POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 2 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Członkowie Zarządu PGNiG S.A.
Prezes Zarządu
Paweł Majewski
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Artur Cieślik
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Robert Perkowski
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Arkadiusz Sekściński
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Przemysław Wacławski
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Wiceprezes Zarządu
Magdalena Zegarska
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych
Główny Księgowy
Violetta Jasińska-Jaśkowiak
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Warszawa, 22 marca 2022 roku
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 3 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Spis Treści
Sprawozdania podstawowe ................................................................................................................................................................. 4
1. Informacje ogólne .......................................................................................................................................................................... 7
1.1 Informacje ogólne o działalności Spółki ................................................................................................................................... 7
1.2 Podstawa sporządzenia sprawozdania .................................................................................................................................... 7
1.3 Wpływ nowych standardów ...................................................................................................................................................... 8
2. Noty objaśniające do rachunku zysków i strat ............................................................................................................................. 11
2.1 Dane segmentowe ................................................................................................................................................................. 11
2.2 Przychody ze sprzedaży ........................................................................................................................................................ 14
2.3 Koszty operacyjne .................................................................................................................................................................. 16
2.4 Pozostałe przychody i koszty operacyjne ............................................................................................................................... 18
2.5 Przychody i koszty finansowe ................................................................................................................................................ 18
3. Noty objaśniające dotyczące opodatkowania .............................................................................................................................. 18
3.1 Podatek dochodowy ............................................................................................................................................................... 18
3.2 Odroczony podatek dochodowy ............................................................................................................................................. 19
4. Zadłużenie i zarządzanie kapitałem ............................................................................................................................................. 20
4.1 Zadłużenie netto ..................................................................................................................................................................... 20
4.2 Zobowiązanie z tytułu zadłużenia ........................................................................................................................................... 21
4.3 Wspólne zarządzanie środkami pieniężnymi (cash pooling) .................................................................................................. 22
4.4 Kapitał własny i polityka zarządzania kapitałem ..................................................................................................................... 24
4.5 Dywidendy wypłacone ............................................................................................................................................................ 24
4.6 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty ......................................................................................................................................... 24
5. Noty objaśniające do aktywów i pozostałych zobowiązań ........................................................................................................... 25
5.1 Aktywa trwałe niefinansowe ................................................................................................................................................... 25
5.2 Kapitał obrotowy ..................................................................................................................................................................... 34
5.3 Noty objaśniające dotyczące pozostałych aktywów ............................................................................................................... 40
5.4 Noty objaśniające dotyczące rezerw i zobowiązań ................................................................................................................ 41
6. Instrumenty finansowe i zarządzanie ryzykiem finansowym ........................................................................................................ 44
6.1 Instrumenty finansowe i zarządzanie ryzykiem finansowym .................................................................................................. 44
6.2 Pochodne instrumenty finansowe .......................................................................................................................................... 47
6.3 Zarządzanie ryzykiem finansowym ........................................................................................................................................ 52
7. Inwestycje w jednostki powiązane oraz transakcje ze stronami powiązanymi ............................................................................. 56
7.1 Udziały i akcje ........................................................................................................................................................................ 56
7.2 Utrata wartości udziałów i akcji .............................................................................................................................................. 56
7.3 Szczegółowe informacje dotyczące jednostek zależnych, wspólnych przedsięwzięć oraz jednostek stowarzyszonych ........ 57
7.4 Udzielone pożyczki ................................................................................................................................................................ 57
8. Pozostałe noty objaśniające ........................................................................................................................................................ 62
8.1 Aktywa i zobowiązania warunkowe ........................................................................................................................................ 62
8.2 Wspólne działania .................................................................................................................................................................. 62
8.3 Wybrane dane finansowe spółki ujawniane zgodnie z art. 44 ust. 2 Ustawy prawo energetyczne......................................... 62
8.4 Wynagrodzenie firmy audytorskiej za obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania finansowego Spółki oraz inne usługi 63
8.5 Inne istotne informacje ........................................................................................................................................................... 63
8.6 Zdarzenia po dacie bilansu .................................................................................................................................................... 64
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 4 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Sprawozdania podstawowe
2021
2020
30 528
16 390
6 240
4 847
Nota 2.2.
36 768
21 237
Nota 2.3.
(23 098)
(10 431)
Nota 2.3.
-
4 915
Nota 2.3.
(3 165)
(2 470)
Nota 2.3.
(834)
(806)
(922)
(919)
Nota 2.3.
(1 508)
(1 107)
Nota 2.3.
(844)
(819)
(608)
(411)
Nota 2.4.
(768)
(69)
10
12
Nota 2.3.
894
(1 226)
740
455
Nota 2.5.
160
38
198
216
Nota 2.5.
(253)
(79)
(506)
(46)
6 264
8 490
Nota 3.1.1.
(1 143)
(1 581)
5 121
6 909
5 778
5 778
0,89
1,20
Sprawozdanie z całkowitych dochodów
2021
2020
Zysk netto
5 121
6 909
Rachunkowość zabezpieczeń
(3 465)
(1 217)
Podatek odroczony
658
231
Pozostałe całkowite dochody, podlegające przeklasyfikowaniu do rachunku zysków i strat
(2 807)
(986)
Straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych
16
(28)
Podatek odroczony
(3)
5
Pozostałe całkowite dochody, nie podlegające przeklasyfikowaniu do rachunku zysków i strat
13
(23)
Pozostałe całkowite dochody netto
(2 794)
(1 009)
Razem całkowite dochody
2 327
5 900
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 5 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2021
2020
5 121
6 909
844
819
(867)
(620)
(411)
1 253
361
552
(1 019)
(1 649)
1 143
1 582
Nota 5.2.4.
(7 779)
548
(2 607)
9 394
(468)
(765)
(479)
(291)
(2 714)
(2 754)
(45)
(76)
(268)
(8)
-
(400)
(35)
(29)
3 386
651
40
182
178
178
740
455
26
63
361
(2 794)
10 000
-
12
2
(1 213)
(520)
-
(3 000)
(70)
(58)
(15)
(15)
8 714
(3 591)
6 468
3 009
7 534
4 525
Nota 4.6.
14 002
7 534
3 096
946
Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania
Główną pozycję kategorii środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania stanowią depozyty zabezpieczające transakcje
sprzedaży gazu wysokometanowego i energii elektrycznej, deponowane przez Spółkę na rzecz Izby Rozliczeniowej Giełd
Towarowych S.A. (IRGiT) i na giełdzie Intercontinental Exchange Inc. (ICE).
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 6 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2021
2020
Nota 5.1.1.
11 961
11 766
Nota 5.1.3.
123
123
Nota 3.2.
1 260
155
Nota 7.1.
10 514
10 288
688
127
Nota 7.4.
6 817
7 496
Nota 5.3.2.
394
394
Nota 5.3.1.
402
388
32 159
30 737
Nota 5.2.1.
7 729
2 070
Nota 5.2.2.
8 866
1 778
Nota 4.3.
5 970
1 248
6 283
1 014
Nota 7.4.
262
531
Nota 5.3.2.
8
8
83
31
Nota 4.6.
8 330
6 329
37 531
13 009
69 690
43 746
7 518
7 518
1 867
1 867
(4 598)
(17)
(10)
(23)
30 793
26 885
Nota 4.4.
35 570
36 230
Nota 4.2.
308
310
4 175
285
Nota 5.4.1.
331
356
Nota 5.1.2.
1 982
2 414
Nota 5.4.2.
5
4
Nota 5.4.3.
420
450
Nota 5.4.4.
49
52
7 270
3 871
Nota 4.2.
10 020
10
8 829
822
Nota 5.2.3.
7 279
2 120
Nota 4.3.
166
203
Nota 5.4.1.
131
119
Nota 5.1.2.
68
35
Nota 5.4.2.
291
275
Nota 5.4.4.
66
61
26 850
3 645
34 120
7 516
69 690
43 746
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym
Kapitał akcyjny
i zapasowy ze
sprzedaży akcji
powyżej ich wartości
nominalnej
Kapitał
rezerwowy
Kapitał z tytułu
stosowania
rachunkowości
zabezpieczeń
Zakumulowane
pozostałe
całkowite
dochody
Zyski
zatrzymane
Razem kapitał
własny
Stan na 1 stycznia 2020
7 518
1 867
737
-
20 496
30 618
Zysk netto
-
-
-
-
6 909
6 909
Pozostałe całkowite dochody netto
-
-
(986)
(23)
-
(1 009)
Całkowite dochody razem
-
-
(986)
(23)
6 909
5 900
Dywidenda
-
-
-
-
(520)
(520)
Zmiana kapitałów odniesiona na zapasy
-
-
232
-
-
232
Stan na 31 grudnia 2020
7 518
1 867
(17)
(23)
26 885
36 230
Zysk netto
-
-
-
-
5 121
5 121
Pozostałe całkowite dochody netto
-
-
(2 807)
13
-
(2 794)
Całkowite dochody razem
-
-
(2 807)
13
5 121
2 327
Dywidenda
-
-
-
-
(1 213)
(1 213)
Zmiana kapitałów odniesiona na zapasy
-
-
(1 774)
-
-
(1 774)
Stan na 31 grudnia 2021
7 518
1 867
(4 598)
(10)
30 793
35 570
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 7 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
1. Informacje ogólne
1.1 Informacje ogólne o działalności Spółki
Nazwa:
Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka Akcyjna
Siedziba
ul. Marcina Kasprzaka 25, 01-224 Warszawa
Rejestracja
Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy XIII Wydział Gospodarczy
KRS
0000059492
REGON
012216736
NIP
525-000-80-28
Spółka Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo Spółka Akcyjna („Spółka”, „PGNiG”, „PGNiG S.A.”) jest notowana na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Warszawie od 2005 roku. PGNiG jest podmiotem dominującym w Grupie Kapitałowej PGNiG. Na dzień
przekazania sprawozdania finansowego za 2021 rok, jedynym akcjonariuszem posiadającym co najmniej 5% ogólnej liczby głosów
na Walnym Zgromadzeniu PGNiG S.A. był Skarb Państwa. Skarb Państwa jest również jednostką dominującą dla Spółki
najwyższego szczebla.
Działalność Spółki obejmuje przede wszystkim poszukiwanie złóż, wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej, import gazu, obrót
paliwami gazowymi oraz energią elektryczną na rynku hurtowym, a także pozostałe usługi związane między innymi
z magazynowaniem.
PGNiG pełni kluczową rolę na polskim rynku gazu i jako lider odpowiada za utrzymanie bezpieczeństwa energetycznego kraju. W tym
celu podejmuje niezbędne działania, które mają za zadanie zaspokoić zapotrzebowanie na paliwo gazowe i zapewnić dywersyfikację
dostaw poprzez wydobycie złóż krajowych oraz import ze źródeł zewnętrznych.
PGNiG S.A. działa jako struktura, w której skład na 31 grudnia 2021 roku wchodziły:
Centrala Spółki w Warszawie,
Oddział w Odolanowie,
Oddział w Sanoku,
Oddział w Zielonej Górze,
Oddział Geologii i Eksploatacji w Warszawie,
Oddział Centralne Laboratorium Pomiarowo-Badawcze w Warszawie,
Oddział Ratownicza Stacja Górnictwa Otworowego w Krakowie,
Oddział Obrotu Hurtowego w Warszawie,
Oddział Operatorski w Pakistanie,
Oddział w Ras Al Khaimah w Zjednoczonych Emiratach Arabskich.
W ramach podpisanych umów o wspólnych operacjach Spółka jest wspólnikiem wspólnych działań prowadzonych na terenie Polski
oraz Pakistanu. Wspólne działania polegają głównie na poszukiwaniu i wydobyciu gazu ziemnego oraz ropy naftowej. Szczegółowe
informacje na temat wspólnych działań przedstawiono w nocie 8.2. oraz w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej
PGNiG i PGNiG S.A. w rozdziale 5.1.3. Działalność w Polsce oraz 5.1.4. Działalność Zagraniczna.
Niniejsze sprawozdanie finansowe zostanie przedstawione do zatwierdzenia przez Zarząd PGNiG S.A. do publikacji 24 marca 2022
roku.
1.2 Podstawa sporządzenia sprawozdania
Sprawozdanie finansowe Spółki zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej
zatwierdzonymi do stosowania w Unii Europejskiej („MSSF”).
Spółka jest podmiotem dominującym Grupy Kapitałowej PGNiG. W celu pełnego zrozumienia sytuacji finansowej i wyników
działalności PGNiG S.A. jako jednostki dominującej w Grupie Kapitałowej niniejsze sprawozdanie finansowe powinno być czytane
łącznie z rocznym Skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym Grupy Kapitałowej PGNiG oraz Sprawozdaniem Zarządu
z działalności PGNiG S.A. i Grupy Kapitałowej PGNiG za okres zakończony 31 grudnia 2021 roku. Jednostkowe sprawozdanie
Podstawowe dane Spółki
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 8 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
finansowe Spółki, Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej PGNiG oraz Sprawozdanie Zarządu z działalności
Grupy Kapitałowej PGNiG i PGNiG S.A. będzie dostępne na stronie internetowej Spółki pod adresem www.pgnig.pl w terminie
zgodnym z raportem bieżącym dotyczącym terminu przekazania Skonsolidowanego raportu rocznego Grupy Kapitałowej za rok
2021.
Zasady rachunkowości zastosowane do sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego zostały opisane w poszczególnych
notach szczegółowych i stosowane były przez Spółkę w sposób ciągły dla wszystkich prezentowanych okresów, jeżeli nie wskazano
inaczej. Zmiany zasad rachunkowości wraz z określeniem ich wpływu na sprawozdanie finansowe zaprezentowane zostały w nocie
1.3. Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga użycia istotnych szacunków księgowych. Wymaga również
od Zarządu dokonywania własnych ocen w ramach stosowanych przez Spółkę zasad rachunkowości. Istotne szacunki stosowane
przy sporządzaniu niniejszego sprawozdania finansowego zostały zaprezentowane w ramach not objaśniających do poszczególnych
pozycji sprawozdania.
Niniejsze sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności przez Spółkę w dającej się
przewidzieć przyszłości. W związku ze stabilnymi wynikami finansowymi i dobrą sytuacją płynnościową, na dzień zatwierdzenia
niniejszego sprawozdania finansowego nie stwierdzono istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuowania
działalności przez Spółkę.
Walutą funkcjonalną spółki PGNiG S.A. i walutą prezentacji niniejszego sprawozdania finansowego jest złoty polski (PLN).
Zasady Rachunkowości
Pozycje wyrażone w walucie obcej
Transakcje wyrażone w walutach obcych są w momencie początkowego ujęcia ujmowane według kursu waluty funkcjonalnej, obowiązującego
na dzień zawarcia transakcji.
Na koniec okresu sprawozdawczego:
pozycje pieniężne wyrażone w walutach obcych są przeliczane po kursie waluty funkcjonalnej, obowiązującym na koniec okresu
sprawozdawczego,
pozycje niepieniężne wyceniane według historycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia w walucie obcej są przeliczane po kursie wymiany
z dnia transakcji,
pozycje niepieniężne wyceniane według wartości godziwej w walucie obcej są przeliczane po kursie wymiany z dnia ustalenia wartości
godziwej.
Różnice kursowe powstające z tytułu rozliczania pozycji pieniężnych lub z tytułu przeliczania pozycji pieniężnych po kursach innych niż te, po
których zostały one przeliczone w momencie ich początkowego ujęcia, ujmuje się w wyniku finansowym. Różnice kursowe stanowiące efektywną
część zysku/straty z wyceny instrumentu zabezpieczającego w rachunkowości zabezpieczeń ujmuje się w pozostałych całkowitych dochodach.
W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem zmian kursów walutowych, Spółka wykorzystuje walutowe transakcje pochodne (zasady
rachunkowości stosowane przez Spółkę w odniesieniu do pochodnych instrumentów finansowych zostały przedstawione w nocie 6.2.).
1.3 Wpływ nowych standardów
Zastosowane nowe, zmienione standardy i interpretacje
Na niniejsze sprawozdanie finansowe miały wpływ następujące nowe, zmienione standardy i interpretacje, które weszły w życie od
1 stycznia 2021 roku:
Standard
Zmiany do MSSF 9 „Instrumenty finansowe”, MSR 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”, MSSF 7
„Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji”, MSSF 4 „Umowy ubezpieczeniowe” oraz MSSF 16 „Leasing” – reforma
IBOR – Faza 2
Spółka zastosowała zmiany do MSSF 9, MSR 39, MSSF 7, MSSF 4 oraz MSSF 16 od 1 stycznia 2021 roku
Opis
Zmiany do standardów zawierają tymczasowe odstępstwa, adresujące skutki zastąpienia międzybankowej stopy procentowej
(„IBOR”) alternatywną stopą procentową bliską wolnej od ryzyka („RFR”) i ich wpływ na sprawozdawczość finansową.
Od 1 stycznia 2022 roku część stawek referencyjnych nie będzie kwotowana i zostanie zastąpiona innymi stawkami.
Praktyczne rozwiązanie dotyczące zmian w podstawie określenia wynikających z umowy przepływów pieniężnych
w wyniku reformy IBOR
Zmiany zawierają praktyczne rozwiązanie, na podstawie którego zmiany umowy lub zmiany przepływów pieniężnych, które są
bezpośrednim następstwem reformy są traktowane jako zmiany zmiennej stopy procentowej, co jest równoznaczne ze zmianą
rynkowej stopy procentowej. Z praktycznego rozwiązania można skorzystać, jeżeli przejście ze stopy referencyjnej IBOR na stopę
RFR odbywa się na ekonomicznie równoważnej podstawie bez przeniesienia wartości.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 9 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Przykładami zmian, które skutkują nową podstawą określenia przepływów pieniężnych wynikających z umowy, która jest
równoważna pod względem gospodarczym dotychczasowej podstawie (tj. podstawie obowiązującej bezpośrednio przed
dokonaniem zmiany), są:
a) zastąpienie istniejącego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej stosowanego do określenia wynikających z umowy
przepływów pieniężnych dla składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego alternatywną stopą referencyjną,
b) zmiany okresu aktualizacji, dat aktualizacji lub liczby dni między datami płatności kuponu w celu wdrożenia reformy wskaźnika
referencyjnego stóp procentowych, oraz
c) dodanie klauzuli awaryjnej do warunków umownych składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego w celu
umożliwienia wdrożenia dowolnej zmiany opisanej w punktach powyżej.
Wszelkie inne zmiany wprowadzone w tym samym czasie, takie jak zmiana marży kredytowej lub terminu zapadalności, podlegają
odrębnej ocenie. Jeżeli są one istotne, zaprzestaje się ujmowania dotychczasowego instrumentu i ujmuje nowy. Jeżeli nie są one
istotne, dokonuje się aktualizacji efektywnej stopy procentowej i ponownego obliczenia wartości bilansowej instrumentu
finansowego. Wynik z tytułu modyfikacji ujmowany jest w rachunku zysków lub strat.
Zastosowanie praktycznego rozwiązania jest także wymagane w przypadku MSSF 16 Leasing, w odniesieniu do modyfikacji
leasingu wymaganych przez reformę IBOR.
Zwolnienie z rozwiązywania powiązań zabezpieczających
Zmiany pozwalają na dostosowanie dokumentacji rachunkowości zabezpieczeń w zakresie wyznaczania i dokumentowania
powiązań zabezpieczających bez ich rozwiązywania, jeżeli zmiany te były bezpośrednio wymagane przez reformę IBOR.
Dozwolone zmiany obejmują przedefiniowanie zabezpieczanego ryzyka w celu odniesienia do RFR oraz przedefiniowanie opisu
instrumentów zabezpieczających i/lub pozycji zabezpieczanych w celu odzwierciedlenia RFR. Podmioty są uprawnione do
zastosowania powyższych zmian do końca okresu sprawozdawczego, w trakcie którego wprowadza się modyfikację wymaganą
przez reformę IBOR.
Wszelkie zyski lub straty, które mogą powstać w okresie przejściowym, są rozliczane zgodnie z normalnymi wymogami MSSF 9
i MSR 39, w zakresie pomiaru i ujmowania nieefektywności zabezpieczenia.
Kwoty zgromadzone w kapitale z wyceny zabezpieczeń przepływów pieniężnych uznaje się za oparte na RFR. Kapitał ten jest
uwalniany do rachunku zysków lub strat w tym samym okresie lub okresach, w których zabezpieczane przepływy pieniężne oparte
na RFR wpływają na wynik finansowy.
W celu oceny retrospektywnej efektywności zabezpieczeń zgodnie z MSR 39, przy przejściu na RFR jednostki mogą zdecydować
się (odrębnie dla każdego powiązania) na zniwelowanie skumulowanej zmiany wartości godziwej do zera. Zwolnienie to ma
zastosowanie w sytuacji, gdy wyjątek dla oceny retrospektywnej dobiega końca (gdy paragraf 102G MSR 39 przestaje mieć
zastosowanie).
Zmiany przewidują zwolnienie dla pozycji w ramach wyznaczonej grupy pozycji (takich jak pozycje stanowiące część strategii
portfelowej zabezpieczenia przepływów pieniężnych – ang. macro cash flow hedging strategy), które są zmieniane ze względu na
modyfikacje bezpośrednio wymagane przez reformę IBOR. Zwolnienia pozwalają na utrzymanie strategii zabezpieczającej
i kontynuowanie jej stosowania.
Z uwagi na fakt, że pozycje w ramach zabezpieczanej grupy przechodzą ze wskaźników IBOR na RFR w różnym momencie,
zostaną one przeniesione do podgrup instrumentów, które wyznaczają daną stopę RFR jako zabezpieczane ryzyko.
Gdy instrumenty przechodzą na RFR, powiązanie zabezpieczające może wymagać modyfikacji więcej niż jeden raz. Zwolnienia
w ramach fazy drugiej stosuje się za każdym razem, gdy powiązanie zabezpieczające jest modyfikowane bezpośrednio na skutek
reformy IBOR. Zwolnienia w ramach fazy drugiej przestają obowiązywać po wprowadzeniu wszystkich zmian w instrumentach
finansowych i powiązaniach zabezpieczających, zgodnie z wymogami reformy IBOR.
Komponenty ryzyka możliwe do zidentyfikowania oddzielnie
Zmiany przewidują tymczasowe zwolnienie jednostek z wymogu spełnienia kryterium odrębnej identyfikacji, jeżeli instrument RFR
został wyznaczony jako zabezpieczenie komponentu ryzyka. Zwolnienie pozwala podmiotom po wyznaczeniu zabezpieczenia na
założenie, że spełnione jest kryterium odrębnej identyfikacji, pod warunkiem, że jednostka oczekuje, że komponent ryzyka RFR
zostanie odrębnie zidentyfikowany w ciągu najbliższych 24 miesięcy.
Wpływ
wdrożenia
standardu
W pierwszym etapie wdrożenia reforma stawek referencyjnych dotyczyła przede wszystkim procesu rachunkowości zabezpieczeń
instrumentów zabezpieczających stopę procentową. W związku z tym, że Spółka na 31 grudnia 2020 roku ani na 31 grudnia 2021
roku nie posiadała powiązań zabezpieczających dla tego typu instrumentów, w tym zakresie reforma IBOR nie ma wpływu na
sprawozdanie finansowe Spółki.
W kolejnym etapie reformy, w związku z zastąpieniem stawek WIBOR, EURIBOR, LIBOR, NIBOR stawkami wolnymi od ryzyka,
Spółka może odnotować marginalny wpływ na wycenę instrumentów zabezpieczających oraz udzielonych pożyczek. Spółka
dodatkowo zawarła transakcje CCIRS, polegające na wymianie płatności odsetkowych opartych o stawki WIBOR 3M
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 10 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
(otrzymywane) i NIBOR 3M (płacone) niewyznaczone do rachunkowości zabezpieczeń. Wpływ z tytułu wyceny instrumentu
CCIRS jaki może wystąpić Spółka określa jako nieistotny. Tabela A przedstawia sumy wartości netto posiadanych instrumentów
finansowych indeksowanych do stopy zmiennej w podziale na obecne stawki referencyjne.
PGNiG S.A. nie posiada instrumentów indeksowanych bezpośrednio do wycofywanych z końcem 2021 roku stawek IBOR i dlatego
ocenia prawdopodobieństwo wystąpienia poniższych ryzyk jako nieistotne. Ze względu na istniejącą w chwili obecnej dużą
niepewność co do docelowego formatu niektórych stawek referencyjnych w horyzoncie czasowym dłuższym niż jeden rok finansowy
(np. EURIBOR, WIBOR, NIBOR) potencjalne ryzyka, na które jest narażona Spółka w związku z reformą IBOR mogą być
następujące:
ryzyko rynkowe (ryzyko stopy procentowej), wynikające z braku możliwości zastosowania odpowiedniego instrumentu
zabezpieczającego to ryzyko,
ryzyko płynności, wynikające z niepewności co do wysokości przyszłych przepływów pieniężnych, indeksowanych do stawek
referencyjnych WIBOR, LIBOR i NIBOR,
ryzyko rachunkowe, wynikające z niepewności co do poprawności modeli szacowania wartości godziwej oraz zamortyzowanego
kosztu dla instrumentów indeksowanych do stawki referencyjnej WIBOR, LIBOR i NIBOR,
ryzyko, że dwustronne negocjacje pomiędzy spółkami GK PGNiG co do wysokości stawki, do której indeksowane będą pożyczki
wewnątrzgrupowe, nie zakończą się powodzeniem przed zaprzestaniem obowiązywania stawki referencyjnej WIBOR, LIBOR
i NIBOR,
ryzyko podatkowe, wynikające z konieczności aktualizacji dokumentacji cen transferowych,
ryzyko prawne, wynikające z braku możliwości porozumienia z kontrahentami (bankami) w sprawie wdrożenia reformy wskaźnika
referencyjnego dla obowiązujących umów w wymaganym czasie.
Działania, które Spółka podjęła, aby zmitygować powyższe ryzyka, są następujące:
stałe monitorowanie komunikatów dotyczących reformy IBOR publikowanych przez najważniejsze światowe organy nadzorcze,
stałe monitorowanie dostępnych danych rynkowych opartych na alternatywnych stawkach (m.in. krzywe dyskontowe,
alternatywne indeksy składanych stóp procentowych) dostępnych w serwisach informacyjnych (np. Refinitv Eikon, Bloomberg),
pod kątem wykorzystania ich w procesie zarządzania ryzykiem rynkowym, ryzykiem płynności, kalkulacji wycen do wartości
godziwej oraz przeprowadzania testów efektywności powiązań zabezpieczających,
przeprowadzanie, na podstawie dostępnych danych rynkowych opartych o alternatywne stawki referencyjne, okresowych stress-
testów w obszarze ryzyka rynkowego, płynności oraz kalkulacji wycen do wartości godziwej,
planowane rozpoczęcie negocjacji z instytucjami finansującymi oraz podmiotami z Grupy, którym zostały udzielone pożyczki,
możliwie niezwłocznie po ogłoszeniu przez odpowiednie organy nadzorcze decyzji o dacie zaprzestania kwotowania stawki
referencyjnej WIBOR, LIBOR i NIBOR,
podpisanie protokołu Euro Overnight Index Average („EONIA”) z bankami w których stawka EONIA była używana do
kalkulowania odsetek od collaterali.
Biorąc pod uwagę powyższe działania, możliwe zagrożenie ze strony wymienionych ryzyk Spółka ocenia na marginalne.
Pozostałe opublikowane, lecz jeszcze nieobowiązujące standardy, poprawki do standardów i interpretacje niewskazane powyżej są
nieistotne dla sprawozdania finansowego lub nie dotyczą działalności Spółki.
Tabela A – Ekspozycja wybranych pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej opartych o stawki IBOR na dzień 31 grudnia 2021 r.
Typ instrumentu finansowego
Obecna stawka
referencyjna
Wartość
bilansowa
Udzielone pożyczki długoterminowe
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
LIBOR 3M
629
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
WIBOR 3M
5 470
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
WIBOR 6M
360
pożyczka udzielona spółce Elektrociepłownia Stalowa Wola
WIBOR 6M
320
Razem
6 779
Udzielone pożyczki krótkoterminowe
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
LIBOR 3M
20
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
WIBOR 3M
129
pożyczki udzielone wewnątrzgrupowo
WIBOR 6M
42
pożyczka udzielona spółce Elektrociepłownia Stalowa Wola
WIBOR 6M
60
Razem
251
Pochodne instrumenty finansowe - zobowiązania długoterminowe
CCIRS
WIBOR 3M, NIBOR 3M
141
Razem
141
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 11 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2. Noty objaśniające do rachunku zysków i strat
2.1 Dane segmentowe
Segmenty sprawozdawcze zostały ustalone w oparciu o rodzaj działalności prowadzonej przez Spółkę. Poszczególne segmenty
operacyjne zostały zagregowane do segmentów sprawozdawczych na podstawie kryteriów agregacji wskazanych w tabeli poniżej.
Głównym decydentem operacyjnym jest Zarząd PGNiG S.A. Dodatkowe informacje na temat segmentów sprawozdawczych zostały
przedstawione w Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej PGNiG w nocie 2 oraz w Sprawozdaniu Zarządu
z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG i PGNiG S.A. w rozdziale 4 stanowiących element Skonsolidowanego Rocznego Raportu
Grupy Kapitałowej PGNiG.
Segment
Opis segmentu
Segmenty operacyjne i kryteria agregacji
Poszukiwanie
i wydobycie
Podstawową działalnością segmentu jest pozyskanie
węglowodorów ze złóż i przygotowanie produktów do
sprzedaży. Segment obejmuje proces poszukiwania
i wydobycia gazu ziemnego i ropy naftowej ze złóż,
poczynając od przeprowadzenia analiz geologicznych,
badań geofizycznych i wierceń, po zagospodarowanie
i eksploatację złóż. Segment sprzedaje gaz ziemny do
klientów spoza PGNiG S.A., jak również do innych
segmentów PGNiG S.A. Ponadto prowadzi sprzedaż
ropy naftowej i innych produktów w kraju i za granicą.
Segmentem operacyjnym wchodzącym w skład tego
segmentu sprawozdawczego jest część PGNiG S.A.
zajmująca się poszukiwaniem i wydobyciem
węglowodorów.
Obrót i magazynowanie
Segment prowadzi sprzedaż gazu ziemnego
importowanego, wydobywanego ze złóż oraz
zakupionego na giełdach gazu, wykorzystuje
podziemne magazyny gazu na potrzeby handlowe
(magazyny gazu zlokalizowane w Mogilnie,
Wierzchowicach, Husowie, Brzeźnicy, Strachocinie,
Swarzowie i w systemie magazynowym na Ukrainie)
oraz prowadzi działalność w obszarze obrotu energią
elektryczną. Segment wykorzystuje podziemne
magazyny gazu w Polsce w celu zapewnienia
bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz budowy
portfela gazu odpowiadającemu zapotrzebowaniu,
które podlega wahaniom sezonowym.
Segmenty operacyjne wchodzące w skład tego segmentu
sprawozdawczego to część PGNiG S.A. zajmująca się
obrotem paliwem gazowym i energią elektryczną oraz
magazynowaniem gazu.
Główne przesłanki stanowiące podstawę do dokonania
agregacji segmentów operacyjnych do segmentu
sprawozdawczego to podobieństwo w zakresie rodzaju
klientów odbierających produkty/usługi oraz podobna
charakterystyka ekonomiczna.
Pozostałe segmenty
Segment obejmuje działalności niekwalifikujące się do
wymienionych wcześniej segmentów PGNiG S.A.
w części odpowiadającej centrum korporacyjnemu,
badaniu urządzeń i systemów pomiarowych
stosowanych w gazownictwie, wzorcowaniu urządzeń
pomiarowych, nadzorowi nad systemami pomiarowymi
w punktach wejścia na Białorusi i Ukrainie oraz na
terminalu LNG, analizie technicznej i szkoleniach
branżowych.
Segmentami operacyjnym w tym segmencie
sprawozdawczym PGNiG S.A. jest część zajmująca się
obsługą korporacyjną innych segmentów
sprawozdawczych oraz pozostała część
niezakwalifikowana do wyżej wymienionych kategorii.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 12 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2021
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Suma
Uzgodnienie do danych
w Jednostkowym sprawozdaniu
finansowym (eliminacje i korekty
międzysegmentowe)
Razem
Sprzedaż na rzecz klientów zewnętrznych
2 619
34 033
116
36 768
-
36 768
Sprzedaż między segmentami
6 868
119
-
6 987
-
6 987
Przychody razem
9 487
34 152
116
43 755
(6 987)
36 768
EBITDA
8 032
(1 183)
(156)
6 693
-
6 693
Amortyzacja
(606)
(177)
(61)
(844)
-
(844)
Zysk operacyjny
7 426
(1 360)
(217)
5 849
-
5 849
Odpisy rzeczowego majątku trwałego, wartości niematerialnych, prawa do użytkowania aktywów
oraz ich odwrócenie
921
(1)
(26)
894
-
894
Nabycie rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych*
756
28
187
971
-
971
Rzeczowe aktywa trwałe
8 471
2 914
576
11 961
-
11 961
Zatrudnienie
3 800
310
772
4 882
-
4 882
2020
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Uzgodnienie do danych
w Jednostkowym sprawozdaniu
finansowym (eliminacje i korekty
międzysegmentowe)
Razem
Sprzedaż na rzecz klientów zewnętrznych
1 806
19 324
107
21 237
-
21 237
Sprzedaż między segmentami
1 606
26
-
1 632
-
1 632
Przychody razem
3 412
19 350
107
22 869
(1 632)
21 237
EBITDA
679
8 620
(585)
8 714
-
8 714
Amortyzacja
(572)
(192)
(55)
(819)
-
(819)
Zysk operacyjny
108
8 427
(640)
7 895
-
7 895
Odpisy rzeczowego majątku trwałego, wartości niematerialnych, prawa do użytkowania aktywów
oraz ich odwrócenie
(1 135)
(4)
(87)
(1 226)
-
(1 226)
Nabycie rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych*
891
29
106
1 026
-
1 026
Rzeczowe aktywa trwałe
8 172
2 954
640
11 766
-
11 766
Zatrudnienie
3 792
312
734
4 838
-
4 838
* W bieżącym okresie Spółka dokonała zmiany prezentacji pozycji „Nabycie rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych” (poprzednio Wydatki z tytułu nabycia rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych) poprzez zmianę
metody kalkulacji wartości z metody kasowej na metodę memoriałową.
W 2021 roku 13% łącznych przychodów Spółki stanowił przychód od jednego zewnętrznego kontrahenta. W okresie porównawczym udział ten wynosił 10%. Przychody te Spółka osiągnęła
w segmencie obrót i magazynowanie.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 13 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Przychody ze sprzedaży w podziale na segmenty operacyjne
2021
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Uzgodnienie do danych
w Jednostkowym sprawozdaniu
finansowym (eliminacje i korekty
międzysegmentowe)
Razem
Przychody ze sprzedaży gazu, w tym:
7 857
29 658
-
37 515
(6 987)
30 528
Gaz wysokometanowy
4 978
28 884
-
33 862
(5 048)
28 814
Gaz zaazotowany
2 818
1 106
-
3 924
(1 939)
1 985
Gaz LNG
61
365
-
426
-
426
Korekta sprzedaży gazu z tytułu transakcji zabezpieczających
-
(697)
-
(697)
-
(697)
Przychody ze sprzedaży pozostałe, w tym:
1 630
4 494
116
6 240
-
6 240
Ropa naftowa z gazoliną
1 305
-
-
1 305
-
1 305
Sprzedaż energii elektrycznej
-
3 007
-
3 007
-
3 007
Gaz propan butan
92
-
-
92
-
92
Hel
199
-
-
199
-
199
Prawo do dysponowania instalacjami magazynowymi
-
552
-
552
-
552
Jednostki emisji CO
2
-
643
-
643
-
643
Pozostałe przychody z tytułu leasingu operacyjnego
-
-
16
16
-
16
Inne
34
292
100
426
-
426
Razem przychody
9 487
34 152
116
43 755
(6 987)
36 768
2020
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Uzgodnienie do danych
w Jednostkowym sprawozdaniu
finansowym (eliminacje i korekty
międzysegmentowe)
Razem
Przychody ze sprzedaży gazu, w tym:
2 274
15 748
-
18 022
(1 632)
16 390
Gaz wysokometanowy
1 199
13 896
-
15 095
(1 206)
13 889
Gaz zaazotowany
1 053
716
-
1 769
(426)
1 343
Gaz LNG
22
74
-
96
-
96
Korekta sprzedaży gazu z tytułu transakcji zabezpieczających
-
1 062
-
1 062
-
1 062
Przychody ze sprzedaży pozostałe, w tym:
1 138
3 602
107
4 847
-
4 847
Ropa naftowa z gazoliną
823
-
-
823
-
823
Sprzedaż energii elektrycznej
-
2 437
-
2 437
-
2 437
Gaz propan butan
54
-
-
54
-
54
Hel
235
-
-
235
-
235
Prawo do dysponowania instalacjami magazynowymi
-
573
-
573
-
573
Jednostki emisji CO
2
-
503
-
503
-
503
Pozostałe przychody z tytułu leasingu operacyjnego
-
-
15
15
-
15
Inne
26
89
92
207
-
207
Razem przychody
3 412
19 350
107
22 869
(1 632)
21 237
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 14 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Stan odpisów z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych własnych oraz w leasingu w podziale na segmenty operacyjne
2021
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Grunty
(21)
-
(63)
(84)
Budynki i budowle
(1 769)
(47)
(159)
(1 975)
Urządzenia techniczne i maszyny
(309)
(319)
(38)
(666)
Środki transportu i pozostałe
(35)
(1)
-
(36)
Razem odpisy aktualizujące środki trwałe
(2 134)
(367)
(260)
(2 761)
Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania i oceny
zasobów mineralnych
(992)
-
-
(992)
Środki trwałe w budowie pozostałe
(1)
-
(9)
(10)
Razem odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe
(3 127)
(367)
(269)
(3 763)
2020
Poszukiwanie
i wydobycie
Obrót i magazynowanie
Pozostałe segmenty
Razem
Grunty
(27)
-
(37)
(64)
Budynki i budowle
(2 456)
(52)
(163)
(2 671)
Urządzenia techniczne i maszyny
(402)
(317)
(43)
(762)
Środki transportu i pozostałe
(49)
(1)
-
(50)
Razem odpisy aktualizujące środki trwałe
(2 934)
(370)
(243)
(3 547)
Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania i oceny
zasobów mineralnych
(1 182)
-
-
(1 182)
Środki trwałe w budowie pozostałe
-
-
(9)
(9)
Razem odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe
(4 116)
(370)
(252)
(4 738)
2.2 Przychody ze sprzedaży
Zasady rachunkowości
Przychody ze sprzedaży
Spółka generuje przychody przede wszystkim z obrotu gazem ziemnym wysokometanowym i zaazotowanym wydobytym z własnych źródeł oraz
nabytym na rynku w ramach realizacji kontraktów długo i krótkoterminowych. Spółka uzyskuje również przychody z wydobycia i sprzedaży ropy
naftowej oraz produkcji i sprzedaży energii elektrycznej.
Spółka ponadto sprzedaje inne dobra m. in. prawa do emisji CO
2
oraz świadczy usługi wynajmu nieruchomości. Do dóbr zalicza się dobra, które
Spółka wyprodukowała z zamiarem ich sprzedaży oraz dobra nabyte w celu odsprzedaży.
Spółka ujmuje przychody z umów z klientami w momencie spełnienia przez Spółkę zobowiązania do wykonania świadczenia, poprzez przekazanie
przyrzeczonego towaru lub usługi nabywcy, gdzie przekazanie to stanowi jednocześnie uzyskanie przez nabywcę kontroli nad tym składnikiem
aktywów tj. zdolności do bezpośredniego rozporządzania przekazanym składnikiem aktywów i uzyskiwania z niego zasadniczo wszystkich
pozostałych korzyści.
Jako zobowiązanie do wykonania świadczenia Spółka rozpoznaje każde, zawarte w umowie przyrzeczenie przekazania klientowi towaru lub usługi,
które można wyodrębnić, lub grupy wyodrębnionych towarów lub usług, które są zasadniczo takie same i w taki sam sposób przekazywane
klientowi. Dla każdego zobowiązania do wykonania świadczenia, Spółka ustala (na podstawie warunków umownych), czy będzie je realizować
w miarę upływu czasu lub czy spełni je w określonym momencie.
Spółka określa swoją rolę jako pośrednik w zakresie usług przesyłowych i dystrybucyjnych przenoszonych na klienta w wartości netto tj. po
pomniejszeniu o przypadające im koszty zakupu od operatorów systemu przesyłowego i dystrybucyjnego. Spółka, zawierając umowy
kompleksowe z klientami nie ponosi głównej odpowiedzialności za realizację usług przesyłowych i dystrybucyjnych tym samym nie ma wpływu na
główne cechy świadczonych usług oraz nie może swobodnie ustalać ich ceny, co oznacza, że pośredniczy w ich sprzedaży. Zobowiązanie do
wykonania usług dystrybucyjnych i przesyłowych realizowane jest w tym samym momencie czasowym, w którym następuje dostawa gazu lub
energii elektrycznej.
Przychody ze sprzedaży wykazywane są w kwocie, która odzwierciedla wynagrodzenie, do którego – zgodnie z oczekiwaniami Spółki będzie ona
uprawniona w zamian za te dobra lub usługi, z wyłączeniem kwot pobranych w imieniu osób trzecich, czyli po pomniejszeniu o podatki związane
ze sprzedażą (VAT, podatek akcyzowy).
Przychody ze sprzedaży gazu i energii elektrycznej ustalane są na podstawie faktycznego zużycia w oparciu o realne wskazania liczników.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 15 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Razem
Sprzedaż w Polsce
Sprzedaż poza Polskę
2021
2020
2021
2020
2021
2020
Przychody ze sprzedaży gazu ziemnego, w tym:
30 528
16 390
30 068
15 414
460
976
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
31 225
15 328
30 765
14 352
460
976
Gaz wysokometanowy
28 814
13 889
28 582
13 114
232
775
Gaz zaazotowany
1 985
1 343
1 774
1 143
211
200
Gaz LNG
426
96
409
95
17
1
Wyłączone z zakresu MSSF 15
(697)
1 062
(697)
1 062
-
-
Korekta sprzedaży gazu z tytułu transakcji
zabezpieczających - MSSF 9
(697)
1 062
(697)
1 062
-
-
Przychody ze sprzedaży pozostałe, w tym:
6 240
4 847
5 567
4 385
673
462
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
5 672
4 259
4 999
3 797
673
462
Ropa naftowa z gazoliną
1 305
823
938
594
367
229
Sprzedaż energii elektrycznej
3 007
2 437
3 007
2 437
-
-
Gaz propan-butan
92
54
92
54
-
-
Hel
199
235
29
19
170
216
Jednostki emisji CO
2
643
503
643
503
-
-
Inne
426
207
290
190
136
17
Wyłączone z zakresu MSSF 15
568
588
568
588
-
-
Prawo do dysponowania instalacjami magazynowymi -
MSSF 16
552
573
552
573
-
-
Pozostałe przychody z tytułu leasingu operacyjnego -
MSSF 16
16
15
16
15
-
-
Razem przychody
36 768
21 237
35 635
19 799
1 133
1 438
Spółka realizuje sprzedaż bezpośrednio do kontrahentów biznesowych oraz za pośrednictwem Towarowej Giełdy Energii S.A.
(„TGE”). Termin przekazania dóbr, co do zasady, następuje w określonym momencie czasu. Sprzedaż gazu ziemnego i energii
elektrycznej realizowana jest na podstawie krótkoterminowych kontraktów indywidualnych spełniających definicję „umowy” określoną
w MSSF 15. Kontrakty te są zawierane na bazie długoterminowych umów ramowych. Sprzedaż ropy naftowej realizowana jest na
podstawie kontraktów zawartych na czas nieoznaczony. Umowy rozliczane są w oparciu o cenę zwartą w umowie oraz ilość
odebranego dobra. Spółka nie zidentyfikowała istnienia istotnego komponentu finansowania w ramach zawartych kontraktów, jak
również nie poniosła dodatkowych istotnych kosztów doprowadzenia do zawarcia umów.
W pozycji korekta sprzedaży gazu z tytułu transakcji zabezpieczających prezentowany jest wpływ efektywnej części zabezpieczenia
w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Spółka realizuje zabezpieczenia na bazie otwartej pozycji netto.
Zgodnie z przyjętą metodologią oraz z uwagi na poziom sprzedaży realizowany w Polsce, w odniesieniu do sprzedaży generowanej
poza Polską, Spółka prezentuje łączny wpływ korekty sprzedaży gazu z tytułu transakcji zabezpieczających jako korekta przychodów
uzyskanych w Polsce.
Wpływ COVID-19 na poziom generowanych przychodów ze sprzedaży
W 2021 roku obserwowaliśmy dynamiczne odbicie gospodarki światowej. Globalny popyt, dotychczas odroczony z uwagi na
panującą pandemię COVID-19 zaczął gwałtownie rosnąć. Skutkiem tego był m.in. wyjątkowo silny wzrost cen surowców
energetycznych.
Popyt na gaz w Europie rósł nie tylko z powodu post pandemicznego odbicia, ale stymulowały go również ograniczenia w produkcji
energii z alternatywnych źródeł m.in. obniżona produkcja z OZE wskutek niesprzyjających czynników pogodowych. Istotny wpływ
stymulujący wzrost cen gazu w Europie miały również czynniki podażowe w postaci ograniczenia w przesyle gazu z Rosji,
zmniejszenie dostaw gazu LNG oraz historycznie niskie rezerwy zgromadzone w europejskich magazynach.
W efekcie kumulacji powyższych czynników, ceny gazu w Europie w trakcie 2021 roku dynamicznie rosły osiągając kolejne rekordy,
w konsekwencji czego stały się czynnikiem ograniczającym zapotrzebowanie na gaz w Polsce, którego dynamika wzrostu osłabła
w IV kwartale 2021 roku do poziomu 1,5% r/r, w porównaniu do 9,2% r/r zaobserwowanego w I - III kwartale 2021 roku.
W przypadku sprzedaży gazu za pośrednictwem TGE, dostawy dokonywane przez Spółkę w 2021 roku w ujęciu wolumenowym
wzrosły w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego o 16%, co oznacza utrzymanie dynamiki z pierwszego półrocza 2021.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 16 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Aktywa trwałe generujące przychody
2021
2020
Wartość aktywów trwałych inne niż instrumenty finansowe znajdujących się w kraju
11 347
11 337
Wartość aktywów trwałych inne niż instrumenty finansowe znajdujących się za granicą
737
552
Razem
12 084
11 889
Udział % aktywów za granicą w aktywach ogółem
6%
5%
2.3 Koszty operacyjne
Zasady rachunkowości dla najistotniejszych pozycji
Koszt sprzedanego gazu
W pozycji tej ujmowany jest koszt związany z zakupem gazu ze źródeł krajowych i zagranicznych wraz z uzasadnioną częścią kosztów opłat
systemowych i transakcyjnych, kosztów wydobycia ze źródeł krajowych i kosztów odazotowania. Szczegóły dotyczące wyceny zapasów paliwa
gazowego opisano w nocie 5.2.1.
Zużycie pozostałych surowców i materiałów
W pozycji ujmowane są koszty związane ze zużyciem na cele działalności podstawowej. Istotną pozycję w tej grupie kosztów stanowią koszty
energii elektrycznej przeznaczonej na cele handlowe oraz pozostałe materiały.
Świadczenia pracownicze
Koszty z tytułu świadczeń pracowniczych obejmują w szczególności koszty wynagrodzeń, koszty ubezpieczeń społecznych oraz koszty przyszłych
świadczeń. Szczegóły dotyczące świadczeń pracowniczych opisano w nocie 5.4.1.
Usługi przesyłowe, dystrybucyjne i magazynowe
Usługi przesyłowe, dystrybucyjne i magazynowe związane są z ponoszeniem przez Spółkę kosztów z tytułu świadczenia usług na jej rzecz,
z wyłączeniem kosztów dotyczących umów kompleksowych, w których Spółka występuje w roli pośrednika (opisanych w nocie 2.2.). Operatorzy
systemu przesyłowego i dystrybucyjnego obciążają Spółkę kosztami za usługi przesyłu i dystrybucji polegające na transporcie paliwa gazowego
poprzez sieć gazociągów. Koszty usług magazynowania są ponoszone w celu zapewnienia ciągłości dostaw paliwa gazowego do odbiorców oraz
utrzymania jego niezbędnych rezerw. Ponadto zapewniają optymalizację eksploatacji krajowych złóż gazu ziemnego i pozwalają na równomierną
ich eksploatację w ciągu całego roku niezależnie od zróżnicowanego popytu na paliwo gazowe.
Pozostałe usługi
Do pozostałych usług Spółka zalicza między innymi koszty usług regazyfikacji, usług geologicznych i poszukiwawczych, usług związanych
z eksploatacją zasobów mineralnych, usługi informatyczne jak również koszty usług remontowych i budowlanych.
Amortyzacja
W pozycji tej Spółka ujmuje koszty naliczonych odpisów amortyzacyjnych rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych (w tym koncesji
oraz prawa użytkowania górniczego i informacji geologicznej) i prawa do użytkowania aktywów naliczanych zgodnie z przyjętymi stawkami
amortyzacyjnymi (szczegóły opisano odpowiednio w notach 5.1.1. i 5.1.3.)
Podatki i opłaty
Pozycja obejmuje w szczególności koszty ponoszone przez Spółkę z tytułu podatku od nieruchomości, podatku od wydobycia niektórych kopalin
oraz opłat z tytułu eksploatacji złóż gazu i ropy.
Odpisy z tytułu utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, prawa do użytkowania aktywów oraz i ich odwrócenie
Szczegóły dotyczące utraty wartości aktywów niefinansowych opisano w nocie 5.1.4.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 17 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2021
2020
Koszt sprzedanego gazu
(23 098)
(10 431)
Paliwo gazowe
(23 098)
(10 431)
Wpływ aneksu zawartego z PAO Gazprom/OOO Gazprom Export na koszty gazu w latach 2014-2019
-
4 915
Zużycie pozostałych surowców i materiałów
(3 165)
(2 470)
Energia na cele handlowe
(2 998)
(2 340)
Zużycie innych surowców i materiałów
(167)
(130)
Świadczenia pracownicze
(834)
(806)
Wynagrodzenia
(620)
(566)
Składki na ubezpieczenie społeczne
(106)
(98)
Pozostałe świadczenia pracownicze
(106)
(99)
Rezerwy na świadczenia pracownicze
(2)
(43)
Usługi przesyłowe, dystrybucyjne i magazynowe
(922)
(919)
Pozostałe usługi obce
(1 508)
(1 107)
Usługi regazyfikacji
(343)
(388)
Koszt spisanych odwiertów negatywnych
(511)
(179)
Koszt spisanych badań sejsmicznych
(14)
(9)
Usługi remontowe i budowlane
(52)
(66)
Usługi geologiczne i poszukiwawcze
(66)
(57)
Usługi eksploatacji zasobów mineralnych
(25)
(26)
Usługi likwidacji odwiertów
(27)
(20)
Usługi informatyczne
(105)
(91)
Inne usługi
(365)
(271)
Amortyzacja
(844)
(819)
Amortyzacja aktywów innych niż aktywa leasingowane
(826)
(801)
Amortyzacja prawa do użytkowania
(18)
(18)
Podatki i opłaty
(608)
(411)
Odpisy rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, prawa do użytkowania aktywów i ich odwrócenie
894
(1 226)
Odpisy rzeczowych aktywów trwałych i prawa do użytkowania aktywów
886
(1 214)
Odpisy wartości niematerialnych
8
(12)
Razem
(30 085)
(13 274)
Koszt sprzedanego gazu – paliwo gazowe
Znaczny wzrost kosztów sprzedanego gazu w 2021 roku w porównaniu do roku ubiegłego związany był ze wzrostem kosztów
pozyskania paliwa gazowego na skutek dynamicznego odbicia gospodarki światowej w 2021 roku. Efektem tego był m.in. wyjątkowo
silny wzrost cen surowców energetycznych.
Wpływ aneksu zawartego z PAO Gazprom/OOO Gazprom Export
Pomniejszenie kosztów operacyjnych dotyczących kosztów gazu o 4 915 milionów złotych w okresie zakończonym 31 grudnia 2020
roku było wynikiem zawarcia przez Spółkę 5 czerwca 2020 roku aneksu do Kontraktu jamalskiego z PAO Gazprom/OOO Gazprom
Export.
Koszty ujęte w sprawozdaniu z całkowitych dochodów z tytułu zobowiązania leasingowego
Zarówno w okresie zakończonym 31 grudnia 2021 roku jak i 31 grudnia 2020 roku w kosztach innych usług obcych Spółka ujęła
1 milion złotych z tytułu leasingu krótkoterminowego.
Podatek od wydobycia niektórych kopalin
W pozycji „Podatki i opłaty” Spółka ujmuje podatek od wydobycia niektórych kopalin. Podstawę opodatkowania w przypadku ropy
naftowej i gazu ziemnego stanowi wartość wydobytego surowca ustalanego jako iloczyn wolumenu wydobytej kopaliny oraz jej
średniej ceny ogłaszanej przez Ministra właściwego do spraw finansów publicznych, w drodze obwieszczenia, do 15 dnia każdego
miesiąca, w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów. Ogłaszana średnia cena gazu ziemnego jest uzależniona od notowań na
TGE, a w przypadku ropy naftowej od kursu dolara amerykańskiego i notowań ustalonych przez Organization of the Petroleum
Exporting Countries („OPEC”). Stawki podatku od wydobycia gazu ziemnego i ropy naftowej zostały zróżnicowane ze względu na
typ złoża, który wynika z jego właściwości, uwzględniana jest jego przepuszczalność i porowatość. Zwolnione od podatku jest
wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej z odwiertów o niskiej produktywności.
Za 2021 rok Spółka naliczyła i odprowadziła podatek od wydobycia niektórych kopalin w wartości 305 milionów złotych (101 milionów
złotych za 2020 rok). Podatek obciąża koszt wytworzenia produktu podstawowego, jednak nie stanowi kosztu uzyskania przychodów
do celów kalkulacji obciążeń z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych.
Odpisy rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, prawa do użytkowania aktywów i ich odwrócenie
W 2021 roku Spółka rozwiązała znaczną część odpisów aktualizujących aktywa niefinansowe. Więcej informacji w nocie 5.1.4 Utrata
wartości aktywów niefinansowych.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 18 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2.4 Pozostałe przychody i koszty operacyjne
2021
2020
562
223
Nota 5.2.1.
(108)
355
Nota 5.1.2.
68
(9)
Nota 5.4.2.
(48)
(25)
10
-
(1 326)
(637)
(1 315)
(636)
74
24
(768)
(69)
2.5 Przychody i koszty finansowe
2021
2020
Przychody finansowe
Dodatnie różnice kursowe
140
21
Pozostałe przychody finansowe
20
17
Razem przychody finansowe
160
38
2021
2020
Koszty finansowe
Strata z wyceny i realizacji transakcji terminowych
(100)
(30)
Odsetki od zadłużenia oraz prowizje od zaciągniętego długu
(78)
(43)
- w tym odsetki od zobowiązań z tytułu leasingu
(8)
(7)
Strata na modyfikacji aktywów finansowych
(63)
-
Pozostałe
(12)
(6)
Razem koszty finansowe
(253)
(79)
3. Noty objaśniające dotyczące opodatkowania
3.1 Podatek dochodowy
Zasady rachunkowości
Na obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego składają się bieżący podatek dochodowy od osób prawnych oraz odroczony podatek dochodowy.
Spółka kalkuluje bieżące obciążenie podatkowe na podstawie wyniku podatkowego (podstawy opodatkowania) danego roku obrotowego. Zysk
(strata) podatkowy(a) różni się od księgowego zysku (straty) netto w związku z różnym momentem uznania przychodów i kosztów za zrealizowane
dla celów podatkowych i rachunkowych, a także ze względu na trwałe różnice pomiędzy podatkowym i rachunkowym traktowaniem przychodów
i kosztów.
Podatek odroczony jest obliczany przy zastosowaniu metody bilansowej, od różnic przejściowych pomiędzy wartością księgową aktywów
i zobowiązań, a ich wartością podatkową.
Podatek odroczony jest wyliczany przy zastosowaniu stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w momencie, gdy
wartości księgowe aktywów i zobowiązań zostaną zrealizowane.
Aktywo z tytułu podatku odroczonego jest rozpoznawane do wysokości, w jakiej jest prawdopodobne, że będzie można pomniejszyć przyszłe zyski
podatkowe o rozpoznane ujemne różnice przejściowe, straty podatkowe oraz ulgi podatkowe.
Zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego są ustalane od dodatnich różnic przejściowych związanych między innymi z inwestycją
w jednostkach zależnych, stowarzyszonych oraz udziałami we wspólnych przedsięwzięciach, z wyjątkiem sytuacji gdy Spółka jako Jednostka
Dominująca, inwestor lub wspólnik wspólnego przedsięwzięcia jest w stanie kontrolować terminy odwracania się różnic przejściowych i jest
prawdopodobne, iż w dającej się przewidzieć przyszłości różnice przejściowe nie odwrócą się.
Aktywa z tytułu podatku dochodowego oraz zobowiązania z tytułu podatku dochodowego są kompensowane wtedy, gdy dotyczą podatku
nałożonego przez tę samą władzę podatkową oraz Spółka posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzania kompensat.
Bieżący i odroczony podatek ujmowany jest w rachunku zysków i strat, z wyjątkiem podatków wynikających z transakcji lub zdarzeń, które są
ujmowane w innych całkowitych dochodach lub bezpośrednio w kapitale własnym (podatek odroczony jest wówczas ujmowany w pozostałych
całkowitych dochodach lub bezpośrednio w kapitale własnym).
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 19 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Grupa podatkowa
W okresie od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2020 roku PGNiG S.A. jako spółka reprezentująca Podatkową Grupę Kapitałową
PGNiG („PGK PGNiG”, „PGK”), wraz z innymi spółkami Grupy Kapitałowej PGNiG rozliczała podatek dochodowy w formule PGK.
PGNiG S.A. dokonywała obliczenia zaliczek i wpłat podatku dochodowego od osób prawnych do właściwego dla PGK urzędu
skarbowego. Ostateczne rozliczenie zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych za grupę podatkową za rok
2020 nastąpiło w 2021 roku.
14 lipca 2020 roku Zarząd Spółki podjął decyzję o nietworzeniu kolejnej Podatkowej Grupy Kapitałowej PGNiG od 1 stycznia 2021
roku, w konsekwencji czego 31 grudnia 2020 roku doszło do upływu terminu, na jaki została zawarta umowa PGK PGNiG.
3.1.1 Podatek dochodowy wykazany w rachunku zysków i strat oraz efektywna stawka podatkowa
2021
2020
6 264
8 490
(1 190)
(1 613)
141
86
94
146
(188)
(200)
(1 143)
(1 581)
(1 177)
(1 755)
Nota 3.2.
34
174
18%
19%
Oddział zagraniczny PGNiG S.A. w Pakistanie stanowi zakład podatkowy w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego
opodatkowania. W związku z powyższym Oddział rozlicza podatek dochodowy według przepisów obowiązujących w Pakistanie,
gdzie stawka podatku dochodowego wynosi 40%.
1 kwietnia 2020 roku PGNiG S.A. rozpoczęła działalność w Kłajpedzie na Litwie. Działalność prowadzona na Litwie stanowi zakład
podatkowy w rozumieniu umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Podatek dochodowy zakładu podatkowego jest rozliczany
według przepisów obowiązujących na Litwie, gdzie stawka podatku dochodowego wynosi 15%. W latach 2021 - 2020 roku zakład
podatkowy nie rozpoznał zobowiązania z tytułu podatku dochodowego.
3.1.2 Rozrachunki z tytułu podatku bieżącego PGK PGNiG
2021
2020
Stan na początek okresu (należności i zobowiązania netto)
138
32
Podatek dochodowy bieżący PGNiG S.A. ujęty w wyniku netto bieżącego okresu
1 177
1 755
Podatek dochodowy PGNiG S.A. zapłacony w okresie
(1 019)
(1 649)
Zobowiązanie / (Należność) z tytułu podatku bieżącego PGNiG PGK
(41)
-
Stan na koniec okresu (należności i zobowiązania netto)
255
138
w tym:
- stan zobowiązań
255
138
3.2 Odroczony podatek dochodowy
Uznanie/Obciążenie
Uznanie/Obciążenie
Stan na
1 stycznia
2020
Wynik
finansowy
Pozostałe
całkowite
dochody
Stan na
31 grudnia
2020
Wynik
finansowy
Pozostałe
całkowite
dochody
Stan na
31 grudnia
2021
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
Zobowiązanie z tytułu świadczeń pracowniczych
64
8
5
77
(1)
(3)
73
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów
202
52
-
254
(19)
-
235
Pozostałe rezerwy
25
4
-
29
3
-
32
Wycena instrumentów pochodnych
124
62
-
186
2 179
-
2 365
Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych
94
64
-
158
(71)
-
87
Niewykorzystane straty podatkowe Oddziału w Pakistanie
33
(13)
-
20
(16)
-
4
Odpis aktualizujący zapasy
76
(67)
-
9
20
-
29
Pozostałe
14
-
-
14
126
-
140
Razem
632
110
5
747
2 221
(3)
2 965
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
Różnica w stawkach amortyzacyjnych rzeczowych aktywów
trwałych
410
(53)
-
357
106
-
463
Wycena instrumentów pochodnych
391
(14)
(178)
199
2 094
(1 074)
1 219
Pozostałe
33
3
-
36
(13)
-
23
Razem
834
(64)
(178)
592
2 187
(1 074)
1 705
Kompensata aktywów i zobowiązań
(632)
-
-
(592)
-
-
(1 705)
Stan po kompensacie:
Aktywa
-
-
-
155
-
-
1 260
Zobowiązania
(202)
-
-
-
-
-
-
Wpływ netto zmian w okresie
174
183
34
1 071
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 20 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
4. Zadłużenie i zarządzanie kapitałem
4.1 Zadłużenie netto
Poprzez zadłużenie netto Spółka rozumie sumę posiadanych kredytów i pożyczek bankowych, dłużnych papierów wartościowych
oraz zobowiązań z tytułu leasingu, pomniejszoną o środki pieniężne i ich ekwiwalenty.
Uzgodnienie zadłużenia netto
2021
2020
Kredyty i pożyczki
10 006
-
Zobowiązania z tytułu leasingu
322
320
Zadłużenie
10 328
320
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
(8 330)
(6 329)
Zadłużenie netto = Zadłużenie (-) Środki pieniężne i ich ekwiwalenty netto
1 998
(6 009)
Kredyty i pożyczki
Zobowiązanie z tytułu
leasingu
Razem
Stan na 1 stycznia 2020
3 002
318
3 320
Zmiany pieniężne
wpływy / (wypływy) netto
(3 000)
(15)
(3 015)
odsetki zapłacone
(46)
(12)
(58)
Zmiany niepieniężne
odsetki naliczone
44
12
56
nowe umowy leasingu
-
13
13
pozostałe zmiany
-
4
4
Stan na 31 grudnia 2020
-
320
320
Zmiany pieniężne
wpływy / (wypływy) netto
10 000
(15)
9 985
odsetki zapłacone
(58)
(12)
(70)
Zmiany niepieniężne
odsetki naliczone
65
12
77
nowe umowy leasingu
-
12
12
wycena zadłużenia
(1)
-
(1)
pozostałe zmiany
-
5
5
Stan na 31 grudnia 2021
10 006
322
10 328
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 21 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
4.2 Zobowiązanie z tytułu zadłużenia
Zasady rachunkowości
Kredyty, pożyczki i dłużne papiery wartościowe
Zobowiązania z tytułu pożyczek i dłużnych papierów wartościowych w momencie początkowego ujęcia wycenia się w wartości godziwej,
pomniejszonej o koszty transakcyjne. Na dzień bilansowy zobowiązania z tytułu zadłużenia wyceniane są według zamortyzowanego kosztu
z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej.
Zobowiązanie z tytułu leasingu
Leasingi ujmowane są jako aktywa z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązania do zapłaty za te prawa w dniu, w którym leasingowane aktywa
dostępne są do użytkowania przez Spółkę. Aktywa z tytułu prawa do użytkowania zaprezentowano w nocie 5.1.1.
W dacie rozpoczęcia leasingu, zobowiązania leasingowe wyceniane są w kwocie równej bieżącej wartości następujących płatności leasingowych
za prawo do użytkowania bazowego składnika aktywów w okresie leasingu:
stałe płatności (w tym zasadniczo stałe płatności), pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe,
zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki,
kwoty, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej,
cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji,
kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji
wypowiedzenia leasingu.
Opłaty leasingowe są dyskontowane przy użyciu stopy procentowej leasingu, jeśli stopę tę można z łatwością ustalić, lub krańcowej stopy
oprocentowania długu leasingobiorcy.
Każda opłata leasingowa jest alokowana pomiędzy zobowiązanie, a koszt finansowy. Po początkowym ujęciu, zobowiązania leasingowe są
wyceniane przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej. Wartości bilansowe zobowiązań są aktualizowane w celu odzwierciedlenia zmiany
w zakresie szacunku okresu leasingu, opcji wykupu, zmiany w opłatach leasingowych i gwarantowanej wartości końcowej oraz modyfikacji umowy
leasingu.
Okres leasingu to nieodwoływalny okres leasingu; okresy objęte opcją przedłużenia i wcześniejszego zakończenia leasingu są uwzględnione
w okresie leasingu, jeśli istnieje rozsądna pewność, że leasing będzie przedłużony lub umowa nie zostanie wcześniej zakończona.
Istotne szacunki
Okresy obowiązywania leasingu
Ustalając okres leasingu, Zarząd uwzględnia wszystkie fakty i okoliczności tworzące zachętę ekonomiczną do skorzystania z opcji przedłużenia
umowy, lub nieskorzystania z opcji zakończenia umowy. Okresy objęte opcją przedłużania umów lub okresem wypowiedzenia są uwzględnione
przy ustalaniu okresu leasingu, jeśli istnieje racjonalna pewność, że umowa zostanie przedłużona (opcja przedłużenia), lub nie zostanie
wypowiedziana (opcja zakończenia). Ponowna ocena tego, czy istnieje racjonalna pewność, że spółka skorzysta z opcji przedłużenia, lub nie
skorzysta z opcji wypowiedzenia, jeśli wystąpi znaczące zdarzenie lub znacząca zmiana okoliczności wpływająca na taką ocenę, a będąca pod
kontrolą Spółki.
W przypadku umów zawartych na czas nieokreślony, okres leasingu ustalany jest indywidualnie dla każdej umowy poprzez dokonanie
profesjonalnego osądu, na podstawie wiedzy eksperckiej, uwzględniając:
przewidywany okres czerpania korzyści ekonomicznych ze składnika aktywów trwałych,
minimalny okres trwania inwestycji, w przypadku budowy środka trwałego,
czas niezbędny na wymagane prawem doprowadzenie użytkowanego składnika aktywów do stanu pierwotnego,
istotne kary* lub inne koszty związane z wcześniejszym wypowiedzeniem umowy,
plany dotyczące działalności inwestycyjnej lub operacyjnej Spółki.
*jako istotną karę należy rozumieć zarówno zapisaną w umowie płatność, którą ponosi leasingobiorca lub leasingodawca za wyjście z umowy przed czasem, jak
również inne szeroko rozumiane blokady wyjścia, a także istotne straty związane z wyjściem z umowy dla którejkolwiek ze stron.
Stopy dyskonta zastosowane do wyceny zobowiązań z tytułu leasingu
Dla potrzeb wyceny zobowiązania z tytułu leasingu i praw do użytkowania składnika aktywów, Spółka oszacowała krańcowe stopy oprocentowania
długu, stosowane przy dyskontowaniu przyszłych przepływów pieniężnych. Krańcowe stopy procentowe zostały określone jako suma:
aktualnie obowiązujących stóp procentowych wynikających z kwotowania IRS (Interest Rate Swap) na podstawie danych Reuters,
aktualnej marży finansowania Spółki.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 22 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Spółka ustanowiła krańcowe stopy pożyczkowe przy uwzględnieniu ich okresu trwania według przedziałów czasowych zaprezentowanych poniżej:
Okres umowy
2 – 5 lat
6 – 10 lat
11 – 14 lat
15 – 21 lat
22 – 47 lat
48 – 99 lat
Stopa procentowa
1,3% - 1,65%
1,78% - 2,15%
2,23% - 2,48%
2,55% - 2,76%
2,77% - 2,87%
2,88%
W tabeli poniżej przedstawiono wartość bilansową zadłużenia w podziale na waluty, w których denominowany jest dług:
2021
2020
Nota 4.1.
10 006
-
Nota 4.1.
322
320
10 328
320
10 006
-
322
320
Kredyty, pożyczki i dłużne papiery wartościowe
Na 31 grudnia 2021 roku Spółka realizowała następujące programy emisji dłużnych papierów wartościowych:
Rodzaj finansowania
Cel pozyskania finansowania
Limit emisji
2021
2020
Program emisji obligacji
Zaspokojenie ogólnych potrzeb płynnościowych Spółki,
związanych także z realizacją inwestycji.
5 000 mln PLN
-
-
Kredyt konsorcjalny
Zaspokojenie ogólnych potrzeb płynnościowych Spółki,
związanych także z realizacją inwestycji.
10 000 mln PLN
10 005
-
Kredyty w rachunkach bieżących
Zaspokojenie ogólnych potrzeb płynnościowych Spółki
2 775 mln PLN
1
-
Razem
10 006
-
W umowach kredytów występuje kowenant: zadłużenie netto/EBITDA.
Zobowiązania z tytułu zadłużenia zarówno w latach 2021 i 2020 nie były zabezpieczone aktywami trwałymi Spółki.
W dniu 24 czerwca 2019 roku Spółka zawarła umowę odnawialnego kredytu konsorcjalnego. Umowa została zawarta z konsorcjum
9 banków. Kredyt odnawialny opiewa na kwotę 10 000 milionów złotych z okresem dostępności 5 lat od dnia zawarcia umowy kredytu.
Kredyt zastąpił finansowanie w postaci dwóch programów emisji obligacji z gwarancją objęcia na łączną kwotę 8 000 milionów
złotych. Spółka zamierza wykorzystać udostępnione w ramach kredytu środki pieniężne m.in. na finansowanie bieżącej działalności
oraz wydatków inwestycyjnych PGNiG i spółek z Grupy Kapitałowej PGNiG. Na 31 grudnia 2021 roku kredyt konsorcjalny został
w całości wykorzystany, a jego wartość wyceniona według zamortyzowanego kosztu wynosiła 10 005 milionów złotych.
W okresie sprawozdawczym oraz do dnia zatwierdzania sprawozdania finansowego do publikacji nie wystąpiły żadne przypadki
naruszeń istotnych postanowień warunków dłużnych papierów wartościowych jak również kredytów, które mogłyby skutkować
przyspieszeniem terminu wymagalności zobowiązań, w tym dotyczące kowenantów.
Z posiadanym przez Spółkę zadłużeniem związane jest ryzyko płynności. Szczegółowy opis tych ryzyk oraz analiza wrażliwości
zostały opisane w nocie 6.3.
Zobowiązania z tytułu leasingu
W zobowiązaniach z tytułu leasingu występują umowy denominowane w innych walutach niż PLN, tj. PKR, EUR, AED oraz RUB,
jednak ich wartość jest nieistotna.
Analizę terminów wymagalności zobowiązań z tytułu leasingu zaprezentowano w nocie 6.3.5.
4.3 Wspólne zarządzanie środkami pieniężnymi (cash pooling)
Zasady rachunkowości
Wybrane Spółki Grupy PGNiG objęte są umowami wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling). Podmiotem rozliczającym
transakcje jest bank natomiast Spółka pełni rolę koordynującego proces.
Środki pieniężne otrzymane przez Spółkę na jej rachunki bankowe od uczestników cash pooling pomniejszone o środki pieniężne przekazane
uczestnikom transakcji cash pooling, wykazywane są w ramach środków pieniężnych i ich ekwiwalentów w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
W sprawozdaniu z przepływów pieniężnych środki te nie są wykazywane.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 23 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Rozrachunki z uczestnikami wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi prezentowane są odpowiednio w należnościach z tytułu wspólnego
zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling) lub w zobowiązaniach z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling)
w zależności od wykazywanego salda na dzień bilansowy.
Nie dokonuje się kompensaty aktywów i zobowiązań z tytułu cash poolingu, ponieważ nie są spełnione kryteria umożliwiające wykazywanie tych
aktywów i zobowiązań w kwocie netto.
Spółka poddaje należności z tytułu cash poolingu testowi na utratę wartości zgodnie z modelem strat oczekiwanych.
Istotne szacunki
Odpis aktualizujący wartość należności z tytułu cash poolingu
Kwota odpisu aktualizującego szacowana jest zgodnie z modelem strat oczekiwanych właściwym dla metody indywidualnej z uwzględnieniem
profilu ryzyka kredytowego danej Spółki, wolumenu należności oraz terminu spłaty.
Ryzyko kredytowe danej Spółki jest określane w oparciu o wewnętrzny model scoringowy wykorzystujący analizę behawioralno-jakościową oraz
analizę ilościową danych finansowych Spółki z poprzednich lat.
2021
2020
Należności brutto z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling)
5 999
1 249
Odpis aktualizujący
(29)
(1)
Należności netto z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling)
5 970
1 248
Zobowiązania z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling)
166
203
Na 31 grudnia 2021 roku obowiązywały w Spółce dwie umowy wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling):
umowa z 16 lipca 2014 roku zawarta z bankiem Pekao S.A. oraz,
umowa z 22 grudnia 2016 roku, z datą obowiązywania od 1 marca 2017 roku, zawarta z bankiem PKO BP S.A.
Powyższe Umowy służą głównie poprawie skuteczności zarządzania płynnością w Grupie Kapitałowej. Wykorzystanie cash poolingu
w Grupie Kapitałowej PGNiG ułatwiło planowanie płynności w Grupie oraz spowodowało zmniejszenie zależności od zewnętrznych
źródeł finansowania. Dzięki lepszemu wykorzystaniu wolnych środków pieniężnych obniżone zostały koszty finansowania w Grupie
Kapitałowej.
W związku z powyższym przepływy pieniężne realizowane w ramach transakcji cash pool, jak również różnice kursowe z wyceny
środków pieniężnych, ujęte są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako środki pieniężne i ich ekwiwalenty stanowią korektę środków
pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazywanych w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych. Wartość godziwa posiadanych przez
Spółkę aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu nie różni się istotnie od ich wartości
bilansowej, zarówno na 31 grudnia 2021 roku, jak i na 31 grudnia 2020 roku.
Zmiana wartości brutto i odpisów należności z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi
Klasa 1 - 12-miesięczna
oczekiwana strata
Klasa 3 - z rozpoznaną
utratą wartości
Razem
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2021
1 248
-
1 248
Spłacone należności
(1 249)
-
(1 249)
Nowo rozpoznane należności
5 995
-
5 995
Pozostały wpływ
5
-
5
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2021
5 999
-
5 999
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 1 stycznia 2021
(1)
-
(1)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(29)
-
(29)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
1
-
1
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 31 grudnia 2021
(29)
-
(29)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2021
5 970
-
5 970
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2020
2 510
5
2 515
Spłacone należności
(2 507)
(5)
(2 512)
Nowo rozpoznane należności
1 249
5
1 254
Pozostały wpływ
(3)
(5)
(8)
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2020
1 249
-
1 249
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 1 stycznia 2020
(9)
(5)
(14)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(4)
-
(4)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
12
5
17
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 31 grudnia 2020
(1)
-
(1)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020
1 248
-
1 248
W latach 2021 - 2020 nie wystąpiły transfery pomiędzy klasami.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 24 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
4.4 Kapitał własny i polityka zarządzania kapitałem
Zasady rachunkowości
Kapitał akcyjny wykazywany jest w wartości nominalnej, w wysokości zgodnej ze statutem Spółki oraz wpisem do rejestru sądowego.
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej tworzony jest m. in. z nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej ich
wartości nominalnej („agio”), a pozostałej po pokryciu kosztów tej emisji.
Na zakumulowane pozostałe całkowite dochody składają się odnoszone w kapitał zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczeń pracowniczych po
okresie zatrudnienia.
Zyski zatrzymane stanowią sumę zysku roku bieżącego oraz skumulowanych zysków z lat poprzednich, które nie zostały wypłacone w formie
dywidendy, ale zostały przekazane na powiększenie kapitału zapasowego lub są niepodzielone.
Kapitał rezerwowy tworzony jest zgodnie z postanowieniami statutu Spółki w celu zabezpieczenia sfinansowania zamierzonych przedsięwzięć,
z którymi wiążą się znaczne wydatki takie jak na przykład wykup akcji własnych, realizacja określonych celów inwestycyjnych.
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń składa się z odnoszonych w kapitał rezultatów skutecznego stosowania rachunkowości
zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
Na 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku kapitał akcyjny składał się z 5 778 314 857 akcji o wartości nominalnej 1 złoty na
jedną akcję. Łączna wartość to 5 778 314 857 złotych.
Głównym celem zarządzania kapitałem Spółki jest zapewnienie zdolności do kontynuowania działalności z uwzględnieniem realizacji
planowanych inwestycji, przy jednoczesnym zwiększaniu wartości Spółki dla akcjonariuszy.
2021
2020
Nota 4.1
1 998
(6 009)
35 570
36 230
37 568
30 221
5,3%
-19,9%
4.5 Dywidendy wypłacone
Dywidendy wypłacone w okresie
2021
2020
Wypłacona dywidenda na jedną akcję w PLN
0,21
0,09
Liczba akcji (mln szt.)
5 778
5 778
Wartość wypłaconej dywidendy w mln PLN
1 213
520
- dywidenda wypłacona w formie pieniężnej do Skarbu Państwa
872
374
- dywidenda wypłacona w formie pieniężnej dla pozostałych akcjonariuszy
341
146
9 lipca 2021 roku Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy PGNiG S.A. podjęło decyzję o wypłacie akcjonariuszom Spółki dywidendy za
rok obrotowy 2020 w łącznej kwocie 1 213 milionów złotych, tj. 0,21 złotego na akcję. Dzień ustalenia prawa akcjonariuszy do
dywidendy uchwalono na 19 lipca 2021 roku, a wypłaty na 3 sierpnia 2021 roku.
24 czerwca 2020 roku Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy PGNiG S.A. podjęło decyzję o wypłacie akcjonariuszom Spółki dywidendy
za rok obrotowy 2019 w łącznej kwocie 520 milionów złotych, tj. 0,09 złotego na akcję. Dzień ustalenia prawa akcjonariuszy do
dywidendy uchwalono na 20 lipca 2020 roku, a wypłaty na 3 sierpnia 2020 roku.
Szczegółowe informacje na temat polityki dywidendowej przedstawiono w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej
PGNiG i PGNiG S.A w rozdziale 1.3.5.
4.6 Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
Zasady rachunkowości
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty obejmują środki pieniężne w banku i w kasie oraz krótkoterminowe aktywa finansowe o dużej płynności,
o pierwotnym okresie zapadalności nieprzekraczającym trzech miesięcy, łatwo wymienialne na określone kwoty środków pieniężnych oraz
narażone na nieznaczne ryzyko zmiany wartości. W pozycji tej prezentowane są również kwoty zgromadzone na rachunkach przeznaczonych dla
potrzeb rozliczeń podatku VAT w ramach procedury split payment.
W pozycji inne środki pieniężne prezentowane są głównie depozyty zabezpieczające z tytułu rozliczeń transakcji towarowych zawieranych na
giełdach.
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty poddawane są testowi na utratę wartości metodą analizy indywidualnej zgodnie z modelem strat oczekiwanych
na podstawie oceny wiarygodności kredytowej instytucji finansowych, którym są powierzane.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 25 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2021
2020
Środki pieniężne na rachunku bankowym
1 853
951
Lokaty bankowe
3 803
4 586
Inne środki pieniężne
2 674
792
Razem
8 330
6 329
Na 31 grudnia 2021 roku Spółka posiadała środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania w kwocie 3 096 milionów
złotych (na 31 grudnia 2020 roku: 946 milionów złotych). Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania stanowią
głównie depozyty zabezpieczające transakcje sprzedaży gazu wysokometanowego i energii elektrycznej, deponowane przez Spółkę
na rzecz Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. (IRGiT) i na giełdzie Intercontinental Exchange Inc. (ICE) w kwocie 2 674
miliony złotych (na 31 grudnia 2020 roku: 792 miliony złotych) oraz kwoty zgromadzone na rachunkach VAT (split payment) w kwocie
363 miliony złotych (na 31 grudnia 2020: 83 miliony złotych).
Ze środkami pieniężnymi i ich ekwiwalentami wiąże się ryzyko kredytowe oraz ryzyko kursowe.
Spółka wycenia ryzyko kredytowe poprzez ciągłą weryfikację kondycji finansowej banków, odzwierciedlającej się w zmianach ratingu
finansowego przyznawanego przez agencje ratingowe takie jak np. Standards&Poor’s, Moody’s i Fitch. W bieżącym okresie
sprawozdawczym Spółka nie stwierdziła istotnego ryzyka kredytowego w odniesieniu do pozycji „środków pieniężnych i ich
ekwiwalentów” w konsekwencji czego ujęty odpis aktualizujący jest nieistotny.
Tabela ratingu finansowego dla sald środków pieniężnych i ich ekwiwalentów przedstawia się następująco:
2021
2020
Banki o ratingu AAA wg agencji JCR-VIS Credit Rating Company Limited
115
-
Banki o ratingu AA+ wg agencji JCR-VIS Credit Rating Company Limited
-
63
Banki o ratingu A wg agencji Fitch/ A2 wg Moody's
1 586
3 389
Banki o ratingu A- wg agencji Fitch
5 921
1 813
Banki o ratingu BBB+ wg agencji Fitch/ BAA1 wg Moody's
708
1 064
Środki pieniężne w bankach razem
8 330
6 329
Na 31 grudnia 2021 roku 80% salda środków pieniężnych i ich ekwiwalentów stanowią środki pieniężne denominowane w walucie
PLN, 16% w USD oraz 4% w EUR (w roku 2020: 48% w PLN, 49% w USD oraz 3% w EUR). Więcej informacji w zakresie ryzyka
stopy procentowej dla środków pieniężnych i ich ekwiwalentów przedstawiono w nocie 6.3.4.
Uzgodnienie stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wykazywanych w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych do salda
środków pieniężnych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej zaprezentowano w poniższej tabeli:
2021
2020
14 002
7 534
(152)
(4)
(1 051)
(2 406)
(2)
-
311
(148)
(1)
(2)
(4 777)
1 355
8 330
6 329
5. Noty objaśniające do aktywów i pozostałych zobowiązań
5.1 Aktywa trwałe niefinansowe
5.1.1 Rzeczowe aktywa trwałe
Zasady rachunkowości
Rzeczowe aktywa trwałe
Najistotniejsze pozycje rzeczowych aktywów trwałych stanowią budynki i budowle oraz urządzenia techniczne i maszyny związane z poszukiwaniem
i wydobyciem gazu ziemnego i ropy naftowej oraz obrotem i magazynowaniem. Ponadto Spółka posiada środki transportu oraz grunty. W ramach
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 26 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
środków trwałych w budowie Spółka wykazuje głównie poniesione nakłady na składniki aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów
mineralnych, stanowiących odrębny składnik aktywów do momentu ich eksploatacji lub spisania w koszty w przypadku zakończenia prac
poszukiwawczych efektem negatywnym (szczegółowe zasady rachunkowości przedstawione zostały w akapicie „Nakłady na prace poszukiwawcze
i rozpoznawcze”).
Pozycje rzeczowych aktywów trwałych wycenia się według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pomniejszonego o umorzenie oraz odpisy
aktualizujące z tytułu utraty wartości (testy i odpisy z tytułu utraty wartości przeprowadza się i ujmuje zgodnie z zasadami rachunkowości
przedstawionymi w nocie 5.1.4.).
Wartość początkowa wytworzonych we własnym zakresie gazociągów lub magazynów gazu, sklasyfikowanych do kategorii Budynki i budowle,
obejmuje również wartość gazu, która służy do ich pierwszego napełnienia. Ilość gazu niezbędna do pierwszego napełnienia gazociągu lub komory
magazynowej odpowiada ilości niezbędnej do wytworzenia minimalnego ciśnienia pracy gazociągu lub magazynu.
Do ceny nabycia lub kosztu wytworzenia pozycji rzeczowych aktywów trwałych zalicza się koszty finansowania zewnętrznego.
Koszty remontów ujmowane są w wyniku finansowym w momencie poniesienia. W przypadku rozszczelnienia gazociągu, koszty jego ponownego
napełnienia lub uzupełnienia utraconego paliwa są ujmowane bezpośrednio w rachunku zysków i strat w okresie, w którym zostały poniesione.
Metody i okresy amortyzacji:
Kategoria
metoda amortyzacji
przyjęte okresy użytkowania
Budynki i budowle
Liniowa
2-50 lat
Urządzenia techniczne i maszyny
Liniowa
1-50 lat
Środki transportu i pozostałe rzeczowe aktywa trwałe
Linowa
2-35 lat
Grunty i środki trwałe w budowie
Nie podlegają amortyzacji
Nakłady na prace poszukiwawcze i rozpoznawcze
Nakłady związane z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż gazu ziemnego i ropy naftowej obejmują prace geologiczne wykonywane w celu
odkrycia i udokumentowania złoża. Rozliczane są przy zastosowaniu metody sukcesu geologicznego. Prace polegające na poszukiwaniu
i rozpoznaniu złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej mogą zostać podjęte po uzyskaniu przez Spółkę, zgodnie z Prawem geologicznym
i górniczym, stosownych koncesji (nota 5.1.3.).
Wydatki z tytułu badań sejsmicznych są kapitalizowane w wartości aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych oraz ujmowane
w księgach rachunkowych jako odrębny składnik aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych.
Nakłady na poszczególne odwierty początkowo podlegają aktywowaniu w pozycji Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania i oceny
zasobów mineralnych. Gdy prace poszukiwawcze zakończą się stwierdzeniem sukcesu, czyli odkryciem złoża o zasobach nadających się do
eksploatacji Spółka przeprowadza analizę rejonów i obiektów pod względem ekonomicznej opłacalności eksploatacji. W przypadku, gdy w efekcie
rozpoznania złoża podjęto decyzję o jego eksploatacji, w momencie jej rozpoczęcia, Spółka przeklasyfikowuje środki trwałe w budowie dotyczące
poszukiwania i oceny zasobów mineralnych do rzeczowych aktywów trwałych. Gdy prace poszukiwawcze zakończą się efektem negatywnym lub
po ich zakończeniu, w efekcie analizy rejonów i obiektów pod względem ekonomicznej opłacalności eksploatacji, Spółka nie występuje o przyznanie
koncesji na rozpoznanie złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej, aktywowane nakłady na wykonane odwierty przeprowadzone w ramach prac
poszukiwawczych są odpisywane w całości w koszty w rachunek zysków i strat, w okresie, w którym podjęto decyzję o zakończeniu prac
poszukiwawczych. W ciężar rachunku zysków i strat odpisywane są również skapitalizowane w poprzednich okresach wydatki na badania
sejsmiczne powiązane z danym obiektem.
Spółka tworzy rezerwę na koszty likwidacji odwiertów poszukiwawczych, eksploatacyjnych i magazynowych (szczegóły znajdują się w nocie 5.1.2.).
Wartość zdyskontowanej rezerwy zwiększa wartość początkową kosztów odwiertów ujętych w ramach aktywów z tytułu poszukiwania i oceny
zasobów mineralnych oraz rzeczowych aktywów trwałych i w przypadku rzeczowych aktywów trwałych jest amortyzowana w okresie ich
ekonomicznego użytkowania.
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania
Leasingi ujmowane są jako aktywa z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązania do zapłaty za te prawa w dniu, w którym leasingowane aktywa
dostępne są do użytkowania przez Spółkę. Zobowiązania z tytułu leasingu przedstawiono w nocie 4.2.
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania są prezentowane w pozycji „Rzeczowe aktywa trwałe” w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania początkowo wycenia się według kosztu, który obejmuje:
kwotę początkowej wyceny zobowiązania leasingowego,
wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe,
wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę,
szacunek kosztów demontażu, usunięcia bazowego składnika aktywów i przeprowadzenia renowacji.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 27 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2021
2020
Wartość brutto
Umorzenie
i odpis z tytułu
utraty wartości
Wartość netto
Wartość brutto
Umorzenie
i odpis z tytułu
utraty wartości
Wartość netto
Grunty
28
(8)
20
28
(9)
19
Budynki i budowle
16 012
(9 020)
6 992
16 104
(9 290)
6 814
Urządzenia techniczne i maszyny
5 782
(3 824)
1 958
5 653
(3 718)
1 935
Środki transportu i pozostałe
311
(225)
86
307
(232)
75
Razem środki trwałe własne
22 133
(13 077)
9 056
22 092
(13 249)
8 843
Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania
i oceny zasobów mineralnych
3 109
(992)
2 117
3 321
(1 182)
2 139
Środki trwałe w budowie pozostałe
476
(10)
466
478
(9)
469
Razem środki trwałe w budowie
3 585
(1 002)
2 583
3 799
(1 191)
2 608
Prawo wieczystego użytkowania gruntu (PWUG)
321
(76)
245
290
(47)
243
Prawo do użytkowania działki/gruntu
72
(22)
50
66
(22)
44
Prawo do użytkowania budynków i budowli
19
(9)
10
15
(6)
9
Prawo do użytkowania urządzeń technicznych
i maszyn
5
(4)
1
5
(3)
2
Prawo do użytkowania środków transportu
i pozostałych
34
(18)
16
30
(13)
17
Razem prawo do użytkowania aktywów
451
(129)
322
406
(91)
315
Razem rzeczowe aktywa trwałe
26 169
(14 208)
11 961
26 297
(14 531)
11 766
W 2021 roku Spółka poniosła istotne nakłady na środki trwałe w budowie dotyczycące odwiertów w kwocie 405 milionów złotych
(607 milionów złotych w 2020 roku). Ponadto Spółka poniosła nakłady na podziemne magazyny gazu w kwocie 51 milionów złotych
(36 milionów złotych w 2020 roku) oraz na badania sejsmiczne w kwocie 75 milionów złotych (139 milionów złotych w 2020 roku).
Po początkowym ujęciu, aktywa z tytułu prawa do użytkowania są wyceniane według kosztu pomniejszonego o skumulowaną amortyzację oraz
wszelkie skumulowane straty z tytułu utraty wartości i skorygowane z tytułu ponownej wyceny zobowiązania leasingowego ze względu na ponowną
ocenę lub modyfikację leasingu.
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania amortyzuje się przez okres użytkowania składnika aktywów lub przez okres leasingu, w zależności od tego,
który z nich jest krótszy, przy zastosowaniu metody liniowej. Okresy amortyzacji aktywów z tytułu prawa do użytkowania są następujące:
Kategoria
Okres amortyzacji
Prawo wieczystego użytkowania gruntu (PWUG)
35 – 97 lat
Prawo do użytkowania działki/gruntu
1 – 73 lat
Prawo do użytkowania budynków i budowli
1 – 10 lat
Prawo do użytkowania urządzeń technicznych i maszyn
1 – 8 lat
Prawo do użytkowania środków transportu i pozostałych
1 – 8 lat
Określając koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania Spółka oszacowała koszty przewidziane do poniesienia na rekultywację gruntów,
bazując na informacjach o cenach bieżących usług rekultywacji.
Opłaty związane z wszystkimi leasingami krótkoterminowymi i pewnymi leasingami niskocennych aktywów są ujmowane liniowo jako koszt w wyniku
finansowym. Dla niskocennych aktywów Spółka dokonuje wyboru sposobu ujęcia dla każdej umowy – Spółka przyjęła, że składnik aktywów z tytułu
prawa do użytkowania jest ujmowany z odpowiadającym mu zobowiązaniem leasingowym jeżeli taki składnik aktywów jest oddawany w subleasing,
natomiast dla wszystkich pozostałych leasingów niskocennych aktywów opłaty związane z tymi leasingami ujmowane są jako koszt liniowo przez
okres leasingu.
Leasingi krótkoterminowe to leasingi o okresie trwania 12 miesięcy lub mniej.
Niskocenne aktywa obejmują drobny sprzęt biurowy oraz teleinformatyczny.
Okresy ekonomicznej użyteczności rzeczowych aktywów trwałych
Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych oparto na ocenie służb technicznych, odpowiedzialnych za ich eksploatację. Szacunkom takim
towarzyszy niepewność co do przyszłych warunków prowadzenia działalności gospodarczej, zmian technologicznych i konkurencji na rynku, które
skutkować mogą inną oceną ekonomicznej przydatności składników i pozostałego okresu ich użyteczności. W rezultacie szacunki mogą istotnie
wpłynąć na wartość rzeczowych aktywów trwałych oraz koszty amortyzacji w przyszłości.
Na 31 grudnia 2021 roku Spółka dokonała weryfikacji okresów użyteczności rzeczowych aktywów trwałych oraz jej skutków.
Istotne szacunki
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 28 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Wartość kapitalizowanych kosztów finansowania zewnętrznego w roku 2021 wyniosła 22 miliony złotych (23 miliony złotych w roku
2020). Stopa kapitalizacji zastosowana do określenia kwoty aktywowanych w roku 2021 kosztów finansowania zewnętrznego
wyniosła 6,2% (5,2 % w roku 2020).
Na podstawie umów leasingowych Spółka używa:
grunty w wieczystym użytkowaniu, na których posadowione są rzeczowe aktywa trwałe należące do Spółki oraz infrastruktura
techniczna wykorzystywana do bieżącej działalności Spółki, nabyte odpłatnie lub nieodpłatnie z mocy prawa, na okres 99 lat.
Opłaty są stałe, jednakże okresowo aktualizowane na podstawie decyzji jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu
Państwa. Niektóre z nich obciążone są obowiązkiem rekultywacji zanieczyszczeń,
grunty wynajmowane dla potrzeb działalności operacyjnej lub inwestycyjnej. Opłaty są stałe, indeksowane w oparciu
o publikowane przez GUS wskaźniki inflacji,
budynki (pomieszczenia biurowe) wynajmowane dla potrzeb działalności bieżącej, wraz z parkingami. Opłaty stałe uzależnione
od wynajmowanej powierzchni,
środki transportu (samochody osobowe i ciężarowe). Opłaty ustalone z góry w harmonogramie określonym w umowie,
z możliwością wykupu,
maszyny i urządzenia (sieci do transmisji danych). Opłaty stałe ustalone z góry w umowie.
Zobowiązania wynikające z umów na nabycie rzeczowych aktywów trwałych po dniu bilansowym:
2021
2020
Zobowiązania wynikające z podpisanych umów
2 590
2 046
Stan realizacji umów na dzień bilansowy
934
1 170
Zobowiązania wynikające z umów po dniu bilansowym
1 656
876
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 29 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Tabela ruchów rzeczowych aktywów trwałych
Środki trwałe w budowie
Grunty
Budynki i budowle
Urządzenia techniczne
i maszyny
Środki transportu
i pozostałe
Razem środki trwałe
Dotyczące poszukiwania
i oceny zasobów
mineralnych
Pozostałe
Razem rzeczowe
aktywa trwałe
własne
Wartość netto na 1 stycznia 2020
20
7 158
2 145
96
9 419
2 225
454
12 098
Zwiększenie stanu
-
-
-
-
-
703
328
1 031
Zmniejszenie stanu
-
(32)
(4)
(3)
(39)
(189)
(15)
(243)
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów
Nota 5.1.2.
-
445
-
-
445
51
2
498
Przeniesienia z środków trwałych
w budowie i pomiędzy grupami
-
432
126
10
568
(301)
(300)
(33)
Odpis z tytułu utraty wartości
(1)
(700)
(100)
(14)
(815)
(350)
-
(1 165)
Amortyzacja za rok obrotowy
-
(489)
(232)
(14)
(735)
-
-
(735)
Wartość netto na 31 grudnia 2020 roku
19
6 814
1 935
75
8 843
2 139
469
11 451
Zwiększenie stanu
-
-
-
-
-
517
457
974
Zmniejszenie stanu
-
(79)
(15)
-
(94)
(526)
(2)
(622)
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów
Nota 5.1.2.
-
(305)
-
-
(305)
(22)
(3)
(330)
Przeniesienia z środków trwałych
w budowie i pomiędzy grupami
-
385
168
9
562
(181)
(454)
(73)
Odpis z tytułu utraty wartości
1
695
97
14
807
190
(1)
996
Amortyzacja za rok obrotowy
-
(518)
(227)
(12)
(757)
-
-
(757)
Wartość netto na 31 grudnia 2021 roku
20
6 992
1 958
86
9 056
2 117
466
11 639
Tabela ruchów aktywów z tytułu prawa do użytkowania
Prawo wieczystego
użytkowania gruntu (PWUG)
Działki/grunty
Budynki i budowle
Urządzenia techniczne
i maszyny
Środki transportu i pozostałe
Razem aktywa z tytułu prawa
do użytkowania
Wartość netto na 1 stycznia 2020
249
49
10
3
14
325
Zwiększenia stanu (nowe umowy)
-
3
1
-
9
13
Zmniejszenia stanu (zakończone umowy)
-
(1)
-
-
-
(1)
Modyfikacje i zmiany oszacowania okresu
-
1
2
-
3
6
Zmiany z tyt. indeksacji opłat
-
1
-
-
-
1
Odpis z tytułu utraty wartości
(3)
(6)
-
-
(2)
(11)
Amortyzacja za rok obrotowy
(3)
(3)
(4)
(1)
(7)
(18)
Wartość netto na 31 grudnia 2020
243
44
9
2
17
315
Zwiększenia stanu (nowe umowy)
-
3
3
-
6
12
Zmniejszenia stanu (zakończone umowy)
-
-
(1)
-
(1)
(2)
Rezerwa związana z ochroną środowiska
Nota 5.1.2.
32
-
-
-
-
32
Modyfikacje i zmiany oszacowania okresu
2
1
3
-
-
6
Zmiany z tyt. indeksacji opłat
-
1
-
-
-
1
Odpis z tytułu utraty wartości
(29)
4
-
-
1
(24)
Amortyzacja za rok obrotowy
(3)
(3)
(4)
(1)
(7)
(18)
Wartość netto na 31 grudnia 2021
245
50
10
1
16
322
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 30 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
5.1.2 Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów, zakładu górniczego oraz pozostałe rezerwy związane
z ochroną środowiska
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów
Wartość rezerwy oparta jest na szacunkach przyszłych kosztów likwidacji aktywów i rekultywacji gruntów, na które znaczący wpływ ma przyjęta
stopa dyskonta oraz szacunek okresu wystąpienia przyszłych wypływów pieniężnych.
Rezerwa na przyszłe koszty likwidacji odwiertów wyliczona jest w oparciu o koszt stanowiący średni koszt likwidacji odwiertów
w poszczególnych oddziałach wydobywczych w ciągu ostatnich trzech pełnych lat poprzedzających okres sprawozdawczy, skorygowany
o prognozowany wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz zmianę wartości pieniądza w czasie. Uwzględnienie trzyletniego
horyzontu czasowego wiąże się ze zróżnicowaniem ilości likwidowanych odwiertów i ich kosztu likwidacji w poszczególnych latach.
Odpisy na Fundusz Likwidacji Zakładu Górniczego
Odpisy na Fundusz Likwidacji Zakładu Górniczego dokonywane są w wysokości 3% wartości rocznych odpisów amortyzacyjnych
od rzeczowych aktywów trwałych zakładu górniczego (ustalonych zgodnie z przepisami o podatku dochodowym od osób prawnych).
Środki FLZG mogą być wykorzystane wyłącznie w celu pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części,
w szczególności dotyczących likwidacji i zabezpieczania otworów eksploatacyjnych, magazynowych i poszukiwawczych.
Zasady rachunkowości
Rezerwa na koszty likwidacji odwiertów oraz zakładu górniczego
Spółka tworzy rezerwę na przyszłe koszty likwidacji odwiertów oraz Fundusz Likwidacji Zakładu Górniczego (FLZG). Środki Funduszu
prezentowane są w części aktywów trwałych sprawozdania z sytuacji finansowej w pozycji „Pozostałe aktywa” (nota 5.3.1.).
Rezerwę na koszty likwidacji odwiertów tworzy się, gdy na Spółce ciąży obowiązek likwidacji dokonanych odwiertów po zakończeniu ich
wykorzystywania. W przypadku, gdy rezerwy dotyczą kosztów likwidacji odwiertów stanowiących rzeczowe aktywa trwałe wartość zdyskontowanej
rezerwy zwiększa wartość początkową odwiertów i po przejściu do fazy eksploatacji amortyzowana jest w okresie przewidywanego, ekonomicznego
użytkowania odwiertów (nota 5.1.1.). Późniejsze korekty wysokości rezerwy będące skutkiem zmian szacunków są również ujmowane jako korekta
wartości składnika rzeczowych aktywów trwałych. Korekty wysokości rezerwy wynikające ze zmiany dyskonta (z tytułu upływu czasu) ujmuje się
w rachunku zysków i strat. Wartość rezerwy na przyszłe koszty likwidacji odwiertów kopalnianych i magazynowych korygowana jest o sumę
niewykorzystanych odpisów na FLZG.
FLZG tworzony jest na mocy ustawy prawo geologiczne i górnicze, które nakłada na Spółkę obowiązek likwidacji zakładów górniczych po
zakończeniu użytkowania. Odpisy na Fundusz Likwidacji Zakładu Górniczego ujmowane są w korespondencji z pozostałymi kosztami
operacyjnymi. Środki FLZG mogą być wykorzystane wyłącznie w celu pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części,
a w szczególności kosztów:
likwidacji i zabezpieczania otworów eksploatacyjnych, magazynowych,
likwidacji zbędnych obiektów oraz demontażu maszyn i urządzeń,
rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenów po działalności górniczej,
utrzymania obiektów przeznaczonych do likwidacji w kolejności zapewniającej bezpieczeństwo ruchu zakładu górniczego.
Pozostałe rezerwy związane z ochroną środowiska
Spółka tworzy rezerwy na przyszłe zobowiązania z tytułu:
kosztów rozpoznania i rekultywacji zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego w związku z występowaniem prawnego lub zwyczajowego
obowiązku wykonania tych czynności,
poniesienia obowiązkowych kosztów rekultywacji dzierżawionych gruntów/działek przed przekazaniem gruntu leasingodawcy po zakończeniu
umowy.
Zmiana stanu rezerwy wynikająca ze zmiany stopy dyskonta (z tytułu upływu czasu) ujmowane są w rachunku zysków i strat, natomiast zmiany
szacowanego kosztu rekultywacji koryguje wartość składnika z tytułu prawa do użytkowania którego dotyczy rezerwa. Zmiana stanu wysokości
rezerwy będące skutkiem zmian szacunków wynikających np. z dokonania wcześniejszej rekultywacji terenu jest traktowane, jako korekta wartości
składnika z tytułu prawa do użytkowania i zwiększenia wartości rezerwy do wartości faktycznie poniesionych kosztów rekultywacji.
Istotne szacunki
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 31 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Rezerwy związane z ochroną środowiska
Wartość rezerwy oparta jest na szacunkach przyszłych kosztów rekultywacji zanieczyszczeń, na które znaczący wpływ ma przyjęta stopa
dyskonta oraz szacunek okresu wystąpienia przyszłych przepływów pieniężnych. Zmiana stanu rezerwy wynikająca ze zmiany stopy dyskonta
(z tytułu upływu czasu) ujmowane są w rachunku zysków i strat, natomiast zmiany szacowanego kosztu rekultywacji koryguje wartość składnika
z tytułu prawa do użytkowania którego dotyczy rezerwa.
2021
2020
2 449
1 970
Nota 5.1.1.
(298)
498
Nota 2.4.
21
54
(33)
(29)
Nota 2.4.
(89)
(45)
-
1
2 050
2 449
1 982
2 414
68
35
W 2021 roku do wyliczenia rezerwy na koszt likwidacji odwiertów i infrastruktury towarzyszącej Spółka zastosowała stopę dyskonta
w wysokości 0,94%, która jest wypadkową stopy zwrotu z aktywów w wysokości 3,46% oraz stopy inflacji na poziomie ciągłego celu
inflacyjnego realizowanego przez NBP w wysokości 2,50% (na koniec 2020 roku stopa dyskonta przyjęta była na poziomie -1,22%
jako wypadkowa stóp odpowiednio 1,25% i 2,50%).
5.1.3 Koncesje oraz prawo użytkowania górniczego i informacji geologicznej
Zasady rachunkowości
Koncesje oraz prawo użytkowania górniczego i informacji geologicznej
W działalności poszukiwawczej i wydobywczej Spółka wykorzystuje udzielone na podstawie prawa geologicznego i górniczego koncesje na
poszukiwanie i rozpoznawanie oraz wydobycie ropy naftowej i gazu ziemnego ze złóż. Spółka ponadto korzysta z prawa do informacji geologicznej
oraz użytkowania górniczego.
Wykorzystywane przez Spółkę koncesje i prawo do informacji geologicznej w ramach bieżącej działalności, Spółka ujmuje jako wartości
niematerialne i prezentuje w niniejszym sprawozdaniu z sytuacji finansowej w odrębnej kategorii „Koncesje oraz prawo użytkowania górniczego
i informacji geologicznej”.
Wycena
Po początkowym ujęciu, koncesje oraz prawo użytkowania górniczego i informacji geologicznej wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie
wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości (Zasady rachunkowości nota 5.1.4.).
Amortyzacja składnika odbywa się metodą liniową według stawek odzwierciedlających przewidywany okres użytkowania.
Okresy użyteczności stosowane dla koncesji - udzielanych na czas oznaczony, w drodze decyzji właściwego organu wynoszą od 1 roku do 9 lat.
Wartość początkową użytkowania górniczego stanowi wynagrodzenie dla Skarbu Państwa za jego ustanowienie.
Okresy użyteczności stosowane dla użytkowania górniczego i informacji geologicznej – udzielanych na czas oznaczony, w drodze decyzji
właściwego organu wynoszą od 1 roku do 46 lat.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 32 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2021
2020
Wartość brutto na początek okresu sprawozdawczego
287
287
Skumulowane umorzenie
(119)
(102)
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
(45)
(36)
Wartość netto na początek okresu sprawozdawczego
123
149
Wartość brutto na początek okresu sprawozdawczego
287
287
Przeniesienie ze środków trwałych w budowie i pomiędzy grupami
17
5
Zmniejszenie stanu
(12)
(5)
Wartość brutto na koniec okresu sprawozdawczego
292
287
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości
(38)
(45)
Amortyzacja za rok
(23)
(22)
Skumulowane umorzenie z wyłączeniem amortyzacji za rok
(108)
(97)
Wartość netto na koniec okresu sprawozdawczego
123
123
5.1.4 Utrata wartości aktywów niefinansowych
Istotne szacunki
Utrata wartości aktywów niefinansowych
Test na utratę wartości rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych przeprowadza się gdy wystąpią przesłanki wskazujące na utratę
wartości. Przeprowadza się go poprzez porównanie wartości bilansowej aktywa (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne jeżeli aktywo nie
generuje samodzielnie wpływów pieniężnych) z wartością odzyskiwalną tj. wyższą z wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży i wartości
użytkowej.
Jeżeli wartość odzyskiwalna jest niższa od wartości księgowej składnika aktywów (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne), wartość
księgowa obniżana jest do wartości odzyskiwalnej danego składnika aktywów (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne). Odpis
aktualizujący z tytułu utraty wartości ujmowany jest jako koszt w okresie, w którym wystąpiła utrata wartości, o której mowa powyżej.
Stan odpisów z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych
Utrata wartości aktywów niefinansowych
2021
2020
Grunty
(8)
(9)
Budynki i budowle
(1 975)
(2 671)
Urządzenia techniczne i maszyny
(666)
(762)
Środki transportu i pozostałe
(34)
(48)
Razem odpisy aktualizujące środki trwałe
(2 683)
(3 490)
Środki trwałe w budowie dotyczące poszukiwania i oceny zasobów mineralnych
(992)
(1 182)
Środki trwałe w budowie pozostałe
(10)
(9)
Razem odpisy aktualizujące środki trwałe w budowie
(1 002)
(1 191)
Prawo wieczystego użytkowania gruntu (PWUG)
(66)
(40)
Prawo do użytkowania działki/gruntu
(10)
(15)
Prawo do użytkowania środków transportu i pozostałych
(2)
(2)
Razem odpisy aktualizujące prawo do użytkowania aktywów
(78)
(57)
Razem odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe
(3 763)
(4 738)
Kwota możliwych do odwrócenia odpisów aktualizujących wartość środków trwałych na koniec okresu sprawozdawczego wyniosła
1 521 milionów złotych (2 481 milionów złotych w 2020 roku).
W roku obrotowym przeprowadzono test na utratę wartości podstawowych aktywów operacyjnych Spółki stanowiących: majątek
wydobywczy służący eksploatacji gazu ziemnego i ropy naftowej, magazyny paliwa gazowego, blok energetyczny, pozostały majątek
będący w posiadaniu Spółki stanowiący leasing operacyjny (w tym: majątek przesyłowy, pozostałe nieruchomości, stacje LNG oraz
majątek będący środkami trwałymi w budowie tj. odwierty w budowie). Poniżej przedstawiono podstawowe informacje na temat
przeprowadzonego testu dla obszarów, w których dokonywane były odpisy.
2021
2020
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
Wartość użytkowa majątku testowanego na
utratę wartości (PLN)
32 519
19 881
Kwota ujętego odpisu z tytułu utraty wartości
(PLN)
882
543
227
1 551
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 33 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Łączny wpływ testowanego majątku na kształtowanie się odpisu z tytułu utraty wartości
Opis Ośrodka Wypracowującego Środki
pieniężne:
W przypadku składników aktywów zaliczanych do aktywów jednostek produkcyjnych ropy i gazu testy na utratę
wartości przeprowadzone zostały dla poszczególnych Jednostek Generujących Środki Pieniężne („CGU”), którym są
określone jednostki produkcyjne
2021
2020
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
Jednostki CGU
CGU – 157 jednostki produkcyjne
CGU – 161 jednostki produkcyjne
Przesłanki utraty / zwiększenia wartości
*Zmiana prognoz
cenowych - wzrost cen
ropy i gazu w okresach
eksploatacji
*Wzrost stopy dyskonta
WACC w 2021 roku w
stosunku do grudnia 2020
*Aktualizacja
prognozy wydobycia
uwzględniająca nowe
włączenia odwiertów
* Zmiana prognoz
cenowych - spadek cen
ropy i gazu
* Aktualizacja prognozy
produkcji uwzględniająca
pogorszenie warunków
złożowych na określonych
jednostkach
produkcyjnych
* Aktualizacja prognozy
produkcji uwzględniająca
pogorszenie warunków
złożowych na
określonych jednostkach
produkcyjnych
* Aktualizacja rezerwy na
likwidację odwiertów
Wartość Użytkowa (PLN)
29 365
17 300
Stopa Dyskonta nominalna pre-tax
Kraj: 11,35% -12,83%
Kraj: 10,81% -11,98%
Pakistan: 20,53% - 22,33%
Pakistan: 25,92% - 29,68%
Kwota ujętego odpisu z tytułu utraty wartości
(PLN)
828
356
210
998
Opis Ośrodka Wypracowującego Środki
pieniężne:
Majątek w leasingu operacyjnym
2021
2020
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
Jednostki CGU
CGU - 169
CGU - 169
Przesłanki utraty / zwiększenia wartości
*Zmniejszenie wartości
majątku z tytułu zmiany
wyceny rezerwy na
rekultywację terenu
*Wzrost kosztów głównie
przewidywanych
remontów oraz kosztów
utrzymania nieruchomości
*Wzrost przychodów z
wynajmu określonych
nieruchomości
*Wzrost kosztów
utrzymania
nieruchomości
*Na prawach wieczystego
użytkowania gruntu
zanieczyszczonych smołą
pogazową, zmieniono
algorytm dyskontowania
szacowanych kosztów
rekultywacji (z dyskonta
prostego na dyskonto
składane) oraz
zmniejszono stopę
dyskontowania (przyjęta
została taka sama stopa
jak do rezerwy na
likwidację odwiertów). W
efekcie wzrosła wartość
rezerwy w korespondencji
z aktywem
*Wzrost przychodów
z wynajmu określonych
nieruchomości
*Spadek kosztów
przewidywanych
remontów oraz
kosztów utrzymania
nieruchomości
*Suma zdyskontowanych
środków pieniężnych
oraz wartości rezydualnej
jest niższa od wartości
netto środków trwałych
* zmiana przeznaczenia
użytkowania obiektu
Wartość Użytkowa (PLN)
137
203
Stopa Dyskonta nominalna pre-tax
4,01% - 8,75%
3,32% - 6,92%
Kwota ujętego odpisu z tytułu utraty wartości
(PLN)
3
11
4
90
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 34 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Opis Ośrodka Wypracowującego Środki
pieniężne:
Testy na utratę wartości przeprowadzone zostały dla poszczególnych CGU, którym są określone odwierty*
2021
2020
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
rozwiązanie odpisu
utworzenie odpisu
Jednostki CGU
CGU-67 odwierty
CGU-78 odwierty
Przesłanki utraty / zwiększenia wartości
*Aktualizacja prognozy
produkcji oraz obniżenie
planowanych nakładów
*Rezygnacja z realizacji
odwiertów w wyniku
niezadawalających
rezultatów prac
geologicznych
*Aktualizacja
prognozy produkcji
oraz obniżenie
planowanych
nakładów
*Rezygnacja z realizacji
odwiertów
w wyniku
niezadawalających
rezultatów prac
geologicznych
*Zmiana prognoz
cenowych - wzrost cen
ropy i gazu w okresach
eksploatacji
*Wzrost stopy dyskonta
WACC w 2021 roku w
stosunku do grudnia 2020
*Wzrost stopy dyskonta
WACC
w 2020 roku w stosunku
do grudnia 2019
*Aktualizacja prognoz
produkcji na podstawie
testów na odwiertach
*Aktualizacja prognoz
produkcji na podstawie
testów na odwiertach
*Zmiana prognoz
cenowych - spadek cen
ropy i gazu w okresach
eksploatacji
Wartość Użytkowa (PLN)
3 017
2 378
Stopa Dyskonta nominalna pre-tax
Kraj: 12,05% - 13,73%
Kraj: 11,73%-12,95%
Kwota ujętego odpisu z tytułu utraty wartości
(PLN)
51
176
13
463
* nota nie uwzględnia rozwiązania odpisu na ŚTwB, które zostały spisane w koszty (negaty) oraz zawiązania odpisu na sejsmikach
Wpływ COVID-19 na poziom utraty wartości aktywów niefinansowych
Odpisy aktualizujące aktywa trwałe są efektem oceny wartości odzyskiwalnej aktywów, która dokonywana jest na podstawie analizy
przyszłych przepływów pieniężnych - w szczególności w oparciu o aktualne i prognozowane ścieżki cenowe węglowodorów na
międzynarodowych rynkach. W 2021 roku miały miejsce wysokie wzrosty cen na rynku paliw. Wzrosty cen na rynku ropy naftowej
silnie powiązane są z sytuacją podażowo-popytową o charakterze globalnym, na którą wpływ mogło mieć oczekiwanie dynamicznego
odbicia gospodarki światowej po załamaniu w 2020 roku spowodowanym pandemią COVID-19. Z kolei ceny gazu ziemnego i energii
elektrycznej były pod silnym wpływem rosnących cen uprawnień do emisji CO
2
i wzrostu cen pozostałych produktów energetycznych,
a wzrost ceny gazu dodatkowo wspierały niskie poziomy magazynów gazu w Europie, zmiany oczekiwań w zakresie rezerwacji mocy
przesyłowych oraz planowane i nieplanowane przestoje instalacji.
Kumulacja czynników rynkowych i złożowych spowodowała rozwiązanie odpisów aktualizujących wartość aktywów niefinansowych
w 2021 roku. Spółka wskazuje, że ilość i charakter czynników mających wpływ na poziom cen w 2021 roku nie pozwala na
zakwalifikowanie tej zmiany w całości jako wpływ COVID-19 ani wyodrębnienie wpływu COVID-19 z wyniku wyceny majątku Spółki.
5.2 Kapitał obrotowy
5.2.1 Zapasy
Zasady rachunkowości
Najistotniejsze pozycje zapasów w Spółce stanowią:
paliwo gazowe,
świadectwa efektywności energetycznej (tzw. „białe certyfikaty”) zakupione przez Spółkę w celu przedstawienia ich do umorzenia oraz
uzyskane w związku z prowadzeniem działań proefektywnościowych zgodnie z Ustawą o efektywności energetycznej,
świadectwa pochodzenia energii (tzw. kolorowe certyfikaty) zakupione przez Spółkę w celu przedstawienia ich do umorzenia w związku
z ciążącym na Spółce obowiązkiem wynikającym z postanowień ustawy Prawo energetyczne,
materiały niezbędne do prowadzenia inwestycji i eksploatacji kopalń, produkcji tzw. bazy rurowe.
Wartość zapasów ustala się początkowo w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia. Na dzień bilansowy wyceny dokonuje się według ceny nabycia
lub kosztu wytworzenia lub też według wartości netto możliwej do uzyskania, w zależności od tego, która z kwot jest niższa.
Zapas gazu wysokometanowego, wyceniany jest dla wszystkich magazynów łącznie według średniej ważonej ceny pozyskania paliwa gazowego.
Rozchód paliwa gazowego do sprzedaży i na cele zużycia własnego w Podziemnych Magazynach Gazu (PMG) oraz różnice bilansowe, wycenia
się według średniej ważonej ceny pozyskania, na którą składają się w szczególności: koszt nabycia paliwa gazowego ze wszystkich źródeł wraz
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 35 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
z uzasadnioną częścią kosztów opłat systemowych i transakcyjnych, rzeczywisty koszt wydobycia ze źródeł krajowych, koszt odazotowania i koszt
regazyfikacji.
Spółka ma obowiązek uzyskać i przedstawić do umorzenia świadectwa pochodzenia energii elektrycznej i świadectwa efektywności energetycznej,
odpowiadające sprzedaży energii elektrycznej lub gazu odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Przyznane prawa majątkowe ujmowane są jako zapas w wartości rynkowej w korespondencji z przychodami w momencie uprawdopodobnienia
faktu ich otrzymania. Nabyte świadectwa pochodzenia energii i świadectwa efektywności energetycznej ujmowane są jako zapas w cenie nabycia.
Rozchód świadectw wycenia się metodą średniej ważonej. Rozliczenie świadectw pochodzenia energii i świadectw efektywności energetycznej
odbywa się w momencie ich umorzenia w korespondencji z utworzoną rezerwą (nota 5.4.2.).
Istotne szacunki
Odpis aktualizujący wartość zapasów
W przypadku, gdy cena nabycia lub koszt wytworzenia zapasów mogą nie być możliwe do odzyskania, Spółka dokonuje odpisów aktualizujących
ich wartości do wartości netto możliwej do uzyskania.
Spółka szacuje wysokość odpisu na zapas gazu na podstawie przeprowadzonej analizy utraty kaloryczności gazu oraz wyceny rynkowej zapasów
gazu w oparciu o prognozowane ceny sprzedaży.
2021
2020
Wartość
początkowa
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Wartość
początkowa
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Materiały
7 848
(154)
7 694
2 050
(46)
2 004
paliwo gazowe
7 591
(107)
7 484
1 798
(18)
1 780
pozostałe materiały
257
(47)
210
252
(28)
224
Ropa naftowa
18
-
18
19
-
19
Pozostałe produkty gotowe
2
-
2
-
-
-
Towary
15
-
15
47
-
47
świadectwa pochodzenia energii
15
-
15
24
-
24
prawo do emisji CO
2
-
-
-
23
-
23
Razem
7 883
(154)
7 729
2 116
(46)
2 070
Zmiany odpisu aktualizującego
2021
2020
Odpis aktualizujący na początek okresu
(46)
(401)
Utworzenie odpisu
(128)
(21)
Rozwiązanie odpisu
20
376
Obciążenie wyniku bieżącego okresu
(108)
355
Odpis aktualizujący na koniec okresu
(154)
(46)
5.2.2 Należności
Zasady rachunkowości
Pozycja należności obejmuje głównie krótkoterminowe należności z tytułu dostaw i usług przede wszystkim ze sprzedaży paliwa gazowego.
W przypadku spełnienia testu przepływu kapitału i odsetek oraz w sytuacji gdy model biznesowy zakłada jedynie utrzymywanie w celu pozyskiwania
przepływów pieniężnych, krótkoterminowe należności z tytułu dostaw i usług ujmuje się w kategorii wycenianych według zamortyzowanego kosztu,
z uwzględnieniem odpisu aktualizującego.
Należności z tytułu podatku od towarów i usług ustala się w kwocie należnej Spółce zgodnie z obowiązującymi i mającymi zastosowanie przepisami.
Zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości, należności poddawane są testowi na utratę wartości zgodnie z modelem oczekiwanej straty
kredytowej w oparciu o metodę analizy indywidualnej lub metodę analizy grupowej.
metoda grupowa – odpisy aktualizujące aktywa finansowe są tworzone dla dużej liczby stosunkowo niewielkich kwotowo aktywów finansowych
o charakterze krótkoterminowym (tzw. portfel „homogeniczny”). Podstawą tworzenia odpisów jest analiza danych historycznych o spłacie
aktywów finansowych w poszczególnych przedziałach wiekowania oraz wykorzystanie metody macierzy migracji. Na bazie analizy ustalane
są wskaźniki spłacalności stanowiące podstawę ustalenia odpisów aktualizujących aktywa finansowe w każdym przedziale wiekowania.
metoda indywidualna – polega na szacowaniu oczekiwanego poziomu strat kredytowych dla tych pozycji, które nie mogły zostać
zaklasyfikowane do portfela homogenicznego takich jak: istotnych należności handlowych, należności handlowych z terminem zapadalności
powyżej roku, należności od jednostek grupy kapitałowej i inne należności, których nie można uznać za homogeniczne na dany dzień
bilansowy.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 36 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Spółka analizuje na każdą datę bilansową, czy nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego aktywów finansowych zaklasyfikowanych do danej klasy,
a w konsekwencji konieczność rozpoznania oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia danego instrumentu. Więcej informacji
w nocie 6.1.
Istotne szacunki
Odpis aktualizujący wartość należności
Wartość odpisu aktualizującego należności oszacowana jest zgodnie z modelem strat oczekiwanych.
Przy stosowaniu metody indywidualnej zasadniczym wymiarem analizy ryzyka jest sytuacja finansowa dłużnika, zaś dla potrzeb kwantyfikacji
używane są dane finansowe charakteryzujące działalność danego dłużnika. Szacowanie odpisu na należności przeprowadzane jest w oparciu
o model statystyczny, uwzględniający szacowane prawdopodobieństwo upadłości/niewypłacalności dłużnika, stosowanych zabezpieczeń
i szacowanej ekspozycji Spółki w momencie upadłości/niewypłacalności dłużnika. W przypadku kontrahentów korporacyjnych podstawą szacunku
prawdopodobieństwa upadłości/niewypłacalności dłużnika jest ocena scoringowa, dokonana zgodnie z wdrożonym w PGNIG S.A. modelem do
szacowania wiarygodności kredytowej kontrahentów. Ocena scoringowa składa się z oceny jakościowej (behawioralnej) oraz oceny ilościowej
sporządzanej na podstawie ostatnich dostępnych danych finansowych.
Przy stosowaniu metody grupowej Spółka wykorzystuje tzw. „macierz migracji”. Szacunek wysokości strat oczekiwanych oparty jest na analizie
dynamiki opóźnień płatniczych. Wnioski z danych historycznych stanowią podstawę kalkulacji odpisów na trwałą utratę wartości należności
homogenicznych na dzień bilansowy.
2021
2020
Wartość brutto
Odpis aktualizacyjny
Wartość netto
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Należności od jednostek
niepowiązanych
8 242
(363)
7 879
1 676
(277)
1 399
Należności z tytułu dostaw i usług
4 422
(198)
4 224
1 333
(112)
1 221
Należności z tytułu podatków od
towarów i usług
364
-
364
158
-
158
Należności z tytułu innych
podatków, ceł i ubezpieczeń
społecznych
10
-
10
7
-
7
Należności z tytułu depozytów
zabezpieczających
3 251
(1)
3 250
-
-
-
Pozostałe należności
195
(164)
31
178
(165)
13
Należności od jednostek
powiązanych
1 040
(53)
987
446
(67)
379
Należności z tytułu dostaw i usług
Nota 7.4.1.
1 025
(40)
985
393
(55)
338
Pozostałe należności
15
(13)
2
53
(12)
41
Razem
9 282
(416)
8 866
2 122
(344)
1 778
Należności z tytułu dostaw i usług
Znaczny wzrost salda na 31 grudnia 2021 roku w porównaniu do okresu porównawczego wynika przede wszystkim ze wzrostu cen,
jak również dostarczanych przez Spółkę wolumenów gazu.
Należności z tytułu depozytów zabezpieczających
W pozycji należności z tyt. depozytów zabezpieczających Spółka prezentuje depozyty wynikające z zawartych transakcji
bilateralnych.
Wpływ COVID-19 na poziom oczekiwanych strat kredytowych dla należności handlowych
Oczekuje się, że ekonomiczne skutki COVID-19 będą miały wpływ na jakość portfela aktywów finansowych Spółki i ograniczą poziom
spłacalności należności handlowych. Prognozowany wpływ będzie zróżnicowany w zależności od sektora gospodarki, w jakim
funkcjonują kontrahenci. Przyjęte przez Spółkę modele uwzględniają korektę prawdopodobieństwa niewypłacalności kontrahentów
w oparciu o oczekiwania rynkowe implikowane z notowań kontraktów Credit Default Swap (CDS).
W celu uwzględnienia wpływu czynników przyszłych (w tym COVID-19) w ramach ryzyka portfela złożonego z kontrahentów
ocenianych indywidualnie, Spółka dokonała korekt prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w oparciu o notowania
instrumentów CDS na datę bilansową. Korekta była zróżnicowana w zależności od sektora i podsektora gospodarki, w którym działa
kontrahent, oraz uzależniona od wewnętrznej lub zewnętrznej oceny ratingowej kontrahenta.
W celu uwzględnienia wpływu czynników przyszłych (w tym COVID-19) w ramach ryzyka portfela ocenianego metodą macierzową,
Spółka założyła wzrost wskaźników procentowych odzwierciedlający oczekiwaną spłacalność należności w poszczególnych
przedziałach wiekowania należności. Wzrost wskaźników był proporcjonalny do oczekiwanego przez rynek (wyrażonego w formie
notowań kontraktów CDS) wzrostu prawdopodobieństwa niewypłacalności dla kontrahentów charakteryzujących się ryzykiem
zbliżonym do uśrednionego ryzyka portfela, w tym przy uwzględnieniu sektorów gospodarki, z których pochodzą kluczowi kontrahenci
Spółki.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 37 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Kursy instrumentów CDS, na podstawie których Spółka koryguje prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania, kształtowały się
na niższym poziomie w stosunku do notowań na koniec 2020 roku. Równocześnie miały miejsce aktualizacje ocen wiarygodności
kredytowej kontrahentów, które również wpłynęły na oczekiwania co do prawdopodobieństwa niewypłacalności kontrahentów.
Przełożyło się to na zmianę wartości korekty (doszacowania) oczekiwanej straty kredytowej z tytułu COVID-19, w porównaniu do
korekt uwzględnionych na koniec 2020 roku.
Oczekiwana strata kredytowa kalkulowana dla krótko i długoterminowych należności handlowych oszacowana została na poziomie
392 milionów złotych, w tym w zakresie należności innych niż ze stwierdzoną utratą wartości na poziomie 22 milionów złotych. Kwota
1 miliona złotych odzwierciedla szacowany na datę bilansową efekt wpływu COVID-19 na spłacalność należności handlowych
i powiązaną z tym oczekiwaną stratę kredytową w okresach przyszłych. Oczekiwana strata kredytowa jest niższa o 5 milionów złotych
w porównaniu do oczekiwanej straty kredytowej dla należności handlowych oszacowanej na koniec roku 2020.
W poniższych tabelach Spółka ujmuje zarówno część długoterminową jak i część krótkoterminową wartości brutto oraz odpisów na
należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności.
Zmiana wartości brutto oraz odpisów na należności z tytułu dostaw i usług
Należności z tytułu dostaw
i usług objęte analizą grupową
Należności z tytułu dostaw i usług objęte analizą
indywidualną
Razem
Klasa 2 -
oczekiwania
strata w okresie
całego życia
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Klasa 1 -
12-miesięczna
oczekiwana
strata
Klasa 2 -
oczekiwania
strata w okresie
całego życia
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2021
299
138
1 005
33
251
1 726
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną
stratą
1
-
-
-
-
1
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie
całego życia
-
-
-
-
32
32
Transfer z grupy z rozpoznaną utratą wartości
-
-
-
-
95
95
Transfer do 12-miesięczną oczekiwaną stratą
(26)
-
-
-
-
(26)
Transfer do grupy z oczekiwaną stratą w okresie
całego życia
(117)
(2)
(1)
-
(13)
(133)
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
(33)
(95)
-
-
-
(128)
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie
całego życia
-
1
26
117
-
144
Spłacone należności
(4 570)
(27)
(16 067)
(475)
(2 022)
(23 161)
Nowo rozpoznane należności
4 996
-
19 485
593
1 912
26 986
Spisanie w wyniku wykorzystania odpisów
-
-
-
-
(3)
(3)
Pozostały wpływ
(114)
13
(38)
15
38
(86)
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2021
436
28
4 410
283
290
5 447
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na
1 stycznia 2021
(31)
(25)
(14)
-
(98)
(168)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(5)
(2)
(15)
(23)
(176)
(221)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
3
-
11
8
136
158
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
30
12
13
-
-
55
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną
stratą
-
(13)
-
-
-
(13)
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie
całego życia
-
-
-
-
(30)
(30)
Transfer z grupy z rozpoznaną utratą wartości
-
-
-
-
(12)
(12)
Wykorzystanie odpisów
-
-
-
-
1
1
Pozostałe zmniejszenia
-
-
-
-
(8)
(8)
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na
31 grudnia 2021
(3)
(28)
(5)
(15)
(179)
(238)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2021
433
-
4 405
268
111
5 209
Statystyczny szacunkowy wskaźnik
niewypełnienia zobowiązania
0,4% - 6,7%
29,8% - 100%
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 38 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2020
278
20
1 173
35
233
1 739
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną
stratą
18
-
-
-
-
18
Transfer do grupy z oczekiwaną stratą w okresie
całego życia
-
-
(18)
-
-
(18)
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
(109)
-
-
-
-
(109)
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie
całego życia
-
109
-
-
-
109
Spłacone należności
(3 357)
(39)
(20 670)
(669)
(232)
(24 967)
Nowo rozpoznane należności
3 457
13
20 493
666
272
24 901
Spisanie w wyniku wykorzystania odpisów
(1)
-
-
-
(17)
(18)
Pozostały wpływ
13
35
27
1
(5)
71
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2020
299
138
1 005
33
251
1 726
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na
1 stycznia 2020
(2)
(13)
(1)
-
(141)
(157)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(42)
(2)
(26)
-
(32)
(102)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
11
-
13
-
57
81
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
1
-
-
-
-
1
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie
całego życia
-
(1)
-
-
-
(1)
Wykorzystanie odpisów
-
2
-
-
17
19
Wpływ zmian kursów walutowych oraz pozostałe
1
(10)
-
-
1
(8)
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na
31 grudnia 2020
(31)
(24)
(14)
-
(98)
(167)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020
268
114
991
33
153
1 559
Statystyczny szacunkowy wskaźnik
niewypełnienia zobowiązania
0,3% - 6,6%
29,4% - 100%
Zmiana wartości brutto oraz odpisów na należności z tytułu pozostałych należności
Pozostałe należności objęte analizą
grupową
Pozostałe należności objęte
analizą indywidualną
Razem
Klasa 2 -
oczekiwania
strata w okresie
całego życia
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Klasa 1 -
12-miesięczna
oczekiwana
strata
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2021
4
230
68
9
311
Transfer do grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego życia
-
-
(31)
-
(31)
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
-
(65)
-
-
(65)
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
31
-
-
-
31
Transfer z grupy z rozpoznaną utratą wartości
-
-
-
65
65
Spłacone należności
(44)
-
(767)
(14)
(825)
Nowo rozpoznane należności
32
-
3 269
15
3 316
Pozostały wpływ
(22)
(1)
768
3
748
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2021
1
164
3 307
78
3 550
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 1 stycznia 2021
-
(230)
-
-
(230)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
-
-
(1)
(15)
(16)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
-
-
-
3
3
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
-
65
-
-
65
Transfer z grupy z rozpoznaną utratą wartości
-
-
-
(65)
(65)
Wpływ zmian kursów walutowych oraz pozostałe
-
1
-
12
13
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 31 grudnia 2021
-
(164)
(1)
(65)
(230)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2021
1
-
3 306
13
3 320
Statystyczny szacunkowy wskaźnik niewypełnienia zobowiązania
0,4% - 6,7%
29,8% - 100%
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2020
12
171
103
101
387
Spłacone należności
(9)
-
(484)
-
(493)
Nowo rozpoznane należności
10
65
425
-
500
Spisanie w wyniku wykorzystania odpisów
-
-
-
(76)
(76)
Pozostały wpływ
(9)
(6)
24
(16)
(7)
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2020
4
230
68
9
311
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 1 stycznia 2020
-
(168)
-
(76)
(244)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
-
9
-
-
9
Wykorzystanie odpisów
-
-
-
76
76
Wpływ zmian kursów walutowych oraz pozostałe
-
(71)
-
-
(71)
Skumulowany odpis z tytułu utraty wartości na 31 grudnia 2020
-
(230)
-
-
(230)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020
4
-
68
9
81
Statystyczny szacunkowy wskaźnik niewypełnienia zobowiązania
0,3% - 6,6%
29,4% - 100%
W 2020 roku nie wystąpiły transfery pomiędzy klasami.
Spółka narażona jest na ryzyko kredytowe oraz ryzyko walutowe wynikające z należności z tytułu dostaw i usług. Zarządzanie
ryzykiem kredytowym, koncentrację ryzyka kredytowego oraz ocenę jakości kredytowej należności przedstawiono w nocie 6.3.1.
Informacje na temat ryzyka walutowego związanego z należnościami zaprezentowano w nocie 6.3.3. Wartość godziwa należności
nie różni się istotnie od ich wartości bilansowej, zarówno na 31 grudnia 2021 roku, jak i 31 grudnia 2020 roku.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 39 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
5.2.3 Zobowiązania z tytułu dostaw i podatków
Zasady rachunkowości
Krótkoterminowe zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz z tytułu zakupu niefinansowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych ujmuje się
początkowo w wartości godziwej, która odpowiada wartości nominalnej i wycenia się na dzień bilansowy według zamortyzowanego kosztu.
Zobowiązania z tytułu podatku od towarów i usług oraz innych podatków, ceł i ubezpieczeń społecznych ustala się w kwocie wymagającej zapłaty
przez Spółkę zgodnie z obowiązującymi i mającymi zastosowanie przepisami.
2021
2020
5 488
1 577
2 128
422
2 425
756
171
129
30
24
Nota 3.1.2.
255
138
19
20
452
78
8
10
1 791
543
Nota 7.4.1.
1 708
450
26
20
56
59
1
14
7 279
2 120
Znaczny wzrost zobowiązań z tytułu dostaw i usług na 31 grudnia 2021 roku w porównaniu do stanu na 31 grudnia 2020 roku
spowodowany był przede wszystkim wzrostem kosztów oraz wolumenów nabytych surowców energetycznych.
Spółka narażona jest na ryzyko walutowe oraz ryzyko płynności związane ze zobowiązaniami z tytułu dostaw i usług oraz zakupu
niefinansowych aktywów trwałych. Ryzyka te opisano odpowiednio w notach 6.3.3. oraz 6.3.5.
Wartość godziwa zobowiązań z tytułu dostaw i usług nie różni się istotnie od ich wartości bilansowej, zarówno na 31 grudnia 2021
roku, jak i 31 grudnia 2020 roku.
5.2.4 Uzgodnienie zmian kapitału obrotowego do sprawozdania z przepływów pieniężnych
2021
Różnica wynikająca ze
sprawozdania z sytuacji
finansowej
Przepływy pieniężne
netto z działalności
inwestycyjnej
Przepływy pieniężne
netto z działalności
finansowej
Eliminacja pozycji
niepieniężnych
Przepływy pieniężne netto
z działalności operacyjnej
(zmiana stanu kapitału
obrotowego)
Zapasy
(5 658)
-
-
-
(5 658)
Należności
(6 140)
(519)
-
(420)
(7 079)
Zobowiązania z tytułu
świadczeń pracowniczych
(13)
-
-
-
(13)
Rezerwy
(382)
332
-
45
(5)
Pozostałe zobowiązania
4 979
(13)
34
-
5 000
Pozostałe aktywa
(19)
-
(5)
-
(24)
Kapitał obrotowy razem
(7 233)
(200)
29
(375)
(7 779)
2020
Różnica wynikająca ze
sprawozdania z sytuacji
finansowej
Przepływy pieniężne
netto z działalności
inwestycyjnej
Przepływy pieniężne
netto z działalności
finansowej
Eliminacja pozycji
niepieniężnych
Przepływy pieniężne netto
z działalności operacyjnej
(zmiana stanu kapitału
obrotowego)
Zapasy
1 160
-
-
-
1 160
Należności
(1 982)
2 099
-
(39)
78
Zobowiązania z tytułu
świadczeń pracowniczych
70
-
-
-
70
Rezerwy
489
(470)
-
(9)
10
Pozostałe zobowiązania
(791)
52
(35)
-
(774)
Pozostałe aktywa
10
-
(6)
-
4
Kapitał obrotowy razem
(1 044)
1 681
(41)
(48)
548
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 40 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
5.3 Noty objaśniające dotyczące pozostałych aktywów
5.3.1 Pozostałe aktywa długoterminowe
Zasady rachunkowości
Środki pieniężne Funduszu Likwidacji Zakładu Górniczego (FLZG) – Spółka gromadzi środki pieniężne na wyodrębnionym rachunku bankowym,
dokonując wpłat począwszy od dnia rozpoczęcia działalności, do dnia rozpoczęcia likwidacji zakładu górniczego. Środki funduszu pochodzącego
z odpisów zwiększa się o wpływy pochodzące z oprocentowania aktywów funduszu. Środki funduszu mogą być wykorzystane wyłącznie w celu
pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części. Z uwagi na ograniczenia formalno-prawne związane z możliwością
wykorzystania tych środków tylko na określony cel realizowany w okresie wieloletnim, środki FLZG prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej Spółki w części aktywów trwałych jako „Pozostałe aktywa”. O sumę niewykorzystanych odpisów na FLZG korygowana jest wartość
rezerwy na przyszłe koszty likwidacji odwiertów kopalnianych i magazynowych (nota 5.1.2.).
Pozostałe wartości niematerialne obejmują głównie programy komputerowe, patenty, licencje. Powyższe składniki w momencie początkowego
ujęcia wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia. Po początkowym ujęciu wykazuje się je w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia
pomniejszone o umorzenie i kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości (nota 5.1.4.). Amortyzacja wartości niematerialnych odbywa się
metodą liniową według stawek odzwierciedlających przewidywany okres ich użytkowania.
Należności z tytułu leasingu finansowego ujmowane są w kwocie odpowiadającej sumie minimalnych, należnych Spółce opłat leasingowych
zdyskontowanych o stopę procentową leasingu. Różnica pomiędzy wartością księgową majątku oddanego w leasing, a wartością godziwą tego
majątku odnoszona jest na przychody przyszłych okresów.
Opłata przyłączeniowa jest ewidencjonowana jako rozliczenia międzyokresowe czynne. Wartość poniesionej opłaty rozliczana jest w średnim
okresie ekonomicznej użyteczności aktywa w celu uruchomienia którego została poniesiona.
Należności finansowe (przekazane kaucje, gwarancje i inne) obejmują głównie zdeponowane u kontrahentów depozyty oraz należności finansowe
nie podlegające kwalifikacji do kategorii należności z tytułu dostaw i usług oraz do pozostałych należności. W momencie początkowego ujęcia
ujmuje się je w wartości godziwej. Po początkowym ujęciu ujmuje się je w kategorii wycenianych według zamortyzowanego kosztu,
z uwzględnieniem odpisu aktualizacyjnego.
2021
2020
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Środki pieniężne Funduszu Likwidacji
Zakładu Górniczego
139
-
139
145
-
145
Pozostałe wartości niematerialne
110
(5)
105
101
(6)
95
Należności z tytułu leasingu
finansowego
1
-
1
1
-
1
Opłata przyłączeniowa
79
-
79
84
-
84
Należności finansowe (przekazane
kaucje, gwarancje i inne)
109
(52)
57
90
(53)
37
Pozostałe
21
-
21
26
-
26
Razem
459
(57)
402
447
(59)
388
Środki pieniężne Funduszu Likwidacji Zakładu Górniczego
W bieżącym okresie sprawozdawczym Spółka przeprowadziła test na utratę wartości, w wyniku którego nie stwierdziła istotnego
ryzyka kredytowego, a ujęty odpis aktualizujący jest nieistotny.
5.3.2 Nabyte instrumenty dłużne
2021
2020
Nabyte instrumenty dłużne brutto
441
441
Odpis aktualizujący
(39)
(39)
Nabyte instrumenty dłużne netto
402
402
- cześć długoterminowa
394
394
- cześć krótkoterminowa
8
8
W nocie nabyte instrumenty dłużne Spółka prezentuje obligacje korporacyjnie nabyte od spółki Geofizyka Kraków S.A. w likwidacji
w upadłości likwidacyjnej, które nabyła w ramach Umowy Programu Emisji Obligacji Krótkoterminowych z 6 maja 2014 roku
w wysokości 39 milionów złotych. W związku z brakiem wykupu obligacji przez spółkę Geofizyka Kraków S.A. w likwidacji w upadłości
likwidacyjnej, wartość aktywa objęta jest w całości odpisem aktualizującym i kwalifikowana jest do klasy aktywów z rozpoznaną utratą
wartości.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 41 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
W omawianej pozycji Spółka prezentuje również obligacje oprocentowane stałą stopą, wyemitowane przez Bank Gospodarstwa
Krajowego na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 z terminem wykupu 5 czerwca 2030 roku, w wysokości 402 milionów
złotych. Obligacje objęte są gwarancją Skarbu Państwa. Spółka nie rozpoznała odpisu z tytułu utraty wartości dla tej pozycji.
5.4 Noty objaśniające dotyczące rezerw i zobowiązań
5.4.1 Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych
Zasady rachunkowości
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze to świadczenia (inne niż świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy), które podlegają w całości
rozliczeniu przed upływem dwunastu miesięcy od końca rocznego okresu sprawozdawczego, w którym pracownicy wykonywali związaną z nimi
pracę. Krótkoterminowe świadczenia pracownicze nie wymagają stosowania założeń aktuarialnych. Spółka ujmuje przewidywaną,
niezdyskontowaną wartość krótkoterminowych świadczeń, które zostaną wypłacone. Wydatki dotyczące świadczeń wypłacanych w okresie
zatrudnienia są odnoszone w rachunek wyników bieżącego okresu sprawozdawczego.
Do zobowiązań z tytułu krótkoterminowych świadczeń pracowniczych wypłacanych przez Spółkę należą:
wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne,
krótkoterminowe płatne nieobecności,
wypłaty z zysku i premie przypadające do wypłaty w ciągu 12 miesięcy od zakończenia okresu, w którym pracownicy nabyli te prawa,
świadczenia niepieniężne dla aktualnie zatrudnionych pracowników.
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze, w tym płatności z tytułu programu określonych składek, ujmowane są w okresie, w którym pracownik
wykonał powierzone zadania, a w przypadku wypłat z zysku i premii, gdy spełnione zostały następujące warunki:
na Spółce ciąży obecny prawny lub zwyczajowo oczekiwany obowiązek do dokonania takich wypłat w wyniku zdarzeń przeszłych, oraz
można dokonać wiarygodnej wyceny tego zobowiązania.
Spółka rozpoznaje rezerwę z tytułu niewykorzystanych urlopów pracowniczych.
Długoterminowe świadczenia pracownicze
Długoterminowe świadczenia pracownicze to wszystkie świadczenia których okres realizacji przypada w terminie dłuższym niż 12 miesięcy od
dnia bilansowego. Spółka klasyfikuje je jako:
świadczenia w trakcie okresu zatrudnienia,
świadczenia po okresie zatrudnienia.
Do świadczeń po okresie zatrudnienia klasyfikowane są między innymi odprawy emerytalne oraz świadczenia z Zakładowego Funduszu
Świadczeń Socjalnych.
Do grupy świadczeń pracowniczych w trakcie okresu zatrudnienia Spółka zalicza przede wszystkim nagrody jubileuszowe.
Rezerwa na długoterminowe świadczenia pracownicze wyceniana jest z wykorzystaniem metody prognozowanych uprawnień jednostkowych
z wyceny aktuarialnej przeprowadzanej na koniec okresu sprawozdawczego.
Zyski i straty aktuarialne dotyczące określonych świadczeń po okresie zatrudnienia są prezentowane w innych całkowitych dochodach. Natomiast
zyski i straty dotyczące pozostałych świadczeń wypłacanych w okresie zatrudnienia są odnoszone w rachunek zysków i strat bieżącego okresu
sprawozdawczego.
2021
2020
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Zobowiązania z tytułu nagród jubileuszowych
200
17
204
17
Zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych
78
10
94
2
Zobowiązania z tytułu premii, nagrody rocznej oraz pozostałych nagród
-
72
-
64
Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń
-
1
-
-
Zobowiązania z tytułu niewykorzystanych urlopów
-
21
-
26
Świadczenia pracownicze z tytułu rozwiązania stosunku pracy
-
7
-
7
Pozostałe zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych (ZFŚS)
53
3
58
3
Razem
331
131
356
119
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 42 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Zmiana stanu zobowiązań dotyczących nagród jubileuszowych oraz odpraw emerytalnych z tytułu świadczeń pracowniczych
przedstawiają się następująco:
w trakcie okresu zatrudnienia
po okresie zatrudnienia
2021
2020
2021
2020
Wartość zobowiązania na początek okresu
221
189
157
126
Koszty odsetek
7
5
4
3
Koszty bieżącego zatrudnienia
11
11
5
5
Wypłacone świadczenia
(22)
(17)
(6)
(5)
Aktuarialny zysk/strata - zmiany założeń finansowych
(33)
18
(30)
19
Aktuarialny zysk/strata - zmiany założeń demograficznych
33
15
14
9
Wartość zobowiązania na koniec okresu
217
221
144
157
Stopa techniczna przyjęta do obliczenia zdyskontowanej wartości przyszłych wypłat należnych z tytułu świadczeń pracowniczych
ustalona została na poziomie 0%, jako wypadkowa stopy zwrotu z długoletnich obligacji skarbowych w wysokości 3,6% rocznie
i planowanej rocznej inflacji wynagrodzeń w wysokości 3,6% (na koniec 2020 roku stopa ta przyjęta była na poziomie -1,4% jako
wypadkowa stóp odpowiednio 1,2% i 2,7%).
5.4.2 Pozostałe rezerwy
Zasady rachunkowości
Istotne szacunki
Spółka tworzy rezerwy gdy ciąży na niej prawny lub zwyczajowo
oczekiwany obowiązek, który skutkować będzie wypływem korzyści
ekonomicznych i możliwy jest wiarygodny szacunek jej wartości.
Szczegółowe zasady tworzenia i wyceny rezerw dla głównych tytułów
przedstawiono poniżej.
Rezerwa na świadectwa pochodzenia energii oraz
świadectwa efektywności energetycznej
Na koniec okresu sprawozdawczego Spółka tworzy rezerwę na
umorzenie świadectw pochodzenia energii i świadectw efektywności
energetycznej lub uiszczenie opłat zastępczych, w zależności od tego
która z kwot jest niższa w celu wypełnienia obowiązków zgodnie
z Prawem energetycznym i Ustawą o efektywności energetycznej.
Rezerwa jest rozliczana z zarejestrowanymi certyfikatami ujętymi jako
zapas, w momencie zarejestrowania umorzenia w Rejestrze Świadectw
Pochodzenia prowadzonym przez Towarową Giełdę Energii S.A. (TGE).
Rezerwa na zobowiązania dotyczące prac poszukiwawczych za granicą
W związku z brakiem prowadzenia działalności operacyjnej
spowodowanych występowaniem czynników ryzyka tzw. Siły Wyższej
panującej w Libii, Spółka utrzymuje rezerwę na pokrycie zobowiązań
koncesyjnych wobec Rządu Libijskiego wynikającą z zawartych umów
koncesyjnych.
Rezerwa na roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Spółka instaluje
urządzenia techniczne służące do przesyłu i dystrybucji gazu na
nieruchomościach gruntowych, stanowiących własność podmiotów
trzecich, często osób fizycznych.
W przypadkach, gdy było to możliwe, w momencie instalacji
infrastruktury, Spółka zawierała umowy ustanawiające standardowe
służebności gruntowe oraz umowy służebności przesyłu.
W odniesieniu do roszczeń z tytułu bezumownego korzystania
z gruntów, Spółka tworzy rezerwę. W wycenie tej rezerwy uwzględnia się
zgłoszone roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów,
w przypadku których, w ciągu ostatnich 3 lat, prowadzona była
korespondencja ze zgłaszającym roszczenie oraz roszczenie to jest
Rezerwa na świadectwa pochodzenia energii oraz
świadectwa efektywności energetycznej
Rezerwa na świadectwa pochodzenia energii wiązana jest na koniec
okresu sprawozdawczego w oparciu o ilość energii elektrycznej zużytej
(z wyłączeniem energii zużytej z produkcji własnej) i sprzedanej do
klientów końcowych oraz w oparciu o wskaźniki procentowe dla
poszczególnych świadectw wynikające z przepisów prawa oraz ceny
poszczególnych świadectw na Towarowej Giełdzie Energii z ostatniego
dnia notowań w okresie sprawozdawczym.
Rezerwa na świadectwa efektywności energetycznej tworzona jest na
koniec okresu sprawozdawczego w oparciu o ilość zużytej energii
elektrycznej (z wyłączeniem energii zużytej z produkcji własnej) oraz
ilość sprzedaży do odbiorców końcowych (z uwzględnieniem wyłączeń
wynikających z Ustawy o efektywności energetycznej) paliwa gazowego
(w jednostkach energii), energii elektrycznej i ciepła oraz w oparciu o
wskaźniki procentowe wynikające z przepisów prawa oraz średniej ceny
pozyskania całego portfela PMEF (Prawa Majątkowe Efektywności
Energetycznej).
Rezerwa na zobowiązania dotyczące prac poszukiwawczych za granicą
Wartość rezerwy oszacowana jest na podstawie wyceny
niezrealizowanych zobowiązań wynikających z podpisanych umów
koncesyjnych.
Rezerwa na roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów
Spółka szacuje kwotę rezerwy z tytułu bezumownego korzystania
z gruntów w oparciu o:
operat szacunkowy wykonany przez rzeczoznawcę bądź
samodzielnie, biorąc pod uwagę powierzchnię strefy kontrolowanej
w metrach kwadratowych, wysokość czynszu dzierżawnego za rok,
za metr kwadratowy podobnego gruntu w danej gminie, oraz okres
bezumownego korzystania z gruntu (nie więcej niż 6 lat) bądź
w przypadku, gdy uzyskanie wiarygodnych danych wymaganych do
zastosowania metody opisanej powyżej nie jest możliwe, Spółka
analizuje indywidualnie zgłoszone roszczenia.
Z uwagi na fakt, że wartości przyjęte do ww. kalkulacji wynikają z wielu
zmiennych będących podstawą do ich wyliczenia, ostateczne kwoty
wynagrodzeń (odszkodowań) z tytułu bezumownego korzystania
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 43 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Rezerwa na
świadectwa
pochodzenia energii
oraz efektywności
energetycznej
Rezerwa na
zobowiązania
dotyczące prac
poszukiwawczych
za granicą*
Rezerwa na
karę UOKiK**
Rezerwa na
roszczenia z tytułu
bezumownego
korzystania
z gruntów
Rezerwa na
gwarancje
finansowe
Inne rezerwy
Razem
Stan na 1 stycznia 2021
66
175
6
5
7
20
279
Zwiększenia
52
15
-
-
3
9
79
Wykorzystanie
(31)
-
(6)
-
-
-
(37)
Rozwiązanie
(4)
-
-
(1)
(1)
(19)
(25)
Stan na 31 grudnia 2021
83
190
-
4
9
10
296
- część długoterminowa
-
5
-
-
-
-
5
- część krótkoterminowa
83
185
-
4
9
10
291
Stan na 1 stycznia 2020
48
177
6
4
14
21
270
Zwiększenia
27
-
-
1
1
4
33
Wykorzystanie
(7)
-
-
-
-
-
(7)
Rozwiązanie
(2)
(2)
-
-
(8)
(5)
(17)
Stan na 31 grudnia 2020
66
175
6
5
7
20
279
- część długoterminowa
-
4
-
-
-
-
4
- część krótkoterminowa
66
171
6
5
7
20
275
* Rezerwa na zobowiązania dotyczące prac poszukiwawczych w Pakistanie i Libii dotyczy działalności poza granicami kraju.
** szczegóły dostępne w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG i PGNiG S.A. w rozdziale 8.2. Postępowania przed Prezesem UOKiK.
5.4.3 Dotacje
Zasady rachunkowości
Spółka rozpoznaje dotacje do aktywów, których udzieleniu towarzyszy podstawowy warunek mówiący o tym, że Spółka powinna zakupić,
wytworzyć lub w inny sposób pozyskać aktywa trwałe.
Dotacje do aktywów są ujmowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycjach „Dotacje” (część długoterminowa) oraz „Pozostałe
zobowiązania” (część krótkoterminowa), a następnie systematycznie, drogą równych odpisów rocznych, odnoszone są w rachunek zysków i strat
w pozycję „Przychody ze sprzedaży pozostałe” równolegle do amortyzacji odnoszonej w koszty operacyjne, przez przewidywany okres
użytkowania tych aktywów.
2021
2020
Dotacje do aktywów
Podziemny Magazyn Gazu Kosakowo
49
53
Podziemny Magazyn Gazu Wierzchowice
335
356
Podziemny Magazyn Gazu Strachocina
46
49
Przestawienie miejscowości Ełk i Olecko na gaz E
-
4
Podziemny Magazyn Gazu Husów
21
23
Razem
451
485
- część długoterminowa
420
450
- część krótkoterminowa
31
35
Dotacje do aktywów
W 2021 i 2020 roku Spółka nie otrzymała istotnego dofinansowania do rzeczowych aktywów trwałych.
roszczeniem o potwierdzonej zasadności (szczegóły opisano w ramach
„Istotnych szacunków”).
Rezerwa na gwarancje finansowe
Spółka ujmuje rezerwę na gwarancje finansowe w przypadku udzielenia
poręczenia na rzecz wierzyciela w sytuacji gdy dłużnik nie dokona
wymaganych płatności.
z gruntów, jakie Spółka będzie musiała zapłacić, mogą odbiegać od
rozpoznanych rezerw z tego tytułu.
Rezerwa na gwarancje finansowe
Kwota odpisu aktualizującego szacowana jest zgodnie z modelem strat
oczekiwanych właściwym dla metody indywidualnej z uwzględnieniem
profilu ryzyka kredytowego danej spółki, wolumenu udzielonego
poręczenia, oczekiwanego terminu jego spłaty oraz z uwzględnieniem
kwoty premii uzyskanej z tytułu danej gwarancji.
Ryzyko kredytowe danej spółki jest określane w oparciu o wewnętrzny
model scoringowy wykorzystujący analizę behawioralno jakościową oraz
analizę ilościową danych finansowych spółki z poprzednich lat.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 44 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
5.4.4 Pozostałe zobowiązania
2021
2020
Długoterminowe
Zobowiązania z tytułu koncesji, praw do informacji geologicznej i użytkowania górniczego
33
34
Pozostałe
16
18
Razem
49
52
Krótkoterminowe
Dotacje
31
35
Pozostałe przychody przyszłych okresów
16
13
Zobowiązania z tytułu koncesji, praw do informacji geologicznej i użytkowania górniczego
19
13
Razem
66
61
6. Instrumenty finansowe i zarządzanie ryzykiem finansowym
6.1 Instrumenty finansowe i zarządzanie ryzykiem finansowym
Zasady rachunkowości
Spółka posiada następujące kategorie aktywów i zobowiązań finansowych
wyceniane metodą zamortyzowanego kosztu, liczonego przy wykorzystaniu efektywnej stopy procentowej,
wyceniane do wartości godziwej przez wynik finansowy,
instrumenty pochodne zabezpieczające.
Spółka dokonuje klasyfikacji aktywów finansowych na podstawie:
modelu biznesowego Spółki w zakresie zarządzania aktywami finansowymi. Model biznesowy dotyczy sposobu, w jaki Spółka zarządza
aktywami finansowymi, aby wygenerować przepływy pieniężne. Model biznesowy przyjęty przez Spółkę zakłada utrzymywanie aktywów w celu
uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy (model „utrzymywanie”),
oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych. Spółka na moment początkowego ujęcia aktywa finansowego
w księgach ustala, czy wynikające z umowy przepływy pieniężne są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do
spłaty, a zatem czy są zgodne z podstawową umową pożyczkową. Odsetki mogą obejmować zapłatę za wartość pieniądza w czasie, ryzyko
kredytowe, inne podstawowe ryzyka związane z udzielaniem kredytów oraz koszty i marżę zysku.
Klasyfikacja aktywów i zobowiązań finansowych do poszczególnych kategorii:
Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu, pod warunkiem spełnienia testu przepływów pieniężnych
Na podstawie oceny modelu biznesowego Spółki i charakterystyki przepływów pieniężnych do kategorii wyceniane metodą zamortyzowanego
kosztu Spółka klasyfikuje poniższe pozycje:
należności z tytułu dostaw i usług (nota 5.2.2.),
udzielone pożyczki (nota 7.4.),
należności z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling) (nota 4.3.),
środki pieniężne i ich ekwiwalenty (nota 4.6.).
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
Na podstawie oceny modelu biznesowego Spółki i charakterystyki przepływów pieniężnych do kategorii wyceniane do wartości godziwej przez
wynik finansowy Spółka klasyfikuje poniższe pozycje:
wartość dodatnia z wyceny instrumentów pochodnych (nota 6.2.).
Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Kategoria ta obejmuje głównie:
zobowiązania z tytułu dostaw i usług (nota 5.2.3.),
zobowiązania z tytułu zakupu niefinansowych aktywów trwałych (nota 5.2.3.),
zobowiązania z tytułu zadłużenia (nota 4.1.),
zobowiązania z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling) (nota 4.3.).
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 45 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
wartość ujemna z wyceny instrumentów pochodnych (nota 6.2.).
Instrumenty pochodne zabezpieczające
Kategoria ta obejmuje instrumenty pochodne, w odniesieniu do których Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń. Opis stosowanych zasad
dotyczących rachunkowości zabezpieczeń znajduje się w nocie 6.2.
Utrata wartości aktywów finansowych
Spółka monitoruje zmiany poziomu ryzyka kredytowego związanego z danym składnikiem aktywów finansowych oraz klasyfikuje aktywa finansowe
do jednej z trzech klas wyznaczania odpisów z tytułu przyszłej oczekiwanej straty:
Klasa 1 – Ekspozycje bez utraty wartości, dla których ryzyko utraty wartości w horyzoncie życia nie jest istotnie wyższe w stosunku do ryzyka danej
ekspozycji na datę udzielenia. Oczekiwana strata kredytowa dla ekspozycji w tej klasie liczona jest w horyzoncie 12 miesięcznym lub krótszym –
w zależności od daty zapadalności ekspozycji.
Aktywa finansowe klasyfikowane do tej klasy charakteryzują się niskim poziomem ryzyka kredytowego lub wzrost ryzyka nie była znaczny, posiadają
wysoki poziom wiarygodności kredytowej potwierdzony przez zewnętrzne instytucje ratingowe.
Klasa 2 – Ekspozycje bez utraty wartości gdzie ryzyko utraty wartości w horyzoncie życia jest istotnie wyższe w stosunku do ryzyka danej ekspozycji
na datę udzielenia oraz niebędące w stanie utraty wartości. Oczekiwana strata kredytowa dla ekspozycji w tej klasie jest liczona w horyzoncie do
daty zapadalności ekspozycji (tj. w horyzoncie całego życia).
Klasa 3 – Ekspozycje z utratą wartości. Dla tych ekspozycji utrata wartości jest liczona w horyzoncie do przewidywanej daty zakończenia okresu
windykacji z uwzględnieniem przewidywanej kwoty odzysku. Dla aktywów z utratą wartości odsetki naliczane są za pomocą efektywnej stopy
procentowej w odniesieniu do wartości aktywa netto (pomniejszonej o odpis z tytułu utraty wartości). Skutkuje to ujęciem odsetek netto
(pomniejszonych o odpis z tytułu utraty wartości) w rachunku zysków i strat.
Metody tworzenia odpisów aktualizujących
W zależności od rodzaju aktywa finansowego stosowana jest jedna z dwóch metod tworzenia odpisów aktualizujących:
metoda grupowa – odpisy aktualizujące aktywa finansowe są tworzone dla dużej liczby stosunkowo niewielkich kwotowo aktywów finansowych
o charakterze krótkoterminowym (tzw. portfel „homogeniczny”) wynikających z działalności operacyjnej. Podstawą tworzenia odpisów jest
analiza danych historycznych o spłacie aktywów finansowych w poszczególnych przedziałach wiekowania oraz wykorzystanie metody
macierzy migracji. Na bazie analizy ustalane są wskaźniki spłacalności stanowiące podstawę ustalenia odpisów aktualizujących aktywa
finansowe w każdym przedziale wiekowania.
metoda indywidualna – polega na szacowaniu oczekiwanego poziomu strat kredytowych dla tych pozycji, które nie mogły zostać
zaklasyfikowane do portfela homogenicznego takich jak:
o pożyczki korporacyjne,
o należności leasingowe,
o nabyte emisje papierów dłużnych,
o istotne wartościowo należności handlowe (wszystkie należności kontrahentów zakwalifikowanych do metody indywidualnej na datę
bilansową sprawozdania finansowego),
o należności handlowe z oryginalnym terminem zapadalności powyżej roku,
o należności z tytułu sprzedaży udziałów i akcji,
o należności od jednostek Grupy Kapitałowej z tytułu cash poolingu, dywidendy, rozliczeń podatkowych,
o depozyty zabezpieczające rozliczenia giełdowe.
Spółka analizuje na każdą datę bilansową poziom ekspozycji na ryzyko kredytowe z tytułu należności zakwalifikowanych do portfela
niehomogenicznego oraz ryzyko kredytowe dłużników, Analiza obejmuje takie czynniki jak:
informacje wpływające bezpośrednio na sytuację finansowo – prawną dłużnika, w tym: - spadek wyników finansowych wypowiedzenie umowy
kredytowej przez bank, utrata istotnego rynku, kontrahenta, toczące się istotne postępowanie sądowe, restrukturyzacje lub inne istotne zmiany
dotyczące samego przedsiębiorstwa mogące mieć wpływ na jego działalność,
otoczenie makroekonomiczne, tj.: zmiany legislacyjne negatywnie wpływające na biznes, istotne zmiany na rynkach zbytu i zaopatrzenia
(w tym kursy walutowe), katastrofy naturalne, itp.
Oczekiwana utrata wartości dla ekspozycji na ryzyko kredytowe z tytułu należności zakwalifikowanych do portfela niehomogenicznego jest liczona
z rozróżnieniem na 3 kategorie klas:
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 46 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Klasa 1:
wartość odpisu kalkulowana jest dla należności, dla których termin płatności nie został przekroczony lub przekroczenie terminu jest
nieznaczne oraz nie ma zasadnych przesłanek co do wzrostu ekspozycji na ryzyko kredytowe lub pogorszenia się ryzyka dłużnika,
Klasa 2:
kwota odpisu kalkulowana jest dla należności, których termin płatności został przekroczony minimum 30 dni lub/i istnieją przesłanki
(np. spadek ratingu, utrata rynku, trwające postępowania restrukturyzacyjne, itp.) mogące wpłynąć na pogorszenie sytuacji finansowo-
prawnej dłużnika,
Klasa 3:
wartość odpisu stanowi kwota należności, których termin płatności został przekroczony minimum 90 dni lub/i należności od dłużników
wobec których trwają postępowania upadłościowe lub/i co do których zaistniały inne przesłanki o charakterze jakościowym wskazujące
na niemożność pełnego zaspokojenia wszystkich roszczeń finansowych ze strony dłużnika.
Opisy uwzględniają wartość zabezpieczeń pozyskanych od dłużników.
Wartości odpisów aktualizujących zaliczane są odpowiednio do odrębnej pozycji w rachunku zysków i strat.
Modyfikacja przepływów pieniężnych wynikających z umowy
W przypadku wystąpienia w zawartych umowach przepływów pieniężnych renegocjacji lub innej modyfikacji mogą wystąpić następujące
scenariusze:
renegocjacji lub modyfikacji umownych przepływów pieniężnych, która nie prowadzi do zaprzestania ujmowania pierwotnego aktywa
finansowego – modyfikacja nieistotna, lub
renegocjacji lub modyfikacji umownych przepływów pieniężnych, która prowadzi do zaprzestania ujmowania i wyłączania z bilansu aktywa
finansowego - modyfikacja istotna.
Do najistotniejszych kryteriów stosowanych przez Spółkę dla istotnej modyfikacji przepływów pieniężnych aktywa finansowego należą:
Kryterium ilościowe – przekroczenie progu istotności 10% różnicy pomiędzy wyceną bilansową po zmianie harmonogramu oraz wyceną przed
uwzględnieniem zmiany.
Kryteria jakościowe:
zmiana stopy zmiennej na stałą i na odwrót,
istotna zmiana warunków skutkująca zmianą w zakresie spełnienia testu SPPI.
W dacie, w której następuje zmiana, poprzedni instrument finansowy jest usuwany z bilansu oraz jest ujmowany nowy instrument – wyceniony
według wartości godziwej.
Różnica pomiędzy wartością bilansową pierwotnego składnika aktywów finansowych określona na dzień modyfikacji, a wartością godziwą
zmodyfikowanego składnika aktywów odnoszona jest do wyniku finansowego.
W momencie początkowego ujęcia nowego składnika aktywów finansowych. Spółka ocenia model biznesowy oraz przeprowadza test SPPI biorąc
pod uwagę nowe warunki zmodyfikowanego aktywa finansowego. Jeżeli zmodyfikowany składnik aktywów finansowych po początkowym ujęciu
wyceniany jest według zamortyzowanego kosztu, wówczas do wyceny Spółka stosuje efektywną stopę procentową ustaloną dla zmodyfikowanego
aktywa finansowego.
PGNiG S.A. stanowi dominującą część Grupy Kapitałowej PGNiG, tym samym znacząca część ujawnień dotyczących instrumentów
finansowych pokrywa się w Jednostkowym sprawozdaniu finansowym Spółki i Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy
Kapitałowej PGNiG. W związku z powyższym Spółka korzysta z uproszczenia dopuszczonego przez MSSF 7 par. B6, które pozwala
spełnić wymóg ujawnienia informacji wymaganych przez MSSF 7 par. 31-42 poprzez zamieszczenie odniesienia do innych
sprawozdań, które są dostępne dla użytkowników sprawozdania finansowego na takich samych warunkach jak sprawozdanie
finansowe i w tym samym czasie. Spółka spełnia ten wymóg poprzez zamieszczenie w odpowiednich notach niniejszego
Jednostkowego sprawozdania finansowego odniesienia do informacji zawartych w Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym
Grupy Kapitałowej PGNiG, które jest dostępne dla użytkowników w tym samym czasie i na tych samych warunkach jak Jednostkowe
sprawozdanie finansowe Spółki.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 47 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
6.2 Pochodne instrumenty finansowe
Zasady rachunkowości
Pochodne instrumenty finansowe nieobjęte rachunkowością zabezpieczeń
Pochodne instrumenty finansowe, które nie stanowią instrumentu zabezpieczającego w rachunkowości zabezpieczeń, klasyfikuje się do
„aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy”. Instrumenty te stanowią zabezpieczenie w sensie
ekonomicznym.
Do instrumentów pochodnych zaklasyfikowanych do „wycenianych w wartości godziwej” zalicza się również te instrumenty pochodne, w stosunku
do których unieważniono powiązanie zabezpieczające.
Instrumenty pochodne ujmuje się początkowo w wartości godziwej i wycenia na każdy dzień bilansowy w wartości godziwej z ujęciem skutków
wyceny w rachunku zysków i strat w pozycji:
pozostałe przychody finansowe lub koszty finansowe – wyceny transakcji Cross Currency Interest Rate Swap („CCIRS”) zawarte w celu
zabezpieczenia pożyczki udzielonej spółce zależnej PGNiG Upstream Norway AS, oraz
pozostałe przychody i koszty operacyjne – w tym transakcje zabezpieczające zakup uprawnień do emisji CO
2
oraz ceny energii.
Rachunkowość zabezpieczeń
Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych w odniesieniu do:
ryzyka walutowego wynikającego z przyszłych, wysoce prawdopodobnych przepływów pieniężnych związanych z ponoszonymi przez Spółkę
kosztami, wyrażonymi w walutach obcych, związanymi z zakupem gazu i produktów ropopochodnych,
ryzyka cen towarów wynikającego z przyszłych, wysoce prawdopodobnych przepływów pieniężnych wynikających z kupna / sprzedaży gazu
i produktów ropopochodnych.
Zyski i straty wynikające ze zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego przepływy pieniężne ujmowane są w odrębnej pozycji
kapitałów własnych (Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń – nota 4.4.), w takiej części, w jakiej dany instrument stanowi
skuteczne zabezpieczenie związanej z nim pozycji zabezpieczanej. Część nieskuteczną odnosi się w rachunek zysków i strat. Wynik skuteczny
zabezpieczenia odniesiony przez okres jego trwania na kapitał jest przenoszony z kapitału do początkowego kosztu wartości zapasów lub wpływa
na wynik ze sprzedaży gazu.
W ramach realizacji strategii zarządzania ryzykiem polegającej w szczególności na zarządzaniu ryzykiem otwartej pozycji netto w kontraktach
dotyczących zakupu i sprzedaży gazu oraz produktów ropopochodnych, Spółka zabezpiecza ryzyka:
walutowe wynikające z ponoszonych kosztów zakupu gazu i produktów ropopochodnych w kontraktach rozliczanych w walucie obcej poprzez
zawieranie odpowiednich walutowych instrumentów pochodnych,
cen gazu oraz produktów ropopochodnych poprzez zawieranie odpowiednich instrumentów pochodnych na indeksy, o które oparte są formuły
cenowe kontraktów dotyczących zakupu i sprzedaży gazu oraz produktów ropopochodnych wynikające z odpowiednich warstw wyznaczonych
na prognozowanych przychodach lub kosztach w zależności od tego, która pozycja dominuje.
Spółka ustala, czy między pozycją zabezpieczaną opartą o dany indeks cen gazu lub produktów ropopochodnych, a instrumentem
zabezpieczającym istnieje powiązanie ekonomiczne poprzez porównanie kluczowych warunków pozycji zabezpieczanej oraz instrumentu
zabezpieczającego.
W zakresie powiązań zabezpieczających, w których pozycja zabezpieczana oparta jest o różne indeksy cen gazu traktowane łącznie a instrument
zabezpieczający oparty jest o inne, skorelowane indeksy cen gazu, Spółka ustala, czy między pozycją zabezpieczaną, a instrumentem
zabezpieczającym istnieje powiązanie ekonomiczne poprzez:
analizę współczynników korelacji pomiędzy odpowiednimi indeksami, oraz
test liczbowy wykonany metodą regresji liniowej dla przyjętych scenariuszy zachowania się poziomów właściwych indeksów.
2021
2020
Aktywa
Zobowiązania
Aktywa
Zobowiązania
Instrumenty pochodne, dla których stosowana jest
rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych
1 891
5 669
449
619
Instrumenty pochodne, dla których nie jest stosowana
rachunkowość zabezpieczeń
5 080
7 335
692
488
6 971
13 004
1 141
1 107
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 48 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
6.2.1 Instrumenty pochodne nieobjęte rachunkowością zabezpieczeń
Typ instrumentu pochodnego
2021
2020
Pochodne instrumenty dotyczące ryzyka stopy procentowej oraz ryzyka kursowego
CCIRS
(141)
(45)
(141)
(45)
Pochodne instrumenty zabezpieczające ryzyko kursowe
Forward
10
15
Forwardy rozliczane do średniej/swapy walutowe (EUR)
(1)
-
9
15
Pochodne instrumenty zabezpieczające ryzyko towarowe
Swap towarowy
(2 300)
190
(2 300)
190
Pochodne instrumenty ekonomiczne zabezpieczające ceny zakupu energii elektrycznej
Forward
187
50
187
50
Pochodne instrumenty zabezpieczające ceny zakupu gazu
Forward
-
(1)
-
(1)
Pochodne instrumenty zabezpieczające ceny zakupu praw emisji CO2
Forward
(438)
(73)
Futures
428
68
(10)
(5)
Razem, w tym
(2 255)
204
Aktywa
5 080
692
Zobowiązania
(7 335)
(488)
Informacje na temat wartości bazowej instrumentów pochodnych nieobjętych rachunkowością zabezpieczeń zostały ujawnione
w nocie 7.2. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (na podstawie MSSF 7 par. B6 Spółka nie
powiela tych informacji w Jednostkowym sprawozdaniu finansowym).
Wycena aktywów oraz zobowiązań z tytułu pochodnych instrumentów finansowych klasyfikowana jest do poziomu 1 i 2 w hierarchii
wartości godziwej (tj. wycena przy zastosowaniu obserwowalnych danych wejściowych inne niż ceny notowane).
Instrument
Metoda wyceny
Główne dane w modelu wyceny
Opcje walutowe call
Model Garmana-Kohlhagena
Dane rynkowe dotyczące: stóp
procentowych, kursów walutowych,
basis spread'ów cen towarów
krzywych terminowych oraz
zmienności towarowej (volatility)
Towarowe opcje azjatyckie call i put
Model Espen Levy'ego
Kontrakty forward, forwardy rozliczane do średniej/swapy walutowe),
swapy towarowe oraz transakcje CCIRS i IRS
Metoda dyskontowa
6.2.2 Instrumenty zabezpieczające wyznaczone w rachunkowości zabezpieczeń
Informacje na temat wartości bazowej oraz ceny realizacji instrumentów w rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych
zostały ujawnione w nocie 7.2. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (na podstawie MSSF 7 par.
B6 Spółka nie powiela tych informacji w Jednostkowym sprawozdaniu finansowym).
Zabezpieczenie ryzyka walutowego
W ramach realizacji strategii zarządzania ryzykiem polegającej w szczególności na zarządzaniu ryzykiem otwartej pozycji netto
w kontraktach dotyczących zakupu i sprzedaży gazu oraz produktów ropopochodnych, Spółka zabezpiecza ryzyko walutowe
wynikające z obrotu gazem i produktami ropopochodnymi w kontraktach rozliczanych w walucie obcej poprzez zawieranie
odpowiednich walutowych instrumentów pochodnych.
Celem działań Spółki w zakresie zabezpieczania ryzyka walutowego jest ograniczenie zmienności przychodów netto związanych
z obrotem gazem i produktami ropopochodnymi wynikających z płatności dokonywanych w EUR lub USD oraz z płatności
dokonywanych w PLN, ale wynikających z ekonomicznej indeksacji cen towarów do EUR.
Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych w odniesieniu do przyszłych, wysoce prawdopodobnych
walutowych kosztów zakupu gazu i produktów ropopochodnych w kontraktach rozliczanych w EUR lub USD oraz ekonomicznie
indeksowanych do EUR. Spółka wyznacza jako pozycję zabezpieczaną komponent ryzyka stanowiący kurs EUR/PLN w tych
kontraktach zakupu i/lub sprzedaży gazu, dla których cena nie jest ustalona w żadnej z walut, ale powoduje powstanie ekspozycji
m.in. na kurs EUR/PLN.
Spółka na podstawie przeprowadzonych analiz stwierdziła, że zmiany kursu walutowego mają istotny wpływ na kształtowanie się
cen gazu na rynku polskim. W związku z powszechną wiedzą, iż ceny gazu w Polsce są silnie powiązane z cenami gazu w Niemczech
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 49 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
oraz na podstawie przeprowadzonych analiz, pomimo iż komponent walutowy nie jest wprost określony w cenie gazu na rynku
polskim, Spółka uznaje komponent taki za możliwy do wyodrębnienia i wiarygodnej wyceny.
Na podstawie przeprowadzonych analiz historycznych za okres trzech ostatnich lat, Spółka oceniła, że historycznie zmiana kursu
walutowego odpowiadała średnio za około 8% zmienności ceny zakupu / sprzedaży gazu po cenie bieżącej.
Zabezpieczenie ryzyka towarowego
Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych w odniesieniu do przyszłych, wysoce prawdopodobnych
przepływów pieniężnych wynikających z kupna / sprzedaży gazu i produktów ropopochodnych. W odniesieniu do prognozowanych
zakupów i sprzedaży po cenach wynikających z przyszłych indeksów TGE, Spółka zabezpiecza niejawny komponent ryzyka
stanowiący wielkość indeksu TTF DA. W przypadku kontraktów opartych o formuły cenowe uwzględniające ceny ropy BRENT
i innych produktów ropopochodnych, Spółka zabezpiecza komponent ryzyka stanowiący cenę ropy BRENT.
Na podstawie przeprowadzonych analiz historycznych za okres trzech ostatnich lat, Spółka oceniła, że historycznie zmiana indeksu
TTF odpowiadała średnio za około 120% zmienności ceny zakupu / sprzedaży gazu po cenie bieżącej na TGE. Spółka stwierdziła,
że występuje ujemne skorelowanie indeksu TTF i kursu walutowego.
TTF – Natural Gas at the Title Transfer Facility
MA – month-ahead
DA – day-ahead
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 50 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Wpływ rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych na sprawozdanie z zysków i strat oraz innych całkowitych dochodów
Typ instrumentu
zabezpieczającego
Wartość nominalna*
Wartość bilansowa
na 31 grudnia 2021
Okres wystąpienia
przepływów
pieniężnych i ich
wpływu na wynik
finansowy
Zmiana wartości
godziwej instrumentu
zabezpieczającego
stosowanego jako
podstawa ujęcia
nieefektywności
zabezpieczenia w danym
okresie
Zyski lub straty z tytułu
zabezpieczenia dla
okresu
sprawozdawczego, które
zostały ujęte w innych
całkowitych dochodach
Kwota nieefektywności
zabezpieczenia ujęta
w rachunku zysków
i strat (od początku
istnienia powiązania
zabezpieczającego)
Kwota przeklasyfikowana
z kapitału z tytułu
zabezpieczenia
przepływów pieniężnych
do wyniku finansowego
jako korekta z tytułu
przeklasyfikowania
Pozycja w sprawozdaniu
z całkowitych dochodów
(rachunku zysków i strat),
która zawiera korektę
z tytułu przeklasyfikowania
Aktywa
Zobowiązania
ZABEZPIECZENIA PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
RYZYKO WALUTOWE
Forwardy na kupno waluty
(USD/PLN)
2 507
149
2
do 12 m-cy
221
247
-
nie dotyczy**
nie dotyczy
Forwardy na kupno waluty
USD w zamian za EUR
(EUR/USD)
3 690
181
1
do 3 lat
174
216
-
(1)
Przychody ze sprzedaży
gazu
Forwardy rozliczane do
średniej na sprzedaż
waluty (EUR/PLN)
3 507
2
90
do 3 lat
(133)
(41)
-
36
Przychody ze sprzedaży
gazu
RYZYKO CEN TOWARÓW
Kontrakty basis swap na
indeksy cen gazu
445
327
-
1 - 3 m-cy
(258)
(231)
-
584
Przychody ze sprzedaży
gazu
Kontrakty swap na indeksy
cen gazu
21 497
541
5 540
do 4 lat
(5 070)
(5 116)
1
78
Przychody ze sprzedaży
gazu
Kontrakty swap na indeksy
cen HH
3 035
484
36
do 3 lat
465
460
2
nie dotyczy**
nie dotyczy
Kontrakty swap na indeksy
cen produktów
ropopochodnych
507
207
-
do 12 m-cy
421
304
-
nie dotyczy**
nie dotyczy
Razem
35 188
1 891
5 669
(4 180)
(4 161)
3
697
*nie wszystkie instrumenty zostały w całości wyznaczone do rachunkowości zabezpieczeń
**dla tych powiązań kwoty nie są przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat tylko korygują wartość początkowa zapasów (więcej informacji w tabeli 'Uzgodnienie kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń')
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 51 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Typ instrumentu
zabezpieczającego
Wartość nominalna*
Wartość bilansowa
na 31 grudnia 2020
Okres wystąpienia
przepływów
pieniężnych i ich
wpływu na wynik
finansowy
Zmiana wartości
godziwej instrumentu
zabezpieczającego
stosowanego jako
podstawa ujęcia
nieefektywności
zabezpieczenia w danym
okresie
Zyski lub straty z tytułu
zabezpieczenia dla
okresu
sprawozdawczego, które
zostały ujęte w innych
całkowitych dochodach
Kwota nieefektywności
zabezpieczenia ujęta
w rachunku zysków
i strat (od początku
istnienia powiązania
zabezpieczającego)
Kwota przeklasyfikowana
z kapitału z tytułu
zabezpieczenia
przepływów pieniężnych
do wyniku finansowego
jako korekta z tytułu
przeklasyfikowania
Pozycja w sprawozdaniu
z całkowitych dochodów
(rachunku zysków i strat),
która zawiera korektę
z tytułu przeklasyfikowania
Aktywa
Zobowiązania
ZABEZPIECZENIA PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
RYZYKO WALUTOWE
Forwardy na kupno waluty
(USD/PLN)
2 268
11
38
do 3 lat
75
60
-
nie dotyczy**
nie dotyczy
Forwardy na kupno waluty
USD w zamian za EUR
(EUR/USD)
1 183
-
41
do 4 lat
(38)
(39)
-
2
Przychody ze sprzedaży
gazu
Forwardy rozliczane do
średniej na sprzedaż
waluty (EUR/PLN)
2 611
-
73
do 3 lat
(41)
(172)
-
(51)
Przychody ze sprzedaży
gazu
RYZYKO CEN TOWARÓW
Kontrakty basis swap na
indeksy cen gazu
403
11
37
1 - 3 m-cy
(100)
(99)
-
38
Przychody ze sprzedaży
gazu
Kontrakty swap na indeksy
cen gazu
4 274
286
410
do 4 lat
889
(49)
32
(1 051)
Przychody ze sprzedaży
gazu
Kontrakty swap na indeksy
cen HH
610
24
20
do 4 lat
(19)
(7)
-
nie dotyczy**
nie dotyczy
Kontrakty swap na indeksy
cen produktów
ropopochodnych
699
117
-
do 3 lat
151
151
-
nie dotyczy**
nie dotyczy
Razem
12 048
449
619
917
(155)
32
(1 062)
*nie wszystkie instrumenty zostały w całości wyznaczone do rachunkowości zabezpieczeń
**dla tych powiązań kwoty nie są przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat tylko korygują wartość początkowa zapasów (więcej informacji w tabeli 'Uzgodnienie kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń')
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 52 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Pozycje zabezpieczane
na 31 grudnia 2021
Zmiana wartości pozycji
zabezpieczanej stosowanej jako
podstawa ujęcia nieefektywności
zabezpieczenia w danym okresie
Saldo kapitału z tytułu
zabezpieczenia
przepływów pieniężnych
dla kontynuowanych
zabezpieczeń
Saldo pozostające w kapitale z tytułu
zabezpieczenia przepływów
pieniężnych z tytułu wszelkich
powiązań zabezpieczających, dla
których nie stosuje się już
rachunkowości zabezpieczeń
RYZYKO WALUTOWE
Zabezpieczenie gazu (USD/PLN)
(221)
147
-
Zabezpieczenie gazu (EUR/USD)
(174)
180
-
Zabezpieczenie gazu (EUR/PLN)
133
(75)
(22)
RYZYKO CEN TOWARÓW
Kontrakty na gaz indeksowane do europejskich indeksów cen
gazu (dziennych lub miesięcznych)
5 330
(4 644)
(1 916)
Kontrakty na gaz indeksowane do miesięcznych indeksów
cen HH
(462)
448
(1)
Kontrakty na gaz indeksowane do miesięcznych indeksów
cen produktów ropopochodnych
(421)
207
-
RAZEM
4 185
(3 737)
(1 939)
Pozycje zabezpieczane
na 31 grudnia 2020
Zmiana wartości pozycji
zabezpieczanej stosowanej jako
podstawa ujęcia nieefektywności
zabezpieczenia w danym okresie
Saldo kapitału z tytułu
zabezpieczenia
przepływów pieniężnych
dla kontynuowanych
zabezpieczeń
Saldo pozostające w kapitale z tytułu
zabezpieczenia przepływów
pieniężnych z tytułu wszelkich
powiązań zabezpieczających, dla
których nie stosuje się już
rachunkowości zabezpieczeń
RYZYKO WALUTOWE
Zabezpieczenie gazu (USD/PLN)
(75)
(26)
-
Zabezpieczenie gazu (EUR/USD)
38
(41)
-
Zabezpieczenie gazu (EUR/PLN)
41
(69)
(24)
RYZYKO CEN TOWARÓW
Kontrakty na gaz indeksowane do europejskich indeksów cen
gazu (dziennych lub miesięcznych)
(807)
(176)
195
Kontrakty na gaz indeksowane do miesięcznych indeksów
cen HH
24
3
-
Kontrakty na gaz indeksowane do miesięcznych indeksów
cen produktów ropopochodnych
(151)
117
-
RAZEM
(930)
(192)
171
Uzgodnienie kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń
2021
2020
Stan brutto na początek okresu
(21)
911
Stan netto na początek okresu
(17)
738
RYZYKO WALUTOWE
Zyski lub straty wynikające z zabezpieczenia, ujęte w pozostałych całkowitych dochodach w ciągu okresu sprawozdawczego
422
(152)
Kwota przeklasyfikowana z kapitału z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych do rachunku zysków i strat jako korekta
z tytułu przeklasyfikowania
35
(49)
Kwota przeniesiona z kapitału z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych i ujęta jako korekta wartości bilansowej zapasów
(66)
(107)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto
391
(308)
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
74
(59)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto
317
(249)
RYZYKO CEN TOWARÓW
Zyski lub straty wynikające z zabezpieczenia, ujęte w pozostałych całkowitych dochodach w ciągu okresu sprawozdawczego
(4 584)
(4)
Kwota przeklasyfikowana z kapitału z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych do rachunku zysków i strat jako korekta
z tytułu przeklasyfikowania
662
(1 013)
Kwota przeniesiona z kapitału z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych i ujęta jako korekta wartości bilansowej zapasów
(2 124)
393
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto
(6 046)
(624)
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
(1 149)
(119)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto
(4 897)
(505)
Stan brutto na koniec okresu
(5 676)
(21)
Stan netto na koniec okresu
(4 598)
(17)
6.3 Zarządzanie ryzykiem finansowym
Spółka prowadząc swoją działalność gospodarczą narażona jest w szczególności na następujące rodzaje ryzyka finansowego:
ryzyko kredytowe,
ryzyko rynkowe, w tym ryzyko walutowe, ryzyko stopy procentowej, ryzyko cen towarów (paliwa gazowe, ropa naftowa, energia
elektryczna oraz produkty powiązane),
ryzyko płynności.
Natura ryzyk finansowych, ich zakres oraz zarządzanie tymi ryzykami dla Spółki i dla Grupy pokrywają się w znaczącym zakresie
ponieważ Spółka PGNiG S.A. stanowi dominującą część Grupy Kapitałowej PGNiG. W związku z tym, korzystając z uproszczenia
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 53 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
dopuszczonego przez MSSF 7 par. B6, Spółka nie przedstawia w niniejszym Jednostkowym sprawozdaniu finansowym całości
ujawnień wymaganych przez MSSF 7 par. 31-42 w zakresie w jakim pokrywają się z ujawnieniami zawartymi w Skonsolidowanym
sprawozdaniu finansowym GK PGNiG, lecz podaje odniesienia do odpowiednich not w Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym
GK PGNiG.
6.3.1 Ryzyko kredytowe
Spółka posiada ekspozycję na ryzyko kredytowe głównie z tytułu następujących pozycji:
środki pieniężne i ich ekwiwalenty (środki pieniężne w banku oraz lokaty bankowe),
należności z tytułu dostaw i usług,
udzielone pożyczki,
należności z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling),
wartość dodatnia pochodnych instrumentów finansowych,
udzielone gwarancje finansowe.
Natura, zakres oraz zarządzenie ryzykiem kredytowym zostały przedstawione w nocie 7.3.1. do Skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6). W niniejszej nocie przedstawiono
ujawnienia dotyczycące tylko tych pozycji, które podlegają eliminacji w Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. W odniesieniu
do pozostałych pozycji koncentracja ryzyka kredytowego oraz ocena jakości kredytowej dla Spółki i Grupy nie różnią się istotnie.
Ekspozycja na ryzyko kredytowe odpowiada wartości bilansowej danej pozycji, z wyjątkiem udzielonych gwarancji.
Ryzyko kredytowe w odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług Spółka rozumie jako ryzyko rozliczeniowe mogące narazić
PGNiG S.A. na poniesienie straty lub niekorzystną zmianę sytuacji finansowej w wyniku niewykonania zobowiązania przez
kontrahenta, w tym ryzyko koncentracji związane z nadmierną ekspozycją wobec jednego podmiotu.
W Grupie Kapitałowej obowiązują jednolite zasady zarządzania ryzykiem kredytowym regulujące proces przyznawania limitów
kredytowych kontrahentom (w tym kontrahentom wspólnym) oraz odpowiednie zabezpieczenie ściągalności należności handlowych.
Dodatkowo, cały proces został objęty wewnętrznym systemem raportowania obejmującym między innymi analizę ekspozycji na
ryzyko kredytowe oraz monitoring należności przeterminowanych.
Spółka efektywnie zarządza ryzykiem kredytowym poprzez wyznaczanie limitów kredytowych na podstawie przeprowadzanej oceny
wiarygodności kredytowej kontrahentów, z uwzględnieniem zarówno sytuacji finansowej kontrahenta jak i ogólnej sytuacji
makroekonomicznej. Przekroczenie ekspozycji powyżej wyznaczonych limitów jest na bieżąco analizowane przez jednostkę
odpowiedzialną za zarządzanie ryzykiem kredytowym kontrahentów, która podejmuje działania w celu jego wyeliminowania.
Dodatkowo, zgodnie z obowiązującymi wewnętrznymi procedurami Spółka stosuje różnego rodzaju formy zabezpieczeń
w zawieranych umowach handlowych.
W Spółce występuje koncentracja ryzyka kredytowego związana ze stanem należności z tytułu dostaw i usług. Saldo należności od
trzech największych odbiorców wynosi 47% wartości należności. Z uwagi na długoletnią współpracę i wysoką pozycję tych podmiotów
na rynku polskim jakość kredytowa tych należności została oceniona przez Spółkę jako dobra.
W odniesieniu do należności z tytułu dostaw i usług od jednostek powiązanych (nota 5.2.2.), również występuje koncentracja ryzyka
kredytowego. Saldo należności od jednego podmiotu powiązanego stanowi 40% należności z tytułu dostaw i usług od jednostek
powiązanych. Pomimo wystąpienia koncentracji ryzyka kredytowego Spółka ocenia ryzyko kredytowe związane z tymi należnościami
jako niskie z uwagi, iż jest to podmiot z Grupy Kapitałowej PGNiG.
W zakresie należności z tytułu pożyczek udzielonych spółkom z Grupy PGNiG (nota 7.4.) występuje koncentracja ryzyka
kredytowego. Na 31 grudnia 2021 roku 40% (27% w 2020 roku) salda stanowiły należności od Polskiej Spółki Gazownictwa
Sp. z o.o., 33% (34% w 2020 roku) należności od PGNiG Termika S.A. oraz 11% (11% w 2020 roku) należność od Elektrociepłowni
Stalowa Wola S.A. W przypadku jednostek zależnych jakość kredytowa tych należności została oceniona przez Spółkę jako dobra
i tym samym ryzyko kredytowe jest ograniczone. W odniesieniu do należności od Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A. część
udzielonych pożyczek została zakwalifikowana do ekspozycji klasy 3 i objęta odpisem z tytułu utraty wartości. Na koniec 2021 roku
łączny odpis aktualizujący udzielone pożyczki do Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A. wyniósł 413 milionów złotych.
W odniesieniu do należności z tytułu cash poolingu (nota 4.3.) występuje koncentracja ryzyka kredytowego na poziomie 64%. Ryzyko
kredytowe związane z tymi należnościami jest ograniczone ze względu na fakt, iż są to podmioty zależne w Grupie PGNiG. Ich jakość
kredytowa jest oceniana jako bardzo dobra.
Ryzyko kredytowe związane z udzielonymi gwarancjami limitowane jest do gwarantowania zobowiązań spółek z Grupy PGNiG.
Największą wartościowo gwarancję stanowi zabezpieczenie zobowiązań spółki PGNiG Upstream Norway AS do kwoty 2 886
milionów złotych tj. 627,5 milionów EUR (w 2020 roku 2 896 milionów złotych tj. 627,5 milionów EUR). W roku 2021 wskazane
zabezpieczenie stanowi 33% salda udzielonych przez PGNiG S.A. gwarancji (52% w 2020 roku).
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 54 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
6.3.2 Ryzyko cen towarów
Do zabezpieczenia ryzyka towarowego, w latach 2021 i 2020, Spółka stosowała rachunkowość zabezpieczeń przepływów
pieniężnych. Szczegóły dotyczące rachunkowości zabezpieczeń przedstawiono w nocie 6.2.
Natura, zakres oraz zarządzanie ryzykiem cenowym zostały przedstawione w nocie 7.3.2.1. do Skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6).
6.3.3 Ryzyko walutowe
Spółka narażona jest głównie na ryzyko zmiany kursów EUR/PLN, USD/PLN oraz NOK/PLN. Kluczowe źródła ekspozycji na ryzyko
walutowe to:
zobowiązania/należności z tytułu dostaw i usług (głównie zobowiązania za dostawy zakupionego przez Spółkę gazu (nota 5.2.3.),
pochodne instrumenty finansowe na stopę procentową CIRS zawarte jako zabezpieczenie pożyczki denominowanej w NOK
udzielonej spółce PGNiG Upstream Norway AS (nota 6.2.1.),
środki pieniężne i ich ekwiwalenty (nota 4.6.).
Natura, zakres oraz zarządzanie ryzykiem walutowym zostały przedstawione w nocie 7.3.2.2. do Skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6). W niniejszej nocie przedstawiono
ujawnienia dotyczycące tylko tych pozycji, które nie występują w Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej
PGNiG.
29 grudnia 2021 roku nastąpiła całkowita spłata przez PGNiG Upstream Norway AS pożyczki denominowanej w NOK. Do 31 grudnia
2021 roku nie zamknięto transakcji CIRS zabezpieczającej tę pożyczkę.
Analiza wrażliwości na ryzyko zmiany kursów walutowych nie różni się istotnie dla Spółki i Grupy. Ujawnienie w tym zakresie zostało
przedstawione w nocie 7.3.2.2. Skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG.
6.3.4 Ryzyko stopy procentowej
Głównym źródłem ryzyka stopy procentowej w Spółce są udzielone pożyczki spółkom zależnym, w tym głównie spółce Polska Spółka
Gazownictwa Sp. z o.o. (nota 7.4.).
Natura, zakres oraz zarządzanie ryzykiem stopy procentowej zostały przedstawione w nocie 7.3.2.3. do Skonsolidowanego
sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6). W niniejszej nocie
przedstawiono ujawnienia dotyczycące tylko tych pozycji, które nie występują w Skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy
Kapitałowej PGNiG.
Główne pozycje narażone na ryzyko stóp procentowych oraz analizę wrażliwości na ryzyko zmiany stóp procentowych w odniesieniu
do pozycji oprocentowanych według stopy zmiennej, na dzień bilansowy przedstawiono w poniższej tabeli.
2021
2020
Wartość
bilansowa
Saldo
oprocentowane
wg stopy
zmiennej
Zmiana
oprocentowania o
+/- 30 bp*
Wartość
bilansowa
Saldo
oprocentowane
wg stopy
zmiennej
Zmiana
oprocentowania
o +/- 30 bp*
Udzielone pożyczki
(wewnątrzgrupowe)
Nota 7.4.
7 079
7 090
+/- 322
8 027
7 577
+/- 229
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
Nota 4.6.
8 330
-
-
6 329
-
-
Zobowiązania z tytułu zadłużenia
Nota 4.2.
10 328
10 006
+/- 3
320
-
-
Łączny wpływ
+/- 325
+/- 229
* W bieżącym roku Spółka zmieniła metodę kalkulacji oprocentowania pozycji narażonych na zmianę stopy procentowej. W wyniku tej zmiany dane porównawcze za okres
zakończony 31 grudnia 2020 roku zostały skorygowane.
6.3.5 Ryzyko płynności
Natura, zakres oraz zarządzanie ryzykiem płynności zostały przedstawione w nocie 7.3.3. do Skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy Kapitałowej PGNiG (uproszczenie dopuszczone przez MSSF 7 par. B6). Dodatkowym elementem zarządzania
płynnością w Spółce jest system zarządzania środkami pieniężnymi w ramach transakcji cash pooling.
System zarządzania środkami pieniężnymi w ramach cash poolingu (nota 4.3.) w Banku Pekao S.A. i PKO BP S.A. został
wprowadzony w celu poprawy skuteczności zarządzania płynnością w Grupie Kapitałowej PGNiG. Wykorzystanie cash poolingu
ułatwiło planowanie płynności w Grupie oraz spowodowało zmniejszenie zależności od zewnętrznych źródeł finansowania. Lepsze
wykorzystanie wolnych środków pieniężnych poskutkowało obniżeniem kosztów finansowania w ramach Grupy.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 55 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
W poniższej tabeli została zaprezentowana analiza wymagalności głównych pozycji zobowiązań finansowych.
2021
2020
do 1 roku
1-5 lat
powyżej 5 lat
Razem przepływy
niezdyskontowane
Wartość
bilansowa
do 1 roku
1-5 lat
powyżej 5 lat
Razem przepływy
niezdyskontowane
Wartość
bilansowa
Zobowiązania z tytułu zadłużenia
10 034
77
786
10 897
10 328
24
80
750
854
320
Kredyty i pożyczki
10 006
-
-
10 006
10 006
-
-
-
-
-
Zobowiązanie z tytułu leasingu
28
77
786
891
322
24
80
750
854
320
Zobowiązania z tytułu dostaw i podatków
7 279
-
-
7 279
7 279
2 120
-
-
2 120
2 120
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
7 204
-
-
7 204
7 204
2 040
-
-
2 040
2 040
Zobowiązania z tytułu zakupu niefinansowych aktywów trwałych dotyczących
poszukiwania i oceny zasobów mineralnych
75
-
-
75
75
80
-
-
80
80
Zobowiązania z tytułu wspólnego zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling)
166
-
-
166
166
203
-
-
203
203
Razem bez instrumentów pochodnych
17 479
77
786
18 342
17 773
2 347
80
750
3 177
2 643
Wystawione gwarancje finansowe
472
125
461
1 058
1 058
102
239
503
844
844
Pochodne instrumenty finansowe (dotyczy wyłącznie zobowiązań z tytułu
instrumentów pochodnych na dzień bilansowy)
Transakcje zamiany stóp procentowych (IRS, CCIRS)
- wpływy
1 686
-
-
1 686
1 686
45
1 566
-
1 611
1 611
- wypływy
(1 824)
-
-
(1 824)
(1 824)
(44)
(1 742)
-
(1 786)
(1 786)
Transakcje forward i futures
- wpływy
5 571
288
-
5 859
5 859
5 370
1 770
281
7 421
7 421
- wypływy
(6 975)
(294)
-
(7 269)
(7 269)
(5 439)
(1 816)
(424)
(7 679)
(7 679)
Swapy towarowe
- wypływy
(6 911)
(3 963)
-
(10 874)
(10 874)
(611)
(105)
(8)
(724)
(724)
Swapy walutowy
- wypływy
(60)
(66)
-
(126)
(126)
(97)
(54)
-
(151)
(151)
Razem wypływy bez uwzględnienia wpływów z instrumentów pochodnych
(15 770)
(4 323)
-
(20 093)
(20 093)
(6 191)
(3 717)
(432)
(10 340)
(10 340)
Razem po uwzględnieniu wpływów z instrumentów pochodnych
(8 513)
(4 035)
-
(12 548)
(12 548)
(776)
(381)
(151)
(1 308)
(1 308)
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 56 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Spółka posiada znaczącą wartość praw wieczystego użytkowania gruntu, ujmowanych jako leasing. Zobowiązanie to zostało szerzej
opisane w nocie 4.2. Zgodnie z przepisami prawa wysokość opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste z tytułu tych praw ustalane jest
jako 1% lub 3% wartości nieruchomości, dla której przekazywane jest prawo użytkowania wieczystego. Wysokość opłaty rocznej
z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej, nie częściej niż raz na trzy lata może być aktualizowana. Oznacza to, że
wysokość opłaty rocznej może w przyszłości ulec zmianie i wpłynąć na wartość zobowiązania. Ze względu na brak ustawowego
limitu wzrostu opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, nie ma możliwości ustalenia procentowego wzrostu wartości zobowiązania
z tytułu opłaty za użytkowanie wieczyste.
Wzrost płatności o 1% spowoduje wzrost zobowiązania o 8 milionów złotych.
7. Inwestycje w jednostki powiązane oraz transakcje ze stronami
powiązanymi
7.1 Udziały i akcje
Zasady rachunkowości
Pozycja udziały i akcje obejmuje udziały i akcje w spółkach zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach. Ponadto w wartości
bilansowej udziałów i akcji w spółkach zależnych wykazywane są dopłaty bezzwrotne wniesione do spółek, w tym na pokrycie strat wykazanych
w sprawozdaniu finansowym jednostki zależnej. Udziały i akcje wyceniane są w cenie nabycia pomniejszonej o ewentualne odpisy z tytułu utraty
wartości.
Test na utratę wartości przeprowadza się w przypadku wystąpienia przesłanek na utratę wartości, poprzez porównanie wartości bilansowej z wyższą
z dwóch kwot: wartością godziwą pomniejszoną o koszty sprzedaży i wartością użytkową. Straty z tytułu utraty wartości wykazuje się w kosztach
finansowych.
2021
2020
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
Wartość brutto
Odpis
aktualizacyjny
Wartość netto
W jednostkach zależnych
Nota 7.3.
13 075
(2 602)
10 473
12 920
(2 673)
10 247
We wspólnych przedsięwzięciach
Nota 7.3.
38
-
38
38
-
38
W jednostkach stowarzyszonych
Nota 7.3.
12
(10)
2
12
(10)
2
Pozostałe
89
(88)
1
89
(88)
1
Razem
13 214
(2 700)
10 514
13 059
(2 771)
10 288
W roku 2021 PGNiG S.A. zwiększyła zaangażowanie kapitału w PGNiG Upstream Norway AS o wartość 229 milionów złotych,
w spółce PGNiG Ventures Sp. z o.o. o 23 miliony złotych, w PGNiG Upstream North Africa B.V o 6 milionów złotych, w PGNiG
Gazoprojekt S.A. o 5 milionów złotych oraz w spółkach PGNiG SPV 7 Sp. z o.o., PGNiG SPV 8 Sp. z o.o., PGNiG SPV 9 Sp. z o.o.,
PGNiG SPV 10 Sp. z o.o. oraz LLC "Karpatgazvydobuvannya" o łączna kwotę 6 milionów złotych.
W okresie porównawczym PGNiG S.A. nabyła udziały w PGNiG Upstream North Africa B.V. o wartości 5 milionów złotych oraz
zwiększyła zaangażowanie kapitału w spółce PGNiG Ventures Sp. z o.o. o 3 miliony złotych.
Pozycja odpis aktualizacyjny zawiera korektę pomiędzy wartością księgową wkładu niepieniężnego, a jego wartością godziwą na
moment wniesienia udziałów / akcji. Wartość tej korekty na 31 grudnia 2021 roku wynosiła 1 969 milionów złotych i dotyczyła głównie
następujących spółek: Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. w kwocie 1 516 milionów złotych, PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o.
w kwocie 344 miliony złotych, PGNiG Technologie S.A. w kwocie 82 miliony złotych. Na 31 grudnia 2020 roku korekta ta wynosiła
2 011 milionów złotych i dotyczyła głównie następujących spółek: Polskiej Spółki Gazownictwa Sp. z o.o. w kwocie 1 516 milionów
złotych, PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o. w kwocie 344 miliony złotych, PGNiG Technologie S.A. w kwocie 82 miliony złotych,
Geovita Sp. z o.o. w kwocie 42 miliony złotych.
7.2 Utrata wartości udziałów i akcji
W 2021 roku Spółka dokonała dodatkowego odpisu aktualizującego wartość posiadanych udziałów w spółce PGNiG Upstream North
Africa B.V. w kwocie 6 milionów złotych (5 milionów złotych w roku 2020), w efekcie czego wartość odpisu aktualizującego na
31 grudnia 2021 roku wynosiła 533 miliony złotych (527 milionów złotych na 31 grudnia 2020 roku), co stanowi 100% wartości
posiadanych udziałów.
Działalność spółki PGNiG Upstream North Africa B.V w dalszym ciągu pozostaje objęta tak zwaną „Siłą Wyższą”, która została
wprowadzona 15 sierpnia 2014 roku. W jej wyniku działalność operacyjna i poszukiwawcza została wstrzymana. Decyzja
o prowadzeniu dalszych prac zostanie podjęta w zależności od rozwoju sytuacji politycznej w Libii.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 57 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
7.3 Szczegółowe informacje dotyczące jednostek zależnych, wspólnych przedsięwzięć oraz
jednostek stowarzyszonych
Kraj siedziby
Bezpośredni udział procentowy
w kapitale
(odpowiada prawom głosu)
Wartość bilansowa inwestycji
Lp.
Nazwa jednostki
2021
2020
2021
2020
Jednostki zależne
1
GEOFIZYKA Toruń S.A.
Polska
100,00%
100,00%
68
68
2
Exalo Drilling S.A.
Polska
100,00%
100,00%
333
333
3
PGNiG Upstream Norway AS
Norwegia
100,00%
100,00%
1 339
1 110
4
PGNiG Upstream North Africa B.V.
Holandia
100,00%
100,00%
-
-
5
Geovita S.A.
Polska
100,00%
100,00%
-
36
6
PGNiG Technologie S.A.
Polska
100,00%
100,00%
83
83
7
PGNiG Supply&Trading GmbH
Niemcy
100,00%
100,00%
40
40
8
PGNiG Termika S.A.
Polska
100,00%
100,00%
2 772
2 772
9
Gas Storage Poland Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
6
6
10
PGNiG Serwis Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
10
10
11
Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
4 908
4 908
12
PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
772
772
13
PGNIG Ventures Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
26
4
14
PGNiG SPV 6 Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
51
51
15
PGNiG SPV 7 Sp. z o.o.
Polska
100,00%
100,00%
1
-
16
PGNiG Gazoprojekt S.A.
Polska
93,73%
93,73%
18
13
17
GAS – TRADING S.A.
Polska
43,41%
43,41%
1
1
18
Polski Gaz Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych
Polska
100,00%
100,00%
40
40
19
PGNiG SPV 8 Sp. z o.o.
Polska
100,00%
-
2
-
20
PGNiG SPV 9 Sp. z o.o.
Polska
100,00%
-
-
-
21
PGNiG SPV 10 Sp. z o.o.
Polska
100,00%
-
-
-
22
LLC "Karpatgazvydobuvannya"
Ukraina
85,00%
-
3
-
10 473
10 247
Wspólne przedsięwzięcia
1
SGT EUROPOL GAZ S.A.
Polska
48,00%
48,00%
38
38
38
38
Jednostki stowarzyszone
1
PFK GASKON S.A.
Polska
45,94%
45,94%
-
-
2
ZWUG "INTERGAZ" Sp. z o.o.
Polska
38,30%
38,30%
2
2
3
"Dewon" PSA
Ukraina
36,38%
36,38%
-
-
2
2
W związku z planowaną transakcją zbycia udziałów spółki Geovita S.A. wartość udziałów jednostki zależnej w 2021 roku została
przekwalifikowana do kategorii aktywa przeznaczone do sprzedaży i na 31 grudnia 2021 roku jest prezentowana w ramach
pozycji „Pozostałe aktywa” w Sprawozdaniu z sytuacji finansowej niniejszego sprawozdania finansowego.
Ponadto Spółka, jako jedyny fundator, posiada Fundację PGNiG S.A. im. Ignacego Łukasiewicza.
7.4 Udzielone pożyczki
Zasady rachunkowości
Pożyczki wyceniane są w oparciu o model biznesowy Spółki („utrzymywanie”) oraz ocenę charakterystyki wynikającej z umowy przepływów
pieniężnych. Spółka na moment początkowego ujęcia aktywa finansowego w księgach ustala, czy wynikające z umowy przepływy pieniężne są
jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty, a zatem czy są zgodne z podstawową umową pożyczkową (test
SPPI).
Pożyczki wyceniane są:
według zamortyzowanego kosztu, pod warunkiem spełnienia testu przepływów pieniężnych,
w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w przypadku gdy test przepływów pieniężnych nie został spełniony.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 58 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości, udzielone pożyczki poddawane są testowi na utratę wartości zgodnie z modelem strat
oczekiwanych, metodą analizy indywidualnej. Charakterystyka metody indywidualnej została opisana w nocie 6.1.
Istotne szacunki
Odpis aktualizujący wartość udzielonych pożyczek
W celu ustalenia oczekiwanej straty kredytowej udzielonych pożyczek, Spółka przyjmuje iż źródłem ryzyka, które podlega analizie jest sytuacja
finansowa danego pożyczkobiorcy. Szacowanie odpisu na udzielone pożyczki przeprowadzane jest w oparciu o model statystyczny
uwzględniający szacowane prawdopodobieństwa upadłości/niewypłacalności dłużnika, stosowanych zabezpieczeń i szacowanej ekspozycji Spółki
w momencie upadłości/niewypłacalności dłużnika.
2021
2020
Jednostkom
zależnym
bezpośrednio
Jednostkom zależnym
pośrednio
i stowarzyszonym
Razem
Jednostkom
zależnym
bezpośrednio
Jednostkom zależnym
pośrednio
i stowarzyszonym
Razem
Saldo na początek okresu
6 964
1 063
8 027
4 961
965
5 926
Pożyczki udzielone
2 589
125
2 714
2 649
105
2 754
Naliczone odsetki
153
67
220
156
50
206
Różnice kursowe z wyceny
182
5
187
22
-
22
Spłata kapitału
(3 375)
(11)
(3 386)
(628)
(23)
(651)
Spłata odsetek
(157)
(13)
(170)
(157)
(21)
(178)
Wycena finansowa
(26)
(3)
(29)
(8)
(5)
(13)
Modyfikacja
(63)
-
(63)
-
-
-
Odpisy z tytułu utraty wartości -
pozostałe
(1)
(420)
(421)
(31)
(8)
(39)
Saldo na koniec okresu
6 266
813
7 079
6 964
1 063
8 027
- długoterminowe
6 113
704
6 817
6 453
1 043
7 496
- krótkoterminowe
153
109
262
511
20
531
Na 31 grudnia 2021 roku Spółka dokonała kalkulacji wartości godziwej pożyczek. Przeprowadzane testy wykazały, że różnica
pomiędzy wartością godziwą pożyczek, a ich wartością bilansową nie przekracza 7,2%. Na 31 grudnia 2020 roku wskaźnik ten
wynosił 3%.
Saldo
Lp.
Strona pożyczki
Cel pożyczki
Waluta
pożyczki
Oprocentowanie
Termin spłaty
2021
2020
1
Elektrociepłownia
Stalowa Wola S.A.
(ECSW S.A.)
a) Porozumienie konsolidujące -
pożyczka podporządkowana w celu
spełnienia warunków koniecznych do
udzielenia finansowania Elektrociepłowni
Stalowa Wola S.A. przez Bank
Gospodarstwa Krajowego i PGNiG S.A.
PLN
oprocentowanie stałe
7,93%
30.06.2033
-
265
b) pożyczka konsorcjalna zawarta
z Bankiem Gospodarstwa Krajowego
i PGNiG S.A. (transza A i B)
PLN
6M WIBOR + marża
1,45%
14.06.2030
425
421
c) pozostałe pożyczki udzielone
w związku z ponoszonymi kosztami
projektu na etapie projektowania,
budowy i oddania do użytku bloku
gazowo – parowego w Stalowej Woli –
pożyczki podporządkowane pod
finansowanie wymienione w pkt b)
PLN
oprocentowanie stałe
7,93%, 7,51% lub
7,63%
30.06.2033
-
104
d) pożyczka VAT
PLN
1M WIBOR +marża
2,5%
31.03.2021
-
2
2
PGNiG Termika S.A.
a) Współfinansowanie zakupu 99,8%
pakietu akcji Vattenfall Heat Poland S.A.
PLN
3M WIBOR
+1,15%
31.12.2021
-
352
b) Pożyczka odnawialna na finansowanie
potrzeb inwestycyjnych i płynnościowych
PLN
3M WIBOR +marża
1,31%
30.06.2028
2 417
2 333
3
PGNiG Upstream
Norway AS
a) Finansowanie ogólnych celów
korporacyjnych PGNiG Upstream
Norway AS, w szczególności
finansowania projektu Skarv, w tym
zakupu udziałów w Licencjach
Produkcyjnych na Norweskim Szelfie
Kontynentalnym obejmujących pola
Skarv, Snadd oraz pole Gro
b) Finansowanie ogólnych celów
korporacyjnych PGNiG Upstream
Norway AS,bieżących nakładów
inwestycyjnych oraz wydatków
związanych z działalnością
poszukiwawczą (waluta pożyczki NOK,
możliwość wypłaty i spłaty w NOK, USD
i EUR)
NOK
USD
3M NIBOR +marża
3%
3M LIBOR +marża
3%
31.12.2031
31.12.2031
-
649
1 766
192
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 59 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
4
Polska Spółka
Gazownictwa
Sp. z o.o.
a) Finasowanie rozbudowy
i modernizacji krajowej sieci dystrybucji
gazu
PLN
3M WIBOR + marża
1,81%
31.12.2025
868
799
b) Wcześniejsza spłata umów zawartych
w latach 2007-2013 oraz finansowanie
bieżącej i inwestycyjnej działalności
3M WIBOR + marża
1,64%
30.06.2029
2 138
1 384
5
PGNiG Termika
Energetyka
Przemysłowa S.A.
a) Pożyczka na finansowanie programu
inwestycyjnego objętego „Biznes Planem
Grupy SEJ oraz refinansowanie środków
finansowych pozyskanych poprzez
emisję obligacji
b) Sfinansowanie realizacji
strategicznego projektu inwestycyjnego
pn. Zabezpieczenie dostaw ciepła dla
miasta Rybnika po 2022 roku
c) Sfinansowanie bieżącej działalności
PLN
6M WIBOR + marża
1,56%
6M WIBOR + marża
1,59%
6M WIBOR + marża
1,57%
31.12.2023
30.12.2033
30.12.2033
253
10
124
260
10
-
6
Exalo Drilling S.A.
Sfinansowanie bieżącej działalności
PLN
3M WIBOR + marża
3,17%
29.11.2030
46
-
7
Pozostałe
149
139
7 079
8 027
Istotne zmiany w udzielonych pożyczkach w bieżącym okresie sprawozdawczym
Pożyczki udzielone Elektrociepłowni Stalowa Wola S.A.
Na koniec 2021 roku wartość brutto pożyczki wycenianej według zamortyzowanego kosztu wynosiła 838 milionów złotych, natomiast
po uwzględnieniu odpisu aktualizującego 425 milionów złotych. Pożyczka udzielona na cele zapłaty podatku VAT została całkowicie
spłacona w 2021 roku.
Zwiększenie wartość odpisu aktualizującego z 18 milionów złotych wykazywanego na 31 grudnia 2020 roku do 413 milionów złotych
na 31 grudnia 2021 wynika z oceny prognozowanych wyników Elektrociepłowni Stalowa Wola. Zgodnie z przeprowadzoną analizą
wartość pożyczki w kwocie 404 miliony złotych została przeklasyfikowana do aktywów z utratą wartości, co skutkowało istotnym
zwiększeniem odpisu aktualizującego.
Pożyczki udzielone PGNiG Termika S.A.
W wyniku spłaty raty w grudniu 2021 roku w kwocie 356 milionów złotych pożyczka udzielona PGNiG Termika S.A. na podstawie
umowy z 23 sierpnia 2011 roku, aneksowanej 1 lipca 2018 roku została całkowicie spłacona.
W 2021 roku uruchomiono transze pożyczki na podstawie umowy zawartej 30 lipca 2018 roku na łączną kwotę 850 milionów złotych.
PGNiG Termika S.A. w 2021 roku dokonała również spłat pożyczki na łączną kwotę 750 milionów złotych. Na 31 grudnia 2021 roku
zaangażowanie kapitałowe PGNiG S.A. z tytułu powyższej umowy wynosiło 2 450 milionów złotych.
Łączna wartość brutto udzielonych pożyczek PGNiG Termika S.A. przez PGNiG S.A wycenianych według zamortyzowanego kosztu
na 31 grudnia 2021 roku wynosiła 2 457 milionów złotych, natomiast wartość pożyczek po uwzględnieniu odpisu aktualizującego
wynosiła 2 417 milionów złotych.
Pożyczka udzielona PGNiG Upstream Norway AS
W październiku 2021 roku PGNiG Upstream Norway AS dokonał wcześniejszej całkowitej spłaty pożyczki udzielonej na podstawie
umowy z 2010 roku w kwocie 1 811 milionów złotych. Umowa pozostaje ważna i obowiązuje do 31 grudnia 2031 roku.
Ponadto w ramach umowy pożyczki wielowalutowej podpisanej w 2020 roku na sfinansowanie ogólnych celów korporacyjnych,
bieżących nakładów inwestycyjnych oraz wydatków związanych z działalnością poszukiwawczą w sierpniu 2021 roku PGNiG
Upstream Norway A.S. została wypłacona transza w wysokości 813 milionów złotych. W grudniu 2021 roku PGNiG Upstream Norway
AS dokonał wcześniejszej spłaty w wysokości 403 milionów złotych. Na 31 grudnia 2021 roku wartość brutto pożyczki wycenionej
w zamortyzowanym koszcie wynosiła 654 miliony złotych, natomiast wartość netto 649 milionów złotych.
Pożyczki udzielone Polskiej Spółce Gazownictwa Sp. z o.o.
W 2021 roku na podstawie umowy pożyczki odnawialnej z 31 lipca 2019 roku, aneksowanej 23 października 2020 roku Polskiej
Spółce Gazownictwa Sp. z o.o. wypłacono transze pożyczki w łącznej kwocie 750 milionów złotych. Zaangażowanie kapitałowe
PGNiG S.A. z tytułu powyższej umowy wynosiło 2 333 miliony złotych na koniec 2021 roku.
W kwietniu 2021 roku na podstawie umowy z 19 lutego 2019 roku nastąpiła wypłata pożyczki w kwocie 67 milionów złotych.
Na 31 grudnia 2021 roku wartość pożyczek udzielonych Polskiej Spółce Gazownictwa Sp. z o.o. wycenianych według
zamortyzowanego kosztu wynosiła 3 017 milionów złotych, a po uwzględnieniu odpisu aktualizacyjnego 3 006 milionów złotych.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 60 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Pożyczki udzielone PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa S.A.
Na podstawie umowy zawartej 23 listopada 2021 roku udzielono PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa S.A. pożyczki
odnawialnej w wysokości 125 milionów złotych na finansowanie bieżącej działalności. Zabezpieczeniem spłaty pożyczki jest weksel
in blanco wraz z deklaracją wekslową. Termin spłaty pożyczki został ustalony na grudzień 2033 roku.
Łączna wartość brutto pożyczek udzielonych PGNiG Termika Energetyka Przemysłowa S.A. przez PGNiG S.A. wycenionych według
zamortyzowanego kosztu na 31 grudnia 2021 roku wynosiła 392 miliony złotych, natomiast wartość pożyczek po uwzględnieniu
odpisu aktualizującego wynosiła 387 milionów złotych.
Pożyczka udzielona Exalo Drilling S.A.
12 stycznia 2021 roku pomiędzy PGNiG S.A. a Exalo Drilling S.A. została zawarta umowa o udzielenie pożyczki nieodnawialnej
w wysokości 50 milionów złotych z przeznaczeniem na finansowanie bieżącej działalności. Pożyczka jest zabezpieczona wekslem
in blanco wraz z deklaracją wekslową. Data spłaty pożyczki przypada na 2030 rok.
Na 31 grudnia 2021 roku wartość pożyczki wycenianej według zamortyzowanego kosztu zarówno w wartości brutto jak i w wartości
netto wynosiła 46 milionów złotych.
Wpływ COVID-19 na poziom oczekiwanych strat kredytowych dla udzielonych pożyczek
Spółka na bieżąco monitoruje poziom ryzyka kredytowego powiązany z posiadanymi długoterminowymi instrumentami finansowymi.
Kontrahenci Spółki (w przeważającej mierze inne spółki z GK PGNiG) funkcjonują w sektorach, które charakteryzują się potencjalnie
dużą wrażliwością na wpływ COVID-19. Rating jednostki dominującej w Grupie Kapitałowej, w ramach której funkcjonują kontrahenci,
utrzymywany jest na poziomie inwestycyjnym, co ogranicza ryzyko niewypłacalności kontrahentów w horyzoncie życia instrumentów
finansowych posiadanych przez Spółkę, a tym samym na datę bilansową nie zostały zidentyfikowane przesłanki znaczącego wzrostu
ryzyka kredytowego instrumentów finansowych.
Oczekiwana strata kredytowa kalkulowana dla udzielonych pożyczek oszacowana została na poziomie 552 milionów złotych, z czego
4 miliony złotych odzwierciedla szacowany na datę bilansową efekt wpływu COVID-19 na prawdopodobieństwo niewypłacalności
kontrahentów w okresach przyszłych. Na 31 grudnia 2021 oczekiwana strata kredytowa w zakresie udzielonych pożyczek, dla których
kalkulowana jest w horyzoncie 12 miesięcy wyniosła 69 milionów złotych. Łączna oczekiwana strata kredytowa dla udzielonych
pożyczek jest niższa o 6 milionów złotych w porównaniu do oczekiwanej straty kredytowej dla udzielonych pożyczek na koniec 2020
roku.
Klasa 1 -
12-miesięczna
oczekiwana
strata
Klasa 2 -
oczekiwana
strata w okresie
całego życia
Klasa 3 -
z rozpoznaną
utratą wartości
Wyceniane
w wartości
godziwej przez
wynik finansowy
Razem
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2021
7 992
10
157
-
8 159
Transfer do grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
-
(10)
-
-
(10)
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
(378)
-
-
-
(378)
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
-
-
378
-
378
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego życia
10
-
-
-
10
Spłaty kapitału
(3 382)
-
(4)
-
(3 386)
Pożyczki udzielone
2 711
-
-
3
2 714
Pozostały wpływ
86
-
52
6
144
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2021
7 039
-
583
9
7 631
Skumulowany odpis na 1 stycznia 2021
(75)
(1)
(56)
-
(132)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(60)
-
(417)
-
(477)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
56
-
3
-
59
Transfer do grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
-
1
-
-
1
Transfer do grupy z rozpoznaną utratą wartości
9
-
-
-
9
Transfer z grupy z 12-miesięczną oczekiwaną stratą
-
-
(9)
-
(9)
Transfer z grupy z oczekiwaną stratą w okresie całego życia
(1)
-
-
-
(1)
Wpływ zmian kursów walutowych oraz pozostałe
2
-
(4)
-
(2)
Skumulowany odpis na 31 grudnia 2021
(69)
-
(483)
-
(552)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2021
6 970
-
100
9
7 079
Wartość bilansowa brutto na 1 stycznia 2020
5 851
9
159
-
6 019
Spłaty kapitału
(649)
-
(2)
-
(651)
Pożyczki udzielone
2 752
2
-
-
2 754
Pozostały wpływ
38
(1)
-
-
37
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2020
7 992
10
157
-
8 159
Skumulowany odpis na 1 stycznia 2020
(37)
(2)
(54)
-
(93)
Zwiększenia w korespondencji z kosztami
(87)
(1)
(3)
-
(91)
Rozwiązanie w korespondencji z przychodami
49
2
1
-
52
Skumulowany odpis na 31 grudnia 2020
(75)
(1)
(56)
-
(132)
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020
7 917
9
101
-
8 027
W 2020 roku nie wystąpiły transfery pomiędzy klasami.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 61 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
7.4.1 Transakcje z jednostkami powiązanymi
Jednostki zależne
Jednostki
stowarzyszone
Wspólne przedsięwzięcia
2021
2020
2021
2020
2021
2020
Obroty i przychody/koszty za rok sprawozdawczy
Sprzedaż produktów i usług do jednostek powiązanych
3 242
2 043
-
-
647
257
Zakupy od jednostek powiązanych
9 523
3 575
-
-
101
265
Otrzymane dywidendy
738
454
2
1
-
-
Przychody finansowe, przychody z tytułu odsetek obliczone
z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej oraz przychody
z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów finansowych
wycenianych w zamortyzowanym koszcie
300
197
21
3
39
38
Koszty finansowe
65
1
-
-
-
-
Salda na koniec okresu sprawozdawczego
Należności z tytułu dostaw i usług od jednostek powiązanych
Nota 5.2.2
711
164
-
-
274
174
Udzielone pożyczki jednostkom powiązanym po uwzględnieniu
odpisów z tytułu utraty wartości
Nota 7.4.
6 654
7 235
-
-
425
792
w tym kwota odpisów z tytułu utraty wartości
61
59
78
56
413
17
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług wobec jednostek
powiązanych
Nota 5.2.3
1 604
410
-
-
104
40
Zobowiązania z tytułu zadłużenia
Nota 4.2.
9
8
-
-
-
-
Pozycja zakupy od jednostek powiązanych dotyczy głównie kosztów zakupu oraz magazynowania gazu. W latach 2021 i 2020 Spółka
nie zawarła żadnych istotnych transakcji z jednostkami powiązanymi na innych warunkach niż warunki rynkowe.
7.4.2 Transakcje z jednostkami, których udziałowcem lub akcjonariuszem jest Skarb Państwa
Główne transakcje prowadzone z jednostkami, których udziałowcem/akcjonariuszem jest Skarb Państwa (posiadający, kontrolę,
współkontrolę lub znaczący wpływ nad tymi jednostkami) dotyczą bieżącej działalności Spółki, czyli obrotu gazem ziemnym,
sprzedaży ropy naftowej oraz energii elektrycznej.
W latach 2021 – 2020 PGNiG S.A. uzyskała największe obroty z następującymi podmiotami, których akcjonariuszem lub
udziałowcem jest Skarb Państwa: Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A., Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A.,
ORLEN Południe S.A., PGE Energia Ciepła S.A. (poprzednio PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A.,) Grupa LOTOS
S.A., Grupa Azoty Zakłady Azotowe PUŁAWY S.A., Grupa Azoty S.A., Grupa Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn S.A., Grupa Azoty
Zakłady Chemiczne POLICE S.A., KGHM Polska Miedź S.A.
7.4.3 Informacje o świadczeniach dla kluczowego personelu kierowniczego Spółki
2021
2020
Zarząd
Rada Nadzorcza
Razem
Zarząd
Rada Nadzorcza
Razem
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
8,032
0,720
8,752
9,202
0,767
9,969
Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy
0,053
-
0,053
1,698
-
1,698
Razem
8,085
0,720
8,805
10,900
0,767
11,667
Szczegółowe informacje na temat wynagrodzeń kluczowego personelu kierowniczego PGNiG S.A. znajdują się w Sprawozdaniu
Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG i PGNiG S.A. w rozdziale 6.3. Wynagrodzenie władz.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 62 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
8. Pozostałe noty objaśniające
8.1 Aktywa i zobowiązania warunkowe
Zobowiązania warunkowe
2021
2020
Poręczenia
711
716
Gwarancje
7 995
4 642
Weksle
558
553
Razem
9 264
5 911
W ramach kategorii zobowiązań warunkowych najistotniejszą pozycję stanowią udzielone gwarancje. Zarówno na 31 grudnia 2021
roku, jak i na 31 grudnia 2020 roku najistotniejszą pozycję w ramach tej kategorii stanowiło zabezpieczenie posiadanej przez PGNiG
Upstream Norway AS koncesji na złożu Skarv na Norweskim Szelfie Kontynentalnym o wartości 2 886 milionów złotych (2 896
milionów złotych w 2020 roku). W pozycji gwarancje PGNiG S.A. ujmuje również zobowiązania z tytułu zabezpieczenia dostaw gazu
oraz zabezpieczenie kredytu w rachunku bieżącym udzielane spółkom GK PGNiG przez instytucje finansowe, gdzie najistotniejszą
pozycję stanowi udzielone zabezpieczenie PGNiG Supply&Trading GmbH o wartości 2 557 milionów złotych w 2021 roku (654 miliony
złotych w 2020 roku). W 2021 roku Spółka udzieliła gwarancji na rzecz PGNiG Supply&Trading GmbH oraz PGNiG Upstream Norway
AS o łącznej wartości 1 624 miliony złotych z tytułu czarteru statku do transportu LNG (752 miliony złotych w 2020 roku).
8.2 Wspólne działania
Zasady rachunkowości
Wspólne działania
W związku z udziałami we wspólnych działaniach Spółka jako wspólnik wspólnego działania ujmuje w swoim sprawozdaniu finansowym:
swoje aktywa, w tym udział w aktywach posiadanych wspólnie,
swoje zobowiązania, w tym udział w zobowiązaniach zaciągniętych wspólnie,
przychody ze sprzedaży swojego udziału produkcji w wynikach wspólnej działalności,
swoją część przychodów ze sprzedaży produkcji w ramach wspólnej działalności,
swoje koszty, w tym udział we wspólnie poniesionych kosztach.
W związku z tym, że aktywa, zobowiązania, przychody i koszty związane ze wspólnym działaniem są wykazane w Jednostkowym sprawozdaniu
finansowym Spółki, nie dokonuje się korekt oraz nie stosuje się innych procedur konsolidacyjnych w odniesieniu do tych pozycji podczas
sporządzania sprawozdania finansowego.
W bieżącym okresie sprawozdawczym wspólne działania były prowadzone przez Spółkę głównie na terenie Polski oraz poza
granicami, na obszarze Pakistanu. Wspólne działania polegają głównie na poszukiwaniu i wydobyciu gazu ziemnego oraz ropy
naftowej.
Informacje na temat najistotniejszych wspólnych działalności na 31 grudnia 2021 roku zostały szczegółowo opisane w rozdziale 5.1.3.
Działalność w Polsce oraz 5.1.4. Działalność Zagraniczna w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG i PGNiG
S.A.
8.3 Wybrane dane finansowe spółki ujawniane zgodnie z art. 44 ust. 2 Ustawy prawo
energetyczne
W poniższych tabelach zaprezentowano dane dotyczące przychodów, kosztów, zysków i strat oraz aktywów i pasywów, w podziale
na działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi oraz pozostałą działalność.
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 63 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
2021
2020
Obrót
paliwami
gazowymi
Pozostała
działalność
Razem (PLN)
Obrót
paliwami
gazowymi
Pozostała
działalność
Razem (PLN)
Rachunek zysków i strat
Przychody ze sprzedaży
28 990
7 778
36 768
15 121
6 117
21 238
Koszty operacyjne
(25 830)
(5 089)
(30 919)
(12 828)
(514)
(13 342)
Zysk/Strata z działalności operacyjnej
3 160
2 689
5 849
2 293
5 603
7 896
Koszty i przychody finansowe
-
415
415
-
595
595
Zysk/Strata przed opodatkowaniem
3 160
3 104
6 264
2 293
6 198
8 491
Podatek dochodowy
-
(1 143)
(1 143)
-
(1 582)
(1 582)
Zysk/Strata netto
3 160
1 961
5 121
2 293
4 616
6 909
Sprawozdanie z sytuacji finansowej
Aktywa trwałe
-
32 159
32 159
-
30 737
30 737
Należności
4 740
4 126
8 866
1 389
389
1 778
Zapasy
7 484
245
7 729
1 781
289
2 070
Pozostałe aktywa krótkoterminowe
-
20 936
20 936
-
9 161
9 161
Aktywa razem
12 224
57 466
69 690
3 170
40 576
43 746
Zobowiązania z tytułu dostaw i podatków
4 679
2 600
7 279
930
1 190
2 120
Kapitał i pozostałe pasywa
47
62 364
62 411
28
41 598
41 626
Pasywa razem
4 726
64 964
69 690
958
42 788
43 746
Zgodnie z wymogami określonymi w art. 44 ust.1 ustawy prawo energetyczne z 10 kwietnia 1997 roku (Dz. U. 1997 Nr 54 poz. 348,
z późniejszymi zmianami), Spółka prowadzi ewidencję księgową w sposób umożliwiający odrębne obliczenie kosztów i przychodów,
zysków i strat dla wyodrębnionych rodzajów wykonywanej działalności gospodarczej.
Ewidencja ta oparta jest o model kontrolingowy, który dostarcza informacji z zakresu rachunkowości zarządczej na podstawie danych
ujętych na potrzeby rachunkowości finansowej. Koszty, które można bezpośrednio przyporządkować do danego rodzaju działalności
ujmowane są na odpowiednio pogrupowanych obiektach kontrolingowych przypisanych do danego produktu. Wszystkie pozostałe
koszty są dzielone według zapisanej reguły w oparciu o wskaźniki statystyczne, wykorzystywane jako klucze podziału kosztów.
Ostatnim ogniwem w łańcuchu rozliczeń kosztów są zlecenia wynikowe. Rodzaje działalności, które są jedną z cech określających
zlecenia wynikowe służą do agregacji kosztów i przychodów do odpowiednich działalności Spółki.
Alokacja należności, zapasów oraz zobowiązań ujętych na dzień kończący okres sprawozdawczy do działalności związanej
z obrotem paliwami gazowymi została przeprowadzona metodą identyfikacji bezpośredniej w oparciu o analizę szczegółową zapisów
z ksiąg.
Pozostałe pozycje aktywów i pasywów sprawozdania z sytuacji finansowej Spółki zostały zaalokowane do działalności pozostałej ze
względu na brak powiązania tych pozycji z działalnością związaną z obrotem paliwami gazowymi lub na ich nieistotny udział w tej
działalności.
8.4 Wynagrodzenie firmy audytorskiej za obowiązkowe badanie rocznego sprawozdania
finansowego Spółki oraz inne usługi
2021
2020
Badanie rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej
0,18
0,18
Inne usługi poświadczające, w tym za przegląd sprawozdań finansowych
0,47
0,40
Razem
0,65
0,58
W okresie zakończonym 31 grudnia 2021 roku podmiotem przeprowadzającym badanie Jednostkowego sprawozdania finansowego
PGNiG S.A. oraz Skonsolidowanego sprawozdania Grupy Kapitałowej PGNiG była firma audytorska PKF Consult Sp. z o.o. Sp. k.,
która zgodnie z umową zawartą 20 maja 2020 roku wykonuje przeglądy śródroczne oraz badania jednostkowych i skonsolidowanych
sprawozdań finansowych za lata 2021 – 2022.
8.5 Inne istotne informacje
Postępowania przed Prezesem UOKiK – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej
PGNiG i PGNiG S.A., rozdział 8.2 Postępowania sądowe
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 64 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
Kontrakty na dostawy paliwa gazowego oraz ropy naftowej – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu z działalności
Grupy Kapitałowej PGNiG i PGNiG S.A., rozdział 4.1 Segment Poszukiwanie i Wydobycie oraz rozdział 4.2.2 Obszar działalności
hurtowej
Kontrakty na zakup paliwa gazowego – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG
i PGNiG S.A., rozdział 4.2.2 Obszar działalności hurtowej
Zmiany w posiadanych kontraktach – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG
i PGNiG S.A. rozdział 4.2.2. Obszar działalności hurtowej
Renegocjacja warunków cenowych kontraktu jamalskiego – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu z działalności
Grupy Kapitałowej PGNiG i PGNiG S.A. rozdział 4.2.2 Obszar działalności hurtowej
Decyzje Prezesa URE dotyczące nałożenia na PGNiG S.A. kar pieniężnych – szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu
z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG i PGNiG S.A. rozdział 8.2 Postępowania sądowe
Informacje o świadczeniach dla kluczowego personelu kierowniczego Spółki - szczegółowe informacje na temat wynagrodzeń
kluczowego personelu kierowniczego PGNiG S.A. znajdują się w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG
i PGNiG S.A. rozdział 6.3.4. Polityka wynagrodzenia członków organów zarządczych i nadzorczych PGNiG
8.6 Zdarzenia po dacie bilansu
5 stycznia 2022 roku PGNiG S.A. zawarło umowę kredytu otwartego w rachunku bieżącym z bankiem Société Générale S.A.
Oddział w Polsce, pozyskując dodatkowe finansowanie krótkoterminowe na kwotę 750 milionów złotych na okres do 9 miesięcy
począwszy od dnia zawarcia umowy.
14 stycznia 2022 roku PGNiG S.A. poinformowano o otrzymaniu od PAO Gazprom i OOO Gazprom Export (dalej łącznie
„Gazprom”) wezwania na arbitraż przed Trybunałem Arbitrażowym ad hoc z siedzibą w Sztokholmie (dalej „Wezwanie
Gazpromu”), obejmującego żądanie zmiany warunków cenowych gazu dostarczanego przez Gazprom na podstawie kontraktu
kupna-sprzedaży gazu ziemnego do Rzeczypospolitej Polskiej z 25 września 1996 roku (dalej „Kontrakt Jamalski”). Wezwanie
Gazpromu obejmuje żądanie podwyższenia ceny kontraktowej w Kontrakcie Jamalskim w ramach wniosków Gazpromu
o renegocjację ceny kontraktowej z 8 grudnia 2017 roku oraz z 9 listopada 2020 roku, będących odpowiedzią Gazpromu na
złożone przez PGNiG S.A. 1 listopada 2017 roku oraz 1 listopada 2020 roku wnioski o obniżenie ceny kontraktowej. 11 lutego
2022 roku PGNiG S.A. złożyła odpowiedź na przedmiotowe wezwanie, w której wniosła o oddalenie jako niedopuszczalnych pod
względem formalnym, ewentualnie jako bezzasadnych merytorycznie, roszczeń Gazpromu, a w przypadku stwierdzenia przez
Trybunał Arbitrażowy ad hoc dopuszczalności zmiany ceny kontraktowej, o roszczenia wzajemne obniżenia ceny kontraktowej
od 1 listopada 2017 roku, w ramach wniosku PGNiG S.A. z 1 listopada 2017 roku oraz od 1 listopada 2021 roku, w ramach
wniosku PGNiG z dnia 1 listopada 2020 roku.
9 marca 2022 roku zapadł wyrok Sądu Apelacyjnego w Sztokholmie w niniejszej sprawie, na mocy którego oddalono jako
bezzasadną skargę Gazpromu w całości, tj. w zakresie zarzucającym, że Trybunał Arbitrażowy ad hoc orzekając o obniżeniu
ceny kontraktowej za gaz dostarczany w ramach Kontraktu Jamalskiego wykroczył poza uprawnienia przyznane Trybunałowi
przez PGNiG i Gazprom w Kontrakcie Jamalskim oraz zasądził od Gazpromu na rzecz PGNiG koszty zastępstwa procesowego.
Wyrok nie jest prawomocny bowiem zgodnie z art. 43 ust. 2 Szwedzkiego Prawa Arbitrażowego z 1999 roku, Sąd Apelacyjny
w Sztokholmie udzielił zezwolenia na złożenie apelacji od Wyroku do Sądu Najwyższego, uznając, że sprawa ma charakter
precedensowy.
2 lutego 2022 roku PGNiG S.A. poinformowało o otrzymaniu od PJSC Gazprom wezwania na arbitraż zgodnie z Regulaminem
Arbitrażowym UNCITRAL, obejmującego żądanie uznania przez PGNiG S.A.: (1) prawa PJSC Gazprom jako akcjonariusza do
otrzymania dywidend z zysków spółki EuRoPol GAZ s.a. z siedzibą w Warszawie (dalej „EPG”), oraz (2) praw wynikających
z zasad nadzoru korporacyjnego przysługujących PJSC Gazprom oraz członkom zarządu EPG powoływanym przez Gazprom.
Drugim pozwanym przez PJSC Gazprom, jest EPG. 2 marca 2022 r. Spółka złożyła odpowiedź na Wezwanie Gazpromu,
w której odrzuciła wszystkie roszczenia Gazpromu ze względów merytorycznych i proceduralnych.
31 stycznia 2022 roku PGNiG S.A. otrzymało decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie wyrażenia
zgody na dokonanie koncentracji, polegającej na utworzeniu przez PGNiG S.A. i ORLEN Południe S.A. wspólnego
przedsiębiorcy, tj. PGNiG SPV 7 Sp. z o.o., którego przedmiotem działalności będzie m.in. pozyskiwanie i budowa instalacji
biometanowych, rozwój technologii wykorzystywanych do produkcji biometanu oraz produkcja, obrót i wykorzystanie biometanu
w różnych obszarach działalności PGNiG S.A. i Grupy ORLEN.
21 stycznia 2022 r. PGNiG S.A. zawarło umowę udzielenia pożyczki odnawialnej z PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o.
Umowa została zawarta do dnia 20 stycznia 2027 roku na maksymalną kwotę 1 500 milionów złotych. Pożyczka jest
zabezpieczona wekslem in blanco wraz z deklaracją wekslową.
26 stycznia 2022 r. weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych
w związku z sytuacją na rynku gazu. Akt prawny umożliwił ochronę niektórych kategorii odbiorców końcowych przed istotnymi
wzrostami cen paliwa gazowego, wywołanymi kumulacją wielu czynników rynkowych, w tym zakłóceń powodowanych przez
POLSKIE GÓRNICTWO NAFTOWE I GAZOWNICTWO S.A.
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE 2021
(w milionach złotych o ile nie podano inaczej)
Strona 65 z 65 Dokument podpisany elektronicznie
dominującego dostawcę do UE. Szczegółowe informacje w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG
i PGNiG S.A., rozdział 3.3 Zmiany otoczenia GK PGNiG na początku 2022 roku.
24 lutego 2022 roku doszło do inwazji wojsk Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy. Szczegółowe informacje w Sprawozdaniu
Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PGNiG i PGNiG S.A., rozdział 3.3 Zmiany otoczenia GK PGNiG na początku 2022
roku.
28 lutego 2022 roku został zrealizowany ostatni z warunków zawieszających sprzedaż wszystkich akcji Geovita S.A. z siedzibą
w Jadwisinie. Nabywcą akcji Geovita S.A. jest Polski Holding Hotelowy Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. 4 marca 2022 roku
nastąpiło przeniesienie własności akcji Geovita S.A. z PGNiG S.A. na rzecz Polskiego Holdingu Hotelowego Sp. z o.o.
16 marca 2022 roku PGNiG S.A. otrzymało pozytywną warunkową decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
(„Prezes UOKiK”) w przedmiocie zgody na dokonanie koncentracji polegającej na połączeniu ze spółką PKN ORLEN S.A.
(„ORLEN”). Pozytywna decyzja Prezesa UOKiK została wydana pod warunkiem wykonania przez PGNiG i ORLEN środka
zaradczego w postaci zobowiązania do zbycia na rzecz niezależnego inwestora kontroli nad spółką zależną Gas Storage Poland
sp. z o.o. z siedzibą w Dębogórzu („GSP”) w ciągu 12 miesięcy od dnia połączenia z ORLEN w rozumieniu art. 493 § 2 ustawy
z dnia 15 września 2000 r. kodeks spółek handlowych.
18 marca 2022 roku Spółka zawarła umowę w przedmiocie zlecenia Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych („RARS”)
wykonywania zadań w zakresie utrzymywania zapasów obowiązkowych gazu ziemnego na okres od 18 marca 2022 roku do 30
września 2022 roku z możliwością przedłużenia do 30 września 2023 roku (dalej „Umowa”). Zgodnie z Umową PGNiG S.A.
dokonało sprzedaży 10 063 104 MWh gazu ziemnego stanowiącego zapas obowiązkowy do RARS na rzecz Skarbu Państwa
o wartości 5 955 milionów złotych. Zgodnie z uprawnieniami wynikającymi z ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących
ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu z dnia 26 stycznia 2022 roku, RARS dokona zapłaty
ceny za gaz w ratach, nie później niż do dnia 31 sierpnia 2022 roku. Umowa zawiera ponadto postanowienia dotyczące
obowiązku odkupu przez Spółkę gazu ziemnego w przypadku uruchomienia zapasu obowiązkowego.