Jednostkowe sprawozdanie finansowe PKO Banku Polskiego S.A. za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku

WYBRANE DANE FINANSOWE DOTYCZĄCE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

WYBRANE DANE FINANSOWE

 

w mln PLN

 

w mln EUR

 

 

 

Zmiana %

 

 

Zmiana %

2022

2021

(A-B)/B

2022

2021

(D-E)/E

A

B

C

D

E

F

Wynik z tytułu odsetek

11 224

8 711

28,85%

2 394

1 903

25,80%

Wynik z tytułu prowizji i opłat

3 818

3 493

9,30%

814

763

6,68%

Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe oraz wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych

(1 209)

(1 199)

0,83%

(258)

(262)

(1,53%)

Koszty działania

(6 925)

(5 253)

31,83%

(1 477)

(1 148)

28,66%

Zysk brutto

4 562

5 976

(23,66%)

973

1 306

(25,50%)

Zysk netto

3 258

4 596

(29,11%)

695

1 004

(30,78%)

Zysk na jedną akcję - podstawowy z zysku za okres (w PLN/EUR)

2,61

3,68

(29,08%)

0,56

0,80

(30,00%)

Zysk na jedną akcję - rozwodniony z zysku za okres (w PLN/EUR)

2,61

3,68

(29,08%)

0,56

0,80

(30,00%)

Dochody całkowite netto

299

(2 504)

(111,94%)

64

(547)

(111,70%)

Przepływy pieniężne netto

10 482

10 003

4,79%

2 236

2 185

2,33%

 

WYBRANE DANE FINANSOWE

w mln PLN

 

w mln EUR

 

31.12.2022

31.12.2021

Zmiana %

(A-B)/B

31.12.2022

31.12.2021

Zmiana %

(D-E)/E

 

A

B

C

D

E

F

Suma aktywów

405 168

388 816

4,21%

86 392

84 536

2,20%

Kapitał własny ogółem

34 084

36 073

(5,51%)

7 268

7 843

(7,33%)

Kapitał zakładowy

1 250

1 250

-

267

272

(1,84%)

Liczba akcji (w mln)

1 250

1 250

-

1 250

1 250

-

Wartość księgowa na jedną akcję (w PLN/EUR)

27,27

28,86

(5,51%)

5,81

6,27

(7,34%)

Rozwodniona liczba akcji (w mln)

1 250

1 250

-

1 250

1 250

-

Rozwodniona wartość księgowa na jedną akcję (w PLN/EUR)

27,27

28,86

(5,51%)

5,81

6,27

(7,34%)

Łączny współczynnik kapitałowy (%)

18,86

20,23

(6,77%)

18,86

20,23

(6,77%)

Kapitał Tier 1

34 810

36 956

(5,80%)

7 422

8 035

(7,62%)

Kapitał Tier 2

2 584

2 700

(4,30%)

551

587

(6,13%)

 

WYBRANE POZYCJE SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO PRZELICZONO NA EUR WEDŁUG NASTĘPUJĄCYCH KURSÓW

2022

2021

średnia kursów NBP na koniec miesięcznych okresów (pozycje rachunku zysków i strat, sprawozdania z całkowitych dochodów i sprawozdania z przepływów pieniężnych)

4,6883

4,5775

 

31.12.2022

31.12.2021

kurs średni NBP na dzień (pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej)

4,6899

4,5994

 

SPIS TREŚCI

JEDNOSTKOWY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

Informacje ogólne o banku

1. Działalność banku

2. Zmiany w Spółkach wchodzących w skład Grupy Kapitałowej

3. Informacje dotyczące składu osobowego Rady Nadzorczej oraz Zarządu

4. Zatwierdzenie sprawozdania finansowego

5. Oświadczenie Zarządu

6. Oświadczenie o zgodności

7. Kontynuacja działalności

8. Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego

OPIS WAŻNIEJSZYCH ZASAD RACHUNKOWOŚCI

9. Waluta funkcjonalna, waluta prezentacji i waluty obce

10. Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

11. Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych

11.1. Ujmowanie transakcji w księgach

11.2. Kompensowanie instrumentów finansowych

11.3. Wyłączenie ze sprawozdania z sytuacji finansowej instrumentów finansowych

11.4. Zasady klasyfikacji instrumentów finansowych

11.5. Kategoria wyceny aktywów finansowych według zamortyzowanego kosztu

11.6. Kategoria wyceny aktywów finansowych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

11.7. Kategoria wyceny aktywów finansowych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

11.8. Instrumenty kapitałowe

11.9. Zmiana klasyfikacji aktywów finansowych

11.10. Modyfikacje - Zmiana kontraktowych przepływów pieniężnych

11.11. Wycena aktywów finansowych nabytych lub udzielonych z utratą wartości (POCI)

11.12. Wycena zobowiązań finansowych

12. Kwestie środowiskowe

13. Zmiany zasad rachunkowości obowiązujące od 1 stycznia 2022 roku i objaśnienie różnic między wcześniej publikowanymi sprawozdaniami a niniejszym sprawozdaniem finansowym

14. Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do nich

NOTY UZUPEŁNIAJĄCE DO RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

15. Przychody i koszty z tytułu odsetek

16. Przychody i koszty z tytułu prowizji i opłat

17. Przychody z tytułu odsetek oraz prowizji i opłat po segmentach

18. Przychody z tytułu dywidend

19. Wynik na operacjach finansowych

20. Wynik z pozycji wymiany

21. Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych

22. Pozostałe przychody i koszty operacyjne

23. Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe

24. Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych

25. Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

26. Koszty działania

27. Podatek od niektórych instytucji finansowych

28. Podatek dochodowy

29. Zysk przypadający na jedną akcję

NOTY UZUPEŁNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ - INSTRUMENTY FINANSOWE

30. Kasa, środki w Banku Centralnym

31. Należności od banków

32. Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty pochodne

32.1. Rachunkowość zabezpieczeń – informacje finansowe

32.2. Pozostałe instrumenty pochodne – informacje finansowe

33. Papiery wartościowe

34. Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i sprzedaży

35. Kredyty i pożyczki udzielone klientom

36. Zobowiązania wobec banków

37. Zobowiązania wobec klientów

38. Otrzymane finansowanie

38.1. Otrzymane kredyty i pożyczki

38.2. Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych

38.3. Zobowiązania podporządkowane

POZOSTAŁE NOTY UZUPEŁNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ I ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE

39. Wartości niematerialne

40. Rzeczowe aktywa trwałe

41. Aktywa przeznaczone do sprzedaży

42. Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

43. Inne aktywa

44. Pozostałe zobowiązania

45. Rezerwy

46. Zobowiązania warunkowe oraz pozabilansowe zobowiązania otrzymane i udzielone

47. Sprawy sporne

48. Kapitał własny i akcjonariat Banku

49. Hierarchia wartości godziwej

50. Aktywa i zobowiązania finansowe, które w sprawozdaniu z sytuacji finansowej nie są prezentowane w wartości godziwej

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W BANKU

51. Zarządzanie ryzykiem w banku

52. Specyficzne działania w zakresie zarządzania ryzykiem w Banku podjęte w 2022 roku

53. Zarządzanie ryzykiem kredytowym

54. Ryzyko kredytowe – informacje finansowe

54.1. Podział aktywów finansowych wg faz

54.2. Zmiana wartości bilansowej brutto

54.3. Zmiany wartości odpisów na oczekiwane straty kredytowe

54.4. Pozostałe ujawnienia

55. Kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych

56. Zarządzanie ryzykiem koncentracji kredytowej w Banku

57. Zabezpieczenia

58. Ekspozycja na ryzyko kredytowe kontrahenta

59. Praktyki forbearance

60. Informacje o pakietowej sprzedaży wierzytelności

61. Zarządzanie ryzykiem walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych

62. Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej

63. Zarządzanie ryzykiem walutowym

63.1. Struktura walutowa aktywów i zobowiązań finansowych

64. Zarządzanie ryzykiem płynności

64.1. Przepływy kontraktowe zobowiązań finansowych banku, w tym pochodnych instrumentów finansowych

64.2. Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań oraz przeniesione aktywa finansowe

64.3. Aktywa i zobowiązania Krótkoterminowe i długoterminowe

65. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym

66. Zarządzenie ryzykiem ESG

Zarządzanie kapitałem banku

67. Adekwatność kapitałowa

68. Wskaźnik dźwigni

69. Dywidendy i podział niepodzielonego zysku z lat ubiegłych

POZOSTAŁE NOTY

70. Informacje uzupełniające do sprawozdania z przepływów pieniężnych

71. Transakcje ze Skarbem Państwa i jednostkami powiązanymi

72. Świadczenia dla kluczowego personelu kierowniczego PKO Banku Polskiego SA

73. Leasing

74. Dotacje Rządowe

75. Informacje dotyczące firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie sprawozdań finansowych

76. Wpływ sytuacji geopolitycznej w Ukrainie na pko bank polski s.a.

77. Reforma wskaźników stóp procentowych

78. Zdarzenia, które wystąpiły po dniu, na który sporządzono sprawozdanie finansowe

JEDNOSTKOWY RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

Nota

2022

2021

Wynik z tytułu odsetek

15, 17

11 224

8 711

Przychody z tytułu odsetek i przychody o charakterze zbliżonym do odsetek

 

18 524

9 164

 w tym obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej

 

17 972

8 356

Koszty z tytułu odsetek

 

(7 300)

(453)

Wynik z tytułu prowizji i opłat

16, 17 

3 818

3 493

Przychody z tytułu prowizji i opłat

 

5 317

4 646

Koszty z tytułu prowizji i opłat

 

(1 499)

(1 153)

Wynik pozostały

 

758

1 211

Przychody z tytułu dywidend

18

488

624

Wynik na operacjach finansowych

19

356

54

Wynik z pozycji wymiany

20

(108)

429

Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych

21

(11)

201

w tym wycenianych wg zamortyzowanego kosztu

 

13

1

Pozostałe przychody i koszty operacyjne netto

 22

33

(97)

Wynik na działalności biznesowej

 

15 800

13 415

Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe

23

(1 120)

(1 144)

Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych

24

(89)

(55)

Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

25

(1 914)

-

Koszty działania

26

(6 925)

(5 253)

 w tym z tytułu obciążeń regulacyjnych

 

(1 826)

(594)

Podatek od niektórych instytucji finansowych

27

(1 190)

(987)

Zysk brutto

 

4 562

5 976

Podatek dochodowy

28

(1 304)

(1 380)

 

 

 

 

Zysk netto

 

3 258

4 596

 

 

 

 

Zysk na jedną akcję

 29

 

 

– podstawowy z zysku za okres (PLN)

 

2,61

3,68

– rozwodniony z zysku za okres (PLN)

 

2,61

3,68

Średnia ważona liczba akcji zwykłych w okresie (w mln)*

 

1 250

1 250

*Zarówno w 2022 roku jak i w 2021 roku nie występowały instrumenty rozwadniające zysk przypadający na jedną akcję. W związku z powyższym wartość rozwodnionego zysku przypadającego na jedną akcję pokrywa się z wartością podstawowego zysku przypadającego na jedną akcję.

 

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW

SPRAWOZDANIE Z CAŁKOWITYCH DOCHODÓW

Nota

2022

2021

Zysk netto

 

3 258

4 596

Inne dochody całkowite

 

(2 959)

(7 100)

Pozycje, które mogą być przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat

 

(2 953)

(7 107)

Zabezpieczenie przepływów pieniężnych, netto

 

(1 326)

(4 021)

Zabezpieczenie przepływów pieniężnych, brutto

32

(1 637)

(4 964)

Podatek odroczony

28,32

311

943

Wartość godziwa aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, netto

 

(1 627)

(3 086)

Aktualizacja wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, brutto

 

(2 036)

(3 611)

Zyski/straty przeniesione do rachunku zysków i strat (z tytułu zbycia)

 21

24

(200)

Podatek odroczony

28

385

725

Pozycje, które nie mogą być przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat

 

(6)

7

Zyski i straty aktuarialne, netto

 

(6)

7

Zyski i straty aktuarialne, brutto

45

(8)

9

Podatek odroczony

28

2

(2)

 

 

 

 

Dochody całkowite netto, razem

 

299

(2 504)

 

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ

 

Nota

31.12.2022

31.12.2021

AKTYWA

 

405 168

388 816

Kasa, środki w Banku Centralnym

30

15 719

11 421

Należności od banków

31

19 442

14 296

Pochodne instrumenty zabezpieczające

32

217

327

Pozostałe instrumenty pochodne

32

13 745

11 143

Papiery wartościowe

33

130 986

130 838

Transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży

34

7

-

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

35

208 918

205 677

Rzeczowe aktywa trwałe

40

2 505

2 639

Aktywa przeznaczone do sprzedaży

41

10

18

Wartości niematerialne

39

2 933

2 896

Inwestycje w jednostki zależne

42

3 560

3 617

Inwestycje w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

42

275

275

Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego

 

47

33

- Banku

 

-

11

- jednostek zależnych wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej

 

47

22

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

28

4 694

3 599

Inne aktywa

43

2 110

2 037

 

 

 

31.12.2022

31.12.2021

ZOBOWIĄZANIA I KAPITAŁ WŁASNY

 

405 168

388 816

Zobowiązania

 

371 084

352 743

Zobowiązania wobec Banku Centralnego

 

9

8

Zobowiązania wobec banków

36

2 928

3 762

Pochodne instrumenty zabezpieczające

32

6 727

4 624

Pozostałe instrumenty pochodne

32

14 002

11 704

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu

34

-

49

Zobowiązania wobec klientów

37

334 856

318 032

Otrzymane kredyty i pożyczki

38

726

5 142

Zobowiązania podporządkowane

38

2 781

2 716

Pozostałe zobowiązania

44

6 480

5 090

Zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego

 

527

-

- Banku

 

379

-

- jednostek zależnych wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej

 

148

-

Rezerwy

45

2 048

1 616

 

 

'

'

KAPITAŁ WŁASNY

48

34 084

36 073

Kapitał zakładowy

 

1 250

1 250

Kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite

 

21 768

24 727

Niepodzielony wynik finansowy

 

7 808

5 500

Wynik roku bieżącego

 

3 258

4 596

 

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM

ZA ROK ZAKOŃCZONY

31 grudnia 2022

Kapitał zakładowy

Kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite

Niepodzielony wynik finansowy

Wynik okresu bieżącego

Kapitał własny ogółem

Kapitały rezerwowe

Skumulowane inne dochody całkowite

Razem kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite

Kapitał zapasowy

Fundusz ogólnego ryzyka bankowego

Pozostałe kapitały rezerwowe

Wartość na początek okresu

1 250

22 468

1 070

6 746

(5 557)

24 727

5 500

4 596

36 073

Przeniesienie wyniku z lat ubiegłych

-

-

-

-

-

-

4 596

(4 596)

-

Dywidenda

-

-

-

-

-

-

(2 288)

-

(2 288)

Dochody całkowite

-

-

-

-

(2 959)

(2 959)

-

3 258

299

Wartość na koniec okresu

1 250

22 468

1 070

6 746

(8 516)

21 768

7 808

3 258

34 084

 

ZA ROK ZAKOŃCZONY

31 grudnia 2021

Kapitał zakładowy

Kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite

Niepodzielony wynik finansowy

Wynik okresu bieżącego

Kapitał własny ogółem

Kapitały rezerwowe

Skumulowane inne dochody całkowite

Razem kapitały rezerwowe i skumulowane inne dochody całkowite

Kapitał zapasowy

Fundusz ogólnego ryzyka bankowego

Pozostałe kapitały rezerwowe

Wartość na początek okresu

1 250

29 168

1 070

2 990

1 543

34 771

5 500

(2 944)

38 577

Przeniesienie wyniku z lat ubiegłych

-

-

-

-

-

-

(2 944)

2 944

-

Dochody całkowite

-

-

-

-

(7 100)

(7 100)

-

4 596

(2 504)

Utworzenie funduszu specjalnego z przeznaczeniem na pokrycie szczególnych strat bilansowych

-

(6 700)

-

6 700

-

-

-

-

-

Pokrycie straty z lat ubiegłych

-

-

-

(2 944)

-

(2 944)

2 944

-

-

Wartość na koniec okresu

1 250

22 468

1 070

6 746

(5 557)

24 727

5 500

4 596

36 073

 

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 grudnia 2022

Skumulowane inne dochody całkowite

Wartość godziwa aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Zabezpieczenie przepływów pieniężnych

Zyski i straty aktuarialne

Razem

Wartość na początek okresu

(1 842)

(3 702)

(13)

(5 557)

Dochody całkowite razem

(1 627)

(1 326)

(6)

(2 959)

Wartość na koniec okresu

(3 469)

(5 028)

(19)

(8 516)

 

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 grudnia 2021

Skumulowane inne dochody całkowite

Wartość godziwa aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Zabezpieczenie przepływów pieniężnych

Zyski i straty aktuarialne

Razem

Wartość na początek okresu

1 244

319

(20)

1 543

Dochody całkowite razem

(3 086)

(4 021)

7

(7 100)

Wartość na koniec okresu

(1 842)

(3 702)

(13)

(5 557)

 

JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

 

Nota

2022

2021

Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

 

 

 

Zysk brutto

 

4 562

5 976

Zapłacony podatek dochodowy

 

(1 311)

(1 686)

Korekty razem:

 

10 390

21 961

Amortyzacja

 26

909

868

(Zysk) strata z działalności inwestycyjnej

 70

(14)

(26)

Odsetki i dywidendy otrzymane

 70

(4 189)

(2 744)

Odsetki zapłacone

 

342

267

Zmiana stanu:

 

 

 

należności od banków

 70

1 027

(3 018)

pochodnych instrumentów zabezpieczających

 

2 213

4 372

pozostałych instrumentów pochodnych

 

(304)

(655)

papierów wartościowych

70

(3 600)

(1 091)

kredytów i pożyczek udzielonych klientom

70

(3 924)

(12 398)

transakcji z przyrzeczeniem sprzedaży

 

(7)

-

aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży

70

8

108

innych aktywów

70

(87)

(152)

skumulowanych odpisów na oczekiwane straty kredytowe

70

821

(110)

skumulowanych odpisów na aktywa niefinansowe i innych rezerw

70

332

202

zobowiązań wobec Banku Centralnego

 

1

8

zobowiązań wobec banków

 

(834)

1 179

zobowiązań wobec klientów

 

16 824

39 138

transakcji z przyrzeczeniem odkupu

 

(49)

1

otrzymanych kredytów i pożyczek

70

803

305

zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych

70

-

18

zobowiązań podporządkowanych

70

65

-

pozostałych zobowiązań

70

1 632

839

Inne korekty

70

(1 579)

(5 150)

Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej

 

13 641

26 251

 

 

Nota

2022

2021

Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej

 

 

 

Wpływy z działalności inwestycyjnej

 

91 385

58 414

Wykup papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

 

78 672

53 386

Odsetki otrzymane od papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

 

1 883

1 238

Wykup papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu

 

7 758

2 074

Odsetki otrzymane od papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu

 

1 719

962

Zbycie wartości niematerialnych, rzeczowych aktywów trwałych oraz aktywów do zbycia

 

51

71

Inne wpływy inwestycyjne, w tym dywidendy

70

1 302

683

Wydatki z działalności inwestycyjnej

 

(86 453)

(70 074)

Podwyższenie kapitału wspólnych przedsięwzięć

 

-

(18)

Nabycie papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

 

(83 145)

(43 294)

Nabycie papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu

 

(1 813)

(25 946)

Nabycie wartości niematerialnych oraz  rzeczowych aktywów trwałych

 

(788)

(816)

Inne wydatki  inwestycyjne

 70

(707)

-

Środki pieniężne netto z działalności inwestycyjnej

 

4 932

(11 660)

 

 

Nota

2022

2021

Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej

 

 

 

Wypłata dywidendy

69

(2 288)

-

Wykup/umorzenie dłużnych papierów wartościowych

 

-

(4 038)

Spłata kredytów i pożyczek

 70

(5 219)

(69)

Płatności zobowiązań z tytułu leasingu

 70

(242)

(213)

Spłata odsetek od zobowiązań  długoterminowych

 70

(342)

(268)

Środki pieniężne netto z działalności finansowej

 

(8 091)

(4 588)

Przepływy pieniężne netto

 

10 482

10 003

w tym z tytułu różnic kursowych od środków pieniężnych i ich ekwiwalentów

 70

105

26

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu

 

19 129

9 126

Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu

 70

29 611

19 129

 

Informacje ogólne o banku

1.   Działalność banku

Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna (PKO Bank Polski S.A. albo Bank) został utworzony dekretem podpisanym 7 lutego 1919 roku przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, premiera Ignacego Paderewskiego oraz ministra poczt i telegrafów i jednocześnie pierwszego prezesa Huberta Lindego jako Pocztowa Kasa Oszczędnościowa. W 1950 roku Bank rozpoczął działalność jako Powszechna Kasa Oszczędności bank państwowy. Rozporządzeniem Rady Ministrów z 18 stycznia 2000 roku przekształcono Powszechną Kasę Oszczędności bank państwowy w jednoosobową spółkę akcyjną Skarbu Państwa pod nazwą Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, przy ul. Puławskiej 15, 02-515 Warszawa, w Polsce.

12 kwietnia 2000 roku zarejestrowano Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski Spółkę Akcyjną i wpisano do Rejestru Handlowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawa, Sąd Gospodarczy XVI Wydział Rejestrowy. Obecnie właściwym sądem jest Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego. Bank został zarejestrowany pod numerem KRS 0000026438 oraz nadano mu numer statystyczny REGON 016298263.

Zgodnie z Cedułą Giełdową Bank zaklasyfikowany jest do makrosektora „Finanse”, sektor „Banki”.

PKO Bank Polski SA jest uniwersalnym bankiem depozytowo-kredytowym obsługującym osoby fizyczne, prawne oraz inne podmioty będące osobami krajowymi i zagranicznymi. Bank może posiadać wartości dewizowe i dokonywać obrotu tymi wartościami, jak również wykonywać operacje walutowe i dewizowe oraz otwierać i posiadać rachunki bankowe w bankach za granicą, a także lokować środki dewizowe na tych rachunkach.

Na 31 grudnia 2022 roku do jednostek organizacyjnych wchodzących w skład Banku, za pośrednictwem których Bank prowadzi swoją działalność należą: Centrala Banku w Warszawie, Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego SA (Biuro Maklerskie PKO BP), 12 specjalistycznych jednostek organizacyjnych, 10 regionalnych oddziałów detalicznych, 7 regionalnych oddziałów korporacyjnych, 23 centra korporacyjne i 924 oddziały. Bank prowadzi również działalność operacyjną na terenie Republiki Federalnej Niemiec w formie oddziału (Oddział w Niemczech), Republiki Czeskiej (Oddział w Czechach) i Słowacji (Oddział w Słowacji).

PKO Bank Polski SA jest jednostką dominującą Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA oraz znaczącym inwestorem dla jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć, będących w posiadaniu Banku. W związku z tym PKO Bank Polski SA sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej, które obejmuje dane finansowe tych jednostek. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej jest sporządzone i publikowane w tym samym czasie co niniejsze jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku.

 

 

W skład Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. wchodzą następujące jednostki zależne:

Lp.

NAZWA JEDNOSTKI

SIEDZIBA

DZIAŁALNOŚĆ

% UDZIAŁ W KAPITALE

JEDNOSTKI ZALEŻNE BEZPOŚREDNIO

31.12.2022

31.12.2021

1

PKO Bank Hipoteczny S.A.

Warszawa

działalność bankowa

100

100

2

PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A.

Warszawa

zarządzanie funduszami inwestycyjnymi

100

100

3

PKO Leasing S.A.

Łódź

działalność leasingowa

i udzielanie pożyczek

100

100

4

PKO BP BANKOWY PTE S.A.

Warszawa

zarządzanie funduszami emerytalnymi

100

100

5

PKO BP Finat sp. z o.o.

Warszawa

działalność usługowa, w tym usługi agenta transferowego oraz outsourcing specjalistów IT

100

100

6

PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.

Warszawa

ubezpieczenia na życie

100

100

7

PKO Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.

Warszawa

pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe

100

100

8

PKO Finance AB

Sollentuna, Szwecja

usługi finansowe

100

100

9

KREDOBANK S.A.

Lwów, Ukraina

działalność bankowa

100

100

10

Merkury - fiz an1

Warszawa

lokowanie środków zebranych od uczestników funduszu

100

100

11

NEPTUN - fizan1

Warszawa

100

100

12

PKO VC - fizan1

Warszawa

100

100

1 PKO Bank Polski S.A. posiada certyfikaty inwestycyjne funduszu; w pozycji udział w kapitale prezentowany jest procent posiadanych certyfikatów inwestycyjnych funduszu.

 

Lp.

NAZWA JEDNOSTKI

SIEDZIBA

DZIAŁALNOŚĆ

% UDZIAŁ W KAPITALE *

JEDNOSTKI ZALEŻNE POŚREDNIO

31.12.2022

31.12.2021

 

GRUPA PKO Leasing S.A.

 

 

 

 

1

PKO Agencja Ubezpieczeniowa sp. z o.o.

Warszawa

działalność agencyjna w zakresie zawierania umów ubezpieczenia

100

100

 

1.1 PKO Leasing Finanse sp. z o.o.

Warszawa

sprzedaż przedmiotów poleasingowych

100

100

2

PKO Leasing Sverige AB

Sztokholm, Szwecja

działalność leasingowa

100

100

3

Prime Car Management S.A.

Gdańsk

działalność leasingowa oraz usługi zarządzania flotą

100

100

 

3.1 Futura Leasing S.A.

Gdańsk

działalność leasingowa oraz sprzedaż przedmiotów poleasingowych

100

100

 

3.2 Masterlease sp. z o.o.

Gdańsk

działalność leasingowa

100

100

 

3.3 MasterRent24 sp. z o.o.

Gdańsk

wynajem krótkoterminowy pojazdów

100

100

4

PKO Faktoring S.A.

Warszawa

działalność faktoringowa

100

100

 

ROOF Poland Leasing 2014 DAC1

Dublin, Irlandia

spółka celowa utworzona na potrzeby sekurytyzacji wierzytelności leasingowych

 -

 -

5

Polish Lease Prime 1 DAC2

Dublin, Irlandia

spółka celowa utworzona na potrzeby sekurytyzacji wierzytelności leasingowych

 -

 -

 

GRUPA PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń S.A.

 

 

 

 

6

Ubezpieczeniowe Usługi Finansowe sp. z o.o.

Warszawa

działalność usługowa

100

100

 

GRUPA KREDOBANK S.A.

 

 

 

 

7

„KREDOLEASING” sp. z o.o.

Lwów, Ukraina

w organizacji

100

100

 

Merkury - fiz an

 

 

 

 

8

„Zarząd Majątkiem Górczewska” sp. z o.o.

Warszawa

zarządzanie nieruchomościami

100

100

9

Molina sp. z o.o.

Warszawa

komplementariusz w spółkach komandytowo-akcyjnych funduszu

100

100

10

Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 1 S.K.A.

Warszawa

kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek, zarządzanie nieruchomościami

100

100

11

Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 2 S.K.A.3

Warszawa

kupno i sprzedaż nieruchomości na własny rachunek, zarządzanie nieruchomościami

 

 

100

100

12

Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 4 S.K.A.3

Warszawa

100

100

 

Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 5 S.K.A.4 w likwidacji.3

Warszawa

 -

100

13

Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 6 S.K.A. w likwidacji

Warszawa

100

100

 

NEPTUN - fizan

 

 

 

14

Qualia sp. z o.o.

Warszawa

obsługa posprzedażowa produktów deweloperskich

100

100

15

Sarnia Dolina sp. z o.o.

Warszawa

działalność deweloperska

100

100

16

Bankowe Towarzystwo Kapitałowe S.A.

Warszawa

działalność usługowa

100

100

 

16.1 „Inter-Risk Ukraina" spółka z dodatkową odpowiedzialnością5

Kijów, Ukraina

działalność windykacyjna

99,90

99,90

 

16.2 Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje” sp. z o.o.6

Kijów, Ukraina

usługi finansowe

95,4676

95,4676

 

16.2.1 Finansowa Kompania „Idea Kapitał” sp. z o.o.

Lwów, Ukraina

działalność usługowa

100

100

17

„Sopot Zdrój" sp. z o.o.

Sopot

zarządzanie nieruchomością

72,9769

72,9769

* udział podmiotu bezpośrednio dominującego w kapitale jednostki

1)        W czerwcu 2022 roku spółka  została wykreślona z irlandzkiego rejestru spółek, a  tym samym przestała wchodzić w skład Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. Według stanu na 31 grudnia 2021 roku PKO Leasing S.A., zgodnie z MSSF 10, sprawowała kontrolę nad spółką, mimo że nie posiadała w spółce zaangażowania kapitałowego.

2)        PKO Leasing S.A., zgodnie z MSSF 10, sprawuje kontrolę nad spółką, mimo że nie posiada w spółce zaangażowania kapitałowego.

3)        Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie spółki podjęło uchwałę o postawieniu spółki w stan likwidacji z dniem 1 grudnia 2022 roku - do dnia 31 grudnia 2022 roku zmiana nie została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym.

4)        W lipcu 2022 roku została zakończona likwidacja spółki - spółka  została wykreślona z Krajowego Rejestru Sądowego.

5)        Drugim udziałowcem spółki jest Finansowa Kompania „Prywatne Inwestycje" sp. z o.o.

6)        Drugim udziałowcem spółki jest „Inter-Risk Ukraina" spółka z dodatkową odpowiedzialnością.

Bank posiada następujące jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia:

Lp.

NAZWA JEDNOSTKI

SIEDZIBA

DZIAŁALNOŚĆ

% UDZIAŁ W KAPITALE*

31.12.2022

31.12.2021

 

Wspólne przedsięwzięcia PKO Banku Polskiego S.A.

 

 

1

Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.

Warszawa

usługi chmury obliczeniowej

50

50

2

Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.

Warszawa

działalność wspomagająca usługi finansowe, w tym obsługa transakcji dokonywanych przy użyciu instrumentów płatniczych

34

34

 

1  EVO Payments International s.r.o.

Praga, Czechy

działalność wspomagająca usługi finansowe

100

100

 

Wspólne przedsięwzięcie NEPTUN - fizan

 

 

 

 

 

2  „Centrum Obsługi Biznesu" sp. z o.o.

Poznań

zarządzanie nieruchomością

41,45

41,45

 

Wspólne przedsięwzięcie PKO VC - fizan

 

 

 

 

 

3  BSafer sp. z o.o.

Stalowa Wola

zarządzanie zgodami marketingowymi

35,06

35,06

 

Jednostki stowarzyszone PKO Banku Polskiego S.A.

 

 

1

Bank Pocztowy S.A.

Bydgoszcz

działalność bankowa

25,0001

25,0001

2

„Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych" sp. z o.o.

Poznań

poręczenia

33,33

33,33

3

System Ochrony Banków Komercyjnych S.A.

Warszawa

jednostka zarządzająca systemem ochrony, o której mowa w art. 130e prawa bankowego

21,11

 -

*udział podmiotu sprawującego współkontrolę/mającego znaczący wpływ/bezpośrednio dominującego w kapitale jednostki.

2.   Zmiany w Spółkach wchodzących w skład Grupy Kapitałowej

W 2022 roku w strukturze Grupy Kapitałowej Banku miały miejsca następujące zdarzenia:

•        zakończono likwidację spółki ROOF Poland Leasing 2014  (podmiotu z portfela PKO Leasing S.A.),

•        zakończono likwidacje spółki Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 5 S.K.A. w likwidacji (podmiotu z portfela Merkury fiz an).

Powyższe spółki przestały wchodzić w skład Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A.

1 sierpnia 2022 roku w Krajowym Rejestrze Sądowym roku została zarejestrowana spółka System Ochrony Banków Komercyjnych S.A. Spółka zarządza systemem ochrony, o którym  mowa w art. 4 ust. 1 pkt. 9a Prawa bankowego, utworzonym przez 8 banków komercyjnych, w tym PKO Bank Polski S.A. Bank objął 21 113 akcji wyżej wymienionej spółki o łącznej wartości nominalnej 211 130 PLN, co stanowi 21,1% kapitału zakładowego i uprawnia do 21,1% głosów na walnym zgromadzeniu spółki. Spółka została zaklasyfikowana jako podmiot stowarzyszony Banku.

Z dniem 1 grudnia 2022 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie spółek: Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 2 S.K.A i Molina spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 4 S.K.A podjęły uchwały o postawieniu spółek w stan likwidacji. Spółki te wchodzą w skład Grupy Kapitałowej Banku i stanowią portfel MERKURY fiz an – funduszu bezpośrednio zależnego od PKO Banku Polskiego S.A. W styczniu 2023 roku powyższe zmiany zostały zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym.

3.   Informacje dotyczące składu osobowego Rady Nadzorczej oraz Zarządu

Skład Rady Nadzorczej Banku na 31 grudnia 2022 roku:

•        Maciej Łopiński - Przewodniczący Rady Nadzorczej

•        Wojciech Jasiński - Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej

•        Dominik Kaczmarski - Sekretarz Rady Nadzorczej

•        Mariusz Andrzejewski - Członek Rady Nadzorczej

•        Andrzej Kisielewicz - Członek Rady Nadzorczej

•        Rafał Kos - Członek Rady Nadzorczej

•        Tomasz Kuczur – Członek Rady Nadzorczej

•        Krzysztof Michalski - Członek Rady Nadzorczej

•        Robert Pietryszyn - Członek Rady Nadzorczej

•        Bogdan Szafrański - Członek Rady Nadzorczej

•        Agnieszka Winnik-Kalemba - Członek Rady Nadzorczej.

Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku zgodnie z Polityką dotyczącą oceny odpowiedniości kandydatów na członków i członków Rady Nadzorczej Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego S.A. przeprowadziło okresową ocenę odpowiedniości Rady Nadzorczej potwierdzając odpowiedniość indywidualną członków Rady Nadzorczej Banku i odpowiedniość zbiorową całego organu.

17 października 2022 roku Pan Grzegorz Chłopek złożył rezygnację z pełnienia funkcji członka Rady Nadzorczej Banku ze skutkiem na koniec dnia 17 października 2022 roku.

18 października Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Banku, powołało w skład Rady Nadzorczej Banku Pana Roberta Pietryszyna.

Skład Zarządu Banku na 31 grudnia 2022 roku:

•        Paweł Gruza - Wiceprezes Zarządu kierujący pracami Zarządu

•        Maciej Brzozowski - Wiceprezes Zarządu

•        Marcin Eckert – Wiceprezes Zarządu

•        Wojciech Iwanicki – Wiceprezes Zarządu

•        Maks Kraczkowski – Wiceprezes Zarządu

•        Mieczysław Król – Wiceprezes Zarządu

•        Artur Kurcweil - Wiceprezes Zarządu

•        Piotr Mazur – Wiceprezes Zarządu.

26 stycznia 2022 roku Komisja Nadzoru Finansowego jednogłośnie wyraziła zgodę na powołanie Pani Iwony Dudy na stanowisko Prezesa Zarządu Banku i tym samym 26 stycznia 2022 roku Pani Iwona Duda rozpoczęła pełnienie funkcji Prezesa Zarządu Banku.

24 marca 2022 roku Rada Nadzorcza Banku powołała Pana Macieja Brzozowskiego w skład Zarządu Banku na stanowisko Wiceprezesa Zarządu Banku z dniem 25 marca 2022 roku, na bieżącą wspólną kadencję Zarządu Banku, która rozpoczęła się z dniem 3 lipca 2020 roku.

9 sierpnia 2022 roku Pani Iwona Duda złożyła rezygnację z funkcji Prezesa Zarządu Banku, jak również ze składu Zarządu Banku z końcem dnia 9 sierpnia 2022 roku. Jednocześnie Rada Nadzorcza Banku z dniem 10 sierpnia 2022 roku powołała Pana Pawła Gruzę na stanowisko Wiceprezesa Zarządu Banku na bieżącą wspólną kadencję Zarządu Banku, która rozpoczęła się z dniem 3 lipca 2020 roku, a pod warunkiem wyrażenia zgody przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz z dniem wydania tejże zgody, powołała Pana Pawła Gruzę na stanowisko Prezesa Zarządu Banku. Do czasu wydania zgody Komisji Nadzoru Finansowego Rada Nadzorcza powierzyła Panu Pawłowi Gruzie kierowanie pracami Zarządu.

15 grudnia 2022 roku Rada Nadzorcza Banku odwołała Pana Bartosza Drabikowskiego ze składu Zarządu Banku. Jednocześnie Rada Nadzorcza zdecydowała o powołaniu z dniem 1 stycznia 2023 roku w skład Zarządu Banku Pana Andrzeja Kopyrskiego na stanowisko Wiceprezesa Zarządu Banku, na bieżącą wspólną kadencję Zarządu Banku, która rozpoczęła się z dniem 3 lipca 2020 roku.

4.   Zatwierdzenie sprawozdania finansowego

Niniejsze sprawozdanie finansowe Banku (sprawozdanie finansowe), podlegające przeglądowi przez Komitet Audytu oraz przyjęciu przez Radę Nadzorczą Banku 9 marca 2023 roku, zostało zaakceptowane do publikacji przez Zarząd 9 marca 2023 roku.

5.   Oświadczenie Zarządu

Zarząd oświadcza, że wedle jego najlepszej wiedzy, sprawozdanie finansowe Banku i dane porównawcze zostały sporządzone zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz że odzwierciedlają w sposób prawdziwy, rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Banku oraz jego wynik finansowy.

6.   Oświadczenie o zgodności

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF) przyjętymi przez Unię Europejską (UE) według stanu na 31 grudnia 2022 roku, a w zakresie nieuregulowanym powyższymi standardami zgodnie z wymogami ustawy z 29 września 1994 roku o rachunkowości i wydanymi na jej podstawie przepisami wykonawczymi, jak również wymogami odnoszącymi się do emitentów papierów wartościowych dopuszczonych lub będących przedmiotem ubiegania się o dopuszczenie do obrotu na rynku oficjalnych notowań giełdowych.

7.   Kontynuacja działalności

Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Bank w okresie co najmniej 12 miesięcy od daty zaakceptowania przez Zarząd do publikacji, czyli od 9 marca 2023 roku. Zarząd Banku nie stwierdza na dzień podpisania sprawozdania finansowego istnienia faktów i okoliczności, które wskazywałyby na zagrożenia dla możliwości kontynuacji działalności przez Bank w okresie 12 miesięcy od daty publikacji na skutek zamierzonego lub przymusowego zaniechania bądź istotnego ograniczenia przez Bank dotychczasowej działalności.

Zarząd Banku rozważył wpływ: obecnej sytuacji na Ukrainie, ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz wakacji kredytowych wprowadzonych ustawą o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom i ocenił, że czynniki te nie powodują istotnej niepewności w zakresie zdolności Banku do kontynuacji działalności.

Zewnętrzne uwarunkowania działalności obejmujące otoczenie makroekonomiczne (m.in. stopniowe spowolnienie gospodarki wobec zewnętrznych szoków, inflacja, podwyżki stóp procentowych), sytuację na rynkach finansowych, sytuację polskiego sektora bankowego i pozabankowego, otoczenie regulacyjno – prawne a także czynniki, które będą miały wpływ na przyszłe wyniki finansowe zostały szczegółowo opisane w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. (nota 2 „Zewnętrzne uwarunkowania działalności”).

Ujawnienia dotyczące: sytuacji w Ukrainie zaprezentowane zostały w nocie „Wpływ sytuacji geopolitycznej w Ukrainie na PKO Bank Polski S.A.”, ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych w notach „Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych” oraz „Zdarzenia, które wystąpiły po dniu na który sporządzono sprawozdanie finansowe” oraz wakacji kredytowych w nocie „Kredyty i pożyczki udzielone klientom”.

8.   Podstawa sporządzenia sprawozdania finansowego

Sprawozdanie finansowe obejmuje rok zakończony 31 grudnia 2022 roku oraz zawiera dane porównawcze za rok zakończony 31 grudnia 2021 roku. Dane finansowe prezentowane są w milionach złotych polskich (PLN), chyba że wskazano inaczej. Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku zostanie opublikowane i zatwierdzone z tą samą datą, co jednostkowe sprawozdanie finansowe PKO Banku Polskiego S.A. Wymóg jego sporządzenia i publikacji wynika z przepisów prawa.

W sprawozdaniu finansowym zastosowano zasadę koncepcji wartości godziwej dla aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w tym instrumentów pochodnych oraz aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite. Pozostałe składniki aktywów finansowych wykazywane są w wartości zamortyzowanego kosztu pomniejszonej o odpisy na oczekiwane straty kredytowe. Natomiast pozostałe zobowiązania finansowe wykazywane są w wartości zamortyzowanego kosztu. Składniki aktywów trwałych wykazywane są w cenie nabycia pomniejszonej o umorzenie oraz o odpisy z tytułu utraty wartości. Składniki aktywów trwałych lub grupy aktywów zaklasyfikowane jako przeznaczone do sprzedaży wykazywane są w kwocie niższej z dwóch, tj. ich wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia.

Bank podczas sporządzania sprawozdania finansowego dokonuje szacunków i przyjmuje założenia, które bezpośrednio mają wpływ zarówno na sprawozdanie finansowe, jak i na ujętą w nim informację uzupełniającą. Szacunki i założenia, które Bank przyjmuje do wykazywania wartości aktywów i zobowiązań oraz przychodów i kosztów dokonywane są przy wykorzystaniu danych historycznych oraz innych czynników, które są dostępne oraz uznawane za właściwe w danych okolicznościach. Założenia co do przyszłości oraz dostępne dane służą do szacowania wartości bilansowych aktywów oraz zobowiązań, których nie można jednoznacznie określić przy wykorzystaniu innych źródeł. Przy dokonywaniu szacunków Bank uwzględnia przyczyny oraz źródła niepewności, które są przewidywane na koniec okresu sprawozdawczego. Wyniki rzeczywiste mogą się różnić od wartości szacunkowych.

Dokonywane przez Bank szacunki oraz założenia poddaje się bieżącym przeglądom. Zmiany szacunków rozpoznaje się w tym okresie, którego dotyczą.

OPIS WAŻNIEJSZYCH ZASAD RACHUNKOWOŚCI

Najważniejsze zasady rachunkowości oraz szacunki i oceny zastosowane przy sporządzaniu niniejszego sprawozdania finansowego przedstawione zostały w niniejszym rozdziale oraz w poszczególnych notach w dalszej części sprawozdania finansowego.

Zasady te stosowane były we wszystkich prezentowanych latach w sposób ciągły, z wyjątkiem kwestii opisanych w nocie „Zmiany zasad rachunkowości obowiązujące od 1 stycznia 2022 roku i objaśnienie różnic między wcześniej publikowanymi sprawozdaniami a niniejszym sprawozdaniem finansowym”.

9.   Waluta funkcjonalna, waluta prezentacji i waluty obce

Sprawozdanie finansowe prezentowane jest w złotych polskich, które są walutą funkcjonalną i walutą prezentacji Banku. Pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej Oddziału w Niemczech i Słowacji przeliczane są na walutę prezentacji z waluty funkcjonalnej (EUR) oraz Oddziału w Czechach przeliczane są na walutę prezentacji z waluty funkcjonalnej (CZK) z zastosowaniem kursu średniego NBP na koniec okresu sprawozdawczego. Pozycje rachunku zysków i strat Oddziału przelicza się na walutę prezentacji z zastosowaniem kursów średnich z końca poszczególnych miesięcy okresu sprawozdawczego. Powstałe w ten sposób różnice kursowe ujmowane są w innych dochodach całkowitych.

•      Transakcje i salda w walutach obcych

Transakcje wyrażone w walutach obcych przelicza się na walutę funkcjonalną według kursu obowiązującego w dniu transakcji. Każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego Bank przelicza:

•        pozycje pieniężne w walucie obcej przy zastosowaniu kursu zamknięcia, tj. kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego na koniec okresu sprawozdawczego,

•        pozycje niepieniężne wyceniane według historycznej ceny nabycia wyrażonej w walucie obcej przy zastosowaniu kursu wymiany z dnia transakcji,

•        pozycje niepieniężne wyceniane do wartości godziwej wyrażonej w walucie obcej przeliczane są przy zastosowaniu kursów wymiany, które obowiązywały w dniu, na który wartość godziwa została ustalona.

Zyski i straty kursowe z tytułu rozliczenia tych transakcji oraz wyceny aktywów i zobowiązań pieniężnych oraz niepieniężnych wyrażonych w walutach obcych ujmuje się w rachunku zysków i strat.

EUR/PLN

2022

2021

Kurs obowiązujący na ostatni dzień okresu

4,6899

4,5994

Kurs stanowiący średnią arytmetyczną kursów obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca danego okresu

4,6883

4,5775

Najwyższy kurs w okresie

4,8698

4,6834

Najniższy kurs w okresie

4,5756

4,4805

 

CZK/PLN

2022

2021

Kurs obowiązujący na ostatni dzień okresu

0,1942

0,1850

Kurs stanowiący średnią arytmetyczną kursów obowiązujących na ostatni dzień każdego miesiąca danego okresu

0,1909

0,1785

Najwyższy kurs w okresie

0,1980

0,1850

Najniższy kurs w okresie

0,1851

0,1727

 

10.            Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

Inwestycje dokonane w jednostkach zależnych, stowarzyszonych oraz wspólnych przedsięwzięciach wykazane są według ceny nabycia z uwzględnieniem odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości. W przypadku dokonania sprzedaży inwestycji w jednostkach zależnych, na skutek której następuje utrata kontroli, Bank dokonuje wyceny do wartości godziwej pozostałej inwestycji oraz przyjmuję tę wartość jako nowy koszt dla potrzeb późniejszej wyceny. Nadwyżka wartości godziwej inwestycji nad wartością bilansową ujmowana jest przez Bank w pozostałych przychodach operacyjnych.

Każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego Bank ocenia istnienie przesłanek, które wskazują, czy wystąpiła utrata wartości inwestycji dokonanych w jednostkach zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięciach. W przypadku istnienia takiej przesłanki Bank dokonuje oszacowania wartości użytkowej inwestycji lub wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży składnika aktywów, w zależności od tego, która z nich jest wyższa, a w przypadku gdy wartość bilansowa składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną, Bank ujmuje w rachunku zysków i strat odpis z tytułu utraty wartości. Oszacowanie wartości użytkowej wymaga przyjęcia założeń dotyczących m.in. przyszłych przepływów pieniężnych, które Bank może uzyskać z tytułu dywidend lub wpływów pieniężnych z tytułu ewentualnej sprzedaży inwestycji pomniejszonej o koszty sprzedaży.

11.            Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych

11.1.        Ujmowanie transakcji w księgach

Aktywa finansowe oraz zobowiązania finansowe, w tym transakcje terminowe i transakcje standaryzowane, z których wynika zobowiązanie lub prawo do nabycia lub sprzedaży w przyszłym terminie ustalonej ilości określonych instrumentów finansowych po ustalonej cenie, wprowadza się do ksiąg rachunkowych w dacie zawarcia kontraktu, bez względu na przewidziany w umowie termin rozliczenia transakcji.

11.2.        Kompensowanie instrumentów finansowych

Bank kompensuje aktywa i zobowiązania finansowe i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej netto, jeżeli występuje możliwe do wyegzekwowania na drodze prawnej prawo do skompensowania ujętych kwot oraz zamiar rozliczenia ich w kwocie netto lub jednoczesnej realizacji danego składnika aktywów i uregulowania zobowiązania.

11.3.        Wyłączenie ze sprawozdania z sytuacji finansowej instrumentów finansowych

Składnik aktywów finansowych zostaje usunięty ze sprawozdania z sytuacji finansowej, gdy wygasają umowne prawa do przepływów pieniężnych z aktywów finansowych lub gdy Bank nie ma uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub części lub gdy Bank przenosi składnik aktywów finansowych na inny podmiot. Przeniesienie to ma miejsce wtedy, gdy Bank:

•        przenosi umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych, lub

•        zatrzymuje umowne prawa do otrzymania przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych, ale przyjmuje umowny obowiązek przekazania tych przepływów do jednego lub więcej odbiorców.

Przenosząc składniki aktywów finansowych, Bank ocenia, w jakim stopniu zachowuje ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych. W przypadku:

•        jeżeli Bank przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to wyłącza składnik aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej,

•        jeżeli Bank zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej,

•        jeżeli Bank nie przenosi, ani nie zachowuje zasadniczo całego ryzyka i wszystkich korzyści związanych z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to Bank ustala, czy zachował kontrolę nad tym składnikiem aktywów finansowych. W przypadku zachowania kontroli składnik aktywów finansowych jest ujmowany w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Banku do wysokości wynikającej z trwałego zaangażowania, odpowiednio w przypadku braku kontroli składnik aktywów finansowych jest ze sprawozdania z sytuacji finansowej wyłączany.

Bank wyłącza ze sprawozdania z sytuacji finansowej składniki aktywów finansowych m.in. w sytuacji, gdy podlegają one unieważnieniu na bazie prawomocnego wyroku sądu, umorzeniu, przedawnieniu lub są nieściągalne. Wyłączanie ze sprawozdania z sytuacji finansowej ww. składników następuje w ciężar utworzonych na nie odpisów na oczekiwane straty kredytowe lub strat z tytułu ryzyka prawnego (w przypadku unieważnień kredytów CHF).

W przypadku, gdy nie utworzono odpisów lub ich wartość jest mniejsza od wartości składnika aktywów finansowych, przed jego odpisaniem zwiększa się odpis na oczekiwane straty kredytowe o różnicę pomiędzy wartością składnika, a dotychczas utworzoną kwotą odpisu.

Bank wyłącza ze swojego sprawozdania z sytuacji finansowej zobowiązanie finansowe (lub jego część), gdy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł.

11.4.        Zasady klasyfikacji instrumentów finansowych

Bank klasyfikuje aktywa finansowe do jednej z następujących kategorii:

•        wyceniane według zamortyzowanego kosztu,

•        wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite,

•        wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

Bank klasyfikuje zobowiązania finansowe do jednej z następujących kategorii:

•        wyceniane według zamortyzowanego kosztu,

•        wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

Klasyfikacja aktywów finansowych w dniu nabycia lub powstania zależy od modelu biznesowego przyjętego przez Bank do zarządzania daną grupą aktywów oraz od charakterystyki umownych przepływów pieniężnych wynikających z pojedynczego aktywa lub grupy aktywów. Bank wyodrębnia następujące modele biznesowe:

•        model „utrzymywane dla przepływów pieniężnych” - model, w którym powstałe lub nabyte aktywa finansowe są utrzymywane w celu pozyskiwania korzyści z umownych przepływów pieniężnych – model typowy dla działalności kredytowej;

•        model „utrzymywane dla przepływów pieniężnych i na sprzedaż” - model, w którym aktywa finansowe po powstaniu lub nabyciu są utrzymywane w celu pozyskiwania korzyści z umownych przepływów pieniężnych, ale mogą być również sprzedawane – często i w transakcjach o wysokim wolumenie – model typowy dla działalności zarządzania płynnością;

•        model rezydualny - inny niż model „utrzymywane dla przepływów pieniężnych” oraz „utrzymywane dla przepływów pieniężnych i na sprzedaż”.

•      model biznesowy

Bank dokonuje wyznaczenia modelu biznesowego przy początkowym ujęciu aktywów finansowych. Bank określa model biznesowy na poziomie poszczególnych grup aktywów, w kontekście obszaru działalności, w związku z którą aktywa finansowe powstały lub zostały nabyte i następuje między innymi w oparciu o:

•        sposób oceny i raportowania wyników portfela aktywów finansowych,

•        sposób zarządzania ryzykiem związanym z tymi aktywami oraz zasad wynagradzania osób zarządzających tymi portfelami.

W modelu biznesowym „utrzymywane dla przepływów pieniężnych” sprzedaż aktywów jest incydentalna i możliwa do realizacji w przypadku wzrostu poziomu ryzyka kredytowego, zmiany prawa lub regulacji - realizowana w celu utrzymania zakładanego poziomu kapitału regulacyjnego, na zasadach opisanych w strategii zarządzania takimi portfelami lub przy założeniu, iż następuje ona blisko daty zapadalności aktywa, w przypadku spadku ratingu kredytowego poniżej poziomu zakładanego dla danego portfela, istotnej wewnętrznej restrukturyzacji lub przejęcia innego biznesu, realizacji planu kryzysowego lub naprawy oraz innego niedającego się przewidzieć czynnika, na który Bank nie ma wpływu.

•      Ocena charakterystyk wynikających z umowy przepływów pieniężnych

Ocena charakterystyk wynikających z umowy przepływów pieniężnych polega na ustaleniu, poprzez przeprowadzenie testu umownych przepływów pieniężnych (test SPPI, z ang. Solely Payments of Principal and Interest test), czy wynikające z umowy przepływy pieniężne z tego składnika aktywów są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty. Odsetki obejmują zapłatę za wartość pieniądza w czasie, za ryzyko kredytowe związane z kwotą główną pozostałą do spłaty w określonym czasie i za inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzieleniem finansowania, a także marżę zysku.

Charakterystyka wynikająca z umownych przepływów pieniężnych pozostaje bez wpływu na klasyfikację składnika aktywów finansowych, jeśli:

•        mogłaby mieć tylko niewielki wpływ na wynikające z umowy przepływy pieniężne z tytułu tego składnika (cecha de minimis),

•        nie jest prawdziwa, tj. jeżeli wpływa na wynikające z umowy przepływy pieniężne z tytułu instrumentu tylko w przypadku wystąpienia zdarzenia niezwykle rzadkiego, wyjątkowo nietypowego i bardzo mało prawdopodobnego (cecha non genuine).

W celu dokonania wyżej wymienionego ustalenia uwzględnia się potencjalny wpływ charakterystyki wynikającej z umowy przepływów pieniężnych w każdym okresie sprawozdawczym i łącznie w całym okresie życia instrumentu finansowego.

Test SPPI jest przeprowadzany dla każdego aktywa finansowego w modelu „utrzymywane dla przepływów pieniężnych” lub „utrzymywane dla przepływów pieniężnych i na sprzedaż” na dzień początkowego ujęcia (w tym dla modyfikacji istotnej po ponownym ujęciu aktywa finansowego).

W odniesieniu do aktywów finansowych posiadających cechy związane ze zrównoważonym rozwojem (tzw. zielone pożyczki – dla których dostarczenie przez klienta świadectwa charakterystyki energetycznej umożliwia skorzystanie z obniżonej marży na kredycie), podczas oceny zmienności przepływów brany jest pod uwagę możliwy wpływ cechy związanej ze zrównoważonym rozwojem w każdym okresie sprawozdawczym i łącznie przez cały okres kredytowania oraz czy wpływ tej cechy na umowne przepływy pieniężne jest powiązany z ryzykiem kredytowym. W przypadku, gdy wraz ze wzrostem lub spadkiem ryzyka kredytowego oprocentowanie ulega podwyższeniu lub obniżeniu, co wskazuje na dodatnią relację pomiędzy marżą kredytu a poziomem ryzyka kredytowego, kryteria SPPI nie są naruszone a tym samym kryterium testu SPPI zostaje spełnione.

Bank analizuje m.in. następujące cechy aktywów finansowych, które skutkują brakiem zdania testu SPPI:

•        dźwignia w konstrukcji oprocentowania rozumianej jako mnożnik większy niż 1,

•        prawo do udziału w zysku wierzyciela - przepływy pieniężne wynikające z umowy nie są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty,

•        ograniczenie odpowiedzialności dłużnika (skutkujące powstaniem aktywa typu non recourse),

•        opcja wcześniejszej spłaty i wydłużenia (prolongaty) warunkowana przyszłym zdarzeniem ekonomicznym niezwiązanym z umową, w szczególności niezwiązanym ze zmianą poziomu ryzyka kredytowego kredytobiorcy,

•        kowenanty umowne skutkujące tym, że wraz ze wzrostem lub spadkiem ryzyka kredytowego oprocentowanie ulega obniżeniu lub podwyższeniu, co wskazuje na ujemną relację pomiędzy marżą kredytu a poziomem ryzyka kredytowego,

•        stopy jednostronnie ustalane przez Bank (stopy administrowane) o ile nie stanowią przybliżenia rynkowej stopy zmiennej.

Jeżeli na podstawie oceny jakościowej w ramach testu SPPI nie można ustalić, czy przepływy pieniężne wynikające z umowy stanowią jedynie spłatę kwoty głównej i odsetek, przeprowadzany jest test porównawczy (ocena ilościowa), tzw. test benchmarkowy w celu ustalenia jak różniłyby się (niezdyskontowane) przepływy pieniężne wynikające z umowy od (niezdyskontowanych) przepływów pieniężnych, które powstałyby, gdyby wartość pieniądza w czasie nie została zmieniona (poziom referencyjny przepływów pieniężnych). 

11.5.        Kategoria wyceny aktywów finansowych według zamortyzowanego kosztu

Składnik aktywów finansowych (dotyczy dłużnych aktywów finansowych) wycenia się według zamortyzowanego kosztu, jeśli spełnione są oba poniższe warunki:

•        składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym „utrzymywane dla przepływów pieniężnych”,

•        warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty (zdany test SPPI).

W momencie początkowego ujęcia Bank wycenia te aktywa finansowe do wartości godziwej. Wartość początkową składnika aktywów wycenianych według zamortyzowanego kosztu korygują wszelkie prowizje i opłaty mające wpływ na jego efektywny zwrot i stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej tego aktywa (prowizje i opłaty zaistniałe w związku z realizacją czynności wykonywanych przez Bank i prowadzących do powstania aktywów).

Wartość bilansową tej kategorii aktywów ustala się przy użyciu efektywnej stopy procentowej, opisanej w nocie „Przychody i koszty z tytułu odsetek”, służącej do bieżącego ustalenia (naliczenia) przychodu odsetkowego wygenerowanego przez aktywo w danym okresie, korygując ją o odpisy na oczekiwane straty kredytowe.

Nie podlegają wycenie według zamortyzowanego kosztu aktywa, dla których nie można ustalić harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych niezbędnych dla obliczenia efektywnej stopy procentowej. Aktywa te wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej również odsetki od należności, z uwzględnieniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe. Prowizje i opłaty związane z powstaniem lub decydujące o cechach finansowych tych aktywów podlegają obowiązkowi rozliczenia w czasie w okresie życia aktywa metodą liniową i są zaliczane do przychodów prowizyjnych.

W przypadku należności, dla których nie można ustalić harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych, a więc także ustalić efektywnej stopy procentowej, należność wycenia się według kwoty wymaganej zapłaty.

11.6.         Kategoria wyceny aktywów finansowych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Składnik aktywów finansowych (dotyczy dłużnych aktywów finansowych) jest wyceniany do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, jeżeli spełnione są oba poniższe warunki:

•        składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych, oraz

•        warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które są jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty (zdany test SPPI).

Wartość godziwa to cena, którą otrzymano by za sprzedaż składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach na głównym (lub najkorzystniejszym) rynku na dzień wyceny w aktualnych warunkach rynkowych (tj. ceną wyjścia) bez względu na to, czy cena  ta jest bezpośrednio obserwowalna lub oszacowana przy użyciu innej techniki wyceny. Metody ustalania wartości godziwej opisane zostały w nocie „Hierarchia wartości godziwej”.

Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite wycenia się do wartości godziwej. Skutki zmiany wartości godziwej tych aktywów finansowych do momentu zaprzestania ujmowania składnika aktywów finansowych lub jego przeklasyfikowania odnosi się do innych dochodów całkowitych, z wyjątkiem przychodów o zbliżonym charakterze do odsetkowych, zysku lub straty z tytułu odpisu na oczekiwane straty kredytowe oraz zysków lub strat z tytułu różnic kursowych, które ujmuje się w wyniku finansowym. Zysk lub stratę odnoszoną do innych dochodów całkowitych stanowi różnica między ustaloną na dzień wyceny wartością godziwą składnika aktywów finansowych a wartością tego składnika według zamortyzowanego kosztu.

Jeśli zaprzestano ujmowania składnika aktywów finansowych, skumulowane zyski lub straty poprzednio ujęte w innych dochodach całkowitych zostają przeklasyfikowane z pozycji inne dochody całkowite do wyniku finansowego w formie korekty wynikającej z przeklasyfikowania.

11.7.         Kategoria wyceny aktywów finansowych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

Jeśli aktywa finansowe nie spełniają wymienionych powyżej kryteriów kwalifikacji do wyceny według zamortyzowanego kosztu albo do wyceny do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, są one klasyfikowane jako aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

Dodatkowo, w momencie początkowego ujęcia, można nieodwołalnie wyznaczyć składnik aktywów finansowych jako wyceniany w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat (opcja wyceny do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat), jeśli w ten sposób eliminuje się lub znacząco zmniejsza niespójność wyceny lub ujęcia jaka w przeciwnym razie powstałaby na skutek wyceny aktywów lub zobowiązań bądź ujęcia związanych z nimi zysków lub strat według różnych zasad (niedopasowanie księgowe). Opcja ta dostępna jest dla instrumentów dłużnych zarówno w modelu „utrzymywane dla przepływów pieniężnych”, jak i „utrzymywane dla przepływów pieniężnych i na sprzedaż”.

W sprawozdaniu finansowym prezentacja aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat jest następująca:

•          przeznaczone do obrotu - składniki aktywów finansowych które:

•        nabyto głównie w celu sprzedaży lub odkupienia w bliskim terminie,

•        w momencie początkowego ujęcia stanowią część portfela określonych instrumentów finansowych, którymi zarządza się łącznie i dla których istnieją dowody bieżącego faktycznego trybu generowania krótkoterminowych zysków; lub

•        są instrumentem pochodnym (z wyjątkiem instrumentów pochodnych będących umowami gwarancji finansowej lub wyznaczonymi i skutecznymi instrumentami zabezpieczającymi),

•          aktywa finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat - aktywa finansowe dla których test charakterystyki umownych przepływów pieniężnych nie został zdany (niezależnie od modelu biznesowego) lub aktywa finansowe zaklasyfikowane do modelu rezydualnego,

•          aktywa finansowe desygnowane do wyceny do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat przy początkowym ujęciu (opcja wyceny do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat).

Zysk lub stratę na aktywach wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat ujmuje się w wyniku finansowym. Zysk lub stratę z wyceny tego składnika aktywów finansowych do wartości godziwej stanowi różnica między jego wartością godziwą a wartością tego składnika według zamortyzowanego kosztu ustaloną na dzień wyceny.

Zyski i straty powstałe w wyniku zbycia instrumentów finansowych zaliczonych do aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat oraz efekt ich wyceny do wartości godziwej ujmowane są w wyniku finansowym w pozycji Wynik na operacjach finansowych.

Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od instrumentów wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat ujmowane są w wyniku finansowym w pozycji Przychody i koszty z tytułu odsetek.

11.8.         Instrumenty kapitałowe

Inwestycje w instrumenty kapitałowe wycenia się do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

W przypadku inwestycji kapitałowych Bank nie skorzystał z opcji wyceny do wartości godziwej przez inne dochody całkowite.

11.9.         Zmiana klasyfikacji aktywów finansowych

Reklasyfikacja aktywów finansowych następuje jedynie w przypadku zmiany modelu biznesowego odnoszącego się do aktywa lub grupy aktywów wynikającej z rozpoczęcia lub zakończenia istotnej części działalności. Zmiany takie mają charakter incydentalny. Zmiana klasyfikacji jest ujmowana prospektywnie, tj. bez zmiany ujętych dotychczas skutków wyceny do wartości godziwej, odpisów czy naliczonych odsetek.

Za zmianę modelu biznesowego nie uważa się:

•        zmiany zamiarów związanych z konkretnymi aktywami finansowymi (nawet w przypadku znacznych zmian warunków rynkowych),

•        tymczasowego zaniku określonego rynku aktywów finansowych,

•        przeniesienia aktywów finansowych między obszarami działalności stosującymi różne modele biznesowe.

Nie dokonuje się przeklasyfikowania żadnych zobowiązań finansowych.

11.10.    Modyfikacje - Zmiana kontraktowych przepływów pieniężnych

Modyfikacja rozumiana jako zmiana przepływów kontraktowych składnika aktywów finansowych na podstawie aneksu do umowy może być istotna lub nieistotna. Nie stanowi modyfikacji zmiana przepływów kontraktowych wynikająca z realizacji warunków umownych.

Jeśli wynikające z umowy przepływy pieniężne związane ze składnikiem aktywów finansowych podlegają renegocjacji lub jakiejkolwiek innej modyfikacji na podstawie aneksu do umowy lub na podstawie odgórnych aktów prawnych, a renegocjacja lub modyfikacja nie prowadzą do zaprzestania ujmowania danego składnika aktywów finansowych („Modyfikacja nieistotna”) dokonuje się ponownego obliczenia wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych i ujmuje zysk lub stratę z tytułu modyfikacji w wyniku finansowym (w przychodach lub kosztach odsetkowych). Korekta wartości bilansowej aktywa finansowego z tytułu modyfikacji podlega rozliczeniu w czasie w wynik odsetkowy metodą efektywnej stopy procentowej. Wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych oblicza się jako obecną wartość renegocjowanych lub zmodyfikowanych przepływów pieniężnych wynikających z umowy, dyskontowanych według pierwotnej efektywnej stopy procentowej składnika aktywów finansowych (lub efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe w przypadku nabytych lub udzielonych składników aktywów finansowych z utratą wartości) bądź, w stosownych przypadkach (np. dla zysku lub straty z tytułu zabezpieczenia pozycji zabezpieczanej), według zaktualizowanej efektywnej stopy procentowej. Wszelkie poniesione koszty i opłaty korygują wartość bilansową zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych i są amortyzowane w okresie pozostającym do daty wymagalności zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych.

W pewnych okolicznościach renegocjacja lub modyfikacja wynikających z umowy przepływów pieniężnych związanych ze składnikiem aktywów finansowych może prowadzić do zaprzestania ujmowania istniejącego składnika aktywów finansowych. Jeżeli modyfikacja składnika aktywów finansowych powoduje zaprzestanie ujmowania istniejącego składnika aktywów finansowych, a następnie ujęcie zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych, zmodyfikowany składnik aktywów uznaje się za „nowy” składnik aktywów finansowych („Modyfikacja istotna”). Następuje ujęcie nowego aktywa w wartości godziwej oraz kalkulacja nowej efektywnej stopy procentowej zastosowanej do nowego aktywa. W przypadku gdy charakterystyka zmodyfikowanego nowego aktywa finansowego (po zawarciu aneksu) odpowiada warunkom rynkowym, wartość bilansowa tego aktywa finansowego stanowi wartość godziwą.

Ocena czy dana modyfikacja aktywów finansowych jest modyfikacją istotną czy nieistotną zależy od spełnienia kryteriów ilościowych oraz jakościowych.

Przyjęte kryteria jakościowe są następujące:

•        przewalutowanie,

•        zmiana dłużnika, za wyjątkiem zmiany wynikającej ze śmierci dłużnika,

•        wprowadzenie do umowy cechy umownej powodującej naruszenie testu charakterystyk przepływów pieniężnych (testu SPPI) lub usunięcie tej cechy,

Wystąpienie przynajmniej jednego z tych kryteriów skutkuje wystąpieniem modyfikacji istotnej.

Przyjęte kryterium ilościowe stanowi test 10% polegający na analizie zmiany warunków umownych składnika aktywów finansowych skutkującej powstaniem różnicy między wartością przyszłych przepływów pieniężnych wynikających ze zmienionego aktywa finansowego zdyskontowanych pierwotną efektywną stopą procentową a wartością analogicznych przyszłych przepływów wynikających z pierwotnego składnika aktywa finansowego zdyskontowanych tą samą stopą procentową. Drugim kryterium ilościowym jest zwiększenie zaangażowania dłużnika, które obejmuje wartość zwiększenia kapitału i udzielonych zobowiązań pozabilansowych powyżej 10% w stosunku do kapitału i zobowiązań pozabilansowych sprzed podwyższenia dla każdej pojedynczej ekspozycji. Trzecim kryterium jest wydłużenie pierwotnego okresu kredytowania pożyczek gotówkowych, kredytów gospodarczych obsługiwanych w oddziale o więcej niż 1 rok oraz o więcej niż dwukrotne zwiększenie okresu rezydualnego; pożyczek gotówkowych, kredytów gospodarczych obsługiwanych przez jednostki windykacyjne więcej niż 1 rok; kredytów mieszkaniowych obsługiwanych w oddziale oraz obsługiwanych przez jednostki windykacyjne o więcej niż 4 lata.

Wystąpienie kryterium ilościowego (różnicy) powyżej 10% skutkuje uznaniem modyfikacji za istotną, natomiast wystąpienie kryterium ilościowego co najwyżej 10% skutkuje uznaniem modyfikacji za nieistotną.

Zaprzestanie ujmowania instrumentów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite oraz według zamortyzowanego kosztu dotyczy najczęściej przypadków ich sprzedaży lub modyfikacji istotnej.

11.11.    Wycena aktywów finansowych nabytych lub udzielonych z utratą wartości (POCI)

MSSF 9 wyodrębnia kategorię aktywów finansowych nabytych lub udzielonych z utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (dalej „POCI” - ang. purchased or originated credit-impaired asset).

Aktywa POCI dotyczą aktywów finansowych o charakterze dłużnym, wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, tj. kredytów oraz dłużnych papierów wartościowych.

Ujęcie początkowe tych aktywów następuje w wartości netto (tj. bez odpisów aktualizujących) odpowiadającej wartości godziwej. Przychody odsetkowe od aktywów POCI oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego okresu życia aktywa. Skorygowaną o ryzyko kredytowe efektywną stopę procentową liczy się poprzez uwzględnienie przyszłych przepływów pieniężnych skorygowanych o efekt ryzyka kredytowego rozpoznawanego w całym okresie życia aktywa. Zmiana szacunków w zakresie przyszłych odzysków w kolejnych okresach sprawozdawczych odnoszona jest jako strata lub zysk z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe.

11.12.    Wycena zobowiązań finansowych

Zobowiązania z tytułu krótkiej pozycji w papierach wartościowych wyceniane są do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.

Pozostałe zobowiązania finansowe wyceniane są według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej. Jeżeli dla zobowiązania finansowego nie można ustalić harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych, a więc także ustalić efektywnej stopy procentowej, zobowiązanie to wycenia się według kwoty wymaganej zapłaty.

12.            Kwestie środowiskowe

Ze względu na charakter działalności gospodarczej bezpośrednie oddziaływanie Banku na środowisko naturalne jest ograniczone do zużycia zasobów naturalnych. Pośredni wpływ na środowisko dotyczy finansowania udzielanego przez Bank oraz oferty produktowej Banku. Bank ogranicza swój bezpośredni wpływ na środowisko i dostosowuje swoje polityki kredytowe dla poszczególnych sektorów gospodarki tak, aby motywować do tego także swoich klientów.

Zagadnienia związane z oddziaływaniem Banku na środowisko oraz podejmowane przez Bank inicjatywy pro-środowiskowe zostały opisane w Sprawozdaniu Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PKO Banku Polskiego S.A. za 2022 rok w rozdziałach:

•        13.4 „Czynniki niefinansowe w Strategii Banku”,

•        13.5 „Kluczowe niefinansowe wskaźniki wyników”,

•        13.7 „Istotne tematy: zarządzanie i ryzyka”, w tym: 13.7.6 „Środowisko”, 13.7.7 „Klimat” i 13.7.8 „Zrównoważony rozwój”.

Począwszy od 2021 roku ryzyko ESG zostało uwzględnione w strategii zarządzania ryzykiem w Banku. Kwestie zarządzania ryzykiem ESG opisane zostały w nocie „Zarządzanie ryzykiem ESG”.

W niniejszej nocie zaprezentowano wpływ czynników klimatycznych na poszczególne elementy niniejszego sprawozdania finansowego Banku, w tym w szczególności wpływ ryzyka klimatycznego na pomiar oczekiwanych strat kredytowych oraz koncentrację ryzyka kredytowego. 

•      Źródła niepewności szacunków i znaczące osądy oraz możliwość kontynuacji działalności

Bank jest narażony na ryzyko klimatyczne, w tym:

•        ryzyko fizyczne (np. ryzyko wynikające z częstszych/poważniejszych zdarzeń pogodowych); oraz

•        ryzyko związane z transformacją gospodarczą oraz zmianą klimatu (np. ryzyko związane z przejściem na mniej zanieczyszczającą i niskoemisyjną gospodarkę, ekstremizacją pór roku).

Ryzyko klimatyczne może mieć potencjalny wpływ na szacunki i oceny stosowane przez Bank (w tym stosowane w kalkulacji odpisów na oczekiwane straty kredytowe).

Jak opisano poniżej w Banku nie wystąpiły istotne szacunki i osądy związane z czynnikami klimatycznymi, które znacząco wpływałyby na wartości rozpoznane w niniejszym sprawozdaniu finansowym.

Kwestie związane z klimatem nie stanowią zagrożenia dla możliwości kontynuacji działalności przez Bank w okresie 12 miesięcy od daty zatwierdzenia przez Zarząd do publikacji sprawozdania finansowego.

•      klasyfikacja i wycena do wartości godziwej oraz utrata wartości instrumentów finansowych

Ryzyko związane z klimatem może mieć wpływ na oczekiwane przepływy pieniężne z udzielonych kredytów, a tym samym na narażenie Banku na straty kredytowe. Atrybuty specyficzne dla kredytobiorcy, ryzyko fizyczne i ryzyko związane z przejściem, pojedynczo lub w połączeniu, mogą wpływać na oczekiwane przepływy pieniężne, jak również na zakres potencjalnych przyszłych scenariuszy ekonomicznych uwzględnianych przy pomiarze oczekiwanych strat kredytowych.

Wpływ czynników ryzyka związanych z klimatem na oczekiwane straty kredytowe będzie się różnić w zależności od dotkliwości i czasu przewidywanych zagrożeń klimatycznych, ich bezpośredniego i pośredniego wpływu na kredytobiorcę i portfel kredytowy kredytodawcy oraz czas trwania portfela kredytowego.

Wpływ czynników ryzyka związanych z klimatem na oczekiwane straty kredytowe w Banku jest potencjalnie ograniczony, ponieważ Bank, biorąc pod uwagę stosunkowo krótkoterminowy okres trwania wielu portfeli kredytów bankowych, oczekuje, że najbardziej znaczące skutki zmian klimatu pojawią się w perspektywie średnio- i długoterminowej potencjalnie ograniczając dzisiejszy wpływ na ECL,. Równocześnie ważne jest monitorowanie szybkości i skali tych zmian oraz ich możliwego wpływu na pomiar odpisów na oczekiwane straty kredytowe.

W procesie kredytowym dla klientów segmentu korporacyjnego oraz klientów segmentu firm i przedsiębiorstw ocenianych z wykorzystaniem metody ratingowej Bank każdorazowo ocenia wpływ czynników środowiskowych, społecznych oraz związanych z zarządzaniem (tzw. czynniki ESG) na zdolność kredytową Klienta oraz identyfikuje transakcje kredytowe z podwyższoną dźwignią finansową (tzw. transakcje lewarowane). Bank bada też wpływ transakcji kredytowych na kwestie ESG i klasyfikuje je do czterech kategorii, począwszy od transakcji z pozytywnym wpływem na kwestie ESG, a skończywszy na tych z istotnie negatywnym wpływem. W ocenie czynników ESG Bank uwzględnia m.in. ryzyko zmiany klimatu i wpływu na działalność klienta, możliwy wpływ klienta na zmianę klimatu, czynniki związane z kapitałem ludzkim czy dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa oraz czynniki związane z aspektami zarządzania (w tym kultury organizacji i nadzoru wewnętrznego).

Bank w pomiarach wartości godziwej instrumentów finansowych sklasyfikowanych na poziomie 3 wartości godziwej nie stosuje danych nieobserwowalnych dotyczących ryzyka związanego z klimatem:

•        papiery dłużne klasyfikowane na poziomie 3 - zasadniczo stanowią finansowanie podmiotów gospodarczych z branż nie narażonych na znaczące ryzyko klimatyczne (np. spółki ubezpieczeniowe, developerzy),

•        udzielone kredyty klasyfikowane na poziomie 3 - zasadniczo stanowią finansowanie dla gospodarstw domowych, ich wartość godziwa jest szacowana metodą zdyskontowanych przepływów pieniężnych z wykorzystaniem efektywnej marży kredytowej,

•        udziały i akcje w innych jednostkach nienotowane na giełdach klasyfikowane na poziomie 3 - nie obejmują spółek z sektorów narażonych na znaczące ryzyko klimatyczne.

•      Rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne

Kwestie dotyczące klimatu nie mają wpływu na amortyzację rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych w Banku według stanu na 31 grudnia 2022 i 2021 roku. Ponadto czynniki klimatyczne nie spowodowały wystąpienia przesłanek utraty wartości aktywów niefinansowych oraz nie miały wpływu na ich wartość odzyskiwalną według stanu na 31 grudnia 2022 i 2021 roku.

•      Zapasy - Kwestie związane z klimatem nie mają wpływu na wartość bilansową zapasów posiadanych przez Bank według stanu na 31 grudnia 2022 i 2021 roku.

•       Podatki  Kwestie dotyczące klimatu nie mają wpływu na realizację aktywa z tytułu podatku odroczonego w Banku według stanu na 31 grudnia 2022 i 2021 roku.

•      rezerwy i sprawy sporne Na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku w Banku nie występowały postępowania dotyczące jakichkolwiek kwestii związanych z klimatem lub ochroną środowiska. W latach 2022-2021 roku w Banku nie toczyły się postępowania administracyjne związane z naruszeniem przepisów ochrony środowiska oraz dotyczące wpływu na klimat, które zakończyły się nałożeniem kar finansowych.

13.         Zmiany zasad rachunkowości obowiązujące od 1 stycznia 2022 roku i objaśnienie różnic między wcześniej publikowanymi sprawozdaniami a niniejszym sprawozdaniem finansowym

Bank, w celu lepszego odzwierciedlenia swej działalności i zapewnienia porównywalności z sektorem bankowym, dokonał następujących zmian zasad rachunkowości w zakresie:

1.       Rachunku zysków i strat

•        reklasyfikacja kosztów związanych z kartami (1)

Począwszy od 1 kwartału 2022 roku Bank prezentuje koszty związane z kartami jako element wyniku z tytułu prowizji i opłat w kosztach dotyczących kart. Wcześniej koszty prezentowane były w kosztach działania jako element kosztów rzeczowych.

•        reklasyfikacja kosztów transportu wartości pieniężnych na rzecz klientów Banku (2)

Począwszy od 1 kwartału 2022 roku Bank prezentuje koszty związane z transportem wartości pieniężnych jako element wyniku z tytułu prowizji i opłat w kosztach rachunków bankowych dotyczących usług rozliczeniowych. Wcześniej koszty prezentowane były w kosztach działania jako element kosztów rzeczowych dotyczących usług informatycznych.

•        reklasyfikacja kosztów opłat członkowskich o charakterze dobrowolnym (3)

Począwszy od 1 kwartału 2022 roku Bank prezentuje koszty opłat członkowskich o charakterze dobrowolnym jako element pozostałych kosztów operacyjnych. Wcześniej koszty prezentowane były w kosztach działania.

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT BANKU - WYBRANE DANE

01.01-

31.12.2021

przed przekształceniem

(1)

(2)

(3)

01.01-

31.12.2021

przekształcone

Wynik z tytułu prowizji i opłat

3 542

(45)

(4)

-

3 493

Koszty z tytułu prowizji i opłat

(1 104)

(45)

                   (4)

-

(1 153)

Wynik pozostały

1 213

-

-

(2)

1 211

Pozostałe przychody i koszty operacyjne netto

(95)

-

-

(2)

(97)

Wynik na działalności biznesowej

13 466

(45)

(4)

(2)

13 415

Koszty działania

(5 304)

45

4

2

(5 253)

    w tym wynik z tytułu obciążeń regulacyjnych

(596)

-

-

2

(594)

Zysk netto

4 596

-

-

-

4 596

 

2.       Sprawozdania z przepływów pieniężnych

Począwszy od sprawozdań finansowych za rok 2022 w części przepływów środków pieniężnych z działalności operacyjnej pozycję „odsetki i dywidendy” podzielono na „odsetki i dywidendy otrzymane” oraz „odsetki zapłacone”.

PRZEPŁYWY ŚRODKÓW PIENIĘŻNYCH Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ - WYBRANE DANE

01.01-

31.12.2021

przed przekształceniem

(1)

01.01-

31.12.2021

przekształcone

Odsetki i dywidendy (stara pozycja)

(2 477)

2 477

-

Odsetki i dywidendy otrzymane (nowe pozycje)

-

(2 744)

(2 744)

Odsetki zapłacone (nowe pozycje)

-

267

267

 

14.            Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do nich

•        standardy i interpretacje oraz zmiany do nich obowiązujące od 1 stycznia 2022

Standardy i interpretacje*

Opis zmian i wpływu

zmiany do MSSF 3 „Połączenia jednostek” (1.01.2022/28.06.2021)

Zmiany do MSSF 3 zastąpiły odniesienia do zasad ramowych poprzez odniesienia do ram koncepcyjnych z 2018 roku. Dodano również wymóg, że w odniesieniu do transakcji i innych zdarzeń objętych zakresem MSR 37 lub KIMSF 21, jednostka przejmująca stosuje MSR 37 lub KIMSF 21 (zamiast ram koncepcyjnych) w celu zidentyfikowania zobowiązań, które zaciągnęła w ramach połączenia jednostek. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami jednostka przejmująca nie rozpoznaje aktywów warunkowych nabytych w ramach połączenia jednostek.

Brak wpływu na sprawozdanie finansowe

Zmiany do MSR 16 „Rzeczowe aktywa trwałe” (1.01.2022/28.06.2021)

Zmiany wskazały m.in., że przychody uzyskane przy wykorzystaniu środka trwałego nie oddanego jeszcze do użytkowania powinny zostać ujęte w  rachunku zysków i strat a nie pomniejszać kosztu środka trwałego.

Brak istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe.

Zmiany do MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe” (1.01.2022/28.06.2021)

Zmiany doprecyzowała, że przy ocenie, czy umowa jest umową rodzącą obciążenia, koszty wykonania umowy obejmują zarówno bezpośrednie koszty inkrementalne jak i alokację innych kosztów bezpośrednich.

Brak istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe.

cykliczne ulepszenia MSSF 2018-2020 (1.01.2022/28.06.2021)

•      Zmiany do MSSF 1 dotyczą sytuacji gdy jednostka zależna stosuje MSSF po raz pierwszy w dacie późniejszej niż jednostka dominująca; w tym przypadku jednostka zależna może zdecydować się na wycenę skumulowanych różnic kursowych dla wszystkich operacji zagranicznych w kwotach zawartych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jednostki dominującej na datę przejścia jednostki dominującej na standardy MSSF.

•      Zmiany do MSR 41 dostosowują wymogi dotyczące wyceny do wartości godziwej określone w MSR 41 do założeń MSSF 13.

Powyższe zmiany nie dotyczą Banku.

•      Zmiana do MSSF 9 wyjaśnia, które opłaty należy uwzględnić do celów testu „10 procent” w przypadku zaprzestania ujmowania zobowiązań finansowych.

•      Zmiany do przykładów zastosowania MSSF 16 dotyczące identyfikowania zachęt leasingowych.

Brak istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe.

* (w nawiasie oczekiwana data wejścia w życie w UE /data zatwierdzenia przez UE)

•           NOWE STANDARDY I INTERPRETACJE ORAZ ZMIANY DO NICH, KTÓRE ZOSTAŁY OPUBLIKOWANE A TAKŻE ZOSTAŁY ZATWIERDZONE PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ, A NIE WESZŁY JESZCZE W ŻYCIE I NIE ZOSTAŁY JESZCZE ZASTOSOWANE PRZEZ BANK

Standardy i interpretacje*

Opis zmian i wpływu

MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe (1.01.2023/ 19.11. 2021)

oraz zmiany do MSSF 17 (1.01.2023/ 19.11. 2021)

MSSF 17 zastąpi dotychczasowy Międzynarodowy Standard Sprawozdawczości Finansowej 4 „Umowy ubezpieczeniowe”, umożliwiający ujmowanie umów ubezpieczeniowych według zasad rachunkowości obowiązujących w krajowych standardach.

Celem nowego standardu jest wprowadzenie nowych, jednolitych zasad wyceny umów ubezpieczenia oraz reasekuracji, zapewniających większą porównywalność sprawozdań pomiędzy podmiotami oferującymi produkty ubezpieczeniowe, a także dostarczenie szeregu nowych ujawnień na użytek odbiorców sprawozdań finansowych.

W 2022 roku Bank prowadził projekt z udziałem spółek Grupy Kapitałowej mający na celu wdrożenie MSSF 17 od 1 stycznia 2023 roku. W trakcie projektu Bank przeprowadził analizę oferowanych przez niego produktów (m.in. gwarancji dobrego wykonania) pod kątem identyfikacji powiązań z wymogami MSSF 17. Analiza potwierdziła, że w Banku brak jest produktów o charakterze ubezpieczeniowym. Tym samym nowy standard nie będzie miał wpływu na jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku.

Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” oraz MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów” (1.01.2023/2.03.2022))

Zmiany do MSR 1 zawierają wytyczne dotyczące stosowania pojęcia istotności w zakresie ujawnień dotyczących zasad rachunkowości. Zamiast znaczących zasad rachunkowości zmiany wprowadzają wymóg ujawniania istotnych informacji o polityce rachunkowości, wraz z wyjaśnieniami i przykładami w jaki sposób jednostka może zidentyfikować istotne informacje dotyczące zasad rachunkowości.

Zmiany do MSR 8 wprowadzają nową definicję szacunków księgowych. Zgodnie z nową definicją szacunki księgowe to kwoty pieniężne w sprawozdaniach finansowych, które są objęte niepewnością wyceny. Wprowadzenie definicji szacunków księgowych oraz innych poprawek do MSR 8 ma na celu pomóc jednostkom odróżnić zmiany zasad rachunkowości od zmian w szacunkach księgowych.

Bank uważa, że zmiany te będą miały wpływ na zakres informacji prezentowanych w jego sprawozdaniach.  

Zmiany do MSR 12 „Podatek dochodowy” (1.01.2023/11.08.2022)

Zmiany do MSR 12 wprowadzają wymóg ujęcia w sprawozdaniu finansowym aktywów i zobowiązań z tytułu różnic przejściowych także w przypadku transakcji innych niż połączenia jednostek gospodarczych, które w momencie początkowego ujęcia generują dodatnie i ujemne różnice przejściowe o identycznej wartości.

Bank nie oczekuje, że wpływ na sprawozdanie finansowe tych zmian będzie istotny.

* (w nawiasie oczekiwana data wejścia w życie w UE /data zatwierdzenia przez UE)

•           Nowe standardy i interpretacje oraz zmiany do nich, które zostały opublikowane i nie są zatwierdzone przez Unię Europejską

Standardy i interpretacje*

Opis zmian i wpływu

zmiany do MSR 1 – klasyfikacja zobowiązań (1.01.2023/ brak danych)

Zmiany dotyczą klasyfikacji zobowiązań w sprawozdaniu z sytuacji finansowej do krótkoterminowych lub długoterminowych. Doprecyzowują one, że klasyfikacja zobowiązań jako krótkoterminowe lub długoterminowe powinna uwzględniać na datę klasyfikacji istnienie prolongaty zobowiązania bez względu na intencję podmiotu do skorzystania z niej na okres dłuższy niż 12 miesięcy oraz powinna uwzględniać spełnienie na dzień przeprowadzenia oceny warunków takiej prolongaty, jeżeli jest ona warunkowa.

Bank jest w trakcie szacowania wpływu na sprawozdanie finansowe.

Zmiany do MSSF 16 „Leasing” (1.01.2024/ brak danych)

Zmiany objaśniają, w jaki sposób sprzedawca-leasingobiorca powinien wyceniać transakcje sprzedaży i leasingu zwrotnego, które spełniają wymogi MSSF 15 dotyczące ujęcia składnika aktywów jako sprzedaż. W szczególności wycena zobowiązania leasingowego nie powinna uwzględniać zysków i strat związanych z zachowanym prawem do użytkowania. Sprzedający-leasingodawca nadal może ujmować w wyniku finansowym zyski i straty związane z częściowym albo całkowitym wypowiedzeniem leasingu. Do zmian obowiązywać będzie podejście retrospektywne.

Bank jest w trakcie szacowania wpływu na sprawozdanie finansowe.

* (w nawiasie oczekiwana data wejścia w życie w UE /data zatwierdzenia przez UE)

NOTY UZUPEŁNIAJĄCE DO RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

15.            Przychody i koszty z tytułu odsetek

Zasady rachunkowości

Przychody i koszty z tytułu odsetek obejmują odsetki, w tym premię i dyskonto z tytułu instrumentów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, a także przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od instrumentów wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w tym przychody odsetkowe od pochodnych instrumentów zabezpieczających. W przychodach i kosztach odsetkowych ujmowane są również rozliczane w czasie z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej opłaty i prowizje otrzymane i zapłacone, wchodzące w skład wyceny instrumentu finansowego, w tym koszty wynagrodzeń agentów i pośredników za sprzedaż instrumentu finansowego, koszty premii pracowników w części dotyczącej bezpośrednio sprzedaży produktów kredytowych.

Przychody i koszty z tytułu odsetek ujmowane są na zasadzie memoriałowej i z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej, która dyskontuje oszacowane przyszłe przepływy pieniężne w ciągu całego oczekiwanego okresu życia składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego do wartości bilansowej brutto składnika aktywów lub do zamortyzowanego kosztu zobowiązania finansowego, za wyjątkiem:

•        aktywów finansowych nabytych lub udzielonych z utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (tzw. aktywa POCI). Przychody odsetkowe od tych aktywów oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej, skorygowanej o ryzyko kredytowe rozpoznane dla całego cyklu życia aktywa, przy czym kalkulacja przychodu odsetkowego za dany miesiąc dokonywana jest w odniesieniu do aktywów finansowych zaklasyfikowanych jako aktywa POCI na koniec poprzedniego miesiąca w oparciu o wartość bilansową netto skalkulowaną przy zastosowaniu relacji wartości netto i wartości brutto z poprzedniego miesiąca;

•        składników aktywów finansowych niebędących nabytymi lub udzielonymi składnikami aktywów finansowych z utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe, które następnie stały się składnikami aktywów finansowych z utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. Przychody odsetkowe od tych aktywów oblicza się od wartości bilansowej netto przy zastosowaniu pierwotnej efektywnej stopy procentowej z momentu rozpoznania przesłanki utraty wartości tego aktywa, przy czym kalkulacja przychodu odsetkowego za dany miesiąc dokonywana jest w odniesieniu do aktywów finansowych zaklasyfikowanych do fazy 3 na koniec poprzedniego miesiąca w oparciu o wartość bilansową netto skalkulowaną przy zastosowaniu relacji wartości netto i wartości brutto z poprzedniego miesiąca.

Wyliczenie efektywnej stopy procentowej obejmuje wszelkie płacone i otrzymywane przez strony umowy prowizje, koszty transakcji oraz wszelkie inne premie i dyskonta stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej.

W przychodach odsetkowych ujęty został również:

•        wpływ orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczącego prawa konsumenta do obniżenia kosztu kredytu w przypadku spłaty kredytu przed terminem określonym w umowie kredytowej poprzez pomniejszenie przychodów odsetkowych, jako szacowana różnica pomiędzy wartością nierozliczonej prowizji według efektywnej stopy procentowej na dzień przewidywanej wcześniejszej spłaty kredytu oraz rozliczenia liniowego prowizji zgodnie, z którym Bank dokonuje zwrotu prowizji. Oszacowanie opiera się na historycznych terminach przedpłat oraz ich prawdopodobieństwach

•        efekt ustawowych wakacji kredytowych wprowadzonych ustawą o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, ujęty w drugiej połowie 2022 roku w korespondencji z wartością bilansową brutto kredytów hipotecznych udzielonych w PLN (nota „Kredyty i pożyczki udzielone klientom”),

•         wpływ zmiany Ustawy z dnia 23 marca 2017 roku o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami (Dz. U. z 2020 roku poz. 1027 i 2320 oraz z 2022 roku poz. 872 i 1488), dotyczącej zwrotu dodatkowego kosztu hipotecznego związanego z oczekiwaniem na wpis hipoteki do księgi wieczystej, ponoszonego przez klienta do czasu dokonania wpisu hipoteki do księgi wieczystej poprzez pomniejszenie przychodów odsetkowych, jako wartość szacowanego zwrotu marży dla klientów skalkulowanej do daty wpisu hipoteki do księgi wieczystej.

•        Przychody i koszty z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami i pożyczkami

Z uwagi na fakt, iż Bank oferuje produkty ubezpieczeniowe wraz z kredytami i pożyczkami i brak jest możliwości zakupu w Banku identycznego co do formy prawnej, warunków i treści ekonomicznej produktu ubezpieczeniowego bez zakupu kredytu, pożyczki, opłaty uzyskiwane przez Bank z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych traktowane są jako integralna część wynagrodzenia z tytułu oferowanych instrumentów finansowych.

Otrzymane oraz należne Bankowi wynagrodzenie z tytułu oferowania produktów ubezpieczeniowych dla produktów bezpośrednio powiązanych z instrumentami finansowymi jest rozliczane metodą efektywnej stopy procentowej i ujmowane w przychodzie odsetkowym oraz, w części odpowiadającej za wykonanie usługi pośrednictwa, jest ujmowane w przychodzie prowizyjnym w momencie sprzedaży produktu ubezpieczeniowego lub jego odnowienia. 

Podział wynagrodzenia na część prowizyjną oraz odsetkową dokonywany jest w proporcji wartości godziwej instrumentu finansowego oraz wartości godziwej usługi pośrednictwa w stosunku do sumy obu tych wartości zgodnie z modelem względnej wartości godziwej uwzględniającym szereg parametrów, w tym m.in. średnią efektywną stopę procentową instrumentu finansowego, średni kontraktowy i ekonomiczny (rzeczywisty) okres kredytowania lub leasingu, średnią wysokość składki ubezpieczeniowej, okres polisy ubezpieczeniowej, prowizję niezależnego agenta ubezpieczeniowego.

Wycena wartości godziwej instrumentu finansowego opiera się na podejściu dochodowym, opartym na przeliczeniu przyszłych przepływów pieniężnych na ich wartość bieżącą przy zastosowaniu stopy dyskonta, składającej się ze stopy wolnej od ryzyka ustalonej w odniesieniu do średniej z ostatniego roku kalendarzowego stopy rentowności obligacji skarbowych o 5-letnich i 10-letnich okresach zapadalności, premii z tytułu ryzyka ustalonej w odniesieniu do rocznych kosztów ryzyka kredytowego oraz pozostałej ponad premię za ryzyko kredytowe, odzwierciedlającej wszystkie inne czynniki, które uczestnicy rynku uwzględniliby w danych okolicznościach w wycenie do wartości godziwej.

Natomiast wycena wartości godziwej usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego opiera się na podejściu rynkowym polegającym na wykorzystaniu cen i innych informacji generowanych przez identyczne lub porównywalne transakcje rynkowe.

Koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktów ubezpieczeniowych są rozliczane w analogiczny sposób do rozliczania przychodów, tj. jako element zamortyzowanego kosztu instrumentu finansowego lub jednorazowo.

Bank dokonuje okresowego oszacowania kwoty wynagrodzenia, które będzie w przyszłości podlegało zwrotowi w związku z wcześniejszym zakończeniem umowy ubezpieczeniowej na podstawie danych historycznych dotyczących pobranych składek i dokonanych zwrotów. Rezerwa na przyszłe zwroty zgodnie z modelem względnej wartości godziwej, alokowana jest do instrumentu finansowego i ujmowana jako pomniejszenie jego wartości bilansowej brutto oraz do usługi ubezpieczeniowej – ujmowana w pozycji rezerw.

Bank dokonuje weryfikacji prawidłowości przyjętych parametrów wykorzystywanych w modelu względnej wartości godziwej oraz wysokości współczynnika rezerwy na zwroty każdorazowo po powzięciu informacji o istotnych zmianach w tym zakresie, nie rzadziej niż raz w roku.

Informacje finansowe

PRZYCHODY Z TYTUŁU ODSETEK I PRZYCHODY O CHARAKTERZE ZBLIŻONYM DO ODSETEK

2022

2021

Kredyty i inne należności od banków1

1 401

 

71

 

Pooling

-

1

Pochodne instrumenty zabezpieczające

-

411

Dłużne papiery wartościowe:

3 684

1 788

    wyceniane według zamortyzowanego kosztu

1 497

906

    wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

2 158

873

    wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

29

9

Kredyty i pożyczki udzielone klientom2

13 410

6 874

    wyceniane według zamortyzowanego kosztu

12 004

6 140

    wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

883

346

    wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

523

388

Zobowiązania wobec klientów (z wyłączeniem kredytów i pożyczek otrzymanych)

29

19

Razem

18 524

9 164

w tym: przychody z tytułu odsetek od instrumentów finansowych z  utratą wartości

368

194

 

 

 

Przychody z tytułu odsetek obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej od instrumentów finansowych wycenianych:

17 972

8 356

    według zamortyzowanego kosztu

14 931

7 137

    do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

3 041

1 219

Przychody o charakterze zbliżonym do odsetek od instrumentów wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

552

808

Razem

18 524

9 164

1  W pozycji kredyty i inne należności od banków Bank ujął na 31 grudnia 2022 roku przychody z tytułu odsetek od środków na rachunkach typu call (centralne rozliczenia za pośrednictwem clearing brokera) w wysokości 297 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku 4 miliony PLN) oraz przychody odsetkowe od środków na rachunku bieżącym w NBP w wysokości 560 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku 11 milionów PLN).

2  W pozycji kredyty i pożyczki udzielone klientom uwzględniono wpływ efektu ustawowych wakacji kredytowych, ujęty w drugiej połowie 2022 roku na kwotę 2 443 mln PLN (nota „Kredyty i pożyczki udzielone klientom”).

KOSZTY Z TYTUŁU ODSETEK

2022

2021

Pochodne instrumenty zabezpieczające

(3 142)

-

Zobowiązania wobec banków

(134)

(22)

Lokaty międzybankowe

(6)

(7)

Kredyty i pożyczki otrzymane

(198)

(197)

Leasing

(14)

(8)

Zobowiązania wobec klientów

(3 642)

(156)

emisji papierów wartościowych

-

(15)

zobowiązań podporządkowanych

(164)

(48)

 

 

 

Razem

(7 300)

(453)

 

 

31.12.2022

31.12.2021

Oprocentowanie środków na rachunku rezerwy obowiązkowej

6,75%

1,75%

Bank może wykorzystywać w ciągu dnia środki na rachunkach rezerwy obowiązkowej do bieżących rozliczeń pieniężnych na podstawie dyspozycji złożonej do Narodowego Banku Polskiego, musi jednak zapewnić utrzymanie średniego miesięcznego salda na tym rachunku w odpowiedniej wysokości wynikającej z deklaracji rezerwy obowiązkowej.

16.            Przychody i koszty z tytułu prowizji i opłat

Zasady rachunkowości

Przychody z tytułu prowizji i opłat niepodlegających rozliczeniu metodą efektywnej stopy procentowej ujmuje się w taki sposób, aby odzwierciedlić przekazanie przyrzeczonych dóbr lub usług na rzecz klienta w kwocie, która odzwierciedla wynagrodzenie, do którego – zgodnie z oczekiwaniem Banku – będzie uprawniony w zamian za te dobra lub usługi, zgodnie z pięciostopniowym modelem ujmowania przychodów.

Do przychodów prowizyjnych zaliczane są jednorazowo opłaty pobierane przez Bank za wykonanie czynności niezwiązanych bezpośrednio z powstaniem składnika aktywów finansowych, a także rozliczane liniowo opłaty za świadczenie usług przez Bank. Do przychodów prowizyjnych zalicza się także opłaty i prowizje rozliczane w czasie metodą liniową, otrzymane od udzielonych kredytów i pożyczek o nieustalonych harmonogramach przyszłych przepływów pieniężnych, dla których nie można ustalić efektywnej stopy procentowej.

Dla każdego zobowiązania do wykonania świadczenia Bank ustala w momencie zawarcia umowy czy będzie spełniać zobowiązanie do wykonania świadczenia w miarę upływu czasu czy też spełni je w określonym momencie.

Zasady rachunkowości dotyczące ujęcia przychodów prowizyjnych z tytułu sprzedaży produktów ubezpieczeniowych powiązanych z kredytami i pożyczkami opisane zostały w nocie „Przychody i koszty z tytułu odsetek”.

W pozycji przychody z tytułu prowizji ujmowana jest również marża kursowa uwzględniona w kursach walut oferowanych klientom Banku w ramach świadczenia usług kupna/sprzedaży walut obcych w linii „marże na transakcjach wymiany walut”.

Informacje finansowe

PRZYCHODY Z TYTUŁU PROWIZJI I OPŁAT

2022

2021

Kredyty i ubezpieczenia

964

956

udzielanie kredytów i pożyczek

757

732

oferowanie produktów ubezpieczeniowych

207

224

Fundusze inwestycyjne, emerytalne i działalność maklerska

406

373

obsługa funduszy inwestycyjnych oraz OFE (w tym opłaty za zarządzanie)

16

51

obsługa i sprzedaż produktów inwestycyjno-ubezpieczeniowych

6

9

prowadzenie działalności maklerskiej

384

313

Karty

1 958

1 490

Marże na transakcjach wymiany walut

727

582

Rachunki bankowe i pozostałe

1 262

1 245

obsługa rachunków bankowych

929

958

operacje kasowe

77

62

obsługa masowych operacji zagranicznych

102

88

zlecenia klientowskie

63

57

usługi powiernicze

9

10

inne

82

70

 

 

 

Razem, w tym:

5 317

4 646

z tytułu przychodów od instrumentów finansowych niewycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

5 208

4 496

Działalność powiernicza

Bank jest bezpośrednim uczestnikiem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych oraz Rejestru Papierów Wartościowych (NBP). Podmiot dominujący prowadzi rachunki papierów wartościowych oraz obsługuje transakcje na rynku krajowym i rynkach zagranicznych, świadczy usługi powiernictwa i pełni funkcję depozytariusza dla funduszy emerytalnych i inwestycyjnych. Aktywa przechowywane przez Podmiot dominujący w ramach świadczenia usług powierniczych, ze względu na niespełnienie definicji składnika aktywów Podmiotu dominującego, nie zostały wykazane w niniejszym sprawozdaniu finansowym.

KOSZTY Z TYTUŁU PROWIZJI I OPŁAT

2022

2021

Kredyty i ubezpieczenia

(91)

(115)

prowizje poniesione na rzecz podmiotów zewnętrznych za sprzedaż produktów

(22)

(24)

kontrola inwestycji budowlanych i wycena nieruchomości

(27)

(42)

opłaty na rzecz Biura Informacji Kredytowej 

(22)

(18)

obsługa kredytów

(20)

(31)

Fundusze inwestycyjne, emerytalne i działalność maklerska

(29)

(32)

Karty

(1 234)

(880)

Rachunki bankowe i pozostałe

(145)

(126)

usługi rozliczeniowe

(53)

(40)

prowizje za usługi operacyjne banków

(13)

(12)

wysyłka SMS

(50)

(53)

sprzedaż produktów bankowych

(1)

(2)

obsługa masowych operacji zagranicznych

(22)

(15)

inne

(6)

(4)

 

 

 

Razem

(1 499)

(1 153)

 

17.            Przychody z tytułu odsetek oraz prowizji i opłat po segmentach

zasady rachunkowości: „Przychody i koszty z tytułu odsetek”, „Przychody i koszty z tytułu prowizji i opłat”

Informacje finansowe

PRZYCHODY Z TYTUŁU ODSETEK WEDŁUG SEGMENTÓW

2022

Segment detaliczny

Segment korporacyjny i inwestycyjny

Centrum transferowe i pozostały

Razem

Kredyty i inne należności od banków

-

841

560

1 401

Dłużne papiery wartościowe

-

2 019

1 665

3 684

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

9 349

4 061

-

13 410

Zobowiązania wobec klientów (z wyłączeniem kredytów i pożyczek otrzymanych)

-

29

-

29

 

 

 

 

 

Razem

9 349

6 950

2 225

18 524

 

PRZYCHODY Z TYTUŁU ODSETEK WEDŁUG SEGMENTÓW

2021

Segment detaliczny

Segment korporacyjny i inwestycyjny

Centrum transferowe i pozostały

Razem

Kredyty i inne należności od banków

-

60

11

71

Pooling

-

1

-

1

Pochodne instrumenty zabezpieczające

-

-

411

411

Dłużne papiery wartościowe

-

446

1 342

1 788

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

5 722

1 152

-

6 874

Zobowiązania wobec klientów (z wyłączeniem kredytów i pożyczek otrzymanych)

-

19

-

19

 

 

 

 

 

Razem

5 722

1 678

1 764

9 164

 

PRZYCHODY Z TYTUŁU PROWIZJI I OPŁAT WEDŁUG SEGMENTÓW

2022

 

 

 

Segment detaliczny

Segment korporacyjny i inwestycyjny

Centrum transferowe i pozostały

Razem

Kredyty i ubezpieczenia

673

291

-

964

udzielanie kredytów i pożyczek

466

291

-

757

oferowanie produktów ubezpieczeniowych

207

-

-

207

Fundusze inwestycyjne, emerytalne i działalność maklerska

99

307

-

406

obsługa funduszy inwestycyjnych oraz OFE (w tym opłaty za zarządzanie)

8

8

-

16

obsługa i sprzedaż produktów inwestycyjno-ubezpieczeniowych

6

-

-

6

prowadzenie działalności maklerskiej

85

299

-

384

Karty

1 906

52

-

1 958

Marże na transakcjach wymiany walut

521

206

-

727

Rachunki bankowe i pozostałe

995

267

-

1 262

obsługa rachunków bankowych

808

121

-

929

operacje kasowe

32

45

-

77

obsługa masowych operacji zagranicznych

59

43

-

102

zlecenia klientowskie

27

36

-

63

usługi powiernicze

-

9

-

9

inne

69

13

-

82

 

 

 

 

 

Razem

4 194

1 123

-

5 317

 

PRZYCHODY Z TYTUŁU PROWIZJI I OPŁAT WEDŁUG SEGMENTÓW

2021

 

 

 

Segment detaliczny

Segment korporacyjny i inwestycyjny

Centrum transferowe i pozostały

Razem

Kredyty i ubezpieczenia

688

268

-

956

udzielanie kredytów i pożyczek

464

268

-

732

oferowanie produktów ubezpieczeniowych

224

-

-

224

Fundusze inwestycyjne, emerytalne i działalność maklerska

137

236

-

373

obsługa funduszy inwestycyjnych oraz OFE (w tym opłaty za zarządzanie)

40

11

-

51

obsługa i sprzedaż produktów inwestycyjno-ubezpieczeniowych

9

-

-

9

prowadzenie działalności maklerskiej

88

225

-

313

Karty

1 469

21

-

1 490

Marże na transakcjach wymiany walut

389

193

-

582

Rachunki bankowe i pozostałe

954

291

-

1 245

obsługa rachunków bankowych

794

164

-

958

operacje kasowe

31

31

-

62

obsługa masowych operacji zagranicznych

48

40

-

88

zlecenia klientowskie

27

30

-

57

usługi powiernicze

-

10

-

10

Inne

54

16

-

70

 

 

 

 

 

Razem

3 637

1 009

-

4 646

 

18.            Przychody z tytułu dywidend

Zasady rachunkowości:

Przychody z tytułu dywidend są ujmowane w dniu ustalenia praw udziałowców/akcjonariuszy do ich otrzymania, jeżeli Bank jest uprawniony do otrzymania dywidendy, istnieje prawdopodobieństwo, że Bank uzyska korzyści ekonomiczne związane z dywidendą oraz wysokość dywidendy można wycenić w wiarygodny sposób.

Informacje finansowe

PRZYCHODY Z TYTUŁU DYWIDEND

2022

2021

od jednostek zależnych

423

558

od jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć

52

54

od aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu

1

1

od instrumentów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

12

11

 

 

 

Razem

488

624

19.            Wynik na operacjach finansowych

Zasady rachunkowości:

Wynik na operacjach finansowych zawiera zyski i straty powstałe w wyniku zbycia instrumentów finansowych zaliczonych do aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat oraz efekt ich wyceny do wartości godziwej. W pozycji ujmowana jest również część nieefektywna zabezpieczenia zmienności przepływów pieniężnych dla strategii zabezpieczających, w których instrumentem zabezpieczającym są kontrakty IRS, a także zyski i straty na instrumencie zabezpieczającym oraz na pozycji zabezpieczanej związane z zabezpieczanym ryzykiem (zabezpieczenie wartości godziwej).

Noty powiązane: Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”, „Papiery wartościowe”, „Kredyty i pożyczki udzielone klientom”.

Informacje finansowe

WYNIK NA OPERACJACH FINANSOWYCH

2022

2021

Instrumenty finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:

399

213

Instrumenty pochodne1

399

211

Instrumenty kapitałowe

(2)

4

Dłużne papiery wartościowe

2

(2)

Inne

-

-

Instrumenty finansowe nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w tym:

(26)

(127)

Instrumenty kapitałowe

13

(3)

Dłużne papiery wartościowe

6

(12)

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

(45)

(112)

Rachunkowość zabezpieczeń

(17)

(32)

 

 

 

Razem

356

54

1  W tym z tytułu opcji na akcje i indeksy giełdowe 212 milionów PLN (w okresie porównywalnym 2021 roku 25 milionów PLN).

20.            Wynik z pozycji wymiany

Zasady rachunkowości:

Wynik z pozycji wymiany obejmuje dodatnie i ujemne różnice kursowe, zarówno zrealizowane, jak i niezrealizowane, wynikające z wyceny aktywów i zobowiązań walutowych oraz z wyceny do wartości godziwej walutowych instrumentów pochodnych (FX forward, FX swap, CIRS oraz opcje walutowe). W pozycji tej ujmowana jest również część nieefektywna zabezpieczenia zmienności przepływów pieniężnych dla strategii zabezpieczających, w których instrumentem zabezpieczającym są kontrakty CIRS (szczegóły patrz nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”).

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe dla kredytów, pożyczek i innych należności wyrażonych w walutach obcych, które są tworzone w złotych, podlegają aktualizacji wraz ze zmianą wartości wyceny aktywów walutowych, na które są tworzone. Efekt tej aktualizacji wynikający z różnic kursowych ujmowany jest w wyniku z pozycji wymiany.

 

2022

2021

Wynik z pozycji wymiany

(108)

429

Spadek wyniku z pozycji wymiany wynika przede wszystkim z rozpoznania w 2021 roku wyniku na pozycji walutowej w kwocie około 328 mln PLN w następstwie decyzji Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku z 23 kwietnia 2021 roku w sprawie oferowania ugód klientom, pogorszenia wyniku na transakcjach wymiany walut w związku ze wzrostem stóp procentowych w PLN oraz wzrostu kosztu zamiany walut w 2022 roku, przy poprawie wyniku na działalności klientowskiej.

21.            Zyski lub straty z tytułu zaprzestania ujmowania instrumentów finansowych

Zasady rachunkowości: „Modyfikacje - zmiana kontraktowych przepływów pieniężnych”.

noty powiązane: „Sprawozdanie z całkowitych dochodów”

Informacje finansowe

ZYSKI LUB STRATY Z TYTUŁU ZAPRZESTANIA UJMOWANIA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH

2022

2021

wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

(24)

200

wycenianych według zamortyzowanego kosztu

13

1

 

 

 

Razem

(11)

201

22.            Pozostałe przychody i koszty operacyjne

Zasady rachunkowości:

Do pozostałych przychodów operacyjnych zalicza się przychody niezwiązane bezpośrednio z działalnością bankową. Pozostałe przychody operacyjne obejmują głównie zyski ze sprzedaży/likwidacji składników rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i aktywów do zbycia, odzyskanych należności nieściągalnych, otrzymanych odszkodowań, kar, grzywien oraz przychodów z tytułu dzierżawy/najmu nieruchomości.

W pozostałych przychodach ujmowane są również rozwiązania rezerw na sprawy sporne z wyłączeniem spraw spornych dotyczących kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz przychody i koszty związane z wyceną i sprzedażą uprawnień do emisji CO2.

Pozostałe koszty operacyjne obejmują głównie koszty utworzenia rezerwy na zwroty kosztów dla klientów z tytułu dokonanych przedterminowych spłat kredytów konsumenckich i hipotecznych przed wyrokiem TSUE (nota „Rezerwy”), straty ze sprzedaży/likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i aktywów przejętych za długi oraz koszty przekazanych darowizn.

W pozostałych kosztach operacyjnych ujmowane są również utworzenia rezerw na sprawy sporne z wyłączeniem spraw spornych dotyczących kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz koszty związane z wyceną i sprzedażą uprawnień do emisji CO2.

Noty powiązane: „Rezerwy”

Informacje finansowe

POZOSTAŁE PRZYCHODY OPERACYJNE

2022

2021

Zyski ze sprzedaży i likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz aktywów do zbycia

17

29

Otrzymane odszkodowania, kary i grzywny

15

13

Przychody uboczne

33

33

Odzyskane należności przedawnione, umorzone, nieściągalne

1

1

Rozwiązanie rezerwy na przyszłe płatności

-

1

Rozwiązanie rezerwy na sprawy sporne z wyłączeniem spraw spornych dotyczących spłaconych kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

3

2

Przychody z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji CO2

43

54

Inne1

76

45

 

 

 

Razem

188

178

1  w tym przychody z tytułu sprzedaży monet na cele kolekcjonerskie w wysokości 10 milionów PN (w 2021 roku 8 milionów PLN).

POZOSTAŁE KOSZTY OPERACYJNE

2022

2021

Straty na sprzedaży i likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz aktywów do zbycia

(3)

(3)

Przekazane odszkodowania, kary i grzywny

(1)

-

Koszty przekazanych darowizn

(51)

(43)

Koszty uboczne

(15)

(17)

Utworzenie rezerwy na potencjalny zwrot klientom prowizji i opłat

(13)

(27)

Utworzenie rezerwy na przyszłe płatności

(2)

(3)

Utworzenie rezerwy na sprawy sporne z wyłączeniem spraw spornych dotyczących spłaconych kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

(7)

(7)

Koszty z tytułu dofinansowania spółki zależnej

-

(17)

Koszty z tytułu sprzedaży uprawnień do emisji CO2

(25)

(114)

Inne1

(38)

(44)

 

 

 

Razem

(155)

(275)

1  w tym koszty usług zewnętrznych ponoszone w związku z dochodzeniem wierzytelności w wysokości 20 milionów PLN (w 2021 – 15 milionów).

23.            Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe

Zasady rachunkowości:

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe są ujmowane w sprawozdaniu finansowym w następujący sposób:

•        Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu: odpis pomniejsza wartość bilansową brutto aktywa finansowego; zmiany wysokości odpisów odnoszone są do rachunku zysków i strat;

•        Zobowiązania pozabilansowe o charakterze finansowym oraz gwarancje finansowe: odpis prezentowany jest jako rezerwa po stronie zobowiązań; zmiany wysokości rezerw odnoszone są do rachunku zysków i strat;

•        Instrumenty finansowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite: wartość bilansowa aktywa ujętego w wartości godziwej nie jest dodatkowo pomniejszana o wysokość odpisów; zmiana wyceny jest każdorazowo rozdzielana jednak na komponent związany z utratą wartości – ujmowany w rachunku wyników i komponent związany z pozostałymi zmianami wyceny do wartości godziwej – ujmowany w innych dochodach całkowitych;

•        Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat: nie rozpoznaje się odpisów na oczekiwane straty kredytowe.

Szacunki i osądy:

Bank przeprowadza przegląd swojego portfela kredytowego pod kątem utraty wartości przynajmniej raz na kwartał. Aby ustalić, czy należy wykazać utratę wartości w rachunku zysków i strat, Bank ocenia czy istnieją jakiekolwiek dane wskazujące na możliwe do zmierzenia zmniejszenie szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych dotyczących portfela kredytowego. Metodologia i założenia, na podstawie których określa się szacunkowe kwoty przepływów pieniężnych i okresy, w których one nastąpią, są poddawane regularnym przeglądom.

•      pomiar i ocena ryzyka kredytowego: oczekiwane straty oczekiwane kredytowe

W obszarze utraty wartości Bank opiera się na koncepcji strat oczekiwanych.

Model utraty wartości ma zastosowanie do aktywów finansowych, które nie są wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, obejmujących:

•        dłużne instrumenty finansowe obejmujące zaangażowania o charakterze kredytowym oraz papiery wartościowe,

•        inne aktywa finansowe,

•        zobowiązania pozabilansowe finansowe oraz gwarancyjne.

Dla inwestycji kapitałowych nie są rozpoznawane oczekiwane straty kredytowe.

Utrata wartości jest mierzona jako 12 miesięczne albo dożywotnie oczekiwane straty kredytowe dla danego aktywa finansowego.

Horyzont pomiaru oczekiwanej straty zależy od tego, czy od momentu początkowego ujęcia aktywa nastąpił znaczący wzrost ryzyka kredytowego. Ze względu na to kryterium aktywa finansowe alokowane są do 3 faz (ang. stage):

•        Faza 1 – ekspozycje, dla których ryzyko kredytowe nie jest istotnie wyższe niż na moment początkowego ujęcia i nie rozpoznaje się w odniesieniu do nich przesłanek utraty wartości,

•        Faza 2 – ekspozycje których ryzyko kredytowe jest istotnie wyższe od poziomu ryzyka kredytowego na moment początkowego ujęcia ekspozycji, ale nie rozpoznaje się w odniesieniu do nich przesłanki utraty wartości,

•        Faza 3 – aktywa w odniesieniu do których rozpoznaje się przesłankę utraty wartości (w tym aktywa udzielone lub zakupione z rozpoznaną przesłanką utraty wartości).

•      Istotny wzrost ryzyka kredytowego

Istotny wzrost ryzyka kredytowego określa się z uwzględnieniem poziomu prawdopodobieństwa niewypłacalności oraz jego zmian w stosunku do poziomu z momentu początkowego ujęcia kredytu.

•        Ekspozycje hipoteczne oraz pozostałe ekspozycje detaliczne

W celu oceny istotnego wzrostu ryzyka kredytowego dla ekspozycji hipotecznych oraz pozostałych ekspozycji detalicznych Bank stosuje model oparty na kalkulacji marginalnego PD, czyli prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w określonym miesiącu. Prawdopodobieństwo to uzależnione zostało od czasu, który upłynął od momentu uruchomienia ekspozycji. Dzięki temu możliwe jest odwzorowanie charakterystycznego dla ekspozycji wobec osób fizycznych zróżnicowania jakości kredytowej w czasie życia ekspozycji. Krzywe marginalnego PD wyznaczone zostały na podstawie danych historycznych na poziomie homogenicznych portfeli, wydzielonych z uwzględnieniem m.in. rodzaju produktu, roku udzielenia, waluty kredytu oraz jakości kredytowej na moment udzielenia. Indywidualne przypisanie marginalnego PD do poszczególnych ekspozycji uzyskiwane jest poprzez skalowanie krzywej wyznaczonej na poziomie portfela do indywidualnej oceny ekspozycji/klienta uzyskiwanej z modeli aplikacyjnych (wykorzystujących dane z wniosków kredytowych) oraz behawioralnych. Bank identyfikuje przesłankę istotnego wzrostu ryzyka kredytowego dla danej ekspozycji w oparciu o porównanie indywidualnych krzywych prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w horyzoncie trwania ekspozycji na datę początkowego ujęcia oraz na datę raportową. Dla każdej daty raportowej porównywane są tylko te części oryginalnej i obecnej krzywej prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania, które odpowiadają okresowi począwszy od daty raportowej do zapadalności ekspozycji. Porównanie opiera się na wartościach średniego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w horyzoncie życia kredytu w analizowanym okresie korygowanego o bieżące oraz prognozowane wskaźniki makroekonomiczne.

Rezultat tego porównania, określany mianem statystyki α, odnoszony jest do wartości progowej, powyżej której wzrost ryzyka kredytowego uznaje się za istotny. Wartość progowa ustalana jest w oparciu o historyczne powiązania pomiędzy wartościami statystyki α, a wystąpieniem stanu niewykonania zobowiązania (default). W procesie tym minimalizuje się prawdopodobieństwo:

•           zaklasyfikowania do zbioru ekspozycji kredytowych ze znaczącym wzrostem poziomu ryzyka kredytowego (na podstawie statystyki) ekspozycji kredytowej, w przypadku której w badanym okresie nie wystąpiło zdarzenie niewykonania zobowiązania (błąd typu I);

•           niezaklasyfikowania do zbioru ekspozycji kredytowych ze znaczącym wzrostem poziomu ryzyka kredytowego (na podstawie statystyki) ekspozycji kredytowej, w przypadku której w badanym okresie wystąpiło zdarzenie niewykonania zobowiązania (błąd typu II).

Według danych obowiązujących na koniec 2022 roku przesłanką istotnego pogorszenia jakości kredytowej jest co najmniej 2,6-krotny wzrost parametru PD w porównaniu do wartości na moment rozpoznania w księgach Banku w przypadku ekspozycji hipotecznych oraz co najmniej 2,5-krotny wzrost w przypadku pozostałych ekspozycji detalicznych (bez zmian wobec końca 2021 roku).

W odniesieniu do ekspozycji kredytowych, w przypadku których aktualne ryzyko niewypłacalności nie przekracza poziomu uwzględnionego w cenie udzielonego finansowania, wyniki porównania krzywych prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania na datę początkowego ujęcia oraz na datę raportową nie stanowią o rozpoznaniu znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego.

•        Ekspozycje Klientów instytucjonalnych

W celu oceny znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego dla klientów instytucjonalnych Bank stosuje model oparty na łańcuchach Markowa. Na podstawie danych historycznych konstruowane są macierze prawdopodobieństw migracji klientów pomiędzy poszczególnymi klasami ryzyka określonymi na podstawie modeli ratingowych oraz scoringowych Banku. Migracje te wyznaczane są w obrębie homogenicznych portfeli, wydzielonych z uwzględnieniem m.in. metodyki oceny klienta oraz segmentu klienta.

W dacie początkowego ujęcia ekspozycji kredytowej ustala się indywidualną dla każdej klasy ryzyka oraz portfela najwyższą akceptowalną wartość prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania, której przekroczenie identyfikowane jest jako istotny wzrost ryzyka kredytowego. Wartość ta wyznaczana jest na podstawie średniego prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania dla gorszych klas ryzyka niż klasa ryzyka z daty początkowego ujęcia eskpozycji kredytowej, ważonego prawdopodobieństwem przejścia do tych klas ryzyka w danym horyzoncie czasowym.

Według danych obowiązujących na koniec 2022 roku i 2021 roku minimalne wartości pogorszenia klasy ryzyka będącego przesłanką istotnego wzrostu ryzyka kredytowego w relacji do aktualnej klasy ryzyka prezentowały się następująco:

Klasy ryzyka

Zakres PD

Minimalny zakres pogorszenia klasy ryzyka będący przesłanką istotnego ryzyka wzrostu ryzyka kredytowego1

A-B

0,0 – 0,90%

3 klasy

C

0,90 – 1,78%

3 klasy

D

1,78 – 3,55%

2 klasy

E

3,55-7,07%

1 klasa

F

7,07-14,07%

1 klasa

G

14,07-99,99%

nie dotyczy 2

1 wartości uśrednione (zakresy ustalane osobno na homogenicznych grupach klientów)

2 pogorszenie klasy ryzyka jest bezpośrednią przesłanką utraty wartości

W celu identyfikacji pozostałych przesłanek istotnego wzrostu ryzyka kredytowego Bank wykorzystuje pełną dostępną informację jakościową i ilościową, w tym:

•        oznaczenie ekspozycji kredytowej statusem POCI bez przesłanki utraty wartości,

•        działania restrukturyzacyjne wprowadzające dla dłużnika udogodnienia wymuszone jego trudną sytuacją finansową (ang. forbearance),

•        opóźnienie w spłacie materialnie istotnej kwoty kapitału lub odsetek lub opłat (rozumianej jako kwota przekraczająca 400 zł oraz 1% w odniesieniu do całkowitego łącznego kredytowego zaangażowania bilansowego dłużnika w Banku oraz pozostałych podmiotach Grupy Kapitałowej Banku) dłuższe niż 30 dni,

•        zidentyfikowane sygnały wczesnego ostrzegania w ramach procesu monitoringu świadczące o istotnym wzroście ryzyka kredytowego (w tym zmiany zabezpieczenia, modyfikacji warunków umowy z klientem, w szczególności w zakresie harmonogramu wykorzystania lub spłaty kredytu, ograniczania zaangażowania Banku wobec klienta,),

•        istotne podwyższenie wskaźnika LTV,

•        kwarantanna w Fazie 2 ekspozycji, dla których w ciągu minionych 3 miesięcy ustała przesłanka utraty wartości,

•        złożenie wniosku o upadłość konsumencką przez któregokolwiek z współkredytobiorców,

•        transfer ekspozycji kredytowej do zarządzania przez jednostki restrukturyzacyjno-windykacyjne Banku,

•        korzystanie przez kredytobiorcę kredytu hipotecznego z ustawowego wsparcia w spłacie kredytu

•      Kredyty z utratą wartości i definicja niewykonania zobowiązania

Przesłanką utraty wartości ekspozycji kredytowej jest w szczególności:

•        opóźnienie w spłacie materialnie istotnej kwoty kapitału lub odsetek lub opłat dłuższe (rozumianej jako kwota przekraczająca 400 zł oraz 1% w odniesieniu do całkowitego łącznego kredytowego zaangażowania bilansowego dłużnika w Banku oraz pozostałych podmiotach Grupy Kapitałowej Banku) niż 90 dni,

•        pogorszenie się w okresie kredytowania sytuacji ekonomiczno-finansowej dłużnika lub zagrożenie realizacji finansowanego projektu inwestycyjnego, wyrażające się zaklasyfikowaniem do klasy ratingowej lub klasy ryzyka wskazującej na istotne zagrożenie dla spłaty zadłużenia (rating H),

•        zawarcie umowy restrukturyzacyjnej lub zastosowanie ulgi w spłacie wierzytelności wymuszone względami ekonomicznymi lub prawnymi wynikającymi z trudności finansowych klienta (do czasu uznania wierzytelności za uzdrowioną),

•        wnioskowanie o ogłoszenie upadłości dłużnika, postawienie go w stan likwidacji lub wszczęcie wobec niego postępowania egzekucyjnego,

•        ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez któregokolwiek z współkredytobiorców,

•        informacja o śmierci wszystkich kredytobiorców, będących osobami fizycznymi lub przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą w formie jednoosobowej działalności gospodarczej albo spółki cywilnej (nie dotyczy sytuacji gdy działalność gospodarcza przedsiębiorcy jest kontynuowana przez zarządcę sukcesyjnego),

•        wystąpienie innych zdarzeń wskazujących na brak możliwości spłacenia przez dłużnika w całości zobowiązania wynikającego z umowy.

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych nr 575/2013 (rozporządzenie CRR) Bank definiuje stan niewykonania zobowiązania (ang. default) jeżeli ocenia, że dłużnik nie jest w stanie spłacić zobowiązania kredytowego bez sięgania do realizacji zabezpieczeń lub materialne przeterminowanie ekspozycji przekracza 90 dni. Przesłanki stanu niewykonania zobowiązania są tożsame z przesłankami utraty wartości ekspozycji.

Zarówno proces oceny istotnego wzrostu ryzyka kredytowego, jak i proces kalkulacji straty oczekiwanej realizowany jest w trybie miesięcznym na poziomie indywidualnej ekspozycji. Wykorzystuje się w nim dedykowane środowisko obliczeniowe umożliwiające dystrybucję wyników do jednostek wewnętrznych Banku.

Bank wyodrębnił portfel aktywów finansowych o niskim ryzyku kredytowym, klasyfikując do niego instrumenty finansowe, dla których średnia długoterminowa stopa niewypłacalności nie przekracza prawdopodobieństwa niewypłacalności ustalonego przez agencję ratingową dla najgorszej klasy ratingu inwestycyjnego. Do portfela tego zalicza w szczególności ekspozycje wobec banków, rządów, jednostek samorządu terytorialnego oraz wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych.

•      Obliczanie oczekiwanej straty kredytowej

Model kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej oparty jest na zastosowaniu szczegółowej segmentacji portfela kredytowego uwzględniającej następujące charakterystyki na poziomie produktu oraz klienta:

•        rodzaj produktu kredytowego,

•        waluta produktu,

•        rok udzielenia,

•        ocena ryzyka niewypłacalności klienta,

•        segment biznesowy klienta,

•        metoda oceny ryzyka klienta.

W celu obliczenia oczekiwanej straty kredytowej Bank stosuje metodę zindywidualizowaną oraz metodę portfelową.

Metoda zindywidualizowana jest stosowana w przypadku identyfikacji przesłanki utraty wartości ekspozycji znaczących indywidualnie. Oczekiwaną stratę kredytową z ekspozycji ustala się jako różnicę pomiędzy jej wartością bilansową brutto (w przypadku pozabilansowej ekspozycji kredytowej - wartością jej równoważnika bilansowego), a wartością bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych, ustalonych z uwzględnieniem możliwych scenariuszy dotyczących realizacji umowy i zarządzania ekspozycją kredytową ważonych prawdopodobieństwem ich realizacji.

Metoda portfelowa jest stosowana dla ekspozycji, które nie są indywidualnie znaczące oraz w przypadku braku identyfikacji przesłanki utraty wartości.

W metodzie portfelowej strata oczekiwana wyznaczana jest jako iloczyn parametrów ryzyka kredytowego: prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania (PD), poziomu straty w momencie niewykonania zobowiązania (LGD) oraz wartości ekspozycji w momencie niewykonania zobowiązania (EAD), przy czym każdy z powyższych parametrów ma postać wektora o wymiarze liczby miesięcy pokrywających horyzont szacowania straty kredytowej.

W odniesieniu do ekspozycji detalicznych bez harmonogramu spłat Bank wyznacza ten horyzont w oparciu o dane behawioralne na podstawie historycznych obserwacji. Strata oczekiwana zarówno w całym okresie trwania ekspozycji, jak i w okresie 12 miesięcy jest sumą strat oczekiwanych w poszczególnych okresach zdyskontowanych efektywną stopą procentową. W celu wyznaczenia wartości aktywa na moment niewykonania zobowiązania w danym okresie Bank koryguje parametr określający wielkość ekspozycji na moment niewykonania zobowiązania o przyszłe spłaty wynikające z harmonogramu oraz potencjalne nadpłaty i niedopłaty.

W obliczeniach oczekiwanych strat kredytowych uwzględnia się szacunki dotyczące przyszłych warunków makroekonomicznych. W zakresie analizy portfelowej, wpływ scenariuszy makroekonomicznych jest uwzględniany w wysokości poszczególnych parametrów ryzyka. Metodyka kalkulacji parametrów ryzyka obejmuje badanie zależności wysokości tych parametrów od warunków makroekonomicznych w oparciu o dane historyczne. Na potrzeby kalkulacji straty oczekiwanej wykorzystuje się trzy scenariusze makroekonomiczne opracowane na podstawie własnych prognoz:

•        bazowy z prawdopodobieństwem 75%

•        oraz dwa scenariusze alternatywne, z prawdopodobieństwem odpowiednio 20% oraz 5%.

Zakres prognozowanych wskaźników obejmuje:

•        wskaźnik dynamiki PKB,

•        stopę bezrobocia,

•        stopę WIBOR 3M,

•        stopę LIBOR CHF 3M (od 1 stycznia 2022 roku SARON 3M),

•        kurs CHF/PLN,

•        indeks cen nieruchomości

•        oraz stopę referencyjną NBP.

Ostateczna strata oczekiwana jest średnią ważoną prawdopodobieństwem scenariuszy ze strat oczekiwanych odpowiadających poszczególnym scenariuszom.

Bank zapewnia zgodność scenariuszy makroekonomicznych stosowanych na potrzeby kalkulacji parametrów ryzyka ze scenariuszami makroekonomicznymi wykorzystywanymi w procesach budżetowania ryzyka kredytowego.

Scenariusz bazowy opiera się na bazowych prognozach makroekonomicznych. Prognozy są przygotowywane na podstawie modeli ilościowych przy uwzględnieniu korekt z tytułu występowania zdarzeń jednorazowych.

Scenariusze skrajne dotyczą przypadków tzw. szoku wewnętrznego, w związku z czym tzw. zmienne zewnętrzne (stopy procentowe za granicą) nie ulegają zmianie względem scenariusza bazowego. Scenariusze skrajne opracowywane są na podstawie analizy statystycznej i ekonometrycznej, tj. nie odzwierciedlają podlegających opisowi zdarzeń, ale prognozowaną ścieżkę. Identyfikowane są dwa scenariusze: optymistyczny i pesymistyczny.

Udział scenariuszy dla ścieżki PKB (wskaźnik dynamiki PKB), który mieści się między scenariuszem optymistycznym i pesymistycznym określony jest jako prawdopodobieństwo scenariusza bazowego. Przyjmując takie założenie prognozowana jest dynamika PKB przy założeniu zmiennego w czasie potencjalnego tempa wzrostu polskiej gospodarki obliczanego przy wykorzystaniu danych kwartalnych dostarczanych przez Główny Urząd Statystyczny. Po wyznaczeniu skrajnych ścieżek dynamiki PKB estymowane są wartości innych zmiennych makroekonomicznych wykorzystywanych w scenariuszach (stopa bezrobocia, indeks cen nieruchomości).

Stopa bezrobocia obliczana jest na podstawie wyznaczonej ilościowo zależności od różnicy między dynamiką PKB, a potencjalnym tempem wzrostu gospodarczego. Wynik podlega korekcie ze względu na zachodzące w polskiej gospodarce istotne zmiany strukturalne, których nie obejmuje model ilościowy, w szczególności:

•        starzenia się polskiego społeczeństwa (i pojawienia się niezaspokojonego popytu na pracę, co ograniczać będzie skalę wzrostu stopy bezrobocia w sytuacji spowolnienia wzrostu gospodarczego),

•        osiągnięcia przez polski rynek pracy stanu bliskiego pełnemu zatrudnieniu (ze względu na ograniczenia podażowe przestrzeń do dalszego spadku stopy bezrobocia jest coraz mniejsza),

•        napływu migrantów (tylko częściowo uwzględnionego w oficjalnych statystykach).

Poziom indeksu cen nieruchomości wyznaczany jest na podstawie zmian PKB przy uwzględnieniu uwarunkowań podażowych i popytowych na rynku w oparciu o dane i trendy prezentowane przez NBP w ramach publikacji „Informacja o cenach mieszkań i sytuacji na rynku nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych w Polsce” oraz własne analizy Banku.

Prognozy dla stawek depozytowych opracowywane są głównie w oparciu o założenia dotyczące kształtowania się stóp procentowych banków centralnych.

Kurs CHF/PLN jest kursem krzyżowym kursów EUR/PLN i EUR/CHF. Jego prognozy są kombinacją prognoz tych dwóch kursów. Prognozy EUR/PLN i EUR/CHF są przygotowywane w oparciu o analizę makroekonomiczną (bieżącą i historyczną) bazującą na metodach ekonometrycznych, a także w oparciu o analizę techniczną rynków finansowych.

W 2022 roku w modelu makroekonomicznym zrezygnowano z rozwiązań wynikających wprost z podejścia w trakcie pandemii tj. uwzględnienia 2-letniej średniej prognoz PKB i bezrobocia z okresu pandemii jako podstawy szacunku wskaźników makroekonomicznych oraz uwzględnienia wpływu wakacji kredytowych na obniżoną materializację ryzyka kredytowego. Jednocześnie uwzględniono w modelu czynniki, które mają odzwierciedlić bieżące wydarzenia w kraju i na świecie - wpływ bieżącej sytuacji makroekonomicznej (wysoka inflacja) na zdolność do regulowania zobowiązań przez klientów, jak również wpływ inwazji Rosji na Ukrainę na ceny paliw a w konsekwencji na kondycję przedsiębiorstw. Dodatkowe czynniki w modelu obejmują: 

●      uwzględnienie wzrostu stopy procentowej na jakość portfela kredytowego oraz  wzrostu cen energii na kondycje przedsiębiorstw, wykorzystując obserwowaną historycznie zależność jakości portfela od poziomu stóp procentowych i cen energii,

•        uwzględnienie wzrostu cen energii na kondycje przedsiębiorstw, wykorzystując obserwowaną historycznie zależność, 

•        uwzględnienie zmienności kursu walutowego na jakość portfela kredytów mieszkaniowych walutowych, w wyniku eskalacji działań wojennych na Ukrainie. 

Dodatkowo ze względu na istotny napływ uchodźców oraz niewiadomą co do jego wpływu na rynek pracy w modelu we wszystkich portfelach nie uwzględnia się spadku bezrobocia jako czynnika poprawiającego jakość portfela kredytowego.

Stosowane podejście do wpływu prognoz makroekonomicznych na parametry ryzyka opisuje sytuację jednocześnie we wszystkich gałęziach gospodarki i może nie uwzględniać wywołanych przez pandemię problemów poszczególnych branż, dlatego Bank przeprowadził dodatkowe analizy portfela kredytowego. Analizy te wykonane przez ekspertów ryzyka objęły przede wszystkim ocenę wpływu specyficznych warunków makroekonomicznych nieuwzględnionych w podejściu portfelowym i pozwoliły na identyfikację klientów i branż szczególnie dotkniętych obecną sytuacją gospodarczą. Dotyczy to w szczególności branży budowlanej, hotelowej, motoryzacyjnej, wynajmu powierzchni biurowych i handlowych, a także branż charakteryzujących się wysoką energochłonnością. Ekspozycje z najwyższymi wartościami PD (rating na poziomie D lub gorszym), które należą do zidentyfikowanych branż oznaczono przesłanką „istotnego wzrostu ryzyka kredytowego” i które objęto podwyższonymi odpisami. W IV kwartale 2022 roku uwzględniono w oszacowaniach istotnie pogorszone prognozy wskaźników makroekonomicznych i tym samym odpis dla tych klientów wyznaczono w oparciu o PD dla najgorszej klasy ratingowej. W wyniku tych analiz Bank zwiększył odpisy na oczekiwane straty kredytowe o ok. 399 milionów PLN co stanowi ok. 25% wartości odpisów na całym portfelu kredytów gospodarczych klasyfikowanych do Fazy 2.

Poniższe tabele prezentują przyjęte prognozy głównych wskaźników makroekonomicznych wraz z przyjętymi dla nich prawdopodobieństwami realizacji.

scenariusz na 31.12.2022

Bazowy

optymistyczny

pesymistyczny

prawdopodobieństwo

75%

5%

20%

 

2023

2024

2025

2023

2024

2025

2023

2024

2025

Dynamika PKB r/r

(0,3)

2,8

2,9

5,2

8,2

6,2

(5,8)

(2,5)

(0,4)

Stopa bezrobocia

3,9

4,7

3,9

2,9

3,4

3,1

4,3

5,3

4,3

Indeks cen nieruchomości

97,0

96,1

98,2

103,9

110,8

114,9

90,6

83,1

83,6

WIBOR 3M (%)

6,8

5,8

4,6

7,3

6,1

4,7

6,2

4,6

3,8

CHF/PLN

4,6

4,2

4,1

4,4

4,1

4,0

5,1

5,3

4,9

 

scenariusz na 31.12.2021

Bazowy

optymistyczny

pesymistyczny

prawdopodobieństwo

75%

5%

20%

 

2022

2023

2024

2022

2023

2024

2022

2023

2024

Dynamika PKB r/r

5,2

3,7

3,0

10,9

6,6

3,0

-0,5

0,9

3,0

Stopa bezrobocia

3,0

2,6

2,5

2,0

1,7

2,5

4,0

3,5

2,5

Indeks cen nieruchomości

109,4

106,6

102,5

116,3

112,8

102,5

102,4

100,8

102,5

CHF/PLN

4,0

3,9

3,9

3,8

3,7

3,7

4,5

4,3

4,0

 

Poniższa tabela prezentuje oszacowanie wrażliwości poziomu odpisów na oczekiwane straty na warunki makroekonomiczne, wyliczone jako zmiana poziomu odpisów na oczekiwane straty kredytowe dla ekspozycji bez utraty wartości w wyniku realizacji poszczególnych scenariuszy makroekonomicznych na 31 grudnia 2022 roku i na 31 grudnia 2021 roku.

 

31.12.2022

31.12.2021

 

optymistyczny

pesymistyczny

optymistyczny

pesymistyczny

szacunkowa zmiana poziomu odpisów na oczekiwane straty kredytowe dla ekspozycji bez utraty wartości na skutek realizacji poszczególnych scenariuszy makroekonomicznych (w mln zł)

(290)

527

(308)

227

 

Poniższa tabela prezentuje oszacowanie wrażliwości poziomu odpisów na oczekiwane straty na skutek realizacji scenariuszy pogorszenia lub poprawy parametrów ryzyka na 31 grudnia 2022 roku i na 31 grudnia 2021 roku.

SZACUNKOWA ZMIANA POZIOMU ODPISÓW NA SKUTEK REALIZACJI SCENARIUSZY POGORSZENIA BĄDŹ POPRAWY PARAMETRÓW RYZYKA, W TYM:1

scenariusz

+10%

scenariusz

(10%)

scenariusz

+10%

scenariusz

(10%)

 

31.12.2022

31.12.2021

Zmiany wartości bieżącej szacowanych przepływów pieniężnych dla portfela z rozpoznaną indywidualnie utratą wartości ocenianych metodą zindywidualizowaną

PAPIERY WARTOŚCIOWE

(37)

49

(33)

46

Faza 1

-

12

-

12

Faza 3

(37)

37

(33)

34

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM

(92)

138

(120)

153

Faza 3

(92)

138

(120)

153

Zmiany prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania

PAPIERY WARTOŚCIOWE

8

(8)

6

(6)

Faza 1

8

(8)

5

(5)

Faza 2

1

(1)

1

(1)

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM

201

(237)

170

(195)

Faza 1

101

(107)

75

(82)

Faza 2

100

(130)

95

(113)

Zmiany stóp odzysku

PAPIERY WARTOŚCIOWE

(9)

9

(8)

8

Faza 1

(8)

8

(6)

6

Faza 2

(1)

1

(2)

2

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM

(545)

547

(484)

487

Faza 1

(163)

163

(132)

132

Faza 2

(215)

216

(206)

207

Faza 3

(167)

167

(145)

149

1 „()” spadek odpisów, „+” wzrost odpisów

Noty powiązane: „Należności od banków”, „Papiery wartościowe”, „Kredyty i pożyczki udzielone klientom”, Inne aktywa”, „Rezerwy”, „Ryzyko kredytowe – INFORMACJE FINANSOWE”.

Informacje finansowe

WYNIK Z TYTUŁU ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE

2022

2021

Należności od banków

(2)

(8)

Dłużne papiery wartościowe

27

(60)

  - wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

41

(43)

  - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

(14)

(17)

Kredyty i pożyczki udzielone klientom1

(977)

(1 031)

  - wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

(20)

(14)

  - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

(957)

(1 017)

Inne aktywa finansowe

(13)

1

Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje

(155)

(46)

 

 

 

Razem

(1 120)

(1 144)

1 w tym z tytułu kredytów konsumpcyjnych w wysokości 596 milionów PLN (w  469 milionów PLN) i kredytów gospodarczych w wysokości 290 milionów PLN (w 2021 roku 401 milionów PLN).

24.            Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych

Zasady rachunkowości:

Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości w przypadku ośrodków wypracowujących środki pieniężne w pierwszej kolejności redukują wartość firmy przypadającą na te ośrodki wypracowujące środki pieniężne (grupę ośrodków), a następnie obniżają proporcjonalnie wartość bilansową innych aktywów w ośrodku (grupie ośrodków).

Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości w odniesieniu do wartości firmy nie podlega odwróceniu. Dla pozostałych aktywów odpis podlega odwróceniu, jeżeli nastąpiła zmiana w szacunkach służących do określenia wartości możliwej do odzyskania. Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości może być odwrócony tylko do poziomu, przy którym wartość bilansowa aktywa nie przekracza wartości bilansowej, która pomniejszona o kwotę amortyzacji, zostałaby wyznaczona, jeżeli nie zostałby ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości.

W przypadku, gdy istnieją przesłanki, że nastąpiła utrata wartości majątku wspólnego, czyli aktywów, które nie wypracowują środków pieniężnych niezależnie od innych aktywów lub zespołów aktywów oraz nie można ustalić wartości odzyskiwalnej pojedynczego składnika aktywów zaliczanego do majątku wspólnego, Bank ustala wartość odzyskiwalną na poziomie ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego dany składnik należy.

Szacunki i osądy:

Każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego Bank ocenia istnienie przesłanek, które wskazują, czy nastąpiła utrata wartości któregoś ze składników niefinansowych aktywów trwałych, aktywów z tytułu prawa do użytkowania (lub ośrodków wypracowujących środki pieniężne).

Do przesłanek mogących świadczyć o utracie wartości składnika aktywów trwałych należą:

1)    utrata wartości rynkowej danego składnika aktywów odnotowana w ciągu przyjętego do oceny okresu jest znacznie wyższa od utraty wartości spowodowanej upływem czasu i zwykłym użytkowaniem,

2)    wystąpienie niekorzystnych dla Banku zmian (które już nastąpiły w ciągu okresu lub nastąpią) spowodowanych czynnikami technologicznymi, rynkowymi, gospodarczymi lub prawnymi w otoczeniu lub na rynkach, na które dany składnik jest przeznaczony,

3)    wzrost rynkowych stóp procentowych (który już nastąpił w ciągu okresu lub nastąpi) i prawdopodobne jest, że wzrost ten wpłynie na stopę dyskontową stosowaną do wliczenia wartości użytkowej danego składnika aktywów i istotnie obniży wartość odzyskiwalną składnika aktywów,

4)    wystąpienie dowodów świadczących o utracie przydatności danego składnika aktywów w prowadzonej działalności lub jego fizycznym uszkodzeniu,

5)    wystąpienie znacznych niekorzystnych zmian (lub prawdopodobieństwo ich wystąpienia w niedalekiej przyszłości) dotyczących zakresu lub sposobu używania danego składnika, np. plany zaniechania lub restrukturyzacja działalności, której dany składnik służy, plany jego wcześniejszej likwidacji, zmiana oceny czasu użytkowania danego składnika z nieokreślonego na określony,

6)    wystąpienie dowodów świadczących o tym, że ekonomiczne wyniki danego składnika aktywów są lub w przyszłości będą gorsze od oczekiwanych,

7)    wystąpienie niekorzystnych zmian klimatycznych wpływających na zmianę oczekiwań co do dalszego wykorzystania danego składnika,

8)    inne kryteria wskazujące na możliwość utraty wartości.

W momencie rozpoznania takich przesłanek oraz corocznie w przypadku wartości niematerialnych niepodlegających amortyzacji a także składników wartości niematerialnych nie przekazanych jeszcze do użytkowania i wartości firmy dokonuje się oszacowania wartości odzyskiwalnej, stanowiącej wyższą z dwóch kwot: wartość godziwą pomniejszoną o koszty sprzedaży lub wartość użytkową składnika aktywów trwałych (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne), a w przypadku gdy wartość bilansowa składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną, Bank ujmuje w rachunku zysków i strat odpis z tytułu utraty wartości. Oszacowanie powyższych wartości wymaga przyjęcia założeń dotyczących m.in. przyszłych prognozowanych przepływów pieniężnych, które Bank może uzyskać z tytułu dalszego użytkowania lub sprzedaży danego składnika aktywów trwałych (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne). Przyjęcie odmiennych założeń dotyczących wyceny przyszłych przepływów pieniężnych może mieć wpływ na wartość bilansową niektórych składników aktywów trwałych.

Noty powiązane: Wartości niematerialne, Rzeczowe aktywa trwałe, Aktywa przeznaczone do sprzedaży, Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia, Inne aktywa

Informacje finansowe

WYNIK Z TYTUŁU UTRATY WARTOŚCI AKTYWÓW NIEFINANSOWYCH

 

NOTA

2022

2021

Rzeczowe aktywa trwałe

40

(3)

(1)

Aktywa przeznaczone do sprzedaży

41

-

(2)

Wartości niematerialne

39

-

(2)

Inwestycje w jednostki zależne

42

(52)

-

Inne aktywa niefinansowe

43

(34)

(50)

 

 

 

 

Razem

 

(89)

(55)

 

ZMIANY STANU SKUMULOWANYCH ODPISÓW Z TYTUŁU UTRATY WARTOŚCI AKTYWÓW NIEFINANSOWYCH

Stan na początek okresu

Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych

Inne

Stan na koniec okresu

2022

 

 

 

 

Rzeczowe aktywa trwałe

(91)

(3)

-

(94)

Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży

(1)

-

-

(1)

Wartości niematerialne

(134)

-

2

(132)

Inwestycje w jednostki zależne

(830)

(52)

-

(882)

Inwestycje w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

(186)

-

-

(186)

Inne aktywa niefinansowe

(264)

(34)

30

(268)

 

 

 

 

 

Razem

(1 506)

(89)

32

(1 563)

 

ZMIANY STANU SKUMULOWANYCH ODPISÓW Z TYTUŁU UTRATY WARTOŚCI AKTYWÓW NIEFINANSOWYCH

Stan na początek okresu

Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych

Inne

Stan na koniec okresu

2021

 

 

 

 

Rzeczowe aktywa trwałe

(93)

(1)

3

(91)

Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży

(3)

(2)

4

(1)

Wartości niematerialne

(131)

(2)

(1)

(134)

Inwestycje w jednostki zależne

(830)

-

-

(830)

Inwestycje w jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

(186)

-

-

(186)

Inne aktywa niefinansowe

(164)

(50)

(50)

(264)

 

 

 

 

 

Razem

(1 407)

(55)

(44)

(1 506)

25.            Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych 

Zasady rachunkowości oraz szacunki i osądy:

Bank w związku z toczącymi się sporami sądowymi dotyczącymi kredytów w walucie wymienialnej, zidentyfikował ryzyko, że planowane na bazie harmonogramów przepływy pieniężne z portfela kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych w walutach obcych mogą być nie w pełni odzyskiwalne i/ lub powstanie zobowiązanie skutkujące przyszłym wypływem środków pieniężnych. Bank pomniejsza wartość bilansową brutto kredytów hipotecznych denominowanych i indeksowanych w walutach obcych i/lub tworzy rezerwy na ryzyko prawne zgodnie z wymogami MSSF 9 Instrumenty finansowe oraz MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe. Koszt ryzyka prawnego został oszacowany z uwzględnieniem szeregu założeń, które istotnie wpływają na kwotę szacunku ujętą w sprawozdaniu finansowym Banku.

Bank ujmuje jako pomniejszenie wartości bilansowej brutto kredytów hipotecznych wpływ ryzyka prawnego dotyczącego potencjalnych spraw spornych dla portfela kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz istniejących spraw spornych dotyczących ekspozycji kredytowych ujętych na datę bilansową w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. W przypadku, gdy szacowana strata z tytułu ryzyka prawnego przewyższa wartość brutto kredytu oraz dla kredytów rozliczonych, Bank ujmuje rezerwy na ryzyko prawne jako zobowiązanie Banku, zgodnie MSR 37 Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe.

Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych, zostały oszacowane przy zastosowaniu metody statystycznej, uwzględniającej wpływ charakterystyk klientów, jako suma iloczynów: 

•        prawdopodobieństw wystąpienia określonych rozstrzygnięć sporów sądowych i kwoty straty dla różnych scenariuszy rozstrzygnięć sporów przy uwzględnieniu aktualnej oraz oczekiwanej liczby spraw sądowych w horyzoncie dożywotnim, w którym Bank narażony jest na takie ryzyko, oraz

•        prawdopodobieństwa zaakceptowania ugody przez klienta i kwoty straty z tytułu ugody. 

Bank szacuje również prawdopodobieństwa negatywnych rozstrzygnięć dla zgłoszonych i potencjalnych roszczeń. Prawdopodobieństwa te różnią się odpowiednio dla kredytów hipotecznych indeksowanych oraz denominowanych walutach obcych. Przy ocenie tych prawdopodobieństw Bank korzysta ze wsparcia zewnętrznych kancelarii prawnych. W opinii Banku na poziom szacowanych kosztów ryzyka prawnego mają wpływ również takie czynniki jak: czas prowadzenia postępowań sądowych (również oszacowany w oparciu o relatywnie krótką, niespełniającą warunków stosowania metod ilościowych, statystykę) oraz rosnące koszty niezbędne dla rozpoczęcia postępowania sądowego i wsparcia procesowego.

Bank wziął także pod uwagę, jako wpływ na prawdopodobieństwo zawierania ugód, preferencje podatkowe klientów objętych zakresem Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zmienionego Rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 roku, które obowiązuje do 31 grudnia 2024 roku.

Z uwagi na krótki horyzont dostępnych danych historycznych oraz istotną niepewność w odniesieniu do kierunku kształtowania się rozwiązań prawnych, przyjęta metodyka szacowania strat z tytułu ryzyka prawnego, będzie podlegać okresowej weryfikacji w kolejnych okresach sprawozdawczych. Niepewność szacunków dotyczy zarówno liczby przyszłych pozwów oraz rozstrzygnięć sądów w tym zakresie, w tym dotyczących wynagrodzenia przysługującego Bankowi z tytułu bezumownego korzystania z kapitału przez klienta w przypadku scenariusza unieważnienia umowy (obecnie w modelu uwzględniono prawdopodobieństwo nieodzyskania kosztu kapitału na poziomie 70%, tym samym prawdopodobieństwo odzyskania kosztu kapitału wynosi 30%) jak i spodziewanej liczby ugód, na co wpływ mogą mieć w szczególności zmiany w linii orzeczniczej w zakresie kredytów hipotecznych denominowanych lub indeksowanych do walut obcych, wzrost bazowych stóp procentowych lub też zmiana kursu PLN/CHF.

W 2022 i 2021 roku w okresach kwartalnych Bank prowadził regularny monitoring adekwatności modelu, porównując rzeczywistą realizację kluczowych parametrów modelu z wartościami kalkulowanymi. Dodatkowo, wraz z pozyskiwaniem kolejnych danych empirycznych, bardziej aktualnych lub wydłużających okres obserwacji, modyfikowały one lub zastępowały wcześniejsze założenia. Model był dostosowany również do nowych procesów uruchomionych przez Bank w obszarze udzielonych w przeszłości kredytów hipotecznych denominowanych lub indeksowanych w walutach obcych. Do najważniejszych zmian wprowadzonych do modelu należały:

•        aktualizacja prawdopodobieństw rozstrzygnięć sporów sądowych – na podstawie aktualnej informacji od doradców prawnych Banku;

•        aktualizacja, w oparciu o dane empiryczne, prawdopodobieństwa podpisania ugody oraz złożenia pozwu;

•        wyznaczenie współczynnika konwersji pozwów na ugodę w horyzoncie dożywotnim na podstawie empirycznych danych;

•        uwzględnienie niezerowego prawdopodobieństwa pozytywnego dla Banku rozstrzygnięcia, według którego klient będzie zobowiązany zwrócić wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału – w przypadku wyroku stwierdzającego nieważność umowy kredytowej;

Bank przeprowadził analizę wrażliwości modelu na zmianę kluczowych parametrów:

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI MODELU NA ZMIANĘ KLUCZOWYCH PARAMETRÓW

Wzrost/spadek kosztów ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

 

31.12.2022

31.12.2021

wzrost o 1.p.p liczby pozwów (kosztem klientów bezczynnych)

64

92

spadek o 1 p.p. prawdopodobieństwa wygranej Banku w sądzie (kosztem wzrostu o 1 p.p. prawdopodobieństwa unieważnienia)

63

42

wzrost o 1 % średniej ważonej straty

57

35

spadek o 1 p.p. liczby ugód kosztem wzrostu liczby pozwów

22

37

spadek o 1 p.p. prawdopodobieństwa rekompensaty kosztu kapitału1

40

12

wzrost o 1 p.p. współczynnika konwersji pozwów na ugodę

(26)

(11)

1 Bank przy oszacowaniu kosztu ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych uwzględnia prawdopodobieństwo odzyskania kosztu kapitału na poziomie 30%. Eliminacja tego szczególnego założenia, przy zachowaniu pozostałych parametrów modelu, powodowałaby wzrost kosztu ryzyka prawnego o 1 200 milionów PLN.

W powyższej analizie wrażliwości uwzględniono analizowane przez Bank scenariusze rozstrzygnięć sądowych oraz kredyty, dla których Bank szacuje niezerowe prawdopodobieństwo złożenia pozwu przez klienta.

Począwszy od 2022 roku Bank ujmuje skutki prawomocnych wyroków, stwierdzających nieważność umów kredytowych w walutach wymienialnych. W konsekwencji ww. wyroków Bank zaprzestał ujmowania w aktywach Banku (w pozycji „Kredyty i pożyczki udzielone klientom”), należności z aktywnych umów kredytowych. Jednocześnie Bank rozpoznał w pozycji „Inne aktywa” należności z tytułu wypłaconego klientom kapitału oraz roszczenia Banku o zwrot kosztów za bezumowne korzystanie z kapitału, a także zobowiązania, dotyczące zwrotu wpłaconych przez klientów rat kapitałowo-odsetkowych (pozycja „Pozostałe zobowiązania”).

 

Noty powiązane: „Kredyty i pożyczki udzielone klientom”, „Inne aktywa”, „Rezerwy”, „Sprawy sporne” i „Zarządzanie ryzykiem walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych”, „Zdarzenia, które wystąpiły po dniu na który sporządzono sprawozdanie finansowe”.

Informacje finansowe

Począwszy od 4 października 2021 roku, po decyzji z 23 kwietnia 2021 roku Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia PKO Banku Polskiego S.A. Bank zawiera ugody z konsumentami, którzy zawarli z Bankiem umowy kredytu lub pożyczki zabezpieczone hipotecznie indeksowane do walut obcych lub denominowane w walutach obcych (dalej: ugody z konsumentami).

Na 31 grudnia 2022 roku zostało zarejestrowanych prawie 37,5 tys. wniosków o mediacje (na 31 grudnia 2021 - ponad 19 tys. wniosków). Łączna liczba ugód zawartych na 31 grudnia 2022 roku wyniosła 20 396, z czego 19 786 zawartych w postępowaniu mediacyjnym oraz 610 w toku postępowań sądowych. Na 31 grudnia 2021 roku łączna liczba zawartych ugód wynosiła 5 887, z czego 5 754 zawartych w postępowaniu mediacyjnym oraz 133 w toku postępowań sądowych. Począwszy od 20 czerwca 2022 roku Bank umożliwił zawieranie ugód dotyczących kredytów hipotecznych MIX udzielonych w walucie CHF przeznaczonych na zaspokojenie celów mieszkaniowych.

 

WPŁYW RYZYKA PRAWNEGO DOTYCZĄCEGO KREDYTÓW HIPOTECZNYCH W WALUTACH WYMIENIALNYCH

Wartość bilansowa brutto kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych przed uwzględnieniem kosztu ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Skumulowany koszt ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Wartość bilansowa brutto kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych uwzględniająca koszt ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

na 31.12.2022

 

 

 

Kredyty i pożyczki udzielone klientom - korekta pomniejszająca wartość bilansową kredytów

19 012

7 378

11 634

 - dotycząca portfela kredytów hipotecznych w CHF

16 731

7 378

9 353

Rezerwy (nota 45) oraz korekta wartości brutto innych aktywów

 

945

 

Razem

 

8 323

 

na 31.12.2021

Kredyty i pożyczki udzielone klientom - korekta pomniejszająca wartość bilansową kredytów

22 038

6 428

15 610

 - dotycząca portfela kredytów hipotecznych w CHF

19 528

6 428

13 100

Rezerwy (nota 45)

 

595

 

Razem

 

7 023

 

 

Zmiana w okresie skumulowanego kosztu ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

2022

2021

Wartość bilansowa na początek okresu

7 023

7 043

  rewaluacja straty za okres

864

590

  wykorzystanie straty na rozliczenie ugód oraz wyroków za okres

(1 478)

(622)

zwiększenie korekty wartości bilansowej brutto kredytów i pożyczek udzielonych klientom oraz innych aktywów, zwiększenie rezerw z tytułu ryzyka prawnego

1 914

-

  inne zmiany

-

12

Wartość bilansowa na koniec okresu

8 323

7 023

Rewaluacja straty z tytułu ryzyka prawnego związana jest z wpływem zmiany kursu walutowego na część straty, ujmowanej w walucie wymienialnej jako korekta wartości brutto kredytów.

26.            Koszty działania

Zasady rachunkowości:

Świadczenia pracownicze

Świadczenia pracownicze obejmują obok kosztów wynagrodzeń i ubezpieczeń społecznych (w tym z tytułu rezerw na świadczenia emerytalno – rentowe, które szczegółowo opisano w nocie „Rezerwy”) także koszty z tytułu pracowniczego programu emerytalnego stanowiącego program określonych składek oraz programu zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze, którego część ujmowana jest jako zobowiązanie z tytułu płatności na bazie akcji rozliczonych w środkach pieniężnych zgodnie z MSSF 2 Płatności w formie akcji (szczegółowo program zmiennych wynagrodzeń został opisany w nocie „Świadczenia dla kluczowego personelu kierowniczego PKO Banku Polskiego SA”).

Bank tworzy również w ciężar kosztów wynagrodzeń rezerwę na przyszłe zobowiązania z tytułu odszkodowań i odpraw pieniężnych wypłacanych pracownikom, z którymi zostaje rozwiązany stosunek pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, a także rozliczenia okresowe z tytułu kosztów przypadających na bieżący okres, które poniesione zostaną w przyszłym okresie, w tym z tytułu premii oraz z tytułu niewykorzystanych urlopów wypoczynkowych po uwzględnieniu wszystkich pozostających do wykorzystania zaległych dni urlopów.

Dodatkowe informacje dostępne również w nocie „Rezerwy” 

koszty rzeczowe

Koszty rzeczowe obejmują koszty utrzymania majątku trwałego, koszty obsługi informatycznej i telekomunikacyjnej, koszty działalności administracyjnej, koszty promocji i reklamy, ochrony mienia oraz koszty szkoleń.

Opłaty leasingowe w odniesieniu do umów leasingu krótkoterminowego i niskocennego ujmowane są jako koszty w rachunku zysków i strat metodą liniową w okresie trwania leasingu.

Amortyzacja i umorzenie

Koszty amortyzacji rzeczowych aktywów trwałych, w tym aktywów z tytułu prawa do użytkowania ujmowane są w pozycji „Koszty działania”, pozycja „Amortyzacja”.

Rozpoczęcie amortyzacji rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych oraz nieruchomości inwestycyjnych następuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dany środek przyjęto do użytkowania, z zastrzeżeniem aktywów z tytułu prawa do użytkowania, dla których rozpoczęcie amortyzacji następuje w tym samym miesiącu, w którym je przyjęto, a jej zakończenie nie później niż z chwilą:

•        zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową danego składnika aktywów, lub

•        zakończenia okresu leasingu, lub

•        przeznaczenia go do likwidacji, lub

•        sprzedaży, lub

•        stwierdzenia jego niedoboru, lub

•        ustalenia w wyniku weryfikacji, że przewidywana wartość końcowa składnika aktywa przewyższa jego wartość bilansową (netto) z uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji wartości końcowej składnika aktywów (wartości „rezydualnej”), tj. kwoty netto, którą Bank spodziewa się uzyskać na zakończenie okresu użytkowania, po odliczeniu oczekiwanych kosztów zbycia.

Dla niefinansowych aktywów trwałych przyjmuje się, że wartość końcowa wynosi zero, chyba że istnieje zobowiązanie strony trzeciej do ich odkupienia lub gdy będzie istniał pod koniec użytkowania składnika aktywny rynek i można określić jego wartość na tym rynku.

Koszty związane z nabyciem lub wytworzeniem budynków dzieli się na istotne części składowe tego budynku (komponenty) w przypadku, gdy części składowe posiadają różne okresy użytkowania lub gdy każda z nich dostarcza Bankowi korzyści w inny sposób. Każda część składowa budynku amortyzowana jest odrębnie. Nie amortyzuje się wartości niematerialnych o nieokreślonym okresie użytkowania, które podlegają corocznemu testowi na utratę wartości.

Koszty amortyzacji rzeczowych aktywów trwałych, w tym rzeczowych aktywów trwałych z tytułu prawa do użytkowania. ujmowane są w pozycji „Koszty działania”.

koszty z tytułu obciążeń regulacyjnych – Bank prezentuje w tej pozycji przede wszystkim opłaty ponoszone przez Bank, wynikające z przepisów prawnych regulujących działalność Banku, wnoszone na rzecz podmiotów tj. Komisja Nadzoru Finansowego (KNF), Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG), Fundusz Wsparcia Kredytobiorców (FWK) a także na fundusz pomocowy prowadzony przez System Ochrony Banków Komercyjnych S.A. (SOBK). W pozycji tej Bank ujmuje również pozostałe podatki inne niż obciążenia z tytułu podatku dochodowego oraz podatku od niektórych instytucji finansowych, który prezentowany jest w oddzielnej pozycji:

•         składki i wpłaty na bfg - Zgodnie z KIMSF 21 „Opłaty publiczne” - opłaty ponoszone przez Bank na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego są ujmowane w rachunku zysków i strat w momencie zajścia zdarzenia obligującego. Bank wnosi składki na fundusz gwarancyjny banków (kwartalnie) i fundusz przymusowej restrukturyzacji banków (raz do roku). Składki na fundusz gwarancyjny i przymusowej restrukturyzacji nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

•         Opłaty na rzecz KNF - Opłaty ponoszone przez Bank na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego zgodnie z KIMSF 21 „Opłaty publiczne” ujmowane są w rachunku zysków i strat w momencie zajścia zdarzenia obligującego. Obie opłaty (opłata na pokrycie kosztów nadzoru bankowego oraz opłata na pokrycie kosztów nadzoru nad rynkiem kapitałowym) wnoszone są raz do roku. Opłaty na rzecz Komisji Nadzoru Finansowego stanowią koszt uzyskania przychodu.

•         Zryczałtowany podatek dochodowy - Ustawą z 23 października 2018 roku o zmianie m.in. ustaw o podatkach dochodowych wprowadzono możliwość alternatywnego do poboru podatku u źródła opodatkowania 3% podatkiem niektórych odsetek wypłacanych na rzecz nierezydentów. W związku z powyższym, 29 marca 2019 roku Bank złożył w urzędzie skarbowym zawiadomienie o wyborze 3% formy opodatkowania w odniesieniu do:

•        odsetek od pożyczek, które wypłacane są przez Bank na rzecz PKO Finance AB z siedzibą w Szwecji (wybór opodatkowania zgodnie z ustawą dotyczy lat 2014-2022) oraz

•        odsetek od euroobligacji wyemitowanych przez Bank przed 1 stycznia 2019 roku.

•         Pozostałe podatki i opłaty - Podatek od nieruchomości, wpłaty dokonywane na rzecz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, podatek od środków transportowych, akcyza, opłaty sądowe i skarbowe, opłaty związane z mediacjami przy KNF, składka na finansowanie działalności Rzecznika Finansowego i jego Biura oraz opłaty komunalne i administracyjne.

Szacunki i osądy:

Przy szacowaniu długości okresu użytkowania poszczególnych rodzajów rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz nieruchomości inwestycyjnych uwzględniane są następujące czynniki:

•        oczekiwane zużycie fizyczne szacowane w oparciu o dotychczasowe przeciętne okresy użytkowania, odzwierciedlające tempo zużycia fizycznego, intensywność wykorzystania, itp.,

•        utrata przydatności z przyczyn technologicznych lub rynkowych,

•        prawne i inne ograniczenia dotyczące wykorzystania składnika aktywów,

•        oczekiwane wykorzystanie składnika aktywów,

•        kwestie związane z klimatem, tj. czynniki klimatyczne mające potencjalny wpływ na zmianę okresu użytkowania składnika aktywów (np. starzenie się, ograniczenia prawne lub niedostępność aktywów).

W przypadku, gdy okres korzystania ze składnika aktywów wynika z tytułów umownych, okres użytkowania odpowiada okresowi wynikającemu z tych tytułów umownych. W sytuacji, gdy szacowany okres użytkowania jest krótszy niż okres wynikający z tytułów umownych, przyjmuje się szacowany okres użytkowania. Co najmniej raz w roku weryfikowana jest przyjęta metoda amortyzacji oraz okresy użytkowania.

Okresy amortyzacyjne stosowane w Banku:

Środki trwałe

Okresy użytkowania

Budynki, lokale, spółdzielcze prawa do lokalu (w tym nieruchomości inwestycyjne)

od 25 do 60 lat 

Ulepszenia w obcych środkach trwałych (budynkach, lokalach)

od 1 do 11 lat (lub okres najmu, jeśli jest krótszy) 

Maszyny, urządzenia techniczne, narzędzia i przyrządy

od 2 do 15 lat 

Zespoły komputerowe

od 2 do 10 lat 

Środki transportu

od 3 do 5 lat

Wartości niematerialne

Okresy użytkowania

Oprogramowanie

od 1 do 24 lat

Pozostałe wartości niematerialne

od 2 do 20 lat 

Wpływ zmiany długości okresu użytkowania dla składników majątkowych podlegających amortyzacji z grupy grunty i budynki przedstawia poniższa tabela:

ZMIANA DŁUGOŚCI OKRESU UŻYTKOWANIA DLA SKŁADNIKÓW MAJĄTKOWYCH PODLEGAJĄCYCH AMORTYZACJI Z GRUPY GRUNTY I BUDYNKI

31.12.2022

31.12.2021

scenariusz

+10 lat

scenariusz

-10 lat

scenariusz

+10 lat

scenariusz

-10 lat

Koszty amortyzacji

(29)

163

(31)

179

Noty powiązane: Wartości niematerialne, Rzeczowe aktywa trwałe; Rezerwy; świadczenia dla kluczowego personelu kierowniczego PKO Banku Polskiego S.A., Leasing

Informacje finansowe

KOSZTY DZIAŁANIA

2022

2021

 

 

 

Świadczenia pracownicze

(2 933)

(2 726)

Koszty rzeczowe, w tym:

(1 257)

(1 065)

wynajmu

(89)

(86)

informatyczne

(338)

(314)

Amortyzacja

(909)

(868)

rzeczowe aktywa trwałe, w tym:

(467)

(464)

informatyczne

(103)

(85)

    aktywa z tytułu prawa do użytkowania

(218)

(217)

wartości niematerialne, w tym:

(442)

(404)

informatyczne

(439)

(400)

Koszty z tytułu obciążeń regulacyjnych

(1 826)

(594)

 

 

 

Razem

(6 925)

(5 253)

 

ŚWIADCZENIA PRACOWNICZE

2022

2021

Wynagrodzenia, w tym:

(2 449)

(2 293)

    koszty składek pracowniczego programu emerytalnego

(69)

(64)

koszty restrukturyzacji

-

(19)

Ubezpieczenia, w tym:

(411)

(370)

składki na świadczenia emerytalne i rentowe

(355)

(320)

Inne świadczenia na rzecz pracowników

(73)

(63)

 

 

 

Razem

(2 933)

(2 726)

 

KOSZTY Z TYTUŁU OBCIĄŻEŃ REGULACYJNYCH

2022

2021

Składka i wpłaty na BFG, w tym:

(382)

(461)

na fundusz przymusowej restrukturyzacji

(264)

(232)

na fundusz gwarancyjny banków

(118)

(229)

Opłaty na rzecz KNF

(41)

(39)

Fundusz Wsparcia Kredytobiorców

(307)

-

Opłata na fundusz pomocowy prowadzony przez SOBK

(956)

-

Zryczałtowany podatek dochodowy

(5)

(7)

Pozostałe podatki i opłaty

(135)

(87)

 

 

 

Razem

(1 826)

(594)

•        Opłata na fundusz pomocowy prowadzony przez System Ochrony Banków Komercyjnych S.A.:

14 czerwca 2022 roku PKO Bank Polski S.A. wspólnie z 7 bankami komercyjnymi tj. Alior Bank S.A., BNP Paribas Bank Polska S.A., ING Bank Śląski S.A., mBank S.A., Millennium Bank S.A., Bank Polska Kasa Opieki S.A. oraz Santander Bank Polska S.A. (Banki-Uczestnicy) utworzył system ochrony banków komercyjnych, o którym mowa w rozdziale 10a ustawy Prawo bankowe i który podlega nadzorowi KNF.

Zadaniem systemu ochrony jest zapewnienie płynności i wypłacalności Banków-Uczestników na warunkach i w zakresie określonym w umowie systemu ochrony, a także wspieranie przymusowej restrukturyzacji prowadzonej przez BFG. Banki-Uczestnicy utworzyły System Ochrony Banków Komercyjnych S.A. jako Jednostkę Zarządzającą systemem, której kapitał zakładowy wynosi 1 milion PLN. SOBK utworzył fundusz pomocowy w celu zapewnienia środków na finansowanie zadań systemu ochrony, który jest zasilany z wpłat banków – uczestników systemu. Każdy z Banków - Uczestników został zobowiązany do wpłaty kwoty odpowiadającej wysokości 0,40% kwoty środków gwarantowanych na koniec pierwszego kwartału 2022 roku. Wartość wpłaty Banku do funduszu pomocowego wynosiła 872 miliony PLN i została wniesiona 2 sierpnia 2022 roku. W III kwartale 2022 roku, Bank w celu zapewnienia środków na finansowanie zadań systemu ochrony, dokonał kolejnej wpłaty na rzecz funduszu pomocowego, zarządzanego przez SOBK, w wysokości 84 miliony PLN. Łącznie w 2022 roku Bank wpłacił do funduszu pomocowego 956 milionów PLN.

Opłata na fundusz wsparcia kredytobiorców:

Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom z 14 lipca 2022 roku wprowadziła zmiany w zakresie działania Funduszu Wsparcia Kredytobiorców, który oferować będzie wsparcie kredytobiorcom maksymalnie do 2 000 PLN miesięcznie, wypłacane nawet przez 36 miesięcy. Spłata wsparcia rozpocznie się po dwóch latach w równych i nieoprocentowanych 144 ratach. Część wsparcia może zostać umorzona tym klientom, którzy terminowo spłacą 100 pierwszych rat. Klient może skorzystać ze wsparcia gdy spełniony jest jeden z poniższych warunków:

•        co najmniej jeden z kredytobiorców ma status bezrobotnego;

•        miesięczne koszty obsługi kredytu mieszkaniowego przekraczają 50 procent miesięcznych dochodów;

•        miesięczny dochód po odjęciu kosztów kredytu nie przekracza w 2022 roku 1 552 PLN /osobę w gospodarstwie jednoosobowym oraz 1 200 PLN /osobę w gospodarstwach wieloosobowych.

Z tego tytułu Fundusz został zasilony dodatkowymi środkami w kwocie ok. 1,4 mld PLN do końca 2022 roku. Bank ujął w 2022 roku koszt z tytułu dodatkowych wpłat na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców w wysokości 307 milionów PLN.

27.            Podatek od niektórych instytucji finansowych

zasady rachunkowości:

1 lutego 2016 roku weszła w życie ustawa z 15 stycznia 2016 roku o podatku od niektórych instytucji finansowych, która objęła m.in. banki. Podstawę opodatkowania tym podatkiem stanowi nadwyżka sumy aktywów Banku ponad 4 miliardy PLN, wynikająca z zestawienia obrotów i sald na koniec każdego miesiąca. Banki są uprawnione do pomniejszenia podstawy opodatkowania m.in. o wartość funduszy własnych, a także o wartość skarbowych papierów wartościowych. Dodatkowo banki obniżają podstawę opodatkowania o wartość aktywów nabytych od NBP, stanowiących zabezpieczenie kredytu refinansowego udzielonego przez NBP. W związku z obowiązującą od 7 maja 2022 roku zmianą ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych, banki mogą pomniejszyć podstawę opodatkowania o wartość nabytych obligacji oraz kredytów lub pożyczek, odpowiednio wyemitowanych lub udzielonych przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny lub podmiot zarządzający aktywami, o którym mowa w ustawie z dnia 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.

Stawka podatku dla wszystkich podatników wynosi 0,0366% miesięcznie, a podatek jest płacony miesięcznie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy. Zapłacony podatek nie stanowi kosztu uzyskania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych.

Informacje finansowe

PODATEK OD NIEKTÓRYCH INSTYTUCJI FINANSOWYCH

2022

2021

Razem

(1 190)

(987)

28.            Podatek dochodowy

zasady rachunkowości:

Podatek dochodowy ujmowany jest jako podatek bieżący oraz podatek odroczony. Podatek dochodowy bieżący ujmowany jest w rachunku zysków i strat. Podatek dochodowy odroczony w zależności od źródła pochodzenia różnic przejściowych ujmowany jest w rachunku zysków i strat lub w innych dochodach całkowitych.

•        Podatek bieżący

Podatek dochodowy bieżący obliczany jest na podstawie zysku księgowego brutto skorygowanego o przychody, które zgodnie z przepisami podatkowymi nie są zaliczane do przychodów podatkowych, przychody podatkowe niebędące przychodami księgowymi, koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów i koszty podatkowe niebędące kosztami księgowymi, zgodnie z właściwymi przepisami prawa podatkowego. Pozycje te obejmują głównie przychody i koszty z tytułu odsetek naliczonych do otrzymania i zapłacenia, odpisy na oczekiwane straty kredytowe oraz rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe.

W myśl zasad dotyczących przedawnienia zobowiązań podatkowych, kontrola prawidłowości rozliczeń z tytułu podatków może być przeprowadzona w okresie 5 lat licząc od końca roku, w którym upłynął termin złożenia odpowiedniej deklaracji podatkowej.

•        Podatek dochodowy odroczony

Podatek dochodowy odroczony ujmowany jest w wysokości różnicy pomiędzy wartością podatkową aktywów i zobowiązań a ich wartością bilansową dla celów raportowania finansowego. Bank tworzy rezerwy oraz aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Zmiana stanu rezerw oraz aktywów z tytułu podatku dochodowego odroczonego zaliczana jest do obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego z wyjątkiem skutków wyceny aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite oraz wyceny instrumentów zabezpieczających odnoszonych na inne dochody całkowite, w przypadku których zmiany stanu rezerw oraz aktywów z tytułu podatku dochodowego odroczonego są ujmowane w innych dochodach całkowitych. Przy ustalaniu odroczonego podatku dochodowego uwzględnia się wartość aktywów i rezerw na odroczony podatek na początek i koniec okresu sprawozdawczego.

Wartość bilansowa składników aktywów z tytułu odroczonego podatku jest weryfikowana każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego i ulega stosownemu obniżeniu, o ile przestało być prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz rezerwy na podatek odroczony wyceniane są z zastosowaniem stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w okresie, gdy składnik aktywów zostanie zrealizowany lub rezerwa wykorzystana, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe) obowiązujące na koniec okresu sprawozdawczego lub takie, których obowiązywanie w przyszłości jest pewne na koniec okresu sprawozdawczego.

Bank kompensuje ze sobą aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego z rezerwami z tytułu odroczonego podatku dochodowego wtedy i tylko wtedy, gdy posiada możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzenia kompensat należności ze zobowiązaniami z tytułu bieżącego podatku i odroczony podatek dochodowy ma związek z tym samym podatnikiem i tym samym organem podatkowym.

Informacje finansowe

•        obciążenie podatkowe

 

2022

2021

Obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków i strat

(1 304)

(1 380)

Bieżące obciążenie podatkowe

(1 701)

(1 507)

Odroczony podatek dochodowy z tytułu różnic przejściowych

397

127

Obciążenie podatkowe wykazane w innych dochodach całkowitych z tytułu różnic przejściowych

698

1 666

 

 

 

Razem

(606)

286

•        uzgodnienie efektywnej stopy podatkowej

UZGODNIENIE EFEKTYWNEJ STOPY PODATKOWEJ

2022

2021

Wynik finansowy brutto przed opodatkowaniem

4 562

5 976

Podatek według ustawowej stawki podatkowej obowiązującej w Polsce wynoszącej 19%

(867)

(1 135)

Wpływ trwałych różnic pomiędzy wynikiem finansowym brutto a dochodem do opodatkowania podatkiem dochodowym, w tym:

(437)

(250)

odpisy aktualizujące wartość inwestycji w jednostki podporządkowane niestanowiące kosztów uzyskania przychodów

(10)

-

odpisy na oczekiwane straty kredytowe od ekspozycji kredytowych i papierów wartościowych niestanowiące kosztów uzyskania przychodów

(25)

(41)

składka i wpłaty na BFG

(72)

(88)

podatek od niektórych instytucji finansowych

(226)

(187)

koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

(143)

(25)

podatek z tytułu różnic kursowych na terytorium Szwecji

4

(3)

3% zryczałtowany podatek dochodowy od odsetek na rzecz nierezydentów

-

(1)

przychody z tytułu dywidend

92

118

Fundusz Wsparcia Kredytobiorców

(58)

-

pozostałe różnice trwałe

1

(23)

Wpływ innych różnic pomiędzy wynikiem finansowym brutto a dochodem do opodatkowania podatkiem dochodowym, w tym darowizny

-

5

 

 

 

Podatek dochodowy wykazany w rachunku zysków i strat

(1 304)

(1 380)

 

 

 

Efektywna stopa podatkowa

28,58

23,09

•        aktywa z tytułu podatku odroczonego netto

REZERWA i AKTYWO Z TYTUŁU PODATKU ODROCZONEGO

2022

Wartość na początek okresu

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

INNE DOCHODY CAŁKOWITE

Wartość na koniec okresu

 

 

 

 

 

Odsetki naliczone od należności (kredytów)

220

118

-

338

Odsetki od papierów wartościowych

157

59

-

216

Różnica pomiędzy wartością bilansową i podatkową rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych

191

17

-

208

Przychód do opodatkowania z tytułu rozwiązania odpisu IBNR stanowiącego w przeszłości koszty uzyskania przychodów w związku z wdrożeniem MSSF 9

39

(13)

-

26

 

 

 

 

 

Rezerwa brutto z tytułu podatku odroczonego

607

181

-

788

 

 

 

 

 

Odsetki naliczone od zobowiązań

26

159

-

185

Wycena pochodnych instrumentów finansowych

948

65

311

1 324

Wycena papierów wartościowych

533

59

387

979

Rezerwa na świadczenia pracownicze

90

(2)

2

90

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

1 219

130

-

1 349

Wycena kredytów do wartości godziwej

160

11

(2)

169

Prowizje do rozliczenia w czasie metodą liniową i efektywną stopą procentową

824

163

-

987

Pozostała wartość ujemnych różnic przejściowych

28

1

-

29

Rezerwa na koszty do poniesienia

36

13

-

49

 Wpływ ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

342

(21)

 

321

Aktywo brutto z tytułu podatku odroczonego

4 206

578

698

5 482

 

 

 

 

 

Łączny efekt różnic przejściowych

3 599

397

698

4 694

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego (prezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej)

3 599

397

698

4 694

Bank uwzględnił prawo do rozpoznania aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego, w związku uprawnieniem do zastosowania preferencji podatkowej w odniesieniu do ugód objętych zakresem, Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 roku w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe, zmienionego Rozporządzeniem z dnia 20 grudnia 2022 roku, które obowiązuje do 31 grudnia 2024 roku.

REZERWA i AKTYWO Z TYTUŁU PODATKU ODROCZONEGO

 

2021

Wartość na początek okresu

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

INNE DOCHODY CAŁKOWITE

Wartość na koniec okresu

 

 

 

 

 

Odsetki naliczone od należności (kredytów)

243

(23)

-

220

Odsetki od papierów wartościowych

148

9

-

157

Wycena papierów wartościowych

286

6

(292)

-

Wycena pochodnych instrumentów finansowych

46

29

(75)

-

Różnica pomiędzy wartością bilansową i podatkową rzeczowego majątku trwałego i wartości niematerialnych

165

26

-

191

Przychód do opodatkowania z tytułu rozwiązania odpisu IBNR stanowiącego w przeszłości koszty uzyskania przychodów w związku z wdrożeniem MSSF 9

52

(13)

-

39

 

 

 

 

 

Rezerwa brutto z tytułu podatku odroczonego

940

34

(367)

607

 

 

 

 

 

Odsetki naliczone od zobowiązań

35

(9)

-

26

Wycena pochodnych instrumentów finansowych

-

80

868

948

Wycena papierów wartościowych

40

69

424

533

Rezerwa na świadczenia pracownicze

76

16

(2)

90

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

1 166

53

-

1 219

Wycena kredytów do wartości godziwej

136

15

9

160

Prowizje do rozliczenia w czasie metodą liniową i efektywną stopą procentową

749

75

-

824

Pozostała wartość ujemnych różnic przejściowych

37

(9)

-

28

Rezerwa na koszty do poniesienia

31

5

-

36

Wpływ ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

476

(134)

-

342

 

 

 

 

 

Aktywo brutto z tytułu podatku odroczonego

2 746

161

1 299

4 206

 

 

 

 

 

Łączny efekt różnic przejściowych

1 806

127

1 666

3 599

Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego (prezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej)

1 806

127

1 666

3 599

•        Podatkowa grupa kapitałowa

Na podstawie umowy z 3 listopada 2021 roku PKO Bank Polski S.A., PKO Bank Hipoteczny S.A. oraz PKO Leasing S.A. przedłużyły na kolejne 3 lata podatkowe (2022 - 2024) funkcjonowanie Podatkowej Grupy Kapitałowej Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego Spółki Akcyjnej („PGK PKO Banku Polskiego S.A.”), która została utworzona na podstawie umowy z dnia 5 listopada 2018 roku. Wymienione umowy zostały zarejestrowane przez właściwego naczelnika urzędu skarbowego.

Podatkowa grupa kapitałowa jest instytucją prawa podatkowego przewidzianą przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jej utworzenie oznacza konsolidację dochodów spółek wchodzących w jej skład dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym oraz umożliwia skorzystanie z innych zapewniających w szczególności ułatwienia operacyjne, przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, które dedykowane są podatkowym grupom kapitałowym.

PKO Bank Polski S.A. jest w PGK PKO Banku Polskiego S.A. spółką dominującą. Rozrachunki z tytułu bieżącego podatku dochodowego prezentowane są w podziale na należności i zobowiązania PKO Banku Polskiego S.A. oraz należności i zobowiązania jednostek zależnych wchodzących w skład Podatkowej Grupy Kapitałowej.

•        Polityka podatkowa

Uchwałą Zarządu nr 392/C/2021 z dnia 5 października 2021 roku, zatwierdzoną uchwałą Rady Nadzorczej nr 154/2021 z dnia 14 października 2021 roku, Bank wprowadził Strategię podatkową. 17 grudnia 2021 roku Strategia została opublikowana pod adresem: https://www.pkobp.pl/grupa-pko-banku-polskiego/pko-bank-polski/strategia-podatkowa/. Celem wykonania ustawowego obowiązku wynikającego z art. 27c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych Podatkowa Grupa Kapitałowa Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego Spółki Akcyjnej przygotowała w 2022 roku Informację o realizowanej strategii podatkowej za rok 2021, która jest opublikowana pod adresem: https://www.pkobp.pl/grupa-pko-banku-polskiego/pko-bank-polski/strategia-podatkowa/ lub: https://www.pkobp.pl/informacja-o-realizowanej-strategii-podatkowej/. Bank 20 grudnia 2022 roku poinformował właściwego naczelnika urzędu skarbowego o adresie strony internetowej na której została zamieszczona Informacja.

Podatek dochodowy od osób prawnych zapłacony od dochodów osiągniętych przez PKO Bank Polski S.A. w latach 2022 i 2021 z tytułu prowadzenia działalności operacyjnej:

PODATEK DOCHODOWY OD OSÓB PRAWNYCH

2022

2021

PKO Bank Polski S.A

1 701

1 507

 - Polska

1 701

1 507

29.            Zysk przypadający na jedną akcję

Podstawowy zysk przypadający na jedną akcję obliczany jest w oparciu o zysk przypadający na zwykłych akcjonariuszy Banku poprzez podzielenie zysku, który na nich przypada przez średnią ważoną liczbę akcji zwykłych występujących w ciągu danego okresu.

Rozwodniony zysk przypadający na jedną akcję, obliczany jest na podstawie zysku przypadającego na zwykłych akcjonariuszy poprzez podzielenie zysku, który na nich przypada przez średnią ważoną liczbę akcji zwykłych występujących w ciągu danego okresu, skorygowaną o wpływ wszystkich rozwadniających potencjalnych akcji zwykłych.

 

2022

2021

Zysk przypadający na akcjonariuszy zwykłych (w tys. PLN)

3 258

4 596

Średnia ważona liczba akcji zwykłych w okresie (w mln)

1 250

1 250

Zysk przypadający na jedną akcję (w PLN na akcję)

2,61

3,68

W latach zakończonych odpowiednio dnia 31 grudnia 2022 roku oraz dnia 31 grudnia 2021 roku nie wystąpiła działalność zaniechana.

Zarówno w 2022 roku jak i w 2021 roku nie występowały instrumenty rozwadniające zysk przypadający na jedną akcję.

NOTY UZUPEŁNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ - INSTRUMENTY FINANSOWE

30.            Kasa, środki w Banku Centralnym

Zasady rachunkowości:

Klasyfikacja i wycena do kategorii jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych”.

Pozycja „Kasa, środki w Banku Centralnym” obejmuje gotówkę ujmowaną w wartości nominalnej oraz środki na rachunku bieżącym i lokaty w Banku Centralnym wyceniane według zamortyzowanego kosztu, a w przypadku braku harmonogramu przyszłych przepływów pieniężnych w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej również ewentualne odsetki od tych środków.

Informacje finansowe

KASA, ŚRODKI W BANKU CENTRALNYM

31.12.2022

31.12.2021

Rachunek bieżący w Banku Centralnym

7 690

7 955

Gotówka

4 078

3 466

Lokaty w Banku Centralnym

3 951

-

Razem

15 719

11 421

31.            Należności od banków

Zasady rachunkowości

Klasyfikacja do kategorii wyceny jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych”.

Informacje finansowe

Informacje w zakresie ekspozycji na ryzyko kredytowe zostały szerzej opisane w nocie „Ryzyko kredytowe – informacje finansowe”.

NALEŻNOŚCI OD BANKÓW

31.12.2022

31.12.2021

Wyceniane według zamortyzowanego kosztu

19 458

14 311

Lokaty w bankach

13 098

7 168

Rachunki bieżące

865

589

Udzielone kredyty i pożyczki

5 495

6 554

Wartość brutto

19 458

14 311

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

(16)

(15)

Wartość netto

19 442

14 296

 

NALEŻNOŚCI OD BANKÓW WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI

31.12.2022

31.12.2021

do 1 miesiąca

13 819

7 566

od 1 miesiąca do 3 miesięcy

100

140

od 3 miesięcy do 1 roku

55

921

od 1 roku do 5 lat

5 368

5 669

powyżej 5 lat

100

-

 

 

 

Razem

19 442

14 296

 

32.            Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty pochodne

Zasady rachunkowości:

W ramach swojej działalności Bank wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe służące do celów zarządzania ryzykiem związanym z prowadzoną działalnością. Najczęściej wykorzystywanymi instrumentami pochodnymi w działalności Banku: IRS, CIRS, FX Swap, opcje, commodity swap, FRA, Forward i Futures. Pochodne instrumenty finansowe ujmowane są w wartości godziwej począwszy od dnia zawarcia transakcji.

Instrument pochodny jest prezentowany w pozycji „Pozostałe instrumenty zabezpieczające” (jeśli instrument jest zakwalifikowany do rachunkowości zabezpieczeń) lub „Pozostałe instrumenty pochodne” (jeśli instrument nie jest zakwalifikowany do rachunkowości zabezpieczeń) - jako aktywo, jeśli jego wartość godziwa jest dodatnia albo zobowiązanie jeżeli jego wartość godziwa jest ujemna.

W przypadku pozostałych instrumentów pochodnych (niezakwalifikowanych do rachunkowości zabezpieczeń) Bank zalicza zmiany wartości godziwej instrumentów oraz wynik z rozliczenia tych instrumentów do wyniku na instrumentach finansowych albo do wyniku z pozycji wymiany, w zależności od rodzaju instrumentu.

Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń do zabezpieczania ryzyka stopy procentowej i ryzyka walutowego. Transakcje zabezpieczające zawiera się w celu ograniczenia ryzyka poniesienia strat w wyniku niekorzystnych zmian kursów walut i stóp procentowych. Zabezpieczaniu podlegają przepływy pieniężne związane z zawartymi transakcjami oraz wartość godziwa posiadanych aktywów.

Ryzyko stopy procentowej obejmuje w szczególności:

•        ryzyko związane z niedopasowaniem częstotliwości i terminów zmiany oprocentowania (przeszacowania) aktywów i zobowiązań oraz pozycji pozabilansowych (ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania),

•        ryzyko wynikające ze zmian nachylenia i kształtu krzywej dochodowości (ryzyko krzywej dochodowości),

•        ryzyko wynikające z niedoskonałego dopasowania stawek referencyjnych stosowanych w produktach bankowych do zmian stóp rynkowych lub niedoskonałych mechanizmów transmisji zmian stóp rynkowych na oprocentowanie tych produktów (ryzyko bazowe),

•        ryzyko wynikające z opcji, w tym opcji wbudowanych dotyczących np. ograniczenia oprocentowania kredytów (ryzyko opcji).

Ryzyko walutowe w Banku powstaje w wyniku operacji przeprowadzanych w ramach:

•        podstawowej działalności biznesowej,

•        działalności handlowej,

•        zawieranych umów generujących ryzyko walutowe.

W Banku funkcjonuje system wartości progowych i limitów przypisanych poszczególnym rodzajom ryzyka stopy procentowej i ryzyka walutowego, których celem jest określenie maksymalnego, dopuszczalnego poziomu ryzyka, zapewniającego niedopuszczenie do przekroczenia strategicznych limitów tolerancji.

Bank podjął decyzję o dalszym stosowaniu przepisów MSR 39 i nie zastosował standardu MSSF 9 w zakresie rachunkowości zabezpieczeń.

•        Zabezpieczenie przepływów pieniężnych

Zmiany wartości godziwej pochodnego instrumentu zabezpieczającego wyznaczonego jako zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmowane są bezpośrednio w innych dochodach całkowitych w części stanowiącej efektywną część zabezpieczenia. Część nieefektywną zabezpieczenia ujmuje się w rachunku zysków i strat w pozycji „Wynik na instrumentach finansowych” lub „Wynik z pozycji wymiany”.

Kwoty odniesione bezpośrednio na inne dochody całkowite przenoszone są do rachunku zysków i strat w tym samym okresie lub okresach, w których zabezpieczana planowana transakcja wywiera wpływ na rachunek zysków i strat. Odsetki i różnice kursowe wykazywane są w rachunku zysków i strat odpowiednio w pozycjach „Wynik z tytułu odsetek” oraz „Wynik z pozycji wymiany”.

Bank zabezpiecza zarówno pozycje aktywów generujące przychody odsetkowe, jak również pozycje zobowiązań generujące koszty odsetkowe, wykorzystując transakcje IRS lub CIRS.

Bank konsekwentnie stosuje metodę prezentacji łącznego wyniku netto z tytułu odsetek na instrumentach zabezpieczających dla wszystkich strategii zabezpieczających w linii „pochodne instrumenty zabezpieczające” w ramach pozycji „Wynik z tytułu odsetek” - dodatni łączny wynik odsetkowy danego okresu prezentowany jest w pozycji „Przychody z tytułu odsetek”, a ujemny łączny wynik odsetkowy danego okresu prezentowany jest w pozycji „Koszty z tytułu odsetek”.

Testy efektywności obejmują wycenę transakcji zabezpieczających po pomniejszeniu o wartość odsetek naliczonych oraz różnice kursowe od nominału transakcji zabezpieczających (w przypadku transakcji CIRS).

Efektywność zabezpieczenia jest weryfikowana poprzez zastosowanie prospektywnych i retrospektywnych testów efektywności. Testy wykonywane są z częstotliwością miesięczną.

•        Zabezpieczenie wartości godziwej

Zmiany wartości godziwej pochodnego instrumentu zabezpieczającego wyznaczonego jako zabezpieczenie wartości godziwej ujmowane są w pozycji „Wynik na instrumentach finansowych” lub „Wynik z pozycji wymiany” z wyłączeniem komponentu odsetkowego. Komponent odsetkowy prezentuje się w tej samej linii, co przychody odsetkowe z tytułu pozycji zabezpieczanej, tj. w pozycji „Wynik z tytułu odsetek”.

Bank zabezpiecza zarówno pozycje aktywów generujące przychody odsetkowe, jak również pozycje zobowiązań generujące koszty odsetkowe, wykorzystując transakcje IRS lub CIRS. Bank konsekwentnie stosuje metodę prezentacji łącznego wyniku netto z tytułu odsetek na instrumentach zabezpieczających dla wszystkich strategii zabezpieczających w linii „pochodne instrumenty zabezpieczające” w ramach pozycji „Wynik z tytułu odsetek” - dodatni łączny wynik odsetkowy danego okresu prezentowany jest w pozycji „Przychody z tytułu odsetek”, a ujemny łączny wynik odsetkowy danego okresu prezentowany jest w pozycji „Koszty z tytułu odsetek”.

Zmianę korekty wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej ujmuje się w pozycji „Wynik na instrumentach finansowych”.

Część korekty wyceny do wartości godziwej niepodlegającą zabezpieczeniu rozpoznaje się:

•        w przypadku pozycji zabezpieczanej będącej składnikiem aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych, kwalifikowanych jako wyceniane do wartości godziwej przez wynik finansowy, ujmuje się w przychodach lub kosztach w wyniku z operacji finansowych;

•        w przypadku pozycji zabezpieczanej będącej składnikiem aktywów finansowych, wycenianym do wartości godziwej przez inne całkowite dochody, ujmuje się w innych dochodach całkowitych, gdzie prezentowana jest zmiana wartości godziwej instrumentów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody.

Testy efektywności obejmują wycenę transakcji zabezpieczających po pomniejszeniu o wartość odsetek naliczonych.

Efektywność zabezpieczenia jest weryfikowana poprzez zastosowanie prospektywnych i retrospektywnych testów efektywności. Testy wykonywane są z częstotliwością miesięczną.

W pozycji papiery wartościowe, kredyty i pożyczki udzielone klientom, inwestycje w jednostki zależne oraz zobowiązania wobec klientów zaprezentowano korektę z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej dla odpowiednio papierów wartościowych, kredytów i pożyczek udzielonych klientom, inwestycji w jednostki zależne oraz zobowiązań wobec klientów stanowiących pozycję zabezpieczaną.

Szacunki i osądy

Wartość godziwą nieopcyjnych instrumentów pochodnych wyznacza się stosując modele wyceny bazujące na zdyskontowanych przepływach pieniężnych możliwych do otrzymania z danego instrumentu finansowego. Stosowane przez Bank techniki wyceny nieopcyjnych instrumentów pochodnych opierają się na krzywych dochodowości konstruowanych na podstawie dostępnych danych rynkowych (stawki depozytów na rynku międzybankowym, kwotowania transakcji IRS). Opcje wyceniane są przy użyciu modeli wyceny opcji. Zmienne oraz założenia używane do wyceny obejmują, w miarę dostępności, dane pochodzące z możliwych do obserwacji rynków.

Wartość godziwa instrumentów pochodnych uwzględnia własne ryzyko kredytowe DVA (debit value adjustment), jak i ryzyko kredytowe kontrahenta CVA (credit value adjustment). Proces kalkulacji korekt CVA i DVA obejmuje wybór metody wyznaczenia spreadu na ryzyko kredytowe kontrahenta lub Banku (np. metoda ceny rynkowej oparta na płynnych notowaniach cen instrumentów dłużnych wyemitowanych przez kontrahenta, metoda spreadu implikowanego z kontraktów Credit Default Swap), oszacowanie prawdopodobieństwa niewypłacalności kontrahenta lub Banku oraz stopy odzysku, a także wyliczenie wysokości korekt CVA i DVA.

Bank przeprowadził symulację w celu ustalenia możliwego wpływu zmian krzywych dochodowości na wycenę transakcji.

SZACUNKOWA ZMIANA WYCENY NIEOPCYJNYCH POCHODNYCH INSTRUMENTÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH PRZY PRZESUNIĘCIU RÓWNOLEGŁYM KRZYWYCH DOCHODOWOŚCI:

31.12.2022

31.12.2021

scenariusz +50bp

scenariusz -50bp

scenariusz +50bp

scenariusz -50bp

IRS

(760)

774

(853)

868

CIRS

21

(21)

(15)

15

pozostałe instrumenty

(5)

5

-

-

Razem

(744)

758

(868)

883

 

SZACUNKOWA ZMIANA WYCENY NIEOPCYJNYCH INSTRUMENTÓW POCHODNYCH PRZY PRZESUNIĘCIU RÓWNOLEGŁYM KRZYWYCH DOCHODOWOŚCI:

31.12.2022

31.12.2021

scenariusz +50bp

scenariusz

-50bp

scenariusz +50bp

scenariusz

-50bp

IRS

(757)

771

(847)

862

CIRS

22

(22)

(15)

15

pozostałe instrumenty

(7)

7

(13)

13

 

 

 

 

 

Razem

(742)

756

(875)

890

 

32.1.        Rachunkowość zabezpieczeń – informacje finansowe

rodzaje strategii zabezpieczających stosowanych przez bank

Na 31 grudnia 2022 roku Bank posiadał aktywne powiązania w ramach:

•        5 strategii zabezpieczających zmienność przepływów pieniężnych,

•        5 strategii zabezpieczających zmienność wartości godziwej.

W 2022 roku Bank rozwiązał powiązania zabezpieczające:

•        w ramach strategii zabezpieczającej „Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów w PLN o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS” rozwiązał, na skutek zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń, powiązania zabezpieczające a wpływ zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń w ramach ww. powiązań na rachunek wyników wyniósł (-17,8) miliona PLN,

•        w ramach strategii zabezpieczającej „Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej kredytu w walucie wymienialnej o stałym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS” na skutek braku spełnienia testu prospektywnego efektywności. Wpływ zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń w ramach ww. powiązań na rachunek wyników wyniósł 2,6 mln PLN,

•        w ramach strategii zabezpieczającej „Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej papieru wartościowego w walucie wymienialnej o stałym oprocentowaniu, wycenianego do wartości godziwej przez inne dochody całkowite, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS” na skutek braku spełnienia testu prospektywnego efektywności. Wpływ zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń w ramach ww. powiązań na rachunek wyników wyniósł 3 mln PLN.

W 2022 roku Bank wdrożył nowe strategie zabezpieczające:

•        zabezpieczenie zmienności wartości godziwej portfela zobowiązań finansowych w PLN, wycenianych według zamortyzowanego kosztu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS,

•        zabezpieczenie zmienności wartości godziwej portfela zobowiązań finansowych w walucie wymienialnej, wycenianych wg zamortyzowanego kosztu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS.

W 2022 roku Bank, na skutek wygaśnięcia transakcji, zaprzestał stosowania następujących strategii zabezpieczających:

•        Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej udziałów w podmiocie zagranicznym, dla którego walutą funkcjonalną jest waluta obca, wycenianych w jednostkowych sprawozdaniach finansowych PKO Banku Polskiego SA metodą ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu utraty wartości, z tytułu ryzyka walutowego, materializującego się w momencie potencjalnej przyszłej sprzedaży udziałów, z wykorzystaniem transakcji Forward lub NDF,

•        Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych kredytów w PLN o zmiennym oprocentowaniu, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych oraz zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych zobowiązań finansowych w walucie wymienialnej, wynikającej z ryzyka walutowego, z wykorzystaniem dwóch transakcji CIRS,

•        Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych depozytów w PLN, wynikającej z ryzyka zmian stóp procentowych, z wykorzystaniem transakcji IRS.

W 2022 roku w odniesieniu do pozostałych strategii zabezpieczających nie wprowadzono zmian.

W 2021 roku Bank wprowadził jedną strategię zabezpieczającą stanowiącą zabezpieczenie wartości godziwej oraz dwie strategie zabezpieczające stanowiące zabezpieczenie przepływów pieniężnych.

W poniższych tabelach zaprezentowano podsumowanie rodzajów strategii stosowanych przez Bank.

Rodzaj strategii zabezpieczającej

Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych (Nr strategii: 1,2,3,4,5,6,7,8,9,15,16)

Zabezpieczane ryzyko

ryzyko walutowe i ryzyko stopy procentowej

ryzyko stopy procentowej

Instrument zabezpieczający

transakcje CIRS float – float

transakcje CIRS fixed - float

transakcje IRS fixed - float

Pozycja zabezpieczana

•   portfel kredytów o zmiennym oprocentowaniu w walutach obcych i

•   portfel krótkoterminowych lokat negocjowanych, w PLN łącznie z ich odnawianiem w przyszłości. Bank desygnując pozycję zabezpieczaną zastosował rozwiązania MSR39 WS 99C w wersji przyjętej przez Unię Europejską lub

•   zobowiązanie finansowe o stałym oprocentowaniu w walutach obcych lub

•   portfel produktów bankowych regularnego oszczędzania o zmiennym oprocentowaniu w PLN lub zobowiązanie finansowe w walutach obcych

•   portfel kredytów w PLN lub innych walutach indeksowanych do stopy zmiennej

•   portfel depozytów w PLN indeksowanych do stopy zmiennej

źródła nieefektywności zabezpieczenia

•   marża na instrumencie zabezpieczającym

•   różnice w dyskoncie pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego

•   korekta CVA/DVA instrumentu zabezpieczającego

•   zmiana parametrów rynkowych pomiędzy momentem zawarcia transakcji zabezpieczającej a zawiązaniem powiązania zabezpieczającego

•   różnice w dyskoncie pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego

•   korekta CVA/DVA instrumentu zabezpieczającego

 

Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2023 – czerwiec 2025

Okres, w którym oczekuje się wystąpienia przepływów pieniężnych oraz kiedy należy oczekiwać wywarcia przez nie wpływu na wyniki: styczeń 2023 – grudzień 2032

 

Rodzaj strategii zabezpieczającej

Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej (nr strategii: 10,11,12,13,14,17,18)

Zabezpieczane ryzyko

ryzyko stopy procentowej

ryzyko walutowe

Instrument zabezpieczający

transakcje IRS fixed – float

transakcje Forward lub NDF

Pozycja zabezpieczana

•   komponent ryzyka stopy procentowej kredytu lub papieru wartościowego w walucie wymienialnej lub w PLN o stałym oprocentowaniu odpowiadający rynkowej stopie IRS

•   komponent ryzyka stopy procentowej portfela zobowiązań finansowych replikowanych portfelem instrumentów o stałym oprocentowaniu, wycenianych według zamortyzowanego kosztu, odpowiadający rynkowej stopie IRS

kwota udziałów w podmiocie zagranicznym równa lub mniejsza od całkowitej wartości bilansowej netto udziałów w podmiocie zagranicznym

źródła nieefektywności zabezpieczenia

•   zmiana parametrów rynkowych pomiędzy momentem ustalenia warunków pozycji zabezpieczanej a momentem zawarcia transakcji zabezpieczającej

•   korekta CVA/DVA instrumentu zabezpieczającego

•   różnica pomiędzy wartością bieżącą zmiennej nogi transakcji IRS a wartością bieżącą nominału papieru wartościowego

brak

 

POZYCJA ZABEZPIECZANA

WARTOŚĆ BILANSOWA POZYCJI ZABEZPIECZANEJ

POZYCJA W SPRAWOZDANIU Z SYTUACJI FINANSOWEJ

ZMIANA WARTOŚCI GODZIWEJ POZYCJI ZABEZPIECZANEJ

NR STRATEGII

31.12.2022

Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych

Kredyty w CHF

225

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

19

 4

Zobowiązanie finansowe w USD

249

Zobowiązania wobec klientów

Kredyty w PLN

76 959

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

6 013

 2

Kredyty w EUR

525

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

 56

 6

Lokaty negocjowane w PLN

2 457

Zobowiązania wobec klientów

Kredyty w EUR

789

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

27

 3

Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej

Papier wartościowy w EUR

30

Papiery wartościowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

(6)

 11

Papier wartościowy w EUR

202

Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

(8)

 12

Papier wartościowy w USD

81

Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

(3)

 12

Kredyty w EUR

13

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

(1)

 10

Papier wartościowy w PLN

 -

Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

(21)

 13

Udziały w Kredobank S.A.

-

Inwestycje w jednostki zależne

-

 14

Portfel zobowiązań finansowych w PLN

2 841

Zobowiązania wobec klientów

(38)

17

Portfel zobowiązań finansowych w EUR

729

Zobowiązania wobec klientów

20

18

Razem

 

 

 6 058

 

 

POZYCJA ZABEZPIECZANA

WARTOŚĆ BILANSOWA POZYCJI ZABEZPIECZANEJ

POZYCJA W SPRAWOZDANIU Z SYTUACJI FINANSOWEJ

ZMIANA WARTOŚCI GODZIWEJ POZYCJI ZABEZPIECZANEJ

NR STRATEGII

31.12.2021

Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych

Kredyty w CHF

265

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

8

 4

Zobowiązanie finansowe w USD

293

Zobowiązania wobec klientów

Kredyty w PLN

93 421

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

4 495

 2

Kredyty w EUR

524

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

 139

 6

Lokaty negocjowane w PLN

2 263

Zobowiązania wobec klientów

Kredyty w EUR

139

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

1

 3

Kredyty w PLN

3 393

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

(186)

 15

Zobowiązanie finansowe w USD

875

Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych

Depozyty w PLN

200

Zobowiązania wobec klientów

(1)

 16

Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej

Papier wartościowy w EUR

30

Papiery wartościowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu

-

 11

Papier wartościowy w EUR

202

Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

(1)

 12

Papier wartościowy w USD

130

Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

1

 12

Kredyty w EUR

15

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

-

 10

Kredyty w USD

75

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

-

 10

Papier wartościowy w PLN

 -

Papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

(25)

 13

Udziały w Kredobank S.A.

74

Inwestycje w jednostki zależne

5

 14

Razem

 

 

 4 436

 

 

Instrument pochodny zabezpieczający

31.12.2022

Wartość nominalna instrumentów pochodnych zabezpieczających

Średnia marża ważona nominałem / Średnia stała stopa procentowa ważona nominałem

Wartość bilansowa (wartość godziwa instrumentów zabezpieczających)

Nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych rozpoznana w rachunku zysków i strat / Korekta wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej

Zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego od momentu desygnacji

Numer strategii

Aktywa

Zobowiązania

Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych

IRS PLN

PLN

76 960

3,1717%

44

6 380

-

(5 973)

2; 16

IRS EUR

EUR

1 314

1,6952%

-

176

(2)

(115)

3

CIRS PLN/CHF

float PLN

-

0,0000%

-

-

(3)

-

15

float CHF

-

0,0000%

CIRS CHF/USD

float CHF

225

-

-

33

(1)

(21)

4

fixed USD

249

0,3871%

CIRS-EP EUR/PLN

fixed EUR

525

8,0307%

20

5

-

31

6

float PLN

2 457

-

Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej

IRS EUR

EUR

974

1,5789%

                        75

                91

                                  25

(6)

10;11;12;18

IRS USD

USD

81

1,5128%

                       14

                 -   

                                 (18)

3

10;12

IRS PLN

PLN

2 841

6,2990%

                       64

                42

                                 (58)

30

13;17

Razem

 

 

 

217

   6 727

(57)

(6 051)

 

 

Instrument pochodny zabezpieczający

31.12.2021

Wartość nominalna instrumentów pochodnych zabezpieczających

Średnia marża ważona nominałem / Średnia stała stopa procentowa ważona nominałem

Wartość bilansowa (wartość godziwa instrumentów zabezpieczających)

Nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych rozpoznana w rachunku zysków i strat / Korekta wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej

Zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego od momentu desygnacji

Numer strategii

Aktywa

Zobowiązania

Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych

IRS PLN

PLN

93 621

1,1372%

56

4 400

(6)

(4 475)

 2; 16

IRS CHF

CHF

-  

-  

-  

-  

 (1)

-  

 3

IRS EUR

EUR

663

0,0865%

9

2

-  

6

 6

CIRS PLN/CHF

float PLN

3 393

0,0971%

252

-  

3

230

15

float CHF

818

0,0690%

CIRS CHF/USD

float CHF

1 083

-

-  

56

-  

(52)

4; 15

fixed USD

1 168

1,8581%

CIRS-EP EUR/PLN

fixed EUR

524

2,8913%

-  

154

(1)

(146)

 

float PLN

2 263

-

Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej

IRS EUR

EUR

247

(0,2178)%

7

1

(3)

1

 10; 11; 12

IRS USD

USD

205

0,9993%

2

8

3

(1)

 10; 12

IRS PLN

PLN

-  

-  

-  

-  

(25)

-  

 13

FWD

PLN

74

-  

1

3

5

(5)

 14

FWD

UAH

544

-  

Razem

 

 

 

327

4 624

(25)

(4 442)

 

 

WARTOŚĆ BILANSOWA INSTRUMENTÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH

31.12.2022

31.12.2021

Aktywa

Zobowiązania

Aktywa

Zobowiązania

Zabezpieczenie przepływów pieniężnych

64

6 595

317

4 612

ryzyka stopy procentowej - IRS

44

6 557

65

4 402

ryzyka walutowego i ryzyka stopy procentowej - CIRS

20

38

252

210

Zabezpieczenie wartości godziwej

153

132

10

12

ryzyka stopy procentowej - IRS

153

132

9

9

ryzyka walutowego - Forward

-

-

1

3

 

 

 

 

 

Razem

217

6 727

327

4 624

 

•        Zabezpieczenie zmienności przepływów pieniężnych

ZMIANA INNYCH DOCHODÓW CAŁKOWITYCH Z TYTUŁU ZABEZPIECZEŃ PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ORAZ NIEEFEKTYWNA CZĘŚĆ ZABEZPIECZENIA PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

2022

2021

Inne dochody całkowite na początek okresu netto

(3 702)

319

Wpływ w okresie na inne dochody całkowite brutto

(1 637)

(4 964)

Zyski/straty odniesione na inne dochody całkowite w okresie

(5 501)

(3 998)

Kwota przeniesiona z innych dochodów całkowitych do rachunku zysków i strat:

3 864

(966)

- wynik odsetkowy

3 150

(425)

- wynik z pozycji wymiany

714

(541)

Efekt podatkowy

311

943

Inne dochody całkowite na koniec okresu netto

(5 028)

(3 702)

 

 

 

Nieefektywna część zabezpieczenia przepływów pieniężnych rozpoznana w rachunku zysków i strat, w tym kwota odniesiona na:

(6)

(6)

Wynik z pozycji wymiany

(4)

1

Wynik na operacjach finansowych

(2)

(7)

•        Zabezpieczenie zmienności wartości godziwej

ZABEZPIECZENIE RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ I RYZYKA WALUTOWEGO

31.12.2022

31.12.2021

Wycena do wartości godziwej instrumentu pochodnego zabezpieczającego

20

(3)

Zabezpieczenie ryzyka stopy procentowej – IRS fixed - float

20

(1)

Zabezpieczenie ryzyka walutowego - forward

-

(2)

Korekta do wartości godziwej instrumentu zabezpieczanego z tytułu zabezpieczanego ryzyka

(51)

(21)

Zabezpieczenie ryzyka stopy procentowej

(51)

(25)

Papiery wartościowe

(30)

(2)

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

(8)

(1)

Korekta wartości godziwej ujęta w innych dochodach całkowitych

(69)

(22)

Zobowiązania wobec klientów 

56

-

 

 

 

Zabezpieczenie ryzyka walutowego – udziały w podmiocie zagranicznym, dla którego walutą funkcjonalną jest waluta obca

-

4

 

WARTOŚĆ NOMINALNA INSTRUMENTÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH W PODZIALE NA TERMINY DO REALIZACJI (w walutach oryginalnych)

do 1 miesiąca

powyżej 1 miesiąca do

3 miesięcy

powyżej 3 miesięcy do

1 roku

powyżej

1 roku do 5 lat

Powyżej 5 lat

Razem

31.12.2022

 

 

 

 

 

 

Typ zabezpieczenia: Zabezpieczenie przepływów pieniężnych

Zabezpieczane ryzyko: ryzyka stopy procentowej 

IRS PLN fixed - float

-

1 501

29 674

43 498

2 287

76 960

IRS EUR fixed - float

-

-

150

1 110

54

1 314

Zabezpieczane ryzyko: ryzyka walutowego i ryzyka stopy procentowej 

CIRS fixed USD/float CHF

fixed USD

-

-

133

116

-

249

float CHF

-

-

120

105

-

225

CIRS float PLN/fixed EUR

float PLN

-

-

-

2 457

-

2 457

fixed EUR

-

-

-

525

-

525

Typ zabezpieczenia: Zabezpieczenie wartości godziwej

Zabezpieczane ryzyko: ryzyka stopy procentowej 

IRS PLN fixed - float

-

-

-

-

2 841

2 841

IRS USD fixed - float

-

-

-

81

-

81

IRS EUR fixed - float

-

-

100

748

126

974

 

WARTOŚĆ NOMINALNA INSTRUMENTÓW ZABEZPIECZAJĄCYCH W PODZIALE NA TERMINY DO REALIZACJI (w walutach oryginalnych)

do 1 miesiąca

powyżej 1 miesiąca do

3 miesięcy

powyżej 3 miesięcy do

1 roku

powyżej

1 roku do 5 lat

Powyżej 5 lat

Razem

31.12.2021

 

 

 

 

 

 

Typ zabezpieczenia: Zabezpieczenie przepływów pieniężnych

Zabezpieczane ryzyko: ryzyka stopy procentowej 

IRS PLN fixed - float

1 800

1 801

21 078

61 515

7 427

93 621

IRS EUR fixed - float

-

-

569

90

4

663

Zabezpieczane ryzyko: ryzyka walutowego i ryzyka stopy procentowej 

CIRS float CHF/float PLN

float CHF

-

-

818

-

-

818

float PLN

-

-

3 393

-

-

3 393

CIRS fixed USD/float CHF

fixed USD

-

-

919

249

-

1 168

float CHF

-

-

858

225

-

1 083

CIRS float PLN/fixed EUR

float PLN

-

-

2 155

109

-

2 264

fixed EUR

-

-

499

25

-

524

Typ zabezpieczenia: Zabezpieczenie wartości godziwej

Zabezpieczane ryzyko: ryzyka stopy procentowej 

IRS USD fixed - float

-

-

-

205

-

205

IRS EUR fixed - float

-

-

-

217

30

247

Zabezpieczane ryzyko: ryzyko walutowe

Forward PLN/UAH - zakup walut

-

27

46

-

-

73

Forward PLN/UAH - sprzedaż walut

-

186

358

-

-

544

 

32.2.        Pozostałe instrumenty pochodne – informacje finansowe

POZOSTAŁE INSTRUMENTY POCHODNE - RODZAJ KONTRAKTU

31.12.2022

31.12.2021

Aktywa

Zobowiązania

Aktywa

Zobowiązania

IRS

8 275

8 101

4 640

4 791

CIRS

991

1 374

935

1 298

FX Swap

1 245

1 039

586

312

Opcje

842

926

520

665

Commodity swap1

1 380

1 384

2 812

2 807

FRA

24

24

43

44

Forward

577

799

321

497

Commodity Forward2

404

355

1 286

1 276

Inne

7

-

-

14

 

 

 

 

 

Razem

13 745

14 002

11 143

11 704

1  Pozycja obejmuje wycenę kontraktów na udział w rynku paliw gazowych aktywa w kwocie 1 229 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku 2 574 miliony PLN ) - i zobowiązania w kwocie 1 237 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku 2 574 miliony PLN ).

2  Pozycja obejmuje wycenę kontraktów z tytułu uprawnień do emisji CO2.

 

 

31.12.2022

31.12.2021

wartość korekty z tytułu CVA i DVA

153

(11)

 

WARTOŚCI NOMINALNE INSTRUMENTÓW BAZOWYCH (RAZEM KUPNO I SPRZEDAŻ) pozostałe instrumenty pochodne

31.12.2022

do 1 miesiąca

powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy

powyżej 3 miesięcy do 1 roku

powyżej 1 roku do 5 lat

powyżej 5 lat

Razem

IRS

6 730

16 972

88 148

236 010

53 496

401 356

 Zakup

3 365

8 486

44 074

118 005

26 748

200 678

 Sprzedaż

3 365

8 486

44 074

118 005

26 748

200 678

CIRS

14 124

-

2 870

31 020

2 168

50 182

 Zakup

7 025

-

1 435

15 362

1 084

24 906

 Sprzedaż

7 099

-

1 435

15 658

1 084

25 276

FX Swap

34 139

32 795

36 739

29 127

-

132 800

 Zakup walut

17 044

16 362

18 356

14 769

-

66 531

 Sprzedaż walut

17 095

16 433

18 383

14 358

-

66 269

Opcje

21 765

46 129

62 797

29 681

1 787

162 159

 Zakup

10 817

22 857

31 486

14 871

892

80 923

 Sprzedaż

10 948

23 272

31 311

14 810

895

81 236

FRA

-

-

38 913

1 910

-

40 823

 Zakup

-

-

20 016

932

-

20 948

 Sprzedaż

-

-

18 897

978

-

19 875

Forward

7 494

25 761

30 225

6 528

-

70 008

 Zakup walut

3 753

12 891

15 151

3 124

-

34 919

 Sprzedaż walut

3 741

12 870

15 074

3 404

-

35 089

Inne, w tym commodity swap, commodity forward i futures

1 091

2 171

6 877

251

-

10 390

 Zakup

546

1 108

3 431

126

-

5 211

 Sprzedaż

545

1 063

3 446

125

-

5 179

 

 

 

 

 

 

 

Razem

85 343

123 828

266 569

334 527

57 451

867 718

 

WARTOŚCI NOMINALNE INSTRUMENTÓW BAZOWYCH (RAZEM KUPNO I SPRZEDAŻ) pozostałe instrumenty pochodne

31.12.2021

do 1 miesiąca

powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy

powyżej 3 miesięcy do 1 roku

powyżej 1 roku do 5 lat

powyżej 5 lat

Razem

IRS

12 202

21 092

75 924

254 716

71 458

435 392

 Zakup

6 101

10 546

37 962

127 358

35 729

217 696

 Sprzedaż

6 101

10 546

37 962

127 358

35 729

217 696

CIRS

-

-

4 723

41 005

7 438

53 166

 Zakup

-

-

2 345

20 321

3 718

26 384

 Sprzedaż

-

-

2 378

20 684

3 720

26 782

FX Swap

35 950

25 888

18 396

24 898

-

105 132

 Zakup walut

17 988

12 961

9 196

12 477

-

52 622

 Sprzedaż walut

17 962

12 927

9 200

12 421

-

52 510

Opcje

27 076

27 666

58 663

29 268

1 203

143 876

 Zakup

13 518

13 835

29 296

14 616

601

71 866

 Sprzedaż

13 558

13 831

29 367

14 652

602

72 010

FRA

-

-

13 457

-

-

13 457

 Zakup

-

-

6 126

-

-

6 126

 Sprzedaż

-

-

7 331

-

-

7 331

Forward

12 810

11 284

19 075

20 892

-

64 061

 Zakup walut

6 402

5 638

9 510

10 398

-

31 948

 Sprzedaż walut

6 408

5 646

9 565

10 494

-

32 113

Inne, w tym commodity swap, commodity forward i futures

2 132

1 321

4 970

1 499

23

9 945

 Zakup

1 067

668

2 481

750

9

4 975

 Sprzedaż

1 065

653

2 489

749

14

4 970

 

 

 

 

 

 

 

Razem

90 170

87 251

195 208

372 278

80 122

825 029

 

33.            Papiery wartościowe

Zasady rachunkowości

Klasyfikacja i wycena papierów wartościowych do kategorii jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych”.

W pozycji papiery wartościowe zaprezentowano również korektę z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej dla papierów wartościowych stanowiących pozycję zabezpieczaną (nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”).

Informacje finansowe

Informacje w zakresie ekspozycji na ryzyko kredytowe zostały szerzej opisane w nocie „Ryzyko kredytowe – informacje finansowe”.

PAPIERY WARTOŚCIOWE

przeznaczone do obrotu

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

wyceniane według zamortyzowanego kosztu

Razem

31.12.2022

 

 

 

 

 

Dłużne papiery wartościowe

171

366

62 286

67 821

130 644

obligacje skarbowe PLN

89

-

40 649

45 870

86 608

obligacje skarbowe walutowe

2

321

3 977

-

4 300

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

3

-

9 373

12 100

21 476

obligacje komunalne PLN

14

-

5 046

6 182

11 242

obligacje korporacyjne PLN1

56

45

2 852

1 990

4 943

obligacje korporacyjne walutowe

-

-

389

1 679

2 068

hipoteczne listy zastawne

7

-

-

-

7

Kapitałowe papiery wartościowe

28

344

-

-

372

udziały i akcje w innych jednostkach – nienotowane na giełdach

-

324

-

-

324

akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach

27

20

-

-

47

jednostki uczestnictwa w fundusze inwestycyjne oraz certyfikaty inwestycyjne, prawa do akcji, prawa poboru

1

-

-

-

1

 

 

 

 

 

 

Razem  (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

199

710

62 286

67 821

131 016

Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej (nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”)

-

-

-

(30)

(30)

 

 

 

 

 

 

Razem

199

710

62 286

67 791

130 986

1 Pozycja obejmuje obligacje od międzynarodowych organizacji finansowych w kwocie 3 550 milionów PLN

PAPIERY WARTOŚCIOWE

przeznaczone do obrotu

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

wyceniane według zamortyzowanego kosztu

Razem

31.12.2021

 

 

 

 

 

Dłużne papiery wartościowe

279

503

57 641

72 055

130 478

obligacje skarbowe PLN

69

-

37 371

50 787

88 227

obligacje skarbowe walutowe

2

350

2 007

-

2 359

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

4

-

9 894

12 092

21 990

obligacje komunalne PLN

15

-

4 127

5 022

9 164

obligacje korporacyjne PLN1

182

153

3 810

1 927

6 072

obligacje korporacyjne walutowe

-

-

432

2 227

2 659

hipoteczne listy zastawne

7

-

-

-

7

Kapitałowe papiery wartościowe

32

330

-

-

362

udziały i akcje w innych jednostkach – nienotowane na giełdach

-

308

-

-

308

akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach

31

22

-

-

53

jednostki uczestnictwa w fundusze inwestycyjne oraz certyfikaty inwestycyjne, prawa do akcji, prawa poboru

1

-

-

-

1

 

 

 

 

 

 

Razem  (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

311

833

57 641

72 055

130 840

Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej (nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”)

-

-

-

(2)

(2)

 

 

 

 

 

 

Razem

311

833

57 641

72 053

130 838

1 Pozycja obejmuje obligacje od międzynarodowych organizacji finansowych w kwocie 3 652 milionów PLN

W pozycji obligacje skarbowe PLN i walutowe ujmuje się obligacje Skarbu Państwa Rzeczypospolitej Polskiej oraz obligacje Skarbu Państwa Stanów Zjednoczonych.

 

31.12.2022

31.12.2021

odpis nieobniżający wartości godziwej papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

37

24

 

PAPIERY WARTOŚCIOWE WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

przeznaczone do obrotu

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

wyceniane według zamortyzowanego kosztu

Razem

31.12.2022

 

 

 

 

 

bez określonego terminu - kapitałowe papiery wartościowe

28

344

-

-

372

do 1 miesiąca

20

-

3 142

1 513

4 675

od 1 miesiąca do 3 miesięcy

-

-

223

7

230

od 3 miesięcy do 1 roku

17

-

3 455

751

4 223

od 1 roku do 5 lat

110

366

35 771

37 702

73 949

powyżej 5 lat

24

-

19 695

27 848

47 567

 

 

 

 

 

 

Razem

199

710

62 286

67 821

131 016

 

PAPIERY WARTOŚCIOWE WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

przeznaczone do obrotu

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej

przez rachunek zysków i strat

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

wyceniane według zamortyzowanego kosztu

Razem

31.12.2021

 

 

 

 

 

bez określonego terminu - kapitałowe papiery wartościowe

32

330

-

-

362

do 1 miesiąca

7

2

59

-

68

od 1 miesiąca do 3 miesięcy

3

-

122

9

134

od 3 miesięcy do 1 roku

127

-

1 091

5 824

7 042

od 1 roku do 5 lat

99

364

33 239

38 165

71 867

powyżej 5 lat

43

137

23 130

28 057

51 367

 

 

 

 

 

 

Razem

311

833

57 641

72 055

130 840

 

34.            Transakcje z przyrzeczeniem odkupu i sprzedaży

Transakcje zakupu papierów wartościowych z przyrzeczeniem odsprzedaży są wyceniane według zamortyzowanego kosztu. Różnica między ceną zakupu i odkupu (sprzedaży) stanowi przychód odsetkowy i podlega rozliczaniu w czasie według efektywnej stopy procentowej przez okres trwania umowy.

Transakcje z przyrzeczenie odkupu są to transakcje sprzedaży papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu w umownym terminie i po określonej cenie. Papiery wartościowe będące składnikiem transakcji z przyrzeczeniem odkupu nie są wyłączane ze sprawozdania z sytuacji finansowej i podlegają wycenie według zasad określonych dla poszczególnych kategorii papierów wartościowych. Różnica między ceną sprzedaży i odkupu stanowi koszt odsetkowy i rozliczana jest w czasie trwania umowy z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej.

Na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość transakcji z przyrzeczeniem odsprzedaży wyniosła 7 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku – 0). Na dzień 31 grudnia 2022 Bank nie zawarł transakcji z przyrzeczeniem odkupu (na 31 grudnia 2021 roku wartość tych transakcji wyniosła 49 milionów PLN).

35.            Kredyty i pożyczki udzielone klientom

Zasady rachunkowości

Klasyfikacja i wycena kredytów i pożyczek udzielonych klientom do poszczególnych kategorii wyceny jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych”.

Do pozycji kredyty i pożyczki udzielone klientom zalicza się należności z tytułu kredytów i pożyczek, Do kategorii kredytów i pożyczek udzielonych klientom wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat zaklasyfikowano następujące produkty: pożyczka gotówkowa, karty kredytowe i kredyty odnawialne, które w zapisach umownych zawierały mnożnik w formule oprocentowania.

Bank koryguje wartość bilansową brutto kredytów mieszkaniowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu ujmując wpływ:

•        ryzyka prawnego dotyczącego potencjalnych spraw spornych dla portfela kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych oraz istniejących spraw spornych dotyczących ekspozycji kredytowych ujętych na datę bilansową w sprawozdaniu z sytuacji finansowej (patrz „Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych”)

•        tzw. ustawowych wakacji kredytowych ujęty w drugiej połowie roku 2022.

Ustawowe wakacje kredytowe wprowadzone zostały Ustawą o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom z dnia 14 lipca 2022 roku (dalej: „Ustawa”), zawierającą pakiet wsparcia dla kredytobiorców spłacających kredyty hipoteczne. Zgodnie z założeniami Ustawy ustawowe wakacje kredytowe dotyczą kredytów hipotecznych udzielonych w złotych polskich i dają możliwość zawieszenia spłaty kredytu na 8 miesięcy w latach 2022 – 2023 – po dwa miesiące w III i IV kwartale 2022 roku i po jednym miesiącu w każdym z czterech kwartałów 2023 roku. Z zawieszenia spłaty kredytu może skorzystać klient, jeśli umowa została zawarta przed 1 lipca 2022 roku, a okres kredytowania kończy się po 31 grudnia 2022 roku. Z wakacji kredytowych można skorzystać wyłącznie w przypadku jednego kredytu. Harmonogram spłaty rat kredytowych, w przypadku skorzystania przez klienta z tego udogodnienia, ulega wydłużeniu o liczbę wykorzystanych miesięcy wakacji kredytowych.

Bank uważa, iż uprawnienia klientów do skorzystania przez nich z zawieszenia spłat kredytu stanowią ustawową modyfikację przepływów pieniężnych, która nastąpiła w dniu podpisania Ustawy przez Prezydenta tj. 14 lipca 2022 roku.

Bank skorygował wartość bilansową brutto kredytów hipotecznych na kwotę 2 443 miliony PLN dokonując pomniejszenia przychodu odsetkowego. Wartość korekty została ustalona jako różnica wartości bieżącej szacowanych przepływów pieniężnych, wynikających z umów kredytowych, uwzględniającej zawieszenie płatności rat oraz bieżącej wartości bilansowej brutto portfela kredytowego. Kalkulacja straty oparta jest na założeniu, że około 63% klientów posiadających kredyt hipoteczny udzielony w PLN zdecyduje się na skorzystanie z wakacji kredytowych (współczynnik partycypacji klientów).

Do końca grudnia 2022 roku 218,6 tysiąca klientów Banku złożyło wniosek o zawieszenie spłaty kredytu hipotecznego, co stanowi 50% liczby ogółem oraz 66% wartości bilansowej brutto kredytów ogółem uprawnionych do wakacji kredytowych. Łączna liczba zawnioskowanych zawieszeń według stanu na 31.12.2022 roku wyniosła 1 397 tysięcy (z czego 614,7 tysięcy dotyczyło zawieszeń w 2023 roku), co stanowi 40% maksymalnej liczby rat do zawieszenia dla wszystkich uprawnionych klientów.

Bank na 31 grudnia 2022 roku dokonał oceny wystarczalności poziomu straty z tytułu wakacji kredytowych w ujęciu wartościowym, przyjmując następujące założenia:

1)      zbliżony do poziomu z 2022 roku - analiza ta oparta jest na podziale klientów na 4 grupy obrazujące ich dotychczasowy stopień aktywności, na podstawie którego określony został potencjalny stopień aktywności na 2023 roku;

2)      dla grupy klientów, którzy wnioskowali o wakacje kredytowe w 2022 roku ale na koniec roku nie złożyli wniosków o zawieszenia rat kapitałowo-odsetkowych na 2023 rok uwzględniony został efekt przeszacowania stóp procentowych, kalkulowany na bazie zmiany stóp bazowych pomiędzy datą ujęcia straty na wakacjach kredytowych, a 31 grudnia 2022 roku;

3)      strata dotycząca wszystkich zrealizowanych w 2022 roku oraz zawnioskowanych na 2023 rok zawieszeń rat kapitałowo-odsetkowych została obniżona o efekt przedpłat obserwowany na podstawie zachowania klientów w drugiej połowie 2022 roku oraz prognozowany na 2023 rok, skorygowany ostrożnościowo z uwagi na niepewność w odniesieniu do możliwych przedpłat w 2023 roku;

4)      na podstawie danych miesięcznych o napływie nowych wniosków w 2022 roku, przy zastosowaniu funkcji ekstrapolacyjnej ustalony został trend wniosków jakie mogą pojawić się do końca programu na podstawie którego przy zastosowaniu stóp procentowych na 31 grudnia 2022 roku oszacowana została potencjalna strata.

Wyniki powyższej analizy potwierdziły, iż rozpoznana przez Bank strata z tytułu wakacji kredytowych w wysokości 2 443 miliony PLN jest na adekwatnym poziomie. Na wzrost współczynnika partycypacji klientów w przyszłości, a tym samym na poziom kosztów z tego tytułu, mogą potencjalnie mieć wpływ takie czynniki jak wzrost poziomu bezrobocia, zmiana zachowań klientów oraz wzrost rynkowych stóp procentowych.

Dodatkowo Bank koryguje wartość bilansową brutto kredytów mieszkaniowych oraz konsumenckich wycenianych według zamortyzowanego kosztu ujmując wpływ potencjalnych zwrotów kosztów dla klientów z tytułu przewidywanej przedterminowej spłaty w przyszłości czynnych kredytów konsumenckich i hipotecznych.

W pozycji kredyty i pożyczki udzielone klientom zaprezentowano korektę z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej dla kredytów stanowiących pozycję zabezpieczaną (nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”).

Szacunki i osądy: Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe, Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Wrażliwość wysokości straty na zmianę współczynnika partycypacji klientów o +/- 10 pp. przedstawia poniższa tabela:

 

wzrost współczynnika partycypacji klientów o 10 pp

spadek współczynnika partycypacji klientów o 10 pp

wpływ na stratę z tytułu wakacji kredytowych („+” wzrost; „()„ spadek)

379

(379)

Informacje finansowe

Informacje w zakresie ekspozycji na ryzyko kredytowe zostały szerzej opisane w nocie „Ryzyko kredytowe – informacje finansowe”.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM

31.12.2022

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

wyceniane wg zamortyzowanego kosztu

Razem

bankowości detalicznej i prywatnej

3 480

11 895

98 475

113 850

na nieruchomości

4

11 895

72 274

84 173

Konsumpcyjne

3 476

-

26 201

29 677

firm i przedsiębiorstw

44

-

17 011

17 055

na nieruchomości

-

-

5 381

5 381

gospodarcze

44

-

11 630

11 674

korporacyjne

41

-

77 980

78 021

na nieruchomości

-

-

118

118

gospodarcze

41

-

77 862

77 903

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

(bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

3 565

11 895

193 466

208 926

Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”

-

-

(8)

(8)

Razem

3 565

11 895

193 458

208 918

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM

31.12.2021

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

wyceniane wg zamortyzowanego kosztu

Razem

bankowości detalicznej i prywatnej

4 462

13 531

102 189

120 182

na nieruchomości

4

13 531

76 849

90 384

konsumpcyjne

4 458

-

25 340

29 798

firm i przedsiębiorstw

43

-

17 343

17 386

na nieruchomości

-

-

5 533

5 533

gospodarcze

43

-

11 810

11 853

korporacyjne

54

-

68 056

68 110

na nieruchomości

-

-

75

75

gospodarcze

54

-

67 981

68 035

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

(bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

4 559

13 531

187 588

205 678

Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”

-

-

(1)

(1)

Razem

4 559

13 531

187 587

205 677

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

wyceniane według zamortyzowanego kosztu

Razem

31.12.2022

 

 

 

 

do 1 miesiąca

730

94

8 724

9 548

od 1 miesiąca do 3 miesięcy

453

50

6 915

7 418

od 3 miesięcy do 1 roku

1 733

210

30 724

32 667

od 1 roku do 5 lat

603

1 301

76 137

78 041

powyżej 5 lat

46

10 240

70 966

81 252

 

 

 

 

 

Razem

3 565

11 895

193 466

208 926

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM WEDŁUG TERMINÓW ZAPADALNOŚCI (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

wyceniane według zamortyzowanego kosztu

Razem

31.12.2021

 

 

 

 

do 1 miesiąca

794

76

10 374

11 244

od 1 miesiąca do 3 miesięcy

554

81

6 138

6 773

od 3 miesięcy do 1 roku

2 110

367

27 284

29 761

od 1 roku do 5 lat

1 058

2 088

74 285

77 431

powyżej 5 lat

43

10 919

69 507

80 469

 

 

 

 

 

Razem

4 559

13 531

187 588

205 678

 

36.            Zobowiązania wobec banków

Zasady rachunkowości: Klasyfikacja i wycena do kategorii jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych”.

Informacje finansowe

ZOBOWIĄZANIA WOBEC BANKÓW

31.12.2022

31.12.2021

Wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:

2

-

Zobowiązania z tytułu krótkiej pozycji w papierach wartościowych

2

-

Wyceniane według zamortyzowanego kosztu

2 926

3 762

Depozyty banków

1 936

2 813

Rachunki bieżące

974

937

Inne depozyty z rynku pieniężnego

16

12

 

 

 

Razem

2 928

3 762

 

ZOBOWIĄZANIA WOBEC BANKÓW WEDŁUG OKRESÓW SPŁATY

31.12.2022

31.12.2021

Wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:

2

-

do 1 miesiąca

2

-

 

 

 

Wyceniane według zamortyzowanego kosztu:

2 926

3 762

do 1 miesiąca

2 880

3 702

od 1 miesiąca do 3 miesięcy

31

20

od 3 miesięcy do 1 roku

15

40

 

 

 

Razem

2 928

3 762

37.            Zobowiązania wobec klientów

Zasady rachunkowości:

Klasyfikacja i wycena do kategorii jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych”.

W zobowiązaniach wobec klientów zaprezentowano również korektę z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej dla zobowiązań wobec klientów stanowiących pozycję zabezpieczaną (nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”).

Informacje finansowe

ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW

Zobowiązania wobec gospodarstw domowych

Zobowiązania wobec podmiotów gospodarczych

Zobowiązania wobec jednostek budżetowych

Razem

31.12.2022

 

 

 

 

Wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

-

5

-

5

Zobowiązania z tytułu krótkiej pozycji w papierach wartościowych

-

5

-

5

Wyceniane według zamortyzowanego kosztu

260 729

56 990

17 188

334 907

Środki na rachunkach bieżących i depozyty O/N, w tym:

178 629

38 931

16 224

233 784

rachunki oszczędnościowe i inne środki oprocentowane

41 877

12 452

11 615

65 944

Depozyty terminowe

81 600

17 481

913

99 994

Pozostałe zobowiązania

500

578

51

1 129

Zobowiązania wobec klientów (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

260 729

56 995

17 188

334 912

Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej (nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”)

(56)

-

-

(56)

 

 

 

 

 

Razem

260 673

56 995

17 188

334 856

 

ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW

Zobowiązania wobec gospodarstw domowych

Zobowiązania wobec podmiotów gospodarczych

Zobowiązania wobec jednostek budżetowych

Razem

31.12.2021

 

 

 

 

Wyceniane według zamortyzowanego kosztu

242 522

55 680

19 830

318 032

Środki na rachunkach bieżących i depozyty O/N, w tym:

203 299

45 442

19 731

268 472

rachunki oszczędnościowe i inne środki oprocentowane

57 147

16 055

13 301

86 503

Depozyty terminowe

38 506

9 529

76

48 111

Pozostałe zobowiązania

717

709

23

1 449

Zobowiązania wobec klientów (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

242 522

55 680

19 830

318 032

 

 

 

 

 

Razem

242 522

55 680

19 830

318 032

 

ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW WEDŁUG OKRESÓW SPŁATY (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

31.12.2022

31.12.2021

Wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:

5

-

do 1 miesiąca

5

-

 

 

 

Wyceniane według zamortyzowanego kosztu:

334 907

318 032

do 1 miesiąca

268 980

283 800

od 1 miesiąca do 3 miesięcy

29 026

12 334

od 3 miesięcy do 1 roku

10 177

10 675

od 1 roku do 5 lat

21 385

5 757

powyżej 5 lat

5 339

5 466

 

 

 

Razem

334 912

318 032

 

ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW WEDŁUG SEGMENTU KLIENTA

31.12.2022

31.12.2021

Zobowiązania wobec klientów (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

334 912

318 032

bankowości detalicznej i prywatnej

232 858

213 529

korporacyjne

55 115

58 137

firm i przedsiębiorstw

46 939

46 366

Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej (nota „Rachunkowość zabezpieczeń i pozostałe instrumenty finansowe”)

(56)

-

Razem

334 856

318 032

 

38.            Otrzymane finansowanie

Zasady rachunkowości: Klasyfikacja i wycena do kategorii jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych”.

Informacje finansowe

OTRZYMANE FINANSOWANIE

31.12.2022

31.12.2021

Otrzymane kredyty i pożyczki od:

726

5 142

banków

-

13

międzynarodowych organizacji finansowych

726

786

innych instytucji finansowych

-

4 343

Zobowiązania podporządkowane

2 781

2 716

 

 

 

Razem

3 507

7 858

 

38.1. Otrzymane kredyty i pożyczki

OTRZYMANE KREDYTY I POŻYCZKI WEDŁUG OKRESÓW SPŁATY

31.12.2022

31.12.2021

do 1 miesiąca

-

13

od 3 miesięcy do 1 roku

726

4 343

od 1 roku  do 5 lat

-

786

 

 

 

RAZEM

726

5 142

 

Kredyty i pożyczki otrzymane od banków

Data otrzymania* pożyczki przez Bank

Wartość

nominalna

Waluta

Termin zapadalności

Wartość bilansowa na 31.12.2022

Wartość bilansowa na 31.12.2021

31.12.2021

13

PLN

31.12.2021

-

13

Razem

 

 

 

 

13

*kredyt bieżący od Narodowego Banku Polskiego - przekroczenie na rachunku NOSTRO

Kredyty i pożyczki otrzymane od Międzynarodowych Organizacji Finansowych

Data otrzymania kredytu i pożyczki przez Bank

Wartość

nominalna

Waluta

Termin zapadalności

Wartość bilansowa na 31.12.2022

Wartość bilansowa na 31.12.2021

 

 

 

 

 

 

25.09.2013

75

EUR

25.09.2023

70

138

23.10.2018

646

PLN

23.10.2023

656

648

 

 

 

 

 

 

Razem

 

 

 

726

786

 

Kredyty i pożyczki otrzymane od innych instytucji finansowych

Data otrzymania pożyczki przez Bank

Wartość

nominalna

Waluta

Termin zapadalności

Wartość bilansowa na 31.12.2022

Wartość bilansowa na 31.12.2021

 

 

 

 

 

 

25.07.2012

50

EUR

25.07.2022

-

234

26.09.2012

1 000

USD

26.09.2022

-

4 109

 

 

 

 

 

 

Razem

 

 

 

-

4 343

38.2. Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych

Na 31 grudnia 2022 roku i 2021 Bank nie posiadał zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych.

38.3. Zobowiązania podporządkowane

Rodzaj zobowiązania

Rodzaj oprocentowania

Wartość nominalna

Waluta

Okres

Wartość bilansowa

31.12.2022

31.12.2021

Obligacje podporządkowane

WIBOR 6M+0,0155

1 700

PLN

28.08.2017 - 28.08.2027

1 752

1 710

Obligacje podporządkowane

WIBOR 6M+0,0150

1 000

PLN

05.03.2018 - 06.03.2028

1 029

1 006

 

 

 

 

 

 

 

RAZEM

 

 

 

 

2 781

2 716

 

Obligacje podporządkowane zostały za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego przeznaczone na podwyższenie funduszy uzupełniających Banku. Z uwagi na niesprzyjającą sytuację rynkową, 1 sierpnia 2022 roku została podjęta decyzja o rezygnacji z wcześniejszego wykupu obligacji podporządkowanych serii OP0827 wyemitowanych przez Bank 28 sierpnia 2017 roku. W tym samym dniu Zarząd PKO Banku Polskiego S.A. zdecydował o niekontynuowaniu prac zmierzających do emisji przez Bank obligacji podporządkowanych w formacie obligacji podporządkowanych z dziesięcioletnim terminem wykupu (wcześniej 26 kwietnia 2022 roku została podjęta uchwała Zarządu Banku o wyrażeniu zgody na emisję tego rodzaju obligacji).

8 sierpnia 2022 roku Zarząd Banku podjął uchwałę w sprawie ustanowienia programu emisji euroobligacji przez Bank jako emitenta (program Euro Medium Term Notes – „Program EMTN”), o wartości do 4 mld euro (EUR). W ramach Programu EMTN możliwa będzie emisja niezabezpieczonych euroobligacji w dowolnej walucie, w tym takich, z których zobowiązania mogą być zaliczane do zobowiązań kwalifikowalnych lub do funduszy własnych Banku. Emitowane w ramach Programu EMTN obligacje zostaną zarejestrowane w międzynarodowym systemie rejestracji papierów wartościowych (ICSD) prowadzonym przez Euroclear Bank SA/NV lub Clearstream Banking société anonyme. Bank może ubiegać się o dopuszczenie poszczególnych serii euroobligacji do obrotu na rynku regulowanym prowadzonym przez Giełdę Papierów Wartościowych w Luksemburgu, Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.

W dniu  16 grudnia 2022 roku agencja ratingowa Moody’s Investors Service przyznała rating (P)Baa3 dla Programu EMTN, w ramach niezabezpieczonych obligacji oznaczonych jako Senior Non Preferred.

20 grudnia 2022 roku został zatwierdzony przez Commission de Surveillance du Secteur Financier (CSSF) w Luksemburgu Prospekt do programu EMTN. 

1 lutego 2023 roku, w ramach emisji inauguracyjnej spod Programu EMTN, Bank wyemitował 3-letnie obligacje uprzywilejowane w formacie „Senior Preferred Notes” o łącznej wartości 750 mln EUR, z możliwością wykonania wcześniejszego wykupu po dwóch latach od emisji. Kupon emisji jest stały, na poziomie 5,625%, płatny rocznie do daty wcześniejszego wykupu, a po tym czasie zmienny, z płatnościami kwartalnymi. Agencja Moody’s Investors Service przyznała emisji rating na poziomie A3. Obligacje dopuszczone zostały do obrotu na rynku regulowanym na Giełdzie Papierów Wartościowych w Luksemburgu.

 

POZOSTAŁE NOTY UZUPEŁNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ I ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE

39.            Wartości niematerialne

Zasady rachunkowości:

Oprogramowanie - Nabyte licencje na oprogramowanie komputerowe są ujmowane w wysokości poniesionych kosztów nabycia i przygotowania do użytkowania, z uwzględnieniem umorzeń i odpisów z tytułu utraty wartości.

Wartość firmy - Bank ujmuje (od momentu fuzji prawnej z jednostką zależną) jako wartości niematerialne wartość firmy z tytułu przejęcia tego podmiotu. Wartość firmy została ujęta w kwocie nadwyżki przekazanej zapłaty nad wartością możliwych do zidentyfikowania nabytych aktywów i przejętych zobowiązań wycenionych według wartości godziwej na dzień nabycia. Po początkowym ujęciu wartość firmy jest wykazywana według wartości początkowej, pomniejszonej o wszelkie skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.

Relacje z klientami - W wyniku rozliczenia transakcji nabycia zidentyfikowane zostały relacje z klientami podlegające amortyzacji metodą degresywną opartą o tempo konsumowania korzyści ekonomicznych wynikających z ich użytkowania.

Pozostałe wartości niematerialne - Pozostałe wartości niematerialne nabywane przez Bank wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości.

Koszty prac rozwojowych - Koszty zakończonych prac rozwojowych zalicza się do wartości niematerialnych w związku z oczekiwanym uzyskaniem korzyści ekonomicznych oraz spełnieniem określonych warunków, tj. jeżeli istnieje możliwość i zamiar ukończenia oraz użytkowania wytwarzanego składnika, dostępne są stosowne środki techniczne i finansowe służące ukończeniu prac i użytkowania wytwarzanego składnika oraz istnieje możliwość wiarygodnego ustalenia wysokości nakładów poniesionych w czasie prac rozwojowych, które można przyporządkować wytworzeniu składników wartości niematerialnych.

nakłady - Wartość bilansową rzeczowych aktywów trwałych powiększa się o dodatkowe nakłady poniesione w okresie ich użytkowania jeżeli spełnią kryteria rozpoznania jako środek trwały.

Aktywa z tytułu prawa do użytkowania wykazywane są w ramach tej samej pozycji, w ramach której przedstawione zostałyby odpowiednie bazowe składniki aktywów, gdyby były własnością Banku.

Noty powiązane:

•        Okresy użytkowania – nota „Koszty działania”;

•        Odpisy z tytułu utraty wartości - nota „Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych”

Informacje finansowe

WARTOŚCI NIEMATERIALNE

Oprogramowanie

Wartość firmy

Relacje z klientami

Inne, w tym

nakłady

z tego na oprogramowanie

Ogółem

2022

 

 

 

 

 

 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

5 611

872

87

642

585

7 212

Nabycie

-

-

-

429

429

429

Transfery z nakładów

454

-

-

(454)

(454)

-

Inne

9

-

-

42

42

51

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

6 074

872

87

659

602

7 692

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu

(4 048)

-

(82)

(52)

-

(4 182)

Amortyzacja okresu

(439)

-

(2)

(1)

-

(442)

Inne

(3)

-

-

-

-

(3)

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu

(4 490)

-

(84)

(53)

-

(4 627)

 

 

 

 

 

 

 

Odpisy aktualizujące na początek okresu

(15)

(117)

-

(2)

(2)

(134)

Inne

-

-

-

2

2

2

Odpisy aktualizujące na koniec na koniec okresu

(15)

(117)

-

-

-

(132)

 

 

 

 

 

 

 

Wartość bilansowa netto na początek okresu

1 548

755

5

588

583

2 896

Wartość bilansowa netto na koniec okresu

1 569

755

3

606

602

2 933

WARTOŚCI NIEMATERIALNE

Oprogramowanie

Wartość firmy

Relacje z klientami

Inne, w tym

nakłady

z tego na oprogramowanie

Ogółem

2021

 

 

 

 

 

 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

5 907

871

86

463

406

7 327

Nabycie

-

-

-

506

506

506

Transfery z nakładów

371

-

-

(371)

(327)

-

Likwidacja i sprzedaż

(681)

-

-

-

-

(681)

Inne

14

1

1

44

-

60

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

5 611

872

87

642

585

7 212

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu

(4 329)

-

(78)

(52)

-

(4 459)

Amortyzacja okresu

(400)

-

(3)

(1)

-

(404)

Likwidacja i sprzedaż

681

-

-

1

-

682

Inne

-

-

(1)

-

-

(1)

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu

(4 048)

-

(82)

(52)

-

(4 182)

 

 

 

 

 

 

 

Odpisy aktualizujące na początek okresu

(15)

(116)

-

-

-

(131)

Utworzenie w okresie

-

-

-

(2)

(2)

(2)

Inne

-

(1)

-

-

-

(1)

Odpisy aktualizujące na koniec na koniec okresu

(15)

(117)

-

(2)

(2)

(134)

 

 

 

 

 

 

 

Wartość bilansowa netto na początek okresu

1 563

755

8

411

406

2 737

Wartość bilansowa netto na koniec okresu

1 548

755

5

588

583

2 896

Istotną wartością niematerialną z punktu widzenia Banku są nakłady poniesione na Zintegrowany System Informatyczny (ZSI). Łączna wartość nakładów poniesionych na ZSI w latach 2006–2022 wyniosła 1 392 miliony PLN (w latach 2005–2021 - 1 462 miliony PLN).

Wartość bilansowa netto Zintegrowanego Systemu Informatycznego (ZSI) na 31 grudnia 2022 roku wynosiła 651 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku wynosiła 629 milionów PLN). Przewidywany okres eksploatacji systemu został określony na 24 lata. Na 31 grudnia 2022 roku pozostały okres użytkowania wynosi 8 lat.

•      Wartość firmy

Wartość firmy netto

31.12.2022

31.12.2021

Nordea Bank Polska SA

747

747

Aktywa przejęte od spółki CFP sp. z o.o.

8

8

RAZEM

755

755

 

Bank przeprowadza testy na utratę wartości firmy powstałej z nabycia Nordea Bank Polska S.A. bazując na modelu opartym na metodzie zdyskontowanych dywidend, poprzez porównanie wartości bilansowej ośrodków wypracowujących środki pieniężne („CGU”) z ich wartością odzyskiwalną. Wartość rezydualna CGU detalicznego została skalkulowana poprzez ekstrapolację projekcji przepływów pieniężnych poza okres prognozy przy zastosowaniu stopy wzrostu przyjętej na poziomie 3,5%. Prognozy przepływów pieniężnych w teście na utratę wartości obejmowały okres 10 lat i opierały się na założeniach zawartych w planie finansowym Banku na 2023 rok. Do dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych Bank zastosował stopę dyskonta w wysokości 12,50%, uwzględniającą stopę wolną od ryzyka oraz premię za ryzyko.

Na moment przejęcia wyróżniono dwa ośrodki wypracowujące środki pieniężne („CGU”), do których przypisano wartość firmy powstałą z nabycia Nordea Bank Polska SA – detaliczny i korporacyjny, pokrywające się z segmentami działalności. Na wartość firmy przypisaną do CGU korporacyjnego w wysokości 117 milionów PLN, Bank dokonał odpisu 30 czerwca 2020 roku. Wartość firmy Nordea Bank Polska S.A w wysokości 747 milionów PLN dotyczy segmentu detalicznego. 

Na 31 grudnia 2022 roku Bank przeprowadził test na utratę wartości firmy powstałej z nabycia Nordea Bank Polska S.A. przypisanej do CGU detalicznego. Przeprowadzony test nie wskazał utraty wartości.

40.            Rzeczowe aktywa trwałe

Zasady rachunkowości:

rzeczowe aktywa trwałe - Wyceniane są według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia, po pomniejszeniu o umorzenie oraz odpisy z tytułu utraty wartości.

nieruchomości inwestycyjne - Wycenia się według zasad stosowanych do rzeczowych aktywów trwałych.

nakłady - Wartość bilansową rzeczowych aktywów trwałych powiększa się o dodatkowe nakłady poniesione w okresie ich użytkowania jeżeli spełnią kryteria rozpoznania jako środek trwały.

Aktywa z tytułu prawa do użytkowania wykazywane są w ramach tej samej pozycji, w ramach której przedstawione zostałyby odpowiednie bazowe składniki aktywów, gdyby były własnością Banku.

Noty powiązane:

•        Okresy użytkowania – nota „Koszty działania”;

•        Odpisy z tytułu utraty wartości - nota „Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych”

Informacje finansowe

•        Rzeczowe aktywa trwałe

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE

Grunty i budynki

Maszyny i urządzenia, w tym sprzęt informatyczny

Środki trwałe w budowie

Inne, w tym środki transportu

Ogółem

2022

 

 

 

 

 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

3 672

1 560

217

641

6 090

 Nabycie, w tym modyfikacje

153

12

172

22

359

 Transfery z nakładów

49

142

(233)

42

-

 Likwidacja i sprzedaż

(30)

(89)

-

(24)

(143)

 Inne

(17)

(5)

(1)

(7)

(30)

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

3 827

1 620

155

674

6 276

 

 

 

 

 

 

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu

(1 685)

(1 215)

-

(460)

(3 360)

 Amortyzacja okresu 

(284)

(133)

-

(50)

(467)

 Likwidacja i sprzedaż

17

89

-

23

129

 Inne

11

5

-

5

21

 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu 

(1 941)

(1 254)

-

(482)

(3 677)

 

 

 

 

 

 

 Odpisy aktualizujące na początek okresu

(90)

(1)

-

-

(91)

 Utworzenie w okresie

(3)

-

-

-

(3)

 Odpisy aktualizujące na koniec okresu

(93)

(1)

-

-

(94)

 

 

 

 

 

 

 Wartość bilansowa netto na początek okresu

1 897

344

217

181

2 639

 Wartość bilansowa netto na koniec okresu

1 793

365

155

192

2 505

 

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE

Grunty i budynki

Maszyny i urządzenia, w tym sprzęt informatyczny

Środki trwałe w budowie

Inne, w tym środki transportu

Ogółem

2021

 

 

 

 

 

 Wartość bilansowa brutto na początek okresu

3 498

1 526

292

636

5 952

 Nabycie. w tym modyfikacje

96

-

204

10

310

 Transfery z nakładów

89

153

(275)

33

-

 Likwidacja i sprzedaż

(53)

(118)

(1)

(35)

(207)

 Inne

42

(1)

(3)

(3)

35

 Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

3 672

1 560

217

641

6 090

 

 

 

 

 

 

 Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu

(1 462)

(1 216)

-

(444)

(3 122)

 Amortyzacja okresu 

(293)

(118)

-

(53)

(464)

 Likwidacja i sprzedaż

48

118

-

35

201

 Inne

22

1

-

2

25

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu 

(1 685)

(1 215)

-

(460)

(3 360)

 

 

 

 

 

 

 Odpisy aktualizujące na początek okresu

(92)

(1)

-

-

(93)

 Utworzenie w okresie

(1)

-

-

-

(1)

 Inne

3

-

-

-

3

 Odpisy aktualizujące na koniec okresu

(90)

(1)

-

-

(91)

 

 

 

 

 

 

 Wartość bilansowa netto na początek okresu

1 944

309

292

192

2 737

 Wartość bilansowa netto na koniec okresu

1 897

344

217

181

2 639

 

Na 31 grudnia 2022 roku wartość bilansowa netto nieruchomości inwestycyjnych wynosiła 332 tysiące PLN (na 31 grudnia 2021 roku 339 tysięcy PLN).

41.            Aktywa przeznaczone do sprzedaży

Zasady rachunkowości:

Jako przeznaczone do sprzedaży klasyfikowane są jedynie aktywa dostępne do natychmiastowej sprzedaży w bieżącym stanie, których sprzedaż jest wysoce prawdopodobna, tzn. zdecydowano o sprzedaży danego składnika aktywów, rozpoczęto aktywny program znalezienia nabywcy i zakończenia planu zbycia. Ponadto, taki składnik aktywów jest oferowany do sprzedaży po cenie, która jest racjonalna w odniesieniu do jego bieżącej wartości godziwej i oczekuje się, że sprzedaż zostanie zakończona w okresie jednego roku od dnia zaklasyfikowania składnika aktywów do tej kategorii.

Aktywa te ujmowane są w kwocie niższej z dwóch: wartości bilansowej lub wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia tych aktywów. Odpisy aktualizujące wartość aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży ujmowane są w rachunku zysków i strat za okres, w którym dokonano tych odpisów. W stosunku do aktywów zaklasyfikowanych do tej kategorii nie nalicza się amortyzacji.

Gdy kryteria klasyfikacji do tej grupy nie są dłużej spełnione, Bank dokonuje reklasyfikacji aktywów z aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży do odpowiedniej kategorii aktywów. Aktywa wycofane z aktywów przeznaczonych do sprzedaży wycenia się w niższej z dwóch wartości: 1) wartości bilansowej sprzed momentu zaklasyfikowania do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży, pomniejszonej o amortyzację, która zostałaby ujęta, gdyby składnik aktywów (lub grupa do zbycia) nie został zakwalifikowany jako przeznaczony do sprzedaży, 2) wartości odzyskiwalnej na dzień podjęcia decyzji o zaniechaniu sprzedaży.

Noty powiązane:

•        Okresy użytkowania – nota „Koszty działania”;

•        Odpisy z tytułu utraty wartości - nota „Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych”

 Informacje finansowe

AKTYWA PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY

31.12.2022

31.12.2021

Grunty i budynki

11

19

Razem brutto

11

19

Odpisy z tytułu utraty wartości

(1)

(1)

 

 

 

Razem

10

18

 

Aktywa przeznaczone do sprzedaży- ZMIANY DOTYCZĄCE ODPISÓW

31.12.2022

31.12.2021

Wartość na początek okresu

(1)

(3)

Utworzenie  w okresie

-

(2)

Inne

-

4

Wartość na koniec okresu

(1)

(1)

 

42.            Inwestycje w jednostki zależne, stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

Informacje finansowe

31.12.2022

Wartość brutto

Utrata wartości

Wartość netto

JEDNOSTKI ZALEŻNE

 

 

 

PKO Bank Hipoteczny SA

1 650

-

1 650

KREDOBANK SA

1 072

(845)

227

PKO Leasing SA

496

-

496

PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA

241

-

241

PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA

225

-

225

PKO VC - fizan1

200

-

200

PKO BP BANKOWY PTE SA

151

(37)

114

NEPTUN - fizan1

132

-

132

Merkury - fiz an1

120

-

120

PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA

110

-

110

PKO Finance AB

24

-

24

PKO BP Finat sp. z o.o.

21

-

21

WSPÓLNE PRZEDSIĘWZIĘCIA

 

 

 

Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.

197

-

197

Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.

78

-

78

JEDNOSTKI STOWARZYSZONE

 

 

 

Bank Pocztowy S.A.

184

(184)

-

„Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych" sp. z o.o.

2

(2)

-

Razem

4 903

(1 068)

3 835

1 Bank posiada certyfikaty inwestycyjne funduszu umożliwiające, zgodnie z MSSF, sprawowanie kontroli nad funduszem.

31.12.2021

Wartość brutto

Utrata wartości

Wartość netto

JEDNOSTKI ZALEŻNE

 

 

 

PKO Bank Hipoteczny SA

1 650

-

1 650

KREDOBANK SA

1 072

(793)

279

PKO Leasing SA

496

-

496

PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA

241

-

241

PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA

225

-

225

PKO VC - fizan1

200

-

200

PKO BP BANKOWY PTE SA

151

(37)

114

NEPTUN - fizan1

132

-

132

Merkury - fiz an1

120

-

120

PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA

110

-

110

PKO Finance AB

24

-

24

PKO BP Finat sp. z o.o.

21

-

21

WSPÓLNE PRZEDSIĘWZIĘCIA

 

 

 

Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.

197

-

197

Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.

78

-

78

JEDNOSTKI STOWARZYSZONE

 

 

 

Bank Pocztowy SA

184

(184)

-

„Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych" sp. z o.o.

2

(2)

-

Korekta z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej

5

-

5

Razem

4 908

(1 016)

3 892

1 Bank posiada certyfikaty inwestycyjne funduszu umożliwiające, zgodnie z MSSF, sprawowanie kontroli nad funduszem.

W 2022 roku Bank utworzył dodatkowy odpis na utratę wartości inwestycji w KREDOBANK SA na kwotę 52 miliony PLN (patrz nota: Wpływ sytuacji geopolitycznej w Ukrainie na PKO Bank Polski S.A.)

Test na utratę wartości przeprowadzony na 31 grudnia 2022 roku nie wskazał na konieczność zmiany dotychczasowego pełnego odpisu aktualizacyjnego – utrzymując wartości Banku Pocztowego w księgach na 31 grudnia 2022 roku na dotychczasowym poziomie, tj. w kwocie 0 PLN.

43.            Inne aktywa

Zasady rachunkowości:

Klasyfikacja i wycena innych aktywów finansowych do kategorii jest dokonywana zgodnie z zasadami określenia modelu biznesowego i oceny charakterystyki wynikających z umowy przepływów pieniężnych, o których mowa w nocie „Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych”

Inne aktywa finansowe ujęte w tej pozycji wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty, obejmującej również ewentualne odsetki od tych aktywów, z uwzględnieniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe.

Inne aktywa niefinansowe wycenia się zgodnie z zasadami wyceny obowiązującymi dla poszczególnych kategorii aktywów ujętych w tej pozycji.

Informacje finansowe

Informacje w zakresie ekspozycji na ryzyko kredytowe zostały szerzej opisane w nocie „Ryzyko kredytowe – informacje finansowe”.

INNE AKTYWA

31.12.2022

31.12.2021

Inne aktywa finansowe

1 654

1 825

Rozrachunki z tytułu transakcji zrealizowanych przy użyciu kart

620

1 251

Rozliczenie instrumentów finansowych

134

109

Należności z tytułu rozliczeń gotówkowych

340

233

Należności i rozliczenia z tytułu obrotu papierami wartościowymi

24

14

Należności z tytułu dywidend do otrzymania i dopłat od spółek zależnych

-

99

Rozliczenia z tytułu sprzedaży walutowych znaków pieniężnych

118

4

Należności od odbiorców

97

94

Pozostałe

321

21

Inne aktywa niefinansowe

456

212

Zapasy

19

10

Należności od jednostek zależnych wchodzących w skład PGK

-

5

Aktywa do zbycia

31

27

Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów

81

58

Rozrachunki z budżetem z tytułu zryczałtowanego podatku dochodowego

12

-

Pozostałe1

313

112

 

 

 

Razem

2 110

2 037

1   w pozycji „Pozostałe” na 31 grudnia 2022 roku ujęto kwotę 186 milionów PLN (281 milionów PLN należności brutto oraz (95) milionów PLN korekty wartości brutto innych aktywów) z tytułu ujęcia należności z tytułu wypłaconego klientom kapitału oraz 40 milionów PLN z tytułu roszczeń Banku o zwrot kosztów za bezumowne korzystanie z kapitału (patrz nota „Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych”)

•        Inne aktywa niefinansowe

INNE AKTYWA NIEFINANSOWE

31.12.2022

31.12.2021

 

 

 

Wartość brutto

724

476

Odpisy

(268)

(264)

Wartość netto

456

212

 

Inne aktywa niefinansowe- ZMIANY DOTYCZĄCE ODPISÓW

2022

2021

Wartość na początek okresu

(264)

(164)

Utworzenie w okresie

(58)

(81)

Spisania aktywów i rozliczenia

36

-

Rozwiązanie w okresie

24

31

Inne

(6)

(50)

Wartość na koniec okresu

(268)

(264)

•      Zarządzanie majątkiem przejętym za wierzytelności – pozycja „aktywa do zbycia”

Przejęty w toku działań restrukturyzacyjnych lub windykacyjnych majątek przeznaczany jest do sprzedaży lub na potrzeby Banku. Informacja o przejętych składnikach majątkowych analizowana jest pod kątem możliwości wykorzystania majątku na wewnętrzne potrzeby Banku. W latach zakończonych odpowiednio 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku majątek przejęty w toku działań restrukturyzacyjnych i windykacyjnych w całości przeznaczony został do sprzedaży. Podejmowane przez Bank działania mają na celu sprzedaż aktywów w możliwie najkrótszym czasie. Podstawowym trybem postępowania przy sprzedaży majątku jest przetarg nieograniczony, w uzasadnionych przypadkach sprzedaż następuje w innym trybie uzależnionym od specyfiki sprzedawanego majątku.

44.            Pozostałe zobowiązania

Zasady rachunkowości:

Klasyfikacja i wycena pozostałych zobowiązań finansowych do kategorii jest dokonywana zgodnie z zasadami o których mowa w nocie „Ogólne zasady rachunkowości dotyczące instrumentów finansowych”

Pozostałe zobowiązania finansowe ujęte w tej pozycji wycenia się w kwocie wymaganej zapłaty obejmującej ewentualne odsetki od tych zobowiązań, natomiast rezerwy na przyszłe płatności w uzasadnionej wiarygodnie oszacowanej wartości niezbędnej do wypełnienia obecnego obowiązku na koniec okresu sprawozdawczego.

Pozostałe zobowiązania niefinansowe wycenia się zgodnie z zasadami wyceny obowiązującymi dla poszczególnych kategorii zobowiązań ujętych w tej pozycji.

Informacje finansowe

POZOSTAŁE ZOBOWIĄZANIA

31.12.2022

31.12.2021

Inne zobowiązania finansowe

4 176

3 322

Koszty do zapłacenia

538

475

Rozliczenia międzybankowe

868

377

Zobowiązania w zakresie działalności inwestycyjnej i gospodarki własnej

134

176

Zobowiązania wobec dostawców

71

142

Zobowiązania i rozliczenia z tytułu obrotu papierami wartościowymi

354

294

Rozliczenia instrumentów finansowych

41

47

Zobowiązania z tytułu działalności dewizowej

761

329

Koszty z tytułu dofinansowania spółki zależnej

190

295

Zobowiązania z tytułu kart płatniczych

314

243

Zobowiązania z tytułu leasingu

864

904

Pozostałe

41

40

Inne zobowiązania niefinansowe

2 304

1 768

Przychody pobierane z góry

596

602

Zobowiązanie od jednostek zależnych wchodzących w skład PGK

83

27

Zobowiązanie z tytułu podatku od niektórych instytucji finansowych

100

92

Zobowiązania z tytułu składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny, utrzymywane w formie zobowiązań do zapłaty

818

704

na fundusz przymusowej restrukturyzacji

432

353

na fundusz gwarancyjny banków

386

351

Rozliczenia publiczno-prawne

460

242

Pozostałe1

247

101

 

 

 

Razem

6 480

5 090

1 w tym 132 miliony PLN z tytułu ujęcia zobowiązania dotyczącego zwrotu wpłaconych przez klientów rat kapitałowo-odsetkowych od kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych (patrz nota „Kredyty hipoteczne w walutach wymienialnych”)

W pozycji „Zobowiązania z tytułu składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny” zawarte zostały zobowiązania do zapłaty z tytułu składek wnoszonych na rzecz BFG (patrz nota „Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań oraz przeniesione aktywa finansowe”).

Na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku Bank nie posiadał zobowiązań w przypadku których nie wywiązywałaby się z płatności wynikających z zawartych umów.

45.            Rezerwy

Zasady rachunkowości:

•      rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

Rezerwę na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne tworzy się w wysokości oczekiwanych strat kredytowych (szczegóły patrz nota „Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe”).

W analizie portfelowej przy ustalaniu rezerwy wykorzystuje się parametry portfelowe oszacowane z wykorzystaniem metod statystycznych na bazie historycznych obserwacji ekspozycji o takiej samej charakterystyce, określające marginalne prawdopodobieństwo wystąpienia przesłanki utraty wartości, średni poziom wykorzystania zobowiązania pozabilansowego oraz poziom oczekiwanej straty w przypadku wystąpienia przesłanki utraty wartości w kolejnych miesiącach z przedziału czasowego od daty sprawozdawczej do horyzontu w kalkulacji oczekiwanej straty.

W odniesieniu do ekspozycji indywidualnie znaczących podlegających ocenie metodą zindywidualizowaną rezerwę ustala się indywidualnie - jako różnicę pomiędzy oczekiwaną wartością bilansowej ekspozycji kredytowej, która powstanie z udzielonego zobowiązania pozabilansowego w dacie wystąpienia zadłużenia przeterminowanego uznawanego za przesłankę utraty wartości, a wartością bieżącą oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych uzyskanych z tej ekspozycji.

•      rezerwy na nierozstrzygnięte sprawy sporne, z wyłączeniem spraw spornych dotyczących kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Rezerwy na sprawy sporne obejmują sprawy sporne z kontrahentami, klientami oraz instytucjami zewnętrznymi (np. UOKiK), które tworzone są na podstawie oceny prawdopodobieństwa przegrania przez Bank sprawy sądowej i spodziewanej kwoty wypłaty (sprawy sporne szczegółowo zostały opisane w nocie „Sprawy sporne”). 

Rezerwy na sprawy sporne tworzone są w wysokości oczekiwanych wypływów korzyści ekonomicznych.

•      Rezerwy na potencjalne sprawy sporne przeciwko bankowi dotyczące kredytów hipotecznych w walucie wymienialnej

Rezerwy opisane zostały w nocie „Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych”.

•      Rezerwy na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich

Na wartość rezerw na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich wpływa wskaźnik przedpłacanych kredytów konsumenckich, oczekiwana liczba reklamacji klientów w zakresie zwrotu kosztów dla kredytów przedpłaconych przed datą bilansową oraz średnia wartość zwrotu. Oczekiwana liczba reklamacji oraz średnia wartość zwrotu opierają się na historycznych danych dotyczących liczby złożonych reklamacji i średnich kwot zwrotu dla klientów.

•      rezerwa na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia

Rezerwa na wynikające z Kodeksu pracy odprawy emerytalne i rentowe tworzona jest indywidualnie dla każdego pracownika na podstawie wyceny aktuarialnej. Podstawę do wyznaczania wartości rezerw na świadczenia pracownicze stanowią przepisy wewnętrzne Banku.

Wycena rezerw na świadczenia pracownicze dokonywana jest z zastosowaniem technik i założeń aktuarialnych. W kalkulacji rezerwy uwzględniono wszystkie odprawy emerytalne i rentowe, które mogą być w przyszłości wypłacone. Rezerwę utworzono na podstawie listy osób zawierającej wszystkie niezbędne dane o pracownikach, ze szczególnym uwzględnieniem stażu pracy, wieku oraz płci. Naliczone rezerwy są równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia.

•      rezerwy na niewykorzystane urlopy

Rezerwa na niewykorzystane urlopy tworzona jest w wysokości oczekiwanego wypływu środków, bez uwzględniania dyskontowania, na podstawie pozostających do wykorzystania zaległych dni urlopów wypoczynkowych przysługujących pracownikom Banku oraz średniego miesięcznego wynagrodzenia.

•      inne rezerwy

Inne rezerwy obejmują głównie rezerwy na potencjalne roszczenia z tytułu sprzedaży wierzytelności, które opisano w nocie „Informacje o pakietowej sprzedaży wierzytelności”.

Rezerwy na przyszłe płatności są wyceniane w uzasadnionej wiarygodnie oszacowanej wartości niezbędnej do wypełnienia obecnego obowiązku na koniec okresu sprawozdawczego. Wszystkie rezerwy tworzone są w ciężar rachunku zysków i strat, oprócz zysków i strat aktuarialnych odnoszonych do innych dochodów całkowitych.

W przypadku gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wielkość rezerwy jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej przed opodatkowaniem, która odzwierciedla aktualne oceny rynkowe co do wartości pieniądza w czasie oraz ewentualnego ryzyka związanego z danym zobowiązaniem.

szacunki i oceny:

Bank dokonał aktualizacji szacunków rezerwy na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia na 31 grudnia 2021 roku wykorzystując kalkulacje przeprowadzone przez zewnętrznego niezależnego aktuariusza. Naliczone rezerwy są równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia.

ELEMENTY WPŁYWAJĄCE NA WYSOKOŚĆ REZERWY:

31.12.2022

31.12.2021

przyjęta stopa dyskonta finansowego

6,80

3,60

średni ważony współczynnik mobilności pracowniczej

9,46

9,26

średni pozostały okres zatrudnienia w latach

7,40

7,60

dziesięcioletni średni zakładany roczny wzrost podstaw kalkulacji odpraw emerytalno-rentowych

3,55

2,66

Wpływ zwiększenia/zmniejszenia stopy dyskonta finansowego oraz planowanych wzrostów podstawy rezerwy o 1 p.p. na zmniejszenie/zwiększenie wartości rezerwy na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku przedstawiają poniższe tabele: 

SZACUNKOWA ZMIANA REZERWY na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia

31.12.2022

31.12.2021

scenariusz +1pp

scenariusz -1pp

scenariusz +1pp

scenariusz -1pp

 

 

 

 

 

Stopa dyskonta finansowego

(4)

5

(4)

4

Planowane wzrosty podstaw

6

(4)

5

(4)

Bank dokonał analizy wrażliwości szacunków rezerwy na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych przed datą bilansową na 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku na zmiany liczby reklamacji oraz średniej kwoty zwrotów dla klienta.

SZACUNKOWA ZMIANA REZERWY

Zmiana liczby reklamacji

Zmiana średniej kwoty zwrotu

-10%

10%

-10%

10%

31.12.2022

 

 

 

 

Rezerwa na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych

(1)

1

(1)

1

 

 

SZACUNKOWA ZMIANA REZERWY

Zmiana liczby reklamacji

Zmiana średniej kwoty zwrotu

-10%

10%

-10%

10%

31.12.2021

 

 

 

 

Rezerwa na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych

(1)

1

(1)

1

Informacje finansowe

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31.12.2022

Rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne1

Rezerwy na nierozstrzygnięte sprawy sporne, z wyłączeniem spraw spornych dotyczących spłaconych kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Rezerwy na sprawy sporne przeciwko bankowi dotyczące kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Rezerwy na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych

Rezerwy na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia

Restrukturyzacja

Rezerwa na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe

Inne rezerwy, w tym rezerwy na sprawy sporne pracownicze

Razem

Wartość na początek okresu

672

99

595

15

55

47

91

42

1 616

Zwiększenia, w tym zwiększenia istniejących rezerw

155

7

383

13

15

-

25

50

648

Wykorzystane kwoty

-

(7)

(127)

(12)

(5)

(12)

(8)

(34)

(205)

Niewykorzystane kwoty rozwiązane w okresie

-

(3)

-

-

(1)

-

(11)

-

(15)

Inne zmiany i reklasyfikacje

2

1

-

1

-

-

-

-

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wartość na koniec okresu

829

97

851

17

64

35

97

58

2 048

Rezerwa krótkoterminowa

684

-

-

17

10

35

97

-

843

Rezerwa długoterminowa

145

97

851

-

54

-

-

58

1 205

1 Patrz nota „Ryzyko kredytowe – informacje finansowe”

ZA ROK ZAKOŃCZONY 31.12.2021

Rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

Rezerwy na nierozstrzygnięte sprawy sporne, z wyłączeniem spraw spornych dotyczących kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Rezerwy na sprawy sporne przeciwko bankowi dotyczące kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Rezerwy na zwrot kosztów dla klientów z tytułu przedterminowej spłaty kredytów konsumenckich i hipotecznych

Rezerwy na emerytury i inne zobowiązania z tytułu zdefiniowanych świadczeń po okresie zatrudnienia

Restrukturyzacja

Rezerwa na niewykorzystane urlopy wypoczynkowe

Inne rezerwy, w tym rezerwy na sprawy sporne pracownicze

Razem

Wartość na początek okresu

626

96

426

23

61

38

77

120

1 467

Zwiększenia, w tym zwiększenia istniejących rezerw

46

7

189

27

7

19

29

34

358

Wykorzystane kwoty

-

(2)

(20)

(34)

(3)

(10)

(7)

(7)

(83)

Niewykorzystane kwoty rozwiązane w okresie

-

(2)

-

-

(10)

-

(8)

(5)

(25)

Inne zmiany i reklasyfikacje

-

-

-

(1)

-

-

-

(100)

(101)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wartość na koniec okresu

672

99

595

15

55

47

91

42

1 616

Rezerwa krótkoterminowa

568

-

-

15

8

47

91

-

729

Rezerwa długoterminowa

104

99

595

-

47

-

-

42

887

 

Rezerwy emerytalne i rentowe (rezerwa aktuarialna)

2022

2021

Zobowiązanie na początek okresu

52

60

Koszt bieżącego zatrudnienia

3

3

Koszt odsetkowy

2

1

(Zyski) i straty aktuarialne ujmowane w pozostałych całkowitych dochodach

8

(9)

Świadczenia wypłacone

(4)

(3)

Zobowiązanie na koniec okresu (netto)

61

52

 

Rozbicie zysków i strat aktuarialnych (rezerwa aktuarialna)

Całkowita kwota rezerw

2022

2021

Zmiana założeń finansowych

(10)

(11)

Pozostałe zmiany

18

2

(Zyski) i straty aktuarialne razem

8

(9)

46.            Zobowiązania warunkowe oraz pozabilansowe zobowiązania otrzymane i udzielone

Zasady rachunkowości: 

W ramach działalności operacyjnej Bank zawiera transakcje, które w momencie ich zawarcia nie są ujmowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako aktywa lub zobowiązania, lecz powodują powstanie zobowiązań warunkowych. Zgodnie z MSR 37 zobowiązanie warunkowe jest:

1)         możliwym obowiązkiem, który powstaje na skutek zdarzeń przeszłych, których istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia lub niewystąpienia jednego lub większej ilości niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli Banku,

2)         obecnym obowiązkiem, który powstaje na skutek zdarzeń przeszłych, ale nie jest ujmowany w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, ponieważ nie jest prawdopodobne, aby konieczne było wydatkowanie środków pieniężnych lub innych aktywów w celu wypełnienia obowiązku lub kwoty zobowiązania nie można oszacować w sposób wiarygodny.

Zasady tworzenia rezerw na udzielone zobowiązania pozabilansowe opisane są w nocie  „Rezerwy”

W momencie początkowego ujęcia umowę gwarancji finansowej wycenia się w wartości godziwej. W kolejnych okresach, na dzień bilansowy gwarancje finansowe wyceniane są w kwocie wyższej z dwóch:

•        kwocie odpisu na oczekiwane straty kredytowe, lub

•        kwocie rozpoznanej w momencie początkowym prowizji, amortyzowanej w czasie zgodnie z MSSF 15.

Informacje finansowe

•           Programy papierów wartościowych objęte subemisją (maksymalne zobowiązanie Banku do objęcia papierów wartościowych)

Na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku nie zostały zawarte umowy objęte subemisją.

Zobowiązania umowne

WARTOŚĆ ZOBOWIĄZAŃ UMOWNYCH DOTYCZĄCYCH

31.12.2022

31.12.2021

wartości niematerialnych

76

15

rzeczowych aktywów trwałych

-

20

Razem

76

35

•           Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

Informacje w zakresie ekspozycji na ryzyko kredytowe zostały szerzej opisane w nocie „Ryzyko kredytowe – informacje finansowe”.

UDZIELONE ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE I GWARANCYJNE 31.12.2022

Razem

Rezerwy według MSSF 9

Wartość netto

Linie i limity kredytowe

75 496

(586)

74 910

na nieruchomości

3 646

(21)

3 625

gospodarcze

61 242

(412)

60 830

konsumpcyjne

10 608

(153)

10 455

Pozostałe

2 825

-

2 825

Razem udzielone zobowiązania finansowe, w tym:

78 321

(586)

77 735

zobowiązania nieodwołalne

39 391

(301)

39 090

   POCI

5

(1)

4

 

 

 

 

gwarancje w obrocie krajowym i zagranicznym

12 634

(236)

12 398

     dla podmiotów finansowych

4 839

-

4 839

     dla podmiotów niefinansowych

7 724

(236)

7 488

     dla podmiotów budżetowych

71

-

71

obligacje korporacyjne krajowe dla podmiotów finansowych

2 000

-

2 000

obligacje komunalne krajowe (podmioty budżetowe)

315

-

315

akredytywy dla podmiotów niefinansowych

1 514

(7)

1 507

gwarancja zapłaty dla podmiotów finansowych

76

-

76

Razem udzielone gwarancje i poręczenia, w tym:

16 539

(243)

16 296

zobowiązania nieodwołalne, w tym:

8 897

(234)

8 663

   gwarancje dobrego wykonania umowy, w tym:

3 640

(203)

3 437

     POCI

284

(5)

279

 

 

 

 

Razem udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

94 860

(829)

94 031

 

UDZIELONE ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE I GWARANCYJNE 31.12.2021

Razem

Rezerwy według MSSF 9

Wartość netto

Linie i limity kredytowe

68 166

(412)

67 754

na nieruchomości

5 208

(19)

5 189

gospodarcze

52 482

(302)

52 180

konsumpcyjne

10 476

(91)

10 385

Pozostałe

2 670

-

2 670

Razem udzielone zobowiązania finansowe, w tym:

70 836

(412)

70 424

zobowiązania nieodwołalne

28 367

(190)

28 177

    POCI

14

(1)

13

 

 

 

 

Udzielone gwarancje i poręczenia

 

 

 

gwarancje w obrocie krajowym i zagranicznym

11 952

(256)

11 696

     dla podmiotów finansowych

4 201

-

4 201

     dla podmiotów niefinansowych

7 725

(256)

7 469

     dla podmiotów budżetowych

26

-

26

obligacje korporacyjne krajowe dla podmiotów finansowych

2 000

-

2 000

obligacje komunalne krajowe (podmioty budżetowe)

408

-

408

akredytywy dla podmiotów niefinansowych

1 238

(4)

1 234

gwarancja zapłaty dla podmiotów finansowych

80

-

80

Razem udzielone gwarancje i poręczenia, w tym:

15 678

(260)

15 418

zobowiązania nieodwołalne, w tym:

8 984

(255)

8 729

   gwarancje dobrego wykonania umowy, w tym:

3 389

(203)

3 186

     POCI

45

(2)

43

 

 

 

 

Razem udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

86 514

(672)

85 842

•           zobowiązania udzielone w wartości nominalnej według terminów wymagalności

ZOBOWIĄZANIA UDZIELONE WEDŁUG TERMINÓW WYMAGALNOŚCI NA 31.12.2022

do 1 miesiąca łącznie

Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie

Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie

Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie

Powyżej 5 lat

Razem

zobowiązania udzielone - finansowe

15 343

4 639

27 638

22 375

8 326

78 321

zobowiązania udzielone - gwarancje i poręczenia

496

934

6 136

5 344

3 629

16 539

 

 

 

 

 

 

 

Razem

15 839

5 573

33 774

27 719

11 955

94 860

 

ZOBOWIĄZANIA UDZIELONE WEDŁUG TERMINÓW WYMAGALNOŚCI NA 31.12.2021

do 1 miesiąca łącznie

Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie

Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie

Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie

Powyżej 5 lat

Razem

zobowiązania udzielone - finansowe

11 623

6 464

24 667

17 992

10 090

70 836

zobowiązania udzielone - gwarancje i poręczenia

463

1 855

3 343

6 308

3 709

15 678

 

 

 

 

 

 

 

Razem

12 086

8 319

28 010

24 300

13 799

86 514

•           Pozabilansowe zobowiązania otrzymane

POZABILANSOWE ZOBOWIĄZANIA OTRZYMANE WEDŁUG WARTOŚCI NOMINALNEJ

31.12.2022

31.12.2021

Finansowe

109

107

Gwarancyjne

8 579

6 692

 

 

 

Razem

8 688

6 799

47.            Sprawy sporne

Na 31 grudnia 2021 roku łączna wartość przedmiotu sporu w postępowaniach sądowych (procesach) w toku, w których Bank jest pozwanym, wynosiła 8 212 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku: 4 302 miliony PLN), a łączna wartość przedmiotu sporu w postępowaniach sądowych (procesach) w toku z powództwa Banku na 31 grudnia 2022 roku wynosiła 2 225 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku: 2 038 milionów PLN).

•        postępowania sądowe przeciwko bankowi dotyczące kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych

Na 31 grudnia 2022 roku przeciwko Bankowi toczyło się 19 522 postępowań sądowych (na 31 grudnia 2021 roku: 12 349) dotyczących kredytów hipotecznych udzielonych w ubiegłych latach w walucie obcej o łącznej wartości przedmiotu sporu 7 725 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku: 3 855 miliony PLN), w tym jedno postępowanie grupowe, w którym liczba umów kredytowych wynosi 72. Przedmiotem wystąpień klientów Banku są przede wszystkim roszczenia o stwierdzenie nieważności umowy lub o zapłatę kwot zapłaconych przez klienta Bankowi w wykonaniu nieważnej umowy. Klienci zarzucają abuzywność postanowień lub sprzeczność umów z przepisami prawa. Żadna z klauzul stosowanych przez Bank w umowach nie została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych. Na liczbę pozwów wnoszonych przez klientów przeciwko Bankowi istotny wpływ ma intensywna kampania reklamowa kancelarii prawnych, która zachęca kredytobiorców do zlecania im – za wynagrodzeniem - usług prowadzenia spraw przeciwko bankom.

Bank monitoruje na bieżąco stan orzecznictwa sądowego w sprawach kredytów indeksowanych lub denominowanych do waluty obcej pod kątem kształtowania się i ewentualnych zmian linii orzeczniczych.

Do 31 grudnia 2022 roku w sprawach przeciwko Bankowi sądy wydały 995 prawomocnych orzeczeń (w tym 954 orzeczenia po 3 października 2019 roku). 106 z tych orzeczeń (w tym w 67 orzeczeń wydanych po 3 października 2019 roku) jest dla Banku korzystnych.

29 stycznia 2021 roku, w związku z rozbieżnościami w wykładni przepisów prawa w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych i aby zapewnić jednolitość orzecznictwa, Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego, przedstawiła wniosek o rozstrzygnięcie przez skład całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego następujących zagadnień prawnych dotyczących tematyki kredytów denominowanych i indeksowanych w walutach obcych (podstawa prawna art. 83 § 1 ustawy z 8 grudnia 2017 roku o Sądzie Najwyższym):

1.         Czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów?

W razie odpowiedzi przeczącej na powyższe pytanie:

2.         Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego do  takiej waluty umowa może wiązać strony w pozostałym zakresie?

3.         Czy w razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu denominowanego w walucie obcej umowa ta może wiązać strony w pozostałym zakresie?

Niezależnie od treści odpowiedzi na pytania 1-3:

4.         Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej, w wykonaniu której bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają odrębne roszczenia z tytułu nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron, czy też powstaje jedynie jedno roszczenie, równe różnicy spełnionych świadczeń, na rzecz tej strony, której łączne świadczenie miało wyższą wysokość?

5.         Czy w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej z powodu niedozwolonego charakteru niektórych jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się od chwili ich wypłaty?

6.         Czy, jeżeli w przypadku nieważności lub bezskuteczności umowy kredytowej którejkolwiek ze stron przysługuje roszczenie o zwrot świadczenia spełnionego w wykonaniu takiej umowy, strona ta może również żądać wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych przez drugą stronę?

Posiedzenie pełnego składu Izby Cywilnej dla rozpoznania ww. wniosku odbyło się 11 maja 2021 roku. Sąd Najwyższy zdecydował o pozyskaniu przed wydaniem uchwały opinii 5 instytucji publicznych. Opinie te zostały sporządzone i przesłane do Sądu Najwyższego. W dniu 2 września 2021 roku Sąd Najwyższy zdecydował o zwróceniu się do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi, które dotyczą regulacji ustrojowych sądownictwa i nie dotykają bezpośrednio zagadnienia kredytów walutowych.

W 2021 roku zapadły dwie istotne z punktu widzenia roszczeń kredytobiorców frankowych uchwały Sądu Najwyższego oraz orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. 7 maja 2021 roku Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów Izby Cywilnej podjął uchwałę w sprawie III CZP 6/21 o treści:

1)         Niedozwolone postanowienie umowne (art. 3851 § 1 k.c.) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną.

2)         Jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.

Uchwale nadano moc zasady prawnej, co oznacza, że zwykły skład Sądu Najwyższego nie może odstąpić od interpretacji przedstawionej we wcześniejszej uchwale, która posiada moc zasady prawnej. Jeżeli jakikolwiek skład Sądu Najwyższego zamierza odstąpić od zasady prawnej, musi przedstawić powstałe zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia pełnemu składowi Izby. Uzasadniając ww. uchwałę Sąd Najwyższy przychylił się do wcześniej wyrażanego w orzecznictwie (uchwała III CZP 11/20 z 16 lutego 2021 roku) poglądu, zgodnie z którym bieg terminu przedawnienia roszczeń wynikających z nieważnej, na skutek usunięcia postanowień abuzywnych, umowy kredytu rozpoczyna się dopiero po  wyrażeniu przez konsumenta świadomej woli niezwiązania go postanowieniami abuzywnymi. Sąd Najwyższy uznał, że skoro konsument jest uprawniony, aby sanować wadliwą (abuzywną) klauzulę umowną i wyrazić wolę bycia nią związanym, to do czasu podjęcia tej decyzji kredytodawca pozostaje w niepewności co do obowiązywania umowy, a sama umowa znajduje się w stanie bezskuteczności zawieszonej. Dopiero wraz z ustaniem tego stanu, co następuje co do zasady na skutek oświadczenia kredytobiorcy, mogą powstać roszczenia kredytodawcy i tym samym rozpocznie się bieg ich przedawnienia.

Mając na uwadze treść uchwały Sądu Najwyższego III CZP 6/21 oraz zapadające na jej tle niejednolite orzeczenia sądów powszechnych, Bank skierował pozwy przeciwko klientom, których umowy zostały prawomocnie unieważnione, albo których pozwy zostały Bankowi doręczone przed 31 grudnia 2019 roku, o zwrot wypłaconego kapitału oraz kosztu korzystania z kapitału. Kwestia wzajemnych rozliczeń stron umowy kredytowej po jej upadku jest przedmiotem pytań prejudycjalnych do TSUE w sprawie C-520/21, której stroną jest inny bank. Pytania prejudycjalne zadane w tej sprawie dotyczą między innymi prawa banków do dochodzenia od klientów zwrotu uzyskanych przez tych ostatnich korzyści związanych z udostępnieniem im kapitału przez bank i nieżądaniem jego zwrotu przez czas obowiązywania umowy kredytowej. W sprawie tej w dniu 16 lutego 2023 roku została wydana opinia Rzecznika Generalnego. Rzecznik przyjął w opinii, że przepisy Dyrektywy 93/13 nie sprzeciwiają się temu, by konsument, oprócz zwrotu środków zapłaconych na podstawie umowy, której nieważność stwierdzono, domagał się od banku także dodatkowych świadczeń, nie mniej jednak to do sądu krajowego należy ustalenie, w świetle prawa krajowego, czy konsumenci mają prawo dochodzić tego rodzaju roszczeń oraz jeżeli tak jest, rozstrzygnąć o ich zasadności. Nie wykluczył, że takie roszczenia mogą stanowić nadużycie prawa. Odnosząc się do analogicznych roszczeń banków wykraczających poza spełnione świadczenie (wypłacony kapitał) Rzecznik Generalny uznał, że pozostają one w sprzeczności z przepisami Dyrektywy 93/13. Opinia Rzecznika nie jest dla banków korzystna, jednak TSUE nie jest tą opinią związany. Należy zauważyć, że sprawa w której zadane zostały pytania prejudycjalne do sprawy C-520/21 nie dotyczy roszczeń banku. Roszczenia banku przeciwko klientowi zostały zgłoszone w innej sprawie, w której także zadano pytania prejudycjalne o treści analogicznej do sprawy C-520/21. Sprawa ta jest zarejestrowana pod sygnaturą  C-756/22. Bank nie jest stroną tych postępowań.

Bank jest stroną innego postępowania przed TSUE. W sprawie Banku zadano pytanie prejudycjalne do TSUE dotyczące możliwości wnoszenia przez Organy do tego uprawnione skarg nadzwyczajnych do Sądu Najwyższego w sprawach, które zakończyły się dla Banku korzystnym prawomocnym rozstrzygnięciem. Sprawa została zarejestrowana w TSUE pod sygnaturą C-720/21. Bank złożył pisemne stanowisko w sprawie i oczekuje na czynności po stronie TSUE.

•         POSTĘPOWANIA SĄDOWE PRZECIWKO BANKOWI DOTYCZĄCE KREDYTÓW HIPOTECZNYCH OPARTYCH O ZMIENNĄ STOPĘ PROCENTOWĄ

Bankowi doręczono 5 pozwów, w których klienci kwestionują oparcie umowy kredytu hipotecznego na konstrukcji oprocentowania zmiennego oraz zasady ustalania stopy referencyjnej WIBOR. Bank kwestionuje zasadność roszczeń podnoszonych w tych sprawach.

•      DZIAŁANIA BANKU PODEJMOWANE W ZWIĄZKU Z PROPOZYCJĄ PRZEWODNICZĄCEGO KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO ORAZ OCZEKIWANYM POSIEDZENIEM SĄDU NAJWYŻSZEGO W ZAKRESIE KREDYTÓW UDZIELANYCH W WALUTACH OBCYCH 

W grudniu 2020 roku Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego (dalej: Przewodniczący KNF) przedstawił propozycję, która zmierza do systemowego rozwiązania problemu kredytów mieszkaniowych we frankach szwajcarskich. Rozwiązanie to zakłada, że banki dobrowolnie zaoferują klientom możliwość zawierania ugód, na mocy których klienci rozliczaliby się z bankiem tak, jak gdyby ich kredyty od początku były kredytami złotowymi oprocentowanymi według stawki referencyjnej WIBOR powiększonej o stosowaną historycznie dla takich kredytów marżę.

Bank przeanalizował korzyści i ryzyka związane z możliwymi wariantami postępowania w sprawie walutowych kredytów mieszkaniowych. W ocenie Banku osiągnięcie kompromisu i zawarcie ugody jest zarówno dla Banku, jak i dla jego klientów, korzystniejsze niż angażowanie się w długotrwałe procesy sądowe z  niepewnym rozstrzygnięciem.

23 kwietnia 2021 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy zaakceptowało możliwość oferowania Klientom ugód. Następnie, uchwałą z dnia 27 maja 2021 roku Rada Nadzorcza zaakceptowała warunki oferowania ugód na zasadach zaproponowanych przez Przewodniczącego KNF. Proces ugodowego kończenia sporów dotyczących ważności umów kredytów mieszkaniowych został uruchomiony 4 października 2021 roku. Ugody są proponowane w  toku postępowań mediacyjnych prowadzonych przez Centrum Mediacji przy Sądzie Polubownym przy KNF, w toku postępowań sądowych i postępowań wywołanych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej.

•      Postępowania prowadzone przed Prezesem urzędu ochrony konkurencji i konsumentów (UOKiK)

Przed Prezesem UOKiK prowadzone są dwa postępowania wszczęte z urzędu przez Prezesa UOKiK:

•        Postępowanie wszczęte z urzędu 26 lipca 2017 roku w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Zarzucane Bankowi naruszenie polega na pobieraniu od konsumentów wyższych rat kredytów oraz pożyczek denominowanych do walut obcych niż wynikające z informacji o ryzyku kursowym przedstawianych konsumentom przed zawarciem umów oraz przerzuceniu na konsumenta możliwego ryzyka walutowego. Bank ustosunkował się do zarzutów w piśmie z 23 września 2017 roku. Pismem z 14 marca 2019 roku Prezes UOKiK wezwał Bank do udzielenia odpowiedzi na 16 szczegółowych pytań w celu ustalenia okoliczności niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy, na które Bank udzielił odpowiedzi pismem z 10 maja 2019 roku. Pismem z 9 czerwca 2021 roku Prezes UOKiK poinformował o przedłużeniu terminu zakończenia postępowania do 30 września 2021 roku, a następnie postanowieniem z 18 listopada 2021 roku Prezes UOKiK wezwał Bank do przedstawienia dalszych informacji, przedłużając termin zakończenia postępowania do 31 grudnia 2021 roku. Wezwanie Prezesa UOKiK zostało wykonane 6 grudnia 2021 roku. Na 31 grudnia 2022 roku Bank nie utworzył rezerwy na to postępowanie.

•        Postępowanie wszczęte z urzędu 12 marca 2019 roku o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Postępowanie dotyczy klauzul modyfikacyjnych wskazujących okoliczności, w których Bank jest uprawniony do zmiany warunków umownych, w tym wysokości opłat i prowizji. W ocenie Prezesa UOKiK stosowane przez Bank klauzule modyfikacyjne umożliwiają Bankowi jednostronną, nieograniczoną i dowolną możliwość zmiany sposobu wykonania umowy. W konsekwencji Prezes UOKiK stoi na stanowisku, że klauzule stosowane przez Bank kształtują prawa i obowiązki konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają ich interesy, co uzasadnia stwierdzenie ich abuzywności. Pismem z 31 maja 2019 roku Bank ustosunkował się do zarzutów Prezesa UOKiK wskazując, że są one bezzasadne. Bank zwrócił uwagę m.in. na fakt, że zakwestionowane klauzule są skonkretyzowane oraz precyzyjnie określają okoliczności uprawniające Bank do zmiany wzorca. Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2022 roku UOKiK wezwał Bank do przedstawienia szeregu informacji dotyczących spornych klauzul, obrotu Banku oraz przychodu uzyskanego tytułem zmian opłat i prowizji w oparciu o kwestionowane klauzule. Wezwanie UOKiK zostało wykonane w dniu 11 lipca i 30 września 2022 roku Postanowieniem z dnia 13 stycznia 2023 roku Prezes UOKiK przedłużył termin zakończenia postępowania do dnia 28 kwietnia 2023 roku. Na 31 grudnia 2022 roku Bank nie utworzył rezerwy na to postępowanie.

•        Postępowanie prowadzone przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów

Przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów toczą się dwa postępowania z udziałem Banku:

•        Postępowanie dotyczące klauzul spreadowych

Postępowanie zostało zainicjowane odwołaniem Banku (złożonym w dniu 13 listopada 2020 roku) od decyzji Prezesa UOKiK z dnia 16 października 2020 roku. Przedmiotową decyzją Prezes UOKiK uznał postanowienia wzorca umowy „Aneks do umowy kredytu mieszkaniowego/pożyczki hipotecznej” w części „Załącznik do aneksu Zasady ustalania spreadu walutowego w PKO BP S.A.” za postanowienia niedozwolone i zakazał ich wykorzystywania. Dodatkowo Prezes UOKiK nakazał poinformować wszystkich konsumentów będących stronami ocenianych aneksów o uznaniu ich za  niedozwolone i skutkach z tego wynikających, najpóźniej w terminie dziewięciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji oraz nakazał złożyć oświadczenie, o treści wskazanej w decyzji, w terminie najpóźniej 1 miesiąca od uprawomocnienia się decyzji, utrzymywanego na stronie internetowej przez okres 4 miesięcy. Ponadto Prezes UOKiK nałożył na Bank karę w wysokości 41 milionów PLN, płatną na rzecz Funduszu Edukacji Finansowej.

W odwołaniu od wskazanej decyzji Bank wniósł o jej zmianę poprzez uznanie, że nie doszło do naruszenia zakazu stosowania niedozwolonych klauzul umownych, względnie poprzez umorzenie postępowania. Wniesiono również o uchylenie decyzji lub jej zmianę poprzez odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej lub jej znaczące obniżenie. W odwołaniu podniesiono szereg zarzutów materialnych i procesowych. Zasadnicze argumenty Banku sprowadzają się do zwrócenia uwagi, że decyzja Prezesa UOKiK stanowi przejaw niezgodnej z prawem i pozbawionej podstaw ingerencji w politykę cenową Banku, wskazania na brak merytorycznych podstaw do ingerencji Prezesa UOKiK, to jest brak podstaw do uznania, iż Bank stosował niedozwolone postanowienia umowne oraz wskazania, że nałożona na Bank kara jest rażąco wysoka. W odpowiedzi na odwołanie Prezes UOKiK podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji. Aktualnie Bank oczekuje na wyznaczenie terminu rozprawy.

•        Postępowanie dotyczące stosowania praktyk ograniczających konkurencję na rynku płatności za pomocą kart płatniczych w Polsce

Bank jest stroną postępowania wszczętego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) postanowieniem z 23 kwietnia 2001 roku na wniosek Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji – Związek Pracodawców przeciwko operatorom systemu płatniczego Visa, Europay oraz bankom – emitentom kart Visa oraz Europay/Eurocard/Mastercard.

Postępowanie dotyczy praktyk ograniczających konkurencję na rynku płatności za pomocą kart płatniczych w Polsce, mających polegać na wspólnym ustalaniu opłaty „interchange” za transakcje dokonane kartami systemu Visa oraz Europay/Eurocard/Mastercard, a także ograniczaniu dostępu do rynku podmiotom zewnętrznym. 29 grudnia 2006 roku UOKiK uznał praktyki polegające na wspólnym ustalaniu opłaty „interchange” za ograniczające konkurencję oraz nakazał ich zaniechania, jednocześnie nakładając m.in. na Bank karę pieniężną w kwocie 16,6 miliona PLN. Bank odwołał się od wyżej wymienionej decyzji Prezesa UOKiK do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK). Wyrokiem z 21 listopada 2013 roku SOKiK zmniejszył karę wymierzoną Bankowi do kwoty 10,4 miliona PLN. Strony postępowania wniosły apelacje. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 6 października 2015 roku przywrócił pierwotną wysokość nałożonych kar pieniężnych określonych w decyzji UOKiK, tj. karę w kwocie 16,6 miliona PLN (kara nałożona na PKO Bank Polski S.A.) i karę w kwocie 4,8 miliona PLN (kara nałożona na Nordea Bank Polska SA. której PKO Bank Polski S.A. jest następcą prawnym w drodze połączenia w trybie art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych). Kara została zapłacona przez Bank w październiku 2015 roku. Na skutek wniesionej przez Bank skargi kasacyjnej Sąd Najwyższy wyrokiem z 25 października 2017 roku uchylił zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Kara zapłacona przez Bank została zwrócona Bankowi 21 marca 2018 roku. 23 listopada 2020 roku Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał wyrok, w którym uchylił do ponownego rozpoznania wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 21 listopada 2013 roku. Na 31 grudnia 2022 roku Bank ujmuje rezerwę na to postępowanie w wysokości 21 milionów PLN.

•        Roszczenia odszkodowawcze związane z opłatą interchange

Bankowi doręczono osiem wezwań do wzięcia udziału w charakterze interwenienta ubocznego po stronie pozwanej w sprawach dotyczących opłaty interchange. Po stronie pozwanej występują inne banki. Roszczenia wobec pozwanych banków opiewają na łączną kwotę 903 milionów PLN i dochodzone są tytułem odszkodowania za różnice w wysokości opłat interchange wynikających z zastosowania praktyk ograniczających konkurencję. Ponieważ postępowania te nie toczą się przeciwko Bankowi, ich wartość nie została uwzględniona w łącznej wartości przedmiotu sporu spraw przeciwko Bankowi.

Konsekwencją uznania przez sądy roszczeń za zasadne może być wystąpienie przez pozwanych w odrębnym procesie z roszczeniami regresowymi m.in. przeciwko innym bankom, w tym PKO Bankowi Polskiemu S.A. Na 31 grudnia 2022 roku Bank wstąpił do ośmiu postępowań w charakterze interwenienta ubocznego.  W dwóch z tych postępowań zapadły korzystne dla pozwanych prawomocne wyroki oddalające roszczenia powodów, a w jednej nieprawomocny wyrok oddalający w znacznym zakresie roszczenie powoda z uwagi na uwzględnienie w części zarzutu przedawnienia.

•        Roszczenia reprywatyzacyjne w stosunku do nieruchomości użytkowanych przez Bank

Na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego prowadzone są dwa postępowania, których stroną jest Bank. W jednym postępowaniu, Bank wniósł skargę kasacyjną od niekorzystnego prawomocnego wyroku oddalającego roszczenia Banku. Drugie postępowanie, którego przedmiotem jest stwierdzenie nieważności decyzji odmawiającej wnioskodawcy przyznania prawa własności czasowej do nieruchomości Banku, toczy się przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, ponieważ druga strona wniosła skargę kasacyjną.

Prawdopodobieństwo zaistnienia poważnych roszczeń wobec Banku z tytułu powyższych postępowań jest niewielkie.

48.            Kapitał własny i akcjonariat Banku

Zasady rachunkowości:

Kapitały własne stanowią kapitały i fundusze tworzone zgodnie z przepisami prawa.

Podział na poszczególne pozycje opisane poniżej wynika z Kodeksu spółek handlowych, ustawy Prawo bankowe oraz wymogów MSR 1.

Składniki kapitałów własnych:

•        Kapitał zakładowy stanowi kapitał jednostki dominującej i wykazany jest w wysokości zgodnej ze statutem oraz wpisem do rejestru przedsiębiorców według wartości nominalnej.

•        Kapitał zapasowy tworzony jest zgodnie ze statutem z corocznych odpisów z zysku netto, dokonywanych dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego i przeznaczony jest na pokrycie strat bilansowych, jakie mogą wyniknąć w związku z działalnością Banku. Kapitał zapasowy może być także przeznaczony na inne cele, w szczególności na podwyższenie kapitału zakładowego.

•        Fundusz ogólnego ryzyka bankowego w PKO Banku Polskim S.A. tworzony jest zgodnie z ustawą Prawo bankowe z odpisów z zysku netto i przeznaczony jest na niezidentyfikowane ryzyka działalności Banku.

•        Kapitały rezerwowe są tworzone z odpisów z zysku netto. Kapitały rezerwowe przeznaczone są na pokrycie mogących powstać strat bilansowych lub na inne cele, w szczególności na wypłatę dywidendy, dywidendy zaliczkowej lub nabycie akcji własnych w celu umorzenia.

•        Skumulowane inne dochody całkowite obejmują skutki wyceny aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite z uwzględnieniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe od tych aktywów, efektywną część zabezpieczenia przepływów pieniężnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń, jak również zyski i straty aktuarialne. Od powyższych pozycji w innych dochodach całkowitych rozpoznana jest wartość podatku odroczonego.

Informacje finansowe

•        Akcjonariat Banku

Według informacji posiadanych na 31 grudnia 2022 roku akcjonariat Banku jest następujący:

NAZWA PODMIOTU

liczba akcji

liczba głosów %

Wartość nominalna

1 akcji

Udział w kapitale podstawowym %

Na 31 grudnia 2022 roku

 

 

 

 

Skarb Państwa

367 918 980

29,43%

1 zł

29,43%

Nationale Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny1

108 266 112

8,66%

1 zł

8,66%

Grupa Funduszy Allianz1,2

106 567 559

8,53%

1 zł 

8,53%

Pozostali akcjonariusze3

667 247 349

53,38%

1 zł 

53,38%

Razem

1 250 000 000

100%

---

100%

Na 31 grudnia 2021

 

 

 

 

Skarb Państwa

367 918 980

29,43%

1 zł

29,43%

Nationale Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny1

103 500 000

8,28%

1 zł

8,28%

Grupa Funduszy Allianz4

96 568 413

7,73%

1 zł 

7,73%

Pozostali akcjonariusze3

682 012 607

54,56%

1 zł 

54,56%

Razem

1 250 000 000

100%

---

100%

 

1  Wyliczenia według stanów posiadania akcji na koniec danego okresu publikowanych przez PTE w informacjach półrocznych lub rocznych o strukturze aktywów funduszu i kursu z Biuletynu Statystycznego GPW.

2 W skład Grupy wchodzą: Allianz Polska Otwarty Fundusz Emerytalny, Allianz Polska Dobrowolny Fundusz Emerytalny, Drugi Allianz Polska Otwarty Fundusz Emerytalny.

3  W tym Bank Gospodarstwa Krajowego, który na dzień 31 grudnia 2022 roku i na 31 grudnia 2021 roku posiadał 24.487.297 akcji, co stanowi 1,96% udziału w liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu.

4  Stan na 31 grudnia 2021 uwzględnia akcje dawnych funduszy: Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny i Allianz Otwarty Fundusz Emerytalny bez uwzględnienia akcji Allianz Polska Dobrowolny Fundusz Emerytalny.

Ze wszystkich akcji PKO Banku Polskiego SA wynikają te same prawa i obowiązki. Żadna z akcji nie jest uprzywilejowana (z 1 akcji wynika 1 głos), w szczególności w zakresie prawa głosu czy dywidendy. Statut PKO Banku Polskiego S.A. ogranicza prawa głosu przysługujące akcjonariuszom dysponującym powyżej 10% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu i zakazuje wykonywania więcej niż 10% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu przez takich akcjonariuszy. Powyższe ograniczenie nie dotyczy:

•               akcjonariuszy, którzy w dniu podjęcia uchwały Walnego Zgromadzenia wprowadzającej ograniczenie prawa głosu byli uprawnieni z akcji reprezentujących więcej niż 10% ogólnej liczby głosów w Banku (tj. Skarb Państwa i BGK),

•               akcjonariuszy, którzy są uprawnieni z akcji imiennych serii A (Skarb Państwa) oraz

•               akcjonariuszy działających wspólnie z akcjonariuszami, o których mowa w tiret drugim na podstawie porozumienia dotyczącego wspólnego wykonywania prawa głosu z akcji. Ponadto, ograniczenie praw głosu wygasa, kiedy udział Skarbu Państwa w kapitale zakładowym Banku spadnie poniżej 5%.

Zgodnie z § 6 ust. 2 Statutu PKO Banku Polskiego S.A. zamiana akcji imiennych serii A na akcje na okaziciela oraz przeniesienie tych akcji wymaga zgody wyrażonej w uchwale Rady Ministrów. Zamiana na akcje na okaziciela lub przeniesienie akcji imiennych serii A po uzyskaniu powyższej zgody powoduje wygaśnięcie ograniczeń przewidzianych w zdaniu poprzednim w stosunku do akcji będących przedmiotem zamiany na akcje na okaziciela lub przeniesienia, w zakresie w jakim zgoda została udzielona.

Zgodnie z treścią art. 13 ust.1 pkt 26 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 roku o zasadach zarządzania mieniem państwowym (poza ustawowo przewidzianymi wyjątkami) nie mogą być zbyte akcje PKO Banku Polskiego S.A. należące do Skarbu Państwa.

Akcje Banku są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

•        Struktura kapitału akcyjnego PKO Banku Polskiego S.A.:

Seria

Rodzaj akcji

Ilość akcji

Wartość nominalna

1 akcji

Wartość serii

według wartości nominalnej

Seria A

akcje zwykłe imienne

312 500 000

1 zł

312 500 000

Seria A

akcje zwykłe na okaziciela

197 500 000

1 zł

197 500 000

Seria B

akcje zwykłe na okaziciela

105 000 000

1 zł

105 000 000

Seria C

akcje zwykłe na okaziciela

385 000 000

1 zł

385 000 000

Seria D

akcje zwykłe na okaziciela

250 000 000

1 zł 

250 000 000

Razem

- - -

1 250 000 000

- - -

1 250 000 000

W 2022 roku i w 2021 roku nie wystąpiły zmiany w wysokości kapitału zakładowego PKO Banku Polskiego S.A. Wyemitowane akcje PKO Banku Polskiego S.A. nie są uprzywilejowane i są w pełni opłacone.

WARTOŚĆ GODZIWA INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH

49.            Hierarchia wartości godziwej

Zasady rachunkowości

W zależności od kategorii klasyfikacji aktywów i zobowiązań finansowych do danego poziomu hierarchii stosuje się różne metody ustalania ich wartości godziwej.

•        Poziom 1: Ceny kwotowane na aktywnych rynkach

Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest bezpośrednio w oparciu o ceny notowane (nieskorygowane) z aktywnych rynków dla identycznych aktywów lub zobowiązań. Do tej kategorii Bank klasyfikuje instrumenty finansowe dla których istnieje aktywny rynek i dla których wartość godziwa ustalana jest w oparciu o wartość rynkową będącą ceną kupna:

•        dłużne papiery wartościowe wyceniane do fixingu z platformy Bondspot lub serwisów informacyjnych Bloomberg oraz Reuters,

•        dłużne i kapitałowe papiery wartościowe będące przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, w tym w portfelu Biura Maklerskiego PKO BP,

•        instrumenty pochodne będące przedmiotem obrotu na rynku regulowanym.

•        Poziom 2: techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych

Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest za pomocą modeli wyceny, w przypadku których wszystkie znaczące dane wejściowe są obserwowalne na rynku w sposób bezpośredni (jako ceny) lub pośrednio (bazujące na cenach). Do tej kategorii Bank klasyfikuje instrumenty finansowe dla których brak jest aktywnego rynku:

Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej

Metoda (technika) wyceny

Obserwowalne dane wejściowe

Pochodne instrumenty finansowe – CIRS, IRS, FRA

Model zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych w oparciu o krzywe rentowności.

Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego, rynku transakcji FRA, IRS, OIS, basis swap.

Pochodne instrumenty finansowe – opcje walutowe, opcje na stopę procentową, opcje Equity, transakcje FX forward, FX swap

Model wyceny dla danego typu opcji walutowej, opcji na stopę procentową i opcje Equity.

Model zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych w oparciu o krzywe rentowności dla transakcji FX forward, FX swap.

Krzywe rentowności budowane w oparciu o stawki rynku pieniężnego, rynkowe stawki punktów swapowych, płaszczyzny zmienności dla określonych par walutowych, walutowe kursy fixingowe NBP.

 

Obligacje komunalne PLN

Model krzywej rentowności oraz marży ryzyka.

Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego, rynku transakcji IRS.

Obligacje korporacyjne

Model krzywej rentowności oraz marży ryzyka.

Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego, rynku transakcji IRS.

Transakcje commodity swap

Model krzywej cen towarowych.

Krzywe cen towarowych, krzywe rentowności budowane w oparciu o stawki rynku pieniężnego, rynkowe stawki punktów swapowych.

Bony pieniężne NBP

Metoda krzywej rentowności.

Krzywe rentowności zbudowane w oparciu o dane rynku pieniężnego oraz rynku transakcji OIS.

•        Poziom 3: Pozostałe techniki wyceny

Aktywa i zobowiązania finansowe, których wartość godziwa wyceniana jest za pomocą modeli wyceny, w przypadku których dane wejściowe nie są oparte na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych (dane wejściowe nieobserwowalne). Do tej kategorii Bank zaklasyfikował instrumenty finansowe, które są wyceniane według wewnętrznych modeli wyceny.

Wartość godziwą papierów wartościowych kapitałowych i dłużnych zaliczonych do aktywów finansowych ustalają zarządzające nimi komórki organizacyjne Centrali, w tym Departament Produktów Skarbowych oraz Dom Maklerski. W projektowanych przez siebie przepisach wewnętrznych określają szczegółowy sposób dokonywania wyceny, w tym określenie źródeł danych pozyskiwanych do wyceny i sposobu jej wyliczenia.

Założenia modelu wartości godziwej dla aktywów finansowych wynikających z udzielonego kredytów, pożyczek lub innych umów o finansowanie będących substytutem kredytu opracowuje Departament Ryzyka Kredytowego. Model wartości godziwej dla ekspozycji kredytowych zatwierdza Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami.

Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej

Metoda (technika) wyceny

czynnik nieobserwowalny

Instrumenty finansowe nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych.

Efektywna marża kredytowa.

Akcje Visa Inc. serii C

uprzywilejowane

Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość rynkową notowanych akcji zwykłych Visa Inc. z uwzględnieniem dyskonta biorącego pod uwagę ograniczoną płynność akcji serii C oraz warunki zamiany akcji serii C na akcje zwykłe.

Dyskonto uwzględniające ograniczoną płynność akcji serii C oraz warunki zamiany akcji serii C na akcje zwykłe.

Akcje Visa Inc. serii A Preferred

Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość rynkową notowanych akcji zwykłych Visa Inc. z uwzględnieniem dyskonta biorącego pod uwagę ograniczoną płynność akcji serii A Preferred oraz warunki zamiany akcji serii A Preferred na akcje serii A

Dyskonto uwzględniające ograniczoną płynność akcji serii A Preferred oraz warunki zamiany akcji serii A Preferred na akcje serii A

Obligacje korporacyjne

Model krzywej rentowności oraz marż ryzyka. Krzywa rentowności zbudowana jest w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego oraz rynku transakcji IRS.

Spread kredytowy (marże kredytowe wyznaczane w oparciu o marże pierwotne zmodyfikowane przez kwotowania indeksów kredytowych przypisanych do emitentów na podstawie ich ratingów oraz sektorów działalności).

Akcje Biura Informacji Kredytowej SA

Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość prognozowanych wyników spółki

Prognozowane wyniki spółki.

Stopa dyskontowa.

Udziały w Polskim Standardzie Płatności sp. z o.o.

Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość prognozowanych wyników spółki.

Prognozowane wyniki spółki.

Stopa dyskontowa.

Udziały w Society For Worldwide Interbank Financial Telecommunication

Wartość rynkowa udziałów oszacowana przez spółkę.

Wartość rynkowa oszacowana przez spółkę.

Stopa dyskontowa.

Akcje Krajowej Izby Rozliczeniowej SA

Oszacowanie wartości godziwej w oparciu o obecną wartość prognozowanych wyników spółki.

Prognozowane wyniki spółki.

Stopa dyskontowa.

Udziały w Wałbrzyskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej „Invest-Park” sp z o.o.

Ustalenie wartości godziwej przez rzeczoznawcę majątkowego metodą skorygowanych aktywów netto.

Wartość aktywów netto spółki.

 

Akcje Wielkopolskiej Gildii Rolno-Ogrodniczej SA

Ustalenie wartości godziwej przez rzeczoznawcę majątkowego metodą skorygowanych aktywów netto.

Wartość aktywów netto spółki.

Instrumenty finansowe wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Obligacje korporacyjne

Model krzywej rentowności oraz marż ryzyka. Krzywa rentowności zbudowana jest w oparciu o stawki rynkowe, dane rynkowe rynku pieniężnego oraz rynku transakcji IRS.

Spread kredytowy (marże kredytowe wyznaczane w oparciu o marże pierwotne zmodyfikowane przez kwotowania indeksów kredytowych przypisanych do emitentów na podstawie ich ratingów oraz sektorów działalności).

kredyty i pożyczki udzielone klientom

Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych.

Efektywna marża kredytowa.

Informacje finansowe

AKTYWA WYCENIANE W WARTOŚCI GODZIWEJ 31.12.2022

Wartość bilansowa

Poziom 1

Poziom 2

Poziom 3

Ceny kwotowane na aktywnych rynkach

Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych

Pozostałe techniki wyceny

Pochodne instrumenty zabezpieczające

217

-

217

-

Pozostałe instrumenty pochodne

13 745

1

13 744

-

Papiery wartościowe

63 195

49 614

12 578

1 003

przeznaczone do obrotu

199

199

-

-

dłużne papiery wartościowe

171

171

-

-

akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach

27

27

-

-

jednostki uczestnictwa w fundusze inwestycyjne oraz certyfikaty inwestycyjne, prawa do akcji, prawa poboru

1

1

-

-

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

710

341

1

368

dłużne papiery wartościowe

366

321

-

45

akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach

20

20

-

-

udziały i akcje w innych jednostkach – nienotowane na giełdach

324

-

1

323

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

62 286

49 074

12 577

635

dłużne papiery wartościowe

62 286

49 074

12 577

635

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

15 460

-

-

15 460

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

3 565

-

-

3 565

kredyty na nieruchomości

4

-

-

4

kredyty gospodarcze

85

-

-

85

kredyty konsumpcyjne

3 476

-

-

3 476

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

11 895

-

-

11 895

kredyty na nieruchomości

11 895

-

-

11 895

Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej razem

92 617

49 615

26 539

16 463

 

ZOBOWIĄZANIA WYCENIANE W WARTOŚCI GODZIWEJ 31.12.2022

Wartość bilansowa

Poziom 1

Poziom 2

Poziom 3

Ceny kwotowane na aktywnych rynkach

Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych

Pozostałe techniki wyceny

 

 

 

 

 

Pochodne instrumenty zabezpieczające

6 727

-

6 727

-

Pozostałe instrumenty pochodne

14 002

-

14 002

-

Zobowiązania z tytułu krótkiej pozycji w papierach wartościowych

7

7

-

-

Zobowiązania finansowe wyceniane do wartości godziwej razem

20 736

7

20 729

-

 

AKTYWA WYCENIANE W WARTOŚCI GODZIWEJ 31.12.2021

Wartość bilansowa

Poziom 1

Poziom 2

Poziom 3

Ceny kwotowane na aktywnych rynkach

Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych

Pozostałe techniki wyceny

Pochodne instrumenty zabezpieczające

327

-

327

-

Pozostałe instrumenty pochodne

11 143

-

11 143

-

Papiery wartościowe

58 785

44 748

12 912

1 125

przeznaczone do obrotu

311

254

-

57

dłużne papiery wartościowe

279

222

-

57

akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach

31

31

-

-

jednostki uczestnictwa w fundusze inwestycyjne oraz certyfikaty inwestycyjne, prawa do akcji, prawa poboru

1

1

-

-

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

833

373

1

459

dłużne papiery wartościowe

503

351

-

152

akcje w innych jednostkach – notowane na giełdach

22

22

-

-

udziały i akcje w innych jednostkach – nienotowane na giełdach

308

-

1

307

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

57 641

44 121

12 911

609

dłużne papiery wartościowe

57 641

44 121

12 911

609

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

18 090

-

-

18 090

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

4 559

-

-

4 559

kredyty na nieruchomości

4

-

-

4

kredyty gospodarcze

97

-

-

97

kredyty konsumpcyjne

4 458

-

-

4 458

wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

13 531

-

-

13 531

kredyty na nieruchomości

13 531

-

-

13 531

Aktywa finansowe wyceniane do wartości godziwej razem

88 345

44 748

24 382

19 215

 

ZOBOWIĄZANIA WYCENIANE W WARTOŚCI GODZIWEJ

Wartość bilansowa

Poziom 1

Poziom 2

Poziom 3

31.12.2021

Ceny kwotowane na aktywnych rynkach

Techniki wyceny oparte na obserwowalnych danych rynkowych

Pozostałe techniki wyceny

 

 

 

 

 

Pochodne instrumenty zabezpieczające

4 624

-

4 624

-

Pozostałe instrumenty pochodne

11 704

-

11 704

-

Zobowiązania finansowe wyceniane do wartości godziwej razem

16 328

-

16 328

-

 

WPŁYW PARAMETRÓW ESTYMOWANYCH NA WYCENĘ DO WARTOŚCI GODZIWEJ INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH NA POZIOMIE 3

31.12.2022

31.12.2021

Wartość godziwa według

Wartość godziwa według

scenariusza pozytywnego

scenariusza negatywnego

scenariusza pozytywnego

scenariusza negatywnego

Akcje Visa Inc.1

145

133

128

113

Pozostałe inwestycje kapitałowe2

189

171

191

173

Obligacje korporacyjne3

681

679

762

760

Kredyty i pożyczki udzielone klientom4

16 145

14 682

18 307

17 576

 

1scenariusz zakładający współczynnik z tytułu dyskonta dotyczącego przyszłych warunków zamiany akcj serii C na akcje zwykłe na poziomie odpowiednio 0%/100%

2 scenariusz zakładający zmianę wartości wyceny o +/-5%

3 scenariusz zakładający zmianę spreadu kredytowego o +/- 10%

4 scenariusz zakładający zmianę stopy dyskontowej o +/- 0,5 p.p.

 

UZGODNIENIE ZMIAN W TRAKCIE OKRESÓW WARTOŚCI GODZIWEJ NA POZIOMIE 3 HIERARCHII WARTOŚCI GODZIWEJ

2022

2021

Bilans otwarcia na początek okresu

19 215

21 382

Zwiększenie zaangażowania w instrumenty kapitałowe

11

7

Zmniejszenie zaangażowania w instrumenty kapitałowe

(3)

(152)

Zwiększenie zaangażowania w obligacje korporacyjne

-

57

Zmniejszenie zaangażowania w obligacje korporacyjne

(65)

(9)

Zwiększenie zaangażowania w kredyty i pożyczki udzielone klientom

2 051

1 594

Zmniejszenie zaangażowania w kredyty i pożyczki udzielone klientom

(4 598)

(3 463)

Reklasyfikacja z kategorii wycenianych według zamortyzowanego kosztu do wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

81

-

Reklasyfikacja z kategorii wycenianych według zamortyzowanego kosztu do wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

-

39

Reklasyfikacja z kategorii wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat do wycenianych według zamortyzowanego kosztu

(207)

-

Wynik na instrumentach finansowych wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

50

56

Zmiana wyceny ujęta w innych dochodach całkowitych

(55)

(148)

Różnice kursowe

9

9

Inne

(26)

(157)

Stan na koniec okresu

16 463

19 215

 

50.         Aktywa i zobowiązania finansowe, które w sprawozdaniu z sytuacji finansowej nie są prezentowane w wartości godziwej

Bank jest w posiadaniu instrumentów finansowych, które w sprawozdaniu z sytuacji finansowej nie są prezentowane w wartości godziwej.

Dla wielu instrumentów finansowych wartości rynkowe są niedostępne, stąd wartości godziwe są oszacowane przy zastosowaniu szeregu technik wyceny.

Wszystkie wyliczenia modelowe zawierają pewne uproszczenia i są wrażliwe na przyjmowane założenia. W przypadku pewnych grup instrumentów finansowych, ze względu na brak oczekiwanych istotnych różnic pomiędzy wartością bilansową a wartością godziwą wynikających z charakterystyki tych grup (np. krótkoterminowy charakter, wysoka korelacja z parametrami rynkowymi, unikalność instrumentu) przyjęto, że wartość bilansowa jest w przybliżeniu zgodna z wartością godziwą.

POZYCJA

GŁÓWNE METODY I ZAŁOŻENIA WYKORZYSTYWANE PODCZAS SZACOWANIA WARTOŚCI GODZIWYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH NIEWYCENIANYCH DO WARTOŚCI GODZIWEJ

NALEŻNOŚCI I ZOBOWIĄZANIA OD BANKÓW

•  lokaty i depozyty międzybankowe – model oczekiwanych przepływów pieniężnych zdyskontowanych bieżącymi stopami rynku międzybankowego,

•  depozyty i lokaty międzybankowe o terminie zapadalności do 7 dni lub o zmiennym oprocentowaniu, kredyty lub pożyczki udzielone i zaciągnięte na rynku międzybankowym o zmiennym oprocentowaniu (zmiana oprocentowania maksymalnie co 3 miesiące) wartość godziwa jest równa wartości bilansowej.

PAPIERY WARTOŚCIOWE

•  obligacje skarbowe – kwotowania rynkowe,

•  obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa - metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, liczona przy wykorzystaniu krzywych rentowności, ceny udostępniane w serwisach informacyjnych Bloomberg (BVAL - Bloomberg Valuation Service) oraz Refinitiv Eikon,

•  obligacje korporacyjne i komunalne – metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych, liczona przy wykorzystaniu krzywych rentowności i marż kredytowych.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM

•  bez rozpoznanej utraty wartości:

model oparty o szacowanie wartości bieżącej przyszłych przepływów pieniężnych poprzez zdyskontowanie przepływów pieniężnych przy zastosowaniu bieżących stóp procentowych uwzględniających wysokość marży na ryzyko kredytowe oraz urealnione terminy spłaty wynikające z umów kredytowych. Bieżący poziom marż został wyznaczony dla transakcji zawartych w ostatnim kwartale zakończonym dniem bilansowym na instrumentach o podobnym ryzyku kredytowym. W przypadku kredytów walutowych zastosowano bieżącą marżę dla kredytów w PLN skorygowaną o koszt pozyskania waluty w transakcjach basis-swap.

•  z rozpoznaną utratą wartości: wartość bilansowa jest przybliżeniem wartości godziwej,

•  kredyty i pożyczki udzielone klientom: część portfela kredytów mieszkaniowych („stary” portfel kredytów mieszkaniowych), kredyty z brakiem określonego harmonogramu spłaty, kredyty wymagalne na moment wyceny - wartość godziwa jest równa wartości bilansowej.

ZOBOWIĄZANIA WOBEC KLIENTÓW

•  depozyty oraz inne zobowiązania wobec klientów innych niż banki o ustalonym terminie wymagalności:

model oczekiwanych przepływów pieniężnych zdyskontowanych bieżącymi stopami procentowymi właściwymi dla poszczególnych produktów depozytowych. Wartość godziwa obliczana jest dla każdego depozytu oraz zobowiązania, następnie wartości godziwe dla całego portfela depozytowego grupowane są według rodzaju produktu oraz segmentu klienta.

•  zobowiązania wobec klientów: zobowiązania bez określonego harmonogramu spłaty, inne specyficzne produkty, dla których nie można mówić o istnieniu rynku - wartość godziwa równa się ich wartości bilansowej.

ZOBOWIĄZANIA PODPORZĄDKOWANE

Model oczekiwanych przepływów pieniężnych zdyskontowanych w oparciu o krzywą rentowności.

KASA I ŚRODKI W BANKU CENTRALNYM ORAZ ZOBOWIĄZANIA WOBEC BANKU CENTRALNEGO

Wartość godziwa równa się ich wartości bilansowej.

INNE AKTYWA I ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE

Wartość godziwa równa się ich wartości bilansowej.

 

31.12.2022

wartość bilansowa

Poziom 1

Poziom 2

Poziom 3

Kasa, środki w Banku Centralnym

15 719

4 078

11 641

-

Należności od banków

19 442

-

19 440

-

Papiery wartościowe (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

67 821

49 183

7 779

1 710

obligacje skarbowe PLN

45 870

38 773

-

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

12 100

10 410

-

-

obligacje komunalne PLN

6 182

-

6 332

-

obligacje korporacyjne PLN

1 990

-

-

1 710

obligacje korporacyjne walutowe

1 679

-

1 447

-

Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży

7

-

7

-

Kredyty i pożyczki udzielone klientom (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

193 466

-

-

196 253

kredyty na nieruchomości

77 773

-

-

78 069

kredyty gospodarcze

89 492

-

-

91 398

kredyty konsumpcyjne

26 201

-

-

26 786

Inne aktywa finansowe

1 654

-

-

1 654

 

 

 

 

 

Zobowiązania wobec Banku Centralnego

9

-

9

-

Zobowiązania wobec banków

2 926

-

2 926

-

Zobowiązania wobec klientów (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

334 907

-

-

334 006

zobowiązania wobec gospodarstw domowych

260 729

-

-

259 829

zobowiązania wobec podmiotów gospodarczych

56 990

-

-

56 989

zobowiązania wobec jednostek budżetowych

17 188

-

-

17 188

Otrzymane kredyty i pożyczki

726

-

-

726

Zobowiązania podporządkowane

2 781

-

2 603

-

Inne zobowiązania finansowe

4 176

-

-

4 176

 

31.12.2021

wartość bilansowa

Poziom 1

Poziom 2

Poziom 3

Kasa, środki w Banku Centralnym

11 421

3 466

7 955

-

Należności od banków

14 296

-

14 295

-

Papiery wartościowe (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

72 055

57 899

7 320

1 770

obligacje skarbowe PLN

50 787

46 836

-

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

12 092

11 063

-

-

obligacje komunalne PLN

5 022

-

5 075

-

obligacje korporacyjne PLN

1 927

-

-

1 770

obligacje korporacyjne walutowe

2 227

-

2 245

-

Kredyty i pożyczki udzielone klientom (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

187 588

-

-

189 672

kredyty na nieruchomości

82 457

-

-

82 131

kredyty gospodarcze

79 791

-

-

81 664

kredyty konsumpcyjne

25 340

-

-

25 877

Inne aktywa finansowe

1 825

-

-

1 825

 

 

 

 

 

Zobowiązania wobec Banku Centralnego

8

-

8

-

Zobowiązania wobec banków

3 762

-

3 762

-

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu

49

-

49

-

Zobowiązania wobec klientów

318 032

-

-

318 015

zobowiązania wobec gospodarstw domowych

242 522

-

-

242 506

zobowiązania wobec podmiotów gospodarczych

55 680

-

-

55 679

zobowiązania wobec jednostek budżetowych

19 830

-

-

19 830

Otrzymane kredyty i pożyczki

5 142

-

-

5 262

Zobowiązania podporządkowane

2 716

-

2 719

-

Inne zobowiązania finansowe

3 322

-

-

3 322

 

ZARZĄDZANIE RYZYKIEM W BANKU

51.            Zarządzanie ryzykiem w banku

Zarządzanie ryzykiem jest jednym z najważniejszych procesów wewnętrznych w Banku.

Celem zarządzania ryzykiem jest zapewnienie (przy zmieniającym się otoczeniu) rentowności działalności biznesowej, przy jednoczesnej kontroli i utrzymaniu poziomu ryzyka w ramach systemu limitów i przyjętej przez Bank tolerancji na ryzyko i systemu limitów w zmieniającym się otoczeniu makroekonomicznym. Poziom ryzyka stanowi ważny składnik procesu planistycznego.

Bank identyfikuje ryzyka w swojej działalności oraz analizuje wpływ poszczególnych rodzajów ryzyka na swoją działalność biznesową. Wszystkie ryzyka podlegają zarządzaniu, część z nich ma istotny wpływ w odniesieniu do dochodowości i kapitału niezbędnego do ich pokrycia. Za istotne ryzyka Bank uznaje ryzyko kredytowe, ryzyko walutowych kredytów hipotecznych dla gospodarstw domowych, ryzyko walutowe, ryzyko stopy procentowej, ryzyko płynności, w tym ryzyko finansowania, ryzyko operacyjne, ryzyko biznesowe, ryzyko zmian makroekonomicznych oraz ryzyko modeli. Regularnie, co najmniej w cyklu rocznym, Bank przeprowadza ocenę istotności wszystkich zidentyfikowanych ryzyk.

Szczegółowy opis zasad zarządzania istotnymi rodzajami ryzyka zawarty jest w raporcie „Adekwatność kapitałowa oraz inne informacje podlegające ogłaszaniu w Grupie Kapitałowej PKO Banku Polskiego SA”.

Cel zarządzania ryzykiem

Celem zarządzania ryzykiem poprzez dążenie do utrzymywania poziomu ryzyka w ramach przyjętego poziomu tolerancji jest:

•        ochrona wartości kapitału akcjonariuszy,

•        ochrona depozytów klientów,

•        wsparcie Banku w prowadzeniu efektywnej działalności.

Bank osiąga cele zarządzania ryzykiem w szczególności poprzez zapewnianie właściwej informacji o ryzyku, tak aby decyzje były podejmowane z pełną świadomością poszczególnych rodzajów ryzyka, jakie ze sobą niosą.

Główne zasady zarządzania ryzykiem

Bank zarządza ryzykiem stosując w szczególności następujące zasady:

•        zarządzanie obejmuje wszystkie zidentyfikowane rodzaje ryzyka,

•        proces zarządzania ryzykiem jest odpowiedni do skali działalności oraz do istotności, skali i złożoności danego ryzyka i na bieżąco dostosowywany do nowych czynników i źródeł ryzyka,

•        metody zarządzania ryzykiem (w szczególności modele i ich założenia) oraz systemy pomiaru lub oceny ryzyka Bank dostosowuje do skali i złożoności ryzyka, aktualnie prowadzonej i planowanej działalności i otoczenia, w którym Bank działa oraz okresowo je weryfikuje i waliduje,

•        obszar zarządzania ryzykiem zachowuje niezależność organizacyjną od działalności biznesowej,

•        zarządzanie ryzykiem integruje się z systemami planistycznymi i kontrolingowymi,

•        Bank na bieżąco monitoruje i kontroluje poziom ryzyka,

•        proces zarządzania ryzykiem wspiera realizację strategii Banku przy zachowaniu zgodności ze strategią zarządzania ryzykiem, w szczególności w zakresie poziomu tolerancji na ryzyko.

proces zarządzania ryzykiem

Na proces zarządzania ryzykiem w Banku składają się następujące elementy:



•        identyfikacja ryzyka:

Identyfikacja ryzyka polega na rozpoznaniu aktualnych i potencjalnych źródeł ryzyka oraz oszacowaniu istotności jego potencjalnego wpływu na sytuację finansową Banku. W ramach identyfikacji ryzyka Bank określa te rodzaje ryzyka, które uznawane są za istotne w działalności Banku,

•        pomiar i ocena ryzyka:

Pomiar i ocena ryzyka mają na celu określenie skali zagrożeń związanych z występowaniem ryzyka. Pomiar ryzyka obejmuje określanie miar ryzyka adekwatnych do rodzaju, istotności ryzyka i dostępności danych. Wyniki pomiaru o charakterze ilościowym i jakościowym stanowią podstawę oceny ryzyka, która określa poziom lub zakres ryzyka.

W ramach pomiaru ryzyka Bank przeprowadza:

•        specyficzne testy warunków skrajnych, przeprowadzane odrębnie dla poszczególnych rodzajów ryzyka, służące ocenie wrażliwości danego ryzyka na wystąpienie niekorzystnych sytuacji rynkowych,

•        kompleksowe testy warunków skrajnych, przeprowadzane łącznie dla ryzyka koncentracji oraz rodzajów ryzyka uznanych za istotne, służące określeniu wrażliwości miar adekwatności kapitałowej i wyników Banku na realizację negatywnego scenariusza zmian w otoczeniu i funkcjonowaniu Banku.

Testy warunków skrajnych Bank przeprowadza na podstawie założeń zapewniających rzetelną ocenę ryzyka, w szczególności z uwzględnieniem postanowień rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego.

•        kontrola ryzyka:

Kontrola ryzyka obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku mechanizmów kontroli ryzyka w szczególności w postaci strategicznych limitów tolerancji na poszczególne rodzaje ryzyka. Strategiczne limity tolerancji na ryzyko podlegają cyklicznemu monitorowaniu, a w przypadku ich przekroczenia Bank podejmuje działania zarządcze.

•        prognozowanie i monitorowanie ryzyka:

Prognozowanie ryzyka polega na przewidywaniu przyszłego poziomu ryzyka przy uwzględnieniu zakładanej projekcji rozwoju działalności oraz zdarzeń wewnętrznych i zewnętrznych. Prognozy poziomu ryzyka Bank poddaje ocenie (tzw. „testowanie wsteczne”) w celu weryfikacji ich dokładności.

Monitorowanie ryzyka polega na obserwowaniu odchyleń realizacji od prognoz lub założonych punktów odniesienia (np. limitów, wartości progowych, planów, pomiarów z poprzedniego okresu, rekomendacji i zaleceń wydanych przez zewnętrzny organ nadzoru i kontroli). Monitorowanie i prognozowanie ryzyka odbywa się z częstotliwością adekwatną do istotności danego rodzaju ryzyka oraz jego zmienności.

•        raportowanie ryzyka:

Raportowanie ryzyka obejmuje informowanie o wynikach identyfikacji, pomiaru lub oceny ryzyka, monitorowania i prognozowania ryzyka, przyczynach zmian ryzyka, podjętych działaniach i rekomendacjach działań. Bank dostosowuje zakres, częstotliwość oraz formę raportowania do szczebla zarządczego odbiorców. Rada Nadzorcza jest niezwłocznie informowana o istotnych zmianach w poziomie ryzyka, w szczególności o zagrożeniach i podejmowanych działaniach zaradczych w sytuacji potencjalnych problemów płynnościowych Banku oraz efektach tych działań i ich wpływie na poziom płynności Banku.

•        działania zarządcze:

Działania zarządcze polegają na określaniu pożądanego poziomu ryzyka służącemu budowie struktury aktywów i pasywów. Działania zarządcze mogą skutkować w szczególności:

•        akceptacją ryzyka – określeniem akceptowalnego poziomu ryzyka z uwzględnieniem potrzeb biznesowych oraz opracowaniu działań zarządczych na wypadek przekroczenia tego poziomu,

•        redukcją ryzyka – łagodzeniem wpływu czynników ryzyka lub skutków jego materializacji (np. przez zmniejszenie lub dywersyfikację ekspozycji na ryzyko, ustalenie limitów, wykorzystywanie zabezpieczeń),

•        transferem ryzyka – przeniesieniem odpowiedzialności za pokrycie ewentualnych strat (np. przez przeniesienie ryzyka na inny podmiot przy użyciu instrumentów prawnych takich jak umowy ubezpieczenia, czy umowy o ochronę obiektu, przyjmowanie gwarancji),

•        unikaniem ryzyka – rezygnacją z działalności generującej ryzyko lub wyeliminowaniem prawdopodobieństwa wystąpienia czynnika ryzyka, w tym w szczególności ustaleniem zerowej tolerancji na ryzyko.

Organizacja zarządzania ryzykiem w PKO Banku Polskim S.A.

Zarządzanie ryzykiem w Banku odbywa się we wszystkich jednostkach Banku.

Organizacja zarządzania ryzykiem w PKO Banku Polskim SA przedstawiona jest na poniższym schemacie:

 

Rada Nadzorcza nadzoruje i ocenia proces zarządzania ryzykiem, w szczególności na podstawie cyklicznych raportów ryzyka uwzględniających ocenę adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem oraz informacji o realizacji strategii zarządzania ryzykiem, w tym poziomie limitów ograniczających ryzyko oraz wniosków z testów warunków skrajnych i w razie konieczności zleca dokonanie weryfikacji tego procesu.

Radę Nadzorczą wspierają m.in. następujące komitety: Komitet ds. Nominacji i Wynagrodzeń Rady Nadzorczej, Komitet ds. Ryzyka Rady Nadzorczej i Komitet Audytu Rady Nadzorczej.

Zarząd PKO Banku Polskiego SA w zakresie zarządzania ryzykiem odpowiada za strategiczne zarządzanie ryzykiem, w tym za nadzorowanie i monitorowanie działań podejmowanych przez Bank w zakresie zarządzania ryzykiem. Podejmuje najważniejsze decyzje mające wpływ na profil ryzyka Banku oraz uchwala przepisy wewnętrzne Banku dotyczące zarządzania ryzykiem. Zapewnia działanie systemu zarządzania ryzykiem, monitoruje i ocenia jego funkcjonowanie oraz przekazuje Radzie Nadzorczej informację w tym zakresie. W zarządzaniu ryzykiem Zarząd wspierają następujące komitety działające w Banku:

•        Komitet Ryzyka (KR),

•        Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami (KZAP),

•        Komitet Kredytowy Banku (KKB),

•        Komitet Ryzyka Operacyjnego (KRO).

System zarządzania ryzykiem jest realizowany na trzech niezależnych wzajemnie uzupełniających się poziomach:

PIERWSZY POZIOM – tworzą struktury organizacyjne zarządzające produktem, realizujące sprzedaż produktów i obsługę klientów oraz inne struktury realizujące zadania operacyjne generujące ryzyko, funkcjonujące na podstawie przepisów wewnętrznych. Funkcja jest realizowana we wszystkich jednostkach Banku. Jednostki Banku implementują zaprojektowane przez jednostki Banku usytuowane na drugim poziomie odpowiednie mechanizmy kontroli ryzyka, w tym zwłaszcza limity oraz zapewniają ich przestrzeganie poprzez odpowiednie mechanizmy kontrolne.

drugi POZIOM – obejmuje działalność komórki do spraw zgodności oraz identyfikację, pomiar, ocenę lub kontrolę, monitorowanie i raportowanie istotnych rodzajów ryzyka, a także stwierdzanych zagrożeń i nieprawidłowości – zadania realizowane są przez wyspecjalizowane struktury organizacyjne działające na podstawie obowiązujących przepisów wewnętrznych Banku; celem tych struktur jest zapewnienie żeby działania realizowane na pierwszym poziomie były właściwie uregulowane w przepisach wewnętrznych Banku i skutecznie ograniczały ryzyko, wspierały pomiar, ocenę i analizę ryzyka oraz efektywność działalności. Funkcja realizowana jest w szczególności w Obszarze Zarządzania Ryzykiem, Departamencie Zgodności i właściwych komitetach. Drugi poziom wspiera podejmowanie działań mających na celu eliminację niekorzystnych odchyleń od planu finansowego w zakresie wielkości wpływających na ujęte w planie finansowym ilościowe strategiczne limity tolerancji na ryzyko. Działania te realizuje się w szczególności w jednostkach Banku odpowiadających za kontroling.

trzeci POZIOM – stanowi audyt wewnętrzny, realizujący niezależne audyty elementów systemu zarządzania Bankiem, w tym systemu zarządzania ryzykiem oraz systemu kontroli wewnętrznej; audyt wewnętrzny funkcjonuje odrębnie od pierwszego i drugiego poziomu i może wspierać realizowane tam działania poprzez konsultacje, ale bez możliwości wpływu na podejmowane decyzje. Funkcja jest realizowana zgodnie z przepisami wewnętrznymi Banku dotyczącymi zasad funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej.

Niezależność poziomów polega na zachowaniu organizacyjnej odrębności w następujących płaszczyznach:

•        funkcja drugiego poziomu w zakresie tworzenia rozwiązań systemowych jest niezależna od funkcji pierwszego poziomu,

•        funkcja trzeciego poziomu jest niezależna od funkcji pierwszego i drugiego poziomu.

52.            Specyficzne działania w zakresie zarządzania ryzykiem w Banku podjęte w 2022 roku

W okresie dwunastu miesięcy zakończonym 31 grudnia 2022 roku:

•      Bank monitorował sytuację klientów oraz dostosowywał politykę kredytową mając na uwadze zabezpieczenie dobrej jakości portfela kredytowego. W ramach wyceny ekspozycji kredytowych Bank uwzględnił szczególnie informacje dotyczące powiązań gospodarczych klientów z kontrahentami z Ukrainy, Białorusi i Rosji. Specyficzne działania podejmowane przez Bank w obszarze zarządzania ryzykiem w związku z sytuacją w Ukrainie zaprezentowane zostały w nocie „Wpływ sytuacji geopolitycznej w Ukrainie na bank polski S.A.” punkt „zarządzanie ryzykiem w związku z sytuacją w ukrainie”.

•        Dostosowano regulacje wewnętrzne do wymogów Rekomendacji R KNF w zakresie kwartalnego monitorowania prawnych zabezpieczeń, które są uwzględniane w szacowaniu oczekiwanych strat kredytowych w celu zapewnienia identyfikacji uwarunkowań rynkowych/zdarzeń mogących lub mających wpływ na skuteczność prawną zabezpieczenia oraz jego wartość uwzględnianą w szacowaniu tych strat.

•      W celu ograniczenia poziomu ryzyka kredytowego wynikającego ze wzrostu stopy procentowej oraz inflacji wprowadzono zmiany w parametrach wykorzystywanych przy badaniu zdolności kredytowej kredytobiorców indywidualnych, którzy ubiegają się o kredyt mieszkaniowy (zgodnie z Rekomendacją S KNF), w tym: podniosły minimalną wartość bufora na wzrost stopy procentowej do 5 p.p. i minimalne koszty utrzymania oraz zmieniły maksymalne dopuszczalne wartości wskaźnika DStI (debt service to income), który określa odsetek dochodu przeznaczony na obsługę zadłużenia.

•      W zakresie ryzyka stopy procentowej wyzwaniem dla sektora bankowego były większe od zakładanych wzrosty stóp procentowych. Zapoczątkowana w IV kwartale 2021 roku seria podwyżek stóp procentowych spowodowała wzrost stopy referencyjnej do poziomu 6,75% na koniec 2022 roku, co przełożyło się na wzrost negatywnej wyceny w portfelu instrumentów dłużnych oraz instrumentów pochodnych, które zabezpieczają zmienność dochodu odsetkowego. Jednocześnie utrzymujące się zainteresowanie klientów kredytami hipotecznymi opartymi na okresowo stałej stopie procentowej miało pozytywny wpływ na miarę wrażliwości dochodu odsetkowego, Banku.

•      Bank utrzymywał bezpieczny poziom płynności, który umożliwiał szybką i skuteczną reakcję na potencjalne zagrożenia. Bank odpowiednio kształtował swoje źródła finansowania poprzez dostosowywanie oferty depozytowej (w szczególności oprocentowania depozytów) do bieżących potrzeb oraz spłatę wymagalnych środków pozyskanych z rynku finansowego w drodze emisji,

•      Realizowane były zadania mające na celu rozbudowę systemów informatycznych, pozwalających na gromadzenie danych w zakresie ESG, w szczególności dotyczących ryzyka środowiskowego oraz przygotowanie do systemowego ujawniania tych danych (patrz nota Zarządzanie ryzykiem ESG).

53.            Zarządzanie ryzykiem kredytowym

•      Definicja

Ryzyko kredytowe jest rozumiane jako ryzyko poniesienia straty w wyniku niewywiązania się klienta z zobowiązań wobec Banku lub jako ryzyko spadku wartości ekonomicznej wierzytelności Banku w wyniku pogorszenia się zdolności klienta do obsługi zobowiązań.

•      Cel zarządzania

Celem zarządzania ryzykiem kredytowym jest ograniczenie strat na portfelu kredytowym oraz minimalizacja ryzyka wystąpienia ekspozycji kredytowych zagrożonych utratą wartości, przy zachowaniu oczekiwanego poziomu dochodowości i wartości portfela kredytowego.

Bank kieruje się przede wszystkim następującymi zasadami zarządzania ryzykiem kredytowym:

•        transakcja kredytowa wymaga wszechstronnej oceny ryzyka kredytowego, której wyrazem jest rating wewnętrzny lub ocena scoringowa,

•        pomiar ryzyka kredytowego transakcji kredytowych dokonywany jest na etapie rozpatrywania wniosku o udzielenie transakcji i cyklicznie w ramach monitorowania z uwzględnieniem zmieniających się warunków zewnętrznych oraz zmian sytuacji finansowej kredytobiorców oraz powiązań pomiędzy klientami Banku.

•        ocena ryzyka kredytowego ekspozycji jest oddzielona od funkcji sprzedaży poprzez zapewnienie właściwej struktury organizacyjnej, niezależności budowy i walidacji narzędzi wspierających ocenę ryzyka kredytowego oraz niezależność decyzji akceptujących odstępstwa od wskazań tych narzędzi,

•        oferowane klientowi warunki transakcji kredytowej zależą od oceny poziomu ryzyka kredytowego generowanego przez tę transakcję,

•        decyzje kredytowe podejmują jedynie osoby do tego uprawnione,

•        oferowane klientowi warunki transakcji kredytowej zależą od oceny poziomu ryzyka kredytowego generowanego przez tę transakcję,

•        ryzyko kredytowe jest zdywersyfikowane w szczególności pod względem obszarów geograficznych, sektorów gospodarki, produktów oraz klientów,

•        oczekiwany poziom ryzyka kredytowego jest zabezpieczany poprzez przyjmowane przez Bank zabezpieczenia, marże na ryzyko pobierane od klientów oraz odpisy (rezerwy) na oczekiwane straty kredytowe.

•        system motywacyjny jest ukierunkowany na przestrzeganie przyjętych w Banku polityk i zasad zarządzania ryzykiem kredytowym.

Realizację wyżej wymienionych zasad zapewnia stosowanie przez Bank zaawansowanych metod zarządzania ryzykiem kredytowym, zarówno na poziomie pojedynczych ekspozycji kredytowych, jak i na poziomie całego portfela kredytowego Banku. Bank weryfikuje i rozwija metody w kierunku zgodności z wymaganiami metodami ratingów wewnętrznych (IRB), tzn. zaawansowanej metody pomiaru ryzyka kredytowego, która może być wykorzystywana do wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego po uzyskaniu przez Bank zgody Komisji Nadzoru Finansowego.

Limity podejmowania decyzji kredytowych uzależnione są w szczególności od: kwoty zaangażowania kredytowego wobec klienta, kwoty jednostkowej transakcji kredytowej oraz okresu transakcji kredytowej.

•      pomiar i ocena ryzyka kredytowego: Metody pomiaru i oceny ryzyka kredytowego

W celu określenia poziomu ryzyka kredytowego oraz opłacalności portfeli kredytowych Bank wykorzystuje różne metody pomiaru i wyceny ryzyka kredytowego, w tym:

•        prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania (probability of default PD),

•        stratę z tytułu niewykonania zobowiązania (LGD),

•        współczynnik konwersji kredytowej (CCF),

•        oczekiwaną stratę kredytową (ECL),

•        wartość zagrożoną ryzykiem kredytowym (CVaR),

•        udział i strukturę ekspozycji kredytowych zagrożonych utratą wartości,

•        wskaźnik pokrycia odpisami kredytów z utratą wartości (Coverage Ratio),

•        koszt ryzyka kredytowego,

•        testy warunków skrajnych.

Bank systematycznie rozwija zakres wykorzystywanych mierników ryzyka kredytowego z uwzględnieniem wymagań metody wewnętrznych ratingów (IRB), jak również rozszerza zakres stosowania miar ryzyka w celu pełnego pokrycia portfela kredytowego Banku tymi metodami.

Metody pomiaru portfelowego ryzyka kredytowego pozwalają m.in. na uwzględnienie ryzyka kredytowego w cenie produktów, ustalanie optymalnych warunków dostępności finansowania oraz wyznaczanie poziomu odpisów na oczekiwane straty kredytowe.

Bank przeprowadza analizy oraz testy warunków skrajnych dotyczące wpływu potencjalnych zmian w otoczeniu makroekonomicznym na jakość portfela kredytowego Banku, a wyniki prezentuje w raportach dla organów Banku. Powyższe informacje umożliwiają identyfikowanie i podejmowanie działań ograniczających negatywne skutki wpływu niekorzystnych sytuacji rynkowych na wynik Banku.

Proces oceny ryzyka kredytowego w Banku uwzględnia wymagania Komisji Nadzoru Finansowego określone w Rekomendacjach KNF.

Opis szacowania oczekiwanych strat kredytowych został ujawniony w nocie „Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe”.

•        pomiar i ocena ryzyka kredytowego: Metody ratingowe i scoringowe

Ocena ryzyka pojedynczych transakcji kredytowych jest dokonywana w Banku z wykorzystaniem metod scoringowych i ratingowych. Funkcjonowanie tych metod wspierają specjalistyczne aplikacje informatyczne. Sposób dokonywania oceny określony został w przepisach wewnętrznych Banku, których głównym celem jest zapewnienie jednolitej i obiektywnej oceny ryzyka kredytowego w procesie kredytowania.

Bank ocenia ryzyko kredytowe klientów indywidualnych w dwóch wymiarach: zdolności kredytowej klienta w ujęciu ilościowym i jakościowym. Ocena zdolności kredytowej w ujęciu ilościowym polega na zbadaniu sytuacji finansowej klienta, zaś ocena w ujęciu jakościowym obejmuje ocenę scoringową oraz ocenę informacji o historii kredytowej klienta pozyskanych z wewnętrznych baz danych Banku oraz zewnętrznych baz danych.

W przypadku niektórych klientów instytucjonalnych z segmentu małych i średnich przedsiębiorstw spełniających określone kryteria Bank ocenia ryzyko kredytowe z wykorzystaniem metody scoringowej. Ocena ta dotyczy niskokwotowych, nieskomplikowanych transakcji kredytowych i odbywa się w dwóch wymiarach: zdolności kredytowej oraz wiarygodności kredytowej klienta. Ocena zdolności kredytowej polega na zbadaniu sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta, zaś ocena wiarygodności kredytowej klienta obejmuje ocenę scoringową oraz ocenę informacji o historii kredytowej klienta pozyskanych z wewnętrznych baz danych Banku oraz zewnętrznych baz danych.

W pozostałych przypadkach dla klientów instytucjonalnych stosowana jest metoda ratingowa.

Bank dokonuje oceny ryzyka kredytowego związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych w dwóch wymiarach: klienta oraz transakcji. Miarami tej oceny jest ocena wiarygodności klienta, czyli rating oraz ocena ryzyka transakcji, tj. zdolności do spłaty zobowiązania w określonej wysokości i terminach. 

Bank opracowuje modele ratingowe dla klientów instytucjonalnych z wykorzystaniem wewnętrznych danych, co zapewnia, że są one dostosowane do profilu ryzyka klientów Banku. Modele są oparte na statystycznej analizie zależności między niewykonaniem zobowiązania a punktową oceną ryzyka klienta. Ocena punktowa obejmuje ocenę wskaźników finansowych, czynników jakościowych oraz ocenę czynników behawioralnych. Ocena ryzyka klienta jest uzależniona od wielkości przedsiębiorstwa, dla którego dokonywana jest analiza. Dodatkowo Bank stosuje model oceny przedsiębiorców kredytowanych w formule finansowania specjalistycznego pozwalający na adekwatną ocenę ryzyka kredytowego dużych przedsięwzięć polegających na finansowaniu nieruchomości (np. lokale biurowe, powierzchnie sklepowe, powierzchnie przemysłowe) oraz projektów infrastrukturalnych (np. infrastruktura telekomunikacyjna, przemysłowa, użyteczności publicznej).

Modele ratingowe są zaimplementowane w narzędziu informatycznym wspierającym ocenę ryzyka kredytowego Banku związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych.

W celu zbadania poprawności funkcjonowania metod stosowanych w Banku, metodyki oceny ryzyka kredytowego związanego z jednostkowymi ekspozycjami kredytowymi podlegają okresowym przeglądom.

Proces oceny ryzyka kredytowego w Banku uwzględnia wymagania Komisji Nadzoru Finansowego określone w Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie oraz Rekomendacji T dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych.

W procesie kredytowym dla Klientów segmentu korporacyjnego oraz Klientów segmentu firm i przedsiębiorstw ocenianych z wykorzystaniem metody ratingowej Bank każdorazowo ocenia wpływ czynników środowiskowych, społecznych oraz związanych z zarządzaniem (tzw. czynniki ESG) na zdolność kredytową Klienta oraz identyfikuje transakcje kredytowe z podwyższoną dźwignią finansową (tzw. transakcje lewarowane). Bank bada też wpływ transakcji kredytowych na kwestie ESG i klasyfikuje je do czterech kategorii, począwszy od transakcji z pozytywnym wpływem na kwestie ESG, a skończywszy na tych z istotnie negatywnym wpływem. W ocenie czynników ESG Bank uwzględnia m.in. ryzyko zmiany klimatu i wpływu na działalność Klienta, możliwy wpływ Klienta na zmianę klimatu, czynniki związane z kapitałem ludzkim czy dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa oraz czynniki związane z aspektami zarządzania (w tym kultury organizacji i nadzoru wewnętrznego).

Informacja o ocenach ratingowych i scoringowych jest szeroko wykorzystywana w Banku w zarządzaniu ryzykiem kredytowym, w systemie kompetencji do podejmowania decyzji kredytowych, przy ustalaniu warunków aktywacji służb oceny ryzyka kredytowego oraz w systemie pomiaru i raportowania ryzyka kredytowego.

•        pomiar i ocena ryzyka kredytowego: Prognozowanie i Monitorowanie ryzyka kredytowego

Prognozowanie i monitorowanie ryzyka kredytowego polega na sporządzaniu prognoz poziomu ryzyka kredytowego oraz monitorowaniu odchyleń realizacji od prognoz lub założonych punktów odniesienia (np. limitów, wartości progowych, planów, pomiarów z poprzedniego okresu, rekomendacji i zaleceń wydanych przez zewnętrzny organ nadzoru i kontroli), a także przeprowadzania testów warunków skrajnych (specyficznych i kompleksowych). Prognozy poziomu ryzyka Bank poddaje regularnej weryfikacji (ang. backtesting).

Bank monitoruje ryzyko kredytowe na poziomie pojedynczych klientów, grup klientów powiązanych, transakcji kredytowych i ich zabezpieczeń oraz na poziomie portfelowym.

Monitorowanie ryzyka kredytowego na poziomie pojedynczych transakcji kredytowych określone jest w szczególności w przepisach wewnętrznych Banku dotyczących:

•        oceny ryzyka kredytowego związanego z finansowaniem klientów,

•        metodyk oceny klientów,

•        identyfikacji grup podmiotów powiązanych,

•        oceny zabezpieczeń oraz kontroli inwestycji,

•        tworzenia odpisów na oczekiwane straty kredytowe,

•        Systemu Wczesnego Ostrzegania,

•        procedur operacyjnych.

W celu skrócenia czasu reakcji na zaobserwowane sygnały ostrzegawcze sygnalizujące wzrost poziomu ryzyka kredytowego, Bank wykorzystuje i rozwija aplikację informatyczną System Wczesnego Ostrzegania (SWO).

Monitorowanie ryzyka kredytowego na poziomie portfelowym polega na:

•        nadzorowaniu poziomu portfelowego ryzyka kredytowego na podstawie przyjętych narzędzi pomiaru ryzyka kredytowego z uwzględnieniem zidentyfikowanych źródeł ryzyka kredytowego oraz analizy skutków i działań podjętych w ramach zarządzania systemowego,

•        rekomendowaniu działań zaradczych w przypadku stwierdzenia podwyższonego poziomu ryzyka kredytowego.

•        Raportowanie ryzyka kredytowego

Raportowanie o ryzyku kredytowym obejmuje cykliczne informowanie o skali narażenia na ryzyko portfela kredytowego

Bank sporządza miesięczne i kwartalne raporty o ryzyku kredytowym. Raportowanie ryzyka kredytowego ma zapewniać możliwie najpełniejszą informację o ryzyku kredytowym, w szczególności w zakresie skuteczności polityki zarządzania ryzykiem kredytowym, identyfikacji źródeł i czynników ryzyka kredytowego, pomiaru kosztów ryzyka kredytowego, monitorowania przestrzegania limitów i podejmowanych działań naprawczych i profilaktycznych.

•        Działania zarządcze dotyczące ryzyka kredytowego

Celem działań zarządczych jest kształtowanie i optymalizacja systemu zarządzania ryzykiem kredytowym oraz poziomu ryzyka kredytowego w Banku.

Działania zarządcze w zarządzaniu ryzykiem kredytowym obejmują w szczególności:

•        wydawanie przepisów wewnętrznych regulujących system zarządzania ryzykiem kredytowym,

•        wydawanie zaleceń, wytycznych postępowania, wyjaśnień i interpretacji przepisów wewnętrznych,

•        podejmowanie decyzji dotyczących akceptowalnego poziomu ryzyka kredytowego, w tym w szczególności decyzji kredytowych,

•        opracowywanie i udoskonalanie narzędzi oraz mechanizmów kontroli ryzyka kredytowego umożliwiających utrzymanie poziomu ryzyka kredytowego w granicach akceptowanych przez Bank,

•        opracowywanie i monitorowanie funkcjonowania mechanizmów kontrolnych w zarządzaniu ryzykiem kredytowym,

•        opracowywanie i udoskonalanie metod i modeli oceny ryzyka kredytowego,

•        rozwijanie i doskonalenie narzędzi informatycznych wykorzystywanych w zarządzaniu ryzykiem kredytowym,

•        planowanie działań oraz wydawanie rekomendacji i zaleceń.

Do zarządzania ryzykiem kredytowym Bank stosuje w szczególności następujące narzędzia i mechanizmy kontroli ryzyka:

•        strategiczne limity tolerancji na ryzyko kredytowe i ryzyko koncentracji, które określają maksymalną wielkość tych ryzyk, jaką Bank jest gotowy podejmować. Limity te uwzględniają wymagania wynikające m.in. z rozporządzenia CRR, z ustawy Prawo bankowe lub z rekomendacji S i T.

•        wewnętrzne limity na ryzyko kredytowe lub ryzyko koncentracji, w tym:

a)        limity określające poziom tolerancji na portfelowe ryzyko kredytowe i ryzyko koncentracji,

b)        limity branżowe, które ograniczają poziom ryzyka związanego z finansowaniem klientów instytucjonalnych prowadzących działalność w branżach charakteryzujących się wysokim poziomem ryzyka kredytowego

c)        limity kompetencyjne, określają maksymalny poziom uprawnień do podejmowania decyzji kredytowych wobec klientów, z uwzględnieniem klientów obsługiwanych w podmiotach Grupy Kapitałowej Banku

•        weryfikacja jakości procesów kredytowych,

•        rating oddziału, który jest wyznaczany dla oddziałów samodzielnych realizujących sprzedaż produktów kredytowych dla firm i klientów indywidualnych

•        wartości progowe aktywujące udział analityków ryzyka w ocenie ryzyka kredytowego.

Narzędziami zarządzania ryzykiem kredytowym z poziomu klienta i transakcji są:

•        minimalne warunki transakcji określone dla danego typu transakcji (np. maksymalna kwota kredytu, wymagane zabezpieczenie),

•        reguły określania dostępności kredytowania, w tym punkty odcięcia – minimalna liczba punktów przyznawanych w wyniku oceny jakościowej z wykorzystaniem systemu scoringowego bądź klasa ratingu klienta, powyżej których można dokonać z klientem transakcji kredytowej,

•        minimalne marże kredytowe – marże na ryzyko kredytowe związane z transakcją kredytową z danym klientem, przy czym oferowane klientowi oprocentowanie nie powinno być niższe od stawki referencyjnej powiększonej o marżę na ryzyko kredytowe.

•        Stosowanie technik ograniczenia ryzyka kredytowego – zabezpieczenia

Szczególną rolę w ustalaniu warunków transakcji kredytowej stanowi polityka zabezpieczeń. Prowadzona przez Bank polityka zabezpieczeń ma na celu należyte zabezpieczenie ryzyka kredytowego, na jakie narażona jest Bank, w tym przede wszystkim ustanowienie najbardziej płynnych zabezpieczeń. Zabezpieczenie może zostać uznane za płynne, jeśli możliwe jest jego zbycie bez istotnego obniżenia jego ceny i w czasie, który nie naraża Banku na zmianę wartości zabezpieczenia ze względu na właściwą danemu zabezpieczeniu fluktuację cen.

Bank dąży do dywersyfikacji zabezpieczeń w zakresie form, jak i przedmiotów zabezpieczenia.

Bank ocenia zabezpieczenia pod kątem faktycznej możliwości ich wykorzystania jako ewentualne źródło dochodzenia swoich roszczeń.

Ponadto, w ocenie zabezpieczenia uwzględnia się w szczególności:

•        sytuację majątkową, ekonomiczno-finansową albo społeczno-finansową podmiotów udzielających zabezpieczenia osobistego,

•        stan i wartość rynkową przedmiotów zabezpieczenia rzeczowego oraz ich podatność na deprecjację w okresie utrzymywania zabezpieczenia (wpływ zużycia technologicznego przedmiotu zabezpieczenia na jego wartość),

•        potencjalne korzyści ekonomiczne Banku wynikające z określonego sposobu zabezpieczenia wierzytelności, w tym w szczególności możliwość pomniejszenia odpisów na oczekiwane straty kredytowe,

•        sposób ustanowienia zabezpieczenia, w tym typowy czas trwania i złożoność czynności formalnych, jak również niezbędne koszty (koszty utrzymania zabezpieczenia i egzekucji z zabezpieczenia), z wykorzystaniem przepisów wewnętrznych Banku dotyczących oceny zabezpieczeń,

•        złożoność, czasochłonność oraz uwarunkowania ekonomiczne i prawne skutecznej realizacji zabezpieczenia, w kontekście ograniczeń egzekucyjnych oraz obowiązujących zasad podziału sum uzyskanych z egzekucji indywidualnej lub w postępowaniu upadłościowym, kolejność zaspakajania się z zabezpieczenia.

•        ustanawianie określonych form zabezpieczeń uzależnione jest od poziomu ryzyka klienta lub poziomu ryzyka transakcji.

Przy udzielaniu kredytów przeznaczonych na finansowanie nieruchomości mieszkaniowych i komercyjnych zabezpieczenie obligatoryjnie ustanawiane jest w postaci hipoteki na finansowanej nieruchomości.

Do czasu skutecznego ustanowienia zabezpieczenia (w zależności od rodzaju kredytu oraz jego kwoty) Bank może przyjąć zabezpieczenie przejściowe w innej formie.

Przy udzielaniu kredytów konsumpcyjnych przyjmuje się najczęściej zabezpieczenie osobiste (poręczenie cywilne, poręczenie wekslowe) albo ustanawia się zabezpieczenia na rachunku bankowym, na samochodzie lub papierach wartościowych.

Zabezpieczenie kredytów przeznaczonych na finansowanie małych i średnich przedsiębiorstw oraz klientów korporacyjnych ustanawia się m.in.: na wierzytelnościach gospodarczych, rachunkach bankowych, rzeczach ruchomych, nieruchomościach czy papierach wartościowych.

Patrz również informacje w nocie „Zabezpieczenie”.

54.   Ryzyko kredytowe – informacje finansowe

54.1. Podział aktywów finansowych wg faz

•        Należności od banków

Na 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku wszystkie należności od banków znajdowały się w Fazie 1.

•        Papiery wartościowe

PAPIERY WARTOŚCIOWE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

31.12.2022

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Wartość brutto

61 908

2

374

62 284

359

obligacje skarbowe PLN

40 649

-

-

40 649

-

obligacje skarbowe walutowe

3 977

-

-

3 977

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

9 373

-

-

9 373

-

obligacje komunalne PLN

5 044

2

-

5 046

-

obligacje korporacyjne PLN

2 476

-

374

2 850

359

obligacje korporacyjne walutowe

389

-

-

389

-

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

-

-

2

2

2

obligacje korporacyjne PLN

-

-

2

2

2

Wartość netto

61 908

2

376

62 286

361

obligacje skarbowe PLN

40 649

-

-

40 649

-

obligacje skarbowe walutowe

3 977

-

-

3 977

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

9 373

-

-

9 373

-

obligacje komunalne PLN

5 044

2

-

5 046

-

obligacje korporacyjne PLN

2 476

-

376

2 852

361

obligacje korporacyjne walutowe

389

-

-

389

-

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

Wartość brutto

67 555

336

-

67 891

-

obligacje skarbowe PLN

45 875

-

-

45 875

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

12 108

-

-

12 108

-

obligacje komunalne PLN

6 206

-

-

6 206

-

obligacje korporacyjne PLN

1 818

195

-

2 013

-

obligacje korporacyjne walutowe

1 548

141

-

1 689

-

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

(45)

(25)

-

(70)

-

obligacje skarbowe PLN

(5)

-

-

(5)

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

(8)

-

-

(8)

-

obligacje komunalne PLN

(24)

-

-

(24)

-

obligacje korporacyjne PLN

(4)

(19)

-

(23)

-

obligacje korporacyjne walutowe

(4)

(6)

-

(10)

-

Wartość netto

67 510

311

-

67 821

-

obligacje skarbowe PLN

45 870

-

-

45 870

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

12 100

-

-

12 100

-

obligacje komunalne PLN

6 182

-

-

6 182

-

obligacje korporacyjne PLN

1 814

176

-

1 990

-

obligacje korporacyjne walutowe

1 544

135

-

1 679

-

Papiery wartościowe razem

 

 

 

 

 

Wartość brutto

129 463

338

374

130 175

359

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

(45)

(25)

2

(68)

2

Wartość netto

129 418

313

376

130 107

361

 

PAPIERY WARTOŚCIOWE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej) 31.12.2021

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

Wycena:  do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Wartość brutto

57 252

44

397

57 693

380

obligacje skarbowe PLN

37 371

-

-

37 371

-

obligacje skarbowe walutowe

2 007

-

-

2 007

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

9 894

-

-

9 894

-

obligacje komunalne PLN

4 083

44

-

4 127

-

obligacje korporacyjne PLN

3 465

-

397

3 862

380

obligacje korporacyjne walutowe

432

-

-

432

-

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

-

-

(52)

(52)

(52)

obligacje korporacyjne PLN

-

-

(52)

(52)

(52)

Wartość netto

57 252

44

345

57 641

328

obligacje skarbowe PLN

37 371

-

-

37 371

-

obligacje skarbowe walutowe

2 007

-

-

2 007

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

9 894

-

-

9 894

-

obligacje komunalne PLN

4 083

44

-

4 127

-

obligacje korporacyjne PLN

3 465

-

345

3 810

328

obligacje korporacyjne walutowe

432

-

-

432

-

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

 

 

 

 

Wartość brutto

71 709

402

-

72 111

-

obligacje skarbowe PLN

50 787

-

-

50 787

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

12 097

-

-

12 097

-

obligacje komunalne PLN

4 982

57

-

5 039

-

obligacje korporacyjne PLN

1 740

207

-

1 947

-

obligacje korporacyjne walutowe

2 103

138

-

2 241

-

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

(30)

(26)

-

(56)

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

(5)

-

-

(5)

-

obligacje komunalne PLN

(16)

(1)

-

(17)

-

obligacje korporacyjne PLN

(3)

(17)

-

(20)

-

obligacje korporacyjne walutowe

(6)

(8)

-

(14)

-

Wartość netto

71 679

376

-

72 055

-

obligacje skarbowe PLN

50 787

-

-

50 787

-

obligacje korporacyjne PLN zabezpieczone gwarancjami Skarbu Państwa

12 092

-

-

12 092

-

obligacje komunalne PLN

4 966

56

-

5 022

-

obligacje korporacyjne PLN

1 737

190

-

1 927

-

obligacje korporacyjne walutowe

2 097

130

-

2 227

-

Papiery wartościowe razem

 

 

 

 

 

Wartość brutto

128 961

446

397

129 804

380

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

(30)

(26)

(52)

(108)

(52)

Wartość netto

128 931

420

345

129 696

328

•        Kredyty i pożyczki udzielone klientom

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej) 31.12.2022

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Wartość brutto

11 372

502

21

11 895

1

kredyty na nieruchomości

11 372

502

21

11 895

1

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

-

-

-

-

-

Wartość netto

11 372

502

21

11 895

1

kredyty na nieruchomości

11 372

502

21

11 895

1

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

 

 

Wartość brutto

168 347

25 972

7 496

201 815

195

kredyty na nieruchomości

68 579

9 542

1 727

79 848

90

kredyty gospodarcze

76 267

13 447

4 009

93 723

55

kredyty konsumpcyjne

23 501

2 983

1 760

28 244

50

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

(855)

(2 853)

(4 641)

(8 349)

20

kredyty na nieruchomości

(90)

(710)

(1 275)

(2 075)

(15)

kredyty gospodarcze

(418)

(1 542)

(2 271)

(4 231)

(1)

kredyty konsumpcyjne

(347)

(601)

(1 095)

(2 043)

36

Wartość netto

167 492

23 119

2 855

193 466

215

kredyty na nieruchomości

68 489

8 832

452

77 773

75

kredyty gospodarcze

75 849

11 905

1 738

89 492

54

kredyty konsumpcyjne

23 154

2 382

665

26 201

86

Kredyty i pożyczki udzielone klientom razem

 

 

Wartość brutto

179 719

26 474

7 517

213 710

196

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

(855)

(2 853)

(4 641)

(8 349)

20

Wartość netto

178 864

23 621

2 876

205 361

216

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej) 31.12.2021

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Wartość brutto

12 323

1 189

19

13 531

1

kredyty na nieruchomości

12 323

1 189

19

13 531

1

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

-

-

-

-

-

Wartość netto

12 323

1 189

19

13 531

1

kredyty na nieruchomości

12 323

1 189

19

13 531

1

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

 

 

 

Wartość brutto

158 334

28 933

7 977

195 244

169

kredyty na nieruchomości

70 656

11 822

1 892

84 370

79

kredyty gospodarcze

65 344

13 969

4 502

83 815

45

kredyty konsumpcyjne

22 334

3 142

1 583

27 059

45

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

(614)

(2 003)

(5 039)

(7 656)

(2)

kredyty na nieruchomości

(50)

(572)

(1 291)

(1 913)

(18)

kredyty gospodarcze

(346)

(911)

(2 767)

(4 024)

(12)

kredyty konsumpcyjne

(218)

(520)

(981)

(1 719)

28

Wartość netto

157 720

26 930

2 938

187 588

167

kredyty na nieruchomości

70 606

11 250

601

82 457

61

kredyty gospodarcze

64 998

13 058

1 735

79 791

33

kredyty konsumpcyjne

22 116

2 622

602

25 340

73

Kredyty i pożyczki udzielone klientom razem

 

 

Wartość brutto

170 657

30 122

7 996

208 775

170

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

(614)

(2 003)

(5 039)

(7 656)

(2)

Wartość netto

170 043

28 119

2 957

201 119

168

•        Inne aktywa finansowe

INNE AKTYWA FINANSOWE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

31.12.2022

 

 

 

 

 

Wartość brutto

1 653

-

145

1 798

-

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

-

-

(144)

(144)

-

Wartość netto

1 653

-

1

1 654

-

 

INNE AKTYWA FINANSOWE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

31.12.2021

 

 

 

 

 

Wartość brutto

1 824

-

135

1 959

-

Odpisy na oczekiwane straty kredytowe

-

-

(134)

(134)

-

Wartość netto

1 824

-

1

1 825

-

•        Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

UDZIELONE ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE I GWARANCYJNE 31.12.2022

FAZA 1

FAZA 2

FAZA 3

Razem

Rezerwy według MSSF 9

Wartość netto

Wartość nominalna

Rezerwa

Wartość nominalna

Rezerwa

Wartość nominalna

Rezerwa

Linie i limity kredytowe

68 144

(135)

7 220

(406)

132

(45)

75 496

(586)

74 910

na nieruchomości

3 531

(13)

107

(5)

8

(3)

3 646

(21)

3 625

gospodarcze

55 832

(96)

5 310

(281)

100

(35)

61 242

(412)

60 830

konsumpcyjne

8 781

(26)

1 803

(120)

24

(7)

10 608

(153)

10 455

Pozostałe

2 824

-

-

-

1

-

2 825

-

2 825

Razem udzielone zobowiązania finansowe, w tym:

70 968

(135)

7 220

(406)

133

(45)

78 321

(586)

77 735

zobowiązania nieodwołalne

35 862

(60)

3 429

(211)

100

(30)

39 391

(301)

39 090

POCI

-

-

1

-

4

(1)

5

(1)

4

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Udzielone gwarancje i poręczenia

 

 

 

 

 

 

 

 

 

gwarancje w obrocie krajowym i zagranicznym

10 598

(5)

1 357

(72)

679

(159)

12 634

(236)

12 398

     dla podmiotów finansowych

4 839

-

-

-

-

-

4 839

-

4 839

     dla podmiotów niefinansowych

5 688

(5)

1 357

(72)

679

(159)

7 724

(236)

7 488

     dla podmiotów budżetowych

71

-

-

-

-

-

71

-

71

obligacje korporacyjne krajowe dla podmiotów finansowych

2 000

-

-

-

-

-

2 000

-

2 000

obligacje komunalne krajowe (podmioty budżetowe)

315

-

-

-

-

-

315

-

315

akredytywy dla podmiotów niefinansowych

1 343

(1)

171

(6)

-

-

1 514

(7)

1 507

gwarancja zapłaty dla podmiotów finansowych

76

-

-

-

-

-

76

-

76

Razem udzielone gwarancje i poręczenia, w tym:

14 332

(6)

1 528

(78)

679

(159)

16 539

(243)

16 296

zobowiązania nieodwołalne

6 988

(5)

1 262

(71)

647

(158)

8 897

(234)

8 663

gwarancje dobrego wykonania umowy

2 499

(2)

860

(54)

281

(147)

3 640

(203)

3 437

POCI

-

-

-

-

284

(5)

284

(5)

279

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Razem udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

85 300

(141)

8 748

(484)

812

(204)

94 860

(829)

94 031

 

UDZIELONE ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE I GWARANCYJNE 31.12.2021

FAZA 1

FAZA 2

FAZA 3

Razem

Rezerwy według MSSF 9

Wartość netto

Wartość nominalna

Rezerwa

Wartość nominalna

Rezerwa

Wartość nominalna

Rezerwa

Linie i limity kredytowe

59 496

(122)

8 572

(262)

98

(28)

68 166

(412)

67 754

na nieruchomości

5 073

(12)

131

(5)

4

(2)

5 208

(19)

5 189

gospodarcze

45 466

(95)

6 945

(187)

71

(20)

52 482

(302)

52 180

konsumpcyjne

8 957

(15)

1 496

(70)

23

(6)

10 476

(91)

10 385

Pozostałe

2 670

-

-

-

-

-

2 670

-

2 670

Razem udzielone zobowiązania finansowe, w tym:

62 166

(122)

8 572

(262)

98

(28)

70 836

(412)

70 424

zobowiązania nieodwołalne

23 910

(47)

4 401

(129)

56

(14)

28 367

(190)

28 177

POCI

-

-

-

-

14

(1)

14

(1)

13

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Udzielone gwarancje i poręczenia

 

 

 

 

 

 

 

 

 

gwarancje w obrocie krajowym i zagranicznym

9 645

(9)

1 838

(56)

469

(191)

11 952

(256)

11 696

    dla podmiotów finansowych

4 201

-

-

-

-

-

4 201

-

4 201

    dla podmiotów niefinansowych

5 418

(9)

1 838

(56)

469

(191)

7 725

(256)

7 469

    dla podmiotów budżetowych

26

-

-

-

-

-

26

-

26

obligacje korporacyjne krajowe dla podmiotów finansowych

2 000

-

-

-

-

-

2 000

-

2 000

obligacje komunalne krajowe (podmioty budżetowe)

408

-

-

-

-

-

408

-

408

Akredytywy dla podmiotów niefinansowych

1 172

-

65

(4)

1

-

1 238

(4)

1 234

gwarancja zapłaty dla podmiotów finansowych

80

-

-

-

-

-

80

-

80

Razem udzielone gwarancje i poręczenia, w tym:

13 305

(9)

1 903

(60)

470

(191)

15 678

(260)

15 418

zobowiązania nieodwołalne

6 681

(8)

1 834

(56)

469

(191)

8 984

(255)

8 729

gwarancje dobrego wykonania umowy

1 200

(2)

1 948

(38)

241

(163)

3 389

(203)

3 186

POCI

-

-

-

-

45

(2)

45

(2)

43

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Razem udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

75 471

(131)

10 475

(322)

568

(219)

86 514

(672)

85 842

54.2. Zmiana wartości bilansowej brutto

•        Papiery wartościowe

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

57 252

44

397

57 693

380

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

44

(44)

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(2)

2

-

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

82 925

-

-

82 925

-

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

219

-

1

220

-

Spłaty

(78 669)

-

(3)

(78 672)

-

Modyfikacje nieistotne

(7)

-

-

(7)

-

Inne zmiany*

146

-

(21)

125

(21)

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

61 908

2

374

62 284

359

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę, dyskonto i premię

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

71 709

402

-

72 111

-

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

56

(56)

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(6)

6

-

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

1 692

-

-

1 692

-

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

120

1

-

121

-

Spłaty

(7 728)

(30)

-

(7 758)

-

Inne zmiany*

1 712

13

-

1 725

-

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

67 555

336

-

67 891

-

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę, dyskonto i premię

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

69 935

68

457

70 460

438

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

49

(49)

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(44)

44

-

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

43 203

-

-

43 203

-

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

90

1

-

91

-

Spłaty

(53 306)

(20)

(60)

(53 386)

(58)

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(3)

-

-

(3)

-

Inne zmiany*

(2 672)

-

-

(2 672)

-

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

57 252

44

397

57 693

380

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę, dyskonto i premię

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE (bez korekty z tytułu rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej)

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu 

 

 

 

 

 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

47 026

228

-

47 254

-

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

25

(25)

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(216)

216

-

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

25 837

-

-

25 837

-

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

108

1

-

109

-

Spłaty

(2 051)

(23)

-

(2 074)

-

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(1)

-

-

(1)

-

Inne zmiany*

981

5

-

986

-

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

71 709

402

-

72 111

-

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę, dyskonto i premię.

•        Kredyty i pożyczki udzielone klientom

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Kredyty na nieruchomości 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

12 323

1 189

19

13 531

1

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

845

(843)

(2)

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(333)

337

(4)

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(6)

(13)

19

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

1 061

36

1

1 098

1

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

166

5

1

172

-

Spłaty

(1 855)

(30)

(3)

(1 888)

-

Modyfikacje nieistotne

5

1

-

6

-

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(1 059)

(37)

(3)

(1 099)

(2)

Spisania

-

-

(2)

(2)

-

Zmiana kategorii

80

1

-

81

-

Inne zmiany*

145

(144)

(5)

(4)

1

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

11 372

502

21

11 895

1

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu 

Kredyty na nieruchomości  

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

70 656

11 822

1 892

84 370

79

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

5 741

(5 713)

(28)

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(4 861)

4 986

(125)

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(83)

(215)

298

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

5 546

249

37

5 832

34

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

8 457

338

148

8 943

9

Spłaty

(12 632)

(1 350)

(259)

(14 241)

(13)

Modyfikacje nieistotne

50

5

-

55

-

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(4 432)

(188)

(43)

(4 663)

(41)

Spisania

-

-

(200)

(200)

(1)

Inne zmiany*

137

(392)

7

(248)

23

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

68 579

9 542

1 727

79 848

90

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

Kredyty gospodarcze

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

65 344

13 969

4 502

83 815

45

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

3 032

(3 015)

(17)

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(4 954)

5 020

(66)

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(155)

(197)

352

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

17 489

910

255

18 654

59

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

19 446

2 434

329

22 209

3

Spłaty

(27 419)

(2 109)

(918)

(30 446)

(27)

Modyfikacje nieistotne

(19)

(7)

(11)

(37)

1

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(2 878)

(107)

(103)

(3 088)

(92)

Spisania

-

-

(466)

(466)

3

Zmiana kategorii

6

3

-

9

-

Inne zmiany*

6 375

(3 454)

152

3 073

63

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

76 267

13 447

4 009

93 723

55

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

Kredyty konsumpcyjne 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

22 334

3 142

1 583

27 059

45

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

1 161

(1 136)

(25)

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(1 518)

1 580

(62)

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(360)

(355)

715

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

10 299

482

131

10 912

23

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

986

190

214

1 390

2

Spłaty

(10 162)

(460)

(213)

(10 835)

(21)

Modyfikacje nieistotne

(10)

(2)

(1)

(13)

-

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(26)

(39)

(58)

(123)

(52)

Spisania

-

-

(587)

(587)

(4)

Zmiana kategorii

219

21

(34)

206

3

Inne zmiany*

578

(440)

97

235

54

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

23 501

2 983

1 760

28 244

50

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite 

Kredyty na nieruchomości

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

13 181

863

10

14 054

-

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

105

(105)

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(511)

512

(1)

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(5)

(15)

20

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

82

4

-

86

-

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

648

9

-

657

-

Spłaty

(1 270)

(44)

(3)

(1 317)

-

Modyfikacje nieistotne

25

1

-

26

-

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(67)

(4)

-

(71)

-

Inne zmiany*

135

(32)

(7)

96

1

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

12 323

1 189

19

13 531

1

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

Kredyty na nieruchomości  

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

66 428

10 951

1 882

79 261

81

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

886

(881)

(5)

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(2 941)

2 997

(56)

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(75)

(351)

426

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

1 842

285

20

2 147

17

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

13 505

370

118

13 993

5

Spłaty

(8 449)

(995)

(223)

(9 667)

(9)

Modyfikacje nieistotne

47

2

-

49

-

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(899)

(174)

(21)

(1 094)

(19)

Spisania

-

-

(266)

(266)

(6)

Inne zmiany*

312

(382)

17

(53)

10

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

70 656

11 822

1 892

84 370

79

* Obejmuje efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

Kredyty gospodarcze

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

58 985

13 271

5 423

77 679

51

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

1 187

(1 182)

(5)

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(2 849)

2 921

(72)

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(116)

(454)

570

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

10 708

1 942

173

12 823

25

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

15 093

2 006

131

17 230

4

Spłaty

(20 859)

(1 488)

(693)

(23 040)

(37)

Modyfikacje nieistotne

(124)

(24)

(13)

(161)

(1)

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(257)

(13)

(140)

(410)

(137)

Spisania

-

-

(900)

(900)

-

Zmiana kategorii

-

-

(1)

(1)

-

Inne zmiany*

3 576

(3 010)

29

595

140

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

65 344

13 969

4 502

83 815

45

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

Kredyty konsumpcyjne 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

19 712

2 840

1 379

23 931

53

Transfer z fazy 2  i 3 do fazy 1

487

(473)

(14)

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

(1 245)

1 286

(41)

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(301)

(367)

668

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

10 385

382

91

10 858

12

Wykorzystanie limitu lub wypłata transz

1 183

180

117

1 480

2

Spłaty

(8 230)

(452)

(182)

(8 864)

(14)

Modyfikacje nieistotne

(5)

(3)

(4)

(12)

-

Zaprzestanie ujmowania, w tym sprzedaży

(7)

(10)

(36)

(53)

(32)

Spisania

-

-

(462)

(462)

(15)

Zmiana kategorii

(3)

(11)

(24)

(38)

-

Inne zmiany*

358

(230)

91

219

39

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

22 334

3 142

1 583

27 059

45

* Inne zmiany uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

•        Inne aktywa finansowe:

INNE AKTYWA FINANSOWE- ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

1 824

-

135

1 959

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(12)

-

12

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

1 654

-

-

1 654

-

Spłaty

(1 812)

-

-

(1 812)

-

Spisania

-

-

(2)

(2)

-

Inne zmiany

(1)

-

-

(1)

-

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

1 653

-

145

1 798

-

 

INNE AKTYWA FINANSOWE- ZMIANA WARTOŚCI BILANSOWEJ BRUTTO W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

1 772

-

136

1 908

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

(1)

-

1

-

-

Udzielenie lub nabycie instrumentów finansowych

1 825

-

-

1 825

-

Spłaty

(1 771)

-

(3)

(1 774)

-

Inne zmiany

(1)

-

1

-

-

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

1 824

-

135

1 959

-

 

54.3. Zmiany wartości odpisów na oczekiwane straty kredytowe

•        Papiery wartościowe

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Wartość na początek okresu

-

-

(52)

(52)

(52)

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(12)

-

-

(12)

-

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

11

1

41

53

41

Inne korekty

1

(1)

13

13

13

Wartość na koniec okresu

-

-

2

2

2

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

Wartość na początek okresu

(30)

(26)

-

(56)

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

1

(1)

-

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(8)

-

-

(8)

-

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

(7)

1

-

(6)

-

Inne korekty

(1)

1

-

-

-

Wartość na koniec okresu

(45)

(25)

-

(70)

-

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Wartość na początek okresu

-

-

(14)

(14)

(14)

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

1

(1)

-

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(23)

-

-

(23)

-

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

15

-

(35)

(20)

(35)

Inne korekty

7

1

(3)

5

(3)

Wartość na koniec okresu

-

-

(52)

(52)

(52)

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

PAPIERY WARTOŚCIOWE - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu 

Wartość na początek okresu

(21)

(16)

-

(37)

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

10

(10)

-

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(13)

-

-

(13)

-

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

5

(9)

-

(4)

-

Inne korekty

(11)

9

-

(2)

-

Wartość na koniec okresu

(30)

(26)

-

(56)

-

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

•        Kredyty i pożyczki udzielone klientów

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

 

 

Kredyty na nieruchomości

 

 

 

 

 

Wartość na początek okresu

-

-

-

-

-

Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1

(2)

2

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

26

(27)

1

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

2

6

(8)

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(2)

(1)

(1)

(4)

(1)

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

(5)

(8)

(7)

(20)

(1)

Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania

2

1

1

4

1

Spisania

-

-

2

2

-

Inne korekty2

(21)

27

12

18

1

Wartość na koniec okresu

-

-

-

-

-

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

2 Inne korekty uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

 

 

 

Kredyty na nieruchomości

 

 

 

 

 

Wartość na początek okresu

(50)

(572)

(1 291)

(1 913)

(18)

Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1

(17)

17

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

236

(249)

13

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

30

101

(131)

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(16)

(7)

(24)

(47)

(23)

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

(30)

(127)

84

(73)

(9)

Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania

23

7

21

51

20

Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)

(1)

-

(1)

(2)

-

Spisania

-

-

200

200

1

Inne korekty2

(265)

120

(146)

(291)

14

Wartość na koniec okresu

(90)

(710)

(1 275)

(2 075)

(15)

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

2   Inne korekty uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

 

 

 

 

 

Kredyty gospodarcze

 

 

 

 

 

Wartość na początek okresu

(346)

(911)

(2 767)

(4 024)

(12)

Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1

(28)

28

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

516

(524)

8

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

49

74

(123)

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(228)

(48)

(108)

(384)

(63)

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

184

(580)

438

42

(7)

Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania

10

5

36

51

35

Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)

(3)

(2)

6

1

(1)

Spisania

-

-

466

466

(3)

Inne korekty2

(572)

416

(227)

(383)

50

Wartość na koniec okresu

(418)

(1 542)

(2 271)

(4 231)

(1)

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

2 Inne korekty uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2022

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

 

 

 

 

 

Kredyty konsumpcyjne

 

 

 

 

 

Wartość na początek okresu

(218)

(520)

(981)

(1 719)

28

Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1

(24)

24

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

295

(305)

10

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

208

198

(406)

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(110)

(12)

(60)

(182)

(36)

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

(16)

(68)

(373)

(457)

(6)

Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania

1

4

28

33

27

Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)

(2)

(3)

(1)

(6)

-

Aktualizacji stosowanej metody dokonywania oszacowań (netto)

6

1

9

16

5

Spisania

-

-

587

587

4

Inne korekty2

(487)

80

92

(315)

14

Wartość na koniec okresu

(347)

(601)

(1 095)

(2 043)

36

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

2 Inne korekty uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

Kredyty na nieruchomości

 

 

 

 

 

Wartość na początek okresu

-

-

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

21

(21)

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

1

5

(6)

-

-

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

(1)

(7)

(6)

(14)

-

Inne korekty*

(21)

23

12

14

-

Wartość na koniec okresu

-

-

-

-

-

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

2 Inne korekty uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

 

 

 

 

 

Kredyty na nieruchomości

 

 

 

 

 

Wartość na początek okresu

(42)

(522)

(1 369)

(1 933)

(26)

Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1

(2)

2

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

100

(111)

11

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

23

143

(166)

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(3)

(6)

(9)

(18)

(1)

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

(80)

(76)

16

(140)

3

Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania

1

5

9

15

1

Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)

(2)

(2)

-

(4)

-

Spisania

-

-

266

266

6

Inne korekty2

(45)

(5)

(49)

(99)

(1)

Wartość na koniec okresu

(50)

(572)

(1 291)

(1 913)

(18)

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

2 Inne korekty uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

 

 

 

 

 

Kredyty gospodarcze

 

 

 

 

 

Wartość na początek okresu

(297)

(920)

(3 179)

(4 396)

(4)

Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1

(10)

10

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

201

(205)

4

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

47

123

(170)

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(141)

(42)

(129)

(312)

(2)

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

(61)

119

(242)

(184)

(7)

Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania

2

3

99

104

1

Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)

(5)

8

(12)

(9)

-

Spisania

-

-

900

900

-

Inne korekty2

(82)

(7)

(38)

(127)

-

Wartość na koniec okresu

(346)

(911)

(2 767)

(4 024)

(12)

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

2 Inne korekty uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM - ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

Razem

w tym POCI

2021

 

 

 

 

 

Wycena: wg zamortyzowanego kosztu

 

 

 

 

 

Kredyty konsumpcyjne

 

 

 

 

 

Wartość na początek okresu

(198)

(421)

(927)

(1 546)

(4)

Transfer z fazy 2 i 3 do fazy 1

(8)

8

-

-

-

Transfer z fazy 1 i 3 do fazy 2

227

(235)

8

-

-

Transfer z fazy 1 i 2 do fazy 3

162

211

(373)

-

-

Zwiększenia w związku z utworzeniem i nabyciem

(91)

(14)

(39)

(144)

(1)

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

(291)

(100)

36

(355)

25

Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania

2

6

15

23

-

Zmiany wynikające z modyfikacji bez zaprzestania ujmowania (netto)

(9)

(4)

1

(12)

-

Aktualizacji stosowanej metody dokonywania oszacowań (netto)

2

12

5

19

-

Spisania

-

-

462

462

15

Inne korekty2

(14)

17

(169)

(166)

(7)

Wartość na koniec okresu

(218)

(520)

(981)

(1 719)

28

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

2 Inne korekty uwzględniają efekt różnic kursowych, odsetek, wycenę.

•        Inne aktywa finansowe:

INNE AKTYWA FINANSOWE- ZMIANY WARTOŚCI ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE W OKRESIE – Faza 3

2022

2021

 

 

 

Wartość na początek okresu

(134)

(136)

Zmiany ryzyka kredytowego (netto)1

(13)

(2)

Zmniejszenia w związku z zaprzestaniem ujmowania

-

3

Spisania

2

-

Inne korekty

1

1

Wartość na koniec okresu

(144)

(134)

1 Zmiany ryzyka kredytowego (netto) uwzględniają wpływ na kwotę odpisu ze względu na zwiększenie lub zmniejszenie kwoty aktywów finansowych w związku z naliczonymi i zapłaconymi przychodami odsetkowymi, wpływ upływu czasu na oczekiwane straty, zmiany szacunków z powodu aktualizacji lub przeglądu parametrów ryzyka oraz zmiany prognostycznych danych gospodarczych.

54.4. Pozostałe ujawnienia

MAKSYMALNE NARAŻENIE NA RYZYKO KREDYTOWE - INSTRUMENTY FINANSOWE, DLA KTÓRYCH NIE MAJĄ ZASTOSOWANIA WYMOGI ZWIĄZANE Z UTRATĄ WARTOŚCI

31.12.2022

31.12.2021

Pochodne instrumenty zabezpieczające

217

327

Pozostałe instrumenty pochodne

13 745

11 143

Papiery wartościowe:

909

1 144

przeznaczone do obrotu

199

311

nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

710

833

Kredyty i pożyczki udzielone klientom nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

3 565

4 559

kredyty na nieruchomości

4

4

kredyty gospodarcze

85

97

kredyty konsumpcyjne

3 476

4 458

 

 

 

Razem

18 436

17 173

•           Modyfikacje

AKTYWA FINANSOWE, KTÓRE PODLEGAŁY MODYFIKACJI

2022

2021

Aktywa finansowe, które podlegały modyfikacji w okresie:

Faza 2

Faza 3

Faza 2

Faza 3

wartość wyceny według zamortyzowanego kosztu przed modyfikacją

655

222

1 028

601

zysk (strata) rozpoznana na modyfikacji

  3

(2)

(8)

(4)

Aktywa finansowe, które podlegały modyfikacji od momentu początkowego ujęcia:

31.12.2022

31.12.2021

wartość bilansowa brutto aktywów finansowych, które podlegały modyfikacji, dla których strata była kalkulowana w okresie dożywotnim i które po modyfikacji ujmowane są w fazie 1

305

20

•           Należności spisane w okresie podlegające działaniom windykacyjnym

W poniższej tabeli zaprezentowano kwoty pozostałe do spłaty z tytułu aktywów finansowych, które zostały odpisane w trakcie okresu sprawozdawczego i w dalszym ciągu są przedmiotem działań służących odzyskaniu należności.

SPISANE NALEŻNOŚCI

2022

2021

Częściowo spisane

Całkowicie spisane

Częściowo spisane

Całkowicie spisane

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

96

159

39

826

kredyty na nieruchomości

15

21

5

183

kredyty gospodarcze

11

115

14

566

kredyty konsumpcyjne

70

23

20

77

Inne aktywa finansowe

-

-

-

-

Razem

96

159

39

826

Bank stosuje następujące kryteria spisania wierzytelności:

•        wierzytelność jest wymagalna w całości i wynika w szczególności z kredytu, pożyczki, debetu umownego, gwarancji lub poręczenia spłaty kredytu lub pożyczki, obligacji,

•        zgodnie z MSR i MSSF odpis na oczekiwane straty kredytowe:

•           pokrywa 100% wartości bilansowej brutto aktywa, albo

•           przekracza 90% wartości bilansowej brutto aktywa i: wobec wierzytelności podejmowane były lub nadal są prowadzone działania, które nie doprowadziły do odzyskania wierzytelności, a przeprowadzona ocena możliwości odzyskania wierzytelności, uwzględniająca w szczególności ustalenia komornika lub syndyka, zbywalność zabezpieczeń, kategorię zaspokojenia, pozycję wpisu hipoteki wskazuje na brak możliwości odzyskania całej wierzytelności, albo w ostatnich 12 miesiącach kalendarzowych wpływy na spłatę wierzytelności nie pokryły bieżąco naliczanych odsetek.

•           Przeterminowane aktywa finansowe podlegające utracie wartości lub które utraciły wartość

PRZETERMINOWANE AKTYWA FINANSOWE PODLEGAJĄCE UTRACIE WARTOŚCI LUB KTÓRE UTRACIŁY WARTOŚĆ (netto)

do 30 dni

powyżej 30 do 90 dni

powyżej 90 dni

RAZEM

31.12.2022

 

 

 

 

Faza 1

991

4

-

995

Kredyty i pożyczki udzielone klientom:

991

4

-

995

kredyty na nieruchomości

151

2

-

153

kredyty gospodarcze

527

1

-

528

kredyty konsumpcyjne

313

1

-

314

Faza 2

1 034

225

50

1 309

Kredyty i pożyczki udzielone klientom:

1 034

225

50

1 309

kredyty na nieruchomości

441

113

34

588

kredyty gospodarcze

402

38

4

444

kredyty konsumpcyjne

191

74

12

277

Faza 3

174

112

993

1 279

Kredyty i pożyczki udzielone klientom:

174

112

993

1 279

kredyty na nieruchomości

28

32

225

285

kredyty gospodarcze

94

23

469

586

kredyty konsumpcyjne

52

57

299

408

 

 

 

 

 

RAZEM

2 199

341

1 043

3 583

 

PRZETERMINOWANE AKTYWA FINANSOWE PODLEGAJĄCE UTRACIE WARTOŚCI LUB KTÓRE UTRACIŁY WARTOŚĆ (netto)

do 30 dni

powyżej 30 do 90 dni

powyżej 90 dni

RAZEM

31.12.2021

 

 

 

 

Faza 1

1 069

-

-

1 069

Kredyty i pożyczki udzielone klientom:

1 069

-

-

1 069

kredyty na nieruchomości

64

-

-

64

kredyty gospodarcze

862

-

-

862

kredyty konsumpcyjne

143

-

-

143

Faza 2

586

164

47

797

Kredyty i pożyczki udzielone klientom:

586

164

47

797

kredyty na nieruchomości

356

90

35

481

kredyty gospodarcze

70

24

4

98

kredyty konsumpcyjne

160

50

8

218

Faza 3

131

108

780

1 019

Kredyty i pożyczki udzielone klientom:

131

108

780

1 019

kredyty na nieruchomości

53

44

151

248

kredyty gospodarcze

37

15

423

475

kredyty konsumpcyjne

41

49

206

296

 

 

 

 

 

RAZEM

1 786

272

827

2 885

Na potrzeby określenia przeterminowania kredytu Bank uwzględnia minimalne progi kwoty zapadłej przekraczającej 400 PLN oraz 1% w odniesieniu do całkowitego łącznego kredytowego zaangażowania bilansowego dłużnika w Banku oraz pozostałych podmiotach Grupy Kapitałowej Banku.

W odniesieniu do kredytów i pożyczek udzielonych klientom ustanowione były na rzecz Banku następujące zabezpieczenia: hipoteka, zastaw rejestrowy, przeniesienie prawa własności, blokada rachunku lokaty, ubezpieczenie ekspozycji kredytowej oraz gwarancje i poręczenia.

•      Jakość portfela objętego modelem ratingowym dla kredytów i pożyczek udzielonych klientom

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2022

Wartość bilansowa brutto

Faza 1

Faza 2

Faza 3

RAZEM

POCI

KREDYTY NA NIERUCHOMOŚCI

79 951

10 044

1 748

91 743

91

0,00 - 0,02%

1 173

1

-

1 174

-

0,02 - 0,07%

25 872

120

-

25 992

-

0,07 - 0,11%

14 567

106

-

14 673

-

0,11 - 0,18%

13 695

209

-

13 904

1

0,18 - 0,45%

14 283

1 907

-

16 190

5

0,45 - 1,78%

5 486

4 165

-

9 651

8

1,78 - 99,99%

526

3 564

-

4 090

13

100%

-

-

1 766

1 766

62

brak ratingu wewnętrznego

4 349

(28)

(18)

4 303

2

 

 

 

 

 

 

KREDYTY GOSPODARCZE

76 267

13 447

4 009

93 723

55

0,00 - 0,45%

35 380

313

-

35 693

-

0,45 - 0,90%

8 939

344

-

9 283

-

0,90 - 1,78%

10 527

643

-

11 170

-

1,78 - 3,55%

9 842

3 006

-

12 848

-

3,55 - 7,07%

7 875

4 542

-

12 417

-

7,07 - 14,07%

3 170

3 378

-

6 548

-

14,07 - 99,99%

164

1 186

-

1 350

-

100%

-

-

4 009

4 009

55

brak ratingu wewnętrznego

370

35

-

405

-

 

 

 

 

 

 

KREDYTY KONSUMPCYJNE

23 501

2 983

1 760

28 244

50

0,00 - 0,45%

5 069

51

-

5 120

-

0,45 - 0,90%

6 315

103

-

6 418

-

0,90 - 1,78%

5 354

311

-

5 665

-

1,78 - 3,55%

3 384

484

-

3 868

-

3,55 - 7,07%

1 804

526

-

2 330

1

7,07 - 14,07%

795

506

-

1 301

1

14,07 - 99,99%

225

949

-

1 174

2

100%

-

-

1 760

1 760

45

brak ratingu wewnętrznego

555

53

-

608

1

 

 

 

 

 

 

Razem

179 719

26 474

7 517

213 710

192

1 Pozycja dotyczy głównie portfela Wspólnot i Spółdzielni Mieszkaniowych.

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2021

Wartość bilansowa brutto

Faza 1

Faza 2

Faza 3

RAZEM

POCI

KREDYTY NA NIERUCHOMOŚCI

82 979

13 011

1 911

97 901

80

0,00 - 0,02%

5 717

15

-

5 732

-

0,02 - 0,07%

27 753

362

-

28 115

-

0,07 - 0,11%

12 361

511

-

12 872

-

0,11 - 0,18%

12 948

1 273

2

14 223

2

0,18 - 0,45%

15 285

4 258

4

19 547

4

0,45 - 1,78%

4 843

4 068

8

8 919

8

1,78 - 99,99%

238

2 516

9

2 763

9

100%

-

-

1 888

1 888

57

brak ratingu wewnętrznego

3 834

8

-

3 842

-

 

 

 

 

 

 

KREDYTY GOSPODARCZE

65 344

13 969

4 502

83 815

45

0,00 - 0,45%

29 653

123

-

29 776

-

0,45 - 0,90%

7 314

1 749

-

9 063

-

0,90 - 1,78%

9 626

746

-

10 372

-

1,78 - 3,55%

7 061

1 876

-

8 937

-

3,55 - 7,07%

7 381

5 752

-

13 133

-

7,07 - 14,07%

3 593

2 415

-

6 008

-

14,07 - 99,99%

157

1 239

-

1 396

-

100%

-

-

4 502

4 502

45

brak ratingu wewnętrznego

559

69

-

628

-

 

 

 

 

 

 

KREDYTY KONSUMPCYJNE

22 334

3 142

1 583

27 059

45

0,00 - 0,45%

7 605

171

-

7 776

-

0,45 - 0,90%

5 839

222

-

6 061

-

0,90 - 1,78%

4 405

432

-

4 837

-

1,78 - 3,55%

2 704

608

-

3 312

-

3,55 - 7,07%

1 059

579

-

1 638

-

7,07 - 14,07%

355

396

-

751

-

14,07 - 99,99%

80

679

1

760

1

100%

-

-

1 582

1 582

44

brak ratingu wewnętrznego

287

55

-

342

-

 

 

 

 

 

 

Razem

170 657

30 122

7 996

208 775

170

•      Jakość portfela objętego modelem ratingowym dla zobowiązań pozabilansowych

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2022

Wartość bilansowa brutto

Faza 1

Faza 2

Faza 3

RAZEM

POCI

ZOBOWIĄZANIA POZABILANSOWE

 

 

 

 

 

0,00 - 0,45%

23 859

1 294

-

25 153

-

0,45 - 0,90%

12 667

98

-

12 765

-

0,90 - 1,78%

10 593

819

-

11 412

-

1,78 - 3,55%

8 598

1 401

-

9 999

-

3,55 - 7,07%

5 872

1 453

-

7 325

-

7,07 - 14,07%

2 542

2 323

-

4 865

-

14,07 - 99,99%

27

131

-

158

-

100%

-

-

812

812

289

brak ratingu wewnętrznego

21 142

1 229

-

22 371

-

 

 

 

 

 

 

Razem

85 300

8 748

812

94 860

289

1 Pozycja dotyczy głównie ekspozycji wobec Skarbu Państwa oraz linii kredytowych dla transakcji pochodnych.

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD 31.12.2021

Wartość bilansowa brutto

Faza 1

Faza 2

Faza 3

RAZEM

POCI

ZOBOWIĄZANIA POZABILANSOWE

 

 

 

 

 

0,00 - 0,45%

21 981

124

-

22 105

-

0,45 - 0,90%

8 203

1 504

-

9 707

-

0,90 - 1,78%

9 722

563

-

10 285

-

1,78 - 3,55%

7 494

981

-

8 475

-

3,55 - 7,07%

7 136

2 184

-

9 320

-

7,07 - 14,07%

2 506

3 655

-

6 161

-

14,07 - 99,99%

36

109

-

145

-

100%

-

-

568

568

59

brak ratingu wewnętrznego

18 393

1 355

-

19 748

-

 

 

 

 

 

 

Razem

75 471

10 475

568

86 514

59

•      Jakość portfela objętego modelem ratingowym dla należności od banków

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD

31.12.2022

Wartość bilansowa brutto

 

NALEŻNOŚCI OD BANKÓW

Faza 1

Faza 2

Faza 3

RAZEM

POCI

RATINGI ZEWNĘTRZNE

19 458

-

-

19 458

-

AAA

700

-

-

700

-

AA

3 926

-

-

3 926

-

A

14 756

-

-

14 756

-

BBB

70

-

-

70

-

BB

4

-

-

4

-

B

2

-

-

2

-

 

 

-

-

 

 

RAZEM

19 458

-

-

19 458

-

 

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD

31.12.2021

Wartość bilansowa brutto

 

 

NALEŻNOŚCI OD BANKÓW

Faza 1

Faza 2

Faza 3

RAZEM

POCI

RATINGI ZEWNĘTRZNE

14 311

-

-

14 311

-

AA

303

-

-

303

-

A

13 596

-

-

13 596

-

BBB

394

-

-

394

-

BB

18

-

-

18

-

 

 

 

 

 

 

RAZEM

14 311

-

-

14 311

-

•      Jakość portfela objętego modelem ratingowym dla dłużnych Papierów wartościowych

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD

31.12.2022

Wartość bilansowa brutto

 

 

DŁUŻNE PAPIERY WARTOŚCIOWE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

RAZEM

POCI

RATINGI ZEWNĘTRZNE

103 039

-

-

103 039

-

AAA

5 715

-

-

5 715

-

AA

41

-

-

41

-

A

95 742

-

-

95 742

-

BBB

205

-

-

205

-

BB

1 336

-

-

1 336

-

 

 

 

 

 

 

RATINGI WEWNĘTRZNE

26 255

338

374

26 967

359

0,00-0,45%

25 083

-

-

25 083

-

0,45-0,90%

720

2

-

722

-

0,90-1,78%

62

76

-

138

-

1,78-3,55%

202

-

-

202

-

3,55-7,07%

188

113

-

301

-

7,07-14,07%

-

147

-

147

-

100,00%

-

-

374

374

359

brak ratingu wewnętrznego

169

-

-

169

-

 

 

 

 

 

 

RAZEM

129 463

338

374

130 175

359

 

RYZYKO KREDYTOWE EKSPOZYCJI WEDŁUG PARAMETRU PD

31.12.2021

Wartość bilansowa brutto

 

 

DŁUŻNE PAPIERY WARTOŚCIOWE

Faza 1

Faza 2

Faza 3

RAZEM

POCI

RATINGI ZEWNĘTRZNE

103 917

-

-

103 917

-

AAA

3 654

-

-

3 654

-

AA

42

-

-

42

-

A

97 945

-

-

97 945

-

BBB

1 002

-

-

1 002

-

BB

1 274

-

-

1 274

-

 

 

 

 

 

 

RATINGI WEWNĘTRZNE

24 078

446

397

24 921

380

0,00-0,45%

22 224

-

-

22 224

-

0,45-0,90%

1 469

101

-

1 570

-

0,90-1,78%

146

-

-

146

-

1,78-3,55%

211

83

-

294

-

3,55-7,07%

13

100

-

113

-

7,07-14,07%

15

162

-

177

-

100,00%

-

-

397

397

380

brak ratingu wewnętrznego

966

-

-

966

-

 

 

 

 

 

 

RAZEM

128 961

446

397

129 804

380

 

55.            Kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych

Bank zawiera porozumienia dotyczące kompensowania, czyli umowy ISDA (International Swaps and Derivatives Association Master Agreements) oraz GMRA (Global Master Repurchase Agreement), które umożliwiają kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych (końcowe potrącenie i rozliczenie transakcji, tzw. close out netting) w przypadku zaistnienia przypadku naruszenia w stosunku do którejś ze stron umowy. Umowy te mają szczególne znaczenie dla ograniczania ryzyka związanego z instrumentami pochodnymi, gdyż umożliwiają kompensowanie zarówno wymagalnych (redukcja ryzyka rozliczeniowego), jak i niewymagalnych zobowiązań stron (redukcja ryzyka przedrozliczeniowego). Umowy te nie spełniają jednak wymogów określonych w MSR 32, gdyż tytuł kompensaty uwarunkowany jest wystąpieniem określonego zdarzenia w przyszłości (przypadki naruszenia).

Dodatkowym zabezpieczeniem ekspozycji wynikającej z instrumentów pochodnych są depozyty zabezpieczające składane przez kontrahentów w ramach realizacji umów CSA (Credit Support Annex).

KOMPENSOWANIE AKTYWA

Razem aktywa finansowe

Instrumenty pochodne

Transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży

31.12.2022

 

 

 

Kwoty brutto ujętych aktywów finansowych

13 973

13 966

7

Kwoty brutto zobowiązań finansowych, które są kompensowane

(4)

(4)

-

Wartość netto aktywów finansowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej

13 969

13 962

7

Kwoty objęte egzekwowalnym porozumieniem ramowym lub podobnym porozumieniem dotyczącym kompensowania, w tym związane z:

1 628

1 628

-

(i) ujętymi instrumentami finansowymi, które nie spełniają kryteriów kompensowania

912

912

-

(ii) zabezpieczeniami finansowymi (w tym gotówkowymi)

716

716

-

Kwota netto

12 341

12 334

7

 

KOMPENSOWANIE ZOBOWIĄZANIA

Razem zobowiązania finansowe

Instrumenty pochodne

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu

31.12.2022

 

 

 

Kwoty brutto ujętych zobowiązań finansowych

20 733

20 733

-

Kwoty brutto aktywów finansowych, które są kompensowane zgodnie z kryteriami określonymi w § 42 MSR 32

(4)

(4)

-

Wartość netto zobowiązań finansowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej

20 729

20 729

-

Kwoty objęte egzekwowalnym porozumieniem ramowym lub podobnym porozumieniem dotyczącym kompensowania, w tym związane z:

2 978

2 978

-

(i) ujętymi instrumentami finansowymi, które nie spełniają kryteriów kompensowania

912

912

-

(ii) zabezpieczeniami finansowymi (w tym gotówkowymi)

2 066

2 066

-

Kwota netto

17 751

17 751

-

 

KOMPENSOWANIE AKTYWA

Razem aktywa finansowe

Instrumenty pochodne

Transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży

31.12.2021

 

 

 

Kwoty brutto ujętych aktywów finansowych

11 471

11 471

-

Kwoty brutto zobowiązań finansowych, które są kompensowane

(1)

(1)

-

Wartość netto aktywów finansowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej

11 470

11 470

-

Kwoty objęte egzekwowalnym porozumieniem ramowym lub podobnym porozumieniem dotyczącym kompensowania, w tym związane z:

2 631

2 631

-

(i) ujętymi instrumentami finansowymi, które nie spełniają kryteriów kompensowania

1 104

1 104

-

(ii) zabezpieczeniami finansowymi (w tym gotówkowymi)

1 527

1 527

-

Kwota netto

8 839

8 839

-

 

KOMPENSOWANIE ZOBOWIĄZANIA

Razem zobowiązania finansowe

Instrumenty pochodne

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu

31.12.2021

 

 

 

Kwoty brutto ujętych zobowiązań finansowych

16 378

16 329

49

Kwoty brutto aktywów finansowych, które są kompensowane

(1)

(1)

-

Wartość netto zobowiązań finansowych wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej

16 377

16 328

49

Kwoty objęte egzekwowalnym porozumieniem ramowym lub podobnym porozumieniem dotyczącym kompensowania, w tym związane z:

2 631

2 631

-

(i) ujętymi instrumentami finansowymi, które nie spełniają kryteriów kompensowania

1 104

1 104

-

(ii) zabezpieczeniami finansowymi (w tym gotówkowymi)

1 527

1 527

-

Kwota netto

13 746

13 697

49

 

56.            Zarządzanie ryzykiem koncentracji kredytowej w Banku

Bank definiuje ryzyko koncentracji kredytowej jako ryzyko wynikające z istotnego zaangażowania wobec pojedynczych klientów lub grup powiązanych klientów, których zdolność spłaty zadłużenia zależna jest od wspólnego czynnika ryzyka. Bank analizuje ryzyko koncentracji m.in. wobec:

•        największych podmiotów (klientów),

•        największych grup powiązanych klientów,

•        branż,

•        regionów geograficznych,

•        walut,

•        ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie.

•           Cel zarządzania

Celem zarządzania ryzykiem koncentracji jest zapewnienie bezpiecznej struktury portfela kredytowego poprzez ograniczanie zagrożeń wynikających z nadmiernych koncentracji z tytułu ekspozycji, charakteryzujących się potencjałem do generowania istotnych strat w Banku.

•           Pomiar i ocena ryzyka koncentracji

Bank dokonuje pomiaru i oceny ryzyka koncentracji przez badanie rzeczywistego łącznego zaangażowania wobec klienta lub grupy powiązanych klientów oraz rzeczywistego łącznego zaangażowania w poszczególne grupy portfeli kredytowych.

Rzeczywiste zaangażowanie Banku jest rozumiane zgodnie z definicją ekspozycji określonej w rozporządzeniu CRR, która oznacza wszystkie pozycje aktywów lub pozycje pozabilansowe, w tym ekspozycje w portfelach bankowym i handlowym oraz pośrednie ekspozycje wynikające ze stosowanych zabezpieczeń.

Identyfikacja ryzyka koncentracji polega na rozpoznaniu czynników, które mogą wpływać na jego powstanie lub zmianę wysokości zaangażowania Banku, w tym potencjalnych czynników ryzyka wynikających np. z planowanej działalności Banku. W procesie identyfikacji ryzyka koncentracji Bank:

•        rozpoznaje i aktualizuje strukturę grupy powiązanych klientów,

•        agreguje ekspozycje wobec klienta lub grup klientów powiązanych,

•        stosuje wyłączenia spod regulacyjnych limitów dużych ekspozycji, w zakresie zgodnym z Rozporządzeniem CRR.

Poziom tolerancji Banku na ryzyko koncentracji określają:

•        zewnętrzne limity nadzorcze wynikające z art. 395 rozporządzenia CRR oraz z art. 79a Prawa bankowego,

•        wewnętrzne limity Banku:

•        strategiczne limity tolerancji na ryzyko koncentracji,

•        limity określające poziom tolerancji na ryzyko koncentracji.

W pomiarze ryzyka koncentracji Bank wykorzystuje w szczególności:

•        wskaźnik koncentracji zaangażowania Banku wobec klienta lub grup powiązanych klientów w relacji do wartości kapitału Tier 1 Banku;

•        wskaźnik koncentracji branżowej i geograficznej wskazujący udział grup o najwyższym zaangażowaniu/ liczebności w portfelu kredytowym Banku,

•        współczynnik Giniego,

•        graficzne miary koncentracji portfela (krzywa koncentracji Lorenza).

W ramach pomiaru ryzyka koncentracji i oceny wpływu czynników z otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego Banku na ryzyko koncentracji przeprowadza testy warunków skrajnych na ryzyko koncentracji podmiotowej dużych ekspozycji.

•           Monitorowanie i prognozowanie ryzyka koncentracji

Bank monitoruje ryzyko koncentracji na poziomie:

•        jednostkowym poprzez weryfikację wskaźnika koncentracji zaangażowań wobec klienta lub grupy klientów powiązanych każdorazowo przed wystąpieniem z wnioskiem o podjęcie decyzji o udzielenie finansowania albo zwiększenie kwoty zaangażowania oraz przed podjęciem innych działań powodujących zwiększenie zaangażowania Banku z innych tytułów,

•        systemowym, poprzez:

•        codzienną kontrolę przestrzegania zewnętrznego limitu koncentracji oraz identyfikację dużych ekspozycji,

•        miesięczną kontrolę limitu wynikającego z art. 79a Prawa bankowego,

•        miesięczną lub kwartalną kontrolę przestrzegania wewnętrznych limitów Banku na ryzyko koncentracji,

•        monitorowanie wskaźników wczesnego ostrzegania w zakresie koncentracji,

•        miesięczne lub kwartalne monitorowanie i ocenę ryzyka koncentracji na poziomie portfelowym.

Bank prognozuje zmiany poziomu ryzyka koncentracji w ramach analiz i przeglądu limitów wewnętrznych i polityki zarządzania ryzykiem koncentracji oraz w procesie przeprowadzania testów warunków skrajnych na ryzyko koncentracji. 

Bank przeprowadza testy warunków skrajnych badające np. wpływ czynników makroekonomicznych na indywidualne koncentracje, wpływ skutków decyzji innych uczestników rynku finansowego, decyzji o fuzji klientów, zależności od innych ryzyk, np. od ryzyka walutowego, które mogą przyczyniać się do materializacji ryzyka koncentracji oraz wpływ innych czynników z otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego na ryzyko koncentracji.

Ryzyko koncentracji jest elementem kompleksowych testów warunków skrajnych, które umożliwiają ocenę prognozowanego wpływu skorelowanych ze sobą czynników ryzyka kredytowego, stopy procentowej, walutowego, operacyjnego, płynności i ryzyka koncentracji na poziom oczekiwanej straty kredytowej Banku.

•           Raportowanie ryzyka koncentracji

Raporty dotyczące ryzyka koncentracji opracowywane są w trybie dziennym, miesięcznym oraz kwartalnym.

Raportowanie ryzyka koncentracji obejmuje cykliczne informowanie – w okresach miesięcznych lub kwartalnych – właściwych organów Banku o skali narażenia na ryzyko koncentracji, które w efekcie może doprowadzić do istotnej zmiany profilu ryzyka Banku, w tym w szczególności w zakresie:

•        wykorzystania limitów określających apetyt na ryzyko i ich ewentualnych przekroczeniach,

•        wskaźników wczesnego ostrzegania,

•        wyników analizy testów warunków skrajnych,

•        portfelowego ryzyka koncentracji oraz koncentracji największych zaangażowań Banku i przestrzegania norm koncentracji wynikających z ustawy Prawo bankowe.

•           Działania zarządcze dotyczące ryzyka koncentracji

Celem działań zarządczych jest kształtowanie i optymalizacja procesu zarządzania ryzykiem koncentracji oraz poziomu ryzyka koncentracji w Banku (zapobieganie nadmiernym koncentracjom).

Działania zarządcze obejmują w szczególności:

•        wydawanie przepisów wewnętrznych Banku regulujących proces zarządzania ryzykiem koncentracji, wskazujących poziom tolerancji na ryzyko koncentracji, ustalających wysokości limitów i wartości progowych,

•        wydawanie zaleceń, wytycznych postępowania, wyjaśnień i interpretacji przepisów wewnętrznych,

•        podejmowanie decyzji dotyczących akceptowalnego poziomu ryzyka koncentracji, w tym w szczególności decyzji ustalających wartości progowe limitów odwzorowujących apetyt na ryzyko koncentracji,

•        opracowywanie i udoskonalenie narzędzi umożliwiających utrzymanie poziomu ryzyka koncentracji w granicach akceptowanych przez Bank,

•        opracowywanie i udoskonalanie metod oceny ryzyka koncentracji uwzględniających zmienność sytuacji makroekonomicznej, w tym kryzysy na rynkach zagranicznych i krajowym oraz zmienność otoczenia regulacyjnego,

•        rozwijanie i doskonalenie narzędzi informatycznego wsparcia zarządzania ryzykiem koncentracji.

•        Przewidywany wpływ zmian regulacyjnych na koncentrację zaangażowania banku w 2023

Bank przewiduje wzrost poziomu koncentracji zaangażowań w związku z art. 500a rozporządzenia CRR, który określa możliwość zastosowania wagi ryzyka 0% dla ekspozycji wobec Skarbu Państwa w walucie denominowanej lub krajowej innego państwa członkowskiego jedynie do końca 2022 (waga ryzyka 0% umożliwia wyłączenie ekspozycji spod limitu koncentracji).

•           Koncentracja wobec największych podmiotów (klientów)

Ustawa Prawo bankowe określa limity maksymalnego zaangażowania Banku. Ryzyko koncentracji zaangażowań wobec pojedynczych klientów oraz grup powiązanych klientów monitorowane jest zgodnie z rozporządzeniem CRR, zgodnie z którym Bank nie przyjmuje na siebie ekspozycji wobec klienta lub grupy powiązanych klientów, której wartość przekracza 25% wartości kapitału Tier 1 Banku.

Na 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku limity koncentracji nie były przekroczone. Na 31 grudnia 2022 roku największe zaangażowanie wobec pojedynczego podmiotu wyniosło 60,07%1 kapitału Tier 1 Banku (na 31 grudnia 2021 roku 52,60%1 kapitału Tier 1 Banku).

Zaangażowanie Banku wobec 20 największych klientów niebędących bankiem2:

31.12.2022

31.12.2021

 Lp.

Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje, należne odsetki oraz zaangażowanie pozabilansowe i kapitałowe

Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe

Wskaźnik koncentracji Relacja zaangażowanie do wartości kapitału Tier 1 Banku

 

Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje, należne odsetki oraz zaangażowanie pozabilansowe i kapitałowe

Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe

Wskaźnik koncentracji Relacja zaangażowanie do wartości kapitału Tier 1 Banku

11

20 910

5,90%

60,07%

11

19 187

5,61%

52,60%

21

16 128

4,55%

46,33%

21

16 367

4,78%

44,87%

3

4 699

1,33%

13,50%

3

5 939

1,74%

16,28%

41

4 531

1,28%

13,02%

41

3 531

1,03%

9,68%

51

3 676

1,04%

10,56%

5

2 606

0,76%

7,15%

6

2 756

0,78%

7,92%

6

2 453

0,72%

6,73%

7

2 453

0,69%

7,05%

7

2 377

0,69%

6,52%

81

2 292

0,65%

6,59%

8

1 984

0,58%

5,44%

9

2 164

0,61%

6,22%

9

1 774

0,52%

4,86%

10

1 928

0,54%

5,54%

101

1 750

0,51%

4,80%

11

1 775

0,50%

5,10%

11

1 549

0,45%

4,25%

12

1 657

0,47%

4,76%

12

1 538

0,45%

4,22%

131

1 618

0,46%

4,65%

13

1 485

0,43%

4,07%

14

1 595

0,45%

4,58%

14

1 436

0,42%

3,94%

15

1 462

0,41%

4,20%

15

1 340

0,39%

3,68%

16

1 374

0,39%

3,95%

16

1 207

0,35%

3,31%

17

1 326

0,37%

3,81%

17

1 167

0,34%

3,20%

18

1 296

0,37%

3,72%

18

1 115

0,33%

3,06%

19

1 237

0,35%

3,55%

19

1 056

0,31%

2,90%

20

1 134

0,32%

3,26%

20

1 015

0,30%

2,78%

 

 

 

 

 

 

 

 

Razem

76 009

21,46%

218,35%

Razem

70 877

20,71%

194,32%

1 zaangażowanie wyłączone lub częściowo wyłączone spod limitu koncentracji zaangażowań na mocy rozporządzenia CRR.

2  zaangażowanie pozabilansowe uwzględnia zobowiązanie wynikające z transakcji pochodnych w kwocie równej ich ekwiwalentowi bilansowemu.

•           Koncentracja wobec największych grup powiązanych klientów

Największa koncentracja zaangażowania Banku w grupę powiązanych klientów wynosiła 7,84% portfela kredytowego Banku (na 31 grudnia 2021 roku 7,17%).

Na 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku największa koncentracja zaangażowania Banku wyniosła odpowiednio: 79,77%1 kapitału Tier 1 Banku i 67,22%1  kapitału Tier 1 Banku.

Zaangażowanie Banku2 wobec 5 największych grup powiązanych klientów3:

31.12.2022

31.12.2021

Lp.

Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje, należne odsetki oraz zaangażowanie pozabilansowe i kapitałowe

Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe

Wskaźnik koncentracji Relacja zaangażowanie do wartości kapitału Tier 1 Banku

Lp.

Zaangażowanie kredytowe obejmuje kredyty, pożyczki, skupione wierzytelności, dyskonto weksli, zrealizowane gwarancje, należne odsetki oraz zaangażowanie pozabilansowe i kapitałowe

Udział w portfelu kredytowym, który obejmuje zaangażowania pozabilansowe oraz kapitałowe

Wskaźnik koncentracji Relacja zaangażowania do wartości  kapitału Tier 1 Banku

 

 

 

 

 

 

 

 

11

27 769   

7,84%

79,77%

11

24 518

7,17%

67,22%

21

17 134   

4,84%

49,22%

21

17 242

5,04%

47,27%

3

5 798   

1,64%

16,66%

3

6 286

1,84%

17,23%

41

3 688   

1,04%

10,59%

4

2 977

0,87%

8,16%

5

2 855   

0,81%

8,20%

5

2 842

0,83%

7,79%

 

 

 

 

 

 

 

 

Razem

57 244

16,17%

164,44%

Razem

53 865

15,75%

147,68%

 

1 zaangażowanie częściowo wyłączone spod limitu koncentracji zaangażowań na mocy rozporządzenia CRR

2 zaangażowanie pozabilansowe uwzględnia zobowiązanie wynikające z transakcji pochodnych w kwocie równej ich ekwiwalentowi bilansowemu.

3  zestawienie nie uwzględnia ekspozycji wobec Skarbu Państwa (informacja dotyczy grup, w których Skarb Państwa sprawuje kontrolę)

•           Koncentracja wobec sekcji branżowych

W strukturze zaangażowania branżowego Banku dominują podmioty działające w sekcji „Działalność finansowa i ubezpieczeniowa” oraz „Przetwórstwo przemysłowe”. Zaangażowanie Banku w te branże stanowi ponad 40,1% całego portfela branżowego.

KONCENTRACJA SEKCJI BRANŻOWYCH

SEKCJA

NAZWA SEKCJI

31.12.2022

31.12.2021

ZAANGAŻOWANIE

LICZBA PODMIOTÓW

ZAANGAŻOWANIE

LICZBA PODMIOTÓW

K

Działalność finansowa i ubezpieczeniowa

22,44

1,29

25,11

1,48

C

Przetwórstwo przemysłowe

17,64

9,63

16,58

9,69

O

Administracja publiczna i obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne

11,76

3,17

13,08

3,28

G

Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów

11,47

21,18

10,66

21,50

L

Działalność związana z obsługą nieruchomości

11,32

20,02

11,56

21,22

Pozostałe zaangażowania

25,37

44,71

23,01

42,83

Razem

100,00

100,00

100,00

100,00

•           Koncentracja wobec regionów geograficznych

Portfel kredytowy Banku jest zdywersyfikowany pod względem koncentracji geograficznej.

Struktura portfela kredytowego według regionów geograficznych rozróżniana jest w Banku ze względu na obszar klienta Banku – odrębna jest dla Obszaru Klienta Detalicznego, odrębna dla Klienta Instytucjonalnego.

W 2022 roku, największa koncentracja portfela kredytowego ORD występuje w regionie warszawskim i katowickim - regiony te koncentrują 27,4% portfela ORD (na 31 grudnia 2021 roku: 27,5%).

KONCENTRACJA GEOGRAFICZNA RYZYKA KREDYTOWEGO W OBSZARZE KLIENTA DETALICZNEGO (%)

31.12.2022

31.12.2021

 

 

 

Warszawski

16,16

16,40

Katowicki

11,29

11,09

Poznański

10,47

10,46

Krakowski

8,42

8,44

Łódzki

8,90

8,95

Wrocławski

10,84

10,72

Gdański

10,17

10,30

Lubelski

7,25

7,26

Białostocki

6,56

6,58

Szczeciński

8,46

8,43

Centrala

0,79

0,77

Pozostałe

0,69

0,60

Razem

100,00

100,00

W 2022 roku największa koncentracja portfela kredytowego portfela Klienta Instytucjonalnego występuje w makroregionie centralnym – 44,2% portfela OKI (na 31 grudnia 2021 roku: 44,5%).

KONCENTRACJA GEOGRAFICZNA RYZYKA KREDYTOWEGO W OBSZARZE KLIENTA INSTYTUCJONALNEGO (%)

31.12.2022

31.12.2021

centrala

4,56

6,58

makroregion centralny

44,16

44,50

makroregion północny

8,73

7,62

makroregion zachodni

10,56

11,01

makroregion południowy

10,08

9,10

makroregion południowo-wschodni

9,03

9,57

makroregion północno-wschodni

3,63

3,70

makroregion południowo-zachodni

6,54

6,10

pozostałe

0,16

-

zagranica

2,55

1,82

Razem

100,00

100,00

•           Koncentracja walutowa ryzyka kredytowego

Na 31 grudnia 2022 roku udział ekspozycji w walutach wymienialnych innych niż PLN w całym portfelu Banku wyniósł 16,96% (na 31 grudnia 2021 roku: 16,59%).

Największą część zaangażowania walutowego Banku stanowią ekspozycje w EUR, ich udział w portfelu walutowym Banku stanowił na koniec 2022 roku 68,5% (na 31 grudnia 2021 roku: 55,1%). Obserwowany jest systematyczny spadek  kredytów w CHF, głównie jako efekt działania Banku związanego z zawieraniem ugód z klientami posiadającymi kredyty mieszkaniowe w tej walucie. Udział kredytów w CHF w portfelu kredytowym Banku wyniósł na koniec 2022 roku 4,2% (na 31 grudnia 2021 roku: 5,9%).

KONCENTRACJA WALUTOWA RYZYKA KREDYTOWEGO (%)

31.12.2022

31.12.2021

PLN

83,04

83,41

Waluty obce, w tym:

16,96

16,59

CHF

4,19

5,94

EUR

11,62

9,15

USD

1,12

1,44

UAH

0,01

0,01

GBP

-

-

Inne

0,02

0,05

Razem

100,00

100,00

•           Inne rodzaje koncentracji

Bank analizuje strukturę portfela kredytów mieszkaniowych względem poziomów LTV. Na koniec 2022 roku, największa koncentracja występuje w przedziale LTV 0%-40% (w 2021 roku, największa koncentracja występuje w przedziale LTV 41% - 60%.

STRUKTURA PORTFELA KREDYTÓW MIESZKANIOWYCH BANKU WEDŁUG LTV

31.12.2022

31.12.2021

0% - 40%

41,36

32,15

41%-60%

39,84

40,68

61% - 80%

16,23

23,31

81% - 90%

1,94

2,98

91% - 100%

0,27

0,48

powyżej 100%

0,36

0,40

Razem

100,00

100,00

 

 

31.12.2022

31.12.2021

średnie LTV dla portfela kredytów w CHF

47,27

51,23

średnie LTV dla całego portfela

45,57

50,52

57.            Zabezpieczenia

W okresie zakończonym 31 grudnia 2021 roku Bank nie dokonywał zmian w polityce dotyczącej zabezpieczeń.

Bank uwzględnia posiadane zabezpieczenia, spłaty ekspozycji kredytowych przy szacowaniu oczekiwanej straty kredytowej. W odniesieniu do ekspozycji indywidualnie znaczących, które spełniają przesłankę utraty wartości, przyszłe odzyski z zabezpieczeń szacowane są indywidualnie i uwzględnianie przy ustalaniu oczekiwanej straty, z wagą odpowiadającą ocenie prawdopodobieństwa realizacji scenariusza windykacyjnego. Wartość odzysków z zabezpieczeń szacowanych w ramach scenariusza windykacyjnego dla ekspozycji dotkniętych na dzień bilansowy utratą wartości wynosiła 981 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku 866 milionów PLN).

Bank nie posiada ekspozycji, które ze względu na wartość zabezpieczenia nie zostały objęte odpisem na oczekiwane straty kredytowe.

Patrz również informacje w nocie „Zarządzanie ryzykiem kredytowym”, „Stosowanie technik ograniczenia ryzyka kredytowego – zabezpieczenia”.

58.            Ekspozycja na ryzyko kredytowe kontrahenta

 

KONCENTRACJA RYZYKA KREDYTOWEGO – RYNEK MIĘDZYBANKOWYM i POZAHURTOWY - ZAANGAŻOWANIE NA DZIEŃ 31.12.2022*

Kontrahent

Kraj

Rating

Rynek miedzybankowy - hurtowy

Rynek pozahurtowy

Środki na rachunkach NOSTRO i LORO

Razem

Lokata (wartość nominalna)

Instrumenty pochodne (wycena rynkowa, w przypadku dodatniej bez uwzględnienia zabezpieczenia)

Papiery wartościowe (wartość nominalna)

Nominalna kwota zaangażowania  bilansowego

Nominalna kwota zaangażowania  pozabilansowego

Kontrahent 1

 Polska

 A

-

30

7

5 484

7 735

14

13 270

Kontrahent 2

Polska

 A

- 

(32)

7 667

- 

- 

- 

7 667

Kontrahent 3

Luksemburg

 AAA

- 

- 

3 656

- 

- 

- 

3 656

Kontrahent 4

Szwajcaria

 AA

880

- 

- 

- 

- 

- 

880

Kontrahent 5

Szwajcaria

 AA

704

- 

- 

- 

- 

- 

704

Kontrahent 6

Niemcy

 AAA

694

- 

- 

- 

- 

- 

694

Kontrahent 7

Szwajcaria

 AA

593

- 

- 

- 

- 

- 

593

Kontrahent 8

Francja

 A

484

- 

- 

- 

- 

- 

484

Kontrahent 9

Szwajcaria

 AA

399

- 

- 

- 

- 

- 

399

Kontrahent 10

Niemcy

 AA

- 

335

- 

3

29

5

372

Kontrahent 11

Francja

 A

- 

353

- 

- 

- 

- 

353

Kontrahent 12

Ukraina

 BRAK

- 

- 

- 

- 

339

-

339

Kontrahent 13

Szwajcaria

 AA

300

- 

- 

- 

- 

- 

300

Kontrahent 14

Polska

 A

275

15

- 

- 

- 

- 

290

Kontrahent 15

Niemcy

 BBB

- 

260

- 

- 

- 

- 

260

Kontrahent 16

Stany Zjednoczone Ameryki Północnej

 AA

- 

- 

- 

4

11

192

207

Kontrahent 17

Polska

 A

- 

17

2

150

- 

- 

169

Kontrahent 18

Belgia

 A

- 

103

- 

- 

- 

60

163

Kontrahent 19

Francja

 A

- 

42

- 

- 

- 

91

133

Kontrahent 20

Niemcy

 A

- 

- 

- 

- 

- 

126

126

 

KONCENTRACJA RYZYKA KREDYTOWEGO – RYNEK MIĘDZYBANKOWYM i POZAHURTOWY - ZAANGAŻOWANIE NA DZIEŃ 31.12.2021*

Kontrahent

Kraj

Rating

Rynek miedzybankowy - hurtowy

Rynek pozahurtowy

 

Razem

Lokata (wartość nominalna)

Instrumenty pochodne (wycena rynkowa, w przypadku dodatniej bez uwzględnienia zabezpieczenia)

Papiery wartościowe (wartość nominalna)

Nominalna kwota zaangażowania  bilansowego

Nominalna kwota zaangażowania  pozabilansowego

Środki na rachunkach NOSTRO

Kontrahent 1

Polska

 A

- 

2

64

6 544

4 665

- 

11 275

Kontrahent 2

Polska

 A

- 

5

7 668

- 

- 

- 

7 673

Kontrahent 3

Luksemburg

 AAA

- 

-

3 656

- 

- 

- 

3 656

Kontrahent 27

Niemcy

 BBB

- 

516

- 

- 

- 

2

518

Kontrahent 10

Niemcy

 AA

- 

394

- 

0,3

10

4

408

Kontrahent 12

Ukraina

 BRAK

- 

- 

- 

- 

313

18

331

Kontrahent 15

Niemcy

 BBB

- 

245

- 

- 

- 

- 

245

Kontrahent 17

Polska

 A

- 

12

5

150

- 

- 

167

Kontrahent 25

Polska

 BBB

155

4

3

- 

- 

- 

162

Kontrahent 23

Francja

 A

- 

131

- 

- 

- 

- 

131

Kontrahent 14

Polska

 A

70

58

- 

- 

- 

- 

128

Kontrahent 31

Wielka Brytania

 BRAK

- 

116

- 

- 

- 

- 

116

Kontrahent 11

Francja

 A

- 

109

- 

- 

- 

- 

109

Kontrahent 18

Belgia

 A

- 

75

- 

- 

- 

20

95

Kontrahent 16

Stany Zjednoczone Ameryki Północnej

 AA

- 

5

- 

3

12

66

86

Kontrahent 30

Norwegia

 AA

- 

84

- 

- 

- 

-

84

Kontrahent 77

Federacja Rosyjska

 BBB

- 

- 

- 

- 

- 

79

79

Kontrahent 84

Francja

 A

- 

40

- 

- 

- 

- 

40

Kontrahent 39

Japonia

 A

- 

- 

- 

- 

- 

24

24

Kontrahent 10

Luksemburg

 A

- 

- 

- 

2

18

- 

20

* Bez uwzględnienia zaangażowania wobec Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego

W celu ograniczenia ryzyka kredytowego transakcji pochodnych oraz transakcji na papierach wartościowych Bank zawiera z kontrahentami umowy ramowe (na standardzie ZBP, ISDA i ICMA). Umowy ramowe umożliwiają kompensację wzajemnych wymagalnych (redukcja ryzyka rozliczeniowego) oraz niewymagalnych zobowiązań stron (redukcja ryzyka przedrozliczeniowego) wynikających z transakcji, jak również skorzystanie z mechanizmu nettingu upadłościowego (close-out netting) w momencie rozwiązywania umowy ramowej na skutek wystąpienia przypadku naruszenia lub przypadku uzasadniającego rozwiązanie w stosunku do jednej lub dwóch stron umowy.

Dodatkowo Bank zawiera z kontrahentami umowy zabezpieczające (CSA – Credit Support Annex na standardzie ISDA lub Umowę zabezpieczającą według standardów ZBP), na podstawie których każda ze stron, po spełnieniu przesłanek określonych w tej umowie, zobowiązuje się do ustanowienia stosownego zabezpieczenia wraz z prawem do jego potrącenia. Wyjątek stanowią transakcje na instrumentach pochodnych zawierane pomiędzy podmiotami Grupy Kapitałowej: PKO Bank Polski SA i PKO Bank Hipoteczny SA, które zostały zwolnione z obowiązków nałożonych przez Rozporządzenie EMIR dotyczących wymiany zabezpieczeń.

Bank posiada dostęp do dwóch izb rozliczeniowych (CCP), za pośrednictwem których rozlicza określone w Rozporządzeniu EMIR transakcje pochodne na stopę procentową z wybranymi kontrahentami krajowymi i zagranicznymi.

Z dniem 1 września 2022 roku Bank wszedł w wymóg wymiany początkowych depozytów zabezpieczających (IM -Initial Margin), wynikający z Rozporządzenia EMIR. Wymóg dotyczy określonych typów transakcji pochodnych, nie rozliczanych w CCP, zawartych w lub po dacie 1 września 2022 roku z kontrahentami, którzy również weszli w wymóg. Początkowy depozyt zabezpieczający składany jest u depozytariusza przez dwie strony transakcji, w formie akceptowalnych papierów wartościowych, w momencie przekroczenia tzw. thresholdu IM (kwota, o którą obniżany jest wymów IM).  Do momentu przekroczenia thresholdu IM odbywa się monitorowanie wysokości wyliczonego wymogu IM. Bank podpisuje z kontrahentami dokumentację IM, opierającą się na standardzie ISDA.

59.            Praktyki forbearance

Bank jako forbearance traktuje działania mające na celu dokonanie uzgodnionych z dłużnikiem lub emitentem zmian warunków umowy wymuszonych jego trudną sytuacją finansową (działania restrukturyzacyjne wprowadzające udogodnienia, które w innym przypadku nie byłyby przyznane). Celem działań forbearance jest przywrócenie dłużnikowi lub emitentowi zdolności wywiązania się z zobowiązań wobec Banku oraz maksymalizacja efektywności zarządzania wierzytelnościami trudnymi, tj. uzyskanie możliwie najwyższych odzysków, przy jednoczesnym ograniczaniu do minimum ponoszonych w związku z tym kosztów.

Zmiany warunków spłaty dokonywane w ramach forbearance mogą dotyczyć:

•        rozłożenia zadłużenia wymagalnego na raty,

•        zmiany formuły spłaty (raty annuitetowe, raty malejące),

•        wydłużenia okresu kredytowania,

•        zmiany oprocentowania,

•        zmiany wysokości marży,

•        redukcji wierzytelności.

W wyniku zawarcia i terminowej obsługi umowy forbearance wierzytelność staje się wierzytelnością niewymagalną.

Udzielenie w ramach forbearance udogodnień uznawanych jako przesłanki utraty wartości skutkuje rozpoznaniem przesłanki utraty wartości i zaklasyfikowaniem ekspozycji kredytowej do portfela ekspozycji z utratą wartości.

Włączenie takich ekspozycji do portfela ekspozycji obsługiwanych (zaprzestanie rozpoznawania umowy forbearance jako przesłanki utraty wartości) następuje nie wcześniej niż po 12 miesiącach od wprowadzenia forbearance, o ile uregulowane zostaną przez klienta wszystkie zaległości w spłacie oraz co najmniej 6 rat wynikających z umownego harmonogramu, a aktualna sytuacji klienta nie stanowi w ocenie Banku zagrożenia dla wywiązania się przez niego z warunków umowy restrukturyzacyjnej (z wyjątkiem sytuacji, gdy forbearance obejmuje redukcję wierzytelności).

Ekspozycje przestają spełniać kryteria ekspozycji ze statusem forbearance, gdy spełnione są łącznie warunki:

•        upłynęły przynajmniej 24 miesiące od włączenia ekspozycji forborne do portfela ekspozycji obsługiwanych (okres warunkowy),

•        na koniec okresu warunkowego, o którym mowa powyżej, klient nie posiada zadłużenia przeterminowanego wobec Banku przekraczającego 30 dni,

•        nastąpiła terminowa spłata przynajmniej 12 rat w docelowej wysokości.

Ekspozycje ze statusem forbearance są na bieżąco monitorowane. W całym okresie rozpoznawania statusu forbearance odpisy aktualizujący jest równy wysokości oczekiwanej straty w horyzoncie życia ekspozycji.

31.12.2022

Instrumenty, których warunki zostały zmienione

Refinansowanie

Razem brutto

Odpisy aktualizujące

Razem netto

Ekspozycje obsługiwane

Nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:

12

-

12

-

12

kredyty konsumpcyjne

12

-

12

-

12

Wycenione do wartości godziwej przez inne dochody całkowite:

1

-

1

-

1

kredyty na nieruchomości

1

-

1

-

1

Wycenione według zamortyzowanego kosztu:

656

2

658

(48)

610

kredyty na nieruchomości

209

-

209

(12)

197

kredyty gospodarcze

344

2

346

(23)

323

kredyty konsumpcyjne

103

-

103

(13)

90

Razem ekspozycje obsługiwane

669

2

671

(48)

623

Ekspozycje nieobsługiwane

Nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:

74

-

74

-

74

kredyty konsumpcyjne

29

-

29

-

29

obligacje korporacyjne

45

-

45

-

45

Wycenione do wartości godziwej przez inne dochody całkowite:

377

-

377

2

379

kredyty na nieruchomości

3

-

3

-

3

obligacje korporacyjne

374

-

374

2

376

Wycenione według zamortyzowanego kosztu:

1 644

35

1 679

(796)

883

kredyty na nieruchomości

338

-

338

(244)

94

kredyty gospodarcze

1 179

34

1 213

(542)

671

kredyty konsumpcyjne

127

1

128

(10)

118

Razem ekspozycje nieobsługiwane

2 095

35

2 130

(794)

1 336

 

 

 

 

 

 

RAZEM ESKPOZYCJE OBJĘTE FOBREARANCE

2 764

37

2 801

(842)

1 959

 

31.12.2021

Instrumenty, których warunki zostały zmienione

Refinansowanie

Razem brutto

Odpisy aktualizujące

Razem netto

Ekspozycje obsługiwane

Nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:

13

-

13

-

13

kredyty konsumpcyjne

13

-

13

-

13

Wycenione według zamortyzowanego kosztu:

703

1

704

(66)

638

kredyty na nieruchomości

263

-

263

(25)

238

kredyty gospodarcze

358

1

359

(27)

332

kredyty konsumpcyjne

82

-

82

(14)

68

Razem ekspozycje obsługiwane

716

1

717

(66)

651

Ekspozycje nieobsługiwane

Nieprzeznaczone do obrotu wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat:

193

-

193

-

193

kredyty konsumpcyjne

39

-

39

-

39

obligacje korporacyjne

154

-

154

-

154

Wycenione do wartości godziwej przez inne dochody całkowite:

402

-

402

(52)

350

kredyty na nieruchomości

5

-

5

-

5

obligacje korporacyjne

397

-

397

(52)

345

Wycenione według zamortyzowanego kosztu:

2 169

47

2 216

(1 138)

1 078

kredyty na nieruchomości

452

-

452

(264)

188

kredyty gospodarcze

1 571

46

1 617

(852)

765

kredyty konsumpcyjne

146

1

147

(22)

125

Razem ekspozycje nieobsługiwane

2 764

47

2 811

(1 190)

1 621

 

 

 

 

 

 

RAZEM ESKPOZYCJE OBJĘTE FOBREARANCE

3 480

48

3 528

(1 256)

2 272

 

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE KLIENTOM PODLEGAJĄCE FORBEARANCE

2022

2021

Kwota ujętych przychodów z tytułu odsetek związanych z kredytami i pożyczkami udzielonymi klientom, które podlegały forbearance

135

80

60.            Informacje o pakietowej sprzedaży wierzytelności

W 2022 roku Bank przeprowadził pakietowe sprzedaże (wierzytelności bilansowych i pozabilansowych) blisko 43 tysiące sztuk wierzytelności od klientów detalicznych oraz gospodarczych o zadłużeniu ogółem 1 351 milionów PLN (w 2021 roku 1 331 milionów PLN). Łączna wartość bilansowa rezerw na potencjalne roszczenia z tytułu sprzedaży wierzytelności na 31 grudnia 2022 roku wynosiła 4 miliony PLN (na 31 grudnia 2021 roku wynosiła 2 miliony PLN). W wyniku sprzedaży wierzytelności zostały przeniesione wszystkie ryzyka i korzyści, w związku z powyższym Bank zaprzestał ujmowania tych aktywów.

Bank nie otrzymał papierów wartościowych z tytułu powyższych transakcji.

61.            Zarządzanie ryzykiem walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych

Bank w sposób szczególny analizuje portfel walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych. Bank na bieżąco monitoruje jakość tego portfela i analizuje ryzyko pogorszenia się jakości tego portfela. Obecnie jakość portfela pozostaje na akceptowanym poziomie. Bank uwzględnia ryzyko walutowych kredytów hipotecznych dla osób prywatnych w zarządzaniu adekwatnością kapitałową i kapitałem własnym.

W opublikowanych 28 marca 2022 roku, 23 września 2022 roku i 9 grudnia 2022 roku komunikatach z posiedzeń Komitetu Stabilności Finansowej jako najistotniejsze źródło zagrożeń dla stabilności systemu finansowego identyfikowanych przez KSF pozostaje ryzyko prawne mieszkaniowych kredytów walutowych m.in. dlatego, że liczba spraw sądowych dotyczących tych kredytów nadal rośnie, a istotna część tych spraw kończy się unieważnieniem umów kredytowych. W opinii KSF rozstrzygnięcia prowadzące do unieważnienia umowy, a tym bardziej godzące w ekonomiczną logikę rozliczeń między stronami po takim unieważnieniu, nie są proporcjonalne w stosunku do skutków najczęściej kwestionowanych postanowień umownych, zakłócają funkcjonowanie podstawowych mechanizmów rynkowych oraz generują bardzo istotne obciążenia dla sektora bankowego. Może to w efekcie doprowadzić do istotnego osłabienia jego odporności, niosąc negatywne skutki dla deponentów i zdolności banków do dalszego finansowania rozwoju polskiej gospodarki. W ocenie KSF zasadne jest przypomnienie publicznie dostępnych stanowisk przedstawionych przez NBP oraz UKNF w związku z postępowaniem toczącym się przed Sądem Najwyższym. System prawny nie powinien abstrahować od zasad ekonomii i sprawiedliwości społecznej i w sposób nieuzasadniony prowadzić do uprzywilejowania kredytobiorców walutowych względem osób, które w tym samym czasie zdecydowały się na kredyt złotowy, np. chcąc uniknąć ryzyka walutowego. Podnoszona przez kredytobiorców abuzywność postanowień umownych nie może być wykorzystywana instrumentalnie dla unikania niekorzystnych skutków zawartej umowy, związanych z materializacją ryzyka kursowego. Zgodnie z zasadami gospodarki rynkowej, w tym zasadami odpłatności i ekwiwalentności świadczeń, udostępnieniu kapitału finansowego powinien odpowiadać obowiązek jego zwrotu oraz wynagrodzenie ze strony korzystającego z tego kapitału, przynajmniej w wysokości pokrywającej poniesione koszty. Zdaniem KSF rozwiązania polubowne (ugody z klientami) pozostają wartościową alternatywą dla sądowej drogi rozstrzygania sporów.

 

KREDYTY I POŻYCZKI NA NIERUCHOMOŚCI DLA OSÓB PRYWATNYCH (BANKOWOŚĆ DETALICZNA I PRYWATNA) WEDŁUG WALUT

31.12.2022

31.12.2021

Brutto

odpis

netto

brutto

odpis

netto

w walutach lokalnych

74 481

(1 179)

73 302

76 566

(1 043)

75 523

PLN

74 481

(1 179)

73 302

76 566

(1 043)

75 523

w walutach obcych

11 634

(763)

10 871

15 610

(749)

14 861

CHF

9 353

(677)

8 676

13 100

(679)

12 421

EUR

2 243

(82)

2 161

2 469

(67)

2 402

USD

32

(4)

28

33

(3)

30

INNE

6

-

6

8

-

8

 

 

 

 

 

 

 

RAZEM

86 115

(1 942)

84 173

92 176

(1 792)

90 384

 

KREDYTY I POŻYCZKI NA NIERUCHOMOŚCI WALUTOWE UDZIELONE OSOBOM PRYWATNYM WEDŁUG DATY UDZIELENIA

INDEKSOWANE

DENOMINOWANE

Razem

INDEKSOWANE

DENOMINOWANE

Razem

31.12.2022

 

 

 

 

 

 

do 2002 roku

Wartość brutto

-

28

28

-

42

42

Odpisy na straty kredytowe

-

(1)

(1)

-

(1)

(1)

Wartość netto

-

27

27

-

41

41

 

Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)

-

2 737

2 737

-

3 930

3 930

 

 

 

 

 

 

 

od 2003 roku do 2006 roku

Wartość brutto

-

1 976

1 976

-

2 939

2 939

Odpisy na straty kredytowe

-

(111)

(111)

-

(108)

(108)

Wartość netto

-

1 865

1 865

-

2 831

2 831

 

Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)

-

30 771

30 771

-

37 734

37 734

 

 

 

 

 

 

 

od 2007 roku do 2009 roku

Wartość brutto

-

4 911

4 911

-

7 240

7 240

Odpisy na straty kredytowe

-

(490)

(490)

-

(515)

(515)

Wartość netto

-

4 421

4 421

-

6 725

6 725

 

Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)

-

35 811

35 811

-

45 782

45 782

 

 

 

 

 

 

 

od 2010 roku do 2012 roku

Wartość brutto

2 436

2 268

4 704

2 807

2 567

5 374

Odpisy na straty kredytowe

(74)

(85)

(159)

(55)

(68)

(123)

Wartość netto

2 362

2 183

4 545

2 752

2 499

5 251

 

Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)

8 741

10 344

19 085

9 739

11 208

20 947

 

 

 

 

 

 

 

od 2013 roku do 2016 roku

Wartość brutto

4

11

15

4

11

15

Odpisy na straty kredytowe

-

(2)

(2)

-

(2)

(2)

Wartość netto

4

9

13

4

9

13

 

Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)

18

34

52

18

37

55

 

 

 

 

 

 

 

Razem

Wartość brutto

2 440

9 194

11 634

2 811

12 799

15 610

Odpisy na straty kredytowe

(74)

(689)

(763)

(55)

(694)

(749)

Wartość netto

2 366

8 505

10 871

2 756

12 105

14 861

 

Liczba udzielonych kredytów (w sztukach)

8 759

79 697

88 456

9 757

98 691

108 448

 

62.            Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej

Zarządzanie ryzykiem stopy procentowej

•           Definicja

Ryzyko stopy procentowej to ryzyko poniesienia straty na pozycjach bilansowych i pozabilansowych Banku wrażliwych na zmiany stóp procentowych, w wyniku zmian stóp procentowych na rynku.

•           Cel zarządzania

Ograniczanie ewentualnych strat z tytułu zmian rynkowych stóp procentowych do akceptowalnego poziomu poprzez odpowiednie kształtowanie struktury pozycji bilansowych i pozabilansowych.

•           Identyfikacja i pomiar ryzyka

Bank wykorzystuje takie miary ryzyka stopy procentowej jak: wrażliwość dochodu odsetkowego, wrażliwość wartości ekonomicznej, wartość zagrożona (VaR), testy warunków skrajnych i luki przeszacowań.

•           Kontrola

Kontrola ryzyka stopy procentowej obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku limitów i wartości progowych dotyczących ryzyka stopy procentowej, w szczególności strategicznych limitów tolerancji na ryzyko stopy procentowej.

•           Prognozowanie i monitorowanie

Bank regularnie monitoruje:

•        poziom miar ryzyka stopy procentowej,

•        stopień wykorzystania strategicznych limitów tolerancji na ryzyko stopy procentowej,

•        stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i wartości progowych na ryzyko stopy procentowej.

•           Raportowanie

Raporty dotyczące ryzyka stopy procentowej opracowywane są w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym oraz kwartalnym. Raporty zawierają informacje o ekspozycji na ryzyko stopy procentowej oraz informacje na temat wykorzystania limitów na to ryzyko. Odbiorcami raportów są przede wszystkim: KZAP, KR, Zarząd, Komitet ds. Ryzyka oraz Rada Nadzorcza.

•           Działania zarządcze

Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem stopy procentowej w Banku są:

•        procedury dotyczące zarządzania ryzykiem stopy procentowej

•        limity i wartości progowe na ryzyko stopy procentowej

•        transakcje ograniczające wrażliwość dochodu odsetkowego lub wrażliwości wartości ekonomicznej.

W Banku zostały ustanowione limity i wartości progowe na ryzyko stopy procentowej m.in. na: wrażliwość dochodu odsetkowego, wrażliwość wartości ekonomicznej oraz straty.

INFORMACJE FINANSOWE

Ekspozycja Banku na ryzyko stopy procentowej kształtowała sią na 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku w ramach przyjętych limitów. Bank był głównie narażony na ryzyko złotowej stopy procentowej.

Bank stosuje podział na portfele z punktu widzenia zarządzania ryzykiem stopy procentowej:

•        bankowy – obejmuje pozycje bilansowe oraz pozabilansowe niezaliczone do portfela handlowego, w szczególności pozycje wynikające z działalności podstawowej Banku, transakcje zawierane w celach inwestycyjnych i płynnościowych oraz ich transakcje zabezpieczające,

•        handlowy - obejmuje operacje wykonywane na instrumentach finansowych w ramach działalności na rachunek własny i działalności klientowskiej.

Ekspozycja Banku na ryzyko stopy procentowej kształtowała sią na 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku w ramach przyjętych limitów. Z uwagi na zasadę utrzymywania ryzyka stopy procentowej w portfelu handlowym na ograniczonym poziomie, ryzyko to generowane jest przede wszystkim przez pozycje portfela bankowego.

W celu ograniczania ryzyka stopy procentowej portfela bankowego, Bank wykorzystuje limity i wartości progowe, a także dokonuje transakcji ograniczających ryzyko na podstawie informacji o poziomie ryzyka (z wykorzystaniem miary wrażliwości dochodu odsetkowego, miary wrażliwości wartości ekonomicznej, analiz szokowych i luki przeszacowań) oraz planowanego rozwoju biznesu. W celu zabezpieczania poziomu przyszłych przepływów pieniężnych oraz zmienności wartości godziwej wynikających z ryzyka zmian stóp procentowych, stosuje się zatwierdzone przez Zarząd Banku strategie zabezpieczające z wykorzystaniem transakcji IRS/CIRS w ramach rachunkowości zabezpieczeń, które opisane zostały w rozdziale 13.

Portfel bankowy

Bank, w celu monitorowania ryzyka stopy procentowej stosuje miary ryzyka stopy procentowej odzwierciedlające zidentyfikowane pięć głównych rodzajów ryzyka stopy procentowej:

•        ryzyko niedopasowania terminów przeszacowania,

•        ryzyko krzywej dochodowości,

•        ryzyko bazowe,

•        ryzyko opcji klienta oraz,

•        ryzyko spreadu kredytowego z tytułu działalności zaliczanej do portfela bankowego (CSRBB)

•           Wrażliwość dochodu odsetkowego

Wrażliwość dochodu odsetkowego na skokowe przesunięcie krzywej dochodowości określa potencjalny efekt finansowy tego przesunięcia wyrażony zmianą wysokości dochodu odsetkowego w danym horyzoncie czasowym. Zmiana ta wynika z niedopasowania terminów przeszacowań aktywów, pasywów oraz zobowiązań pozabilansowych udzielonych i otrzymanych (w szczególności instrumentów pochodnych) wrażliwych na zmiany stóp procentowych.

Wrażliwość dochodu odsetkowego w portfelu bankowym Banku na skokowe przesunięcie krzywej dochodowości o 100 p.b. w dół w horyzoncie jednego roku we wszystkich walutach przedstawia poniższa tabela:

NAZWA MIARY

31.12.2022

31.12.2021

Wrażliwość dochodu odsetkowego (mln PLN)

(712)

(824)

•           Wrażliwość wartości ekonomicznej

Wrażliwość wartości ekonomicznej odzwierciedla zmianę wartości godziwej pozycji w portfelu w efekcie równoległego przesunięcia krzywych dochodowości o 100 p.b. w górę lub w dół (bardziej niekorzystny z wymienionych scenariuszy).

Poniższa tabela przedstawia miarę wrażliwości wartości ekonomicznej (BPV) portfela bankowego Banku we wszystkich walutach na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku:

NAZWA MIARY

31.12.2022

31.12.2021

Wrażliwość wartości ekonomicznej (mln PLN)

(886)

(1 317)

 

Portfel handlowy

Bank w celu monitorowania ryzyka stopy procentowej w portfelu handlowym stosuje miarę wartości zagrożonej VaR.

•           Wartość zagrożona

Miara IR VaR to potencjalna wartość straty, która może wystąpić w normalnych warunkach rynkowych w określonym czasie (tzn. horyzoncie) oraz z założonym poziomem prawdopodobieństwa z tytułu zmian krzywych stóp procentowych.

IR VaR w portfelu handlowym Banku przedstawia poniższa tabela:

NAZWA MIARY

31.12.2022

31.12.2021

IR VaR 10 - dniowy przy poziomie ufności 99% (mln PLN):

 

 

Wartość średnia

37

17

Wartość maksymalna

86

34

Wartość na koniec okresu

56

31

63.            Zarządzanie ryzykiem walutowym

Zarządzanie ryzykiem Walutowym

•           Definicja

Ryzyko walutowe to ryzyko poniesienia straty z tytułu zmian kursów walutowych, generowane przez utrzymywanie otwartych pozycji walutowych w poszczególnych walutach.

•           Cel zarządzania

Ograniczanie ewentualnych strat z tytułu zmian kursów walut do akceptowalnego poziomu poprzez odpowiednie kształtowanie struktury walutowej pozycji bilansowych oraz pozabilansowych.

•           Identyfikacja i pomiar ryzyka

W Banku wykorzystywane są następujące miary ryzyka walutowego: wartość zagrożona (VaR) i testy warunków skrajnych.

•           Kontrola

Kontrola ryzyka walutowego obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku limitów i wartości progowych dotyczących ryzyka walutowego, w szczególności strategicznego limitu tolerancji na ryzyko walutowe.

•           Prognozowanie i monitorowanie

Bank regularnie monitoruje:

•        poziom miar ryzyka walutowego,

•        stopień wykorzystania strategicznego limitu tolerancji na ryzyko walutowe,

•        stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i wartości progowych na ryzyko walutowe.

•           Raportowanie

Raporty dotyczące ryzyka walutowego opracowywane są w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym oraz kwartalnym. Raporty zawierają informacje o ekspozycji na ryzyko walutowe oraz informacje na temat wykorzystania limitów na to ryzyko. Odbiorcami raportów są przede wszystkim: KZAP, KR, Zarząd, Komitet ds. Ryzyka oraz Rada Nadzorcza.

•           Działania zarządcze

Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem walutowym w Banku są:

•        procedury dotyczące zarządzania ryzykiem walutowym,

•        limity i wartości progowe na ryzyko walutowe,

•        określenie dopuszczalnych typów transakcji walutowych.

Bank ustanowił limity i wartości progowe na ryzyko walutowe m.in. na: pozycje walutowe, wartość zagrożoną obliczaną w horyzoncie 10-dniowym oraz stratę na rynku walutowym.

Informacje finansowe

•           Miary wrażliwości

Miara FX VaR to potencjalna wartość straty, która może wystąpić w normalnych warunkach rynkowych w określonym czasie (tzw. horyzoncie) oraz z założonym poziomem prawdopodobieństwa z tytułu zmian kursów walutowych.

Stress-testy służą do oszacowania straty w przypadku gwałtownych zmian na rynku walutowym, które nie są standardowo opisane za pomocą miar statystycznych.

FX VaR Banku, łącznie dla wszystkich walut przedstawia poniższa tabela:

NAZWA MIARY WRAŻLIWOŚCI

31.12.2022

31.12.2021

VaR 10 - dniowy przy poziomie ufności 99% (mln PLN)

128

3

•           Pozycja walutowa

Wielkość pozycji walutowych w Banku prezentuje poniższa tabela:

POZYCJA WALUTOWA1

31.12.2022

31.12.2021

EUR

(70)

258

CHF

(1 625)

(44)

Pozostałe (Globalna Netto)

(18)

(88)

1 Pozycje nie uwzględniają pozycji strukturalnych w UAH (461,8 mln PLN) oraz w EUR (23,5 mln PLN), na które Bank uzyskał zgodę KNF na wyłączanie z wyznaczania pozycji walutowych, nie wpływające na wynik Banku.

Wielkość pozycji walutowych jest kluczowym (poza zmiennościami kursów walutowych) czynnikiem determinującym poziom ryzyka walutowego, na jakie narażony jest Bank. Na poziom pozycji walutowych wpływają wszystkie transakcje walutowe, jakie zostają zawarte, bilansowe i pozabilansowe, wyjątkiem są pozycje strukturalne w UAH (461,8 mln PLN) oraz w EUR (23,5 mln PLN), na które Bank uzyskał zgodę KNF na wyłączanie z wyznaczania pozycji walutowych.

63.1. Struktura walutowa aktywów i zobowiązań finansowych

STRUKTURA WALUTOWA - aktywa finansowe

Waluta w przeliczeniu na PLN

31.12.2022

PLN

CHF

EUR

USD

Inne

Razem

 

 

 

 

 

 

 

Kasa, środki w Banku Centralnym

13 838

42

1 320

216

303

15 719

Należności od banków

11 173

12

5 055

2 909

293

19 442

Pochodne instrumenty zabezpieczające

128

-

75

14

-

217

Pozostałe instrumenty pochodne

12 271

-

1 215

245

14

13 745

Papiery wartościowe

124 499

-

2 476

4 011

-

130 986

 - przeznaczone do obrotu

197

-

2

-

-

199

 - nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

241

-

326

143

-

710

 - wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

57 919

-

1 238

3 129

-

62 286

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

66 142

-

910

739

-

67 791

Transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży

7

-

-

-

-

7

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

173 606

8 904

24 882

1 457

69

208 918

 - nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

3 565

-

-

-

-

3 565

- wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

11 895

-

-

-

-

11 895

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

158 146

8 904

24 882

1 457

69

193 458

Inne aktywa finansowe

1 412

12

141

44

45

1 654

Suma aktywów

336 934

8 970

35 164

8 896

724

390 688

 

STRUKTURA WALUTOWA - zobowiązania finansowe oraz pozabilansowe

Waluta w przeliczeniu na PLN

31.12.2022

PLN

CHF

EUR

USD

Inne

Razem

 

 

 

 

 

 

 

Zobowiązania wobec Banku Centralnego

9

-

-

-

-

9

Zobowiązania wobec banków

943

-

1 880

86

19

2 928

- wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

2

-

-

-

-

2

- wyceniane według zamortyzowanego kosztu

941

-

1 880

86

19

2 926

Pochodne instrumenty zabezpieczające

6 460

-

267

-

-

6 727

Pozostałe instrumenty pochodne

12 630

-

1 230

129

13

14 002

Zobowiązania wobec klientów

287 465

1 348

28 934

13 641

3 468

334 856

- wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

5

-

-

-

-

5

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

287 460

1 348

28 934

13 641

3 468

334 851

Otrzymane kredyty i pożyczki

656

-

70

-

-

726

Zobowiązania podporządkowane

2 781

-

-

-

-

2 781

Pozostałe zobowiązania finansowe

2 820

3

831

271

251

4 176

Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje

714

3

97

5

10

829

Suma zobowiązań

314 478

1 354

33 309

14 132

3 761

367 034

 

 

 

 

 

 

 

Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

75 950

119

12 691

5 198

902

94 860

 

STRUKTURA WALUTOWA - aktywa finansowe

Waluta w przeliczeniu na PLN

31.12.2021

PLN

CHF

EUR

USD

Inne

Razem

 

 

 

 

 

 

 

Kasa, środki w Banku Centralnym

10 586

35

534

109

157

11 421

Należności od banków

10 290

6

3 467

87

446

14 296

Pochodne instrumenty zabezpieczające

309

-

16

2

-

327

Pozostałe instrumenty pochodne

10 536

-

509

88

10

11 143

Papiery wartościowe

125 694

-

2 414

2 730

-

130 838

 - przeznaczone do obrotu

309

-

2

-

-

311

 - nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

355

-

354

124

-

833

 - wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

55 202

-

1 330

1 109

-

57 641

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

69 828

-

728

1 497

-

72 053

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

172 207

12 705

19 274

1 330

161

205 677

 - nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

4 559

-

-

-

-

4 559

 - wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

13 531

-

-

-

-

13 531

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

154 117

12 705

19 274

1 330

161

187 587

Inne aktywa finansowe

1 742

1

45

24

13

1 825

Suma aktywów

331 364

12 747

26 259

4 370

787

375 527

 

STRUKTURA WALUTOWA - zobowiązania finansowe oraz pozabilansowe

Waluta w przeliczeniu na PLN

31.12.2021

PLN

CHF

EUR

USD

Inne

Razem

Zobowiązania wobec Banku Centralnego

8

-

-

-

-

8

Zobowiązania wobec banków

903

-

2 700

120

39

3 762

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

903

-

2 700

120

39

3 762

Pochodne instrumenty zabezpieczające

4 613

-

3

8

-

4 624

Pozostałe instrumenty pochodne

10 915

-

682

97

10

11 704

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu

49

-

-

-

-

49

Zobowiązania wobec klientów

284 016

931

21 371

8 729

2 985

318 032

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

284 016

931

21 371

8 729

2 985

318 032

Otrzymane kredyty i pożyczki

661

-

372

4 109

-

5 142

Zobowiązania podporządkowane

2 716

-

-

-

-

2 716

Pozostałe zobowiązania finansowe

2 101

6

718

91

406

3 322

Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje

560

3

101

4

4

672

Suma zobowiązań

306 542

940

25 947

13 158

3 444

350 031

 

 

 

 

 

 

 

Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

71 748

130

9 658

4 327

651

86 514

 

64.            Zarządzanie ryzykiem płynności

•           Definicja

Ryzyko płynności to ryzyko braku możliwości terminowego wywiązania się z zobowiązań w wyniku braku płynnych środków. Sytuacja braku płynności może wynikać z niewłaściwej struktury aktywów i zobowiązań, w tym pozabilansowych, niedopasowania przepływów pieniężnych, nieotrzymania płatności od kontrahentów, nagłego wycofania środków przez klientów lub innych wydarzeń na rynku.

Bank zarządza również ryzykiem finansowania, które uwzględnia ryzyko utraty posiadanych źródeł finansowania oraz braku możliwości odnowienia wymagalnych środków finansowania lub utraty dostępu do nowych źródeł finansowania.

•           Cel zarządzania

Zapewnienie niezbędnej wysokości środków finansowych koniecznych do wywiązywania się z bieżących i przyszłych (również potencjalnych) zobowiązań z uwzględnieniem charakteru prowadzonej działalności oraz potrzeb mogących się pojawić w wyniku zmian otoczenia rynkowego poprzez odpowiednie kształtowanie struktury aktywów i zobowiązań, w tym pozabilansowych.

•           Identyfikacja i pomiar ryzyka

Bank wykorzystuje następujące miary ryzyka płynności:

•        kontraktowa i urealniona luka płynności,

•        nadwyżka płynności,

•        wskaźnik pokrycia wypływów netto (LCR),

•        wskaźnik stabilnego finansowania netto (NSFR),

•        rezerwa płynności,

•        wskaźnik relacji stabilnych środków finansowania do aktywów niepłynnych,

•        miary stabilności portfela depozytów i kredytów,

•        testy warunków skrajnych (stress-testy płynności).

•           Kontrola

Kontrola ryzyka płynności obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku limitów i wartości progowych dotyczących ryzyka płynności, w szczególności strategicznych limitów tolerancji na ryzyko płynności.

•           Prognozowanie i monitorowanie

Bank regularnie monitoruje:

•        stopień wykorzystania strategicznych limitów tolerancji na ryzyko płynności,

•        stopień wykorzystania nadzorczych norm płynności,

•        stopień wykorzystania wewnętrznych limitów i wartości progowych na ryzyko płynności,

•        koncentrację źródeł finansowania,

•        wskaźniki wczesnego ostrzegania - monitorowanie ich poziomu ma na celu wczesne wykrycie niekorzystnych zjawisk mogących mieć negatywny wpływ na sytuację płynnościową Banku lub sektora finansowego (których przekroczenie uruchamia płynnościowe plany awaryjne).

Bank dokonuje również cyklicznych prognoz poziomu ryzyka płynności, które uwzględniają aktualny rozwój działalności Banku. Prognozy poziomu płynności uwzględniają przede wszystkim poziom kształtowania się wybranych miar ryzyka płynności w warunkach zrealizowania się prognoz aktywów oraz zobowiązań Banku oraz w sytuacji realizacji wybranych scenariuszy stress-testowych.

•           Raportowanie

Raporty dotyczące ryzyka płynności opracowywane są w trybie dziennym, tygodniowym, miesięcznym, kwartalnym oraz raz w roku opracowywana jest pogłębiona analiza płynności długoterminowej. Raporty zawierają informacje o ekspozycji na ryzyko płynności oraz informacje na temat wykorzystania limitów na to ryzyko. Odbiorcami raportów są przede wszystkim: KZAP, KR, Zarząd, Komitet ds. Ryzyka oraz Rada Nadzorcza.

•           Działania zarządcze/ Narzędzia zarządzania ryzykiem

Głównymi narzędziami zarządzania ryzykiem płynności Banku są:

•        procedury dotyczące zarządzania ryzykiem płynności, w tym w szczególności płynnościowe plany awaryjne,

•        limity i wartości progowe ograniczające ryzyko płynności krótko-, średnio- i długoterminowej,

•        nadzorcze normy płynnościowe,

•        transakcje depozytowe, lokacyjne, transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych oraz instrumentów pochodnych, a także transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych,

•        transakcje zapewniające długoterminowe finansowanie działalności kredytowej.

Podstawą polityki Banku w zakresie płynności jest utrzymywanie odpowiedniego poziomu nadwyżki płynności oraz nadzorczych i wewnętrznych miar ryzyka płynności i finansowania poprzez odpowiednie kształtowanie poziomu portfela płynnych papierów wartościowych oraz stabilnych źródeł finansowania (w szczególności stabilnej bazy depozytowej). W ramach zarządzania ryzykiem płynności Bank wykorzystuje również instrumenty rynku pieniężnego, w tym operacje otwartego rynku NBP.

Informacje finansowe

•           Luka płynności

Urealniona luka płynności jest zestawieniem poszczególnych kategorii bilansowych i pozabilansowych ze względu na ich urealniony termin zapadalności lub wymagalności.

 

a’vista

0 – 1 miesiąc

1 – 3 miesiące

3 – 6 miesięcy

6 – 12 miesięcy

12 – 24 miesiące

24 – 60 miesięcy

powyżej 60 miesięcy

31.12.2022

Urealniona luka okresowa

8 548

67 153

(10 815)

(2 012)

(350)

24 862

23 609

(110 995)

Urealniona skumulowana luka okresowa

8 548

75 701

64 886

62 874

62 524

87 386

110 995

-

31.12.2021

Urealniona luka okresowa

9 604

84 503

(8 396)

(3 436)

(1 085)

15 878

33 475

(130 543)

Urealniona skumulowana luka okresowa

9 604

94 107

85 712

82 275

81 190

97 069

130 543

-

1 sprowadzono do porównywalności z danymi na 31 grudnia 2021 roku.

We wszystkich przedziałach urealniona skumulowana luka płynności wykazywała wartości dodatnie na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku. Oznacza to nadwyżkę zapadających aktywów nad wymagalnymi zobowiązaniami.

•           Nadzorcze miary płynności

Bank regularnie wyznacza i monitoruje następujące nadzorcze miary płynności (określone przez przepisy zatwierdzone na poziomie Unii Europejskiej):

•        wskaźnik pokrycia wypływów netto (LCR) – miara, która określa relację płynnych aktywów wysokiej jakości do wypływów netto w horyzoncie 30 dni w warunkach skrajnych,

•        wskaźnik stabilnego finansowania netto (NSFR) – miara, która określa relację pozycji zapewniających stabilne finansowanie do pozycji wymagających stabilnego finansowania. 

NADZORCZE MIARY PŁYNNOŚCI

31.12.2022

31.12.2021

NSFR - wskaźnik pokrycia stabilnego finansowania

131.8%

130,6%

LCR - wskaźnik pokrycia płynności

155,8%

176,5%

W okresie zakończonym 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku wartości wskaźników miar nadzorczych utrzymywały się powyżej limitów nadzorczych.

•           Osad depozytów

Na 31 grudnia 2022 roku poziom osadu depozytów stanowił ok. 91,2% wszystkich depozytów zdeponowanych w Banku (z wyłączeniem rynku międzybankowego), co oznacza spadek o ok. 3,1 p.p. w porównaniu do końca 2021 roku..

•           Struktura źródeł finansowania

STRUKTURA ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA BANKU

31.12.2022

31.12.2021

Depozyty ogółem (z wył. rynku międzybankowego)

89,99%

86,27%

Depozyty rynku międzybankowego

0,82%

1,01%

Kapitały własne

8,27%

10,61%

Finansowanie z rynku

0,92%

2,11%

 

 

 

Razem

100%

100%

 

64.1. Przepływy kontraktowe zobowiązań finansowych banku, w tym pochodnych instrumentów finansowych

Przepływy kontraktowe zobowiązań finansowych z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych

Kwoty ujawnione obejmują niezdyskontowane przyszłe przepływy zarówno z tytułu nominału, jak i odsetek (jeśli dotyczy) zgodnie z umową za cały okres do momentu wymagalności zobowiązania. W przypadku gdy strona, wobec której Bank ma zobowiązanie może dokonać wyboru terminu zapłaty, przyjęto założenie, że pod uwagę brany jest najwcześniejszy termin, wedle którego Bank zobowiązany jest do zapłaty zobowiązania. Dla przypadków, gdy Bank zobowiązany jest do płatności zobowiązań w ratach, każda rata przypisywana jest do najwcześniejszego okresu, w którym Bank może zostać zobowiązana do zapłaty. W przypadku zobowiązań, gdzie rata płatności nie jest stała, przyjęto warunki obowiązujące na dzień sprawozdawczy.

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE ZOBOWIĄZAŃ FINANSOWYCH BANKU Z WYŁĄCZENIEM POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH

Do 1 miesiąca włącznie

Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie

Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie

Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie

Powyżej 5 lat

Wartość kontraktowa

Wartość bilansowa

31.12.2022

 

 

 

 

 

 

 

Zobowiązania wobec Banku Centralnego

9

-

-

-

-

9

9

Zobowiązania wobec banków

2 913

31

15

-

-

2 959

2 928

Zobowiązania wobec klientów

270 082

29 434

11 022

24 404

7 105

342 047

334 856

Otrzymane kredyty i pożyczki

11

-

752

-

-

763

726

Zobowiązania podporządkowane

-

119

116

2 503

1 036

3 774

2 781

Zobowiązania z tytułu leasingu

20

38

156

425

228

867

864

Pozostałe zobowiązania finansowe

3 234

-

-

78

-

3 312

3 312

Razem

276 269

29 622

12 061

27 410

8 369

353 731

345 476

Zobowiązania pozabilansowe:

 

 

 

 

 

 

 

udzielone finansowe

15 343

4 639

27 638

22 375

8 326

78 321

-

udzielone gwarancyjne

496

934

6 136

5 344

3 629

16 539

-

 

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE ZOBOWIĄZAŃ FINANSOWYCH BANKUZ WYŁĄCZENIEM POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH

Do 1 miesiąca włącznie

Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie

Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie

Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie

Powyżej 5 lat

Wartość kontraktowa

Wartość bilansowa

31.12.2021

 

 

 

 

 

 

 

Zobowiązania wobec Banku Centralnego

8

-

-

-

-

8

8

Zobowiązania wobec banków

3 703

20

40

-

-

3 763

3 762

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu

-

-

49

-

-

49

49

Zobowiązania wobec klientów

283 854

12 347

10 714

5 972

5 611

318 498

318 032

Otrzymane kredyty i pożyczki

1

93

4 397

789

-

5 280

5 142

Zobowiązania podporządkowane

-

25

62

585

2 857

3 529

2 716

Zobowiązania z tytułu leasingu

18

36

156

533

255

998

904

Pozostałe zobowiązania finansowe

2 323

-

-

95

-

2 418

2 418

Razem

289 907

12 521

15 418

7 974

8 723

334 543

333 031

Zobowiązania pozabilansowe:

 

 

 

 

 

 

 

udzielone finansowe

11 623

6 464

24 667

17 992

10 090

70 836

-

udzielone gwarancyjne

463

1 855

3 343

6 308

3 709

15 678

-

 

•        Przepływy kontraktowe z tytułu zobowiązań z tytułu pochodnych instrumentów finansowych, dla których wycena na dzień bilansowy była ujemna (zobowiązanie) i które rozliczane są w kwotach brutto

Kwoty ujawnione obejmują niezdyskontowane przyszłe przepływy zarówno z tytułu nominału, jak i odsetek (jeśli dotyczy).

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE Z TYTUŁU POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH, DLA KTÓRYCH WYCENA NA DZIEŃ BILANSOWY BYŁA UJEMNA I KTÓRE ROZLICZAJĄ SIĘ W KWOTACH BRUTTO

Do 1 miesiąca włącznie

Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie

Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie

Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie

Powyżej 5 lat

Wartość

kontraktowa

31.12.2022

 

 

 

 

 

 

 - wypływy (nominał i odsetki)

(15 101)

(16 307)

(16 715)

(11 293)

(166)

(59 582)

 - wpływy (nominał i odsetki)

16 488

15 834

15 493

14 144

526

62 485

 

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE Z TYTUŁU POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH, DLA KTÓRYCH WYCENA NA DZIEŃ BILANSOWY BYŁA UJEMNA I KTÓRE ROZLICZAJĄ SIĘ W KWOTACH BRUTTO

Do 1 miesiąca włącznie

Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie

Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie

Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie

Powyżej 5 lat

Wartość

kontraktowa

31.12.2021

 

 

 

 

 

 

 - wypływy (nominał i odsetki)

(10 931)

(9 529)

(9 695)

(16 935)

(225)

(47 315)

 - wpływy (nominał i odsetki)

10 861

9 462

12 223

21 599

623

54 768

•        Przepływy kontraktowe z tytułu zobowiązań z tytułu pochodnych instrumentów finansowych, dla których wycena na dzień bilansowy była ujemna (zobowiązanie) i które rozliczane są w kwotach netto

W przypadku transakcji IRS i NDF zaprezentowano niezdyskontowane przyszłe przepływy netto z tytułu odsetek i nominałów odpowiednio, dla pozostałych zaś instrumentów pochodnych rozliczanych na bazie netto jako wartość przepływu przyjęta została wartość wyceny odpowiednio na 31 grudnia 2022 roku i na 31 grudnia 2021 roku.

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE Z TYTUŁU POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH, DLA KTÓRYCH WYCENA NA DZIEŃ BILANSOWY BYŁA UJEMNA I KTÓRE ROZLICZAJĄ SIĘ W KWOTACH NETTO

Do 1 miesiąca włącznie

Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie

Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie

Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie

Powyżej 5 lat

Wartość kontraktowa

31.12.2022

 

 

 

 

 

 

 - IRS

(481)

(1 655)

(1 204)

(272)

(27)

(3 639)

 - pozostałe: opcje, FRA, NDF

(279)

(692)

(1 713)

(609)

(19)

(3 312)

 

PRZEPŁYWY KONTRAKTOWE Z TYTUŁU POCHODNYCH INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH, DLA KTÓRYCH WYCENA NA DZIEŃ BILANSOWY BYŁA UJEMNA I KTÓRE ROZLICZAJĄ SIĘ W KWOTACH NETTO

Do 1 miesiąca włącznie

Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy włącznie

Powyżej 3 miesięcy do 1 roku włącznie

Powyżej 1 roku do 5 lat włącznie

Powyżej 5 lat

Wartość kontraktowa

31.12.2021

 

 

 

 

 

 

 - IRS

(114)

(179)

(106)

(477)

(22)

(898)

 - pozostałe: opcje, FRA, NDF

(1 603)

(711)

(2 529)

(845)

(7)

(5 695)

64.2. Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań oraz przeniesione aktywa finansowe

•           Zabezpieczenie Zobowiązań z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu

AKTYWA STANOWIĄCE ZABEZPIECZENIE ZOBOWIAZAŃ - ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU TRANSAKCJI PRZYRZECZENIEM ODKUPU

31.12.2022

31.12.2021

Dłużne papiery wartościowe

-

43

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu

-

49

 

 

 

Pozycja netto

-

(6)

 

•           Fundusz Ochrony Środków Gwarantowanych

AKTYWA STANOWIĄCE ZABEZPIECZENIE ZOBOWIAZAŃ- FUNDUSZ OCHRONY ŚRODKÓW GWARANTOWANYCH

31.12.2022

31.12.2021

Wartość funduszu

1 016

1 036

Wartość nominalna zabezpieczenia

1 300

1 100

Rodzaj zabezpieczenia

 obligacje skarbowe

 obligacje skarbowe

Termin wykupu zabezpieczenia

 25.04.2024

 25.04.2024

Wartość bilansowa zabezpieczenia

1 258

1 093

 

Aktywami stanowiącymi zabezpieczenie funduszu są obligacje skarbowe z terminem wykupu zapewniającym zabezpieczenie wartości bilansowej przez okres określony ustawą z 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji. Fundusz jest powiększany lub pomniejszany 1 lipca każdego roku odpowiednio do wysokości sumy stanowiącej podstawę obliczenia kwoty rezerwy obowiązkowej. Środki te traktowane są jako aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań własnych.

•           środki stanowiące zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty składek wnoszonych do bankowego funduszu gwarancyjnego

AKTYWA STANOWIĄCE ZABEZPIECZENIE ZOBOWIAZAŃ  Środki stanowiące zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty składek wnoszonych do BFG

31.12.2022

31.12.2021

Wartość składki wnoszonej w formie zobowiązań do zapłaty

818

704

Wartość nominalna aktywów w które ulokowano środki odpowiadające zobowiązaniom do zapłaty

1 027

862

Rodzaj zabezpieczenia

 obligacje skarbowe

 obligacje skarbowe

Termin wykupu zabezpieczenia

2024-2031

2024-2031

Wartość bilansowa zabezpieczenia

994

856

Począwszy od 2017 roku wartość składek wnoszonych w formie zobowiązań do zapłaty stanowi nie więcej niż 30% składek na rzecz BFG na fundusz gwarantowania depozytów lub fundusz przymusowej restrukturyzacji banków. Aktywami stanowiącymi zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty są obligacje skarbowe zablokowane na rzecz BFG w wysokości zapewniającej utrzymanie stosunku wartości praw majątkowych stanowiących zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty do kwoty zobowiązań do zapłaty na poziomie nie niższym niż 110% Wartość praw majątkowych stanowiących pokrycie zobowiązań do zapłaty dla celów ustalenia minimalnego poziomu stosunku wartości aktywów do wielkości zobowiązań do zapłaty określa się według wartości ustalonej na podstawie ostatniego kursu fixingowego z danego dnia z elektronicznego rynku skarbowych papierów wartościowych organizowanego przez ministra właściwego do spraw budżetu, przy czym wartość tę powiększa się o odsetki należne na dzień wyceny, chyba że wartość odsetek została uwzględniona w tym kursie.

Środki te traktowane są jako aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań własnych, nie mogą być przedmiotem zastawu, nie mogą być obciążane w jakikolwiek sposób, nie podlegają egzekucji sądowej i administracyjnej ani nie wchodzą do masy upadłości. Wartość środków stanowiących zabezpieczenie zobowiązań do zapłaty składek wnoszonych na rzecz BFG będzie ulegała zwiększeniu w terminach wnoszenia składek na fundusz gwarantowania depozytów (w okresach kwartalnych) oraz na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków (w III kwartale danego roku) w wysokości nie wyższej niż 30% wartości składki ustalonej przez BFG.

Wartość środków może ulec zmniejszeniu w przypadku otrzymania przez Bank wezwania BFG do przekazania w formie pieniężnej środków odpowiadających zobowiązaniom do zapłaty. 

•           ograniczenia prawa dotyczące tytułu prawnego Banku

W latach zakończonych odpowiednio 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku nie występowały wartości niematerialne ani rzeczowe aktywa trwałe, do których tytuł prawny Banku podlegał ograniczeniu oraz stanowiące zabezpieczenie zobowiązań.

64.3. Aktywa i zobowiązania Krótkoterminowe i długoterminowe

AKTYWA FINANSOWE

Krótkoterminowe

Długoterminowe

Razem wartość bilansowa

31.12.2022

 

 

 

Kasa, środki w Banku Centralnym

15 719

-

15 719

Należności od banków

13 974

5 468

19 442

Pochodne instrumenty zabezpieczające

10

207

217

Pozostałe instrumenty pochodne

4 862

8 883

13 745

Papiery wartościowe

9 470

121 516

130 986

 - przeznaczone do obrotu

65

134

199

 - nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

344

366

710

 - wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

6 820

55 466

62 286

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

2 241

65 550

67 791

Transakcje z przyrzeczeniem sprzedaży

7

-

7

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

49 625

159 293

208 918

 - nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

2 916

649

3 565

 - wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

354

11 541

11 895

 - wyceniane wg zamortyzowanego kosztu

46 355

147 103

193 458

Inne aktywa finansowe

1 654

-

1 654

 

 

 

 

Suma aktywów finansowych

95 321

295 367

390 688

 

AKTYWA FINANSOWE

Krótkoterminowe

Długoterminowe

Razem wartość bilansowa

31.12.2021

 

 

 

Kasa, środki w Banku Centralnym

11 421

-

11 421

Należności od banków

8 627

5 669

14 296

Pochodne instrumenty zabezpieczające

316

11

327

Pozostałe instrumenty pochodne

5 024

6 119

11 143

Papiery wartościowe

7 603

123 235

130 838

 - przeznaczone do obrotu

169

142

311

 - nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

331

502

833

 - wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

1 272

56 369

57 641

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

5 831

66 222

72 053

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

47 777

157 900

205 677

 - nieprzeznaczone do obrotu obowiązkowo wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

3 458

1 101

4 559

 - wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

524

13 007

13 531

 - wyceniane wg zamortyzowanego kosztu

43 795

143 792

187 587

Inne aktywa finansowe

1 825

-

1 825

 

 

 

 

Suma aktywów finansowych

82 593

292 934

375 527

 

ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE

Krótkoterminowe

Długoterminowe

Razem wartość bilansowa

31.12.2022

 

 

 

Zobowiązania wobec Banku Centralnego

9

-

9

Zobowiązania wobec banków

2 928

-

2 928

 - wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

2

-

2

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

2 926

-

2 926

Pochodne instrumenty zabezpieczające

1 455

5 272

6 727

Pozostałe instrumenty pochodne

5 067

8 935

14 002

Zobowiązania wobec klientów

308 132

26 724

334 856

 - wyceniane do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

5

-

5

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

308 127

26 724

334 851

Otrzymane kredyty i pożyczki

726

-

726

Zobowiązania podporządkowane

-

2 781

2 781

Pozostałe zobowiązania finansowe

3 445

731

4 176

Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje

684

145

829

 

 

 

 

Suma zobowiązań finansowych

322 446

44 588

367 034

 

ZOBOWIĄZANIA FINANSOWE

Krótkoterminowe

Długoterminowe

Razem wartość bilansowa

31.12.2021

 

 

 

Zobowiązania wobec Banku Centralnego

8

-

8

Zobowiązania wobec banków

3 762

-

3 762

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

3 762

-

3 762

Pochodne instrumenty zabezpieczające

596

4 028

4 624

Pozostałe instrumenty pochodne

5 012

6 692

11 704

Transakcje z przyrzeczeniem odkupu

49

-

49

Zobowiązania wobec klientów

306 809

11 223

318 032

 - wyceniane według zamortyzowanego kosztu

306 809

11 223

318 032

Otrzymane kredyty i pożyczki

4 356

786

5 142

Zobowiązania podporządkowane

-

2 716

2 716

Pozostałe zobowiązania finansowe

2 534

788

3 322

Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje

568

104

672

 

 

 

 

Suma zobowiązań finansowych

323 694

26 337

350 031

65.   Zarządzanie ryzykiem operacyjnym

•      Definicja

Ryzyko operacyjne to ryzyko powstania straty wynikającej z niedostosowania lub zawodności wewnętrznych procesów, ludzi, systemów lub zdarzeń zewnętrznych. Ryzyko operacyjne uwzględnia ryzyko prawne oraz ryzyko cyberbezpieczeństwa:

•      ryzyko prawne - ryzyko poniesienia straty wynikającej z nieznajomości, niezrozumienia i niestosowania norm prawnych oraz standardów rachunkowości, niemożności wyegzekwowania postanowień umów, niekorzystnych interpretacji lub rozstrzygnięć sądów albo organów administracji publicznej,

•      ryzyko cyberbezpieczeństwa - stopień narażenia przez potencjalne, negatywne czynniki ryzyka cyberbezpieczeństwa, związane z technologiami teleinformatycznymi, mogące powodować szkodę finansową dla organizacji poprzez naruszenie dostępności, integralności, poufności lub rozliczalności informacji przetwarzanych w zasobach SIB.

Ryzyko operacyjne nie obejmuje ryzyka utraty reputacji i ryzyka biznesowego.

•       Cel zarządzania

Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym jest zapewnienie efektywności operacyjnej i kosztowej oraz bezpieczeństwa prowadzonej działalności przez ograniczanie występowania zdarzeń operacyjnych oraz ich negatywnych skutków.

•           Identyfikacja i pomiar ryzyka

W Banku funkcjonują dwie płaszczyzny zarządzania ryzykiem operacyjnym:

•      systemowe zarządzanie ryzykiem operacyjnym – polegające na tworzeniu rozwiązań służących sprawowaniu przez Bank kontroli nad poziomem ryzyka operacyjnego umożliwiającym realizację celów Banku,

•      bieżące zarządzanie ryzykiem operacyjnym – mające na celu zapobieganie materializacji zdarzeń operacyjnych i reagowanie na występujące zdarzenia operacyjne, za które odpowiada każdy pracownik Banku w zakresie swoich zadań i obowiązków.

Proces zarządzania ryzykiem operacyjnym realizuje się na poziomie całego Banku oraz na poziomach poszczególnych obszarów systemowego zarządzania ryzykiem operacyjnym.

Zarządzanie ryzykiem operacyjnym obejmuje identyfikację ryzyka operacyjnego w szczególności przez: gromadzenie danych o ryzyku operacyjnym i samoocenę ryzyka operacyjnego.

Dla potrzeb związanych z zarządzaniem ryzykiem operacyjnym Bank gromadzi dane wewnętrzne i zewnętrzne o zdarzeniach operacyjnych oraz przyczynach i skutkach ich powstania, dane o czynnikach otoczenia biznesowego, wyniki samooceny ryzyka operacyjnego, dane dotyczące wartości wskaźników ryzyka operacyjnego oraz dane dotyczące jakości systemu kontroli wewnętrznej.

Samoocena ryzyka operacyjnego obejmuje identyfikację i ocenę ryzyka operacyjnego dla produktów, procesów i aplikacji Banku oraz zmian organizacyjnych i jest przeprowadzana cyklicznie oraz przed wprowadzaniem nowych lub zmienianych produktów, procesów i aplikacji Banku z wykorzystaniem zgromadzonych danych o zdarzeniach operacyjnych oraz informacji pozyskiwanych w trakcie pomiaru, monitorowania, współpracy z podmiotami Grupy Kapitałowej Banku oraz raportowania ryzyka operacyjnego, w tym audytów wewnętrznych oraz audytów bezpieczeństwa.

Pomiar ryzyka operacyjnego obejmuje:

•      obliczanie wskaźników ryzyka operacyjnego: KRI (Key Risk Indicators) i RI (Risk Indicators),

•      obliczanie wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z podejściem AMA (Bank z uwzględnieniem oddziału w Niemczech i oddziału w Czechach oraz z wyłączeniem oddziału w Słowacji) oraz BIA (oddział w Słowacji),

•      testy warunków skrajnych,

•      obliczanie kapitału wewnętrznego.

•       Kontrola  

Kontrola ryzyka operacyjnego obejmuje ustalanie dostosowanych do skali i złożoności działalności Banku  mechanizmów kontroli ryzyka w postaci limitów dotyczących ryzyka operacyjnego, w szczególności strategicznych limitów tolerancji na ryzyko operacyjne, limitów strat, wskaźników ryzyka operacyjnego wraz z wartościami progowymi i krytycznymi.

 

•           Prognozowanie i monitorowanie

Bank regularnie monitoruje:

•           stopień wykorzystania strategicznych limitów tolerancji oraz limitów strat na ryzyko operacyjne dla Banku,

•           zdarzenia operacyjne i ich skutki,

•           wyniki samooceny ryzyka operacyjnego,

•           wymóg w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego zgodnie z podejściem BIA w zakresie działalności Oddziału w Słowacji oraz zgodnie z podejściem AMA w zakresie pozostałej działalności prowadzonej przez Bank,

•           wyniki testów warunków skrajnych, w tym odwrotnych testów warunków skrajnych,

•           wartości wskaźników ryzyka operacyjnego w relacji do wartości progowych i krytycznych,

•           poziom ryzyka dla Banku , obszarów i narzędzi zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku takich jak samoocena, wskaźniki ryzyka operacyjnego, limity strat,

•           skuteczność i terminowość podejmowanych działań zarządczych w ramach redukcji lub transferu ryzyka operacyjnego,

•           działania zarządcze związane z występowaniem podwyższonego lub wysokiego poziomu ryzyka operacyjnego oraz ich skuteczność w zakresie obniżenia poziomu ryzyka operacyjnego.

•      Raportowanie

Raportowanie informacji dotyczących ryzyka operacyjnego prowadzi się na potrzeby wyższej kadry kierowniczej, KRO, KR, Zarządu oraz Rady Nadzorczej w cyklach miesięcznych i kwartalnych. W cyklach miesięcznych sporządzane są informacje dotyczące ryzyka operacyjnego kierowane do KRO, wyższej kadry kierowniczej, jednostek Banku odpowiedzialnych za systemowe zarządzanie ryzykiem operacyjnym. Odbiorcami raportów kwartalnych są KRO, KR, Zarząd oraz Rada Nadzorcza. Zakres informacji jest zróżnicowany i dostosowany do zakresu odpowiedzialności poszczególnych odbiorców informacji.

•      Działania zarządcze

Działania zarządcze podejmuje się w następujących przypadkach:

•      z inicjatywy KRO lub Zarządu,

•      z inicjatywy jednostek Banku zarządzających ryzykiem operacyjnym,

•      gdy ryzyko operacyjne przekroczyło poziomy ustalone przez Zarząd lub KRO.

W szczególności w przypadku, gdy poziom ryzyka operacyjnego osiągnął stan podwyższony lub wysoki Bank stosuje

następujące podejścia i instrumenty zarządzania ryzykiem operacyjnym:

•      redukcja ryzyka - łagodzenie wpływu czynników ryzyka lub skutków jego materializacji przez wprowadzenie lub wzmocnienie instrumentów zarządzania ryzykiem operacyjnym takich jak:

o        instrumenty kontrolne (m.in. autoryzacja, kontrola wewnętrzna, rozdzielność funkcji),

o        instrumenty zarządzania zasobami ludzkimi (dobór kadr, podnoszenie kwalifikacji pracowników, systemy motywacyjne),

o        ustalenie lub weryfikacja wartości progowych i krytycznych wskaźników ryzyka operacyjnego,

o        ustalenie lub weryfikacja limitów ryzyka operacyjnego,

o        plany awaryjne,

•      transfer ryzyka – przeniesienie odpowiedzialności za pokrycie ewentualnych strat na podmiot zewnętrzny:

o        ubezpieczenia,

o         outsourcing,

•      unikanie ryzyka – rezygnacja z działalności generującej ryzyko lub wyeliminowanie prawdopodobieństwa wystąpienia czynnika ryzyka.

66.   Zarządzenie ryzykiem ESG

Ryzyko ESG (ESG - environmental, social and corporate governance) zostało zdefiniowane przez Bank jako ryzyko negatywnych skutków finansowych dla Banku, będących konsekwencją obecnego lub przyszłego wpływu czynników ryzyka ESG na klientów i kontrahentów lub pozycje bilansu Banku. Ryzyko ESG obejmuje ryzyko środowiskowe, społeczne i ryzyko związane z ładem korporacyjnym.

Celem zarządzania ryzykiem ESG jest wspieranie zrównoważonego rozwoju oraz budowy długookresowej wartości Banku zgodnie ze Strategią Banku, przez zintegrowane zarządzanie wpływem czynników ESG.

Bank zarządza ryzykiem ESG w ramach zarządzania innymi rodzajami ryzyka, ponieważ ze względu na specyfikę ryzyka ESG, nie jest ono odrębnym rodzajem ryzyka, lecz przekrojowym wpływającym na poszczególne rodzaje ryzyka w Banku, w szczególności na ryzyko kredytowe. Za zarządzanie poszczególnymi rodzajami ryzyka odpowiedzialne są jednostki wskazane przez Zarząd. Komitety funkcjonujące w Banku w zakresie swoich zadań i kompetencji podejmują decyzje, wydają rekomendacje, zalecenia, opinie w zakresie działań związanych z ryzykiem ESG. Bank stosuje zasadę „podwójnej istotności” (ang. „double materiality”) poprzez uwzględnienie perspektywy:

•      wpływu czynników ESG na działalność, wynik finansowy i rozwój Banku

•      oraz wpływu działalności Banku na społeczeństwo i środowisko.

Plany finansowe, kapitałowe i strategiczne weryfikowane i oceniane są w zakresie generowanego poziomu ryzyka oraz zgodności ze zrównoważonym rozwojem biorącym pod uwagę ryzyka ESG w perspektywie krótko, średnio i długoterminowej.

Bank realizuje plan integracji ryzyka ESG do systemu zarządzania ryzykiem w Banku i zgodnie z jego założeniami określa procesy zarządzania ryzykiem ESG w sposób kompleksowy włączając je do istniejących ram zarządzania ryzykiem. Integracja polega na dostosowaniu istniejących metod identyfikacji, pomiaru oraz kontroli poszczególnych ryzyk, biorąc pod uwagę zależności przyczynowo-skutkowe pomiędzy tymi rodzajami ryzyka, a czynnikami ESG. 

Jednym z elementów zarządzania ryzykiem z zakresu ochrony środowiska jest strategiczny limit tolerancji na ryzyko ESG. Miarą tolerancji tego ryzyka jest iloraz wartości kredytów dla klientów z branż wysokoemisyjnych i wartości stanu portfela kredytowego brutto dla podmiotów gospodarczych. W 2022 roku udział kredytów dla klientów z branż wysokoemisyjnych wyniósł 0,38% przy limicie tolerancji dla Banku i Grupy Kapitałowej ≤0,8%. Limit ten jest monitorowany kwartalnie i raportowany do Zarządu Banku. Bank zdecydował się na zwiększenie finansowania w sektorze ciepłowniczym oraz selektywne, przejściowe finansowanie transakcji związanych z bezpieczeństwem energetycznym (zakupy węgla) wobec wojny w Ukrainie oraz wzrostu cen surowców energetycznych i konieczności zapewnienia dostaw węgla z alternatywnych wobec Rosji kierunków, realizując wymiar społecznej odpowiedzialności.

Bank opracowuje standardy definiowania zielonych kredytów na rzecz przedsiębiorstw niefinansowych z celami środowiskowymi wykraczającymi poza przystosowanie/łagodzenie zmiany klimatu.

W Banku, „zielony produkt” kredytowy oznacza finansowanie odnawialnych źródeł energii, działań podejmowanych w celu poprawy efektywności energetycznej, zmniejszenia zanieczyszczenia środowiska i nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych, przeciwdziałania zmianom klimatycznym oraz wspierania działalności bieżącej podmiotów realizujących cele zrównoważonego rozwoju.

W Obszarze Zarządzania Ryzykiem Bank realizuje zadania mające na celu zapewnienie zgodności z poniższymi regulacjami zewnętrznymi:

•           Taksonomia (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2020/852 z 18 czerwca 2020 roku w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 wraz z rozporządzeniami delegowanymi) - Bank jest w trakcie projektu operacjonalizacji technicznych kryteriów Taksonomii UE;

Implementacyjne Standardy Techniczne - Rozporządzenie Wykonawcze Komisji  (UE) 2022/2453 z dnia 30 listopada 2022 roku zmieniające wykonawcze standardy techniczne określone w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2021/637 w odniesieniu do ujawniania informacji na temat ryzyk z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego zgodnie z art. 449a Rozporządzenia (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012.

W ramach tych zadań, Bank prowadzi prace mające na celu rozbudowę systemów informatycznych służących do gromadzenia, agregowania i zarządzania danymi z obszaru zrównoważonego rozwoju.

Zarządzanie kapitałem banku

67.            Adekwatność kapitałowa

•           Adekwatność kapitałowa

Adekwatność kapitałowa jest stanem, w którym poziom ryzyka podejmowanego przez Bank w związku z rozwojem działalności biznesowej, może zostać pokryty posiadanym kapitałem, którego poziom i struktura są adekwatne do obowiązujących wymogów nadzorczych, określonego poziomu tolerancji na ryzyko oraz przyjętego horyzontu czasowego. Zarządzanie adekwatnością kapitałową obejmuje w szczególności przestrzeganie obowiązujących regulacji organów nadzoru i kontroli, a także określonego w Banku poziomu tolerancji na ryzyko oraz proces planowania kapitałowego, w tym politykę dotyczącą źródeł pozyskiwania kapitału.

Celem zarządzania adekwatnością kapitałową jest zapewnienie odpowiedniego poziomu i struktury funduszy własnych w odniesieniu do skali prowadzonej działalności, wymogów nadzorczych oraz ekspozycji na ryzyko.

Zarządzanie adekwatnością kapitałową Banku obejmuje:

•        określanie oraz realizację pożądanych przez Bank celów kapitałowych,

•        identyfikację i monitorowanie istotnych rodzajów ryzyka,

•        pomiar lub szacowanie kapitału wewnętrznego na pokrycie poszczególnych rodzajów ryzyka oraz łącznego kapitału wewnętrznego,

•        ustalanie wartości progowych dla miar adekwatności kapitałowej,

•        prognozowanie, monitorowanie oraz raportowanie poziomu i struktury funduszy własnych,

•        zarządzanie strukturą bilansu pod kątem optymalizacji jakości posiadanych przez Bank funduszy własnych,

•        kapitałowe działania awaryjne,

•        testy warunków skrajnych,

•        prognozowanie wymogu w zakresie funduszy własnych,

•        ocenę rentowności obszarów biznesowych i segmentów klienta.

Miarami adekwatności kapitałowej są:

•        łączny współczynnik kapitałowy (TCR),

•        relacja funduszy własnych do kapitału wewnętrznego,

•        współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1),

•        współczynnik kapitału Tier 1 (T1),

•        wskaźnik dźwigni,

•        wskaźnik MREL –TREA,

•        wskaźnik MREL – TEM.

Celem monitorowania poziomu miar adekwatności kapitałowej jest określenie stopnia spełniania wymogów nadzorczych oraz identyfikacja przypadków wymagających uruchomienia kapitałowych działań awaryjnych lub przygotowania planu ochrony kapitału.

Podstawowe regulacje obowiązujące w procesie oceny adekwatności kapitałowej to:,

•        ustawa Prawo bankowe,

•        rozporządzenie CRR,

•        ustawa z 5 sierpnia 2015 roku o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym (z późniejszymi zmianami), (ustawa o nadzorze makroostrożnościowym),

•        rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 8 czerwca 2021 roku w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń w bankach (weszło w życie z dniem 11 czerwca 2021 roku),

•        rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 27 lipca 2021 roku w sprawie szczegółowego sposobu szacowania kapitału wewnętrznego oraz dokonywania przez bank przeglądów strategii i procedur szacowania i stałego utrzymywania kapitału wewnętrznego (weszło w życie z dniem 4 sierpnia 2021 roku),

•        ustawa z 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (z późniejszymi zmianami).

Minimalny poziom współczynników kapitałowych utrzymywanych przez Bank, zgodnie z art. 92 rozporządzenia CRR

•        łączny współczynnik kapitałowy (TCR)

8,0%

•        współczynnik kapitału Tier 1 (T1)

6,0%

•        współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1)

4,5%

 

Wymóg połączonego bufora ponad minima określone w art. 92 rozporządzenia CRR, stanowiący sumę obowiązujących buforów

31.12.2022

31.12.2021

Łącznie:

4,52%

3,51%

•        zabezpieczającego

2,5%

2,5%

•        antycyklicznego

0,02%

0,01%

•        ryzyka systemowego1

0%

0%1

•        z tytułu zidentyfikowania Banku jako instytucji o znaczeniu systemowym („O-SII”)

2%2

1%

1 W dniu 19 marca 2020 roku, w związku z epidemią COVID-19, weszło w życie Rozporządzenie Ministra Finansów znoszące bufor ryzyka systemowego. Tym niemniej wcześniej obowiązujący bufor w wysokości 3% uwzględniany jest w kalkulacji wymaganego poziomu współczynników do spełnienia warunków wypłaty dywidendy.

2  Bufor stanowi udział łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko obliczonej zgodnie z rozporządzeniem CRR. 20 grudnia 2022 roku Bank otrzymał decyzję KNF z 16 grudnia 2022 roku w sprawie zmiany wysokości bufora innej instytucji o znaczeniu systemowym nałożonego na Bank.

 

Domiar kapitałowy (dodatkowy wymóg kapitałowy w celu zabezpieczenia ryzyka wynikającego z zabezpieczonych hipoteką walutowych kredytów i pożyczek dla gospodarstw domowych)

31.12.20221

31.12.2021

•        dla łącznego współczynnika kapitałowego:

0,00p.p.

0,12p.p.

•        dla współczynnika kapitału Tier 1

0,00p.p.

0,09p.p.

•        dla współczynnika kapitału podstawowego Tier 1

0,00p.p.

0,07p.p.

1 7 listopada 2022 roku Bank otrzymał decyzję KNF, w której stwierdziła wygaśnięcie decyzji w sprawie zalecenia Bankowi przestrzegania dodatkowego wymogu dotyczącego funduszy własnych, ponad wartość wynikającą z wymogów obliczonych zgodnie z właściwymi przepisami prawa.

2 grudnia 2022 roku PKO Bank Polski S.A. otrzymał pismo BFG w sprawie wysokości minimalnego poziomu funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych ("MREL", ang. the minimum requirement for own funds and eligible liabilities). BFG określił docelowy wymóg MREL dla Banku w oparciu o dane skonsolidowane na poziomie łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko "TREA" i miary ekspozycji całkowitej "TEM", które muszą zostać spełnione na koniec 2023 roku oraz wyznaczył cele śródokresowe.

Wymagane poziomy zostały określone w tabeli poniżej:

w %

31.12.2022

31.12.2023

MREL (TREA)

11,68

15,36

MREL (TEM) 

4,46

5,91

Wpływ MSSF 9 na fundusze własne i mierniki adekwatności kapitałowej reguluje Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2017/2395 z 12 grudnia 2017 roku zmieniające rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do rozwiązań przejściowych dotyczących złagodzenia wpływu wprowadzenia MSSF 9 na fundusze własne oraz dotyczących traktowania jako duże ekspozycje niektórych ekspozycji wobec podmiotów sektora publicznego denominowanych w walucie krajowej dowolnego państwa członkowskiego. Zgodnie z tą regulacją banki mogą stosować przepisy przejściowe w zakresie funduszy własnych i powiększać kapitał podstawowy Tier I związany z wdrożeniem nowego modelu utraty wartości w okresie kolejnych 5 lat od daty 1 stycznia 2018 roku, przy czym współczynnik korygujący maleje z okresu na okres.

Ponadto, 27 czerwca 2020 roku weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady 2020/873 z 24 czerwca 2020 roku zmieniające rozporządzenia (UE) nr 575/2013 i (UE) 2019/876 w odniesieniu do niektórych dostosowań w odpowiedzi na pandemię COVID-19 (dalej Rozporządzenie 2020/873). Przepis ten pozwala na złagodzenie wpływu na kapitał Tier 1 kwoty odpisów utworzonych od 1 stycznia 2020 roku. 

Rozwiązanie takie może być stosowane do 2024 roku włącznie, przy czym przyporządkowany to tej wartości współczynnik korygujący maleje z okresu na okres. Bank podjął decyzję, w świetle art. 473a ust. 7a CRR wprowadzonego powyższym Rozporządzeniem, o skorzystaniu z opcji, zgodnie z którą do korekty łagodzącej wpływ wprowadzenia MSSF 9 na fundusze własne przypisywana jest waga ryzyka równa 100 % i uzyskana wartość dodawana jest do miary ekspozycji całkowitej.

Zgodnie z art. 468 CRR (zmienionym ww. Rozporządzeniem 2020/873) banki mogą stosować tymczasowe traktowanie niezrealizowanych zysków i strat wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody w związku z pandemią COVID-19. Podejście to pozwala na wyłączenie z obliczeń pozycji kapitału podstawowego Banku części niezrealizowanych zysków i strat skumulowanych od dnia 31 grudnia 2019 roku ujętych w bilansie w pozycji „zmiany wartości godziwej instrumentów dłużnych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody”, odpowiadających ekspozycjom wobec rządów centralnych, samorządów regionalnych lub władz lokalnych, oraz wobec podmiotów sektora publicznego, z wyłączeniem tych aktywów finansowych, które są dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. PKO Bank Polski SA podjął decyzję o stosowaniu powyższego tymczasowego traktowania począwszy od danych za grudzień 2021 roku i zawiadomił o tej decyzji Komisję Nadzoru Finansowego.

Ponadto, od danych za listopad 2021 Bank zdecydował się na wykorzystanie możliwości wskazanej w wytycznych Europejskiego Nadzoru Bankowego określonych w ramach jednolitego zbioru pytań i odpowiedzi (single rulebook Q&A nr 2015_1887). Zgodnie z odpowiedzią EBA aktywa z tytułu podatku odroczonego związane z zyskami lub stratami na zabezpieczeniach przepływów pieniężnych (które nie są włączane do funduszy własnych zgodnie z art. 33 CRR) nie muszą być uwzględniane także w aktywach z tytułu dochodowego podatku odroczonego uwzględnianych w odliczeniach od funduszy własnych zgodnie z art. 36 oraz 48 CRR.

•           Fundusze własne dla potrzeb adekwatności kapitałowej

Poziom adekwatności kapitałowej Banku w 2022 roku i w 2021 roku utrzymywał się na bezpiecznym poziomie, istotnie powyżej limitów nadzorczych. W całym okresie minimalne wymogi kapitały były spełnione.

•           Wymogi w zakresie funduszy własnych (Filar I)

Bank wylicza wymogi w zakresie funduszy własnych dla następujących rodzajów ryzyka:

ryzyko kredytowe

metodą standardową stosując następujące formuły w zakresie:

ekspozycji bilansowych - iloczyn wartości bilansowej (uwzględniającej wartość korekt z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego), wagi ryzyka przypisanej ekspozycji zgodnie z metodą standardową wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego oraz 8% (przy uwzględnieniu uznawalnych zabezpieczeń),

udzielonych zobowiązań pozabilansowych – iloczyn wartości zobowiązania (uwzględniającej wartość korekt z tytułu szczególnego ryzyka kredytowego), wagi ryzyka produktu, wagi ryzyka przypisanej ekspozycji pozabilansowej zgodnie z metodą standardową wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego oraz 8% (przy uwzględnieniu uznawalnych zabezpieczeń),

transakcji pozabilansowych (instrumentów pochodnych) – iloczyn wagi ryzyka przypisanej transakcji pozabilansowej zgodnie z metodą standardową wyliczania wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka kredytowego, ekwiwalentu bilansowego transakcji pozabilansowych oraz 8%.

ryzyko operacyjne

•      zgodnie z podejściem AMA - w zakresie działalności prowadzonej przez Bank, z uwzględnieniem oddziału w Niemczech i oddziału w Czechach oraz z wyłączeniem oddziału w Słowacji,

•      zgodnie z podejściem BIA - w zakresie działalności oddziału w Słowacji

ryzyko rynkowe

•      ryzyka walutowego – wyliczanego metodą podstawową,

•      ryzyka cen towarów – wyliczanego metodą uproszczoną,

•      ryzyka instrumentów kapitałowych – wyliczanego metodą uproszczoną,

•      ryzyka szczególnego instrumentów dłużnych – wyliczanego metodą podstawową,

•      ryzyka ogólnego instrumentów dłużnych – wyliczanego zgodnie z podejściem opartym na duracji,

•      pozostałych rodzajów ryzyka innych niż ryzyko delta (ryzyko non-delta) wyliczanych metodą scenariuszową w przypadku opcji, dla których Bank stosuje własne modele wyceny oraz metodą delta plus dla pozostałych opcji,

Pozostałe ryzyka

•      ryzyka rozliczenia i ryzyka dostawy – wyliczanego metodą określoną w Tytule V „Wymogi w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka rozliczenia” rozporządzenia CRR,

•      ryzyka kredytowego kontrahenta, w tym ekspozycji wobec kontrahenta centralnego – wyliczanego metodą standardową określoną w Rozdziale 6 „Ryzyko kredytowe kontrahenta” Tytułu II „Wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka kredytowego” rozporządzenia CRR,

•      ryzyka z tytułu korekty wyceny kredytowej - wyliczanego metodą określoną w Tytule VI „Wymogi w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej” rozporządzenia CRR,

•      przekroczenia limitu dużych ekspozycji – wyliczanego metodą określoną w § 395-401 rozporządzenia CRR.

 

Adekwatność kapitałowa

31.12.2022

31.12.2021 dane przekształcone

31.12.2021 dane opublikowane

Kapitał własny

34 084

36 073

36 073

kapitały: zakładowy, zapasowy, rezerwowy i fundusz ogólnego ryzyka

31 534

31 534

31 534

niepodzielony wynik finansowy

7 808

5 500

5 500

wynik roku bieżącego

3 258

4 596

4 596

inne całkowite dochody

(8 516)

(5 557)

(5 557)

 

 

 

 

Wyłączenia z kapitału własnego:

(1 770)

894

894

wynik roku bieżącego

3 258

4 596

4 596

zabezpieczenie przepływów pieniężnych

(5 028)

(3 702)

(3 702)

 

 

 

 

Inne pomniejszenia funduszy:

4 692

3 336

3 417

wartość firmy

755

755

755

inne wartości niematerialne

1 390

1 333

1 333

dodatkowe korekty aktywów (AVA, DVA, NPE, zaangażowania kapitałowe i DTA powyżej progów określonych w art. 48 CRR)

2 547

1 248

1 329

 

 

 

 

Przejściowe traktowanie niezrealizowanych zysków i strat od papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody zgodnie z art. 468 CRR

1 360

1 249

1 249

Przejściowe odwrócenie wpływu MSSF 9

1 393

1 555

1 361

Wynik roku bieżącego zaliczony za zgodą KNF

895

2 309

2 073

 

 

 

 

Fundusze Tier 1

34 810

36 956

36 445

Fundusze Tier 2 (dług podporządkowany)

2 584

2 700

2 700

 

 

 

 

Fundusze własne

37 394

39 656

39 145

 

 

 

 

Wymogi w zakresie funduszy własnych

15 858

15 685

15 787

Ryzyko kredytowe

13 423

13 967

14 069

Ryzyko operacyjne1

2 043

1 490

1 490

Ryzyko rynkowe2

342

183

183

Ryzyko korekty wyceny kredytowej

50

45

45

 

 

 

 

Łączny współczynnik kapitałowy

18,86

20,23

19,84%

Współczynnik kapitału Tier 1

17,56

18,85

18,47%

1 W 2022 roku nastąpił wzrost wymogu w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka operacyjnego o 553 milionów PLN będący w głównej mierze konsekwencją rosnących kosztów ryzyka prawnego dotyczącego portfela kredytów hipotecznych w walucie CHF.

2. Wzrost wartości wymogu na ryzyko rynkowe na koniec 2022 roku spowodowana była przede wszystkim wystąpieniem wymogu z tytułu ryzyka walutowego w wysokości 138 milionów PLN.

Zgodnie z art. 26 ust. 2 Rozporządzenie CRR instytucje mogą włączyć zyski z bieżącego okresu lub zyski roczne do kapitału podstawowego Tier I po podjęciu formalnej decyzji potwierdzającej ostateczny wynik finansowy instytucji w danym roku lub, przed podjęciem ww. formalnej decyzji, po uzyskaniu uprzedniego zezwolenia właściwego organu. Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Nadzoru Bankowego (EBA) zawartymi w jednolitym zbiorze pytań i odpowiedzi (single rulebook Q&A) przedstawiającymi stanowisko EBA dotyczące momentu rozpoznawania zysków rocznych oraz śródrocznych w danych dotyczących adekwatności kapitałowej (Q&A 2018_3822, Q&A 2018_4085 oraz Q&A 2013_208), od momentu kiedy instytucja formalnie spełnia kryteria pozwalające mu zaliczyć zysk za dany okres do kapitału Tier I, uznaje się, że zysk ten powinien być zaliczony na datę wsteczną (datę zysku a nie datę spełnienia kryterium) i należy dokonać korekty funduszy własnych na datę której dotyczy zysk.

Z uwagi na fakt, iż w dniu 12 maja 2022 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku dokonało zatwierdzenia podziału zysku Banku, powyższe wytyczne mają zastosowanie do funduszy własnych Banku w odniesieniu do danych według stanu na 31 grudnia 2021 roku.

Gdyby nie były stosowane rozwiązania przejściowe dotyczące częściowego odwrócenia wpływu MSSF9 zgodnie z art. 473a rozporządzenia CRR, Kapitał Tier 1 Banku wyniósłby 33 167 mln PLN, Łączny Kapitał 35 751 mln PLN, współczynnik kapitału Tier 1 byłby na poziomie 16,90%, łączny współczynnik kapitałowy 18,22%, a wskaźnik dźwigni 8,10%.

Gdyby nie stosowano tymczasowego traktowania niezrealizowanych zysków i strat wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody zgodnie z art. 468 rozporządzenia CRR, Kapitał Tier 1 Banku wyniósłby 33 202 mln PLN, Łączny Kapitał 35 786 mln PLN, współczynnik kapitału Tier 1 wyniósłby 16,80%, łączny współczynnik kapitałowy 18,11%, a wskaźnik dźwigni 8,07%.

•           KAPITAŁ WEWNĘTRZNY (FILAR II)

W 2022 roku Bank wyznaczył kapitał wewnętrzny zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa:

•        rozporządzeniem CRR,

•        ustawą Prawo bankowe,

•        rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 8 czerwca 2021 roku w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej oraz polityki wynagrodzeń w bankach (weszło w życie z dniem 11 czerwca 2021 roku),

•        rozporządzeniem Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 27 lipca 2021 roku w sprawie szczegółowego sposobu szacowania kapitału wewnętrznego oraz dokonywania przez bank przeglądów strategii i procedur szacowania i stałego utrzymywania kapitału wewnętrznego (weszło w życie z dniem 4 sierpnia 2021 roku)

•        ustawą o nadzorze makroostrożnościowym

oraz przepisami wewnętrznymi Banku.

Kapitał wewnętrzny to szacowana kwota kapitału, niezbędna do pokrycia wszystkich istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności Banku. Celem szacowania kapitału wewnętrznego jest określenie funduszy własnych na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo działalności przy uwzględnieniu zmian profilu i skali prowadzonej działalności oraz niekorzystnych warunków skrajnych oraz umożliwienie bardziej efektywnego zarządzania Bankiem nakierowanego na poprawę rentowności działalności i rentowności zainwestowanego kapitału.

Kapitał wewnętrzny na pokrycie istotnych rodzajów ryzyka jest ustalany zgodnie z metodami określonymi w przepisach wewnętrznych.

Wysokość relacji funduszy własnych do kapitału wewnętrznego utrzymywała się na poziomie powyżej zarówno limitu ustawowego, jak i wewnętrznego Banku.

•           UJAWNIENIA (FILAR III)

Bank ogłasza w cyklu kwartalnym informacje dotyczące w szczególności zarządzania ryzykiem oraz adekwatności kapitałowej zgodnie z: rozporządzeniem CRR i aktami wykonawczymi do CRR, wytycznymi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego, w tym w sprawie wymogów dotyczących ujawniania informacji na mocy części ósmej Rozporządzania CRR („wytyczne EBA”), ustawą o nadzorze makroostrożnościowym, ustawą Prawo bankowe, Rekomendacjami H, M i P wydanymi przez Komisję Nadzoru Finansowego, w ramach Raportu „Adekwatność kapitałowa oraz inne informacje Grupy Kapitałowej Powszechnej Kasy Oszczędności Banku Polskiego Spółki Akcyjnej podlegające ogłaszaniu”. Ostatni raport został przygotowany według stanu na 31 grudnia 2021 roku.

Szczegółowe informacje o zakresie ujawnianych informacji, sposobie ich weryfikacji oraz publikacji zawierają Zasady polityki informacyjnej PKO Banku Polskiego SA w zakresie adekwatności kapitałowej oraz innych informacji podlegających ogłaszaniu udostępnione na stronie internetowej Banku (www.pkobp.pl).

68.            Wskaźnik dźwigni

Bank wylicza wskaźnik dźwigni jako jedną z miar adekwatności kapitałowej.

Celem zarządzania ryzykiem nadmiernej dźwigni finansowej jest zapewnienie właściwej relacji pomiędzy wielkością kapitału Tier I i sumą aktywów bilansowych oraz udzielonych zobowiązań pozabilansowych Banku.

Dla celów pomiaru ryzyka nadmiernej dźwigni finansowej Bank kalkuluje wskaźnik dźwigni jako miarę kapitału Tier I podzieloną przez miarę ekspozycji całkowitej i wyraża wskaźnik jako wartość procentową. Wskaźnik dźwigni według stanu na 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku utrzymywał się powyżej limitów wewnętrznych, zewnętrznych, a także powyżej wartości minimalnych rekomendowanych przez KNF.

Dla utrzymania wskaźnika dźwigni na akceptowalnym Bank ustaliła strategiczny limit tolerancji oraz wartość progową, których poziomy są regularnie monitorowane i okresowo weryfikowane. 

 

Ekspozycje wskaźnika dźwigni określone w rozporządzeniu w sprawie wymogów kapitałowych

31.12.2022

31.12.2021 dane przekształcone

31.12.2021 dane opublikowane

Kapitał i miara ekspozycji całkowitej

 

 

 

Kapitał Tier I

34 810

36 956

36 445

Miara ekspozycji całkowitej składającej się na wskaźnik dźwigni

411 721

397 415

397 415

Wskaźnik dźwigni

 

 

 

Wskaźnik dźwigni (w procentach)

8,45

9,30

9,17

69.            Dywidendy i podział niepodzielonego zysku z lat ubiegłych 

Intencją Banku, zgodnie z przyjętą w 2022 roku polityką dywidendową, jest stabilne realizowanie w długim okresie wypłat dywidendy dla akcjonariuszy z zachowaniem zasady ostrożnego zarządzania Bankiem i Grupą Kapitałową Banku zgodnie z wymogami przepisów prawa oraz stanowisk KNF w sprawie założeń polityki dywidendowej banków komercyjnych.

15 grudnia 2022 roku Bank przyjął politykę dywidendową Banku i Grupy Kapitałowej Banku („Polityka dywidendowa”). Przyjęta Polityka dywidendowa  zakłada intencję stabilnego wypłacania dywidendy w długim terminie z zachowaniem zasady ostrożnego zarządzania Bankiem i Grupą Kapitałową Banku, zgodnie z wymogami przepisów prawa oraz stanowiskiem KNF w sprawie założeń polityki dywidendowej banków komercyjnych. Celem Polityki dywidendowej jest optymalne kształtowanie struktury kapitałowej Banku i Grupy Kapitałowej Banku z uwzględnieniem zwrotu z kapitału i jego kosztu oraz potrzeb kapitałowych związanych z rozwojem, przy jednoczesnej konieczności zapewnienia odpowiedniego poziomu współczynników adekwatności kapitałowej oraz spełnienia wymogu w zakresie minimalnego poziomu funduszy własnych i zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji (MREL). Dodatkowym narzędziem redystrybucji kapitałów jest skup akcji własnych w celu ich umorzenia. Zgodę na nabycie przez Bank akcji własnych wyraża Walne Zgromadzenie, po uprzedniej akceptacji Rady Nadzorczej, określając warunki nabycia, w tym maksymalną liczbę akcji do nabycia, okres upoważnienia do nabycia akcji, który nie może przekraczać pięciu lat oraz maksymalną i minimalną wysokość zapłaty za nabywane akcje, jeżeli nabycie następuje odpłatnie. Nabycie akcji własnych w celu umorzenia w każdym przypadku wymaga uzyskania przez Bank uprzedniej zgody Komisji Nadzoru Finansowego.

12 maja 2022 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku PKO Banku Polskiego S.A. (ZWZ) podjęło uchwałę w sprawie podziału zysku PKO Banku Polskiego S.A. osiągniętego w 2021 roku, zgodnie z którą:

•        2 287 500 000 PLN (tj. 49,77% zysku netto Banku) zostało przeznaczone na dywidendę,

•        pozostałą część zysku netto w kwocie 2 308 836 372 PLN pozostawiono niepodzieloną.

Dywidenda wynosi 1,83 PLN brutto na jedną akcję. ZWZ określiło dzień dywidendy (nabycia praw) na 4 sierpnia 2022 roku, a dzień wypłaty dywidendy na 23 sierpnia 2022 roku. Dywidenda przysługuje ze wszystkich 1 250 milionów akcji.

Jednocześnie ZWZ podjęło uchwałę dotyczącą pozostawienia niepodzielonego zysku PKO Banku Polskiego S.A. z lat poprzednich, w kwocie 5 500 000 000 PLN, zyskiem niepodzielonym.

Powyższe uchwały są spójne z indywidualnym zaleceniem Komisji Nadzoru Finansowego z 23 lutego 2022 roku, zgodnie z którym KNF zaleciła Bankowi ograniczenie ryzyka występującego w jego działalności poprzez:

•        niewypłacanie dywidendy z zysku wypracowanego w 2021 roku w wysokości większej niż 50%;

•        niepodejmowanie, bez uprzedniej konsultacji z organem nadzoru, innych działań, w szczególności pozostających poza zakresem bieżącej działalności biznesowej i operacyjnej, które mogą skutkować obniżeniem funduszy własnych, w tym również ewentualnych wypłat dywidend z niepodzielonego zysku z lat ubiegłych oraz wykupów akcji własnych.

Jednocześnie KNF potwierdziła, że Bank spełnia wymogi do wypłaty dywidendy na poziomie do 50% zysku netto za 2021 rok określone w stanowisku KNF z grudnia 2021 roku w sprawie polityki dywidendowej w 2022 roku instytucji nadzorowanych.

 

•           Zalecenia KNF w zakresie wypłaty dywidendy w 2023 roku.

6 grudnia 2022 roku KNF przyjęła stanowisko w sprawie polityki dywidendowej w 2023 roku banków komercyjnych, banków spółdzielczych i zrzeszających, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji, zakładów ubezpieczeń i reasekuracji, towarzystw funduszy inwestycyjnych, powszechnych towarzystw emerytalnych oraz domów maklerskich.

Wskazane w stanowiskach KNF kryteria wypłaty dywidendy dla banków komercyjnych są następujące:

1.       kwotę do wysokości 50% zysku za 2022 rok mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie poniższe kryteria:

•        nierealizujące programu naprawczego,

•        pozytywnie ocenione w ramach procesu badania i oceny nadzorczej (BION) - ocena końcowa BION nie gorsza niż 2,5,

•        wykazujące poziom dźwigni finansowej (LR) na poziomie wyższym niż 5%,

•        posiadające współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) nie niższy niż wymagane minimum: 4,5% +56%*wymóg P2R + wymóg połączonego bufora (z uwzględnieniem 3% bufora ryzyka systemowego),

•        posiadające współczynnik kapitału Tier 1 (T1) nie niższy niż wymagane minimum.: 6% +75%*wymóg P2R + wymóg połączonego bufora (z uwzględnieniem 3% bufora ryzyka systemowego),

•        posiadające łączny współczynnik kapitałowy (TCR) nie niższy niż wymagane minimum.: 8% + wymóg P2R + wymóg połączonego bufora (z uwzględnieniem 3% bufora ryzyka systemowego),

2.       Kwotę do wysokości 75% zysku z 2022 roku mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie kryteria do wypłaty 50% z uwzględnieniem, w ramach kryteriów kapitałowych, wrażliwości banku na niekorzystny scenariusz makroekonomiczny (zalecenie P2G).

3.       Kwotę do wysokości 100% zysku z 2022 roku mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie kryteria do wypłaty 75%, a także których portfel należności od sektora niefinansowego charakteryzuje się dobrą jakością kredytową (udział NPL, z uwzględnieniem instrumentów dłużnych, na poziomie nieprzewyższającym 5%).

Kryteria określone w punktach 1-3 bank powinien spełniać zarówno na poziomie jednostkowym, jak i skonsolidowanym.

Dodatkowo KNF wskazała, że banki posiadające istotny portfel walutowych kredytów mieszkaniowych korygują stopę wypłaty dywidendy w oparciu o dwa dodatkowe kryteria:

•        Kryterium 1 – bazujące na udziale walutowych kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych w całym portfelu należności od sektora niefinansowego,

•        Kryterium 2 – bazujące na udziale kredytów mieszkaniowych walutowych udzielonych w latach 2007 i 2008 w portfelu walutowych kredytów mieszkaniowych dla gospodarstw domowych.

KNF zaleciła stosowanie odpowiednich korekt w zależności od wielkości posiadanego przez bank portfela:

•        Kryterium 1:

– banki z udziałem powyżej 5% - korekta stopy dywidendy o 20 p.p.,

– banki z udziałem powyżej 10% - korekta stopy dywidendy o 40 p.p.,

– banki z udziałem powyżej 20% - korekta stopy dywidendy o 60 p.p.,

– banki z udziałem powyżej 30% - korekta stopy dywidendy o 100 p.p.,

•        Kryterium 2:

– banki z udziałem powyżej 20% - korekta stopy dywidendy o 30 p.p.,

– banki z udziałem powyżej 50% - korekta stopy dywidendy o 50 p.p.,

przy czym łączna wartość korekty (maksymalnie 100%) jest sumą korekt wynikających z obu kryteriów.

Intencją Banku jest wypłata dywidendy w 2023 roku z zysku netto 2022 roku.

Zgodnie z art. 395 § 2 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych decyzja dotycząca podziału zysku pozostaje w kompetencjach Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku.

POZOSTAŁE NOTY

70.            Informacje uzupełniające do sprawozdania z przepływów pieniężnych

•        Środki pieniężne oraz ekwiwalenty środków pieniężnych

Zasady rachunkowości:

Na środki pieniężne oraz ekwiwalenty środków pieniężnych składają się gotówka w kasie oraz środki pieniężne na rachunku nostro i lokata w Narodowym Banku Polskim, a także należności od banków w rachunku bieżącym oraz inne środki pieniężne o terminie wymagalności do 3 miesięcy licząc od daty nabycia.

informacje finansowe

ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY

2022

2021

Gotówka, rachunek bieżący w Banku Centralnym

11 768

11 421

Lokaty w Banku Centralnym

3 951

-

Bieżące należności od banków

13 857

7 683

Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania, w tym

35

25

- kredyty i pożyczki udzielone klientom

35

25

 

 

 

Razem

29 611

19 129

 

•           Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania

Środki pieniężne w kwocie 35 milionów PLN (na 31 grudnia 2021 roku 25 milionów PLN) stanowiące zabezpieczenia wykonywanych przez Biuro Maklerskie PKO Banku Polskiego operacji papierami wartościowymi są zdeponowane w KDPW_CCP w ramach Funduszu Gwarantowania Rozliczeń Transakcji Giełdowych. Każdy uczestnik bezpośredni, który posiada status uczestnika rozliczającego zobowiązany jest do dokonania wpłaty do funduszu rozliczeniowego gwarantującego rozliczanie transakcji giełdowych objętych tym funduszem. Wysokość wpłat uzależniona jest od wartości obrotu danego uczestnika i jest codziennie aktualizowana przez KDPW_CCP.

•           Przepływy pieniężne z tytułu odsetek i dywidend otrzymanych i wypłaconych

PRZYCHODY Z TYTUŁU ODSETEK OTRZYMANE OD:

2022

2021

kredytów i innych należności od banków

1 369

70

pochodnych instrumentów zabezpieczających

-

419

dłużnych papierów wartościowych:

3 639

2 222

kredytów i pożyczek udzielonych klientom

12 954

5 869

 

 

 

Razem

17 962

8 580

Powyższe kwoty odsetek otrzymanych nie uwzględniają wartości prowizji rozliczanych w czasie z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej, ujmowanych jako przychody odsetkowe.  

KOSZTY Z TYTUŁU ODSETEK - ZAPŁACONE:

2022

2021

zobowiązań wobec banków

(127)

(22)

zobowiązań wobec klientów

(2 775)

(208)

kredytów i pożyczek otrzymanych

(243)

(193)

leasingu

(14)

(8)

pochodnych instrumentów zabezpieczających

(2 616)

-

dłużnych papierów wartościowych

(89)

(293)

emisji papierów wartościowych

-

(26)

zobowiązań podporządkowanych

(99)

(48)

Razem

(5 963)

(798)

 

PRZYCHODY Z TYTUŁU DYWIDEND - OTRZYMANE

2022

2021

od jednostek zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć

574

533

od aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu

1

-

instrumentów finansowych nieprzeznaczonych do obrotu wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

12

11

 

 

 

Razem

587

544

•           Przepływy z działalności operacyjnej – inne korekty

INNE KOREKTY

2022

2021

Zabezpieczenie przepływów pieniężnych

(1 637)

(4 964)

Zyski i straty aktuarialne

(8)

9

Wycena dotycząca udziałów w jednostkach podporządkowanych i inne zmiany

5

(5)

Likwidacja rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych

(64)

(156)

Inne zmiany

125

(34)

 

 

 

Razem

(1 579)

(5 150)

•           Objaśnienie przyczyn różnic pomiędzy zmianami stanu pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej oraz zmianami stanu tych pozycji wykazywanymi w działalności operacyjnej sprawozdania z przepływów pieniężnych

(ZYSK) STRATA Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ

2022

2021

Zyski ze sprzedaży i likwidacji rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych oraz aktywów do zbycia

(17)

(29)

Straty na sprzedaży i likwidacji rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych oraz aktywów do zbycia

3

3

 

 

 

Razem

(14)

(26)

 

Analityka do pozycji „Odsetki i dywidendy otrzymane” i „Odsetki zapłacone” w przepływach środków pieniężnych z działalności operacyjnej

2022

2021

Wykazywane w działalności inwestycyjnej:

(4 189)

(2 744)

dywidendy otrzymane od jednostek zależnych, stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć

(574)

(533)

dywidendy otrzymane od papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu

(1)

-

dywidendy otrzymane od papierów wartościowych nieprzeznaczonych do obrotu wycenianych do wartości godziwej przez rachunek zysków i strat

(12)

(11)

odsetki otrzymane od papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

(1 883)

(1 238)

odsetki otrzymane od papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu

(1 719)

(962)

Wykazywane w działalności finansowej:

342

267

odsetki zapłacone z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych

-

26

odsetki zapłacone od zobowiązań podporządkowanych

99

48

odsetki zapłacone od kredytów i pożyczek otrzymanych

243

193

 

 

 

Razem

(3 847)

(2 477)

 

ZMIANA STANU NALEŻNOŚCI OD BANKÓW

2022

2021

Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych

(5 146)

(8 992)

Zmiany odpisów na oczekiwane straty kredytowe

(1)

(8)

Wyłączenie zmiany stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów

6 174

5 982

 

 

 

Razem

1 027

(3 018)

 

ZMIANA STANU PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

2022

2021

Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych

(148)

(10 865)

Zmiany odpisów na oczekiwane straty kredytowe

40

(57)

Wartość godziwa aktywów finansowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite

(2 012)

(3 811)

Ujęcie nabycia / zbycia papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite w działalności inwestycyjnej

4 473

(10 092)

Ujęcie nabycia / zbycia papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu w działalności inwestycyjnej

(5 945)

23 872

Inne wpływy z działalności inwestycyjnej

(8)

(138)

Razem

(3 600)

(1 091)

 

ZMIANA STANU KREDYTÓW I POŻYCZEK UDZIELONYCH KLIENTOM

2022

2021

Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych

(3 241)

(12 613)

Zmiany odpisów na oczekiwane straty kredytowe

(694)

219

Wyłączenie zmiany stanu środków pieniężnych i ich ekwiwalentów

11

(4)

 

 

 

Razem

(3 924)

(12 398)

 

ZMIANA STANU AKTYWÓW TRWAŁYCH PRZEZNACZONYCH DO SPRZEDAŻY

2022

2021

Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych

8

106

Zmiany odpisów na aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży

-

2

 

 

 

Razem

8

108

 

ZMIANA STANU INNYCH AKTYWÓW

2022

2021

Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych

(73)

(54)

Zmiany odpisów  na inne aktywa i zapasy

(14)

(98)

 

 

 

Razem

(87)

(152)

 

ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ  Z TYTUŁU OTRZYMANYCH KREDYTÓW I POŻYCZEK

2022

2021

Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych

(4 416)

236

Ujęcie zaciągnięcia /spłaty kredytów i pożyczek długoterminowych w działalności finansowej, w tym odsetek

5 219

69

 

 

 

Razem

803

305

 

ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ Z TYTUŁU EMISJI PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

2022

2021

Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych

-

(4 020)

Ujęcie zaciągnięcia /spłaty zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych w działalności finansowej

-

4 038

 

 

 

Razem

-

18

 

ZMIANA STANU SKUMULOWANYCH ODPISÓW NA OCZEKIWANE STRATY KREDYTOWE ORAZ ODPISÓW Z TYTUŁU UTRATY WARTOŚCI AKTYWÓW NIEFINANSOWYCH I INNYCH

2022

2021

Zmiana skumulowanych odpisów i rezerw na oczekiwane straty kredytowe

821

(110)

na należności od banków

1

8

na kredyty i pożyczki udzielone klientom

693

(219)

na papiery wartościowe

(40)

57

na inne aktywa finansowe

10

(2)

rezerw na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje

157

46

Zmiana skumulowanych odpisów z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych i innych rezerw

332

202

na aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży

-

(2)

na rzeczowe aktywa trwałe

3

(2)

na wartości niematerialne

(2)

3

na inwestycje w jednostki podporządkowane

52

-

na inne aktywa niefinansowe

4

100

pozostałych rezerwy

275

103

 

 

 

Razem

1 153

92

 

ZMIANA STANU POZOSTAŁYCH ZOBOWIĄZAŃ

2022

2021

Zmiana stanu wynikająca z sald bilansowych

1 390

626

Ujęcie płatności z tytułu leasingu w działalności finansowej

242

213

 

 

 

Razem

1 632

839

 

ZMIANA STANU ZOBOWIĄZAŃ TYTUŁU LEASINGU

2022

2021

Bilans otwarcia

904

1 023

Zmiany ujęte w działalności operacyjnej:

202

94

 - nowe umowy

62

32

 - zamknięcie umów

(4)

-

 - modyfikacje

122

56

 - odsetki

14

8

 - różnice kursowe

8

(2)

Ujęcie płatności z tytułu leasingu w działalności finansowej

(242)

(213)

 

 

 

Bilans zamknięcia

864

904

•           Uzgodnienie pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej z działalnością finansową sprawozdania z przepływów pieniężnych

2022 

Wartość na początek okresu

Ujęte w działalności finansowej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych

Ujęte w działalności operacyjnej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych

Wartość na koniec okresu

Zaciągnięcie

Spłata

Inne zmiany (odsetki, różnice kursowe i inne)

Otrzymane kredyty i pożyczki

5 142

-

(5 219)

803

726

od banków

13

-

-

(13)

-

od klientów

5 129

-

(5 219)

816

726

Zobowiązania podporządkowane -obligacje podporządkowane

2 716

-

-

65

2 781

Płatności zobowiązań z tytułu leasingu1

904

-

(242)

202

864

 

x

x

x

x

x

Razem

8 762

-

(5 461)

1 070

4 371

1 dodatkowe informacje w nocie „Leasing”

 2021

Wartość na początek okresu

Ujęte w działalności finansowej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych

Ujęte w działalności operacyjnej w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych

Wartość na koniec okresu

Zaciągnięcie

Spłata

Inne zmiany (odsetki, różnice kursowe i inne)

 

Otrzymane kredyty i pożyczki

4 906

-

(69)

305

5 142

od banków

14

-

-

(1)

13

od klientów

4 892

-

(69)

306

5 129

Zobowiązania z tytułu emisji papierów wartościowych

4 020

-

(4 038)

18

-

Zobowiązania podporządkowane -obligacje podporządkowane

2 716

-

-

-

2 716

Płatności zobowiązań z tytułu leasingu

1 023

-

(213)

94

904

 

x

x

x

x

x

Razem

12 665

-

(4 320)

417

8 762

W innych wpływach inwestycyjnych ujmowane są wpływy z dywidend oraz wpływy z tytułu sprzedaży kapitałowych papierów wartościowych. W innych wydatkach inwestycyjnych ujmowane są nabycia kapitałowych papierów wartościowych.

W 2022 roku w pozycji „inne wydatki inwestycyjne” Bank prezentuje efekt transakcji nabycia akcji PKN ORLEN S.A. w kwocie 707 milionów PLN a w pozycji „inne wpływy inwestycyjne” efekt sprzedaży tych akcji w kwocie  715 milionów  PLN. 29 września 2022 roku Bank nabył 14 161 080 akcji na okaziciela PKN ORLEN S.A. od Skarbu Państwa – Ministerstwa Aktywów Państwowych, za cenę równą iloczynowi liczby akcji i ceny jednej akcji zgodnie z kursem zamknięcia notowań akcji PKN ORLEN S.A. na rynku podstawowym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie w dniu zawarcia umowy pomniejszoną o dyskonto ustalone na zasadach rynkowych. 30 września 2022 roku Bank zawarł z PKN ORLEN S.A. transakcję swapa przychodu całkowitego (Total Return Swap) na okres 1 miesiąca, gdzie instrumentem bazowym były nabyte akcje. PKN ORLEN S.A. na zabezpieczenie wierzytelności złożył na rzecz Banku depozyt gotówkowy, który podlegał oprocentowaniu na warunkach rynkowych. 18 października 2022 roku Bank zbył wszystkie akcje PKO ORLEN S.A. – sprzedaż nastąpiła w formule przyspieszonej budowy księgi popytu (ABB).

71.            Transakcje ze Skarbem Państwa i jednostkami powiązanymi

•        Transakcje ze Skarbem Państwa

Skarb Państwa posiada 29,43% udziału w kapitale zakładowym Banku.

Na mocy ustawy z 30 listopada 1995 roku o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych oraz zmianie niektórych ustaw, PKO Bank Polski SA otrzymuje środki z budżetu państwa tytułem wykupu odsetek od kredytów mieszkaniowych.

TRANSAKCJE ZE SKARBEM PAŃSTWA

2022

2021

Przychody memoriałowe

65

73

Przychody otrzymane kasowo

12

19

Przychody z tytułu przejściowego wykupu przez budżet państwa odsetek od kredytów mieszkaniowych „starego” portfela

53

54

Od 1 stycznia 2018 roku w oparciu o przepisy ustawy z 30 listopada 1995 roku o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych, kredytobiorcy nabyli prawo do umorzenia w ciężar budżetu państwa pozostałego zadłużenia, co skutkować będzie sukcesywnym (do 2026 roku) całkowitym rozliczaniem zadłużenia z tytułu kredytów mieszkaniowych tzw. „starego” portfela. Bank prowadzi rozliczenia związane z wykupem odsetek od kredytów mieszkaniowych przez Budżet Państwa i z tego tytułu w 2022 roku i w 2021 roku Bank otrzymał prowizję z tego tytułu poniżej 1 miliona PLN.

Od 1 stycznia 1996 roku Bank jest generalnym dystrybutorem znaków wartościowych, z którego tytułu otrzymuje prowizje od Budżetu Państwa – w 2022 roku i w 2021 roku Bank otrzymał prowizję z tego tytułu poniżej 1 miliona PLN.

Biuro Maklerskie PKO BP pełni funkcję agenta emisji skarbowych obligacji detalicznych na podstawie umowy zawartej 11 lutego 2003 roku z Ministrem Finansów. Biuro Maklerskie PKO BP na podstawie tej umowy otrzymuje wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji agenta emisji - w 2022 roku wynosiło ono 254 miliony PLN, a w 2021 roku wynosiło 144 miliony PLN.

•        Istotne transakcje z jednostkami powiązanymi ze Skarbem Państwa

Poniżej zaprezentowano zaangażowanie Banku oraz wartość zobowiązań Banku w stosunku do 10 jednostek powiązanych ze Skarbem Państwa o największym zaangażowaniu łącznym.

ISTOTNE TRANSAKCJE Z JEDNOSTKAMI POWIĄZANYMI ZE SKARBEM PAŃSTWA

ZAANGAŻOWANIE BILANSOWE, W TYM Z TYTUŁU KREDYTÓW I  INSTRUMENTÓW DŁUŻNYCH

ZAANGAŻOWANIE POZABILANSOWE

ZOBOWIĄZANIA Z TYTUŁU DEPOZYTÓW

31.12.2022

31.12.2021

31.12.2022

31.12.2021

31.12.2022

31.12.2021

kontrahent 1

 -  

 -  

 2 453

 2 453

 2 820

 2 870

kontrahent 2

 16 097

 16 337

 31

 30

 87

 1 068

kontrahent 3

 245

 887

 1 081

 662

 5

 145

kontrahent 4

 422

 277

 3 807

 2 111

 2 087

 86

kontrahent 5

 833

 697

 2 096

 1 976

 6

 54

kontrahent 6

 118

 118

 1 500

 -  

 275

 3 225

kontrahent 7

 1 643

 247

 4 610

 1 598

 1 088

 453

kontrahent 8

 751

 575

 557

 1 410

 -  

 -  

kontrahent 9

 608

 717

 1 320

 820

 59

 874

kontrahent 10

 841

 896

 816

 444

 -  

 -  

 

 

2022

2021

Przychody z tytułu odsetek i prowizji

 420

 119

Koszty z tytułu odsetek i prowizji

 (497)

 (7)

 

Na 31 grudnia 2022 roku odpis na oczekiwane straty kredytowe metodą zindywidualizowaną na powyższe ekspozycje wyniósł 1 milion PLN (na 31 grudnia 2021 roku wyniósł 0 milionów PLN).

Wszystkie transakcje z jednostkami powiązanymi ze Skarbem Państwa zdaniem Banku zawierane są na warunkach rynkowych.

•        Transakcje z jednostkami powiązanymi kapitałowo

Bank świadczy na rzecz jednostek powiązanych kapitałowo usługi w zakresie prowadzenia rachunków bankowych, przyjmowania lokat, udzielania kredytów i pożyczek, emisji dłużnych papierów wartościowych, udzielania gwarancji i bieżących operacji wymiany oraz oferowania jednostek uczestnictwa i certyfikatów inwestycyjnych funduszy, produktów leasingowych, produktów faktoringowych i produktów ubezpieczeniowych spółek z Grupy Kapitałowej Banku, a także usługi oferowane przez Biuro Maklerskie Banku.

Bank świadczy na rzecz PKO Banku Hipotecznego S.A. usługi w zakresie pośrednictwa w sprzedaży kredytów mieszkaniowych dla osób fizycznych, realizacji czynności obsługi posprzedażowej tych kredytów oraz czynności wspomagających w ramach umowy outsourcingowej. Wybranym spółkom Grupy Kapitałowej Banku, Bank udostępnia infrastrukturę i oferuje usługi teleinformatyczne oraz wynajmuje powierzchnię biurową. Bank wspólnie ze spółką Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o. świadczy usługi rozliczania transakcji płatniczych.

Transakcje Banku jako jednostki dominującej z jednostkami zależnymi, stowarzyszonymi i wspólnymi przedsięwzięciami zostały przedstawione w tabeli poniżej. Wszystkie opisane poniżej transakcje zostały zawarte na warunkach nieodbiegających od warunków rynkowych. Terminy spłat transakcji mieszczą się w przedziale od jednego miesiąca do siedemnastu lat.

31.12.2022 Nazwa spółki

Należności

w tym kredyty

Zobowiązania

Udzielone zobowiązania pozabilansowe

KREDOBANK SA i jego spółka zależna

-

-

39

345

Merkury - fiz an i jego spółki zależne

-

-

21

-

NEPTUN - fizan i jego spółki zależne

151

151

30

-

PKO Bank Hipoteczny SA

5 506

5 470

509

7 735

PKO BP BANKOWY PTE SA

-

-

15

-

PKO BP Finat sp. z o.o.

-

-

38

15

PKO Finance AB

-

-

190

-

PKO Leasing SA i jego spółki zależne

21 805

21 778

27

5 305

PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA

-

-

223

-

PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA

-

-

16

1

PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA i jego spółka zależna

-

-

129

-

Razem jednostki zależne

27 462

27 399

1 237

13 401

 

Za okres zakończony 31.12.2022

Nazwa spółki

Przychody ogółem

w tym z tytułu odsetek i prowizji

Koszty ogółem

w tym z tytułu odsetek i prowizji

KREDOBANK SA i jego spółka zależna

2

2

-

-

NEPTUN - fizan i jego spółki zależne

3

3

1

1

PKO Bank Hipoteczny SA

904

800

-

-

PKO BP BANKOWY PTE SA

1

1

-

-

PKO BP Finat sp. z o.o.

4

-

8

1

PKO Finance AB

29

29

159

159

PKO Leasing SA i jego spółki zależne

1 222

1 054

-

-

PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA

146

1

7

7

PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA

36

36

-

-

PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA i jego spółka zależna

70

40

3

3

Razem jednostki zależne

2 417

1 966

178

171

 

31.12.2021 Nazwa spółki

Należności

w tym kredyty

Zobowiązania

Udzielone zobowiązania pozabilansowe

KREDOBANK SA i jego spółka zależna

19

-

29

325

NEPTUN - fizan i jego spółki zależne

130

130

31

-

PKO Bank Hipoteczny SA

6 597

6 545

842

4 665

PKO BP BANKOWY PTE SA

-

-

10

-

PKO BP Finat sp. z o.o.

-

-

36

10

PKO Finance AB

802

-

4 637

-

PKO Leasing SA i jego spółki zależne

19 018

19 018

212

4 940

PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA

-

-

194

-

PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA

-

-

40

-

PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA i jego spółka zależna

-

-

342

-

 

 

 

 

 

Razem jednostki zależne

26 566

25 693

6 373

9 940

 

za okres zakończony 31.12.2021

Nazwa spółki

Przychody ogółem

w tym z tytułu odsetek i prowizji

Koszty

ogółem

w tym z tytułu

odsetek

i prowizji

KREDOBANK SA i jego spółka zależna

3

3

-

-

Merkury - fiz an i jego spółki zależne

2

2

-

-

NEPTUN - fizan i jego spółki zależne

2

2

-

-

PKO Bank Hipoteczny SA

99

79

5

5

PKO BP BANKOWY PTE SA

1

1

-

-

PKO BP Finat sp. z o.o.

30

-

7

-

PKO Finance AB

35

35

190

190

PKO Leasing SA i jego spółki zależne

477

193

-

-

PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA

207

6

-

-

PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA

76

76

-

-

PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA i jego spółka zależna

97

44

8

8

 

 

 

 

 

Razem jednostki zależne

1 029

441

210

203

 

31.12.2022 Nazwa spółki

Należności

w tym kredyty

Zobowiązania

Udzielone zobowiązania pozabilansowe

Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.

64

-

206

63

„Centrum Obsługi Biznesu" sp. z o.o.

11

10

2

-

Bank Pocztowy SA

-

-

-

1

Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.

-

-

31

917

Razem jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

75

10

239

981

 

Za okres zakończony 31.12.2022 Nazwa spółki

Przychody ogółem

w tym z tytułu odsetek i prowizji

Koszty ogółem

w tym z tytułu odsetek i prowizji

Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.

850

783

198

198

„Centrum Obsługi Biznesu" sp. z o.o.

1

1

1

1

Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.

-

-

29

-

System Ochrony Banków Komercyjnych1

-

-

956

-

Razem jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

851

784

1 184

199

1  szczegóły patrz nota „Koszty działania”

31.12.2021 Nazwa spółki

Należności

w tym kredyty

Zobowiązania

Udzielone zobowiązania pozabilansowe

Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.

83

28

133

33

„Centrum Obsługi Biznesu" sp. z o.o.

17

17

5

-

Bank Pocztowy SA

-

-

-

1

„Poznański Fundusz Poręczeń Kredytowych" sp. z o.o.

-

-

1

-

Operator Chmury Krajowej sp. z o.o.

-

-

12

852

Razem jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

100

45

151

886

 

Za okres zakończony 31.12.2021 Nazwa spółki

Przychody ogółem

w tym z tytułu odsetek i prowizji

Koszty ogółem

w tym z tytułu odsetek i prowizji

Centrum Elektronicznych Usług Płatniczych eService sp. z o.o.

698

588

106

105

„Centrum Obsługi Biznesu" sp. z o.o.

-

-

24

-

Razem jednostki stowarzyszone i wspólne przedsięwzięcia

698

588

130

105

•        Transakcje z jednostkami powiązanymi osobowo

Na 31 grudnia 2022 roku jednostką powiązaną z Bankiem poprzez kluczowy personel kierowniczy PKO Banku Polskiego S.A. bądź bliskich członków rodziny kluczowego personelu kierowniczego pozostawało dziesięć podmiotów. Na 31 grudnia 2021 roku było to trzynaście podmiotów. W roku 2022 i 2021 w Banku nie wystąpiły transakcje wzajemne z tymi podmiotami.

72.            Świadczenia dla kluczowego personelu kierowniczego PKO Banku Polskiego SA

Zasady rachunkowości:

Jako krótkoterminowe świadczenie pracownicze obok wynagrodzenia zasadniczego ujęta została nieodroczona część składnika zmiennego wynagrodzenia w formie gotówkowej.

Jako pozostałe świadczenie długoterminowe ujęta została odroczona część zmiennego składnika wynagrodzeń przyznawana w formie gotówkowej.

Jako płatności na bazie akcji rozliczane w środkach pieniężnych ujmowany jest nieodroczony i odroczony składnik wynagrodzeń przyznawany w formie instrumentu finansowego, tj. akcji fantomowych (których przeliczenie na gotówkę jest dokonywane po dodatkowym okresie retencyjnym) zgodnie z zasadami opisanymi poniżej.

•        Zmienne składniki wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku

Zmienne składniki wynagrodzeń przyznawane są w formie: nieodroczonej (w pierwszym roku po roku kalendarzowym stanowiącym okres oceny) i odroczonej (na kolejne trzy lata po pierwszym roku po okresie oceny), przy czym zarówno wynagrodzenie nieodroczone, jak i odroczone jest przyznawane w równych częściach w formie gotówkowej oraz w formie instrumentu finansowego, tj. akcji fantomowych (których przeliczenie na gotówkę jest dokonywane po dodatkowym okresie retencyjnym).

Składnik wynagrodzenia w formie instrumentu finansowego jest przeliczany na akcje fantomowe po przyznaniu danego składnika – z uwzględnieniem mediany średniodziennych cen akcji (Volume Weighted Average Price) Banku na Giełdzie Papierów Wartościowych SA w Warszawie, publikowanych w systemie informacyjnym Thomson Reuters albo Bloomberg - z IV kwartału okresu oceny. Następnie, po okresie retencyjnym i okresie odroczenia, akcje są przeliczane na gotówkę - z uwzględnieniem mediany średniodziennych cen akcji (Volume Weighted Average Price) Banku na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie z III kwartału roku kalendarzowego poprzedzającego wypłatę (Zarząd) oraz III kwartału roku kalendarzowego, w którym dokonywana jest wypłata (pozostałe osoby na stanowiskach kierowniczych), publikowanych w systemie informacyjnym Thomson Reuters albo Bloomberg.

Wynagrodzenie odroczone może podlegać redukcji w przypadku pogorszenia wyników finansowych Banku, straty Banku lub pogorszenia innych zmiennych związanych z efektami pracy w okresie oceny osób zajmujących stanowiska kierownicze oraz wynikami nadzorowanych lub kierowanych przez te osoby jednostek/komórek organizacyjnych, które ujawniły się po okresie oceny.

Informacje finansowe

KOSZTY WYNAGRODZEŃ ZARZĄDU I RADY NADZORCZEJ BANKU

(w tysiącach PLN)

2022

2021

Zarząd Banku

 

 

Krótkoterminowe świadczenia pracownicze

12 975

9 644

Świadczenia długoterminowe

1 988

957

Płatności na bazie akcji rozliczane w środkach pieniężnych1

438

11 040

Świadczenia z tytułu rozwiązania umów dla członków Zarządu Banku, którzy przestali pełnić swoje funkcje

1 244

2 654

Razem

16 645

24 295

 

 

 

Rada Nadzorcza Banku

 

 

Krótkoterminowe świadczenia pracownicze

2 165

1 532

Razem

2 165

1 532

1  Spadek kosztów wynagrodzeń zmiennych Zarządu Banku w pozycji „Świadczenia na bazie akcji rozliczane w środkach pieniężnych” w 2022 roku w stosunku do okresu porównywalnego wynika z aktualizacji wyceny rezerw na zmienne składniki wynagrodzeń w oparciu o wysokość bieżącej ceny akcji Banku.

KREDYTY I POŻYCZKI UDZIELONE PRZEZ BANK NA RZECZ CZŁONKÓW ZARZĄDU I RADY NADZORCZEJ BANKU PEŁNIĄCYCH SWOJE FUNKCJE NA DATY RAPORTOWE (w tysiącach PLN)

31.12.2022

31.12.2021

 

 

 

Rada Nadzorcza Banku

-

2 214

Zarząd Banku

101

89

Razem

101

2 303

W 2022 roku członkowie Zarządu Banku według stanu na 31 grudnia 2022 roku nie otrzymali wynagrodzenia od jednostek powiązanych z Bankiem. W 2021 roku członkowie Zarządu Banku według stanu na 31 grudnia 2021 roku otrzymali wynagrodzenie od jednostek powiązanych z Bankiem w wysokości 33 tysiące PLN.

Warunki oprocentowania i terminy spłaty należności nie odbiegają od warunków rynkowych i terminów spłaty dla podobnych produktów bankowych.

Bank świadczy na rzecz kluczowego personelu kierowniczego Banku, członków Rady Nadzorczej oraz bliskich członków rodzin tych osób standardowe usługi finansowe obejmujące między innymi prowadzenie rachunków bankowych, przyjmowanie depozytów, udzielanie kredytów i inne usługi finansowe. Warunki tych transakcji nie odbiegają od warunków rynkowych.

•        zmienne składniki wynagrodzeń

REZERWA NA ZMIENNE SKŁADNIKI WYNAGRODZEŃ

31.12.2022

31.12.2021

(za lata 2018-2022)

(za lata 2017-2021)

Zarząd Banku (w tym członkowie Zarządu Banku, którzy przestali pełnić swoje funkcje)

20

26

Pozostali Risk Takers (osoby zajmujące stanowiska kierownicze bez Zarządu Banku)

60

74

Razem rezerwa

80

100

Wynagrodzenie wypłacone w roku

2022

2021

(za lata 2017-2021)

(za lata 2016-2020)

 - przyznane w formie gotówki

18

16

Zarząd Banku (w tym członkowie Zarządu Banku, którzy przestali pełnić swoje funkcje)

4

3

Pozostali Risk Takers (osoby zajmujące stanowiska kierownicze bez Zarządu Banku)

14

13

 - przyznane w formie instrumentu finansowego

19

26

Zarząd Banku (w tym członkowie Zarządu Banku, którzy przestali pełnić swoje funkcje)

5

5

Pozostali Risk Takers (osoby zajmujące stanowiska kierownicze bez Zarządu Banku)

14

21

Razem wypłacone

32

42

 

73.            Leasing

Zasady rachunkowości:

Do umów leasingu lub umów zawierających leasing Bank kwalifikuje umowy, zgodnie z którymi:

•        uzyskuje prawo do używania zidentyfikowanego składnika aktywów, a prawo dostawcy do podstawienia alternatywnego składnika aktywów nie jest znaczące, oraz

•        posiada prawo do uzyskania zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych z użytkowania prawa przez cały okres użytkowania, oraz

•        posiada prawo do kierowania użytkowaniem zidentyfikowanego składnika aktywów przez cały okres użytkowania, gdy:

•        Bank posiada prawo do kierowania tym, w jaki sposób i w jakim celu wykorzystuje się składnik aktywów przez cały okres użytkowania, lub

•        podjęto wcześniej odpowiednie decyzje dotyczącego tego, w jaki sposób i w jakim celu wykorzystuje się składnik aktywów.

Bank stosuje wyłączenia i nie ujmuje aktywów z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązań w odniesieniu do:

•        leasingów krótkoterminowych, do których Bank zalicza umowy bez możliwości zakupu składnika aktywów, zawarte na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy od momentu rozpoczęcia umowy, w szczególności umowy zawarte na czas nieokreślony z krótkim (do 12 miesięcy) terminem wypowiedzenia, bez znaczących kar, przez które rozumie się w szczególności poniesione nakłady z tytułu inwestycji w obcym środku trwałym oraz koszty zmiany lokalizacji,

•        leasingów niskocennych (składnik aktywów ma wartość mniejszą niż 20 000 PLN, ustalaną w oparciu o wartość nowego składnika aktywów bez względu na wiek składnika aktywów objętego leasingiem), z wyłączeniem umów najmu powierzchni.

Zobowiązanie z tytułu leasingu Bank wycenia początkowo w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie.

Na wartość zobowiązania z tytułu leasingu wpływają:

•        stałe opłaty pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe,

•        zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem indeksu lub stawki obowiązujących na datę rozpoczęcia,

•        kwoty, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej,

•        cena wykonania opcji kupna, jeżeli istnieje prawdopodobieństwo powyżej 50%, że Bank skorzysta z opcji kupna,

•        kary pieniężne z tytułu wypowiedzenia umowy leasingu, jeżeli umowa leasingu przewiduje opcję wypowiedzenia przez Bank jako leasingobiorcę.

Bank do opłat leasingowych nie zalicza zmiennych opłaty uzależnionych od czynników zewnętrznych.

Po dacie rozpoczęcia leasingu Bank wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu poprzez:

•        zwiększenie wartości bilansowej w celu odzwierciedlenia odsetek od zobowiązania z tytułu leasingu,

•        zmniejszenie wartości bilansowej w celu uwzględnienia zapłaconych opłat leasingowych, oraz

•        zaktualizowanie wyceny wartości bilansowej w celu uwzględnienia wszelkiej ponownej oceny lub zmiany leasingu lub w celu uwzględnienia zaktualizowanych stałych opłat leasingowych.

Aktualizację wyceny zobowiązania z tytułu leasingu Bank ujmuje jako korektę składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania. W przypadku gdy w wyniku aktualizacji wyceny wartość bilansowa składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania została zmniejszona do zera i ma miejsce dalsze zmniejszenie wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, pozostałą kwotę aktualizacji wyceny Bank ujmuje jako zysk lub stratę.

Składniki aktywów z tytułu prawa do użytkowania podlegają przez Bank początkowej wycenie według kosztu, który obejmuje:

•        kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu,

•        wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe,

•        wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez Bank.

Po początkowym ujęciu Bank wycenia składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania pomniejszając jego wartość początkową o odpisy amortyzacyjne (umorzenie metodą liniową) i odpis z tytułu utraty wartości oraz koryguje z tytułu aktualizacji wyceny zobowiązania z tytułu leasingu.

Bank do zdyskontowania przyszłych płatności leasingowych stosuje stopy dyskonta:

•        skalkulowane na bazie krzywych rentowności odzwierciedlających koszt finansowania w danej walucie,

•        pokrywające tenor najdłuższej umowy leasingowej podlegającej wycenie i odzwierciedlające – dla danej waluty – stałą rynkową stopę procentową oraz koszt finansowania (tenory umów leasingowych mieszczą się w przedziale od 1 roku do 99 lat),

•        odczytane z krzywej dla terminu zapadalności odpowiadającego połowie terminu zapadalności umowy leasingowej.

Wartość krańcowej stopy pożyczkowej dla umów leasingowych Bank aktualizuje w okresach kwartalnych.

Bank stosuje te same stopy dyskontowe do portfela umów leasingu samochodów oraz nieruchomości, w tym praw wieczystego użytkowania gruntów z uwzględnieniem wpływu zabezpieczenia umowy leasingowej na stosowaną stawkę dyskontową.

Opłaty leasingowe w odniesieniu do umów leasingu krótkoterminowego i niskocennego Bank ujmuje jako koszt metodą liniową w trakcie okresu leasingu. Różnice pomiędzy kwotami zapłaconymi i wynikającymi z liniowego rozliczenia kosztów ujmowane są jako czynne lub bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów.

Informacje finansowe

LEASINGOBIORCA - KWOTY DOTYCZĄCE LEASINGU UJĘTE W RACHUNKU ZYSKÓW I STRAT

2022

2021

Koszty związane z krótkoterminowymi umowami leasingowymi

(6)

(6)

Koszty związane z umowami leasingowymi aktywów o niskiej wartości, które nie są umowami krótkoterminowymi, koszty z tytułu podatku od towarów i usług niepodlegającego odliczeniu oraz koszty opłat eksploatacyjnych

(84)

(81)

Razem

(90)

(87)

Koszt odsetek od zobowiązania z tytułu leasingu ujmowany jest w pozycji „Koszty z tytułu odsetek”, linia „leasing”.

Koszty amortyzacji w odniesieniu do aktywów z tytułu prawa do użytkowania ujmowany jest w pozycji „Koszty działania”, linia „Amortyzacja” a podział tych kosztów w podziale na klasy bazowego składnika aktywów prezentowany jest poniżej w tabelach „Rzeczowe aktywa trwałe z tytułu prawa użytkowania”

Zobowiązanie z tytułu leasingu ujmowane jest w pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej „Pozostałe zobowiązania”, linia „zobowiązanie z tytułu leasingu”.

Poniższe tabele prezentują informacje dotyczące rzeczowych aktywów trwałych z tytułu prawa użytkowania, które prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji „Rzeczowe aktywa trwałe”.

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE z tytułu prawa użytkowania

Grunty i budynki

Maszyny i urządzenia, w tym sprzęt informatyczny

Inne, w tym środki transportu

Ogółem

2022

 

 

 

 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

1 422

-

54

1 476

 Zwiększenia

153

12

22

187

 Likwidacja i sprzedaż

(4)  

-

-

(4)

 Inne

-

1

(1)

-  

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

1 571  

13

75

1 659

 

 

 

 

 

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu

(587)

-

(35)

(622)

 Amortyzacja okresu 

(203)

(2)

(13)

(218)

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu 

(790)

(2)

(48)

(840)

 

 

 

 

 

Odpisy aktualizujące na początek okresu

(5)

-

-

(5)

Odpisy aktualizujące na koniec okresu

(5)

-

-

(5)

 

 

 

 

 

Wartość bilansowa netto na początek okresu

830

-

19  

849

Wartość bilansowa netto na koniec okresu

776

11

27

814

 

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE z tytułu prawa użytkowania

Grunty i budynki

Inne, w tym środki transportu

Ogółem

2021

 

 

 

Wartość bilansowa brutto na początek okresu

1 326

44

1 370

 Zwiększenia

96

10

106

 Likwidacja i sprzedaż

(1)

- 

(1)

 Inne

1

 

1

Wartość bilansowa brutto na koniec okresu

1 422

54

1 476

 

 

 

 

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu

(383)

(22)

(405)

 Amortyzacja okresu 

(204)

(13)

(217)

Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu 

(587)

(35)

(622)

 

 

 

 

Odpisy aktualizujące na początek okresu

(5)

-

(5)

Odpisy aktualizujące na koniec okresu

(5)

-

(5)

 

 

 

 

Wartość bilansowa netto na początek okresu

938

22

960

Wartość bilansowa netto na koniec okresu

830

19

849

 

74.         Dotacje Rządowe

Zasady rachunkowości:

Bank ujmuje otrzymane dotacje rządowe, gdy istnieje wystarczająca pewność, że Bank spełni warunki związane z dotacjami rządowymi oraz dotacje rządowe będą otrzymane. Za wystarczającą pewność otrzymania dotacji rządowych Bank uznaje wpływ środków pieniężnych z tytułu dotacji na podstawie zweryfikowanego przez instytucję udzielającą dofinansowania wniosku o płatność.

Bank otrzymane dotacje rządowe do aktywów ujmuje jako pomniejszenie wartości bilansowej środków trwałych albo wartości niematerialnych, na którą otrzymał te dotacje oraz rozpoznaje w wyniku finansowym: przez okres użytkowania środków trwałych albo wartości niematerialnych podlegających amortyzacji poprzez zredukowany odpis amortyzacyjny.

W przypadku otrzymanych dotacji do dochodów Bank  ujmuje je jako pomniejszenie kosztów, na które otrzymała te dotacje:

•        systematycznie w okresach, w których ujmuje koszty, na które dotacja jest otrzymana, z rozliczeń międzyokresowych, na których dotacja została ujęta w momencie jej otrzymania, 

•        jednorazowo w okresie, w którym dotacja została otrzymana oraz dotyczy już poniesionych wydatków.

Informacje finansowe:

W 2022 roku Bank uzyskał dotacje do ponoszonych kosztów w związku z realizacją projektów badawczo – rozwojowych dofinansowanych ze środków publicznych za pośrednictwem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Podstawą do wypłaty środków była przyznana pomoc finansowa w związku z zawartymi umowami pomiędzy Bankiem a Narodowym Centrum Badań i Rozwoju.

W 2022 roku, kwota dotacji wynosiła 7 milionów PLN (w 2021 roku 6 milionów).

75.         Informacje dotyczące firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie sprawozdań finansowych 

23 września 2021 roku Rada Nadzorcza na podstawie § 15 ust. 1 pkt 2 Statutu Banku dokonała wyboru PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k. (dalej: PwC) jako firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania i przeglądu sprawozdań finansowych Banku oraz Grupy Kapitałowej Banku za lata 2022-2023. PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k. z siedzibą w Warszawie, przy ul. Polnej 11, jest wpisana na listę firm audytorskich, prowadzoną przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów pod numerem 144. 31 stycznia 2022 roku Bank i PwC zawarły umowę na przeprowadzenie badania i przeglądu sprawozdań finansowych Banku i Grupy Kapitałowej Banku za lata 2022-2023. Sprawozdania finansowe Banku oraz Grupy Kapitałowej Banku za lata 2020-2021 były również badanie przez PwC zgodnie z decyzją Rady Nadzorczej z 13 grudnia 2018 roku.

Na podstawie oświadczenia Rady Nadzorczej, Zarząd informuje, że wybór firmy audytorskiej PwC, przeprowadzającej badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku i sprawozdania finansowego Banku za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku (dalej: Badanie) został dokonany zgodnie z obowiązującymi na dzień dokonania wyboru przepisami prawa oraz przyjętymi przez Radę Nadzorczą przepisami wewnętrznymi Banku dotyczącymi wyboru firmy audytorskiej. Równocześnie na podstawie oświadczenia Rady Nadzorczej Zarząd informuje, że:

•        firma audytorska PwC oraz członkowie zespołu wykonującego Badanie spełniali warunki do sporządzenia bezstronnego i niezależnego sprawozdania z Badania, zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, standardami wykonywania zawodu i zasadami etyki zawodowej,

•        w Banku przestrzegane są powszechnie obowiązujące przepisy prawa związane z rotacją firmy audytorskiej i kluczowego biegłego rewidenta przeprowadzających badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej i sprawozdania finansowego Banku oraz związane z obowiązkowymi okresami karencji,

•        Bank posiada politykę dotyczącą wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań finansowych Banku i Grupy Kapitałowej, oraz procedurę dotyczącą wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań finansowych Banku i Grupy, jak również politykę dotyczącą świadczenia przez firmę audytorską przeprowadzającą badanie, podmioty powiązane z tą firmą audytorską oraz członka sieci firmy audytorskiej dozwolonych usług niebędących badaniem na rzecz Banku i spółek Grupy Kapitałowej Banku, w tym usług warunkowo zwolnionych z zakazu świadczenia przez firmę audytorską.

ŁĄCZNA WYSOKOŚĆ NALEŻNEGO WYNAGRODZENIA NETTO FIRMY AUDYTORSKIEJ BADAJĄCEJ SPRAWOZDANIE FINANSOWE Z TYTUŁU:

(w tysiącach PLN)

2022

2021

badania sprawozdań finansowych

1 549

1 529

usług atestacyjnych, w tym przeglądu sprawozdań finansowych

1 010

798

Razem

2 559

2 327

15 grudnia 2022 roku Rada Nadzorcza dokonała wyboru KPMG Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k. jako firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania i przeglądu sprawozdań finansowych Banku oraz Grupy Kapitałowej Banku za lata 2024-2026.

76. Wpływ sytuacji geopolitycznej w Ukrainie na pko bank polski s.a.

•           Spółki ukraińskie w grupie kapitałowej pko bank polski s.a.

Grupa Kapitałowa PKO Banku Polskiego S.A. prowadzi działalność na terenie Ukrainy poprzez Grupę Kapitałową KREDOBANK S.A., „Inter-Risk Ukraina” spółkę z dodatkową odpowiedzialnością, Finansową Kompanię „Prywatne Inwestycje" sp. z o.o. i Finansową Kompanię „Idea Kapitał” sp. z o.o.

Testy na utratę wartości KREDOBANK S.A., przeprowadzane metodą zdyskontowanych dywidend w cyklu kwartalnym, w ciągu ostatnich lat wykazywały nadwyżkę wartości użytkowej nad wartością bilansową netto, jednak ze względów ostrożnościowych poziom odpisów na udziały w Kredobank utrzymywany był na niezmienionym poziomie od roku 2015. Test przeprowadzony na dzień 31 marca 2022 roku, uwzględniający ówczesny wpływ wojny w Ukrainie, w połączeniu z zastosowaniem dodatkowego dyskonta w wysokości 25%, związanego z niepewnością co do dalszego rozwoju sytuacji, wykazał konieczność zwiększenia odpisu z tytułu utraty wartości o 52 miliony PLN i obniżenie wartości bilansowej netto akcji KREDOBANK S.A. do 227 milionów PLN. Kolejne testy przeprowadzone w 2022 roku, w tym test sporządzony na dzień 31 grudnia 2022 roku, nie wykazały konieczności zwiększenia poziomu odpisu, potwierdzając tym samym poprawność przyjętych wcześniej głównych założeń stosowanych w modelu wyceny.

•           Zarządzanie ryzykiem w związku z sytuacją w ukrainie

Bank na bieżąco monitoruje regulacje sankcyjne i implementuje je w adekwatnym dla specyfiki swojej działalności zakresie.

W Banku zostały przyjęte do stosowania wytyczne dotyczące finasowania i prowadzenia usług bankowych dla:

•      klientów prowadzących działalność gospodarczą, której model biznesowy bazuje na korzyściach płynących z aktywnego funkcjonowania na rynkach Rosji i Białorusi lub poprzez istotne powiązania (m.in. gospodarcze, osobowe),

•      klientów, którzy są lub mogą zostać objęci sankcjami lub restrykcjami wprowadzonymi w związku z agresją Rosji w Ukrainie.

Bank dokonał analizy portfela kredytów gospodarczych klientów polskich pod kątem ich narażenia na negatywne skutki konfliktu zbrojnego w Ukrainie. Przyjmując jako próg - min. 5% obrotów realizowanych przez klientów z kontrahentami Rosji, Białorusi lub Ukrainy - portfel narażony na ryzyko wynosi około 3,8 miliarda PLN. W ramach wyceny ekspozycji kredytowych, Bank uwzględnił informacje o skali powiązań gospodarczych klientów polskich z kontrahentami z Ukrainy, Białorusi i Rosji, a także dokonał oceny różnych scenariuszy rozwoju sytuacji makroekonomicznej. Ekspozycje tych klientów podlegały klasyfikacji do Fazy 2 i wycenie oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie ich życia. W przypadku oceny, że istnieje małe prawdopodobieństwo wywiązania się przez tych klientów ze swoich zobowiązań kredytowych dokonano przeklasyfikowania ekspozycji do Fazy 3. Ekspozycje detaliczne udzielone obywatelom narodowości rosyjskiej, białoruskiej lub ukraińskiej, które wg stanu na 31 grudnia 2022 roku wyniosły 234 miliony PLN Bank przeklasyfikował do Fazy 2 i wycenił ich ryzyko kredytowe w okresie życia tych kredytów

Na 31 grudnia 2022 roku wartość odpisów na oczekiwane straty kredytowe na ww. portfele wyniosła 111 milionów PLN.

Bank utrzymuje bezpieczny poziom płynności, który umożliwia szybką i skuteczną reakcję na potencjalne zagrożenia.

W okresie 12 miesięcy zakończonych 31 grudnia 2022 roku PKO Bank Polski S.A. na bieżąco monitorował stany gotówkowe w oddziałach i bankomatach Banku ze względu na czasowe zwiększone zainteresowanie wypłatą gotówki (które wynikało z reakcji klientów na wybuch wojny w Ukrainie) oraz podejmował wszelkie możliwe działania, aby umożliwić klientom dostęp do wypłat gotówkowych.

Jednocześnie w związku z działaniami wojennymi w Ukrainie Bank powołał Grupę Wsparcia pod przewodnictwem Szefa Sztabu Kryzysowego, która ma na celu m.in. niedopuszczenie do zakłócenia procesów krytycznych Banku, wymianę informacji w Grupie Kapitałowej Banku, koordynację udzielanej pomocy. Bank na bieżąco podejmuje działania ograniczające zagrożenia związane z wojną w Ukrainie, w szczególności w zakresie zapewnienia dostępności systemów Banku i cyberbezpieczeństwa, zapewnienia ciągłości obsługi gotówkowej oraz pozostałych procesów.

77. Reforma wskaźników stóp procentowych

•           Otoczenie prawne

Na obszarze Unii Europejskiej wyznaczono nowy standard dla opracowywania, udostępniania oraz stosowania wskaźników referencyjnych. Podstawę prawną w tym zakresie stanowi Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 roku w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (dalej „Rozporządzenie BMR”), które m.in.:

•      określa reguły, według których powinny być opracowywane i stosowane przejrzyste, wiarygodne i rzetelne wskaźniki referencyjne,

•      wskazuje rozszerzone mechanizmy kontroli nad wyznaczaniem wskaźników referencyjnych,

•      oczekuje wyznaczania wskaźników referencyjnych co do zasady w oparciu o rzeczywiste transakcje przeprowadzane na danym rynku.

W październiku 2020 roku ISDA, tj. międzynarodowa organizacja wyznaczająca standardy obrotu instrumentami pochodnymi opublikowała tzw. Protokół ISDA, opisujący procedurę zastąpienia w obecnych i nowych transakcjach pochodnych wskaźników z rodziny LIBOR nowymi wskaźnikami wolnymi od ryzyka. Bank przystąpił do tego Protokołu w listopadzie 2020 roku.

10 lutego 2021 roku Unia Europejska opublikowała zmianę do Rozporządzenia BMR, nadającą Komisji Europejskiej lub państwu członkowskiemu Unii kompetencje do wyznaczenia zamiennika dla wskaźnika referencyjnego, który przestanie być opracowywany - w przypadku gdy takie zdarzenie może zagrozić stabilności rynku Unii lub państwa członkowskiego. Zamiennik będzie z mocy prawa zastępować wszystkie odniesienia do wskaźnika, który przestaje być publikowany, we wszystkich umowach oraz instrumentach finansowych, w których brak jest klauzul awaryjnych lub zapisy te nie przewidują rozwiązań na wypadek trwałego zaprzestania publikowania wskaźnika.

W przypadku stawki EURIBOR proces dostosowania stawki do wymogów rozporządzenia BMR zakończony został w czerwcu 2019 roku poprzez rozszerzenie zakresu transakcji używanych do wyznaczenia wysokości wskaźnika i wprowadzenie metody kaskadowej, która pozwala na wyznaczenie wskaźnika przejściowego w przypadku braku transakcji.

5 marca 2021 Financial Conduct Authority (FCA) ogłosił, że po 31 grudnia 2021 roku zaprzestanie publikować wybrane stawki LIBOR z uwagi na niemożność dostosowania ich do wymogów Rozporządzenia BMR. W celu dalszego wykorzystania w umowach i instrumentach finansowych zawartych do końca 2021 roku, stawki LIBOR USD dla terminów 1, 3 i 6 miesięcy będą publikowane do 30 czerwca 2023 roku przy czym trwają konsultacje dotyczące publikowania tych stawek w postaci syntetycznej do końca września 2024 roku, stawki LIBOR GBP w postaci syntetycznej dla terminów 1 i 6 miesięcy będą publikowane do końca marca 2023 roku a dla terminu 3 miesięcy do końca marca 2024 roku, stawki LIBOR JPY w postaci syntetycznej dla terminów 1, 3 i 6 miesięcy publikowane były do końca 2022 roku.

Komisja Europejska w Rozporządzeniu Wykonawczym Komisji (UE) 2021/1847 z 14 października 2021 roku w sprawie wyznaczenia ustawowego zamiennika dla niektórych terminów zapadalności stopy LIBOR dla franka szwajcarskiego (CHF LIBOR), które obowiązuje z mocy prawa i jest od 1 stycznia 2022 roku bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej, wyznaczyła zamienniki dla wskaźników LIBOR CHF. Zamiennikami tymi są odpowiednio 1-miesięczna albo 3-miesięczna stopa składana SARON ze wskazaną wartością spreadu korygującego. Stopa SARON zastąpiła stopę LIBOR CHF w każdej umowie i instrumencie finansowym na terenie Unii Europejskiej, a więc dotyczyło to również polskich kredytobiorców.

W 2020 roku nastąpiła reforma stawki WIBOR i dostosowanie do wymogów Rozporządzenia BMR. Reforma polegała min. na zmianie metodologii kalkulacji stawki w sposób analogiczny do przyjętej dla wskaźnika EURIBOR. Komisja Nadzoru Finansowego w dniu 16 grudnia 2020 roku wydała decyzję o udzieleniu GPW Benchmark S.A. zezwolenia na pełnienie roli administratora kluczowych wskaźników referencyjnych WIBID i WIBOR.

•        Zapowiedź stosowania zamiennika dla wskaźnika WIBOR

Ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom z 7 lipca 2022 roku zapoczątkowała reformę wskaźnika WIBOR. Wskaźnik WIBOR zostanie wycofany i zastąpiony zamiennikiem. Ustawa zawiera prawną delegację do jego ogłoszenia w drodze rozporządzenia. Proces wyznaczenia zamiennika za WIBOR zostanie uregulowany ustawowo. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów zastąpienie stawki WIBOR dotyczyć będzie kontraktów i instrumentów finansowych, które spełniają wymogi określone w Rozporządzeniu BMR. Rozporządzenie Ministra Finansów określi również marżę korygującą oraz datę, od której obowiązywać będzie zamiana.

W lipcu 2022 roku powołana została Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR), której prace mają na celu zapewnienie wiarygodności, przejrzystości i rzetelności opracowywania i stosowania nowego wskaźnika referencyjnej stopy procentowej.

W skład Narodowej Grupy Roboczej wchodzą przedstawiciele Ministerstwa Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju, Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, Banku Gospodarstwa Krajowego, GPW Benchmark, a także przedstawiciele banków, towarzystw funduszy inwestycyjnych, zakładów ubezpieczeń, firm faktoringowych i leasingowych, podmiotów będących emitentami obligacji, w tym korporacyjnych i komunalnych, izb rozliczeniowych.

Prace Narodowej Grupy Roboczej są koordynowane i nadzorowane przez Komitet Sterujący, w skład, którego wchodzą przedstawiciele kluczowych instytucji: Komisji Nadzoru Finansowego, Narodowego Banku Polskiego, Ministerstwa Finansów, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju, a także GPW Benchmark - administratora stóp referencyjnych - oraz Związku Banków Polskich.

Działania NGR prowadzone są w formule projektowej w której wyodrębnione zostały strumienie projektowe i w których pracach aktywnie uczestniczą przedstawiciele PKO Banku Polskiego S.A.

1 września 2022 roku Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej (KS NGR), powołanej w związku z planowaną reformą wskaźników referencyjnych, podjął decyzję o wyborze indeksu WIRON® jako alternatywnego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, który jest kalkulowany na podstawie rzeczywistych transakcji ON (overnight) zawieranych z dużymi przedsiębiorstwami oraz instytucjami finansowymi. Wybór indeksu oraz dobór parametrów do metody jego opracowywania poprzedziły konsultacje publiczne z podmiotami rynku finansowego oraz niefinansowego. Administratorem WIRON® w rozumieniu Rozporządzenia BMR jest GPW Benchmark, wpisany do rejestru Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA). WIRON® ma się stać kluczowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej w rozumieniu rozporządzenia BMR, który stosowany będzie w umowach i instrumentach finansowych.

27 września 2022 roku KS NGR przyjął Mapę Drogową określającą harmonogram działań, których celem jest zastąpienie wskaźnika referencyjnego WIBOR wskaźnikiem WIRON® zgodnie z Rozporządzeniem BMR. Mapa Drogowa wskazuje, iż reforma wskaźników referencyjnych zostanie zrealizowana do końca 2024 roku, z jednoczesnym wdrożeniem w latach 2023-2024 nowej oferty produktów finansowych opartych o WIRON® i pełną gotowością do zaprzestania opracowywania i publikowania wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID® od początku 2025 roku.

•        Dostosowanie Banku

Ewolucja otoczenia prawnego i migracja rynku na wskaźniki referencyjne zgodnie z Rozporządzeniem BMR mają wpływ na działalność Banku poprzez zawarte z klientami i kontrahentami umowy, zmianę wycen instrumentów finansowych i konieczność dostosowania procesów i systemów informatycznych.

Od III kwartału 2020 roku Bank prowadzi międzydyscyplinarny projekt nadzorowany przez Członków Zarządu, dostosowujący do wymogów Rozporządzenia BMR w tym reformy dot. wskaźnika WIBOR oraz m.in. interpretacji i wytycznych Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, w szczególności w zakresie:

•      wypracowania i wdrożenia planu awaryjnego w Banku, w umowach i regulaminach bankowych,

•      dostosowania oferty produktów i usług,

•      dostosowania systemów transakcyjnych, księgowych, analitycznych, ryzyka i raportowych,

•      dostosowania procesu stosowania rachunkowości zabezpieczeń,

•      aneksowania umów i przystąpienia do wyłonionych na rynku standardów,

•      współpracy z sektorem bankowym celem wypracowania jednolitej interpretacji przepisów i standardów ich wdrożenia.

W pracach tego projektu uczestniczą przedstawiciele wielu jednostek organizacyjnych Banku w tym w szczególności odpowiedzialni za obszary produktowe oraz kwestie związane z zarządzaniem ryzkiem oraz finansami. Ze strony spółek uczestniczą przedstawiciele PKO Leasing S.A i PKO Faktoring S.A. Struktura projektu uwzględnia podział na strumienie obejmujące produkty i procesy, w których występuje element stosowania wskaźnika referencyjnego WIBOR oraz cykliczne raportowanie statusów w zakresie poszczególnych strumieni. W obecnej fazie projektu, w Banku trwają intensywne prace związane z dostosowaniem infrastruktury technologicznej, jak również obejmujące przygotowanie procesów wewnętrznych oraz dokumentacji (w tym regulaminów).

Od 1 stycznia 2022 roku Bank kontynuował obsługę portfeli kredytów oraz nowych umów kredytowych wykorzystujących WIBOR i EURIBOR bez zmian.

Bank pracuje nad analizą ryzyk i monitoruje je na bieżąco, niemniej jednak, ze względu na wczesny etap reformy bardziej szczegółowe informacje dotyczące procesu przejścia będą przedstawiane w miarę postępu prac nad reformą wskaźnika WIBOR. Ponadto, ze względu na brak formalnych informacji w zakresie potencjalnego zdarzenia regulacyjnego, o którym mowa w art. 23c ust. 1 BMR, brak rozporządzenia Ministra Finansów, o którym mowa w art. 61c ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 roku o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym dotyczącego zamiennika lub choćby projektu takiego rozporządzenia, brak informacji o wysokości spreadu korygującego lub sposobie wyliczenia tego spreadu jak również brak rynku instrumentów zabezpieczających oraz biorąc pod uwagę obecny etap prac Narodowej Grupy Roboczej i realizacji mapy drogowej, aktualnie nie jest możliwe oszacowanie skutków finansowych reformy wskaźnika WIBOR.

Poniższe tabele przedstawiają ekspozycję Banku na 31 grudnia 2022 roku na istotne rodzaje stóp procentowych będących przedmiotem wpływu reformy wskaźników referencyjnych stóp procentowych, których przejście na zmienione wskaźniki nie zostało jeszcze dokonane.

Aktywa finansowe

 

31.12.2022

WIBOR PLN

Należności od banków

3 674

Papiery wartościowe

12 660

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

142 029

Suma aktywów

158 363

 

Zobowiązania finansowe oraz pozabilansowe

 

31.12.2022

WIBOR PLN

Zobowiązania wobec klientów

6 830

Zobowiązania podporządkowane

2 781

Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje

412

Suma zobowiązań

10 023

Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

32 051

 

NOMINAŁ instrumentów pochodnych

 

31.12.2022

WIBOR PLN

Pochodne instrumenty zabezpieczające

82 258

 -Kupno (noga zmienna kupno)

2 457

- Sprzedaż (noga zmienna sprzedaż)

79 801

Pozostałe instrumenty pochodne

184 399

 -Kupno (noga zmienna kupno)

93 143

- Sprzedaż (noga zmienna Sprzedaż)

91 256

 

W zakresie umów kredytowych wykorzystujących LIBOR zawartych przed 1 stycznia 2022 roku obsługa odbywała się z zastosowaniem zamiennika wskazanego przez Komisję Europejską dla CHF i wskaźników „pomostowych” dostępnych do 30 czerwca 2023 roku dla USD i do 31 grudnia 2022 roku dla GBP. Pojedyncze umowy wykorzystujące LIBOR EUR zostały aneksowane do wskaźnika EURIBOR. Dla nowych kredytów udzielanych Klientom korporacyjnym w walutach obcych opartych o zmienne stopy procentowe wykorzystane są nowe wskaźniki referencyjne, tzw. stopy wolne od ryzyka, np. SARON dla CHF, SOFR dla USD, SONIA dla GBP, przy czym zależnie od charakteru produktu naliczanie odsetek odbywa się to w trybie dziennym lub z zastosowaniem mechanizmu składania stóp procentowych „z góry”, tj. w oparciu o stawki historyczne lub „z dołu”, tj. na koniec okresu odsetkowego. W zakresie transakcji rynku finansowego Bank, jak wspomniano wcześniej, przystąpił do Protokołu ISDA i prowadzi obsługę i rozliczenie transakcji zgodnie z tym standardem, tj. z zastosowaniem składanych stóp wolnych od ryzyka.

Poniższe tabele przedstawiają ekspozycję Banku na istotne rodzaje stóp procentowych będących przedmiotem wpływu reformy wskaźników referencyjnych stóp procentowych, których przejście na zmienione wskaźniki po 31 grudnia 2021 roku zostało dokonane.

Aktywa finansowe

Waluta w przeliczeniu na PLN

31.12.2022

SARON CHF

SONIA GBP

SOFR USD

RAZEM

Kredyty i pożyczki udzielone klientom

8 896

12

681

9 589

Suma aktywów

8 896

12

681

9 589

 

Zobowiązania finansowe oraz pozabilansowe

Waluta w przeliczeniu na PLN

31.12.2022

SARON CHF

SONIA GBP

SOFR USD

RAZEM

Zobowiązania wobec klientów

2

2

155

159

Rezerwa na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancje

3

-

5

8

Suma zobowiązań

5

2

160

167

Udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne

118

-  

3 063

3 181

 

NOMINAŁ instrumentów pochodnych

Waluta w przeliczeniu na PLN

31.12.2022

SARON CHF

SONIA GBP

SOFR USD

RAZEM

Pochodne instrumenty zabezpieczające

1 073

-

355

1 428

 -Kupno (noga zmienna kupno)

-

-

355

355

- Sprzedaż (noga zmienna sprzedaż)

1 073

-

-

1 073

Pozostałe instrumenty pochodne

10 616

-

1 940

12 556

 -Kupno (noga zmienna kupno)

5 300

-

1 244

6 544

- Sprzedaż (noga zmienna Sprzedaż)

5 316

-

696

6 012

•        rachunkowość zabezpieczeń

Zmiany w MSSF umożliwiają przyjęcie założenia, że przyszłe przepływy pieniężne – mimo że będą w przyszłości podlegały zmianom w wyniku przejścia na alternatywne stawki referencyjne – są nadal wysoce prawdopodobne i tym samym możliwe jest utrzymanie dotychczasowych powiązań zabezpieczających.

78.            Zdarzenia, które wystąpiły po dniu, na który sporządzono sprawozdanie finansowe

1.       1 lutego 2023 roku, w ramach emisji inauguracyjnej, Bank wyemitował 3-letnie obligacje uprzywilejowane w formacie „Senior Preferred Notes” o łącznej wartości 750 mln EUR, z możliwością wykonania wcześniejszego wykupu po dwóch latach od emisji. Kupon emisji jest stały, na poziomie 5,625%, płatny rocznie do daty wcześniejszego wykupu, a po tym czasie zmienny, z płatnościami kwartalnymi. Agencja Moody’s Investors Service przyznała emisji rating na poziomie A3. Obligacje dopuszczone zostały do obrotu na rynku regulowanym na Giełdzie Papierów Wartościowych w Luksemburgu.

2.       16 lutego 2023 roku opublikowana została opinia Rzecznika Generalnego w sprawie C-520/21 dotyczącej możliwości dochodzenia przez konsumentów i banki roszczeń wykraczających poza świadczenia pieniężne spełnione na podstawie umowy kredytu, której nieważność została stwierdzona przez Sąd. Rzecznik Generalny uznał, iż:

•        w zakresie roszczeń konsumenta – nie stoją one w sprzeczności z Dyrektywą, jednak zasadność takich roszczeń musiałaby wynikać z przepisów prawa krajowego i decyzja w tym zakresie należy do sądu krajowego. Rzecznik Generalny podkreślił, że nie oznacza to, że roszczenia konsumentów muszą zostać uwzględnione, a sądy krajowe mogą również skorzystać z przysługującej im kompetencji do oddalenia takiego powództwa, gdy stanowi ono nadużycie prawa.

•        w zakresie roszczeń banków –  przepisy Dyrektywy sprzeciwiają się możliwości występowania przez Bank z takimi roszczeniami wobec Konsumentów.

Rzecznik nie wypowiada się natomiast bezpośrednio o innych potencjalnych formułach rozliczenia wartości pieniądza w czasie, w szczególności nie formułuje jednoznacznej tezy na temat sposobu definiowania pojęcia „kapitału”, podlegającego zwrotowi.

W ocenie Banku, opinia Rzecznika Generalnego TSUE stanowi zdarzenie następujące po dacie sprawozdawczej niewymagające dokonania korekt zgodnie z MSR 10 Zdarzenia po zakończeniu okresu sprawozdawczego, z uwagi na fakt, iż:

•        opinia Rzecznika ma charakter niewiążący,

•        sprawa, w której zadane zostały pytania prejudycjalne do sprawy C-520/21 nie dotyczy roszczeń Banku. Roszczenia Banku przeciwko klientowi zostały zgłoszone w innej sprawie, w której także zadano pytania prejudycjalne o treści analogicznej do sprawy C-520/21. Sprawa ta jest zarejestrowana pod sygnaturą C-756/22,

•        brak możliwości przewidzenia ostatecznego wyniku rozstrzygnięcia TSUE, w szczególności brak pewności, czy orzeczenie TSUE będzie zawierało jednoznaczne instrukcje, czy jedynie ogólne wytyczne pozostawiające sądom krajowym ocenę i decyzję co do szczegółowych rozwiązań,

•        niepewność co do przyszłej praktyki sądów krajowych w zakresie wykonywania orzeczeń TSUE.

W opinii Banku, opinia Rzecznika nie może stanowić podstawy do ujęcia jej skutków w koszcie ryzyka prawnego dotyczącego kredytów hipotecznych w CHF w niniejszym sprawozdaniu finansowym.

Natomiast w ocenie Banku:

1)      Poziom rozpoznanych przez Banku dodatkowych kosztów z tytułu ryzyka prawnego, będzie zależał w głównej mierze od zachowań klientów tj. czy liczba pozwów wnoszonych przez klientów będzie zgodna z bieżącymi założeniami modelu, czy też opinia rzecznika TSUE będzie miała istotny wpływ na zwiększenie liczby pozwów. Opinia Rzecznika oraz późniejsze rozstrzygnięcie TSUE mogą skutkować negatywnymi tendencjami wpływającymi na poziom szacowanego ryzyka, wynikającego ze zwiększonej skłonności klientów do pozwów sądowych.

2)      Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania finansowego, Bank nie jest w stanie oszacować potencjalnego wpływu tych czynników poza analizą wrażliwości zaprezentowaną w nocie Koszt ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach wymienialnych.

3)      Na dzień publikacji niniejszego sprawozdania finansowego, Bank nie jest w stanie oszacować wpływu potencjalnych roszczeń klientów wykraczających poza zwrot świadczeń pieniężnych.

W opinii Zarządu Banku, posiadane informacje na dzień 31 grudnia 2022 roku nie wskazują na ryzyko naruszenia wymaganych przepisami prawa minimalnych poziomów adekwatności kapitałowej, ani na zagrożenie co do przyjętego w sprawozdaniu finansowym założenia o kontynuacji działalności.

3.       27 lutego 2023 roku, po uzyskaniu niezbędnych zgód korporacyjnych, Bank zawarł z kontrahentem umowę gwarancji zapewniającej nierzeczywistą ochronę kredytową w odniesieniu do portfela wyselekcjonowanych korporacyjnych wierzytelności kredytowych Banku, zgodnie z rozporządzeniem CRR.

Całkowita wartość portfela wierzytelności Banku objętego tą gwarancją wynosi ponad 12 292 miliony PLN, a portfel składa się z portfela obligacji o wartości 1 515 milionów PLN („Portfel A”) oraz portfela pozostałych wierzytelności o wartości 10 777 milionów PLN („Portfel B”). Wskaźnik pokrycia gwarancją wynosi 100% - w odniesieniu do Portfela A oraz 80% - w odniesieniu do Portfela B, w związku z czym całkowita kwota Gwarancji wynosi 10 137 milionów PLN. Maksymalny okres obowiązywania gwarancji wynosi 60 miesięcy, przy czym Bank uprawniony jest do jej wypowiedzenia przed upływem okresu jej obowiązywania.

 

Podpisy wszystkich Członków Zarządu Banku

 

 

 

 

 

{#pawel.gruza@pkobp.pl}

 

 

Wiceprezes Zarządu kierujący pracami Zarządu

Paweł Gruza

 

 

 

 

{#maciej.brzozowski@pkobp.pl}

 

{#marcin.eckert@pkobp.pl}

Wiceprezes Zarządu

Maciej Brzozowski

 

Wiceprezes Zarządu

Marcin Eckert

 

 

 

{#wojciech.iwanicki@pkobp.pl}

 

{#andrzej.kopyrski@pkobp.pl}

Wiceprezes Zarządu

Wojciech Iwanicki

 

 

Wiceprezes Zarządu

Andrzej Kopyrski

 

 

 

{#maks.kraczkowski@pkobp.pl}

 

{#mieczyslaw.krol@pkobp.pl}

Wiceprezes Zarządu

Maks Kraczkowski

 

 

 

 

Wiceprezes Zarządu

Mieczysław Król

 

 

 

 

{#artur.kurcweil@pkobp.pl}

 

{#piotr.mazur@pkobp.pl}

 

 

Wiceprezes Zarządu

Artur Kurcweil

 

 

Wiceprezes Zarządu

Piotr Mazur

 

 

 

 

 

Podpis osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych

 

 

{#danuta.szymanska@pkobp.pl}

Danuta Szymańska

Dyrektor Pionu Rachunkowości

Biblioteka czcionek: