili:
o Zofia Paryła Prezes Zarządu,
o Krzysztof Nowicki Wiceprezes Zarządu ds. Fuzji i Przejęć,
o Piotr Walczak Wiceprezes Zarządu ds. Produkcji i Handlu,
o Jarosław Wittstock Wiceprezes Zarządu ds. Korporacyjnych.
o Jarosław Wróbel Wiceprezes Zarządu ds. Inwestycji i Innowacji,
W dniu 22 stycznia 2021 roku Pan Marian Krzemiński złożył rezygnację z pełnienia funkcji Wiceprezesa Zarządu
Spółki z dniem 1 marca 2021 roku. Jako powód rezygnacji wskazał przyczyny osobiste.
Po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego, w dniu 22 stycznia 2021 roku Rada Nadzorcza Spółki
powołała do składu Zarządu X wspólnej kadencji Pana Krzysztofa Nowickiego na stanowisko Wiceprezesa Zarządu
ds. Fuzji i Przejęć Grupy LOTOS S.A. X wspólnej kadencji z dniem 26 stycznia 2021 roku.
o Krzysztof Nowicki – Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
w Poznaniu. Odbył także studia podyplomowe w zakresie prawa spółek na Uniwersytecie Łódzkim.
Posiada tytuł zawodowy radcy prawnego. Laureat nagrody MANAGER AWARD 2018. Był założycielem
i wspólnikiem zarządzającym kancelarii specjalizującej się w obszarze prawa pracy, cywilnego
i administracyjnego. W roku 2010 został dyrektorem Departamentu Prawnego w PGE Górnictwo
i Energetyka Konwencjonalna z siedzibą w Bełchatowie, a następnie Wiceprezesem Zarządu do spraw
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
138
korporacyjnych i zarządzania majątkiem. Był Prezesem Zarządu GKS Bełchatów. Od roku 2016 był
Prezesem Zarządu LOTOS Oil Sp. z o.o. W latach 2018 - 2020 dodatkowo pełnił funkcję Dyrektora
do spraw korporacyjnych Grupy LOTOS S.A., od roku 2020 Dyrektor ds. Strategii i Relacji Inwestorskich
Grupy LOTOS S.A., Przewodniczącego Rady Nadzorczej LOTOS Asfalt, LOTOS Infrastruktura,
RCEkoenergia. Pełni funkcje doradcze w istotnych projektach inwestycyjnych, a także w zakresie
kształtowania organizacji. W strukturach Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A. od 2016 roku.
Po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego, w dniu 17 lutego 2021 roku Rada Nadzorcza Spółki powołała
do składu Zarządu Spółki X wspólnej kadencji (z dniem 2 marca 2021 roku) Pana Jarosława Piotra Wróbla
na stanowisko Wiceprezesa Zarządu ds. Inwestycji i Innowacji. Powołanie Wiceprezesa Zarządu Grupy LOTOS S.A.
o Jarosław Piotr Wróbel – absolwent studiów magisterskich oraz studium doktoranckiego Akademii
Ekonomicznej w Katowicach. Ukończył studia podyplomowe w zakresie doskonalenia zawodowego
w energetyce na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Posiadacz dyplomu Executive MBA
(Uniwersytet Gdański i RMS Erasmus University), a także certyfikatu Post-MBA w zakresie strategicznego
zarządzania finansami (Uniwersytet Gdański i SBS Swiss Bussiness School). Od 1992 roku związany
z energetyką. W latach 1993-1999 pracował w Elektrociepłowni „Będzin” S.A., gdzie odpowiedzialny był
za opracowanie i wdrożenie programu restrukturyzacji, a także przygotowanie i przeprowadzenie
pierwszego procesu prywatyzacji kapitałowej w polskiej elektroenergetyce. Od 2002 roku związany
z Grupą Kapitałową PGNiG S.A. W latach 2003-2013 pełnił funkcję Wiceprezesa ds. Ekonomicznych
Górnośląskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o. („PSG”), w której był pomysłodawcą i sponsorem programu
wdrożenia Zintegrowanej Platformy wspomagającej obsługę procesów na bazie rozwiązań ERP i CIS (ang.
Customer Information System). W latach 2016-2018 Prezes Zarządu, a od 2020 roku Przewodniczący Rady
Nadzorczej PSG, która pod jego kierownictwem opracowała i wdrożyła strategiczny pakiet zmian dla
polskiego gazownictwa dystrybucyjnego na lata 2016–2022, zwany konstytucją dla gazownictwa. W latach
2018-2020 Prezes Zarządu spółki ORLEN Południe S.A., gdzie był współtwórcą oraz Sponsorem Programu
budowy biorafinerii na bazie Rafinerii w Trzebini oraz Rafinerii w Jedliczu, będącej centrum
kompetencyjnym w zakresie biokomponentów oraz biopaliw dla Grupy Kapitałowej Orlen S.A.
Od 2020 roku na stanowisku Wiceprezesa Zarządu PGNiG S.A. oraz członka Rady Dyrektorów PGNiG
Upstream Norway AS. Od 28 października do 12 listopada 2020 roku pełnił obowiązki prezesa zarządu
PGNIG S.A.
W dniu 2 marca 2021 roku Pan Artur Cieślik złożył rezygnację z pełnienia funkcji Wiceprezesa Zarządu ds. Strategii
i Rozwoju Spółki ze skutkiem na koniec dnia 15 marca 2021 roku. Jako powód rezygnacji Pan Artur Cieślik wskazał
powołanie go do pełnienia funkcji Wiceprezesa Zarządu Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A.
12.6.3 Kompetencje
Zarząd prowadzi sprawy Grupy LOTOS S.A. i reprezentuje ją we wszystkich czynnościach z wyłączeniem tych,
które są zastrzeżone do kompetencji Walnego Zgromadzenia lub Rady Nadzorczej oraz spraw wykraczających
poza zwykły Zarząd przedsiębiorstwem, które wymagają uprzedniej uchwały Zarządu.
Zakres spraw wymagających podjęcia uchwały reguluje Regulamin Zarządu.
Uchwał Zarządu wymagają:
o przyjęcie i zmiana Regulaminu Zarządu,
o przyjęcie i zmiana Regulaminu organizacyjnego przedsiębiorstwa Spółki, w tym struktury organizacyjnej
przedsiębiorstwa Spółki,
o przyjęcie prawem wymaganych regulaminów oraz polityk w przedsiębiorstwie Spółki,
o udzielenie prokury – wymagana uchwała podjęta jednogłośnie przez wszystkich Członków Zarządu,
o przyjęcie budżetu rocznego Spółki,
o przyjęcie strategii Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A.,
o przyjęcie sprawozdania finansowego Spółki za poprzedni rok obrotowy, sporządzonego zgodnie
z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej wraz ze sprawozdaniem Zarządu
z działalności Spółki za poprzedni rok obrotowy – nie później niż w terminie trzech miesięcy
od dnia bilansowego,
o przyjęcie skonsolidowanego sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy, sporządzonego
zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz sprawozdania
z działalności Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A. za poprzedni rok obrotowy – nie później niż w terminie
trzech miesięcy od dnia bilansowego,
o zwoływanie zwyczajnych i nadzwyczajnych Walnych Zgromadzeń z własnej inicjatywy,
na wniosek akcjonariusza lub akcjonariuszy reprezentujących co najmniej 1/20 kapitału zakładowego
oraz w innych przypadkach przewidzianych KSH i w wymaganych terminach,
o ustalanie porządku obrad Walnego Zgromadzenia,
o przystąpienie przez Spółkę do realizacji inwestycji kapitałowych lub inwestycji rzeczowych, które w swojej
konsekwencji mają doprowadzić do zaciągania zobowiązań, czy też dezinwestycji, jeżeli przewiduje się
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
139
powstanie na tej podstawie wydatków, obciążeń lub rozporządzeń przekraczających kwotę
500.000 złotych netto łącznie,
o zawarcie umowy wynikającej z realizacji działań, o których mowa w treści pkt 11), a kreujących po stronie
Spółki zobowiązania o wartości przekraczającej 5.000.000 złotych netto, jak również dokonanie
innych czynności (aneksy, porozumienia etc.), które w swojej konsekwencji mają spowodować zwiększenie
dotychczasowych zobowiązań po stronie Spółki w ramach danego stosunku zobowiązaniowego
ponad tą kwotę, a w przypadku umów przewidujących świadczenia okresowe, jeżeli wartość świadczeń
w całym okresie ich realizacji przekracza kwotę 5.000.000 złotych netto,
o zawarcie umowy zwolnienia z długu lub innej umowy o podobnym skutku,
o zawarcie umowy darowizny lub innej umowy o podobnym skutku,
o zawarcie umowy (lub jej zmiana) o usługi prawne, usługi marketingowe, usługi w zakresie stosunków
międzyludzkich (public relations) i komunikacji społecznej oraz usługi doradztwa związanego
z zarządzaniem, jeżeli wysokość wynagrodzenia przewidzianego łącznie za świadczone usługi przekracza
500.000 złotych netto, w stosunku rocznym lub maksymalna wysokość wynagrodzenia nie jest
przewidziana,
o podejmowanie przez Spółkę innych niż wskazane w pkt. 11) do 15) powyżej czynności prawnych
skutkujących zaciągnięciem zobowiązania lub dokonanie rozporządzenia na podstawie jednej lub kilku
powiązanych czynności prawnych na kwotę przekraczającą w sumie 5.000.000 złotych netto w ramach
danego stosunku zobowiązaniowego, a w przypadku umów na czas nieokreślony przewidujących
świadczenia okresowe, jeżeli wartość świadczeń za okres czterech lat przekracza tę kwotę, z wyłączeniem:
o umów zawieranych przez Spółkę w oparciu o zaakceptowane przez Zarząd w formie
uchwały umowy ramowe określające górną wartość zaciąganych zobowiązań,
o umów zawieranych ze spółkami z Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS S.A.,
o zakupu i sprzedaży:
o ropy naftowej,
o paliw i innych produktów/półproduktów/towarów ropopochodnych,
o gazu ziemnego,
o energii elektrycznej,
o biokomponentów i komponentów paliwowych,
o usług transportu morskiego,
jak również ewentualnie zawieranych z tym związanych dodatkowych umów w zakresie czynności
pomocniczych, wspomagających, kontrolnych jakości oraz ilości przedmiotu transakcji, a także usług
przeładunkowych oraz magazynowania (usług logistyki pierwotnej i wtórnej),
o umów w zakresie sprzedaży:
o złomu, odpadów,
o usług magazynowania (usługi biletowe),
o umów w zakresie transakcji finansowych:
o transakcje walutowe (spot, forward, swap)
o transakcje towarowe (swap)
o transakcje uprawnień do emisji CO
2
(futures)
o i innych zabezpieczających poziom cen produktów naftowych, poziom
kursów walutowych, poziom stopy procentowej,
o lokaty negocjowane,
chyba że przepisy prawa, postanowienia statutu Spółki lub przyjęte przez Zarząd wewnętrzne akty
obowiązujące w Spółce stanowią inaczej,
o uruchomienie trybu i zawarcie umowy na zakup u wskazanego kontrahenta (tryb negocjacyjny) towarów
lub usług o wartości wyższej niż 5.000.000 złotych netto, zgodnie z obowiązującą w Spółce procedurą
zakupu towarów i usług, z wyłączeniem umów zawieranych ze spółkami z Grupy Kapitałowej Grupy LOTOS
S.A., przy czym dla potrzeb ustalenia wartości umowy przyjmuje się łączną wysokość zobowiązania, jeżeli
jest ona określona, a w przypadku umów na czas nieokreślony przewidujących świadczenia okresowe,
jeżeli wartość świadczeń za okres czterech lat przekracza tę kwotę,
o dokonanie zmian w umowie, jeżeli na uprzednie zawarcie umowy podstawowej wymagana była zgoda
Zarządu w formie uchwały, z wyłączeniem porozumień waloryzacyjnych w oparciu o wcześniej umownie
ustalone wskaźniki waloryzacyjne,
o wykonywanie przez Spółkę prawa głosu na walnych zgromadzeniach wspólników spółek zależnych
w sprawach:
o podwyższenia lub obniżenia kapitału zakładowego,
o połączenia z inną spółką lub przekształcenia spółki,
o zbycia, wydzierżawienia przedsiębiorstwa spółki, ustanowienia na nim użytkowania,
o tworzenie spółek prawa handlowego oraz spółek zagranicznych,
o nabywanie lub zbywanie udziałów oraz praw udziałowych w spółkach,
o nabywanie lub zbywanie akcji, z wyłączeniem nabywania lub zbywania akcji w publicznym obrocie
papierami wartościowymi, chyba że takie nabycie lub zbycie powoduje uzyskanie lub utratę pozycji
dominującej,
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
140
o nabycie lub zbycie nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego lub udziału w nieruchomości,
o tworzenie lub przystępowanie do spółek osobowych, organizacji lub przedsięwzięć powodujących
nieograniczoną odpowiedzialność z majątku własnego Spółki,
o sprawy, które wymagają podjęcia uchwały przez Radę Nadzorczą lub Walne Zgromadzenie,
o sprawy przekraczające zwykły zarząd przedsiębiorstwem,
o sprawy, których prowadzeniu sprzeciwił się choćby jeden z pozostałych Członków Zarządu,
o sprawy, których rozstrzygnięcia w formie uchwały Zarządu zażąda Prezes Zarządu lub inny członek
Zarządu.
We wszystkich sprawach niewymienionych powyżej sprawy prowadzą poszczególni Członkowie Zarządu, zgodnie
z postanowieniami poniższymi postanowieniami lub osoby, którym Zarząd bądź jego członkowie powierzyli
je do prowadzenia pełnomocnictwem lub zakresem czynności.
Z zastrzeżeniem zdania poniższego, zwykłe czynności Spółki, nie zastrzeżone do decyzji Zarządu (podejmowane
w formie uchwały), prowadzone są jednoosobowo przez prezesa Zarządu i przez poszczególnych Członków
Zarządu według wewnętrznego podziału kompetencyjnego określonego w Regulaminie organizacyjnym
przedsiębiorstwa Grupy LOTOS S.A.
W szczególnych przypadkach wynikających m.in. z dłuższej absencji chorobowej lub innej, dłuższej nieobecności
danego Członka Zarządu, Prezes Zarządu uprawniony jest do powierzenia prowadzenia danej sprawy innemu
Członkowi Zarządu lub może przejąć daną sprawę do samodzielnego prowadzenia, odmiennie niż wynika
to z wewnętrznego podziału kompetencyjnego. Decyzja Prezesa Zarządu w powyższym zakresie wymaga formy
pisemnej i powinna zawierać uzasadnienie.
Spory kompetencyjne pomiędzy Członkami Zarządu rozstrzyga Prezes Zarządu.
W przypadku spraw przedsiębiorstwa Spółki niezastrzeżonych dla poszczególnych Członków Zarządu zgodnie
z postanowieniami sprawy te prowadzić będzie i nadzorować Prezes Zarządu Spółki lub osoba przez niego
wskazana.
Tryb procedowania Zarządu Spółki, tj. zwoływania posiedzeń, podejmowania uchwał i ich archiwizacji oraz
kompetencje poszczególnych Członków Zarządu szczegółowo określa Regulamin Zarządu Grupy LOTOS S.A.
Na przestrzeni 2020 roku Zarząd Grupy LOTOS S.A odbył łącznie 50 posiedzeń oraz podjął 533 uchwały – w tym
74 w trybie (z późn. zm.) § 21 ust. 1 Regulaminu Zarządu.
W związku z sytuacją spowodowaną pandemią COVID-19, Zarząd Spółki od marca 2020 roku obradował
z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, celem zachowania
rygorów sanitarnych.
Zwykłe czynności Spółki, nie zastrzeżone do decyzji Zarządu, prowadzone są jednoosobowo przez Prezesa Zarządu
oraz poszczególnych Członków Zarządu. Zakres działań wraz z podległymi komórkami wynikają z wewnętrznego
podziału kompetencyjnego, uregulowanego Regulaminem Organizacyjnym Przedsiębiorstwa.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku Schemat Organizacyjny Przedsiębiorstwa kształtował się następująco:
Prezes Zarządu, zarządzająca Segmentem Zarządczo-Finansowym i w jego ramach odpowiedzialna za:
o Biuro Zarządu,
o Biuro Audytu Wewnętrznego,
o Pion Zasobów Ludzkich
o Pion Prawny i Nadzoru Właścicielskiego,
o Pion Bezpieczeństwa i Kontroli Wewnętrznej,
o Pion Marketingu,
o Pion Komunikacji,
o Pion Zakupów,
o Pion Nadzoru Finansowego i Podatków,
o Pion Finansów,
o Centrum Finansowo-Księgowe - Głównego Księgowego.
Ponadto wszyscy Członkowie Zarządu wchodzący w skład Zarządu Spółki, również pełnili funkcję Szefów
poszczególnych Segmentów:
Szef Segmentu Korporacyjnego, zarządzający:
o Pionem Korporacyjnym,
o Pionem Zarządzania Informatyką.
Szef Segmentu Strategiczno-Rozwojowego, zarządzający:
o Pionem Strategii i Relacji Inwestorskich,
o Pionem Optymalizacji łańcucha Dostaw i Informacji Rynkowej.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
141
Szef Segmentu Inwestycyjno-Innowacyjnego, zarządzający:
o Pionem Innowacji,
o Pionem Monitorowania Projektów Wydobywczych,
o Pionem Projektów.
Szef Segmentu Produkcyjno-Handlowego, zarządzający:
o Pionem Handlu Krajowego,
o Pionem Handlu Zagranicznego,
o Pionem Logistyki,
o Pionem Techniki,
o Pionem Produkcji,
o Pionem Efektywności i Wsparcia Technologicznego Produkcji,
o Pionem Bezpieczeństwa Procesowego, BHP i Ochrony Środowiska.
12.6.4 Polityka Wynagrodzeń
W 2020 roku Spółka wprowadziła w życie „Politykę Wynagrodzeń Członków Zarządu i Rady Nadzorczej Grupy
LOTOS S.A.”, celem przyjęcia przejrzystych zasad wynagradzania wskazanych Organów korporacyjnych oraz
przyczynienie się do realizacji strategii biznesowej, długoterminowych interesów oraz stabilności Spółki.
Obowiązek przygotowania niniejszej Polityki powstał w związku z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
2017/828 z dnia 17 maja 2017 roku zmieniającą dyrektywę 2007/36/WE w zakresie zachęcania akcjonariuszy
do długoterminowego zaangażowania przyjętą do polskiego porządku prawnego Ustawą z dnia 16 października
2019 roku o zmianie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych
do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych oraz niektórych innych ustaw.
Niniejsza Dyrektywa nakłada również obowiązek przygotowania przez Radę Nadzorczą Sprawozdania z realizacji
Polityki Wynagrodzeń, przedstawiający kompleksowy przegląd wynagrodzeń, w tym wszystkich świadczeń,
niezależnie od ich formy, otrzymanych przez poszczególnych Członków Zarządu i Rady Nadzorczej lub należnych
poszczególnym Członkom Zarządu i Rady Nadzorczej w ostatnim roku obrotowym, zgodnie z Polityką.
Nadmienić należy, iż przed dniem wejścia w życie niniejszej Polityki Wynagrodzeń, wynagrodzenie Członków
Zarządu oraz Członków Rady Nadzorczej Spółki zostało ukształtowane zgodnie z przepisami Ustawy oraz pojętymi
na jej podstawie Uchwałami Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy o kształtowaniu wynagrodzeń.
Wynagrodzenie całkowite Członka Zarządu Spółki składa się z części stałej, stanowiące wynagrodzenie miesięczne
podstawowe oraz części zmiennej, stanowiące wynagrodzenie uzupełniające za rok obrotowy Spółki.
o Wynagrodzenie stałe – określone kwotowo przez Radę Nadzorczą Spółki na podstawie przepisów
Ustawy oraz postanowień Uchwały, w przedziale kwotowym mieszczącym się od 7 do 15–krotności
podstawy wymiaru;
o Wynagrodzenie zmienne – uzależnione jest od poziomu realizacji Celów Zarządczych, określanych
przez Walne Zgromadzenie oraz Radę Nadzorczą Spółki.
Wynagrodzenie Członka Rady Nadzorczej Spółki składa się z miesięcznego wynagrodzenia stałego,
obliczanego jako iloczyn podstawy wymiaru, o której mowa w Ustawie oraz mnożnika wynoszącego:
o dla Przewodniczącego Rady Nadzorczej – 1,7;
o dla pozostałych Członków Rady Nadzorczej – 1,5.
Zgodnie z Ustawą wynagrodzenia w części stałej zostały ustalone z uwzględnieniem skali działalności Spółki,
w szczególności wartości jej aktywów, osiąganych przychodów i wielkości zatrudnienia.
Niniejsza Polityka opracowana została przez Zarząd Spółki oraz przekazana do zaopiniowania Radzie Nadzorczej,
celem przedłożenia do przyjęcia dokumentu przez Walne Zgromadzenie.
12.6.5 Polityka wyboru głównego rewidenta
W dniu 10 października 2017 roku Rada Nadzorcza Grupy LOTOS S.A. przyjęła Politykę wyboru firmy audytorskiej
do przeprowadzania badania sprawozdań finansowych Grupy LOTOS S.A. i spółek z Grupy Kapitałowej LOTOS.
Główne założenia Polityki:
o zgodnie ze Statutem Grupy LOTOS S.A. wyboru firmy audytorskiej lub przedłużenia umowy z firmą
audytorską dokonuje Rada Nadzorcza;
o wybór lub przedłużenie umowy następuje na podstawie rekomendacji Komitetu Audytu. Komitet Audytu
udziela rekomendacji na podstawie przeprowadzonej oceny ofert złożonych przez firmy audytorskie
w ramach postępowania w sprawie wyboru firmy audytorskiej lub na podstawie uzasadnienia dla
przedłużenia umowy z firmą audytorską;
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
142
o wybór firmy audytorskiej lub przedłużenie umowy z firmą audytorską dokonywany jest z poszanowaniem
obowiązujących w chwili wyboru przepisów prawa;
o przy wyborze firmy audytorskiej Spółka stosuje wytyczne organu nadzoru właścicielskiego dotyczące
zasad i trybu wyboru biegłych rewidentów do badania sprawozdań finansowych spółek z udziałem Skarbu
Państwa;
o w ramach procedury wyboru nie są ograniczane możliwości przedstawiania ofert przez firmy audytorskie
posiadające mały udział w rynku;
o z procedury wyboru nie powinny zostać wykluczone firmy audytorskie, które uzyskały mniej niż 15%
swojego całkowitego wynagrodzenia z tytułu badań od jednostek zainteresowania publicznego w danym
państwie Unii Europejskiej w poprzednim roku kalendarzowym, zamieszczonych w wykazie firm
audytorskich opublikowanym przez Komisję Nadzoru Audytowego na jej stronie internetowej;
o zakazane jest wprowadzanie jakichkolwiek klauzul umownych, które nakazywałyby Radzie Nadzorczej
wybór firmy audytorskiej spośród określonej kategorii lub wykazu firm audytorskich. Klauzule takie są
nieważne z mocy prawa;
o w celu zapewnienia najwyższej spójności, a przez to należytej wiarygodności skonsolidowanych
sprawozdań finansowych przy jednoczesnym uwzględnieniu optymalizacji kosztów badania grupy
kapitałowej uznaje się za zasadne i celowe, aby badania sprawozdań spółek kluczowych przeprowadzała
firma audytorska/członek sieci firmy audytorskiej wybrana do badania sprawozdań finansowych Grupy
LOTOS S.A. (wiodąca firma audytorska);
o uchwała Rady Nadzorczej w sprawie wyboru firmy audytorskiej lub przedłużenia umowy z firmą
audytorską stanowi rekomendację dla rad nadzorczych spółek objętych postępowaniem wyboru firmy
audytorskiej;
o pozostałe spółki należące do Grupy Kapitałowej LOTOS przy wyborze firmy audytorskiej do badania
własnych sprawozdań finansowych stosują odpowiednio zasady zawarte w niniejszej Polityce;
o Rada Nadzorcza podczas dokonywania ostatecznego wyboru, a Komitet Audytu na etapie
przygotowywania rekomendacji, kierują się następującymi wytycznymi dotyczącymi firmy audytorskiej:
o spełnienie wymogów formalnych,
o niezależność i bezstronność audytora, także w kontekście umów już zawartych przez daną firmę
audytorską/członka sieci firmy audytorskiej ze spółkami wchodzącymi w skład GK LOTOS,
o pozycję na rynku usług audytorskich,
o cena za badanie uwzględniająca nakład pracy (podana łącznie oraz w podziale na każdą spółkę grupy
kapitałowej objętej postępowaniem wyboru firmy audytorskiej),
o znajomość branży oraz specyfiki spółek z grupy kapitałowej,
o doświadczenie w badaniu spółek giełdowych stosujących MSR/MSSF,
o harmonogram badania,
o skład zespołu badającego spółkę dominującą i spółki z grupy kapitałowej objęte postępowaniem
wyboru firmy audytorskiej, i) projekt umowy na badanie;
o dokumentacja przetargowa zawiera przejrzyste i niedyskryminujące kryteria wyboru stosowane do oceny
ofert;
o Rada Nadzorcza kieruje się zasadą rotacji firmy audytorskiej oraz kluczowego biegłego rewidenta
opisanych w procedurze wyboru firmy audytorskiej do badania sprawozdań finansowych;
o umowy z firmami audytorskimi zawierane są na okres minimum 2 lat, lecz nie dłużej niż 5 lat.
12.7 Polityka różnorodności
Różnorodność, współpraca, otwartość to wartości będące integralną częścią zarówno działań biznesowych Grupy
LOTOS S.A. jak i polityki zatrudniania oraz awansowania pracowników.
W 2020 roku oraz w poprzednich latach Spółka realizowała zasady zarządzania różnorodnością i politykę równego
traktowania, w poszanowaniu dla zróżnicowanego, wielokulturowego społeczeństwa i kładła szczególny nacisk
na równe traktowanie ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, stan zdrowia, rasę, narodowość, pochodzenie
etniczne, religię, wyznanie, bezwyznaniowość, przekonanie polityczne, przynależność związkową, tożsamość
płciową, status rodzinny, styl życia itp.
Stosowana w 2020 roku w Grupie LOTOS polityka różnorodności wpłynęła na pełniejsze wykorzystanie potencjału
pracowników, ich różnorodnych umiejętności, doświadczeń i talentów w atmosferze szacunku i współpracy
w Grupie Kapitałowej LOTOS docenia się związane z wiekiem doświadczenie zatrudnionych. Pracownicy
50+ wspierają nowych pracowników w procesach adaptacyjnych (w czasie staży towarzyszących i spotkań
mentorskich), relacja ta wiele uczy i przynosi korzyści obu stronom.
LOTOS stosował zasady równego traktowania i zarządzania różnorodnością w miejscu pracy począwszy od procesu
rekrutacji – jako członek Koalicji na rzecz Przyjaznej Rekrutacji, poprzez dostęp do szkoleń i awansów, wynagrodzeń,
godzenia obowiązków służbowych z życiem prywatnym i rodzinnym (potwierdzone certyfikatem PSZK – HR
Najwyższej Jakości oraz certyfikatem Biznes Magazynu, Strefy Gospodarki – Odpowiedzialny Pracodawca – Lider
HR 2019), ochrony przed mobbingiem i dyskryminacją (w procesie adaptacji nowo zatrudnianych pracowników
oraz powszechnie dostępnych szkoleń w formule e-learningu).
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
143
Podejście Spółki do kwestii różnorodności przedstawia Kodeks etyki, którego przestrzeganie potwierdzali wszyscy
nowo zatrudniani pracownicy. Kwestie związane z programem etycznym stanowiły również element oceny rocznej
pracowników.
Wśród działań kierowanych do osób z niepełnosprawnością znalazły się akcje realizowane w ramach Programu
Wolontariatu Pracowniczego GK LOTOS:
o „Mimo wszystko” – projekt polegający na podniesieniu jakości pomieszczeń w Warsztacie Terapii
Zajęciowej Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną;
o „Bliżej kultury” – organizacja wyjść do teatru dla osób z niepełnosprawnością;
o „Podwójny LOTOS dobra” – organizacja warsztatów i koncertu z udziałem osób z niepełnosprawnością;
o „Różni, ale tacy sami” – zorganizowanie warsztatów edukacyjnych w szkołach oraz zabawy integracyjnej
dla dzieci z Zespołem Downa.
Od 2009 roku Grupa LOTOS zadeklarowała przestrzeganie 10 Zasad Global Compact ONZ, które m.in. odnoszą się
do przestrzegania zasad różnorodności.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
144
Sprawozdanie Zarządu
z działalności Grupy LOTOS S.A.
oraz jej grupy kapitałowej
za rok 2020
Oświadczenie na temat informacji niefinansowych
Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
145
13 Oświadczenie na temat informacji niefinansowych Grupy
LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej
13.1 Kluczowe Niefinansowe Wskaźniki Efektywności
Kluczowe Niefinansowe Wskaźniki Efektywności są monitorowane wyłącznie na poziomie skonsolidowanym,
tj. dla całej Grupy Kapitałowej LOTOS.
Tabela 39. Kluczowe Niefinansowe Wskaźniki Efektywności
jednostka
2019
2020
zmiana r/r
cel
Obszar zarządczy
Zdolność dywidendowa
tak
tak
tak
bez zmian
tak
Bezpieczeństwo LTIF
LTIF
3,4
3,5
+3,5%
< 3
Obszar operacyjny
Dzienne wydobycie ropy
tys. boe /d
21
20
-2%
30-50
Poziom rezerw 2P
mln boe
81,3
74,8
-8%
60
Przerób ropy w produkcji
mln ton
10,7
10,2
-0,4%
10,5
Liczba stacji paliw
szt.
506
513
+7
550
Obszar środowiska naturalnego
Emisje gazów cieplarnianych (zakres 1+2) na
tonę przerobionej ropy
Mg CO
2
e
/Mg
0,205
0,22
+7%
↓
Zużycie energii pierwotnej na tonę uzyskanego
produktu
MJ/t
4 044
4 265
+5%
↓
Obszar pracowniczy
Wskaźnik wypadkowości (wypadki na 1000
pracowników)
n.d.
7,93
6,76
-15%
0
Satysfakcja klienta NPS (net promoter score) –
badanie w oparciu o opinie klientów Programu
Navigator
NPS
pozytywny
pozytywny
bez zmian
pozytywny
trend
Źródło: Spółka
/201-1/
Tabela 40. Podstawowe wyniki finansowe (mln zł)
2019
2020
zmiana r/r
Grupa Kapitałowa LOTOS
Przychody ze sprzedaży
29 493
20 909
-29,1%
EBITDA oczyszczona wg LIFO
2 861
1 357
-52,6%
Wynik brutto
1 692
-1 653
-197,7%
Wynik netto
1 153
-1 146
-199,4%
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej
2 130
2 870
34,7%
Grupa LOTOS S.A.
Przychody ze sprzedaży
26 313
17 737
-32,6%
EBITDA oczyszczona wg LIFO
1 167
-379
-132,5%
Wynik brutto
955
-1 138
-219,2%
Wynik netto
834
-881
-205,6%
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej
1 008
1 370
36,0%
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
146
13.2 O Grupie LOTOS
Grupa Kapitałowa LOTOS jest jedną z największych firm działających w Polsce, drugim co do wielkości producentem
paliw a jednocześnie zajmuje czołową pozycję na wielu innych krajowych rynkach, m.in. olejów, asfaltów czy
kolejowych przewozów towarowych. Oprócz wydobycia i przerobu ropy naftowej oraz gazu ziemnego
przedmiotem działalności jest także sprzedaż wysokiej jakości produktów naftowych oraz świadczenie
wyspecjalizowanych usług logistycznych i serwisowych.
Grupa LOTOS jest świadoma wpływu na otoczenie i środowisko, dlatego jako firma społecznie odpowiedzialna
w swojej działalności stosuje zasady etyczne i przestrzega międzynarodowych norm, takich jak ISO 26000,
w zakresie ładu organizacyjnego, praw człowieka, praktyk z zakresu pracy, środowiska, uczciwych praktyk
operacyjnych, zagadnień konsumenckich, zaangażowania społecznego i rozwoju społeczności lokalnej. Spółka
wspiera Cele Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals, SDGs) oraz przestrzega Zasad United
Nations Global Compact.
Spółki Grupy Kapitałowej LOTOS intensywnie angażują się w działania na rzecz otoczenia. Wraz z mieszkańcami
sąsiadujących miejscowości tworzą społeczność, która bardzo często integruje biznes, samorządy i szkolnictwo
wyższe. Takie inicjatywy przynoszą długotrwałe korzyści wszystkim uczestnikom relacji. Jednocześnie Grupa LOTOS
dąży do trwałego rozwiązywania problemów społecznych i środowiskowych m.in. poprzez poprawiające
efektywność energetyczną inwestycje.
/102-1/ /102-3/ /102-5/
Grupę kapitałową tworzą: Grupa LOTOS S.A., podmioty o profilu produkcyjnym, usługowym
i handlowym oraz fundacja (szerzej w rozdziale 13.4.6). Grupa LOTOS, jednostka dominująca dla grupy kapitałowej,
jest spółką akcyjną, której większościowym udziałowcem, posiadającym 53,19% akcji jest Skarb Państwa. Akcje Spółki
są składową indeksu WIG 20, na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie od 2005 roku. Siedziba Grupy
LOTOS S.A. znajduje się w Gdańsku, przy ul. Elbląskiej 135.
/203-2/
Grupa LOTOS ma ogromny wpływ zarówno pośredni, jak i bezpośredni na swoje otoczenie. Grupa LOTOS jest
drugą największą spółką paliwową w Polsce i ma kluczowe znaczenie dla kraju jako pracodawca, podatnik, sponsor,
dobroczyńca, partner dla licznych dostawców, instytucji i organizacji. Współpracuje z małymi i średnimi
przedsiębiorcami, a jako stabilny pracodawca w regionie, zapewnia miejsca pracy wielu okolicznym mieszkańcom.
Dodatkowo, poprzez współpracę z kontrahentami z regionu przyczynia się do budowy oraz utrzymywania miejsc
pracy dla partnerów biznesowych. Spółka jest bardzo ważnym płatnikiem podatków w regionach swojego
oddziaływania, od wielu lat zasilając budżet Gdańska.
13.2.1 Model biznesowy
/102-1/ /102-4/
W podstawowej działalności Spółka koncentruje się na trzech obszarach:
○ poszukiwaniu i wydobyciu węglowodorów,
○ przerobie ropy naftowej,
○ handlu produktami naftowymi.
Działalność Grupy Kapitałowej LOTOS podzielona jest na dwa segmenty:
o wydobywczy (Exploration & Production),
o produkcji i handlu (Refining & Marketing).
Segment wydobywczy
Zadaniem obszaru jest pozyskiwanie oraz eksploatacja złóż ropy naftowej i gazu ziemnego oraz związana z tym
działalność pomocnicza, transportowa i serwisowa.
Grupa Kapitałowa LOTOS jest jedynym koncernem prowadzącym wydobycie w Polskiej Wyłącznej Strefie
Ekonomicznej Morza Bałtyckiego. Poza krajem wydobywa surowce na Norweskim Szelfie Kontynentalnym oraz
na terytorium Litwy.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
147
/102-4/ /102-7/
W 2020 roku wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego przez Grupę Kapitałową LOTOS wyniosło średnio
20,3 tys. boe dziennie. Struktura tego wydobycia przedstawiała się następująco:
o Norwegia 71%,
o Polska 26%,
o Litwa 3%.
Na koniec 2020 roku łączne rezerwy ropy naftowej i gazu ziemnego Grupy Kapitałowej LOTOS w kategorii 2P
wyniosły 74,8 mln boe, z czego 82% stanowiła ropa naftowa, a 18% gaz ziemny. Struktura rezerw 2P przedstawiała
się następująco:
o Norwegia 35%,
o Polska 62%,
o Litwa 3%.
Segment produkcji i handlu
Zadaniem obszaru jest wytwarzanie, przetwarzanie produktów rafinacji ropy naftowej, jak również ich sprzedaż
hurtowa i detaliczna oraz działalność pomocnicza, transportowa i serwisowa.
/102-2/ /102-6/
Działalność handlowa Grupy Kapitałowej LOTOS w 2020 roku prowadzona była w ramach Grupy LOTOS oraz jej
spółek zależnych: LOTOS Paliwa, LOTOS Oil, LOTOS Asfalt, LOTOS-Air BP. Charakteryzuje się ona dużą
efektywnością – nowe technologie, które są wykorzystywane w procesach produkcyjnych, pozwalają pozyskać
z ropy naftowej aż 86% tzw. białych produktów czyli paliwa wysokomarżowego a dodatkowe 8% to sprzedawane
kontrahentom produkty ciężkie takie jak m.in. asfalt, koks naftowy i ciężki olej opałowy.
Należąca do Grupy LOTOS S.A. rafineria przerobiła w 2020 roku 10,2 mln ton ropy naftowej i wyprodukowała 11 mln
ton produktów. Główny udział w strukturze produkcji miał olej napędowy. Wyprodukowano go 5,8 mln ton,
czyli o 5,5% więcej niż w poprzednim roku. Jego udział w strukturze produkcji wynosił 52%. Uzyskiwane w wyniku
przerobu ropy naftowej produkty sprzedawane są w Polsce i za granicą, w kanale hurtowym oraz detalicznie
poprzez własną sieć stacji paliw. Na koniec 2020 roku sieć paliw LOTOS składała się z 513 jednostek (wzrost
o 7 w stosunku do końca 2019 roku).
13.2.2 Produkty i usługi
/102-2/ /102-4/ /102-6/ /102-7/
Produkty Grupy LOTOS sprzedawane są przede wszystkim w Polsce oraz innych krajach europejskich, w tym
w Niemczech, Holandii, Belgii, Szwecji, Danii, Wielkiej Brytanii, Francji, Estonii i Czechach.
Asortyment produktów i usług dostępnych pod marką LOTOS jest bardzo szeroki. Znajdują się wśród nich wysokiej
jakości paliwa silnikowe, oferowane m.in. na stacjach paliw zlokalizowanych w całej Polsce, szeroka gama olejów
smarowych (np. samochodowych i przemysłowych), różnego rodzaju asfalty drogowe bądź przemysłowe,
specjalistyczne paliwo lotnicze JET A1, a także sygnowane marką LOTOS liczne usługi, m.in. logistyczne
czy serwisowe.
W ramach Grupy Kapitałowej LOTOS oferowany jest cały wachlarz produktów i usług, m.in.:
○ najwyższej jakości paliwa (w tym paliwo lotnicze i żeglugowe);
○ szeroka gama olejów o najwyższych parametrach technologicznych – dla motoryzacji, rolnictwa,
przemysłu, ale też dla statków czy nawet pojazdów techniki wojskowej;
○ asfalty drogowe, modyfikowane MODBIT (w tym asfalty wysokomodyfikowane MODBIT HIMA), WMA
(pozwalające wyprodukować mieszanki mineralno-asfaltowe) czy przemysłowe;
○ przewozy kolejowe.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
148
/416-1/
Produkty a zdrowie i bezpieczeństwo
Każdy klient Grupy LOTOS ma możliwość zapoznania się z informacjami dotyczącymi bezpiecznego użytkowania
produktów w wersji elektronicznej lub bezpośrednio w miejscu ich sprzedaży. Spółki Grupy Kapitałowej LOTOS
realizują obowiązek udostępniania informacji o produktach zgodnie z wytycznymi wynikającymi z przepisów prawa.
Dla wszystkich produktów wytwarzanych w spółkach z Grupy Kapitałowej opracowane zostały Informacje
o Produkcie lub Karty Charakterystyki, które są sporządzane w oparciu o obowiązujące wymagania
międzynarodowe. Wszystkie działania są realizowane zgodnie z unijnymi rozporządzeniami REACH i CLP. Dla każdej
substancji wchodzącej w skład oferowanych produktów, utrzymywana jest aktualna dokumentacja rejestracyjna.
W dokumentacji są dane m.in. dotyczące parametrów fizykochemicznych, wpływu na zdrowie czy środowisko.
Niezwykle istotna jest również klasyfikacja pod względem zagrożeń. Na bieżąco sprawdzana jest też zawartość
substancji szczególnie niebezpiecznych.
Produkty uzyskiwane w wyniku przerobu ropy naftowej:
Marki Grupy LOTOS:
Grupa LOTOS dokłada starań, by jej stacje paliw stopniowo stawały się coraz bardziej „zielone”. W ramach sieci
działa 12 stacji ładowania samochodów elektrycznych zlokalizowanych wzdłuż autostrad A1 i A2 pomiędzy
Warszawą a Gdańskiem. Tworzą one tzw. Niebieski Szlak.
Już niedługo Grupa LOTOS stanie się pierwszym w Polsce producentem oczyszczonego wodoru i wybuduje dwie
stacje umożliwiające jego tankowanie. Pod koniec 2018 roku zapadła decyzja o dofinansowaniu ze środków UE
projektu Pure H2, tj. instalacji do oczyszczania i dystrybucji wodoru.
Modernizacja mająca na uwadze troskę o środowisko to temat, który podejmują również LOTOS Lab i LOTOS Kolej.
Do 2022 roku mają powstać dwa prototypy lokomotyw manewrowych z nowoczesnymi napędami hybrydowymi.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
149
Grupa LOTOS dokłada wszelkich starań, żeby zarówno jej działalność, jak i oferowane przez nią produkty były
bezpieczne na każdym etapie łańcucha wartości. Spółka LOTOS Lab skrupulatnie bada stosowane półprodukty,
produkty, komponenty i dodatki uszlachetniające do produkcji paliw, olejów i asfaltów, a także wodę
wykorzystywaną do produkcji mediów energetycznych oraz ścieki.
13.2.3 Łańcuch wartości
/102-9/
Działalność w Grupie Kapitałowej LOTOS opiera się na modelu zarządzania segmentowego, który buduje pełen
łańcuch tworzenia wartości – od wydobycia po sprzedaż gotowych produktów.
Spółka realizuje działania zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju i polityką bezpieczeństwa energetycznego.
Dba, żeby jej wpływ na środowisko naturalne, ludzi oraz gospodarkę był jak najkorzystniejszy i przynosił zarówno
wzrost wartości Firmy, jak i korzyści dla jej interesariuszy.
/102-10/
Działalność Grupy Kapitałowej LOTOS obejmuje następujące procesy:
○ Poszukiwanie i wydobycie ropy naftowej i gazu
na terenie trzech krajów: Polski, Litwy oraz Norwegii (największego gracza w regionie). Główna część wydobycia
(71%) pochodzi z Norwegii. Rezerwy 2P grupy znajdują się w większości pod dnem Morza Bałtyckiego (62%) oraz
Morza Norweskiego (35%).
○ Przerób ropy naftowej
Do Grupy Kapitałowej LOTOS należy jedna z najnowocześniejszych i najmłodszych rafinerii w Europie zlokalizowana
w Gdańsku. Jej nominalne moce przerobowe wynoszą około 10,5 mln ton ropy naftowej rocznie. Posiada unikalne
połączenie kanałów zaopatrzenia w surowiec drogą lądową, ze wschodu, za pośrednictwem sieci rurociągów PERN
oraz drogą morską poprzez Naftoport. Dostęp kanałów zaopatrzenia pozwala na dywersyfikację dostaw surowca,
a także płynną reakcję na zmienność cen produktów naftowych i gatunków rop naftowych. Dominującym gatunkiem
przerabianej w Gdańsku ropy jest rosyjska ropa Ural. Pozostałą część surowca stanowią ropy naftowe importowane
z innych kierunków, m.in. z Arabii Saudyjskiej oraz ze złóż eksploatowanych przez spółki należące do Grupy
Kapitałowej LOTOS. W wyniku przerobu ropy naftowej rafineria wytwarza następujące główne produkty: paliwa
(benzyny bezołowiowe, oleje napędowe, lekki olej napędowy), paliwo lotnicze, asfalty, ciężki olej opałowy. Zakład
w Gdańsku posiada najwyższy w Polsce i jeden z najwyższych w Europie, współczynnik złożoności procesu
przeróbczego (Wskaźnik Kompleksowości Nelsona).
○ Dystrybucja i sprzedaż
Paliwa wytworzone w rafinerii Grupy LOTOS w Gdańsku są sprzedawane na krajowym rynku detalicznym wyłącznie
za pośrednictwem sieci stacji paliw własnych i partnerskich. Natomiast na rynku hurtowym odbiorcami produktów
są międzynarodowe koncerny, Agencja Rezerw Materiałowych i Agencja Mienia Wojskowego, krajowi odbiorcy
hurtowi oraz niezależni operatorzy. Na koniec 2020 roku w Polsce działało 513 stacji paliw z logo LOTOS. W ramach
tej sieci, Grupa Kapitałowa LOTOS posiadała 23 tzw. Miejsca Obsługi Podróżnych przy autostradach A1, A2, A4 i A6
oraz drogach ekspresowych S3 i S7. Grupa współpracuje też z partnerem zewnętrznym w zakresie franczyzy
korporacyjnej dotyczącej restauracji Subway. Grupa Kapitałowa LOTOS dostarcza swoje produkty do odbiorców
m.in. za pośrednictwem kolei poprzez swoją spółkę LOTOS Kolej.
Oprócz przewozu produktów Grupy LOTOS, spółka LOTOS Paliwa świadczy także usługi w zakresie przewozów
innych towarów, w tym niebezpiecznych. Posiada m.in. umowę z Siłami Zbrojnymi RP na przewóz paliwa lotniczego
F34. W swej działalności w zakresie dystrybucji paliw Grupa LOTOS wykorzystuje ponadto: nowoczesny terminal
paliwowy dla autocystern zlokalizowany w Czechowicach-Dziedzicach, bazy paliw w Poznaniu, Piotrkowie
Trybunalskim i Rypinie.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
150
13.2.4 Sytuacja i perspektywy rynkowe
/102-15/
Grupa Kapitałowa LOTOS jest aktywnym uczestnikiem rynku paliwowego, wykorzystującym położenie rafinerii
w pobliżu rynków zbytu. Specyfika branży powoduje znaczne uzależnienie od kształtowania się globalnej
koniunktury i sytuacji makroekonomicznej.
W 2020 roku miały miejsce bezprecedensowe, dynamiczne zmiany na rynku ropy naftowej, które były wywołane
pandemią COVID-19. Wprowadzone przez rządy poszczególnych krajów ograniczenia uniemożliwiły lub też
utrudniły przemieszczanie się ludzi oraz towarów, co poskutkowało spadkiem zapotrzebowania na paliwa
na poziomie 8,8 mln b/d w całym 2020 roku w porównaniu do 2019 roku. W rezultacie znacząco obniżył się poziom
globalnych marż rafineryjnych, co obniżyło rentowność działalności w segmencie produkcji i handlu a także pogłębił
się spadek notowań ropy naftowej, co negatywnie odbiło się na wynikach segmentu wydobywczego.
Organizacje międzynarodowe prognozują, że w 2021 roku zapotrzebowanie na ropę naftową wzrośnie w stosunku
do 2020 roku o 6,2%, tj. do poziomu 96,9 mb/d, niemniej nadal nie zostanie osiągnięty poziom sprzed pandemii,
a więc z 2019 roku. Wiele agencji podkreśla również, że w kontekście niektórych paliw (m.in. oleju napędowego)
światowy szczyt konsumpcji już miał miejsce w 2019 roku (w szczególności w Europie), a więc powoli na świecie
może następować zmniejszenie popytu na wybrane produkty rafineryjne. Niemniej w dalszym ciągu
zapotrzebowanie na ropę naftową w najbliższych latach będzie rosło, w tym przede wszystkim w regionie Azji
i Pacyfiku (w dalszym ciągu kluczowe znaczenie będzie miała sytuacja gospodarcza Indii i Chin). Wiele państw w
2021 roku zapewne będzie wprowadzać rozwiązania służące odbudowie gospodarki, więc jednocześnie stabilnie
powinna rosnąć konsumpcja paliw. Proponowane przez rządy państw pakiety stymulacyjne dla gospodarek
krajowych mogą sprawić, że w 2022 roku być może konsumpcja paliw zbliży się do poziomu z 2019 roku.
Szerzej sytuacja i perspektywy rynkowe zostały zaprezentowane w rozdziale 3 Otoczenie zewnętrzne Grupy LOTOS
S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku.
13.2.5 Strategia rozwoju
/102-14/ /102-15/
Głównym celem strategii Grupy LOTOS S.A. na lata 2017-2022 jest stabilizacja i bezpieczny rozwój Grupy
Kapitałowej. Grupa LOTOS S.A. to jedna z wiodących firm w Polsce i znaczący koncern energetyczny, którego wizją
rozwoju jest osiągnięcie pozycji:
○ optymalnie zintegrowanego pionowo producenta paliw i produktów chemicznych wysokiej jakości,
○ dostawcy wyspecjalizowanych usług logistycznych i serwisowych,
○ lidera wdrożeń innowacji w obrębie podstawowej działalności, dla zapewnienia stabilnego wzrostu
wartości Grupy dla akcjonariuszy.
W ramach strategii Spółka wyznaczyła pięć głównych celów strategicznych:
○ efektywne wykorzystanie koncesji wydobywczych, dalsza technologiczna optymalizacja rafinerii,
wprowadzenie nowych produktów i paliw alternatywnych oraz dbałość o standardy jakości,
○ sukcesywne i powtarzalne obniżanie kosztów działalności oraz optymalizacja marży w całym łańcuchu
wartości,
○ gotowość do rozwoju i wdrażania innowacji dzięki dedykowanemu funduszowi, nowoczesnemu modelowi
współpracy z ośrodkami naukowymi oraz kreatywnemu zaangażowaniu pracowników,
○ elastyczność w reagowaniu na pojawiające się ryzyka, które Spółka postrzega również poprzez pryzmat
szans biznesowych,
○ dbałość i rozwój talentów w organizacji, podnoszenie szeroko rozumianego bezpieczeństwa (pracy,
infrastruktury i systemów informatycznych) oraz rosnąca odpowiedzialność społeczna.
Grupa LOTOS S.A. podzieliła realizację strategii na dwa horyzonty czasowe. Głównymi celami na lata 2017-2018 była
stabilizacja przepływów pieniężnych, redukcja zadłużenia oraz efektywna realizacja rozpoczętych projektów
inwestycyjnych.
W perspektywie strategicznej na lata 2019-2022 Spółka założyła realizację nowego programu inwestycyjnego
opartego o wybrane projekty rozwojowe aktywów produkcyjnych, budowę efektywnego portfela aktywów
wydobywczych oraz dalszy rozwój sieci stacji paliw i wdrażanie innowacyjnych przedsięwzięć. Szerzej strategia
Spółki została zaprezentowana w rozdziale 4 Strategia Grupy LOTOS S.A. na lata 2017-2022.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
151
/102-26/
Za realizację strategii odpowiedzialny jest Zarząd Grupy LOTOS.
13.2.6 Ład korporacyjny
Struktura Grupy Kapitałowej LOTOS
/102-18/ /102-45/
Stan na 31 grudnia 2020 roku
1) Skarb Państwa – 0,01% 2) Komandytariusz 3) Komplementariusz
4) CalEnergy Resources Poland Sp. z o.o. – 50%
5) CalEnergy Resources Poland Sp. z o.o. – Komandytariusz
6) BP Europa SE – 50%
7) Odin Energi A/S – 50%
Spółki klasyfikowane jako wspólne przedsięwzięcia, niewchodzące w skład GK LOTOS
Ponadto Grupa LOTOS S.A. posiada:
– 8,97% udziałów w kapitale zakładowym P.P.P.P. „Naftoport” Sp. z o.o. (spółce należącej do Grupy Kapitałowej PERN z Płocka)
– 17,3% akcji w spółce Grupa Azoty Polyolefins S.A.
Źródło: Spółka
Akcje i akcjonariat
/102-18/ /102-19/ /102-24/
Kompetencje Walnego Zgromadzenia obejmują szereg spraw, których zakres jest opisany w Statucie Grupy LOTOS.
Wszelkie sprawy zgłaszane są uprzednio Radzie Nadzorczej do rozpatrzenia. Regulamin Walnych Zgromadzeń
Grupy LOTOS S.A. reguluje zasady zwoływania i odwoływania Walnego Zgromadzenia (jak też jego przebiegu oraz
sposobu przeprowadzenia wyborów do Rady Nadzorczej) oraz zasady uczestnictwa i wykorzystania prawa głosu.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
152
Rada Nadzorcza
/102-18/ /102-22/ /102-28/ /405-1/
Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością Grupy LOTOS S.A. we wszystkich dziedzinach działalności
Spółki. Rada realizuje swoje zadania kolegialnie, jednakże może powoływać stałe bądź doraźne komitety
do nadzoru nad poszczególnymi obszarami lub zbadania poszczególnych zagadnień. Stałe komitety RN to: Komitet
Audytu, Komitet Strategii i Rozwoju oraz Komitet Organizacji i Zarządzania. Rada Nadzorcza, w oparciu
o obowiązujące przepisy prawa, wybiera biegłego rewidenta, który jest rekomendowany istotnym spółkom Grupy
Kapitałowej do przeprowadzenia badania ich sprawozdań finansowych.
Skład Rady Nadzorczej Grupy LOTOS wg stanu na dzień 31.12.2020:
o Beata Kozłowska-Chyła – Przewodnicząca,
o Piotr Ciach – Wiceprzewodniczący,
o Katarzyna Lewandowska – Sekretarz,
o Dariusz Figura – Członek,
o Adam Lewandowski – Członek,
o Grzegorz Rybicki – Członek.
Zarząd
/102-18/ /102-20/ /102-22/ /102-23/ /405-1/
Zarząd reprezentuje Grupę LOTOS S.A. wobec osób trzecich oraz prowadzi wszelkie sprawy korporacyjne Grupy
LOTOS S.A. Ponadto poszczególni Członkowie Zarządu prowadzą działania zgodnie z podziałem kompetencji
wynikającym z funkcji operacyjnych powierzonych im w Spółce Jednocześnie każdy z Członków Zarządu ma prawo
reprezentować Spółkę we wszystkich czynnościach sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem
przedsiębiorstwa Spółki z wyłączeniem czynności zastrzeżonych postanowieniami KSH lub Statutem Spółki
do kompetencji WZ lub RN oraz spraw przekraczających zwykły zarząd przedsiębiorstwem, które wymagają
uprzedniej uchwały Zarządu oraz spraw znajdujących się w kompetencji innego Członka Zarządu.
Skład Zarządu Grupy LOTOS wg stanu na dzień 31.12.2020 roku:
o Zofia Paryła – Prezes Zarządu,
o Artur Cieślik – Wiceprezes Zarządu,
o Marian Krzemiński – Wiceprezes Zarządu,
o Piotr Walczak – Wiceprezes Zarządu,
o Jarosław Wittstock – Wiceprezes Zarządu.
Skład Zarządu Grupy LOTOS wg stanu na dzień 31.03.2021 roku:
o Zofia Paryła – Prezes Zarządu,
o Krzysztof Nowicki – Wiceprezes Zarządu,
o Piotr Walczak – Wiceprezes Zarządu,
o Jarosław Wittstock – Wiceprezes Zarządu,
o Jarosław Wróbel – Wiceprezes Zarządu.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
153
Obszary odpowiedzialności Członków Zarządu
Tabela 41. Podział obszarów odpowiedzialności wśród Członków Zarządu Grupy LOTOS S.A.
wg stanu na 31.03.2021 r.
Źródło: Spółka
Prezes
Zarządu
Wiceprezes
Zarządu
ds. Inwestycji i
Innowacji
Wiceprezes
Zarządu
ds. Produkcji i Handlu
Wiceprezesa
Zarządu
ds. Strategii
i Rozwoju
Wiceprezes
Zarządu
ds.
Korporacyjnych
Wiceprezesa
Zarządu ds.
Fuzji i Przejęć
Obsługa organów
spółki
Innowacje
Produkcja
rafineryjna
Strategia
Kształtowanie
organizacji
Fuzje
i przejęcia
Infrastruktura
krytyczna
Inwestycje
Technika
Rozwój
Zarządzanie
Procesami
Zasoby ludzkie
Działalność w
obszarach LNG
i CNG
Majątek
Relacje
Inwestorskie
Ryzyko
korporacyjne
Bezpieczeństwo
fizyczne i ochrona
Wsparcie
Upstream
Efektywność
produkcji
SCM
Compliance
Bezpieczeństwo
informacji
Sprzedaż i zakupy
krajowe
produktów
Informatyka
Nadzór właścicielski
Zakup
biokomponentów
Administracja
Obsługa finansowo-
księgowa
Trading
Obsługa prawna
Bezpieczeństwo
pracy i ochrona
zdrowia
Audyt wewnętrzny
Bezpieczeństwo
procesowe
i produktowe
Kontrola wewnętrzna
Ochrona
środowiska
Komunikacja
Rozwój technologii
Sponsoring i CSR
Zakup surowców
Marketing
Logistyka
Zarządzanie
finansami
Kontroling
Sprawozdawczość
Podatki
Ryzyko finansowe
Zakupy
Kontrola finansowa
Security Operation
Center
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
154
13.2.7 LOTOS w Rankingach ESG
o Rating Sustainalytics
Sustainalytics ocenia zrównoważony rozwój spółek giełdowych na podstawie ich wyników w zakresie zarządzania
środowiskowego, społecznego i ładu korporacyjnego. Tworząc ESG Risk Rating analizuje ekspozycję instytucji
na ryzyko związane z ESG oraz jakość zarządzania danym ryzykiem. Profil ryzyka ESG Grupy LOTOS został oceniony
jako ryzyko średnie i otrzymał łącznie 28,8 pkt. (w skali 1-100, gdzie 1 to ryzyko małe; raport z października
2020 roku).
o Rating MSCI
Ratingi MSCI ESG Rating obliczane są przez amerykański bank inwestycyjny Morgan Stanley. Firmy oceniane
są w skali od AAA do CCC według ich narażenia na ryzyko ESG i tego, jak dobrze zarządzają tym ryzykiem
w porównaniu z konkurencją. Grupa LOTOS otrzymała rating ESG Average (BBB) od MSCI (stan na grudzień
2020 roku), uzyskując m.in. wynik 5,6 pkt. (na 10 możliwych) w obszarze ładu korporacyjnego. Firmy poddawane są
szczegółowej analizie w kluczowych obszarach zarządzania, społecznym i środowiskowym.
o S&P Global ESG Score
S&P Global ESG Scores zapewnia pomiar istotnych pod względem finansowym czynników ESG firmy. Opiera się on
na SAM Corporate Sustainability Assessment, analizie kryteriów ESG. S&P Global ESG Score dla Grupy LOTOS
wyniósł 19 punktów (stan na luty, 2021 r.). Grupa LOTOS otrzymała 15 pkt. w obszarze środowiska, 21 pkt. w obszarze
społecznym i 20 pkt. w obszarze ładu korporacyjnego i wyników finansowych.
o ESG Corporate Rating
ISS-oekom, twórca ratingu ESG Corporate, realizuje płatne badania i ratingi ESG na poziomie krajów
i przedsiębiorstw.W analizie przeprowadzonej w 2018 r. przez ISS-oekom Grupa LOTOS otrzymała rating C.
o Indeks WIG ESG
Indeks obejmuje firmy należące do indeksów WIG20 i WIG40. Wagi spółek w indeksie zależą od liczby akcji
w wolnym obrocie, skorygowanej w oparciu o ranking ESG oraz ocenę stosowania zasad „Dobrych Praktyk Spółek
Notowanych na GPW 2016”. Na dzień 30 listopada 2020 roku współczynnik ESG dla Grupy LOTOS wyniósł 0,7,
a współczynnik Kodeksu Dobrych Praktyk 1 (oba w skali do 1).
o Indeks FTSE4good
W 2020 roku Grupa LOTOS utrzymała miejsce w indeksie FTSE4Good. To światowe zestawienie firm, które
przykładają dużą wagę do prowadzenia odpowiedzialnego biznesu. Seria indeksów FTSE4Good mierzy wyniki firm
mogących pochwalić się dobrymi praktykami w obszarze ESG. Od 2018 roku akcje Grupy LOTOS zostały włączone
przez globalną agencję ratingową FTSE Russel do londyńskiego indeksu firm społecznie odpowiedzialnych
FTSE4Good. W 2020 roku Grupa LOTOS otrzymała wynik 3,5 pkt (skala od 0 do 5). W poszczególnych kategoriach
oceny były następujące: obszar środowiska – 3 pkt., obszar społeczny – 2,9 pkt. W obszarze ładu korporacyjnego
Spółka uzyskała wysoką notę – 4,5 pkt.
o Refinitiv
Grupa LOTOS jest również obecna w ratingu realizowanym przez Refinitiv, który jest częścią LSEG (London Stock
Exchange Group). Ocenia działania firmy w obszarze zaangażowania i skuteczności ESG w 10 głównych tematach,
w oparciu o publicznie dostępne i podlegające audytowi dane. Ocena Grupy LOTOS wyniosła 60 pkt (maksymalna
liczba punktów do uzyskania to 100).
o Bloomberg ESG Rating
Działalność ESG Grupy LOTOS oceniana jest również w międzynarodowym zestawieniu Bloomberg ESG. W ocenie
brane pod uwagę są kwestie ładu korporacyjnego, społeczne, w tym w szczególności dotyczące obecności kobiet
czy rotacji pracowników, a także kwestie środowiskowe. Ogólny wynik firmy wyniósł 51,7.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
155
13.3 Środowisko
13.3.1 Podejście do zrównoważonego rozwoju
/103-2/ /103-3/
Zrównoważony rozwój wpisuje się w strategię Grupy Kapitałowej LOTOS, a dążenie do ograniczenia wpływu
na środowisko jest jej stałym celem. Spółce zależy na przemyślanym zarządzaniu ochroną środowiska.
Grupa LOTOS ogranicza zużycie energii, materiałów i surowców, kontroluje i redukuje emisję gazów i ścieków,
zmniejsza ilość wytwarzanych odpadów oraz dba o bioróżnorodność. Rozumiejąc, że działalność Grupy Kapitałowej
LOTOS wpływa na różne komponenty ekosystemu, na bieżąco prowadzony jest monitoring i analizy jej
oddziaływania na środowisko.
Z roku na rok Grupa LOTOS coraz lepiej kontroluje emisję zanieczyszczeń powietrza, a w obszarze wydobywczym
stara się wytwarzać mniej odpadów i ścieków oraz jak najmniej zanieczyszczać wodę. Równie istotna ze względu na
aspekt środowiskowy jest gospodarka energetyczna. Koncern bada zużycie energii na każdym etapie łańcucha
wartości, kontroluje stan techniczny urządzeń, lokalizuje i likwiduje elementy powodujące niepotrzebne straty
energii. Zwraca też uwagę na wszystkie te aspekty przy nowych inwestycjach.
Grupa Kapitałowa LOTOS dba także o swój wpływ na społeczności lokalne. Pomimo braku wymagań prawnych
w tym zakresie uszczelniono najbardziej uciążliwe zapachowo urządzenia w oczyszczalni ścieków w Gdańsku.
Zapewniona została również recyrkulacja części oczyszczonych ścieków i kondensatu pary wodnej oraz zbudowana
została instalacja zawracania gazów zrzutowych, które wykorzystywane są jako gaz opałowy (zamiast spalania ich
na pochodniach). Przy okazji modernizacji rafinerii doprowadzone zostały gazociągi do okolicznych miejscowości.
Lista procedur, regulaminów, zasad, instrukcji i strategii wdrożonych w Grupie LOTOS zapewniających
odpowiedzialne zarządzenie tematem ochrony środowiska:
o Polityka ZSZ,
o Gospodarka odpadami,
o Plan gospodarki odpadami,
o Plan zarządzania hałasem,
o Plan monitorowania środowiskowego,
o Cele i zadania środowiskowe oraz energetyczne,
o Spis celów środowiskowych i energetycznych,
o Identyfikacja aspektów środowiskowych,
o Aspekty środowiskowe,
o Monitorowanie procesów i działań mających wpływ na środowisko,
o Zasady postępowania przy pobieraniu prób i prowadzeniu pomiarów środowiskowych,
o Monitorowanie emisji CO
2
z instalacji produkcyjnych Grupy LOTOS S.A.,
o Zapobieganie i przygotowanie na awarie i wypadki przy pracy,
o Reagowanie na zdarzenia awaryjne,
o Prowadzenie dochodzeń po zdarzeniach awaryjnych,
o Ćwiczenia praktyczne przygotowujące do właściwego reagowania na awarie i inne zagrożenia,
o Dyrektywa w sprawie zasad komunikacji w zakresie działalności środowiskowej spółek Grupy Kapitałowej,
– Grupy LOTOS S.A. z Biurem Ochrony Środowiska Grupy LOTOS S.A.,
o Zasady postępowania w zakresie oddziaływania na środowisko – instrukcja dla firm zewnętrznych
realizujących prace w ramach projektu EFRA,
o Zasady gospodarowania odpadami na terenie Grupy LOTOS S.A. – informacja dla firm zewnętrznych.
/307-1/
W 2020 roku na Grupę Kapitałową LOTOS nie zostały nałożone żadne kary ani sankcje pozafinansowe z tytułu
nieprzestrzegania prawa i regulacji dotyczących ochrony środowiska.
13.3.2 Podejście do zmian klimatu
Aspekty klimatyczne z roku na rok nabierają coraz większego znaczenia, również dla spółek z branży paliwowo-
energetycznej. W działalności operacyjnej Grupa LOTOS skupia się na poprawianiu efektywności energetycznej.
Dzięki tym działaniom, a także dzięki wprowadzeniu gazu ziemnego do zasilania rafinerii, benchmark emisyjny
Grupy LOTOS, wyrażany emisją CO
2
/CWT, jest na poziomie 10% najlepszych europejskich rafinerii.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
156
Grupa Kapitałowa LOTOS rozwija się w sposób dynamiczny, poszukując nowych, bardziej ekologicznych rozwiązań
energetycznych, nad którymi prowadzi badania.
Firma stawia na gaz ziemny, który ze względu na swoją niskoemisyjność jest szeroko wykorzystywany w jej
zakładach. Zastąpiono nim oleje opałowe w elektrociepłowni – stał się głównym surowcem energetycznym
w procesie produkcji pary. Jest również głównym składnikiem gazu opałowego w rafinerii. Stosuje się go także jako
surowiec do produkcji wodoru (wcześniej do produkcji wodoru używano bardziej emisyjnych LPG i benzyny
surowej). Dzięki tym zmianom Grupa LOTOS utrzymuje emisję dwutlenku węgla na stałym, relatywnie
niskim poziomie.
/TCFD: Governance Disclosure A, B/
W Grupie Kapitałowej LOTOS realizowanych jest wiele projektów, które wspierają ograniczenie negatywnego
wpływu organizacji na środowisko oraz wykorzystanie szans pojawiających się w związku ze zmianami klimatu.
Zarząd Grupy LOTOS S.A. na bieżąco monitoruje i nadzoruje postępy w realizacji najważniejszych projektów.
Dodatkowo w cyklu miesięcznym na posiedzeniu Zarządu, omawiany jest raport zawierający status kluczowych
inicjatyw i projektów oraz zidentyfikowane ryzyka.
Zarówno Zarząd, jak i Rada Nadzorcza Spółki są zaangażowane w funkcjonowanie systemu zarządzania ryzykiem,
którego celem jest identyfikacja ryzyk i szans oraz redukcja zagrożeń dotyczących działalności Grupy Kapitałowej
LOTOS, w tym związanych ze zmianami klimatu. Zgodnie z podziałem kompetencji Zarządu, Wiceprezes Zarządu
Piotr Walczak odpowiedzialny jest za obszar ochrony środowiska, który uwzględnia zarządzanie wpływem
na klimat, emisje, czy wykorzystanie energii.
Grupa Kapitałowa LOTOS obecnie realizuje swoją strategię przyjętą na lata 2017-2022, w ramach której zmiany w
polityce klimatycznej wskazano jako jedno z kluczowych wyzwań w długim okresie, a także uruchomiła działania w
tym kierunku. Jednym z celów tej strategii jest prowadzenie działań na rynku innowacji związanych
m.in. z wodorem i CNG/LNG oraz nowe obszary działalności jak elektromobilność (szerzej w rozdziale 4 Strategia).
/TCFD: Targets and Metrics Diclosures C/
W ramach ryzyk związanych z klimatem Spółka jest zobowiązana do realizacji celów w zakresie minimalnego udziału
innych paliw odnawialnych i biokomponentów zawartych w paliwach stosowanych we wszystkich rodzajach
transportu w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych zużywanych w ciągu roku kalendarzowego
w transporcie drogowym i kolejowym, liczony według wartości opałowej. Obowiązek ten, nazywany Narodowym
Celem Wskaźnikowym (NCW) wynika z ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych.
Określone zostały wartości docelowe oraz nominalne dla poszczególnych lat:
Tabela 42. Wartości docelowe Narodowego Celu Wskaźnikowego w pespektywie 5 lat
Obligatoryjny udział innych paliw
odnawialnych i biokomponentów zawartych
w paliwach
2020
8,5%
2021
8,7%
2022
8,8%
2023
8,9%
2024
9,1%
Źródło: opracowanie Spółki na podstawie → www.ure.gov.pl
Dotychczas Grupa LOTOS wywiązywała się z realizacji narodowego celu wskaźnikowego zgodnie z obowiązującymi
przepisami (z uwzględnieniem współczynnika redukcyjnego i opłaty zastępczej).
Innym wskaźnikiem jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia paliw w przeliczeniu
na jednostkę energii. Ograniczenie to powinno wynieść co najmniej 6% w porównaniu ze średnim unijnym
poziomem emisji gazów cieplarnianych w całym cyklu życia w przeliczeniu na jednostkę energii z paliw kopalnych
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
157
w 2010 roku. Obowiązek ten, nazywany Narodowym Celem Redukcyjnym (NCR) wynika z ustawy z dnia
25 sierpnia 2006 roku o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw.
Grupa LOTOS podejmuje także własne działania zmierzające do poprawy efektywności energetycznej. Dedykowana
jednostka organizacyjna – Biuro Efektywności Energetycznej w roku 2020 zidentyfikowała i we współpracy
z obszarem produkcji wdrożyła 22 optymalizacje procesów produkcyjnych o łącznej wartości uzyskanych
oszczędności przekraczających 2,5 mln zł. Poza tym Grupa LOTOS S.A. uzyskała w 2020 roku pierwsze białe
certyfikaty – wsparcie inwestycyjne określone w ustawie o efektywności energetycznej. Wartość uzyskanych
certyfikatów przekracza 1,1 mln złotych. Kolejne wnioski o wsparcie z tytułu ustawy o efektywności energetycznej
są w przygotowaniu.
Przeglądy realizacji Strategii Grupy Kapitałowej LOTOS określonej na lata 2017-2022 Zarząd Spółki przeprowadza
w cyklu kwartalnym. Omawiane są najważniejsze kwestie związane z realizacją bieżących celów strategicznych,
a także okoliczności, w tym zagadnienia klimatyczne, które mogą wpłynąć na funkcjonowanie Grupy Kapitałowej
LOTOS w przyszłości.
Z uwagi na fakt, że Grupa LOTOS pozostaje w procesie, którego celem jest zmiana właścicielska, na moment
sporządzenia niniejszej informacji nie opracowano strategii postępowania organizacji po roku 2022 w różnych
scenariuszach związanych ze zmianami klimatu.
/201-2/
/TCFD: Strategy Disclosure A/
/TCFD: Risk Management Diclosures A, B, C/
/TCFD: Metrics and Targets Disclosure A/
13.3.3 Szanse i ryzyka związane ze zmianami klimatu
Ryzyka i szanse związane z klimatem są jednym z elementów kompleksowego systemu zarządzania ryzykiem
korporacyjnym (ERM – ang. Enterprise Risk Management) w Grupie Kapitałowej LOTOS. W ramach tego systemu
funkcjonuje Komitet Ryzyka Korporacyjnego, którego przewodniczącą jest Prezes Zarządu Grupy LOTOS S.A. Rolą
Komitetu jest zapewnienie realizacji działań w zakresie zarządzania ryzykiem korporacyjnym
w sposób spójny z punktu widzenia funkcjonowania całej Grupy Kapitałowej LOTOS. Komitet monitoruje realizację
i ocenia efekty podejmowanych działań w zakresie zarządzania najważniejszymi ryzykami korporacyjnymi w Grupie
Kapitałowej LOTOS, w tym związanymi z klimatem.
Dodatkowo po zakończeniu każdego kwartału Biuro Compliance i Ryzyk przygotowuje dla Zarządu i Rady
Nadzorczej raporty z zarządzania ryzykiem w Grupie Kapitałowej LOTOS, które obejmują najważniejsze kwestie
związane z zagrożeniami i szansami, w tym te powiązane z klimatem i zmianami regulacyjnymi w tym zakresie.
Przegląd aktualności i oceny wszystkich ryzyk, w tym ryzyk klimatycznych zidentyfikowanych w ramach systemu
ERM, odbywa się minimum dwa razy w roku. W 2020 roku w Grupie Kapitałowej LOTOS wprowadzono nową
kategorię ryzyk – tzw. ryzyka klimatyczne. Ma to na celu podkreślenie ich znaczenia i ułatwienie wypracowania
podejścia do kompleksowego zarządzania tą kategorią ryzyka. Kluczowe ryzyka wynikające ze zmian klimatycznych,
które mogą spowodować znaczące zmiany w działalności, przychodach lub kosztach organizacji mają charakter
ryzyk transformacyjnych (nie fizycznych).
W Grupie LOTOS w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania, w skład którego wchodzi m.in. System
Zarządzania Środowiskowego, funkcjonuje Plan monitorowania środowiskowego zgodnie z którym monitorowane
są m.in.:
o emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych wprowadzanych w sposób zorganizowany do powietrza
z emitorów Grupy LOTOS,
o emisja węglowodorów oraz warunki meteorologiczne,
o wielkość poboru oraz jakość ujmowanej wody głębinowej,
o wielkość poboru i poziom wód Motławy i zbiornika retencyjnego oraz jakość wody powierzchniowej
czerpanej na cele przemysłowe,
o poziom przypowierzchniowych wód gruntowych wokół zbiornika retencyjnego w Przejazdowie,
o ilość i jakość odprowadzanych wód i ścieków,
o pomiar jakości wód opadowych i roztopowych,
o jakość wód w Rozwójce i Martwej Wiśle,
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
158
o ilość i rodzaj wytwarzanych odpadów,
o jakość gruntów na terenie Grupy LOTOS,
o poziom hałasu.
W ramach zarządzania ryzykiem korporacyjnym w Grupie Kapitałowej LOTOS ryzyka identyfikuje się i ocenia
w dwóch perspektywach czasowych:
o rocznej (perspektywa krótkookresowa) oraz
o w horyzoncie realizacji bieżącej strategii Grupy Kapitałowej LOTOS, czyli obecnie do końca 2022 roku
(perspektywa średniookresowa).
Dodatkowo w 2020 roku zarejestrowano także ryzyka, których właściwości i ocena wykraczają poza rok 2022 i mają
charakter długookresowy do 2030.
W celu określenia poziomu istotności dla poszczególnych ryzyk klimatycznych wykorzystywana jest matryca oceny
ryzyka korporacyjnego. Każde ryzyko wyceniane jest pod kątem prawdopodobieństwa jego materializacji oraz
potencjalnych skutków w oparciu o następujące kryteria:
o wpływ finansowy, głównie pod kątem EBITDA Grupy Kapitałowej LOTOS,
o wpływ na bezpieczeństwo: ludzi, środowiska oraz zagadnienia reputacyjne.
Ryzyka, które obecnie mogą mieć istotny wpływ finansowy na organizację dotyczą perspektywy średnio-
i długookresowej. Jest to związane głównie z planowanymi zmianami regulacji prawnych na poziomie zarówno
krajowym, jak i Unii Europejskiej. Uregulowania te będą miały przełożenie na konieczność poniesienia wyższych
kosztów związanych z realizacją celów w zakresie m.in. NCW, NCR, efektywności energetycznej, w tym kosztów
inwestycji w projekty wspierające gospodarkę niskoemisyjną.
Tabela 43 Ryzyka wynikające ze zmian klimatu, które mogą spowodować znaczące zmiany
w działalności, przychodach lub kosztach Grupy LOTOS
Rodzaj ryzyka,
czego dotyczy
Szansa
dla organizacji
Zagrożenie
dla organizacji
Metody
zarządzania ryzykiem
Rewizja przepisów dyrektywy
ws. promowania stosowania
energii ze źródeł odnawialnych
(RED).
Rewizja dyrektywy zwiększy
obowiązek dot. udziału energii
odnawialnej w transporcie,
co spowoduje zwiększenie
wykorzystania paliw
niskoemisyjnych.
Szansa: możliwość
wejścia na nowe rynki
zaawansowanych
biopaliw czy wodoru,
możliwość pozyskania
dedykowanego wsparcia
dla projektów
niskoemisyjnych oraz
możliwość nowych
inwestycji w sektorze,
na którego produkty
może istnieć zwiększony
popyt w Unii Europejskiej.
Zagrożenie: wzrost kosztów
działalności związany z
zakupem i produkcją biopaliw
oraz ewentualne kary za brak
realizacji celów w zakresie
udziału energii odnawialnej
w transporcie.
Podejmowanie projektów
inwestycyjnych (m.in. z zakresu
biopaliw zaawansowanych,
wodoru) mających na celu
obniżanie emisji oraz wzrost
udziału energii ze źródeł
odnawialnych.
Monitoring oraz aktywny udział
w procesie legislacyjnym
(prezentowanie wyników analiz i
stanowisk, proponowanie
korzystnych dla Grupy LOTOS
rozwiązań regulacyjnych),
zarówno na poziomie UE, jak i
krajowym.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
159
Rodzaj ryzyka,
czego dotyczy
Szansa
dla organizacji
Zagrożenie
dla organizacji
Metody
zarządzania ryzykiem
Rewizja dyrektywy ws.
opodatkowania energii (ETD)
Projektowane zmiany
w systemie opodatkowania
paliw i energii będą skutkowały
podniesieniem minimalnych
progów podatkowych oraz
zróżnicowaniem ich w taki
sposób, aby niskoemisyjne
paliwa alternatywne były jak
najtańsze względem paliw
ropopochodnych.
Szansa: z uwagi na
planowane i realizowane
projekty rozwojowe w
GKL i rozwój kompetencji
w tym obszarze istnieje
możliwość wykorzystania
szansy wynikającej ze
wzrostu zainteresowania
niskoemisyjnymi
alternatywami, takimi jak
energia elektryczna,
wodór, czy paliwa z
większą zawartością
zaawansowanych
biokomponentów - z
uwagi na ich
preferencyjne
opodatkowanie.
Zagrożenie: stopniowy
spadek popytu na paliwa
tradycyjne.
Podejmowanie projektów
inwestycyjnych z zakresu paliw
alternatywnych oraz biopaliw,
które będą podlegały
preferencyjnemu opodatkowaniu.
Monitoring oraz aktywny udział w
procesie legislacyjnym
(prezentowanie wyników analiz i
stanowisk, proponowanie
korzystnych dla Grupy LOTOS
rozwiązań regulacyjnych),
zarówno na poziomie UE, jak i
krajowym.
Wprowadzenie regulacji
unijnych dotyczących
zrównoważonych paliw
lotniczych, tzw. „ReFuelEU
Aviation” inicjatywa dotyczy
rozwoju zrównoważonych
(niskoemisyjnych) paliw dla
lotnictwa (Sustainable Aviation
Fuels - SAF)
Szansa: wykreowanie
popytu na
zrównoważone paliwa
lotnicze, co oznacza
szanse na wejście na
nowy, prawdopodobnie
wysokomarżowy rynek.
Zagrożenie: projektowane
regulacje będą skutkowały
wysokimi kosztami
obowiązkowej produkcji SAF
(jeśli ta opcja znajdzie się
ostatecznie w regulacjach).
Wysoki koszt wynika m.in.
z ograniczonej dostępności
surowców oraz kosztownej
procedury certyfikacji takich
paliw.
Analiza możliwości wejścia na
tworzący się rynek
zrównoważonych paliw
lotniczych.
Monitoring oraz aktywny udział w
procesie legislacyjnym
(prezentowanie wyników analiz i
stanowisk, proponowanie
korzystnych dla Grupy LOTOS
rozwiązań regulacyjnych),
zarówno na poziomie UE, jak i
krajowym.
Rewizja dyrektywy dot.
infrastruktury paliw
alternatywnych. - dotyczy
ustanowienia obowiązkowych
celów rozwoju infrastruktury
paliw alternatywnych na
poziomie UE
Celem jest wzrost liczby stacji
ładowania samochodów
elektrycznych, tankowania
wodoru, CNG i LNG oraz stacji
tankowania skroplonego gazu
ziemnego (LNG) w portach na
potrzeby statków napędzanych
LNG.
Szansa: rozwój segmentu
elektromobilnego
stwarza szanse związane
z oferowaniem usług
ładowania oraz rozwojem
biznesu pozapaliwowego
(dłuższy czas ładowania
pojazdów elektrycznych
w stosunku do
spalinowych oznacza
więcej czasu spędzonego
przez klientów na
stacjach), rozwój rynku
paliw alternatywnych
oraz uzyskiwanie
przychodów z tytułu
sprzedaży tych paliw.
Zagrożenie: jeśli założenia
zostaną osiągnięte, skutkiem
może być rosnąca liczba
pojazdów elektrycznych,
co w konsekwencji
prawdopodobnie przyczyni
się do spadku popytu
na paliwa tradycyjne,
szczególnie benzynę,
konieczność poniesienia
kosztów dotyczących
budowania nowej
infrastruktury.
Dodatkowo może wystąpić
konieczność poniesienia
kosztów dotyczących
obowiązkowego budowania
nowej infrastruktury.
Inwestycje w projekty związane z
infrastrukturą paliw
alternatywnych np. budowę sieci
szybkiego ładowania: LOTOS
Niebieski Szlak oraz stacje
tankowania wodoru Pure H2.
Monitoring oraz aktywny udział w
procesie legislacyjnym
(prezentowanie wyników analiz i
stanowisk, proponowanie
korzystnych dla Grupy LOTOS
rozwiązań regulacyjnych),
zarówno na poziomie UE, jak i
krajowym.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
160
Rodzaj ryzyka,
czego dotyczy
Szansa
dla organizacji
Zagrożenie
dla organizacji
Metody
zarządzania ryzykiem
Rewizja unijnego systemu ETS –
projektowane zmiany mają na
celu przyspieszenie tempa
wzrostu cen uprawnień do
emisji CO
2
a w konsekwencji
impuls do większych inwestycji
w technologie bezemisyjne.
Szansa: wzrost
rentowności
innowacyjnych projektów
związanych z
dekarbonizacją.
Zagrożenie: należy się
spodziewać konsekwentnego
wzrostu cen uprawnień
do emisji, co dla Grupy
LOTOS będzie oznaczało
rosnące koszty. W chwili
obecnej Grupa LOTOS
emituje ok. 1,9 mln ton CO
2
rocznie. Na część emisji
przysługują darmowe
uprawnienia, które będą
jednak z czasem wygaszane.
Inwestycje w projekty podnoszące
efektywność energetyczną oraz
obniżające emisję CO2 np.
bezemisyjna produkcja wodoru w
procesie elektrolizy na potrzeby
rafinerii (projekt LOTOS Green
H2).
Monitoring oraz aktywny udział w
procesie legislacyjnym
(prezentowanie wyników analiz i
stanowisk, proponowanie
korzystnych dla Grupy LOTOS
rozwiązań regulacyjnych),
zarówno na poziomie UE, jak i
krajowym.
Strategia wodorowa UE oraz
akty legislacyjne dot. promocji
wykorzystania wodoru.
Szansa: Strategia
wskazuje, że produkcja
wodoru w technologiach
bezemisyjnych będzie
jednym z najważniejszych
priorytetów
gospodarczych UE.
W związku z posiadanymi
już przez
Grupę LOTOS
kompetencjami w tym
zakresie otwiera się
szansa rozwoju na
nowym,
perspektywicznym rynku.
Zastosowania zielonego
wodoru będą znacznie
szersze niż tylko sektor
rafineryjny, wydaje się
zatem, że potencjał tego
obszaru biznesowego
będzie bardzo duży.
Ponadto możliwość
realizacji nałożonych
na Grupę LOTOS celów
związanych z udziałem
energii odnawialnej w
transporcie oraz dostęp
do preferencyjnych
modeli finansowania
projektów wodorowych.
Zagrożenie: Istnieje
możliwość ustanowienia zbyt
ostrych kryteriów dot.
uznawania energii do
produkcji wodoru za
odnawialną oraz
wprowadzenia wiążących
celów dot. udziału wodoru
bez adekwatnych narzędzi po
stronie popytu..
Inwestycje w projekty związane z
bezemisyjną produkcją oraz
wykorzystaniem wodoru (LOTOS
Green H2, Pure H2).
Monitoring oraz aktywny udział w
procesie legislacyjnym
(prezentowanie wyników analiz i
stanowisk, proponowanie
korzystnych dla Grupy LOTOS
rozwiązań regulacyjnych),
zarówno na poziomie UE, jak i
krajowym
Wprowadzenie pakietu
legislacyjnego dotyczącego
zrównoważonego finansowania
(tzw. taksonomia).
Szansa: projekty uznane
za zrównoważone pod
względem klimatycznym
będą mogły korzystać z
preferencyjnego
finansowania.
Zagrożenie: finansowanie
oraz ubezpieczanie projektów
niekwalifikujących się jako
zrównoważone pod
względem klimatycznym
(„zielone") będzie mocno
utrudnione oraz znacznie
droższe niż dotychczas.
Dodatkowo duże
przedsiębiorstwa (powyżej
500 pracowników) będą
zobligowane do identyfikacji
i określenia, czy prowadzone
przez nie rodzaje działalności
są zgodne z dyrektywą.
Realizacja projektów zgodnych z
założeniami taksonomii, tj.
mających na celu m.in. obniżenie
emisji gazów cieplarnianych czy
wzrost wykorzystania energii
odnawialnej.
Monitoring oraz aktywny udział w
procesie legislacyjnym
(prezentowanie wyników analiz i
stanowisk, proponowanie
korzystnych dla Grupy LOTOS
rozwiązań regulacyjnych),
zarówno na poziomie UE, jak i
krajowym
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
161
Rodzaj ryzyka,
czego dotyczy
Szansa
dla organizacji
Zagrożenie
dla organizacji
Metody
zarządzania ryzykiem
Narodowy Cel Redukcyjny
(NCR) - określa minimalną
wartość ograniczenia emisji
gazów cieplarnianych w cyklu
życia paliw. Nowelizacja Ustawy
o systemie monitorowania i
kontrolowania jakości paliw -.
przewiduje zmianę sposobu
naliczania kary za brak realizacji
celu NCR (wartość
bezwzględna zamiast
odniesienia do cen uprawnień
do emisji) oraz prawie
dwukrotne podniesienie kary.
Dodatkowo nowelizacja
przewiduje potwierdzenie
obowiązywania celu NCR po
2020 r., ułatwienie wspólnego
rozliczania LPG oraz utworzenie
rejestru dokumentów
potwierdzających osiągnięcie
ograniczenia emisji gazów
cieplarnianych w segmencie
wydobywczym (UER).
Szansa: możliwość
skorzystania z opłaty
zastępczej, zmniejszenie
ryzyka zastosowania
certyfikatów UER
(redukcja emisji w
sektorze wydobywczym)
oraz ułatwienia dla
wspólnego rozliczania
LPG po wejściu w życie
nowelizacji.
Zagrożenie: dodatkowe
koszty dla Grupy LOTOS
wynikające z przedłużenia
obowiązku po roku 2020 oraz
wzrostu poziomu kary.
Dążenie do maksymalnego,
uzasadnionego poziomu realizacji
celu - kontakty z traderami UER,
rozmowy z podmiotami
wprowadzającymi na rynek LPG w
celu wspólnego rozliczenia,
zastosowanie biokomponentów o
maksymalnej możliwej redukcji.
Bieżący kontakt z krajowym
regulatorem, prezentowanie
wyników analiz i stanowisk,
proponowanie korzystnych dla
Grupy LOTOS rozwiązań
regulacyjnych..
Narodowy Cel Wskaźnikowy
(minimalny udział energii
odnawialnej w transporcie),
implementacja znowelizowanej
Dyrektywy RED (tzw. dyrektywa
RED II) poprzez nowelizację
ustawy o biokomponentach
i biopaliwach ciekłych.
Dyrektywa RED II przewiduje
m.in. wzrost obowiązku w
zakresie minimalnego udziału
energii odnawialnej w
transporcie (NCW) do 14%
(wobec 10% obecnie) oraz
minimalnego udziału biopaliw
zaawansowanych na poziomie
3,5% do roku 2030.
Szansa: wejście na nowy
rynek zaawansowanych
biopaliw, na które popyt
w UE powinien rosnąć.
Zagrożenie: wzrost kosztów
działalności w wyniku
zwiększenia wymogów w
zakresie udziału energii
odnawialnej w transporcie
(np. konieczność
zastosowania droższych,
zaawansowanych biopaliw,
ewentualne kary).
Dążenie do maksymalnego,
uzasadnionego poziomu realizacji
celu NCW poprzez zakupy i
zastosowanie biokomponentów.
Dodatkowo, jeśli będzie to
ekonomicznie uzasadnione, jest
możliwość zastosowania
współuwodornienia. Trwają także
prace analityczne dotyczące
wykorzystania biowodoru z
biometanu.
Bieżący kontakt z krajowym
regulatorem, prezentowanie
wyników analiz i stanowisk,
proponowanie korzystnych dla
Grupy LOTOS rozwiązań
regulacyjnych.
Nowelizacja ustawy
o efektywności energetycznej.
Nowelizacja ma na celu
rozszerzenie katalogu
podmiotów zobowiązanych do
realizacji obowiązku dot.
poprawy efektywności
energetycznej.
Podmioty objęte obowiązkiem
będą musiały w każdym roku
wykazać odpowiednią redukcję
energii dostarczonej
odbiorcom końcowym.
Zagrożenie: zwiększenie
kosztów z uwagi na
konieczność realizacji
określonego przez ustawę
celu efektywnościowego.
Najprawdopodobniej
konieczne będzie uiszczanie
opłaty zastępczej oraz zakup
tzw. białych certyfikatów.
Z uwagi na ograniczone
narzędzia wystąpi konieczność
zakupu białych certyfikatów lub
uiszczenia opłaty zastępczej.
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
162
13.3.4 Projekty i inicjatywy minimalizujące negatywny wpływ na klimat i środowisko
Grupa LOTOS prowadzi projekty badawczo-rozwojowe dotyczące przyjaznych środowisku paliw przyszłości,
tj. energii elektrycznej i paliw gazowych: CNG, czyli sprężony gaz ziemny oraz LNG, czyli skroplony gaz ziemny oraz
przede wszystkim wodoru, który może być używany w transporcie, a także do produkcji i magazynowania energii.
Charakterystyka projektów oraz inicjatyw została przedstawiona poniżej
OZE na stacjach paliw
Grupa LOTOS prowadzi analizy dotyczące implementacji różnych technologii związanych z odnawialnymi źródłami
energii (OZE). Spółka skłania się przede wszystkim w kierunku rozwoju projektów umożliwiających realizację
Narodowego Celu Wskaźnikowego. Rozwiązania oparte o OZE koncern wdraża również na swoich stacjach paliw.
Od 2019 roku na wybranych stacjach działają punkty ładowania pojazdów elektrycznych. W ramach działań
pilotażowych na budynku jednej z warszawskich stacji umieszczono panele fotowoltaiczne. Kolejnym ekologicznym
elementem są tam latarnie hybrydowe zasilane energią słoneczną i wiatrową. Ponadto na stacji działa system
odzysku deszczówki, który pozwala zmniejszyć zużycie wody gospodarczej na stacji.
Biowodór
W Grupie LOTOS prowadzone są także prace koncepcyjne dotyczące pozyskania wodoru. Mowa tu nie tylko
o reformingu parowym gazu ziemnego, ale także o wykorzystaniu do produkcji wodoru źródeł odnawialnych. Jedną
z opcji jest użycie jako surowca do produkcji wodoru biogazu, z którego po oczyszczeniu powstaje biometan
o składzie zbliżonym do gazu ziemnego. Biowodór wyprodukowany z biometanu będzie mógł być użyty jako
samoistne paliwo wodorowe w przyszłości lub jako biowodór wbudowany w cząsteczki paliw ciekłych
i stanowić komponent klasycznych paliw. Projekt ten ma olbrzymi potencjał dla realizacji w Polsce unijnych celów
w zakresie stosowania zaawansowanych biokomponentów i biopaliw, nienoszących ryzyka ILUC, gdyż surowcem
byłby w głównej mierze gaz produkowany w biogazowniach z odpadów rolniczych lub komunalnych, nie zaś
surowce wykorzystywane w branży spożywczej.
Spółka rozważa również projekty dotyczące np. produkcji wodoru na drodze elektrolizy (zielony wodór)
z wykorzystaniem energii z OZE w technologii tzw. power to gas, polegającej na przekształceniu energii elektrycznej
w gazy odnawialne.
Elektromobilność
Projektem wpisującym się w strategię wobec zmian klimatu jest aktywne wejście na rynek elektromobilności. Grupa
LOTOS włączyła się w pierwszą kampanię społeczno-edukacyjną promującą elektromobilność w Polsce. Inicjatywa
Krajowego Ośrodka Zmian Klimatu oraz Polskiego Stowarzyszenia Paliw Alternatywnych wystartowała
27 października 2020 roku. Spółka dołączyła do kampanii elektromobilni.pl, aby stale poszerzać świadomość
społeczną związaną z zeroemisyjnymi technologiami wykorzystywanymi w transporcie. Celem kampanii jest
budowa wiedzy i zaufania społecznego do zero- i niskoemisyjnych środków transportu. W ramach kampanii
przygotowano serwis: elektromobilni.pl, który dostarcza informacji na temat elektromobilności w Polsce. Każdy
zainteresowany może poznać na portalu narzędzia, które pomogą mu w podejmowaniu świadomych decyzji
o zamianie pojazdu na elektryczny. Dodatkowo powstał Program Elektromobilna Polska, który jest skierowany
do administracji centralnej, samorządów, organizacji branżowych i polskiego przemysłu. Projekt pokazuje miejsca
przyjazne pojazdom elektrycznym i promujące elektromobilność.
Grupa LOTOS jest liderem we wdrażaniu paliw alternatywnych na polskim rynku i angażuje się w projekty
wspierające alternatywne źródła energii.
Spółka realizuje projekt Niebieski Szlak, w ramach którego na stacjach LOTOS przy autostradach pomiędzy
Trójmiastem a Warszawą uruchomiono pierwszych 12 stacji ładowania pojazdów elektrycznych, które funkcjonują
w ramach „Niebieskiego Szlaku” na trasie Gdańsk-Warszawa. Stacje ładowania posiadają 4 złącza umożliwiające
zasilanie samochodów elektrycznych i hybryd typu plug-in niemal wszystkich marek. Łączna moc każdej ze stacji
dochodzi do 150 kW. Stacje ładowania pojazdów elektrycznych można będzie znaleźć na wirtualnej mapie
Elektromobilnej Polski, która pojawi się na stronie projektu elektromobilni.pl. Obecnie realizowany jest następny
etap projektu mający na celu uruchomienie kolejnych kilkudziesięciu punktów ładowania na stacjach LOTOS.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
163
Paliwo w żegludze
W 2020 roku weszły w życie kolejne restrykcje związane z ochroną środowiska. Międzynarodowa Organizacja
Morska (IMO) obniżyła globalny limit zawartości siarki w paliwach żeglugowych z 3,5% do 0,5% m/m. Dlatego też
LOTOS rozpoczął szereg projektów, które pozwolą zwiększyć udział paliw niskoemisyjnych dzięki wykorzystaniu
LNG jako paliwa dla statków.
Odpowiedzią na nowe regulacje jest również Projekt EFRA, dzięki któremu koncern rozwiązał problem tzw. ciężkiej
pozostałości z przerobu ropy. Wcześniej produkował z niej, poza ważnym dla budowy dróg asfaltem, również
wysokosiarkowy ciężki olej opałowy, wykorzystywany głównie jako paliwo żeglugowe. Jest to produkt obarczony
tzw. ujemną marżą, czyli sprzedawany taniej niż ropa. Dzięki Projektowi EFRA na rynek może trafić ok. 1,1 mln ton
doskonałej jakości paliw, głównie oleju napędowego, wyprodukowanych właśnie z ciężkiej pozostałości.
Paliwa nowej generacji
W ramach realizowanej strategii Grupa LOTOS dąży do uzyskania pozycji lidera w obszarze paliw nowej generacji.
Aby te plany urzeczywistnić, przedstawiciele koncernu podpisali w marcu 2019 roku z Politechniką Gdańską
(a w 2018 roku także z Politechniką Warszawską) dokumenty inicjujące wspólną działalność badawczo-rozwojową.
Współpraca polega na przygotowaniu prototypów wybranych urządzeń z obszaru niskoemisyjnego transportu
oraz magazynowania energii.
LOTOS wspiera budowę gospodarki wodorowej
Grupa LOTOS jest aktywna także w obszarze budowania świadomości zastosowania wodoru. Z inicjatywy Spółki
powstał Klaster Technologii Wodorowych i Czystych Technologii Energetycznych, którego misją jest promowanie
technologii wodorowych.
LOTOS uczestniczy także w Pakiecie na Rzecz Czystego Transportu oraz w pracach Ministerstwa Klimatu nad
narodową strategią wodorową. W lipcu 2020 roku Ministerstwo Klimatu ogłosiło rozpoczęcie prac nad strategią
wodorową Polski, natomiast w styczniu 2021 r. przekazano do konsultacji publicznych projekt Polskiej Strategii
Wodorowej do 2030 z perspektywą do 2040 roku. Ogłoszone zostały główne cele programu oraz podpisany został
list intencyjny o ustanowieniu partnerstwa na rzecz budowy gospodarki wodorowej ze spółkami sektora
energetycznego i transportowego. Sygnatariuszem tego porozumienia jest również Grupa LOTOS. Rozwój sektora
wodorowego w najbliższej dekadzie, może w znaczący sposób przyczynić się do ograniczenia przez Polskę emisji
gazów cieplarnianych i innych zanieczyszczeń do atmosfery, w szczególności z sektora transportowego.
Spodziewany jest również wzrost zużycia wodoru w ciepłownictwie, dzięki rozwojowi technologii power-to-
gas/liquid.
Główne cele „Polskiej Strategii Wodorowej” to:
o stworzenie łańcucha wartości dla niskoemisyjnych technologii wodorowych
o wzmocnienie roli wodoru w budowaniu polskiego bezpieczeństwa energetycznego
o wdrożenie wodoru jako paliwa transportowego
o przygotowanie nowych regulacji dla rynku wodoru
Kolejnym elementem strategii wodorowej będzie budowa nowej infrastruktury jego dystrybucji w kraju.
Spółka uruchamia projekty rozwojowo-badawcze w tej dziedzinie. Współpracuje m.in. z Polskimi Sieciami
Elektroenergetycznymi w ramach projektu, który zakłada opracowanie efektywnej kosztowo, ale przede wszystkim,
przyjaznej dla środowiska, metody wytwarzania wodoru. Ważnym elementem są tu elektrolizery i sprawdzenie
jak współpracują one ze zmienną generacją energii elektrycznej pochodzącej z OZE
Grupa LOTOS współpracuje też z polskimi instytucjami naukowymi nad projektami, które mają podnieść
efektywność wytwarzania czystego wodoru. Równolegle Spółka składa wnioski o ich dofinansowanie w ramach
konkursów, zarówno krajowych, jak i unijnych, m.in. w Narodowym Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) oraz
Krajowym Planie Odbudowy.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
164
Wodór jako sposób na czyste powietrze w miastach
Przedstawiciele Grupy LOTOS regularnie uczestniczą w roboczych spotkaniach z lokalnymi przewoźnikami
i wspierają ich w przygotowaniach do „uwodornienia” komunikacji miejskiej. Listy intencyjne w tej sprawie zostały
podpisane z przedstawicielami Gdyni, Wejherowa oraz Tczewa. Rzeszów to kolejne miasto, z którym Grupa LOTOS
będzie współpracować w zakresie dostaw wodoru oraz związanej z tym infrastruktury dla pojazdów z ogniwami
paliwowymi. List intencyjny w tej sprawie podpisano w październiku 2020 roku. Porozumienie dotyczy również
związanej z tym infrastruktury dla pojazdów z ogniwami paliwowymi FCEB (Fuel Cell Electric Bus), które
m.in. zamierza kupić Rzeszów i podległe mu jednostki. Równolegle podpisane zostało porozumienie ze spółką
Autosan, polskim producentem autobusów, który do napędu swoich autobusów ma testować wodór wytworzony
przez Grupę LOTOS.
Grupa LOTOS chce promować wodór jako zeroemisyjne paliwo przyszłości. Jest on przedmiotem realizowanego
w Grupie LOTOS projektu Pure H2. Wodór, będąc najpowszechniejszym pierwiastkiem, jest jednocześnie jedną
z kluczowych substancji wykorzystywanych w nowoczesnym przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym. Gdańska
rafineria obecnie produkuje go około 16,5 t/h. Budowa instalacji Węzła Odzysku Wodoru może zwiększyć tę
zdolność produkcyjną o dodatkową 1 t/h.
W listopadzie 2019 r. Grupa LOTOS oraz Toyota Motor Poland podpisały list intencyjny w sprawie intensyfikacji prac
nad rozwojem technologii wykorzystania wodoru w transporcie samochodowym. Istotą tej współpracy
jest wybudowanie stacji tankowania wodoru w Polsce. Dzięki temu wodoryzacja transportu w kraju może zyskać
realny i praktyczny wymiar, odczuwalny dla użytkowników aut.
Grupa LOTOS zaangażowała się również w prace nad stworzeniem Pomorskiej Doliny Wodorowej, której celem jest
wprowadzenie wodoru do komunikacji autobusowej, transportu kolejowego oraz transportu morskiego (żegluga
pasażerska typu „short sea” – połączenie Trójmiasto – Hel). Dzięki wsparciu Grupy LOTOS konsorcjum samorządów
z Pomorza otrzymało stuprocentowe wsparcie unijne dla kompleksowego doradztwa przy wdrażaniu pojazdów
wodorowych w komunikacji miejskiej. Wykorzystanie wodoru jako alternatywnego źródła energii przyczyni się
do ograniczenia zanieczyszczeń powietrza spowodowanych emisją gazów spalinowych z pojazdów wyposażonych
w konwencjonalne silniki, szczególnie na terenie aglomeracji miejskich.
Spółka aktywnie szuka nowych szans biznesowych w tym obszarze oraz poszerza grono partnerów. Dzięki
współpracy wszystkich uczestników tego łańcucha wartości można realnie wpłynąć na tempo wodoryzacji
transportu w Polsce.
13.3.5 Emisje do atmosfery
Najistotniejszym źródłem wpływu na środowisko wynikającym z działalności Grupy LOTOS jest emisja gazów
do atmosfery. Dlatego Spółka dba o to, aby w procesach powodujących emisję zanieczyszczeń do powietrza
stosować najlepsze dostępne techniki i praktyki, minimalizujące oddziaływanie na środowisko. Emisje bezpośrednie
gazów cieplarnianych z instalacji Grupy Kapitałowej LOTOS (również tych, które nie uczestniczą
w systemie handlu uprawnieniami do emisji) wyznacza się na podstawie metodyki określonej w Rozporządzeniu
wykonawczym Komisji (UE) 2018/2066. Ilość spalonych paliw lub przerobionych materiałów wsadowych mnożona
jest przez odpowiednie współczynniki obliczeniowe (wartość opałowa, współczynnik emisji, współczynnik
utleniania), co w efekcie daje sumaryczną emisję gazów cieplarnianych. Emisję pośrednią wyznacza się na podstawie
ilości energii elektrycznej i ciepła zakupionych z zewnątrz grupy kapitałowej, pomnożonych przez odpowiednie
współczynniki emisji, które publikuje okresowo Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami.
/305-5/
Redukcja emisji gazów cieplarnianych jest ważnym elementem naszego działania w tym zakresie. Redukcję emisji
CO
2
w 2020 r. udało się osiągnąć w wyniku działań proefektywnościowych przeprowadzonych w Grupie LOTOS.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
165
Tabela 44. Wielkość redukcji emisji gazów cieplarnianych w podziale na typ emisji
w tonach metrycznych ekwiwalentu CO
2
Grupa LOTOS
2019
2020
31
Bezpośrednie (zakres 1)
b. d.
7 682
Pośrednie (zakres 2)
b. d.
b. d.
Inne pośrednie (zakres 3)
b. d.
b. d.
Łącznie
b. d.
7 682
Źródło: Spółka
Spółki Grupy Kapitałowej LOTOS nie monitorują redukcji emisji w granicach Scope 3 GHG
/305-1/
Bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych w Grupie Kapitałowej LOTOS (Zakres 1)
Tabela 45. Wielkość brutto bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych
w tonach metrycznych ekwiwalentu CO
2
2019
2020
CO
2
2 027 970
2 090 947
CH
4
0
0
N
2
O
0
0
HFC
0
0
PFC
0
0
SF
6
0
0
NF
3
0
0
Łącznie
2 027 970
2 090 948
Źródło: Spółka
Instalacje uczestniczące w EU ETS (Grupa LOTOS, LOTOS Asfalt, Energobaltic) obliczają emisje zgodnie z metodyką
określoną w unijnym Rozporządzeniu nr 2018/2066. Metodyka ta jest w znaczącej większości obszarów zgodna
z metodyką GHG Protocol.
Pozostałe spółki Grupy Kapitałowej LOTOS obliczyły emisję bezpośrednią przez pomnożenie ilości paliw zużytych
w kotłach, piecach i agregatach przez współczynniki emisyjne publikowane regularnie przez Krajowy Ośrodek
Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE).
/305-2/
Tabela 46. Wielkość brutto pośrednich emisji gazów cieplarnianych (Zakres 2)
liczonych metodą location - based (opartą na lokalizacji)
w tonach metrycznych ekwiwalentu CO
2
2019
2020
Pośrednia emisja gazów cieplarnianych
554 167
475 560
Źródło: Spółka
31
Monitorowanie oszczędności energii, którą można przeliczyć na ograniczenie emisji CO
2
rozpoczęto w 2020
roku.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
166
Do obliczeń wzięto jedynie energię elektryczną oraz ciepło zakupione i zużyte w obrębie grupy kapitałowej. Emisję
pośrednią obliczono mnożąc zakupioną i zużytą energię elektryczną i ciepło przez współczynniki okresowo
publikowane przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami.
/305-4/
Tabela 47. Intensywność emisji gazów cieplarnianych
Grupa LOTOS
2019
2020
Emisje gazów cieplarnianych (zakres 1+2)
na tonę przerobionej ropy
Mg CO
2
e /Mg
0,205
0,220
Emisje gazów cieplarnianych (zakres 1+2)
według metodyki CWT
kg CO
2
e /CWT
26,8
27,3
Źródło: Spółka
Wzrost wartości wynika z negatywnego wpływu pandemii COVID-19 na rynek paliw. Instalacje rafineryjne pracowały
na mniejszym obciążeniu, a przez to mniej efektywnie, co przełożyło się na wzrost wskaźnika emisyjności gazów
cieplarnianych. Instalacje mniej obciążone emitują więcej CO
2
w stosunku do przerobionego surowca niż instalacje
mocniej obciążone.
/OG6/
Tabela 48. Objętość węglowodorów spalonych w pochodniach na wolnym powietrzu i wypuszczonych do atmosfery w Grupie
Kapitałowej LOTOS
[tys. m
3
]
2019
2020
2019
2020
Lokalizacja
Objętość gazów skierowanych
do spalenia
Objętość gazów
wypuszczonych do atmosfery
Polska
15 126
17 564
0
0
Wody międzynarodowe, Polska Wyłączna Strefa
Ekonomiczna (platforma LOTOS Petrobaltic i Platforma BB)
17 527
17 087
0
0
Litwa
0
164
0
0
Łącznie
32 653
34 815
0
0
Źródło: Spółka
Inne emisje do atmosfery (poza gazami cieplarnianymi)
Dane na temat emisji innych substancji do atmosfery są raportowane na poziomie skonsolidowanym, tj. całej Grupy
Kapitałowej LOTOS.
/305-7/
Tabela 49. Emisje innych substancji do atmosfery w GK LOTOS
Masa [t]
2019
2020
Tlenki azotu (NO
X)
1 032,4
1 029,4
Tlenki siarki (SO
X
)
865,2
998,5
Lotne związki organiczne
125,4
154,9
Pył zawieszony (PM)
39,2
37,9
Inne kategorie - CO
350,5
250,0
Metale
b. d.
0,2
Łącznie
2 412,7
2 470,9
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
167
Spółki Grupy Kapitałowej LOTOS emitują gazy i pyły do powietrza w związku z prowadzeniem szerokiego spektrum
działalności. Zgodnie z krajowymi wymaganiami prawnymi, spółki emitujące najwięcej zanieczyszczeń
energetycznych prowadzą pomiary – ciągłe lub okresowe. Pomiary ciągłe pozwalają obliczyć emisję bezpośrednio
na podstawie sygnałów przekazywanych na bieżąco z urządzeń pomiarowych. Emisję zmierzoną podczas pomiarów
okresowych odnosi się do zużytego w czasie pomiarów paliwa i z tego wyznacza współczynniki, które używane są
do obliczania emisji w pozostałej części roku. Spółki nieprzeprowadzające pomiarów emitują zanieczyszczenia
do powietrza najczęściej w wyniku eksploatacji kotłów.
/305-6/
Emisje substancji zubożających warstwę ozonową (SZWO albo HCFC) wyniosły w 2020 r. 321,11 kg w Grupie
Kapitałowej LOTOS.
13.3.6 Wytwarzanie i zużycie energii
Spółka działa w sposób systemowy, a podstawowym celem jest optymalizacja zużycia energii. Na bieżąco
monitoruje efektywność energetyczną instalacji i odbywających się w nich procesów cząstkowych. Analizuje
poszczególne obszary i uczestniczy w zadaniach, które mają na celu obniżenie zużycia energii.
Grupa LOTOS stawia sobie ambitne cele, w 2020 roku Spółka zainicjowała certyfikację systemu zarządzania energią
wg. normy ISO 50001. Spółka usprawnia swoje zarządzanie energią czego dowodem jest pozyskiwanie białych
certyfikatów, czyli świadectw efektywności energetycznej wydawanych przez Urząd Regulacji Energetyki. Certyfikaty
odnotowywane są na Towarowej Giełdzie Energii.
Usprawnienia Grupy LOTOS w zakresie efektywności energetycznej przekładają się bezpośrednio na czystsze
powietrze i mniejsze zużycie wody. Istotną poprawę współczynników efektywności Spółka uzyskała dzięki
przeprowadzonym we wcześniejszych latach modernizacjom (dostosowanie kotłów EC do opalania gazem
ziemnym) a to sprawiło, że firma emituje do atmosfery niewielką ilość siarki czy pyłów.
Dzięki strategicznemu podejściu do zarządzania zużyciem energii Grupa LOTOS jest jedną z najbardziej
efektywnych energetycznie rafinerii w Europie wg ewaluacji Solomon Associates. Całkowite zużycie energii w Grupie
Kapitałowej LOTOS w 2020 roku wyniosło 34 740 518,65 GJ.
/302-4/
Dzięki wdrożonym optymalizacjom na instalacjach rafinerii Grupy LOTOS udało się zredukować zużycie energii
niemal wszystkich mediów energetycznych (redukcja obliczona w stosunku do stanu bazowego – sprzed
optymalizacji).
Tabela 50. Wielkość redukcji zużycia energii osiągnięta bezpośrednio
w wyniku inicjatyw na rzecz ograniczenia zużycia i efektywności użycia energii
[MWh]
2019
2020
Redukcja zużycia energii
b. d.
54 914
Źródło: Spółka
Dane dotyczące wytwarzania i zużycia energii są raportowane wyłącznie na poziomie skonsolidowanym, dla całej
Grupy Kapitałowej LOTOS.
W 2020 roku zoptymalizowano w rafinerii procesy produkcyjne co poskutkowało redukcją zużycia niemal wszystkich
rodzajów mediów energetycznych (np. zoptymalizowano instalacje w zakresie zmniejszenia zużycia pary, obniżenia
temperatury pary, automatyzacji i obniżenia minimum przepływu pary).
/302-1/
Zużycie energii wewnątrz organizacji
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
168
Tabela 51. Całkowite zużycie energii pochodzącej ze źródeł nieodnawialnych (ze źródeł kupowanych i własnych – wytwarzanych
w ramach własnej działalności organizacji) i rodzaje stosowanych paliw
[MWh]
2019
2020
Węgiel
90 909
73 117
Gaz ziemny
3 599 022
2 461 763
Olej napędowy
117 872
28 085
Gaz opałowy
3 434 286
4 129 895
Gaz resztkowy, specjalny
1 197 164
1 106 443
Olej opałowy lekki
137 607
16 472
LPG
11 410
8 131
Olej napędowy (B7/B8)
b. d.
55 572
Benzyna
b. d.
2 954
Łącznie
8 588 270
7 882 432
Źródło: Spółka
Tabela 52. Energia zakupiona od innych podmiotów
[MWh]
2019
2020
Energia elektryczna
2 022 341
1 825 485
Energia cieplna (w tym zużycie pary, zużycie energii chłodniczej)
62 599
27 345
Łącznie
2 084 940
1 852 831
Źródło: Spółka
Tabela 53. Energia sprzedana innym podmiotom spoza Grupy Kapitałowej
[MWh/t]
2019
2020
Energia elektryczna
53 165
21 538
Para wodna
228 855
34 588
Ciepło (w wodzie)
126 593
28 993
Łącznie
40 8613
85 118
Źródło: Spółka
/302-3/
Wskaźniki intensywności energetycznej
Tabela 54. Wskaźniki intensywności energetycznej w Grupie LOTOS
[MWh]
2019
2020
Zużycie energii pierwotnej na tonę przerobionej ropy
815
903
Zużycie energii pierwotnej na tonę uzyskanego produktu
1 123
1 185
Źródło: Spółka
Na wzrost wskaźnika energochłonności wpłynęły m.in.: zmiana konfiguracji pracy rafinerii – pod koniec 2019 roku
została uruchomiona instalacja opóźnionego skoksowania DCU, w ostatnim kwartale 2020 roku została
uruchomiona instalacja Węzła Odzysku Wodoru (tzw. WOW); w większości planowe zatrzymanie kilku instalacji
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
169
przeprowadzone w 2 kwartale 2020 roku i dostosowanie pracy instalacji rafineryjnych do aktualnego
zapotrzebowania na produkty.
13.3.7 Surowce
Spółka prowadzi działalność produkcyjną i wydobywczą zgodnie z wymogami ochrony środowiska. Spółka
wytwarza wysokiej jakości produkty, o możliwie najmniejszej uciążliwości dla środowiska oraz dba
o minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko już na etapie ich powstawania. W swoich planach
rozwojowych Grupa LOTOS bierze pod uwagę innowacyjne projekty technologiczne,
które przewidują racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych. Zużycie surowców jest raportowane na poziomie
skonsolidowanym, dla całej Grupy Kapitałowej LOTOS.
/301-1/
Zużycie surowców w procesach produkcyjnych
Tabela 55. Wolumen przerobu ropy naftowej w rafinerii w tysiącach ton
[tys. ton]
2019
2020
Wolumen przerobu ropy naftowej
10 672
10 197
Źródło: Spółka
Tabela 56. Inne surowce wsadowe do produkcji rafineryjnej
[tony]
2019
2020
woda DEMI
270 869
298 123
FAME (Ester metylowy kwasu tłuszczowego)
280 094
300 444
oleje napędowe
161 541
75 822
ETBE (Eter tert-butylowo-etylowy)
11 355
11 770
etanol
69 973
65 607
MTBE (Eter tert-butylowo-metylowy)
49 465
49 880
gaz ziemny
368 168
350 823
dodatki
2 809
3 037
LPG – komponent EFRA
20 406
LPG pozagatunkowy EFRA
1 069
benzyna surowa – komponent EFRA
98 293
benzyna surowa pozagatunkowa EFRA
3 008
LCGO – EFRA
240 837
HCGO – EFRA
171 266
inne
92 393
Łącznie
1 366 750
1 782 779
Żródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
170
Tabela 57. Zużycie materiałów i surowców wewnątrz rafinerii
[Mg]
2019
2020
gaz paliwowy (opałowy)
346 055
353 085
gaz resztkowy
381 669
423 496
olej opałowy
10 794
422
pozostałe
110 137
107 885
Łącznie
848 655
884 888
Źródło: Spółka
Tabela 58. Zużycie produktów końcowych
[tony]
2019
2020
benzyny (wraz z reformatami)
1 659 677
1 587 760
nafta
474 031
567 401
ksyleny
89 694
81 106
olej napędowy diesel
5 537 200
5 755 434
olej napędowy
225 486
234 978
olej opałowy
1 038 047
184 596
paliwo żeglugowe MGO
69 087
74 108
paliwo lotnicze Jet
446 913
217 225
komponenty asfaltowe
775 676
811 918
LPG
198 214
205 123
oleje bazowe
252 385
262 194
gacze parafinowe
46 732
60 638
plastyfikatory
29 872
24 809
siarka
88 351
111 212
surowiec paliwowy z EFRA
252 064
869 162
pozostałe
32
90 963
Łącznie
11 183 428
11 138 626
Źródło: Spółka
32
w tym 2509 ton gazu opałowego sprzedanego do LOTOS Asfalt
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
171
13.3.8 Odpady
Spółka preferuje najbardziej korzystne dla środowiska metody zagospodarowania odpadów, takie jak recykling
i odzysk, natomiast ogranicza metody mniej ekologiczne, takie jak spalanie bez odzysku energii, składowanie i inne
formy utylizacji
W spółkach Grupy Kapitałowej LOTOS prowadzone są działania zgodne z ideą gospodarki o obiegu zamkniętym.
W przypadku Grupy LOTOS są to kwestie postępowania z odpadami. Rafineria wytwarza niewielką ilość odpadów
ropopochodnych. W zdecydowanie największych ilościach wytwarzane są odpady z oczyszczalni ścieków (osady
i szlamy) oraz odpady z dekarbonizacji wody. Spółka nie zajmuje się zagospodarowaniem tych odpadów.
Przekazuje je wyspecjalizowanym i uprawnionym firmom zewnętrznym, które poddają je procesom odzysku
i recyklingu. W 2020 roku rafineria przekazała firmom zewnętrznym około 10,6 tys. ton odpadów niebezpiecznych,
z czego aż 99,7% zostało poddanych procesom odzysku i recyklingu. W przypadku odpadów innych
niż niebezpieczne odsetek ten jest jeszcze wyższy – 99,9% przy około 16,2 tys. ton przekazanych odpadów.
/OG7/
LOTOS Petrobaltic i LOTOS Geonafta w 2020 roku nie prowadziły wierceń i w związku z tym nie wytworzyły
odpadów wiertniczych.
13.3.9 Woda i ścieki
/303-1/ /303-4/
Z zasobów wody Spółka korzysta na podstawie pozwoleń wodnoprawnych i zintegrowanych. Korzystanie z tych
zasobów nie wpływa w sposób istotny na funkcjonowanie obszarów chronionych i cennych przyrodniczo,
a pobierana ilość wody utrzymywana jest dużo poniżej dopuszczalnych wielkości, co potwierdzają analizy wpływu
poboru wody na środowisko.
Zgodnie z wymaganiami udzielonych pozwoleń Spółka na bieżąco monitoruje wpływ na zasoby wodne w związku
z pobieraniem wody i zrzucaniem ścieków – zarówno pod kątem ilości, jak i jakości. Grupa LOTOS regularnie
raportuje do urzędów informacje dotyczące korzystania z wód. Spółka dba również o to, aby możliwie największa
część wody wykorzystanej w procesach produkcyjnych była ponownie używana. Zapewnia to zmniejszenie ilości
wody ostatecznie pobieranej ze środowiska.
Spółki Grupy Kapitałowej LOTOS nie prowadzą działalności na obszarach objętych ryzykiem wystąpienia
niedoborów wody (wg WWF Water Risk Filter).
Rafineria Grupy LOTOS posiada własną oczyszczalnię ścieków, do której trafiają ścieki zarówno z samego zakładu,
jak i z mniejszych firm prowadzących działalność na jej terenie. Oprócz ścieków powstających w procesach
produkcyjnych (tzw. ścieki procesowe), w oczyszczalni oczyszcza się wody drenażowe, wody opadowe czyste
(z dróg i placów) oraz ścieki zaolejone (z terenów produkcyjnych), a także ścieki sanitarne.
Wody i ścieki po oczyszczeniu odprowadzane są przez jeden z dwóch zrzutów. Wody drenażowe i opadowe czyste
odprowadzane są do kanału rzeki Rozwójki płynącej wzdłuż południowej granicy zakładu. Natomiast pozostałe
strumienie, czyli ścieki procesowe, ścieki zaolejone i sanitarne, po ich oczyszczeniu odprowadzane są do Martwej
Wisły, płynącej wzdłuż północnej granicy zakładu.
Grupa Kapitałowa LOTOS śledzi swój wpływ na stan czystości wód poprzez bieżące monitorowanie zarówno
wielkości poboru wód, jak i kontrolę parametrów środowiskowych w obszarach, na które oddziałuje. Każda
inwestycja prowadzona jest w oparciu o dialog z interesariuszami, a żadne zgłoszenie lub skarga nie pozostaje bez
rozpatrzenia. Dostawcy i kontrahenci, podpisując umowy ze spółkami Grupy Kapitałowej LOTOS zobowiązują się,
że działają odpowiedzialnie, zgodnie z prawem i w poszanowaniu środowiska. Są pod tym kątem regularnie
audytowani.
Każdy z zakładów produkcyjnych Grupy LOTOS jest właściwie przygotowany na ewentualność awarii i wycieków.
Na terenie zakładów obowiązują procedury, których celem jest przede wszystkim skuteczne zapobieganie
wyciekom, a w razie potrzeby odpowiednie reagowanie na nie. Służy temu też Ratownictwo Chemiczne,
specjalistyczny zespół funkcjonujący w Grupie LOTOS. Ewentualne odpady powstałe w wyniku wycieku (np. gleby
zanieczyszczone substancjami ropopochodnymi) przekazywane są wyspecjalizowanym firmom, które zajmują się
ich zagospodarowaniem zgodnym z prawem.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
172
Dane na temat wykorzystania wody i odprowadzanych ścieków są raportowane na poziomie skonsolidowanym,
tj. całej Grupy Kapitałowej LOTOS.
Wdrożenie systemu ciągłego monitorowania zanieczyszczeń (CEMS)
W 2020 roku w Grupie LOTOS formalnie zakończył się projekt znaczącej rozbudowy systemu ciągłego monitoringu
emisji zanieczyszczeń CEMS (Continuous Emission Monitoring System). System pomaga w analizie pracy rafinerii
przy przerobie różnych gatunków ropy. Dzięki temu widać, jak różne reżimy produkcyjne wpływają na emisję
zanieczyszczeń do środowiska. Grupa LOTOS unowocześnia infrastrukturę i umożliwia pracę zdalną, dzięki temu
pracownicy Spółki są w stanie zdalnie precyzyjnie monitorować działanie rafinerii.
System CEMS to zespół urządzeń dla osób zajmujących się procesami technologicznymi wpływającymi
na środowisko. Oprócz analizy pracy rafinerii w różnych warunkach pozwala wykryć ewentualne zagrożenia,
np. nieszczelności procesowe, które zasiarczają gaz opałowy.
Dzięki systemowi CEMS pracownicy mają dostęp do informacji o jakości ścieków odpływających do Martwej Wisły
w czasie rzeczywistym. Stan cieczy jest monitorowany pod kątem chemicznego zapotrzebowania tlenu (wskaźnik
zanieczyszczeń wód i ścieków) oraz zawartości azotu ogólnego, węglowodorów ropopochodnych i zawiesiny
ogólnej.
/303-3/
Tabela 59. Pobór i wykorzystanie wód według źródła i rodzaju w 2020 roku
[w megalitrach]
Ze wszystkich
obszarów
Z obszarów z
niedoborem wody
Wody powierzchniowe:
5 220
0
Woda niskozmineralizowana (suma składników mineralnych poniżej 1000 mg/l)
5 220
0
Pozostała woda (suma składników mineralnych powyżej 1000 mg/l)
0
0
Wody gruntowe:
301
0
Woda niskozmineralizowana (suma składników mineralnych poniżej 1000 mg/l)
301
0
Pozostała woda (suma składników mineralnych powyżej 1000 mg/l)
0
0
Woda morska:
0,4
0
Woda niskozmineralizowana (suma składników mineralnych poniżej 1000 mg/l)
0
0
Pozostała woda (suma składników mineralnych powyżej 1000 mg/l)
0,4
0
Woda wyprodukowana:
211
0
Woda niskozmineralizowana (suma składników mineralnych poniżej 1000 mg/l)
0
0
Pozostała woda (suma składników mineralnych powyżej 1000 mg/l)
211
0
Woda z innej organizacji:
293
0
Woda niskozmineralizowana (suma składników mineralnych poniżej 1000 mg/l)
293
0
Pozostała woda (suma składników mineralnych powyżej 1000 mg/l)
0
0
Woda z innej organizacji:
Woda powierzchniowa
0
0
Wody gruntowe
0
0
Woda morska
0
0
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
173
Woda wyprodukowana
0
0
Łączny pobór wody z innej organizacji
293
0
Łączny pobór wody (wody powierzchniowe, wody gruntowe, woda morska, woda
wyprodukowana, woda z innej organizacji)
6 025
0
Źródło: Spółka
13.3.10 Bioróżnorodność
/304-1/
W pobliżu rafinerii Grupy LOTOS znajduje się rezerwat przyrody Ptasi Raj należący do obszaru Natura 2000 „Ostoja
w Ujściu Wisły” (PLH220044).
Powierzchnia rafinerii wynosi 235 ha, a rezerwatu 1015 ha. Na terenie rezerwatu najliczniejszą grupą ptaków są różne
gatunki kaczek właściwych i nurkujących oraz łabędzie i gęsi białoczelne. Mierzeja jest siedliskiem przede wszystkim
różnych gatunków mew, rybitw i siewkowców, a także kormoranów, kaczek, gęsi i łabędzi. Na terenie rezerwatu
gniazdują także ostrygojad i sieweczki. Wdrażając standardy ograniczania wpływu na środowisko Spółka dba
o bezpieczeństwo sąsiadującego z nią rezerwatu przyrody.
Obszary koncesyjne posiadane przez spółkę LOTOS Petrobaltic, specjalizującą się w poszukiwaniu i wydobyciu ropy
naftowej i gazu, znajdują się poza tzw. Bałtyckimi Obszarami Chronionymi i nie wpływają na poziom
bioróżnorodności Morza Bałtyckiego. Jednym z ważniejszych zadań w zakresie działalności Grupy LOTOS na Bałtyku
jest wdrażanie najlepszych rozwiązań w zakresie ochrony środowiska i tym samym utrzymanie bioróżnorodności
tego regionu. LOTOS Petrobaltic dąży do realizacji już podjętych działań, polegających na wdrożeniu założeń
Bałtyckiego Planu Działania, określającego wymóg „zero zrzutów” dla platform morskich.
13.4 Społeczeństwo
/102-43/
13.4.1 Człowiek na pierwszym miejscu
Dla Grupy LOTOS zawsze najważniejsi są ludzie. Interesariusze mają wpływ na to, jak wytwarzana jest zarówno
wartość ekonomiczna, jak i społeczna oraz środowiskowa.
Przy podejmowaniu decyzji Spółka pamięta o tych wartościach i dąży do budowania dobrych i trwałych relacji
ze swoim otoczeniem. Wewnątrz organizacji i w kontaktach z kontrahentami bądź klientami Grupa LOTOS dba o
bezpieczeństwo i poszanowanie ludzkiej godności. Dotyczy to pracowników Grupy LOTOS, a także osób, z którymi
Spółka współpracuje w działaniach operacyjnych i komunikacyjnych.
Jakość relacji jest nie tylko celem samym w sobie – przekłada się ona również na obopólną korzyść. Stąd starania
o owocny dialog zarówno z otoczeniem społecznym, jak i rynkowym.
Do najważniejszych działań w tym obszarze należą:
o systematyczne badanie satysfakcji klientów i kontrahentów,
o regularna wymiana informacji z uczestnikami rynku kapitałowego (z wykorzystaniem serwisu Relacji
Inwestorskich, a także podczas organizowanych konferencji prasowych oraz spotkań z analitykami
i inwestorami),
o kontakty z regulatorami i organizacjami kontrolnymi i monitorującymi,
o dialog z pracownikami wykraczający poza bieżące sprawy związane z pracą, a także systematyczne
rozmowy ze związkami zawodowymi, Radą Pracowników,
o regularne pomiary poziomu satysfakcji z pracy osób zatrudnionych.
13.4.2 Wartości społecznej odpowiedzialności biznesu
Odpowiedzialność Spółki wobec społeczeństwa i środowiska naturalnego przejawia się w prowadzeniu działalności
produkcyjnej z poszanowaniem kapitału przyrodniczego i społecznego. Grupa Kapitałowa LOTOS bierze
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
174
odpowiedzialność za swoje produkty i szanuje potrzeby wszystkich interesariuszy Spółki: w tym: państwa, rynku,
partnerów, klientów i pracowników.
Cztery naczelne wartości społecznej odpowiedzialności Grupy Kapitałowej LOTOS:
1. Czystość
Spółka zobowiązuje się do przestrzegania najwyższych standardów środowiskowych i ekologicznych
oraz deklaruje etyczną i uczciwą konkurencję, a także przeciwdziała naruszaniu praw człowieka.
2. Otwartość
Jest otwarta na zmiany, potrzeby świata i oczekiwania ludzi.
3. Innowacyjność
Podchodzi nowatorsko do rozwiązywania problemów społecznych i środowiskowych, działając zgodnie
z zasadami zrównoważonego rozwoju, uzyskuje korzyści biznesowe oraz przewagę konkurencyjną na rynku.
4. Odpowiedzialność
To fundament postawy Spółki wobec przyszłości ludzi, środowiska naturalnego, kraju i bezpieczeństwa jego
pozycji w świecie.
Spółka przestrzega międzynarodowych norm, takich jak ISO 26000, w zakresie ładu organizacyjnego, praw
człowieka, praktyk z zakresu pracy, środowiska, uczciwych praktyk operacyjnych, zagadnień konsumenckich,
zaangażowania społecznego i rozwoju społeczności lokalnej.
Filary strategiczne podejścia Grupy kapitałowej LOTOS do zrównoważonego rozwoju
Grupa Kapitałowa LOTOS działa zgodnie z wyzwaniami zdefiniowanymi przez 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju
do 2030 roku (ang. Sustainable Development Goals, SDGs), Wizję Zrównoważonego Rozwoju dla Polskiego Biznesu
do 2050 roku oraz 10 zasadami UN Global Compact.
Zgodnie z wizją zrównoważonego rozwoju dla polskiego biznesu do 2050 roku, Grupa Kapitałowa LOTOS
zobowiązała się do tego, aby:
o działania opierać na szerokiej współpracy, innowacyjnym myśleniu oraz edukacji zarówno pracowników,
jak i społeczeństwa;
o prowadzić działalność biznesową w oparciu o zaufanie i dialog;
o podejmować współpracę z ośrodkami akademickimi i szkołami w zakresie edukacji przyszłych
pracowników;
o stwarzać pracownikom warunki i możliwości rozwoju;
o promować i wspierać wdrażanie nowych rozwiązań technologicznych;
o tworzyć infrastrukturę i prowadzić inwestycje w oparciu o dialog oraz w zgodzie z zasadami
zrównoważonego rozwoju;
o podejmować działania na rzecz zmniejszenia naszego negatywnego wpływu na środowisko;
o wprowadzać rozwiązania pozwalające na zmniejszenie zużycia energii, zarówno w zakresie wdrażania
nowych rozwiązań technologicznych, optymalizacji procesów, jak i edukacji;
o prowadzić dialog z rządem i dzielić się swoimi doświadczeniami w kwestiach istotnych dla przedsiębiorców
i gospodarki;
o podnosić poziom etyki w biznesie, w tym w relacjach z wszystkimi grupami interesariuszy.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
175
13.4.3 Relacje ze społecznościami lokalnymi
Grupa LOTOS traktuje społeczną odpowiedzialność biznesu jako element zarządzania i doskonalenia organizacji.
Buduje trwałe i pozytywne relacje z interesariuszami i w ten sposób dąży do skutecznego integrowania swojej
Strategii oraz podejmowanych działań z wyzwaniami społecznymi i środowiskowymi.
W całej Grupie Kapitałowej LOTOS funkcjonuje ujednolicona polityka w obszarze społecznym, która skupia się
na realizacji celów w następujących trzech dziedzinach:
o poprawa jakości życia (zdrowie, bezpieczeństwo na drogach, edukacja),
o dbałość o środowisko naturalne (ekologia i ochrona środowiska),
o rozwój innowacji.
Spółka wspiera inicjatywy i projekty społeczne. Działalność sponsoringowa skupia się na sporcie, kulturze i sztuce
oraz działaniach społecznych i ekologicznych, realizowanych przede wszystkim w powiatach i województwach,
w których zlokalizowane są zakłady Grupy Kapitałowej LOTOS, a także w miejscach, gdzie prowadzi ona działalność
handlową, m.in. poprzez sieć stacji paliw.
/413-1/
W działania na rzecz lokalnych społeczności zaangażowane są wszystkie spółki Grupy Kapitałowej LOTOS.
W 2020 roku spółki Grupy Kapitałowej LOTOS zrealizowały:
o 23 projekty z zakresu sponsoringu sportu,
o 26 projektów z zakresu sponsoringu kultury.
/102-43/
Spółka prowadzi dialog ze swoimi kluczowymi interesariuszami. Jest to ważne narzędzie służące do budowy
zaufania. Poprzez aktywną komunikację z otoczeniem Spółka stara się niwelować zagrożenia i uciążliwości związane
z bieżącą działalnością firmy oraz aktywnie odpowiadać na potrzeby naszych interesariuszy. Przykładem
podejmowanego dialogu są konsultacje społeczne organizowane przed rozpoczęciem ważnych inwestycji
na terenie rafinerii.
Szczególną wagę koncern przykłada też do projektów ukierunkowanych na kwestie rozwoju młodych ludzi, w tym
szczególnie wyrównywanie szans społecznych oraz przeciwdziałanie wykluczeniu wśród dzieci i młodzieży.
Działalność Fundacji LOTOS w tym obszarze adresowana jest do dzieci i młodzieży wychowujących się
w bezpośredniej bliskości jej zakładów.
Działania na rzecz lokalnych społeczności
Relacja ze społecznościami lokalnymi zamieszkującymi tereny oddziaływania Spółki to ważny element społecznej
odpowiedzialności Grupy Kapitałowej LOTOS. Wiele spółek z grupy kapitałowej aktywnie działa dla dobra
społeczności lokalnych. Na przykład spółka LOTOS Paliwa włączyła się w pomoc dzieciom chorym na raka
w ramach Kampanii „Złotej Wstążki” organizowanej przez Fundację „Przylądek Nadziei” oraz Fundację „Na Ratunek
Dzieciom z Chorobą Nowotworową. Dzięki temu ponad 100 tys. zł zostało przekazane na wsparcie dla chorych
dzieci. LOTOS Kolej w 2020 roku:
o przekazała darowiznę pieniężną dla Kościoła św. Brygidy w Gdańsku na organizację bezpłatnego Koncertu
Kolęd i Pastorałek dla mieszkańców Gdańska,
o wraz z Fundacją LOTOS wzięła udział w akcji charytatywnej organizowanej przez Fundację Grupy PKP.
Poprzez przekazaną darowiznę pieniężną spółka wsparła dziesięć rodzin kolejarskich, przekazując
im środki na zakup komputerów z odpowiednim oprogramowaniem, które umożliwiły dzieciom udział
w zajęciach szkolnych w formie zdalnej,
o przekazała darowiznę rzeczową dla Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu – w ramach podziękowania
za akcję mającą na celu likwidację zagrożenia wycieku paliwa,
o zorganizowała konkurs z okazji Dnia Dziecka „Mój własny pociąg LOTOS Kolej”.
Główne programy realizowane przez Grupę LOTOS:
o LOTOS Szukamy Następców Mistrza
Grupa LOTOS wraz z Polskim Związkiem Narciarskim od 2004 r. prowadzi Narodowy Program Rozwoju
Skoków Narciarskich „LOTOS Szukamy Następców Mistrza”, zakładający wsparcie dla klubów sportowych
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
176
z sekcją skoków narciarskich oraz kombinacji norweskiej. W ramach programu odbywają się także zawody
z cyklu LOTOS Cup. Jest to największe sportowo-społeczne przedsięwzięcie w historii polskiego
narciarstwa.
o Piłkarska Przyszłość z LOTOSEM
W ramach programu „Piłkarska Przyszłość z LOTOSEM” młodzi piłkarze oraz trenerzy mają możliwość
rozwijania swoich umiejętności w Akademii Piłkarskiej LG oraz w jednym z 15 ośrodków piłkarskich. Grupa
LOTOS sponsoruje zakup sprzętu sportowego, obozy piłkarskie oraz stypendia sportowe
dla najzdolniejszych zawodników i dzieci w trudnej sytuacji materialnej
o Rakiety LOTOSU
W roku 2019 powstał Narodowy Program Upowszechniania Tenisa – Rakiety LOTOSU. To trzeci program
realizowany dzięki współpracy z Grupą LOTOS S.A. i jednocześnie największy w polskim tenisie program
wsparcia. Rakiety LOTOSU PZT stale pozyskuje zawodników od U10 przez U12, U14, U16, aż do LOTOS PZT
Team, do której należą m.in. obecni Mistrzowie Polski – Magdalena Fręch i Kacper Żuk. Narodowy Program
Upowszechniania Tenisa zapewnia stabilność programową, sportowy rozwój dzieci i młodzieży także daje
szansę sportowcom z niezamożnych rodzin. Program Rakiety LOTOSU obejmuje wsparciem ponad
100 klubów. Podczas wspieranego przez Grupę LOTOS każdej z dotychczasowych trzech edycji
Narodowego Dnia Tenisa – najliczniejszą grupę stanowiły dzieci z Narodowego Programu
Upowszechniania Tenisa – Rakiety LOTOSU (ponad pół tysiąca osób).
o LOTOS – Mistrzowie w pasach
Realizowany od 2014 roku program „LOTOS – Mistrzowie w pasach” zapoznaje pasażerów samochodów
z zasadami bezpieczeństwa, dobrymi nawykami dotyczącymi poprawnego zapinania pasów, a także
montażu fotelików samochodowych dla dzieci. Od początku działania programu przeprowadzono ponad
8 tysięcy indywidualnych instruktaży kierowców i pasażerów. W 2020 roku zrealizowano też pilotażowo
pierwszą edycję nowego programu „Mistrzowie w drodze”. To wieloaspektowy program, którego celem
jest edukacja i zaangażowanie młodych kierowców w działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa
na drogach. Ambasadorem Programu jest Rajdowy Wicemistrz Świata Kajetan Kajetanowicz.
o Zdolni z Czechowic-Dziedzic, miasta z zapałem
„Zdolni z Czechowic-Dziedzic, miasta z zapałem” to wspólne przedsięwzięcie Grupy LOTOS, Fundacji
LOTOS i gminy Czechowice-Dziedzice. Adresowane jest do uczniów szkół podstawowych, którzy
przejawiają zainteresowania dziedzinami humanistyczno-artystycznymi lub naukami ścisłymi. Celem
programu jest zachęcanie uczniów do samodzielnego poszerzania wiedzy oraz kształtowanie myślenia
projektowego.
o E(x)plory
Grupa LOTOS od 2013 roku jest mecenasem Programu E(x)plory – organizowanej przez Fundację
Zaawansowanych Technologii, największej w Polsce inicjatywy wspierającej utalentowaną młodzież
w realizacji innowacyjnych projektów naukowych oraz promującej ich osiągnięcia na arenie
międzynarodowej. Od początku istnienia Programu udało się stworzyć społeczność ponad 2 400 młodych
innowatorów, którzy zgłosili do Konkursu E(x)plory ponad 1500 projektów naukowych i wynalazków.
Unikalną wartością E(x)plory jest bezpośredni kontakt młodych talentów z ekspertami ze świata nauki,
biznesu i innowacji społecznych. E(x)plory dba o rozwój talentów poprzez programy stażowe, mentorskie
i grantowe oraz wyszukuje talenty poprzez organizację Festiwali E(x)plory w szkołach i regionach. W ciągu
9 edycji odbyło się 59 wydarzeń dla pasjonatów innowacji i nowych technologii. Wzięło w nich udział
ponad 40 tysięcy osób.
o Kierunek Bałtyk
Od 2009 roku Grupa LOTOS realizuje Program „Kierunek Bałtyk”, wspólnie z partnerami: Fundacją Rozwoju
Uniwersytetu Gdańskiego, Stacją Morską UG w Helu oraz Stacją Biologiczną UG w Sobieszewie. W ramach
Programu prowadzone są działania związane z ochroną bioróżnorodności Morza Bałtyckiego, w tym
zagrożonego gatunku morświna zwanego „bałtyckim delfinem”. Ponadto duży nacisk został położony
na edukację dotyczącą ochrony środowiska oraz upowszechnienie wiedzy o problemie obecności plastiku
i mikro plastiku w Bałtyku.
13.4.4 Zaangażowanie w przeciwdziałanie skutkom pandemii koronawirusa
Rok 2020 był rokiem pełnym wyzwań, zarówno w działalności biznesowej jak i społecznej, ze względu na globalną
pandemię koronawirusa. Spółka, aby móc w sposób bezpieczny i odpowiedzialny zapewniać klientom ciągły dostęp
do swoich usług, elastycznie przystosowała swoje działania dla szerokiego spektrum interesariuszy: klientów,
kontrahentów oraz pozostałych interesariuszy z otoczenia.
Koncern przeznaczył łącznie 12 mln zł na walkę z pandemią (dane z lutego 2021 roku) oraz pozyskał i przekazał
takie środki ochrony osobistej jak: 500 tys. kombinezonów, 300 tys. przyłbic i 100 tys. ochraniaczy na buty.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
177
Klienci
Bezpieczeństwo na stacjach paliw
Natychmiast po ogłoszeniu stanu zagrożenia epidemicznego spółka LOTOS Paliwa podjęła działania zmierzające
do zapewnienia ciągłości funkcjonowania wszystkich stacji, zapewniając bezpieczeństwo klientom i pracownikom.
Na bieżąco wprowadzane były procedury zgodne z rozporządzeniami i wymogami Ministerstwa Zdrowia,
jak np. konieczność stosowania rękawiczek jednorazowych podczas tankowania auta.
Już w pierwszych dniach epidemii na większości stacji LOTOS wprowadzono sprzedaż przez okienko. Tam, gdzie
nie było takiej możliwości, zamontowano ścianki z pleksi odgradzające strefę kas od sklepu. Wyznaczono
bezpieczne odległości, a liczba klientów, mogących jednocześnie przebywać na terenie sklepu została ograniczona.
Pracownicy mieli do dyspozycji płyny do dezynfekcji oraz maseczki. Rękawiczki jednorazowe były dostępne
zarówno dla pracowników, jak i klientów. Aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo przy ustalaniu grafików pracy
wprowadzono zasadę braku kontaktu podczas zmiany zespołów.
W czasie trwania epidemii dobrze sprawdziła się uruchomiona w zeszłym roku usługa B2B 24 minimalizująca
kontakt bezpośredni. Zapewnia ona całkowicie samoobsługowy zakup paliwa z odbiorem własnym. Usługa
przeznaczona jest dla franczyzobiorców i klientów B2B dokonujących hurtowego zakupu paliw. Dedykowany portal
internetowy umożliwił całkowitą automatyzację usługi, począwszy od zamówienia do wystawienia elektronicznej
faktury.
Kontrahenci
Zajmująca się produkcją i dystrybucją olejów oraz smarów spółka LOTOS Oil wdrożyła plan pomocowy, który miał
za zadanie wesprzeć jej kontrahentów w czasie pandemii koronawirusa. Program „Razem w przyszłość” zakładał
szereg rozwiązań – od dostępności płynu do dezynfekcji po zmiany w umowach dystrybutorskich. Jednocześnie
spółka poszerzyła portfolio produktowe o nowe oleje dostępne w niższych cenach.
Pandemia COVID-19 znacząco dotknęła rynek polskiej gospodarki. Program pomocowy LOTOS Oil „Razem
w przyszłość” powstał z nadzieją na ustabilizowanie się uwarunkowań rynkowych i przywrócenie płynności
finansowej dla wielu firm. W ramach programu „Razem w przyszłość” powstał szereg opcji dla kontrahentów spółki,
przede wszystkim tych związanych umową dystrybutorską. Jedną z nich jest możliwość zakupu hurtowego
produktów silnikowych LOTOS Quazar lub AURUM z dodatkiem promocyjnym w postaci bonów, które kontrahenci
mogli zrealizować na zakupy spożywcze, higieniczne, gastronomiczne czy elektroniczne. Przedsiębiorcy otrzymali
aż 100 dni na zapłatę należności z tytułu zakupu promocyjnego.
Otoczenie – kampanie
„Każdy czeka na swoje NAJ” to kampania Grupy LOTOS, Fundacji LOTOS i zarazem inicjatywa koncernu na rzecz
walki z pandemią. Od 1 maja kierowcy tankujący na stacjach LOTOS mogli przekazać swoje punkty z programu
Navigator na badania związane z leczeniem koronawirusa. W akcji wzięli udział m.in. sportowcy oraz instytucje
kultury, z którymi współpracuje koncern. Koncern zdecydował się rozszerzyć swoje działania i wesprzeć wszystkich
Polaków, którzy z powodu obecnej sytuacji pozostają w domach, stąd akcja #wDomuTezJestNAJ.
Elementem kampanii była zainicjowana przez Grupę LOTOS akcja tworzenia street-artowych murali, których
zadaniem było sportretowanie urywków z życia zabranego przez epidemię. Pięć murali zlokalizowanych w Gdańsku,
Krakowie, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu ukazało powszednie, zwyczajne emocje, których ekspresję utrudnił
koronawirus. Na każdym z nich znajdował się także symbol pandemii − rękawiczki, maska, przyłbica, kombinezon
lub tablet. We wspólnej wizji twórców zestawiono obrazy zwyczajnego życia z niepasującymi, a obecnie koniecznymi
przedmiotami. Projekt był owocem współpracy polskich malarzy, grafików i rysowników.
Otoczenie – wsparcie służby zdrowia
o Za pośrednictwem Fundacji LOTOS 5 mln zł trafiło do czterech placówek medycznych w woj. pomorskim
i zachodniopomorskim: Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni, Szpitala
Wojewódzkiego im. Mikołaja Kopernika w Koszalinie, 7. Szpitala Marynarki Wojennej
z Przychodnią SPZOZ w Gdańsku oraz Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego
w Szczecinie.
o Do Uniwersyteckiego Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej w Gdyni trafił aparat USG oraz łóżka
do intensywnej terapii kupione ze środków Fundacji LOTOS. Nowoczesny sprzęt dotarł także do szpitali
w Szczecinie, Gdańsku i Koszalinie.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
178
o Sześć placówek medycznych z Pomorza otrzymało do dyspozycji samochody od Grupy LOTOS. Pojazdy
miały za zadanie przewozić pacjentów, próbki i materiały medyczne.
o 1500 litrów płynu do dezynfekcji przekazano Wojewódzkiej Stacji Pogotowia Ratunkowego w Szczecinie.
o Grupa LOTOS wsparła również budowę szpitala tymczasowego w halach AMBEREXPO w Gdańsku.
Otoczenie - wsparcie służb medycznych i mundurowych
o Grupa LOTOS przekazała Komendzie Wojewódzkiej Policji w Gdańsku kilkaset maseczek ochronnych.
Policjanci rozdawali je turystom i mieszkańcom przy sopockim molo podczas okresu wakacyjnego.
Przypominali o obowiązku zasłaniania ust i nosa w miejscach, w których nie można zachować
1,5-metrowego odstępu.
o W ramach akcji „Pomagamy na granicy” udzielono wsparcia wszystkim funkcjonariuszom na służbie
działających na granicy Polski. Umundurowani lub poruszający się pojazdami oznakowanymi,
przyjeżdzający na wybrane stacje LOTOS, mieli prawo uzyskać darmowy gorący napój lub napoje Dynamic.
Podobne działania realizowane były na rzecz Wojska Polskiego, Pogotowia Ratunkowego, Straży Pożarnej,
Policji, Straży Miejskiej czy Służb Celno-Skarbowych.
o Wsparto również 7 Pomorską Brygadę Wojsk Obrony Terytorialnej – na wybranych stacjach żołnierze tej
formacji mogli uzupełnić paliwo nie ponosząc żadnych kosztów. Za darmo tankowały też karetki i inne
pojazdy należące do dziewiętnastu zakaźnych szpitali jednoimiennych. Koncern przekazał dla tych
placówek 2 mln zł w formie kart paliwowych.
13.4.5 Działalność sponsoringowa
Projekty z obszaru sponsoringu sportu realizowane w 2020 roku
o Sponsoring Reprezentacji Polski w piłce nożnej (Polski Związek Piłki Nożnej), Reprezentacji skoków
i biegów narciarskich (Polski Związek Narciarski) oraz sponsoring największej polskiej imprezy kolarskiej
(Tour de Pologne).
o Sponsoring kobiecej i męskiej Reprezentacji Polski, Reprezentacji Młodzieżowej i Mistrzostw Polski
we wszystkich kategoriach wiekowych w tenisie ziemnym (Polski Związek Tenisowy) oraz partner główny
Huberta Hurkacza, jednego z polskich tenisistów młodego pokolenia.
o Rajdy samochodowe – współpraca z LOTOS Rally Team, w którego barwach startuje Kajetan Kajetanowicz
i Maciej Szczepaniak – trzykrotni Rajdowi Mistrzowie Europy.
o Sponsoring Reprezentacji Polski Kobiet i Mężczyzn w koszykówce oraz rozgrywek ligowych. (Polski
Związek Koszykówki oraz Polska Liga Koszykówki).
o Sponsoring Fight Exclusive Night (FEN) poprzez pozyskanie tyłu Sponsora Tytularnego wszystkich gal
zorganizowanych w 2020 roku.
o Projekty regionalne, m.in.: LOTOS Stadion Letni Gdańsk, regaty LOTOS Nord Cup, LOTOS Gryffin CUP
oraz 48. Memoriał Żylewicza.
o Szkolenie dzieci i młodzieży – kontynuowano współpracę przy skierowanych do dzieci i młodzieży
projektach o charakterze społeczno-sportowym. Dotyczy to przede wszystkim piłki nożnej czy sportów
zimowych, czyli wspomnianych wcześniej programów „Piłkarska przyszłość z LOTOSEM”, „LOTOS
Szukamy Następców Mistrza” a także stworzenie wspólnie z Polskim Związkiem Tenisowy projektu „Rakiety
LOTOSU”. Przedłużono również współpracę z Akademickim Związkiem Sportowym jako Strategiczny
Sponsor Akademickiej Reprezentacji Polski. Kontynuowaliśmy również program „Nadzieje Olimpijskie”
(współpraca z 7 uzdolnionymi sportowcami reprezentującymi dyscypliny olimpijskie).
Projekty z obszaru sponsoringu kultury realizowane w 2020 roku
o współpraca przy projektach: LOTOS Siesta Festival, Teatr Atelier im. Agnieszki Osieckiej, Ladies Jazz
Festival, Festiwal Szekspirowski, The Metropolitan Opera, koncert 1920. Wdzięczni Bohaterom,
XII Festiwal Filmowy Niepokorni Niezłomni Wyklęci oraz wsparcie realizacji wystawy Tygodnika
Solidarność „Droga ku Wolności” i premiery „Cyrulika Sewilskiego” w Polskiej Operze Królewskiej,
o Mecenas Opery Bałtyckiej w Gdańsku i Muzeum Izby Pamięci Generała Kuklińskiego,
o Mecenas Główny Teatru Muzycznego w Gdyni,
o Wsparcie koncertów „Dorosłe dzieci” z okazji 40-lecia NSZZ Solidarność i „Solidarni z Białorusią”,
o z powodu pandemii wiele imprez o charakterze regionalnym zostało odwołanych, jednak tradycyjnie
wsparliśmy realizację wydarzeń na południu Polski: LOTOS Jazz Festiwal – Bielska Zadymka Jazzowa,
Dni Jasła, Jesienne spotkania z Teatrem oraz Memoriał Majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala”,
o inne lokalne wydarzenia wsparte przez koncern to m.in.: Obchody 100-lecia Bitwy Warszawskiej
oraz wsparcie Konkursu Historycznego Patria Nostra.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
179
13.4.6 Działalność Fundacji LOTOS
W 2020 r. do Fundacji LOTOS wpłynęło 1250 wniosków o darowizny. Dofinansowanych zostało 148 projektów kwotą
ok. 14 mln zł (wzrost o ok. 75% w stosunku do roku poprzedniego). Znaczący wzrost wsparcia w formie darowizn
w roku 2020 był powiązany z wyjątkową sytuacją na świecie i dotyczył koronawirusa SARS-CoV-2.
Tabela 60. Struktura wydatków Fundacji LOTOS na realizację projektów 2020 w ujęciu procentowym
ochrona zdrowia i promocja życia 72%
kultura i sztuka 12%
nauka, edukacja i oświata 8%
pomoc społeczna 2%
wspieranie ratownictwa i ochrony ludności 1,1%
porządek i bezpieczeństwo publiczne 1%
upowszechnianie kultury fizycznej i sportu 1%
podtrzymanie tradycji narodowej 1%
rozwój lokalnych inicjatyw społecznych i gospodarczych 0,9%
działalność charytatywna 0,1%
krajoznawstwo oraz wypoczynek dzieci i młodzieży 0,1%
Źródło: Spółka
Najważniejsze działania realizowane przez Fundację w 2020 roku
o Fundacja LOTOS wsparła odział neurochirurgii Szpitala im. M. Kopernika w Gdańsku. Nowoczesny sprzęt
do endoskopowej chirurgii kręgosłupa umożliwi wykonywanie małoinwazyjnych zabiegów chirurgicznych.
Dzięki wsparciu Fundacji LOTOS, pacjenci z ubezpieczeniem NFZ będą mogli odbyć taką operację
bezpłatnie. Do tej pory było to możliwe jedynie w placówkach prywatnych;
o Fundacja LOTOS jako opiekun programu „Jasielska Liga Naukowa z LOTOSEM” od lat wspiera uczniów
w rozwijaniu ich naukowych zainteresowań i pasji. W kolejnej już edycji programu wzięło udział
103 uczniów i 28 nauczycieli. Fundacja ufundowała nagrodę główną – pracownię językową dla uczniów
z Zespołu Szkół Miejskich nr 3 w Jaśle. „Jasielska Liga Naukowa z LOTOSEM” to program, który wspiera
uzdolnionych uczniów już od 2013 roku. Jego celem jest rozwój zdolnych uczniów, kształtowanie myślenia
naukowego oraz promocja metody projektowej wśród najmłodszych;
o Fundacja LOTOS wsparła V edycję projektu „Uczę się bezpieczeństwa”, w ramach którego pomorscy
policjanci uczą dzieci bezpiecznych zachowań na drodze. Pierwszoklasiści otrzymają m.in. kamizelki i worki
odblaskowe. Fundacja LOTOS wspiera projekt od początku istnienia. Wojewódzki Projekt Edukacyjny
„Uczę się bezpieczeństwa” został opracowany przez gdańskich policjantów w 2016 roku. Corocznie
objętych jest nim około 6 tysięcy uczniów klas pierwszych pomorskich szkół. Celem jest edukacja
najmłodszych w zakresie bezpieczeństwa na drodze;
o dzięki Fundacji Grupy PKP i spółce LOTOS Kolej dzieci z najuboższych kolejarskich rodzin otrzymały sprzęt
komputerowy do nauki on-line z potrzebnym oprogramowaniem. W akcję zaangażowały się także inne
kolejowe spółki. LOTOS Kolej za pośrednictwem Fundacji LOTOS przekazała środki finansowe na rzecz
Fundacji Grupy PKP. Dzięki temu wsparciu możliwy był zakup sprzętu komputerowego dla dzieci
z najuboższych rodzin kolejarskich. Łącznie zakupiono sprzęt dla 17 rodzin;
o Fundacja rozpoczęła współpracę z Fundacją ORLEN przy kolejnej edycji programu stypendialnego Bona
Fide. Dziesięciu polskich studentów otrzymało stypendia pozwalające im na podjęcie nauki na jednej
z 50. najlepszych uczelni świata. W ciągu trzech dotychczasowych edycji grono uczestników programu
powiększyło się do 22 stypendystów. Program Bona Fide (łac. w dobrej wierze) to unikalny projekt w skali
kraju. Jego celem jest objęcie mecenatem osób, które w przyszłości mogą swoją wiedzę i doświadczenie
zdobyte podczas stypendium wykorzystać do budowania siły krajowej gospodarki;
o Fundacja udzieliła wsparcia w formie darowizny na rzecz Gminy Czechowice-Dziedzice z przeznaczeniem
na dofinansowanie projektu dla dzieci „Zdolni z Czechowic-Dziedzic. Gminy z zapałem”;
o Fundacja przekazała darowiznę na rzecz Kartuskiego Centrum CARITAS z siedzibą przy Parafii
Św. Wojciecha w Kartuzach na dofinansowanie budowy hospicjum stacjonarnego;
o Fundacja LOTOS udzieliła pomocy Ochotniczym Strażom Pożarnym na terenie całego kraju
na dofinansowanie zakupu sprzętu i umundurowania specjalnego niezbędnego do prowadzenia działań
ratowniczo-gaśniczych;
o Fundacja udzieliła także pomocy w postaci wsparcia finansowego przekazywanego jako darowizny
na ratowanie życia i zdrowia chorych dzieci i osób dorosłych.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
180
13.4.7 Prawa człowieka w łańcuchu wartości
Na każdym etapie łańcucha dostaw są ludzie, którzy tworzą produkt, transportują go lub sprzedają. Grupa
Kapitałowa LOTOS respektuje prawa człowieka, dlatego współpracuje tylko z firmami działającymi legalnie,
prowadząc działalność biznesową w otoczeniu, w którym obowiązuje system prawny regulujący kwestie praw
człowieka.
Kontrahenci Grupy Kapitałowej LOTOS są zobligowani do przestrzegania powszechnie akceptowanego systemu
wartości, szanowania swoich pracowników i godnego ich traktowania. Dzięki tym zasadom możliwe jest tworzenie
łańcucha dostaw w sposób etyczny.
Grupa Kapitałowa LOTOS dąży do tego, aby wszystkie zapytania ofertowe w ramach procesu wyboru kontrahenta
oraz umowy, zawierane zarówno z nowymi, jak i dotychczasowymi dostawcami, zawierały klauzule dotyczące
społecznej odpowiedzialności (CSR), dotyczące: BHP, zasad i standardów postępowania, etyki, braku konfliktu
interesów, przeciwdziałania korupcji, ochrony środowiska, przestrzegania praw człowieka, wpływu
na społeczeństwo. Stosowanie klauzul w umowach podpisywanych przez spółki wchodzące w skład Grupy
Kapitałowej LOTOS ma charakter obligatoryjny.
13.4.8 Członkostwa w organizacjach branżowych i CSR
Spółki z Grupy Kapitałowej LOTOS oraz przedstawiciele firmy są członkami wielu polskich i międzynarodowych
organizacji, z których część zrzesza specjalistyczne podmioty z sektora paliwowego, energetycznego oraz
chemicznego.
/102-12/
Grupa LOTOS jest też członkiem organizacji biznesowych działających na rzecz rozwoju gospodarczego naszego
kraju oraz tych propagujących idee społecznej odpowiedzialności biznesu.
Organizacje i stowarzyszenia, których członkiem w 2020 roku była Grupa LOTOS
o Polska Izba Przemysłu Chemicznego (PIPC)
o Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego (POPiHN)
o Fuels Europe (European Petroleum Refiners Association)
o Polski Komitet Światowej Rady Energetycznej (PKŚRE)
o Rada Inteligentnej Specjalizacji Pomorza ISP 3
o Klaster Technologii Wodorowych i Czystych Technologii Węglowych
o Związek Pracodawców Business & Science Poland (BSP)
o Związek Przedsiębiorców i Pracodawców
o IAA Polska Międzynarodowe Stowarzyszenie Reklamy
o Stowarzyszenie Polskie Forum ISO 14000
o Polskie Forum ISO 9000
o Stowarzyszenie Centrum Cen Transferowych
o Wojewódzki Klub Techniki i Racjonalizacji w Gdańsku
o Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych
o Polskie Stowarzyszenie Zarządzania Kadrami (PSZK)
o Pracodawcy Pomorza
o Stowarzyszenie „Pomorskie w Unii Europejskiej”
o Hydrogen Europe
w tym organizacje propagujące ideę społecznej odpowiedzialności biznesu:
o Forum Odpowiedzialnego Biznesu
o United Nations Global Compact
/102-13/
Wybrane organizacje i stowarzyszenia, których członkiem w 2020 roku były spółki Grupy Kapitałowej LOTOS
o Polskie Stowarzyszenie Paliw Alternatywnych
o ATIEL
o European Lubricating Greases Institute
o Polski Komitet Normalizacyjny
o Stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
181
o Stowarzyszenie Polskie Forum Przemysłu Offshore
o Fundacja Bezpieczne Górnictwo
o Związek Pracodawców Forum Okrętowe
o Polskie Forum Technologii Morskich
o Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej
o Polskie Towarzystwo Morskiej Energetyki Wiatrowej
o Koło Stowarzyszenie Wychowanków AGH
o Polskie Stowarzyszenie Wykonawców Nawierzchni Asfaltowych
o Ogólnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa
o Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB
o Railway Business Forum
o Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych
o Centrum Efektywności Energetycznej Kolei
o Netzwerk Europaeischer Eisenbahnen
o Polskie Stowarzyszenie Wagony Prywatne
o Stowarzyszenie Niemieckich i Austriackich Właścicieli Wagonów VPI
o AVV, General Contract of Use for Wagons
o Internationaler Controller Verein
o Izba Gospodarcza Transportu Lądowego
o UIC ATTI (Agreement on freight Train Transfer Inspection)
13.4.9 Nagrody i wyróżnienia
Zaangażowanie w obszarze społecznej odpowiedzialności biznesu przynosi korzyści wielu podmiotom,
a jednocześnie jest wysoko oceniane przez ekspertów. Dowodem tego uznania są liczne nagrody i wyróżnienia
przyznawane Grupie LOTOS.
Otrzymane nagrody i wyróżnienia są potwierdzeniem właściwego kierunku – poświęcenia należytej uwagi relacjom
Spółki z pracownikami, poprawie bezpieczeństwa w miejscu pracy, relacjom z inwestorami i partnerami
biznesowymi, ochronie środowiska oraz działaniom prospołecznym.
o Grupa LOTOS już kolejny rok z rzędu została uhonorowana Srebrnym Listkiem CSR w corocznym
plebiscycie organizowanym przez Tygodnik Polityka i firmę doradczą Deloitte. Wyróżnienia przyznawane
są przedsiębiorstwom, które w codziennej działalności wdrażają najwyższe standardy odpowiedzialności
społecznej, ujęte w normie ISO 26000. Jednocześnie organizatorzy postanowili wyróżnić 13 inicjatyw firm
na rzecz klimatu, które mogą być inspiracją dla innych firm pod względem tematyki, skali lub sposobu
realizacji. Grupa LOTOS znalazła się w tym gronie za realizację kompleksowego projektu „LOTOS pomaga
bałtyckiej przyrodzie”;
o Grupa LOTOS znalazła się wśród liderów Rankingu Odpowiedzialnych Firm, zajmując piąte miejsce
w klasyfikacji generalnej oraz pierwsze miejsce w swojej branży, czyli kategorii „Paliwa, energetyka,
wydobycie”. Ranking Odpowiedzialnych Firm to zestawienie spółek działających w Polsce ocenianych
pod kątem jakości systemu zarządzania odpowiedzialnością społeczną biznesu. Organizatorem Rankingu
jest Koźmiński Business Hub, natomiast partnerem merytorycznym jest Forum Odpowiedzialnego Biznesu.
Za weryfikację odpowiada Deloitte, partnerem medialnym zaś jest „Dziennik Gazeta Prawna”;
o 15 dobrych praktyk Grupy LOTOS znalazło się w Raporcie Forum Odpowiedzialnego Biznesu. Wśród
wyróżnionych praktyk znalazły się: Kierunek Bałtyk, Niebieski Szlak, Portal dla Dostawców, Dni BHP,
Szukamy Następców Mistrza, Program Wolontariatu Pracowniczego, LOTOS – Mistrzowie w pasach,
Wsparcie na starcie, Dzień Techniki Kolejowej, Zdolni z LOTOSEM i Piłkarska Przyszłość z LOTOSEM.
Pozostałe nagrody i wyróżnienia dla Grupy Kapitałowej LOTOS w 2020 roku:
o spółka LOTOS Oil otrzymała złote godło Konsumencki Lider Jakości 2020 w kategorii "Oleje silnikowe"
w sierpniu 2020 roku;
o LOTOS Kolej zajął trzecie miejsce w kategorii: „Przychody z deklarowanej głównej działalności – transport”
w Rankingu Firm TSL w kategorii uwzględniającej spółki transportowe. W zestawieniu uwzględniono
najważniejsze firmy reprezentujące sektory transportu, spedycji i logistyki;
o karta LOTOS Biznes już po raz czwarty została wybrana jako najlepsza karta paliwowa ogólnopolskiego
plebiscytu Fleet Derby. Z kolei koncept Niebieski szlak, który pierwszy raz został zgłoszony do konkursu,
zwyciężył w kategorii Elektromobilność;
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
182
o karta LOTOS Biznes zdobyła I miejsce w kategorii "Karty flotowe" w plebiscycie Konsumencki Lider Jakości
2020. Organizatorem programu jest redakcja Strefy Gospodarki – dodatku do Dziennika Gazety Prawnej;
o Forum Liderów, działające przy Centralnym Instytucie Ochrony Pracy nagrodziło Grupę LOTOS prestiżową
Zieloną Kartą Bezpiecznej Pracy. Wyróżnienie przyznano w uznaniu aktywnych i skutecznych działań
realizowanych przez Spółkę na rzecz poprawy warunków, bezpieczeństwa i ochrony pracowników
w miejscu pracy;
o podczas VII edycji Kongresu Polska Chemia Grupa LOTOS otrzymała honorowy tytuł Ambasadora Polskiej
Chemii, za aktywne działania na rzecz polskiego sektora chemicznego.
13.5 Pracownicy
13.5.1 Polityka personalna
/403-3/
Pracownicy są filarem Grupy Kapitałowej LOTOS. Wysoko wykwalifikowana, zmotywowana i zaangażowana kadra
pracownicza jest wartością dla całej organizacji, podnosi jej efektywność i zapewnia przewagę konkurencyjną
na rynku. Aby pozyskać z rynku najlepszych kandydatów i zadbać o zatrudnionych pracowników, Spółka opracowała
politykę personalną, regulującą zagadnienia procesów rekrutacji i zarządzania pracownikami.
Wysokie standardy mają również ogromne znaczenie na etapie rekrutacji – dzięki przejrzystym zasadom LOTOS
pozyskuje z rynku najlepszych kandydatów (Grupa LOTOS jest członkiem Koalicji na rzecz Przyjaznej Rekrutacji).
Nowo zatrudnione osoby są objęte programem adaptacyjnym „Wsparcie na starcie”, pomagającym im poznać
wartości oraz kulturę organizacyjną firmy pod opieką doświadczonego/j kolegi/koleżanki – ułatwia to odnalezienie
się w nowym środowisku zawodowym, a także integrację z zespołem oraz obniża stres związany z rozpoczęciem
nowej pracy. Pracownicy Grupy Kapitałowej LOTOS mają dostęp do szerokiego zakresu usług medycznych. Firma
dba o ich zdrowie oraz bezpieczne i ergonomiczne warunki pracy.
Łatwość dostępu do szkoleń i awansów, możliwość godzenia obowiązków służbowych z życiem prywatnym
i rodzinnym (potwierdzenie certyfikatem PSZK – HR Najwyższej Jakości), a także wewnętrzne standardy ochrony
przed mobbingiem i dyskryminacją zwiększają lojalność względem firmy, zmniejszają rotację i minimalizują ryzyko
utraty wartościowych pracowników.
13.5.2 Struktura zatrudnienia
/102-8/
Tabela 61. Całkowita liczba pracowników
w podziale na rodzaj umowy i płeć
Rodzaj umowy o pracę:
Kobiety
Mężczyźni
Łącznie
czas określony
159
555
714
czas nieokreślony
1 096
3 663
4 759
SUMA
1 255
4 218
5 473
Tabela 62. Całkowita liczba pracowników
w podziale na typ zatrudnienia i płeć
Kobiety
Mężczyźni
Łącznie
pełen etat
1 230
4 181
5 411
część etatu
25
37
62
SUMA
1 255
4 218
5 473
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
183
/401-1/
Tabela 63. Całkowita liczba nowych pracowników
w podziale na płeć i wiek
Kobiety
Mężczyźni
Łącznie
poniżej 30 lat
49
151
200
od 30 do 50 lat
85
243
328
powyżej 50 lat
3
50
53
SUMA
137
444
581
Tabela 64. Całkowita liczba odejść pracowników
w podziale na płeć i wiek
Kobiety
Mężczyźni
Łącznie
poniżej 30 lat
17
59
76
od 30 do 50 lat
74
168
242
powyżej 50 lat
32
147
179
SUMA
123
374
497
Wskaźnik rotacji
10%
9%
9%
Źródło danych w tabelach 61-64: Spółka
13.5.3 Bezpieczeństwo i higiena pracy
Bezpieczeństwo pracowników jest dla Grupy Kapitałowej LOTOS sprawą kluczową. Bezpieczeństwo pracy i ochrona
zdrowia pracowników to wartość stawiana na pierwszym miejscu w organizacji.
Złote zasady bezpieczeństwa pracy pracownika Grupy Kapitałowej LOTOS
ZŁOTE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA
PRACOWNIKA GRUPY KAPITAŁOWEJ LOTOS
Pracuję bezpiecznie
Reaguję na zagrożenia
Poruszam się bezpiecznie
Jeżdżę ostrożnie
Dbam o porządek
Stosuję środki ochrony
Używam sprawnych narzędzi
Dbam o zdrowie
/403-4/
Grupa Kapitałowa LOTOS podejmuje różnorodne działania mające na celu utrzymanie wysokiego poziomu
bezpieczeństwa, minimalizowania zagrożeń oraz podnoszenia świadomości pracowników na temat kultury
bezpiecznej pracy. Funkcjonujący w Grupie Kapitałowej LOTOS certyfikowany Zintegrowany System Zarządzania (w
skład którego wchodzi również system zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy) obejmuje całą działalność
spółki, w tym wszystkich pracowników, miejsca pracy i realizowane przez pracowników działania. Grupa LOTOS
przeprowadza także ze stroną społeczną oraz przedstawicielami związków zawodowych konsultacje działań
związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy, m.in. tych, które dotyczą zmian w organizacji pracy i wyposażeniu
ich stanowisk, wprowadzania nowych procesów technologicznych oraz substancji i preparatów chemicznych, jeżeli
mogą one stwarzać zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników czy oceny ryzyka zawodowego występującego
przy wykonywaniu określonych prac Grupa LOTOS rozwija również współpracę w ramach obszaru bezpieczeństwa
pracy ze stroną społeczną z uwagi na spełnienie wymagań organizacji w ramach wdrożonej w 2020 r. i
certyfikowanej przez PCBC normy 45001.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
184
/403-8/
Systemami zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy objęci są wszyscy pracownicy Grupy Kapitałowej LOTOS
oraz inne osoby wykonujące tymczasowe prace na terenie jednostek Grupy.
Tabela 65 Pracownicy objęci systemem BHP
Opis sposobu agregowania pracowników objętych systemem BHP
Audyt
Odsetek
pracowników
Formalni pracownicy, a także osoby, które nie są pracownikami, ale których praca
lub miejsce pracy jest kontrolowane przez organizację
brak
100%
Formalni pracownicy, a także osoby, które nie są pracownikami, ale których praca
lub miejsce pracy jest kontrolowane przez organizację
wewnętrzny
100%
Pracownicy których praca lub miejsce pracy jest kontrolowane przez organizację
wewnętrzny lub
certyfikacja przez
instytucję zewnętrzną
100%
Źródło: Spółka
Dane dotyczą wyłącznie pracowników spółek Grupy Kapitałowej LOTOS, brak możliwości wyliczenia osób
zewnętrznych. Audyty wewnętrzne rozumie się jako audyty w myśl standardów ISO np. 9001. Certyfikację rozumie
się jako proces obiektywnego badania zgodności działań organizacji przez podmiot zewnętrzny ze standardem
zarządzania BHP PN-N-18001/ISO 45001.
/403-3/
W Grupie Kapitałowej LOTOS funkcjonuje Służba BHP będąca organem doradczo-kontrolnym oraz
opiniotwórczym, która prowadzi działalność zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. W
katalogu zadań Głównymi zadaniami Służby jest m.in. udział w dokonywaniu oceny ryzyka zawodowego,
prowadzenie kontroli warunków pracy oraz przestrzegania przez pracowników przepisów i zasad BHP, bieżące
informowanie pracodawcy o stwierdzonych zagrożeniach wraz z proponowaniem wniosków zmierzających do
usuwania tych zagrożeń. Służba BHP analizuje stan BHP w organizacji, doradza w zakresie przepisów BHP czy
organizacji i metod pracy na stanowiskach, przedstawia pracodawcy propozycje rozwiązań zapewniających
poprawę stanu bezpieczeństwa. Współpracuje ze stroną społeczną. Bierze czynny udział w zapewnieniu
odpowiedniego poziomu szkoleń i właściwej adaptacji zawodowej nowo zatrudnionych pracowników. Służba BHP
systematycznie wzmacnia swoje kompetencje i kwalifikacje poprzez udział pracowników w szkoleniach, spotkaniach
benchmarkingowych i wymiany doświadczeń z innymi zakładami produkcyjnymi. Proces edukacji pracowników
Służby BHP jest wspierany również dzięki funkcjonującej w Grupie LOTOS inicjatywie szkoleń pracowników, tj.
Akademii LOTOS oraz dzięki projektom i działaniom wdrażanym przez służbę BHP dla pozostałych pracowników,
np. ramach akcji edukacyjnych czy organizowanych corocznie Dni BHP./403-2/
W trosce o zapewnienie właściwych warunków pracy i zdrowia pracowników Grupa Kapitałowa LOTOS podejmuje
szeroko zakrojone działania mające na celu m.in. ocenę ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy. Zgodnie
z obowiązującymi przepisami prawa oraz uregulowaniami wewnętrznymi, systematycznie identyfikowane są
zagrożenia na stanowiskach pracy i oceniane jest ryzyko zawodowe pod względem występowania w środowisku
pracy m. in: hałasu, wibracji, substancji chemicznych, czynników biologicznych, atmosfer wybuchowych, maszyn
i urządzeń, uciążliwości związanych z pracą na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Ocenę ryzyka
przeprowadza się zarówno dla stanowisk pracowników własnych, jak i dla kandydatów do pracy, praktykantów,
stażystów oraz dla wykonawców wykonujących prace na terenie Grupy LOTOS S.A. Do tego celu wykorzystuje się
metody powszechnie dostępne, jak Risc SCORE, PN, rekomendowane przez CIOP PIB, oraz dla prac szczególnie
niebezpiecznych tuż przed rozpoczęciem danych prac wykonawców.
Grupa LOTOS przeciwdziała zagrożeniom zdrowotnym i procesowo-technicznym wdrażając procedury dotyczące
zarówno zapobiegania awariom, sytuacjom niebezpiecznym i wypadkom przy pracy, jak i reagowania na nie.
Poprzez systematyczne wdrażanie odpowiednich środków kontroli eliminowane są zagrożenia i podnoszony jest
poziom bezpieczeństwa
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
185
W Grupie Kapitałowej LOTOS istnieje kilka ścieżek umożliwiających pracownikom zgłaszanie niebezpieczeństw
związanych z pracą. Pracownicy mają do dyspozycji skrzynki BHP dostępne w budynkach, aplikację do zgłaszania
sytuacji niebezpiecznych w wewnętrznej sieci (intranecie) oraz odrębny adres e-mail. Zgłaszane przez pracowników
sytuacje niebezpieczne są na bieżąco eliminowane, a kiedy wymagają dogłębnej analizy i odpowiednich nakładów
ludzkich i finansowych, realizowane są w ramach tzw. Planu poprawy warunków pracy.
W Strategii Grupy LOTOS na lata 2017-2022 jednym z kluczowych celów strategicznych jest cel „Silny zespół, spójny
CSR i bezpieczeństwo” i towarzyszącą obszarowi bezpieczeństwa Inicjatywę – wysoka kultura bezpieczeństwa.
To wyraz troski Zarządu o bezpieczne warunki pracy pracowników, ale i podkreślenie, że bezpieczeństwo pracy
stanowi priorytet i jest wartością samą w sobie. Takie podejście umożliwia pracownikom odejście od stanowiska
pracy w sytuacji, która ich zdaniem zagraża ich zdrowiu lub może spowodować obrażenia. Zapisy mówiące
o ww. prawie pracownika znajdują zastosowanie m.in. w Kartach oceny ryzyka zawodowego na wszystkich
stanowiskach pracy, w procedurach dotyczących szkoleń z zakresu bezpieczeństwa pracy. Informacje dotyczące
praw pracowników w tym obszarze przekazywane są m.in. podczas szkoleń wstępnych oraz szkoleń okresowych
dla pracowników.
W celu poprawy bezpieczeństwa pracy pracowników w Grupie Kapitałowej LOTOS powstał zbiór złotych zasad
opierających się na obowiązujących przepisach prawa oraz uregulowaniach wewnętrznych. Zasady te ustalono
po analizie przyczyn wypadków, zagrożeń oraz sytuacji niebezpiecznych z ostatniej dekady. Mają one na celu
zmniejszenie ryzyka wystąpienia wypadków oraz sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu pracowników, a także
budowę wysokiego poziomu kultury bezpieczeństwa pracy i kształtowanie właściwej postawy zatrudnionych.
Najważniejsze szkolenia i akcje
/403-5/ /403-6/
Jednym z istotnych elementów przyczyniających się do bezpieczeństwa w miejscu pracy jest odpowiedzialny
i w pełni świadomy zagrożeń pracownik. Dlatego też Grupa Kapitałowa LOTOS kładzie duży nacisk na działania
profilaktyczne i informacyjne, gdzie prowadzi się zarówno przedsięwzięcia edukacyjne, szkoleniowe, jak i programy
prewencyjne mające na celu budowanie kultury bezpieczeństwa pracy czy podnoszenie świadomości pracowników.
System szkoleń w zakresie bezpieczeństwa pracy to nie tylko szkolenia obowiązkowe BHP, wynikające z przepisów
prawa. To również system różnorodnych szkoleń dedykowanych dla określonych grup pracowników, prowadzonych
zarówno stacjonarnie w formie praktycznych szkoleń czy ćwiczeń, z użyciem środków dydaktycznych jak trenażer
pożarowy, manekiny do resuscytacji, treningowe defibrylatory, jak i zdalnie, w formie gier interaktywnych w e-
learningu.W trosce o zdrowie pracowników i zapewnienia im łatwego dostępu do szerokiego zakresu usług
medycznych każdy pracownik LOTOS Petrobaltic S.A. może wystąpić o „Kartę Pacjenta”, która uprawnia do
bezpłatnej profesjonalnej opieki medycznej w klinikach LUXMED w całej Polsce.
Z pakietu usług medycznych może korzystać każdy pracownik posiadający abonament, który uprawnia
do korzystania z bezpłatnych wizyt lekarskich oraz zalecanych badań. O możliwości przystąpienia do opieki
medycznej LUXMED pracownik jest już informowany w ogłoszeniu o pracę oraz rozmowie rekrutacyjnej.
Dodatkowo pracownikom zapewniana jest także edukacja w postaci wewnętrznych szkoleń czy akcji promujących
zdrowie i bezpieczeństwo.
Do najważniejszych szkoleń i akcji można zaliczyć m.in. zajęcia z radzenia sobie z sytuacjami stresogennymi oraz
inicjowanie akcji mających na celu propagowanie lub zapewnienie: zdrowego odżywiania się, rzucenia palenia,
bezpieczeństwa przy ręcznym przenoszeniu ciężarów, aktywności i ćwiczeń fizycznych, ergonomii w biurze,
organizacji prac na stanowisku pracy, bezpiecznego użytkowania chemikaliów, ochrony pracowników przed
hałasem.
W Grupie LOTOS został wprowadzony m.in. program ochrony skóry pracowników, głównie z obszarów produkcji,
który składa się z trzech etapów, każdy o innym zadaniu: ochrona skóry – stosowanie środków ochrony skóry przed
rozpoczęciem pracy, których zadaniem jest zabezpieczenie pracownika w przypadku kontaktu
z różnymi substancjami obecnymi na stanowisku pracy, które mogą wysuszać i drażnić skórę, oczyszczanie skóry –
stosowanie środków przeznaczonych do usuwania zanieczyszczeń z powierzchni skóry po zakończeniu pracy.
W ramach działań minimalizujących zagrożenie związane z pandemią COVID-19 spółki Grupy Kapitałowej
zaproponowały swoim pracownikom testy diagnostyczne w kierunku COVID-19, tak aby pracownicy wracający
z izolacji lub kwarantanny czuli się bezpiecznie i mieli pewność całkowitego powrotu do zdrowia.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
186
W ramach dodatkowych szkoleń organizowanych dla pracowników na terenie zakładu, jak i online pracownicy
uczestniczą np. w ćwiczeniach praktycznych udzielania pierwszej pomocy, osobom dorosłym jak i dzieciom, zasad
prawidłowego korzystania z defibrylatorów AED czy technik rzucania nałogu palenia papierosów. Pracownicy mają
również swobodny dostęp do konsultacji medycznych zarówno w kierunku chorób zawodowych, jak i tych, które
nie wynikają bezpośrednio z pracy zawodowej.
/403-7/
Aby w sposób bardziej przystępny przybliżyć tematykę bezpieczeństwa i promować zdrowy tryb życia, co roku w
rafinerii Grupy LOTOS w Gdańsku organizowane są Dni BHP. 11. Dni BHP zorganizowane w 2020r. były całkowicie
nowym wydarzeniem, dostępnym dla wszystkich pracowników GKL. Odbyły się one po raz pierwszy w formie on-
line i trwały tydzień. Podczas tej edycji Dni BHP, pracownicy spółek Grupy Kapitałowej LOTOS mogli skorzystać z
wielu gier i zabaw edukacyjnych, szkoleń online czy indywidualnych porad fizjoterapeutów. W tej ostatniej
aktywności celem wideo-konsultacji było m.in. przeciwdziałanie przeciążeniom związanym z wykonywaną pracą
(np. praca siedząca), zmniejszenie lub wyeliminowanie dolegliwości bólowych, poprawa sylwetki, przygotowanie
organizmu do powrotu
do codziennej aktywności sportowej. Pracownicy otrzymali również dostęp do wspólnego treningu na żywo
z trenerem personalnym, brali udział w szeregu webinarów, które dot. m.in. bezpieczeństwa podczas pracy zdalnej,
diety a odporności, technik relaksacji i opanowania swojego oddechu. W poprzednich latach podczas Dni BHP
prowadzone były np. badania diagnostyczne w kierunku wykrywania nowotworów, chorób oddechowych,
dermatologii, chorób układu krwionośnego.
/403-9/
W 2020 roku w Grupie Kapitałowej LOTOS miało miejsce 37 wypadków. Wszystkie wypadki były wypadkami
indywidualnymi, z czego 33 zakończyły się zwolnieniem lekarskim. Większość miała związek z obsługą maszyn i
urządzeń oraz poruszaniem się pieszo.
/403-10/
W 2020 roku nie odnotowano żadnych nowych zgłoszeń podejrzenia lub uznania choroby zawodowej wśród
pracowników Grupy Kapitałowej LOTOS.
13.5.4 Zarządzanie różnorodnością
Grupa Kapitałowa LOTOS ceni różnorodność – jest ona integralną częścią zarówno działań biznesowych,
jak i polityki zatrudniania oraz awansowania pracowników. Kładziemy szczególny nacisk na równe traktowanie ze
względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, stan zdrowia, rasę, narodowość, pochodzenie etniczne, religię,
wyznanie, bezwyznaniowość, przekonanie polityczne, przynależność związkową, tożsamość płciową, status
rodzinny, styl życia itp. Zagadnienie zostało opisane w szerszym zakresie w rozdziale 12.8.
/405-1/
Skład zarządu w podziale na wiek i płeć, stan na z 31 grudnia 2020 roku.
Tabela 66. Odsetek pracowników należących do organów zarządczych
Zarząd
Kobiety
Mężczyźni
poniżej 30 lat
0%
0%
0%
od 30 do 50 lat
20%
0%
20%
powyżej 50 lat
80%
20%
60%
100%
20%
80%
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
187
Rada Nadzorcza
Kobiety
Mężczyźni
poniżej 30 lat
0%
0%
0%
od 30 do 50 lat
33%
0%
33%
powyżej 50 lat
67%
33%
33%
100%
33%
67%
Źródło: Spółka
Tabela 67. Odsetek pracowników należących do kategorii
wyższa kadra zarządzająca
Kobiety
Mężczyźni
poniżej 30 lat
2%
1%
1%
od 30 do 50 lat
74%
18%
56%
powyżej 50 lat
24%
1%
23%
100%
20%
80%
średnia kadra zarządzająca
Kobiety
Mężczyźni
poniżej 30 lat
2%
0%
1%
od 30 do 50 lat
69%
18%
51%
powyżej 50 lat
30%
3%
27%
100%
21%
79%
pozostali pracownicy
Kobiety
Mężczyźni
poniżej 30 lat
17%
4%
13%
od 30 do 50 lat
58%
15%
43%
powyżej 50 lat
25%
4%
21%
100%
23%
77%
Źródło: Spółka
13.5.5 Prawa człowieka w relacjach z pracownikami
Grupa LOTOS kładzie mocny nacisk na respektowanie praw człowieka w relacji pracodawca–pracownik.
Wartości ważne dla organizacji zostały zapisane w Kodeksie Etyki Grupy Kapitałowej LOTOS.
Od 2019 roku wzmocniona została ochrona praw pracowniczych, dzięki przyjętej w Grupie Kapitałowej LOTOS
„Polityce zapobiegania mobbingowi, molestowaniu i dyskryminacji”. W dokumencie znaleźć można informacje na
temat identyfikacji zjawisk niedopuszczalnych, a także mechanizmy przewidziane do stosowania w przypadkach
nieprawidłowości, które zagrażają wartościom takim jak: poszanowanie godności człowieka, normy współżycia
społecznego oraz zasady wzajemnego szacunku.
Zgodnie z zasadami zawartymi w „Polityce zapobiegania mobbingowi, molestowaniu i dyskryminacji”
nieprawidłowości zgłaszać należy do rzecznika ds. etyki, wybierając jeden z dostępnych kanałów komunikacji.
Spółka planuje też szkolenia z zakresu prawidłowej identyfikacji zachowań mających znamiona mobbingu,
molestowania oraz dyskryminacji.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
188
W 2020 roku Rzecznik ds. Etyki rozpatrzył 13 zgłoszonych do niego spraw. W tej liczbie żadne zgłoszenie nie
dotyczyło kwestii molestowania czy dyskryminacji i takich zdarzeń nie ujawniono. Potwierdzono natomiast jeden
przypadek mobbingu, co miało miejsce w jednej ze spółek zależnych. Postępowanie podjęte w tej sprawie
zakończyło się wystąpieniem Rzecznika ds. Etyki, które zostało przekazane pracodawcy w tej Spółce. W następstwie
powyższego pracodawca podjął działania, które w ocenie Rzecznika ds. Etyki zagwarantują, że podobne zdarzenia
nie będą miały tam więcej miejsca.
W ramach promocji i rozwoju tego obszaru aktywności Grupa LOTOS S.A. podjęła starania, aby w drugiej połowie
2021 roku we współpracy z Katedrą Prawa Pracy Uniwersytetu Gdańskiego zorganizować ogólnopolską konferencję
naukową, która będzie poświęcona miejscu i roli programów etycznych w życiu organizacji zatrudniających
pracowników. Realizacja tego projektu jest oczywiście zależna od sytuacji epidemicznej w Polsce.
13.5.6 Wynagrodzenia i benefity
/401-2/
Spółka oferuje swoim pracownikom warunki wynagradzania uwzględniające:
o opłacanie pracowników stosownie do rodzaju wykonywanej przez nich pracy oraz kwalifikacji
i kompetencji wymaganych do jej wykonania,
o różnicowanie indywidualnych wynagrodzeń pracowników w powiązaniu z ich wynikami pracy,
o realizację na oczekiwanym poziomie wyznaczonych celów i zadań,
o nagradzanie pracowników za szczególne osiągnięcia zawodowe skutkujące znaczną, nieoczekiwaną
wartością dodaną dla spółki.
Poza wynagrodzeniem zasadniczym, pracownikom przysługują dodatkowe wynagrodzenia naliczane i wypłacane
zgodnie z ogólnie obowiązującymi przepisami prawa pracy, tj. za pracę w godzinach nadliczbowych oraz za pracę
w porze nocnej.
Pracownicy mogą otrzymać indywidualną premię roczną według zasad określonych w Zakładowym Układzie
Zbiorowym Pracy (ZUZP) oraz nagrodę specjalną za szczególne osiągnięcia zawodowe. Raz w roku przeprowadzany
jest okresowy przegląd płac.
Jednocześnie Grupa LOTOS dba o rozwój zawodowy pracowników, oferując indywidualne plany szkoleniowe
oraz zapewniając pracownikom o dużym potencjale rozwojowym awanse i ścieżki kariery. Pracownicy mają
możliwość:
o korzystania ze świadczeń medycznych i dentystycznych dla pracownika oraz członków jego najbliższej
rodziny,
o korzystania z grupowego ubezpieczenia na życie z funduszem inwestycyjnym w wysokości składki
pokrywanej przez Grupę LOTOS na rzecz wszystkich pracowników,
o rozwijania się w ramach Akademii LOTOS, która oferuje szkolenia, programy rozwojowe, kulturę dzielenia
się wiedzą, dofinansowanie do studiów oraz nauki języków obcych,
o zakupu Karty MultiSport i OK System,
o skorzystania ze zniżki na stacjach paliw LOTOS,
o udziału w firmowych sekcjach sportowych, m.in.: siatkarskiej, żeglarskiej, tenisa ziemnego, piłki nożnej,
kręgli, szachów oraz LOTOS Running Team.
/102-41/
Okresowo weryfikowany jest system wynagrodzeń na podstawie raportów płacowych wiodących firm doradczych
oraz danych Głównego Urzędu Statystycznego. W 2019 roku został wprowadzony nowy system zaszeregowania
pracowników. Wartościowanie objęło wszystkie stanowiska występujące w spółce – począwszy od najwyższego
kierownictwa po stanowiska wykonawcze. Stało się to następnie podstawą do walidacji oraz budowy nowego
taryfikatora wynagrodzeń. Od 11 grudnia 2019 roku w Grupie LOTOS obowiązuje zaktualizowany Zakładowy Układ
Zbiorowy Pracy dla pracowników Grupy LOTOS, którym objętych jest 100% pracowników.
/402-1/
Pracownicy zgodnie z zapisami warunków umów o pracę mają ustalone określone okresy wypowiedzenia.
Okresy te są również określone w Regulaminie Pracy i uzależnione są od stażu pracy – zgodnie z kodeksem pracy.
Mogą być korzystniejsze w drodze negocjacji z Pracodawcą.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
189
/201-3/
Pracownicy Grupy LOTOS mają możliwość budowania dodatkowego kapitału na emeryturę ze składek opłacanych
przez pracodawcę dzięki grupowemu ubezpieczeniu na życie z funduszem inwestycyjnym. Od 2019 r. Grupa LOTOS
realizuje Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK).
13.5.7 Rozwój i edukacja
/404-2/
Polityka rozwojowa Grupy Kapitałowej LOTOS oparta jest na podejściu systemowym. Jej celem jest zapewnienie
adekwatności kompetencji pracowników do wymogów strategii organizacji.
Opiera się ona na pięciu głównych filarach: dostępności, spójności, odpowiedzialności, adekwatności i
różnorodności. Rozwój wpisany jest w karierę zawodową każdego pracownika. Każdy pracownik ma dostęp do
szkoleń których istotą jest spójność rozwoju pracownika. Formuła wielostronnego planowania szkoleń zapewnia
zarówno adekwatność realizowanych szkoleń do rzeczywistych potrzeb organizacji, jak również istotną w kontekście
wagi zasobów ludzkich symetrię i partnerstwo w zaspokajaniu potrzeb i celów – zarówno organizacji, odnosząc
planowane szkolenia do kaskadowanych na niższe szczeble strategii i substrategii, jak i pracownika. Różnorodność
form rozwoju to kolejny wyróżnik polityki szkoleniowej organizacji. Dzięki temu proces nauki może być
dostosowany do indywidualnych preferencji poznawczych pracownika.
Formy rozwoju proponowane pracownikom to m.in. udział w szkoleniach otwartych – warsztatach, sympozjach,
forach oraz szkoleniach zamkniętych. W ramach projektu Akademia LOTOS oferowane są programy rozwojowe
oraz szkolenia rozwijające kompetencje uniwersalne – miękkie i informatyczne. Dofinansowywana jest również
nauka na studiach oraz na kursach językowych.. Organizacja docenia także synergię uzyskiwaną dzięki współpracy
ze środowiskiem akademickim – realizowane są wspólne projekty, m.in. w ramach Programu Doktorat
Wdrożeniowy. Od 2019 pracownicy Grupy Kapitałowej LOTOS, oprócz szkoleń w formule stacjonarnej, korzystają
też z platformy e-learningowej. Dzięki niej organizacja jest w stanie dotrzeć z treściami rozwojowymi do znacznie
szerszej grupy odbiorców. Dostępne tam kursy opowiadają na formalne potrzeby organizacji (BHP, RODO, kursy
dedykowane pracownikom produkcji), ale także rozwijają kompetencje kierownicze oraz miękkie, a także budują
zaangażowanie (cykl artykułów i szkoleń przygotowanych na czas pandemii #Razemraźniej).
Organizacja rozwija wśród swoich pracowników zarówno kompetencje branżowe – specyficzne dla branży naftowej,
specjalistyczne – wymagane na danym stanowisku, menadżerskie, językowe, jak również miękkie, umożliwiające i
katalizujące wykorzystanie kompetencji twardych.
Skuteczność podejmowanych działań szkoleniowo-rozwojowych osiągana jest poprzez systematyzujące je
podejście procesowe. Rozpoczynająca proces identyfikacja i analiza potrzeb szkoleniowych poprzedza planowanie
szkoleń. Realizacje działań szkoleniowo-rozwojowych każdorazowo kończy ocena efektywności szkoleń oparta na
modelu Kirkpatrick’a.
/404-1/
Tabela 68. Średnia liczba godzin szkoleniowych przypadająca na pracowników
Średnia liczba godzin szkoleniowych przypadająca na:
pracownika
10,19
kobiety
13,00
mężczyzn
9,36
kierownictwo
12,54
na pracowników niższych szczebli
9,61
Źródło: Spółka
Zaplanowane na 2020 roku działania szkoleniowo-rozwojowe w Grupie LOTOS stanowiły odpowiedź
na opracowane przez organizację na lata 2017-2022: wizję, cele strategiczne i wynikające z nich inicjatywy
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
190
rozwojowe. Ważnym źródłem informacji były zadania i cele rozwojowe stawiane pracownikom podczas
przeprowadzonej w 2019 roku oceny okresowej. Planowane inicjatywy miały w założeniu służyć: podwyższaniu
kompetencji pracowników w kierunku ich dopasowania do wymogów realizacji strategii, identyfikacji talentów
w organizacji i wzmacnianiu ich silnych strony, rozpowszechnianiu wiedzy eksperckiej oraz wzrostowi poziomu
zaangażowania i satysfakcji z pracy.
Powodem spadku średniej liczy godzin szkoleniowych w 2020 roku (w porównaniu z rokiem 2019) była pandemia
COVID-19 oraz będące jej konsekwencją ograniczenia co do możliwości kontaktu bezpośredniego, niezwykle
istotnego w kontekście rozwoju, jak również zrozumiała zmiana priorytetów. Ograniczono zarówno skalę
organizowanych szkoleń oraz ich formę.
W Grupie Kapitałowej LOTOS oceny kompetencji pracowników i realizacji celów rozwojowych dokonujemy podczas
oceny okresowej. Wspomniany wcześniej SOOP to źródło cennych informacji o realizacji celów zawodowych
i rozwojowych oraz poziomie kompetencji i potrzebach szkoleniowych w całej firmie.
Średnie oceny kompetencji pracowników Grupy Kapitałowej LOTOS wyniosły 4,54 (w skali 1-5). Oznacza to,
że wymogi związane z daną kompetencją w pełni spełniają oczekiwania. Wyniki pokazują też wysoki stopień
realizacji celów zawodowych – średnia ocen wyniosła 84% i rozwojowych, gdzie średnia dla wszystkich spółek
wyniosła 81%.
/404-3/
W 2020 roku w ocenie w ramach SOOP wzięło udział 91% kobiet i 97% mężczyzn spośród wszystkich
upoważnionych do tego pracowników Grupy Kapitałowej LOTOS.
W Grupie LOTOS S.A. proces oceny okresowej za rok 2020 został przeprowadzony wg zmienionych zasad
(odmiennych od pozostałych spółek Grupy Kapitałowej LOTOS). Od 2020 roku po raz pierwszy ocena pracownicza
łączy się z systemem premiowania pracowników i zastępuje dotychczasowy System Okresowych Ocen
Pracowniczych oraz Kwartalną Nagrodę Motywacyjną. Pracownicy pełniący funkcje zarządcze i kierownicze będą
oceniani na podstawie realizacji indywidualnych celów rocznych, natomiast pozostali na podstawie oceny trzech
postaw – współpraca w zespole, jakość i terminowość oraz inicjatywa.
Ocena zakończy się w połowie marca 2021 roku, a jej wyniki nie będą porównywalne do danych z lat poprzednich
i danych z pozostałych spółek. Informacje dotyczące nowych ocen okresowych zostaną zaraportowane
w kolejnym roku.
13.5.8 Wolontariat pracowniczy
W Grupie Kapitałowej LOTOS wolontariat pracowniczy działa od wielu lat. Pracownicy-wolontariusze świadczą prace
na rzecz społeczności lokalnych, wykorzystując swój czas, wiedzę oraz umiejętności. W ramach programu
pracownicy mogą m.in. ubiegać się o dofinansowanie swoich projektów.
W 2020 roku wolontariusze uczestniczyli w różnorodnych przedsięwzięciach. Ponad 100 pracowników
zaangażowało się w przygotowanie świątecznych paczek dla dzieci oraz seniorów z ubogich rodzin w ramach
corocznej inicjatywy Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Gdańsku. Po raz kolejny zorganizowane zostały
również zbiórki ciepłych ubrań dla osób ubogich i potrzebujących, będących w trudnej sytuacji materialnej,
w ramach lokalnej akcji „Zupa na Monciaku”.
Wolontariusze Grupy LOTOS zaangażowali się w również ogólnopolską akcję Caritas „Tornister Pełen Uśmiechów”.
Jej celem było wsparcie dzieci z potrzebujących rodzin u progu nowego roku szkolnego. Zebrane artykuły szkolne
trafiły m.in. do dzieci i młodzieży z domów dziecka, domów samotnej matki i dziecka oraz świetlic
socjoterapeutycznych.
Już po raz trzeci w Grupie Kapitałowej LOTOS na przełomie listopada i grudnia 2020 roku odbyła się akcja
„Szlachetna Paczka”. Do akcji przyłączyło się blisko 60 pracowników.
Pracownicy zaangażowali się też w działania służące społeczności lokalnej w dobie pandemii koronawirusa.
W połowie kwietnia wolontariusze Spółki dołączyli do sztabu kryzysowego Caritas, sortując i rozwożąc żywność do
osób najbardziej potrzebujących, odizolowanych od społeczności, a także zaangażowali się też w ogólnopolską
akcję wsparcia seniorów dołączając do Solidarnościowego Korpusu Wsparcia Seniorów ( → www.wspierajseniora.pl).
Z inicjatywy LOTOS Lab pracownicy-wolontariusze rozpoczęli szycie maseczek ochronnych.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
191
13.5.9 Etyka i przeciwdziałanie korupcji
/102-16/
Wartości i Kodeks Etyki
Grupa Kapitałowa LOTOS prowadzi biznes w sposób etyczny, przestrzegając norm we wszystkich obszarach
działalności. Firma przyjęła system wartości, który u swoich podstaw ma szacunek dla potrzeb społeczeństwa
oraz środowiska naturalnego.
Cztery naczelne wartości społeczne Grupy Kapitałowej LOTOS
Program Etyczny
Skuteczne i etyczne zarządzanie kulturą organizacyjną w Grupie Kapitałowej LOTOS jest możliwe dzięki Programowi
Etycznemu. Jest to fundament działań Grupy, który buduje wartość dla naszych pracowników i interesariuszy
zewnętrznych.
W skład Programu etycznego wchodzą:
o kodeks etyki,
o rzecznik ds. etyki,
o kanały zgłoszeniowe naruszeń kodeksu,
o edukacja pracowników,
o łatwa komunikacja.
Kodeks Etyki zawiera zasady i opisuje system wartości etycznych Firmy, którymi pracownicy powinni kierować się
w pracy i w relacjach z kluczowymi grupami interesariuszy. Naruszenia Kodeksu Etyki są zgłaszane i rozpatrywane
przez Rzecznika ds. etyki. Stoi on na straży przestrzegania Kodeksu w Grupie Kapitałowej LOTOS.
Rzecznik ds. etyki jest do dyspozycji każdego pracownika i kontrahenta Grupy Kapitałowej LOTOS.
Dostępne formy kontaktu z Rzecznikiem:
o bezpośrednie spotkanie w porze dogodnej dla pracownika, umówione wcześniej przez telefon,
o rozmowa telefoniczna lub nagranie wiadomości dla Rzecznika (nr tel.+48 58 308 80 70),
o przesłanie e-maila na adres: → liniaetyki@grupaLOTOS.pl,
o wypełnienie formularza zgłoszenia na stronie: → www.lotos.pl,
o wysłanie pisma ze zgłoszeniem pocztą tradycyjną.
Grupa LOTOS prowadzi działalność zgodnie ze Zbiorem Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW. Spójność
z tymi zasadami pozwala budować kulturę etyczną firmy, co przekłada się na kształtowanie relacji z otoczeniem
rynkowym i stanowi istotny element budowania pozycji rynkowej.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
192
Przeciwdziałanie korupcji, nadużyciom i konfliktom interesu
Poprzez efektywne zarządzanie ryzykiem potencjalnych nadużyć, minimalizowane są możliwości ich wystąpienia.
Dodatkowo w razie ewentualnej materializacji tego ryzyka zapewnione jest niezwłoczne podjęcie działań
zmierzających do natychmiastowego wyjaśnienia zaistniałej sytuacji, ograniczenia szkodliwych skutków jej
wystąpienia, powrotu organizacji do sytuacji pożądanej oraz eliminacji ponownego wystąpienia podobnych zdarzeń
w przyszłości.
/205-3/
W 2020 roku w Grupie Kapitałowej LOTOS nie stwierdzono przypadków wystąpienia korupcji.
Kontakt w sprawie nadużyć
Interesariusze mogą zgłaszać wszelkie podejrzenia dotyczące nieprawidłowości i/lub nadużyć, poprzez
zdefiniowane i udostępnione kanały komunikacji. W 2020 roku zaktualizowano kanały powiadamiania w przypadku
wystąpienia uzasadnionych podejrzeń popełnienia nadużycia przez kierownictwo, pracowników Grupy Kapitałowej
LOTOS oraz dostawców, wykonawców lub innych podmiotów związanych biznesowo z Grupą Kapitałową LOTOS.
Zgłoszeń można dokonywać za pośrednictwem kilku kanałów:
o rozmowa telefoniczna lub nagranie wiadomości (numer telefonu +48 504 181 048);
o przesłanie wiadomości e-mail na adres: zawiadomienia@grupalotos.pl;
o wypełnienie formularza zgłoszeniowego zamieszczonego → na stronie internetowej;
o skierowanie pisma na adres: Szef Biura Kontroli Wewnętrznej, Grupa LOTOS S.A., ul. Elbląska 135, 80-718
Gdańsk, Polska.
Informacje otrzymane za pośrednictwem powyższych kanałów kierowane są bezpośrednio do Szefa Biura Kontroli
Wewnętrznej i poddawane wyjaśnieniu w trybie postępowania sprawdzającego lub kontrolnego. Umożliwiono
również kierowanie powiadomień o podejrzeniu wystąpienia nadużycia pracownikom Grupy Kapitałowej LOTOS
za pośrednictwem platformy intranetowej → www.lotostrada.pl w subserwisie „Przeciwdziałanie nadużyciom
w Grupie Kapitałowej LOTOS”. W Grupie Kapitałowej LOTOS nie ma przyzwolenia na żaden rodzaj nadużyć. Grupa
LOTOS należy m.in do globalnej inicjatywy United Nations Global Compact Call to Action on Anti-Corruption,
jednoczącej biznes w walce z wszelkimi przejawami korupcji. Polityka Przeciwdziałania Nadużyciom oraz inne
antykorupcyjne regulacje wewnętrzne znane są wszystkim pracownikom spółek należących do Grupy Kapitałowej
LOTOS. Każdy nowo przyjmowany pracownik w ramach szkoleń, otrzymuje m.in. informacje dotyczące tych regulacji
oraz odpowiedzialności wynikającej z ich nieprzestrzegania. Dodatkowo w trakcie trwania stosunku pracy
wielokrotnie są one przypominane.
Szkolenia pracowników
W związku z pandemią COVID-19 Biuro Kontroli Wewnętrznej dostrzegając bariery i ograniczenia w zakresie
szkolenia stacjonarnego w obszarze nadużyć przygotowało szkolenia dla pracowników Grupy Kapitałowej LOTOS
w platformie e-learningowej. Wszyscy pracownicy Grupy LOTOS S.A. mieli za zadanie zapoznać się
z obowiązkowym szkoleniem oraz zaliczyć test wiedzy z dziedziny przeciwdziałania nadużyciom.
Szkolenia adaptacyjne w 2020 roku również zmieniły swoją formułę. Stacjonarnie odbyło się jedno szkolenie
przeprowadzone przez Biuro Audytu Wewnętrznego (NA) (przeszkolono łącznie 31 osób z: Grupy LOTOS, LOTOS
Paliwa i LOTOS Lab), a kolejnych spotkań nie planowano z uwagi na obostrzenia związane z pandemią COVID-19.
W miejsce szkoleń tradycyjnych przygotowano szkolenie adaptacyjne wprowadzone w wersji online. W Grupie
LOTOS S.A. ścieżkę adaptacyjną w wersji on-line w ub. roku ukończyło 75 pracowników (łącznie 106 osób). Wszyscy
pracownicy Grupy LOTOS S. A. oraz spółek zależnych zostali także zobligowani do zapoznania się z nową Polityką
Grupy Kapitałowej LOTOS w zakresie zapobiegania nadużyciom. Jednocześnie wszyscy partnerzy biznesowi
organizacji w 2020 roku zostali poinformowani o polityce i procedurach antykorupcyjnych organizacji.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
193
/205-2/
Tabela 65 Odsetek pracowników przeszkolonych w zakresie polityk i procedur antykorupcyjnych organizacji
Liczba pracowników i członków organów zarządzających,
których poinformowano o polityce i procedurach antykorupcyjnych
Liczba członków organów zarządzających
11
Liczba nowych członków organów zarządzających,
którzy zostali poinformowani
2
Liczba nowych pracowników, którzy zostali
poinformowani
75
Źródło: Spółka
W 2020 roku nie odnotowano przypadku, który uzasadniałby zwolnienia pracownika Grupy Kapitałowej LOTOS
z powodu korupcji.
Realizowane w organizacji działania służące zapobieganiu i wykrywaniu nadużyć postrzegane są jako skuteczne.
Przyczyniają się do tego m.in. następujące działania:
o wdrożenie Polityki Grupy Kapitałowej LOTOS w zakresie zapobiegania nadużyciom, realizację
postępowań wyjaśniających (w przypadku zgłoszonych podejrzeń nadużyć) oraz implementację
mechanizmów ograniczających ryzyko nadużyć;
o zdefiniowanie Karty Zarządzania Ryzykiem Nadużyć, zarządzanie i monitorowanie tego ryzyka, a także
plan jego ograniczania oraz postępowania w razie materializacji;
o stosowanie w zapytaniach ofertowych oraz umowach klauzul CSR (w tym klauzuli antykorupcyjnej);
o utworzenie nowego stanowiska Koordynatora ds. Zapobiegania Nadużyciom;
o funkcjonowanie w strukturach Grupy Kapitałowej LOTOS Działu Weryfikacji Kontrahentów oraz Biura
Kontroli Wewnętrznej;
o nałożenie na wszystkie spółki Grupy Kapitałowej obowiązku weryfikacji kontrahentów zgodnie
ze zdefiniowaną procedurą,
o przeprowadzenie szkoleń z zakresu przeciwdziałania nadużyciom w Grupie.
Biuro Weryfikacji Kontrahentów weryfikuje kontrahentów, w celu przedstawienia rekomendacji do nawiązania
lub kontynuowania umowy w oparciu m.in. o zapisy Polityki Grupy Kapitałowej LOTOS w zakresie zapobiegania
nadużyciom.
/205-1/
W 2020 roku pod względem ryzyka występowania zdarzeń korupcyjnych oceniono wszystkie spółki Grupy
Kapitałowej LOTOS.
/206-1/
Dzięki etycznemu i zgodnemu z najwyższymi standardami postępowaniu, w takich obszarach jak komunikacja
marketingowa, reklama, sprzedaż, czy obecność na rynku, w 2020 roku nie zostały podjęte kroki prawne wobec
Grupy Kapitałowej LOTOS z powodu naruszeń zasad wolnej konkurencji oraz praktyk monopolistycznych.
Procedury należytej staranności
W Grupie Kapitałowej LOTOS (w zależności od zakresu działalności spółki i jej potrzeb) stosowane są procedury
należytej staranności zgodne ze standardami i normami, w ramach wdrożonych systemów zarządzania:
o PN-EN ISO 9001:2015 – Systemy zarządzania jakością;
o PN-EN ISO 14001:2015 – Systemy zarządzania środowiskowego;
o PN-ISO 45001:2018 – Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy;
o PN-EN ISO 27001:2017 – Systemy zarządzania bezpieczeństwem informacji;
o PN-EN ISO 22301:2014 – Systemy zarządzania ciągłością działania;
o PN-EN ISO 50001:2018 – Systemy Zarządzania Energią;
o PN-ISO 31000:2018 – Zarządzanie Ryzykiem;
o Wewnętrzny System Kontroli;
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
194
o AQAP 2110 – Wymagania NATO dotyczące zapewnienia jakości w projektowaniu, rozwoju i produkcji.
13.5.10 Etyczny łańcuch dostaw
Działalność Grupy Kapitałowej LOTOS wpływa na wiele aspektów społecznych i środowiskowych, dlatego dba ona
o to, by łańcuch dostaw, od poszukiwania i eksploatacji złóż, przez produkcję, po sprzedaż gotowych produktów
i usług, był odpowiedzialny.
Grupa Kapitałowa LOTOS wspiera budowanie wartości w całym łańcuchu dostaw poprzez:
o dążenie do efektywnego wykorzystania aktywów w całym łańcuchu wartości,
o aktywne zarządzanie szansami i ryzykami,
o tworzenie innowacji technologicznych podnoszących konkurencyjność na rynku,
o usprawnianie procesów zapewniające bezpieczeństwo ludzi i środowiska naturalnego.
W 2020 roku w ramach systemu zarządzania ryzykiem nie odnotowano ryzyk wystąpienia przypadków pracy
przymusowej ani pracy dzieci oraz ryzyka naruszeń prawa do wolności zgromadzeń lub założeń układów
zbiorowych w łańcuchu dostaw. Analizy dotyczące tych ryzyk są prowadzone przez Grupę Kapitałową LOTOS
na podstawie dostępnych informacji i potencjalnych zgłoszeń zgodnie z przyjętymi zasadami zarządzania ryzykiem.
/OG13/
W 2020 roku Grupa LOTOS zarejestrowała trzynaście zdarzeń związanych z bezpieczeństwem procesowym. Osiem
z nich zostało rozpoznanych we wczesnej fazie przypadków (zaliczane do kategorii Tier 2), co pozwoliło na szybkie
działanie i zapobiegnięcie przekształceniu się w zagrożenie pierwszego stopnia. 5 zdarzeń zaliczonych zostało do
kategorii Tier 1, tj. zagrożeń pierwszego stopnia. By zapobiec w przyszłości wystąpieniu zidentyfikowanych zdarzeń
związanych z bezpieczeństwem procesowym, prowadzimy liczne działania:
o prace komisji poawaryjnych, w ramach których analizowane są przyczyny zdarzenia oraz wypracowywane
rekomendacje mające na celu nie dopuścić do ponownej awarii;
o przeszkolenie kadry inżynieryjnej z zakresu badania przyczyn źródłowych zdarzeń awaryjnych;
o okresowe szkolenia pracowników produkcyjnych z zakresu bezpieczeństwa procesowego;
o wdrożenie transparentnego procesu zarządzania zmianą, kładącego nacisk na analizę zagrożeń
oraz potwierdzenie bezpiecznego wprowadzenia zmiany;
o okresowe przeglądy poprawności składowania materiałów niebezpiecznych;
o okresowe przeglądy poprawności zezwoleń na prace oraz rejestru wejść na instalacje produkcyjne;
o informowanie pracowników o zdarzeniach niebezpiecznych w formie alertów bezpieczeństwa,
przypominających m.in. o obowiązujących procedurach;
o przygotowania organizacyjne do cyklicznego monitorowania położenia odcięć procesowych krytycznych
dla bezpieczeństwa instalacji;
o rozpoczęcie regularnych analiz zagrożeń HAZOP na krytycznych instalacjach produkcyjnych.
13.6 O raporcie
/102-48/ /102-49/ /102-54/ /102-56/ /103-1/
Oświadczenie niefinansowe zostało sporządzone zgodnie z GRI Standards w wersji Core oraz z Ustawą
o Rachunkowości (art. 49b oraz art. 55 ust 2b-2e). W niniejszym raporcie zmianę wobec poprzednich lat stanowi
zastosowanie wybranych wskaźników GRI w wersji z 2018 roku (wcześniej wersja z 2016 roku). W raporcie
uwzględnione zostały również wytyczne TCFD (Task Force on Climate-related Financial Disclosures) na temat
raportowania kwestii środowiskowych. W raporcie nie zostały dokonane żadne korekty względem zawartości
poprzednich raportów. Raport nie został poddany zewnętrznej weryfikacji.
/102-50/ /102-51/ /102-52/
Niniejszy raport zawiera informacje dotyczące okresu od 1 stycznia do 31 grudnia 2020 roku. Poprzednie
oświadczenie na temat informacji niefinansowych Grupy LOTOS i Grupy Kapitałowej LOTOS zostało opublikowane
w dniu 12 marca 2020 r. Grupa LOTOS sporządza raporty na temat informacji niefinansowych w cyklu rocznym.
/102-3/
Korespondencję należy kierować na adres głównej siedziby Spółki:
Grupa LOTOS S.A., ul. Elbląska 135, 80-718 Gdańsk
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
195
/102-53/
Pytania kierować można do Działu Komunikacji Zewnętrznej Grupy LOTOS S.A. na adres: → media@grupalotos.pl
lub telefonicznie, dzwoniąc pod numer: (58) 308 72 29.
13.6.1 Istotność informacji niefinansowych
/102-46/
W celu dokonania wyboru wskaźników przeprowadzona została analiza istotności uwzględniająca zarówno opinie
interesariuszy zewnętrznych, jak i wewnętrznych. W oświadczeniu uwzględniono tematy szczególnie ważne
dla otoczenia firmy. Interesariusze spółki wypełnili ankiety online. Ankieta pozwoliła wskazać tematy szczególnie
ważne dla poszczególnych grup. Tematy najwyżej ocenione przez interesariuszy zostały uwzględnione w treści
raportu. Udział w ankiecie wzięło blisko 200 przedstawicieli pracowników, partnerów biznesowych, analityków,
mediów, ośrodków naukowych. Dodatkowe informacje na temat działalności biznesowej, wyników finansowych
oraz działań społecznych i środowiskowych Grupy Kapitałowej LOTOS udostępniane są na stronie internetowej
→ www.lotos.pl oraz → www.odpowiedzialny.lotos.pl
/102-40
Mapa interesariuszy LOTOS
OTOCZENIE
RYNKOWE
wykonawcy
i podwykonawcy
dostawcy
odbiorcy
i klienci
partnerzy
biznesowi
OTOCZENIE
SPOŁECZNE
społeczności
lokalne
organizacje
pozarządowe
administracja
rządowa
firmy
konkurencyjne
OTOCZENIE
WEWNĘTRZNE
Rada
Nadzorcza
Rada
Pracowników
jednostki samorządu
terytorialnego
organizacje
branżowe
i instytucje
międzynarodowe
GRUPA
KAPITAŁOWA
LOTOS
spółki
grupy
kapitałowej
organizacje
związkowe
Instytuty naukowo-
badawcze i ośrodki
edukacyjne
organizacje
kontrolne
i monitorujące
pracownicy
organizacje
pracodawców
uczestnicy
rynku
kapitałowego
potencjalni
pracownicy
środowisko
przyrodnicze
media
Źródło: Spółka
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
196
13.6.2 Zgodność raportu
Tabela 69. Zgodność z Ustawą o Rachunkowości
Wymóg Ustawy o Rachunkowości
Rozdział
Model biznesowy (Art. 49b ust. 2 pkt 1)
13.2.1.
Kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności (Art. 49b ust. 2 pkt 2)
13.1.
Polityki w obszarach niefinansowych i ich rezultaty (Art. 49b ust. 2 pkt 3):
- obszar środowiskowy
13.3.
- obszar pracowniczy
13.5
- obszar społeczny
13.4.
- obszar praw człowieka
13.4.7.
- obszar przeciwdziałania korupcji
13.5.9.
Procedury należytej staranności (Art. 49b ust. 2 pkt 4)
13.5.9
Istotne ryzyka niefinansowe i sposób zarządzania nimi (Art. 49b ust. 2 pkt 5)
13.3.3.
Źródło: Spółka
Tabela 70. Zgodność z Rekomendacjami TCFD
Rekomendacje TCFD
Rozdział
ŁAD KORPORACYJNY
Opis nadzoru zarządu nad ryzykami i szansami związanymi z klimatem.
13.3.2 Podejście do zmian
klimatu
Opis roli kadry zarządzającej w procesie oceny i zarządzania ryzykami
oraz szansami związanymi z klimatem.
13.3.2 Podejście do zmian
klimatu
STRATEGIA
Opis ryzyk i szans związanych z klimatem, które organizacja zidentyfikowała
w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej.
13.3.2 Podejście do zmian
klimatu
13.3.3 Szanse i ryzyka związane
ze zmianami klimatu
Opis wpływu ryzyk i szans związanych z klimatem na działalność biznesową,
strategię i finanse organizacji.
13.3.2 Podejście do zmian
klimatu
13.3.3 Szanse i ryzyka związane
ze zmianami klimatu
Opis odporności modelu biznesowego i strategii organizacji w różnych scenariuszach
związanych z klimatem (w tym w scenariuszu uwzględniającym wzrost średnich
temperatur o dwa lub mniej stopni Celsjusza).
Zagadnienie
nieraportowane
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
Opis procesów identyfikacji i oceny ryzyk związanych z klimatem.
13.3.3 Szanse i ryzyka związane
ze zmianami klimatu
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
197
Rekomendacje TCFD
Rozdział
Opis procesów zarządzania ryzykami związanymi z klimatem.
13.3.3 Szanse i ryzyka związane
ze zmianami klimatu
Opis sposobu integracji procesów identyfikacji, oceny i zarządzania ryzykami
związanymi z klimatem w ramach ogólnego zarządzania ryzykiem w organizacji.
13.3.3 Szanse i ryzyka związane
ze zmianami klimatu
WSKAŹNIKI I CELE
Wskaźniki wykorzystywane przez organizację do oceny ryzyk i szans
związanych z klimatem zgodnie ze strategią i procesami zarządzania ryzykiem.
13.3.2 Podejście do zmian
klimatu
13.3.3 Szanse i ryzyka związane
ze zmianami klimatu
Emisje gazów cieplarnianych w zakresach 1, 2 i, jeśli ma to znaczenie,
3 oraz opis powiązanych z nimi ryzyk.
13.3.3 Szanse i ryzyka związane
ze zmianami klimatu
13.3.5 Emisje do atmosfery
Opis wyznaczonych przez organizację celów służących zarządzaniu
ryzykami i szansami związanymi z klimatem oraz wyniki realizacji tych celów.
13.3.2 Podejście do zmian
klimatu
Źródło: Spółki
/102-55/
Indeks wskaźników GRI
Kategoria wskaźnika
Wskaźnik
Opis
Rozdział
GRI 102: Wskaźniki podstawowe
1. Profil Organizacji
102-1
Nazwa organizacji
13.2.
13.2.1.
102-2
Aktywność, marki, produkty i usługi
13.2.1.
13.2.2.
102-3
Lokalizacja siedziby
12.2.
13.6.
102-4
Lokalizacje operacji
13.2.1.
13.2.2.
102-5
Forma własności i struktura prawna
13.2.
102-6
Obsługiwane rynki
13.2.1.
13.2.2.
102-7
Skala operacji
13.2.1.
13.2.2.
102-8
Informacje o pracownikach i innych świadczących pracę
13.5.2.
102-9
Łańcuch dostaw
13.2.3.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
198
Kategoria wskaźnika
Wskaźnik
Opis
Rozdział
102-10
Znaczące zmiany w organizacji łańcucha dostaw
13.2.3.
102-12
Uczestnictwo w zewnętrznych inicjatywach
13.4.8.
102-13
Członkostwo w organizacjach
13.4.8.
2. Strategia
102-14
Oświadczenie najwyższych struktur zarządczych
13.2.5.
102-15
Kluczowe czynniki wpływu, ryzyka oraz szanse
13.2.4.
13.2.5.
3. Etyka i spójność
102-16
Wartości, zasady, standardy i normy postępowania
13.5.9.
4. Zarządzanie
102-18
Struktura zarządcza
13.2.6.
102-19
Organy delegujące
13.2.6.
102-20
Organy zarządcze odpowiedzialne za obszary ESG
13.2.6.
102-22
Skład najwyższych ciał zarządczych
13.2.6.
102-23
Przewodniczący najwyższego organu zarządczego
13.2.6.
102-24
Procedury wyboru najwyższych organów zarządczych
13.2.6.
102-26
Rola wyższego kierownictwa w ustalaniu wartości i definiowaniu
strategii oraz celów
13.2.5.
102-28
Metody oceny skuteczności najwyższych struktur zarządczych
13.2.6.
5. Zaangażowanie
interesariuszy
102-40
Lista grup interesariuszy
13.6.1.
102-41
Negocjacje przy układach zbiorowych
13.5.6.
102-43
Podejście do zaangażowania interesariuszy
13.4.
13.4.3.
6. Praktyki
raportowania
102-45
Podmioty ujęte w skonsolidowanych sprawozdaniach
finansowych
13.2.6.
102-46
Definiowanie zawartości i granic raportu
13.6.1.
102-48
Korekty informacji
13.6.
102-49
Zmiany w raportowaniu
13.6.
102-50
Okres raportowania
13.6.
102-51
Data ostatniego raportu
13.6.
102-52
Cykl raportowy
13.6.
102-53
Osoba do kontaktu
13.6.
102-54
Oświadczenie zgodności ze standardem GRI
13.6.
102-55
Indeks treści GRI
13.6.2.
102-56
Zewnętrzna weryfikacja
13.6.
GRI 103: Podejście zarządcze
103-1
Objaśnienia granic raportowania
13.6.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
199
Kategoria wskaźnika
Wskaźnik
Opis
Rozdział
Podstawowe wymogi
dla raportowania
podejścia
zarządczego
103-2
Podejście zarządcze i jego elementy
13.3.1.
103-3
Ocena podejścia zarządczego
13.3.1.
GRI 201: Efektywność
gospodarcza
201-1
Bezpośrednia wytworzona i dystrybuowana wartość
ekonomiczna
13.1.
201-2
Skutki finansowe i dalsze ryzyka związane ze zmianą
klimatu
13.3.2.
201-3
Programy określonych świadczeń oraz programy
emerytalne
13.5.6.
203-2
Znaczący pośredni wpływ ekonomiczny
13.2.
205-1
Jednostki oceniane w związku z ryzykiem korupcji
13.5.9.
GRI 205:
Antykorupcja
GRI 301: Surowce
205-2
Komunikacja i szkolenia z procedur i polityk
antykorupcyjnych
13.5.9.
205-3
Potwierdzone przypadki korupcji i podjęte działania
13.5.9.
301-1
Surowce zużyte według objętości i masy
13.3.7.
302-1
Zużycie energii wewnątrz organizacji
13.3.6.
302-3
Intensywność energetyczna
13.3.6.
302-4
Redukcja w konsumpcji energii
13.3.6.
GRI 303: Woda i ścieki
303-1
Interakcje z wodą jako zasobem wspólnym
13.3.9.
303-3
Pobór wody
13.3.9.
GRI 304:
Bioróżnorodność
303-4
Zrzut ścieków
13.3.9.
304-1
Kolizja lokalizacji operacji z obszarami cennymi pod względem
bioróżnorodności
13.3.10.
305-1
Bezpośrednie emisje GHG (Scope 1)
13.3.5.
GRI 305: Emisje
do atmosfery
Odpady
305-2
Niebezpośrednie emisje GHG (Scope 2)
13.3.5.
305-4
Intensywność emisyjna
13.3.5.
305-5
Redukcja w emisjach GHG
13.3.5.
305-6
Emisje substancji zubażających warstwę ozonową (ODS)
13.3.5.
305-7
Tlenki azotu (NOX), Tlenki siarki (SOX) i inne
13.3.5.
OG6
Objętość spalonych w pochodni na wolnym powietrzu i wypuszczonych
do atmosfery węglowodorów
13.3.5.
OG7
Ilość powstałych odpadów wiertniczych (płuczki wiertniczej oraz zwiercin)
oraz sposoby postępowania z nimi i ich utylizacji
13.3.8
307-1
Przypadki braku zgodności z normami i regulacjami w obszarze
środowiskowym
13.3.1.
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
200
Kategoria wskaźnika
Wskaźnik
Opis
Rozdział
GRI 307: Compliance
w obszarze
środowiskowym
GRI 401:
Zatrudnienie
401-1
Nowi pracownicy i liczba odejść
13.5.2.
401-2
Benefity dla pracowników pełnoetatowych nie dotyczące osób
świadczących pracę na innych zasadach
13.5.6.
GRI 402:
Zarządzanie
komunikacją z
pracownikami
402-1
Minimalne wyprzedzenie z jakim organizacja informuje o istotnych
zmianach operacyjnych
13.5.6.
GRI 403: Bezpieczeństwo w miejscu pracy
1. Podejście
zarządcze
403-2
Proces identyfikacji ryzyka i zagrożeń oraz postępowania w przypadku
wystąpienia incydentów
13.5.3.
403-3
Medycyna pracy
13.5.1.
13.5.3.
403-4
Zaangażowanie, konsultacje oraz komunikacja z pracownikami w
zakresie BHP
13.5.3.
403-5
Szkolenia pracownicze w zakresie BHP
13.5.3.
403-6
Promocja zdrowego trybu życia wśród pracowników
13.5.3.
403-7
Zapobieganie i łagodzenie wpływów z obszaru BHP bezpośrednio
związanych z charakterem działalności
13.5.3.
403-8
Osoby świadczące pracę objęte polityką BHP organizacji
13.5.3.
2.Wskaźniki
szczegółowe
403-9
Wypadki w miejscu pracy
13.5.3.
403-10
Choroby zawodowe
13.5.3.
404-1
Średnia liczba godzin szkoleniowych na pracownika
13.5.7.
GRI 404: Szkolenia
i edukacja
GRI 405:
Różnorodność
i równe szanse
404-2
Programy wspierające rozwój i doskonalenie umiejętności pracownika
13.5.7.
404-3
Procent pracowników otrzymujących regularne oceny
skuteczności i rozwoju karierowego
13.5.7.
405-1
Różnorodność w ciałach zarządczych i wśród
pozostałych pracowników
13.2.6.
13.5.4.
GRI 413:
Społeczności lokalne
413-1
Działania angażujące społeczność lokalną; metodologia badania
wpływu; programy rozwojowe
13.4.3.
GRI 416 Zdrowie i
bezpieczeństwo
klientów
416-1
Wpływ produktów i usług na zdrowie i bezpieczeństwo klienta
13.2.2.
Integralność
środków trwałych i
bezpieczeństwo
procesów
OG13
Liczba zdarzeń dotyczących bezpieczeństwa procesów, według
rodzaju działalności
13.5.10
Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy LOTOS S.A. i jej grupy kapitałowej w 2020 roku
201
Niniejsze Sprawozdanie zostało zatwierdzone do publikacji w dniu 2 kwietnia 2021 roku
Prezes Zarządu
Zofia Paryła
Wiceprezes Zarządu ds. Produkcji i Handlu
Piotr Walczak
Wiceprezes Zarządu ds. Inwestycji i Innowacji
Jarosław Wróbel
Wiceprezes Zarządu ds. Fuzji i Przejęć
Krzysztof Nowicki
Wiceprezes Zarządu ds. Korporacyjnych
Jarosław Wittstock