GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
1
PKP CARGO S.A.
z siedzibą w Warszawie, ul. Grójecka 17, 02-021 Warszawa, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym
dla m.st. Warszawy w Warszawie XII Wydział Gospodarczy, pod numerem KRS 0000027702,
kapitał zakładowy 2.239.345.850,00 zł w całości wpłacony.
Niniejszy dokument zawiera Sprawozdanie Zarządu PKP CARGO S.A. („PKP CARGO”, „Spółka”,
„Jednostka dominująca”) z działalności Grupy Kapitałowej PKP CARGO („Grupa Kapitałowa”,
„Grupa”) W treści dokumentu znajduje się również sprawozdanie z działalności Jednostki
dominującej.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
2
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO ZA ROK OBROTOWY 2021
1. Wstęp ...................................................................................................................................................... 8
2. Relacje Inwestorskie ................................................................................................................................. 9
3. Organizacja Grupy Kapitałowej PKP CARGO ............................................................................................ 11
Podstawowe informacje o Spółce i Grupie Kapitałowej PKP CARGO ......................................................... 11
Jednostki podlegające konsolidacji ............................................................................................................ 12
Struktura organizacyjna PKP CARGO S.A. .................................................................................................. 13
Zmiany w podstawowych zasadach zarządzania Spółką ........................................................................... 13
Opis zmian w organizacji Grupy Kapitałowej ............................................................................................ 14
Informacje o powiązaniach kapitałowych PKP CARGO ............................................................................. 14
4. Podstawowe obszary działalności Spółki i Grupy Kapitałowej PKP CARGO ................................................ 16
Otoczenie makroekonomiczne ................................................................................................................... 16
Działalność przewozowa ............................................................................................................................ 30
Pozycja spółek z Grupy PKP CARGO na rynku przewozów kolejowych w Republice Czeskiej .................... 36
Pozostałe usługi ......................................................................................................................................... 41
Informacje o rynkach zbytu oraz źródłach zaopatrzenia ........................................................................... 41
Informacje dotyczące zatrudnienia ............................................................................................................ 42
Inwestycje Spółki i Grupy PKP CARGO ....................................................................................................... 43
5. Analiza sytuacji finansowo-majątkowej Spółki i Grupy Kapitałowej PKP CARGO ....................................... 46
Wybrane dane finansowe PKP CARGO S.A. i Grupy Kapitałowej PKP CARGO ........................................... 46
Podstawowe wielkości ekonomiczno-finansowe PKP CARGO S.A. ............................................................ 48
Podstawowe wielkości ekonomiczno-finansowe Grupy PKP CARGO ......................................................... 56
Informacje o majątku produkcyjnym ......................................................................................................... 63
Podstawowe informacje o sytuacji finansowej Spółki i Grupy PKP CARGO ............................................... 65
Istotne czynniki ryzyka i zagrożeń .............................................................................................................. 67
6. Ważniejsze zdarzenia i informacje dotyczące działalności Spółki i Grupy PKP CARGO ................................ 79
Istotne informacje i zdarzenia ................................................................................................................... 79
Opis i ocena czynników i nietypowych zdarzeń mających wpływ na wynik osiągnięty przez Spółkę i Grupę
PKP CARGO ............................................................................................................................................................ 83
Informacje o zawartych umowach znaczących dla działalności Spółki i Grupy PKP CARGO ..................... 85
Stanowisko Zarządu odnośnie możliwości zrealizowania wcześniej publikowanych prognoz wyników na
dany rok ................................................................................................................................................................. 87
7. Polityka rozwoju Spółki i Grupy PKP CARGO ............................................................................................ 87
Opis zewnętrznych i wewnętrznych czynników istotnych dla rozwoju Spółki i Grupy PKP CARGO ........... 87
Opis perspektyw rozwoju oraz polityki w zakresie kierunków rozwoju Spółki i Grupy PKP CARGO co
najmniej w następnym roku obrotowym ............................................................................................................... 89
8. Pozostałe istotne informacje i zdarzenia ................................................................................................. 90
Zmiany regulacji prawnych ........................................................................................................................ 90
Informacje dotyczące akcji PKP CARGO S.A. .............................................................................................. 92
Informacje o transakcjach z podmiotami powiązanymi ............................................................................ 93
Postępowania toczące się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub
organem administracji publicznej .......................................................................................................................... 93
Ważniejsze osiągnięcia w dziedzinie badań i rozwoju ............................................................................... 93
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
3
Informacje dotyczące zagadnień środowiska naturalnego ....................................................................... 94
Opis dotyczący prowadzonej przez Spółkę i Grupę PKP CARGO działalności sponsoringowej,
charytatywnej lub innej o zbliżonym charakterze ................................................................................................. 97
Informacje o obowiązującej Polityce Wynagrodzeń .................................................................................. 98
Informacje dotyczące sprawozdania finansowego .................................................................................. 103
9. Oświadczenie o stosowaniu ładu korporacyjnego .................................................................................. 105
Wskazanie zbioru zasad ładu korporacyjnego, któremu podlega PKP CARGO S.A. oraz miejsca, gdzie
tekst zbioru zasad jest publicznie dostępny ......................................................................................................... 105
Zakres, w jakim Spółka PKP CARGO S.A. odstąpiła od postanowień zbioru zasad ładu korporacyjnego,
wskazanie tych postanowień oraz wyjaśnienie przyczyn tego odstąpienia ........................................................ 105
Opis głównych cech stosowanych w PKP CARGO S.A. systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania
ryzykiem w odniesieniu do procesu sporządzania sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań
finansowych ......................................................................................................................................................... 107
Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji ....................................... 108
Posiadacze papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia kontrolne .............................. 109
Wykonywanie prawa głosu na Walnym Zgromadzeniu .......................................................................... 109
Ograniczenia dotyczące przenoszenia prawa własności papierów wartościowych PKP CARGO S.A. ..... 110
Zasady powoływania i odwoływania osób zarządzających ..................................................................... 111
Zasady zmiany statutu spółki PKP CARGO S.A. ........................................................................................ 112
Sposób działania walnego zgromadzenia i jego zasadnicze uprawnienia oraz opis praw akcjonariuszy i
sposobu ich wykonywania ................................................................................................................................... 112
Skład osobowy i zmiany, które w nim zaszły w ciągu ostatniego roku obrotowego oraz opis działania
organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących PKP CARGO S.A. oraz ich komitetów ............... 113
10. Oświadczenie Grupy PKP CARGO i PKP CARGO S.A. na temat informacji niefinansowych ........................ 127
10.1. Oświadczenie Grupy PKP CARGO ......................................................................................................... 128
10.2. Oświadczenie PKP CARGO S.A. ............................................................................................................ 163
11. Inne informacje, które istotne dla oceny sytuacji kadrowej, majątkowej, finansowej, wyniku finansowego
i ich zmian, oraz informacje, które są istotne dla oceny możliwości realizacji zobowiązań przez emitenta i spółek
Grupy .......................................................................................................................................................... 187
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
4
SPIS TABEL
Tabela 1 Rekomendacje dla PKP CARGO S.A. wydane w 2021 roku ......................................................................... 10
Tabela 2 Jednostki zależne konsolidowane metodą pełną........................................................................................ 12
Tabela 3 Rynek transportu towaru w Czechach (9 miesięcy) 2021 ........................................................................... 34
Tabela 4 Praca przewozowa Grupy PKP CARGO za 12 miesięcy 2021 r., IV kwartał 2021 r. oraz 2020 r................. 38
Tabela 5 Masa towarowa Grupy PKP CARGO za 12 miesięcy 2021 r., IV kwartał 2021 r. oraz 2020 r. ..................... 39
Tabela 6 Średnia odległość Grupy PKP CARGO za 12 miesięcy 2021 r., IV kwartał 2021 r. oraz 2020 r. .................. 39
Tabela 7 Zatrudnienie w latach 2017-2021 w Grupie PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A. (dot. pracowników
czynnych) ................................................................................................................................................................... 42
Tabela 8 Przeciętne zatrudnienie w etatach w latach 2017-2021 w Grupie PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A.
(dot. pracowników czynnych) .................................................................................................................................... 42
Tabela 9 Przeciętne zatrudnienie w osobach w latach 2017-2021 w Grupie PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A.
(dot. pracowników czynnych) .................................................................................................................................... 42
Tabela 10 Struktura zatrudnienia w latach 2017-2021 w Grupie PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A.
(dot. pracowników czynnych) .................................................................................................................................... 43
Tabela 11 Nakłady inwestycyjne w PKP CARGO S.A. w latach 2017 - 2021 (mln zł) ................................................. 44
Tabela 12 Nakłady inwestycyjne w Grupie PKP CARGO w latach 2017 - 2021 (mln zł) ............................................ 45
Tabela 13 Wybrane dane finansowe PKP CARGO S.A. .............................................................................................. 46
Tabela 14 Wskaźnik rotacji zapasów w latach 2016 – 2021 (w dniach) .................................................................... 50
Tabela 15 Wybrane wskaźniki finansowe i operacyjne PKP CARGO S.A. za lata 2016 – 2021 .................................. 53
Tabela 16 Szeregi czasowe sprawozdania z wyniku i pozostałych całkowitych dochodów PKP CARGO S.A. w latach
2016 2021 ............................................................................................................................................................... 54
Tabela 17 Szeregi czasowe sprawozdania z sytuacji bilansowej PKP CARGO S.A. w latach 2016 - 2021 .................. 55
Tabela 18 Szeregi czasowe sprawozdania z przepływów pieniężnych PKP CARGO S.A. w latach 2016 - 2021 ........ 55
Tabela 19 Wybrane wskaźniki finansowe i operacyjne Grupy PKP CARGO za lata 2016 – 2021 .............................. 60
Tabela 20 Szeregi czasowe sprawozdania z wyniku i pozostałych całkowitych dochodów Grupy PKP CARGO w
latach 2016 2021 .................................................................................................................................................... 61
Tabela 21 Szeregi czasowe sprawozdania z sytuacji bilansowej Grupy PKP CARGO w latach 2016 - 2021 .............. 62
Tabela 22 Szeregi czasowe sprawozdania z przepływów pieniężnych Grupy PKP CARGO w latach 2016 - 2021 ..... 63
Tabela 23 Struktura użytkowanych przez Grupę oraz PKP CARGO S.A. lokomotyw wg rodzaju trakcji ................... 64
Tabela 24 Struktura użytkowanych przez Grupę PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A. wagonów ................................ 64
Tabela 25 Nieruchomości Grupy PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A. własne i użytkowane w latach 2017-2021 ...... 65
Tabela 26 Stan posiadania akcji PKP CARGO S.A. przez osoby zarządzające na dzień przekazania raportu ............. 92
Tabela 27 Stan posiadania akcji PKP CARGO S.A. przez osoby nadzorujące ............................................................. 93
Tabela 28 Wynagrodzenia i świadczenia dodatkowe członków Zarządu PKP CARGO S.A. w 2021 r. (zł) ............... 101
Tabela 29 Wynagrodzenia i świadczenia dodatkowe członków Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. w 2021 r. (zł) . 102
Tabela 30 Wynagrodzenie firmy audytorskiej (zł netto) ......................................................................................... 104
Tabela 31 Struktura akcjonariatu PKP CARGO S.A. na dzień 1 stycznia 2021 r. ...................................................... 108
Tabela 32 Struktura akcjonariatu PKP CARGO S.A. na dzień 31 grudnia 2021 r...................................................... 108
Tabela 33 Struktura akcjonariatu PKP CARGO S.A. na dzień przekazania Raportu ................................................. 108
Tabela 34 Struktura kapitału zakładowego PKP CARGO S.A. .................................................................................. 109
Tabela 35 Skład Zarządu PKP CARGO S.A. w okresie od 1 stycznia 2021 r. do dnia przekazania raportu............... 114
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
5
Tabela 36 Skład Rady Nadzorczej na dzień przekazania raportu ............................................................................ 117
Tabela 37 Skład Komitetu Audytu Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. w okresie od 1 stycznia 2021 r. do dnia
przekazania raportu ................................................................................................................................................. 122
Tabela 38 Skład Komitetu Nominacji Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. w okresie od 1 stycznia 2021 r. do dnia
przekazania raportu ................................................................................................................................................. 126
Tabela 39 Skład Komitetu Strategii Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. w okresie od 1 stycznia 2021 r. do dnia
przekazania raportu ................................................................................................................................................. 126
Tabela 40 Zużycie energii elektrycznej w Grupie w latach 2017-2021 .................................................................... 130
Tabela 41 Emisja substancji do powietrza w Grupie w latach 2017-2021 .............................................................. 130
Tabela 42 Najważniejsze rodzaje i ilość odpadów w Grupie w latach 2017-2021model biznesowy ...................... 131
Tabela 43 Nakłady na ochronę środowiska poniesione przez Grupę w latach 2017-2021 ..................................... 131
Tabela 44 Liczba pracowników w Grupie w latach 2017-2021 ............................................................................... 132
Tabela 45 Stażyści oraz nowi pracownicy w Grupie w latach 2017-2021 ............................................................... 133
Tabela 46 Szkolenia przeprowadzone w Grupie w latach 2017-2021 ..................................................................... 133
Tabela 47 Szkolenia dla pracowników drużyn trakcyjnych, pozostałych pracowników bezpośrednio związanych
z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz członków stałych komisji kolejowych ..................... 134
Tabela 48 Związki zawodowe w Grupie w latach 2017-2021 .................................................................................. 137
Tabela 49 Liczba wypadków i wskaźnik wypadkowości w Grupie w latach 2017-2021 .......................................... 137
Tabela 50 Zużycie energii elektrycznej w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021 ..................................................... 165
Tabela 51 Emisja substancji do powietrza w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021 ............................................... 165
Tabela 52 Rodzaje i ilość odpadów w PKP CARGO S.A. w latach 2016-2020 .......................................................... 165
Tabela 53 Nakłady na ochronę środowiska poniesione przez PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021 ..................... 166
Tabela 54 Liczba pracowników w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021 ................................................................. 167
Tabela 55 Stażyści oraz nowi pracownicy w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021 ................................................ 167
Tabela 56 Szkolenia przeprowadzone w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021 ...................................................... 167
Tabela 57 Szkolenia dla pracowników drużyn trakcyjnych, pozostałych pracowników bezpośrednio związanych
z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz członków stałych komisji kolejowych ..................... 170
Tabela 58 Związki zawodowe w PKP CARGO S.A. w latach 2016-2027 ................................................................... 173
Tabela 59 Liczba wypadków i wskaźnik wypadkowości w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021 ........................... 174
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
6
SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 1 Notowania giełdowe PKP CARGO S.A. w 2021 r. ........................................................................................9
Rysunek 2 Struktura powiązań kapitałowych ze spółkami, w których PKP CARGO S.A. lub jej spółki zależne
posiadają udziały lub akcje na dzień 31.12.2021 r. ................................................................................................... 15
Rysunek 3 Struktura Grupy PKP CARGO INTERNATIONAL na dzień 31.12.2021 r. .................................................... 15
Rysunek 4 Dynamika realnego PKB w Polsce w latach 2016-2021 wraz z jego dekompozycją oraz prognoza na lata
2022-2023 - dane niewyrównane sezonowo. ........................................................................................................... 17
Rysunek 5 Aktualne i historyczne wartości indeksów cenowych węgla na rynku europejskim ARA* w porównaniu
do RB** ...................................................................................................................................................................... 21
Rysunek 6 Aktualne i historyczne wartości indeksów cenowych węgla na rynku polskim: energetyka (PSCMI 1)
i ciepłownictwo (PSCMI 2) ......................................................................................................................................... 21
Rysunek 7 Dynamika realnego PKB w Czechach w latach 2016-2021 oraz prognoza na lata 2022-2024 dane
wyrównane sezonowo ............................................................................................................................................... 28
Rysunek 8 Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego w latach 2015 – 2021 (tys. Ton) ....................................... 29
Rysunek 8 Wielkość kolejowych przewozów towarowych w Polsce w poszczególnych kwartałach w latach 2016-
2021 (mln ton) ........................................................................................................................................................... 31
Rysunek 9 Wielkość zrealizowanej przez kolej towarowej pracy przewozowej w Polsce w poszczególnych
kwartałach w latach 2016-2021 (mld tkm) ................................................................................................................ 32
Rysunek 10 Udziały Grupy PKP CARGO w przewozach masy towarowej w Polsce w latach 2016-2021 .................. 32
Rysunek 11 Udziały Grupy PKP CARGO w zrealizowanej pracy przewozowej w Polsce w latach 2016-2021 ........... 33
Rysunek 12 Udziały rynkowe największych towarowych przewoźników kolejowych w Polsce w 2021 r. ............... 33
Rysunek 13 Udziały poszczególnych rodzajów transportu w przewozach towarowych w Czechach w trakcie 9
miesięcy 2021 r.: masa towarowa (L) i praca przewozowa (P) ................................................................................. 35
Rysunek 14 Towarowy transport kolejowy w Czechach według przewiezionej masy w poszczególnych kwartałach
okresu 2016-2021 (mln ton) ...................................................................................................................................... 35
Rysunek 15 Towarowy transport kolejowy w Czechach według wykonanej pracy przewozowej w poszczególnych
kwartałach okresu 2016-2021 (mld tkm) .................................................................................................................. 35
Rysunek 16 Udziały rynkowe PKP CARGO International pod względem przetransportowanej w Czechach masy
towarowej kwartalnie w latach 2016-2021* ............................................................................................................. 36
Rysunek 17 Udziały rynkowe PKP CARGO International w zrealizowanej w Czechach pracy przewozowej kwartalnie
w latach 2016-2021* ................................................................................................................................................. 37
Rysunek 18 Udziały rynkowe największych przewoźników kolejowych według pracy przewozowej eksploatacyjnej
wykonanej w Czechach w 2021 r. (btkm) .................................................................................................................. 37
Rysunek 19 Wynik EBIT w okresie 12 miesięcy 2021 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2020 r. (w mln zł) 48
Rysunek 20 Struktura aktywów Spółki – stan na 31.12.2021 r. oraz 31.12.2020 r. .................................................. 49
Rysunek 21 Zmiana wartości aktywów Spółki w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł) .......................................... 49
Rysunek 22 Struktura kapitałów własnych i zobowiązań Spółki – stan na 31.12.2021 r. oraz 31.12.2020 r. ........... 51
Rysunek 23 Zmiana wartości kapitałów własnych i zobowiązań Spółki w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł) ... 51
Rysunek 24 Przepływy pieniężne Spółki w 2021 r. (w mln zł) ................................................................................... 52
Rysunek 25 Wynik EBIT w okresie 12 miesięcy 2021 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2020 r. (w mln zł) 56
Rysunek 26 Struktura aktywów – stan na 31.12.2021 r. oraz 31.12.2020 r. ............................................................. 57
Rysunek 27 Zmiana wartości aktywów Grupy w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł) .......................................... 57
Rysunek 28 Struktura kapitałów własnych i zobowiązań Grupy – stan na 31.12.2021 r. oraz 31.12.2020 r. ........... 58
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
7
Rysunek 29 Zmiana wartości kapitałów własnych i zobowiązań Grupy w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł) ... 59
Rysunek 30 Przepływy pieniężne Grupy PKP CARGO w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł) ............................... 60
Rysunek 31 Inicjatywy strategiczne ........................................................................................................................... 89
Rysunek 32 Schemat działań zrealizowanych w ramach obowiązującej Strategii w 2021 r. .................................... 90
Rysunek 33 Wykorzystanie środków w ramach pakietu świadczeń socjalnych w PKP CARGO S.A. w 2021 r. ....... 168
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
8
1. Wstęp
Szanowni Państwo,
Rok 2021 stał pod znakiem odbudowy rynku kolejowego po wprowadzanych w związku z epidemią COVID-19 ograniczeniach
w roku 2020. Charakteryzował się z zarówno wzrostem gospodarczym, wysoką dynamiką produkcji przemysłowej
przyczyniającą się do wzrostu koniunktury w segmencie transportu kolejowego, jak i wysokim, nie tyko inflacyjnym, wzrostem
istotnej części kosztów ponoszonych przez spółki Grupy PKP CARGO.
Odnotowany w 2021 roku wzrost masy przewiezionych towarów oraz wzrost udziałów rynkowych Grupy PKP CARGO stanowi
dobrą podstawę do intensyfikacji wysiłków zmierzających do poprawy efektywności ekonomicznej podmiotów Grupy PKP
CARGO w kolejnych latach. Należy jednak uwzględniać fakt, że europejska gospodarka w rok 2022 wchodzi zdestabilizowana
poważnymi skutkami globalnych sankcji gospodarczych, nałożonych na Federację Rosyjską w związku z agresją zbrojną na
Ukrainę.
Dla Grupy PKP CARGO będzie to kolejny rok, w krym będziemy stawiali czoła wyzwaniom rynkowym oraz oczekiwaniom
naszych klientów w kraju i za granicą.
Zarząd PKP CARGO S.A.:
Władysław Szczepkowski
Marek Olkiewicz
Zenon Kozendra
p.o. Prezes Zarządu
Członek Zarządu ds. Operacyjnych
Członek Zarządu
Przedstawiciel Pracowników
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
9
2. Relacje Inwestorskie
PKP CARGO S.A. jako spółka publiczna, notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie prowadzi działania
komunikacyjne mające na celu przedstawienie rzetelnego obrazu Spółki. Priorytetem komunikacji
w ramach utrzymywanych relacji inwestorskich jest prezentowanie inwestorom rzetelnego obrazu Spółki, w tym jej sytuacji
finansowej oraz zapewnienie równego dostępu do informacji wszystkim uczestnikom rynku.
W 2021 roku ze względu na trwającą pandemię COVID-19 oraz znacząco ograniczoną komunikację z rynkiem, działania
informacyjne realizowane były w ramach:
konferencji wynikowej w siedzibie Spółki
konferencji wynikowej online
e-Walnego Zgromadzenia
telekonferencji lub wideokonferencji.
Pomimo trudnych warunków rynkowych, PKP CARGO S.A. w 2021 r. komunikowało się z inwestorami i analitykami. W ramach
prowadzonych działań odbyły się spotkania z uczestnikami rynku kapitałowego, w tym m.in. zorganizowano
trzy konferencje podsumowujące wyniki finansowe.
Ponadto, Spółka udostępnia interesariuszom korporacyjną stronę internetową, w ramach której funkcjonuje profesjonalny
serwis relacji inwestorskich, prowadzony i aktualizowany w dwóch językach – polskim i angielskim, celem zapewnienia dostępu
do informacji zarówno polskim jak i zagranicznym uczestnikom rynku.
W ramach efektywnej komunikacji, Spółka przygotowuje również dodatkowe materiały, które zamieszcza w sekcji
dedykowanej relacjom inwestorskim. to m.in. fact sheet, prezentacje inwestorskie, podstawowe dane finansowe
i operacyjne z poszczególnych kwartałów.
Poniższy wykres przedstawia notowania giełdowe PKP CARGO S.A. w 2021 r. na tle notowań indeksu mWIG40.
Rysunek 1 Notowania giełdowe PKP CARGO S.A. w 2021 r.
Źródło: Opracowanie własne
2.
4.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
10
1. Publikacja wyników 2020 roku – 31 marca;
2. Raport za pierwszy kwartał 2021 – 21 maja;
3. Raport za pierwsze półrocze 2021 – 20 sierpnia;
4. Raport za trzy kwartały 2021 24 listopada.
Tabela 1 Rekomendacje dla PKP CARGO S.A. wydane w 2021 roku
Data
wydania/aktualizacji
Rekomendacja
Cena docelowa
(zł)
Cena w dniu
wydania (zł)
Instytucja
9 kwietnia
Sprzedaj
16,21
19,08
mBank Biuro maklerskie
13 kwietnia 2021 r.
Trzymaj (obniżona)
19,40
19,24
Santander Biuro Maklerskie
15 czerwca 2021 r.
Trzymaj (obniżona)
22,90
12,50
Santander Biuro Maklerskie.
3 grudnia
Trzymaj
16,21
15,24
mBank Biuro maklerskie
W 2021 roku, pomiędzy 4 stycznia a 30 grudnia 2021 roku, kurs akcji PKP CARGO S.A. wzrósł z 13,88 do 14,02 (+1,01%).
Najniższa cena akcji została zanotowana w dniu 27 stycznia 2021 r. (12,50 zł) a najwyższa dnia 14 czerwca 2021 r. (23,10 ).
Indeks WIG wzrósł w 2021 roku o 19,5%, a indeks mWIG40 o 32%. Na przestrzeni roku kurs akcji spółki PKP CARGO zachowywał
się stabilnie z tendencją zwyżkową w pierwszym półroczu 2021 roku i zniżkową w drugim półroczu 2021 roku.
Akcje PKP CARGO S.A. wchodzą w skład najważniejszych indeksów dla spółek notowanych na rynku regulowanym
prowadzonym przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie, tj. WIG, mWIG40, WIG-Poland oraz WIG-ESG. Ponadto,
akcje Spółki uczestniczą w indeksie STOXX® Europe Total Market.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
11
3. Organizacja Grupy Kapitałowej PKP CARGO
Podstawowe informacje o Spółce i Grupie Kapitałowej PKP CARGO
Grupa PKP CARGO jest operatorem kolejowych przewozów
towarowych w Polsce i na terenie Unii Europejskiej („UE”),
a także kluczowym partnerem na Nowym Jedwabnym Szlaku. Od
wielu lat łączy najważniejsze punkty na przemysłowej mapie
Polski, oferując kompleksową obsługę logistyczną na
korytarzach Wschód−Zachód i Północ−Południe. Z usług Grupy
PKP CARGO korzysta wiele branż − od górniczej i hutniczej przez
budowlaną, chemiczną, drzewną i spożywczą, po
motoryzacyjną.
Grupa PKP CARGO oferuje klientom usługi intermodalne,
spedycję (krajową i międzynarodową), usługi terminalowe,
bocznicowe i trakcyjne oraz naprawę i serwis taboru kolejowego,
prowadzi także działalność rekultywacyjną.
Grupa PKP CARGO posiada licencje na świadczenie usług kolejowych przewozów towarowych na terenie 9 państw UE: Litwy,
Słowacji, Węgier, owenii, Austrii, Czech, Niemiec, Holandii i Polski.
Grupa (m.in. Jednostka dominująca, PKP CARGO INTERNATIONAL a.s., PKP CARGO SERVICE Sp. z o.o.) oferuje szeroki wachlarz
usług na rynku krajowym i międzynarodowym. Oferuje nie tylko przewóz towarów, ale także świadczy kompleksowe usługi
logistyczne w kolejowych przewozach towarów.
Dodatkowo, w ramach Grupy realizowane są następujące usługi wspierające i dopełniające ofertę:
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
12
Jednostki podlegające konsolidacji
Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku obejmuje PKP CARGO S.A.
oraz 12 jednostek zależnych konsolidowanych metodą pełną:
Tabela 2 Jednostki zależne konsolidowane metodą pełną
Nazwa Spółki
Podstawowa działalność
PKP CARGO SERVICE Sp. z o.o.
(„PKP CARGO SERVICE”)
Kompleksowa obsługa bocznic kolejowych i przewozy ładunków transportem kolejowym
oraz utrzymanie infrastruktury torowej.
„PKP CARGOTABOR” Sp. z o.o.
(„PKP CARGOTABOR”)
Naprawa i utrzymanie taboru kolejowego oraz fizyczna likwidacja wagonów i lokomotyw,
naprawa maszyn elektrycznych i zestawów kołowych oraz ważenie i regulacja taboru.
PKP CARGOTABOR USŁUGI Sp. z o.o.
(”PKP CARGOTABOR USŁUGI”)
Zbieranie, przetwarzanie i unieszkodliwianie odpadów oraz odzysk surowców. Na dzień
przekazania raportu spółka nie prowadzi działalności operacyjnej.
PKP CARGO TERMINALE Sp. z o.o.
(„PKP CARGO TERMINALE”)
(d. CL Medyka-Żurawica i d. CL
Małaszewicze)
Przeładunek, składowanie, segregowanie, pakowanie, kruszenie oraz szereg innych usług
granicznych. Spółka posiada terminale, które umożliwiają przeładunek towarów
masowych i sztukowych, także kontenerów. Posiada także możliwość prowadzenia
komunikacji przestawczej i jako jedyna spółka na granicy wschodniej posiada 6 - komorową
odmrażalnię.
CARGOSPED TERMINAL BRANIEWO
Sp. z o.o.
(„CARGOSPED TERMINAL BRANIEWO”)
Przeładunki różnych towarów oraz handel węglem (hurt, detal).
CARGOTOR Sp. z o.o.
(„CARGOTOR”)
Zarządzanie infrastrukturą torową i usługową (bocznice kolejowe i układy torowe) wraz z
niezbędnymi urządzeniami i budynkami oraz udostępniania infrastruktury przewoźnikom
kolejowym na zasadach komercyjnych.
PKP CARGO CONNECT Sp. z o.o.
(„PKP CARGO CONNECT”)
Usługi spedycyjne i logistyczne w kraju i za granicą. Spółka realizuje kompleksowe usługi
logistyczne z wykorzystaniem transportu kolejowego, samochodowego, morskiego i
śródlądowego organizując przewozy, przeładunek, składowanie, magazynowanie,
konfekcjonowanie i dystrybucję. Obsługa celna dla klientów Grupy.
PKP CARGO INTERNATIONAL a.s.
(„PKP CARGO INTERNATIONAL”)
(d. Advanced World Transport a.s.)
Kompleksowa obsługa towarowego transportu kolejowego (Republika Czeska, Słowacja i
Polska), spedytor kolejowy w całym rejonie Europy Środkowo-Wschodniej, zarządza
terminalem intermodalnym zlokalizowanym w miejscowości Paskov oraz oferuje
kompleksową obsługę dowozów i odwozów transportem drogowym („ostatnia mila”).
Zarządzanie taborem w Grupie PKP CARGO INTERNATIONAL.
AWT Rosco a.s. („AWT Rosco”)
Czyszczenie cystern kolejowych i samochodowych.
AWT Čechofracht a.s.
(„AWT Čechofracht”)
Międzynarodowe usługi spedycyjne.
AWT Rekultivace a.s.
(„AWT Rekultivace”)
Działalność o charakterze budownictwa inżynieryjnego, w tym gospodarowanie
i rewitalizacja terenów poprzemysłowych (w tym górniczych), prace rozbiórkowe,
zarządzanie obiektami przeznaczonymi do zagospodarowania odpadów, likwidacja
wyrobisk, odkażanie gleby, etc.
PKP CARGO INTERNATIONAL HU Zrt.
(d. AWT Rail HU Zrt)
(„PKP CARGO INTERNATIONAL HU”)
Usługi transportu kolejowego oraz obsługa bocznic kolejowych na terenie Węgier na
podstawie własnej licencji przewoźnika kolejowego.
Dodatkowo wykaz jednostek wycenianych metodą praw własności przedstawiono w Nocie 5.4 Skonsolidowanego
Sprawozdania Finansowego za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
13
Struktura organizacyjna PKP CARGO S.A.
Zarząd PKP CARGO S.A. wykonuje swoje zadania przy pomocy podległych mu jednostek organizacyjnych oraz wchodzących
w ich skład komórek organizacyjnych.
W strukturze organizacyjnej Spółki wyodrębnione zostały następujące jednostki organizacyjne:
Centrala Spółki
Do podstawowych zadań Centrali Spółki należy wspomaganie działalności Zarządu Spółki w obszarze zarządzania
strategicznego, operacyjnego i finansowego oraz prowadzenie spraw Spółki wobec głównych klientów i kontrahentów,
administracja i koordynacja procesu transportowego. Biura Centrali Spółki komórkami organizacyjnymi podległymi
Prezesowi Zarządu bądź poszczególnym członkom Zarządu.
Zakłady
Podstawowymi zadaniami Zakładów jest zarządzanie zasobami na obszarze działania, organizacja i realizacja dostaw ładunków
zgodnie z zawartymi umowami z wykorzystaniem kolejowego procesu przewozowego, przeładunku, magazynowania,
przewozów przy użyciu środków innych przewoźników, obsługi trakcyjnej przewozów realizowanych przez Spółkę, wynajmu
pojazdów trakcyjnych, naprawy taboru kolejowego własnego oraz świadczenie usług naprawczych, utrzymanie urządzeń
technicznych i zaplecza warsztatowego oraz realizacja celów Spółki w zakresie marketingu i sprzedaży usług.
W 2021 roku strukturę PKP CARGO S.A. tworzyły następujące jednostki organizacyjne (zakłady Spółki):
PKP CARGO S.A. Centralny Zakład Spółki
PKP CARGO S.A. Dolnośląski Zakład Spółki
PKP CARGO S.A. Południowy Zakład Spółki
PKP CARGO S.A. Północny Zakład Spółki
PKP CARGO S.A. Śląski Zakład Spółki
PKP CARGO S.A. Wschodni Zakład Spółki
PKP CARGO S.A. Zachodni Zakład Spółki
Zmiany w podstawowych zasadach zarządzania Spółką
W dniu 18 października 2021 roku Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. odwołała: Czesława Warsewicza, Leszka Borowca, Witolda
Bawora oraz Piotra Wasatego z pełnionych przez nich funkcji odpowiednio: Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A., Członka Zarządu
ds. Finansowych PKP CARGO S.A., Członka Zarządu ds. Operacyjnych PKP CARGO S.A. oraz Członka Zarządu ds. Handlowych PKP
CARGO S.A. Równocześnie Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. delegowała Członka Rady Nadzorczej Władysława Szczepkowskiego
do wykonywania czynności Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A. na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.
W związku z ograniczeniem liczby Członków Zarządu Spółki, w dniu 19 października 2021 roku Zarząd podjął Uchwałę, na
podstawie której powierzył adysławowi Szczepkowskiemu (pełniącemu obowiązki Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A.)
czasowy nadzór nad komórkami organizacyjnymi Centrali Spółki należącymi do kompetencji Członka Zarządu ds. Finansowych
PKP CARGO S.A., Członka Zarządu ds. Operacyjnych PKP CARGO S.A. oraz Członka Zarządu ds. Handlowych PKP CARGO S.A., z
zastrzeżeniem, że nadzór nad Biurem Zarządzania Zasobami Ludzkimi, Biurem Teleinformatyki oraz Biurem Zakupów pełnić
będzie czasowo Zenon Kozendra Członek Zarządu Przedstawiciel Pracowników PKP CARGO S.A. Ponadto dla zapewnienia
sprawnej reprezentacji Spółki Zarząd udzielił prokury łącznej trzem pracownikom Centrali Spółki.
Po dacie bilansowej, w dniu 13 stycznia 2022 roku Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. powołała ze skutkiem od dnia 3 lutego
2022 roku Marka Olkiewicza na Członka Zarządu ds. Operacyjnych PKP CARGO S.A. Równocześnie Rada Nadzorcza delegowała
Członka Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. Władysława Szczepkowskiego do wykonywania czynności Prezesa Zarządu PKP
CARGO S.A. na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.
W związku z niepełnym składem Zarządu Spółki, Zarząd podjął Uchwałę o czasowym powierzeniu nadzoru nad sprawami i
komórkami organizacyjnymi Centrali Spółki, mocą której powierzył adysławowi Szczepkowskiemu (pełniącemu obowiązki
Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A.) czasowy nadzór nad komórkami organizacyjnymi Centrali Spółki należącymi do kompetencji
Członka Zarządu ds. Operacyjnych PKP CARGO S.A. do dnia 2 lutego 2022 roku oraz Członka Zarządu ds. Finansowych PKP
CARGO S.A. i Członka Zarządu ds. Handlowych PKP CARGO S.A., z zastrzeżeniem, że nadzór nad Biurem Zarządzania Zasobami
Ludzkimi, Biurem Teleinformatyki i Biurem Zakupów pełnić będzie czasowo Zenon Kozendra – Członek Zarządu Przedstawiciel
Pracowników PKP CARGO S.A. Czasowy nadzór ma trwać do dnia powołania wskazanych wyżej Członków Zarządu.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
14
Opis zmian w organizacji Grupy Kapitałowej
W 2021 roku nastąpiły zmiany w organizacji Jednostki Dominującej, co zostało opisane w pkt 3.4 niniejszego sprawozdania.
W 2021 roku w zakresie struktury powiązań kapitałowych zaszły następujące zmiany:
zbycie przez PKP CARGO CONNECT sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie wszystkich udziałów posiadanych w spółce
RENTRANS CARGO Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie. W dniu 22 marca 2021 r. spółka PKP CARGO CONNECT sp. z o.o.
(w której PKP CARGO posiada 100% udziałów) zawarła z RENTRANS CARGO Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie warunkową
umowę nabycia udziałów w celu umorzenia, na mocy której PKP CARGO CONNECT sp. z o.o. dokonała zbycia wszystkich
posiadanych w spółce RENTRANS CARGO Sp. z o.o. 249 udziałów (odpowiadających 29,26% udziałowi w kapitale
RENTRANS CARGO Sp. z o.o.). W wyniku powyższego, własność 249 udziałów w RENTRANS CARGO Sp. z o.o. w dniu 22
marca 2021 r. przeszła na tę spółkę, co oznacza, że z dniem 22 marca 2021 r. PKP CARGO CONNECT sp. z o.o. przestała
być wspólnikiem spółki RENTRANS CARGO Sp. z o.o., w związku z czym spółka RENTRANS CARGO Sp. z o.o. przestała
być podmiotem powiązanym z PKP CARGO;
zmiana brzmienia firmy spółki z PRIMOL-RAIL d.o.o. na PKP CARGO INTERNATIONAL SI d.o.o. z siedzibą w Grčarevec
(Słowenia) w spółce tej PKP CARGO INTERNATIONAL a.s. posiada 80% udział w kapitale zakładowym.
Ze skutkiem na dzień 09 września 2021 r. spółka PRIMOL-RAIL d.o.o. z siedzibą w Grčarevec (Słowenia), w której PKP
CARGO INTERNATIONAL a.s. posiada 80% udział w kapitale zakładowym, zmieniła nazwę i aktualnie funkcjonuje pod
firmą: PKP CARGO INTERNATIONAL SI d.o.o. z siedzibą w Grčarevec (Słowenia). Wysokość kapitału zakładowego spółki
PKP CARGO INTERNATIONAL SI d.o.o. oraz udział procentowy PKP CARGO INTERNATIONAL a.s. w tym kapitale nie uległy
zmianie;
nabycie przez PKP CARGO S.A. 100% udziałów w spółce PKP Linia Chełmska Szerokotorowa sp. z o.o. z siedzibą w
Chełmie. W dniu 27 października 2021 roku nastąpiło podpisanie umowy, na mocy której PKP CARGO S.A. nabyła od
spółki PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa sp. z o.o. z siedzibą w Zamościu, 100% udziałów (w liczbie 100 udziałów o
wartości nominalnej 50,- każdy udział, o łącznej wartości nominalnej wynoszącej 5.000,- ) w spółce PKP Linia
Chełmska Szerokotorowa sp. z o.o. z siedzibą w Chełmie, za łączną cenę 5.000,- zł.
Informacje o powiązaniach kapitałowych PKP CARGO
Na dzień 31 grudnia 2021 roku skład Grupy PKP CARGO, poza PKP CARGO S.A. obejmował:
20 spółek zależnych kontrolowanych przez PKP CARGO bezpośrednio lub pośrednio (poprzez podmioty kontrolowane
przez PKP CARGO), w tym:
o 10 spółek bezpośrednio kontrolowanych przez PKP CARGO,
o 10 spółek bezpośrednio kontrolowanych przez spółki bezpośrednio kontrolowane przez PKP CARGO (a
pośrednio kontrolowanych przez PKP CARGO), w tym 3 spółki bezpośrednio kontolowane przez PKP CARGO
CONNECT sp. z o.o. oraz 7 spółek bezpośrednio kontrolowanych przez PKP CARGO INTERNATIONAL a.s.);
1 spółkę współkontrolowaną (w której podmiot z Grupy PKP CARGO posiada 50% udział w kapitale zakładowym), w
tym:
o 1 spółka współkontrolowana przez spółkę PKP CARGO CONNECT sp. z o.o. posiadającą 50% udziałów w jej
kapitale zakładowym (pośrednio współkontrolowana przez PKP CARGO): TERMINALE PRZEŁADUNKOWE
SŁAWKÓW MEDYKA sp. z o.o.;
Ponadto, PKP CARGO lub spółki zależne (kontrolowane bezpośrednio lub pośrednio) od PKP CARGO posiadały udziały
lub akcje w 9 spółkach, które nie były kontrolowane lub współkontrolowane przez PKP CARGO lub podmioty zależne
od PKP CARGO, w tym:
o 5 spółek, w których PKP CARGO bezpośrednio posiada mniejszościowy udział,
o 3 spółki, w których spółka bezpośrednio kontrolowana przez PKP CARGO którą jest PKP CARGO CONNECT
sp. z o.o. posiada udział mniejszościowy w kapitale zakładowym, w sposób nie pozwalający na sprawowanie
kontroli lub współkontroli,
o 1 spółka powiązana z Grupą PKP CARGO INTERNATIONAL, w której spółka pośrednio kontrolowana przez PKP
CARGO ma udział mniejszościowy w kapitale zakładowym, w sposób nie pozwalający na sprawowanie kontroli
lub współkontroli.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
15
Rysunek 2 Struktura powiązań kapitałowych ze spółkami, w których PKP CARGO S.A. lub jej spółki zależne posiadają
udziały lub akcje na dzień 31.12.2021 r.
Źródło: Opracowanie własne
Rysunek 3 Struktura Grupy PKP CARGO INTERNATIONAL na dzień 31.12.2021 r.
Źródło: Opracowanie własne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
16
4. Podstawowe obszary działalności Spółki i Grupy Kapitałowej PKP CARGO
Otoczenie makroekonomiczne
Przemysł i gospodarka w Polsce
Na wielkość produkcji przemysłowej w Polsce ma wpływ koniunktura w gospodarce. Głównym czynnikiem
wpływającym na wyniki polskiej gospodarki w 2021 roku pozostawała pandemia COVID-19 i jej ekonomiczne
konsekwencje. Wpływ pandemii na procesy gospodarcze jest widoczny nie tylko w bezwzględnej zmianie
liczby zachorowań i hospitalizacji, czy też wprowadzonych w celu jej przeciwdziałania restrykcjach natury
ekonomicznej i społecznej, ale również m.in. w obserwowanych zaburzeniach w ramach międzynarodowych
łańcuchów dostaw oraz nasileniu globalnych procesów inflacyjnych.
Według wstępnych szacunków GUS w 2021 r. produkcja sprzedana przemysłu ogółem była o +14,4% wyższa r/r (wobec spadku
o -1,9% r/r w 2020 r.). We wszystkich kwartałach 2021 r. produkcja była znacznie wyższa niż w analogicznym okresie roku
poprzedniego. W przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 osób produkcja sprzedana przemysłu w 2021 r. zwiększyła
się o 14,9% (wobec spadku o -1,0% w 2020 r.). Największy wzrost produkcji sprzedanej w 2021 r. roku zanotowano w II kwartale
2021 r.(+30,2%), natomiast w pozostałych kwartałach roku tempo wzrostu kształtowało się w skali od 7,8% w I kwartale
2021 r. do 13,2% w IV kwartale 2021 r.
1
Bardzo wysoka dynamika wzrostu produkcji w drugim kwartale 2021 r. wynikała przede
wszystkim z efektu niskiej bazy statystycznej w 2020 r. (okres wprowadzenia intensywnych restrykcji anty-pandemicznych,
silnie dotykających również sektor przemysłowy), co w połączeniu z dobrą bieżącą koniunkturą wpłynęło na skokowy wzrost
produkcji.
W 2021 r. produkcja sprzedana przemysłu zwiększyła się w skali roku we wszystkich sekcjach przemysłu, w tym najbardziej w
wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energię elektryczną, gaz, parę wodną i gorącą wodę wzrost o +29,5% r/r, w przetwórstwie
przemysłowym o +14,2% r/r, (które odpowiada za około 90% całości produkcji) oraz w dostawie wody, gospodarowaniu
ściekami i odpadami, rekultywacji – wzrost o +10,7% r/r (w 2020 r. była to jedyna sekcja, w której odnotowano wzrost
sprzedaży). Jedynie niewielki wzrost o +2,8% r/r zanotowano w górnictwie i wydobywaniu (po spadku o -7,0% w poprzednim
roku).
2
W 2021 r. wzrost produkcji sprzedanej przemysłu zanotowano w 31 działach, przy zmniejszeniu produkcji w 3 działach
przemysłu. Sprzedaż w działach przemysłu odnotowujących wzrosty stanowiła w tym czasie 98,3% ogółu produkcji sprzedanej
przemysłu w kraju. Spośród kluczowych z punktu widzenia potencjalnych przewozów Grupy PKP CARGO sektorów przemysłu,
wzrost r/r produkcji przemysłowej w 2021 r. wykazano m.in. w produkcji: metali (+22,6%), wyrobów z metali (+19,3%),
wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych (+17,8%), chemikaliów i wyrobów chemicznych (+17,3%), wyrobów z drewna (+17,0%),
maszyn i urządzeń (+16,4%), mebli (+16,0%), wydobyciu węgla kamiennego i brunatnego (+14,7%), papieru i wyrobów z papieru
(+14,7%), wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych (+14,1%) oraz pojazdów samochodowych i części (+14,0%).
3
Polska gospodarka od II kwartału 2021 r. powróciła na ścieżkę wzrostu gospodarczego.
1
Główny Urząd Statystyczny
2
Główny Urząd Statystyczny
3
Główny Urząd Statystyczny
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
17
Rysunek 4 Dynamika realnego PKB w Polsce w latach 2016-2021 wraz z jego dekompozycją oraz prognoza
na lata 2022-2023 - dane niewyrównane sezonowo
a prognozy makroekonomiczne Narodowego Banku Polskiego na lata 2022-2023 z listopada 2021 r. oraz wstępny szacunek GUS dot. wzrostu PKB za 2021 r.
- dane bez dekompozycji.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego i Narodowego Banku Polskiego
Zgodnie z informacją sygnalną GUS inflacja w 2021 r. wyniosła +5,1% r/r (wobec +3,4% r/r w 2020 r.). W ujęciu kwartalnym w
2021 r. widoczny był także kroczący wzrost poziomu inflacji w stosunku do odpowiednich okresów roku poprzedniego, w
przypadku I kwartału 2021 r. wzrost ten wyniósł +2,7% r/r, następnie w II kwartale 2021 r. +4,5% r/r, w III kwartale 2021 r. o
+5,4% r/r, by w IV kwartale osiągnąć poziom +7,7% r/r.
4
Wartości przyjmowane przez wskaźnik wyprzedzający koniunktury dla przetwórstwa przemysłowego PMI (Purchasing
Managers’ Index) również wskazują na znaczne polepszenie koniunktury w sektorze przemysłowym w Polsce w trakcie 2021 r.
w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego.
W 2020 r. wskaźnik PMI obniżył się do średniego poziomu 47,1 pkt. (wartości poniżej 50,0 pkt tożsame z przewidywanym
pogorszeniem koniunktury i recesją, a wartości powyżej z ożywieniem w sektorze przetwórstwa przemysłowego). W 2021 r.
wynosił on średnio 55,1 pkt.
5
W czwartym kwartale 2021 r. wskaźnik PMI ukształtował się na poziomie 54,8 pkt. (najlepszy
wynik wskaźnik osiągnął w II kwartale 2021 r. - wartość na poziomie 56,8 pkt oraz w III kwartale 2021 r. na poziomie 55,7 pkt)
6
.
Bieżące wartości indeksu PMI sygnalizują utrzymującą się dobrą koniunkturę w polskim sektorze przetwórstwa przemysłowego.
Wzrost wskaźnika PMI pod koniec roku 2021 r. odzwierciedlał przede wszystkim zwiększenie komponentów związanych z
poziomami bieżącej produkcji oraz nowymi zamówieniami. Przedsiębiorstwa zgłaszały silny popyt płynący ze strony odbiorców
krajowych, co bezpośrednio przełożyło się również na wysoki poziom produkcji. Pozytywnym zjawiskiem bwzrost nowych
zamówień eksportowych. Jednocześnie zaobserwowano utrzymanie problemów natury podażowej, w tym braków surowców
i komponentów oraz zaburzeń w ramach łańcuchów dostaw. Rosnącymi problemami były również niedobory siły roboczej
(dodatkowo spotęgowane przez kwarantanny wymuszone kolejną falą pandemii COVID-19) oraz nasilająca się presja inflacyjna
wpływająca zarówno na przyspieszenie decyzji zakupowych firm (tworzenie zapasów buforowych), jak i - negatywnie - na
poziom zamówień ze strony klientów.
Wskaźnik koniunktury dla przetwórstwa przemysłowego publikowany przez GUS w 2021 r. wyniósł średnio -5,4 pkt wobec -
13,6 pkt w 2020 r. (wartość poniżej progu 0,0 pkt oznacza, że więcej firm oczekuje pogorszenia koniunktury w sektorze niż jej
poprawy)
7
. W czwartym kwartale 2021 r. wskaźnik koniunktury GUS dla sektora przetwórstwa przemysłowego w Polsce,
wynosił średnio -9,7 pkt. Aktualny klimat koniunktury w przetwórstwie przemysłowym oceniany jest więc nadal negatywnie,
jednak znacznie mniej pesymistycznie niż miało to miejsce np. w IV kwartale 2020 r. (-15,0 pkt)
8
.
W 2021 r. utrzymywały się oznaki ożywienia aktywności w polskim przemyśle, a sektor przemysłowy wykazał się relatywnie
dużą odpornością na ekonomiczny wpływ pandemii COVID-19. Choć spodziewane, skokowe dynamiki produkcji przemysłowej
4
Główny Urząd Statystyczny
5
Markit IHS
6
Markit IHS
7
Główny Urząd Statystyczny
8
Główny Urząd Statystyczny
3,1
4,8 5,4
4,7
-2,5
5,7 4,9 4,9
-4
1
6
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022ᵃ 2023ᵃ
Skala wpływu
poszczególnych kategorii
na realny wzrost PKB [p.p.]
Spożycie indywidualne Spożycie publiczne
Inwestycje Przyrost rzeczowych środków obrotowych
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
18
w 2021 r., wynikały oczywiście w znacznej mierze ze statystycznego efektu niskiej bazy odniesienia w 2020 r., to i tak
koniunkturę w krajowym przemyśle w 2021 r. należy ocenić pozytywnie, szczególnie w kontekście trwającego w dalszym ciągu
kryzysu gospodarczego w niepewnych pandemicznie realiach funkcjonowania przedsiębiorstw. Wyniki wskazują na wzrosty
produkcji, co należy odczytywać, jako pozytywny wynik w kontekście utrzymania dodatniej dynamiki wzrostu produkcji
przemysłowej w warunkach już wyraźnie niższego globalnego optymizmu w sektorze przemysłowym, czy obserwowanych w
globalnej gospodarce problemów natury podażowej. Głównym determinantem wzrostu produkcji przemysłowej r/r jest
obecnie segment przetwórstwa przemysłowego, w którym dobre wyniki notują m.in. działy związane z budownictwem
(produkcja metali i wyrobów z metali, produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych) oraz działy słabiej
zintegrowane w ramach globalnych łańcuchów dostaw i mniej podatne na wahania cen, czy dostępności surowców (produkcja
żywności, produkcja odzieży i obuwia).
Sytuacja w krajowym przemyśle w trakcie 2021 r. była dynamiczna i pełna zwrotów, lecz nadal kształtowała się pod wpływem
skutków pandemii COVID-19 (szczególnie w I kwartale 2021 roku) oraz związanych z nią obostrzeń natury ekonomicznej i
społecznej wprowadzanych w celu przeciwdziałania dalszemu rozwojowi epidemii, choć negatywny wpływ ograniczeń na
tempo rozwoju przemysłu był już znacznie niższy niż w 2020 r. W trakcie roku przemysł wyraźnie nadrabiał straty, kończąc rok
wysokim wzrostem produkcji przemysłowej (szczególnie ostatnie miesiące roku przyniosły zaskakująco pozytywne wyniki
produkcji przemysłowej, eksportu oraz sprzedaży detalicznej).
Dalszy przebieg pandemii COVID-19 w Polsce i gospodarce światowej przestaje być jednak kluczowym determinantem
dynamiki polskiego przemysłu wobec rozpoczęcia rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Poziom produkcji oraz jego tempo będą zależeć
od dalszego przebiegu wojny za naszą wschodn granicą. Wobec ogłoszonych i planowanych sankcji obejmujących
ograniczenie obrotu gospodarczego z podmiotami z Federacji Rosyjskiej i Białorusi, należy spodziewać się wymiernych skutków
finansowych oraz ewentualnych retorsji, zwłaszcza w zakresie zwyżek cen surowców energetycznych, paliw i stali. Związana z
tym niepewna sytuacja polityczna wpływa na zmiany w geopolityce i globalnej gospodarce powodując wysoką inflację.
Gospodarka krajowa i globalna wchodzi w rok 2022 obarczona dużą dozą niepewności, a prognozy ekonomiczne zakładają
spowolnienie tempa wzrostu globalnej i krajowej gospodarki w 2022 r.
Oprócz zaakcentowanych powyżej problemów natury podażowej, w 2021 r. istotnymi czynnikami wpływającymi na sytuację
gospodarczą w wyszczególnionych gałęziach przemysłu były:
Przemysł górniczy
Zwiększone zapotrzebowanie na produkcję energii z węgla kamiennego w 2021 roku w porównaniu do 2020
roku było wynikiem m.in.: mniejszej (zwłaszcza okresowo) od zakładanej produkcji "zielonej" energii,
wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną polskiej gospodarki (z uwagi na dynamiczny wzrost
gospodarczy), znaczącego wzrostu cen gazu na rynku międzynarodowym oraz zmniejszenia importu energii
do kraju.
Odnotowano wzrost wydobycia węgla kamiennego w 2021 r. r/r do poziomu 55,0 mln ton, tj. o 0,6 mln ton (+1,1% r/r). Jeszcze
po I kwartale br. utrzymywała się ujemna dynamika (zmniejszenie produkcji węgla o 1,0 mln ton, tj. o -6,3% r/r). Najlepszym
miesiącem pod względem produkcji węgla w trakcie 2021 r. b marzec (wydobyto 5,2 mln ton węgla kamiennego).
A w pozostałych miesiącach wydobycie oscylowało w granicach 4,3-4,8 mln ton.
9
Jednocześnie wystąpił znaczny wzrost sprzedaży węgla kamiennego o 5,4 mln ton r/r (+10,1% r/r) do poziomu 58,3 mln ton.
Ogółem sprzedaż węgla kamiennego w 2021 r. była większa od jego wydobycia o 3,3 mln ton, co przełożyło się na zmniejszenie
zapasów. Reasumując w 2021 roku sprzedaż węgla kamiennego pozostawała cały czas w trendzie wzrostowym w stosunku do
wyników z analogicznych miesięcy roku 2020
10
.
Na koniec roku 2020 na zwałach znajdowało się jeszcze 6,2 mln ton węgla kamiennego, a na koniec 2021 stan zapasów wyniósł
2,2 mln ton węgla, co oznacza zmniejszenie w stosunku do roku 2020 o 4,0 mln ton, tj. o -64,7% r/r (wobec 5,3 mln ton
zalegających jeszcze po I półroczu 2021 r.)
11
. Malejąca ilość węgla na zwałach w 2021 r. wpłynęła na sprzedaż węgla w stosunku
do wielkości wydobycia.
9
Agencja Rozwoju Przemysłu
10
Agencja Rozwoju Przemysłu
11
Agencja Rozwoju Przemysłu
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
19
Import węgla kamiennego spadł do poziomu 11,5 mln ton (-1,3% r/r). Głównym kierunkiem importu surowca w tym okresie
była Rosja (spadek o -10,4% r/r do poziomu 7,5 mln ton; import z Rosji odpowiadał w tym czasie za 65,7% całkowitego
wolumenu) oraz Australia (wzrost o 122,5% r/r do poziomu 1,9 mln ton; import z Australii odpowiadza 16,4% całkowitego
wolumenu węgla sprowadzonego do Polski)
12
.
W ostatnich latach widoczny jest trend wzrostowy importu węgla do kraju (w porównaniu do roku 2000, kiedy to import do
Polski wyniósł ok. 1,5 mln ton, import zwiększył się nawet o 1200%). Trend ten jest wynikiem ograniczenia produkcji krajowej
(w tym brak odpowiednich sortymentów w ramach własnego wydobycia) oraz stosunkowo wysokiego zapotrzebowania na
węgiel.
Zmieniły się także kierunki importu węgla, dwadzieścia lat temu import w ponad 90% odbywał się z Rosji i Czech (odpowiednio
51% i 42%), przy jednoczesnym znaczącym eksporcie węgla w tym okresie. W ostatnich latach import z Rosji odpowiada nawet
za 3/4 importu do kraju. Polska i Niemcy odpowiadały w okresie ostatnich 20 lat za 90% zwiększenia importu węgla do krajów
Unii Europejskiej, przy czym Polska zaimportowała nawet o ponad 15 mln ton węgla więcej, co oznaczało wzrost o ponad
1000 % (w przypadku Niemiec było to ok. 13 mln ton i wzrost o 45%), przy jednoczesnym ponad 19% spadku importu dla całej
Wspólnoty
13
.
Z uwagi na konflikt zbrojny w Ukrainie jedną z konsekwencji sankcji gospodarczych będzie wstrzymanie importu węgla z
Federacji Rosyjskiej. Jednakże jak wynika z informacji podawanych przez Ministerstwo Aktywów Państwowych podległe mu
firmy energetyczne w zasadzie nie korzystają z importowanego węgla (99,7% węgla kamiennego i brunatnego zużywanego
przez firmy energetyczne pochodzi z kopalń na terenie kraju).
Wysokość wydobycia i sprzedaży węgla jest także zdeterminowana ceną węgla na krajowym rynku i rynkach zagranicznych oraz
rachunkiem ekonomicznym:
w 2021 r. zaobserwowano trend wzrostowy cen węgla na świecie z uwagi na zwiększony popyt na węgiel i znaczne
globalne ożywienie na całym obszarze międzynarodowego rynku węgla kamiennego (po półtorarocznej stagnacji
wywołanej pandemią COVID-19). Napięta sytuacja na międzynarodowym rynku węgla i brak równowagi popytowo-
podażowej przekłada się na utrzymanie cen na wysokim poziomie względem lat ubiegłych. Znacznie ograniczona podaż
surowca zarówno w obszarze Europy jak i Azji, nie nadąża za mocno rosnącym popytem (z uwagi na wzrost gospodarczy
i post-pandemiczne odbicie oraz czynniki o charakterze typowo sezonowym). Ważnymi czynnikami wzrostu popytu na
węgiel w obszarze rynku europejskiego również niekonkurencyjnie wysokie ceny gazu (co spowodowało pogorszenie
opłacalności wytwarzania energii z gazu w stosunku do węgla) oraz niski poziom zapasów w centrum przeładunkowym
ARA (spowodowany wzrostem konsumpcji węgla);
rynek ARA jest obecnie jednym z rynków węgla morskiego na świecie o najwyższych notowaniach
14
. W 2021 r. średnie
ceny węgla w europejskich portach ARA (Amsterdam, Rotterdam, Antwerpia) wyniosły 114,82 USD/t (wobec 54,70
USD/t w 2020 r.) i były tym samym o 109,9% wyższe r/r.;
ceny węgla na rynku polskim są niższe niż te notowane na międzynarodowych rynkach, ponieważ najczęściej
następstwem bezpośrednich umów producentów z odbiorcami. W 2021 r. średnia wartość indeksu węglowego dla
energetyki zawodowej PSCMI1 wyniosła 248,57 PLN/t (-6,4% r/r oraz -4,9% w stosunku do wyniku z 2019 r.). Indeks
PSCMI2 dla ciepłownictwa w 2021 r. wypracował poziom 299,76 PLN/t (-5,3% r/r oraz -3,2% w stosunku do wyniku
z 2019 r.). W IV kwartale 2021 r. średnia wartość indeksu PSCMI1 wyniosła 245,37 PLN/t (-5,0% r/r oraz -0,5% kw/kw),
średnia wartość indeksu PSCMI2 wyniosła 339,76 PLN/t (+13,6% r/r oraz +13% kw/kw)Sprzedaż węgla krajowego w
2021 roku jest pochodną m.in.: zapotrzebowania na energię i wielkości produkcji energii elektrycznej;
wzrost konsumpcji energii elektrycznej w Polsce w trakcie 2021 r. o +5,4% r/r do poziomu 174,4 TWh. Po spadku
zapotrzebowania na energię elektryczną w Polsce w 2020 r. na poziomie -2,3% r/r (związanym z obostrzeniami
działalności ekonomicznej wprowadzonymi w celu przeciwdziałania pandemii COVID-19 oraz niższym popytem na prąd
ze strony przedsiębiorstw przemysłowych), od stycznia 2021 r. w kolejnych miesiącach roku notowano już wzrosty
konsumpcji energii elektrycznej r/r., z wyjątkiem października 2021 r., kiedy to nastąpił nieznaczny, bo -0,8% spadek
r/r
15
;
12
Eurostat
13
wnp.pl
14
Agencja Rozwoju Przemysłu
15
Polskie Sieci Elektroenergetyczne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
20
silny wzrost produkcji energii elektrycznej ogółem w trakcie 2021 r. o +14,0% r/r do poziomu 173,6 TWh to wynik
zwiększonego zapotrzebowania na rynku krajowym i wyższego eksportu. Dla elektrowni zawodowych na węglu
kamiennym zanotowano wzrost produkcji energii na poziomie +30,0% r/r oraz na węglu brunatnym wzrost na poziomie
+19,5% r/r. Natomiast zmniejszyła się produkcja z elektrowni gazowych o -4,0% r/r (z uwagi na silnie rosnące ceny
gazu). Jednocześnie zauważalny był wzrost produkcji z elektrowni innych odnawialnych +116,09% r/r, w mniejszym
stopniu elektrowni wodnych o +4,9% r/r oraz wiatrowych o +0,4% r/r
16
;
korzystne dla węgla kamiennego zmiany w krajowym miksie energetycznym - dalszy wzrost udziału węgla kamiennego
w całkowitej produkcji energii w trakcie 2021 r. do 53,6% (+6,5 p.p. r/r, kiedy to udział węgla kamiennego w produkcji
energii wynosił 47,1%)
17
;
niewielka przewaga importu nad eksportem w transgranicznym handlu prądem - po dynamicznym wzroście importu
prądu kompensującego niższą produkcję krajową w 2020 r. (+24,5% r/r, w tym import netto prądu do Polski był
najwyższy w historii i odpowiadał za 8,0% całkowitego zużycia energii w Polsce), w trakcie 2021 r. zanotowano znaczne
zmniejszenie importu prądu (ujemne saldo wymiany zagranicznej wyniosło 0,82 TWh, tj. -93,8% r/r - wobec 13,2 TWh
rok wcześniej). Od sierpnia 2021 r. Polska wyeksportowała ok. 2,5 TWh energii elektrycznej więcej niż wyniósł import
(we wrześniu 2021 r. to przewaga eskportu wynosiła prawie 0,9 TWh). Grudzień 2021 r. był to piąty z rzędu miesiąc,
kiedy Polska była eksporterem netto energii elektrycznej, a nie importerem (co ma swoje źródlo m.in. w wysokich
cenach gazu)
18
;
zmiany cen prądu, które są konsekwencją rosnących kosztów wytwarzania energii oraz wdrażania polityki klimatycznej
Unii Europejskiej. W polską energetykę w 2021 r. uderzają głównie gwałtownie drożejące, rekordowe ceny praw do
emisji CO2. Głównymi czynnikami wpływającymi na wzrost cen prądu w 2021 r. były: zakup uprawnień do emisji CO2
(który stanowi obecnie już powyżej 50% kosztów produkcji energii) oraz wyraźnie zwiększone zapotrzebowanie na
energię w związku z ożywieniem gospodarczym po poluzowaniu ograniczeń związanych z trwającą pandemią
COVID-19. Wraz z kolejnym zaostrzeniem celów klimatycznych UE (m.in. redukcji emisji CO2 z 40% do 55% w 2030 r.,
czy wzrostu celu OZE w UE na 2030 rok do 40% - zawartych w pakiecie „Fit for 55” Komisji Europejskiej) należy
spodziewać się dalszego wzrostu cen uprawnień i przyspieszenia dekarbonizacji energetyki.
W 2021 r. na świecie zanotowano wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną na poziomie +6% r/r. (po niewielkim spadku
w 2020 r.), do którego przyczyniły się wzrost gospodarczy, ostra zima oraz upalne lato (blisko połowę wzrostu zapotrzebowania
wygenerowała gospodarka chińska). W latach 2022-2024 Międzynarodowa Agencja Energi szacuje dalszy wzrost światowego
zapotrzebowania na energię elektryczną (o +2,7%) rocznie
19
.
Wg projekcji Global Carbon Project w 2021 r. emisja CO2 na świecie wyniosła 36,4 Gt tj. była o 4,9% większa niż w 2020 r., kiedy
to wyraźnie spadła z powodu ograniczenia działalności gospodarczej w trakcie pandemii COVID-19. Wróciła ona więc do
poziomu notowanego w roku 2019 (tj. 36,7 Gt). Emisja CO2 w Chinach (odpowiedzialnych za niemal jedną trzecią emisji CO2
powstałego w wyniku spalania paliw kopalnych na świecie, tj. 11,1 Gt była o 5,5% wyższa nprzed pandemią (z uwagi na
ewidentne nadganianie strat w gospodarce spowodowanych zastojem w czasie pandemii)
20
.
W 2021 roku w Polsce wyłączono z eksploatacji bloki węglowe o łącznej mocy ponad 1800 MW (koncerny PGE i Tauron). W
2022 r. może dojść do wyłączenia dwóch bloków węglowych (w Grupie PGE w Elektrowni Rybnik - o mocy łącznie 450 MW).
Wg informacji Tauron w trakcie I półrocza 2021 r. trzej najwięksi producenci energii elektrycznej w Polsce posiadali 67% udziału
w polskim rynku produkcji prądu brutto (w tym grupy: PGE 42%, Enea 16% oraz Tauron 9%).
16
Polskie Sieci Elektroenergetyczne
17
Polskie Sieci Elektroenergetyczne
18
Polskie Sieci Elektroenergetyczne
19
Polskie Sieci Elektroenergetyczne
20
Polskie Sieci Elektroenergetyczne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
21
Rysunek 5 Aktualne i historyczne wartości indeksów cenowych węgla na rynku europejskim ARA* w porównaniu
do RB**
*ARA Amsterdam, Rotterdam i Antwerpia;
** RB Richards Bay (RPA)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Wirtualnego Nowego Przemysłu
Rysunek 6 Aktualne i historyczne wartości indeksów cenowych węgla na rynku polskim: energetyka (PSCMI 1)
i ciepłownictwo (PSCMI 2)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Agencji Rozwoju Przemysłu
Przemysł budowlany
Wzrost o +2,5% r/r według wstępnych szacunków GUS produkcji budowlano-montażowej zrealizowanej na
terenie kraju (wobec spadku o -1,3% w 2020 r.).
21
Wzrost produkcji obserwowano w drugiej połowie roku
(w okresie styczeń–czerwiec 2021 r. produkcja była mniejsza niż w analogicznym okresie 2020 r.). W
przedsiębiorstwach o liczbie pracujących powyżej 9 osób produkcja budowlano-montażowa w 2021 r.
zwiększyła się o +3,2% (wobec spadku o -2,2% w poprzednim roku).
22
Wzrost o +9,3% r/r produkcji budowlano-montażowej w przedsiębiorstwach wykonujących roboty budowlane specjalistyczne
oraz wznoszących obiekty inżynierii lądowej i wodnej (o +2,8%). Jednocześnie nastąpił spadek produkcji w przedsiebiorstwach
zajmujących się budową budynków (o -1,2% r/r).
23
W ramach działu robót związanych z budową obiektów inżynierii lądowej i
wodnej zanotowano wzrost produkcji budowlano-montażowej w stosunku do wyniku z 2020 roku zanotowano dla podmiotów
specjalizujących się głównie w budowie rurociągów, linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych (o +7,9% r/r) oraz w
przedsiębiorstwach specjalizujących się w budowie dróg kołowych i szynowych (o +1,6% r/r). Spadek zanotowano natomiast
dla podmiotów zajmujących się budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej (o -1,9% r/r).
24
21
Główny Urząd Statystyczny (wstępny szacunek dla pełnej zbiorowości)
22
Główny Urząd Statystyczny przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 9 osób
23
Główny Urząd Statystyczny, przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 9 osób
24
Główny Urząd Statystyczny, przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 9 osób
40
90
140
190
240
290
USD/t
ARA* RB**
245,4
339,8
I kw. II kw. III kw. IV. kw I kw. II kw. III kw. IV. kw I kw. II kw. III kw. IV. kw I kw. II kw. III kw. IV. kw I kw. II kw. III kw. IV. kw I kw. II kw. III kw. IV. kw
2016 2017 2018 2019 2020 2021
180
230
280
330
380
PLN/t
PSCMI 1 PSCMI 2
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
22
Produkcja cementu w Polsce w 2021 r. wyniosła 19,3 mln ton, tzn. zwiększyła się o +3,2% r/r. Produkcja klinkieru cementowego
zmniejszyła się w tym czasie o -2,5% r/r (do poziomu 14,0 mln ton).
25
Na wyniki branży cementowej przełożyła się koniunktura
w inwestycjach budowlanych - duży wzrost w budowie mieszkań, dynamiczny rozwój budownictwa indywidualnego,
budownictwa drogowe, inwestycji kolejowych oraz budowy centrów magazynowych. Te same czynniki powinny oddziaływać
na rynek cementowy również w 2022 r. Prognozy Stowarzyszenia Producentów Cementu na 2022 r. zakładają wzrost
zapotrzebowania na cement do 19,6-19,8 mln ton.
Prognozy długoterminowe dla segmentu cementowego również pozytywne - Stowarzyszenie Producentów Cementu
prognozuje do 2025 r. stabilne, duże zapotrzebowanie na cement, przekraczające nawet 20 mln ton rocznie, z uwagi na
wykorzystanie środków z nowego budżetu unijnego oraz Funduszu Odbudowy, a także działania związane z Europejskim
Zielonym Ładem (w tym wprowadzenie przez Komisję Europejską pakietu Fit for 55 i podatku granicznego od emisji
CO2 - CBAM, który ma ochronić unijny przemysł).
26
Branża boryka się jednak z wysokimi kosztami zakupu uprawnień do emisji
CO2 (których cena oscyluje 85-90 euro/tonę) - pomimo redukcji emisji o 30%, emisja CO2 w Polsce związana z produkcją
cementu stanowi obecnie 2% całkowitej emisji CO2 w Polsce.
W 2021 r. branża cementowa wyemitowała ok. 12 mln ton CO2, z czego 8,6 mln ton pokryły darmowe uprawnienia, co
oznaczało konieczność zakupu na rynku uprawnień do emisji ok. 3,4 mln ton, co z kolei przekłada się bezpośrednio na znaczny
wzrost kosztów produkcji.
Kolejnym problemem rosnące ceny energii elektrycznej, które stanowią ok. 30-35% w kosztach produkcji branży
cementowej. Dodatkowo branża nie jest ujęta rekompensatami z tytułu wzrostu cen energii elektrycznej (jak to ma miejsce w
innych branżach energochłonnych). Oprócz elementów kosztochłonnych, negatywnie na ten rynek wpływa również sytuacja
wciąż rosnącego importu spoza granic Unii Europejskiej - czyli import z krajów, które nie ponoszą kosztów związanych z
transformacją energetyczną (import z Białorusi wzrósł w trakcie ostatnich 5 lat z 119 tys. ton do ok. 600 tys. ton obecnie. Po 10
miesiącach 2021 r. wyniósł on 475 tys. ton, tj. wzrósł o 26% r/r). Na rynek Unii Europejskiej wkracza cement już nie tylko z
Białorusi, Ukrainy lecz również z Turcji i Afryki Północnej.
27
Trwający intensywny rozwój sieci dróg krajowych, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ogłosiła realizację 109 zadań
o łącznej długości ponad 1 373 km., z czego udostępniono do ruchu ponad 425 km nowych dróg (m.in. 56 km autostrady A1 od
Tuszyna pod Łodzią do Częstochowy, czy odcinki drogi ekspresowej S19). W postępowaniach przetargowych obecnie 22
zadania o łącznej długości 305,9 km z Programu Budowy Dróg Krajowych (PBDK) oraz jedna obwodnica o długości około 6 km
z rządowego Programu budowy 100 obwodnic na lata 2020-2030 (PB100). W 2021 roku zostały ogłoszone przetargi na
realizację 27 odcinków nowych dróg o długości około 334 km i wartości ponad 15 mld (w tym 25 zadań z PBDK o łącznej
długości 325,3 km oraz 2 obwodnice z Programu budowy 100 obwodnic na lata 2020-2030 (PB100) o łącznej długości 9 km).
Podpisano też 46 umów na zadania o łącznej długości 555 km i wartości 16,8 mld zł (z tego 35 umów to zadania z PBDK o łącznej
długości 465 km i wartości ponad 15,3 mld zł, a 11 to obwodnice z PB100 o długości 90,1 km i wartości blisko 1,5 mld zł).
28
W
2021 roku GDDKiA stała się Beneficjentem 72 projektów z dofinansowaniem unijnym w ramach Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (wartości inwestycji ponad 79,5 mld zł, w tym wkład UE to ok. 37,6 mld zł).
Obecnie trwa realizacja Rządowego Programu budowy 100 obwodnic na lata 2020 - 2030 (w ramach programu w Polsce
powstanie 100 zadań o łącznej długości ok. 820 km, na ten cel Rząd przeznaczy 28 mld ze środków Krajowego Funduszu
Drogowego). W grudniu 2021 r. ogłoszono plan wybudowania kolejnych 51 obwodnic w ciągach dróg wojewódzkich (do których
realizacji z uwagi na zarządzanie drogami, będą musiały dołożyć się samorządy województw, dofinansowanie z budżetu
wyniesie 52% ich kosztów). Realizacja inwestycji ujętych w rządowym Programie budowy 100 obwodnic jest rozpisana do 2030
roku. W ramach programu obwodnicowego w realizacji jest już 14 zadań (o łącznej długości 109,7 km i wartości 1,9 mld zł),
a wszystkie pozostałe są na etapie przetargu lub w przygotowaniu.
Na koniec 2021 r. w GDDKiA trwały intensywne prace przygotowawcze dla 81 obwodnic (o łącznej długości nieco blisko
713 km), 14 obwodnic w ramach Programu jest już na etapie realizacji, w przypadku 1 obwodnicy trwa obecnie przetarg na
25
Główny Urząd Statystyczny
26
Stowarzyszenie producentów cementu
27
WNP
28
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
23
projekt i budowę. Pierwsza obwodnica ma być oddana do użytku w trakcie 2022 r., najwięcej inwestycji (bo 26) ma b
zakończonych w 2028 r.
29
Rządowy Program Budowy Dróg Krajowych do 2030 roku (z perspektywą do 2033 r.) zakłada wydatkowanie 258 mld zł (przy
wydłużeniu okresu ok. 292 mld zł). Wydatki łączne na realizację inwestycji ujętych w nowym programie uwzględniają ok. 292
mld zł (w tym limit finansowy obejmuje nowe zadania o wartości ok. 187 mld zł oraz zadania kontynuowane o wartości ok. 105
mld zł). Jest to największy program drogowy w historii Polski, przewidujący budowę 2,5 tys. km dróg szybkiego ruchu,
dokończenie inwestycji na 4 tys. km, a w konsekwencji powstanie pełnej sieci dróg ekspresowych i autostrad.
30
W 2021 r. zanotowano wyraźne spowolnienie w ogłaszaniu przetargów na nowe inwestycje kolejowe co było spowodowane
m.in. kończącą się perspektywą budżetową Unii Europejskiej oraz niepewnością związaną z dostępnością środków unijnych
(problemy z pozyskaniem przez Polskę środków na realizację Krajowego Planu Odbudowy). Jednocześnie w 2021 r. występujące
opóźnienia realizacji niektórych projektów kolejowych z lat poprzednich w pewnym stopniu złagodziły skutki osłabienia
aktywności przetargowej PKP PLK. PKP PLK już w styczniu br. ogłosiły postępowania przetargowe na inwestycje warte ponad
6 mld zł - co może być zapowiedzią poprawy sytuacji na rynku budownictwa kolejowego.
W 2022 r. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad planuje ogłosić przetargi dotyczące kolejnych inwestycji drogowych
o długości ok. 475 km i łącznej wartości na poziomie 22,5 mld zł, w tym m.in. na drogi ekspresowe S7, S17, czy S12. Niezależnie
ogłaszane będą także przetargi na modernizacje, przebudowy sieci dróg w ramach Programu Bezpiecznej Infrastruktury
Drogowej na lata 2021-2024. Ponadto w ramach programu budowy 100 obwodnic (realizowanego w latach 2020-2030)
w 2022 r. przetargi obejmą trasy o długości 18,7 km (budowa obwodnic Kołbaskowa, Gąsek, Dzwoli, Gorajca). Istotnym
zadaniem będzie także realizacja przetargu na poszerzenie autostrady A2 o dodatkowy pas od węzła Łódź łnoc do węzła
Konotopa (ok. 88 km)
31
. Plan na 2022 r. obejmuje oddanie do użytku 345 km nowych dróg.
W ramach pierwszej edycji Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych (który ma na celu
dofinansowanie projektów inwestycyjnych realizowanych przez gminy, powiaty i miasta co pomoże odbudować gospodarkę
dotkniętą gospodarczymi skutkami pandemii i pobudzi inwestycje) do 97% polskich samorządów trafi kwota 23,8 mld .
Znaczna część planowanych do realizacji inwestycji w ramach tego programu dotyczy dróg lokalnych. Drugi nabór zakłada
rozdysponowanie środków w wysokości 22 mld zł (składanie wniosków możliwe jest do połowy lutego 2022 r.).
32
Budżet UE na lata 2021-2027 (wraz z Funduszem Odbudowy) przewiduje kwotę 770 mld jako łączsumę pieniędzy, jaką
otrzyma Polska. W tym w ramach Funduszu Odbudowy do Polski trafi ok. 58 mld euro (z tego 24 mld w formie dotacji z zasobów
własnych UE i 34 mld jako pożyczki spłacanej bezpośrednio przez państwo - to ok. 260 mld zł), oraz ok. 108 mld euro w ramach
środków z nowego budżetu unijnego na lata 2021-2027 (ok. 500 mld zł). Ok. 300 mld powinno zostać przeznaczone na
inwestycje infrastrukturalne (drogowe i kolejowe). Stanowi to potencjał rozwoju rynku budowlanego w kraju i zwiększenia
masy dostępnych do przewozu towarów z segmentu budowlanego.
33
Branża budowlana w Polsce i na świecie wykazuje znaczną odporność na pandemię COVID-19. Aktualny klimat w budownictwie
jest pozytywny, choć wraz z odbiciem się gospodarki z pandemicznego dołka, dynamicznie wzrastające ceny materiałów
budowlanych oraz materiałów wykorzystywanych w budownictwie w tym szczególnie stali i wyrobów stalowych i związane
z tym rosnące koszty wykonawstwa powodują znaczną niepewność oraz zwiększają poziom ryzyka na rynku budowlanym.
Spada rentowność szczególnie w budownictwie drogowym. Na rynku nadal odczuwalna jest ograniczona podaż przy
jednoczesnym wzroście zapotrzebowania. Szczególnie wykonawcy dużych i długotrwałych inwestycji infrastrukturalnych mają
problem z przygotowywaniem ofert, czy oszacowaniem koszt budowy w projektach. Dodatkowo w najbliższych latach z uwagi
na znaczną kumulację ogromnych inwestycji budowlanych planowanych na nową perspektywę unijną (drogowych, kolejowych,
infrastrukturalnych, planów sektora energetycznego i samorządów) branża spodziewa się poważnych kłopotów z ilością
pracowników oraz niezbędnego sprzętu. Wg Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa (PZPB) kumulacja prac doprowadzi
również do dalszego niekontrolowanego wzrostu cen materiałów i usług.
34
29
Serwis Rzeczypospolitej Polskiej; konkret24.tvn24.pl
30
Serwis Rzeczypospolitej Polskiej; oigd.com.pl
31
WNP
32
gazetaprawna.pl
33
Wirtualny Nowy Przemysł
34
Wirtualny Nowy Przemysł
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
24
Czynniki te wraz z dobrymi wynikami notowanymi przez działy produkcji przemysłowej powiązane z budownictwem
i spodziewanym wzrostem wydatków infrastrukturalnych sektora publicznego oraz spółek Skarbu Państwa wskazuna silny
potencjał wzrostowy sektora w horyzoncie nadchodzących miesięcy. Popyt na kruszywa i inne materiały budowlane w Polsce
determinują duże inwestycje infrastrukturalne prowadzone w ramach „Programu Budowy Dróg Krajowych” i Krajowego
Programu Kolejowego”. Spodziewać się można, że te działy produkcji powinny w nadchodzących miesiącach pozytywnie będą
oddziaływać na wyniki całego sektora budowlanego (będąc beneficjentem oczekiwanego wzrostu wydatków publicznych).
Pomimo wciąż dobrych perspektyw rysujących się przed budownictwem mieszkaniowym (wysokie dynamiki produkcji
związanej ze wznoszeniem budynków m.in. pozwolenia na budowę, rozpoczęte inwestycje) oraz spodziewanego wzrostu
wydatków infrastrukturalnych sektora publicznego oraz spółek Skarbu Państwa, efekty coraz wyższej bazy odniesienia, wciąż
bardzo drogich surowców i materiałów oraz przesunięcia w czasie projektów mających być realizowanych w ramach KPO będą
prawdopodobnie negatywnie wpływać na dynamikę wzrostu sektora budowlanego w perspektywie nadchodzących miesięcy
(pozytywny efekt może się przesunąć na II połowę 2022 r.). Pomimo obecnych zawirowań na rynku, na początku 2022 r.
dynamika produkcji budowlano-montażowej prawdopodobnie ukształtuje się na poziomie 10,0% r/r, przy założeniu braku
negatywnego wpływu warunków atmosferycznych, co miało miejsce w I kwartale 2021 r. Wg. Polskiego Związku Pracowników
Budownictwa w 2022 r. Polska pozostanie największym placem budowy w Europie.
Przemysł hutniczy
Po silnym spadku zapotrzebowania na stal i wyroby hutnicze w Polsce i otoczeniu makroekonomicznym,
spotęgowanym przez skutki globalnej pandemii, który w 2020 r. przełożył się na spadek ogólnego wolumenu
produkcji, w 2021 r. na rynku utrzymały się korzystne tendencje rynkowe (widoczne już w IV kwartale
2020 r., kiedy końcówka roku przyniosła ożywienie w przemyśle i branży stalowej). W 2021 r. odbicie
gospodarcze na całym świecie wzmogło zapotrzebowanie na stal, na rynku panował duży popyt na wyroby
stalowe oraz znaczna dynamika wzrostu cen wyrobów stalowych (z wyhamowaniem i stabilizacją w końcówce roku), które
pozostają na wysokim poziomie również z uwagi na fakt, że poziomy zapasów w całym łańcuchu dostaw są nadal stosunkowo
niskie oraz z uwagi na narastającą presję ze strony kosztów (w tym głównie cen energii). Firmy z branży w 2021 r.
odreagowywały kryzysową sytuację z poprzedniego roku (kiedy to huty zatrzymywały produkcje, pojawiały się problemy z
logistyką, występowało zmniejszenie zamówień) notując znaczne wzrosty zapotrzebowania oraz wyraźną lukę w podaży.
Światowa produkcja stali surowej w trakcie 2021 r. wyniosła 1 950,5 mln ton (+3,7% r/r). Produkcja stali w Unii Europejskiej
w tym czasie wzrosła do poziomu 152,5 mln ton (+15,4% r/r), podczas gdy produkcja stali w Azji wyniosła 1 382,0 mln ton
(+0,6% r/r). Na rynku wyraźnie widać przewagę Chin w produkcji stali, które w analizowanym okresie samodzielnie
wyprodukowały 1 032,8 mln ton tego surowca (-3,0% r/r i ok. 53% udziału w rynku światowym), drugie państwo na liście
producentów stali to Indie 118,1 (+17,8% r/r). W przypadku Polski, która jest 22. producentem stali na świecie produkcja
wyniosła 8,4 mln ton (+ 6,5% r/r).
W Polsce w 2021 r. wzrost produkcji stali surowej osiągnął wartość +2,4% r/r do poziomu 8,1 mln ton (wobec spadku
utrzymującego się jeszcze po I kwartale 2021 r. o -5,0% r/r) oraz wzrosty produkcji m.in. wytworzonych wyrobów walcowanych
na gorąco o +5,5% r/r do 9,0 mln ton, prętów i płaskowników o +6,7% r/r do 3,6 mln ton, blach cienkich o +8,3% r/r do 1,2 mln
ton, sztab i prętów walcowanych na gorąco o +11,9% r/r do 1,4 mln ton oraz rur stalowych o +22,5% r/r do 0,9 mln ton.
Jednocześnie zanotowano zmniejszenie produkcji blach walcowanych na zimno o -5,6% r/r do 1,9 mln ton.
Dodatkowo zanotowano wzrost produkcji koksu w Polsce w 2021 r. o +25,4% r/r do poziomu 9,6 mln ton.
Polska gospodarka zużywa więcej stali niż przed pandemią, a popyt na stal jest znacznie większy niż bieżąca produkcja.
Odbudowa gospodarki po pandemii widoczna jest we wzroście popytu na stal w budownictwie oraz w branżach
przemysłowych, w których stal jest wykorzystywana (np. motoryzacja, produkcja sprzętu AGD). Zgodnie z danymi Hutniczej
Izby Przemysłowo-Handlowej w trakcie trzech kwartałów 2021 r. polska gospodarka zużyła rekordowe 11,8 mln ton stali (+24%
r/r), w tym samym czasie krajowa produkcja stali nie nadążyła za gospodarką (w Polsce wyprodukowano 6,5 mln, a więc
produkcja wzrosła jedynie o +10% r/r.), co spowodowało znaczny wzrost importu stali do Polski. Sama luka na rynek
wewnętrzny pomiędzy produkcją, a zapotrzebowaniem wyniosła 5,3 mln ton (nie uwzględniając eksportu). Dane pokazują
polskie huty przy wykorzystaniu maximum swoich mocy produkcyjnych nie są w stanie uzyskać poziom zaspokojenia krajowych
potrzeb. Obecnie jedynie 20% wykorzystywanej w Polsce stali pochodzi z własnej produkcji, a 80% z importu - w tym import
spoza Unii Europejskiej wzrów I półroczu 2021 r. o +42% r/r (niektóre kraje w tym zakresie przekroczyły już wyniki całego
ubiegłego roku). W trakcie trzech kwartałów 2021 r. o 43% zwiększył się import wyrobów długich (głównie z krajów byłego
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
25
WNP). Z uwagi na zapowiedzi firm budowlanych o wzroście popytu na stal od wiosny 2022 r. zapotrzebowanie na stal może
się utrzymać na bardzo wysokim poziomie także w 2022 r. Dalszy silny wzrost cen może wynikać z sankcji nakładanych na Rosję
jako konsekwencja inwazji na Ukrainę oraz zmniejszeniu import z Ukrainy. Może to powodować konieczność pozyskania
nowych źródeł zaopatrzenia w stal, półprodukty oraz wyroby gotowe ze stali (z Rosji oraz z Ukrainy polscy producenci pozyskują
m.in. żelazostopy).
Wzrost zapotrzebowania na stal, niedobory i ograniczenia dostaw, a przede wszystkim coraz większa różnica między popytem
a podażą spowodowała radykalny, skokowy wzrost cen wyrobów stalowych. Tak wysokie ceny stali i dynamika ich wzrostu
napędzana jest głównie dzięki rosnącemu popytowi na stal w dużych gospodarkach w tym szczególnie w Chinach (które
obecnie zgłaszają 75% globalnego popytu na rudę żelaza). Na krajowym rynku wzrosty cen przede wszystkim wynikiem
niedoboru podaży oraz zostały wymuszone przez znaczne wzrosty kosztów produkcji stali i wyrobów stalowych u producentów
(spowodowane przez rosnące koszty zakupu praw do emisji CO2, koszty energii elektrycznej, gazu oraz ceny węgla koksowego
i złomu). W perspektywie długookresowej na ceny stali będzie wpływać polityka klimatyczna Unii Europejskiej (w tym
planowane wprowadzenie podatku granicznego węglowego CBAM oraz przejście hutnictwa na produkcję zielonej stali tzn. z
wykorzystaniem wodoru zamiast koksu, w celu wyeliminowania emisji CO2).
Obecnie na rynku hutniczym zaobserwować można dobrą koniunkturę, która wzmacnia popyt na węgiel koksowy (niezbędny
do produkcji stali, a znajdujący się na liście surowców strategicznych / krytycznych UE) produkowany m.in. przez Jastrzębską
Spółkę Węglową (największego w Europie dostawce tego surowca). Obecnie produkcja węgla koksowego w Unii Europejskiej
zaspokaja ok. 25% unijnego popytu, a pozostała część pochodzi z importu. W kolejnych latach światowy popyt na surowce
krytyczne będzie nadal rosnąć. Według zapowiedzi, JSW planuje w ciągu dekady stać sniemal wyłącznym producentem węgla
koksowego.
Z kolei prognoza World Steel Association na lata 2021 i 2022 zakłada, że popyt na stal w 2021 r. wyniesie 1 855,4 mln ton (tzn.
wzrośnie o +4,5% r/r), po wzroście o +0,1% r/r w 2020 r. W 2022 roku popyt na stal odnotuje dalszy wzrost i wyniesie 1 896,4
mln ton (tzn. wzrośnie o +2,2% r/r).
Zużycie stali w Europie w 2022 ( wg prognozy Eurofer) wzrośnie o +4,7% r/r (po przewidywanym wzroście o +8,5% w 2021 r.).
Eksperci Eurofer prognozują szczególnie duże odbicie zapotrzebowania z branży motoryzacyjnej (+12,1%) po rozczarowującym
2021 roku oraz wzrost popytu generowany przez sektor budowlany (+4,2%) tj. największego odbiorcę stali. Produkcja
sprzedana branży w 2022 roku w optymistycznym scenariuszu wzrośnie o 8-15% r/r.
W Polsce prognozowane jest ożywienie szczególnie w budownictwie inżynieryjnym oraz podtrzymanie wysokiej produkcji w
segmencie kubaturowym. Czynnikami ryzyka w 2022 będą dla branży wzrastające ceny surowców, koszty energii i uprawnień
do emisji oraz niepewność związana z tempem odbudowy gospodarek, w tym ewentualne ograniczenia związane z COVID-19 i
zakłócenia w łańcuchach dostaw.
Zgodnie z prognozami World Steel Association w trakcie najbliższych 30 lat popyt na stal wzrośnie o 50%, co niestety z uwagi
na zmiany otoczenia prawnego w Unii Europejskiej i utratę rentowności przez producentów, może powodować brak
wykorzystania tego bezprecedensowego wzrostu w ramach Wspólnoty, a beneficjentami będą m.in. kraje azjatyckie.
Zgodnie z ustaleniami z Komisją Europejską roczne zdolności produkcyjne hutnictwa w Polsce wynosiły do listopada 2020 r.
12,6 mln ton, by po wygaszeniu części surowcowej Huty w Krakowie ulec zmniejszeniu do 10,6 mln ton. W Polsce działa ponad
2 200 podmiotów zajmujących się produkcją metali. Produkcję stali zdominował ArcellorMittal (największy producent stali
surowej na świecie), który posiada ok. 70% potencjału produkcji stali surowej w kraju . Nadal istotnym czynnikiem wpływającym
na poziom produkcji sektora hutniczego w Polsce i Unii Europejskiej niewystarczające środki ochrony przed importem z
krajów trzecich (m.in. z WNP), nie będących objętymi wymogami klimatycznymi UE. Ograniczenia te ewidentnie zmniejszają
konkurencyjność europejskich producentów stali, co bezpośrednio przekłada się na niedobory i utrwala utrzymującą się presję
na wzrost cen, wywierając zły wpływ na przedsiębiorstwa produkcyjne. Dodatkowo regulacje wdrożone do tej pory przez
Komisję Europejską mające wspomagać rozwój i chronić europejskich producentów nie sprawdziły się w realiach kryzysu
związanego z pandemią, gdzie wiele ważnych łańcuchów dostaw zostało przerwanych, koszty transportu morskiego wzrosły
co doprowadziło do cięć mocy produkcyjnych u europejskich producentów stali, tym samym obecnie wiele państw UE jest
zmuszone do kosztownego importu tego surowca. Kluczowe dla przyszłości przemysłu hutniczego będzie wprowadzenie
podatku węglowego na terenie Unii Europejskiej, co będzie stanowiło punkt zwrotny dla całego europejskiego przemysłu
stalowego.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
26
Wyniki przemysłu hutniczego roku 2021 można uznać za pozytywne. Widoczna odbudowa i ogromna dynamika prognozują
dalsze utrzymanie ożywienia na rynku stali i poprawę branży w kolejnych miesiącach. W Europie część pieców produkujących
stal została zamknięta (np. w Krakowie), dlatego przy rosnącym popycie prawdopodobnie na rynku będzie występowała
sytuacja niedoborów produkcyjnych. Na dobry wynik segmentu hutnictwa w kolejnych kwartałach 2022 r. z pewnością
pozytywnie wpłyną wnież programy pomocowe dla odbudowy gospodarki po pandemii, które dadzą impuls do wzrostu
popytu na stal. Spowoduje to wzrost przewozów wyrobów sektora hutniczego oraz surowców używanych w procesie produkcji
stali (rud żelaza, koksu). Spodziewany jest również dalszy post-pandemiczny wzrost wynikający z popytu zgłaszanego głównie
przez budownictwo (m.in. w obszarze inwestycji infrastrukturalnych) oraz relatywnie silny popyt.
Przemysł chemiczny
Przemysł chemiczny jest jednym z kluczowych sektorów polskiej gospodarki, a większość jego wyrobów
zalicza się do półproduktów, służących jako wkład do procesów wytwórczych w innych gałęziach przemysłu.
Powyższy czynnik czyni ten sektor bardzo podatnym na wahania koniunkturalne w gospodarce, a
jednocześnie na przestrzeni lat dynamika wzrostu sektora kształtuje się regularnie nieco poniżej tempa
realnego wzrostu PKB w Polsce. Popyt na paliwa płynne jest silnie powiązany z dynamiką PKB - szybsze
tempo wzrostu gospodarki przekłada się na wzrost popytu na paliwa transportowe.
W konsekwencji, można przyjąć, że zmiany koniunktury gospodarczej w Polsce głównym determinantem wpływającym
zarówno na kondycje sektora chemicznego, jak i popyt na paliwa płynne. Innymi kluczowymi czynnikami wpływającymi na
poziom przewozów kolejowych są ceny ropy naftowej na rynkach światowych, poziom importu ropy, dynamika zużycia paliw
płynnych w Polsce, rozwój sieci przesyłowej (rurociągów), skala popytu na artykuły chemiczne, poziom produkcji w branży
nawozów oraz ceny energii i surowców (przemysł chemiczny jest wysoce energochłonny).
W 2021 r. w Polsce wzrosła produkcja nawozów potasowych o +2,4% r/r do 0,4 mln ton oraz nawozów azotowych o +0,3% r/r
do 2,1 mln ton, natomiast spadła produkcja nawozów fosforowych o -0,5% r/r do 0,45 mln ton.
Wzrosła r/r produkcja kwasu siarkowego (+3,1% r/r do 1,6 mln ton), kwasu azotowego (+2,0% r/r do 2,5 mln ton) oraz olejów
napędowych (+1,3% r/r do 13,6 mln ton). Zmalała natomiast produkcja tworzyw sztucznych (-0,1% r/r do 3,4 mln ton), benzyny
silnikowej (-1,7% r/r do 4,2 mln ton) oraz amoniaku (-1,9% r/r do 2,6 mln ton). Z kolei w trakcie 11 miesięcy 2021 r. import
ropy wyniósł 21,4 mln ton (-9,9% r/r).
Zgodnie z informacją podaną przez Polską Organizację Przemysłu i Handlu krajowa konsumpcja paliw płynnych w okresie trzech
kwartałów 2021 r. wzrosła wyraźnie względem 2020 r. W przypadku trzech kluczowych paliw płynnych (benzyny silnikowe, olej
napędowy, LPG) wzrost wyniósł +7% r/r i zużycie wyniosło 24,66 mln metrów sześciennych, co oznacza odbudowanie popytu
(po trudnym 2020 r.) do poziomu z roku 2019 r.
Dla grupy sześciu głównych paliw ynnych wzrost wyniósł także +7% r/r (łącznie konsumpcja wyniosła 25,87 mln metrów
sześciennych).
Z uwagi na wysokie uzależnienie Polski od importu ropy z Rosji (ok. 2/3 ropy importowanej do kraju pochodzi z kierunku
wschodniego) i prawdopodobne sankcje nakładane na Rosję związane z konfliktem zbrojnym w Ukrainie konieczne będzie
pozyskanie stabilnych i korzystnych cenowo źródeł importu ropy, co będzie trudne w krótkiej perspektywie czasu. Embargo lub
trwałe ograniczenie dostaw po stronie rosyjskiej może w znacznym stopniu wpłynąć na funkcjonowanie polskiej gospodarki.
Zdecydowanie lepiej wygląda sytuacja w segmencie importu gazu, choć import tego surowca z Rosji stanowi obecnie 55%
krajowego zapotrzebowania, to z uwagi na zakończenie w bieżącym roku budowy rurociągu Baltic Pipe, w przyszłym 2023 roku
Polska będzie praktycznie niezależna od dostaw ze Wschodu tego surowca
35
.
Trudna sytuacja na rynku nawozów z uwagi na wysokie ceny gazu oraz kolejnych surowców niezbędnych do ich produkcji
(dodatkowo wzmagana przez wysokie koszty uprawnień do emisji i wysokie ceny frachtu), wpływa negatywnie na producentów
tj. np. Grupa Azoty (drugi największy ich producent w Europie) oraz należący do Grupy PKN Orlen Anwil.
35
wnp.pl
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
27
Obecnie ceny gazu mają nawet 90% udział w koszcie produkcji nawozów azotowych (co zostało spowodowane wzrostem cen
o około 600% w skali roku). Cena nawozów skokowo wzrosła w trakcie roku (np. saletra amonowa z ok. 1000 / tonę w styczniu
2020 r. pod koniec roku przekroczyła już cenę 4000 zł/ tonę). Wiele firm zatrzymywało lub ograniczało produkcję.
Do tego należy również uwzględnić niepewną sytuację na granicy z Białorusią (która jest istotnym eksporterem nawozów na
rynek Unii Europejskiej) oraz sytuację polityczną na Ukrainie.
Przemysł i gospodarka w Czechach
W 2021 r. wolumen produkcji przemysłowej w Czechach zwiększył się o +6,7% r/r wobec spadku o -7,2%
r/r w analogicznym okresie 2020 r. Po tym jak w pierwszych trzech kwartałach 2021 r. czeski sektor
przemysłowy odnotował wzrost produkcji o +9,5% r/r (co wynikało to w dużej mierze z efektu bardzo niskiej
statystycznej bazy odniesienia za 2020 r.), w IV kwartale 2021 r. produkcja ponownie zmniejszyła się w
ujęciu rok do roku, a jej dynamika wyniosła -0,9% r/r (wobec spadku o -1,3% r/r w III kwartale 2021 r. oraz
wzroście +30,0% r/r w II kwartale 2021 r.).
Na rozwój czeskiego przemysłu w tym czasie wpłynęły takie negatywne wydarzenia jak trwająca nadal pandemia i nowe
warianty wirusa (która ma destrukcyjny wpływ na gospodarkę i przemysł) oraz nasilenie problemów natury podażowej, w tym
obserwowanych zaburzeń w ramach międzynarodowych łańcuchów dostaw oraz rosnących niedoborów surowców i
komponentów (m.in. w przypadku produkcji segmentu automotive, który jest kręgosłupem krajowego przemysłu). Po okresie
pogorszenia koniunktury w sektorze przemysłowym bazując obecnie na prognozach renomowanych instytucji, a także
najnowszym rozwoju nowych zamówień przemysłowych, można spodziewać się stopniowego ożywienia krajowego przemysłu.
Wraz ze wzrostem ogólnego poziomu produkcji, w trakcie 2021 r. dynamicznie zwiększyły się wolumeny nowych zamówień. W
tym okresie nowe zamówienia ogółem wzrosły o 15,1% r/r (w tym krajowe o 12,4% r/r, a zagraniczne o 16,3% r/r).
W odróżnieniu od bieżącej produkcji, dynamika nowych zamówień (zarówno krajowych, jak i zagranicznych) pozostała dodatnia
również w IV kwartale 2021 r., co sugeruje utrzymujący się mocny popyt na wyroby przemysłowe i zdecydowanie podażowy
charakter obserwowanej w IV kwartale 2021 r. stagnacji produkcji. Głównym determinantem wzrostu produkcji przemysłowej
w 2021 r. była gałąź przetwórstwa przemysłowego (+7,0% r/r). W tym czasie dodatnią dynamikę r/r wykazały również pozostałe
działy przemysłu: górnictwo i wydobycie surowców (+3,9% r/r) oraz produkcja energii i zaopatrywanie w wodę oraz gaz (+4,0%
r/r). Jednocześnie w samym IV kwartale 2021 r. segment przetwórstwa przemysłowego odnotował ujemną dynamikę wzrostu
(-1,9% r/r), co wynikało głównie z zaburzeń po stronie podaży widocznych zwłaszcza w wyraźnym spadku produkcji sektora
automotive (-17,6% r/r).
W 2021 r. w przypadku większości kluczowych (biorąc pod uwagę potencjalne przewozy spółek należących do Grupy PKP
CARGO) sektorów przemysłu zaobserwowano wzrost produkcji r/r. W tym okresie w ujęciu rok do roku zwiększyła się m.in.
produkcja metali (+10,8% r/r), maszyn i urządzeń (+9,7% r/r), wyrobów z metali (+9,6% r/r), chemikaliów i wyrobów
chemicznych (+8,3% r/r), czy też pojazdów silnikowych (+3,8% r/r). Jednocześnie w stosunku do analogicznego okresu 2020 r.
zaobserwowano spadek wydobycia węgla kamiennego i brunatnego (-3,8% r/r), co wynikało m.in. z trwającego procesu
wygaszania wydobycia w kopalniach należących do OKD.
Czeska gospodarka po najgłębszym spowolnieniu gospodarczym w historii jakiego doświadczyła w 2020 r., kiedy to PKB spadł
o rekordowe -5,8% r/r, w 2021 r. wyraźnie się odbudowuje powracając na ścieżkę wzrostu, pomimo licznych problemów
zwłaszcza po stronie podażowej (choć oczekiwane ożywienie nadchodzi powoli i tylko w niektórych sektorach gospodarki).
Zgodnie ze wstępnym szacunkiem Czeskiego Urzędu Statystycznego (CZSO), czeski PKB wzrósł w 2021 r. o +3,3% r/r. W IV
kwartale 2021 r. wzrost PKB wyniósł +3,6%, przy czym dynamika wzrostu spadła z +1,5% kw/kw w III kwartale 2021 r. do +0,9%
kw/kw w IV kwartale 2021 r., co wynikało m.in. z pojawienia się nowego wariantu wirusa COVID-19 i ponownego zaostrzenia
obostrzeń związanych z pandemią. Wzrost PKB w 2021 r. był wspierany głównie przez wydatki konsumpcyjne gospodarstw
domowych przy silnym wzroście aktywności inwestycyjnej, natomiast popyt zewnętrzny miał wpływ negatywny (głównie z
uwagi na obserwowane spowolnienie eksportu wynikające z problemów podażowych m.in. w sektorze automotive, w
przypadku którego zdecydowana większość produkcji jest przeznaczana dla odbiorców zagranicznych). Generalnie oczekuje
się, że Czechy osiągną wartości sprzed kryzysu najwcześniej do końca 2022 roku.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
28
Rysunek 7 Dynamika realnego PKB w Czechach w latach 2016-2021 oraz prognoza na lata 2022-2024 dane
wyrównane sezonowo
a - Prognozy makroekonomiczne Czeskiego Ministerstwa Finansów – Styczeń 2021 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Czeskiego Urzędu Statystycznego i Czeskiego Ministerstwa Finansów
Według prognoz makroekonomicznych Czeskiego Ministerstwa Finansów opublikowanych w styczniu 2022 r., ekonomiści
Ministerstwa Finansów prognozują utrzymanie się dobrej dynamiki wzrostu PKB w kolejnych latach tj. wzrost o +3,1% r/r w
2022 r., +3,1% r/r w 2023 r. oraz +2,3% r/r w 2024 r. Z uwagi na silne powiązanie czeskiej gospodarki z rynkami globalnymi,
negatywny wpływ na wyniki gospodarcze mają przede wszystkim pandemia oraz problemy w łańcuchach dostaw, na co nakłada
się problem ze wzrostem cen (m.in. surowców, a więc czynników po stronie podaży). Inflacja w 2021 r. osiągnęła poziom 3,8%
r/r (wobec +3,2% r/r w 2020 r.). Zgodnie z prognozami czeskiego Ministerstwa Finansów inflacja w 2022 r. ma wzrosnąć i
osiągnąć dynamikę +8,6% r/r, a następnie w kolejnych latach powrócić w okolice celu określonego przez Czeski Narodowy Bank
(CNB) tj. +2,0%, osiągając +2,6% r/r w 2023 r. oraz +2,2% r/r w 2024 r. Na początku lutego 2022 r. podstawowa stopa
procentowa osiągnęła poziom +4,5%, a szczyt inflacji oczekiwany jest w pierwszym kwartale 2022 r. kiedy to wyniesie ona
zgodnie z prognozami +9,6% r/r. Inflacja w Czechach ma źródła związane zarówno z czynnikami zewnętrznymi (zakłócenia w
łańcuchach dostaw powodujące wzrost cen oraz rosnące ceny surowców), ale też wewnętrznymi (dynamicznie rosnące ceny
mieszkań).
W 2021 r. indeks PMI dla Czech wyniósł średnio 58,9 pkt. wobec 58,7 pkt. w II połowie 2021 r. i 59,2 pkt. w I połowie 2021 r.,
kształtując się wyraźnie powyżej swojej wieloletniej średniej oraz progu 50,0 pkt. oznaczającego techniczną granicę pomiędzy
ożywieniem a recesją w sektorze przemysłowym. Jednocześnie wskaźnik PMI po osiągnięciu w czerwcu 2021 r. poziomu 62,7
pkt. będącego historycznym maksimum, w kolejnych miesiącach zanotował stopniowy spadek, do poziomu 55,1 pkt. w
październiku 2021 r. i kolejne wzrosty do 59,1 pkt. w grudniu 2021 r. W samym IV kwartale 2021 r. indeks PMI dla Czech wyniósł
57,1.
Główną przyczyną wzrostu indeksu pod koniec 2021 r. były silniejszy wzrost produkcji, nowe zamówienia (w tym zamówienie
eksportowe), a także rosnące zatrudnienie (zanotowano największy wzrost zatrudnienia od ponad czterech lat). Pomimo
rosnących zapasów, których przyrost wynikał z niedoborów materiałów i komponentów zużywanych w procesie produkcyjnym
(co negatywnie wpłynęło na możliwości wytwórcze zwłaszcza w segmencie automotive), a także rosnących cen (zwłaszcza
surowców, których kulminacyjny szczyt wzrostów przypadł na przełom września i października) producenci przezwyciężali te
okresowe trudności patrząc jednocześnie z optymizmem na przyszłość.
Przewozy spółek należących do Grupy PKP CARGO na rynku czeskim opierają się głównie na transporcie paliw stałych (węgla
kamiennego i koksu), ropy i jej przetworów, chemikaliów i wyrobów chemicznych, metali i wyrobów metalowych oraz
ładunków intermodalnych (z dużym udziałem produktów sektora automotive). W konsekwencji, koniunktura panująca w
gospodarce ogółem oraz powiązanych gałęziach przemysłu (przemyśle wydobywczym, energetyce, hutnictwie, produkcji
pojazdów silnikowych i maszyn) ma bezpośredni wpływ na wolumen zlecanej do przewozu masy towarowej, a w rezultacie na
wyniki operacyjne i finansowe spółek należących do Grupy PKP CARGO świadczących usługi na terytorium Czech.
2,4
5,4
3,2
3,0
-5,8
3,3
3,1
3,1
2,3
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022ᵃ 2023ᵃ 2024ᵃ
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
29
Oprócz zaakcentowanych powyżej problemów natury podażowej, w 2021 r. istotnymi czynnikami wpływającymi na sytuację
gospodarczą w wyszczególnionych gałęziach przemysłu były:
Przemysł górniczy
Wzrost wydobycia węgla kamiennego, przede wszystkim koksującego. Według danych Czeskiego
Ministerstwa Przemysłu i Handlu w 2021 r. na terytorium Czech wydobyto łącznie 2,2 mln ton węgla (+1,7%
r/r), w tym 1,5 mln ton węgla koksującego (+43,8% r/r) oraz 0,7 mln ton węgla energetycznego (-36,9r/r).
Jednocześnie od początku 2021 r. można było zaobserwować stopniowy spadek poziomu wydobycia w ujęciu
kwartał do kwartału, co było związane m.in. z zaprzestaniem pod koniec lutego 2021 r. produkcji przez
należące do OKD kopalnie ÇSA i Darkov, na skutek czego jedy czynną kopalnią węgla kamiennego na
terytorium Czech pozostaje ČSM. Jednakże z uwagi na drożejący gaz i duże zapotrzebowanie na węgiel ta tendencja odwróciła
się w IV kwartale 2021 r., co przełożyło się na niższy wynik (choć zbliżony do poziomu 0,5 mln ton osiągniętego w II kwartale
2021 r.). Według komunikatu prasowego OKD, w całym 2021 r. wydobycie węgla kamiennego w Czechach przekroczyło 2,0 mln
ton, co oznacza przekroczenie planu wydobycia o 0,37 mln ton (tj. blisko 20%). Plan na 2022 rok zakłada wydobycie 1,3 mln
ton węgla kamiennego. Jednocześnie w 2021 r. wolumen importu węgla kamiennego wyniósł 24,2 mln ton (+27,5% r/r),
natomiast eksport 1,3 mln ton (+65,0% r/r).
Rysunek 8 Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego w latach 2016 2021 (tys. ton)
Przemysł hutniczy
Wzrost produkcji koksu będący odpowiedzią na zwiększone zapotrzebowanie ze strony hutnictwa. Zgodnie
z danymi Czeskiego Ministerstwa Przemysłu i Handlu w 2021 r. wyprodukowano w Czechach łącznie 2,6 mln
ton koksu (+15,8% r/r); Modernizacja walcowni taśm na gorąco, w ramach projektu zwiększającego
zdolności produkcyjne do ponad 1 mln ton rocznie. W latach 2021 -2023 Liberty Ostrava (jedyny producent
w Czechach taśmy stalowej walcowanej na gorąco) prowadzi wielokierunkowe prace mające na celu
poprawienia jakości produktów oraz zwiększenie zdolności produkcyjnych. Wymiany obejmują zarówno elementy fizyczne, jak
i oprogramowanie, całość prac powinna zakończyć sw 2023 r., w którym zamontowane będą nowe elementy technologiczne,
co wiązało się będzie m.in. z 2 tygodniowymi przestojami, ale co jednocześnie przyczyni się do niezawodności całego procesu i
ograniczy przestoje w okresie późniejszym.
0
2 000
4 000
6 000
8 000
10 000
12 000
14 000
I kw.
2016
II kw.
2016
III kw.
2016
IV kw.
2016
I kw.
2017
II kw.
2017
III kw.
2017
IV kw.
2017
I kw.
2018
II kw.
2018
III kw.
2018
IV kw.
2018
I kw.
2019
II kw.
2019
III kw.
2019
IV kw.
2019
I kw.
2020
II kw.
2020
III kw.
2020
IV kw.
2020
I kw.
2021
II kw.
2021
III kw.
2021
IV kw.
2021
Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego w Czechach w latach 2016-2021 (tys. ton)
Węgiel Brunatny Węgiel kamienny
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
30
Przemysł samochodowy
Nieznaczny spadek w stosunku do 2020 r. sektora automotive. W 2021 r. na terytorium Czech
wyprodukowano łącznie 1,1 mln szt. pojazdów silnikowych różnych typów (osobowych, ciężarowych,
autobusów i motocykli), co oznacza spadek o -3,7% r/r względem silnie dotkniętego przez pandemię
2020 r. Jednocześnie produkcja automotive odnotowała spadki r/r w dwóch ostatnich kwartałach 2021 r.
W III kwartale 2021 r. produkcja wyniosła zaledwie 0,1 mln szt. (-43,2% r/r) oraz w IV kwartale 2021 r.
zakończonym z wynikiem na poziomie 0,2 mln szt. (-20,1% r/r). Główną przyczyną ponownego silnego spadku produkcji r/r była
ograniczona dostępność komponentów zużywanych w procesach produkcyjnych (głównie czipów) i w rezultacie jej wymuszone
przestoje. Zgodnie z szacunkami AutoSAP, w 2021 r. z uwagi na obserwowane zaburzenia łańcuchów dostaw nie zostało
wyprodukowane nawet 300 tys. samochodów osobowych. Jednocześnie obserwowany w otoczeniu makroekonomicznym
wzrost popytu na wyroby sektora sugeruje możliwość szybkiego wzrostu produkcji po ustąpieniu obserwowanych obecnie
zakłóceń podażowych, choć w 2022 r. sytuacja związana z podażą komponentów jest wciąż napięta.
Przemysł chemiczny
Przemysł chemiczny pod względem PKB zajmuje trzecie miejsce w Czechach. W skali gospodarki ważny jest
także wysoki poziom prowadzonych przez firmy inwestycji, a także środków przeznaczanych na badania
i rozwój. Warto podkreślić, że przez ostatnie 30 lat firmy z sektora chemii zainwestowały w cele związane
z ochroną środowiska setki miliardów koron, by zminimalizować emisje oraz negatywny wpływ na
środowisko, w chwili obecnej przedstawiają one wręcz gotowe rozwiązania w zakresie wykorzystania
niebezpiecznych dla środowiska odpadów do produkcji istotnych dla gospodarki artykułów. Warto podkreślić, że w przypadku
przemysłu chemicznego w Unii Europejskiej skala redukcji emisji na poziomie powyżej 50%, w stosunku do roku 1990 r., już się
dokonała (co wychodzi naprzeciw założonej do 2030 r. w Europejskim Zielonym Ładzie redukcji emisji o 55%).
Działalność przewozowa
4.2.1. Rynek transportu kolejowego w Polsce
Zgodnie z danymi UTK aktualnie na polskim rynku kolejowych przewozów towarowych 112 przewoźników posiada aktywną
licencję prezesa UTK na realizację swoich usług (stan na 21 grudnia 2021 r.)
36
. Trzy spółki należące do Grupy PKP CARGO tj. PKP
CARGO S.A., PKP CARGO SERVICE Sp. z o.o. oraz PKP CARGO International a.s. realizują obecnie kolejowe przewozy towarowe
na polskim rynku.
37
W 2021 r. towarowi operatorzy kolejowi przetransportowali łącznie 243,6 mln ton ładunków (+9,1% r/r) i wykonali pracę
przewozową równą niemal 56 mld tkm (+7,2% r/r).
38
Branża wypracowała zatem w stosunku do wyników z roku 2020 wzrost
wolumenu przewiezionych towarów o 20,4 mln ton oraz wzrost zrealizowanej pracy przewozowej o 3,8 mld tkm. Jedynymi
słabszymi miesiącami w 2021 roku bstyczeń i luty (kiedy masa przewiezionych towarów wynosiła jedynie 17,5 i 17,8 mln ton),
jenak już od marca przewozy ustabilizowały się na wyższym poziomie. Bardziej dynamiczny wzrost wolumenu przewozów rynku
w ujęciu masy towarowej w stosunku do pracy przewozowej wynikał ze zmniejszenia średniej odległości przewozu, która w
2021 r. ukształtowała się na poziomie 230 km, tj. o -4 km mniej w porównaniu do poprzedniego roku.
39
W 2021 r. koleją przewieziono 7,2 mln ton więcej masy towarowej, tj. wzrost o +3,1% w stosunku do 2019 roku. W zakresie
pracy przewozowej zanotowano minimalne zwiększenie w stosunku do wyniku z 2019 roku (wzrost o 78 mln tkm, tj. o
+0,1%,
głównie z uwagi na zmniejszenie średniej odległości przewozu o -6,7 km)
40
. to ważne symptomy ożywienia na rynku
kolejowych przewozów towarowych, który świadczy o coraz lepszej kondycji oraz o rosnącym potencjale tego rynku. W
ostatniej dekadzie tylko w 2018 r. transportem kolejowym została przewieziona większa masa towarów.
36
Urząd Transportu Kolejowego (stan na 21 grudnia 2021 r.), statystyka obejmuje podmioty świadczące usługi przewozowe na podstawie licencji wydawanej przez prezesa UTK.
Dodatkowo na rynku są obecne spółki operujące na podstawie licencji międzynarodowej
37
Urząd Transportu Kolejowego
38
Urząd Transportu Kolejowego
39
Urząd Transportu Kolejowego
40
Urząd Transportu Kolejowego
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
31
Koniunkturę na rynku kolejowych przewozów towarowych oraz w krajowym przemyśle w 2021 roku należy ocenić pozytywnie,
szczególnie w realiach dalszej niepewności spowodowanej trwającą pandemią. Sytuacja była jednak dużo bardziej stabilna niż
w 2020 r. Rynek transportowy cechował się mniejszą niepewnością, a operatorzy kolejowi wyraźnie dostosowali się do nowych
realiów. W 2021 r. można zauważyć wyraźne symptomy ożywienia aktywności w polskim przemyśle, który nadrabiał straty z
poprzedniego roku. Sektor ten pozostał relatywnie odporny na ekonomiczny wpływ kolejnych fal pandemii COVID-19 i pełnił
rolę stabilizatora polskiej gospodarki. Ostatecznie pomimo dużej niepewności rynku i dalszego ryzyka osłabienia popytu ze
strony firm i konsumentów, wstępne wyniki produkcji przemysłowej w 2021 r. okazały się o +14,4% wyższe r/r (wobec spadku
o -1,9% r/r w 2020 r.)
41
, co przełożyło się wyraźnie na poprawę sytuacji transportu kolejowego i optymistyczne perspektywy
na kolejne miesiące.
42
W trakcie 12 miesięcy 2021 r. zanotowano następujące zmiany przewozów kolejowych r/r w wyszczególnianych przez GUS
grupach towarowych:
giel kamienny (wzrost przewozów o 11,7% r/r do poziomu 89,6 mln ton),
kruszywa, kamień, piasek i żwir (wzrost przewozów o 1,3% r/r do poziomu 46,1 mln ton),
produkty rafinacji ropy naftowej (wzrost o 10,2% r/r do 17,8 mln ton),
koks (wzrost o 17,3% r/r do 11,3 mln ton),
chemikalia, produkty chemiczne (wzrost o 4,5% r/r do 10,9 mln ton),
metale i wyroby metalowe (wzrost 15,2% r/r do 10,4 mln ton),
rudy żelaza (wzrost o 7,4% r/r do poziomu 6,9 mln ton).
Łącznie powyższe grupy towarowe w trakcie 12 miesięcy 2021 r. stanowiły 81% całkowitych przewozów rynku kolejowego.
Największy wzrost wolumenu masy przetransportowanej transportem kolejowym w stosunku do analogicznego okresu roku
2020 zanotowano w tym czasie w przewozach gla kamiennego (+9,4 mln ton r/r). Znaczne wzrosty wystąpiły wnież w
realizacji przewozów koksu (+1,7 mln ton r/r), produktów rafinacji ropy (+1,6 mln ton r/r) oraz metali i wyrobów metalowych
(+1,4 mln ton r/r).
Rysunek 9 Wielkość kolejowych przewozów towarowych w Polsce w poszczególnych kwartałach w latach 2016-
2021 (mln ton)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Transportu Kolejowego
41
Główny Urząd Statystyczny
42
Urząd Transportu Kolejowego
49,9
53,9
58,0
60,4
54,3
59,9
62,5
63,3
61,9
62,0
62,9
63,5
60,1
58,1
59,4
58,8
54,3
50,8
56,9
61,2
56,7
60,1
62,9
63,9
I kw. II kw. III kw. IV kw.
2016 2017 2018 2019 2020 2021
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
32
Rysunek 10 Wielkość zrealizowanej przez kolej towarowej pracy przewozowej w Polsce w poszczególnych
kwartałach w latach 2016-2021 (mld tkm)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Transportu Kolejowego
4.2.2. Pozycja Grupy PKP CARGO i jednostki dominującej na rynku przewozów kolejowych w Polsce
W trakcie 2021 roku rynek kolejowych przewozów towarowych zwiększył się r/r w zakresie masy towarowej, przy
jednoczesnym wzroście zrealizowanej przez operatorów kolejowych pracy przewozowej w stosunku do analogicznego okresu
roku ubiegłego. Udziały rynkowe Grupy PKP CARGO w 2021 r. wyniosły 38,2% (+0,2 p.p. r/r) w zakresie masy towarowej oraz
41,2% w zakresie pracy przewozowej (+0,2 p.p. r/r).
43
Grupa PKP CARGO
44
utrzymała pozycję zdecydowanego lidera rynku
kolejowych przewozów towarowych w Polsce, stabilizując swoje wyniki udziałowe r/r. Udziały rynkowe jednostki dominującej
w Grupie PKP CARGO, tj. PKP CARGO S.A. w 2021 r. były równe odpowiednio 36,7% (+0,04 p.p. r/r) oraz 40,7% (+0,1 p.p. r/r).
45
Rysunek 11 Udziały Grupy PKP CARGO w przewozach masy towarowej w Polsce w latach 2016-2021
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Transportu Kolejowego
43
Dane Grupy PKP CARGO, Urząd Transportu Kolejowego
44
Wolumen przewozów Grupy PKP CARGO uwzględnia również ładunki transportowane przez PKP CARGO International a.s. na terytorium Polski
45
Urząd Transportu Kolejowego
11,4
12,6
13,1
13,6
12,1
13,7
14,3
14,7
14,3
14,8
15,2
15,3
14,2
14,0
13,9
13,7
12,5
12,0
13,4
14,3
12,8
13,8
14,5
14,9
I kw. II kw. III kw. IV kw.
2016 2017 2018 2019 2020 2021
44,3%
43,3%
44,1%
45,0%
44,9%
45,9%
44,6%
44,3%
43,5%
44,3%
45,1%
44,8%
43,4%
41,4%
41,5%
40,7%
38,3%
36,6%
38,4%
38,4%
37,5%
38,7%
38,5%
38,1%
46,9%
45,8%
44,8%
44,2%
44,3%
44,9%
45,1%
44,9%
44,6%
44,2%
44,3%
44,4% 44,4%
43,7%
42,8%
41,8%
40,5%
39,4%
38,6%
38,0%
37,8%
38,3%
38,3%
38,2%
I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw.
2016 2017 2018 2019 2020 2021
udziały w rynku kwartalnie średnia krocząca z ostatnich 12 miesięcy
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
33
Rysunek 12 Udziały Grupy PKP CARGO w zrealizowanej pracy przewozowej w Polsce w latach 2016-2021
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Transportu Kolejowego
Rysunek 13 Udziały rynkowe największych towarowych przewoźników kolejowych w Polsce w 2021 r.
Wg masy towarowej Wg pracy przewozowej
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urzędu Transportu Kolejowego
Głównymi konkurentami Grupy PKP CARGO na polskim rynku towarowych przewozów kolejowych operatorzy: DB Cargo
Polska, Lotos Kolej, PKP LHS, PUK Kolprem, CTL Logistics oraz Orlen KolTrans.
W 2021 roku konkurencyjni wobec Grupy PKP CARGO przewoźnicy przetransportowali łącznie 150,5 mln ton ładunków (+8,7%
r/r). W tym czasie największy wolumen przetransportowanej masy wykazały spółki DB Cargo Polska (40,9 mln ton, wzrost o
8,5% r/r), Lotos Kolej (12,9 mln ton, wzrost o 2,9% r/r) oraz PKP LHS (9,7 mln ton, wzrost o 17,7% r/r).
46
Równocześnie w 2021 roku wykonana przez konkurentów Grupy PKP CARGO praca przewozowa wzrosła o 6,9% r/r do poziomu
32,9 mld tkm. Konkurencyjnymi przewoźnikami o największym wolumenie zrealizowanej pracy przewozowej byli w tym czasie:
46
obliczenia własne na podstawie danych UTK
52,1%
50,2%
51,9%
52,0%
52,3%
53,0%
50,9%
50,7%
48,6%
48,2%
48,3%
49,2%
46,1%
43,4%
44,1%
43,2%
42,4%
39,5%
40,4%
41,4%
41,1%
42,5%
40,9%
40,2%
54,9%
53,5%
52,5%
51,5%
51,6%
52,3%
52,0%
51,7%
50,8%
49,6%
48,9%
48,6%
48,0%
46,8%
45,8%
44,2%
43,3%
42,4%
41,4%
41,0%
40,7%
41,4%
41,5%
41,2%
I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw.
2016 2017 2018 2019 2020 2021
udziały w rynku kwartalnie średnia krocząca z ostatnich 12 miesięcy
38,21%
16,79%
5,30%
3,96%
3,45%
3,03%
2,89%
26,37%
Grupa PKP CARGO DB Cargo Polska Lotos Kolej
PKP LHS PUK KOLPREM CTL Logistics
Orlen KolTrans Pozostali
41,15%
10,00%
5,17%
5,11%
4,29%
3,40%
30,88%
Grupa PKP CARGO Lotos Kolej PKP LHS
DB Cargo Polska Orlen KolTrans CTL Logistics
Pozostali
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
34
Lotos Kolej (5,6 mld tkm, wzrost o 3,6% r/r), PKP LHS (2,9 mld tkm, wzrost o 12,1% r/r) oraz DB Cargo Polska (2,9 mld tkm,
wzrost o 7,6% r/r).
47
4.2.3. Rynek towarowego transportu kolejowego w Republice Czeskiej
W ciągu 9 miesięcy 2021 r. w Republice Czeskiej transportem lądowym przewieziono w sumie 448,7 mln ton towarów (+10,4%
r/r) i wykonano pracę przewozową na poziomie 63,4 mld tkm (+21,0% r/r).
48
W tym czasie zanotowano wzrost r/r wolumenów
przewiezionych zarówno przez transport samochodowy, jak i przez transport kolejowy oraz pozostałe gałęzie transportu
lądowego. Analogicznie sytuacja wyglądała w zakresie zrealizowanej na tym rynku pracy przewozowej (z wyraźnie większą
dynamiką występującą w transporcie drogowym). Wzrosła średnia odległość przewozu ładunków transportem lądowym o 9,5%
r/r i wyniosła 141,4 km, w tym transport drogowy odnotował jej wydłużenie o 12,9% r/r (do poziomu 135,2 km), podczas gdy
dla transportu kolejowego średni dystans przewozu towarów zmniejszył się w tym czasie o -1,7% r/r (do 165,4 km)
49
. Pomimo
silnego wzrostu r/r, średnia odległość przewozu transportu drogowego jest w dalszym ciągu krótsza niż dla pozostałych gałęzi
transportu lądowego, w tym kolei.
50
Tabela 3 Rynek transportu towaru w Czechach (9 miesięcy) 2021
MASA TOEAROWA
PRACA PRZEWOZOWA
ŚREDNIA ODLEGŁOŚĆ
Wolumen
(mln ton)
Zmiana
r/r
Zmiana
%r/r
Wolumen
(mln ton)
Zmiana
r/r
Zmiana
%r/r
Wolumen
(mln ton)
Zmiana
r/r
Zmiana
%r/r
Rynek ogółem
448,7
42,4
10,4%
63,4
11
21,0%
141,4
12,3
9,5%
Transport drogowy
367,9
35,7
10,7%
49,8
10
25,0%
135,2
15,4
12,9%
Transport kolejowy
i zawodowe
72,1
6,1
9,3%
11,9
0,8
7,5%
165,4
-2,8
-1,7%
Pozostałe gałęzie
transportu lądowego
8,7
0,6
8,0%
1,8
0,22
14,1%
202
10,7
5,6%
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Transportu Republiki Czeskiej
Transport kolejowy w Czechach w trzech kwartałach 2021 r. odnotował wzrost r/r wolumenu przewiezionej masy do 72,1 mln
ton (9,3% r/r), przy jednoczesnym zwiększeniu wykonanej pracy przewozowej do 11,9 mld tkm (7,5% r/r)
51
wobec
zanotowanych w tym czasie wzrostów przewozów towarów zrealizowanych transportem samochodowym (o 10,7% w masie
oraz o 25,0% w pracy przewozowej). Wyniki te, choć pozytywne, nie przełożyły się jednak na wzrost udziałów kolei w rynku
transportowym. W ujęciu masy towarowej, kolej straciła -0,2 p.p. udziału w rynku r/r, przy jednoczesnym zmniejszeniu udziału
w zakresie pracy przewozowej o -2,4 p.p. r/r.
52
47
obliczenia własne na podstawie danych UTK
48
Ministerstwo Transportu Republiki Czeskiej, dane za II kwartał 2021 r. będą dostępne na przełomie III i IV kwartału 2021 r.
49
Ministerstwo Transportu Republiki Czeskiej
50
Ministerstwo Transportu Republiki Czeskiej
51
Ministerstwo Transportu Republiki Czeskiej
52
Ministerstwo Transportu Republiki Czeskiej
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
35
Rysunek 14 Udziały poszczególnych rodzajów transportu w przewozach towarowych w Czechach w trakcie
9 miesięcy 2021 r.: masa towarowa (L) i praca przewozowa (P)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Transportu Republiki Czeskiej
Rysunek 15 Towarowy transport kolejowy w Czechach według przewiezionej masy w poszczególnych kwartałach
okresu 2016-2021 (mln ton)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Transportu Republiki Czeskiej
Rysunek 16 Towarowy transport kolejowy w Czechach według wykonanej pracy przewozowej w poszczególnych
kwartałach okresu 2016-2021 (mld tkm)
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Ministerstwa Transportu Republiki Czeskiej
23,5
24,6
24,4
25,5
24,0
23,9
24,1
24,5
24,1
24,2
25,2
25,8
25,4
25,3
23,8
24,0
23,2
20,9
21,9
24,9
24,0
24,6
23,5
I kw. II kw. III kw. IV kw.
2016 2017 2018 2019 2020 2021
3,7
3,9
3,9
4,1
4,0
3,8
4,0 4,0
4,1
4,1
4,2
4,3
4,3
4,0
3,9
3,9
3,9
3,5
3,7
4,0
4,0
4,1
3,8
I kw. II kw. III kw. IV kw.
2016 2017 2018 2019 2020 2021
-0,1 p.p. r/r
+11,1 p.p. r/r
-9,1 p.p. r/r
-0,7 p.p. r/r
-2,0 p.p. r/r
82,0%
16,1%
1,9%
Transport drogowy
Transport kolejowy
Pozostałe gałęzie transportu lądowego
78,4%
18,8%
2,8%
Transport drogowy
Transport kolejowy
Pozostałe gałęzie transportu lądowego
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
36
Pozycja spółek z Grupy PKP CARGO na rynku przewozów kolejowych w Republice
Czeskiej
Według danych czeskiego zarządcy infrastruktury kolejowej (SŽDC), w 2021 r. na czeskim rynku towarowych przewozów
kolejowych działało 126 operatorów posiadających licencję na przewóz ładunków, w tym 2 spółki należące do Grupy PKP
CARGO: PKP CARGO S.A. oraz PKP CARGO International a.s.
53
W 2021 r. spółka PKP CARGO International a.s. przetransportowała 8,2 mln ton ładunków (+0,5% r/r) i wykonała pracę
przewozową równą 1,1 mld tkm (-0,6% r/r).
54
Równocześnie średnia odległość przewozu spółki PKP CARGO International
zmalała w tym okresie do 128,5 km (-1,0% r/r) głównie z uwagi na zmianę struktury przewożonych towarów.
55
W tym czasie
zanotowano zwiększenie wolumenu przewiezionych ładunków w zakresie przewozów węgla kamiennego (+0,5% r/r do
poziomu 3,0 mln ton), metali i rudy (+143,4% r/r do 0,3 mln ton), produktów chemicznych (+4,4% r/r do 0,5 mln ton) oraz paliw
płynnych (+7,1% r/r do 1,0 mln ton). Bardzo pozytywny jest odnotowany wzrost realizacji przewozów intermodalnych w trakcie
12 miesięcy 2021 r. (o +6,3% r/r do poziomu 1,6 mln ton), po tym jak jeszcze po I kwartale 2021 r. ten segment przewozów
notował spadki r/r na poziomie -6,3% (w samym II kwartale roku dynamika wzrostu przewozów intermodalnych osiągnęła w
PKP CARGO International poziom +20,3% r/r).
56
Zmniejszenie realizacji przewozów miało miejsce w przypadku kruszyw i
materiałów budowlanych, drewna i odów rolnych oraz pozostałych ładunków. Oprócz czynników ekonomicznych
odzwierciedlających dalsze skutki pandemii, zmniejszenie przewozów dla niektórych grup towarowych było jednocześnie
efektem podejmowanych przez spółkę inicjatyw mających na celu zmianę struktury jakościowej przewozów (a w rezultacie
podniesienia ich rentowności i efektywności).
Zgodnie z danymi SŽDC dotyczącymi udziałów w rynku przewozów kolejowych w zakresie pracy przewozowej brutto, w
2021 r. pozycja konkurencyjna spółki PKP CARGO International na czeskim rynku minimalnie się pogorszyła - jej udział
zmniejszył się o -0,8 p.p. r/r do poziomu 6,5%.
57
Spółka nadal utrzymuje jednak stabilną pozycję trzeciego największego
przewoźnika na czeskim rynku.
58
Rysunek 17 Udziały rynkowe PKP CARGO International pod względem przetransportowanej w Czechach masy
towarowej kwartalnie w latach 2016-2021*
* dane za IV kw. 2020 r. dostępne będą na przełomie I i II kw. 2021 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Czeskiego Ministerstwa Transportu i PKP CARGO International
53
SŽDC (stan na 20.12.2021 r.)
54
statystyka własna PKP CARGO International
55
statystyka własna PKP CARGO International
56
statystyka własna PKP CARGO International
57
SŽDC
58
SŽDC
13,4%
13,0%
11,9%
12,4%
11,8%
10,9%
10,0%
11,6%
10,3%
11,1%
10,2%
10,6%
9,8%
9,5%
9,2%
9,8%
9,1%
9,8%
8,5%
8,8%
8,7%
7,9%
8,8%
13,4%
13,6%
13,1%
12,7%
12,3%
11,8%
11,3%
11,1%
10,7%
10,8%
10,8%
10,6%
10,4%
10,0%
9,8%
9,6%
9,4%
9,4%
9,3%
9,0%
8,9%
8,5%
8,6%
I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw.
2016 2017 2018 2019 2020 2021
udziały w rynku kwartalnie średnia krocząca 12M
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
37
Rysunek 18 Udziały rynkowe PKP CARGO International w zrealizowanej w Czechach pracy przewozowej kwartalnie
w latach 2016-2021*
* dane za IV kw. 2021 r. dostępne będą na przełomie I i II kw. 2022 r.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Czeskiego Ministerstwa Transportu i PKP CARGO International
Rysunek 19 Udziały rynkowe największych przewoźników kolejowych według pracy przewozowej eksploatacyjnej
wykonanej w Czechach w 2021 r. (btkm)
Źródło: SŽDC (czeski zarządca infrastruktury kolejowej)
W 2021 roku spółka ČD Cargo a.s. nadal utrzymała pozycję zdecydowanego lidera czeskiego rynku towarowych przewozów
kolejowych pod względem wykonanej pracy eksploatacyjnej brutto, choć jej udział rynkowy pozostawał w trendzie spadkowym
r/r i wyniósł 56,4% (-2,2 p.p. r/r).
59
Niższe niż w 2020 r. były wnież udziały rynkowe spółki IDS Cargo (-0,8 p.p. r/r do 2,8%)
oraz PKP CARGO International (-0,8 p.p. r/r do 6,5%). W 2021 r. największy wzrost udziałów rynkowych r/r odnotowały: ORLEN
Unipetrol Doprava (+0,4 p.p. r/r do poziomu 4,5%, operator koncentruje działalność w segmencie przewozów paliw), oraz Rail
Cargo Carrier - Czech Republic (+0,5 p.p. r/r do 4,8%) i Metrans Rail (+0,3 p.p. r/r do 9,2%), tj. podmiotów opierających model
biznesowy na oferowaniu kompleksowej obsługi logistycznej w transporcie kontenerów w obszarze Trójmorza.
60
Metrans Rail
wzmocnił tym samym swoją pozycję jako wicelidera na rynku towarowych przewozów kolejowych w Czechach. W zestawieniu
pojawili się operatorzy kolejowi, którzy w 2020 r. nie byli wyszczególniani tzn.: LOKORAIL a.s. (z udziałem 2,0%) oraz DB Cargo
59
SŽDC
60
SŽDC
9,2%
8,0%
7,4%
7,7%
8,0%
7,8%
6,7%
6,9%
7,3%
7,7%
7,1%
7,2%
7,1%
6,8%
6,9%
7,4% 7,4%
7,4%
6,7%
6,7%
7,0%
6,5%
6,4%
9,0%
8,9%
8,5%
8,1%
7,8%
7,7%
7,6%
7,3%
7,2% 7,2%
7,3%
7,4%
7,3%
7,1%
7,0%
7,0%
7,1%
7,3%
7,2%
7,0%
6,9%
6,7%
6,6%
I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw.
2016 2017 2018 2019 2020 2021
udziały w rynku kwartalnie średnia krocząca 12M
ČD Cargo, a.s. 56,4%
Pozostali 10,9%
METRANS Rail, s.r.o.
9,2%
PKP CARGO International
Rail Cargo Carrier - Czech Republic
ORLEN Unipetrol Doprava, s.r.o. 4,5%
IDS Cargo a.s. 2,8%
LOKORAIL, a.s. 2,0%
DB Cargo Czechia s.r.o.
1,9%
Cargo Motion s.r.o. 1,1%
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
38
Czechia s.r.o. (1,9%). Znaczny wzrost udziału rynkowego osiągnęli też drobni operatorzy kolejowi, którzy nie przekroczyli progu
rynkowego i nie są wyszczególniani w statystyce pojedyńczo (+2,0 p.p. r/r do 10,9%).
61
Sporządzone przez SŽDC zestawienie największych operatorów kolejowych na rynku czeskim w 2021 r. nie wyszczególnia spółki
PKP CARGO S.A. Jednak w tym czasie zwiększyły się r/r realizowane przez PKP CARGO S.A. przewozy: rudy ze Wschodu przez
Polskę do Czech, eksport żużla z Czech do Polski oraz przewozy intermodalne tranzytem przez Czechy w relacjach Polska-
Włochy i Rumunia-Polska. Nastąpił również wzrost przewozów innych artykułów chemicznych (tranzyt butadienu z Austrii do
Polski, oktanolu z Polski do Turcji i kwasu siarkowego na Słowację) oraz wzrósł import metanolu przez port w Szczecinie do
Czech. Zanotowano również zwiększone przewozy węgla kamiennego (w eksporcie z kopalń śląskich do Ostrawy i w imporcie
z Czech do Wałbrzycha i Zdzieszowic) oraz importu topnika wapniowego z Polski. Jednocześnie w 2021 r. w porównaniu do
roku poprzedniego odnotowano spadek przewozów koksu na skutek braku transportów do Bośni i Hercegowiny, mniejszych
przewozów z Czech do portu w Gdańsku i braku przewozów z Czech na Wschód.
62
4.3.1. Przewozy kolejowe Spółki i Grupy PKP CARGO
Dane o działalności przewozowej realizowanej przez Grupę PKP CARGO w 2020 r. i 2021 r. zawierają skonsolidowane dane
spółek PKP CARGO S.A., PKP CARGO SERVICE Sp. z o.o. oraz spółek Grupy PKP CARGO International. Przewozy w Grupie
wykonuje 6 spółek, tj. PKP CARGO S.A., PKP CARGO SERVICE Sp. z o.o., PKP CARGO International a.s., PKP CARGO International
HU Zrt., PKP CARGO International SK a.s. oraz PKP CARGO INTERNATIONAL SI d.o.o. (dawniej PRIMOL-Rail d.o.o.).
Grupa PKP CARGO współpracuje z największymi polskimi i światowymi grupami kapitałowymi, w tym m.in. ArcelorMittal, PKN
Orlen, PGNiG, Lafarge, Azoty, JSW, Węglokoksem, Eneą, PGE, Tauronem, Polską Grupą Górniczą oraz MM KWIDZYN ( należący
do Mayr-Melnhof Karton AG).
Tabela 4 Praca przewozowa Grupy PKP CARGO za 12 miesięcy 2021 r., IV kwartał 2021 r. oraz 2020 r.
Wyszczególnienie
2021
2020
Zmiana
2021/2020
2021
2020
IV kw.
2021
IV kw.
2020
Zmiana
IV kw. 2021/
IV kw. 2020
(mln tkm)
%
udział w całości (%)
(mln tkm)
%
Paliwa stałe
1
9 583
8 621
962
11,2%
37%
36%
2 567
2 415
153
6,3%
z czego węgiel
kamienny
7 848
7 112
736
10,3%
31%
30%
2 141
1 998
143
7,2%
Kruszywa i materiały
budowlane
2
5 131
4 509
622
13,8%
20%
19%
1 374
1 192
182
15,2%
Metale i rudy
3
2 145
1 980
165
8,3%
8%
8%
466
579
-113
-19,5%
Produkty chemiczne
4
2 246
1 937
309
15,9%
9%
8%
546
584
-38
-6,5%
Paliwa płynne
5
649
681
-32
-4,7%
3%
3%
183
124
59
47,5%
Drewno i płody rolne
6
785
984
-199
-20,2%
3%
4%
216
256
-41
-15,9%
Przewozy intermodalne
4 544
4 290
254
5,9%
18%
18%
1 129
1 204
-76
-6,3%
Pozostałe
7
508
646
-139
-21,4%
2%
3%
122
173
-51
-29,3%
Razem
25 590
23 649
1 941
8,2%
100%
100%
6 603
6 528
75
1,2%
Źródło: Opracowanie własne
61
SŽDC
62
statystyka własna PKP CARGO S.A.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
39
Tabela 5 Masa towarowa Grupy PKP CARGO za 12 miesięcy 2021 r., IV kwartał 2021 r. oraz 2020 r.
Wyszczególnienie
2021
2020
Zmiana
2021/2020
2021
2020
IV kw.
2021
IV kw.
2020
Zmiana
IV kw. 2021/
IV kw. 2020
(mln ton)
%
udział w całości (%)
(mln ton)
%
Paliwa stałe
1
52,1
47,3
4,8
10,1%
51%
51%
13,9
13,4
0,5
4,0%
z czego węgiel
kamienny
46,2
42,5
3,7
8,7%
46%
45%
12,5
12,1
0,4
3,3%
Kruszywa i materiały
budowlane
2
19,8
17,9
1,9
10,8%
20%
19%
5,3
4,6
0,6
14,0%
Metale i rudy
3
7,1
6,2
0,9
14,8%
7%
7%
1,5
1,7
-0,1
-8,3%
Produkty chemiczne
4
6,5
5,8
0,7
12,4%
6%
6%
1,6
1,7
-0,1
-5,1%
Paliwa płynne
5
1,9
2,0
-0,1
-6,0%
2%
2%
0,5
0,4
0,2
47,0%
Drewno i płody rolne
6
2,4
2,8
-0,4
-13,5%
2%
3%
0,7
0,8
-0,1
-11,4%
Przewozy intermodalne
10,0
9,7
0,3
2,7%
10%
10%
2,6
2,8
-0,2
-7,1%
Pozostałe
7
1,8
2,0
-0,1
-5,9%
2%
2%
0,5
0,5
0,0
-6,1%
Razem
101,6
93,6
8,0
8,6%
100%
100%
26,6
25,8
0,8
3,1%
Źródło: Opracowanie własne
W ciągu 12 miesięcy 2021 r. Grupa PKP CARGO zrealizowała przewozy towarów koleją na średnią odległość 252 km (niewielki
spadek odległości r/r [o 1 km]).
Tabela 6 Średnia odległość Grupy PKP CARGO za 12 miesięcy 2021 r., IV kwartał 2021 r. oraz 2020 r.
Wyszczególnienie
2021
2020
Zmiana
2021/2020
IV kw.
2021
IV kw.
2020
Zmiana
IV kw. 2021/
IV kw. 2020
(km)
%
(km)
%
Paliwa stałe
1
184
182
2
0,9%
184
180
4
2,3%
z czego węgiel kamienny
170
167
2
1,5%
171
165
6
3,7%
Kruszywa i materiały budowlane
2
259
252
7
2,7%
261
258
3
1,1%
Metale i rudy
3
300
318
-18
-5,6%
302
344
-42
-12,3%
Produkty chemiczne
4
347
336
11
3,1%
342
347
-5
-1,4%
Paliwa płynne
5
348
343
5
1,4%
353
352
1
0,4%
Drewno i płody rolne
6
329
357
-28
-7,8%
315
332
-17
-5,0%
Przewozy intermodalne
455
442
14
3,1%
436
433
4
0,8%
Pozostałe
7
276
331
-55
-16,5%
263
349
-86
-24,7%
Razem
252
253
-1
-0,3%
248
253
-5
-1,9%
Źródło: Opracowanie własne
1
Uwzględnia węgiel kamienny, koks i węgiel brunatny.
2
Uwzględnia wszelkie rodzaje kamienia, piasku, cegieł i cementu.
3
Uwzględnia rudy i piryty oraz metale i produkty metalowe.
4
Uwzględnia nawozy sztuczne i pozostałe produkty chemiczne.
5
Uwzględnia ropę naftową i produkty ropopochodne.
6
Uwzględnia zboże, ziemniaki, buraki cukrowe, pozostałe płody rolne, drewno i wyroby drewniane.
7
Uwzględnia pozostałe przewozy towarowe.
Kluczowe czynniki, jakie wpłynęły na wielkość przewozów w poszczególnych grupach towarowych w ciągu 12
miesięcy 2021 r.:
większa r/r produkcja i sprzedaż węgla kamiennego;
wzrost przewozów węgla związany ze wzrostem zapotrzebowania na węgiel w kraju spowodowany m.in.:
zwiększeniem produkcji energii elektrycznej ze względu na wzrost zapotrzebowania odbiorców, zmianami w
miksie energetycznym, tj. wzrostem znaczenia produkcji energii elektrycznej w elektrowniach zawodowych
opartych na węglu kamiennym oraz spadkiem znaczenia energetyki wiatrowej i gazowej;
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
40
malejącym udziałem importu energii elektrycznej;
wzrost importu węgla przez granicę wschodnią, a także przez porty morskie;
wzrost przewozów koksu w kraju i w komunikacji międzynarodowej;
spadek średniej prędkości wynikający przede wszystkim z utrzymującej się wysokiej liczby zamknięć torowych na sieci
PKP PLK wpłynął negatywnie na zaspokojenie popytu na przewozy paliw stałych;
wzrost produkcji węgla w OKD (zwiększenie przewozów węgla na terenie Czech przez PKP CARGO INTERNATIONAL
oraz w imporcie do Polski przy współpracy z PKP CARGO);
spadek średniej odległości przewozu węgla przez PKP CARGO INTERNATIONAL;
niższe przewozy koksu na terenie Czech.
zwiększone zapotrzebowanie odbiorców na kamień budowlany spowodowane wzrostem przewozów na
budowę A1, S7, S5, S19 i innych inwestycji drogowych;
zwiększone zapotrzebowanie odbiorców na remont i modernizację szlaków kolejowych E59, E75 oraz stacji
kolejowych (m.in. Warszawa Zachodnia);
wzrost odległości przewozu kruszyw, m.in. na budowę S7 oraz linii kolejowej Rail Baltica;
wzrost przewozów klinkieru i kamienia wapiennego do Czech;
wzrost przewozów rud i metali spowodowany zwiększonym zapotrzebowaniem na wyroby stalowe po
spowolnieniu produkcji budowlano-montażowej w 2020 r.;
wzrost importu stali z UE jak i spoza UE (obecna produkcja metali w Polsce nie zaspakaja zapotrzebowania);
spadek przewozów PKP CARGO INTERNATIONAL przy współpracy z PKP CARGO ze względu na ograniczenie
produkcji w czeskiej hucie i przejęcie części przewozów przez innego przewoźnika na terenie Czech;
spadek średniej odległości przewozu związany z krótszą odległością przewozów metali;
wzrost przewozów nawozów sztucznych, w komunikacji krajowej oraz w eksporcie przez porty morskie,
związany ze zwiększonym zapotrzebowaniem na nawozy na rynku rolnym oraz przejęciem kontraktów od
innych przewoźników kolejowych;
wzrost przewozów szkliwa sodowego w eksporcie przez porty (odbudowa rynku chemicznego
po ograniczeniach związanych z pandemią COVID-19);
wzrost przewozów węglowodorów przez granicę wschodnią (wzrost zapotrzebowania na gaz ziemny u
odbiorców);
wzrost przewozów naczep w ramach połączeń operatorskich do Duisburga oraz z Litwy do Holandii;
uruchomienie wraz z PKP CARGO CONNECT połączenia intermodalnego do Turcji;
zmniejszenie przewozów zrębki drzewnej opałowej;
spadek przewozów na Nowym Jedwabnym Szlaku ze względu na ograniczenie przepustowości szlaków
kolejowych na terenie Polski i Niemiec;
zmniejszenie liczby pociągów z i do portów ze względu na prace modernizacyjne prowadzone w Trójmieście
ograniczające przepustowość szlaków kolejowych i wydłużające czas przejazdu;spadek przewozów
samochodów z Czech do Rosji i Słowenii wykonywanych przez PKP CARGO INTERNATIONAL (ograniczenia w
produkcji samochodów związane z problemami w dostarczaniu części do samochodów);
spadek przewozów i zmiana logistyki dostaw u największego w tym segmencie klienta (zmiany wynikające
z realizacji przewozów klienta przez przewoźnika z jego grupy kapitałowej);
wzrost przewozów paliw (koks naftowy) w eksporcie na Słowację;
wzrost przewozów realizowanych przez PKP CARGO INTERNATIONAL ze Słowacji do Polski i Niemiec oraz na
terytorium Czech;
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
41
spadek przewozów drewna dla głównych odbiorców (producentów papieru) ze względu na ograniczenia w
imporcie drewna z Białorusi;
spadek eksportu zboża przez porty, zastępowane eksportem zboża do Czech;
brak przewozów drewna z Czech do portów;
spadek średniej odległości przewozu dla największych odbiorców (producentów papieru) spowodowany
zwózką drewna do papierni z relacji krajowych;
spadek przewozów części samochodowych na terenie Czech przez PKP CARGO INTERNATIONAL (ograniczenia
w produkcji samochodów związane z problemami w dostarczaniu części do samochodów);
spadek średniej odległości krajowych przewozów pozostałych towarów związany ze zmianą struktury relacji
przewozowych;
wzrost przewozów siarczku arsenu z Białorusi;
wzrost importu gliny (zwiększone zapotrzebowanie w zakładach ceramicznych);
wzrost przewozu papieru w eksporcie;
Pozostałe usługi
Grupa PKP CARGO nie wyróżnia segmentów operacyjnych prowadzonej działalności, ponieważ posiada jeden główny produkt,
któremu przypisane są wszystkie istotne usługi świadczone przez Grupę. Grupa prowadzi działalność w ramach jednego
głównego segmentu - krajowy i międzynarodowy przewóz towarów oraz prowadzenie kompleksowych usług logistycznych
w zakresie kolejowych przewozów towarowych. Zarząd Jednostki dominującej analizuje dane finansowe w układzie, w jakim
zostały zaprezentowane w Skonsolidowanym Sprawozdaniu Finansowym Grupy.
W ramach Grupy świadczone są dodatkowo usługi związane z remontami taboru, utrzymania infrastruktury oraz usługi
rekultywacyjne, jednakże nie one istotne z punktu widzenia działalności Grupy i nie traktowane jako osobne segmenty
operacyjne.
Informacje o rynkach zbytu oraz źródłach zaopatrzenia
Główni odbiorcy
Spółka działa w jednym głównym obszarze geograficznym - Polsce, będącym krajem jej siedziby. Suma przychodów dla
wszystkich obszarów geograficznych poza Polską za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2020 r. oraz 31 grudnia 2021 r. nie
przekroczyła 15% całkowitych przychodów z tytułu umów z klientami. Żaden obszar geograficzny indywidualnie (poza Polską)
nie przekroczył 8% przychodów z tytułu umów z klientami.
W roku obrotowym zakończonym 31 grudnia 2021 r. udział w sprzedaży usług do żadnej z grup kapitałowych nie przekroczył
10% sumy przychodów z tytułu umów z klientami. W roku obrotowym zakończonym 31 grudnia 2021 r. udział w sprzedaży
usług w Spółce do Grupy Arcelor Mittal wyniósł 7,8%.
Grupa definiuje obszar geograficzny działalności gospodarczej jako miejsce siedziby odbiorcy usługi, a nie kraj wykonania uugi.
Głównym obszarem geograficznym działalności Grupy jest Polska. W roku obrotowym zakończonym 31 grudnia 2021 r. oraz 31
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
42
grudnia 2021 r. przychody od żadnego z klientów Grupy nie przekroczyły 10% sumy przychodów z tytułu umów z klientami.
Przychody Grupy uzyskiwane od klientów zewnętrznych w przekroju obszarów geograficznych przedstawia Nota 2.1 SSF,
natomiast przychody Spółki Nota 2.1 JSF.
Główni dostawcy
Zarówno Grupa PKP CARGO, jak i Jednostka dominująca, działając na rynku przewozowym uzależniona jest od największego
dostawcy usług dostępu do infrastruktury kolejowej w Polsce - PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. (PKP PLK). Jest to dostawca
krajowy udostępniający przeważającą część infrastruktury kolejowej w Polsce, zgodnie z cennikiem zatwierdzanym corocznie
przez Prezesa UTK. Infrastruktura ta udostępniana jest odpłatnie na takich samych zasadach wszystkim przewoźnikom
wykonującym przewozy kolejowe zarówno rzeczy jak i osób. PKP PLK świadczy dla Grupy PKP CARGO usługi, które obejmują
zapewnianie dostępu do infrastruktury kolejowej oraz usługi udostępniania urządzeń sieci trakcyjnej, kierowania i prowadzenia
ruchu i dostępu do urządzeń związanych z obsługą pociągów.
Ponadto głównym dostawcą Grupy w zakresie paliwa trakcyjnego i energii trakcyjnej jest PKP Energetyka S.A. Dostawca ten
specjalizuje się w sprzedaży i dostarczaniu energii elektrycznej, sprzedaży paliw płynnych, a także w dostarczaniu usług
elektroenergetycznych.
Informacje dotyczące zatrudnienia
Poniżej przedstawiono dane o zmianach stanu zatrudnienia w Grupie Kapitałowej PKP CARGO oraz w PKP CARGO S.A. w okresie
2017-2021.
Tabela 7 Zatrudnienie w latach 2017-2021 w Grupie PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A. (dot. pracowników czynnych)
Wyszczególnienie
Liczba osób zatrudnionych na:
Zmiana
2021-2020
Zmiana %
31/12/2021
31/12/2020
31/12/2019
31/12/2018
31/12/2017
Grupa PKP CARGO
20 562
21 766
23 571
23 643
23 253
-1 204
-5,53%
w tym: PKP CARGO S.A.
14 728
15 771
17 140
17 308
17 043
-1 043
-6,61%
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 8 Przeciętne zatrudnienie w etatach w latach 2017-2021 w Grupie PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A.
(dot. pracowników czynnych)
Wyszczególnienie
Przeciętne zatrudnienie w etatach
Zmiana
2021-2020
12
miesięcy
12 miesięcy
12 miesięcy
12 miesięcy
12 miesięcy
2021
2020
2019
2018
2017
Grupa PKP CARGO
21 210
22 279
23 657
23 385
23 278
-1 069
w tym: PKP CARGO S.A.
15 351
16 185
17 293
17 135
17 177
-834
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 9 Przeciętne zatrudnienie w osobach w latach 2017-2021 w Grupie PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A.
(dot. pracowników czynnych)
Wyszczególnienie
Przeciętne zatrudnienie w osobach
Zmiana
2021-2020
12 miesięcy
12 miesięcy
12 miesięcy
12 miesięcy
12 miesięcy
2021
2020
2019
2018
2017
Grupa PKP CARGO
21 254
22 818
23 710
23 431
23 305
-1 564
w tym: PKP CARGO S.A.
15 360
16 616
17 309
17 146
17 182
-1 256
Źródło: Opracowanie własne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
43
Tabela 10 Struktura zatrudnienia w latach 2017-2021 w Grupie PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A. (dot. pracowników
czynnych)
Wyszczególnienie
Liczba osób zatrudnionych na:
Zmiana
2021-
2020
Zmiana
%
31/12/2021
31/12/2020
31/12/2019
31/12/2018
31/12/2017
Stanowiska nierobotnicze - Grupa
4 808
5 079
5 079
5 439
5 379
-271
-5,34%
w tym: PKP CARGO S.A.
3 389
3 644
3 644
3 936
3 886
-255
-7,00%
Stanowiska robotnicze - Grupa
15 754
16 687
16 687
18 132
18 264
-933
-5,59%
w tym: PKP CARGO S.A.
11 339
12 127
12 127
13 204
13 422
-788
-6,50%
Razem
20 562
21 766
21 766
23 571
23 643
-1 204
-5,53%
w tym: PKP CARGO S.A.
14 728
15 771
15 771
17 140
17 308
-1 043
-6,61%
Źródło: Opracowanie własne
Porównując okres roku 2021 do roku 2020, można zaobserwować znaczny spadek zatrudnienia w Grupie PKP CARGO o 1 204
osób (w samej spółce PKP CARGO S.A. o 1 043 osób). Struktura zatrudnienia w Grupie podlegała stopniowemu dostosowaniu
do zmieniającego się otoczenia rynkowego.
Inwestycje Spółki i Grupy PKP CARGO
4.7.1. Nakłady inwestycyjne
PKP CARGO S.A.
Spółka poniosła w 2021 r. nakłady inwestycyjne na nabycie rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych w formie
zakupów, modernizacji oraz tzw. komponentu remontowego (naprawy okresowe taboru P4 i P5 oraz przeglądy okresowe P3
63
)
w wysokości 766,9 mln zł oraz wykazano prawa do użytkowania aktywów o wartości 29,5 mln zł.
Łączne nakłady Spółki w 2021 r. wyniosły 796,4 mln zł, tj. więcej o 30,8% w stosunku do wykonania 2020 r., z czego nakłady
inwestycyjne poza granicami kraju, tj. na zakup platform do przewozu kontenerów wyniosły 122,1 mln zł.
Większość nakładów inwestycyjnych w 2021 r. w Spółce została przeznaczona na realizację zadań inwestycyjnych związanych
z taborem, głównie na naprawy i przeglądy okresowe taboru (liczba napraw okresowych oraz przeglądów okresowych
wykonywanych w poszczególnych okresach wynika z cykli w DSU taboru zatwierdzonych przez UTK oraz wielkości
utrzymywanego w sprawności taboru zgodnie z zapotrzebowaniem przewozowym), modernizację lokomotyw (17 szt.), zakup
wagonów platform do przewozu kontenerów (428 szt.) - łącznie 724,0 mln zł (tj. 90,9 % nakładów inwestycyjnych razem).
Ponadto Spółka poniosła nakłady na informatyzację, tj. zakup sprzętu związanego z wyposażeniem komputerowym i
teleinformatycznym oraz aktywami niematerialnymi (oprogramowaniem) na poziomie 11,0 mln , na budownictwo
inwestycyjne w wysokości 27,7 mln tj. budowę i modernizację budynków, a także na zakupy maszyn i urządzeń, wyposażenia
warsztatowego i biurowego na poziomie 4,3 mln . Dodatkowo Spółka poniosła nakłady dotyczące praw do użytkowania
aktywów w wysokości 29,5 mln zł obejmujących głównie umowy najmu nieruchomości.
63
P3 czynności utrzymaniowe, wykonywane na specjalistycznych stanowiskach kontrolnych, z wyłączeniem pojazdu z ruchu, z częściowym demontażem podzespołów
P4 czynności utrzymaniowe w zakładach posiadających zaplecze techniczne i stanowiska pomiarowe, obejmujące planową wymianę lub naprawy podzespołów
P5 odnowienie pojazdu, obejmujące demontaż podzespołów oraz ich wymianę na nowe lub zregenerowane
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
44
Tabela 11 Nakłady inwestycyjne w PKP CARGO S.A. w latach 2017 - 2021 (mln zł)
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Zmiana
2021-2020
Zmiana
2021/2020
w %
Budownictwo inwestycyjne
27,7
9,9
7,0
13,1
5,5
4,5
17,8
179,6%
Zakup lokomotyw
0,4
33,0
65,3
43,4
53,0
199,4
-32,6
-98,8%
Modernizacja lokomotyw
91,2
123,4
252,0
146,3
64,2
35,4
-32,2
-26,1%
Zakup wagonów
184,7
162,8
69,9
11,1
12,5
0,0
21,9
13,4%
Maszyny, urządzenia oraz wyposażenie
warsztatowe
4,2
1,5
8,5
6,8
4,3
2,8
2,7
184,2%
Teleinformatyzacja
11,0
7,4
11,4
12,2
14,5
16,5
3,6
48,2%
Pozostałe
0,0
0,2
1,2
0,7
0,5
2,2
-0,2
-88,1%
Komponenty w remontach, w tym:
447,7
249,7
617,1
594,8
356,7
185,0
198,0
79,3%
Naprawy i przeglądy okresowe lokomotyw
111,5
61,5
162,2
160,2
76,5
45,0
50,0
81,2%
Naprawy i przeglądy okresowe wagonów
336,2
188,2
454,9
434,6
280,2
140,0
148,0
78,7%
Prawa do użytkowania aktywów*
29,5
20,8
185,4
-
-
8,7
41,9%
Razem
796,4
608,7
1 217,8
828,4
511,2
445,8
187,7
30,8%
*Nakłady na prawa do użytkowania aktywów za 2021 rok nie obejmują zwiększeń w wysokości 84,8 mln zł wynikających z leasingu zwrotnego taboru.
Źródło: Opracowanie własne
W 2021 r. Spółka otrzymała dofinansowanie z UE w wysokości 57,6 mln na zakup 284 wagonów platform do przewozu
kontenerów oraz zrefinansowano nakłady poniesione w 2020 r w wysokości 24,7 mln zł na zakup 148 szt. wagonów platform
do przewozu kontenerów. Natomiast nakłady inwestycyjne poniesione w 2021 r. na zakup 144 szt. wagonów platform do
przewozu kontenerów, sfinansowane ze środków własnych w wysokości 69,5 mln zł, zostaną w 50% zrefinansowane w 2022 r.
dofinansowaniem z UE.
Grupa PKP CARGO
Grupa poniosła w 2021 r. nakłady inwestycyjne na nabycie rzeczowych aktywów trwałych i aktywów niematerialnych w formie
zakupów, modernizacji oraz tzw. komponentu remontowego (naprawy okresowe taboru P4 i P5 oraz przeglądy okresowe P3)
w wysokości 842,8 mln oraz wykazano prawa do użytkowania aktywów o wartości 65,5 mln zł. Łączne nakłady Grupy
PKP CARGO w 2021 r. wyniosły 908,3 mln zł, tj. więcej o 20,4% w stosunku do wykonania 2020 r.
Większość nakładów inwestycyjnych w 2021 r. w Grupie została przeznaczona na realizację zadań inwestycyjnych związanych
z taborem, głównie na naprawy i przeglądy okresowe taboru (liczba napraw okresowych oraz przeglądów okresowych
wykonywanych w poszczególnych okresach wynika z cykli w DSU taboru zatwierdzonych przez UTK oraz wielkości
utrzymywanego w sprawności taboru zgodnie z zapotrzebowaniem przewozowym), na zakup oraz modernizacje lokomotyw i
wagonów - łącznie 725,8 mln (tj. 79,9% nakładów inwestycyjnych razem). Ponadto Grupa poniosła nakłady na informatyzację,
tj. zakup sprzętu związanego z wyposażeniem komputerowym oraz teleinformatycznym i aktywami niematerialnymi
(oprogramowaniem) na poziomie 12,8 mln zł, na budownictwo inwestycyjne w wysokości 70,5 mln głównie na modernizację
terminali kontenerowych, modernizację i budowę placów składowych, remonty infrastruktury torowej oraz modernizację
budynków i budowli, w tym budynków zaplecza warsztatowego, a także zakupy i modernizację maszyn, urządzeń oraz narzędzi
dotyczących wyposażenia terminali kontenerowych oraz zaplecza warsztatowego na poziomie 32,2 mln zł, zakupy sprzętu
biurowego i samochodów na poziomie 1,5 mln oraz praw do użytkowania aktywów na poziomie 65,5 mln zł, w tym w
obszarze nieruchomości na poziomie 45,1 mln zł, w obszarze taboru na poziomie 5,7 mln oraz w pozostałych obszarach
14,7 mln , głównie na najem samochodów oraz na zakup wyposażenia terminali kontenerowych i zaplecza technicznego,
sprzętu teleinformatycznego, kontenerów finansowanych w formie leasingu.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
45
Tabela 12 Nakłady inwestycyjne w Grupie PKP CARGO w latach 2017 - 2021 (mln zł)
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
Zmiana
2021-
2020
Zmiana
2021/2020
w %
Budownictwo inwestycyjne
70,5
50,8
39,5
48,1
32,1
19,7
38,8%
Zakup lokomotyw
0,4
33,0
65,3
43,8
53,0
-32,6
-98,8%
Modernizacja lokomotyw
99,4
132,0
258,5
147,9
67,0
-32,6
-24,7%
Zakup wagonów
184,7
162,9
69,9
11,1
13,3
21,8
13,4%
Modernizacja wagonów
0,0
5,6
2,0
0,0
1,7
-5,6
-100,0%
Maszyny, urządzenia oraz wyposażenie warsztatowe
32,2
12,0
26,6
26,3
17,6
20,2
168,5%
Teleinformatyzacja
12,8
10,8
14,1
16,6
16,3
2,0
18,9%
Pozostałe
1,5
2,5
4,8
1,9
2,4
-1,0
-38,2%
Komponenty w remontach, w tym:
441,3
276,5
632,0
598,4
358,6
164,8
59,6%
Naprawy i przeglądy okresowe lokomotyw
115,9
73,7
167,1
171,7
77,3
42,2
57,3%
Naprawy i przeglądy okresowe wagonów
325,4
202,8
464,9
426,7
281,3
122,5
60,4%
Prawa do użytkowania aktywów*
65,5
68,4
237,6
-
-
-2,9
-4,3%
Razem
908,3
754,5
1 350,3
894,1
562,0
153,8
20,4%
* Nakłady na prawa do użytkowania aktywów nie obejmują zwiększeń wynikających z leasingu zwrotnego taboru kolejowego za 2021 rok w wysokości 101,0
mln zł oraz 8,2 mln zł za 2020 r.
Źródło: opracowanie własne
4.7.2. Ocena możliwości realizacji zamierzeń inwestycyjnych
Grupa zamierza finansować nakłady inwestycyjne częściowo poprzez wykorzystanie zewnętrznych źródeł finansowania (takich
jak kredyt inwestycyjny, leasing, środki pomocowe lub inne źródła) oraz ze środków własnych. Dodatkowo w Grupie PKP CARGO
funkcjonuje system zarządzania środkami pieniężnymi (cash pooling) obejmujący na dzień 31 grudnia 2020 r. 8 spółek z Grupy.
PKP CARGO S.A. efektywnie zarządza cyklem obrotu środkami pieniężnymi poprzez dopasowywanie terminów płatności
należności oraz spłat zobowiązań. W celu zabezpieczenia ewentualnego ryzyka związanego z niedoborem środków pieniężnych
w perspektywie krótkoterminowej, PKP CARGO S.A. posiada trzy umowy o kredyt w rachunku bieżącym z łącznym limitem
wynoszącym 300 mln (na dzień 31 grudnia 2021 r.). Informacja o niewykorzystanych na dzień 31 grudnia 2021 roku liniach
kredytowych została przedstawiona w Nocie 4.1 SSF. Dodatkowo w celu optymalizacji kosztów finansowych w Grupie PKP
CARGO funkcjonuje system koncentracji środków finansowych (cash pooling) obejmujący na dzień 31 grudnia 2021 r. 8 spółek
z Grupy.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
46
5. Analiza sytuacji finansowo-majątkowej Spółki i Grupy Kapitałowej PKP CARGO
Wybrane dane finansowe PKP CARGO S.A. i Grupy Kapitałowej PKP CARGO
Tabela 13 Wybrane dane finansowe PKP CARGO S.A.
PKP CARGO S.A.
w mln PLN
64
w mln EUR
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Kursy wymiany
(PLN/EUR)
4,5775
4,4742
4,3018
4,2669
4,2447
4,3757
Przychody z
działalności
operacyjnej
3 127,0
3 062,0
3 601,4
3 939,2
3 588,0
3 250,5
683,1
684,4
837,2
923,2
845,3
742,8
Zysk / strata na
działalności
operacyjnej
-235,7
-214,6
40,2
318,2
149,7
-31,1
-51,5
-48,0
9,3
74,6
35,3
-7,1
Zysk / strata przed
opodatkowaniem
-268,4
-221,5
19,2
320,7
125,5
-70,7
-58,6
-49,5
4,5
75,2
29,6
-16,2
Zysk / strata netto z
działalności
kontynuowanej
-223,3
-173,9
-8,3
254,0
94,0
-68,6
-48,8
-38,9
-1,9
59,5
22,1
-15,7
Całkowite dochody
-146,1
-251,6
-37,4
228,2
87,3
-53,9
-31,9
-56,2
-8,7
53,5
20,6
-12,3
Średnia ważona
liczba akcji (szt.)
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
Średnia ważona
liczba akcji przyjęta
do kalkulacji zysku /
straty
rozwodnionego
(szt.)
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
Zysk / strata na
akcję (PLN/EUR)
-4,99
-3,88
-0,19
5,67
2,10
-1,53
-1,09
-0,87
-0,04
1,33
0,49
-0,35
Zysk / strata
rozwodniony na
akcję (PLN/EUR)
-4,99
-3,88
-0,19
5,67
2,10
-1,53
-1,09
-0,87
-0,04
1,33
0,49
-0,35
Przepływy
pieniężne netto z
działalności
operacyjnej
500,5
417,1
649,4
709,7
478,4
237,5
109,4
93,3
151,0
166,3
112,7
54,3
Przepływy
pieniężne netto z
działalności
inwestycyjnej
-558,9
-559,1
-693,4
-536,3
-780,2
-440,6
-122,1
-125,0
-161,2
-125,7
-183,8
-100,7
Przepływy
pieniężne netto z
działalności
finansowej
18,9
-57,5
201,6
-246,9
-14,3
731,0
4,1
-12,9
46,9
-57,9
-3,4
167,1
Zmiana stanu
środków
pieniężnych i ich
ekwiwalentów
-39,5
-199,5
157,6
-73,5
-316,1
527,9
-8,6
-44,6
36,6
-17,2
-74,5
120,6
31/12/2021
31/12/2020
31/12/2019
31/12/2018
31/12/2017
31/12/2016
31/12/2021
31/12/2020
31/12/2019
31/12/2018
31/12/2017
31/12/2016
Kursy wymiany
(PLN/EUR)
4,5994
4,6148
4,2585
4,3000
4,1709
4,4240
Aktywa trwałe
6 031,2
5 948,9
6 030,5
4 902,5
4 562,6
4 445,2
1 311,3
1 289,1
1 416,1
1 140,1
1 093,9
1 004,8
Aktywa obrotowe
681,3
705,4
989,8
1 079,8
1 178,5
1 106,4
148,1
152,9
232,4
251,1
282,6
250,1
Aktywa trwałe
zaklasyfikowane
jako przeznaczone
do sprzedaży
14,9
12,7
-
-
-
6,0
3,2
2,7
-
-
-
1,4
Kapitał zakładowy
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
486,9
485,2
525,8
520,8
536,9
506,2
Kapitał własny
2 812,7
2 958,8
3 210,4
3 314,6
3 088,9
3 001,6
611,5
641,2
753,9
770,8
740,6
678,5
Zobowiązania
długoterminowe
2 442,9
2 646,7
2 659,0
1 652,6
1 748,7
1 713,9
531,1
573,5
624,4
384,3
419,3
387,4
Zobowiązania
krótkoterminowe
1 471,8
1 061,5
1 150,9
1 015,1
903,5
842,1
320,0
230,0
270,2
236,1
216,6
190,3
Źródło: Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe PKP CARGO S.A. za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku sporządzona według MSSF UE.
64
W niniejszym Sprawozdaniu Zarządu z Działalności Grupy Kapitałowej PKP CARGO za rok obrotowy 2021 dla łatwiejszego odbioru zastosowano zaokrąglenia
mogące powodować nieistotne odchylenia w prezentowanych danych. W przypadkach wystąpienia ryzyka zniekształcenia danych zostały one wykazane z
większą dokładnością.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
47
Tabela 13 Wybrane dane finansowe Grupy Kapitałowej PKP CARGO
Grupa PKP CARGO
w mln PLN
w mln EUR
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Kursy wymiany
(PLN/EUR)
4,5775
4,4742
4,3018
4,2669
4,2447
4,3757
Przychody z działalności
operacyjnej
4 326,5
4 235,9
4 865,5
5 237,5
4 733,0
4 411,3
945,2
946,7
1 131,0
1 227,5
1 115,0
1 008,1
Zysk / strata na
działalności operacyjnej
-208,8
-186,4
143,4
277,6
153,4
-132,1
-45,6
-41,7
33,3
65,1
36,1
-30,2
Zysk / strata przed
opodatkowaniem
-264,4
-266,9
73,5
243,8
116,5
-150,9
-57,8
-59,7
17,1
57,1
27,4
-34,5
Zysk / strata netto
-225,3
-224,3
36,0
183,9
81,7
-133,8
-49,2
-50,1
8,4
43,1
19,2
-30,6
Całkowite dochody
przypadające
akcjonariuszom jednostki
dominującej
-103,2
-279,5
4,2
170,7
73,8
-91,1
-22,5
-62,5
1,0
40,0
17,4
-20,8
Średnia ważona liczba
akcji (szt.)
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
Średnia ważona liczba
akcji przyjęta do kalkulacji
zysku / straty
rozwodnionego (szt.)
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
Zysk / strata na akcję
(PLN/EUR)
-5,03
-5,01
0,80
4,11
1,82
-2,99
-1,10
-1,12
0,19
0,96
0,43
-0,68
Zysk / strata rozwodniony
na akcję (PLN/EUR)
-5,03
-5,01
0,80
4,11
1,82
-2,99
-1,10
-1,12
0,19
0,96
0,43
-0,68
Przepływy pieniężne netto
z działalności operacyjnej
699,8
553,1
806,5
863,0
600,7
380,0
152,9
123,6
187,5
202,2
141,5
86,9
Przepływy pieniężne netto
z działalności
inwestycyjnej
-645,6
-655,1
-814,8
-612,0
-740,0
-568,6
-141,0
-146,4
-189,4
-143,4
-174,3
-129,9
Przepływy pieniężne netto
z działalności finansowej
-106,4
-145,9
111,4
-322,9
-99,4
663,9
-23,3
-32,6
25,9
-75,7
-23,4
151,7
Zmiana stanu środków
pieniężnych i ich
ekwiwalentów
-52,2
-247,9
103,1
-71,9
-238,7
475,3
-11,4
-55,4
24,0
-16,9
-56,2
108,6
31/12/2021
31/12/2020
31/12/2019
31/12/2018
31/12/2017
31/12/2016
31/12/2021
31/12/2020
31/12/2019
31/12/2018
31/12/2017
31/12/2016
Kursy wymiany
(PLN/EUR)
4,5994
4,6148
4,2585
4,3000
4,1709
4,4240
Aktywa trwałe
6 458,7
6 397,4
6 503,8
5 187,2
4 951,5
4 964,2
1 404,3
1 386,3
1 527,3
1 206,3
1 187,2
1 122,1
Aktywa obrotowe
1 139,0
1 149,3
1 487,5
1 619,1
1 694,2
1 547,9
247,6
249,1
349,3
376,5
406,2
349,9
Aktywa trwałe
zaklasyfikowane jako
przeznaczone do
sprzedaży
15,7
12,7
-
-
-
-
3,4
2,7
-
-
-
-
Kapitał zakładowy
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
486,9
485,2
525,8
520,8
536,9
506,2
Kapitał własny
przypadający
akcjonariuszom jednostki
dominującej
3 040,6
3 143,8
3 423,3
3 483,5
3 317,2
3 243,4
661,1
681,2
803,9
810,1
795,3
733,1
Kapitał własny
przypadający udziałom
niedającym kontroli
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Zobowiązania
długoterminowe
2 833,8
3 029,5
3 115,9
1 969,1
2 110,9
2 092,6
616,1
656,5
731,7
457,9
506,2
473,0
Zobowiązania
krótkoterminowe
1 739,0
1 386,1
1 452,1
1 353,7
1 217,6
1 176,1
378,1
300,4
341,0
314,8
291,9
265,8
Źródło: Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej PKP CARGO za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku sporządzone wg MSSF UE.
W okresach objętych Jednostkowym Sprawozdaniem Finansowym PKP CARGO S.A. oraz Skonsolidowanym Sprawozdaniem
Finansowym Grupy Kapitałowej PKP CARGO za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku do przeliczenia wybranych
danych finansowych zastosowano następujące średnie kursy wymiany PLN w stosunku do EUR, ustalane przez Narodowy Bank
Polski:
kurs obowiązujący na ostatni dzień okresu sprawozdawczego: 31.12.2021 - 4,5994 PLN/EUR, 31.12.2020 4,6148
PLN/EUR,
średni kurs w okresie, obliczony jako średnia arytmetyczna kursów obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca
w danym okresie: 01.01 - 31.12.2021 - 4,5775 PLN/EUR, 01.01 - 31.12.2020 - 4,4742 PLN/EUR.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
48
Podstawowe wielkości ekonomiczno-finansowe PKP CARGO S.A.
5.2.1. Sprawozdanie z całkowitych dochodów PKP CARGO S.A.
W okresie 12 miesięcy 2021 r. wynik EBIT wyniósł -235,7 mln zł i spadł w porównaniu do analogicznego okresu roku
poprzedniego o 21,1 mln zł.
Rysunek 20 Wynik EBIT w okresie 12 miesięcy 2021 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2020 r. (w mln zł)
Źródło: Opracowanie własne
* Koszty zmienne to koszty: paliwa i energii trakcyjnej oraz dostępu do infrastruktury
Wyjaśnienia najważniejszych czynników mających wpływ na zmianę wyniku EBIT w okresie 12 miesięcy 2021 r. w
porównaniu do 12 miesięcy 2020 r. zostały przedstawione poniżej:
wzrost przychodów z tytułu umów z klientami (w tym przede wszystkim przychodów z usług przewozowych i
spedycyjnych, ale także przychodów z usług bocznicowych i trakcyjnych oraz ze sprzedaży materiałów) odzwierciedlał
wzrost skali prowadzonej działalności (wzrost masy towarowej i pracy przewozowej o odpowiednio 9,2% i 7,4%), przy
jednoczesnym spadku jednostkowych stawek przewozowych (nasilenie walki konkurencyjnej na rynku przewozowym
w obliczu pandemii COVID-19);
spadek kosztów amortyzacji i odpisów z tytułu utraty wartości głównie w związku z niższymi niż w poprzednich latach
nakładami inwestycyjnymi w 2020 r. i 2021 r. oraz dokonaną aktualizacją wartości rezydualnej taboru kolejowego na
dzień 31.12.2020 r. (niższa podstawa odpisów amortyzacyjnych rzeczowych aktywów trwałych);
wzrost kosztów zmiennych (zużycia energii i paliwa trakcyjnego oraz usług dostępu do infrastruktury) o 6,0%, jako
rezultat większej skali realizowanych przewozów (wzrost wykonanej pracy przewozowej o 7,4%), przy jednocześnie
wyższych jednostkowych kosztach paliwa trakcyjnego oraz energii trakcyjnej z uwagi na obserwowany wzrost cen
nośników energii;
zmniejszenie kosztów świadczeń pracowniczych, m.in. w związku ze spadkiem przeciętnego poziomu zatrudnienia o
1 256 osób r/r. Szczegółowe zmiany poziomu zatrudnienia zaprezentowano w rozdziale 4.5 Informacje dotyczące
zatrudnienia;
wzrost kosztów usług transportowych (w tym zwłaszcza spedycji) skorelowany ze zwiększonym wolumenem
przewozów;
negatywny wpływ na wynik historycznych zdarzeń jednorazowych - otrzymanego w 2020 r. dofinansowania w ramach
tarczy antykryzysowej w łącznej wysokości 98,3 mln zł (spadek pozostałych przychodów operacyjnych w ujęciu rok do
roku);
wzrost kosztów na pozycji pozostałe zmiany, m.in. z uwagi na zwiększenie wartości sprzedanych materiałów w ślad za
wzrostem przychodów z tytułu ich sprzedaży, wzrost wydatków z tytułu czynszów oraz opłat za użytkowanie
nieruchomości i taboru, a także wzrost kosztów usług remontowych i zużytych materiałów dot. taboru (powiązany ze
zwiększonym wolumenem realizowanych przewozów), przy jednoczesnym osiągniętym większym zysku z tytułu
sprzedaży niefinansowych aktywów trwałych (główne sprzedaż zbędnego do prowadzenia efektywnej działalności
operacyjnej taboru kolejowego).
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
49
5.2.2. Charakterystyka struktury aktywów i pasywów PKP CARGO S.A.
AKTYWA
Największy udział w całości aktywów Spółki na dzień 31.12.2021 r. miały tabor kolejowy i pozostałe rzeczowe aktywa trwałe,
które odpowiadały łącznie za 64,1% sumy aktywów w stosunku do 64,3% na dzień 31.12.2020 r. Spośród aktywów obrotowych,
największy udział na dzień 31.12.2021 r. posiadały należności handlowe, których wartość stanowiła w tym okresie 5,7%
całkowitych aktywów Spółki.
Rysunek 21 Struktura aktywów Spółki – stan na 31.12.2021 r. oraz 31.12.2020 r.
31.12.2021 31.12.2020
Źródło: Opracowanie własne
Rysunek 22 Zmiana wartości aktywów Spółki w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł)
Źródło: Opracowanie własne
64,1%
9,9%
5,7%
2,1%
18,2%
64,3%
9,6%
5,5%
2,7%
17,9%
Tabor kolejowy oraz pozostałe rzeczowe aktywa trwałe Prawa do użytkowania aktywów
Należności handlowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
Inne aktywa
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
50
Przyczyny najważniejszych zdarzeń wpływających na zmianę wartość aktywów na dzień 31.12.2021 r. w porównaniu
do dnia 31.12.2020 r. zostały opisane poniżej:
wzrost wartości taboru kolejowego oraz pozostałych rzeczowych aktywów trwałych odzwierciedlał głównie efekt
wyższych od kosztów amortyzacji nakładów inwestycyjnych w 2021 r. (głównie inwestycje taborowe oraz w obszarze
nieruchomości zakup fabryki wagonów w Gniewczynie Łańcuckiej), przy jednoczesnym zbyciu części zbędnych do
prowadzenia efektywnej działalności operacyjnej środków trwałych (w tym reklasyfikacja części aktywów trwałych do
aktywów przeznaczonych do sprzedaży oraz do wartości rezydualnej w okresie kasacji ujmowanej w pozycji
bilansowej zapasów);
wzrost praw do użytkowania aktywów na skutek wyższych od wartości amortyzacji nakładów inwestycyjnych MSSF 16
(przede wszystkim z uwagi na przeprowadzoną operację leasingu zwrotnego);
wzrost aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego głównie na skutek notowanej bieżącej straty podatkowej
oraz wykazywanej różnicy przejściowej na środkach trwałych;
wzrost wartości należności handlowych skorelowany z wyższymi przychodami z działalności przewozowej (wzrost skali
prowadzonej działalności), wraz z jednoczesnym zmniejszeniem wartości odpisów aktualizujących wartość należności;
spadek wartości środków pieniężnych i ich ekwiwalentów jako wypadkowa poniesionych wydatków z tytułu nabycia
niefinansowych aktywów trwałych w wysokości 676,1 mln zł, spłaty kredytów, pożyczek i leasingów wraz z odsetkami
w wysokości 379,9 mln zł oraz wydatków z tytułu nabycia udziałów w jednej ze spółek zależnych w wysokości
33,0 mln zł, przy jednoczesnych wpływach z działalności operacyjnej równych 500,5 mln , wpływach z tytułu
zaciągniętego kredytu bankowego w wysokości 275,2 mln zł, wpływach z tytułu zbycia niefinansowych aktywów
trwałych w wysokości 137,3 mln , otrzymanych dotacji w wysokości 83,3 mln oraz wpływach z tytułu cash pool
równych 44,3 mln zł;
zwiększenie wartości innych aktywów m.in. z uwagi na wzrost aktywów niefinansowych z tytułu rozliczeń
międzyokresowych kosztów (w tym głównie zakupu energii oraz usług informatycznych), a także wzrost należności z
tytułu przelewu wierzytelności.
Tabela 14 Wskaźnik rotacji zapasów w latach 2016 – 2021 (w dniach)
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Zmiana
Tempo
zmian
2021-2020
2021/2020
Wskaźnik rotacji zapasów*
131,3
184,7
94,6
96,8
128,9
107,8
-53,4
-28,9%
*wskaźniki rotacji zapasów wyliczone zostały dla: 360 dni i zużycia narastająco od początku danego roku sprawozdawczego
Źródło: Opracowanie własne.
Na koniec grudnia 2021 r. wskaźnik rotacji zapasów w dniach wyniósł 131,3 dni i względem 2020 r. spadł o 53 dni (-28,9% r/r).
Do zauważalnego obniżenia wskaźnika przyczyniły się głównie następujące czynniki:
poziom zapasu materiałów zmniejszony w porównaniu do 2020 r. o 7,7 mln zł;
rozchody zwiększone względem 2020 r. o 54,0 mln zł, w tym wzrost zużycia materiałów o 38,8 mln oraz wzrost
wartości sprzedanych materiałów o 16,0 mln zł.
Poziom zapasów dostosowany jest głównie do wielkości prowadzonej działalności utrzymaniowo-naprawczej taboru
kolejowego. Szczegóły dotyczące zmian wielkości zapasów opisano w Nocie 5.4. JSF.
KAPITAŁ WŁASNY I ZOBOWIĄZANIA
Największy udział w pasywach Spółki miał kapitał własny, który na dzień 31.12.2021 r. odpowiadał za 41,8% sumy kapitałów
własnych i zobowiązań w stosunku do 44,4% na dzień 31.12.2020 r. Jednocześnie na dzień 31.12.2021 r. zobowiązania z tytułu
zadłużenia stanowiły 33,7% sumy kapitałów własnych i zobowiązań względem 33,8% na 31.12.2020 r.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
51
Rysunek 23 Struktura kapitałów własnych i zobowiązań Spółki – stan na 31.12.2021 r. oraz 31.12.2020 r.
31.12.2021 31.12.2020
Źródło: Opracowanie własne
Rysunek 24 Zmiana wartości kapitałów własnych i zobowiązań Spółki w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł)
Źródło: Opracowanie własne
Wyjaśnienia najważniejszych zmian wpływających na wartość kapitałów własnych oraz zobowiązań na dzień 31.12.2021 r. w
porównaniu do dnia 31.12.2020 r. zostały opisane poniżej:
zmniejszenie wartości kapitału własnego z uwagi na spadek zysków zatrzymanych (wykazana przez Spółkę za 2021 r.
strata netto), przy jednoczesnym wzroście wartości pozostałych składników kapitału własnego (dokonana aktualizacja
wycen rezerw aktuarialnych na świadczenia pracownicze oraz instrumentów w ramach rachunkowości zabezpieczeń);
wzrost zobowiązań z tytułu zadłużenia, wynikający głównie ze zwiększenia zobowiązań z tytułu leasingu w ślad za
analogicznym wzrostem praw do użytkowania aktywów (przeprowadzona operacja leasingu zwrotnego taboru).
Jednocześnie odnotowano spadek zobowiązań z tytułu kredytów bankowych i pożyczek, z uwagi na ujemne saldo
pomiędzy nowo zaciągniętymi kredytami bankowymi (275,2 mln zł), a spłaconym kapitałem kredytów i pożyczek
(280,6 mln zł);
wzrost zobowiązań handlowych powiązany z aktywnym zarządzaniem kapitałem obrotowym;
41,8%
33,7%
8,3%
6,6%
6,1%
3,5%
44,4%
33,8%
10,5%
3,2%
4,3%
3,8%
Kapitał własny Zobowiązania z tytułu zadłużenia
Rezerwy z tytułu świadczeń pracowniczych Zobowiązania handlowe
Zobowiązania inwestycyjne Inne zobowiązania
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
52
zwiększenie zobowiązań inwestycyjnych, głównie na skutek wzrostu zobowiązań związanych z taborem kolejowym
w wysokości 118,0 mln zł – m.in. wyższy poziom inwestycji taborowych pod koniec 2021 r. niż w analogicznym okresie
2020 r.;
zmniejszenie długoterminowych rezerw z tytułu świadczeń pracowniczych odzwierciedlające skokowy wzrost stopy
dyskonta oraz spadek stanu zatrudnienia - w tym m.in. spadek wartości odpisów na ZFŚS dla emerytów i rencistów o
50,0 mln , spadek rezerw z tytułu nagród jubileuszowych o 48,0 mln oraz zmniejszenie rezerw z tytułu odpraw
emerytalnych i rentowych o 30,1 mln zł;
spadek dla podgrupy pozostałych zmian jest przede wszystkim rezultatem zmniejszenia pozostałych zobowiązań o 22,3
mln zł, w tym głównie zobowiązań z tytułu nabycia udziałów w jednostkach powiązanych, zobowiązań z tytułu
zabezpieczeń (kaucji, wadiów, gwarancji) oraz zobowiązań publicznoprawnych, przy jednoczesnym wzroście
zobowiązań z tytułu cash pool.
5.2.3. Sprawozdanie z przepływów pieniężnych PKP CARGO S.A.
Wartość środków pieniężnych i ich ekwiwalentów na dzień 31.12.2021 r. względem stanu na dzień 31.12.2020 r. spadła
o 39,5 mln zł.
Rysunek 25 Przepływy pieniężne Spółki w 2021 r. (w mln zł)
Źródło: Opracowanie własne
przepływy pieniężne z działalności operacyjnej były głównie wypadkową wykazanej straty brutto na poziomie
268,4 mln oraz amortyzacji i odpisów z tytułu utraty wartości na poziomie 580,8 mln zł. Ponadto odnotowano dodatnie
przepływy wynikające ze zmian w kapitale obrotowym na poziomie 94,0 mln zł oraz pozostałych korekt na poziomie 89,0
mln (głównie aktualizacja wyceny aktuarialnej świadczeń pracowniczych ujętych w pozostałych całkowitych
dochodach);
przepływy z działalności inwestycyjnej były głównie rezultatem poniesionych wydatków z tytułu nabycia niefinansowych
aktywów trwałych w wysokości 676,1 mln zł oraz wydatków z tytułu podwyższenia kapitałów w jednej ze spółek
zależnych przez objęcie udziałów w wysokości 33,0 mln zł, przy jednoczesnych wpływach w wyniku zbycia niefinansowych
aktywów trwałych na poziomie 137,3 mln (na skutek podjęcia decyzji o sprzedaży zbędnych do prowadzenia
efektywnej działalności operacyjnej składników majątku) oraz wpływach z tytułu otrzymanych ze spółek zależnych
dywidend na poziomie 9,2 mln zł;
przepływy pieniężne z działalności finansowej wynikały głównie ze spłat kredytów, leasingów wraz z odsetkami
w wysokości 379,9 mln zł, przy jednoczesnych wpływach z tytułu zaciągnięcia kredytów w wysokości 275,2 mln zł,
otrzymanych dotacjach w wysokości 83,3 mln zł oraz wpływach z tytułu cash pool na poziomie 44,3 mln zł.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
53
5.2.4. Wybrane wskaźniki finansowe i operacyjne PKP CARGO S.A.
W poniższej tabeli zaprezentowano istotne wskaźniki finansowe i operacyjne PKP CARGO S.A. za lata 2016 2021.
Tabela 15 Wybrane wskaźniki finansowe i operacyjne PKP CARGO S.A. za lata 2016 – 2021
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Zmiana
Tempo zmian
2021 - 2020
2021 - 2020
Marża EBITDA
1
11,0%
13,1%
17,3%
19,6%
16,5%
13,7%
-2,1 p.p.
-15,6%
Marża wyniku netto
2
-7,1%
-5,7%
-0,2%
6,4%
2,6%
-2,1%
-1,4 p.p.
-
ROA
3
-3,3%
-2,6%
-0,1%
4,2%
1,6%
-1,2%
-0,7 p.p.
-
ROE
4
-7,9%
-5,9%
-0,3%
7,7%
3,0%
-2,3%
-2,0 p.p.
-
Średnia odległość pokonywana przez
1 lokomotywę (km dziennie)
5
223,0
230,2
234,3
262,9
256,8
249,5
-7,2
-3,1%
Średni tonaż pociągu brutto na
lokomotywę pracującą (w tonach)
6
1 501,0
1 462,0
1 469,0
1 489,0
1 485,0
1502,0
39,0
2,7%
Średni czas pracy lokomotywy
dziennie (godz. dziennie)
7
15,1
14,7
15,0
16,1
15,6
15,1
0,4
2,7%
Praca przewozowa na zatrudnionego
(tys. tkm/zatrudnionego)
8
1 481,9
1 308,9
1 459,2
1 728,8
1 702,5
1 516,3
173,0
13,2%
Źródło: Opracowanie własne
1. Obliczony jako iloraz wyniku z działalności operacyjnej powiększonego o amortyzację (EBITDA) przez łączne przychody z działalności operacyjnej
2. Obliczony jako iloraz wyniku netto i łącznych przychodów z działalności operacyjnej.
3. Obliczony jako iloraz wyniku netto za ostatnie 12 miesięcy i sumy aktywów.
4. Obliczony jako iloraz wyniku netto za ostatnie 12 miesięcy i kapitału własnego.
5. Obliczona jako iloraz pojazdokilometrów (tj. odległości pokonywanej przez pojazdy PKP CARGO S.A. w danym okresie) i pojazdodób (tj. iloczynu liczby
czynnych pojazdów i liczby dni kalendarzowych w danym okresie).
6. Obliczony jako iloraz bruttotonokilometrów oraz pociągokilometrów w pracy pociągowej odniesionej do lokomotyw prowadzących pociąg (w podwójnej
trakcji lub pracujących na popychu w danym okresie).
7. Obliczona jako iloraz pojazdogodzin (tj. liczby godzin pracy pojazdów PKP CARGO S.A. w danym okresie) i pojazdodób (tj. iloczynu liczby czynnych pojazdów
i liczby dni kalendarzowych w danym okresie).
8. Obliczana jako iloraz pracy przewozowej wykonanej przez Spółkę przez przeciętne zatrudnienie (w etatach) w PKP CARGO S.A. w danym okresie.
Do oceny działalności Grupy PKP CARGO służą zarówno podstawowe wskaźniki finansowe takie jak: marża EBITDA, marża
wyniku netto, ROA, ROE, jak również podstawowe mierniki operacyjne: średniodobowy przebieg i średniodobowy czas pracy
lokomotyw, średnia masa pociągu na jedną lokomotywę (wynikająca pośrednio z wielkości wykonywanej pracy i stopnia
wykorzystania pojazdów trakcyjnych), a także średnia wykonana praca przewozowa przypadająca na jednego zatrudnionego.
Przyczyny kluczowych zmian wielkości powyższych wskaźników za 2021 r. względem 2020 r. to:
obniżenie w 2021 r. marży EBITDA w ujęciu rok do roku, przede wszystkim z uwagi na odnotowane w 2020 r. zdarzenia
jednorazowe (otrzymane w ramach tarczy antykryzysowej dofinansowanie wraz z jednoczesnym wprowadzeniem
przez Spółkę czasowej obniżki wymiaru etatu i wynagrodzeń skutkującej niższym kosztem wynagrodzeń). W tym
okresie zaobserwowano również pogorszenie marży wyniku netto, a także wskaźników ROE i ROA w stosunku do
2020 r., głównie z uwagi na osiągniętą wyższą stratę netto. Szczegółowe informacje o przyczynach zmian EBITDA i
wyniku netto są przedstawione w rozdziale 5.3. Podstawowe wielkości ekonomiczno-finansowe PKP CARGO S.A.;
pogorszenie średniodobowego przebiegu lokomotyw było przede wszystkim rezultatem obserwowanego wysokiego
poziomu zamknięć torowych i utrudnień eksploatacyjnych na sieci PKP PLK oraz spadku prędkości handlowej, wraz
z jednoczesnym wzrostem liczby lokomotyw czynnych;
wzrosty średniego tonażu pociągu brutto na lokomotywę pracującą oraz średniodobowego czasu pracy lokomotyw
odzwierciedlały zwiększony popyt na usługi przewozowe świadczone przez Spółkę, i jednocześnie świadczą o
optymalnym zarządzaniu posiadanymi zasobami taborowymi;
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
54
dynamiczny wzrost wskaźnika pracy przewozowej na zatrudnionego był wypadkową większej skali realizowanych
przewozów (wzrost wolumenu wykonanej pracy przewozowej), wraz z jednoczesnym spadkiem średniorocznego
poziomu zatrudnienia wyrażonego w etatach.
5.2.7. Szeregi czasowe danych finansowych PKP CARGO S.A.
W poniższej tabeli zaprezentowano szeregi czasowe sprawozdania z wyniku i pozostałych całkowitych dochodów,
sprawozdania z sytuacji finansowej oraz sprawozdania z przepływów pieniężnych.
Tabela 16 Szeregi czasowe sprawozdania z wyniku i pozostałych całkowitych dochodów PKP CARGO S.A.
w latach 2016 2021
w mln PLN
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Przychody z tytułu umów z klientami
3 085,3
2 936,6
3 572,0
3 910,8
3 563,6
3 219,0
Zużycie energii i paliwa trakcyjnego
-500,1
-446,9
-527,8
-549,7
-484,6
-456,8
Usługi dostępu do infrastruktury
-521,0
-516,2
-576,9
-733,6
-714,5
-658,1
Pozostałe usługi
-357,9
-289,5
-322,0
-430,0
-450,7
-420,4
Koszty świadczeń pracowniczych
-1 209,6
-1 239,6
-1 339,0
-1 265,2
-1 150,7
-1 089,1
Pozostałe koszty
-171,3
-147,7
-182,9
-170,2
-164,0
-153,9
Pozostałe przychody i koszty operacyjne
19,7
103,8
0,6
9,1
-8,8
3,1
Zysk operacyjny bez uwzględnienia amortyzacji (EBITDA)
345,1
400,5
624,0
771,2
590,3
443,7
Amortyzacja i odpisy z tytułu utraty wartości
-580,8
-615,1
-583,8
-453,0
-440,6
-474,8
Zysk/(strata) na działalności operacyjnej (EBIT)
-235,7
-214,6
40,2
318,2
149,7
-31,1
Przychody i koszty finansowe
-32,7
-6,9
-21,0
2,5
-24,2
-39,6
Zysk/(strata) przed opodatkowaniem
-268,4
-221,5
19,2
320,7
125,5
-70,7
Podatek dochodowy
45,1
47,6
-27,5
-66,7
-31,5
2,1
ZYSK/(STRATA) NETTO
-223,3
-173,9
-8,3
254,0
94,0
-68,6
POZOSTAŁE CAŁKOWITE DOCHODY
Wycena instrumentów zabezpieczających
9,0
-49,8
9,4
-22,5
25,4
-4,7
Podatek dochodowy
-1,7
9,6
-1,8
4,3
-4,8
0,9
Pozostałe całkowite dochody podlegające
przeklasyfikowaniu w wynik finansowy razem
7,3
-40,2
7,6
-18,2
20,6
-3,8
Zyski / (straty) aktuarialne dotyczące świadczeń
pracowniczych
86,3
-45,4
-46,2
-9,4
-33,6
22,8
Podatek dochodowy
-16,4
8,6
8,8
1,8
6,3
-4,3
Wycena instrumentów kapitałowych w wartości godziwej
0,0
-0,7
0,7
-
-
-
Pozostałe całkowite dochody niepodlegające
przeklasyfikowaniu w wynik finansowy razem
69,9
-37,5
-36,7
-7,6
-27,3
18,5
Suma pozostałych całkowitych dochodów
77,2
-77,7
-29,1
-25,8
-6,7
14,7
SUMA CAŁKOWITYCH DOCHODÓW
-146,1
-251,6
-37,4
228,2
87,3
-53,9
Zysk/(strata) na akcję (w PLN na jedną akcję)
Średnia ważona liczba akcji zwykłych (szt.)
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
Średnia ważona liczba akcji przyjęta do kalkulacji zysku
rozwodnionego (szt.)
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
Zysk/(strata) na akcję podstawowy
-4,99
-3,88
-0,19
5,67
2,10
-1,53
Zysk/(strata) na akcję rozwodniony
-4,99
-3,88
-0,19
5,67
2,10
-1,53
Źródło: Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe PKP CARGO S.A. za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku sporządzona według MSSF UE.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
55
Tabela 17 Szeregi czasowe sprawozdania z sytuacji bilansowej PKP CARGO S.A. w latach 2016 - 2021
w mln PLN
31.12.2021
31.12.2020
31.12.2019
31.12.2018
31.12.2017
31.12.2016
AKTYWA
Tabor kolejowy
3 827,5
3 809,2
3 892,3
3 425,7
3 056,0
2 982,4
Pozostałe rzeczowe aktywa trwałe
481,7
474,7
492,9
543,1
555,2
579,6
Prawa do użytkowania aktywów
666,9
641,5
704,0
-
-
-
Inwestycje w jednostkach powiązanych
840,0
840,0
807,0
805,5
804,7
738,0
Należności leasingowe
23,4
24,4
19,7
-
-
-
Aktywa finansowe
4,9
4,9
7,4
5,7
8,6
6,3
Pozostałe aktywa
28,1
22,6
39,9
35,3
44,1
58,8
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
158,7
131,6
67,3
87,2
94,0
80,1
Aktywa trwałe razem
6 031,2
5 948,9
6 030,5
4 902,5
4 562,6
4 445,2
Zapasy
87,3
95,0
79,2
84,2
86,4
59,7
Należności handlowe
380,5
366,5
391,4
479,4
461,0
407,9
Należności leasingowe
1,5
2,8
1,2
-
-
-
Należności z tytułu podatku dochodowego
1,7
1,8
50,8
2,9
-
1,3
Aktywa finansowe
-
2,3
4,8
203,4
281,6
-
Pozostałe aktywa
69,3
56,5
82,4
87,5
53,6
25,5
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
141,0
180,5
380,0
222,4
295,9
612,0
Aktywa obrotowe razem
681,3
705,4
989,8
1 079,8
1 178,5
1 106,4
Aktywa trwałe klasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży
14,9
12,7
-
-
6,0
AKTYWA RAZEM
6 727,4
6 667,0
7 020,3
5 982,3
5 741,1
5 557,6
KAPITAŁ WŁASNY I ZOBOWIĄZANIA
Kapitał zakładowy
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
Kapitał zapasowy
744,7
744,7
744,7
596,7
589,2
589,2
Pozostałe składniki kapitału własnego
-62,3
-139,5
-61,8
-32,7
6,0
12,7
Zyski zatrzymane/(niepokryte straty)
-109,0
114,3
288,2
511,3
254,4
160,4
Kapitał własny razem
2 812,7
2 958,8
3 210,4
3 314,6
3 088,9
3 001,6
Zobowiązania z tytułu zadłużenia
1 872,2
1 897,6
1 920,0
999,9
1 214,5
1 206,4
Zobowiązania inwestycyjne
110,1
143,0
153,6
109,7
-
0,6
Rezerwy z tytułu świadczeń pracowniczych
459,9
606,1
585,4
528,8
520,0
490,5
Pozostałe zobowiązania finansowe
-
-
-
-
-
-
Pozostałe rezerwy
0,7
-
-
14,2
14,2
16,4
Zobowiązania długoterminowe razem
2 442,9
2 646,7
2 659,0
1 652,6
1 748,7
1 713,9
Zobowiązania z tytułu zadłużenia
393,9
353,7
336,5
231,3
250,4
221,3
Zobowiązania handlowe
446,1
215,6
233,5
292,6
276,1
228,7
Zobowiązania inwestycyjne
297,7
141,3
249,5
225,5
127,8
70,3
Rezerwy z tytułu świadczeń pracowniczych
99,9
93,7
100,1
92,6
85,9
84,8
Pozostałe zobowiązania finansowe
42.6
2,7
2,2
1,7
-
59,0
Pozostałe rezerwy
17,7
13,0
33,4
19,4
16,9
11,6
Pozostałe zobowiązania
173,9
241,5
195,7
152,0
146,4
166,4
Zobowiązania krótkoterminowe razem
1 471,8
1 061,5
1 150,9
1 015,1
903,5
842,1
Zobowiązania razem
3 914,7
3 708,2
3 809,9
2 667,7
2 652,2
2 556,0
KAPITAŁ WŁASNY I ZOBOWIĄZANIA RAZEM
6 727,4
6 667,0
7 020,3
5 982,3
5 741,1
5 557,6
Źródło: Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe PKP CARGO S.A. za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku sporządzona według MSSF UE.
Tabela 18 Szeregi czasowe sprawozdania z przepływów pieniężnych PKP CARGO S.A. w latach 2016 - 2021
w mln PLN
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej
500,5
417,1
649,4
709,7
478,4
237,5
Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej
-558,9
-559,1
-693,4
-536,3
-780,2
-440,6
Środki pieniężne netto z działalności finansowej
18,9
-57,5
201,6
-246,9
-14,3
731,0
Zwiększenie / (zmniejszenie) netto środków pieniężnych i ich
ekwiwalentów
-39,5
-199,5
157,6
-73,5
-316,1
527,9
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu
sprawozdawczego
180,5
380,0
222,4
295,9
612,0
84,1
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu
sprawozdawczego
141,0
180,5
380,0
222,4
295,9
612,0
Źródło: Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe PKP CARGO S.A. za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. sporządzona według MSSF UE.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
56
Podstawowe wielkości ekonomiczno-finansowe Grupy PKP CARGO
5.3.1. Sprawozdanie z całkowitych dochodów Grupy PKP CARGO
W okresie 12 miesięcy 2021 r. wynik EBIT wyniósł -208,8 mln , tj. pogorszył sw porównaniu do analogicznego okresu 2020 r.
o 22,4 mln zł.
Rysunek 26 Wynik EBIT w okresie 12 miesięcy 2021 r. w porównaniu do analogicznego okresu 2020 r. (w mln zł)
* Koszty zmienne to koszty: paliwa trakcyjnego, energii trakcyjnej oraz dostępu do infrastruktury.
Źródło: Opracowanie własne
Najważniejsze odchylenia wpływające na wynik EBIT w okresie 12 miesięcy 2021 r. w porównaniu do 12 miesięcy 2020 r. zostały
opisane poniżej:
zwiększenie przychodów z tytułu umów z klientami (w tym przede wszystkim przychodów z usług przewozowych
i spedycji, ale również m.in. z usług bocznicowych, trakcyjnych oraz sprzedaży towarów i materiałów) było
bezpośrednim efektem wzrostu wolumenu przewozów (w tym masy towarowej o 8,6% i wykonanej pracy przewozowej
o 8,2%). Jednocześnie w analizowanym okresie odnotowano spadek stawek przewozowych wynikający m.in. z nasilenia
walki konkurencyjnej na rynku kolejowych przewozów towarowych w obliczu pandemii COVID-19, szczególnie w
segmencie ładunków masowych. Szczegóły dotyczące działalności przewozowej Grupy PKP CARGO zostały opisane w
rozdziale 4.2.5 Przewozy kolejowe Spółki i Grupy PKP CARGO;
spadek amortyzacji i odpisów z tytułu utraty wartości będący rezultatem niższych niż w poprzednich latach nakładów
inwestycyjnych (w tym inwestycji taborowych) w 2020 r. oraz na początku 2021 r., a także dokonanej na dzień
31.12.2020 r. aktualizacji wartości rezydualnej taboru kolejowego (zmniejszona skala amortyzacji rzeczowych aktywów
trwałych);
wzrost kosztów zmiennych (zużycia energii i paliwa trakcyjnego oraz usług dostępu do infrastruktury) o 7,0% powiązany
ze wzrostem skali realizowanych przewozów, dodatkowo obserwowany wzrost hurtowych cen energii oraz światowych
cen paliw;
zmniejszenie kosztów świadczeń pracowniczych, wynikające m.in. ze spadku zatrudnienia o 1 069 etatów r/r
(i skorelowanego z nim rozwiązania rezerw na świadczenia pracownicze). Szczegółowe informacje dot. zmiany poziomu
zatrudnienia zaprezentowano w rozdziale 4.5 Informacje dotyczące zatrudnienia;
wzrost kosztu usług transportowych (w tym zwłaszcza spedycji) powiązany ze zwiększonym wolumenem przewozów;
wpływ zdarzeń jednorazowych efekt wysokiej bazy statystycznej z uwagi na otrzymanie w 2020 r. dofinansowania
w ramach tarczy antykryzysowej w łącznej wysokości 115,2 mln (spadek pozostałych przychodów operacyjnych
w ujęciu rok do roku);
zwiększenie kosztów na pozycji pozostałe zmiany o 78,4 mln zł, na skutek m.in. wzrostu wartości sprzedanych towarów
i materiałów o 30,1 mln w ślad za zwiększonymi przychodami z tego tytułu, wyższych kosztów pozostałych usług o
7,2 mln zł czy też wyższych kosztów energii i paliwa nietrakcyjnego oraz wody i gazu o 9,2 mln zł (obserwowany wzrost
cen nośników energii oraz paliw), przy jednoczesnym wzroście przychodów z tytułu zbycia niefinansowych aktywów
trwałych o 14,6 mln zł oraz spadku zużycia materiałów o 4,6 mln zł.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
57
5.3.2. Sprawozdanie z sytuacji finansowej Grupy PKP CARGO
AKTYWA
Największy udział w strukturze aktywów Grupy PKP CARGO na dzień 31.12.2021 r. miały tabor kolejowy oraz pozostałe
rzeczowe aktywa trwałe, które odpowiadały łącznie za 67,4% sumy aktywów wobec 67,7% na dzień 31.12.2020 r. Spośród
aktywów obrotowych, w tym okresie największy udział w całości aktywów miały należności handlowe.
Rysunek 27 Struktura aktywów – stan na 31.12.2021 r. oraz 31.12.2020 r.
31.12.2021 31.12.2020
Źródło: Opracowanie własne
Rysunek 28 Zmiana wartości aktywów Grupy w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł)
Źródło: Opracowanie własne
67,4%
13,5%
8,1%
3,3%
7,7%
67,7%
13,3%
7,8%
4,0%
7,2%
Tabor kolejowy oraz pozostałe rzeczowe aktywa trwałe Prawa do użytkowania aktywów
Należności handlowe Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
Inne aktywa
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
58
Wyjaśnienia najważniejszych zmian wpływających na wartość aktywów na dzień 31.12.2021 r. w porównaniu
do dnia 31.12.2020 r. zostały opisane poniżej:
wzrost wartości taboru oraz pozostałych rzeczowych aktywów trwałych jako rezultat dokonanych przez Grupę PKP
CARGO inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe (głównie w nieruchomości oraz tabor kolejowy), których sumaryczna
wartość w analizowanym okresie była wyższa od amortyzacji oraz dokonanych odpisów aktualizujących;
wzrost praw do użytkowania aktywów wynikający głównie z wyższych od amortyzacji nakładów inwestycyjnych
(większa skala nabycia nowych praw do użytkowania aktywów od amortyzacji tych już wykorzystywanych, m.in.
dokonana transakcja leasingu zwrotnego lokomotyw);
wzrost aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynikający m.in. z osiąganej przez wybrane spółki Grupy
PKP CARGO bieżącej straty podatkowej oraz wykazanej różnicy przejściowej na środkach trwałych
wzrost należności handlowych powiązany z większą skalą prowadzonej działalności operacyjnej (wzrost przychodów
z tytułu umów z klientami);
spadek wartości środków pieniężnych i ich ekwiwalentów będący głównie rezultatem poniesionych wydatków z tytułu
nabycia aktywów trwałych w wysokości 808,5 mln zł oraz spłaty kredytów i wydatków z tytułu leasingów wraz
z odsetkami w kwocie 519,5 mln zł, przy jednoczesnych wpływach z działalności operacyjnej wnych 699,8 mln ,
wpływach z tytułu zaciągniętych kredytów w wysokości 323,9 mln zł, wpływach z tytułu zbycia niefinansowych aktywów
trwałych w wysokości 158,4 mln zł oraz otrzymanych dotacji równych 93,3 mln zł;
wzrost wartości na pozycji pozostałe aktywa przede wszystkim na skutek zwiększenia kosztów rozliczanych w czasie
o 13,2 mln (w tym głównie przedpłat na zakup energii elektrycznej), a także wykazywanych należności z tytułu
sprzedaży udziałów w spółce Rentrans Cargo Sp. z o.o. w wysokości 5,3 mln zł.
KAPITAŁY WŁASNE I ZOBOWIĄZANIA
Największy udział w strukturze kapitałów własnych oraz zobowiązań Grupy PKP CARGO na dzień 31.12.2021 r. posiadał kapitał
własny, który stanowił 39,9% sumy kapitałów własnych i zobowiązań względem 41,6% na dzień 31.12.2020 r. W tym okresie
zobowiązania z tytułu zadłużenia odpowiadały za 33,7% sumy kapitałów własnych i zobowiązań w stosunku do 34,1% na
31.12.2020 r.
Rysunek 29 Struktura kapitałów własnych i zobowiązań Grupy – stan na 31.12.2021 r. oraz 31.12.2020 r.
31.12.2021 31.12.2020
Źródło: Opracowanie własne
39,9%
33,7%
8,6%
8,4%
4,4%
5,0%
41,6%
34,1%
10,6%
4,6%
3,7%
5,4%
Kapitał własny Zobowiązania z tytułu zadłużenia Rezerwy z tytułu świadczeń pracowniczych
Zobowiązania handlowe Zobowiązania inwestycyjne Inne zobowiązania
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
59
Rysunek 30 Zmiana wartości kapitałów własnych i zobowiązań Grupy w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł)
Źródło: Opracowanie własne
Wyjaśnienia najważniejszych czynników wpływających na wartość pasywów Grupy PKP CARGO na dzień 31.12.2021 r.
względem dnia 31.12.2020 r. zostały opisane poniżej:
zmniejszenie wartości kapitałów własnych przede wszystkim z uwagi na wykazaną przez Grupę PKP CARGO stratę netto
za 2021 r. (spadek zysków zatrzymanych oraz kapitału zapasowego), wraz z jednoczesnym wzrostem wartości
pozostałych składników kapitału własnego w wysokości 84,4 mln (m.in. na skutek dokonanej aktualizacji wyceny
rezerw na świadczenia pracownicze po okresie zatrudnienia z uwagi na wzrost stopy dyskonta, a także dodatniej zmiany
wyceny instrumentów w ramach rachunkowości zabezpieczeń) oraz wykazanych dodatnich różnic kursowych z tytułu
przeliczenia sprawozdań jednostek zagranicznych w wysokości 37,7 mln zł;
spadek wartości zobowiązań z tytułu zadłużenia był głównie rezultatem spłaty kredytów i leasingów wraz z odsetkami
w wysokości 519,5 mln - przy jednoczesnym zaciągnięciu nowych zobowiązań kredytowych i leasingowych
w wysokości 360,7 mln zł, wzrostu zobowiązań z tytułu leasingu zwrotnego na poziomie 102,0 mln zł oraz modyfikacji
istniejących umów leasingowych w wysokości 27,1 mln . Szczegółowe informacje dotyczące zobowiązań z tytułu
zadłużenia zostały zaprezentowane w Nocie 4.1 SSF;
zwiększenie zobowiązań handlowych wynika z aktywnego zarządzania kapitałem obrotowym;
wzrost zobowiązań inwestycyjnych ogółem, w tym głównie tych dotyczących taboru kolejowego (o 38,3 mln zł) oraz
nieruchomości (o 10,0 mln zł);
zmniejszenie rezerw z tytułu świadczeń pracowniczych, m.in. na skutek spadku wartości odpisów na ZFŚS dla emerytów
i rencistów o 53,8 mln zł, a także zmniejszenia wyceny rezerw z tytułu nagród jubileuszowych o 51,1 mln zł, rezerw z
tytułu odpraw emerytalnych i rentowych o 29,3 mln oraz rezerw z tytułu świadczeń przejazdowych o 16,3 mln .
Istotnym czynnikiem mającym wpływ na zmianę poziomu rezerw była dokonana na dzień 31.12.2021 r. aktualizacja
stopy dyskonta (jej silny wzrost);
spadek wartości pozostałych zobowiązań był głównie rezultatem zmniejszenia zobowiązań z tytułu zabezpieczeń
(kaucje, wadia, gwarancje) o 12,3 mln zł oraz zobowiązań publicznoprawnych o 12,2 mln zł.
5.3.3. Sprawozdanie z przepływów pieniężnych Grupy PKP CARGO
Wartość środków pieniężnych i ich ekwiwalentów na dzień 31.12.2021 r. w porównaniu ze stanem na dzi31.12.2020 r.
zmniejszyła się o 51,5 mln zł.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
60
Rysunek 31 Przepływy pieniężne Grupy PKP CARGO w okresie 12 miesięcy 2021 r. (w mln zł)
Źródło: Opracowanie własne
Najważniejsze pozycje wpływające na saldo przepływów pieniężnych w roku 2021:
dodatnie przepływy pieniężne z działalności operacyjnej osiągnięto m.in. przy wykazanej stracie brutto równej
264,4 mln zł, amortyzacji i odpisach z tytułu utraty wartości na poziomie 722,0 mln zł, dodatnich przepływach
wynikających ze zmian w kapitale obrotowym w wysokości 125,1 mln (m.in. optymalizacja zarządzania cyklem obrotu
należności i zobowiązań handlowych) oraz pozostałych korektach równych 92,0 mln (m.in. zmiana wyceny
aktuarialnej świadczeń pracowniczych ujętych w pozostałych całkowitych dochodach);
ujemne przepływy z działalności inwestycyjnej wynikały głównie z poniesionych wydatków z tytułu nabycia
niefinansowych aktywów trwałych równych 808,5 mln (w tym inwestycje taborowe oraz zakup fabryki wagonów
w Gniewczynie), przy jednoczesnych wpływach z tytułu zbycia niefinansowych aktywów trwałych w wysokości
158,4 mln (przede wszystkim sprzed zbędnych do prowadzenia efektywnej działalności operacyjnej wagonów
i lokomotyw);
ujemne przepływy z działalności finansowej są wypadkową spłaty kredytów i leasingów wraz z odsetkami w wysokości
519,5 mln zł, przy jednoczesnych wpływach z tytułu zaciągniętych kredytów w wysokości 323,9 mln oraz otrzymanych
dotacji równych 93,3 mln zł.
5.3.4. Wybrane wskaźniki finansowe i operacyjne Grupy PKP CARGO
W poniższej tabeli zaprezentowano istotne wskaźniki finansowe i operacyjne Grupy PKP CARGO za lata 2016 2021.
Tabela 19 Wybrane wskaźniki finansowe i operacyjne Grupy PKP CARGO za lata 2016 2021
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Zmiana
Tempo zmian
2021 - 2020
2021 - 2020
Marża EBITDA
1
11,9%
13,7%
17,7%
17,3%
14,8%
11,1%
-1,8 p.p.
-13,4%
Marża wyniku netto
2
-5,2%
-5,3%
0,7%
3,5%
1,7%
-3,0%
0,1 p.p.
-
ROA
3
-3,0%
-3,0%
0,5%
2,7%
1,2%
-2,1%
0,0 p.p.
-
ROE
4
-7,4%
-7,1%
1,1%
5,2%
2,5%
-4,1%
-0,3 p.p.
-
Średnia odległość
pokonywana przez 1
lokomoty
(km dziennie)
5
209,8
216,8
222,3
250,1
244,7
238,4
-7,0
-3,2%
Średni tonaż pociągu
brutto na lokomotywę
pracującą (w tonach)
6
1474,0
1434,0
1 447,0
1 463,0
1 460,0
1436,0
40,0
2,8%
Średni czas pracy
lokomotywy dziennie
(godz. dziennie)
7
14,5
14,2
14,6
15,8
15,2
14,8
0,3
2,1%
Praca przewozowa na
zatrudnionego (tys.
tkm/zatrudnionego)
8
1 206,5
1061,5
1 135,8
1 342,3
1 332,2
1216,7
145,1
13,7%
Źródło: Opracowanie własne
1. Obliczona jako iloraz wyniku z działalności operacyjnej powiększonego o amortyzację (EBITDA) przez łączne przychody z działalności operacyjnej.
2. Obliczona jako iloraz wyniku netto i łącznych przychodów z działalności operacyjnej.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
61
3. Obliczony jako iloraz wyniku netto za ostatnie 12 miesięcy i sumy aktywów.
4. Obliczony jako iloraz wyniku netto za ostatnie 12 miesięcy i kapitału własnego.
5. Obliczona jako iloraz pojazdokilometrów (tj. odległości pokonywanej przez pojazdy Grupy w danym okresie) i pojazdodób (tj. iloczynu liczby czynnych
pojazdów i liczby dni kalendarzowych w danym okresie)
6. Obliczony jako iloraz bruttotonokilometrów oraz pociągokilometrów w pracy pociągowej odniesionej do lokomotyw prowadzących pociąg (w podwójnej
trakcji lub pracujących na popychu w danym okresie).
7. Obliczony jako iloraz pojazdogodzin (tj. liczby godzin pracy pojazdów Grupy w danym okresie) i pojazdodób (tj. iloczynu liczby czynnych pojazdów i liczby
dni kalendarzowych w danym okresie).
8. Obliczana jako iloraz pracy przewozowej przez przeciętne zatrudnienie (w etatach) w Grupie w danym okresie.
Do oceny działalności Grupy PKP CARGO służą zarówno podstawowe wskaźniki finansowe takie jak: marża EBITDA, marża
wyniku netto, ROA, ROE, jak również podstawowe mierniki operacyjne: średniodobowy przebieg i średniodobowy czas pracy
lokomotyw, średnia masa pociągu na jedną lokomotywę (wynikająca pośrednio z wielkości wykonywanej pracy i stopnia
wykorzystania pojazdów trakcyjnych), a także średnia wykonana praca przewozowa przypadająca na jednego zatrudnionego.
Przyczyny kluczowych zmian wielkości powyższych wskaźników za 2021 r. względem 2020 r. są opisane poniżej:
w okresie 12 miesięcy 2021 r. marża EBITDA uległa pogorszeniu względem analogicznego okresu 2020 r., głównie
z uwagi na występujące w 2020 r. zdarzenia jednorazowe (otrzymanie dofinansowania w ramach tarczy antykryzysowej
oraz czasowe proporcjonalne obniżenie wymiaru etatu i wynagrodzeń przekładające się na spadek kosztów
pracowniczych). Szczegółowe informację o przyczynach zmian EBITDA Grupy PKP CARGO są przedstawione w rozdziale
5.3. Podstawowe wielkości ekonomiczno-finansowe Grupy PKP CARGO;
niższa wartość wskaźnika ROE wynika głównie ze spadku wartości kapitałów własnych, przy zbliżonym poziomie
osiągniętego wyniku netto;
pogorszenie się średniodobowego przebiegu lokomotyw spowodowane jest wysokim poziomem zamknięć i utrudnień
eksploatacyjnych na sieci PKP PLK oraz powiązanym z tym spadkiem średniej prędkości handlowej, przy jednoczesnym
wzroście ilości lokomotyw czynnych do wykonywania pracy przy zmiennym poziomie przewozów;
odnotowany wzrost średniego tonażu pociągu brutto na lokomoty pracującą oraz średniego czasu pracy
lokomotywy dziennie świadczy o optymalnym wykorzystaniu posiadanych zasobów taborowych oraz o optymalizacji
obrotu posiadanymi pojazdami trakcyjnymi;
wzrost wskaźnika pracy przewozowej na zatrudnionego był wypadkową zwiększenia pracy przewozowej o 8,2% r/r,
przy równoczesnym spadku przeciętnego zatrudnienia wyrażonego w etatach o 4,8% r/r.
5.3.5. Szeregi czasowe danych finansowych Grupy PKP CARGO
W poniższej tabeli zaprezentowano szeregi czasowe sprawozdania z wyniku i pozostałych całkowitych dochodów,
sprawozdania z sytuacji finansowej oraz sprawozdania z przepływów pieniężnych.
Tabela 20 Szeregi czasowe sprawozdania z wyniku i pozostałych całkowitych dochodów Grupy PKP CARGO w latach
2016 2021
w mln PLN
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Przychody z tytułu umów z klientami
4 266,5
4 075,6
4 781,6
5 183,0
4 689,1
4 372,0
Zużycie energii i paliwa trakcyjnego
-550,2
-492,7
-583,8
-615,1
-544,8
-514,5
Usługi dostępu do infrastruktury
-530,0
-517,3
-572,6
-732,0
-717,6
-668,6
Usługi transportowe
-350,7
-340,5
-363,3
-463,1
-450,6
-431,7
Pozostałe usługi
-413,9
-365,8
-408,6
-529,6
-450,6
-472,8
Koszty świadczeń pracowniczych
-1 622,0
-1 638,1
-1 737,3
-1 651,4
-1 510,3
-1 442,3
Pozostałe koszty
-309,1
-264,6
-292,8
-298,9
-297,3
-274,3
Pozostałe przychody i koszty operacyjne
22,6
123,6
36,7
14,1
-17,6
-78,3
Zysk operacyjny bez uwzględnienia amortyzacji (EBITDA)
513,2
580,2
859,9
907,0
700,3
489,5
Amortyzacja i odpisy z tytułu utraty wartości
-722,0
-766,6
-716,5
-629,4
-546,9
-621,6
Zysk/(strata) na działalności operacyjnej (EBIT)
-208,8
-186,4
143,4
277,6
153,4
-132,1
Przychody i koszty finansowe
-60,3
-82,2
-71,6
-42,0
-37,7
-22,3
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
62
Udział w zyskach / stratach jednostek
wycenianych metodą praw własności
4,7
1,7
1,7
3,7
0,8
3,5
Wynik ze sprzedaży udziałów jednostek
wycenianych metodą praw własności
-
-
-
4,5
-
-
Zysk/(strata) przed opodatkowaniem
-264,4
-266,9
73,5
243,8
116,5
-150,9
Podatek dochodowy
39,1
42,6
-37,5
-59,9
-34,8
17,1
ZYSK/(STRATA) NETTO
-225,3
-224,3
36,0
183,9
81,7
-133,8
POZOSTAŁE CAŁKOWITE DOCHODY
Wycena instrumentów zabezpieczających
13,2
-50,8
9,9
-23,4
27,9
-3,9
Podatek dochodowy
-2,5
9,7
-1,9
4,4
-5,3
0,7
Różnice kursowe z przeliczenia sprawozdań finansowych
37,7
27,3
1,7
16,5
-0,6
28,5
Pozostałe całkowite dochody podlegające
przeklasyfikowaniu w wynik finansowy razem
48,4
-13,8
9,7
-2,5
22,0
25,3
Zyski /( straty) aktuarialne dotyczące świadczeń
pracowniczych
91,0
-50,2
-52,2
-13,2
-36,9
21,5
Podatek dochodowy
-17,3
9,5
10,0
2,5
7,0
-4,1
Wycena instrumentów kapitałowych w wartości godziwej
-
-0,7
0,7
-
-
-
Pozostałe całkowite dochody niepodlegające
przeklasyfikowaniu w wynik finansowy razem
73,7
-41,4
-41,5
-10,7
-29,9
17,4
Suma pozostałych całkowitych dochodów
122.1
-55,2
-31,8
-13,2
-7,9
42,7
SUMA CAŁKOWITYCH DOCHODÓW
-103,2
-279,5
4,2
170,7
73,8
-91,1
Zysk netto przypadający:
Zysk netto przypadający akcjonariuszom jednostki
dominującej
-225,3
-224,3
36,0
183,9
81,7
-133,8
Udziałom niedającym kontroli
-
-
-
Suma całkowitych dochodów przypadających:
Suma całkowitych dochodów przypadających
akcjonariuszom jednostki dominującej
-103,2
-279,5
4,2
170,7
73,8
-91,1
Udziałom niedającym kontroli
-
-
-
Zysk/(strata) na akcję (w PLN na jedną akcję)
Średnia ważona liczba akcji zwykłych (szt.)
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
Średnia ważona liczba akcji przyjęta do kalkulacji zysku
rozwodnionego (szt.)
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
44 786 917
Zysk/(strata) na akcję podstawowy i rozwodniony
-5,03
-5,01
0,80
4,11
1,82
-2,99
Źródło: Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej PKP CARGO za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku sporządzone wg MSSF UE.
Tabela 21 Szeregi czasowe sprawozdania z sytuacji bilansowej Grupy PKP CARGO w latach 2016 - 2021
w mln PLN
31.12.2021
31.12.2020
31.12.2019
31.12.2018
31.12.2017
31.12.2016
AKTYWA
Tabor kolejowy
4 241,6
4 245,0
4 329,6
3 997,0
3 750,4
3 734,6
Pozostałe rzeczowe aktywa trwałe
893,4
875,6
872,4
949,9
937,6
966,0
Prawa do użytkowania aktywów
1 030,7
1 008,6
1 078,8
-
-
-
Inwestycje w jednostkach wycenianych metodą praw własności
36,7
42,0
40,4
47,3
53,6
58,2
Należności handlowe
4,2
3,0
3,0
0,7
1,8
2,2
Należności leasingowe
8,5
10,3
10,9
-
-
-
Pozostałe aktywa
40,5
35,1
55,0
56,7
70,4
91,7
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
203,1
177,8
113,7
135,6
137,7
111,5
Aktywa trwałe razem
6 458,7
6 397,4
6 503,8
5 187,2
4 951,5
4 964,2
Zapasy
164,6
165,8
161,0
161,7
148,5
121,2
Należności handlowe
611,7
585,8
591,3
684,6
687,0
613,8
Należności leasingowe
0,6
0,7
0,7
-
-
-
Należności z tytułu podatku dochodowego
4,5
2,9
51,4
3,0
0,1
2,8
Lokaty powyżej 3 miesięcy
-
-
-
201,1
253,8
-
Pozostałe aktywa
103,1
88,1
132,7
121,4
88,0
54,2
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
254,5
306,0
550,4
447,3
516,8
755,9
Aktywa obrotowe razem
1 139,0
1 149,3
1 487,5
1 619,1
1 694,2
1 547,9
Aktywa trwałe klasyfikowane
jako przeznaczone do sprzedaży
15,7
12,7
-
-
-
-
AKTYWA RAZEM
7 613,4
7 559,4
7 991,3
6 806,3
6 645,7
6 512,1
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
63
KAPITAŁ WŁASNY I ZOBOWIĄZANIA
Kapitał zakładowy
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
2 239,3
Kapitał zapasowy
771,7
782,4
781,4
628,2
619,3
618,7
Pozostałe składniki kapitału własnego
-75,8
-160,2
-77,7
-44,2
-1,6
5,7
Różnice kursowe z przeliczenia sprawozdań jednostek
zagranicznych
142,5
104,8
77,5
75,8
59,9
60,5
Zyski zatrzymane/(niepokryte straty)
-37,1
177,5
402,8
584,4
400,3
319,2
Kapitał własny razem
3 040,6
3 143,8
3 423,3
3 483,5
3 317,2
3 243,4
Zobowiązania z tytułu zadłużenia
2 090,3
2 101,8
2 201,4
1 156,5
1 403,7
1 414,5
Zobowiązania handlowe
2,3
1,5
2,7
0,5
1,3
1,3
Zobowiązania inwestycyjne
111,8
145,5
157,0
109,8
-
0,6
Rezerwy z tytułu świadczeń pracowniczych
529,1
684,3
657,1
591,5
575,7
542,1
Pozostałe rezerwy
7,0
5,7
5,4
20,5
22,5
26,4
Zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego
93,3
90,7
92,3
88,5
107,4
106,7
Pozostałe zobowiązania
-
-
-
1,8
0,3
1,0
Zobowiązania długoterminowe razem
2 833,8
3 029,5
3 115,9
1 969,1
2 110,9
2 092,6
Zobowiązania z tytułu zadłużenia
473,9
478,5
421,3
270,5
297,7
376,0
Zobowiązania handlowe
639,0
347,5
412,2
499,4
445,9
376,0
Zobowiązania inwestycyjne
221,4
133,5
181,5
177,6
79,1
45,8
Rezerwy z tytułu świadczeń pracowniczych
127,3
116.3
127,1
115,5
108,5
103,5
Pozostałe rezerwy
23,3
24,1
45,6
56,9
59,7
25,0
Pozostałe zobowiązania
254,1
286,2
264,4
233,8
226,7
249,8
Zobowiązania krótkoterminowe razem
1 739,0
1 386,1
1 452,1
1 353,7
1 217,6
1 176,1
Zobowiązania razem
4 572,8
4 415,6
4 568,0
3 322,8
3 328,5
3 268,7
KAPITAŁ WŁASNY I ZOBOWIĄZANIA RAZEM
7 613,4
7 559,4
7 991,3
6 806,3
6 645,7
6 512,1
Źródło: Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej PKP CARGO za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku sporządzone wg MSSF UE.
Tabela 22 Szeregi czasowe sprawozdania z przepływów pieniężnych Grupy PKP CARGO w latach 2016 - 2021
w mln PLN
2021
2020
2019
2018
2017
2016
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej
699,8
553,1
806,5
863,0
600,7
380,0
Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej
-645,6
-655,1
-814,8
-612,0
-740,0
-568,6
Środki pieniężne netto z działalności finansowej
-106,4
-145,9
111,4
-322,9
-99,4
663,9
Zwiększenie / (zmniejszenie) netto środków pieniężnych i ich
ekwiwalentów
-52,2
-247,9
103,1
-71,9
-238,7
475,3
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu
sprawozdawczego
306,0
550,4
447,3
516,8
755,9
276,2
Wpływ zmian kursów walut na saldo środków pieniężnych w walutach
obcych
0,7
3,5
-
2,4
-0,4
4,4
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu
sprawozdawczego
254,5
306,0
550,4
447,3
516,8
755,9
Źródło: Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej PKP CARGO za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku sporządzone wg MSSF UE.
Informacje o majątku produkcyjnym
5.4.1. Tabor
Utrzymanie taboru Grupy PKP CARGO realizowane jest podstawowo przez punkty napraw funkcjonujące w strukturach
Zakładów Spółki PKP CARGO S.A. oraz w spółkach zależnych. Zaplecze utrzymania taboru Grupy PKP CARGO posiada
kompetencje w zakresie wykonywania napraw wagonów i lokomotyw elektrycznych na wszystkich poziomach utrzymania
P1-P5 oraz napraw lokomotyw spalinowych na poziomie P1-P4. Poza taborem stanowiącym własność Grupy PKP CARGO,
zaplecze należące do Grupy wykonuje również naprawy taboru i podzespołów należących do innych właścicieli.
Wagony i tabor trakcyjny to główne elementy majątku produkcyjnego Grupy PKP CARGO. Zmiany w ilostanach taboru wynikają
bezpośrednio z działań takich jak kasacja i sprzedaż taboru oraz jego zakup. Ponadto dokonywane są modernizacje lokomotyw,
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
64
które nie mają wpływu na ogólny bilans taboru, natomiast mają wpływ na zmianę struktury wiekowej i w niektórych
przypadkach powodują zmianę ilości w poszczególnych seriach, gdy w wyniku modernizacji zmienia się seria lokomotywy
i przeznaczenie.
W 2021 r. tendencja spadkowa liczby lokomotyw i wagonów użytkowanych przez Grupę została utrzymana. Grupa PKP CARGO
dokonuje zakupu nowych lokomotyw oraz wagonów i jednocześnie prowadzi proces utylizacji najstarszego taboru.
Najnowocześniejsza część naszej floty liczy 29 lokomotyw wielosystemowych (pojazdy zasilane napięciem stałym lub
zmiennym, które pozwalają przekraczać granice krajów europejskich bez zatrzymywania związanego ze zmianą systemu
zasilania, co pozwala na m.in. na oszczędność energii elektrycznej) oraz 10 nowoczesnych sześcioosiowych lokomotyw
elektrycznych Dragon (seria ET25) - 3 sztuki - oraz 7 sztuk lokomotyw Dragon 2 (seria ET26) wyposażonych w spalinowy moduł
dojazdowy. Spośród nich, 20 pojazdów to lokomotywy nowe, nabyte w ciągu ostatnich 3 lat.
W posiadanym parku wagonów 3 797 szt. to platformy intermodalne (z czego w 2020 r. zakupiono 400 szt., w 2021r.
zakupiono 428 szt.). W 2022 roku jest realizowany dalszy zakup takich platform.
Ponadto, w ramach napraw głównych, dokonywane są modernizacje lokomotyw - w ciągu 12 miesięcy 2021 roku wykonano 7
napraw głównych połączonych z modernizacją lokomotyw serii SM48 (ze zmianą serii na ST48) oraz 10 napraw głównych
połączonych z modernizacją lokomotyw serii ST44.
W poniższych tabelach przedstawiono strukturę użytkowanych lokomotyw i wagonów w latach 2017-2021.
Tabela 23 Struktura użytkowanych przez Grupę oraz PKP CARGO S.A. lokomotyw wg rodzaju trakcji
Wyszczególnienie
31/12/2021
31/12/2020
31/12/2019
31/12/2018
31/12/2017
Zmiana
2021-2020
lokomotywy spalinowe
850
1 103
1 261
1 286
1 272
-253
w tym PKP CARGO S.A.
671
912
1 065
1 077
1 076
-241
lokomotywy elektryczne
969
968
1 079
1 066
1 062
1
w tym PKP CARGO S.A.
946
949
1 059
1 049
1 048
-3
Razem
1 819
2 071
2 340
2 352
2 334
-252
w tym PKP CARGO S.A.
1 617
1 861
2 124
2 126
2 124
-244
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 24 Struktura użytkowanych przez Grupę PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A. wagonów
Wyszczególnienie
31/12/2021
31/12/2020
31/12/2019
31/12/2018
31/12/2017
Zmiana
2021-2020
Wagony posiadane na własność i
w leasingu
56 183
58 453
62 330
64 151
64 760
-2 270
w tym PKP CARGO S.A.
51 533
53 619
57 272
59 127
60 268
-2 086
Źródło: Opracowanie własne
5.4.2. Nieruchomości
W procesie przewozowym, uwzględniając konieczność zagwarantowania stosownego zaplecza utrzymaniowo-naprawczego,
istotną rolę odgrywają nieruchomości. Większość nieruchomości użytkowana jest przez Gru na podstawie wieloletnich
umów dzierżawy i najmu. W poniższej tabeli przedstawiono zmianę stanu nieruchomości własnych i użytkowanych przez Gru
PKP CARGO oraz przez PKP CARGO S.A. w latach 2017 2021.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
65
Tabela 25 Nieruchomości Grupy PKP CARGO oraz PKP CARGO S.A. własne i użytkowane w latach 2017-2021
Wyszczególnienie
31/12/2021
31/12/2020
31/12/2019
31/12/2018
31/12/2017
Zmiana
2021-2020
Grunty własne, w użytkowaniu wieczystym
oraz dzierżawione od innych podmiotów
[ha]
1 441
1 415
1 449
1 479
1 573
26
w tym PKP CARGO S.A.
550
520
517
536
566
30
Budynki własne, dzierżawione i najmowane
od innych podmiotów [m²]
728 944
693 213
723 962
738 392
749 492
35 731
w tym PKP CARGO S.A.
571 841
535 910
539 554
542 337
564 091
35 931
Źródło: Opracowanie własne
W analizowanym okresie nastąpiło zwiększenie powierzchni użytkowanych gruntów i budynków (własnych oraz
dzierżawionych od innych podmiotów) w wyniku zakupu nieruchomości w Gniewczynie (32,9872 ha). Ponadto prowadzono na
bieżąco weryfikacje wielkości niezbędnego majątku w Jednostce dominującej , jak i podległych spółek dostosowując do profilu
prowadzonej działalności ( -11,25 ha), w tym spółka CARGOTOR (-6,3422 ha).
Podstawowe informacje o sytuacji finansowej Spółki i Grupy PKP CARGO
5.5.1. Informacje o zaciągniętych i wypowiedzianych umowach dotyczących kredytów i pożyczek
W dniu 17.05.2021 r. Jednostka Dominująca zawarła z Bankiem Polska Kasa Opieki S.A. aneks do Umowy o kredyt w rachunku
bieżącym do maksymalnej kwoty 100.000.000,00 PLN zmieniający warunki udzielenia kredytu w tym, wydłużający okres
dostępności kredytu do dnia 24.05.2022r.
W dniu 16.06.2021 r. Jednostka Dominująca zawarła z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym Umowę kredytu inwestycyjnego
do maksymalnej kwoty 60.000.000,00 EUR (EURIBOR lub WIBOR + marża).
W dniu 18.06.2021 r. Jednostka Dominująca zawarła Umowę o kredyt w rachunku bieżącym z Bankiem Gospodarstwa
Krajowego do maksymalnej kwoty 100.000.000,00 PLN (WIBOR + marża) z 12 miesięcznym okresem dostępności.
W dniu 18.06.2021 r. Jednostka Dominująca zawarła z PKO Leasing S.A. Ramową Umowę Leasingu do łącznej ceny netto
nabywanych przedmiotów leasingu nie przekraczającej 100.000.000,00 PLN. Limit dostępny jest w okresie 12 miesięcy, z
możliwością przedłużenia o okres kolejnych 12 miesięcy.
W dniu 09.07.2021 r. Spółka z Grupy zawarła z Bankiem Polska Kasa Opieki S.A. aneks do Umowy o kredyt w rachunku bieżącym
zmieniający warunki udzielenia kredytu w tym, zmniejszający limit do kwoty 400.000,00 PLN oraz wydłużający okres
dostępności kredytu do dnia 09.07.2022r.
W dniu 26.11.2021 r. Spółka z Grupy zawarła z konsorcjum banków: ING Bank N.V., UCB CR and SR i Raiffeisen bank a.s. Umowę
o kredyt inwestycyjny do maksymalnej kwoty 8.500.000,00 EUR (oprocentowanie stałe) z okresem spłaty do
26.11.2026 r.
W listopadzie 2021 r. Spółka z Grupy zawarła z ING Bank N.V. Umowę kredytu w rachunku bieżącym do maksymalnej kwoty
3.000.000,00 EUR (stałe oprocentowanie).
W dniu 17 grudnia 2021 r. Jednostka Dominująca zawarła z Bankiem Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. aneks do
Umowy o kredyt w rachunku bieżącym do maksymalnej kwoty 100.000.000,00 PLN zmieniający warunki udzielenia kredytu w
tym, wydłużający okres dostępności kredytu do dnia 19.03.2023 r.
W badanym okresie nie nastąpiło wypowiedzenie umów kredytowych lub pożyczkowych.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
66
5.5.2. Informacje o udzielonych pożyczkach
W badanym okresie Jednostka Dominująca i Spółki z Grupy nie udzielały pożyczek.
5.5.3. Informacje o udzielonych i otrzymanych poręczeniach i gwarancjach
PKP CARGO S.A. lub jednostka od niego zależna nie udzieliła poręczeń kredytu lub pożyczki lub gwarancji łącznie jednemu
podmiotowi lub jednostce zależnej od tego podmiotu, których łączna wartość jest znacząca.
5.5.4. Emisje, wykup i spłaty dłużnych i kapitałowych papierów wartościowych
W badanym okresie w PKP CARGO S.A. nie wystąpiła emisja, wykup i spłata dłużnych i kapitałowych papierów wartościowych.
5.5.5. Ocena dotycząca zarządzania zasobami finansowymi
PKP CARGO S.A. i Grupa efektywnie zarządza cyklem obrotu środkami pieniężnymi poprzez dopasowywanie terminów płatności
należności oraz spłat zobowiązań w celu zabezpieczenia ewentualnego ryzyka związanego z niedoborem środków pieniężnych
w perspektywie krótkoterminowej. W 2021 roku PKP CARGO S.A. posiadała trzy umowy o kredyt w rachunku bieżącym z
łącznym limitem wynoszącym 300.000.000,00 zł.
Elementem wspomagającym efektywne zarządzanie finansami Spółki i Grupy jest wewnętrzna polityka zarządzania ryzykiem
finansowym, pozwalająca na optymalizację terminu zapadalności i rodzajów instrumentów lokacyjnych oraz poziomu rezerwy
płynnościowej. Generowane zarówno przez Spółkę, jak i przez Grupę nadwyżki środków pieniężnych były inwestowane w
lokaty bankowe o oprocentowaniu stałym które były zawierane w horyzoncie czasowym uzależnionym od potrzeb
płynnościowych Grupy. Decyzje podejmowane w zakresie lokat bankowych opierają się na maksymalizacji stopy zwrotu oraz
bieżącej ocenie kondycji finansowej banków. Struktura aktywów, w tym posiadanych środków pieniężnych oraz inwestycji
krótkoterminowych zabezpieczała zdolność Spółki i Grupy do terminowego regulowania zobowiązań.
Efektywnym uzupełnieniem systemu zarządzania finansami w spółkach należących do Grupy PKP CARGO jest wdrożony
mechanizm zarządzania koncentracją środków pieniężnych (cash pooling), co pozwala na ograniczenie kosztów ponoszonych
w związku z korzystaniem z krótkoterminowych zewnętrznych źródeł finansowania oraz maksymalizowanie przychodów
finansowych w związku z posiadaniem nadwyżek pieniężnych.
W 2021 r. Spółka zawarła umowy o limity na gwarancje bankowe, na podstawie których istnieje możliwość wystawienia
gwarancji na zlecenie spółki z Grupy PKP CARGO, co pozwoliło zmniejszyć koszty związane z udzielaniem zabezpieczeń.
5.5.6. Opis struktury głównych lokat kapitałowych lub głównych inwestycji kapitałowych dokonanych w
ramach Spółki i Grupy Kapitałowej PKP CARGO
Większość inwestycji finansowych dokonywanych w 2021 r zarówno przez Spółkę, jak i Grupę stanowiły lokaty bankowe, które
były zawierane głównie na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w zależności od potrzeb płynnościowych.
5.5.7. Aktualna i przewidywana sytuacja finansowa Spółki i Grupy PKP CARGO
Grupa PKP CARGO posiada zdolność do regulowania swoich zobowiązań. Na dzień 31.12.2021 r. nie wystąpiły żadne negatywne
zdarzenia powodujące istotne pogorszenie sytuacji finansowej Grupy PKP CARGO lub zagrożenie kontynuacji działalności. Nadal
aktualne pozostają ryzyka związane z trwającą pandemią COVID-19, które w momencie materializacji mogą wywrzeć wpływ na
sytuację finansową Grupy PKP CARGO. Zarząd PKP CARGO S.A. podejmuje stosowne działania zmierzające do ograniczenia
negatywnych skutków pandemii COVID-19, a tym samy zapewnienia niezagrożonej kontynuacji działalności Grupy PKP CARGO.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
67
Istotne czynniki ryzyka i zagrożeń
5.6.1. Opis podstawowych zagrożeń i ryzyk
Ryzyka związane z otoczeniem gospodarczym i rynkowym
W 2022 roku Grupa PKP CARGO będzie się mierzyć z niepewnością co do warunków i perspektyw funkcjonowania
w otoczeniu gospodarczym, wynikającą nie tylko z trwającej pandemii COVID-19, ale przede wszystkim z nowej
sytuacji związanej z inwazją Rosji na Ukrainę, Sytuacja na wschodzie będzie miała bezpośredni wpływ na międzynarodową
działalność Spółki,zwłaszcza w relacjach z partnerami utrzymującymi kontakty gospodarcze z krajami Europy Wschodniej i Azji.
Wobec ogłoszonych i planowanych sankcji obejmujących ograniczenie obrotu gospodarczego z podmiotami z Federacji
Rosyjskiej i Białorusi należy spodziewać się wymiernych skutków finansowych oraz ewentualnych retorsji (zwłaszcza w zakresie
zwyżek cen surowców energetycznych, paliw i stali). Niemniej materializacja tych ryzyk jest w chwili obecnej trudna do
przewidzenia, gdyż nie wiadomo jak ugo potrawa konflikt i jakie sankcje ostatecznie zostaną wprowadzone oraz w jakim
czasie.
Ryzyko związane z inwazją Rosji na Ukrainę
Sytuacja na terytorium Ukrainy ma wpływ na pracę przejść granicznych Grupy PKP CARGO i wielkość realizowanych przewozów.
Zagrożenie przewozów węgla i rudy z granicy wschodniej, w tym z Rosji, może zmienić kierunki pozyskiwania surowców.
W związku z dużą niepewnością i brakiem stabilizacji na rynku paliwowo-naftowym (brak ciągłości tranzytu przez Ukrainę),
okresowo mogą pojawiać się zaburzenia w funkcjonowaniu łańcucha dostaw, m.in. oleju napędowego do konkretnych stacji
paliw PKP CARGO, jak również dystrybucji oleju napędowego od producentów paliw do baz wysyłkowych, w których zaopatrują
się wykonawcy umów. W celu ograniczenia ryzyka podjęte zostaną negocjacje z wykonawcami, którzy będą w stanie zapewnić
ciągłość tego procesu. Drugi kanał dystrybucji oleju napędowego obejmujący tankowanie lokomotyw na stacjach paliw PKP
Energetyka S.A. w chwili obecnej działa prawidłowo i poddawany jest stałemu monitoringowi.
Dodatkowo sytuacja polityczno-gospodarcza może wpłynąć na realizac przewozów artykułów chemicznych
i nawozów oraz spadek realizacji usług w segmencie automotive, w tym do odbiorcy na terenie Węgier.
Spadek może nastąprównież w przewozie metali (zarówno w kontenerach, jak i wagonach konwencjonalnych), a także w
przewozie kontenerów z Chin na Nowym Jedwabnym Szlaku (tranzytem przez Federację Rosyjską oraz Białoruś) ze względu na
ograniczenia w przewozach kontenerów z wykorzystaniem terytoriów Rosji i Białorusi.
W związku z ogłoszoniem przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa alertu trzeciego stopnia CHARLIE–CRP podjęto szereg
działań mitygujących i zabezpieczających w obszarze bezpieczeństwa informatycznego Spółki.
Ryzyka związane z COVID-19
Dalszy rozwój pandemii, w tym pojawienie się nowych mutacji wirusa COVID-19 przed osiągnięciem wystarczającego poziomu
powszechnego zaszczepienia populacji, mogą wymusić ponowne zaostrzenie uprzednio już zniesionych obostrzeń i restrykcji.
Tym samym rodzi się ryzyko – groźba zachorowań pracowników, co z kolei wpłynąć może na ewentualne ograniczenia
oferowanych usług lub wpłynąć na pogorszenie ich jakości. Dodatkowo przedłużający się stan epidemii powoduje kumulację
liczby pracowników, którzy po jej odwołaniu będą musieli przystąpić do wykonania badań okresowych. Silne zróżnicowanie
tempa post-pandemicznego ożywienia pomiędzy poszczególnymi krajami potencjalnie skutkuje powstaniem nierównowag
makroekonomicznych w światowej gospodarce. Dodatkowo może pojawić się możliwość pojawienia się ryzyka związanego z
wahaniami produkcji w rożnych segmentach przemysłu istotnych z punktu widzenia transportu kolejowego (m.in. sektor
hutniczy, budownictwo, energetyka), co w przypadku Grupy PKP CARGO może mieć w konsekwencji wpływ na wyniki
przewozowe i finansowe spółek z Grupy. W 2021 r. sektor przemysłowy pozostał relatywnie odporny na ekonomiczny wpływ
pandemii COVID-19 i pełnił rolę stabilizatora polskiej gospodarki. Dane wskazują obraz dobrej koniunktury w krajowym
przemyśle, a sektor przemysłowy w 2021 r. bbeneficjentem ożywienia w światowej gospodarce oraz post-pandemicznego
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
68
skoku popytu. Dalszy rozwój sytuacji epidemicznej, a także ścieżka wzrostu dynamiki polskiej i czeskiej gospodarki będą w
rezultacie kluczowymi determinantami tempa wzrostu produkcji przemysłowej i pośrednio skali przewozów Grupy PKP
CARGO w perspektywie kolejnych kwartałów 2022 r.
Ryzyka wynikające z uwarunkowań makroekonomicznych
Destabilizacja otoczenia rynkowego
Z uwagi na konflikt zbrojny w Ukrainie, w 2022 r. PKB Polski, zgodnie z prognozami analityków, może obniżyć się o ok. 1,0%-
1,5%. Dodatkowymi czynnikami pogorszenia dynamiki PKB będzie: rosnąca inflacja, niski sentyment inwestycyjny przy wysokim
ryzyku związanym z inwestycjami w kraju oraz pogarszające się nastroje konsumentów i przedsiębiorców.
Światowa koniunktura panująca w otoczeniu makroekonomicznym (szczególnie w Niemczech i pozostałych krajach UE, z
którymi relacje ekonomiczne są najmocniejsze) ma znaczący wpływ na sytuację gospodarczą w Polsce i Czechach, a tym samym
przekłada się pośrednio na wyniki operacyjne i przychody spółek należących do Grupy PKP CARGO. Polska i Czechy
istotnymi podmiotami europejskiej i światowej wymiany handlowej, pozostają także silnie zintegrowane w ramach
międzynarodowych łańcuchów wartości. Po tym jak w 2020 r. światowa gospodarka doświadczyła wywołanej pandemią COVID-
19 recesji, w 2021 r. globalna koniunktura gospodarcza stopniowo poprawiała się. Sprzyjały temu m.in. postępujący proces
szczepień (szczególnie w gospodarkach rozwiniętych), umożliwiający luzowanie uprzednio wprowadzonych restrykcji natury
ekonomicznej i społecznej, adaptacja konsumentów i przedsiębiorstw do realiów pandemii oraz wsparcie ze strony polityki
fiskalnej i monetarnej. Zgodnie z projekcjami ekonomistów MFW ze stycznia 2022 r., w 2021 r. światowy PKB zanotował silne
odbicie i wzró o +5,9% r/r po spadku o -3,3% r/r w 2020 r. Równi w 2022 r. przewiduje się, że globalna gospodarka
pozostanie na ścieżce stabilnego wzrostu z dynamiką PKB równą +4,4%. Jednocześnie w ocenie ekonomistów MFW tempo
post-pandemicznego odbicia gospodarczego pozostanie silnie zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi krajami. W 2023 r.
gospodarka światowa będzie rosła w tempie ok. +3,8% w skali roku.
Istnieje podwyższone ryzyko intensyfikacji napięć handlowych (w tym związanych z geopolityką), zwłaszcza w przypadku
państw wschodnich, Stanów Zjednoczonych, Chin - eskalacja przełoży się na wyniki globalnego wzrostu.
Pomimo pozytywnych sygnałów płynących w 2021 r. ze światowej gospodarki, skala niepewności na rynkach finansowych jest
obecnie bardzo wysoka z uwagi na nieprzewidywalne skutki gospodarcze konfrontacji zbrojnej między Rosją i Ukrainą oraz
perspektyw rozwoju tego konfliktu (w tym globalnych skutków wprowadzanych sankcji). Wymiernymi ryzykami pozostają nadal
nieprzewidywalność rozwoju sytuacji epidemiologicznej na świecie oraz rosnąca inflacja. Obszar niepewności stanową również
problemy gospodarcze Chin.
Sankcje (w tym także finansowe) nakładane na Federację Rosyjską, bezpośrednio wpłyną na wyniki gospodarcze obydwu stron.
Europa jest silnie związana z Rosją w zakresie importu surowców, w tym surowców energetycznych a wprowadzane sankcje
mogą prowadzić do całkowitego przemodelowania powiązań gospodarczych w skali światowej. Produkcja polska jest w dużej
mierze nakierowana na bezpieczny rynek unijny, jednak ilość komponentów importowanych spoza Europy jest znaczna. Analiza
Goldman Sachs pokazuje wpływ potencjalnej eskalacji konfliktu w Ukrainie na europejską gospodarkę. W ujęciu strefy euro ten
wpływ jest potencjalnie niewielki (wymiana handlowa z Rosją i Ukrainą jest na poziomie ok. 1% PKB), natomiast dla Polski
wynosi on ok. 2% PKB (gdzie skutki ewentualnego konfliktu będą odczuwalne szczególnie w obszarze energetyki).
Ponadto, wprowadzone przez Unię Europejską sankcje wobec Białorusi, związane ze wsparciem przez nią rosyjskiej inwazji na
Ukrainę obejmują zakaz importu wielu surowców i towarów. Nowe sankcje obejmą około 70% całego białoruskiego importu w
tym m.in. surowca drzewnego, tarcicy i wyrobów z drewna, cementu, gumy i paliw. Sankcjami objęto też eksport stali i żelaza
(które łącznie stanowią blisko 40% całego białoruskiego eksportu do UE).
Należy pamiętać o wyższych cenach produkcji i dystrybucji towarów oraz usług wynikających głównie ze wzrostu cen surowców
energetycznych (konflikt w Ukrainie pogłębi te tendencje) i polityki klimatycznej UE (ceny uprawnień do emisji CO2, program
„Fit for 55”), cen energii, gazu oraz wahań cen rynkowych np. oleju napędowego, inflacji, opotów z dostępnością oraz ceną
surowców i komponentów wpływających na koszty produkcji oraz napięć w globalnych sieciach dostaw. Wpływ wysokich cen
niektórych grup surowców na koszty produkcji w innych kategoriach (np. nawozy vs surowce rolno-spożywcze, czy energia vs
metale) i niemożliwe do przewidzenia czynniki pogodowe (podaż produkcji roślinnej, popyt na surowce grzewcze).
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
69
Ponowne nasilenie problemów natury podażowej (zwiększona skala absencji pracowników, zaburzenia w ramach łańcuchów
dostaw - utrzymanie zakłóceń w międzynarodowych łańcuchach dostaw), negatywnie wpływa na produktywność oraz
przekłada się na wzrost kosztów działalności przedsiębiorstw, co będzie skutkować m.in. dalszą presja inflacyjną.
Mają miejsce większe niepokoje społeczne z uwagi na obecną sytuację związaną m.in. z rosnącymi cenami, brakiem zaufania
do rządów czy też problemami na rynku pracy. Pogorszenie nastrojów i spadek apetytu na ryzyko na globalnych rynkach
finansowych może wymusić szybsze od oczekiwanego tempo normalizacji polityki pieniężnej oraz zacieśnienie warunków
finansowych (wpływające szczególnie negatywnie na stabilność finansową oraz wypłacalność krajów charakteryzujących się
wysokim poziomem zadłużenia). Obserwujemy coraz częściej notowane cyberataki, w tym związane z telepracą i
automatyzacją procesów w gospodarce, które mogą skutecznie spowalniać wzrosty. Nastąpiły zmiany zachowań
ekonomicznych ludności, wywołane przez pandemię COVID-19 (m.in. dotyczące spadku mobilności), których rezultatem może
być np. stałe zmniejszenie popytu na pewne rodzaje usług.
Nasiliły się tendencje autarkicznych (ponowny wzrost barier w globalnym handlu, mniejsza skala inwestycji zagranicznych czy
też ograniczenie dyfuzji technologii).
Nastąpiła konieczność dostosowania się przemysłu do nowych regulacji UE (m.in. dot. „zielonej” transformacji) -
przeorientowanie gospodarki na ekologię (m.in. pakiet Fit for 55 oraz CBAM), nowe prawo konsumenckie niosące wiele zmian,
nowy system ETCS (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/797 w sprawie interoperacyjności urządzeń
bezpieczeństwa w sieci kolejowej zobowiązuje poszczególne państwa członkowskie do wdrożenia obowiązkowych elementów
ERTMS w systemach krajowych). Konflikt zbrojny w Ukrainie może spowodować redefinicje i konieczność ponownego ustalenia
kierunków i celów energetycznych.
Dodatkowymi czynnikami ryzyka dla średnio i długoterminowych perspektyw światowego wzrostu gospodarczego pozostają
również kwestie demograficzne (obserwowany proces starzenia się społeczeństw, przede wszystkim w gospodarkach
rozwiniętych) oraz wyzwania związane z polityką klimatyczną.
Mocna dywergencja cen aktywów finansowych oraz wyników realnej sfery gospodarki, zagraża długofalowej stabilności
finansowej i potencjalnie skutkuje wywołaniem kolejnego kryzysu finansowego.
Stan trwającego konfliktu zbrojnego powoduje niepewną i bardzo napiętą sytuację geopolityczną. Wraz z przedłużającym się
okresem pandemii COVID-19 (np. w wyniku pojawienia się nowych, bardziej zakaźnych, czy odpornych na aplikowane
szczepionki wariantów) oraz materializacją choć części pozostałych wymienionych powyżej czynników ryzyka może przyczyn
się do trwałego ubytku globalnego potencjału produkcyjnego i zmian w łańcuchach dostaw (w tym także gospodarek Polski i
Czech) m.in. na skutek trwałego spadku stopy inwestycji, czy też ogółem niższego tempa wzrostu produktywności w
horyzoncie nadchodzących kwartałów i lat.
Sytuacja na rynku pracy
Zgodnie z prognozami Narodowego Banku Polskiego w 2022 r. kontynuowany będzie wzrost popytu na pracę w gospodarce.
Świadczy o tym m.in. wysoki odsetek firm deklarujących wakaty oraz optymistyczne prognozy zatrudnienia firm działających w
sektorze przedsiębiorstw. Przed wojną w Ukrainie spodziewano się dalszego spadku bezrobocia, zgodnie z prognozami
Konfederacji Lewiatan spadek na koniec 2022 roku miał wynieść 5-5,1%. Jednak sytuacja mocno się zmieniła z inwazją Rosji na
Ukrainę. Mamy teraz do czynienia z wieloma nowymi procesami, które w różny sposób będą wpływać na rynek pracy w
najbliższych miesiącach. Nie wiemy, jak będzie wyglądał sam konflikt, ani czy będą nakładane kolejne sankcje na Rosję.
Wszystko to pośrednio lub bezpośrednio będzie wpływało na polski rynek pracy.
Najważniejsze czynniki, które wystąpiły w ostatnich tygodniach 2022 roku to: odpływ mężczyzn narodowości ukraińskiej z
polskiego rynku pracy, głownie z budownictwa i transportu w związku z powrotem do Ukrainy, celem obrony kraju oraz napływ
uchodźców z Ukrainy, głównie osób starszych oraz kobiet z dziećmi. Należy się zatem spodziewać jeszcze większych problemów
w niektórych branżach szczególnie w budownictwie i transporcie w krótkim okresie czasu, ale także poprawy sytuacji w wielu
branżach, w takich jak gastronomia, turystyka, ochrona zdrowia, rolnictwo, przetwórstwo rolne, w których prace mogą znaleźć
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
70
obywatelki Ukrainy. Ponadto można spodziewać się trudności polskich spółek zaangażowanych w kontrakty budowlane w
Ukrainie, wynikające z braku możliwości prowadzenia inwestycji. Niemniej jednak, jeśli dojdzie do deeskalacji konfliktu w
Ukrainie to sytuacja na rynku pracy może ulec zmianie.
Inflacja
Zgodnie z informacją sygnalną GUS inflacja w 2021 r. wyniosła +5,1% r/r (wobec +3,4% r/r w 2020 r.). W ujęciu kwartalnym w
2021 r. widoczny był także kroczący wzrost poziomu inflacji w stosunku do odpowiednich okresów roku poprzedniego, w
przypadku I kwartału 2021 r. wzrost ten wyniósł +2,7% r/r, następnie w II kwartale 2021 r. +4,5% r/r, w III kwartale 2021 r. o
+5,4% r/r, by w IV kwartale osiągnąć poziom +7,7% r/r.
Z uwagi na konflikt zbrojny w Ukrainie występuje ryzyko pogorszenia dynamiki PKB Polski w 2022 r. Zgodnie z prognozami
analityków PKB Polski może obniżyć się o ok. 1,0%-1,5%, a dodatkowymi czynnikami pogorszenia dynamiki PKB, obok rosnącej
inflacji, będzie niski sentyment inwestycyjny przy wysokim ryzyku związanym z inwestycjami w kraju oraz pogarszające się
nastroje konsumentów i przedsiębiorców. Zgodnie z marcową projekcją NBP inflacja w 2022 r. wyniesie 10,8%, w 2023 r.
znajdzie się na poziomie 9,0%, a w 2024 r. wyniesie 4,2%.
Ryzyka związane z sytuacją na rynku przewozów w głównych grupach towarowych
Oprócz czynników związanych bezpośrednio z konsekwencjami panującego konfliktu zbrojnego oraz pandemii COVID-19
istotnymi czynnikami ryzyka dla dynamiki przewozów Grupy PKP CARGO w horyzoncie kolejnych kwartałów były kwestie
opisane poniżej.
Wpływ na rynek węglowy
Zmniejszenie skali wykorzystania węgla kamiennego w gospodarce polskiej będzie wynikało zarówno z czynników podażowych
(m.in. postępujący spadek rentowności wydobycia w kopalniach oraz ich planowane zamknięcia), jak i popytowych (wzrost
znaczenie innych nośników energii w ślad za implementacją założeń polityki klimatycznej UE oraz spadająca konkurencyjność
cenowa produkcji energii z węgla -wysokie opłaty za emisję CO2, czy też ogólny wzrost efektywności energetycznej).
W lutym 2021 r. został przyjęty przez Radę Ministrów dokument „Polityka Energetyczna Polski do 2040 r.” (PEP), w którym
określono stopniowe zmniejszanie zużycia węgla kamiennego w polskiej gospodarce w horyzoncie nadchodzących lat,
podkreślając że ma się to stać w sposób uwzględniający sprawiedlitransformację i poszanowanie interesów wszystkich
zainteresowanych podmiotów. Dodatkowo zgodnie z postanowieniami dokumentu PEP w 2030 r. udział OZE w końcowym
zużyciu energii brutto ma wynieść minimum 23%. W dokumencie poinformowano o dalszym rozwój energetyki wiatrowej -
uruchomieniu w Polsce elektrowni jądrowej po 2030 r. Należy też mieć na uwadze wymogi Unii Europejskiej dotyczące ochrony
środowiska/klimatu, które wpłyną na przewoźników kolejowych węgla kamiennego i brunatnego, powodując przejście
przedsiębiorstw (ciepłownie i elektrownie) na inne źródła energii, zwiększając zapotrzebowanie na tabor oraz personel).
Obserwowana tendencja spadkowa w konsumpcji węgla w energetyce, ciepłownictwie, jak i przemyśle, będzie trw w
perspektywie nadchodzących lat. Dowodem na to są informacje z Ministerstwa Klimatu i Środowiska o planowanym wyłączeniu
w Polsce ok. 70% bloków węglowych w ciągu najbliższych 20 lat. Potwierdzeniem tego jest odłączenie w styczniu 2021 r. od
sieci starych bloków węglowych o łącznej mocy 1 645 MW (w grupie Tauron oraz w grupach PGE i ZE PAK). Do końca 2023 r. w
grupie PGE planowane jest wyłączenie bloków o łącznej mocy 900 MW (z czego w sierpniu 2021 r. wyłączono już kolejne 450
MW);
Problem likwidacji górnictwa węgla kamiennego występuje również w Czechach, gdzie zakłada się że wydobycie węgla
kamiennego (głównie koksowego) ustanie najpóźniej do końca 2022 r. Ta sytuacja stanowi z jednej strony ryzyko dla spadku
przewozów podmiotów z Grupy PKP CARGO na terytorium Czech (w których duży udział mają wolumeny węgla kamiennego),
ale z drugiej strony stwarza to szanse na pojawienie się nowych rynków eksportowych dla polskich kopalń (Polska jest
wiodącym eksporterem koksu i węgla koksowego do krajów UE). W związku z tym, że koks został ponownie uznany przez UE
za jeden z surowców strategicznych, ywienie gospodarcze w okresie po pandemii powinno sprzyjać popytowi na ten
surowiec niezbędny do produkcji stali. W konsekwencji, przyszła sytuacja w Czechach stwarza perspektywy dla Jastrzębskiej
Spółki Węglowej S.A. (największego producenta węgla koksowego w UE, klienta PKP CARGO S.A.) i Polskiej Grupy Górniczej
(klient PKP CARGO S.A.). Ponadto nowy rząd czeski w oświadczeniu programowym na najbliższe 4 lata poinformował o planie
całkowitego odejścia od węgla do 2033 r. a jeden z czeskich zakładów energetycznych CEZ ogłosił planowane ograniczenie
zużycia węgla w operacjach energetycznych i grzewczych, co spowoduje w ciągu najbliższych 8 lat spadek ilości energii
elektrycznej produkowanej z węgla z 39% do 12,5%.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
71
Innym czynnikiem mającym wpływ na dynamikę przewozów jest wzrost cen uprawnido emisji CO2, który przekłada się
wprost na ceny energii (udział uprawnienia do emisji CO2, zgodnie z analizą Banku Pekao wzrósł z ok. 1\4 w 2016 r. do blisko
3\4). Zgodnie z danymi podanymi przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii do produkcji 1 kWh energii elektrycznej w Polsce
konieczna jest emisja na poziomie ok. 724 g CO2, podczas gdy średnia dla Europy jest na poziomie ok. 226 g. Zatem wysoka
emisyjność jest główną przyczyną wysokich cen energii w Polsce i póki ten stan się nie zmieni, ceny prądu pozostaną na
najwyższych poziomach w Europie;
Dodatkowo wzrost cen uprawnień do emisji CO2 skutkuje m.in. ograniczaniem inwestycji w ciepłowniach i stwarza znaczne
ryzyko uzależnienia gospodarki krajowej w coraz większym stopniu od importu energii z Niemiec czy Czech. Wysoka cena
pozwoleń na emisje przy ograniczeniu przez Polskę ich darmowych limitów spowodowała brak opłacalności wytwarzania ciepła
z węgla (koszt zakupu pozwolenia na emisję jest wyższy niż koszt węgla w procesie wytworzenia jednego GJ ciepła).
Unia Europejska zapowiedziała wprowadzenie pakietu „Fit for 55”, którego celem jest podwyższenie celu redukcji emisji CO2
do 2030 r. z 40% do 55%, co z kolei spowoduje, że pula nowych uprawnień dostępnych w systemie będzie zmniejszana szybciej.
Niesie to jednak poważne skutki dla krajowej i europejskiej gospodarki (szczególnie dla polskiej energetyki i przemysłu,
działających w oparciu o emisyjne konwencjonalne źródła energii), bowiem spowoduje dalszy wzrost cen prądu.
Wpływ na rynek hutniczy
Trwający konflikt zbrojny w Ukrainie może doprowadzić do zerwania łańcuchów dostaw ( z Rosji oraz z Ukrainy Polska nabywa
np.: żelazostopy) oraz może się przełożyć na problemy importerów stali ( w 2021 r. Ukraina sprzedała do Polski 1,37 mln ton
stali, a Rosja 1,36 mln ton). Z kolei sankcje Unii Europejskiej wobec Rosji mogą skutkować turbulencjami na unijnym rynku, lecz
nie powinny stanowić dużego problemu dla tego rynku (Rosja już znacznie zmniejszyła swój eksport stali na rynek europejski
gdy w sierpniu 2021 r. chcąc chronić ceny na własnym rynku ustanowiła wysokie cła). Konflikt zbrojny pomiędzy Ukrainą i Rosją,
najwięksi dostawcy rudy żelaza do Europy Środkowo- Wschodniej, w dłuższej perspektywie może spowodować eliminacje
dostaw rudy żelaza z obu krajów.
Na sytuację całego sektora hutniczego wpływać będą potencjalne kolejne fale pandemii i ewentualne ograniczenia związane z
COVID-19, co w konsekwencji może wpłynąć na zakłócenia w łańcuchach dostaw. Co więcej może wpłynąć na ograniczenia
popytu na wyroby sektora hutniczego, a w rezultacie także na surowce wykorzystywane w procesie produkcji (rudy żelaza oraz
koks).
Doświadczenia z roku 2020 pokazały, że stalochłonne sektory przemysłu (tj. produkcja automotive, produkcja maszyn) zostały
jednymi z najmocniej dotkniętych gałęzi gospodarki. Spadek zużycia stali oraz większości wyrobów stalowych w 2020 r. i w
pierwszych miesiącach 2021 r. był przede wszystkim następstwem osłabienia koniunktury gospodarczej w efekcie pandemii
(skutek osłabienia aktywności w działach przemysłu, które są znaczącymi odbiorcami wyrobów stalowych oraz budownictwa).
Jednocześnie w ostatnich latach widoczne jest stopniowe obniżanie się zdolności produkcyjnych dot. produkcji krajowej stali
oraz wyrobów stalowych, co z pewnością można powiązać z czynnikami strukturalnymi tj. np. wyższa konkurencyjność cenowa
produkcji importowanej, nadwyżki zdolności produkcyjnych na rynku globalnym (w tym unijnym) w okresach poprzednich, czy
choćby polityka energetyczno-klimatyczna Unii Europejskiej (rosnące koszty emisji CO2). Należy mieć na uwadze fakt, że
wprowadzenie dodatkowych opłat w ramach rynku mocy i podwyżki na rynku towarowym energii stało się jedną z przyczyn
zamknięcia na stałe przez największego producenta wyrobów hutniczych w kraju części surowcowej krakowskiej huty, co
niekorzystnie przekłada się na konkurencyjność branży stalowej w kraju.
Wpływ na rynek paliw ciekłych i chemikaliów
Konflikt zbrojny w Ukrainie już powoduje dodatkowe wahania cen surowców energetycznych, co przyczynia się do konieczności
poszukiwania nowych źródeł zaopatrzenia. Brak stabilizacji na rynku paliwowo-naftowym z uwagi na czynniki
makroekonomiczne oraz polityczne ( w tym brak ciągłości tranzytu przez Ukrainę) oraz wpływ dalszego rozwoju sytuacji
pandemicznej są czynnikami determinującymi sytuację w sektorze paliw ciekłych i chemikaliów.
W Polsce i na świecie istnieje duża zależność sektora paliw ciekłych i chemikaliów od zmian koniunktury gospodarczej
(dynamika produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych jest zbliżona do tempa wzrostu PKB z uwagi na fakt, że wyroby
sektora chemicznego są najczęściej zużywane w ramach procesów wytwórczych w innych gałęziach gospodarki).
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
72
Rosnące koszty energii oraz opłat za emisję CO2 ograniczają konkurencyjność krajowych producentów z sektora chemicznego,
co negatywnie wpływa na ich wyniki operacyjne i finansowe. Dodatkowo wpływ na rozwój branży paliwowej i chemicznej mają
działania i dyrektywy Unii Europejskiej w tym pakiet „Fit for 55” stanowiący bazowy element koncepcji Europejskiego
Zielonego Ładu, w znaczący sposób wpływający na funkcjonowanie całego europejskiego, w tym polskiego przemysłu
chemicznego. Należy się spodziewać gwałtownych zmian spowodowanych regulacjami krajowymi i unijnymi w tym sektorze,
bowiem produkty chemiczne są kluczowymi dla rozwoju i istnienia innych branż w gospodarkach.
Rok 2022 przyniesie prawdopodobnie ostateczny kształt aktów legislacyjnych wchodzących w skład pakietu „Fit for 55", a
otoczenie regulacyjne w dużej mierze zdecyduje o dalszych perspektywach branży paliwowo - chemicznej w Europie. Z
pewnością jednak całą branżę paliwowo-energetyczną czekają wyzwania związane z ochroną klimatu i regulacjami polityki
klimatycznej (dekarbonizacja i obniżanie śladu węglowego produktów).
Sytuacja na rynku nawozów również jest trudna z uwagi na wysokie ceny gazu oraz surowców niezbędnych do ich produkcji
(dodatkowo wzmagana przez wysokie koszty uprawnień do emisji i wysokie ceny frachtu), co wpływa negatywnie na
producentów. Obecnie ceny gazu stanowią nawet 90% udziałów w koszcie produkcji nawozów azotowych (powodem jest
wzrost cen o około 600% w skali roku), a cena nawozów skokowo wzrosła w trakcie roku. Należy mieć również na uwadze
potencjalne zagrożenia związane ze niestabilnością polityczną w Białorusi, która jest istotnym eksporterem nawozów na rynek
Unii Europejskiej).
Wpływ na rynek budowlany:
Utrzymujący się wzrost cen surowców i materiałów wykorzystywanych w budownictwie (np. cen stali) może doprowadzić do
hamowanie skali dynamiki produkcji budowlano-montażowej w kraju w kolejnych kwartałach. Według Polskiego Związku
Pracodawców Budownictwa (PZPB) w najbliższych latach kumulacja prac związanych z ogromnymi inwestycjami drogowymi,
kolejowymi oraz infrastrukturalnymi doprowadzi do niekontrolowanego wzrostu cen materiałów i usług.
Dodatkowo na spowolnienie inwestycyjne na rynku budowlanym ma wpływ brak środków z Funduszu Odbudowy UE, które
mają pomóc w niwelowaniu gospodarczych skutków pandemii COVID-19 i odbudowie europejskiej gospodarki po
koronakryzysie (wnioskowana kwota to 36 mld euro).Jednocześnie Nowa Perspektywa Unijna, w której określono łączną skalę
przedsięwzięć drogowych i kolejowych, plany dotyczące sektora energetycznego i samorządów, mogą przekroczyć zdolności
firm budowlanych (głównie spowodowane brakami kadrowymi, sprzętowymi itp.) i wyniki finansowe szczególnie dużych firm.
Wpływ na branżę cementową
Z uwagi na zaangażowanie Białorusi w konflikcie zbrojnym Rosji z Ukrainą wprowadzone zostały sankcje gospodarcze na
cement i inne wyroby gotowe, co w konsekwencji prowadzić może do wzrostu cen na polskim rynku i konieczność pozyskania
nowych źródeł zaopatrzenia.
Negatywny wpływ na rynek cementu będą mieć również rosnące koszty zakupu uprawnień do emisji CO2 oraz rosnące ceny
energii. W 2022 r. w Polsce spodziewany jest dalszy wzrost popytu i kosztów, co z pewnością przełoży się na wzrost cen
surowca. Krajowe cementownie emitują rocznie 12 mln ton CO2, natomiast uprawnienia pokrywają 8,6 mln ton tej emisji.
Różnica jest dokupywana przez spółki, co generuje koszt rzędu nawet 300 mln euro rocznie, przy założeniu braku wzrostu cen
uprawnień powyżej 90 euro/tonę. Dodatkowo na wzrost cen uprawnień do emisji nakłada się sytuacja z drożejącą skokowo
energią elektryczną (udział prądu w kosztach cementowni wynosi od 30% do 35%).
Istotnym ryzykiem dla branży jest fakt, że w 2022 r. duża liczba realizowanych inwestycji we wschodniej Polsce (np. Via Carpatia,
Via Baltica czy Rail Baltica) może zachęcić producentów ze wschodu do zwiększenia eksportu do Polski.
Postulaty europejskiej branży cementowej, która chce wprowadzenia podatku CBAM i utrzymania bezpłatnych uprawnień do
emisji CO2 na obecnych zasadach (w okresie przejściowym do 2030 r.) a także informacje z Komisji Europejskiej odnośnie
pakietu „Fit for 55” wpłyną znacząco na branże cementową w najbliższej przyszłości.
Wpływ na branżę papierniczą i drzewną
Zakaz importu wielu surowców i towarów z Białorusi (w tym m.in. surowca drzewnego, tarcicy i wyrobów z drewna)
wprowadzony przez Unię Europejską w ramach sankcji związanych ze wsparciem przez to państwo rosyjskiej inwazji na Ukrainę.
Białoruś w ostatnich latach była jednym z największych zagranicznych dostawców drewna do Polski.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
73
Dodatkowo rosnące ceny energii oraz uprawnień do emisji CO2, skokowy wzrost cen surowców (drewna, masy celulozowej,
makulatury), problemy z ich dostępnością czy rosnące ceny frachtu, utrudniają dostawy surowca producentom. Do tego
zintensyfikowane praktyki spekulacyjne na globalnym rynku powodu, że firmy odnotowują olbrzymi wzrost kosztów, co
przekłada się na wzrost cen. W celu przeciwdziałania powyższym ryzykom Grupa PKP CARGO podejmuje działania pozwalające
na dynamiczne reagowanie na zmieniającą się sytuację rynkową i panujące na rynku towarowych przewozów kolejowych
trendy. Działania Grupy PKP CARGO nakierowane na systematyczną dywersyfikację przewozów (czemu służą m.in.
inwestycje w specjalistyczny tabor przeznaczony do przewozów intermodalnych oraz w rozbudowę sieci terminali), a także
optymalizację całego procesu przewozowego (m.in. w obliczu licznych okresowych zamknięć torowych na sieci PKP PLK).
Negatywny wpływ na branżę sprzętową i maszynową:
Problem rosnących cen energii, surowców i komponentów wpływa na ich dostępność, a co za tym idzie zapewnienie ciągłości
dostaw w warunkach ewentualnego ograniczonego dostępu do kontenerów i kontenerowców oraz wahania podaży i cen
surowców oraz podzespołów.
Ryzyko związane z transportem drogowym, który stanowi poważną konkurencję dla Grupy PKP CARGO
Kluczową rolę w polskim i czeskim rynku przewozów towarowych pełni transport drogowy, który równocześnie w ostatnich
latach zagospodarowuje większość z pojawiającej się na rynku masy towarowej. Z roku na rok widocznie wzrasta wolumen
przewiezionej masy towarowej, lecz dane pokazują, iż to transport drogowy w głównej mierze jest beneficjentem tych zmian.
Co więcej transport samochodowy w warunkach pandemii wzrósł r/r prawie dwa razy więcej, niż przewiozła cała kolej (tj.
218,4 mln ton) a udział transportu samochodowego w 2020 r. w transporcie ładunków zwiększył się po raz kolejny zarówno w
zakresie masy towarowej, gdzie w 2020 r. wyniósł już 89,2% (wobec 86,5% w 2019 r.), podczas gdy udział transportu kolejowego
spadł do 8,4% (z 10,5% w 2019 r.).
Utrzymujące się dysproporcje w cenach źródeł energii transportu kolejowego (prądu) i samochodowego (oleju napędowego),
rosnące ceny prądu (głównie z uwagi na szybko powiększają się opłaty za emisje CO2) i cen ropy naftowej, wymagają zmian
regulacyjnych, wyrównujących warunki konkurowania kolei z transportem samochodowym. Należy też mieć na uwadze fakt,
że koszty dostępu do infrastruktury drogowej (siatka dróg, w ramach której obowiązują systemy poboru opłat jest relatywnie
mała względem rozmiaru całej sieci drogowej) niskie.Tymczasem przewoźnicy kolejowi płacą zarządcy infrastruktury za
przejazd pociągu każdego 1 km.
Implementowane przez Grupę PKP CARGO inicjatywy operacyjne dążą do uzyskania przez transport kolejowy pozycji
komplementarnego wobec transportu drogowego środka transportu (m.in. przewozy dużych wolumenów towarów masowych
na długie dystanse, przy ich jednoczesnej obsłudze przez ciężarówki na punktach krańcowych - tzw. „ostatnia mila”). Grupa
PKP CARGO systematycznie zwiększa też skalę prowadzonej działalności w rozwiniętych krajach Europy Zachodniej w
segmentach rynku, które dominują w przewozach kolejowych, i jednocześnie charakteryzusię dużym potencjałem wzrostu
(m.in. przewozy intermodalne). Ogólna pozycja konkurencyjna transportu kolejowego powinna ulec poprawie po zakończeniu
prac modernizacyjno-inwestycyjnych na sieci PKP PLK, prowadzonych w ramach „Krajowego Programu Kolejowego”. Choć
długofalowo rozwój infrastruktury kolejowej przyczyni się do poprawienia pozycji konkurencyjnej kolei jako środka transportu,
to obecnie przyczynia się on do obniżenia średniej prędkości handlowej pociągów (co bezpośrednio przekłada się na spadek
terminowości oraz wolniejszy obrót taboru), a także wymusza częste stosowanie objazdów (co zwiększa koszty prowadzenia
działalności i tym samym obniża rentowność spółek kolejowych).
Ryzyka związane z sektorem kolejowych przewozów towarowych
Rynek przewozów towarowych zdeterminowany jest m.in. dynamicznym wzrostem liczby operatorów kolejowych realizujących
przewozy towarowe. Zgodnie z danymi UTK, aktualnie na polskim rynku kolejowych przewozów towarowych działa już 112
przewoźników posiadających aktywną licencję prezesa UTK na przewozy kolejowe rzeczy (stan na 21 grudnia 2021 r.). Zaliczają
się do nich również trzy spółki należące do Grupy PKP CARGO PKP CARGO S.A., PKP CARGO SERVICE Sp. z o.o. oraz PKP CARGO
International a.s. W ostatnich latach walka konkurencyjna na krajowym rynku nasiliła się, a systematycznemu wzrostowi liczby
działających na nim operatorów towarzyszy jednocześnie coraz mniejsza koncentracja udziałów (w 2020 r. na polskim rynku
kolejowych przewozów towarowych działało jeszcze 84 przewoźników posiadających licencję prezesa UTK i realizujących na jej
podstawie swoje usługi transportowe).
Wraz z rosnącą liczbą operatorów kolejowych, rośnie liczba przewoźników starających się o licencje na przewozy rzeczy
świadczy liczba wniosków jakie w ostatnich latach wpływają do UTK. Dodatkową przyczyną znacznego zainteresowania
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
74
uzyskaniem licencji było w tym przypadku również wejście IV pakietu technicznego (europejskich regulacji dotyczących
wydawania dokumentów z obszaru bezpieczeństwa kolejowego).
Spółki starały się, aby zdążyć z uzyskaniem certyfikatu bezpieczeństwa na dotychczasowych/krajowych zasadach, informując
jednocześnie Urząd o odsunięciu w czasie terminu rozpoczęcia działalności przewoźnika kolejowego.
Wśród nowych przewoźników kolejowych oczywiście znalazły się firmy, rozszerzające swoją działalność o intermodalne
przewozy kolejowe (których dotychczasowa działalność oparta była na innych elementach łańcucha dostaw np. działalność
operatora intermodalnego, terminalowa, spedycyjna).
Rok 2021 to wzrost wolumenu przewiezionych ładunków, jak i zrealizowanej pracy przewozowej r/r/ a także kontynuacja
poszerzania slisty operatorów, którzy przekroczyli w trakcie trwania 2021 r. próg udziału rynkowego na poziomie 0,5% rynku,
co powiązać można ze zjawiskiem powoływanie spółek kolejowych w celu realizacji transportu kolejowego jako działalności
pomocniczej do głównej działalności przedsiębiorstwa.
Rok 2021 pokazał wzrastający udział przewozów innych grup towarowych w strukturze przewozów ładunków transportu
kolejowego. Pandemia wpłynęła m.in. na znaczny rozwój rynku e-commerce oraz wzrost zakupów wysyłkowych przez internet
(znacznie wzrosło więc zapotrzebowanie rynku szczególnie na dostawy towarów bezpośrednio do klienta, przewozy w
komunikacji międzynarodowej, dostawy zróżnicowanych towarów itp.). Szczególnie widać to przy transporcie intermodalnym,
który zwiększa swoje udziały rynkowe. Udział przewozów intermodalnych w przewozach kolejowych systematycznie rośnie, a
w trakcie trzech kwartałów 2021 r. wyniósł już 10,9% wg masy). W 2021 r. (podobnie jak w 2020 r.) w Polsce pomimo dalszych
skutków pandemii wpływających na gospodarkę, segment intermodalny nadal bardzo stabilnie rósł. Pandemia nie spowolniła
rozwoju tego segmentu, a wszystkie jego parametry odnotowały wyraźny wzrost r/r.
Według danych UTK w trakcie trzech kwartałów 2021 r. w segmencie kolejowych przewozów intermodalnych w Polsce
całkowity wolumen przetransportowanych ładunków intermodalnych wyniósł 19,6 mln ton (+14,7% r/r), a wykonana praca
przewozowa była równa 6,0 mld tkm (+6,0% r/r).
PKP CARGO wykonało w tym czasie, podobnie jak w latach poprzednich, przewozy intermodalne na największą skalę pozostając
nadal liderem rynkowym w tym segmencie przewozów towarowych. Duży wzrost wolumenu masy przewozów intermodalnych
r/r w tym czasie odnotowali jednak operatorzy, którym udział przewozów intermodalnych w całkowitym wolumenie
transportowanych ładunków zauważalnie wzrósł r/r, co w połączeniu m.in. z zapowiadanymi przez nie inwestycjami w
specjalistyczny tabor oraz rosnącym znaczeniem międzynarodowych grup logistycznych (Metrans, Rail Cargo Carrier) wskazuje
na wysokie prawdopodobieństwo dalszego zaostrzenia walki konkurencyjnej w segmencie intermodalnym w horyzoncie
nadchodzących kwartałów.
Sytuacja w sektorze kolejowych przewozów towarowych będzie wymagać zwiększania skali działalności przez działające
podmioty na tym rynku. Konkurencyjni względem Grupy PKP CARGO operatorzy kolejowi świadczą już obecnie pełen zestaw
usług przewozowych i okołoprzewozowych, m.in. całopociągowe transporty węgla i koksu, kruszyw i innych materiałów
budowlanych, wyrobów hutniczych, paliw płynnych czy też chemikaliów. W przypadku niektórych spółek możliwe też
przewozy w ruchu rozproszonym (pojedyncze wagony) oraz przewozy specjalne (m.in. długie szyny). Część podmiotów oferuje
również kompleksową obsługę spedycyjno-logistyczną, bądź zapewnia kursowanie regularnych pociągów operatorskich. Biorąc
pod uwagę relatywnie niskie bariery wejścia na rynek (m.in. możliwość korzystania z licencji międzynarodowej czy też leasingu
taboru), a także w dalszym ciągu dobre perspektywy rozwojowe m.in. dla segmentu intermodalnego - w nadchodzących
kwartałach można oczekiwać dalszego wzrostu liczby konkurentów Grupy PKP CARGO na krajowym rynku, wraz z
równoczesnym zwiększeniem skali działalności przez niektóre z już działających podmiotów.
Na rynku czeskim głównymi konkurentami spółek z Grupy PKP CARGO ČD CARGO (przewoźnik narodowy i zdecydowany
lider na rynku przewozów), Metrans Rail (międzynarodowy operator logistyczny, koncentrujący działalność w segmencie
transportu kontenerów w obszarze Trójmorza), ORLEN Unipetrol Doprava (operator specjalizujący się w przewozach paliw),
Rail Cargo Carrier - Czech Republic (spółka należąca do międzynarodowego przewoźnika Rail Cargo) oraz IDS CARGO.
Analogicznie jak w przypadku rynku polskiego, usługi świadczone przez konkurencyjnych operatorów obejmują wszystkie
główne segmenty rynku towarowych przewozów kolejowych: paliwa stałe, materiały budowlane, paliwa płynne, chemikalia
czy kontenery (intermodal). W ostatnich kwartałach także w Czechach widoczny jest trend stopniowej decentralizacji rynku
przewozów (sumaryczny udział rynkowych drobnych spółek stopniowo zwiększa się).
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
75
Biorąc pod uwagę nasilającą się walkę konkurencyjną na polskim i czeskim rynku przewozu towarów koleją, Grupa PKP CARGO
prowadzi działania zmierzające do systematycznej poprawy jakości oferowanych usług, ich rozwoju (m.in. inwestycje w
wyspecjalizowany tabor posiadający homologacje w ruchu międzynarodowym, współpraca transgraniczna z lokalnymi
operatorami czy lepsze dopasowanie oferty handlowej - w tym pojawienie się pociągów operatorskich), a także świadczenia
kompleksowej obsługi logistycznej dla klientów z różnych gałęzi przemysłu.
Ryzyko związane z infrastrukturą kolejową
Wykluczenia w infrastrukturze kolejowej zarówno w Polsce, jak i w Czechach mają wpływ na przepustowość tras. W przypadku
rekonstrukcji lub remontów głównych korytarzy i tras znacznym ryzykiem jest wydłużenie czasu transportu. Z kolei konieczność
uruchamiania tras objazdowych wpływa na wzrost kosztów transportu i obniżenie jakości usługi. Obecnie w Polsce
skumulowały się prace w strategicznych miejscach infrastruktury kolejowej, m.in. na styku z infrastrukturą portową. Co więcej
z uwagi na przesunięcie w czasie inwestycji z Unijnego Funduszu Odbudowy projekty z nowej perspektywy budżetowej mogą
się nakładać.
Konsekwencją zaistniałej sytuacji jest realne przedłużenie prowadzonych przez wykonawców prac, co może przełożyć się na
jednoczesne dalsze zmniejszenie przepustowości linii i skutecznie wyeliminować transport kolejowy z części przewozów (brak
terminowości). Wydłużone czasy oczekiwania od zarządcy infrastruktury na pozyskanie możliwego terminu przewozu, czy
wręcz czasowe zablokowanie możliwości przewozu na danych odcinkach, będzie działać niekorzystnie na przewozy kolejowe,
zmniejszając konkurencyjność transportu kolejowego wobec transportu samochodowego.
Ryzyko wysokiej zależności bazy klientów od ograniczonej liczby gałęzi przemysłowych i działających w nich
podmiotów gospodarczych, a także zmian strukturalnych w działalności kluczowych klientów
Znacz część kontraktów zawieranych przez Grupę PKP CARGO i jej klientów cechuje ich ugoterminowy charakter. W
konsekwencji, wymiernie ogranicza to skalę niepewności związanej z prowadzo działalnością przewozową – umożliwia
zakontraktowanie z odpowiednim wyprzedzeniem transportu dużych wolumenów towarów masowych, tj. węgla kamiennego,
kruszyw, metali czy rud, wraz z równoczesnym zagospodarowaniem odpowiednich zasobów taborowych czy ludzkich.
W treści umowy zawarty jest deklarowany wolumen przewozu, choć jednocześnie w uzasadnionych przypadkach może on
podlegać późniejszej renegocjacji – zarówno w stronę jego zwiększenia, jak i redukcji. W rezultacie, zmiana warunków umowy
może wpłynąć na konieczność zapewnienia dodatkowych zasobów w celu przetransportowania nadprogramowej masy
towarowej, bądź też negatywnie przełożyć się na poziom faktycznie zrealizowanych przez Grupę PKP CARGO przewozów. Grupa
PKP CARGO oferuje usługi przewozowe, których odbiorcami głównie podmioty działające w kilku gałęziach przemysłu –
przemyśle wydobywczym, energetyce, hutnictwie, produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych czy budownictwie.
Jednocześnie powyższe gałęzie gospodarki charakteryzuje dość wysoka koncentracja wytworzonej produkcji. W konsekwencji,
w obliczu potencjalnego ograniczenia skali produkcji przez jednego z klientów (oraz równoczesnej zaostrzonej walki
konkurencyjnej na rynku przewozów), coraz trudniejsze staje się pozyskiwanie kontrahentów mogących wypełnić lu po
wcześniej ustalonych, ale niezrealizowanych przewozach.
Równocześnie zmiany w strukturze działalności podmiotów, na rzecz których usługi transportowe świadczy Grupa PKP CARGO
mogą przybrać formę całkowitej zmiany lub dywersyfikacji obszaru działalności (np. w przypadku pomiotów działających na
rynku petrochemicznym, bądź energetycznym przy potencjalnym ograniczeniu dotychczasowej działalności atrakcyjna jest
działalność w zakresie źródodnawialnych, gdzie transport kolejowy nie jest wymagany). Ponadto, część dużych klientów
decyduje się również na powołanie spółek zależnych, koncentrujących się na obsłudze transportowej wyprodukowanych przez
daną firmę towarów.
W 2021 r. na polskim rynku przewozów operowało kilkanaście takich podmiotów, przy czym ich znaczenie rynkowe wciąż się
zwiększa (większość z nich odnotowała wzrost transportowanych wolumenów w ujęciu rok do roku, przy jednocześnie silnie
kurczącym się rynku przewozów kolejowych ogółem). Choć w sytuacji tzw. „górki przewozowej” zasoby taborowe czy kadrowe
spółek wyspecjalizowanych często niewystarczające do obsługi całego wolumenu zgłaszanego do transportu przez spółki
macierzyste, to w momencie pogorszenia koniunktury na rynku ich potencjał taborowy często pozostaje wystarczający.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
76
Biorąc pod uwagę panujące na rynku przewozowym trendy (w tym systematyczny wzrost wolumenów transportowanych przez
spółki wyspecjalizowane), prawdopodobne jest dalsze poszerzenie przez nie skali działalności, w tym również na zasadach
komercyjnych (usługi przewozowe świadczone na rzecz innych niż spółka-matka klientów).
W konsekwencji, powyższe czynniki mogą negatywnie wpływać na wolumen towarów dostępnych do pozyskania na
konkurencyjnym rynku (w tym przez Grupę PKP CARGO).
Długoterminowa strategia Grupy PKP CARGO zakłada systematyczne zwiększanie efektywności, konkurencyjności i jakości
oferowanych usług przewozowych i logistycznych. Dzięki podejmowanym działaniom ryzyko potencjalnej dywersyfikacji
przewoźników przez kluczowych klientów jest ograniczona.
Ryzyko niewspółmiernego wzrostu kosztów wynagrodzeń
W dniu 1 marca 2022 r. podczas spotkania Stron ZUZP Zarząd PKP CARGO S.A. zwrócił się do Związków Zawodowych
działających w imieniu pracowników Zakładów i Centrali PKP CARGO S.A. z wnioskiem o przedłużenie prowadzonego dialogu
społecznego w sprawie wdrożenia systemowej podwyżki wynagrodzeń od 1 kwietnia 2022 roku, co najmniej do czasu
dokonania oceny wyników finansowych Spółki za 2021 rok i pierwszy kwartał 2022 roku, a tym samym o odroczenie
ewentualnych decyzji w kwestii wzrostu płac w PKP CARGO S.A.
W odpowiedzi Organizacje Związkowe będące Stroną ZUZP podtrzymały postulat wdrożenia podwyżki wynagrodzeń z dniem
1 kwietnia 2022 roku w wynagrodzeniu zasadniczym w wysokości 600 dla pracowników wynagradzanych wg ZUZP oraz
proporcjonalnej podwyżki dla pracowników wynagradzanych wskaźnikowo, zastrzegając jednocześnie, że nieuwzględnienie
żądań w terminie do 7 marca 2022 r. skutkować będzie wszczęciem sporu zbiorowego. Zarząd Spółki odnosząc się do
podtrzymanych żądpoinformował związki zawodowe, mając na względzie aktualną sytuację finansooraz niepewne
perspektywy działalności PKP CARGO S.A., wynikające z niekorzystnych warunków otoczenia (pandemia, wojna na Ukrainie),
nie może obecnie spełnić postulatów płacowych co do wysokości i terminu ich wdrożenia.
Wobec odmowy przez PKP CARGO S.A. uwzględnienia żądania w zakresie przedstawionego postulatu, z dniem 1 marca 2022 r.
został skutecznie wszczęty spór zbiorowy. Okoliczność ta powoduje konieczność rozpoczęcia procedury przewidzianej
przepisami ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
W związku z powyższym w Spółce zaistniało ewentualne ryzyko ogłoszenia strajku przez organizacje związkowe oraz ryzyko
możliwości wzrostu płac. Jednakże z uwagi na trudny do określenia rezultat podejmowanych czynności w ramach sporu
zbiorowego w chwili obecnej nie można oszacować stopnia ich wpływu na przyszłe wyniki finansowe.
Ryzyko związane z niedoborem wyszkolonego personelu
Na rynku kolejowych przewozów towarowych zarówno w Polsce, jak i w Czechach istnieje silna konkurencja między
poszczególnymi przewoźnikami widoczna nie tylko w postaci walki o klienta, lecz wnież w postaci walki o odpowiednio
wyszkolony personel (przeciąganie pracowników na podobnych stanowiskach, szczególnie tak gdzie występuje duże
zapotrzebowanie i braki rynkowe np. maszynistów). Dopełnieniem tego zjawiska jest ekspansja centrów logistycznych (np.:
koło Ostrawy w Czechach), gdzie personel z wiedzą i doświadczeniem w branży kolejarskiej często preferuje pracę w centrach
logistycznych.
Ryzyko związane z brakiem możliwości pozyskania odpowiedniej kadry
Identyfikując ryzyko trudności w pozyskaniu odpowiedniej kadry, realizującej zadania wynikające z działalności operacyjnej
Spółki oraz mając na uwadze obecną sytuację w kraju związaną z COVID-19, w 2021 roku kontynuowano tylko wybrane
działania, wspierające zatrudnianie nowych pracowników.
W 2021 r. realizowano program stypendialny z uczniami, którzy przystąpili do niego w 2019 r. Zgodnie z założeniami program
jest skierowany do uczniów wybranej szkoły branżowej I stopnia na okres 3-letniej nauki w szkole. Stypendyści PKP CARGO
S.A., którzy spełnili określone kryteria, w 2021 roku ponownie otrzymali stypendia naukowe. Dodatkowo, po zakończeniu
szkoły i uzyskaniu kwalifikacji zawodowych, mogą otrzymać propozycję pracy na stanowiskach związanych z eksploatacją i
utrzymaniem taboru w spółce. Ze względu na zdalną formę nauczania wśród uczniów szkół ponadpodstawowych oraz
studentów, w 2021 roku analogicznie jak w roku 2020, nie zrealizowano programu staży zawodowych oraz programu staży
letnich.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
77
Poza wskazanymi powyżej działaniami wzmacniającymi pozyskanie nowych pracowników, prowadzone były bieżące rekrutacje
zgodnie ze zgłaszanymi potrzebami komórek organizacyjnych Spółki. W trakcie zatrudnienia pracownicy mieli możliwość
szkolenia od podstaw, aby uzyskać przygotowanie do pracy na stanowisku maszynisty, rewidenta czy manewrowego.
Ryzyka o charakterze finansowym
Ryzyko płynności
Grupa narażona jest na ryzyko płynności wynikające z relacji aktywów obrotowych do zobowiązań
krótkoterminowych netto (zobowiązania krótkoterminowe bez rezerw krótkoterminowych). Grupa PKP CARGO
posiada zdolność do regulowania swoich zobowiązań.
W celu zapewnienia dodatkowego źródła środków potrzebnych do zabezpieczenia swojej płynności finansowej Grupa
korzystała z zewnętrznych źródeł finansowania takich jak kredyt w rachunku bieżącym. Informacja o niewykorzystanych na
dzień 31 grudnia 2021 roku liniach kredytowych została przedstawiona w nocie 1.4. do Skonsolidowanego Sprawozdania
Finansowego za 2021 rok. Dodatkowo w celu optymalizacji kosztów finansowych w Grupie PKP CARGO funkcjonuje system
koncentracji środków finansowych (cash pooling) obejmujący na dzień 31 grudnia 2021 r. 8 spółek z Grupy.
Ryzyko rynkowe
Grupa narażona jest na ryzyka rynkowe związane z kursami walutowymi, stopami procentowymi. Celem procesu zarządzania
ryzykiem rynkowym jest ograniczenie niepożądanych wpływów zmian czynników ryzyka rynkowego na przepływy pieniężne
oraz wyniki w krótkim i średnim horyzoncie czasowym. Spółka dominująca zarządza ryzykami rynkowymi wynikającymi z
powyższych czynników w oparciu o wewnętrzne procedury, które określają zasady pomiaru poszczególnych ekspozycji,
parametry i horyzont czasowy. Zasady zarządzania ryzykiem rynkowym realizowane poprzez wskazane do tego komórki
organizacyjne pod nadzorem Zarządu Spółki dominującej. Zarządzanie ryzykiem rynkowym odbywa się za pomocą
opracowanych strategii, z częściowym wykorzystaniem instrumentów pochodnych. Instrumenty pochodne wykorzystywane
wyłącznie do ograniczenia ryzyka zmian wartości bilansowych i ryzyka zmian przepływów pieniężnych. Transakcje w zakresie
instrumentów pochodnych zawierane wyłącznie z wiarygodnymi partnerami, dopuszczonymi do udziału w transakcjach w
wyniku zastosowania wewnętrznych procedur.
Ryzyko walutowe
Grupa narażona była w 2021 r. na ryzyko walutowe wynikające z należności, zobowiązań oraz środków pieniężnych
denominowanych w walutach obcych. Należności Grupy wyrażone w walutach obcych to należności krótkoterminowe o
okresie zapadalności do 1 miesiąca, natomiast zobowiązania wyrażone w walutach obcych to w większości zobowiązania
krótko- oraz długoterminowe z tytułu zawartych umów kredytów inwestycyjnych o okresach zapadalności powyżej 5 lat. Z
tytułu wyceny bilansowej należności i części zobowiązań krótkoterminowych i długoterminowych wyrażonych w walutach
obcych, jak i realizacji rozliczeń w walutach obcych zarówno po stronie należności jak i zobowiązań powstają przychody
(dodatnie różnice kursowe) i koszty finansowe (ujemne różnice kursowe). Wartości przychodów i kosztów finansowych ulegają
wahaniom w ciągu roku, co spowodowane jest zmianą kursów. Środki pieniężne w walutach obcych zdeponowane na
rachunkach bankowych wynikają z niedopasowania terminów wpływów i wydatków oraz ze względu na przewagę wpływów
nad wydatkami. W ujęciu długoterminowym ryzyko wyceny zrównuje się z ryzykiem zmiany wartości przepływów, dlatego też
to przepływy, a nie pozycje bilansowe są przedmiotem transakcji zabezpieczających. Dla kursu EUR/PLN występuje częściowy
naturalny hedging, ze względu na fakt, wpływy w walucie EUR są częściowo wnoważone przez wydatki w tej samej walucie.
Zgodnie z obowiązującą w Spółce Polityką Zarządzania Ryzykiem Finansowym, Grupa stosowała w 2021 roku transakcje
zarządzania ryzykiem walutowym w odniesieniu do pary walutowej EUR/PLN dla części wolnej ekspozycji netto. Grupa
w 2021 r. zabezpieczała nadwyżkę w EUR poprzez transakcje Forward na parze EUR/PLN zgodnie z poziomami i okresem
zapadalności transakcji, które zostały wyznaczone zgodnie z procedurami Polityki Zarządzania Ryzykiem Finansowym. Spółka
Dominująca dla wszystkich kredytów w EUR i transakcji Forward stosowała rachunkowość zabezpieczeń. Powyższe transakcje
były zawierane przez Jednostkę Dominującą. Szczegóły zostały przestawione w Nocie 6.2. SSF.
Ryzyko stopy procentowej
Grupa narażona jest na ryzyko zmienności przepływów pieniężnych z tytułu stopy procentowej wynikające z kredytów
bankowych, leasingów opartych o zmienne stopy procentowe. W 2021 r. odsetki od umów leasingowych naliczane były według
stóp referencyjnych powiększonych o marżę finansującego. Stopą referencyjną dla umów leasingu zawartych w PLN jest WIBOR
1M. Ryzyko stopy procentowej w umowach leasingu realizuje się poprzez waloryzację rat leasingowych w okresach
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
78
miesięcznych. W 2021 r. odsetki od umów kredytowych naliczane były według stopy referencyjnej WIBOR 1M, WIBOR 3M i
EURIBOR 3M powiększonych o marżę banków. Ryzyko stopy procentowej w umowach kredytowych realizowane były poprzez
waloryzację rat kredytowych w okresach miesięcznych, kwartalnych i półrocznych.
Ryzyko kredytowe
Grupa prowadząc działalność handlową realizuje sprzedaż usług dla podmiotów gospodarczych z odroczonym terminem
płatności, w wyniku czego może powstać ryzyko nieotrzymania należności od kontrahentów za zrealizowane usługi. W celu
zminimalizowania ryzyka kredytowego Grupa zarządza ryzykiem poprzez obowiązującą procedu oceny wiarygodności
kredytowej klienta. Ocena ta jest przeprowadzana w stosunku do wszystkich klientów, którzy korzystają z odroczonego terminu
płatności. Spółka w ramach wewnętrznej polityki warunkuje stosowanie odroczonego terminu płatności, w przypadku
akceptowalnej kondycji kontrahenta oraz pozytywnej historii współpracy.
Należności kontrahentów regularnie monitorowane. W przypadku wystąpienia należności przeterminowanych zgodnie z
obowiązującymi procedurami następuje wstrzymanie dostawy usług i uruchamiane procedury windykacji. W związku z
sytuacją konfliktu zbrojnego na terenie Ukrainy i sankcjami nałożonymi na Rosję i Białoruś, Grupa PKP CARGO S.A. prowadzi
wzmożony monitoring terminowości płatności należności. W przypadku zaniechania płatności przez Klientów
zidentyfikowanych jako gospodarczo powiązani poprzez wymianę handlową z kontrahentami z terenów Ukrainy oraz Rosji i
Białorusi Spółka może zawiesić stosowanie odroczonego terminu płatności, w celu ograniczenia negatywnych skutków ryzyka
kredytowego Klientów.
Koncentracja ryzyka związanego z należnościami z tytułu dostaw i usług jest ograniczona ze względu na dużą liczbę
kontrahentów z kredytem kupieckim rozproszonych w różnych sektorach gospodarki. Ponadto w celu zmniejszenia ryzyka
nieodzyskania należności z tytułu dostaw i usług Spółka przyjmuje od swoich odbiorców zabezpieczenie w postaci między
innymi: gwarancji bankowych /ubezpieczeniowych, cesji z kontraktów, kaucji oraz weksli.
Ryzyko kredytowe związane ze środkami pieniężnymi i lokatami bankowymi jest uważane jako niskie. Wszystkie podmioty, w
których Grupa lokuje wolne środki pieniężne działają w sektorze finansowym.
Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe jest reprezentowana przez salda bilansowe należności z tytułu dostaw i usług
oraz pozostałych należności, środków pieniężnych i pozostałych aktywów finansowych. Ekspozycja ta jest ograniczona przez
zabezpieczenia ustanowione na rzecz Grupy (w postaci między innymi gwarancji bankowych/ ubezpieczeniowych, kaucji
gwarancyjnych).
5.6.2 Informacje o instrumentach finansowych w zakresie ryzyka i przyjętych przez Spółkę i Grupę PKP CARGO
celach i metodach zarządzania ryzykiem finansowym
Zasady zarządzania ryzykiem rynkowym realizowane poprzez wskazane do tego komórki organizacyjne pod nadzorem
Zarządu Jednostki Dominującej. Zarządzanie ryzykiem finansowym w Grupie PKP CARGO odbywa się z częściowym
wykorzystaniem instrumentów pochodnych (transakcje natychmiastowej wymiany walut SPOT, terminowe transakcje
wymiany walut FORWARD), które wykorzystywane są wyłącznie do ograniczenia ryzyka zmian wartości bilansowych i ryzyka
zmian przepływów pieniężnych.
W 2021 roku Jednostka Dominująca stosowała rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych wykorzystując
instrumenty finansowe takie jak terminowe transakcje sprzedaży walut oraz kredyty inwestycyjne w EUR. Celem podjętych
działań zabezpieczających jest ograniczenie wpływu ryzyka kursowego pary walut EUR / PLN na przyszłe przepływy pieniężne.
Pozycję zabezpieczaną stanowią wysoce prawdopodobne przyszłe przepływy pieniężne wyrażone w EUR.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
79
6. Ważniejsze zdarzenia i informacje dotyczące działalności Spółki i Grupy
PKP CARGO
Istotne informacje i zdarzenia
STYCZEŃ
W dniu 14 stycznia 2021 r. Polskie Koleje Państwowe S.A. – akcjonariusz Spółki, powołał do składu Rady
Nadzorczej z dniem 14 stycznia 2021 r. Pana Marcina Kowalczyka.
W dniu 25 stycznia 2021 r., Rady Nadzorcza PKP CARGO S.A. wybrała Pana Marcina Kowalczyka do pełnienia
funkcji Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. VII kadencji.
LUTY
Zawiadomienie o wyborze przez 2. Regionalną Bazę Logistyczną w Warszawie oferty PKP CARGO S.A. jako
najkorzystniejszej w postępowaniu prowadzonym w celu zawarcia 7-letniej umowy ramowej na świadczenie
usługi transportu kolejowego.
Zawarcie umowy na przewozy kolejowe węgla ze spółką Tauron Wydobycie. Umowa obowiązuje od
5 lutego 2021 r. i została zawarta na 12 miesięcy. Jej wartość wynosi ok. 68 mln zł.
Przedłużenie współpracy pomiędzy PKP CARGO CONNECT a Eurasian International Freight GmbH. PKP CARGO
CONNECT zapewni organizację transportu kolejowego kontenerów w UE i na innych odcinkach Nowego
Jedwabnego Szlaku - kompleksowy transport kolejowy z dedykowanymi usługami celnymi. Ponadto polska strona
zadba o usługi przeładunkowe i składowania kontenerów. Te ostatnie świadczyć będzie PKP CARGO Terminale.
Wpisanie do Rejestru Układów Zbiorowych Pracy nowego układu dla Spółki PKP CARGO Terminale Sp. z o.o. z
datą obowiązywania od 1 marca 2021 r.
MARZEC
Podpisanie umowy ramowej ze Skarbem Państwa - 2. Regionalną Bazą Logistyczną w Warszawie na świadczenie
usług przewozu transportem kolejowym sprzętu wojskowego oraz personelu wojskowego na potrzeby jednostek
organizacyjnych resortu obrony narodowej w komunikacji krajowej i międzynarodowej. Umowa została zawarta
na okres 7 lat od dnia jej podpisania. Maksymalna całkowita wartość zamówienia oszacowana została przez
zamawiającego na kwotę 1,1 mld zł netto (ok. 1,4 mld zł brutto).
Konsorcjum PKP CARGO i PKP CARGO SERVICE podpisało umowę na przewozy kolejowe węgla kamiennego w
latach 2021-2022 ze spółką Tauron Ciepło. Wartość kontraktu to ponad 36 mln zł. Umowa realizowana jest od
marca 2021 r. W ramach kontraktu do Zakładów Wytwarzania Tauron Ciepło dostarczone zostanie ok. 780 tys.
ton / rok węgla kamiennego z Zakładów Górniczych Tauron Wydobycie S.A., kopalń Polskiej Grupy Górniczej S.A.
oraz od innych nadawców. Konsorcjum obsługiwało będzie także bocznice kolejowe Tauron Ciepło w Zakładach
Wytwarzania Tychy, Katowice, Bielsko-Biała EC1 i EC2.
KWIECIEŃ
Wydanie przez Prezesa UOKiK zgody na dokonanie koncentracji polegającej na utworzeniu przez PKP CARGO S.A.
oraz LTG Cargo Polska Sp. z o.o wspólnego przedsiębiorcy.
Dokonanie zmian w Statucie PKP CARGO INTERNATIONAL a.s.
MAJ
W dniu 17 maja 2021 r. Jednostka Dominująca zawarła z Bankiem Polska Kasa Opieki S.A. aneks do Umowy o
kredyt w rachunku bieżącym do maksymalnej kwoty 100 mln zmieniający warunki udzielenia kredytu w tym,
wydłużający okres dostępności kredytu do dnia 24 maja 2022 r.
CZERWIEC
Wyrażenie przez Radę Nadzorczą PKP CARGO S.A. zgody na zawarcie umów z Forespo Poland S.A. dotyczących
nabycia nieruchomości i ruchomości po byłej Fabryce Wagonów Gniewczyna S.A. oraz zaciągnięcia przez PKP
CARGO S.A. zobowiązania w łącznej kwocie 7 380 000,00 EUR brutto. W dniu 16 czerwca 2021 r. PKP CARGO S.A.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
80
oraz Forespo Poland S.A. zawarły warunkową umowę sprzedaży oraz warunkową przedwstępną umowę
sprzedaży.
W dniu 16 czerwca 2021 r. Jednostka Dominująca zawarła z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym Umowę kredytu
inwestycyjnego do maksymalnej kwoty 60 mln EUR (EURIBOR lub WIBOR + marża).
W dniu 18 czerwca 2021 r. Jednostka Dominująca zawarła Umowę o kredyt w rachunku bieżącym z Bankiem
Gospodarstwa Krajowego do maksymalnej kwoty 100 mln zł (WIBOR + marża) z 12 miesięcznym okresem
dostępności.
W dniu 18 czerwca Jednostka Dominująca zawarła z PKO Leasing S.A. Ramową Umowę Leasingu do łącznej ceny
netto nabywanych przedmiotów leasingu nie przekraczającej 100 mln zł. Limit dostępny jest w okresie 12
miesięcy, z możliwością przedłużenia o okres kolejnych 12 miesięcy.
W dniu 28 czerwca 2021 r. Zwyczajne Walne Zgromadzenie PKP CARGO S.A. podjęło m.in. uchwałę o: pokryciu
straty wykazanej w Jednostkowym Sprawozdaniu Finansowym PKP CARGO S.A. za rok 2020, przyjęciu zmian do
„Polityki Wynagrodzeń Członków Zarządu i Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A.”, zmianie w § 14 ust. 6 pkt 1 Statutu
PKP CARGO S.A. oraz uchwałę o zmianie uchwały dot. wyboru firmy audytorskiej.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. wyraziła zgodę na zawarcie z kontrahentami umów
na sprzedaż 988 sztuk wagonów o łącznej wartości księgowej 14,1 mln zł.
PKP CARGO S.A. otrzymała waiver od banku, z którym ma zawarte umowy kredytów inwestycjnych zawierąjace
zapisy dot. weryfikacji wskaźników na dzień 30.06.2021 r.
LIPIEC
Podpisanie umów dot. przewozów węgla kamiennego z LW Bogdanka do Grupy ENEA (3 umowy z ENEA
Wytwarzanie Sp. z o.o. i 2 umowy z ENEA Elektrownia Połaniec S.A.). Łączna suma podpisanych kontraktów to
ponad 150 mln zł.
Rejestracja zmiany w Statucie Spółki.
Uchwała Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników PKP CARGOTABOR Sp. z o.o. w sprawie dokonania zmian
w Akcie założycielskim polegających na rozszerzeniu działalności spółki oraz przyznaniu pracownikom spółki
prawa do wyboru jednego swojego przedstawiciela (kandydata) do Rady Nadzorczej, który będzie powoływany i
odwoływany przez Zgromadzenie Wspólników.
Organizacja Międzyzakładowa NSZZ Solidarność przy PKP S.A. wszczęła spór zbiorowy wobec PKP CARGO
CONNECT, dotyczący wdrożenia podwyżek wynagrodzeń dla wszystkich pracowników spółki.
W dniu 12 lipca 2021 roku Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. Uchwałą Nr 61/VII/2021 przyjęła tekst jednolity
Statutu PKP CARGO S.A. Zmiany Statutu PKP CARGO S.A. zostały zatwierdzone przez Zwyczajne Walne
Zgromadzenie Akcjonariuszy w dniu 28 czerwca 2021 roku oraz zgłoszone do Krajowego Rejestru Sądowego.
Spółka otrzymała postanowienie Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie o dokonaniu wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego zmian w Statucie Spółki uchwalonych przez Zwyczajne Walne Zgromadzenie PKP
CARGO S.A. Zgodnie z otrzymanym postanowieniem, ww. wpis został dokonany z datą 16 lipca 2021 r.
W dniu 22 marca 2021 r. PKP CARGO CONNECT zawarła z RENTRANS CARGO Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie
(„RENTRANS CARGO”) warunkową umowę nabycia udziałów w celu umorzenia, na mocy której PKP CARGO
CONNECT dokonała zbycia wszystkich posiadanych w spółce RENTRANS CARGO 249 udziałów. W wyniku
powyższego, własność 249 udziałów w RENTRANS CARGO w dniu 22 marca 2021 r. przeszła na spółkę, co
oznacza, że z dniem 22 marca 2021 r. PKP CARGO CONNECT przestała być wspólnikiem RENTRANS CARGO, w
związku z czym spółka RENTRANS CARGO przestała być podmiotem powiązanym z PKP CARGO S.A.
SIERPIEŃ
Zawarcie porozumienia pomiędzy stronami Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, dotyczące jednorazowej
nagrody i zwiększenia gratyfikacji z okazji Święta Kolejarza. Spółka szacuje, że łączny koszt gratyfikacji wyniesie
23,9 mln zł i zostanie on ujęty w wynikach trzeciego (21,4 mln zł) i czwartego (2,5 mln zł) kwartału 2021 r.
WRZESIEŃ
Zmiana nazwy spółki PRIMOL RAIL d.o.o. na PKP CARGO INTERNATIONAL SI d.o.o.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
81
W dniu 13 września 2021 r. Wojewoda Lubelski zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę i
rozbiórkę, obejmującą inwestycję pn. „Rozbudowa i budowa infrastruktury kolejowej w Rejonie Przeładunkowym
Małaszewicze korytarza nr 8 linii towarowych na granicy UE z Białorusią”.
W dniu 16 września 2021 r. zakończył się spór zbiorowy wszczęty wobec PKP CARGO CONNECT sp. z o.o. przez
Organizację Międzyzakładową NSZZ „Solidarność” przy PKP S.A., dotyczący wdrożenia podwyżek wynagrodzeń
dla wszystkich pracowników spółki.
Podpisanie z konsorcjum Newag i Newag Lease aneksu do umowy na dostawę 31 lokomotyw. Aneks obejmuje
przesunięcie dostawy 12 lokomotyw z 2021 r. na 2022 r. oraz ostatnich 12 szt. z roku 2022 na 2023. Powodem
zmiany harmonogramu były m.in. utrudnienia w procesie homologacyjnym lokomotyw wynikające ównie z
pandemii COVID-19 oraz obostrzeń wprowadzonych w celu jej przeciwdziałania. Pozostałe warunki umowy nie
zmieniły się.
PAŹDZIERNIK
Podpisanie listu intencyjnego z Wagony Świdnica sp. z o.o. dotycząca ewentualnej współpracy w zakresie
produkcji wagonów kolejowych w związku z zamiarem wybudowania przez PKP CARGO fabryki wagonów
towarowych. List pozostaje w mocy do 30 czerwca 2022r. lub do dnia podpisania umowy, w zależności od tego
które z tych zdarzeń nastąpi wcześniej. Nabycie od Forespo Poland sp z o.o. prawa użytkowania wieczystego oraz
prawa własności do siedmiu nieruchomości w miejscowości Gniewczyna Łańcucka, wraz z budynkami,
budowlami, ruchomościami i infrastrukturą za łączną kwotę 7,38 mln euro brutto.
W dniu 18 października Rada Nadzorcza odwołała 4 członków Zarządu PKP CARGO S.A., tj. Pana Czesława
Warsewicza - Prezesa Zarządu, Pana Leszka Borowca Członka Zarządu ds. Finansowych, Pana Piotra Wasatego
Członka Zarządu ds. Handlowych, Pana Witolda Bawora Członka Zarządu ds. Operacyjnych, i postanowiła
delegować Pana Władysława Szczepkowskiego, członka Rady Nadzorczej do wykonywania czynności Prezesa
Zarządu Spółki na okres nie dłuższy niż 3 miesiące oraz powierzyć mu pełnienie obowiązków Prezesa Zarządu PKP
CARGO S.A.
W dniu 18 października 2021 r. Rada Nadzorcza podjęła Uchwałę odwołującą Pana Władysława Szczepkowskiego
ze składu Komitetu ds. Nominacji Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. VII kadencji i powołującą Pana Pawła
Sosnowskiego do składu ww. Komitetu.
W dniu 22 października 2021 r., Uchwałą Nr 81/VII/2021, Rada Nadzorcza wszczęła postepowanie kwalifikacyjne
na stanowiska: Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A., Członka Zarządu ds. Handlowych PKP CARGO S.A., Członka
Zarządu ds. Finansowych PKP CARGO S.A., Członka Zarządu ds. Operacyjnych PKP CARGO S.A.
Nabycie przez PKP CARGP S.A. od spółki PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa sp. z o.o., 100% udziałów w spółce
PKP Linia Chełmska Szerokotorowa sp. z o.o. z siedzibą w Chełmie.
LISTOPAD
Zarząd PKP CARGO S.A. Uchwałami z dnia 16 listopada 2021 r. udzielił prokur łącznych: Pani Annie
Wierzchowskiej, Pani Alicji Chyle oraz Panu Karolowi Sikorze.
W dniu 18 listopada 2021 r. Walne Zgromadzenie spółki PKP CARGO INTERNATIONAL a.s. wyraziło zgodę na:
o zawarcie między PKP CARGO INTERNATIONAL a.s. a ING Bank N.V. umowy kredytu terminowego w
wysokości 8,5 mln EUR na okres 5 lat oraz wieloproduktowej umowy kredytu w przedmiocie udzielenia
PKP CARGO INTERNATIONAL a.s. linii kredytowych w łącznej wysokości 12,5 mln EUR, tj.
kontokorentowej linii kredytowej w wysokości 3 mln EUR oraz ramę (limit) do wystawiania gwarancji
bankowych, tj. linię gwarancyjną w wysokości 9,5 mln EUR,
o zawarcie między PKP CARGO INTERNATIONAL a.s. a Raiffeisenbank a.s. umowy ramowej dla bankowych
produktów kredytowych, której przedmiotem jest udzielenie linii kredytowej do maksymalnej łącznej
kwoty 60 mln CZK, z terminem ważności każdej wystawionej gwarancji bankowej do dnia 30 września
2029 r. oraz z terminem płatności gwarancji bankowych do dnia 30 września 2029 r. oraz akredytyw do
dnia 31 marca 2023 r.,
o obciążenie wierzytelności i majątku PKP CARGO INTERNATIONAL a.s., obciążenie majątku AWT ROSCO
a.s. oraz obciążenie majątku AWT Rekultivace a.s., poprzez ustanowienie przez te spółki stosownych
zabezpieczeń wierzytelności na rzecz wskazanych banków, na podstawie ww. umów.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
82
W dniu 30 listopada 2021 r. spółka PKP CARGO podpisała z PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. list intencyjny, którego
przedmiotem jest wyrażenie zainteresowania przez PKP CARGO i PKP PLK podjęcia działań zmierzających do
przeprowadzenia transakcji nabycia przez PKP PLK od PKP CARGO 100% udziałów w CARGOTOR Sp. z o.o.
GRUDZIEŃ
W dniu 31 grudnia 2021 r. Zarząd Spółki PKP CARGO S.A. zawarł pięć umów przewozowych ze spółkami z Grupy
PGE (PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. z siedzibą w Bełchatowie, PGE Energia Ciepła S.A. z
siedzibą w Warszawie, Zespół Elektrociepłowni Wrocławskich KOGENERACJA S.A. z siedzibą we Wrocławiu),
których przedmiotem jest realizacja przewozu transportem kolejowym węgla kamiennego i sorbentów
wapiennych o łącznej maksymalnej masie 19,4 mln ton. Szacunkowa maksymalna łączna wartość umów w okresie
ich obowiązywania wynosi 619,06 mln netto tj. 761,44 mln brutto. Zawarte umowy będą obowiązywać w
okresie od 01.01.2022 r. do 31.12.2024 r.
STYCZEŃ 2022
W dniu 13 stycznia 2022 roku Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. podjęła Uchwałę Nr 1/VII/2022 w sprawie
zakończenia oddelegowania Członka Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. Pana Władysława Szczepkowskiego do
czasowego wykonywania czynności Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A.
W dniu 13 stycznia 2022 roku Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. podjęła Uchwałę Nr 2/VII/2022 ustalając, w
skład Zarządu PKP CARGO S.A. wspólnej VIII kadencji nie będzie wchodziło w tym samym czasie więcej niż 5 osób.
W wyniku przeprowadzonego postępowania kwalifikacyjnego na stanowisko: Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A.,
Członka Zarządu ds. Handlowych PKP CARGO S.A., Członka Zarządu ds. Finansowych PKP CARGO S.A., Członka
Zarządu ds. Operacyjnych PKP CARGO S.A. w dniu 13 stycznia 2022 roku Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. podjęła
Uchwałę Nr 6/VII/2022 o powołaniu na stanowisko Członka Zarządu ds. Operacyjnych Pana Marka Olkiewicza.
W dniu 13 stycznia 2022 roku, Rada Nadzorcza podjęła Uchwałę nr 7/VII/2022 delegującą Członka Rady
Nadzorczej PKP CARGO S.A., Pana Władysława Szczepkowskiego do czasowego wykonywania czynności Prezesa
Zarządu PKP CARGO S.A. na okres nie dłuższy niż 3 (trzy) miesiące.
W dniu 13 stycznia 2022 roku Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. podjęła Uchwałę Nr 9/VII/2022 w sprawie
zakończenia postępowania kwalifikacyjnego na stanowiska: Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A., Członka Zarządu
ds. Finansowych PKP CARGO S.A. i Członka Zarządu ds. Handlowych PKP CARGO S.A. bez rozstrzygnięcia i
wszczęcia nowego postępowania kwalifikacyjnego na stanowiska: Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A., Członka
Zarządu ds. Finansowych PKP CARGO S.A. i Członka Zarządu ds. Handlowych PKP CARGO S.A.
W dniu 19 stycznia 2022 roku Zarząd PKP CARGO S.A. Uchwałą Nr 12/2022 czasowo powierzył nadzór nad
komórkami organizacyjnymi Centrali Spółki:
o Panu adysławowi Szczepkowskiemu delegowanemu przez Radę Nadzorczą PKP CARGO S.A. zgodnie
z uchwałą z dnia 13 stycznia 2022 roku, nr 7/VII/2022 do wykonywania czynności Prezesa Zarządu PKP
CARGO S.A. na okres nie dłuższy niż 3 miesiące, z wyłączeniem komórek powierzonych Panu Zenonowi
Kozendrze Członkowi Zarządu – Przedstawicielowi Pracowników PKP CARGO S.A., należącymi do
zakresu kompetencji: Członka Zarządu ds. Handlowych PKP CARGO S.A., Członka Zarządu ds.
Finansowych PKP CARGO S.A., oraz czasowy nadzór nad sprawami i komórkami organizacyjnymi
należącymi do zakresu kompetencji Członka Zarządu ds. Operacyjnych PKP CARGO S.A. do dnia
02 lutego 2022 r.
o Panu Zenonowi Kozendrze Członkowi Zarządu Przedstawicielowi Pracowników PKP CARGO S.A. na
okres nie dłuższy niż 3 miesiące nad: Biurem Zarządzania Zasobami Ludzkimi Centrali
PKP CARGO S.A., Biurem Teleinformatyki Centrali PKP CARGO S.A., Biurem Zakupów Centrali PKP
CARGO S.A.
W dniach 27 stycznia oraz 01 lutego 2022 roku, Rada Nadzorcza podjęła Uchwałę nr 11/VII/2022 oraz Uchwałę
nr 12/VII/2022 w sprawie przyjęcia zmian do Regulaminu przeprowadzania wyborów kandydatów na
przedstawiciela pracowników do Zarządu PKP CARGO S.A. oraz przedstawicieli pracowników do Rady Nadzorczej
PKP CARGO S.A. oraz trybu ich odwoływania.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
83
LUTY 2022
W dniu 11 lutego 2022 r. PKP CARGO S.A. podpisała umowę z konsorcjum w składzie: Siemens Mobility Sp. z o.o.
oraz Siemens Mobility GmbH na dostawę 5 fabrycznie nowych elektrycznych lokomotyw wielosystemowych wraz
ze świadczeniem usług utrzymania. Harmonogram zakłada dostawę 5 lokomotyw w I kwartale 2023 roku.
Wartość umowy nie przekroczy kwoty netto 139.125.093,48 zł. Umowa będzie obowiązywać od daty zawarcia do
zakończenia okresu utrzymania ostatniej z dostarczanych lokomotyw.
W dniu 28 lutego 2022 roku PKP CARGO S.A. otrzymało od Urzędu Patentowego decyzo udzielenie prawa
ochronnego na znak towarowo-graficzny PKP CARGO.
MARZEC 2022
W wykonaniu zawartego 27 sierpnia 2021 roku Porozumienia pomiędzy stronami Zakładowego Układu
Zbiorowego Pracy przewidującego podjęcie do 31 stycznia 2022 roku rozmów dot. wdrożenia systemowej
podwyżki wynagrodzeń od 1 kwietnia 2022 roku Spółka w dniu 1 marca 2022 r. zwróciła się do Związków
Zawodowych działających w imieniu pracowników Zakładów i Centrali PKP CARGO S.A. („Związki Zawodowe”) z
wnioskiem o przedłużenie prowadzonego dialogu społecznego co najmniej do czasu dokonania oceny wyników
finansowych Spółki za 2021 rok i pierwszy kwartał 2022 roku, a tym samym o odroczenie ewentualnych decyzji
w kwestii systemowej podwyżki wynagrodzeń. W związku z podtrzymaniem przez Związki Zawodowe postulatów
wdrożenia podwyżki wynagrodzeń z dniem 1 kwietnia 2022 roku, Strony w dniu 1 marca 2022 roku podpisały
protokół kończący dialog społeczny. Z dniem 1 marca 2022 roku został wszczęty przez Związki Zawodowe spór
zbiorowy.
W dniu 11 marca 2022 roku PKP CARGO S.A. zawarło umowę z PKP S.A. dotyczącą zbycia udziałów przez PKP S.A.
wszystkich posiadanych przez PKP S.A. 50 ( słownie: pięćdziesięciu ) udziałów w spółce Centralny Terminal
Multimodalny Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, o wartości nominalnej wynoszącej 50,00 każdy udział, o łącznej
wartości nominalnej wynoszącej 2.500,00 zł – na rzecz PKP CARGO S.A. (jako Wspólnika spółki Centralny Terminal
Multimodalny Sp. z o.o.), za łączną cenę odpowiadającą łącznej wartości nominalnej zbywanych udziałów,
wynoszącą: 2.500,00 zł.
Opis i ocena czynników i nietypowych zdarzeń mających wpływ na wynik
osiągnięty przez Spółkę i Grupę PKP CARGO
Polityka środowiskowa – Taksonomia nowe standardy dbałości o środowisko
Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 roku w sprawie
ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje (dalej: „Rozporządzenie” lub „Rozporządzenie o taksonomii ”), od
2021 roku przedsiębiorstwa niefinansowe zobligowane do przedstawienia odsetka działalności ujętego w taksonomii, bez
wymogu określania szczegółowej zgodności z taksonomią.
W PKP CARGO S.A. udział procentowy działalności gospodarczej kwalifikującej się do systematyki w łącznym obrocie, kapitale
i wydatkach operacyjnych wyliczono na poziomie 87%. Pozostała działalność, która nie została ujęta w systematyce to 13%
działalności Spółki.
Podstawowym filarem działalności PKP CARGO S.A. jest transport kolejowy towarów. Zgodnie z polityką klimatyczną Unii
Europejskiej transport szynowy ma szansę stać się istotnym elementem w osiąganiu celów redukcji CO2. Zgodnie z art. 19 ust.
4 Rozporządzenia UE nr 2020/852, techniczne kryteria kwalifikacji obejmują kryteria dotyczące działalności związanej z
przejściem na mobilność neutralną dla klimatu, w szczególności dzięki przesunięciom międzygałęziowym, środkom w zakresie
efektywności i paliwom alternatywnym.
Spółka w ciągu ostatnich lat wykonywała średnio 90 % swojej pracy przewozowej z wykorzystaniem trakcji elektrycznej.
Zgodnie z technicznymi kryteriami kwalifikacji, taki transport jako posiadający zerową emisję z rury wydechowej, po wyłączeniu
transportu paliw kopalnych, jest zgodny z działalnością zrównoważoną środowiskowo.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
84
Z uwagi na to, że Rozporządzenie o taksonomii ma b narzędziem umożliwiającym przeprowadzenie transformacji
klimatycznej w Unii Europejskiej, poprzez przekierowanie przepływów pieniężnych tylko i wyłącznie na działania i produkty
ekologiczne, istnieje duże prawdopodobieństwo, że nasza działalność będzie wspierana przez inwestorów oraz fundusze Unii
Europejskiej.
Sytuacja na rynku przewozów kolejowych
Skutki pandemii COVID-19 są nadal odczuwalne w portach chińskich. Część dostaw jest nadal obciążona dużymi opóźnieniami
z uwagi na trudności występujące w transporcie z Chin, zarówno drogą morską, jak i kolejową. Brak dostępnych kontenerów,
a co za tym idzie zaporowe ceny, nie przyczyniły się do normalizacji tego rynku. Prace remontowe prowadzone na liniach
kolejowych w Polsce również w znaczącym stopniu utrudniają sprawną organizację transportu.
Zauważalnym problemem jest znaczny wzrost stawek za transport zarówno samochodowy jak i kolejowy związany m.in. ze
wzrostem cen za paliwa (ok. 35% względem roku 2020) czy energii trakcyjnej o ponad 20%. Niemniej jednak dobiegają końca
prace modernizacyjne w porcie Gdańsk. W 2022 roku rynek spodziewa się zwiększenia przepustowości i punktualności. Jednak
przesuwające się prace modernizacyjne na ciągach komunikacyjnych jeszcze przez kilka lat będą miały istotne znaczenie w
punktualności dostaw do portów morskich.
Metale i surowce hutnicze
W dalszym ciągu odczuwalne braki wagonowe oraz znacznie wydłużony czas transportu. Ze względu na sytuację na rynku
przewozów kontrahenci zastosowali dodatkowe wzrosty stawek zarówno w III jak i IV kwartale 2021 roku. Nadal występuje
silny wzrost konkurencji w przypadku transportów ze Wschodu.
Całkowicie wygaszony piec hutniczy w Krakowie (pomimo zapewnień ArcelorMittal Poland o planowanym ponownym
uruchomieniu) skutkuje nadal ograniczoną ilością przewozów hutniczych. Dodatkowo negatywne skutki były związane z
utrzymaniem się ubiegłorocznych czynników, takich jak drastyczny wzrost ceny dla transportów rozproszonych ponad 100%,
dla przesyłek min. 240 ton nawet o ok. 50-80% w stosunku do 2020 roku oraz wzrost opłat za pobyty wagonów w dyspozycji.
Należy pamiętać, że stawki kolejowe są niekorzystne w porównaniu z drogowymi, naszym głównym konkurentem jest właśnie
transport drogowy.
Inwestycje infrastrukturalne
Największe utrudnienia przewozowe powodowały zamknięcia torowe związane m.in. z kontynuacją modernizacji infrastruktury
portowej w obrębie rejonów załadunkowych portów Gdańska, Gdyni, Szczecina, Świnoujścia oraz na odcinkach linii
dojazdowych, co w konsekwencji utrudniało sprawne prowadzenie obsługi kluczowych bocznic oraz kontynuację modernizacji
węzła Czechowice-Dziedzice, Oświęcim, Trzebinia, Mysłowice, Zebrzydowice/Petrovice czy przebudowa węzła warszawskiego,
rejonu Małaszewicz i Lublina.
W perspektywie roku 2022 przewidywana jest tendencja wzrostowa poziomu ograniczeń przepustowości linii oraz uciążliwości
prowadzonych inwestycji infrastrukturalnych z powodu opóźnień i kumulacji kolejnych modernizacji do wykonania w
końcowym etapie realizacji Krajowego Programu Kolejowego.
Sytuacja na rynku przewozów intermodalnych
Rynek przewozów intermodalnych w 2021 roku był uzależniony od trwających remontów i ograniczeń na szlakach kolejowych
PKP CARGO S.A. i PKP PLK S.A., a także w terminalach portowych i przeładunkowych, co konsekwencji bezpośrednio wpłynęło
na możliwości realizacji przewozów i pełne wykorzystanie obiegu wagonów/platform kontenerowych. Ponadto brak
dostatecznej infrastruktury kolejowej (krótkie tory) na depotach kontenerowych w portach wpływał na utrudnienia w obsłudze
kolejowej tychże punktów ładunkowych, zaś zbyt niskie zdolności przeładunkowe terminala DCT Gdańsk w stosunku do
potrzeb, powodowały utrudnienia lub niemożliwość pozyskania okien załadunkowych/wyładunkowych dla nowych
przewozów.
Krótkie tory załadunkowe i wyładunkowe na terminalu DCT Gdańsk (618m) w stosunku do możliwości linii kolejowej
(Warszawa, Łódź- 730m) ograniczało długość pociągów intermodalnych i podwyższało koszty przewozu kontenerów na tych
relacjach. Na sytuację nałożył się brak możliwości zabezpieczenia przez przewoźnika wystarczającej ilości taboru, a także awarie
i wyłączenia, co z kolei spowodowało konieczność wynajęcia z rynku prywatnych wagonów kosztem osiągniętej marży, tak aby
zapewnić realizację planów przewozowych. Na sytuację rynku intermodalnego wpływ miała wnież utrzymująca się
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
85
przewaga konkurencyjna transportu drogowego do kolejowego i brak regulacji ustawowych wspierających segment
intermodalny.
Koszty dostępu infrastruktury kolejowej
Koszty dostępu do infrastruktury kolejowej nadal stanowią istotną pozycję kosztów operacyjnych. Na strukturze
ogólnokrajowej w rozkładzie jazdy na lata 2020/2021 w zakresie dostępu do infrastruktury w PKP PLK S.A., stosowane były
cenniki niezmienione względem poprzednich rozkładów. Z kolei zarządcy prywatni infrastruktury kolejowej zależnie od sytuacji
stosowali w cennikach stawki z wcześniejszych rozkładów lub wyższe.
W związku z sytuacją epidemiczną w 2021 r. PKP PLK nie stosowała ulg w opłatach, natomiast zarządca CARGOTOR Sp. z o.o.
stosował 20% rabat na wszystkie usługi.
Do utrudnień na infrastrukturze zagranicznej należy zaliczyć wprowadzenie w Niemczech od 13 grudnia 2020 roku przepisów
ustawy dot. ochrony środowiska przed hałasem i zakaz jazdy wagonów ze wstawkami żeliwnymi, co skutkować będzie w
przyszłości nałożeniem kar za stosowanie taboru ze wstawkami żeliwnymi.
Usługi agencji celnych
Wykorzystanie kwoty 200 mln złotych, pochodzących ze zwolnienia ze ożenia gwarancji na przewóz towarów w ramach
tranzytu do obsługi dużych przedsiębiorców o dużej częstotliwości odpraw celnych lub wysokich należnościach celno-
podatkowych w różnych rodzajach transportu (kolejowym, morskim i drogowym).
Ponadto wyjście Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej jest szansą dla agencji celnych na dokonywanie odpraw celnych w ramach
procedury eksportowej do Wielkiej Brytanii oraz dla importu z Wielkiej Brytanii.
Informacje o zawartych umowach znaczących dla działalności Spółki i Grupy PKP
CARGO
Umowy z dostawcami
Podpisanie umowy z PKP PLK S.A.
W dniu 7 grudnia 2021 r. została podpisana umowa, która obowiązuje w okresie od dnia 12 grudnia 2021 r. do dnia 10 grudnia
2022 r. Przedmiotem Umowy jest udostępnienie spółce PKP CARGO przez PKP PLK S.A. infrastruktury kolejowej w celu
wykorzystania zdolności przepustowej do przewozu rzeczy w rozkładzie jazdy pociągów 2021/2022. Przewidywana wartość
Umowy w okresie jej obowiązywania wynosi łącznie 541,5 mln zł netto (666,1 mln zł brutto).
Umowa jest kluczowa dla realizacji podstawowej działalności Emitenta. Jest to umowa cykliczna, zawierana przez Spółkę
corocznie.
Podpisanie umowy z Forespo Poland S.A.
W dniu 16 czerwca 2021 r. PKP CARGO S.A. podpisało roku umowę z Forespo Poland S.A. na zakup majątku po dawnej Fabryce
Wagonów Gniewczyna w Gniewczynie Łańcuckiej koło Przeworska (Podkarpacie). Zgodnie z zapisami aktu notarialnego PKP
CARGO odkupiło od słowackiej spółki Forespo 33 ha gruntów, na których stoją hale fabryczne o powierzchni 4 ha. W skład
majątku wchodzi także 7,5 km torów. Wartość umowy to około 33 mln zł. Podpisanie umowy zakupu majątku po dawnej
fabryce w Gniewczynie to kolejny krok w celu wznowienia produkcji wagonów w tym miejscu.
Umowy z odbiorcami
Podpisanie umowy z Tauron Wydobycie S.A.
W dniu 11 lutego 2022 r. PKP CARGO S.A. podpisało kolejną umowę na przewozy kolejowe węgla ze spółką Tauron Wydobycie.
Jej wartość wynosi ok. 68 mln zł. Umowa obowiązuje od 5 lutego 2021 r. i została zawarta na 12 miesięcy. Przewidywana łączna
ilość transportowanego węgla to około 3,7 mln ton, z czego ok. 3,3 mln ton to węgiel przeznaczony dla Tauron Wytwarzanie
S.A. (Elektrownia Jaworzno II, Elektrownia Jaworzno III, Elektrownia Łagisza i Elektrownia Łaziska) oraz spółki Nowe Jaworzno
Grupa Tauron z Zakładów Górniczych Tauron Wydobycie S.A. Natomiast około 400 tysięcy ton węgla zostanie przewiezione do
innych odbiorców hurtowych i przemysłowych, rozproszonych na terenie całej Polski.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
86
Podpisanie umowy ze Skarbem Państwa- Regionalną Bazą Logistyczną w Warszawie
W dniu 2 marca 2021 r. PKP CARGO S.A. podpisało siedmioletnią umowę z Regional Bazą Logistyczną w Warszawie na
wykonywanie transportów kolejowych na potrzeby armii. Umowa ramowa będzie obowiązywać przez siedem lat i dotyczy
krajowych oraz międzynarodowych transportów wojskowych (w tym przewóz uzbrojenia i innego sprzętu, jak i ludzi).
Szacowana całkowita wartość zamówienia wyniesie 1,4 mld zł brutto, przy czym ponad 70 proc. tej kwoty będzie przypadać na
przewozy w komunikacji krajowej, a reszta na transporty międzynarodowe. Wykonywanie konkretnych usług przewozowych
przez PKP CARGO będzie się odbywać na podstawie odrębnych umów realizacyjnych.
Podpisanie umowy z Tauron Ciepło
W dniu 3 maja 2021 r. Konsorcjum PKP CARGO S.A. i PKP CARGO SERVICE Spółka z o.o. podpisało umowę na przewozy kolejowe
węgla kamiennego w latach 2021-2022 ze spółką Tauron Ciepło. Wartość kontraktu to ponad 36 mln złotych. Umowa
realizowana jest od marca 2021 roku. W ramach kontraktu do Zakładów Wytwarzania Tauron Ciepło dostarczone zostanie
ok. 780 tys. ton / rok węgla kamiennego z Zakładów Górniczych Tauron Wydobycie S.A., kopalń Polskiej Grupy Górniczej S.A.
oraz od innych nadawców. Konsorcjum obsługiwało będzie także bocznice kolejowe Tauron Ciepło w Zakładach Wytwarzania
Tychy, Katowice, Bielsko-Biała EC1 i EC2. Przewozy realizowane będą w zwartych składach w wagonach węglarkach budowy
normalnej oraz specjalnej. Nowy kontrakt jest przedłużeniem dotychczasowej współpracy, w ramach której PKP CARGO S.A.
obsługuje Grupę Tauron od 2012 roku.
Podpisanie umowy z ENEA Elektrownia Połaniec S.A.
W dniu 13 kwietnia 2021 r. PKP CARGO S.A. podpisało z ENEA Elektrownia Połaniec S.A. umowy dotyczące przewozów z kopalń
śląskich, które będą obowiązywać przez kolejne osiemnaście miesięcy. Szacunkowa wartość zawieranych umów to prawie
31,77 mln złotych brutto, w ramach których PKP CARGO S.A. przewiezie 1,5 mln ton węgla kamiennego.
Podpisanie umowy z Grupą ENEA
W dniu 5 lipca 2021 r. PKP CARGO S.A. podpisało pięć umów dotyczących przewozów węgla kamiennego z LW Bogdanka do
Grupy ENEA (3 umowy z ENEA Wytwarzanie Sp. z o.o. i 2 umowy z ENEA Elektrownia Połaniec S.A.). Umowy są efektem dwóch
wygranych postępowań przetargowych. Łączna suma podpisanych kontraktów to ponad 150 mln brutto zł. Szacowana wartość
kontraktów podpisanych z ENEA Wytwarzanie wynosi prawie 116 mln złotych brutto.
Dodatkowo PKP CARGO podpisało dwie kolejne już w tym roku umowy na przewozy węgla do elektrowni Grupy ENEA w
Połańcu, tym razem na przewozy z LW Bogdanki. Realizacja transportów będzie obejmowała około 1,7 mln ton węgla w okresie
od lipca 2021 roku do grudnia 2022 roku. Szacowana wartość kontraktu to około 37 mln zł. Wraz z podpisanymi wcześniej
zamówieniami PKP CARGO dostarczy do Elektrowni Połaniec 3,2 mln ton węgla z LW Bogdanka i kopalń śląskich.
Informacje o zawartych umowach znaczących dla działalności Grupy Kapitałowej PKP CARGO, w tym znanych grupie
umowach zawartych pomiędzy akcjonariuszami (wspólnikami), umowach ubezpieczenia, współpracy lub kooperacji
W dniu 17 maja 2021 r. Jednostka Dominująca zawarła z Bankiem Polska Kasa Opieki S.A. aneks do Umowy o kredyt w rachunku
bieżącym do maksymalnej kwoty 100.000.000,00 PLN zmieniający warunki udzielenia kredytu w tym, wydłużający okres
dostępności kredytu do dnia 24.05.2022 r.
W dniu 16 czerwca 2021 r. Jednostka Dominująca zawarła z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym Umowę kredytu
inwestycyjnego do maksymalnej kwoty 60.000.000,00 EUR (EURIBOR lub WIBOR + marża).
W dniu 18 czerwca 2021 r. Jednostka Dominująca zawarła Umowę o kredyt w rachunku bieżącym z Bankiem Gospodarstwa
Krajowego do maksymalnej kwoty 100.000.000,00 PLN (WIBOR + marża) z 12 miesięcznym okresem dostępności.
W dniu 18 czerwca Jednostka Dominująca zawarła z PKO Leasing S.A. Ramową Umowę Leasingu do łącznej ceny netto
nabywanych przedmiotów leasingu nie przekraczającej 100.000.000,00 PLN. Limit dostępny jest w okresie 12 miesięcy, z
możliwością przedłużenia o okres kolejnych 12 miesięcy.
W dniu 26 listopada 2021 r. Spółka z Grupy zawarła z konsorcjum banków: ING Bank N.V., UCB CR and SR i Raiffeisen bank a.s.
Umowę o kredyt inwestycyjny do maksymalnej kwoty 8.500.000,00 EUR (oprocentowanie stałe) z okresem spłaty do
26.11.2026 r.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
87
W dniu 17 grudnia 2021 r. Jednostka Dominująca zawarła z Bankiem Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. aneks do
Umowy o kredyt w rachunku bieżącym do maksymalnej kwoty 100.000.000,00 PLN zmieniający warunki udzielenia kredytu w
tym, wydłużający okres dostępności kredytu do dnia 19.03.2023 r.
Stanowisko Zarządu odnośnie możliwości zrealizowania wcześniej publikowanych
prognoz wyników na dany rok
PKP CARGO S.A. nie publikowała prognoz finansowych na 2021 rok.
7. Polityka rozwoju Spółki i Grupy PKP CARGO
Opis zewnętrznych i wewnętrznych czynników istotnych dla rozwoju Spółki i Grupy
PKP CARGO
Sytuacja gospodarcza
Polska i Czechy są istotnymi podmiotami europejskiej i światowej wymiany handlowej, pozostają także silnie
zintegrowane w ramach międzynarodowych łańcuchów wartości.
Po tym jak w 2020 r. światowa gospodarka doświadczyła wywołanej pandemią COVID-19 recesji, w 2021 r. globalna
koniunktura gospodarcza stopniowo poprawiała się. Sprzyjały temu m.in. postępujący proces szczepień (szczególnie w
gospodarkach rozwiniętych), umożliwiający luzowanie uprzednio wprowadzonych restrykcji natury ekonomicznej i społecznej,
adaptacja konsumentów i przedsiębiorstw do realiów pandemii oraz wsparcie ze strony polityki fiskalnej i monetarnej. Pomimo
pozytywnych sygnałów płynących w 2021 r. ze światowej gospodarki, skala niepewności na światowych rynkach finansowych
jest duża z uwagi na konfrontację zbrojną między Rosją i Ukrainą, kolejną falę pandemii, a także wysoką inflację oraz rosnące
oczekiwania na podwyżki stóp. Obszarem niepewności tu wnież problemy gospodarcze Chin. Z uwagi na nadal niski poziom
inwestycji przy jednoczesnym wysokim ryzyku nie wypłacenia środków unijnych przewidzianych w ramach Krajowego Planu
Odbudowymożemy spodziewać się pogorszenia dynamiki PKB Polski w 2022 r. Na gorszy wynik PKB w 2022 r. przełoży się
również studzenie gospodarki stopami procentowymi, konflikt z UE oraz pogarszające się nastroje konsumentów i
przedsiębiorców. Co więcej, światowa koniunktura panująca w otoczeniu makroekonomicznym (szczególnie w Niemczech i
pozostałych krajach UE, z którymi relacje ekonomiczne najmocniejsze) ma znaczący wpływ na sytuację gospodarczą w Polsce
i Czechach, a tym samym przekłada się pośrednio na wyniki operacyjne i przychody spółek należących do Grupy PKP CARGO.
Sytuacja na rynku surowców energetycznych
Obecna sytuacja geopolityczna pogłębia niepewność i napiętą sytuację w globalnej gospodarce, co może mieć
konkretne i odczuwalne skutki biznesowe. Konflikty zbrojne mogą stanowić duże ryzyko, a ich skutki na ten
moment nieprzewidywalne. Produkcja polska jest w dużej mierze nakierowana na bezpieczny rynek unijny, jednak
ilość komponentów importowanych spoza Europy jest znaczna. Panująca niepewność wpływa również na decyzję
dotyczące ewentualnego lokowania inwestycji w Polsce. Analiza Goldman Sachs pokazuje wpływ potencjalnej eskalacji
konfliktu na Ukrainie na europejską gospodarkę. W ujęciu strefy euro ten wpływ jest niewielki (wymiana handlowa z Rosją i
Ukrainą jest na poziomie ok. 1% PKB), natomiast dla Polski jest to już ok. 2% PKB ( gdzie skutki ewentualnego konfliktu będą
odczuwalne szczególnie w obszarze energetyki, z uwagi na import 30-40% gazu do Europy z Rosji). Mimo tego, przewozy węgla
w dalszym ciągu będą stanowić podstawową grupę towarową w przewozach Grupy PKP CARGO i sytuacja na tym rynku
w dużym stopniu będzie oddziaływać na osiągane przez Spółkę i Grupę wyniki i udziały w rynku.
Sytuacja na rynku kruszyw
W 2021 r. w przewozach kruszyw i materiałów budowlanych odnotowano tendencję wzrostową o ok. 13,8%
(wg pracy przewozowej) i 10,8% (wg masy przewozowej).
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
88
Sytuacja na rynku przewozów intermodalnych
Szczególnie dynamiczny rozwój przewiduje się w kolejnych latach dla rynku przewozów intermodalnych. Przewozy
intermodalne PKP CARGO stanowiły w 2021 roku ok. 9% przewozów Spółki w masie ogółem (w 2010 r. było to 10%).
W stosunku do 2020 r. masa w tonach zwiększyła się o 1,7%. Analizując dynamikę przewozów za 2021 rok PKP
CARGO przewiozło 6 926 886 ton ładunków intermodalnych, podczas gdy w 2020 r. – 6 907 500 ton. Ogólna sytuacja
panująca na rynku intermodalnym na świecie – w dalszym ciągu trwająca pandemia, presja inflacyjna i wzrost kosztów energii
przełożyły się na ilość przewiezionych ładunków w tym segmencie rynku. Przewozy w ramach Nowego Jedwabnego Szlaku,
które uległy zmniejszeniu w 2021 r. o 7%) r/r spowodowane były pogorszeniem przepustowości i pracami modernizacyjnymi
na trasie do Niemiec. Mimo niesprzyjającego otoczenia geopolitycznego i makroekonomicznego Grupa pozostaje aktywnie
zaangażowana w obsługę przewozów na linii Nowego Jedwabnego Szlaku i kontynuacja przewozów do Niemiec, Holandii,
Czech, Węgier, Francji, Belgii, Włoch; w przewóz pociągów kontenerowych w relacji do / z portów Gdańsk/Gdynia, czy też
regularne połączenia kontenerowe w relacji Gliwice-Duisburg-Gliwice realizowane z Duisport Agency Polska.
Stan infrastruktury kolejowej
Inwestycje infrastrukturalne związane z modernizacją infrastruktury kolejowej, realizowane przez Zarządcę
tj. PKP PLK S.A., powodowały utrudnienia i konieczność prowadzenia ruchu kolejowego przy wykorzystaniu
objazdów. Zamknięcia torowe mają bezpośredni wpływ na obniżenie przepustowości wykorzystywanych linii oraz
stacji. Jednakże w przyszłości prowadzone inwestycje wpłyną korzystnie na poprawę przepustowość linii, a tym
samym na możliwości przewozowe. Z kolei duże inwestycje rozbudowy sieci kolejowej w kierunku portów, otworzą przed
PKP CARGO S.A. perspektywę przejęcia w kolejnych latach dodatkowego potoku ładunków.
Regulacje techniczne dotyczące taboru
Tabor wykorzystywany w transporcie kolejowym musi spełniać odpowiednie normy i wymagania techniczne,
determinujące skalę działalności modernizacyjnej i naprawczej Grupy. Inwestycje z tym związane bezpośrednio
zależą od aktualnego stanu technicznego posiadanego taboru i wynikających z niego obowiązkowych napraw
okresowych. Ilość napraw okresowych oraz przeglądów okresowych wykonywanych w poszczególnych okresach
wynika z cykli określonych w DSU taboru zatwierdzonych przez UTK.
Zmiana regulacji prawnych
Działalność prowadzona zarówno przez PKP CARGO S.A., jak i spółki z Grupy PKP CARGO, podlega określonym
regulacjom prawnym. Wśród nich znajdują się m.in. Ustawa z dnia 23 lipca 2021 roku o zmianie ustawy o transporcie
kolejowym (Dz.U.2021.1556); Ustawa z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz.
2105); Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób
zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii. Szczegółowy wpływ tych regulacji został opisany w rozdziale 8.2.
Finansowanie nakładów inwestycyjnych
Grupa PKP CARGO będzie finansować nakłady inwestycyjne ze środków asnych, kredytów inwestycyjnych, a także
z innych źródeł.
Prowadzenie dialogu społecznego
Dialog społeczny w PKP CARGO S.A. jest oparty na zasadach wypływających z przepisów powszechnie
obowiązujących, Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy oraz porozumień określających wzajemne zobowiązania
stron dialogu społecznego. Spółka respektuje i doskonali zasady współdziałania partnerów społecznych, co sprzyja
wdrażaniu nowoczesnych, prorozwojowych rozwiązań dla podniesienia konkurencyjności i efektywności firmy.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
89
Opis perspektyw rozwoju oraz polityki w zakresie kierunków rozwoju Spółki i
Grupy PKP CARGO co najmniej w następnym roku obrotowym
Strategia Grupy PKP CARGO na lata 2019-2023
Strategia Grupy PKP CARGO, która została
przyjęta w listopadzie 2018 r. i określiła
wizję i misję Grupy PKP CARGO na lata
2019-2023, a także długoterminowe i
krótkookresowe cele strategiczne.
PKP CARGO dąży do przygotowania konkurencyjnej oferty dla swoich partnerów biznesowych na terenie Polski i
międzynarodowym, w tym na Nowym Jedwabnym Szlaku i w obszarze Trójmorza. Grupa PKP CARGO stara się wykorzystywać
naturalne przewagi Polski, atuty, jakimi są szybki rozwój gospodarczy i przez to jej rosnąca pozycja międzynarodowa. Atutem
przez wielu ekspertów uważanym za pierwszoplanowy jest położenie Polski na skrzyżowaniu najważniejszych szlaków
handlowych.
Osiągniecie celów opiera się na realizacji 13 inicjatyw strategicznych uszeregowanych w trzech filarach:
Rysunek 32 Inicjatywy strategiczne
MISJA
Realizowanie kompleksowej usługi logistycznej na rynku
kolejowych przewozów towarowych i usług intermodalnych
dającej pozycję dostawcy pierwszego wyboru.
WIZJA
Środkowoeuropejski lider w przewozach kolejowych dzięki
uzyskaniu dominującej pozycji w obszarze "Trójmorza" i na
Nowym Jedwabnym Szlaku.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
90
Źródło: Opracowanie własne
W dotychczasowym okresie obowiązywania Strategii, działania podejmowane przez Grupę skupione były na konsekwentnej
realizacji inicjatyw ze wszystkich trzech obszarów wzrostu, efektywności operacyjnej i efektywności organizacyjnej. Grupa
PKP CARGO w sposób ciągły poprawia efektywność procesów wykorzystania taboru i jego modernizacji oraz optymalizuje
politykę gospodarowania majątkiem wszystkich spółek. Równie ważny jest wzrost efektywności organizacyjnej. Konsekwentne
dostosowywanie struktury Grupy do realizowanych działań dokonuje się poprzez tworzenie wyspecjalizowanych dywizji (tabor,
intermodal, terminale, serwis, rozwój działalności zagranicznej). Ponadto w Grupie optymalizowane procesy decyzyjne,
opracowana została polityka zarządzania projektami oraz bieżący monitoring.
Poniżej przedstawiono schemat działań realizowanych w ramach obowiązującej Strategii w 2021 roku:
Rysunek 33 Schemat działań zrealizowanych w ramach obowiązującej Strategii w 2021 r.
Źródło: Opracowanie własne
8. Pozostałe istotne informacje i zdarzenia
Zmiany regulacji prawnych
Ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa- Dyrektywa o ochronie sygnalistów
Obecnie trwają prace legislacyjne nad projektem ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, która ma za zadanie
wdrożyć do krajowego porządku prawnego przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia
23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii, zwana Dyrektywą o ochronie
sygnalistów. Dyrektywa nakłada na przedsiębiorców obowiązek przyjęcia regulacji prawnych określających tryb zgłaszania
naruszeń oraz wskazujących zakres ochrony osób zgłaszających ww. naruszenia (tzw. sygnalistów). Biorąc pod uwagę,
procedura dot. zgłoszeń stanowi nowe rozwiązanie w polskim systemie prawnym, jej opracowanie będzie wymagało konsultacji
ww. regulacji wewnętrznej z partnerami społecznymi oraz szeregu uzgodnień z właściwymi komórkami organizacyjnymi
Centrali Spółki, w szczególności z zakresu ochrony danych osobowych, kwestii pracowniczych, prawnych. Brak wdrożenia
odpowiednich procedur w Spółce i podmiotach zależnych objęty jest sankcjami ustawowymi.
Dodatkowo w celu prawidłowego spełnienia wymogów prawnych przewidzianych zarówno w prawie europejskim jak i
krajowym, w PKP CARGO S.A. Decyzją Nr 55 Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia 16 listopada 2021 roku został powołany
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
91
Zespół ds. zgłaszania naruszeń prawa, którego zadaniem jest m.in. przygotowanie odpowiednich procedur wewnętrznych w
zakresie dokonywania zgłoszeń naruszeń prawa.
Zmiana ustawy o transporcie kolejowym - Ustawa z dnia 23 lipca 2021 roku o zmianie ustawy o transporcie
kolejowym (Dz.U.2021.1556)
Zmiany wprowadzane przepisami ustawy wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2023 roku (z wyjątkami) i dotyczą:
przekształcenia ośrodków szkolenia i egzaminowania w ośrodki szkoleniowe;
wprowadzenia jednolitego państwowego egzaminu na licencję maszynisty oraz na świadectwo maszynisty;
wprowadzenia opłaty za egzaminowanie przez Prezesa UTK kandydatów na maszynistów, która nie może być wyższa
niż równowartość połowy minimalnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku w
pierwszym kwartale roku poprzedniego;
utworzenia rejestru egzaminatorów;
utworzenia rejestru maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe (obowiązek przekazania Prezesowi Urzędu
Transportu Kolejowego, w terminie do dnia 3 stycznia 2023 r., danych o zatrudnionych maszynistach lub prowadzących
pojazdy kolejowe);
dodania do katalogu kar pieniężnych sankcji za nieprzekazanie danych do rejestru, nieterminowe ich przekazanie lub
przekazanie danych nieprawdziwych.
Ustawy o podatkach dochodowych
Ustawa z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku
dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2105). Zmiany wprowadzone przepisami ustawy
weszły w życie z dniem 1 stycznia 2022 roku (z wyjątkami) i dotyczą m. in.:
podwyższenia kwoty wolnej od podatku;
podwyższenia kwoty zmniejszającej miesięczne zaliczki podatkowe;
podwyższenia progu podatkowego;
likwidacji możliwości odliczenia składki zdrowotnej od podatku;
wprowadzenia tzw. ulgi dla klasy średniej;
wprowadzenie zwolnienia dla podatnika aktywnego zawodowo emeryta;
przepisów o cenach transferowych;
złagodzenia reguł związanych z powstawaniem i funkcjonowaniem podatkowych grup kapitałowych (PGK);
ryczałtu od dochodów spółek.
Uchwała Rady Giełdy Papierów Wartościowych nr 13/1834/2021 z dnia 29 marca 2021 roku
Uchwałą Nr 13/1834/2021 z dnia 29 marca 2021 roku Rada Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie przyjęła nowe zasady
ładu korporacyjnego dla spółek notowanych na Głównym Rynku GPW „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2021”,
które weszły w życie z dniem 1 lipca 2021 roku. W DPSN 2021 znalazły się zagadnienia z obszaru ESG, m. in. kwestie ochrony
klimatu, zrównoważonego rozwoju, różnorodności w składzie organów spółek i równości wynagrodzeń.
W dniu 29 lipca 2021 roku PKP CARGO S.A. opublikowała Informację na temat stanu stosowania przez spółkę zasad zawartych
w Zbiorze Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2021.
Ponadto Spółka PKP CARGO na bieżąco monitoruje projekty związane z:
ustawą o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa mającej za zadanie wdrożyć do prawa polskiego przepisy
Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób
zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii, zwanej Dyrektywą o ochronie sygnalistów. Dyrektywa nakłada na
przedsiębiorców obowiązek przyjęcia regulacji prawnych określających tryb zgłaszania naruszeń oraz wskazujących
zakres ochrony osób zgłaszających ww. naruszenia (tzw. sygnalistów).
ustawą o zmianie ustawy Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, mającej na celu wprowadzenie
do polskiego prawa regulacji prawa holdingowego, rozszerzenia i przyznania nowych kompetencji radom nadzorczym
oraz uzupełnienia dotychczasowych regulacji w zakresie praw i obowiązków przyznanych członkom organów spółek;
ustawą o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, przewidującej wprowadzenie do ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentów nowej kategorii podmiotów ponoszących odpowiedzialność antymonopolową
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
92
tzw. przedsiębiorców wywierających decydujący wpływ na innego przedsiębiorcę, który dopuścił się naruszenia
przepisów - art. 6, art. 9 ustawy w związku z art. 6aa i art. 9a projektu;
ustawą o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw przewidujący: możliwość kontroli stanu
trzeźwości, jak i obecności środków działających podobnie do alkoholu w organizmach pracowników, osób
zatrudnionych na innej podstawie niż stosunek pracy oraz osób prowadzących na własny rachunek działalność
gospodarczą, w celu ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia pracodawcy;
ii. uregulowania zasad pracy zdalnej.
Informacje dotyczące akcji PKP CARGO S.A.
8.2.1. Emisja papierów wartościowych oraz wykorzystanie wpływów z emisji
W raportowanym okresie w PKP CARGO S.A. nie wystąpiła emisja, wykup i spłata dłużnych i kapitałowych papierów
wartościowych.
8.2.2. Informacje o umowach mogących w przyszłości wpłynąć na zmianę w proporcjach posiadanych akcji
przez dotychczasowych akcjonariuszy
PKP CARGO S.A. nie są znane żadne umowy zawarte przez dotychczasowych akcjonariuszy, w wyniku których mogą w
przyszłości nastąpić zmiany w proporcjach posiadanych akcji.
8.2.3. Nabycie akcji własnych
W 2021 r. PKP CARGO S.A. nie przeprowadziła skupu / sprzedaży akcji własnych.
8.2.4. Informacje o systemie kontroli programów akcji pracowniczych
Akcje objęte przez uprawnionych pracowników w związku z prawem przyznanym im w ramach PGP podlegały umownemu
ograniczeniu ich zbywalności. Każdy uprawniony pracownik składając zapis na akcje zobowiązany był podpisać umowę
ograniczenia zbywalności akcji na okres 2 lat od debiutu Spółki na GPW, czyli do 30 października 2015 r. Złożony zapis bez
podpisania ww. umowy zostałby uznany za nieważny, a uprawniony pracownik utraciłby prawo do premii prywatyzacyjnej, a
zatem i akcji. Zbycie lub obciążenie akcji lub jakichkolwiek praw do akcji przed dniem 30 października 2015 r. było bezskuteczne
wobec Spółki i mogło narazić pracownika na odpowiedzialność odszkodowawczą. Z chwilą wygaśnięcia powyższego zakazu
zbywania akcji, tj. 30 października 2015 r. akcje serii C uległy zamianie na okaziciela.
8.2.5. Akcje będące w posiadaniu osób zarządzających i nadzorujących
Zgodnie z wiedzą Spółki, stan posiadania akcji Spółki lub uprawnień do nich przez osoby zarządzające w okresie od dnia
24.11.2021 r., tj. dnia publikacji raportu za III kwartał 2021 r. do dnia przekazania niniejszego raportu przedstawia się
następująco:
Tabela 26 Stan posiadania akcji PKP CARGO S.A. przez osoby zarządzające na dzień przekazania raportu
Imię i nazwisko
Liczba akcji PKP CARGO S.A.
w posiadaniu osoby zarządzającej
Wartość nominalna akcji
stan na dzień
przekazania raportu
stan na dzień
24/11/2021
stan na dzień
przekazania raportu [zł]
stan na dzień
24/11/2021 [zł]
Władysław Szczepkowski
0
0
0
0
Zenon Kozendra
46
46
2 300
2 300
Marek Olkiewicz
0
n/a
0
0
Źródło: Opracowanie własne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
93
Zgodnie z wiedzą Spółki, stan posiadania akcji Spółki lub uprawnień do nich przez osoby nadzorujące Spółkę w okresie od dnia
24.11.2021 r., tj. dnia publikacji raportu za III kwartał 2021 r. do dnia przekazania niniejszego raportu przedstawia się
następująco:
Tabela 27 Stan posiadania akcji PKP CARGO S.A. przez osoby nadzorujące
Imię i nazwisko
Liczba akcji PKP CARGO S.A.
w posiadaniu osoby nadzorującej
Wartość nominalna akcji
stan na dzień
przekazania raportu
stan na dzień
24/11/2021
stan na dzień
przekazania raportu [zł]
stan na dzień
24/11/20201[zł]
Krzysztof Mamiński
0
0
0
0
Marcin Kowalczyk
0
-
0
-
Krzysztof Czarnota
70
70
3 500
3 500
Zofia Dzik
0
0
0
0
Dariusz Górski
0
0
0
0
Tadeusz Stachaczyński
0
0
0
0
Władysław Szczepkowski
0
0
0
0
Jerzy Sośnierz
70
70
3 500
3 500
Paweł Sosnowski
0
0
0
0
Izabela Wojtyczka
0
0
0
0
Antoni Duda
0
0
0
0
Źródło: Opracowanie własne
Zgodnie z wiedzą Spółki, osoby zarządzające i nadzorujące emitenta, na dzień 31.12.2021 r. oraz na dzień przekazania
niniejszego raportu, nie posiadają akcji lub udziałów w jednostkach powiązanych PKP CARGO.
8.2.6. Wypłacone lub zadeklarowane dywidendy
W dniu 28 czerwca 2021 roku, Zwyczajne Walne Zgromadzenie PKP CARGO S.A. podjęło Uchwałę Nr 6/2021 w sprawie
niewypłacania dywidendy za rok obrotowy zakończony w dniu 31 grudnia 2020 roku.
Informacje o transakcjach z podmiotami powiązanymi
Żaden z podmiotów Grupy Kapitałowej PKP CARGO nie zawierał w 2021 r. transakcji z podmiotami powiązanymi na warunkach
innych niż rynkowe. Po dacie bilansowej również nie zawierano takich transakcji.
Szczegółowe informacje dot. transakcji z podmiotami powiązanymi zostały przedstawione w Nocie 7.1 JSF oraz Nocie 7.1 SSF.
Postępowania toczące się przed sądem, organem właściwym dla postępowania
arbitrażowego lub organem administracji publicznej
PKP CARGO S.A. oraz jej spółki zależne nie uczestniczyły w istotnych postępowaniach toczących się przed sądem, organem
właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej, dotyczących zobowiązań oraz
wierzytelności PKP CARGO S.A. lub jej spółek zależnych.
Ważniejsze osiągnięcia w dziedzinie badań i rozwoju
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
94
PKP CARGO S.A. i Szkoła Wyższa Wymiaru Sprawiedliwości podpisały w maju 2021 roku porozumienie o współpracy w
obszarach działalności badawczo-eksperckiej, szkoleniowo-dydaktycznej, edukacyjno-promocyjnej oraz wydawniczej. Zakres
współpracy obejmuje udział PKP CARGO S.A. w przedsięwzięciach prowadzonych przez Szkołę Wyższą Wymiaru
Sprawiedliwości (SWWS), takich jak inicjowanie oraz prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze
bezpieczeństwa publicznego i powszechnego, powoływanie zespołów zadaniowych do realizacji projektów badawczych oraz
komercjalizacja wyników bad naukowych i prac rozwojowych oraz transferu wyników prac naukowych do gospodarki.
Współpraca między PKP CARGO S.A. i SWWS zakłada także organizowanie konferencji i seminariów naukowych, doradztwo
naukowo-badawcze, konsultacje techniczno-technologiczne i ekspertyzy, organizowanie szkoleń, kursów oraz wymianę wiedzy
i doświadczeń.
Informacje dotyczące zagadnień środowiska naturalnego
Zgodność z Taksonomią Unii Europejskiej („UE”)
Taksonomia UE jest systemem klasyfikacji ustanawiającym wykaz działalności gospodarczej zrównoważonej środowiskowo.
Zadaniem Taksonomii jest ukierunkowanie inwestycji przedsiębiorstw z obszaru Unii Europejskiej w stronę bardziej
zrównoważonych inwestycji, aby wspierać realizacje celów energetycznych UE w horyzoncie 2030 roku. Taksonomia Unii
Europejskiej dostarczyłaby firmom, inwestorom i decydentom odpowiednich definicji działalności zrównoważonej
środowiskowo. W ten sposób taksonomia pomoże chronić firmy i inwestorów m.in. przed zjawiskiem „greenwashingu”.
Zgodnie z art. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie
ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje (Rozporządzenie 2020/852) oraz Rozporządzeniem Delegowanym
Komisji UE 2021/2139 z dnia 4 czerwca 2021 r. ustanawiającym techniczne kryteria kwalifikacji służące określeniu warunków,
na jakich dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako wnosząca istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu lub w adaptację
do zmian klimatu, a także określeniu, czy ta działalność gospodarcza nie wyrządza poważnych szkód względem żadnego z
pozostałych celów środowiskowych (Techniczne kryteria kwalifikacji), a także w oparciu o rozporządzenie delegowane Komisji
UE 2021/2178 z dnia 6 lipca 2021 r., uzupełniające rozporządzenie 2020/852 przez sprecyzowanie treści prezentacji informacji
dotyczących zrównoważonej środowiskowo działalności gospodarczej, które mają być ujawniane przez przedsiębiorstwa
podlegające art.19a lub 29a dyrektywy 2013/34/UE, oraz określenie metody spełnienia tego obowiązku ujawniania informacji
(Rozporządzenie dotyczące ujawnień) - regulacje te dalej zwane Taksonomią - PKP CARGO S.A. ujawniło udział procentowy
działalności gospodarczej kwalifikującej się oraz działalności gospodarczej niekwalifikującej się do systematyki Taksonomii w
łącznym obrocie, nakładach inwestycyjnych i wydatkach operacyjnych oraz wymagane informacje jakościowe (kluczowe
wskaźniki wyników, kluczowe wskaźniki).
Taksonomia ma na celu określenie systemu klasyfikacji działalności, który zapewni jasność, co do tego, która działalność
kwalifikuje się jako zrównoważona, a która nie. Ustanowienie kryteriów dotyczących zrównoważonej środowiskowo
działalności gospodarczej jest istotne z punktu widzenia celu Unii Europejskiej, którym jest osiągnięcie zrównoważonego
rozwoju oraz przejście na bezpieczną, neutralną dla klimatu, odporną na zmiany klimatu i bardziej zasobooszczędną gospodarkę
o obiegu zamkniętym.
Realizacja strategii w zakresie zagadnień środowiska natralnego Spółki opiera się na dostosowaniu jej zasobów i organizacji do
wymogów nowoczesnego rynku transportowego z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju, zgodnie z przyjętą
polityką Zintegrowanego Systemu Zarządzania /ZSZ/: jakość, bhp, ochrona środowiska.
Polityka środowiskowa Spółki stanowi integralną część ogólnego systemu zarządzania firmą. Strategicznym celem
odpowiedzialnego działania PKP CARGO S.A. w obszarze ochrony środowiska jest prowadzenie bezpiecznego przewozu
towarów przy użyciu taboru spełniającego wymogi środowiskowe. Spółka inwestuje zarówno w zakupy nowego taboru i
modernizacje taboru użytkowanego, jak też w zaplecze utrzymaniowe i naprawcze oraz w jego wyposażenie do diagnostyki
taboru. Celem tych działań jest uzyskanie wysokich standardów utrzymania taboru oraz ochrona środowiska przed
ewentualnymi skutkami awarii i wypadków taboru.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
95
W procesie przeglądu środowiskowego (przeprowadzanego co roku) dokonywana jest ocena efektów działalności
środowiskowej, formułowanie celów i zadań środowiskowych na lata następne wg kryteriów ustalanych na podstawie:
Spółka szczegółowo monitoruje aspekty środowiskowe ocenione jako znaczące. Celem monitorowania aspektów znaczących
jest nie tylko posiadanie wiedzy o wielkości oddziaływań na środowisko przez śledzenie założonych mierników, lecz realizacja
programu ochrony środowiska celem uzyskiwania poprawy wskaźników emisyjności (energochłonności). Corocznie poprzez
wprowadzenie celów i zadań w znaczących aspektach odpowiednio do przyjętych kryteriów klasyfikacji, Spółka minimalizuje
oddziaływanie na środowisko w stosunku do prowadzonych działań.
Znaczące aspekty środowiskowe są związane z podstawową działalnością Spółki dotyczącą przewozu towarów oraz utrzymania
i napraw taboru. Najważniejsze z nich to:
Ochrona klimatu
Transport kolejowy ma kluczowe znaczenie dla realizacji europejskich celów dotyczących ograniczenia
emisji gazów cieplarnianych. Kolejowy transport towarów to prawie 9 razy mniejsza emisja CO
2
niż
towarowy transport drogowy. Kolej to najbardziej zdekarbonizowany, zmotoryzowany sposób
podróżowania: emisje CO
2
z kolei stanowią mniej niż 3% emisji z całego transportu, mimo że przewożą one
17% transportu lądowego (wg. CER Factsheet Klimat 2018). Wszelkie działania prowadzące do rozwoju i
wzrostu rynku kolejowego, skutkujące zwiększeniem udziału tego transportu w ogólnej puli prowadzonego
transportu, zawsze przekładają się na efekt ekologiczny w postaci poprawy jakości powietrza i łagodzenia
zmian klimatu. Dlatego też realizowane przez nas zadania, skupiają się na sukcesywnym unowocześnianiu i odmładzaniu
naszego parku lokomotyw spalinowych i elektrycznych, co prowadzi do zmniejszania emisji szkodliwych gazów i pyłów do
środowiska, pozwala na oszczędzanie paliw i energii oraz zmniejszania emitowanego do środowiska hałasu.
Bezpośrednie emisje gazów cieplarnianych w PKP CARGO S.A.
Emisję bezpośrednie PKP CARGO S.A. (zakres 1 emisji GHG), w swojej największej części wynikają z wykorzystywania w naszej
działalności lokomotyw spalinowych oraz paliw kopalnych w kotłowniach. Należy zaznaczyć, że średnio tylko 10 % pracy
przewozowej realizowanej przez naszą Spółkę odbywa się z udziałem trakcji spalinowej. Emisje bezpośrednie gazów
cieplarnianych to obszar o znacznym potencjale redukcji emisji na który mamy bezpośredni wpływ.
Nasze plany na najbliższe lata obejmują sukcesywną rezygnację z wykorzystania zasobów nieodnawialnych jakimi są węgiel czy
olej napędowy. Będzie to realizowane przez coraz większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz rezygnację z
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
96
eksploatacji lokomotyw spalinowych na rzecz paliwa wodorowego. Zmiany będą wprowadzane stopniowo, zgodnie z polityką
klimatyczną jaka zostanie przyjęta przez PKP CARGO S.A.
Pośrednie emisje gazów cieplarnianych w PKP CARGO S.A.
Praca przewozowa PKP CARGO S.A. realizowana jest w ok. 90% trakcją elektryczną. Ze względu na wielkość świadczonych przez
nas usług, zużycie energii, a tym samym emisje pośrednie gazów cieplarnianych (zakres 2 emisji GHG), znaczące. Kolej
elektryczna, po wyłączeniu przewozu paliw stałych, spełnia wymogi działalności wnoszącej znaczący wkład w łagodzenie zmian
klimatu. Jeśli wykonany przez nas transport, zostałby obsłużony przez transport drogowy, emisja gazów cieplarnianych baby
prawie 9-krotnie wyższa.
Na wielkość śladu węglowego PKP CARGO S.A. emitowanego w wyniku eksploatacji lokomotyw elektrycznych, w największym
stopniu wpływa struktura paliw i innych nośników energii pierwotnej, użytych przez dostawcę energii do wyprodukowania
energii elektrycznej. Z tego powodu, w kwestii redukcji emisji pośredniej, jesteśmy zależni od czynników zewnętrznych. Jeśli
producenci energii zwiększą wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, przełoży się to na znaczący spadek naszej emisji
pośredniej. Nasze bezpośrednie działania, pozwalające na zmniejszanie emisji gazów cieplarnianych z zakupionej energii
elektrycznej, będą skupiały się na poprawie efektywności energetycznej, realizowanej między innymi przez zakup
nowoczesnych lokomotyw i modernizacje posiadanego taboru.
Zakres pozostałych emisji pośrednich (zakres 3 emisji GHG), w działalności PKP CARGO S.A. wynika ównie z zagospodarowania
odpadów, zakupu surowców oraz podróży służbowych naszych pracowników.
Nie spodziewamy się jego znaczącego udziału w całości naszych emisji gazów cieplarnianych. Z racji zapewnienia naszym
pracownikom, dofinansowania do podróży koleją, znacząca cześć podróży służbowych odbywa się z wykorzystaniem pociągów.
Ponadto z uwagi na ograniczenia związane z pandemią COVID - 19, większość szkoleń, spotkań, konferencji a nawet audytów i
kontroli, odbywa się z wykorzystaniem technicznych środków komunikacji na odległość. Jest to trend, który będzie
najprawdopodobniej podtrzymywany, ze względu na możliwości obniżenia kosztów delegacji pracowników.
PKP CARGO S.A. zleciła firmie zewnętrznej weryfikację dotychczasowego sposobu wyliczania śladu węglowego Spółki. Procesy
wyliczania emisji gazów cieplarnianych we wszystkich 3 zakresach, zostaną formalnie przyjęte w 2022 roku.
Ochrona przed szkodami w środowisku
Spółka PKP CARGO S.A. jest kolejowym przewoźnikiem towarów. Szczególnemu monitorowaniu podlega
przewóz materiałów niebezpiecznych, który w przypadku wypadków, może spowodować znaczące szkody
w środowisku. W ciągu ostatnich lat Spółka nie odnotowała zdarzeń związanych z nieprawidłowym
przewozem towarów niebezpiecznych, w wyniku których wystąpiły szkody w środowisku.
Mamy świadomość ewentualnych kosztów przywracania środowiska do wymaganych standardów i dlatego
w sposób ciągły nadzorujemy jakość bezpieczeństwa naszych przewozów. Proces ten jest wspierany przez
doskonalenie diagnostyki i przeglądów taboru, poprzez przeznaczenie na ten cel znaczących środków finansowych, w tym na:
zakup sprzętu diagnostycznego, naprawczego, wyposażenia warsztatowego do diagnostyki i napraw lokomotyw i wagonów
oraz zakupy nowego taboru i modernizacje wagonów.
W kwestii eksploatacji obiektów stacjonarnych, aby zapobiegać ewentualnym szkodom w środowisku, PKP CARGO S.A
wyłączyła z eksploatacji wszystkie stacje paliw ze zbiornikami jednopłaszczowymi i wybudowała nowoczesne, kontenerowe
stacje paliw. Z użytkowania wycofano także stare, jednopłaszczowe zbiorniki na olej przepracowany. Zastąpiono je
nowoczesnymi instalacjami wymuszonego spustu oleju przepracowanego, z sygnalizatorami nieszczelności. W przypadku
powstania przecieku, akustyczny sygnał alarmowy, pozwala na szybkie reagowanie, sprawdzenie zbiornika i usunięcie
ewentualnego wycieku.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
97
Ochrona wód
PKP CARGO S.A. zużywa wodę na cele socjalno-bytowe oraz technologiczne (mycie hal, taboru itp.). Zakłady
Spółki w ogromnej większości zakupują wodę od przedsiębiorstw wodociągowych. Eksploatujemy także
4 własne studnie poboru wody i jedno ujęcie wód powierzchniowych. Zużycie wody w PKP CARGO S.A., w
stosunku do wielkości zatrudnienia, nie przekracza dopuszczalnych norm. Na kolejne lata zaplanowano
sukcesywne inwestycje związane z porządkowaniem gospodarki wodno-ściekowej. Pozwoli to na pełne
uregulowanie stanu prawnego w zakresie ochrony środowiska i obniżenie opłat za korzystanie z usług
wodnych. Spółka prowadzi bieżące przeglądy funkcjonowania sieci wodno-kanalizacyjnej, w tym czyszczenie separatorów
substancji ropopochodnych oraz wymagane badania parametrów odprowadzanych ścieków.
Ochrona środowiska przed skutkami wytwarzania odpadów
Wykonywanie kolejowych usług transportowych wymaga poddawania eksploatowanego taboru
regularnym przeglądom, naprawom, modernizacjom oraz kasacji lokomotyw i wagonów nie nadających się
do dalszej eksploatacji. Wiąże się to z powstawaniem znacznych ilości odpadów. Ze względu na ich ilość
(tysiące ton rocznie) i różnorodność (możliwość wytworzenia ponad setki różnych odpadów), Spółka
wdrożyła środki służące prawidłowemu gospodarowaniu odpadami, zgodnie z obowiązującą hierarchią
postępowania z odpadami.
W poszczególnych Zakładach funkcjonują wewnętrzne regulaminy gospodarowania odpadami przemysłowymi i komunalnymi.
Dzięki stworzeniu wewnętrznego systemu gospodarowania odpadami nastąpiło przypisanie odpowiedzialności poszczególnym
grupom pracowników na kolejnych etapach gospodarowania odpadem, minimalizujące ryzyko prowadzenia działalności bez
wymaganych decyzji, gromadzenia odpadów w nieprzeznaczonym na ten cel miejscu czy przekazania ich nieuprawnionemu
podmiotowi. Adekwatnie do potrzeb występujemy o zmianę lub wydanie nowych decyzji dotyczących gospodarki odpadami
oraz aktualizujemy wewnętrzne regulaminy gospodarki odpadami. Z racji wykonywania napraw lokomotyw i wagonów, duża
część naszych odpadów to odpady metali, które kierowane są do recyklingu.
Działania organizacyjne w kontekście Polityki Środowiskowej Spółki i ochrony klimatu.
PKP CARGO S.A. prowadzi działalność na terenie całego kraju, jak również poza jego granicami. Zużycie
materiałów, paliw i energii podczas prowadzonych prac, powoduje szerokie oddziaływanie na środowisko.
Aby uniknąć jakichkolwiek naruszeń w zakresie ochrony środowiska i zminimalizować ryzyko nałożenia
sankcji na spółki należące do Grupy, niezbędny jest ciągły nadzór i kontrola sposobu prowadzenia działań.
W osiągnięcie zgodności działań z obowiązującymi przepisami, zaangażowana jest wykwalifikowana kadra
prowadzącą sprawy ochrony środowiska, dysponująca narzędziami w postaci oprogramowania
stanowiącego aktualizowaną bazę danych o zakresie korzystania ze środowiska. Pracownicy posiadają dostęp do aktualnych
przepisów i instrukcji, uczestniczą w specjalistycznych szkoleniach. Z dedykowanych szkoleń mogą korzystać także pozostali
pracownicy, odpowiedzialni za wykonywanie zadań związanych z przewozem towarów czy nadzorem i utrzymaniem instalacji
powodujących emisje do środowiska oraz gospodarką odpadami. W związku z dynamicznymi zmianami w polityce klimatycznej,
na zlecenie PKP CARGO S.A. firma zewnętrzna przeprowadziła dla pracowników i kadry kierującej szkolenie pn. Klimat i ślad
węglowy w transporcie kolejowym. Zlecono także przygotowanie narzędzia do wyliczania śladu węglowego Spółki, które po
weryfikacji, zostanie formalnie przyjęte do stosowania w Spółce.
Opis dotyczący prowadzonej przez Spółkę i Grupę PKP CARGO działalności
sponsoringowej, charytatywnej lub innej o zbliżonym charakterze
Z roku na rok PKP CARGO S.A. konsekwentnie realizuje programy społeczne i wspiera działania z zakresu sponsoringu w
wybranych obszarach:
branży TSL;
nauki i edukacji, w tym szkolnictwa branżowego;
bezpieczeństwa w ruchu kolejowym;
aktywności sportowej z uwzględnieniem pracowników Grupy PKP CARGO;
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
98
edukacji w zakresie budowania świadomości społecznej dotyczącej transportu kolejowego, zarówno współczesnego
jak i jego historii.
Wsparcie charytatywne koncentruje się również na ochronie środowiska i ekologii (w tym wsparciu inicjatyw z zakresu ekologii
transportu). W 2021 roku PKP CARGO S.A. w ramach transparentnej polityki zrealizowała program darowizn dla pracowników,
emerytów i ich rodzin, pozostających w trudnej sytuacji życiowej.
Do działań sponsoringowych w 2021 roku można zaliczyć m.in. wsparcie 32 Wyścigu Kolarskiego „Solidarności” i
Olimpijczyków, w którym partycypowały organizacje związkowe, będące jednymi z interesariuszy PKP CARGO.
Ze względu na trwającą pandemię w 2021 roku spółka PKP CARGO oraz inne spółki z Grupy Kapitałowej PKP CARGO znacznie
ograniczyły działania w zakresie sponsoringu, w stosunku do lat poprzednich.
Informacje o obowiązującej Polityce Wynagrodzeń
8.8.1. Ogólna informacja na temat przyjętego w Jednostce dominującej systemu
wynagrodzeń
W PKP CARGO S.A. zasady wynagradzania ustalane są zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa i regulacjami
wewnętrznymi obowiązującymi w Spółce.
Na system wynagrodzeń składają się:
Zakładowy Układ Zbiorowy Pracy dla Pracowników Zatrudnionych przez Zakłady PKP CARGO Spółka Akcyjna (ZUZP),
Zakładowe regulaminy premiowania,
Uchwały organów korporacyjnych PKP CARGO S.A. ustalające i wprowadzające zasady wynagradzania kluczowego
personelu kierowniczego, a także pracowników Centrali Spółki oraz pracowników zatrudnionych na stanowiskach
kierowniczych i samodzielnych w zakładach Spółki. Znacząca część pracowników Spółki ponad 83% - jest
wynagradzana na podstawie postanowień ZUZP, na mocy którego pracownikom tej grupy przysługują składniki
wynagrodzenia, świadczenia i gratyfikacje oraz inne uprawnienia, które nie są uregulowane w przepisach powszechnie
obowiązujących lub są uregulowane w sposób mniej korzystny.
W skład wynagrodzenia tych pracowników wchodzą elementy o charakterze stałym i zmiennym, a ich rodzaj i poziom jest
zróżnicowany w zależności od zajmowanego stanowiska, posiadanych kompetencji oraz charakteru realizowanych zadań.
Ponadto pracownikom wynagradzanym na podstawie ZUZP przysługuje premia miesięczna przyznawana według zasad
określonych w zakładowych regulaminach premiowania. Fundusz premiowy obejmuje pulę środków na premię za bieżące
wykonanie zadań oraz indywidualne osiągnięcia pracowników.
Na mocy delegacji zawartej w ZUZP, pracownicy Centrali Spółki oraz pracownicy zatrudnieni na stanowiskach kierowniczych i
samodzielnych w zakładach Spółki, którzy stanowili w 2021 r. ok. 17% ogółu zatrudnionych, wynagradzani na zasadach
określonych w Uchwale Zarządu PKP CARGO S.A. na podstawie indywidualnego współczynnika wynagrodzenia adekwatnego
do stanowiska pracy oraz przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw opublikowanego przez
Główny Urząd Statystyczny (GUS).
Pracownikom wynagradzanym na podstawie Uchwały Zarządu PKP CARGO S.A. może być przyznana w zależności od
zajmowanego stanowiska: kwartalna premia uznaniowa, uwarunkowana osiągnięciem odpowiedniego stopnia realizacji celów
biznesowych Spółki lub premia roczna na podstawie Programu Zarządzania przez Cele w PKP CARGO S.A., w przypadku
uruchomienia Programu w danym roku.
Na system wynagrodzeń składają się równiinne świadczenia i gratyfikacje, w tym m.in: nagrody jubileuszowe, odprawy
rentowe lub emerytalne, deputat węglowy w formie ekwiwalentu pieniężnego, uprawnienia do kolejowych świadczeń
przejazdowych, gratyfikacja pieniężna z okazji Święta Kolejarza, dodatkowe urlopy, przysługujące pracownikom zatrudnionym
na niektórych stanowiskach.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
99
W przypadkach uzasadnionych szczególnym interesem Spółki, w tym przede wszystkim w przypadkach, gdy pracownicy mają
dostęp do szczególnie istotnych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa lub informacji, których ujawnienie może
narazić PKP CARGO S.A. na szkodę mogą być objęci zakazem prowadzenia działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku
pracy, na warunkach określonych Uchwałą Zarządu i z tego tytułu otrzymywać odszkodowanie za przestrzeganie zakazu
prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec PKP CARGO S.A. lub podmiotów należących do Grupy Kapitałowej PKP CARGO.
W związku z debiutem PKP CARGO S.A. na GPW, w dniu 2 września 2013 r. został przyjęty przez sygnatariuszy ZUZP Pakt
Gwarancji Pracowniczych (Pakt), który ma istotny wpływ na kierunki realizacji polityki personalnej Spółki. Pakt wprowadził
szereg korzystnych rozwiązań dla pracowników PKP CARGO S.A., w tym:
gwarancje zatrudnienia, wynagrodzenia i miejsca pracy, na warunkach określonych w Pakcie, z wyłączeniem stanowisk
kierowniczych;
jednorazowe świadczenie w formie akcji pracowniczych;
udział przedstawicieli załogi w Radzie Nadzorczej i Zarządzie Spółki;
partycypację reprezentacji pracowników w negocjacyjnym kształtowaniu corocznego wzrostu wynagrodzeń w
zależności od wyniku i sytuacji finansowej Spółki.
W 2019 r. wprowadzona została Polityka Personalna PKP CARGO S.A., która zawiera zbiór standardów i najlepszych praktyk w
obszarze zarządzania zasobami ludzkimi. Obok działań zmierzających do stosowania i doskonalenia wzorców w zakresie
rekrutacji, adaptacji, rozwijania kompetencji pracowników. Polityka ta podkreśliła znaczenie rozbudowanego systemu
wynagrodzeń opartego na stabilnych regulacjach wewnętrznych, zapewniającego dodatkowe uprawnienia i gratyfikacje
charakterystyczne dla sektora kolejowego, co pozytywnie wpływa na poczucie przynależności pracowników do Spółki, a tym
samym na motywację do pracy.
Realizując założenia strategii Spółki oraz mając na uwadze dynamicznie zmieniające się otoczenie rynkowe podjęte zostały
działania mające na celu wdrożenie rozwiązań prawno-organizacyjnych w zakresie systemu wynagrodzeń. W listopadzie
2020 roku sygnatariuszy ZUZP rozpoczęli prace nad wprowadzeniem zmian do ZUZP. Uczestnicy rokowań wspólnie
wypracowują rozwiązania zmierzające do uproszczenia zasad wynagradzania, ze szczególnym uwzględnieniem ich
motywacyjnego charakteru oraz zwiększenia efektywności organizacji pracy.
Prace nad zmianami ZUZP prowadzone we wszystkich obszarach objętych jego postanowieniami, ze szczególnym
uwzględnieniem zagadnień związanych z czasem pracy i miejscem wykonywania pracy, zasadami wynagradzania oraz
dodatkowymi uprawnieniami i świadczeniami pracowniczymi. Strony ZUZP w koncyliacyjny sposób dążą do wprowadzenia
zmian do ZUZP, korzystnych zarówno dla Spółki jak i pracowników, w formie protokołu dodatkowego jednomyślnie przyjętego
przez wszystkich jego sygnatariuszy.
W ramach pozapłacowego systemu motywacyjnego kontynuowany jest, wprowadzony w 2018 r., program dodatkowych
benefitów dla wszystkich pracowników PKP CARGO S.A. zawierający zniżki na wydarzenia kulturalne, towary lub usługi.
Przedstawiona oferta zniżek i rabatów na produkty oraz usługi jest atrakcyjniejsza w stosunku do produktów lub usług
oferowanych na ogólnodostępnym rynku. Spółka dba o to, aby oferta była dostępna dla jak największej liczby pracowników.
Informowanie pracowników o ofercie odbywa się za pośrednictwem m.in. intranetu, e-mail, lokalnych komunikatów oraz
gazetki firmowej dystrybuowanej w wersji elektronicznej. Ponadto wszyscy pracownicy Spółki mają do dyspozycji szeroki
wachlarz świadczeń socjalnych w ramach oferty zawartej w regulaminach świadczeń socjalnych. Katalog świadczeń socjalnych
jest co roku wspólnie z Partnerem Społecznym aktualizowany tak, aby w największym stopniu zaspokajać potrzeby
pracowników w tym zakresie. Pracownicy Spółki mają również możliwość korzystania z dofinansowania do pakietów
medycznych oraz przystąpienia do atrakcyjnego kosztowo grupowego ubezpieczenia. Dodatkowo pracownikom z racji
zajmowanych stanowisk lub pełnionych w organizacji funkcji może zostać przyznane, na zasadach obowiązujących w Spółce,
prawo do korzystania z dofinansowania czynszu najmu mieszkania, samochodu służbowego, służbowej karty płatniczej oraz
innych narzędzi i urządzeń technicznych niezbędnych do wykonywania obowiązków.
8.8.2. Warunki i wysokość wynagrodzeń i świadczeń dodatkowych członków Zarządu i Rady Nadzorczej
Zarząd
Zgodnie z „Zasadami wynagradzania kluczowego personelu kierowniczego PKP CARGO S.A.” oraz „Polityką wynagrodzeń
Członków Zarządu i Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A.”, Członkowie Zarządu zatrudnieni są na podstawie umowy o świadczenie
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
100
usług zarządzania oraz o zakazie konkurencji. Podstawowe warunki umów o świadczenie usług zarządzania oraz o zakazie
konkurencji:
członkowie Zarządu świadczą usługi zarządzania polegające na osobistym zarządzaniu powierzonymi obszarami
działalności Spółki; umowa zawarta jest na czas pełnienia funkcji w Zarządzie spółki; umowa rozwiązuje się z upływem
niniejszego okresu;
członkom Zarządu przysługuje wynagrodzenie składające się z części stałej, stanowiącej wynagrodzenie miesięczne
podstawowe („Wynagrodzenie Podstawowe”), oraz części zmiennej („Premia”), stanowiącej wynagrodzenie
uzupełniające za rok obrotowy w związku z osiągnięciem przez Zarządzającego celów zarządczych o szczególnym
znaczeniu dla Spółki i Grupy Kapitałowej;
członkowie Zarządu zobowiązu się, że w okresie obowiązywania Umowy nie będą prowadzić działalności
konkurencyjnej wobec Spółki lub podmiotów należących do Grupy Kapitałowej PKP CARGO;
zakaz konkurencji obowiązuje również w okresie sześciu miesięcy po rozwiązaniu umowy oraz upływie terminu
pełnienia funkcji członka Zarządu. Z tytułu objęcia członków Zarządu przedłużonym zakazem konkurencji, Spółka zapłaci
członkom Zarządu wynagrodzenie zasadnicze za każdy miesiąc objęcia członka Zarządu przedłużonym zakazem
konkurencji.
Członkom Zarządu przysługuje prawo do przerwy w wykonywaniu usług – na podstawie decyzji własnej, w tym wskutek
choroby, nie powodującej obniżenia wynagrodzenia podstawowego członka Zarządu, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni
kalendarzowych w danym roku obrotowym Spółki. W przypadku świadczenia usług przez okres krótszy niż rok obrotowy,
przerwa przysługuje proporcjonalnie do okresu świadczenia usług. W przypadku nieskorzystania przez członka Zarządu w
całości lub w części z uprawnienia, o którym mowa w zdaniach poprzednich w danym roku obrotowym Spółki, członek Zarządu
traci to uprawnienie i nie ma prawa żądania wypłaty przez Spółkę jakiegokolwiek świadczenia pieniężnego, odszkodowania lub
innego świadczenia o podobnym charakterze. Rejestr przerw w wykonywaniu Umowy prowadzi biuro właściwe do obsługi Rady
Nadzorczej/Zarządu Spółki.
Wysokość Wynagrodzenia Podstawowego, z uwzględnieniem właściwych przepisów prawa, ustala Rada Nadzorcza, po wydaniu
rekomendacji przez Komitet ds. Nominacji, w wysokości od ośmiokrotności do dwunastokrotności wysokości przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego
ogłoszonego przez Prezesa ównego Urzędu Statystycznego oraz w oparciu o analizę rynkowych stawek wynagrodzeń dla
osób na stanowiskach członków zarządu, w tym w podmiotach o podobnym profilu działalności, zakresie i skali prowadzonej
działalności, z uwzględnieniem potrzeb i możliwości Spółki oraz indywidualnych kwalifikacji i poziomu doświadczenia
poszczególnych Członków Zarządu odpowiadających realizowanym przez danego Członka Zarządu zadaniom zarządczym.
Wynagrodzenie Podstawowe obejmuje również wynagrodzenie za przeniesienie na Spółkę wszelkich majątkowych praw
autorskich do utworów stworzonych przez Członka Zarządu oraz praw własności przemysłowej do wynalazków, wzorów
użytkowych, wzorów przemysłowych, opracowania znaku towarowego lub topografii układu scalonego dokonanych w wyniku
wykonywania obowiązków Członka Zarządu.
Członkowie Zarządu uprawnieni do otrzymywania Premii z tytułu realizacji celów zarządczych określonych przez Radę
Nadzorczą. Cele powinny być ustalone najpóźniej do końca kwietnia roku obrotowego, w którym mają być realizowane.
Kryteria przyznania premii ustalane w sposób zapewniający zrównoważoną motywację do realizacji przez poszczególnych
Członków Zarządu celów i strategii Spółki oraz Grupy PKP CARGO, przy uwzględnieniu interesu Spółki, oraz powinny obejmować
przyczynianie się Spółki do ochrony środowiska. Warunkiem nabycia przez Członka Zarządu prawa do Premii za dany rok
obrotowy jest podjęcie przez Walne Zgromadzenie: uchwały zatwierdzającej sprawozdanie Zarządu z działalności Spółki za rok
obrotowy, za który ustalana jest Premia; uchwały zatwierdzającej sprawozdanie finansowe Spółki za rok obrotowy, za który
ustalana jest Premia; uchwały udzielającej absolutorium z wykonywania przez Członka Zarządu obowiązków za rok obrotowy,
za który ustalana jest Premia.
Premia wypłacana jest na podstawie uchwały Rady Nadzorczej o przyznaniu Premii danemu Członkowi Zarządu za dany rok
obrotowy. Premia, której przyznanie lub wysokość podlega ocenie Rady Nadzorczej, jest każdorazowo ustalana i rozliczana na
podstawie uchwały Rady Nadzorczej. Wysokość Premii nie może przekroczyć 50% Wynagrodzenia Podstawowego należnego
Członkowi Zarządu w roku obrotowym, za który należna jest Premia. Premia płatna jest proporcjonalnie do okresu pełnienia
funkcji w danym roku obrotowym.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
101
Członkowie Zarządu uprawnieni do innych świadczeń pieniężnych lub niepieniężnych, w szczególności takich jak: zwrot
kosztów poniesionych w związku z odbywaniem podróży podejmowanych w interesie PKP CARGO S.A. lub Grupy Kapitałowej
PKP CARGO; zwrot kosztów poniesionych w związku z uczestnictwem w konferencjach, seminariach, spotkaniach lub
szkoleniach o ile udział Zarządzającego w nich jest konieczny lub uzasadniony realizacją zobowiązań; zwrot uzasadnionych
kosztów poniesionych w związku z reprezentowaniem PKP CARGO S.A. w zakresie niezbędnym do należytego świadczenia usług
na rzecz PKP CARGO S.A.; zwrot kosztów pomocy prawnej związanej z dochodzeniem lub obroną praw Członka Zarządu w
przypadku zaistnienia sporu z osobą trzecią związanego z wykonywaniem obowiązw; zwrot kosztów pomocy prawnej
następuje w ramach zawartej przez PKP CARGO S.A. umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osób pełniących
określone funkcje w PKP CARGO S.A. w przypadku zawarcia takiej umowy przez PKP CARGO S.A.; korzystanie z urządzeń
technicznych oraz zasobów stanowiących mienie PKP CARGO S.A. w tym przenośnego komputera osobistego z
bezprzewodowym dostępem do sieci Internet, środków łączności, w tym telefonu komórkowego oraz telefonu stacjonarnego,
a także samochodu służbowego w celu należytego wykonywania obowiązków.
Pełnienie funkcji w Zarządzie stanowi główny obszar aktywności zawodowej Członka Zarządu. Dopuszcza się możliwość
dodatkowego zaangażowania Członka Zarządu w działalność organów zarządzających i nadzorczych w podmiotach należących
do Grupy Kapitałowej PKP CARGO, jednakże bez prawa pobierania z tego tytułu dodatkowego wynagrodzenia. Zasiadanie
Członków Zarządu w zarządach lub radach nadzorczych spółek spoza Grupy PKP CARGO wymaga zgody Rady Nadzorczej.
W tabeli poniżej przedstawiono sumę wynagrodzeń i świadczeń dodatkowych członków Zarządu PKP CARGO S.A. w 2021 r.
Tabela 28 Wynagrodzenia i świadczenia dodatkowe członków Zarządu PKP CARGO S.A. w 2021 r. (zł)
Nazwisko i imię
Wynagrodzenie
Premia
Odprawy,
odszkodowania,
zakaz konkurencji
Inne przychody
opodatkowane i
oskładkowane
Spółki zależne
Razem
Obecni członkowie Zarządu
Władysław Szczepkowski
118 400
0
0
1 440
0
119 840
Zenon Kozendra
516 000
344 000
0
15 336
0
875 336
Byli członkowie Zarządu
Czesław Warsewicz
460 800
110 462
240 000
2 476
0
813 739
Leszek Borowiec
412 800
98 955
215 000
1 546
90 308
899 023
Witold Bawor
412 800
168 474
215 000
12 441
90 308
899 023
Fingas Grzegorz
0
344 000
0
5 160
0
349 160
Piotr Wasaty
412 800
0
215 000
2 370
12 624
642 794
Źródło: Opracowanie własne
Rada Nadzorcza
Zgodnie z „Zasadami wynagradzania kluczowego personelu kierowniczego PKP CARGO S.A.” oraz „Polityką wynagrodzeń
Członków Zarządu i Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A.”, Członkowie Rady Nadzorczej nie zatrudnieni przez Spółkę (dotyczy
to samej formy powoływania na członka Rady Nadzorczej; członkowie Rady Nadzorczej przedstawiciele pracowników mogą
być pracownikami Spółki.
Wysokość wynagrodzenia Członków Rady Nadzorczej ustala Walne Zgromadzenie. Wynagrodzenie miesięczne Członka Rady
Nadzorczej pełniącego funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej jest wne iloczynowi wysokości przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego oraz mnożnika wynagrodzenia, który wynosi 2,75, z zastrzeżeniem, że przy
wyliczaniu miesięcznego wynagrodzenia Przewodniczącego Rady Nadzorczej należy uwzględniać powszechnie obowiązujące
przepisy, regulujące w sposób odmienny podstawę wymiaru, o której mowa w art. 1 ust. 3 pkt 11) ustawy z dnia 9 czerwca
2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
102
Wynagrodzenie miesięczne Członka Rady Nadzorczej niepełniącego funkcji Przewodniczącego Rady Nadzorczej jest równe
iloczynowi wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w
czwartym kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego oraz mnożnika
wynagrodzenia, który wynosi 2,37, z zastrzeżeniem, że przy wyliczaniu miesięcznego wynagrodzenia Członka Rady Nadzorczej
należy uwzględniać powszechnie obowiązujące przepisy, regulujące w sposób odmienny podstawę wymiaru, o której mowa w
art. 1 ust. 3 pkt 11) ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi
spółkami.
Wynagrodzenie Członków Rady Nadzorczej nie jest warunkowane wynikami działalności Spółki, opcjami i innymi instrumentami
finansowymi, ani jakimkolwiek zmiennym składnikiem chyba że Walne Zgromadzenie podejmie uchwałę w sprawie przyznania
Członkowi Rady Nadzorczej wynagrodzenia w formie prawa udziału w zysku Spółki za dany rok obrotowy, przeznaczonego do
podziału między akcjonariuszy Spółki, zgodnie z art. 347 § 1 Kodeksu spółek handlowych. Zasadą jest, że wynagrodzenie
Członków Rady Nadzorczej powinno być adekwatne do powierzonego zakresu działań i pełnionych funkcji, np. pracy w
komitetach Rady Nadzorczej. Dodatkowo Członkom Rady Nadzorczej może zostać przyznane prawo do korzystania, na
zasadach obowiązujących w Spółce, z narzędzi i urządzeń technicznych niezbędnych do wykonywania obowiązków Członka
Rady Nadzorczej. W przypadku gdy powołanie lub odwołanie Członka Rady Nadzorczej następuje w trakcie trwania miesiąca
kalendarzowego należne wynagrodzenie obliczane jest proporcjonalnie do liczby dni pełnienia funkcji w Radzie Nadzorczej;
postanowienia powyższe stosuje się odpowiednio do innych przypadków wygaśnięcia mandatu Członka Rady Nadzorczej.
Wynagrodzenie Członków Rady Nadzorczej nie stanowi istotnej pozycji kosztów działalności Spółki i nie wpływa w znaczący
sposób na jej wynik finansowy.W poniższej tabeli przedstawiono sumę wynagrodzeń i świadczeń dodatkowych członków Rady
Nadzorczej w 2021 r.
Tabela 29 Wynagrodzenia i świadczenia dodatkowe członków Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. w 2021 r. (zł)
Imię i Nazwisko
Stanowisko
Wynagrodzenie
z tytułu pełnienia
funkcji w RN
PKP CARGO S.A.
Wynagrodzenia
pozostałe
(PKP CARGO S.A.)
Spółki
zależne
Krzysztof Mamiński
Przewodniczący Rady Nadzorczej
0
0
0
Mirosław Antonowicz
v-ce Przewodniczący
Rady Nadzorczej
0
0
0
Krzysztof Czarnota
Członek Rady Nadzorczej
126 246
132 724
0
Zofia Dzik
Członek Rady Nadzorczej
125 244
0
0
Antoni Duda
Członek Rady Nadzorczej
126 741
0
0
Dariusz Górski
Członek Rady Nadzorczej
127 122
0
0
Małgorzata Kryszkiewicz
Członek Rady Nadzorczej
0
0
0
Marcin Kowalczyk
Członek Rady Nadzorczej
122 276
Paweł Sosnowski
Członek Rady Nadzorczej
125 400
0
0
Jerzy Sośnierz
Członek Rady Nadzorczej
127 988
154 013
0
Tadeusz Stachaczyński
Członek Rady Nadzorczej
128 005
92 021
0
Władysław Szczepkowski
Członek Rady Nadzorczej
101 151
0
0
Izabela Wojtyczka
Członek Rady Nadzorczej
126 160
0
0
Źródło: Opracowanie własne
Poza wynagrodzeniami opisanymi w niniejszym punkcie, Spółka nie przyznaje Członom Zarządu ani Członkom Rady Nadzorczej
żadnych innych indywidualnych świadczeń, w szczególności w ramach programów wcześniejszych emerytur. Członkowie
Zarządu i Rady Nadzorczej nie także wynagradzani akcjami, opcjami na akcje lub innymi prawami nabycia akcji, jak też nie
otrzymują wynagrodzenia w oparciu o zmiany cen akcji.
Spółka nie przyznaje Członkom Zarządu indywidualnych świadczeń w ramach programów emerytalno-rentowych. Członkowie
Rady Nadzorczej mogą na zasadzie dobrowolności uczestniczyć w uruchomionym przez Spółkę programie pracowniczych
planów kapitałowych.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
103
Warunki dot. przysługujących pozafinansowych składników wynagrodzenia dla pozostałych kluczowych
menedżerów.
Kluczowym menedżerom Spółki może zostać przyznane, na zasadach obowiązujących w Spółce, prawo do korzystania z
dofinansowania czynszu najmu mieszkania, samochodu służbowego, służbowej karty płatniczej, narzędzi i urządzeń
technicznych niezbędnych do wykonywania obowiązków na zajmowanym stanowisku, opieki medycznej. Kluczowi
menedżerowie Spółki mogą być objęci zakazem prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec PKP CARGO S.A. po ustaniu
stosunku pracy, na warunkach określonych Uchwałą Zarządu i z tego tytułu otrzymywać odszkodowanie za przestrzeganie
zakazu prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec PKP CARGO S.A. i podmiotów należących do Grupy Kapitałowej PKP
CARGO.
8.8.3. Wskazanie istotnych zmian, które w ciągu ostatniego roku obrotowego nastąpiły w polityce
wynagrodzeń, lub informację o ich braku
W 2021 r. nie miały miejsca istotne zmiany w polityce wynagrodzeń Spółki.
8.8.4. Ocena funkcjonowania polityki wynagrodzeń z punktu widzenia realizacji jej celów, w szczególności
długoterminowego wzrostu wartości dla akcjonariuszy i stabilności funkcjonowania przedsiębiorstwa
Obowiązująca od czerwca 2020 r. „Polityka wynagrodzeń Członków Zarządu i Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A.” pozwoliła
podnieść wartość Spółki z punktu widzenia akcjonariuszy w następujących aspektach: zaimplementowanie wewnętrznych
regulacji opisujących zasady wynagradzania Członków Zarządu i Rady Nadzorczej zapewnia zgodność z obowiązującymi
przepisami prawa oraz ze standardami spółki notowanej na GPW, określenie zasad wynagradzania Członków Zarządu i Rady
Nadzorczej PKP CARGO S.A. oraz zasad przyznawania innych świadczeń zapewnia realizację założonej strategii biznesowej PKP
CARGO S.A. przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa i stabilności Spółki, przyjęcie regulacji oznacza, że zawarte w niej
zdefiniowane zasady wynagradzania nie ustalane doraźnie, ale stanowią trwałe, przejrzyste, niezależne zasady
wynagradzania, przez co gwarantu stabilność funkcjonowania przedsiębiorstwa. Przyjęte w Spółce regulacje określają w
szczególności przejrzystą formę, struktui sposób ustalania wynagrodzeń Członków Zarządu i Rady Nadzorczej oraz innych
świadczeń, co pozwala na ograniczenie ryzyka związanego z niestabilnymi zasadami wynagradzania kluczowego personelu, w
odniesieniu do wynagrodzenia i świadczeń pozapłacowych Spółka, stosując Politykę, zwraca uwagę na zapewnienie równego
traktowania niezależnie od wieku, rasy, kultury, płci, niepełnosprawności, orientacji seksualnej, religii, narodowości, przekon
lub poglądów politycznych, przynależności związkowej, pochodzenia etnicznego, wyznania i stanu cywilnego.
Informacje dotyczące sprawozdania finansowego
8.9.1. Informacje o umowie zawartej z firmą audytorską
Uchwałą nr 2/2020 Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia PKP CARGO S.A. z dnia 16 listopada 2020 roku, zmienioną (w
zakresie § 1 ust. 1) uchwałą nr 28/2021 Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia z dnia 28 czerwca 2021 roku dokonano wyboru
firm audytorskich:
Grant Thornton Frąckowiak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. z siedzibą w Poznaniu ul. Abpa Antoniego
Baraniaka nr 88E, wpisanej pod numerem 3654 jako podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych oraz
Grant Thornton Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. z siedzibą w Poznaniu, ul. Abpa Antoniego
Baraniaka nr 88E, wpisanej pod numerem 4055 jako podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych
(zwanych dalej: „Grant Thornton”).
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
104
Umowa z Grant Thornton została zawarta w dniu 5 lipca 2021 roku i obejmuje:
badanie jednostkowych sprawozdfinansowych PKP CARGO S.A. i skonsolidowanych sprawozdań finansowych Grupy
PKP CARGO za lata 2021-2025;
przegląd śródrocznych jednostkowych sprawozdań finansowych PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanych sprawozdań
finansowych Grupy Kapitałowej PKP CARGO za lata 2021-2025;
weryfikację pakietu sprawozdawczego sporządzonego na potrzeby konsolidacji PKP S.A.;
przeprowadzenie uzgodnionych procedur w zakresie potwierdzenia prawidłowości wyliczenia rocznych wskaźników
zdefiniowanych w umowach kredytowych.
Wynagrodzenie podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych, wypłacone lub należne za rok obrotowy wynosi
(netto PLN):
Tabela 30 Wynagrodzenie firmy audytorskiej (zł netto)
Wyszczególnienie
Rok zakończony
31/12/2021
Rok zakończony
31/12/2020
Badanie jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego
138 240
200 350
Badanie sprawozdań finansowych spółek zależnych
0
138 500
Inne usługi poświadczające, w tym przegląd sprawozdań finansowych
108 630
131 650
Pozostałe usługi
0
0
Razem
246 870
470 500
Źródło: Opracowanie własne
8.9.2. Zasady sporządzenia rocznych sprawozdań finansowych
Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe PKP CARGO S.A. za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku oraz
Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej PKP CARGO za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2021
roku jest sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej oraz związanymi z nimi
interpretacjami przyjętymi przez Unię Europejską („MSSF UE”), opublikowanymi i obowiązującymi w czasie przygotowania
jednostkowego i skonsolidowanego sprawozdania finansowego oraz zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia
29 marca 2018 roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych
oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem
członkowskim (Dz. U. z 2018, poz. 757) („Rozporządzenie”).
Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe PKP CARGO S.A. za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2021 oraz
Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej PKP CARGO za rok obrotowy zakończony dnia
31 grudnia 2021 roku zostały sporządzone przy założeniu kontynuacji działalności w dającej się przewidzieć przyszłości. Na
dzień sporządzenia niniejszych sprawozdań nie istnieją żadne istotne okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuacji
działalności gospodarczej przez PKP CARGO S.A. oraz Grupę przez okres przynajmniej 12 miesięcy od dnia sprawozdania
finansowego.
Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe PKP CARGO S.A. za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2021 oraz
Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej PKP CARGO za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2021
roku zostały sporządzone zgodnie z zasakosztu historycznego z wyjątkiem wycenianych w wartości godziwej pochodnych
instrumentów finansowych oraz inwestycji w instrumenty kapitałowe.
8.9.3. Opis nietypowych pozycji w jednostkowym sprawozdaniu finansowym PKP CARGO S.A. oraz
skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy PKP CARGO
Nie wystepują.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
105
8.9.4. Opis istotnych pozycji pozabilansowych
Opis istotnych pozycji pozabilansowych ujawniono w Nocie 7.2 i 7.3 Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego Grupy PKP
CARGO za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021 roku.
9. Oświadczenie o stosowaniu ładu korporacyjnego
Wskazanie zbioru zasad ładu korporacyjnego, któremu podlega PKP CARGO S.A.
oraz miejsca, gdzie tekst zbioru zasad jest publicznie dostępny
Spółka podlega zasadom ładu korporacyjnego zawartego w dokumencie „Dobre Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2021”
(dalej: „Dobre Praktyki 2021”), przyjętym Uchwałą Nr 13/1834/2021 Rady Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie
z dnia 29 marca 2021 r. Dobre Praktyki 2021 obowiązują od 1 lipca 2021 r. Do 30 czerwca 2021 r. Spółka stosowała zasady
przewidziane w Dobrych Praktykach spółek notowanych na GPW 2016. Tekst dokumentu dostępny jest na stronie GPW
https://www.gpw.pl/dobre-praktyki2021
Zakres, w jakim Spółka PKP CARGO S.A. odstąpiła od postanowień zbioru zasad
ładu korporacyjnego, wskazanie tych postanowień oraz wyjaśnienie przyczyn tego
odstąpienia
Spółka dokłada wszelkich starań aby zasady zawarte w zbiorze Dobrych Praktyk 2021 były realizowane.
W dniu 29 lipca 2021 r. opublikowany został raport informujący o stanie stosowania przez Spółkę zasad zawartych w Dobrych
Praktykach 2021 (dostępny m.in. na stronie internetowej w zakładce Relacje Inwestorskie/Ład korporacyjny/Zasady dobrych
praktyk pod adresem: https://www.pkpcargo.com/pl/relacje-inwestorskie/%C5%82ad-korporacyjny/zasady-dobrych-
praktyk/
Spółka stosuje zasady zawarte w Dobrych Praktykach 2021 z wyłączeniem następujących zasad: 1.3.1., 1.4.1., 1.4.2., 1.5., 2.1.,
2.2., 2.11.6., 3.6., 3.10., 4.8., 4.9.1., 6.2., 6.4.
1.3.1. zagadnienia środowiskowe, zawierające mierniki i ryzyka związane ze zmianami klimatu i zagadnienia zrównoważonego
rozwoju;
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienie: Strategia Grupy PKP CARGO na lata 2019-2023 nie odnosi się w szczegółach do zagadnień środowiskowych -
klimatycznych. Spółka podjęła działania w celu aktualizacji przyjętej strategii.
1.4.1. objaśniać, w jaki sposób w procesach decyzyjnych w spółce i podmiotach z jej grupy uwzględniane są kwestie związane
ze zmianą klimatu, wskazując na wynikające z tego ryzyka;
Zasada nie jest stosowana
Wyjaśnienie: Spółka aktualizując strategię m.in. o kwestie związane z ESG, rozważy stosowanie tej zasady.
1.4.2. przedstawiać wartość wskaźnika równości wynagrodzeń wypłacanych jej pracownikom, obliczanego jako procentowa
różnica pomiędzy średnim miesięcznym wynagrodzeniem (z uwzględnieniem premii, nagród i innych dodatków) kobiet i
mężczyzn za ostatni rok, oraz przedstawiać informacje o działaniach podjętych w celu likwidacji ewentualnych nierówności w
tym zakresie, wraz z prezentacją ryzyk z tym związanych oraz horyzontem czasowym, w którym planowane jest doprowadzenie
do równości.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienie: Spółka nie przedstawia wartości wskaźnika równości wynagrodzeń wypłacanych jej pracownikom. Zasady
wynagradzania ustalane w przepisach wewnątrzzakładowych, nie różnicując pracowników pod względem płci. Wysokość
wynagrodzenia zależy od posiadanych przez pracowników kompetencji i kwalifikacji oraz zajmowanego stanowiska czy
pełnionej funkcji.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
106
1.5. Co najmniej raz w roku spółka ujawnia wydatki ponoszone przez nią i jej grupę na wspieranie kultury, sportu, instytucji
charytatywnych, mediów, organizacji społecznych, związków zawodowych itp. Jeżeli w roku objętym sprawozdaniem spółka
lub jej grupa ponosiły wydatki na tego rodzaju cele, informacja zawiera zestawienie tych wydatków.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienia: Spółka publikuje informacje dot. prowadzonej działalności sponsoringowej i charytatywnej w ramach raportu
rocznego, jednakże nie ujawnia ponoszonych z tego tytułu wydatków. Postanowienia Statutu zobowiązują jednak Zarząd, by
co najmniej raz w roku, przedkład Radzie Nadzorczej sprawozdanie o wydatkach, w tym także dotyczących działalności
sponsoringowej, charytatywnej, komunikacji społecznej czy public relations.
2.1. Spółka powinna posiadać politykę różnorodności wobec zarządu oraz rady nadzorczej, przyjętą odpowiednio przez radę
nadzorczą lub walne zgromadzenie. Polityka różnorodności określa cele i kryteria różnorodności m.in. w takich obszarach jak
płeć, kierunek wykształcenia, specjalistyczna wiedza, wiek oraz doświadczenie zawodowe, a także wskazuje termin i sposób
monitorowania realizacji tych celów. W zakresie zróżnicowania pod względem ci warunkiem zapewnienia różnorodności
organów spółki jest udział mniejszości w danym organie na poziomie nie niższym niż 30%.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienie: W Spółce nie została opracowana formalna polityka różnorodności w odniesieniu do władz Spółki, w żadnych
regulacjach wewnętrznych nie jest wskazany docelowy wskaźnik minimalny udziału mniejszości.
2.2. Osoby podejmujące decyzje w sprawie wyboru członków zarządu lub rady nadzorczej spółki powinny zapewnić
wszechstronność tych organów poprzez wybór do ich składu osób zapewniających różnorodność, umożliwiając m.in.
osiągnięcie docelowego wskaźnika minimalnego udziału mniejszości określonego na poziomie nie niższym niż 30%, zgodnie z
celami określonymi w przyjętej polityce różnorodności, o której mowa w zasadzie 2.1.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienia: W Spółce nie została opracowana formalna polityka różnorodności, jednak we wszystkich procesach, a w
szczególności rekrutacji (również w odniesieniu do władz Spółki) uwzględnia się takie różnorodności jak płeć, wykształcenie,
wiek i doświadczenie zawodowe. W żadnych regulacjach wewnętrznych nie jest wskazany docelowy wskaźnik minimalny
udziału mniejszości.
2.11.6. informację na temat stopnia realizacji polityki różnorodności w odniesieniu do zarządu i rady nadzorczej, w tym
realizacji celów, o których mowa w zasadzie 2.1.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienia: W Spółce nie została opracowana formalna polityka różnorodności w odniesieniu do władz Spółki.
3.6. Kierujący audytem wewnętrznym podlega organizacyjnie prezesowi zarządu, a funkcjonalnie przewodniczącemu komitetu
audytu lub przewodniczącemu rady nadzorczej, jeżeli rada pełni funkcję komitetu audytu.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienia: Kierujący audytem wewnętrznym działa w strukturze biura, którego dyrektor bezpośrednio podlega Prezesowi
Zarządu. Kierujący audytem wewnętrznym funkcjonalnie podlega Komitetowi Audytu Rady Nadzorczej.
3.10. Co najmniej raz na pięć lat w spółce należącej do indeksu WIG20, mWIG40 lub sWIG80 dokonywany jest, przez
niezależnego audytora wybranego przy udziale komitetu audytu, przegląd funkcji audytu wewnętrznego.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienia: W związku z działaniami oszczędnościowymi Spółka tymczasowo odstąpiła od przeglądu funkcji audytu
realizowanego przez niezależnego audytora.
4.8. Projekty uchwał walnego zgromadzenia do spraw wprowadzonych do porządku obrad walnego zgromadzenia powinny
zostać zgłoszone przez akcjonariuszy najpóźniej na 3 dni przed walnym zgromadzeniem.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienia: Spółka zamierza zaproponować Walnemu Zgromadzeniu przyjęcie postanowień, które umożliwiałyby stosowanie
tej zasady.
4.9.1. kandydatury na członków rady powinny zostać zgłoszone w terminie umożliwiającym podjęcie przez akcjonariuszy
obecnych na walnym zgromadzeniu decyzji z należytym rozeznaniem, lecz nie później niż na 3 dni przed walnym
zgromadzeniem; kandydatury, wraz z kompletem materiałów ich dotyczących, powinny zostać niezwłocznie opublikowane na
stronie internetowej spółki;
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
107
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienia: Spółka zamierza zaproponować Walnemu Zgromadzeniu przyjęcie postanowień, które umożliwiałyby stosowanie
tej zasady.
6.2. Programy motywacyjne powinny być tak skonstruowane, by między innymi uzależniały poziom wynagrodzenia członków
zarządu spółki i jej kluczowych menedżerów od rzeczywistej, długoterminowej sytuacji spółki w zakresie wyników finansowych
i niefinansowych oraz długoterminowego wzrostu wartości dla akcjonariuszy i zrównoważonego rozwoju, a także stabilności
funkcjonowania spółki.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienia: W Spółce funkcjonuje program motywacyjny dla Członków Zarządu - premia uzależniona jest m.in. od realizacji
celów skorelowanych z rocznym planem działalności gospodarczej Spółki i projekcją wyników Grupy Kapitałowej PKP CARGO,
natomiast w Spółce nie obowiązuje system premiowy dla kluczowych menedżerów (wyższa kadra kierownicza).
6.4. Rada nadzorcza realizuje swoje zadania w sposób ciągły, dlatego wynagrodzenie członków rady nie może być uzależnione
od liczby odbytych posiedzeń. Wynagrodzenie członków komitetów, w szczególności komitetu audytu, powinno uwzględniać
dodatkowe nakłady pracy związane z pracą w tych komitetach.
Zasada nie jest stosowana.
Wyjaśnienie: Członkowi Rady Nadzorczej przysługuje wynagrodzenie miesięczne niezależnie od liczby odbytych posiedzeń
Rady Nadzorczej lub komitetów powołanych przez Radę Nadzorczą. Wynagrodzenie Członków Komitetów nie uwzględnia
dodatkowych nakładów pracy związanych z pracą w tych komitetach. Rada Nadzorcza zamierza wystąpić z wnioskiem do
Walnego Zgromadzenia o zwiększenie wynagrodzeń Przewodniczących Komitetów Rady Nadzorczej.
16 listopada 2021 r. Spółka opublikowała raport o incydentalnym naruszeniu zasady 1.6.
Wyjaśnienia: Z uwagi na trwające postępowanie kwalifikacyjne na stanowiska: Prezesa Zarządu, Członka Zarządu ds.
Handlowych, Członka Zarządu ds. Finansowych oraz Członka Zarządu ds. Operacyjnych, została podjęta decyzja o odstąpieniu
od organizacji konferencji poświęconej wynikom finansowym Grupy PKP CARGO za okres 9 miesięcy 2021 r. W ciągu ostatnich
2 lat nie miały miejsca przypadki incydentalnego naruszenia zasady.
Opis głównych cech stosowanych w PKP CARGO S.A. systemów kontroli
wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sporządzania
sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych
Jednolite zasady rachunkowości
W jednostce dominującej PKP CARGO S.A. została opracowana i wdrożona Polityka rachunkowości sporządzona zgodnie z MSSF
UE. Dokument ten jest na bieżąco aktualizowany w razie zaistnienia zmian w przepisach. Zasady zawarte w tym dokumencie
mają zastosowanie do jednostkowych sprawozdań finansowych PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanych sprawozdań
finansowych Grupy PKP CARGO. Spółki podlegające konsolidacji zobowiązane do stosowania Polityki rachunkowości PKP
CARGO S.A. przy sporządzaniu sprawozdawczych pakietów konsolidacyjnych, które podstawą sporządzenia
skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO.
Jednolite pakiety konsolidacyjne spółek zależnych
Przyjęto jednolity wzór pakietów sprawozdawczych w oparciu MSSF UE przygotowane przez Spółki zależne na potrzeby
skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO. Spółki zależne przygotowują pakiety sprawozdawcze według
MSSF UE uwzględniając różnice między Polskimi (oraz innymi lokalnymi w przypadku spółek zagranicznych) Standardami
Rachunkowości a MSSF UE.
Prowadzenie ksiąg rachunkowych
Rzetelność sprawozdania finansowego zapewniają dane bezpośrednio wynikające z ksiąg rachunkowych. Jednostka
dominująca prowadzi księgi rachunkowe będące podstawą przygotowania sprawozdania finansowego w informatycznym
systemie finansowo-księgowym SAP. Spółka na bieżąco aktualizuje system finansowo-księgowy do zmieniających sprzepisów
i wymogów sprawozdawczych, zarówno wewnętrznych i zewnętrznych. Dostęp do systemów informatycznych ograniczony jest
odpowiednimi uprawnieniami dla upoważnionych pracowników. W Spółce funkcjonują rozwiązania informatyczne i
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
108
organizacyjne zabezpieczające kontrolę dostępu do systemu finansowo-księgowego oraz zapewniające należytą ochronę i
archiwizację ksiąg rachunkowych.
Procedury zamknięcia ksiąg i autoryzacji sprawozdań finansowych
W PKP CARGO S.A. i spółkach zależnych zostały wdrożone wewnętrzne procedury dotyczące zamknięcia okresów, określające
terminy i odpowiedzialność działów wewnętrznych za poszczególne obszary ewidencji; sprawozdania finansowe poddawane
wewnętrznym procedurom weryfikacji kompletności i spójności; pakiety sprawozdawcze sporządzone według MSSF UE
podpisywane przez Zarządy Spółek zależnych, natomiast skonsolidowane sprawozdania finansowe sporządzone według MSSF
UE są odpowiednio autoryzowane i podpisywane przez Zarząd Spółki.
Nadzór Komitetu Audytu
W ramach Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. powołany jest Komitet Audytu, który zgodnie z przepisami dokonuje nadzoru nad
procesem sporządzania skonsolidowanych sprawozdań finansowych, nad procesem rewizji finansowej oraz analizuje
i monitoruje śródroczne oraz końcoworoczne dane finansowe Spółki i Grupy.
Badanie i przegląd sprawozdań finansowych
Roczne jednostkowe i skonsolidowane sprawozdania finansowe poddawane badaniu przez biegłego rewidenta, półroczne
jednostkowe i skonsolidowane sprawozdania finansowe poddawane przeglądowi przez biegłego rewidenta; sprawozdania
z tych prac są dołączone do zatwierdzonych i publikowanych sprawozdań finansowych.
Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji
Tabela 31 Struktura akcjonariatu PKP CARGO S.A. na dzień 1 stycznia 2021 r.
Akcjonariusz
Liczba akcji
Udział w kapitale
Liczba głosów
Udział w ogólnej liczbie głosów
na WZ
PKP S.A.
(1)
14 784 194
33,01%
14 784 194
33,01%
Nationale-Nederlanden OFE
(2)
6 832 083
15,25%
6 832 083
15,25%
Aviva OFE
(3)
2 338 371
5,22%
2 338 371
5,22%
Pozostali akcjonariusze
20 832 269
46,52%
20 832 269
46,52%
Razem
44 786 917
100,00%
44 786 917
100,00%
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 32 Struktura akcjonariatu PKP CARGO S.A. na dzień 31 grudnia 2021 r.
Akcjonariusz
Liczba akcji
Udział w kapitale
Liczba głosów
Udział w ogólnej liczbie głosów
na WZ
PKP S.A.
(1)
14 784 194
33,01%
14 784 194
33,01%
Nationale-Nederlanden OFE
(2)
6 832 083
15,25%
6 832 083
15,25%
Aviva OFE
(3)
2 338 371
5,22%
2 338 371
5,22%
Pozostali akcjonariusze
20 832 269
46,52%
20 832 269
46,52%
Razem
44 786 917
100,00%
44 786 917
100,00%
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 33 Struktura akcjonariatu PKP CARGO S.A. na dzień przekazania Raportu
Akcjonariusz
Liczba akcji
Udział w kapitale
Liczba głosów
Udział w ogólnej
liczbie głosów na WZ
PKP S.A.
(1)
14 784 194
33,01%
14 784 194
33,01%
Nationale-Nederlanden OFE
(2)
5 788 024
12,92%
5 788 024
12,92%
Aviva OFE
(3)
2 338 371
5,22%
2 338 371
5,22%
Pozostali akcjonariusze
21 876 328
48,85%
21 876 328
48,85%
Razem
44 786 917
100,00%
44 786 917
100,00%
Źródło: Opracowanie własne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
109
Strukturę kapitału zakładowego PKP CARGO S.A. na dzień przekazania niniejszego raportu przedstawia poniższa tabela:
Tabela 34 Struktura kapitału zakładowego PKP CARGO S.A.
Akcje
Data emisji
Data rejestracji emisji
Liczba akcji
Seria A
08.07.2013 r.
02.10.2013 r.
43 338 000
Seria B
08.07.2013 r.
02.10.2013 r.
15
Seria C
02.10.2013 r.
25.04.2014 r.
1 448 902
Razem
44 786 917
Źródło: Opracowanie własne
PKP CARGO S.A. nie są znane żadne umowy zawarte przez dotychczasowych akcjonariuszy, w wyniku których mogą w
przyszłości nastąpić zmiany w proporcjach posiadanych akcji.
Posiadacze papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia kontrolne
Papiery wartościowe PKP CARGO S.A. nie dają żadnemu z akcjonariuszy specjalnych uprawnień kontrolnych.
Wykonywanie prawa głosu na Walnym Zgromadzeniu
Prawo do udziału w Walnym Zgromadzeniu oraz prawo głosu
Prawo udziału w Walnym Zgromadzeniu oraz prawo głosu akcjonariusz wykonuje na Walnych Zgromadzeniach. Zgodnie z
Kodeksem spółek handlowych Akcjonariusze Spółki mogą uczestniczyć w Walnym Zgromadzeniu oraz wykonywać prawo głosu
osobiście lub przez pełnomocnika. Akcjonariusz Spółki zamierzający uczestniczyć w Walnym Zgromadzeniu za pośrednictwem
pełnomocnika musi udzielić pełnomocnikowi pełnomocnictwa na piśmie lub w postaci elektronicznej. Formularz zawierający
wzór pełnomocnictwa Spółka zamieszcza w ogłoszeniu o zwołaniu Walnego Zgromadzenia. Ponadto o udzieleniu
pełnomocnictwa w postaci elektronicznej należy zawiadomić Spółprzy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej
wskazanych w ogłoszeniu o zwołaniu Walnego Zgromadzenia. Spółka podejmuje odpowiednie działania służące identyfikacji
akcjonariusza Spółki i pełnomocnika w celu weryfikacji ważności pełnomocnictwa udzielonego w postaci elektronicznej.
Szczegółowy opis sposobu weryfikacji ważności pełnomocnictwa udzielonego w postaci elektronicznej zawiera treść ogłoszenia
o zwołaniu Walnego Zgromadzenia.
Akcjonariusz Spółki posiadający akcje zapisane na więcej niż jednym rachunku papierów wartościowych może ustanowić
oddzielnych pełnomocników do wykonywania praw z Akcji zapisanych na każdym z rachunków.
Jeżeli pełnomocnikiem akcjonariusza Spółki na Walnym Zgromadzeniu jest członek Zarządu, członek Rady Nadzorczej,
likwidator, pracownik Spółki lub członek organów lub pracownik spółki lub spółdzielni zależnej Spółki, pełnomocnictwo może
upoważniać do reprezentacji tylko na jednym Walnym Zgromadzeniu. Pełnomocnik ma obowiązek ujawnić akcjonariuszowi
Spółki okoliczności wskazujące na istnienie bądź możliwość wystąpienia konfliktu interesów. W takim przypadku udzielenie
dalszego pełnomocnictwa jest niedopuszczalne. Pełnomocnik, o którym mowa powyżej, głosuje zgodnie z instrukcjami
udzielonymi przez akcjonariusza Spółki.
Zgodnie z § 11 ust. 2 Statutu, każda akcja uprawnia do jednego głosu na Walnym Zgromadzeniu. Na podstawie § 13 ust. 1
Statutu Spółki prawo głosu akcjonariuszy dysponujących powyżej 10% ogółu głosów w Spółce zostało ograniczone w ten
sposób, że żaden z nich nie może wykonywać na Walnym Zgromadzeniu więcej niż 10% ogólnej liczby głosów w Spółce
istniejących w dniu odbywania Walnego Zgromadzenia. Powyższego ograniczenia nie stosuje się dla celów ustalania
obowiązków nabywców znacznych pakietów akcji przewidzianych w Ustawie o ofercie publicznej. Powyższe ograniczenie prawa
głosu nie dotyczy akcjonariuszy, którzy w dniu powzięcia uchwały Walnego Zgromadzenia wprowadzającego ograniczenie
uprawnieni do wykonywania prawa głosu, w tym również, jako użytkownik, z akcji reprezentujących więcej niż 10% ogólnej
liczby głosów istniejących Spółce, a także jakiegokolwiek innego podmiotu, który nabędzie akcje Spółki przysługujące
akcjonariuszom, o których mowa powyżej, w związku z ich likwidacją.
Zgodnie z postanowieniami Statutu, ograniczenie prawa głosu akcjonariuszy reprezentujących ponad 10% ogółu głosów w
Spółce nie wygasa po zbyciu wszystkich akcji przez PKP S.A., który nie jest objęty wspomnianym ograniczeniem.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
110
Akcjonariusz Spółki nie może ani osobiście, ani przez pełnomocnika, ani jako pełnomocnik innej osoby, głosować przy powzięciu
uchwał dotyczących jego odpowiedzialności wobec Spółki z jakiegokolwiek tytułu, w tym udzielenia absolutorium, zwolnienia
z zobowiązania wobec Spółki oraz sporu pomiędzy nim a Spółką. Ograniczenie powyższe nie dotyczy głosowania przez
akcjonariusza Spółki, jako pełnomocnika innego akcjonariusza przy powzięciu uchwał dotyczących swojej osoby, o których
mowa powyżej.
Ponadto zgodnie z § 13 ust. 1 Statutu Spółki dla potrzeb ograniczenia prawa głosu, głosy akcjonariuszy, między którymi istnieje
stosunek dominacji lub zależności, są sumowane zgodnie z zasadami opisanymi poniżej.
Akcjonariusze, których głosy podlegają kumulacji i redukcji, łącznie zwani „Zgrupowaniem". Kumulacja głosów polega na
zsumowaniu głosów, którymi dysponują poszczególni akcjonariusze wchodzący w skład Zgrupowania. Redukcja głosów polega
na pomniejszeniu ogólnej liczby głosów w Spółce przysługujących na Walnym Zgromadzeniu akcjonariuszom wchodzącym w
skład Zgrupowania. Redukcji głosów dokonuje się według następujących zasad:
dla każdego akcjonariusza wchodzącego w skład Zgrupowania oblicza się procentowy udział przysługujących mu głosów
w skumulowanej liczbie głosów przysługujących całemu Zgrupowaniu;
oblicza się liczbę osów odpowiadającą 10% ogólnej liczby głosów istniejących w Spółce w dniu odbywania Walnego
Zgromadzenia.
Zgodnie z § 13 ust. 7 Statutu Spółki w celu ustalenia podstawy do kumulacji i redukcji głosów każdy akcjonariusz Spółki, Zarząd,
Rada Nadzorcza oraz poszczególni członkowie tych organów, a także Przewodniczący Walnego Zgromadzenia, mogą żądać, aby
akcjonariusz Spółki, podlegający ograniczeniu prawa głosu, udzielił informacji, czy jest on w stosunku do dowolnego innego
akcjonariusza Spółki podmiotem dominującym lub zależnym.
Ograniczenia dotyczące przenoszenia prawa własności papierów wartościowych
PKP CARGO S.A.
Ustawowe ograniczenia zbywalności akcji
Ustawa o ofercie publicznej, Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi oraz Kodeks spółek handlowych przewidują, między
innymi, następujące ograniczenia dotyczące swobodnej zbywalności akcji:
obowiązek zawiadomienia KNF oraz Spółki ciąży na każdym, kto: (i) osiągnął lub przekroczył 5%, 10%, 15%, 20%, 25%,
33%, 33 1/3%, 50%, 75% albo 90% ogólnej liczby głosów w spółce publicznej; (ii) posiadał co najmniej 5%, 10%, 15%,
20%, 25%, 33%, 33 1/3%, 50%, 75% albo 90% ogólnej liczby głosów w tej spółce, a w wyniku zmniejszenia tego udziału
osiągnął, odpowiednio, 5%, 10%, 15%, 20%, 25%, 33%, 33 1/3%, 50%, 75% albo 90% lub mniej ogólnej liczby osów;
(iii) zmienił dotychczas posiadany udział ponad 10% ogólnej liczby głosów o co najmniej 2% ogólnej liczby głosów w
spółce publicznej, której akcje dopuszczone do obrotu na rynku oficjalnych notowań giełdowych (na Datę Prospektu
takim rynkiem jest rynek podstawowy GPW); (iv) zmienił dotychczas posiadany udział ponad 33% ogólnej liczby głosów
w spółce publicznej o co najmniej 1% ogólnej liczby głosów;
obowiązek ogłoszenia wezwania do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji w przypadku: (i) nabycia akcji
uprawniających do wykonywania ponad 10% lub 5% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu, (ii) przekroczenia
progu 33% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu, (iii) przekroczenia progu 66% ogólnej liczby osów na
Walnym Zgromadzeniu;
zakaz nabywania lub zbywania, na rachunek własny lub osoby trzeciej, instrumentów finansowych, w oparciu o
informację poufną;
zakaz nabywania lub zbywania instrumentów finansowych w czasie trwania okresu zamkniętego przez osoby określone
w Ustawie o obrocie instrumentami finansowymi;
spółka dominująca, w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 4 Kodeksu spółek handlowych, ma obowiązek zawiadomić spółkę
zależną o powstaniu lub ustaniu stosunku dominacji w terminie dwóch tygodni od dnia powstania tego stosunku, pod
rygorem zawieszenia wykonywania prawa głosu z akcji spółki dominującej reprezentujących więcej niż 33% kapitału
zakładowego spółki zależnej.
Poza powyższymi, nie występują inne ustawowe ograniczania w zbywalności akcji Spółki.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
111
Umowne ograniczenia zbywalności akcji
Umowne ograniczenie zbywalności akcji dotyczyło akcji obejmowanych przez uprawnionych pracowników w związku z prawem
przyznanym im w ramach PGP. Każdy uprawniony pracownik składając zapis na akcje zobowiązany był podpisać umowę
ograniczenia zbywalności akcji na okres 2 lat od debiutu Spółki na GPW, czyli do 30 października 2015 r. Złożony zapis bez
podpisania ww. umowy zostałby uznany za nieważny, a uprawniony pracownik utraciłby prawo do premii prywatyzacyjnej, a
zatem i akcji. Zbycie lub obciążenie akcji lub jakichkolwiek praw do akcji przed dniem 30 października 2015 r. było bezskuteczne
wobec Spółki, i mogło narazić pracownika na odpowiedzialność odszkodowawczą.
Z chwilą wygaśnięcia powyższego zakazu zbywania akcji, tj. 30 października 2015 r. akcje serii C uległy zamianie na okaziciela.
Zgodnie z warunkową umową o gwarantowanie zapisów Inwestorów Instytucjonalnych na zasadach subemisji inwestycyjnej w
ofercie publicznej akcji PKP CARGO S.A. (Underwriting Agreement, zwanej dalej: „Umowa o Gwarantowanie Oferty”) zawartą
w dniu 8 października 2013 r. pomiędzy PKP S.A. i PKP CARGO S.A. a następującymi podmiotami: Goldman Sachs International,
Morgan Stanley & Co. International plc, Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. (działającym również poprzez swój
oddział: Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A. Oddział Dom Maklerski PKO Banku Polskiego w Warszawie), Dom
Inwestycyjny Investors S.A., IPOPEMA Securities S.A., Mercurius Dom Maklerski Sp. z o.o., Raiffeisen Centrobank AG, UniCredit
Bank AG, London Branch, UniCredit Bank Austria AG, UniCredit CAIB Poland S.A., zwanymi łącznie “Menadżerami oferty” Spółka
oraz PKP S.A. podlegali umownemu ograniczeniu zbywalności akcji oraz emisji akcji, to jest:
PKP S.A. zobowiązała się wobec Menedżerów Oferty, że od dnia zawarcia Umowy o Gwarantowanie Oferty do
zakończenia okresu 180 dni od daty pierwszego notowania akcji Spółki na GPW nie dokona bez pisemnej zgody
Globalnych Koordynatorów (której wydanie nie będzie bezzasadnie wstrzymywane ani opóźniane) żadnych innych
transakcji, które mogłyby skutkować emisją, ofertą dotyczącą sprzedaży lub emisji, sprzedażą lub rozporządzeniem
papierami wartościowymi Spółki podobnymi do papierów wartościowych będących przedmiotem Oferty. Ograniczenie,
o którym mowa powyżej, nie dotyczy zbywania akcji przez PKP S.A. w odpowiedzi na wezwanie do zapisywania się na
zamianę lub sprzedaż akcji Spółki, na rzecz inwestora strategicznego, po cenie nie niższej niż w Ofercie.
Spółka zobowiązała się wobec Menedżerów Oferty, że od dnia zawarcia Umowy o Gwarantowanie Oferty do
zakończenia okresu 180 dni od daty pierwszego notowania akcji Spółki na GPW nie dokona bez pisemnej zgody
Globalnych Koordynatorów (której wydanie nie będzie bezzasadnie wstrzymywane ani opóźniane) żadnych innych
transakcji, które mogłyby skutkować emisją, ofertą dotyczącą sprzedaży lub emisji, sprzedażą lub rozporządzeniem
papierami wartościowymi Spółki podobnymi do papierów wartościowych będących przedmiotem Oferty.
Zasady powoływania i odwoływania osób zarządzających
W skład Zarządu PKP CARGO S.A. wchodzi od jednego do pięciu członków, w tym Prezes Zarządu. Członkowie Zarządu
powoływani są na wspólną trzyletnią kadencję. Prezesa Zarządu oraz pozostałych Członków Zarządu powołuje Rada Nadzorcza
na zasadach określonych w Statucie Spółki oraz w Regulaminie powoływania Członków Zarządu Spółki PKP CARGO S.A. a także
Regulaminie przeprowadzania wyborów kandydatów na przedstawiciela pracowników do Zarządu PKP CARGO S.A. oraz
przedstawicieli pracowników do Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. oraz trybu ich odwoływania. Liczbę członków Zarządu ustala
Rada Nadzorcza.
Powołanie Członków Zarządu następuje po przeprowadzeniu postępowania kwalifikacyjnego wyłącznie spośród kandydatów
biorących udział w postępowaniu kwalifikacyjnym, którzy uzyskali pozytywną opinię doradcy rekrutacyjnego. Postępowanie
kwalifikacyjne na Członka Zarządu, o ile Rada Nadzorcza nie zdecyduje inaczej, przygotowuje, organizuje i przeprowadza
profesjonalna firma doradztwa personalnego wybrana uchwałą Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. W procedurze powoływania
Członków Zarządu uczestniczy Komitet ds. Nominacji, który sprawuje bieżący nadzór nad postępowaniem kwalifikacyjnym na
stanowisko Członka Zarządu oraz nad procesem oceny i powoływania Członków Zarządu.
Rada Nadzorcza dokonuje wnież wyboru jednego Członka Zarządu spośród kandydatów przedstawionych przez pracowników
Spółki. Kandydat powinien posiadać wyższe wykształcenie, co najmniej 5-letni staż pracy w Grupie Kapitałowej PKP oraz być
niekaranym. Członek Zarządu nie może jednocześnie pełnić funkcji z wyboru w zakładowej organizacji związkowej lub
zakładowej organizacji związkowej spółki z grupy kapitałowej. Regulamin przeprowadzania wyborów kandydatów na
przedstawiciela pracowników w Zarządzie przyjmuje Rada Nadzorcza. Niepowołanie przedstawiciela pracowników do Zarządu
nie stanowi przeszkody dla powołania Zarządu i skutecznego podejmowania przez niego uchwał. Przyznanie pracownikom
Spółki uprawnienia, o którym mowa w zdaniu pierwszym powyżej nastąpiło w związku z art. 4 ust. 4 Ustawy o komercjalizacji i
restrukturyzacji PKP oraz postanowieniami Paktu Gwarancji Pracowniczych.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
112
Tak długo jak do Skarbu Państwa, PKP S.A. lub innych państwowych osób prawnych należy mniej niż 100% akcji Spółki, Prezesa
Zarządu oraz pozostałych członków Zarządu powołuje i odwołuje Rada Nadzorcza. W przypadku, w którym udział PKP S.A. w
kapitale zakładowym Spółki wynosi 50% lub mniej, PKP S.A. przysługuje uprawnienie osobiste do wyłącznego wskazywania
kandydatów na Prezesa Zarządu. Uprawnienie osobiste, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, wykonuje się w drodze
doręczenia Przewodniczącemu Rady Nadzorczej pisemnego oświadczenia. Zgodnie z § 18 oraz § 25 ust. 3 pkt 2 Statutu za zgodą
Rady Nadzorczej, na zasadach przewidzianych w przepisach Kodeksu spółek handlowych, Zarząd PKP CARGO jest uprawniony
do wypłaty akcjonariuszom zaliczki na poczet dywidendy przewidywanej na koniec roku obrotowego.
Osoby zarządzające nie posiadają uprawnień w zakresie podjęcia decyzji o emisji lub wykupie akcji.
Zasady zmiany statutu spółki PKP CARGO S.A.
Zasady zmiany statutu Spółki wynikają z art. 430 i art. 402 § 2 Kodeksu spółek handlowych
Zmiana Statutu wymaga uchwały Walnego Zgromadzenia. Ponadto podjęcie uchwały w przedmiocie zmiany § 26 ust. 3 lub 4
oraz § 27 ust. 7 Statutu wymaga Uchwały Walnego Zgromadzenia podjętej większością czterech piątych głosów w obecności
akcjonariuszy reprezentujących 50% głosów plus 1 głos z ogólnej liczby głosów w Spółce.
Zmiany Statutu następupod warunkiem ich zatwierdzenia przez Walne Zgromadzenie i ich zarejestrowania przez właściwy
sąd. Rada Nadzorcza na podstawie § 25 ust. 3 pkt 11 upoważniona jest po uprawomocnieniu się postanowienia sądu o
rejestracji zmian Statutu Spółki, do ustalenia jednolitego tekstu Statutu Spółki.
Zmiana Statutu Spółki polegająca na istotnej zmianie przedmiotu działalności nie wymaga wykupu akcji tych akcjonariuszy,
którzy nie zgadzają się na zmianę, jeżeli uchwała Walnego Zgromadzenia w tej sprawie powzięta będzie większością dwóch
trzecich głosów obecności osób reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego.
Sposób działania walnego zgromadzenia i jego zasadnicze uprawnienia oraz opis
praw akcjonariuszy i sposobu ich wykonywania
Walne Zgromadzenie Spółki działa na podstawie Kodeksu spółek handlowych, Statutu Spółki (w szczególności §10-§13) oraz
Regulaminu Walnego Zgromadzenia. Akcjonariusze mają prawo uczestniczyć i wykonywać na Walnym Zgromadzeniu prawo
głosu osobiście lub przez swojego pełnomocnika. Walne Zgromadzenie jest ważne bez względu na liczbę reprezentowanych na
nim akcji. Uchwały Walnego Zgromadzenia są podejmowane bezwzględną większością głosów za wyjątkiem uchwał, do
podjęcia, których przepisy Kodeksu spółek handlowych lub postanowienia Statutu przewidują surowsze wymogi, przy czym
podjęcie uchwały w przedmiocie zmiany § 26 ust. 3 lub 4 oraz § 27 ust. 7 Statutu wymaga Uchwały Walnego Zgromadzenia
podjętej większością czterech piątych głosów w obecności akcjonariuszy reprezentujących 50% głosów plus jeden głos z ogólnej
liczby głosów w Spółce.
Głosowanie na Walnym Zgromadzeniu jest jawne. Tajne głosowanie zarządza się przy wyborach oraz nad wnioskami o
odwołanie członków organów Spółki lub likwidatorów Spółki, bądź o pociągnięcie ich do odpowiedzialności, jak również w
innych sprawach osobowych. Poza tym należy zarządzić tajne głosowanie na żądanie choćby jednego z akcjonariuszy obecnych
lub reprezentowanych na Walnym Zgromadzeniu. Walne Zgromadzenie może podjąć uchwałę o uchyleniu tajności głosowania
w sprawach dotyczących wyboru komisji powoływanej przez Walne Zgromadzenie.
Obrady Walnego Zgromadzenia prowadzi Przewodniczący i czuwa nad jego sprawnym przebiegiem zgodnie z przyjętym
porządkiem obrad. Przewodniczący może rozstrzygać sprawy porządkowe. Bez zgody Walnego Zgromadzenia nie może usuwać
i zmieniać kolejności spraw zamieszczonych w przyjętym porządku obrad. Walne Zgromadzenie PKP CARGO S.A. otwiera
Przewodniczący Walnego Zgromadzenia wyznaczony przez Prezesa Zarządu. Jeśli Prezes Zarządu nie wskaże Przewodniczącego
Walnego Zgromadzenia przed wyznaczoną godziną rozpoczęcia obrad stosuje się przepisy art. 409 §1 Kodeksu spółek
handlowych, po czym spośród osób uprawnionych do uczestnictwa w Walnym Zgromadzeniu wybiera się Przewodniczącego
zgromadzenia. Wybór Przewodniczącego Walnego Zgromadzenia odbywa się bezwzględną większością głosów oddanych w
głosowaniu tajnym.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
113
Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie może zostać zwołane przez akcjonariusza, którego udział w ogólnej liczbie głosów w Spółce
przekracza 33%. W takim przypadku akcjonariusz zwołujący Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie wyznacza Przewodniczącego
Walnego Zgromadzenia. Walne Zgromadzenie uchwala Regulamin Walnego Zgromadzenia PKP CARGO S.A. określający
szczegółowo tryb prowadzenia obrad. Projekt Regulaminu Walnego Zgromadzenia przedstawia Zarząd Spółki. Dopuszcza się
udział w Walnym Zgromadzeniu przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, o ile w ogłoszeniu o danym Walnym
Zgromadzeniu zostanie podana informacja o istnieniu takiej możliwości.
Skład osobowy i zmiany, które w nim zaszły w ciągu ostatniego roku obrotowego
oraz opis działania organów zarządzających, nadzorujących lub administrujących
PKP CARGO S.A. oraz ich komitetów
ZARZĄD
Zarząd PKP CARGO S.A. z siedzibą w Warszawie działa na podstawie przepisów prawa, a w szczególności:
1. Ustawy z dnia 15 września 2000 roku Kodeks Spółek Handlowych ( Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.);
2. Ustawy z dnia 8 września 2000 roku o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie
Koleje Państwowe” (Dz. U. Nr 84, poz. 948, z późn. zm.);
3. Statutu PKP CARGO S.A. (tekst jednolity przyjęty Uchwałą Nr 61/VII/2021 Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. z dnia
12 lipca 2021 roku);
4. Regulaminu Zarządu PKP CARGO S.A. przyjętego Uchwałą nr 47/2018 Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia 7 lutego 2018
roku i zatwierdzonego Uchwałą nr 1722/VI/2018 Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. z dnia 26 lutego 2018 roku;
5. Innych przepisów wewnętrznych.
Kompetencje Zarządu
Zarząd kieruje sprawami i zarządza majątkiem Spółki oraz reprezentuje na zewnątrz. Do zakresu działania Zarządu należą
wszystkie czynności niezastrzeżone dla Walnego Zgromadzenia i Rady Nadzorczej Spółki. Uchwały Zarządu zapadają
bezwzględną większością głosów obecnych na posiedzeniu, przy udziale przynajmniej połowy liczby Członków Zarządu. Do
składania oświadczeń woli Spółki upoważnieni dwaj Członkowie Zarządu działający łącznie lub Członek Zarządu działający
łącznie z prokurentem.
W dniu 19 stycznia 2022 roku Zarząd PKP CARGO S.A. Uchwałą Nr 12/2022 czasowo powierzył nadzór nad komórkami
organizacyjnymi Centrali Spółki:
1. Panu Władysławowi Szczepkowskiemu delegowanemu przez Radę Nadzorczą PKP CARGO S.A. zgodnie z uchwałą z dnia
13 stycznia 2022 roku, nr 7/VII/2022 do wykonywania czynności Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A. na okres nie dłuższy niż 3
miesiące, z wyłączeniem komórek powierzonych Panu Zenonowi Kozendrze Członkowi Zarządu Przedstawicielowi
Pracowników PKP CARGO S.A., należącymi do zakresu kompetencji:
1) Członka Zarządu ds. Handlowych PKP CARGO S.A.,
2) Członka Zarządu ds. Finansowych PKP CARGO S.A.,
oraz czasowy nadzór nad sprawami i komórkami organizacyjnymi należącymi do zakresu kompetencji Członka Zarządu ds.
Operacyjnych PKP CARGO S.A. do dnia 02 lutego 2022 r.
2. Panu Zenonowi Kozendrze Członkowi Zarządu – Przedstawicielowi Pracowników PKP CARGO S.A. na okres nie dłuższy niż
3 miesiące nad:
1) Biurem Zarządzania Zasobami Ludzkimi Centrali PKP CARGO S.A.,
2) Biurem Teleinformatyki Centrali PKP CARGO S.A.,
3) Biurem Zakupów Centrali PKP CARGO S.A.
Sposób funkcjonowania Zarządu
Szczegółowy tryb działania Zarządu opisany jest w Regulaminie Zarządu. Regulamin ten uchwala Zarząd i zatwierdza Rada
Nadzorcza Spółki. Zgodnie z postanowieniami Regulaminu Zarządu, Zarząd podejmuje decyzje w formie uchwał. Uchwały
Zarządu zapadają bezwzględną większością głosów obecnych na posiedzeniu, przy udziale przynajmniej połowy liczby Członków
Zarządu i mogą być podejmowanie, tylko jeśli wszyscy członkowie Zarządu zostali prawidłowo zawiadomieni o posiedzeniu
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
114
Zarządu. Zgodnie z Regulaminem, w przypadku równej liczby głosów „za” w stosunku do głosów „przeciw” wraz z głosami
„wstrzymującymi się”, głos decydujący posiada Prezes Zarządu.
Zgodnie z Regulaminem Zarządu, w razie wystąpienia konfliktu interesów Spółki z osobistymi interesami członka Zarządu,
małżonka, krewnych i powinowatych (do drugiego stopnia) oraz osobami, z którymi jest powiązany osobiście lub możliwości
powstania takiego konfliktu interesów, członek Zarządu powinien niezwłocznie poinformować o takim konflikcie pozostałych
Członków Zarządu, a w przypadku Prezesa Zarządu również Radę Nadzorczą Spółki oraz powstrzymać się od zabierania głosu
w dyskusji oraz od głosowania nad podjęciem uchwały w sprawie, w której zaistniał konflikt interesów, i może zażądać, aby
zostało to zapisane w protokole posiedzenia Zarządu.
Polityka różnorodności
W Spółce nie została opracowana formalna polityka różnorodności w odniesieniu do władz Spółki, niemniej realizowana
polityka Spółki we wszystkich procesach, a w szczególności rekrutacji uwzględnia takie różnorodności jak płeć, wykształcenie,
wiek i doświadczenie zawodowe uznając żnorodność i równość szans za istotne przewagi konkurencyjne, pozwalające zdob
i utrzymać utalentowanych pracowników oraz wykorzystać ich potencjał zawodowy, ze szczególnym uwzględnieniem władz
Spółki.
Spółka stosuje transparentne zasady wyborów członków Zarządu i Rady Nadzorczej. Statut Spółki definiuje zasady powoływania
Zarządu oraz wyboru przez pracowników członka Zarządu. W myśl § 14 ust. 10 Statutu Spółki członek Zarządu musi spełniać
wymagania określone w art. 22 Ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym (Dz.U.2016 poz. 2259 ze zm.).
Postępowanie rekrutacyjne na stanowisko członka Zarządu przeprowadzane jest na podstawie:
Statutu PKP CARGO S.A.;
Regulaminu powoływania członków Zarządu Spółki PKP CARGO S.A.;
Regulaminu przeprowadzania wyborów kandydatów na przedstawiciela pracowników do Zarządu PKP CARGO S.A. oraz
przedstawicieli pracowników do Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. oraz trybu ich odwoływania;
Regulamin powoływania członków Zarządu PKP CARGO S.A. określa w szczególności kwalifikacje podlegające ocenie przy
wyborze kandydatów na poszczególne stanowiska w Zarządzie.
Zmiany Regulaminu powoływania członków Zarządu Spółki PKP CARGO S.A. wymaga zgody co najmniej jednego członka Rady
Nadzorczej spełniającego kryteria niezależności i powołanego na zasadach wskazanych w § 20 i 21 Statutu PKP CARGO S.A.
Tabela 35 Skład Zarządu PKP CARGO S.A. w okresie od 1 stycznia 2021 r. do dnia przekazania raportu
Imię i nazwisko
Pełniona funkcja
Okres pełnienia funkcji
od
do
Władysław Szczepkowski
Czasowe wykonywanie czynności
Prezesa Zarządu
18.10.2021 r.
13.01.2022 r
13.01.2022 r.
na okres nie dłuższy niż
trzy miesiące
Marek Olkiewicz
Członek Zarządu ds. Operacyjnych
03.02.2022 r.
nadal
Zenon Kozendra
Członek Zarządu - Przedstawiciel
Pracowników
14.07.2016 r.
nadal
Czesław Warsewicz
Prezes Zarządu
27.03.2018 r.
18.10.2021 r.
Witold Bawor
Członek Zarządu ds. Operacyjnych
26.10.2017 r.
18.10.2021 r.
Leszek Borowiec
Członek Zarządu ds. Finansowych
27.03.2018 r.
18.10.2021 r.
Piotr Wasaty
Członek Zarządu ds. Handlowych
01.09.2020 r.
18.10.2021 r.
Źródło: Opracowanie własne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
115
Z zastrzeżeniem wynikającym z Uchwały Nr 12/2022 Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia 19 stycznia 2022 roku, wewnętrzny podział
zadań i pełnione funkcje przez członków Zarządu, wynikające z postanowień Regulaminu Zarządu, przedstawiają się
następująco:
Prezes Zarządu do zakresu działań Prezesa Zarządu należy kierowanie pracą Zarządu i bieżącą działalnością Spółki oraz nadzór
nad zarządzaniem określonymi obszarami działania Spółki, szczególnie w dziedzinie strategii biznesowej, bezpieczeństwa
biznesowego i audytu wewnętrznego.
Do szczególnych kompetencji Prezesa Zarządu Spółki należy realizacja zadań obronnych w Spółce wynikająca z przepisów o
powszechnym obowiązku obrony.
Członek Zarządu ds. Finansowych do zakresu działań Członka Zarządu ds. Finansowych należy dbanie o racjonalne
gospodarowanie zasobami Spółki oraz nadzór nad zarządzaniem określonymi obszarami działania Spółki, szczególnie w
dziedzinie zarządzania finansami,zakupów i sprzedaży majątku. Do szczególnych kompetencji Członka Zarządu ds. Finansowych
należy wypełnianie w imieniu PKP CARGO S.A. obowiązków wynikających z przepisów o rachunkowości, podatkach i
ubezpieczeniach.
Członek Zarządu ds. Handlowych do zakresu działań Członka Zarządu ds. Handlowych należy dbanie o właściwy poziom
sprzedaży i relacje z klientami oraz nadzór nad zarządzaniem określonymi obszarami działania Spółki, szczególnie w dziedzinie
polityki handlowej, sprzedaży usług przewozowych.
Członek Zarządu ds. Operacyjnych- do zakresu dział Członka Zarządu ds. Operacyjnych należy dbanie o efektywne
realizowanie procesów biznesowych i technologicznych Spółki oraz nadzór nad zarządzaniem określonymi obszarami działania
Spółki, szczególnie w dziedzinie realizacji przewozów, utrzymania taboru.
Członek Zarządu Przedstawiciel Pracowników - do zakresu działań Członka Zarządu Przedstawiciela Pracowników należy
nadzór nad zarządzaniem określonymi obszarami działania Spółki, szczególnie w dziedzinie gospodarowanie nieruchomościami
i administracja, zarządzania zasobami ludzkimi i relacjami z partnerami społecznymi w określonym zakresie.
WŁADYSŁAW SZCZEPKOWSKI
p.o. PREZES ZARZĄDU
Pan Władysław Szczepkowski jest absolwentem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w
Toruniu, na Wydziale Prawa i Administracji w Zakładzie Teorii Państwa i Prawa.
W latach 1992-2005 związany z sektorem bankowym, gdzie zajmował się analizą
finansową oraz restrukturyzacją przedsiębiorstw.
W latach 2010-2016 pracował w spółkach Grupy Kapitałowej PGNiG. Posiada wieloletnie
doświadczenie w branży kolejowej, zajmując stanowisko Dyrektora do Spraw
Korporacyjnych w Przewozy Regionalne sp. z o.o. a w 2017 roku Dyrektora -
Pełnomocnika Zarządu PKP S.A. do spraw strategii i organizacji Grupy PKP.
W kwietniu 2017 roku objął stanowisko Członka Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. Od października 2021 roku oddelegowany
p.o. Prezes Zarządu PKP CARGO S.A.
MAREK OLKIEWICZ
CZŁONEK ZARZĄDU DS. OPERACYJNYCH
Pan Marek Olkiewicz jest absolwentem Politechniki Warszawskiej i Politechniki
Częstochowskiej oraz studiów podyplomowych MBA, DBA oraz LL.M. Posiada
trzydziestoletnie doświadczenie zawodowe w branży kolejowej, w tym
piętnastoletnie na stanowiskach związanych z zarządzaniem. Przed objęciem w dniu
3 lutego 2022 roku funkcji Członka Zarządu ds. Operacyjnych PKP CARGO S.A.
pracował m.in. w PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. jako Wiceprezes - Dyrektor ds.
eksploatacji, Zastępca Dyrektora oraz Dyrektor Zakładu Linii Kolejowych w Łodzi, jak
również pełnił funkcję Członka Zarządu Związku Pracodawców Kolejowych PKP i
zasiadał w radach nadzorczych innych spółek prawa handlowego. Pan Marek
Olkiewicz jest specjalistą w zakresie transportu i zarządzania. Posiada doświadczenie zdobyte we wszystkich kluczowych
obszarach zarządzania operacyjnego – od prowadzenia ruchu pociągu, poprzez logistykę, finanse i zasoby ludzkie po
zarządzanie strukturami rozproszonymi terytorialnie i organizacyjnie. Koordynował prace Rady Przewoźników i pracował
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
116
m.in. przy projekcie stworzenia możliwości przewozów towarowych pociągami intermodalnymi z prędkością 120 km/h oraz
uczestniczył w pracach zespołu powołanego na szczeblu ministerialnym w zakresie usprawnienia organizacji wywozu
kruszyw oraz transportu węgla w Polsce. Był także odpowiedzialny za organizowanie poprawy efektywności obsługi przejść
granicznych w celu zwiększenia ich wykorzystania w transporcie kolejowym. Pan Marek Olkiewicz był wielokrotnie
nagradzany m.in.: Odznaką Honorową „Zasłużony dla Kolejnictwa”, „Zasłużony dla Transportu Rzeczypospolitej Polskiej”,
„Zasłużony dla PKP PLK S.A..
ZENON KOZENDRA
CZŁONEK ZARZĄDU PRZEDSTAWICIEL PRACOWNIKÓW
Pan Zenon Kozendra - obecnie Przedstawiciel Pracowników w Zarządzie PKP
CARGO S.A. i Wiceprzewodniczący Rady Głównej Związku Pracodawców
Kolejowych. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie w branży kolejowej, m.in.
na stanowiskach związanych z zarządzaniem- kilkukrotnie pełn funkcje
Przedstawiciela Pracowników w Zarządzie i Radzie Nadzorczej PKP CARGO S.A. Od
początku kariery zawodowej koncentruje się na obszarach związanych z
reprezentowaniem pracowników. Absolwent Wyższej Szkoły Administracji w
Kielcach oraz studiów podyplomowych na kierunku Zarządzanie w Akademii im. L.
Koźmińskiego w Warszawie. W latach 2001-2005 był Członkiem Rady Nadzorczej
PKP CARGO S.A., reprezentując pracowników. Od grudnia 2005 do czerwca 2008
pełnił funkcję Członka Zarządu PKP CARGO S.A. ds. pracowniczych i administracyjnych. W kolejnych latach Pełnomocnik
Zarządu PKP CARGO S.A ds. Strategii Personalnej oraz Przedstawiciel Pracowników w Radzie Nadzorczej PKP S.A. Od 2006 do
2009 r. zasiadał w Zarządzie Związku Pracodawców Kolejowych w Polsce. Propagator partnerskiego zarządzania - najlepszymi
praktykami dzielił się m.in. na Kongresie Kadry, Kongresie Managera, Europejskim Kongresie Gospodarczym w Katowicach.
Inicjator wdrożenia w PKP CARGO idei CSR biznesu społecznie odpowiedzialnego. Nadzorowane przez niego inicjatywy z
zakresu praktyk pracowniczych i CSR w ciągu dekady zyskały uznanie i były doceniane w prestiżowych konkursach, m.in. pod
patronatem Ministerstwa Gospodarki.
RADA NADZORCZA
Rada Nadzorcza liczy od 11 do 13 członków (w tym Przewodniczącego i Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej)
powoływanych na okres wspólnej kadencji. Liczbę członków Rady Nadzorczej w danej kadencji ustala PKP S.A. (w VII kadencji
11 członków). Kadencja Rady Nadzorczej wynosi 3 lata. Radę Nadzorczą powołuje i odwołuje Walne Zgromadzenie z
zastrzeżeniem postanowień § 19 ust. 2 i 3 Statutu PKP CARGO S.A.
Kompetencje Rady Nadzorczej
Rada Nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością Spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności. Ponadto do jej
kompetencji oprócz spraw zastrzeżonych przepisami Kodeksu spółek handlowych lub innych ustaw (z późn. zm.) należy m. in.
wyrażanie zgody na wypłatę przez Zarząd Spółki zaliczki na poczet dywidendy przewidywanej na koniec roku obrotowego,
powoływanie i odwoływanie Prezesa Zarządu oraz pozostałych członków Zarządu, ustalanie liczby członków Zarządu, wyrażanie
zgody na utworzenie i likwidację oddziału Spółki, opiniowanie wniosków Zarządu Spółki przedkładanych Walnemu
Zgromadzeniu.
Sposób funkcjonowania Rady Nadzorczej
Szczegółowy tryb działania Rady Nadzorczej określa uchwalany przez Radę Nadzorczą - Regulamin Rady Nadzorczej Spółki. W
świetle postanowień ww. Regulaminu, Rada Nadzorcza podejmuje decyzje w formie uchwał. Do ważności uchwał Rady
Nadzorczej jest wymagane zaproszenie na posiedzenie wszystkich i obecność co najmniej połowy jej członków, w tym
Przewodniczącego lub Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej. Uchwały Rady Nadzorczej zapadają zwykłą większością
głosów. W wypadku równej liczby głosów „za w stosunku do głosów „przeciw” decyduje głos Przewodniczącego Rady
Nadzorczej. Uchwały Rady w sprawie zawieszenia w czynnościach członków Zarządu lub Zarządu wymagają zgody
Przewodniczącego Rady. Uchwały Rady Nadzorczej mogą być podejmowane również bez odbycia posiedzenia w drodze
pisemnego osowania lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. O takim trybie
decyduje Przewodniczący Rady Nadzorczej z własnej inicjatywy lub na pisemny wniosek Zarządu Spółki lub członka Rady
Nadzorczej. Zgodnie z Regulaminem Rady Nadzorczej, w razie sprzeczności interesów Spółki z osobistymi interesami członka
Rady, jego współmałżonka oraz krewnych i powinowatych (do drugiego stopnia) oraz osób, z którymi jest powiązany osobiście,
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
117
powinien on powstrzymać się od zabierania głosu w dyskusji oraz od głosowania nad uchwałą w sprawie i zażądać zaznaczenia
tego w protokole z Rady Nadzorczej.
Polityka różnorodności
PKP S.A. jest uprawniona do powoływania i odwoływania członków Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. w liczbie równej połowie
składu Rady Nadzorczej. Pracownicy Spółki mają prawo do powoływania i odwoływania trzech swoich przedstawicieli do Rady
Nadzorczej. Regulamin przeprowadzania wyborów kandydatów na przedstawiciela pracowników do Zarządu PKP CARGO S.A.
oraz przedstawicieli pracowników do Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. oraz trybu ich odwoływania został przyjęty przez Radę
Nadzorczą Uchwałą nr 1804/VI/2019 w dniu 21 stycznia 2019 r. Niedokonanie wyboru członków Rady Nadzorczej
reprezentujących pracowników nie stanowi przeszkody dla powołania Rady Nadzorczej i skutecznego podejmowania przez nią
uchwał. Niezależni Członkowie Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. spełniają kryteria niezależności Członka Rady Nadzorczej
określone przez Komisję Europejską w Załączniku Nr II do Zalecenia Komisji z dnia 15 lutego 2005 roku dotyczącego roli
dyrektorów niewykonawczych lub będących Członkami Rady Nadzorczej spółek giełdowych i komisji rady (nadzorczej) (Dz. U.
UE. L. 05.52.51) oraz dodatkowe wymogi wskazane w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW 2016, będących
załącznikiem do Uchwały Nr 26/1413/2015 Rady Giełdy z dnia 13 października 2015 r. § 21 Statutu oraz w Ustawie z dnia 11
maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym (Dz.U. z 2017 r. poz. 1089 z późn. zm.).
Poniższa tabela prezentuje skład osobowy Rady Nadzorczej, stan na dzień przekazania raportu.
Tabela 36 Skład Rady Nadzorczej na dzień przekazania raportu
Nazwisko i imię
Pełniona funkcja
Okres pełnienia funkcji
od
do
Krzysztof Mamiński
Przewodniczący Rady Nadzorczej
26.06.2019 r.
nadal
Członek Rady Nadzorczej
26.06.2019 r.
nadal
Marcin Kowalczyk
Członek Rady Nadzorczej
Wiceprzewodniczący Rady
Nadzorczej
14.01.2021
nadal
25.01.2021
nadal
Krzysztof Czarnota
Członek Rady Nadzorczej
26.06.2019 r.
nadal
Zofia Dzik
Członek Rady Nadzorczej
26.06.2019 r.
nadal
Dariusz Górski
Członek Rady Nadzorczej
26.06.2019 r.
nadal
Paweł Sosnowski
Członek Rady Nadzorczej
26.06.2019 r.
nadal
Jerzy Sośnierz
Członek Rady Nadzorczej
26.06.2019 r.
nadal
Tadeusz Stachaczyński
Członek Rady Nadzorczej
26.06.2019 r.
nadal
Władysław Szczepkowski
Członek Rady Nadzorczej
26.06.2019 r
nadal
18.10.2021 r.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
118
(delegowany do czasowego
wykonywania obowiązków
Prezesa Zarządu)
13.01.2022 r.
13.01.2022 r.
na okres nie dłuższy niż trzy
miesiące
Izabela Wojtyczka
Członek Rady Nadzorczej
16.07.2020 r.
nadal
Antoni Duda
Członek Rady Nadzorczej
21.08.2020 r.
nadal
Źródło: Opracowanie własne
Krzysztof Mamiński – Przewodniczący Rady Nadzorczej
Pan Krzysztof Mamiński z koleją związany jest od prawie 40 lat. Jest absolwentem Uniwersytetu Szczecińskiego, gdzie uzyskał
tytuł magistra ekonomii. Ukończył również studia podyplomowe w Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona
Koźmińskiego na kierunku europejski model zarządzania.
Pracę na kolei rozpoczął w 1980 r., w Ośrodku Informatyki CDOKP w Warszawie. Od 1990 r. bczłonkiem Komisji Krajowej
"Solidarności", pełnił m.in. funkcję przewodniczącego Sekcji Krajowej Kolejarzy NSZZ "Solidarność" i przewodniczącego
Sekretariatu Transportowców związku. W latach 1998-2002 zasiadał w zarządzie Polskich Kolei Państwowych, odpowiadając za
restrukturyzację i sprawy pracownicze. Od 2001 do 2012 r. był Prezesem Związku Pracodawców Kolejowych, a od 2002 do 2012
spółki zależnej PKP – Natura Tour sp. z o.o. W latach 2012-2013 był Pełnomocnikiem Zarządu PKP S.A. ds. Dialogu Społecznego
w Grupie PKP, a przez następne trzy lata prezesem przedsiębiorstwa z Grupy PKP CS Szkolenie i Doradztwo sp. z o.o. W roku
2006 pełnił funkcję Członka Rady Nadzorczej PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa Sp. z o.o., a w latach 2006 2013 był członkiem
Rady Nadzorczej WARS S.A. Od kwietnia 2016 r. pełnił funkcję Prezesa Zarządu Przewozów Regionalnych sp. z o.o., a od marca
2017 r. piastuje stanowisko Prezesa Zarządu PKP S.A. Od 26 października 2017 r. do 25 marca 2018 r. pełnił obowiązki Prezesa
Zarządu PKP CARGO S.A.
Marcin Kowalczyk Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej
Pan Marcin Kowalczyk jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
Ukończył studia podyplomowe na Akademii Obrony Narodowej w Warszawie. Posiada dyplom MBA Wyższej Szkoły
Menadżerskiej w Warszawie.
Karierę zawodową rozpoczął jako asystent w gabinecie politycznym Ministra Obrony Narodowej i Pełnomocnik do Spraw
Ochrony Informacji Niejawnych w Kancelarii Prezydenta RP. Pełnił również funkcję Zastępcy Prezesa Agencji Mienia
Wojskowego, zasiadał w Radzie Nadzorczej AMW. Pracował na stanowisku menedżerskim w PGE Energia Odnawialna. W latach
2018-2020 był Wiceprezesem Wojskowego Przedsiębiorstwa Handlowego.
Od maja 2020 r. związany z PGE Dystrybucja jako Wiceprezes Zarządu, a od września 2020 r. jako Prezes Zarządu. Obecnie
pełni funkcję Szefa Gabinetu Politycznego Ministra Aktywów Państwowych.
Krzysztof Czarnota - Członek Rady Nadzorczej
Pan Krzysztof Czarnota jest absolwentem Technikum Kolejowego w Skarżysku Kamiennej o specjalności Technik Transportu.
Od 1977 roku zatrudniony jest w PKP m.in. Lokomotywownia Pozaklasowa w Skarżysku Kamiennej, Stacja Pozaklasowa
w Skarżysku, Stacja Rejonowa w Skarżysku, Zakład Przewozów Towarowych w Skarżysku, obecnie Wschodni Zakład Spółki
w Lublinie jako dyspozytor kierujący zmianą.
Pan Krzysztof Czarnota od roku 1992 jest Przewodniczącym Niezależnego Związku Zawodowego Kolejarzy Spółki PKP Cargo S.A.
w Skarżysku Kamiennej. Od czasu powstania Rady Branżowej Przewozów Towarowych i Przeładunku Federacji ZZK, był jej
Przewodniczącym, obecnie Wiceprzewodniczący Rady Branżowej Cargo Federacji ZZK. Członek Prezydium, Zarządu Głównego
oraz Rady Krajowej Federacji ZZK.
Od początku powstania Spółki, czyli od 2001 r. do dnia 29.09.2015 r. był Członkiem Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A.,
przedstawicielem Federacji ZZK, reprezentując w Radzie Nadzorczej wszystkich Pracowników PKP CARGO S.A.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
119
Zofia Dzik - Członek Rady Nadzorczej - niezależny
Pani Zofia Dzik jest absolwentką AE w Krakowie, University of Illinois w Chicago, Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej
w Warszawie oraz Executive Programs na INSEAD Business School, posiada tytuł MBA Manchester Business School;
certyfikowany członek Association for Project Management (APMP) oraz certyfikowany członek The John Maxwell Team,
czołowej międzynarodowej organizacji zrzeszającej wybitnych coachów, trenerów i mówców z zakresu przywództwa.
W latach 1995-2003 doradca w firmach Arthur Andersen oraz Andersen Business Consulting, odpowiedzialna za sektor
ubezpieczeń (Dyrektor Działu Ubezpieczeń). Od 2003 r. związana z Grupą Intouch Insurance (Grupa RSA), gdzie w latach 2004-
2007 sprawowała funkcję Prezesa Zarządu Towarzystwa Ubezpieczeń Link4 S.A.; w latach 2007- 2009 funkcję członka Zarządu
Intouch Insurance B.V. w Holandii oraz CEO na Europę Centralną i Wschodnią grupy Intouch Insurance. W ramach tej funkcji
była odpowiedzialna za rozwój nowych rynków: była przewodniczącą rad nadzorczych spółek: TU Link4 S.A. i Direct Insurance
Shared Services Center w Polsce, Intouch Strachowanie w Rosji oraz Direct Pojistovna w Czechach oraz wiceprzewodniczącą
rady nadzorczej TU na Życie Link4 Life S.A.
W latach 2006-2008 członek Zarządu Polskiej Izby Ubezpieczeń. W latach 2007-2010 członek rady nadzorczej
Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Zasiadała również w radach nadzorczych spółek: KOPEX S.A. oraz Polish Energy
Partners S.A (PEP S.A.).
Obecnie Prezes Zarządu Instytucji Humanites, mentor, autor modelu „Spójnego Przywództwa”, dyrektor Akademii
Przywództwa Liderów Oświaty, a także członek rad nadzorczych spółek prywatnych i publicznych m.in. CCC S.A., BRW S.A.,
a w przeszłości m.in. PKO BP S.A., AmRest SE, ERBUD S.A., PEP S.A.
Dariusz Górski - Członek Rady Nadzorczej - niezależny
Pan Dariusz Górski jest absolwentem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie. W trakcie swojej kariery zawodowej odbył liczne
szkolenia z zakresu finansów, analizy finansowej oraz zarządzania, m.in. kurs na dorad inwestycyjnego oraz finanse
przedsiębiorstw (stypendium Erasmus University w Rotterdamie).
Karierę zawodową rozpoczął w 1992 r. jako analityk finansowy w Caresbac Polska S.A., jednej z pierwszych na polskim rynku
firmie venture-capital. W latach 1993-1996 pracował w Business Management & Finance S.A. jako analityk finansowy, a od roku
1995 jako szef projektów z obszaru doradztwa strategicznego, fuzji i przejęć, prywatyzacji oraz restrukturyzacji. W roku 1996
rozpoczął pracę w Robert Fleming & Co (w 2000 roku przejęty przez Chase Manhattan Bank) jako analityk akcji specjalizujący
się początkowo w sektorach spożywczym, przemysłowym oraz IT. Od 1998 r. analityk sektora bankowego w Europie Centralnej.
W roku 2001 rozpoczął pracę w ING Securities jako analityk akcji pokrywający całościowo rynek polski ze specjalizacją
w sektorach banki, spółki surowcowe oraz sektor paliwowy. Od 2004 roku w Deutsche Bank Securities jako szef analiz rynku
akcji na region Europy Centralnej odpowiedzialny za całościowy produkt oraz sektor bankowy. W roku 2008 objął stanowisko
stratega portfela akcyjnego w Opera TFI. W latach 2009-2011 szef działu analiz polskiego rynku akcji w Wood & Co
odpowiedzialny za sektor finansowy, media oraz strategię dla rynku akcji. Od 2011 r. był zatrudniony w Domu Maklerskim
BZ WBK (obecnie Santander Biuro Maklerskie) początkowo jako starszy analityk, zastępca Kierownika Zespołu Analiz, a od
2015 r. jako Dyrektor Departamentu Analiz Giełdowych odpowiedzialny za nadzór oraz produkty zespołu, analizę sektora
finansowego, a także strategię dla rynku akcji. Obecnie pełni funkcję Dyrektora ds. Relacji z Inwestorami w Banku Millennium.
Zawodowe osiągnięcia pana Dariusza Górskiego obejmują między innymi szereg wysokich pozycji w międzynarodowych oraz
krajowych rankingach inwestorskich. W 2004 r. zespół analityków ING Securities w Warszawie zdobył 3 miejsce w rankingu
Institutional Investor Magazine a w 2003 r. miejsce pierwsze w tym samym rankingu. W 2007 r. zespół DB Securities zajął
miejsce # 1 w rankingu Thomson Extel w kategorii rynek węgierski/czeski oraz #2 w kategorii rynek polski a zespół bankowy #1
w kategorii EMEA Financials. W 2006 r. polski zespół DB Securities zajął miejsce # 3 w rankingu Institutional Investor Magazine
(2005 r.: #4) a zespół analityków bankowych DB miejsce #2 (2005 r.: #3). W rankingach analityków GG Parkiet zajmował czołowe
miejsca sektor bankowy #2/3/3 odpowiednio w latach 2017/16/15 oraz strategia rynkowa #5/2 w latach 2017/16.
Tadeusz Stachaczyński - Członek Rady Nadzorczej
Pan Tadeusz Stachaczyński w 1980 r. ukończył Technikum Kolejowe na kierunku eksploatacja i naprawa pojazdów trakcyjnych.
W roku 2010 ukończył studia inżynierskie w Podkarpackiej Szkole Wyższej, specjalność transport i spedycja. W roku 2011
Pan Stachaczyński ukończył studia podyplomowe na kierunku badania marketingowe i rynkowe.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
120
Pan Tadeusz Stachaczyński począwszy od 1974 r. do dnia dzisiejszego, zatrudniony jest PKP CARGO S.A. Południowy Zakład
Spółki (dawniej PKP Lokomotywownia Jasło). W latach 1995 2014 Pan Stachaczyński był Radnym Rady Miejskiej Jasła, gdzie
pracował w komisjach: budżetowej, rozwoju i rewizyjnej.
Pan Tadeusz Stachaczyński od roku 2009 jest Przewodniczącym Rady Zakładowej Związku Zawodowego Maszynistów
PKP CARGO S.A. Południowy Zakład Spółki, a od roku 2013 jest Przewodniczącym Sektora Przewozów Towarowych ZZM.
Pan Tadeusz Stachaczyński był członkiem Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. Centrum Logistyczne Medyka Żurawica Sp. z o.o.
w latach 2011 2013.
Władysław Szczepkowski - Członek Rady Nadzorczej
Pan Władysław Szczepkowski jest absolwentem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, na Wydziale Prawa i
Administracji w Zakładzie Teorii Państwa i Prawa.
W latach 1992 2005 związany z sektorem bankowym, gdzie zajmował się analizą finansową oraz restrukturyzacją
przedsiębiorstw.
W latach 2010-2016 pracował w spółkach Grupy Kapitałowej PGNiG. Posiada wieloletnie doświadczenie w branży kolejowej,
zajmując stanowisko Dyrektora do Spraw Korporacyjnych w Przewozy Regionalne sp. z o.o. a w 2017 roku Dyrektora -
Pełnomocnika Zarządu PKP S.A. do spraw strategii i organizacji Grupy PKP.
W kwietniu 2017 roku objął stanowisko Członka Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. Od października 2021 roku oddelegowany
p.o. Prezes Zarządu PKP CARGO S.A..
Jerzy Sośnierz
Pan Jerzy Sośnierz w 1978 r. ukończył Technikum Hutnicze w Dąbrowie Górniczej na kierunku budowa maszyn górniczych.
W 1979 r. odbył kurs dyżurnego ruchu. W roku 2010 ukończył studia magisterskie na Wyższej Szkole Humanitas w Sosnowcu
na Wydziale Administracji i Zarządzania- specjalność: administracja publiczna.
Pan Jerzy Sośnierz posiada 40 letnie doświadczenie w branży kolejnictwa. Swoją pracę zawodową rozpoczął w 1978 r. jako
dyżurny ruchu w Bukownie, następnie został dyspozytorem w Jaworzno-Szczakowej, a po restrukturyzacji Spółki PKP CARGO
S.A dyspozytorem zmianowym w Katowicach. Współzałożyciel związku NSZZ Solidarność Koła w Bukownie, do dnia dzisiejszego
związany z NSZZ Solidarność, gdzie pełni funkcję Przewodniczącego w PKP Cargo S.A. Południowy Zakład Spółki. W czasie swojej
kadencji był członkiem Prezydium Sekcji Zawodowej PKP CARGO S.A., członkiem Rady Sekcji Zawodowej PKP CARGO S.A.,
członkiem Rady Krajowej Sekcji Kolejarzy oraz Delegatem na WZD Sekretariatu Transportowców.
Paweł Sosnowski
Pan Paweł Sosnowski jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Warszawskim oraz absolwentem
Wydziału Prawa Kanonicznego Akademii Teologii Katolickiej. Posiada tytuł doktora nauk prawnych w zakresie prawa,
specjalność prawo administracyjne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Ponadto Pan Paweł Sosnowski posiada uprawnienia
radcy prawnego - Okręgowa Izba Radców Prawnych w Warszawie.
Pan Paweł Sosnowski w latach 1992-2006 związany był z Totalizatorem Sportowym Sp. z o.o., a w latach 1998-2002
z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W tym czasie prowadził również wykłady na Wydziale
Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej, a także współpracował z Katedrą Prawa Administracyjnego
i Samorządu Terytorialnego na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. W latach 2003-2007 pełnił m.in. funkcję z-cy
Burmistrza Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy oraz ównego specjalisty w Biurze Prawnym Urzędu miasta stołecznego
Warszawy. W roku 2007 był również z- Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Powiatowym Inspektoracie
Nadzoru Budowlanego dla m.st. Warszawy. Od 2007 związany z Prokuratorią Generalną Skarbu Państwa.
Pan Paweł Sosnowski był członkiem Rady Nadzorczej LIGIA Sp. z o.o. (2000-2002), Przewodniczącym Rady Nadzorczej
Towarzystwa Budownictwa społecznego „WOLA” Sp. z o.o. (2003-2006) oraz członkiem i sekretarzem Rady Nadzorczej PKP S.A.
(2017-2018).
Izabela Wojtyczka
Pani Izabela Wojtyczka jest absolwentem ekonomii w Katedrze Globalnych Współzależności Gospodarczych w Szkole Głównej
Handlowej w Warszawie, Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych na Uniwersytecie Warszawskim oraz
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
121
stypendystką Uniwersytetu Pázmány Péter Catholic w Budapeszcie. Posiada tytuł Executive Master of Business Administration
(EMBA) i międzynarodowy certyfikat zarządzania projektami PRINCE2 Foundation. Wiceprezes Zarządu PZU Centrum Operacji
SA. W latach 2020-2021 sprawowała funkcję Zastępcy Dyrektora Biura ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego w Ministerstwie
Aktywów Państwowych, odpowiadając za przygotowanie największej od 20 lat reformy Kodeksu spółek handlowych w Polsce.
Od lipca 2020 jest członkiem Rady Nadzorczej PKP Cargo S.A. W przeszłości związana z Ministerstwem Przedsiębiorczości i
Technologii, Polskim Górnictwem Naftowym i Gazownictwem Obrót Detaliczny Sp. z o.o., Polskim Instytutem Spraw
Międzynarodowych oraz organizacjami pozarządowymi.
Antoni Duda
Pan Antoni Duda jest absolwentem Wydziału Elektrotechniki Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W roku 1974 podjął
pracę na stanowisku asystenta w ówczesnej Wyższej Szkole Inżynierskiej w Opolu wiążąc się z miastem na stałe.
Gdy rodziła się Solidarność, łączył aktywność zawodową z zaangażowaniem społecznym i współtworzył na uczelni struktury
Pierwszej Solidarności. Równocześnie włączył się w powstanie w Opolu Klubu Inteligencji Katolickiej, z którym związany jest do
dziś, pełniąc od 1993 r. funkcję wiceprezesa, a od 2002 r. prezesa.
W 1983 r. przeszedł do pracy w przemyśle wiążąc się na kilkanaście lat z firmami PRiMUE Remak (ówczesny potentat w branży
remontowej energetyki) potem APC METREM. Uzupełnił wykształcenie kończąc podyplomowe studia w zakresie nieniszczących
metod badań materiałów. Po przełomie 1989 r. zaangażował się w odtworzenie struktur związkowych jednej z większych
organizacji na Opolszczyźnie. To zaowocowało mandatem delegata Śląska Opolskiego na II oraz III Krajowym Zjeździe
Delegatów NSZZ „Solidarność” odbywającego się w Gdańsku, w kwietniu 1990 i w lutym 1991 r.
W roku 1998 r. objął stanowisko dyrektora opolskiego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w najtrudniejszym okresie
wdrażania największej w historii ZUS reformy. W międzyczasie wykształcenie techniczne uzupełnił studiami podyplomowymi
z zakresu prawa gospodarczego i handlowego na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1999 do 2002 był członkiem Rady
Opolskiej Regionalnej Kasy Chorych w Opolu, a w latach 2007 2008 członkiem Rady Nadzorczej BOT KWB w Turoszowie.
Od 2003 r. kierował Powiatowym Urzędem Pracy w Opolu. Trzykrotnie przewodniczył Konwentowi Dyrektorów Powiatowych
Urzędów Pracy województwa opolskiego. Opolska Izba Gospodarcza nagrodziła kierowany przez Antoniego Dudę urząd
srebrnym i otym laurem umiejętności i kompetencji w kategorii osoba lub instytucja wspierająca rozwój gospodarki rynkowej
lub edukująca na potrzeby firmy” (w 2009 i 2012 r.), a w XI edycji Opolskiej Nagrody Jakości został laureatem otrzymując tytuł
Znakomity Przywódca (2014 r.). W 2015 r. otrzymał Złoty Medal za ugoletnią Służbę. 25 października 2015 r. w wyborach
parlamentarnych zdob mandat poselski z listy Prawa i Sprawiedliwości. W sejmie RP pracuje w trzech komisjach: Komisji
Gospodarki i Rozwoju, Polityki Społecznej i Rodziny oraz Komisji Mniejszości Narodowych i Etnicznych.
KOMITET AUDYTU RADY NADZORCZEJ
Komitet Audytu PKP CARGO S.A. powołuje Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. W skład Komitetu Audytu wchodzi przynajmniej
trzech członków Rady Nadzorczej z zastrzeżeniem, że większość członków Komitetu, w tym Przewodniczący Komitetu, spełnia
kryteria niezależności i jest powołany w sposób określony w § 20 i 21 Statutu Spółki oraz w Ustawie z dnia 11 maja 2017 roku
o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym(Dz.U.2017.0.1089 z źn. zm.). Przynajmniej jeden
Członek Komitetu Audytu posiada kwalifikacje w dziedzinie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych oraz
przynajmniej jeden członek Komitetu posiada wiedzę i umiejętności z zakresu branży, w której działa Spółka. Członkowie
Komitetu powoływani są na okres odpowiadający długości kadencji Rady Nadzorczej.
Do zadań Komitetu Audytu należy w szczególności: nadzór nad komórką organizacyjną zajmującą się audytem wewnętrznym,
monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej, monitorowanie skuteczności systemów kontroli wewnętrznej i
systemów zarządzania ryzykiem oraz audytu wewnętrznego, w tym zakresie sprawozdawczości finansowej, monitorowanie
wykonywania czynności rewizji finansowej, kontrolowanie i monitorowanie niezależności biegłego rewidenta i firmy
audytorskiej, w tym w wypadku świadczenia na rzecz Spółki innych niż rewizja finansowa usług, dokonywanie oceny
niezależności biegłego rewidenta oraz wyrażenie zgody na świadczenie przez niego dozwolonych usług będących badaniem,
rekomendowanie Walnemu Zgromadzeniu firmy audytorskiej do badania sprawozdań finansowych, do przeprowadzenia
czynności rewizji finansowej Spółki, zgodnie z przyjętymi w Spółce politykami: „ Polityką i Proceduwyboru firmy audytorskiej
do przeprowadzania badania jednostkowego sprawozdania finansowego PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanego
sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO” oraz „Polityką świadczenia usług dodatkowych przez firmę audytorską
przeprowadzającą badanie PKP CARGO S.A., podmioty powiązane z firmą audytorską lub członka jej sieci”.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
122
Tabela 37 Skład Komitetu Audytu Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. w okresie od 1 stycznia 2021 r. do dnia
przekazania raportu
Imię i nazwisko
Pełniona funkcja
Okres pełnienia funkcji
od
do
Dariusz Górski
Członek Komitetu
Przewodniczący Komitetu
01.07.2019 r.
nadal
Zofia Dzik
Członek Komitetu
01.07.2019 r.
nadal
Władysław Szczepkowski
Członek Komitetu
24.08.2020 r.
nadal
Źródło: Opracowanie własne
W 2021 r. Komitet Audytu odbył 9 posiedzeń oraz 2 głosowania bez odbycia posiedzenia przy wykorzystaniu środków
bezpośredniego porozumiewania się na odległość. W 2021 r. Komitet Audytu podjął 12 uchwał.
Członkowie Komitetu Audytu spełniający ustawowe kryteria niezależności od emitenta:
Pani Zofia Dzik,
Pan Dariusz Górski.
W związku z postanowieniami ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze
publicznym (Dz.U z 2019 r. poz. 1421 z późn. zm.) niezależni Członkowie Komitetu Audytu, złożyli stosowne oświadczenia dot.
spełnienia kryteriów wymienionych w art. 129 ust. 3 ww. ustawy.
Członkowie Komitetu Audytu posiadając wiedzę i umiejętności w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych
są:
1. Pani Zofia Dzik: 9 lat doświadczenia w firmie audytorskiej oraz doradztwa finansowego i biznesowego z wielkiej
czwórki w latach 1995-2004, Senior Menadżer i Dyrektor jednego z działów doradztwa biznesowo-finansowego,
studia podyplomowe MBA, Manchester Business School, wykonywanie funkcji członka, wiceprzewodniczącego
i przewodniczącego komitetów audytu w jzp (od 2011 r.). Jednocześnie Pani Zofia Dzik zasiadała w organach spółki
z obszaru branży TSL (InPost S.A.).
2. Pan Dariusz Górski: mgr ekonomii (1995 r.) - Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, doradca inwestycyjny
(1995 r.), stypendysta Erasmus Universiteit Rotterdam w programie corporate finance (1992 r./1993 r.);
Członkiem Komitetu Audytu posiadającym wiedzę i umiejętności z zakresu branży, w której działa PKP CARGO S.A. jest:
1. Pan Władysław Szczepkowski (Członek Komitetu od 24 sierpnia 2020 r.): 12 - letnie doświadczenia w bankowości,
zajmując się m. in analizą finansową oraz restrukturyzacją przedsiębiorstw, radca prawny (od 2000 r.) - Wydział
Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Prezes Zarządu PKP CARGO S.A. (2005 2007),
Pełnomocnik Dyrektor ds. Korporacyjnych w Polskich Kolejach Państwowych S.A. (od 2017 r.) wykonywanie
funkcji Członka w Radzie Nadzorczej oraz Komitetach ds. Strategii i ds. Nominacji Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym
(Dz.U z 2019 r. poz. 1421 z późn. zm. ) Komitet Audytu Rady Nadzorczej, Uchwałą Nr 9/2019 z dnia 15 kwietnia 2019 r. ustanowił
Politykę świadczenia usług dodatkowych przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie PKP CARGO S.A., podmioty
powiązane z firmą audytorską lub członka jej sieci oraz Politykę i Procedurę wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania
badania jednostkowego sprawozdania finansowego PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy
PKP CARGO.
Polityka wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania jednostkowych sprawozdań finansowych PKP CARGO S.A. oraz
skonsolidowanych sprawozdań finansowych Grupy PKP CARGO S.A. zakłada, że:
1. Zgodnie ze Statutem PKP CARGO S.A. wybór firmy audytorskiej dokonywany jest przez Walne Zgromadzenie spośród
podmiotów uczestniczących w Procedurze wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania jednostkowego
sprawozdania finansowego PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO.
Wybór dokonywany jest na podstawie przedłożonej przez Komitet Audytu rekomendacji, która zawiera:
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
123
przynajmniej dwie możliwości wyboru firmy audytorskiej wraz z uzasadnieniem i wskazaniem preferowanego przez
Komitet Audytu kandydata na audytora;
oświadczenie Komitetu Audytu, że rekomendacja jest wolna od wpływów stron trzecich;
oświadczenie Komitetu Audytu, które potwierdza, że PKP CARGO S.A. nie zawarła umów zawierających klauzule, które
ograniczałyby możliwość wyboru firmy audytorskiej przez Walne Zgromadzenie do określonych kategorii lub wykazów
firm audytorskich.
2. Walne Zgromadzenie na etapie wyboru a Komitet Audytu na etapie wydawania rekomendacji zwracają szczególną
uwagę na:
konieczność zachowania niezależności i bezstronności firmy audytorskiej i biegłego rewidenta szczegółowej analizie
podlega zakres usług świadczonych w okresie ostatnich dwóch lat finansowych przez firmę audytorską, podmioty z nią
powiązane oraz członków jej sieci, na rzecz Spółki, jej jednostki dominującej lub jednostek kontrolowanych przez
PKP CARGO S.A.;
doświadczenie w badaniu jednostkowych oraz skonsolidowanych sprawozdań finansowych jednostek zainteresowania
publicznego o zbliżonej wielkości do Spółki i Grupy PKP CARGO oraz notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych
w Warszawie;
doświadczenie w badaniu spółek o podobnym profilu działalności do profilu Spółki;
kwalifikacje zawodowe i doświadczenie osób bezpośrednio zaangażowanych w prowadzone badanie/przegląd Spółki
i wybranych spółek zależnych PKP CARGO S.A.;
możliwość zapewnienia świadczenia wymaganego zakresu usług w określonym czasie, w tym zdolność do zapewnienia
stabilności zespołu;
dostępność wykwalifikowanych specjalistów z zakresu zagadnień specyficznych w sprawozdaniach finansowych, takich
jak analiza zagadnień podatkowych, rachunkowość zabezpieczeń, wycena instrumentów pochodnych, systemy IT;
koszty badania.
3. Wybór firmy audytorskiej dokonywany jest z odpowiednim wyprzedzeniem, aby umowa o badanie sprawozdania
finansowego mogła zostać podpisana w terminie umożliwiającym firmie audytorskiej przygotowanie się do przeglądu
półrocznego.
4. Kontrola i monitorowanie niezależności biegłego rewidenta i firmy audytorskiej dokonywane na każdym etapie
procedury wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania jednostkowego sprawozdania finansowego
PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO.
5. Wybór firmy audytorskiej dokonywany jest z uwzględnieniem zasady rotacji firmy audytorskiej i kluczowego biegłego
rewidenta w taki sposób, aby maksymalny czas nieprzerwanego trwania zleceń badań ustawowych za poszczególne
lata obrotowe przeprowadzanych przez samą firmę audytorską lub spółkę powiązaną z firmą audytorską lub
jakiegokolwiek członka sieci działającej w państwach Unii Europejskiej, do której należą te firmy audytorskie, nie
przekraczał pięciu lat, zaś kluczowy biegły rewident nie przeprowadzał badania ustawowego w Spółce przez okres
dłuższy niż pięć lat. Ponowny wybór tego samego kluczowego biegłego rewidenta może nastąpić po upływie co
najmniej trzech lat od zakończenia ostatniego badania ustawowego.
6. Pierwsza umowa o badanie ustawowe jest zawierana z firmą audytorską na okres nie krótszy niż dwa lata z możliwością
przedłużenia na kolejne, co najmniej dwuletnie okresy, z uwzględnieniem wynikających z przepisów prawa zasad rotacji
firmy audytorskiej i kluczowego biegłego rewidenta.
7. Proces wyboru firmy audytorskiej przebiega zgodnie z przyjętą „Polityką i Procedurą wyboru firmy audytorskiej do
przeprowadzenia badania jednostkowego sprawozdania finansowego PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanego
sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO”.
Polityka i Procedura wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania jednostkowego sprawozdania finansowego
PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO, zakłada, że:
1. Procedura wyboru inicjowana jest przez Komitet Audytu Rady Nadzorczej, który określa szczegółowe wytyczne, co do
wymagań wobec firmy audytorskiej odpowiedzialnej za przeprowadzenie badania jednostkowego sprawozdania
finansowego PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO oraz kryteria
wyboru. Za techniczną organizację procesu wyboru firmy audytorskiej odpowiada osoba wskazana przez Komitet
Audytu (Koordynator) po konsultacji z Członkiem Zarządu ds. Finansowych PKP CARGO S.A.
2. Koordynator przy wsparciu Biura Zakupów PKP CARGO S.A. przygotowuje i przeprowadza postępowanie zakupowe
zgodnie z Regulaminem udzielania zamówień w PKP CARGO S.A. W przypadku, gdy wybór firmy audytorskiej
prowadzony jest w postępowaniu zakupowym wynikającym z utworzenia grupy zakupowej w Grupie PKP S.A., Rada
Nadzorcza PKP CARGO S.A. wyznacza osobę/osoby do składu komisji przetargowej ze strony PKP CARGO S.A.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
124
3. Zapytanie ofertowe, które jest skierowane do firm audytorskich zgodnie z art. 130 ustęp 3 punkt 2 Ustawy, powinno
zawierać co najmniej następujące informacje:
przedstawienie działalności PKP CARGO S.A. oraz jednostek kontrolowanych, struktury organizacyjnej Spółki i Grupy
PKP CARGO, miejsc prowadzenia działalności;
lispodmiotów i zakres ich sprawozdań finansowych podlegających badaniu i przeglądom, okres objęty zapytaniem
ofertowym, ewentualnie dodatkowo wymagane usługi (z uwzględnieniem wymagań Polityki świadczenia usług
dodatkowych przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie PKP CARGO S.A., podmioty powiązane z fir
audytorską lub członka jej sieci.).
kryteria wyboru stosowane przez Spółkę przy ocenie ofert złożonych przez firmy audytorskie.
dodatkowe inne oczekiwania i wymogi stawiane oferentom, wynikające m.in. z przyjętych do stosowania kryteriów
wyboru, w tym w szczególności wskazanie na konieczność przekazania informacji na temat:
o ceny łącznej oferowanej za przeprowadzenie przeglądów śródrocznych oraz przeprowadzenie badania
jednostkowego sprawozdania finansowego PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy PKP CARGO oraz jeśli wskazano w zapytaniu odpowiednio dla każdej ze spółek z Grupy
PKP CARGO (powiększonych o ustawowo należny podatek VAT), z wyszczególnieniem cen za poszczególne
przeglądy śródroczne i badania roczne sprawozdań finansowych oraz terminów płatności wynagrodzenia za
wykonane usługi;
o planowanych terminów realizacji prac, w tym w szczególności terminów dostarczenia sprawozdania
z badania/raportu z przeglądu biegłego rewidenta;
o formy prowadzenia działalności przez firmę audytorską, zaświadczenie o wpisie na listę firm audytorskich
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych;
o aktualnej polisy ubezpieczeniowej od odpowiedzialności cywilnej firmy audytorskiej;
o składu osobowego zespołu(ów) rewizyjnego(ych) dedykowanych do przeprowadzenia przeglądów oraz
badania sprawozdań finansowych, wraz z informacjami na temat uprawnień posiadanych przez członków
zespołów oraz ich doświadczenia;
o niezależności biegłego rewidenta oraz firmy audytorskiej;
o gotowości do uczestnictwa w posiedzeniach organów statutowych Spółki (Rady Nadzorczej oraz Walnego
Zgromadzenia) oraz Komitetu Audytu.
4. Spółka ocenia złożone oferty przez firmy audytorskie. W przypadku, gdy postępowanie zakupowe prowadzone jest
przez spółkę z Grupy PKP ocena, o której mowa w zdaniu pierwszym, dokonywana jest na podstawie dokumentacji
z postępowania zakupowego przekazanej przez spółkę. Spółka przedkłada do zatwierdzenia Komitetowi Audytu
sprawozdanie zawierające wnioski z procedury wyboru (dalej: sprawozdanie) wraz z całą dokumentacją
z postępowania zakupowego.
5. Po otrzymaniu sprawozdania, Komitet Audytu przygotowuje rekomendację dla Walnego Zgromadzenia zgodnie
z postanowieniami Polityki, uwzględniając wnioski wynikające z rocznego sprawozdania Komisji Nadzoru Audytowego,
o którym mowa w art. 90 ust. 5 Ustawy, analizy ofert na badanie, dokumentacji z postępowania zakupowego oraz
sprawozdania.
6. Wyboru firmy audytorskiej zgodnie ze Statutem Spółki dokonuje Walne Zgromadzenie
7. W oparciu o uchwałę Walnego Zgromadzenia, Spółka podpisuje z wybraną firmą audytorską umowę na badanie.
8. Po podjęciu uchwały o wyborze firmy audytorskiej przez Walne Zgromadzenie, Zarząd jest zobowiązany do przekazanie
w formie raportu bieżącego informacji o dokonanym wyborze, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
9. W razie uzasadnionego podejrzenia, że prowadzone postępowanie na wybór firmy audytorskiej może doprowadzić do
wyboru audytora niezgodnie z zasadami określonymi w Ustawie, Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
NR 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań
sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylające decyzję Komisji 2005/909/WE oraz niniejszej
Procedurze i Polityce wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania jednostkowego sprawozdania
finansowego PKP CARGO S.A. oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO, w szczególności
z naruszeniem zasad bezstronności i niezależności, Komitet Audytu może, w drodze uchwały, w każdym momencie
postępowania, zakończyć to postępowanie bez wydawania rekomendacji, o której mowa w punkcie 5 powyżej oraz
niezwłocznie rozpocząć nowe postępowanie.
Komitet Audytu przyjął do stosowania następujące zasady w zakresie świadczenia usług dodatkowych przez firmę audytorską
w tym podmioty powiązane lub członków sieci firmy audytorskiej (dalej: firma audytorska) odpowiedzialną za badanie
jednostkowego sprawozdania finansowego Spółki oraz skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy PKP CARGO:
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
125
1. Firma audytorska może świadczyć na rzecz: (i) Spółki, bądź (ii) jednostek kontrolowanych przez PKP CARGO S.A. (dalej:
jednostki kontrolowane) oraz (iii) jednostki dominującej PKP CARGO S.A. (dalej: jednostka dominująca) poza
badaniem/przeglądem sprawozdań finansowych następujące usługi:
przeprowadzenie procedur „due dilligence” w zakresie kondycji ekonomiczno-finansowej oraz przygotowanie listów
poświadczających wykonywanych w związku z prospektem emisyjnym, przeprowadzane zgodnie z krajowym
standardem usług pokrewnych (uzgodnione procedury);
usługi atestacyjne w zakresie informacji finansowych pro forma, prognoz wyników lub wyników szacunkowych ujętych
w prospekcie emisyjnym;
badanie historycznych informacji finansowych do prospektu, o którym mowa w rozporządzeniu Komisji (WE)
nr 809/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r.;
weryfikacja pakietów konsolidacyjnych;
potwierdzenie spełnienia warunków zawartych umów kredytowych na podstawie analizy informacji finansowych
pochodzących ze sprawozdań finansowych;
usługi atestacyjne w zakresie sprawozdawczości dotyczącej ładu korporacyjnego, zarządzania ryzykiem oraz społecznej
odpowiedzialności biznesu;
poświadczenia dotyczące sprawozdań lub innych informacji finansowych przeznaczonych dla organów nadzoru, rady
nadzorczej lub innego organu nadzorczego Spółki lub właścicieli, wykraczające poza zakres badania ustawowego
i mające pomóc tym organom w wypełnianiu ich ustawowych obowiązków.
2. Świadczenie usług, o których mowa powyżej, możliwe jest jedynie w zakresie niezwiązanym z polityką podatkową
Spółki, jej jednostki dominującej lub jednostek kontrolowanych przez Spółkę, po przeprowadzeniu przez Komitet
Audytu Rady Nadzorczej oceny zagrożeń i zabezpieczeń niezależności firmy audytorskiej.
3. Zawarcie przez firmę audytorską umowy na świadczenie usług dodatkowych każdorazowo wymaga zgody Komitetu
Audytu na wniosek Zarządu danej spółki. Komitet Audytu przed podjęciem decyzji w sprawie, ma prawo żądać
wszelkich dokumentów niezbędnych lub przydatnych w ocenie Komitetu Audytu w celu przeprowadzenia oceny
zagrożeń i zabezpieczeń niezależności. Zgoda Komitetu Audytu, o której mowa w zdaniu poprzedzającym wymagana
jest do zawarcia przez firmę audytorską umowy ze Spółką, z każdą jednostką kontrolowaną jak i jednostką dominującą.
4. W przypadku, gdy firma audytorska przeprowadzająca badanie świadczy usługi dozwolone niebędące badaniem przez
okres, co najmniej trzech kolejnych lat obrotowych, wówczas wynagrodzenie za świadczenie tych usług ogranicza się
do 70% średniego wynagrodzenia z trzech kolejnych ostatnich lat obrotowych płaconego z tytułu badania ustawowego
PKP CARGO S.A. oraz, w stosownych przypadkach, jej jednostek kontrolowanych i jednostki dominującej oraz
skonsolidowanych sprawozdań finansowych Grupy PKP CARGO. Z powyższego limitu wyłącza się usługi, których
świadczenie wymagane jest przepisami prawa. Odpowiedzialność za przestrzeganie ustalonego limitu wynagrodzenia
ponosi firma audytorska.
5. W przypadku usług zabronionych, tzn. usług innych niż usługi dozwolone zabronione jest bezpośrednie lub pośrednie
ich świadczenie na rzecz PKP CARGO S.A., jej jednostek kontrolowanych oraz jednostki dominującej przez firmę
audytorską, do której należy biegły rewident ani żadnego z członków jej sieci, która przeprowadza badanie PKP CARGO
S.A. w czasie od rozpoczęcia badanego okresu do wydania sprawozdania z badania. W przypadku usług opracowywania
i wdrażania procedur kontroli wewnętrznej lub procedur zarządzania ryzykiem związanych z przygotowywaniem lub
kontrolowaniem informacji finansowych lub usług opracowywania i wdrażania technologicznych systemów
dotyczących informacji finansowej, zabronione jest ich świadczenie wnież w roku obrotowym bezpośrednio
poprzedzającym badany okres.
6. Co najmniej w okresach rocznych, Spółka przedstawia Komitetowi Audytu Rady Nadzorczej zestawienie wszystkich
usług dodatkowych wykonanych przez firmę audytorską dla PKP CARGO S.A., jej jednostki dominującej oraz jednostek
kontrolowanych przez Spółkę.
KOMITET DS. NOMINACJI
Komitet ds. Nominacji powołuje Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A.. W skład Komitetu ds. Nominacji wchodzi trzech członków
Rady Nadzorczej, w tym, co najmniej jeden członek Rady Nadzorczej spełniający kryteria niezależności i powołany w sposób
określony w § 20 i 21 Statutu Spółki i który pełni funkcję Przewodniczącego Komitetu. Członkowie Komitetu powoływani są na
okres odpowiadający długości kadencji Rady Nadzorczej. Komitet ds. Nominacji organizuje i sprawuje bieżący nadzór nad
postępowaniem kwalifikacyjnym na stanowiska członków Zarządu oraz nad procesem oceny i powoływania członków Zarządu
a także wspomaga osiąganie celów strategicznych Spółki poprzez przedstawianie Radzie Nadzorczej opinii i wniosków
dotyczących struktury zatrudnienia oraz wynagradzania pracowników Spółki, w tym w szczególności członków Zarządu Spółki i
kadry kierowniczej wysokiego szczebla.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
126
Tabela 38 Skład Komitetu Nominacji Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. w okresie od 1 stycznia 2021 r. do dnia
przekazania raportu
Nazwisko i imię
Pełniona funkcja
Okres pełnienia funkcji
od
do
Zofia Dzik
Przewodnicząca Komitetu
01.07.2019 r.
nadal
Izabela Wojtyczka
Członek Komitetu
21.09.2020 r.
nadal
Paweł Sosnowski
Członek Komitetu
18.10.2021 r.
nadal
Władysław Szczepkowski
Członek Komitetu
01.07.2019 r.
18.10.2021 r.
Źródło: Opracowanie własne
KOMITET DS. STRATEGII
Komitet ds. Strategii powołuje Rada Nadzorcza PKP CARGO S.A. W skład Komitetu ds. Strategii wchodzi co najmniej trzech
członków Rady Nadzorczej, w tym, co najmniej jeden członek Rady Nadzorczej spełniający kryteria niezależności i powołany w
sposób określony w § 20 i 21 Statutu Spółki. Członkowie Komitetu powoływani na okres odpowiadający długości kadencji
Rady Nadzorczej. Komitet ds. Strategii wspiera Radę Nadzorczą w kwestiach nadzoru nad określaniem strategii, a także
aściwym wdrażaniem strategii oraz rocznych i wieloletnich planów działalności Spółki i Grupy Kapitałowej Spółki.
Tabela 39 Skład Komitetu Strategii Rady Nadzorczej PKP CARGO S.A. w okresie od 1 stycznia 2021 r. do dnia
przekazania raportu
Imię i nazwisko
Pełniona funkcja
Okres pełnienia funkcji
od
do
Władysław Szczepkowski
Członek Komitetu
Przewodniczący Komitetu
01.07.2019 r.
23.09.2020 r.
nadal
nadal
Dariusz Górski
Członek Komitetu
01.07.2019 r.
nadal
Paweł Sosnowski
Członek Komitetu
21.09.2020 r.
nadal
Antoni Duda
Członek Komitetu
21.12.2020 r.
nadal
Źródło: Opracowanie własne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
127
10. Oświadczenie Grupy PKP CARGO i PKP CARGO S.A. na temat informacji
niefinansowych
„Odpowiedzialność społeczna musi dziś być wielowymiarowa: człowiek,
biznes, środowisko”
- Zenon Kozendra,
Członek Zarządu Przedstawiciel Pracowników
i ambasador biznesu społecznie odpowiedzialnego ( CSR)
w PKP CARGO S.A.
Ostatnie lata w spółce PKP CARGO zdynamizowały podejście do postrzegania społecznej odpowiedzialności – zarówno w ujęciu
międzynarodowym, krajowym, jak również w odniesieniu do zarządzania biznesem. Z roku na rok rośnie świadomość tego, że
zasoby, jakimi dysponuje planeta, a co za tym idzie społeczeństwo stają się coraz bardziej ograniczone. Jako nadrzędne
wysuwają się tematy związane z ochroną klimatu, warunkowane również przez rozszerzane w tym zakresie regulacje. Coraz
mocniej dziś dostrzegalna jest tak globalnie, jak i na poziomie lokalnym konieczność realizowania procesów w sposób
zrównoważony. Rozwijając działania z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu w PKP CARGO S.A. staramy się wsłuchiwać
w oczekiwania rynku, klientów i społeczeństwa w tym właśnie zakresie.
W biznesowej strategii uwzględniamy kluczowe komponenty zrównoważonego rozwoju. Poszukujemy rozwiązań, które obok
koncentracji na osiąganiu zysku będą także brały pod uwagę wpływ naszych działań na środowisko i budowanie wartości
społecznej. Naszym głównym celem jest skuteczne zarządzanie procesem przewozowym w poszanowaniu najwyższych
standardów zrównoważonego rozwoju w sferze ekonomicznej, społecznej i ekologicznej.
Działania z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu stanowią stały element długofalowej strategii PKP CARGO S.A., a ich
ramy wyznacza Polityka CSR PKP CARGO S.A., oparta o międzynarodowe standardy m.in. certyfikację ISO 26 000 oraz Global
Reporting Initiative. Dostosowujemy je także do tak dziś istotnych – Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Nasze działania
z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu co roku wyróżniane jako wzorcowe praktyki w ogólnopolskim Raporcie
Dobrych Praktyk. Odpowiedzialne podejście do realizowanych procesów to dla PKP CARGO S.A. przede wszystkim długotrwała,
aktywna współpraca z naszymi klientami, akcjonariuszami, pracownikami społecznościami lokalnymi. Jako Spółka działająca na
polskim i międzynarodowym rynku, dbając o realizację procesów biznesowych w sposób zrównoważony i odpowiedzialny
możemy wpływać pozytywnie na całość naszego otoczenia. W perspektywie długofalowej rozwijamy partnerstwo w dialogu
społecznym z Przedstawicielami Strony Społecznej, wspólnie kształtując najlepsze możliwe rozwiązania w kwestiach
pracowniczych czy w kształtowaniu procesów biznesowych. Pandemia i zmienne otoczenie rynkowe pokazują nam, że
partnerstwo ze Stroną Społeczną służy budowaniu pozytywnej atmosfery współpracy wewnątrz organizacji i wspieraniu działań
biznesowych w otoczeniu zewnętrznym.
W wieloletniej koncepcji CSR skupiamy się w pierwszej kolejności na pracownikach. Specyfika zadań realizowanych w sektorze
kolejowym wymaga od nas przede wszystkim odpowiedzialnego podejścia do budowania bezpiecznego miejsca pracy. To
szczególnie istotne w kontekście blisko 7 tysięcy pracowników PKP CARGO S.A. bezpośrednio związanych z prowadzeniem i
bezpieczeństwem ruchu kolejowego.
W ujęciu długoterminowym będziemy więc konsekwentnie rozwijać główne inicjatywy służące wzmacnianiu kultury
bezpiecznego miejsca pracy tj. kampanię: ”Kierunek: Bezpieczni w pracy i realizowany od 2017 roku Program
Psychologicznego Wsparcia Powypadkowego. Stawiamy na wieloletnie, długofalowe programy, dostosowane do profilu Spółki
i specyfiki realizowanych przez nią procesów.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
128
Grupa PKP CARGO jako największy kolejowy przewoźnik towarowy w Polsce pełni rolę mecenasa zabytków techniki kolejowej.
Od 17 lat utrzymuje zabytkowy tabor kolejowy w skansenie położnym w małopolskiej Chabówce. Wspólnie z wielkopolskimi
jednostkami samorządu terytorialnego współfinansujemy działalność 114-letniej Parowozowni w Wolsztynie (posiadającej
status Instytucji Kultury). Poprzez wieloletnie zaangażowanie w obszarze dziedzictwa historycznego łączymy tradycje
kolejnictwa z przyszłością. Inicjatywy CSR od lat wspierają także integrację naszych pracowników, promują zdrowy i aktywny
styl życia oraz zachęcają do pomagania innym. Taki charakter ma choćby promowanie przez PKP CARGO S.A. honorowego
krwiodawstwa czy nasz wieloletni, sztandarowy już program „Firma Przyjazna Bieganiu”.
W roku 2021 Spółka położyła duży nacisk na dostosowanie aktywności biegowych do obostrzeń pandemicznych COVID-19.
Dużym sukcesem okazał się jubileuszowy projekt „2 000 km na 20-lecie PKP CARGO S.A.”, który posłuży nam jako baza do
wdrożenia inicjatyw dedykowanych zarówno biegaczom, jak i rowerzystom w roku 2022.
W zakresie działań prośrodowiskowych stawiamy przede wszystkim na skuteczne zarządzanie realizowanymi przez PKP CARGO
S.A. procesami. Podstawowa działalność Spółki prowadzenie kolejowego transportu towarowego odpowiada na
oczekiwania związane z ochroną klimatu. Poziom emisyjności gazów cieplarnianych w kolejowym transporcie towarowym jest
prawie 9 razy niższy niż w przypadku towarowego transportu drogowego.
Przewożąc towary koleją razem z naszymi Klientami oszczędzamy środowisku emisję ok. 3,4 mln ton CO2 rocznie. System
nadzoru nad ochroną środowiska jest uregulowany wewnętrznie i monitorowany. Stosowane przez nas w codziennej praktyce
zasady, przekładają się na minimalizowanie wpływu naszych działań na środowisko.
W roku 2022 będziemy konsekwentnie rozwijać nasze projekty z zakresu CSR, dbając o zrównoważony rozwój i włączając w
działania klientów, kontrahentów, przedstawicieli Strony Społecznej i pracowników Spółki. Zrównoważony rozwój i
odpowiedzialność społeczna stałymi elementami wspierającymi nowoczesne zarządzanie. Stanowią ważny aspekt dążeń
Spółki do tego, by kolej była postrzegana jako transport jeszcze bardziej atrakcyjny, oferujący usługi najwyższej jakości.
10.1. Oświadczenie Grupy PKP CARGO
Oświadczenie Grupy PKP CARGO
65
na temat informacji niefinansowych za rok 2021 (dalej: Oświadczenie), stanowi
wyodrębnioną część Sprawozdania z działalności Grupy Kapitałowej PKP CARGO (dalej: Grupa, Grupa PKP CARGO) i obejmuje
informacje niefinansowe, dotyczące Grupy za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. Oświadczenie opiera się na
wytycznych rekomendowanych przez IIRC (International Integrated Reporting Council), wytycznych GRI (Global Reporting
Initiative) oraz uwzględnia przepisy Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
Grupa PKP Cargo realizując raportowanie niefinansowe adresuje następujące obszary:
10.1.1 Opis modelu biznesowego
Grupa PKP CARGO jest jednym z większych w Polsce i Unii Europejskiej operatorem kolejowych przewozów towarowych.
Rozwój Grupy ukierunkowany jest na doskonalenie i poszerzanie działalności zarówno w ujęciu produktowym, jak i
geograficznym.
65
Dane zawarte w zestawieniach obejmują również spółki zależne PKP CARGO CONNECT i PKP CARGO International (d. AWT)
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
129
Grupa zatrudnia kompetentnych pracowników, mających duże doświadczenie, którzy zapewniają
najwyższą jakość usług i stanowią podstawę jej działalności. Według stanu na 31 grudnia 2021 r. w Grupie
było zatrudnionych ponad 20 562 osób.
MODEL BIZNESOWY
Model biznesowy Grupy PKP CARGO opiera się na realizacji głównej działalności tj. przewozu kolejowego towarów oraz na
uzupełnieniu oferty dodatkowymi usługami. Aby sprawnie realizować działania Grupa wykorzystuje dostępne kapitały i alokuje
je w możliwie najefektywniejszy sposób.
Działalność Grupy PKP CARGO opiera się równio relacje z kluczowymi dostawcami Grupy PKP CARGO odpowiadają oni za
infrastrukturę kolejową, paliwa i energię elektryczną. PKP PLK S.A. odpowiada za stan infrastruktury kolejowej, z której korzysta
tabor Grupy. Olej napędowy i energia trakcyjna zasilają lokomotywy, z których korzysta Grupa. Dostawcą energii elektrycznej
jest PKP Energetyka. Wszystkie wyżej wymienione czynniki wpływają na poziom kosztów świadczonych przez Grupę PKP
CARGO usług.
Do kluczowych klientów Grupy zaliczane m.in. huty, koksownie, elektrownie, kopalnie, stalownie oraz spółki spedycyjne.
Grupa PKP CARGO współpracuje z największymi polskimi i światowymi grupami kapitałowymi, w tym m.in. z Grupą
ArcelorMittal, Grupą PKN Orlen, PGNiG, Grupą Lafarge, Grupą Azoty, Jastrzębską Spółką Węglową, Węglokoksem, Grupą Enea,
Grupą PGE, Grupą Tauron, Polską Grupą Górniczą oraz MM Kwidzyn ( należący do Mayr-Melnhof Karton AG) ). Kontrakty
realizowane dla wymienionych kontrahentów z okresu na okres systematycznie przedłużane, co potwierdza wysoką jakość
świadczonych przez Grupę PKP CARGO usług transportowych.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
130
Do głównych kategorii przewożonych towarów zaliczane są:
10.1.2 Kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności związane z działalnością Grupy PKP CARGO
OBSZAR ŚRODOWISKA NATURALNEGO
Tabela 40 Zużycie energii elektrycznej w Grupie w latach 2017-2021
Energia elektryczna
Ilość zużytej energii [MWh]
2021
2020
2019
2018
2017
Trakcyjna
546 327
509 532
607 035
703 493
645 438
Nietrakcyjna
39 069
30 021
43 665
45 193
44 512
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 41 Emisja substancji do powietrza w Grupie w latach 2017-2021
Emisja substancji
Emisja ogółem [t]
2021
2020
2019
2018
2017
Dwutlenek siarki
368
373
850
4 369
1 159
Dwutlenek azotu
1 602
1 572
2 079
9 040
3 418
Tlenek węgla
616
608
755
657
758
Dwutlenek węgla
480 342
481 820
505 618
624 717
527 792
Benzoalfapiren
0
0
0
2
0
Pyły i sadza
226
218
214
447
262
Suma węglowodorów
353
312
481
467
455
Hfc
0
0
0
0
0
Inne
53
51
27
46
35
Źródło: Opracowanie własne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
131
Tabela 42 Najważniejsze rodzaje i ilość odpadów w Grupie w latach 2017-2021model biznesowy
Nazwa odpadu
Kod
odpadu
Ilość odpadów [t]
Ilość odpadów [t]
Ilość odpadów [t]
Ilość odpadów [t]
Ilość odpadów [t]
w 2021 r.
w 2020 r.
w 2019r.
w 2018 r.
w 2017 r.
stan magazynowy na koniec okresu
Poprz.
Spr.
Poprz.
Spr.
Poprz.
Spr.
Poprz.
Spr.
Poprz.
Spr.
Trociny, wióry, ścinki,
drewno, płyta wiórowa i
fornir inne niż 03 01 04
03 01 05
12,2
3,9
5,1
12,2
441
5,1
3,9
441
1,4
3,9
Żużle, popioły paleniskowe i
pyły z kotłów (z wył. pyłów z
100104)
10 01 01
107,1
70,2
39,3
107,1
91,6
39,3
195,3
91,6
364,7
195,3
Odpady z toczenia i
piłowania metali żelaznych
oraz jego stopów
12 01 01
71,5
31,9
140
71,5
56,9
140,0
115,8
56,9
133,4
115,8
Zużyte materiały szlifierskie
zawierające substancje
niebezpieczne
12 01 20
16,6
4,4
5,4
16,6
22,3
5,4
13,3
22,3
13,6
13,3
Mineralne oleje silnikowe i
przekładniowe
13 02 05
2,6
9,6
9,8
2,6
15,2
9,8
8,1
15,2
27,4
8,1
Inne oleje silnikowe,
przekładniowe i smarowe
(smary)
13 02 08
19,4
8,2
21,5
19,4
11,1
21,5
26,8
11,1
28,2
24,8
użyte ubrania i czyściwo
15 02 02
42,3
15,1
21,8
42,3
25,1
21,8
13
25,1
24,1
13
Metale żelazne (złom)
16 01 17
3 491,78
1 308,8
6 312,50
3 491,78
3 652,8
6 312,5
4 244,7
3 652,8
3 194,6
4 244,7
Metale nieżelazne
16 01 18
58,9
9,8
50,2
58,9
48,9
50,2
15,8
48,9
16,8
15,8
Inne niewymienione
odpady
16 01 99
194,4
302,1
78,1
194,4
119,2
78,1
127,9
119,2
117,7
127,9
Zużyte urządzenia inne niż
wymienione w 16 02 09 do
16 02 13
16 02 14
5,7
18,7
19,5
5,7
27
19,5
10,3
27
4
10,3
Baterie i akumulatory
ołowiowe
16 06 01
1,8
9,8
9,1
1,8
11,6
9,1
8,8
11,6
19,9
8,8
Żelazo i stal
17 04 05
31,2
62,1
118,3
31,2
10,2
118,3
16
10,2
21,7
16
Drewno
19 12 07
212,0
113,9
130,3
212,0
68
130,3
23,4
68
13,4
23,4
Pozostałe odpady
228,2
250,4
167,7
228,2
590,5
167,7
53,3
590,5
168,8
55,5
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 43 Nakłady na ochronę środowiska poniesione przez Grupę w latach 2017-2021
Nakłady poniesione na: [tys. zł]
2021
2020
2019
2018
2017
Ochronę powietrza, w tym:
1 444
1 203
3 437
1 494
1 510
Kotłownie
471
255
2 078
163
424
Procesy technologiczne
258
224
384
308
240
Samochody i maszyny
33
32
54
35
30
Lokomotywy
650
662
852
960
795
Parowozy
1
1
6
8
7
Inne
30
29
63
20
14
Ochronę wód, w tym:
2 328
1 567
1 081
937
574
Pobór wody
505
439
485
365
339
Odprowadzanie ścieków
1 576
217
218
156
112
Odprowadzanie wód opadowych i roztopowych
19
39
33
23
17
Inne
228
872
345
394
105
Wycinkę drzew i krzewów
152
133
11
43
197
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
132
Ochronę powierzchni ziemi
58
0
54
53
0
Gospodarowanie odpadami
5 498
3 553
3 558
2 382
1 982
Pozostałe koszty na ochronę środowiska
372 288
337 258
423 316
176 903
138 910
Źródło: Opracowanie własne
Kategoria „Pozostałe koszty na ochronę środowiska” jest kategorią zbiorczą obejmującą nakłady inwestycyjne i remontowe
związane z ochroną środowiska. Kwalifikowane są tu m.in.: wydatki związane z obniżaniem emisji do powietrza i hałasu.
W 2021 r. Spółka wydatkowała w tej kategorii 371,6 mln zł. Kwota ta wynika w ponad 98% z inwestycji taborowych, związanych
z zakupem platform kontenerowych, modernizacją lokomotyw i wymianą wstawek hamulcowych w wagonach na
kompozytowe. Pozostała cześć tej kwoty to remonty infrastruktury i obiektów na potrzeby transportu kolejowego, koszty
związane z porządkowaniem gospodarki wodno-ściekowej, zmianą źródeł ciepła itp.
OBSZAR PRACOWNICZY
Tabela 44 Liczba pracowników w Grupie w latach 2017-2021
Liczba pracowników, w
tym:
Stan na
31/12/2021
Stan na
31/12/2020
Stan na 31/12/2019
Stan na 31/12/2018
Stan na 31/12/2017
etaty
osoby
etaty
osoby
etaty
osoby
etaty
osoby
etaty
etaty
Kobiety
5 277
5 079
5 478
5 837
5 829
5 376
5 478
5 837
5 829
5 431
Wykształcenie wyższe
1 596
1 557
1 593
1 698
1 670
1 586
1 593
1 698
1 670
1 397
Wykształcenie średnie
2 984
2 847
3 158
3 325
3 330
3 075
3 158
3 325
3 330
3 178
Wykształcenie
podstawowe i zawodowe
697
675
727
814
829
715
727
814
829
856
Mężczyźni
15 946
15 483
16 868
17 781
17 928
16 438
16 868
17 781
17 928
17 824
Wykształcenie wyższe
2 201
2 155
2 234
2 341
2 316
2 202
2 234
2 341
2 316
2 063
Wykształcenie średnie
7 918
7 721
8 362
8 696
8 729
8 168
8 362
8 696
8 729
8 507
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
133
Wykształcenie
podstawowe i zawodowe
5 827
5 607
6 272
6 744
6 883
6 068
6 272
6 744
6 883
7 254
Suma
21 223
20 562
22 346
23 618
23 757
21 814
22 346
23 618
23 757
23 255
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 45 Stażyści oraz nowi pracownicy w Grupie w latach 2017-2021
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
Liczba rozpoczętych staży [szt.]
24
24
91
57
31
Liczba przyjętych stażystów [osoby]
8
1
8
13
6
Liczba nowych pracowników przyjętych [osoby]
762
408
1 443
1 838
1 597
Liczba nowych pracowników przyjętych [etaty]
681
320
1 338
1 788
1 563
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 46 Szkolenia przeprowadzone w Grupie w latach 2017-2021
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
Liczba przeprowadzonych szkoleń [godz.],
w tym:
75 300
86 342
131 131
95 863
101 152
dot. programu psychologicznego wsparcia
powypadkowego
0
7 068
25 634
7 411
7 486
Liczba godzin przeprowadzonych szkoleń
na pracownika [godz./osoba]
4
4
6
4
4
Źródło: Opracowanie własne
Program psychologicznego wsparcia powypadkowego realizowany jest przez Spółkę od wielu lat pod postacią wielorakich
inicjatyw, w tym uruchomienie specjalistycznej infolinii, zapewnienia możliwości wizyt u psychologów, szkoleń.
OBSZAR SPOŁECZNY
PKP CARGO S.A. w swojej biznesowej strategii uwzględnia kluczowe komponenty zrównoważonego rozwoju. Spółka poszukuje
rozwiązań, które obok koncentracji na osiąganiu zysku bętakże brały pod uwagę wpływ naszych działań na środowisko i
rozwój społeczny. Naszym głównym celem jest skuteczne zarządzanie procesem przewozowym w poszanowaniu najwyższych
standardów zrównoważonego rozwoju w sferze ekonomicznej, społecznej i ekologicznej. Działania z zakresu społecznej
odpowiedzialności biznesu stanowią stały element ugofalowej strategii PKP CARGO S.A., a ich ramy wyznaczane przez
Politykę CSR PKP CARGO S.A. wewnętrzną regulację przyjętą Uchwałą Zarządu PKP CARGO S.A. 7 maja 2019 roku,
aktualizowaną okresowo i dostosowywaną do obowiązujących w otoczeniu rynkowym norm i zasad odpowiedzialnego biznesu.
Polityka CSR PKP CARGO S.A. oparta została o międzynarodowe standardy prowadzenia działalności biznesowej w sposób
zgodny z koncepcją biznesu społecznie odpowiedzialnego:
Global Reporting Initiative
Certyfikacja ISO 26 000, w odniesieniu do obszarów: ładu organizacyjnego; praw człowieka; stosunków pracy; ochrony
środowiska naturalnego; uczciwych praktyk rynkowych; relacji z konsumentami; zaangażowania społecznego.
Działania PKP CARGO S.A. z zakresu CSR / ESG oraz ochrony środowiska wpisują się także w realizację Celów
Zrównoważonego Rozwoju, wyznaczonych przez rezolucję Organizacji Narodów Zjednoczonych Przekształcamy nasz
świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030.
Projekty i długofalowe działania prospołeczne i prośrodowiskowe realizowane przez Spółkę spójne są m.in. z poniższymi Celami
Zrównoważonego Rozwoju: dobre zdrowie i jakość życia; wzrost gospodarczy i godna praca; dobra jakość edukacji; działania w
dziedzinie klimatu. Nasze długofalowe praktyki z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu co roku wyróżniane jako
wzorcowe w ogólnopolskim Raporcie Dobrych Praktyk Forum Odpowiedzialnego Biznesu. W odniesieniu do roku 2021
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
134
ponownie, pomimo pandemii, zwiększyliśmy ilość dobrych praktyk w stosunku do roku ubiegłego, więcej informacji w zakresie
raportowanych praktyk: Raport FOB za rok 2020.
Wśród projektów CSR realizowanych w roku 2021 na szczególną uwagę zasługują następujące projekty:
„PSYCHOLOGICZNE WSPARCIE POWYPADKOWE” (PWP) - projekt dla pracowników drużyn trakcyjnych, pozostałych
pracowników bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz członków stałych
komisji kolejowych
Obszar wg Normy ISO 26000: zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnej
Program Psychologicznego Wsparcia Powypadkowego realizowany jest konsekwentnie od roku 2017. Celem PWP jest
zwiększanie bezpieczeństwa w ruchu kolejowym poprzez wsparcie psychologiczne Pracowników – zarówno w związku z
udziałem w wypadkach kolejowych, jak również w trudnych sytuacjach prywatnych, które mogą wywierać wpływ na kondycję
psychiczną i poziom koncentracji pracowników, a co za tym idzie na bezpieczeństwo procesów przewozowych. W latach
2020 -2021 r. projekt PWP rozszerzono o aspekty profilaktyki w związku z COVID-19 i konsekwentnie jest realizowany poprzez:
Telefoniczną Linię Wsparcia Psychologicznego, obsługiwaną przez psychologów wyspecjalizowanych w obszarze
wsparcia sektora kolejowego. Infolinia jest bezpłatna dla dzwoniących, zapewnia poufność rozmowy i nie ma wpływu
na sytuację zawodową pracowników;
Bezpłatne wizyty w gabinetach psychologicznych;
Działania z zakresu profilaktyki stresu i stresu pourazowego m.in. w ramach obligatoryjnych pouczeń okresowych
oraz projektów komunikacyjnych Spółki.
W chwili obecnej projekt PWP Spółka określa jako znaczący dla wsparcia psychologicznego pracowników, bowiem:
program kierowany jest łącznie do ok. 7 000 osób bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu
kolejowego (m.in. pracownicy drużyn trakcyjnych, członkowie stałych komisji kolejowych). Wśród osób, które
korzystają z infolinii na przestrzeni lat wielokrotnie znajdywali się m.in. pracownicy, którzy byli uczestnikami wypadku
kolejowego z udziałem człowieka (w wielu przypadkach z ofiarą śmiertelną) oraz członkowie rodzin pracowników,
którzy ponieśli śmierć w wypadkach kolejowych;
pracownicy mogą skorzystać z wizyt w specjalistycznych gabinetach psychologicznych realizowanych w 14
gabinetach w całej Polsce;
prowadzone działania profilaktyczne w 2021 roku w postaci cyklicznych Newsletter PWP, które docierają regularnie do
kilku tysięcy maszynistów zatrudnionych w Spółce.
Patrząc na wskaźniki efektywności jednymi z najefektywniejszych jest krótki czas reakcji psychologów w sytuacjach
wypadkowych pomoc realizowana jest niezwłocznie. Wśród osób, które korzystają z infolinii na przestrzeni lat wielokrotnie
znajdywali się m.in. pracownicy, którzy byli uczestnikami wypadku kolejowego z udziałem człowieka (w wielu przypadkach z
ofiarą śmiertelną) oraz członkowie rodzin pracowników, którzy ponieśli śmierć w wypadkach kolejowych. Dostępność
psychologów na stałe współpracujących z PKP CARGO S.A. pozwala na natychmiastowe reagowanie w sytuacjach
wypadkowych, skupienie się na poszkodowanych, ealizując ten sposób podstawowy cel programu, jakim jest zbudowanie
świadomości dotyczącej wpływu aspektów psychologicznych na bezpieczeństwo praacy.
PKP CARGO S.A. za realizację programu PWP otrzymało m.in. wyróżnienie Urzędu Transportu Kolejowego w II edycji konkursu
Kultura Bezpieczeństwa w transporcie szynowym. Program jest sukcesywnie rozwijany i wzmacniany o kolejne działania z
zakresu profilaktyki zdrowia psychicznego, pozwalające dotrzeć co roku do zwiększonej liczby pracowników z kluczowej grupy
docelowej projektu czyli bezpośrednio związanych z bezpieczeństwem ruchu kolejowego.
Tabela 47 Szkolenia dla pracowników drużyn trakcyjnych, pozostałych pracowników bezpośrednio związanych
z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz członków stałych komisji kolejowych
Stanowisko
Liczba
godzin
szkolenia w
roku
2021
2020
2019
2018
2017
Prowadzący pojazdy kolejowe w obrębie bocznicy
kolejowej, maszynista pojazdu trakcyjnego, Pomocnik
maszynisty pojazdu trakcyjnego
24
3 490
3 604
3 965
4 113
4 135
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
135
Prowadzący pojazdy kolejowe specjalne, które nie są
przeznaczone do samodzielnej jazdy po czynnych
torach kolejowych
8
12
14
22
24
18
Dyżurny ruchu
16
62
70
74
53
77
Nastawniczy
16
13
13
13
14
23
Kierownik pociągu
16
0
21
112
72
151
Rewident taboru
16
827
1 332
1 581
1 246
1 072
Ustawiacz
16
541
1 339
1 316
1 201
1 227
Manewrowy
16
253
615
673
622
706
Toromistrz
16
10
10
10
10
9
Zwrotniczy
16
32
50
51
56
68
Suma
160
5 240
7 068
7 817
7 411
7 486
Źródło: Opracowanie własne
Odpowiedzialność za środowisko naturalne
W obszarze działań prośrodowiskowych stawiamy przede wszystkim na skuteczne zarządzanie realizowanymi przez PKP CARGO
S.A. procesami. Podstawowa działalność Spółki prowadzenie kolejowego transportu towarowego odpowiada na
oczekiwania związane z ochroną klimatu. Poziom emisyjności gazów cieplarnianych w kolejowym transporcie towarowym jest
prawie 9 razy niższy niż w przypadku towarowego transportu drogowego. System nadzoru nad ochroną środowiska jest
uregulowany wewnętrznie i monitorowany.
Nasze działania w tym zakresie regulowane są między innymi poprzez ramy wdrożonego i utrzymywanego ZINTEGROWANEGO
SYSTEMU ZARZĄDZANIA Certyfikat nr JBSI- 12 /4/2020 na zgodność z wymaganiami norm PN-EN ISO 9001:2015-10, PN-ISO
45001:2018-06, PN- EN ISO 14001:2015-9, PN-EN ISO/IEC -27001:2017-06, ważny do 18.05.2023 roku. Stosowane przez PKP
CARGO S.A. w codziennej praktyce zasady, przekładają się na minimalizowanie wpływu działań Spółki na środowisko.
Dialog społeczny
Zarząd PKP CARGO S.A. wspiera rozwój dialogu społecznego poprzez współdziałanie ze ze związkami zawodowymi na zasadach
ustalonych w przepisach powszechnie obowiązujących, jak i na podstawie zawartych porozumień, określających wzajemne
zobowiązania stron dialogu społecznego w Spółce oraz w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy. Na rolę związków
zawodowych w PKP CARGO S.A. mają wpływ w szczególności takie czynniki, jak:
uprawnienia wynikające z przepisów powszechnych i wewnętrznych regulacji Spółki,
partycypacja w zarządzaniu Spółką poprzez wybór przedstawicieli pracowników do organów korporacyjnych trzech
reprezentantów załogi zasiada w Radzie Nadzorczej oraz jeden w Zarządzie Spółki,
wysoki stopień uzwiązkowienia (około 84%). W Spółce PKP CARGO S.A., będącej zbiorem pracodawców, dialog
społeczny prowadzony jest : na szczeblu szczeblu Spółki Prezes Zarządu lub upoważniona przez niego osoba oraz
właściwe statutowo organy ponadzakładowych organizacji związkowych, działających na szczeblu PKP CARGO S.A. i
zakładowych organizacji związkowych, będących stroną ZUZP; na szczeblu Centrali Spółki osoba upoważniona przez
Prezesa Zarządu i właściwe statutowo organy zakładowych organizacji związkowych; na szczeblu zakładu Spółki –
dyrektor zakładu Spółki i właściwe statutowo organy zakładowych organizacji związkowych.
Dbając o przejrzyste zasady współpracy, PKP CARGO S.A. na bieżąco aktualizuje wewnętrzne regulacje określające warunki
współpracy Partnerów Społecznych. Podstawową formą dialogu cykliczne spotkania, odbywające się, co do zasady raz w
miesiącu na szczeblu zakładu i raz na kwartał na szczeblu Spółki, na których omawiane są bieżące zagadnienia, istotne dla obu
stron.
Kierownictwo Spółki wspiera dialog oparty na zasadach równości stron i wzajemnego zaufania, szukania kompromisu oraz
przestrzegania prawa. Jednocześnie promuje ideę partnerstwa, któuznaje za naturalną ewolucję dialogu społecznego w
warunkach gospodarki rynkowej, globalizacji i zwiększonej konkurencji oraz za czynnik sprzyjający zrównoważonemu
rozwojowi biznesu, zachowaniu miejsc pracy i poprawie w sferze socjalnej. Dialog ten rozwijany jest w sposób konsekwentny i
długofalowy, między innymi na bazie przyjętych przez Partnerów Społecznych w roku 2017 Dobrych Zasad Dialogu
Społecznego, odwołujących się do ogólnoludzkich wartości: odpowiedzialność, uczciwość, szacunek, otwartość, dyscyplina.
Komunikacja społeczna, realizowana sukcesywnie przez Członka Zarządu Przedstawiciela Pracowników PKP CARGO S.A.,
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
136
przyczynia się do promocji w zakresie partnerskiego dialogu, jak również jest narzędziem budowania nowoczesnego
partnerstwa w zarządzaniu z udziałem Strony Społecznej.
Spółka PKP CARGO promuje partnerstwo w dialogu społecznym w sposób ciągły. Do głównych inicjatyw i kanałów komunikacji
w Spółce należą:
Cykliczne spotkania Sygnatariuszy ZUZP regularne spotkania kwartalne oraz spotkania tematyczne i konsultacje. W
roku 2021, w celu umożliwienia realizacji zagadnień z zakresu dialogu społecznego pomimo utrzymującej się pandemii
COVID-19, spotkania z przedstawicielami Strony Społecznej kontynuowane były m.in. w formie telekonferencji
zdalnych z użyciem systemów wideokonferencyjnych PKP CARGO S.A. lub w formie stacjonarnej z zachowaniem reżimu
sanitarnego.
Komunikacja wewnętrzna dotycząca aspektów dialogu społecznego w roku 2021 realizowana była na bieżąco, zgodnie
z zapotrzebowaniem. Zawierała ona m.in. artykuły angażujące liderów największych organizacji związkowych.
Realizowana była poprzez kanały wewnętrzne Spółki, takie jak strona intranetowa Członka Zarządu Przedstawiciela
Pracowników dedykowana tematyce dialogu społecznego, artykuły w biuletynie firmowym, mailingi, listy.
O ważnym miejscu dialogu społecznego w PKP CARGO S.A. świadczy fakt, że inicjatywy w tym obszarze stanowią dla Spółki
stały element działań realizowanych w sferze społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Jedną ze składowych wewnętrznej
Polityki CSR jest zapewnienie właściwej atmosfery partnerskiego dialogu. Jest to zgodne zarówno ze strategicznym podejściem
PKP CARGO S.A., jak również uznanymi standardami prawnymi i rynkowymi, m.in. z wytycznymi Normy ISO 26000 w dwóch
kluczowych obszarach: „ład organizacyjny” i „stosunki pracy”.
Wspólnie wypracowane standardy, dostosowane do potrzeb biznesowych Spółki, służą zwiększaniu świadomości na temat
istotnej roli otwartej, partnerskiej postawy w poszukiwaniu rozwiązań optymalnych dla obu stron zaangażowanych w dialog,
mając na celu podnoszenie efektywności realizowanych przez Spółkę procesów decyzyjnych. Monitorowaniu zdarzeń z zakresu
dialogu społecznego w Spółce służy Raport o Związkach Zawodowych i dialogu społecznym w PKP CARGO S.A. Ma on na celu
cykliczną aktualizację wiedzy o trendach i zdarzeniach w obszarze dialogu społecznego w Spółce.
Wśród najistotniejszych zdarzeń w zakresie dialogu społecznego w PKP CARGO S.A. oraz spółkach zależnych Grupy PKP CARGO
w roku 2021 należy wskazać poniższe aspekty:
1. Porozumienie w PKP CARGO S.A. z dnia 27 sierpnia 2021 roku,
2. Protokół dodatkowy nr 12 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy PKP CARGO S.A.,
3. Dialog społeczny na poziomie spółek zależnych Grupy Kapitałowej PKP CARGO, tj. temat podwyżki wynagrodzeń, wypłaty
premii i zwiększenia gratyfikacji z okazji Dnia Kolejarza oraz zmiany do ZUZP i konsultacje schematów organizacyjnych w
Spółkach.
W dniu 1 marca 2022 roku PKP CARGO S.A. poinformowała ( Raport Bieżący Nr 10/2022) , wobec odmowy spełnienia
wysuniętych przez Organizacje Związkowe (,,Związki Zawodowe”) będące stroną Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla
Pracowników Zatrudnionych przez Zakłady PKP CARGO S.A. („ZUZP”) żądań dot. wdrożenia z dniem 1 kwietnia 2022 roku
podwyżki wynagrodzeń w wynagrodzeniu zasadniczym w wysokości 600 dla pracowników wynagradzanych wg. ZUZP oraz
proporcjonalnej podwyżki dla pracowników wynagradzanych wg. wskaźnika, zawartych w piśmie Związków Zawodowych z 1
marca 2022 roku, z dniem 1 marca 2022 roku został wszczęty przez Związki Zawodowe spór zbiorowy stosownie do
postanowień art. 7 ust. 1 ustawy z 23 maja 1991 roku o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (t.j.: Dz. U. z 2020 roku, poz. 123).
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
137
PRAWA CZŁOWIEKA
W Grupie PKP CARGO w 2021 r. nie zidentyfikowano zagrożzwiązanych z ryzykiem wykorzystywania pracy dzieci ani ryzykiem
wykorzystywania pracy przymusowej.
Prawo do wolności zrzeszania się
Tabela 48 Związki zawodowe w Grupie w latach 2017-2021
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
Ilość związków zawodowych [szt.]
171
170
165
179
174
Liczba pracowników należących do związków zawodowych [osoby]
16 996
16 999
17 985
17 973
17 637
% uzwiązkowienia
76,1
76,1%
76,1%
76,0%
75,6%
Źródło: Opracowanie własne
Prawo do bezpiecznego środowiska pracy
W PKP CARGO S.A. prowadzona jest kampania, której celem jest budowanie kultury bezpiecznego miejsca pracy. Jest ona
adresowana do wszystkich pracowników, w szczególności osób zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych
z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego. Bezpieczeństwo w pracy jest priorytetem niezależnie od miejsca
i rodzaju wykonywanych obowiązków, dlatego kampania Kierunek: Bezpieczni w pracy” ma zwiększać świadomość
pracowników, a także podkreślić ich współodpowiedzialność w dbaniu o własne bezpieczeństwo.
Tabela 49 Liczba wypadków i wskaźnik wypadkowości w Grupie w latach 2017-2021
Wyszczególnienie
2021
2020
2019*
2018
2017
Liczba wypadków w pracy [szt.]
149
140
162
239
236
Wskaźnik wypadkowości [‰]
7,01
6,3
6,8
10,1
10,1
* Dane za rok 2019 zostały skorygowane na skutek błędnych danych przekazanych przez jedną ze spółek zależnych
Źródło: Opracowanie własne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
138
PRZECIWDZIAŁANIE KORUPCJI I ŁAPOWNICTWU
W listopadzie 2020 r. w PKP CARGO S.A. został zaimplementowany zaktualizowany Kodeks Etyki, który stanowi jeden z
podstawowych elementów wspomagających proces budowy i rozwoju kultury organizacyjnej w Spółce. Zawiera on
wypracowane przez przedstawicieli PKP CARGO S.A., przy udziale jej Pracowników i
Klientów, podstawowe reguły postępowania, takie jak: solidność, współpraca, dobre
zarządzanie, bezpieczeństwo, profesjonalizm, nowoczesność, transparentność,
odpowiedzialność i szacunek, którymi pracownicy powinni kierować się w codziennej
pracy zawodowej.
Inny funkcjonujący w spółce dokument „Polityka antykorupcyjna i prezentowa PKP
CARGO S.A.”, i zawarte w nim normy postępowania o charakterze uniwersalnym,
wpłynęły na proces rozwoju kultury organizacyjnej w PKP CARGO S.A. Wdrażając
„Politykę antykorupcyjną i prezentową PKP CARGO S.A.”, Zarząd Spółki wyszedł naprzeciw
oczekiwaniom rynku oraz zmianom prawa w myśl zasady „zero tolerancji dla korupcji”.
Zawarte w Polityce reguły obowiązują zarówno pracowników Spółki, wszystkie osoby
współpracujące na podstawie umów cywilno-prawnych oraz inne osoby wykonujące
jakiekolwiek czynności w imieniu lub na rzecz PKP CARGO S.A. Ponadto Klienci, Dostawcy,
Partnerzy biznesowi mogą zapoznać się z treścią Polityki antykorupcyjnej na stronie
https://www.pkpcargo.com/pl/. W Spółce funkcjonuje system zgłoszeń, który ma na celu
skuteczne zapobieganie naruszeniom, ochronę wizerunku Spółki oraz wspomaganie
zarządzania ryzykiem operacyjnym. Klienci, Partnerzy Biznesowi i osoby spoza Spółki
wszelkie nieprawidłowości mogą zgłaszać imiennie lub anonimowo za pośrednictwem specjalnie dedykowanych kanałów
komunikacji: a) platformy internetowej: https://cargo.liniaetyki.pl; b) e-mail: cargo@liniaetyki.pl; c) infolinii: 22 290 69 13.
Pracownicy spółki wszelkie nieprawidłowości mogą zgłaszać imiennie lub anonimowo:
- bezpośrednio do Koordynatora ds. etyki, przeciwdziałania nadużyciom i korupcji w następujący sposób: a) za pośrednictwem
specjalnego adresu e-mail: sygnal@pkp-cargo.eu (informacje dla Pracowników zamieszczone na stronie intranetowej PKP
CARGO S.A. w zakładce Polityka antykorupcyjna oraz w zakładce Kodeks etyki. Informacja dla osób spoza Spółki zamieszczona
jest na stronie internetowej):
- z wykorzystaniem drogi pocztowej na adres: Koordynator ds. etyki, przeciwdziałania nadużyciom i korupcji PKP CARGO S.A.,
02-021 Warszawa, ul. Grójecka 17 – z dopiskiem: „do rąk własnych”,
- przekazując notatkę służbową osobiście do Koordynatora;
za pośrednictwem specjalnie dedykowanych kanałów komunikacji:
platformy internetowej: https://cargo.liniaetyki.pl
adresu e-mail: cargo@liniaetyki.pl
infolinii: 22 290 69 13.
W przypadku uzasadnionego zgłoszenia, iż doszło do naruszenia
Kodeksu etyki lub Polityki antykorupcyjnej
przeprowadza się
postępowanie sprawdzające. Przedmiotowe postępowanie prowadzone jest przez Wydział Compliance w oparciu o zasady
określone w Kodeksie etyki oraz Polityce Antykorupcyjnej i Prezentowej. Każde zgłoszenie zamieszczane jest w Rejestrze
zawiadomień o naruszeniu Polityki antykorupcyjnej w PKP CARGO S.A./Rejestrze zawiadomień o naruszeniu Kodeksu etyki PKP
CARGO S.A.
PKP CARGO S.A respektuje prawo Sygnalistów do zachowania anonimowości i zabezpieczenia danych osobowych tych osób
oraz do ich ochrony przed jakimkolwiek działaniem o charakterze odwetowym. Zasady, jakimi PKP CARGO S.A. kieruje się przy
rozpatrywaniu sygnałów o potencjalnych naruszeniach to: komunikacja zwrotna; możliwość dokonania zgłoszenia w sposób
imienny lub anonimowy; rzetelność w wyjaśnieniu każdego sygnału. Obowiązujące w PKP CARGO S.A kanały zgłoszeń zgodne
z dobrymi praktykami w zakresie zgłaszania nieprawidłowości (ang. whistleblowing) oraz wymogami określonymi w Ustawie o
ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
139
publicznych i Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 roku w sprawie ochrony
osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.
10.1.3 Stosowane polityki oraz rezultaty ich stosowania
PKP CARGO S.A., jako jeden z największych towarowych przewoźników kolejowych w Polsce i Unii Europejskiej, wykonuje
krajowy i międzynarodowy przewóz towarów oraz świadczy usługi transportowo-logistyczne związane z przewozem.
Funkcjonujący w Spółce Zintegrowany System Zarządzania („ZSZ”), którego podstawą funkcjonowania jest Uchwała Nr
167/2022 Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia 19.05.2020 r. w sprawie organizacji certyfikowanych systemów zarządzania w PKP
CARGO S.A.,której załącznik Nr1 stanowi Politykę PKP CARGO S.A. w zakresie Zintegrowanego Systemu Zarządzania.
Zintegrowany System Zarządzania („ZSZ”), oparty jest na wymaganiach norm rodziny ISO i obejmuje swoim zakresem:
PN-EN ISO 9001: 2015-10 - zarządzanie jakością;
PN-EN ISO 14001: 2015-9- zarządzanie środowiskowe;
PN-EN/IEC 27001:2017-06 zarządzanie bezpieczeństwem informacji;
PN-ISO 45001:2018-06- zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy oraz system WSK ( wewnętrzny system kontroli
obrotu towarami o znaczeniu strategicznym) system oparty o normę PN_EN ISO 9001:2015-10 i kryteria WSK).
Funkcjonujący w Spółce system ZSZ zorientowany jest na ciągłe doskonalenie oraz dostosowanie usług do wymagań Klientów
i zobowiązuje Spółkę do realizacji wysokiej jakości usług i zachowania bezpieczeństwa procesów. Dodatkowo Zintegrowany
System Zarządzania zobowiązuje pracowników Spółki do:
świadczenia najwyższej jakości usług;
orientacji na klienta;
dbałości i bezpieczeństwa przetwarzanych informacji;
przestrzegania zasad ochrony informacji;
przestrzegania zasad ochrony środowiska;
przestrzegania zasad BHP;
zaangażowania w doskonalenie ZSZ;
systematycznego szkolenia w zakresie Bezpieczeństwa Informacji.
Posiadanie przez spółkę PKP CARGO Zintegrowanego Systemu Zarządzania wnosi korzyści dla funkcjonowania:
z uproszczonych procedur celnych (Status Upoważnionego Przedsiębiorcy AEO), poprzez uzyskanie
międzynarodowego certyfikatu ISO;
legalnego międzynarodowego obrotu towarami o znaczeniu strategicznym;
pozytywnego kształtowania wizerunku firmy;
komfortu klientów pracowników i współpracowników organizacji;
prestiżu oraz zaufania do Spółki,
wiarygodności Spółki i zobowiązanie do ciągłego doskonalenia;
gwarancji wysokiej jakości świadczonych usług;
dynamicznego rozwoju Spółki;
lepszej organizacji pracy, jednoznacznego określenie zadań, kompetencji i odpowiedzialności pracowników;
efektywnego gospodarowanie posiadanymi zasobami;
ujednoliconejdokumentacji powiązanie ze sobą w sposób przejrzysty procesów i procedur.
Do realizacji zintegrowanej polityki jakości, środowiska, bhp i bezpieczeństwa informacji, Spółka PKP CARGO zapewnia
niezbędne środki i zasoby wymagane. Wszystkich pracowników w ramach pełnionych obowiązków, na każdym stanowisku
pracy Spółka zobowiązuje do przestrzegania założeń jej polityki w zakresie ZSZ.
Ponadto wszyscy pracownicy Spółki ponoszą indywidualną odpowiedzialność za bezpieczeństwo przetwarzanych przez nich
informacji i osobiste zaangażowanie w dążenie do ciągłego doskonalenia Zintegrowanego Systemu Zarządzania.
Integralną częścią Zintegrowanego Systemu Zarządzania stanowi Zarządzanie Bezpieczeństwem Informacji, jako zbiór
procesów i procedur stosowanych w PKP CARGO S.A., stanowiące wykaz zabezpieczeń Deklaracja Stosowania Zabezpieczeń
Informacji odnoszących się do zdefiniowanych aktywów w obszarze bezpieczeństwa informacji. System Zarządzania
Bezpieczeństwem ma zapewniać nadzór nad wszystkimi rodzajami ryzyka (w tym zapewniać dokonanie analizy i oceny ryzyka),
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
140
które są związane z działalnością przewoźnika kolejowego, łącznie z dostarczanymi usługami utrzymania i dostawą materiałów
oraz zaangażowaniem podwykonawców. Wszelkie elementy SMS powinny b udokumentowane, z określeniem
odpowiedzialności w strukturach organizacyjnych przewoźnika kolejowego. Dokumentacja ta powinna wskazywać, jak
kierownictwo przewoźnika kolejowego nadzoruje realizację systemu na każdym poziomie zarządzania, jaki jest w tym udział
pracowników i poszczególnych przedstawicieli kierownictwa na wszystkich poziomach oraz w jaki sposób zapewnione jest
ciągłe doskonalenie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem.
Innym funkcjonującym systemem w spółce jest System Zarządzania Utrzymaniem wagonów towarowych PKP CARGO -
Maintenance Management System („MMS”) wdrożony w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu kolejowego poprzez
utrzymanie w sprawności technicznej wagonów towarowych, za których sprawność PKP CARGO odpowiada.Posiadanie oraz
zapewnienie właściwego wdrożenia i funkcjonowania Systemu MMS jest obowiązkowe dla przedsiębiorstw odpowiadających
za utrzymanie wagonów towarowych i stanowi warunek konieczny do prowadzenia działalności w tym zakresie. Powyższe
podlega nadzorowi Urzędu Transportu Kolejowego. System MMS obejmuje swym zakresem podstawowo obszar utrzymania
sprawności technicznej wagonów towarowych w ramach procesu głównego, którym jest realizacja procesu utrzymania oraz
procesy pomocnicze zapewniające właściwą realizację działalności, takie jak: analiza ryzyka, zarządzanie kompetencjami
personelu czy współpraca z innymi przedsiębiorstwami.
Polityka stosowana przez Grupę PKP CARGO w odniesieniu do zagadnień społecznych
PKP CARGO S.A.
Kierownictwo Spółki wspiera dialog oparty na zasadach równości stron i wzajemnego zaufania, szukania kompromisu oraz
przestrzegania prawa. Jednocześnie promuje ideę partnerstwa, którą uznaje za naturalną ewolucję dialogu społecznego w
warunkach gospodarki rynkowej, globalizacji i zwiększonej konkurencji oraz za czynnik sprzyjający zrównoważonemu
rozwojowi biznesu, zachowaniu miejsc pracy i poprawie w sferze socjalnej. Dialog ten rozwijany jest w sposób konsekwentny i
długofalowy, między innymi na bazie przyjętych przez Partnerów Społecznych w roku 2017 Dobrych Zasad Dialogu
Społecznego, odwołujących się do ogólnoludzkich wartości: odpowiedzialność, uczciwość, szacunek, otwartość, dyscyplina.
Wieloletnia praktyka Spółki w promowaniu idei partnerstwa w roku 2021 została uzupełniona o popularyzację działań w
zakresie promowania idei partnerskiego dialogu, przy wykorzystaniu różnych kanałów komunikacyjnych:
cykliczne spotkania Sygnatariuszy ZUZP regularne spotkania kwartalne oraz spotkania tematyczne i konsultacje (w
roku 2021 z uwago na utrzymują się pandemie COVID-19, spotkania z przedstawicielami Strony Społecznej
kontynuowane były m.in. w formie telekonferencji zdalnych z użyciem systemów wideokonferencyjnych PKP CARGO
S.A. lub w formie stacjonarnej z zachowaniem reżimu sanitarnego);
strona intranetowa PKP CARGO;
komunikaty/listy do pracowników;
prasa branżowa organizacji związkowych.
W Spółce PKP CARGO S.A., będącej zbiorem pracodawców, dialog społeczny prowadzony jest: na szczeblu Spółki Prezes
Zarządu lub upoważniona przez niego osoba oraz właściwe statutowo organy ponadzakładowych organizacji związkowych,
działających na szczeblu PKP CARGO S.A. i zakładowych organizacji związkowych, będących stroną ZUZP; na szczeblu Centrali
Spółki osoba upoważniona przez Prezesa Zarządu i właściwe statutowo organy zakładowych organizacji związkowych; na
szczeblu zakładu Spółki – dyrektor zakładu Spółki i właściwe statutowo organy zakładowych organizacji związkowych.
Dbając o przejrzyste zasady współpracy, PKP CARGO S.A. na bieżąco aktualizuje wewnętrzne regulacje określające warunki
współpracy Partnerów Społecznych. Podstawową formą dialogu cykliczne spotkania, odbywające się, co do zasady raz w
miesiącu na szczeblu zakładu i raz na kwartał na szczeblu Spółki, na których omawiane są bieżące zagadnienia, istotne dla obu
stron. Aktywne działania w sferze komunikacji społecznej realizowana sukcesywnie przez Członka Zarządu Przedstawiciela
Pracowników PKP CARGO S.A., przyczynia sie do promocji w zakresie partnerskiego dialogu, jak również jest narzędziem
budowania nowoczesnego partnerstwa w zarządzaniu z udziałem Strony Społecznej.
Zarząd PKP CARGO S.A. wspiera rozwój dialogu społecznego poprzez współdziałanie ze związkami zawodowymi na zasadach
ustalonych w przepisach powszechnie obowiązujących, jak i na podstawie zawartych porozumień, określających wzajemne
zobowiązania stron dialogu społecznego w Spółce oraz w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy.
O ważnym miejscu dialogu społecznego w PKP CARGO S.A. świadczy fakt, że inicjatywy w tym obszarze stanowią dla Spółki
stały element działań realizowanych w sferze społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Jedną ze składowych wewnętrznej
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
141
Polityki CSR jest zapewnienie właściwej atmosfery partnerskiego dialogu. Jest to zgodne zarówno ze strategicznym podejściem
PKP CARGO S.A., jak również uznanymi standardami prawnymi i rynkowymi, m.in. z wytycznymi Normy ISO 26000 w dwóch
kluczowych obszarach: „ład organizacyjny” i „stosunki pracy”. Wspólnie wypracowane standardy, dostosowane do potrzeb
biznesowych Spółki, służą zwiększaniu świadomości na temat istotnej roli otwartej, partnerskiej postawy w poszukiwaniu
rozwiązań optymalnych dla obu stron zaangażowanych w dialog, mając na celu podnoszenie efektywności realizowanych przez
Spółkę procesów decyzyjnych. Monitorowaniu zdarzeń z zakresu dialogu społecznego w Spółce służy Raport o Związkach
Zawodowych i dialogu społecznym w PKP CARGO S.A. Ma on na celu cykliczną aktualizację wiedzy o trendach i zdarzeniach w
obszarze dialogu społecznego w Spółce.
W 2021 roku wśród najistotniejszych zdarzeń w zakresie dialogu społecznego w PKP CARGO S.A. i spółkach zależnych Grupy
PKP CARGO należy wskazać poniższe aspekty: Porozumienie w PKP CARGO S.A. z dnia 27 sierpnia 2021 roku; Protokół
dodatkowy nr 12 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy PKP CARGO S.A.; Dialog społeczny na poziomie spółek zależnych
Grupy Kapitałowej PKP CARGO, tj. temat podwyżki wynagrodzeń, wypłaty premii i zwiększenia gratyfikacji z okazji dnia
kolejarza oraz zmiany do ZUZP i konsultacje schematów organizacyjnych w Spółkach.
W 2021 roku Strona Społeczna była m.in. informowana na bieżąco o sytuacji Spółki oraz obowiązujących pracowników zasadach
bezpieczeństwa w miejscu pracy w związku z wprowadzeniem na terenie państwa polskiego stanu epidemii. Wieloletnia
praktyka w zbiorowym wypracowywaniu standardów dostosowanych do potrzeb biznesowych PKP CARGO S.A służą
zwiększaniu świadomości roli otwartej, partnerskiej postawy w poszukiwaniu rozwiązań optymalnych dla obu Stron
zaangażowanych w dialog, mając na celu podnoszenie efektywności realizowanych przez Spółkę procesów decyzyjnych.
Spółki zależne należące do Grupy PKP CARGO również dokładają wszelkich starań, aby spotkania ze Stroną Społeczną odbywały
się regularnie a dialog społeczny miał charakter długofalowy i partnerski. Organizacje Związkowe informowane na bieżąco
o istotnych zdarzeniach mających miejsce w poszczególnych spółkach oraz włączane w procesy konsultacyjne. Wśród
najistotniejszych zdarzeń w 2021 roku w zakresie dialogu społecznego na poziomie spółek zależnych Grupy PKP CARGO można
wskazać, że szczególnie w III kwartale realizowane spotkania, które dotyczyły przede wszystkim podwyżki wynagrodzeń,
wypłaty premii i zwiększenia gratyfikacji z okazji dnia kolejarza. Przyczyniły się do tego m.in. rekomendacje zawarte w
Porozumieniu zawartym w PKP CARGO S.A. w 27 sierpnia 2021 roku, dotyczące wypłacenia gratyfikacji w Spółkach Grupy PKP
CARGO na zasadach analogicznych jak w Porozumieniu o ile będzie to uzasadnione sytuacją ekonomiczną tych Spółek.
W spółkach zależnych np.: CARGOSPED Terminal Braniewo Sp. z o.o. działając na podstawie umów ze szkołami w najbliższym
otoczeniu organizowała praktyki w celu zmniejszenia bezrobocia w regionie oraz przygotowania do zawodu. Spółka wspiera
finansowo inicjatywy społeczne podejmowane przez lokalne organizacje działające na rzecz ograniczenia wykluczenia
społecznego i poprawy życia dzieci i młodzieży. Z kolei PKP CARGO SERVICE Sp. z o.o. w 2021 r. kontynuowała program „Poleć
Pracownika“, polegający na rekomendowaniu nowych osób ( posiadających odpowiednie kwalifikacje) na stanowiska pracy w
PKP CARGO SERVICE sp. z o.o. W Programie mogą wziąć udział wszyscy pracownicy Spółki z wyjątkiem tych, którzy rekrutacją
zajmują się w ramach obowiązków służbowych.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
142
ZAGADNIENIA PRACOWNICZE
Nabór pracowników
PKP CARGO S.A
W 2021 roku, analogicznie jak w 2020 roku, realizowane były wewnętrzne i zewnętrzne procesy rekrutacyjne. Ze względu na
obostrzenia, mające na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19, większość procesów rekrutacyjnych
odbywało się w formie zdalnej (on line).
W 2021 roku ze względu na przeważającą formę nauczania
zdalnego wśród uczniów szkół ponadpodstawowych oraz
studentów, został zawieszony Program staży zawodowych oraz
Program staży letnich. W 2021 roku realizowano Program
stypendialny z uczniami, którzy przystąpili do niego w 2019 r.
Zgodnie z założeniami Program jest skierowany do uczniów
wybranej szkoły branżowej I stopnia na okres 3-letniej nauki w
szkole. Stypendyści PKP CARGO S.A., którzy spełnili określone
kryteria, w 2021 ponownie otrzymali stypendia naukowe.
Dodatkowo, po zakończeniu szkoły i uzyskaniu kwalifikacji
zawodowych mogą otrzymać propozycję pracy na stanowiskach
związanych z eksploatacją i utrzymaniem taboru w Spółce.
Działanie to miało na celu zasilenie kadry PKP CARGO S.A.
zdolnymi i rokującymi absolwentami techników i szkół branżowych II stopnia, którzy po ukończeniu szkoły, mogą zostać
zatrudnieni na stanowiskach związanych z podstawową działalnością Spółki.
Program adaptacyjny
W 2021 roku kontynuowano program adaptacji zawodowej, dostosowany do potrzeb i oczekiwań wyodrębnionych grup
stanowisk funkcjonujących w Spółce: pracowników administracyjnych, kadry menedżerskiej oraz dla pracowników
zatrudnionych w zakładach Spółki na stanowiskach innych, niż administracyjne. Program adaptacyjny, ze względu na
obostrzenia, mające na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19, realizowany był najczęściej w formie
zdalnej (on-line). Optymalnie dobrany program przygotowania zawodowego, umożliwił nowym pracownikom szybkie
wdrożenie się w powierzone obowiązki. Tak przygotowany program adaptacji ma wpływ na zmniejszenie ryzyka rotacji
pracowników. Aby rozwijać kwalifikacje i kompetencje personelu w zakresie wykonywanych obowiązków, organizowane były
m.in.: pouczenia okresowe.
Szkolenia i Rozwój
PKP CARGO S.A. dąży do uzyskania statusu organizacji uczącej się, zarządzania opartego na wiedzy i doświadczeniu oraz
stosowania różnorodnych form rozwoju zawodowego, które wspierałyby realizację celów biznesowych.
W 2021 r. kadra kierownicza podnosiła swoje kompetencje w ramach
menedżerskich studiów podyplomowych MBA, organizowanych dla
pracowników zatrudnionych w spółkach kolejowych.
Kontynuowane i rozwijane były również działania szkoleniowe
organizowane w formie e-learningu. Ponadto w 2021 roku
kontynuowano cykl szkoleń rozwijających kompetencje miękkie oraz
nabywania umiejętności z zakresu posługiwania się MS Office. Szkolenia
odbywały się w formie stacjonarnej i zdalnej.
W ramach podnoszenia kwalifikacji pracowników były organizowane
również kursy, szkolenia we własnym zakresie. Spółki zależne
organizowały praktyki w celu zmniejszenia bezrobocia w regionie oraz
przygotowania do zawodu. Zainicjowana od 2017 roku współpraca z
zakresu działalności edukacyjnej, mająca na celu rozwój szkolnictwa zawodowego (o profilu kolejowym) była realizowana w
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
143
2021 roku w formie zdalnej. Kontynuowano rozpoczęty w 2019 program stypendialny, w ramach którego 6 uczniom Technikum
Kolejowego wypłacane jest comiesięczne stypendium za dobre wyniki w nauce, ze zobowiązaniem, że po ukończeniu nauki
podejmą oni pracę w PKP CARGO SERVICE sp. z o.o. wzbogacając tym samym jej zasoby kadrowe.
Działalność socjalna i ulgowe usługi transportowe
PKP CARGO S.A.
Decyzje o przyznaniu pomocy oraz jej
wysokości podejmują komisje socjalne
złożone z przedstawicieli pracodawców i
zakładowych organizacji związkowych.
Środki ZFŚS przeznaczane głównie na
dofinansowanie wczasów, wczasów
„pod gruszą”, wycieczek, kolonii,
obozów, zimowisk, „zielonych szkół”,
wycieczek szkolnych i przedszkolnych,
krótkotrwałego wypoczynku, rajdów.
Z wypoczynku mogą korzystać
pracownicy, emeryci, renciści i
członkowie ich rodzin. Różnorodność
przyznawanych dofinansowań daje
uprawnionym możliwość wyboru
właściwej dla siebie formy wypoczynku.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom
pracowników, wprowadzono możliwość
dofinansowania pobytu dzieci w
przedszkolach i żłobkach. Pracownicy
mogą uczestniczyć w imprezach sportowych, rekreacyjnych, kulturalnych, co pozwala im na identyfikację z firmą, integrację ze
współpracownikami i relaks w czasie wolnym od pracy.
Z kolei w trosce o zdrowie i komfort pracowników dodano możliwość korzystania z obiektów sportowych, programów
rekreacyjno sportowych, kart FITPROFIT i innych kart sportowych i rabatów, zapewniających dostęp do szeregu obiektów na
terenie całej Polski. Udzielana jest również pomoc w formie pomocy rzeczowej okolicznościowej, a także zapomóg bytowych i
losowych, które mogą otrzymać osoby znajdujące się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej. Uprawnieni mogą korzystać także
z nisko oprocentowanych pożyczek na cele mieszkaniowe.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
144
Pracownicy i członkowie ich rodzin oraz emeryci i renciści uprawnieni do nabycia ulgowych usług transportowych, które
umożliwiają przejazdy na preferencyjnych warunkach w pociągach uruchamianych na terenie kraju. Koszt nabycia ulgowej
usługi transportowej w klasie drugiej dla pracowników jest w całości ponoszony przez pracodawcę. Uprawnienia realizowane
na podstawie Porozumienia w sprawie ulgowych usług transportowych pomiędzy ZPK a przewoźnikami realizującymi kolejowe
przewozy pasażerskie z dnia 27 listopada 2013 r. oraz regulacji wewnętrznych Spółki.
W 2021 r. wykupiono uprawnienia do ulgowych usług transportowych dla następującej liczby osób: dla pracowników 11 237
uprawnień; dla członków rodzin pracowników 1 718 uprawnień; dla emerytów i rencistów kolejowych 5 546 uprawnienia
w pakiecie I oraz 4 803 uprawnienia w pakiecie II. Pracownikom PKP CARGO i członkom ich rodzin wydano 469 biletów
międzynarodowych, które za symboliczną opłatą umożliwiają podróżowanie po Europie.
W 2021 r. PKP CARGO CONNECT Sp. z o. o. zapewniła pracownikom świadczenia socjalne obejmujące dofinansowanie do
wypoczynku, dofinansowanie pobytu emeryta lub rencisty w placówkach leczniczo - sanatoryjnych i rehabilitacyjnych,
dofinansowanie wypoczynku dzieci i młodzieży w formie zorganizowanej. Istnieje również możliwość dofinansowania pomocy
szkolnej, finansowanie pomocy rzeczowej. Pracownicy mają również możliwość otrzymania pomocy w formie zapomogi
losowej i bytowej oraz pożyczki na cele mieszkaniowej. W roku 2021 Spółka wykupiła ulgi przejazdowe dla pracowników spółki.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
145
Polityka stosowana przez Grupę PKP CARGO w odniesieniu do zagadnień pracowniczych
Nabór pracowników PKP CARGO S.A.
W 2021 r. w PKP CARGO, analogicznie do lat ubiegłych
realizowane były wewnętrzne i zewnętrzne procesy
rekrutacyjne. Ze względu na obostrzenia, mające na celu
zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19,
większość procesów rekrutacyjnych odbywała się on line.
W 2021 r. ze względu na przeważającą formę nauczania
zdalnego wśród uczniów szkół ponadpodstawowych oraz
studentów, został zawieszony Program staży zawodowych oraz
Program staży letnich. W 2021 r. realizowano Program
stypendialny z uczniami, którzy przystąpili do niego w 2019 r.
Zgodnie z założeniami Program jest skierowany do uczniów
wybranej szkoły branżowej I stopnia na okres 3-letniej nauki w
szkole. Stypendyści PKP CARGO S.A., którzy spełnili określone
kryteria, w 2021 r. ponownie otrzymali stypendia naukowe.
Dodatkowo, po zakończeniu szkoły i uzyskaniu kwalifikacji
zawodowych mogą otrzymać propozycję pracy na stanowiskach
związanych z eksploatacją i utrzymaniem taboru w Spółce. Działanie to miało na celu zasilenie kadry PKP CARGO S.A. zdolnymi
i rokującymi absolwentami techników i szkół branżowych II stopnia, którzy po ukończeniu szkoły, mogą zostać zatrudnieni
na stanowiskach związanych z podstawową działalnością Spółki.
Program adaptacyjny
W 2021 roku w PKP CARGO kontynuowano program adaptacji zawodowej, dostosowany do potrzeb i oczekiwań
wyodrębnionych grup stanowisk funkcjonujących w Spółce: pracowników administracyjnych, kadry menedżerskiej
oraz dla pracowników zatrudnionych w zakładach Spółki na stanowiskach innych, niż administracyjne. Program adaptacyjny,
ze względu na obostrzenia, mające na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19, realizowany był
najczęściej w formie zdalnej (on-line). Optymalnie dobrany program przygotowania zawodowego, umożliwił nowym
pracownikom szybkie wdrożenie się w powierzone obowiązki. Tak przygotowany program adaptacji ma wpływ na zmniejszenie
ryzyka rotacji pracowników. Aby rozwijać kwalifikacje i kompetencje personelu w zakresie wykonywanych obowiązków,
organizowane były m.in.: pouczenia okresowe.
Szkolenia i rozwój
Spółka PKP CARGO dąży do uzyskania statusu organizacji uczącej się, zarządzania opartego na wiedzy i doświadczeniu oraz
stosowania różnorodnych form rozwoju zawodowego, które wspierałyby realizację celów biznesowych. W 2021 r. kadra
kierownicza podnosiła swoje kompetencje w ramach menedżerskich studiów podyplomowych MBA, organizowanych dla
pracowników zatrudnionych w spółkach kolejowych. Kontynuowane i rozwijane były również działania szkoleniowe
organizowane w formie e-learningu. Ponadto w 2021 roku kontynuowano cykl szkoleń rozwijających kompetencje miękkie oraz
nabywania umiejętności z zakresu posługiwania się MS Office. Szkolenia odbywały się w formie stacjonarnej i zdalnej.
W ramach podnoszenia kwalifikacji pracowników były
organizowane również kursy, szkolenia we własnym zakresie.
Spółki zależne organizowały praktyki w celu zmniejszenia
bezrobocia w regionie oraz przygotowania do zawodu.
Zainicjowana od 2017 roku współpraca z zakresu działalności
edukacyjnej, mająca na celu rozwój szkolnictwa zawodowego
(o profilu kolejowym) była realizowana w 2021 roku w formie
zdalnej. Również był kontynuowany, rozpoczęty w 2019 program
stypendialny, w ramach którego 6 uczniom Technikum Kolejowego
wypłacane jest comiesięczne stypendium za dobre wyniki w nauce,
ze zobowiązaniem, że po ukończeniu nauki podejmą oni pracę w
PKP CARGO SERVICE sp. z o.o. wzbogacając tym samym jej zasoby
kadrowe.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
146
Działalność socjalna i świadczenia przejazdowe PKP CARGO S.A.
Decyzje o przyznaniu pomocy oraz jej wysokości podejmują komisje socjalne złożone z przedstawicieli pracodawców i
zakładowych organizacji związkowych.
Środki ZFŚS przeznaczane są głównie na dofinansowanie wczasów „pod gruszą”, wycieczek, kolonii, obozów, zimowisk,
„zielonych szkół”, wycieczek szkolnych i przedszkolnych, krótkotrwałego wypoczynku, rajdów. Z wypoczynku mogą korzystać
pracownicy, emeryci, renciści i członkowie ich rodzin. Różnorodność przyznawanych dofinansowań daje uprawnionym
możliwość wyboru właściwej dla siebie formy wypoczynku.Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pracowników, wprowadzono
możliwość dofinansowania pobytu dzieci w przedszkolach i żłobkach. Pracownicy mogą uczestniczyć w imprezach sportowych,
rekreacyjnych, kulturalnych, co pozwala im na identyfikację z firmą, integrację ze współpracownikami i relaks w czasie wolnym
od pracy. W trosce o zdrowie i komfort pracowników dodano możliwość korzystania z obiektów sportowych, programów
rekreacyjno sportowych, kart FITPROFIT i innych kart sportowych i rabatów, zapewniających dostęp do szeregu obiektów na
terenie całej Polski. Udzielana jest również pomoc w formie pomocy rzeczowej okolicznościowej, a także zapomóg bytowych i
losowych, które mogą otrzymać osoby znajdujące się w szczególnie trudnej sytuacji życiowej. Uprawnieni mogą korzystać także
z nisko oprocentowanych pożyczek na cele mieszkaniowe. W 2021 r. w PKP CARGO S.A. dokonano odpisu na ZFŚS na rzecz 34
874 uprawnionych, w tym 15 427 pracowników oraz 19 447 emerytów i rencistów. Na realizację świadczeń socjalnych
wykorzystano:
wypoczynek - 44 % środków,
działalność kulturalno-oświatowa i sportowo-rekreacyjna - 2 % środków,
pomoc rzeczowa, zapomoga - 26 % środków,
przedszkole, żłobek - 1 % środków,
pożyczka - 27% środków.
Spółki należące do Grupy PKP CARGO równiprowadzą bardzo transparentną politykę w zakresie praw pracowniczych w
kontekście świadczeń socjalnych. Pracownicy emeryci lub renciści ( PKP CARGO CONNECT) mają możliwość otrzymania
dofinansowania pobytu w placówkach leczniczo= sanatoryjnych i rehabilitacyjnych. Istnieje również możliwość dofinansowania
pomocy szkolnej czy rzeczowej. W 2021 roku spółka PKP CARGO CONNECT wykupiła ulgi przejazdowe dla pracowników spółki.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
147
PKP CARGO S.A.
W 2021 r. PKP CARGO S.A. wykupiło uprawnienia do ulgowych usług transportowych dla następującej liczby osób: dla
pracowników -11 237 uprawnień, dla członków rodzin pracowników - 1 718 uprawnień, dla emerytów i rencistów kolejowych
- 5 546 uprawnienia w pakiecie I oraz 4 803 uprawnienia w pakiecie II. Pracownikom i członkom ich rodzin wydano 469 biletów
międzynarodowych, które za symboliczną opłatą umożliwiają podróżowanie po Europie.
Wspieranie edukacji
PKP CARGO S.A. dąży do uzyskania statusu organizacji uczącej się, zarządzania opartego na wiedzy i doświadczeniu oraz
stosowania różnorodnych form rozwoju zawodowego, które wspierałyby realizację celów biznesowych. W 2021 kadra
kierownicza podnosiła swoje kompetencje w ramach menedżerskich studiów podyplomowych MBA, organizowanych dla
pracowników zatrudnionych w spółkach kolejowych. Kontynuowane i rozwijane były również działania szkoleniowe
organizowane w formie e-learningu.
Ponadto w 2021 roku kontynuowano cykl szkoleń rozwijających kompetencje miękkie oraz nabywania umiejętności z zakresu
posługiwania się MS Office. Szkolenia odbywały się w formie stacjonarnej i zdalnej.
PKP CARGO S.A. dąży do uzyskania statusu organizacji uczącej się, zarządzania opartego na wiedzy i doświadczeniu oraz
stosowania różnorodnych form rozwoju zawodowego, które wspierałyby realizację celów biznesowych. W 2021 r.kadra
kierownicza podnosiła swoje kompetencje w ramach menedżerskich studiów podyplomowych MBA, organizowanych dla
pracowników zatrudnionych w spółkach kolejowych. Kontynuowane i rozwijane były również działania szkoleniowe
organizowane w formie e-learningu. Ponadto w 2021 roku kontynuowano cykl szkoleń rozwijających kompetencje miękkie oraz
nabywania umiejętności z zakresu posługiwania się MS Office. Szkolenia odbywały się w formie stacjonarnej i zdalnej.
Spółki z Grupy PKP CARGO również prowadzą polityki rozwojowe pracowników realizowane poprzez podnoszenie kwalifikacji
i kompetencji (studia licencjackie, magisterskie, podyplomowe, szkolenia, nauka języków obcych), które określone m.in. w
„Zasady przeprowadzania pracowniczych ocen okresowych” (PKP CARGO CONNECT). Ponadto dążąc do posiadania
wykwalifikowanej kadry prowadzone od 2019 r. kolejne edycje programów stypendialnych - w ramach których 6 uczniom
Technikum Kolejowego wypłacane jest comiesięczne stypendium za dobre wyniki w nauce, ze zobowiązaniem, że po
ukończeniu nauki podejmą oni pracę w PKP CARGO SERVICE sp. z o.o. wzbogacając tym samym jej zasoby kadrowe.
W 2021 r. kontynuowany był również rozpoczęty w 2019 r. program stypendialny w ramach którego 6 uczniom Technikum
Kolejowego wypłacane jest comiesięczne stypendium za dobre wyniki w nauce, ze zobowiązaniem, że po ukończeniu nauki
podejmą oni pracę w PKP CARGO SERVICE sp. z o.o. wzbogacając tym samym jej zasoby kadrowe.
Polityka stosowana przez Grupę PKP CARGO w odniesieniu do środowiska naturalnego
Zgodność z Taksonomią Unii Europejskiej
Taksonomia jest filarem zrównoważonego inwestowania. W spółkach zależnych Grupy PKP CARGO zarówno sprawy ochrony
klimatu, jak i działania proklimatyczne od dawna realizowane. Dzieje się tak za sprawą podstawowego filaru działalności
spółki PKP CARGO, którym jest towarowy transport kolejowy. Jako segment transportu generuje niższe w porównaniu do
innych środków transportu koszty zewnętrzne, związane z zanieczyszczeniem środowiska, hałasem, przekształceniami
krajobrazu.
Szczegółowe informacje o zgodności z taksonomią Unii Europejskiej w rozdziale 8.7.Informacje dotyczące zagadnień
środowiska naturalnego.
PKP CARGO S.A.
Firmy na całym świecie coraz bardziej świadome tego, jak istotny wpływ wywierają na otoczenie. Dzięki temu mogą sprawnie
i skutecznie podejmować takie formy aktywności, które sprzyjają m.in.realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, określonych
przez ONZ, czyli wdrażają cele biznesowe, skupiając się jednocześnie na dbałości o środowisko i otoczenie społeczne. Dla
osiągnięcia zrównoważonego rozwoju konieczne jest zharmonizowanie trzech wzajemnie ze sobą połączonych elementów:
wzrostu gospodarczego, troski o rozwój społeczeństwa oraz ochrony środowiska. Jednym z kluczowych obszarów
zrównoważonego rozwoju jest więc zintegrowane i zrównoważone zarządzanie surowcami naturalnymi i ekosystemami.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
148
Przyjęta przez PKP CARGO S.A. polityka środowiskowa jest elementem Polityki PKP CARGO S.A. w zakresie zintegrowanego
systemu zarządzania”. Obejmuje m.in. takie elementy jak: ochronę środowiska naturalnego poprzez promocję i realizację
ekologicznej formy transportu i zapobieganie zanieczyszczeniom, racjonalne użytkowanie surowców, materiałów i energii oraz
wody, podnoszenie świadomości pracowników w zakresie odpowiedzialności za jakość środowiska naturalnego. Spółka dąży
do połączenia profesjonalnego realizowania celów biznesowych z odpowiedzialną postawą względem środowiska naturalnego.
Kluczowe działania PKP CARGO S.A. podejmowane w obszarze ochrony środowiska to:
wdrożenie i utrzymywanie systemu zarządzania środowiskowego jako elementu zintegrowanego systemu zarządzania
system nadzoru nad ochroną środowiska jest uregulowany wewnętrznie i monitorowany;
edukacja ekologiczna budowanie świadomości ekologicznej, odpowiedzialnego angażowania się pracowników w
zrównoważony rozwój poprzez szkolenia i materiały edukacyjne;
współpraca międzynarodowa przynależność i udział w zespołach organizacji działających na rzecz zrównoważonego
transportu takich jak Międzynarodowy Związek Kolei (UIC), Stowarzyszenie Kolei Europejskich (CER) oraz Rail Freight
Forward (koalicja europejskich firm z branży kolejowych przewozów towarowych);
bezpieczeństwo przewozów - szkolenia i nadzór nad przewozem towarów niebezpiecznych;
nowoczesny tabor i innowacje zakupy i modernizacje lokomotyw i wagonów, także pod kątem emisyjności i
energooszczędności;
nowoczesne zaplecze utrzymaniowo-naprawcze, oszczędne gospodarowanie zasobami – remonty, modernizacje;
inwestycje pod kątem uszczelnienia procesów związanych z emisjami do powietrza i powierzchni ziemi oraz
oszczędnościami energii.
Z uwagi na to, że transport kolejowy jest ekologiczny i już sama realizacja transportu towarowego koleją zamiast transportem
drogowym, przyczynia się do łagodzenia zmian klimatu, PKP CARGO S.A. nie wyodrębniała dotychczas w swojej działalności
oddzielnej polityki klimatycznej. Widząc szanse rozwoju jaki niesie ze sobą dla przedsiębiorstw kolejowych unijna systematyka,
dotycząca zrównoważonego rozwoju, która podąża w kierunku promowania niskoemisyjnych form transportu, podążając za
obecnymi oczekiwaniami otoczenia, PKP CARGO S.A. planuje wdrożenie polityki klimatycznej w 2022 roku. Polityka będzie
wyznaczać mierzalne cele i czas ich realizacji, w oparciu o założenia Porozumienia Paryskiego, które ma na celu ograniczenie
globalnego wzrostu temperatury do poziomu poniżej 2˚C w 2100 roku.
Obecnie zarządzenie emisjami gazów cieplarnianych w PKP CARGO S.A. odbywa się w ramach procesu zarządzania wszystkimi
emisjami do powietrza i obejmuje 1 oraz 2 zakres emisji GHG. Wydzielenie w ramach zarządzania emisjami, osobnego
podprocesu dedykowanego dla zarządzania emisją gazów cieplarnianych (z rozbiciem na 3 zakresy) planowane jest na 2022
rok.
Role i odpowiedzialność w ochronie środowiska i klimatu
Za ocenę wskaźników dotyczących środowiska naturalnego odpowiada Wydział Energetyki i Utrzymania Zaplecza Technicznego
w Biurze Taboru i Wsparcia Technicznego. W strukturze Wydziału funkcjonują między innymi Zespół ds. ochrony środowiska i
Zielonego Ładu oraz Zespół ds. zarządzania energią i rozliczeń. Zespoły te odpowiedzialne za wprowadzenie w PKP CARGO
S.A. polityki klimatycznej, wytyczenie w tym zakresie celów, wypracowanie rozwiązań i rekomendacji prowadzących do
realizacji tych celów oraz monitorowanie redukcji śladu węglowego do uzyskania statusu przedsiębiorstwa neutralnego
klimatycznie w 2050 roku. Nadzór nad realizacją spraw ochrony środowiska i klimatu, sprawuje Członek Zarządu ds.
Operacyjnych, który zatwierdza wytyczone cele oraz priorytety środowiskowe i klimatyczne.
Efekty stosowania Polityki ochrony środowiska i klimatu
Unijna systematyka dotycząca zrównoważonego rozwoju, odnosi się wprost do konieczności zmian modalnych na rzecz
niskoemisyjnych form transportu oraz budowy niezbędnej infrastruktury na potrzeby czystej mobilności. Kolej jako wnoszącą
znaczący wkład na rzecz ochrony klimatu, uznawana jest w tym zakresie za bardzo odpowiednie rozwiązanie. Oznacza to, że
mimo dotychczasowego braku osobnego wyszczególnienia w polityce PKP CARGO S.A. spraw ochrony klimatu, działania
proklimatyczne są przez Spółkę od dawna realizowane. Dzieje się tak za sprawą podstawowego filaru działalności PKP CARGO
S.A., którym jest towarowy transport kolejowy. Transport szynowy jest ekologiczny ze względu na niską emisję gazów
cieplarnianych oraz małe zużycie paliwa i energii w stosunku do przewożonej masy i zgodnie z polityką klimatyczną Unii
Europejskiej traktowany jest jako istotny i pożądany element osiągania celów redukcji śladu węglowego w całym sektorze
transportu.
PKP CARGO S.A. angażuje się w plany działania ogłoszonej w 2020 roku w komunikacie KE Strategii na rzecz zrównoważonej i
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
149
inteligentnej mobilności- europejski transport na drodze ku przyszłości, w szczególności w stosunku do poniższych określonych
w dokumencie inicjatyw i celów:
INICJATYWA PRZEWODNIA 1 upowszechnienie pojazdów bezemisyjnych, paliw odnawialnych i niskoemisyjnych oraz
związanej z nimi infrastruktury;
INICJATYWA PRZEWODNIA 3 bardziej zrównoważona i zdrowsza mobilność między miastami i w miastach (dalsza
elektryfikacja transportu kolejowego; w przypadkach, w których nie jest to opłacalne, należy zwiększyć wykorzystanie
wodoru);
INICJATYWA PRZEWODNIA 4 - ekologizacja transportu towarowego (zwiększenie roli kolei w transporcie: Cel pośredni
nr 7: w porównaniu z rokiem 2015 Kolejowy ruch towarowy wzrośnie do 2030 r. o 50% a do 2050 r. dwukrotnie);
INICJATYWA PRZEWODNIA 8 - wzmocnienie jednolitego rynku (między innymi inwestycje przeznaczone na
sfinansowanie modernizacji flot we wszystkich rodzajach transportu, tak aby zapewnić wdrożenie wariantów
technologii nisko- i bezemisyjnych, m.in. poprzez modernizację i odpowiednie programy odnowy).
Spółka PKP CARGO realizuje aktywności, które na stałe wpisują się w Strategię na rzecz zrównoważonej i inteligentnej
mobilności :
Zakup nowoczesnych elektrowozów oraz modernizacje lokomotyw elektrycznych
PKP CARGO S.A. inwestuje w zakup nowoczesnych lokomotyw. Najnowocześniejsza część naszej floty liczy 39 lokomotyw
wielosystemowych (pojazdy zasilane napięciem stałym lub zmiennym), które pozwalają przekraczać granice krajów
europejskich bez zatrzymywania związanego ze zmianą systemu zasilania (co pozwala na oszczędność energii elektrycznej).
Wśród nich między innymi nowoczesne sześcioosiowe lokomotywy elektryczne Dragon (ET25) oraz lokomotyw Dragon 2
(ET26) wyposażone w spalinowy moduł dojazdowy.
Liczba lokomotyw elektrycznych niezmodernizowanych, ulega sukcesywnemu zmniejszaniu
Wdrażamy taborowe rozwiązania w zakresie optymalizacji zużycia energii, modernizując lokomotywy elektryczne poprzez
montowanie nowoczesnej aparatury elektrycznej oraz prowadzimy pilotaż wybranych lokomotyw, na których zamontowano
liczniki energii elektrycznej prądu stałego.
PKP CARGO S.A. jako operator kolejowych przewozów towarowych w ogromnej większości realizuje swoje przewozy towarowe
trakcją elektryczną. Pojazdy elektryczne są przyjazne dla środowiska, nie generują emisji w miejscu użytkowania i lokalnie nie
powodują smogu.
Modernizacja lokomotyw spalinowych
Spółka PKP CARGO S.A. realizuje umowę, na podstawie której Newag Group S.A. wykonuje naprawy główne poziomu P5
połączone z modernizacją lokomotyw spalinowych serii SM48. W wyniku modernizacji, która obejmuje m.in. budo nowego
nadwozia w technologii modułowej, wymianę agregatu prądotwórczego, aparatury hamulcowej oraz maszyn i urządzeń
pomocniczych, zmieniona zostanie seria SM48 na ST48 oraz przeznaczenie lokomotyw z manewrowych na liniowe. W latach
2019 - 2020 PESA Bydgoszcz. S.A. wykonywała naprawy poziomu P5, które zostały połączone z modernizacją lokomotyw
spalinowych serii ST44, obejmującą między innymi wymianę przestarzałego, dwusuwowego silnika spalinowego na silnik
czterosuwowy, spełniający normy emisji spalin UICIIIA. Liczba eksploatowanych lokomotyw spalinowych
niezmodernizowanych ciągle się zmniejsza. Lokomotywy po modernizacji zużywają mniej paliwa a tym samym emitują mniejsze
ilości zanieczyszczeń do powietrza w stosunku do lokomotyw niezmodernizowanych.
Zakup i modernizacja wagonów towarowych
PKP CARGO S.A. inwestuje w nowoczesne wagony. W posiadanym parku wagonów aż 3 804 szt. to platformy intermodalne. W
następnych latach planowany jest dalszy zakup takich platform. Nabywane platformy poprawiają efektywność przewozów,
pozwalając na przewóz cięższych ładunków niż starsze wagony oraz wyposażone w kompozytowe wstawki hamulcowe.
Ogółem na platformy i lokomotywy planujemy wydać prawie 572 mln z czego 269 mln zostanie dofinansowane z UE.
Tworzenie efektywnych i innowacyjnych rozwiązań, które umożliwią wykorzystywanie energii elektrycznej
wyprodukowanej z Odnawialnych Źródeł Energii
Podczas Rady Programowej Centrum Efektywności Energetycznej Kolei w dniu 29 października 2020 r., PKP CARGO i PKP
Energetyka podpisały list intencyjny, w którym potwierdza podjęcie współpracy przy stworzeniu efektywnych i
innowacyjnych rozwiązań, które umożliwią PKP CARGO wykorzystywanie energii elektrycznej wyprodukowanej z Odnawialnych
Źródeł Energii. W ramach podpisanego listu intencyjnego, firmy zobowiązują się do wymiany informacji niezbędnych do
przygotowania planu i realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z energetyką prosumencką i odnawialną. PKP
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
150
Energetyka, rozumiejąc potrzeby klientów kolejowych, będzie aktywnie wspierać PKP CARGO w realizacji przedsięwzięć
energetycznych. Pierwszy etap związany będzie z dopasowaniem instalacji prosumenckich a kolejne kroki współpracy będą
dotyczyły uruchomienia większych instalacji OZE przeznaczonych na cele własne PKP CARGO. Na chwilę obecną ilość instalacji
OZE użytkowanych w spółce jest niewielka ale ulega sukcesywnemu zwiększaniu.
Wykorzystanie wodoru jako paliwa do zasilania nowoczesnych lokomotyw
W 2018 roku spółka PKP CARGO i Jastrzębska Spółka Węglowa JSW, H. Cegielski-Fabryka Pojazdów Szynowych podpisały list
intencyjny na rzecz wspólnych, innowacyjnych przedsięwzięć inwestycyjnych, związanych z komercyjnym wykorzystaniem
paliwa wodorowego. Dokument zakładm.in. kooperację na rzecz badań, analiz, a w przyszłości produkcji nowych typów
wagonów i lokomotyw manewrowych o napędzie wodorowym oraz późniejszego ich utrzymania oraz eksploatacji. Uczestnicy
projektu podzielili się rolami:
PKP CARGO S.A. - założenia techniczne, próbna eksploatacja lokomotywy,
Spółka H. Cegielski- Fabryka Pojazdów Szynowych - budowa lokomotywy,
Jastrzębska Spółka Węglowa- budowa infrastruktury do tankowania wodoru.
Kontynuacją prac nad tym projektem było podpisanie przez PKP CARGO S.A., PESA Bydgoszcz S.A. i Grupa Azoty S.A. 23
września 2021 roku, listu intencyjnego na temat współpracy na rzecz wdrożenia technologii wodorowych w transporcie
kolejowym. Współpraca ma obejmować między innymi projekty badawczo - rozwojowe zmierzające do opracowania
optymalnych sposobów wykorzystania wodoru do napędów pojazdów szynowych oraz metod transportu wodoru i tankowania
pojazdów kolejowych. Wspólny projekt ma na celu stworzenie infrastruktury związanej z przesyłaniem, magazynowaniem i
tankowaniem paliw wodorowych, budowę lokomotyw o napędzie wodorowym wykorzystywanych do prac manewrowych i
liniowych.
Spółka PKP CARGO realizując politykę środowiskową, stawia na rozwój technologii wodorowych w transporcie szynowym, gdyż
ma to ogromne znaczenie nie tylko dla spółki, ale i dla całej polskiej gospodarki w związku z wdrażanym przez Komisję
Europejską programem „Europejski Zielony Ład” , którego celem jest zmniejszenie emisji CO2 w transporcie o 30% do roku
2030, zaś do 2050 roku transport ma osiągnąć neutralność klimatyczną.
Bazując na doświadczeniach partnerów tego projektu: Grupa Azoty S.A. to największy producent wodoru w Polsce i pracuje
nad technologiami wykorzystania tego surowca w ogniwach paliwowych, zaś PESA Bydgoszcz S.A. jako pierwsza opracowała
prototyp lokomotywy wodorowej i jako producent skupia się na przygotowaniu pojazdu dedykowanego dla transportu
towarowego, spółka PKP CARGO miałaby być testerem prototypów lokomotyw z napędem wodorowym. Realizacja projektu
wodorowego na kolei przy wsparciu państwa, które dostrzega wodór jako paliwo alternatywne w transorcie szynowym, zostało
zapisane w oficjalnym rządowym dokumencie: „Polskiej strategii wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.”
Projekt wprowadzenia sprzęgów samoczynnych tzw. cyfrowych sprzęgów automatycznych DAC (Digital Automatic
Coupling)
Spółka PKP CARGO bierze udział w pracach grupy roboczej European DAC Delivery Programm , która ma na celu wdrożenie do
pociągów towarowych w Europie cyfrowych sprzęgów samoczynnych DAC (zamiast dzisiaj stosowanych haków, sprzęgów
śrubowych i zderzaków). Sprzęg samoczynny ma automatycznie łączyć wagony towarowe, ale również doprowadzić do
wagonów energię elektryczną (110V) oraz szynę danych (cyfryzacja i automatyzacja przewozów).
PKP CARGO S.A. widzi szereg potencjalnych korzyści wprowadzenia sprzęgów automatycznych w Europie. Sposób ich
wprowadzenia powinien mieć na celu wzmocnienie konkurencyjności kolejowych przewozów towarowych ograniczając
zagrożenia związane z interoperacyjnością taboru i ich swobodną eksploatacją w różnych państwach Europy. Aktualnie nie
wybrano jeszcze konkretnego rozwiązania sprzęgu, które można byłoby testować i wdrażać.
Cyfryzacja
W 2021 roku PKP CARGO podpisało umowę na wdrożenie systemu SAP Transportation Management System. System SAP TMS,
wraz z modułem SAP SD, będzie jedną, kompletną platformą do zarządzania transportem i będzie obsługiwał wszystkie obszary
procesu przewozowego (kontakt z klientem, zarządzanie zamówieniami, planowanie zapotrzebowania na przewóz ładunków
masowych i intermodalnych, automatyzację planowania i budowy harmonogramu przewozów). System zapewni śledzenie
przesyłek i przyczyni się do lepszego planowania czasu pracy drużyn trakcyjnych. Wszystkie operacje związane z przewozem
będą wykonywane w jednym systemie co umożliwi dostęp do danych w czasie rzeczywistym. Zastosowanie SAP TMS powinno
spowodować poprawę efektywności operacyjnej i obniżenie kosztów co przełoży się na wzrost konkurencyjności PKP CARGO
na rynku usług przewozowych i logistycznych.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
151
Działania spółek zależnych ukierunkowane również na wprowadzenie, nie stwarzającej zagrożenia dla środowiska,
gospodarki odpadami poprzez ich segregację, zabezpieczanie i przekazywanie ich do dalszego recyclingu a także . W 2019 roku
Spółka PKP CARGO SERVICE przystąpiła do Programu Centrum Efektywności Energetycznej Kolei (CEEK), inicjatywy branży
kolejowej na rzecz oszczędzania energii. Wymiana doświadczeń w ramach CEEK ma na celu wypracowanie i wdrażanie
rozwiązań efektywnych energetycznie i jednocześnie pro-ekologicznych, które służą wszystkim uczestnikom rynku kolejowego.
Z kolei w spółce PKP CARGOTABOR oprócz powołania stanowiska Głównego Specjalisty ds. Ochrony Środowiska, w Spółce
wdrożono liczne regulacje w omawianym zakresie, w tym: procedurę gospodarowania złomem, procedurę postępowania z
odpadami, warunki sprzedaży żużlu, warunki sprzedaży drewna opadowego.
Polityka stosowana przez Grupę PKP CARGO w odniesieniu do poszanowania praw człowieka
Prawa człowieka takie jak wność bez względu na eć, zakaz dyskryminacji, wolność i nietykalność osobista, prawo do
prywatności i ochrony danych osobowych oraz wolność zrzeszania się i wolność poglądów, stanowią punkt odniesienia dla
polskiego prawa i podstawą działań związanych z obszarem pracowniczym także w Grupie PKP CARGO. Relacje międzyludzkie
w PKP CARGO oparte na otwartości, uczciwości i wzajemnym zaufaniu. Pracownicy pracują w zespołach i szanują
różnorodność. Biorą udział w tworzeniu przyjaznego środowiska pracy, sprzyjającego nie tylko rozwojowi zawodowemu, lecz
także podnoszeniu kwalifikacji. Odnoszą się do siebie z szacunkiem. Spółka zapewnia równy i sprawiedliwy dostęp do
zatrudnienia i awansu. Niedopuszczalna jest dyskryminacja i nieakceptowalna żadnych jej forma wobec pracowników, klientów
oraz dostawców, zarówno ze względu na wiek, płeć, niepełnosprawność, przynależność rasową, wyznanie, orientację
seksualną, narodowość, pochodzenie, jak i ze względu na działalność polityczną lub związkową. W PKP CARGO nie toleruje się
żadnych form molestowania i znęcania się, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Nie jest akceptowalne nadużywanie
zajmowanego stanowiska poprzez protegowanie krewnych, nie jest akceptowalny nepotyzm. Spółki zależne prowadzą również
politykę na zasadzie „zero tolerancji dla korupcji”, która została zawarta w trosce o wizerunek, renomę oraz zaufanie klientów,
partnerów biznesowych i wszystkich interesariuszy. Stosowane w spółkach „Polityki Przeciwdziałania Nadużyciom”
potwierdzają posiadane certyfikaty i licencje, wyniki przeprowadzanych kontroli wewnętrznych i zewnętrznych oraz wyniki
działań sprawozdawczych prowadzonych przez biura kontrolingu spółek. Spółki z Grupy PKP CARGO oprócz „ Kodeksu
postępowania etycznego” ( PKP CARGO CONNECT) czy Zasad negocjacji z podmiotami zewnętrznymi” ( PKP CARGO
INTERNATIONAL) , posiadają zabezpieczenia w postaci regulacji dotyczących kart kredytowych uregulowane w dokumencie
„Polityka wydatkowania środków pieniężnych” (PKP CARGO CONNECT). Uzupełnieniem odpowiednich przepisów Kodeksu etyki
są „Zasady przyjmowania i wręczania Prezentów w PKP CARGO S.A” (Rozdział II Polityki Antykorupcyjnej). Celem tego
dokumentu jest ustalenie jednolitych norm dla pracowników w zakresie oferowania i przyjmowania prezentów. Wdrożenie i
przestrzeganie powyższych zasad ma zapewnić wyeliminowanie sytuacji, w których przyjmowanie upominków mogłoby mieć
wpływ na podejmowane decyzje biznesowe w PKP CARGO S.A.
Spółki zależne również promują relacje międzyludzkie, które są oparte na otwartości, uczciwości i wzajemnym zaufaniu.
Funkcjonujące wewnętrzne organy np.: Komisja ds. Compliance (prowadzi szczegółowe analizy wewnętrznych procedur w celu
wyeliminowania ryzyka naruszania praw człowieka w bieżącej działalności Spółki) czy Komisja Antymobbingowa, stanowią
wyraz proaktywnej postawy pracodawcy w zwalczaniu wszelkiego rodzaju patologii stosunków pracowniczych. Z kolei
dokument „Zasady zachowania i postępowania” wskazuje polityki stosowane są w związku z poszanowaniem praw człowieka.
Polityka antymobbingowa
W PKP CARGO S.A. zostały wdrożone regulacje wewnętrzne, które stanowią podstawę realizowanej polityki antymobbingowej.
U pracodawców wchodzących w skład Spółki działają Mężowie Zaufania i Komisje Antymobbingowe. Ponadto spoczywający na
pracodawcy obowiązek przeciwdziałania zjawisku mobbingu znajduje odzwierciedlenie w regulaminach pracy Centrali i
zakładów Spółki, sprzyjając ochronie pracowników w tym obszarze. Zgodnie z przyjętymi w Spółce zasadami, każdy pracownik
posiada możliwość zgłoszenia przypadku podejrzenia o stosowanie mobbingu, a także uzyskania fachowej informacji i pomocy
ze strony Męża Zaufania z zachowaniem pełnej poufności. Natomiast rola Komisji Antymobbingowej polega na rozpatrywaniu
konkretnych spraw, po wyczerpaniu procedury przez Męża Zaufania, jak również rekomendowaniu działań mających na celu
zapobieganie i ograniczenie zjawiska mobbingu. Realizując politykę przeciwdziałania mobbingowi, spółka PKP CARGO przykłada
szczególną wagę do działań o charakterze profilaktycznym. Tematyka mobbingu sygnalizowana jest już podczas szkoleń
adaptacyjnych dla nowo zatrudnianych pracowników, m. in poprzez wskazanie danych teleadresowych działającego u danego
pracodawcy, a wybranego przez załogę, Męża Zaufania. Natomiast w trakcie szkoleń organizowanych w toku zatrudnienia
szczególny nacisk kładziony jest na profesjonalne przygotowanie członków Komisji Antymobbingowych, Mężów Zaufania oraz
pracowników pełniących funkcje kierownicze.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
152
W spółkach zależnych funkcjonującym dokumentami wspierającym politykę antymobingową głownie wewnętrzne
regulaminy, w których zawarte zasady przeciwdziałania zjawiskom dyskryminacji i antymobingowi; Kodeks Postępowania
Etycznego oraz Komisja ds. Compliance i Komisja Antymobbingowa stanowiąca wyraz proaktywnej postawy pracodawcy w
zwalczaniu tego rodzaju patologii stosunków pracowniczych, którą są zjawiska mobbingu.
Polityka stosowana przez Grupę PKP CARGO w odniesieniu do przeciwdziałania korupcji i łapownictwu
PKP CARGO S.A.
W listopadzie 2020 r. w PKP CARGO S.A. został zaimplementowany zaktualizowany Kodeks
Etyki , który stanowi jeden z podstawowych elementów wspomagających proces budowy
i rozwoju kultury organizacyjnej w Spółce.
Zawiera on wypracowane przez przedstawicieli PKP CARGO S.A., przy udziale jej
Pracowników i Klientów, podstawowe reguły postępowania, takie jak: solidność,
współpraca, dobre zarządzanie, bezpieczeństwo, profesjonalizm, nowoczesność,
transparentność, odpowiedzialność i szacunek, którymi pracownicy powinni kierować s
w codziennej pracy zawodowej.
Inny dokument (z listopada 2020 r.) „Polityka antykorupcyjna i prezentowa PKP CARGO
S.A.”, i zawarte w nim normy postępowania o charakterze uniwersalnym, wpłynęła na
proces rozwoju kultury organizacyjnej w PKP CARGO S.A. Wdrażając „Polityka
antykorupcyjna i prezentowa PKP CARGO S.A.”, Zarząd Spółki wyszedł naprzeciw
oczekiwaniom rynku oraz zmianom prawa w myśl zasady „zero tolerancji dla korupcji”.
Zawarte w „Polityka antykorupcyjna i prezentowa PKP CARGO S.A.” reguły obowiązują
zarówno pracowników Spółki, wszystkie osoby współpracujące na podstawie umów
cywilno-prawnych oraz inne osoby wykonujące jakiekolwiek czynności w imieniu lub na
rzecz PKP CARGO S.A. Polityka jest komunikowana klientom w celu honorowania przez
nich wewnętrznych zasad antykorupcyjnych Spółki w kontaktach z jej przedstawicielami.
A wszyscy Pracownicy mają obowiązek zapoznania się zapoznania s z Polityką antykorupcyjną i przestrzegania jej
postanowień w związku z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub świadczeniem usług. Klienci, Dostawcy,
Partnerzy biznesowi mogą zapozn się z treścią Polityki antykorupcyjnej antykorupcyjnej na stronie
https://www.pkpcargo.com/pl/. Dodatkowo w Spółce funkcjonuje system zgłoszeń, który ma na celu skuteczne zapobieganie
naruszeniom, ochronę wizerunku Spółki oraz wspomaganie zarządzania ryzykiem operacyjnym. Klienci, Partnerzy Biznesowi i
osoby spoza Spółki wszelkie nieprawidłowości mogą zgłaszać imiennie lub anonimowo za pośrednictwem specjalnie
dedykowanych kanałów komunikacji:
platformy internetowej: https://cargo.liniaetyki.pl ; adresu e-mail: cargo@liniaetyki.pl ; infolinii: 22 290 69 13.
Z kolei wszyscy pracownicy wszelkie nieprawidłowości mogą zgłaszać imiennie lub anonimowo: bezpośrednio do Koordynatora
ds. etyki, przeciwdziałania nadużyciom i korupcji w następujący sposób:
za pośrednictwem specjalnego adresu e-mail: sygnal@pkp-cargo.eu (informacje dla Pracowników zamieszczone są na
stronie intranetowej PKP CARGO S.A. w zakładce Polityka antykorupcyjna oraz w zakładce Kodeks etyki. Informacja dla
osób spoza Spółki zamieszczona jest na stronie internetowej),
z wykorzystaniem drogi pocztowej na adres: Koordynator ds. etyki, przeciwdziałania nadużyciom i korupcji PKP CARGO
S.A., 02-021 Warszawa, ul. Grójecka 17 z dopiskiem: „do rąk własnych”,
przekazując notatkę służbową osobiście do Koordynatora; lub za pośrednictwem specjalnie dedykowanych kanałów
komunikacji:
platformy internetowej: https://cargo.liniaetyki.pl
adresu e-mail: cargo@liniaetyki.pl
infolinii: 22 290 69 13.
W przypadku uzasadnionego zgłoszenia, doszło do naruszenia
Kodeksu etyki/Polityki antykorupcyjnej
przeprowadza się
postępowanie sprawdzające. Przedmiotowe postępowanie prowadzone jest przez Wydział Compliance w oparciu o zasady
określone w Kodeksie etyki oraz Polityce Antykorupcyjnej i Prezentowej. Każde zgłoszenie zamieszczane jest w Rejestrze
zawiadomień o naruszeniu Polityki antykorupcyjnej w PKP CARGO S.A./Rejestrze zawiadomień o naruszeniu Kodeksu etyki PKP
CARGO S.A.”. Spółka PKP CARGO respektuje prawo Sygnalistów do zachowania anonimowości i zabezpieczenia danych
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
153
osobowych tych osób oraz do ich ochrony przed jakimkolwiek działaniem o charakterze odwetowym. Zasady, jakimi PKP CARGO
S.A. kieruje się przy rozpatrywaniu sygnałów o potencjalnych naruszeniach to: komunikacja zwrotna; możliwość dokonania
zgłoszenia w sposób imienny lub anonimowy; rzetelność w wyjaśnieniu każdego sygnału. Obowiązujące w PKP CARGO S.A.
kanały zgłoszeń są zgodne z dobrymi praktykami w zakresie zgłaszania nieprawidłowości (ang. whistleblowing) oraz wymogami
określonymi w Ustawie o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego
systemu obrotu oraz o spółkach publicznych i Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23
października 2019 roku w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.
W spółkach należących do Grupy PKP CARGO również stosowana jest polityka w odniesieniu do przeciwdziałania korupcji i
łapownictwu poprzez opracowane i wdrożone liczne regulaminy, procedury systemów zarządzania i uchwalone zasady
postępowania, które, realizowane w ramach struktury organizacyjnej spółek i wspierane poprzez np.: „Polityka
Przeciwdziałania Nadużyciom (PKP CARGO SERVICE), „Kodeks Etyki PKP CARGO SERVICE sp. z o.o.”, Kodeks postępowania
etycznego” ( PKP CARGO CONNECT) czy Zasady negocjacji z podmiotami zewnętrznymi”( PKP CARGO INTERNATIONAL). Spółki
posiadają wnież zabezpieczenia w postaci regulacji dotyczących kart kredytowych oraz uregulowania dotyczące polityka
wydatkowania środków pieniężnych ( PKP CARGOTOR) a także wewnętrzną kontrolę w formie utworzonego stanowiska ds.
kontroli wewnętrznej, którego celem jest wykrywanie i przeciwdziałanie potencjalnym i zaistniałym ryzykom w omawianych
obszarach ( PKP CARGOTABOR).
10.1.4 Procedury należytej staranności
W Grupie PKP CARGO na bieżąco podejmowane działania w celu zapewnienia skuteczności realizacji wyznaczonych zadań
oraz zgodności z przepisami prawa. Wprowadzane regulacje wewnętrzne dostosowywane pod kątem aktualnych potrzeb
biznesowych, jak również spójności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa pracy. Stosowanie dobrych praktyk
przyczynia się do doskonalenia standardów prowadzonej działalności oraz podnoszenia kwalifikacji i kompetencji kapitału
ludzkiego.Ponadto prowadzone systematyczne oceny ryzyka, m. in.: w odniesieniu do zagadnień społecznych,
pracowniczych oraz dotyczących poszanowania praw człowieka, pozwalając na wczesne wykrycie zagrożeń i maksymalne
ograniczenie ich skutków. W ramach obszaru zarządzania zasobami ludzkimi realizowana jest optymalizacja procesów,
zapewnienie ich zgodności z obowiązującymi normami i wymaganiami oraz skuteczna realizacja celów wynikających ze strategii
spółki PKP CARGO i objęta jest systemem audytów wewnętrznych w ramach Zintegrowanego Systemu Zarządzania ( „ZSZ”),
który został wprowadzony w życie Uchwałą Nr. 167/2020 Zarządu PKP CARGO S.A. z 19 maja 2020 w sprawie organizacji
certyfikowanych systemów zarządzania.
Funkcjonujący w Grupie PKP CARGO Zintegrowany System Zarządzania, oparty jest na wymaganiach norm rodziny ISO i
obejmuje swoim zakresem:
PN-EN ISO 9001: 2015-10 - zarządzanie jakością;
PN-EN ISO 14001: 2015-9- zarządzanie środowiskowe;
PN-EN/IEC 27001:2017-06 zarządzanie bezpieczeństwem informacji;
PN-ISO 45001:2018-06- zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy.
Posiadany przez Spółkę Zintegrowany System. Zarządzania jest nadzorowany m.in. poprzez przeprowadzane audyty
wewnętrzne, które są skutecznym i wiarygodnym narzędziem, dostarczającym informacji do dalszego doskonalenia. To proces
zapewniający ocenę mocnych i słabych stron systemu zarządzania, potwierdzający wdrożenie i ich utrzymywanie w PKP CARGO
S.A. Z kolei system WSK ( wewnętrzny system kontroli obrotu towarami o znaczeniu strategicznym) oparty jest o normę PN_EN
ISO 9001:2015-10 i kryteria WSK.
Dodatkowo Zintegrowany System Zarządzania zobowiązuje pracowników Spółki do:
świadczenia najwyższej jakości usług,
orientacji na klienta,
dbałości i bezpieczeństwo przetwarzanych informacji,
przestrzegania zasad ochrony informacji,
przestrzegania zasad ochrony środowiska,
przestrzegania zasad BHP,
zaangażowania w doskonalenie ZSZ,
systematycznego szkolenia w zakresie Bezpieczeństwa Informacji.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
154
Do realizacji zintegrowanej polityki jakości, środowiska, bhp i bezpieczeństwa informacji, spółka PKP CARGO zapewnia
niezbędne środki i zasoby wymagane. Wszystkich pracowników w ramach pełnionych obowiązków, na każdym stanowisku
pracy Spółka zobowiązuje do przestrzegania założeń jej polityki w zakresie ZSZ. Integralną część Zintegrowanego Systemu
Zarządzania stanowi Zarządzanie Bezpieczeństwem Informacji. Zasadnicze elementy systemowe ZSZ obejmuje XV wydanie
Księgi Zintegrowanego Systemu Zarządzania. Szczegółowe opisy procesów i procedur zawarte w Zbiorze Procesów i Procedur
ZSZ Dokumencie komplementarnym do XV wydania K ZSZ zatwierdzanym przez Pełnomocnika ds. ZSZ.
Podstawowe elementy systemowe z zakresu bezpieczeństwa informacji obejmuje Deklaracja Stosowania Zabezpieczeń
Informacji. Stanowi ona wykaz zabezpieczeń wymienionych w Załączniku A normy ISO/IEC 27001, które odnoszą się do
zdefiniowanych aktywów w obszarze bezpieczeństwa informacji. Audyty wewnętrzne z zakresu ZSZ w PKP CARGO S.A.
przeprowadzane zgodnie z przyjętym Programem audytów wewnętrznych w PKP CARGO S.A. z zakresu Zintegrowanego
Systemu Zarządzania przez audytorów wewnętrznych ZSZ upoważnionych Decyzją Nr 3/2021 Prezesa Zarządu PKP CARGO S.A.
z dnia 27.01.2021 r. do czynności audytowych w zakresie Zintegrowanego Systemu Zarządzania.
Jako przewoźnik kolejowy PKP CARGO S.A. korzysta z certyfikatu bezpieczeństwa-System Zarządzania Bezpieczeństwem Safety
Management Systems („SMS”), który ma zapewniać nadzór nad wszystkimi rodzajami ryzyka (w tym zapewnidokonanie
analizy i oceny ryzyka).Wszelkie elementy SMS powinny być udokumentowane, z określeniem odpowiedzialności w strukturach
organizacyjnych przewoźnika kolejowego. Dokumentacja ta powinna wskazywać, jak kierownictwo przewoźnika kolejowego
nadzoruje realizację systemu na każdym poziomie zarządzania, jaki jest w tym udział pracowników i poszczególnych
przedstawicieli kierownictwa na wszystkich poziomach oraz w jaki sposób zapewnione jest ciągłe doskonalenie Systemu
Zarządzania Bezpieczeństwem. Dla zapewnienia ciągłości funkcjonowania systemu one poddawane okresowym
zewnętrznym audytom nadzoru. W 2021 r. po Zewnętrznym Audycie I Nadzoru z zakresu ZSW i WSK została podjęta decyzja
( Zarząd Polskiego Centrum Badan i Certyfikacji S.A.) o przedłużeniu ważności posiadanych przez Spółkę certyfikatów: Nr JBSI-
12/4/2022 oraz Nr W-209/5/2020 z datą ważności do 18.05.2023.
W swojej codziennej działalności PKP CARGO S.A. podejmuje działania zapewniające bezpieczeństwo przewozu ładunków oraz
ograniczające zdarzenia generujące szkody w mieniu powierzonym do przewozu PKP CARGO S.A., które odbywa się m.in. przy
udziale bezzałogowych statków powietrznych, które stanowważne narzędzie Zespołu ds. Operacyjnych Biura Bezpieczeństwa
i Audytu. Dzięki wykorzystywaniu dronów istnieje możliwość m.in.:
monitorowanie stanu bezpieczeństwa sektorów zagrożonych kradzieżami,
weryfikowanie sygnałów wskazujących na możliwość wystąpienia sytuacji potencjalnie niebezpiecznych i rejestrację
wideo z powietrza,
kontrolowanie składów pociągów pod kątem zabezpieczenia wagonów niepowołanym otwarciem,
gromadzenie i przekazywanie informacji o trudnościach pojawiających się na szlakach.
Zadania, które wykonują operatorzy dronów odbywają się w oparciu o obowiązujące przepisy krajowego prawa
lotniczego oraz prawa unijnego potwierdzone wymaganymi dokumentami. W roku 2021 operatorzy dronów na mocy
art. 21 ust 2 Rozporządzenia 2019/947 Komisji (UE).
W 2021 r. w PKP CARGO S.A. został powołany Wydział Compliance, który jest odpowiedzialny za koordynację polityki zgodności
w PKP CARGO S.A. oraz za zarządzanie obszarami etyki i przeciwdziałania korupcji. W ramach Wydziału funkcjonuje stanowisko
Compliance Officera, podległe bezpośrednio Prezesowi Zarządu Spółki z możliwością raportowania do Komitetu Audytu Rady
Nadzorczej, zgodnie z Dobrymi Praktykami Spółek Notowanych na GPW. W strukturze PKP CARGO S.A. osoba zatrudniona w
Wydziale Compliance na stanowisku ds. etyki, przeciwdziałania nadużyciom i korupcji, pełni funkcję Rzecznika Etyki oraz
Koordynatora ds. przeciwdziałania nadużyciom i korupcji.
Rzecznik etyki zapewnia przestrzeganie zasad określonych w Kodeksie etyki. Pra Rzecznika Etyki nadzoruje Compliance
Officer. Zadaniem Rzecznika Etyki jest w szczególności prowadzenie działań mających na celu wyjaśnienie spraw związanych z
ewentualnym naruszeniem standardów etycznych obowiązujących w Spółce, przyjmowanie od pracowników zgłoszeń o
naruszeniu oraz ocena i weryfikacja zgłoszonych naruszeń w oparciu o Kodeks etyki, jak również inne wewnętrzne regulacje
Spółki. Osobami wspierającymi Rzecznika Etyki w zakładach Spółki są Liderzy Wartości, którzy nie przyjmują zgłoszeń o
naruszenie wartości zawartych w Kodeksie Etyki. Ich rolą jest wspieranie Rzecznika w promowaniu i popularyzacji Kodeksu
etyki. Ponadto zadaniem Liderów Wartości jest objaśnianie sposobów zgłaszania naruszeń oraz przyjmowanie ich postulatów
zmierzających do aktualizacji Kodeksu Etyki.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
155
10.1.5 Ryzyka związane z działalnością Grupy i zarządzanie tymi ryzykami
Zarządzanie ryzykiem jest skoordynowanym procesem przenikającym wszystkie działania i procesy zachodzące w Spółce,
mające na celu kierowanie i sterowanie ryzykiem. Wspomaga kierownictwo w podejmowaniu decyzji, dokonywaniu
świadomych wyborów, ustalaniu priorytetów, określaniu poziomu jakości, poziomu bezpieczeństwa informacji, określonych
działań oraz rozpoznawaniu możliwych alternatywnych kierunków działań. W dniu 7 kwietnia 2020 r. Zarząd PKP CARGO S.A.
podjął uchwałę w sprawie wprowadzenia do stosowania „Polityki zarządzania ryzykiem w PKP CARGO S.A.”. Zarządzanie
ryzykiem wspiera Spółkę w jej doskonaleniu, zwiększeniu skuteczności realizacji zadań poprzez stosowanie odpowiednich
mechanizmów kontrolnych oraz uzyskiwaniu informacji o zagrożeniach dla realizacji wyznaczonych celów oraz zadań.
Efektywnie realizowany proces zarządzania ryzykiem przyczynia się do zwiększenia wartości Spółki dla akcjonariuszy. Proces
zarządzania ryzykiem w PKP CARGO S.A. obejmuje następujące etapy:
1) ocenę ryzyka, składającą się z następujących faz: identyfikacja ryzyka - jest dokonywana poprzez analizę celów, które mają
zostać osiągnięte, zadań, które mają być zrealizowane i aktywów, które wymagają ochrony, procesów, które zachodzą w Spółce
oraz zagrożeń, które mogą wystąpić w działalności Spółki;
2) analizę ryzyka etap polegający na szczegółowym zrozumieniu ryzyka, jego przyczyn i następstw a następnie określeniu
poziomu ryzyka posługując się ustalonymi kryteriami oceny ryzyka.Ocena poziomu ryzyka dokonywana jest według kryterium
prawdopodobieństwa i następstw (możliwych skutków) wystąpienia określonego zdarzenia na realizację zadań i osiąganie
celów Spółki;
3) ewaluacje ryzyka - polega na porównaniu poziomu ryzyka uzyskanego na etapie analizy ryzyka z kryteriami ryzyka w celu
stwierdzenia, czy poziom ryzyka jest akceptowalny. Wyniki ewaluacji ryzyka wskazują jakie działania dotyczące ryzyka powinny
zostać podjęte;
4) reakcję na ryzyko - przewiduje się następujące rodzaje reakcji na ryzyko: akceptacja, przeniesienie ryzyka (transfer ryzyka),
wycofanie się, działanie.
Każde zaistniałe ryzyko poddawane jest walidacji a w następnie dla wybranych ryzyk w skali Spółki ustanawia skluczowe
wskaźniki ryzyka (KRI), które mogą mieć charakter prewencyjny lub detekcyjny. KRI o charakterze prewencyjnym konstruowane
w oparciu o źródła ryzyka zaś o charakterze detekcyjnym konstruowane w oparciu o skutki ryzyka. Ich oceny poddaje
Komitet Audytu Rady Nadzorczej Spółki PKP CARGO (KARN), który bada prawidłowości i efektywność wykonywania
wewnętrznych kontroli finansowych w Spółce, a także monitoruje skuteczności systemów kontroli wewnętrznej, audytu
wewnętrznego oraz zarządzania ryzykiem. Zarząd PKP CARGO odpowiada za zarządzanie ryzykiem w oparciu o przyjęta
strategię Grupy PKP CARGO, a przede wszystkim wyznacza kierunki rozwoju oraz podejmuje decyzje dotyczące planów
postępowania z ryzykiem zaś Dyrektor Zakładu / Biura jest odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem w podlegającym mu
obszarze. W zależności od uzyskanych wyników porównania, podejmowane działania zmierzające bądź do zachowania status
quo, bądź do zmniejszenia poziomu ryzyka. Pracownicy PKP CARGO zobowiązani do przestrzegania postanowień Polityki
w zakresie swoich kompetencji. W „Polityki zarządzania ryzykiem w PKP CARGO S.A.”. wyznaczony został Lider Ryzyka – osoba,
której zadaniem jest koordynowanie wszystkich spraw związanych z zarządzaniem ryzykiem. Gromadzenie informacji, ich
analiza, a następnie raportowanie Zarządowi i KARN. Ryzyka, które szczególnie istotne, poddane zostały szczególnemu
monitoringowi.
Spółka PKP CARGO S.A. z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego, działa w oparciu o stosowne Certyfikaty
bezpieczeństwa cz. A i cz. B wydane przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Dla uzyskania certyfikatów niezbędnych dla
prowadzenia samodzielnej działalności podstawowym wymogiem było wdrożenie System Zarządzania Bezpieczeństwem
(SMS), co zostało zrealizowane w 2009 r. W 2019 r. Spółka uzyskała przedłużenie Certyfikatu Bezpieczeństwa cz. A z terminem
ważności do dnia 25 czerwca 2024 r. a w 2020 r. przedłużenie Certyfikatu Bezpieczeństwa cz. B z ważnością do 24 kwietnia
2025 r.System SMS uwzględnia ryzyka związane z prowadzodziałalnością oraz przewiduje odpowiednie środki nadzoru i
kontroli w celu ich ograniczania i zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa: ryzyko powstałe wskutek
bezpośredniej działalności, w tym ryzyko zawodowe (związane z wykonywaną pracą) oraz ryzyko techniczne (związane z
użytkowanym taborem i zasobami technicznymi), ryzyko wspólne, które jest ryzykiem powstającym wskutek wzajemnego
oddziaływania podmiotów będących częścią systemu kolejowego (np. zarządcy infrastruktury, inni przewoźnicy, podmioty
odpowiedzialne za utrzymanie),ryzyko stron trzecich, niebędących bezpośrednio związanych z funkcjonowaniem systemu
kolejowego. Ponadto w ramach SMS stosowane procesy i procedury służące do monitorowania skuteczności
podejmowanych działw zakresie nadzoru ryzyka oraz do wprowadzania koniecznych zmian. Zmiany te dotyczą: techniki i
technologii, procedur, reguł i norm operacyjnych, struktury organizacyjnej.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
156
Wśród istotnych ryzyk związanych z działalnością Jednostki (zagadnienia społeczne, zagadnienia pracownicze, poszanowanie
praw człowieka) należy wymienić:
Ryzyka w ochronie środowiska
Ryzyko związane z wymogami ochrony środowiska
W spółce PKP CARGO ryzyka biznesowe dla poszczególnych procesów zarządzania środowiskiem cyklicznie oceniane w
ramach formalnie przyjętej Polityki zarządzania ryzykiem w PKP CARGO S.A.” Poziom ryzyka środowiskowego wskazywany
jest w kontekście gospodarki wodno-ściekowej, emisji do powietrza (w tym emisji gazów cieplarnianych), gospodarki
odpadami, ochrony przed hałasem, usuwania zieleni oraz szkód w środowisku. Efektem ewentualnej materializacji ryzyka mogą
być: niezgodność prawna polegająca na braku wymaganych decyzji stanowiących zgodę na korzystanie ze środowiska czy
niewywiązaniem się z obowiązków sprawozdawczych. Mogą z tego wyniknąć konsekwencje prawne i finansowe różnej skali,
zależne od obowiązujących przepisów.
Istnieje także ryzyko zanieczyszczenia środowiska ponadnormatywnymi emisjami substancji. W przypadku uchylania się od
wykonania działnaprawczych, może dojść do cofnięcia lub ograniczenia posiadanych decyzji a nawet nakazu zamknięcia
instalacji. Będąc świadoma zagrożeń i odpowiedzialności, PKP CARGO S.A. analizuje ryzyka środowiskowe i jeśli poziom ryzyka
tego wymaga, przygotowuje programy postępowania, których realizacja jest cyklicznie kontrolowana przez Lidera Ryzyka.
Zapobiega to ewentualnemu naruszeniu ciągłości procesów naprawczych, co z kolei mogłoby mieć negatywne konsekwencje
dla płynności procesu przewozowego, stanowiącego podstawę działalności biznesowej PKP CARGO S.A.
W 2021 roku nie doszło do nałożenia na PKP CARO S.A. kar z zakresu ochrony środowiska czy cofnięcia posiadanych decyzji. W
związku z niniejszym można uznać, że proces zarządzania ryzykiem środowiskowym b prowadzony w Spółce z należytą
starannością.
Zasoby
Obiekty spółki PKP CARGO nie są zlokalizowane na terenie lub w bezpośrednim sąsiedztwie terenów o dużej bioróżnorodności
czy dzikich siedlisk przyrodniczych. PKP CARGO S.A. korzysta z kapitału naturalnego jakim są paliwa kopalne, drewno,
powietrze, woda i energia słoneczna. Realizowana polityka ochrony środowiska ukierunkowana jest w tym zakresie na
zarządzanie prowadzące do minimalizowania emisji oraz możliwej do osiągnięcia oszczędności zasobów.
Ewentualne ryzyko nadmiernej eksploatacji zasobów monitorowane jest poprzez zbieranie i porównywanie informacji o ilości
zużytych surowców i wskaźników efektywności energetycznej w kolejnych latach. Działania korygujące wprowadzane w
zależności od wyników tych porównań. Zużycie wody w skali Spółki jest znaczące ze względu na liczbę użytkowanych lokalizacji
i duże zatrudnienie. Na podstawie wieloletnich obserwacji, można jednak stwierdzić, że nie ulega ono zwiększeniu i nie
przekracza wyznaczonych norm. W związku z niniejszym działania polegające na okresowych odczytach stanu liczników i
poszukiwaniu ewentualnych nieszczelności w procesie dostarczania wody, wystarczające. Połączenie niniejszych działań ze
szkoleniami pracowników pod kątem znaczenia oszczędności wody sprawia, że oszczędne gospodarowanie wodą to stały
element organizacji pracy Spółki. Większe znaczenie dla Spółki, zarówno ze względu na ponoszone koszty jak i politykę
klimatyczną, monitorowanie zużycia oleju napędowego. Ze względu na eksploatację ok. 700 szt. lokomotyw spalinowych, koszt
zakupu tego paliwa jest dla Spółki wysoki a jego zużycie generuje znaczące emisje bezpośrednie dwutlenku węgla. Spółka
prowadzi możliwe działania ograniczające zużycie oleju napędowego na jednostkę masy i trasy, celem uzyskania oszczędności
finansowych i ograniczenia zbędnych emisji do środowiska. Regularnie unowocześniamy swój park taborowy, dokonując
modernizacji lokomotyw, między innymi w zakresie wymiany silników, co znacząco zmniejsza zużycie paliwa. Dotrzymanie
założonego miernika zużycia paliwa na jednostkę pracy przewozowej, nie jest jednak zależne tylko i wyłącznie od naszych
bezpośrednich działań. Prowadzone remonty linii kolejowych i wynikające z tego skutki, takie jak zmniejszenie prędkości i
konieczność wykonania objazdów, mogą czasowo zwiększać niniejszy miernik.
Ze względu na politykę klimatyczną minimalizujemy zużycie paliw kopalnych, corocznie zmniejszając liczbę eksploatowanych
kotłowni węglowych. Bardzo znaczące dla nas także działania prowadzone w kierunku pośredniego zmniejszana zużycia
surowców nieodnawialnych. Praca przewozowa spółki wykonywana przez tabor elektryczny stanowi średnio 90% całej pracy
przewozowej Spółki. Spółka PKP CARGO kładzie duży nacisk na monitorowanie energochłonności w trakcji elektrycznej. Jest to
działanie pośrednio zmniejszające wykorzystanie zasobów naturalnych wykorzystywanych przez przedsiębiorstwa
energetyczne do wyprodukowania energii elektrycznej. Zmiany w sposobie wykorzystania kapitału naturalnego prowadzone
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
157
będą w kierunku zmniejszania korzystania z zasobów nieodnawialnych jakimi węgiel czy olej napędowy i realizowane
odpowiednio przez coraz większe wykorzystanie odnawialnych źródeł energii oraz paliwa wodorowego. Zmiany będą
realizowane stopniowo, zgodnie z polityką klimatyczną, która zostanie przyjęta w 2022 roku.
Ryzyka klimatyczne
Ryzyko klimatyczne to potencjalnie negatywny wpływ zmian klimatu na PKP CARGO S.A. Fizyczne ryzyka klimatyczne to
niezależne od PKP CARGO S.A. zjawiska pogodowe, które mogą mieć charakter ostry (zjawiska ekstremalne takie jak susze,
powodzie, pożary itp.) lub chroniczny (długofalowe zmiany temperatur średnich, podnoszenie się poziomu wód itp.). Zjawiska
te mogą powodować utrudnienia lub nawet uniemożliwiać prowadzenie działalności przewozowej. Ryzyka wynikające z
transformacji na gospodarkę niskoemisyjną i odporną na zmiany klimatu określa się jako ryzyko przejścia.
Fizyczne ryzyka klimatyczne- grupa ryzyka o istotności finansowej
W przypadku wystąpienia zdarzeń spowodowanych zjawiskami pogodowymi, istnieje prawdopodobieństwo zniszczenia
taboru, zaplecza naprawczego lub/i wystąpienia szkodliwych skutków dla środowiska, których usuwanie, w zależności od
rodzaju zdarzenia i jego skali może zająć długi czas i być bardzo kosztowne.
Poniżej przedstawiono działania Spółki służące mitygacji niniejszego ryzyka.
Czynnik
Ryzyko klimatyczne ostre
Mitygacja ryzyka
upały
eksploatacja taboru: rozszerzanie się torów;
możliwość wykolejenia, ograniczenie szybkości;
przestoje w naprawach - wysoka temperatura w halach,
utrudnione warunki pracy dla ludzi;
wdrożenie zarządzania kryzysowego
wynikającego z księgi SMS, Instrukcji dla
maszynisty pojazdu trakcyjnego, (w
przypadku mrozów stosowanie
Regulaminu pracy w warunkach
zimowych);
komunikaty z wytycznymi do Dyspozytur
Zakładowych dotyczące ostrzeżeń
pogodowych;
możliwa do zastosowania dywersyfikacja
ryzyka: alternatywne trasy przewozu,
gwarancja zasilania trakcyjnego,
monitoring realizowanych usług
transportowych i śledzenie przesyłek,
zapewnienie dodatkowych pojazdów
trakcyjnych, wagonów, pracowników
związanych z realizacją usług
transportowych;
inwestycje w modernizacje taboru oraz
inwestycje w zapleczu (np.
termomodernizacje);
współpraca na styku infrastruktury PKP
CARGO S.A. i PKP PLK;
wycinka drzew zagrażających
zniszczeniem instalacji i pojazdów w
przypadku skrajnych warunków
pogodowych;
mrozy,
opady
śniegu
możliwość wadliwego funkcjonowania układu
hamulcowego taboru;
praca wycieraczek zakłócona lub niemożliwa;
w przypadku wystąpienia lodu, szadzi na sieci trakcyjnej -
nieprawidłowa współpraca odbieraka prądu z siecią
trakcyjną (lokomotywy elektryczne);
ryzyko przepalenia sieci i uszkodzenia nakładki odbieraka;
zamarzanie torów na trasie;
wykolejenia;
ograniczenie szybkości;
zamarzanie torów w zapleczu;
zamarzanie taboru w nieogrzewanych halach;
brak możliwość dokonywania napraw;
powstawanie zasp na torach - uniemożliwienie przejazdu,
opóźnienia;
uniemożliwienie wyruszenia w trasę przez
unieruchomienie rozjazdów;
uszkodzenia w elektronice (np. sterowanie rozjazdami);
pożary
ryzyko zniszczenia i unieruchomienia pojazdu; konieczność
podstawienia innej lokomotywy i opóźnienia w realizacji
umów;
ryzyko zniszczenia towaru należącego do klienta,
deszcze,
gwałtowne
ryzyko podmycia i uszkodzenia torowiska, co w
konsekwencji może doprowadzić do wykolejenia taboru i
jego uszkodzenia;
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
158
burze,
powodzie
ryzyko zerwania sieci trakcyjnej lub zaniku napięcia w
podstacji;
ryzyko powstanie rozlewisk w przypadku zapchania
studzienek deszczowych, zablokowanie dróg dojazdowych
i utrudnienie komunikacji pieszej;
ryzyko uderzenia pioruna w tabor, uszkodzenie i
unieruchomienie taboru na szlaku;
silny wiatr
ryzyko zerwania sieci trakcyjnej;
ryzyko uszkodzenia taboru przez spadające drzewa lub
poprzez najechanie na przeszkodę (zwalone drzewo);
ryzyko uszkodzenia obiektów i infrastruktury, np. zerwanie
dachów z wiat, i hal, uszkodzenie instalacje kanalizacyjne,
deszczowe; energetyczne, telekomunikacyjne przez
zwalone drzewa;
Czynnik
Ryzyko klimatyczne chroniczne
Mitygacja ryzyka
zmiany
temperatur
średnich
wysokie temperatury mogą powodować ryzyko skrócenia
czasu pracy;
opracowanie i realizacja skutecznej
polityki klimatycznej;
przeprowadzenie transformacji
energetycznej Spółki, zwiększenie
udziału zużycia energii elektrycznej
pochodzącej z OZE, samodzielna
produkcja energii w OZE, stopniowa
eliminacja źródeł ogrzewania budynków
i obiektów zaplecza technicznego,
opartych o spalanie paliw kopalnych;
aktywne poszukiwanie rozwiązań
technicznych i organizacyjnych
minimalizujących wpływ działalności np.
lokomotywy wodorowe;
Adaptacja do zmian klimatu
W 2022 roku fizyczne ryzyka klimatyczne zostaną przypisane do konkretnych miejsc geograficznych i powiązane ze
scenariuszami klimatycznymi. Aktualna analiza głównych lokalizacji działania Spółki (siedziby Centrali i zakładów Spółki), została
ograniczona do zagrożeń związanych z powodziami i nie wykazała dla naszych najważniejszych obiektów, występowania
aktywów w obszarach szczególnie narażonych. Kolejnym krokiem będzie analiza wrażliwości naszych nieruchomości na zmiany
temperatury, opadów atmosferycznych czy siły wiatru.
Ryzyko przejścia wynikające z transformacji na gospodarkę niskoemisyjną - grupa ryzyka o istotności środowiskowej
i społecznej.
Kolejowy transport towarów to prawie 9 x mniejsza emisja CO2 niż towarowy transport drogowy. Emisje CO2 z kolei stanowią
mniej niż 3% emisji z całego transportu, mimo że przewożą one 17% transportu lądowego (wg. CER Factsheet Klimat 2018). Z
uwagi na to, że już samo zwiększanie udziału transportu kolejowego w ogólnej puli prowadzonego transportu, przekłada się na
efekt ekologiczny w postaci łagodzenia zmian klimatu (zmniejszenie emisji w sektorze transportu z uwagi na przeniesienie
transportu drogowego na kolej), działania powodujące obniżanie emisji CO2 z pojazdów kolejowych, nie powinny być
podstawowym celem przedsiębiorstw kolejowych. Biorąc jednak pod uwagę, że obecne trendy społeczne i środowiskowe,
czynią zmiany klimatu jednym z większych wyzwań obecnych czasów, ze względu na oczekiwania otoczenia, PKP CARGO S.A.
musi liczyć się z ryzykiem związanym z koniecznością zmniejszania śladu węglowego. Proces ten zostanie rozplanowany w
najbliższej perspektywie czasowej (2022-2025) i będzie miduże znaczenie dla naszych działań średnio i długoterminowych.
Naszym ostatecznym celem jest całkowita neutralność klimatyczna w 2050 roku.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
159
Poniżej przedstawiono ryzyka jakie wiążą się z niniejszą transformacją:
RYZYKO PRZEJŚCIA
MITYGACJA RYZYKA
REGULACYJNE I PRAWNE
ryzyko kar w przypadku niekorzystnego wpływu na
klimat, z uwagi na zaostrzenie polityki klimatycznej Unii
Europejskiej lub/i krajowych wymogów
środowiskowych;
wzrost cen emisji gazów cieplarnianych (wyższe opłaty
środowiskowe, wyższe ceny energii elektrycznej);
brak regulacji prawnych wymuszających korzystanie z
transportu kolejowego przy przewozach na duże
odległości (mimo małego śladu węglowego
generowanego przez transport kolejowy), co
powoduje, że wyhamowanie intensywnego rozwoju
drogowego transportu towarów może być
ograniczone;
wprowadzenie i realizacja polityki klimatycznej PKP CARGO
S.A., prowadzącej do obniżania emisji;
cykliczna ocena zgodności z wymogami prawnymi oraz
aktualizacja wytycznych wewnętrznych (procedury i
instrukcje ochrony środowiska) szkolenia specjalistyczne,
bieżący dostęp do aktualnych przepisów prawnych;
udział w opiniowaniu aktów prawnych i wytycznych
dotyczących przedsiębiorstw kolejowych, realizowany np.
w ramach współpracy z Wspólnotą Kolei Europejskich oraz
Zarządców Infrastruktury Kolejowej (Community of
European Railway and Infrastructure Companies CER) czy
Międzynarodowym Związkiem Kolei (International Union
of Railways- UIC);
TECHNOLOGICZNE
konieczność zastąpienia stosowanych technologii
opcjami o niższej emisji lub/i wyższej efektywności
energetycznej i ponoszenia dodatkowych nakładów
finansowych;
konieczność wymiany przestarzałych technicznie
lokomotyw i wagonów (koszty modernizacji systemów
transportu i logistyki są bardzo wysokie);
konieczność zainstalowania większej liczby liczników
paliwa i energii elektrycznej na lokomotywach, celem
szczegółowych analiz w zakresie zużycia energii
trakcyjnej i paliwa;
ryzyko nieudanych inwestycji w nowe technologie (np.
lokomotywy wodorowe);
wprowadzenie i realizacja polityki klimatycznej PKP CARGO
S.A., co docelowo pozwoli na większą niezależność
energetyczną zaplecza naprawczego (systematyczne
przechodzenie na asne odnawialne źródła energii,
kontynuacja termomodernizacja obiektów) oraz obniżanie
emisji z transportu kolejowego;
współpraca z innymi pomiotami w zakresie opracowania
nowych technologii np.: list intencyjny na rzecz wspólnych,
innowacyjnych przedsięwzięć inwestycyjnych, związanych
z komercyjnym wykorzystaniem paliwa wodorowego
pomiędzy PKP CARGO i JSW, H. Cegielski FPS; list
intencyjny z PKP Energetyka, w sprawie podjęcia
współpracy przy stworzeniu efektywnych i innowacyjnych
rozwiązań, które umożliwią PKP CARGO S.A.
wykorzystywanie energii elektrycznej wyprodukowanej z
Odnawialnych Źródeł Energii;
RYNKOWE I REPUTACYJNE
ryzyko utraty klientów jeśli działalność Spółki zostanie
uznana za szkodliwą dla klimatu lub stanie się
nieopłacalna z uwagi na zwiększony koszt stosowania
wysokoemisyjnej energii czy paliw; jeśli przez utratę
klientów spadną przychody, należy się liczyć także z
utratą pracowników, inwestorów, dostawców i
akcjonariuszy;
wzrost cen energii elektrycznej powoduje, że transport
kolejowy staje się mniej atrakcyjny cenowo;
wprowadzenie i realizacja polityki klimatycznej PKP CARGO
S.A., która docelowo pozwoli na obniżanie emisji gazów
cieplarnianych i osiągnięcie całkowitej neutralności w 2050
roku;
rzetelne informowanie o wskaźnikach pozwalających
ocenić, jak Spółka zarządza kwestiami związanymi z
klimatem (np. działalność i inwestycje uwzględniające
ryzyko klimatyczne), stopień przygotowania do
transformacji na zrównoważony model biznesowy
(dostosowanie wdrażanych polityk, strategii i planów
inwestycyjnych do wymogów gospodarki niskoemisyjnej),
wykorzystywanie szans związane ze zmianą klimatu
(dofinansowania, innowacyjne technologie itp.)
Działalność PKP CARGO S.A. jakimi kolejowy i multimedialny transport towarów, odpowiada na oczekiwania otoczenia
związane z kwestiami klimatycznymi. Polityka klimatyczna Unii Europejskiej wskazuje, że transport szynowy ma szansę stać się
istotnym elementem w osiąganiu celów redukcji CO
2
.
W związku z tym istnieje duża szansa, że polityka udzielania pożyczek transportowych się zmieni i kolej będzie traktowana
priorytetowo ze względu na wkład kolei w łagodzenie zmian klimatu. Ponadto z dużym prawdopodobieństwem, również pomoc
państwa będzie w najbliższych latach wspierała transport kolejowy. Powinno to sprawić, że widoczność kolei na rynku
przewozów będzie coraz większa a usługi relatywnie tańsze. W związku z tym, szanse na to, że producenci towarów, dostawcy
czy klienci będą częściej wybierali kolej do transportu towarów, coraz bardziej rosną.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
160
W ramach Krajowego Planu na Rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030 przygotowywanego przez Ministerstwo Energii,
podobnie jak polityka UE, przewidziany jest rozwój efektywnego energetycznie i niskoemisyjnego transportu. Oznacza to
wspieranie projektów z zakresu transportu przyjaznego środowisku oraz dążenie do stworzenia warunków sprzyjających
przenoszeniu przewozów z dróg na kolej lub żeglugę śródlądową (w szczególności na odległości powyżej 300 km). Rozwijające
się systemy zarządzania sieciami kolejowymi (ERMTS- Europejski system zarządzania ruchem kolejowym; TEN-T multimedialna
sieć bazowa) wpłypozytywnie na przepustowość i rozwój usług informacyjnych. Dzięki temu kolej będzie transportem coraz
bardziej atrakcyjnym, oferującym usługi najwyższej jakości.
Z kolei Europejski Zielony Ład to szansa na pojawienie się ujednoliconych w skali europejskiej, narzędzi w postaci kalkulatorów
dwutlenku węgla, pozwalających na porównanie emisji w różnych rodzajach transportu oraz wytycznych w sprawie eko-
etykietowania przewożonych ładunków. Stanowiłyby to dużą pomoc w edukacji i podejmowaniu świadomych wyborów
konsumenta, ukierunkowanych na korzyść niskoemisyjnej mobilności. Wszystkie powyższe szanse powinny pośrednio pomóc
PKP CARGO S.A. we wzmocnieniu pozycji lidera przewozów towarowych i dalszej ekspansji na rynki zagraniczne.
Jednak najpoważniejsze ryzyko w biznesie PKP CARGO S.A. to konieczność podwyższenia oferowanych kosztów usług
transportowych z uwagi na zwiększające się koszty zakupu energii. Z uwagi na to, że polityki i programy wsparcia transportu
szynowego dopiero się kształtują, dla PKP CARGO S.A. ważna jest perspektywa średnio i długookresowa. Liczymy na to, że w
przyszłości przychody Spółki osiągną poziom umożliwiający bezproblemowe pokrywanie kosztów przejścia na gospodarkę
niskoemisyjną. Rok 2022 rok to dla nas rok przygotowania strategii postępowania i przyjęcia celów dla lat 2030 i 2040 (okres
średnioterminowy) określenie działań służących ich realizacji. W perspektywie długookresowej (rok 2050) celem jest całkowita
neutralność klimatyczna przedsiębiorstwa.
W przypadku spółki PKP CARGO CONNECT Sp. z o.o., zidentyfikowane zostało wysokie ryzyko w ochronie środowiska:
a) Zagrożenie: wyciek substancji niebezpiecznych (np. płynów eksploatacyjnych) z pojazdów na terenie Spółki.
Skutki zagrożenia: możliwa degradacja środowiska naturalnego (odpad niebezpieczny), zanieczyszczenie gruntów,
zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych.Ryzyko pod kątem prawdopodobieństwa możliwe, a skutek duży.
Określono środki zapobiegawcze poprzez bieżącą kontrolę przez osoby obsługujące pojazdy.
b) Zagrożenie: wyciek substancji niebezpiecznych w wyniku wypadku komunikacyjnego.
Skutki zagrożenia: możliwa degradacja środowiska naturalnego (odpad niebezpieczny), zanieczyszczenie gruntów,
zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych.
Ryzyko pod kątem prawdopodobieństwa możliwe, a skutek duży.
Określono środki zapobiegawcze poprzez bieżącą kontrolę przez osoby eksploatujące pojazdy.
Przestrzeganie przepisów kodeksu drogowego.
c) Zagrożenie: niespełnienie wymogów aktów prawnych w zakresie ochrony środowiska.
Skutki zagrożenia: konsekwencje prawne i finansowe, utrata dobrego wizerunku firmy.
Ryzyko to pod kątem prawdopodobieństwa jest możliwe, a skutek duży.
Określono środki zapobiegawcze poprzez bieżący monitoring aktów prawnych i innych zgodnie z procedurą
P02_Ś – Identyfikacja i dostęp do wymagań prawnych i innych. PKP CARGO CONNECT Sp. z o.o. w zakresie ochrony środowiska
prowadzi Wykaz aktów prawnych i innych, zawierający aktualne ustawy, rozporządzenia, pozwolenia wynikające z korzystania
ze środowiska naturalnego oraz zgłoszenia instalacji.
W spółce PKP CARGO SERVICE Sp. z o.o. w 2021 r. duże prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożeń oszacowano dla
następujących aspektów środowiskowych:
odpady opakowania po substancjach niebezpiecznych, farbach, rozpuszczalnikach, lakierach.
Dla wszystkich zidentyfikowanych aspektów zaplanowano działania eliminujące lub ograniczające ich niekorzystne
oddziaływanie na środowisko bądź kontrolne (aby nie dochodziło do niekontrolowanego oddziaływania na
środowisko). Wśród ryzyk, powiązanych z tymi zagrożeniami na „Arkuszu szacowania ryzyk i szans w zarządzaniu
środowiskowym”, zidentyfikowano:
wzrost wytwarzania odpadów niebezpiecznych, niewłaściwe ich składowanie i zagospodarowanie,
niewłaściwe stosowanie np. farb, lakierów, brak nadzoru nad przechowywaniem i niewłaściwe magazynowanie,
wzrost wytwarzania odpadów, niewłaściwe składowanie i ich przedostawanie się do środowiska.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
161
Wszystkie zidentyfikowane zagrożenia pod bieżącą kontrolą w ramach funkcjonujących w Spółce certyfikowanych systemów
zarządzania i/lub obowiązujących przepisów wewnętrznych. PKP CARGO SERVICE sp. z o.o. podejmuje działania zapobiegające
i doskonalące w celu ich całkowitego wyeliminowania, a jeśli nie jest to możliwe – w celu ograniczenia ich wpływu na
prowadzoną działalność i swoje otoczenie.
W spółka PKP CARGOTABOR zidentyfikowano ryzyka środowiskowe związane z codzienną działalnością spółki w sferze
przemysłu ciężkiego. Dodatkowymi ryzykami są malarnie i lakiernie, sprzedaż złomu i odpadów. Niemniej jednak spółka
podejmuje działania zapobiegające wyeliminowaniu lub ograniczeniu powstania ryzyk i ich wpływu na środowisko naturalne.
Zarządzanie ryzykiem związanym z zagadnieniami dot. dialogu społecznego
Zarządzanie ryzykiem dotyczącym zagadnień pracowniczych, związanym z pracą zdalną wprowadzoną w związku
z przeciwdziałaniem i zapobieganiem rozprzestrzenianiu się COVID-19
Kształtowanie dyscypliny, zaangażowania i odpowiedzialności pracowniczej w pracy na odległość jest realizowane poprzez:
regulacje wewnętrzne określające zasady wykonywania pracy zdalnej oraz związane z tym obowiązki pracodawcy i pracownika;
działania o charakterze organizacyjnym i technicznym mające na celu prawidłowe i bezpieczne wykonywanie obowiązków poza
miejscem jej stałego wykonywania; działania informacyjno-szkoleniowe w zakresie zasad wykonywania pracy zdalnej i
zabezpieczenia informacji prawnie chronionych; regularnie prowadzona ocena ryzyka w celu zapewnienia skutecznej i
bezpiecznej realizacji zadań.
Zarządzanie ryzykiem:
wspólnie wypracowane
przez Partnerów
Społecznych zasady
współdziałania, stanowiące
podstawę prowadzenia
partnerskiego i skutecznego
dialogu
Ryzyko
nieprowadzenia
dialogu
społecznego
Zarządzanie ryzykiem:
wspomaganie procesu
zarządzania poprzez wzrost
poziomu świadomości
pracowników dot. sytuacji
Spółki oraz realną ocenę
możliwości spełniania
postulatów wysuwanych
przez organizacje
związkowe
Ryzyko
w obszarze
bezpieczeństwa
informacji
Zarządzanie ryzykiem:
długofalowa praktyka
komunikacji istotnych
dla obu stron kwestii,
zwłaszcza na cyklicznych
spotkaniach,
odbywających się
na szczeblu zakładowym
i ponadzakładowym
Ryzyko
powstawania
sytuacji
konfliktowych i
sporów
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
162
Zarządzanie ryzykiem związanym ze zjawiskiem mobbingu
Zarządzanie ryzykiem związanym ze zjawiskiem mobbingu realizowane jest poprzez: wewnętrzne regulacje wprowadzające
zasady oraz procedury przeciwdziałania zjawisku mobbingu, inicjatywy i działania w sferze legislacyjnej, organizacyjnej,
szkoleniowej, informacyjnej; aktywność Mężów Zaufania i Komisji Antymobbingowych u wszystkich pracodawców
wchodzących w skład Spółki.
Zarządzanie ryzykiem korupcji
Zarządzanie ryzykiem w PKP CARGO S.A. odbywa się w oparciu o postanowienia ,,Polityki zarządzania ryzykiem w PKP CARGO
S.A.” wprowadzonej Uchwałą Nr 214/2021 Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia 6 lipca 2021 roku w sprawie wprowadzenia do
stosowania ,,Polityki zarządzania ryzykiem w PKP CARGO S.A.” Polityka podlega bieżącej weryfikacji uwzględniającej jej
aktualność i skuteczność. Minimalizacja ryzyka korupcji odbywa się poprzez wprowadzenie „Polityki antykorupcyjnej i
prezentowej PKP CARGO S.A.”, jak również poprzez wprowadzenie statusu sygnalisty i powołania Compliance Officer’a
odpowiedzialnego za wyjaśnianie nieprawidłowości. Sygnalistami mogą być zarówno pracownicy, jak również osoby/podmioty
spoza Spółki, a które z nią współpracują (klienci, kontrahenci, dostawcy itp.). Zawarte w Polityce reguły obowiązują nie tylko
pracowników Spółki, ale wszystkie osoby współpracujące na podstawie umów cywilno-prawnych oraz inne osoby wykonujące
jakiekolwiek czynności w imieniu lub na rzecz PKP CARGO S.A. Polityka jest komunikowana klientom w celu honorowania przez
nich wewnętrznych zasad antykorupcyjnych Spółki w kontaktach z jej przedstawicielami. Wszyscy Pracownicy mają obowiązek
zapoznania się z Polityką antykorupcyjną i przestrzegania jej postanowień w związku z wykonywaniem swoich obowiązków
służbowych lub świadczeniem usług. Klienci, dostawcy, partnerzy biznesowi mogą zapoznać się z treścią Polityki
antykorupcyjnej na stronie https://www.pkpcargo.com/pl/. W spółce PKP CARGO funkcjonuje system zgłoszeń, który
wspomaga zarządzania ryzykiem operacyjnym spółce, poprzez który Klienci, Partnerzy Biznesowi i osoby spoza Spółki mogą
zgłaszać imiennie lub anonimowo wszelkie nieprawidłowości za pośrednictwem specjalnie dedykowanych kanałów
komunikacji.
W przypadku uzasadnionego zgłoszenia, doszło do naruszenia
Kodeksu etyki/Polityki antykorupcyjnej
przeprowadza się
postępowanie sprawdzające. Przedmiotowe postępowanie prowadzone jest przez Wydział Compliance w oparciu o zasady
określone w Kodeksie etyki oraz Polityce Antykorupcyjnej i Prezentowej. Każde zgłoszenie zamieszczane jest w Rejestrze
zawiadomień o naruszeniu Polityki antykorupcyjnej w PKP CARGO S.A./Rejestrze zawiadomień o naruszeniu Kodeksu etyki PKP
CARGO S.A.
W odniesieniu do obszaru przeciwdziałania korupcji możemy zdefiniować istotne ryzyka związane z działalnością:
ryzyko reputacyjne - związane z negatywnym odbiorem wizerunku spółki PKP CARGO i innych spółek z Grupy PKP
CARGO . m.in. przez klientów, kontrahentów, inwestorów, akcjonariuszy, regulatorów oraz opinię publiczną;
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
163
ryzyko regulacyjne - związane z koniecznością dostosowania działalności do zmieniających się przepisów prawa -
możliwość poniesienia strat finansowych i wizerunkowych w wyniku prowadzenia działalności niezgodnej z
obowiązującymi przepisami prawnymi;
ryzyko sankcyjne związane z negatywnymi skutkami w postaci kar finansowych za nieprzestrzeganie obowiązujących
przepisów prawa.
W spółce PKP CARGO SERVICE Sp. z o.o. tematyka budowy i wdrażania systemu zarządzania ryzykiem korupcji jest ujęta
w „Polityce Przeciwdziałania Nadużyciom PKP CARGO SERVICE sp. z o.o.” wprowadzonej w celu przeciwdziałania i zwalczania
nadużyć o charakterze korupcyjnym. Polityka jest ściśle związana z „Kodeksem Etyki PKP CARGO SERVICE sp. z o.o.” i stanowi
deklarację spółki o prowadzeniu działalności w sposób przejrzysty, odpowiedzialny i z poszanowaniem najwyższych standardów
etycznych, zgodnie z zasadą „zero tolerancji dla korupcji”. „Polityka Przeciwdziałania Nadużyciom” obowiązuje wszystkich
pracowników spółki oraz osoby wykonujące jakiekolwiek usługi w imieniu lub na rzecz spółki (współpracownicy) oraz ma
zastosowanie do wszelkich przypadków nadużyć jak również sytuacji, w których istnieje podejrzenie popełnienia nadużycia
przez pracowników, współpracowników, podmioty doradcze, klientów i partnerów biznesowych. Wszelkie nieprawidłowości,
wątpliwości związane z realizacją zasad, mają bzgłaszane do Komitetu ds. Etyki. Ponieważ działanie zespołowe wydaje się
gwarantować większą transparentność, zwłaszcza na etapie wdrożenia „Kodeksu” i w tak wrażliwych kwestiach jak zgłaszanie
i rozpatrywanie naruszeń, Komitet ds. Etyki będzie funkcjonował jako ciało wieloosobowe. W związku z przewidzianą w
„Kodeksie Etyki” i „Polityce Przeciwdziałania Nadużyciom” możliwością zgłaszania naruszeń (jak również pytań, wniosków itp.)
w sposób alternatywny do tradycyjnej formy korespondencji (adres Spółki), stworzono dodatkowy kanał komunikacji mailowej
(e mail: etyka@pkpcs.pl), wykorzystywany przez Komitet ds. Etyki PKP CARGO SERVICE sp. z o.o.).
10.2. Oświadczenie PKP CARGO S.A.
Oświadczenie PKP CARGO S.A. na temat informacji niefinansowych za rok 2021 (dalej: Oświadczenie), stanowi wyodrębnioną
część Sprawozdania z działalności Grupy Kapitałowej PKP CARGO (dalej: Grupa, Grupa PKP CARGO) i obejmuje informacje
niefinansowe, dotyczące Spółki za okres od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia 2021 r. Oświadczenie opiera się na wytycznych
rekomendowanych przez IIRC (International Integrated Reporting Council), wytycznych GRI (Global Reporting Initiative) oraz
uwzględnia przepisy Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości.
10.2.1 Opis modelu biznesowego
PKP CARGO jest największym w Polsce i jednym z największych w Unii Europejskiej operatorem kolejowych przewozów
towarowych.
Działalność obejmuje szeroki zakres usług związanych z kolejowym transportem towarowym. Przychody PKP CARGO z tytułu
kolejowych usług przewozowych i spedycyjnych stanowią 95% przychodów z umów z klientami Spółki.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
164
Usługi świadczone przez Grupę pozwalają na uczestnictwo w całym logistycznym łańcuchu wartości, włącznie ze spedycją,
usługami bocznicowymi, przewozami towarowymi, usługami przeładunku i składowania i przy wykorzystaniu terminali Grupy.
Powyższe usługi stanowią naturalną przewagę konkurencyjną w zakresie pozyskiwania i obsługi klientów. Najszybciej
rozwijającym się obszarem działania PKP CARGO usługi intermodalne. Ocenia się, obszar ten będzie generował coraz
wyższe przychody.
Spółka zatrudnia wykwalifikowanych pracowników, mających duże doświadczenie, którzy zapewniają
najwyższą jakość usług i stanowią podstawę jej działalności.
MODEL BIZNESOWY
Model biznesowy PKP CARGO opiera się na realizacji głównej działalności tj.:przewozu kolejowego towarów oraz na
uzupełnieniu oferty dodatkowymi usługami. Aby sprawnie realizować działania Grupa wykorzystuje dostępne kapitały i alokuje
je w możliwie najefektywniejszy sposób.
Działalność Grupy opiera się również o relacje z kluczowymi dostawcami Grupy PKP CARGO odpowiadają oni za infrastrukturę
kolejową, paliwa i energię elektryczną. PKP PLK odpowiada za stan infrastruktury kolejowej, z której korzysta tabor Grupy. Olej
napędowy i energia trakcyjna zasilają lokomotywy, z których korzysta Grupa. Dostawcą energii elektrycznej jest
PKP Energetyka. Wszystkie wyżej wymienione czynniki wpływają na poziom kosztów świadczonych przez Grupę PKP CARGO
usług.
Do kluczowych klientów Grupy zaliczane m.in. huty, koksownie, elektrownie, kopalnie, stalownie oraz spółki spedycyjne.
Grupa PKP CARGO współpracuje z największymi polskimi i światowymi grupami kapitałowymi, w tym m.in. z Grupą
ArcelorMittal, Grupą PKN Orlen, PGNiG, Grupą Lafarge, Grupą Azoty, Jastrzębską Spółką Węglową, Węglokoksem, Grupą Enea,
Grupą PGE, Grupą Tauron, Polską Grupą Górniczą oraz MM Kwidzyn (należący do Mayr-Melnhof Karton AG). Kontrakty
realizowane dla wymienionych kontrahentów z okresu na okres systematycznie przedłużane, co potwierdza wysoką jakość
świadczonych przez Grupę PKP CARGO usług transportowych.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
165
Do głównych kategorii przewożonych przez PKP CARGO towarów możemy zaliczyć:
10.2.2 Kluczowe niefinansowe wskaźniki efektywności związane z działalnością PKP CARGO S.A.
OBSZAR ŚRODOWISKA NATURALNEGO
Tabela 50 Zużycie energii elektrycznej w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021
Energia elektryczna
Ilość zużytej energii [MWh]
2021
2020
2019
2018
2017
Trakcyjna
523 374
483 762
579 000
673 043
616 394
Nietrakcyjna
19 769
19 778
21 382
21 850
22 436
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 51 Emisja substancji do powietrza w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021
Emisja substancji
Emisja ogółem [t]
2021
2020
2019
2018
2017
Dwutlenek siarki
289
373
850
4 369
1 159
Dwutlenek azotu
1 178
1 572
2 079
9 040
3 418
Tlenek węgla
380
608
755
657
758
Dwutlenek węgla
465 009
481 820
505 618
624 717
527 792
Pyły i sadza
100
218
214
447
262
Suma węglowodorów
134
312
481
467
455
Inne
39
51
27
46
35
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 52 Rodzaje i ilość odpadów w PKP CARGO S.A. w latach 2016-2020
Nazwa odpadu
Kod odpadu
Ilość odpadów [t]
Ilość odpadów [t]
Ilość odpadów [t]
Ilość odpadów [t]
Ilość odpadów [t]
w 2021 r.
w 2020 r.
w 2019 r.
w 2018 r.
w 2017 r.
stan magazynowy na koniec okresu
Poprzedzają
cego
Sprawozda
wczego
Poprzedz
ającego
Sprawozda
wczego
Poprzedz
ającego
Sprawozda
wczego
Poprzedz
ającego
Sprawozda
wczego
Poprzedz
ającego
Sprawozda
wczego
Żużle, popioły
paleniskowe i pyły z
10 01 01
22,4
10,3
18,0
22,4
49,4
18,0
63,0
49,4
162,3
63,0
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
166
kotłów (z wył. pyłów z
10 01 04)
Odpady z toczenia i
piłowania metali
żelaznych oraz jego
stopów
12 01 01
26,0
18,1
103,0
26,0
14,9
103,0
39,8
14,9
59,4
39,8
Inne oleje silnikowe,
przekładniowe i
smarowe (smary)
13 02 08
17,6
5,5
21,4
17,6
8,2
21,4
22,4
8,2
25,6
22,4
Zużyte ubrania i
czyściwo
15 02 02
19,4
11,6
18,1
19,4
15,8
18,1
9,3
15,8
13,7
9,3
Metale żelazne (złom)
16 01 17
2 988,6
1 189,3
5 890,3
2 988,6
3 387,7
5 890,3
3 360,8
3 387,7
1 588,5
3 360,8
Metale nieżelazne
16 01 18
52,3
7,0
49,1
52,3
47,7
49,1
14,4
47,7
9,5
14,4
Inne niewymienione
odpady
16 01 99
34,1
181,7
17,2
34,1
3,5
17,2
32,5
3,5
3,9
32,5
Zużyte urządzenia inne
niż wymienione w
160209 do 160213
16 02 14
5,7
18,6
19,4
5,7
27,0
19,4
10,0
27,0
3,7
10,0
Baterie i akumulatory
ołowiowe
16 06 01*
1,6
9,8
9,1
1,6
10,4
9,1
7,4
10,4
18,4
7,4
Odpady drewna, szkła i
tworzyw sztucznych
zawierające lub
zanieczyszczone
substancjami niebezp.
17 02 04
11,1
5,2
9,8
11,1
15,4
9,8
8,0
15,4
8,0
8,0
Żelazo i stal
17 04 05
31,2
62,1
118,3
31,2
10,2
118,3
16,0
10,2
21,7
16,0
Drewno
19 12 07
211,5
113,9
129,3
211,5
50,6
129,3
23,4
50,6
10,6
23,4
Pozostałe odpady
169,9
89,7
157,9
169,9
126,8
157,9
33,5
126,8
154,4
33,6
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 53 Nakłady na ochronę środowiska poniesione przez PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021
Nakłady poniesione na: [tys. zł]
2021
2020
2019
2018
2017
Ochronę powietrza, w tym:
753
739
1 002
1 046
898
Kotłownie
36
38
46
52
63
Procesy technologiczne
88
84
100
73
66
Samochody i maszyny
8
6
8
9
9
Lokomotywy
603
603
791
893
753
Parowozy
1
2
6
8
7
Inne
17
6
50
11
0
Ochronę wód, w tym:
149
170
344
133
52
Pobór wody
3
4
0
0
0
Odprowadzanie ścieków
6
7
7
7
10
Odprowadzanie wód opadowych i roztopowych
7
7
3
8
5
Inne
133
152
334
118
37
Wycinkę drzew i krzewów
17
7
11
32
5
Ochronę powierzchni ziemi
58
0
54
53
0
Gospodarowanie odpadami
1400
792
622
334
392
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
167
Pozostałe koszty na ochronę środowiska
371 556
335 015
422 482
176 103
138 042
Źródło: Opracowanie własne
Kategoria „Pozostałe koszty na ochronę środowiska” jest kategorią zbiorczą obejmującą nakłady inwestycyjne i remontowe
związane z ochroną środowiska. Kwalifikowane tu m.in.: wydatki związane z obniżaniem emisji do powietrza i hałasu. W
2021 r. Spółka wydatkowała w tej kategorii 371,6 mln zł. Kwota ta wynika w ponad 98% z inwestycji taborowych, związanych z
zakupem platform kontenerowych, modernizacją lokomotyw i wymianą wstawek hamulcowych w wagonach na kompozytowe.
Pozostała cześć tej kwoty to remonty infrastruktury i obiektów na potrzeby transportu kolejowego, koszty związane z
porządkowaniem gospodarki wodno-ściekowej, zmianą źródeł ciepła itp. P
OBSZAR PRACOWNICZY
Tabela 54 Liczba pracowników w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021
Liczba pracowników,
w tym:
Stan na 31/12/2021
Stan na 31/12/2020
Stan na 31/12/2019
Stan na 31/12/2018
Stan na 31/12/2017
etaty
osoby
etaty
osoby
etaty
osoby
etaty
osoby
etaty
etaty
Kobiety
4 290
4 094
4 476
4 701
4 691
4 381
4 476
4 701
4 691
4 440
Wykształcenie wyższe
1 151
1 117
1 167
1 219
1 198
1 162
1 167
1 219
1 198
1 005
Wykształcenie średnie
2 506
2 365
2 656
2 790
2 790
2 574
2 656
2 790
2 790
2 674
Wykształcenie
podstawowe
i zawodowe
633
612
652,8
692
703
645
652,8
692
703
761
Mężczyźni
11 061
10 634
11 710
12 439
12 602
11 390
11 710
12 439
12 602
13 259
Wykształcenie wyższe
1 562
1 521
1 605
1 681
1 648
1 583
1 605
1 681
1 648
1 484
Wykształcenie średnie
5 430
5248
5 717
6 069
6 106
5 585
5 717
6 069
6 106
6 007
Wykształcenie
podstawowe
i zawodowe
4 069
3 865
4 388
4 689
4 848
4 222
4 388
4 689
4 848
5 767
Suma
15 351
14 728
16 186
17 140
17 293
15 771
16 186
17 140
17 293
17 698
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 55 Stażyści oraz nowi pracownicy w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
Liczba rozpoczętych staży [szt.]
15
20
89
43
15
Liczba przyjętych stażystów [osoby]
0
0
7
9
0
Liczba nowych pracowników przyjętych [osoby]
233
46
729
1 108
502
Liczba nowych pracowników przyjętych [etaty]
232
41
725
1 106
502
Źródło: Opracowanie własne
Tabela 56 Szkolenia przeprowadzone w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
Liczba przeprowadzonych szkoleń [godz.],
42 122
30 436
64 438
49 608
53 888
dot. programu psychologicznego wsparcia powypadkowego
5 240
7 068
7 817
7 411
7 486
Liczba godzin przeprowadzonych szkoleń na
pracownika [godz./osoba]
3
2
4
3
3
Źródło: Opracowanie własne
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
168
Rysunek 34 Wykorzystanie środków w ramach pakietu świadczeń socjalnych w PKP CARGO S.A. w 2021 r.
Źródło: Opracowanie własne
OBSZAR SPOŁECZNY
PKP CARGO S.A. w swojej biznesowej strategii uwzględnia kluczowe komponenty zrównoważonego rozwoju. Spółka poszukuje
rozwiązań, które obok koncentracji na osiąganiu zysku bętakże brały pod uwagę wpływ naszych działań na środowisko i
rozwój społeczny. Naszym głównym celem jest skuteczne zarządzanie procesem przewozowym w poszanowaniu najwyższych
standardów zrównoważonego rozwoju w sferze ekonomicznej, społecznej i ekologicznej. Działania z zakresu społecznej
odpowiedzialności biznesu stanowią stały element długofalowej strategii PKP CARGO S.A., a ich ramy wyznaczane przez
Politykę CSR PKP CARGO S.A. wewnętrzną regulację przyjętą Uchwałą Zarządu PKP CARGO S.A. 7 maja 2019 roku,
aktualizowaną okresowo i dostosowywaną do obowiązujących w otoczeniu rynkowym norm i zasad odpowiedzialnego biznesu.
Polityka CSR PKP CARGO S.A. oparta została o międzynarodowe standardy prowadzenia działalności biznesowej w sposób
zgodny z koncepcją biznesu społecznie odpowiedzialnego: Global Reporting Initiative; Certyfikację ISO 26 000, w odniesieniu
do obszarów: ładu organizacyjnego; praw człowieka; stosunków pracy; ochrony środowiska naturalnego; uczciwych praktyk
rynkowych; relacji z konsumentami; zaangażowania społecznego.
W obszarze działań prośrodowiskowych stawiamy przede wszystkim na skuteczne zarządzanie realizowanymi przez PKP CARGO
S.A. procesami. Podstawowa działalność Spółki prowadzenie kolejowego transportu towarowego odpowiada na
oczekiwania związane z ochroną klimatu. Poziom emisyjności gazów cieplarnianych w kolejowym transporcie towarowym jest
prawie 9 razy niższy niż w przypadku towarowego transportu drogowego. System nadzoru nad ochroną środowiska jest
uregulowany wewnętrznie i monitorowany. Nasze działania w tym zakresie regulowane między innymi poprzez ramy
wdrożonego i utrzymywanego ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA Certyfikat nr JBSI- 12 /4/2020 na zgodność z
wymaganiami norm PN-EN ISO 9001:2015-10, PN-ISO 45001:2018-06, PN- EN ISO 14001:2015-9, PN-EN ISO/IEC -27001:2017-
06, ważny do 18.05.2023 roku.Stosowane przez PKP CARGO S.A. w codziennej praktyce zasady, przekładają się na
minimalizowanie wpływu działań Spółki na środowisko.
Działania PKP CARGO S.A. z zakresu CSR / ESG oraz ochrony środowiska wpisują się także w realizację Celów Zrównoważonego
Rozwoju, wyznaczonych przez rezolucję Organizacji Narodów Zjednoczonych Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz
zrównoważonego rozwoju 2030. Projekty i długofalowe działania prospołeczne i prośrodowiskowe realizowane przez Spółkę
spójne są m.in. z poniższymi Celami Zrównoważonego Rozwoju:
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
169
Cel 3 - Dobre zdrowie i jakość życia; Cel 8 - Wzrost gospodarczy i godna praca;Cel 4 - Dobra jakość edukacji; Cel 13 - Działania
w dziedzinie klimatu. Nasze długofalowe praktyki z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu co roku wyróżniane są jako
wzorcowe w ogólnopolskim Raporcie Dobrych Praktyk Forum Odpowiedzialnego Biznesu. W odniesieniu do roku 2021
ponownie, pomimo pandemii, zwiększyliśmy ilość dobrych praktyk w stosunku do roku ubiegłego, więcej informacji w zakresie
raportowanych praktyk: Raport FOB za rok 2020. Wśród projektów CSR realizowanych w roku 2021 na szczególną uwagę
zasługują następujące projekty:
„PSYCHOLOGICZNE WSPARCIE POWYPADKOWE” (PWP)
Projekt dla pracowników drużyn trakcyjnych, pozostałych pracowników bezpośrednio związanych z prowadzeniem i
bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz członków stałych komisji kolejowych. Realizowany jest konsekwentnie od roku 2017.
Celem PWP jest zwiększanie bezpieczeństwa w ruchu kolejowym poprzez wsparcie psychologiczne Pracowników – zarówno w
związku z udziałem w wypadkach kolejowych, jak również w trudnych sytuacjach prywatnych, które mogą wywierać wpływ na
kondycję psychiczną i poziom koncentracji pracowników, a co za tym idzie na bezpieczeństwo procesów przewozowych.
Obszar wg Normy ISO 26000: zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalne
Realizacja progamu jest możliwa dzięki: telefonicznej linii wsparcia psychologicznego (obsługiwaną przez psychologów
wyspecjalizowanych w obszarze wsparcia sektora kolejowego). Infolinia jest bezpłatna dla dzwoniących, zapewnia poufność
rozmowy i nie ma wpływu na sytuację zawodową pracowników; bezpłatnym wizytom w gabinetach psychologicznych;
działaniom z zakresu profilaktyki stresu i stresu pourazowego m.in. w ramach obligatoryjnych pouczeń okresowych oraz
projektów komunikacyjnych Spółki. Od 2020 zakres działalności projektu został rozszerzony o aspekty profilaktyki w związku z
COVID-19.
Znaczenie projektu Psychologicznego Wsparcia Powypadkowego dla spółki można określić przede wszystkim poprzez ocenę
dostępności wsparcia psychologicznego:
program kierowany jest łącznie do ok. 7 000 osób bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu
kolejowego (m.in. pracownicy drużyn trakcyjnych, członkowie stałych komisji kolejowych). Wśród osób, które
korzystają z infolinii na przestrzeni lat wielokrotnie znajdywali się m.in. pracownicy, którzy byli uczestnikami wypadku
kolejowego z udziałem człowieka (w wielu przypadkach z ofiarą śmiertelną) oraz członkowie rodzin pracowników,
którzy ponieśli śmierć w wypadkach kolejowych.
pracownicy mogą skorzystać z wizyt w specjalistycznych gabinetach psychologicznych realizowanych w 14
gabinetach w całej Polsce. działania profilaktyczne: w 2021 roku Spółka stworzyła cykliczny Newsletter PWP, który
dociera regularnie do kilku tysięcy maszynistów zatrudnionych w Spółce.
Analizując wskaźniki efektywności projektu PWP należy zaznaczyć, kluczowym wskaźnikiem jest krótki czas reakcji
psychologów w sytuacjach wypadkowych, bowiem pomoc realizowana jest niezwłocznie. Wśród osób, które korzystają z
infolinii na przestrzeni lat wielokrotnie znajdywali się m.in. pracownicy, którzy byli uczestnikami wypadku kolejowego z
udziałem człowieka (w wielu przypadkach z ofiarą śmiertelną) oraz członkowie rodzin pracowników, którzy ponieśli śmierć w
wypadkach kolejowych. Dostępność psychologów na stałe współpracujących z PKP CARGO S.A. pozwala na natychmiastowe
reagowanie w sytuacjach wypadkowych, skupienie się na poszkodowanych. PWP buduje świadomość dot. wpływu aspektów
psychologicznych na bezpieczeństwo pracy.
Projekt Psychologicznego Wsparcia Powypadkowego od lat przyczynia się do budowania kultury bezpieczeństwa przewozów
kolejowych. Wspiera Pracowników w radzeniu sobie ze stresem, pomaga w utrzymaniu dobrej kondycji psychofizycznej. PKP
CARGO S.A. za realizację programu PWP otrzymało m.in. wyróżnienie Urzędu Transportu Kolejowego w II edycji konkursu
Kultura Bezpieczeństwa w transporcie szynowym. Program jest sukcesywnie rozwijany i wzmacniany o kolejne działania z
zakresu profilaktyki zdrowia psychicznego, pozwalające dotrzeć co roku do zwiększonej liczby pracowników z kluczowej grupy
docelowej projektu czyli bezpośrednio związanych z bezpieczeństwem ruchu kolejowego.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
170
Tabela 57 Szkolenia dla pracowników drużyn trakcyjnych, pozostałych pracowników bezpośrednio związanych
z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz członków stałych komisji kolejowych
Stanowisko
Liczba
godzin
szkolenia w
roku
2021
2020
2019
2018
2017
Prowadzący pojazdy kolejowe w obrębie bocznicy
kolejowej, maszynista pojazdu trakcyjnego, Pomocnik
maszynisty pojazdu trakcyjnego
24
3 490
3 604
3 965
4 113
4 135
Prowadzący pojazdy kolejowe specjalne, które nie są
przeznaczone do samodzielnej jazdy po czynnych torach
kolejowych
8
12
14
22
24
18
Dyżurny ruchu
16
62
70
74
53
77
Nastawniczy
16
13
13
13
14
23
Kierownik pociągu
16
0
21
112
72
151
Rewident taboru
16
827
1 332
1 581
1 246
1 072
Ustawiacz
16
541
1 339
1 316
1 201
1 227
Manewrowy
16
253
615
673
622
706
Toromistrz
16
10
10
10
10
9
Zwrotniczy
16
32
50
51
56
68
Suma
160
5 240
7 068
7 817
7 411
7 486
Źródło: Opracowanie własne
Od momentu pojawienia się COVID-19 ( tj. od roku 2020) ze względu na prawdopodobieństwo odczuwania zwiększonego
poziomu stresu oraz w wyniku ogłoszenia w Polsce stanu epidemicznego, została udostępniona infolinia wsparcia
psychologicznego dla wszystkich pracowników Spółki.
PKP CARGO mecenasem zabytków techniki kolejowej
Obszar wg Normy ISO 26000: zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnej.
Grupa PKP CARGO jako największy kolejowy przewoźnik towarowy w Polsce pełni także rolę mecenasa zabytków techniki
kolejowej. Od 17 lat utrzymuje zabytkowy tabor kolejowy w skansenie w małopolskiej Chabówce. Wspólnie z wielkopolskimi
jednostkami samorządu terytorialnego współfinansuje działalność 114-letniej Parowozowni w Wolsztynie (posiadającej status
Instytucji Kultury). Wspólnie z organizacjami non-profit, działającymi na rzecz ochrony zabytków kolejnictwa PKP CARGO działa
dla rozwoju kolejowego ruchu turystycznego (program edukacyjny „Lato z Parowozami”; od 2005 r. Spółka organizuje
„Parowozjadę” jedno z największych wydarzeń plenerowych popularyzujących historię kolei). Wieloletnie zaangażowanie w
obszarze dziedzictwa historycznego łączy tradycje kolejnictwa z przyszłością, stając się ważnym elementem historii polskiego
transportu kolejowego. Wskaźniki potwierdzające efektywność działań to przede wszystkim ilość zabytków techniki kolejowej
oraz liczba osób zainteresowanych projektem.
W ramach Skansenu w Chabówce zgromadzono najliczniejszą w Polsce kolekcję zabytkowych pojazdów (parowozy,
lokomotywy spalinowe, elektryczne, wagony pasażerskie i towarowe). Część parowozów utrzymywana jest w stanie czynnym.
W ciągu roku w podróżach pociągami retro uruchamianymi przez Skansen korzysta ok. 22 000 osób, a sam Skansen odwiedza
ok. 30 000 tys. osób. W najbardziej spektakularnych wydarzeniach („Lato z parowozami”; „Parowozjada”) czy w programie
„Małopolskie Szlaki Turystyczne” uczestniczy rocznie ok. 19 tys. Osób. W okresie pandemii wydarzenia specjalne zostały
zastąpione wirtualnymi spotkaniami „Wirtualnie pod parą ze Skansenem Taboru Kolejowego w Chabówce”. Skansen
kontynuował swoją normalną działalność – wykonywane były planowe naprawy zabytkowego taboru, a w okresie wakacyjnym
uruchomiono przejazdy pociągami retro przy zachowaniu rygorów sanitarnych.
Największe korzyści z realizacji projektu odniosła kultura narodowa, ponieważ dzięki właściwej polityce Spółki zostały
uratowane i zachowane (wiele w stanie czynnym), bezcenne w skali europejskiej skarby techniki kolejowej i wytwory myśli
technicznej polskich i zagranicznych inżynierów kolejnictwa – unikalne świadectwa cywilizacji epoki pary, dawne techniki
wytwarzania i unikalne specjalności zawodowe. to dobra niewymierne, bo bezcenne. Wielkie korzyści z realizacji projektu
odniosła także kinematografia polska z Chabówki wypożyczano czynny tabor muzealny do realizacji m.in. takich filmów jak
„Lista Schindlera”, „Skrawki”, „Przedwiośnie”, „Sława i Chwała”, „Przygody dzielnego wojaka Szwejka” „Katyń”, z kolei w 2018
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
171
roku „Piłsudski” w reżyserii Michała Rosa a z Parowozowni Wolsztyn parowóz m. in. do filmu „Pianista”. Projekt służy także
rozwojowi społeczności lokalnych, wpiera edukację historyczną dzieci i młodzieży oraz instytucje dbające o tradycje polskiej
myśli technicznej.
„Firma Przyjazna Bieganiu”
Obszar wg Normy ISO 26000: zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnej
PKP CARGO S.A. w ramach wieloletniej inicjatywy „Firma Przyjazna Bieganiu” wspiera sportowe zainteresowania Pracowników,
promuje zdrowy i aktywny styl życia oraz integruje zespoły zatrudnione w różnych lokalizacjach kraju, na zróżnicowanych
stanowiskach. „Firma Przyjazna Bieganiu” promuje równowagę pomiędzy życiem prywatnym i zawodowym oraz wspiera
Pracowników w podejmowaniu działań prospołecznych i pomocowych.
Program Firma Przyjazna Bieganiu” został zbudowany w oparciu o trzy filary: sportowy / integracyjny (propagowanie
zdrowego stylu życia poprzez udział pracowników PKP CARGO S.A. w różnorodnych inicjatywach biegowych w tym maratonach;
półmaratonach organizowanych w Polsce i za granicą)/charytatywny: (pracownicy PKP CARGO biegając, pomagają osobom
potrzebującym. Firma cyklicznie wspierała m.in. ogólnopolski bieg charytatywny Poland Business Run czy też pomagała
beneficjentom Fundacji -osobom z niepełnosprawnościami narządów ruchu); symboliczno-historyczny (upamiętnienie poprzez
sport ważnych wydarzeń z historii Polski).
O dostosowaniu inicjatywy do potrzeb pracowników świadczy liczba osób zaangażowanych w projekty biegowe. Rozbudowana
struktura firmy pozwala na włączanie pracowników ze wszystkich lokalizacji, w których działają zakłady lub spółki z Grupy PKP
CARGO. Na stałe Firma Przyjazna Bieganiu angażuje ponad 200 pracowników z całej Polski zarówno na poziomie udziału w
projektach biegowych, jak również w towarzyszących działaniach komunikacyjnych.
W roku 2021, pomimo pandemii udało nam się rozszerzyć dotychczasową grupę pracowników-biegaczy, angażujących się w
realizowane przez nas projekty biegowe. Jednocześnie Spółka położyła duży nacisk na dostosowanie aktywności biegowych do
obowiązujących obostrzeń pandemicznych w związku z COVID-19. Dużym sukcesem w tym zakresie okazał się rocznicowy
projekt 2 000 km na 20-lecie PKP CARGO S.A., realizowany z okazji jubileuszu Spółki. W rywalizacji biegowej wzięli udzi
pracownicy z całej Polski. Projekt został zrealizowany w formie pozwalającej na indywidualne uczestnictwo pracowników w ich
miejscach zamieszkania (samodzielne raportowanie i sumowanie dystansów m.in. na podstawie aplikacji biegowych).
Pracownicy przebiegli w ciągu kilku tygodni łącznie ponad 2 000 km, promując zdrowy styl życia i inspirując do podejmowania
aktywności sportowych koleżanki i kolegów. W wyniku podjętych przez PKP CARGO S.A. działań do dotychczasowej, stałej
grupy biegaczy dołączyło około 30 kolejnych osób reprezentujących wszystkie spółki Grupy PKP CARGO.
Wdrażanie i rozwój programu Firma Przyjazna Bieganiu pozwala na następujące korzyści: promowanie zdrowego i aktywnego
stylu życia; integracja pracowników; promowanie idei pomagania;wspieranie pracowników w realizacji działań
charytatywnych; rozwijanie postaw prospołecznych; możliwość promowania Spółki jako odpowiedzialnej społecznie wobec
członków rodzin osób zaangażowanych w aktywności biegowe (współuczestnicy biegu, kibice); wsparcie charytatywne Spółki
dla fundacji realizujących działania pomocowe kierowane do osób z niepełnosprawnościami narządów ruchu; upamiętnianie
ważnych wydarzeń historycznych i rocznicowych poprzez udział w symbolicznych inicjatywach biegowych; budowanie poczucia
wspólnoty pomiędzy pracownikami z różnych części kraju i ze zróżnicowanych jednostek organizacyjnych;budowanie
pozytywnego wizerunku Grupy PKP CARGO jako Pracodawcy- także wobec Pracowników młodych, rodzin obecnych
Pracowników oraz osób, które potencjalnie chciałyby w przyszłości pracować w PKP CARGO S.A.
Kampania „Kierunek: Bezpieczni w pracy”
Kampania „Kierunek: Bezpieczni w pracy” kierowana jest do kilkunastu tysięcy pracowników PKP CARGO S.A. Cel to
zwiększenie bezpieczeństwa pracy poprzez budowanie kultury bezpiecznego miejsca pracy, zmianę świadomości (traktowanie
bezpieczeństwa jako priorytet) i kształtowanie postaw sprzyjających bezpiecznemu wykonywaniu obowiązków. Główne hasło
kampanii to: „dbam o moje bezpieczeństwo w pracy, bo kocham powroty do domu” a kluczowe założenie to dotarcie do ok. 7
000 pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z ruchem pociągów (m.in. maszyniści, ustawiacze,
rewidenci). W ramach urochomionego w 2019 roku projektu dotychczas w tym zakresie zrealizowano m.in. spójną kampanię
informacyjną dla pracowników (plakaty, strona Intranetowa, ulotki, film promocyjny, dedykowany e-mail) oraz konferencję
ekspercką dla spółek sektora kolejowego.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
172
W 2021 r. do kampanii włączono także powiązaną z innym projektem CSR (realizowanym pod nazwą Psychologiczne Wsparcie
Powypadkowe) profilaktykę w obszarze zdrowia psychicznego, stresu i stresu pourazowego, które mogą wpływać na
bezpieczeństwo procesów przewozowych.
Wśród mierników efektywności kampanii warto wskazać na poniższe:
Liczba osób, do których docierają materiały informacyjne: ok. 7 000 pracowników na stanowiskach kluczowych dla
bezpieczeństwa ruchu kolejowego;
Zaangażowanie Partnerów Społecznych firmy w promowanie bezpiecznego miejsca pracy (wspólna deklaracja
z Zarządem PKP CARGO); przynoszące wymierne efekty np. przyjęty w 2021 roku protokół dodatkowy nr 12 do
Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy, dotyczący m.in. kwestii bezpieczeństwa pracy maszynistów oraz zapewnienia
profesjonalnej opieki psychologicznej po wypadku kolejowym;
W latach 2020-2021 z powodu pandemii jako nowy kanał dotarcia w ramach Kampanii Spółka wykorzystuje tablety
używane przez maszynistów w codziennej pracy. Poprzez tablety dystrybuowany jest cykl Newsletter Psychologicznego
Wsparcia Powypadkowego (minimum raz w miesiącu, ustandaryzowanej formie z logo kampanii).
Działania mające na celu zwiększanie bezpieczeństwa pracy i budowanie kultury bezpiecznego miejsca pracy w PKP CARGO S.A.
wspierają bieżące usprawnianie przez Spółkę tych czynników, które mają istotne znaczenie dla bezpieczeństwa wykonywanych
obowiązków. Kampania zapewnia dotarcie z kluczowymi przekazami w zakresie zwiększania poziomu przestrzegania norm BHP
do kluczowych grup docelowych około 7 000 tysięcy pracowników odpowiedzialnych bezpośrednio za ruch i bezpieczeństwo
pociągów. Dodatkowymi korzyściami z realizowania projektu są: wzrost świadomości na temat roli i znaczenia bezpieczeństwa
pracy wśród pracowników oraz zmiana postaw dot. przestrzegania przepisów BHP z "muszę" na "chcę"; kształtowanie postaw
typu: warto być bezpiecznym budowanie wewnętrznego przeświadczenia pracowników, że bezpieczeństwo zależy także od
nich samych i dla nich również musi być priorytetem.
Dialog społeczny
W spółce PKP CARGO, będącej zbiorem pracodawców, dialog społeczny prowadzą:
na szczeblu Spółki Prezes Zarządu lub upoważniona przez niego osoba oraz właściwe statutowo organy
ponadzakładowych organizacji związkowych, działających na szczeblu PKP CARGO S.A. i zakładowych organizacji
związkowych, będących stroną ZUZP;
na szczeblu Centrali Spółki osoba upoważniona przez Prezesa Zarządu i właściwe statutowo organy zakładowych
organizacji związkowych;
na szczeblu zakładu Spółki dyrektor zakładu Spółki i właściwe statutowo organy zakładowych organizacji
związkowych.
Dbając o przejrzyste zasady współpracy, PKP CARGO S.A. na bieżąco aktualizuje wewnętrzne regulacje określające warunki
współpracy Partnerów Społecznych. Podstawową formą dialogu cykliczne spotkania, odbywające się, co do zasady raz
w miesiącu na szczeblu zakładu i raz na kwartał na szczeblu Spółki, na których omawiane bieżące zagadnienia, istotne dla
obu stron.
Kierownictwo Spółki wspiera dialog oparty na zasadach równości stron i wzajemnego zaufania, szukania kompromisu oraz
przestrzegania prawa. Jednocześnie promuje ideę partnerstwa, którą uznaje za naturalną ewolucję dialogu społecznego w
warunkach gospodarki rynkowej, globalizacji i zwiększonej konkurencji oraz za czynnik sprzyjający zrównoważonemu
rozwojowi biznesu, zachowaniu miejsc pracy i poprawie w sferze socjalnej. Dialog ten rozwijany jest w sposób konsekwentny i
długofalowy, między innymi na bazie przyjętych przez Partnerów Społecznych w roku 2017 Dobrych Zasad Dialogu
Społecznego, odwołujących się do ogólnoludzkich wartości: odpowiedzialność, uczciwość, szacunek, otwartość, dyscyplina.
Komunikacja społeczna, realizowana sukcesywnie przez Członka Zarządu Przedstawiciela Pracowników PKP CARGO S.A.,
przyczynia sie do promocji w zakresie partnerskiego dialogu, jak również jest narzędziem budowania nowoczesnego
partnerstwa w zarządzaniu z udziałem Strony Społecznej. PKP CARGO S.A. promuje partnerstwo w dialogu społecznym w
sposób ciągły. Do głównych inicjatyw i kanałów komunikacji w Spółce należą:
Cykliczne spotkania Sygnatariuszy ZUZP regularne spotkania kwartalne oraz spotkania tematyczne i konsultacje. W
roku 2021, w celu umożliwienia realizacji zagadnień z zakresu dialogu społecznego pomimo utrzymującej się pandemii
COVID-19, spotkania z przedstawicielami Strony Społecznej kontynuowane były m.in. w formie telekonferencji
zdalnych z użyciem systemów wideokonferencyjnych PKP CARGO S.A. lub w formie stacjonarnej z zachowaniem reżimu
sanitarnego.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
173
Komunikacja wewnętrzna dotycząca aspektów dialogu społecznego w roku 2021 realizowana była na bieżąco, zgodnie
z zapotrzebowaniem. Zawierała ona m.in. artykuły angażujące liderów największych organizacji związkowych.
Realizowana była poprzez kanały wewnętrzne Spólki, takie jak strona intranetowa Członka Zarządu Przedstawiciela
Pracowników dedykowana tematyce dialogu społecznego, artykuły w biuletynie firmowym, mailingi, listy.
O ważnym miejscu dialogu społecznego w PKP CARGO S.A. świadczy fakt, że inicjatywy w tym obszarze stanowią dla Spółki
stały element działań realizowanych w sferze społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Jedną ze składowych wewnętrznej
Polityki CSR jest zapewnienie właściwej atmosfery partnerskiego dialogu. Jest to zgodne zarówno ze strategicznym podejściem
PKP CARGO S.A., jak wnież uznanymi standardami prawnymi i rynkowymi, m.in. z wytycznymi Normy ISO 26000 w dwóch
kluczowych obszarach: „ład organizacyjny” i „stosunki pracy”. Wspólnie wypracowane standardy, dostosowane do potrzeb
biznesowych Spółki, służą zwiększaniu świadomości na temat istotnej roli otwartej, partnerskiej postawy w poszukiwaniu
rozwiązań optymalnych dla obu stron zaangażowanych w dialog, mając na celu podnoszenie efektywności realizowanych przez
Spółkę procesów decyzyjnych. Monitorowaniu zdarzeń z zakresu dialogu społecznego w Spółce służy Raport o Związkach
Zawodowych i dialogu społecznym w PKP CARGO S.A. Ma on na celu cykliczną aktualizację wiedzy o trendach i zdarzeniach w
obszarze dialogu społecznego w Spółce.
Wśród najistotniejszych zdarzeń w zakresie dialogu społecznego w PKP CARGO S.A. oraz spółkach zależnych Grupy PKP CARGO
w roku 2021 należy wskazać poniższe aspekty:
Porozumienie w PKP CARGO S.A. z dnia 27 sierpnia 2021 roku,
Protokół dodatkowy nr 12 do Zakładowego Układu Zbiorowego Pracy PKP CARGO S.A.,
Dialog społeczny na poziomie spółek zależnych Grupy Kapitałowej PKP CARGO, tj. temat podwyżki wynagrodzeń,
wypłaty premii i zwiększenia gratyfikacji z okazji dnia kolejarza oraz zmiany do ZUZP i konsultacje schematów
organizacyjnych w Spółkach
PRAWA CZŁOWIEKA
Prawo do wolności i zrzeszania się
Tabela 58 Związki zawodowe w PKP CARGO S.A. w latach 2016-2027
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
Ilość związków zawodowych [szt.]
118
116
116
123
129
Liczba pracowników należących do związków zawodowych [osoby]
12 441
13 365
14 458
14 620
14 595
% uzwiązkowienia
84,5%
84,7%
84,2%
84,0%
85,6%
Źródło: Opracowanie własne
Prawo do bezpiecznego środowiska pracy
W PKP CARGO S.A. prowadzona jest kampania „Kierunek: Bezpieczni w pracy”, która kierowana jest do kilkunastu tysięcy
pracowników PKP CARGO S.A. Jej bezpośrednim celem jest zwiększenie bezpieczeństwa pracy poprzez budowanie kultury
bezpiecznego miejsca pracy, zmianę świadomości (traktowanie bezpieczeństwa jako priorytet) i kształtowanie postaw
sprzyjających bezpiecznemu wykonywaniu obowiązków. Głównym hasłem kampanii jest : „dbam o moje bezpieczeństwo w
pracy, bo kocham powroty do domu” a kluczowym założeniem dotarcie do ok. 7 000 pracowników zatrudnionych na
stanowiskach bezpośrednio związanych z ruchem pociągów (m.in. maszyniści, ustawiacze, rewidenci). Projekt uruchomiono w
roku 2019; dotychczas w tym zakresie zrealizowano m.in. spójną kampanię informacyjną dla pracowników (plakaty, strona
Intranetowa, ulotki, film promocyjny, dedykowany e-mail) oraz konferencję ekspercką dla spółek sektora kolejowego.
W 2021 r. do kampanii włączono także powiązaną z innym projektem CSR (realizowanym pod nazwą Psychologiczne Wsparcie
Powypadkowe) profilaktykę w obszarze zdrowia psychicznego, stresu i stresu pourazowego, które mogą wpływać na
bezpieczeństwo procesów przewozowych.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
174
Tabela 59 Liczba wypadków i wskaźnik wypadkowości w PKP CARGO S.A. w latach 2017-2021
Wyszczególnienie
2021
2020
2019
2018
2017
Liczba wypadków w pracy [szt.]
70
72
82
119
119
Wskaźnik wypadkowości [‰]
4,6
4,5
4,7
6,9
6,9
Źródło: Opracowanie własne
PRZECIWDZIAŁANIE KORUPCJI I ŁAPOWNICTWU
W listopadzie 2020 r. w PKP CARGO S.A. został zaimplementowany
zaktualizowany Kodeks Etyki, który stanowi jeden z podstawowych
elementów wspomagających proces budowy i rozwoju kultury
organizacyjnej w Spółce. Zawiera on wypracowane przez
przedstawicieli PKP CARGO S.A., przy udziale jej Pracowników i Klientów,
podstawowe reguły postępowania, takie jak: solidność, współpraca, dobre zarządzanie,
bezpieczeństwo, profesjonalizm, nowoczesność, transparentność, odpowiedzialność
i szacunek, którymi pracownicy powinni kierować się w codziennej pracy zawodowej.
Inny dokument (z listopada 2020 r.) „Polityka antykorupcyjna i prezentowa PKP CARGO
S.A.”, i zawarte w nim normy postępowania o charakterze uniwersalnym, wpłynęła na
proces rozwoju kultury organizacyjnej w PKP CARGO S.A. Wdrażając Polityka
antykorupcyjna i prezentowa PKP CARGO S.A.”, Zarząd Spółki wyszedł naprzeciw
oczekiwaniom rynku oraz zmianom prawa w myśl zasady „zero tolerancji dla korupcji”.
Zawarte w Polityce reguły obowiązują zarówno pracowników Spółki, wszystkie osoby
współpracujące na podstawie umów cywilno-prawnych oraz inne osoby wykonujące
jakiekolwiek czynności w imieniu lub na rzecz PKP CARGO S.A.
Polityka jest komunikowana klientom w celu honorowania przez nich wewnętrznych
zasad antykorupcyjnych Spółki w kontaktach z jej przedstawicielami. A wszyscy
Pracownicy mają obowiązek zapoznania się z Polityką antykorupcyjną i przestrzegania jej postanowień w związku z
wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub świadczeniem usług. Klienci, Dostawcy, Partnerzy biznesowi mogą
zapoznać się z treścią Polityki antykorupcyjnej na stronie https://www.pkpcargo.com/pl/. Dodatkowo w Spółce funkcjonuje
system zgłoszeń, który ma na celu skuteczne zapobieganie naruszeniom, ochronę wizerunku Spółki oraz wspomaganie
zarządzania ryzykiem operacyjnym. Klienci, Partnerzy Biznesowi i osoby spoza Spółki wszelkie nieprawidłowości mogą zgłaszać
imiennie lub anonimowo za pośrednictwem specjalnie dedykowanych kanałów komunikacji:
W przypadku uzasadnionego zgłoszenia, doszło do naruszenia
Kodeksu etyki/Polityki antykorupcyjnej
przeprowadza się
postępowanie sprawdzające. Przedmiotowe postępowanie prowadzone jest przez Wydział Compliance w oparciu o zasady
określone w Kodeksie etyki oraz Polityce Antykorupcyjnej i Prezentowej. Każde zgłoszenie zamieszczane jest w Rejestrze
zawiadomień o naruszeniu Polityki antykorupcyjnej w PKP CARGO S.A./Rejestrze zawiadomień o naruszeniu Kodeksu etyki PKP
CARGO S.APKP CARGO S.A respektuje prawo Sygnalistów do zachowania anonimowości i zabezpieczenia danych osobowych
tych osób oraz do ich ochrony przed jakimkolwiek działaniem o charakterze odwetowym.
Zasady, jakimi PKP CARGO S.A. kieruje się przy rozpatrywaniu sygnałów o potencjalnych naruszeniach to: komunikacja zwrotna;
możliwość dokonania zgłoszenia w sposób imienny lub anonimowy; rzetelność w wyjaśnieniu każdego sygnału.Obowiązujące
w PKP CARGO S.A kanały zgłoszeń zgodne z dobrymi praktykami w zakresie zgłaszania nieprawidłowości (ang.
whistleblowing) oraz wymogami określonymi w Ustawie o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów
finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych i Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 roku w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
175
10.2.3 Stosowane polityki oraz rezultaty ich stosowania
PKP CARGO S.A., jako jeden z największych towarowych przewoźników kolejowych w Polsce i Unii Europejskiej, wykonuje
krajowy i międzynarodowy przewóz towarów oraz świadczy usługi transportowo-logistyczne związane z przewozem.
Funkcjonujący w spółce Zintegrowany System Zarządzania („ZSZ”), którego podstawą funkcjonowania jest Uchwała Nr
167/2022 Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia 19.05.2020r . w sprawie organizacji certyfikowanych systemów zarządzania w PKP
CARGO S.A., której załącznik Nr.1 stanowi Politykę PKP CARGO S.A. w zakresie Zintegrowanego Systemu Zarządzania.
Zintegrowany System Zarządzania („ZSZ”), oparty jest na wymaganiach norm rodziny ISO i obejmuje swoim zakresem: PN-EN
ISO 9001: 2015-10 - zarządzanie jakością; PN-EN ISO 14001: 2015-9- zarządzanie środowiskowe; PN-EN/IEC 27001:2017-06
zarządzanie bezpieczeństwem informacji; PN-ISO 45001:2018-06- zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy
oraz system WSK ( wewnętrzny system kontroli obrotu towarami o znaczeniu strategicznym) system oparty o normę PN_EN
ISO 9001:2015-10 i kryteria WSK).
System ZSZ zorientowany jest na ciągłe doskonalenie oraz dostosowanie usług do wymagań Klientów i zobowiązuje Spółkę do
realizacji wysokiej jakości usług i zachowania bezpieczeństwa procesów. Dodatkowo Zintegrowany System Zarządzania
zobowiązuje pracowników Spółki do: świadczenia najwyższej jakości usług; orientacji na klienta; dbałości i bezpieczeństwo
przetwarzanych informacji; przestrzegania zasad ochrony informacji; przestrzegania zasad ochrony środowiska; przestrzegania
zasad BHP; zaangażowania w doskonalenie ZSZ; systematycznego szkolenia w zakresie Bezpieczeństwa Informacji.
Posiadanie przez spół PKP CARGO Zintegrowanego Systemu Zarządzania wnosi korzyści dla funkcjonowania na rynku,
poprzez: możliwość korzystania z uproszczonych procedur celnych (Status Upoważnionego Przedsiębiorcy AEO), poprzez
uzyskanie międzynarodowego certyfikatu ISO; legalny międzynarodowy obrót towarami o znaczeniu strategicznym; pozytywne
kształtowanie wizerunku firmy; zwiększony komfort klientów pracowników i współpracowników organizacji; wzrost prestiżu
oraz zaufania do Spółki; podniesienie wiarygodności Spółki i zobowiązanie do ciągłego doskonalenia; gwarancje wysokiej
jakości świadczonych usług;dynamiczny rozwój Spółki; lepszą organizacja pracy, jednoznaczne określenie zadań, kompetencji i
odpowiedzialności pracowników; efektywne gospodarowanie posiadanymi zasobami; ujednolicenie dokumentacji
powiązanie ze sobą w sposób przejrzysty procesów i procedur.
Integralną częścią Zintegrowanego Systemu Zarządzania stanowi Zarządzanie Bezpieczeństwem Informacji, jako zbiór
procesów i procedur stosowanych w PKP CARGO S.A., stanowiące wykaz zabezpieczeń Deklaracja Stosowania Zabezpieczeń
Informacji odnoszących się do zdefiniowanych aktywów w obszarze bezpieczeństwa informacji.
Jako przewoźnik kolejowy korzystający z dostępu do infrastruktury kolejewej, PKP CARGO S.A. korzysta z certyfikatu
bezpieczeństwa. Aby uzyskać certyfikat bezpieczeństwa przewoźnik kolejowy zobowiązany jest opracować zgodny
z wymogami krajowych przepisów oraz dostosowany do warunków danego przewoźnika System Zarządzania Bezpieczeństwem
Safety Management Systems („SMS”). Wdrożony System SMS zapewnia: najwyższe bezpieczeństwo świadczonych usług bez
rezygnacji z jakości; bezpieczeństwo uczestników systemu kolejowego (innych przewoźników, zarządców infrastruktury,
podwykonawców); współpraz innymi przewoźnikami i zarządcami infrastruktury kolejowej w ramach realizacji wspólnych
celów bezpieczeństwa; zadowalający poziom wskaźników bezpieczeństwa; bezpieczną pracę pracownikom i
współpracownikom; przestrzeganie norm i przepisów prawnych w zakresie bezpieczeństwa kolejowego; zapobieganie
wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym; stałą poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ciągłego doskonalenia
działań w tym zakresie; stałą identyfikację i minimalizację ryzyka technicznego i zawodowego.
Funkcjonujący w spółce System Zarządzania Bezpieczeństwem ma zapewniać nadzór nad wszystkimi rodzajami ryzyka (w tym
zapewniać dokonanie analizy i oceny ryzyka), które związane z działalnością przewoźnika kolejowego, łącznie z
dostarczanymi usługami utrzymania i dostawą materiałów oraz zaangażowaniem podwykonawców. Wszelkie elementy SMS
powinny być udokumentowane, z określeniem odpowiedzialności w strukturach organizacyjnych przewoźnika kolejowego.
Dokumentacja ta powinna wskazywać, jak kierownictwo przewoźnika kolejowego nadzoruje realizację systemu na każdym
poziomie zarządzania, jaki jest w tym udział pracowników i poszczególnych przedstawicieli kierownictwa na wszystkich
poziomach oraz w jaki sposób zapewnione jest ciągłe doskonalenie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem.
Inny wykorzystywany w PKP CARGO S.A. systemem jest System Zarządzania Utrzymaniem wagonów towarowych PKP CARGO
- Maintenance Management System („MMS”),który jest wykorzystywany w celu zapewnienia bezpieczeństwa ruchu
kolejowego poprzez utrzymanie w sprawności technicznej wagonów towarowych, za których sprawność PKP CARGO
odpowiada. System jest opracowywany i obowiązuje w danej spółce działającej w ramach systemu kolejowego. Posiadanie
oraz zapewnienie właściwego wdrożenia i funkcjonowania Systemu MMS jest obowiązkowe dla przedsiębiorstw
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
176
odpowiadających za utrzymanie wagonów towarowych i stanowi warunek konieczny do prowadzenia działalności w tym
zakresie. Powyższe podlega nadzorowi Urzędu Transportu Kolejowego. System obejmuje swym zakresem podstawowo obszar
utrzymania sprawności technicznej wagonów towarowych w ramach procesu głównego, którym jest realizacja procesu
utrzymania oraz procesy pomocnicze zapewniające właściwą realizację działalności, takie jak: analiza ryzyka, zarządzanie
kompetencjami personelu czy współpraca z innymi przedsiębiorstwami.
Posiadanie przez spółkę PKP CARGO certyfikowanych systemów i funkcjonowanie zgodnie z wymogami norm, ma charakter
nie tylko komercyjny ale i administracyjny. Dbając o ciągłość funkcjonowania systemów spółka poddaje je okresowym
zewnętrznym audytom nadzoru. I tak w 2021 r . po Zewnętrznym Audycie i Nadzoru z zakresu ZSW i wsk została podjęta
decyzja ( Zarząd Polskiego Centrum Badan i Certyfikacji S.A.) o przedłużeniu ważności posiadanych przez Spółkę certyfikatów:
Nr JBSI-12/4/2022 oraz Nr W-209/5/2020 z datą ważności do 18.05.2023
Polityka stosowana przez PKP CARGO S.A. w odniesieniu do zagadnień społecznych
Kierownictwo spółki PKP CARGO wspiera dialog oparty na zasadach równości stron i wzajemnego zaufania, szukania
kompromisu oraz przestrzegania prawa. Jednocześnie promuje ideę partnerstwa, którą uznaje za naturalną ewolucję dialogu
społecznego w warunkach gospodarki rynkowej, globalizacji i zwiększonej konkurencji oraz za czynnik sprzyjający
zrównoważonemu rozwojowi biznesu, zachowaniu miejsc pracy i poprawie w sferze socjalnej.
Dialog ten rozwijany jest w sposób konsekwentny i długofalowy, między innymi na bazie przyjętych przez Partnerów
Społecznych w roku 2017 Dobrych Zasad Dialogu Społecznego, odwołujących się do ogólnoludzkich wartości:
odpowiedzialność, uczciwość, szacunek, otwartość, dyscyplina.
Wieloletnia praktyka Spółki w promowaniu idei partnerstwa w roku 2021 została uzupełniona o popularyzację działań w
zakresie popularyzowania idei partnerskiego dialogu, przy wykorzystaniu różnych kanałów komunikacyjnych:
cykliczne spotkania Sygnatariuszy ZUZP regularne spotkania kwartalne oraz spotkania tematyczne i konsultacje (w
roku 2021 z uwagi na utrzymujacą się pandemię COVID-19, spotkania z przedstawicielami Strony Społecznej
kontynuowane były m.in. w formie telekonferencji zdalnych z użyciem systemów wideokonferencyjnych PKP CARGO
S.A. lub w formie stacjonarnej z zachowaniem reżimu sanitarnego);
strona intranetowa PKP CARGO;
komunikaty/listy do pracowników;
prasa branżowa organizacji związkowych.
W PKP CARGO S.A., będącej zbiorem pracodawców, dialog społeczny prowadzony jest: na szczeblu Spółki – Prezes Zarządu lub
upoważniona przez niego osoba oraz właściwe statutowo organy ponadzakładowych organizacji związkowych, działających na
szczeblu PKP CARGO S.A. i zakładowych organizacji związkowych, będących stroną ZUZP; na szczeblu Centrali Spółki osoba
upoważniona przez Prezesa Zarządu i właściwe statutowo organy zakładowych organizacji związkowych; na szczeblu zakładu
Spółki – dyrektor zakładu Spółki i właściwe statutowo organy zakładowych organizacji związkowych.
Dbając o przejrzyste zasady współpracy, PKP CARGO S.A. na bieżąco aktualizuje wewnętrzne regulacje określające warunki
współpracy Partnerów Społecznych. Podstawową formą dialogu cykliczne spotkania, odbywające się, co do zasady raz w
miesiącu na szczeblu zakładu i raz na kwartał na szczeblu Spółki, na których omawiane są bieżące zagadnienia, istotne dla obu
stron. Aktywne działania w sferze komunikacji społecznej realizowana sukcesywnie przez Członka Zarządu Przedstawiciela
Pracowników PKP CARGO S.A., przyczynia się do promocji w zakresie partnerskiego dialogu, jak również jest narzędziem
budowania nowoczesnego partnerstwa w zarządzaniu z udziałem Strony Społecznej. Zarząd PKP CARGO S.A. wspiera rozwój
dialogu społecznego poprzez współdziałanie ze ze związkami zawodowymi na zasadach ustalonych w przepisach powszechnie
obowiązujących, jak i na podstawie zawartych porozumień, określających wzajemne zobowiązania stron dialogu społecznego
w Spółce oraz w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy.
O ważnym miejscu dialogu społecznego w PKP CARGO S.A. świadczy fakt, że inicjatywy w tym obszarze stanowią dla Spółki
stały element działań realizowanych w sferze społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Jedną ze składowych wewnętrznej
Polityki CSR jest zapewnienie właściwej atmosfery partnerskiego dialogu. Jest to zgodne zarówno ze strategicznym podejściem
PKP CARGO S.A., jak również uznanymi standardami prawnymi i rynkowymi, m.in. z wytycznymi Normy ISO 26000 w dwóch
kluczowych obszarach: „ład organizacyjny” i „stosunki pracy”.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
177
Wspólnie wypracowane standardy, dostosowane do potrzeb biznesowych Spółki, służą zwiększaniu świadomości na temat
istotnej roli otwartej, partnerskiej postawy w poszukiwaniu rozwiązań optymalnych dla obu stron zaangażowanych w dialog,
mając na celu podnoszenie efektywności realizowanych przez Spółkę procesów decyzyjnych. Monitorowaniu zdarzeń z zakresu
dialogu społecznego w Spółce służy Raport o Związkach Zawodowych i dialogu społecznym w PKP CARGO S.A. Ma on na celu
cykliczną aktualizację wiedzy o trendach i zdarzeniach w obszarze dialogu społecznego w Spółce.
W 2021 roku wśród najistotniejszych zdarzeń w zakresie dialogu społecznego w PKP CARGO S.A. należy wskazać poniższe
aspekty: Porozumienie w PKP CARGO S.A. z dnia 27 sierpnia 2021 roku; Protokół dodatkowy nr 12 do Zakładowego Układu
Zbiorowego Pracy PKP CARGO S.A.; Dialog społeczny na poziomie spółek zależnych Grupy Kapitałowej PKP CARGO, tj. temat
podwyżki wynagrodzeń, wypłaty premii i zwiększenia gratyfikacji z okazji dnia kolejarza oraz zmiany do ZUZP i konsultacje
schematów organizacyjnych w Spółkach.
W 2021 roku Strona Społeczna była m.in. informowana na bieżąco o sytuacji Spółki oraz obowiązujących pracowników zasadach
bezpieczeństwa w miejscu pracy w związku z wprowadzeniem na terenie państwa polskiego stanu epidemii. Wieloletnia
praktyka w zbiorowym wypracowywaniu standardów dostosowanych do potrzeb biznesowych PKP CARGO S.A. służą
zwiększaniu świadomości roli otwartej, partnerskiej postawy w poszukiwaniu rozwiązań optymalnych dla obu Stron
zaangażowanych w dialog, mając na celu podnoszenie efektywności realizowanych przez Spółkę procesów decyzyjnych.
Polityka stosowana przez PKP CARGO S.A. w odniesieniu do zagadnień pracowniczych
Nabór pracowników
W 2021 roku, analogicznie jak w 2020 roku, realizowane były wewnętrzne i zewnętrzne procesy rekrutacyjne. Ze względu na
obostrzenia, mające na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19, większość procesów rekrutacyjnych
odbywało się w formie zdalnej (on line). W 2021 roku ze względu na w przeważającą formę nauczania zdalnego wśród uczniów
szkół ponadpodstawowych oraz studentów, został zawieszony Program staży zawodowych oraz Program staży letnich. W 2021
roku realizowano Program stypendialny z uczniami, którzy przystąpili do niego w 2019 r. Zgodnie z założeniami Program jest
skierowany do uczniów wybranej szkoły branżowej I stopnia na okres 3-letniej nauki w szkole. Stypendyści PKP CARGO S.A.,
którzy spełnili określone kryteria, w 2021 roku ponownie otrzymali stypendia naukowe. Dodatkowo, po zakończeniu szkoły i
uzyskaniu kwalifikacji zawodowych mogą otrzymać propozycję pracy na stanowiskach związanych z eksploatacją i utrzymaniem
taboru w Spółce. Działanie to miało na celu zasilenie kadry PKP CARGO S.A. zdolnymi i rokującymi absolwentami techników i
szkół branżowych II stopnia, którzy po ukończeniu szkoły, mogą zostać zatrudnieni na stanowiskach związanych z podstawową
działalnością Spółki.
Program adaptacyjny
W 2021 roku kontynuowano program adaptacji zawodowej, dostosowany do potrzeb i oczekiwań wyodrębnionych grup
stanowisk funkcjonujących w Spółce: pracowników administracyjnych, kadry menedżerskiej oraz dla pracowników
zatrudnionych w zakładach Spółki na stanowiskach innych, niż administracyjne. Program adaptacyjny, ze względu na
obostrzenia, mające na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19, realizowany był najczęściej w formie
zdalnej (on-line). Optymalnie dobrany program przygotowania zawodowego, umożliwił nowym pracownikom szybkie
wdrożenie się w powierzone obowiązki. Tak przygotowany program adaptacji ma wpływ na zmniejszenie ryzyka rotacji
pracowników. Aby rozwijać kwalifikacje i kompetencje personelu w zakresie wykonywanych obowiązków, organizowane były
m.in. pouczenia okresowe.
Szkolenia i rozwój
PKP CARGO S.A. dąży do uzyskania statusu organizacji uczącej się, zarządzania opartego na wiedzy i doświadczeniu oraz
stosowania różnorodnych form rozwoju zawodowego, które wspierałyby realizację celów biznesowych. W 2021 roku kadra
kierownicza podnosiła swoje kompetencje w ramach menedżerskich studiów podyplomowych MBA, organizowanych dla
pracowników zatrudnionych w spółkach kolejowych. Kontynuowane i rozwijane były również działania szkoleniowe
organizowane w formie e-learningu. Ponadto w 2021 roku kontynuowano cykl szkoleń rozwijających kompetencje miękkie oraz
nabywania umiejętności z zakresu posługiwania się MS Office. Szkolenia odbywały się w formie stacjonarnej i zdalnej.
Działalność socjalna i świadczenia przejazdowe
W PKP CARGO S.A. utworzony jest Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) na zasadach wynikających z przepisów
powszechnie obowiązujących i ZUZP. Działalność socjalną prowadzą odrębnie pracodawcy wchodzący w skład Spółki na
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
178
podstawie zakładowych regulaminów gospodarowania ZFŚS, uwzględniając lokalne potrzeby i preferencje załogi. Fundusz,
stosownie do swoich możliwości, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników i byłych pracowników Spółki.
W szczególności uprawnionymi do korzystania ze środków ZFŚS są pracownicy, emeryci i renciści oraz członkowie ich rodzin.
Pracownicy i inni uprawnieni mogą korzystać z szerokiego pakietu świadczeń socjalnych. Świadczenia z ZFŚS uzależnione są od
tzw. kryteriów socjalnych, czyli sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osób uprawnionych. Decyzje o przyznaniu pomocy
oraz jej wysokości podejmują komisje socjalne złożone z przedstawicieli pracodawców i zakładowych organizacji związkowych.
Środki ZFŚS przeznaczane są głównie na dofinansowanie wczasów, wczasów „pod gruszą”, wycieczek, kolonii, obozów,
zimowisk, „zielonych szkół”, wycieczek szkolnych i przedszkolnych, krótkotrwałego wypoczynku, rajdów. Z wypoczynku mogą
korzystać pracownicy, emeryci, renciści i członkowie ich rodzin. Różnorodność przyznawanych dofinansowań daje
uprawnionym możliwość wyboru właściwej dla siebie formy wypoczynku. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom pracowników,
wprowadzono możliwość dofinansowania pobytu dzieci w przedszkolach i żłobkach.
Pracownicy mogą uczestniczyć w imprezach sportowych, rekreacyjnych, kulturalnych, co pozwala im na identyfikację z firmą,
integrację ze współpracownikami i relaks w czasie wolnym od pracy. W trosce o zdrowie i komfort pracowników dodano
możliwość korzystania z obiektów sportowych, programów rekreacyjno – sportowych, kart FITPROFIT i innych kart sportowych
i rabatów, zapewniających dostęp do szeregu obiektów na terenie całej Polski. Udzielana jest wnież pomoc w formie pomocy
rzeczowej okolicznościowej, a także zapomóg bytowych i losowych, które mogą otrzymać osoby znajdujące się w szczególnie
trudnej sytuacji życiowej. Uprawnieni mogą korzystać także z nisko oprocentowanych pożyczek na cele mieszkaniowe.
W 2021 r. w PKP CARGO S.A. dokonano odpisu na ZFŚS na rzecz 34 874 uprawnionych, w tym 15 427 pracowników oraz 19 447
emerytów i rencistów. Na realizację świadczeń socjalnych wykorzystano: wypoczynek - 44 % środków, działalność kulturalno-
oświatowa i sportowo-rekreacyjna - 2 % środków, pomoc rzeczowa, zapomoga - 26 % środków, przedszkole, żłobek - 1 %
środków, pożyczka - 27% środków.
Pracownicy i członkowie ich rodzin oraz emeryci i renciści uprawnieni do nabycia ulgowych usług transportowych, które
umożliwiają przejazdy na preferencyjnych warunkach w pociągach uruchamianych na terenie kraju. Koszt nabycia ulgowej
usługi transportowej w klasie drugiej dla pracowników jest w całości ponoszony przez pracodawcę. Uprawnienia realizowane
na podstawie Porozumienia w sprawie ulgowych usług transportowych pomiędzy ZPK a przewoźnikami realizującymi kolejowe
przewozy pasażerskie z dnia 27 listopada 2013 r. oraz regulacji wewnętrznych Spółki.
W 2021 r. wykupiono uprawnienia do ulgowych usług transportowych dla następującej liczby osób: dla pracowników – 11 237
uprawnień ; dla członków rodzin pracowników 1 718 uprawnień; dla emerytów i rencistów kolejowych – 5 546 uprawnienia
w pakiecie I oraz 4 803 uprawnienia w pakiecie II. Pracownikom i członkom ich rodzin wydano 469 biletów międzynarodowych,
które za symboliczną opłatą umożliwiają podróżowanie po Europie.
Wspieranie edukacji
PKP CARGO S.A. dąży do uzyskania statusu organizacji uczącej się, zarządzania opartego na wiedzy i doświadczeniu oraz
stosowania różnorodnych form rozwoju zawodowego, które wspierałyby realizację celów biznesowych. W 2021 kadra
kierownicza podnosiła swoje kompetencje w ramach menedżerskich studiów podyplomowych MBA, organizowanych dla
pracowników zatrudnionych w spółkach kolejowych. Kontynuowane i rozwijane były również działania szkoleniowe
organizowane w formie e-learningu. Ponadto w 2021 roku kontynuowano cykl szkoleń rozwijających kompetencje miękkie oraz
nabywania umiejętności z zakresu posługiwania się MS Office. Szkolenia odbywały się w formie stacjonarnej i zdalnej.
Polityka stosowana przez PKP CARGO S.A. w odniesieniu do środowiska naturalnego
Firmy na całym świecie coraz bardziej świadome tego, jak istotny wpływ wywierają na otoczenie. Dzięki temu mogą sprawnie
i skutecznie podejmować takie formy aktywności, które sprzyjają m.in realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju, określonych
przez ONZ, czyli wdrażają cele biznesowe, skupiając się jednocześnie na dbałości o środowisko i otoczenie społeczne. Dla
osiągnięcia zrównoważonego rozwoju konieczne jest zharmonizowanie trzech wzajemnie ze sobą połączonych elementów:
wzrostu gospodarczego, troski o rozwój społeczeństwa oraz ochrony środowiska. Jednym z kluczowych obszarów
zrównoważonego rozwoju jest więc zintegrowane i zrównoważone zarządzanie surowcami naturalnymi i ekosystemami.
Przyjęta przez PKP CARGO S.A. polityka środowiskowa jest elementem Polityki PKP CARGO S.A. w zakresie zintegrowanego
systemu zarządzania”. Obejmuje m.in. takie elementy jak: ochronę środowiska naturalnego poprzez promocję i realizację
ekologicznej formy transportu i zapobieganie zanieczyszczeniom, racjonalne użytkowanie surowców, materiałów i energii oraz
wody, podnoszenie świadomości pracowników w zakresie odpowiedzialności za jakość środowiska naturalnego. Spółka dąży
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
179
do połączenia profesjonalnego realizowania celów biznesowych z odpowiedzialną postawą względem środowiska naturalnego.
Kluczowe działania PKP CARGO S.A. podejmowane w obszarze ochrony środowiska to:
wdrożenie i utrzymywanie systemu zarządzania środowiskowego jako elementu zintegrowanego systemu zarządzania
- system nadzoru nad ochroną środowiska jest uregulowany wewnętrznie i monitorowany;
edukacja ekologiczna budowanie świadomości ekologicznej, odpowiedzialnego angażowania się pracowników w
zrównoważony rozwój poprzez szkolenia i materiały edukacyjne;
współpraca międzynarodowa przynależność i udział w zespołach organizacji działających na rzecz zrównoważonego
transportu takich jak Międzynarodowy Związek Kolei (UIC), Stowarzyszenie Kolei Europejskich (CER) oraz Rail Freight
Forward (koalicja europejskich firm z branży kolejowych przewozów towarowych);
bezpieczeństwo przewozów - szkolenia i nadzór nad przewozem towarów niebezpiecznych;
nowoczesny tabor i innowacje zakupy i modernizacje lokomotyw i wagonów, także pod kątem emisyjności i
energooszczędności;
nowoczesne zaplecze utrzymaniowo-naprawcze, oszczędne gospodarowanie zasobami remonty, modernizacje;
inwestycje pod kątem uszczelnienia procesów związanych z emisjami do powietrza i powierzchni ziemi oraz
oszczędnościami energii.
Z uwagi na to, że transport kolejowy jest ekologiczny i już sama realizacja transportu towarowego koleją zamiast transportem
drogowym, przyczynia się do łagodzenia zmian klimatu, PKP CARGO S.A. nie wyodrębniała dotychczas w swojej działalności
oddzielnej polityki klimatycznej. Widząc szanse rozwoju jaki niesie ze sobą dla przedsiębiorstw kolejowych unijna systematyka,
dotycząca zrównoważonego rozwoju, która podąża w kierunku promowania niskoemisyjnych form transportu, podążając za
obecnymi oczekiwaniami otoczenia, PKP CARGO S.A. planuje wdrożenie polityki klimatycznej w 2022 roku. Polityka będzie
wyznaczać mierzalne cele i czas ich realizacji, w oparciu o założenia Porozumienia Paryskiego, które ma na celu ograniczenie
globalnego wzrostu temperatury do poziomu poniżej 2˚C w 2100 roku. Obecnie zarządzenie emisjami gazów cieplarnianych w
PKP CARGO S.A. odbywa się w ramach procesu zarządzania wszystkimi emisjami do powietrza i obejmuje I oraz II zakres emisji
GHG. Wydzielenie w ramach zarządzania emisjami, osobnego podprocesu dedykowanego dla zarządzania emisją gazów
cieplarnianych (z rozbiciem na 3 zakresy) planowane jest na 2022 rok.
Role i odpowiedzialność w ochronie środowiska i klimatu
Za ocenę wskaźników dotyczących środowiska naturalnego odpowiada Wydział Energetyki i Utrzymania Zaplecza Technicznego
w Biurze Taboru i Wsparcia Technicznego. W strukturze Wydziału funkcjonują między innymi Zespół ds. ochrony środowiska i
Zielonego Ładu oraz Zespół ds. zarządzania energią i rozliczeń. Zespoły te odpowiedzialne za wprowadzenie w PKP CARGO
S.A. polityki klimatycznej, wytyczenie w tym zakresie celów, wypracowanie rozwiązań i rekomendacji prowadzących do
realizacji tych celów oraz monitorowanie redukcji śladu węglowego do uzyskania statusu przedsiębiorstwa neutralnego
klimatycznie w 2050 roku. Nadzór nad realizacją spraw ochrony środowiska i klimatu, sprawuje Członek Zarządu ds.
Operacyjnych, który zatwierdza wytyczone cele oraz priorytety środowiskowe i klimatyczne.
Efekty stosowania Polityki ochrony środowiska i klimatu
Unijna systematyka dotycząca zrównoważonego rozwoju, odnosi się wprost do konieczności zmian modalnych na rzecz
niskoemisyjnych form transportu oraz budowy niezbędnej infrastruktury na potrzeby czystej mobilności. Kolej jako wnoszącą
znaczący wkład na rzecz ochrony klimatu, uznawana jest w tym zakresie za bardzo odpowiednie rozwiązanie. Oznacza to, że
mimo dotychczasowego braku osobnego wyszczególnienia w polityce PKP CARGO S.A. spraw ochrony klimatu, działania
proklimatyczne są przez Spółkę od dawna realizowane. Dzieje się tak za sprawą podstawowego filaru działalności PKP CARGO
S.A., którym jest towarowy transport kolejowy. Transport szynowy jest ekologiczny ze względu na niską emisję gazów
cieplarnianych oraz małe zużycie paliwa i energii w stosunku do przewożonej masy i zgodnie z polityką klimatyczną Unii
Europejskiej traktowany jest jako istotny i pożądany element osiągania celów redukcji śladu węglowego w całym sektorze
transportu.
PKP CARGO S.A. angażuje się w plany działania ogłoszonej w 2020 roku w komunikacie KE Strategii na rzecz zrównoważonej i
inteligentnej mobilności- europejski transport na drodze ku przyszłości, w szczególności w stosunku do poniższych określonych
w dokumencie inicjatyw i celów: INICJATYWA PRZEWODNIA 1 -upowszechnienie pojazdów bezemisyjnych, paliw odnawialnych
i niskoemisyjnych oraz związanej z nimi infrastruktury; INICJATYWA PRZEWODNIA 3 - bardziej zrównoważona i zdrowsza
mobilność między miastami i w miastach (dalsza elektryfikacja transportu kolejowego; w przypadkach, w których nie jest to
opłacalne, należy zwiększyć wykorzystanie wodoru); INICJATYWA PRZEWODNIA 4 - ekologizacja transportu towarowego
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
180
(zwiększenie roli kolei w transporcie: Cel pośredni nr 7: w porównaniu z rokiem 2015 Kolejowy ruch towarowy wzrośnie do
2030 r. o 50% a do 2050 r. dwukrotnie); INICJATYWA PRZEWODNIA 8 - wzmocnienie jednolitego rynku (między innymi
inwestycje przeznaczone na sfinansowanie modernizacji flot we wszystkich rodzajach transportu, tak aby zapewnić wdrożenie
wariantów technologii nisko- i bezemisyjnych, m.in. poprzez modernizację i odpowiednie programy odnowy).
W ramach działań PKP CARGO, które wpisują się w Strategię na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności należy wskazać:
Zakup nowoczesnych elektrowozów oraz modernizacje lokomotyw elektrycznych
PKP CARGO S.A. inwestuje w zakup nowoczesnych lokomotyw. Najnowocześniejsza część naszej floty liczy 39 lokomotyw
wielosystemowych (pojazdy zasilane napięciem stałym lub zmiennym), które pozwalają przekraczać granice krajów
europejskich bez zatrzymywania związanego ze zmianą systemu zasilania (co pozwala na oszczędność energii elektrycznej).
Wśród nich między innymi nowoczesne sześcioosiowe lokomotywy elektryczne Dragon (ET25) oraz lokomotyw Dragon 2
(ET26) wyposażone w spalinowy moduł dojazdowy. Liczba lokomotyw elektrycznych niezmodernizowanych, ulega
sukcesywnemu zmniejszaniu. Wdrażamy taborowe rozwiązania w zakresie optymalizacji zużycia energii, modernizując
lokomotywy elektryczne poprzez montowanie nowoczesnej aparatury elektrycznej oraz prowadzimy pilotaż wybranych
lokomotyw, na których zamontowano liczniki energii elektrycznej prądu stałego. PKP CARGO S.A. jako operator kolejowych
przewozów towarowych w ogromnej większości realizuje swoje przewozy towarowe trakcją elektryczną. Pojazdy elektryczne
są przyjazne dla środowiska, nie generują emisji w miejscu użytkowania i lokalnie nie powodują smogu.
Modernizacja lokomotyw spalinowych
Spółka PKP CARGO S.A. realizuje umowę na podstawie której, Newag Group S.A. wykonuje naprawy główne poziomu P5
połączone z modernizacją lokomotyw spalinowych serii SM48. W wyniku modernizacji, która obejmuje m.in. budowę nowego
nadwozia w technologii modułowej, wymianę agregatu prądotwórczego, aparatury hamulcowej oraz maszyn i urządzeń
pomocniczych, zmieniona zostanie seria SM48 na ST48 oraz przeznaczenie lokomotyw z manewrowych na liniowe. W latach
2019 - 2020 PESA Bydgoszcz S.A. wykonywała dla nas naprawy poziomu P5, które zostały połączone z modernizacją lokomotyw
spalinowych serii ST44, obejmującą między innymi wymianę przestarzałego, dwusuwowego silnika spalinowego na silnik
czterosuwowy, spełniający normy emisji spalin UICIIIA. Liczba eksploatowanych lokomotyw spalinowych
niezmodernizowanych ciągle się zmniejsza. Lokomotywy po modernizacji zużywają mniej paliwa a tym samym emitują mniejsze
ilości zanieczyszczeń do powietrza w stosunku do lokomotyw niezmodernizowanych.
Zakup i modernizacja wagonów towarowych
PKP CARGO S.A. inwestuje w nowoczesne wagony. W posiadanym parku wagonów aż 3 804 szt. to platformy intermodalne. W
następnych latach planowany jest dalszy zakup takich platform. Nabywane platformy poprawiają efektywność przewozów,
pozwalając na przewóz cięższych ładunków niż starsze wagony oraz wyposażone w kompozytowe wstawki hamulcowe.
Ogółem na platformy i lokomotywy planujemy wydać prawie 572 mln zł z czego 269 mln zostanie dofinansowane z UE.
Tworzenie efektywnych i innowacyjnych rozwiązań, które umożliwią wykorzystywanie energii elektrycznej
wyprodukowanej z Odnawialnych Źródeł Energii
Podczas Rady Programowej Centrum Efektywności Energetycznej Kolei w dniu 29 października 2020 r., PKP CARGO i PKP
Energetyka podpisały list intencyjny, w którym potwierdzają podjęcie współpracy przy stworzeniu efektywnych i
innowacyjnych rozwiązań, które umożliwią PKP CARGO wykorzystywanie energii elektrycznej wyprodukowanej z Odnawialnych
Źródeł Energii. W ramach podpisanego listu intencyjnego, firmy zobowiązują s do wymiany informacji niezbędnych do
przygotowania planu i realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z energetyką prosumencką i odnawialną. PKP
Energetyka, rozumiejąc potrzeby klientów kolejowych, będzie aktywnie wspierać PKP CARGO w realizacji przedsięwzięć
energetycznych. Pierwszy etap związany będzie z dopasowaniem instalacji prosumenckich a kolejne kroki współpracy będą
dotyczyły uruchomienia większych instalacji OZE przeznaczonych na cele własne PKP CARGO.
Na chwilę obecną ilość instalacji OZE użytkowanych w spółce ulega sukcesywnemu zwiększaniu.
Wykorzystanie wodoru jako paliwa do zasilania nowoczesnych lokomotyw
W 2018 PKP CARGO i Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW), H. Cegielski Fabryka Pojazdów Szynowych podpisali list intencyjny
na rzecz wspólnych, innowacyjnych przedsięwzięć inwestycyjnych, związanych z komercyjnym wykorzystaniem paliwa
wodorowego. Dokument zakłada m.in. kooperację na rzecz badań, analiz, a w przyszłości produkcji nowych typów wagonów i
lokomotyw manewrowych o napędzie wodorowym oraz późniejszego ich utrzymania oraz eksploatacji. Zakłada się następujący
podział ról wśród uczestników projektu:PKP CARGO S.A. - założenia techniczne, próbna eksploatacja lokomotywy, Spółka H.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
181
Cegielski- Fabryka Pojazdów Szynowych - budowa lokomotywy, Jastrzębska Spółka Węglowa - budowa infrastruktury do
tankowania wodoru. Kontynuacją prac nad tym projektem było podpisanie przez PKP CARGO S.A., PESA Bydgoszcz S.A. i Grupa
Azoty S.A. 23 września 2021 roku, listu intencyjnego na temat współpracy na rzecz wdrożenia technologii wodorowych w
transporcie kolejowym. Współpraca ma obejmować między innymi projekty badawczo - rozwojowe zmierzające do
opracowania optymalnych sposobów wykorzystania wodoru do napędów pojazdów szynowych oraz metod transportu wodoru
i tankowania pojazdów kolejowych. Wspólny projekt ma na celu stworzenie infrastruktury związanej z przesyłaniem,
magazynowaniem i tankowaniem paliw wodorowych, budowę lokomotyw o napędzie wodorowym wykorzystywanych do prac
manewrowych i liniowych.
Spółka PKP CARGO realizując politykę środowiskową, stawia na rozwój technologii wodorowych w transporcie szynowym, gdyż
ma to ogromne znaczenie nie tylko dla spółki, ale i dla całej polskiej gospodarki w związku z wdrażanym przez Komisję
Europejską programem „Europejski Zielony Ład” , którego celem jest zmniejszenie emisji CO2 w transporcie o 30% do roku
2030, zaś do 2050 roku transport ma osiągnąć neutralność klimatyczną. Bazując na doświadczeniach partnerów tego projektu
( Grupa Azoty S.A. to największy producent wodoru w Polsce i pracuje nad technologiami wykorzystania tego surowca w
ogniwach paliwowych, zaś PESA Bydgoszcz S.A. jako pierwsza opracowała prototyp lokomotywy wodorowej i jako
producent skupia się na przygotowaniu pojazdu dedykowanego dla transportu towarowego), spółka PKP CARGO miałaby być
testerem prototypów lokomotyw z napędem wodorowym. Realizacja projektu wodorowego na kolei przy wsparciu państwa
polskiego, które dostrzega wodór jako paliwo alternatywne w transporcie szynowym, zostało zapisane w oficjalnym rządowym
dokumencie: „Polskiej strategii wodorowej do roku 2030 z perspektywą do 2040 r.”
Udział w projekcie wprowadzenia w Europie sprzęgów samoczynnych tzw. cyfrowych sprzęgów automatycznych
DAC (Digital Automatic Coupling)
Spółka PKP CARGO bierze aktywny udział w pracach grupy roboczej nad projektem wprowadzenia sprzęgów samoczynnych,
które ma automatycznie łączyć wagony towarowe, ale również doprowadzić do wagonów energię elektryczną (110V) oraz
szynę danych (cyfryzacja i automatyzacja przewozów). PKP CARGO S.A. widzi szereg potencjalnych korzyści wprowadzenia
sprzęgów automatycznych w Europie. Sposób ich wprowadzenia powinien mieć na celu wzmocnienie konkurencyjności
kolejowych przewozów towarowych ograniczając zagrożenia związane z interoperacyjnością taboru i ich swobodną
eksploatacją w różnych państwach Europy. Aktualnie nie wybrano jeszcze konkretnego rozwiązania sprzęgu, które można
byłoby testować i wdrażać.
Cyfryzacja
W 2021 roku PKP CARGO podpisało umowę na wdrożenie systemu SAP Transportation Management System. System SAP TMS,
wraz z modułem SAP SD będzie jedną, kompletną platformą do zarządzania transportem i będzie obsługiwał wszystkie obszary
procesu przewozowego (kontakt z klientem, zarządzanie zamówieniami, planowanie zapotrzebowania na przewóz ładunków
masowych i intermodalnych, automatyzację planowania i budowy harmonogramu przewozów). System zapewni śledzenie
przesyłek i przyczyni się do lepszego planowania czasu pracy drużyn trakcyjnych. Wszystkie operacje związane z przewozem
będą wykonywane w jednym systemie co umożliwi dostęp do danych w czasie rzeczywistym. Zastosowanie SAP TMS powinno
spowodować poprawę efektywności operacyjnej i obniżenie kosztów co przełoży się na wzrost konkurencyjności PKP CARGO
na rynku usług przewozowych i logistycznych.
Polityka stosowana przez PKP CARGO S.A. w odniesieniu do poszanowania praw człowieka
Prawa człowieka takie jak wność bez względu na eć, zakaz dyskryminacji, wolność i nietykalność osobista, prawo do
prywatności i ochrony danych osobowych oraz wolność zrzeszania się i wolność poglądów, stanowią punkt odniesienia dla
polskiego prawa, i są podstawą działań związanych z obszarem pracowniczym także w Grupie PKP CARGO.
Kodeks etyki
Relacje w PKP CARGO oparte na otwartości, uczciwości i wzajemnym zaufaniu. Pracownicy pracują w zespołach i szanują
różnorodność. Biorą udział w tworzeniu przyjaznego środowiska pracy, sprzyjającego nie tylko rozwojowi zawodowemu, lecz
także podnoszeniu kwalifikacji. Odnoszą się do siebie z szacunkiem. Spółka zapewnia równy i sprawiedliwy dostęp do
zatrudnienia i awansu. Niedopuszczalna jest dyskryminacja i nieakceptowalna żadna z jej form wobec pracowników, klientów
oraz dostawców, zarówno ze względu na wiek, płeć, niepełnosprawność, przynależność rasową, wyznanie, orientację
seksualną, narodowość, pochodzenie, jak i ze względu na działalność polityczną lub związkową. W PKP CARGO nie toleruje się
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
182
żadnych form molestowania i znęcania się, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Nie jest akceptowalne nadużywanie
zajmowanego stanowiska poprzez protegowanie krewnych, nie jest akceptowalny nepotyzm.
Wdrożone w 2020 r. w PKP CARGO S.A. Kodeks Etyki stanowi jeden z podstawowych elementów wspomagających proces
budowy i rozwoju kultury organizacyjnej w Spółce, zaś „Polityka antykorupcyjna i prezentowa PKP CARGO S.A.” i zawarte w
niej normy postępowania są o charakterze uniwersalnym. Funkcjonujący w PKP CARGO system zgłoszeń skutecznie zapobiega
naruszeniom, ochronie wizerunku Spółki oraz wspomaga zarządzania ryzykiem operacyjnym. Wszelkie nieprawidłowości
można zgłaszać imiennie lub anonimowo za pośrednictwem specjalnie dedykowanych kanałów komunikacji: platformy
internetowej: https://cargo.liniaetyki.pl; adresu e-mail: cargo@liniaetyki.pl; infolinii: 22 290 69 13. Pracownicy wszelkie
nieprawidłowości mogą zgłaszać imiennie lub anonimowo:
a) bezpośrednio do Koordynatora ds. etyki, przeciwdziałania nadużyciom i korupcji poprzez : e-mail: sygnal@pkp-cargo.eu;
z wykorzystaniem drogi pocztowej na adres: Koordynator ds. etyki, przeciwdziałania nadużyciom i korupcji PKP CARGO S.A.,
02-021 Warszawa, ul. Grójecka 17 – z dopiskiem: „do rąk własnych”, lub przekazując notatkę służbową osobiście do
Koordynatora.
b)korzystając za pośrednictwem specjalnie dedykowanych kanałów komunikacji: z platformy internetowej
https://cargo.liniaetyki.pl lub e-mail: cargo@liniaetyki.pl
Polityka antymobbingowa
W PKP CARGO S.A. zostały wdrożone regulacje wewnętrzne, które stanowią podstawę realizowanej polityki antymobbingowej.
U pracodawców wchodzących w skład Spółki działają Mężowie Zaufania i Komisje Antymobbingowe. Ponadto spoczywający na
pracodawcy obowiązek przeciwdziałania zjawisku mobbingu znajduje odzwierciedlenie w regulaminach pracy Centrali i
zakładów Spółki, sprzyjając ochronie pracowników w tym obszarze. Zgodnie z przyjętymi w Spółce zasadami, każdy pracownik
posiada możliwość zgłoszenia przypadku podejrzenia o stosowanie mobbingu, a także uzyskania fachowej informacji i pomocy
ze strony Męża Zaufania z zachowaniem pełnej poufności. Natomiast rola Komisji Antymobbingowej polega na rozpatrywaniu
konkretnych spraw, po wyczerpaniu procedury przez Męża Zaufania, jak również rekomendowaniu działań mających na celu
zapobieganie i ograniczenie zjawiska mobbingu.
Realizując politykę przeciwdziałania mobbingowi, Spółka przykłada szczególną wagę do działań o charakterze profilaktycznym.
Tematyka mobbingu sygnalizowana jest już podczas szkoleń adaptacyjnych dla nowo zatrudnianych pracowników, m. in
poprzez wskazanie danych teleadresowych działającego u danego pracodawcy, a wybranego przez załogę, Męża Zaufania.
Natomiast w trakcie szkoleń organizowanych w toku zatrudnienia szczególny nacisk adziony jest na profesjonalne
przygotowanie członków Komisji Antymobbingowych, Mężów Zaufania oraz pracowników pełniących funkcje kierownicze.
Polityka stosowana przez PKP CARGO S.A. w odniesieniu do przeciwdziałania korupcji i łapownictwu
W listopadzie 2020 r. w PKP CARGO S.A. został zaimplementowany zaktualizowany Kodeks Etyki, który stanowi jeden z
podstawowych elementów wspomagających proces budowy i rozwoju kultury organizacyjnej w Spółce. Zawiera on
wypracowane przez przedstawicieli PKP CARGO S.A., przy udziale jej Pracowników i Klientów, podstawowe reguły
postępowania, takie jak: solidność, współpraca, dobre zarządzanie, bezpieczeństwo, profesjonalizm, nowoczesność,
transparentność, odpowiedzialność i szacunek, którymi pracownicy powinni kierować się w codziennej pracy zawodowej. Inny
dokument (z listopada 2020 r.) „Polityka antykorupcyjna i prezentowa PKP CARGO S.A.”, i zawarte w nim normy postępowania
o charakterze uniwersalnym, wpłynęła na proces rozwoju kultury organizacyjnej w PKP CARGO S.A. Wdrażając dokument
Polityka antykorupcyjna i prezentowa PKP CARGO S.A.”, Zarząd Spółki wyszedł naprzeciw oczekiwaniom rynku oraz zmianom
prawa w myśl zasady „zero tolerancji dla korupcji”. Zawarte w Polityce reguły obowiązują zarówno pracowników Spółki,
wszystkie osoby współpracujące na podstawie umów cywilno-prawnych oraz inne osoby wykonujące jakiekolwiek czynności w
imieniu lub na rzecz PKP CARGO S.A. Szczegółowy opis przeciwdziałań korupcji i łapownictwu w rozdziale 10.1.2.
10.2.4 Procedury należytej staranności
W Grupie PKP CARGO na bieżąco podejmowane działania w celu zapewnienia skuteczności realizacji wyznaczonych zadań
oraz zgodności z przepisami prawa. Wprowadzane regulacje wewnętrzne dostosowywane pod kątem aktualnych potrzeb
biznesowych, jak również spójności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa pracy. Równocześnie stosowanie
dobrych praktyk przyczynia się do doskonalenia standardów prowadzonej działalności oraz podnoszenia kwalifikacji
i kompetencji kapitału ludzkiego. Systematycznie prowadzone oceny ryzyka, m. in w odniesieniu do zagadnień społecznych,
pracowniczych oraz dotyczących poszanowania praw człowieka, pozwalają na wczesne wykrycie zagrożeń i maksymalne
ograniczenie ich skutków.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
183
Obszar zarządzania zasobami ludzkimi jest objęty systemem audytów wewnętrznych w ramach Zintegrowanego Systemu
Zarządzania, co pozwala na identyfikację procesów i zapewnienie ich zgodności z założonymi wymaganiami oraz wdrożenie
działań doskonalących.
Posiadany Zintegrowany System Zarządzania jest nadzorowany m.in. poprzez przeprowadzane audyty wewnętrzne, które
skutecznym i wiarygodnym narzędziem dostarczającym informacji do dalszego doskonalenia. To proces zapewniający ocenę
mocnych i słabych stron systemu zarządzania jakością, bezpieczeństwem informacji, ochroną środowiska oraz
bezpieczeństwem i higieną pracy, wskazujący zgodność z wymaganiami norm PN-EN ISO 9001: 2015-10, PN-EN ISO/IEC 27001:
2017-06, PN-EN ISO 14001: 2015-9, PN-ISO 45001: 2018-06, Kryteria WSK, potwierdzający ich wdrożenie i ich utrzymywanie.
Audyty wewnętrzne z zakresu ZSZ przeprowadzane zgodnie z przyjętym „Programem audytów wewnętrznych w PKP CARGO
S.A. z zakresu Zintegrowanego Systemu Zarządzania” na dany rok kalendarzowy.
Posiadanie certyfikatu ZSZ i funkcjonowanie zgodnie z wymaganiami norm daje gwarancję wysokiej jakości świadczonych usług
oraz wskazuje na prestiż marki w oczach klientów, którzy cenią sobie wiarygodność organizacji i jej zobowiązanie do ciągłego
doskonalenia. Jest ważnym elementem w kształtowaniu pozytywnego wizerunku.
Certyfikat ZSZ ma charakter nie tylko komercyjny, ale także administracyjny, ponieważ bez niego Spółka nie mogłaby legalnie
realizować międzynarodowego obrotu towarami o znaczeniu strategicznym (tj. towarami tzw. „podwójnego zastosowania”
oraz uzbrojeniem).
Zgodnie z normami ISO oraz Ustawą o obrocie towarami o znaczeniu strategicznym, dla utrzymania certyfikatu ZSZ niezbędne
jest poddawanie organizacji okresowym Zewnętrznym Audytom Nadzoru. W 2020 r. po Zewnętrznym Audycie Odnowienia
z zakresu ZSZ i WSK Zarząd Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji S.A. podjął decyzję o przedłużeniu ważności posiadanych
przez Spółkę certyfikatów.
10.2.5 Ryzyka związane z działalnością PKP CARGO S.A. i zarządzanie tymi ryzykami
W dniu 7 kwietnia 2020 r. Zarząd PKP CARGO S.A. podjął uchwałę w sprawie wprowadzenia do stosowania „Polityki zarządzania
ryzykiem w PKP CARGO S.A.”. Zarządzanie ryzykiem jest skoordynowanym procesem przenikającym wszystkie działania i
procesy zachodzące w Spółce, mające na celu kierowanie i sterowanie ryzykiem. Wspomaga kierownictwo w podejmowaniu
decyzji, dokonywaniu świadomych wyborów, ustalaniu priorytetów, określaniu poziomu jakości, poziomu bezpieczeństwa
informacji, określonych działań oraz rozpoznawaniu możliwych alternatywnych kierunków działań.
Spółka PKP CARGO S.A. z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu kolejowego, działa w oparciu o stosowne Certyfikaty
bezpieczeństwa cz. A i cz. B wydane przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego. Dla uzyskania certyfikatów niezbędnych dla
prowadzenia samodzielnej działalności podstawowym wymogiem było wdrożenie System Zarządzania Bezpieczeństwem
(SMS), co zostało zrealizowane w 2009 r. W 2019 r. Spółka uzyskała przedłużenie Certyfikatu Bezpieczeństwa cz. A z terminem
ważności do dnia 25 czerwca 2024 r. a w 2020 r. przedłużenie Certyfikatu Bezpieczeństwa cz. B z ważnością do 24 kwietnia
2025 r. System SMS uwzględnia ryzyka związane z prowadzoną działalnością oraz przewiduje odpowiednie środki nadzoru i
kontroli w celu ich ograniczania i zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa:
ryzyko powstałe wskutek bezpośredniej działalności, w tym ryzyko zawodowe (związane z wykonywaną pracą) oraz
ryzyko techniczne (związane z użytkowanym taborem i zasobami technicznymi);
ryzyko wspólne, które jest ryzykiem powstającym wskutek wzajemnego oddziaływania podmiotów będących częścią
systemu kolejowego (np. zarządcy infrastruktury, inni przewoźnicy, podmioty odpowiedzialne za utrzymanie);
ryzyko stron trzecich, nie będących bezpośrednio związanych z funkcjonowaniem systemu kolejowego.
Ponadto w ramach SMS stosowane są procesy i procedury służące do monitorowania skuteczności podejmowanych działań w
zakresie nadzoru ryzyka oraz do wprowadzania koniecznych zmian. Zmiany te dotyczą: techniki i technologii, procedur, reguł i
norm operacyjnych, struktury organizacyjnej.
Wśród istotnych ryzyk związanych z działalnością jednostki (zagadnienia społeczne, zagadnienia pracownicze, poszanowanie
praw człowieka) należy wymienić:
Ryzyka w ochronie środowiska
Ryzyka środowiskowe zostały zdefiniowane w ramach „Polityki zarządzania ryzykiem w PKP CARGO S.A.” w kontekście
procesów środowiskowych takich jak: zarządzanie emisjami substancji do powietrza z procesów technologicznych oraz ze
spalania paliw w instalacjach i urządzeniach, zarządzanie urządzeniami zawierającymi substancje zubażające warstwę ozonową
i fluorowane gazy cieplarniane, zarządzanie gospodarką wodno ściekową, zarządzanie wytwarzanymi odpadami
przemysłowymi oraz komunalnymi, zarządzanie emisją hałasu do środowiska, zarządzanie zielenią oraz szkodami w
środowisku. Dla procesów środowiskowych wymagających podjęcia działań, opracowano plany postępowania z ryzykiem.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
184
Ryzyko związane z zagadnieniami dot. dialogu społecznego
Ryzyko związane z niedoborem wyszkolonego personelu
Działania podejmowane w tym zakresie mają na celu zapewnienie odpowiedniej liczby osób, posiadających wymagane
kompetencje, co sprzyja realizacji celów biznesowych.
W 2021 roku program adaptacyjny, ze względu na obostrzenia, mające na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrzeniania się
wirusa COVID-19, realizowany był w formie stacjonarnej (z zachowaniem zasad bezpieczeństwa) lub zdalnej (on line) - zgodnie
z potrzebami i oczekiwaniami różnych grup stanowisk: pracowników administracyjnych, pracowników zatrudnionych w
zakładach Spółki na stanowiskach innych niż administracyjne oraz kadry menedżerskiej. Starannie dobrany program
przygotowania zawodowego miał na celu jak najszybsze wdrożenie pracownika do organizacji, zapoznanie z obowiązkami,
pomoc w przystosowaniu do środowiska pracy, co miało wpływ na efektywność wykonywanych prac i minimalizowało ryzyko
fluktuacji pracowników. Sektor kolejowy, a szczególnie stanowiska związane z bezpieczeństwem transportu kolejowego
wymagają bieżącego aktualizowania wiedzy oraz nabywania umiejętności. W 2021 roku w Spółce w większym zakresie niż w
latach ubiegłych realizowane były szkolenia w formie e- learningu. Platforma szkoleniowa umożliwia szybką i bezpieczną
dystrybucję wiedzy do wyselekcjonowanej grupy osób, jak również do dowolnej liczby pracowników. Ponadto w 2021 roku
kontynuowano cykl szkoleń rozwijających kompetencje w zakresie budowania relacji oraz komunikacji w zespole jak również
rozwijające umiejętności z zakresu posługiwania się MS Office. Szkolenia odbywały się zarówno w formie stacjonarnej jak i
zdalnej (on line).
Ryzyko związane z brakiem możliwości pozyskania odpowiedniej kadry
Identyfikując ryzyko trudności w pozyskaniu odpowiedniej kadry, realizującej zadania wynikające z działalności operacyjnej
Spółki oraz mając na uwadze obecną sytuację w kraju związaną z COVID-19, w 2021 roku kontynuowano tylko wybrane
działania, wspierające zatrudnianie nowych pracowników. W 2021 roku realizowano Program stypendialny z uczniami, którzy
przystąpili do niego w 2019 r. Zgodnie z założeniami Program jest skierowany do uczniów wybranej szkoły branżowej I stopnia
na okres 3-letniej nauki w szkole. Stypendyści PKP CARGO S.A., którzy spełnili określone kryteria, w 2021 r. ponownie otrzymali
stypendia naukowe. Dodatkowo, po zakończeniu szkoły i uzyskaniu kwalifikacji zawodowych, mogą otrzymać propozycję pracy
na stanowiskach związanych z eksploatacją i utrzymaniem taboru w Spółce. Ze względu na zdalną formę nauczania wśród
uczniów szkół ponadpodstawowych oraz studentów, w 2021 r., analogicznie jak w roku 2020, nie zrealizowano Programu staży
zawodowych oraz Programu staży letnich.
Poza wskazanymi powyżej działaniami wzmacniającymi pozyskanie nowych pracowników, prowadzone były bieżące rekrutacje
zgodnie ze zgłaszanymi potrzebami komórek organizacyjnych Spółki. W trakcie zatrudnienia pracownicy mieli możliwość
szkolenia od podstaw, aby uzyskać przygotowanie do pracy na stanowisku maszynisty, rewidenta czy manewrowego.
Podsumowując, dotychczasowe działania Spółki służące zarządzaniu opisywanym obszarem sprawiają, że ryzyko związane z
niedoborem wyszkolonego personelu zostało zminimalizowane.
Ryzyka finansowe
W latach objętych sprawozdaniem Grupa narażona była na następujące typy ryzyka finansowego:
a) ryzyko płynności.
b) ryzyko rynkowe, w tym:
- ryzyko walutowe;
Zarządzanie ryzykiem:
wspólnie wypracowane
przez Partnerów
Społecznych zasady
współdziałania,
stanowiące podstawę
prowadzenia
partnerskiego i
skutecznego dialogu
Ryzyko
nieprowadze
nia dialogu
społecznego
Zarządzanie ryzykiem:
wspomaganie procesu
zarządzania poprzez wzrost
poziomu świadomości
pracowników dot. sytuacji
Spółki oraz realną ocenę
możliwości spełniania
postulatów wysuwanych
przez organizacje związkowe
Ryzyko
w obszarze
bezpieczeńst
wa informacji
Zarządzanie ryzykiem:
długofalowa praktyka
komunikacji istotnych dla obu
stron kwestii, zwłaszcza na
cyklicznych spotkaniach,
odbywających się na szczeblu
zakładowym i ponadzakładowym
Ryzyko
powstawania
sytuacji
konfliktowyc
h i sporów
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
185
- ryzyko stopy procentowej;
c) ryzyko kredytowe.
Ryzyko płynności
Grupa narażona jest na ryzyko płynności wynikające z relacji aktywów obrotowych do zobowiązań krótkoterminowych netto
(zobowiązania krótkoterminowe bez rezerw krótkoterminowych). Grupa PKP CARGO posiada zdolność do regulowania swoich
zobowiązań.
W celu zapewnienia dodatkowego źródła środków potrzebnych do zabezpieczenia swojej płynności finansowej Grupa
korzystała z zewnętrznych źródeł finansowania takich jak kredyt w rachunku bieżącym. Informacja o niewykorzystanych na
dzień 31 grudnia 2021 roku liniach kredytowych została przedstawiona w nocie 1.4. do Skonsolidowanego Sprawozdania
Finansowego za 2021 rok. Dodatkowo w celu optymalizacji kosztów finansowych w Grupie PKP CARGO funkcjonuje system
koncentracji środków finansowych (cash pooling) obejmujący na dzień 31 grudnia 2021 r. 8 spółek z Grupy.
Ryzyko rynkowe
Grupa narażona jest na ryzyka rynkowe związane z kursami walutowymi, stopami procentowymi. Celem procesu zarządzania
ryzykiem rynkowym jest ograniczenie niepożądanych wpływów zmian czynników ryzyka rynkowego na przepływy pieniężne
oraz wyniki w krótkim i średnim horyzoncie czasowym. Spółka dominująca zarządza ryzykami rynkowymi wynikającymi z
powyższych czynników w oparciu o wewnętrzne procedury, które określają zasady pomiaru poszczególnych ekspozycji,
parametry i horyzont czasowy.
Zasady zarządzania ryzykiem rynkowym realizowane poprzez wskazane do tego komórki organizacyjne pod nadzorem
Zarządu Spółki dominującej. Zarządzanie ryzykiem rynkowym odbywa się za pomocą opracowanych strategii, z częściowym
wykorzystaniem instrumentów pochodnych. Instrumenty pochodne wykorzystywane wyłącznie do ograniczenia ryzyka
zmian wartości bilansowych i ryzyka zmian przepływów pieniężnych. Transakcje w zakresie instrumentów pochodnych
zawierane są wyłącznie z wiarygodnymi partnerami, dopuszczonymi do udziału w transakcjach w wyniku zastosowania
wewnętrznych procedur.
Ryzyko walutowe
Grupa narażona była w 2021 r. na ryzyko walutowe wynikające z należności, zobowiązań oraz środków pieniężnych
denominowanych w walutach obcych. Należności Grupy wyrażone w walutach obcych to należności krótkoterminowe o
okresie zapadalności do 1 miesiąca, natomiast zobowiązania wyrażone w walutach obcych to w większości zobowiązania
krótko- oraz długoterminowe z tytułu zawartych umów kredytów inwestycyjnych o okresach zapadalności powyżej 5 lat. Z
tytułu wyceny bilansowej należności i części zobowiązań krótkoterminowych i długoterminowych wyrażonych w walutach
obcych, jak i realizacji rozliczeń w walutach obcych zarówno po stronie należności jak i zobowiązań powstają przychody
(dodatnie różnice kursowe) i koszty finansowe (ujemne różnice kursowe). Wartości przychodów i kosztów finansowych ulegają
wahaniom w ciągu roku, co spowodowane jest zmianą kursów. Środki pieniężne w walutach obcych zdeponowane na
rachunkach bankowych wynikają z niedopasowania terminów wpływów i wydatków oraz ze względu na przewagę wpływów
nad wydatkami. W ujęciu długoterminowym ryzyko wyceny zrównuje się z ryzykiem zmiany wartości przepływów, dlatego też
to przepływy, a nie pozycje bilansowe są przedmiotem transakcji zabezpieczających. Dla kursu EUR/PLN występuje częściowy
naturalny hedging, ze względu na fakt, iż wpływy w walucie EUR częściowo równoważone przez wydatki w tej samej walucie.
Zgodnie z obowiązującą w Spółce Polityką Zarządzania Ryzykiem Finansowym, Grupa stosowała w 2021 roku transakcje
zarządzania ryzykiem walutowym w odniesieniu do pary walutowej EUR/PLN dla części wolnej ekspozycji netto. Grupa w
2021 r. zabezpieczała nadwyżkę w EUR poprzez transakcje Forward na parze EUR/PLN zgodnie z poziomami i okresem
zapadalności transakcji, które zostały wyznaczone zgodnie z procedurami Polityki Zarządzania Ryzykiem Finansowym. Spółka
Dominująca dla wszystkich kredytów w EUR i transakcji Forward stosowała rachunkowość zabezpieczeń. Powyższe transakcje
były zawierane przez Jednostkę Dominującą. Szczegóły zostały przestawione w Nocie 6.2. SSF.
Ryzyko stopy procentowej
Grupa narażona jest na ryzyko zmienności przepływów pieniężnych z tytułu stopy procentowej wynikające z kredytów
bankowych, leasingów opartych o zmienne stopy procentowe. W 2021 r. odsetki od umów leasingowych naliczane były według
stóp referencyjnych powiększonych o marżę finansującego. Stopą referencyjną dla umów leasingu zawartych w PLN jest WIBOR
1M. Ryzyko stopy procentowej w umowach leasingu realizuje się poprzez waloryzację rat leasingowych w okresach
miesięcznych.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
186
W 2021 r. odsetki od umów kredytowych naliczane były według stopy referencyjnej WIBOR 1M, WIBOR 3M i EURIBOR 3M
powiększonych o marżę banków. Ryzyko stopy procentowej w umowach kredytowych realizowane było poprzez waloryzację
rat kredytowych w okresach miesięcznych, kwartalnych i półrocznych.
Ryzyko kredytowe
Grupa prowadząc działalność handlową realizuje sprzedaż usług dla podmiotów gospodarczych z odroczonym terminem
płatności, w wyniku czego może powstać ryzyko nieotrzymania należności od kontrahentów za zrealizowane usługi. W celu
zminimalizowania ryzyka kredytowego Grupa zarządza ryzykiem poprzez obowiązują procedurę oceny wiarygodności
kredytowej klienta. Ocena ta jest przeprowadzana w stosunku do wszystkich klientów, którzy korzystają z odroczonego terminu
płatności. Spółka w ramach wewnętrznej polityki warunkuje stosowanie odroczonego terminu płatności, w przypadku
akceptowalnej kondycji kontrahenta oraz pozytywnej historii współpracy.
Należności kontrahentów regularnie monitorowane. W przypadku wystąpienia należności przeterminowanych zgodnie z
obowiązującymi procedurami następuje wstrzymanie dostawy usług i uruchamiane procedury windykacji. W związku z
sytuacją wojny w Ukrainie i sankcjami nałożonymi na Rosję i Białoruś Grupa PKP CARGO S.A. prowadzi wzmożony monitoring
terminowości płatności należności. W przypadku zaniechania płatności przez Klientów zidentyfikowanych jako gospodarczo
powiązani poprzez wymianę handlową z kontrahentami z terenów Ukrainy oraz Rosji i Białorusi Spółka może zawiesić
stosowanie odroczonego terminu płatności, w celu ograniczenia negatywnych skutków ryzyka kredytowego Klientów.
Koncentracja ryzyka związanego z należnościami z tytułu dostaw i usług jest ograniczona ze względu na dużą liczbę
kontrahentów z kredytem kupieckim rozproszonych w różnych sektorach gospodarki. Ponadto w celu zmniejszenia ryzyka
nieodzyskania należności z tytułu dostaw i usług Spółka przyjmuje od swoich odbiorców zabezpieczenie w postaci między
innymi: gwarancji bankowych /ubezpieczeniowych, cesji z kontraktów, kaucji oraz weksli.
Ryzyko kredytowe związane ze środkami pieniężnymi i lokatami bankowymi jest uważane jako niskie. Wszystkie podmioty, w
których Grupa lokuje wolne środki pieniężne działają w sektorze finansowym.
Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe jest reprezentowana przez salda bilansowe należności z tytułu dostaw i usług
oraz pozostałych należności, środków pieniężnych i pozostałych aktywów finansowych. Ekspozycja ta jest ograniczona przez
zabezpieczenia ustanowione na rzecz Grupy (w postaci między innymi gwarancji bankowych/ ubezpieczeniowych, kaucji
gwarancyjnych).
Zarządzanie ryzykiem związanym ze zjawiskiem mobbingu
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
187
Zarządzanie ryzykiem dotyczącym zagadnień związanych ze zjawiskiem mobbingu realizowane jest poprzez:
wewnętrzne regulacje wprowadzające zasady oraz procedury przeciwdziałania zjawisku mobbingu;
inicjatywy i działania w sferze legislacyjnej, organizacyjnej, szkoleniowej, informacyjnej;
aktywność Mężów Zaufania i Komisji Antymobbingowych u wszystkich pracodawców wchodzących w skład Spółki.
Zarządzanie ryzykiem korupcji
Zarządzanie ryzykiem w PKP CARGO S.A. odbywa się w oparciu o postanowienia ,,Polityki zarządzania ryzykiem w PKP CARGO
S.A.” wprowadzonej Uchwałą Nr 214/2021 Zarządu PKP CARGO S.A. z dnia 6 lipca 2021 roku w sprawie wprowadzenia do
stosowania ,,Polityki zarządzania ryzykiem w PKP CARGO S.A.” Polityka podlega bieżącej weryfikacji uwzględniającej jej
aktualność i skuteczność. Minimalizacja ryzyka korupcji odbywa się poprzez wprowadzenie „Polityki antykorupcyjnej i
prezentowej PKP CARGO S.A.”, jak również poprzez wprowadzenie statusu sygnalisty i powołania Compliance Officer’a
odpowiedzialnego za wyjaśnianie nieprawidłowości. Sygnalistami mogą być zarówno pracownicy, jak również osoby/podmioty
spoza Spółki, a które z nią współpracują (klienci, kontrahenci, dostawcy itp.). Zawarte w Polityce reguły obowiązują nie tylko
pracowników Spółki, ale wszystkie osoby współpracujące na podstawie umów cywilno-prawnych oraz inne osoby wykonujące
jakiekolwiek czynności w imieniu lub na rzecz PKP CARGO S.A. Polityka jest komunikowana klientom w celu honorowania przez
nich wewnętrznych zasad antykorupcyjnych Spółki w kontaktach z jej przedstawicielami. Wszyscy Pracownicy mają obowiązek
zapoznania się z Polityką antykorupcyjną i przestrzegania jej postanowień w związku z wykonywaniem swoich obowiązków
służbowych lub świadczeniem usług. Klienci, dostawcy, partnerzy biznesowi mogą zapozn się z treścią Polityki
antykorupcyjnej na stronie https://www.pkpcargo.com/pl/. W odniesieniu do obszaru przeciwdziałania korupcji możemy
zdefiniować istotne ryzyka związane z działalnością:
ryzyko reputacyjne - związane z negatywnym odbiorem wizerunku spółki PKP CARGO i innych spółek z Grupy PKP CARGO
m.in. przez klientów, kontrahentów, inwestorów, akcjonariuszy, regulatorów oraz opinię publiczną;
ryzyko regulacyjne - związane z koniecznością dostosowania działalności do zmieniających się przepisów prawa - możliwość
poniesienia strat finansowych i wizerunkowych w wyniku prowadzenia działalności niezgodnej z obowiązującymi przepisami
prawnymi;
ryzyko sankcyjne związane z negatywnymi skutkami w postaci kar finansowych za nieprzestrzeganie obowiązujących
przepisów prawa.
11. Inne informacje, które istotne dla oceny sytuacji kadrowej, majątkowej,
finansowej, wyniku finansowego i ich zmian, oraz informacje, które są istotne dla
oceny możliwości realizacji zobowiązań przez emitenta i spółek Grupy
Poza informacjami przedstawionymi w niniejszym Sprawozdaniu Zarządu z Działalności Grupy PKP CARGO nie zidentyfikowano
innych informacji, które są istotne dla oceny sytuacji kadrowej, majątkowej, finansowej, wyniku finansowego i ich zmian, oraz
informacji, które są istotne dla oceny możliwości realizacji zobowiązań przez emitenta.
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
188
Niniejsze Sprawozdanie Zarządu z Działalności Grupy PKP CARGO zostało sporządzone przez Zarząd PKP CARGO S.A.
Zarząd Spółki
Władysław Szczepkowski
p.o. Prezes Zarządu
Zenon Kozendra
Członek Zarządu
Marek Olkiewicz
Członek Zarządu
Warszawa, dnia 30 marca 2022 roku
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
189
GRUPA KAPITAŁOWA PKP CARGO
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2021
190