|
Sprawozdanie niezależnego
biegłego rewidenta z badania
|
Dla Walnego Zgromadzenia i Rady
Nadzorczej
ING Banku Śląskiego S.A.
Sprawozdanie
z badania rocznego |
Opinia |
Przeprowadziliśmy badanie załączonego rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A. („Grupa Kapitałowa”), w której jednostką dominującą jest ING Bank Śląski S.A. („Jednostka dominująca”), które zawiera:
• skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2022 r.;
sporządzone za rok obrotowy od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r.:
• skonsolidowany rachunek zysków i strat;
• skonsolidowane sprawozdanie z całkowitych dochodów;
• skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym;
• skonsolidowane sprawozdanie z przepływów pieniężnych;
oraz
• politykę rachunkowości oraz dodatkowe noty objaśniające
(„skonsolidowane sprawozdanie finansowe”).
Naszym zdaniem, załączone skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej:
• przedstawia rzetelny i jasny obraz skonsolidowanej sytuacji majątkowej i finansowej Grupy Kapitałowej na dzień 31 grudnia 2022 r., skonsolidowanych finansowych wyników działalności oraz skonsolidowanych przepływów pieniężnych za rok obrotowy zakończony tego dnia, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską („MSSF UE”) oraz przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości;
• jest zgodne, we wszystkich istotnych aspektach, co do formy i treści z obowiązującymi Grupę Kapitałową przepisami prawa oraz statutem Jednostki dominującej.
Niniejsza opinia jest spójna z naszym sprawozdaniem dodatkowym dla Komitetu Audytu, które wydaliśmy dnia 17 marca 2023 r.
|
Podstawa opinii |
Nasze badanie przeprowadziliśmy stosownie do postanowień:
• Krajowych Standardów Badania w brzmieniu Międzynarodowych Standardów Badania przyjętych przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów („KSB”);
• ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym („ustawa o biegłych rewidentach”);
• rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego, uchylającego decyzję Komisji 2005/909/WE („rozporządzenie UE”);
• innych obowiązujących przepisów prawa.
Nasza odpowiedzialność zgodnie z tymi standardami i regulacjami została opisana w sekcji Odpowiedzialność biegłego rewidenta za badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Uważamy, że dowody badania, które uzyskaliśmy są wystarczające i odpowiednie, aby stanowić podstawę dla naszej opinii.
Niezależność i etyka |
Jesteśmy niezależni od Grupy Kapitałowej zgodnie z Międzynarodowym kodeksem etyki zawodowych księgowych (w tym Międzynarodowymi standardami niezależności) Rady Międzynarodowych Standardów Etycznych dla Księgowych („Kodeks IESBA”), przyjętym uchwałą Krajowej Rady Biegłych Rewidentów („KRBR”) oraz z innymi wymogami etycznymi, które mają zastosowanie do naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego w Polsce i spełniliśmy wszystkie obowiązki etyczne wynikające z tych wymogów i Kodeksu IESBA. W trakcie badania kluczowy biegły rewident oraz firma audytorska pozostali niezależni od Grupy Kapitałowej zgodnie z wymogami niezależności określonymi w ustawie o biegłych rewidentach oraz w rozporządzeniu UE.
Kluczowe sprawy badania |
Kluczowe sprawy badania są to sprawy, które według naszego zawodowego osądu były najbardziej znaczące podczas naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego za bieżący okres sprawozdawczy. Obejmują one najbardziej znaczące ocenione rodzaje ryzyka istotnego zniekształcenia, w tym ocenione rodzaje ryzyka istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem. Do spraw tych odnieśliśmy się w kontekście naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego jako całości, a przy formułowaniu naszej opinii podsumowaliśmy naszą reakcję na te rodzaje ryzyka. Nie wyrażamy osobnej opinii na temat tych spraw. Zidentyfikowaliśmy następujące kluczowe sprawy badania:
|
Oczekiwane straty kredytowe dotyczące kredytów i innych należności udzielonych klientom wycenianych według zamortyzowanego kosztu |
|
Wartość bilansowa brutto kredytów i innych należności udzielonych klientom wycenianych według zamortyzowanego kosztu wyniosła 158 243,8 mln zł na dzień 31 grudnia 2022 r., odpis na oczekiwane straty kredytowe wyniósł na dzień 31 grudnia 2022 r. 3 269,2 mln zł. Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe dotyczące wyżej wymienionego portfela wyniósł minus 706,7 mln zł za 2022 r. (Nota 21 oraz nota 9 do skonsolidowanego sprawozdania finansowego). |
|
Kluczowa sprawa badania |
Nasza reakcja |
Kredyty i inne należności udzielone klientom wyceniane są według zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem odpisów na oczekiwane straty kredytowe. W procesie szacowania odpisów wyróżnia się dwa zasadnicze etapy – identyfikację przesłanek utraty wartości lub istotnego wzrostu ryzyka kredytowego oraz pomiar oczekiwanych strat kredytowych. Przesłanki utraty wartości oraz istotnego wzrostu ryzyka kredytowego identyfikowane są głównie na podstawie terminowości obsługi zadłużenia, sytuacji ekonomiczno-finansowej kredytobiorców oraz aktualnego poziomu prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania w porównaniu do wartości tego parametru na moment początkowego ujęcia ekspozycji, natomiast odpisy na oczekiwane straty kredytowe są szacowane indywidualnie oraz dla portfeli jednorodnych przy wykorzystaniu metod statystycznych na podstawie parametrów ryzyka. Znaczącymi założeniami dla metody portfelowej są parametry ryzyka, takie jak prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania (PD), strata w momencie niewykonania zobowiązania (LGD), czy wartość ekspozycji na moment niewykonania zobowiązania (EAD), a także kryteria/progi alokacji do kategorii ryzyka (koszyków), które są wyznaczane dla jednorodnych grup należności kredytowych w oparciu o dane historyczne, przy uwzględnieniu oczekiwanych warunków makroekonomicznych. Odpisy stanowią szacunek strat kredytowych oczekiwanych w odniesieniu do należności kredytowych na dzień sprawozdawczy w horyzoncie 12 miesięcy bądź całego okresu życia ekspozycji. Pomiar odpisów na oczekiwane straty kredytowe wymaga od Zarządu Jednostki dominującej zastosowania znaczących osądów i przyjęcia istotnych założeń, w szczególności co do identyfikacji przesłanek utraty wartości, istotnego wzrostu ryzyka kredytowego, doboru danych do wyznaczenia parametrów modelu statystycznego |
Nasze procedury badania, przeprowadzone przy wsparciu naszych własnych specjalistów z zakresu zarządzania ryzykiem finansowym oraz systemów informatycznych, obejmowały między innymi: • ocenę stosowanej przez Grupę Kapitałową metodyki szacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe pod kątem zgodności z wymogami odpowiednich standardów sprawozdawczości finansowej; • ocenę zaprojektowania i wdrożenia oraz testowanie skuteczności działania kluczowych kontroli wewnętrznych, w tym kontroli w środowisku informatycznym, stosowanych w procesie identyfikacji zdarzeń powodujących utratę wartości bądź istotny wzrost ryzyka kredytowego oraz kalkulacji odpisów na oczekiwane straty kredytowe; • procedury analityczne w zakresie struktury i dynamiki zmian salda należności kredytowych oraz parametrów odzwierciedlających jakość portfela kredytowego oraz poziom odpisów (np. udział kredytów przeterminowanych, wskaźnik pokrycia odpisami), mające na celu identyfikację grup należności kredytowych z niedoszacowanymi odpisami na oczekiwane straty kredytowe; • analizę poprawności alokacji kredytów i pożyczek udzielonych klientom do koszyków z uwzględnieniem kryteriów jakościowych i ilościowych; • krytyczną ocenę założeń oraz danych wejściowych przyjętych dla testów retrospektywnych przeprowadzonych przez Grupę Kapitałową w zakresie adekwatności oczekiwanych strat kredytowych;
|
|
oraz oczekiwanych scenariuszy makroekonomicznych i prawdopodobieństwa ich wystąpienia. Ponadto, w odniesieniu do kredytów ocenianych indywidualnie, znaczące osądy i założenia dotyczą scenariuszy odzysku oraz wyceny zabezpieczeń, czy też przyjętych przez Bank terminów planowanych przepływów pieniężnych. Stosunkowo niewielka zmiana powyższych założeń i innych istotnych parametrów modelu może mieć znaczący wpływ na szacunek odpisu z tytułu oczekiwanych strat kredytowych.
Począwszy od wybuchu pandemii COVID-19, wojny w Ukrainie oraz wysokiej inflacji, która wpłynęła na wzrost stóp bazowych otoczenie gospodarcze podlega istotnym wahaniom, czego wyrazem są obserwowane zmiany wskaźników makroekonomicznych, jak również zmiany zależności pomiędzy wskaźnikami makroekonomicznymi i parametrami ryzyka kredytowego portfeli. W efekcie w ciągu ostatnich trzech lat istotnie wzrosła niepewność szacunku oczekiwanych strat kredytowych, co wymagało od Zarządu Jednostki dominującej zastosowania zwiększonej dozy osądu w zakresie założeń modelu oczekiwanych strat kredytowych, takich jak scenariusze makroekonomiczne oraz korekty eksperckie w modelu strat oczekiwanych. Obszar ten uznaliśmy za kluczową sprawę badania, ponieważ szacowanie odpisów na oczekiwane straty kredytowe wiąże się ze znaczącym nieodłącznym ryzykiem błędów oraz oszustwa, a także niepewnością i wymaga od Zarządu Jednostki dominującej zastosowania istotnego osądu oraz, biorąc pod uwagę wielkość portfela kredytowego, ma istotny wpływ na sprawozdanie finansowe.
|
• ocenę adekwatności odpisów na oczekiwane straty w horyzoncie 12 miesięcy poprzez odniesienie do strat kredytowych realizowanych na poszczególnych portfelach jednorodnych w przeszłości; • dla należności istotnych analizowanych indywidualnie na podstawie wybranej próby, ocenę poprawności identyfikacji istotnego wzrostu ryzyka kredytowego oraz dowodów utraty wartości, a dla aktywów z utratą wartości krytyczną ocenę znaczących założeń przyjętych przez Grupę Kapitałową oraz niezależne przeliczenie wartości odpisów; • niezależną rekalkulację wybranych parametrów statystycznych na wybranej próbie ekspozycji oraz modeli; • ocenę kompletności i poprawności ujawnień w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w zakresie istotnych osądów i szacunków dotyczących oczekiwanych strat kredytowych oraz przyjętych założeń makroekonomicznych, jak również analizy wrażliwości poziomu oczekiwanych strat kredytowych względem znaczących założeń zastosowanych w modelu.
|
|
Ryzyko prowadzenia działalności, sprawy sporne i reklamacje klientów (kredyty indeksowane w CHF) |
|
Na dzień 31 grudnia 2022 r. na podstawie aktualizacji oczekiwanych kontraktowych przepływów pieniężnych z tytułu udzielonych kredytów indeksowych do CHF Grupa Kapitałowa obniżyła wartość bilansową brutto tych kredytów o kwotę 581,6 mln zł z. Ponadto, kwota rezerw na spłacone kredyty indeksowane do CHF wyniosła 53,7 mln zł na dzień 31 grudnia 2022 r. Powyższe tematy zostały zaprezentowane w Notach 3.6 i 32 skonsolidowanego sprawozdania finansowego. |
|
Kluczowa sprawa badania |
Nasza reakcja |
Podmioty Grupy Kapitałowej działające na rynkach regulowanych narażone są na ryzyko zmian w interpretacji przepisów prawa oraz zdarzenia (inne niż wynikające z ryzyka kredytowego), które mogą skutkować niższymi niż umowne przepływami pieniężnymi z kontraktów finansowych z klientami lub ujawnieniem się, wynikającego ze zdarzeń przeszłych, obowiązku lub zobowiązania, których uregulowanie będzie wymagać wydatkowania środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne („kwota ryzyka”). Na dzień 31 grudnia 2022 r. w szczególności odnosi się to do skutków wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („TSUE”) z dnia 3 października 2019 r. (sprawa C-260/18). W wyniku powyższego wyroku Grupa Kapitałowa obserwuje rosnący z roku na rok napływ pozwów wnoszonych przez kredytobiorców, którzy zaciągnęli w przeszłych latach kredyty hipoteczne indeksowane do CHF („kredyty CHF”). Grupa Kapitałowa oceniła, iż dalszy wzrost liczby pozwów może utrzymać się przez pewien czas w przyszłości, co przy kształtującej się linii orzeczniczej w tym zakresie może skutkować niższymi oczekiwanymi przepływami pieniężnymi z tytułu kredytów CHF niż te wynikające z zawartych umów, a tym samym stratą dla Grupy Kapitałowej. W celu oszacowania oczekiwanych przepływów pieniężnych z portfela kredytów CHF Grupa Kapitałowa dokonała oszacowania spodziewanej straty biorąc pod uwagę zarówno drogę sądową kończącą się unieważnieniem umowy kredytowej, jak i możliwość zawierania ugód z klientami i przyjmując znaczące założenia odnośnie spodziewanej liczby wyroków unieważniających oraz szacując skalę możliwych ugód z klientami. Oszacowanie skutków ryzyka prawnego wynikającego z kredytów indeksowanych do CHF wymaga zastosowania przez Zarząd Jednostki Dominującej istotnej dozy osądu, a |
Nasze procedury badania obejmowały między innymi: • ocenę polityki rachunkowości i metodyki kalkulacji szacunków Grupy Kapitałowej w odniesieniu do ujęcia w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym skutków finansowych wyroku TSUE oraz innych ryzyk prowadzenia działalności, spraw spornych i reklamacji klientów; • ocenę funkcjonowania i skuteczności działania kontroli wewnętrznych w zakresie identyfikacji, monitorowania i dokonywania szacunku ryzyka prowadzenia działalności oraz ryzyka wynikającego ze spraw spornych z klientami; • analizę korespondencji, raportów i zaleceń pokontrolnych otrzymanych przez Grupę Kapitałową od organów regulacyjnych; • analizę bazy zdarzeń ryzyka operacyjnego w celu identyfikacji istotnych zdarzeń mogących mieć wpływ na sprawozdanie finansowe; • analizę skarg i reklamacji zgłoszonych przez klientów oraz ich wpływu (w tym potencjalnego) na Grupę Kapitałową; • analizę potwierdzeń spraw sądowych otrzymanych od zewnętrznych kancelarii reprezentujących Grupę Kapitałową w tych postępowaniach oraz dokonanego przez te kancelarie szacunku skutków finansowych wynikających z tych spraw; • ocenę racjonalności założeń przyjętych przez Grupę Kapitałową w zakresie szacunku pomniejszenia wartości bilansowej brutto kredytów związanego z ryzykiem prawnym, takich jak, liczba spodziewanych ekspozycji, których oczekiwane przepływy pieniężne będą podlegały zmianom w wyniku |
|
|
także istotnego zaangażowania i uwagi audytora w procesie badania z uwagi na niepewność założeń wpływających na wysokość korekty wartości bilansowej brutto kredytów. Z powyższych powodów dokonanie wiarygodnego szacunku kwoty ryzyka oraz odpowiednie ujawnienia w tym zakresie w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej uznaliśmy za kluczową sprawę badania. |
unieważnienia lub ugody. Procedura ta obejmowała również, między innymi: - weryfikacja poprawności istotnych danych wejściowych wykorzystanych do sporządzenia szacunku poprzez ich uzgodnienie do odpowiednich systemów informatycznych Grupy Kapitałowej; - przeliczenie szacowanych skutków finansowych dla Grupy Kapitałowej w przypadku zastosowania scenariusza unieważnienia umowy lub ugody z klientem; - analizę wrażliwości szacunków na zmiany w znaczących założeniach oraz biorąc pod uwagę powyższe, ocenę czy przyjęty poziom istotnych założeń wskazuje na stronniczość Zarządu; • ocenę kompletności i poprawności ujawnień wymaganych przez Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej, które są związane z zaprezentowanymi szacunkami. |
|
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej Jednostki dominującej za skonsolidowane sprawozdanie finansowe |
|||
Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego przedstawiającego rzetelny i jasny obraz zgodnie z MSSF UE, przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz z obowiązującymi Grupę Kapitałową przepisami prawa i statutem Jednostki dominującej, a także za kontrolę wewnętrzną, którą Zarząd Jednostki dominującej uznaje za niezbędną, aby zapewnić sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego niezawierającego istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem.
Sporządzając skonsolidowane sprawozdanie finansowe Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za ocenę zdolności Grupy Kapitałowej do kontynuowania działalności, ujawnienie, jeżeli ma to zastosowanie, kwestii związanych z kontynuacją działalności oraz za przyjęcie założenia kontynuacji działalności jako podstawy rachunkowości, z wyjątkiem sytuacji kiedy Zarząd Jednostki dominującej albo zamierza dokonać likwidacji Grupy Kapitałowej, zaniechać prowadzenia działalności, albo gdy nie ma żadnej realnej alternatywy dla likwidacji lub zaniechania prowadzenia działalności.
Zgodnie z ustawą z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości („ustawa o rachunkowości”), Zarząd oraz członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są zobowiązani do zapewnienia, aby skonsolidowane sprawozdanie finansowe spełniało wymagania przewidziane w tej ustawie. Członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są odpowiedzialni za nadzór nad procesem sprawozdawczości finansowej Grupy Kapitałowej.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta za badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego |
Celem badania jest uzyskanie racjonalnej pewności, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe jako całość nie zawiera istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem oraz wydanie sprawozdania z badania zawierającego naszą opinię. Racjonalna pewność jest wysokim poziomem pewności, ale nie gwarantuje, że badanie przeprowadzone zgodnie z KSB zawsze wykryje istniejące istotne zniekształcenie. Zniekształcenia mogą powstawać na skutek oszustwa lub błędu i są uważane za istotne, jeżeli można racjonalnie oczekiwać, że pojedynczo lub łącznie mogłyby wpłynąć
|
na decyzje ekonomiczne użytkowników podejmowane na podstawie skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Zakres badania nie obejmuje zapewnienia co do przyszłej rentowności Grupy Kapitałowej ani efektywności lub skuteczności prowadzenia jej spraw przez Zarząd Jednostki dominującej, obecnie lub w przyszłości.
Podczas badania zgodnego z KSB stosujemy zawodowy osąd i zachowujemy zawodowy sceptycyzm, a także:
• identyfikujemy i szacujemy ryzyka istotnego zniekształcenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego spowodowanego oszustwem lub błędem, projektujemy i przeprowadzamy procedury badania odpowiadające tym ryzykom i uzyskujemy dowody badania, które są wystarczające i odpowiednie, aby stanowić podstawę dla naszej opinii. Ryzyko niewykrycia istotnego zniekształcenia wynikającego z oszustwa jest większe niż istotnego zniekształcenia wynikającego z błędu, ponieważ oszustwo może obejmować zmowę, fałszerstwo, celowe pominięcie, wprowadzenie w błąd lub obejście systemu kontroli wewnętrznej;
• uzyskujemy zrozumienie kontroli wewnętrznej stosownej dla badania w celu zaprojektowania procedur badania, które są odpowiednie w danych okolicznościach, ale nie w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności działania kontroli wewnętrznej Grupy Kapitałowej;
• oceniamy odpowiedniość zastosowanych zasad (polityki) rachunkowości oraz zasadność szacunków księgowych oraz powiązanych z nimi ujawnień dokonanych przez Zarząd Jednostki dominującej;
• wyciągamy wniosek na temat odpowiedniości zastosowania przez Zarząd Jednostki dominującej zasady kontynuacji działalności jako podstawy rachunkowości oraz, na podstawie uzyskanych dowodów badania, oceniamy, czy istnieje istotna niepewność związana ze zdarzeniami lub okolicznościami, które mogą poddawać w znaczącą wątpliwość zdolność Grupy Kapitałowej do kontynuacji działalności. Jeżeli dochodzimy do wniosku, że istnieje istotna niepewność, wymagane jest od nas zwrócenie uwagi w sprawozdaniu z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego na powiązane ujawnienia w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym lub, jeżeli takie ujawnienia są nieodpowiednie, modyfikujemy naszą opinię. Nasze wnioski są oparte na dowodach badania uzyskanych do dnia sporządzenia sprawozdania z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Przyszłe zdarzenia lub warunki mogą spowodować, że Grupa Kapitałowa zaprzestanie kontynuacji działalności;
• oceniamy ogólną prezentację, strukturę i treść skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w tym ujawnienia, a także czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe odzwierciedla stanowiące ich podstawę transakcje i zdarzenia w sposób zapewniający rzetelną prezentację;
• uzyskujemy wystarczające i odpowiednie dowody badania odnośnie informacji finansowych jednostek lub działalności gospodarczych wewnątrz Grupy Kapitałowej w celu wyrażenia opinii na temat skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Jesteśmy odpowiedzialni za kierowanie, nadzór i przeprowadzenie badania Grupy Kapitałowej i pozostajemy wyłącznie odpowiedzialni za naszą opinię z badania.
Przekazujemy Komitetowi Audytu Jednostki dominującej informacje między innymi o planowanym zakresie i terminie przeprowadzenia badania oraz znaczących ustaleniach badania, w tym wszelkich znaczących słabościach kontroli wewnętrznej, które zidentyfikujemy podczas badania.
Przekazujemy Komitetowi Audytu Jednostki dominującej oświadczenie, że przestrzegaliśmy stosownych wymogów etycznych dotyczących niezależności oraz informujemy o wszystkich powiązaniach i innych sprawach, które mogłyby być racjonalnie uznane za stanowiące zagrożenie dla naszej niezależności, a tam gdzie ma to zastosowanie, informujemy o działaniach podjętych w celu wyeliminowania zagrożeń lub zastosowanych zabezpieczeniach.
Spośród spraw przekazywanych Komitetowi Audytu Jednostki dominującej wskazaliśmy te sprawy, które były najbardziej znaczące podczas badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego za bieżący okres sprawozdawczy uznając je za kluczowe sprawy badania. Opisujemy te sprawy w naszym sprawozdaniu z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego, chyba że przepisy
|
prawa lub regulacje zabraniają ich publicznego ujawnienia lub gdy, w wyjątkowych okolicznościach, ustalimy, że sprawa nie powinna być komunikowana w naszym sprawozdaniu, ponieważ można byłoby racjonalnie oczekiwać, że negatywne konsekwencje wynikające z jej ujawnienia przeważyłyby korzyści takiej informacji dla interesu publicznego.
Inne informacje |
Na inne informacje składają się:
• wybrane dane finansowe;
• sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego w 2022 roku („Sprawozdanie z działalności”), wraz z zawartym w nim listem Prezesa Zarządu, oświadczeniem Zarządu Jednostki dominującej odnośnie sporządzenia jednostkowego sprawozdania finansowego ING Banku Śląskiego SA i skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego SA oraz Sprawozdania z działalności, informacją Zarządu Jednostki Dominującej o dokonaniu wyboru firmy audytorskiej oraz oświadczeniem o stosowaniu ładu korporacyjnego, które jest wyodrębnioną częścią tego Sprawozdania z działalności;
• odrębne sprawozdanie na temat informacji niefinansowych Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A. w 2022 roku, o którym mowa w art. 55 ust. 2c ustawy o rachunkowości;
• oświadczenie Rady Nadzorczej dotyczące Komitetu Audytu; oraz
• Sprawozdanie Rady Nadzorczej z wyników oceny rocznego sprawozdania finansowego ING Banku Śląskiego S.A. za 2022 rok; oraz,
• Ocena działalności Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A. w 2022 r. sporządzona przez Radę Nadzorczą.
(razem „inne informacje”).
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej Jednostki dominującej
Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za inne informacje zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa.
Zarząd oraz członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie z działalności wraz z oświadczeniem o stosowaniu ładu korporacyjnego oraz sprawozdanie na temat informacji niefinansowych, o którym mowa w art. 55 ust. 2c ustawy o rachunkowości, spełniały wymagania przewidziane w ustawie o rachunkowości.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta
Nasza opinia z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie obejmuje innych informacji.
W związku z badaniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego naszym obowiązkiem jest zapoznanie się z innymi informacjami, i czyniąc to, rozważenie, czy nie są one istotnie niespójne ze skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym, z naszą wiedzą uzyskaną w trakcie badania, lub w inny sposób wydają się być istotnie zniekształcone. Jeżeli na podstawie wykonanej pracy stwierdzimy istotne zniekształcenie w innych informacjach, to jesteśmy zobowiązani poinformować o tym w naszym sprawozdaniu z badania.
Naszym obowiązkiem zgodnie z wymogami ustawy o biegłych rewidentach jest również wydanie opinii, czy sprawozdanie z działalności zostało sporządzone zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa oraz czy jest zgodne z informacjami zawartymi w rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Ponadto zgodnie z wymogami ustawy o biegłych rewidentach jesteśmy zobowiązani do wydania opinii, czy Grupa Kapitałowa w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego zawarła informacje wymagane przepisami prawa lub regulaminami, a w odniesieniu do określonych informacji
|
wskazanych w tych przepisach lub regulaminach stwierdzenie, czy są one zgodne z mającymi zastosowanie przepisami prawa i informacjami zawartymi w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym oraz do poinformowania, czy Grupa Kapitałowa sporządziła odrębne sprawozdanie na temat informacji niefinansowych.
Opinia o sprawozdaniu z działalności
Na podstawie pracy wykonanej w trakcie badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego, naszym zdaniem, sprawozdanie z działalności, we wszystkich istotnych aspektach:
• zostało sporządzone zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa; oraz
• jest zgodne z informacjami zawartymi w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Opinia o oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego
Naszym zdaniem, w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego, które jest wyodrębnioną częścią sprawozdania z działalności, Grupa Kapitałowa zawarła informacje określone w paragrafie 70 ust. 6 punkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim („rozporządzenie”).
Ponadto naszym zdaniem informacje określone w paragrafie 70 ust. 6 punkt 5 lit. c-f, h oraz lit. i rozporządzenia zawarte w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego, we wszystkich istotnych aspektach:
• zostały sporządzone zgodnie z mającymi zastosowanie przepisami prawa, oraz
• są zgodne z informacjami zawartymi w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Informacja na temat informacji niefinansowych
Zgodnie z wymogami ustawy o biegłych rewidentach potwierdzamy, że Grupa Kapitałowa sporządziła odrębne sprawozdanie na temat informacji niefinansowych, o którym mowa w art. 55 ust. 2c ustawy o rachunkowości.
Nie wykonaliśmy żadnych prac atestacyjnych dotyczących odrębnego sprawozdania na temat informacji niefinansowych i nie wyrażamy jakiegokolwiek zapewnienia na jego temat.
Oświadczenie na temat innych informacji
Ponadto oświadczamy, że w świetle wiedzy o Grupie Kapitałowej i jej otoczeniu uzyskanej podczas naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie stwierdziliśmy w sprawozdaniu z działalności oraz pozostałych innych informacjach istotnych zniekształceń.
Sprawozdanie na temat innych wymogów prawa i regulacji |
Informacja o przestrzeganiu regulacji ostrożnościowych |
Zarząd Jednostki dominującej odpowiada za zapewnienie zgodności działania Grupy Kapitałowej z regulacjami ostrożnościowymi, w tym za prawidłowość ustalenia współczynników kapitałowych.
Naszym obowiązkiem jest poinformowanie w sprawozdaniu z badania, czy Grupa Kapitałowa przestrzega obowiązujących regulacji ostrożnościowych określonych w odrębnych przepisach, w szczególności czy Grupa Kapitałowa prawidłowo ustaliła współczynniki kapitałowe przedstawione w nocie I.1.4.3 „Adekwatność kapitałowa”.
|
Celem badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie było wyrażenie opinii na temat przestrzegania przez Grupę Kapitałową obowiązujących regulacji ostrożnościowych, a zatem nie wyrażamy opinii na ten temat.
W oparciu o przeprowadzone badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego informujemy, że nie zidentyfikowaliśmy przypadków naruszenia przez Grupę Kapitałową w okresie od dnia 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. obowiązujących regulacji ostrożnościowych, określonych w odrębnych przepisach, w szczególności w zakresie prawidłowości ustalenia przez Grupę Kapitałową współczynników kapitałowych na dzień 31 grudnia 2022 r., które mogłyby mieć istotny wpływ na skonsolidowane sprawozdanie finansowe.
Oświadczenie na temat świadczenia usług niebędących badaniem sprawozdania finansowego |
Zgodnie z naszą najlepszą wiedzą i przekonaniem oświadczamy, że nie świadczyliśmy zabronionych usług niebędących badaniem, o których mowa w art. 5 ust. 1 akapit drugi rozporządzenia UE oraz art. 136 ustawy o biegłych rewidentach.
Wybór firmy audytorskiej |
Zostaliśmy wybrani po raz pierwszy do badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej uchwałą Rady Nadzorczej z dnia 18 stycznia 2013 r. oraz ponownie w kolejnych latach, w tym uchwałą z dnia 30 czerwca 2020 r. do badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2022 r. Całkowity nieprzerwany okres zlecenia badania wynosi 10 lat począwszy od roku obrotowego zakończonego 31 grudnia 2013 r. do 31 grudnia 2022 r.
Opinia na temat zgodności oznakowania skonsolidowanego sprawozdania finansowego sporządzonego w jednolitym elektronicznym formacie raportowania z wymogami rozporządzenia o regulacyjnych standardach technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania |
W związku z badaniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego zostaliśmy zaangażowani do przeprowadzania usługi atestacyjnej dającej racjonalną pewność w celu wyrażenia opinii czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej na dzień i za rok zakończony 31 grudnia 2022 r., sporządzone w jednolitym elektronicznym formacie raportowania zawarte w pakiecie sprawozdawczym o nazwie PL_ING_Bank_Slaski_Skonsolidowane_sprawozdanie_finansowe_2022.zip („skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF”), zostało oznakowane zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) nr 2019/815 z dnia 17 grudnia 2018 r., uzupełniającym dyrektywę 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania („Rozporządzenie ESEF”).
Identyfikacja Kryteriów i Opis Przedmiotu Usługi
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało sporządzone przez Zarząd Jednostki dominującej w celu spełnienia wymogów dotyczących oznakowania oraz wymogów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, które są określone w Rozporządzeniu ESEF. Przedmiotem naszej usługi atestacyjnej jest zgodność oznakowania skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF z wymogami Rozporządzenia ESEF, a wymogi określone w tych regulacjach stanowią, naszym zdaniem, odpowiednie kryteria do sformułowania przez nas opinii.
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej Jednostki dominującej
Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF zgodnie z wymogami dotyczącymi oznakowania oraz wymogami technicznymi dotyczącymi specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, które są
|
określone w Rozporządzeniu ESEF. Odpowiedzialność ta obejmuje wybór i zastosowanie odpowiednich znaczników XBRL, przy użyciu taksonomii określonej w tej regulacji.
Odpowiedzialność Zarządu Jednostki dominującej obejmuje również zaprojektowanie, wdrożenie i funkcjonowanie systemu kontroli wewnętrznej zapewniającego sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF wolnego od istotnych niezgodności z wymogami Rozporządzenia ESEF spowodowanych oszustwem lub błędem.
Członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są odpowiedzialni za nadzorowanie procesu sprawozdawczości finansowej, obejmującego również sporządzenie sprawozdań finansowych zgodnie z formatem wynikającym z obowiązujących przepisów prawa.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta
Naszym celem było wyrażenie opinii, na podstawie przeprowadzonej usługi atestacyjnej dającej racjonalną pewność, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało oznakowane zgodnie z wymogami Rozporządzenia ESEF.
Naszą usługę przeprowadziliśmy zgodnie z Krajowym Standardem Usług Atestacyjnych Innych niż Badanie i Przegląd 3001PL „Badanie sprawozdań finansowych sporządzonych w jednolitym elektronicznym formacie raportowania” przyjętym przez KRBR („KSUA 3001PL”) oraz, gdzie stosowne, zgodnie z Krajowym Standardem Usług Atestacyjnych 3000 (zmienionym) w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Usług Atestacyjnych 3000 (zmienionego) „Usługi atestacyjne inne niż badania lub przeglądy historycznych informacji finansowych” przyjętym przez KRBR („KSUA 3000 (Z)”). Standardy te nakładają na biegłego rewidenta obowiązek zaplanowania i wykonania procedur w taki sposób, aby uzyskać racjonalną pewność, że skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało przygotowane zgodnie z przyjętymi kryteriami.
Racjonalna pewność jest wysokim poziomem pewności, ale nie gwarantuje, że usługa przeprowadzona zgodnie z KSUA 3001PL oraz, gdzie stosowne, zgodnie z KSUA 3000 (Z) zawsze wykryje istniejące istotne zniekształcenie.
Wybór procedur zależy od osądu biegłego rewidenta, w tym od jego oceny ryzyka wystąpienia istotnych zniekształceń spowodowanych oszustwem lub błędem. Przeprowadzając ocenę tego ryzyka biegły rewident bierze pod uwagę kontrolę wewnętrzną związaną ze sporządzeniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF w celu zaplanowania stosownych procedur, które mają zapewnić biegłemu rewidentowi wystarczające i odpowiednie do okoliczności dowody. Ocena funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej nie została przeprowadzona w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności jej działania.
Podsumowanie wykonanych prac
Zaplanowane i przeprowadzone przez nas procedury obejmowały między innymi:
• uzyskanie zrozumienia procesu sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF, obejmującego proces wyboru i zastosowania przez Jednostkę dominującą znaczników XBRL i zapewniania zgodności z Rozporządzeniem ESEF, w tym zrozumienie mechanizmów systemu kontroli wewnętrznej związanych z tym procesem,
• uzgodnienie oznakowanych informacji zawartych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w formacie ESEF do zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego,
• ocenę, przy użyciu specjalistycznego narzędzia informatycznego i przy wsparciu eksperta z zakresu IT, spełnienia regulacyjnych standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania,
• ocenę kompletności oznakowania:
- wszystkich liczb w zadeklarowanej walucie ujawnionych w skonsolidowanym sprawozdaniu z sytuacji finansowej, skonsolidowanym sprawozdaniu z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów, skonsolidowanym sprawozdaniu ze zmian w kapitale własnym oraz skonsolidowanym sprawozdaniu z przepływów pieniężnych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w formacie ESEF;
|
- ujawnień zawartych w polityce rachunkowości oraz dodatkowych notach objaśniających na wybranej próbie znaczników XBRL, w szczególności blokowych, zgodnie z obowiązkowymi elementami taksonomii podstawowej zawartej w załączniku II do Rozporządzenia ESEF,
• sprawdzenie, na wybranej próbie, oznakowania blokowego w celu oceny, czy wymóg regulacyjnych standardów technicznych został prawidłowo zastosowany, aby uwzględnić odpowiednie dane w zakresie znacznika cyfrowego,
• ocenę czy znaczniki XBRL z taksonomii podstawowej określonej w Rozporządzeniu ESEF zostały odpowiednio zastosowane oraz, czy użyto rozszerzeń taksonomii w sytuacjach, gdy najbliższy element taksonomii podstawowej mógłby błędnie przedstawiać znaczenie rachunkowe ujawnienia,
• ocenę prawidłowości zakotwiczenia zastosowanych rozszerzeń taksonomii w podstawowej taksonomii określonej w Rozporządzeniu ESEF,
• sprawdzenie, na wybranej próbie, sposobu prezentacji danych w znaczniku cyfrowym w celu oceny, czy prezentacja jest zasadna w granicach możliwości technicznych związanych ze znakowaniem blokowym.
Wymogi kontroli jakości oraz etyczne, w tym niezależność
Jako firma stosujemy Międzynarodowy Standard Kontroli Jakości 1 „Kontrola jakości firm przeprowadzających badania i przeglądy sprawozdań finansowych oraz wykonujących inne zlecenia usług atestacyjnych i pokrewnych” przyjęty przez KRBR jako krajowy standard kontroli jakości, który wymaga od nas wdrożenia i utrzymywania kompleksowego systemu kontroli jakości z udokumentowaną polityką i procedurami dotyczącymi zgodności z zasadami etyki, standardami zawodowymi oraz mającymi zastosowanie regulacjami i przepisami prawa.
Spełniamy wymogi dotyczące niezależności i etyki wynikające z Kodeksu IESBA, przyjętego uchwałą KRBR, który jest oparty na podstawowych zasadach dotyczących uczciwości, obiektywizmu, zawodowych kompetencji i należytej staranności, zachowania tajemnicy informacji oraz profesjonalnego postępowania, jak również inne wymogi niezależności i etyki, które mają zastosowanie dla niniejszej usługi atestacyjnej w Polsce.
Opinia na temat zgodności z wymogami Rozporządzenia ESEF
Podstawę sformułowania naszej opinii stanowią kwestie opisane powyżej, dlatego opinia powinna być czytana z uwzględnieniem tych kwestii.
Uważamy, że uzyskane przez nas dowody stanowią wystarczającą i odpowiednią podstawę do wyrażenia przez nas opinii na temat zgodności oznakowania z wymogami rozporządzenia ESEF.
|
Naszym zdaniem skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF na dzień 31 grudnia 2022 r. i za rok zakończony tego dnia zostało oznakowane, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z wymogami Rozporządzenia ESEF.
W imieniu firmy audytorskiej
KPMG Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp.k.
Nr na liście firm audytorskich: 3546
Podpisano kwalifikowanym
podpisem elektronicznym
Marcin Podsiadły
Kluczowy biegły rewident
Nr w rejestrze 12774
Pełnomocnik
Warszawa, 17 marca 2023 r.