Objaśnienie ze zwróceniem uwagi

Zwracamy uwagę na ujawnienie zawarte w punkcie 13.2 skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w którym Zarząd Banku przedstawił istotne informacje na temat oczekiwanego rozstrzygnięcia Izby Cywilnej Sądu Najwyższego, które może mieć wpływ na aktualny status sporów dotyczących kredytów hipotecznych indeksowanych do franka szwajcarskiego (CHF) oraz rozważane obecnie alternatywne rozwiązanie dotyczące wyżej wymienionych kredytów. Nasza opinia nie zawiera zastrzeżenia w odniesieniu do tej sprawy.

Kluczowe sprawy badania

Kluczowe sprawy badania są to sprawy, które według naszego zawodowego osądu były najbardziej znaczące podczas badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego za bieżący rok obrotowy. Obejmują one najbardziej znaczące ocenione rodzaje ryzyka istotnego zniekształcenia, w tym ocenione rodzaje ryzyka istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem. Do spraw tych odnieśliśmy się w kontekście naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego jako całości oraz przy formułowaniu naszej opinii oraz podsumowaliśmy naszą reakcję na te rodzaje ryzyka, a w przypadkach, w których uznaliśmy za stosowne przedstawiliśmy najważniejsze spostrzeżenia związane z tymi rodzajami ryzyka. Nie wyrażamy osobnej opinii na temat tych spraw.

Kluczowa sprawa badania	Jak nasze badanie odniosło się do tej sprawy
Rezerwy na sprawy sporne dotyczące portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do franka szwajcarskiego (CHF)
Jednostka dominująca udzielała walutowych kredytów hipotecznych indeksowanych do franka szwajcarskiego („kredyty CHF”). Wartość brutto kredytów CHF na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosła 10 mld PLN. W punkcie 7.1 skonsolidowanego sprawozdania finansowego Jednostka dominująca opisała przyjętą w 2021 roku zmianę zasad rachunkowości dotyczącą ujmowania rezerw na sprawy sporne dotyczące kredytów CHF. Jak opisano w punkcie 13.1 skonsolidowanego sprawozdania finansowego Sprawy sądowe i aktualny stan rezerw na ryzyko prawne Jednostka dominująca jest stroną pozwaną w licznych sprawach sądowych, które zawierają roszczenia dotyczące orzeczenia częściowej nieważności umów kredytowych, tj. pod względem postanowień dotyczących waloryzacji lub orzeczenia, że umowy te są nieważne w całości. Osądy Zarządu dotyczące ujęcia i wyceny rezerw z tytułu postępowań sądowych i ryzyka prawnego są z natury obarczone ryzykiem i mogą zmieniać się w czasie, ponieważ szacowane wyniki trwających spraw sądowych są zależne od przyszłych rozstrzygnięć. Jednocześnie wydane orzeczenie przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w dniu 3 października 2019 roku w zakresie kredytów indeksowanych do CHF zwiększa niepewności szacunków przy tworzeniu rezerw. Z uwagi na istotność portfela kredytów CHF, a także znaczącą rolę i złożoność osądów i szacunków Zarządu dotyczących rezerw z tytułu postępowań sądowych i potencjalnych postępowań sądowych oraz proponowanych ugód, ujęcie i wycena tej rezerwy została uznana za kluczową sprawę badania.	Nasze procedury obejmowały między innymi: weryfikację zastosowanej polityki rachunkowości oraz podstaw do jej zmian w ciągu roku finansowego; zrozumienie procesu (oraz związanych z nim kontroli) w obszarze tworzenia rezerwy na sprawy sporne dotyczące portfela kredytowego CHF oraz przegląd wspomnianego procesu i kontroli w odniesieniu do modelu zastosowanego do oszacowania niezbędnej rezerwy; weryfikację metodologii oszacowania rezerw w zakresie postępowań sądowych oraz proponowanych ugód związanych z kredytami indeksowanymi do CHF oraz analizę racjonalności i zasadności przyjętych założeń oraz poprawności danych wsadowych i wyliczeń szacunków rezerw, w tym w szczególności: prawdopodobieństwa wystąpienia poszczególnych typów rozstrzygnięć dla toczących się spraw sądowych; szacowanej kwoty strat w przypadku wystąpienia każdego rodzaju rozstrzygnięcia oraz proponowanych ugód; szacowanej ilości napływu nowych pozwów indywidualnych oraz szacowanej ilości ugód oraz ich rozkładu w czasie; weryfikację listy spraw spornych, w których Jednostka dominująca jest stroną oraz oceny prawników w zakresie ich rozstrzygnięć, w tym weryfikację niezależnych potwierdzeń od zewnętrznych kancelarii prawnych; ocenę adekwatności i kompletności rezerw z tytułu spraw spornych rozpoznanych przez Jednostkę dominującą w kontekście istniejącej dokumentacji prawnej oraz analizę wrażliwości rezerwy na zmiany najistotniejszych założeń; przegląd aktualnej oraz przewidywanej jurysdykcji dotyczącej pozwów związanych z kredytami CHF, przy wsparciu wewnętrznych specjalistów z dziedziny prawa;

Kluczowa sprawa badania	Jak nasze badanie odniosło się do tej sprawy
	analizę istotnych danych po dniu bilansowym w odniesieniu do przyjętych przez Jednostkę dominującą na datę bilansową założeń; analizę prawidłowości i kompletności informacji ujawnionych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w tym zakresie.
Odpisy z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek udzielonych klientom
Szczegółowe informacje na temat zastosowanych przez Grupę metod i modeli oraz poziomu odpisów z tytułu utraty wartości kredytów udzielonych klientom zostały przedstawione w punkcie 7.3 Przyjęte zasady rachunkowości, punkcie 8.3 Ryzyko kredytowe oraz nocie 14.22 Kredyty i pożyczki udzielone klientom w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Kwestia ta została uznana przez nas za kluczową sprawę badania z uwagi na istotny wpływ odpisów z tytułu utraty wartości na wycenę bilansową należności kredytowych, a także z uwagi na fakt, że wymagają istotnego osądu Zarządu Jednostki dominującej oraz przyjęcia w procesie ich szacowania znaczących założeń, w tym przyjmowanych założeń makroekonomicznych i szacunków, w tym przede wszystkim w zakresie oszacowania parametrów ryzyka kredytowego w modelach kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych zgodnie z wymogami Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 9 „Instrumenty finansowe" („MSSF 9”).	Poddaliśmy krytycznej analizie zaprojektowanie i działanie procesu oraz polityki tworzenia odpisów z tytułu utraty wartości kredytów i pożyczek udzielonych klientom oraz dokonaliśmy oceny systemu kontroli w tym procesie, w tym kontroli automatycznych w systemach IT Grupy, biorąc pod uwagę także możliwe obejścia kontroli. W ramach przeprowadzonych procedur dokonaliśmy uzgodnienia bazy należności z tytułu kredytów z księgami rachunkowymi Grupy w celu potwierdzenia kompletności ujęcia należności kredytowych będących podstawą tworzenia odpisów z tytułu utraty wartości, jak również wartości tych odpisów. W odniesieniu do weryfikacji poprawności zastosowania wymogów MSSF 9, nasze procedury obejmowały między innymi: ocenę stosowanej przez Grupę metodyki w zakresie klasyfikacji i wyceny aktywów finansowych pod kątem zgodności z wymogami MSSF 9, jak i praktyki rynkowej; ocenę stosowanej przez Grupę metodyki utraty wartości pod kątem zgodności z wymogami MSSF 9, w szczególności w zakresie stosowania kryteriów SICR, czyli znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego od momentu udzielenia kredytu dla wybranej próby ekspozycji, definicji niewykonania zobowiązania, przyjętych parametrów PD, LGD oraz uwzględnienia informacji prospektywnych przy obliczaniu oczekiwanych strat kredytowych; ocenę kompletności i poprawności ujawnień, w zakresie zwłaszcza ryzyka kredytowego aktywów finansowych. W zakresie szacowania odpisów portfelowych wykonaliśmy m.in. następujące procedury: analizę stosowanej metodyki szacowania odpisów na straty oczekiwane, w tym adekwatności parametrów ryzyka stosowanych przez Grupę; niezależne przeliczenie wartości odpisów na straty oczekiwane dla wybranych losowo ekspozycji i portfeli w metodzie portfelowej; ocenę zmian w przyjętych założeniach do budowy modeli wykorzystywanych przy pomiarze ryzyka kredytowego oraz zastosowanego podejścia do weryfikacji modeli na podstawie danych historycznych (tzw. „back-test’ów”). W odniesieniu do odpisów z tytułu utraty wartości szacowanych w oparciu o podejście indywidualne: przeanalizowaliśmy poprawność procesu identyfikacji przesłanek utraty wartości; oceniliśmy prawidłowość oszacowania odpisów dla wybranej próby ekspozycji ze stwierdzonymi przesłankami utraty wartości w zakresie poprawności przyjmowanych wartości zabezpieczeń oraz założeń dotyczących pozostałych przepływów pieniężnych.

Kluczowa sprawa badania	Jak nasze badanie odniosło się do tej sprawy
	W kontekście wpływu pandemii COVID-19 na należności kredytowe i procesy szacowania odpisów nasze procedury swoim zakresem objęły: uwzględnienie w procesie przeglądu kredytowego podmiotów, z branż zwiększonego ryzyka w związku z wystąpieniem pandemii, które skorzystały z moratoriów; analizę protokołów z powołanego w Jednostce dominującej Komitetu Diagnostycznego w odpowiedzi na wybuch pandemii; analizę bazy kredytowej z uwzględnieniem kredytobiorców, którzy zgodnie ze stanem na koniec roku skorzystali z moratoriów.
Rozpoznawanie przychodów z tytułu odsetek i przychodów z tytułu prowizji i opłat
Wartość przychodów z tytułu odsetek oraz przychodów z tytułu prowizji i opłat została szczegółowo wykazana odpowiednio w nocie 14.1 Przychody z tytułu odsetek i przychody o podobnym charakterze oraz nocie 14.3 Przychody i koszty z tytułu opłat i prowizji w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Zagadnienie to zostało uznane przez nas za kluczową sprawę badania z uwagi na udział przychodów z tytułu odsetek od kredytów oraz prowizji i opłat w przychodach Grupy ogółem oraz fakt, że stanowią one kluczowy element oceny dochodowości Grupy.	Nasze procedury obejmowały między innymi: analizę środowiska kontroli wewnętrznej w zakresie ujmowania i prezentacji przychodów odsetkowych oraz prowizji i opłat; analizę polityki rachunkowości Grupy w zakresie rozpoznawania przychodów oraz ocenę zasad ustalenia efektywnej stopy procentowej przychodów odsetkowych od kredytów, w tym w zakresie kontroli automatycznych w systemach IT Grupy; analizę trendów rozpoznanych przychodów odsetkowych i prowizyjnych wraz z wyjaśnieniem nietypowych zdarzeń oraz transakcji jednorazowych; analizę prawidłowości ujęcia przychodów rozpoznawanych jednorazowo; ocenę istnienia i wyceny przychodów w oparciu o próbę transakcji.

Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej Jednostki dominującej za skonsolidowane sprawozdanie finansowe

Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego, które przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej i wyniku finansowego Grupy zgodnie z mającymi zastosowanie Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską, przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz obowiązującymi Grupę przepisami prawa i statutem Jednostki dominującej, a także za kontrolę wewnętrzną, którą Zarząd Jednostki dominującej uznaje za niezbędną, aby umożliwić sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego niezawierającego istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem.

Sporządzając skonsolidowane sprawozdanie finansowe Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za ocenę zdolności Grupy do kontynuowania działalności, ujawnienie, jeżeli ma to zastosowanie, spraw związanych z kontynuacją działalności oraz za przyjęcie zasady kontynuacji działalności jako podstawy rachunkowości, z wyjątkiem sytuacji kiedy Zarząd Jednostki dominującej albo zamierza dokonać likwidacji Grupy, albo zaniechać prowadzenia działalności, albo nie ma żadnej realnej alternatywy dla likwidacji lub zaniechania działalności.

Zarząd Jednostki dominującej oraz członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są zobowiązani do zapewnienia, aby skonsolidowane sprawozdanie finansowe spełniało wymagania przewidziane w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości („Ustawa o rachunkowości” – Dz. U. z 2021 r., poz. 217 z późn. zm.). Członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są odpowiedzialni za nadzorowanie procesu sprawozdawczości finansowej.

Odpowiedzialność biegłego rewidenta za badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego

Naszymi celami są uzyskanie racjonalnej pewności, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe jako całość nie zawiera istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem oraz wydanie sprawozdania z badania zawierającego naszą opinię. Racjonalna pewność jest wysokim poziomem pewności, ale nie gwarantuje, że badanie przeprowadzone zgodnie z KSB zawsze wykryje istniejące istotne zniekształcenie. Zniekształcenia mogą powstawać na skutek oszustwa lub błędu i są uważane za istotne, jeżeli można racjonalnie oczekiwać, że pojedynczo lub łącznie mogłyby wpłynąć na decyzje gospodarcze użytkowników podjęte na podstawie tego skonsolidowanego sprawozdania finansowego.

Zakres badania nie obejmuje zapewnienia co do przyszłej rentowności Grupy ani efektywności lub skuteczności prowadzenia jej spraw przez Zarząd Jednostki dominującej obecnie lub w przyszłości.

Podczas badania zgodnego z KSB stosujemy zawodowy osąd i zachowujemy zawodowy sceptycyzm, a także:

• identyfikujemy i oceniamy ryzyka istotnego zniekształcenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego spowodowanego oszustwem lub błędem, projektujemy i przeprowadzamy procedury badania odpowiadające tym ryzykom i uzyskujemy dowody badania, które są wystarczające i odpowiednie, aby stanowić podstawę dla naszej opinii. Ryzyko niewykrycia istotnego zniekształcenia wynikającego z oszustwa jest większe niż tego wynikającego z błędu, ponieważ oszustwo może dotyczyć zmowy, fałszerstwa, celowych pominięć, wprowadzenia w błąd lub obejścia kontroli wewnętrznej;
• uzyskujemy zrozumienie kontroli wewnętrznej stosownej dla badania w celu zaprojektowania procedur badania, które są odpowiednie w danych okolicznościach, ale nie w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności kontroli wewnętrznej Grupy;
• oceniamy odpowiedniość zastosowanych zasad (polityki) rachunkowości oraz zasadność szacunków księgowych oraz powiązanych ujawnień dokonanych przez Zarząd Jednostki dominującej;
• wyciągamy wniosek na temat odpowiedniości zastosowania przez Zarząd Jednostki dominującej zasady kontynuacji działalności jako podstawy rachunkowości oraz, na podstawie uzyskanych dowodów badania, czy istnieje istotna niepewność związana ze zdarzeniami lub warunkami, która może poddawać w znaczącą wątpliwość zdolność Grupy do kontynuacji działalności. Jeżeli dochodzimy do wniosku, że istnieje istotna niepewność, wymagane jest od nas zwrócenie uwagi w naszym sprawozdaniu biegłego rewidenta na powiązane ujawnienia w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym lub, jeżeli takie ujawnienia są nieadekwatne, modyfikujemy naszą opinię. Nasze wnioski są oparte na dowodach badania uzyskanych do dnia sporządzenia naszego sprawozdania biegłego rewidenta, jednakże przyszłe zdarzenia lub warunki mogą spowodować, że Grupa zaprzestanie kontynuacji działalności;
• oceniamy ogólną prezentację, strukturę i zawartość skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w tym ujawnienia oraz czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe przedstawia będące ich podstawą transakcje i zdarzenia w sposób zapewniający rzetelną prezentację;
• uzyskujemy wystarczające odpowiednie dowody badania odnośnie informacji finansowych jednostek lub działalności gospodarczych wewnątrz Grupy w celu wyrażenia opinii na temat skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Jesteśmy odpowiedzialni za kierowanie, nadzór i przeprowadzenie badania Grupy i pozostajemy wyłącznie odpowiedzialni za naszą opinię z badania.

Przekazujemy Radzie Nadzorczej Jednostki dominującej informacje o, między innymi, planowanym zakresie i czasie przeprowadzenia badania oraz znaczących ustaleniach badania, w tym wszelkich znaczących słabościach kontroli wewnętrznej, które zidentyfikujemy podczas badania.

Składamy Radzie Nadzorczej Jednostki dominującej oświadczenie, że przestrzegaliśmy stosownych wymogów etycznych dotyczących niezależności oraz, że będziemy informować ją o wszystkich powiązaniach i innych sprawach, które mogłyby być racjonalnie uznane za stanowiące zagrożenie dla naszej niezależności, a tam gdzie ma to zastosowanie, informujemy o zastosowanych zabezpieczeniach.

Spośród spraw przekazywanych Radzie Nadzorczej Jednostki dominującej ustaliliśmy te sprawy, które były najbardziej znaczące podczas badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego za bieżący rok obrotowy i dlatego uznaliśmy je za kluczowe sprawy badania. Opisujemy te sprawy w naszym sprawozdaniu biegłego rewidenta, chyba że przepisy prawa lub regulacje zabraniają publicznego ich ujawnienia lub gdy, w wyjątkowych okolicznościach, ustalimy, że kwestia nie powinna być przedstawiona w naszym sprawozdaniu, ponieważ można byłoby racjonalnie oczekiwać, że negatywne konsekwencje przeważyłyby korzyści takiej informacji dla interesu publicznego.

Inne informacje, w tym sprawozdanie z działalności

Na inne informacje składa się sprawozdanie z działalności Grupy za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku („Sprawozdanie z działalności”) wraz z oświadczeniem o stosowaniu ładu korporacyjnego i oświadczeniem na temat informacji niefinansowych, o którym mowa w art. 49b ust. 1 Ustawy o rachunkowości, które są wyodrębnionymi częściami tego Sprawozdania (razem „Inne informacje”).

Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej Banku Millennium i Banku za 2021 rok, zgodnie z art. 55 ust. 2a Ustawy o rachunkowości, zostało sporządzone łącznie.

Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej

Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za sporządzenie Innych informacji zgodnie z przepisami prawa.

Zarząd Jednostki dominującej oraz członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są zobowiązani do zapewnienia, aby Sprawozdanie z działalności wraz z wyodrębnionymi częściami spełniało wymagania przewidziane w Ustawie o rachunkowości.

Odpowiedzialność biegłego rewidenta

Nasza opinia z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie obejmuje Innych informacji. W związku z badaniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego naszym obowiązkiem jest zapoznanie się z Innymi informacjami i czyniąc to, rozpatrzenie, czy Inne informacje nie są istotnie niespójne ze skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym lub naszą wiedzą uzyskaną podczas badania, lub w inny sposób wydają się istotnie zniekształcone. Jeśli na podstawie wykonanej pracy, stwierdzimy istotne zniekształcenia w Innych informacjach, jesteśmy zobowiązani poinformować o tym w naszym sprawozdaniu z badania. Naszym obowiązkiem zgodnie z wymogami Ustawy o biegłych rewidentach jest również wydanie opinii, czy Sprawozdanie z działalności zostało sporządzone zgodnie z przepisami oraz czy jest zgodne z informacjami zawartymi w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Dodatkowo zgodnie z wymogami art. 111a ust. 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2021 r., poz. 2439), zwanej dalej „Prawem bankowym”, naszym obowiązkiem było zbadanie wskazanych informacji finansowych zawartych w Sprawozdaniu z działalności. Ponadto jesteśmy zobowiązani do poinformowania, czy Grupa sporządziła oświadczenie na temat informacji niefinansowych oraz wydania opinii, czy Grupa w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego zawarła wymagane informacje.

Opinia o Sprawozdaniu z działalności

Na podstawie wykonanej w trakcie badania pracy, naszym zdaniem, Sprawozdanie z działalności:

• zostało sporządzone zgodnie z art. 49 Ustawy o rachunkowości oraz paragrafem 71 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim („Rozporządzenie o informacjach bieżących” – Dz. U. z 2018 r., poz. 757 z późn. zm.),
• jest zgodne z informacjami zawartymi w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.

Ponadto, w świetle wiedzy o Grupie i jej otoczeniu uzyskanej podczas naszego badania oświadczamy, że nie stwierdziliśmy w Sprawozdaniu z działalności istotnych zniekształceń.

Opinia o oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego

Naszym zdaniem w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego Grupa zawarła informacje określone w paragrafie 70 ust. 6 pkt 5 Rozporządzenia o informacjach bieżących. Ponadto, naszym zdaniem, informacje wskazane w paragrafie 70 ust. 6 pkt 5 lit. c-f, h oraz i tego Rozporządzenia zawarte w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego są zgodne z mającymi zastosowanie przepisami oraz informacjami zawartymi w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.

Informacja na temat informacji niefinansowych

Zgodnie z wymogami Ustawy o biegłych rewidentach informujemy, że Grupa korzystając ze zwolnienia, o którym mowa w art. 55 ust. 2c Ustawy o rachunkowości, nie sporządza oświadczenia na temat informacji niefinansowych.

Grupa zamieściła w Sprawozdaniu z działalności informację o sporządzeniu odrębnego sprawozdania na temat informacji niefinansowych oraz zamieszczeniu tego sprawozdania na swojej stronie internetowej w dniu 21 lutego 2022 roku.

Sprawozdanie na temat innych wymogów prawa i regulacji

Opinia na temat zgodności oznakowania skonsolidowanego sprawozdania finansowego sporządzonego w jednolitym elektronicznym formacie raportowania z wymogami rozporządzenia o standardach technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania

Przedmiot usługi

W związku z badaniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego przeprowadziliśmy usługę atestacyjną dającą racjonalną pewność w celu wyrażenia opinii, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku, sporządzone w jednolitym elektronicznym formacie raportowania, zawarte w pliku o nazwie grupamillennium-2021-12-31-pl.zip („skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF”), zostało oznakowane zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 2019/815 z dnia 17 grudnia 2018 r., uzupełniającym dyrektywę 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania („Rozporządzenie ESEF”).

Identyfikacja kryteriów

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało sporządzone przez Zarząd jednostki dominującej w celu spełnienia wymogów dotyczących oznakowania oraz wymogów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, które są określone w Rozporządzeniu ESEF.

Przedmiotem naszej usługi atestacyjnej jest zgodność oznakowania skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF z wymogami Rozporządzenia ESEF, a wymogi określone w tych regulacjach stanowią, naszym zdaniem, odpowiednie kryteria do sformułowania przez nas opinii.

Odpowiedzialność Zarządu oraz Rady Nadzorczej jednostki dominującej

Zarząd jest odpowiedzialny za sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF zgodnie z wymogami dotyczącymi oznakowania oraz wymogami technicznymi dotyczącymi specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, które są określone w Rozporządzeniu ESEF. Odpowiedzialność ta obejmuje wybór i zastosowanie odpowiednich znaczników XBRL, przy użyciu taksonomii określonej w Rozporządzeniu ESEF.

Odpowiedzialność Zarządu obejmuje również zaprojektowanie, wdrożenie i utrzymanie systemu kontroli wewnętrznej zapewniającego sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF wolnego od istotnych niezgodności z wymogami Rozporządzenia ESEF.

Członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są odpowiedzialni za nadzorowanie procesu sprawozdawczości finansowej, obejmującego również sporządzenie sprawozdań finansowych zgodnie z formatem wynikającym z obowiązujących przepisów prawa.

Odpowiedzialność biegłego rewidenta

Naszym celem było wyrażenie opinii, na podstawie przeprowadzonej usługi atestacyjnej dającej racjonalną pewność, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku zostało oznakowane zgodnie z wymogami określonymi w Rozporządzeniu ESEF.

Usługę tę przeprowadziliśmy zgodnie z Krajowym Standardem Usług Atestacyjnych Innych niż Badanie i Przegląd 3001PL – „Badanie sprawozdań finansowych sporządzonych w jednolitym elektronicznym formacie raportowania” przyjętym przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów (dalej: „KSUA 3001PL”) oraz, gdzie jest to stosowne, zgodnie z Krajowym Standardem Usług Atestacyjnych Innych niż Badanie i Przegląd 3000 (Z) w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Usług Atestacyjnych 3000 (Zmienionego) – „Usługi atestacyjne inne niż badania lub przeglądy historycznych informacji finansowych” (dalej: „KSUA 3000 (Z)”).

Standard ten nakłada na biegłego rewidenta obowiązek zaplanowania i wykonania procedur w taki sposób, aby uzyskać racjonalną pewność, że skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało przygotowane zgodnie z określonymi kryteriami.

Racjonalna pewność jest wysokim poziomem pewności, ale nie gwarantuje, że usługa przeprowadzona zgodnie z KSUA 3001PL oraz, gdzie jest to stosowne, zgodnie z KSUA 3000 (Z), zawsze wykryje istniejące istotne zniekształcenie.

Wybór procedur zależy od osądu biegłego rewidenta, w tym od jego oszacowania ryzyka wystąpienia istotnych zniekształceń spowodowanych oszustwem lub błędem. Przeprowadzając oszacowanie tego ryzyka biegły rewident bierze pod uwagę kontrolę wewnętrzną związaną ze sporządzeniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF, w celu zaplanowania stosownych procedur, które mają zapewnić biegłemu rewidentowi wystarczające i odpowiednie do okoliczności dowody. Ocena funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej nie została przeprowadzona w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności jej działania.

Wymogi kontroli jakości

Jako firma audytorska stosujemy przyjęte przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów Krajowe Standardy Kontroli Jakości w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Kontroli Jakości 1 – „Kontrola jakości firm przeprowadzających badania i przeglądy sprawozdań finansowych oraz wykonujących inne zlecenia usług atestacyjnych i pokrewnych” (dalej: „KSKJ”).

Zgodnie z wymogami KSKJ utrzymujemy kompleksowy system kontroli jakości obejmujący udokumentowane polityki i procedury odnośnie zgodności z wymogami etycznymi, standardami zawodowymi oraz mającymi zastosowanie wymogami prawnymi i regulacyjnymi.

Wymogi etyczne i niezależności

Przeprowadzając usługę zarówno jako firma audytorska jak i biegły rewident przestrzegamy wymogów niezależności i innych wymogów etycznych określonych w Kodeksie etyki. Kodeks etyki oparty jest na podstawowych zasadach dotyczących uczciwości, obiektywizmu, zawodowych kompetencji i należytej staranności, zachowania poufności oraz profesjonalnego postępowania. Przestrzegaliśmy również innych wymogów niezależności i etyki, które mają zastosowanie dla niniejszej usługi atestacyjnej w Polsce.

Podsumowanie wykonanych prac

Zaplanowane i przeprowadzone przez nas procedury obejmowały między innymi:

• uzyskanie zrozumienia procesu sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF, obejmującego proces wyboru i zastosowania przez Spółkę znaczników XBRL i zapewniania zgodności z Rozporządzeniem ESEF, w tym zrozumienie mechanizmów systemu kontroli wewnętrznej związanych z tym procesem;
• uzgodnienie oznakowanych (na wybranej próbie) informacji zawartych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w formacie ESEF do zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego;
• przy użyciu specjalistycznego narzędzia informatycznego ocenę spełnienia standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, ocenę kompletności oznakowania informacji w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w formacie ESEF znacznikami XBRL;
• ocenę, czy zastosowane znaczniki XBRL z taksonomii określonej w Rozporządzeniu ESEF zostały odpowiednio zastosowane oraz, czy użyto rozszerzeń taksonomii w sytuacjach, gdy w podstawowej taksonomii określonej w Rozporządzeniu ESEF nie zidentyfikowano odpowiednich elementów;
• ocenę prawidłowości zakotwiczenia zastosowanych rozszerzeń taksonomii w podstawowej taksonomii określonej w Rozporządzeniu ESEF.

Uważamy, że uzyskane przez nas dowody stanowią wystarczającą i odpowiednią podstawę do wyrażenia przez nas opinii na temat zgodności oznakowania z wymogami Rozporządzenia ESEF.

Opinia na temat zgodności z wymogami Rozporządzenia ESEF

Podstawę sformułowania opinii biegłego rewidenta stanowią kwestie opisane powyżej, dlatego opinia powinna być czytana z uwzględnieniem tych kwestii. Naszym zdaniem, załączone skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało oznakowane, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z wymogami Rozporządzenia ESEF.

Informacja o przestrzeganiu regulacji ostrożnościowych

Za zapewnienie zgodności działalności Grupy z regulacjami ostrożnościowymi wynikającymi z przepisów Prawa Bankowego, uchwał Zarządu Narodowego Banku Polskiego oraz Uchwał Komisji Nadzoru Finansowego odpowiedzialność ponosi Zarząd Jednostki dominującej. Naszym zadaniem było, w oparciu o przeprowadzone badanie, przedstawienie informacji czy Grupa przestrzegała obowiązujących ją regulacji ostrożnościowych. Naszym celem nie było wyrażenie opinii na temat przestrzegania tych regulacji przez Grupę.

W oparciu o przeprowadzone badanie informujemy, że nie zidentyfikowaliśmy przypadków naruszenia obowiązujących Grupę regulacji ostrożnościowych oraz nie stwierdziliśmy nieprawidłowości, które mogłyby mieć istotny wpływ na skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy, w szczególności w zakresie prawidłowości ustalenia współczynników kapitałowych.

Oświadczenie na temat świadczonych usług niebędących badaniem sprawozdań finansowych

Zgodnie z naszą najlepszą wiedzą i przekonaniem oświadczamy, że usługi niebędące badaniem sprawozdań finansowych, które świadczyliśmy na rzecz Jednostki dominującej i jej spółek zależnych nie są zakazane na mocy art. 5 ust. 1 Rozporządzenia UE oraz art. 136 Ustawy o biegłych rewidentach. Usługi niebędące badaniem sprawozdań finansowych, które świadczyliśmy na rzecz Jednostki dominującej i jej spółek zależnych w badanym okresie zostały wymienione w Sprawozdaniu z działalności.

Wybór firmy audytorskiej

Zostaliśmy wybrani do badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy uchwałą Jednostki dominującej nr 10/2021 Rady Nadzorczej Banku z dnia 22 lutego 2021 roku. Skonsolidowane sprawozdania finansowe Grupy badamy nieprzerwanie począwszy od roku obrotowego zakończonego dnia 31 grudnia 2019 roku, to jest przez trzy kolejne lata obrotowe.

Kluczowym biegłym rewidentem odpowiedzialnym za badanie, którego rezultatem jest niniejsze sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta, jest Dorota Snarska-Kuman.

Działający w imieniu Deloitte Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp. k. z siedzibą w Warszawie, wpisanej na listę firm audytorskich pod numerem 73, w imieniu której kluczowy biegły rewident zbadał skonsolidowane sprawozdanie finansowe:

Dorota Snarska-Kuman

nr w rejestrze 9667

Warszawa, 21 lutego 2022 roku