ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE
BANKU OCHRONY ŚRODOWISKA S.A.
ZA ROK ZAKOŃCZONY DNIA 31 GRUDNIA 2021 R.
Warszawa, marzec 2022 r.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 1
Spis treści
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 2
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 3
13. Wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych ............................................................................................................................... 101
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 4
50. Podział instrumentów finansowych wycenianych wg wartości godziwej w zależności od sposobu pomiaru wartości godziwej ......................................................................................................................................................................................... 161
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 5
Roczny rachunek zysków i strat Banku
za rok zakończony
Działalność kontynuowana
Nota
31-12-2021
31-12-2020
Przychody z tytułu odsetek i o podobnym charakterze, w tym:
424 897
516 280
aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
374 899
445 594
aktywa wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
45 971
67 698
aktywa finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
4 027
2 988
Koszty z tytułu odsetek i o podobnym charakterze, w tym:
- 58 934
- 148 985
zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
- 52 501
- 141 285
zobowiązania finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
- 6 433
- 7 700
Wynik z tytułu odsetek
9
365 963
367 295
Przychody z tytułu opłat i prowizji
83 703
72 441
Koszty z tytułu opłat i prowizji
- 10 794
- 9 745
Wynik z tytułu opłat i prowizji
10
72 909
62 696
Przychody z tytułu dywidend
11
6 527
6 205
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych wg wartości godziwej przez wynik finansowy (w tym należności od klientów)
12
20 222
18 601
Wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych
13
197
4 239
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
14
764
- 2 038
Wynik z pozycji wymiany
15
25 257
25 071
Pozostałe przychody operacyjne
16
16 968
9 469
Pozostałe koszty operacyjne
17
- 30 190
- 15 566
Wynik ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
18/37
- 20 783
- 353 010
Wynik odpisów z tytułu utraty wartości
19
- 105 488
- 165 714
Ogólne koszty administracyjne
20
- 300 022
- 285 778
Udział w zyskach (stratach) jednostek wycenianych metodą praw własności
21 567
29 471
Zysk / Strata brutto
73 891
- 299 059
Obciążenia podatkowe
21
- 25 177
- 11 239
Zysk / Strata netto
48 714
- 310 298
Zysk / Strata na akcję przypadające udziałowcom jednostki dominującej w trakcie okresu (w zł) (w zł)
22
podstawowy
0,52
-3,34
rozwodniony
0,52
-3,34
Działalność zaniechana w roku 2021 oraz w roku 2020 nie wystąpiła.
Noty przedstawione na kolejnych stronach stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 6
Roczne sprawozdanie z całkowitych dochodów Banku
za rok zakończony
Działalność kontynuowana
31-12-2021
31-12-2020
Zysk / Strata netto
48 714
- 310 298
Pozycje, które mogą być przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat:
- 94 581
20 403
Wartość godziwa aktywów finansowych wycenianych wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite brutto
- 116 767
25 189
Podatek odroczony
22 186
- 4 786
Pozycje, które nie podlegają przeklasyfikowaniu do rachunku zysków i strat:
- 250
- 229
Wartość godziwa instrumentów kapitałowych wycenianych wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite brutto
1
- 40
Podatek odroczony
-
8
Przeszacowanie zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych
- 310
- 243
Podatek odroczony
59
46
Całkowity dochód ogółem
- 46 117
- 290 124
Noty przedstawione na kolejnych stronach stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 7
Roczne sprawozdanie z sytuacji finansowej Banku
Aktywa
Nota
31-12-2021
31-12-2020
Kasa, środki w Banku Centralnym
23
361 564
266 532
Należności od innych banków
24
390 452
142 015
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
25
119 310
79 827
dłużne papiery wartościowe
4 200
-
instrumenty pochodne
115 110
79 827
Pochodne instrumenty zabezpieczające
9 121
-
Inwestycyjne papiery wartościowe:
26
7 108 931
7 371 414
kapitałowe papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
85 483
85 480
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
5 311 853
5 597 061
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
1 582 366
1 535 239
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
129 229
153 634
Należności od klientów, w tym:
27
11 872 238
11 891 853
wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
11 858 127
11 866 339
wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
14 111
25 514
Inwestycje w jednostkach zależnych
29
199 371
193 803
Wartości niematerialne
30
99 793
99 484
Rzeczowe aktywa trwałe
31
39 322
38 429
Prawo do użytkowania - leasing
32
72 671
63 482
Aktywa z tytułu podatku dochodowego:
144 947
124 127
bieżące
-
8 433
odroczone
38
144 947
115 694
Inne aktywa
33
32 248
27 896
Aktywa razem
20 449 968
20 298 862
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 8
Zobowiązania
Nota
31-12-2021
31-12-2020
Zobowiązania wobec Banku Centralnego oraz innych banków
34
420 389
732 743
Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu
25
93 879
97 410
Pochodne instrumenty zabezpieczające
45
-
24 497
Zobowiązania wobec klientów
35
17 012 146
16 553 777
Zobowiązania podporządkowane
36
369 107
368 996
Rezerwy
37
444 594
415 070
Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego:
7 433
-
bieżące
7 433
-
Zobowiązania z tyt. leasingu
39
75 314
66 733
Pozostałe zobowiązania
40
162 817
129 230
Zobowiązania razem
18 585 679
18 388 456
Kapitały
Nota
31-12-2021
31-12-2020
KAPITAŁ WŁASNY PRZYPADAJĄCY NA UDZIAŁOWCÓW JEDNOSTKI DOMINUJĄCEJ:
Kapitał podstawowy:
42
1 460 364
1 460 364
Kapitał zakładowy
929 477
929 477
Akcje własne
- 1 294
- 1 294
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
532 181
532 181
Kapitał z aktualizacji wyceny
43
- 26 962
67 869
Zyski zatrzymane
44
430 887
382 173
Kapitał własny razem
1 864 289
1 910 406
Kapitał własny i zobowiązania razem
20 449 968
20 298 862
Noty przedstawione na kolejnych stronach stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 9
Roczne sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym Banku
Kapitał podstawowy
Zyski zatrzymane
Wyszczególnienie
Kapitał zakładowy
Akcje własne
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
Kapitał z aktualizacji wyceny
Pozostały kapitał zapasowy
Fundusz ogólnego ryzyka
Niepodzielony wynik finansowy
Razem kapitał własny
Stan na 01-01-2021
929 477
- 1 294
532 181
67 869
726 193
48 302
- 392 322
1 910 406
Zysk / Strata netto
-
-
-
-
-
-
48 714
48 714
Inne dochody całkowite
-
-
-
- 94 831
-
-
-
- 94 831
Całkowity dochód ogółem
-
-
-
- 94 831
-
-
48 714
- 46 117
Podział wyniku, w tym:
-
-
-
-
- 392 322
-
392 322
-
Pokrycie straty z lat ubiegłych
-
-
-
-
- 389 286
-
389 286
-
Pokrycie kosztów emisji z roku 2018 z kapitału zapasowego
-
-
-
-
- 3 036
-
3 036
-
Stan na 31-12-2021
929 477
- 1 294
532 181
- 26 962
333 871
48 302
48 714
1 864 289
Stan na 01-01-2020 po skorygowaniu
929 477
- 1 294
532 181
47 695
645 531
48 302
- 1 362
2 200 530
Zysk / Strata netto
-
-
-
-
-
-
- 310 298
- 310 298
Inne dochody całkowite
-
-
-
20 174
-
-
-
20 174
Całkowity dochód ogółem
-
-
-
20 174
-
-
- 310 298
- 290 124
Podział wyniku, w tym:
-
-
-
-
80 662
-
- 80 662
-
Przeniesienie wyniku na pozostałe kapitały
-
-
-
-
80 662
-
- 80 662
-
Stan na 31-12-2020
929 477
- 1 294
532 181
67 869
726 193
48 302
- 392 322
1 910 406
Noty przedstawione na kolejnych stronach stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 10
Roczne sprawozdanie z przepływów pieniężnych Banku
za rok zakończony
Metoda pośrednia
31-12-2021
31-12-2020
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Zysk / Strata brutto
73 891
-299 059
Korekty razem:
1 094 828
1 260 547
Udział w (zyskach) stratach netto jednostek podporządkowanych wycenianych metodą praw własności
-21 567
-29 471
Amortyzacja
45 463
42 769
Odsetki z działalności inwestycyjnej
-49 988
-54 758
Zysk / Strata na działalności inwestycyjnej
-10
-8
Odsetki z działalności finansowej
16 097
16 248
Dywidendy otrzymane:
-6 525
-6 205
od inwestycyjnych papierów wartościowych
6 525
6 205
Zmiana stanu:
należności od innych banków
61 753
-23 643
papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
-4 200
43 085
aktywów i zobowiązań z tytułu wyceny pochodnych i zabezpieczających instrumentów finansowych
-72 432
33 898
inwestycyjnych papierów wartościowych
911 906
-1 026 215
należności od klientów
19 615
137 167
innych aktywów i podatku dochodowego
4 127
-12 184
zobowiązań wobec Banku Centralnego i innych banków
-312 354
137 076
zobowiązań wobec klientów
458 369
1 667 057
rezerw
29 214
356 955
pozostałych zobowiązań i podatku dochodowego
33 587
17 702
Zapłacony podatek dochodowy
-24 752
-45 131
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
1 168 719
961 488
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 11
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ
Wpływy
89 468
60 556
Zbycie rzeczowych aktywów trwałych
12
10
Odsetki otrzymane od papierów wartościowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu
45 169
57 489
Wykup papierów wartościowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu
28 287
-
Dywidendy otrzymane
16 000
3 057
Wydatki
-104 244
-192 361
Nabycie papierów wartościowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu
-70 595
-160 586
Nabycie wartości niematerialnych
-24 401
-15 338
Nabycie rzeczowych aktywów trwałych
-9 248
-16 437
Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej
-14 776
-131 805
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ
Wpływy
-
-
Wydatki
- 29 659
-31 442
Odsetki zapłacone od obligacji emitowanych przez Bank, w tym:
-12 036
-14 440
obligacje podporządkowane
-12 036
-14 440
Raty leasingowe
- 17 623
-17 002
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej
-29 659
-31 442
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO, RAZEM
1 124 284
798 241
ŚRODKI PIENIĘŻNE I EKWIWALENTY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH NA POCZĄTEK OKRESU
2 475 299
1 677 058
ŚRODKI PIENIĘŻNE I EKWIWALENTY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH NA KONIEC OKRESU
3 599 583
2 475 299
Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych o ograniczonej możliwości dysponowania
295 202
31 408
Noty przedstawione na kolejnych stronach stanowią integralną część niniejszego sprawozdania finansowego.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 12
Dodatkowe noty objaśniające do rocznego sprawozdania finansowego
1. Podstawowe informacje o Banku Ochrony Środowiska S.A.
1.1. Bank Ochrony Środowiska S.A.
Bank Ochrony Środowiska S.A., dalej „Bank”, „BOŚ S.A.”, „Spółka”, z siedzibą w Warszawie przy ul. Żelaznej 32 został utworzony na podstawie decyzji Prezesa Narodowego Banku Polskiego (NBP) Nr 42 z dnia 15 września 1990 roku i aktu notarialnego z dnia 28 września 1990 roku o utworzeniu Banku.
Bank jest wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy XIII Wydział Gospodarczy pod numerem KRS 0000015525 oraz posiada numer statystyczny REGON 006239498.
Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) działalność Banku została zaklasyfikowana jako PKD 6419Z.
Czas trwania Banku jest nieoznaczony.
Podstawowym celem Banku jest efektywne gospodarowanie kapitałami akcjonariuszy i środkami pieniężnymi powierzonymi przez klientów, zapewniające dochodowość działalności i bezpieczeństwo powierzonych środków.
Przedmiotem działalności Banku jest wykonywanie czynności bankowych, w tym: gromadzenie środków pieniężnych, udzielanie kredytów, dokonywanie rozliczeń pieniężnych, wykonywanie innych usług bankowych, a także świadczenie finansowych usług konsultacyjno-doradczych.
Misja Banku to: Innowacyjnie i skutecznie wspieramy zieloną transformację.
Bank realizuje swoją misję przede wszystkim poprzez:
świadczenie usług bankowych na rzecz klientów segmentu indywidualnego i instytucjonalnego, w szczególności realizujących przedsięwzięcia proekologiczne lub działających w branży ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz dla osób ceniących styl życia Eko,
efektywne uczestnictwo w dystrybucji środków przeznaczonych na inwestycje w ochronę środowiska i zrównoważony rozwój w Polsce.
Od dnia 24 stycznia 1997 roku decyzją Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW), akcje Banku zostały dopuszczone do obrotu na GPW w Warszawie i zakwalifikowane do działu finanse - sektor bankowy.
Niniejsze roczne sprawozdanie finansowe BOŚ S.A. zostało w dniu 30 marca 2022 roku zaakceptowane przez Zarząd Banku do publikacji na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w dniu 31 marca 2022 roku.
1.2. Skład osobowy Zarządu oraz Rady Nadzorczej BOŚ S.A.
Skład Zarządu Banku
Na dzień 31 grudnia 2021 roku skład Zarządu Banku przedstawiał się następująco:
Wojciech Hann – Prezes Zarządu
Arkadiusz Garbarczyk – Wiceprezes – pierwszy zastępca Prezesa Zarządu
Robert Kasprzak – Wiceprezes Zarządu
Marzena Koczut - Wiceprezes Zarządu
Jerzy Zań – Wiceprezes Zarządu
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 13
Na dzień 31 grudnia 2020 roku skład Zarządu Banku przedstawiał się następująco:
Wojciech Hann – Wiceprezes Zarządu kierujący pracami Zarządu
Arkadiusz Garbarczyk – Wiceprezes – pierwszy zastępca Prezesa Zarządu
Jerzy Zań – Wiceprezes Zarządu
Marzena Koczut - Członek Rady Nadzorczej delegowany do czasowego pełnienia obowiązków Członka Zarządu Banku.
W ciągu roku skład Zarządu Banku ulegał następującym zmianom:
1. z dniem 10 lutego 2021 roku Rada Nadzorcza Banku powołała Panią Marzenę Koczut na stanowisko Wiceprezesa Zarządu Banku,
2. z dniem 15 lutego 2021 roku Rada Nadzorcza Banku powołała Pana Roberta Kasprzaka na stanowisko Wiceprezesa Zarządu Banku,
3. z dniem 03 marca 2021 roku Rada Nadzorcza Banku, uwzględniając zgodę Komisji Nadzoru Finansowego, powołała Pana Wojciecha Hanna na stanowisko Prezesa Zarządu Banku.
Do dnia sporządzenia niniejszej informacji skład Zarządu Banku nie uległ zmianie.
Na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania skład Zarządu kształtuje się w sposób następujący:
Wojciech Hann – Prezes Zarządu
Arkadiusz Garbarczyk – Wiceprezes – pierwszy zastępca Prezesa Zarządu
Robert Kasprzak – Wiceprezes Zarządu
Marzena Koczut - Wiceprezes Zarządu
Jerzy Zań – Wiceprezes Zarządu
Skład Rady Nadzorczej Banku
Na dzień 31 grudnia 2021 roku skład Rady Nadzorczej przedstawiał się następująco:
Emil Ślązak - Przewodniczący Rady Nadzorczej
Ireneusz Purgacz - Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej
Paweł Sałek - Sekretarz Rady Nadzorczej
Członkowie Rady Nadzorczej
Leszek Banaszak
Robert Czarnecki
Zbigniew Dynak
Janina Goss
Marcin Jastrzębski
Andrzej Matysiak
Piotr Wróbel
Na dzień 31 grudnia 2020 roku skład Rady Nadzorczej przedstawiał się następująco:
Wojciech Wardacki - Przewodniczący Rady Nadzorczej
Ireneusz Purgacz - Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej
Paweł Sałek – Sekretarz Rady Nadzorczej
Członkowie Rady Nadzorczej
Leszek Banaszak
Robert Czarnecki
Janina Goss
Marcin Jastrzębski
Marzena Koczut (od dnia 21 grudnia 2020 roku delegowana do czasowego pełnienia obowiązków Członka Zarządu - nie dłużej niż do dnia 21 marca 2021 roku)
Emil Ślązak
Piotr Wróbel
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 14
W trakcie 2021 roku skład Rady Nadzorczej ulegał następującym zmianom :
1. W dniu 10 lutego 2021 roku Pani Marzena Koczut w związku z powołaniem jej z tym dniem na stanowisko Wiceprezesa Zarządu Banku – złożyła rezygnację z funkcji Członka Rady Nadzorczej Banku Ochrony Środowiska S.A.,
2. Zwyczajne Walne Zgromadzenie BOŚ S.A. z dniem 23 czerwca 2021 roku:
odwołało ze składu Rady Nadzorczej Pana Wojciecha Wardackiego,
powołało do składu Rady Nadzorczej Pana Zbigniewa Dynaka oraz Pana Andrzeja Matysiaka,
3. na posiedzeniu w dniu 13 lipca 2021 roku Rada Nadzorcza wybrała na funkcję Przewodniczącego Rady Nadzorczej Pana Emila Ślązaka.
Do dnia sporządzenia niniejszej informacji ww. skład Rady Nadzorczej nie uległ zmianie.
2. Identyfikacja skonsolidowanego sprawozdania finansowego
Grupa Kapitałowa Banku Ochrony Środowiska S.A. sporządziła również skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku, które zostało w dniu 30 marca 2022 roku zaakceptowane przez Zarząd do publikacji w dniu 31 marca 2022 roku.
3. Program Ugód dotyczący kredytów mieszkaniowych, zabezpieczonych hipotecznie, powiązanych z kursem waluty obcej
W styczniu 2021 roku grupa banków, w tym Bank Ochrony Środowiska S.A., w oparciu o założenia propozycji Przewodniczącego KNF ogłoszonej w grudniu 2020, rozpoczęła konsultacje międzysektorowe dotyczące stworzenia katalogu najlepszych praktyk celem dążenia do wypracowania ugody zawieranej z klientami na zasadzie dobrowolnej oferty.
Na podstawie tych konsultacji i w oparciu o propozycję Przewodniczącego KNF Bank opracował Program Ugód dla klientów spłacających kredyty mieszkaniowe powiązane z kursem waluty obcej. Program Ugód umożliwia klientom uwolnienie się od ryzyka kursowego przez przewalutowanie kredytu na PLN i spłatę pozostałego salda kredytu po jego redukcji do poziomu wynikającego z rzeczywiście wykonanych spłat na rzecz Banku w oparciu o harmonogram określony w PLN tak, jakby od początku kredyt ten był kredytem złotowym z oprocentowaniem według stawki WIBOR oraz odpowiedniej marży.
W dniu 08 grudnia 2021 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Banku wyraziło zgodę na Program Ugód. Z dniem 31 stycznia 2022 roku Bank uruchomił Program Ugód dla klientów spłacających kredyty hipoteczne powiązane z kursem waluty obcej na zasadach zaproponowanych przez Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego.
Do ugody z Bankiem w ramach Programu Ugód przystąpić może klient, którego kredyt jest w trakcie spłaty, i który zaciągnął go na własne cele mieszkaniowe. Do ugody może przestąpić również ten klient, który wszczął przeciwko Bankowi postępowanie o unieważnienie umowy kredytowej nie zakończone prawomocnym orzeczeniem sądu. Szczegółowe warunki programu Ugód opisane zostały na stronie internetowej Banku https://www.bosbank.pl/przewalutowanie-kredytu.
Zarząd Banku dokonując szacunku rezerwy na ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami hipotecznymi na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku uwzględnił scenariusz zawierania ugód z klientami ze względu na wysoką oczekiwaną skłonność klientów do zawarcia porozumienia z Bankiem. Tym samym uruchomienie operacyjne Programu Ugód w styczniu 2022 roku nie wymagało istotnych zmian w rezerwie przeznaczonej na ten cel. Na dzień 30 marca 2022 roku zostały złożone 433 wnioski o zawarcie ugody w ramach Programu Ugód.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 15
4. Kwestie związane z klimatem
Misją BOŚ określoną w Statucie Banku jest innowacyjne i skuteczne wspieranie zielonej transformacji poprzez angażowanie się w finansowanie przedsięwzięć proekologicznych, których celem jest wygenerowanie nie tylko efektów biznesowych, ale także efektów środowiskowo-ekologicznych. Bank podejmuje współfinansowanie różnorodnych przedsięwzięć wpływających na poprawę stanu środowiska, w szczególności przedsięwzięć proekologicznych objętych wsparciem przez politykę organów państwa i politykę Unii Europejskiej, w tym działania służące wdrażaniu niskoemisyjnej gospodarki. Model biznesowy banku oparty jest na dążeniu do maksymalizacji zielonych aktywów poprzez realizację następujących celów środowiskowych takich jak: łagodzenie zmian klimatu, adaptację do zmian klimatu, zrównoważone wykorzystywanie i ochronę zasobów wodnych i morskich, przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrolę, ochronę i odbudowę bioróżnorodności i ekosystemów. Bank podejmuje współpracę w zakresie finansowania przedsięwzięć proekologicznych z podmiotami i instytucjami publicznymi i państwowymi, których misją jest wspieranie przedsięwzięć proekologicznych, w szczególności takimi, jak Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Bank Gospodarstwa Krajowego, a także europejskie banki działające na rzecz finansowania zrównoważonego rozwoju.
Bank posiada rozbudowane struktury i zasoby wyspecjalizowanych ekspertów związanych z ekologią.
Bank do procesu oceny ryzyka kredytowego zaimplementował proces rozpoznawania ryzyk ESG jako nowy czynnik podlegający ocenie. W trakcie oceny ryzyka kredytowego dokonywana jest ocena pod kątem występowania u klienta ryzyk ESG. W przypadku identyfikacji takich ryzyk następuje ich opomiarowanie. W zależności od stopnia występującego u klienta ubiegającego się o finansowanie ryzyka ESG, udzielenie finansowania może być uzależnione od podjęcia działań mitygujących te ryzyka lub też w ostateczności może nastąpić odmowa finansowania z uwagi na nieakceptowalny poziom ryzyka ESG niezależnie od posiadanej zdolności kredytowej oraz proponowanego stopnia zabezpieczenia spłaty długu.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 16
5. Informacje o przyjętych zasadach (polityce) rachunkowości przy sporządzaniu sprawozdania finansowego
5.1. Podstawa sporządzenia i oświadczenie o zgodności
Roczne sprawozdanie finansowe Banku obejmuje:
rachunek zysków i strat za okres 12 miesięcy, zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku oraz dane porównawcze za okres 12 miesięcy, zakończony dnia 31 grudnia 2020 roku,
sprawozdanie z całkowitych dochodów za okres 12 miesięcy, zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku oraz dane porównawcze za okres 12 miesięcy, zakończony dnia 31 grudnia 2020 roku,
sprawozdanie z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz dane porównawcze na dzień 31 grudnia 2020 roku,
sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym za okres 12 miesięcy, zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku oraz dane porównawcze za okres 12 miesięcy, zakończony dnia 31 grudnia 2020 roku,
sprawozdanie z przepływów pieniężnych za okres 12 miesięcy, zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku oraz dane porównawcze za okres 12 miesięcy, zakończony dnia 31 grudnia 2020 roku,
dodatkowe noty objaśniające.
Niniejsze roczne sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) w wersji zatwierdzonej przez Unię Europejską (UE), obowiązującymi na dzień sprawozdawczy tj. 31 grudnia 2021 roku, przy zastosowaniu takich samych zasad rachunkowości dla każdego okresu z zachowaniem koncepcji kosztu historycznego, za wyjątkiem następujących pozycji wycenianych wg wartości godziwej:
Sposób ujęcia zmian wartości godziwej przez:
Instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu
wynik finansowy
Pochodne instrumenty finansowe zabezpieczające wartość godziwą
wynik finansowy
Należności od klientów, których przepływy pieniężne nie spełniają testu przepływów pieniężnych
wynik finansowy
Inwestycyjne dłużne papiery wartościowe utrzymywane w modelu biznesowym, którego celem jest uzyskanie kontraktowych przepływów pieniężnych lub sprzedaż
inne dochody całkowite
Inwestycyjne kapitałowe papiery wartościowe
inne dochody całkowite
MSSF obejmują standardy i interpretacje zaakceptowane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR) oraz Komitet ds. Interpretacji Międzynarodowej Sprawozdawczości Finansowej (KIMSF).
W niniejszym sprawozdaniu finansowym Banku zastosowano takie same zasady rachunkowości, jakie zastosowano przy sporządzaniu rocznych sprawozdań finansowych za rok zakończony 31 grudnia 2020 roku. Za wyjątkiem zasad prezentacji wyniku ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych , która to zmiana została opisana w nocie 5.2.
Niniejsze roczne sprawozdanie finansowe jest sporządzone w złotych polskich (zł), w zaokrągleniu do tysiąca złotych (tys. zł).
5.2. Porównywalność z danymi okresu poprzedniego
W niniejszym sprawozdaniu finansowym dokonano zmiany prezentacji kosztów i przychodów związanych z ryzykiem prawnym kredytów hipotecznych w walutach obcych. W sprawozdaniu finansowym za 2020 rok w rachunku zysków i strat wykazywana była pozycja „Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych”, w której ujmowane były koszty tworzenia rezerw na ryzyko prawne, a przychody z tytułu rozwiązania tej rezerwy ujmowane były w pozycji „Pozostałe przychody operacyjne”. W sprawozdaniu finansowym za 2021 rok
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 17
przychody i koszty wynikające z ryzyka prawnego prezentowane w jednej pozycji „Wynik ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych”. W związku ze zmianą prezentacji Bank dokonał przekształcenia danych porównawczych za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2020 roku, ujętych w niniejszym sprawozdaniu finansowym.
Przekształcony roczny rachunek zysków i strat Banku
Działalność kontynuowana
Dane w opublikowanym sprawozdaniu finansowym za okres 12 miesięcy zakończony 31-12-2020
Korekta z tyt. zmiany prezentacji
Dane po korekcie w niniejszym sprawozdaniu finansowym za okres 12 miesięcy zakończony 31-12-2020
Przychody z tytułu odsetek i o podobnym charakterze, tym:
516 280
-
516 280
aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
445 594
-
445 594
aktywa wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
67 698
-
67 698
aktywa finansowe wyceniane obowiązkowo wg wartości godziwej przez wynik finansowy
2 988
-
2 988
Koszty z tytułu odsetek i o podobnym charakterze, w tym:
- 148 985
-
- 148 985
zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
- 141 285
-
- 141 285
zobowiązania finansowe wyceniane obowiązkowo wg wartości godziwej przez wynik finansowy
- 7 700
-
- 7 700
Wynik z tytułu odsetek
367 295
-
367 295
Przychody z tytułu opłat i prowizji
72 441
-
72 441
Koszty z tytułu opłat i prowizji
- 9 745
-
- 9 745
Wynik z tytułu opłat i prowizji
62 696
-
62 696
Przychody z tytułu dywidend
6 205
-
6 205
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych wg wartości godziwej przez wynik finansowy (w tym należności od klientów)
18 601
-
18 601
Wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych
4 239
-
4 239
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
- 2 038
-
- 2 038
Wynik z pozycji wymiany
25 071
-
25 071
Pozostałe przychody operacyjne
9 480
- 11
9 469
Pozostałe koszty operacyjne
- 15 566
-
- 15 566
Wynik ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
- 353 021
11
- 353 010
Wynik odpisów z tytułu utraty wartości
- 165 714
-
- 165 714
Ogólne koszty administracyjne
- 285 778
-
- 285 778
Udział w zyskach (stratach) jednostek zależnych wycenianych metodą praw własności
29 471
-
29 471
Zysk brutto
- 299 059
-
- 299 059
Obciążenia podatkowe
- 11 239
-
- 11 239
Zysk netto
- 310 298
-
- 310 298
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 18
5.3. Standardy i interpretacje oraz zmiany do standardów, które zostały po raz pierwszy zastosowane w 2021 roku
MSSF
Charakter zmian
Obowiązujące
od
Wpływ na Bank
Zmiana do MSSF 16: Udogodnienia czynszowe związane
z COVID-19
po 30 czerwca 2021
Zmiany zwiększają zakres zmian do MSSF 16: Udogodnienia czynszowe związane z COVID-19, (wydany w dniu 28 maja 2020 roku) który przewiduje praktyczny wyjątek pozwalający najemcom nie oceniać, czy udogodnienia czynszowe, które występują jako bezpośrednia konsekwencja pandemii COVID-19 i spełniają określone warunki, modyfikacjami umowy najmu, a zamiast tego ujmować te udogodnienia czynszowe tak, jakby nie były modyfikacjami umowy najmu. Zmiana do MSSF 16 wydłuża okres zastosowania praktycznego wyjątku o 12 miesięcy od 30 czerwca 2021 roku do 30 czerwca 2022 roku.
01 kwietnia 2021 roku
Zmiana nie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Zmiany do MSSF 9, MSR 39, MSSF 7, MSSF 4 oraz MSSF 15 - reforma IBOR - faza II
Przepisy opublikowane w ramach Fazy 2 reformy IBOR dotyczą:
- zmian przepływów pieniężnych, wynikających z umów dodanie do MSSF 9 rozwiązania, które umożliwi ujęcie modyfikacji umownych przepływów pieniężnych ze względu na reformę IBOR poprzez aktualizację efektywnej stopy procentowej kontraktu w celu odzwierciedlenia przejścia na alternatywną stopę referencyjną (nie będzie obowiązku zaprzestania ujmowania lub korygowania wartości bilansowej instrumentów finansowych); analogiczne rozwiązanie dotyczy MSSF 16 w zakresie ujęcia przez leasingobiorców modyfikacji leasingu;
- rachunkowości zabezpieczeń - nie będzie konieczności zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń tylko ze względu na zmiany wymagane przez reformę, jeśli zabezpieczenie spełnia inne kryteria rachunkowości zabezpieczeń;
- ujawnień - spółki będą zobowiązane do ujawnienia informacji o nowych ryzykach wynikających z reformy oraz o tym, jak zarządza przejściem na alternatywne stopy referencyjne.
01 stycznia 2021 roku
Zmiana nie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Zmiany do MSSF 4 Umowy ubezpieczeniowe - odroczenie MSSF 19
Zmiany przewidują dwa opcjonalne rozwiązania w celu zmniejszenia wpływu różnych dat wejścia w życie MSSF 9 i MSSF 17.
01 stycznia 2021 roku
Zmiana
nie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 19
5.4. Kontynuacja działalności
Ze względu na powstanie straty bilansowej w 2015 roku Bank wdrożył Program Postępowania Naprawczego (PPN) na podstawie art. 142 ust. 1 Prawa bankowego w brzmieniu obowiązującym do 08 października 2016 roku, zgodnie z art. 381 ust. 4 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji. W 2021 roku Bank kontynuował realizację PPN.
W dniu 17 lipca 2020 roku do Banku wpłynęła decyzja Komisji Nadzoru Finansowego w związku z wszczętym z urzędu w dniu 12 maja przez KNF postępowaniem administracyjnym w przedmiocie nakazania opracowania grupowego planu naprawy Banku Ochrony Środowiska S.A. na podstawie art. 141n ust. 1 ustawy Prawo Bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 roku. Natomiast, w dniu 20 lipca 2020 roku do Banku wpłynęła druga decyzja KNF w związku z wszczętym z urzędu w dniu 12 maja przez KNF postępowaniem administracyjnym w przedmiocie ograniczenia zakresu podmiotowego grupowego planu naprawy do podmiotów wchodzących w skład Grupy BOŚ (tj. Bank Ochrony Środowiska S.A., Dom Maklerski S.A., BOŚ Leasing EKO-Profit S.A. oraz MS Wind sp. z o.o.).
Bank opracował Grupowy Plan Naprawy (GPN) i przedłożył go KNF w październiku 2020 roku. Komisja Nadzoru Finansowego w piśmie z dnia 21 stycznia 2021 roku, w związku z postępowaniem administracyjnym w przedmiocie zatwierdzenia GPN, wezwała Bank do uzupełninia oraz zmiany GPN, w tym przyjęcie jako punkt wyjścia zaudytowanych danych finansowych wg stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku. BOŚ zgodnie z wezwaniem KNF skorygował GPN i złożył go KNF. W dniu 17 grudnia 2021 roku Komisja Nadzoru Finansowego zatwierdziła GPN.
Zatwierdzenie GPN przez KNF oznacza zakończenie obowiązków płynących z działań sanacyjnych realizowanych w ramach Programu Postępowania Naprawczego.
W 2021 roku Bank opracował Ramową Strategię działania BOŚ S.A. na lata 2021 2023 (Strategia), przy zachowaniu spójności z GPN pod względem założeń, kierunków i planowanych do osiągnięcia celów. W dniu 22 czerwca 2021 roku Rada Nadzorcza Banku zatwierdziła Strategię.
W dniu 31 grudnia 2021 roku Bank podjął decyzję o uruchomieniu GPN zatwierdzonego przez KNF. Działania naprawcze podejmowane w ramach GPN mają na celu osiągnięcie przez Bank trwałej rentowności.
W okresie pandemii, Bank utrzymał pełną zdolność operacyjną oraz utrzymał wskaźniki bezpieczeństwa na poziomie znacząco przewyższającym minimalne poziomy regulacyjne i nie odnotował znaczącego wpływu pandemii COVID-19 na płynność i adekwatność kapitałową.
Bank utrzymuje wskaźniki adekwatności kapitałowej powyżej poziomów zalecanych przez Komisję Nadzoru Finansowego (szczegółowe informacje podane w nocie 8.3). Płynność finansowa Banku kształtuje się na poziomie odpowiednim i przekraczającym wymagania nadzorcze (szczegółowe informacje są podane w nocie 8.2.1).
Biorąc pod uwagę opisane czynniki, na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie stwierdza się istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie kontynuowania działalności przez Bank w okresie co najmniej 12 miesięcy po dniu bilansowym na skutek zamierzonego lub przymusowego zaniechania bądź ograniczenia dotychczasowej działalności.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 20
5.5. Sprawozdawczość według segmentów operacyjnych
Segment operacyjny jest częścią BOŚ S.A. prowadzącą działalność gospodarczą:
1. segment prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której może osiągać przychody i ponosić koszty,
2. wyniki działalności operacyjnej segmentu przeglądane regularnie przez osobę podejmującą w jednostce główne decyzje operacyjne,
3. odrębne informacje finansowe dla segmentu są dostępne.
Sprawozdawczość dotycząca segmentów jest oparta na tej samej podstawie, co zastosowana do celów sprawozdawczości wewnętrznej.
Zgodnie z MSSF 8 Bank wyodrębnił następujące segmenty operacyjne:
1. pion klienta instytucjonalnego,
2. pion klienta indywidualnego,
3. działalność skarbowa i inwestycyjna,
4. pozostałe (nieulokowane w segmentach).
Bank nie prowadzi działalności zdywersyfikowanej pod względem geograficznym. Szczegółowy opis zasad sprawozdawczości według segmentów przedstawiono w nocie 51.
5.6. Wycena pozycji wyrażonych w walutach obcych
Waluta funkcjonalna
Pozycje zawarte w sprawozdaniu finansowym wycenia się w walucie funkcjonalnej, która jest walutą podstawowego środowiska gospodarczego, w którym Bank prowadzi działalność.
Walutą funkcjonalną Banku jest złoty polski.
Transakcje i salda
Transakcje wyrażone w walutach obcych przeliczane na walutę funkcjonalną według kursu obowiązującego w dniu transakcji, a wynik tego przeliczenia jest ujmowany w rachunku zysków i strat.
Aktywa i pasywa bilansowe oraz zobowiązania pozabilansowe w walutach obcych przeliczane po kursie obowiązującym na koniec okresu sprawozdawczego.
Aktywa i zobowiązania o charakterze niepieniężnym wyceniane wg wartości godziwej, przeliczane wg kursu obowiązującego w dniu dokonania wyceny.
Aktywa i zobowiązania o charakterze niepieniężnym wyceniane wg kosztu nabycia, przeliczane wg kursu obowiązującego w dniu powstania tych pozycji.
5.7. Przychody i koszty z tytułu odsetek
W rachunku zysków i strat ujmowane wszystkie przychody odsetkowe dotyczące instrumentów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu przy wykorzystaniu metody efektywnej stopy procentowej oraz oprocentowanych aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne dochody całkowite lub przez wynik finansowy.
Metoda efektywnej stopy procentowej jest metodą obliczania zamortyzowanej wartości początkowej aktywów lub zobowiązań finansowych oraz alokacji przychodów lub kosztów z tytułu odsetek do właściwego okresu. Efektywna stopa procentowa jest to stopa, dla której zdyskontowane przyszłe płatności lub wpływy pieniężne równe bieżącej wartości bilansowej netto danego aktywa lub zobowiązania finansowego. Obliczając efektywną stopę procentową, Bank szacuje przepływy pieniężne uwzględniając wszystkie warunki umowne danego instrumentu finansowego (np. opcje wcześniejszej spłaty niepodlegające wydzieleniu), nie biorąc jednak pod uwagę możliwych przyszłych
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 21
strat z tytułu niespłaconych kredytów. Kalkulacja ta uwzględnia wszystkie opłaty zapłacone lub otrzymane między stronami umowy, które integralną częścią efektywnej stopy procentowej oraz koszty transakcji i wszystkie inne premie lub dyskonta.
W momencie dokonania odpisu z tytułu utraty wartości aktywa finansowego lub grupy podobnych aktywów finansowych, przychody z tytułu odsetek od wartości netto tych aktywów wykazywane według stopy procentowej, według której zdyskontowane zostały przyszłe przepływy pieniężne dla celów wyceny utraty wartości.
5.8. Przychody i koszty z tytułu opłat i prowizji
Przychody i koszty z tytułu opłat i prowizji dotyczące należności od klientów ujmuje się jako element przychodu odsetkowego wg metody efektywnej stopy procentowej. Opłaty i prowizje za udzielenie kredytu, pobrane przed jego uruchomieniem, podlegają odroczeniu do momentu wypłaty klientowi środków pieniężnych. Opłaty z tytułu udostępnienia kredytów konsorcjalnych wykazuje się jako przychód po zakończeniu organizacji konsorcjum, jeżeli Bank nie zachował dla siebie żadnej części ryzyka kredytowego lub zachował część o tej samej efektywnej stopie procentowej co inni uczestnicy.
Pozostałe przychody z tytułu opłat i prowizji ujmuje się zasadniczo w momencie przeniesienia przyrzeczonych towarów lub usług na klienta. W przypadku opłat i prowizji z tytułu przyznanych limitów kredytowych rozpoznanie przychodu następuje z upływem czasu dostępności tych limitów.
Koszty z tytułu opłat i prowizji ujmuje się zgodnie z zasadą memoriału, tj. w momencie otrzymania usług od dostawcy, przy czym koszty z tytułu opłat obowiązkowych wynikających z przepisów prawnych ujmowane w momencie powstania zobowiązania do zapłaty.
5.9. Zasady ujmowania przychodów i kosztów związanych z bancassurance
Bank ujmuje i rozlicza przychody i koszty z tytułu oferowanych produktów ubezpieczeniowych zgodnie z treścią ekonomiczną tych produktów. Ze względu na treść ekonomiczną Bank rozróżnia opłaty stanowiące:
1. integralną część wynagrodzenia z tytułu oferowanego dodatkowo instrumentu finansowego,
2. wynagrodzenie za wykonanie dodatkowych czynności już po sprzedaży produktu ubezpieczeniowego,
3. wynagrodzenie otrzymywane z tytułu świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego.
Otrzymane lub należne Bankowi wynagrodzenie z tytułu sprzedaży produktu ubezpieczeniowego wraz z instrumentem finansowym, gdy produkt ubezpieczeniowy jest bezpośrednio powiązany z instrumentem finansowym, stanowi integralną część wynagrodzenia z tytułu oferowanego instrumentu finansowego i rozliczane jest w czasie jako integralna część stopy procentowej oraz ujmowane w rachunku zysków i strat w pozycji przychody z tytułu odsetek.
Bezpośrednie powiązanie występuje w szczególności, gdy jest spełniony co najmniej jeden z dwóch warunków:
1. instrument finansowy jest oferowany przez Bank zawsze z produktem ubezpieczeniowym, tj. obydwie transakcje zostały zawarte w tym samym czasie lub zostały zawarte w sekwencji, w której każda kolejna transakcja wynika z poprzedniej,
2. produkt ubezpieczeniowy jest oferowany przez Bank wyłącznie z instrumentem finansowym, tj. nie ma możliwości zakupu w Banku produktu ubezpieczeniowego identycznego co do formy prawnej, warunków i treści ekonomicznej bez połączonego zakupu finansowego.
Przy braku spełnienia jednego z warunków dokonywana jest szczegółowa analiza treści ekonomicznej produktu ubezpieczeniowego pod kątem spełnienia kryteriów niezależności umów ubezpieczenia od oferowanych instrumentów finansowych. Analiza bezpośredniego powiązania produktu ubezpieczeniowego z instrumentem finansowym może skutkować podziałem produktu złożonego, tj.: wydzieleniem wartości godziwej instrumentu finansowego oraz wartości godziwej produktu ubezpieczeniowego sprzedawanego łącznie z tym instrumentem. W takim przypadku wynagrodzenie należne Bankowi z tytułu sprzedaży produktu ubezpieczeniowego jest dzielone
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 22
pomiędzy część stanowiącą element zamortyzowanego kosztu instrumentu finansowego oraz część stanowiącą wynagrodzenie za wykonanie czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego.
Podział wynagrodzenia dokonywany jest proporcjonalnie do wartości godziwej instrumentu finansowego oraz wartości godziwej usługi pośrednictwa w stosunku do sumy obu tych wartości. Wartość godziwą instrumentu finansowego wylicza się metodą dochodową, opartą na przeliczeniu przyszłych kwot na wartość bieżącą, z uwzględnieniem bieżących danych na temat dochodowości i kosztowości produktu. Wartość godziwą usługi pośrednictwa wylicza się metodą rynkową przy wykorzystaniu cen i innych odpowiednich informacji generowanych przez identyczne lub porównywalne transakcje rynkowe.
Wynagrodzenie z tytułu wykonania usługi pośrednictwa Bank ujmuje w przychodach z tytułu prowizji w momencie sprzedaży produktu ubezpieczeniowego lub jego odnowienia. Przychody z tytułu wynagrodzenia za sprzedaż produktów ubezpieczeniowych pomniejszane o rezerwę na oszacowaną przez Bank wartość procentową zwrotów dokonywanych w okresach po sprzedaży produktu ubezpieczeniowego (np. z tytułu rezygnacji przez klienta z ubezpieczenia). Jeżeli w okresie umowy ubezpieczenia Bank otrzymuje wynagrodzenie z tytułu wykonywania czynności/usług wynikających z zaoferowanego produktu ubezpieczeniowego lub jeśli ich wykonywanie jest prawdopodobne, Bank rozlicza to wynagrodzenie w okresie obowiązywania umowy, przy uwzględnieniu zasady współmierności przychodów i kosztów. Wynagrodzenie to ujmowane jest w przychodach z tytułu prowizji z zachowaniem zasady określenia stopnia zaawansowania czynności/usług. W przypadku, gdy nie jest możliwe dokładne określenie liczby działań wykonywanych przez Bank w określonym przedziale czasu, Bank rozlicza wynagrodzenie liniowo w okresie życia produktu ubezpieczeniowego, o ile nie istnieją dowody, że inna metoda rozliczenia lepiej zobrazuje stopień zaawansowania prac.
Wysokość przewidywanych zwrotów oraz proporcje podziału przychodów ze względu na ich treść ekonomiczną jest weryfikowana każdorazowo po powzięciu informacji o istotnych zmianach w tym zakresie, nie rzadziej niż na dzień bilansowy.
Koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktu ubezpieczeniowego z instrumentem finansowym rozliczane są zgodnie z zasadą współmierności przychodów i kosztów jako:
1. element zamortyzowanego kosztu instrumentu finansowego, jeżeli całość przychodów związanych ze sprzedażą produktu ubezpieczeniowego będzie rozliczana metodą efektywnej stopy procentowej,
2. odpowiednio w proporcji zastosowanej przy podziale przychodów na rozpoznawane w ramach kalkulacji kosztu zamortyzowanego i przychodów rozpoznawanych jednorazowo lub rozliczanych w czasie, jeżeli dokonano podziału wynagrodzenia.
Koszty stałe lub niepowiązane bezpośrednio ze sprzedażą produktów ubezpieczeniowych lub instrumentów finansowych są ujmowane w rachunku zysków i strat w momencie ich poniesienia.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 23
5.10. Rachunkowość zabezpieczeń
Rachunkowość zabezpieczeń stosuje się w celu kompensowania zmian wartości godziwej pozycji zabezpieczanych i pozycji zabezpieczających.
Na podstawie przepisów przejściowych MSSF 9, Bank podjął decyzję o kontynuacji zasad MSR 39 w zakresie stosowania zasad rachunkowości zabezpieczeń.
Bank może podjąć decyzję o przejściu na stosowanie wymogów MSSF 9 w zakresie rachunkowości zabezpieczeń w terminie późniejszym. Zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń zawartymi w MSSF 9, w przypadku wdrożenia w Banku kolejnej rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej lub przepływów pieniężnych konieczne jest stosowanie wymogów zawartych w MSSF 9.
Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń pod warunkiem spełnienia wszystkich poniższych kryteriów, określonych w MSR 39:
1. w momencie ustanowienia zabezpieczenia formalnie wyznaczono i udokumentowano powiązanie zabezpieczające, cel zarządzania ryzykiem przez Bank oraz strategię ustanowienia zabezpieczenia; dokumentacja zawiera identyfikację instrumentu zabezpieczającego, zabezpieczanej pozycji, charakter zabezpieczanego ryzyka oraz sposób, w jaki Bank będzie oceniał efektywność instrumentu zabezpieczającego w kompensowaniu zagrożenia zmianami wartości godziwej pozycji zabezpieczanej,
2. oczekuje się, że zabezpieczenie będzie wysoce efektywne w kompensowaniu zmian wartości godziwej, zgodnie z udokumentowaną pierwotnie strategią zarządzania ryzykiem, dotyczącą tego konkretnego powiązania zabezpieczającego,
3. efektywność zabezpieczenia można wiarygodnie ocenić, tj. wartość godziwa pozycji zabezpieczanej oraz wartość godziwa instrumentu zabezpieczającego mogą być wiarygodnie wycenione,
4. zabezpieczenie jest na bieżąco oceniane i stwierdza się jego wysoką efektywność we wszystkich okresach sprawozdawczych, na które zabezpieczenia zostało ustanowione.
Rachunkowość zabezpieczeń jest integralnym elementem procesu zarządzania ryzykiem finansowym w BOŚ S.A.
Zarządzanie ryzykiem finansowym odbywa się w ramach obowiązującego w Banku procesu zarządzania ryzykiem.
Bank wykorzystuje rachunkowość zabezpieczeń przy zabezpieczaniu wartości godziwej instrumentów finansowych. Zabezpieczenie wartości godziwej to zabezpieczenie przed zagrożeniem zmianami wartości godziwej ujętego składnika aktywów lub zobowiązania, albo uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania, albo wyodrębnionej części takiego składnika aktywów lub zobowiązania, albo uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania, które przypisać można konkretnemu rodzajowi ryzyka i które może wpływać na rachunek zysków i strat.
Zabezpieczenie wartości godziwej spełniające w danym okresie warunki rachunkowości zabezpieczeń Bank ujmuje w sposób następujący:
1. zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (tj. instrumentu pochodnego wyznaczonego i kwalifikującego się jako zabezpieczenie wartości godziwej) ujmuje się w rachunku zysków i strat,
2. zyski lub straty związane z pozycją zabezpieczaną, wynikające z zabezpieczanego ryzyka, korygują wartość bilansową zabezpieczanej pozycji i są ujmowane w rachunku zysków i strat,
3. odsetki od zabezpieczających instrumentów pochodnych prezentowane w tej samej linii rachunku wyników, w której prezentowane są odsetki od instrumentów zabezpieczanych, tj. w wyniku odsetkowym,
4. wycena zabezpieczanych składników aktywów finansowych klasyfikowanych jako wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite, wynikająca z czynników innych niż zabezpieczane ryzyka, ujmowana jest w kapitale z aktualizacji wyceny do czasu zbycia lub terminu zapadalności tego składnika aktywów.
Bank zaprzestaje stosowania rachunkowości zabezpieczeń w przypadku wygaśnięcia, sprzedaży, rozwiązania lub wykonania instrumentu zabezpieczającego/zabezpieczanego, albo gdy powiązanie zabezpieczające przestało spełniać kryteria stosowania rachunkowości zabezpieczeń. Przy zaprzestaniu stosowania rachunkowości zabezpieczeń wycena pozycji zabezpieczanych, które podlegają wycenie wg zamortyzowanego kosztu (bez stosowania zasad rachunkowości zabezpieczeń), przypisana zabezpieczanemu ryzyku, ujęta w okresach, kiedy zabezpieczenie było efektywne, podlega rozliczaniu do rachunku zysków i strat.
Bank nie stosuje rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 24
5.11. Inwestycje w jednostkach zależnych
Inwestycje w podmioty zależne ujmowane i wyceniane przy użyciu metody praw własności określonej w MSR 28, z uwzględnieniem odpisów z tytułu utraty wartości. W dniu nabycia inwestycje w jednostki zależne ujmuje się wg kosztu nabycia. Po dniu nabycia wartość bilansowa inwestycji podlega wycenie polegającej na ujmowaniu zmian w kapitale własnym jednostek zależnych. Wynik finansowy Banku obejmuje udział Banku w wyniku finansowym netto jednostek zależnych, przy czym wynik niezrealizowany na transakcjach wzajemnych jest eliminowany. Wartość bilansowa inwestycji w jednostki zależne podlega ocenie pod kątem utraty wartości.
Zgodnie ze stanem na 31 grudnia 2021 roku w skład grupy kapitałowej Banku Ochrony Środowiska SA wchodzą dwie spółki zależne bezpośrednio, tj. Dom Maklerski SA i BOŚ Leasing EKO-Profit S.A., oraz jedna spółka zależna pośrednio MS WIND sp. z o. o. (spółka zależna bezpośrednio od BOŚ Leasing EKO-Profit S.A.).
Wszystkie spółki zależne Bank kontroluje w pełni jako 100% akcjonariusz.
5.12. Aktywa i zobowiązania finansowe
Początkowe ujęcie
Bank ujmuje składnik aktywów i zobowiązań finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej wtedy, gdy staje się związany postanowieniami umowy o ten instrument finansowy. Ujęcie aktywów finansowych następuje wtedy, gdy Bank nabywa prawo do otrzymania przepływów pieniężnych, a zobowiązań finansowych wtedy, gdy ma obowiązek dokonać wypłaty środków pieniężnych. Przy początkowym ujęciu składniki aktywów i zobowiązań finansowych podlegają klasyfikacji do odpowiedniej kategorii wyceny.
Wycena przy początkowym ujęciu składników aktywów i zobowiązań finansowych następuje wg wartości godziwej, która w przypadku pozycji niewycenianych wg wartości godziwej w okresach późniejszych jest powiększana lub zmniejszana o koszty bezpośrednie zawarcia transakcji.
Wycena aktywów finansowych po okresie początkowego ujęcia
Po okresie początkowego ujęcia Bank dokonuje wyceny składników aktywów finansowych zgodnie z zasadami klasyfikacji, wg metody zamortyzowanego kosztu lub wg wartości godziwej.
Zamortyzowany koszt to kwota, w której składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe wycenia się w momencie początkowego ujęcia, pomniejszona o spłaty kapitału oraz powiększona lub pomniejszona o ustaloną z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej skumulowaną amortyzację wszelkich różnic pomiędzy wartością początkową, a wartością w terminie wymagalności oraz pomniejszona o wszelkie odpisy z tytułu utraty wartości. W zamortyzowanym koszcie uwzględnia się odsetki karne.
Wycena wg wartości godziwej polega na ustaleniu wartości, którą otrzymano by za zbycie składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach na głównym (lub najkorzystniejszym) rynku na dzień wyceny w aktualnych warunkach rynkowych (tj. cena wyjścia) bez względu na to, czy cena ta jest bezpośrednio obserwowalna lub oszacowana przy użyciu innej techniki wyceny.
Klasyfikacja i wycena aktywów finansowych
Zgodnie z MSSF 9 aktywa finansowe klasyfikowane do odpowiedniego modelu wyceny w momencie początkowego ujęcia. Aktywa finansowe Banku są zaklasyfikowane do następujących kategorii wyceny:
1. Aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu,
2. Aktywa finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite,
3. Aktywa finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy,
4. Aktywa finansowe wyceniane wg opcji wartość godziwa przez wynik finansowy.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 25
Klasyfikacja do odpowiedniej kategorii wyceny następuje w oparciu o:
1. Model biznesowy, w ramach którego aktywa finansowe są zarządzane oraz
2. Test charakterystyki kontraktowych przepływów pieniężnych (Test SPPI ang. Solely Payment of Principal and Interest).
Modele biznesowe
Zdefiniowanie istniejących modeli biznesowych dokonywane jest przez kluczowe kierownictwo Banku. Identyfikowane modele biznesowe odzwierciedlają prowadzoną działalność operacyjną, tj. sposób zarządzania określoną grupą aktywów oraz cel, dla którego aktywa powstały lub zostały nabyte. Poszczególne zidentyfikowane modele biznesowe stanowią grupy aktywów, które są wspólnie zarządzane, oceniane i raportowane.
Identyfikując modele biznesowe dla poszczególnych grup aktywów finansowych, bierze się pod uwagę przesłanki jakościowe oraz kryteria ilościowe.
Przesłanki jakościowe
Przesłanki jakościowe obejmują analizę i ocenę:
1. celu biznesowego, dla którego aktywa powstały lub zostały nabyte,
2. sposobu, w jaki wyniki na aktywach w ramach danego modelu biznesowego oceniane i raportowane do kluczowego kierownictwa Banku oraz prezentowane w ramach sprawozdawczości zewnętrznej,
3. przyczyny podejmowanych decyzji o sprzedaży aktywów finansowych,
4. rozwiązań i struktur organizacyjnych, w ramach których poszczególne grupy aktywów powstają lub nabywane,
5. rodzaju ryzyka mającego wpływ na wyniki realizowane na poszczególnych grupach aktywów,
6. sposobu, w jaki kadra zarządzająca poszczególnymi grupami aktywów jest wynagradzana, w szczególności czy wynagrodzenie opiera się w części lub całości na wartości godziwej zarządzanych aktywów.
Kryteria ilościowe
Kryteria ilościowe wykorzystywane przy identyfikacji oraz okresowej weryfikacji modeli biznesowych odnoszą się do oceny istotności i częstotliwości sprzedaży aktywów z poszczególnych modeli. Zakłada się, że w modelu biznesowym HtC sprzedaż aktywów finansowych jest dopuszczalna w szczególności w następującym przypadku:
1. w razie pogorszenia oceny odzyskiwalności przepływów pieniężnych, w celu ograniczenia skutków ryzyka kredytowego,
2. w terminie bliskim zapadalności kontraktowej,
3. sporadycznej sprzedaży (nawet jeżeli wartość sprzedanych aktywów jest znacząca),
4. nieznaczącej wartości sprzedawanych aktywów.
Brak spełnienia kryteriów ilościowych, np. znacząca i częsta sprzedaż aktywów finansowych o niepogorszonej ocenie ryzyka kredytowego, powoduje konieczność zmiany przyporządkowania całego portfela aktywów finansowych, z którego dokonywano sprzedaży, a co za tym idzie zmiany klasyfikacji tego portfela do kategorii wyceny.
W wyniku dokonanych analiz aktywa finansowe Banku zostały przyporządkowane do następujących modeli biznesowych:
1. Model HtC (ang. Held to Collect)
model, który zakłada utrzymywanie aktywów finansowych celem uzyskania korzyści ekonomicznych w postaci przepływów pieniężnych wynikających z umowy. W ramach modelu HtC utrzymywane aktywa finansowe o charakterze kredytowym i pożyczkowym, nabyte wierzytelności w ramach usług faktoringu, dłużne papiery wartościowe nabyte w celach inwestycyjnych,
2. Model HtCS (ang. Held to Collect or Sale)
model, który zakłada utrzymywanie aktywów finansowych celem uzyskania przepływów pieniężnych wynikających z umowy i sprzedaż. W ramach modelu HtCS utrzymywane dłużne papiery wartościowe nabyte w celu zabezpieczenia bieżących potrzeb płynności finansowej i profilu dochodowości,
3. Inne modele biznesowe
w ramach innych modeli biznesowych nabywane aktywa o charakterze handlowym w celu osiągnięcia wyniku finansowego z tytułu zmian wartości rynkowej lub wynagrodzenia o charakterze marży handlowej. Te modele biznesowe obejmują przede wszystkim pochodne instrumenty finansowe oraz instrumenty kapitałowe.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 26
Test SPPI
Zgodnie z wymaganiami MSSF 9 aktywa finansowe utrzymywane w ramach modelu HtC i HtCS podlegają testowi SPPI. Test SPPI powinien być przeprowadzony dla każdego aktywa finansowego w modelach HtC i HtCS na dzień początkowego ujęcia oraz gdy aktywo podlega istotnej modyfikacji.
Celem testu SPPI jest potwierdzenie, że umowne przepływy pieniężne wynikające z tych aktywów finansowych wyłącznie spłatą kapitału i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty, przy czym:
1. kapitał stanowi wartość godziwa aktywa finansowego z dnia początkowego ujęcia,
2. odsetki stanowią wynagrodzenie z tytułu wartości pieniądza w czasie, marżę za ryzyko kredytowe, ryzyko płynności, koszty administracyjne oraz marżę zysku.
Test SPPI obejmuje w szczególności analizę charakterystyki przepływów pieniężnych w związku z warunkami wcześniejszej spłaty i prolongaty, zmianą waluty aktywa finansowego, warunkami zwiększającymi zmienność przepływów pieniężnych ponad zmiany wynikające ze zmian rynkowych stóp procentowych (np. dźwignia finansowa), warunkami ograniczającymi możliwość dochodzenia roszczeń finansowych do określonego majątku dłużnika.
Zasady klasyfikacji aktywów finansowych do kategorii wyceny w oparciu o model biznesowy i test SPPI
Modele biznesowe:
Test SPPI
Przepływy pieniężne są jedynie spłatą kapitału i odsetek
Test SPPI
Przepływy pieniężne nie stanowią jedynie spłaty kapitału i odsetek
Model HtC
wycena wg zamortyzowanego kosztu
wycena wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Model HtCS
wycena wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
wycena wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Inny model biznesowy
Test SPPI nie jest przeprowadzany; obligatoryjna wycena wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Aktywa finansowe wg kategorii wyceny
1. Aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Ta kategoria wyceny obejmuje przede wszystkim portfel należności od klientów indywidualnych i instytucjonalnych. W tej kategorii znajdują się również nabyte wierzytelności w ramach usług faktoringu, dłużne papiery wartościowe znajdujące się w portfelu inwestycyjnym utrzymywane dla uzyskiwania korzyści z umownych przepływów pieniężnych, należności od innych banków, w tym transakcje buy-sell back.
2. Aktywa finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Ta kategoria wyceny obejmuje dłużne papiery wartościowe nabyte w celu zabezpieczenia bieżących potrzeb płynności finansowej i profilu dochodowości, utrzymywane dla uzyskiwania korzyści z umownych przepływów pieniężnych i na sprzedaż, a także kapitałowe papiery wartościowe.
3. Aktywa finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Ta kategoria wyceny obejmuje pochodne instrumenty finansowe oraz dłużne papiery wartościowe nabywane w celach handlowych.
Odrębną pozycją w tej kategorii wyceny prezentowane w należnościach od klientów kredyty, których formuła oprocentowania oparta jest o mnożnik stawki bazowej. Do tej pozycji zaliczone zostały kredyty preferencyjne udzielane ze wsparciem podmiotów sektora publicznego.
Z uwagi na toczące się dyskusje w zakresie klasyfikacji i wyceny instrumentów finansowych zawierających m.in. mnożnik, powyższe podejście może w przyszłości ulec zmianie.
Zmiana kategorii wyceny instrumentów finansowych
Zmiana kategorii wyceny aktywów finansowych może nastąpić wyłącznie w razie zmiany modelu biznesowego. Nie stanowi zmiany modelu biznesowego zmiana zamiarów biznesowych związanych z danymi aktywami finansowymi albo zmiana przyporządkowania do poszczególnej linii biznesowej.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 27
Zmiana kategorii wyceny aktywów finansowych wskutek zmiany modelu biznesowego ujmowana jest prospektywnie, tj. od daty tej zmiany.
Nie dokonuje się przeklasyfikowania zobowiązań finansowych.
Modyfikacja aktywów finansowych
Modyfikacja aktywów finansowych jest identyfikowana przez Bank w przypadku zmiany w umowie, na podstawie której dane aktywa finansowe powstały, wpływającej na wartość i termin przepływów pieniężnych. Zmiany przepływów pieniężnych, wynikające z pierwotnej umowy z klientem, nie rozpoznawane jako modyfikacje. Zmiana warunków umownych spłaty może być dokonana zarówno z przyczyn dotyczących zarządzania ryzykiem kredytowym, jak i przyczyn komercyjnych.
Bank dokonuje rozróżnienia modyfikacji aktywów finansowych na modyfikacje istotne i nieistotne.
Kryterium ilościowe
Modyfikacja istotna jest zmianą warunków umownych spłaty danego aktywa finansowego, która skutkuje powstaniem różnicy powyżej 10% pomiędzy wartością przyszłych przepływów pieniężnych wynikających ze zmodyfikowanego aktywa finansowego zdyskontowanych oryginalną efektywną stopą procentową, a wartością przyszłych przepływów pieniężnych wynikających z aktywa finansowego przed modyfikacją zdyskontowanych samą stopą procentową. W przypadku modyfikacji nieistotnej różnica ta wynosi mniej niż 10%.
Kryterium jakościowe
Modyfikacja aktywów finansowych podejmowana w poniższych okolicznościach jest rozpoznawana jako modyfikacja istotna:
dodanie cechy naruszającej wynik testu SPPI,
zmiana waluty kredytu nie przewidziana w pierwotnych warunkach umownych,
zmiana kontrahenta oznaczająca modyfikację istotną.
Modyfikacja istotna
Modyfikacja istotna powoduje wyłączenie pierwotnego aktywa z bilansu, ujęciem w rachunku zysków i strat nierozliczonych kosztów i prowizji oraz rozpoznaniem początkowym aktywa finansowego powstałego w efekcie modyfikacji. Dla aktywa zmodyfikowanego ustala się nową efektywną stopę procentową.
Modyfikacja nieistotna
Modyfikacja nieistotna nie prowadzi do wyłączenia istniejących aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej. Wynik z modyfikacji nieistotnej jest ujmowany w rachunku zysków i strat.
Utrata wartości aktywów finansowych
MSSF 9 wprowadził nowe podejście do szacowania strat z tytułu aktywów finansowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu i wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite. Podejście to bazuje na wyznaczaniu strat oczekiwanych (expected loss).
Rozpoznawanie strat oczekiwanych zależne jest od zmiany poziomu ryzyka od momentu początkowego ujęcia aktywa finansowego. Bank rozpoznaje trzy podstawowe koszyki aktywów finansowych w kontekście zmian poziomu ryzyka:
Koszyk 1 w którym klasyfikowane ekspozycje, dla których od momentu początkowego ujęcia nie nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego, rozumianego jako wzrost prawdopodobieństwa niewypłacalności. Dla takich ekspozycji oczekiwane straty rozpoznawane w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy lub dacie zapadalności ekspozycji, jeżeli okres ten jest krótszy niż 12 miesięcy.
Koszyk 2 w którym klasyfikowane ekspozycje, dla których od momentu początkowego ujęcia nastąpił istotny wzrost ryzyka, ale jeszcze nie uprawdopodobniło się zdarzenie niewywiązania się ze zobowiązania. Dla takich ekspozycji straty oczekiwane są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 28
Koszyk 3 w którym klasyfikowane ekspozycje, dla których zmaterializowały się zdarzenia niewykonania zobowiązania (zaistniałej przesłanki utraty wartości). Dla takich ekspozycji oczekiwane straty rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
Ponadto Bank identyfikuje aktywa POCI (ang. Purchased or Originated Credit Impaired), tj. aktywa finansowe dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe na dzień początkowego ujęcia. Dla ekspozycji klasyfikowanych jako POCI oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia.
Bank na potrzeby szacowania odpisów z tytułu utraty wartości wykorzystuje własne oszacowania parametrów ryzyka, bazujące na modelach wewnętrznych zgodnych z MSSF 9. Oczekiwane straty kredytowe stanowią iloczyn indywidualnych dla każdej ekspozycji oszacowanych wartości parametrów PD, LGD i EAD, a finalna wartość strat oczekiwanych jest sumą strat oczekiwanych w poszczególnych okresach (w zależności od koszyka w horyzoncie 12 miesięcy lub pozostałego czasu życia), zdyskontowanych efektywną stopą procentową. Oszacowane parametry zgodnie z założeniami MSSF 9 podlegają korekcie z tytułu scenariuszy makroekonomicznych.
Wycena odpisów na oczekiwane straty kredytowe, rezerw na gwarancje finansowe i udzielone zobowiązania utworzonych w złotych oraz w walutach obcych (włączając różnice kursowe) jest odnoszona odpowiednio w koszty lub przychody Banku z tytułu odpisów i rezerw.
Kompensowanie instrumentów finansowych
Składniki aktywów finansowych i zobowiązań finansowych kompensuje się i wykazuje w bilansie w kwocie netto wyłącznie wtedy, gdy Bank posiada ważny tytuł prawny do dokonania kompensaty ujętych kwot oraz zamierza rozliczyć się w kwocie netto lub jednocześnie zrealizować dany składnik aktywów i uregulować zobowiązanie.
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania finansowe po okresie początkowego ujęcia wyceniane wg zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Bank wyłącza ze swojego bilansu zobowiązanie finansowe wtedy, gdy zobowiązanie wygasło, tj., kiedy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł.
Zobowiązania z tytułu pochodnych instrumentów finansowych wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy.
Inwestycje kapitałowe
Inwestycje kapitałowe klasyfikowane do kategorii wyceny wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite. Klasyfikacja inwestycji kapitałowych do tej kategorii wyceny jest nieodwołalna. Zyski lub straty wynikające z różnicy ceny sprzedaży i ceny nabycia lub ze zmiany wartości godziwej tych inwestycji nie podlegają ujęciu w rachunku zysków i strat również w przypadku sprzedaży. W rachunku zysków i strat ujmuje się tylko przychody z tytułu otrzymanych dywidend.
Inwestycje kapitałowe zostały zaklasyfikowane do kategorii wyceny wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite ze względu na ich inwestycyjny charakter oraz sposób osiągania korzyści ekonomicznych poprzez otrzymywane dywidendy.
Instrumenty kapitałowe zaklasyfikowane do kategorii wyceny wartości godziwej przez inne dochody całkowite wyceniane z wykorzystaniem metody wyceny aktywów kapitałowych (capital asset pricing model). W modelu wykorzystane prognozy finansowe poszczególnych spółek oraz rynkowe parametry takie jak: koszt kapitału i współczynnik beta wyliczone na bazie danych ze spółek porównywalnych oraz dyskonto i premia z tytułu płynności i zachowania kontroli.
Umowy sprzedaży i odkupu
Papiery wartościowe sprzedawane przy jednoczesnym zawarciu powiązanej umowy odkupu (transakcje repo, sell- buy-back) prezentowane w sprawozdaniu finansowym jako papiery wartościowe, jeśli jednostka zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem danych papierów wartościowych. Zobowiązanie wobec kontrahenta ujmuje się w zobowiązaniach wobec innych banków lub zobowiązaniach wobec klientów, w zależności od jego charakteru.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 29
Zakupione papiery wartościowe z przyrzeczeniem odsprzedaży (transakcje reverse repo, buy-sell-back) ujmuje się jako należności od innych banków lub klientów, w zależności od ich charakteru. Różnicę pomiędzy ceną sprzedaży, a odkupu traktuje się jako odsetki i rozlicza metodą liniową przez okres obowiązywania umowy.
Papiery wartościowe pożyczane kontrahentom nie są wyłączane z bilansu Banku.
Pożyczonych przez Bank papierów wartościowych nie ujmuje się w sprawozdaniu finansowym, chyba że zostały sprzedane osobom trzecim. W takim wypadku transakcje kupna i sprzedaży ujmuje się w sprawozdaniu finansowym, zaś odnośne zyski i straty uwzględnia się w wyniku na działalności handlowej.
Obowiązek zwrotu pożyczonych papierów ujmuje się według wartości godziwej jako zobowiązania wobec klientów. Ryzyko i korzyści dotyczące papierów pozostają po stronie kontrahenta transakcji.
Należności z tytułu dostaw i usług oraz aktywów z tytułu umów
W przypadku należności z tytułu dostaw i aktywów z tytułu umów Bank dokonuje wyceny oczekiwanych strat kredytowych w horyzoncie całego okresu życia tych aktywów.
5.13. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
Aktywa trwałe zalicza się do „przeznaczonych do sprzedaży” i wykazuje według niższej z dwóch kwot: wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży, jeżeli ich wartość bilansową realizuje się przede wszystkim w drodze transakcji sprzedaży, a nie bieżącego używania. W Banku nie występują aktywa przeznaczone do sprzedaży.
5.14. Wartości niematerialne
Licencje i oprogramowanie komputerowe
Zakupione licencje oraz wytworzone we własnym zakresie oprogramowanie komputerowe aktywuje się w wysokości kosztów poniesionych na zakup i przygotowanie do używania konkretnego oprogramowania komputerowego. Aktywowane koszty amortyzuje się przez szacowany okres użytkowania oprogramowania metodą liniową.
Wydatki związane z utrzymaniem programów komputerowych ujmowane jako koszty z chwilą poniesienia lub koszty rozliczane w czasie.
Okres ekonomicznego użytkowania wartości niematerialnych zawiera się w przedziale powyżej 1 roku do 15 lat.
Nakłady na wartości niematerialne
Bank ujmuje poniesione koszty aktywa z tytułu nakładów na wartości niematerialne na etapie prac rozwojowych przedsięwzięcia prowadzonego we własnym zakresie jedynie w przypadku, gdy Bank ma możliwość i zamiar ukończenia oraz użytkowania wytwarzanego składnika wartości niematerialnych, posiada stosowne środki techniczne i finansowe służące ukończeniu prac rozwojowych i użytkowaniu składnika oraz ma możliwość wiarygodnego ustalenia nakładów poniesionych, które można bezpośrednio przyporządkować czynnościom tworzenia, produkcji i przystosowania składnika aktywów do użytkowania w sposób zamierzony przez kierownictwo.
Aktywowane koszty amortyzuje się metodą liniową po zakończeniu prac rozwojowych. Szacowany okres użytkowania określony jest indywidualnie.
Testowanie utraty wartości
Wartości niematerialne badane pod kątem utraty wartości zawsze, gdy występują zdarzenia lub okoliczności wskazujące, że wartość bilansowa może być niemożliwa do odzyskania. Wartość bilansowa jest niezwłocznie obniżana do poziomu wartości odzyskiwalnej, jeżeli wartość bilansowa przewyższa szacunkową wartość odzyskiwalną. Wartość odzyskiwalna jest wyższą z dwóch wartości: wartości godziwej wartości niematerialnych pomniejszonej o koszty ich sprzedaży lub wartości użytkowej.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 30
5.15. Rzeczowe aktywa trwałe
Rzeczowe aktywa trwałe wykazuje się według kosztu historycznego pomniejszonego o umorzenie. Koszt historyczny uwzględnia wydatki bezpośrednio związane z nabyciem danych aktywów.
Późniejsze nakłady uwzględnia się w wartości bilansowej danego środka trwałego lub ujmuje jako odrębny środek trwały (tam, gdzie jest to właściwe) tylko wówczas, gdy jest prawdopodobne, że z tytułu tej pozycji nastąpi wpływ korzyści ekonomicznych do Banku, zaś koszt danej pozycji można wiarygodnie zmierzyć. Wszelkie pozostałe wydatki na naprawę i konserwację odnoszone do rachunku zysków i strat w okresie obrotowym, w którym je poniesiono. Grunty nie podlegają amortyzacji.
Amortyzację środków trwałych nalicza się metodą liniową przez okresy ich użytkowania, które dla poszczególnych grup środków trwałych wynoszą:
1. 40 lat - dla budynków,
2. 2-12 lat - dla ulepszeń w obcym środku trwałym lub krócej, jeżeli tak wynika z umowy,
3. 3-20 lat - dla urządzeń i środków transportu.
Weryfikacji wartości końcowej i okresów użytkowania środków trwałych dokonuje się również na każdy dzień bilansowy.
Amortyzowane środki trwałe badane pod kątem utraty wartości zawsze, gdy występują zdarzenia lub okoliczności wskazujące, że wartość bilansowa może być niemożliwa do odzyskania. Wartość bilansowa środka trwałego jest niezwłocznie obniżana do poziomu wartości odzyskiwalnej, jeżeli wartość bilansowa przewyższa szacunkową wartość odzyskiwalną. Wartość odzyskiwalna jest wyższą z dwóch wartości: wartości godziwej środka trwałego, pomniejszonej o koszty jego sprzedaży i wartości użytkowej.
Zyski i straty z tytułu zbycia środków trwałych ustala się drogą porównania wpływów ze sprzedaży, z ich wartością bilansową i ujmuje w rachunku zysków i strat.
Inwestycje rozpoczęte dotyczą środków trwałych będących w toku budowy lub montażu i wykazywane według cen nabycia lub kosztu wytworzenia, pomniejszonych o ewentualne odpisy z tytułu utraty wartości. Środki trwałe w budowie nie podlegają amortyzacji do czasu zakończenia budowy i przekazania środka trwałego do używania.
5.16. Leasing
Bank klasyfikuje jako leasing umowy, na podstawie których użytkuje lub oddaje w użytkowanie aktywa trwałe w zdefiniowanym okresie w zamian za wynagrodzenie.
Leasingodawca
Bank jako leasingodawca dokonuje klasyfikacji umowy jako leasing finansowy lub leasing operacyjny.
Jako leasing finansowy Bank klasyfikuje umowy, na mocy których następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z tytułu posiadania aktywów będących przedmiotem umowy. Pozostałe umowy leasingowe klasyfikowane są jako leasing operacyjny.
Leasingobiorca
W dacie rozpoczęcia leasingu, Bank jako leasingobiorca, ujmuje składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania oraz zobowiązanie z tytułu leasingu.
Zobowiązanie wynika z bieżącej wartości przyszłych przepływów pieniężnych (płatności leasingowych z umowy leasingu), zdyskontowanych przy użyciu stopy procentowej leasingu.
Bank stosuje wyłączenia z wymogów stosowania zasad MSSF 16 dotyczące:
1. korzystania z aktywa o niskiej wartości – wartość aktywa nie przekracza kwoty 20 tys. zł,
2. korzystania z aktywa przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 31
W przypadku umów wyłączonych Bank nie wykazuje w bilansie prawa do korzystania z aktywa i zobowiązania wynikającego z umowy. Opłaty leasingowe, związane z tymi umowami, Bank ujmuje jako koszty w rachunku zysków i strat metodą liniową w trakcie okresu leasingu.
Ustalając okres leasingu, Bank określa nieodwołalny okres leasingu, uwzględniając okres objęty opcją przedłużenia, jeżeli Bank zakłada jej wykonanie i opcją wypowiedzenia leasingu, jeżeli Bank zakłada brak jej wykonania.
Bank aktualizuje okres leasingu, gdy zajdzie zmiana dotycząca nieodwołalnego okresu leasingu.
Po dacie rozpoczęcia leasingu, Bank wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania według kosztu:
1. pomniejszonego o łączne odpisy amortyzacyjne i łączne straty z tytułu utraty wartości oraz
2. skorygowanego z tytułu aktualizacji wyceny zobowiązania z tytułu leasingu.
Po dacie rozpoczęcia leasingu, Bank wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu poprzez:
1. zwiększenie wartości bilansowej w celu odzwierciedlenia kosztów odsetkowych od zobowiązania z tytułu leasingu,
2. zmniejszenie wartości bilansowej w celu uwzględnienia zapłaconych opłat leasingowych,
3. zaktualizowanie wyceny wartości bilansowej w celu uwzględnienia ponownej oceny lub zmiany leasingu, lub w celu uwzględnienia zaktualizowanych stałych opłat leasingowych.
Bank ujmuje zmianę leasingu jako odrębny leasing, jeżeli:
1. zmiana zwiększa zakres leasingu poprzez przyznanie prawa do użytkowania jednego lub większej liczby bazowego składnika aktywów oraz
2. wynagrodzenie za leasing zwiększa się o kwotę współmierną do ceny jednostkowej za zwiększenie zakresu.
W przypadku zmiany leasingu, która nie jest ujmowana jako odrębny leasing, Bank aktualizuje wycenę zobowiązania poprzez zdyskontowanie zaktualizowanych opłat leasingowych z zastosowaniem zaktualizowanej stopy dyskontowej i ujmuje aktualizację poprzez:
1. zmniejszenie wartości bilansowej składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania w celu uwzględnienia częściowego lub całkowitego zakończenia leasingu w przypadku zmian, które zmniejszają zakres leasingu,
2. skorygowanie składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania w odniesieniu do pozostałych zmian leasingu.
5.17. Odroczony podatek dochodowy
Na potrzeby sprawozdania finansowego podatek odroczony obliczany jest metodą zobowiązań bilansowych. Bank tworzy rezerwę i aktywa na przejściowe różnice z tytułu odroczonego podatku dochodowego, wywołane odmiennością momentu uznawania przychodów za osiągnięte oraz kosztów za poniesione, zgodnie ze stosowanymi zasadami rachunkowości i przepisami o podatku dochodowym od osób prawnych.
Główne różnice przejściowe powstają z tytułu aktualizacji wyceny aktywów i zobowiązań finansowych, w tym kontraktów pochodnych, rezerw na świadczenia emerytalne i inne świadczenia po okresie zatrudnienia, a także strat podatkowych do odli czenia.
Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmowane są w pełnej wysokości z wyjątkiem:
1. sytuacji, gdy rezerwa na podatek odroczony powstaje w wyniku początkowego ujęcia wartości firmy lub początkowego ujęcia składnika aktywów bądź zobowiązania przy transakcji nie stanowiącej połączenia jednostek i w chwili jej zawierania nie mającej wpływu ani na zysk lub stratę brutto, ani na dochód do opodatkowania czy stratę podatkową oraz
2. w przypadku dodatnich różnic przejściowych wynikających z inwestycji w jednostkach zależnych lub stowarzyszonych i udziałów we wspólnych przedsięwzięciach z wyjątkiem sytuacji, gdy terminy odwracania się różnic przejściowych podlegają kontroli inwestora i gdy prawdopodobne jest, w dającej się przewidzieć przyszłości różnice przejściowe nie ulegną odwróceniu.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 32
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego ujmuje się, gdy jest prawdopodobne, że w przyszłości osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania, który umożliwi wykorzystanie różnic przejściowych z wyjątkiem, gdy składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynika z początkowego ujęcia składnika aktywów lub zobowiązań pochodzącego z transakcji, która:
1. nie jest połączeniem jednostek gospodarczych oraz
2. nie wpływa w momencie przeprowadzania transakcji na wynik finansowy brutto ani na dochód do opodatkowania (stratę podatkową).
Podatek dochodowy dotyczący pozycji ujmowanych w pozostałych całkowitych dochodach jest ujmowany również w pozostałych całkowitych dochodach.
Odroczony podatek dochodowy ustala się przy zastosowaniu stawek (i przepisów) podatkowych, które zgodnie z oczekiwaniami będą obowiązywać w momencie realizacji odnośnych aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego lub uregulowania zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe) obowiązujące na dzień bilansowy lub takie, których obowiązywanie w przyszłości jest pewne na dzień bilansowy.
Bank kompensuje ze sobą aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego z rezerwami z tytułu odroczonego podatku dochodowego wtedy i tylko wtedy, gdy posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzenia kompensat należności ze zobowiązaniami z tytułu bieżącego podatku i odroczony podatek dochodowy ma związek z tym samym podatnikiem i tym samym organem podatkowym.
5.18. Aktywa przejęte za długi
Aktywa przejęte za długi wycenia się na moment ich początkowego ujęcia w kwocie odpowiadającej ich wartości godziwej. W przypadku, gdy wartość godziwa przejętych aktywów jest wyższa od kwoty długu, różnica stanowi zobowiązanie wobec kredytobiorcy i jest zwracana na rachunek właściciela przejętego majątku po pomniejszeniu o koszty poniesione w związku z przejęciem, przechowaniem i wyceną.
W przypadku, gdy wartość godziwa przejętych aktywów jest niższa od kwoty długu, różnica stanowi zobowiązanie kredytobiorcy wobec Banku, które może podlegać restrukturyzacji lub windykacji.
W Banku nie występują aktywa przejęte za długi.
5.19. Przedpłaty, rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów
Przedpłaty dotyczą kosztów poniesionych w bieżącym roku obrotowym, a dotyczących okresów przyszłych. one ujmowane w bilansie, w pozycji inne aktywa.
Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów to koszty dotyczące bieżącego okresu, które będą poniesione przez Bank w okresach przyszłych. Bierne międzyokresowe rozliczenia kosztów oraz przychody przyszłych okresów prezentowane w bilansie w pozycji „Pozostałe zobowiązania”.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 33
5.20. Rezerwy na świadczenia pracownicze
Bank tworzy rezerwy na zobowiązania z tytułu odpraw emerytalnych ustalone w oparciu o oszacowania tego rodzaju zobowiązań na podstawie modelu aktuarialnego. Stosowany przez jednostkę model aktuarialny, w celu ustalenia wartości bieżącej swoich zobowiązań z tytułu określonych świadczeń oraz związanych z nimi kosztów bieżącego zatrudnienia oraz tam, gdzie ma to zastosowanie kosztów przeszłego zatrudnienia, wykorzystuje metodę prognozowanych uprawnień jednostkowych.
Zgodnie z metodą prognozowanych uprawnień jednostkowych (czasami znaną pod nazwą metody świadczeń narosłych w stosunku do stażu pracy lub metody „świadczenie/staż pracy”), każdy okres wykonywania pracy jest postrzegany jako powodujący powstanie dodatkowej jednostki uprawnienia do świadczeń i każda jednostka uprawnienia do świadczeń wyliczana jest oddzielnie przed wejściem w skład ostatecznego zobowiązania.
Zyski i straty aktuarialne ujmowane są w całości w innych dochodach całkowitych.
5.21. Rezerwy
Rezerwy ujmuje się wówczas, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:
1. na dzień bilansowy Bank posiada obecny, prawny lub zwyczajowo oczekiwany obowiązek wydatkowania środków, wynikający ze zdarzeń przeszłych, przy czym do określenia istnienia tego obowiązku wykorzystywane są opinie prawne,
2. gdy prawdopodobieństwo zaistnienia wydatku z tytułu zaspokojenia roszczeń jest wyższe niż prawdopodobieństwo braku takiego wydatku oraz
3. gdy wielkość tego wydatku można wiarygodnie oszacować.
Rezerwy wyceniane w bieżącej wartości wydatków, które jak się oczekuje będą niezbędne do wypełnienia obowiązku, z uwzględnieniem wartości pieniądza w czasie (jeśli jest to istotne) oraz ryzyka związanego z danym zobowiązaniem. W przypadku dyskontowania kwoty przewidywanego wydatku, wzrost rezerwy spowodowany upływem czasu wykazuje się jako koszt z tytułu odsetek.
5.22. Kapitał własny
Kapitały własne stanowią kapitały i fundusze tworzone zgodnie z obowiązującym prawem, właściwymi ustawami oraz ze statutem Banku.
Kapitał podstawowy
Na kapitał podstawowy składa się zarejestrowany kapitał zakładowy i kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej.
Kapitał zakładowy wykazywany jest według wartości nominalnej, zgodnie ze statutem oraz wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego.
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej tworzony jest z nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej wartości nominalnej, pozostałej po pokryciu kosztów emisji.
Akcje własne
W przypadku wykupu akcji własnych, kwota zapłaty za akcje własne obciąża kapitał własny i jest wykazywana w bilansie w odrębnej pozycji „Akcje własne”.
Kapitał z aktualizacji wyceny
Kapitał z aktualizacji wyceny obejmuje zmianę wartości aktywów finansowych klasyfikowanych do kategorii wyceny wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite, wynikającą z ich wyceny oraz podatek odroczony od pozycji ujętych w kapitale z aktualizacji wyceny, zyski lub straty związane z instrumentem zabezpieczającym (rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych) z tytułu efektywnej części zabezpieczenia oraz zyski i straty związane z instrumentem zabezpieczanym wycenianym wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 34
(rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej), wynikające z innych czynników niż zabezpieczane, a także zyski i straty aktuarialne w programie określonych świadczeń.
Zyski zatrzymane
Zyski zatrzymane obejmują niepodzielony wynik finansowy oraz pozostałe kapitały, tj. pozostały kapitał zapasowy, pozostałe kapitały rezerwowe oraz fundusz ogólnego ryzyka.
Pozostałe kapitały tworzone z odpisów z zysku i przeznaczone na cele określone w statucie lub przepisach prawa.
5.23. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
Dla potrzeb rachunku przepływów pieniężnych, środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych obejmują pozycje wymagalne w ciągu trzech miesięcy od dnia nabycia, w tym: kasę, środki w bankach centralnych o możliwościach dysponowania, bony skarbowe oraz inne kwalifikujące się bony, należności od innych banków oraz krótkoterminowe papiery wartościowe Skarbu Państwa.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 35
5.24. Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do nich, które zostały opublikowane, a także zostały zatwierdzone przez Unię Europejską, a nie weszły jeszcze w życie i nie zostały jeszcze zastosowane przez Bank
MSSF
Charakter zmian
Data wejścia w życie w UE / zatwierdzenia przez UE
Wpływ na Bank
MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe, zmiany do MSSF 17
MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe” zastąpi standard MSSF 4 „Umowy Ubezpieczeniowe”, który umożliwia kontynuowanie ujmowania umów ubezpieczeniowych według zasad rachunkowości obowiązujących w krajowych standardach i co w rezultacie oznacza stosowanie wielu różnych rozwiązań. MSSF 17 wprowadza wymóg spójnego ujmowania wszystkich umów ubezpieczeniowych. Zobowiązania wynikające z umów będą ujmowane w wartościach bieżących zamiast kosztu historycznego. Zastosowanie standardu ma nastąpić w podejściu retrospektywnym pełnym (jeżeli niemożliwe do zastosowania, jednostka powinna zastosować zmodyfikowane podejście retrospektywne lub podejście według wartości godziwej).
Zmiany mają na celu:
- obniżenie kosztów poprzez uproszczenie niektórych wymogów standardu;
- ułatwienie wyjaśnienia wyników finansowych; oraz
- ułatwienie przejścia na nowy standard poprzez odroczenie daty wejścia w życie standardu na 2023 rok oraz wprowadzenie dodatkowych ułatwień w celu ułatwienia wdrożenia MSSF 17 po raz pierwszy.
01 stycznia 2023 roku
/ 19 listopada 2021 roku
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Zmiany do MSSF 3 Połączenia jednostek gospodarczych; MSR 16 Rzeczowe aktywa trwałe; MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe; coroczne ulepszenia 2018-2020
Zmiany do MSSF 3 "Połączenia jednostek gospodarczych" aktualizują odniesienie w MSSF 3 do Założeń koncepcyjnych sprawozdawczości finansowej, nie zmieniając wymogów w zakresie rachunkowości połączeń jednostek gospodarczych.
Zmiany do MSR 16 "Rzeczowe aktywa trwałe" zabraniają spółce odliczania od ceny nabycia lub kosztu wytworzenia rzeczowych aktywów trwałych kwot otrzymanych ze sprzedaży pozycji wytworzonych w trakcie przygotowania składnika aktywów do jego zamierzonego użytkowania. Zamiast tego, spółka powinna ujmować przychody ze sprzedaży i powiązane koszty w rachunku zysków i strat.
Zmiany do MSR 37 "Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe" określają, jakie koszty uwzględnia spółka przy ocenie, czy umowa przyniesie stratę.
Coroczne Ulepszenia wprowadzają niewielkie zmiany do MSSF 1 Zastosowanie MSSF po raz pierwszy, MSSF 9 Instrumenty finansowe, MSR 41 Rolnictwo oraz Przykładów ilustrujących towarzyszących MSSF 16 Leasing.
01 stycznia 2022 roku
/ 28 czerwca 2021 roku
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 36
5.25. Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do nich, które zostały opublikowane i nie są zatwierdzone przez UE
MSSF
Charakter zmian
Data wejścia w życie w UE / zatwierdzenia przez UE
Wpływ na Bank
MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe: Pierwsze zastosowanie MSSF 17 i MSSF 9 - informacje porównawcze
Zmiany stanowią opcję przejściową dotyczącą informacji porównawczych o aktywach finansowych prezentowanych przy początkowym zastosowaniu MSSF 17. Zmiana ma na celu pomóc jednostkom uniknąć tymczasowych niedopasowań księgowych pomiędzy aktywami finansowymi a zobowiązaniami z tytułu umów ubezpieczeniowych, a tym samym poprawić użyteczność informacji porównawczych dla użytkowników sprawozdań finansowych.
MSSF 17 uwzględniający zmianę obowiązuje dla rocznych okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 01 stycznia 2023 roku lub po tej dacie.
01 stycznia 2023 roku/
Brak danych
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Zmiany do MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych - klasyfikacja zobowiązań
Zmiany dotyczą prezentacji zobowiązań w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. W szczególności wyjaśniają one, że klasyfikacja zobowiązań jako krótkoterminowe lub długoterminowe powinna opierać się na prawach istniejących na koniec okresu sprawozdawczego. Do zmian obowiązywać będzie podejście prospektywne.
01 stycznia 2023 roku/
Brak danych
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Zmiana do MSR 8, Definicja szacunków księgowych
W zmianie do MSR 8 Definicja szacunków księgowych, definicja zmiany szacunków księgowych została zastąpiona definicją szacunków księgowych. Zgodnie z nową definicją szacunki księgowe to kwoty pieniężne w sprawozdaniach finansowych, które objęte niepewnością wyceny. Rada wyjaśniła również nową definicję poprzez dodatkowe wytyczne i przykłady, w jaki sposób zasady rachunkowości i szacunki księgowe ze sobą powiązane oraz jak zmiana techniki wyceny stanowi zmianę szacunków księgowych. Wprowadzenie definicji szacunków księgowych oraz innych poprawek do MSR 8 miało na celu pomóc jednostkom odróżnić zmiany zasad rachunkowości od zmian w szacunkach księgowych.
01 stycznia 2023 roku/
Brak danych
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 37
Zmiany do MSR 1 i Zasad Praktyki MSSF 2 Ujawnianie zasad rachunkowości
Zmiany do MSR 1 i Zasad Praktyki MSSF 2 mają na celu pomóc osobom sporządzającym sprawozdania finansowe w podjęciu decyzji, które zasady rachunkowości ujawnić w swoich sprawozdaniach finansowych. Zmiany wprowadzają wymóg ujawniania istotnych informacji o polityce rachunkowości zamiast znaczących zasad rachunkowości. Zostały dodane wyjaśnienia i przykłady w jaki sposób jednostka może zidentyfikować istotne informacje dotyczące zasad rachunkowości.
Zmiany wyjaśniają, że informacje o polityce rachunkowości mogą być istotne ze względu na swój charakter, nawet jeśli kwoty nieistotne i jeżeli użytkownicy sprawozdań finansowych potrzebowaliby ich do zrozumienia innych istotnych informacji w sprawozdaniu finansowym.
01 stycznia 2023 roku/
Brak danych
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Zmiany do MSR 12 Podatek odroczony dotyczący aktywów i zobowiązań wynikających z pojedynczej transakcji
Zmiany mają na celu wyjaśnienie w jaki sposób przedsiębiorstwa powinny rozliczać podatek odroczony od transakcji leasingowych i wygasłych zobowiązań.
01 stycznia 2023 roku/
Brak danych
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
MSSF 14 „Odroczone salda z regulowanej działalności”
(obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 01 stycznia 2016 roku lub później) Komisja Europejska postanowiła nie rozpoczynać procesu zatwierdzania tego tymczasowego standardu do stosowania na terenie UE do czasu wydania ostatecznej wersji MSSF 14
Brak danych
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Zmiany do MSSF 10 „Skonsolidowane sprawozdania finansowe” oraz MSR 28 „Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach”
Sprzedaż lub wniesienie aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostką stowarzyszoną lub wspólnym przedsięwzięciem oraz późniejsze zmiany (data wejścia w życie zmian została odroczona do momentu zakończenia prac badawczych nad metodą praw własności)
Brak danych
Zmiana nie będzie miała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 38
6. Korekty błędów dotyczących poprzednich okresów
W okresie dwunastu miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2021 roku nie wystąpiły korekty błędów poprzednich okresów.
7. Ważniejsze oszacowania i oceny
Sporządzenie sprawozdania finansowego Banku wymaga osądów, szacunków oraz założeń, które mają wpływ na prezentowane przychody, koszty, aktywa oraz zobowiązania i powiązane z nimi noty, a także ujawnienia dotyczące zobowiązań warunkowych. Niepewność co do tych założeń i szacunków może spowodować korekty wartości bilansowych aktywów i zobowiązań w przyszłości. Wymaga również stosowania własnego osądu przy stosowaniu przyjętych zasad rachunkowości.
Bank przyjął założenia i szacunki na temat przyszłości na podstawie danych historycznych oraz wiedzy posiadanej podczas sporządzania sprawozdania finansowego. Szacunki i założenia podlegają bieżącym przeglądom. Założenia i szacunki mogą ulec zmianie na skutek wydarzeń w przyszłości wynikających ze zmian rynkowych lub innych wydarzeń nie będących pod kontrolą Banku. Zmiany założeń i szacunków rozpoznawane w okresie, w którym dokonano zmiany lub w okresie, w którym dokonano zmiany i okresach przyszłych, jeśli zmiana szacunku i założeń dotyczy okresu bieżącego i okresów przyszłych.
7.1. Aktywa finansowe
Utrata wartości należności od klientów
Bank w okresach miesięcznych dokonuje przeglądu wszystkich ekspozycji kredytowych pod kątem identyfikacji ekspozycji kredytowych zagrożonych utratą wartości oraz dokonuje pomiaru utraty wartości ekspozycji kredytowych. Pomiar utraty wartości opiera się głównie na szacowaniu prawdopodobieństwa wystąpienia przesłanki utraty wartości na bazie analizy historycznej, oszacowaniu potencjalnych strat (parametr LGD) oraz ocenie środowiska makroekonomicznego, w którym funkcjonuje Bank.
Modele przeznaczone do szacowania odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych zbudowane zgodnie z MSSF 9 składają się z elementów, przy wyznaczaniu których Bank wykorzystuje dostępne informacje historyczne oraz prognozy. Przy wykorzystaniu tych modeli Bank szacuje poziom ryzyka kredytowego z możliwie najwyższą dokładnością.
Oczekiwane straty kredytowe obliczane modelem dożycia w granulacji miesięcznej z wykorzystaniem parametrów PD, LGD i EAD indywidualnie wyznaczonych dla każdej ekspozycji z uwzględnieniem oczekiwanego czasu jej trwania.
Finalna wartość strat oczekiwanych jest sumą strat oczekiwanych w poszczególnych okresach (w zależności od koszyka w okresie 12 miesięcy dla koszyka 1 lub pozostałego okresu życia dla koszyka 2 i 3 oraz aktywów POCI), zdyskontowanych efektywną stopą procentową.
Struktura modeli wykorzystywanych w celu oszacowania oczekiwanych strat kredytowych uwzględnia modelowanie dla następujących parametrów:
PD (probability of default) - szacunek prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w danym horyzoncie czasowym (12-miesięcznym lub w całym okresie życia ekspozycji),
LGD (loss given default) - część ekspozycji, która nie zostałaby odzyskana w przypadku niewykonania zobowiązania,
EAD (exposure at default) - oczekiwana wielkość ekspozycji w momencie niewykonania zobowiązania.
W modelu do szacowania odpisów wykorzystywany jest komponent prognoz makroekonomicznych. Ze względu na znaczący udział specyficznych ekspozycji kredytowych w portfelu BOŚ, których charakterystyka oraz konstrukcja wskazują na nieznaczne powiązanie ich ryzyka z otoczeniem makroekonomicznym, obserwowany historycznie wpływ prognoz nie był istotny dla wyceny. Powyższe czynniki wskazują, że wrażliwość wysokości szacowanej straty na zmiany prognoz makroekonomicznych jest wysoce ograniczona.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 39
W związku z trwającą pandemią COVID-19 i utrzymującym się ryzykiem pogarszania się portfela kredytów Banku, Bank utrzymuje korekty parametru PD w szacowaniu rezerw odzwierciedlające wrażliwość poszczególnych branż na kryzys będący następstwem COVID-19. Branże podzielono na trzy grupy dotkliwości:
1. klienci z branży nie odczuwający ograniczeń w prowadzeniu działalności gospodarczej;
2. klienci z grupy branżowej w ograniczonym stopniu odczuwający skutki pandemii;
3. grupa branżowa klientów szczególnie dotkniętych ryzykiem niewywiązania się z umowy.
Z tego tytułu od początku stosowania korekty utworzono odpis z tytułu utraty wartości (na oczekiwane straty kredytowe) w kwocie 25,9 mln zł.
W związku z trwającą pandemią nadal spodziewać się można zmienności kwoty odpisów w poszczególnych okresach wynikającej ze zmian klasyfikacji ekspozycji. Szacowanie straty w okresie całego życia ekspozycji, obarczone jest większą niepewnością szacunku niż szacowana strata w okresie najbliższych 12 miesięcy ze względu na, co do zasady, dłuższy okres, w którym mogą wystąpić nieoczekiwane czynniki wpływające na ryzyko. Sytuacja finansowa części klientów Banku może ulec pogorszeniu, pomimo działań pomocowych mających na celu ograniczenie skutków pandemii.
Teoretyczne przeklasyfikowanie 1% ekspozycji z koszyka 1 o najwyższym poziomie ryzyka do Koszyka 2 dla każdego typu ekspozycji skutkowałoby, według stanu na koniec grudnia 2021 roku, wzrostem odpisów o 34,3 mln zł.
W grudniu 2021 roku przeprowadzono analizę wrażliwości odpisów na zmiany parametru portfelowego LGD w metodzie grupowej. W przypadku zmiany stóp odzysku o +/-10 pkt. proc., szacowana wielkość odpisów z tytułu utarty wartości należności od klientów wycenianych metodą grupową uległaby odpowiednio zmniejszeniu o 28,8 mln zł lub zwiększeniu o 28,8 mln zł.
Test SPPI
Test SPPI to ocena czy przepływy pieniężne wynikające z aktywów finansowych utrzymywanych w modelu HtC i HtCS stanowią jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej. Ocena ta (oprócz modelu biznesowego) warunkuje klasyfikację aktywów finansowych do kategorii wyceny wg zamortyzowanego kosztu lub odpowiednio wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite. W związku z powyższym ocena ta jest kluczowa dla przyjęcia prawidłowej zasady wyceny umów kredytów i pożyczek oraz innych kontraktów finansowych będących podstawowym przedmiotem działalności Banku.
Zgodnie z MSSF 9 kwota główna to wartość godziwa aktywów finansowych na dzień początkowego ujęcia. Odsetki z kolei to zapłata za wartość pieniądza w czasie, marża za ponoszone ryzyko kredytowe oraz inne ryzyka ponoszone w związku z utrzymywaniem kwoty głównej oraz marża zysku.
Test SPPI obejmuje analizę zawartych umów pod kątem ustalenia charakterystyki przepływów pieniężnych z nich wynikających. Test SPPI uważa się za umożliwiający klasyfikację do kategorii wyceny wg zamortyzowanego kosztu lub wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite, jeżeli nie zidentyfikowano takich cech przepływów pieniężnych, których rozkład w czasie, albo formuła ustalenia ich wartości uzależniona jest od czynników innych niż spełniające definicję kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej. Do cech niespełniających tej definicji zalicza się:
dźwignię finansową,
uzależnienie wynagrodzenia od warunków niezwiązanych z wartością pieniądza w czasie lub ponoszonym ryzykiem
opcje wcześniejszej spłaty, jednak wcześniejsza spłata w kwocie równej niespłaconej części kwoty głównej i odsetek z uwzględnieniem uzasadnionego wynagrodzenia za wcześniejszą spłatę uważa się za spełniającą test SPPI.
Bank przeprowadza test SPPI w odniesieniu do wszystkich aktywów finansowych objętych obowiązkiem tej oceny, przy czym dla aktywów powstałych w oparciu o dokumentację standardową przeprowadza się go na poziomie grup produktowych, a dla aktywów negocjowanych z klientami indywidualnie przeprowadza się go w oparciu o poszczególne umowy. W efekcie przeprowadzonego testu SPPI zidentyfikowano część umów kredytowych, w przypadku których oprocentowanie oparte jest o formułę mnożnikową (dźwignia finansowa). Jest to część kredytów preferencyjnych udzielanych ze wsparciem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W związku z powyższym zostały one zaklasyfikowane do kategorii wyceny wg wartości godziwej przez wynik finansowy.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 40
Model biznesowy
Ocena modelu biznesowego jest istotnym szacunkiem ze względu na to, że zgodnie z MSSF 9 stanowi jeden z elementów decydujących o przyporządkowaniu właściwej kategorii wyceny aktywów finansowych. Bank ustala modele biznesowe w ramach, których następuje zarządzanie aktywami finansowymi, przede wszystkim na podstawie ich celów biznesowych i sposobu osiągania wyników finansowych. Zmiana modelu biznesowego może wystąpić tylko w razie istotnych zmian wewnętrznych i zewnętrznych w działalności Banku i będzie ustalana przez jego kierownictwo. Oczekuje się, że zmiana modelu biznesowego będzie występować rzadko. W szczególności zmiana zamiarów biznesowych co do poszczególnych składników aktywów finansowych nie stanowi zmiany modelu biznesowego.
7.2. Wartość godziwa instrumentów finansowych
Wartość instrumentów finansowych nie notowanych na aktywnych rynkach ustala się stosując modele wyceny przyjęte na rynku. Uwzględniają one m.in. zdyskontowaną (za pomocą krzywej zerokuponowej z marżą) do wartości obecnej ocenę przyszłych przepływów pieniężnych, porównywalne ceny transakcyjne (jeśli istnieją), jak również odniesienie do podobnych instrumentów kwotowanych na aktywnych rynkach. W rzadkich przypadkach, gdy zastosowanie takich modeli nie jest możliwe i nie ma możliwości ustalenia wartości godziwej w sposób rzetelny, instrumenty finansowe wykazywane według kosztu nabycia. Informacje dotyczące wrażliwości instrumentów finansowych znajdują się w Nocie 49.
7.3. Rezerwa na świadczenia emerytalne
Prawo do odprawy emerytalnej przysługuje każdemu pracownikowi, który osiągnie wiek emerytalny.
Odprawy emerytalne związane ze świadczeniami lub zasiłkami przedemerytalnymi oraz przejścia na emeryturę w ramach zwolnień grupowych nie uwzględnione w obliczeniach i w przypadku ich wystąpienia w przyszłości, rezerwa taka powinna zostać przeliczona odrębnie.
Odprawa rentowa przysługuje pracownikowi, który nabył trwałą niezdolność do pracy uprawniającą do pobierania świadczenia rentowego w ramach ubezpieczenia społecznego.
Podstawa wymiaru zarówno odprawy emerytalnej, jak i rentowej obliczana jest na podstawie wynagrodzenia pracownika, liczonego jak ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, w momencie nabycia uprawnień do odprawy.
Wysokość odprawy w zależności od posiadanego stażu pracy w Banku Ochrony Środowiska S.A. wynosi w relacji do podstawy wymiaru:
do 10 lat pracy 100%
po 10 latach pracy 200%
po 15 latach pracy 250%
Do obliczeń przyjęte zostały wynagrodzenia pracowników wg stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 41
7.4. Podatki
Obowiązujące w Polsce prawo dotyczące podatku dochodowego od osób prawnych, podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku od towarów i usług czy składek na ubezpieczenia społeczne podlega częstym zmianom, co skutkuje brakiem ugruntowanej praktyki oraz niejasnością i niespójnością przepisów. Sytuacja ta powoduje możliwość występowania różnic w interpretacji przepisów podatkowych przez organy państwowe i podatników. Rozliczenia podatkowe oraz inne rozliczenia (np. celne) mogą być przedmiotem kontroli przez okres do 6 lat. Odpowiednie władze kontrolne uprawnione do nakładania znaczących kar wraz z odsetkami. Istnieje ryzyko, że organy kontrolne zajmą odmienne stanowisko od stanowiska Spółki w kwestii interpretacji przepisów, co mogłoby wpłynąć na wysokość zobowiązań publicznoprawnych wykazanych w sprawozdaniu finansowym.
Bank rozpoznaje składnik aktywów z tytułu podatku odroczonego bazując na założeniu, że w przyszłości zostanie osiągnięty zysk podatkowy pozwalający na jego wykorzystanie. Pogorszenie uzyskiwanych wyników podatkowych w przyszłości mogłoby spowodować, że założenie to stałoby się nieuzasadnione.
7.5. Rezerwa na ryzyko prawne dotyczące portfela kredytów hipotecznych powiązanych z kursem waluty obcej
Szacunek rezerwy na ryzyko prawne kredytów hipotecznych powiązanych z kursem waluty obcej może być obarczony błędem z uwagi na stosunkowo niedużą ilość spraw sądowych zakończonych prawomocnym wyrokiem sądowym. Dlatego też szacunek ten jest niepewny, a wysokość rezerwy w przyszłości może ulec zmianie. Rezerwa podlega okresowemu monitoringowi i aktualizacji.
Bank dokonał analizy wrażliwości szacunku wysokości rezerwy na sprawy sądowe ze względu na zmianę kluczowych parametrów związanych z prawdopodobieństwem przegrania przez Bank spraw sądowych oraz prawdopodobieństwem materializacji scenariusza stwierdzenia nieważności umowy kredytowej.
w mln zł
ZMIANA PARAMETRU
WRAŻLIWOŚĆ MODELU
-25 p. p.
SCENARIUSZ BAZOWY
+25 p. p.
PRAWDOPODOBIEŃSTWO PRZEGRANEJ W SĄDZIE*
-61
462
24
PRAWDOPODOBIEŃSTWO WYSTĄPIENIA SCENARIUSZA UNIEWAŻNIENIA*
-9
462
16
SKŁONNOŚĆ DO ZAWARCIA POROZUMIENIA**
-74
462
74
* - w przypadku wariantu +25% przyjęto maksymalną wartość parametru tj. 100%
** - w przypadku zawarcia ugód na poziomie 100%, wartość rezerwy należałoby skorygować o 99 mln zł i efekt netto wyniósłby -25 mln zł
W nocie 18 „Wynik ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych” i 37 „Rezerwy” przedstawione czynniki i okoliczności, które mogą mieć istotny wpływ na wysokość rezerwy na ryzyko prawne dotyczące portfela kredytów hipotecznych powiązanych z kursem waluty obcej.
7.6. Rezerwa na zwrot kosztów kredytów w przypadku wcześniejszej spłaty
Rezerwa na zwrot kosztów kredytów w przypadku wcześniejszej spłaty została utworzona zgodnie z MSR 37 przyjmując założenia co do wcześniejszych spłat kredytów konsumenckich w zakresie stanu portfela kredytowego na dzień 31 grudnia 2021 roku.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku przed sądami toczą się 4 postępowania przeciwko Bankowi, dotyczące zwrotu części kosztów kredytu konsumenckiego w związku z przedterminową spłatą. Rezerwy na zwroty prowizji z tytułu wcześniejszej spłaty kredytów konsumenckich wynoszą 0,95 mln zł.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 42
8. Zarządzanie ryzykiem
8.1. Ryzyko kredytowe
Definicja ryzyka kredytowego
Ryzyko kredytowe rozumiane jest jako ryzyko potencjalnej straty z tytułu niewykonania zobowiązania w określonym w umowie terminie przez klienta lub kontrahenta.
W roku 2021, w celu ograniczenia negatywnego wpływu następstw gospodarczych stanu pandemii COVID-19 na jakość portfela kredytowego, Bank kontynuował stosowanie, przyjętych w roku 2020, szczególnych zasad finansowania i monitorowania klientów, zwłaszcza tych działających w branżach, które w ocenie Banku, pozostają najbardziej narażone na skutki pandemii.
Metody zarządzania ryzykiem
Bank realizuje politykę zarządzania ryzykiem kredytowym w ujęciu indywidualnym (transakcja kredytowa) i portfelowym uwzględniając poziom apetytu na ryzyko.
Apetyt na ryzyko określany był w ramach granic wyznaczonych przez praktykę ostrożnego i stabilnego zarządzania ryzykiem i przyjmowany jest na poziomie umiarkowanym.
Proces zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku obejmował w szczególności:
1. postępowanie przy ocenie ryzyka pojedynczej transakcji, ustanawianiu zabezpieczeń oraz podejmowaniu decyzji kredytowych,
2. monitorowanie poziomu ryzyka, limitowanie oraz przeprowadzanie testów warunków skrajnych,
3. modele ratingowe i scoringowe wykorzystywane w ocenie ryzyka klientów indywidualnych i instytucjonalnych,
4. zasady odpowiedzialności w procesie oceny ryzyka kredytowego,
5. portfelowy pomiar ryzyka kredytowego,
6. zasady zarządzania ekspozycjami detalicznymi i zabezpieczonymi hipotecznie,
7. zasady identyfikacji ekspozycji z utratą wartości oraz wyznaczania odpisów aktualizujących,
8. zasady raportowania dla kadry kierowniczej Banku,
9. systemy informatyczne, wspierające realizację wyżej wymienionych zadań.
Zarządzanie ryzykiem pojedynczych transakcji realizowane było z uwzględnieniem następujących zasad:
1. każda transakcja kredytowa wymagała wszechstronnej oceny ryzyka kredytowego, której wyrazem był rating wewnętrzny lub ocena scoringowa,
2. podstawą pozytywnej decyzji kredytowej było posiadanie przez klienta zdolności kredytowej,
3. pomiar ryzyka kredytowego potencjalnych oraz zawartych transakcji kredytowych dokonywany był na etapie ich udzielania oraz monitorowania,
4. proces kredytowy zapewniał niezależność oceny poziomu ryzyka kredytowego od służb sprzedaży,
5. decyzje kredytowe podejmowane były przez osoby do tego uprawnione,
6. oferowane klientowi warunki transakcji kredytowej zależały od poziomu ryzyka kredytowego związanego z klientem i/lub transakcją.
Finansowanie pojedynczej transakcji uzależnione było od:
1. posiadania przez kredytobiorcę zdolności kredytowej do spłaty wnioskowanego zadłużenia w terminach uzgodnionych z Bankiem,
2. przedstawienia zabezpieczenia spłaty w formie i o wartości akceptowanej przez Bank, o ile przepisy wewnętrzne tego wymagają,
3. spełnienia innych kryteriów warunkujących podjęcie finansowania takich jak, w szczególności, wyniki dotychczasowej współpracy klienta z Bankiem oraz oceny historii kredytowej klienta w sektorze bankowym.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 43
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w ujęciu portfelowym realizowane było z wykorzystaniem różnych metod pomiaru i wyceny ryzyka kredytowego, w tym:
1. prawdopodobieństwa niewypłacalności,
2. oczekiwanej straty kredytowej,
3. macierzy migracji pomiędzy okresami opóźnienia lub klasami ryzyka,
4. analizy generacji kredytów (kredytów udzielanych w danym okresie czasu),
5. udziału i struktury ekspozycji z utratą wartości i spełniających przesłankę utraty wartości, lecz utraty nie wykazujących.
W Banku funkcjonuje Komitet Zarządzania Ryzykiem Kredytowym, którego celem jest kształtowanie zasad zarządzania ryzykiem kredytowym i monitorowanie tego ryzyka, w ramach określonych przez właściwą strategię, politykę lub zasady przyjęte przez Zarząd Banku lub Radę Nadzorczą.
Komitet działa w następujących podstawowych obszarach:
1. zarządzanie ryzykiem kredytowym i proces kredytowy,
2. wycena aktywów,
3. modele i metodyki oceny ryzyka kredytowego.
Dodatkowo, wsparcie Rady Nadzorczej w nadzorze nad obszarem ryzyka zapewnia Komitet ds. Ryzyka. W skład Komitetu wchodzą członkowie Rady Nadzorczej. Komitet w szczególności: opiniuje całościową bieżącą i przyszłą gotowość Banku do podejmowania ryzyka, opiniuje strategię zarządzania ryzykiem w działalności Banku, wspiera Radę Nadzorczą we wdrażaniu tej strategii, a także weryfikuje czy ceny aktywów i pasywów oferowane klientom w pełni odzwierciedlają model biznesowy Banku i jego strategię w zakresie ryzyka.
Procesy ustalone w celu zarządzania ryzykiem
W roku 2021, Bank kontynuował działania nakierowane na poprawę efektywności procesów oceny ryzyka, w tym na optymalizację procesu monitorowania oraz procesu podejmowania decyzji kredytowych i obsługi wniosków kredytowych, a także podejmował działania na rzecz ograniczenia poziomu koncentracji portfela kredytowego.
Bank dokonywał oceny ryzyka przed podjęciem decyzji o zaangażowaniu oraz przez cały okres funkcjonowania transakcji kredytowej, w ramach procesu monitorowania. Zasady oceny ryzyka opisane zostały w części Techniki służące do pomiaru ryzyka .
Częstotliwość i zakres monitorowania były zależne od poziomu identyfikowanego ryzyka. Monitoring prowadzony był przez odrębną komórkę organizacyjną, wydzieloną w ramach struktur odpowiedzialnych za ocenę i zarządzanie ryzykiem kredytowym, zajmującą się monitoringiem portfela kredytowego i wyceną ekspozycji indywidualnie istotnych.
Ryzyko braku terminowej obsługi lub spłaty zadłużenia oraz ryzyko utraty lub spadku wartości przyjętego zabezpieczenia mitygowane było z wykorzystaniem systemu wczesnego ostrzegania zarządzanego przez komórkę odpowiedzialną za monitoring.
W przypadku zidentyfikowania sytuacji mogących zagrozić terminowej spłacie Bank podejmował działania upominawcze i restrukturyzacyjne wykorzystując w tym celu właściwe narzędzie informatyczne.
W Banku funkcjonowała Polityka zarządzania ekspozycjami nieobsługiwanymi wskazująca kierunki działania w celu uzyskania określonej w czasie redukcji ekspozycji nieobsługiwanych oraz plan operacyjny wspierający realizację tego działania.
W procesie oceny i monitorowania ryzyka Bank wykorzystywał informacje pochodzące z wewnętrznych baz danych oraz ze źródeł zewnętrznych, w tym z Biura Informacji Kredytowej S.A. i Krajowego Rejestru Długów lub Centralnej Bazy Danych – Bankowy Rejestr.
Bank oceniał ryzyko kredytowe z wykorzystaniem modeli ratingowych i scoringowych. Modele były budowane, rozwijane, monitorowane i nadzorowane w Obszarze Ryzyka z uwzględnieniem wewnętrznych i zewnętrznych wymogów w tym zakresie. M odele istotne podlegały okresowej, nie rzadziej niż raz do roku, walidacji dokonywanej przez niezależną komórkę walidacyjną.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 44
W Banku funkcjonował wielostopniowy system podejmowania decyzji kredytowych, którego podstawą jest reguła, że im wyższy poziom ryzyka transakcji wynikający z jej złożoności, kwoty zaangażowania lub sytuacji ekonomiczno- finansowej klienta, tym wyższy jest szczebel decyzyjny uprawniony do podjęcia decyzji. Szczeblami decyzyjnymi o najwyższych poziomach uprawnień Komitet Kredytowy Centrali i Zarząd Banku. Decyzje kredytowe podejmowane po wcześniejszej weryfikacji ryzyka dokonanej przez osobę wyspecjalizowaną w jego ocenie i mitygacji, tj. eksperta ds. ryzyka umiejscowionego w wyodrębnionej komórce organizacyjnej Centrali Banku, niezależnego od obszaru biznesowego Banku.
Podejmując decyzje kredytowe w sprawie transakcji zawieranych z członkami organów Banku lub osobami zajmującymi stanowiska kierownicze w Banku albo podmiotami powiązanymi z nimi kapitałowo lub organizacyjnie, Bank uwzględniał wymogi ustawy Prawo bankowe.
Bank preferował transakcje zabezpieczone z zastrzeżeniem, że w segmencie detalicznym ustalono maksymaln y poziom transakcji niezabezpieczonych z uwzględnieniem specyfiki produktowej, wpływu tych transakcji na wyniki Banku i wysokość potencjalnej straty.
Poziom zabezpieczenia był uzależniony od poziomu ryzyka generowanego przez transakcję, w tym w szczególności od rodzaju transakcji i długości jej trwania.
Ustalając wartość zabezpieczenia Bank kierował się zasadą ostrożnej wyceny.
Przy wyborze formy zabezpieczenia Bank uwzględniał:
1. należytą ochronę interesów Banku,
2. wysokość kosztów związanych z ustanowieniem danego zabezpieczenia,
3. możliwość szybkiego upłynnienia danego zabezpieczenia.
Bank oceniając i monitorując wartość zabezpieczenia korzysta z zewnętrznych baz danych, w tym dla potrzeb weryfikacji lub aktualizacji wartości nieruchomości - z bazy AMRON oraz bazy Cenatorium sp. z o.o.
Techniki służące do pomiaru ryzyka
Klient i transakcja podlegały wszechstronnej ocenie ryzyka kredytowego uwzględniającej wymagania nadzorcze w tym zakresie.
Bank różnicował modele oceny ryzyka w zależności od rodzaju klienta i transakcji kredytowej.
Model oceny ryzyka kredytowego dla osób fizycznych ubiegających się o finansowanie na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą obejmował analizę ilościową polegającą na ustaleniu wysokości i stabilności źródeł spłaty zobowiązania kredytowego - oraz analizę jakościową, polegającą na ocenie cech klienta, które mają istotny wpływ na skłonność do spłaty zaciągniętego zobowiązania kredytowego w terminach określonych w umowie, w tym ocenę scoringową i ocenę zachowania klienta w oparciu o informacje z Biura Informacji Kredytowej S.A. W procesie oceny zostały uwzględnione postanowienia Rekomendacji T i S KNF, w szczególności w zakresie wprowadzenia odpowiednich poziomów wskaźnika DtI/DStI i LtV oraz możliwości zastosowania uproszczonej oceny zdolności kredytowej.
Model oceny ryzyka klientów ubiegających się o finansowanie na cele związane z prowadzeniem działalności gospodarczej lub statutowej (spółki komunalne) uwzględniał dwa obszary: ocenę klienta i ocenę transakcji.
Ocena klienta dokonywana była na podstawie elementów ilościowych i jakościowych. Ocena ilościowa dotyczyła podstawowych, z punktu widzenia generowania wyniku finansowego i zachowania płynności, obszarów działalności klienta. Ocena jakościowa (uzależniona od rodzaju klienta) obejmowała między innymi ocenę: planów rozwojowych, doświadczenia i umiejętności osób zarządzających, jakości relacji klienta z otoczeniem zewnętrznym, w tym z Bankiem.
Ocena klienta, w stopniu określonym w przepisach wewnętrznych, dokonywana była na tle sytuacji ekonomicznej branży, lokalnego rynku i kraju. Dodatkowo, przy wybranych transakcjach, ocena uwzględniała skalę narażenia klienta na negatywne skutki zmian stóp procentowych i kursów walutowych oraz stosowaną przez klienta politykę zabezpieczeń przed ryzykiem kursowym i stopy procentowej.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 45
Model oceny ryzyka jednostek samorządu terytorialnego uwzględniał analizę Klienta opierającą się o ocenę podstawowych wskaźników budżetowych, wskaźników zadłużenia oraz analizę transakcji opierającą się o ocenę planowanych wskaźników zadłużenia, jakości zabezpieczenia i długości trwania transakcji.
W przypadku finansowania klienta funkcjonującego w ramach grupy podmiotów powiązanych Bank oceniał ryzyko kredytowe z uwzględnieniem wpływu sytuacji grupy kapitałowej.
Ocena transakcji dokonywana była w szczególności na podstawie oceny celu finansowania, długości okresu kredytowania i wartości zabezpieczenia spłaty. Bank ustanawiał taką strukturę finansowania, aby zapewnić podział ryzyka pomiędzy kredytobiorcę i Bank, głównie poprzez odpowiednie do skali ryzyka zaangażowanie środków własnych kredytobiorcy.
Wpływ pandemii COVID-19 na ryzyko kredytowe Banku
W celu ograniczenia negatywnego wpływu następstw gospodarczych stanu pandemii COVID-19 na jakość portfela kredytowego Bank wdrożył w 2020 roku i kontynuował w 2021 roku szereg działań mitygujących ryzyko, w tym dotyczących wniosków o nowe finansowanie, między innymi:
1. zakaz finansowania branż w szczególny sposób dotkniętych pandemią,
2. obniżenie dopuszczalnych wartości LtV dla kredytów zabezpieczonych hipotecznie,
3. zaostrzył kryteria udzielania kredytów osobom fizycznym.
Bank kontynuował też stosowanie, wdrożonych w 2020 toku, instrumentów pomocowych i udogodnień dla Kredytobiorców w celu mitygacji skutków pandemii, w tym między innymi:
1. szczególne zasady finansowania i monitorowania klientów, kierując się w przyjętych rozwiązaniach Pakietem Impulsów Nadzorczych na rzecz Bezpieczeństwa i Rozwoju przygotowanym przez UKNF,
2. możliwość udzielania finansowania w oparciu o perspektywiczną zdolność kredytową i uproszczone projekcje płynnościowe, dostosowując jednocześnie podstawowe miary ryzyka kredytowego adekwatnie do stopnia niepewności gospodarczej.
W trakcie trwania pandemii Bank modyfikował wprowadzone ograniczenia zależnie od sytuacji rynkowej, zmniejszając lub znosząc większość ograniczeń w finansowaniu osób fizycznych i ograniczeń LtV dotyczących nieruchomości mieszkaniowych.
Narzędzia do pomiaru ryzyka kredytowego
Bank wykorzystuje w celu pomiaru ryzyka kredytowego różnego rodzaju narzędzia/aplikacje, w których zostały zaimplementowane obowiązujące m.in. modele ratingowe/scoringowe i metodyka oceny zdolności kredytowej.
Zróżnicowanie stosowanych aplikacji powiązane jest z segmentacją klienta i/lub rodzajami transakcji kredytowych.
Opis poszczególnych ryzyk koncentracji, sposobów ich pomiaru, monitorowania
Zarządzania ryzykiem koncentracji Bank dokonywał zgodnie z zasadami określonymi w „Polityce zarządzania ryzykiem koncentracji”.
Bank identyfikował, dokonywał pomiaru, monitorował i raportował ryzyko koncentracji zaangażowania na poziomie:
1. pojedynczego klienta/transakcji oraz
2. portfela kredytowego.
Na poziomie klienta i transakcji, ryzyko koncentracji zaangażowania zarządzane było poprzez przestrzeganie nadzorczych limitów zaangażowania, w szczególności wynikających z przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku lub ustawy Prawo bankowe, jak również poprzez stosowanie zasady, że przebieg procesu oceny i monitorowania ryzyka zależy od kwoty zaangażowania kredytowego.
Bank wprowadził, w związku z wejściem w życie z dniem 28 czerwca 2021 roku Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/876 z dn. 20 maja 2019 roku zmieniającego w/w Rozporządzenie nr 575/2013, nową
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 46
definicję dużej ekspozycji oraz dostosował poziom maksymalnego zaangażowania w klienta lub grupę powiązanych klientów do wartości kapitału Tier I.
Na poziomie portfela kredytowego zarządzanie koncentracją zaangażowań dokonywane było poprzez przestrzeganie limitów wewnętrznych lub wartości ostrzegawczych, zatwierdzonych przez Zarząd Banku lub Radę Nadzorczą w przypadku limitów, poprzez które Bank określa akceptowany poziom apetytu na ryzyko kredytowe.
W szczególności Bank stosował następujące limity:
geograficzne – zaangażowanie wobec innych krajów,
dotyczące parametrów produktowych – np. maksymalne LTV,
dotyczące portfela kredytów zabezpieczonych hipotecznie i finansujących nieruchomości – wynikające z Rekomendacji KNF,
dotyczące zaangażowania w wybrane branże działalności gospodarczej,
udziału kredytów walutowych w portfelu kredytów Banku,
łącznego zaangażowania wobec podmiotów/grup podmiotów powiązanych, wobec których zaangażowanie Banku przekracza 10% uznanego kapitału Banku,
łącznego zaangażowania wobec podmiotów/grup podmiotów powiązanych, uzależnione od ratingu podmiotu/grupy podmiotów powiązanych,
limity branżowe,
limit na ekspozycje kredytowe wobec spółek zależnych Banku,
limit na zaangażowanie z tytułu transakcji kredytowych, dla których zostały zastosowane szczególne zasady finansowania w związku z wybuchem pandemii COVID-19.
limit na transakcje z odstępstwami od zasad kredytowania określonych w procedurach wewnętrznych, wpływających na wzrost ryzyka kredytowego.
Bank stosował w procesie zarządzania ryzykiem koncentracji system wskaźników wczesnego ostrzegania dla limitów wewnętrznych. Podstawowe założenie systemu opiera się na wyróżnieniu trzech poziomów wykorzystania limitu i stopniowym wdrażaniu działań mitygujących ryzyko przekroczenia limitu w zależności od poziomu jego wykorzystania.
Poziom wykorzystania limitów był cyklicznie monitorowany i raportowany organom Banku w trybie wynikającym z regulacji wewnętrznych Banku.
8.1.1. Opis metodologii rozpoznawania utraty wartości ekspozycji kredytowych
Na każdy dzień sprawozdawczy Bank dokonuje przeglądu ekspozycji kredytowych polegającego na identyfikacji ekspozycji kredytowych zagrożonych utratą wartości oraz ekspozycji w odniesieniu, do których odnotowano znaczny wzrost ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia - biorąc pod uwagę racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, włączając w to dane dotyczące przyszłości. Następnie wyznacza odpis na oczekiwane straty kredytowe w oparciu o podział ekspozycji na trzy Koszyki w zależności od zmian dotyczących jakości kredytowej. Co do zasady, wszystkie nowo udzielone ekspozycje z wyłączeniem aktywów POCI oraz klientów objętych watch -listą klasyfikowane są jako ekspozycje w Koszyku 1.
Bank przeprowadza podział ekspozycji kredytowych, uwzględniając wielkość ich zaangażowania oraz charakterystykę ryzyka, na ekspozycje wyceniane metodą indywidualną i metodą grupową oraz przeprowadza ocenę tych ekspozycji pod względem wystąpienia przesłanek wskazujących na utratę ich wartości.
Poza aktywami POCI za ekspozycje kredytowe, które utraciły wartość Bank uznaje te ekspozycje, dla których wystąpiły przesłanki utraty wartości wynikające z jednego lub więcej zdarzeń mających miejsce po początkowym ujęciu ekspozycji w księgach Banku i zdarzenie powodujące stratę ma wpływ na oczekiwane przepływy pieniężne wynikające z tej ekspozycji, których wiarygodne oszacowanie jest możliwe.
Bank z dniem 01 stycznia 2021 roku, wprowadził zmiany w zakresie identyfikacji przesłanek utraty wartości wypełniając wymogi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA) nr EBA/GL/2016/07. Główną zmianą, w tym zakresie była zmiana zasady ustalania dni przeterminowania, która oparta jest na ciągłości występowania istotnego
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 47
przeterminowania, o którym mowa w „Rozporządzeniu Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 03 października 2019 roku w sprawie poziomu istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego”.
Bank uznaje przeterminowane zobowiązanie kredytowe za istotne w przypadku, gdy zostały przekroczone oba progi istotności: 1) suma wszystkich przeterminowanych zobowiązań dłużnika przekracza kwotę 400 PLN w przypadku ekspozycji detalicznych lub 2 000 PLN dla ekspozycji niedetalicznych oraz 2) udział zobowiązania przeterminowanego w zaangażowaniu bilansowym dłużnika jest większy niż 1%. Obliczanie liczby dni przeterminowania odbywa się na poziomie dłużnika i rozpoczyna się w momencie wystąpienia istotnego przeterminowania tj. przekroczenia łącznie bezwzględnego i względnego progu istotności.
Za przesłanki utraty wartości Bank uznaje w szczególności:
1. istotne opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekraczające 90 dni oraz w przypadku banków, przyjmuje się opóźnienie w spłacie kapitału lub odsetek przekraczające 7 dni. Ponadto Bank za przesłankę wskazującą na prawdopodobieństwo niedokonania płatności uznaje opóźnienie w spłacie przekraczające 90 dni wyznaczone od terminu zapadalności raty kredytu kapitału lub odsetek, w sytuacji, gdy dla danej ekspozycji nie zostało spełnione kryterium istotnego przeterminowania, gdy kwota zaległości przekracza 100 PLN.
2. pogorszenie się w okresie kredytowania sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika, wyrażające się zaklasyfikowaniem do klasy ratingowej 14 i gorszej, wskazującej na zagrożenie dla spłaty zadłużenia,
3. przyznanie klientowi przez Bank, ze względów ekonomicznych lub prawnych wynikających z trudności ekonomiczno-finansowych klienta udogodnienia w warunkach finansowania (zawarcie umowy restrukturyzacji),
4. pogorszenie wskaźników finansowych dotyczących między innymi: płynności klienta oraz możliwości obsługi zadłużenia,
5. udzielenie wakacji kredytowych w ramach moratoriów o charakterze publicznym (na podstawie rządowego programu pomocowego - Tarcza 4.0),
6. kwestionowanie należności przez dłużnika na drodze postępowania sądowego,
7. ogłoszenie upadłości, wysokie prawdopodobieństwo upadłości lub innej reorganizacji wpływające na pogorszenie się sytuacji finansowej i wypłacalności dłużnika,
8. inne przesłanki zdefiniowane w Wytycznych EBA oraz wystąpienie innych zdarzeń, będących równoważnymi z wejściem klienta w stan niewypłacalności, skutkującymi niemożliwością terminowej spłaty zadłużenia.
W przypadku ekspozycji kredytowych związanych z finansowaniem projektów elektrowni wiatrowych, w uzupełnieniu do wymienionych wyżej, za przesłankę utraty wartości uznaje się fakt występowania deficytu środków pieniężnych w trakcie okresu kredytowania oraz ujemnej wyceny przedsiębiorstwa dla scenariusza potencjalnej restrukturyzacji zadłużenia w modelowanej przez Bank perspektywie do końca okresu finansowania.
Pomiar utraty wartości ekspozycji kredytowych metodą indywidualną oparty jest na wyliczeniu bieżącej wartości oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych z zastosowaniem pierwotnej efektywnej stopy procentowej. W przypadku kredytów, dla których zostało ustanowione zabezpieczenie, bieżąca wartość oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych uwzględnia przepływy pieniężne, które mogą zostać uzyskane z egzekucji przedmiotu zabezpieczenia, pomniejszone o koszty egzekucji oraz sprzedaży przedmiotu. W przypadku ekspozycji kredytowych związanych z finansowaniem projektów elektrowni wiatrowych bieżąca wartość oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych szacowana jest w oparciu o opracowany model wyceny pozwalający na symulowanie indywidualnych przepływów pieniężnych prawdopodobnych do wygenerowania w ramach realizacji poszczególnych projektów przy zadanych, możliwych do modyfikacji parametrów wyceny. W wyniku obniżenia wartości bieżącej możliwych do realizacji przepływów pieniężnych, tworzony jest odpis z tytułu utraty wartości odpowiadający przewidywanej stracie kredytowej z tytułu niewywiązania się dłużnika ze zobowiązań wobec Banku.
Metodę indywidualną pomiaru utraty wartości stosuje się w odniesieniu do:
1. ekspozycji kredytowych indywidualnie istotnych:
a. spełniających przesłanki indywidualnej utraty wartości lub znajdujących się w okresie kwarantanny lub
b. dotyczących klienta, wobec którego Bank posiada inne ekspozycje kredytowe, dla których rozpoznano przesłankę indywidualnej utraty wartości (propagacja utraty wartości) lub
2. ekspozycji kredytowych indywidualnie nieistotnych, dla których jest identyfikowana przesłanka utraty wartości lub ekspozycje znajdują się w okresie kwarantanny, o ile na moment rozpoznania utraty wartości były znaczące indywidualnie oraz spełniały dodatkowe warunki określone przez Bank,
3. ekspozycji kredytowych nieistotnych, posiadających nietypowe charakterystyki ryzyka kredytowego.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 48
Poziom odpisów z tytułu utraty wartości na należności uznane za indywidualnie nieistotne, dla których stwierdzono wystąpienie przesłanki utraty wartości dokonywany jest w oparciu o parametry pomiaru utraty wartości szacowane metodami statystycznymi na podstawie danych historycznych, dla wyodrębnionych portfeli, grupowanych dla celów łącznego pomiaru utraty wartości według podobnych charakterystyk ryzyka kredytowego. Historyczne trendy strat są oczyszczane ze zdarzeń jednorazowych.
Bank w wycenie grupowej stosuje podział na 7 homogenicznych portfeli ryzyka w ramach dwóch segmentów klienta (indywidualnego i instytucjonalnego):
1. klienci detaliczni kredyty hipoteczne (portfel dalej segmentowany ze względu na poziom LtV oraz walutę udzielenia kredytu),
2. klienci detaliczni pożyczki gotówkowe,
3. klienci detaliczni pożyczki hipoteczne,
4. klienci detaliczni ekspozycje kredytowe wobec mikroprzedsiębiorstw będących klientami detalicznymi (z wyłączeniem pożyczek hipotecznych),
5. klienci detaliczni pozostali,
6. klienci korporacyjni, w tym instytucje finansowe,
7. klienci segmentu finansów publicznych.
Odwrócenie straty, czyli ponowna klasyfikacja kredytu jako bez utraty wartości możliwa jest po wystąpieniu kryterium ustąpienia przesłanki oraz upływie określonego okresu kwarantanny, w którym przesłanka nie jest identyfikowana.
Dla ekspozycji, dla których nie zidentyfikowano przesłanki utraty wartości, Bank tworzy odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych wyznaczany metodą grupową.
Na potrzeby oceny czy od momentu początkowego ujęcia aktywa finansowego nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego Bank porównuje poziom ryzyka niewywiązania ze zobowiązania w czasie oczekiwanego okresu udzielonego finansowania na dzień sprawozdawczy oraz na datę początkowego ujęcia. Bank uznaje, że dla danego aktywa został zidentyfikowany istotny wzrost ryzyka kredytowego, jeśli zostanie spełnione kryterium ilościowe lub jakościowe lub jeśli przeterminowanie przekroczy 30 dni, wystąpienie danego kryterium jest weryfikowane na poziomie ekspozycji.
Kryteria ilościowe
Miarę, na podstawie której dokonywana jest klasyfikacja do koszyka 2 w przypadku ekspozycji klientów detalicznych, Bank wyznacza jako różnicę:
1. bieżącej oceny ryzyka kredytowego określonej jako dożywotnie PD w horyzoncie od daty sprawozdawczej do daty zapadalności wyznaczone na podstawie charakterystyk obowiązujących na datę sprawozdawczą,
2. pierwotnej oceny ryzyka kredytowego określonej jako dożywotnie PD w okresie od daty sprawozdawczej do daty zapadalności wyznaczone na podstawie charakterystyk obowiązujących na datę początkowego ujęcia.
Ocena istotnego pogorszenia ryzyka kredytowego przeprowadzana jest przez porównanie obserwowanej wartości relatywnej zmiany w ocenie ryzyka z wartością teoretyczną, która stanowi próg, powyżej którego Bank uznaje, nastąpiło istotne pogorszenie ryzyka kredytowego.
Próg alokacji na poziomie pojedynczej ekspozycji wyznaczany jest poprzez model statystyczny w oparciu m.in. o informacje na temat oceny ryzyka kredytowego na datę początkowego ujęcia oraz czas od daty początkowego ujęcia ekspozycji.
Klasyfikacja do Koszyka 2 w przypadku ekspozycji klientów korporacyjnych, oparta jest na założeniu stałego ratingu w czasie (Bank nie oczekiwał poprawy oceny ratingowej w czasie) i następuje w sytuacji pogorszenia się w okresie kredytowania sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika, wyrażającego się zaklasyfikowaniem do klasy ratingowej 12 lub 13 lub reklasyfikacji do ratingu 9-11 w przypadku, gdy rating wyznaczony na moment początkowego ujęcia był niższy niż 6.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 49
Kryteria jakościowe
Klasyfikacji do koszyka 2 Bank dokonuje w następujących przypadkach:
1. występuje opóźnienie w spłacie (powyżej określonego progu materialności) powyżej 30 dni na datę sprawozdawczą lub co najmniej raz w ciągu trzech ostatnich dat raportowych,
2. ekspozycja kredytowa restrukturyzowana, dla której ustąpiła przesłanka utraty wartości oraz upłynął okres kwarantanny, w którym przesłanka ta nie była identyfikowana,
3. wystąpienia statusu forborne.
Poza ww. kryteriami Bank określił inne specyficzne kryteria jakościowe np.: specyficzne dla klientów danego segmentu, identyfikowane w ramach monitorowania klientów instytucjonalnych (ekspozycje o podwyższonym ryzyku „watch lista”) lub identyfikowane w wyniku wieloczynnikowej i całościowej analizy ryzyka kredytowego.
Zgodnie z MSSF 9 5.5.10 Bank wyodrębnia ekspozycje o niskim ryzyku kredytowym. Ekspozycja kredytowa wiąże się z niskim ryzykiem niewykonania zobowiązania, w przypadku, gdy pożyczkobiorca ma wysoką krótkoterminową zdolność spełniania swych obowiązków w zakresie wynikającym z umowy, a niekorzystne zmiany warunków gospodarczych i biznesowych w dłuższej perspektywie mogą lecz niekoniecznie muszą ograniczyć zdolność pożyczkobiorcy do wypełniania jego obowiązków w zakresie wynikających z umowy przepływów pieniężnych.
Bank stosuje kryterium niskiego ryzyka (Low Credit Risk) dla ekspozycji Skarbu Państwa, Narodowego Banku Polskiego, Banku Gospodarstwa Krajowego, instytucji administracji państwowej szczebla centralnego, izb rozliczeniowych, Europejskiego Banku Inwestycyjnego, oraz jednostek samorządu terytorialnego, które nie spełnią jakościowych czynników klasyfikacji do Koszyka 2 oraz dla których nie zidentyfikowano przesłanek utraty wartości.
Bank na potrzeby szacowania odpisów z tytułu utraty wartości (strat oczekiwanych) kontynuuje wykorzystywanie własnych oszacowań parametrów ryzyka bazujących na modelach wewnętrznych uwzględniających wymogi MSSF 9 (takie jak: oszacowanie parametrów w horyzoncie czasu życia ekspozycji czy uwzględnienie przyszłych warunków makroekonomicznych). Bank wypracował metodologię dla parametrów modeli oraz zbudował modele zgodne z MSSF 9. Oczekiwane straty kredytowe stanowią iloczyn indywidualnych dla każdej ekspozycji oszacowanych wartości parametrów PD, LGD i EAD oraz CCF, a finalna wartość strat oczekiwanych jest sumą strat oczekiwanych w poszczególnych okresach (w zależności od Koszyka w horyzoncie 12 miesięcy lub pozostałego czasu życia) zdyskontowanych efektywną stopą procentową. Oszacowane parametry zgodnie z założeniami MSSF 9 podlegają korekcie z tytułu oczekiwań w zakresie sytuacji makroekonomicznej. Bank koryguje parametry ryzyka w celu uwzględnienia przyszłych informacji makroekonomicznych (takich jak: PKB, stopa bezrobocia, WIBOR, kursy walutowe, inflacja) dla portfeli, dla których zidentyfikował zależność. Wykorzystano scenariusze opracowywane wewnętrznie. Źródłem informacji o wartościach czynników makroekonomicznych prognozy sporządzone przez analityków ekonomicznych Banku.
Wartość odpisów z tyt. utraty wartości (na oczekiwane straty kredytowe), rezerw na gwarancje finansowe i udzielone zobowiązania utworzonych w złotych oraz w walutach obcych (włączając różnice kursowe) jest odnoszona odpowiednio na koszty lub przychody Banku z tytułu odpisów i rezerw.
Metodyka i założenia przyjęte przez Bank do szacowania utraty wartości podlegają regularnej analizie w celu zmniejszenia rozbieżności pomiędzy stratami szacowanymi a rzeczywistymi. W celu oceny adekwatności odpisów z tytułu utraty wartości, wyznaczonych zarówno w ramach analizy grupowej, jak i indywidualnej przeprowadzana jest weryfikacja historyczna (backtesting), której wyniki brane pod uwagę przy określeniu działań wpływających na poprawę jakości procesu.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 50
8.1.2. Należności od innych banków
Poniżej zaprezentowano wartości brutto należności od innych banków w podziale na grupy ratingowe:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
AA+
-
7 957
AA
284 621
864
AA-
10 062
21 061
A+
68 423
49 465
A
1 376
16 871
A-
280
28 135
BBB+
10 212
3 016
BBB-
969
538
bez ratingu
14 509
14 108
Razem
390 452
142 015
Rating wewnętrzny
Odpowiadająca ujednolicona klasa wg zewnętrznych agencji ratingowych
31-12-2021
Odpowiadająca ujednolicona klasa wg zewnętrznych agencji ratingowych
31-12-2020
A
AAA, AA+, AA, AA-
AAA, AA+, AA, AA-
B
A+, A, A-
A+, A, A-
C
BBB+, BBB, BBB-
BBB+, BBB, BBB-
D
BB+, BB, BB-, B+, B, B-
BB+, BB, BB-, B+, B, B-
E
14 509
14 108
Razem
14 509
14 108
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 51
8.1.3. Należności od klientów
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
NALEŻNOŚCI OD KLIENTÓW WYCENIANE WG ZAMORTYZOWANEGO KOSZTU
Należności od klientów bez przesłanki utraty wartości, w tym:
11 194 022
10 991 922
ekspozycje, dla których od momentu początkowego ujęcia nie nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego (Koszyk 1)
9 877 442
8 520 818
w tym: farmy wiatrowe
948 603
-
ekspozycje, dla których od momentu początkowego ujęcia nastąpił istotny wzrost ryzyka (Koszyk 2)
1 316 580
2 471 104
w tym: farmy wiatrowe
49 790
1 168 694
Należności od klientów posiadające przesłanki utraty wartości (Koszyk 3), ale niewykazujące utraty wartości ze względu na szacowane przepływy pieniężne
21 754
358 808
w tym: farmy wiatrowe
12 842
241 329
Należności od klientów posiadające przesłanki utraty wartości
i wykazujące utratę wartości (Koszyk 3)
1 715 462
1 677 430
w tym: farmy wiatrowe
-
13 434
Razem należności od klientów wyceniane wg zamortyzowanego kosztu (brutto)
12 931 238
13 028 160
Odpisy z tytułu utraty wartości na:
należności od klientów – (Koszyk 1)
- 88 461
-85 011
w tym: farmy wiatrowe
- 12 454
-
należności od klientów – (Koszyk 2)
- 81 079
-128 655
w tym: farmy wiatrowe
- 1 304
- 30 947
należności od klientów – (Koszyk 3) niewykazujące utraty wartości
- 588
- 11 097
w tym: farmy wiatrowe
- 504
- 9 586
należności od klientów – (Koszyk 3) wykazujące utratę wartości
- 938 389
-971 361
w tym: farmy wiatrowe
-
- 1 578
Razem odpisy z tytułu utraty wartości
- 1 108 517
- 1 196 124
Razem należności od klientów wyceniane wg zamortyzowanego kosztu (netto)
11 822 721
11 832 036
NALEŻNOŚCI OD KLIENTÓW WYCENIANE WG WARTOŚCI GODZIWEJ PRZEZ WYNIK FINANSOWY
Wartość godziwa
14 111
25 514
w tym: farmy wiatrowe
-
-
Razem należności od klientów wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
14 111
25 514
Złożone depozyty zabezpieczające
32 768
31 704
Pozostałe należności
2 638
2 599
Razem należności od klientów
11 872 238
11 891 853
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 52
Klasyfikacja należności od klientów wg metody wyceny w podziale na segmenty:
31-12-2021
Klient instytucjonalny
Klient indywidualny
Klient indywidualny - kredyty mieszkaniowe
Klient indywidualny - pozostałe kredyty
Razem
NALEŻNOŚCI OD KLIENTÓW WYCENIANE
WG ZAMORTYZOWANEGO KOSZTU
Należności od klientów bez przesłanki utraty wartości,
w tym:
8 089 142
3 104 880
2 575 685
529 195
11 194 022
ekspozycje, dla których od momentu początkowego ujęcia nie nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego (Koszyk 1)
6 950 879
2 926 563
2 423 287
503 276
9 877 442
w tym: farmy wiatrowe
948 603
-
-
-
948 603
ekspozycje, dla których od momentu początkowego ujęcia nastąpił istotny wzrost ryzyka (Koszyk 2)
1 138 263
178 317
152 398
25 919
1 316 580
w tym: farmy wiatrowe
49 790
-
-
-
49 790
Należności od klientów posiadające przesłanki utraty wartości (Koszyk 3), ale niewykazujące utraty wartości
ze względu na szacowane przepływy pieniężne
17 765
3 989
2 732
1 257
21 754
w tym: farmy wiatrowe
12 842
-
-
-
12 842
Należności od klientów posiadające przesłanki utraty wartości i wykazujące utratę wartości (Koszyk 3), w tym:
1 233 590
481 872
356 593
125 279
1 715 462
oceniane indywidualnie
1 198 787
105 197
90 382
14 815
1 303 984
w tym: farmy wiatrowe
-
-
-
-
-
Razem należności od klientów wyceniane wg zamortyzowanego kosztu (brutto)
9 340 497
3 590 741
2 935 010
655 731
12 931 238
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 53
31-12-2021
Klient instytucjonalny
Klient indywidualny
Klient indywidualny - kredyty mieszkaniowe
Klient indywidualny - pozostałe kredyty
Razem
Odpisy z tytułu utraty wartości na:
należności od klientów – (Koszyk 1)
-70 058
-18 403
-9 357
-9 046
-88 461
w tym: farmy wiatrowe
-12 454
-
-
-
-12 454
należności od klientów – (Koszyk 2)
-65 405
-15 674
-10 831
-4 843
-81 079
w tym: farmy wiatrowe
-1 304
-
-
-
-1 304
należności od klientów – (Koszyk 3) niewykazujące utraty wartości
-569
-19
-11
-8
-588
w tym: farmy wiatrowe
-504
-
-
-
-504
należności od klientów – (Koszyk 3) wykazujące utratę wartości, w tym:
-656 386
-282 003
-186 718
-95 285
-938 389
oceniane indywidualnie
-631 519
-54 331
-48 396
-5 935
-685 850
w tym: farmy wiatrowe
-
-
-
-
-
Razem odpisy z tytułu utraty wartości
-792 418
-316 099
-206 917
-109 182
-1 108 517
Razem należności od klientów wyceniane
wg zamortyzowanego kosztu (netto)
8 548 079
3 274 642
2 728 093
546 549
11 822 721
NALEŻNOŚCI OD KLIENTÓW WYCENIANE
WG WARTOŚCI GODZIWEJ PRZEZ WYNIK FINANSOWY
Wartość godziwa
13 460
651
257
394
14 111
w tym: farmy wiatrowe
-
-
-
-
-
Razem należności od klientów wyceniane
wg wartości godziwej przez wynik finansowy
13 460
651
257
394
14 111
Złożone depozyty zabezpieczające
32 768
-
-
-
32 768
Pozostałe należności
2 638
-
-
-
2 638
Razem należności od klientów
8 596 945
3 275 293
2 728 350
546 943
11 872 238
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 54
31-12-2020
Klient instytucjonalny
Klient indywidualny
Klient indywidualny - kredyty mieszkaniowe
Klient indywidualny - pozostałe kredyty
Razem
NALEŻNOŚCI OD KLIENTÓW WYCENIANE
WG ZAMORTYZOWANEGO KOSZTU
Należności od klientów bez przesłanki utraty wartości,
w tym:
7 690 377
3 301 545
2 719 897
581 648
10 991 922
ekspozycje, dla których od momentu początkowego ujęcia nie nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego (Koszyk 1)
5 421 590
3 099 228
2 556 871
542 357
8 520 818
ekspozycje, dla których od momentu początkowego ujęcia nastąpił istotny wzrost ryzyka (Koszyk 2)
2 268 787
202 317
163 026
39 291
2 471 104
w tym: farmy wiatrowe
1 168 694
-
-
-
1 168 694
Należności od klientów posiadające przesłanki utraty wartości (Koszyk 3), ale niewykazujące utraty wartości
ze względu na szacowane przepływy pieniężne
355 191
3 617
2 160
1 457
358 808
w tym: farmy wiatrowe
241 329
-
-
-
241 329
Należności od klientów posiadające przesłanki utraty wartości i wykazujące utratę wartości (Koszyk 3), w tym:
1 185 000
492 430
309 245
183 185
1 677 430
oceniane indywidualnie
1 130 569
120 045
100 001
20 044
1 250 614
w tym: farmy wiatrowe
13 434
-
-
-
13 434
Razem należności od klientów wyceniane wg zamortyzowanego kosztu (brutto)
9 230 568
3 797 592
3 031 302
766 290
13 028 160
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 55
31-12-2020
Klient instytucjonalny
Klient indywidualny
Klient indywidualny - kredyty mieszkaniowe
Klient indywidualny - pozostałe kredyty
Razem
Odpisy z tytułu utraty wartości na:
należności od klientów – (Koszyk 1)
-69 502
-15 509
-5 340
-10 169
-85 011
należności od klientów – (Koszyk 2)
-106 965
-21 690
-13 243
-8 447
-128 655
w tym: farmy wiatrowe
- 30 947
-
-
-
-30 947
należności od klientów – (Koszyk 3) niewykazujące utraty wartości
-11 086
-11
-4
-7
-11 097
w tym: farmy wiatrowe
-9 586
-
-
-
-9 586
należności od klientów – (Koszyk 3) wykazujące utratę wartości, w tym:
-672 002
-299 359
-166 842
-132 517
-971 361
oceniane indywidualnie
-629 700
-63 600
-54 670
-8 930
-693 300
w tym: farmy wiatrowe
-1 578
-
-
-
-1 578
Razem odpisy z tytułu utraty wartości
-859 555
-336 569
-185 429
-151 140
-1 196 124
Razem należności od klientów wyceniane
wg zamortyzowanego kosztu (netto)
8 371 013
3 461 023
2 845 873
615 150
11 832 036
NALEŻNOŚCI OD KLIENTÓW WYCENIANE
WG WARTOŚCI GODZIWEJ PRZEZ WYNIK FINANSOWY
Wartość godziwa
24 322
1 192
427
765
25 514
w tym: farmy wiatrowe
-
-
-
-
-
Razem należności od klientów wyceniane
wg wartości godziwej przez wynik finansowy
24 322
1 192
427
765
25 514
Złożone depozyty zabezpieczające
31 704
-
-
-
31 704
Pozostałe należności
2 599
-
-
-
2 599
Razem należności od klientów
8 429 638
3 462 215
2 846 300
615 915
11 891 853
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 56
Należności od klientów wycenianie wg zamortyzowanego kosztu (wartość brutto), które nie są zaległe i w przypadku których nie nastąpiła utrata wartości
Dla należności wycenianych wg zamortyzowanego kosztu, dla których nie zanotowano żadnych opóźnień w spłacie (nawet 1 dnia) nie rozpoznaje się utraty wartości pod warunkiem, że nie wystąpiły inne przesłanki utraty wartości. to należności klientów o dobrej sytuacji ekonomiczno-finansowej, o regularnych spłatach, dla których nie występowały przesłanki utraty wartości, a odpisy tworzono na poniesione, lecz niezidentyfikowane straty.
Ogólna charakterystyka klas ratingowych przedstawia się następująco:
Rating 1 Najwyższa jakość kredytowa
Rating 2 Bardzo wysoka jakość kredytowa
Rating 3 Wysoka jakość kredytowa
Ratingi 4-5 Bardzo dobra jakość kredytowa
Ratingi 6-7 Dobra jakość kredytowa
Ratingi 8-9 Zadowalająca jakość kredytowa
Ratingi 10-11 Przeciętna i słaba jakość kredytowa
Ratingi 12-13 Bardzo słaba jakość kredytowa
Ratingi 14-16 Brak zdolności kredytowej (jakość kredytowa nie występuje)
Poniżej zaprezentowano kwoty brutto należności od klientów wyceniane wg zamortyzowanego kosztu, które nie były przeterminowane i dla których nie rozpoznano utraty wartości w podziale na klasy klientów:
Wyszczególnienie
Rating*
31-12-2021
31-12-2020
Należności od klientów instytucjonalnych
(1-3)
7 508
302
(4-5)
94 282
122 542
(6-7)
1 039 972
1 197 397
(8-9)
3 125 584
3 014 878
(10-11)
3 241 245
2 598 389
(12-13)
447 866
642 253
bez ratingu
122 675
51 367
Razem należności od klientów instytucjonalnych
8 079 132
7 627 128
Należności od klientów indywidualnych
bez ratingu
3 009 390
3 194 971
Razem należności od klientów indywidualnych
3 009 390
3 194 971
Razem
11 088 522
10 822 099
Klasy ratingowe są prezentowane według stanu na datę sprawozdawczą.
*\ Oceny są zgodne z wewnętrzną klasyfikacją Banku, gdzie ”1” oznacza najlepszą, a ”16” najgorszą klasyfikację.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 57
Należności od klientów wycenianie wg zamortyzowanego kosztu (wartości brutto), które są zaległe na dzień sprawozdawczy, lecz w przypadku których nie nastąpiła utrata wartości w podziale na klasy klientów i dni opóźnienia w spłacie wraz z ogólną charakterystyką
Jako zaangażowanie przeterminowane przyjmuje się sumę należności od klientów Banku przeterminowanych o jeden lub więcej dni. Dla należności od klientów przeterminowanych krócej niż 90 dni nie rozpoznaje się utraty wartości, chyba że inne dostępne informacje świadczą o jej wystąpieniu.
Poniżej zaprezentowano kwoty brutto należności od klientów wyceniane wg zamortyzowanego kosztu, które były przeterminowane, lecz dla których nie rozpoznano utraty wartości w podziale na klasy klientów:
31-12-2021
Opóźnienia w spłacie
Klient instytucjonalny
Klient indywidualny
Razem
od 1 do 30 dni
3 420
78 392
81 812
od 31 do 60 dni
6 590
14 707
21 297
od 61 do 90 dni
-
2 391
2 391
Razem
10 010
95 490
105 500
31-12-2020
Opóźnienia w spłacie
Klient instytucjonalny
Klient indywidualny
Razem
od 1 do 30 dni
16 653
84 433
101 086
od 31 do 60 dni
46 546
16 831
63 377
od 61 do 90 dni
50
5 043
5 093
pow. 90 dni
-
267
267
Razem
63 249
106 574
169 823
Należności od klientów wycenianie wg zamortyzowanego kosztu (wartości brutto), w przypadku których wykazano utratę wartości w podziale na klasy klientów wraz z ogólną charakterystyką
Poniżej przedstawiono wycenianie wg zamortyzowanego kosztu należności od klientów, w przypadku których wykazano utratę wartości w podziale na segmenty:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Należności od klientów instytucjonalnych
1 233 590
1 185 000
Należności od klientów indywidualnych
481 872
492 430
Razem
1 715 462
1 677 430
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 58
Podział portfela należności od klientów Banku (wartość brutto) wg ratingów/scoringu, w podziale na segmenty klientów
Wyszczególnienie
Rating
31-12-2021
31-12-2020
Należności od klientów instytucjonalnych
(1-3)
7 508
302
(4-5)
107 853
148 259
(6-7)
1 047 278
1 229 350
(8-9)
3 179 351
3 116 843
(10-11)
3 381 608
2 842 556
(12-13)
652 614
963 341
(14-16)
829 618
863 809
bez ratingu
148 127
90 430
Razem należności od klientów instytucjonalnych
9 353 957
9 254 890
Należności od klientów indywidualnych
bez ratingu
3 591 392
3 798 784
Razem należności od klientów indywidualnych
3 591 392
3 798 784
Razem
12 945 349
13 053 674
Klasy ratingowe są prezentowane według stanu na datę sprawozdawczą.
*\ Oceny są zgodne z wewnętrzną klasyfikacją Banku, gdzie ”1” oznacza najlepszą a ”16” najgorszą klasyfikację.
Opis ustanowionych zabezpieczeń na kredyty i pożyczki
Bank przyjmował na zabezpieczenie wierzytelności zabezpieczenia rzeczowe i osobiste. Zasady ustanawiania zabezpieczeń transakcji zakładają zabezpieczenie adekwatne do poziomu ryzyka generowanego przez transakcję.
Bank preferował zabezpieczenia kredytów:
1. które umożliwiały zmniejszenie tworzonych odpisów aktualizacyjnych,
2. łatwo zbywalne, dające możliwość osiągnięcia ceny pokrywającej wierzytelność Banku.
Przy wyborze formy zabezpieczenia Bank dokonuje weryfikacji podstawowych kryteriów decydujących o jego skuteczności, w tym:
1. zbywalności zabezpieczenia, tj. możliwości zbycia przedmiotu zabezpieczenia bez istotnego obniżenia jego ceny w czasie, które nie naraża Banku na zmianę wartości zabezpieczenia ze względu na właściwą danemu przedmiotowi fluktuację cen,
2. wartości możliwej do uzyskania podczas ewentualnego postępowania windykacyjnego, z uwzględnieniem ograniczeń prawnych, ekonomicznych oraz innych mogących wpływać na rzeczywistą możliwość zaspokojenia się Banku z przedmiotu zabezpieczenia,
3. dostępu i możliwości kontroli przedmiotu zabezpieczenia w okresie trwania ekspozycji.
Zasadą stosowaną w Banku było ustanowienie prawnego zabezpieczenia, o ile było ono wymagane przed uruchomieniem środków z udzielanego kredytu.
Bank korygował wartość zabezpieczenia stosując wskaźniki korekty ustalane indywidualnie dla poszczególnych rodzajów/przedmiotów zabezpieczenia. Wartość zabezpieczenia co do zasady podlegała monitorowaniu w całym okresie kredytowania.
W przypadku ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie Bank stosował zalecenia Rekomendacji S w sprawie maksymalnych poziomów LTV i wymaganego wkładu własnego kredytów.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 59
W procesie monitorowania wartości nieruchomości Bank stosował, między innymi, portfelową aktualizację wartości przy wykorzystaniu metod statystycznych.
W przypadku zabezpieczenia na nieruchomości podstawą do określenia wartości przyjmowanego zabezpieczenia była wycena sporządzona przez osobę posiadającą niezbędne kwalifikacje i doświadczenie w zakresie oceny wartości nieruchomości. Bank weryfikował wartość z wyceny wykorzystując dane, między innymi, z Systemu Analiz i Monitorowania Rynku Obrotu Nieruchomościami (AMRON) i bazy Cenatorium Sp. z o.o.
Przejęte zabezpieczenia
Bank klasyfikuje przejęte zabezpieczenia jako aktywa przejęte za długi i wycenia zgodnie z przyjętymi zasadami rachunkowości opisanymi w nocie 5.18 niniejszego sprawozdania finansowego.
Przed przejęciem majątkowych zabezpieczeń wierzytelności Banku, obowiązującą zasadą jest posiadanie koncepcji zagospodarowania przejmowanych zabezpieczeń. Dokument określający koncepcję zagospodarowania zawiera wszelkie niezbędne informacje, istotne do podjęcia decyzji o przejęciu przedmiotu zabezpieczenia na własność Banku, a w szczególności:
1. przewidywane do poniesienia koszty związane z ewentualnym dozorem, przechowywaniem, ubezpieczeniem, podatkami itp.
2. informacje dotyczące potencjalnego nabywcy, wynegocjowanej ceny oraz warunków płatności, w przypadku planowanej sprzedaży przedmiotu zabezpieczenia,
3. opłacalność transakcji.
Majątkowe zabezpieczenia wierzytelności, które były przejmowane przez Bank, w większości posiadały już nabywców i transakcja sprzedaży była dla Banku opłacalna. W takich przypadkach zadłużenie kredytowe było obniżane o uzyskaną cenę zbycia, a nie o wartość wynikającą z wyceny rzeczoznawcy (zazwyczaj cena uzyskana z transakcji sprzedaży jest niższa od wartości ustalonej przez rzeczoznawcę w wycenie).
Jedną ze stosowanych form odzyskiwania wierzytelności jest ich sprzedaż. Wysokość ceny sprzedaży wierzytelności jest zależna między innymi od majątkowych zabezpieczeń rzeczowych wierzytelności. W tych przypadkach, kiedy zbycie wierzytelności zabezpieczonej majątkiem rzeczowym jest dla Banku bardziej opłacalne niż przejmowanie majątku na aktywa do zbycia, a następnie jego sprzedaż, zawierane transakcje sprzedaży wierzytelności wraz z rzeczowym majątkiem zabezpieczającym wierzytelność.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku Bank nie posiadał aktywów z tytułu przejętych zabezpieczeń.
Zaangażowanie Banku w farmy wiatrowe
Część portfela kredytów korporacyjnych BOŚ S.A. stanowią ekspozycje związane z kredytami udzielonymi w ubiegłych latach na finansowanie lądowych elektrowni wiatrowych, korzystających z systemu wsparcia w formie zielonych certyfikatów.
Łączna kwota zaangażowania Banku wobec tej grupy Klientów wg stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosła 1 011,2 mln wobec 1 423,5 mln na koniec 2020 roku. Zanotowany ok. 30% spadek salda zaangażowania w portfel farm wiatrowych był, poza regularną amortyzacją długu według umownych harmonogramów spłaty kredytów, wynikiem dokonywanych przez kredytobiorców dobrowolnych i obowiązkowych przedpłat kredytów, a także podjętych przez część udziałowców decyzji biznesowych o całkowitej spłacie zadłużenia.
W III kwartale 2021 roku Bank przystąpił do konsorcjum, które współfinansuje budowę dwóch farm wiatrowych o łącznej mocy 49,9 MW. Spółki celowe realizujące budowę farm, wygrały aukcję zorganizowaną przez URE w listopadzie 2020 roku i uzyskały prawo do sprzedaży energii elektrycznej w ramach aukcyjnego systemu wsparcia w formie pokrywania ujemnego salda. Kwota udzielonego przez BOŚ S.A. finansowania wynosi 73,6 mln zł; wypłata kredytów planowana jest w I kwartale 2022 roku.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 60
Ryzyka istotne z punktu widzenia Banku w zakresie finansowania klientów z portfela farm wiatrowych
Ryzyka dotyczące finansowania tej grupy portfela Klientów, w tym w szczególności ryzyko rynkowe i regulacyjne, mające wpływ na ich sytuację ekonomiczno-finansową identyfikowane przez Bank w ramach bieżącego monitoringu i uwzględniane w procesie indywidualnej wyceny ekspozycji, przeprowadzanej w okresach miesięcznych w oparciu o dedykowany model wyceny.
Ryzyko zmienności cen rynkowych energii elektrycznej oraz zielonych certyfikatów jest zaadresowane w modelu wyceny poprzez implementację ścieżek cenowych prognozowanych przez Bank w perspektywie średnio i długoterminowej. Przyjmowane do wyceny ścieżki cenowe podlegają aktualizacji w cyklu półrocznym w oparciu o raporty renomowanych niezależnych ekspertów zewnętrznych. Ryzyko potencjalnego obniżenia przychodów realizowanych przez Klientów, w następstwie okresowego spadku cen energii i/lub zielonych certyfikatów, jest ograniczone poprzez zdeponowanie środków na rachunkach rezerwowych, przeznaczonych do wsparcia bieżącej obsługi kredytów.
Wpływ pandemii koronawirusa na działalność klientów z portfela OZE
Spowolnienie gospodarcze wywołane epidemią COVID-19 nie wpłynęło - jak dotąd - w sposób istotny na sytuację finansową Klientów portfela farm wiatrowych. Kredyty obsługiwane terminowo, zgodnie z ustalonymi harmonogramami spłaty.
Ryzyko wynikające ze zmiany podstawy naliczania podatku od nieruchomości
Nowelizacja Ustawy o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw, opublikowana w dniu 29 czerwca 2018 roku, umożliwiła przywrócenie, z mocą wsteczną od 01 stycznia 2018 roku, korzystnych dla inwestorów przepisów, dotyczących zasad opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości, obowiązujących przed 01 stycznia 2017 roku.
Znowelizowane przepisy spowodowały pozbawienie gmin, na terenie których zlokalizowane elektrownie wiatrowe, wyższych wpływów z podatku od nieruchomości. Dodatkowo, rezultatem wejścia przepisu z mocą wsteczną, było występowanie inwestorów z wnioskami o korekty deklaracji podatkowych lub zwrot nadpłaconego podatku. W związku z powyższym, dziesięć gmin złożyło wspólną skargę do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności nowych regulacji z Konstytucją.
W dniu 22 lipca 2020 roku Trybunał Konstytucyjny wydał wyrok, zgodnie z którym przepisy wprowadzające obniżenie z mocą wsteczną zobowiązań w podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowych za 2018 rok, uznane zostały za niezgodne z Konstytucją. Jednocześnie Trybunał Konstytucyjny zobowiązał ustawodawcę do wprowadzenia odpowiednich rozwiązań prawnych, które zrekompensują samorządom utracone dochody.
Rozwiązania takie zostały wprowadzone na mocy ustawy z 17 listopada 2021 roku o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 roku w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych, która wejdzie w życie 05 lutego 2022 roku. Zgodnie z ustawą, źródłem wypłaty rekompensat będą środki rezerwy celowej budżetu państwa,
Tym samym wyeliminowane zostało identyfikowane wcześniej przez Bank ryzyko, dotyczące konieczności ewentualnego poniesienia przez Kredytobiorców dodatkowych obciążeń podatkowych w celu wyrównania gminom utraconych wpływów z tytułu podatku od nieruchomości.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 61
Ryzyko sporu prawnego klientów Banku z Energa – Obrót S.A.
Działania Energa Obrót S.A., podjęte we wrześniu 2017 roku, skutkujące zaprzestaniem przez spółkę realizacji dwudziestu dwóch ramowych umów na odbiór praw majątkowych, wynikających ze świadectw pochodzenia energii z OZE (zielone certyfikaty) i skierowaniem do właściwych sądów, powództw przeciwko kontrahentom oraz bankom o stwierdzenie bezwzględnej nieważności zawartych umów, dotyczyły ośmiu Klientów finansowanych przez Bank.
Wszystkie postępowania sądowe, prowadzone z udziałem Klientów Banku zostały zakończone oddaleniem powództwa Energi Obrót S.A. na mocy prawomocnych wyroków wydanych przez Sąd Apelacyjny. Energa Obrót S.A. wznowiła realizację umów zakupu praw majątkowych według cen kontraktowych, stosownie do prawomocnych orzeczeń Sądu Apelacyjnego.
Do końca IV kwartału 2021 roku Energa Obrót S.A. wniosła skargi kasacyjne od czterech - korzystnych dla Klientów Banku - wyroków Sądu Apelacyjnego, przy czym w jednej ze spraw Sąd Najwyższy wydał postanowienie o odmowie przyjęcia skargi do rozpoznania; postanowienie jest niezaskarżalne, w związku z czym, sprawa została prawomocnie zakończona w sposób korzystny dla Klienta. Dalsze postępowania w pozostałych trzech sprawach prowadzone przed Sądem Najwyższym. Ostatni z Klientów oczekuje na wniesienie przez Energa Obrót S.A. analogicznej skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego.
Według stanu na 31 grudnia 2021 roku, w sporach sądowych z Energa Obrót S.A. pozostawało 5 Klientów BOŚ S.A., wobec których łączne zaangażowanie Banku wynosiło 79,9 mln zł, stanowiąc 7,9 % zaangażowania z tytułu ekspozycji kredytowych z portfela farm wiatrowych.
Bank prowadzi bieżący monitoring statusu toczących się postępowań sądowych. Obsługa zobowiązań z tytułu kredytów przez wszystkich klientów pozostających w sporach sądowych z Energa Obrót S.A., przebiega terminowo.
Według stanu na 31 grudnia 2021 roku BOŚ S.A. nie występował w charakterze współpozwanego w żadnym z toczących się sporów sądowych z Energa Obrót S.A., tym samym, Bank nie identyfikuje ryzyka konieczności poniesienia dodatkowych kosztów wynikających z procesów, których stroną pozostają klienci Banku.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 62
Rozpoznane odpisy aktualizujące dla portfela farm wiatrowych
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Należności od klientów wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Należności od klientów bez przesłanki utraty wartości dla których od momentu początkowego ujęcia nie nastąpił istotny wzrost ryzyka (Koszyk 1)
948 603
-
Należności od klientów bez przesłanki utraty wartości dla których od momentu początkowego ujęcia nastąpił istotny wzrost ryzyka (Koszyk 2)
49 790
1 168 694
Należności od klientów posiadające przesłanki utraty wartości (Koszyk 3), ale niewykazujące utraty wartości ze względu na szacowane przepływy pieniężne
12 842
241 329
Należności od klientów posiadające przesłanki utraty wartości i wykazujące utratę wartości (Koszyk 3)
-
13 434
Razem należności od klientów wyceniane wg zamortyzowanego kosztu (brutto)
1 011 235
1 423 457
Odpisy z tytułu utraty wartości na:
należności od klientów – (Koszyk 1)
- 12 454
-
należności od klientów – (Koszyk 2)
- 1 304
- 30 947
należności od klientów – (Koszyk 3) niewykazujące utraty wartości
- 504
- 9 586
należności od klientów – (Koszyk 3) wykazujące utratę wartości
-
- 1 578
Razem odpisy z tytułu utraty wartości
- 14 262
- 42 111
Razem należności od klientów wyceniane wg zamortyzowanego kosztu (netto)
996 973
1 381 346
Razem należności od klientów FARMY WIATROWE
996 973
1 381 346
Udział portfela farm wiatrowych w segmencie kredytów instytucjonalnych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu w wartości brutto w Banku na 31 grudnia 2021 roku wyniósł 10,8% co stanowi 7,8% portfela kredytów, natomiast wartościowo portfel ten wyniósł 1 011,2 mln zł.
Poziom pokrycia odpisami kredytów w koszyku 3 według stanu na 31 grudnia 2021 roku w segmencie kredytów instytucjonalnych wynosi 52,5%, w tym dla portfela farm wiatrowych 3,9%.
Na strukturę portfela farm wiatrowych w 2021 roku wpływ miały całkowite spłaty ekspozycji dwóch klientów oraz poprawa jakości portfela kredytowego związana z poprawą sytuacji finansowej klientów i terminową obsługą zadłużenia przez większość klientów. W związku dobrymi perspektywami dla branży wprowadzono zmiany w algorytmie klasyfikacji należności, dopuszczające klasyfikację ekspozycji farm wiatrowych do koszyka 1. Na koniec 2021 roku udział koszyka 3 w portfelu farm wiatrowych wyniósł 1,27%.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 63
8.1.4. Dłużne papiery wartościowe
Papiery wartościowe w podziale na ratingi przyznane ich emitentom
31-12-2021
Skarb Państwa
NBP
Banki
Finanse publiczne
Pozostałe instytucje finansowe
Razem
1
-
-
-
-
49 787
49 787
6
2 840 160
-
142 882
-
-
2 983 042
7
-
-
522 753
-
-
522 753
8
-
-
-
-
135 233
135 233
brak
-
2 899 014
-
91 056
346 763
3 336 833
Razem
2 840 160
2 899 014
665 635
91 056
531 783
7 027 648
31-12-2020
Skarb Państwa
NBP
Banki
Finanse publiczne
Pozostałe instytucje finansowe
Razem
1
-
-
-
-
49 654
49 654
6
3 584 451
-
249 650
-
-
3 834 101
7
-
-
26 488
-
-
26 488
8
-
-
558 741
-
184 862
743 603
brak
-
2 179 952
-
147 739
304 397
2 632 088
Razem
3 584 451
2 179 952
834 879
147 739
538 913
7 285 934
W tabelach prezentowana jest ujednolicona skala ratingowa zgodnie z poniższym zestawieniem. W przypadku, gdy emitent otrzymał rating od więcej niż jednej agencji, został zaprezentowany ten najwyższy.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 64
W przypadku obligacji komunalnych, dla których brak jest aktywnego rynku nadawane ratingi wewnętrzne, wg kategorii:
5 bardzo dobra jakość kredytowa
6-7 dobra jakość kredytowa
8-9 zadowalająca jakość kredytowa
10 przeciętna i słaba jakość kredytowa
Klasy ryzyka dla emitentów obligacji komunalnych obsługiwanych przez Bank nadawane zgodnie z przyjętą w Banku metodyką oceny zdolności kredytowej jednostek samorządu terytorialnego:
Finanse publiczne
Rating wewnętrzny
31-12-2021
31-12-2020
5
9 642
6 586
6
3 450
12 299
7
68 848
93 902
8
9 116
21 363
9
-
5 662
10
-
7 927
Razem
91 056
147 739
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 65
8.1.5. Struktura koncentracji zaangażowania w segmenty branżowe i geograficzne wraz z oceną ryzyka związanego z tym zaangażowaniem
Oceniając udziały branż w portfelu kredytowym Banku ukształtowane na 31 grudnia 2021 roku można stwierdzić znaczący udział branży „Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości” 11,8% oraz „Wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych” 10,9%.
Zaangażowanie w poszczególne branże
Branża
Obciążenie ryzykiem kredytowym
31-12-2021 Udział %
w sumie ogółem
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
1 532 976
11,8%
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
1 414 553
10,9%
Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi
1 251 269
9,7%
Zakwaterowanie
574 772
4,4%
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne
480 915
3,7%
Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
435 589
3,4%
Działalność sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna
347 042
2,7%
Działalność firm centralnych (head offices), doradztwo związane z zarządzaniem
234 426
1,8%
Finansowa działalność usługowa, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych
227 188
1,8%
Produkcja artykułów spożywczych
215 072
1,7%
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych
198 612
1,5%
Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt, łowiectwo, włączając działalność usługową
166 900
1,3%
Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi
164 648
1,3%
Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń
157 465
1,2%
Pozostałe branże, w tym:
5 543 922
42,8%
klienci indywidualni
3 591 392
27,7%
Ogółem należności od klientów brutto
12 945 349
100,0%
Odpisy z tytułu utraty wartości
- 1 108 517
Złożone depozyty zabezpieczające
32 768
Pozostałe należności
2 638
Razem należności od klientów netto
11 872 238
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 66
Branża
Obciążenie ryzykiem kredytowym
31-12-2020 Udział %
w sumie ogółem
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
1 791 432
13,7%
Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości
1 528 906
11,7%
Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi
892 147
6,8%
Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków
766 593
5,9%
Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne
629 971
4,8%
Zakwaterowanie
534 683
4,1%
Działalność sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna
336 853
2,6%
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych
259 420
2,0%
Produkcja artykułów spożywczych
234 262
1,8%
Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń
218 168
1,7%
Finansowa działalność usługowa, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych
132 240
1,0%
Pozostałe branże, w tym:
5 728 999
43,9%
klienci indywidualni
3 798 784
29,1%
Ogółem należności od klientów brutto
13 053 674
100,0%
Odpisy z tytułu utraty wartości
- 1 196 124
Złożone depozyty zabezpieczające
31 704
Pozostałe należności
2 599
Razem należności od klientów netto
11 891 853
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 67
8.1.6. Struktura koncentracji zaangażowania w poszczególne podmioty, grupy kapitałowe
Zaangażowanie równe lub przekraczające 10% Kapitału Tier I Banku w stosunku do jednego podmiotu wraz z podmiotami powiązanymi kapitałowo lub organizacyjnie na dzień 31 grudnia 2021 roku wystąpiło w dziewięciu przypadkach i wynosiło łącznie 1 985 791 tys. zł, co stanowiło 116,2% Kapitału Tier I Banku.
Zaangażowanie wobec największych podmiotów lub grup podmiotów powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie:
L.p.
Zaangażowanie*\ 31-12-2021
1
321 947
2
253 182
3
238 160
4
211 514
5
211 398
6
209 537
7
184 763
8
180 082
9
175 208
Razem
1 985 791
L.p.
Zaangażowanie*\ 31-12-2020
1
285 398
2
271 207
3
257 230
4
250 778
5
221 947
6
220 081
7
215 456
8
211 935
Razem
1 934 032
*\ Na zaangażowanie danego podmiotu składają się ekspozycje kredytowe brutto, zobowiązania warunkowe tj. otwarte linie kredytowe i gwarancje, dłużne papiery wartościowe wyemitowane przez podmiot oraz zawarte transakcje walutowe typu fx spot, fx forward, fx swap.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 68
Dziesięciu klientów z największym zaangażowaniem wraz z oceną ryzyka związanego z tymi zaangażowaniami
31-12-2021
L.p.
Zaangażo- wanie
Bilansowa ekspozycja kredytowa *\
Zadłużenie z tytułu kredytów - kapitał
Papiery wartościowe
Zobowiązania pozabilansowe **\
Ekwiwalent bilansowy transakcji pochodnych
1
238 160
238 160
241 256
-
-
-
2
226 066
160 954
161 629
-
65 112
-
3
223 822
7 120
13 966
-
200 084
16 617
4
211 398
162 574
164 400
-
48 824
-
5
168 187
146 443
147 255
-
21 745
-
6
167 011
130 090
130 276
-
35 160
1 761
7
156 044
155 952
157 028
-
92
-
8
150 371
150 371
151 581
-
-
-
9
145 217
139 221
139 491
-
-
5 995
10
142 882
-
-
142 882
-
-
31-12-2020
L.p.
Zaangażo- wanie
Bilansowa ekspozycja kredytowa *\
Zadłużenie z tytułu kredytów - kapitał
Papiery wartościowe
Zobowiązania pozabilansowe **\
Ekwiwalent bilansowy transakcji pochodnych
1
271 207
271 207
272 944
-
-
-
2
250 778
250 474
253 631
-
-
304
3
249 650
-
-
249 650
-
-
4
211 935
154 046
156 009
-
57 889
-
5
207 290
2 703
-
-
208 359
1 634
6
187 385
158 735
159 491
-
28 650
-
7
174 808
150 950
151 983
-
23 858
-
8
166 492
166 492
167 968
-
-
-
9
163 394
159 793
161 523
-
-
3 601
10
152 542
147 969
148 043
-
-
4 573
*\ Bilansowa ekspozycja kredytowa uwzględnia: kapitał, odsetki, nierozliczone prowizje, dyskonto oraz inne należności.
**\W zaangażowaniu pozabilansowym brane pod uwagę: linie kredytowe, gwarancje udzielone, otwarte akredytywy importowe, akceptowane traty, potwierdzone akredytywy udzielone i inne zobowiązania
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 69
8.1.7. Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe
Poniżej zaprezentowano obciążenie ryzykiem kredytowym poszczególnych kategorii aktywów finansowych:
31-12-2021
Wyszczególnienie
Wartość
bilansowa brutto
Odpisy aktuali- zacyjne
Maksymalne obciążenie ryzykiem kredytowym
Należności od innych banków
391 021
- 569
390 452
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
119 310
-
119 310
pochodne instrumenty finansowe
115 110
-
115 110
dłużne papiery wartościowe
4 200
-
4 200
Inwestycyjne papiery wartościowe
7 109 095
- 164
7 108 931
kapitałowe papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
85 483
-
85 483
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
5 311 853
-
5 311 853
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
1 582 530
- 164
1 582 366
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
129 229
-
129 229
Należności od klientów
12 980 798
- 1 108 560
11 872 238
Wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
12 931 238
- 1 108 517
11 822 721
od klientów instytucjonalnych
9 340 497
- 792 418
8 548 079
od klientów indywidualnych
3 590 741
- 316 099
3 274 642
Wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
14 111
-
14 111
od klientów instytucjonalnych
13 460
-
13 460
od klientów indywidualnych
651
-
651
Złożone depozyty zabezpieczające
32 811
- 43
32 768
Pozostałe należności
2 638
-
2 638
Inne aktywa finansowe*\
27 714
- 4 601
23 113
*\ Na pozycję składają się głównie: odprowadzenie nadmiaru gotówki, należności z tytułu zawartych transakcji na instrumentach finansowych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 70
31-12-2020
Wyszczególnienie
Wartość
bilansowa brutto
Odpisy aktuali- zacyjne
Maksymalne obciążenie ryzykiem kredytowym
Należności od innych banków
142 958
-943
142 015
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
79 827
-
79 827
dłużne papiery wartościowe
79 827
-
79 827
Inwestycyjne papiery wartościowe
7 371 560
- 146
7 371 414
kapitałowe papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
85 480
-
85 480
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
5 597 061
-
5 597 061
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
1 535 385
-146
1 535 239
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
153 634
-
153 634
Należności od klientów
13 087 979
-1 196 126
11 891 853
Wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
13 059 866
-1 196 126
11 863 740
od klientów instytucjonalnych
9 262 274
-859 557
8 402 717
od klientów indywidualnych
3 797 592
-336 569
3 461 023
Wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
25 514
-
25 514
od klientów instytucjonalnych
24 322
-
24 322
od klientów indywidualnych
1 192
-
1 192
Pozostałe należności
2 599
-
2 599
Inne aktywa finansowe*\
24 595
-7 141
17 454
*\ Na pozycję składają się głównie: odprowadzenie nadmiaru gotówki, należności z tytułu zawartych transakcji na instrumentach finansowych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 71
Obciążenie ryzykiem kredytowym poszczególnych pozycji zobowiązań warunkowych:
Maksymalne obciążenie ryzykiem kredytowym
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Warunkowe zobowiązania finansowe, w tym:
2 920 453
2 583 937
otwarte linie kredytowe, w tym:
2 899 502
2 558 517
odwołalne
2 443 944
2 223 974
nieodwołalne
455 558
334 543
otwarte akredytywy importowe
20 951
20 250
promesy udzielenia kredytu, w tym:
-
5 170
nieodwołalne
-
5 170
Gwarancje i poręczenia
450 033
372 847
Transakcje walutowe i stopy procentowej*\
4 930 001
6 585 869
*\ Na pozycje składają się w 2021 roku:
transakcje wymiany walut i walutowych instrumentów pochodnych w kwocie 940 707tys. zł.
transakcje instrumentami pochodnymi stopy procentowej w kwocie 3 731 294 tys. zł.
transakcje wymiany stopy procentowej w kwocie 258 000 tys. zł.
*\ Na pozycje składają się w 2020 roku:
transakcje wymiany walut i walutowych instrumentów pochodnych w kwocie 1 097 009 tys. zł.
transakcje instrumentami pochodnymi stopy procentowej w kwocie 5 230 860 tys. zł.
transakcje wymiany stopy procentowej w kwocie 258 000 tys. zł.
Zgodnie z obowiązującymi w Banku procedurami zobowiązania warunkowe podlegają takiej samej formie zabezpieczania oraz monitorowania jak transakcje bilansowe.
Częstotliwość monitorowania klientów instytucjonalnych (korporacje) uzależniona jest przede wszystkim od wielkości zaangażowania kredytowego i kondycji ekonomiczno–finansowej klienta (ratingu klienta).
Monitoring klienta instytucjonalnego obejmuje weryfikację:
1. ratingu klienta (wraz z weryfikacją w wybranych bazach zewnętrznych),
2. ratingu grupy kapitałowej,
3. oceny transakcji (monitoring zabezpieczeń, warunków umowy (kowenantów) oraz inwestycji realizowanych z udziałem finansowania Banku).
Częstotliwość i zakres monitorowania klientów instytucjonalnych (mikroprzedsiębiorstwa, wspólnoty mieszkaniowe) uzależnione są od kwoty zaangażowania klienta.
Monitoring mikroprzedsiębiorstwa, wspólnoty mieszkaniowej obejmuje:
1. monitoring zdarzeń objętych monitoringiem,
2. monitoring sytuacji ekonomiczno-finansowej.
W przypadku mikroprzedsiębiorstw dodatkowo przeprowadzana jest weryfikacja klienta w wybranych bazach zewnętrznych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 72
8.1.8. Praktyki forbearance
Status forbearance otrzymują ekspozycje, w przypadku których nastąpiła zmiana dotychczasowych warunków umowy kredytu, należności lub inwestycji wycenianej wg zamortyzowanego kosztu, jeżeli:
1. wynika ona z trudności finansowych dłużnika lub emitenta lub
2. brak zmiany warunków umowy doprowadziłby do zaprzestania obsługi zadłużenia,
której Bank by nie przyznał, gdyby dłużnik nie był w trudnej sytuacji finansowej.
Za zmianę warunków, o których mowa wyżej, uznaje się w szczególności:
1. udzielenie karencji w spłacie kapitału i/lub należności ubocznych,
2. redukcję kapitału i/lub należności ubocznych,
3. wydłużenie okresu kredytowania,
4. obniżenie oprocentowania kredytu,
5. akceptację niewykonywania postanowień umowy przy jednoczesnym braku realizacji przez kredytobiorcę prognoz finansowych,
6. zgodę Banku na spłatę zobowiązania poprzez realizację zabezpieczenia,
7. kapitalizację odsetek,
8. zmianę dłużnika, przejęcie długu lub przystąpienie do długu przez osoby trzecie.
W wyniku zawarcia i terminowej obsługi umowy forbearance wierzytelność staje się wierzytelnością niewymagalną.
Restrukturyzacja jest przesłanką utraty wartości.
W odniesieniu do ekspozycji indywidualnie istotnych zawarcie umowy forbearance, zmieniające warunki umowne z uwagi na trudności finansowe dłużnika, skutkuje koniecznością przeprowadzenia analizy pod kątem utworzenia odpisów aktualizujących wartość ekspozycji z tytułu utraty wartości.
W odniesieniu do ekspozycji indywidualnie nieistotnych zawarcie umowy forbearance, zmieniające warunki umowne z uwagi na trudności finansowe dłużnika, skutkuje każdorazowo utworzeniem odpisów aktualizujących wartość ekspozycji z tytułu utraty wartości.
Odwrócenie straty (reklasyfikacja do zdrowego portfela) jest możliwe po ustąpieniu przesłanki utraty wartości oraz upływie okresu 12-miesięcznej kwarantanny. Transakcje restrukturyzowane dla których ustąpiła przesłanka utraty wartości, upłynął okres kwarantanny, w którym przesłanka ta nie była identyfikowana oraz w odniesieniu do której nie rozpoznaje się utraty wartości klasyfikowane do Koszyka 2. Dla takich ekspozycji straty oczekiwane rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia ekspozycji.
Zawarte umowy restrukturyzacyjne na bieżąco monitorowane pod kątem wywiązania się ze zobowiązań zawartych w umowie.
Ekspozycja przestaje być klasyfikowana jako forborne (zdejmowany jest status forbearance), gdy zostały spełnione wszystkie niżej wymienione warunki:
1. umowę uznaje się za niezagrożoną, w tym w przypadku, gdy ekspozycja została przeklasyfikowana z kategorii umów zagrożonych po dokonaniu analizy sytuacji finansowej dłużnika, w wyniku której potwierdzono trwałą poprawę sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika,
2. upłynęły co najmniej 24 miesiące (okres próbny) od daty uznania ekspozycji za niezagrożoną, w których przez minimum połowę okresu próby dłużnik dokonywał regularnych spłat rat kapitałowych i odsetkowych i nie występowały opóźnienia przekraczające 30 dni,
3. na koniec okresu warunkowego żadna z ekspozycji wobec dłużnika nie jest opóźniona powyżej 30 dni.
Zasady rachunkowości w odniesieniu do aktywów finansowych podlegających praktykom forbearance nie różnią się od zasad stosowanych w stosunku do innych aktywów Banku. Bank wycenia kredyt i należności według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. W sytuacji, gdy warunki pożyczki, należności lub inwestycji wycenianej wg zamortyzowanego kosztu renegocjowane z powodu trudności finansowych dłużnika lub emitenta, ekspozycja taka jest wyceniana przy użyciu pierwotnej efektywnej stopy procentowej, wyznaczonej przed zmianą warunków.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 73
Poniżej zaprezentowano obciążenie ryzykiem kredytowym poszczególnych transakcji forborne (gdzie zastosowano praktyki forbearance):
Należności z utratą wartości
Należności bez utraty wartości
31-12-2021
Wartości bilansowe brutto
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
Maksymalne obciążenie ryzykiem kredytowym
Wartości bilansowe brutto
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
Maksymalne obciążenie ryzykiem kredytowym
Należności od klientów razem
865 288
- 470 856
394 432
55 312
- 2 218
53 094
Należności od klientów indywidualnych,
w tym:
136 625
- 92 043
44 582
15 252
- 1 060
14 192
wyceniane indywidualnie*\
66 991
- 34 487
32 504
-
-
-
Należności od klientów instytucjonalnych,
w tym:
728 663
- 378 813
349 850
40 060
- 1 158
38 902
wyceniane indywidualnie*\
720 557
- 372 168
348 389
-
-
-
Należności z utratą wartości
Należności bez utraty wartości
31-12-2020
Wartości bilansowe brutto
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
Maksymalne obciążenie ryzykiem kredytowym
Wartości bilansowe brutto
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
Maksymalne obciążenie ryzykiem kredytowym
Należności od klientów razem
676 101
-419 801
256 300
89 461
-3 364
86 097
Należności od klientów indywidualnych,
w tym:
171 682
-114 448
57 234
21 660
-1 607
20 053
wyceniane indywidualnie*\
73 387
-37 024
36 363
-
-
-
Należności od klientów instytucjonalnych,
w tym:
504 419
-305 353
199 066
67 801
-1 757
66 044
wyceniane indywidualnie*\
493 661
- 296 334
197 327
-
-
-
*\ Należności od klientów posiadające przesłanki utraty wartości, ale niewykazujące utraty wartości ze względu na szacowane przepływy pieniężne są wyceniane grupowo.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 74
8.2. Ryzyko finansowe w księdze bankowej i handlowej oraz limity
Ryzyko finansowe w Banku obejmuje:
1. ryzyko płynności ,
2. ryzyko rynkowe, w tym:
a. ryzyko stopy procentowej (w księdze bankowej i handlowej) ,
b. ryzyko walutowe (przede wszystkim w księdze handlowej; ryzyko walutowe z księgi bankowej jest transferowane do księgi handlowej).
Podstawowe zasady zarządzania ryzykiem w Banku Ochrony Środowiska S.A. w zakresie ryzyka finansowego określa Strategi a zarządzania ryzykiem bankowym " . Strategia zarządzania ryzykiem bankowym stanowi integralny element obowiązującej Strategii rozwoju Banku.
Zarządzanie ryzykiem w Banku jest dokonywane w oparciu o ustalony przez Radę Nadzorczą poziom apetytu i tolerancji na ryzyko określonych za pomocą zestawu limitów wewnętrznych . W BOŚ S.A. obowiązują polityki w zakresie zarządzania ryzykiem płynności, ryzykiem stopy procentowej w księdze bankowej oraz ryzykiem rynkowym w księdze handlowej , gdzie określane między innymi maksymalne poziomy ryzyka finansowego, zgodne z przyjętym przez Radę Nadzorczą Banku apetytem na ryzyko. N a ich podstawie ustanowiono system wczesnego ostrzegania, który koncentruje się na identyfikacji, pomiarze, monitorowaniu, kontrolowaniu i raportowaniu ryzyka.
Transakcje księgi bankowej stanowią podstawową działalność Banku, tzn. wynikają z działalności komercyjnej, w tym: pozyskiwania źródeł finansowania i efektywnego zarządzania płynnością finansową. Do księgi bankowej wchodzą pozycje nie zaliczone do księgi handlowej, w tym w szczególności:
udzielane kredyty, gwarancje, pożyczki, lokaty i przyjmowane depozyty,
transakcje zabezpieczające płynność i ryzyko stopy procentowej operacji zaliczonych do księgi bankowej,
zakup papierów wartościowych w celu innym niż handlowy.
Zgodnie ze strategią Banku, działalność w księdze handlowej uzupełnia działalność w księdze bankowej. Księga handlowa zawiera transakcje realizowane na rachunek własny w celu handlowym, tj. z zamiarem uzyskania korzyści finansowych w krótkich okresach, z rzeczywistych lub oczekiwanych różnic między rynkowymi cenami zakupu i sprzedaży lub też innych odchyleń cen lub parametrów cenowych, w tym w szczególności stóp procentowych i kursów walutowych. Sprzedaż transakcji z księgi handlowej nie jest prowadzona w celu utrzymania płynności. Zadaniem księgi handlowej jest zapewnienie klientom najwyższej jakości usług. W celu osiągnięcia tych zadań BOŚ S.A. w ramach obowiązujących limitów ryzyka, utrzymuje otwarte pozycje.
Celem zarządzania ryzykiem bankowym w działalności BOŚ S.A. jest utrzymywanie ryzyka na przyjętym poziomie tolerancji i apetytu, pozwalającym na ochronę wartości kapitału akcjonariuszy, zachowanie bezpieczeństwa depozytów klientów oraz uzyskanie odpowiedniej efektywności działalności Banku, w tym zapewnienie zdolności dostosowania działalności Banku do zmieniających się warunków: rynkowych, kompetencji i zaangażowania kadry kierowniczej oraz pracowniczej, jakości systemów informacji zarządczej.
Bank w 2021 roku systematycznie monitorował sytuację gospodarcza i rynkową związaną z pandemią COVID-19 i analizował jej wpływ na ryzyka finansowe, w tym ryzyko rynkowe i ryzyko płynności. Choć poziomy poszczególnych rodzajów ryzyka wzrosły w porównaniu z okresem sprzed pandemii, to generalnie utrzymywały się w ramach przyjętych przez Bank limitów. W 2021 roku główne cele, zasady i organizacja procesu zarządzania ryzykiem finansowym w Banku nie uległy zmianie.
Poziom i profil ryzyka finansowego jest regularnie monitorowany w Departamencie Ryzyka Finansowego (departament II linii obrony) oraz raportowany: Radzie Nadzorczej Banku, Komitetowi ds. Ryzyka (przy Radzie Nadzorczej), Zarządowi Banku, Komitetowi Zarządzania Aktywami i Pasywami (Komitetowi ZAP) oraz Komitetowi ZAP ds. Płynności i Ryzyka Rynkowego.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 75
8.2.1. Ryzyko płynności
Celem Banku Ochrony Środowiska S.A. w zakresie zarządzania płynnością jest utrzymanie zdolności do finansowania aktywów i terminowego regulowania zobowiązań, a także utrzymanie zrównoważonej struktury aktywów i pasywów, zapewniającej bezpieczny profil płynności w poszczególnych pasmach czasowych, w podziale na płynność w złotych polskich oraz głównych walutach obcych, a przede wszystkim dla całkowitej pozycji płynności.
Strategia i procesy w zarządzaniu ryzykiem płynności dopasowane do profilu i skali działalności Banku. Strategię zarządzania ryzykiem płynności określa zatwierdzana przez Radę Nadzorczą Strategia Płynnościowa BOŚ S.A. Strategia określa apetyt Banku na to ryzyko, wyznacza główne kierunki oraz cele ilościowe dla wybranych wielkości i jest integralnym elementem Strategii rozwoju Banku. Tolerancja na ryzyko płynności, dostosowana do przyjętego apetytu, została określona w zatwierdzonej przez Radę Nadzorczą Polityce w zakresie zarządzania płynnością poprzez obowiązujący w Banku system wewnętrznych limitów i wartości ostrzegawczych.
Struktura i organizacja funkcji zarządzania ryzykiem płynności obejmuje wszystkie szczeble struktury organizacyjnej Banku i działa w ramach funkcjonujących w Banku trzech linii obrony. Szczególną rolę w procesie zarządzania ryzykiem płynności pełni Zarząd Banku oraz Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami (wspomagany przez Komitet ZAP ds. Płynności i Ryzyka Rynkowego).
Płynność w Banku rozpatrywana jest w następującym horyzoncie czasowym:
1. płynność śróddzienna – w ciągu dnia,
2. płynność bieżąca – w okresie do 7 dni,
3. płynność krótkoterminowa – w okresie do 1 miesiąca,
4. płynność średnioterminowa – w okresie powyżej 1 miesiąca do 12 miesięcy,
5. płynność długoterminowa – w okresie powyżej 12 miesięcy.
W celu pomiaru płynności oraz ryzyka płynności śróddziennej, bieżącej i krótkoterminowej Bank wykorzystuje następujące miary i narzędzia:
1. poziom płynności śróddziennej odzwierciedla niezbędny do utrzymania poziom środków na rachunku w NBP, pozwalający na regulowanie zobowiązań Banku w trakcie dnia, w sytuacji normalnej i skrajnej,
2. aktywa płynne (nadwyżka płynności) stanowiące bufor dla oczekiwanych i nieoczekiwanych wypływów w horyzoncie 30 dni,
3. zapas płynności który mierzy poziom aktywów płynnych, pomniejszonych o oczekiwane oraz nieoczekiwane wypływy, wyznaczone w terminie 30 dni, z uwzględnieniem narzutu z tytułu koncentracji,
4. wskaźnik pokrycia wypływów netto (LCR),
5. ocenę stabilności bazy depozytowej,
6. lukę płynności krótkoterminowej (dla PLN, EUR, CHF i USD) pokazującą poziom niedopasowania w strukturach finansowania w walutach obcych; luka ta przede wszystkim obejmuje przepływy z transakcji na rynku hurtowym oraz z transakcji pochodnych,
7. testy warunków skrajnych (pozwalające m.in. na weryfikację możliwości utrzymania płynności w zdefiniowanym w Banku horyzoncie czasowym w poszczególnych scenariuszach).
W celu pomiaru płynności oraz ryzyka płynności średnio– i długoterminowego Bank wyznacza i monitoruje:
1. lukę płynności kontraktową oraz urealnioną (która jest uzupełniana o systematycznie przeprowadzane analizy: stabilności bazy depozytowej, koncentracji bazy depozytowej, wielkości przedpłat kredytów oraz poziomu zrywalności depozytów),
2. wskaźniki pokrycia aktywów długoterminowych pasywami długoterminowymi,
3. wskaźnik pokrycia kredytów służących finansowaniu długoterminowych potrzeb klientów najbardziej stabilnymi źródłami finansowania (LKD),
4. wskaźnik stabilnego finansowania netto (NSFR),
5. prognozę LCR, NSFR oraz aktywów płynnych.
W celu oceny skuteczności procesu zarządzania ryzykiem płynności, dla większości z powyższych miar ustalane limity lub wartości ostrzegawcze w ramach zestawu wewnętrznych limitów ryzyka płynności, których struktura ma charakter hierarchiczny (tzn. ustalane na poziomie Rady Nadzorczej, Zarządu Banku oraz Komitetu Zarządzania
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 76
Aktywami i Pasywami). Obowiązujące limity i wartości ostrzegawcze podlegają systematycznym przeglądom, tak aby pozwalały na skuteczne monitorowanie płynności. Limity i wartości ostrzegawcze określają ramy dla tolerancji Banku w zakresie płynności i zgodne z przyjętym przez Bank apetytem na to ryzyko. Kształtowanie odpowiedniego profilu ryzyka płynności wspierane jest poprzez uwzględnienie kosztu płynności w ramach obowiązującego w Banku systemu cen transferowych.
Stosowane przez Bank miary i narzędzia podlegają cyklicznym przeglądom i systematycznie aktualizowane, co służy lepszemu odwzorowaniu profilu płynności. Proces monitorowania płynności i ryzyka płynności w Banku jest wspierany przez dedykowane systemy informatyczne (w szczególności w zakresie generowania kontraktowej i urealnionej luki płynności, raportowania nadzorczych miar płynności i limitów wewnętrznych oraz przygotowywania sprawozdawczości obowiązkowej). Bank przynajmniej raz do roku opracowuje przegląd procesu oceny adekwatności zasobów płynności (ILAAP), zgodnie z Wytycznymi EBA/GL/2016/10 dotyczącymi informacji na temat ICAAP oraz ILAAP gromadzonych do celów procesu przeglądu i oceny nadzorczej (SREP).
Raporty dotyczące ryzyka płynności prezentowane wszystkim jednostkom Banku biorącym udział w procesie zarządzania tym ryzykiem. Wyniki analizy ryzyka płynności, stopień utylizacji norm nadzorczych oraz wewnętrznych limitów oraz wyniki testów warunków skrajnych, prezentowane w raportach przygotowywanych dla Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami ds. Płynności i Ryzyka Rynkowego (w cyklach tygodniowych), Zarządu Banku i Komitetu Zarządzania Aktywami i Pasywami (w cyklach miesięcznych) oraz dla Rady Nadzorczej Banku oraz Komitetu ds. Ryzyka przy Radzie Nadzorczej (w cyklach kwartalnych). Raporty wchodzą w skład Systemu informacji zarządczej, którego celem jest wspomaganie zarządzania Bankiem, usprawnienie realizacji jego zadań oraz zapewnienie bezpieczeństwa i stabilności funkcjonowania.
Ogólny profil ryzyka płynności
Podstawowym źródłem finansowania Banku pozostaje systematycznie budowana i zdywersyfikowana baza depozytowa z udziałem stabilnych depozytów od klientów indywidualnych oraz depozytów klientów korporacyjnych i sektora publicznego, których uzupełnienie stanowią m.in. otrzymane pożyczki od międzynarodowych instytucji finansowych (które dodatkowo, wraz z długoterminowymi dwustronnymi umowami zamiany płatności odsetkowych zabezpieczonymi dłużnymi papierami wartościowymi oraz transakcjami FX Swap, stanowią źródło finansowania płynności w walutach obcych). W Banku na bieżąco monitorowane jest ryzyko koncentracji bazy depozytowej. Wewnętrzne miary płynności uwzględniają dodatkowy narzut na środki stabilne z tytułu koncentracji, wyliczany w oparciu o salda depozytów dla dużych depozytów oraz depozytów dużych klientów (zaklasyfikowanych zgodnie z definicjami funkcjonującymi w Banku), wyliczany jest przy kalkulacji miar płynności.
Posiadane przez Bank aktywa płynne (nadwyżka płynności), utrzymywane przede wszystkim w postaci charakteryzujących się wysoką płynnością bonów pieniężnych NBP (według stanu na 31 grudnia 2021 roku stanowiących 51% portfela płynnych nieobciążonych papierów wartościowych) oraz obligacji Skarbu Państwa (według stanu na 31 grudnia 2021 roku - 48%), charakteryzujących się niskim ryzykiem szczególnym. Portfel tych papierów jest uzupełniony gotówką oraz środkami utrzymywanymi w NBP (ponad zadeklarowany poziom rezerwy obowiązkowej) i na rachunkach nostro w innych bankach. Aktywa płynne według stanu na 31 grudnia 2021 roku wynosiły 5 682 mln zł. Aktywa płynne stanowią bufor dla zabezpieczenia płynności w ewentualnych sytuacjach kryzysowych, tj. istnieje możliwość ich zastawu, upłynnienia w ramach transakcji repo bądź sprzedaży w dowolnym momencie, bez istotnej utraty wartości. Możliwości sprzedaży aktywów płynnych (ryzyko płynności produktu) systematycznie monitorowane. W analizach tych brane pod uwagę przede wszystkim: wielkość emisji, obrót rynkowy oraz zmienność ceny kupna / sprzedaży.
Zgodnie z rekomendacjami Komisji Nadzoru Finansowego i Narodowego Banku Polskiego, Bank ma możliwość korzystania z dodatkowych źródeł finansowania w postaci kredytu technicznego i lombardowego w NBP a także w wyjątkowych sytuacjach – może ubiegać się o kredyt refinansowy w NBP.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 77
W Banku wyznaczany jest kapitał wewnętrzny na ryzyko płynności, które uznawane jest za ryzyko stale istotne, zgodnie z obowiązującym procesem szacowania kapitału wewnętrznego. Kapitał ten szacowany jest w oparciu o koszt związany z przywróceniem nadzorczych i wewnętrznych miar oraz limitów płynności w warunkach zbudowanych scenariuszy testów warunków skrajnych.
Miary ryzyka płynności
Bank wyznacza nadzorcze miary płynności zgodnie z następującymi regulacjami: Zgodnie z Rozporządzeniem CRR oraz Rozporządzeniem 2019/876 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych (zmieniającym Rozporządzenie 575/2013) oraz rozporządzeniami delegowanymi i wykonawczymi odnoszącymi się do niego w zakresie płynności.
Do obecnie obowiązujących norm płynności krótkoterminowej zalicza się wymóg pokrycia wypływów netto LCR (relacja aktywów płynnych do wypływów netto, tj. różnicy pomiędzy wypływami a wpływami, przez okres występowania warunków skrajnych, trwający 30 dni kalendarzowych). LCR obliczany jest dla wszystkich walut łącznie (w przeliczeniu na PLN) oraz osobno dla walut znaczących: PLN oraz EUR. W przypadku wskaźnika w EUR, Bank identyfikuje niedopasowanie walutowe, związane ze sposobem finansowania kredytów długoterminowych udzielonych w tej walucie.
Bank jest zobowiązany do utrzymywania wymogu dotyczącego stabilnego finansowania, od czerwca 2021 roku wymóg ten nazywany jest wymogiem w zakresie wskaźnika stabilnego finansowania netto - NSFR. Kalkulowany jest on jako stosunek kwoty dostępnego stabilnego finansowania instytucji do kwoty wymaganego stabilnego finansowania. Wskaźnik NSFR, tak jak w przypadku wskaźnika LCR, powinien być utrzymywany na poziomie co najmniej 100%.
Bank, zgodnie z Rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2021/451 z dnia 17 grudnia 2020 roku w odniesieniu do sprawozdawczości dodatkowych wskaźników monitorowania płynności, opracowuje i przesyła do NBP raporty ALMM.
Zgodnie z Wytycznymi EBA/GL/2017/01 w sprawie ujawniania wskaźnika pokrycia wypływów netto w uzupełnieniu do ujawniania informacji na temat zarządzania ryzykiem płynności na podstawie art. 435 rozporządzenia (UE) nr 575/2013, Bank prezentuje w Informacjach dotyczących Grupy Kapitałowej Banku Ochrony Środowiska S.A., informacje ilościowe oraz jakościowe na temat wskaźnika pokrycia wypływów netto, wskaźnik stabilnego finansowania netto oraz ryzyka płynności. Powyższe informacje ujawniane zgodne z instrukcjami wskazanym przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego.
Bank przeprowadza również pogłębioną analizę płynności długoterminowej. Wyniki przeprowadzanych analiz wykorzystywane do zarządzania płynnością Banku. Jednocześnie proces opracowywania krótko- i długoterminowych planów finansowych Banku zawiera ocenę płynności tak, aby zapewnić adekwatną strukturę finansowania i przestrzeganie nadzorczych miar płynności.
W 2021 roku (analogicznie jak w 2020 roku) nadzorcze miary płynności, tj. LCR oraz miary M3-M4 były wyznaczane codziennie (tj. w każdym dniu roboczym) i pozostawały na bezpiecznym poziomie, znacznie przewyższającym poziomy regulacyjne. Wskaźnik NSFR w pierwszej połowie 2021 roku monitorowany był w okresach miesięcznych, zaś od 30 czerwca 2021 roku w trybie dziennym. Wg stanu na 31 grudnia 2021 roku normy te kształtowały się następująco:
Miara
31-12-2021
31-12-2020
LCR
144%
158%
M3
47,78
54,72
M4
1,40
1,41
NSFR
128%
107%
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 78
Bank posiada zatwierdzony przez Zarząd Plan działania w zakresie utrzymania płynności w sytuacjach awaryjnych, który określa potencjalne źródła pogorszenia / utraty płynności, zasady postępowania i kompetencje w sytuacjach awaryjnych. Ma on na celu oszacowanie horyzontu przetrwania oraz możliwości i kosztów przywrócenia stanu stabilnej płynności. Plan ten, oprócz analizy scenariuszowej płynności w sytuacjach awaryjnych (której założenia zgodne z przeprowadzanymi testami warunków skrajnych), zawiera także mierzalne i niemierzalne symptomy wyprzedzające sytuacje awaryjne, pozwalające na systematyczne monitorowanie źródeł powstawania sytuacji kryzysowych w zakresie płynności.
Analizy scenariuszowe płynności w sytuacjach awaryjnych oraz testy warunków skrajnych obejmują trzy rodzaje scenariuszy:
1. kryzys wewnętrzny - jego źródłem jest utrata zaufania do Banku przez uczestników rynku (tzw. „run na Bank”), zmniejszenie dostępności finansowania, zmaterializowanie się ryzyka koncentracji oraz obniżenie ratingu Banku,
2. kryzys zewnętrzny - zakłada materializację ryzyka walutowego, wzrost stóp procentowych, kryzys na rynkach finansowych i ewentualne efekty drugiej rundy,
3. kryzys mieszany – stanowi połączenie elementów zarówno kryzysu wewnętrznego jak i zewnętrznego.
Dokonywane stress testy pozwalają na identyfikację czynników, których materializacja może generować w Banku ryzyko płynności oraz opracowanie działań koniecznych do podjęcia, w przypadku zaistnienia sytuacji kryzysowych.
Bank, w ramach dokonywanych analiz, przeprowadza również analizę wrażliwości na poszczególne czynniki generujące ryzyko płynności oraz tzw. testy odwrócone. Plan działania w zakresie utrzymania płynności w sytuacjach awaryjnych jest systematycznie weryfikowany i aktualizowany, tak aby gwarantował operacyjne przygotowanie Banku do uruchomienia potencjalnych działań, możliwych do podjęcia w sytuacji zagrożenia płynności. Analiza scenariuszowa płynności w sytuacjach awaryjnych jest opracowywana w trybie półrocznym, a testy warunków skrajnych w okresach miesięcznych. Założenia przyjmowane w testach warunków skrajnych systematycznie weryfikowane, zgodnie z wnioskami wynikającymi z analizy scenariuszowej płynności w sytuacjach awaryjnych. Wnioski z przeprowadzanych testów uwzględniane w bieżącym zarządzaniu płynnością i ryzykiem płynności, a także są podstawą do budowania struktury aktywów i pasywów.
Bank, w opracowywanych analizach, uwzględnia również możliwość niekorzystnej zmiany kursów walut obcych, w szczególność CHF i EUR, potencjalnie powodujące zwiększenie potrzeb płynnościowych.
Zgodnie z podpisaną z kontrahentami dokumentacją Credit Support Annnex do umów ramowych (Credit Support Annex (CSA), Credit Support Annex for Variation Margin (CSA VM)) Bank, w przypadku niekorzystnych zmian rynkowych (m.in. kursów walutowych), zobowiązany jest do złożenia dodatkowych depozytów zabezpieczających, zgodnie w dokonaną wyceną. W przypadku korzystnych zmian - Bank otrzymuje dodatkowe zabezpieczenie od kontrahentów. Bank nie posiada w przedmiotowej dokumentacji postanowień zmieniających wysokość składanego zabezpieczenia ze względu na zmianę posiadanego ratingu. Oznacza to, obniżenie poziomu oceny zdolności kredytowej nie wpływa na wysokość i sposób wyliczenia depozytów zabezpieczających.
Testy warunków skrajnych wykonane w 2021 roku, analogicznie jak w 2020 roku pokazują, że Bank posiada stabilną sytuację płynnościową, a posiadane aktywa płynne (nadwyżka płynności) pozwalają na przetrwanie założonych scenariuszy warunków skrajnych, w których Bank zakłada przeżycie w określonym horyzoncie czasowym.
W 2021 roku, podobnie jak w 2020 roku, sytuacja płynnościowa BOŚ S.A. była systematycznie monitorowana i pozostawała na bezpiecznym poziomie.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 79
W poniższych tabelach zaprezentowano urealnioną lukę płynności (wartości bilansowe):
31-12-2021
1M
1-3M
3-6M
6-12M
1-5Y
Pow. 5Y
Razem
Wskaźnik luki płynności
2,87
1,66
1,22
0,96
1,01
1,00
Aktywa razem
5 648 239
469 771
612 861
981 578
7 136 798
5 600 721
20 449 968
w tym należności od klientów
122 221
322 798
434 057
923 782
5 733 857
4 335 523
11 872 238
Zobowiązania razem
1 969 377
1 717 094
1 850 119
2 462 523
6 716 728
5 734 127
20 449 968
w tym zobowiązania wobec klientów
1 590 766
1 633 144
1 757 680
2 288 228
5 907 102
3 835 226
17 012 146
Luka
3 678 862
-1 247 323
-1 237 258
-1 480 945
420 070
-133 406
-
Luka skumulowana
3 678 862
2 431 539
1 194 281
-286 664
133 406
-
-
31-12-2020
1M
1-3M
3-6M
6-12M
1-5Y
Pow. 5Y
Razem
Wskaźnik luki płynności
4,29
2,28
1,52
1,16
0,98
1,00
Aktywa razem
5 634 189
503 103
472 036
1 068 571
6 340 990
6 279 973
20 298 862
w tym należności od klientów
82 742
385 525
471 040
1 031 136
5 195 107
4 726 303
11 891 853
Zobowiązania razem
1 312 149
1 380 035
1 666 964
2 232 315
7 732 524
5 974 875
20 298 862
w tym zobowiązania wobec klientów
960 904
1 221 598
1 404 513
2 126 290
6 790 400
4 050 072
16 553 777
Luka
4 322 040
-876 932
-1 194 928
-1 163 744
-1 391 534
305 098
-
Luka skumulowana
4 322 040
3 445 108
2 250 180
1 086 436
-305 098
-
-
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 80
Przepływy środków pieniężnych instrumentów pochodnych (rozliczenia brutto)
Zestawienie zapadalności instrumentów pochodnych według terminów umownych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku zaprezentowano w poniższych tabelach (wartości niezdyskontowane):
31-12-2021
1M
1–3M
3–6M
6-12M
Pow. 1Y
Razem
Wpływy,
w tym:
375 771
331 071
167 638
119 689
215 179
1 209 348
FX forward
64 664
143 333
117 052
65 075
-
390 124
FX Spot
110 792
-
-
-
-
110 792
FX Swap
196 416
183 354
39 407
20 614
-
439 791
IRS
3 899
4 384
11 179
34 000
215 179
268 641
Wypływy,
w tym:
378 732
342 705
166 450
114 401
182 790
1 185 078
FX forward
64 099
142 444
113 231
64 101
-
383 875
FX Spot
110 845
-
-
-
-
110 845
FX Swap
199 809
194 348
42 674
22 574
-
459 405
IRS
3 979
5 913
10 545
27 726
182 790
230 953
31-12-2020
1M
1–3M
3–6M
6-12M
Pow. 1Y
Razem
Wpływy,
w tym:
663 217
113 790
155 329
140 614
154 801
1 227 751
FX forward
94 734
19 658
20 345
51 098
33 118
218 953
FX Spot
186 468
-
-
-
-
186 468
FX Swap
375 620
88 476
129 386
65 664
32 442
691 588
IRS
6 395
5 656
5 598
23 852
89 241
130 742
Wypływy,
w tym:
670 163
117 589
162 580
139 444
152 342
1 242 118
FX forward
94 191
19 838
20 863
50 240
32 668
217 800
FX Spot
186 371
-
-
-
-
186 371
FX Swap
382 261
90 949
132 131
66 767
32 833
704 941
IRS
7 340
6 802
9 586
22 437
86 841
133 006
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 81
8.2.2. Ryzyko stopy procentowej
Ryzyko stopy procentowej jest rozumiane jako potencjalny negatywny wpływ zmian stóp procentowych na prognozowany wynik finansowy, wartość ekonomiczną kapitału własnego oraz wartość bieżącą posiadanych dłużnych papierów wartościowych. Ryzyko stopy procentowej jest przede wszystkim generowane w Banku, zarówno w księdze bankowej jak i handlowej.
Ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej
Głównym celem zarządzania ryzykiem stopy procentowej w księdze bankowej jest dążenie do stabilizacji i optymalizacji wyniku odsetkowego (WO), przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnego wpływu zmian rynkowych stóp procentowych na wartość ekonomiczną kapitału własnego (WEK).
W tym celu Bank wykorzystuje dwa narzędzia: posiadany portfel inwestycyjny oraz transakcje pochodne, dokonywane w ramach rachunkowości zabezpieczeń. Budowany w księdze bankowej portfel inwestycyjny powinien między innymi przyczyniać się do zabezpieczenia wyniku odsetkowego generowanego na kapitałach własnych Banku, jak również stabilnej części niewrażliwych na zmianę stopy procentowej osadów na rachunkach bieżących. Z drugiej strony portfel ten powoduje zmienność kapitału z aktualizacji wyceny.
Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej. Jej celem jest zabezpieczenie wartości godziwej obligacji Skarbu Państwa o stałym oprocentowaniu, stanowiących część portfela obligacji w modelu HtC&S i będących buforem płynnościowym Banku. Przeprowadzone transakcje zabezpieczające IRS ograniczają fluktuacje kapitału związane ze zmianami stóp procentowych.
Proces monitorowania ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej jest wspierany przez dedykowany system informatyczny, za pomocą którego Bank w szczególności wyznacza/przeprowadza:
1. lukę przeszacowania (repricing gap), prezentującą wartości aktywów, pasywów i pozycji bilansowych wrażliwych na zmiany stóp procentowych w okresach zapadalności/ wymagalności bądź przeszacowania,
2. symulację wyniku odsetkowego analizę dynamiczną, odzwierciedlającą projekcję WO w zadanych przedziałach czasowych, w oparciu o przyjęte scenariusze rozwoju Banku, jak również założenia odnośnie kształtowania się czynników rynkowych,
3. symulację wartości bieżącej (net present value, NPV), prezentującą wartości zdyskontowane, według zadanych parametrów rynkowych, wszystkich przepływów pieniężnych; w oparciu o analizy NPV wyznaczana jest miara WEK,
4. szoki cenowe pod analizę ryzyka bazowego, których celem jest oszacowanie wpływu na wynik odsetkowy zróżnicowanej zmiany oprocentowania produktów, których oprocentowanie oparte jest o różne stawki bazowe,
5. analizę ryzyka krzywej dochodowości, której celem jest oszacowanie wpływu na wartość ekonomiczną kapitału własnego nierównoległych zmian kształtu krzywej dochodowości,
6. analizę ryzyka opcji klienta, której celem jest oszacowanie wpływu na wynik finansowy Banku, realizowanych przez klientów opcji wbudowanych w produkty odsetkowe,
7. testy warunków skrajnych, w tym testy odwrócone oraz Supervisory Outlier Test celem jest określenie, jak skrajne zmiany czynników rynkowych wpływają na wynik odsetkowy i wartość ekonomiczną kapitału własnego,
8. poziom kapitału wewnętrznego na ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej.
Miary ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej
W celu kontroli ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej Bank stosuje dwie miary: wrażliwość wyniku odsetkowego na zmianę stóp procentowych o +/-100 p.b. (WO) oraz wrażliwość wartości ekonomicznej kapitału na zmianę stóp procentowych o +/-200 p.b. (WEK). Pomiar ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej dokonywany jest w oparciu o charakterystykę produktów (harmonogramy przepływów kapitałowych, przeszacowania stóp procentowych, wbudowane opcje), wynikającą z umów podpisanych z kontrahentami. Dla produktów o charakterze bieżącym, dla których klient posiada swobodę w kształtowaniu m.in. harmonogramu spłaty czy dysponowania środkami, Bank buduje tzw. portfele replikacyjne, które odzwierciedlają ekonomiczne terminy przepływów kapitałowych. W ramach stosowanych portfeli replikacyjnych średni termin zapadalności depozytów o nieustalonym terminie zapadalności wynosi 6 miesięcy, maksymalny zaś 12 miesięcy. Ponadto, Bank uwzględnia
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 82
zachowania behawioralne klientów takie jak: poziomy wcześniejszych spłat kredytów czy poziomy zerwań depozytów, których sposób szacowania zdefiniowano w regulacjach wewnętrznych Banku. Przyjęte założenia zgodne z Wytycznymi EBA /GL/2018/02 w sprawie zarządzania ryzykiem stopy procentowej z tytułu działalności zaliczanej do portfela bankowego.
W poniższej tabeli przedstawione zostało porównanie wartości miar WO i WEK pomiędzy 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku:
ΔWO
ΔWEK
Data
-100 p.b.
+100 p.b.
-200 p.b.
+200 p.b.
31-12-2021
-68 395
41 247
84 372
-102 232
31-12-2020
-95 408
39 378
67 413
-98 089
Zmiana
27 013
1 869
16 959
-4 143
W 2021 roku zarówno miara WO, jak i WEK znajdowały się w ramach limitów/wartości ostrzegawczych, zgodnych z przyjętym przez Radę Nadzorczą apetytem na ryzyko. Zmiany wartości powyższych miar cechują się pewną cyklicznością, co związane jest z regularnym przybliżaniem się terminu przeszacowania pozycji o zmiennym oprocentowaniu oraz zapadalności /wymagalności pozycji, których oprocentowanie jest stałe. Spadek wrażliwości wyniku odsetkowego w 2021 roku na obniżenie się rynkowych stóp procentowych o 100 p.b. spowodowany był m.in. 3-krotną podwyżką stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej w IV kwartale, skutkującą w konsekwencji podjęciem przez Bank decyzji odnośnie podwyższenia oprocentowania lokat terminowych oraz rachunków oszczędnościowych dopiero pod koniec 2021 roku. Asymetryczny wpływ zmian stóp procentowych na WO w scenariuszach spadku i wzrostu stóp procentowych wynika z charakterystyki oprocentowania poszczególnych pozycji wrażliwych na zmiany stóp procentowych, w tym m.in. ograniczenia spadku oprocentowania poszczególnych źródeł finansowania do poziomu 0%, w warunkach badanej zmiany rynkowych stóp procentowych (tj. o -100 p.b.). Wzrost wrażliwości WEK na wzrost stóp procentowych wynikał m.in. ze spadku salda depozytów detalicznych oraz wzrostu salda papierów korporacyjnych.
Zgodnie z Wytycznymi EBA/GL/2018/02 w sprawie zarządzania ryzykiem stopy procentowej z tytułu działalności zaliczanej do portfela bankowego Bank zobligowany jest do przeprowadzania nadzorczego testu wartości odstających (Supervisory Outlier Test, SOT).
Wyniki nadzorczego testu wartości odstających (SOT) dla 6 standardowych scenariuszy szokowych dla ryzyka stopy procentowej, określonych w Wytycznych, przedstawione zostały w poniższej tabeli:
ΔWEK w danym scenariuszu SOT
Data
równoległe przesunięcie krzywej stóp procentowych w górę
równoległe przesunięcie krzywej stóp procentowych w dół
wystromienie krzywej 1
wypłaszczenie krzywej 2
wzrost szoku dla stóp krótkoterm. 3
spadek szoku dla stóp krótkoterm. 3
31-12-2021
-81 118
21 719
5 598
-64 604
-89 159
5 843
31-12-2020
-102 510
35 478
-2 987
-64 288
-94 813
3 316
Zmiana
21 392
-13 759
8 585
-316
5 654
2 527
1 gwałtowniejszy szok (spadek stóp krótkoterminowych i wzrost stóp długoterminowych),
2 bardziej umiarkowany szok (wzrost stóp krótkoterminowych i spadek stóp długoterminowych),
3 szok stóp procentowych w krótkim okresie wygasza się w dłuższych tenorach.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 83
Wyniki przeprowadzonej analizy SOT wskazują, że według danych na koniec 2021 roku, Bank najbardziej narażony jest na spadek wartości ekonomicznej kapitału (WEK) w scenariuszu wzrostu szoku dla stóp krótkoterminowych (Short Up). Jest to zmiana względem poprzedniego roku – na koniec grudnia 2020 roku najbardziej dotkliwym scenariuszem był równoległy wzrost szoku (Parallel Up). Wrażliwość wartości ekonomicznej kapitału własnego Banku w dwóch najbardziej dotkliwych scenariuszach (tj. Short Up i Parallel Up) zmniejszyła się względem danych z 2020 roku. We wszystkich scenariuszach poziom wrażliwości wartości ekonomicznej kapitału znajduje się wyraźnie poniżej nadzorczych wartości ostrzegawczych, co świadczy o niskim narażeniu na ryzyko zmian stóp procentowych.
Bank, raz w miesiącu, przeprowadza analizę testów warunków skrajnych, badając kształtowanie się poziomu ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej i handlowej w przypadku materializacji skrajnych zmian czynników ryzyka. W księdze bankowej badany jest wpływ podanych scenariuszy na następujące elementy:
1. wrażliwość wyniku odsetkowego (WO):
scenariusze równoległego przesunięcia krzywych stóp procentowych w przedziale [-500 p.b, +500 p.b],
scenariusze zmian kursów walutowych o ±5%, ±10% oraz ±25%,
scenariusze łącznych zmian równoległego przesunięcia krzywych stóp procentowych o ±100 p.b i ±500 p.b. oraz kursów walutowych o ±5%, ±10% oraz ±25%,
2. wrażliwość wartości ekonomicznej kapitału (WEK):
scenariusze równoległego przesunięcia krzywych stóp procentowych w przedziale [-500 p.b, +500 p.b],
scenariusze zmian kursów walutowych o ±5%, ±10% oraz ±25%,
scenariusze łącznych zmian równoległego przesunięcia krzywych stóp procentowych o ±200 p.b i ±500 p.b. oraz kursów walutowych o ±5%, ±10% oraz ±25%,
3. wrażliwość kapitału z aktualizacji wyceny w scenariuszach zmian stóp procentowych w przedziale [-500 p.b., +500 p.b.],
4. wrażliwość wartości bieżącej portfela obligacji w scenariuszach zmian stóp procentowych w przedziale [-500 p.b., +500 p.b.] w podziale na emitenta (SP&NBP (bez FVH), korporacje, samorządy) oraz w podziale na portfele (H2C&S (bez FVH), H2C).
Ponadto w Banku przeprowadzane są testy odwrócone:
1. dla miary WEK testy w zakresie wpływu zmian czynników rynkowych, których celem jest pokazanie sytuacji, kiedy wrażliwość WEK spadnie poniżej 20% funduszy własnych,
2. dla miary WO:
testy, których celem jest pokazanie, kiedy planowany wynik odsetkowy spadnie poniżej poziomu zero,
testy, których celem jest wskazanie obszarów podatności na zagrożenia wynikające ze strategii w zakresie zabezpieczania i zarządzania ryzykiem oraz reakcji behawioralnych klientów.
Wyniki analizy testów warunków skrajnych wg stanu na 31 grudnia 2021 roku pokazują, przy wystąpieniu skrajnie niekorzystnych warunków rynkowych i zwiększonym zaangażowaniu Banku w instrumenty wrażliwe na ryzyko stopy procentowej, ryzyko działalności w portfelu bankowym utrzymuje się na bezpiecznym poziomie.
Z uwagi na charakter działalności Banku oraz strukturę portfela papierów wartościowych, ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej jest stale istotne. Bank, w ramach procesu ICAAP, szacuje kapitał wewnętrzny na to ryzyko. Zgodnie z regulacjami nadzorczymi i wewnętrznymi, kapitał wewnętrzny na ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej odnosi się zarówno do potencjalnych zmian wartości ekonomicznej kapitału jak i wyniku odsetkowego na skutek niekorzystnej zmiany stóp procentowych i jest dostosowany do struktury i charakteru działalności Banku.
Bank, w celu zabezpieczenia ryzyka stopy procentowej 10-letnich obligacji BGK (wyemitowanych na rzecz Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, gwarantowanych przez Skarb Państwa) o wartości nominalnej 150 mln zł, o stałym oprocentowaniu w modelu biznesowym HtC&S, od lipca 2020 roku stosuje opcję wyceny wg wartości godziwej przez wynik finansowy (opcję FVPL). Zawarte w tym celu transakcje zabezpieczające IRS pozwalają na zamianę odsetek od nabytych obligacji naliczanych wg stałej stopy oprocentowania na odsetki naliczane wg formuły WIBOR 6M plus marża, co zabezpiecza Bank przed negatywnym wynikiem w przypadku wzrostu rynkowych stóp procentowych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 84
Wyniki przeprowadzanego monitoringu ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej są prezentowane w raportach przygotowywanych dla Komitetu ZAP ds. Płynności i Ryzyka Rynkowego (w cyklach tygodniowych), w raportach przygotowywanych dla Komitetu ZAP i Zarządu Banku (w cyklach miesięcznych) oraz dla Komitetu ds. Ryzyka i Rady Nadzorczej Banku (w cyklach kwartalnych).
Ryzyko stopy procentowej w księdze handlowej
Celem zarządzania ryzykiem stopy procentowej w księdze handlowej jest uzyskanie w tym obszarze działalności, zakładanego w planie finansowym wyniku finansowego, przy akceptowalnej ekspozycji Banku na przedmiotowe ryzyko oraz minimalizacja jego negatywnych skutków z tytułu posiadanych w księdze handlowej instrumentów wrażliwych na zmiany stóp procentowych.
Miary ryzyka stopy procentowej w księdze handlowej
W BOŚ S.A., w celu monitorowania ryzyka stopy procentowej w księdze handlowej, wykorzystuje się:
1. model wartości zagrożonej (model VaR) wyznaczony dla poziomu ufności 99% w oparciu o dzienną zmienność stóp procentowych z 250 dni roboczych poprzedzających dzień analizy,
2. BPV (tzn. wrażliwość papierów wartościowych i instrumentów pochodnych generujących ryzyko stopy procentowej przy zmianie stóp procentowych o 1 p.b.),
3. system limitów,
4. testy warunków skrajnych.
W 2021 roku nie doszło do istotnych zmian w technikach pomiaru ryzyka stopy procentowej w księdze handlowej.
Wartość VaR stopy procentowej w księdze handlowej oraz wpływ scenariusza stress testowego - równoległego przesunięcia krzywych dochodowości IRS i BOND o ±200 p.b. na wynik Banku w okresach rocznych, kształtowała się następująco (podano wartość maksymalną, minimalną, średnią oraz na datę sprawozdawczą):
VaR 10-dniowy
Testy warunków skrajnych ±200 p.b.
Data
średnia
max
Min
na datę
na datę
31-12-2021
249
822
49
373
-1 018
31-12-2020
521
1 511
55
68
-1 387
W celu weryfikacji modelu wartości zagrożonej Bank, raz na miesiąc, przeprowadza analizę back-testing, kalkulowaną poprzez porównanie maksymalnych strat, wyznaczonych z modelu VaR, z rzeczywistymi zyskami i stratami oraz z teoretycznymi zmianami wyniku, wynikającymi z rewaluacji pozycji. Wyniki back-testingu, w cyklach miesięcznych, są prezentowane w raportach zarządczych.
System limitów w zakresie ryzyka stopy procentowej w księdze handlowej obejmuje:
1. limit na VaR 10-dniowy,
2. limit BPV dla instrumentów generujących ryzyko stopy procentowej w księdze handlowej, obowiązujący zarówno w ciągu dnia jak i na koniec dnia, osobno dla pozycji w papierach dłużnych i dla IRS oraz łącznie dla tych instrumentów,
3. limity maksymalnej, dwudniowej i ciągnionej miesięcznej straty na aktywach w portfelu handlowym.
Kalkulowanie i monitorowanie poziomu wykorzystania poszczególnych limitów jest przeprowadzane wg stanu na każdy dzień roboczy, a w odniesieniu do limitów BPV również w ciągu dnia oraz systematycznie raportowane kadrze zarządzającej.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 85
Bank, raz w miesiącu, przeprowadza analizę testów warunków skrajnych, badając kształtowanie się poziomu ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej i handlowej w przypadku materializacji skrajnych zmian czynników ryzyka.
W księdze handlowej badany jest wpływ skrajnie niekorzystnych zmian poziomu rynkowych stóp procentowych na wynik Banku oraz zmienności stóp procentowych w okresie 250 dni roboczych i korelacji pomiędzy zmiennościami stóp procentowych na poziom VaR zarówno za pomocą metody historycznej jak i parametrycznej. Metoda historyczna uwzględniała zmienność stóp procentowych wywołanych pandemią COVID-19.
W celu przeprowadzenia analizy wpływu warunków skrajnych Bank stosuje następujące scenariusze:
1. historyczne:
równoległe przesunięcia krzywych stóp procentowych (w tym grube ogony oraz spread),
wygięcie krzywych stóp procentowych,
zmiana nachylenia krzywych stóp procentowych,
2. parametryczne:
równoległe przesunięcia krzywych stóp procentowych,
wzrost zmienności stóp procentowych,
skrajnie niekorzystna zmiana korelacji stóp procentowych.
Scenariusze testów warunków skrajnych przeprowadzane również przy założeniu zmiany płynności rynku i braku możliwości zamknięcia pozycji.
Wyniki tej analizy pokazują, przy wystąpieniu skrajnie niekorzystnych warunków rynkowych i zwiększonych pozycji Banku w instrumentach wrażliwych na ryzyko stopy procentowej, działalność zarówno w portfelu bankowym jak i handlowym Banku utrzymuje się na bezpiecznym poziomie.
Wyniki przeprowadzanego monitoringu ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej oraz w księdze handlowej: w cyklach tygodniowych prezentowane w raportach przygotowywanych dla Komitetu ZAP ds. Płynności i Ryzyka Rynkowego, w cyklach miesięcznych, prezentowane w raportach przygotowywanych dla Zarządu Banku i Komitetu ZAP oraz w cyklach kwartalnych dla Rady Nadzorczej Banku oraz Komitetu ds. Ryzyka (wraz z wynikami przeprowadzonych testów warunków skrajnych). Dodatkowo wyniki analizy w zakresie ryzyka stopy procentowej w księdze handlowej, w ramach raportów dziennych, przekazywane Członkom Zarządu Banku oraz Komitetu ZAP.
Trzykrotne podwyżki stóp procentowych przez RPP związane z pandemią COVID-19 nie podwyższyły istotnie poziomu ryzyka stopy procentowej w księdze handlowej. Miary ryzyka stopy procentowej w księdze handlowej były na bieżąco monitorowane.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 86
Pochodne instrumenty finansowe
Poniższe tabele zawierają dekompozycję instrumentów pochodnych na instrumenty bazowe w celu przedstawienia ich wartości na zmiany stóp procentowych (wartości nominalne):
31-12-2021
1M
1–3M
3–6M
6-12M
Pow. 1Y
Razem
Aktywa
FX forward
64 664
143 333
117 052
65 075
-
390 124
FX Spot
110 792
-
-
-
-
110 792
FX Swap
196 416
183 354
39 407
20 614
-
439 791
IRS
663 001
993 175
733 633
268 278
1 331 208
3 989 295
Razem aktywa
1 034 873
1 319 862
890 092
353 967
1 331 208
4 930 002
Pasywa
FX forward
64 099
142 444
113 231
64 101
-
383 875
FX Spot
110 845
-
-
-
-
110 845
FX Swap
199 809
194 348
42 674
22 574
-
459 405
IRS
410 000
850 513
755 570
215 329
1 757 882
3 989 294
Razem pasywa
784 753
1 187 305
911 475
302 004
1 757 882
4 943 419
Razem
250 120
132 557
-21 383
51 963
-426 674
31-12-2020
1M
1–3M
3–6M
6-12M
Pow. 1Y
Razem
Aktywa
FX forward
94 734
19 658
20 345
51 098
33 118
218 953
FX Spot
186 468
-
-
-
-
186 468
FX Swap
375 620
88 476
129 386
65 664
32 442
691 588
IRS
1 013 802
1 153 291
1 234 460
518 980
1 568 329
5 488 862
Razem aktywa
1 670 624
1 261 425
1 384 191
635 742
1 633 889
6 585 871
Pasywa
FX forward
94 191
19 838
20 863
50 240
32 668
217 800
FX Spot
186 371
-
-
-
-
186 371
FX Swap
382 261
90 949
132 131
66 767
32 833
704 941
IRS
753 801
1 068 025
1 232 753
421 000
2 013 280
5 488 859
Razem pasywa
1 416 624
1 178 812
1 385 747
538 007
2 078 781
6 597 971
Razem
254 000
82 613
-1 556
97 735
-444 892
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 87
8.2.3. Ryzyko walutowe
Ryzyko walutowe rozumiane jest jako ryzyko strat Banku wynikających ze zmian kursów walutowych. Ryzyko to jest generowane w Banku przede wszystkim w księdze handlowej.
Celem Banku w zakresie zarządzania ryzykiem walutowym w księdze bankowej jest nieutrzymywanie otwartych indywidualnych pozycji. Ekspozycje walutowe, wynikające z działalności prowadzonej w ramach księgi bankowej, systematycznie transferowane do księgi handlowej tego samego dnia lub najpóźniej następnego dnia roboczego. Pozycja walutowa wynikająca z działalności Banku w księdze bankowej, która nie została przetransferowana w danym dniu na księgę handlową, podlega kontroli za pomocą limitów otwartych pozycji walutowych w księdze bankowej na koniec dnia.
Głównymi pozycjami walutowymi Banku są pozycje w PLN, USD, EUR i CHF.
Miary ryzyka walutowego
Dla monitorowania ryzyka walutowego na otwartych pozycjach walutowych w księdze handlowej (bilansowych i pozabilansowych) w Banku, podobnie jak w przypadku ryzyka stopy procentowej w księdze handlowej, stosuje się:
1. model wartości zagrożonej (VaR) wyznaczony dla poziomu ufności 99% w oparciu o dzienną zmienność kursów walutowych z 250 dni roboczych poprzedzających dzień analizy,
2. system limitów,
3. analizy testów warunków skrajnych.
Wartość VaR walutowego w księdze handlowej Banku oraz wpływ scenariusza stress testowego spadek kursów wszystkich walut w stosunku do PLN o 30% na wynik Banku w okresach rocznych kształtowały się następująco (podano wartość maksymalną, minimalną i średnią oraz na datę sprawozdawczą):
VaR 10-dniowy
Data
średnia
max
min
na datę
Testy warunków skrajnych wzrost/spadek kursów walutowych o 30% na datę
31-12-2021
276
1 700
16
560
-4 556
31-12-2020
230
966
8
259
-1 962
Bank, w celu weryfikacji modelu wartości zagrożonej, raz w miesiącu, przeprowadza analizy back-testing, poprzez porównanie maksymalnych strat, wyznaczonych z modelu VaR z rzeczywistymi zyskami i stratami oraz z teoretycznymi zmianami wyniku wynikającymi z rewaluacji pozycji. Wyniki back-testingu, w cyklach miesięcznych, są prezentowane w raportach zarządczych.
System limitów w zakresie ryzyka walutowego w księdze handlowej obejmuje:
1. limit na VaR 10-dniowy,
2. limity kwotowe na pozycję całkowitą oraz na pozycje indywidualne dla głównych walut, obowiązujące zarówno w ciągu dnia jak i na koniec dnia,
3. limity straty dziennej i ciągnionej miesięcznej z tytułu transakcji wymiany walut.
Kontrola wykorzystania ww. limitów przeprowadzana jest każdego dnia roboczego, a w odniesieniu do limitów na pozycję całkowitą oraz na pozycje indywidualne dla głównych walut Banku również w ciągu dnia. W ciągu dnia w Banku, w ramach limitów kwotowych na pozycje walutowe, monitorowane również limity dodatkowe na obsługę transakcji klientowskich. Informacje o poziomie wykorzystania poszczególnych limitów systematycznie raportowane kierownictwu Banku.
Przeprowadzone analizy wskazują, że w badanym okresie ryzyko walutowe w Banku kształtowało się na umiarkowanym poziomie.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 88
Bank, raz w miesiącu, przeprowadza analizę testów warunków skrajnych, badając kształtowanie się poziomu ryzyka walutowego w przypadku materializacji skrajnych zmian czynników ryzyka. Badany jest przede wszystkim wpływ skrajnie niekorzystnych zmian kursów walutowych w stosunku do PLN i kursów krzyżowych par walutowych EUR/USD i EUR/CHF na wynik z pozycji wymiany oraz zmian zmienności kursów walutowych w okresie 250 dni roboczych i korelacji pomiędzy zmiennościami kursów walutowych na poziom VaR, zarówno za pomocą metody historycznej jak i parametrycznej. Metoda historyczna uwzględniała zmienność kursów walutowych wywołanych pandemią COVID-19.
W celu przeprowadzenia analizy testów warunków skrajnych Bank stosuje następujące scenariusze:
1. historyczne:
historyczny wzrost/spadek kursów walutowych w stosunku do PLN (w tym grube ogony),
wzrost/spadek kursów krzyżowego EUR/CHF oraz EUR/USD,
2. parametryczne:
wzrost/spadek kursów walutowych w stosunku do PLN o 30%,
wzrost zmienności kursów walutowych,
skrajnie niekorzystna zmiana korelacji kursów walutowych.
Scenariusze testów warunków skrajnych przeprowadzane również przy założeniu zmiany płynności rynku i braku możliwości zamknięcia pozycji.
Wyniki analizy stress-testing pokazują, przy wystąpieniu skrajnie niekorzystnych warunków rynkowych i zwiększonych pozycji, działalność Banku w zakresie ryzyka walutowego utrzymuje się na bezpiecznym poziomie.
Wyniki analizy ryzyka walutowego w księdze handlowej, w ramach raportów dziennych, przekazywane Członkom Zarządu Banku i Komitetu ZAP, w cyklach tygodniowych prezentowane w raportach przygotowywanych dla Komitetu ZAP ds. Płynności i Ryzyka Rynkowego, w cyklach miesięcznych – w raportach przygotowywanych dla Zarządu Banku i Komitetu ZAP oraz w cyklach kwartalnych - dla Rady Nadzorczej Banku oraz Komitetu ds. Ryzyka.
Zmienność kursów walutowych związana z pandemią COVID-19 nie podwyższyła istotnie poziomu ryzyka walutowego. Miary ryzyka walutowego były na bieżąco monitorowane i choć ich poziomy nieznacznie wzrosły to utrzymywały się w ramach przyjętych przez Bank limitów.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 89
Zestawienie otwartych pozycji walutowych na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku zaprezentowano w poniższych tabelach.
Ryzyko walutowe (wartości bilansowe netto)
31-12-2021
PLN
EUR
USD
CHF
Inne
Razem
Aktywa
Kasa, środki w Banku Centralnym
322 949
36 976
1 176
267
196
361 564
Należności od innych banków
14 509
29 167
294 502
6 248
46 026
390 452
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
119 150
160
-
-
-
119 310
instrumenty pochodne
114 950
160
-
-
-
115 110
Pochodne instrumenty zabezpieczające
9 121
-
-
-
-
9 121
Inwestycyjne papiery wartościowe,
w tym:
7 108 759
146
26
-
-
7 108 931
kapitałowe papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
85 311
146
26
-
-
85 483
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
5 311 853
-
-
-
-
5 311 853
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
1 582 366
-
-
-
-
1 582 366
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
129 229
-
-
-
-
129 229
Należności od klientów
9 372 349
1 589 247
138 307
774 332
3
11 872 238
Inne aktywa*\
586 238
667
122
837
488
588 352
Aktywa razem
17 531 075
1 656 363
434 133
781 684
46 713
20 449 968
Pozycje pozabilansowe tworzące pozycję walutową
253 823
184 204
37 429
-
-
*\ Na pozycję składają się: wartości niematerialne, rzeczowe aktywa trwałe, aktywa z tytułu podatku dochodowego oraz inne aktywa
Zobowiązania
Zobowiązania wobec Banku Centralnego oraz innych banków
11 388
275 826
-
133 175
-
420 389
Pochodne instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu
93 723
156
-
-
-
93 879
Zobowiązania wobec klientów
15 076 176
1 302 765
533 848
53 132
46 225
17 012 146
Zobowiązania podporządkowane
369 107
-
-
-
-
369 107
Rezerwy
34 023
36 613
5 172
368 786
-
444 594
Pozostałe zobowiązania
221 157
21 230
3 092
-
85
245 564
Zobowiązania razem
15 805 574
1 636 590
542 112
555 093
46 310
18 585 679
Pozycje pozabilansowe tworzące pozycję walutową
274 185
86 264
293 594
-
Pozycja bilansowa
19 773
-107 979
226 591
403
Pozycja pozabilansowa
-20 362
97 940
-256 165
-
Otwarta pozycja walutowa Banku
-589
-10 039
-29 574
403
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 90
31-12-2020
PLN
EUR
USD
CHF
Inne
Razem
Aktywa
Kasa, środki w Banku Centralnym
253 151
12 309
721
195
156
266 532
Należności od innych banków
50 858
62 902
13 296
1 446
13 513
142 015
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
79 509
295
23
-
-
79 827
Pochodne instrumenty finansowe
79 509
295
23
-
-
79 827
Należności od klientów
7 371 414
-
-
-
-
7 371 414
Inwestycyjne papiery wartościowe, w tym:
85 480
-
-
-
-
85 480
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
5 597 061
-
-
-
-
5 597 061
dłużne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
1 535 239
-
-
-
-
1 535 239
kapitałowe papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
153 634
-
-
-
-
153 634
Inwestycje w jednostkach zależnych
9 085 130
1 805 130
128 972
872 593
28
11 891 853
Inne aktywa*\
544 684
1 264
225
870
178
547 221
Aktywa razem
17 384 746
1 881 900
143 237
875 104
13 875
20 298 862
Pozycje pozabilansowe tworzące pozycję walutową
207 463
144 938
20 147
24 653
*\ Na pozycję składają się: wartości niematerialne, rzeczowe aktywa trwałe, aktywa z tytułu podatku dochodowego oraz inne aktywa
Zobowiązania
Zobowiązania wobec Banku Centralnego oraz innych banków
822
240 999
677
490 245
-
732 743
Zobowiązania wobec klientów
97 254
156
-
-
-
97 410
Pochodne instrumenty finansowe
24 497
-
-
-
-
24 497
Pochodne instrumenty zabezpieczające
14 872 717
1 398 136
184 354
61 110
37 460
16 553 777
Zobowiązania podporządkowane
368 996
-
-
-
-
368 996
Rezerwy
411 720
2 076
1 274
-
-
415 070
Pozostałe zobowiązania
186 216
7 780
1 890
5
72
195 963
Zobowiązania razem
15 962 222
1 649 147
188 195
551 360
37 532
18 388 456
Pozycje pozabilansowe tworzące pozycję walutową
448 857
101 462
363 034
714
Pozycja bilansowa
232 753
-44 958
323 744
-23 657
Pozycja pozabilansowa
-241 394
43 476
-342 887
23 939
Otwarta pozycja walutowa Banku
-8 641
-1 482
-19 143
282
Walutowa pozycja pozabilansowa wynika przede wszystkim z zawartych transakcji FX Swap, które stosowane przez Bank do pokrycia niedopasowania płynnościowego w walutach obcych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 91
8.3. Zarządzanie kapitałem
Bank zdecydował, na potrzeby adekwatności kapitałowej, o stosowaniu rozwiązań przejściowych, w trakcie trwania okresu przejściowego, dotyczących złagodzenia wpływu wdrożenia MSSF 9 na fundusze własne w oparciu o artykuł 1 ust. 9 Rozporządzenia (UE) 2017/2395 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2017 roku (Rozporządzenie) zmieniającego Rozporządzenie (UE) nr 575/2013. Dodatkowo postanowiono niestosować ust. 4 z art. 1 Rozporządzenia (UE) 2017/2395.
Uwzględniając wpływ wdrożenia MSSF 9 zarówno z zastosowaniem rozwiązań przejściowych, jak i bez nich Bank spełnia obowiązujące normy kapitałowe na dzień 31 grudnia 2021 roku.
W związku z podjęciem decyzji o zastosowaniu przepisów przejściowych z dniem 01 lutego 2018 roku Bank dokonuje ujawnień funduszy własnych, współczynników kapitałowych, jak również wskaźnika dźwigni, zarówno z zastosowaniem, jak i bez zastosowania rozwiązań przejściowych wynikających z artykułu 473a Rozporządzenia (UE) nr 575/2013.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 92
Poziom kapitałów, aktywów ważonych ryzykiem, współczynników kapitałowych, współczynnika dźwigni oraz kapitału wewnętrznego w Banku kształtował się następująco:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
DOSTĘPNY KAPITAŁ
Kapitał podstawowy Tier I
1 710 685
1 858 426
Kapitał podstawowy Tier I – bez przepisów przejściowych MSSF 9
1 640 114
1 759 626
Kapitał Tier I
1 710 685
1 858 426
Kapitał Tier I – bez przepisów przejściowych MSSF 9
1 640 114
1 759 626
Fundusze własne
1 893 245
2 114 009
Fundusze własne – bez przepisów przejściowych MSSF 9
1 822 673
2 015 209
AKTYWA WAŻONE RYZYKIEM
Łączna kwota aktywów ważonych ryzykiem
12 785 759
14 111 218
Ryzyko kredytowe i kredytowe kontrahenta
11 851 982
13 190 506
Ryzyko operacyjne
840 708
875 594
Ryzyko rynkowe
70 653
36 989
Ryzyko CVA
22 416
8 130
Łączna kwota aktywów ważonych ryzykiem – bez przepisów przejściowych MSSF 9
12 733 548
14 013 272
WSPÓŁCZYNNIKI KAPITAŁOWE
Współczynnik kapitału podstawowego Tier I
13,38
13,17
Współczynnik kapitału podstawowego Tier I - bez przepisów przejściowych MSSF 9
12,88
12,56
Współczynnik kapitału Tier I
13,38
13,17
Współczynnik kapitału Tier I - bez przepisów przejściowych MSSF 9
12,88
12,56
Łączny współczynnik kapitałowy
14,81
14,98
Łączny współczynnik kapitałowy - bez przepisów przejściowych
MSSF 9
14,31
14,38
WSPÓŁCZYNNIK DŹWIGNI
Wartość ekspozycji
22 416 448
22 001 072
Współczynnik dźwigni
7,6
8,4
Współczynnik dźwigni - bez przepisów przejściowych MSSF 9
7,3
8,0
KAPITAŁ WEWNĘTRZNY
Kapitał wewnętrzny
1 458 499
1 693 855
Wartość funduszy własnych i wymogów kapitałowych została wyznaczona zgodnie z Rozporządzeniem (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zwanym dalej CRR.
Celem ograniczania ryzyka spadku współczynników kapitałowych Bank monitoruje kształtowanie się skali i struktury działalności Banku oraz czynników mogących mieć wpływ na obniżenie się poziomu funduszy własnych Banku.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 93
Bank z częstotliwością kwartalną szacuje kapitał wewnętrzny na pokrycie:
1. ryzyk I filara:
dla ryzyka kredytowego i kredytowego kontrahenta - w oparciu o wymóg regulacyjny z uwzględnieniem dodatkowego narzutu z tytułu kredytów nieobsługiwanych (NPE)/kredytów z utratą wartości (NPL),
dla poszczególnych rodzajów ryzyka wchodzących w skład grupy ryzyka rynkowego, w tym CVA oraz dla ryzyka operacyjnego - w oparciu o wymogi regulacyjne,
2. ryzyk II filara:
dla pozostałych ryzyk stale istotnych oraz ryzyk, dla których oceny istotności dokonuje się okresowo, kapitał wewnętrzny ustalany jest na podstawie metodyk, określonych w regulacjach wewnętrznych Banku. Regulacje te stanowiły podstawę do monitorowania, oceny poziomu istotności oraz wyznaczania kapitału wewnętrznego dla poszczególnych ryzyk występujących w działalności Banku.
Zgodnie z art. 92 Rozporządzenia CRR, Bank jest zobowiązany utrzymywać łączny współczynnik kapitałowy na poziomie co najmniej 8%. Współczynnik kapitału Tier I i współczynnik kapitału podstawowego Tier I powinny wynosić odpowiednio co najmniej 6,0% i 4,5%.
Zgodnie z Rozporządzeniem CRR oraz ustawą z dnia 05 sierpnia 2015 roku o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym, instytucje finansowe mają obowiązek utrzymywania dodatkowych buforów kapitałowych dla współczynników kapitałowych. Od 01 stycznia 2019 roku bufor zabezpieczający wynosi 2,5 p.p., bufor antycykliczny wynosi 0 p.p. Bank nie został objęty buforem innej instytucji o znaczeniu systemowym. Bufor systemowy decyzją Ministra Finansów z dnia 18 marca 2020 roku został rozwiązany.
W dniu 17 listopada 2021 roku Komisja Nadzoru Finansowego zaleciła utrzymywanie przez Bank funduszy własnych na pokrycie dodatkowego wymogu kapitałowego w celu zabezpieczenia ryzyka wynikającego z zabezpieczonych hipoteką walutowych kredytów i pożyczek dla gospodarstw domowych, na poziomie 0,66 p.p. ponad wartość łącznego współczynnika kapitałowego, o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. c Rozporządzenia CRR, który powinien składać się z co najmniej 75% z kapitału Tier I (co odpowiada wymogowi kapitałowemu na poziomie 0,50 p.p. ponad wartość współczynnika kapitału Tier I, o którym mowa w art. 92 ust 1. lit. b Rozporządzenia CRR) oraz co najmniej w 56% z kapitału podstawowego Tier I (co odpowiada wymogowi kapitałowemu na poziomie 0,37 p.p. ponad wartość współczynnika kapitału podstawowego Tier I, o którym mowa w art. 92 ust 1. lit. a Rozporządzenia CRR) .
W efekcie, na dzień 31 grudnia 2021 roku zalecane przez Komisję minimalne wskaźniki kapitałowe wynoszą 9,00% dla współczynnika kapitału Tier I oraz 11,16% dla łącznego współczynnika kapitałowego TCR.
Poziom adekwatności kapitałowej Banku, zarówno z zastosowaniem rozwiązań przejściowych MSSF 9, jak i bez nich na dzień 31 grudnia 2021 roku utrzymywał się powyżej poziomów zalecanych przez Komisję Nadzoru Finansowego.
8.4. Ryzyko operacyjne
Ryzyko operacyjne rozumiane jest jako ryzyko związane z wystąpieniem straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności procesów wewnętrznych, ludzi i systemów lub zdarzeń zewnętrznych, obejmujące również ryzyko prawne, z uwzględnieniem zdarzeń ryzyka operacyjnego charakteryzujących się niską częstotliwością występowania, lecz wysokimi stratami; w zakres ryzyka operacyjnego nie włącza się ryzyka reputacji i strategicznego.
Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym jest zapewnienie bezpiecznego oraz zrównoważonego działania i rozwoju Banku, poprzez m.in. ograniczenie i utrzymanie ryzyka operacyjnego na akceptowalnym poziomie w ramach przyjętych przez Bank limitów na ryzyko operacyjne oraz podejmowanie adekwatnych działań w reakcji na zaistniałe zdarzenia ryzyka operacyjnego.
Bank stosuje system zarządzania ryzykiem operacyjnym, w którym odpowiedzialność za bieżące zarządzanie ryzykiem operacyjnym spoczywa na wszystkich pracownikach Banku, a w szczególności na dyrektorach komórek organizacyjnych Centrali, centrów biznesowych oraz oddziałów Banku - zgodnie z zakresem odpowiedzialności i zadań.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 94
W Banku funkcjonuje komórka organizacyjna Centrali ds. zarządzania ryzykiem operacyjnym, stanowiąca drugi poziom zarządzania ryzykiem operacyjnym, która odpowiada m.in. za organizację systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku.
W Banku gromadzone informacje o istotnych zdarzeniach ryzyka operacyjnego w bazie zdarzeń ryzyka operacyjnego tj. w dedykowanej aplikacji informatycznej. Informacje te wykorzystywane są do:
1. bieżącego monitorowania poziomu ryzyka operacyjnego,
2. monitorowania działań jednostek i komórek organizacyjnych związanych z zaistniałymi zdarzeniami,
3. pomiaru lub szacowania strat z tytułu ryzyka operacyjnego,
4. generowania raportów dotyczących zaistniałych zdarzeń w zakresie ryzyka operacyjnego, w tym raportów na potrzeby instytucji zewnętrznych.
Bank określa podstawowe limity na ryzyko operacyjne, w tym w szczególności limit tolerancji oraz apetytu w skali całego Banku, a także docelowy profil ryzyka operacyjnego. Stopień wykorzystania przyjętych limitów tolerancji i apetytu na ryzyko operacyjne kontrolowany jest poprzez okresowe monitorowanie wielkości ponoszonych strat z tytułu zaistniałych zdarzeń ryzyka operacyjnego.
Pomiar poziomu ryzyka operacyjnego jest dokonywany z wykorzystaniem metod ilościowych, jakościowych oraz mieszanych, w tym m.in. poprzez:
1. obliczanie wymogu kapitałowego na ryzyko operacyjne wg. metody standardowej,
2. szacowanie i wyznaczanie kapitału wewnętrznego na ryzyko operacyjne; według stanu na 31 grudnia 2021 roku kapitał wewnętrzny był równy wymogom kapitałowym na ryzyko operacyjne,
3. obliczanie i monitorowanie kluczowych wskaźników ryzyka operacyjnego (KRI),
4. przeglądy ryzyka operacyjnego (samoocena potencjalnego ryzyka operacyjnego),
5. przeprowadzanie testów warunków skrajnych.
W Banku testy warunków skrajnych (TWS) dla ryzyka operacyjnego przeprowadzane za pomocą trzech metod: analizy wrażliwości, analizy odwrotnej, analizy scenariuszowej. TWS przeprowadzane raz w roku. W wyniku przeprowadzonych dotychczas testów warunków skrajnych, wielkość przyjętych w scenariuszach strat, skonfrontowana z wielkością dostępnego kapitału w postaci wyznaczonych na ryzyko operacyjne limitu tolerancji i wymogu kapitałowego, dla większości scenariuszy, potwierdziła zdolność absorbcji strat z tytułu ryzyka operacyjnego przez wyznaczony na to ryzyko wymóg kapitałowy z tyt. ryzyka operacyjnego oraz limit tolerancji na ryzyko operacyjne. W przypadku scenariuszy, w których hipotetyczny poziom strat przekroczył poziom kapitałów utrzymywanych na ryzyko operacyjne, w Banku podejmowane są działania ograniczające ryzyko ich materializacji.
W ramach systemowego zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku projektowane przepisy wewnętrzne z uwzględnieniem wbudowania w te przepisy podziału kompetencji, który zapobiega przyporządkowaniu zakresu odpowiedzialności mogącemu prowadzić do konfliktów interesów oraz mechanizmów ograniczających ryzyko operacyjne. W celu ograniczania ekspozycji na ryzyko operacyjne Bank stosuje m.in. następujące instrumenty ( metody, techniki i narzędzia):
1. organizacja pracy zapewniająca ograniczenie powstania ryzyka operacyjnego poprzez m.in.: rozdzielenie funkcji wykonawczych od kontrolnych, ustalenie limitów w zakresie podejmowania decyzji lub dokonywania operacji w Banku, zarządzanie prawami dostępu do pomieszczeń i systemów w celu ograniczenia możliwości dokonywania działań przez nieuprawnione osoby,
2. polityka kadrowa,
3. kontrola wewnętrzna,
4. strategiczne limity wewnętrzne na ryzyko operacyjne tj. limit tolerancji i apetytu,
5. okresowe przeglądy ryzyka operacyjnego oparte o proces samooceny,
6. mapy ryzyka budowane w celu identyfikacji źródeł występowania potencjalnych zagrożeń oraz dokonania oceny poziomu ryzyka z tego tytułu,
7. testy warunków skrajnych z tytułu ryzyka operacyjnego,
8. wartości progowe kluczowych wskaźników ryzyka operacyjnego (KRI),
9. klauzule w zawieranych umowach z podmiotami zewnętrznymi, ograniczające ryzyko operacyjne,
10. ubezpieczenie mienia bankowego w wyspecjalizowanych firmach,
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 95
11. dokumentowanie stosowanych w Banku rozwiązań metodycznych, procesowych, organizacyjnych i informatycznych,
12. automatyzacja czynności w wyniku zastosowania rozwiązań informatycznych oraz zwiększenie jakości działań poprzez wykorzystywanie specjalistycznego oprogramowania,
13. plany ciągłości działania i plany awaryjne opracowywane dla krytycznych procesów biznesowych Banku,
14. analiza adekwatności obliczonych wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka operacyjnego, do rzeczywiście ponoszonego ryzyka operacyjnego przez Bank,
15. szkolenia wewnętrzne dla pracowników Banku mające na celu uświadomienie i zrozumienie roli, wpływu oraz sposobów postępowania w zakresie ryzyka operacyjnego.
Poziom i profil ryzyka operacyjnego, poziom wykorzystania limitów na ryzyko operacyjne oraz wielkość strat z tytułu zaistniałych zdarzeń ryzyka operacyjnego regularnie monitorowane w komórce organizacyjnej Centrali ds. zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz raportowane: Radzie Nadzorczej, Komitetowi ds. Ryzyka przy Radzie Nadzorczej, Zarządowi Banku oraz Komitetowi Ryzyka Operacyjnego.
W 2021 roku, w związku z wystąpieniem pandemii COVID-19, Bank nie odnotował istotnego wzrostu zdarzeń operacyjnych w skali ogólnej. Wystąpiły zdarzenia związane z przerwami w obsłudze klientów placówek spowodowanymi pandemią COVID-19. Nie odnotowano strat z tytułu zdarzeń ryzyka operacyjnego związanych z wystąpieniem pandemii COVID-19.
8.5. Ryzyko braku zgodności
Ryzyko braku zgodności rozumiane jest jako ryzyko skutków nieprzestrzegania przepisów prawa, przepisów wewnętrznych i standardów rynkowych w procesach funkcjonujących w Banku.
Bank zapewnia zgodność działania z przepisami prawa, przepisami wewnętrznymi i standardami rynkowymi poprzez funkcję kontroli (stosowanie mechanizmów kontrolnych i monitorowanie ich przestrzegania) oraz proces zarządzania ryzykiem braku zgodności, który obejmuje identyfikację, ocenę, kontrolę i monitorowanie ryzyka braku zgodności oraz raportowanie w tym zakresie do Zarządu i Rady Nadzorczej.
Podstawowe zasady zapewniania zgodności w Banku w ramach funkcji kontroli i procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności zostały określone w Polityce zgodności Banku Ochrony Środowiska S.A., opracowanej przez Zarząd i zatwierdzonej przez Radę Nadzorczą oraz aktach wykonawczych do Polityki, w tym:
1. Zasadach zarządzania ryzykiem braku zgodności w Banku Ochrony Środowiska S.A.,
2. Zasadach wykonywania kontroli wewnętrznej w Banku Ochrony Środowiska S.A.
W Banku funkcjonuje wyodrębniona, samodzielna komórka do spraw zgodności, podległa bezpośrednio Prezesowi Zarządu Banku, która odpowiada za realizację przypisanych jej obowiązków w ramach funkcji kontroli i wykonywanie zadań w ramach zarządzania ryzykiem braku zgodności.
Proces zarządzania ryzykiem braku zgodności, realizowany przez komórkę ds. zgodności przy udziale innych komórek organizacyjnych I i II linii obrony, obejmuje:
1. identyfikację ryzyka braku zgodności, w szczególności w fazie projektowania nowych produktów i przepisów wewnętrznych,
2. ocenę ryzyka braku zgodności,
3. kontrolę i monitorowanie ryzyka braku zgodności,
4. przedstawianie raportów o ryzyku braku zgodności działalności Banku z przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi.
Komórka ds. zgodności zarządza również anonimowymi zgłoszeniami naruszeń prawa oraz obowiązujących w Banku Ochrony Środowiska S.A. procedur i standardów etycznych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 96
Bank wyodrębnia kluczowe obszary dla zapewniania zgodności:
1. wdrażanie i monitorowanie przepisów prawa i standardów rynkowych,
2. wdrażanie i monitorowanie przestrzegania standardów etycznych,
3. przyjmowanie/przekazywanie korzyści lub prezentów,
4. prowadzenie działalności reklamowej i marketingowej,
5. oferowanie produktów, w tym w szczególności wdrażanie nowych produktów,
6. postępowanie ze skargami i reklamacjami klientów,
7. przeciwdziałanie i zarządzanie konfliktami interesów,
8. przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
9. obrót instrumentami finansowymi.
W 2021 roku nie odnotowano zdarzeń, które w sposób istotny wpłynęłyby na poziom ryzyka braku zgodności, Bank koncentrował swoje działania na zapobieganiu wystąpieniu ryzyka braku zgodności, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
8.6. Ryzyko modeli
Ryzyko modeli jest definiowane w Banku zgodnie z wymaganiami nadzorczymi jako potencjalna strata, która może zostać poniesiona w wyniku podejmowania decyzji opierających się na danych uzyskanych w procesach stosowania modeli wewnętrznych, z powodu błędów związanych z opracowywaniem, wdrażaniem lub stosowaniem takich modeli (art. 3, ust. 1, pkt. 11, CRDIV).
Proces identyfikacji, oceny i monitoringu ryzyka modeli obejmuje obszary związane z:
1. ryzykiem wykorzystywania nieprawidłowych, niekompletnych danych,
2. ryzykiem błędnych założeń modeli, założeń nieadekwatnych do estymowanego procesu,
3. ryzykiem metodologicznym wynikającym z użycia w procesie budowy modeli, niewłaściwych metodyk i technik estymacji,
4. ryzykiem prowadzenia niedostatecznego monitoringu, walidacji i aktualizacji modeli, a także ryzyka stosowania niepoprawnie wdrożonego poprawnego, ale błędnie zaimplementowanego modelu.
Z uwagi na szerokie wykorzystanie modeli wspierających podstawowe procesy w BOŚ SA, jak np.: proces kredytowy, procesy zarządzania kapitałem, procesy zarządzania ryzykiem kredytowym, rynkowym i finansowym, ryzyko modeli jest uznawane w Banku za ryzyko stale istotne. Na ryzyko modeli jest szacowany i utworzony kapitał wewnętrzny.
Zarządzanie ryzykiem modeli jest realizowane w Banku zgodnie z regulacjami wewnętrznymi, m.in. z zasadami szacowania i alokacji kapitału wewnętrznego, polityką zarządzania ryzykiem modeli, metodyką zarządzania ryzykiem modeli oraz metodykami walidacji modeli istotnych. Polityka określa zasady, wg których przebiegają procesy związane z estymacją, weryfikacją i zarządzaniem poziomem ryzyka modeli oraz reguluje zagadnienia dotyczące aspektów budowy, weryfikacji, implementacji, walidacji oraz monitoringu modeli stosowanych w Banku. Działania w zakresie zarządzania ryzykiem modeli koordynowane przez komórkę organizacyjną Centrali ds. zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz niezależną jednostkę: komórkę organizacyjną Centrali ds. walidacji modeli, bezpośrednio podlegające Wiceprezesowi Zarządu Banku koordynującemu organizacyjnie realizację zadań Obszaru Ryzyka.
W celu szybkiej i precyzyjnej identyfikacji ryzyka modeli, w Banku funkcjonuje wystandaryzowany, kompleksowy proces zarządzania tym ryzykiem, który obejmuje:
1. identyfikację nowych modeli,
2. cykl życia modeli,
3. zasady oceny istotności funkcjonujących w Banku modeli,
4. zasady funkcjonowania dzienników modeli - w dziennikach modeli umieszczane m.in. informacje na temat funkcjonujących modeli, zestawu ich parametrów, zmian wprowadzanych do modeli, ich aktualizacji i prowadzonych przeglądów. Dzienniki stanowią bazę informacyjną w zakresie istotności modeli, wyników monitoringu i walidacji modeli oraz poziomów ryzyka w zakresie modeli istotnych,
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 97
5. standardy i zasady monitorowania i raportowania ryzyka modeli - w przypadku modeli istotnych monitoring modelu odbywa się w cyklu kwartalnym, dla pozostałych modeli jest to okres roczny. W wyjątkowych przypadkach, wynikających w szczególności z ograniczonej dostępności danych lub znaczącej pracochłonności monitoringu, częstotliwość monitoringu może być mniejsza (jednakże nie mniejsza niż roczna dla modeli istotnych oraz nie mniejsza niż trzyletnia dla modeli nieistotnych). Raportowanie prowadzone jest w cyklu kwartalnym. Dodatkowo prowadzona jest roczna ocena realizacji Polityki zatwierdzanej przez Radę Nadzorczą Banku,
6. zasady prowadzenia walidacji modeli - walidacja modeli prowadzona jest przez niezależne Biuro Walidacji Modeli, z częstotliwością co do zasady raz w roku w przypadku modeli istotnych. Dla niektórych rodzajów modeli istotnych, jeżeli wynika to wprost ze specyfiki ich funkcjonowania, częstotliwość walidacji może być mniejsza niż roczna (jednakże nie mniejsza niż trzyletnia). Pozostałe modele walidowane w ramach tzw. walidacji doraźnej na polecenie Zarządu Banku, odpowiedniego Komitetu, na podstawie zaleceń zewnętrznych lub wewnętrznych lub na wniosek właściciela modelu.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku w Banku funkcjonuje 20 modeli, w tym 7 modeli istotnych oraz 13 modeli nieistotnych.
Ryzyko związane z modelami istotnymi Banku jest oceniane cyklicznie, zgodnie ze standardami przyjętymi w regulacjach wewnętrznych, z uwzględnieniem kalkulacji kapitału wewnętrznego związanego z zabezpieczeniem się Banku przed ryzykiem modeli. Raportowanie dotyczące statusu działań w zakresie zarządzania modelami i ich walidacją obejmuje ocenę ryzyka modeli, poziom tolerancji i związany z tym poziom kapitału alokowany na ryzyko modeli. Raporty z walidacji modeli istotnych prezentowane i akceptowane na posiedzeniach odpowiednich Komitetów powołanych przez Zarząd Banku.
Zagregowana ocena ryzyka modeli, według stanu na dn. 31 grudnia 2021 roku, kształtuje się na poziomie umiarkowanym. Dodatkowo, żaden pojedynczy model istotny nie generuje ryzyka na poziomie większym niż poziom umiarkowany. Zagregowany poziom ryzyka modeli mieści się w poziomie tolerancji na to ryzyko, wyznaczonym i przyjętym przez Radę Nadzorczą.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 98
9. Wynik z tytułu odsetek
01-01-2021
31-12-2021
01-01-2020
31-12-2020
Przychody z tytułu odsetek
Przychody o podobnym charakterze do odsetek
Przychody z tytułu odsetek
Przychody o podobnym charakterze do odsetek
Wyszczególnienie
Aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowa- nego kosztu
Aktywa wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Aktywa finansowe wyceniane obowiązkowo wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Razem
Aktywa finansowe wyceniane wg zamortyzowa- nego kosztu
Aktywa wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Aktywa finansowe wyceniane obowiązkowo wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Razem
Należności od banków i Banku Centralnego
6 184
-
-
6 184
979
-
-
979
Należności od klientów instytucjonalnych
254 894
-
705
255 599
307 084
-
1 182
308 266
Należności od klientów indywidualnych
88 596
-
-
88 596
107 572
-
10
107 582
Inwestycyjne dłużne papiery wartościowe nieprzeznaczone do obrotu
25 225
45 971
-
71 196
29 959
67 698
-
97 657
Instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu
-
-
3 322
3 322
-
-
1 796
1 796
Razem
374 899
45 971
4 027
424 897
445 594
67 698
2 988
516 280
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 99
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Koszty z tytułu odsetek i o podobnym charakterze od:
Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Zobowiązania finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Razem
Zobowiązania finansowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Zobowiązania finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Razem
Rachunków bankowych i depozytów od banków
890
-
890
178
-
178
Rachunków bankowych i depozytów klientów instytucjonalnych
7 799
-
7 799
24 921
-
24 921
Rachunków bankowych i depozytów klientów indywidualnych
27 487
-
27 487
96 290
-
96 290
Kredytów i pożyczek od klientów
159
-
159
462
-
462
Środków funduszy z przeznaczeniem na kredyty (JESSICA)
64
-
64
177
-
177
Instrumentów finansowych - dłużne papiery własnej emisji
12 152
-
12 152
15 100
-
15 100
Transakcji zabezpieczających
-
6 433
6 433
-
7 700
7 700
Zobowiązań leasingowych
3 950
-
3 950
3 543
-
3 543
Postępowań sądowych i roszczeń związanych z walutowymi kredytami hipotecznymi
-
-
-
614
-
614
Razem
52 501
6 433
58 934
141 285
7 700
148 985
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 100
10. Wynik z tytułu opłat i prowizji
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Przychody z tytułu opłat i prowizji
Opłaty za obsługę rachunków klientów, inne operacje rozliczeniowe w obrocie krajowym i zagranicznym
39 585
34 965
Prowizje od kredytów
37 758
31 531
Prowizje od gwarancji i akredytyw
6 355
5 943
Pozostałe opłaty
5
2
Razem
83 703
72 441
Koszty z tytułu opłat i prowizji
Opłaty z tytułu kart płatniczych
7 199
6 151
Opłaty od rachunków bieżących
1 675
1 351
Opłaty z tytułu obsługi bankomatów
1 225
1 225
Prowizje z tytułu należności od klientów
97
213
Pozostałe opłaty
598
805
Razem
10 794
9 745
11. Przychody z tytułu dywidend
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
6 527
6 205
Razem
6 527
6 205
W kwocie dywidendy 2021 roku znajduje się dywidenda od:
1. Kemipol Sp. z o.o. w wysokości 6 286 tys. zł (w 2020 roku 5 526 tys. zł),
2. WODKAN Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. w wysokości 241 tys. zł (w 2020 roku 679 tys. zł).
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 101
12. Wynik na instrumentach finansowych wycenianych wg wartości godziwej przez wynik finansowy (w tym należności od klientów)
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
- 1 985
991
Pochodne instrumenty finansowe
19 814
13 989
Należności od klientów
89
32
Papiery wartościowe wyceniane wg opcji wartości godziwej przez wynik finansowy oraz powiązane z nimi pochodne instrumenty finansowe
2 304
3 589
Razem
20 222
18 601
13. Wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Wynik na sprzedaży papierów wartościowych wycenianych wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
197
4 239
Razem
197
4 239
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Wynik z tyt. wyceny do wartości godziwej transakcji zabezpieczających wartość godziwą
33 669
- 10 463
Wynik z tyt. wyceny obligacji skarbowych podlegających rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej w części podlegającej zabezpieczeniu
- 32 905
8 425
Razem
764
- 2 038
15. Wynik z pozycji wymiany
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Wynik z tytułu operacji wyceny zrealizowany
17 173
18 883
Wynik z tytułu operacji wyceny niezrealizowany
8 084
6 188
Razem
25 257
25 071
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 102
16. Pozostałe przychody operacyjne
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Rozwiązanie rezerw na zobowiązania, w tym:
5 818
5 481
rezerwy na zobowiązania i roszczenia
466
2 138
pozostałe rezerwy
5 352
3 343
Przychody z tytułu rozwiązania odpisów aktualizujących wartość należności
247
10
Przychody z tytułu odzyskanych należności przedawnionych, umorzonych i nieściągalnych
2 132
177
Przychody z tytułu sprzedaży lub likwidacji środków trwałych, wartości niematerialnych
45
23
Przychody z tytułu zwrotu kosztów windykacji
1 867
748
Przychody od sprzedaży towarów i usług
4 574
756
Korekta odsetek od zerwanych depozytów z lat ubiegłych
341
907
Przychody z tytułu odszkodowań, kar i grzywien
1
60
Pozostałe
1 943
1 307
Razem
16 968
9 469
Z uwagi na zmianę prezentacji opisaną w nocie 5.2 „Porównywalność z danymi okresu poprzedniego” wartość rozwiązanych rezerw na zobowiązania w danych porównawczych za 2020 roku jest niższa o 11 tys. niż kwota w opublikowanym sprawozdaniu finansowym za 2020 rok i wynosi 5 481 tys. (w pozycji pozostałe rezerwy kwota wynosi odpowiednio 3 343 tys. i jest niższa o 11 tys. niż w opublikowanym sprawozdaniu finansowym za 2020 rok).
17. Pozostałe koszty operacyjne
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Likwidacja środków trwałych, wartości niematerialnych
92
53
Przekazane darowizny
1 008
1 036
Utworzenie rezerw na zobowiązania i roszczenia, w tym:
629
7 014
rezerwa na zwroty prowizji z tyt. wcześniejszej spłaty kredytów
184
1 269
rezerwa na pozostałe zobowiązania i roszczenia
445
5 745
Odpisy aktualizujące wartość należności
-
61
Koszty windykacji należności
2 537
2 944
Korekta odsetek i prowizji od kredytów z lat ubiegłych
20 014
1 873
Koszty utrzymania i administracji wynajmowanych lokali własnych
3 184
119
Koszty z tytułu odszkodowań
139
472
Pozostałe
2 587
1 994
Razem
30 190
15 566
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 103
18. Wynik ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Wynik ryzyka prawnego kredytów hipotecznych powiązanych z kursem waluty obcej
- 20 783
- 353 010
Razem
- 20 783
- 353 010
Zadłużenie klientów z tytułu kredytów hipotecznych powiązanych
z kursem waluty obcej
31-12-2021
31-12-2020
CHF
877 489
936 704
EUR
552 439
614 065
USD
36 781
38 655
Razem
1 466 709
1 589 424
Odpisy z tytułu utraty wartości i rezerwy na ryzyko prawne
31-12-2021
31-12-2020
Rezerwy:
CHF
373 001
348 976
EUR
31 442
25 593
USD
3 703
1 841
408 146
376 410
Odpisy z tytułu utraty wartości ze względu na wniesienie pozwu o unieważnienie
CHF
53 817
20 693
EUR
143
1 057
USD
290
496
54 250
22 246
Razem rezerwy i odpisy z tytułu utraty wartości ze względu na wniesienie pozwu o unieważnienie
462 396
398 656
Bank tworzy rezerwy na ryzyko prawne jako zobowiązanie zgodnie z wymogami MSR 37 przyjmując określone założenia co do wypływu środków pieniężnych lub zmniejszenia wartości zobowiązań klientów. Utworzona rezerwa pokrywa koszty związane z założonymi scenariuszami rozwiązania problemu kredytów hipotecznych powiązanych z kursem waluty obcej, tj.: zawieranie porozumień z klientami oraz niekorzystne wyroki sądów.
Założenia w ramach scenariusza uwzględniającego możliwość zawierania porozumienia z klientami opierają się na konwersji dotychczasowego kredytu denominowanego lub indeksowanego do waluty obcej na kredyt wyrażony w PLN. Przewidziane jest, że dotychczasowe spłaty kredytu denominowanego lub indeksowanego będą podlegać rozliczeniu wg harmonogramu spłaty kredytu tak, jakby od początku były kredytami złotowymi, tj. uwzględniającego oprocentowanie wg odpowiedniej stopy WIBOR powiększonej o marżę. Wskutek takiej
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 104
konwersji wartość dotychczasowego portfela kredytów denominowanych lub indeksowanych ulegnie zmniejszeniu, co odzwierciedlone jest w kwocie rezerwy.
Porozumienia z klientami mogą być zawierane w ramach Programu Ugód. Dodatkowe informacje dotyczące Programu Ugód zawarte w nocie 3 Program Ugód dotyczący kredytów mieszkaniowych, zabezpieczonych hipotecznie, powiązanych z kursem waluty obcej.
W związku ze sprawami sądowymi Bank szacuje również wartość rezerwy wynikającej ze zgłoszonych pozwów oraz pozwów, których zgłoszenie przewiduje się w latach przyszłych. Wartość rezerwy jest szacowana na podstawie prawdopodobieństwa wydania niekorzystnego wyroku sądowego dla Banku i jego oczekiwanych skutków finansowych w zależności od rodzaju rozstrzygnięć sądowych. Przyjęte scenariusze niekorzystnych rozstrzygnięć bazują na opiniach prawnych i dotychczasowych doświadczeniach Banku. Przyjęte scenariusze uwzględniają stwierdzenie nieważności umowy, przewalutowanie kredytu na PLN. Na koniec 2021 roku Bank zwiększył wartość udziału spraw sądowych zakończonych stwierdzeniem nieważności umowy do poziomów obecnie obserwowanych na rynku. Ze względu na najbardziej niekorzystny efekt finansowy takiego rozstrzygnięcia wartość rezerwy uległa zwiększeniu.
W modelu kalkulacji rezerwy przyjęto również założenie co do prognozy liczby pozwów klientów w horyzoncie 3 lat. Liczba pozwów sądowych utrzymuje się w ciągu roku na stabilnym poziomie, Bank nie obserwuje wzrostu dynamiki zgłaszanych spraw na przestrzeni ostatnich 12 miesięcy.
Zakłada się, że uruchomienie Programu Ugód wpłynie korzystnie na zmniejszenie się liczby nowych pozwów w perspektywie działania programu. Z tego względu Bank utrzymał założenie co do oczekiwanej liczby pozwów dla kolejnych 3 lat.
Dla szacunku straty finansowej Bank ocenia indywidualnie umowy kredytowe uwzględniając datę udzielenia kredytu, określającą termin przedawnienia roszczeń.
Oprócz rezerwy tworzonej zgodnie z MSR 37 Bank tworzy także odpisy z tytułu utraty wartości kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych przyjmując, fakt wniesienia pozwu sądowego o unieważnienie umowy kredytu stanowi przesłankę utraty wartości.
Informacje dotyczące ryzyka prawnego portfela kredytów hipotecznych przedstawione są w nocie 37 „Rezerwy”.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 105
19. Wynik odpisów z tytułu utraty wartości
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
2 194
- 4 650
Papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
- 17
- 40
Należności od banków
373
94
Należności od klientów oraz zobowiązania pozabilansowe, w tym:
- 108 038
- 161 118
należności bilansowe
- 109 725
- 157 618
od klientów indywidualnych
- 77 748
- 50 494
od klientów instytucjonalnych
- 31 977
- 107 124
zobowiązania pozabilansowe
1 687
- 3 500
od klientów indywidualnych
- 265
- 104
od klientów instytucjonalnych
1 952
- 3 396
Razem
- 105 488
- 165 714
Wynik odpisów z tyt. utraty wartości na należności od klientów:
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Wycena indywidualna
- 100 969
- 81 465
Wycena grupowa
- 8 756
- 76 153
Razem
- 109 725
- 157 618
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 106
20. Ogólne koszty administracyjne
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Świadczenia pracownicze
139 300
122 541
Koszty administracyjne, w tym:
115 259
120 468
koszty rzeczowe
82 169
81 320
podatki i opłaty
3 720
1 679
składka i wpłaty na BFG
26 953
35 441
składka i wpłaty na KNF
2 297
1 866
składka na pokrycie kosztów działalności Rzecznika Finansowego
120
162
Amortyzacja, w tym:
45 463
42 769
środków trwałych
8 133
7 301
wartości niematerialnych
24 265
22 023
prawa do użytkowania
13 065
13 445
Razem
300 022
285 778
Świadczenia pracownicze
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Wynagrodzenia, w tym:
116 766
102 195
odprawy emerytalne
127
289
Składki na ubezpieczenia społeczne
22 534
20 346
Razem
139 300
122 541
Bank nie finansuje świadczeń emerytalnych opartych na programach określonych świadczeń, za wyjątkiem odpraw emerytalnych, wypłacanych zgodnie z Regulaminem Wynagradzania Pracowników BOŚ S.A.
Amortyzacja prawa do użytkowania aktywów
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Nieruchomości
12 958
13 373
Samochody
107
72
Razem
13 065
13 445
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 107
21. Obciążenia podatkowe
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Podatek bieżący
- 32 185
- 27 495
Podatek odroczony
7 008
16 256
Razem
- 25 177
- 11 239
Zysk / Strata brutto
73 891
- 299 059
Podatek dochodowy według stawki 19 %
- 14 039
56 820
Trwałe różnice pomiędzy wynikiem brutto a podstawą opodatkowania
- 11 138
- 69 067
zmniejszające:
12 931
8 009
rozwiązane odpisy aktualizujące
793
443
otrzymane dywidendy
1 240
1 179
wycena spółek metodą praw własności
4 341
5 864
rozwiązanie rezerw, w tym rezerwy na postępowania sądowe i roszczenia
na ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami hipotecznymi
6 222
-
pozostałe
335
523
zwiększające:
- 24 377
- 77 433
utworzone odpisy aktualizujące
- 8 130
- 1 454
utworzone rezerwy na pozostałe zobowiązania, w tym rezerwy
na postępowania sądowe i roszczenia na ryzyko prawne związane
z walutowymi kredytami hipotecznymi
- 10 167
- 68 165
wycena spółek zależnych metodą praw własności
- 244
- 265
składki na BFG
- 5 121
- 6 734
pozostałe
- 715
- 815
odliczenia od dochodu:
308
357
darowizny, ulga B+R
308
357
Obciążenia podatkowe dotyczące wyniku finansowego roku bieżącego
- 25 177
- 12 247
Podatek bieżący i odroczony dotyczący lat ubiegłych
-
1 008
Razem obciążenia podatkowe
- 25 177
- 11 239
Efektywna stawka podatkowa
34%
- 4%
Szczegółowe informacje na temat odroczonego podatku dochodowego przedstawiono w nocie 38.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 108
22. Zysk / Strata przypadający na jedną akcję
Podstawowy zysk/strata przypadający na jedną akcję wylicza się jako iloraz zysku przypadającego na akcjonariuszy Banku oraz średniej ważonej liczby akcji zwykłych w trakcie roku.
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Zysk / Starta netto
48 714
- 310 298
Średnia ważona liczba akcji zwykłych (w tysiącach)
92 910
92 910
Podstawowy zysk / strata na akcję (wyrażony w zł, gr)
0,52
- 3,34
Zysk / Strata rozwodniony na akcję jest równy zyskowi/stracie podstawowemu na akcję w prezentowanych okresach.
23. Kasa, środki w Banku Centralnym
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Środki pieniężne w kasie
23 425
21 762
Środki w Banku Centralnym
338 139
244 770
Razem
361 564
266 532
24. Należności od innych banków
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Lokaty w innych bankach, ujęte w ekwiwalentach środków pieniężnych
339 005
28 815
Należności z tytułu zabezpieczeń instrumentów pochodnych
36 938
99 092
Papiery dłużne zaklasyfikowane do portfela należności od innych banków
15 078
15 051
Razem brutto
391 021
142 958
Odpisy z tytułu utraty wartości papierów dłużnych zaklasyfikowanych do portfela należności od innych banków
- 569
- 943
Razem netto
390 452
142 015
Należności od innych banków wg terminów zapadalności zostały zaprezentowane w nocie 28.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 109
Zmiana stanu wartości bilansowej brutto należności od innych banków:
Wartość brutto należności od banków
Wyszczególnienie
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Stan na początek okresu 01-01-2021
127 907
15 051
-
-
142 958
Zwiększenia z tytułu utworzenia i nabycia
19 002
-
-
-
19 002
Zmiana wartości brutto istniejącego portfela
258 445
27
-
-
258 472
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
- 29 411
-
-
-
- 29 411
Stan na koniec okresu 31-12-2021
375 943
15 078
-
-
391 021
Wartość brutto należności od banków
Wyszczególnienie
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Stan na początek okresu 01-01-2020
134 881
15 074
-
-
149 955
Zwiększenia z tytułu utworzenia i nabycia
69 272
-
-
-
69 272
Zmiana wartości brutto istniejącego portfela
- 16 548
-23
-
-
- 16 571
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
- 59 698
-
-
-
- 59 698
Stan na koniec okresu 31-12-2020
127 907
15 051
-
-
142 958
Zmiana stanu wartości odpisów na należności od innych banków:
Wartość odpisów na należności od banków
Wyszczególnienie
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Stan na początek okresu 01-01-2021
-
943
-
-
943
Zmiany wynikające ze zmiany ryzyka kredytowego
-
- 374
-
-
- 374
Stan na koniec okresu 31-12-2021
-
569
-
-
569
Wartość odpisów na należności od banków
Wyszczególnienie
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Stan na początek okresu 01-01-2020
-
1 038
-
-
1 038
Zmiany wynikające ze zmiany ryzyka kredytowego
-
- 95
-
-
- 95
Stan na koniec okresu 31-12-2020
-
943
-
-
943
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 110
25. Aktywa i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
Wyszczególnienie aktywów
31-12-2021
31-12-2020
Pochodne instrumenty finansowe, w tym:
115 110
79 827
transakcje wymiany walut i walutowych instrumentów pochodnych
10 985
3 899
transakcje instrumentami pochodnymi stopy procentowej
104 125
75 928
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
4 200
-
Razem aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
119 310
79 827
Wyszczególnienie zobowiązań
31-12-2021
31-12-2020
Pochodne instrumenty finansowe, w tym:
93 879
97 410
transakcje wymiany walut i walutowych instrumentów pochodnych
22 408
16 772
transakcje instrumentami pochodnymi stopy procentowej
71 471
80 638
Razem zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
93 879
97 410
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 111
26. Inwestycyjne papiery wartościowe
31-12-2021
31-12-2020
Wyszczególnienie
wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Razem
wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Razem
Dłużne papiery wartościowe:
5 311 853
1 582 366
129 229
7 023 448
5 597 061
1 535 239
153 634
7 285 934
obligacje Skarbu Państwa
1 462 432
1 373 528
-
2 835 960
2 026 964
1 397 710
-
3 424 674
bony Skarbu Państwa
-
-
-
-
159 777
-
-
159 777
bony pieniężne NBP - ujęte
w ekwiwalentach środków pieniężnych
2 899 014
-
-
2 899 014
2 179 952
-
-
2 179 952
obligacje instytucji samorządowych
91 056
-
-
91 056
147 739
-
-
147 739
obligacje innych banków
448 695
87 711
129 229
665 635
593 370
87 875
153 634
834 879
obligacje pozostałych instytucji finansowych
410 656
121 127
-
531 783
489 259
49 654
-
538 913
Kapitałowe papiery wartościowe:
85 483
-
-
85 483
85 480
-
-
85 480
notowane
18 543
-
-
18 543
18 543
-
-
18 543
nienotowane
66 940
-
-
66 940
66 937
-
-
66 937
Razem
5 397 336
1 582 366
129 229
7 108 931
5 682 541
1 535 239
153 634
7 371 414
Inwestycyjne papiery wartościowe wg terminów zapadalności zostały zaprezentowane w nocie 28.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 112
Zmiana stanu wartości bilansowej brutto inwestycyjnych papierów wartościowych:
Wyszczególnienie
Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez całkowite dochody
Dłużne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Kapitałowe papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Razem
Stan na początek okresu 01-01-2021
5 597 061
1 535 385
153 634
85 480
7 371 560
Zwiększenia z tytułu utworzenia i nabycia
125 080 439
70 596
-
-
125 151 035
Zmiana wartości brutto istniejącego portfela
-154 848
4 837
-24 405
3
-174 413
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
-125 210 799
-28 288
-
-
-125 239 087
Stan na koniec okresu 31-12-2021
5 311 853
1 582 530
129 229
85 483
7 109 095
Wyszczególnienie
Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez całkowite dochody
Dłużne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Kapitałowe papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Razem
Stan na początek okresu 01-01-2020
3 839 184
1 377 491
-
85 510
5 302 185
Zwiększenia z tytułu utworzenia i nabycia
105 267 786
160 586
149 625
-
105 577 997
Zmiana wartości brutto istniejącego portfela
22 541
-2 692
4 009
-30
23 828
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
-103 532 450
-
-
-
-103 532 450
Stan na koniec okresu 31-12-2020
5 597 061
1 535 385
153 634
85 480
7 371 560
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 113
Zmiana stanu odpisów z tytułu utraty wartości inwestycyjnych papierów wartościowych:
Zmiana wartości odpisów dłużnych papierów wartościowych
Wyszczególnienie
Dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez całkowite dochody
Dłużne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Razem
Stan na początek okresu 01-01-2021
4 948
146
5 094
Zwiększenia z tytułu utworzenia i nabycia
5 886
9
5 895
Zmiany wynikające ze zmiany ryzyka kredytowego
-66
12
-54
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
-8 014
-3
-8 017
Stan na koniec okresu 31-12-2021
2 754
164
2 918
Zmiana wartości odpisów dłużnych papierów wartościowych
Wyszczególnienie
Dłużne papiery wartościowe wyceniane wg wartości godziwej przez całkowite dochody
Dłużne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Razem
Stan na początek okresu 01-01-2020
298
107
405
Zwiększenia z tytułu utworzenia i nabycia
6 292
43
6 335
Zmiany wynikające ze zmiany ryzyka kredytowego
1
-4
-3
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
-1 643
-
-1 643
Stan na koniec okresu 31-12-2020
4 948
146
5 094
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 114
Inwestycyjne papiery wartościowe stanowiące zabezpieczenie (wartość bilansowa brutto):
31-12-2021
31-12-2020
Wyszczególnienie
wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
wyceniane
wg zamortyzowanego kosztu
wyceniane wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
wyceniane
wg zamortyzowanego kosztu
Zabezpieczenie umów pożyczek otrzymanych od banków i międzynarodowych organizacji finansowych
207 433
515 537
361 668
598 119
do roku
-
-
82 129
-
powyżej roku
207 433
515 537
279 539
598 119
Zabezpieczenie Funduszu Ochrony Środków Gwarantowanych
-
56 705
-
60 849
powyżej roku
-
56 705
-
60 849
Zabezpieczenie zobowiązań w postaci składek na Fundusz Gwarancyjny
6 960
20 293
11 992
12 325
do roku
-
-
4 006
-
powyżej roku
6 960
20 293
7 986
12 325
Zabezpieczenie zobowiązań w postaci składek na Fundusz Przymusowej Restrukturyzacji
9 942
23 542
17 017
13 590
do roku
-
-
5 609
-
powyżej roku
9 942
23 542
11 408
13 590
Zabezpieczenie transakcji repo
140 286
-
275 212
321 133
powyżej roku
140 286
-
275 212
321 133
Razem
364 621
616 077
665 889
1 006 016
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 115
27. Należności od klientów
31-12-2021
31-12-2020
Wyszczególnienie
Należności od klientów brutto
Odpisy z tyt. utraty wartości
Należności od klientów netto
Należności od klientów brutto
Odpisy z tyt. utraty wartości
Należności od klientów netto
Wycena wg zamortyzowanego kosztu
12 931 238
1 108 517
11 822 721
13 028 160
1 196 124
11 832 036
Należności od klientów indywidualnych
3 590 741
316 099
3 274 642
3 797 592
336 569
3 461 023
kredyty w rachunku bieżącym
1 605
1 381
224
1 727
1 400
327
kredyty gotówkowe
382 496
81 570
300 926
474 414
110 114
364 300
kredyty mieszkaniowe
2 935 010
206 917
2 728 093
3 031 302
185 429
2 845 873
kredyty i pożyczki pozostałe
271 630
26 231
245 399
290 149
39 626
250 523
Należności od klientów instytucjonalnych
9 340 497
792 418
8 548 079
9 230 568
859 555
8 371 013
kredyty obrotowe
727 367
78 626
648 741
611 959
93 252
518 707
kredyty i pożyczki terminowe
7 628 741
701 430
6 927 311
8 108 821
758 011
7 350 810
należności faktoringowe
606 900
6 934
599 966
337 125
5 675
331 450
skupione wierzytelności
129 665
2 354
127 311
97 470
1 347
96 123
papiery wartościowe komercyjne
247 824
3 074
244 750
75 193
1 270
73 923
Wycena wg wartości godziwej przez wynik finansowy
-
-
14 111
-
-
25 514
Należności od klientów indywidualnych
-
-
651
-
-
1 192
kredyty i pożyczki mieszkaniowe
-
-
257
-
-
427
kredyty i pożyczki pozostałe
-
-
394
-
-
765
Należności od klientów instytucjonalnych
-
-
13 460
-
-
24 322
kredyty obrotowe
-
-
19
-
-
39
kredyty i pożyczki terminowe
-
-
13 441
-
-
24 283
Razem
-
-
11 836 832
-
-
11 857 550
Złożone depozyty zabezpieczające
32 811
43
32 768
31 706
2
31 704
Pozostałe należności
2 638
-
2 638
2 599
-
2 599
Razem należności od klientów
-
-
11 872 238
-
-
11 891 853
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 116
W należnościach od klientów znajdują się kredyty preferencyjne z dopłatami do odsetek od NFOŚiGW i WFOŚiGW, które w prezentowanych okresach wynoszą (wartość nominalna):
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Kredyty preferencyjne z dopłatami, w tym:
61 503
93 488
wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
48 120
69 525
wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
13 383
23 963
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 117
Zmiana stanu wartości bilansowej brutto oraz odpisów z tytułu utraty wartości należności od klientów
Wartość brutto należności od klientów indywidualnych
Wartość brutto należności od klientów instytucjonalnych
Wyszczególnienie
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Stan na początek okresu
01-01-2021
3 099 228
202 317
496 047
-
3 797 592
5 421 590
2 268 787
1 539 835
356
9 230 568
Zwiększenia z tytułu utworzenia
i nabycia
249 419
785
-
1 658
251 862
1 600 106
70 156
-
9 387
1 679 649
Zmiana wartości brutto istniejącego portfela
- 159 864
- 9 906
- 6 190
2
- 175 958
- 15 878
- 124 974
- 32 847
- 160
- 173 859
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
- 136 099
- 8 631
- 138 025
-
- 282 755
- 692 517
- 501 254
- 202 090
-
- 1 395 861
w tym: zmiana wartości brutto wynikająca z instrumentów finansowych, które zostały odpisane ze sprawozdania
z sytuacji finansowej
-
-
- 105 394
-
- 105 394
-
-
- 105 866
-
- 105 866
Zmiana wartości brutto wynikająca z reklasyfikacji aktywa finansowego pomiędzy Koszykami
- 126 076
- 6 334
132 410
-
-
635 028
- 571 900
- 63 128
-
-
Transfer do Koszyka 1
41 690
- 41 034
- 656
-
-
1 363 188
- 1 168 850
- 194 338
-
-
Transfer do Koszyka 2
- 60 393
69 633
- 9 240
-
-
- 610 533
675 160
- 64 627
-
-
Transfer do Koszyka 3
- 107 373
- 34 933
142 306
-
-
- 117 627
- 78 210
195 837
-
-
Inne zmiany
- 45
86
- 41
-
-
2 550
- 2 552
2
-
-
Stan na koniec okresu
31-12-2021
2 926 563
178 317
484 201
1 660
3 590 741
6 950 879
1 138 263
1 241 772
9 583
9 340 497
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 118
Odpisy na należności od klientów indywidualnych
Odpisy na należności od klientów instytucjonalnych
Wyszczególnienie
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Stan na początek okresu
01-01-2021
15 509
21 690
299 370
-
336 569
69 502
106 965
683 063
25
859 555
Zwiększenia z tytułu utworzenia
i nabycia
3 103
32
-
16
3 151
23 270
1 419
-
209
24 898
Zmiany wynikające ze zmiany ryzyka kredytowego
- 2 791
3 033
91 612
16
91 870
- 50 758
11 573
111 644
765
73 224
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
- 870
- 641
- 113 980
-
- 115 491
- 6 537
- 23 597
- 135 125
-
- 165 259
w tym: zmiana odpisów wynikająca z instrumentów finansowych, które zostały odpisane ze sprawozdania
z sytuacji finansowej
-
-
- 105 394
-
- 105 394
-
-
- 105 866
-
- 105 866
Zmiana odpisów wynikająca
z transferów aktywa finansowego pomiędzy Koszykami
3 463
- 8 450
4 987
-
-
34 646
- 30 915
- 3 731
-
-
Transfer do Koszyka 1
5 268
- 4 995
- 273
-
-
47 352
- 39 725
- 7 627
-
-
Transfer do Koszyka 2
- 508
3 699
- 3 191
-
-
- 10 915
13 673
- 2 758
-
-
Transfer do Koszyka 3
- 1 297
- 7 154
8 451
-
-
- 1 791
- 4 863
6 654
-
-
Inne zmiany
- 11
10
1
-
-
- 65
- 40
105
-
-
Stan na koniec okresu
31-12-2021
18 403
15 674
281 990
32
316 099
70 058
65 405
655 956
999
792 418
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 119
Wartość brutto należności od klientów indywidualnych
Wartość brutto należności od klientów instytucjonalnych
Wyszczególnienie
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Stan na początek okresu
01-01-2020
3 245 535
223 318
357 357
-
3 826 210
5 460 381
2 223 604
1 639 738
-
9 323 723
Zwiększenia z tytułu utworzenia
i nabycia
266 908
187
-
-
267 095
1 147 633
51 431
-
250
1 199 314
Zmiany wartości brutto istniejącego portfela
- 156 130
- 4 769
14 442
-
- 146 457
- 11 169
- 177 467
- 49 131
106
- 237 661
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
-137 380
- 6 873
- 5 003
-
- 149 256
- 571 027
- 264 102
- 219 678
-
1 054 807
w tym: zmiana wartości brutto wynikająca z instrumentów finansowych, które zostały odpisane ze sprawozdania
z sytuacji finansowej
-
-
- 282
-
- 282
- 1
-
- 167 124
-
- 167 125
Zmiana wartości brutto wynikająca z reklasyfikacji aktywa finansowego pomiędzy Koszykami
- 119 600
- 9 648
129 248
-
-
- 617 485
448 579
168 906
-
-
Transfer do Koszyka 1
54 658
- 54 231
- 427
-
-
232 456
- 232 424
- 32
-
-
Transfer do Koszyka 2
- 64 317
75 311
- 10 994
-
-
- 774 157
775 755
- 1 598
-
-
Transfer do Koszyka 3
- 109 941
- 30 728
140 669
-
-
- 75 784
- 94 752
170 536
-
-
Inne zmiany
- 105
102
3
-
-
13 257
- 13 258
-
-
- 1
Stan na koniec okresu
31-12-2020
3 099 228
202 317
496 047
-
3 797 592
5 421 590
2 268 787
1 539 835
356
9 230 568
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 120
Odpisy na należności od klientów indywidualnych
Odpisy na należności od klientów instytucjonalnych
Wyszczególnienie
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Koszyk 1
Koszyk 2
Koszyk 3
POCI
Razem
Stan na początek okresu
01-01-2020
17 937
26 812
230 097
-
274 846
62 088
98 348
728 233
-
888 669
Zwiększenia z tytułu utworzenia
i nabycia
3 423
21
-
-
3 444
16 382
1 868
-
3
18 253
Zmiany wynikające ze zmiany ryzyka kredytowego
- 10 290
6 362
67 145
-
63 217
- 6 926
28 806
119 421
22
141 323
Zmniejszenia z tytułu zaprzestania ujmowania
- 1 001
- 815
- 3 122
-
- 4 938
- 4 898
- 9 440
- 174 352
-
- 188 690
w tym: zmiana odpisów wynikająca z instrumentów finansowych, które zostały odpisane ze sprawozdania
z sytuacji finansowej
-
-
- 282
-
- 282
- 1
-
- 167 124
-
- 167 125
Zmiana odpisów wynikająca
z transferów aktywa finansowego pomiędzy Koszykami
5 464
- 10 714
5 250
-
-
2 756
- 12 516
9 760
-
-
Transfer do Koszyka 1
7 297
- 7 129
- 168
-
-
16 432
- 16 423
- 9
-
-
Transfer do Koszyka 2
- 706
4 017
- 3 311
-
-
- 12 248
12 472
- 224
-
-
Transfer do Koszyka 3
- 1 127
- 7 602
8 729
-
-
- 1 428
- 8 565
9 993
-
-
Inne zmiany
- 24
24
-
-
-
100
- 101
1
-
-
Stan na koniec okresu
31-12-2020
15 509
21 690
299 370
-
336 569
69 502
106 965
683 063
25
859 555
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 121
28. Aktywa finansowe wg terminów zapadalności
31-12-2021
do 1 miesiąca
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
powyżej 3 miesięcy
do 6 miesięcy
powyżej 6 miesięcy do 12 miesięcy
powyżej 1 roku
do 5 lat
powyżej 5 lat
z nieokreślonym terminem zapadalności
Razem
Należności od innych banków (nota 24)
375 373
-
79
-
15 000
-
-
390 452
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu (nota 25)
-
-
-
-
4 200
-
-
4 200
Papiery wartościowe wyceniane
wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite (nota 26)
2 899 015
213 187
187 254
243 007
1 716 832
52 558
85 483
5 397 336
Papiery wartościowe wyceniane
wg zamortyzowanego kosztu (nota 26)
-
-
76 082
51 903
1 077 650
376 731
-
1 582 366
Papiery wartościowe wyceniane
wg wartości godziwej przez wynik finansowy (nota 26)
-
-
-
-
-
129 229
-
129 229
Należności od klientów (nota 27)
202 595
280 592
576 266
1 325 680
5 251 688
4 235 417
-
11 872 238
Razem
3 476 983
493 779
839 681
1 620 590
8 065 370
4 793 935
85 483
19 375 821
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 122
31-12-2020
do 1 miesiąca
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
powyżej 3 miesięcy
do 6 miesięcy
powyżej 6 miesięcy do 12 miesięcy
powyżej 1 roku
do 5 lat
powyżej 5 lat
z nieokreślonym terminem zapadalności
Razem
Należności od innych banków (nota 24)
126 964
-
51
-
15 000
-
-
142 015
Papiery wartościowe przeznaczone do obrotu (nota 25)
-
-
-
-
-
-
-
-
Papiery wartościowe wyceniane
wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite (nota 26)
2 860 574
-
410 375
23 972
1 937 442
364 698
85 480
5 682 541
Papiery wartościowe wyceniane
wg zamortyzowanego kosztu (nota 26)
-
-
-
25 943
696 161
813 135
-
1 535 239
Papiery wartościowe wyceniane
wg wartości godziwej przez wynik finansowy (nota 26)
-
-
-
-
-
153 634
-
153 634
Należności od klientów (nota 27)
171 982
351 544
530 402
1 360 052
4 532 438
4 945 435
-
11 891 853
Razem
3 159 520
351 544
940 828
1 409 967
7 181 041
6 276 902
85 480
19 405 282
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 123
29. Inwestycje w jednostkach zależnych
Inwestycje Banku w jednostkach zależnych wyceniane są wg metody wyceny wg praw własności.
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Dom Maklerski BOŚ S.A.
138 461
134 324
BOŚ Leasing - EKO Profit S.A.*\
60 910
59 479
Razem
199 371
193 803
*\wartość wyceny spółki BOŚ Leasing EKO Profit zawiera wycenę spółki pośrednio zależnej od Banku MS WIND sp. z o. o. (spółka zależna bezpośrednio od BOŚ Leasing – EKO Profit S.A.).
Zmiana stanu wartości bilansowej inwestycji w jednostkach zależnych
Wyszczególnienie
Dom Maklerski BOŚ S.A.
BOŚ Leasing - EKO Profit S.A.
Razem
Wartość bilansowa na 01-01-2021 wg wyceny
metodą praw własności
134 324
59 479
193 803
Zmiany z tyt. wyceny inwestycji metodą praw własności
20 137
1 430
21 567
Inne
-
1
1
Zmniejszenie z tyt. wypłaty dywidendy
- 16 000
-
- 16 000
Wartość bilansowa na 31-12-2021 wg wyceny metodą praw własności
138 461
60 910
199 371
30. Wartości niematerialne
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Licencje i oprogramowanie w tym:
81 876
90 290
oprogramowanie wytworzone we własnym zakresie
917
4 245
Nakłady w trakcie realizacji
17 917
9 194
Razem
99 793
99 484
Wartości niematerialne w pełni zamortyzowane, w ciągłym użyciu:
31-12-2021 140 514
31-12-2020 130 266
W odniesieniu do wartości niematerialnych, które nie jeszcze dostępne do użytkowania, tzn. będące w trakcie realizacji, Bank na bieżąco identyfikuje przesłanki utraty wartości. Na podstawie przeglądu poniesionych nakładów na wartości niematerialne w budowie na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku nie stwierdzono utraty ich wartości.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 124
Zmiana stanu wartości niematerialnych
Wyszczególnienie
Licencje i oprogramowanie
Nakłady w trakcie realizacji
Razem
Stan na 01 stycznia 2021 roku
Wartość bilansowa brutto
341 665
9 194
350 859
Umorzenie
-251 375
-
-251 375
Wartość bilansowa netto
90 290
9 194
99 484
Okres kończący się 31 grudnia 2021 roku
Wartość bilansowa netto na początek roku
90 290
9 194
99 484
Zwiększenia
15 851
15 016
30 867
zakup
9 558
15 016
24 574
przeniesienie z nakładów w trakcie realizacji
6 293
-
6 293
Zmniejszenia
-
-6 293
-6 293
przeniesienie do licencji i oprogramowania
-
-6 293
-6 293
Naliczenie amortyzacji
-24 265
-
-24 265
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2021 roku
81 876
17 917
99 793
Stan na 31 grudnia 2021 roku
Wartość bilansowa brutto
357 516
17 917
375 433
Umorzenie
-275 640
-
-275 640
Wartość bilansowa netto na 31-12-2021
81 876
17 917
99 793
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 125
Wyszczególnienie
Licencje i oprogramowanie
Nakłady w trakcie realizacji
Razem
Stan na 01 stycznia 2020 roku
Wartość bilansowa brutto
308 485
27 036
335 521
Umorzenie
-229 352
-
-229 352
Wartość bilansowa netto
79 133
27 036
106 169
Okres kończący się 31 grudnia 2020 roku
Wartość bilansowa netto na początek roku
79 133
27 036
106 169
Zwiększenia
33 180
11 896
45 076
zakup
3 442
11 896
15 338
przeniesienie z nakładów w trakcie realizacji
29 738
-
29 738
Zmniejszenia
-
-29 738
-29 738
przeniesienie do licencji i oprogramowania
-
-29 738
-29 738
Naliczenie amortyzacji
-22 023
-
-22 023
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020 roku
90 290
9 194
99 484
Stan na 31 grudnia 2020 roku
Wartość bilansowa brutto
341 665
9 194
350 859
Umorzenie
-251 375
-
-251 375
Wartość bilansowa netto na 31-12-2020
90 290
9 194
99 484
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 126
31. Rzeczowe aktywa trwałe
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Środki trwałe, w tym:
38 128
36 089
grunty
182
182
budynki i lokale
4 539
4 679
ulepszenia w obcych środkach trwałych
2 947
3 171
sprzęt komputerowy i urządzenia techniczne
28 587
26 078
środki transportu
-
9
inne środki trwałe
1 873
1 970
Środki trwałe w budowie
1 194
2 167
Zaliczki
-
173
Razem
39 322
38 429
Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku nie było składników majątku wycofanych z aktywnego użytkowania i przeznaczonych do zbycia.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 127
Zmiana stanu rzeczowych aktywów trwałych
Wyszczególnienie
Grunty i budynki
Ulepszenia w obcych środkach trwałych
Urządzenia techniczne, środki transportu i inne
Środki trwałe w budowie
Zaliczki
Razem
Stan na 01 stycznia 2021 roku
Wartość bilansowa brutto
8 555
27 816
86 971
2 167
173
125 682
Umorzenie
- 3 694
- 24 645
- 58 914
-
-
- 87 253
Wartość bilansowa netto
4 861
3 171
28 057
2 167
173
38 429
Okres kończący się 31 grudnia 2021 roku
Wartość bilansowa netto na początek roku
4 861
3 171
28 057
2 167
173
38 429
Zwiększenia:
69
1 309
8 843
1 477
-
11 698
zakupy
69
-
7 702
1 477
-
9 248
przeniesienie z inwestycji
-
1 309
1 141
-
-
2 450
Zmniejszenia:
-
- 2 692
- 14 452
- 2 450
- 173
- 19 767
likwidacje/ sprzedaż
-
- 2 692
- 14 452
-
- 173
- 17 317
przeniesienie z inwestycji
-
-
-
- 2 450
-
- 2 450
Naliczenie amortyzacji
- 209
- 1 517
- 6 407
-
-
- 8 133
Wyksięgowanie umorzenia z tyt. likwidacji /sprzedaży
-
2 676
14 419
-
-
17 095
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2021 roku
4 721
2 947
30 460
1 194
-
39 322
Stan na 31 grudnia 2021 roku
Wartość bilansowa brutto
8 624
26 433
81 362
1 194
-
117 613
Umorzenie
- 3 903
- 23 486
- 50 902
-
-
- 78 291
Wartość bilansowa netto
4 721
2 947
30 460
1 194
-
39 322
W prezentowanych okresach nie występowały aktywa trwałe czasowo nieużywane o istotnej wartości bilansowej.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 128
Wyszczególnienie
Grunty i budynki
Ulepszenia w obcych środkach trwałych
Urządzenia techniczne, środki transportu i inne
Środki trwałe w budowie
Zaliczki
Razem
Stan na 01 stycznia 2020 roku
Wartość bilansowa brutto
7 822
28 545
81 196
3 824
-
121 387
Umorzenie
-3 503
-24 351
-64 201
-
-
-92 055
Wartość bilansowa netto
4 319
4 194
16 995
3 824
-
29 332
Okres kończący się 31 grudnia 2020 roku
Wartość bilansowa netto na początek roku
4 319
4 194
16 995
3 824
-
29 332
Zwiększenia:
733
335
16 854
11 791
173
29 886
zakupy
-
-
4 473
11 791
173
16 437
przeniesienie z inwestycji
733
335
12 381
-
-
13 449
Zmniejszenia:
-
-1 064
-11 079
-13 448
-
-25 591
likwidacje/ sprzedaż
-
-1 064
-11 079
-
-
-12 143
przeniesienie z inwestycji
-
-
-
-13 448
-
-13 448
Naliczenie amortyzacji
-191
-1 358
-5 752
-
-
-7 301
Wyksięgowanie umorzenia z tyt. likwidacji /sprzedaży
-
1 064
11 039
-
-
12 103
Wartość bilansowa netto na 31 grudnia 2020 roku
4 861
3 171
28 057
2 167
173
38 429
Stan na 31 grudnia 2020 roku
Wartość bilansowa brutto
8 555
27 816
86 971
2 167
173
125 682
Umorzenie
-3 694
-24 645
-58 914
-
-
-87 253
Wartość bilansowa netto
4 861
3 171
28 057
2 167
173
38 429
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 129
32. Prawo do użytkowania - leasing
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Nieruchomości
72 523
63 380
Samochody
148
102
Razem
72 671
63 482
Zmiana stanu prawa użytkowania – leasing
Zmiana stanu prawa użytkowania
Nieruchomości i grunty
Samochody
Razem
Stan na 01 stycznia 2021 roku
Wartość bilansowa brutto
91 142
221
91 363
Umorzenie
- 27 762
- 119
- 27 881
Wartość bilansowa netto
63 380
102
63 482
Wartość bilansowa netto na początek roku
63 380
102
63 482
Zwiększenia
22 566
153
22 719
Zmniejszenia
- 4 548
-
- 4 548
Naliczenie amortyzacji
- 12 958
- 107
- 13 065
Wyksięgowanie umorzenia
4 083
-
4 083
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2021
72 523
148
72 671
Stan na 31 grudnia 2021
Wartość bilansowa brutto
109 160
374
109 534
Umorzenie
- 36 637
- 226
- 36 863
Wartość bilansowa netto
72 523
148
72 671
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 130
Zmiana stanu prawa użytkowania
Nieruchomości i grunty
Samochody
Razem
Stan na 01 stycznia 2020 roku
Wartość bilansowa brutto
88 338
221
88 559
Umorzenie
- 15 182
-47
- 15 229
Wartość bilansowa netto
73 156
174
73 330
Wartość bilansowa netto na początek roku
73 156
174
73 330
Zwiększenia
3 723
-
3 723
Zmniejszenia
- 919
-
- 919
Naliczenie amortyzacji
- 13 373
-72
- 13 445
Wyksięgowanie umorzenia
793
-
793
Wartość bilansowa brutto na 31 grudnia 2020
63 380
102
63 482
Stan na 31 grudnia 2020
Wartość bilansowa brutto
91 142
221
91 363
Umorzenie
- 27 762
- 119
- 27 881
Wartość bilansowa netto
63 380
102
63 482
33. Inne aktywa
31-12-2021
31-12-2020
Koszty do zapłacenia z góry
5 324
4 824
Odprowadzenie nadmiaru gotówki
2 151
1 307
Rozrachunki międzybankowe
-
1 733
Rozliczenia z tytułu kart płatniczych
4 949
251
Dłużnicy różni
3 831
4 150
Rozrachunki publiczno-prawne
315
269
Przychody do otrzymania
13 278
15 204
Należności bezumowne z tytułu unieważnionych walutowych umów kredytowych
2 396
-
Pozostałe
4
158
Razem
32 248
27 896
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 131
34. Zobowiązania wobec Banku Centralnego oraz innych banków
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Depozyty innych banków
275 826
242 498
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu
144 563
490 245
Razem
420 389
732 743
Zobowiązania wobec Banku Centralnego oraz innych banków wg terminów wymagalności:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
do 1 miesiąca
126 258
144 937
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
68 951
154 473
powyżej 3 miesięcy do 6 miesięcy
88 745
255 834
powyżej 6 miesięcy do 12 miesięcy
136 435
92 284
powyżej 1 roku do 5 lat
-
85 215
Razem
420 389
732 743
35. Zobowiązania wobec klientów
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Klienci indywidualni
7 397 756
8 414 930
rachunki bieżące/rozliczeniowe
3 824 753
4 240 548
lokaty terminowe
3 573 003
4 174 382
Klienci instytucjonalni
8 917 630
7 262 493
rachunki bieżące/rozliczeniowe
7 372 660
6 080 790
lokaty terminowe
1 544 970
1 181 703
Pozostali klienci
87 729
74 763
Kredyty i pożyczki otrzymane od międzynarodowych instytucji finansowych
510 954
715 708
Środki funduszy z przeznaczeniem na kredyty
98 077
85 883
Razem
17 012 146
16 553 777
W roku 2021 oraz 2020 Bank nie odnotował żadnych opóźnień w płatnościach rat kapitałowych lub odsetkowych, ani nie naruszył żadnych innych postanowień umownych wynikających ze swoich zobowiązań.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 132
Zobowiązania wobec klientów wg terminów wymagalności:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
do 1 miesiąca
12 624 569
11 575 025
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
1 670 636
1 647 640
powyżej 3 miesięcy do 6 miesięcy
1 176 370
1 203 745
powyżej 6 miesięcy do 12 miesięcy
641 283
834 411
powyżej 1 roku do 5 lat
764 593
1 113 773
powyżej 5 lat
134 695
179 183
Razem
17 012 146
16 553 777
36. Zobowiązania podporządkowane
Wartość nominalna
Stan zobowiązań
Wartość nominalna
Stan zobowiązań
Seria
Waluta
Warunki oprocentowania
Termin wymagalności/
wykupu
31-12-2021
31-12-2020
Seria AA1
PLN
WIBOR 6M + marża (kupony 6-miesięczne)
7 lat (z opcją wykupu po 5 latach)
34 214
34 889
34 214
34 884
Seria AA2
PLN
WIBOR 6M + marża (kupony 6-miesięczne)
7 lat (z opcją wykupu po 5 latach)
65 786
66 347
65 786
66 259
Seria P
PLN
WIBOR 6M + marża (kupony 6-miesięczne)
10 lat (z opcją wykupu po 5 latach)
150 000
151 814
150 000
151 834
Seria R1
PLN
WIBOR 6M + marża (kupony 6-miesięczne)
10 lat (z opcją wykupu po 5 latach)
83 000
83 572
83 000
83 566
Seria W
PLN
WIBOR 6M + marża (kupony 6-miesięczne)
7 lat (z opcją wykupu po 5 latach)
32 500
32 485
32 500
32 453
Razem
365 500
369 107
365 500
368 996
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 133
37. Rezerwy
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Rezerwy na udzielone zobowiązania warunkowe, w tym:
30 046
31 733
otwarte linie kredytowe
16 613
21 393
gwarancje
13 433
10 340
Rezerwa na świadczenia pracownicze - odprawy emerytalne i rentowe
3 086
2 976
Rezerwa na ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami hipotecznymi
408 146
376 410
Rezerwa na zwroty prowizji z tyt. wcześniejszej spłaty kredytów
952
1 534
Rezerwa na pozostałe zobowiązania i roszczenia
2 364
2 417
Razem
444 594
415 070
Zmiana stanu rezerw
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Rezerwa na udzielone zobowiązania warunkowe
Stan na początek okresu
31 733
28 233
utworzenie rezerw na utratę wartości zobowiązań pozabilansowych
81 911
71 875
rozwiązanie rezerw na utratę wartości zobowiązań pozabilansowych
- 83 598
-68 375
Stan na koniec okresu
30 046
31 733
Rezerwa na świadczenia pracownicze
Stan na początek okresu
2 976
2 767
utworzenie rezerw
437
519
wykorzystanie rezerw
- 327
-310
Stan na koniec okresu
3 086
2 976
Rezerwa na ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami hipotecznymi
Stan na początek okresu
376 410
23 181
utworzenie rezerw
53 065
353 021
rozliczenie dyskonta od rezerwy
-
614
różnice kursowe z wyceny rezerw
25 443
-
wykorzystanie rezerw
- 3 443
-395
rozwiązanie rezerw
- 32 282
-11
zmniejszenie rezerw z przewalutowania
- 11 047
-
Stan na koniec okresu
408 146
376 410
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 134
Rezerwa na zwroty prowizji z tyt. wcześniejszej spłaty kredytów
Stan na początek okresu
1 534
1 183
utworzenie rezerw
184
1 269
wykorzystanie rezerw
- 267
-918
rozwiązanie rezerwy
- 499
-
Stan na koniec okresu
952
1 534
Rezerwa na pozostałe zobowiązania i roszczenia
Stan na początek okresu
2 417
2 508
utworzenie rezerw
445
5 745
wykorzystanie rezerw
- 32
-3 700
rozwiązanie rezerw
- 466
-2 136
Stan na koniec okresu
2 364
2 417
Razem stan rezerw na koniec okresu
444 594
415 070
Wartość obecna przyszłych zobowiązań z tytułu odpraw emerytalnych i rentowych wobec pracowników zatrudnionych na dzień 31 grudnia 2021 roku:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Stopa przyrostu płac
2.5% (0% w 2021)
2.5%
(0% w 2020)
Stopa procentowa dla przyszłych zobowiązań z tytułu:
odpraw emerytalnych i rentowych
1,50%
1,50%
Kwoty ujmowane w całkowitych dochodach w odniesieniu do omawianych programów zdefiniowanych świadczeń:
Koszt świadczeń:
Koszt bieżącego zatrudnienia
273
235
Koszt odsetkowy netto
36
42
Składniki kosztów programu zdefiniowanych świadczeń ujęte w wyniku finansowym
309
277
Przeszacowanie zobowiązania netto z tytułu zdefiniowanych świadczeń:
Aktuarialne zyski i straty wynikające ze zmian założeń finansowych
128
84
Aktuarialne zyski i straty wynikające z korekt doświadczalnych
-
158
Składniki kosztów programu zdefiniowanych świadczeń ujęte w pozostałych całkowitych dochodach
128
242
Razem
437
519
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 135
Zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
KWOTY UJMOWANE W CAŁKOWITYCH DOCHODACH W ODNIESIENIU DO OMAWIANYCH PROGRAMÓW ZDEFINIOWANYCH ŚWIADCZEŃ:
Stan na początek okresu
2 976
2 767
Koszt bieżących świadczeń
273
235
Koszt odsetkowy
36
42
(Zyski)/straty z przeszacowania:
Aktuarialne zyski i straty wynikające ze zmian założeń finansowych
128
84
Aktuarialne zyski i straty wynikające z korekt doświadczalnych
-
158
Świadczenia wypłacone
- 327
-310
Stan na koniec okresu
3 086
2 976
Obliczenia wartości obecnej przyszłych zobowiązań z tytułu odpraw emerytalnych i rentowych dotyczą obecnej populacji pracowników Banku Ochrony Środowiska S.A. i nie uwzględniają pracowników, którzy będą przyjęci do pracy w przyszłości. Polegają na wyznaczeniu nabytego w roku następującym po dacie obliczeń prawa pracownika do określonej części odprawy zgodnie z metodą „Projected Unit Credit” obliczania aktuarialnej obecnej wartości przyszłych zobowiązań. Wartość nabytego przez pracownika prawa do określonej części odprawy, która ma być wypłacona w przyszłości obliczona została przy założeniu, że pracownik będzie utrzymywał ciągłość pracy w Banku do momentu wypłaty danego świadczenia i zdyskontowaniu na moment obliczeń.
Nabyte prawo do części świadczenia jest ilorazem obecnego stażu pracy pracownika i stażu pracy wymaganego do uzyskania odprawy emerytalnej i rentowej.
Odprawy rentowe obliczane jako suma iloczynów prawdopodobieństw nabycia inwalidztwa w latach przyszłych dla osoby będącej w określonym wieku oraz nabytych praw do części świadczenia w każdym roku, w całym prognozowanym okresie i są zdyskontowane na moment waluacji. Nabyte prawo do części świadczenia z tytułu odprawy rentowej w każdym roku jest obliczane jako iloraz obecnego stażu pracy do stażu pracy w danym przyszłym roku.
Obecna wartość nabytych praw wyliczana jest przy założeniu wzrostu podstawy wymiaru odpraw do momentu wypłaty zgodnie ze stopą przyrostu płac.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku do oszacowania zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych przyjęto stopę dyskontową w wysokości 3,90%. Przy zastosowaniu stopy dyskontowej 3,65% zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych wynosiłyby na dzień 31 grudnia 2021 roku 3 130 tys. zł, natomiast przy stopie dyskontowej 4,15% zobowiązania te wynosiłyby 3 043 tys. zł.
Na dzień 31 grudnia 2020 roku do oszacowania zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych przyjęto stopę dyskontową w wysokości 1,50%. Przy zastosowaniu stopy dyskontowej 1,75% zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych wynosiłyby na dzień 31 grudnia 2020 roku 2 933 tys. zł, natomiast przy stopie dyskontowej 1,25% zobowiązania te wynosiłyby 3 020 tys. zł.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 136
Bank szacuje, że wypływ korzyści ekonomicznych wynikający z realizacji tych rezerw nastąpi w prezentowanych okresach:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
do 1 roku
794
678
powyżej 1 roku do 5 lat
731
818
powyżej 5 lat do 10 lat
893
710
powyżej 10 lat do 20 lat
635
687
powyżej 20 lat
33
83
Razem
3 086
2 976
Rezerwy na postępowania sądowe i roszczenia na ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami hipotecznymi oraz z tytułu zwrotu prowizji utworzone zostały w wysokości przewidywanych wypływów korzyści ekonomicznych w prezentowanych poniżej okresach:
01-01-2021 do 31-12-2021
01-01-2020 do 31-12-2020
Wyszczególnienie
Kwota
Przewidywany wypływ korzyści
Kwota
Przewidywany wypływ korzyści
Rezerwa na pozostałe zobowiązania i roszczenia
2 364
2 417
298
do roku
417
do roku
2 066
powyżej roku
2 000
powyżej roku
Rezerwa na ryzyko prawne związane
z walutowymi kredytami hipotecznymi.
408 146
376 410
70 130
do roku
-
do roku
338 016
powyżej roku
376 410
powyżej roku
Rezerwa na zwroty prowizji z tyt. wcześniejszej spłaty kredytów
952
1 534
317
do roku
-
do roku
635
powyżej roku
1 534
powyżej roku
Razem
411 462
380 361
Informacje o wszczętych postępowaniach sądowych dotyczących kredytów i pożyczek denominowanych lub indeksowanych do walut obcych
W dniu 03 października 2019 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości (TSUE) wydał w trybie prejudycjalnym wyrok w sprawie C-260/18 Kamil Dziubak, Justyna Dziubak przeciwko Raiffeisen Bank International AG z siedzibą w Wiedniu prowadzącej działalność w Polsce w formie oddziału pod nazwą Raiffeisen Bank International AG Oddział w Polsce, dawniej Raiffeisen Bank Polska S.A. z siedzibą w Warszawie, który zawiera wykładnię przepisów dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 05 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich w odpowiedzi na pytania prejudycjalne sformułowane przez sąd krajowy po analizie postanowień umowy o kredyt indeksowany do CHF.
Zgodnie z treścią wyroku, TSUE nie odniósł się do kwestii niedozwolonego charakteru klauzul umownych, wskazując, że badanie występowania wszystkich przesłanek abuzywności oraz ocena postanowień umownych w każdej indywidualnej sprawie odrębnie należy do sądów krajowych. TSUE jednocześnie nie wykluczył możliwości
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 137
uznania przez sąd krajowy możliwości dalszego funkcjonowania umowy bez mechanizmu indeksacji (co sprowadzałoby się do traktowania kredytu jako kredytu złotowego oprocentowanego według stawki LIBOR), niemniej w ocenie TSUE rozwiązanie to uznano za niepewne. TSUE wykluczył możliwość uzupełniania treści umowy po eliminacji klauzul abuzywnych regułami wynikającymi z przepisów ogólnych prawa krajowego. TSUE potwierdził jednak możliwość uzupełnienia luk w umowie regułami wynikającymi z wyraźnego przepisu dyspozytywnego albo innymi regułami ustalonymi przez strony.
Od czasu wydania wyroku TSUE, wzrasta liczba spraw sądowych dotyczących umów kredytowych powiązanych z kursem walut obcych. Przyczyny tego zjawiska znaleźć można w nasilonej akcji marketingowej ze strony podmiotów reprezentujących kredytobiorców w postępowaniach sądowych i stałej obecności tematyki w mediach oraz zmieniającej się tendencji w orzecznictwie sądów krajowych.
Większość wyroków sądowych zapadających po orzeczeniu TSUE z 03 października 2019 roku nie jest korzystna dla banków, jednak orzecznictwo nadal nie jest jednolite. Niektóre sądy rozpoznające sprawy dotyczące kredytów hipotecznych powiązanych z kursem walut obcych zwróciły się do TSUE z kolejnymi pytaniami prejudycjalnymi. Stanowisko TSUE w tym zakresie może mieć wpływ na dalsze orzecznictwo sądowe.
Bank na bieżąco monitoruje orzecznictwo krajowe oceniając ryzyko prawne związane z kredytami waloryzowanymi kursem waluty obcej i uwzględnia w swoich analizach to, wyrok TSUE z 03 października 2019 roku oraz orzeczenia polskich sądów w podobnych sprawach wpływają na wzrost liczby postępowań sądowych i zwiększenie wartości dochodzonych roszczeń.
W dniu 07 maja 2021 roku Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów podjął uchwałę dotyczącą odpowiedzi na pytania postawione przez Rzecznika Finansowego, potwierdzając stanowisko, w razie nieważności umowy kredytu, każdej ze stron przysługuje odrębnie roszczenie o zwrot spełnionego świadczenia oraz wskazując, że umowa może być uznana za definitywnie bezskuteczną dopiero wtedy, gdy konsument zostanie należycie poinformowany o skutkach upadku umowy i nie wyrazi zgody na związanie postanowieniem uznanym za abuzywne. Pytania postawione przez Rzecznika Finansowego tylko w pewnej części pokrywały się z pytaniami przedstawionymi Sądowi Najwyższemu przez Pierwszego Prezesa SN. Nie zapadła dotychczas uchwała pełnego składu Izby Cywilnej SN odpowiadająca na wszystkie zagadnienia przedstawione przez Pierwszego Prezesa SN. Na dzień 11 maja 2021 roku (poprzednio zakładane terminy to 25 marca 2021 roku a następnie 13 kwietnia 2021 roku) wyznaczony był termin posiedzenia Izby Cywilnej Sądu Najwyższego w pełnym składzie. Sąd Najwyższy nie podjął jednak zapowiadanej uchwały we wskazanym wyżej terminie, lecz wystąpił do Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Urzędu Komisji Nadzoru Bankowego oraz Prezesa Narodowego Banku Polskiego o przedstawienie stanowiska co do kierunków rozstrzygnięcia zagadnień prawnych przedstawionych przez Pierwszego Prezesa SN. Oczekiwane stanowiska zostały przekazane do SN. Na kolejnym posiedzeniu pełnego składu Izby Cywilnej wyznaczonym na 02 września 2021 roku nie zapadła uchwała o charakterze merytorycznym. Wydane zostało postanowienie o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytań, których przedmiotem kwestie dotyczące zasad powoływania i odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów. Zwrócenie się z pytaniami prejudycjalnymi w kwestiach ustrojowych do TSUE oznacza, że kolejne posiedzenie składu całej Izby odbyć się może zapewne nie wcześniej niż za kilkanaście miesięcy. Równolegle postanowieniem z 29 lipca 2021 roku SN w składzie trzech sędziów przedstawił powiększonemu składowi SN (7 sędziów) pytanie prawne związane z zagadnieniami dotyczącymi wynagrodzenia za korzystanie z kapitału. Termin posiedzenia w tej sprawie nie jest znany.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku przed sądami zawisły łącznie 664 sprawy przeciwko Bankowi, dotyczące kredytów i pożyczek powiązanych z kursem waluty obcej, głównie CHF, w których wartość przedmiotu sporu wynosiła 199,91 mln zł. Zgłaszane w pozwach roszczenia wywodzone z umów kredytów i pożyczek powiązanych z kursem waluty obcej generalnie dotyczą uznania umowy kredytu/pożyczki za nieważną i zasądzenia alternatywnie uznania za abuzywne klauzul denominacyjnych (przeliczeniowych).
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 138
Informacja o postępowaniach przeciwko Bankowi dotyczących zwrotu części kosztów kredytu konsumenckiego w związku z przedterminową spłatą
W dniu 11 września 2019 roku TSUE wydał w trybie prejudycjalnym wyrok w sprawie C 383/18 Lexitor przeciwko SKOK Stefczyka, Santander Consumer Bank i mBank, który zawiera wykładnię przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG.
W odpowiedzi na pytanie prejudycjalne sformułowane przez sąd krajowy TSUE orzekł, że prawo konsumenta do obniżenia całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie nałożone na konsumenta koszty.
Przeciwko Bankowi nie toczy się żadne postępowanie dotyczące zwrotu części kosztów kredytów konsumenckich w trybie ustawy z dnia 17 grudnia 2009 roku o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku przed sądami toczą się 4 postępowania przeciwko Bankowi, dotyczące zwrotu części kosztów kredytu konsumenckiego w związku z przedterminową spłatą.
Łączna wartość postępowań będących w toku w prezentowanych okresach:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Bank jest pozwanym
212 160
91 369
Bank jest powodem
108 790
93 357
Zdaniem Zarządu Banku ryzyko związane z powyższymi postępowaniami, za wyjątkiem tych, które zostały objęte rezerwami na roszczenia, oceniane jest na poziomie możliwym ale nie prawdopodobnym. Wszelkie ryzyka wiążące się z postępowaniami toczącymi się przed sądem lub organami administracji publicznej odpowiednio zabezpieczone poziomem rezerw.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku Bank nie prowadził istotnych postępowań toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej, dotyczących zobowiązań oraz wierzytelności emitenta, tj. takich, których wartość stanowi co najmniej 10% kapitałów własnych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 139
38. Odroczony podatek dochodowy
Odroczony podatek dochodowy obliczany jest w stosunku do wszystkich różnic przejściowych przy zastosowaniu stawki podatku dochodowego w wysokości 19%.
Stan odroczonego podatku dochodowego
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Stan na początek okresu
115 694
104 171
Zmiana stanu w tym z tytułu:
29 253
11 523
odpisów aktualizujących należności
4 869
9 953
wyceny aktywów
18 593
- 3 225
kosztów do zapłacenia
- 2 778
- 3 326
otrzymanych odsetek od papierów wartościowych uprzednio zakupionych przez Bank
- 916
- 1 124
pozostałych różnic
- 713
719
prowizji rozliczanych wg ESP
3 428
1 995
niezamortyzowanych środków trwałych objętych ulgą inwestycyjną
- 382
800
rezerw na koszty rzeczowe i osobowe oraz pozostałe
1 171
667
przychodów do otrzymania
5 733
4 815
IBNR zaliczonego do kosztów podatkowych
248
249
Stan na koniec okresu
144 947
115 694
Podatek odroczony odniesiony na kapitał z aktualizacji wyceny:
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Stan na początek okresu
- 15 920
- 11 188
Zmiana stanu z tytułu wyceny aktywów
22 245
- 4 732
Stan na koniec okresu
6 325
- 15 920
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 140
Zobowiązania i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego są przypisywane następującym pozycjom:
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego z tytułu:
przychodów do otrzymania
27 068
32 801
zwyżek z tytułu wyceny aktywów
36 255
40 646
niezamortyzowanych środków trwałych objętych ulgą inwestycyjną
12 271
11 889
zapłaconych prowizji do rozliczenia wg ESP
2 911
3 088
IBNR zaliczony do kosztów podatkowych w latach ubiegłych
746
993
Razem
79 251
89 417
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego z tytułu:
odpisy aktualizujące nie stanowiące k.u.p.
128 529
123 660
otrzymanych prowizji do rozliczenia wg ESP
20 847
17 974
rezerw na koszty rzeczowe i osobowe oraz pozostałe
6 542
5 372
kosztów do zapłacenia
16 292
19 069
otrzymanych odsetek od papierów wartościowych uprzednio zakupionych przez Bank
6 398
7 314
zniżek z tytułu wyceny aktywów
38 583
24 380
pozostałych różnic przejściowych
7 007
7 342
Razem
224 198
205 111
Bank dokonał analizy wrażliwości odzyskiwalności aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego na dzień 31 grudnia 2021 roku wynoszą 224 198 tys. zł, z czego najistotniejsza pozycja wynika z utworzonych odpisów aktualizujących na zagrożone ekspozycje kredytowe w wysokości 128 529 tys. zł oraz z tytułu wyceny aktywów trwałych i obrotowych w wysokości 38 583 tys. zł.
Zmiana stanu podatku odroczonego w okresie
Wyszczególnienie
01-01-2021 31-12-2021
01-01-2020 31-12-2020
Stan na początek okresu
115 694
104 171
zmiana stanu ujemnych różnic przejściowych
19 086
17 186
zmiana stanu dodatnich różnic przejściowych
10 167
- 5 663
Razem zmiana stanu w tym:
29 253
11 523
zmiana stanu na kapitale z aktualizacji wyceny
22 244
- 4 732
zmiana stanu odniesiona na rachunek zysków i strat
7 096
16 255
Stan na koniec okresu
144 947
115 694
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 141
39. Zobowiązania z tytułu leasingu
Bank jako leasingobiorca ujmuje leasing w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, jako składnik aktywów stanowiących prawo do użytkowania i odpowiadające mu zobowiązanie w dniu, w którym przedmiot leasingu jest dostępny do użytkowania. Każda płatność leasingowa jest alokowana pomiędzy zmniejszenie zobowiązania i koszt finansowy. Koszt finansowy jest ujmowany w rachunku zysków i strat przez okres leasingu. Składnik aktywów związanych z prawem do użytkowania jest amortyzowany metodą liniową. Zobowiązania z tytułu leasingu zostały wycenione w wartości bieżącej przyszłych opłat leasingowych, zdyskontowanych przy użyciu krańcowej stopy procentowej Spółki na dzień 01 stycznia 2019 roku wynoszącej 5,00%. Dla umów zawartych od września 2020 roku na okres do 5 lat stopa wynosi 5,25%, a powyżej 5 do 9 lat w wysokości 5,75%.
W ramach leasingu Bank zawarł umowy jako leasingobiorca, których przedmiotem są pojazdy i nieruchomości.
Umowy najmu są zwykle zawierane na okresy od 1 roku do 10 lat. Warunki najmu są negocjowane indywidualnie.
Umowy najmu nie nakładają żadnych zobowiązań, ale aktywa będące przedmiotem leasingu nie mogą być wykorzystywane jako zabezpieczenie w celu zaciągnięcia pożyczki lub innego finansowania zewnętrznego.
Terminy wymagalności zobowiązań z tytułu leasingu
31-12-2021
Wyszczególnienie
Nieruchomości
Samochody
Razem
do 1 roku
527
42
569
powyżej 1 roku do 5 lat
19 142
134
19 276
powyżej 5 lat
55 469
-
55 469
Razem
75 138
176
75 314
31-12-2020
Wyszczególnienie
Nieruchomości
Samochody
Razem
do 1 roku
919
13
932
powyżej 1 roku do 5 lat
5 044
92
5 136
powyżej 5 lat
60 665
-
60 665
Razem
66 628
105
66 733
Zobowiązania z tytułu umów najmu nieruchomości dotyczą powierzchni użytkowanych przez Bank w ramach działalności operacyjnej.
Dla umów zawartych w EUR poziom miesięcznej raty wynagrodzenia w kwocie netto, stanowi równowartość w złotych (liczonej według średniego kursu NBP) sumy opłat za wynajmowany rodzaj powierzchni określonych jako iloczyn ceny netto wyrażonej w EUR za metr kwadratowy danego rodzaju powierzchni oraz faktycznie wynajmowanej powierzchni danego rodzaju wraz z należnym podatkiem VAT.
Dla umów zawartych w PLN poziom miesięcznej raty wynagrodzenia w kwocie netto, stanowi równowartość sumy opłat za wynajmowany rodzaj powierzchni określonych jako iloczyn ceny netto za metr kwadratowy danego rodzaju powierzchni oraz faktycznie wynajmowanej powierzchni danego rodzaju wraz z należnym podatkiem VAT.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 142
Stawki miesięczne rat wynagrodzenia podlegają waloryzacji o wskaźnik i w terminach określonych w umowie. Umowy zawarte w EUR waloryzowane o indeksy stosowane na terenie Unii Europejskiej. Umowy zawarte w PLN waloryzowane o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych za okres poprzedni ogłaszany przez Prezesa GUS.
Umowy nie przewidują prawa do nabycia nieruchomości.
Umowy zawierane na czas określony, w części umów nie ma możliwości ich wypowiedzenia, w niektórych z nich zawarte jest zastrzeżenie wcześniejszego rozwiązania lub wygaśnięcia pod warunkiem likwidacji placówki, w takim przypadku obowiązuje termin wypowiedzenia 6 lub 12 miesięcy. W części umów wprowadzony jest zapis o możliwości jej przedłużenia na dotychczasowych warunkach na podstawie oświadczenia woli leasingodawcy złożonego na piśmie na 6 miesięcy przed upływem terminu zakończenia umowy.
Bank zastosował do umów leasingu wyłączenia jakie dopuszcza standard MSSF 16 dotyczące:
1. korzystania z aktywa o niskiej wartości,
2. korzystania z aktywa przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy.
Do umów leasingu o niskiej wartości zaklasyfikowano umowy w których wartość bazowego składnika aktywów ma niską wartość tzn. nie przekracza kwoty 20 tys. zł.
Płatności związane z umowami wyłączonymi są ujmowane liniowo jako koszt w rachunku zysków i strat.
Przyszłe minimalne opłaty z tytułu umów wyłączonych
Stan na 31 grudnia 2021 roku:
Wyszczególnienie
Nieruchomości
Samochody
Razem
niska wartość
94
211
305
krótkoterminowe
1 456
-
1 456
Razem
1 550
211
1 761
Stan na 31 grudnia 2020 roku:
Wyszczególnienie
Nieruchomości
Samochody
Razem
niska wartość
285
466
751
krótkoterminowe
1 063
-
1 063
Razem
1 348
466
1 814
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 143
40. Pozostałe zobowiązania
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Rozliczenia międzybankowe
47 301
22 760
Rozliczenia międzyokresowe bierne
27 101
20 249
Rozliczenia publiczno-prawne
5 462
6 335
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług
70 285
65 021
Prowizje do rozliczenia w czasie
7 379
5 904
Rozliczenia z tytułu kart płatniczych
1 135
4 898
Rezerwa na zwroty prowizji z tyt. wcześniejszej spłaty kredytów
3 310
3 526
Pozostałe
844
537
Razem
162 817
129 230
41. Aktywa i zobowiązania warunkowe
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Zobowiązania warunkowe:
3 370 486
2 956 784
Finansowe, w tym:
2 920 453
2 583 937
otwarte linie kredytowe w tym:
2 899 502
2 558 517
odwołalne
2 443 944
2 223 974
nieodwołalne
455 558
334 543
otwarte akredytywy importowe
20 951
20 250
promesy udzielenia kredytu w tym:
-
5 170
nieodwołalne
-
5 170
gwarancyjne, w tym:
450 033
372 847
poręczenia i gwarancje spłaty kredytu
12 739
12 739
gwarancje właściwego wykonania kontraktu
437 294
360 108
Aktywa warunkowe:
2 126 300
899 975
Finansowe, w tym:
344 955
-
otwarte linie kredytowe
344 955
-
Gwarancyjne
1 781 345
899 975
Aktywa i zobowiązania warunkowe razem
5 496 786
3 856 759
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 144
42. Kapitał podstawowy
Zarejestrowany kapitał zakładowy
Na dzień 31 grudnia 2021 roku kapitał zakładowy wynosił 929 477 tys. i nie uległ zmianie wobec stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku.
Seria/ emisja
Rodzaj akcji
Rodzaj uprzywile- jowania akcji
Liczba akcji
Wartość serii/emisji wg wartości nominalnej w tys. zł
Sposób pokrycia
Data rejestracji
Prawo do dywidendy (od daty)
A
O
zwykłe
236 700
2 367
opłacone
09-01-91
01-01-92
B
O
zwykłe
1 263 300
12 633
opłacone
11-03-92
01-01-93
C
O
zwykłe
477 600
4 776
opłacone
30-12-92
01-01-93
C
O
zwykłe
22 400
224
wkład niepieniężny
30-12-92
01-01-93
D
O
zwykłe
1 300 000
13 000
opłacone
30-12-93
01-01-94
E
O
zwykłe
647 300
6 473
opłacone
30-06-94
01-01-95
E
O
zwykłe
15 500
155
wkład niepieniężny
30-06-94
01-01-95
E
O
zwykłe
37 200
372
wkład niepieniężny
30-06-94
01-01-95
F
O
zwykłe
1 500 000
15 000
opłacone
30-12-94
01-01-95
G
O
zwykłe
1 260 000
12 600
opłacone
30-06-95
01-01-96
H
O
zwykłe
670 000
6 700
opłacone
30-06-95
01-01-96
I
O
zwykłe
70 000
700
opłacone
30-06-95
01-01-96
J
O
zwykłe
1 055 000
10 550
opłacone
21-06-96
01-01-96
K
O
zwykłe
945 000
9 450
opłacone
21-06-96
01-01-96
L
O
zwykłe
1 200 000
12 000
opłacone
29-11-96
01-01-96
M
O
zwykłe
2 500 000
25 000
opłacone
07-05-98
01-01-97
N
O
zwykłe
1 853 000
18 530
opłacone
13-06-07
01-01-07
O
O
zwykłe
1 320 245
13 202
wkład niepieniężny
25-06-10
01-01-10
P
O
zwykłe
6 500 000
65 000
opłacone
15-06-12
01-01-11
U
O
zwykłe
40 000 000
400 000
opłacone
12-07-17
01-01-16
V
O
zwykłe
30 074 426
300 744
opłacone
04-07-18
01-01-18
Liczba akcji, razem
92 947 671
Kapitał zakładowy wg wartości nominalnej razem
929 477
Kapitał zakładowy razem
929 477
Wartość nominalna jednej akcji wynosi 10 zł.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku ogólna liczba głosów wynikająca ze wszystkich wyemitowanych przez Bank akcji wynosiła 92 947 671 i nie zmieniła się wobec stanu na dzień 31 grudnia 2020 roku.
Jedna akcja daje prawo do jednego głosu na walnym zgromadzeniu.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 145
Struktura akcjonariuszy posiadających bezpośrednio i pośrednio przez podmioty zależne co najmniej 5% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Banku:
31-12-2021
31-12-2020
Akcjonariusz
Liczba głosów na WZ (akcji)
% udział w ogólnej liczbie głosów na WZ (w kapitale zakładowym)
Liczba głosów na WZ (akcji)
% udział w ogólnej liczbie głosów na WZ (w kapitale zakładowym)
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
53 951 960
58,05
53 951 960
58,05
Fundusz Inwestycji Polskich Przedsiębiorstw Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych
8 000 000
8,61
8 000 000
8,61
Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych
5 148 000
5,54
5 148 000
5,54
Na pozostałych akcjonariuszy przypada łącznie 27,8% udziałów w kapitale zakładowym Banku.
Na dzień sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego nie znane zmiany w strukturze własności znacznych pakietów akcji.
Akcje własne
Na dzień 31 grudnia 2021 roku Bank posiadał 37 775 akcji własnych, które reprezentują 0,04% kapitału zakładowego i 0,04% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu Banku.
Bank, zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych, nie jest uprawniony do wykonywania prawa głosu z akcji własnych.
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej wartości nominalnej
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej tworzony jest z nadwyżki osiągniętej przy emisji akcji powyżej wartości nominalnej pozostałej po pokryciu kosztów emisji.
Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2020 roku kapitał zapasowy wynosił 532 851 tys. zł.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 146
43. Kapitał z aktualizacji wyceny
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Przeszacowanie składników aktywów finansowych wycenianych wg wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-36 530
80 236
Przeszacowanie zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych
3 243
3 553
Odroczony podatek dochodowy
6 325
-15 920
Kapitał z aktualizacji wyceny, razem
- 26 962
67 869
Zmiana stanu kapitału z aktualizacji wyceny
Wyszczególnienie
Stan na 01 stycznia 2021
67 869
Zwiększenie z tytułu:
249 345
wyceny inwestycyjnych papierów wartościowych
249 345
Zmniejszenie z tytułu:
-366 421
wyceny inwestycyjnych papierów wartościowych
-366 111
przeszacowanie zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych
-310
Odroczony podatek dochodowy
22 245
Stan na 31 grudnia 2021
-26 962
Stan na 01 stycznia 2020
47 695
Zwiększenie z tytułu:
298 690
wyceny inwestycyjnych papierów wartościowych
298 690
Zmniejszenie z tytułu:
-273 783
wyceny inwestycyjnych papierów wartościowych
-273 541
przeszacowanie zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych
-242
Odroczony podatek dochodowy
-4 733
Stan na 31 grudnia 2020
67 869
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 147
44. Zyski zatrzymane
Na zyski zatrzymane składają się: pozostały kapitał zapasowy, fundusz ogólnego ryzyka oraz niepodzielony wynik finansowy.
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Pozostały kapitał zapasowy:
333 871
726 193
utworzony ustawowo
44 000
44 000
utworzony zgodnie ze statutem ponad wymaganą ustawowo (minimalną) wartość
285 546
677 868
inny
4 325
4 325
Fundusz ogólnego ryzyka
48 302
48 302
Niepodzielony wynik finansowy
48 714
- 392 322
niepodzielony wynik z lat ubiegłych
-
- 82 024
wynik netto bieżącego okresu
48 714
- 310 298
Zyski zatrzymane razem
430 887
382 173
Kapitał zapasowy tworzony jest z odpisów z rocznego zysku netto w wysokości co najmniej 8% zysku netto, dopóki kapitał ten nie osiągnie przynajmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego. Część kapitału zapasowego w wysokości jednej trzeciej kapitału zakładowego może być przeznaczona jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.
Kapitał rezerwowy tworzony jest z odpisów z rocznego zysku netto niezależnie od kapitału zapasowego z przeznaczeniem na pokrycie szczególnych strat i wydatków.
O użyciu kapitału zapasowego i rezerwowego rozstrzyga Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy.
Fundusz ogólnego ryzyka przeznaczony na niezidentyfikowane ryzyka w działalności Banku tworzony jest z odpisów z rocznego zysku netto, zgodnie z zasadami określonymi w przepisach prawa bankowego.
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku Ochrony Środowiska S.A. w dniu 23 czerwca 2021 roku podjęło Uchwałę o pokryciu straty Banku za okres od 01 stycznia do 31 grudnia 2020 roku w wysokości 310 298 tys. z kapitału zapasowego.
45. Rachunkowość zabezpieczeń
Przyjęte zasady rachunkowości zabezpieczeń
Rachunkowość zabezpieczeń jest integralnym elementem procesu zarządzania ryzykiem finansowym. Zarządzanie ryzykiem finansowym odbywa się w ramach obowiązującego w Banku procesu zarządzania ryzykiem.
Zabezpieczanym ryzykiem jest ryzyko stopy procentowej w księdze bankowej. Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej obligacji Skarbu Państwa o stałym oprocentowaniu.
Rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych
Na 31 grudnia 2021 roku BOŚ S.A. nie stosował rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
Bank w okresie objętym zabezpieczeniem dokonuje zabezpieczenia zmienności wartości godziwej obligacji o stałym oprocentowaniu, wynikających ze zmian rynkowych stóp procentowych. Pozycję zabezpieczaną stanowi
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 148
część obligacji Skarbu Państwa utrzymywanych w modelu biznesowym HtCS. Instrumentem zabezpieczającym transakcje Interest Rate Swap (IRS), w których Bank dokonuje płatności w oparciu o stałą stopę procentową, a otrzymuje kupon oparty o zmienną stopę (6-miesięczny WIBOR).
Dzięki ustanowieniu powiązania zabezpieczającego, w rachunku zysków i strat uzyskiwany jest efekt wzajemnego kompensowania się zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego i pozycji zabezpieczanej z tytułu zabezpieczanego ryzyka. Zabezpieczeniu podlega tylko jeden rodzaj ryzyka (tj. ryzyko zmienności stóp procentowych). Spread pomiędzy kwotowaniami obligacji skarbowych i transakcji IRS zostaje wyłączony z zabezpieczenia.
Oczekuje się, że zabezpieczenie będzie wysoce skuteczne w kompensowaniu zmian wartości godziwej wynikających z zabezpieczanego ryzyka. Efektywność zabezpieczenia jest weryfikowana poprzez zastosowanie prospektywnych i retrospektywnych testów efektywności. Test prospektywny polega na analizie miary BPV pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego. Test retrospektywny jest wykonywany w oparciu o metodę bezpośredniej kompensaty, w ramach której następuje porównanie zmian wartości transakcji zabezpieczających oraz pozycji zabezpieczanej wynikających ze zmian zabezpieczanego czynnika ryzyka. Test retrospektywny daje wynik pozytywny, jeżeli współczynnik oceny efektywności mieści się w przedziale <0,8;1,25>. Testy wykonywane z częstotliwością kwartalną. Bank nie identyfikuje istotnych źródeł nieefektywności zabezpieczenia wartości godziwej.
Zmiana wartości godziwej pozycji zabezpieczanej wynikająca ze zmian rynkowych stóp procentowych ujmowana jest w rachunku zysków i strat. Zmiany wartości godziwej obligacji, nie wynikające ze zmian zabezpieczanego czynnika ryzyka odnoszone na kapitał z aktualizacji wyceny. Zmiany wyceny instrumentu zabezpieczającego ujmowane są w rachunku zysków i strat.
Wg stanu na 31 grudnia 2021 roku Bank posiadał jedno powiązanie zabezpieczające wartość godziwą zabezpieczenie ustanowione 20 października 2015 roku.
Pozycja zabezpieczana w ramach powiązania zabezpieczającego ustanowionego w 2015 roku obejmuje 240 mln obligacji Skarbu Państwa DS0725, zapadających w lipcu 2025 roku.
Wg stanu na 31 grudnia 2021 roku na rachunku zysków i strat zaksięgowano kwotę 5 097 tys. zł, wynikającą ze zmian wartości godziwej obligacji z tytułu ryzyka stopy procentowej oraz wartości godziwej transakcji IRS. W kapitale z aktualizacji wyceny zaewidencjonowana była kwota -6 731 tys. zł, stanowiąca sumę wpływu na kapitał obligacji z momentu ustanowienia powiązania zabezpieczającego (-11 345 tys. zł) oraz zmiany wartości godziwej obligacji, wynikającej z niezabezpieczonej części ryzyka (spreadu pomiędzy kwotowaniami obligacji i transakcji IRS).
31-12-2021
31-12-2020
Wyszczególnienie
wartość bilansowa
wartość nominalna
wartość godziwa*\
wartość bilansowa
wartość nominalna
wartość godziwa*\
Instrumenty zabezpieczające
Interest Rate Swap (IRS) – wycena ujemna
9 121
258 000
11 587
24 497
258 000
22 083
Pozycja zabezpieczana
Obligacje SP - wycena dodatnia
238 620
240 000
-6 490
273 804
240 000
26 415
Łączny wpływ na wynik
5 097
4 332
*\w przypadku obligacji stanowiących pozycję zabezpieczaną jest to korekta wartości godziwej.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 149
46. Płatności na bazie akcji
Polityka wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w BOŚ S.A.
W celu wypełnienia wymogów określonych w Rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 08 czerwca 2021 roku w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń w bankach a także w zgodzie z postanowieniami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/36/UE z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie warunków dopuszczenia instytucji kredytowych do działalności oraz nadzoru ostrożnościowego nad instytucjami kredytowymi i firmami inwestycyjnymi, Bank wdrożył Politykę wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze, zatwierdzoną przez Radę Nadzorczą Banku Ochrony Środowiska S.A.
Komitet ds. Wynagrodzeń i Nominacji powołany przez Radę Nadzorczą Banku opiniuje Politykę wynagrodzeń, opiniuje i projektuje zasady wynagradzania członków Zarządu, opiniuje wysokość wynagrodzenia zmiennego osób zajmujących stanowiska kierownicze, opiniuje i monitoruje wysokość wynagrodzenia zmiennego osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku odpowiedzialne za zarządzanie ryzykiem na drugim poziomie, kierowanie komórką do spraw zgodności oraz kierowanie komórką audytu wewnętrznego.
W okresie sprawozdawczym, Polityka wynagrodzeń została dwukrotnie znowelizowana, tj.:
1. w związku z koniecznością implementacji przepisów prawnych Unii Europejskiej dotyczących wymogów kapitałowych dla instytucji finansowych, tzw. pakietu CRD V/CRR II, które to zostały wprowadzone do krajowego porządku prawnego w zmienionej ustawie Prawo bankowe oraz w znowelizowanym Rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 08 czerwca 2021 roku w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń w bankach.
Znowelizowana Polityka wynagrodzeń zakłada m.in.:
1) wypłatę co najmniej 50% ustalonego wynagrodzenia zmiennego w akcjach Banku Ochrony Środowiska S.A., których wartość ustala się jako średnią cenę ważoną akcji Banku w obrotach sesyjnych na GPW w okresie od 01 grudnia roku poprzedzającego rok przyznania premii do 31 stycznia roku, w którym następuje przyznanie premii.
Przez akcje rozumie się:
akcje Banku Ochrony Środowiska S.A. notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie,
akcje wirtualne tzw. akcje fantomowe, o wartości odpowiadającej cenie akcji notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.
2) odroczenie wypłaty 40% wynagrodzenia zmiennego w pięciu równych rocznych ratach, przy czym co najmniej 50% każdej transzy jest wypłacane w akcjach Banku, a pozostała część w gotówce. Część odroczona może zostać wstrzymana, ograniczona lub Bank może odmówić jej wypłaty bądź realizacji m.in. w sytuacji, gdy wyniki Banku znacząco odbiegają od zatwierdzonego planu finansowego na dany rok lub gdy spełnione zostały warunki, o których mowa w art. 142 ust. 1 ustawy – Prawo bankowe,
3) ocenę wyników obejmującą okres 3 lat, tak aby wysokość wynagrodzenia zależnego od wyników uwzględniała cykl koniunkturalny Banku i ryzyko związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Przez wyniki rozumie się założone w strategii lub planie finansowym Banku na dany rok cele efektywnościowe, finansowe, sprzedażowe i zadania indywidualne,
4) neutralność pod względem płci.
Powyższe zasady obejmują wynagrodzenie zmienne za 2021 rok i lata kolejne.
2. w związku z koniecznością wdrożenia rekomendacji nr 15 Rekomendacji Z KNF dot. zasad ładu wewnętrznego w bankach, która to zobligowała banki do opracowania oraz wprowadzenia w życie, sporządzone w formie pisemnej i zatwierdzone przez radę nadzorczą przejrzyste i zrozumiałe zasady wynagradzania w banku, gdzie m.in. ustalono maksymalny stosunek średniego całkowitego wynagrodzenia brutto członków Zarządu Banku w okresie rocznym do średniego całkowitego wynagrodzenia brutto pozostałych pracowników w okresie rocznym wynosić będzie 1:16.
Mając na uwadze powyższe, wypełniając obowiązek informacyjny wynikający z postanowień rekomendacji nr 30.1. Rekomendacji Z KNF oraz Polityki wynagrodzeń, Bank Ochrony Środowiska S.A. informuje, że stosunek średniego
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 150
całkowitego wynagrodzenia brutto członków zarządu w okresie 2021 roku do średniego całkowitego wynagrodzenia brutto pozostałych pracowników banku w okresie 2021 roku, wynosi 6,21 i tym samym nie przekracza ustalonej wartości.
Maksymalny poziom wynagrodzenia zmiennego każdej z osób zajmujących stanowisko kierownicze nie przekracza 100% wynagrodzenia stałego. Walne Zgromadzenie Banku Ochrony Środowiska S.A. może wyrazić zgodę na zwiększenie maksymalnego poziomu wynagrodzenia zmiennego w stosunku do wynagrodzenia stałego do 200%, zgodnie z procedurą przewidzianą w § 25 ust. 3 pkt 4) lit. b) i c) Rozporządzenia MFFiPR. Zwiększenie maksymalnego poziomu wynagrodzenia zmiennego, o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, nie dotyczy Członków Zarządu Banku.
W okresie sprawozdawczym:
1. po zakończeniu okresu retencyjnego, dokonano przeliczenia na gotówkę i wypłaty akcji fantomowych, przyznanych w ramach nieodroczonego wynagrodzenia zmiennego za rok 2019 oraz w ramach pierwszej transzy odroczonej wynagrodzenia zmiennego za 2018 rok, w łącznej wysokości 306,8 tys. brutto (38 045 sztuk akcji fantomowych po kursie stanowiącym średnią arytmetyczną z kursów zamknięcia ustalonych na pięciu pierwszych sesjach po upływie okresu retencyjnego, tj. 8,064 zł);
2. rozliczono drugą (z trzech) transzę odroczonego wynagrodzenia zmiennego za wyniki roku 2018; przewidywany całkowity koszt wyniesie 79,4 tys. brutto, w tym przyznano płatności w akcjach fantomowych stanowiące świadczenie krótkoterminowe, które zostanie wypłacone po upływie okresu retencyjnego, tj. po okresie 6 miesięcy liczonego od dnia przyznania zmiennego składnika wynagrodzenia po kursie stanowiącym średnią arytmetyczną z kursów zamknięcia ustalonych na pięciu pierwszych sesjach po upływie okresu retencyjnego - 5 450 sztuk akcji oraz wypłacono w gotówce 39,7 tys. zł brutto stanowiące świadczenie krótkoterminowe;
3. rozliczono pierwszą (z trzech) transzę odroczonego wynagrodzenia zmiennego za wyniki roku 2019; przewidywany całkowity koszt wyniesie 87,2 tys. brutto, w tym przyznano płatności w akcjach fantomowych stanowiące świadczenie krótkoterminowe, które zostanie wypłacone po upływie okresu retencyjnego, tj. po okresie 6 miesięcy liczonego od dnia przyznania zmiennego składnika wynagrodzenia po kursie stanowiącym średnią arytmetyczną z kursów zamknięcia ustalonych na pięciu pierwszych sesjach po upływie okresu retencyjnego - 6 364 sztuk akcji oraz wypłacono w gotówce 43,6 tys. brutto stanowiące świadczenie krótkoterminowe;
4. ustalono, że w związku z nieziszczeniem się warunku naliczenia wynagrodzenia zmiennego (premii), osobom zajmującym stanowiska kierownicze zidentyfikowane jako mające istotny wpływ na profil ryzyka Banku (w tym Członkom Zarządu BOŚ S.A.) nie przyznano wynagrodzenia zmiennego za wyniki 2020 roku;
5. dwóm osobom zajmującym stanowiska kierownicze zidentyfikowane jako mające istotny wpływ na profil ryzyka Banku, została wypłacona nagroda pieniężna ustalona w roku 2020 w wysokości 10 tys. każda. Zgodnie z postanowieniami Rozdziału IV par. 14 ust. 4 Polityki wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Ochrony Środowiska S.A. wynagrodzenie zmienne nie podlegało mechanizmowi odraczania i wypłaty części wynagrodzenia w akcjach.
Wynagrodzenie zmienne za wyniki roku 2021 nie zostało jeszcze rozliczone i przyznane.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 151
47. Informacje dodatkowe do sprawozdania z przepływów pieniężnych
Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych
Dla potrzeb sprawozdania z przepływów pieniężnych saldo środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych zawiera następujące salda o wysokiej płynności i terminie zapadalności krótszym niż trzy miesiące.
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Kasa, środki w Banku Centralnym (Nota 23)
361 564
266 532
Lokaty w innych bankach, ujęte w ekwiwalentach środków pieniężnych (Nota 24)
339 005
28 815
Inwestycyjne papiery wartościowe (Nota 26)
2 899 014
2 179 952
Razem
3 599 583
2 475 299
Saldo środków pieniężnych i ekwiwalentów środków pieniężnych zawiera rezerwę obowiązkową utrzymywaną na rachunku w NBP.
Zarząd Narodowego Banku Polskiego w dniu 21 czerwca 2018 roku podjął uchwałę w sprawie zwolnienia Banku z obowiązku utrzymywania 55% wymaganej rezerwy obowiązkowej. Powyższe zwolnienie obowiązuje od dnia 02 lipca 2018 roku do dnia 31 grudnia 2021 roku.
Zgodnie z paragrafem 12 Uchwały NBP nr 40/2015 Bank może wykorzystywać środki utrzymywane na rachunku rezerwy obowiązkowej do bieżących rozliczeń pieniężnych.
Rezerwa deklarowana do utrzymania w miesiącu grudniu 2021 roku wynosiła 295 202 tys. (grudzień 2020 31 408 tys. zł). Bank zobowiązany jest utrzymywać średnie saldo środków pieniężnych w miesiącu powyżej zadeklarowanej rezerwy obowiązkowej.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 152
Objaśnienie różnic pomiędzy bilansowymi zmianami stanu, a zmianami stanu tych pozycji wykazywanymi w działalności operacyjnej sprawozdania z przepływów pieniężnych:
za rok zakończony
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Zmiana stanu należności od innych banków
- 248 437
6 903
Zmiana stanu lokat w innych bankach, ujęte w ekwiwalentach środków pieniężnych
310 190
-30 546
Zmiana stanu lokat w innych bankach oraz należności od innych banków razem
61 753
-23 643
Zmiana stanu inwestycyjnych papierów wartościowych
262 483
-2 069 336
Zmiana stanu inwestycyjnych papierów wartościowych przyjęta do środków pieniężnych
719 062
860 117
Wykup papierów wartościowych utrzymywanych do terminu zapadalności
- 28 287
-
Zakup papierów wartościowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu
70 595
160 586
Odsetki otrzymane od papierów wartościowych wycenianych
wg zamortyzowanego kosztu
- 45 169
-57 489
Przesunięcie odsetek od papierów wartościowych wycenianych
wg zamortyzowanego kosztu do odsetek z działalności inwestycyjnej
49 988
54 758
Przeszacowanie aktywów finansowych wycenianych wg wartości godziwej prze inne całkowite dochody
- 116 766
25 149
Zmiana stanu inwestycyjnych papierów wartościowych razem
911 906
-1 026 215
Zmiana stanu inwestycji w jednostkach zależnych
- 5 568
-26 414
Wycena akcji metodą praw własności
21 567
29 471
Pozostałe zmiany
1
-
Dywidenda otrzymana
- 16 000
-3 057
Zmiana stanu inwestycji w jednostkach zależnych razem
-
-
Zmiana stanu innych aktywów i podatku dochodowego
- 25 172
-23 745
Odroczony podatek dochodowy wykazany w rachunku zysków i strat
7 008
16 256
Odroczony podatek dochodowy z tytułu wyceny inwestycyjnych papierów wartościowych oraz świadczeń pracowniczych
22 245
-4 732
Niepieniężne zmiany z tytułu wartości niematerialnych, rzeczowych środków trwałych oraz prawa do użytkowania - leasing
47
37
Pozostałe zmiany
- 1
-
Zmiana stanu innych aktywów i podatku dochodowego razem
4 127
-12 184
Zmiana stanu rezerw
29 524
357 198
Wycena aktuariusza wpływ na kapitał z aktualizacji wyceny
- 310
-243
Zmiana stanu rezerw razem
29 214
365 955
Zmiana stanu pozostałych zobowiązań i podatku dochodowego
41 020
66
Bieżące obciążenia z tytułu podatku dochodowego
- 32 185
-27 495
Zapłacony podatek dochodowy
24 752
45 131
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 153
Zmiana stanu pozostałych zobowiązań i podatku dochodowego razem
33 587
17 702
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych
111
-1 735
Odsetki zapłacone od obligacji własnych, w tym:
12 036
14 440
od obligacji podporządkowanych
12 036
14 440
Odsetki naliczone od obligacji własnych, w tym:
- 12 147
-12 705
od obligacji podporządkowanych
- 12 147
-12 705
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu emisji bankowych papierów wartościowych razem
-
-
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 154
48. Charakterystyka instrumentów pochodnych oraz transakcji wymiany walutowej
Transakcje wymiany walut i walutowych instrumentów pochodnych:
31-12-2021
31-12-2020
31-12-2021
31-12-2020
31-12-2021
31-12-2020
Instrument
FX Swap
FX Forward
FX Spot
Opis instrumentu
Transakcja, która zobowiązuje strony kontraktu do dokonania początkowej wymiany walut
w wyznaczonym dniu i po określonym kursie oraz zwrotnej (końcowej) wymiany tych walut, w określonym w przyszłości dniu (innym niż rozliczenie tzw. pierwszej „nogi”) i po kursie uzgodnionym w momencie zawarcia transakcji (przeważnie różnym od kursu wymiany początkowej). Waluta, którą jeden z kontrahentów jest zobowiązany zapłacić drugiemu w wyniku wymiany końcowej jest tą samą walutą, którą kontrahent otrzymał w wymianie początkowej.
Terminowa transakcja wymiany określonej kwoty waluty na inną walutę w określonym terminie, wg ustalonego kursu terminowego.
Jest to tzw. kontrakt z dostawą waluty (forward outright).
Wszystkie warunki transakcji ustalane są w dniu jej zawarcia.
Transakcja wymiany określonej kwoty waluty na inną walutę, po kursie uzgodnionym w momencie zawierania transakcji.
Rozliczenie tej transakcji następuje w terminie zazwyczaj do dwóch dni roboczych od daty zawarcia.
Cel nabycia lub wystawienia
do obrotu/płynność
do obrotu
do obrotu
Ilość transakcji
31
44
91
97
43
94
Wartość nominalna instrumentów (w tys. zł)
439 791
672 825
383 526
220 458
110 894
187 206
Wartość godziwa
(w tys. zł)
-20 685
-13 833
9 316
872
-54
88
- dodatnia
839
113
10 071
2 926
75
860
- ujemna
-21 524
-13 946
-755
-2 054
-129
-772
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 155
Przyszłe przychody/ płatności
Zmienne
Zmienne
Zmienne
Średnia zapadalność
2022-02-22
2021-03-30
2022-05-08
2021-06-12
2022-01-03
2021-01-04
Możliwość wcześniejszego rozliczenia
Brak
Na wniosek klienta
Brak
Możliwość wymiany lub zamiany na inny składnik aktywów/ pasywów
Brak
Brak
Brak
Inne warunki
Brak
Brak
Brak
Rodzaj ryzyka związanego z danym instrumentem pochodnym
Ryzyko operacyjne, ryzyko rynkowe, ryzyko kontrahenta
Ryzyko operacyjne, ryzyko rynkowe, ryzyko kontrahenta
Ryzyko operacyjne, ryzyko rynkowe, ryzyko kontrahenta
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 156
Transakcje instrumentami pochodnymi stopy procentowej:
31-12-2021
31-12-2020
31-12-2021
31-12-2020
31-12-2021
31-12-2020
31-12-2021
31-12-2020
Instrument
Transakcje wymiany stopy procentowej (IRS)
Transakcje wymiany stopy procentowej (IRS zabezpieczający PLN)
Transakcje wymiany stopy procentowej (IRS zabezpieczający EUR)
Transakcje Forward na obligacje
Opis instrumentu
Transakcja zobowiązująca obie strony do wymiany okresowych płatności odsetkowych od określonej kwoty nominalnej przez uzgodniony okres. Dokonywane płatności odsetkowe są wyrażone w tej samej walucie i obliczane według ustalonej dla każdej ze stron stopy procentowej (jedna stopa może być stała a druga zmienna lub obie mogą być zmienne, ale uzależnione od różnych indeksów). Ta kategoria obejmuje także transakcje IRS, których kwota nominalna zmienia się w czasie – swapy amortyzowane.
Transakcja zobowiązująca obie strony do wymiany okresowych płatności odsetkowych od określonej kwoty nominalnej przez uzgodniony okres. Dokonywane płatności odsetkowe są wyrażone w tej samej walucie i obliczane według ustalonej dla każdej ze stron stopy procentowej (jedna stopa może być stała a druga zmienna lub obie mogą być zmienne, ale uzależnione od różnych indeksów).
Transakcja zobowiązująca obie strony do wymiany okresowych płatności odsetkowych od określonej kwoty nominalnej przez uzgodniony okres. Dokonywane płatności odsetkowe są wyrażone w tej samej walucie i obliczane według ustalonej dla każdej ze stron stopy procentowej (jedna stopa może być stała a druga zmienna lub obie mogą być zmienne, ale uzależnione od różnych indeksów).
Terminowa transakcja kupna/sprzedaży określonej kwoty papieru wartościowego w określonym terminie, wg ustalonej ceny terminowej. Wszystkie warunki transakcji ustalane są w dniu jej zawarcia.
Cel nabycia lub wystawienia
do obrotu
jako zabezpieczenie (rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej)
jako zabezpieczenie (rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych)
do obrotu
Ilość transakcji
162
209
2
2
-
-
-
-
Wartość nominalna instrumentów (w tys. zł)
3 731 294
5 230 860
258 000
258 000
-
-
-
-
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 157
Wartość godziwa (w tys. zł)
32 654
-4 710
9 121
-24 497
-
-
-
-
- dodatnia
104 125
75 928
9 121
-
-
-
-
-
- ujemna
-71 471
-80 638
-
-24 497
-
-
-
-
Przyszłe przychody/ płatności
Zmienne
Zmienne
Zmienne
Zmienne
Średnia zapadalność
2025-07-17
2023-10-27
2025-07-25
2025-07-25
-
-
-
-
Możliwość wcześniejszego rozliczenia
Istnieje taka możliwość
w przypadku transakcji
z klientami niebankowymi
w przypadkach określonych
w umowach.
Możliwe, rzadko stosowane.
Brak
Brak
Brak
Możliwość wymiany lub zamiany na inny składnik aktywów/ pasywów
Brak
Brak
Brak
Brak
Inne warunki
Brak
Brak
Brak
Brak
Rodzaj ryzyka
Ryzyko operacyjne, ryzyko rynkowe, ryzyko kontrahenta
Ryzyko operacyjne, ryzyko rynkowe, ryzyko kontrahenta
Ryzyko operacyjne, ryzyko rynkowe, ryzyko kontrahenta
Ryzyko operacyjne, ryzyko rynkowe, ryzyko kontrahenta
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 158
Transakcje wymiany walut i walutowych instrumentów pochodnych:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Wartość instrumentów według wartości nominalnej
934 211
1 080 489
Razem transakcje wymiany walut i walutowych instrumentów pochodnych:
aktywa
10 985
3 899
zobowiązania
-22 408
-16 772
Transakcje instrumentami pochodnymi stopy procentowej:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Wartość instrumentów według wartości nominalnej
3 989 294
5 488 860
Razem transakcje instrumentami pochodnymi stopy procentowej:
aktywa
113 246
75 928
zobowiązania
-71 471
-105 135
Razem pochodne instrumenty finansowe:
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Wartość instrumentów według wartości nominalnej
4 923 505
6 569 349
Razem pochodne instrumenty finansowe:
aktywa
124 231
79 827
zobowiązania
-93 879
-121 907
Kompensowanie aktywów finansowych i zobowiązań finansowych
Bank w aktywach finansowych i zobowiązaniach finansowych ujętych w sprawozdaniu finansowym nie stosuje kompensaty wartości posiadanych instrumentów finansowych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 159
49. Wartość godziwa aktywów i zobowiązań finansowych
Poniżej przedstawiono wartość bilansową i godziwą aktywów i zobowiązań finansowych innych niż wyceniane wg wartości godziwej w sprawozdaniu finansowym:
Wyszczególnienie
Wartość bilansowa na 31-12-2021
Wartość godziwa na 31-12-2021
Wartość bilansowa na 31-12-2020
Wartość godziwa na 31-12-2020
AKTYWA FINANSOWE
Należności od innych banków
390 452
392 591
142 015
145 212
Należności od klientów
w tym:
11 872 238
11 831 517
11 891 853
11 756 309
należności w złotych polskich
9 370 349
9 388 870
9 085 130
8 997 950
należności w walutach obcych
2 501 889
2 442 647
2 806 723
2 758 359
Inwestycyjne papiery wartościowe - wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
1 582 366
1 544 358
1 535 239
1 615 371
Dłużne papiery wartościowe, w tym:
1 582 366
1 544 358
1 535 239
1 615 371
Skarbu Państwa
1 373 528
1 362 035
1 397 710
1 472 158
pozostałe
208 838
182 323
137 529
143 213
ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE
Zobowiązania Banku Centralnego i innych banków
420 389
420 389
732 743
732 743
Zobowiązania wobec klientów, w tym:
17 012 146
17 020 095
16 553 777
16 576 524
klientów instytucjonalnych
9 015 707
9 015 780
7 348 376
7 348 121
klientów indywidualnych
7 397 756
7 405 359
8 414 930
8 437 386
pozostałych Klientów
87 729
87 729
74 763
74 763
międzynarodowych instytucji finansowych
510 954
511 227
715 708
716 254
Zobowiązania podporządkowane
369 107
356 419
368 996
351 812
Należności od innych banków
Należności od innych banków obejmują lokaty międzybankowe, rachunki nostro oraz kredyty i pożyczki. Wartość godziwa lokat międzybankowych z uwagi na krótki termin realizacji (do 6 m-cy lokaty międzybankowe na stopę stałą) jest równa wartości bilansowej. Obligacje wyemitowane przez banki wyceniono według wartości godziwej z uwzględnieniem spreadu kredytowego wyznaczonego w oparciu o porównywalne emisje przeprowadzone przez podobne banki.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 160
Należności od klientów
Należności od klientów przedstawiono po pomniejszeniu o odpisy z tytułu utraty wartości. Należności od klientów w bilansie wycenia się głównie według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej (99% wartości bilansowej kredytów).
Za wartość godziwą kredytów jest przyjmowana ich wartość wynikająca z bieżąco oszacowanych przyszłych przepływów kapitałowo-odsetkowych (oddzielnie dla walut i oddzielnie dla PLN) wyliczonych w oparciu o efektywną stopę procentową dla każdego kredytu (z wyjątkiem kredytów o nieustalonym harmonogramie lub kredytów zagrożonych dla których jako wartość godziwa przyjmowana jest wartość bilansowa) dyskontowanych średnią efektywną stopą procentową kredytów udzielonych w ostatnich dwunastu miesiącach. Dla kredytów hipotecznych uwzględniono przedpłaty. W przypadku kredytów w walutach obcych, których Bank zaprzestał udzielania została zastosowana średnia efektywna stopa procentowa odpowiadających im kredytów udzielanych w PLN, skorygowana o różnicę pomiędzy poziomami stóp w poszczególnych walutach i PLN.
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Do inwestycyjnych papierów wartościowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu należą obligacje Skarbu Państwa przyporządkowane do modelu biznesowego HtC. Za wartość godziwą obligacji przyjmuje się aktualną wycenę pochodzącą z kwotowań rynkowych powiększonych o narosłe odsetki.
Zobowiązania wobec Banku Centralnego i innych banków
Zobowiązania wobec Banku Centralnego oraz zobowiązania z tytułu transakcji repo zostały wykazane w wartości bilansowej. Zobowiązania z tytułu transakcji repo zostały wykazane w wartości bilansowej ze względu na brak dostępnych danych rynkowych do kalkulacji wartości godziwej podstawowej transakcji repo Banku z kontrahentem.
Depozyty międzybankowe, z uwagi na krótki termin zostały ujęte w wartości bilansowej, a zaciągnięte pożyczki (kapitał i odsetki) zostały zdyskontowane średnią efektywną stopą procentową.
Zobowiązania wobec klientów
Zobowiązania w bilansie wycenia się według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej. Jako wartość godziwa zobowiązań jest przyjmowana ich wartość wynikająca ze zdyskontowania kapitału oraz odsetek dla wszystkich depozytów średnią ważoną stopą procentową, która obowiązywała dla depozytów przyjętych w grudniu 2021 roku. Z uwagi na brak harmonogramów dla rachunków bieżących zostały one ujęte wg wartości bilansowej.
Zobowiązania (kapitał i odsetki) wobec międzynarodowych instytucji finansowych zostały zdyskontowane średnią efektywną stopą procentową (dla EUR) bądź ostatniej transakcji zawartej w danej walucie (dla PLN).
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych
Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych wycenione według wartości godziwej z uwzględnieniem zmiany spreadu kredytowego dla obligacji w PLN wyznaczonego w oparciu o ostatnią emisję przeprowadzoną przez Bank.
Zobowiązania podporządkowane
Zobowiązania podporządkowane wycenione według wartości godziwej z uwzględnieniem zmiany spreadu kredytowego wyznaczonego w oparciu o ostatnią emisję przeprowadzoną przez Bank.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 161
50. Podział instrumentów finansowych wycenianych wg wartości godziwej w zależności od sposobu pomiaru wartości godziwej
Wartość godziwa zgodnie z MSSF 13 definiowana jest jako cena, którą otrzymano by za zbycie składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach na głównym (lub najkorzystniejszym) rynku na dzień wyceny w aktualnych warunkach rynkowych (tj. ceną wyjścia) bez względu na to, czy cena ta jest bezpośrednio obserwowalna lub oszacowana przy użyciu innej techniki wyceny. Bank szacując wartość godziwą uwzględnia korektę z tytułu ryzyka kredytowego kontrahenta.
Na 31 grudnia 2021 roku oraz na 31 grudnia 2020 roku Bank dokonywała klasyfikacji aktywów oraz zobowiązań finansowych wycenianych do wartości godziwej na trzy kategorie (poziomy) według ich metody wyceny:
1. Poziom 1: metoda wyceny mark-to-market bezpośrednio z dostępnych kwotowań instrumentów na rynku. Dotyczy to kwotowanych kapitałowych i dłużnych papierów wartościowych i bonów NBP (kwotowania oparte o stopę referencyjną),
2. Poziom 2: metoda wyceny mark-to-model z parametryzacją modeli w oparciu o kwotowania z aktywnego rynku dla danego typu instrumentów lub ceny uzyskane w ramach transakcji, które zostały dokonane w terminie bliskim dacie bilansowej na normalnych zasadach rynkowych. Wartość godziwą ustala się również poprzez odwołanie się do innych, podobnych instrumentów, poprzez analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych i inne metody wyceny powszechnie stosowane przez uczestników rynku, a w przypadku instrumentów finansowych dla których brak jest możliwości wyceny po koszcie nabycia. Dotyczy to nienotowanych bankowych papierów, kapitałowych papierów wartościowych oraz instrumentów pochodnych (w tym transakcji terminowych na papiery wartościowe) za wyjątkiem przypadków które spełniają kryteria przynależności do Poziomu 3. Z uwagi na powyższe wartość godziwa tych papierów jest oparta na modelu wyceny wypracowanym przez Spółkę, uwzględniającym porównywalne wartości dla podmiotów gospodarczych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie,
3. Poziom 3: metoda wyceny mark-to-model z parametryzacją modeli w oparciu o kwotowania z aktywnego rynku dla danego typu instrumentów oraz parametryzacją modelu na podstawie estymowanych czynników ryzyka. Dotyczy to komunalnych papierów wartościowych (wycena dokonywana na podstawie zdyskontowanych przepływów, przy czym spready kredytowe używane do wyceny wyznaczane w oparciu o wewnętrzne ratingi), papierów innych banków (cena ustalana jest w oparciu o marże papierów, kwotowanych na rynku na moment ustalenia ceny, emitowanych przez odpowiednio wyselekcjonowanych emitentów), nienotowanych papierów kapitałowych oraz papierów kapitałowych charakteryzujących się niską płynnością (wyceniane metodą zdyskontowanych przepływów).
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 162
Podział instrumentów finansowych wg poziomów:
31-12-2021
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
4 200
115 110
-
119 310
Dłużne papiery wartościowe
4 200
-
-
4 200
Pochodne instrumenty finansowe
-
115 110
-
115 110
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
9 121
-
9 121
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane
wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
4 379 989
129 229
1 017 347
5 526 565
dłużne papiery wartościowe
4 361 446
129 229
950 407
5 441 082
kapitałowe papiery wartościowe
18 543
-
66 940
85 483
Należności od innych Banków
-
-
392 591
392 591
Należności od klientów
-
-
11 831 517
11 831 517
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
1 544 358
-
-
1 544 358
Razem
5 928 547
253 460
13 241 455
19 423 462
31-12-2021
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
-
93 879
-
93 879
Pochodne instrumenty finansowe
-
93 879
-
93 879
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
-
-
-
Zobowiązania wobec innych banków
-
-
420 389
420 389
Zobowiązania wobec klientów
-
-
17 020 095
17 020 095
Zobowiązania podporządkowane
-
-
356 419
356 419
Razem
-
93 879
17 796 903
17 890 782
Zmiany w papierach wartościowych wycenianych wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Poziom 3
Stan na początek okresu 01-01-2021
1 297 304
Zakup
1 154 823
Sprzedaż i wykup
-1 365 770
Suma zysków lub strat
-69 010
w wyniku finansowym
-14 931
w pozostałych całkowitych dochodach
-54 079
Stan na koniec okresu 31-12-2021
1 017 347
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 163
31-12-2020
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
-
79 827
-
79 827
Pochodne instrumenty finansowe
-
79 827
-
79 827
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane
wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
4 385 236
153 634
1 297 305
5 836 175
dłużne papiery wartościowe
4 366 693
153 634
1 230 368
5 750 695
kapitałowe papiery wartościowe
18 543
-
66 937
85 480
Należności od innych Banków
-
-
145 212
145 212
Należności od klientów
-
-
11 756 309
11 756 309
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
1 615 371
-
-
1 615 371
Razem
6 000 607
233 461
13 198 826
19 432 894
31-12-2020
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
-
97 410
-
97 410
Pochodne instrumenty finansowe
-
97 410
-
97 410
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
24 497
-
24 497
Zobowiązania wobec innych banków
-
-
732 743
732 743
Zobowiązania wobec klientów
-
-
16 576 524
16 576 524
Zobowiązania podporządkowane
-
-
351 812
351 812
Razem
-
121 907
17 661 079
17 782 986
Zmiany w papierach wartościowych wycenianych wg wartości godziwej przez inne dochody całkowite
Poziom 3
Stan na początek okresu 01-01-2020
305 126
Zakup
1 385 613
Sprzedaż i wykup
- 405 181
Suma zysków lub strat
11 746
w wyniku finansowym
- 6 799
w pozostałych całkowitych dochodach
18 545
Stan na koniec okresu 31-12-2020
1 297 304
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 164
Przeniesienie instrumentów pomiędzy Poziomem 1 a Poziomem 2 występuje na podstawie dostępności kwotowań z aktywnego rynku według stanu na zakończenie danego okresu sprawozdawczego.
Przeniesienie z Poziomu 2 do Poziomu 3 następuje w sytuacji zamiany w wycenie czynnika obserwowalnego na nieobserwowalny lub zastosowanie do wyceny nowego nieobserwowalnego czynnika ryzyka, która jednocześnie skutkuje istotnym wpływem na wycenę instrumentu.
Przeniesienie z Poziomu 3 do Poziomu 2 następuje w sytuacji zamiany w wycenie czynnika nieobserwowalnego na obserwowalny lub gdy wpływ czynnika nieobserwowalnego na wycenę instrumentu przestaje być istotny.
Przeniesienie między metodami wyceny następują w dacie i według stanu na koniec okresu sprawozdawczego.
W okresie od 01 stycznia do 31 grudnia 2021 roku nie nastąpiły przeniesienia instrumentów pomiędzy poziomami. W przypadku instrumentów zaklasyfikowanych do Poziomu 3 ich wycena nie ma wpływu na rachunek zysków i strat.
Wycena do wartości godziwej instrumentów zakwalifikowanych do Poziomu 3 została uwzględniona w pozostałych całkowitych dochodach. W wyniku finansowym zostały uwzględnione odsetki naliczone, odsetki zapłacone, dyskonto lub premia, różnice kursowe oraz rozwiązane rezerwy (dotyczy to kapitałowych papierów wartościowych).
Na dzień 31 grudnia 2021 roku wrażliwość wyceny, instrumentów komunalnych zaklasyfikowanych do Poziomu 3, na zmianę spreadu kredytowego o +/- 1 p. b. (nieobserwowalny parametr modelu) wynosiła 24 tys. (na dzień 31 grudnia 2020 roku wynosiła 51 tys. zł).
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 165
51. Sprawozdawczość dotycząca segmentów
Zgodnie z wymogami MSSF 8, segmenty operacyjne zostały określone na podstawie sprawozdań wewnętrznych dotyczących komponentów jednostki gospodarczej podlegających okresowym przeglądom dokonywanym przez członka kierownictwa odpowiedzialnego za podejmowanie decyzji operacyjnych. MSSF 8 definiuje segment operacyjny jako część działalności jednostki spełniający trzy kryteria:
1. segment prowadzi działalność gospodarczą, w ramach której może osiągać przychody i ponosić koszty,
2. wyniki działalności operacyjnej segmentu przeglądane regularnie przez osobę podejmującą w jednostce główne decyzje operacyjne,
3. odrębne informacje finansowe dla segmentu są dostępne.
Poniżej przedstawiono zasady sprawozdawczości według segmentów operacyjnych za okresy zakończone dnia 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku w podziale na następujące obszary działalności:
1. pion klienta instytucjonalnego,
2. pion klienta indywidualnego,
3. działalność skarbowa i inwestycyjna,
4. pozostałe (nieulokowane w segmentach).
W ramach pionu klienta instytucjonalnego prowadzona jest działalność obejmująca transakcje zawierane poprzez Centra Biznesowe, oddziały operacyjne oraz Centralę Banku z klientami korporacyjnymi, małymi i średnimi przedsiębiorstwami oraz mikroprzedsiębiorstwami. Natomiast aktywność Banku w pionie klienta indywidualnego dotyczy transakcji z klientami z grupy osób fizycznych.
W skład obszaru działalności skarbowej i inwestycyjnej wchodzi działalność na rynku międzybankowym i dłużnych papierów wartościowych, instrumentów pochodnych, a także w obszarze inwestycji kapitałowych. Działalność skarbowa i inwestycyjna obejmuje zarządzanie płynnością, ryzykiem walutowym i stóp procentowych Banku oraz rozliczenia z tytułu cen transferowych funduszy z innymi pionami (segmentami) biznesowymi.
W ramach działalności maklerskiej świadczone usługi dla klientów indywidualnych jak również instytucjonalnych.
W obszarze pozostałe (nieulokowane w segmentach) znajdują się pozycje rachunku zysków i strat, które nie zostały przypisane do żadnego z wymienionych w ppkt 1-3 obszarów działalności, w szczególności przychody i koszty związane z klientami niesklasyfikowanymi.
Dane finansowe spółek BOŚ Leasing - EKO Profit S.A. oraz MS Wind Sp. z o.o. klasyfikowane do pionu klienta instytucjonalnego.
Produktami obszaru działalności skarbowej i inwestycyjnej instrumenty finansowe, bieżące i terminowe lokaty i depozyty międzybankowe oraz klientów ALM, kredyty od innych banków oraz kredyty udzielone bankom, dłużne i kapitałowe papiery wartościowe oraz instrumenty pochodne.
Natomiast obszar działalności maklerskiej obejmuje głównie nabywanie i zbywanie papierów wartościowych na cudzy lub własny rachunek, prowadzenie rachunków papierów wartościowych, zarządzanie cudzym pakietem papierów wartościowych na zlecenie oraz oferowanie papierów wartościowych w obrocie pierwotnym lub w pierwszej ofercie publicznej.
Aktywa i pasywa obszarów określonych w ppkt 1-2 powyżej zostały wyodrębnione w oparciu o bazę kredytową i depozytową Banku.
Wynik odsetkowy uwzględnia rozliczenia transferowe pomiędzy pionem klienta instytucjonalnego oraz pionem klienta indywidualnego a obszarem działalności skarbowej i inwestycyjnej. Wycena transferowa funduszy jest oparta na stawkach referencyjnych oraz dodatkowych stawkach finansowania, z uwzględnieniem m.in. waluty, stabilności środków i terminu, które odnoszone do krzywej rentowności. Wycenie stawkami transferowymi podlegają wszystkie istotne pozycje aktywów i pasywów odsetkowych, jak również pozycje pozabilansowe, generujące zapotrzebowanie na płynność. Wycena przeprowadzana jest w cyklu miesięcznym i bazuje na średniej (ze stanów dziennych) poszczególnych transakcji odsetkowych przypisanych do danego pionu odrębnie dla każdej waluty.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 166
Wynik na działalności operacyjnej pionu klienta instytucjonalnego oraz pionu klienta indywidualnego jest wynikiem z działalności bankowej tych pionów, pomniejszonym o wartość kosztów administracyjnych przypisanych bezpośrednio do transakcji lub jednostek danego pionu, jak również kosztów alokowanych oraz odpisów z tytułu utraty wartości. Wynik finansowy uwzględnia także rozliczenia wzajemne z tytułu obsługi klientów pionu klienta instytucjonalnego przez oddziały operacyjne Banku (ukierunkowane na obsługę klientów pionu indywidualnego).
Na wynik z działalności finansowej ww. pionów składają się m.in.
1. Wynik z tytułu odsetek , tj. suma różnicy pomiędzy przychodami odsetkowymi od kredytów i obligacji komunalnych klientów, a kosztami za otrzymane fundusze od ALM (działalność skarbowa i inwestycyjna) oraz przychodów z transferu funduszy do ALM pomniejszonych o koszty odsetkowe zapłacone klientom Banku.
2. Wynik z tytułu prowizji, tj. różnica przychodów z opłat i prowizji oraz kosztów przypisanych do danej transakcji oraz alokowanych do obszaru działalności. Wynik uwzględnia przychody i koszty rozliczane jednorazowo oraz rozliczane w czasie metodą liniową, natomiast przychody i koszty rozliczane przy transakcji według efektywnej stopy procentowej odnoszone są do wyniku z tytułu odsetek
3. Wynik z pozycji wymiany, tj. dochody z negocjowanych transakcji wymiany walut (terminowych i SPOT) oraz dochody z wymiany walut według tabeli kursowej Banku. Pozycja uwzględnia wynik z transakcji instrumentami pochodnymi.
4. Wynik odpisów z tytułu utraty wartości oraz wycena należności według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, tj. wynik z tytułu zmiany wartości odpisów z tytułu utraty wartości kredytów oraz obligacji komunalnych i korporacyjnych oraz wynik na kredytach oraz obligacjach komunalnych i korporacyjnych wycenianych według wartości godziwej przypisanych do danego obszaru działalności. Wynik uwzględnia zmiany z tytułu wahań kursowych portfela kredytów walutowych objętych utratą wartości.
Wynik finansowy obszaru działalności skarbowej i inwestycyjnej stanowi sumę wyników z obszaru działalności skarbowej oraz obszaru inwestycji kapitałowych Banku, na które składają się m.in:
1. Wynik odsetkowy wyliczany jako suma wyniku odsetkowego z tytułu transakcji z klientami zewnętrznymi oraz wyniku rozliczeń z tytułu cen transferowych funduszy z innymi segmentami. Przychody i koszty odsetkowe zewnętrzne dotyczą transakcji na rynku międzybankowym (lokaty i kredyty), jak również nabywanych oraz emitowanych dłużnych papierów wartościowych. Wynik rozliczeń z tytułu cen transferowych funduszy jest różnicą pomiędzy przychodami z tytułu finansowania aktywów innych segmentów, a kosztami transferowymi za środki depozytowe otrzymane od innych segmentów.
2. Wynik z pozycji wymiany , uwzględnia wynik z handlowych transakcji wymiany walut, rewaluację pozycji zabezpieczających rezerwy na kredyty walutowe oraz zmiany wyceny pozycji zabezpieczających aktywne walutowe transakcji terminowe. Pozycja uwzględnia wynik z pozycji wymiany nie przypisany innym segmentom.
3. Wynik na rachunkowości zabezpieczeń, uwzględnia wynik z transakcji zabezpieczających przepływy pieniężne oraz wartość godziwą.
4. Wynik na instrumentach finansowych wycenianych wg wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, wynik z działalności ewidencjonowanej w Księdze Handlowej oraz z operacji instrumentami finansowymi, w tym typu FX SWAP.
5. Wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych - wynik dotyczy akcji, udziałów i dłużnych papierów wartościowych oraz wyceny instrumentów finansowych.
6. Przychody z tytułu dywidend.
7. Różnica wartości odpisów z tytułu utraty wartości, wynik dotyczy akcji i udziałów oraz zaangażowań wobec instytucji finansowych przypisanych do obszaru działalności skarbowej i inwestycyjnej.
Poniżej przedstawiono wyniki finansowe BOŚ S.A. za okresy zakończone dnia 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku przypadające na przyjęte segmenty.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 167
Lp.
Sprawozdanie przedstawiające składniki rachunku zysków i strat za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021
PION INSTYTUCJONALNY
PION INDYWIDUALNY
DZIAŁALNOŚĆ SKARBOWA I INWESTYCYJNA
POZOSTAŁE (NIEULOKOWANE W SEGMENTACH)
Razem
I.
Wynik z tytułu odsetek
160 043
55 062
150 858
-
365 963
1.
Przychody z tytułu odsetek
i o podobnym charakterze, w tym:
278 165
137 282
9 450
-
424 897
sprzedaż klientom zewnętrznym
261 063
89 114
74 720
-
424 897
sprzedaż innym segmentom
17 102
48 168
- 65 270
-
-
2.
Koszty z tytułu odsetek i o podobnym charakterze, w tym:
- 118 122
- 82 220
141 408
-
- 58 934
sprzedaż klientom zewnętrznym
- 7 705
- 27 498
- 23 731
-
- 58 934
sprzedaż innym segmentom
- 110 417
- 54 722
165 139
-
-
II.
Wynik z tytułu opłat i prowizji
66 124
7 331
-
- 546
72 909
III.
Przychody z tytułu dywidend
241
-
6 286
-
6 527
IV.
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych wg wartości godziwej przez wynik finansowy
24
52
20 146
-
20 222
V.
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
-
-
764
-
764
VI.
Wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych
-
-
197
-
197
VII.
Wynik z pozycji wymiany
18 495
14 070
- 7 308
-
25 257
VIII.
Wynik na działalności bankowej
244 927
76 515
170 943
- 546
491 839
IX.
Wynik pozostałych przychodów
i kosztów operacyjnych
- 11 472
- 5 613
11 047
- 7 184
- 13 222
X.
Wynik ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
-
- 20 783
-
-
- 20 783
XI.
Wynik odpisów z tytułu utraty wartości
- 29 790
- 78 008
2 324
- 14
- 105 488
XII.
Wynik na działalności finansowej
203 665
- 27 889
184 314
- 7 744
352 346
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 168
1.
Koszty bezpośrednie
- 28 352
- 23 006
- 2 564
-
- 53 922
Wynik po kosztach bezpośrednich
175 313
- 50 895
181 750
- 7 744
298 424
2.
Koszty pośrednie i usługi wzajemne
- 74 746
- 78 323
- 14 477
-
- 167 546
Wynik po kosztach bezpośrednich
i pośrednich
100 567
- 129 218
167 273
- 7 744
130 878
3.
Amortyzacja
- 19 930
- 23 460
- 2 073
-
- 45 463
4.
Pozostałe koszty (podatki, BFG, KNF)
- 18 531
- 14 061
- 499
-
- 33 091
XIII
Udział w zyskach (stratach) jednostek wycenianych metodą praw własności
21 567
-
-
-
21 567
XIV.
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
83 673
- 166 739
164 701
- 7 744
73 891
XV.
Alokowany wynik ALM
90 014
53 971
- 143 985
-
-
XVI.
Wynik finansowy brutto po alokacji wyniku ALM
173 687
- 112 768
20 716
- 7 744
73 891
XVII.
Obciążenia podatkowe
-
-
-
-
- 25 177
XVIII.
WYNIK FINANSOWY NETTO
-
-
-
-
48 714
Aktywa segmentu
8 652 595
3 275 293
8 342 247
179 833
20 449 968
w tym należności od banków
i klientów
8 561 539
3 275 293
423 220
2 638
12 262 690
Zobowiązania segmentu
8 917 630
7 397 756
3 358 038
776 544
20 449 968
w tym zobowiązania wobec banków
i klientów
8 917 630
7 397 756
1 029 420
87 729
17 432 535
Nakłady na aktywa trwałe i wartości niematerialne
16 061
15 584
2 201
-
33 846
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 169
Lp.
Sprawozdanie przedstawiające składniki rachunku zysków i strat za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2020
PION INSTYTUCJONALNY
PION INDYWIDUALNY
DZIAŁALNOŚĆ SKARBOWA I INWESTYCYJNA
POZOSTAŁE (NIEULOKOWANE W SEGMENTACH)
Razem
I.
Wynik z tytułu odsetek
199 634
57 102
110 559
-
367 295
1.
Przychody z tytułu odsetek
i o podobnym charakterze, w tym:
366 025
226 171
- 75 916
-
516 280
sprzedaż klientom zewnętrznym
313 634
108 232
94 414
-
516 280
sprzedaż innym segmentom
52 391
117 939
- 170 330
-
-
2.
Koszty z tytułu odsetek i o podobnym charakterze, w tym:
- 166 391
- 169 069
186 475
-
- 148 985
sprzedaż klientom zewnętrznym
- 24 924
- 96 298
- 27 763
-
- 148 985
sprzedaż innym segmentom
- 141 467
- 72 771
214 238
-
-
II.
Wynik z tytułu opłat i prowizji
54 776
8 670
2
- 752
62 696
III.
Przychody z tytułu dywidend
679
-
5 526
-
6 205
IV.
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych wg wartości godziwej przez wynik finansowy
15
18
18 568
-
18 601
V.
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
-
-
- 2 038
-
- 2 038
VI.
Wynik na inwestycyjnych papierach wartościowych
-
-
4 239
-
4 239
VII.
Wynik z pozycji wymiany
12 185
2 981
9 905
-
25 071
VIII.
Wynik na działalności bankowej
267 289
68 771
146 761
- 752
482 069
IX.
Wynik pozostałych przychodów
i kosztów operacyjnych
- 504
594
- 6
- 6 181
- 6 097
X.
Wynik ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
-
- 353 010
-
-
- 353 010
XI.
Wynik odpisów z tytułu utraty wartości
- 112 483
- 50 718
- 2 513
-
- 165 714
XII.
Wynik na działalności finansowej
154 302
- 334 363
144 242
- 6 933
- 42 752
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 170
1.
Koszty bezpośrednie
- 20 552
- 23 229
-
-
- 43 781
Wynik po kosztach bezpośrednich
133 750
- 357 592
144 242
- 6 933
- 86 533
2.
Koszty pośrednie i usługi wzajemne
- 71 172
- 73 768
- 15 141
-
- 160 081
Wynik po kosztach bezpośrednich
i pośrednich
62 578
- 431 360
129 101
- 6 933
- 246 614
3.
Amortyzacja
- 18 113
- 22 737
- 1 919
-
- 42 769
4.
Pozostałe koszty (podatki, BFG, KNF)
- 21 728
- 17 203
- 216
-
- 39 147
XIII
Udział w zyskach (stratach) jednostek wycenianych metodą praw własności
29 471
-
-
-
29 471
XIV.
WYNIK FINANSOWY BRUTTO
52 208
- 471 300
126 966
- 6 933
- 299 059
XV.
Alokowany wynik ALM
69 595
56 596
- 126 191
-
-
XVI.
Wynik finansowy brutto po alokacji wyniku ALM
121 803
- 414 704
775
- 6 933
- 299 059
XVII.
Obciążenia podatkowe
- 11 239
XVIII.
WYNIK FINANSOWY NETTO
- 310 298
Aktywa segmentu
8 543 073
3 462 215
7 945 149
348 425
20 298 862
w tym należności od banków
i klientów
8 395 335
3 462 215
173 719
2 599
12 033 868
Zobowiązania segmentu
7 262 493
8 414 930
3 935 643
685 796
20 298 862
w tym zobowiązania wobec banków
i klientów
7 262 493
8 414 930
1 534 334
74 763
17 286 520
Nakłady na aktywa trwałe i wartości niematerialne
14 629
15 226
1 920
-
31 775
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 171
52. Transakcje z podmiotami powiązanymi
Na dzień 31 grudnia 2021 roku Bank Ochrony Środowiska S.A. pełnił rolę dominującą wobec Domu Maklerskiego BOŚ S.A., BOŚ Leasing - EKO Profit S.A., a także MS Wind Sp. z o.o.
Jednostką dominującą wobec BOŚ S.A. był Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Za podmioty powiązane uznaje się również kluczowy personel kierowniczy.
Opis transakcji z głównym akcjonariuszem Banku, tj. NFOŚiGW
Na dzień 31 grudnia 2021 roku w ramach programu Prosument, dotyczącego finansowania zakupu i montażu instalacji odnawialnych źródeł energii, NFOŚiGW powierzył środki na kredyty preferencyjne w wysokości 10 299 tys. zł, podczas gdy na dzień 31 grudnia 2020 roku kwota ta wynosiła 15 554 tys. zł.
NFOŚiGW w 2021 i 2020 roku nie udzielał dopłat do odsetek dla klientów.
NFOŚiGW jest podmiotem powiązanym ze Skarbem Państwa. Bank zawiera transakcje z jednostkami powiązanymi ze Skarbem Państwa – głównie z jednostkami sektora finansów publicznych.
Opis transakcji z jednostkami powiązanymi:
Dom Maklerski BOŚ S.A.
Oddziały Banku prowadzą rachunki bieżące i rachunki lokat terminowych Domu Maklerskiego BOŚ S.A. Transakcje wykonywane na rachunkach bieżących to przede wszystkim wpłaty i wypłaty gotówkowe klientów Spółki. W ramach wolnych środków na koniec każdego dnia zakładane standardowo depozyty terminowe O/N oprocentowane w oparciu o stawkę WIBOR.
Bank udzielił Domowi Maklerskiemu BOŚ S.A. kredytu obrotowego odnawialnego.
Wyżej wymienione transakcje mają charakter czasowy, zawarte zostały z uwagi na wewnętrzne potrzeby Banku, na zasadach rynkowych.
BOŚ Leasing - EKO Profit S.A.
Bank prowadzi rachunki bieżące i rachunki lokat terminowych BOŚ Leasing - EKO Profit S.A. Bank udzielił spółce kredyty inwestycyjne oraz kredyty na wykup wierzytelności leasingowych. Zostały również zawarte transakcje IRS.
W 2021 roku Bank posiadał zawarte ze spółką umowy wynajmu:
1. w Warszawie - umowę podnajmu powierzchni biurowej od Banku, w budynku przy ul. Jana Pawła II 12 - umowa zawarta w dniu 31 października 2019 roku, w 2021 roku przedłużona Aneksem nr 2 z dnia 01 marca 2021 roku na okres do dnia 29 lutego 2024 roku.
2. w Gdańsku - umowę najmu lokalu, która zakończyła się w dniu 31 stycznia 2021 roku i nie będzie kontynuowana.
BOŚ Leasing EKO Profit S.A. w 2021 roku zawarł z Bankiem kolejne umowy wykupu wierzytelności leasingowych z regresem. Wg stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku umowy dotyczyły czterech kontrahentów, a podpisane było jedenaście umów wykupu wierzytelności leasingowych bez regresu na łączną kwotę 108,7 mln PLN.
Wyżej wymienione transakcje i umowy najmu zawarte zostały z uwagi na wewnętrzne potrzeby Banku, na zasadach rynkowych.
MS Wind Sp. z o. o.
Bank prowadzi rachunki bieżące i rachunki lokat terminowych MS Wind Sp. z o.o. Bank udzielił MS Wind Sp. z o.o. kredytów z przeznaczeniem na finansowanie realizacji farmy wiatrowej oraz zawarł transakcję IRS.
Saldo kredytu na dzień 31 grudnia 2021 roku wynosi 19,2 mln. Kredyt zabezpieczony jest w 80% stałą stopą procentową z uwagi na zawarty kontrakt IRS.
Wyżej wymienione transakcje mają charakter czasowy, zawarte zostały z uwagi na wewnętrzne potrzeby Banku, na zasadach rynkowych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 172
Dane liczbowe dotyczące transakcji z jednostkami zależnymi przedstawiono w tabelach poniżej.
Stan na dzień 31 grudnia 2021 roku:
Wyszczególnienie
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
Należności od klientów
Inwestycje w jednostkach zależnych
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
Zobowiązania wobec klientów
Rezerwy
Pozostałe zobowiązania
Zobowiązania warunkowe
JEDNOSTKI ZALEŻNE
Dom Maklerski BOŚ S.A.
-
36 584
138 461
-
2 202 743
275
227
43 078
BOŚ Leasing-EKO Profit S.A.
-
115 475
62 654
93
14 482
424
-
63 286
JEDNOSTKI POŚREDNIO ZALEŻNE
MS Wind sp. z o.o.
274
18 968
-
-
5 207
-
-
-
Razem
274
171 027
201 115
93
2 222 432
699
227
106 364
Stan na dzień 31 grudnia 2020 roku:
Wyszczególnienie
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
Należności od klientów
Inwestycje w jednostkach zależnych
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
Zobowiązania wobec klientów
Rezerwy
Pozostałe zobowiązania
Zobowiązania warunkowe
JEDNOSTKI ZALEŻNE
Dom Maklerski BOŚ S.A.
510
35 431
134 324
-
1 399 314
449
148
44 071
BOŚ Leasing-EKO Profit S.A.
1 682
72 236
59 313
-
10 445
1 631
22
49 557
JEDNOSTKI POŚREDNIO ZALEŻNE
MS Wind sp. z o.o.
-
20 804
-
-
4 180
-
-
-
Razem
2 192
128 471
193 637
-
1 413 939
2 080
170
93 628
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 173
Przychody i koszty za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 roku:
Wyszczególnienie
Przychody
z tytułu odsetek
i o podobnym charakterze
Koszty
z tytułu odsetek
i o podobnym charakterze
Przychody
z tytułu opłat i prowizji
Koszty
z tytułu opłat i prowizji
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez wynik finansowy
(w tym należności
od klientów)
Pozostałe przychody operacyjne
Wynik odpisów netto z tytułu utraty wartości
Ogólne koszty administracyjne
Udział
w zyskach (stratach) jednostek wycenianych metodą praw własności
JEDNOSTKI ZALEŻNE
Dom Maklerski BOŚ S.A.
978
- 3 187
2 851
- 1
3
332
- 12
20 137
BOŚ Leasing - EKO Profit S.A.
2 018
- 4
38
-
- 465
443
1 804
- 52
1 430
JEDNOSTKI POŚREDNIO ZALEŻNE
MS Wind sp. z o.o.
514
- 3
60
-
- 793
-
603
-
-
Razem
3 510
- 3 194
2 949
- 1
- 1 258
446
2 739
- 64
21 567
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 174
Przychody i koszty za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2020 roku:
Wyszczególnienie
Przychody
z tytułu odsetek
i o podobnym charakterze
Koszty
z tytułu odsetek
i o podobnym charakterze
Przychody
z tytułu opłat i prowizji
Koszty
z tytułu opłat i prowizji
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez wynik finansowy
(w tym należności
od klientów)
Pozostałe przychody operacyjne
Wynik odpisów netto z tytułu utraty wartości
Ogólne koszty administracyjne
Udział
w zyskach (stratach) jednostek wycenianych metodą praw własności
JEDNOSTKI ZALEŻNE
Dom Maklerski BOŚ S.A.
961
- 2 639
2 541
-
-
1
- 419
- 13
30 865
BOŚ Leasing - EKO Profit S.A.
1 946
- 43
10
-
305
296
- 2 744
- 451
- 1 394
JEDNOSTKI POŚREDNIO ZALEŻNE
MS Wind sp. z o.o.
686
- 18
27
-
650
-
10
-
-
Razem
3 593
- 2 700
2 578
-
955
297
- 3 153
- 464
29 471
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 175
Informacje dotyczące kredytów i depozytów Członków Zarządu i Rady Nadzorczej Banku
W ramach działalności operacyjnej przeprowadzone transakcje z członkami organu zarządzającego i kluczowym personelem kierowniczym obejmują przede wszystkim kredyty i depozyty. Salda poszczególnych pozycji bilansu na dzień 31 grudnia 2021 roku i 31 grudnia 2020 roku oraz koszty i przychody za okres 12 miesięcy zakończony dnia 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 roku zaprezentowano poniżej:
Kluczowy personel kierowniczy
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Stan kredytów
297
354
Udzielone zobowiązania z tytułu linii kredytowej
-
5
Stan depozytów
739
2 311
Razem
1 036
2 670
Wyszczególnienie
31-12-2021
31-12-2020
Koszty odsetek od depozytów
1
21
Przychody z odsetek od kredytów
2
3
Kluczowy personel kierowniczy korzysta z kredytów i depozytów na warunkach ogólnych oferty publicznej Banku.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 176
Wynagrodzenie kluczowego personelu kierowniczego BOŚ S.A.
Wynagrodzenie
Z tytułu pełnienia funkcji we władzach jednostek podporządkowanych
Rada Nadzorcza Banku
wypłacone za 2021 rok
wypłacone za 2020 rok
wypłacone za 2021 rok
wypłacone za 2020 rok
Janina Goss
131
126
-
-
Andrzej Matysiak 7
68
116
-
-
Leszek Banaszak 2
133
25
-
-
Piotr Wróbel 1
133
50
-
-
Marzena Koczut 10
-
21
-
-
Robert Czarnecki 2
132
25
-
-
Przemysław Bednarski 4
-
25
-
-
Marcin Jastrzębski 3
133
43
-
-
Piotr Sadownik 8
-
107
-
-
Emil Ślązak 13
161
75
-
-
Wojciech Wardacki 11
93
181
-
-
Iwona Duda 5
-
47
-
-
Ireneusz Purgacz
149
131
-
-
Radosław Rasała 9
-
78
-
-
Paweł Sałek
152
131
-
-
Katarzyna Lewandowska 6
-
66
-
-
Zbigniew Dynak 12
69
-
-
-
Razem 14
1 354
1 247
-
-
1 w składzie Rady Nadzorczej od 05 sierpnia 2020 roku
2 w składzie Rady Nadzorczej od 19 października 2020 roku
3 w składzie Rady Nadzorczej od 25 sierpnia 2020 roku
4 w składzie Rady Nadzorczej od 05 sierpnia 2020 roku do 17 października 2020 roku
5 w składzie Rady Nadzorczej do 12 maja 2020 roku
6 w składzie Rady Nadzorczej do 15 czerwca 2020 roku
7 w składzie Rady Nadzorczej do 19 października 2020 roku oraz od 23 czerwca 2021 roku
8 w składzie Rady Nadzorczej do 06 listopada 2020 roku
9 w składzie Rady Nadzorczej do 05 sierpnia 2020 roku
10 w składzie Rady Nadzorczej od 19 października 2020 roku do 10 lutego 2021 roku (w tym w okresie od 21 grudnia 2020 roku do 10 lutego 2020 roku oddelegowana do pełnienia obowiązków członka Zarządu)
11 w składzie Rady Nadzorczej do 23 czerwca 2021 roku
12 w składzie Rady Nadzorczej od 23 czerwca 2021 roku
13 w okresie od 18 czerwca do 09 listopada 2020 roku oddelegowany do pełnienia obowiązków Prezesa Zarządu
14 wszystkie płatności stanowiły krótkoterminowe świadczenia pracownicze.
Łączna kwota wynagrodzeń Rady Nadzorczej wypłaconych w 2021 roku zawiera: wynagrodzenie Członków Rady Nadzorczej, zwrot nadpłaconych składek ZUS i składek PPK zapłaconych przez BOŚ S.A.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 177
Wynagrodzenie
Z tytułu pełnienia funkcji we władzach jednostek podporządkowanych
Zarząd Banku
wypłacone za 2021 rok
wypłacone za 2020 rok
wypłacone za 2021 rok
wypłacone za 2020 rok
Wojciech Hann 1
637
93
-
-
Bogusław Białowąs 2
181
653
-
-
Marzena Koczut 5
540
16
-
-
Konrad Raczkowski 3
-
89
-
-
Arkadiusz Garbarczyk
817
853
-
-
Emil Ślązak 4
-
254
-
-
Jerzy Zań
523
526
-
-
Robert Kasprzak 6
454
-
-
-
Razem
3 152
2 484
-
-
w tym:
- krótkoterminowe świadczenia pracownicze
2 664
2 024
-
-
- długoterminowe świadczenia pracownicze
-
-
-
-
- świadczenia po okresie zatrudnienia
181
150
-
-
- świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy
-
-
-
-
- płatności w formie akcji własnych (fantomowe)
307
310
-
-
1 w składzie Zarządu Banku od 09 listopada 2020 roku
2 w składzie Zarządu Banku do 17 czerwca 2020 roku
3 w składzie Zarządu Banku do 18 czerwca 2019 roku
4 w składzie Zarządu Banku od 18 czerwca do 09 listopada 2020 roku
5 w składzie Zarządu Banku od 21 grudnia 2020 roku
6 w składzie Zarządu Banku od 15 lutego 2021 roku
Łączna kwota wynagrodzeń członków Zarządu Banku wypłaconych w 2021 roku zawiera: wynagrodzenia wynikające z zawartych umów o świadczenie usług zarządzania, świadczenia po okresie zatrudnienia, składek na PPK zapłaconych przez BOŚ S.A.
53. Zbycie i likwidacja oraz połączenie spółek
W 2021 roku Bank nie dokonywał zbycia, likwidacji ani połączeń spółek zależnych.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 178
54. Wypłacone dywidendy (łącznie lub w przeliczeniu na jedną akcję), z podziałem na akcje zwykłe i pozostałe akcje
W 2021 roku nie była wypłacona ani zadeklarowana dywidenda. Bank za 2020 rok poniósł stratę.
55. Zdarzenia po dniu bilansowym
Program Ugód
Z dniem 31 stycznia 2022 roku Bank uruchomił Program Ugód dla klientów spłacających kredyty hipoteczne powiązane z kursem waluty obcej na zasadach zaproponowanych przez Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Dodatkowe informacje dotyczące Programu Ugód zawarte w nocie 3 Program Ugód dotyczący kredytów mieszkaniowych, zabezpieczonych hipotecznie, powiązanych z kursem waluty obcej.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe dochód Banku odpowiadający równowartości umorzonych kwot wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych nie stanowi podstawy poboru podatku dochodowego od osób prawnych.
Uruchomienie Programu Ugód nie wymaga korekt w sprawozdaniu finansowym za 2021 rok.
Konflikt zbrojny na Ukrainie
W dniu 24 lutego 2022 roku Ukraina stała się przedmiotem ataku zbrojnego ze strony Rosji. W efekcie tych wydarzeń szereg krajów i organizacji międzynarodowych nałożyło na Rosję i Białoruś sankcje o charakterze gospodarczo- ekonomicznym. Bank monitoruje wpływ tych wydarzeń na jego i swoich klientów sytuację finansową. Na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie jest możliwa pełna ocena efektów tych wydarzeń, ale nie miały one na ten dzień skutków negatywnych.
Ekspozycje kredytowe Banku wobec klientów z Ukrainy wynosiły na dzień 31 grudnia 2021 roku 3,6 mln zł. Na ten dzień Bank nie posiadał ekspozycji kredytowych wobec klientów z Rosji i Białorusi.
Zdarzenie nie wymaga korekt w sprawozdaniu finansowym za 2021 rok.
Dodatkowy wymóg kapitałowy
W dniu 10 lutego 2022 roku Bank otrzymał od Komisji Nadzoru Finansowego zalecenie utrzymywania zarówno na poziomie jednostkowym, jak i skonsolidowanym funduszy własnych na pokrycie dodatkowego narzutu kapitałowego w celu zaabsorbowania potencjalnych strat wynikających z wystąpienia warunków skrajnych, na poziomie 0,38 p.p. ponad wartość łącznego współczynnika kapitałowego, o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. c rozporządzenia nr 575/2013, powiększonego o dodatkowy wymóg w zakresie funduszy własnych, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe oraz o wymóg połączonego bufora, o którym mowa w art. 55 ust. 4 ustawy o nadzorze makroostrożnościowym. Dodatkowy narzut powinien składać się w całości z kapitału podstawowego Tier I.
Zalecenie KNF nie wymaga korekt w sprawozdaniu finansowym za 2021 rok.
Roczne Sprawozdanie Finansowe BOŚ S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w tys. zł.
S t r o n a | 179
Podpisy członków Zarządu BOŚ S.A.
Data
Imię i nazwisko
Stanowisko/funkcja
Podpis
30.03.2022 r.
Wojciech Hann
Prezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
30.03.2022 r.
Arkadiusz Garbarczyk
Wiceprezes Zarządu –
pierwszy zastępca Prezesa Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
30.03.2022 r.
Robert Kasprzak
Wiceprezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
30.03.2022 r.
Marzena Koczut
Wiceprezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
30.03.2022 r.
Jerzy Zań
Wiceprezes Zarządu
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych:
30.03.2022 r.
Andrzej Kowalczyk
Dyrektor Departamentu Rachunkowości
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym