RAPORT ROCZNY
SPÓŁKI GLOBE TRADE CENTRE S. A.
ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA 2021R.
Miejsce i data publikacji:
Warszawa 6 kwietnia 2022 r.
2
SPIS TREŚCI RAPORTU ROCZNEGO
01. List zarządu
02. Sprawozdanie zarządu z działalności Spółki Globe Trade
Centre S.A. w roku zakończonym 31 grudnia 2021 r.
03. Sprawozdanie dotyczące stosowania zasad ładu korporacyjnego za rok
kończący się 31 grudnia 2021 r.
04. Oświadczenie zarządu
05. Informacja zarządu Globe Trade Centre S.A. sporządzona na podstawie
oświadczenia rady nadzorczej o dokonaniu wyboru firmy audytorskiej
przeprowadzającej badanie rocznego sprawozdania finansowego
06. Oświadczenie rady nadzorczej Globe Trade Centre S.A. w zakresie
powołania, składu i funkcjonowania komitetu audytu
07. Oświadczenie rady nadzorczej Globe Trade Centre S.A. dotyczące oceny
sprawozdań z działalności emitenta i sprawozdania finansowego emitenta w
zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami i ze stanem faktycznym
08. Sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r.
09. Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania rocznego
sprawozdania finansowego
3
Szanowni Państwo,
Na początku 2021 roku zastanawialiśmy się, jak pandemia COVID-19 wpłynie na branżę
nieruchomości skala wyzw zaistniałych na skutek pandemii, przed którymi stanęła
globalna gospodarka, była trudna do przewidzenia. Pozostaliśmy jednak odporni na
zawirowania i udało nam się funkcjonoww nieustannie zmieniającej się rzeczywistości.
Odpowiednio dostosowując sposób działania, pozostaliśmy wierni założeniom naszej
głównej strategii. Dzięki temu utrzymaliśmy wynajem na wysokim poziomie 90% dla całego
portfela, jednocześnie odnotowując z kwartału na kwartał stabilne wyniki finansowe. Dla
każdej branży, także nieruchomości, rozwój w otoczeniu tak niestabilnym pod względem
sytuacji zdrowotnej czy gospodarczej stał się wyzwaniem, ale jednocześnie też szansą.
PIERWSZE KROKI W NOWEJ STRATEGII FINANSOWANIA
W 2020 roku zarząd podjął decyz o przejściu z finansowania zabezpieczonego na
finansowanie głównie niezabezpieczone. Aby to osiągnąć agencja Scope Ratings dokonała
przeglądu finansowego Spółki i w listopadzie 2020 roku nadała nam rating inwestycyjny BBB-
/ z perspektywą stabilną. Na podstawie tego ratingu wyemitowaliśmy na rynku węgierskim
obligacje niezabezpieczone o wartości 164 mln euro w dwóch transzach: 110 mln euro
w grudniu 2020 roku i 54 mln euro w marcu 2021 roku. W świetle odniesionego sukcesu,
działając zgodnie z naszą strategią, rozpoczęliśmy przygotowania do emisji euroobligacji,
ubiegając się o wydanie ratingu przez agencje Fitch i Moody’s, najbardziej renomowane
agencje ratingowe na świecie. Jesteśmy bardzo zadowoleni z wyników. Agencja Fitch Ratings
(„Fitch”) przyznała rating inwestycyjny BBB- z perspektywą stabilną a Moody’s Investors
Service Ba1 z perspektywą pozytywną, podkreślający dobre wyniki firmy, zaangażowanie
w prowadzenie działalności w sposób przyjazny dla środowiska i zaufanie inwestorów:.
Nadanie wszystkich trzech ratingów, w połączeniu ze stworzonym przez nas dokumentem
„Green Bonds Framework”, umożliwiło przeprowadzenie przełomowej emisji zielonych
euroobligacji o wartości 500 mln euro w czerwcu 2021 roku. Nadsubskrypcja wyniosła 2,8x,
przy szczytowej wartości księgi zamówień w wysokości ponad 1,4 mld euro. To kolejny dowód
na to, że nasze zaangażowanie w zrównoważony rozwój spotyka się
z zainteresowaniem ze strony inwestorów. Środki pozyskane w drodze emisji obligacji
pozwoliły zrefinansować 493 mln euro zabezpieczonych kredytów na realizację zielonych
projektów i zwiększyć udział zadłużenia niezabezpieczonego do poziomu powyżej 50%. Aby
dokończyć przejście na głównie niezabezpieczone finansowanie długiem, uważnie
monitorujemy rynek, szukając możliwości dalszej emisji obligacji powiązanych ze
zrównoważonym rozwojem.
ZMIANY W PORTFELU
Wkładamy wiele wysiłku w optymalizację naszego portfela, skupiając się na zrównoważonych
inwestycjach na kluczowych rynkach Europy Środkowo-Wschodniej, jednocześnie znajdując
nabywców dla części naszych aktywów zwłaszcza tych na rynkach o niższych ratingach. W
2021 roku dokonaliśmy przełomowej sprzedaży naszego portfela biurowego w Belgradzie,
które obejmowało nieruchomości takie jak Green Heart, FortyOne, Belgrade Business Center,
19 Avenue i GTC House (łącznie 122.175 mkw. GLA). Transakcja o wartości 267,6 mln euro
była jedną z największych transakcji tego typu w regionie Europy Środkowo-Wschodniej
4
zawartej w ciągu ostatnich 5 lat. W ten sposób staliśmy się jedną z pierwszych firm, która
ukończyła w Serbii cały cykl działalności deweloperskiej– od zakupu gruntów i budowy, przez
lata cieszenia się wysokimi czynszami i wolnymi przepływami pieniężnymi, do wyjścia z
inwestycji na rozsądnych warunkach, powyżej wartości księgowej, stając się w rezultacie jedną
z największych transakcji tego typu w regionie CEE. Środki zostały przesunięte do krajów
o wyższym ratingu – zainwestowaliśmy ponad 310 mln euro w obiekty generujące dochód na
Węgrzech. Ponadto nabyliśmy kilka działek w Budapeszcie, Belgradzie i Sofii, z myślą o
rozbudowie naszego portfela w przyszłości.
Nie tylko kupowaliśmy i sprzedawaliśmy nieruchomości, ale także skupiliśmy się na
działalności deweloperskiej. Na początku ubiegłego roku ukończyliśmy biurowiec Matrix B
w Zagrzebiu i rozpoczęliśmy budowę nowego biurowca GTC X w Belgradzie. Poczyniliśmy
znaczne postępy w realizacji dwóch innych projektów na początku 2022 roku ukończyliśmy
Pillar w Budapeszcie, a w trzecim kwartale 2022 roku zostanie ukończona Sofia Tower 2.
Ponadto GTC modernizuje swoje istniejące biura Centre Point 1 i 2 w Budapeszcie,
w których przeprowadzono gruntowną renowację parteru, wind, lobby i elewacji, oraz Aeropark
Business Centre w Warszawie i budynek Globis w Poznaniu, w których w odpowiedzi na
zmieniające się potrzeby najemców i trendy stworzono innowacyjne lobby. W wybranych
nieruchomościach w Polsce dla naszych najemców uruchomiliśmy aplikację „Welcome GTC”,
umożliwiającą wygodne korzystanie z udogodnień dostępnych w budynkach. Dzięki niej
pokazujemy najemcom, że dbamy o ich nowe potrzeby i zapewniamy im jeszcze większy
komfort.
ZARZĄDZANIE RELACJAMI Z NAJEMCAMI
Nasze podejście stawiające najemcę w centrum zainteresowania i wieloletnia współpraca
z partnerami, w połączeniu z wysoką jakością naszych obiektów pozwoliły nam wynająć lub
przedłużyć najem 180 tys. mkw. powierzchni, a także utrzymać współczynnik wynajęcia na
poziomie 90%, co było wielkim osiągnięciem w warunkach pandemii COVID-19. Realizowane
przez nas nieruchomości cieszą się dużym zainteresowaniem ze strony potencjalnych
najemców, chociaż proces decyzyjny jest obecnie wydłużony.
Nasze zespoły obsługujące wynajem powierzchni biurowej stale współpracują z najemcami,
weryfikując ich potrzeby i zmiany w modelach pracy. Przewidujemy również, że popyt skupi
się przede wszystkim na wysokiej jakości, nowoczesnej i zrównoważonej przestrzeni roboczej,
sprzyjającej bardziej elastycznym modelom pracy. To jednak dopiero początek i nie wiemy
jeszcze, z jakimi długoterminowymi trendami będziemy mieć do czynienia. Z uwagą śledzimy
rozwój sytuacji i zachowujemy elastyczność, zmieniając lub dostosowując naszą strategię
zależnie od potrzeb.
Z uwagi na to, że pandemia COVID-19 jeszcze się nie skończyła, dużą część naszego czasu
poświęciliśmy branży handlowej, w której po lockdownach w okresie od stycznia do maja
zaobserwowaliśmy znaczne odbicie w drugim półroczu – obroty generowane przez najemców
zbliżyły się niemal do poziomu z 2019 roku, choć odwiedzalność wciąż pozostaje nieznacznie
w tyle, głównie ze względu na brak specjalnych wydarzeń, które w przeszłości przyciągały
klientów do centrów handlowych. W naszej ocenie, w dłuższej perspektywie wiele
makrotrendów ulegnie przyspieszeniu. Nadal uważamy, że w naszym portfelu znajdują się
przede wszystkim obiekty handlowe o mocnych fundamentach, a w szczególności takie, które
5
pozwolą sklepom detalicznym sprawnie realizować zamówienia online, obsługiwać zwroty czy
świadczyć usługi typu „Click&Collect”. Powyższe dotyczy zwłaszcza centrów handlowych
dogodnie zlokalizowanych w dzielnicach mieszkalnych i w ich okolicach.
Wiele wskazuje na to, że w perspektywie krótkoterminowej zarządzanie i utrzymanie
powierzchni oraz obiektów stanie się ważniejsze dla firm, ich klientów i pracowników. Jeszcze
większy nacisk będzie położony na bezpieczeństwo i jakość zajmowanej przestrzeni. Nasze
doświadczenie w zarządzaniu nieruchomościami pozwoli nam pozytywnie wyróżnić się na
rynku.
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ RECEPTĄ NA SUKCES
Niezmiennie naszym priorytetem pozostaje zrównoważony rozwój. Dążymy do realizacji
obiektów neutralnych dla środowiska, wyposażonych w najnowsze rozwiązania, spełniające
rygorystyczne wymogi BREEAM czy LEED. W ostatnim roku wszystkie nasze nieruchomości
w Polsce uzyskały zielone certyfikaty, co jest olbrzymim sukcesem. Do najważniejszych
osiągnięć w 2021 roku zaliczamy certyfikację LEED biurowców Advance Business Center I w
Bułgarii i Cascade w Rumunii na poziomie Gold, a także zakończenie procesu certyfikacji ABC
II, również z wynikiem LEED na poziomie Gold. Łącznie uzyskaliśmy i odnowiliśmy zielone
certyfikaty dla 18 budynków w 2021 roku i dla kolejnych 7 na początku 2022 roku. Z dumą
informujemy, że obecnie 88% wszystkich biurowców GTC posiada taki certyfikat.
Doskonaliliśmy również naszą działalność, aby zrealizować wymagające cele w zakresie ESG.
Wszystkie nasze nieruchomości w Polsce i Rumunii obecnie zasilane zieloną energią,
a lokalne biura również angażują się w działania proekologiczne np. obchody Dnia Ziemi
w Polsce. Ponadto w 2021 roku w dalszym ciągu działaliśmy na rzecz poprawy jakości życia
naszych najbliższych społeczności, współpracując z Fundac Virtuosa, która pomaga
ulepszać placówki medyczne dla dzieci ze schorzeniami kardiologicznymi. Wszystkie te i inne
działania zostały podsumowane w naszym pierwszym wydaniu raportu ESG. W 2021 roku
GTC jako pierwszy deweloper w Europie Środkowo-Wschodniej opublikował kompleksowy
raport ESG, podsumowujący ponad 25 lat działalności Grupy na 6 różnych rynkach
nieruchomości.
ZWIĘKSZENIE KAPITAŁU I WYNIKI FINANSOWE
Ważnym wydarzeniem bardzo aktywnego roku 2021 była grudniowa emisja akcji w ciągu
dwóch dni liczni polscy i zagraniczni inwestorzy złożyli deklarację zakupu akcji, co przełożyło
się na znaczną nadsubskrypcję oferty bazowej obejmującą 55 mln nowych akcji. W związku z
dużym zainteresowaniem Spółka zdecydowała się zwiększyć ofertę o ponad 60% i ostatecznie
przydzielić 88,7 mln akcji po 6,40 za akcję, pozyskując w ten sposób ok. 123 mln euro, które
zostaną wykorzystane do wzmocnienia struktury kapitałowej Grupy i sfinansowania działań
rozwojowych w przyszłości.
Na koniec 2021 roku nasz portfel nieruchomości osiągnął wartość 2,5 mld euro. Łączne
przychody wyniosły 172 mln euro, a FFO 74 mln euro. EPRA NTA, czyli wartość aktywów
netto Grupy wynosi obecnie 1,3 mld euro, co jest odzwierciedleniem wysokiej jakości naszego
portfela. Nasza dźwignia finansowa wzrosła w ciągu roku w wyniku znacznej aktywności
inwestycyjnej do 53% na koniec roku, jednak sfinalizowanie sprzedaży nieruchomości w Serbii
i podwyższenie kapitału w styczniu 2022 roku będzie miało znaczny, korzystny wpływ na LTV,
6
obniżając wartość tego wskaźnika do 42%. GTC charakteryzuje się niskim kosztem zadłużenia
na poziomie 2,16% w stosunku rocznym i wysokim wskaźnikiem pokrycia odsetek netto (ICR)
na poziomie 3,8.
Niemniej jednak podjęliśmy trudną decyzo rekomendowaniu czasowego zawieszenia wypłat
dywidendy za rok obrotowy 2020. Uznano, że jest to właściwy krok, biorąc pod uwagę
okoliczności i niepewność co do dalszych warunków prowadzenia działalności, pomimo
stabilności finansowej i dobrych wyników w roku obrotowym 2021. Zarząd jest świadomy tego,
że dywidenda będzie ważną kwestią dla akcjonariuszy w kolejnych okresach. Będziemy dążyć
do wznowienia wypłat dywidendy w odpowiedniej wysokości, gdy tylko prognozy staną się
pewniejsze.
ŁAD KORPORACYJNY
W zarządzie Spółki zaszło kilka istotnych zmian w ostatnich miesiącach 2021 roku i na
początku 2022 roku. Robert Snow, Yovav Carmi i Gyula Nagy zrezygnowali ze swoich
stanowisk członków zarządu, do zarządu dołączyły natomiast dwie nowe osoby. Pedja
Petronijevic objął stanowisko dyrektora ds. rozwoju (CDO), a János Gárdai dołącz do
zarządu w roli dyrektora operacyjnego (COO). Obecna struktura zarządu umożliwia
zarządzanie wszystkimi aspektami naszej działalności w sposób uporządkowany, a każdy
z członków zarządu jest odpowiedzialny za swój obszar działalności: finanse, relacje
inwestorskie, rozwój i operacje.
W ciągu roku wzmacnialiśmy nasz zespół na wszystkich rynkach, a działalnością w regionie
zajmuje się obecnie więcej pracowników. Ede Gulyás awansował na stanowisko dyrektora
krajowego GTC na Węgrzech po rezygnacji Roberta Snow. Wcześniej Ziv Gigi awansował na
stanowisko dyrektora krajowego GTC w Rumunii. W 2021 roku wielu utalentowanych
profesjonalistów objęło stanowiska menedżerskie, aby pokierować rozwojem działalności na
rynkach lokalnych.
NAGRODY I WYRÓŻNIENIA
Nasze nieustannie podejmowane działania na rzecz ograniczenia wpływu naszych
nieruchomości na środowisko przyniosły nam kilka nagród i wyróżnień. W 2021 roku GTC
otrzymało za opublikowany raport ESG srebrną nagrodę w EPRA Sustainability Best Practices
Recommendations, a w uzasadnieniu wskazano na doskonałe standardy raportowania
i kompleksowo przedstawione dane. Raport ESG GTC otrzymał również wyróżnienie za
najlepszy debiut w konkursie Raporty Zrównoważonego Rozwoju w Polsce. W obszarze
rozwoju portfela GTC Polska otrzymało nagrodę Office Investor w EuropaProperty CEE
Investment & Manufacturing Awards, a węgierski oddział GTC zdobył na tamtejszym rynku
nagrodę Investment Deal of the Year w Portfolio Property Awards za zakup biurowców
Ericsson HQ i evosoft HQ. Wielkie podziękowania i gratulacje dla wszystkich, którzy mieli swój
wkład w ten niesamowity sukces!
WIARA W RELACJE
Kolejny rok z nowymi falami pandemii udowodnił, jak wielkie znaczenie mają relacje.
Dziękujemy wszystkim naszym interesariuszom i partnerom biznesowym za zaufanie
i bezgraniczną wiarę w wyniki Grupy GTC. Ten jakże intensywny, pełen aktywności czas
7
ponownie uwidocznił siłę, jaką mają nasi pracownicy. Bez ich zaangażowania, doświadczenia
i rozległej wiedzy branżowej nie osiągnęlibyśmy sukcesu.
Grupa GTC działa prężnie, jest zdywersyfikowana i w pełni gotowa sprostać wyzwaniom, jakie
niesie ze sobą rok 2022, a także wykorzystać szanse, jakie się pojawią. Patrzymy w przyszłość
z pewnością i nadzieją, przekonani, że uda się nam zabezpieczyć jeszcze lepszy portfel
umów, ograniczyć ryzyko i skutecznie zoptymalizować osiągane wyniki dzięki naszej
platformie regionalnej. Dziękujemy, że towarzyszycie nam w naszej podróży Państwa
zaufanie do naszej misji i wizji mobilizuje nas do wyznaczania sobie nowych, ambitnych celów
i realizacji kolejnych projektów.
Nie bylibyśmy w stanie osiągnąć sukcesu ani przygotować się na przyszłe wyzwania bez
naszych pracowników, najemców, banków i obligatariuszy. Niezależnie od tego,
co przyniesie 2022 rok, cieszymy się z możliwości współpracy i z optymizmem patrzymy w
przysość. Jesteśmy przekonani, że dzięki naszej regionalnej platformie uda nam się
zabezpieczyć jeszcze lepszy portfel umów, ograniczyć ryzyko i zoptymalizowosiągane
wyniki.
Z poważaniem
Członkowie zarządu
Globe Trade Centre S.A.
Zoltán Fekete
Chief Executive Officer
Ariel A. Ferstman
Chief Financial Officer
János Gárdai
Chief Operating Officer
Pedja Petronijevic
Chief Development
Officer
8
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU
Z DZIAŁALNOŚCI SPÓŁKI GLOBE TRADE CENTRE S.A.
W ROKU ZAKOŃCZONYM 31 GRUDNIA 2021 R.
9
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie ................................................................................................................11
2. Wybrane dane finansowe ................................................................................................16
3. Główne czynniki ryzyka ..................................................................................................18
4. Prezentacja Spółki i Grupy ..............................................................................................47
4.1 Ogólne informacje na temat Grupy ..................................................................................... 47
4.2 Główne wydarzenia .............................................................................................................. 48
4.3 Struktura organizacyjna Grupy ............................................................................................ 56
4.4 Zmiany podstawowych zasad zarządzania Spółki i Grupy ............................................. 58
4.5 Strategia Grupy i Spółki ....................................................................................................... 58
4.6 Opis działalności .................................................................................................................... 58
4.7 Przegląd sytuacji rynkowej w krajach działania Grupy .................................................... 74
4.7.1 Rynek powierzchni biurowych ........................................................................................... 74
4.7.2 Rynek nieruchomości handlowych ................................................................................... 81
4.7.3 Rynek inwestycyjny ............................................................................................................. 86
4.8 Informacja na temat polityki Spółki w zakresie działalności sponsorskiej,
charytatywnej oraz podobnej działalności. ........................................................................ 88
5. Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych ...........................................................90
5.1 Ogólne czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne ..................................... 90
5.2 Szczegółowe czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne .......................... 94
5.3 Prezentacja różnic między osiągniętymi wynikami finansowymi a opublikowanymi
prognozami ............................................................................................................................ 98
5.4 Przegląd sytuacji finansowej ................................................................................................ 98
5.5 Rachunek zysków i strat ..................................................................................................... 100
5.6 Rachunek przepływów pieniężnych .................................................................................. 101
5.7 Przyszła płynność i zasoby kapitałowe ............................................................................ 102
6. Opis wykorzystania przez Spółkę i Grupę wpływów z emisji do chwili sporządzenia
sprawozdania z działalności ........................................................................................ 102
7. Informacje na temat udzielonych kredytów, ze szczególnym uwzględnieniem jednostek
powiązanych .................................................................................................................. 105
8. Informacje na temat udzielonych i otrzymanych gwarancji, ze szczególnym
uwzględnieniem gwarancji udzielonych jednostkom powiązanym .................................. 105
9. Zobowiązania pozabilansowe ....................................................................................... 105
10. Znaczące inwestycje, krajowe i zagraniczne (papiery wartościowe, instrumenty
finansowe, wartości niematerialne i prawne, nieruchomości), w tym inwestycje
kapitałowe poza Grupą i ich metody finansowania ...................................................... 105
11. Informacje na temat zarzadzania ryzykiem ................................................................ 106
12. Polityka wynagrodzeń i zarzadzanie zasobami ludzkimi ............................................ 110
12.1 Polityka wynagrodzeń ...................................................................................................... 110
12.2 Program motywacyjny ..................................................................................................... 112
12.2.1 System kontroli programu motywacyjnego ................................................................. 112
12.3 Umowy zawarte pomiędzy GTC a osobami zarządzającymi .................................... 112
12.4 Ocena funkcjonowania polityki wynagrodzeń z punktu realizacji celów ................. 112
12.5 Wynagrodzenia członków zarządu i członków rady nadzorczej ............................... 113
12.6 Liczba pracowników ......................................................................................................... 114
12.7 Polityka szkoleniowa ....................................................................................................... 114
10
12.8 Informacje o wszelkich zobowiązaniach wynikających z emerytur i świadczeń
o podobnym charakterze dla byłych osób zarządzających, nadzorujących albo
byłych członków organów administrujących ................................................................. 115
13. Akcje GTC w posiadaniu członków zarządu i rady nadzorczej ................................... 115
14. Znaczące transakcje z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż warunki
rynkowe ..................................................................................................................... 117
15. Informacje o podpisanych i zakończonych w danym roku umowach kredytowych ...... 117
16. Informacje na temat umów, o których Spółka posiada wiedzę (w tym zawartych po dniu
bilansowym), które mogą skutkować zmianami struktury akcjonariatu w przyszłości .. 120
17. Trwające przed sądem lub organem publicznym istotne postępowania z udziałem
Globe Trade Centre S.A. lub jej podmiotów zależnych .............................................. 121
18. Znaczące umowy podpisane w danym roku w tym umowy ubezpieczenia, współpracy
lub kooperacji ............................................................................................................. 121
19. Umowy z podmiotem uprawnionym do wykonania audytu sprawozdań finansowych . 121
11
1. Wprowadzenie
Globe Trade Centre S.A. ("GTC") jest podmiotem dominującym
Grupy Kapitałowej Globe Trade Centre, a jej działalność
ograniczona jest do wykonywania swoich zadań przez podmioty
zależne. Grupa GTC to firma z bogatym doświadczeniem,
ugruntowany i w pełni zintegrowany deweloper działająca na
rynku nieruchomości w regionie CEE i SEE. Grupa koncentruje
swoją działalność przede wszystkim w Polsce i stolicach Europy
Południowej i Wschodniej, w tym Budapeszcie, Bukareszcie,
Belgradzie, Zagrzebiu i Sofii, gdzie bezpośrednio zarządza,
nabywa i rozwija w najlepszych lokalizacjach wysokiej jakości
nieruchomości biurowe i handlowe. Spółka jest notowana na
Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie oraz na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Johannesburgu (inward listed).
Grupa prowadzi w pełni zintegrowaną platformę zarządzania
aktywami i jest reprezentowana przez lokalne zespoły na każdym
z głównych rynków.
Na dzień 31 grudnia 2021 r. całkowita wartość księgowa portfela nieruchomości Grupy, której
Spółka jest jednostką dominującą, wynosiła 11.693.212 zł. Podział portfela nieruchomości
Grupy przedstawia się następująco:
54 ukończone budynki komercyjne, w tym 48 budynków biurowych i 6 centrów handlowych
o łącznej powierzchni najmu wynoszącej około 854 tysięcy m
kw., poziomie najmu 91%
i wartości 10.103.813 zł (zawiera 11 aktywów przeznaczonych do sprzedaży) stanowiące
86% całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości Grupy;
trzy budynki biurowe w budowie, o łącznej powierzchni najmu około 54 tysięcy m
kw.
i wartości 609.007 zł stanowiące 5% całkowitej wartości portfela nieruchomości Grupy;
grunty przeznaczone pod zabudowę komercyjną (zawiera grunty przeznaczone do
sprzedaży) o wartości 649.414 stanowiące 6% całkowitej wartości księgowej portfela
nieruchomości Grupy;
grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową o wartości 132.154 stanowiące 1%
całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości Grupy, oraz
prawa użytkowania gruntów będących w użytkowaniu wieczystym.
54
1
854 200¹
3
Grunty
ukończone
budynki
m kw.
GLA
budynki
w budowie
przeznaczone
pod zabudowę
1
Zawiera 11 aktywów przeznaczonych do sprzedaży o łącznej powierzchni 122.100 m kw.
12
Siedziba Spółki Globe Trade Centre S.A. znajduje się w Warszawie, przy ulicy Komitetu
Obrony Robotników 45a.
TERMINY I SKRÓTY
Terminy i skróty pisane wielką literą w niniejszym Sprawozdaniu mają następujące znaczenie,
chyba że z kontekstu wynika inaczej:
Spółka lub GTC
stosuje się do Globe Trade Centre S.A.;
Grupa lub Grupa
GTC
stosuje się do Globe Trade Centre S.A. oraz jej spółek zależnych,
podlegających konsolidacji w sprawozdaniu finansowym;
Akcje
stosuje się do akcji Globe Trade Centre S.A., które zostały
wprowadzone do publicznego obrotu na Giełdzie Papierów
Wartościowych w Warszawie w maju 2004 r. oraz w latach późniejszych
i oznaczone kodem PLGTC0000037 oraz zostały wprowadzone do
obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych w Johannesburgu (inward
listing) w dniu 18 sierpnia 2016 r. i oznaczone kodem ISIN
PLGTC0000037;
Obligacje
stosuje się do obligacji wyemitowanych przez spółkę Globe Trade
Centre S.A. i wprowadzonych na rynek alternatywny odpowiednio pod
kodami PLGTC0000276, PLGTC0000292, PLGTC0000318,
HU0000360102, HU0000360284 i XS2356039268;
Sprawozdanie
Stosuje się do rocznego sprawozdania przygotowanego zgodnie
z art. 70 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r.
w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez
emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania
za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa
niebędącego państwem członkowskim;
CEE
stosuje się do grupy krajów leżących w regionie Europy Środkowo-
Wschodniej (tj. Polski i Węgier);
SEE
stosuje się do grupy krajów leżących w regionie Europy Południowo-
Wschodniej (tj. Bułgarii, Chorwacji, Rumunii i Serbii);
NRA, NLA,
powierzchnia
najmu netto
stosuje się do miary powierzchni będącej podstawą dla określenia
wartości nieruchomości przez rzeczoznawców majątkowych
w wycenach. Dla nieruchomości komercyjnych, powierzchnia najmu
netto to cała powierzchnia biurowa lub handlowa nieruchomości, za
którą najemcy danej nieruchomości płacą czynsz, lub przeznaczona
pod wynajem. Szczegółowe zasady obliczania NRA mogą się różnić
pomiędzy poszczególnymi nieruchomościami ze względu na różną
13
metodologię i standardy na poszczególnych rynkach geograficznych,
w których Grupa prowadzi działalność;
GLA lub
powierzchnia
najmu brutto
stosuje się do wielkości powierzchni biurowej lub handlowej dostępnej
do wynajęcia w ukończonych aktywach pomnożonej przez czynnik
dodatkowy (add-on-factor). Powierzchnia najmu brutto to powierzchnia,
za którą najemcy płacą czynsz, a tym samym powierzchnia generująca
przychody dla Grupy;
Całkowita
wartość
księgowa
portfela
nieruchomości
stosuje się do całkowitej wartość księgowa portfela nieruchomości
Grupy, wliczając nieruchomości inwestycyjne (ukończone, w budowie
i grunty), grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, aktywa
przeznaczone do sprzedaży oraz prawa użytkowania gruntów
będących w użytkowaniu wieczystym;
Nieruchomości
komercyjne
stosuje się do nieruchomości biurowych oraz handlowych,
tzn. nieruchomości, które generują przychody z czynszu;
Poziom
wynajmu
stosuje się do średniego obłożenia w ukończonych aktywach w oparciu
o metry kwadratowe („m kw.”) powierzchni najmu brutto;
FFO, FFO I
stosuje się do zysku przed opodatkowaniem pomniejszonego
o zapłacony podatek, po skorygowaniu o transakcje bezgotówkowe
(takie jak wartość godziwa lub wycena nieruchomości, amortyzacja
i odpisy amortyzacyjne, rezerwa na płatności w formie akcji własnych,
oraz niezapłacone koszty finansowe) udział w zyskach/(stratach)
jednostek stowarzyszonych i joint ventures oraz zdarzenia jednorazowe
(takie jak różnice kursowe lub wynik na działalności mieszkaniowej oraz
inne pozycje jednorazowe);
EPRA NTA
jest miarą wartości aktywów netto przy założeniu, że jednostki kupują i
sprzedają aktywa, krystalizując w ten sposób pewne poziomy rezerw z
tytułu odroczonego podatku dochodowego. Oblicza się go jako łączny
kapitał własny pomniejszony o udziały niekontrolujące, z wyłączeniem
instrumentów pochodnych wycenianych w wartości godziwej, a także
odroczonego opodatkowania nieruchomości (chyba że taka pozycja
jest związana z aktywami przeznaczonymi do sprzedaży);
Przychody z
czynszu
stosuje się do przychodów z najmu, które zostały rozpoznane na dzień
sporządzenia raportu. Obejmują przychody z czynszu podstawowego,
przychody z wynajmu miejsc parkingowych i inne przychody z wynajmu;
Wskaźnik
zadłużenia do
wartości
nieruchomości
(LTV) netto
stosuje się do długu netto podzielonego przez wartość aktywów brutto.
Zadłużenie netto oblicza się jako całkowite zadłużenie finansowe
pomniejszone o środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz depozyty,
z wyłączeniem pożyczek od udziałów niekontrolujących oraz
odroczonych kosztów pozyskania finasowania. Wartość Aktywów
Brutto to wartość nieruchomości inwestycyjnych (z wyłączeniem prawa
14
do użytkowania gruntów), gruntów przeznaczonych pod zabudowę
mieszkaniową, aktywów przeznaczonych do sprzedaży, budynków na
własny użytek oraz udziałów w inwestycjach kapitałowych. Wskaźnik
LTV pokazuje ogólną ocenę podejmowanego ryzyka finansowego;
Średni koszt
długu; średnie
oprocentowanie:
średnia ważona
stopa
procentowa
obliczana jest jako średnia ważona stopa procentowa całkowitego
zadłużenia, skorygowana o wpływ zawartych przez Grupę swapów stóp
procentowych i swapów walutowych;
EUR, €
lub euro
stosuje się do wspólnej waluty Państw Członkowskich uczestniczących
w Trzecim Etapie Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej Traktatu
Ustanawiającego Wspólno Europejską, wraz z późniejszymi
zmianami;
PLN lub złoty
stosuje się do waluty obowiązującej na terenie Rzeczpospolitej
Polskiej;
HUF lub forint
stosuje się do waluty obowiązującej na terenie Węgier;
JSE
stosuje się do giełdy papierów wartościowych w Johannesburgu.
PREZENTACJA INFORMACJI FINANSOWYCH
Jeśli nie wskazano inaczej, informacje finansowe przedstawione w Sprawozdaniu zostały
sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej
("MSSF") dopuszczonymi do stosowania w Unii Europejskiej.
Wszystkie dane finansowe zawarte w niniejszym dokumencie, z wyjątkiem danych
dotyczących nieruchomości, wyrażone w tysiącach PLN lub tysiącach EUR, o ile nie
zaznaczono inaczej.
Do niektórych informacji finansowych w tym Sprawozdaniu zastosowano zaokrąglenia.
W rezultacie niektóre wartości liczbowe podane jako sumy w niniejszym Sprawozdaniu mogą
nie być dokładną agregacją arytmetyczną liczb, które je poprzedzają.
PREZENTACJA INFORMACJI O NIERUCHOMOŚCIACH
Informacje na temat nieruchomości przedstawiono pro rata zgodnie z zasadą konsolidacji
udziałów Grupy w każdej z nieruchomości. Wycena nieruchomości oparta jest o wartości, które
Grupa konsoliduje w swoim skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Stopień wynajęcia
dla każdego rynku jest pokazany na dzień 31 grudnia 2021 r.
15
DANE BRANŻOWE I RYNKOWE
W niniejszym Sprawozdaniu Spółka podaje informacje dotyczące jej działalności
i rynków na których działa i na którym działają jej konkurenci. Informacje dotyczące rynków,
ich potencjału, sytuacji makroekonomicznej, obłożenia, czynszów i innych danych branżowych
dotyczących rynków, na których działa Grupa, oparte o dane i raporty sporządzane przez
podmioty zewnętrzne. Informacje zawarte w tej części nie zaprezentowane w tysiącach
i opierają się o raporty sporządzone przez firmę Jones Lang LaSalle IP, Inc („JLL”). JLL opiera
się na materiale, który uważa za wiarygodny. Chociaż dołożono wszelkich starań, aby
zapewnić ich dokładność, GTC nie może zaoferować żadnej gwarancji, że materiały zawarte
w tej części nie zawierają błędów rzeczowych.
Ponadto w wielu przypadkach Spółka zamieściła w tym Sprawozdaniu oświadczenia
dotyczące branży, w której działa Grupa, w oparciu o własne doświadczenia i badanie
warunków rynkowych. Spółka nie może zagwarantować, że założenia te prawidłowo
odzwierciedlają wiedzę Spółka na temat rynków na których działa. Wewnętrzne badania Spółki
nie zostały zweryfikowane przez niezależne źródła.
ZASTRZEŻENIA
Sprawozdanie to może zawierać stwierdzenia odnoszące się do przyszłych oczekiw
dotyczących działalności Spółki, jej sytuacji finansowej i wyników działalności. Można znaleźć
te stwierdzenia poprzez odniesienie do słów takich jak "może", "będzie", "oczekiwać",
"przewidywać", "wierzyć", "szacować" oraz podobnych, w niniejszym Sprawozdaniu. Ze swojej
natury stwierdzenia wybiegające w przyszłość przedmiotem wielu założeń, ryzyka
i niepewności. W związku z tym rzeczywiste wyniki mogą się znacznie różnić od tych, które są
sugerowane lub wnioskowane w wypowiedziach prognozujących. Spółka ostrzega
czytelników, żeby nie polegali na takich stwierdzeniach, które aktualne tylko na dzień
niniejszego Sprawozdania.
Powyższe zastrzeżenia powinny być rozpatrywane w związku z wszelkimi późniejszymi
pisemnymi lub ustnymi wypowiedziami prognozującymi, które mogą zostać ogłoszone przez
Spółkę lub osoby występujące w jej imieniu. Spółka nie podejmuje zobowiązania do przeglądu
lub potwierdzenia oczekiwań analityków lub oszacowań lub do publikacji jakichkolwiek zmian
wszelkich wypowiedzi prognozujących w celu odzwierciedlenia zdarzeń lub okoliczności
występujących po dacie niniejszego Sprawozdania.
W Punkcie 5 „Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych”, w Punkcie 3 "Główne
czynniki ryzyka" oraz w innych miejscach w niniejszym Sprawozdaniu Spółka publikuje istotne
czynniki ryzyka, które mogą spowodować, że jej rzeczywiste wyniki będą się znacznie różnić
od jej oczekiwań. Powyższe ostrzeżenia dotyczą wszystkich wypowiedzi opublikowanych
przez Spółkę lub osoby działające w imieniu Spółki. Gdy Spółka wskazuje, że zdarzenie,
warunki i okoliczności mogą lub mogłyby mieć negatywny wpływ na Spółkę, oznacza to wpływ
na jej działalność, sytuację finansową i wyniki działalności.
16
2. Wybrane dane finansowe
Poniższe tabele przedstawiają wybrane historyczne dane finansowe Spółki za rok zakończony
31 grudnia 2021 r. i 2020 r. Historyczne informacje finansowe powinny być interpretowane w
połączeniu z Punktem 5 „Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych" oraz ze
sprawozdaniem finansowym za rok zakończony 31 grudnia 2021 r. (łącznie z jego notami).
Grupa prezentuje dane finansowe przygotowane zgodnie z MSSF i pochodzące ze zbadanego
sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2021 r.
Wybrane pozycje sprawozdań finansowych wyrażone w euro zostały przeliczone na euro
według następujących zasad:
2021
poszczególne pozycje aktywów i pasywów według średniego kursu NBP
ogłoszonego na 31 grudnia 2021 r. 4,5994 złotych / EUR;
poszczególne pozycje rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływu środków
pieniężnych za dwanaście miesięcy 2021 r. według kursu stanowiącego średnią
arytmetyczną średnich kursów ustalonych przez Narodowy Bank Polski na ostatni
dzień każdego zakończonego miesiąca okresu od 1 stycznia 2021 r. do 31 grudnia
2021 r. 4,5674 złotych / EUR.
2020
poszczególne pozycje aktywów i pasywów według średniego kursu NBP
ogłoszonego na 31 grudnia 2020 r. 4,6148 złotych / EUR;
poszczególne pozycje rachunku zysków i strat oraz rachunku przepływu środków
pieniężnych za dwanaście miesięcy 2020 r. według kursu stanowiącego średnią
arytmetyczną średnich kursów ustalonych przez Narodowy Bank Polski na ostatni
dzień każdego zakończonego miesiąca okresu od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia
2020 r. 4,4448 złotych / EUR.
17
Za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2021 r.
2020 r.
(w tys.)
PLN
EUR
PLN
EUR
Rachunek zysków i strat
Udział w zysku jednostek zależnych,
stowarzyszonych oraz współzależnych
171.220
37.487
-
-
Pozostałe przychody operacyjne
108.914
23.846
98.185
22.090
Udział w stracie jednostek zależnych,
stowarzyszonych oraz współzależnych
-
-
(258.449)
(58.146)
Pozostałe koszty operacyjne
(56.451)
(12.360)
(145.366)
(32.705)
Zysk/ (strata) przed opodatkowaniem
223.683
48.974
(305.630)
(68.761)
Podatek dochodowy
(33.981)
(7.440)
(19.993)
(4.498)
Zysk/ (strata) netto
189.702
41.534
(325.623)
(73.259)
Zysk na jedną akcję (nie w tys.)
0,39
0,09
(0,67)
(0,15)
Rachunek przepływów pieniężnych
Środki pieniężne netto z/ (wykorzystane w)
działalności operacyjnej
(7.433)
(1.627)
349.660
78.667
Środki pieniężne wykorzystane
w działalności inwestycyjnej
(177.574)
(38.879)
(58.591)
(13.182)
Środki pieniężne netto wykorzystane
w działalności finansowej
(103.562)
(22.674)
(513.685)
(115.570)
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na
koniec okresu
37.904
8.299
331.509
74.584
Sprawozdanie z sytuacji finansowej
Inwestycje w jednostkach zależnych,
stowarzyszonych oraz współzależnych
4.469.508
971.759
4.757.439
1.030.909
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
37.904
8.241
331.509
71.836
Należności od udziałowców
567.681
123.425
-
-
Aktywa przeznaczone do sprzedaży
589.234
128.111
-
-
Pozostałe
13.445
2.923
2.639
572
Aktywa łącznie
5.677.772
1.234.459
5.091.587
1.103.317
Zobowiązania długoterminowe
460.612
100.146
562.364
121.861
Zobowiązania krótkoterminowe
155.217
33.747
110.044
23.846
Kapitał własny
5.061.943
1.100.566
4.419.179
957.610
Kapitał podstawowy
48.556
11.007
48.556
11.007
Niezarejestrowane podwyższenie
kapitału zakładowego
557.939
120.295
-
-
18
3. Główne czynniki ryzyka
W związku z tym, działalność Spółki ograniczona jest do wykonywania swoich zadań poprzez
podmioty zależne, w których Spółka posiada akcje i udziały wyceniane metodą praw własności,
poniższy opis czynników ryzyka jest opisem czynników ryzyka tych podmiotów.
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ GRUPY
WPŁYW WIRUSA SARS-COV-2 I WYWOŁYWANEJ PRZEZ NIEGO CHOROBY COVID-19
NA DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNĄ I SYTUACJĘ FINANSOWĄ GRUPY
Grupa podlega ryzyku związanemu z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 („COVID-
19”) i pandemii COVID-19. Wpływ wirusa SARS-CoV-2 i pandemii COVID-19 jest w dużej
mierze zależny od czynników, które leżą poza kontrolą Grupy. Pandemia COVID-19 wraz ze
środkami zaradczymi podejmowanymi w celu ograniczenia jej dalszego rozprzestrzeniania
(takie jak tymczasowe zamknięcie przestrzeni publicznej, w tym centrów handlowych, lub
tymczasowy zakaz organizowania zgromadzeń publicznych wprowadzone w krajach, w których
Grupa lub jej najemcy prowadzą działalność), wywarły znaczący negatywny wpływ na
działalność prowadzoną przez Grupę. Powyższe zdarzenia mo mieć wieloraki wpływ na
działalność prowadzoną przez Grupę, w szczególności w następujących obszarach:
niektórzy najemcy nieruchomości Grupy mogą doświadczać trudności
z wnoszeniem opłat czynszowych co w konsekwencji doprowadzi wzrostu opóźni
w płatnościach i zmniejszeniem przepływów środków pieniężnych Grupy;
inni najemcy nieruchomości Grupy mogą ogłosić upadłość i/lub nie być w ogóle
w stanie pozwolsobie na wnoszenie opłat czynszowych i zostać zmuszeni do
wyprowadzki, co jeszcze bardziej zmniejszy strumienie przychodów Grupy.
W konsekwencji, Grupa może doświadczzmniejszonej stopy najmu lub zostać
zmuszona do obniżenia stawek najmu w swoich nieruchomościach;
ograniczenie popytu zarówno na powierzchnie biurowe, jak i handlowe wynikające
ze zmiany trybu pracy, który podlega dalszym zmianom (rosnąca liczba
pracowników, która może świadczyć praz domu a nie z biura), oraz zwyczaje
zakupowe (rosnąca liczba klientów może przestaw się na zakupy online
w porównaniu do zakupów osobistych);
opóźnienia przy podpisywaniu umów dotyczących sprzedaży projektów lub umów
najmu;
opóźnienia przy uzyskiwaniu decyzji administracyjnych i zgód o kluczowym
znaczeniu dla procesów prowadzenia projektów w zakresie nieruchomości;
opóźnienia w pozyskiwaniu (lub niemożność pozyskania) finansowania dla
bieżących i planowanych projektów inwestycyjnych;
19
opóźnienia w realizacji projektów będące skutkiem ograniczonej dostępności
materiałów budowlanych (na skutek zakłócenia łańcuchów dostaw) oraz
niedoborów personelu, w tym personelu poddostawców; oraz
ustanowienie kwarantanny lub konieczność zamknięcia centrali lub innych
budynków biurowych, w przypadku gdy którykolwiek pracownik Grupy (lub osoba z
którą pracownik Grupygł mieć kontakt) ulegnie zakażeniu lub uzyska pozytywny
wynik testu na COVID-19, (zwłaszcza gdy powyższa sytuacja dotknie znaczną
liczbę pracowników Grupy).
Na dzień sporządzenia niniejszego Raportu wszystkie nieruchomości Grupy, w tym
nieruchomości handlowe, pozostają otwarte i działają normalnie. Nieruchomości handlowe
stanow około 33% portfela nieruchomości generujących przychody Grupy pod względem
wartości i 24% pod względem powierzchni najmu (GLA) i obejmują centra handlowe
zlokalizowane w Polsce, Budapeszcie, Belgradzie, Zagrzebiu i Sofii. Mimo że Grupa nie
odnotowała znaczących opóźnilub wahań w spłacie czynszów za wynajem lokali biurowych
i handlowych, prowadzi ścisłą współpracę z najemcami, z których wielu ma zamiar skorzystać
z rozwiązań rządowych mogących pomóc w spłacie czynszów, nawet z opóźnieniem.
W niektórych przypadkach Grupa pobierała kaucje zamiast czynszu. W niektórych przypadkach
Grupa zgodziła się na wakacje czynszowe lub rabaty, co wraz z zawieszeniem pobierania opłat
czynszowych w Polsce podczas zamknięcia centrów handlowych miało negatywny wpływ na
marżę operacyjną Grupy. Finansowy wpływ COVID-19 na zysk brutto z działalności
operacyjnej wyniósł w 2020 r. 65.200 (14.700 euro). Negatywny wpływ na zysk brutto
z działalności operacyjnej w 2021 r. był istotnie niższy i wyniósł 47.958 zł (10.500 euro).
Zakres wpływu pandemii COVID-19 na Grupę jest w chwili obecnej niepewny i zależy od wielu
czynników, takich jak czas trwania i zakres pandemii oraz adekwatność i skuteczność środków
przyjętych przez władze w odpowiedzi na pandemię. Dalsze rozprzestrzenianie się pandemii
COVID-19 oraz wystąpienie lub nasilenie się jednego lub kilku z powyższych zjawisk może
mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową, perspektywy i wyniki
działalności Grupy.
GRUPA JEST NARAŻONA NA OGÓLNE RYZYKO ZWIĄZANE Z NIERUCHOMOŚCIAMI
KOMERCYJNYMI, W TYM NA ZMIANY GOSPODARCZE, DEMOGRAFICZNE I RYNKOWE.
Grupa jest narażona na wszystkie rodzaje ryzyka związane z posiadaniem nieruchomości
komercyjnych, zarządzaniem nimi i ich eksploatacją. Na jej wyniki może negatywnie wpłyć
nadpodaż lub pogorszenie koniunktury na rynku nieruchomości komercyjnych w ogóle lub na
rynku nieruchomości komercyjnych w miastach, w których zlokalizowane nieruchomości
Grupy. Na przykład przychody z czynszów oraz wartość rynkowa nieruchomości pozostają pod
wpływem ogólnych warunków panujących w UE oraz w gospodarce krajowej i lokalnej, takich
jak wzrost produktu krajowego brutto ("PKB"), inflacja i zmiany stóp procentowych. Zmiany
w PKB mogą również wpływna poziom zatrudnienia, co z kolei może wpływać na zdolnć
najemców do wywiązywania się ze zobowiązczynszowych wobec Grupy oraz na ogólny
popyt na nieruchomości. Nie ma pewności, że Grupa będzie w stanie utrzymać w przyszłości
obecny wysoki poziom najmu, poziom czynszów i warunki najmu swoich nieruchomości.
20
Inne czynniki, które mogą mieć wpływ na wartość nieruchomości, mają charakter bardziej
ogólny i obejmują: krajowe, regionalne lub lokalne warunki gospodarcze (w tym zamykanie
kluczowych przedsiębiorstw, spowolnienie w branży i stopa bezrobocia oraz wszelkie cykliczne
wzorce związane z tymi trendami); lokalne warunki dotyczące nieruchomości (takie jak
równowaga między podażą a popytem); czynniki demograficzne; zaufanie konsumentów; gusta
i preferencje konsumentów; zmiany przepisów rdowych, w tym zmiany przepisów
budowlanych z mocą wsteczną, przepisów dotyczących planowania/zagospodarowania
przestrzennego lub przepisów podatkowych; potencjalne przepisy lub zobowiązania dotyczące
ochrony środowiska; dostępność refinansowania; oraz zmiany poziomów stóp procentowych
lub stóp kapitalizacji oczekiwanych przez inwestorów w nieruchomości komercyjne
przynoszące dochód.
Popyt na nieruchomości komercyjne oraz zdolność takich nieruchomości do generowania
dochodu i utrzymywania wartości rynkowej zależy od wielu czynników, w tym:
- otoczenie gospodarcze i demograficzne;
- prace remontowe wymagane w wolnych lokalach przed ich ponownym wynajęciem;
- ryzyko kredytowe najemców;
- trendy w miejscu pracy, w tym tempo wzrostu, telepraca i korzystanie przez najemców
z przestrzeni coworkingowej;
- lokalna infrastruktura i dostęp do transportu publicznego;
- otoczenie konkurencyjne; oraz
- oczekiwania najemców w zakresie jakości i utrzymania obiektów.
Jakiekolwiek pogorszenie popytu może skutkowzwiększoną presją na oferowanie nowym
i przedłużającym umowy najemcom zachęt finansowych i zachęt innego rodzaju, co z kolei
może prowadzdo ogólnego negatywnego wpływu na przychody z czynszów netto w związku
ze wzrostem kosztów operacyjnych. Wystąpienie któregokolwiek z wyżej wymienionych
czynników lub ich kombinacji może mieć istotny negatywny wpływ na wartość nieruchomości,
możliwość podwyższenia czynszu w wyniku rewizji czynszu oraz zdolność Grupy do sprzedaży
nieruchomości na korzystnych warunkach lub jej sprzedaży w ogóle. Jakiekolwiek obniżenie
przychodów netto z czynszów, wartości nieruchomości lub zdolności Grupy do sprzedaży
posiadanych nieruchomości może mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuac
finansową i wyniki Grupy.
GRUPA MOŻE NIE ZREALIZOWAĆ SWOJEJ STRATEGII ORAZ NIE MOŻE ZAPEWNIĆ ŻE
SKUTECZNA REALIZACJA STRATEGII GRUPY POZWOLI JEJ NA OSIĄGNIĘCIE CELÓW
Strategia Grupy zakłada osiągnięcie wzrostu poprzez: (i) rozwój portfela nieruchomości Grupy
przez nabywanie i poprawianie efektywności nieruchomości generujących przychody z najmu
w Polsce oraz w stolicach, w których Grupa prowadzi działalność, oraz dodatkowo poprzez
realizację wybranych projektów deweloperskich z portfela nieruchomości Grupy; (ii) poprawę
21
efektywności działania Grupy w zakresie zarzadzania aktywami w celu maksymalizacji wyników
operacyjnych; oraz (iii) sprzedaż aktywów niezwiązanych z podstawową działalnością Grupy,
co powinno pozwolić Grupie na obniżenie poziomu zadłużenia lub na uzyskanie środków
przeznaczonych na finansowanie nowych inwestycji.
Udana realizacja strategii Grupy może skutkować pewnymi zmianami w portfelu nieruchomości
Grupy, w tym np. geograficzlokalizacją portfela nieruchomości Grupy, stosunku wartości
zrealizowanych nieruchomości do wartości nieruchomości w budowie oraz składem portfela
nieruchomości Grupy w zakresie klas aktywów (tj. nieruchomości handlowe, biurowe,
mieszkaniowe i inne). W konsekwencji różne wskaźniki charakteryzujące działalność Grupy
i okresowe przepływy środków pieniężnych pochodzących z dochodów z tytułu wynajmu mogą
ulec zmianie. Ponadto nie można zapewnić, że wyniki osiągane przez portfel nieruchomości
Grupy w przyszłości lub strategie inwestycyjne realizowane zgodnie ze strategią Grupy
przyczynią się do wzrostu wartości portfela nieruchomości Grupy i zwiększą jej rentowność.
Po części, sukces strategii biznesowej Grupy uzależniony jest od różnych założeń i warunków,
w tym założdotyczących poziomu rentowności wszelkich przedmiotów nabycia, które mają
zostać pozyskane w przyszłości, a także kryteriów inwestycyjnych, które zostały opracowane
przez Grupę w celu osiągnięcia oczekiwanych stóp zwrotu z nabywanych nieruchomości. Takie
założenia mogą okazać się, w całości lub części, nieprawidłowe lub niedokładne.
Ponadto Grupa może nie osiągnąć swoich podstawowych celów ze względu na czynniki
wewnętrzne i zewnętrzne o charakterze regulacyjnym, prawnym, finansowym, społecznym lub
operacyjnym, z czego niektóre mogą być poza kontrolą Grupy. W szczególności niestabilne
warunki rynkowe, brak zasobów kapitałowych niezbędnych dla rozwoju, a także zmiany cen
i dostępności nieruchomci na sprzed na właściwych rynkach mogą przeszkodzić lub
uniemożliwić Grupie wdrożenie kluczowych elementów jej strategii. Dodatkowo rozj
działalności w sektorze zarządzania aktywami może zostać zakłócony lub nawet
uniemożliwiony ze względu na rosnąkonkurencję ze strony innych zarządców nieruchomości
i inwestorów na rynku nieruchomości.
W rezultacie, Grupa może nie być w stanie zrealizować swojej strategii w części lub w całości,
może postanowzmienić, zawiesić lub porzucić realizację swojej strategii lub planu rozwoju
i może nie być zdolna do osiągnięcia lub może napotkać opóźnienia w osiągnięciu
spodziewanych wyników strategii i planów rozwoju. Powyższe zmiany mogą mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki działalności Grupy.
WYCENA NIERUCHOMOŚCI GRUPY JEST Z NATURY NIEPEWNA, MOŻE BYĆ
NIEPRECYZYJNA I PODLEGA WAHANIOM
Sprawozdania finansowe Grupy odzwierciedla wyceny nieruchomości dokonane przez
zewnętrznych rzeczoznawców majątkowych i nie stanowią gwarancji obecnej lub przyszłej ich
wartości. Dany zewnętrzny rzeczoznawca majątkowy może dojść do innych wniosków niż te,
które zostałyby wyciągnięte, gdyby inny zewnętrzny rzeczoznawca majątkowy wyceni
samą nieruchomość, i podobnie ten sam zewnętrzny rzeczoznawca majątkowy może dojść do
innych wniosków w odmiennym momencie. Wycena nieruchomości jest z natury subiektywna
i niepewna, poniewopiera się na różnych metodologiach, prognozach i założeniach. Każda
22
zmiana metodologii wyceny może spowodow powstanie zysków lub strat
w skonsolidowanym rachunku zysków i strat Grupy, w zależności od zmiany wyceny każdej
nieruchomości w porównaniu z poprzednimi wycenami.
Wartość godziwa nieruchomości inwestycyjnych i gruntów niezabudowanych w banku ziemi
Grupy jest oceniana przynajmniej co pół roku (tj. na dzień 30 czerwca i 31 grudnia każdego
roku) przez niezależnych rzeczoznawców na podstawie zdyskontowanych oczekiwanych
przepływów pieniężnych z nieruchomości inwestycyjnych przy wykorzystaniu stawek
dyskontowych mających zastosowanie do danego lokalnego rynku nieruchomości lub,
w przypadku części nieruchomości inwestycyjnych, poprzez odwołanie do cen sprzedaży
porównywalnych nieruchomości. Takie wyceny podlegają wewnętrznej weryfikacji i w razie
konieczności potwierdzane przez niezależnego licencjonowanego rzeczoznawcę Grupy
oraz weryfikowane przez kierownictwo Grupy.
Nie ma pewności, że wyceny nieruchomości Grupy (niezabudowanych, w trakcie realizacji oraz
zakończonych) będą odzwierciedlały faktyczne ceny ich sprzedaży ani że zostanie osiągnięta
szacowana stopa kapitalizacji, ani że zostanie zrealizowany zakładany roczny przychód z
najmu nieruchomości, ani też że wyceny nie zostaną zakwestionowane m.in. przez organy
regulacyjne. Wzrost poziomu niepewności i wahania na rynkach finansowych w świetle
pandemii COVID-19 wywarły negatywny wpływ na nieruchomości inwestycyjne Grupy i mogą
mieć wpływa na wycenę aktywów w przyszłości (wycena nieruchomości inwestycyjnych Grupy
za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. uległa zmniejszeniu o 142.721 euro (6% wartości
portfela)). Prognozy mogą okazać się nieprawidłowe z powodu ograniczonej ilości oraz
możliwej niedokładności publicznie dostępnych danych i badań dotyczących Polski oraz
pozostałych rynków, na których Grupa prowadzi działalność w porównaniu z rynkami
rozwiniętymi. Ponadto brak porównywalnych transakcji z niedawnej przeszłości podczas
okresów zamknięcia gospodarki zmusił rzeczoznawców majątkowych do opierania się na
stopach kapitalizacji wyliczanych na podstawie modeli teoretycznych i oszacowaniach a nie na
faktycznych, rynkowych stopach kapitalizacji.
Ponadto wycena i planowanie projektów podlegają wpływom oszacoww zakresie kosztów
budowy, które powstają w oparciu o bieżące i prognozowane w przyszłości ceny, podczas gdy
faktyczne koszty mogą się od nich różnić. Dodatkowo część wycen została sporządzona na
podstawie założeń dotyczących przyszłych decyzji związanych z planami zagospodarowania
przestrzennego, które mogą okazać się niedokładne i w związku z tym, Grupa może nie mi
możliwości realizacji określonych nieruchomości zgodnie ze swoimi planami. Powyższa
sytuacja może wywrzeć niekorzystny wpływ na wycenę takich nieruchomości w przyszłości.
Jeżeli prognozy i założenia stanowiące podstawę dokonanych wycen nieruchomości w portfelu
nieruchomości Grupy okażą się nieprawidłowe, rzeczywista wartość nieruchomości w portfelu
nieruchomości Grupy może istotnie różnić się od wskazanej w raportach wyceny.
Nieprawidłowe wyceny nieruchomości Grupy oraz wahania wycen mogą wywrzeć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki działalności Grupy.
23
WARTOŚCI PODANE W SKONSOLIDOWANYM SPRAWOZDANIU Z SYTUACJI
FINANSOWEJ I SKONSOLIDOWANYM RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT GRUPY MOGĄ
PODLEGAĆ ISTOTNYM ZMIANOM ZE WZGLĘDU NA WAHANIA WARTOŚCI GODZIWEJ
NIERUCHOMOŚCI GRUPY NA SKUTEK AKTUALIZACJI ICH WYCENY
Nieruchomości Grupy generujące przychody z najmu oraz obiekty w budowie poddawane
przynajmniej co pół roku niezależnej wycenie, dokonywanej zgodnie z jej zasadami
rachunkowości. Zgodnie z zasadami opisanymi w MSR 40 „Nieruchomości Inwestycyjne”,
przyjętym przez Unię Europejską („UE”), wszelki wzrost lub obniżenie wartości nieruchomości
Grupy ustalane przy zastosowaniu modelu wartości godziwej i rozpoznawane jako zysk lub
strata z aktualizacji wyceny w skonsolidowanym rachunku zysków i strat Grupy za okres, w
którym wystąpiła aktualizacja. Ponadto nieruchomości inwestycyjne w budowie, których
wartości godziwej nie można określić w sposób wiarygodny, wyceniane według kosztu
historycznego pomniejszonego o ewentualne skumulowane odpisy z tytułu utraty wartości.
Takie nieruchomości testowane na utrawartości przynajmniej raz na pół roku. Jeśli kryteria
utraty wartości zostaną spełnione, strata jest ujmowana w skonsolidowanym rachunku zysków
i strat Grupy.
W związku z powyższym, Grupa może odnotowywać znaczące zyski lub straty niepieniężne
w poszczególnych okresach w zależności od zmian wartości godziwej jej nieruchomości
inwestycyjnych, bez względu na fakt czy nieruchomości takie zostaną sprzedane, czy też nie.
Przykładowo, w niektórych latach Grupa może rozpoznać straty z tytułu aktualizacji wartości
niektórych aktywów i projektów mieszkaniowych, a zyski dla tych samych aktywów i projektów
mieszkaniowych w innych latach.
Jeżeli warunki rynkowe i ceny porównywalnych nieruchomości komercyjnych pozostaną
niestabilne, Grupa może w dalszym ciągu odnotowywać znaczne zyski lub straty z aktualizacji
wyceny istniejących nieruchomości Grupy w przyszłości. Jeśli wystąpi znaczne obniżenie
wartości godziwej nieruchomości Grupy w dłuższym horyzoncie czasowym, fakt ten może mieć
istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
DZIAŁALNOŚĆ GRUPY UZALEŻNIONA JEST OD JEJ ZDOLNOŚCI DO AKTYWNEGO
ZARZĄDZANIA AKTYWAMI
Jedną z podstawowych części działalności Grupy jest aktywne zarządzanie majątkiem, co
obejmuje zarządzanie współczynnikiem niewynajętych powierzchni i poziomem czynszu oraz
warunkami zawartych umów najmu dla nieruchomości komercyjnych, a także kompletowaniem
pożądanej grupy najemców (ang. tenant mix) w przypadku nieruchomości handlowych.
Aktywne zarządzanie dużymi nieruchomościami komercyjnymi Grupy ma szczególne
znaczenie. Oprócz ograniczeń prawnych, zdolność Grupy do wynajęcia wolnej powierzchni,
renegocjacji czynszu i tworzenia pożądanego składu najemców jest częściowo uzależniona od
czynników rynkowych. Niektóre z tych czynników, takie jak ogólne otoczenie gospodarcze,
zaufanie konsumentów, inflacja oraz stopy procentowe, poza kontrolą Grupy. W okresach
recesji lub spowolnienia gospodarczego, lub z powodu niepewności spowodowanej przez
wybuch pandemii COVID-19 oraz w wyniku zwiększonej konkurencji pomiędzy inwestorami
i deweloperami trudniej jest utrzymać obecnych najemców i pozyskać nowych. Jeżeli Grupa nie
24
będzie zdolna do wygenerowania lub wykorzystania popytu na swoje nieruchomości dzięki np.
poprawie jakości usług świadczonych na rzecz swoich najemców lub właściwemu
motywowaniu zewnętrznych przedstawicieli ds. sprzedaży, redukcja współczynnika
niewynajętych powierzchni lub renegocjacje stawek czynszu w pożądany sposób mogą być
niemożliwe. Ponadto najemcy doświadczający problemów z płynnością mogą przez dłuższy
okres nie regulow swoich zobowiązań w zakresie czynszu terminowo, jednakże pomimo
tego, Grupa nie będzie w stanie zastąpić ich najemcami z lepszą pozycją finansową.
Wysoki, utrzymujący się przez dłuższy czas współczynnik niewynajętych powierzchni, może
spowodowogólne obniżenie stawek czynszuaconych przez najemców i znacznie utrudnić
wzrost średnich stawek czynszu planowanych przez Grupę. Wysokie współczynniki
niewynajętej powierzchni powodurównież wzrost ogólnych kosztów operacyjnych Grupy ze
względu na konieczność pokrycia przez Grupę kosztów generowanych przez puste
nieruchomości lub powierzchnie. Każdy taki spadek przychodów z wynajmu lub wzrost kosztów
operacyjnych może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuac
finansową i wyniki działalności.
ROZWÓJ I RENTOWNOŚĆ GRUPY ZALEŻEĆ BĘDĄ OD ZDOLNOŚCI GRUPY DO
ZIDENTYFIKOWANIA I NABYCIA ATRAKCYJNYCH NIERUCHOMOŚCI GENERUJĄCYCH
PRZYCHODY Z NAJMU, EFEKTYWNEGO ZARZĄDZANIA PORTFELEM
NIERUCHOMOŚCI GRUPY ORAZ OD REALIZACJI WYBRANYCH PROJEKTÓW
Zgodnie ze swoją strateg Grupa zamierza rozwijać swoją działalność przez: (i) nabywanie
nieruchomości generujących przychody z najmu, (ii) zarządzanie aktywami ukierunkowane na
realizację pełnego potencjału i maksymalizację zwrotu z portfela Grupy; oraz (iii) realizację
wybranych projektów deweloperskich. Odpowiednio rozwój i rentowność Grupy, a także sukces
jej planowanej strategii biznesowej zależą w znacznym stopniu od jej zdolności do znajdywania
i nabywania generujących przychody z najmu nieruchomości po atrakcyjnych cenach oraz na
korzystnych warunkach.
Zdolność do identyfikacji i pozyskania projektów generujących przychody z najmu w celu
wykorzystania możliwości wykreowania wartości dodanej wiąże się z niewiadomymi oraz
ryzykiem, włącznie z ryzykiem, że nabyta nieruchomość lub projekt po dokonaniu przez Grupę
ich analizy pod względem biznesowym, technicznym, środowiskowym, księgowym i prawnym,
nie będzie mimo wszystko generować przychodów. Co więcej Grupa podlega także ryzyku, że
konkurencja może przewidzieć niektóre możliwości inwestycyjne i rywalizować o ich nabycie.
Dodatkowo każde ewentualne nabycie nieruchomości może wiązać się z koniecznością
poniesienia kosztów wstępnych, które Grupa zobowiązana będzie ponieść, nawet jeżeli zakup
nieruchomości nie zostanie sfinalizowany. Nie można zapewnić, że Grupa będzie zdolna do: (i)
określenia i pozyskania inwestycji zaspokajających jej cele pod względem stopy zwrotu
i realizacji wzrostu wartości oraz (ii) nabycia nieruchomości odpowiednich dla zarządzania
w przyszłości po atrakcyjnych cenach i na korzystnych warunkach.
W ramach swojej strategii Grupa zamierza skoncentrować się na maksymalizacji wyników
operacyjnych i efektywności swojego portfela nieruchomości komercyjnych generujących
przychody z najmu. Realizując ten cel, Grupa może ponieść znaczące koszty (obejmujące
zarówno środki pieniężne, jak i czas zarządzających) w związku z zarządzaniem
25
nieruchomościami, które nie generują oczekiwanych zwrotów, i utrzymywaniem oczekiwanych
wskaźników na wymaganym poziomie z powodu, np. spadku popytu na lokale do wynajęcia lub
poziomu czynszów, których nie można przewidzi.
Jeżeli Grupa nie zidentyfikuje i nie nabędzie odpowiednich nieruchomości, nie będzie
efektywnie zarządz swoim portfelem nieruchomości i nie będzie realizować swoich
projektów, może to mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuacfinansową i wyniki
działalności Grupy.
GRUPA MOŻE NIE UZYSKAĆ ODPOWIEDNICH INFORMACJI NA TEMAT RYZYK
ODNOSZĄCYCH SIĘ DO ZAKUPÓW NIERUCHOMOŚCI W PRZYSOŚCI LUB MOŻE
POPEŁNIĆ BŁĘDY W ICH OCENIE
Nabycie nieruchomości wymaga dokładnej analizy czynników wpływających na jej wartość,
a w szczególności poziomu przyszłych wartości czynszów oraz potencjału w zakresie poprawy
zysku operacyjnego netto (ang. NOI). Taka analiza składa się z wielu różnorodnych elementów
oraz również podlega subiektywnej ocenie, a także opiera się na różnych założeniach. Możliwe
jest, że przy podejmowaniu decyzji zakupowej Grupa lub jej usługodawcy niewłaściwie ocenią
poszczególne aspekty danego projektu, lub że oceny na których Grupa opiera swoje decyzje
niedokładne lub powstały na podstawie założeń, które okażą się błędne. Takie błędy
w osądzie mogą doprowadzić do niewłaściwej analizy i wyceny nieruchomości przez Grupę
i mogą wyjść na jaw dopiero na późniejszym etapie realizacji inwestycji, co może spowodować
konieczność obniżenia kwoty wyceny. Grupa nie może także zagwarantować, że usługodawca
wybrany do przeprowadzenia analizy ekonomiczno-finansowej (ang. due diligence) przy
zakupie nieruchomości zidentyfikuje wszystkie zagrożenia związane z daną nieruchomośc.
Ponadto Grupa nie może zagwarantować, że będzie miała roszczenie regresowe do
sprzedawcy nieruchomości w związku z nieujawnieniem określonego ryzyka lub informacji.
Grupa może ponieść straty finansowe, jeśli nie będzie w stanie rozpozn takiego ryzyka.
Występowanie jednego lub kilku takich czynników ryzyka może mieć istotny, niekorzystny
wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
GRUPA NIE MOŻE ZAGWARANTOWAĆ, ŻE W DALSZYM CIĄGU BĘDZIE GENEROWAĆ
PRZYCHODY Z NAJMU NA ZAKŁADANYM POZIOMIE
Poziom czynszów uzyskiwanych z nieruchomości Grupy zasadniczo podlega ogólnym
warunkom gospodarek, w których Grupa prowadzi działalność a także uwarunkowaniom
samego portfela nieruchomości Grupy (w tym zmianom składu portfela nieruchomości Grupy
wynikającym z przyszłych akwizycji oraz wynikom osiąganym przez istniejący portfel
nieruchomości Grupy), takim jak rozwój wybranych istniejących projektów, ich uwarunkowania
pod względem infrastruktury oraz wskaźnik powierzchni niewynajętych. Wszystkie powyższe
elementy są uzależnione od czynników, z których wiele leży poza kontrolą Grupy.
W szczególności ze względu na wyższą konkurencję oraz presję cenową dotyczącą czynszów
najmu, wynikającej z ogólnej niepewności gospodarczej spowodowanej pandemią COVID-19
nie można zapewnić, że najemcy odnowią wygasające umowy najmu na warunkach
korzystnych dla Grupy, lub jeśli tak się nie stanie czy uda się znaleźć najemców o podobnych
parametrach (lub w ogóle nowych najemców), którzy mogliby ich zastąpić. Ponadto portfel
26
nieruchomości Grupy zawiera wiele nieruchomości, których czynsze nie stałe, lecz
powiązane z obrotami uzyskiwanymi przez najemców. W związku z tym, jeżeli obroty takich
najemców spadną, czynsz należny od nich także będzie niższy. Za rok zakończony 31 grudnia
2021 r., 3% przychodów Grupy z najmu pochodziło z nieruchomości, gdzie czynsz
był powiązany z obrotami najemców. Dodatkowo Grupa nie ma wpływu na działalność swoich
najemców i może nie mieć możliwości ciągłego monitorowania uzyskiwanych przez nich
obrotów w celu zapewnienia, że poziom obrotu odzwierciedla najlepsze i faktyczne wysiłki
najemców Grupy. W związku z tym, kwoty przychodów z najmu uzyskiwane z nieruchomości
biurowych i handlowych Grupy w przeszłości nie mogą być podstawą do przewidywania
przyszłych przychodów i nie można zagwarantować, że przychody z najmu będą rosły
w przyszłości.
Dodatkowo spadek wartości osiąganych przez Grupę z przychodów z najmu może nastąpić
w wyniku sprzedaży nieruchomości lub nabycia nieruchomości o niezadowalających
możliwościach generowania przychodów. W ramach swojej strategii Grupa reorganizuje
strukturę swojego portfela nieruchomości i zamierza nabyć nieruchomości generujące
przychody z najmu i posiadające potencjał wzrostu wartości i sprzedać aktywa, które nie
wykorzystywane w działalności podstawowej Grupy. Grupa zamierza zintegrować wszystkie
nowo nabyte nieruchomości z istniejącym portfelem nieruchomości Grupy i wynajmowje
w celu generowania przychodów z najmu na rzecz Grupy. Jeżeli nieruchomości nie zostaną
w pełni wynajęte lub stawki czynszów zostaną uzgodnione na poziomie niższym niż
szacowane, Grupa me nie uzyskać oczekiwanej stopy zwrotu z nowych nieruchomości.
Pomniejszony lub negatywny zwrot z najmu i zyski mogą mieć znaczący, negatywny wpływ na
działalność, sytuację finansową i wyniki działalności Grupy.
WSZELKIE SPADKI W POZIOMIE NAJMU MOGĄ MIEĆ BEZPOŚREDNI WPLYW NA
PRZEPŁYWY FINANSOWE GRUPY
Grupa inwestuje w nieruchomości i czerpie znaczczęść swoich przepływów pieniężnych
z czynszów uzyskiwanych od najemców zajmujących jej nieruchomości. Każdy znaczący
spadek poziomu najmu nieruchomości może mieć istotny negatywny wpływ na zdolność Grupy
do generowania przepływów pieniężnych według wcześniej założonych wartości. Czynniki
wpływające na poziom najmu mogą obejmować m.in:
popyt na powierzchnie biurowe i handlowe;
wiek, jakość i projekt nieruchomości w porównaniu z porównywalnymi
nieruchomościami na rynku lokalnym;
lokalizację nieruchomości wobec środków transportu publicznego;
standard konserwacji i utrzymania nieruchomości, w tym wszelkie prace wykonane
przez zewnętrznych usługodawców; oraz
postrzeganie bezpieczeństwa, wygody i atrakcyjności nieruchomości.
Nie ma pewności, że najemcy przedłużą swoje umowy najmu na warunkach korzystnych dla
Grupy po zakończeniu bieżącego okresu najmu, a jeśli tak się nie stanie, że znajdą się nowi
27
najemcy o równorzędnej sytuacji (lub jacykolwiek nowi najemcy), którzy przejmą umowy najmu
w ich miejsce.
Wszelkie problemy Grupy z utrzymaniem adekwatnego poziomu najmu mogą skutkow
spadkiem przychodów z wynajmu istniejących nieruchomości i niższą wyceną nieruchomości
oraz całego portfela nieruchomości Grupy. Oczekiwany poziom niewynajętych powierzchni jest
odzwierciedlony w raportach z wyceny na dzień 31 grudnia 2021 r. Jeśli znacząca część
portfela nieruchomości Grupy pozostanie niewynajęta przed dłuższy okres, stałe koszty
utrzymania takich powierzchni niewynajętych, jak również brak dochodu z najmu takich
powierzchni, mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację
finansową oraz wyniki działalności.
PEŁNE ODZYSKANIE PRZEZ GRUPĘ KOSZTÓW EKSPLOATACYJNYCH
NIERUCHOMOŚCI OD NAJEMCÓW MOŻE B NIEMOŻLIWE
Struktura większości umów najmu Grupy umożliwia przenoszenie przez Grupę niektórych
kosztów związanych z wynajmowaną nieruchomością na najemcę, a w szczególności kosztów
marketingowych, kosztów energii elektrycznej dla części wspólnych, podatku od
nieruchomości, ubezpieczenia budynku, kosztów eksploatacyjnych i konserwacji.
Jednakże Grupa nie może przenieść wszystkich takich kosztów na najemców, w szczególności
w bardzo konkurencyjnym otoczeniu, w którym Grupa musi oferować atrakcyjne warunki, aby
konkurowz innymi budynkami biurowymi lub musi zaoferować lepsze warunki, aby pozyskać
nowych najemców dla swoich nieruchomości handlowych. Pogarszające się warunki rynkowe,
wzrost konkurencji i wymagań najemców mododatkowo ograniczyć możliwości Grupy do
przenoszenia takich kosztów, w całości lub w części, na najemców. Opłaty eksploatacyjne
nieruchomości Grupy mogą wzrosnąć z kilku powodów, a w szczególności z powodu wzrostu
kosztów energii elektrycznej lub konserwacji. Ponadto, jeżeli wzrośnie wskaźnik powierzchni
niewynajętych, Grupa zobowiązana będzie do pokrycia części opłat eksploatacyjnych, która
jest związana z powierzchn niewynajętą. Niektóre umowy najmu określają maksymalną
wartość połączonego czynszu i opłat eksploatacyjnych płatnych przez najemcę. W takich
przypadkach, jeżeli opłaty eksploatacyjne wzrosną, Grupa nie będzie w stanie przenieść takich
podniesionych kosztów na najemców.
Wszelkie istotne wzrosty kosztów nieruchomości, które nie mogą być skompensowane poprzez
wzrost poziomu kosztów przeniesionych na najemców, mogą mieć niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową i wyniki działalności Grupy.
UTRATA KLUCZOWYCH NAJEMCÓW MOŻE W ISTOTNY SPOSÓB WPŁYNĄĆ NA
WYNIKI I DZIAŁALNOŚĆ GRUPY
Pozyskanie renomowanych najemców, a szczególnie najemców kluczowych (ang. anchor
tenants), dla projektów handlowych Grupy jest niezwykle istotne dla zapewnienia sukcesu
komercyjnego Grupy. Kluczowi najemcy odgrywają ważną rolę w generowaniu ruchu klientów
oraz przyciąganiu innych najemców. Grupa celuje w przyciągnie najemców kluczowych różnej
wielkości. Odpowiednia wielkość najemcy kluczowego zazwyczaj zależy od wielkości danego
centrum handlowego oraz relatywnego rozmiaru, pod względem powierzchni najmu (ang.
GLA), lokalu najemcy kluczowego w danym centrum handlowym. Grupa może napotkać
28
trudności w zakresie pozyskiwania najemców w okresach spadku aktywności konsumentów,
wzrostu stawek czynszów albo w przypadku konkurowania o najemców z innymi obiektami.
Ponadto rozwiązanie umowy najmu przez któregokolwiek z kluczowych najemców może
negatywnie wpłynąć na atrakcyjność projektu. Co więcej, po okresach zamknięcia gospodarki,
najemcy kluczowi byli pierwszymi, którzy zażądali renegocjacji umów najmu. W celu utrzymania
takich najemców, Grupa została zmuszona do wdrożenia szeregu środków wsparcia dla
najemców i zachęt zakupowych dla klientów, takich jak redukcja czynszu, dopuszczenie
ratalnej płatności czynszu, oraz zaniechanie naliczania odsetek karnych i opłat serwisowych.
W niektórych przypadkach Grupa zgodziła się na wakacje czynszowe lub rabaty, co wraz
z zawieszeniem pobierania opłat czynszowych w Polsce podczas zamknięcia centrów
handlowych miało negatywny wpływ na marżę operacyjną Grupy. Finansowy wpływ COVID-19
na zysk brutto z działalności operacyjnej wyniósł w 2020 r. 65.200 (14.700 euro). Negatywny
wpływ na zysk brutto z działalności operacyjnej w 2021 r. był istotnie niższy i wyniósł 47.958
zł (10.500 euro).
W zależności od skali i okresu trwania pandemii COVID-19, Grupa może być zmuszona do
udzielenia dalszej pomocy swoim najemcom we wszystkich swoich nieruchomościach.
Jeżeli Grupa nie będzie w stanie przedłuż obowiązujących umów najmu z kluczowymi
najemcami lub szybko zastąpić ich nowymi, może ponosić istotne koszty dodatkowe lub utracić
część przychodów, co z kolei może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej
sytuację finansową i wyniki działalności.
GRUPA KONKURUJE Z INNYMI WŁAŚCICIELAMI, ZARZĄDCAMI NIERUCHOMOŚCI
I DEWELOPERAMI NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH
Grupa była i jest przedmiotem rosnącej konkurencji ze strony innych właścicieli, tak krajowych,
jak i mdzynarodowych, zarządców nieruchomości i deweloperów nieruchomości
komercyjnych. Powyższa konkurencja może wpłynąć na zdolność Grupy do pozyskiwania
i utrzymywania najemców i może obniżyć stawki czynszu stosowane przez Grupę.
W nieruchomościach konkurujących z nieruchomciami Grupy wskaźnik powierzchni
niewynajętej może być wyższy niż w nieruchomościach Grupy, a tym samym ich właściciele
mogą być bardziej skłonni do wynajmowania swoich nieruchomości za stawki czynszu, które
niższe niż stawki zazwyczaj stosowane przez Grupę, a które Grupa zobowiązana będzie
jednak zaoferować. Konkurencja na rynku nieruchomości może także doprowadzdo wzrostu
kosztów marketingowych i deweloperskich.
Biorąc pod uwa że zadowalający rozwój i rentowność Grupy zależą od: (i) poziomu jej
wskaźnika powierzchni niewynajętych; (ii) wzrostu i utrzymania wskaźnika powierzchni
wynajętych na najlepszych warunkach rynkowych, jakie można uzyskać; (iii) poziomu stawek
czynszu i ściągalności czynszu; (iv) ograniczania kosztów utrzymania nieruchomości oraz (v)
nabycia nieruchomości po najniższych możliwych cenach, wzrost konkurencji ze strony innych
aścicieli, zarządców nieruchomości i deweloperów nieruchomości komercyjnych, a także
związane z tym czynniki mogą mieć niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową
i wyniki działalności Grupy.
29
GRUPA MOŻE PODLEGAĆ ZNACZĄCEJ KONKURENCJI W ZWZKU
Z POZYSKIWANIEM INWESTYCJI I MOŻE ODNOTOWAĆ WZROST CENY ZAKUPU
NABYWANYCH NIERUCHOMOŚCI
Grupa konkuruje z wieloma spółkami nieruchomościowymi i deweloperami w zakresie
nieruchomości, obiektów, wykonawców i klientów. Niektórzy konkurenci Grupy mogą dział
na większą skalę lub posiadać większe zasoby finansowe, techniczne i marketingowe niż
Grupa, a tym samym Grupa może nie mieć możliwości skutecznego konkurowania o inwestycje
i obiekty.
Ponadto zrealizowanie transakcji nabycia istniejących nieruchomości, które generują
przychody z najmu i które Grupa uważa za atrakcyjne może okazać się trudne, ze względu na
szereg czynników, które mogą leżeć poza kontrolą Grupy, w tym, m.in. rozwój konkurencji.
W konsekwencji, realizacja strategii Grupy w zakresie posiadania inwestycji w kluczowych
lokalizacjach może zostać opóźniona lub nie być możliwa.
Konkurencja na rynku nieruchomości może także doprowadzić do znaczącego wzrostu cen
nieruchomości dostępnych na sprzedaż, mogących być potencjalnymi przedmiotami zakupów
Grupy. Każdy z wymienionych powyżej typów ryzyka może mieć istotny niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
GRUPA MOŻE NIE MIEĆ MOŻLIWOŚCI ODPOWIEDNIO SZYBKIEJ SPRZEDAŻY SWOICH
NIERUCHOMOŚCI
Częścią strategii Grupy jest okresowa sprzedaż swoich nieruchomości w celu odzyskania
kapitału i reinwestycji w nowe projekty. Sprzedaż nieruchomości to zazwyczaj ożony
i długotrwały proces. Jednakże w pewnych okolicznościach szybka sprzedaż jednej lub kilku
nieruchomości przez Grupę może być dla niej korzystna. Przykładowo Grupa może
zdecydować się na sprzedaż w krótkim terminie, jeżeli uzna że warunki rynkowe są optymalne
lub jeżeli zwróci się do niej podmiot zainteresowany nabyciem określonej nieruchomości na
warunkach atrakcyjnych finansowo. Jednakże możliwość szybkiej sprzedaży nieruchomości
Grupy może zostać ograniczona przez szereg czynników leżących poza jej kontrolą.
Nieruchomości Grupy mostanow zabezpieczenie udzielone podmiotom zapewniającym
zewnętrzne finansowanie, co może dodatkowo ograniczać lub opóźniać ich zbywalność
poprzez konieczność uzyskania uprzedniej zgody podmiotu udzielającego finansowania. Kilka
projektów Grupy jest także przedmiotem współwłasności w ramach wspólnych przedsięwzięć
z osobami trzecimi, a tym samym może podlegać prawnym lub umownym ograniczeniom
zbywalności, takim jak prawo pierwokupu albo prawa do wspólnej sprzedaży (ang. co-sale
rights) albo wymóg uzyskania łącznej zgody na taką sprzedaż. Ograniczenia te mo
negatywnie wpłynąć na zdolność Grupy do realizacji transakcji i generowania przepływów
pieniężnych w miarę zapotrzebowania na nie, poprzez odpowiednio szybką sprzedswoich
projektów po korzystnych cenach oraz do zróżnicowania portfela nieruchomości Grupy
w odpowiedzi na warunki ekonomiczne lub inne warunki mogące mieć wpływ na wartość
nieruchomości. W szczególności, sprzedaż nieruchomości może okazsię szczególnie trudna
w niepewnym otoczeniu rynkowym spowodowanym pandemią COVID-19. Jeżeli Grupa nie
będzie miała możliwości sprzedaży konkretnego obiektu w odpowiednim czasie, może nie
30
zdołać zapewnić przepływów pieniężnych niezbędnych do finansowania bieżącej działalności,
nie dokon inwestycji w nowe projekty albo nie wykorzystać korzystnych warunków
gospodarczych lub zredukować wpływu niekorzystnych warunków gospodarczych, gdyby takie
powstały, co może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuacfinansową oraz
wyniki działalności.
NIERUCHOMOŚCI GRUPY MOGĄ PONIEŚĆ SZKODY Z POWODU NIEODKRYTYCH
USTEREK LUB WPŁYWU CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH
Nieruchomości Grupy mogą ponieść szkody z powodu nieodkrytych usterek lub ze wzgdu na
wpływ czynników zewnętrznych (np. trzęsienia ziemi, powodzie, osuwiska lub szkody górnicze).
Oprócz poważnego zagrożenia zdrowia i związanych z tym kosztów, Grupa może być równi
zobowiązana do zapłaty za zbiórkę i utylizację niebezpiecznych substancji, jak również ponieść
koszty powiązanych prac konserwacyjnych i remontowych bez możliwości przeniesienia tych
kosztów na osoby trzecie. Wystąpienie takiego ryzyka może mieć istotny, niekorzystny wpływ
na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
Jeżeli dana nieruchomość jest w trakcie remontu lub przechodzi modernizację, nie ma
pewności, że każda przestrzeń, która nie została uprzednio wynajęta, zostanie wynajęta lub
w inny sposób wykorzystana w trakcie lub po fazie remontowej czy modernizacyjnej na
odpowiednich warunkach. Takie wydarzenia mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na
działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
JEŻELI WYMAGANE PRAWEM DECYZJE O WARUNKACH ZABUDOWY, POZWOLENIE
NA BUDOLUB INNE WYMAGANE ZGODY NIE ZOSTANĄ UZYSKANE W TERMINIE
LUB W OGÓLE, FAKT TEN MOŻE OPÓŹN LUB UNIEMOŻLIWIĆ REALIZACJĘ
NIEKTÓRYCH PROJEKTÓW GRUPY
Nie można zagwarantować, że wszelkie pozwolenia, zgody lub decyzje wymagane od organów
administracji publicznej w związku z istniejącymi lub nowymi projektami deweloperskimi
zostaną uzyskane w terminie albo że zostaną uzyskane w ogóle, ani że posiadane obecnie lub
otrzymane w przyszłości pozwolenia, zgody lub decyzje nie zostaną cofnięte. Przykładowo,
w ramach swojej działalności, Grupa dokonuje zakupów gruntów, które wymaga wydania
nowych warunków zabudowy albo nowego lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego („MPZP”), albo decyzji o warunkach zabudowy. Wydanie wymaganego
pozwolenia na budowę nie może zostać zagwarantowane, a Grupa miała już w przeszłości
trudności w tym zakresie.
Jeżeli Grupa nie będzie w stanie uzyskać wymaganych pozwoleń i decyzji w odpowiednim
czasie albo w ogóle, realizacja jej projektów zostanie opóźniona lub zaniechana, co może
wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuac finansową oraz wyniki
działalności Grupy.
31
GRUPA MOŻE PONOSIĆ WYŻSZE KOSZTY LUB DOŚWIADCZAĆ OPÓŹNI
W REALIZACJI SWOICH PROJEKTÓW LUB WYCOFAĆ SIĘ Z NICH CAŁKOWICIE, JEŻELI
NIE ZDOŁA ZATRUDNIĆ GENERALNYCH WYKONAWCÓW BUDOWY NA WARUNKACH
UZASADNIONYCH KOMERCYJNIE ALBO W OGÓLE, LUB JEŻELI ZATRUDNIENI PRZEZ
NIĄ GENERALNI WYKONAWCY NIE ZREALIZUJĄ BUDOWY PROJEKTÓW GRUPY
ZGODNIE Z PRZYJĘTYMI STANDARDAMI, W TERMINIE LUB W RAMACH BUDŻETU
Grupa zleca budowę swoich projektów renomowanym generalnym wykonawcom. Powodzenie
realizacji budowy projektów zależy od zdolności Grupy do zatrudnienia generalnych
wykonawców, którzy realizu projekty zgodnie z przyjętymi standardami jakości
i bezpieczeństwa, na komercyjnie uzasadnionych warunkach, w uzgodnionych terminach oraz
w ramach zatwierdzonego budżetu.
W związku z powyższym, brak możliwości zatrudnienia przez Grupę generalnych wykonawców
na komercyjnie uzasadnionych warunkach może skutkować wzrostem kosztów, a całkowity
brak możliwości zatrudnienia generalnych wykonawców może spowodow opóźnienia
realizacji projektów lub ich zaniechanie. Niedotrzymanie przez generalnych wykonawców
przyjętych standardów jakości i bezpieczeństwa lub nieukończenie budowy w terminie lub
w ramach uzgodnionego budżetu, mogą spowodow wzrost kosztów realizacji
przedsięwzięcia, opóźnienia w jego realizacji, a także skutkowroszczeniami wobec Grupy.
Ponadto wej wspomniane braki mogą negatywnie wpłynąć na wizerunek Grupy i możliwości
sprzedaży ukończonych projektów. Jeżeli Grupa nie będzie w stanie uzgodnić z generalnymi
wykonawcami lub podwykonawcami postanowień umownych zapewniających uzasadnione
komercyjnie warunki umowne lub wykonają oni pracę wadliwie, sytuacja ta może mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
Siła finansowa i płynność generalnych wykonawców Grupy może okazać się niewystarczająca
w przypadku znacznego pogorszenia koniunktury na rynku nieruchomości, co z kolei mogłoby
doprowadzdo ich upadłości. Chociaż większość umów zawieranych przez spółki zależne
Grupy z generalnymi wykonawcami przewiduje odszkodowanie dla spółek zależnych
w przypadku jakichkolwiek roszczeń wysuwanych przez podwykonawców zatrudnionych przez
takich generalnych wykonawców, nie ma pewności, że takie postanowienia odszkodowawcze
będą w pełni skuteczne, zwłaszcza jeśli takie odszkodowanie zostanie zakwestionowane na
drodze procesowej, lub na skutek niewypłacalności głównego wykonawcy. Grupa wymaga od
generalnych wykonawców przedstawienia zabezpieczenia wykonania zobowiązań
wynikających z odpowiednich umów, np. poprzez przedstawienie gwarancji bankowych.
Jednak nie ma pewności, że takie gwarancje obejmą całość kosztów i szkód poniesionych
przez Grupę w związku z niewywiązaniem się przez generalnych wykonawców z zawartych
umów.
Uzależnienie Grupy od generalnych wykonawców i podwykonawców naraża Grupę na wszelkie
ryzyka związane z niską jakością pracy takich wykonawców lub ich podwykonawców
i pracowników oraz wadami konstrukcyjnymi budynków. Grupa może ponosić straty ze względu
na konieczność zaangażowania wykonawców do naprawy wadliwych prac lub zapłaty
odszkodowania na rzecz osób, które poniosły straty w związku z wadliwie przeprowadzonymi
pracami. Ponadto istnieje możliwość, że takie straty lub koszty nie zostaną pokryte
z ubezpieczenia Grupy, przez wykonaw ani przez odpowiedniego podwykonaw
32
w szczególności w przypadku architektów zatrudnionych przez generalnego wykonawcę, gdyż
zarówno zakres ich odpowiedzialności, jak i siła finansowa ograniczone w porównaniu
z wartością projektów Grupy. Ewentualna niska jakość pracy generalnych wykonawców lub
podwykonawców Grupy może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej
sytuację finansową oraz wyniki działalności.
GRUPA MOŻE BYĆ NARAŻONA NA ROSZCZENIA Z TYTUŁU WAD
KONSTRUKCYJNYCH, CO MOŻE WPŁYWAĆ NEGATYWNIE NA WIZERUNEK GRUPY
I MOŻE MIEĆ NIEKORZYSTNY WPŁYW NA JEJ SYTUACJĘ KONKURENCYJNĄ
Budowa, najem i sprzedaż nieruchomości mogą wiązsię z roszczeniami z tytułu wadliwych
robót budowlanych, naprawczych lub innych oraz wpływ negatywnie na wizerunek Grupy.
Grupa nie może zapewnić, że roszczenia tego typu nie zostaną zgłoszone wobec niej
w przyszłości lub że prace naprawcze, czy też inne nie będą konieczne. Ponadto wszelkie
roszczenia wniesione przeciwko Grupie, a także wiążąca się z nimi utrata wizerunku
nieruchomości lub projektów Grupy, niezależnie od faktu, czy roszczenie będzie skuteczne,
może mieć również istotny, niekorzystny wpływ na postrzeganie działalności, nieruchomości
i projektów Grupy przez docelowych klientów, najemców lub inwestorów. Powyższe czynniki
mogą niekorzystnie wpłynąć na zdolność Grupy do korzystnego promowania, wynajmowania
i sprzedaży swoich nieruchomości i projektów w przyszłości, co mogłoby mi istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, kondycję finansową oraz wyniki działalności Grupy.
Czynniki, na które Grupa ma ograniczony wpływ albo nie ma żadnego wpływu, mogą opóźn
realizację projektów Grupy lub wywrzeć na nie inny niekorzystny wpływ:
realizacja projektów Grupy może zostać opóźniona lub w inny sposób utrudniona
przez m.in. następujące czynniki, nad którymi Grupa nie ma żadnej kontroli albo jej
kontrola w stosunku do nich jest ograniczona;
wzrost kosztów materiałów, kosztów zatrudnienia lub pozostałych kosztów mogący
spowodować, że ukończenie projektu będzie nieopłacalne;
siły natury, takie jak złe warunki atmosferyczne, trzęsienia ziemi i powodzie, mogące
uszkodzić albo opóźnić realizację projektów;
wypadki przemysłowe, pogorszenie warunków ziemnych (np. obecność wód
podziemnych) oraz potencjalna odpowiedzialność z tytułu przepisów ochrony
środowiska i innych właściwych przepisów prawa, przykładowo, związanych z
zanieczyszczeniem gleby, znaleziskami archeologicznymi lub niewybuchami;
akty terroru lub zamieszki, bunty, strajki lub niepokoje społeczne;
naruszenia prawa budowlanego lub dotychczas nieodkryte istniejące
zanieczyszczenie gleby lub materiały budowlane, które zostaną uznane za
szkodliwe dla zdrowia;
zmiany obowiązujących przepisów prawa, regulaminów lub standardów, które wejdą
w życie po rozpoczęciu przez Grupę etapu planowania lub budowy projektu,
33
skutkujące poniesieniem przez Grupę dodatkowych kosztów lub powodujące
opóźnienia w realizacji projektu; lub
błędne metody realizacji budowy lub wadliwe materiały budowlane.
Niezdolność do zakończenia projektu budowlanego w terminie, w ramach budżetu lub w ogóle,
z którejkolwiek z powyższych albo innych przyczyn może wpłynąć na wzrost kosztów lub
opóźnić realizację projektu bądź spowodowzaniechanie jego realizacji, co może mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności.
GRUPA PODLEGA OGÓLNYM RODZAJOM RYZYKA, KTÓRE MOGĄ ZWIĘKSZYĆ
KOSZTY LUB OPÓŹNIĆ BĄDŹ UNIEMOŻLIW REALIZACJĘ PROJEKTÓW
DEWELOPERSKICH
Realizacja części projektów Grupy nie została jeszcze rozpoczęta a na dzień niniejszego
Raportu, projekty te nie generużadnych przychodów. Powodzenie realizacji tych projektów
stanowi ważny czynnik przyszłego sukcesu Grupy i obejmuje wiele, w znacznym stopniu
zmiennych czynników, które z natury podlegają ryzyku. Grupa jest w szczególności narażona
na następujące rodzaje ryzyka związane z realizacją projektów:
dodatkowe koszty budowy związane z projektem budowlanym, poniesione ponad
kwotę pierwotnie uzgodnioną z generalnym wykonawcą;
odpowiedzialność wobec podwykonawców związana z upadłością generalnego
wykonawcy;
zmiana obowiązujących przepisów albo ich interpretacji lub praktyki stosowania (np.
wzrost stawek podatku od towarów i usług, który wpływa na popyt na mieszkania);
działania podejmowane przez organy administracji państwowej i samorządowej
skutkujące nieprzewidzianymi zmianami w planach zagospodarowania
przestrzennego i wymogach architektonicznych;
ewentualne wady lub ograniczenia tytułu prawnego do działek lub budynków
nabytych przez Grupę albo wady, ograniczenia lub warunki związane z decyzjami
administracyjnymi dotyczącymi działek posiadanych przez Grupę;
brak zdolności do pozyskania finansowania na korzystnych warunkach lub w ogóle
dla poszczególnych projektów lub grupy projektów;
potencjalne zobowiązania dotyczące nabytych gruntów, nieruchomości lub
podmiotów posiadających nieruchomości, w stosunku do których Grupa może
posiadać ograniczone roszczenia regresowe albo nie posiadać ich w ogóle;
trudności związane z opuszczeniem działki przez jej dotychczasowych
użytkowników;
zobowiązania do zabudowy przylegających nieruchomości;
34
brak możliwości uzyskania pozwolenia na budo dla planowanego celu;
fakt, że powierzchnia obiektów Grupy po zakończeniu budowy może różnić się od
powierzchni planowanej;
zobowiązania dotyczące ochrony środowiska i dziedzictwa kulturowego krajów,
w których Grupa prowadzi działalność, jak również inne zobowiązania społeczne;
oraz
koszty związane z rozwojem pandemii COVID-19.
Powyższe czynniki oraz inne czynniki, nad którymi Grupa nie ma kontroli, mogą zwiększyć
zobowiązania albo stworzyć trudności lub przeszkody w realizacji projektów Grupy. Jeżeli
realizacja obiektu w terminie lub w ogóle nie będzie możliwa z którejkolwiek z powyższych
przyczyn, sytuacja ta może spowodować wzrost kosztów lub opóźnienie realizacji albo
zaniechanie projektu, co z kolei może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację
finansową oraz wyniki działalności Grupy.
W ZWIĄZKU Z BRAKIEM WYMAGANEJ INFRASTRUKTURY LOKALNEJ I DOSTĘPU DO
MEDIÓW REALIZACJA PROJEKTÓW GRUPY MOŻE ZOSTAĆ OPÓŹNIONA LUB
ZANIECHANA LUB TEŻ GRUPA MOŻE NIE UZYSKAĆ PEŁNEJ OCZEKIWANEJ
WARTOŚCI Z UKOŃCZONYCH PROJEKTÓW
Projekty Grupy mogą być realizowane wyłącznie wtedy, gdy działki, na których
umiejscowione, mają zapewnioną wymaganą przez prawo infrastrukturę technicz (m.in..
dostęp do dróg wewnętrznych, możliwość podłącz do mediów czy określone procedury
ochrony przeciwparowej i odpowiednie instalacje zapewniające ochronę). Jeżeli działka
nie zapewnia niezbędnej infrastruktury, to pozwolenie na użytkowanie dla projektu może zostać
wydane dopiero w momencie, gdy zostanie ona zapewniona. Możliwe jest także, że
odpowiednie organy administracji publicznej zobowiążą Grupę do stworzenia takiej
infrastruktury w ramach prac związanych z projektem, co może istotnie wpłynąć na koszty prac
budowlanych. Organy publiczne mogą także uzależnić wydanie decyzji administracyjnych od
wybudowania infrastruktury technicznej, która nie jest integralnie związana z samym projektem,
lecz może być oczekiwana jako wkład inwestora w rozj miejskiej lub gminnej infrastruktury.
Oprócz konieczności posiadania odpowiedniej infrastruktury w trakcie prac budowlanych,
sukces i rentowność projektów Grupy po ich ukończeniu zależy od dostępności oraz jakości
lokalnej infrastruktury i mediów. W niektórych przypadkach nakłady na budowę i konserwację
infrastruktury mediów, sieci telekomunikacyjnych i systemów dróg lokalnych nie były
ponoszone od dziesięcioleci, co skutkuje ich brakiem, przestarzałymi technologiami lub
podatnością na awarie. W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania istniejącej
infrastruktury lokalnej i mediów niezbędne może być dokonanie ulepszeń, modernizacji lub
wymiany. W związku ze wspomnianym wyżej brakiem konserwacji Grupa może m.in. okresowo
boryk się z przerwami w dostawach energii elektrycznej i innych mediów. Nie można
zapewnić, że poprawa infrastruktury w projektach Grupy oraz wokół nich albo infrastruktury
zintegrowanej z takimi projektami nastąpi przed ukończeniem projektów Grupy lub że takie
ulepszenia wystarczą do zapewnienia wsparcia dla ukończonych projektów Grupy. Powyższe
35
czynniki mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuacfinansową oraz wyniki
działalności.
GRUPA JEST UZALEŻNIONA OD OGRANICZONEJ LICZBY KLUCZOWYCH CZŁONKÓW
JEJ KIEROWNICTWA
Sukces Grupy jest uzależniony od działań i wiedzy członków jej kierownictwa. Jeżeli Grupa nie
będzie w stanie zatrzymać kluczowych członków swojego kierownictwa, fakt ten może mieć
istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuac finansową oraz wyniki
działalności.
Ponadto wraz ze wzrostem rozprzestrzeniania się choroby COVID-19 nie można wykluczyć, że
kluczowi członkowie kierownictwa Grupy zostaną poddani kwarantannie i/lub zostanie u nich
stwierdzona obecność choroby COVID-19, co może skutkow poddaniem takiej osoby
izolacji/hospitalizacji lub niemożnością poświęcenia przez nią adekwatnej ilości czasu
i zasobów na zarządzanie działaniami Grupy, a w związku z tym, może mieć negatywny wpływ
na działalność Grupy, jej sytuację finansową i wyniki działalności.
NIEDOBÓR WYKWALIFIKOWANYCH PRACOWNIKÓW I INNYCH SPECJALISTÓW MOŻE
OPÓŹNIĆ REALIZACJĘ PROJEKTÓW GRUPY LUB ZWIĘKSZYĆ ICH KOSZTY
Przy realizacji swoich projektów Grupa polega na wykwalifikowanym zespole specjalistów,
w tym na kluczowych członkach kierownictwa i kierownikach projektów, kierownikach średniego
szczebla, księgowych i innych specjalistach z dziedziny finansów. W przeszłości Grupa
doświadczała opóźnień w realizacji niektórych projektów ze względu na brak
wykwalifikowanych pracowników i specjalistów, a jeżeli Grupa nie będzie w stanie zatrudn
niezbędnych pracowników, niedobory kadrowe mogą negatywnie wpłynąć na jej zdolność do
odpowiedniego zarządzania realizac projektów i efektywnego zarządzania swoimi aktywami
lub zmusić do płacenia wyższych wynagrodzeń w celu przyciągnięcia wykwalifikowanych
specjalistów lub niezbędnych pracowników. Ponadto sukces Grupy w przyszłości zależy od jej
zdolności do zatrudniania pracowników wyższego szczebla, takich jak menedżerowie
posiadający rozległe doświadczenie w zakresie identyfikacji, nabywania, finansowania,
budowy, marketingu i zarządzania projektami deweloperskimi oraz nieruchomościami
inwestycyjnymi. Niezdolność Grupy do pozyskania i utrzymania odpowiedniego personelu
może mieć istotny negatywny wpływ na jej działalność, sytuację finansową i wyniki operacyjne.
ZMIANY KLIMATYCZNE MOGĄ WYMAGAĆ ZMIAN W FUNKCJONOWANIU
NIERUCHOMOŚCI GRUPY, A BRAK DOSTOSOWANIA SIĘ DO TYCH ZMIAN W
ODPOWIEDNIM CZASIE MOŻE SPOWODOWAĆ NIEKORZYST SYTUACJĘ
KONKURENCYJNĄ I SPADEK PRZYCHODÓW Z NAJMU, NATOMIAST DOSTOSOWANIE
SIĘ DO ZMIAN MOŻE WYMAGAĆ DODATKOWYCH NAKŁADÓW KAPITAŁOWYCH
W ciągu ostatnich kilku lat Grupa obserwowała zmiany klimatyczne, w tym znaczne zmiany
średniej temperatury powietrza w regionie, w którym Grupa prowadzi działalność. W związku
z tym Grupa zainwestowała w modernizację infrastruktury w niektórych swoich
nieruchomościach, aby zaradzić takim wzrostom średnich temperatur powietrza. Grupa stara
się w jak najlepszy sposób przygotować swoje nieruchomości do zmieniającego się klimatu.
Nie można jednak zagwarantować, że Grupa nie odczuje niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej
36
lub spadku przychodów z tytułu najmu w wyniku nieprzystosowania się do tych zmian
w odpowiednim czasie lub w odpowiedni sposób. Ponadto Grupa nie może na tym etapie
ocenić, jakie zmiany w jej nieruchomościach będą konieczne w przyszłości w celu
dostosowania ich do zmian klimatycznych oraz jakie nakłady inwestycyjne będą wymagane
w celu realizacji tych dostosowań.
RYZYKO PRAWNE I REGULACYJNE
ZMIANY PRZEPIW PODATKOWYCH LUB ICH INTERPRETACJI MOGĄ MIEĆ WPŁYW
NA SYTUACJĘ FINANSOWĄ GRUPY ORAZ PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE, KTÓRYMI
DYSPONUJE GRUPA
Przepisy podatkowe w wielu krajach, w których Grupa prowadzi działalność, w tym w Polsce,
złożone i podlegają częstym zmianom. Podejście organów podatkowych w krajach,
w których Grupa prowadzi działalność, nie jest jednolite ani spójne, a ponadto występują dość
znaczne rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych w sprawach z zakresu prawa
podatkowego. Nie ma pewności, że organy podatkowe nie zastosuodmiennej interpretacji
przepisów prawa podatkowego wobec Grupy, która może okazać się dla niej niekorzystna. Nie
ma pewności, że poszczególne indywidualne interpretacje podatkowe, które Grupa już
uzyskała i stosuje, nie zostaną zmienione lub zakwestionowane. Istniejewnież ryzyko, że po
wprowadzeniu nowych przepisów prawa podatkowego, spółki Grupy będą musiały podjąć
działania dostosowawcze do tych przepisów, co może skutkować zwiększeniem kosztów
wymuszonych okolicznościami związanymi z dostosowaniem się do zmienionych lub nowych
przepisów.
W świetle powyższego, nie ma pewności, że organy podatkowe nie zakwestionują
prawidłowości sprawozdawczości podatkowej i płatności podatkowych dokonywanych przez
spółki Grupy, w zakresie zobowiązań podatkowych niepodlegających przedawnieniu, oraz że
nie określą zaległości podatkowych spółek Grupy, co może mieć istotny negatywny wpływ na
działalność, sytuację finansową, perspektywy rozwoju lub wyniki spółek Grupy.
Ponadto, w związku z transgranicznym charakterem działalności Grupy, również umowy
międzynarodowe, w tym umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną
członkowie Grupy mają wpływ na działalność spółek Grupy. Odmienne interpretacje umów
o unikaniu podwójnego opodatkowania przez organy podatkowe, jak równiwszelkie zmiany
tych umów mogą mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki
spółek Grupy.
RZĄDY W JURYSDYKCJACH, W KTÓRYCH GRUPA PROWADZI DZIAŁALNOŚĆ, MOGĄ
WPROWADZIĆ ZMIANY W PRAWIE (W TYM W PRZEPISACH REGULUCYCH
POBIERANIE CZYNSZU, ŚCIĄGANIE DŁUGÓW I NIEWYPŁACALNOŚĆ) W ODPOWIEDZI
NA PANDEMIĘ WIRUSA COVID-19
W związku z przewidywanymi trudnościami płatniczymi przedsiębiorstw i osób fizycznych,
wynikającymi z pandemii wirusa COVID-19, w wielu krajach, w których Grupa prowadzi
działalność, wprowadzono zmiany w przepisach prawa i przyjęto pakiety wsparcia najemców,
takie jak wakacje czynszowe w Polsce na okres zamknięcia gospodarki (po których 23 lipca
2021 r. wprowadzono ustawę o obowiązkowych rozliczeniach między najemcami a
37
wynajmującymi, zgodnie z którą najemcy będą płacić 20% czynszu w okresie zamknięcia
gospodarki i 50% przez trzy miesiące po tym okresie) lub wsparcie czynszowe poprzez
subsydiowanie części ewentualnych obniżek czynszu. W odpowiedzi, Grupa podjęła szereg
działmających na celu wsparcie najemców, nie ma pewności, że rządy krajów, w których
Grupa prowadzi działalność, nie wprowadzą w przyszłości dodatkowych środków, które
mogłyby negatywnie wpłynąć na zdolność Grupy do pobierania opłat czynszowych. Dochody
i wartość rynkowa portfela Grupy mogłyby ucierpieć, gdyby w wyniku działań rządów nie można
było pobierać opłat czynszowych.
ZMIANY W PRAWIE MOGĄ MIEĆ NIEKORZYSTNY WPŁYW NA GRUPĘ
Działalność Grupy podlega różnym regulacjom prawnym w Polsce, Rumunii, na Węgrzech,
w Chorwacji, Serbii, Bułgarii oraz w innych krajach, w których Grupa prowadzi działalność
gospodarczą, takim jak wymogi przeciwpożarowe i bezpieczeństwa, przepisy dotyczące
ochrony środowiska, prawa pracy oraz ograniczenia w zagospodarowaniu przestrzennym.
Jeżeli projekty i nieruchomości Grupy nie spełniają tych wymogów, Grupa może zost
obciążona karami lub odszkodowaniami.
Ponadto nie ma pewności, że w przypadku wzrostu opłat za użytkowanie wieczyste w Polsce,
Grupa będzie w stanie przenieść te koszty na swoich najemców w postaci zwiększonych opłat
serwisowych, ponieważ taki wzrost może spowodować, że dana nieruchomć stanie się mniej
konkurencyjna w porównaniu z nieruchomościami, które nie położone na gruntach objętych
opłatami za użytkowanie wieczyste.
Co więcej wprowadzenie w Europie Środkowo-Wschodniej ("CEE") i Europie Południowo-
Wschodniej ("SEE") bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących ochrony środowiska,
bezpieczeństwa i higieny pracy lub polityki ich egzekwowania może skutkow znacznymi
kosztami i zobowiązaniami dla Grupy, a także może spowodować, że nieruchomości posiadane
lub zarządzane przez Grupę (lub nieruchomości uprzednio posiadane lub zarządzane przez
Grupę) będą podlegać bardziej rygorystycznej kontroli niż obecnie. W konsekwencji
przestrzeganie tych przepisów może wiąz się ze znacznymi kosztami wynikającymi
z konieczności usunięcia, zbadania lub rekultywacji substancji, a ich obecność na
nieruchomościach Grupy może ogranicz jej zdolność do sprzedaży nieruchomości lub
wykorzystania ich jako zabezpieczenia.
Nowe przepisy prawa, zasady, regulacje lub rozporządzenia, lub zmiany istniejących
przepisów, mogą wymagać poniesienia znacznych, nieprzewidzianych wydatków lub nakładać
ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, co może mieć istotny niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową i wyniki Grupy.
GRUPA MOŻE BYĆ PRZEDMIOTEM SPORÓW PRAWNYCH I RYZYKA
Działalność Grupy polega na nabywaniu, wynajmowaniu, sprzedaży i administrowaniu
nieruchomościami, w tym na podstawie umów o współpracy, co w ramach zwykłej działalności
naraża Grupę na pewien stopień ryzyka związanego z drobnymi sporami sądowymi i innymi
postępowaniami sądowymi. Spory prawne, które pojedynczo są stosunkowo nieistotne, mogą
zostać powiązane ze sporami opartymi na podobnych faktach w taki sposób, że łączna
ekspozycja Grupy może stać się istotna dla jej działalności. Ponadto Grupa może być narażona
38
na roszczenia i może zostać pociągnięta do odpowiedzialności w związku ze zdarzeniami
mającymi miejsce na jej placach budowy, takimi jak wypadki, obrażenia lub zgony jej
pracowników, pracowników podwykonawców lub innych osób przebywających na placach
budowy.
Standardową prakty w transakcjach dotyczących nieruchomości jest składanie przez
sprzedającego w umowie kupna oświadczeń i zapewnień dotyczących określonych cech
nieruchomości. Zazwyczaj zapewnienia sprzedającego dotyczące nieruchomości zawarte
w umowie sprzedaży nie obejmują wszystkich rodzajów ryzyka lub potencjalnych problemów,
które mo wyniknąć wobec Grupy w związku z nabyciem przez nią nieruchomci.
Ewentualne roszczenia regresowe Grupy wobec sprzedających nieruchomości mogą okaz
się nieskuteczne z różnych przyczyn, w tym z powodu niemożności ustalenia, że dane osoby
wiedziały lub powinny były wiedzi o wadach, z powodu upływu terminu przedawnienia,
z powodu niewypłacalności stron przeciwnych roszczeniu lub z innych powodów. W takim
przypadku Grupa może ponieść stratę finansową.
Grupa udziela różnego rodzaju gwarancji przy wynajmowaniu nieruchomości, zwłaszcza w
odniesieniu do tytułu prawnego i braku wad jakościowych, a także istniejących poziomów
niebezpiecznych zanieczyszczeń oraz portfela umów najmu. Powyższe dotyczy sprzedaży
nieruchomości. Przeciwko Grupie mogą zostać wysunięte roszczenia z tytułu naruszenia takich
gwarancji i/lub z tytułu istnienia wad, o których Grupa nie wiedziała, ale o których powinna była
wiedzieć, zawierając transakcję. Wystąpienie jednego lub kilku z powyższych typów ryzyka
może mieć istotny niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki Grupy.
Z drugiej strony, jeżeli Grupa dokona sprzedaży swoich projektów, może być zobowiązana do
udzielenia oświadczeń, gwarancji i podjęcia zobowiązań, których naruszenie może skutkow
odpowiedzialnością odszkodowawczą. Tym samym Grupa może stać się stroną sporów lub
postępowań sądowych dotyczących powszych postanowień i może zostać zobowiązana do
dokonania płatności na rzecz osób trzecich, co mogłoby wywrz niekorzystny wpływ na
działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
Ponadto, jeżeli nieruchomości Grupy będą przedmiotem roszczeń prawnych osób trzecich i nie
dojdzie do ich rozstrzygnięcia lub zawarcia porozumienia, roszczenia te mogą opóźnić, na
znaczny okres, planowane działania Grupy. Sytuacje takie mogą obejmow na przykład
roszczenia osób trzecich dotyczące działek, na których Grupa zrealizowała i ukończyła budowę
nieruchomości, którą następnie zamierza sprzedać, jak również roszczenia osób trzecich
dotyczące konkretnych działek, które Grupa musi nabyć w celu realizacji określonego projektu
(na przykład działek sąsiadujących z działkami, które posiadała na dzień publikacji niniejszego
Raportu), co może opóźnić nabycie takich działek przez Grupę.
Wystąpienie jednego lub kilku z powyższych typów ryzyka może mieć istotny niekorzystny
wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki Grupy.
GRUPA PODLEGA PRZEPISOM DOTYCZĄCYM OCHRONY ŚRODOWISKA
Grupa podlega przepisom prawa w zakresie ochrony środowiska w krajach CEE i SEE, które
przewidują zobowiązania do rekultywacji działek zanieczyszczonych substancjami
niebezpiecznymi lub toksycznymi. Wspomniane przepisy prawa często ustanawia
39
zobowiązania bez względu na fakt, czy właściciel danej działki wiedział o obecności takich
substancji zanieczyszczających albo czy jest odpowiedzialny za dokonanie zanieczyszczenia.
W takich okolicznościach odpowiedzialność właściciela, co do zasady, nie jest ograniczona na
mocy takich przepisów prawa, a koszty ewentualnego dochodzenia, usunięcia lub rekultywacji
mogą okazać się znaczące. Występowanie takich substancji na lub w jakimkolwiek obiekcie
Grupy albo odpowiedzialność z tytułu nieusunięcia zanieczyszczenia takimi substancjami mogą
negatywnie wpłynąć na możliwości Grupy w zakresie sprzedaży lub wynajęcia takich obiektów
albo zaciągnięcia kredytu przy wykorzystaniu takich nieruchomości jako zabezpieczenia.
Ponadto obecność niebezpiecznych lub toksycznych substancji w obiekcie może uniemożliw,
opóźnić lub ogranicz zabudowę lub przebudowę takiej nieruchomości, co może mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
GRUPA MOŻE POSIADAĆ NIEWYSTARCZAJĄCĄ OCHRO UBEZPIECZENIO
Posiadane przez Grupę polisy ubezpieczeniowe mogą nie zabezpiecz Grupy przed
wszystkimi stratami, jakie Grupa może ponieść w związku z prowadzeniem swojej działalności.
Ponadto niektóre rodzaje ubezpieczenia mogą być niedostępne na uzasadnionych komercyjnie
warunkach lub w ogóle.
W związku z powyższym posiadana przez Gru ochrona ubezpieczeniowa może nie być
wystarczająca, aby w pełni zrekompensować poniesione straty związane z powstałymi
szkodami na nieruchomościach. Ponadto istnieje wiele rodzajów ryzyka, ogólnie związanego z
katastrofami, takimi jak powodzie, huragany, ataki terrorystyczne lub wojny, których
ubezpieczenie może być niemożliwe lub komercyjnie nieuzasadnione. Inne czynniki, takie jak
inflacja, zmiany w prawie budowlanym oraz kwestie związane z ochroną środowiska, także
mogą spowodować, że wpływy z ubezpieczenia będą niewystarczające do naprawy lub
odtworzenia nieruchomości w przypadku ich uszkodzenia lub zniszczenia. Grupa może ponieść
znaczące straty lub szkody, za które może nie uzyskać pełnego odszkodowania lub nie uzyska
go w ogóle. W wyniku powyższego Grupa może nie posiadwystarczającej ochrony przed
wszelkimi szkodami, które mogą zostać przez nią poniesione. W przypadku wystąpienia szkody
nieobjętej ochroną ubezpieczeniową lub szkody przewyższającej sumę ubezpieczenia Grupa
może stracić kapitał zainwestowany w dany projekt będący przedmiotem tych strat, a także
zakładany przyszły przychód z tego projektu. Grupa może także być zobowiązana do naprawy
szkód poniesionych w wyniku zdarzeń, które nie podlegały ubezpieczeniu. Ponadto Grupa
może także ponosić odpowiedzialność z tytułu zadłużenia lub innych zobowiązań finansowych
związanych z uszkodzo nieruchomością. Nie można zapewnić, że w przyszłości nie
powstaną istotne szkody przewyższające limity ochrony ubezpieczeniowej. Wszelkie szkody
nieobjęte ochroną ubezpieczeniową lub szkody przewyższające wartość ochrony
ubezpieczeniowej momieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuac
finansową oraz wyniki działalności.
40
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z SYTUACJĄ FINANSOWĄ GRUPY
POZIOM ZADŁUŻENIA GRUPY I KOSZTY JEGO OBSŁUGI ZNACZĄCE I MOGĄ DALEJ
WZROSNĄĆ, WYWOŁUJĄC NEGATYWNE SKUTKI DLA JEJ DZIAŁALNOŚCI, SYTUACJI
FINANSOWEJ LUB WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI
Na dzień publikacji niniejszego Raportu Grupa posiada pewien poziom zadłużenia i wysokie
koszty obsługi długu. Ponadto Grupa może zaciągnąć dodatkowe zadłużenie w przyszłości.
Zaciągnięcie dodatkowego zadłużenia zwiększyłoby opisane w niniejszym Raporcie ryzyko
związane z poziomem zadłużenia Grupy. Fakt ten może wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ
na działalność, sytuacfinansową oraz wyniki działalności Grupy. Poziom zadłużenia Grupy
może mieć istotne konsekwencje dla inwestorów, w tym w szczególności może wpłynąć na:
zwiększenie podatności na spowolnienie w działalności Grupy lub na ogólne
niekorzystne warunki panujące w gospodarce i w branży, w tym niekorzystne
warunki gospodarcze w krajach, w których Grupa prowadzi swoją działalność, przy
jednoczesnym zmniejszeniu elastyczności reakcji na takie spowolnienie;
ograniczenie zdolności Grupy do pozyskania finansowania przyszłych
przedsięwzięć, nakładów inwestycyjnych, wykorzystywania okazji, przejęć lub
innych ogólnych celów korporacyjnych oraz wzrost kosztów przyszłego
finansowania;
Grupa może być zmuszona do zbycia nieruchomości w celu umożliwienia
wypełnienia zobowiązań finansowych, w tym zobowiązań z umów kredytowych;
konieczność przeznaczania znacznej części przepływów pieniężnych z działalności
operacyjnej Grupy do spłaty kapitału i odsetek, co oznacza, że przepływy te nie będą
mogły zost wykorzystane na finansowanie działalności, nakładów inwestycyjnych,
przejęć lub innych celów korporacyjnych Grupy;
ograniczenie elastyczności Grupy przy planowaniu lub reagowaniu na zmiany w jej
działalności, otoczeniu konkurencyjnym i na rynku nieruchomości; oraz
niekorzystna pozycja rynkowa Grupy w stosunku do jej konkurentów, którzy ma
niższe zadłużenie.
Zarówno każde z powyższych, jak i inne zdarzenia mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na
zdolność Grupy do realizacji swoich zobowiązań.
GRUPA MOŻE PONIEŚĆ ZNACZNE STRATY JEŻELI NARUSZY ZOBOWZANIA
WYNIKAJĄCE Z UMÓW KREDYTOWYCH A PONADTO OGRANICZENIA NAŁOŻONE
PRZEZ TE UMOWY MOGĄ UNIEMOŻLIWIĆ GRUPIE SPRZEDAŻ JEJ PROJEKTÓW
W celu zabezpieczenia swoich kredytów Grupa podejmowała i będzie podejmowała
w przyszłości działania w celu obciążenia swoich aktywów hipotei ustanawiania zastawów
na udziałach w swoich podmiotach zależnych, udzielania gwarancji i będzie zobowiązywała się
względem wierzycieli do dalszego nieobciążania swego obecnego i przyszłego majątku
41
hipotekami i zastawami bez ich zgody (tzw. negative pledge). Ponadto umowy kredytowe Grupy
zawierają ograniczenia jej możliwości rozporządzania niektórymi z jej kluczowych aktywów, co
z kolei może być konieczne w celu zaspokojenia określonych zobowiązań finansowych. Grupa
może nie być w stanie dokonać spłaty kwoty głównej lub odsetek lub naruszyć inne
zobowiązania zawarte w umowach kredytowych Grupy. W niektórych przypadkach Grupa może
naruszyć zobowiązania w wyniku okoliczności będących poza kontrolą Grupy. Zobowiązania te
mogą dotyczyć wymogów w zakresie utrzymania określonych wskaźników wartości kredytu do
wartości zabezpieczenia, pokrycia obsługi kredytu i wymogów kapitału obrotowego. Naruszenie
takich zobowiązań przez Grupę może skutkow utraobciążonych hipote aktywów lub
uznaniem jej zobowiązań płatniczych za wymagalne, wymagalnością gwarancji, wykonaniem
postanowień dotyczących naruszeń zobowiązań z tytułu innych umów (ang. cross-default),
a efektem może być konieczność natychmiastowej spłaty kredytów albo utrudnienie lub
uniemożliwienie zaciągnięcia kredytów w przyszłości. W takich okolicznościach Grupa może
być także zmuszona w dłuższym horyzoncie czasowym do sprzedaży niektórych aktywów
w celu zaspokojenia swoich zobowiązań kredytowych oraz opóźnienia lub wstrzymania
ukończenia projektów.
Każde z wyżej opisanych zdarzeń może wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na działalność,
sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
GRUPA MOŻE NIE BYĆ W STANIE ODNOWIĆ LUB ZREFINANSOWAĆ KREDYTÓW LUB
INNEGO ZADŁUŻENIA W TERMINIE ICH ZAPADALNOŚCI LUB MOŻE BYĆ W STANIE
ODNOWIĆ LUB ZREFINANSOWAĆ TAKIE KREDYTY LUB ZADŁUŻENIE JEDYNIE NA
MNIEJ KORZYSTNYCH WARUNKACH
Wszystkie projekty Grupy są finansowane z kredytów udzielanych na określony okres. Grupa
może nie być w stanie odnowlub zrefinansować takich umów w części lub w całości lub może
zostać zmuszona do zaakceptowania mniej korzystnych warunków refinansowania. Jeżeli
Grupa nie będzie w stanie odnow kredytu lub zabezpieczyć sobie nowego finansowania,
może zostać zmuszona do sprzedaży jednej lub większej liczby ze swoich nieruchomości
biurowych w celu uzyskania niezbędnej płynności. Dodatkowo, jeżeli Grupa nie będzie zdolna
do odnowienia niektórych kredytów, nieruchomości finansowane poprzez kredyty będą
niedofinansowane, a tym samym nie będą generowały oczekiwanych zwrotów z kapitału.
Każda kombinacja wyżej wymienionych okoliczności miałaby istotny, negatywny wpływ na
działalność, przepływy pieniężne, sytuację finansową i wyniki działalności Grupy.
GRUPA PONOSI RYZYKO ZWIĄZANE Z WAHANIAMI KURSÓW WYMIANY WALUT
Sprawozdania finansowe Grupy sporządzanew euro i euro jest walufunkcjonalną Grupy.
Większość przychodów Grupy, szczególnie przychodów z tytułu czynszu, wyrażona jest w euro.
Pewna część kosztów Grupy, takich jak niektóre pozycje kosztów budowlanych, koszty
robocizny i wynagrodz dla określonych generalnych wykonaww, ponoszona jest
w walutach rynków geograficznych, na których działa Grupa, w tym polski złoty, bułgarska lewa,
chorwacka kuna, węgierski forint, rumuński lej lub serbski dinar.
W celu dokonania szacunkowych wyliczco do poziomu kapitału niezbędnego dla realizacji
jej celów strategicznych Grupa wykorzystuje euro jako walutę odniesienia. Ponadto większość
42
inwestycji planowanych przez Grupę w ramach jej strategii biznesowej jest wyrażana w euro.
W związku z powyższym nie można zapewnić, że wpływy uzyskane i wyrażone w złotych będą
wystarczające dla spełnienia wymogów inwestycyjnych projektów, które Grupa zamierza
nabyć. ChociGrupa w celu zabezpieczenia ryzyka walutowego (ang. currency hedging) i aby
zmniejszyć niestabilność zwrotów z inwestycji spowodowanych wahaniami kursowymi, może
zawierać umowy zabezpieczające jej ryzyko, m.in. poprzez transakcje na instrumentach
pochodnych, pozyskiwać finansowanie dłużne denominowane w euro oraz zawierumowy
z wykonawcami określające wynagrodzenie wyrone w euro, nie można jednak zapewnić, że
takie transakcje hedgingowe będą w pełni skuteczne lub korzystne.
Ponadto biorąc pod uwagę fakt, niektórzy wykonawcy Grupy zawierają umowy
zabezpieczające w zakresie swojego wynagrodzenia z tytułu m.in. umów budowlanych,
sytuacja ta może ograniczich elastyczność dotyczącą opóźnienia realizacji niektórych faz
budowy i skutkować ich problemami finansowymi. Ponadto zważywszy, że płatności należne
z tytułu większości komercyjnych umów najmu Grupy wyrażone jako równowartość kwoty
w euro wyrażonej w lokalnej walucie, niektórzy najemcy Grupy, w szczególności najemcy
powierzchni handlowych, mogą mieć trudności z wypełnieniem swoich zobowiązpłatniczych
wynikających z takich umów najmu, jako że osiągają oni przychody w swoich walutach
lokalnych. W związku z powyższym wszelka istotna aprecjacja walut lokalnych wobec euro
może znacznie obniżyć przychody Grupy wyrażone w walutach lokalnych i może mieć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności.
GRUPA PONOSI RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ
Umowy kredytowe Grupy oprocentowane w oparciu o zmienne stopy procentowe. Wysokość
stóp procentowych jest w wysokim stopniu uzależniona od wielu czynników, włącznie z rządową
polityką monetarną oraz krajowymi i międzynarodowymi warunkami gospodarczymi
i politycznymi, a także innymi czynnikami poza kontrolą Grupy. Ekspozycja grupy na ryzyko
związane ze stopami procentowymi i zakres, w jakim Grupa zabezpiecza to ryzyko, są
zróżnicowane w podziale na obszary geograficzne, na których Grupa prowadzi działalność,
jednakże zmiany stóp procentowych mogą zwiększyć koszt finansowania Grupy z tytułu
istniecych kredytów, a przez to wpłynąć na jej rentowność. Ewentualna konieczność
zabezpieczenia ryzyka stóp procentowych jest rozpatrywana przez Grupę dla każdego
przypadku indywidualnie, z wyłączeniem projektów, w których zabezpieczenie stosownego
ryzyka stóp procentowych jest wymogiem kredytodawców. Zmiany stóp procentowych mogą
mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności.
DZIAŁALNOŚĆ GRUPY JEST KAPITAŁOCHŁONNA I MOŻE DOJŚĆ DO SYTUACJI,
W KTÓREJ DODATKOWE FINANSOWANIE MOŻE BYĆ NIEDOSTĘPNE NA
KORZYSTNYCH WARUNKACH
Grupa ponosi znaczące wydatki na zakup gruntów oraz pokrycie kosztów budowy infrastruktury
oraz kosztów budowlanych i projektowych. Działalność Grupy wymaga znaczących kwot oraz
finansowania zewnętrznego. Potrzeby kapitałowe Grupy zależą od wielu czynników,
w szczególności od warunków rynkowych, które poza kontrolą Grupy. Jeżeli parametry
pozyskania niezbędnego jej kapitału będą znacząco odbiegały od obecnie zakładanych,
konieczne może być pozyskanie przez Grupę dodatkowego finansowania. W przypadku
43
wystąpienia trudności z pozyskaniem takiego dodatkowego finansowania, skala rozwoju Grupy
oraz tempo osiągania przez nią określonych celów strategicznych może być wolniejsze od
pierwotnie zakładanego. Nie jest pewne, czy Grupa będzie zdolna do pozyskania wymaganego
finansowania, jeżeli zajdzie taka konieczność ani czy środki finansowe zostaną uzyskane na
warunkach korzystnych dla Grupy.
Ponadto umowy kredytów deweloperskich generalnie umożliwiają wykorzystanie środków
z kredytów po osiągnięciu z góry ustalonych etapów realizacji budowy, wynajęciu określonych
powierzchni lub sprzedaży określonej liczby mieszkań. Jeżeli Grupa nie osiągnie zakładanych
celów, dostępność środków z kredytu może być opóźniona i spowodować dalsze opóźnienia
harmonogramu realizacji budowy. Ograniczenia dostępu do źródeł finansowania
zewnętrznego, jego opóźnienia, jak równi warunki finansowania odbiegające od zakładanych
mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuac finansową oraz wyniki
działalności Grupy.
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z RYNKAMI, NA KTÓRYCH DZIAŁA GRUPA
RYZYKO POLITYCZNE, EKONOMICZNE I PRAWNE ZWIĄZANE Z KRAJAMI RYNKÓW
WSCHODZĄCYCH, W TYM KRAJAMI CEE I SEE
Inwestorzy na rynkach wschodzących i rozwijających się, takich jak regiony CEE i SEE, na
których Grupa prowadzi działalność, powinni mieć świadomość, że rynki te podlegają
większemu ryzyku prawnemu, ekonomicznemu, podatkowemu i politycznemu niż rynki dojrzałe
oraz podlega szybkim i czasami nieprzewidywalnym zmianom. W związku z tym faktem,
inwestowanie w papiery wartościowe emitentów prowadzących znaczącą działalność na
rynkach wschodzących lub rozwijających się wiąże się z reguły z wyższym stopniem ryzyka niż
inwestowanie w papiery wartościowe emitentów prowadzących znacządziałalność w krajach
Europy Zachodniej lub innych podobnych jurysdykcjach.
Za rok zakończony 31 grudnia 2021 wszystkie przychody Grupy pochodziły z działalności
w krajach regionów CEE i SEE, a w szczególności z Polski (37%), Węgier (20%), Serbii (19%),
Rumuni (9%), Chorwacji (8%) i Bułgarii (7%). Rynki te narażone na większe ryzyko niż
bardziej rozwinięte rynki. Kraje regionów CEE i SEE nadal niosą ze sobą różnego rodzaju
ryzyko dla inwestorów, takie jak niestabilność lub zmiany władz krajowych lub lokalnych,
wywłaszczenia gruntów, zmiany w prawie podatkowym i przepisach wykonawczych, zmiany
w praktykach i zwyczajach biznesowych, zmiany w ustawach i przepisach związanych
z transferem środków pieniężnych i ograniczenia dotyczące poziomu inwestycji zagranicznych.
W szczególności Grupa jest uzależniona od zasad i przepisów dotyczących zagranicznych
właścicieli nieruchomości i innych dóbr majątkowych. Takie przepisy mogą zmieniać się szybko
i w znacznym zakresie, a w rezultacie wpłynąć na własność Grupy i mogą spowodować utratę
mienia lub aktywów bez prawa do odszkodowania.
Ponadto niektóre kraje, w których Grupa prowadzi działalność (takie jak Serbia), mogą
regulować lub wymagać zgody od rdu na transfer dochodów z inwestycji, przychodów,
kapitału lub wpływów ze sprzedaży papierów wartościowych przez inwestorów zagranicznych.
Ponadto w przypadku pogorszenia bilansu płatniczego kraju lub z innych powodów kraj me
nałożyć tymczasowe ograniczenia na transfer kapitału za granicę. Wszelkie tego typu
44
ograniczenia mogą niekorzystnie wpłynąć na możliwości transferu kredytów inwestycyjnych lub
wypłaty dywidendy przez Grupę. Niektóre kraje regionów CEE i SEE odnotowywały wysokie
a okresowo bardzo wysokie stopy inflacji. Inflacja i gwałtowne wahania wskaźnika inflacji miały
i wciąż mogą mieć negatywny wpływ na gospodari rynek papierów wartościowych niektórych
krajów wschodzących.
Ponadto negatywne zdarzenia gospodarcze lub polityczne w krajach, w których Grupa
prowadzi działalność i/lub krajach sąsiadujących mogą mieć znaczący wpływ, m.in., na Produkt
Krajowy Brutto, handel zagraniczny lub ogólnie na gospodarkę poszczególnych krajów. Kraje
i regiony, gdzie Grupa prowadzi działalność, doświadczyły w przeszłości i mogą doświadczać
w przyszłości politycznej niestabilności spowodowanej zmianami rządów, politycznym impasem
w procesie legislacyjnym, napięć i sporów pomiędzy władzami centralnymi a lokalnymi, korupcji
wśród urzędników państwowych oraz niepokojów społecznych i etnicznych. Na przykład,
konflikt zbrojny na terytorium Ukrainy, a także brak pewności co do relacji z Rosją mogą
wpłynąć na postrzeganie przez inwestorów regionalnego rynku nieruchomości oraz na ich
gotowość do inwestowania w krajach sąsiadujących z Ukrainą i Rosją, gdzie Grupa prowadzi
działalność.
Ponadto władze krajów rozwijających się z regionu CEE i SEE mogą nie dysponow środkami
wystarczającymi do przeprowadzenia stymulacji fiskalnej w odpowiedzi na spowolnienie
gospodarcze spowodowane wybuchem pandemii COVID-19 na poziomie porównywalnym
z krajami o bardziej dojrzałych gospodarkach, co może opóźnić lub utrudnić odbicie
gospodarcze po spowolnieniu spowodowanym skutkami pandemii COVID-19.
Urzeczywistnienie się któregoś z powyższych czynników ryzyka miałoby istotny, niekorzystny
wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
MIEJSCA, W KTÓRYCH ZNAJDUJĄ SIĘ NIERUCHOMOŚCI GRUPY, SĄ NARAŻONE NA
RYZYKO REGIONALNE I MOGĄ STRACIĆ NA ATRAKCYJNOŚCI
Lokalizacja każdej z nieruchomości Grupy podlega wpływom sytuacji makroekonomicznej
panującej w regionach, w których ona działa, jak równiszczególnych lokalnych uwarunkowań
panujących na danym regionalnym rynku. Nieruchomości Grupy stanowią przede wszystkim
nieruchomości komercyjne, co znacząco naraża Grupę na negatywne zjawiska w tych
segmentach rynku nieruchomości w krajach, w których Grupa prowadzi działalność,
a w szczególności na intensyfikację konkurencji i wyższe nasycenie.
Upadłości, zamknięcia lub wyprowadzki dużych spółek lub spółek z poszczególnych lub kilku
sektorów na skutek niekorzystnych wydarzeń, lub z innych powodów, mogą mieć niekorzystny
wpływ na rozwój gospodarczy danej lokalizacji, a tym samym na portfel nieruchomości Grupy
jako całości. Grupa nie ma kontroli nad takimi czynnikami. Negatywne zmiany gospodarcze
w jednej lub kilku lokalizacjach mogą obniżprzychody Grupy z najmu lub doprowadzić do
utraty przychodów z czynszu, które wynikają z braku możliwości zapłaty czynszu w całości lub
w części przez część najemców, jak również spowodow spadek wartości rynkowej
nieruchomości Grupy, co może wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuac
finansową oraz wyniki działalności.
45
NIEZGODNE Z PRAWEM, WYBIÓRCZE LUB ARBITRALNE DZIAŁANIA ADMINISTRACJI
PUBLICZNEJ MOGĄ WPŁYĆ NA ZDOLNOŚĆ GRUPY DO POZYSKANIA UMÓW,
KONTRAKTÓW I POZWOLEŃ, KTÓRE WYMAGANE, ABY GRUPA MOGŁA
REALIZOWAĆ SWOJE PROJEKTY
Organy państwowe na krajach, w których Grupa prowadzi działalność, mają znaczny zakres
uznaniowych upoważnień decyzyjnych i mogą nie podlegać nadzorowi innych organów,
wymogom do wysłuchania stron lub dokonania uprzedniego zawiadomienia lub kontroli
publicznej. Organy państwowe w takich krajach mogą korzystać z przyznanej dyskrecjonalności
w sposób arbitralny lub wybiórczy albo niezgodny z prawem oraz pod wpływem okoliczności
politycznych lub gospodarczych. Grupa otrzymała już w przeszłości decyzje administracyjne,
które zmusiły do nieplanowanej zmiany planów inwestycyjnych (w tym ograniczenia skali
projektu). Wspomniana uznaniowość może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność,
sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
SYSTEM KSIĄG WIECZYSTYCH OBOWIĄZUJĄCY W NIEKTÓRYCH KRAJACH CEE I SEE
NIE JEST PRZEJRZYSTY I EFEKTYWNY, A NIERUCHOMOŚCI GRUPY MOGĄ
PODLEGAĆ ROSZCZENIOM REPRYWATYZACYJNYM
System ksiąg wieczystych w niektórych krajach CEE i SEE jest nieprzejrzysty i nieefektywny,
co może skutkowopóźnieniami procedury nabywania nieruchomości gruntowych i procedury
scalenia wielu działek w jedną oraz ujawnienia scalonej działki w księgach wieczystych, co
stanowi wymóg dla rozpoczęcia realizacji niektórych projektów. Wspomniana nieefektywność
może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, przepływy pieniężne, sytuację finansową
oraz wyniki działalności Grupy.
Ponadto Grupa może być narażona na nieuniknione ryzyko związane z inwestowaniem
w krajach CEE i SEE wynikające z nieuregulowanego stanu prawnego części nieruchomości
położonych w tych krajach. Po wejściu w życie przepisów o nacjonalizacji w niektórych krajach
CEE i SEE, w tym w Polsce i na Węgrzech w okresie powojennym, wiele prywatnych
nieruchomości i przedsiębiorstw zostało przejętych przez adze państwowe. W wielu
przypadkach mienie zostało odebrane z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa. Po
przejściu przez kraje CEE i SEE do systemu gospodarki rynkowej w latach 1989-1990 wielu
byłych właścicieli nieruchomości albo ich następców prawnych podjęło starania o odzyskanie
nieruchomości lub przedsiębiorstw utraconych po wojnie lub uzyskanie odszkodowania. Przez
wiele lat podejmowano próby uregulowania kwestii roszczeń reprywatyzacyjnych w Polsce.
Pomimo tego w Polsce nie uchwalono żadnej ustawy, która regulowałaby procedury
reprywatyzacyjne. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami byli właściciele
nieruchomości lub ich następcy prawni mogą skład wnioski do organów publicznych
o uchylenie decyzji administracyjnych, na mocy których dokonano odebrania nieruchomości.
Na dzień przekazania niniejszego Raportu nie toczą się żadne postępowania o stwierdzenie
nieważności decyzji administracyjnych wydanych przez organy publiczne w stosunku do
nieruchomości będących własnością Grupy. Nie ma jednak gwarancji, że roszczenia
reprywatyzacyjne nie zostawniesione przeciwko Grupie w przyszłości, co może mieć istotny,
negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
46
POSIADANY PRZEZ GRUPĘ TYTUŁ PRAWNY DO NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNYCH
I PROJEKTÓW DEWELOPERSKICH MOŻE BYĆ W NIEKTÓRYCH PRZYPADKACH
KWESTIONOWANY, A ODPOWIEDNIE POZWOLENIA ODNOSZĄCE SIĘ DO TYCH
NIERUCHOMOŚCI MOGŁY ZOSTAĆ UZYSKANE Z NARUSZENIEM OBOWIĄZUJĄCYCH
PRZEPISÓW PRAWA
Grupa może mieć trudności, aby bezsprzecznie ustalić, że tytuł prawny do nieruchomości został
przyznany odpowiedniej spółce zależnej, a w niektórych przypadkach ustalenie takie może być
niemożliwe ze względu na fakt, że przepisy regulujące kwestie związane z nieruchomościami
w Polsce i innych krajach, w których Grupa prowadzi działalność, złożone, często
wieloznaczne lub wewnętrznie sprzeczne, a dane zawarte w odpowiednich rejestrach mogą nie
być wiarygodne. Np. zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce, transakcje związane
z nieruchomościami mogą być kwestionowane z wielu różnych powodów i w oparciu o wiele
podstaw prawnych, a w szczególności w przypadkach, gdy sprzedający lub przekazujący
nieruchomość nie posiadał prawa do rozporządzania daną nieruchomością, na podstawie
naruszenia wymogów dotyczących uzyskania zezwol korporacyjnych przez dru stronę
transakcji lub jeżeli przeniesienie tytułu nie zostało wpisane do urzędowego rejestru
w wymaganym terminie. Jednakże nawet jeżeli tyt prawny do nieruchomości został
zarejestrowany, może on być nadal zakwestionowany. W związku z powyższym nie można
zapewnić, że Grupa zachowa przysługujący jej tytwłasności w przypadku, gdyby został on
zakwestionowany. Ponadto istnieje możliwość, że zezwolenia, autoryzacje, decyzje o zmianie
decyzji o warunkach zabudowy lub inne podobne wymogi zostały uzyskane z naruszeniem
obowiązujących przepisów lub regulacji. Kwestie takie mogą podlegać późniejszemu
podważeniu. Podobne problemy mogą powst w kontekście zgodności z procedurami
prywatyzacyjnymi oraz aukcjami związanymi z pozyskaniem dzierżawy gruntów i praw do
zabudowy. Monitorowanie, ocena lub weryfikacja tych obaw może być trudna lub niemożliwa.
Jeżeli takie zezwolenie, autoryzacja lub decyzja o zmianie decyzji o warunkach zabudowy albo
podobne wymogi zostaną zakwestionowane, czynniki te mogą negatywnie wpłynąć na
działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
CZYNNIKI RYZYKA DOTYCZĄCE STRUKTURY AKCJONARIATU SPÓŁKI I ŁADU
KORPORACYJNEGO
POMIĘDZY GRU A AKCJONARIUSZEM DOMINUJĄCYM GRUPY MOŻE ISTNIEĆ
POTENCJALNY KONFLIKT INTERESÓW
Na dzień publikacji niniejszego Raportu spółka GTC Dutch Holdings B.V. (“GTC Dutch”), spółka
należąca do GTC Holding Zártkörüen ködö Részvénytársaság jest akcjonariuszem
dominującym GTC S.A. GTC Holding Zártkörüen ködö Részvénytársaság, spółką w pełni
zależną Optimum Ventures Private Equity Funds, zarządzaną przez Optima Investment Fund
Management Zrt (“Optima”).
Na dzień publikacji niniejszego Raportu przedstawiciele funduszu Optima stanowią większość
członków rady nadzorczej i tym samym kontrolują powoływanie zarządu. W konsekwencji,
fundusz Optima może wpływać na procesy podejmowania decyzji w Grupie. W związku
z powyższym, rozważając jakąkolwiek inwestycję, działalność lub kwestie operacyjne Grupy,
47
a także najlepsze sposoby wykorzystania dostępnych środków Grupy, interesy funduszu
Optima monie być zgodne z interesami Grupy lub jej innych akcjonariuszy.
Ponadto fundusz Optima prowadzi działalność na tym samym rynku co Grupa i może
konkurow z Grupą w zakresie inwestycji będących przedmiotem zainteresowania Grupy.
Wszelki taki konflikt interesów może mieć niekorzystny wpływ na działalność, sytuac
finansową oraz wyniki działalności lub perspektywy Grupy.
Ponadto, tak jak w przypadku jakiegokolwiek znacznego akcjonariusza, akcje Spółki mogą
zostać wystawione na sprzedaż bez jakichkolwiek ograniczeń i nie ma żadnej pewności co do
tego czy zostaną one sprzedane na rynku czy nie i po jakiej cenie. Taka sprzedaż albo nowa
emisja akcji, mogą mieć niekorzystny wpływ na cenę akcji Grupy, albo ofertę akcji Spółki, gdyby
miało do niej dojść.
TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI PRZEPROWADZANE PRZEZ SPÓŁKI
ZALEŻNE GRUPY MOGĄ ZOSTAĆ ZAKWESTIONOWANE PRZEZ ORGANY
PODATKOWE
Grupa przeprowadza transakcje z podmiotami powiązanymi. Przy zawieraniu i realizacji
transakcji z podmiotami powiązanymi Grupa stara się zapewnić, aby takie transakcje (i) były
zgodne z obowiązującymi przepisami dotyczącymi cen transferowych oraz (ii) były realizowane
po wydaniu opinii o godziwości ceny (ang: fairness opinion). Jednakże, ze względu na specyfikę
transakcji z podmiotami powiązanymi, złożoność i niejednoznaczność przepisów prawnych
regulujących metody badania stosowanych cen, a także trudności w identyfikacji transakcji
porównywalnych dla celów referencyjnych, nie można zagwarantować, że konkretne spółki
Grupy nie będą przedmiotem kontroli lub innych czynności dochodzeniowych podejmowanych
przez organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej. Jeżeli metody ustalania warunków
rynkowych dla celów powyższych transakcji zostaną zakwestionowane, fakt ten może mieć
istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki działalności spółek Grupy.
4. Prezentacja Spółki i Grupy
W związku z tym, działalność Spółki ograniczona jest do wykonywania swoich zadań
poprzez podmioty zależne, w których Spółka posiada akcje i udziały wyceniane metoda praw
własności, poniższa prezentacja jest opisem działalności tych podmiotów.
4.1 Ogólne informacje na temat Grupy
Grupa GTC, której Spółka jest podmiotem dominującym, to firma z bogatym doświadczeniem,
ugruntowany i w pełni zintegrowany deweloper działający na rynku nieruchomości w regionie
CEE i SEE. Grupa koncentruje swoją działalność przede wszystkim w Polsce i stolicach
Europy Południowej i Wschodniej, w tym Budapeszcie, Bukareszcie, Belgradzie, Zagrzebiu
i Sofii, gdzie bezpośrednio zarządza, nabywa i rozwija w najlepszych lokalizacjach wysokiej
jakości nieruchomości biurowe i handlowe. Spółka jest notowana na Giełdzie Papierów
Wartościowych w Warszawie oraz na Giełdzie Papierów Wartościowych w Johannesburgu
48
(inward listed). Grupa prowadzi w pełni zintegrowaną platformę zarządzania aktywami i jest
reprezentowana przez lokalne zespoły na każdym z głównych rynków.
Na dzień 31 grudnia 2021 r. całkowita wartość księgowa portfela nieruchomości Grupy
wynosiła 11.693.212 zł. Podział portfela nieruchomości Grupy przedstawia się
następująco:
54 ukończone budynki komercyjne, w tym 48 budynków biurowych i 6 centrów
handlowych o łącznej powierzchni najmu wynoszącej około 854 tysięcy m
kw.,
poziomie najmu 90% i wartości 10.103.813 (zawiera 11 aktywów przeznaczonych do
sprzedaży) stanowiące 86% całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości
Grupy;
trzy budynki biurowe w budowie, o łącznej powierzchni najmu około 54 tysięcy m
kw.
i wartości 609.007 stanowiące 5% całkowitej wartości portfela nieruchomości Grupy;
grunty przeznaczone pod zabudowę komercyjną (zawiera grunty przeznaczone do
sprzedaży) o wartości 649.414 stanowiące 6% całkowitej wartości księgowej portfela
nieruchomości Grupy;
grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową o wartości 132.154 stanowiące
1% całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości Grupy, oraz
prawa użytkowania gruntów będących w użytkowaniu wieczystym.
Siedziba Spółki Globe Trade Centre S.A. znajduje się w Warszawie, przy ulicy Komitetu
Obrony Robotników 45a.
4.2 Główne wydarzenia
Pandemia COVID-19 wywołała falę istotnych niekorzystnych skutków dla światowej
gospodarki, w tym wyraźną recesję. Ograniczenia i zamknięcia spowodowały niespotykany
dotychczas zastój światowej działalności gospodarczej: konsumenci zostali w domu, firmy
straciły dochody i zwolniły pracowników - co w konsekwencji doprowadziło do wzrostu
bezrobocia. Aby złagodzić skutki ekonomiczne pandemii, Unia Europejska i rządy krajowe
wdrożyły pakiety ratunkowe, a Europejski Bank Centralny wsparł politykę pieniężną. W ciągu
ostatnich dwóch lat zakłócenia gospodarcze spowodowane przez wirusa COVID-19 oraz
zwiększona niepewność rynku w połączeniu ze zwiększoną zmiennością na rynkach
finansowych spowodowała spadek przychodów z czynszu, spadek wartości aktywów Grupy,
a także wpłynęła na możliwość spełniania przez spółki warunków umów kredytowych.( patrz
punkt 5.2 niniejszego raportu lub nota 38 w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za
rok zakończony 31 grudnia 2021 r. oraz nota 25 w jednostkowym sprawozdaniu finansowym
za rok zakończony 31 grudnia 2021).
49
NASTĘPUJĄCE WYDARZENIA DOTYCZĄCE SPÓŁKI, KTÓRE MIAŁY MIEJSCE W ROKU
2021:
ZMIANA ZARZĄDU ORAZ POZOSTAŁE WYDARZENIA KORPORACYJNE
W dniu 29 czerwca 2021 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy podjęło uchwałę dotyczącą
podwyższenia kapitału zakładowego Spółki o kwotę nie większą niż 20% bieżącej wartości
kapitału zakładowego. Zgodnie z uchwałą Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy, w grudniu
2021 r. zarząd rozpoczął podwyższenie kapitału zakładowego poprzez przyspieszony proces
budowania księgi popytu. W dniach 20-21 grudnia zostały podpisane umowy subskrypcyjne
z udziałowcami biorącymi udział w subskrypcji prywatnej dotyczącej akcji zwykłych na
okaziciela serii O. W rezultacie Spółka wyemitowała 88.700.00 akcji zwykłych na okaziciela
serii O. W dniu 4 stycznia 2022 r. podwyższenie kapitału oraz zmiana statutu Spółki zostały
zarejestrowane przez Krajowy Rejestr Sądowy. W styczniu 2022 r. środki z emisji akcji
wpłynęły na konto Spółki. Akcje zwykłe na okaziciela serii O zostały dopuszczone
i wprowadzone do obrotu giełdowego w dniu 26 stycznia 2022 r.
W dniu 27 października 2021 r. Spółka zawarła porozumienie z panem Robertem Snow
kończące kadencje pana Snow jako członka zarządu Spółki oraz innych spółek zależnych
Grupy. Rezygnacja została zatwierdzona przez radę nadzorczą w dniu 28 października 2021
r.
W dniu 29 czerwca 2021 r. Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU SA, z siedzibą
w Warszawie, reprezentujące Otwarty Fundusz Emerytalny PZU Złota Jesień” ponownie
powołało pana Ryszarda Wawryniewicza na członka rady nadzorczej Spółki na nową 3 –letnią
kadencję z dniem 29 czerwca 2021 r.
W dniu 13 grudnia 2021 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana Pedja
Petronijevic (Chief Development Officer) z dniem 15 stycznia 2022 r. oraz pana János Gárdai
(Chief Operating Officer) z dniem 1 lutego 2022 r.
W dniu 30 grudnia 2021 r. Otwarty Fundusz Emerytalny PZU „Złota Jesień” reprezentowany
przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU SA odwołze składu rady nadzorczej pana
Ryszarda Wawryniewicza i powołał pana Daniela Obajtka na członka rady nadzorczej Spółki
na 3 letnią kadencję, rozpoczynającą się z dniem 30 grudnia 2021 r
SPRZEDAŻ AKTYWÓW
W dniu 21 maja 2021 r. GTC i GTC Hungary Real Estate Development Zrt. podpisali umowę
kupna-sprzedaży dotyczącą sprzedaży całego kapitału zakładowego jednostek zależnych w
Serbii: Atlas Centar d.o.o. Beograd (“Atlas Centar”), Demo Invest d.o.o. Novi Beograd (“Demo
Invest”), GTC BBC d.o.o. (“BBC”), GTC Business Park d.o.o. Beograd (“Business Park”), GTC
Medjunarodni Razvoj Nekretnina d.o.o. Beograd (“GTC MRN”) oraz Commercial and
Residential Ventures d.o.o. Beograd (“CRV”). Zgodnie z umową, cena zakupu zostanie
wyliczona na podstawie wartości przedsiębiorstwa bazującej na wartości nieruchomości
wynoszącej około 267.600 euro. Transakcja została sfinalizowana w dniu 12 stycznia 2022 r.
Grupa otrzymała środki w wysokości 134.400 euro netto przed opodatkowaniem.
50
EMISJA OBLIGACJI, REFINANSOWANIE ORAZ POZOSTAŁE ZMIANY DO UMÓW
KREDYTOWYCH
W marcu 2021 r., Spółka udzieliła gwarancji na emisję „zielonych obligacji” przez GTC Hungary
Real Estate Development Company Pltd o wartości nominalnej 53.800 euro denominowanych
w HUF.
W czerwcu 2021 r., Spółka udzieliła gwarancji na emisję „zielonych obligacji” przez GTC
Aurora Luxembourg S.A. o wartości nominalnej 500.000 euro denominowanych w EUR.
W dniu 8 czerwca 2021 r. dwie agencje ratingowe przyznały GTC rating korporacyjny (CFR) -
Moody's Investors Service ("Moody's") na poziomie Ba1 oraz Fitch Ratings („Fitch) na
poziomie BBB-. Perspektywa przyznanego ratingu korporacyjnego jest pozytywna (Moody’s)
oraz stabilna (Fitch). Po zakończeniu emisji uprzywilejowanych niezabezpieczonych zielonych
obligacji o stałym oprocentowaniu oraz wartości emisji 500.000 euro i zapadalności w 2026
roku, wspomniane agencje ratingowe przyznały rating dla tej emisji na tym samym poziomie
co rating korporacyjny. Obligacje zostały wyemitowane przez spółkę GTC Aurora Luxembourg
S.A., jednostkę całkowicie zależną od Spółki i są gwarantowane przez Spółkę.
W dniu 29 października 2021 r. Spółka podpisała pierwszą umowę niezabezpieczonego
kredytu odnawialnego na kwotę 75.000 euro. Umowa została zawarta z konsorcjum czterech
banków.
SPŁATA OBLIGACJI ORAZ KREDYTÓW BANKOWYCH
W dniu 5 marca 2021 r. GTC S.A. spłaciła wszystkie obligacje wyemitowane pod kodem ISIN
PLGTC0000276 (spłata całkowita). Wartość nominalna całej emisji wynosiła 20.494 euro
WYDARZENIA MAJĄCE MIEJSCE PO 31 GRUDNIA 2021 R.:
W dniu 4 stycznia 2022 r. Krajowy Rejestr Sądowy dokonał rejestracji zmian w statucie Spółki
w zakresie podwyższenia kapitału zakładowego Spółki poprzez emisję akcji zwykłych na
okaziciela serii O.
W dniu 10 stycznia 2022 r. Spółka otrzymała od GTC Holding GTC Holding Zrt oraz GTC Dutch
Holdings B.V. zawiadomienie o zmianie ogólnej liczby głosów w Spółce w wyniku emisji
88.700.000 akcji zwykłych serii O oraz rejestracji podwyższenia kapitału zakładowego. Przed
w/w transakcją, GTC Holding Zrt posiadało łącznie 320.466.380 akcji Spółki uprawniających
do wykonywania 320.466.380 głosów na walnym zgromadzeniu Spółki, stanowiących 66%
kapitału zakładowego Spółki i 66% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Spółki: Po
w/w transakcji, GTC Holding Zrt posiada łącznie 359.528.880 akcji Spółki uprawniających do
wykonywania 359.528.880 głosów na walnym zgromadzeniu Spółki, stanowiących 62,61%
kapitału zakładowego Spółki i 62,61% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Spółki.
W dniu 12 stycznia 2022 roku GTC i GTC Hungary Real Estate Development Zrt. sfinalizowało
transakcję sprzedaży serbskich spółek zależnych: Atlas Centar d.o.o. Beograd (“Atlas
Centar”), Demo Invest d.o.o. Novi Beograd (“Demo Invest”), GTC BBC d.o.o. (“BBC”), GTC
Business Park d.o.o. Beograd (“Business Park”), GTC Medjunarodni Razvoj Nekretnina d.o.o.
51
Beograd (“GTC MRN”) oraz Commercial and Residential Ventures d.o.o. Beograd (“CRV”), po
spełnieniu warunków zawieszających określonych w umowie.
W dniu 14 stycznia 2022 r. Spółka zawarła z Panem Yovavem Carmi (były prezes zarządu)
porozumienie w zakresie rozwiązania umowy o pracę. Pan Carmi zrezygnowz zasiadania
w zarządzie GTC oraz innych spółek zależnych Grupy.
W dniu 21 stycznia 2022 r. zarząd Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. („GPW”)
podjął uchwałę w sprawie dopuszczenia i wprowadzenia do obrotu giełdowego na głównym
rynku GPW 88.700.000 akcji zwykłych na okaziciela serii O Spółki o wartości nominalnej 0,10
(dziesięć groszy) każda, w której zarząd GPW stwierdził, że akcje serii O są dopuszczone do
obrotu giełdowego na rynku podstawowym oraz postanowwprowadzić je z dniem 26 stycznia
2022 r.
W dniu 28 stycznia 2022 r. pan Gyula Nagy zrezygnował z zasiadania w zarządzie Spółki.
W dniu 19 lutego 2022 r. Spółka otrzymała od GTC Dutch Holdings B.V. z siedzibą w
Amsterdamie, Holandia ("Sprzedający", „GTC Dutch”) oraz Icona Securitization Opportunities
Group S.à r.l. działającej w imieniu swojej struktury funduszowej Central European
Investments z siedzibą w Luksemburgu, Wielkie Księstwo Luksemburga ("Kupujący", „Icona”),
zawiadomienie, że Sprzedający i Kupujący zawarli przedwstępną umowę sprzedaży akcji
("PSPA") dotyczącą nabycia przez Kupującego od Sprzedającego 15,7% akcji w kapitale
zakładowym Spółki. Jednakże, zgodnie z zawiadomieniem Kupujący i Sprzedający uzgodnili,
że umowa wspólników stanowić będzie umowę o działaniu w porozumieniu w rozumieniu art.
87 ust. 1 pkt 5 i 6 w związku z art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej
i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu
oraz o spółkach publicznych ("Ustawa o Ofercie Publicznej") w sprawie prowadzenia wspólnej
polityki wobec Spółki oraz wykonywania prawa głosu w wybranych sprawach w uzgodniony
sposób.
Ponadto, zgodnie z umową przeniesienia Kupujący m.in. przeniesie na Sprzedającego prawa
głosu z Akcji oraz udzieli pełnomocnictwa do wykonywania praw głosu z Akcji. Umowa
przeniesienia wygasa w przypadku wykonania opcji kupna lub opcji sprzedaży zgodnie
z umową opcji kupna i sprzedaży oraz/lub w przypadku istotnego naruszenia dokumentacji
transakcyjnej. W dniu 1 marca 2022 r. Spółka otrzymała zawiadomienie o zakończeniu
transakcji i Kupujący nabył 15,7% akcji w Spółce.
W wyniku Transakcji, Icona jest posiadaczem 90.176.000 akcji zwykłych na okaziciela Spółki,
co stanowi 15,7% całkowitej liczby głosów na zgromadzeniu akcjonariuszy GTC,
z zastrzeżeniem, że (i) wszystkie prawa głosu zostały przeniesione na Sprzedającego, oraz
że (ii) Kupujący udziela Sprzedającemu Pełnomocnictwa w zakresie swoich Praw Głosu.
W wyniku realizacji Transakcji GTC Holding rtkörüen ködö Részvénytársaság („GTC
Holding Zrt”) posiada łącznie 269.352.880 akcji Spółki, uprawniających do 269.352.880
głosów w Spółce, stanowiących 46,9% kapitału zakładowego Spółki i uprawniających do
46,9% ogólnej liczby głosów w Spółce, w tym:
52
bezpośrednio posiada 21.891.289 akcji Spółki, uprawniających do 21.891.289 głosów w
Spółce, stanowiących 3,8% kapitału zakładowego Spółki i uprawniających do 3,8%
ogólnej liczby głosów w Spółce; oraz
pośrednio (tj. poprzez GTC Dutch Holdings B.V.) posiada 247.461.591 akcji Spółki,
uprawniających do 247.461.591 głosów w Spółce, stanowiących 43,1% kapitału
zakładowego Spółki i uprawniających do 43,1% ogólnej liczby głosów w Spółce.
Ponadto GTC Holding Zrt posiada również pośrednio, poprzez GTC Dutch Holdings B.V.,
prawa głosu Kupującego, tj. prawo do wykonywania 90.176.000 głosów w Spółce,
uprawniających do 15,7% ogólnej liczby głosów w Spółce.
Od 1 marca 2022 r. GTC Holding Zrt, GTC Dutch Holdings B.V. oraz Icona działają
w porozumieniu na podstawie zawartej umowy dotyczącej wspólnej polityki wobec Spółki oraz
wykonywania w uzgodniony sposób praw głosu w wybranych sprawach na zgromadzeniu
akcjonariuszy Spółki.
W dniu 11 marca 2022 r. pan Zoltán Fekete zrezygnował z zasiadania w radzie nadzorczej
Spółki ze skutkiem natychmiastowym.
W dniu 11 marca 2022 r. GTC Dutch Holdings B.V. powołała do rady nadzorczej Spółki pana
Gyula Nagy ze skutkiem natychmiastowym.
W dniu 17 marca 2022 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana Zoltána
Fekete na stanowisko Prezesa zarządu.
NASTĘPUJĄCE DODATKOWE WYDARZENIA DOTYCZĄCE GRUPY, KTÓRE MIAŁY
MIEJSCE W ROKU 2021:
DODATKOWE WYDARZENIA KORPORACYJNE
W kwietniu 2021 r. Grupa rozpoczęła budowę biurowca GTC X w Belgradzie.
ZAKOŃCZENIE INWESTYCJI / NABYCIA
W dniu 11 marca 2021 r. GTC Hungary Real Estate Development Company Pltd., jednostka
w 100% zależna od Spółki, podpisała umowę kupna-sprzedaży spółki Napred w Belgradzie ze
spółką Groton Global Corp. za kwotę 33.800 euro. Spółka Napred jest właścicielem gruntów
o powierzchni 19.537 m kw. Na nabytych gruntach możliwe jest wybudowanie ok. 79.000 m
kw. powierzchni biurowej. Transakcja została sfinalizowana w dniu 11 lutego 2022 r.
W dniu 30 kwietnia 2021 r. spółka Globe Office Investments Kft., jednostka pośrednio
całkowicie zależna od Spółki, nabyła od spółki powiązanej z udziałowcem większościowym,
budynek biurowy klasy A w Budapeszcie - Váci Greens D. Szacowana powierzchnia budynku
wynosi 15.700 m kw. Cena nabycia wyniosła 51.000 euro. Nabycie zostało częściowo
sfinansowane przez kredyt bankowy na kwotę 25.000 euro.
53
W dniu 12 maja 2021 r. została podpisana umowa kupna-sprzedaży dotycząca 100% kapitału
Winmark IngatlanfejleszKft (“Winmark”), właściciela dwóch budynków klasy A - Ericsson
Headquarter oraz evosoft Hungary Headquarter (Siemens Group). Umowa została podpisana
pomiędzy WING Real Estate Group oraz GTC Hungary Real Estate Development Company
Pltd., jednostką całkowicie zależną od Spółki. Cena zakupu wyniosła 160.300 euro i została
częściowo sfinansowana kredytem bankowym w kwocie 80.000 euro.
W dniu 1 czerwca 2021 r. GOC EAD, jednostka całkowicie zależna od Spółki, nabyła w Sofii
(Bułgaria) grunt o powierzchni 2.417 m kw. za kwotę 4.700 euro. Grupa planuje wybudować
na nim budynek biurowy o szacowanej powierzchni najmu 9.200 m kw.
W dniu 30 czerwca 2021 r. GTC HBK Project Kft., jednostka pośrednio całkowicie zależna od
Spółki, nabyła od spółki powiązanej z udziałowcem większościowym Spółki nieruchomość
o przeznaczeniu biurowym oraz handlowym w Budapeszcie. Cena zakupu wyniosła 21.000
euro. Powierzchnia budynku to około 6.400 m kw. Nabycie zostanie częściowo sfinansowane
kredytem bankowym w kwocie 10.800 euro.
W dniu 30 czerwca 2021 r. GTC VI188 Property Kft., jednostka pośrednio całkowicie zależna
od Spółki, nabyła od spółki powiązanej z udziałowcem większościowym Spółki, biurowiec klasy
A w Budapeszcie za kwotę 31.200 euro. Powierzchnia budynku to około 15.000 m kw. Nabycie
zostało częściowo sfinansowane kredytem bankowym w kwocie 16.200 euro.
W dniu 22 lipca 2021 r. GTC FOD Kft., jednostka pośrednio całkowicie zależna od Spółki,
nabyła od spółki powiązanej z udziałowcem większościowym Spółki, nowy kompleks biurowy
klasy A w Debreczynie (drugie pod względem wielkości miasto na Węgrzech). Powierzchnia
budynków wynosi 24.000 m kw. Cena zakupu wyniosła 46.700 euro.
W dniu 21 września 2021 r. GTC KLZ 7-10 Kft, jednostka pośrednio zależna od Spółki, nabyła
od funduszu inwestycyjnego powiązanego z udziałowcem większościowym Spółki grunt o
powierzchni 3.750 m kw. w Budapeszcie. Cena zakupu wyniosła 12.800 euro. Na nabytym
gruncie może powstać zabudowa mieszkaniowa o szacowanej powierzchni 17.000 m kw.
W dniu 21 września 2021 r. GTC Origine Investments Pltd, jednostka całkowicie zależna od
Spółki, nabyła od funduszu inwestycyjnego powiązanego z udziałowcem większościowym
Spółki 100% udziałów w G-Delta Adrssy Ltd. Nabywany podmiot jest właścicielem budynku
wymagającego w przyszłości modernizacji o powierzchni do wynajęcia w wysokości 3.600 m
kw. Biurowiec jest zlokalizowany w centralnej dzielnicy Budapesztu. Cena zakupu wyniosła
10.800 euro.
SPRZEDAŻ AKTYWÓW
W dniu 9 września 2021 r. Europort Investments (Cyprus) 1 Limited, jednostka całkowicie
zależna od Spółki, dokonała sprzedaży udziałów wszystkich swoich jednostek zależnych
posiadających dwa grunty na Ukrainie (Odessa) za kwotę 600 euro. W wyniku sprzedaży,
Spółka nie posiada żadnych aktywów ani jednostek zależnych w Ukrainie.
54
W dniu 2 grudnia 2021 r. GTC Seven Gardens d.o.o., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
podpisała przedwstępną umowę sprzedaży gruntu o powierzchni 3.406 m kw. Cena sprzedaży
wynosi 1.400 euro.
EMISJA OBLIGACJI, REFINANSOWANIE ORAZ POZOSTAŁE ZMIANY DO UMÓW
KREDYTOWYCH
W dniu 8 stycznia 2021 r. spółki GTC Pixel Sp. z o.o. oraz GTC Francuska Sp. z o.o. podpisały
z bankiem Santander Bank Polska umowę o refinansowanie ich dotychczasowych kredytów.
Spółka GTC Pixel spłaciła kredyt w banku PKO BP w kwocie 88.600 zł (19.200 euro)
i zaciągnęła nowy kredyt w banku Santander Bank Polska w kwocie 90.900 (19.700 euro).
Spółka GTC Francuska spłaciła kredyt w banku ING w kwocie 87.200 (18.900 euro)
i zaciągnęła nowy kredyt w banku Santander Bank Polska w kwocie 89.000 zł (19.300 euro).
W dniu 17 marca 2021 r. GTC Hungary Real Estate Development Company Pltd., jednostka
w 100% zależna od Spółki, wyemitowała 10-letnie „zielone obligacje” o łącznej wartości
nominalnej 53.800 euro denominowane w HUF w celu finansowania zakupu nieruchomości
oraz projektów w budowie. Obligacje są w pełni i nieodwołalnie gwarantowane przez Spółkę i
zostały wyemitowane z rentownością 2,68% oraz rocznym stałym kuponem 2,6%. Obligacje
spłacane w wysokości 10% w skali roku począwszy od 7 roku, przy czym 70% wartości jest
spłacane w terminie zapadalności w dniu 17 marca 2031 r.
W dniu 17 marca 2021 r. GTC Hungary Real Estate Development Company Pltd, jednostka w
100% zależna od Spółki, zawarła z dwoma bankami umowy na swapy walutowo-procentowe
w celu zabezpieczenia całkowitego zobowiązania z tytułu „zielonych obligacji” przed
wahaniami kursów walut. „Zielone obligacje” zostały zabezpieczone w stosunku do waluty
euro, a stały roczny kupon został zamieniony na roczną stałą stopę procentową w wysokości
0,93%.
W dniu 18 marca 2021 r. Erste Group Bank AG, Raiffeisenlandesbank Niederosterreich-Wien
AG i spółka GTC Galeria CTWA Sp. z o. o, spółka w 100% zależna od Spółki, będąca
właścicielem Galerii Jurajskiej, podpisały waiver („waiver letter”), zgodnie z którym kowenant
w zakresie wskaźnika DSCR został uchylony do końca września 2022 r., a wcześniejsza
przedpłata kredytu w wysokości 5.000 euro została dokonana na koniec marca 2021 r.
W dniu 1 kwietnia 2021 r. GTC Corius Sp. z o.o., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
podpisała aneks przedłużający umowę kredytu z Berlin Hyp Bank o kolejne 5 lat.
W dniu 7 maja 2021 r. GTC Sterlinga Sp. z o.o., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
podpisała aneks przedłużający umowę kredytu z Pekao S.A. o kolejne 5 lat.
W dniu 23 czerwca 2021 r. GTC Aurora Luxembourg S.A., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, wyemitowała 5-letnie niezabezpieczone zielone obligacje w kwocie 500.000 euro,
denominowane w walucie euro. GTC zamierza wykorzystać wpływy netto z Zielonych Obligacji
przede wszystkim na refinansowanie istniejących kredytów zabezpieczonych na projektach,
których działalność spełnia kryteria kwalifikacji opisane w Green Bond Framework, a także na
ogólne cele korporacyjne. Obligacje gwarantowane przez Spółkę i były wyemitowane z
55
rentownością na poziomie 2,375% ze stałym kuponem w wysokości 2,25%. Obligacje zostaną
spłacone w terminie zapadalności przypadającym na dzień 23 czerwca 2026 r.
W dniu 29 grudnia 2021 r. Euro Structor d.o.o., jednostka częściowo zależna od Spółki,
podpisała umowę przedłużającą kredyt bankowy z Zagrebačka banka na kolejne 5 lat. Nowy
kredyt bankowy jest oprocentowany stałą stopą w wysokości 1,9%, a cała pozostała kwota
w wysokości 42.500 euro zostanie spłacona w dniu wymagalności zobowiązania.
SPŁATA OBLIGACJI ORAZ KREDYTÓW BANKOWYCH
W dniu 19 marca 2021 r. Commercial Development d.o.o. Beograd, jednostka całkowicie
zależna od Spółki, będąca właścicielem Ada Mall oraz Intesa Bank podpisały zmienioną
umowę, zgodnie z którą dotychczasowy kredyt w kwocie 58.300 euro został częściowo
spłacony przed terminem w kwocie 29.000 euro do dnia 31 marca 2021 r. a marża została
obniżona z 3,15% do 2,9%. Po dokonaniu wcześniejszej spłaty kredytu, pozostała do spłaty
kwota kredytu zostanie spłacona w całości w terminie zapadalności w 2029 r.
W dniu 25 czerwca 2021 r. GTC Metro Kft., jednostka całkowicie zależna od Spółki, dokonała
spłaty całej kwoty kredytu w CIB Bank w wysokości 13.000 euro.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Centrum Światowida Sp. z o.o., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, dokonała spłaty całej kwoty kredytu w Banku Polska Kasa Opieki S.A. i Commercial
Bank of China (Europe) S.A. w wysokości 174.100 euro.
W dniu 30 czerwca 2021 r. GTC Korona S.A., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
dokonała spłaty całej kwoty kredytu w Santander Bank Polska S.A. w wysokości 41.600 euro.
W dniu 30 czerwca 2021 r. GTC Matrix d.o.o., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
dokonała spłaty całej kwoty kredytu w Erste Bank w wysokości 23.500 euro.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Advance Business Center EAD, jednostka całkowicie zależna od
Spółki, dokonała spłaty całej kwoty kredytu w UniCredit Bank w wysokości 41.100 euro.
W dniu 30 czerwca 2021 r. City Gate Bucharest S.R.L. i City Gate S.R.L., jednostki całkowicie
zależne od Spółki, dokonały spłaty całej kwoty kredytu w Erste Bank w wysokości 62.000 euro.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Venus Commercial Center S.R.L., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, dokonała spłaty całej kwoty kredytu w Alpha Bank w wysokości 13.800 euro.
W dniu 15 lipca 2021 r. Cascade Building S.R.L., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
dokonała spłaty całej kwoty kredytu bankowego w Banca Transilvania S.A. w wysokości 3.600
euro.
W dniu 31 sierpnia 2021 r. Dorado 1 EOOD, jednostka całkowicie zależna od Spółki, która jest
właścicielem Mall of Sofia dokonała spłaty całej kwoty kredytu w OTP Bank w wysokości
53.400 euro.
56
W dniu 28 września 2021 r. Commercial Development d.o.o. Beograd, jednostka całkowicie
zależna od Spółki, dokonała spłaty całej kwoty kredytu w Intesa Bank w wysokości 29.300
euro.
WYDARZENIA GRUPY MAJĄCE MIEJSCE PO 31 GRUDNIA 2021 R.:
W dniu 13 stycznia 2022 r. GTC Origine Investments Pltd., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, nabyła od spółki powiązanej z udziałowcem większościowym Spółki 100% udziałów
w holdingu G-Zeta DBRNT Kft. będącego właścicielem budynku biurowego nad brzegiem
Dunaju o powierzchni 2.540 m kw. Cena zakupu wyniosła 7.700 euro.
W dniu 4 lutego 2022 r. GTC Origine Investments Pltd., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, nabyła od spółki powiązanej z udziałowcem większościowym Spółki 100% udziałów
w holdingu G-Epsilon PSZTSZR Kft. będącego właścicielem gruntu o powierzchni 25.330 m
kw. wraz z sześcioma budynkami. Cena zakupu wyniosła 9.900 euro. Po planowanej renowacji
istniejących budynków, przewidywana powierzchnia najmu wyniesie 14.000 m kw.
w „zielonym” kompleksie biurowym klasy A.
W dniu 11 lutego 2022 roku GTC Origine Investments Pltd., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, nabyła spółkę Groton Global Corp Napred w Belgradzie będącą właścicielem gruntu
o powierzchni 19.537 mkw. Cena zakupu wyniosła 33.800 euro (patrz t punkt 4.2 Główne
wydarzenia w roku 2021).
WPŁYW SYTUACJI W UKRAINIE NA GRUPĘ GTC
W dniu 24 lutego 2022 r. wywiązał się konflikt militarny po wkroczeniu rosyjskiej armii na teren
Ukrainy. Na moment sporządzania niniejszego raportu i sprawozdania finansowego rozmiary
konfliktu i jego długoterminowy wpływ nieznane. Jednakże, te działania wywołały
natychmiastową niestabilność na światowych rynkach i ich konsekwencje są spodziewane w
stosunku do kosztów i dostępności energii oraz ich naturalnych źródeł, szczególnie w Europie.
Rosja została objęta znacznymi sankcjami przez Unię Europejską. Na ten moment
bezpośredni wpływ na rynek nieruchomości, gdzie Spółka działa jest wciąż nieznany. Na ten
moment jednak nie ma przesłanek świadczących o zmianach w obszarze zawieranych
transakcji czy nastrojach kupujących oraz sprzedających.
4.3 Struktura organizacyjna Grupy
GTC S.A., poprzez swoje spółki zależne, stowarzyszone i współzależne pozyskuje i realizuje
projekty w sektorze nieruchomości. Struktura Grupy Kapitałowej Globe Trade Centre na dzień
31 grudnia 2021 r. jest przedstawiona w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za okres
12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2020 r. w Nocie 8 Inwestycje w jednostkach zależnych
oraz w sprawozdaniu finansowym za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2020 r. w
Nocie 7 Inwestycje w jednostkach zależnych, stowarzyszonych oraz współzależnych.
W strukturze Grupy wystąpiły następujące zmiany w okresie 12 miesięcy zakończonym 31
grudnia 2021 r.:
57
sprzedano spółkę Europort Ukraine Holdings,
sprzedano spółkę Europort Ukraine LLC,
sprzedano spółkę Europort Project Ukraine 1 LLC,
spółka Fajos S.R.L została zlikwidowana,
spółka Beaufort Invest S.R.L., została zlikwidowana,
spółka Glorine Investments Sp. z o.o. została zlikwidowana,
spółka Glorine Investments Sp. z o.o. SKA została zlikwidowana,
spółka GTC Konstancja jest w likwidacji,
nabyto spółkę GTC Investments Sp. z o.o. (poprzednio Halsey Investments Sp. z o.o.),
nabyto spółkę GTC Univerzum Projekt Kft. (poprzednio Winmark Kft.),
nabyto spółkę G-Delta Adrssy Kft.,
utworzono spółkę Office Planet Kft. (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC Origine Investments Pltd. (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC HBK Project Kft. (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC VI188 Property Kft. (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC FOD Property Kft. (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC GOC EAD (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC Aurora Luxembourg S.A. (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC KLZ 7-10 Kft. (w 100% zależna),
Spółki w których GTC S.A. posiada 100% udziałów poprzez Office Planet Kft. (100%
zależnej od GTC S.A.), a bezpośrednio posiada 70% udziałów:
o GTC BBC d.o.o,
o Atlas Centar d.o.o. Beograd,
o Demo Invest d.o.o. Novi Beograd,
o GTC Business Park d.o.o. Beograd,
o GTC Medj Razvoj Nekretnina d.o.o. Beograd.
58
4.4 Zmiany podstawowych zasad zarządzania Spółki i Grupy
Nie zaszły żadne zmiany w podstawowych zasadach zarządzania Spółką i Grupą.
W 2021 r. skład zarządu uległ następującym zmianom:
w dniu 27 października 2021 r. Spółka zawarła porozumienie z panem Robertem Snow
kończące kadencje pana Snow jako członka zarządu Spółki oraz innych spółek
zależnych Grupy Rezygnacja została zatwierdzona przez radę nadzorczą w dniu 28
października 2021 r. (patrz raport bieżący nr 16/2021 i 17/2021);
w dniu 13 grudnia 2021 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana
Pedja Petronijevic (Chief Development Officer) z dniem 15 stycznia 2022 r. oraz pana
János Gárdai (Chief Operating Officer) z dniem 1 lutego 2022 r. (patrz raport bieżący
nr 18/2021).
Dodatkowo w roku 2022 skład zarządu uległ następującym zmianom:
w dniu 14 stycznia 2022 r. Spółka zawarła z Panem Yovavem Carmi (byłym prezesem
zarządu) porozumienie w zakresie rozwiązania umowy o pracę. Pan Carmi
zrezygnowz zasiadania w zarządzie GTC oraz innych spółek zależnych Grupy ze
skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 7/2022);
w dniu 28 stycznia 2022 r. pan Gyula Nagy zrezygnowz zasiadania w zarządzie GTC
ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 11/2022);
w dniu 17 marca 2022 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana
Zoltána Fekete na stanowisko prezesa zarządu.( patrz raport bieżący nr 21/2022).
4.5 Strategia Grupy i Spółki
W związku z tym, działalność Spółki ograniczona jest do wykonywania swoich zadań
poprzez podmioty zależne, w których Spółka posiada akcje i udziały wyceniane metoda praw
własności, poniższa prezentacja jest opisem strategii tych podmiotów.
Celem Grupy jest kreowanie wartości poprzez aktywne zarządzanie rosnącym portfelem
nieruchomości komercyjnych, zakup nieruchomości i realizację wybranych projektów
deweloperskich, oraz
Celem Grupy jest kreowanie i maksymalizacja wartości dla akcjonariuszy poprzez ciągłą
adaptację do zmian na rynku, na którym Grupa prowadzi działalność, przy utrzymaniu
maksymalnych wyników osiąganych z jej podstawowego portfela nieruchomości, zawsze
z uwzględnieniem bezpiecznej polityki finansowej Grupy.
59
W celu osiągnięcia swoich strategicznych celów Grupa wdraża m.in. następujące elementy:
Osiągnięcie ciągłego rozwoju portfela i platformy
Jednym z podstawowych celów strategicznych Grupy jest dalszy wzrost portfela generującego
przychód z najmu poprzez nabywanie dochodowych nieruchomości, przy jednoczesnej
realizacji najlepszych projektów deweloperskich na posiadanych lub nowo nabytych działkach.
Dodatkowo, aby nabywać nieruchomości posiadające potencjał wykreowania wartości
dodanej, poprzez ponowne najmy, poprawę poziomu wynajmu i wzrost czynszu, a także
potencjału wynikającego z przebudowy. Grupa ciągle realizuje bieżące projekty deweloperskie
i przekształca grunty w nieruchomości generujące przychód oraz sprzedaje aktywa
niezwiązane z podstawową działalnością, aby odblokować kapitał własny na nowe inwestycje
i nabycia oraz zwiększyć zwrot z zainwestowanego kapitału. Grupa zamierza rozwijać portfel
przyszłych projektów zgodnie z zasadami ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju.
Grupa dokładnie rozważy i oceni atrakcyjność potencjalnych projektów inwestycyjnych, które
spełniają kryteria Grupy, biorąc pod uwagę aktualnie obowiązujące na rynku stopy zwrotu
z inwestycji oraz cele inwestycyjne Grupy. Grupa ma doskonałą pozycję aby wykorzystać: (i)
nadzwyczaj wysoką różnicę pomiędzy poziomem stóp kapitalizacji (ang. yield) a niskim
poziomem stóp procentowych, pozwalającą na istotny wzrost wartości; (ii) przyszły potencjał
wzrostu w Polsce, oraz w innych stolicach krajów, w których Grupa prowadzi działalność pod
warunkiem poprawy otoczenia makroekonomicznego; (iii) podejście selektywne w zakresie
udzielania kredytów przez banki w regionach, które ograniczają konkurencję ze strony innych
potencjalnych nabywców; oraz ograniczona oferta wysokiej kasy powierzchni biurowej
i handlowej na niektórych rynkach, co z kolej powoduje wzrost popytu na wynajem powierzchni
w budynkach klasy A. Strategia akwizycyjna Grupy obejmuje nabywanie generujących dochód
aktywów biurowych i handlowych zlokalizowanych w Warszawie lub miastach regionalnych
w Polsce lub stolicach krajów europejskich, które mają zdolność generowania gotówki (po
przejęciu lub krótko po jej zakończeniu) i wykazują potencjał wzrostu dochodu operacyjnego
netto, poprzez ponowne leasingi, optymalizację obłożenia, stawek czynszu i/lub przebudowy
oraz potencjał zwiększenia zwrotu z kapitału własnego poprzez aktywne zarządzanie
aktywami. Strategia Grupy obejmuje nabywanie nieruchomości generujących przychody
z najmu, zarówno biurowych jak i handlowych położonych w Warszawie lub innych głównych
miastach Polski lub w stolicach europejskich pozwalające na generowania gotówki (po
przejęciu lub krótko po jej zakończeniu) i wzrost przychodów z działalności operacyjnej netto
(NOI) poprzez m.in. wynajęcie powierzchni niewynajętych, optymalizację stawek czynszu, i/lub
przebudowy oraz potencjał wzrostu zwrotu z kapitału dzięki aktywnemu zarządzaniu aktywami.
Optymalizacja wyników operacyjnych i finansowych
Grupa jest zaangażowane w poprawę efektywności działań w zakresie zarządzania
nieruchomościami i maksymalizacja wyników operacyjnych. By to osiągnąć Grupa będzie
nadal aktywnie zarządzać swoim portfelem nieruchomości komercyjnych generujących
przychody z najmu w celu zmaksymalizowania wydajności i efektywności operacyjnej,
zwiększenia przychodów z najmu i dywersyfikacji ryzyka najemców poprzez utrzymanie
wysokiej jakości bazy najemców.
Strategie zarządzania finansami Grupy uwzględniają dalszą optymalizację kosztów
administracyjnych i kosztów platformy poprzez usprawnienie organizacyjne i optymalizację
60
kosztów finansowania dzięki delewarowaniu, planowaniu i alokacji zasobów oraz poprzez
refinansowanie kredytów na lepszych warunkach, w celu zwiększenia zwrotu z kapitału
własnego, zawsze z uwzględnieniem bezpiecznej polityki finansowej Grupy.
Strategiczna sprzedaż ustabilizowanych nieruchomości
Grupa może sprzedać niektóre ze swoich ustabilizowanych nieruchomości znajdujących się w
jej portfelu nieruchomości Grupy (tj. zrealizowane nieruchomości komercyjne przynoszące
stabilne przychody z czynszu, które, w ocenie Grupy, osiągnęły swoją długoterminową
wartość). Ponadto po nabyciu istniejących nieruchomości generujących przychody z najmu i
doprowadzeniu do wzrostu ich wartości Grupa może także sprzedawać takie nieruchomości.
Oceniając warunki panujące na rynkach, na których działa GTC oraz spełniając surowe
kryteria Grupy w roku 2021 r. Grupa podpisała przedwstępną umowę sprzedaży portfela 11
nieruchomości biurowych zlokalizowanych w Belgradzie, w Serbii powyżej ich wartości
księgowej, którą sfinalizowała w I kwartale 2022 r.
Realizacja wybranych projektów deweloperskich
Grupa realizuje wysokiej jakości projekty komercyjne, z szczególnym nastawieniem na
realizację dużych projektów w ciągu najbliższych dwóch do trzech lat. Celem Grupy jest dalsze
budowanie historii realizacji projektów (a) na czas, (b) w budżecie i (c) w jakości, która spełnia
wymagania najemców, a także spełnia wszystkie istotne wymagania środowiskowe i standardy
budowy certyfikowanych inwestycji zgodnie z zielonymi certyfikatami (na przykład dalsza
budowa w standardzie LEED Leadership in Energy and Environmental Design). Grupa jest
inwestorem na rynku nieruchomości i deweloper oraz dostosowuje swoją działalność
deweloperską do warunków rynkowych. Zarząd uważa, że powyższe podejście umożliwi
Grupie bardziej elastyczną reakcję na zmieniające się warunki na rynku nieruchomości oraz
skoncentrowanie się na bardziej aktywnym i efektywnym zarządzaniu nieruchomościami w jej
aktualnie istniejącym, jak i potencjalnie rozbudowanym w przyszłości portfelu nieruchomości.
Realizacja tych projektów, które na dzień przygotowania Sprawozdania były na etapie budowy
stanowi istotny czynnik wzrostu wartości Grupy.
Obecnie Grupa posiada trzy projekty w budowie oferujące łącznie 54 tys. m kw. powierzchni
biurowej:
Pillar - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 29.200 m kw., który
zostanie wybudowany w Budapeszcie, Węgry;
Sofia Tower 2 budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 8.300 m kw.,
który zostanie wybudowany w Sofii, Bułgaria; oraz
GTC X - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 16.800 m kw., który
zostanie wybudowany w Belgradzie, Serbia.
Na dzień 31 grudnia 2021 r. nieruchomości komercyjne w budowie stanowiły 5% wartości
portfela nieruchomości Grupy.
61
Dodatkowo Grupa posiada cztery projekty biurowe o łącznej powierzchni 152 tys. m kw. i jeden
projekt mieszkaniowy, które przygotowane do rozpoczęcia w ciągu 24 miesięcy
i obejmują:
Matrix C - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 10.500 m kw., który
zostanie wybudowany w Zagrzebiu, Chorwacja;
Advance Business Center 3 - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około
9.500 m kw., który zostanie wybudowany w Sofii, Bułgaria;
Spatio projekt mieszkaniowy o powierzchni do około 23.300 m kw., który zostanie
wybudowany w Bukareszcie, Rumunii;
Center Point 3 - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 36.400 m kw.,
który zostanie wybudowany w Budapeszcie, Węgry;
Napred - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 72.500 m kw., który
zostanie wybudowany w Belgradzie, Serbii.
Dodatkowo posiadamy bogaty bank ziemi przeznaczonej pod budowę komercyjną pozwala na
rozszerzenie planowanych projektów na rynkach na których będzie popyt na budynki
komercyjne.
Utrzymanie zbilansowanej struktury inwestycji oraz dostosowywanie
się do zmian na rynku nieruchomości
Grupa zamierza kontynuow koncentrac swojej działalności gospodarczej na
nieruchomościach położonych w Warszawie lub w innych dużych miastach w Polsce oraz
w stolicach krajów europejskich, które charakteryzują się stabilnością makroekonomiczną,
perspektywą dalszego wzrostu PKB oraz popytem ze strony inwestorów i najemców. Grupa
uważa, że niektóre rynki, na których prowadzi działalność, równioferują długoterminowy
potencjał wzrostu ze względu na relatywnie słabo rozwinięty oraz relatywnie mało ynny rynek
nieruchomości. Dalsze inwestycje na tym rynku będą realizowane przy ścisłych
ograniczeniach dotyczących niezbędnych stóp zwrotu skorygowanych o ryzyko. Jednocześnie
nałożone zostaną konkretne wymogi co do wyników osiąganych ze wszystkich nieruchomości
w portfelu nieruchomości Grupy.
Utrzymanie zrównoważonego rozwoju (ESG )
W 2015 roku Grupa przyjęła pierwszą iterację swojej polityki ESG. Grupa zobowiązała się do
rozwoju nieruchomości w sposób przyjazny dla środowiska oraz efektywnego wykorzystania
zasobów przez cały cykl życia budynków. Wdrażamy proekologiczne rozwiązania: od etapu
planowania i projektowania budynków, poprzez ich budowę, eksploatację i renowację po
rozbiórkę. Grupa przyjęła zobowiązanie, że wszystkie nasze nowe inwestycje oraz jeśli to
tylko możliwe inwestycje już zrealizowane, będą spełniały kryteria certyfikatów
zrównoważonego budownictwa, takie jak DGNB, BREEAM lub LEED.
62
W 2020 roku GTC wdrożyło politykę raportowania ESG opartą na Standardach Raportowania
Zrównoważonego Rozwoju (GRI - Global Reporting Initiative), przeznaczoną do
samodzielnego raportowania o wpływie na gospodarkę, środowisko i/lub społeczeństwo.
Grupa zaangażowała zewnętrznego konsultanta do pomocy w procesie wyboru środków do
raportowania, które stanowiły podstawę raportu ESG za rok 2020.
Zasadami przewodnimi ewoluującej polityki ESG Grupy są:
promowanie zrównoważonego podejścia do budowy i zarządzania nieruchomościami;
przyczynianie się do ochrony środowiska i rozwoju społeczności lokalnych, w których
działa Grupa;
prowadzenie zrównoważonego modelu biznesowego, który pozwala Grupie osiągać
cele biznesowe bez nadmiernego obciążania środowiska;
aktywne zarządzanie nieruchomościami Grupy w celu ciągłej poprawy wyników
w zakresie ochrony jakości i odporności środowiska;
zachęcanie wszystkich pracowników, najemców, klientów i interesariuszy Grupy do
proaktywnego wkładu w realizację wszystkich celów zgodnie z polityką.
Grupa zdaje sobie sprawę, że odpowiedzialne zarządzanie obszarami miejskimi ma kluczowe
znaczenie dla osiągnięcia zrównoważonego budownictwa i rozwoju na poziomie przemysłu
w perspektywie długoterminowej. Grupa dąży do wykorzystania nowoczesnych rozwiązań
technologicznych w budownictwie i nowoczesnej architekturze tak, aby ograniczyć negatywny
wpływ na środowisko codziennego funkcjonowania całych społeczności. Realizując inwestycje
w sposób odpowiedzialny, rewitalizując tereny poprzemysłowe i dostarczając wysokiej jakości
budynki, możemy wpływać na:
zmniejszenie poboru energii przez miasta;
poprawę efektywności zużycia wody;
zmniejszenie zużycia suroww nieodnawialnych;
zmniejszenie ilości zanieczyszczeń;
zachowanie terenów zielonych.
Niezmiennie naszym priorytetem pozostaje zrównoważony rozwój. Dążymy do dostarczania
najnowocześniejszych budynków, wyposażonych w najnowsze rozwiązania technologiczne,
które spełniają rygorystyczne kryteria certyfikacji BREEAM lub LEED. Polityka ESG pozwala
Grupie na zwiększenie przewagi rynkowej, poprawy wyników finansowych i ograniczenia
ryzyka operacyjnego przy jednoczesnym wnoszeniu pozytywnego wkładu w środowisko
i społeczeństwo.
Ponadto Grupa dąży do realizacji 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable
Development Goals, SDG) określonych przez ONZ na lata 2015–2030 oraz do wypełnienia
tzw. porozumień paryskich z 2015 r. przyjętych w ramach Ramowej konwencji Organizacji
Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Grupa ma zawsze na uwadze cele
zrównoważonego rozwoju w prowadzeniu działalności.
63
Grupa jest również członkiem kluczowych inicjatyw branżowych, takich jak Europejskie
Stowarzyszenie Nieruchomości Publicznych (European Public Real Estate Association -
EPRA). Uczestnicząc w grupach zadaniowych z wiodącymi deweloperami, konsultantami,
inżynierami i producentami, Grupa zyskuje praktyczny wgląd w innowacyjne rozwiązania
w zakresie skutecznego, przyjaznego dla środowiska zarządzania nieruchomościami oraz
dostęp do informacji na temat przyszłych przepisów i regionalnej transpozycji prawa UE.
Grupa jest świadoma śladu swoich nieruchomości dla społeczeństwa i środowiska oraz
korzyści płynące z utrzymania i eksploatacji wydajnego i wysokiej jakości portfela.
Filary Polityki ESG
Kwestie środowiskowe, w tym klimatyczne, są ważnym obszarem zarządzania Grupą. Są one
zawarte w naszej Polityce ESG, która opiera się na 3 filarach i 8 obszarach tematycznych:
Filar I. Kwestie związanych ze środowiskiem - Environmental ( E )
64
Filar II Kwestie związane ze społeczną odpowiedzialnością - Social ( S )
W odniesieniu do kwestii związanych ze środowiskiem koncentrujemy się głównie na:
E1. Zielone/Zrównoważone budynki
dostarczaniu zrównoważonych budynków, które działają przy zmniejszonym wpływie
na klimat, wykorzystują zieloną energię i znacznie mniej zasobów naturalnych (takich
jak woda) oraz koncentrują się na dobrym samopoczuciu najemców,
redukcji śladu węglowego poprzez dokładną analizę sposobu ograniczenia emisji CO2
i opracowanie odpowiedniej strategii niskoemisyjnej,
prowadzeniu działalność w systemie zamkniętego obiegu, który minimalizuje ilość
odpadów i zużycie zasobów,
rozwoju procesów, w wyniku których zrównoważenie naszego portfela potwierdzone
jest zielonymi certyfikatami (LEED, BREEAM, DGNB i WELL),
wkład w gospodarkę o obiegu zamkniętym (circular economy) poprzez renowację,
minimalizację odpadów i maksymalne wykorzystanie zasobów,
E2. Łagodzenia zmian klimatu
budowa nowych budynków, nabywanie i zarządzanie aktywami z naciskiem na
ochronę środowiska naturalnego,
poprawa efektywności energetycznej i obniżenie emisji dwutlenku węgla w naszych
budynkach.
65
W odniesieniu do kwestii związanych ze społeczną odpowiedzialnością
koncentrujemy się głównie na:
S1. Naszych najemcach
lojalności poprzez profesjonalne podejście;
bezpośredniej i efektywnej współpracy dzięki relacją pomiędzy zespołami
leasingowymi a naszymi najemcami w celu rozwiązania wszelkich pojawiających się
problemów i zaspokojenia bieżących potrzeb naszych najemców;
koordynacji działań różnych działów i/lub dostawców zewnętrznych
zaangażowanych dla najemców przez nasz zespół ds. zarządzania aktywami (asset
management);. Współpracujemy z prawnikami, instytucjami publicznymi,
towarzystwami ubezpieczeniowymi, kontrahentami itp. działającymi w imieniu
naszego najemcy;
angażowaniu najemców poprzez współpracę i podnoszenie świadomości, jak
osiągnąć znaczące wyniki w zakresie wpływu nieruchomości na kwestie
środowiskowe i społeczne.
S2. Naszych pracownikach:
stworzeniu stabilnych warunków zatrudnienia w zakresie poszanowania praw
pracowniczych, odpowiedniego wynagrodzenia i dodatkowych świadczeń;
tworzeniu dobrej atmosfery pracy opartej na wzajemnym zaufaniu i szacunku;
utrzymaniu rygorystycznego podejścia i zgodności z przepisami dotyczącymi
bezpieczeństwa i higieny pracy;
rozwoju pracowników dzięki szkoleniom i udziałowi w wydarzeniach branżowych;
zaangażowaniu pracowników w działania społeczne, takie jak wydarzenia
charytatywne i sportowe;
potwierdzeniu naszymi działaniami, że jesteśmy rzetelnym i konkurencyjnym
pracodawcą.
S3. Lokalnych społecznościach:
Naszym głównym celem jest realizacja inwestycji w sposób odpowiedzialny
z uwzględnieniem troski społeczności lokalnej poprzez rewitalizację terenów
poprzemysłowych oraz dostarczanie wysokiej jakości budynków, dzięki którym możemy
wywrzeć wpływ na:
budowanie zrównoważonych i dostępnych przestrzeni miejskich poprzez nasze
aktywa i lokalną infrastrukturę;
66
dbanie o stymulowanie rozwoju społecznego i odpowiadanie na lokalne potrzeby
otoczenia, w którym znajdują się nasze nieruchomości.
Filar III. Kwestie związane z ładem komercyjnym - Governance ( G )
W odniesieniu do kwestii związanych z ładem komercyjnym koncentrujemy się
głównie na:
G1. Compliance
pracy z ciągłym zachowaniem najwyżej etyki biznesowej w sposób proaktywny
i otwarty;
zachowaniu dobrych praktyk biznesowych w każdym aspekcie działalność Grupy;
zasadzie zero tolerancji dla wszelkich form korupcji, nadużyć finansowych, zachowań
antykonkurencyjnych i monopolistycznych;
zachowaniu zgodności z prawem w każdej decyzji dotyczącej naszych inwestycji,
rozwoju, praktyk zarządzania i innych procesów;
utrzymywaniu bardzo dobrych relacji z naszymi partnerami w oparciu o wzajemne
zaufanie.
G2. Zarządzaniu ryzykiem
zarządzaniu zapewniającym trwałą rentowności naszej działalności;
identyfikacji kluczowych czynników ryzyka i skutecznych sposobów ograniczania
wystąpienia tych ryzyk;
corocznej rewizji ram zarządzania ryzykiem i aktualizacji naszych procedur
biznesowych;
67
przede wszystkim stałym podnoszeniu świadomość naszych pracowników na temat
znaczenia zarządzania ryzykiem i zachęcamy ich do aktywnego zgłaszania
ryzykownych sytuacji i zagrożeń związanych z kwestiami środowiskowymi,
społecznymi i ładu korporacyjnego w codziennej pracy.
Ryzyka ESG, w tym ryzyka klimatyczne, wyzwania i trendy w tym obszarze, cele firmy oraz
postępy w realizacji głównych inicjatyw ESG omawiane co najmniej raz w roku na
posiedzeniach zarządu i rady nadzorczej.
Proces podnoszenia świadomości społecznej i ekologicznej oraz wiedzy z zakresu ESG kadry
kierowniczej i pracowników naszej organizacji, jak również opracowywanie i monitorowanie
wdrażania Polityki jest koordynowane przez zarząd, przy wsparciu i pomocy lokalnych
zespołów technicznych.
4.6 Opis działalności
W związku z tym, działalność Spółki ograniczona jest do wykonywania swoich zadań
poprzez podmioty zależne, w których Spółka posiada akcje i udziały wyceniane metodą praw
własności, poniższy opis działalności jest opisem działalności tych podmiotów.
Grupa działa w sektorze nieruchomości komercyjnych, gdzie aktywnie zarządza rosnącym
portfelem nieruchomości komercyjnych w regionie CEE i SEE, a ponadto realizuje wybrane
projekty deweloperskie.
Na dzień 31 grudnia 2021 r., wartość księgowa nieruchomości inwestycyjnych, prawa do
użytkowania gruntów, nieruchomości na sprzedaż oraz gruntów przeznaczonych pod
zabudowę komercyjną i mieszkaniową wyniosła 11.693.212 (2.542.334 euro).
NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE
UKOŃCZONE NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE ORAZ BUDYNKI
PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY
Na dzień 31 grudnia 2021 r. Grupa zarządzała projektami komercyjnymi o łącznej
powierzchni brutto około 854
2
tys. m kw., obejmującymi 48 budynki biurowe i 6 centrów
handlowych. Na dzień 31 grudnia 2021 r. nieruchomości inwestycyjne stanowiły 86%
całkowitej wartości portfela nieruchomości Grupy (pod względem wartości).
Budynki biurowe Grupy zapewniają wygodę, elastyczne wnętrza i pełny komfort pracy.
Położenie w samym sercu dzielnic biznesowych, w pobliżu najważniejszych szlaków
komunikacyjnych, w tym międzynarodowych lotnisk, gwarantuje doskonałą komunikację nie
2
Wliczając 11 budynków biurowych przeznaczonych do sprzedaży o łącznej powierzchni 122 tys. GLA
68
tylko z resztą kraju, ale również z całym światem. Projekty Grupy zdobyły zaufanie znacznej
liczby międzynarodowych korporacji i innych prestiżowych instytucji, w tym: ExxonMobil, IBM,
Allegro, Budapest Bank, T-Mobile, Concentrix, UniCredit, CBRE, LOT, Deloitte, KPMG i inne.
Centra handlowe Grupy znajdują się przede wszystkim w stolicach regionu CEE i SEE oraz
mniejszych miastach w Polsce, na Węgrzech, w Serbii, Bułgarii i Chorwacji. Zawsze
towarzyszy im wysoka pozycja w miastach w których się znajdują. Ich najemcami duże
koncerny międzynarodowe, jak równimarki lokalne, takie jak: Carrefour, Cinema City, H&M,
Grupa Inditex i inne.
Na dzień 31 grudnia 2021 r. Grupa posiadała w swoim portfelu 54 nieruchomości inwestycyjne
o łącznej powierzchnia brutto 854 tys. m kw. i wartości 10.103.813 (2.196.742 euro)
wliczając 11 budynków biurowych w Serbii przeznaczonych do sprzedaży o wartości
1.218.413 zł (266.763 euro). Poziom najmu na dzień 31 grudnia 2021 r. sięgał 90%. Wartość
portfela została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 6,9% (6,7%
wyłączając aktywa przeznaczone do sprzedaży). Średni okres najmu dla nieruchomości
komercyjnych wynosił 3,5 lat (3,6 lat wyłączając aktywa przeznaczone do sprzedaży) , a
średnia stawka czynszu wynosiła 16,6 euro/m kw./miesiąc (16,5 euro/m kw./miesiąc
wyłączając aktywa przeznaczone do sprzedaży).
Około 37% ukończonych nieruchomości inwestycyjnych (pod względem wartości) znajduje się
w Polsce, 24% znajduje się na Węgrzech, 16% w Belgradzie, 8% w Bukareszcie, 8% w Sofii,
a pozostałe 7% znajduje się w Zagrzebiu.
69
Poniższa tabela przedstawia nieruchomości inwestycyjne generujące przychody na dzień 31
grudnia 2021 r. według krajów, w których działa Grupa:
Lokalizacja
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
(%)
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Polska
309.200
36%
89%
816.639
37%
Węgry
198.500
23%
97%
527.037
24%
Belgrad*
156.700
18%
91%
357.463
16%
Sofia
67.100
8%
88%
176.300
8%
Bukareszt
66.700
8%
66%
171.985
8%
Zagrzeb
56.000
7%
96%
147.318
7%
Razem
854.200
100%
90%
2.196.742
100%
Grupa skupia swoje działania na sektorze biurowym. Na dzi 31 grudnia 2021 r.
nieruchomości biurowe stanowiły około 67% wartości portfela nieruchomości inwestycyjnych,
a nieruchomości handlowe pozostałe 33%.
70
Poniższa tabela przedstawia nieruchomości inwestycyjne generujące przychody na dzień 31
grudnia 2021 r. według typu powierzchni:
Typ powierzchni
Całkowita
pow.
najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
(%)
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Biurowe
1
649.100
76%
89%
1.475.542
67%
Handlowe
205.100
24%
95%
721.200
33%
Razem
854.200
100%
90%
2.196.742
100%
1
Zawiera dane dot. Avenue Centre w Chorwacji oraz Sofia Tower w Bułgarii.
Portfel nieruchomości biurowych
Na dzień 31 grudnia 2021 r. portfel nieruchomości biurowych Grupy składał się z 47 budynków
biurowych (wliczając 11 budynków biurowych przeznaczonych do sprzedaży). Powierzchnia
najmu brutto wynosiła 649 tys. m kw. w porównaniu do 536 tys. m kw. w 2020 r. Łączna wartość
portfela nieruchomości biurowych na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosiła 1.475.542 euro
(wliczając wartość 11 budynków przeznaczonych do sprzedaży w wysokości 266.763 euro)
wobec 1.145.261 euro na dzień 31 grudnia 2020 r. Wzrost wartości wynika głównie z nabycia
pięciu budynków biurowych, w większości w Budapeszcie.
Budynki biurowe Grupy zlokalizowane w Polsce i na Węgrzech, oraz stolicach państw
z rejonu SEE i CEE: Belgrad, Zagrzeb, Bukareszt i Sofia.
71
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych na dzień 31 grudnia 2021 r.
według krajów, w których działa Grupa:
Lokalizacja
Całkowita
pow.
najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
(%)
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowe
j(%)
Węgry
192.100
30%
97%
505.437
34%
Polska
195.700
30%
87%
373.639
25%
Belgrad
122.100
19%
91%
266.763
18%
Bukareszt
66.700
10%
66%
171.985
12%
Sofia
44.100
7%
84%
95.800
7%
Zagrzeb
28.400
4%
92%
61.918
4%
Razem
649.100
100%
89%
1.475.542
100%
Portfel nieruchomości handlowych
Na dzień 31 grudnia 2021 r. portfel nieruchomości handlowych Grupy składał się z 6 centrów
handlowych o łącznej powierzchni najmu brutto wynoszącej 205 tys. m kw. Łączna wartość
portfela nieruchomości handlowych na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosiła 721.200 euro
w porównaniu do 733.912 euro na dzień 31 grudnia 2020 r. Spadek ten wynika głównie ze
zmiany w prezentacji niektórych aktywów biurowych, które sąsiadują z galeriami handlowymi.
Dane dotyczące Avenue Centre i Sofia Tower (aktywa biurowe) zostały przedstawione wraz
z danymi dla Avenue Mall Zagreb i Mall of Sofia (aktywa handlowe) w 2020 r., jednak od
stycznia 2021 r. są one prezentowane w portfelu biurowym.
72
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych na dzień 31 grudnia 2021 r.
według krajów w których działa Grupa:
Lokalizacja
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
%
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Polska
113.500
55%
94%
443.000
61%
Belgrad
34.600
17%
96%
90.700
13%
Zagrzeb
27.600
13%
99%
85.400
12%
Sofia
23.000
12%
96%
80.500
11%
Budapeszt
6.400
3%
90%
21.600
3%
Razem
205.100
100%
95%
721.200
100%
PROJEKTY W TRAKCIE BUDOWY
Na dzień 31 grudnia 2021 r. Grupa posiadała 3 budynki biurowe zaklasyfikowane jako projekty
w trakcie budowy o łącznej wartości 609.007 (132.410 euro), co stanowiło 5% całego portfela
nieruchomości Grupy.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości w budowie:
Projekt
Segment
Lokalizacja
Udział
GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Planowane
ukończenie
Pillar
biura
Budapeszt, Węgry
100%
29.200
Q1 2022
Sofia Tower 2
biura
Sofia, Bułgaria
100%
8.300
Q3 2022
GTC X
biura
Belgrad, Serbia
100%
16.800
Q4 2022
Razem
54.300
GRUNTY POD ZABUDOWĘ KOMERCYJNĄ
Na dzień 31 grudnia 2021 r. Grupa posiadała grunty o wartości 649.414 (141.195 euro)
zaklasyfikowane jako grunty pod zabudowę komercyjną o łącznej wartości 643.194 (139.843
euro) i grunty przeznaczone do sprzedaży o wartości 6.220 zł (1.352 euro), co stanowiło 6%
całego portfela nieruchomości Grupy (pod względem wartości). Grunty zawierają działki pod
projekty, które Grupa planuje budować w nadchodzących lata, takie jak: Matrix C, Advance
Business Center 3, Center Point 3 oraz Napred połączony z działkami o dłuższym
przewidywanym okresie zabudowy.
73
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości planowanych do rozpoczęcia budowy
w ciągu następnych 24 miesięcy:
Projekt
Segment
Lokalizacja
Udział
GTC
Całkowita pow.
najmu netto
(m kw.)
Matrix C
biura
Zagrzeb, Chorwacja
100%
10.500
Advance Business Center
3
biura
Sofia, Bułgaria
100%
9.500
Spatio
mieszkania
Bukareszt, Rumunia
100%
23.300
Center Point 3
biura
Budapeszt, Węgry
100%
36.400
Napred
biura
Belgrad, Serbia
100%
72.500
Razem
152.200
Grupa posiada bogaty bank ziemi przeznaczonej pod budowę komercyjną, co pozwala na
rozszerzenie planowanych projektów na rynkach, na których będzie popyt na budynki
komercyjne.
PRAWO DO UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO GRUNTÓW KOMERYCJNYCH
Grupa rozpoznała prawo do użytkowania wieczystego gruntów w wysokości 193.874
(42.152 euro) co stanowiło mnie niż 2% całości portfela nieruchomości Grupy (pod względem
wartości). Prawo do użytkowania gruntów głównie zawiera prawo użytkowania wieczystego
głównie gruntów: przeznaczonych pod zabudowę komercyjną 96.826 (21.052 euro),
ukończonych nieruchomości inwestycyjnych w wysokości 79.920 (17.376 euro),
ukończonych nieruchomości inwestycyjnych przeznaczonych do sprzedaży w wysokości
17.128 zł (3.724 euro).
GRUNTY PRZEZNACZONE POD ZABUDOWĘ MIESZKANIOWĄ
Na dzień 31 grudnia 2021 r. Grupa posiadała grunty przeznaczone pod zabudowę
mieszkaniową o wartości 132.154 zł (29.835 euro), co stanowiło mnie niż 1% całości portfela
nieruchomości Grupy. Grunty te zawierały grunty przeznaczone na sprzedaż w Rumunii w
wysokości 13.030 (2.833 euro) oraz prawo użytkowania wieczystego gruntów pod zabudowę
mieszkaniowa w wysokości 5.069 zł (1.102 euro).
74
4.7 Przegląd sytuacji rynkowej w krajach działania Grupy i Spółki
3
Przegląd sytuacji rynkowej dotyczy najistotniejszych rynków na których działa Spółka poprzez
swoje spółki zależne.
3
Niniejszy komentarz na temat rynku został przygotowany przez spółkę Jones Lang LaSalle IP, Inc. Uważamy, że
jest on oparty na wiarygodnych materiałach. Chociaż dołożyliśmy wszelkich starań, aby zapewnić jego dokładność,
nie możemy zagwarantować, że komentarz nie zawiera błędów rzeczowych. Poprosimy o informacje o zauważeniu
takich błędów, w celu ich poprawienia. Prosimy zwrócić uwagę, że poniższy komentarz na temat rynku powstał
w oparciu o informacje, którymi dysponowaliśmy w dniu 24 lutego 2022 r.
© 2022 Jones Lang LaSalle IP, Inc. Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej publikacji nie może być
powielana lub przekazywana w jakiejkolwiek formie lub w jakikolwiek sposób bez uprzedniej pisemnej zgody Jones
Lang LaSalle. Jest ona oparta na materiałach, które uważamy za wiarygodne. Chociaż dołożyliśmy wszelkich
starań, aby zapewnić ich dokładność, nie możemy zagwarantować, że nie zawierają one błędów rzeczowych.
Chętnie dowiemy się o takich błędach, aby móc je skorygować. Uwaga: przedstawione poniżej komentarze rynkowe
oparte na informacjach dostępnych nam na dzień 24 lutego 2022 r. Biorąc pod uwagę niedawną i bieżącą reakcję
polityczną na pandemię COVID-19 w całym regionie oraz różne implikacje w zależności od rynku i sektora, nie
możemy zagwarantować, że warunki rynkowe nie zmienią sniekorzystnie w wyniku przyszłych wydarzeń, które
nie są nam znane.
W dniu 24 lutego 2022 r. wywiązał się konflikt militarny po wkroczeniu rosyjskiej armii na teren Ukrainy. Na moment
sporządzania niniejszego raportu i sprawozdania finansowego rozmiary konfliktu i jego długoterminowy wpływ
nieznane. Jednakże, te działania wywołały natychmiastową niestabilność na światowych rynkach i ich
konsekwencje spodziewane w stosunku do kosztów i dostępności energii oraz ich naturalnych źródeł,
szczególnie w Europie. Rosja została objęta znacznymi sankcjami przez Unię Europejską. Na ten moment
bezpośredni wpływ na rynek nieruchomości, gdzie Spółka działa jest wciąż nieznany. Na ten moment jednak nie
ma przesłanek świadczących o zmianach w obszarze zawieranych transakcji czy nastrojach kupujących oraz
sprzedających.
Niniejsza nota objaśniająca została zamieszczona w celu zapewnienia przejrzystości i dalszego wglądu w kontekst
rynkowy, w którym przygotowano niniejszy raport. Mając na uwadze możliwość szybkiej zmiany warunków
rynkowych w związku z rozwojem konfliktu w Ukrainie, podkreślamy znaczenie daty 24 lutego 2022 r., która jest
datą na którą przygotowano poniższe informacje rynkowe.
75
4.7.1 Rynek powierzchni biurowych
Budapeszt
Całkowita powierzchnia nowoczesnych, istniejących zasobów biurowych wynosi obecnie 3,96
mln m kw., na co składa się 3,3 mln m kw. spekulacyjnej powierzchni biurowej kategorii "A"
i "B" oraz 653.830 m kw. powierzchni zajmowanej przez właścicieli.
W pierwszym kwartale 2021 r. na rynku metropolitalnego Budapesztu oddano do użytku 24
700 m kw. powierzchni biurowej, co stanowi spadek o prawie 50% w stosunku do wielkości
z pierwszego kwartału 2020 r. W drugim kwartale 2021 r. na budapesztański rynek biurowy
trafiło 19.760 m kw. nowej powierzchni biurowej w postaci BudaPart City, drugiego
ukończonego budynku biurowego w projekcie urbanistycznym będącym imiennikiem swojej
lokalizacji w południowej części Budy.
Wszystkie premiery rynkowe zaplanowane na drugą połowę 2021 r. zostały ostatecznie
przesunięte na pierwszą połowę 2022 r., dlatego też w drugiej połowie roku w Budapeszcie
nie oddano do użytku żadnego nowego obiektu.
Pomimo kilku przesuniętych terminów oddania budynków, deweloperzy nadal aktywni na
rynku. W tej liczbie mieszczą się cztery budynki, które miały być oddane w czwartym kwartale
2021 r., ale terminy oddania zostały ponownie przesunięte (Office Garden IV, Buda Palota,
F99 i Green Court Office, łącznie liczące 62.650 m kw.). Z prawie 0,5 mln m kw. powierzchni
biurowej 37%, czyli ok. 175.000 m kw. jest już wynajęte w ramach przednajmu. Odnotowano
również realizację projektów siedzib głównych spółek, takich jak MOL Campus (pierwszy
wieżowiec biurowy w Budapeszcie), Bosch Campus II czy The Pillar w Korytarzu Vaci dla
ExxonMobile. Najwięcej inwestycji powstaje w segmentach rejonu Korytarza Vaci, Centralno-
Południowego Pesztu i Budy Południowej.
Jeśli chodzi o popyt brutto w 2021 r., transakcje osiągnęły poziom 365.210 m kw., co oznacza
wzrost o 11% w porównaniu z rokiem 2020, ale nadal stanowi połowę popytu brutto
zarejestrowanego w 2019 r. Chociaż w trzech z czterech kwartałów w ciągu roku
w transakcjach dominowały odnowienia umów, udział nowych umów najmu i odnowień
zrównał się pod koniec roku i wyniósł 40-40%. Udział transakcji przednajmu wyniósł zaledwie
12%, następnie odnotowano zwiększenia powierzchni 8%, a transakcje obejmujące
właścicieli, mniej niż 1%.
Największą aktywność najemców w IV kwartale 2021 r. ponownie odnotowano w segmencie
Korytarza Vaci, gdzie zaobserwowano 34% całkowitego popytu (37.190 m kw.). Na drugim
miejscu pod tym względem znajduje się segment południowej Budy z udziałem 23%, następnie
Budy Centralnej (12%), a Buda Północna przyciągnęła 9% całkowitego popytu.
Całkowita aktywność leasingowa jest nadal poniżej danych z 2019 r., ale tendencja wzrostowa
utrzymuje się (ok. 11%) i może być widoczna w 2021 r. w porównaniu z całkowitą liczbą
transakcji z 2020 r. Popyt brutto w czwartym kwartale 2021 r. jest o 28% wyższy niż dane za
czwarty kwartał 2020 r., ale nadal stanowi połowę kwoty zanotowanej w czwartym kwartale
2019 r.
W związku z obecną sytuacją gospodarczą udział przedłużeń umów najmu zaczął rosnąć
z kwartału na kwartał, jednak w 2021 r. byliśmy świadkami ponownego niewielkiego wzrostu
liczby nowych umów najmu. Statystyki rynku biurowego w czwartym kwartale 2021 r. wciąż
76
wykazują oznaki stopniowego wychodzenia z pandemii COVID-19.
Strategie dotyczące nieruchomości nadal przedmiotem ponownej analizy, ale liczba
transakcji zaczęła nieznacznie rosnąć w porównaniu z rokiem ubiegłym. Liczba nowych umów
najmu nadal wzrasta (+40% w ujęciu rocznym), co świadczy o stopniowo poprawiających się
oczekiwaniach najemców. Liczba umów przednajmu znacznie spadła w porównaniu z 2019 r.
i pozostała na tym samym poziomie w latach 2020 i 2021; najemcy bardziej ostrożni
w podejmowaniu decyzji. Ze względu na efektywność pracy zdalnej, nadal utrzymują się
trendy związane z modelem hybrydowym i podnajmem. Zgodnie z globalnymi trendami
w zakresie miejsc pracy rośnie popyt na biura serwisowane, co wyraźnie widać w rosnącej
liczbie nowych lokalizacji i zwiększonej wielkości operatorów typu flex. W czwartym kwartale
2021 r. wskaźnik pustostanów nieznacznie wzrósł i wynosi 9,18%, natomiast absorpcja netto
jest dodatnia.
Wskaźnik pustostanów biurowych nieznacznie wzrósł do 9,18% w czwartym kwartale 2021 r.,
co oznacza wzrost o 0,09 p.p. w ujęciu kwartalnym i o 0,06 p.p. w ujęciu rocznym.
Najwyższe czynsze (czynsz typu prime) odnotowuje się w segmencie CBD na poziomie 25
euro/m kw. miesięcznie. Średnie czynsze w Budapeszcie za istniejące budynki klasy "A"
wynoszą od 15,00 do 18,00 euro/m kw./miesiąc, a w przypadku budynków klasy "B" od 12,00
do 15,00 euro/m kw./miesiąc.
Warszawa
Po kilku latach systematycznego wzrostu aktywności deweloperskiej, kiedy to w budowie
znajdowało się średnio 700.000 800.000 m kw. powierzchni, obecnie w przygotowaniu jest
jedynie 310.000 m kw., co stanowi najniższy wynik od 2010 r. Deweloperzy znacznie
ostrożniejsi w rozpoczynaniu nowych budów, a w ostatnich miesiącach w centrum Warszawy
rozpoczęły się tylko dwie nowe inwestycje - The Bridge (Ghelamco Poland) i pierwsza faza
Studio (Skanska).
W 2021 r. firmy podpisały tradycyjne umowy najmu na łącznie 646.500 m kw., co stanowi
wzrost o 7% w porównaniu z rokiem 2020. W czwartym kwartale aktywność najemców była
mniej więcej taka sama jak w pierwszej połowie 2021 r. W wyniku pandemii firmy przyjmują
zdecydowanie bardziej konserwatywne podejście do wynajmu powierzchni - renegocjacje
stanowią obecnie 45% całkowitego wolumenu transakcji najmu powierzchni biurowej, co
stanowi najwyższy roczny wynik w historii. Zachodzące procesy, a także rosnące
zainteresowanie rynkiem warszawskim ze strony firm z sektora nowoczesnych usług dla
biznesu, mogą pozytywnie wynąć na wolumen transakcji najmu w kolejnych miesiącach.
W 2021 r. wszystkie cztery kwartały zostały dotknięte pandemią COVID-19. Choć
w pierwszych trzech kwartałach tego roku liczba firm wdrażających hybrydowy model pracy,
np. w formule 3+2, zaczęła rosnąć, to wraz z kolejną falą pandemii, w ostatnich trzech
miesiącach roku nastąpił powrót do modelu pracy głównie w domu (WFH).
Obecna sytuacja ma również bezpośredni wpływ na wskaźnik pustostanów, który jest na
najwyższym poziomie od października 2017 r. Na koniec 2021 r. wyniósł on 12,7% (12,9% w
strefach centralnych i 12,4% poza centrum), co oznacza wzrost o 2,8 p.p. rok do roku i o 0,2
p.p. w porównaniu z poprzednim kwartałem. W kolejnych latach spodziewany jest stopniowy
spadek wskaźnika pustostanów.
77
W 2021 r. najwyższe czynsze transakcyjne za najlepsze nieruchomości biurowe były stabilne
i na koniec roku mieściły się w przedziale 18-24 euro/m kw./miesiąc w centrum miasta i do 16
euro/m kw./miesiąc poza nim. W ciągu najbliższych kilku lat spodziewamy się jednak wzrostu
stawek czynszu, szczególnie w najlepszych budynkach biurowych. W 2022 r., wraz z istotnymi
zmianami w dynamice rynku, stawki będą rosły. Tendencja ta będzie się utrzymywać,
szczególnie w 2023 r., w związku z oczekiwaną luką w nowej podaży, co spowoduje, że
możliwości najmu w nowo oddanych budynkach będą mocno ograniczone.
Miasta regionalne - Polska
W całym 2021 r. największy wolumen nowej podaży odnotowano w Trójmieście (73.200 m
kw.), Krakowie (60.700 m kw.) i Poznaniu (37.500 m kw.). Obecnie w budowie znajduje się
870.000 m kw. powierzchni biurowej na głównych regionalnych i lokalnych rynkach biurowych
w Polsce, z czego ok. 400.000 m kw. ma zostać oddane do użytku w 2022 r.
Po stosunkowo słabych wynikach popytu w pierwszych 9 miesiącach 2021 r., główne
regionalne rynki biurowe w Polsce odnotowały mocny koniec 2021 r. - w ostatnim kwartale
wynajęto 214.600 m kw. W rezultacie popyt brutto w 2021 r. wyniósł prawie 595.000 m kw.
i był na tym samym poziomie, co w 2020 r. Podobnie jak w poprzednim roku, miasta regionalne
odnotowały wysoki udział renegocjacji obecnych umów najmu, który wyniósł 43% całkowitego
wolumenu w 2021 r. To właśnie przedłużenia umów stanowiły największe transakcje zawarte
w ciągu ostatnich 12 miesięcy, w tym 24.000 m kw. dla najemcy z sektora IT w Green Horizon
w Łodzi, 17.400 m kw. dla firmy z sektora finansowego w kompleksie Business Garden
w Poznaniu oraz łącznie ponad 23.000 m kw. renegocjowane przez firmę z branży IT
w Krakowie i Wrocławiu.
Drugi rok pandemii wirusa COVID-19 nie przyniósł znaczącego przełomu na rynku
nieruchomości biurowych. Pomimo szeroko zakrojonego programu szczepień, nowe warianty
COVID-19 powstrzymały oczekiwany powrót do biur na szeroką skalę. Wiele firm nadal
zalecało pracę zdalną, jednak ze względu na negatywne skutki długotrwałej pracy w domu
(WFH), model hybrydowy stał się nowym standardem rynkowym.
Na koniec czwartego kwartału 2021 r. wskaźnik pustostanów na ośmiu głównych rynkach
regionalnych wyniósł 14,1%, co oznacza wzrost o 1,4 p.p. w porównaniu z tym samym
okresem w 2020 r. W 2021 r. stawki czynszów za najlepsze powierzchnie biurowe pozostały
stabilne w większości lokalizacji biurowych. Najwyższe czynsze wśród głównych rynków
regionalnych odnotowano w Krakowie (14-15,5 euro/m kw./miesiąc), Wrocławiu (13,5-15,5
euro/m kw./miesiąc), a najniższe w Lublinie (10,5-11,5 euro/m kw./miesiąc).
Belgrad
Zasoby powierzchni biurowej Belgradu kształtują się na poziomie 1,1 miliona m kw. GLA, przy
czym spekulacyjne zasoby biurowe w budynkach klasy A i klasy B wynoszą 805.000 m kw.
(76%), a największa część nowoczesnej podaży biurowej zlokalizowana jest w centrum
Nowego Belgradu (74%). W związku z powyższym obecnie w budowie znajduje się ponad
160.000 m kw. powierzchni biurowej, a kolejne 70 000 m kw. jest w trakcie remontu i jest
gotowe, aby stać się częścią nowoczesnych zasobów biurowych.
Ostatni kwartał 2021 r. upłynął pod znakiem otwarcia 2 biurowców. Shandong Plaza oraz 11
budynku Airport City. W dzielnicy biznesowej wkrótce, do końca 2022 r., zostanie otwarty
budynek GTC X.
78
Inne warte uwagi projekty w budowie to kampus NCR (grupa AFI), budynek B23, Sirus II
(Immorent) i Delta House. Jednakże NCR jest przeznaczony dla jednego najemcy NCR
i będzie centralizował jego działalność. Nie będzie on oferowany na rynku, ale zwolni
powierzchn w innych budynkach. B23 został zwrócony byłym właścicielom po 10 latach
znajdowania się w trudnej sytuacji.
Duży zasób projektów w przygotowaniu świadczy o fakcie, deweloperzy przekonani
o silnym ożywieniu aktywności w zakresie wynajmu powierzchni biurowej, która była widoczna
w poprzednich dwóch kwartałach. W okresie lipiec-wrzesień 2021 r. absorpcja powierzchni
biurowej w Belgradzie wyniosła 33.500 m. kw., co oznacza wzrost o 40% w porównaniu z
rokiem ubiegłym. Nowe umowy najmu stanowiły prawie 55 wszystkich transakcji w trzecim
kwartale, podczas gdy całkowita liczba umów przednajmu była na wysokim poziomie 35%,
biorąc pod uwagę liczbę realizowanych projektów. Całkowity popyt w pierwszych trzech
kwartałach 2021 r. wyniósł 93.850 m kw.
Czynsze wywoławcze kształtują się na poziomie 14,5 -16,5 euro/m kw./miesiąc w budynkach
biurowych klasy A. Praktyka rynkowa wskazuje, że budynki dobrze przemyślane
i wyposażone w dodatkowe elementy, które zwkszają ich wartość dla wynajmującego.
Wobec dużej aktywności najemców i braku nowej podaży, wskaźnik pustostanów kontynuował
trend spadkowy od drugiego kwartału 2021 r. i obniżył się z 8,54% do 7,76% na koniec
trzeciego kwartału 2021 r. Oczekuje się dalszego spadku wskaźnika pustostanów do końca
2021 r., biorąc pod uwagę, że większość realizowanych projektów ma zostać ukończona
w 2022 r.
Zagrzeb
Rynek biurowy w Zagrzebiu rozwija się i dojrzewa. Większość zasobów biurowych znajduje
się w centrum miasta, Nowym Zagrzebiu oraz we wschodniej i zachodniej części dzielnicy
biznesowej. Chorwacki rynek wynajmu biur posiada więcej zasobów biurowych niż Belgrad,
który ma dwa razy więcej ludności. Zasoby biur klasy A i B wynoszą około 1,2 mln m kw.
powierzchni.
Chorwacka firma Infobip ukończyła swój własny budynek, o powierzchni ok. 10 000 m kw.
w Południowym Zagrzebiu. Również w południowym Zagrzebiu, został ukończony w 2021 r.,
Projekt biurowy o powierzchni 15.600 m kw. przez dewelopera KFK Tehnika. W trzecim
kwartale otwarto budynek BHB Domus, liczący 8 pięter i ok. 4.000 m kw. powierzchni najmu.
Budowa budynku Mobis Office zlokalizowanego we Wschodniej Dzielnicy Biznesowej jest
nieco opóźniona w stosunku do harmonogramu, a jego otwarcie planowane jest na pierwszy
kwartał 2022 r. Poza stolicą, budynek Dalmatian Tower miał zostać otwarty na początku 2021
roku, ale jego otwarcie zostało przesunięte na 2022 r. Dalmatian Tower ma 27 pięter i 30.000
m kw. powierzchni najmu.
Całkowita zarejestrowana aktywność w zakresie wynajmu powierzchni biurowej w Zagrzebiu
w 2021 r. wyniosła ok. 24.737 m kw. 73% transakcji stanowiły relokacje, 14% nowi najemcy,
9% odnowienia, a 4% ekspansje. Ponadto 64% transakcji dotyczyło Wschodniej Dzielnicy
Biznesowej, 25% Centrum Miasta, 6% Centralnej Dzielnicy Biznesowej i 5% dzielnicy
Jankornir.
Pustostany biurowe obecnie na rekordowo niskim poziomie poniżej 4% i oczekuje się, że
utrzymają się na stabilnym poziomie ze względu na niski poziom nadchodzącej nowej podaży.
79
Poziomy czynszów kształtują się obecnie na ogół w przedziale 13,00 15,50 euro/m kw.
miesięcznie i jest mało prawdopodobne, aby w najbliższym czasie uległy znacznym zmianom.
Bukareszt
Zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej w Bukareszcie wyniosły 3,24 mln m kw. na koniec
2021 r., po oddaniu do użytku 6 budynków o łącznej powierzchni najmu brutto 153.200 m kw.
w okresie do trzeciego kwartału 2021 r. Kolejne 89.000 m kw. zostało oddane do użytku do
końca 2021 roku. W związku z tym oczekuje się, że całkowita podaż za rok wyniesie 242.900
m kw. i będzie o prawie 57% wyższa od 155.200 m kw. dostarczonych w 2020 r.
Największy udział w całkowitej nowej podaży (30%) miał północno-zachodni segment rynku,
gdzie w trzecim kwartale otwarto J8 Office Park o łącznej powierzchni 46.000 m kw.
zrealizowany przez Portland Trust.
W segmencie centralnym podaż objęła 28% za pomocą 2 budynków: Matei Millo OB - Faza 1
(9.700 m kw. GLA) i U Center Campus Faza 1 o łącznej powierzchni 32.800 m kw.
zrealizowanymi przez Forte Partners. Globalworth Square z 28.400 m kw. powierzchni GLA
dostarczonej przez Globalworth we Floreasca/Barbu stanowi 18%.
Campus 6.2 o powierzchni GLA 19.800 m kw. zrealizowany przez Skanska w dzielnicy
Centralno-Zachodniej stanowi 13% podaży. Tiriac Tower, część CBD, o powierzchni najmu
GLA 16 500 m kw. zrealizowana przez Tiriac Imobilliare, stanowi 11%.
Całkowity wolumen transakcji brutto w Bukareszcie w czwartym kwartale 2021 r. wyniósł
84.300 m kw. i był o 17,6% wyższy niż w poprzednim kwartale oraz o 53,5% wyższy niż
w czwartym kwartale 2020 r.
W całym 2021 r. wolumen transakcji brutto wyniósł 286.600 m kw. i był o prawie 32% wyższy
niż w 2020 r., ale o 26% niższy niż w 2019 r.
Aktywność na rynku najmu wykazuje oznaki ożywienia, pomimo strategii wyczekiwania
stosowanej przez wielu najemców. Największe transakcje przedłużenia umów wynajmu
dotyczyły firmy Telus z branży komputerowej i Hi-Tech, która wynajęła 9.550 m kw. w AFI Park
III oraz firmy Provita, która wynajęła 11.000 m kw. w Iride Business Park.
W 2021 r. największą aktywność na rynku najmu odnotowano w północnej części stolicy, gdzie
udział dzielnic Północno-Zachodniej, Floreasca/Barbu Vacarescu oraz Dimitrie Pompeiu
wyniósł 17% dla każdej z nich, następnie w segmencie Centralno-Zachodnim -14%, CBD -
13% oraz Centralno-Zachodnim, Banneasa-Otopen - poniżej 10%.
Firmy z branży komputerowej i Hi-Tech nadal głównym motorem napędowym popytu na
rynku wynajmu powierzchni biurowej, zajmując 34% całkowitej wynajętej powierzchni, gdzie
na drugim miejscu znajdują się usługi konsumenckie i rekreacyjne.
Ogólny wskaźnik pustostanów utrzymuje się na stałym poziomie 13%.
Podczas gdy czynsze wywoławcze za najlepsze powierzchnie biurowe w Bukareszcie
pozostały stabilne na poziomie 18,50 euro/m kw. miesięcznie, na czterech z jedenastu
segmentów rynku Bukaresztu odnotowano spadek czynszów za najlepsze powierzchnie o 0,5-
1 euro/m kw. miesięcznie w ciągu kwartału. Spadek czynszów w tych segmentach rynku
wynikał z dodatkowej podaży, która zwiększyła ilość pustostanów w tych obszarach
i spowodowała dalszą presję na czynsze. Obserwujemy również, że pakiety zachęt stały się
bardziej powszechne, co doprowadzi do obniżenia czynszów efektywnych netto.
80
Sofia
Obecne zasoby nowoczesnej powierzchni biurowej w Sofii osiągną 2,5 mln m kw. na koniec
2021 r., z czego na koniec 2021 r. 73% powierzchni będzie zaliczane do klasy A.
Po spowolnieniu aktywności zarówno deweloperów, jak i najemców, rok 2021 okazał się
rokiem odbicia. Nowa podaż skutkowała najwyższym od dekady wzrostem zasobów o ok. 8%
rocznie, wzbogacając rynek o 170.000 m kw. Strefa CBD pozostawała w stagnacji, bez
większych wahań pod względem nowych inwestycji i popytu. Z drugiej strony, w szerszym
centrum pojawiły się nowe projekty. Ponadto odnotowywany jest zwiększony popyt, a roczny
wzrost aktywności na rynku wynosi ponad 20%.
Druga część roku przyniosła nowe otwarcia na rynku bułgarskim. Mianowicie, otwarto North
Tower Bulgaria, drugą wieżę kompleksu Bulgarian Towers. Ponadto w tym roku oddano do
użytku Ring Tower, Park Lane Office Center, Balkan Business Center oraz czwarty budynek
w ramach Caritage Park. Dodatkowo częściowo otwarto również budynek Synergy Tower.
W przygotowaniu znajduje się około 100.000 m kw. powierzchni biurowej, która ma zostać
oddana do użytku w 2022 r., a kolejne 150.000 m kw. jest w fazie planowania. Centrum Sofii
wzbogaci się o dwa projekty, z których jeden zostanie oddany do użytku w 2022 r.
W dzielnicy Mladost pojawi się niemiecki dyskont handlowy Lidl, a w dzielnicy Triadica -
budynek Sofkam.
W związku ze znaczną liczbą nowych inwestycji w 2021 r. wskaźnik pustostanów odnotował
niewielki wzrost, osiągając na koniec roku poziom 14%. Tendencja wzrostowa jest
spowodowana głównie dostępnością w strefie podmiejskiej.
Całkowity wolumen powierzchni wynajętej w 2021 r. wyniósł blisko 155.000 m kw. Jest to
poziom o 44% wyższy niż w 2020 r. i zbliżony do średniej z ostatnich 5 lat, co świadczy
o stabilizacji rynku po bardzo burzliwym roku 2020. Konsolidacje, optymalizacje i relokacje to
główne przyczyny powstawania nowych powierzchni do wynajęcia.
Popyt netto w 2021 r. wyniósł 55.100 m kw. w porównaniu do zaledwie 8.600 m kw. w 2020 r.
Największy popyt na powierzchnię biurową utrzymuje się w sektorze IT i BPO. Z drugiej strony,
poziom czynszów pozostał odporny na obecną sytuację.
Obecnie firmy wstrzymują krótkoterminowe plany ekspansji i rozważają opcję umożliwienia
większej liczbie pracowników pracy z domu w przyszłości.
Miesięczne czynsze wywoławcze za najlepsze powierzchnie biurowe utrzymują się na
stabilnym poziomie 15,00 - 16,00 euro/m kw. miesięcznie, jednak wynajmujący są pod presją
i oferują więcej zachęt niż wcześniej, co powoduje obniżenie efektywnych stawek netto.
81
4.7.2 Rynek nieruchomości handlowych
Dane ogólne
W całej Europie trwa ożywienie gospodarcze, któremu sprzyja silny wzrost konsumpcji.
Przewiduje się, że PKB w całej UE wzrośnie o 5,0% w 2021 r. i o 4,4% w 2022 r.
W okresie od lipca do września zaufanie konsumentów utrzymywało się na historycznie
wysokim poziomie, ponieważ europejscy konsumenci czują się ośmieleni wysokimi
wskaźnikami szczepień przeciwko COVID-19.
Oczekuje się, że sprzedaż detaliczna w całej UE wzrośnie o 4,7% w 2021 r. i o 2,5% w 2022
r., do czego przyczyni się niewykorzystany popyt, "konsumpcja społeczna" i zwiększone
oszczędności.
Inflacja w strefie euro wzrosła do 5% w grudniu 2021 r. w wyniku wyższych cen energii i inflacji
bazowej.
Konsumpcja | Zaufanie konsumentów I Prognoza wydatków
Sprzedaż detaliczna w UE odnotowuje silniejsze niż przewidywano odbicie...
Poziom zaufania konsumentów & handlu w UE
------- Retailer Confidence
------- Consumer Confidence
----- Long-Term Average Retailer
------Long-Term Average Consumer
Source: Eurostat, Oxford Economics (November 2021)
Prognoza wzrostu wydatków konsumpcyjnych 2018-
2025
Prognoza wzrostu sprzedaży 2018-2025
konsumpcyjnych 2018-2025
82
Konsumpcja | Prognoza Wzrostu Sprzedaży Detalicznej
Polaryzacja odbicia poziomu sprzedaży detalicznej w Europie...
Dochód rozporządzalny gospodarstw
domowych w strefie euro ma rosnąć
średnio o 1.3% rocznie aż do 2023 r.
Ożywienie w liczbie osób odwiedzających i w wydatkach w handlu detalicznym w Europie
utrzymało się w czwartym kwartale 2021 r., a w większości krajów odnotowano rekordowe
poziomy miesięcznych obrotów w handlu detalicznym w okresie od czerwca do grudnia.
Wraz z powrotem konsumentów do sklepów i restauracji zmniejszsię popyt na produkty
spożywcze.
Pomimo silnego ożywienia sprzedaży odzieży w lecie 2021 r., warunki handlowe dla wielu
detalistów z branży mody nadal stanowią wyzwanie, ponieważ miesięczne obroty handlowe
pozostają o 10% poniżej poziomu sprzed pandemii.
Miejsca handlu detalicznego, takie jak główne ulice dużych miast, które do czasu wybuchu
pandemii korzystały z dodatkowego ruchu pieszych i wydatków pracowników biurowych, będą
się odradzać wolniej niż lokalne osiedla i dobrze skomunikowane parki handlowe.
Polska
W całym roku 2021 na rynek trafiło około 546.000 m kw. nowej powierzchni GLA, z czego 40%
zostało dostarczone w parkach handlowych. Oznacza to, że rok 2021 był najlepszym rokiem
w historii parków handlowych pod względem ilości powierzchni dostarczonej na rynek. Nic
dziwnego, że po przetasowaniach w sektorze hipermarketów i przejęciach lokalizacji przez
nowych operatorów, 29% nowej powierzchni oddanej do użytku przypadłe na wolnostojące
magazyny handlowe. Pozostałą podaż stanowiły centra handlowe (17%) i centrów typu
convenience (14%).
W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy miały miejsce trzy okresy zamknięcia sklepów, które
przyczyniły się do zmiany zwyczajów zakupowych Polaków, zmniejszenia aktywności
deweloperskiej i zwiększenia popularności mniejszych formatów handlowych. Trend lokalny
i popularność formatu typu convenience, który istniały już przed pandemią COVID-19, został
przez nią wzmocniony i znajduje odzwierciedlenie w nowej podaży detalicznej. Do
największych obiektów handlowych, które zostały otwarte w 2021 r. należą: IKEA
w Szczecinie (29.000 m kw. GLA), Mozaika w Krakowie (25.400 m kw. GLA), Galeria
Andrychów (24.000 m kw. GLA), Retail Park w Lipniku (18.800 m kw. GLA), rozbudowa Focus
Dochód rozporządzalny gospodarstw
domowych w strefie euro ma rosnąć
średnio o 1.3% rocznie aż do 2023 r.
Prognoza stopy bezrobocia w strefie
euro przewiduje, że osiągnie ona
szczyt przed końcem 2021 r., a potem
ulegnie spadkowi
Prognoza średniego wynagrodzenia
obejmuje jego coroczny wzrost o 4,1%
w strefie euro, po spadku o 2,1%
odnotowanym w 2020 r.
Prognoza wzrostu poziomu
sprzedaży detalicznej w latach 2021-
2023 (%p.a.)
83
Mall w Zielonej Górze (+15 000 m kw. GLA) oraz Galeria Sekunda w Jędrzejowie (13.000 m
kw. GLA).
Jednocześnie jednak około 269 000 m kw. powierzchni najmu brutto zostało wycofane z rynku
w związku z kolejnymi zamknięciami starszych obiektów, głównie hipermarketów Tesco.
W rezultacie na koniec 2021 r. całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej
w Polsce, obejmujące formaty wielkopowierzchniowe i centra typu convenience, wyniosły
łącznie 16,4 mln m kw. powierzchni GLA. Na czterysta dziesięć centrów handlowych przypada
9,86 mln m kw. tej powierzchni, co odpowiada gęstości zaludnienia centrów handlowych na
poziomie 258 m kw. na 1.000 osób, czyli powyżej średniej europejskiej wynoszącej 235 m kw.
na 1 000 osób, ale wciąż mniej niż średnia dla Europy Zachodniej (276 m kw. na 1.000 osób).
W pierwszej połowie 2021 r. współczynnik pustostanów w ośmiu głównych aglomeracjach
w Polsce wyniósł ok. 5,3%. Zgodnie z oczekiwaniami nastąpił wzrost rocznego współczynnika
pustostanów, ale był on stosunkowo niewielki, bo tylko o 50 p.b. Na wzrost wskaźnika
pustostanów we wspomnianych lokalizacjach złożyło się kilka czynników. Tesco kontynuowało
zamykanie swoich sklepów w Polsce, zwalniając duże powierzchnie w wybranych obiektach
handlowych. W okresach zamknięć gospodarki wzrastał także udział sprzedaży internetowej
w całkowitej sprzedaży detalicznej. Choć zmniejszył się on wraz ze zniesieniem ogranicz
w sklepach stacjonarnych, nigdy nie powrócił do poziomu sprzed pandemii (10,2 p.p. w grudniu
2021 r. vs. 5,6 p.p. w styczniu 2020 r.).
Najniższy wskaźnik pustostanów (2,8%) odnotowano w Aglomeracji Krakowskiej, co oznacza
jego znaczny spadek w porównaniu z pierwszym półroczem 2020 r. (5,9%). Było to w dużej
mierze zasługą nowych najemców, którzy pojawili się w następujących centrach handlowych:
Bonarka, Galeria Kazimierz i Serenada. Natomiast w Aglomeracji Poznańskiej
zaobserwowano wzrost wskaźnika pustostanów z 6,8% p.p. w I połowie 2020 r. do 8,6 p.p.
w I połowie 2021 r.
Warszawa
Aglomeracja Warszawska pozostaje największym rynkiem w Polsce, oferując 1,97 mln m kw.
powierzchni w dużych formatach handlowych (GLA> 5.000 m kw.). Rynek nowoczesnej
powierzchni handlowej w Warszawie zdominowany jest przez format centrów handlowych.
Sektor ten stanowi 69% rynku obiektów wielkopowierzchniowych.
Pod względem gęstości centrów handlowych Warszawa z 506 m kw. na 1.000 mieszkańców
plasuje się w środku stawki wśród ośmiu największych polskich aglomeracji. Liderami rankingu
są Wrocław i Poznań z odpowiednio 684 i 708 m kw. na 1.000 mieszkańców oraz Trójmiasto
na trzecim miejscu z 564 m kw. na 1.000 mieszkańców. Jednocześnie siła nabywcza
aglomeracji warszawskiej wynosząca 11.657 euro na mieszkańca/rok jest najwyższa w kraju
(przekracza średnią krajową wynoszącą 7.381 euro o 58%).
Obecnie w Aglomeracji Warszawskiej w budowie znajduje się około 87 000 m kw. powierzchni
GLA podzielonej na różne formaty handlowe. Największym obecnie realizowanym projektem
jest przebudowa Nowego Fortu Wola przez Mayland (28.000 m kw. GLA).
Średni wskaźnik pustostanów w Aglomeracji Warszawskiej w sierpniu 2021 r. wyniósł 5,3%
(biorąc pod uwagę format centrów handlowych), co plasuje Warszawę na umiarkowanym
poziomie w porównaniu z głównymi aglomeracjami.
Czynsze typu prime w Warszawie, definiowane jako czynsze za lokal o powierzchni 100 m kw.
84
dla najemcy z sektora mody i akcesoriów odnotowywane w najlepszych centrach handlowych
na rynku, w IV kwartale 2021 r. kształtowy się na poziomie 98 - 108 euro/m kw. miesięcznie,
co jest najwyższą wartością odnotowaną w Polsce.
Belgrad
Mimo że w czwartym kwartale odnotowano wybuch epidemii nowego szczepu koronawirusa,
nie wprowadzono nowych ograniczeń.
Rynek stał się względnie nasycony w 2020 r. wraz z otwarciem centrum handlowego BEO
oraz iBW Galerija.
Całkowite zasoby na rynku wynoszą 421.000 m kw., co daje gęstość 254 m kw. na 1.000
mieszkańców.
Obecnie jedynym centrum handlowym w budowie jest West65. Otwarcie West65 Mall
planowane było na czwarty kwartał 2021 roku. Ze względu na wpływ koronawirusa, termin
otwarcia nowego centrum handlowego - West 65 Mall - został przesunięty. Centrum handlowe
West 65 jest obecnie w budowie i znajduje się w fazie końcowej, choć zaplanowano otwarcie
w czwartym kwartale 2021 r.
W Belgradzie planowane dwa nowe centra handlowe. Nowe centrum handlowe będzie
znajdowsię obok IKEA. Stan surowy jest obecnie na ukończeniu, otwarcie planowane jest
na drugi kwartał 2022 roku. W sierpniu 2021 r. rozpoczęła się budowa nowego centrum
handlowego w Obrenovacu, o powierzchni 3.000 m kw.
Izraelski inwestor AFI ogłosił rozpoczęcie budowy AFI City Zmaj po nabyciu lokalizacji Zmaj
przy autostradzie E75.
Średnie stawki czynszu w najlepszych lokalizacjach wynoszą obecnie ok. 26,00 28,00
euro/m kw./miesiąc.
Zagrzeb
W 2021 r., pomimo sytuacji epidemiologicznej, centra handlowe mogły działać zasadniczo bez
zakłóceń i bez większych ograniczeń.
W sierpniu otwarto nowe centrum handlowe Z Centar, obejmujące około 35.000 m kw. nowej
powierzchni handlowej podzielonej na 60 lokali handlowych, w tym główne sklepy odzieżowe
marek LPP i detalistów takich jak CC, Peco, KiK i Intersport.
Działalność deweloperska koncentruje się na renowacji centrum Supernova Kaptol.
W miastach drugorzędnych planowana jest budowa kilku parków handlowych. Działania te są
napędzane głównie przez Immofinanz.
Nowe zasoby w 2021 r. wyniosły 75.000 m kw.
Obecnie zasoby centrów handlowych wynoszą około 532.700 m kw., w tym projekt Supernova
Retail Park/centrum handlowe i Z centar.
Zagęszczenie centrów handlowych w Zagrzebiu wynosi około 645 m kw. na 1 000
mieszkańców. W ostatnich latach najemcy mieli przewagę negocjacyjną na rynku centrów
handlowych w Zagrzebiu. Jednak wraz z poprawą warunków ekonomicznych i rynkowych
odnotowaliśmy stabilizację pozycji centrów handlowych na rynku oraz zasadnicze
przesunięcie najemców w kierunku obiektów o wyższej jakości i lepszych parametrach.
85
Od początku roku aktywność najemców była umiarkowana i nie odnotowano żadnych nowych
wejść na rynek. Jednocześnie obserwujemy stały trend przenoszenia się najemców z rynku
ulic handlowych w CBD do centrów handlowych budowanych zgodnie z nowoczesnymi
standardami. Trend ten jest wynikiem trzęsienia ziemi, które miało miejsce wiosną 2020 r.
i spowodowało uszkodzenia strukturalne wielu historycznych budynków znajdujących się
w CBD.
Średnie stawki czynszu w najlepszych centrach handlowych wynoszą obecnie ok. 19,00
21,00 euro/m kw. miesięcznie.
Sofia
Całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej w Bułgarii, w tym centra handlowe,
parki handlowe i parki wyprzedażowe, wyniosły około 1,1 mln m kw., z czego 542.800 m kw.
znajduje się w Sofii. Całkowita podaż kształtuje się na poziomie 115 m kw. na 1 000
mieszkańców. Wkszość zasobów, 54,4%, znajduje się w Sofii, stolicy Bułgarii. Rynek
bułgarski dojrzewa i staje się coraz bardziej nasycony.
Największe projekty centrów handlowych planowane w Sofii, o łącznej powierzchni najmu
104.750 m kw. obecnie wstrzymane. Skromna ilość projektów w przygotowaniu przewiduje,
że jeden projekt wejdzie w fazę budowy - Garanti Koza o powierzchni 32.000 m kw. w dzielnicy
Mladost.
Uwaga deweloperów przesuwa się z centrów handlowych na parki handlowe.
Niski poziom szczepień wśród ludności spowodował wprowadzenie nowych, bardziej
rygorystycznych środków mających na celu kontrolę rozprzestrzeniania się wirusa.
Wprowadzono obowiązek posiadania zielonej przepustki i ograniczono zgromadzenia
masowe. Centra handlowe działały, jednak odnotowano niższe wyniki i spadek liczby
odwiedzających.
Najbardziej aktywnymi najemcami pozostają firmy z branży FMCG, artykułów sportowych,
drogerie i sieci dyskontowe, a niektóre marki stawiają na nowe formaty i lokalizacje. Takim
przykładem jest sklep sportowy Decathlon, który dodał do swojej sieci mały sklep w centrum
Sofii. IKEA otworzy drugi sklep w Sofii, który będzie miał inny format niż pierwszy, na
powierzchni 1.200 m kw. w centrum handlowym w Sofii.
Do najważniejszych wydarzeń w 2021 roku w Bułgarii należy zaliczyć otwarcie pierwszych
sklepów w kraju przez markę modową Kendall + Kylie oraz Beverly Hills Polo Club. Jednak
marką o najbardziej agresywnej ekspansji w 2021 r. jest dyskontowa sieć handlowa Pepco,
która do końca roku osiągnie liczbę prawie 100 sklepów.
Pomimo ograniczonej liczby odwiedzających spowodowanej ograniczeniami, poziom
pustostanów (7%) i czynszów pozostał stabilny.
Obecnie, biorąc pod uwagę skutki pandemii koronawirusa, działalność centrów handlowych
będzie się koncentrować na dostosowaniu miksu najemców, zastępowaniu sprzedawców,
którzy nie przetrwają pandemii, a co za tym idzie, podejmowaniu działań mających na celu
obniżenie kosztów operacyjnych.
Średnie czynsze w centrach handlowych kształtusię obecnie w przybliżeniu w przedziale
17,00 21,00. euro/m kw. miesięcznie, przy czym czynsze w najlepszych obiektach wynoszą
40 euro/m kw. miesięcznie.
86
4.7.3 Rynek inwestycyjny
Polska
Wartość inwestycji w Polsce w 2021 r. wyniosła 6,3 mld euro, co oznacza trzeci najlepszy
wynik w historii. Wynik ten przewyższył obroty z 2020 r. o 13% i ustępuje jedynie wolumenom
z lat 2018 i 2019. Niedobór produktów w najbardziej popularnych sektorach nadal jednak
znacznie ograniczał obroty inwestycyjne i skłonił niektórych inwestorów do stosowania
struktury finansowania terminowego w celu zabezpieczenia produktu na wczesnym etapie.
Obroty w 2021 r. były napędzane głównie przez sektor przemysłowy, w którym odnotowano
rekordowe zainteresowanie inwestorów. W całym roku łączny obrót w tym segmencie wyniósł
2,8 mld euro, czyli o 8% więcej niż poprzedni najlepszy wynik 2,6 mld euro w 2020 r.
Sektor biurowy pozostaje jednym z kluczowych czynników napędzających rynek inwestycyjny
w Polsce. Jednak obecna aktywność inwestorów jest raczej umiarkowana w porównaniu
z poprzednimi latami. W ostatnim kwartale 2021 r. wartość inwestycji w nieruchomości biurowe
wyniosła 438 mln euro, co oznacza spadek o 6% w porównaniu z rokiem poprzednim. Oznacza
to, że łączna wartość inwestycji w tym roku wyniosła 1,7 mld euro, co znacznie odbiega od
wyjątkowego poziomu aktywności w latach 2018 i 2019, ale jest zbliżone do średniej
dziesięcioletniej. Inwestorzy przyglądali się przede wszystkim głównym rynkom biurowym -
Warszawie i Krakowowi. Transakcje zawarte na rynkach regionalnych stanowiły 28% obrotów
w 2021 r. W czwartym kwartale 2021 r. stopy kapitalizacji dla najlepszych powierzchni
biurowych w Warszawie osiągały poziom 4,50%, podczas gdy stopy kapitalizacji w głównych
miastach regionalnych (Kraków i Wrocław) wynosiły 5,75%.
W przypadku inwestycji w nieruchomości handlowe, na które w 2021 r. przeznaczono prawie
1 mld euro, odnotowano rekordową liczbę transakcji. Szczególnym zainteresowaniem
nabywców cieszyły się parki handlowe, centra typu convenience oraz nieruchomości
zajmowane przez jednego najemcę, takiego jak sklepy spożywcze lub sieci „zrób-to-sam”.
Wciąż brakuje danych o najnowszych transakcjach dotyczących najlepszych centrów
handlowych, jednak szacujemy stopy kapitalizacji dla najlepszych obiektów na poziomie
5,25%.
Węgry
W 2021 r. węgierski rynek inwestycyjny osiągnął obroty około 1,3 mld euro. Chociaż wartość
ta jest o 7% wyższa od rekordowego wyniku z 2020 r., to nadal pozostaje znacznie poniżej
poziomu sprzed pandemii, czyli 1,7-1,8 mld euro.
Stosunkowo słabe wyniki rynku wynikały głównie ze znacznego niedoboru podaży produktów
dostępnych do sprzedaży (zwłaszcza w przetargu otwartym), która była szczególnie dotkliwa
w pierwszej połowie 2021 roku. Od połowy roku odnotowano wzrost aktywności inwestycyjnej,
jednak nie był on wystarczający, aby poprawić roczne statystyki.
Ponad 85% rocznego wolumenu wygenerowały aktywa przynoszące dochód, natomiast
pozostałą część stanowiła sprzedaż działek pod zabudowę oraz zbycie nieruchomości
nadających się do ponownego zagospodarowania. Odnotowaliśmy znaczący, 25% wzrost
wolumenu sprzedaży działek pod zabudowę w porównaniu z rokiem 2020.
87
Jak zwykle największą aktywność odnotowano w klasie aktywów biurowych, które
wygenerowały ok. 70% rocznego wolumenu. Kolejne miejsca zajęła sprzedaż aktywów
logistycznych (10,7%) oraz, co zaskakujące, nieruchomości do ponownego
zagospodarowania i terenów pod zabudowę (10,5%).
Podobnie jak w 2020 r., w 2021 r. odnotowano minimalną aktywność w kategoriach aktywów
hotelowych i handlowych.
Stopa kapitalizacji za najlepsze obiekty biurowe wyniosła w czwartym kwartale 2021 r. 5,00%,
natomiast stopa kapitalizacji za najlepsze obiekty handlowe wyniosła 6,25%.
Bukareszt
W całym roku 2021 łączna wartość inwestycji wyniesie 900 mln euro, czyli prawie tyle samo
co w 2020 r.
W przeciwieństwie do poprzednich dwóch kwartałów, w czwartym kwartale dominowały
transakcje na nieruchomościach handlowych (ok. 50%), następnie przemysłowych (29%),
a biurowe stanowiły tylko 19%. Jednak w ujęciu ogólnym w 2021 r. biura stanowiły 45%
całkowitego wolumenu, na drugim miejscu znalazły się obiekty przemysłowe z 30% udziałem,
a na trzecim handlowe z 20% udziałem.
Zdecydowanie największą transakcją inwestycyjną zamkniętą w IV kwartale 2021 r. była
sprzedaż 6 hipermarketów Cora w różnych miastach przez Grupę Louis Delhaize firmie
Supernova.
Drugą co do wielkości transakcją w czwartym kwartale 2021 r. był zakup przez CTP od Helios
Phoenix i M1 portfela Olympian o powierzchni 150 000 m kw., składającego się z 3 parków
przemysłowych w Timisoarze, Bukareszcie i Braszowie.
W czwartym kwartale 2021 r. stopy kapitalizacji dla najlepszych obiektów biurowych uległy
dalszemu obniżeniu, z 6,9% do 6,75%, podczas gdy stopy kapitalizacji dla najlepszych
obiektów handlowych utrzymały się na poziomie 7,25%.
Sofia
Wolumen inwestycji w drugiej połowie 2021 r. osiągnął wartość 221 mln euro, a całkowity
wolumen inwestycji wyniósł 240 mln euro, czyli o 11% więcej niż w 2020 r. Na rynku
nieruchomości pojawiły się oznaki ożywienia i tendencja do nabywania nowych
nieruchomości. Udział inwestorów międzynarodowych i bułgarskich jest raczej zrównoważony.
Udział nabywców zagranicznych sięga 60%, a udział lokalnych graczy wynosi około 40%.
Stopy kapitalizacji dla najlepszych obiektów biurowych i centrów handlowych pozostały na
niezmienionym poziomie w drugiej połowie 2021 r. oraz w całym 2021 r. i wyniosły 7,50%.
Belgrad
Najnowsza transakcja na rynku to umowa pomiędzy NEPI Roskcastle i BIG CEE zawarta
w czerwcu 2021 r. dotycząca centrum handlowego Kragujevac Plaza (22.300 m kw. GLA)
i parku handlowego Krusevac (8.600 m kw. GLA) za 61 mln euro.
Centrum handlowe Delta City zostało sprzedane firmie MPC Properties za 115 milionów euro.
Transakcje te, zrealizowane po pandemii wirusa COVID 19, potwierdzają płynność serbskiego
rynku nieruchomości, w tym segmentu detalicznego oraz stosowane poziomy stóp
88
kapitalizacji.
Grupa GTC sprzedała jedenaście budynków biurowych w pięciu parkach biurowych (Green
Heart, FortyOne, Belgrade Business Center, 19 Avenue i GTC House), o łącznej powierzchni
122.175 m kw. węgierskiemu inwestorowi Indotek Group za 267 mln euro. Transakcja ta
zostanie sfinalizowana w trzecim kwartale 2021 r. Będzie to jedna z największych transakcji w
ciągu ostatnich pięciu lat.
Stopy kapitalizacji dla najlepszych powierzchni biurowych i powierzchni handlowych wynoszą
8%.
Zagrzeb
W pierwszym kwartale 2021 r. odnotowano znaczącą transakcję na rynku biurowym
w Zagrzebiu - sieć handlowa Kaufland kupiła od austriackiego inwestora BOP-Immo budynek
biurowy Business Building One (BB1), zlokalizowany przy ulicy Planinska, o łącznej
powierzchni najmu ok. 13.000 m kw.
Firma Wiener Insurance kupiła od Raiffeisen Leasing budynek biurowy przy ul. Radnickiej o
łącznej powierzchni ok. 2.234 m kw.
W czwartym kwartale 2021 r. biurowiec T-com został zakupiony przez Grupę M+. Całkowita
powierzchnia netto budynku wynosi 11.695,55 m kw. i znajduje się on przy ulicy Vukovarskiej.
Chociaż nie odnotowujemy żadnych znaczących transakcji w zakresie inwestycji handlu
detalicznego, odnotowujemy zainteresowanie inwestorów i spodziewamy się, że niektóre
transakcje zostaną zrealizowane w 2022 r.
Stopy kapitalizacji dla najlepszych powierzchni biurowych i handlowych pozostają stabilne,
gdzie stopa kapitalizacji dla powierzchni biurowych wynosi 7,50%, a dla powierzchni
handlowych 7%.
Źródło: JLL we współpracy z IPC Partners i Atrium Property Services d.o.o.
4.8 Informacja na temat polityki Spółki w zakresie działalności sponsorskiej,
charytatywnej oraz podobnej działalności.
Jako Grupa, której Spółka jest podmiotem dominującym, wyznaczamy sobie ambitne cele
biznesowe, które chcemy realizoww sposób zrównoważony. To odpowiedzialne zadanie
dla całego naszego zespołu, dlatego stworzenie stabilnego i motywującego środowiska pracy
jest dla nas tak ważne. Wszystkie jej działania w zakresie społecznej odpowiedzialności
biznesu są prowadzone w sposób skoordynowany, aby wspierać społeczności lokalne,
w których działa Grupa. Wsparcie takie przewiduje:
poprawę lokalnej infrastruktury, w tym drogowej i komunikacyjnej. Zasadą
obowiązującą naszej Grupy jest branie odpowiedzialności za kreowaną przez nas
przestrzeń. Infrastruktura tworzona w związku z realizowanymi inwestycjami lub na ich
potrzeby jest przekazywana nieodpłatnie miastu do korzystania przez wszystkich
mieszkańców. Ponadto przed przystąpieniem do realizacji projektów Grupy na
działkach, które nie są zabudowane albo będą otaczały przyszłe inwestycje, tworzone
są ogólnodostępne tereny zielone (skwery, parki etc.);
89
sponsorowanie lokalnych inicjatyw Grupa bierze również czynny udział w wielu
działaniach non-profit jako partner, organizator lub sponsor. Często prezentujemy
nasze projekty lokalnej społeczności. Bierzemy aktywny udział w publicznych
spotkaniach poświęconych planowaniu przestrzennemu. Nasze biura krajowe najlepiej
znają potrzeby lokalnej społeczności i rynek, na którym działają, dlatego to one
podejmują decyzje, jakie tematy społeczne dla nich priorytetowe. Grupa uczestniczy
w lokalnych inicjatywach między innymi takich jak:
o pomoc dla lekarzy w związku z pandemią COVID-19;
o oddanie działki do użytku władzom lokalnym w ramach inicjatywy testowania
na COVID-19;
o wspieracie Czerwonego Krzyża w zapewnianiu miejsca na oddawanie krwi;
o wsparcie organizacji charytatywnych w zapewnieniu miejsca w naszych
centrach handlowych i biurowcach dla działań promocyjnych w przyciąganiu
sponsorów i uświadamianiu ludzi o ich inicjatywach, a także stowarzyszeń
humanitarnych i charytatywnych;
o promocja lokalnych firm poprzez ciągłe dostarczanie ekologicznych
i domowych produktów dla wszystkich odwiedzających;
o organizacja warsztatów kaligraficznych;
o bezpłatne badania lekarskie dla kobiet i mężczyzn;
o organizacja pikników rodzinnych;
o otwarcie w nocy bezpłatnego parkingu z powodu złych warunków pogodowych;
o darowizna w postaci towaru (używane meble z naszego poprzedniego biura);
darowizna została przekazana na rzecz Centrum Rehabilitacji w Zagrzebiu
(„The Zagreb Rehabilitation Center”), które realizuje programy edukacyjne dla
dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami.
Dodatkowo Grupa przeprowadziła kilka lokalnych inicjatyw wspierających działania
sportowe:
o trening jogi - promocja aktywnego spędzania wolnego czasu;
o gry ruchowe dla dzieci podczas wakacji;
o gry miejskie dla rodzin - promocja aktywności na świeżym powietrzu;
o festiwal siatkówki - promocja zdrowego stylu życia;
o Turniej siatkówki plażowej - Puchar Śląska;
o Otwarte Mistrzostwa 40+ w siatkówce plażowej w Galerii Jurajskiej;
o Bieg przez Most; oraz
o instalacja systemu rowerów publicznych w naszym kompleksie Matrix
w Chorwacji.
90
certyfikacja ekologiczna w trosce o ekologię inwestycje Spółki i Grupy
realizowane zgodnie z wytycznymi ekologicznej certyfikacji budynków (LEED
i BREEAM). Grupa certyfikowała i recertyfikowała 17 nieruchomości w 2020 r., 18 w
2021 r. i 7 na początku roku 2022, a obecnie jest w trakcie certyfikacji lub recertyfikacji
pięciu innych nieruchomości, zgodnie z wytycznymi LEED i BREEAM. Celem Grupy
jest posiadanie portfela w 100%. certyfikowanego zgodnie z wytycznymi ekologicznej
certyfikacji budynków . Na styczeń 2022 r. około 88% naszych nieruchomości (87%
włączając aktywa biurowe w Serbii) posiada zielony certyfikat, który świadczy
o zrównoważonym rozwoju nieruchomości budowanych i zarządzanych przez GTC.
W 2021 r. Grupa poniosła wydatki na wsparcie działalności charytatywnej w wysokości 113 zł
(25 euro) oraz sportu w wysokości 33 (7 euro).
5. Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych
5.1 Ogólne czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne
CZYNNIKI OGÓLNE MAJĄCE WPŁYW NA WYNIKI OPERACYJNE I FINANSOWE
Kluczowe czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne Grupy, której Spółka jest
podmiotem dominującym, omówiono poniżej. Zarząd uważa, że od zakończenia okresu
objętego ostatnimi opublikowanymi sprawozdaniami finansowymi na wyniki działalności Grupy
wpłynęły czynniki i trendy rynkowe wymienione poniżej oraz przewiduje, że te czynniki i trendy
będą nadal istotnie wpływać na wyniki działalności Grupy w przyszłości.
WARUNKI GOSPODARCZE W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ (CEE) ORAZ
EUROPIE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ (SEE)
Kryzys na rynkach finansowych może spowodow ogólne spowolnienie gospodarki
w krajach, w których Grupa prowadzi działalność. Skutkiem pogorszenia koniunktury byłby
obniżony popyt na nieruchomości, wzrost wskaźnika powierzchni niewynajętych oraz większa
konkurencja na rynku nieruchomości, co niekorzystnie wpłynęłoby na zdolność Grupy do
sprzedaży jej zrealizowanych projektów na warunkach pozwalających na uzyskanie
oczekiwanych przychodów i stóp zwrotu.
Obniżony popyt na nieruchomości, który z jednej strony, spowodowałby spadek dynamiki
sprzedaży, a z drugiej wzrost wskaźnika powierzchni niewynajętych i niższe stopy zwrotu
z wynajmowanej powierzchni, znacząco wpłynąłby na wyniki działalności Grupy.
W szczególności Grupa zostałaby zmuszona do zmiany niektórych planów inwestycyjnych.
Ponadto Grupa nie mogła realizować wielu planów w krajach, w których prowadzi działalność.
RYNEK NIERUCHOMOŚCI W CEE I SEE
Większość przychodów Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym, pochodzi
z wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych i z tytułu usług. W latach zakończonych w
dniu 31 grudnia 2021 r. oraz 2020 r. odpowiednio 76% i 75% przychodów Grupy pochodziło z
wynajmu powierzchni, które zależą w dużym stopniu od stawek czynszu za m kw. i od stopy
91
wynajęcia. Wysokość czynszu jakiego może zażądać Grupa w dużej mierze zależy od
lokalizacji nieruchomości oraz od lokalnych trendów rynkowych i stanu gospodarki danego
kraju. Na przychody Grupy z wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych wpływa
zwłaszcza oddawanie nowych powierzchni pod wynajem, zmiany wskaźnika powierzchni
niewynajętej oraz możliwości Grupy w zakresie podnoszenia czynszów. Przychody z wynajmu
zależą również od terminu zakończenia realizacji inwestycji budowlanych Grupy oraz od
możliwości wynajęcia zrealizowanych nieruchomości po korzystnych stawkach czynszu. W
latach zakończonych w dniu 31 grudnia 2021 r. oraz 2020 r. odpowiednio 24% i 25%
przychodów Grupy pochodziło z usług z tytułu obsługi nieruchomości, co odzwierciedla
niektóre koszty, które Grupa przenosi na swoich najemców.
Znaczna większość umów wynajmu Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym, jest
zawierana w euro i obejmuje klauzulę pełnej indeksacji czynszu w powiązaniu z EICP
(europejski wskaźnik cen konsumpcyjnych). W przypadku zawarcia umowy najmu w innej
walucie umowa taka jest przeważnie indeksowana do euro i powiązana ze wskaźnikiem cen
konsumpcyjnych w odpowiednim kraju tej waluty.
WYCENA NIERUCHOMOŚCI
Wyniki działalności Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym, w dużym stopniu
zależą od zmian cen na rynkach nieruchomości. Grupa wycenia wartość swoich
nieruchomości przez zewnętrznych wyceniających, co najmniej dwa razy do roku, w czerwcu
i grudniu. Zmiany wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnych ujmuje się następnie jako
zysk lub stratę z aktualizacji wartości aktywów w rachunku zysków i strat.
Na wycenę nieruchomości Grupy której Spółka jest podmiotem dominującym, mawpływ trzy
zasadnicze czynniki: (i) przepływy pieniężne z działalności operacyjnej, (ii) oczekiwane stawki
czynszu oraz (iii) stopy kapitalizacji wynikające z rynkowych stóp procentowych i premii za
ryzyko mających zastosowanie do działalności Grupy.
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej zależą przede wszystkim od bieżących
przychodów z wynajmu brutto za metr kwadratowy, stopy powierzchni niewynajętej, łącznej
wielkości Portfela Nieruchomości Grupy, kosztów utrzymania i kosztów administracyjnych oraz
kosztów działalności operacyjnej. Oczekiwane wartości najmu przeważnie określane na
podstawie oczekiwanego rozwoju wskaźników makroekonomicznych, takich jak wzrost PKB,
dochód do dyspozycji itp., a także warunków mikro-, takie jak nowe nieruchomości
w bezpośrednim sąsiedztwie, konkurencja itp. Na stopy kapitalizacji mają wpływ obowiązujące
stopy procentowe i wysokość premii za ryzyko. W przypadku braku innych zmian, gdy rosną
stopy kapitalizacji, spada wartość rynkowa, i vice versa. Niewielkie zmiany jednego lub kilku
z tych czynników mogą mieć znaczący wpływ na wartość godziwą nieruchomości
inwestycyjnych Grupy której Spółka jest podmiotem dominującym, i wyniki jej działalności.
Ponadto wycena gruntów Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym, przeznaczonych
pod zabudowę zależy również od praw budowlanych oraz przewidywanego harmonogramu
inwestycji. Wartość banku ziemi, który wyceniany jest przy wykorzystaniu metody
porównawczej, ustalana jest przez odniesienie do cen rynkowych stosowanych w transakcjach
dotyczących podobnych nieruchomości.
92
Grupa, której Spółka jest podmiotem dominującym, rozpoznała stratę z tytułu aktualizacji
wartości aktywów oraz utraty wartości nieruchomości inwestycyjnych w wysokości 59.493
(12.867 euro) i w wysokości 649.116 (142.721 euro) odpowiednio, w roku zakończonym
w dniu 31 grudnia 2021 r. i w dniu 31 grudnia 2020 r.
WPŁYW ZMIAN STOPY PROCENTOWEJ
Zasadniczo wszystkie kredyty i pożyczki Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym,
są oprocentowane według zmiennej stopy procentowej, zazwyczaj powiązanej ze stopą
EURIBOR. Podwyżki stóp procentowych generalnie zwiększają koszty finansowania Grupy.
Jednak na dzień 31 grudnia 2021 r. 94% kredytów Grupy było opartych na stałej stopie
procentowej lub zabezpieczonych przed wahaniami stóp procentowych, głównie poprzez
swapy stóp procentowych i transakcje typu cap.
W otoczeniu ekonomicznym o wystarczającym dostępie do finansowania, popyt na
nieruchomości inwestycyjne zazwyczaj wzrasta, gdy stopy niskie, co może prowadzić do
wyższej wyceny istniejącego Portfela Nieruchomości Grupy. Z drugiej strony wzrost stóp
procentowych zazwyczaj ma niekorzystny wpływ na wycenę nieruchomości Grupy, co może
prowadzić do konieczności ujęcia straty z tytułu aktualizacji wartości lub utraty wartości
nieruchomości inwestycyjnych i projektów mieszkaniowych, co z kolei może mieć niekorzystny
wpływ na dochody Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym.
W przeszłości stopy EURIBOR wykazywały znaczne wahania, zmieniając się z 1,343% na
dzień 2 stycznia 2012 r. do -0,570% na dzień 3 stycznia 2022 r. (EURIBOR dla depozytów
trzymiesięcznych). Szczegółowe informacje można znaleźć na poniższym wykresie. Jednak
wraz ze wzrostem inflacji w 2021 r. i oczekiwanymi dalszymi podwyżkami w kolejnych latach
stopy procentowe również mogą wzrosnąć.
Wykres przedstawia EURIBOR dla depozytów trzymiesięcznych za okres 2012 – 2022.
93
WPŁYW ZMIAN KURSÓW WALUT OBCYCH
Za rok zakończony w dniu 31 grudnia 2021 r. i 31 grudnia 2020 r. znakomita większość
przychodów i kosztów Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym, była wyrażona
w euro. Jednakże kursy wymiany w stosunku do euro walut krajowych w krajach, w których
Grupa prowadzi działalność stanowią istotny czynnik, ponieważ uzyskiwane kredyty mogą być
denominowane albo w euro albo w walutach krajowych.
Grupa, której Spółka jest podmiotem dominującym, prezentuje swoje skonsolidowane
sprawozdania finansowe w euro, prowadzi jednak działalność w Polsce, Rumunii, na
Węgrzech, w Chorwacji, Serbii i Bułgarii. Grupa uzyskuje zdecydowaną większość swoich
przychodów z czynszu denominowanego w euro, lecz otrzymuje część swoich przychodów
i ponosi większość swoich kosztów (włącznie ze znakomitą większością kosztów sprzedaży
i kosztów administracyjnych) w walutach krajowych, a w szczególności w polskich złotych,
bułgarskich lewach, chorwackich kunach, węgierskich forintach, rumuńskich lejach i serbskich
dinarach. W szczególności znacząca część kosztów finansowych ponoszonych przez Grupę
obejmuje: (i) oprocentowanie obligacji wyemitowanych przez Grupę w polskich złotych (ii)
oprocentowanie obligacji wyemitowanych przez Grupę w węgierskich forintach. Kursy
wymiany walut krajowych względem euro były przedmiotem wahań w przeszłości. Grupa
zabezpiecza wahania kursów kontraktami typu hedge.
Obciążenie wyniku finansowego podatkiem dochodowym (bieżącym i odroczonym)
w systemach prawnych, w których Grupa prowadzi działalność, wyrażone jest w walutach
krajowych. W związku z tym obciążenie podatkowe było i może w przyszłości podlegać
poważnym zmianom w związku z wahaniami kursów walut.
Odpowiednio, zmiany kursów walut mają istotne znaczenie dla działalności i wyników
finansowych Grupy.
WPŁYW INFLACJI
Pandemia COVID-19 w Europie skłoniła rządy do wdrożenia pakietów ratunkowych, a także
wspierania polityki pieniężnej Europejskiego Banku Centralnego w celu złagodzenia
gospodarczych skutków pandemii, które mabezpośredni lub pośredni wpływ na konsumpcję
gospodarstw domowych, a tym samym wskaźniki cen konsumpcyjnych. Wzrost cen energii
i usług znacząco wpływa na stopę inflacji.
Wyniki finansowe Grupy są powiązane z indeksem cen konsumpcyjnych, gdyż z jednej strony
przychody z najmu indeksowane do europejskiego indeksu CPI, a z drugiej strony część
zadłużenia opiera się na zmiennym oprocentowaniu, które również może ulegać wahaniom w
wyniku inflacji. Na dzień 31 grudnia 2021 r. 94% zadłużenia Grupy opiera się na stałej stopie
procentowej lub jest zabezpieczone przed wahaniami stóp procentowych (hedged), więc
ekspozycja na zmiany stóp procentowych jest ograniczona.
Dodatkowo Grupa, której Spółka jest podmiotem dominującym, prowadzi centra handlowe,
a część czynszu (ok. 3% łącznych przychodów z wynajmu w 2021 r.) opiera się na obrotach
najemcy. Obroty najemców mogą mieć wpływ na działalność i wyniki finansowe Grupy.
94
Według Eurostatu roczna inflacja w strefie euro wyniosła 5,0% w grudniu 2021 r. i oczekuje
się, że będzie nadal rosnąć. Poniższy wykres przedstawia zharmonizowany wskaźnik cen
konsumpcyjnych (HICP) w krajach, w których działa Grupa, oraz w strefie euro. Obecnie
stosowanym okresem odniesienia głównego indeksu jest rok 2015.
* różnice w definicji (patrz dane i metodologia: https://ec.europa.eu/eurostat/web/hicp/overview)
Źródło: https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tec00118/settings_1/table?lang=en,
DOSTĘPNOŚĆ FINANSOWANIA
Na rynkach CEE i SEE spółki deweloperskie, w tym spółki zależne, zazwyczaj finansują
inwestycje dotyczące nieruchomości wpływami z emisji obligacji i kredytami bankowymi,
pożyczkami od swoich spółek holdingowych. Dostępność i koszty uzyskania finansowania
mają istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych Grupy i tym samym dla jej
perspektyw rozwojowych, a także dla jej możliwości spłaty aktualnego zadłużenia. Niestabilna
sytuacja geopolityczna może mieć negatywny wpływ na koszt i dostępność finansowania.
Ponadto dostępność i koszt finansowania mogą mieć wpływ na dynamikę działalności
deweloperskiej i zysk netto Grupy.
5.2 Szczegółowe czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne
W związku z tym, działalność Spółki ograniczona jest do wykonywania swoich zadań
poprzez podmioty zależne, w których Spółka posiada akcje i udziały wyceniane metoda praw
własności, poniższy informacja o czynnikach wpływających na wyniki Spółki jest informacją
o czynnikach wpływających na wyniki finansowe i operacyjne tych podmiotów
95
COVID-19
Pandemia COVID-19 wywołała falę istotnych niekorzystnych skutków dla światowej
gospodarki, w tym wyraźną recesję. Ograniczenia i zamknięcia spowodowały niespotykany
dotychczas zastój światowej działalności gospodarczej: konsumenci zostali w domu, firmy
straciły dochody i zwolniły pracowników - co w konsekwencji doprowadziło do wzrostu
bezrobocia. Aby złagodzić skutki ekonomiczne pandemii, Unia Europejska i rządy krajowe
wdrożyły pakiety ratunkowe, a Europejski Bank Centralny wsparł politykę pieniężną. W ciągu
ostatnich dwóch lat zakłócenia gospodarcze spowodowane przez wirusa COVID-19 oraz
zwiększona niepewność rynku w połączeniu ze zwiększoną zmiennością na rynkach
finansowych spowodowała spadek przychodów z czynszu, spadek wartości aktywów spółek
zależnych,
a także wpłynęła na możliwość spełniania przez spółki warunków umów kredytowych.
ZAMKNIĘCIE I PONOWNE OTWARCIE CENTRÓW HANDLOWYCH GRUPY
Na skutek rozwoju pandemii COVID-19 samorządy w wielu krajach, w których Grupa prowadzi
działalność wdrożyły rygorystyczne środki dotyczące otwarcia centrów handlowych. Najemcy
centrów handlowych za wyjątkiem tych, którzy sprzedają towary pierwszej potrzeby oraz
oferują sprzedaż wyłącznie z odbiorem osobistym lub w dostawie, nie mogli otwierać swoich
sklepów/restauracji, w zależności od kraju, w okresie 3-5 miesięcy w 2020 r. oraz średnio przez
3 miesiące 2021 r. (tylko w okresie pomiędzy styczniem, a majem 2021 r.). Działania
podejmowane przez rządy poszczególnych krajów mogą mieć wpływ na naszą działalność.
Jednak przyszły potencjalny wpływ może zostać ograniczony w związku ze znoszeniem
restrykcji w coraz większej liczbie krajów, w tym w Polsce.
OBNIŻKI CZYNSZÓW ORAZ ŚCIĄGALNOŚĆ NALEŻNOŚCI
Rządy państw, w których Grupa prowadzi działalność, przyjęły przepisy mające na celu
zapewnienie pomocy najemcom, takiej jak wakacje czynszowe w okresie zamknięcia centrów
w Polsce lub udzielenie pomocy finansowej przez państwo, polegającej na pokryciu części
kosztów ich działalności przez okres obowiązywania ograniczeń. Po ponownym otwarciu
centrów handlowych Grupa prowadziła aktywny dialog z najemcami dotyczący możliwości
regulowania przez nich zobowiązań, opłat za usługi, jak również warunków innych rodzajów
wsparcia. Grupa wdrożyła wielotorowe środki pomocy mających na celu wspieranie najemców
i zachęcanie klientów do zakupów, takich jak obniżki czynszu, umożliwienie płatności czynszu
w ratach, rezygnacja z odsetek za zwłokę i rezygnacja z opłat za usługi.
Finansowy wpływ COVID-19 na zysk brutto z działalności operacyjnej wyniósł w 2020 r. 65.200
(14.700 euro). Negatywny wpływ na zysk brutto z działalności operacyjnej w 2021 r. był
istotnie niższy i wyniósł 47.958 zł (10.500 euro).
W dniu 23 lipca 2021 r., w Polsce, weszła w życie nowelizacja ustawy dotyczącej szczególnych
rozwiązań związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych
zakaźnych chorób i wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (art. 15ze), która reguluje prawne
relacje pomiędzy najemcami oraz właścicielami galerii dotyczące rozliczeń za okres
ustawowego zamknięcia lokali (tzw. lockdown) (wprowadzając nowe sposoby rozliczeń
pomiędzy najemcami i właścicielami, w których najemcy płacą 20% czynszu w trakcie
96
lockdownu oraz 50% w okresie trzech miesięcy następujących po okresie lockdownu). Zgodnie
z oceną zarządu wpływ powyższych regulacji na poprzednie okresy będzie nieistotny. Nowe
uregulowania wprowadzają plan działania w przypadku przyszłych lockdownów i mogą mieć
istotny wyw na przychody Grupy z sektora centrów handlowych w przypadku wprowadzenia
kolejnych potencjalnych lockdownów w Polsce. Jednakże, na dzień sporządzenia
sprawozdania finansowego ryzyko potencjalnych lockdownów w Polsce jest ograniczone
w związku ze znoszeniem większości obostrzeń związanych z COVID-19.
WYCENA NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNYCH
Zwiększona niepewność i zmienność na rynkach finansowych miała negatywny wpływ na
nieruchomości inwestycyjne Grupy w trakcie 2020 r., a ponadto może znaleźć
odzwierciedlenie w przyszłych wycenach aktywów, a także może wpłynąć na spełnianie przez
Grupę warunków umów o finansowanie dłużne (kowenantów).
Mimo tego, na 31 grudnia 2021 r. Spółka otrzymała wyceny od zewnętrznych rzeczoznawców
i nie występujące istotne różnice w wartości nieruchomości w porównaniu do danych na dzień
31 grudnia 2020 r.
Nie występuje istotna niepewność odnośnie wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnych.
Chociaż dokładny efekt COVID-19 jest nieznany, oczywistym jest, że stwarza on znaczne
ryzyko zmniejszenia dochodów, wzrostu stóp kapitalizacji, wzrostu kosztów windykacji
i wystąpienia zmienności kursów walutowych.
PŁYNNOŚĆ FINANSOWA
W trakcie pandemii COVID-19 Grupa podjęła natychmiastowe kroki w celu zachowania
wysokiego poziomu płynności finansowej w świetle niepewności co do jej wpływu. Kroki
te obejmowały analizę kosztów operacyjnych i wydatków inwestycyjnych, a także decyz
o zatrzymaniu zysku za rok zakończony 31 grudnia 2019 r. w Spółce oraz rekomendację
o niewypłacaniu dywidendy za rok zakończony 31 grudnia 2020 r. Według stanu na dzień
31 grudnia 2021 r. Spółka posiada środki pieniężne w wysokości 37.904 (8.241 euro).
Grupa przeprowadziła testy warunków skrajnych, które wskazały, że nie istnieje istotna
niepewność w odniesieniu do założenia kontynuacji działalności Spółki w kolejnych
12 miesiącach od daty publikacji niniejszego sprawozdania finansowego.
Grupa i Spółka na bieżąco ocenia sytuację i podejmuje działania mające na celu złagodzenie
wpływu niekorzystnej sytuacji panującej na rynku.
POZOSTAŁE
W kwietniu 2021 r. Grupa rozpoczęła budowę biurowca GTC X w Belgradzie.
Wiele zdarzeń wpłynęło na wyniki finansowe Grupy w roku zakończonym 31 grudnia 2021 r.,
a w szczególności zawarcie umów kredytowych o łącznej wartości 171.000 euro, wliczając:
97
z bankiem Santander Bank Polska w kwocie 90.900 (19.700 euro),na refinansowanie
kredytu w banku PKO BP w kwocie 88.600 zł (19.200 euro) dla projektu Pixel;
z bankiem Santander Bank Polska w kwocie 89.000 (19.300 euro) na refinansowanie
kredytu w banku ING w kwocie 87.200 (18.900 euro) dla projektu Francuska Office
Centre;
z bankiem OTP Bank w kwocie 80.000 euro, z czego 58.000 euro stanowiło kredyt
związany z zakupioną spółoraz 22.000 euro dodatkowego ciągnienia (top-up) na
finansowanie dwóch budynków biurowych- Ericsson Headquarter Office Building
i evosoft Hungary Headquarter Office Building;
z bankiem Erste Bank w kwocie 25.000 euro na finansowanie nabycia projektu
biurowego Vaci Greens D;
z bankiem Erste Bank w kwocie 10.800 euro na finansowanie nabycia projektu
Hegyvidék Retail and Office Centre;
z bankiem Erste Bank w kwocie 16.200 euro na finansowanie nabycia projektu
biurowego V188.
Dodatkowo Grupa wyemitowała 10-letnie “zielone obligacje” o łącznej wartości nominalnej
53.800 euro denominowane w HUF oraz 5-letnie niezabezpieczone zielone obligacje w kwocie
500.000 euro denominowane w euro. Środki z obligacji zostały przeznaczone na
refinansowanie istniejących zabezpieczonych kredytów inwestycyjnych w związku ze zmianą
polityki finansowej Grupy z zadłużenia zabezpieczonego na niezabezpieczone. W rezultacie
poniżej wymienione kredyty wynoszące łącznie 480.800 euro zostały spłacone:
cała kwota kredytu w Intesa Bank w kwocie 58.300 euro dla projektu Ada Mall,
cała kwota kredytu w CIB Banku w wysokości 13.000 euro dla projektu Metro,
cała kwota kredytu w Banku Polska Kasa Opieki S.A. i Commercial Bank of China
(Europe) S.A. w wysokości 174.100 euro dla projektu Galerii Północnej,
cała kwota kredytu w Santander Bank Polska S.A. w wysokości 41.600 euro dla
projektu Kompleks Biurowy Korona,
cała kwota kredytu w UniCredit w wysokości 41.100 euro dla projektu Advance
Business Center,
cała kwota kredytu w Erste Bank w wysokości 62.000 euro dla projektu City Gate,
cała kwota kredytu w Alpha Bank w wysokości 13.800 euro dla projektów Premium
Plaza i Premium Points,
cała kwota kredytu w Erste Bank w wysokości 23.500 euro dla projektu Matrix,
cała kwota kredytu w OTP Bank w wysokości 53.400 euro dla projektu Mall of Sofia.
Dodatkowo Grupa spłaciła obligacje wyemitowane pod kodem ISIN PLGTC0000276
o wartości nominalnej 20.494 euro oraz dokonała wcześniejszej przedpłaty kredytu dla Galerii
Jurajskiej w banku Erste Group Bank AG, Raiffeisenlandesbank Niederosterreich-Wien AG
w wysokości 5.000 euro oraz spłaty całego kredytu w Banca Transilvania S.A w wysokości
3.600 euro dla projektu Cascade,
98
W roku zakończonym 31 grudnia 2021 r. Grupa dokonała znacznych inwestycji
w nieruchomości generujące przychód oraz w bank ziemi. Całkowita wartość inwestycji
wyniosła 276.237 euro i zawierała w szczególności:
zakup dwóch budynków biurowych klasy A: Ericsson Headquarter Office Building oraz
evosoft Hungary Headquarter Office Building za kwotę 160.300 euro;
zakup budynku biurowego Váci Greens D za kwotę 51.000 euro;
zakup działki w Sofii o powierzchni 2.417 m kw. za kwotę 4.700 euro;
zakup budynku Hegyvidék Retail and Office Centre w Budapeszcie za kwotę 21.000
euro. Budynek oferuje 6.400 m kw. powierzchni typu mixed-use;
zakup budynku biurowego V188 w Budapeszcie za kwotę 31.200 euro;
zakup budynku biurowego Forest Offices, oferującego 24.000 m kw. powierzchni klasy
A w Debreczynie, drugiego co do wielkości miasta na Węgrzech, za kwotę 46.700 euro;
zakup działki o powierzchni 3.750 m kw. w centralnej dzielnicy Budapesztu za kwotę
12.800 euro. Na nabytym gruncie może zostać wybudowana zabudowa mieszkaniowa
o szacowanej powierzchni 17.000 m kw.;
zakup istniejącego budynku wymagającego w przyszłości modernizacji o powierzchni
3.600 m kw. za kwotę 10.800 euro. Biurowiec jest zlokalizowany w centralnej dzielnicy
Budapesztu.
5.3 Prezentacja różnic między osiągniętymi wynikami finansowymi a
opublikowanymi prognozami
Spółka, ani Grupa nie publikowały prognoz na rok 2021.
5.4 Przegląd sytuacji finansowej
AKTYWA
Wartość aktywów ogółem wzrosła o 586.185 (12%) do 5.677.772 na dzi31 grudnia
2021 r. w porównaniu do 5.091.587 zł na dzień 31 grudnia 2020 r. głównie w wyniku
rozpoznania należności od udziałowców w kwocie 567.681 oraz aktywów przeznaczonych
do sprzedaży w kwocie 589.234 zł, co zostało częściowo skompensowane spadkiem wartości
środków pieniężnych o 293.605 oraz spadkiem wartości inwestycji w jednostki zależnych,
stowarzyszonych oraz współzależnych o 287.931 .
Wartość inwestycji w jednostkach zależnych, stowarzyszonych oraz współzależnych spadła
o 287.931 (6%) do 4.469.508 na dzień 31 grudnia 2021 r. w porównaniu do 4.757.439
na dzień 31 grudnia 2020 r. ównie w wyniku reklasyfikacji inwestycji w spółkach w Serbii do
aktywów przeznaczonych do sprzedaży, co zostało częściowo skompensowane nabyciem
nowych inwestycji na Węgrzech. Dodatkowo, na zmianę salda w dużym stopniu wpłynęło
osłabienie się złotego polskiego względem euro.
99
Wartość aktywów przeznaczonych do sprzedaży wzrosła do 589.234 na dzień 31 grudnia
2021 r. w porównaniu do 0 na dzień 31 grudnia 2020 r. głównie w wyniku reklasyfikacji
serbskich inwestycji do aktywów przeznaczonych do sprzedaży po podpisaniu
przedwstępnych umów kupna sprzedaży.
Wartość należności od udziałowców wzrosła do 567.681 na dzień 31 grudnia 2021 r.
w porównaniu do 0 na dzień 31 grudnia 2020 r., głównie w związku z podwyższeniem
kapitału Spółki w drodze emisji 88.700.000 akcji zwykłych serii O w grudniu 2021 r.
Wartość środków pieniężnych i ich ekwiwalentów spadła o 293.605 (89%) do 37.904 zł na
dzień 31 grudnia 2021 r. w porównaniu do 331.509 na dzień 31 grudnia 2020 r., głównie
w wyniku spłaty kredytów i obligacji.
PASYWA
Wartość kredytów, pożyczek i obligacji spadła o 109.873 (19%) do 468.334 zł na dzień 31
grudnia 2021 r. w porównaniu do 578.207 na dzień 31 grudnia 2020 r. w wyniku spłaty
obligacji w wysokości 93.059 oraz spłaty pożyczek od jednostek zależnych w wysokości
25.320 zł, co zostało częściowo skompensowane przez różnice kursowe z przeliczania.
Wartość instrumentów pochodnych wzrosła o 5.321 (32%) do 22.031 zł na dzień 31 grudnia
2021 r. w porównaniu do 16.710 na dzień 31 grudnia 2020 r. głównie w wyniku ujęcia nowych
krótkoterminowych instrumentów pochodnych w wysokości 4.350 zł.
Wartość rezerw z tytułu odroczonego podatku dochodowego wzrosła o 33.670 (51%) do
99.200 na dzień 31 grudnia 2021 r. w porównaniu do 65.530 zł na dzień 31 grudnia 2020 r.,
głównie w wyniku rozpoznania rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego związanej
ze sprzedażą spółek zależnych w Serbii w kwocie 19.850 oraz zmniejszeniem aktywów
z tytułu odroczonego podatku dochodowego utworzonych na stratach możliwych do odliczenia
od przyszłych dochodów do opodatkowania w kwocie 7.628 zł.
Wartość zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz innych zobowiązań i rezerw wzrosła o 14.119
(119%) do 26.011 zł na dzi31 grudnia 2021 r. w porównaniu do 11.892 na dzień 31
grudnia 2020 r., głównie w głównie ze względu na ujęcie rezerwy na koszty emisji akcji w
kwocie 9.7 miliona zł.
KAPITAŁ WŁASNY
Wartość niezarejestrowanego podwyższenia kapitału zakładowego wzrosło do 557.939 na
dzień 31 grudnia 2021 r. w porównaniu do 0 zł na dzień 31 grudnia 2020 r. po podwyższeniu
kapitału Spółki w drodze emisji 88.700.000 akcji zwykłych serii O w grudniu 2021 r. oraz
w oczekiwaniu na rejestrację podwszenia kapitału przez Krajowy Rejestr Sądowy.
Wartość kapitałów własnych wzrosła o 642.764 (15%) do 5.061.943 na dzień 31 grudnia
2021 r. w porównaniu do 4.419.179 zł na dzień 31 grudnia 2020 r., ównie w wyniku
rozpoznania niezarejestrowanego podwyższenia kapitału zakładowego w kwocie 557.939
oraz przez rozpoznanie zysku za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku w wysokości 189.702
100
, co zostało częściowo skompensowane wzrostem ujemnego efektu wyceny transakcji
zabezpieczających o 86.657 zł
5.5 Rachunek zysków i strat
PRZYCHODY Z TYTUŁU ZARZĄDZANIA
Przychody z tytułu zarządzania za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. wzrosły
o 5.928 do 19.978 w porównaniu do 14.050 za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2020 r, głównie w następstwie rozpoznania jednorazowych przychodów z tytułu refaktury dla
jednostki zależnej.
UDZIAŁ W ZYSKU/(STRACIE) JEDNOSTEK ZALEŻNYCH, STOWARZYSZONYCH ORAZ
WSPÓŁZALEŻNYCH
Udziw zysku jednostek zależnych, stowarzyszonych oraz współzależnych wyniósł 171.220
za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. wobec 258.449 zł straty za okres 12
miesięcy zakończony 31 grudnia 2020 r., co jest przede wszystkim spowodowane
osiągniętymi wynikami spółek zależnych na skutek poprawy wyników operacyjnych w wyniku
nabycia nieruchomości generujących przychody oraz mniejsze stracie netto z tytułu
aktualizacji wartości aktywów Grupy i utraty wartości aktywów Grupy, która. wyniosła 59.493
zł w roku 2021,w porównaniu do 649.116 zł straty w roku 2020 r
PRZYCHODY FINANSOWE
Przychody finansowe wzrosły o 1.786 i wyniosły 85.917 za okres 12 miesięcy zakończony
31 grudnia 2021 r. wobec 84.131 za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2020 r.
ZYSK/(STRATA) Z TYTUŁU RÓŻNIC KURSOWYCH NETTO
Zysk z tytułu różnic kursowych netto wyniósł 3.019 za okres 12 miesięcy zakończony 31
grudnia 2021 r. w porównaniu do straty z tytułu różnic kursowych netto w wysokości 59.614
za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2020 r.
KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Koszty działalności operacyjnej wzrosły o 10.222 (42%) i wyniosły 34.738 za okres 12
miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. wobec 24.516 za okres 12 miesięcy zakończony
31 grudnia 2020 r. Spadek ten jest głównie spowodowany wzrostem refakturowanych kosztów
i kosztów doradztwa prawnego oraz podatkowego.
KOSZTY FINANSOWE
Koszty finansowe spadły o 35.378 (64%) i wyniosły 19.964 za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2021 r. wobec 55.342 zł za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2020 r. głównie w wyniku spadku wysokości odsetek od pożyczek od jednostek powiązanych
o 26.980 oraz mniejszych odsetek od obligacji o 8.191 zł.
101
ZYSK/(STRATA) PRZED OPODATKOWANIEM
Zysk przed opodatkowaniem w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 r. wyniósł
223.683 w porównaniu do 305.630 straty w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia
2020 r.
PODATEK DOCHODOWY
Podatek dochodowy za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. wyniósł 33.981
i zawierał tylko podatek odroczony.
ZYSK/(STRATA) NETTO
Zysk netto w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 r. wyniósł 189.702 zł
w porównaniu do 325.623 straty w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2020
r. Zysk netto wynik głównie z rozpoznania zysku w jednostkach zależnych, stowarzyszonych
oraz współzależnych w wysokości 171.220 zł w porównaniu do straty w wysokości 258.449
rozpoznanej w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2020 r.
5.6 Rachunek przepływów pieniężnych
Przepływy pieniężne netto wykorzystane w działalności operacyjnej wyniosły 7.433
w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 r. w porównaniu do 349.660
przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej w okresie 12 miesięcy zakończonym
31 grudnia 2020 r. Zmiana wynikała głównie ze spadku wartości otrzymanych dywidend
o 360.078 , co zostało częściowo skompensowane spadkiem wartości odsetek zapłaconych
o 16.446 zł.
Przepływy pieniężne wykorzystane w działalności inwestycyjnej wyniosły 177.574 zł w okresie
12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 r., w porównaniu do 58.591 zł przepływów
pieniężnych wykorzystanych w działalności inwestycyjnej w okresie 12 miesięcy zakończonym
31 grudnia 2020 r. Różnica w przepływach środków pieniężnych wykorzystanych
w działalności inwestycyjnej wynikała głównie z rozpoznania podwyższenia kapitału
w jednostkach zależnych w kwocie 185.128 zł.
Środki pieniężne netto wykorzystane w działalności finansowej wyniosły 103.562 zł w okresie
12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 r., w porównaniu do 513.685 przepływów
pieniężnych netto wykorzystanych w działalności finansowej za okres 12 miesięcy zakończony
31 grudnia 2020 r. Zmiana ta wynikała głównie ze spadku kwoty dotyczącej spłaty pożyczek
i kredytów długoterminowych o 395.213 , co zostało częściowo skompensowane wpływami
z tytułu zaciągnięcia pożyczek i kredytów długoterminowych w okresie 12 miesięcy
zakończonym 31 grudnia 2021 r. w kwocie 16.599 zł.
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na dzień 31 grudnia 2021 r. wyniosły 37.904 zł, w
porównaniu do 331.509 na dzień 31 grudnia 2020 r.
102
5.7 Przyszła płynność i zasoby kapitałowe
Na dzień 31 grudnia 2021 r. Grupa, której Spółka jest podmiotem dominującym, jest zdania,
że jej stan środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, wpływów z podwyższenia kapitału
przeprowadzonego w grudniu 2021 r., środków pieniężnych wygenerowanych ze sprzedaży
aktywów serbskich w dniu 12 stycznia 2022 r. wraz z środkami generowanymi z najmu
powierzchni w budynkach należących do portfela inwestycyjnego Grupy, jak równiśrodki
pieniężne dostępne z obecnych lub przyszłych kredytów powinny być wystarczające do
pokrycia bieżących potrzeb Spółki oraz Grupy.
Grupa, której Spółka jest podmiotem dominującym, stara się efektywnie zarządzać wszystkimi
swoimi zobowiązaniami i obecnie sprawdza swoje plany finansowania związane z: (i) budową
i nabyciem nieruchomości komercyjnych, (ii) obsługą długu istniejącego portfela aktywów oraz
(iii) wydatkami inwestycyjnymi (CAPEX). Takie finansowanie opiera się o dostępną gotówkę,
zysk operacyjny, sprzedaż aktywów i refinansowanie.
Na dzień 31 grudnia 2021 r. zobowiązania długoterminowe Grupy, której Spółka jest
podmiotem dominującym wyniosły 6.842.449 zł, w porównaniu do 5.880.931 na dzień 31
grudnia 2020 r.
Całkowite zadłużenie Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym, wynikające z długo-
i krótkoterminowych kredytów i pożyczek na dzień 31 grudnia 2021 r. wynosiło 6.629.589 zł,
wliczając kredyty związane z aktywami przeznaczanymi do sprzedaży pomniejszone o
odroczone koszty pozyskania finansowania w kwocie 652.894 (pomniejszone o odroczone
koszty pozyskania finansowania), w porównaniu do 5.820.611 na dzień 31 grudnia 2020 r.
Średnia ważona stopa procentowa (włączając instrumenty zabezpieczające) na dzień 31
grudnia 2021 r. wyniosła 2,16% w skali roku.
Wartość zobowiąz Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym, związanych
z aktywami przeznczonymi do sprzedaży wzrosła do 712.130 na dzień 31 grudnia 2021 r.
w porównaniu do 0 zł na dzień 31 grudnia 2020 r.
Kredyty i pożyczki Grupy, której Spółka jest podmiotem dominującym, denominowane
głównie w euro. Inna waluta obejmuje obligacje korporacyjne (zapadające w latach 2022-
23) denominowane w złotych, zielone obligacje wyemitowane przez węgierską spół
zależną denominowane w HUF (zapadające w latach 2027-31 r.), które zabezpieczane
za pomocą swapów walutowych stóp procentowych zgodnie z polity zabezpieczającą
Grupy Kapitałowej.
Wskaźnik zadłużenia do wartości nieruchomości (LTV) netto Grupy, której Spółka jest
podmiotem dominującym, wyniósł 52,5% na dzień 31 grudnia 2021 r., w porównaniu do 45,2%
na dzień 31 grudnia 2020 r. Wzrost ten jest wynikiem znaczących nabyć aktywów
generujących przychody w roku zakończonym 31 grudnia 2021 r. Wartość wskaźnika
zadłużenia do wartości nieruchomości Grupy spadła do 42,0% w wyniku zbycia nieruchomości
biurowych w Serbii oraz podwyższenia kapitału (patrz pkt 4.2.Główne wydarzenia). Strategia
długofalowa Grupy zakłada utrzymanie tego wskaźnika na poziomie 40%, jednakże
w przypadku przejęć Spółka może chwilowo odejść od zakładanego poziomu.
103
Na dzień 31 grudnia 2021 r. 94% całkowitego zadłużenia Grupy, której Spółka jest podmiotem
dominującym, według wartości było oparte o stałą stopę procentową lub zabezpieczone /
częściowo zabezpieczone przed wahaniami stóp procentowych. Wykorzystywane instrumenty
pochodne obejmują SWAP na stopę procentową, SWAPy walutowo-procentowe i CAP.
DOSTĘPNOŚĆ FINANSOWANIA
Na rynkach CEE i SEE spółki deweloperskie, w tym spółki zależne, zazwyczaj finansują
inwestycje dotyczące nieruchomości wpływami z emisji obligacji, kredytami bankowymi,
pożyczkami od swoich spółek holdingowych. Dostępność i koszty uzyskania finansowania
mają istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych Grupy i tym samym dla jej
perspektyw rozwojowych, a także dla jej możliwości spłaty aktualnego zadłużenia. Ponadto
dostępność i koszt finansowania mogą mieć wpływ na dynamikę działalności developerskiej
i zysk netto Grupy.
Tradycyjnie głównym źródłem finansowania podstawowej działalności Grupy, której Spółka
jest podmiotem dominującym, były przychody z wynajmu, kredyty bankowe, środki
pochodzące z projektów oraz z emisji obligacji oraz środki ze sprzedaży aktywów.
W nawiązaniu do wybuchu epidemii COVID-19, zarząd przygotow oraz przeanalizował
prognozowane przepływy pieniężne oparte na pewnych hipotetycznych, ostrożnych
założeniach, aby dokonać oceny zasadności założenia o kontynuacji działalności w obecnej
sytuacji na rynku. Wspomniana analiza zakłada przyspieszenie spłat pewnych pożyczek,
negatywny wpływ na przychód operacyjny netto , a także inne zrównoważone środki działania,
które zarząd może powziąć w celu zmniejszenia ryzyka, włączając w to działalność
inwestycyjną, jak i wypłatę dywidendy.
Opierając się na analizie zarządu, bieżącej płynności Spółki i założeniach budżetowych,
zarząd doszedł do wniosku, że nie istnieje istotna niepewność w odniesieniu do założenia
kontynuacji działalności Spółki w dającej się przewidzi przyszłości, to jest minimum
kolejnych 12 miesięcy. Zarząd wskazuje, że trudno jest przewidzieć krótko-, średnio
oraz długoterminowy wpływ na warunki makroekonomiczne, rynki finansowe oraz działalność
Spółki, jednakże spodziewany wpływ może być istotny. Wnioski zarządu zostaną odpowiednio
zaktualizowane i mogą ulegać zmianą.
Więcej informacji dotyczących wpływu epidemii COVID-19 jest przedstawiona w badanym
skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 r. w
Nocie 38 COVID-19 oraz jednostkowym sprawozdaniu finansowym za rok zakończony 31
grudnia 2021 r. w Nocie 25 COVID-19.
104
6. Opis wykorzystania przez Spółkę i Grupę wpływów z emisji do chwili sporządzenia
sprawozdania z działalności
W grudniu 2021 roku Spółka podwyższyła kapitał w drodze emisji 88.700.000 akcji zwykłych
serii O. Wpływy netto z emisji ww. akcji otrzymano w styczniu 2022 r. i zostaną przydzielone
w roku 2022.
Spółka nie przeprowadziła w roku 2021 żadnych emisji obligacji, jednak w :
w dniu 7 grudnia 2020 r. spółka zależna GTC Hungary Real Estate Development
Company Pltd wyemitowała 10-letnie „zielone obligacje” o łącznej wartości nominalnej
110.000 euro denominowanych w forintach w celu sfinansowania projektów
dotyczących nieruchomości oraz w celu refinansowania. Obligacje są w całości i
nieodwołalnie gwarantowane przez GTC SA. Obligacje w pełni i nieodwołalnie
gwarantowane przez Spółkę i zostały wyemitowane z rentowością 2,33% i rocznym
stałym kuponem 2,25%. Obligacje amortyzowane w wysokości 10% w skali roku
począwszy od 7 roku, przy czym 70% wartości jest spłacane w terminie zapadalności
7 grudnia 2030 r. (patrz raport bieżący nr 32/2020);
w dniu 17 marca 2021 r. spółka zależna GTC Hungary Real Estate Development
Company Pltd, jednostka w 100% zależna od Spółki, wyemitowała 10-letnie „zielone
obligacje” o łącznej wartości nominalnej 53.800 euro denominowane w HUF w celu
finansowania zakupu nieruchomości oraz projektów w budowie. Obligacjew pełni i
nieodwołalnie gwarantowane przez Spółkę i zostały wyemitowane z rentownością
2,68% oraz rocznym stałym kuponem 2,6%. Obligacje spłacane w wysokości 10%
w skali roku począwszy od 7 roku, przy czym 70% wartości jest spłacane w terminie
zapadalności w dniu 17 marca 2031 r.
W dniu 23 czerwca 2021 r. spółka zależna GTC Aurora Luxembourg S.A., jednostka
całkowicie zależna od Spółki, wyemitowała 5-letnie niezabezpieczone zielone obligacje
w kwocie 500.000 euro, denominowane w walucie euro. GTC zamierza wykorzystać
wpływy netto z Zielonych Obligacji przede wszystkim na refinansowanie istniejących
kredytów zabezpieczonych na projektach, których działalność spełnia kryteria
kwalifikacji opisane w Green Bond Framework, a także na ogólne cele korporacyjne.
Obligacje gwarantowane przez Spółkę i były wyemitowane
z rentownością na poziomie 2,375% ze stałym kuponem w wysokości 2,25%. Obligacje
zostaną spłacone w terminie zapadalności przypadającym na dzień 23 czerwca 2026
r. (patrz raport bieżący nr 10/2021).
Wywy netto z emisji obligacji spółek zależnych wyniosły 659.800 euro, z czego 610.400 euro
zostało przeznaczone na refinansowanie kredytów na nieruchomości oraz sfinansowanie
przebudowy, budowy i nabycia aktywów posiadających certyfikaty BREEAM (na poziomie
Very good lub wyższym) oraz LEED (na poziomie Gold lub wyżej) zgodnie z wytycznymi Green
Bond Framework jak również na refinansowanie istniejącego zadłużenia, natomiast pozostała
kwota została przeznaczona na ogólne cele korporacyjne, zgodnie z prospektem GTC Aurora
Luxemburg S.A.
105
Na dzień 31 grudnia 2021 r. wszystkie wpływy z emisji obligacji zostały przydzielone.
7. Informacje na temat udzielonych kredytów, ze szczególnym uwzględnieniem
jednostek powiązanych
Na dzień 31 grudnia 2021 r. Spółka nie posiadała żadnych długoterminowych kredytów
udzielonych spółkom stowarzyszonym i współzależnym.
8. Informacje na temat udzielonych i otrzymanych gwarancji, ze szczególnym
uwzględnieniem gwarancji udzielonych jednostkom powiązanym
Spółka nie udzielała gwarancji na rzecz osób trzecich, za wyjątkiem spółek zależnych
opisanych niżej.
Spółka udziela gwarancje na rzecz spółek zależnych dla banków, finansujących projekty
budowlane w Polsce, Chorwacji, Serbii i na Węgrzech. Spółka jest głównie gwarantem
ukończenia projektów budowlanych oraz pokrycia kosztów przekraczających kosztorys
budowy. Ryzyko wiążące się z powyższymi poręczeniami i gwarancjami jest bardzo niskie. W
roku 2021 r.
W marcu 2021 r., Spółka udzieliła gwarancji na emisję „zielonych obligacji” przez GTC Hungary
Real Estate Development Company Pltd. o wartości nominalnej 53.800 euro denominowanych
w HUF.
W czerwcu 2021 r., Spółka udzieliła gwarancji na emisję „zielonych obligacji” przez GTC
Aurora Luxembourg S.A. o wartości nominalnej 500.000 euro denominowanych w EUR.
W związku ze sprzedażą swoich aktywów, Spółka udzieliła typowych gwarancji, które mają
ograniczony czas trwania oraz wartość. Ryzyko wiążące się z powyższymi poręczeniami jest
bardzo niskie.
9. Zobowiązania pozabilansowe
Na dzień 31 grudnia 2021 r. oraz 31 grudnia 2020 r., Spółka nie posiadała zobowiązań
pozabilansowych. poza udzielonymi gwarancjami, co opisano w punkcie 8, powyżej.
10. Znaczące inwestycje, krajowe i zagraniczne (papiery wartościowe, instrumenty
finansowe, wartości niematerialne i prawne, nieruchomości), w tym inwestycje
kapitałowe poza Grupą i ich metody finansowania
Grupa i Spółka nie posiada żadnych znaczących krajowych lub zagranicznych inwestycji
innych niż inwestycje bezpośrednie w nieruchomości przeznaczone do budowy lub przez
spółki, które posiadają przedmiotowe nieruchomości.
106
11. Informacje na temat zarządzania ryzykiem
Na główne instrumenty finansowe Spółki składają się obligacje, kredyty bankowe, pożyczki
od jednostek powiązanych, instrumenty pochodne, zobowiązania z tytułu dostaw i inne
długoterminowe zobowiązania finansowe. Głównym powodem korzystania z powyższych
instrumentów finansowych jest finansowanie działań Spółki. Spółka jest w posiadaniu różnych
aktywów finansowych, takich jak należności handlowe, udzielone pożyczki, instrumenty
pochodne, środki pieniężne i krótkoterminowe depozyty.
Główne ryzyko wynikające z posiadanych przez spółkę instrumentów finansowych związane
jest z ryzykiem stopy procentowej, ryzykiem płynności, ryzykiem walutowym i ryzykiem
kredytowym.
RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ
Narażenie Spółki na zmiany stóp procentowych, które nie zabezpieczane za pomocą
instrumentów pochodnych związane jest przede wszystkim z ugoterminowymi
zobowiązaniami Spółki oraz udzielonymi pożyczkami.
Polityka Spółki polega na pozyskiwaniu finansowania oprocentowanego stopą zmienną.
Następnie, w celu zarządzania ryzykiem stopy procentowej w sposób efektywny kosztowo,
Spółka zawiera transakcje swap stóp procentowych oraz transakcje cap.
Większość pożyczek oraz obligacji Spółki jest denominowana w euro lub sprowadzana do tej
waluty poprzez wykorzystanie instrumentów pochodnych.
Zmiana o 50 p.p. stopy EURIBOR / WIBOR doprowadziłaby do zmiany zysku/(straty) przed
opodatkowaniem o 2.136 (464 euro).
RYZYKO WALUTOWE
Spółka zawiera niekiedy transakcje w walutach innych niż jej waluta funkcjonalna. W związku
z tym zabezpiecza się przed ryzykiem walutowym poprzez powiązanie waluty wpływów
i wypływów oraz środków pieniężnych i ich ekwiwalentów do waluty, w jakiej dokonano
wydatku. Następujące kursy zostały przyjęte dla potrzeb wyceny bilansowej:
31 grudnia 2021
31 grudnia 2020
PLN/EUR
4,5994
4,6148
107
Poniższa tabela przedstawia wrażliwość wyniku finansowego brutto na wahania kursów walut:
2021
2020
PLN/Euro
PLN/Euro
Kurs /
procent zmiany
5,0593
(+10%)
4,8294
(+5%)
4,3694
(-5%)
4,1395
(-10%)
5,0763
(+10%)
4,8455
(+5%)
4,3841
(-5%)
4,1533
(-10%)
Środki pieniężne i
ekwiwalenty
środków
pieniężnych
(2.543)
(1.332)
1.332
2.543
(6.430)
(3.368)
3.368
6.430
Zobowiązania
z tytułu dostaw i
inne zobowiązania
2.388
1.251
(1.251)
(2.388)
233
122
(122)
(233)
Pożyczki
wewnątrzgrupowe
(18.704)
(9.797)
9.797
18.704
(65.071)
(34.085)
34.085
65.071
Spółka nie widzi ryzyka walutowego związanego z obligacjami denominowanymi w PLN.
Wpływ wahań kursów innych walut oraz wpływ wymienionych walut na inne niż wskazane
wyżej pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej jest nieistotny.
RYZYKO KREDYTOWE
Istotą ryzyka kredytowego jest sytuacja, w której jedna ze stron umowy, której przedmiotem
jest dany instrument finansowy, nie wywiąże się ze swojego zobowiązania. W celu
zarządzania tym ryzykiem Spółka systematycznie dokonuje oceny sytuacji finansowej swoich
klientów. Spółka nie spodziewa się sytuacji, w której jeden z jej klientów nie wywiązałby się ze
swoich zobowiązań. W stosunku do żadnego z klientów Spółki nie występuje znacząca
koncentracja ryzyka kredytowego.
Przy zachowaniu zasady ostrożności w stosunku do kwoty należności handlowych oraz
pozostałych, które nie objęte odpisem aktualizującym ani nie przeterminowane, na dzień
bilansowy nie występują żadne przesłanki świadczące o braku możliwości realizacji tych
należności.
W odniesieniu do ryzyka kredytowego wynikającego z innych aktywów finansowych Spółki,
takich jak środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz zablokowane depozyty, ekspozycja Spółki
na ryzyko kredytowe równa jest wartości bilansowej tych instrumentów.
Kwota zaprezentowana w bilansie w pełni odzwierciedla maksymalny stopień narażenia Spółki
na ryzyko kredytowe na dzień bilansowy.
Na dzień bilansowy nie występują materialne aktywa finansowe, które byłyby przeterminowane
i na które nie byłby dokonany odpis. Grupa nie wykazuje istotnych aktywów finansowych
o obniżonej wartości.
108
RYZYKO PŁYNNOŚCI
Na dzień 31 grudnia 2021 r. Spółka posiada środki pieniężne i ich ekwiwalenty (według definicji
zawartej w MSSF) w kwocie 37,9 mln zł (8,2 mln euro). Jak opisano powyżej, Spółka stara się
efektywnie zarządzać wszystkimi zobowiązaniami i obecnie analizuje plany finansowania
związane z: (i) obsługą finansowania istniejącego portfolio aktywów; (ii) nakładami
inwestycyjnymi oraz (iii) budową nieruchomości komercyjnych. Finansowanie odbywać się
będzie przez dostępne środki pieniężne, zysk z działalności operacyjnej, sprzedaż aktywów
oraz refinansowanie. W obliczu występowania niepewności związanych z płynnością
finansową Zarząd uważa, że na bazie bieżących założeń, Spółka będzie w stanie regulow
wszystkie swoje zobowiązania przez okres, co najmniej następnych 12 miesięcy.
Spłata długoterminowego zadłużenia kształtuje się następująco (w milionach złotych) (kwoty
nie są dyskontowane):
31 grudnia 2021 r.
31 grudnia 2020 r.
Pierwszy rok
141
115
Drugi rok
163
129
Trzeci rok
15
153
Czwarty rok
15
165
Piąty rok
219
225
Kolejne okresy
-
-
Razem
553
787
Powyższa tabela nie zawiera płatności dotyczących wartości rynkowych instrumentów
pochodnych. Spółka zabezpiecza w znacznym stopniu ryzyko związane ze zmienną stopą
odsetkową za pomocą instrumentów pochodnych. Zarząd zamierza zrefinansow część
transz przypadających do spłaty w latach przyszłych.
Daty zapadalności bieżących zobowiąz finansowych na dzień 31 grudnia 2021 r. były
następujące:
Razem
Zaległe
Do 1
miesiąca
Od 1 do 3
miesięcy
Od 3
miesięcy do
1 roku
Krótkoterminowa część kredytów
i pożyczek oraz obligacji
118.655
-
-
-
118.655
Zobowiązania z tytułu dostaw
i usług oraz inne zobowiązania
i rezerwy
26.011
-
1.162
23.135
1.714
Zobowiązania z tytułu podatku VAT
253
-
253
-
-
Instrumenty pochodne
10.298
-
-
4.351
5.947
Razem
155.217
-
1.415
27.486
126.316
109
Daty zapadalności bieżących zobowiąz finansowych na dzień 31 grudnia 2020 r. były
następujące:
Razem
Zaległe
Do 1
miesiąca
Od 1 do 3
miesięcy
Od 3
miesięcy do
1 roku
Krótkoterminowa część kredytów
i pożyczek oraz obligacji
98.083
-
-
95.698
2.385
Zobowiązania z tytułu dostaw
i usług oraz inne zobowiązania
i rezerwy
11.892
-
1.361
3.184
7.347
Zobowiązania z tytułu podatku VAT
69
-
69
-
-
Razem
110.044
-
1.430
98.882
9.732
WARTOŚĆ GODZIWA
Na dzień 31 grudnia 2021 roku oraz 31 grudnia 2020 r. wszystkie kredyty i pożyczki
oprocentowane były przy użyciu zmiennej stopy procentowej.
W związku z tym wartość godziwa kredytów i pożyczek oraz wartość bilansowa są zbliżone.
Wartość godziwa wszystkich pozostałych aktywów/zobowiązań finansowych jest równa
wartości bilansowej.
HIERARCHIA WARTOŚCI GODZIWEJ
Na 31 grudnia 2021 r. jednostki zależne Spółki utrzymywały szereg instrumentów
zabezpieczających wykazywanych w wartości godziwej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Spółka stosuje poniższą hierarchię dla określania i wykazywania wartości godziwej
instrumentów finansowych według metody wyceny:
Poziom 1: ceny rynkowe (nie korygowane), stosowane na aktywnym rynku dla identycznych
aktywów oraz zobowiązań,
Poziom 2: pozostałe metody, dla których pośrednio bądź bezpośrednio uwzględniane
wszystkie czynniki mające istotny wpływ na wykazywaną wartość godziwą,
Poziom 3: metody oparte na czynnikach mających istotny wpływ na wykazywaną wartość
godziwą, które nie są oparte na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych.
Wycena instrumentów zabezpieczających traktowana jest jako poziom 2 hierarchii wartości
godziwej. Wycena pożyczek udzielonych jednostkom powiązanym traktowana jest jako
poziom 2 hierarchii według wartości godziwej.
110
W ciągu lat zakończonych 31 grudnia 2021 r. oraz 31 grudnia 2020 r. nie miały miejsca
przesunięcia między poziomem 1, poziomem 2, a poziomem 3 hierarchii wartości godziwej.
RYZYKO CENOWE
Spółka jest narażona na możliwe fluktuacje cen występujące na rynkach, na których działa. To
z kolei może mieć wpływ na wyniki z jej działalności (ze względu na zmiany rynkowych stawek
czynszu oraz poziom wynajęcia nieruchomości). Dalsze ryzyka zostały szczegółowo opisane
w punkcie 3 niniejszego Sprawozdania.
ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM
Głównym celem zarządzania kapitałem Spółki jest zapewnienie wzrostu operacyjnego
i wzrostu w zakresie wartości poprzez ostrożne zarządzanie kapitałem
i utrzymywanie bezpiecznych wskaźników kapitałowych, które wspiera działalność
operacyjną Spółki i maksymalizują jej wartość dla akcjonariuszy.
Spółka zarządza strukturą kapitałową i dostosowuje ją do dynamicznych warunków
ekonomicznych. Obserwując strukturę kapitału, Spółka podejmuje decyzje na temat polityki
dźwigni finansowej, pozyskiwania i spłatach pożyczek, inwestycji lub umorzeniu inwestycji
w aktywa, polityki dywidendowej i podwyższania kapitału, jeśli zajdzie taka potrzeba.
W roku obrotowym zakończonym dnia 31 grudnia 2021 r. oraz w roku obrotowym
zakończonym 31 grudnia 2020 r. nie wprowadzono żadnych zmian do zasad, polityki procesów
zarządzania kapitałem.
12. Polityka wynagrodzeń i zarzadzanie zasobami ludzkimi
12.1 Polityka wynagrodzeń
W dniu 27 sierpnia 2020 r. walne zgromadzenie akcjonariuszy przyjęło Politykę Wynagrodzeń
Grupy GTC. Polityka Wynagrodzeń reguluje zasady wynagradzania członków zarządu i rady
nadzorczej.
ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW ZARZĄDU
Zgodnie z Polityką Wynagrodzeń wynagrodzenie członków zarządu jest ustalane przez radę
nadzorczą na poziomie odpowiednim do zajmowanych przez poszczególnych członków
pozycji w zarządzie i związanym z tym obowiązkom. Poziom wynagrodzenia uzależniony jest
wni od pełnionych dodatkowych funkcji, kwalifikacji i doświadczenia zawodowego
członków oraz aktualnej sytuacji rynkowej i gospodarczej, a także sytuacji finansowej
i operacyjnej oraz potrzeb Spółki.
Członkom zarządu przysługują następujące składniki wynagrodzenia: (i) wynagrodzenie stałe;
(ii) wynagrodzenie zmienne i powiązane płatności; (iii) akcje fantomowe lub inne programy
motywacyjne oparte na akcjach Spółki lub zmianach cen tych akcji, które zostaną ustalone
w przyszłości przez walne zgromadzenie lub radę nadzorczą; (iv) wynagrodzenie za
111
przestrzeganie klauzuli o zakazie konkurencji; oraz (v) odprawa związana z rozwiązaniem
stosunku prawnego ze Spółką.
W odniesieniu do zmiennych składników wynagrodzenia, określonej w Polityce Wynagrodzeń,
ma ona charakter motywacyjny i nagradzający członków Zarządu za pełnienie ich funkcji,
wywiązywanie się z obowiązków i dostarczanie doskonałych wyników. Cele wynagrodzenia
zmiennego i związane z nimi wypłaty odzwierciedlają szereg założ co do poziomów
wyników. Członkom zarządu przysługuje roczna premia, jeżeli osiągną minimalny poziom
wyznaczonych celów w danym roku obrotowym. Roczna Premia powinna stanowić określony
procent lub część maksymalnej kwoty premii, określonej w umowie z danym członkiem
zarządu, w zależności od stopnia realizacji założonych celów. Roczna Premia przyznawana
członkom zarządu określana jest przez radę nadzorczą.
Roczna Premia jest wypłacana po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego przez
radę nadzorczą Spółki. Na dzień sporządzenia niniejszego Raportu roczna premia za wyniki
za rok 2021 nie została jeszcze wypłacona.
Ponadto członkowie zarządu mogą otrzymywać i otrzymywali w 2020 r. dodatkowe
świadczenia, takie jak: (i) prywatna opieka medyczna, w tym dla członków rodziny; oraz (ii)
korzystanie z samochodów służbowych, telefonów służbowych i innych urządzeń
elektronicznych do celów prywatnych oraz pokrywanie ich kosztów.
Członkowie zarządu mogą również otrzymać wynagrodzenie za przestrzeganie zakazu
konkurencji po zakończeniu współpracy. Spółka skorzystała z prawa do odstąpienia od takiego
zakazu konkurowania i takie wynagrodzenie nie zostało wypłacone byłym członkom zarządu.
W roku obrotowym 2021, zgodnie z przyjętą przez Spółkę Polityką Wynagradzania, członkowie
zarządu otrzymywali wynagrodzenie zasadnicze stałe oraz wynagrodzenie zmienne, zgodnie
z umową zawartą ze Spółką lub inny podmiot z grupy kapitałowej Spółki. Ustalenie związku
pomiędzy wynagrodzeniem członka zarządu w postaci akcji fantomowych, a wzrostem kursu
akcji Spółki łączy interes osobisty tych członków z interesem akcjonariuszy. Realizacja
strategii Spółki i zaangażowanie w długoterminowe interesy powinny pozytywnie wpłynąć na
notowania akcji Spółki, co z kolei powinno przełożyć się na wyższe wynagrodzenia członków
zarządu. Dodatkowo takie rozwiązanie zwiększa motywację członków zarządu, ułatwia ich
utrzymanie w Spółce, a tym samym przyczynia się do stabilności Spółki.
ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ
Członkom rady nadzorczej z tytułu pełnienia swoich funkcji przysługuje jedynie stałe
wynagrodzenie miesięczne, a w przypadku pełnienia dodatkowych funkcji w oddzielnym
komitecie (komitetach), przysługuje im dodatkowe stałe miesięczne wynagrodzenie.
Wysokość powyższego wynagrodzenia ustala walne zgromadzenie. Członkom rady
nadzorczej nie przysługują uzależnione od wyników zmienne składniki wynagrodzenia ani inne
korzyści finansowe lub pozafinansowe.
W 2021 r. nastąpiły zmiany w składzie rady nadzorczej. Wynagrodzenie wypłacane członkom
rady nadzorczej było przyznawane i wypłacane zgodnie z Polityką Wynagrodzeń. Członkowie
rady nadzorczej otrzymywali jedynie wynagrodzenie stałe z tytułu pełnienia funkcji członka
rady nadzorczej oraz w niektórych przypadkach dodatkowe wynagrodzenie z tytułu pełnienia
dodatkowych funkcji w odrębnym komitecie (komitetach) rady nadzorczej.
112
12.2 Program motywacyjny
Spółka posiada system motywacyjny, który składa się z premii za spełnienie określonych
celów lub celów określonych przez zarząd lub radę nadzorczą (jeżeli takie się zdarzą) lub
realizację szczególnych osiągnięć. Kluczowa kadra kierownicza jest również motywowana
poprzez możliwość uczestnictwa w programie akcji fantomowych, zgodnie z którym, raz w
roku, pracownik jest uprawniony do pewnej liczby akcji fantomowych.
Akcje fantomowe gwarantują upoważnionej osobie prawo do rozliczenia z Grupą, której Spółka
jest podmiotem dominującym, w wysokości równej różnicy pomiędzy średnim kursem ceny
zamknięcia dla akcji Spółki na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych w okresie 30
dni przed datą zawiadomienia Spółki o wykorzystaniu prawa a ceną rozliczenia („strike”) za
akcję (po uwzględnieniu dywidendy). Akcje fantomowe mogą być realizowane po ich
przydzieleniu. Akcje fantomowe jedynie środkiem do obliczania przyszłego zmiennego
wynagrodzenia osób uprawnionych do jego otrzymania, które zależy od przyszłej ceny
rynkowej akcji na rynku regulowanym.
Koszt akcji fantomowych rozpoznaje się początkowo według wartości godziwej na dzień
przyznania. Wartość zobowiązania jest ponownie wyliczana według wartości godziwej na
każdy dzień bilansowy oraz w dniu rozliczenia. Zmiany w wartości godziwej ujmowane
w działalności operacyjnej.
12.2.1 System kontroli programu motywacyjnego
Każde przyznanie praw do akcji fantomowych dla członków zarządu w ramach programu akcji
fantomowych oraz ustalenie ich warunków jest sprawdzane i zatwierdzane przez komitet ds.
Wynagrodzeń i radę nadzorczą. Wynagrodzenie dla kluczowej kadry kierowniczej Spółki
ustalane jest przez zarząd.
12.3 Umowy zawarte pomiędzy GTC a osobami zarządzającymi
Spółka zawarła umowy z członkami zarządu, przewidujące wynagrodzenie podstawowe,
premię za osiągnięcia, udział w programie akcji fantomowych, opcje wypłaty odprawy w wyniku
ich rezygnacji lub zwolnienia. Ponadto umowy zawierają klauzulę o zakazie konkurencji oraz
klauzulę poufności.
12.4 Ocena funkcjonowania polityki wynagrodzeń z punktu realizacji celów
Polityka wynagrodzeń jest spójna z celami stawianymi przez akcjonariuszy, które obejmują
osiągnięcie długoterminowego wzrostu wartości. Ponadto ma na celu zapewnienie stabilności
w zarzadzaniu Spółką oraz prowadzenie polityki tak by przyciągnąć i zatrzymać wysoko
wykwalifikowanych pracowników w krajach działalności Grupy. Cele te gwarantują programy
motywacyjne i system zatrzymywania pracowników zapewniających osiągniecie w długim
horyzoncie czasowym jak najlepszych, stabilnych wyników finansowych, wspieranie
113
prawidłowego i skutecznego zarządzania ryzykiem, wspieranie realizacji strategii działalności
oraz ograniczanie konfliktu interesów.
12.5 Wynagrodzenia członków zarządu i członków rady nadzorczej
ZARZĄD
Poniższa tabela przedstawia wynagrodzenie członków zarządu za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2021 r.:
Imię i
nazwisko
Okres
Wynagrodzenie
stałe
1
(EUR)
( nie w tysiącach)
Wynagrodzenie
zmienne
1
(EUR)
( nie w
tysiącach)
Liczba
przyznanych
akcji
fantomowych
(nie w tys.)
Yovav Carmi
1 stycznia -
31 grudnia 2021 r.
344.600
200.000
295.000
Ariel
Ferstman
1 stycznia -
31 grudnia 2021 r.
215.832
200.000
236.000
Gyula Nagy
1 stycznia -
31 grudnia 2021 r.
36.000
10.000
-
Robert Snow
1 stycznia
28 października
2021 r.
329.573
494.000
250.000
1
Wynagrodzenie (oraz opłaty dla jednostek, w których dysponent jest kluczowym członkiem kadry) składa się
z wynagrodzenia podstawowego za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. i premii wypłaconej za obecny
i poprzedni rok ponad program akcji fantomowych Grupy nabytych w 2021 r., zgodnie z opisem w Punkt 12.2.
Program motywacyjny. Wynagrodzenie stałe obejmuje świadczenia dodatkowe.
W 2021 r. skład zarządu uległ następującym zmianom:
w dniu 27 października 2021 r. Spółka z panem Robertem Snow zawarła porozumienie
kończące kadencje pana Snow jako członka zarządu Spółki oraz innych spółek
zależnych Grupy Rezygnacja została zatwierdzona przez radę nadzorczą w dniu 28
października 2021 r. .(patrz raport bieżący nr 16/2021 i 17/2021);
w dniu 13 grudnia 2021 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana
Pedja Petronijevic (Chief Development Officer) z dniem 15 stycznia 2022 r. oraz pana
János Gárdai (Chief Operating Officer) z dniem 1 lutego 2022 r. (patrz raport bieżący
nr 18/2021).
114
RADA NADZORCZA
Poniższa tabela przedstawia wynagrodzenie członków rady nadzorczej za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2021 r.:
Imię i nazwisko
Okres
Wynagrodzenie
1
(EUR)
( nie w tys.)
Zoltán Fekete
1 stycznia - 31 grudnia 2021 r.
24.959
János Péter Bartha
1 stycznia - 31 grudnia 2021 r.
23.646
Lóránt Dudás
1 stycznia - 31 grudnia 2021 r.
21.019
Balázs Figura
1 stycznia - 31 grudnia 2021 r.
21.019
Mariusz Grendowicz
1 stycznia - 31 grudnia 2021 r.
26.273
Marcin Murawski
1 stycznia - 31 grudnia 2021 r.
27.587
Bálint Szécsényi
1 stycznia - 31 grudnia 2021 r.
21.019
Ryszard Wawryniewicz
1 stycznia - 30 grudnia 2021 r.
21.019
Daniel Obajtek
30 grudnia - 31 grudnia 2021 r.
-
W 2021 r. skład rady nadzorczej uległ następującym zmianom:
w dniu 29 czerwca 2021 r. Otwarty Fundusz Emerytalny PZU „Złota Jesień”
reprezentowany przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU SA ponownie
powołało do składu rady nadzorczej pana Ryszarda Wawryniewicza na 3 letnią
kadencję, rozpoczynającą się z dniem 29 czerwca 2021 roku (patrz raport bieżący nr
14/2021);
w dniu 30 grudnia 2021 r. Otwarty Fundusz Emerytalny PZU „Złota Jesień”
reprezentowany przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU SA odwołał ze
składu rady nadzorczej pana Ryszarda Wawryniewicza i powołał pana Daniela Obajtka
na członka rady nadzorczej Spółki na 3 – letnią kadencję, rozpoczynającą się z dniem
30 grudnia 2021 roku (patrz raport bieżący nr 24/2021).
12.6 Liczba pracowników
Średnioroczna liczba pracowników (pełne etaty) zatrudnionych w Spółce wynosiła 66 na dzień
31 grudnia 2021 r. i 73 na dzień 31 grudnia 2020 r. Liczba pracowników zatrudnionych na
dzień 31 grudnia 2021 r. wynosiła 61 i 68 na dzień 31 grudnia 2020 r.
12.7 Polityka szkoleniowa
Spółka oferuje pracownikom różnorodne formy podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Kluczowe strategiczne szkolenia i warsztaty są prowadzone przez zewnętrzne spółki. Zakres
takich szkoleń koncentruje się głównie na wiedzy rynkowej i produktowej, marketingu,
procesach i aplikacjach IT, zarządzaniu aktywami, wiedzy prawnej, podatkowej i księgowej.
115
Spółka uważa, że takie szkolenia zwiększają zaangażowanie pracownika w wykonywanych
zadaniach biznesowych, poprawiając jego umiejętności i utrzymują wysoką jakości obsługi
klienta.
12.8 Informacje o wszelkich zobowiązaniach wynikających z emerytur i świadczeń
o podobnym charakterze dla byłych osób zarządzających, nadzorujących albo
byłych członków organów administrujących
Nie ma żadnych zobowiązwynikających z emerytur i świadczo podobnym charakterze
dla byłych osób zarządzających, nadzorujących albo byłych członków organów
administrujących.
13. Akcje GTC w posiadaniu członków zarządu i rady nadzorczej
AKCJE POSIADANE PRZEZ CZŁONKÓW ZARZĄDU
Poniższa tabela przedstawia akcje, które asnością, bezpośrednio lub pośrednio,
członków zarządu na dzień publikacji niniejszego Sprawozdania oraz zmiany w ich posiadaniu
od daty publikacji ostatniego sprawozdania finansowego Grupy (raportu okresowego za okres
3 i 9 miesięcy zakończony 30 września 2021 r.) w dniu 16 listopada 2021 r.
Informacje przedstawione w tabeli zostały ujawnione na podstawie informacji uzyskanych od
członków zarządu.
Imię i nazwisko
Liczba akcji na
dzień 5 kwietnia
2022 r.
(nie w tys.)
Nominalna
wartość akcji w
PLN
(nie w tys.)
Zmiana od 16
listopada 2021 r.
(nie w tys.)
Zoltán Fekete¹
0
0
Bez zmian
Yovav Carmi ²
13.659
1.366
Bez zmian
Ariel Ferstman
5.240
524
Bez zmian
Gyula Nagy ³
0
0
Bez zmian
Robert Snow
0
0
Bez zmian
János Gárdai ⁵
0
0
Bez zmian
Pedja Petronijevic⁶
0
0
Bez zmian
Razem
18.899
1.890
¹ Zmiana od 17 marca 2022 r.
² Stan na 14 stycznia 2022 r.
³ Stan na 28 stycznia 2022 r.
⁴ Stan na 28 października 2021 r.
116
Zmiana od 1 lutego 2022 r.
Zmiana od 15 stycznia 2022 r.
AKCJE POSIADANE PRZEZ CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ
Poniższa tabela przedstawia akcje, które własnością, bezpośrednio lub pośrednio,
członków rady nadzorczej na dzień publikacji niniejszego Sprawozdania oraz zmiany w ich
posiadaniu od daty publikacji ostatniego sprawozdania finansowego Grupy (raportu
okresowego za okres 3 i 9 miesięcy zakończony 30 września 2021 r.) w dniu 16 listopada 2021
r.
Informacje przedstawione w tabeli zostały ujawnione na podstawie informacji uzyskanych od
członków rady nadzorczej.
Członek rady nadzorczej
Liczba akcji
na dzień
5 kwietnia
2022 r.
(nie w tys.)
Nominalna
wartość
akcji w PLN
(nie w tys.)
Zmiana od
16 listopada
2021 r.
(nie w tys.)
Zoltán Fekete¹
0
0
Bez zmian
János Péter Bartha
0
0
Bez zmian
Lóránt Dudás
0
0
Bez zmian
Balázs Figura
0
0
Bez zmian
Mariusz Grendowicz
13.348
1.335
Bez zmian
Marcin Murawski
0
0
Bez zmian
Bálint Szécsényi
0
0
Bez zmian
Ryszard
Wawryniewicz²
0
0
Bez zmian
Daniel Obajtek³
0
0
Bez zmian
Gyula Nagy⁴
0
0
Bez zmian
Razem
13.348
1.335
¹ Stan na dzień 11 marca 2022 r
² Stan na dzień 30 grudnia 2021 r.
³ Zmiana od dnia 30 grudnia 2021 r.
⁴ Zmiana od 11 marca 2022 r.
117
14. Znaczące transakcje z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż
warunki rynkowe
Spółka prezentuje informacje na temat znaczących transakcji zawartych z podmiotami
powiązanymi w sprawozdaniu finansowym za rok kończący się 31 grudnia 2021 r. Nota 22
Informacje o podmiotach powiązanych.
Spółka świadczy usługi w zakresie zarządzania aktywami na rzecz jednostek zależnych,
stowarzyszonych oraz współzależnych. Transakcje z podmiotami powiązanymi są zawierane
na warunkach rynkowych.
15. Informacje o podpisanych i zakończonych w danym roku umowach kredytowych
W dniu 5 marca 2021 r. Spółka spłaciła wszystkie obligacje wyemitowane pod kodem
PLGTC0000276 (spłata całkowita). Wartość nominalna całej emisji wynosiła 20.494 euro.
W dniu 29 października 2021 r. Spółka podpisała pierwszą umowę niezabezpieczonego
kredytu odnawialnego na kwotę 75.000 euro. Umowa została zawarta z konsorcjum czterech
banków.
W związku z tym, działalność Spółki ograniczona jest do wykonywania swoich zadań
poprzez podmioty zależne, w których Spółka posiada akcje i udziały wyceniane metodą praw
własności, poniższa informacja o kredytach jest informacją o kredytach tych podmiotów.
W dniu 8 stycznia 2021 r. Grupa podpisała z bankiem Santander Bank Polska umowę o
refinansowanie ich dotychczasowego kredytu dla projektu Pixel w banku PKO BP. w kwocie
88.600 zł (19.200 euro) i zaciągnęła nowy kredyt w kwocie 90.900 (19.700 euro). Terminem
zapadalności dla kredytu jest dzień 22 stycznia 2026 r.
W dniu 8 stycznia 2021 r. Grupa podpisała z bankiem Santander Bank Polska umowę o
refinansowanie ich dotychczasowego kredytu dla projektu Francuska Office Centre w banku
ING w kwocie 87.200 (18.900 euro) i zaciągnęła nowy kredyt w kwocie 89.000 zł (19.300
euro).Terminem zapadalności dla kredytu jest dzień 22 stycznia 2026 r.
W dniu 17 marca 2021 r. GTC Hungary Real Estate Development Company Pltd., jednostka
w 100% zależna od Spółki, wyemitowała 10-letnie „zielone obligacje” o łącznej wartości
nominalnej 53.800 euro denominowane w HUF w celu finansowania zakupu nieruchomości
oraz projektów w budowie. Obligacje są w pełni i nieodwołalnie gwarantowane przez Spółkę i
zostały wyemitowane z rentownością 2,68% oraz rocznym stałym kuponem 2,6%. Obligacje
spłacane w wysokości 10% w skali roku począwszy od 7 roku, przy czym 70% wartości jest
spłacane w terminie zapadalności w dniu 17 marca 2031 r.
W dniu 17 marca 2021 r. GTC Hungary Real Estate Development Company Pltd, jednostka w
100% zależna od Spółki, zawarła z dwoma bankami umowy na swapy walutowo-procentowe
w celu zabezpieczenia całkowitego zobowiązania z tytułu „zielonych obligacji” przed
wahaniami kursów walut. „Zielone obligacje” zostały zabezpieczone w stosunku do waluty
118
euro, a stały roczny kupon został zamieniony na roczną stałą stopę procentową w wysokości
0,93%.
W dniu 18 marca 2021 r. Grupa i Erste Group Bank AG, Raiffeisenlandesbank
Niederosterreich-Wien AG podpisały waiver („waiver letter”) dla pożycki dla projektu Galeria
Jurajska, zgodnie z którym kowenant w zakresie wskaźnika DSCR został uchylony do końca
września 2022 r., a wcześniejsza przedpłata kredytu w wysokości 5.000 euro została
dokonana na koniec marca 2021 r
W dniu 19 marca 2021 r. Grupa podpisała aneks przedłużający umowę kredytu z Erste Group
Bank AG dla projektu City Gate o kolejne 5 lat. W dniu 30 czerwca 2021 r. Grupa spłaciła w
całości kredyt w kwocie 62.000 euro.
W dniu 19 marca 2021 r. Grupa i Intesa Bank podpisały zmienioną umowę, zgodnie z którą
dotychczasowy kredyt w kwocie 58.300 euro dla Projektu Ada Mall został częściowo spłacony
przed terminem w kwocie 29.000 euro do dnia 31 marca 2021 r. a marża została obniżona
z 3,15% do 2,9%. W dniu 28 września 2021 r. Grupa spłaciła w całości kredyt w pozostałej
kwocie 29.300 euro.
W dniu 1 kwietnia 2021 r. Grupa podpisała aneks przedłużający umowę kredytu z Berlin Hyp
Bank dla projektu Corius o kolejne 5 lat. Terminem zapadalności dla kredytu jest dzień 31
marca 2026 r.
W dniu 30 kwietnia 2021 r. Grupa podpisała umowę kredytu z bankiem Erste Bank w kwocie
25.000 euro na finasowanie zakupy projektu Vaci Greens D office building. Terminem
zapadalności dla kredytu jest dzień 30 kwietnia 2026 r.
W dniu 12 maja 2021 r. Grupa podpisała umowę kredytu z bankiem OTP Bank w kwocie
80.000 euro z czego 58.000 euro to zobowiązanie kredytowe związane z nabytą spółką, a
22.000 euro stanowi uzupełnienie finansowania budynków Ericsson Headquarter Office
Building i evosoft Hungary Headquarter Office Building. Terminem zapadalności dla kredytu
jest dzień 3 czerwca 2026 r.
W dniu 7 maja 2021 r. Grupa podpisała aneks przedłużający umowę kredytu z Pekao S.A. dla
projektu Sterlinga Business Centre o kolejne 5 lat. Terminem zapadalności dla kredytu jest
dzień 30 czerwca 2026 r.
W dniu 23 czerwca 2021 r. GTC Aurora Luxembourg S.A., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, wyemitowała 5-letnie niezabezpieczone zielone obligacje w kwocie 500.000 euro,
denominowane w walucie euro. GTC zamierza wykorzystać wpływy netto z Zielonych Obligacji
przede wszystkim na refinansowanie istniejących kredytów zabezpieczonych na projektach,
których działalność spełnia kryteria kwalifikacji opisane w Green Bond Framework, a także na
ogólne cele korporacyjne. Obligacje gwarantowane przez Spółkę i były wyemitowane z
rentownością na poziomie 2,375% ze stałym kuponem w wysokości 2,25%. Obligacje zostaną
spłacone w terminie zapadalności przypadającym na dzień 23 czerwca 2026 r.
119
W dniu 30 czerwca 2021 r. Grupa podpisała umowę kredytu z bankiem Erste Bank w kwocie
10.800 euro na finasowanie zakupy projektu Hegyvidék Retail and Office Centre. Terminem
zapadalności dla kredytu jest dzień 30 czerwca 2026 r.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Grupa podpisała umowę kredytu z bankiem Erste Bank w kwocie
16.200 euro na finasowanie zakupy projektu V188. Terminem zapadalności dla kredytu jest
dzień 30 czerwca 2026 r.
W dniu 29 grudnia 2021 r. Grupa podpisała umowę przedłużającą kredyt bankowy
z Zagrebačka banka dla projektów Avenue Mall Zagreb i Avenue Centre na kolejne 5 lat. Nowy
kredyt bankowy jest oprocentowany stałą stopą w wysokości 1,9%, a cała pozostała kwota w
wysokości 42.500 euro zostanie spłacona w dniu wymagalności zobowiązania. Terminem
zapadalności dla kredytu jest dzień 30 grudzień 2026 r.
W dniu 8 stycznia 2021 r. Grupa w całości spłaciła kredyt w banku PKO BP na kwotę 19.200
euro dla projektu Pixel.
W dniu 8 stycznia 2021 r. Grupa w całości spłaciła kredyt w banku ING na kwotę 18.900 euro
dla projektu Francuska Office Centre.
W dniu 25 czerwca 2021 r. Grupa w całości spłaciła kredyt w banku CIB na kwotę 13.000 euro
dla projektu GTC Metro.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Grupa w całości spłaciła kredyt w bankach Bank Polska Kasa
Opieki S.A. i Commercial Bank of China (Europe) S.A. na kwotę 174.100 euro dla projektu
Galeria Północna.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Grupa w całości spłaciła kredyt w banku Santander Bank Polska
S.A. na kwotę 41.600 euro dla projektu Korona Office Complex.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Grupa w całości spłaciła kredyt w banku UniCredit na kwotę 41.100
euro dla projektu Advance Business Center.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Grupa w całości spłaciła kredyt w banku Alpha na kwotę 13.800
dla projektów Premium.
W dniu 30 czerwca 2021 r. Grupa w całości spłaciła kredyt w banku Erste Bank na kwotę
23.500 euro dla projektu Matrix.
W dniu 15 lipca 2021 r. Grupa w całości spłaciła kredyt w banku Banca Transilvania S.A na
kwotę 3.600 euro dla projektu Cascade.
W dniu 31 sierpnia 2021 r, Grupa w całości spłaciła kredyt w banku OTP Bank na kwotę 53.400
euro dla projektu Mall of Sofia.
Wszystkie podpisane w roku 2021 umowy kredytowe były denominowane w euro,
a oprocentowanie bazowało na marży powiększonej o wskaźnik Euribor. Średnia efektywna
stopa procentowa dla kredytów Grupy wynosi 2,16%w skali roku.
120
16. Informacje na temat umów, o których Spółka posiada wiedzę (w tym zawartych
po dniu bilansowym), które mogą skutkować zmianami struktury akcjonariatu
w przyszłości
W dniu 19 lutego 2022 r. Spółka otrzymała od GTC Dutch Holdings B.V. z siedzibą w
Amsterdamie, Holandia ("Sprzedający", „GTC Dutch”) oraz Icona Securitization Opportunities
Group S.à r.l. działającej w imieniu swojej struktury funduszowej Central European
Investments z siedzibą w Luksemburgu, Wielkie Księstwo Luksemburga ("Kupujący", „Icona”),
zawiadomienie, że Sprzedający i Kupujący zawarli przedwstępną umowę sprzedaży akcji
("PSPA") dotyczącą nabycia przez Kupującego od Sprzedającego 15,7% akcji w kapitale
zakładowym Spółki. Jednakże, zgodnie z zawiadomieniem Kupujący i Sprzedający uzgodnili,
że umowa wspólników stanowić będzie umowę o działaniu w porozumieniu w rozumieniu art.
87 ust. 1 pkt 5 i 6 w związku z art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej
i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu
oraz o spółkach publicznych ("Ustawa o Ofercie Publicznej") w sprawie prowadzenia wspólnej
polityki wobec Spółki oraz wykonywania prawa głosu w wybranych sprawach w uzgodniony
sposób.
Ponadto, zgodnie z umową przeniesienia Kupujący m.in. przeniesie na Sprzedającego prawa
głosu z Akcji oraz udzieli pełnomocnictwa do wykonywania praw głosu z Akcji. Umowa
przeniesienia wygasa w przypadku wykonania opcji kupna lub opcji sprzedaży zgodnie z
umową opcji kupna i sprzedaży oraz/lub w przypadku istotnego naruszenia dokumentacji
transakcyjnej. W dniu 1 marca 2022 r. Spółka otrzymała zawiadomienie o zakończeniu
transakcji i Kupujący nabył 15,7% akcji w Spółce.
W wyniku Transakcji, Icona jest posiadaczem 90.176.000 akcji zwykłych na okaziciela Spółki,
co stanowi 15,7% całkowitej liczby głosów na zgromadzeniu akcjonariuszy GTC, z
zastrzeżeniem, że (i) wszystkie prawa głosu zostały przeniesione na Sprzedającego, oraz że
(ii) Kupujący udziela Sprzedającemu Pełnomocnictwa w zakresie swoich Praw Głosu.
W wyniku realizacji Transakcji GTC Holding rtkörüen ködö Részvénytársaság („GTC
Holding Zrt”) posiada łącznie 269.352.880 akcji Spółki, uprawniających do 269.352.880
głosów w Spółce, stanowiących 46,9% kapitału zakładowego Spółki i uprawniających do
46,9% ogólnej liczby głosów w Spółce, w tym:
bezpośrednio posiada 21.891.289 akcji Spółki, uprawniających do 21.891.289 głosów w
Spółce, stanowiących 3,8% kapitału zakładowego Spółki i uprawniających do 3,8%
ogólnej liczby głosów w Spółce; oraz
pośrednio (tj. poprzez GTC Dutch Holdings B.V.) posiada 247.461.591 akcji Spółki,
uprawniających do 247.461.591 głosów w Spółce, stanowiących 43,1% kapitału
zakładowego Spółki i uprawniających do 43,1% ogólnej liczby głosów w Spółce.
Ponadto GTC Holding Zrt posiada również pośrednio, poprzez GTC Dutch Holdings B.V.,
prawa głosu Kupującego, tj. prawo do wykonywania 90.176.000 głosów w Spółce,
uprawniających do 15,7% ogólnej liczby głosów w Spółce.
121
Od 1 marca 2022 r. GTC Holding Zrt, GTC Dutch Holdings B.V. oraz Icona działają w
porozumieniu na podstawie zawartej umowy dotyczącej wspólnej polityki wobec Spółki oraz
wykonywania w uzgodniony sposób praw głosu w wybranych sprawach na zgromadzeniu
akcjonariuszy Spółki.
17. Trwające przed sądem lub organem publicznym istotne postępowania z
udziałem Globe Trade Centre S.A. lub jej podmiotów zależnych
Nie ma żadnego istotnego postępowania ani postępowań zbiorowych przed sądem lub
organem administracji publicznej z udziałem Globe Trade Centre S.A. lub jej podmiotów
zależnych.
18. Znaczące umowy podpisane w danym roku w tym umowy ubezpieczenia,
współpracy lub kooperacji
W dniu 21 maja 2021 r. GTC i GTC Hungary Real Estate Development Zrt. podpisali umowę
kupna-sprzedaży dotyczącą sprzedaży całego kapitału zakładowego jednostek zależnych w
Serbii: Atlas Centar d.o.o. Beograd (“Atlas Centar”), Demo Invest d.o.o. Novi Beograd (“Demo
Invest”), GTC BBC d.o.o. (“BBC”), GTC Business Park d.o.o. Beograd (“Business Park”), GTC
Medjunarodni Razvoj Nekretnina d.o.o. Beograd (“GTC MRN”) oraz Commercial and
Residential Ventures d.o.o. Beograd (“CRV”). Zgodnie z umową, cena zakupu zostanie
wyliczona na podstawie wartości przedsiębiorstwa bazującej na wartości nieruchomości
wynoszącej około 267.600 euro. Transakcja została sfinalizowana z sukcesem w dniu 12
stycznia 2022 r. Grupa otrzymała środki w wysokości 134.300 euro netto przed
opodatkowaniem (patrz raport bieżący nr 5/2021).
Dodatkowo w roku 2021 Spółka udzieliła gwarancji na emisje „zielonych obligacji” przez GTC
Aurora Luxembourg S.A. o wartości nominalnej 500.000 euro denominowanych w EUR. .
(patrz raport bieżący nr 10/2021).
19. Umowy z podmiotem uprawnionym do wykonania audytu sprawozdań
finansowych
W kwietniu 2020 r. Spółka zawarła umowę z BDO spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
sp. k z siedzibą w Warszawie przy ul Postępu 12 („BDO”), na wykonanie audytu
jednostkowego sprawozdania finansowego Globe Trade Centre S.A. oraz skonsolidowanego
sprawozdania finansowego Globe Trade Centre S.A. za rok zakończony 31 grudnia 2020 r.
i 2021 r. Dodatkowo do tej umowy Grupa zawarła kilkadziesiąt umów z BDO w różnych krajach
w celu zbadania spółek zależnych Grupy. Firma audytorska została wybrana uchwałą rady
nadzorcza Spółki z dnia 29 kwietnia 2020 r.
122
Poniższe zestawienie przedstawia listę usług świadczonych dla Spółki przez BDO oraz
wynagrodzenie za usługi w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2021 r. i 31 grudnia
2020 r.
Za rok zakończony
31 grudnia
2021 r.
31 grudnia
2020 r.
PLN
PLN
Za badanie i przegląd sprawozdań finansowych
593
593
Inne usługi doradcze
187
-
Razem
780
593
GLOBE TRADE CENTRE S.A.
SPRAWOZDANIE W SPRAWIE STOSOWANIA ZASAD
ŁADU KORPORACYJNEGO
ZA ROK OBROTOWY KOŃCZĄCY SIĘ 31 GRUDNIA 2021 R.
2
SPIS TREŚCI
1. Zasady ładu korporacyjnego, którym podlega emitent i miejsce, w którym ten zbiór zasad
jest dostępny publicznie.................................................................................................... 3
2. Zasady ładu korporacyjnego, od stosowania których emitent odstąpił, w tym powody
odstąpienia ....................................................................................................................... 3
3. Główne cechy systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w odniesieniu
do procesu sporządzania sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań
finansowych...................................................................................................................... 5
4. Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji wraz
ze wskazaniem liczby posiadanych przez podmioty akcji, ich procentowego udziału
w kapitale zakładowym, liczby głosów z nich wynikających i ich procentowego udziału
w ogólnej liczbie głosów w walnym zgromadzeniu ........................................................... 7
5. Posiadacze wszelkich papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia
kontrolne wraz z opisem tych uprawni ......................................................................... 7
6. Ograniczenia odnośnie wykonywania praw głosu, takich jak ograniczenie wykonywania
praw głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów, ograniczenia czasowe
dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie z którymi, przy współpracy spółki,
prawa kapitałowe związane z papierami wartościowymi są oddzielone od posiadania
papierów wartościowych. ................................................................................................10
7. Ograniczenia dotyczące przenoszenia prawa własności papierów wartościowych Globe
Trade Centre S.A............................................................................................................10
8. Opis zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz ich
uprawnień, w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie akcji.........10
9. Opis zasad zmian statutu Spółki .....................................................................................11
10. Regulamin walnego zgromadzenia akcjonariuszy i jego praw podstawowych oraz opis
praw akcjonariuszy i ich wykonywania, w szczególności zasady wynikające z regulaminu
walnego zgromadzenia, chyba że informacje w tym zakresie wynika bezpośrednio z
przepisów prawa...........................................................................................................11
11. Skład osobowy organów Spółki i zmiany w poprzednim roku obrotowym oraz opis
funkcjonowania organów zarządczych, nadzorczych lub administracyjnych Spółki i jej
komitetów. ....................................................................................................................13
12. Firma audytorska .........................................................................................................21
13. Polityka różnorodności stosowana do organów administrujących, zarządzających i
nadzorujących ............................................................................................................................. 24
3
1. Zasady ładu korporacyjnego, którym podlega emitent i miejsce, w którym ten
zbiór zasad jest dostępny publicznie
W lipcu 2007 r. Rada Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie przyjęła zbiór zasad ładu
korporacyjnego dla spółek akcyjnych emitujących akcje, obligacje zamienne lub obligacje z
prawem pierwszeństwa, które zostały dopuszczone do obrotu giełdowego. („Dobre Praktyki
Spółek Notowanych na GPW”). Dobre Praktyki Spółek notowanych na GPW zostały
zmienione kilka razy od tamtego czasu i były dostosowane do ostatnich zmian prawnych,
aktualnych trendów międzynarodowych ładu korporacyjnego i oczekiwaniami uczestników
rynku. Ostatnia zmiana miała miejsce w dniu 29 marca 2021 r., Rada GPW podjęła uchwałę
zatwierdzającą przyjęcia nowego zbioru zasad ładu korporacyjnego pod naz „Dobre
Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2021”. Nowe zasady weszły w życie 1 lipca 2021 r. i
stanowią podstawę zgodnie, z którą Spółka przygotował sprawozdanie w sprawie stosowania
zasad ładu korporacyjnego za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2021 r.
Treść Kodeksu Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW jest publicznie dostępna na
stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie poświęconej tej
tematyce: https://www.gpw.pl/dobre-praktyki2021
2. Zasady ładu korporacyjnego, od stosowania których emitent odstąpił, w tym
powody odstąpienia
Spółka stara się dołożyć wszelkich możliwych starań, aby stosować zasady ładu
korporacyjnego zawarte w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW, starając się
wypełnić wszystkie zalecenia z nich wynikające i wszystkich zaleceń skierowanych do
zarządów spółek, rad nadzorczych i akcjonariuszy we wszystkich obszarach naszej
działalności.
Ponadto, w celu realizacji przejrzystej i efektywnej polityki
informacyjnej, Spółka zapewnia szybki i bezpieczny dostęp
do informacji akcjonariuszom, analitykom i inwestorom za
pomocą zarówno tradycyjnych jak i nowoczesnych
technologii publikowania informacji o Spółce w możliwie
najszerszym stopniu.
Staramy się dołożwszelkich
możliwych starań, aby
stosować wszystkie zasady
ładu korporacyjnego
4
Do dnia 1 lipca 2021 r., Spółka przestrzegała wszystkich zasad Dobrych Praktyk Spółek
Notowanych na GPW 2016 obowiązujących do tego dnia na Giełdzie Papierów Wartościowych
w Warszawie, jednak wejściu w życie, w dniu 1 lipca 2021 r., Dobrych Praktyki Spółek
Notowanych na GPW 2021 Spółka nie stosuje 3 zasad:
Sekcja
Zasada
Komentarz spółki:
1. Polityka
informacyjna i
komunikacja z
inwestora
1.4.2
W celu zapewnienia należytej komunikacji
z interesariuszami, w zakresie przyjętej
strategii biznesowej spółka zamieszcza
na swojej stronie internetowej informacje
na temat założeń posiadanej strategii,
mierzalnych celów, w tym zwłaszcza
celów długoterminowych, planowanych
działań oraz postępów w jej realizacji,
określonych za pomocą mierników,
finansowych i niefinansowych. Informacje
na temat strategii w obszarze ESG
powinny m.in. przedstawi wartość
wskaźnika równości wynagrodzeń
wypłacanych jej pracownikom,
obliczanego jako procentowa różnica
pomiędzy średnim miesięcznym
wynagrodzeniem (z uwzględnieniem
premii, nagród i innych dodatków) kobiet i
mężczyzn za ostatni rok, oraz
przedstawiać informacje o działaniach
podjętych w celu likwidacji ewentualnych
nierówności w tym zakresie, wraz z
prezentacją ryzyk z tym związanych oraz
horyzontem czasowym, w którym
planowane jest doprowadzenie do
równości.
Obecna strategia Grupy
GTC nie zawiera elementów
wskazanych w tej regule.
Mimo to Spółka rozważy
możliwość włączenia ich w
nową strategię w przyszłości.
2. Zarząd i rada
nadzorcza
2.1
Spółka powinna posiadać politykę
różnorodności wobec zarządu oraz rady
nadzorczej, przyjętą odpowiednio przez
radę nadzorczą lub walne zgromadzenie.
Polityka różnorodności określa cele i
kryteria różnorodności m.in. w takich
obszarach jak płeć, kierunek
wykształcenia, specjalistyczna wiedza,
Spółka nie planuje
formalnego przyjęcia polityki
różnorodności wobec
zarządu i rady nadzorczej,
gdyż głównymi kryteriami
przy wyborze jej członków
wiedza, doświadczenie,
cechy osobowości i
5
wiek oraz doświadczenie zawodowe, a
także wskazuje termin i sposób
monitorowania realizacji tych celów. W
zakresie zróżnicowania pod względem
płci warunkiem zapewnienia
różnorodności organów spółki jest udział
mniejszości w danym organie na poziomie
nie niższym niż 30%.
wykształcenie, a nie np. wiek
czy płeć.
2. Zarząd i rada
nadzorcza
2.2
Osoby podejmujące decyzje w sprawie
wyboru członków zarządu lub rady
nadzorczej spółki powinny zapewnić
wszechstronność tych organów poprzez
wybór do ich składu osób zapewniających
różnorodność, umożliwiając m.in.
osiągnięcie docelowego wskaźnika
minimalnego udziału mniejszości
określonego na poziomie nie niższym niż
30%, zgodnie z celami określonymi w
przyjętej polityce różnorodności, o której
mowa w zasadzie 2.1.
Spółka nie planuje
formalnego przyjęcia polityki
różnorodności wobec
zarządu i rady nadzorczej,
gdyż głównymi kryteriami
przy wyborze jej członków
wiedza, doświadczenie,
cechy osobowości i
wykształcenie, a nie np. wiek
czy płeć.
3. Główne cechy systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w
odniesieniu do procesu sporządzania sprawozdań finansowych i
skonsolidowanych sprawozdań finansowych
Zarząd jest odpowiedzialny za system kontroli wewnętrznej Spółki i jego skuteczność w
procesie sporządzania sprawozdań finansowych i raportów okresowych przygotowywanych i
publikowanych zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018
r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów
wartościowych oraz warunków przyjmowania za równoważne informacji wymaganych
przepisami państwa niebędącego państwem członkowskim.
Spółka korzysta z szerokiego doświadczenia swoich „pracowników” w zakresie identyfikacji,
dokumentacji, ewidencji i kontroli operacji gospodarczych, w tym z licznych procedur kontroli
wspieranych przez nowoczesne technologie informatyczne służące do rejestrowania,
przetwarzania i prezentacji danych operacyjnych i finansowych.
W celu zapewnienia dokładności i wiarygodności sprawozdań finansowych spółki dominującej
i podmiotów zależnych, Spółka stosuje szereg procedur wewnętrznych w zakresie systemów
kontroli transakcji i procesów wynikających z działalności Spółki oraz Grupy Kapitałowej.
6
Ważnym elementem zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sprawozdawczości
finansowej jest ciągła kontrola wewnętrzna sprawowana przez głównych księgowych na
poziomie podmiotu dominującego jak i na poziomie spółek zależnych.
System kontroli budżetowej opiera się na miesięcznych i rocznych sprawozdaniach
finansowych i operacyjnych. Wyniki finansowe są regularnie monitorowane.
Jednym z podstawowych elementów kontroli w procesie przygotowywania sprawozd
finansowych Spółki i Grupy Kapitałowej jest weryfikacja przeprowadzana przez
niezależnych audytorów. Audytor jest wybierany z grona renomowanych firm, które
gwarantują wysoki standard usług i niezależność. Rada nadzorcza zatwierdza wybór
niezależnego audytora. Zadania niezależnego audytora obejmują w szczególności:
przegląd półrocznych jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych i
badanie rocznych jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych.
Niezależność biegłego audytora ma fundamentalne znaczenie dla zapewnienia dokładności
badania ksiąg. Komitet audytu, powołany w ramach rady nadzorczej Spółki, sprawuje nadzór
nad procesem sprawozdawczości finansowej Spółki, we współpracy z niezależnym biegłym
audytorem, który uczestniczy w posiedzeniach komitetu ds. audytu. Komitet ds. audytu
nadzoruje proces sprawozdawczości finansowej, w celu zapewnienia stabilności,
przejrzystości i integralności informacji finansowych. W skład komitetu audytu wchodzi jeden
członek rady nadzorczej, który spełnia kryteria niezależności wymienione w Dobrych
Praktykach Spółek Notowanych na GPW. Komitet ds. audytu podlega radzie nadzorczej.
Ponadto, zgodnie z Artykułem 4a ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, do
obowiązków rady nadzorczej należy zapewnienie aby sprawozdania finansowe oraz
sprawozdanie z działalności Spółki spełniały wymogi prawa, a rada nadzorcza wykonuje ten
obowiązek korzystając z uprawnień na mocy prawa i statutu Spółki. Jest to kolejny poziom
kontroli sprawowanej przez niezależny organ w celu zapewnienia dokładności i wiarygodności
informacji zawartych w jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych.
7
4. Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji
wraz ze wskazaniem liczby posiadanych przez podmioty akcji, ich procentowego
udziału w kapitale zakładowym, liczby głosów z nich wynikających i ich
procentowego udziału w ogólnej liczbie głosów w walnym zgromadzeniu
Poniższa tabela przedstawia akcjonariuszy Spółki posiadających co najmniej 5% głosów na
walnym zgromadzeniu Spółki na dzień 31 grudnia 2021 r. Tabela została sporządzona na
podstawie informacji uzyskanych bezpośrednio od akcjonariuszy.
Akcjonariusz
Liczba
akcji
(nie w tys.)
%
kapitału
akcyjnego
Liczba
głosów
(nie w tys.)
%
głosów
Zmiana
liczby
posiadanych
akcji od 16
listopada
2021 r.
(nie w tys.)
GTC Dutch Holdings
B.V.
298.575.091
61,49%
298.575.091
61,49%
Bez zmiany
GTC Holding
Zártkörüen Müködö
Részvénytársaság¹
21.891.289
4,51%
21.891.289
4,51%
Bez zmiany
OFE PZU Złota Jesień
41.714.000
8,59%
41.714.000
8,59%
Spadek o
300,802
AVIVA OFE Aviva
Santander
37.739.793
7,77%
37.739.793
7,77%
Bez zmiany
Pozostali
85.634.949
17,64%
85.634.949
17,64%
Wzrost o
300,802
Razem
485.555.122
100,00%
485.555.122
100,00%
1
posiada bezpośrednio 21.891.289 akcji Spółki oraz pośrednio przez GTC Dutch Holdings B.V. 298.575.091
akcji Spółki. Spółka GTC Dutch Holdings B.V. („GTC Dutch”) jest spółką w 100% kontrolowaną przez GTC
Holding Zártkörüen Müködö Részvénytársaság („GTC Holding Zrt).
8
W grudniu 2021 r. Spółka podniosła kapitał w drodze emisji 88.700.000 akcji zwykłych na
okaziciela serii O, które w dniu 26 stycznia 2022 r. zostały zarejestrowane przez Krajowy
Depozyt Depozyt Papierów Wartościowych. W rezultacie struktura akcjonariuszy GTC SA
uległą zmianie.
Dodatkowo, w dniu 19 lutego 2022 roku Spółka otrzymała od GTC Dutch Holdings B.V. z
siedzi w Amsterdamie, Holandia ("Sprzedający") oraz Icona Securitization Opportunities
Group S.à r.l. działającej w imieniu swojej struktury funduszowej Central European
Investments z siedzibą w Luksemburgu, Wielkie Księstwo Luksemburga ("Kupujący", „Icona”),
zawiadomienie, że Sprzedający i Kupujący zawarli przedwstępną umowę sprzedaży akcji
dotyczącą nabycia przez Kupującego od Sprzedającego 15,7% akcji w kapitale zakładowym
Spółki. Jednakże, zgodnie z zawiadomieniem Kupujący i Sprzedający uzgodnili, że umowa
wspólników stanowić będzie umowę o działaniu w porozumieniu w rozumieniu art. 87 ust. 1
pkt 5 i 6 w związku z art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i
warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu
oraz o spółkach publicznych ("Ustawa o Ofercie Publicznej") w sprawie prowadzenia wspólnej
polityki wobec Spółki oraz wykonywania prawa głosu w wybranych sprawach w uzgodniony
sposób. Ponadto, zgodnie z umową przeniesienia Kupujący m.in. przeniesie na
Sprzedającego prawa głosu z Akcji oraz udzieli pełnomocnictwa do wykonywania praw głosu
z Akcji. Umowa przeniesienia wygasa w przypadku wykonania opcji kupna lub opcji sprzedaży
zgodnie z umową opcji kupna i sprzedaży oraz/lub w przypadku istotnego naruszenia
dokumentacji transakcyjnej („Transakcja”). W dniu 1 marca 2022 r., Spółka otrzymałam
zawiadomienie, że Transakcja została zakończona, a Kupujący nabył 15,7% akcji w Spółce.
(patrz raporty bieżące nr 13/2022 i 15/2022).
W wyniku Transakcji, Icona jest posiadaczem (a Posiadacze pośrednio posiadają) 90 176 000
akcji zwykłych na okaziciela Spółki, co stanowi 15,7% całkowitej liczby głosów na
zgromadzeniu akcjonariuszy GTC, z zastrzeżeniem, że (i) wszystkie Prawa Głosu Icona
(zdefiniowane poniżej) zostały przeniesione na Sprzedającego, oraz że (ii) Icona udziela
Sprzedającemu Pełnomocnictwa w zakresie Praw Głosu ISO.
W wyniku realizacji Transakcji GTC Holding Zrt posiada łącznie 269 352 880 akcji Spółki,
uprawniających do 269 352 880 głosów w Spółce, stanowiących 46,9% kapitału zakładowego
Spółki i uprawniających do 46,9% ogólnej liczby głosów w Spółce, w tym:
bezpośrednio posiada 21 891 289 akcji Spółki, uprawniających do 21 891 289 głosów
w Spółce, stanowiących 3,8% kapitału zakładowego Spółki i uprawniających do 3,8%
ogólnej liczby głosów w Spółce; oraz
pośrednio (tj. poprzez GTC Dutch) posiada 247 461 591 akcji Spółki, uprawniających
do 247 461 591 głosów w Spółce, stanowiących 43,1% kapitału zakładowego Spółki i
uprawniających do 43,1% ogólnej liczby głosów w Spółce.
Ponadto GTC Holding Zrt posiada również pośrednio, poprzez GTC Dutch, Prawa Głosu
Icona, tj. prawo do wykonywania 90 176 000 głosów w Spółce, uprawniających do 15,7%
ogólnej liczby głosów w Spółce. (patrz raporty bieżące nr 17/2022 i 18/2022).
9
Od 1 marca 2022 r. spółki GTC Holding Zrt., GTC Dutch i Icona działają na mocy porozumienia
akcjonariuszy o działaniu w porozumieniu dotyczącego wspólnej polityki wobec Spółki oraz
wykonywania w uzgodniony sposób praw głosu w wybranych sprawach na zgromadzeniu
akcjonariuszy Spółki (patrz raport bieżący nr 19/2022).
Tabela została sporządzona na podstawie informacji uzyskanych bezpośrednio od
akcjonariuszy lub podczas zapisów na nowe akcje i przedstawia strukturę akcjonariatu na
dzień publikacji raportu:
Akcjonariusz
Liczba akcji
(nie w tys.)
%
kapitału
akcyjnego
Liczba
głosów
(nie w tys.)
%
głosów
Zmiana
liczby
posiadanych
akcji od 31
grudnia
2021 2021 r.
(nie w tys.)
GTC Dutch Holdings
B.V.
247.461.591
43,10%
337.637.591
58,80%
Spadek o
51.113.500
Icona Securitization
Opportunities Group
S.A R.L.²
90.176.000
15,70%
0
0%
Wzrost o
90.117.000
GTC Holding
Zártkörüen Müködö
Részvénytársaság¹
21.891.289
3,81%
21.891.289
3,81%
Bez zmian
OFE PZU Złota Jesień
49.874.400
8,69%
49.874.400
8,69%
Wzrost o
8.160.400
AVIVA OFE Aviva
Santander
47.239.793
8,23%
47.239.793
8,23%
Wzrost o
9.500.000
Pozostali
117.612.049
20,47%
117.612.049
20,47%
Wzrost o
31.977.100
Razem
574.255.122
100,00%
574.255.122
100,00%
Wzrost o
88.700.000
1
posiada bezpośrednio 21.891.289 akcji Spółki oraz pośrednio przez GTC Dutch Holdings B.V. 337.637.591
akcji Spółki. Spółka GTC Dutch Holdings B.V. jest spółką w 100% kontrolowaną przez GTC Holding Zártkörüen
Müködö Részvénytársaság.
² Spółka Icona Securitization Opportunities Group S.A R.L. („Icona”) posiada bezpośrednio 15,70% udziału w
kapitale Spółki, z zastrzeżeniem, że wszystkie prawa głosu z posiadanych przez nich akcji zostały przeniesione
na Dutch Holdings B.V, oraz że Icona udzieliła Dutch Holdings B.V pełnomocnictwa do praw głosu z posiadanych
przez siebie akcji.
5. Posiadacze wszelkich papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia
kontrolne wraz z opisem tych uprawnień
Dla posiadaczy papierów wartościowych Globe Trade Centre S.A. nie wynikają z tych
papierów jakiekolwiek specjalne uprawnienia kontrolne.
10
6. Ograniczenia odnośnie wykonywania praw głosu, takich jak ograniczenie
wykonywania praw głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów,
ograniczenia czasowe dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie
z którymi, przy współpracy spółki, prawa kapitałowe związane z papierami
wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów wartościowych.
W Globe Trade Centre S.A. nie funkcjonują ograniczenia odnośnie wykonywania praw głosu,
takie jak, ograniczenie wykonywania prawa głosu przez posiadaczy określonej części lub
liczby głosów, ograniczenia czasowe dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie
z którymi, przy współpracy Globe Trade Centre S.A., prawa kapitałowe związane z papierami
wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów wartościowych.
7. Ograniczenia dotyczące przenoszenia prawa własności papierów wartościowych
Globe Trade Centre S.A.
Nie istnieją przepisy ograniczające prawo przeniesienia własności papierów wartościowych, z
wyjątkiem ograniczeń, które wynikają z ogólnych przepisów prawa, w szczególności
ograniczenia umowne dotyczące przeniesienia praw własności papierów wartościowych
emitowanych przez Spółkę.
8. Opis zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz
ich uprawnień, w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie
akcji
Zgodnie z Art. 10 statutu zarząd składa liczy od 1 do 7 członków, powoływanych przez radę
nadzorczą na trzyletnią kadencję.
Ponadto, rada nadzorcza wyznacza prezesa zarządu i jego zastępcę.
Zarząd Spółki jest odpowiedzialny za bieżące zarządzanie Spółką oraz jej reprezentowanie
wobec osób trzecich. Wszystkie kwestie związane z działalnością Spółki wchodzą w zakres
działalności zarządu, chyba że należą do kompetencji rady nadzorczej lub walnego
zgromadzenia z mocy przepisów prawa lub statutu.
Członkowie zarządu uczestniczą w szczególności w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i
udzielają odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie walnego zgromadzenia. Ponadto,
członkowie zarządu zapraszani na posiedzenia rady nadzorczej Spółki przez
przewodniczącego rady nadzorczej oraz uczestniczą w jej posiedzeniach z prawem do
wyrażania swoich opinii na temat spraw znajdujących się w porządku obrad.
11
Walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje decyzje w sprawie emisji lub wykupie akcji
Spółki. Kompetencje zarządu w tym zakresie ograniczają się do wykonywania wszelkich
uchwał powziętych przez walne zgromadzenie.
9. Opis zasad zmian statutu Spółki
Zmiana statutu Spółki wymaga uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy i wpisu do KRS.
Procedura podejmowania uchwał w sprawie zmian statutu podlega ogólnym przepisom prawa
i statutu ją regulującym.
10. Regulamin walnego zgromadzenia akcjonariuszy i jego praw podstawowych
oraz opis praw akcjonariuszy i ich wykonywania, w szczególności zasady
wynikające z regulaminu walnego zgromadzenia, chyba że informacje w tym
zakresie wynika bezpośrednio z przepisów prawa
Walne zgromadzenie akcjonariuszy działa na podstawie polskich przepisów kodeksu spółek
handlowych i statutu.
Walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje uchwały dotyczące w szczególności
następujących kwestii:
a) omawianie i zatwierdzanie sprawozdań zarządu i sprawozdania finansowego za
ubiegły rok,
b) decyzja o podziale zysku lub pokryciu straty,
c) udzielenie absolutorium członkom zarządu i rady nadzorczej z wykonywania swoich
obowiązków,
d) ustalenia wynagrodzenia rady nadzorczej,
e) zmiany statutu Spółki,
f) podwyższenie lub obniżenie kapitału zakładowego,
g) połączenie lub przekształcenie Spółki,
h) rozwiązanie i likwidacja Spółki,
i) emisja obligacji zmiennych lub z prawem pierwszeństwa,
j) zbycie lub wydzierżawienie Spółki oraz ustanowienie prawa użytkowania lub sprzedaży
zakładu Spółki,
12
k) wszelkie postanowienia dotyczące roszczeń o naprawienie szkody przy zawiązywaniu
Spółki lub wykonywaniu zarządu albo nadzoru.
W walnym zgromadzeniu uczestniczą osoby, które były akcjonariuszami Spółki na szesnaście
dni przed datą walnego zgromadzenia (dzień rejestracji uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu).
Akcjonariusz, będący osobą fizyczną, ma prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy i wykonywania prawa głosu osobiście lub przez pełnomocnika. Akcjonariusz,
będący osobą prawną, ma prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i
wykonywania prawa głosu przez osobę uprawnioną do przekazania oświadczeń woli w jego
imieniu lub przez pełnomocnika.
Pełnomocnictwo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu
wymaga formy pisemnej lub elektronicznej. W celu identyfikacji akcjonariusza, który udziel
pełnomocnictwa, zawiadomienie o przyznanie takiego pełnomocnictwa w postaci
elektronicznej powinno zawierać (w załączeniu):
- w przypadku akcjonariusza będącego osobą fizyczną - kopię dowodu osobistego,
paszportu lub innego urzędowego dokumentu tożsamości potwierdzającego
tożsamość akcjonariusza; lub
- w przypadku akcjonariusza niebędącego osobą fizyczną - kopię odpisu z
właściwego rejestru lub innego dokumentu potwierdzającego upoważnienie osoby
fizycznej (osób fizycznych) do reprezentowania akcjonariusza na nadzwyczajnym
walnym zgromadzeniu (np. nieprzerwany ciąg pełnomocnictw).
Na walnym zgromadzeniu mogą być obecni członkowie zarządu i rady nadzorczej - w składzie,
który pozwala na udzielanie merytorycznych odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie
walnego zgromadzenia - oraz audytor Spółki, jeśli walne zgromadzenie odbywa się w celu
omówienia kwestii finansowych.
Każdy uczestnik walnego zgromadzenia ma prawo być wybranym na przewodniczącego
walnego zgromadzenia, a także wyznaczyć jedną osobę jako kandydata na stanowisko
przewodniczącego walnego zgromadzenia. Do wyboru przewodniczącego walne
zgromadzenie nie podejmuje żadnych decyzji.
Przewodniczący walnego zgromadzenia prowadzi obrady zgodnie z ustalonym porządkiem
obrad, przepisami prawa, statutem, a w szczególności: udziela głosu, zarządza głosowania i
ogłaszania ich wyniki. Przewodniczący zapewnia sprawne prowadzenie obrad i poszanowanie
praw i interesów wszystkich akcjonariuszy.
Po utworzeniu i podpisaniu listy obecności przewodniczący potwierdza, że walne
zgromadzenie akcjonariuszy Spółki zostało zwołanie w sposób prawidłowy i jest upoważnione
do podejmowania uchwał.
Przewodniczący walnego zgromadzenia zamyka walne zgromadzenie po wyczerpaniu
porządku obrad.
13
11. Skład osobowy organów Spółki i zmiany w poprzednim roku obrotowym oraz
opis funkcjonowania organów zarządczych, nadzorczych lub administracyjnych
Spółki i jej komitetów.
ZARZĄD
Skład zarządu
Obecnie zarząd Spółki składa się z trzech członków. W poniższej tabeli przedstawiono imiona,
nazwiska, stanowiska, daty powołania i daty wygaśnięcia obecnej kadencji poszczególnych
członków zarządu na dzień 31 grudnia 2021 r.:
Imię i nazwisko
Stanowisko
Rok
pierwszego
powołania
Rok
powołania
na obecną
kadencję
Rok
wygaśnięcia
kadencji
Yovav Carmi ¹
Prezes
zarządu
2020
2020
2023
Ariel Ferstman
Członek
zarządu
oraz CFO
2020
2020
2023
Gyula Nagy
Członek
zarządu
2020
2020
2023
¹ Pan Yovav Carmi był członkiem zarządu Spółki w latach 2011-2015.
W 2021 r. skład zarządu uległ następującym zmianom:
w dniu 27 października 2021 r. Spółka zawarła porozumienie z panem Robertem Snow
kończące kadencje pana Snow jako członka zarządu Spółki oraz innych spółek
zależnych Grupy Rezygnacja została zatwierdzona przez Radę Nadzorczą w dniu 28
października 2021 r. (patrz raport bieżący nr 16/2021 i 17/2021);
w dniu 13 grudnia 2021 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana
Pedja Petronijevic (Chief Development Officer) z dniem 15 stycznia 2022 r. oraz pana
János Gárdai (Chief Operating Officer). z dniem 1 lutego 2022 r. (patrz raport bieżący
nr 18/2021).
Dodatkowo w roku 2022 skład zarządu uległ następującym zmianą:
w dniu 14 stycznia 2022 r. Spółka zawarła z Panem Yovavem Carmi (były prezesem
zarządu) porozumienie w zakresie rozwiązania umowy o pracę. Pan Carmi
zrezygnowz zasiadania w zarządzie GTC oraz innych spółek zależnych Grupy ze
skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 8/2022);
w dniu 28 stycznia 2022 r. pan Gyula Nagy zrezygnował z zasiadania w zarządzie GTC
ze skutkiem natychmiastowym ( patrz raport bieżący nr 11/2022).
14
w dniu 17 marca 2022 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana
Zoltána Fekete na stanowisko prezesa zarządu.( patrz raport bieżący nr 21/2022).
W poniższej tabeli przedstawiono imiona, nazwiska, stanowiska, daty powołania i daty
wygaśnięcia obecnej kadencji poszczególnych członków zarządu na dzień publikacji tego
raportu:
Imię i nazwisko
Stanowisko
Rok
pierwszego
powołania
Rok
powołania
na obecną
kadencję
Rok
wygaśnięcia
kadencji
Zoltán Fekete
Prezes
zarządu
2022
2022
2025
János Gárdai
Członek
zarządu
oraz COO
2022
2022
2025
Ariel Ferstman
Członek
zarządu
oraz CFO
2020
2020
2023
Pedja Petronijevic
Członek
zarządu
oraz CDO
2022
2022
2025
Opis działania zarządu
Zarząd prowadzi sprawy Spółki w sposób przejrzysty i efektywny zgodnie z odpowiednimi
przepisami prawa, jej przepisami wewnętrznymi oraz "Dobrymi Praktykami Spółek
Notowanych na GPW". Przy podejmowaniu decyzji związanych ze sprawami Spółki
członkowie zarządu działają w uzasadnionych granicach ryzyka gospodarczego.
Dwóch członków zarządu działających łącznie jest uprawnionych do składania oświadczeń
w imieniu Spółki.
Wszelkie kwestie związane z zarządzaniem Spółką, a nie ograniczone przez przepisy prawa
czy statutu do kompetencji rady nadzorczej lub walnego zgromadzenia, należą do zakresu
działania zarządu.
Członkowie zarządu uczestniczą w posiedzeniach walnego zgromadzenia i udzielają
merytorycznych odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie walnego zgromadzenia.
Członkowie zarządu zaproszeni na posiedzenie rady nadzorczej przez przewodniczącego
rady nadzorczej uczestniczą w spotkaniu z prawem do zabrania głosu w kwestiach
dotyczących porządku obrad. Członkowie zarządu, w zakresie ich kompetencji i w zakresie
niezbędnym dla rozstrzygnięcia spraw omawianych przez radę nadzorczą, przedstawiają
wyjaśnienia i informacje dotyczące spraw Spółki uczestnikom posiedzenia rady nadzorczej.
15
Zarząd podejmuje wszelkie decyzje uważane (przez zarząd) za istotne dla Spółki przez
podejmowanie uchwał na swoim posiedzeniu. Uchwały głosowane zwykłą większością
głosów.
Ponadto, zarząd może podejmowuchwały w formie pisemnej lub w sposób umożliwiający
natychmiastową komunikację członków zarządu za pomocą komunikacji audio-video (np.
telekonferencje, wideokonferencje, itp.).
RADA NADZORCZA
Skład rady nadzorczej
Na dzień 31 grudnia 2021 r. rada nadzorcza składa się z ośmiu członków.
W poniższej tabeli przedstawiono imiona, nazwiska, stanowisko, daty powołania i daty
wygaśnięcia obecnej kadencji poszczególnych członków rady nadzorczej na dzień 31 grudnia
2021 r.:
Imię i nazwisko
Stanowisko
Rok
pierwszego
powołania
Rok
powołania
na obecną
kadencję
Rok
wygaśnięcia
kadencji
Zoltán Fekete
Przewodniczący
rady nadzorczej
2020
2020
2023
János Péter
Bartha¹
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Lóránt Dudás
Członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Balázs Figura
Członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Mariusz
Grendowicz²
Członek rady
nadzorczej
2000
2019
2022
Marcin
Murawski¹
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2013
2019
2022
Bálint Szécsényi
Członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Daniel Obejte
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2021
2021
2024
1
spełnia kryteria niezależności wskazane w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW.
² spełnia kryteria niezależności wskazane w Statusie Spółki.
W 2021 r. skład rady nadzorczej uległ następującym zmianom:
w dniu 29 czerwca 2021 r. Otwarty Fundusz Emerytalny PZU „Złota Jesień”
reprezentowany przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU SA ponownie
16
powołało do składu rady nadzorczej pana Ryszarda Wawryniewicza na 3 letnią
kadencję, rozpoczynającą się z dniem 29 czerwca 2021 roku. (patrz raport bieżący nr
14/2021);
w dniu 30 grudnia 2021 r. Otwarty Fundusz Emerytalny PZU „Złota Jesień”
reprezentowany przez Powszechne Towarzystwo Emerytalne PZU SA odwołał ze
składu rady nadzorczej pana Ryszarda Wawryniewicza i powołał pana Daniela Obajtka
na członka rady nadzorczej Spółki na 3 – letnią kadencję, rozpoczynającą się z dniem
30 grudnia 2021 r. (patrz raport bieżący nr 24/2021).
Dodatkowo w roku 2022 skład rady nadzorczej uległ następującym zmianom:
w dniu 11 marca 2022 r. pan Zoltán Fekete zrezygnował z zasiadania w radzie
nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym ( patrz raport bieżący nr 20/2022).
w dniu 11 marca 2022 r. GTC Dutch Holdings B.V. powołała do rady nadzorczej Spółki
pana Gyula Nagy ze skutkiem natychmiastowym ( patrz raport bieżący nr 20/2022).
W poniższej tabeli przedstawiono imiona, nazwiska, stanowiska, daty powołania i daty
wygaśnięcia obecnej kadencji poszczególnych członków rady nadzorczej na dzień publikacji
tego raportu:
Imię i nazwisko
Stanowisko
Rok
pierwszego
powołania
Rok
powołania
na obecną
kadencję
Rok
wygaśnięcia
kadencji
János Péter
Bartha¹
Przewodniczący
rady nadzorczej
2020
2020
2023
Lóránt Dudás
Członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Balázs Figura
Członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Mariusz
Grendowicz²
Członek rady
nadzorczej
2000
2019
2022
Marcin
Murawski¹
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2013
2019
2022
Gyula Nagy
Członek rady
nadzorczej
2022
2022
2025
Bálint Szécsényi
Członek rady
nadzorczej
2020
2020
2023
Daniel Obejte
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2021
2021
2024
1
spełnia kryteria niezależności wskazane w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW.
² spełnia kryteria niezależności wskazane w Statusie Spółki.
17
Opis działalności rady nadzorczej
Rada nadzorcza działa na podstawie polskiego kodeksu spółek handlowych oraz na podstawie
statutu Spółki jak również regulaminu rady nadzorczej z dnia 16 maja 2017 r.
Zgodnie z postanowieniami statutu Spółki rada nadzorcza wykonuje stały nadzór nad
działalnością przedsiębiorstwa. W ramach wykonywania nadzoru rada nadzorczej może żądać
od zarządu wszelkich informacji i dokumentów dotyczących działalności Spółki.
Członkowie rady nadzorczej podejmują niezbędne kroki, aby otrzymywać regularne i
wyczerpujące informacje od zarządu w istotnych sprawach dotyczących działalności i ryzyka
Spółki oraz strategii zarządzania ryzykiem. Rada nadzorcza może (bez naruszania
kompetencji innych organów Spółki) wyrażać opinię na temat wszystkich spraw związanych
z działalnością spółki, w tym przekazywać wnioski i propozycje do zarządu.
Dodatkowo, oprócz kwestii określonych w kodeksie spółek handlowych, kompetencje rady
nadzorczej są następujące:
a) ustalenie wysokości wynagrodzenia oraz premii dla członków zarządu Spółki oraz
reprezentowanie Spółki przy zawieraniu umów z członkami zarządu i w przypadku
sporów z członkami zarządu;
b) wyrażanie zgody na zawarcie przez Spółkę lub jeden z Podmiotów Zależnych, umowy
lub umów z Podmiotem Powiązanym lub członkiem zarządu Spółki lub członkiem rady
nadzorczej Spółki lub z członkiem władz zarządzających lub nadzorczych Podmiotu
Powiązanego. Taka zgoda nie jest wymagana dla transakcji ze spółkami w których
Spółka posiada bezpośrednio lub pośrednio akcje uprawniające do co najmniej 50%
głosów na zgromadzeniach akcjonariuszy, jeżeli transakcja przewiduje zobowiązania
pozostałych akcjonariuszy tych spółek proporcjonalny do ich udziałów w tej spółce, lub
jeżeli różnica między zobowiązaniami finansowymi Spółki i pozostałych akcjonariuszy
nie przekracza 5 mln EUR. Własność pośrednia akcji uprawniających do co najmniej
50% głosów na zgromadzeniu wspólników oznacza posiadanie takiej liczby akcji, które
uprawnia do co najmniej 50% głosów w każdej z firm posiadanych pośrednio, w
łańcuchu spółek zależnych;
c) zatwierdzenia zmiany biegłego rewidenta wybranego przez zarząd Spółki do
przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego Spółki;
d) wyrażanie zgody na realizację przez Spółkę lub jeden z Podmiotów Zależnych: (i)
transakcji obejmującej nabycie lub zbycie aktywów inwestycyjnych każdego rodzaju,
których wartość przekracza 30 milionów EUR; (ii) udzielenia gwarancji na kwotę
przekraczającą 20 mln EUR; lub (iii) dowolnej transakcji (w formie jednego aktu
prawnego lub kilku aktów prawnych), innej niż określone w poprzednich punktach (i)
lub (ii), jeżeli wartość takiej transakcji przekracza 20 mln EUR . W celu usunięcia
wątpliwości, wymagana jest zgoda udzielona zarządowi Spółki do głosowania w
18
imieniu Spółki na zgromadzeniu akcjonariuszy spółki zależnej w sprawie akceptacji
transakcji spełniającej powyższe kryteria.
W rozumieniu statutu i powyższych kompetencji:
a) dany podmiot jest “Podmiotem Powiązanym”, jeżeli jest: (i) Podmiotem Dominującym
wobec Spółki, lub (ii) Podmiotem Zależnym wobec Spółki, lub (iii) innym niż Spółka,
Podmiotem Zależnym wobec Podmiotu Dominującego wobec Spółki, lub (iv)
Podmiotem Zależnym wobec, innego niż Spółka, Podmiotu Zależnego od Podmiotu
Dominującego wobec Spółki, lub (v) Podmiotem Zależnym od członka władz
zarządzających lub nadzorujących Spółki lub jakikolwiek z podmiotów wskazanych w
punktach od (i) do (iii);
b) dany podmiot jest “Podmiotem Zależnym” wobec innego podmiotu (“Podmiotu
Dominującego”), jeżeli Podmiot Dominujący: (i) posiada większość głosów w organach
Podmiotu Zależnego, także na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi, lub (ii)
jest uprawniony do podejmowania decyzji o polityce finansowej i bieżącej działalności
gospodarczej Podmiotu Zależnego na podstawie ustawy, statutu lub umowy, lub (iii)
jest uprawniony do powoływania lub odwoływania większości członków organów
zarządzających Podmiotu Zależnego, lub (iv) więcej niż połowa członków zarządu
Podmiotu Zależnego jest jednocześnie członkami zarządu lub osobami pełniącymi
funkcje kierownicze Podmiotu Dominującego bądź innego Podmiotu Zależnego.
Rada nadzorcza liczy od pięciu do dwudziestu członków, w tym przewodniczący rady
nadzorczej. Każdy akcjonariusz, który posiada indywidualnie więcej niż 5% udziałów w
kapitale zakładowym Spółki ("Próg Pierwotny") ma prawo do powołania jednego członka rady
nadzorczej. Akcjonariusze mają ponadto prawo do powołania jednego członka rady
nadzorczej z każdego posiadanego pakietu akcji stanowiących 5% kapitału zakładowego
Spółki powyżej Progu Pierwotnego. Członkowie rady nadzorczej powoływani przez
pisemne zawiadomienie dokonane przez uprawnionych akcjonariuszy przekazane
przewodniczącemu walnego zgromadzenia akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy lub poza walnym zgromadzeniem akcjonariuszy, dostarczone do zarządu wraz
z pisemnym oświadczeniem wybranej osoby, że wyraża on/ona zgodę na powołanie do rady
nadzorczej.
Liczba członków rady nadzorczej będzie równa liczbie członków powołanych przez
uprawnionych akcjonariuszy, powiększona o jednego członka niezależnego, pod warunkiem
że w żadnym przypadku liczba ta nie będzie niższa niż pięć.
Zgodnie ze statutem Spółki w skład rady nadzorczej wchodzi niezależny członek rady
nadzorczej powołany uchwałą walnego zgromadzenia akcjonariuszy i spełniający kryteria
określone w statucie oraz w przepisach ładu korporacyjnego zawartych w Dobrych Praktykach
Spółek Notowanych na GPW.
Przewodniczący rady nadzorczej zwołuje posiedzenia rady nadzorczej. Przewodniczący
zwołuje posiedzenie rady nadzorczej także na wniosek członka zarządu lub członka rady
19
nadzorczej. Posiedzenie rady nadzorczej odbywają się w ciągu co najmniej 14 dni od daty
złożenia pisemnego wniosku do Przewodniczącego.
Rada nadzorcza może zwoływposiedzenia zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
jak i za granicą. Posiedzenia rady nadzorczej mogą się odbywać za pośrednictwem telefonu,
pod warunkiem że wszyscy jego uczestnicy w stanie komunikować się jednocześnie.
Wszystkie uchwały podjęte na takich posiedzeniach będą ważne pod warunkiem, że na liście
obecności podpiszą się członkowie rady nadzorczej którzy brali udział w posiedzeniu. Miejsce,
w którym uczestniczy Przewodniczący takiego posiedzenia będzie uważane za miejsce, w
którym odbyło się posiedzenie.
O ile Statut nie stanowi inaczej, uchwały rady nadzorczej zapadają bezwzględną większością
głosów w obecności co najmniej 5 członków rady nadzorczej. W przypadku równej ilości
głosów, Przewodniczący ma głos decydujący.
Członkowie rady nadzorczej wykonują swoje prawa i wypełniają swoje obowiązki osobiście.
Członkowie rady nadzorczej uczestniczą w walnym zgromadzeniu.
Ponadto, w ramach wykonywania swoich obowiązków, rada nadzorcza:
a) raz w roku sporządza i przedstawia przed walnym zgromadzeniem zwięzłą ocenę
sytuacji Spółki, z uwzględnieniem oceny systemu kontroli wewnętrznej i systemu
zarządzania obszarami ryzyka, które są istotne dla Spółki,
b) raz w roku sporządza i przedstawia przed zwyczajnym walnym zgromadzeniem ocenę
własnej działalności,
c) omawia i wydaje opinię o sprawach, które będą tematami uchwał walnego
zgromadzenia.
KOMITETY RADY NADZORCZEJ
Rada nadzorcza może powoływać komitety w celu zbadania niektórych kwestii pozostających
w kompetencji rady nadzorczej lub działające jako organy doradcze i opiniotwórcze rady
nadzorczej.
KOMITET DS. AUDYTU
Rada nadzorcza powołała Komitet ds. Audytu, którego głównym zadaniem jest dokonywanie
oceny administracyjnej kontroli finansowej, sprawozdawczości finansowej oraz audytu
wewnętrznego i zewnętrznego Spółki oraz spółek należących do jej grupy kapitałowej oraz w
razie konieczności zapewnianie radzie nadzorczej porad w tym zakresie.
W roku 2021 odbyło się 5 posiedzeń Komitetu ds. Audytu.
20
W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowo skład Komitetu ds. Audytu na dzień 31 grudnia
2021 r.
Członek
Funkcja
Spełnia
kryteria
niezależności
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
rachunkowości
lub badania
sprawozdań
finansowych
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
branży
deweloperskiej
Mariusz
Grendowicz
Członek
komitetu ds.
audytu
nie
tak ¹
tak¹
Marcin
Murawski
Przewodniczący
komitetu ds.
audytu
tak
tak ²
nie
János
Péter
Bartha
Członek
komitetu ds.
audytu
tak
tak³
nie
¹ Mariusz Grendowicz studiował na Uniwersytecie Gdańskim oraz uzysk dyplom z
bankowości w Wielkiej Brytanii. W latach 2013-2014 był prezesem Polskich Inwestycji
Rozwojowych SA. W latach 2008-2010 był prezesem zarządu BRE Bank SA, a wcześniej, w
latach 2001 - 2006 był wiceprezesem Bank BPH SA, odpowiedzialnym za bankowość
korporacyjną i finansowanie nieruchomości. Podczas jego kariery, był również prezesem i
wiceprezesem ABN AMRO w Polsce (1997-2001), wiceprezesem ING Bank na Węgrzech
(1995-1997) i stał na czele pionu finansowania strukturalnego i rynków kapitałowych w ING
Bank w Warszawie (1992-1995). W 1983-1992 Mariusz Grendowicz pracował w bankach w
Londynie, w tym w Australia and New Zealand Banking Group i Citibanku.
.² Marcin Murawski Marcin Murawski ukończ Wydział Zarządzania na Uniwersytecie
Warszawskim w 1997 roku. Posiada również następujące certyfikaty: ACCA, ACCA Practicing
Certificate, uprawnienia KIBR , CIA. Od 2012 roku jest członkiem rady nadzorczej CCC S.A.
W latach 2005-2012 zajmował stanowisko dyrektora Departamentu Audytu Wewnętrznego i
Inspekcji w grupie WARTA, sekretarza Komitetów Audytu w TUIR WARTA S.A. oraz TUNŻ
WARTA S.A. Wcześniej w latach 1997-2005 pracował w PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o.,
gdzie zajmował stanowisko menedżera w Departamencie Audytu (lata 2002-2005), starszego
asystenta w Departamencie Audytu (lata 1999-2001), asystenta w Departamencie Audytu (lata
1997-1999).
³ János Péter Bartha jest doświadczonym bankierem inwestycyjnym. Posiada 18-letnie
doświadczenie w inwestycjach typu private equity, w szczególności w prywatyzacji,
zarządzaniu ofertami publicznymi oraz fuzjach i przejęciach. Pan Bartha rozpoczął karierę
bankową w 1986 roku w Narodowym Banku Węgier, w 1990 roku został Dyrektorem
Generalnym (CEO) Credit Suisse First Boston oraz w 1994 roku szefem Credit Suisse First
Boston w Europie Środkowo-Wschodniej.
21
KOMITET DS. WYNAGRODZEŃ
Rada nadzorcza powołała Komitet ds. Wynagrodzeń, który nie posiada uprawnień do
podejmowania decyzji, a odpowiada za przedstawianie radzie nadzorczej rekomendacji w
sprawie wynagrodzeń członków zarządu oraz zasad ustalania takich wynagrodzeń.
W roku 2021 odbyło się 4 posiedzeń Komitetu ds. Wynagrodzeń.
W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowo skład Komitetu ds. Wynagrodzeń na dzień 31
grudnia 2021 r.
Członek
Funkcja
Spełnia
kryteria
niezależności
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
rachunkowości
lub badania
sprawozdań
finansowych
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
branży
deweloperskiej
Zoltán Fekete
Przewodniczący
komitetu ds.
wynagrodzeń
nie
tak ¹
tak¹
Mariusz
Grendowicz
Członek
komitetu ds.
wynagrodzeń
nie
tak
tak
Marcin
Murawski
Członek
komitetu ds.
wynagrodzeń
tak
tak
nie
¹ Zoltán Fekete w 1990 roku ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Eötvös Lorand,
a w roku 1993 uzyskał tytuł MBA w dziedzinie bankowości na Uniwersytecie Exeter w Wielkiej
Brytanii. Pan Fekete posiada 30-letnie doświadczenie w międzynarodowej bankowości
inwestycyjnej i private equity. Jako bankier inwestycyjny pracowdla HSBC London, Credit
Suisse First Boston w Budapeszcie, Londynie i Izraelu. W trakcie swojej kariery zawodowej
przeprowadził wiele ofert publicznych, fuzji i przejęć oraz inwestycji typu private equity w
obszarze nieruchomości, technologii, oraz nauk przyrodniczych. Od listopada 2015 r. jest
Prezesem i Dyrektorem Generalnym Optima Investment Ltd.
W związku z rezygnacją pana Zoltána Fekete z zasiadania w radzie nadzorczej w dniu 11
marca 2022 r., rada nadzorcza powołała na członka oraz przewodniczącego komitetu
wynagrodzeń pana Jánosa Pétera Bartha.
22
W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowo skład Komitetu ds. Wynagrodz na dzień
publikacji raportu
Członek
Funkcja
Spełnia
kryteria
niezależności
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
rachunkowości
lub badania
sprawozdań
finansowych
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
branży
deweloperskiej
János Péter
Bartha
Przewodniczący
komitetu ds.
wynagrodzeń
tak
tak
nie
Mariusz
Grendowicz
Członek
komitetu ds.
wynagrodzeń
nie
tak
tak
Marcin
Murawski
Członek
komitetu ds.
wynagrodzeń
tak
tak
nie
12. Firma audytorska
Rekomendacja wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań
finansowych spełnia wszystkie obowiązujące kryteria prawne wymagane w procedurach
wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdań finansowych.
Firma audytorska badającą sprawozdania finansowe nie świadczyła żadnych innych usług
niebędących badaniem dla Spółki w roku 2021.
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA POLITYKI WYBORU FIRMY AUDYTORSKIEJ DO
PRZEPROWADZANIA BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH GTC SA ORAZ
POLITYKI ŚWIADCZENIA PRZEZ FIRMĘ AUDYTORSKĄ DOZWOLONYCH USŁUG
NIEBĘDĄCYCH BADANIEM.
W dniu 20 października 2017 r. rada nadzorcza zatwierdziła zasady wyboru niezależnego
audytora zgodnie z ustawą o biegłych rewidentach, firmach audytorskich i nadzorze
publicznym z dnia 11 maja 2017 r., które zostały przyjęte przez Komitet ds. Audytu w dniu 19
października 2017 r.
Wybór firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania i przeglądu sprawozdań finansowych
Spółki należy do obowiązków rady nadzorczej. Rada nadzorcza podejmuje decyzje w formie
oficjalnej uchwały, z uwzględnieniem wcześniejszych zaleceń Komitetu ds. Audytu.
23
Komitet ds. Audytu ocenia niezależność biegłego rewidenta i wyraża zgodę na świadczenie
Spółce uzgodnionych usług niezwiązanych z badaniem. Zgoda wskazana w zdaniu
poprzednim może zostać udzielona po dokonaniu oceny niezależności biegłego rewidenta i
po uzyskaniu od biegłego rewidenta potwierdzenia, że świadczenie usług niezwiązanych z
audytem zostanie zrealizowane zgodnie z wymaganiami niezależności wymaganymi dla
takich usług w ramach zasad etyki zawodowej i standardów wykonywania takich usług.
Główne założenia polityki wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania:
a) Rada nadzorcza wybiera fir audytorską do przeprowadzenia badania
sprawozdań finansowych na podstawie uprzedniej rekomendacji Komitetu ds.
Audytu. Rada nadzorcza podejmuje powyższą decyzję w formie uchwały.
b) Komitet ds. Audytu w swoim zaleceniu:
rekomenduje preferowaną firmę audytorską wraz z uzasadnieniem preferencji
Komitetu ds. Audytu;
stwierdza, że zalecenie jest wolne od wpływów stron trzecich;
oświadcza, że Spółka nie zawarła umów zawierających zapisy ograniczające
zdolność rady nadzorczej do wyboru firmy audytorskiej do celów badania
sprawozdań finansowych Spółki do określonych kategorii lub wykazów firm
audytorskich; oraz
wskazuje proponowane wynagrodzenie za przeprowadzenie badania.
c) w przypadku, gdy wybór przeprowadzany przez Komitet ds. Audytu nie dotyczy
przedłużenia umowy w zakresie badania sprawozdań finansowych Spółki,
rekomendacja Komitetu ds. Audytu musi zawierać co najmniej dwie propozycje firm
audytorskich, wraz z uzasadnieniem dla każdej z nich, a także wyjaśnienie
powodów preferencji Komitetu ds. Audytu.
d) Komitet ds. Audytu współpracuje z zarządem w zakresie pozyskiwania, analizy i
oceny ofert audytu, a zarząd udzieli Komitetowi wsparcia przy opracowaniu
odpowiedniego zalecenia.
e) w trakcie procedury wyboru rada nadzorcza i Komitet ds. Audytu biorą pod uwagę
następujące elementy:
bezstronność i niezależność firmy audytorskiej. Powyższy zakres obejmuje
analizę innych prac wykonanych przez firmę audytorską w Spółce, które
wykraczają poza zakres badania sprawozdań finansowych w celu uniknięcia
konfliktu interesów;
doświadczenie i osiągnięcia zespołu audytu w zakresie badania sprawozdań
finansowych podobnych spółek, jego kompetencje i kryteria finansowe;
24
maksymalny dopuszczalny przepisami obowiązującego prawa okres trwania
stałych zleceń w zakresie ustawowych badań przeprowadzanych przez samą
firmę audytorską;
proponowane wynagrodzenie za przeprowadzenie badania; oraz
ocenę związku między kryteriami wskazanymi w pkt 2 i 3 powyżej.
13. Polityka różnorodności stosowana do organów administrujących,
zarządzających i nadzorujących
Celem strategicznym naszej polityki różnorodności jest zapewnienie optymalnego
zatrudnienia dostosowanego do realizacji celów biznesowych Grupy. Priorytetem jest
budowanie zaufania między kadrą kierowniczą i pracownikami, oraz sprawiedliwe
traktowanie wszystkich osób, bez względu na zajmowane stanowisko.
Spółka stosuje politykę różnorodności poprzez zatrudnianie pracowników zróżnicowanych pod
kątem płci, wieku, doświadczenia zawodowego, wykształcenia, pochodzenia kulturowego oraz
zapewnienie wszystkim pracownikom równego traktowania w miejscu pracy, z
uwzględnieniem ich zróżnicowanych potrzeb oraz wykorzystaniem różnic między nimi do
osiągnięcia celów stawianych przez Spółkę. W ramach polityki różnorodności Spółka
przywiązuje wagę do okazywania szacunku wobec pracowników, będącego elementem
kultury zorientowanej na różnorodność m.in. poprzez integrację pracowników z firmą. Ponadto
Spółka wspiera inicjatywy społeczne na rzecz równości szans oraz przyłącza się do akcji
charytatywnych inicjowanych przez pracowników. Zasady wnego traktowania w miejscu
pracy zostały zapisane w wewnętrznych dokumentach spółki, ogólnie dostępnych dla każdego
z pracowników.
1
OŚWIADCZENIE ZARZĄDU
Zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 roku w sprawie
informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych
oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa
niebędącego państwem członkowskim, Globe Trade Centre S.A. reprezentowany przez:
Zoltán Fekete, Prezes Zarządu
Ariel Alejandro Ferstman, Członek Zarządu
János Gárdai, Członek Zarządu
Pedja Petronijevic, Członek Zarządu
niniejszym oświadcza, że:
- wedle jego najlepszej wiedzy, sprawozdanie finansowe za okres 12 miesięcy zakończony
31 grudnia 2021 roku i dane porównywalne sporządzone zostały zgodnie z obowiązującymi
zasadami rachunkowości oraz odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację
majątkową i finansową Spółki oraz jej wynik finansowy, a roczne sprawozdanie Zarządu z
działalności Spółki Globe Trade Centre S.A. zawiera prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć
Spółki oraz jej sytuacji, w tym opis podstawowych ryzyk i zagrożeń;
- podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych, dokonujący badania
sprawozdania finansowego za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 roku został
wybrany zgodnie z przepisami prawa. Podmiot ten oraz biegły rewident dokonujący tego
badania, spełniali warunki do sporządzenia raportu z badania sprawozdania finansowego za
okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 roku, zgodnie z przepisami ustawy o
rachunkowości oraz normami zawodowymi.
Warszawa, 5 kwietnia 2022 roku
Zoltán Fekete, Ariel Alejandro Ferstman
Prezes Zarządu Członek Zarządu
János Gárdai Pedja Petronijevic
Członek Zarządu Członek Zarządu
1
INFORMACJA ZARZĄDU GLOBE TRADE CENTRE S.A. SPORZĄDZONA NA
PODSTAWIE OŚWIADCZENIA RADY NADZORCZEJ O DOKONANIU WYBORU FIRMY
AUDYTORSKIEJ PRZEPROWADZAJĄCEJ BADANIE ROCZNEGO SPRAWOZDANIA
FINANSOWEGO
(zgodnie z wymogiem § 70 ust. 1 pkt 7 oraz § 71 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za
równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem
członkowskim)
Zarząd Globe Trade Centre S.A. („Spółka”), na podstawie oświadczenia Rady Nadzorczej
Spółki o dokonaniu wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie rocznego
sprawozdania finansowego z dnia 29 kwietnia 2020 roku informuje, że w Spółce dokonano
wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie rocznego sprawozdania finansowego
za rok obrotowy 2021 zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz z poszanowaniem
wewnętrznych regulacji Globe Trade Centre S.A. w zakresie procedury wyboru firmy
audytorskiej.
Nadto, Zarząd Spółki wskazuje, że:
─ firma audytorska oraz członkowie zespołu wykonującego badanie rocznego jednostkowego
i skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2021
spełniali warunki do sporządzenia bezstronnego i niezależnego sprawozdania z badania
rocznego sprawozdania finansowego zgodnie z obowiązującymi przepisami, standardami
wykonywania zawodu i zasadami etyki zawodowej;
w Spółce przestrzegane obowiązujące przepisy prawa związane z rotacją firmy
audytorskiej i kluczowego biegłego rewidenta oraz obowiązkowymi okresami karencji;
Spółka posiada politykę w zakresie wyboru firmy audytorskiej oraz politykę w zakresie
świadczenia na rzecz emitenta przez firmę audytorską, podmiot powiązany z firmą audytors
lub członka jego sieci dodatkowych usług niebędących badaniem, w tym usług warunkowo
zwolnionych z zakazu świadczenia przez firmę audytorską.
Warszawa, 5 kwietnia 2022 r.
Zoltán Fekete, Ariel Alejandro Ferstman
Prezes Zarządu Członek Zarządu
János Gárdai Pedja Petronijevic
Członek Zarządu Członek Zarządu
1
OŚWIADCZENIE RADY NADZORCZEJ GLOBE TRADE CENTRE S.A.
W ZAKRESIE POWOŁANIA, SKŁADU I FUNKCJONOWANIA
KOMITETU AUDYTU
(zgodnie z wymogiem § 70 ust. 1 pkt 8 oraz § 71 ust. 1 pkt 8 Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r.
w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów
wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych
przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim)
Rada Nadzorcza oświadcza, iż w Globe Trade Centre S.A.:
a) przestrzegane przepisy dotyczące powołania, składu i funkcjonowania komitetu
audytu, w tym dotyczące spełnienia przez jego członków kryteriów niezależności oraz
wymagań odnośnie do posiadania wiedzy i umiejętności z zakresu branży, w której
działa emitent, oraz w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych,
b) komitet audytu wykonywał zadania komitetu audytu przewidziane w obowiązujących
przepisach.
Warszawa, 5 kwietnia 2022 r.
János Péter Bartha
Przewodniczący Rady Nadzorczej
1
OŚWIADCZENIE RADY NADZORCZEJ GLOBE TRADE CENTRE S.A. DOTYCZĄCE
OCENY SPRAWOZDAŃ Z DZIAŁALNOŚCI EMITENTA
I SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO EMITENTA W ZAKRESIE ICH ZGODNOŚCI
Z KSIĘGAMI, DOKUMENTAMI I ZE STANEM FAKTYCZNYM
(zgodnie z wymogiem § 70 ust. 1 pkt 14 oraz § 71 ust. 1 pkt 12 Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za
równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem
członkowskim)
Rada Nadzorcza, jako organ nadzorczy Globe Trade Centre S.A. („Spółka” lubGTC”)
dokonała oceny sprawozdania z działalności emitenta i sprawozdań finansowych emitenta w
zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami oraz ze stanem faktycznym. W
szczególności Rada Nadzorcza zweryfikowała:
- sprawozdanie z działalności emitenta za rok 2021,
- jednostkowe sprawozdanie finansowe emitenta za rok 2021,
- skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej emitenta za rok 2021.
W wyniku przeprowadzonej oceny, Rada Nadzorcza stwierdziła, sprawozdanie z
działalności Spółki i grupy kapitałowej Spółki za rok 2021 we wszystkich istotnych aspektach
odpowiada wymogom określonym w art. 49 i art. 55 ust 2a Ustawy o rachunkowości oraz w
Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i
okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków
uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państw niebędących
państwem członkowskim, a zawarte w nim informacje są zgodne z informacjami zawartymi w
zbadanych przez biegłego rewidenta jednostkowym sprawozdaniu finansowym Spółki oraz
skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym grupy kapitałowej Spółki za rok 2021.
Ponadto Rada Nadzorcza ocenia, że przedstawione przez Zarząd Spółki jednostkowe
sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2021, skonsolidowane sprawozdanie finansowe za
rok obrotowy 2021 oraz sprawozdanie z działalności Spółki i grupy kapitałowej Spółki za rok
2021 przedstawiają rzetelnie i jasno wszystkie informacje niezbędne i istotne dla oceny
sytuacji majątkowej i finansowej Spółki oraz grupy kapitałowej Spółki na dzień 31 grudnia 2021
roku, jak też są zgodne z księgami, dokumentami oraz ze stanem faktycznym.
Rada Nadzorcza dokonała pozytywnej oceny jednostkowego sprawozdania finansowego za
rok obrotowy 2021, skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2021 oraz
sprawozdania z działalności Spółki i grupy kapitałowej Spółki za rok 2021 na podstawie:
- treści ww. sprawozdań, przedłożonych przez Zarząd Spółki;
- sprawozdań niezależnego biegłego rewidenta, tj. BDO sp. z o.o. sp. k. z siedzibą
w Warszawie z badania jednostkowego sprawozdania finansowego Spółki oraz
skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej Spółki na dzień 31.12.2021
2
r., a także sprawozdania dodatkowego dla Komitetu Audytu sporządzonego na podstawie art.
11 Rozporządzenie parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia
2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań
finansowych jednostek interesu publicznego, uchylające decyz komisji 2005/909 oraz
stosownie do przepisów Ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach
audytorskich oraz nadzorze publicznym;
- spotkań z przedstawicielami ww. firmy audytorskiej, w tym z kluczowym biegłym rewidentem;
- informacji Komitetu Audytu o przebiegu, wynikach i znaczeniu badania dla rzetelności
sprawozdawczości finansowej w Spółce oraz roli Komitetu w procesie badania sprawozdania
finansowego;
- wyników innych czynności sprawdzających wykonanych w wybranych obszarach
finansowych i operacyjnych.
Warszawa, 5 kwietnia 2022 r.
János Péter Bartha
Przewodniczący Rady Nadzorczej