ING Bank Śląski S.A.
w 2022 roku
Roczne Sprawozdanie Finansowe za 2022 rok
2
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Spis treści
Rachunek zysków i strat 3
12. Usługi faktoringowe 26
3
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Rachunek zysków i strat
za rok kończący się 31 grudnia
Numer noty
2022
2021
Przychody odsetkowe
7 793,6
5 131,3
obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej, w tym:
6 843,8
5 130,6
wpływ korekty wartości bilansowej brutto kredytów z tytułu moratoriów kredytowych
-1 549,2
0,0
pozostałe przychody odsetkowe
949,8
0,7
Koszty odsetkowe
-2 463,3
-458,6
Wynik z tytułu odsetek
5 330,3
4 672,7
Przychody z tytułu prowizji
2 571,6
2 265,4
Koszty prowizji
-552,8
-486,6
Wynik z tytułu prowizji
2 018,8
1 778,8
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany
29,3
64,1
Wynik na sprzedaży papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu
-24,8
2,8
Wynik na sprzedaży aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz przychody z tytułu dywidend
26,5
30,8
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
-39,4
-52,5
Wynik na pozostałej działalności podstawowej
-8,2
-5,5
Wynik na działalności podstawowej
7 332,5
6 491,2
Koszty działania
-3 479,7
-2 812,5
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
-671,4
-285,3
w tym zysk z tytułu sprzedaży wierzytelności
82,7
61,6
Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
-294,3
-56,4
Podatek od niektórych instytucji finansowych
-646,9
-544,7
Udział w zyskach netto jednostek zależnych i stowarzyszonych wycenianych metodą praw własności
134,6
179,1
Zysk brutto
2 374,8
2 971,4
Podatek dochodowy
-660,4
-663,1
Zysk netto
1 714,4
2 308,3
Numer noty
2022
2021
Zysk netto
1 714,4
2 308,3
Średnia ważona ilość akcji zwykłych
130 100 000
130 100 000
Zysk przypadający na jedną akcję (w zł)
13,18
17,74
Wartość rozwodnionego zysku na jedną akcję pokrywa się z wartością zysku na jedną akcję zwykłą.
Rachunek zysków i strat należy analizować łącznie z notami do sprawozdania finansowego, które stanowią integralną część sprawozdania finansowego.
4
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Sprawozdanie z całkowitych dochodów
za rok kończący się 31 grudnia
Numer noty
2022
2021
Zysk netto za okres sprawozdawczy
1 714,4
2 308,3
Pozostałe całkowite dochody netto, w tym:
-4 980,4
-6 799,6
Pozycje, które mogą być przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat, w tym:
-4 946,7
-6 815,7
dłużne papiery wartościowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody – zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
-411,3
-248,0
dłużne papiery wartościowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody – przeniesienie na wynik finansowy w związku ze sprzedażą
-15,9
-25,7
kredyty wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody – zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
237,9
-67,5
zabezpieczenie przepływów pieniężnych – zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
-6 064,6
-5 566,7
zabezpieczenie przepływów pieniężnych – przeniesienie do zysku lub straty
1 307,2
-907,8
Pozycje, które nie zostaną przeklasyfikowane do rachunku zysków i strat, w tym:
-33,7
16,1
kapitałowe instrumenty finansowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody – zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
-37,7
22,2
aktualizacja wyceny rzeczowych aktywów trwałych
0,1
-0,3
zyski / straty aktuarialne
3,9
-5,8
Całkowity dochód netto za okres sprawozdawczy
-3 266,0
-4 491,3
Sprawozdanie z całkowitych dochodów należy analizować łącznie z notami uzupełniającymi do sprawozdania finansowego, które stanowią integralną część sprawozdania finansowego.
5
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Sprawozdanie z sytuacji finansowej
stan na
Numer noty
31.12.2022
31.12.2021
Aktywa
Kasa i środki w Banku Centralnym
2 337,6
1 100,0
Kredyty i inne należności udzielone innym bankom
7 204,2
3 158,4
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
1 952,3
1 538,3
Pochodne instrumenty zabezpieczające
139,2
250,4
Inwestycyjne papiery wartościowe
48 348,2
45 519,8
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
163,8
2 280,9
Kredyty i inne należności udzielone klientom
145 733,5
137 340,5
Inwestycje w jednostki zależne i stowarzyszone wyceniane metodą praw własności
1 624,1
1 531,9
Rzeczowe aktywa trwałe
926,5
815,4
Wartości niematerialne
393,2
356,1
Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego
566,0
730,4
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
1 650,1
1 115,8
Inne aktywa
120,6
166,7
Aktywa razem
211 159,3
195 904,6
stan na
Numer noty
31.12.2022
31.12.2021
Zobowiązania
Zobowiązania wobec innych banków
657,7
6 216,4
Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
2 203,8
1 679,6
Pochodne instrumenty zabezpieczające
369,5
235,4
Zobowiązania wobec klientów
192 242,6
170 104,1
Zobowiązania podporządkowane
1 643,9
1 610,3
Rezerwy
347,8
332,4
Inne zobowiązania
4 427,1
2 510,3
Zobowiązania razem
201 892,4
182 688,5
Kapitał własny
Kapitał akcyjny
130,1
130,1
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
956,3
956,3
Skumulowane inne całkowite dochody
-8 116,7
-3 136,3
Zyski zatrzymane
16 297,2
15 266,0
Kapitał własny razem
9 266,9
13 216,1
Zobowiązania i kapitał własny razem
211 159,3
195 904,6
Sprawozdanie z sytuacji finansowej należy analizować łącznie z notami do sprawozdania finansowego, które stanowią integralną część sprawozdania finansowego.
6
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym
za rok kończący się 31 grudnia 2022
Numer noty: 33
Kapitał akcyjny
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
Skumulowane inne całkowite dochody
Zyski zatrzymane
Kapitały razem
Kapitał własny na początek okresu
130,1
956,3
-3 136,3
15 266,0
13 216,1
Zysk netto bieżącego okresu
-
-
-
1 714,4
1 714,4
Inne całkowite dochody netto, w tym:
0,0
0,0
-4 980,4
0,0
-4 980,4
aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody – zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
-
-
-211,1
-
-211,1
dłużne papiery wartościowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody – przeniesienie na wynik finansowy w związku ze sprzedażą
-
-
-15,9
-
-15,9
zabezpieczenie przepływów pieniężnych – zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
-
-
-6 064,6
-
-6 064,6
zabezpieczenie przepływów pieniężnych – przeniesienie do zysku lub straty
-
-
1 307,2
-
1 307,2
aktualizacja wyceny środków trwałych
-
-
0,1
-
0,1
zyski / straty aktuarialne
-
-
3,9
-
3,9
Pozostałe zmiany w kapitale własnym, w tym:
0,0
0,0
0,0
-683,2
-683,2
wycena motywacyjnych programów pracowniczych
-
-
-
6,3
6,3
wypłata dywidendy
-
-
-
-689,5
-689,5
Kapitał własny na koniec okresu
130,1
956,3
-8 116,7
16 297,2
9 266,9
za rok kończący się 31 grudnia 2021
Numer noty: 33
Kapitał akcyjny
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
Skumulowane inne całkowite dochody
Zyski zatrzymane
Kapitały razem
Kapitał własny na początek okresu
130,1
956,3
3 675,6
13 608,5
18 370,5
Zysk netto bieżącego okresu
-
-
-
2 308,3
2 308,3
Inne całkowite dochody netto, w tym:
0,0
0,0
-6 811,9
12,3
-6 799,6
aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody – zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
-
-
-293,3
-
-293,3
dłużne papiery wartościowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody – przeniesienie na wynik finansowy w związku ze sprzedażą
-
-
-25,7
-
-25,7
sprzedaż instrumentów kapitałowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-
-
-7,1
7,1
0,0
zabezpieczenie przepływów pieniężnych – zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
-
-
-5 566,7
-
-5 566,7
zabezpieczenie przepływów pieniężnych – przeniesienie do zysku lub straty
-
-
-907,8
-
-907,8
aktualizacja wyceny środków trwałych
-
-
-0,3
-
-0,3
zbycie środków trwałych
-
-
-5,2
5,2
0,0
zyski / straty aktuarialne
-
-
-5,8
-
-5,8
Pozostałe zmiany w kapitale własnym, w tym:
0,0
0,0
0,0
-663,1
-663,1
wycena motywacyjnych programów pracowniczych
-
-
-
0,4
0,4
wypłata dywidendy
-
-
-
-663,5
-663,5
Kapitał własny na koniec okresu
130,1
956,3
-3 136,3
15 266,0
13 216,1
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym należy analizować łącznie z notami do sprawozdania finansowego, które stanowią integralną część sprawozdania finansowego.
7
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Sprawozdanie z przepływów pieniężnych
za rok kończący się 31 grudnia
Numer noty
2022
2021
Zysk netto
1 714,4
2 308,3
Korekty, w tym:
1 750,6
-1 935,3
Udział w zyskach (stratach) netto jednostek zależnych i stowarzyszonych wycenianych metodą praw własności
-134,6
-179,1
Amortyzacja
267,2
273,2
Wynik z tytułu odsetek (z rachunku zysków i strat)
-5 330,3
-4 672,7
Odsetki zapłacone
-2 050,0
-433,2
Odsetki otrzymane
7 410,0
5 155,8
Dywidendy otrzymane
-6,8
-6,7
Zyski (straty) z działalności inwestycyjnej
3,9
2,4
Podatek dochodowy (z rachunku zysków i strat)
660,4
663,1
Podatek dochodowy zapłacony
-68,9
-1 048,5
Zmiana stanu rezerw
20,0
74,4
Zmiana stanu kredytów i innych należności udzielonych innym bankom
-3 598,1
-566,5
Zmiana stanu aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
-325,7
233,3
Zmiana stanu inwestycyjnych papierów wartościowych
-502,3
5 570,0
Zmiana stanu pochodnych instrumentów zabezpieczających
-5 628,1
-7 371,9
Zmiana stanu kredytów i innych należności udzielonych klientom
-7 918,0
-21 014,9
Zmiana stanu pozostałych aktywów
177,9
4,5
Zmiana stanu zobowiązań wobec innych banków
-5 560,3
1 439,4
Zmiana stanu zobowiązań wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
524,2
148,7
Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów
21 752,7
19 369,5
Zmiana stanu pozostałych zobowiązań
2 057,4
423,9
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
3 465,0
373,0
za rok kończący się 31 grudnia
Numer noty
2022
2021
Nabycie rzeczowych aktywów trwałych
-149,4
-86,2
Zbycie rzeczowych aktywów trwałych
0,1
0,1
Nabycie wartości niematerialnych
-105,1
-26,0
Nabycie dłużnych papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu
-4 959,5
-1 772,9
Zbycie dłużnych papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu
4 229,0
3 154,2
Otrzymane dywidendy
6,8
6,7
Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej
-978,1
1 275,9
Spłata kredytów długoterminowych
0,0
-702,2
Spłata odsetek od kredytów długoterminowych
-24,0
-28,1
Spłata zobowiązań z tytułu leasingu
-101,3
-663,5
Dywidendy wypłacone
-689,5
-105,6
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej
-814,8
-1 499,4
Zwiększenie / zmniejszenie środków pieniężnych netto
1 672,1
149,5
w tym zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
-115,2
109,9
Środki pieniężne na początek okresu
1 377,6
1 228,1
Środki pieniężne na koniec okresu
3 049,7
1 377,6
Sprawozdanie z przepływów pieniężnych należy analizować łącznie z notami do sprawozdania finansowego, które stanowią integralną część sprawozdania finansowego.
8
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Polityka rachunkowości oraz dodatkowe noty objaśniające
Polityka rachunkowości
oraz dodatkowe noty objaśniające
9
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Polityka rachunkowości oraz dodatkowe noty objaśniające
I. Informacje o Banku
1. Podstawowe informacje o Banku
ING Bank Śląski S.A. („Spółka”, „Bank”) z siedzibą Centrali w Polsce, w Katowicach, przy ul. Sokolskiej 34, kod pocztowy 40-086, został wpisany do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy w Katowicach, Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, pod numerem KRS 5459. Bankowi nadano numer statystyczny REGON 271514909 oraz numer identyfikacji podatkowej NIP 634-013-54-75.
2. Zakres działania, czas trwania
ING Bank Śląski S.A. oferuje szeroki zakres usług bankowych świadczonych na rzecz klientów indywidualnych oraz instytucjonalnych zgodnie z zakresem usług określonym w statucie Banku. Bank prowadzi operacje zarówno w złotych, jak i w walutach obcych oraz aktywnie uczestniczy w obrocie na krajowym i zagranicznych rynkach finansowych. Czas trwania Banku jest nieoznaczony.
3. Kapitał zakładowy
Kapitał zakładowy (akcyjny) ING Banku Śląskiego S.A. wynosi 130 100 000 zł i dzieli się na 130 100 000 sztuk akcji zwykłych na okaziciela o wartości nominalnej 1,00 zł każda. Akcje Banku są notowane na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (sektor banki).
4. Akcjonariat ING Banku Śląskiego S.A.
ING Bank Śląski S.A. jest spółką zależną od ING Bank N.V., który według stanu na 31 grudnia 2022 roku posiadał 75% udziału w kapitale zakładowym ING Banku Śląskiego oraz 75% udziałów w ogólnej liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu ING Banku Śląskiego S.A. ING Bank N.V. wchodzi w skład Grupy Kapitałowej, określanej na potrzeby niniejszego sprawozdania finansowego jako Grupa ING.
Na 31 grudnia 2022 roku akcjonariuszami posiadającymi 5 i więcej procent głosów na Walnym Zgromadzeniu ING Banku Śląskiego S.A. były następujące podmioty:
Lp.
Podmiot
Liczba akcji i głosów
% ogólnej liczby
akcji i głosów na WZ
1.
ING Bank N.V.
97 575 000
75,00
2.
Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny Aviva Santander *
11 205 030
8,61
*) Na podstawie informacji rocznej o strukturze aktywów Aviva Otwartego Funduszu Emerytalnego Aviva Santander na 31 grudnia 2022 roku; 2 stycznia 2023 roku fundusz zmienił nazwę na Drugi Allianz Polska Otwarty Fundusz Emerytalny. 5 stycznia 2023 roku Bank otrzymał od Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Allianz Polska S.A. („PTE Allianz”) zawiadomienie o zwiększeniu udziału funduszy zarządzanych przez PTE Allianz w ogólnej liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu Banku powyżej 9% w wyniku połączenia ze spółką Aviva Powszechne Towarzystwo Emerytalne Aviva Santander Spółka Akcyjna zarządzającą Drugim Allianz Polska Otwartym Funduszem Emerytalnym („Drugi Allianz OFE”). Zgodnie z zawiadomieniem, po połączeniu łączny udział Allianz Polska Otwartego Funduszu Emerytalnego, Allianz Polska Dobrowolnego Funduszu Emerytalnego i Drugiego Allianz OFE, zarządzanych przez PTE Allianz, w kapitale zakładowym i w ogólnej liczbie głosów w Banku wynosi 9,74%.
5. Podmiot uprawniony do badania sprawozdania finansowego
Podmiotem uprawnionym do badania jest KPMG Audyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Sp.k. z siedzibą w Warszawie.
6. Zatwierdzenie sprawozdania
Niniejsze roczne sprawozdanie finansowe ING Banku Śląskiego S.A. za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku zostało zatwierdzone przez Zarząd Banku 15 marca 2023 roku. Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A. za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku zostało zatwierdzone i będzie opublikowane i z tą samą datą, co sprawozdanie jednostkowe.
Roczne sprawozdanie finansowe ING Banku Śląskiego S.A. za okres od 1 stycznia 2021 roku do 31 grudnia 2021 roku zostało zatwierdzone przez Walne Zgromadzenie ING Banku Śląskiego S.A. 7 kwietnia 2022 roku.
10
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
7. Skład Zarządu oraz Rady Nadzorczej Banku
Zarząd Banku
Na koniec 2022 roku, podobnie jak na koniec 2021 roku, skład Zarządu ING Banku Śląskiego S.A. przedstawiał się następująco:
p. Brunon Bartkiewicz - Prezes Zarządu Banku,
p. Joanna Erdman - Wiceprezes Zarządu Banku,
p. Marcin Giżycki – Wiceprezes Zarządu Banku,
p. Bożena Graczyk - Wiceprezes Zarządu Banku,
p. Ewa Łuniewska - Wiceprezes Zarządu Banku,
p. Michał H. Mrożek - Wiceprezes Zarządu Banku,
p. Sławomir Soszyński - Wiceprezes Zarządu Banku,
p. Alicja Żyła - Wiceprezes Zarządu Banku.
Rada Nadzorcza Banku
10 lutego 2022 roku Bank otrzymał oświadczenie Pana Remco Nielanda (Remco Nieland) o rezygnacji z funkcji członka Rady Nadzorczej Banku z dniem odbycia Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku. Powodem rezygnacji było planowane przejście na emeryturę.
7 kwietnia 2022 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku powołało Pana Arisa Bogdanerisa (Aris Bogdaneris) w skład Rady Nadzorczej ING Banku Śląskiego S.A.
Na koniec 2022 roku Rada Nadzorcza ING Banku Śląskiego S.A. działała w następującym składzie:
p. Aleksander Galos – Przewodniczący RN, Członek Niezależny,
p. Małgorzata Kołakowska – I Wiceprzewodnicząca RN,
p. Michał Szczurek – Wiceprzewodniczący RN,
p. Aris Bogdaneris – Członek RN,
p. Stephen Creese – Członek RN,
p. Dorota Dobija – Członek Niezależny RN,
p. Monika Marcinkowska - Członek Niezależny RN.
II. Zgodność z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej
Niniejsze roczne sprawozdanie finansowe ING Banku Śląskiego S.A. za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej („MSSF”) zatwierdzonymi przez UE. Sprawozdanie finansowe uwzględnia wymogi zatwierdzonych przez UE standardów oraz interpretacji.
1. Zmiany w standardach rachunkowości
W niniejszym rocznym sprawozdaniu finansowym Bank uwzględnił następujące zmiany do standardów i nowe interpretacje zatwierdzone przez Unię Europejską i obowiązujące dla okresów rocznych rozpoczynających się w dniu 1 stycznia 2022 roku lub po tej dacie:
Zmiana
Wpływ na sprawozdanie Banku
Zmiany wynikające z cyklicznego przeglądu MSSF 2018-2020
Zmiany w zakresie:
MSSF 1 – jednostka zależna stosująca po raz pierwszy standardy rachunkowości
MSSF 9 – opłaty w teście „10%” (do ustalenia możliwości wyłączenia zobowiązań finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej) – zgodnie ze zmianą w teście należy uwzględnić wszystkie opłaty zapłacone lub otrzymane również te które zostały rozliczone przez pożyczkobiorcę lub pożyczkodawcę w imieniu innych jednostek
Przykłady ilustrujące do MSSF 16 – zachęty leasingowe
MSR 41 – rolnictwo: opodatkowanie w wycenie do wartości godziwej.
Implementacja zmian nie wywiera istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSSF 3
Odwołanie do założeń koncepcyjnych
Zmiana wprowadzająca do treści standardu odwołania do założeń koncepcyjnych opublikowanych w marcu 2018 roku.
Implementacja zmian nie wywarła wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSR 37
Umowy rodzące obciążenia – koszty wywiązania się z umowy
Zmiana polegająca na doprecyzowaniu pojęcia kosztów wywiązania się z zobowiązań wynikających z umów, w których koszty przewyższają korzyści ekonomiczne z nich wynikające. Implementacja zmian nie wywarła wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSR 16
Rzeczowe aktywa trwałe – korzyści przed planowanym wykorzystaniem
Zmiana polegająca na wykluczeniu możliwości potrącania z kosztów wytworzenia rzeczowych aktywów trwałych kwot otrzymanych ze sprzedaży produktów wyprodukowanych na etapie testów przedwdrożeniowych. Tego typu przychody ze sprzedaży i odpowiadające im koszty należy bowiem ująć w rachunku wyników.
Implementacja zmian nie wywarła istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSSF 16
Ulgi w czynszach wynikających z Covid-19 po 30 czerwca 2021
Zmiana w zakresie modyfikacji leasingu, której celem jest wydłużenie o 1 rok okresu możliwości odstąpienia od oceny modyfikacji leasingu, w sytuacji, gdy zmiana płatności leasingowych jest bezpośrednią konsekwencją pandemii Covid-19. Zastosowanie zmiany nie wywarło wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
11
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Opublikowane standardy i interpretacje, które zostały wydane do 31 grudnia 2022 roku i zatwierdzone przez Unię Europejską, ale nie zostały wcześniej zastosowane przez Bank:
Zmiana
(w nawiasie data zastosowania w Unii Europejskiej)
Wpływ na sprawozdanie Banku
MSSF 17
Umowy ubezpieczeniowe z uwzględnieniem wydłużenia okresu czasowego zwolnienia z zastosowania MSSF 9.
(rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2023)
Z analiz Banku wynika, że implementacja zmian nie będzie wywierała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSR 1 i stanowisko praktyczne do MSSF
Ujawnienia w zakresie Polityki rachunkowości
(rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2023)
Zmiana dotycząca zakresu ujawnień znaczących zasad rachunkowości
w sprawozdaniu finansowym. Zgodnie z wprowadzonymi zmianami przedmiotem ujawnień będą tylko zasady rachunkowości, które mają istotny wpływ na informacje zawarte w sprawozdaniu finansowym.
Załączone do zmiany stanowisko praktyczne zawiera szczegółowy przykład ilustrujący. Implementacja zmiany będzie miała istotny wpływ na zakres ujawnień znaczących zasad rachunkowości w sprawozdaniu finansowym Banku.
MSR 8: definicja wartości szacunkowych
(rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2023)
Zmiana doprecyzowująca definicję wartości szacunkowych tj.: kwoty pieniężne ujęte w sprawozdaniu finansowym które są przedmiotem niepewności pomiaru. Implementacja zmiany nie będzie miała znaczącego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSR 12 Podatek odroczony dotyczący aktywa oraz zobowiązania ujętego w wyniku pojedynczej transakcji
(rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2023)
Zmiana precyzuje zasady ewidencyjne w zakresie podatku dochodowego i możliwego do zastosowanie wyłączenia z ujęcia podatku odroczonego. Wprowadzona zmiana precyzuje, że tego wyłączania nie stosuje się do transakcji leasingowych i ujęcia zobowiązania wynikającego z likwidacji składnika aktywów tj.: transakcji, dla których równocześnie ujmuje się aktywo oraz zobowiązanie. Zastosowanie zmiany nie będzie wywierało wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSSF 17 Umowy ubezpieczeniowe: Pierwsze zastosowanie MSSF 17 oraz MSSF 9 – informacje porównawcze.
(rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2023)
Z analiz Banku wynika, że implementacja zmian nie będzie wywierała istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Opublikowane standardy i interpretacje, które zostały wydane do 31 grudnia 2022 roku, ale nie zostały zatwierdzone przez Unię Europejską na 31 grudnia 2022 roku i nie zostały wcześniej zastosowane przez Bank:
Zmiana
(w nawiasie oczekiwana data zastosowania przez IASB)
Wpływ na sprawozdanie Banku
MSR 1
Prezentacja sprawozdań finansowych:
klasyfikacja zobowiązań finansowych jako krótkoterminowe lub długoterminowe
odroczenie daty zastosowania oraz
zobowiązania długotermionwe z kowenantami
(rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2024)
Klasyfikacja zobowiązań finansowych jako długoterminowe będzie uzależniona od istnienia praw do dokonania prolongaty zobowiązania na okres dłuższy niż 12 miesięcy oraz od spełnienia warunków (kowenantów) realizacji takiej prolongaty na dzień bilansowy. Wymage będzie również ujawnienie informacjo o tych kowenantach w notach to sprawozdania finansowego.
W ocenie Banku implementacja zmiany nie będzie wywierała wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
MSSF 16
Leasing: Zobowiązanie leasingowe w transakcjach sprzedaży i leasingu zwrotnego.
(rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2024)
Z analiz Banku wynika, że implementacja zmian nie będzie wywierała wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania do publikacji, biorąc pod uwagę toczący się w UE proces wprowadzania standardów MSSF oraz prowadzoną przez Bank działalność, w zakresie stosowanych przez Bank zasad rachunkowości nie ma różnicy między standardami MSSF, które weszły w życie, a standardami MSSF zatwierdzonymi przez UE.
2. Kontynuacja działalności
Sprawozdanie finansowe ING Banku Śląskiego S.A. za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Bank w okresie co najmniej 12 miesięcy od daty publikacji, czyli od 17 marca 2023 roku. Zarząd Banku nie stwierdza na dzień podpisania sprawozdania finansowego istnienia faktów i okoliczności, które wskazywałyby na zagrożenia dla możliwości kontynuacji działalności przez Bank w okresie 12 miesięcy od daty publikacji na skutek zamierzonego lub przymusowego zaniechania bądź istotnego ograniczenia przez Bank dotychczasowej działalności.
3. Zakres podmiotowy i waluta sprawozdania
Bank jest podmiotem dominującym Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A. i oprócz niniejszego rocznego sprawozdania finansowego sporządza także roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe zgodne z MSSF.
Niniejsze roczne sprawozdanie finansowe zostało sporządzane w złotych polskich („PLN”, „zł”). Wszystkie wartości, o ile nie wskazano inaczej, podane są po zaokrągleniu do miliona złotych z jednym miejscem po przecinku.
12
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
W związku z tym mogą wystąpić przypadki matematycznej niespójności w sumowaniach lub pomiędzy poszczególnymi notami.
4. Okres sprawozdania i dane porównawcze
Roczne sprawozdanie finansowe ING Banku Śląskiego S.A. obejmuje okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku i zawiera dane porównawcze:
dla sprawozdania z sytuacji finansowej na 31 grudnia 2021,
dla pozycji z rachunku zysków i strat, sprawozdania z całkowitych dochodów, sprawozdania ze zmian w kapitale własnym oraz sprawozdania z przepływów pieniężnych za okres od 1 stycznia 2021 roku do 31 grudnia 2021 roku.
III. Znaczące zasady rachunkowości
Z wymagań MSSF wynikają określone opcje wyboru polityki rachunkowości. Kluczowe obszary, w których MSSF dopuszczają dokonanie wyboru polityki i które odnoszą się do Polityki Rachunkowości Banku są następujące:
wybór polityki rachunkowości w zakresie kontynuacji stosowania zasad rachunkowości zabezpieczeń zgodnie w wytycznymi MSR 39,
wybór polityki rachunkowości w zakresie wyceny budynków i gruntów w wartości przeszacowanej odpowiadającej wartości godziwej na dzień bilansowy.
Polityka rachunkowości Banku zgodna z wymaganiami MSSF oraz decyzje Banku w zakresie dopuszczalnych opcji wyboru polityki zostały zaprezentowane poniżej.
1. Podstawy sporządzania sprawozdania finansowego
Sprawozdanie finansowe jest sporządzane w złotych polskich w zaokrągleniu do miliona złotych z jednym miejscem po przecinku (chyba, że zaznaczono inaczej). W sprawozdaniu stosuje się koncepcję wartości godziwej dla nieruchomości własnych oraz aktywów finansowych i zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej, w tym instrumentów pochodnych, oraz aktywów finansowych klasyfikowanych jako wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Pozostałe składniki aktywów finansowych (w tym kredyty i pożyczki) wykazywane są w wartości zamortyzowanego kosztu pomniejszonego o odpisy z tytułu utraty wartości lub cenie nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu utraty wartości. Ujęte aktywa finansowe, które zostały desygnowane jako pozycje zabezpieczane w strategii zabezpieczenia wartości godziwej i które w sytuacji braku
takiej desygnacji wyceniane byłyby według zamortyzowanego kosztu, wyceniane są według zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem korekty wyceny z tytułu zabezpieczanego ryzyka. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży, wykazywane są w kwocie niższej z ich wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia.
2. Profesjonalny osąd
W procesie stosowania zasad rachunkowości wobec zagadnień wskazanych poniżej, największe znaczenie, oprócz szacunków księgowych, miał profesjonalny osąd kierownictwa.
2.1. Składnik aktywów z tytułu podatku odroczonego
Bank rozpoznaje aktywa z tytułu podatku odroczonego bazując na założeniu, że jest prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
2.2. Klasyfikacja aktywów finansowych
Bank klasyfikuje aktywa finansowe na podstawie oceny modelu biznesowego, w ramach którego aktywa są utrzymywane oraz oceny czy z warunków umownych wynikają wyłącznie płatności kapitału i odsetek od kwoty tego kapitału. Szczegółowe informacje o przyjętych założeniach w tym zakresie zaprezentowane zostały w punkcie 13.2 . Klasyfikacja aktywów finansowych .
3. Zastosowanie szacunków
Sporządzenie sprawozdania finansowego zgodnie z MSSF wymaga dokonania przez Bank pewnych szacunków oraz przyjęcia założeń, które mają wpływ na kwoty prezentowane w sprawozdaniu finansowym oraz w notach objaśniających.
Szacunki i założenia, przyjęte do prezentowania wartości aktywów i zobowiązań oraz przychodów i kosztów, dokonywane są w oparciu o dostępne dane historyczne oraz szereg innych czynników, które są uważane za właściwe w danych warunkach. Przyjęte założenia dotyczące przyszłości i dostępne źródła danych tworzą podstawę do dokonywania szacunków odnośnie wartości bilansowych aktywów i zobowiązań, których nie da się określić w jednoznaczny sposób na podstawie innych źródeł. Szacunki uwzględniają przewidywane na dzień bilansowy przyczyny/źródła niepewności. Wyniki rzeczywiste mogą się różnić od wartości szacunkowych.
13
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Szacunki i założenia podlegają bieżącym przeglądom. Korekty w szacunkach są rozpoznawane w okresie, w którym dokonano zmiany szacunku pod warunkiem, że korekta dotyczy tylko tego okresu lub w okresie, w którym dokonano zmiany i okresach przyszłych, jeśli korekta wpływa zarówno na bieżący jak i przyszłe okresy.
Poniżej opisane zostały najistotniejsze szacunki księgowe dokonane przez Bank.
3.1. Szacowanie oczekiwanych strat kredytowych w odniesieniu do aktywów finansowych oraz utrata wartości aktywów trwałych
Bank ocenia czy na datę bilansową istnieją obiektywne dowody utraty wartości składników aktywów finansowych (pojedynczych lub grupy aktywów finansowych) i składników aktywów trwałych.
3.1.1 Szacowanie oczekiwanych strat kredytowych w odniesieniu do aktywów finansowych
Bank stosuje wymogi standardu MSSF 9 w zakresie utraty wartości w celu ujęcia i wyceny odpisu na oczekiwane straty kredytowe z tytułu dłużnych aktywów finansowych, które są wyceniane według zamortyzowanego kosztu lub według wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Strata oczekiwana w portfelu ekspozycji nieistotnych indywidualnie jest kalkulowana kolektywnie jako średnia ważona prawdopodobieństwem z trzech scenariuszy makroekonomicznych o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia. Finalny poziom rezerw wynika z sumy strat oczekiwanych wyliczanych w każdym roku w przyszłości aż do daty zapadalności dla Etapu 2 i 3 oraz w horyzoncie 12-miesięcznym dla Etapu 1 z uwzględnieniem dyskontowania.
Do określenia utraty wartości (lub jej odwrócenia) w portfelu ekspozycji indywidualnie istotnych niezbędne jest wyliczenie bieżącej wartości oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych. Wartość przyszłych przepływów pieniężnych jest określana m.in. z uwzględnieniem informacji o obecnej i prognozowanej sytuacji ekonomiczno- finansowej kredytobiorcy, przewidywanej wartości odzysku z zabezpieczeń prawnych ekspozycji oraz czynników makroekonomicznych.
Metodologia i założenia wykorzystywane przy szacowaniu zarówno wysokości jak i momentów przyszłych przepływów pieniężnych są regularnie przeglądane i uaktualniane w razie potrzeby.
Prognozy makroekonomiczne
Modele ryzyka kredytowego na potrzeby MSSF 9 były budowane w oparciu o historyczne relacje pomiędzy zmianą parametrów ekonomicznych (tj. PKB czy stóp procentowych) i ich późniejszym skutkiem w realizacji zmian
w poziomie ryzyka kredytowego (PD/LGD). Do końca 2019 roku zmiany prognoz makroekonomicznych realizowały się stosunkowo powoli, przechodząc płynnie z jednej fazy cyklu do drugiej, bez drastycznych i szokowych zdarzeń zmieniających sytuację makroekonomiczną. Obecna sytuacja gospodarcza wywołana między innymi przez pandemię Covid-19 oraz wojnę w Ukrainie ma zupełnie inną charakterystykę - nagły wzrost stóp procentowych, inflacji, przerwania łańcuchów dostaw, dalsze obniżenie prognoz PKB. Dodatkowo, w związku z efektem programów pomocowych dla kredytów hipotecznych efekt zmiany prognoz makroekonomicznych został złagodzony w stosunku do tego co pokazywałyby same wskaźniki makroekonomiczne.
Na 31 grudnia 2022 roku, Bank dokonał rewizji prognoz wskaźników makroekonomicznych. Założenia makroekonomiczne użyte do wyznaczenia oczekiwanych strat kredytowych oparte są o prognozy przygotowane przez Biuro Analiz Makroekonomicznych Banku, uzupełniając je korektami zarządczymi tam, gdzie zdaniem kierownictwa nie zostały w pełni uchwycone ostatnie zdarzenia gospodarcze.
Zmiana kryteriów znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego
W 2022 roku Bank zaktualizował przesłanki istotnego wzrostu ryzyka kredytowego, skutkującego klasyfikacją eskpozycji do Etapu 2, w szczególności wprowadzono jako jedną z przesłanek trzykrotny wzrost parametru PD od momentu udzielenia ekspozycji oraz usunięto warunki ograniczające dla występowania klienta/ ekspozycji na liście obserwacyjnej (tj. wszystkie ekspozycje z listy obserwacyjnej traktowane są jako spełniające przesłankę istotnego wzrostu ryzyka kredytowego). Szacowany wpływ wprowadzenia ww. zmian przesłanek to przeklasyfikowanie około 2,4 mld zł ekspozycji z Etapu 1 do Etapu 2 oraz zwiększenie odpisów na oczekiwane straty kredytowe o około 13,4 mln zł.
Korekty zarządcze
W czasach podwyższonej zmienności i niepewności, w których jakość portfela i otoczenie gospodarcze szybko się zmieniają, modele mają osłabione możliwości dokładnego przewidywania strat. Aby ograniczyć ryzyko modeli, możliwe jest dokonanie dodatkowych korekt, adresujących problemy z jakością danych, modelami lub wynikających z opinii ekspertów. Obejmują one również korekty wynikające z przeszacowania lub niedoszacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe przez modele MSSF 9.
Obserwowany obecnie gwałtowny wzrost inflacji i stóp procentowych nie występował w ostatnich kilku latach. Dlatego też, historyczna korelacja parametrów ryzyka (PD w modelach MSSF) z parametrami makroekonomicznymi nie odzwierciedla w pełni obecnego ryzyka kredytowego portfeli. Jednocześnie, w wyniku backtestów modeli dla portfela detalicznego oraz dla portfela klientów korporacyjnych zidentyfikowano nadmiarową konserwatywność
14
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
modeli LGD dla ekspozycji ze stwierdzoną utratą wartości wynikającą z przyjętych okresów odzysków do szacowania LGD.
Wprowadzenie na koniec 2022 roku korekt zarządczych, adresujących wyżej wymienione zagadnienia, wpłynęło na zmniejszenie odpisu na oczekiwane straty kredytowe o 5,5 mln zł dla portfela klientów detalicznych (w tym rozwiązanie 113,4 mln zł z tytułu nadmiernej konserwatywności modelu LGD oraz dotworzenie 108,0 mln zł z tytułu korekty związanej z niedostateczną historyczną korelacją parametrów ryzyka z parametrami makroekonomicznymi, które w ostatnim okresie uległy gwałtownym zmianom na skutek inflacji i zmian stóp procentowych) oraz o 88,3 mln zł dla portfela klientów korporacyjnych (w tym rozwiązanie 188,0 mln zł z tytułu nadmiernej konserwatywności modelu LGD oraz dotworzenie 99,7 mln zł z tytułu korekty związanej z niedostateczną historyczną korelacją parametrów ryzyka z parametrami makroekonomicznymi, które w ostatnim okresie uległy gwałtownym zmianom na skutek inflacji i zmian stóp procentowych).
Dodatkowo, obserwowane negatywne zmiany w gospodarce powiązane z wojną w Ukrainie, w szczególności dotyczące zakłócenia łańcuchów dostaw, wzrostów ceny energii i niedoborów pracowników, w ocenie Banku nie są wystarczająco pokryte obecnymi modelami dla klientów korporacyjnych. W konsekwencji Bank przeprowadził analizę portfela klientów korporacyjnych pod kątem ryzyka przyszłych problemów związanych z obsługą zadłużenia i zdecydowała się na zwiększenie odpisu na oczekiwane starty kredytowe dla tego portfela o 84,3 mln zł na koniec 2022 roku.
Powyższe korekty zarządcze nie miały wpływu na klasyfikację ekspozycji do Etapów prezentowaną w niniejszym sprawozdaniu finansowym.
29 lipca 2022 roku wprowadzony został ustawowy program pomocowy umożliwiający klientom posiadającym kredyty hipoteczne w PLN na zawieszenie 4 rat w 2022 roku oraz 4 rat (po jednej w kwartale) w roku 2023. (wakacje kredytowe). Ze względu na specyfikę modeli PD, które wykorzystują informacje o zachowaniu na rachunkach (w szczególności w zakresie terminowości spłat), modelowe parametry mogą być zaniżone w stosunku do faktycznej sytuacji klienta. W związku z powyższym, dokonano korekty odpisu aktualizacyjnego oraz przeklasyfikowano część portfela ekspozycji do Etapu 2 (klienci posiadający zaległości na innych produktach lub cechujący się niepewną sytuacją ekonomiczną np. z wysokim wskaźnikiem DSTI, oznaczającym wysoką relację kosztu obsługi zadłużenia do dochodu). W konsekwencji Bank zdecydował się na zwiększenie odpisu na oczekiwane straty kredytowe dla portfela kredytów hipotecznych o 24,2 mln zł na koniec 2022 roku oraz przeklasyfikowała 3,5 mld zł ekspozycji do Etapu 2.
Podział korekt na etapy i na segment korporacyjny i detaliczny został zaprezentowany w nocie objaśniającej 21.1 . Jakość portfela kredytowego .
Opis przesłanek identyfikacji utraty wartości aktywów finansowych, metodologia kalkulacji odpisów oraz stosowane zasady ewidencyjne opisane zostały w punkcie 13.12 . Oczekiwane straty kredytowe .
Progi stosowane w identyfikacji istotnego wzrostu ryzyka kredytowego
Ustalenie progu istotnego wzrostu ryzyka kredytowego wymaga osądu i jest istotnym źródłem niepewności szacunków dotyczących strat oczekiwanych.
Progi wzrostu parametru PD w całym okresie życia ekspozycji w stosunku do PD z daty początkowego ujęcia, stanowiące o istotnym wzroście ryzyka kredytowego, wyznaczane są dla modeli zgodnie z przyjętą metodyką. Na koniec 2022 i 2021 roku ich wartości kształtowały się następująco:
Portfel klientów strategicznych
Portfel korporacyjnej sieci sprzedaży (model SME)
Portfel Mortgages i SE&Micro (model MTG i SBF)
Portfel Consumer Lending (model CLN)
Portfel inwestycyjny
Próg względny
1
1
0,5
0,7
1
Próg bezwzględny
100pb
250pb
75pb
350pb
100pb
Próg bezwzględny – wskazuje maksymalną różnicę między PD na datę raportową a PD z początkowego ujęcia ekspozycji, po której przekroczeniu aktywo jest klasyfikowane do Etapu 2.
Próg względny – wskazuje maksymalną miarę relacji między PD na datę raportową a PD z początkowego ujęcia ekspozycji z uwzględnieniem współczynnika skalującego określonego na poziomie poszczególnej ekspozycji, bazującego na PD z początkowego ujęcia, po przekroczeniu którego aktywo jest klasyfikowane do Etapu 2.
Dodatkowo, w trzecim kwartale 2022 roku, dodany został nowy warunek identyfikacji istotnego wzrostu ryzyka kredytowego - trzykrotny wzrost parametru PD od momentu udzielenia ekspozycji.
Różne poziomy progów w zależności od portfela eskpozycji wynikają z innej specyfiki poszczególnych portfeli, w tym uzależnione są od wysokości średniej stopy default rate dla danego portfela.
15
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Analiza wrażliwości strat oczekiwanych na poziom przyjętego progu PD
W celu pokazania wrażliwości strat oczekiwanych na poziom przyjętego progu PD, Bank dokonał oszacowania odpisów na straty oczekiwane w Etapie 1 i 2 przy następujących założeniach:
wszystkie te aktywa finansowe znajdowałyby się poniżej progu PD i miały przypisane 12-miesięczne straty oczekiwane oraz
wszystkie te aktywa przekroczyłyby ten próg PD i miały przypisane straty oczekiwane w całym okresie życia.
Te oszacowania pokazują na 31 grudnia 2022 roku odpowiednio hipotetyczne mniejsze straty oczekiwane dla składników aktywów w Etapie 1 i 2 o około 250 mln zł (w tym 160 mln zł dla portfela korporacyjnego i 90 mln zł dla portfela detalicznego) lub większe o około 810 mln zł (odpowiednio 420 mln zł dla portfela korporacyjnego i 390 mln zł dla portfela detalicznego).
Oszacowania wykonane na 31 grudnia 2021 roku pokazały odpowiednio hipotetyczne mniejsze straty oczekiwane dla składników aktywów w Etapie 1 i 2 o około 165 mln zł (w tym 95 mln zł dla portfela korporacyjnego i 70 mln zł dla portfela detalicznego) lub większe o około 850 mln zł (odpowiednio 355 mln zł dla portfela korporacyjnego i 495 mln zł dla portfela detalicznego).
Prognozy czynników makro i wagi przypisane poszczególnym scenariuszom makroekonomicznym
Poniżej przedstawiono przyjęte na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku prognozy makroekonomiczne głównych wskaźników oraz odchylenie strat oczekiwanych w scenariuszu pozytywnym, bazowym i negatywnym od raportowanych strat oczekiwanych, zważonych prawdopodobieństwem scenariuszy – podział na portfel korporacyjny, detaliczny oraz dla całego portfela kredytowego. W 2021 roku analiza zakładała utrzymanie niezmienionego horyzontu czasowego kalkulacji strat oczekiwanych odpowiednio 12-miesiecznych lub w całym okresie życia ekspozycji. W 2022 roku analiza uwzględniała zmiany horyzontu czasowego strat oczekiwanych wynikające z wykorzystanych w analizie scenariuszy makroekonomicznych. Prezentowane odchylenia od strat raportowanych nie uwzględniają wpływu korekt zarządczych opisanych wcześniej. Założenia makroekonomiczne, użyte do wyznaczenia tych odchyleń dla scenariusza bazowego oparte są o prognozy przygotowane przez Biuro Analiz Makroekonomicznych Banku, przy czym dla stóp procentowych przyjęto krzywe forwardowe według stanów na koniec roku.
W tabelach na następnych stronach przedstawiono wyniki analizy zmiany ekspozycji w Etapach oraz zmiany pokrycia odpisami łącznie dla całego portfela kredytowego oraz odrębnie dla portfela korporacyjnego i detalicznego. Wyniki analizy za rok 2021 nie uwzględniają zmian horyzontu czasowego strat oczekiwanych wynikających z wykorzystanych w analizie scenariuszy makroekonomicznych.
Zarówno dla całego portfela kredytowego, jak i jego części korporacyjnej oraz detalicznej selektywne zastosowanie scenariusza negatywnego z wagą 100% powoduje istotny wzrost poziomu odpisów we wszystkich Etapach (1/2/3). Średni wzrost odpisu na całym portfelu, wynosi około 21% w porównaniu do scenariusza uśrednionego, zastosowanego w wyliczeniu odpisów za rok 2022. Wzrost odpisów w tym scenariuszu jest powodowany głównie poprzez drastyczny spadek PKB i umiarkowany wzrost stopy bezrobocia. Przewidywany w tym scenariuszu spadek stopy procentowej (z 8% do około 5% w horyzoncie 3 lat) powoduje zmniejszanie się obciążeń kredytowych klientów i w rezultacie częściowo mityguje efekt spadku PKB.
Analogiczne wyniki, w zakresie oddziaływania zmiennych makroekonomicznych, można zaobserwować w przypadku zastosowania 100% scenariusza pozytywnego.
W przypadku zastosowania 100% wagi dla scenariusza bazowego nastąpiłby spadek odpisów o około 5% na całym portfelu (dla portfela korporacyjnego o 4% a dla detalicznego o 6%).
16
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
cały portfel kredytowy
Straty oczekiwane ważone prawdopodobieństwem - odchylenie od strat raportowanych w %
Raportowane straty oczekiwane (ocena kolektywna w Etapie 1, 2 i 3)
2023
2024
2025
Razem
wg Etapów
Zmiana udziału Etapu 2 w stosunku do całego portfela w %
Waga przypisana scenariuszowi do wyznaczenia raportowanych strat oczekiwanych
Razem
wg Etapów
PKB
4,2%
4,3%
5,2%
Bezrobocie
2,1%
2,2%
1,8%
Indeks cen nieruchomości
2,1%
3,9%
5,0%
Scenariusz pozytywny
3-mies. stopa procentowa
10,2%
10,2%
9,9%
-9%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-26%
-16%
-2%
-17%
20%
PKB
1,5%
3,3%
3,5%
Bezrobocie
3,1%
2,9%
2,8%
Indeks cen nieruchomości
0,3%
2,5%
3,2%
Scenariusz bazowy
3-mies. stopa procentowa
8,0%
7,3%
7,1%
-5%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
4%
-20%
0%
-17%
60%
PKB
-2,8%
1,1%
1,5%
Bezrobocie
4,6%
5,9%
6,9%
Indeks cen nieruchomości
-5,1%
0,6%
1,2%
Scenariusz negatywny
3-mies. stopa procentowa
6,7%
5,4%
4,6%
21%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
17%
63%
3%
104%
20%
2 256,6
Etap 1 Etap 2 Etap 3
408,3
783,8
1 064,5
portfel korporacyjny
Straty oczekiwane ważone prawdopodobieństwem - odchylenie od strat raportowanych w %
Raportowane straty oczekiwane (ocena kolektywna w Etapie 1, 2 i 3)
2023
2024
2025
Razem
wg Etapów
Zmiana udziału Etapu 2 w stosunku do całego portfela w %
Waga przypisana scenariuszowi do wyznaczenia raportowanych strat oczekiwanych
Razem
wg Etapów
PKB
4,2%
4,3%
5,2%
Bezrobocie
2,1%
2,2%
1,8%
Indeks cen nieruchomości
2,1%
3,9%
5,0%
Scenariusz pozytywny
3-mies. stopa procentowa
10,2%
10,2%
9,9%
-13%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-45%
-20%
-2%
-20%
20%
PKB
1,5%
3,3%
3,5%
Bezrobocie
3,1%
2,9%
2,8%
Indeks cen nieruchomości
0,3%
2,5%
3,2%
Scenariusz bazowy
3-mies. stopa procentowa
8,0%
7,3%
7,1%
-4%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-15%
-6%
0%
-7%
60%
PKB
-2,8%
1,1%
1,5%
Bezrobocie
4,6%
5,9%
6,9%
Indeks cen nieruchomości
-5,1%
0,6%
1,2%
Scenariusz negatywny
3-mies. stopa procentowa
6,7%
5,4%
4,6%
32%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
29%
90%
3%
129%
20%
1 221,0
Etap 1 Etap 2 Etap 3
213,9
488,5
518,6
2021
cały portfel kredytowy
Straty oczekiwane nie ważone prawdopodobieństwem - odchylenie od strat raportowanych w %
Raportowane straty oczekiwane (ocena kolektywna w Etapie 1, 2 i 3)
2022
2023
2024
Razem
wg Etapów
Waga przypisana scenariuszowi do wyznaczenia raportowanych strat oczekiwanych
Razem
wg Etapów
PKB
6,6%
6,0%
5,5%
Bezrobocie
1,9%
1,9%
1,8%
Indeks cen nieruchomości
7,8%
6,3%
6,5%
Scenariusz pozytywny
3-mies. stopa procentowa
3,0%
3,0%
3,0%
-11%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-35% -22% -3%
20%
PKB
4,5%
4,2%
3,4%
Bezrobocie
2,8%
2,6%
2,6%
Indeks cen nieruchomości
2,4%
2,4%
2,4%
Scenariusz bazowy
3-mies. stopa procentowa
3,9%
3,5%
3,3%
-3%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-15% -4% 0%
60%
PKB
-0,5%
2,7%
1,7%
Bezrobocie
4,2%
5,6%
6,9%
Indeks cen nieruchomości
0,3%
2,5%
2,5%
Scenariusz negatywny
3-mies. stopa procentowa
2,2%
1,8%
1,7%
11%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
56% 16% 2%
20%
2 053,6
Etap 1 Etap 2 Etap 3
299,8 361,5 1 392,3
portfel korporacyjny
Straty oczekiwane nie ważone prawdopodobieństwem - odchylenie od strat raportowanych w %
Raportowane straty oczekiwane (ocena kolektywna w Etapie 1, 2 i 3)
2022
2023
2024
Razem
wg Etapów
Waga przypisana scenariuszowi do wyznaczenia raportowanych strat oczekiwanych
Razem
wg Etapów
PKB
6,6%
6,0%
5,5%
Bezrobocie
1,9%
1,9%
1,8%
Indeks cen nieruchomości
7,8%
6,3%
6,5%
Scenariusz pozytywny
3-mies. stopa procentowa
3,0%
3,0%
3,0%
-17%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-56% -28% -4%
20%
PKB
4,5%
4,2%
3,4%
Bezrobocie
2,8%
2,6%
2,6%
Indeks cen nieruchomości
2,4%
2,4%
2,4%
Scenariusz bazowy
3-mies. stopa procentowa
3,9%
3,5%
3,3%
-5%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-25% -5% 0%
60%
PKB
-0,5%
2,7%
1,7%
Bezrobocie
4,2%
5,6%
6,9%
Indeks cen nieruchomości
0,3%
2,5%
2,5%
Scenariusz negatywny
3-mies. stopa procentowa
2,2%
1,8%
1,7%
20%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
98% 23% 1%
20%
1 134,5
Etap 1 Etap 2 Etap 3
190,5 219,3 724,7
17
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
portfel detaliczny
Straty oczekiwane ważone prawdopodobieństwem - odchylenie od strat raportowanych w %
Raportowane straty oczekiwane (ocena kolektywna w Etapie 1, 2 i 3)
2023
2024
2025
Razem
wg Etapów
Zmiana udziału Etapu 2 w stosunku do całego portfela w %
Waga przypisana scenariuszowi do wyznaczenia raportowanych strat oczekiwanych
Razem
wg Etapów
PKB
4,2%
4,3%
5,2%
Bezrobocie
2,1%
2,2%
1,8%
Indeks cen nieruchomości
2,1%
3,9%
5,0%
Scenariusz pozytywny
3-mies. stopa procentowa
10,2%
10,2%
9,9%
-4%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-5%
-10%
-2%
-4%
20%
PKB
1,5%
3,3%
3,5%
Bezrobocie
3,1%
2,9%
2,8%
Indeks cen nieruchomości
0,3%
2,5%
3,2%
Scenariusz bazowy
3-mies. stopa procentowa
8,0%
7,3%
7,1%
-6%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
25%
-42%
-1%
-55%
60%
PKB
-2,8%
1,1%
1,5%
Bezrobocie
4,6%
5,9%
6,9%
Indeks cen nieruchomości
-5,1%
0,6%
1,2%
Scenariusz negatywny
3-mies. stopa procentowa
6,7%
5,4%
4,6%
8%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
4%
21%
4%
9%
20%
1 035,6
Etap 1 Etap 2 Etap 3
194,4
295,3
545,9
2021
portfel detaliczny
Straty oczekiwane nie ważone prawdopodobieństwem - odchylenie od strat raportowanych w %
Raportowane straty oczekiwane (ocena kolektywna w Etapie 1, 2 i 3)
2022
2023
2024
Razem
wg Etapów
Waga przypisana scenariuszowi do wyznaczenia raportowanych strat oczekiwanych
Razem
wg Etapów
PKB
6,6%
6,0%
5,5%
Bezrobocie
1,9%
1,9%
1,8%
Indeks cen nieruchomości
7,8%
6,3%
6,5%
Scenariusz pozytywny
3-mies. stopa procentowa
3,0%
3,0%
3,0%
-5%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-10% -14% -2%
20%
PKB
4,5%
4,2%
3,4%
Bezrobocie
2,8%
2,6%
2,6%
Indeks cen nieruchomości
2,4%
2,4%
2,4%
Scenariusz bazowy
3-mies. stopa procentowa
3,9%
3,5%
3,3%
0%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
-1% -1% 0%
60%
PKB
-0,5%
2,7%
1,7%
Bezrobocie
4,2%
5,6%
6,9%
Indeks cen nieruchomości
0,3%
2,5%
2,5%
Scenariusz negatywny
3-mies. stopa procentowa
2,2%
1,8%
1,7%
2%
Etap 1 Etap 2 Etap 3
3% 6% 2%
20%
919,2
Etap 1 Etap 2 Etap 3
109,4 142,2 667,6
18
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
3.1.2 Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych
Ocena w przedmiotowym zakresie bazuje na oszacowaniu wartości odzyskiwalnej aktywa, którą stanowi wartość użytkowa lub wartość sprzedaży pomniejszona o koszty bezpośrednie sprzedaży, w zależności od tego, która z wyżej wymienionych wartości na moment przeprowadzania przeglądu jest wyższa.
Oszacowanie wartości użytkowej składnika aktywów (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne w sytuacji gdy nie można ustalić wartości odzyskiwalnej pojedynczego składnika aktywów zaliczanego do majątku wspólnego) wiąże się, między innymi, z przyjęciem założeń w zakresie szacunków, co do kwot, terminów przyszłych przepływów pieniężnych, które Bank może uzyskać z tytułu danego składnika aktywów trwałych (lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne) oraz innych czynników. W celu wyznaczenia wartości użytkowej, oszacowane przyszłe przepływy pieniężne są dyskontowane do ich wartości bieżącej przy użyciu stopy dyskontowej przed opodatkowaniem, która odzwierciedla bieżące oczekiwania rynku co do wartości pieniądza oraz specyficznego ryzyka w odniesieniu do danego aktywa.
Szacując wartość godziwą pomniejszoną o koszty sprzedaży Bank opiera się na dostępnych danych rynkowych na ten temat lub wycenach sporządzonych przez niezależnych rzeczoznawców, które co do zasady również opierają się na szacunkach.
Zasady ewidencyjne w tym zakresie zostały wskazane w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości , w punkcie 14.4 . Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości .
Szczegółowe informacje dotyczące testu na utratę wartości w odniesieniu do wartości firmy przedstawiono w nocie objaśniającej 24 . Wartości niematerialne .
3.2. Aktywo z tytułu odroczonego podatku dochodowego na niewykorzystaną stratę podatkową
Bank ujmuje składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego z tytułu ujemnych różnic przejściowych oraz nierozliczonej straty podatkowej w zakresie, w którym jest prawdopodobne, że osiągnięty zostanie dochód do opodatkowania, który pozwoli na potrącenie ujemnych różnic i rozliczenie strat podatkowych. Na bazie prognozy wyników podatkowych Banku na lata 2023-2026 oszacowano, że Bank osiągnie wystarczający dochód do opodatkowania, pozwalający na zmniejszenie podstawy opodatkowania o pełną kwotę straty podatkowej. W związku z tym Bank ujął w aktywie z tytułu odroczonego podatku dochodowego stratę podatkową w pełnej wysokości. Na koniec 2022 roku składnik aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego dotyczący nierozliczonych strat podatkowych wynosił 1 034,5 mln zł (517,3 mln zł na koniec 2021).
3.3. Wycena instrumentów finansowych nienotowanych na aktywnych rynkach
Wartość godziwą instrumentów finansowych nienotowanych na aktywnych rynkach ustala się poprzez zastosowanie technik wyceny. Dla instrumentów pochodnych o charakterze nieopcyjnym stosowane są modele bazujące na zdyskontowanych przepływach pieniężnych. Dla instrumentów pochodnych o charakterze opcyjnym stosuje się modele wyceny odpowiednie do rodzaju transakcji. Modele wyceny stosowane przez Bank, podlegają weryfikacji przed ich zastosowaniem.
Co do zasady, do modeli wprowadzane są wyłącznie dane możliwe do obserwacji pochodzące z aktywnego rynku, jednakże w pewnych okolicznościach dobranie właściwego parametru wyceny wymaga oszacowania opartego na porównaniu instrumentu do innego o podobnej charakterystyce lub analogicznego, występującego na innym rynku. Zasadą przewodnią przy ustalaniu wyceny tym sposobem jest zastosowanie się do zasady ostrożnej wyceny nakazującej wybór niższej wyceny aktywów i wyższej wyceny zobowiązań jako bardziej prawdopodobnej, zwłaszcza w warunkach obniżonej płynności lub/i zmienności na rynkach finansowych. Zmiana założeń dotyczących tych czynników może wpłynąć na wyceny niektórych instrumentów finansowych.
Analizę wrażliwości wyceny instrumentów finansowych nienotowanych na aktywnych rynkach zaprezentowano w nocie objaśniającej 36 . Wartość godziwa .
3.4. Rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe
Bank tworzy rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe zgodnie z MSR 19. Rezerwa na odprawy emerytalne i rentowe przyznane w ramach świadczeń z tytułu regulacji wynikających z Kodeksu Pracy wyliczana jest metodą aktuarialną przez niezależnego aktuariusza jako wartość obecna przyszłych, długoterminowych zobowiązań Banku wobec pracowników według stanu zatrudnienia i płac na dzień aktualizacji.
Wyliczenie rezerw jest oparte na szeregu założeń, zarówno co do stóp dyskontowych, prognozowanych podwyżek wynagrodzeń jak i założeń dotyczących rotacji pracowników, ryzyka śmierci i innych. Założenia są weryfikowane na koniec roku obrotowego.
Poniższe tabele prezentują wrażliwość modelu na przyjęte wartości poszczególnych założeń na 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku. Jako wariant bazowy zaprezentowano wartość rezerw emerytalnych i rentowych ujętych w księgach Banku odpowiednio na 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku.
Założenia przyjęte do wyceny:
stopa dyskonta – 7,00%,
długoterminowa stopa wzrostu wynagrodzeń – 5,70%.
19
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
Rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe (w mln zł)
dolny przedział
wariant bazowy
górny przedział
Stopa dyskontowa (+1% / wariant bazowy / - 1%)
63,9
70,2
77,5
Odchylenie od założonej dynamiki zmian w wynagrodzeniach (- 0,5% / wariant bazowy / +0,5%)
66,5
70,2
74,0
2021
Rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe (w mln zł)
dolny przedział
wariant bazowy
górny przedział
Stopa dyskontowa (+1% / wariant bazowy / - 1%)
62,2
69,4
77,7
Odchylenie od założonej dynamiki zmian w wynagrodzeniach (- 0,5% / wariant bazowy / +0,5%)
65,3
69,4
73,6
3.5. Okres leasingu przy umowach bezterminowych
Okres leasingu ustalony został z uwzględnieniem opcji przedłużenia oraz skrócenia dostępnych w zawartych kontraktach, jeżeli prawdopodobne jest skorzystanie z opcji. W przypadku kontraktów zawartych na czas nieokreślony z opcją wypowiedzenia przysługującą obu stronom kontraktu Bank ocenił, czy występują istotne koszty wyjścia z umowy. Posiadane przez Bank kontrakty na czas nieokreślony to przede wszystkim umowy najmu nieruchomości. Jeżeli nie występują istotne koszty, jako okres leasingu ustalony został okres wypowiedzenia przysługujący obu stronom kontraktu. W przypadku gdy koszty wyjścia z kontraktu są istotne, jako okres leasingu Bank przyjął okres 4 lat. Przyjęty okres wynika ze strategii fizycznej obecności w danej lokalizacji, zapewniającej elastyczność i efektywność biznesową oraz uwzględniającej zmieniające się oczekiwania i preferencje klientów.
Przyjęte szacunki nie mają istotnego wpływu na wartość aktywów z tytułu prawa do użytkowania. Na 31 grudnia 2022 roku zmiana przyjętego okresu leasingu o 1 rok wpływa na zmianę wartości aktywów o ok. 7,3 mln zł (ok. 6 mln zł na 31 grudnia 2021 roku).
3.6. Odpisy i rezerwy portfelowe związane z portfelem kredytów hipotecznych indeksowanych do kursu franka szwajcarskiego
Na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku Bank posiadał należności z tytułu detalicznych kredytów hipotecznych indeksowanych kursem CHF. W tabeli poniżej zaprezentowano liczbę oraz poszczególne elementy składające się na wartość bilansową brutto i netto tych należności.
2022
2021
liczba umów (w szt.)
3 318
3 920
saldo kapitału
719,0
825,9
korekta wartości bilansowej brutto z tytułu ryzyka prawnego
-581,6
-345,6
inne elementy wartości bilansowej brutto (odsetki, ESP)
2,1
2,2
wartość bilansowa brutto
139,5
482,5
odpisy na oczekiwane straty kredytowe
-16,2
-13,7
wartość bilansowa netto
123,3
468,8
Dodatkowo, w odniesieniu do aktywów finansowych dotyczących kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF usuniętych ze sprawozdania z sytuacji finansowej rozpoznano na 31 grudnia 2022 roku rezerwę w wysokości 53,7 mln zł (37,6 mln zł na 31 grudnia 2021 roku). Rezerwa na ryzyko prawne kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF dotycząca kredytów spłaconych prezentowana jest w zobowiązaniach w pozycji Rezerwy (nota objaśniająca nr 31 ).
Na 31 grudnia 2022 roku liczba umów kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF, usuniętych ze sprawozdania z sytuacji finansowej, wyłączając umowy zamknięte w wyniku unieważnienia umowy przez sąd lub w wyniku konwersji na kredyty złotówkowe, w związku z przystąpieniem do ugody (szerzej o programie ugód w nocie objaśniającej 31 . Rezerwy ), wyniosła 2.373 (2.210 na 31 grudnia 2021 roku), a odpowiadająca im kwota uruchomienia wyniosła 342,9 mln zł (319,8 mln zł na 31 grudnia 2021).
Na 31 grudnia 2022 roku przeciwko Bankowi toczyło się 1 041 spraw sądowych (755 spraw na koniec 2021 roku). Na 31 grudnia 2022 roku niespłacony kapitał kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, których dotyczyły przedmiotowe postępowania wynosił 251,8 mln zł (197,8 mln zł na koniec 2021 roku). Do 31 grudnia 2022 roku prawomocnym wyrokiem sądu zakończyło się 198 spraw sądowych.
Zmiany w okresie dotyczące szacunku korekty/rezerwy z tytułu ryzyka prawnego zarówno w odniesieniu do kredytów znajdujących się w portfelu Banku jak i w odniesieniu do kredytów spłaconych Bank prezentuje
20
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
w rachunku zysków i strat w pozycji Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych (nota objaśniająca nr 10 ).
W poniższej tabeli zaprezentowano zmianę stanu w roku 2022 i 2021:
korekty wartości bilansowej brutto dla kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, oraz
rezerwy dotyczącej kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF usuniętych ze sprawozdania z sytuacji finansowej.
2022
2021
korekta wartości bilansowej brutto dotycząca kredytów ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
rezerwa dotycząca kredytów usuniętych ze sprawozdania z sytuacji finansowej (spłaconych)
korekta wartości bilansowej brutto dotycząca kredytów ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
rezerwa dotycząca kredytów usuniętych ze sprawozdania z sytuacji finansowej (spłaconych)
Saldo na początek okresu
345,6
37,6
300,0
11,8
Zmiany w okresie, w tym:
236,0
16,1
45,6
25,8
utworzenia i rozwiązania w okresie
271,5
21,4
35,2
13,2
reklasyfikacja ze względu na całkowitą spłatę kredytów
-3,0
3,0
-14,3
14,3
wykorzystanie, w tym z tytułu ugód
-82,0
-8,3
-22,2
-1,7
różnice kursowe
49,5
-
46,9
-
Saldo na koniec okresu
581,6
53,7
345,6
37,6
Wysokość kwoty korekty wartości bilansowej brutto wynikającej z ryzyka prawnego dla portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz kwoty rezerw dotyczących ryzyka prawnego dla kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF usuniętych już ze sprawozdania z sytuacji finansowej zależy od wielu zmiennych tj. skali ugód z kredytobiorcami, prognozowanej liczby przyszłych spraw spornych możliwych przyszłych rozstrzygnięć prawnych, zakończonych wyrokiem unieważniającym oraz rozkładu prawdopodobieństw poszczególnych scenariuszy.
Na 31 grudnia 2022 roku zastosowano portfelowe podejście do oszacowania korekty wartości bilansowej brutto związanej z portfelem kredytów hipotecznych indeksowanych do kursu CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz do oszacowania rezerwy dla składników aktywów dotyczących kredytów hipotecznych
indeksowanych do kursu CHF usuniętych ze sprawozdania wynikających z ryzyka prawnego dotyczącego tych kredytów.
Korekta wartości bilansowej brutto portfela CHF ma na celu odzwierciedlenie rzeczywistych i oczekiwanych zmienionych przepływów pieniężnych wynikających z umowy (podejście to wynika z faktu, że ryzyko prawne związane z portfelem kredytów hipotecznych indeksowanych w CHF zmienia oszacowanie płatności z tytułu tych składników aktywów a wprowadzenie korekty wartości bilansowej brutto pozwoli na zaprezentowanie wartości bilansowej brutto w wartości, która odzwierciedli rzeczywiste i oczekiwane zmienione przepływy pieniężne wynikające z umowy).
Dla składników aktywów finansowych usuniętych już ze sprawozdania z sytuacji finansowej utworzenie rezerw na ryzyko prawne na bazie portfelowej wynika z oceny prawdopodobieństwa zaistnienia wypływu środków pieniężnych.
Na 31 grudnia 2022 roku potencjalne straty z tytułu ryzyka prawnego szacowane są jako średnia ważona prawdopodobieństwem z trzech scenariuszy - bazowego, pozytywnego i negatywnego – z uwzględnieniem oszacowanego prawdopodobieństwa wystąpienia. Scenariusze, na których bazuje estymacja są zróżnicowane pod względem oczekiwanej liczby spraw sądowych (wyliczonej na podstawie profesjonalnego osądu Banku wynikającego z dotychczasowych doświadczeń Banku oraz analizy aktualnej sytuacji rynkowej w zakresie spraw zakończonych wyrokiem unieważniającym), a także oczekiwanej przez Bank skali ugód z klientami.
Na 31 grudnia 2022 roku, dla portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Bank przyjmuje w każdym ze scenariuszy, że dla określonej części portfela może wystąpić:
1) unieważnienie umowy kredytowej po zakończeniu prawomocnego postępowania sądowego lub
2) konwersja kredytów z indeksowanych do CHF na kredyty denominowane w PLN (których oprocentowanie ustala się w oparciu o stawkę WIBOR) poprzez dobrowolne ugody.
Kalkulacja strat w przypadku konwersji kredytów z indeksowanych do CHF na kredyty denominowane w PLN poprzez dobrowolne ugody została dokonana zgodnie z aktualnymi szacunkami i warunkami ugód oferowanych przez Bank wraz z prawem do wynagrodzenia. To rozwiązanie, w zależności od scenariusza, obejmuje od 5% do 15% portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Kalkulacja strat w przypadku unieważnienia umowy kredytowej opiera się na założeniu zwrotu klientowi rat przez Bank i zwrotu kapitału udzielonego kredytu Bankowi przez klienta, bez uwzględnieniaodzyskania przez Bank wynagrodzenia za korzystanie przez kredytobiorcę z kapitału. To rozwiązanie, w zależności od scenariusza, obejmuje od 64% do 79% portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji
21
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
finansowej. Scenariusze pozytywny, bazowy i negatywny różnią się od siebie ilością spraw spornych oraz wielkością portfela objętego ugodami, a wagi poszczególnych scenariuszy są równe.
Na 31 grudnia 2022 dla aktywów finansowych usuniętych już ze sprawozdania z sytuacji finansowej Bank przyjmuje w każdym ze scenariuszy, że dla określonej części portfela może wystąpić unieważnienie umowy kredytowej po zakończeniu prawomocnego postępowania sądowego. Kalkulacja strat w przypadku unieważnienia umowy kredytowej jest analogiczna jak w przypadku portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. To rozwiązanie, w zależności od scenariusza, obejmuje od 20% do 30% aktywów finansowych usuniętych już ze sprawozdania z sytuacji finansowej. Scenariusze pozytywny, bazowy i negatywny różnią się od siebie założeniami dotyczącymi ilości spraw spornych, a wagi poszczególnych scenariuszy są równe.
Zmiana szacunku z tytułu korekty wartości bilansowej brutto dla kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz rezerwy dla aktywów finansowych usuniętych już ze sprawozdania z sytuacji finansowej w 2022 roku w porównaniu do ich salda na 31 grudnia 2021 roku wynikała m.in. ze wzrostu zakładanej ilości spraw spornych kończących się unieważnieniem umowy oraz zmniejszeniem spodziewanej liczby ugód, oraz wzrostu kursu CHF/PLN. Istotny wpływ miała również zmiana założenia dotycząca braku uwzględnienia wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.
Głównym źródłem niepewności dla wyżej opisanych szacunków jest liczba spraw spornych oraz skłonność klientów do zawierania ugód zgodnie z programem oferowanym przez Bank.
Na 31 grudnia 2022 roku:
zmiana udziału portfela kredytów objętych dobrowolnymi ugodami o +/-5 p.p. kosztem udziału portfela kredytów niedotkniętych stratą skutkowałaby zmianą poziomu korekty wartości bilansowej brutto dla kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej o +/- 21 mln zł (w porównaniu do +/-21 mln zł na 31 grudnia 2021 roku),
zmiana udziału portfela kredytów dotkniętych unieważnieniem umowy kredytowej o +/-5 p.p. kosztem udziału portfela kredytów niedotkniętych stratą skutkowałaby zmianą poziomu korekty wartości bilansowej brutto dla kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej o +/- 38 mln zł (w porównaniu do +/-43 mln zł na 31 grudnia 2021 roku),
zmiana udziału portfela kredytów objętych dobrowolnymi ugodami kosztem udziału portfela kredytów dotkniętych unieważnieniem umowy kredytowej o +/- 5 p.p. skutkowałaby zmianą poziomu korekty wartości
bilansowej brutto dla kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej o +/- 18 mln zł (w porównaniu do +/-22 mln zł na 31 grudnia 2021 roku),
zmiana udziału kredytów usuniętych ze sprawozdania finansowego dotkniętych unieważnieniem umowy kredytowej kosztem udziału kredytów usuniętych ze sprawozdania finansowego nie dotkniętych stratą o +/- 5 p.p. skutkowałoby zmianą rezerwydotyczącyej ryzyka prawnego dla kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF usuniętych już ze sprawozdania z sytuacji finansowej o +/- 11 mln zł (w porównaniu do +/-9 mln zł na 31 grudnia 2021 roku).
Na 31 grudnia 2022 roku odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na portfel kredytów hipotecznych indeksowanych do kursu CHF wynikające z ujęcia tych kredytów w Etapie 1 wyniosły 1,0 mln zł, 8,9 mln zł w Etapie 2 i 6,3 mln zł w Etapie 3. Dla porównania, na 31 grudnia 2021 roku, odpisy wynikające z ujęcia wspomnianych kredytów w Etapie 1 wyniosły 0,3 mln zł, 5,8 mln zł w Etapie 2 i 7,8 mln zł w Etapie 3.
3.7. Korekta wartości bilansowej brutto kredytów hipotecznych w PLN z tytułu moratoriów kredytowych
W 2022 roku Prezydent RP podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom . Wprowadziła ona m.in. dla kredytobiorców posiadających kredyt hipoteczny w PLN możliwość zawieszenia spłaty do 8 miesięcznych rat kredytu hipotecznego - po dwie w każdym z kwartałów drugiego półrocza 2022 roku oraz po jednej w każdym z kwartałów 2023 roku („moratoria kredytowe”, „wakacje kredytowe”). Zmiana prawa spowodowała, że Bank ujął korektę wartości bilansowej brutto kredytów hipotecznych w PLN. Kwota korekty, wynosząca na 31 grudnia 2022 roku 1 549,2 mln zł, zaprezentowana w nocie nr 2 . Wynik z tytułu odsetek , w linii wpływ korekty wartości bilansowej brutto kredytów z tytułu moratoriów kredytowych , została ustalona jako różnica pomiędzy wartością bieżącą szacowanych przepływów pieniężnych wynikających z umów kredytowych uwzględniającą zawieszenie płatności rat oraz bieżącą wartością bilansową brutto portfela kredytowego, przy uwzględnieniu odsetka klientów, którzy zawieszą spłatę rat.
W 2 półroczu 2022 roku wakacjami kredytowymi było objęte średnio 63% portfela kredytów hipotecznych w PLN (w ujęciu wartościowym w stosunku do całego portfela spełniającego kryteria wymagane do skorzystania z wakacji kredytowych). Wskaźnik został zdefiniowany jako średnie zainteresowanie klientów wakacjami na podstawie czterech okresów, w których klienci mogli skorzystać z wakacji kredytowych. Na 31 grudnia 2022 roku Bank przyjął w oszacowaniach, że w 2023 roku zainteresowanie klientów wyniesie w ujęciu wartościowym 75% w 1 półroczu oraz 77,5% w 2 półroczu 2023 roku.
22
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Szacowany odsetek zainteresowania klientów jest głównym parametrem wpływającym na wartość korekty. Zmiana oszacowanego odsetka klientów o +/-5p.p. w całym roku 2023 spowodowałby zmianę wysokości korekty o około +/- 60 mln zł.
Na koniec 2022 roku kredyty hipoteczne w PLN objęte wakacjami kredytowymi w ponad 87% (w ujęciu wartościowym) znajdowały się w Etapie 1.
3.8. Zwroty części kosztu kredytu wynikające z przedpłat kredytów konsumenckich
11 września 2019 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości (TSUE) ogłosił wyrok w sprawie skierowanego przez Sąd Rejonowy Lublin-Wschód zapytania prejudycjalnego co do wykładni art. 16 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 roku w sprawie umów o kredyt konsumencki. Obowiązująca w Polsce Ustawa o kredycie konsumenckim (UKK) zawiera w art. 49 analogiczny przepis, co do którego do roku 2016 nie było wątpliwości interpretacyjnych i banki co do zasady pobierając prowizję za udzielenie kredytu nie zwracały jej klientowi w przypadku wcześniejszej spłaty (za wyjątkiem odstąpienia od umowy). Dyskusję w temacie interpretacji art. 49 UKK rozpoczął UOKiK wydając w 2016 roku wspólne stanowisko z Rzecznikiem Finansowym. Wyrok TSUE rozstrzyga tą kwestię w ten sposób, że w przypadku przedterminowej spłaty kredytu konsumenckiego banki powinny:
obniżyć całkowity koszt kredytu wraz z jego wszystkimi elementami składowymi (np. opłaty, prowizję, ubezpieczenia),
dokonać proporcjonalnego zwrotu tych kosztów tzn. zwrot powinien obejmować okres od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie.
Po opublikowaniu w/w wyroku, Prezes UOKiK przedstawił swoje stanowisko, w którym w pełni podzielił ustalenia wyroku TSUE.
W związku z wyrokiem TSUE oraz oświadczeniem UOKiK w 2019 roku Bank dostosował swoją działalność do aktualnej interpretacji przepisów w następujący sposób:
Zwroty wynagrodzenia dotyczące kredytów spłaconych do dnia 11 września 2019 roku odbywają się na bazie ścieżki reklamacyjnej. Bank oszacował oczekiwane wypływy wynikające ze zwrotów prowizji dla klientów i ujął stosowną rezerwę w pozycji Inne rezerwy. Szacunek rezerwy został dokonany w oparciu o założenia odnośnie liczby klientów, którzy mogą zwrócić się do Banku z reklamacjami oraz sumy prowizji od przepłaconych kredytów. Bank utworzył w 2019 roku 17,1 mln zł rezerwy z tego tytułu. Na 31 grudnia 2022 roku nie nastąpiła zmiana szacunków w odniesieniu do zwrotów prowizji realizowanych na ścieżce reklamacyjnej. Zwiększenie
lub zmniejszenie liczby zgłoszeń reklamacyjnych o 10% spowodowałoby odpowiednio wzrost lub spadek rezerwy o 1,7 mln zł. Według stanu na 31 grudnia 2022 roku wartość rezerwy wynosiła 6,5 mln zł (7,4 mln na 31 grudnia 2021 roku).
W odniesieniu do przedpłat dokonywanych od dnia 11 września 2019 roku Bank zwraca pobrane prowizje po dokonaniu przez klienta wcześniejszej spłaty kredytu metodą proporcjonalną. Księgowo przychody te ujmowane są metodą efektywnej stopy procentowej, która charakteryzuje się szybszym tempem rozpoznania przychodu niż używana do wyliczenia zwrotu metoda liniowa. W celu poprawnego uwzględnienia wpływu na wycenę należności oraz wynik finansowy Bank dokonał oszacowania różnicy między rozliczeniem przychodów metodą efektywnej stopy i metodą liniową na bazie oczekiwanych zwrotów prowizji z wykorzystaniem danych historycznych o profilach przedpłat kredytów o różnych terminach zapadalności. W roku 2022 wartość brutto należności z tytułu kredytów konsumenckich oraz kredytów hipotecznych wycenianych według zamortyzowanego kosztu uległa zwiększeniu o kwotę 4,9 mln zł do łącznej kwoty 21,8 mln zł pomniejszającej wartość brutto. Dla porównania, w roku 2021 wartość ta nie uległa zmianie.
4. Wycena jednostek zależnych i stowarzyszonych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym
W jednostkowym sprawozdaniu finansowym Banku inwestycje w jednostkach zależnych i stowarzyszonych Banku ujmuje się początkowo według ceny nabycia, a następnie rozlicza się metodą praw własności. Inwestycja obejmuje wartość firmy (pomniejszoną o ewentualne skumulowane odpisy z tytułu utraty wartości), określoną na dzień nabycia.
Udział Banku w wyniku finansowym jednostek zależnych lub stowarzyszonych od dnia nabycia ujmuje się w rachunku zysków i strat, zaś udział w zmianach stanu innych kapitałów od dnia nabycia – w innych całkowitych dochodach. Wartość bilansową inwestycji koryguje się o łączne zmiany stanu poszczególnych elementów kapitału od dnia ich nabycia.
W przypadku, gdy udział Banku w stratach przewyższa wartość udziałów w jednostce zależnej lub stowarzyszonej, Bank zaprzestaje ujmowania swojego udziału w dalszych stratach lub tworzy na wszelkie dodatkowe straty rezerwy tylko w takiej wysokości, w jakiej inwestor podjął prawny lub zwyczajowy obowiązek lub dokonał płatności w imieniu spółki.
Niezrealizowane zyski na transakcjach pomiędzy Bankiem a tymi jednostkami eliminuje się proporcjonalnie do udziału Banku w tych jednostkach. Niezrealizowane straty są również eliminowane, chyba, że transakcja dostarcza dowodów na wystąpienie utraty wartości przekazywanego składnika aktywów.
23
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Każdorazowo na koniec okresu sprawozdawczego Bank ocenia istnienie przesłanek, które wskazują, czy wystąpiła utrata wartości inwestycji dokonanych w jednostkach zależnych i stowarzyszonych.
W przypadku istnienia takiej przesłanki, Bank dokonuje oszacowania wartości odzyskiwalnej, tj. wartości użytkowej inwestycji lub wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży składnika aktywów, w zależności od tego, która z nich jest wyższa. W przypadku gdy wartość bilansowa składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną, Bank ujmuje w rachunku zysków i strat odpis z tytułu utraty wartości.
5. Waluty obce
5.1. Waluta funkcjonalna i waluta prezentacji
Pozycje zawarte w sprawozdaniu finansowym Banku wycenia się w walucie podstawowego środowiska gospodarczego, w którym Bank prowadzi działalność („waluta funkcjonalna”). Sprawozdanie finansowe prezentowane jest w złotych, które są walutą funkcjonalną i walutą prezentacji Banku.
5.2. Transakcje w walutach obcych
Transakcje w walutach obcych są przeliczane po kursie obowiązującym w dniu transakcji. Wynikające z tych transakcji aktywa i zobowiązania pieniężne denominowane w walutach obcych, przeliczane są po kursie obowiązującym w danym dniu. Różnice kursowe powstające z rozliczenia tych transakcji oraz wyceny bilansowej aktywów i zobowiązań pieniężnych wyrażonych w walutach obcych rozpoznawane są w rachunku zysków i strat w pozycji szczegółowej Wynik z pozycji wymiany, będącej elementem linii Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany .
Różnice kursowe wynikające ze zmian wartości godziwej dłużnych instrumentów finansowych zaklasyfikowanych do aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmuje się w skumulowanych całkowitych dochodach dotyczących aktywów finansowych klasyfikowanych do tej kategorii finansowej.
6. Wynik z tytułu odsetek
Przychody i koszty z tytułu odsetek dla wszystkich instrumentów finansowych są ujmowane w rachunku zysków i strat.
Przychody z tytułu odsetek od aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmowane są w rachunku zysków i strat
w wysokości zamortyzowanego kosztu przy użyciu efektywnej stopy procentowej lub efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe.
Metoda efektywnej stopy procentowej jest metodą naliczania zamortyzowanego kosztu składnika aktywów lub zobowiązania finansowego (albo grupy aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych) oraz przypisania przychodów lub kosztów odsetkowych do odpowiednich okresów. Efektywna stopa procentowa jest stopą, która dyskontuje oszacowane przyszłe pieniężne wpływy lub płatności dokonywane w oczekiwanym okresie do wygaśnięcia instrumentu finansowego, a w uzasadnionych przypadkach w okresie krótszym, do bilansowej wartości netto składnika aktywów lub zobowiązania finansowego.
Przy wyliczaniu efektywnej stopy procentowej Bank dokonuje oszacowania przepływów pieniężnych, uwzględniając wszelkie postanowienia umowy instrumentu finansowego, jednakże nie uwzględnia potencjalnych przyszłych strat związanych z nieściągalnością kredytów. Wyliczenie obejmuje wszelkie płacone i otrzymywane przez strony umowy prowizje i opłaty stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej, koszty transakcji oraz wszelkie inne premie i dyskonta.
Potencjalne przyszłe straty kredytowe uwzględniane są tylko i wyłącznie w przypadku aktywów finansowych, które na moment początkowego ujęcia dotknięte są utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. Powyższe ma na celu kalkulację efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe.
Przychody z tytułu odsetek obejmują odsetki oraz prowizje (otrzymane lub należne) ujęte w kalkulacji efektywnej stopy procentowej z tytułu: kredytów z harmonogramami spłat, lokat międzybankowych oraz papierów wartościowych.
W przypadku aktywów finansowych lub grupy podobnych aktywów finansowych zaklasyfikowanych do Etapu 3, przychody odsetkowe są naliczane od wartości bieżącej należności (to jest wartości pomniejszonej o odpis aktualizujący wartość) przy zastosowaniu stopy procentowej użytej do zdyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych dla celów oszacowania straty z tytułu utraty wartości.
Przychody/koszty odsetkowe od instrumentów pochodnych desygnowanych jako instrumenty zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń z uwzględnieniem przychodów/kosztów odsetkowych pochodzących z rozliczeń kwoty wyrównania ceny (ang.: price alignment amout) wynikającej z usługi zgodnie z podejściem rozliczane do rynku (ang. settled-to-market) prezentowane są w pozycji Wynik z tytułu odsetek . Uzasadnienie zmiany w zakresie prezentacji kwoty wyrówniania ceny zostało szczegółowo opisane w rozdziale IV . Porównywalność danych finansowych .
24
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
7. Przychody i koszty z tytułu prowizji
Przychody z tytułu prowizji powstają w wyniku świadczenia usług finansowych oferowanych przez Bank i obejmują m.in. opłaty za udzielenie kredytów, za zobowiązanie się do udzielenia kredytu, opłaty za wydanie kart, usługi zarządzania środkami pieniężnymi, usługi maklerskie, usługi związane z produktami ubezpieczeniowymi oraz usługi zarządzania aktywami. Przychody z tytułu prowizji obejmują również marże transakcyjne na natychmiastowych i terminowych transakcjach wymiany walutowej.
Opłaty i prowizje (zarówno przychody, jak i koszty) bezpośrednio związane z powstaniem aktywów finansowych posiadających określone harmonogramy spłat są ujmowane w rachunku zysków i strat jako element efektywnej stopy procentowej i stanowią część przychodów odsetkowych.
Bank do prowizji korygujących efektywną stopę procentową zalicza:
prowizje od rozpatrzenia wniosku, a także za wydanie promesy kredytowej,
prowizje od przyznanego limitu,
prowizje za udzielenie kredytu lub limitu,
prowizja od obsługi kredytu restrukturyzowanego,
prowizja za zmiany w umowie kredytowej skutkujące zmianą kwoty, waluty lub harmonogramu spłat kredytu,
koszty prowizji za pośrednictwo w udzieleniu kredytów i pożyczek.
Prowizje integralnie związane z powstaniem aktywów bez określonych harmonogramów rozliczane są liniowo w okresie trwania kontraktu.
Bank do prowizji rozliczanych liniowo zalicza:
prowizje opisane jako prowizje korygujące efektywną stopę procentową jeżeli kredyty których prowizje dotyczą nie charakteryzują się możliwymi do określenia przepływami pieniężnymi (przede wszystkim kredyty w systemie rachunków bieżących, kredyty obrotowe, odnawialne),
prowizje za wystawienie, potwierdzenie, wydłużenie terminu i podwyższenie kwoty gwarancji i akredytyw,
prowizje z tytułu umów wieloproduktowych,
prowizje od przyznanego kredytu/limitu za rozpoczęcie kolejnego roku kredytowania.
Opłaty za zobowiązanie się do udzielenia pożyczek, które najprawdopodobniej będą zaciągnięte, są odraczane i z chwilą powstania aktywów finansowych są rozliczane, jako element efektywnej stopy procentowej lub liniowo przy uwzględnieniu wyżej wymienionego kryterium.
Pozostałe opłaty i prowizje związane z usługami finansowymi oferowanymi przez Bank, takie jak usługi zarządzania środkami pieniężnymi, usługi maklerskie, oraz usługi zarządzania aktywami, są rozpoznawane w rachunku zysków i strat z uwzględnieniem zasady pięciu kroków:
1) identyfikacji umowy z klientem,
2) identyfikacji poszczególnych zobowiązań w umowie,
3) określenie ceny transakcji,
4) przypisanie ceny do poszczególnych zobowiązań umownych,
5) rozpoznanie przychodu w momencie spełnienia poszczególnych zobowiązań.
Na podstawie przeprowadzonych analiz, Bank rozpoznaje przychody z tytułu prowizji i opłat:
jednorazowo, gdy usługa została dostarczona (również dla opłat pobieranych z góry), tj. w momencie przeniesienia kontroli nad dobrem lub usługą,
w miarę upływu czasu, jeśli świadczenie usług jest realizowane w określonym okresie czasu,
w określonym momencie w czasie (point-in-time), gdy Bank wykonuje kluczowe działania,
w momencie gdy z punktu widzenia klienta występuje rzeczywista korzyść.
Po spełnieniu (lub w trakcie spełniania) zobowiązania do wykonania świadczenia Bank ujmuje jako przychód kwotę równą cenie transakcyjnej, która została przypisana do tego zobowiązania do wykonania świadczenia.
Przychody z tytułu prowizji, które zostały naliczone i są należne ale nie zostały zapłacone w terminie, po upływie 90 dni podlegają wyłączeniu z wyniku finansowego Banku.
Przychody i koszty z tytułu prowizji bancassurance
Prowizje i opłaty związane z produktami ubezpieczeniowymi są ujmowane w rachunku zysków i strat zgodnie z ich treścią ekonomiczną i klasyfikowane jako:
prowizje stanowiące integralną część wynagrodzenia z tytułu instrumentu finansowego, z którym powiązany jest produkt ubezpieczeniowy,
wynagrodzenie za usługę pośrednictwa,
wynagrodzenie za świadczenie dodatkowych czynności po dokonaniu sprzedaży produktu ubezpieczeniowego.
Przed wdrożeniem produktu ubezpieczeniowego, w celu jego właściwego ujęcia w rachunku zysków i strat, Bank analizuje charakterystyki produktu ubezpieczeniowego, a także powiązania produktu ubezpieczeniowego
25
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
z produktem bankowym. Bank uwzględnia w tej analizie zasadę przewagi treści ekonomicznej nad formą prawną. Czynniki, jakie Bank analizuje to m.in.:
sposób oferowania produktu ubezpieczeniowego, możliwość nabycia produktu bankowego bez produktu ubezpieczeniowego oraz możliwość nabycia wyłącznie produktu ubezpieczeniowego w Banku,
warunki cenowe obu produktów sprzedawanych łącznie i odrębnie,
rentowność produktu ubezpieczeniowego i bankowego sprzedawanych łącznie i odrębnie,
poziom sprzedaży produktów łączonych w porównaniu do poziomu sprzedaży tych samych produktów bankowych bez ubezpieczenia,
możliwość zawarcia umowy ubezpieczeniowej poza Bankiem,
ilość rezygnacji i wysokość zwracanych składek ubezpieczeniowych,
cykl rozliczeń z klientem,
zakres czynności wykonywanych przez Bank na rzecz ubezpieczyciela oraz okres ich wykonywania.
Produkty ubezpieczeniowe oferowane do kredytów są traktowane przez Bank jako powiązane z produktami kredytowymi, przede wszystkim ze względu na brak możliwości nabycia w Banku produktu ubezpieczeniowego bez zakupu kredytu lub pożyczki.
W zdecydowanej większości funkcjonujących w Banku produktów ubezpieczeniowych powiązanych z produktami kredytowymi, sposób pobierania przychodów z produktów ubezpieczeniowych opiera się na rozliczeniach miesięcznych zarówno z ubezpieczycielem jak i z klientem. Klient może w każdym momencie zrezygnować z ochrony ubezpieczeniowej na kolejny miesiąc, w związku z tym Bank traktuje takie ubezpieczenia jak odnawiane co miesiąc i rozliczane za każdy miesiąc odrębnie.
W związku z powyższym, przychody z produktów ubezpieczeniowych rozliczanych miesięcznie są rozpoznawane w rachunku zysków i strat również w okresach miesięcznych. Bank prezentuje przychody z tytułu takich ubezpieczeń w przychodach prowizyjnych dotyczących produktów ubezpieczeniowych. W analogiczny sposób Bank prezentuje koszty bezpośrednio związane z tymi produktami ubezpieczeniowymi.
Podejście takie zapewnia zgodność z zasadą współmierności przychodów i kosztów. Jednocześnie Bank monitoruje poziom przychodów z tytułu produktów ubezpieczeniowych powiązanych z produktami kredytowymi pod kątem zasadności podziału na przychody odsetkowe i przychody prowizyjne. Aktualnie, taki podział nie miałby istotnego wpływu na rachunek zysków i strat Banku. Analogiczne ujęcie Bank stosuje dla ubezpieczenia nieruchomości
do kredytów hipotecznych. Uwzględniając zasadę istotności, Bank prezentuje przychody z tego ubezpieczenia w pełnej wysokości w wyniku prowizyjnym.
Produkty ubezpieczeniowe powiązane z produktami depozytowymi Banku (rachunkami bieżącymi i oszczędnościowymi) są w zdecydowanej większości oparte na konstrukcji rozliczeń miesięcznych. W związku z powyższym, przychody z produktów ubezpieczeniowych rozliczanych miesięcznie są rozpoznawane w rachunku zysków i strat również w okresach miesięcznych. Bank prezentuje przychody z tytułu takich ubezpieczeń w przychodach prowizyjnych dotyczących produktów ubezpieczeniowych.
Prowizje z tytułu produktów ubezpieczeniowych niepowiązanych z produktami bankowymi, rozpoznawane są w rachunku zysków i strat:
liniowo, przez okres ważności polisy - w przypadku gdy Bank, oprócz czynności sprzedaży, świadczy także dodatkowe usługi w trakcie trwania okresu ubezpieczenia,
jednorazowo - jeżeli Bank nie świadczy żadnych dodatkowych usług w trakcie trwania polisy.
W przypadku gdy występuje ryzyko zwrotu wynagrodzenia z tytułu produktu ubezpieczeniowego, Bank pomniejsza przychody o kwoty szacowanych rezerw. Rezerwy na zwroty są tworzone w oparciu o dane historyczne o rzeczywistych zwrotach zrealizowanych w przeszłości oraz w oparciu o przewidywania co do wysokości zwrotów w przyszłości.
8. Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany zawiera zyski i straty powstałe ze zbycia, przychody o charakterze odsetkowym oraz zmiany wartości godziwej aktywów i zobowiązań wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy przy początkowym ujęciu z wyłączeniem instrumentów pochodnych stopy procentowej desygnowanych jako instrumenty zabezpieczające w strategiach na zasadach rachunkowości zabezpieczeń.
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany obejmuje również korekty wartości godziwej z tytułu przedrozliczeniowego ryzyka kredytowego (ang. presettlement) oraz analogicznego ryzyka generowanego przez Bank (ang. bilateral value adjustment).
26
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
9. Wynik na sprzedaży aktywów finansowych oraz przychody z tytułu dywidend
Na wynik na sprzedaży aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody składają się zrealizowane zyski i straty powstałe na skutek zbycia dłużnych papierów wartościowych i kredytów wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz przychody z tytułu dywidend.
Przychody z tytułu dywidend są ujmowane w rachunku zysków i strat w dniu ustalenia praw udziałowców/ akcjonariuszy do ich otrzymania.
Na wynik na sprzedaży papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu składają się zrealizowane zyski i straty powstałe na skutek zbycia dłużnych papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu.
10. Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
W pozycji tej prezentowana jest wycena transakcji zabezpieczanych i zabezpieczających w rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej oraz wynik z wyceny instrumentów zabezpieczających w części nieefektywnej powiązania zabezpieczającego rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
11. Wynik na pozostałej działalności podstawowej
Do wyniku na pozostałej działalności podstawowej zaliczane są koszty i przychody nie związane bezpośrednio z działalnością bankową i maklerską Banku. Są to w szczególności wynik zbycia środków trwałych i wartości niematerialnych, przychody z tytułu sprzedaży pozostałych usług, przychody z tytułu odzyskanych należności nieściągalnych, otrzymane i zapłacone odszkodowania, kary i grzywny.
12. Usługi faktoringowe
Bank świadczy usługi faktoringowe w obrocie krajowym i zagranicznym, których istotę stanowi obsługa i finansowanie wierzytelności oraz zarządzanie ryzykiem. Ponadto w ramach działalności faktoringowej Bank świadczy usługi dodatkowe w zakresie limitów finansowych dla dłużników, windykacji oraz przejmowania ryzyka handlowego. Faktoring krajowy bez przejęcia ryzyka (z regresem) jest dominującą formą działalności faktoringowej Banku.
Przychody odsetkowe oraz prowizje ujęte w kalkulacji efektywnej stopy procentowej wykazywane są w rachunku zysków i strat w pozycji Wynik z tytułu odsetek natomiast pozostałe przychody prowizyjne w pozycji Wynik z tytułu prowizji .
13. Aktywa i zobowiązania finansowe
13.1. Początkowe ujęcie
Bank ujmuje składnik aktywów lub zobowiązanie finansowe w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, gdy staje się związany postanowieniami umowy tego instrumentu.
Transakcje zakupu i sprzedaży aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu, wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz według wartości godziwej przez wynik finansowy ujmuje się stosownie z przyjętą dla wszystkich tego typu operacji metodą księgowania w dniu rozliczenia transakcji – dniu, w którym składnik aktywów jest dostarczony jednostce lub dostarczony przez jednostkę. Pożyczki i należności są rozpoznawane w momencie wypłaty środków do kredytobiorcy.
W momencie początkowego ujęcia składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe wycenia się według wartości godziwej, powiększonej w przypadku składnika aktywów lub zobowiązania finansowego nie klasyfikowanych jako wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy o istotne koszty transakcji, które mogą być bezpośrednio przypisane do nabycia lub emisji składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego.
13.2. Klasyfikacja aktywów finansowych
Bank klasyfikuje aktywa finansowe do jednej z następujących kategorii:
wyceniane według zamortyzowanego kosztu,
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, oraz
wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy.
Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Składnik aktywów finansowych wyceniany jest według zamortyzowanego kosztu jeżeli spełnione są łącznie oba poniższe warunki oraz nie jest desygnowany do wyceny według wartości godziwej przez wynik finansowy:
aktywo jest utrzymywane w ramach modelu biznesowego, którego celem jest otrzymywanie kontraktowych przepływów pieniężnych, oraz
warunki umowy dotyczącej składnika aktywa finansowego uprawniają do otrzymywania w określonych datach przepływów pieniężnych, które są wyłącznie spłatą kapitału i odsetek należnych od kapitału pozostałego do spłaty.
27
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Dłużne aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Składnik dłużnych aktywów finansowych wyceniany jest według wartości godziwej przez inne całkowite dochody jeżeli spełnione są łącznie oba poniższe warunki oraz nie jest desygnowany do wyceny według wartości godziwej przez wynik finansowy:
aktywo jest utrzymywane w ramach modelu biznesowego którego celem jest otrzymywanie kontraktowych przepływów pieniężnych lub sprzedaży aktywa finansowego,
warunki umowy dotyczącej składnika aktywa finansowego uprawniają do otrzymywania w określonych datach przepływów pieniężnych, które są wyłącznie spłatą kapitału i odsetek należnych od kapitału pozostałego do spłaty.
Instrumenty kapitałowe wycenianie według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Instrumenty kapitałowe wyceniane są według wartości godziwej przez inne całkowite dochody w sytuacji, gdy na moment początkowego ujęcia w księgach Banku, została podjęta nieodwołalna decyzja o wskazaniu określonej inwestycji do wyceny według wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
Wszystkie aktywa finansowe, które nie spełniają warunków klasyfikacji do aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu lub aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, klasyfikowane są do aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy.
Ocena modelu biznesowego
Bank ocenia cele modelu biznesowego na poziomie jednostki organizacyjnej Banku, która zarządza i jest tzw. opiekunem merytorycznym danego portfela aktywów finansowych. Wyróżnia się modele biznesowe utrzymywania aktywów finansowych w celu:
otrzymywania kontraktowych przepływów pieniężnych,
otrzymywania kontraktowych przepływów pieniężnych lub sprzedaży,
pozostałych (np. w celu maksymalizacji zysków ze sprzedaży).
Modele biznesowe określane są na poziomie, który najlepiej odzwierciedla podejście Banku do zarządzania składnikami aktywów finansowych dla osiągania celów biznesowych oraz generowania przepływów pieniężnych.
W trakcie oceny Bank weryfikuje wszelkie obszary działalności jednostki opiekuna merytorycznego wyodrębnionego portfela aktywów finansowych, które mogą mieć wpływ na decyzje dotyczące utrzymywania aktywów w portfelu Banku, w tym w szczególności:
założenia konstrukcji oferty produktowej,
strukturę organizacyjną jednostki,
założenia w zakresie oceny wyników portfela aktywów (np.: podejścia do planowania, założenia w zakresie informacji zarządczej, kluczowych wskaźników oceny),
podejście do wynagradzania kluczowej kadry zarządzającej w relacji z wynikami portfela i przepływami pieniężnymi wynikającymi z portfela,
ryzyka generowanego przez portfel aktywów oraz podejścia do zarządzania tymi ryzykami.
analiza transakcji sprzedaży z portfela aktywów (częstotliwości, wolumen oraz przesłanek podjętych decyzji),
analiza przewidywań co do przyszłej aktywności sprzedażowej.
Bank dopuszcza realizację transakcji sprzedaży aktywów finansowych utrzymywanych w celu otrzymywania kontraktowych przepływów pieniężnych, która wynika z następujących przesłanek:
wzrostu ryzyka kredytowego,
blisko terminu zapadalności,
sporadyczną sprzedaż,
sprzedaż o nieznacznej wartości.
Bank przyjmuje, że:
sprzedaż blisko terminu zapadalności oznacza sprzedaż aktywów finansowych:
z pierwotnym terminem zapadalności dłuższym niż 1 rok, na mniej niż 6 miesięcy przed terminem zapadalności,
z pierwotnym terminem zapadalności krótszym niż 1 rok, na mniej niż 3 miesiące przed terminem zapadalności.
sprzedaż sporadyczna oznacza liczbę transakcji sprzedaży w relacji do średniej liczby pozycji w ramach danego modelu biznesowego na poziomie mniejszym niż 10%,
28
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
sprzedaż o nieznacznej wartości oznacza sprzedaż, dla której zarówno wartość sprzedaży w relacji do wartości całego portfela jak i zrealizowany wynik na sprzedaży w relacji do wyniku odsetkowego netto danego modelu biznesowego jest na poziomie mniejszym niż 10%.
Ocena charakterystyki przepływów pieniężnych
Dla celów oceny charakterystyki realizowanych przepływów pieniężnych Bank przyjmuje następujące definicje:
kapitał – definiowany jest jako wartość godziwa aktywa finansowego na moment początkowego ujęcia w księgach Banku,
odsetki – definiowane są jako zapłata obejmująca wynagrodzenie:
za zmianę wartości pieniądza w czasie,
za ryzyko kredytowe związane z kwotą kapitału pozostającą do spłaty przez określony okres czasu,
za inne podstawowe ryzyka i koszty związane z udzieleniem kredytu (np. ryzyko płynności i koszty administracyjne), oraz
marżę zysku.
Ocena ma na celu potwierdzenie czy realizowane przepływy pieniężne są wyłącznie spłatą kapitału i odsetek należnych od tego kapitału pozostającego do spłaty. Bank weryfikuje postanowienia umowne, które mają wpływ zarówno na moment realizacji przepływów jaki i wysokość kwot przepływów pieniężnych wynikających z określonych aktywów finansowych.
W szczególności weryfikowane są następujące warunki:
zdarzenia warunkowe mające wpływ na wysokość kwoty przepływów lub terminy ich realizacji,
dźwignie,
warunki przedpłaty lub wydłużenia finansowania,
warunki ograniczające prawo do dochodzenia roszczeń prawnych do realizowanych przepływów,
warunki modyfikujące wynagrodzenie za zmianę wartości pieniądza w czasie.
Ocena warunków modyfikujących zmianę wartości pieniądza w czasie jest przeprowadzana w oparciu o analizę jakościową lub ilościową.
W sytuacji, gdy ocena jakościowa nie umożliwia potwierdzenia konkluzji co do charakterystyki realizowanych przepływów pieniężnych, Bank przeprowadza ocenę ilościową. Ocena ilościowa polega na porównaniu:
niezdyskontowanych przepływów pieniężnych wynikających z analizowanej umowy z
niezdyskontowanymi przepływami pieniężnymi wynikającymi z referencyjnego aktywa, który nie zawiera warunków modyfikujących wynagrodzenie za zmianę wartości pieniądza w czasie.
Jeżeli analizowane przepływy znacząco się różnią, to oceniane aktywo obligatoryjnie klasyfikowane jest do wyceny według wartości godziwej przez wynik finansowy, ponieważ realizowane przepływy pieniężne nie są wyłącznie spłatą kapitału i odsetek należnych od tego kapitału pozostającego do spłaty.
13.3. Klasyfikacja zobowiązań finansowych
Bank klasyfikuje zobowiązania finansowe do jednej z następujących kategorii:
wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy,
wyceniane według zamortyzowanego kosztu,
gwarancje finansowe.
Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
Instrumenty pochodne będące zobowiązaniami i zobowiązania finansowe ujęte w wyniku krótkiej sprzedaży papierów wartościowych wycenia się po początkowym ujęciu według wartości godziwej przez wynik finansowy.
Zobowiązania finansowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Zobowiązania finansowe będące wynikającym z umowy obowiązkiem wydania środków pieniężnych lub innego składnika aktywów finansowych innej jednostce niezakwalifikowane do grupy wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy mające charakter depozytu, pożyczki otrzymanej lub zobowiązania finansowego ujętego w wyniku transakcji sprzedaży aktywa finansowego, która nie klasyfikuje się do usunięcia ze sprawozdania z sytuacji finansowej.
Gwarancje finansowe
Gwarancja finansowa jest kontraktem, na mocy którego wystawca zobowiązuje się do wykonania na rzecz beneficjenta określonych płatności w celu zrekompensowania poniesionych przez beneficjenta strat, spowodowanych zaniechaniem przez określonego dłużnika spłat wynikających z oryginalnych bądź zmodyfikowanych warunków umowy instrumentu dłużnego.
29
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
13.4. Usunięcie ze sprawozdania z sytuacji finansowej
Składnik aktywów finansowych jest wyłączany ze sprawozdania z sytuacji finansowej Banku w momencie, gdy wygasają umowne prawa do przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych lub w momencie, gdy Bank przenosi składnik aktywów finansowych a przeniesienie spełnia warunki zaprzestania ujmowania.
Bank przenosi składnik aktywów finansowych wtedy i tylko wtedy, gdy:
przenosi umowne prawa do otrzymywania przepływów pieniężnych, lub
zatrzymuje umowne prawa do otrzymywania przepływów pieniężnych ale przyjmuje na siebie zobowiązanie umowne do przekazania przepływów pieniężnych.
W sytuacji gdy Bank zatrzymuje umowne prawa do przepływów pieniężnych ale przejmuje na siebie zobowiązanie umowne do przekazania stronom trzecim tych przepływów pieniężnych, Bank traktuje taką transakcje jako przeniesienie składnika aktywów finansowych tylko wtedy, gdy spełnione są wszystkie trzy następujące warunki:
Bank nie ma obowiązku wypłaty kwoty ostatecznym odbiorcom dopóki nie otrzyma odpowiadającym im kwot, które wynikają z pierwotnego składnika aktywów,
na mocy umowy przeniesienia Bank nie może sprzedać ani zastawić pierwotnego składnika aktywów, w inny sposób niż jako ustanowione na rzecz ostatecznych obiorców zabezpieczenie zobowiązania do przekazania przepływów pieniężnych,
Bank jest zobowiązany do przekazania wszystkich przepływów pieniężnych otrzymanych z pierwotnego aktywa bez istotnej zwłoki.
Przenosząc składnik aktywów finansowych Bank ocenia, w jakim stopniu zachowuje ryzyko i korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych. W tym przypadku:
jeżeli Bank przenosi zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych to wyłącza składnik aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej,
jeżeli Bank zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej,
jeżeli Bank nie przenosi ani nie zachowuje zasadniczo całego ryzyka i wszystkich korzyści związanych z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to Bank ustala, czy zachował kontrolę nad tym składnikiem aktywów finansowych. W przypadku zachowania kontroli składnik aktywów finansowych jest nadal ujmowany w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Banku, odpowiednio w przypadku braku kontroli jest wyłączany
ze sprawozdania z sytuacji finansowej do wysokości wynikającej z utrzymania zaangażowania (continuing involvement).
Bank wyłącza ze swojego sprawozdania z sytuacji finansowej zobowiązanie finansowe (lub jego część), gdy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł.
Bank usuwa aktywa finansowe lub ich części ze sprawozdania z sytuacji finansowej, jeżeli prawa wynikające z tego aktywa wygasają, Bank zrzeknie się tych praw, dokona sprzedaży wierzytelności, nastąpiło umorzenie lub w wyniku istotnej modyfikacji warunków umowy kredytu lub pożyczki.
Bank obniża wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych w przypadku, gdy nie ma uzasadnionych perspektyw na odzyskanie danego składnika aktywów finansowych w całości lub części. Zasada ta jest stosowana między innymi dla naliczonych odsetek karnych, także w przypadku, gdy należność główna danego składnika aktywów nadal jest rozpoznawana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Kwoty należności usuniętych ze sprawozdania z sytuacji finansowej, odzyskane w późniejszych okresach, pomniejszają wartość odpisów utworzonych z tytułu utraty wartości w rachunku zysków i strat.
13.5. Modyfikacja przepływów pieniężnych wynikających z umowy
Jeżeli w wyniku renegocjacji warunków umowy kredytu lub pożyczki, przepływy pieniężne związane z danym aktywem finansowym podlegają modyfikacji, Bank przeprowadza ocenę czy przedmiotowa modyfikacja jest istotna i prowadzi do wygaśnięcia tego składnika aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej Banku oraz ujęcia nowego aktywa finansowego. Aktywo finansowe wygasa jeżeli którekolwiek z kryteriów jakościowych lub ilościowych jest spełnione.
Kryteria jakościowe
Bank przyjmuje, że istotna modyfikacja warunków umowy ma miejsce w sytuacji, gdy następuje:
zmiana dłużnika za zgodą Banku, lub
zmiana formy prawnej/rodzaju instrumentu finansowego, lub
przewalutowanie kredytu o ile nie zostało to z góry określone w warunkach umowy, lub
modyfikacja aktywa finansowego, która nie spełnia definicji podstawowej umowy pożyczkowej tj.: przepływy pieniężne z aktywa finansowego w określonych datach nie stanowią wyłącznie spłaty kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty lub
30
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
zmiana stopy oprocentowania kredytu ze stałej na zmienną lub odwrotnie dla aktywów finansowych dla których nie zidentyfikowano utraty wartości lub
zmiana instrumentu finansowego z odnawialnego na nieodnawialny lub odwrotnie dla których nie zidentyfikowano utraty wartości lub
zwiększenie kwoty ekspozycji o 50% lub wydłużenie okresu kredytowania o 50% jeżeli wartość bieżąca przepływów pieniężnych w wyniku modyfikacji warunków umowy zdyskontowana pierwotną efektywną stopą procentową jest co najmniej o 10% różna od wartości bieżącej przepływów pieniężnych z umowy przed modyfikacją zdyskontowanych pierwotną efektywną stopą procentową.
Kryterium ilościowe
Aktywo finansowe uważa się za wygasłe, jeżeli wartość bieżąca przepływów pieniężnych w wyniku modyfikacji warunków umowy zdyskontowana pierwotną efektywną stopą procentową jest co najmniej o 10% różna od wartości bieżącej przepływów pieniężnych z umowy przed modyfikacją zdyskontowanych pierwotną efektywną stopą procentową.
Dla modyfikacji, które nie prowadzą do usunięcia aktywa finansowego, różnica pomiędzy wartością bieżącą przyszłych przepływów pieniężnych (ustaloną z wykorzystaniem pierwotnej efektywnej stopy procentowej) aktywa przed i po modyfikacji jest ujmowana w rachunku zysków i strat.
13.6. Wycena
Po początkowym ujęciu, Bank wycenia aktywa finansowe, w tym instrumenty pochodne będące aktywami, w wartości godziwej, za wyjątkiem aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej.
Po początkowym ujęciu zobowiązania finansowe są wyceniane według zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej, za wyjątkiem:
zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy. Takie zobowiązania, w tym instrumenty pochodne będące zobowiązaniami, wycenia się według wartości godziwej, w szczególności zobowiązania będącego instrumentem pochodnym powiązanym z instrumentem kapitałowym nie kwotowanym na aktywnym rynku, które musi być rozliczone przez dostawę tego instrumentu,
zobowiązań finansowych powstałych w wyniku przeniesienia składnika aktywów finansowych, które nie kwalifikuje się do usunięcia ze sprawozdania z sytuacji finansowej lub ujmowanych z zastosowaniem podejścia wynikającego z utrzymania zaangażowania (continuing involvement),
zobowiązania do udzielenia pożyczki oprocentowanej poniżej rynkowej stopy procentowej, które wycenia się według wyższej z następujących wartości:
kwoty odpisu na oczekiwane straty kredytowe, oraz
początkowo ujętej kwoty, w odpowiednich przypadkach pomniejszonej o skumulowaną kwotę dochodów ujmowanych zgodnie z zasadami MSSF 15,
warunkowej zapłaty ujętej przez Bank jako jednostkę przejmującą w ramach połączenia jednostek zgodnie z MSSF 3, którą wycenia się według wartości godziwej przez wynik finansowy.
W przypadku, gdy zmianie ulegają oszacowania płatności lub wpływów (z wyłączeniem nieistotnych modyfikacji i zmian oszacowań oczekiwanych strat kredytowych), Bank koryguje wartość bilansową brutto składnika aktywów lub zamortyzowany koszt zobowiązania finansowego (lub grupy instrumentów finansowych). W tym celu Bank przelicza wartość bilansową brutto składnika aktywów finansowych lub zamortyzowany koszt zobowiązania finansowego jako wartość bieżącą szacowanych przyszłych przepływów pieniężnych wynikających z umowy, które są dyskontowane według pierwotnej efektywnej stopy procentowej instrumentu finansowego (lub efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe w przypadku zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe) bądź, w stosownych przypadkach, według zmienionej efektywnej stopy procentowej).
W szczególności Bank koryguje wartość bilansową brutto portfela kredytów hipotecznych w walutach obcych uwzględniając zmienione szacowane przepływy pieniężne z tych umów wynikających z ryzyka prawnego tego portfela. Korekta jest ujmowana jako osobna linia w rachunku zysków i strat Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych .
Udzielone gwarancje finansowe wyceniane są w kwocie wyższej z:
kwoty będącej najbardziej właściwym szacunkiem nakładów niezbędnych do wypełnienia obecnego obowiązku wynikającego z gwarancji finansowej, przy uwzględnieniu prawdopodobieństwa jej realizacji,
kwoty rozpoznanej w momencie początkowego ujęcia, skorygowanej o rozliczoną kwotę prowizji otrzymanej za udzielenie gwarancji.
31
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
13.7. Zyski i straty wynikające z wyceny w terminie późniejszym
Zyski lub straty wynikające ze zmiany wartości godziwej składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego, nie stanowiących części powiązania zabezpieczającego, ujmuje się w następujący sposób:
zyski lub straty wynikające ze składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego, zakwalifikowanego jako wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, ujmuje się w rachunku zysków i strat,
zyski lub straty wynikające z wyceny do wartości godziwej składnika aktywów finansowych wycenianego przez inne całkowite dochody, ujmuje się bezpośrednio w kapitale własnym, poprzez zestawienie zmian w kapitale własnym.
Przychody z tytułu odsetek oblicza się przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej. Odpowiednią wartość oblicza się przez zastosowanie efektywnej stopy procentowej do wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych, z wyjątkiem:
zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. W odniesieniu do tych składników aktywów finansowych Bank stosuje efektywną stopę procentową skorygowaną o ryzyko kredytowe do wartości zamortyzowanego kosztu składnika aktywów finansowych od momentu początkowego ujęcia, oraz
składników aktywów finansowych niebędących zakupionymi lub utworzonymi składnikami aktywów finansowych dotkniętymi utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe, które następnie stały się składnikami aktywów finansowych dotkniętymi utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (Etap 3).
W przypadku tych składników aktywów finansowych Bank stosuje efektywną stopę procentową do wartości zamortyzowanego kosztu (netto) składnika aktywów finansowych w późniejszych okresach sprawozdawczych.
Dywidendy wynikające z instrumentów kapitałowych ujmuje się w rachunku zysków i strat w momencie, kiedy powstaje prawo jednostki do ich otrzymania.
Różnice kursowe wynikające ze zmian wartości składnika aktywów finansowych wycenianego według wartości godziwej przez inne całkowite dochody wyrażonego w walucie obcej ujmuje się bezpośrednio w kapitale własnym tylko w odniesieniu do aktywów niepieniężnych, natomiast różnice kursowe generowane przez aktywa pieniężne (np. papiery dłużne) zaliczane są do rachunku zysków i strat.
W momencie usunięcia składnika aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej skumulowane zyski lub straty poprzednio ujęte w kapitale własnym:
w zakresie dłużnych aktywów finansowych ujmuje się w rachunku zysków i strat,
w zakresie instrumentów kapitałowych ujmuje się w pozycji kapitałów własnych.
Wartość godziwa aktywów i zobowiązań finansowych kwotowanych na aktywnym rynku (w tym papierów wartościowych) ustalana jest w oparciu o cenę kupna (bid price) dla pozycji długiej i sprzedaży (offer price) dla pozycji krótkiej. W przypadku braku aktywnego rynku dla danego instrumentu lub w przypadku papierów wartościowych, które nie są notowane na aktywnym rynku Bank ustala wartość godziwą przy zastosowaniu technik wyceny, do których zalicza się wykorzystanie ostatnich transakcji rynkowych, analizę zdyskontowanych przepływów pieniężnych, modele wyceny opcji oraz inne techniki wyceny powszechnie używane przez uczestników rynku.
Aktywność rynku ocenia się w oparciu o częstotliwość i wolumen przeprowadzanych transakcji oraz dostępność do informacji o kwotowanych cenach, które co do zasady powinny być dostarczane w sposób ciągły.
Za rynek główny i zarazem najkorzystniejszy uważa się rynek do którego Bank ma dostęp i na którym w zwykłych warunkach zawarłby transakcje sprzedaży/zakupu składnika aktywów lub przeniesienia zobowiązania.
W oparciu o stosowane metody ustalania wartości godziwej, poszczególne składniki aktywów/zobowiązań finansowych klasyfikuje się do następujących kategorii:
poziom 1 : aktywa/zobowiązania finansowe wyceniane bezpośrednio w oparciu o ceny kwotowane na
aktywnym rynku,
poziom 2 : aktywa/zobowiązania finansowe wyceniane w oparciu o techniki wyceny bazujące na założeniach
wykorzystujących informacje pochodzące z aktywnego rynku lub obserwacje rynkowe,
poziom 3 : aktywa/zobowiązania finansowe wyceniane w oparciu o powszechnie stosowane przez uczestników
rynku techniki wyceny, których założenia nie bazują na informacji pochodzącej z aktywnego rynku.
W cyklach miesięcznych Bank weryfikuje czy wystąpiły zmiany w jakości danych wejściowych stosowanych do poszczególnych technik wyceny i ustala, jakie były powody tych zmian oraz ich wpływ na kalkulację wartości godziwej składnika aktywów/zobowiązań finansowych. Każdy zidentyfikowany przypadek rozpatrywany jest indywidualnie i w oparciu o szczegółowe analizy Bank podejmuje decyzję, czy jego identyfikacja wiąże się z koniecznością aktualizacji podejścia do ustalania wartości godziwej czy też nie.
W uzasadnionych przypadkach Bank podejmuje decyzję o wprowadzeniu zmian w metodologii ustalania wartości godziwej oraz dacie ich wprowadzenia rozumianej, jako data zmiany okoliczności. Następnie uwzględnia wpływ wprowadzenia zmian na klasyfikację do poszczególnych kategorii hierarchii wyceny wartości godziwej. Wszelkie
32
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
zmiany w metodologii wyceny wraz z uzasadnieniem podlegają szczegółowym ujawnieniom w odrębnej nocie do sprawozdania finansowego.
13.8. Metoda rozchodu w zakresie dłużnych i kapitałowych papierów wartościowych
Dla celów szacowania wartości godziwej oraz wyniku zrealizowanego na sprzedaży papierów wartościowych, konieczne jest zastosowanie określonej metody rozchodu. Zastosowanie metody rozchodu w przedmiotowym zakresie bazuje na interpretacji, której skutkiem jest analogiczne zastosowanie wytycznych wskazanych w MSR 2 Zapasy , jednak w zakresie możliwym do wykorzystania z uwzględnieniem określonej specyfiki tego typu instrumentów finansowych.
Bank stosuje „średnią ważoną cenę nabycia” jako obowiązującą metodę rozchodu do szacowania wartości godziwej oraz wyniku zrealizowanego w zakresie papierów wartościowych z prawem do kapitału.
Bank stosuje metodę „pierwsze weszło, pierwsze wyszło” FIFO jako obowiązującą metodę rozchodu w zakresie dłużnych papierów wartościowych.
13.9. Pochodne instrumenty finansowe i rachunkowość zabezpieczeń
Pochodne instrumenty finansowe wyceniane są w wartości godziwej bez uwzględniania kosztów transakcji. Podstawą do wyznaczenia wartości godziwej pochodnego instrumentu finansowego przy początkowym ujęciu jest cena transakcyjna, tj. wartość godziwa uiszczonej lub otrzymanej zapłaty.
Kwota rozliczenia instrumentów pochodnych stopy procentowej, które są przedmiotem rozliczenia za pośrednictwem centralnego kontrahenta, zgodnie z podejściem „rozliczone do rynku” (ang.: „settled-to-market”) pomniejsza wartość bilansową instrumentów pochodnych.
W wycenie do wartości godziwej instrumentów pochodnych uwzględniany jest komponent ryzyka kredytowego, poprzez dodatkowe korekty wyceny. Korekty wycen są szacowane na poziomie pojedynczego kontrahenta z uwzględnieniem oczekiwanej ekspozycji z tytułu przedrozliczeniowego ryzyka kredytowego (ang. presettlement) oraz analogicznego ryzyka generowanego przez Bank. Podejście to zakłada możliwość występowania ryzyka nierozliczenia przyszłych płatności po obu stronach transakcji (ang. bilateral value adjustment). Korekta wyliczana jest w oparciu o szacowaną na podstawie wielu symulacji oczekiwaną dodatnią ekspozycję (eliminowane są wyniki ze scenariuszy dające wynik negatywny) oraz bieżącą rynkową wartość (bądź jej szacunek na podstawie referencji do danych porównywalnych) instrumentów zabezpieczających przed ryzykiem kredytowym (ang. CDS). W analogiczny sposób kalkulowany jest element ryzyka własnego na poziomie Banku oraz element wystąpienia scenariusza równoczesnej niewypłacalności po stronie klienta i Banku.
Dodatkowo, dla należności wynikających z transakcji na instrumentach pochodnych, które zapadły lub zostały zerwane, ale nie zostały rozliczone Bank dokonuje odpisów wykorzystując metodologię stosowaną dla oceny ryzyka należności kredytowych, dla których stwierdzono utratę wartości.
Powyższe dwa typy korekt zostały w różny sposób odzwierciedlone w sprawozdaniu finansowym. Korekty wartości godziwej z tytułu ryzyka dla transakcji niezapadłych zostały zaprezentowane w pozycji Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany , natomiast odpisy dla transakcji zapadłych w pozycji Odpisy na oczekiwane straty kredytowe .
Jeżeli transakcja, dla której w poprzednim okresie sprawozdawczym została dokonana korekta wartości godziwej w pozycji Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany staje się zapadła lub podlega restrukturyzacji, to kwota wcześniejszej korekty do wartości godziwej zostaje przeniesiona do pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej Odpisy na oczekiwane straty kredytowe , a dotworzona część odpisu dla takiej już zapadłej transakcji jest prezentowana w rachunku zysków i strat w pozycji Odpisy na oczekiwane straty kredytowe . Tak więc na wynik finansowy wpływa tylko kwota nadwyżki aktualnego odpisu (lub dokonanego umorzenia) dla transakcji zapadłej nad kwotą korekty wartości godziwej utworzoną w sytuacji gdy transakcja ta była jeszcze niezapadła.
Bank wykorzystuje pochodne instrumenty finansowe w celu zabezpieczenia przed ryzykiem walutowym oraz ryzykiem stóp procentowych wynikającymi z działalności Banku. Instrumenty pochodne, które nie zostały desygnowane jako instrumenty zabezpieczające zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń, klasyfikowane są jako instrumenty wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy.
13.9.1 Rachunkowość zabezpieczeń
W zakresie rachunkowości zabezpieczeń Bank stosuje wytyczne MSR 39.
Rachunkowość zabezpieczeń ujmuje wpływające na rachunek zysków i strat skutki kompensowania zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego oraz pozycji zabezpieczanej.
Bank wyznacza określone instrumenty pochodne jako instrumenty zabezpieczające wartość godziwą lub zabezpieczające przepływy pieniężne. Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń, jeśli spełnione są następujące warunki:
w momencie ustanowienia zabezpieczenia sporządzono sformalizowaną dokumentację powiązania zabezpieczającego, w której określono przyjęty przez Bank cel zarządzania ryzykiem oraz strategię zabezpieczania. W dokumentacji Bank wyznacza instrument zabezpieczający, który zabezpiecza daną pozycję
33
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
lub transakcję oraz określa rodzaj ryzyka, przed którym się zabezpiecza. Bank określa sposób, w jaki będzie oceniana skuteczność instrumentu zabezpieczającego w równoważeniu zmian przepływów środków pieniężnych z tytułu zabezpieczanej transakcji, w zakresie ograniczenia ryzyka, przed którym Bank się zabezpiecza,
zabezpieczający instrument finansowy będący przedmiotem kontraktu i zabezpieczane za jego pomocą aktywa lub zobowiązania charakteryzują się podobnymi cechami, a w szczególności wartością nominalną, datą zapadalności, wrażliwością na zmiany z tytułu zabezpieczanego ryzyka,
Bank przewiduje, że zabezpieczenie będzie odznaczało się wysoką skutecznością w równoważeniu przepływów środków pieniężnych, zgodnie z udokumentowaną strategią zarządzania ryzykiem, dotyczącą tego konkretnego powiązania zabezpieczającego,
zabezpieczenie przepływów środków pieniężnych dotyczy wysoce prawdopodobnej prognozowanej transakcji, która jest narażona na ryzyko zmian przepływów środków pieniężnych wpływających na poziom wyniku finansowego,
skuteczność zabezpieczenia można wiarygodnie ocenić, czyli można wiarygodnie wycenić wartość godziwą zabezpieczanej pozycji lub przepływy środków pieniężnych z niej pochodzące oraz wartość godziwą instrumentu zabezpieczającego,
zabezpieczenie jest na bieżąco weryfikowane i stwierdza się jego wysoką skuteczność w całym okresie jego wykorzystania.
Zabezpieczenie wartości godziwej
Jest to zabezpieczenie przed ryzykiem zmiany wartości godziwej ujętego składnika aktywów lub zobowiązania lub uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania, albo wyodrębnionej części takiego składnika aktywów, zobowiązania lub uprawdopodobnionego przyszłego zobowiązania, które przypisać można konkretnemu rodzajowi ryzyka i które może wpływać na rachunek zysków i strat.
Zabezpieczenie wartości godziwej ujmowane jest w następujący sposób: zyski lub straty wynikające ze zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego (tj. pochodnego instrumentu zabezpieczającego) wykazuje się w rachunku zysków i strat; zyski lub straty związane z pozycją zabezpieczaną, wynikające z zabezpieczanego ryzyka, korygują wartość bilansową zabezpieczanej pozycji i są ujmowane w rachunku zysków i strat. Z uwagi na powyższe ewentualna nieefektywność strategii (tj. brak pełnego kompensowania zmian wartości godziwej pozycji
zabezpieczanej i zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczanego) ujawniana jest od razu w rachunku zysków i strat.
W przypadku pozycji zabezpieczanej będącej składnikiem aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, zyski lub straty wynikające z zabezpieczanego ryzyka ujmuje się w rachunku zysków i strat, natomiast zyski lub straty wynikające z niezabezpieczonego ryzyka ujmuje się w kapitale własnym.
Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej w celu zabezpieczenia zmian wartości godziwej instrumentów dłużnych o stałej stopie procentowej zakwalifikowanych do portfela aktywów wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz instrumentów dłużnych o stałej stopie procentowej zaklasyfikowanych do portfela wycenianego według zamortyzowanego kosztu przed ryzykiem wynikającym ze zmiany stóp procentowych.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Jest to zabezpieczenie przed ryzykiem zmienności przepływów pieniężnych, które:
można przypisać konkretnemu rodzajowi ryzyka związanemu z ujętym składnikiem aktywów lub zobowiązaniem (takimi, jak całość lub część przyszłych płatności odsetkowych od zadłużenia o zmiennym oprocentowaniu) lub z wysoce prawdopodobną planowaną transakcją,
może wpływać na rachunek zysków i strat.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych ujmowane jest w następujący sposób: zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego, które stanowią efektywną część powiązania zabezpieczającego, ujmuje się bezpośrednio w kapitale własnym poprzez sprawozdanie z całkowitych dochodów, natomiast nieefektywną część zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym ujmuje się w rachunku zysków i strat.
Zyski i straty ujęte w kapitale własnym (efektywne zabezpieczenie), w momencie ujęcia składnika aktywów lub zobowiązań finansowych będącego skutkiem zabezpieczanej planowanej transakcji, przenoszone są do rachunku zysków i strat w tym okresie lub w okresach, w których zabezpieczany składnik aktywów lub zobowiązań ma wpływ na rachunek zysków i strat.
Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych w celu zabezpieczenia wielkości przyszłych przepływów pieniężnych określonego portfela aktywów/zobowiązań Banku lub portfela wysoce prawdopodobnych planowanych transakcji przed ryzykiem wynikającym ze zmiany stóp procentowych oraz wysoce prawdopodobnych planowanych transakcji przed ryzykiem wynikającym ze zmiany kursu walut obcych.
34
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
13.9.2 Instrumenty pochodne nie spełniające kryteriów rachunkowości zabezpieczeń
Zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych nie spełniających kryteriów rachunkowości zabezpieczeń wykazywane są w rachunku zysków i strat bieżącego okresu. Zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych stopy procentowej wynikające z bieżącego naliczania kuponu odsetkowego oraz pozostała cześć zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych stopy procentowej prezentowana jest w pozycji Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany .
Zmiany wartości godziwej walutowych instrumentów pochodnych prezentowana jest w pozycji Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany .
13.10. Kompensowanie instrumentów finansowych
Składnik aktywów finansowych i zobowiązanie finansowe Bank kompensuje i prezentuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w kwocie netto wtedy i tylko wtedy, gdy istnieje ważny tytuł prawny do dokonania kompensaty ujętych kwot oraz, gdy rozliczenie ma zostać dokonane w kwocie netto albo realizacja składnika aktywów i wykonanie zobowiązania następują jednocześnie.
W celu ograniczenia ryzyka strat kredytowych Bank zawiera umowy ramowe z kontrahentami, z którymi przeprowadza transakcje, uwzględniające możliwość kompensowania wzajemnych należności i zobowiązań w sytuacjach wystąpienia przypadków naruszenia takiej umowy ramowej. Z uwagi na warunkowy charakter tych postanowień umownych, kompensowanie w sprawozdaniu finansowym nie występuje a skutki kompensowania warunkowego są zaprezentowane w nocie objaśniającej 37 . Kompensowanie instrumentów finansowych .
13.11. Transakcje kupna/sprzedaży papierów wartościowych z przyrzeczeniem odsprzedaży/odkupu
Bank prezentuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej aktywa finansowe odsprzedane z klauzulą przyrzeczenia odkupu (transakcje typu repo, sell-buy-back) jednocześnie ujmując zobowiązania wynikające z udzielonego przyrzeczenia odkupu. Warunkiem stosowania takiego rozwiązania jest zachowanie przez Bank ryzyk i korzyści wynikających z danego aktywa pomimo jego transferu.
W przypadku transakcji zakupu papierów wartościowych z przyrzeczeniem sprzedaży (reverse repo, buy-sell-back) posiadane aktywa finansowe prezentowane są jako należność wynikająca z klauzuli odkupu zabezpieczona papierami wartościowymi.
13.12. Oczekiwane straty kredytowe
Szacowanie odpisów na utratę wartości opiera się na wycenie oczekiwanej straty kredytowej. Podejście takie stosuje się do dłużnych aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, należności leasingowych, nieodwołalnych zobowiązań finansowych i gwarancji finansowych za wyjątkiem inwestycji kapitałowych.
Na każdy dzień sprawozdawczy Bank dokonuje szacunku odpisu na oczekiwane straty kredytowe aktywa finansowego w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia, jeżeli ryzyko kredytowe związane z danym instrumentem finansowym znacznie wzrosło od momentu początkowego ujęcia. Jeżeli na dzień sprawozdawczy ryzyko kredytowe związane z aktywem finansowym nie wzrosło znacząco od momentu początkowego ujęcia, Bank wycenia odpis na oczekiwane straty kredytowe tego aktywa w kwocie równej 12- miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym.
Bank wycenia oczekiwane straty kredytowe w sposób uwzględniający:
nieobciążoną i ważoną prawdopodobieństwem kwotę, którą ustala się, oceniając szereg możliwych wyników,
wartość pieniądza w czasie, oraz
racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań na dzień sprawozdawczy, dotyczące przeszłych zdarzeń, obecnych warunków i prognoz dotyczących przyszłych warunków gospodarczych.
Bank stosuje definicję ekspozycji w statusie niewykonania zobowiązania kredytowego (default), ekspozycji z utratą wartości i ekspozycji nieobsługiwanych (non-performing) zgodną z wymaganiami regulacyjnymi. Dłużnik lub ekspozycja oceniana jako będąca w stanie niewykonania zobowiązania jednocześnie jest uznawana za ekspozycję z utratą wartości (impaired) i nieobsługiwaną (non-performing).
Podejście oparte na trzech Etapach
W procesie tworzenia rezerw kredytowych zmiana jakości kredytowej ekspozycji od momentu jej początkowego ujęcia jest w Banku opisana trzema etapami o różnym sposobie wyceny oczekiwanych strat kredytowych:
Etap 1 obejmuje ekspozycje pracujące bez rozpoznanego istotnego wzrostu ryzyka kredytowego od daty
początkowego ujęcia. Rezerwa jest liczona w oparciu o 12-miesięczną stratę oczekiwaną (lub do daty zapadalności jeśli jest krótsza niż 12 miesięcy).
35
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Etap 2 obejmuje ekspozycje pracujące z rozpoznanym istotnym wzrostem ryzyka kredytowego od daty
początkowego ujęcia. Rezerwa jest liczona w oparciu o stratę oczekiwaną w całym okresie życia (lifetime), tj. od daty sprawozdawczej do daty zapadalności (remaining maturity).
Etap 3 to ekspozycje z rozpoznaną utratą wartości, czyli w stanie niewykonania zobowiązania. Rezerwa jest
liczona w oparciu o stratę oczekiwaną w całym okresie życia aktywa dla wartości prawodopodobieństwa utraty wartości (PD) = 100%.
Bank kwalifikuje ekspozycje do Etapu 1, 2 lub 3 z wykorzystaniem podejścia kaskadowego w następującej kolejności:
1. Identyfikacja ekspozycji z utratą wartości i zakwalifikowanie ich do Etapu 3,
2. Alokacja ekspozycji do Etapu 2 w oparciu o przesłanki istotnego wzrostu ryzyka kredytowego,
3. Przydzielenie pozostałych ekspozycji do Etapu 1.
Definicja znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego
O istotnym wzroście ryzyka kredytowego, skutkującego klasyfikacją do Etapu 2, świadczy wystąpienie co najmniej jednej z poniższych przesłanek, przy czym wiodąca jest pierwsza z nich:
znaczący wzrost parametru PD w całym okresie życia ekspozycji („lifetime”) określonego na datę sprawozdawczą w stosunku do PD „lifetime” z daty początkowego ujęcia w perspektywie okresu pozostałego od daty sprawozdawczej do daty zapadalności,
występowanie klienta/ekspozycji na Watch List (lista obserwacyjna),
trzykrotny wzrost parametru PD od momentu udzielenia ekspozycji,
aktywo ma rating 18 lub 19,
obsługa klienta przez korporacyjną jednostkę restrukturyzacyjną,
fakt nadania udogodnienia (forbearance) klientowi,
pogorszenie profilu ryzyka portfela danej ekspozycji,
opóźnienie w spłacie zaangażowania powyżej 30 dni.
Progi znaczącego wzrostu parametru PD w całym okresie życia ekspozycji w stosunku do PD z daty początkowego ujęcia, stanowiące o istotnym wzroście ryzyka kredytowego, wyznaczane są dla modeli, zgodnie z przyjętą metodyką, jako:
próg bezwzględny – wskazuje maksymalną różnicę między PD na datę raportową a PD z początkowego ujęcia ekspozycji, po której przekroczeniu aktywo jest klasyfikowane do Etapu 2,
próg względny – wskazuje maksymalną miarę relacji między PD na datę raportową a PD z początkowego ujęcia ekspozycji z uwzględnieniem współczynnika skalującego określonego na poziomie poszczególnej ekspozycji, bazującego na PD z początkowego ujęcia, po przekroczeniu którego aktywo jest klasyfikowane do Etapu 2.
Metodologia wyznaczania progów PD do wskazania znacznego wzrostu ryzyka kredytowego polega na wyznaczeniu odpowiedniej segmentacji, a następnie statystycznym wskazaniu progu wejścia do Etapu 2, który maksymalizuje moc dyskryminacyjną klasyfikacji do Etapów przy określonych założeniach, między innymi minimalizacji błędu klasyfikacji.
Dowody i przesłanki klasyfikacji aktywa wycenianego według zamortyzowanego kosztu do Etapu 3
Na każdy dzień bilansowy Bank ocenia, czy nastąpiła utrata wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych. Składnik aktywa finansowego lub grupa aktywów finansowych utraciły wartość, gdy istnieją dowody utraty wartości, wynikające z jednego lub więcej zdarzeń, mających miejsce po początkowym ujęciu składnika aktywów (zdarzenie powodujące stratę), a zdarzenie (lub zdarzenia) powodujące stratę ma wpływ na oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne, wynikające ze składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych, których wiarygodne oszacowanie jest możliwe. Bank ujmuje oczekiwane straty kredytowe w oparciu o racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań na dzień sprawozdawczy, dotyczące przeszłych zdarzeń, obecnych warunków i prognoz dotyczących przyszłych warunków gospodarczych.
Dowody utraty wartości
Dowodem utraty wartości jest:
identyfikacja obiektywnego dowodu utraty wartości (w przypadku korporacyjnych i detalicznych ekspozycji kredytowych), lub
opóźnienie w spłacie powyżej 90 dni i jednocześnie kwota zaległości w spłacie przekracza bezwzględny i względny próg istotności.
Obiektywne dowody utraty wartości nie wymagają oceny eksperckiej - identyfikacja wystąpienia dowodu powoduje uznanie ekspozycji kredytowej za będącą w stanie niewykonania zobowiązania i jednocześnie ekspozycję z utratą
36
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
wartości bez dalszej analizy. Obiektywne dowody utraty wartości korporacyjnej lub detalicznej ekspozycji kredytowej obejmują wystąpienie co najmniej jednej z następujących sytuacji:
restrukturyzacja ekspozycji kredytowej ze względów niekomercyjnych, związanych z istotnymi trudnościami finansowymi klienta, skutkująca zmianą dotychczasowych warunków umowy, całkowitym lub częściowym refinansowaniem zagrożonej ekspozycji, które nie miałyby miejsca, gdyby klient nie doświadczał trudności finansowych (w tym forbearance), skutkująca stratą w kwocie większej niż 1% wartości bieżącej zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych; dla detalicznych ekspozycji kredytowych – restrukturyzacja non-performing,
umorzenie lub odpisanie przez Bank w procesie restrukturyzacji istotnej kwoty należności klienta korporacyjnego skutkującej zmniejszeniem przepływów pieniężnych z danego składnika aktywów finansowych,
złożenie przez Bank, kontrahenta klienta, lub inny bank wniosku o upadłość klienta lub wszczęcie postępowania w obrębie prawa restukturyzacyjnego,
ogłoszenie upadłości; w przypadku korporacyjnych ekspozycji kredytowych, klient został postawiony w stan likwidacji, zaprzestał prowadzenia działalności,
ekspozycja kredytowa staje się wymagalna wskutek wypowiedzenia przez Bank umowy kredytowej,
zbycie przez Bank należności kredytowej (lub jej części) ze stratą większą niż 5% kwoty ekspozycji bilansowej, jeżeli przyczyną sprzedaży była pogarszająca się jakość kredytowa ekspozycji,
wystąpienie przeterminowania przekraczającego 30 dni lub udzielenie kolejnego udogodnienia (forbearance) na ekspozycji kredytowej klasyfikowanej pierwotnie jako forbearance non-performing (ekspozycja niepracująca), a następnie uzdrowionej i będącej w statusie forbearance performing w trakcie okresu próbnego,
status bezodsetkowy (wstrzymanie naliczania odsetek) dla ekspozycji kredytowej,
dla detalicznej ekspozycji kredytowej ponad 3-miesięczne zaległości w spłacie należnych zobowiązań w ramach kredytu z jednorazową spłatą całego uruchomionego kapitału na koniec okresu kredytowania,
dla korporacyjnych ekspozycji kredytowych - podjęcie decyzji o dochodzeniu należności w ramach strategii windykacyjnej,
kwestionowanie bilansowej ekspozycji kredytowej przez klienta na drodze postępowania sądowego.
Przesłanki utraty wartości
Przesłanki utraty wartości wymagają indywidualnej eksperckiej oceny sytuacji dłużnika i decyzji, czy klasyfikacja do stanu niewykonania zobowiązania jako ekspozycji z utratą wartości jest uzasadniona.
Do przesłanek utraty wartości dla korporacyjnych ekspozycji kredytowych (z wyłączeniem ekspozycji wobec
przedsiębiorców) należą:
udzielenie przez osobę fizyczną będącą w sytuacji niewykonania zobowiązania, poręczenia w Banku za istotne zobowiązania firmy należącej do niej lub gdy osoba fizyczna jest dłużnikiem Banku, a firma należąca do niej znajduje się w stanie niewykonania zobowiązania,
ponad 3-miesięczne zaległości w spłacie (w tym wszystkie odsetki, kapitał i prowizje) w ramach kredytu z jednorazową spłatą całego uruchomionego kapitału na koniec okresy kredytowego (nie ma zastosowania, jeżeli częstotliwość spłat przekracza jeden miesiąc),
klient należy do tej samej grupy ekonomicznej lub prawnej co dłużnik będący w stanie niewykonania zobowiązania,
zanik możliwości refinansowania,
dla ekspozycji wynikających z transakcji zawartych na rynku finansowym - zanik aktywnego rynku (np. zawieszenie notowań na GPW) na dany składnik aktywów finansowych (akcje, obligacje, inne papiery wartościowe) znajdujących się w posiadaniu Banku ze względu na trudności finansowe emitenta/klienta, co może mieć negatywny wpływ na przyszłe przepływy pieniężne z danego składnika aktywów finansowych,
zaprzestanie przez klienta spłat kapitału, odsetek lub prowizji i opóźnienie w spłacie lub najstarsze niedozwolone przekroczenie salda w rachunku bieżącym utrzymuje się przez więcej niż 45 dni kalendarzowych,
zagrożenie upadłością, złożenie wniosku o wszczęcie postępowania w obrębie prawa restrukturyzacyjnego lub inna reorganizacja finansowa, które mogą skutkować brakiem spłaty aktywa finansowego lub jej opóźnieniem,
brak zamiaru lub możliwości spłaty zobowiązania przez dłużnika ze względu na występujące problemy finansowe; w szczególności poniższe zdarzenia mogą oznaczać istotne trudności finansowe (zdarzenia opisane w punktach „1” do „5” nie są przesłankami utraty wartości jeśli były założone w planach finansowych klienta na moment przyznania zaangażowania i Bank takie plany zaakceptował:
1) ujemne kapitały własne na koniec rocznego okresu obrachunkowego,
37
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2) ujemne przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej w trzech kolejnych rocznych okresach obrachunkowych (ze sprawozdania z przepływów pieniężnych, a jeżeli nie jest sporządzane, to z uproszczonego sprawozdania z przepływów),
3) przychody z działalności podstawowej ulegają znaczącemu obniżeniu (ponad 50% rok do roku w oparciu o wyniki rocznych okresów obrachunkowych) lub przychody z działalności podstawowej ulegają obniżeniu (ponad 30% rok do roku w oparciu o wyniki rocznych okresów obrachunkowych) i jednocześnie iloraz zadłużenia do EBITDA (earnings before interest, taxes, depreciation and amortisation, zysk przed odliczeniem odsetek od zobowiązań oprocentowanych, podatków i amortyzacji) jest większy od 4 lub EBITDA jest mniejsza od 0 (jeżeli umowa zawiera inną definicję wskaźnika to zdarzenie jest przesłanką utraty wartości, jeżeli jest przekroczony poziom 4 wg definicji z umowy. Jeżeli umowa wskazuje poziom wskaźnika > 4, to identyfikujemy przesłankę utraty wartości przy przekroczeniu poziomu z umowy),
4) EBITDA ujemny w dwóch kolejnych rocznych okresach obrachunkowych,
5) realizacja projekcji finansowych przez Klienta odbiega w negatywny sposób od zakresu zaakceptowanego przez Bank o minimum 20%, co doprowadza do istotnego przełamania wskaźników finansowych,
6) zdarzenia opisane w punktach „1” do „5” wystąpiły w trakcie roku obrachunkowego, o ile wystąpiły w wielkościach uznanych za znaczące i Bank przewiduje, że sytuacja nie ulegnie poprawie w okresie do zakończenia rocznego okresu obrachunkowego oraz sytuacja ta może skutkować brakiem spłaty aktywa finansowego lub jej opóźnieniem,
7) czynne zajęcia egzekucyjne do rachunków klienta prowadzonych w Banku, jeśli najstarszy czynny tytuł egzekucyjny utrzymuje się powyżej 90 dni oraz łączna kwota czynnych tytułów jest wyższa niż 100 tys. zł dla klientów korporacyjnej sieci sprzedaży lub 500 tys. zł dla klientów strategicznych,
8) nierozliczone roszczenia z gwarancji udzielonych przez Bank (brak środków klienta), jeżeli przeterminowane zobowiązanie klienta wobec Banku z tytułu zapłacenia gwarancji przez Bank utrzymuje się powyżej 45 dni od daty wypłaty roszczenia z gwarancji,
9) wypowiedzenie umowy kredytowej o znaczącej wartości w innym banku,
istotne naruszenie warunków umownych przez klienta, które może mieć negatywny wpływ na przyszłe przepływy pieniężne z danego składnika aktywów finansowych (jeżeli nastąpiło istotne naruszenie warunków umownych, ale Bank po rozpoznaniu i ocenie przyczyn i skutków takiego naruszenia, zaakceptował je (czasowo lub trwale) lub warunek taki zmienił, takie zdarzenie nie jest traktowane jako przesłanka utraty wartości),
nieznane miejsce pobytu klienta skutkujące brakiem reprezentacji w kontaktach z Bankiem oraz nieujawniony majątek klienta,
kryzys sektora, w którym działa klient w połączeniu ze słabą pozycją kredytobiorcy w danym sektorze,
restrukturyzacja należności kredytowej ze względów niekomercyjnych związanych z istotnymi trudnościami finansowymi klienta, skutkująca zmianą dotychczasowych warunków umowy, całkowitym lub częściowym refinansowaniem zagrożonej ekspozycji, które nie miałoby miejsca, gdyby klient nie doświadczał tych trudności finansowych (w tym forbearance) i strata wartości bieżącej netto przepływów pieniężnych jest równa lub niższa niż 1%,
oszustwo kredytowe dłużnika wobec Banku lub innego podmiotu Grupy ING,
w ciągu ostatnich 5 lat ekspozycja otrzymała udogodnienie (forbearance) 2 lub więcej razy,
znaczące pogorszenie ratingu klienta skutkujące jego przeklasyfikowaniem do klasy ryzyka minimum 17 przy jednoczesnym jednorazowym spadku o minimum 4 klasy.
Bank ustalił również dodatkowe następujące przesłanki utraty wartości obowiązujące dla transakcji lewarowanych (tj.: transakcji, w których występuje wysoki poziom zadłużenia w stosunku do zysku operacyjnego):
znaczące naruszenie istotnej klauzuli finansowej lub brak powrotu do stanu sprzed naruszenia, zwłaszcza w sytuacji gdy klient jednocześnie wnioskuje o udogodnienie w spłacie,
refinansowanie o charakterze forbearance istniejącego kredytobiorcy przy podwyższonym poziomie dźwigni finansowej (IBD/EBITDA, tj. interest bearing debt/earnings before interest, taxes, depreciation and amortisation, zobowiązania ogółem/ zysk przed odliczeniem odsetek od zobowiązań oprocentowanych, podatków i amortyzacji) w porównaniu z poziomami dźwigni w momencie udzielenia finansowania lub poprzedniego refinansowania,
refinansowanie ekspozycji ze spłatą całego uruchomionego kapitału na koniec okresu kredytowania w sytuacji trudności finansowych klienta i z niskim prawdopodobieństwem refinansowania przez inny bank w aktualnych warunkach rynkowych,
scenariusze bazowe (base case) oraz warunków skrajnych (stress case) wskazują na brak wystarczających i stabilnych przepływów finansowych do obsługi zadłużenia zgodnie z przyjętym harmonogramem;
oraz dodatkowe następujące przesłanki dla transakcji finansowania nieruchomości przychodowych:
wskaźnik LTV (Loan to Value) > 90% i nie jest to sytuacja tymczasowa,
38
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
wskaźnik historyczny DSCR (debt service cover ratio, Wskaźnik Pokrycia Obsługi Długu <1.0 lub ICR (interest coverage ratio, Wskaźnik Pokrycia Zobowiązań Odsetkowych) < 1.0 (w zależności od tego, który wskaźnik jest stosowany do oceny ryzyka transakcji) przez dwa kolejne roczne okresy obrachunkowe oraz przepływy pieniężne generowane przez nieruchomość w ocenie eksperckiej są niewystarczające do spłaty i obsługi kredytu zgodnie z przyjętym harmonogramem.
Do przesłanek utraty wartości dla detalicznych ekspozycji kredytowych oraz ekspozycji kredytowych wobec
przedsiębiorców należą:
niedotrzymanie minimum trzech uzgodnień spłaty zadłużenia w ramach aktualnego okresu trwania zaległości,
osoba fizyczna, która udzieliła poręczenia w Banku za istotne zobowiązania swojej firmy, znajduje się w stanie niewykonania zobowiązania lub osoba fizyczna jest dłużnikiem Banku, a jej firma znajduje się w stanie niewykonania zobowiązania,
klient biznesowy jest powiązany w ramach tej samej grupy dłużników (prawnie lub ekonomicznie) w której jeden z dłużników znajduje się w stanie niewykonania zobowiązania,
brak zamiaru lub możliwości spłaty – w ocenie Banku dłużnik nie chce spłacić zobowiązania lub nie ma możliwości spłaty; brak możliwości spłaty zobowiązania występuje wówczas, gdy źródła dochodów dłużnika są niewystarczające do realizacji spłat należnych rat, np.:
dla klienta indywidualnego: utrata pracy, zakończenie wypłat świadczeń socjalnych, rozwód, poważna choroba, śmierć dłużnika, uzyskanie informacji o nieterminowej obsłudze zadłużenia o znacznej wartości w innym banku (przeterminowanie powyżej 90 dni) lub rozpoczęcie działań egzekucyjnych/windykacyjnych przez inny bank,
dla klienta biznesowego: (przewidywane) niedobory środków pieniężnych, (przewidywana) wysoka dźwignia finansowa lub jej nagły wzrost, (przewidywane) złamanie klauzul finansowych, (przewidywane) pogorszenie sytuacji na rynku, na którym pozycja dłużnika jest słaba,
udzielenie udogodnienia klientowi, który nie jest stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań finansowych wynikających z zawartej z Bankiem umowy kredytowej ze względu na występujące lub spodziewane trudności finansowe,
oszustwo kredytowe dłużnika wobec Banku – uzasadnione podejrzenie wyłudzenia kredytu, tj. zobowiązanie, z którego dokumentacji kredytowej lub z ustalonego stanu faktycznego wynika, że został udzielony w wyniku
świadomego wprowadzenia w błąd Banku poprzez przedstawienie dokumentów, zaświadczeń, oświadczeń niezgodnych w treści ze stanem faktycznym,
wystąpienie co najmniej 2 udogodnień w okresie 5 lat od zastosowania pierwszego udogodnienia.
W procesie identyfikacji utraty wartości, w pierwszej kolejności Bank ocenia, czy występują obiektywne dowody lub przesłanki utraty wartości dla składników aktywów finansowych.
Kontrolą pod kątem utraty wartości ekspozycji objęty jest cały portfel kredytowy klientów detalicznych i klientów korporacyjnych. Ocena ekspozycji kredytowej pod kątem utraty wartości wykonywana jest w stosunku do dłużnika automatycznie w cyklu dziennym dla klientów z segmentów detalicznych oraz w cyklu bieżącym i w obowiązujących terminach monitoringu portfela regularnego i nieregularnego w stosunku do klientów korporacyjnych. Wystąpienie obiektywnego dowodu utraty wartości wymaga przekwalifikowania klienta do portfela ekspozycji niepracujących (non-performing).
Identyfikacja przesłanki utraty wartości ekspozycji kredytowej klientów korporacyjnych wymaga indywidualnej eksperckiej oceny sytuacji dłużnika i decyzji, czy klasyfikacja do stanu niewykonania zobowiązania jest uzasadniona, tj.:
oceny zdolności klienta do spłaty całości zobowiązania wobec Banku zgodnie z umową oraz udokumentowania tej oceny,
jeżeli nie stwierdza się stanu niewykonania zobowiązania lub utraty wartości należy przygotować pisemne uzasadnienie pozostawienia klienta w portfelu performing,
jeżeli w wyniku oceny stwierdzono sytuację stanu niewykonania zobowiązania lub utratę wartości – przekwalifikowania klienta do portfela ekspozycji niepracujących (non-performing).
Jeżeli w wyniku oceny stwierdza się, że dla danego składnika aktywów finansowych nie istnieją dowody utraty wartości składnik ten włączany jest do grup aktywów finansowych o podobnych cechach ryzyka kredytowego, które wskazują na zdolność dłużnika do spłaty całości zobowiązania zgodnie z warunkami umowy. Odpis aktualizujący w tak wyznaczonych grupach wyliczany jest metodą kolektywną w oparciu o wycenę oczekiwanych strat kredytowych. Jeśli istnieją dowody, że została poniesiona strata z tytułu utraty wartości składnika aktywów wycenianego według zamortyzowanego kosztu, to kwota odpisu aktualizującego równa się różnicy pomiędzy wartością bilansową składnika aktywów a wartością bieżącą oszacowanych przyszłych przepływów pieniężnych zdyskontowanych z zastosowaniem pierwotnej efektywnej stopy procentowej danego składnika instrumentu finansowego.
39
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
W praktyce oznacza to, że dla aktywów z portfela Etapu 3 podlegającego ocenie indywidualnej (aktywa finansowe istotne indywidualnie) kalkulacja odpisu dokonywana jest bezpośrednio przy zastosowaniu zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych dla danego aktywa, a dla aktywów z portfela Etapu 3 podlegającego ocenie kolektywnej (aktywa finansowe nieistotne indywidualnie) - określana jest przy użyciu metody kolektywnej kalkulacji odpisów z zastosowaniem oczekiwanej straty kredytowej w całym okresie życia aktywa. Podczas szacowania przyszłych przepływów pieniężnych brane są pod uwagę dostępne informacje na temat dłużnika, w szczególności ocenie podlega możliwość spłaty ekspozycji, a w przypadku, gdy ekspozycja kredytowa posiada zabezpieczenie, przy szacowaniu uwzględnia się również oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne z realizacji zabezpieczenia z uwzględnieniem m.in. czasu, kosztów oraz trudności związanych z odzyskaniem płatności w wyniku sprzedaży zabezpieczenia.
Jeżeli istniejące dowody utraty wartości składnika aktywów lub grupy aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu wskazują, że oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne wynikające z wyżej wymienionych aktywów finansowych nie wystąpią, wtedy kwota odpisu aktualizującego wartość aktywów równa jest ich wartości bilansowej.
Bank stosuje definicję niewykonania zobowiązania (ang.: definition of default), zgodnie z wytycznymi Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego (EBA) nr EBA/GL/2016/07 z dnia 18.01.2017 dotyczącymi stosowania definicji niewykonania zobowiązania, określonej w art. 178 rozporządzenia (UE) nr 575/2013.
Wycena oczekiwanej straty kredytowej
Do wyceny oczekiwanej straty kredytowej w podejściu kolektywnym Bank wykorzystuje dostosowane do wymagań MSSF 9 regulacyjne modele szacowania parametrów ryzyka (PD, LGD, EAD) zbudowane dla potrzeb zaawansowanej metody wewnętrznych ratingów (dalej: metoda AIRB). Modele parametrów ryzyka dla potrzeb MSSF 9 zachowują tą samą strukturę co modele regulacyjne, natomiast sposób estymacji konkretnych wartości parametrów (PD, LGD, EAD) jest dostosowany do wymagań MSSF 9, a w szczególności obejmuje racjonalne i możliwe do udokumentowania informacje, które są dostępne bez nadmiernych kosztów lub starań na dzień sprawozdawczy, dotyczące przeszłych zdarzeń, obecnych warunków i prognoz dotyczących przyszłych warunków gospodarczych. Parametry modeli zostały skalibrowane według podejścia PIT („point-in-time”). W parametrze EAD uwzględniono harmonogramy spłat zgodnie z umowami kredytowymi.
Kwota odpisu aktualizującego wyliczana kolektywnie oparta jest na historii strat dla portfeli aktywów o podobnych charakterystykach ryzyka kredytowego. Na potrzeby wyznaczenia parametrów ryzyka stosowanych jest w Banku ponad trzydzieści modeli, na potrzeby których ekspozycje klasyfikowane są do grup homogenicznych o podobnych
charakterystykach na bazie różnych kryteriów (głównie cechy produktowe, np. długość kredytowania, forma zabezpieczenia i cel kredytowania oraz rodzaj klienta i finansowania). Ekspozycje z segmentu bankowości detalicznej dzieli się na kredyty hipoteczne i konsumpcyjne. Ekspozycje z segmentu bankowości korporacyjnej pogrupowane są głównie z uwagi na wielkość klienta (np. małe i średnie przedsiębiorstwa, korporacje), typ klienta (np. instytucje finansowe) przeznaczenie kredytu (np. finansowanie nieruchomości, finansowanie projektów) i produkt (np. leasing, faktoring).
Bank wycenia oczekiwaną stratę kredytową w całym okresie życia pozostałym do zapadalności (ozn. LEL - Lifetime Expected Loss) na ekspozycji bez rozpoznanej utraty wartości jako zdyskontowaną sumą cząstkowych strat w okresie życia ekspozycji, odnoszących się do zdarzeń niewykonania zobowiązania w każdym 12-miesięcznym oknie czasowym pozostałym do daty zapadalności ekspozycji, z uwzględnieniem wag scenariuszy.
W przypadku ekspozycji zakwalifikowanych do Etapu 1 stosuje się 12-miesięczną stratę oczekiwaną.
Dla ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości z Etapu 3 (w stanie niewykonania zobowiązania - „in default”), dla których liczy się rezerwę kolektywną, Bank wycenia oczekiwaną stratę kredytową w całym okresie życia pozostałym do zapadalności ekspozycji.
Wartość pieniądza w czasie jest odzwierciedlona w stracie oczekiwanej przez dwa czynniki dyskontujące:
Dyskontowanie pomiędzy momentem wejścia należności w stan niewykonania zobowiązania, a momentem odzysku należności. Jest ono uwzględnione w parametrach regulacyjnych modeli LGD.
Dyskontowanie pomiędzy datą sprawozdawczą a momentem wejścia ekspozycji w stan niewykonania zobowiązania, które jest dodatkowo wzięte pod uwagę w kalkulacji straty oczekiwanej w całym okresie życia (LEL). Zakłada się, że dla każdego rocznego przedziału czasu zdarzenie niewykonania zobowiązania występuje średnio w połowie okresu 0 – 12 miesięcy.
Bank kalkuluje oczekiwaną stratę kredytową jako średnią ważoną prawdopodobieństwem z kilku scenariuszy (najczęściej trzech: bazowego, negatywnego i pozytywnego) o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia. Strata oczekiwana jest liczona oddzielnie dla każdego scenariusza a średnia ważona prawdopodobieństwem wynika z wag (prawdopodobieństw) przypisanych do każdego scenariusza (suma wag = 100%). Takie podejście wypełnia wymóg standardu, aby odpis na oczekiwane straty kredytowe był nieobciążoną i ważoną prawdopodobieństwem kwotą ustaloną w oparciu o szereg możliwych wyników.
Wagi scenariuszy wynikają wprost z przyjętych założeń makroekonomicznych. Bank zdecydował o wykorzystaniu 90-tego percentyla rozkładu zmiennych makroekonomicznych jako scenariusza negatywnego, zgodnie z założeniami innych kalkulacji w Banku związanych z apetytem na ryzyko, które wykorzystują 90% przedział
40
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
ufności (np. RWA at risk) oraz 10-tego percentyla dla scenariusza pozytywnego jako podejścia symetrycznego. 90-ty oraz 10-ty percentyl wpływają wprost na prawdopodobieństwo realizacji tych scenariuszy – oba posiadają statystycznie po 20% prawdopodobieństwa realizacji. Finalnie, prawdopodobieństwo realizacji scenariusza bazowego jest dopełnieniem prawdopodobieństw realizacji scenariuszy skrajnych i wynosi 60%.
Prognoza (wycena) straty oczekiwanej jest dokonywana w każdym punkcie czasu w przyszłości w zależności od oczekiwanych w danym punkcie warunków ekonomicznych. W oparciu o dane historyczne Bank określił relacje pomiędzy obserwowanymi parametrami straty oczekiwanej (PD, LGD), a czynnikami makroekonomicznymi jako funkcje, na podstawie których - przy zadanych prognozach czynników makroekonomicznych – oblicza się przewidywane wartości parametrów straty oczekiwanej w danym roku w przyszłości według podejścia PiT (tzw. forward looking PiT). Wpływ czynników makroekonomicznych na wysokość odpisów na oczekiwane straty kredytowe jest zapewniony w Banku poprzez ich uwzględnienie w modelowaniu poszczególnych parametrów ryzyka, co umożliwia dobór czynników specyficznych dla danego rodzaju parametru i portfela. Wybór odpowiednich czynników makroekonomicznych jest elementem procesu budowy modelu i zawiera w sobie kilka etapów zarówno eksperckich - gwarantujących uzyskanie interpretowalnej ekonomicznie relacji - jak i czysto statystycznych umożliwiających ocenę istotności i siły występującej relacji. Ocena adekwatności wpływu czynników makroekonomicznych jest elementem całościowej oceny modeli wyznaczania odpisów na oczekiwane straty kredytowe w ramach przeprowadzanego przez Bank monitoringu modeli.
Dla potrzeb oszacowania straty oczekiwanej Bank określa poziom ekspozycji EAD tylko dla nieodwołalnych zobowiązań kredytowych poprzez zastosowanie współczynników konwersji CCF (procent wykorzystania wolnej części limitu kredytowego w okresie od daty sprawozdawczej do wystąpienia niewykonania zobowiązania) z regulacyjnych modeli EAD (oszacowanych według podejścia TTC – „through the cycle”). EAD spada z czasem zgodnie z harmonogramem spłat danej ekspozycji.
Dla ekspozycji z określoną datą końcowej spłaty czas do zapadalności jest równy końcowej dacie spłaty. W przypadku, gdy data końcowej spłaty przekracza 30 lat okres kalkulacji oczekiwanej straty został ograniczony do 30 lat.
Dla ekspozycji bez określonej daty końca zaangażowania (np. niektóre kredyty odnawialne i karty kredytowe) oczekiwany czas do zapadalności jest określonym statystycznie parametrem behawioralnym.
Parametr LGD, będący funkcją stosowanych technik ograniczania ryzyka kredytowego i wyrażony jako procent EAD, jest szacowany na poziomie produktu i ekspozycji w oparciu o odpowiednio skalibrowane dla potrzeb MSSF 9 parametry z regulacyjnych modeli LGD (oszacowane według podejścia TTC – „through the cycle”). Odzyski z zabezpieczeń są integralną częścią budowy modeli LGD i co do zasadu kryteria uznania zabezpieczenia są zgodne
z wymaganiami CRR. Do najważniejszych uznanych przez Bank zabezpieczeń należą zabezpieczenia hipoteczne (mieszkalne i komercyjne) oraz gwarancje i poręczenia.
Poziom parametru LGD, służący do wyliczania kwoty odpisu aktualizującego metodą kolektywną dla ekspozycji z rozpoznaną utratą wartości (PD = 100%), jest uzależniony od czasu przebywania ekspozycji kredytowej w stanie niewykonania zobowiązania. Dodatkowo, w segmencie klientów korporacyjnych w zakresie dużych i średnich firm, wartość parametru LGD wynosi 100% po upływie co najmniej 78 miesięcy pozostawania ekspozycji w stanie niewykonania zobowiązania. Analogicznie, w ramach segmentu klientów detalicznych oraz przedsiębiorców, wartość parametru LGD przyjmuje wartość 100% po spełnieniu następujących warunków:
nastąpiło zdarzenie utraty wartości, oraz obiektywne dowody utraty wartości występują nieprzerwanie przez 47 miesięcy od daty rozpoznania utraty wartości wobec przedsiębiorców,
ekspozycje w stanie default, które należą do portfela zakupionego z utratą wartości (POCI),
ekspozycje oceniono jako oszustwo kredytowe (fraud), tj. zostały zarejestrowane jako podejrzenie wyłudzenia kredytu lub zgłoszone jako zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.
Ujęcie odpisu na oczekiwane straty kredytowe dotyczącego aktywów wycenianych według zamortyzowanego kosztu
Utrata wartości wykazywana jest jako zmniejszenie wartości bilansowej składnika, zaś kwota straty obciąża rachunek zysków i strat okresu.
Jeżeli w kolejnym okresie wysokość straty z tytułu utraty wartości zmniejszy się na skutek zdarzenia, które nastąpiło po wystąpieniu utraty wartości (np. poprawy oceny zdolności kredytowej dłużnika), wówczas uprzednio dokonany odpis z tytułu utraty wartości jest odwracany przez rachunek zysków i strat. Bank określił zdarzenia skutkujące możliwością odwrócenia utraty wartości ekspozycji kredytowej.
Bank stosuje te same kryteria dla celów wyjścia klienta ze stanu niewykonania zobowiązania i odwrócenia straty z tytułu utraty wartości. Proces rozpoczęcia okresu próbnego i następnie uzdrowienia, tj. przejścia z portfela niepracującego (non-performing) do portfela performing jest realizowany:
dla klientów z segmentu kredytów hipotecznych i konsumenckich – na poziomie segmentu biznesowego, chyba że dotyczy sytuacji rozpoznawanej na poziomie dłużnika (np. upadłość),
dla klientów korporacyjnych – na poziomie dłużnika.
41
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Jeżeli dłużnik znajduje się w portfelu z utratą wartości i nie posiada żadnej ekspozycji w statucie udzielonego udogodnienia w spłacie (forbearance) - zostaje uznany za uzdrowionego i zakwalifikowany do portfela pracującego (performing), jeżeli są spełnione wszystkie następujące warunki w poniższej kolejności:
żaden dowód utraty wartości lub przesłanka utraty wartości będące źródłem niewykonania zobowiązania lub wskazujące na wysokie prawdopodobieństwo niedokonania płatności – nie są aktywne,
od daty zakończenia dowodu/ przesłanki utraty wartości upłynęło co najmniej 3 miesiące (okres próbny) i w tym okresie zachowanie (zamiar spłaty) i sytuacja klienta (zdolność spłaty) zostały pozytywnie ocenione, a w przypadku klienta korporacyjnego ocena sytuacji finansowej została udokumentowana,
klient dokonywał regularnych spłat, tj. brak zaległości >30 dni w okresie próbnym,
po zakończeniu okresu próbnego klient został uznany za zdolnego do spłaty zobowiązań kredytowych w całości, bez korzystania z zabezpieczenia,
brak zaległości w spłacie przekraczających kwotę limitu bezwzględnego; jeżeli występują zaległości w kwocie przewyższającej kwotę limitu bezwzględnego, okres próbny zostaje wydłużony do czasu obniżenia kwoty zaległości poniżej kwoty tego limitu.
Klient znajdujący się w portfelu z utratą wartości posiadający ekspozycję ze statusem udzielonego udogodnienia w spłacie (forbearance) - zostaje uznany za uzdrowionego i zakwalifikowany do portfela pracującego (performing) jeżeli są spełnione wszystkie następujące warunki:
żaden dowód utraty wartości lub przesłanka utraty wartości będące źródłem niewykonania zobowiązania lub wskazujące na wysokie prawdopodobieństwo niedokonania płatności - nie są aktywne,
od ostatniego z poniższych zdarzeń upłynęło co najmniej 12 miesięcy (okres próbny):
przyznanie ostatnich środków restrukturyzacji tj. udzielenia udogodnienia w spłacie (forbearance),
ekspozycji został nadany status niewykonania zobowiązania;
koniec okresu karencji określonego w umowie restrukturyzacyjnej,
w okresie próbnym klient dokonał istotnych/ regularnych spłat:
klient, w ramach swoich regularnych płatności zgodnych z ustalonymi warunkami restrukturyzacji, spłacił materialną kwotę w wysokości stanowiącej wcześniejsze przeterminowanie (jeżeli były kwoty przeterminowane) lub umorzenie (jeżeli nie było żadnych kwot przeterminowania),
klient dokonywał regularnych spłat, zgodnie z nowym harmonogramem uwzględniającym warunki restrukturyzacji, tj. brak zaległości> 30 dni w okresie próbnym,
na koniec okresu próbnego klient nie ma żadnych kwot przeterminowanych i nie ma obaw, co do pełnej spłaty ekspozycji zgodnie z warunkami umowy restrukturyzacyjnej.
Bank ustalił następujące dodatkowe warunki odwrócenia utraty wartości / wyjścia ze statusu niewykonania zobowiązania (default) obowiązujące wszystkich klientów:
Jeśli w okresie próbnym zostanie zidentyfikowany dowód lub przesłanka utraty wartości będące źródłem niewykonania zobowiązania/ wskazujące na wysokie prawdopodobieństwo nie dokonania płatności, data zakończenia okresu próbnego zostanie ponownie ustalona i okres próbny zaczyna się liczyć od początku od momentu wygaśnięcia działania dowodu/ przesłanki.
Jeżeli w trakcie trwania okresu próbnego i po okresie karencji spłaty wystąpiło zdarzenie DPD > 30, data zakończenia okresu próbnego zostanie zresetowana i okres próbny zaczyna się liczyć od początku od momentu, kiedy DPD wróciło do poziomu poniżej 31 dni.
Wszystkie warunki odwrócenia utraty wartości/ wyjścia ze stanu niewykonania zobowiązania powinny być spełnione także w odniesieniu do nowych ekspozycji wobec klienta, w szczególności, jeżeli poprzednie ekspozycje kredytowe tego klienta będące wcześniej w restrukturyzacji zostały zbyte lub trwale odpisane.
Wyjątek od zasady braku aktywnych dowodów/ przesłanek utraty wartości będących źródłem niewykonania zobowiązania stanowi dowód „klasyfikacja do Etapu 3/ rezerwa” - jego utrzymywanie się nie wstrzymuje rozpoczęcia okresu próbnego (ponieważ jest on skutkiem a nie przyczyną niewykonania zobowiązania) - klasyfikacja do Etapu 3 i rezerwa utrzymywane są również w okresie próbnym.
Przesłanki klasyfikacji aktywa finansowego wycenianego według wartości godziwej przez inne całkowite dochody do Etapu 3
Na każdy dzień bilansowy Bank ocenia, czy wystąpiły obiektywne dowody utraty wartości dłużnych aktywów finansowych klasyfikowanych do wyceny według wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Potwierdzenie wystąpienia obiektywnego dowodu utraty wartości jest przesłanką do klasyfikacji aktywa do etapu 3.
Dowody wskazujące, że aktywo finansowe lub grupa aktywów finansowych trwale utraciła wartość mogą wynikać z jednej lub kilku przesłanek, które zaprezentowane zostały poniżej:
42
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
znaczące trudności finansowe emitenta (np.: znaczące ujemne kapitały własne, wysokie ponoszone straty w bieżącym roku przekraczające kapitał własny, wypowiedzenie umowy kredytowej o znaczącej wartości w innym banku),
niedotrzymanie warunków umowy, w tym w szczególności niespłacenie lub zaleganie ze spłatą wymagalnych zobowiązań (np.: odsetek lub nominału), interpretowane jako materializacja ryzyka kredytowego emitenta,
przyznanie emitentowi przez jego wierzycieli udogodnień w spłacie zobowiązań, których by nie otrzymał w innych okolicznościach,
wysokie prawdopodobieństwo upadłości lub innej reorganizacji finansowej emitenta,
identyfikacja utraty wartości aktywa finansowego w poprzednim okresie,
zanik aktywnego rynku na aktywo finansowe, który może wynikać z trudności finansowych emitenta,
opublikowane analizy oraz przewidywania agencji ratingowych lub innych jednostek, które potwierdzają określony (wysoki) profil ryzyka aktywa finansowego,
inne możliwe do zaobserwowania dane wskazujące na możliwy do ustalenia spadek oszacowanych przyszłych przepływów pieniężnych wynikających z grupy aktywów finansowych, które pojawiły się po dacie ich początkowego ujęcia w księgach Banku. Dane o których mowa powyżej mogą dotyczyć niekorzystnych zmian w sytuacji płatniczej grupy emitentów, kraju lub lokalnych warunków ekonomicznych, które są skorelowane z brakiem spłat z grupy aktywów finansowych.
Ujęcie odpisu na oczekiwane straty kredytowe dotyczącego dłużnych aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Straty z tytułu utraty wartości dłużnych aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujmuje się w rachunku zysków i strat. Straty te wyłącza się z innych całkowitych dochodów.
13.13. Zakupione lub utworzone aktywa finansowe dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe
Bank rozpoznaje jako odrębną kategorie aktywa finansowe zakupione lub utworzone, które są dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe na moment początkowego ujęcia (Purchased and originated credit- impaired financial assets, POCI).
Aktywa te mogą zostać ujęte w rezultacie:
transakcji nabycia aktywa ze zidentyfikowaną utratą wartości,
istotnej modyfikacji (opisanej w punkcie 13.5 ) następującej po usunięciu z ksiąg pierwotnego zaangażowania lub
udzielonego nowego zaangażowania kredytowego klientowi dla którego inne zaangażowania klasyfikowane są do Etapu 3.
Aktywa te wyłączone są z modelu opartego o trójetapowe podejście opisane w punkcie 13.12 .
Każda zmiana skumulowanych oczekiwanych strat kredytowych w całym okresie życia tych aktywów finansowych, zarówno pozytywna jaki i negatywna, ujmowana jest w rachunku wyników jako zysk lub strata z tytułu utraty wartości.
14. Rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne
14.1. Rzeczowe aktywa trwałe
Własne składniki rzeczowych aktywów trwałych
Rzeczowe aktywa trwałe stanowią kontrolowane środki trwałe oraz nakłady na ich budowę. Do środków trwałych zaliczane są składniki rzeczowych aktywów trwałych o przewidywanym okresie wykorzystywania dłuższym niż rok, które są utrzymywane z uwagi na ich wykorzystanie na własne potrzeby lub w celu oddania ich do użytkowania innym podmiotom na podstawie umowy najmu lub w celach administracyjnych.
Rzeczowe aktywa trwałe, za wyjątkiem budynków i gruntów wykazuje się według modelu opartego na cenie nabycia lub koszcie wytworzenia tzn. po początkowym ujęciu wykazuje się według kosztu historycznego pomniejszonego o odpisy amortyzacyjne / umorzeniowe oraz z tytułu utraty wartości. Na koszt historyczny składają się cena nabycia / koszt wytworzenia i koszty bezpośrednio związane z nabyciem danych aktywów.
Każda część składowa pozycji rzeczowych aktywów trwałych, której cena nabycia lub koszt wytworzenia jest istotny w porównaniu z ceną nabycia lub kosztem wytworzenia całej pozycji jest amortyzowana osobno. Bank alokuje początkową wartość pozycji rzeczowych aktywów trwałych na jej istotne części.
Budynki i grunty wykazuje się według modelu opartego na wartości przeszacowanej tzn. po początkowym ujęciu wykazuje się w wartości przeszacowanej, stanowiącej jej wartość godziwą na dzień przeszacowania, pomniejszonej o kwotę późniejszej zakumulowanej amortyzacji i późniejszych zakumulowanych odpisów aktualizacyjnych z tytułu
43
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
utraty wartości. Przeszacowania przeprowadza się na tyle regularnie, aby wartość bilansowa nie różniła się w sposób istotny od wartości, która zostałaby ustalona przy zastosowaniu wartości godziwej na dzień bilansowy.
Efekt przeszacowania jest odzwierciedlony w innych całkowitych dochodach w przypadku wzrostu wartości lub w rachunku zysków i strat w przypadku spadku wartości bilansowej składnika. Jednakże zwiększenie wartości ujmowane jest jako przychód w rachunku zysków i strat w takim zakresie, w jakim odwraca ono zmniejszenie wartości z tytułu przeszacowania tego samego składnika aktywów, które poprzednio ujęto jako koszt danego okresu w rachunku zysków i strat. Analogicznie zmniejszenie wartości aktywa wynikające z przeszacowania rozlicza się z odnośną nadwyżką powstałą w wyniku poprzednio dokonanego przeszacowania tego aktywa. Całość nadwyżki z przeszacowania odnoszona jest na zyski zatrzymane w momencie wycofania z użycia lub zbycia składnika aktywów.
Środki trwałe w leasingu
Bank jest stroną umów leasingowych, na podstawie których otrzymuje prawo do kontroli użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie. Bank stosuje postanowienia MSSF 16 do wszystkich umów leasingowych z wyjątkiem kontraktów leasingu aktywów niematerialnych oraz zwolnień przewidzianych w standardzie i opisanych poniżej.
Bank dokonuje identyfikacji komponentów leasingowych i nieleasingowych w zawartych umowach. Opłaty nieleasingowe z tytułu umów ujmowane są na podstawie odpowiednich MSSF. Opłaty leasingowe podlegają ewidencji zgodnie z poniżej opisanymi zasadami.
W dacie rozpoczęcia leasingu Bank ujmuje aktywa z tytułu prawa do użytkowania aktywa. Początkową wycenę zobowiązania z tytułu leasingu Bank wyznacza w wysokości bieżącej wartości przyszłych opłat leasingowych. Identyfikacja przyszłych opłat leasingowych wymaga ustalenia okresu leasingu. Określając okres leasingu Bank bierze pod uwagę nieodwołalny okres leasingu wraz z okresami, na które można przedłużyć leasing oraz okresami, w których można wypowiedzieć leasing. W dacie rozpoczęcia umowy leasingowej Bank ocenia, czy można z wystarczającą pewnością założyć, że skorzysta z opcji przedłużenia leasingu, lub że nie skorzysta z opcji wypowiedzenia leasingu. W celu wykonania oceny Bank uwzględnia wszystkie istotne fakty i okoliczności, które tworzą zachętę ekonomiczną do skorzystania lub nieskorzystania z tych opcji. Bank dokonuje przeglądu okresu leasingu w celu ponownej oceny istotnych zdarzeń lub okoliczności, które mogą wpływać na oszacowaną długość okresu leasingu. Leasing przestaje być egzekwowalny gdy zarówno leasingobiorca, jak i leasingodawca ma prawo wypowiedzenia leasingu bez konieczności uzyskania zezwolenia drugiej strony, czego konsekwencją jest najwyżej nieznaczna kara. Dla kontraktów leasingowych zawartych na czas nieokreślony, w których występuje obustronna
opcja wypowiedzenia oraz potencjalnie wysokie koszty związane z rozwiązaniem kontraktu Bank dokonuje oszacowania okresu leasingu.
Do wyznaczenia zdyskontowanej wartości opłat leasingowych Bank stosuje stopę procentową leasingu, a jeżeli stopa nie jest łatwo dostępna, Bank stosuje krańcową stopę procentową. Bank określa stopę procentową leasingu jako sumę stopy oprocentowania swap-ów i wewnętrznej ceny transferowej, z uwzględnieniem walut w jakich denominowane są kontrakty leasingowe oraz okresów zapadalności umów. Po dacie rozpoczęcia leasingu, wartość bilansowa zobowiązania:
powiększana jest o naliczone odsetki leasingowe, które ujmowane są w rachunku zysków i strat jako koszty odsetkowe,
pomniejszana jest o zapłacone opłaty leasingowe,
aktualizowana jest w wyniku ponownej oceny, zmiany leasingu lub zmiany zasadniczo stałych opłat leasingowych.
W dacie rozpoczęcia leasingu Bank ujmuje aktywa z tytułu prawa do użytkowania według kosztu, którego podstawą jest kwota początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu. Koszt składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania obejmuje również:
opłaty zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed datą rozpoczęcia leasingu, pomniejszone o otrzymane zachęty leasingowe,
początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę,
koszty, które mają zostać poniesione przez leasingobiorcę w związku z doprowadzeniem aktywa do stanu pierwotnego.
Prawo do użytkowania podlega amortyzacji przez okres trwania leasingu oraz jest pomniejszane o straty z tytułu utraty wartości. Aktualizacja wartości prawa do użytkowania w okresie trwania leasingu następuje w wyniku modyfikacji umowy leasingu.
Bank korzysta ze zwolnienia dla:
leasingów krótkoterminowych - umowa może być zaklasyfikowana jako umowa krótkoterminowa, jeżeli okres trwania umowy nie przekracza 12 miesięcy, a w stosunku do przedmiotu umowy nie jest przewidziana opcja zakupu,
44
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
leasingów, w których przedmiot umowy ma niską wartość- aktywa mogą być zaklasyfikowane jako aktywa o niskiej wartości, jeżeli cena brutto nabycia nowego składnika nie przekracza kwoty 5 000 EUR, a przedmiot umowy nie jest i nie będzie oddany w subleasing.
Opłaty leasingowe z tytułu powyżej wskazanych kontraktów Bank ujmuje jako koszty w rachunku zysków i strat w sposób systematyczny przez okres trwania leasingu.
14.2. Wartości niematerialne
Składnik wartości niematerialnych to możliwy do zidentyfikowania niepieniężny składnik aktywów, który nie posiada postaci fizycznej.
Do wartości niematerialnych klasyfikowane są aktywa spełniające następujące wymagania:
można je wyodrębnić lub wydzielić z jednostki gospodarczej i sprzedać, przekazać, licencjonować lub oddać do odpłatnego użytkowania osobom trzecim, zarówno indywidualnie, jak też łącznie z powiązanymi z nimi umowami, składnikami aktywów lub zobowiązań,
wynikają z tytułów umownych lub innych tytułów prawnych, bez względu na to, czy podlegają one przeniesieniu lub wyodrębnieniu z jednostki gospodarczej lub innych praw i obowiązków.
Wartość firmy
Wartość firmy z tytułu przejęcia jednostki jest początkowo ujmowana według ceny nabycia stanowiącej kwotę nadwyżki sumy:
przekazanej zapłaty,
kwoty wszelkich niekontrolujących (mniejszości) udziałów w jednostce przejmowanej oraz
w przypadku połączenia jednostek realizowanego etapami, wartości godziwej na dzień przejęcia udziału w kapitale jednostki przejmowanej, należącego poprzednio do jednostki przejmującej,
nad kwotą netto ustaloną na dzień przejęcia wartości możliwych do zidentyfikowania nabytych aktywów i przejętych zobowiązań.
Wartość firmy prezentowana w sprawozdaniu finansowym Banku ujęta została w oparciu o wymagania obowiązujące na dzień zastosowania Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej po raz pierwszy tj.: według ceny nabycia stanowiącej nadwyżkę kosztów połączenia jednostek gospodarczych nad udziałem jednostki przejmującej w wartości godziwej netto możliwych do zidentyfikowania aktywów, zobowiązań
i zobowiązań warunkowych. Po początkowym ujęciu, wartość firmy jest wykazywana według ceny nabycia pomniejszonej o wszelkie skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.
Oprogramowanie komputerowe
Nabyte licencje na oprogramowanie komputerowe są aktywowane w wysokości poniesionych kosztów nabycia i jego zaimplementowania.
Nakłady związane z utrzymywaniem oprogramowania komputerowego są wykazywane jako koszty w momencie ich poniesienia.
Pozostałe wartości niematerialne
Pozostałe wartości niematerialne nabywane przez Bank, wykazuje się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia pomniejszonym o umorzenie i łączną kwotę odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości.
Późniejsze nakłady
Nakłady poniesione po początkowym ujęciu nabytego składnika wartości niematerialnych są aktywowane tylko w przypadku, gdy spełnione są następujące warunki:
jest prawdopodobne, że nakłady (z uwzględnieniem nowej wersji oprogramowania) spowodują istotny wzrost funkcjonalności w stosunku do orginalnie ocenianego standardu wydajności oraz
nakłady te mogą być wiarygodnie zmierzone i przypisane do wewnętrznie wykorzystywanego istniejącego oprogramowania.
W pozostałych przypadkach nakłady te są ujmowane w rachunku zysków i strat jako koszty w momencie ich poniesienia.
14.3. Odpisy amortyzacyjne
Odpisy amortyzacyjne rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych dokonywane są metodą liniową zgodnie z ustalonymi stawkami amortyzacji przez przewidywany okres ich użyteczności ekonomicznej. Przez wartość podlegającą amortyzacji rozumie się cenę nabycia lub koszt wytworzenia danego składnika aktywów po pomniejszeniu o wartość końcową (rezydualną) tego składnika. Okres ekonomicznej użyteczności, stawki amortyzacji a także wartość końcowa rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych podlegających amortyzacji są corocznie weryfikowane. Wnioski z tej weryfikacji stanowią podstawę dla ewentualnej zmiany okresów amortyzacji rozpoznawanej prospektywnie od daty dostosowania (efekt takiej zmiany jest zgodnie z MSR 8 odnoszony do rachunku zysków i strat).
45
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
W przypadku budynków podlegających wycenie do wartości godziwej saldo zakumulowanego umorzenia w dniu przeszacowania jest eliminowane z wartości bilansowej brutto, a wartość bilansowa netto korygowana do wartości przeszacowanej.
Odpisy amortyzacyjne rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych są ujmowane w rachunku zysków i strat. Wartość firmy oraz inne wartości niematerialne o nieokreślonym okresie użytkowania są systematycznie testowane pod kątem utraty wartości na każdy dzień bilansowy. Szacowane okresy użytkowania są następujące:
budynki i budowle 50 lat
inwestycje w obce środki trwałe okres najmu, dzierżawy, leasingu,nie dłuższy niż 10 lat
urządzenia 3 - 7 lat
wyposażenie 5 lat
koszty wytworzenia oprogramowania 3 lata
oprogramowanie komputerowe 3 lata
14.4. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
Na każdy dzień bilansowy Bank dokonuje oceny rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych pod względem istnienia przesłanek wskazujących na utratę ich wartości.
W przypadku istnienia takiej przesłanki, Bank dokonuje formalnego oszacowania wartości odzyskiwalnej. W przypadku, gdy wartość bilansowa danego składnika aktywów przewyższa jego wartość odzyskiwalną, uznaje się utratę jego wartości i dokonuje odpisu aktualizującego jego wartość do poziomu wartości odzyskiwalnej.
W zakresie wartości firmy test na utratę wartości przeprowadza się na dzień bilansowy bez względu na to czy istnieją przesłanki wskazujące, że taka utraty wartości wystąpiła.
Ujęcie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości
W przypadku, gdy istnieją przesłanki, że nastąpiła utrata wartości majątku wspólnego, czyli aktywów, które nie wypracowują wpływów pieniężnych niezależnie od innych aktywów lub zespołów aktywów oraz nie można ustalić wartości odzyskiwalnej pojedynczego składnika aktywów zaliczanego do majątku wspólnego, Bank ustala wartość odzyskiwalną na poziomie ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego dany składnik należy. Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jest ujmowany, jeżeli wartość księgowa aktywa lub jego ośrodka wypracowującego środki pieniężne przekracza wartość odzyskiwalną. Utrata wartości firmy ustalana jest poprzez oszacowanie odzyskiwalnej wartości ośrodka wypracowującego środki pieniężne, którego dotyczy dana wartość
firmy. W przypadku, gdy odzyskiwalna wartość ośrodka wypracowującego środki pieniężne jest niższa niż wartość bilansowa, tworzony jest odpis z tytułu utraty wartości.
Odpis z tytułu utraty wartości jest ujmowany w rachunku zysków i strat, w pozycji Koszty działania . Odpisy z tytułu utraty wartości w przypadku ośrodków wypracowujących środki pieniężne w pierwszej kolejności redukują wartość firmy przypadającą na te ośrodki wypracowujące środki pieniężne (grupę ośrodków), a następnie redukują proporcjonalnie wartość księgową innych aktywów w ośrodku (grupie ośrodków).
Odwrócenie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości w odniesieniu do wartości firmy nie podlega odwracaniu.
W przypadku innych aktywów, odpis ten podlega odwracaniu, jeżeli nastąpiła zmiana w szacunkach służących do określenia wartości możliwej do odzyskania.
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości może być odwrócony tylko do poziomu, przy którym wartość księgowa aktywa nie przekracza wartości księgowej, która pomniejszona o kwotę amortyzacji, zostałaby wyznaczona, jeżeli nie zostałby ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości.
15. Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
Do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży klasyfikowane są aktywa trwałe, w przypadku, jeśli ich wartość bilansowa zostanie odzyskana przede wszystkim w drodze transakcji sprzedaży, a nie poprzez ich dalsze wykorzystanie. Sytuacja taka ma miejsce, gdy pojedynczy składnik aktywów (lub grupa) jest dostępny do natychmiastowej sprzedaży w jego bieżącym stanie z uwzględnieniem jedynie normalnych i zwyczajowo przyjętych warunków dla sprzedaży tego typu aktywów oraz jego sprzedaż jest wysoce prawdopodobna, tzn. zdecydowano o wypełnieniu planu sprzedaży danego składnika aktywów, rozpoczęto aktywny program znalezienia nabywcy i zakończenia planu zbycia. Ponadto, taki składnik aktywów jest oferowany do sprzedaży po cenie, która jest racjonalna w odniesieniu do jego bieżącej wartości godziwej i oczekuje się, że sprzedaż zostanie ujęta jako sprzedaż zakończona w czasie jednego roku od dnia zaklasyfikowania składnika aktywów do tej kategorii.
Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży ujmuje się w kwocie niższej z dwóch: wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia tych aktywów. Dla aktywów zaklasyfikowanych do tej kategorii nie nalicza się amortyzacji. W przypadku, gdy kryteria klasyfikacji do grupy aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży nie są dłużej spełniane, Bank zaprzestaje klasyfikacji tego składnika aktywów (lub grupy do zbycia) jako przeznaczonego do sprzedaży oraz dokonuje reklasyfikacji do odpowiedniej kategorii aktywów.
46
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
W takim przypadku Bank wycenia składnik aktywów, który nie jest dłużej klasyfikowany jako przeznaczony do sprzedaży (lub nie wchodzi już w skład grupy przeznaczonej do sprzedaży) w kwocie niższej z:
jego wartości bilansowej z dnia poprzedzającego klasyfikację składnika aktywów (lub grupy do zbycia) jako przeznaczony do sprzedaży, skorygowanej o amortyzację lub aktualizację wyceny, która zostałaby ujęta, gdyby składnik aktywów (lub grupa do zbycia) nie został zaklasyfikowany jako przeznaczony do sprzedaży,
jego wartości odzyskiwalnej z dnia podjęcia decyzji o braku jego sprzedaży.
16. Inne aktywa finansowe
Inne aktywa finansowe obejmują należności handlowe i inne należności.
Bank zastosował uproszczone podejście w zakresie szacowania odpisu na oczekiwane straty kredytowe i ujmuje odpis w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia należności.
Należności handlowe obejmowane są odpisami aktualizującymi po osiągnięciu progu przeterminowania, który wynosi 60 dni. W uzasadnionych przypadkach, a w szczególności w przypadku należności z tytułu niedoborów i szkód, roszczeń kwestionowanych przez dłużników oraz innych należności, dla których ryzyko nieodzyskania Bank ocenia jako wysokie, odpisów aktualizujących dokonuje się wcześniej, przed osiągnięciem 60-dniowego progu przeterminowania.
W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wartość należności jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej odzwierciedlającej aktualną wartość pieniądza w czasie.
Należności budżetowe prezentowane są w ramach innych aktywów finansowych, z wyjątkiem należności z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych, które stanowią w sprawozdaniu z sytuacji finansowej odrębną pozycję.
17. Rezerwy
Rezerwy, w tym na pozycje pozabilansowe, są ujmowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, jeżeli na Banku ciąży obowiązek prawny lub wynikający z ogólnie przyjętych zwyczajów mający swe źródło w zdarzeniach przeszłych i prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków. Jeżeli skutek jest istotny, kwotę rezerwy wyznacza się za pomocą zdyskontowanych oczekiwanych przepływów pieniężnych według stopy przed opodatkowaniem, która odzwierciedla bieżącą ocenę rynku odnośnie wartości pieniądza w czasie oraz, tam gdzie to dotyczy, ryzyka związane z danym składnikiem zobowiązań. W oparciu o powyższą zasadę rozpoznawane są rezerwy na pozycje pozabilansowe obarczone ryzykiem takie jak: gwarancje niefinansowe, akredytywy dokumentowe, nieodwołalne niewykorzystane linie kredytowe.
Utworzone rezerwy na nieodwołalne niewykorzystane linie kredytowe dla zaangażowań korporacyjnych wykazywane są w rachunku zysków i strat, w pozycji Odpisy na oczekiwane straty kredytowe .
Bank tworzy rezerwy na koszty restrukturyzacji tylko wtedy, gdy zostaną spełnione ogólne kryteria dotyczące ujmowania rezerw wynikające z MSR 37, w szczególności gdy Bank posiada szczegółowy, formalny plan restrukturyzacji określający co najmniej działalność lub cześć działalności, której dotyczy, podstawowe lokalizacje, miejsce zatrudnienia, funkcje i przybliżoną liczbę pracowników objętych odszkodowaniem, kwotę nakładów do poniesienia oraz termin przeprowadzenia. Warunkiem niezbędnym do utworzenia rezerwy jest również rozpoczęcie restrukturyzacji albo jej publiczne ogłoszenie. Utworzone rezerwy obejmują tylko bezpośrednie i nieodzowne nakłady powstające w wyniku restrukturyzacji nie związane z bieżącą działalnością i nie obejmują przyszłych kosztów operacyjnych.
Bank tworzy rezerwy na ryzyko prawne w sposób indywidualny lub portfelowy:
w podejściu indywidualnym Bank tworzy rezerwy na zobowiązania z tytułu spraw sądowych oraz innych należności o charakterze roszczeń prawnych jeżeli szacowane prawdopodobieństwo realizacji takiego zobowiązania jest wyższe niż 50%,
w przypadku występowania szeregu podobnych spraw sądowych lub innych należności o charakterze roszczeń prawnych, prawdopodobieństwo wypływu środków w celu wypełnienia przez Bank obowiązku jest ustalane portfelowo przy uwzględnieniu grupy obowiązków jako całości, a szacunek rezerwy dokonywany jest metodą wartości oczekiwanej jako średniej ważonej prawdopodobieństwem z kilku scenariuszy (najczęściej trzech: bazowego, pozytywnego i negatywnego) o różnym prawdopodobieństwie wystąpienia.
Bank stosuje powyższe zasady w przypadku roszczeń prawnych, które nie wpływają na przepływy pieniężne z tytułu aktywów finansowych ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej – w takim przypadku Bank stosuje zasady zgodne z MSSF 9, jak opisano w punkcie 13.6 .
W przypadku, gdy roszczenie prawne dotyczy aktywa finansowego, które zostało wyłączone ze sprawozdania z sytuacji finansowej (np. spłacone), postawą tworzenia rezerwy jest MSR 37.
18. Rozliczenia międzyokresowe
18.1. Koszty rozliczane w czasie
Koszty rozliczane w czasie dotyczą poszczególnych rodzajów wydatków, których rozliczenie w ciężar rachunku zysków i strat nastąpi stosownie do upływu czasu w przyszłych okresach sprawozdawczych. Składnikami kosztów rozliczanych w czasie są przede wszystkim rezerwy na koszty rzeczowe wynikające ze świadczeń wykonanych na
47
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
rzecz Banku przez kontrahentów, oraz opłacone z góry koszty ubezpieczeń, które zostaną rozliczone w następnych okresach. Koszty rozliczane w czasie prezentuje się w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Inne aktywa .
18.2. Przychody przyszłych okresów
Pozycja obejmuje głównie prowizje rozliczane liniowo oraz inne dochody pobrane z góry, których rozliczenie do rachunku zysków i strat nastąpi w przyszłych okresach sprawozdawczych. Przychody rozliczane w czasie prezentuje się w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Inne zobowiązania .
19. Świadczenia pracownicze
19.1. Świadczenia wynikające z Ustawy o pracowniczych programach emerytalnych
Wydatki ponoszone w związku z programem określonych składek są ujmowane jako koszty w rachunku zysków i strat.
19.2. Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze Banku (inne niż świadczenia z tytułu rozwiązania umowy o pracę) zawierają wynagrodzenia, premie, płatne urlopy oraz składki na ubezpieczenie społeczne.
Bank ujmuje przewidywaną niezdyskontowaną wartość krótkoterminowych świadczeń pracowniczych jako koszty w okresie, w którym pracownicy świadczyli związaną z nimi pracę (bez względu na termin zapłaty) w korespondencji z pozostałymi zobowiązaniami.
Kwota krótkoterminowych świadczeń pracowniczych z tytułu niewykorzystanych dni urlopowych przysługujących pracownikom Banku jest wyliczana jako suma niewykorzystanych urlopów przysługujących poszczególnym pracownikom Banku.
19.3. Długoterminowe świadczenia pracownicze
19.3.1 Świadczenia z tytułu regulacji wynikających z Kodeksu Pracy
Rezerwy na odprawy emerytalne przyznane w ramach świadczeń z tytułu regulacji wynikających z Kodeksu Pracy szacowane są na podstawie wyceny aktuarialnej. Rezerwa będąca efektem wyceny aktuarialnej ujmowana i aktualizowana jest w okresach rocznych.
Rezerwy z tytułu długoterminowych świadczeń pracowniczych ujmuje się w pozycji Rezerwy sprawozdania z sytuacji finansowej w korespondencji z kosztami wynagrodzeń w rachunku zysków i strat.
Opis założeń metody kalkulacji i prezentacji zysków i strat aktuarialnych zawarty jest w punkcie dotyczącym zastosowanych szacunków w zakresie rezerw na odprawy emerytalne i rentowe.
19.3.2 Świadczenia wynikające z programu zmiennych składników wynagrodzeń
Świadczenia przyznawane w ramach programu zmiennych składników wynagrodzeń, które będą rozliczane w gotówce są ujmowane, jako koszty w trakcie okresu nabywania uprawnień w korespondencji ze zobowiązaniami w stosunku do pracowników.
Komponenty świadczeń w formie akcji, które zostaną rozliczone w gotówce są ujmowane jako koszty i zobowiązania w trakcie okresu nabywania uprawnień (roku, za który pracownicy otrzymują nagrody) bazując na wartości godziwej przyznawanych nagród. Wartość godziwa jest przeszacowywana na każdy dzień bilansowy do momentu rozliczenia z pracownikami a zmiany w wartości godziwej ujmowane są jako zyski lub straty w rachunku zysków lub strat.
Komponenty świadczeń w formie akcji, które zostaną rozliczone w akcjach są ujmowane jako koszty w trakcie okresu nabywania uprawnień w oparciu o wartość godziwą. Ewidencja prowadzona jest w korespondencji z kapitałami. Przeszacowanie wartości godziwej na datę przynania nagrody oraz wszelkie zmiany są ujmowane w kapitałach.
Wartość godziwa świdczeń w formie akcji jest ustalana w odniesieniu do ceny akcji oraz wartości bieżącej szacowanych płatności dywidendy w trakcie okresu odroczenia.
20. Kapitały
Na kapitały własne składają się: kapitał akcyjny, kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej, skumulowane inne całkowite dochody oraz zyski zatrzymane. Wszystkie kwoty kapitałów i funduszy wykazywane są w wartości nominalnej.
Kapitał akcyjny
Kapitał zakładowy wykazywany jest według wartości nominalnej, zgodnie ze statutem oraz wpisem do rejestru handlowego.
Dywidendy
Dywidendy za dany rok, które zostały zatwierdzone przez Walne Zgromadzenie, ale nie zostały wypłacone na dzień bilansowy, ujawnia się w pozycji zobowiązania z tytułu dywidendy w ramach Innych zobowiązań .
48
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Kapitał zapasowy ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
Tworzony jest z premii emisyjnej uzyskanej z emisji akcji, pomniejszonej o poniesione bezpośrednie koszty z nią związane.
Skumulowane inne całkowite dochody
Skumulowane inne całkowite dochody tworzone są w wyniku:
wyceny instrumentów finansowych zakwalifikowanych do wyceny przez inne całkowite dochody,
wyceny pochodnych instrumentów finansowych w części stanowiącej efektywne zabezpieczenie przepływów pieniężnych,
wyceny aktywów trwałych wycenianych według wartości godziwej,
zysków / strat aktuarialnych.
Na skumulowane inne całkowite dochody odnosi się zmiany aktywa lub rezerwy z tytułu podatku odroczonego wynikające z ujęcia powyższych wycen. Skumulowane inne całkowite dochody nie podlegają dystrybucji.
Zyski zatrzymane
Zyski zatrzymane tworzone są z odpisów z zysku i są przeznaczone na cele określone w statucie lub innych przepisach prawa. Zyski zatrzymane obejmują:
pozostały kapitał zapasowy,
pozostałe kapitały rezerwowe,
fundusz ryzyka ogólnego,
wycenę motywacyjnych programów pracowniczych,
niepodzielony wynik z lat ubiegłych,
wynik finansowy netto.
Pozostały kapitał zapasowy, pozostały kapitał rezerwowy i fundusz ryzyka ogólnego tworzone są z odpisów z zysku i są przeznaczone na cele określone w statucie lub innych przepisach prawa.
Fundusz ogólnego ryzyka bankowego tworzony jest zgodnie z przepisami ustawy Prawo Bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 roku z późniejszymi zmianami, z zysku po opodatkowaniu.
Wynik finansowy netto stanowi wynik brutto z rachunku zysków i strat roku bieżącego skorygowany obciążeniem z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych.
21. Środki pieniężne i ekwiwalenty środków pieniężnych
Z punktu widzenia rachunku przepływów pieniężnych na stan środków pieniężnych składa się wartość gotówki (w kasach i Banku Centralnym) oraz jej ekwiwalentów, na które składają się salda na rachunkach bieżących i rachunkach lokat jednodniowych w innych bankach.
22. Podatki
22.1. Podatek dochodowy
Podatek dochodowy ujmowany jest jako podatek bieżący oraz podatek odroczony. Podatek dochodowy bieżący ujmowany jest w rachunku zysków i strat. Podatek dochodowy odroczony w zależności od źródła pochodzenia różnic przejściowych ujmowany jest w rachunku zysków i strat lub w kapitale.
Bieżący podatek jest zobowiązaniem podatkowym odnoszącym się do przychodu do opodatkowania przy użyciu stopy podatkowej obowiązującej na dzień bilansowy, wraz ze wszystkimi korektami zobowiązania podatkowego dotyczącego poprzednich lat.
22.2. Odroczony podatek dochodowy
Bank tworzy rezerwę na przejściową różnicę z tytułu podatku dochodowego spowodowaną odmiennością momentu uznania przychodów za osiągnięte oraz kosztów za poniesione w myśl przepisów rachunkowych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Dodatnią różnicę netto wykazuje się jako Rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego . Ujemną różnicę netto wykazuje się w pozycji Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego .
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego jest tworzona metodą zobowiązań bilansowych w stosunku do wszystkich dodatnich różnic przejściowych występujących na dzień bilansowy między wartością podatkową aktywów i zobowiązań a ich wartością bilansową wykazaną w sprawozdaniu finansowym, z wyjątkiem sytuacji, gdy rezerwa z tytułu podatku odroczonego wynika z:
początkowego ujęcia wartości firmy,
wartości firmy, której amortyzacja nie stanowi kosztów uzyskania przychodu,
początkowego ujęcia danego składnika aktywów lub zobowiązań pochodzącego z transakcji, która nie jest połączeniem jednostek gospodarczych oraz w czasie wystąpienia transakcji nie ma wpływu na wynik finansowy brutto, ani na dochód podlegający opodatkowaniu (stratę podatkową).
49
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Aktywa z tytułu podatku odroczonego ujmowane są w odniesieniu do wszystkich ujemnych różnic przejściowych występujących na dzień bilansowy między wartością podatkową aktywów i zobowiązań a ich wartością bilansową wykazaną w sprawozdaniu finansowym oraz niewykorzystanych strat podatkowych. Aktywa z tytułu podatku odroczonego ujmowane są do wysokości, do której jest prawdopodobne, że zostanie osiągnięty dochód do opodatkowania, który pozwoli na potrącenie ujemnych różnic przejściowych, z wyjątkiem sytuacji, gdy składnik aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego wynika z początkowego ujęcia składnika aktywów bądź zobowiązania przy transakcji, które nie jest połączeniem jednostek gospodarczych i w chwili jej zawierania nie mają wpływu ani na wynik finansowy brutto, ani na dochód do opodatkowania czy stratę podatkową.
Wartość bilansowa składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku podlega weryfikacji na każdy dzień bilansowy i ulega stosownemu obniżeniu o tyle, o ile przestało być prawdopodobne osiągnięcie dochodu do opodatkowania wystarczającego do częściowego lub całkowitego zrealizowania składnika aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oraz rezerwy na podatek odroczony wyceniane są z zastosowaniem stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w okresie, gdy składnik aktywów zostanie zrealizowany lub rezerwa rozwiązana, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe) prawnie lub faktycznie obowiązujące na dzień bilansowy.
Podatek dochodowy dotyczący pozycji ujętych bezpośrednio w kapitale własnym jest ujmowany w kapitale własnym.
Aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego Bank wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji finansowej po skompensowaniu na poziomie każdej ze spółek podlegającej konsolidacji. Bank kompensuje ze sobą aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego z rezerwami z tytułu odroczonego podatku dochodowego wtedy, gdy posiada tytuł prawny do przeprowadzenia takiej kompensaty oraz aktywa i rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego dotyczą tego samego podatnika.
22.3. Podatek od niektórych instytucji finansowych
Podatek od niektórych instytucji finansowych (wprowadzony Ustawą z dnia 15 stycznia 2016 roku Dz.U. 2016 poz. 68) nie jest podatkiem dochodowym i jest prezentowany w linii rachunku zysków i strat Podatek od niektórych instytucji finansowych .
22.4. Inne podatki
Przychody, koszty i aktywa ujmowane są w kwocie pomniejszonej o wartość podatku od towarów i usług, podatku od czynności cywilno-prawnych i innych podatków od sprzedaży, z wyjątkiem, gdy podatek od sprzedaży zapłacony przy zakupie towarów i usług nie jest możliwy do odzyskania od władz podatkowych; wtedy podatek od towarów i usług jest ujmowany odpowiednio jako część kosztów nabycia składnika aktywów lub jako element kosztów.
Kwota netto podatku od sprzedaży możliwa do odzyskania lub należna do zapłaty na rzecz władz podatkowych jest ujęta w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, jako część należności lub zobowiązań.
IV. Porównywalność danych finansowych
W niniejszym rocznym sprawozdaniu finansowym za okres od 1 stycznia 2022 roku o 31 grudnia 2022 roku w stosunku do rocznych sprawozdań finansowych za okresy wcześniejsze Bank dokonał zmian w sposobie prezentacji poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat.
Zmiany są następujące:
Począwszy od sprawozdania finansowego za 2022 rok, Bank dodał w rachunku zysków i strat linię wpływ korekty wartości bilansowej brutto kredytów z tytułu moratoriów kredytowych , stanowiącą uszczegółowienie prezentacji przychodów odsetkowych. Bank zdecydował się na tą zmianę z uwagi na istotny udział wspomnianej korekty w przychodach odsetkowych ogółem. Korekta jest wynikiem zmiany przepisów prawa, tj. wejścia w życie w 2022 roku ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom . Szczegółowe informacje na temat przyjętego przez Bank podejścia przy szacowaniu wspomnianej korekty znajdują się w nocie objaśniającej nr 2 . Wynik z tytułu odsetek .
Ze względu na otoczenie stóp procentowych, kwota wyrównania ceny (PAA) otrzymywana z instrumentów pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych zaczęła być istotna. Po dokonaniu przeglądu prezentacji tych kwot Bank stwierdził, że kwoty PAA merytorycznie odzwierciedlają przychody (koszty) odsetkowe wynikające z kwot uprzednio zapłaconych (otrzymanych) w celu rozliczenia zmian wartości rynkowej instrumentów pochodnych zabezpieczających. W związku z tym Grupa przesunęła te kwoty z linii Wynik na rachunkowości zabezpieczeń (z pozycji szczegółowej nieefektywność wynikająca z zabezpieczeń przepływów pieniężnych ) do linii Przychody odsetkowe i Koszty odsetkowe (do pozycji szczegółowych przychody/koszty o charakterze odsetkowym powiązane z rozliczeniem wycen instrumentów pochodnych zabezpieczających przepływy pieniężne ). Ze względu na nieistotność tych kwot w poprzednich okresach Bank nie przekształcił danych porównawczych.
50
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
V. Noty do sprawozdania finansowego
1. Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności
Segmentacja działalności
Zarządzanie działalnością Banku dokonywane jest w wymiarach określonych przez model biznesowy Banku. Model biznesowy Banku, głównie dla potrzeb sprawozdawczości zarządczej, zawiera podział klientów na dwa główne segmenty:
segment bankowości detalicznej,
segment bankowości korporacyjnej.
Podstawą wydzielenia poszczególnych segmentów są kryteria podmiotowe oraz – w przypadku podziału na podsegmenty – kryteria finansowe (w szczególności wysokość obrotów, poziom zgromadzonych aktywów). Szczegółowe zasady przypisywania klientów do poszczególnych segmentów regulują kryteria segmentacji klienta, które są określone wewnętrznymi regulacjami Banku.
W Banku został wydzielony organizacyjnie obszar działalności realizowanej przez Centre of Expertise Treasury. Działalność Centre of Expertise Treasury polega na zarządzaniu ryzykiem płynności krótkoterminowej i długoterminowej, zgodnie z obowiązującymi regulacjami i z wewnętrznie ustalonym w Banku apetytem na ryzyko, zarządzaniu ryzykiem stopy procentowej oraz inwestowaniu nadwyżek pozyskanych od linii biznesowych przy zachowaniu bufora płynności w postaci aktywów płynnych. Wynik działalności Centre of Expertise Treasury podlega alokacji do segmentów biznesowych, z uwagi na jego funkcję wspierającą segmenty biznesowe Banku.
Segment bankowości detalicznej
W ramach obszaru działalności detalicznej Bank obsługuje osoby prywatne - segment klientów masowych oraz klientów zamożnych.
Działalność ta jest analizowana w ujęciu głównych produktów, obejmujących między innymi: produkty kredytowe (kredyty w rachunku bieżącym, kredyty związane z kartami, kredyty ratalne, kredyty hipoteczne), produkty depozytowe (rachunki bieżące, lokaty terminowe, rachunki oszczędnościowe), produkty strukturyzowane, jednostki uczestnictwa funduszy, usługi maklerskie oraz karty bankowe.
Segment bankowości korporacyjnej
Obszar działalności korporacyjnej obejmuje:
obsługę klientów instytucjonalnych,
obsługę przedsiębiorców indywidualnych,
produkty rynków finansowych.
Obsługa klientów instytucjonalnych obejmuje klientów strategicznych, duże firmy oraz średnie firmy. Dla działalności korporacyjnej prowadzona jest sprawozdawczość w podziale na główne produkty, obejmujące między innymi produkty kredytowe (kredyty obrotowe, inwestycyjne), produkty depozytowe (rachunki bieżące, lokaty terminowe i negocjowane, rachunki oszczędnościowe), produkty rynków finansowych, usługi w zakresie powiernictwa oraz operacje na rynku kapitałowym.
Obsługa przedsiębiorców indywidualnych obejmuje osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz spółki partnerskie nie prowadzące pełnej księgowości zgodnie z zapisami Ustawy o rachunkowości, spółki cywilne lub jawne, których wspólnicy są tylko i wyłącznie osobami fizycznymi nie prowadzącymi pełnej księgowości zgodnie z zapisami Ustawy o rachunkowości oraz wspólnoty mieszkaniowe. Działalność przedsiębiorców jest raportowana w ujęciu głównych produktów, między innymi produktów kredytowych (pożyczka gotówkowa, linia kredytowa, karta kredytowa), produktów depozytowych (konto firmowe, konto walutowe, konto dla wspólnot mieszkaniowych), terminali i bramek płatniczych.
Produkty rynków finansowych obejmują operacje dokonywane na rynkach pieniężnych i kapitałowych, prowadzone zarówno na rachunek własny jak i na rzecz klientów. W ramach tej działalności wyróżnia się produkty rynków walutowych, pieniężnych i instrumentów pochodnych, operacje papierami wartościowymi (papiery skarbowe, akcje i obligacje).
51
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Wycena
Wycena aktywów i zobowiązań segmentu, przychodów i kosztów segmentu jest oparta na zasadach rachunkowości stosowanych przez Bank, zawartych w notach opisujących stosowane zasady rachunkowości. W szczególności ustalenia dochodów i kosztów odsetkowych wewnętrznych i zewnętrznych dla poszczególnych segmentów dokonuje się przy wykorzystaniu systemu cen transferowych, w ramach Systemu Transferu Ryzyka (RTS). Ceny transferowe wyznaczane są w oparciu o jedną krzywą rentowności dla danej waluty wspólną dla produktów aktywnych i pasywnych. Cena transferowa wyznaczona dla produktów aktywnych i pasywnych o tym samym położeniu na krzywej rentowności jest jednakowa. Możliwe są modyfikacje wyjściowej ceny transferowej otrzymane z wyceny produktu na krzywej rentowności, a czynnikami korygującymi cenę transferową mogą być: premia za pozyskanie długoterminowej płynności, dopasowanie pozycji Banku, koszt zabezpieczenia w przypadku produktów skomplikowanych oraz polityka cenowa. Wykorzystując równania matematyczne – na podstawie stawek kwotowań dostępnych w serwisach informacyjnych – budowane są następnie krzywe dochodowości. Przychody i koszty, wyniki, aktywa i zobowiązania segmentu zawierają te elementy, które bezpośrednio można przyporządkować do danego segmentu, jak również te, które można przypisać do danego segmentu w oparciu o racjonalne przesłanki. Bank prezentuje przychody segmentu z tytułu odsetek pomniejszone o koszty z tytułu odsetek.
Segmenty geograficzne
Bank prowadzi działalność na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
52
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Rachunek zysków i strat według segmentów
2022
2021
Segment
bankowości detalicznej
Segment
bankowości korporacyjnej
Razem
Segment
bankowości detalicznej
Segment
bankowości korporacyjnej
Razem
Przychody ogółem
2 545,3
4 787,2
7 332,5
3 244,6
3 246,6
6 491,2
wynik z tytułu odsetek
1 877,9
3 452,4
5 330,3
2 669,9
2 002,8
4 672,7
wynik z tytułu prowizji, w tym:
581,5
1 437,3
2 018,8
558,6
1 220,2
1 778,8
przychody z tytułu prowizji w tym:
906,5
1 665,1
2 571,6
850,9
1 414,5
2 265,4
marża transakcyjna na transakcjach wymiany walut
87,8
615,0
702,8
71,7
473,4
545,1
prowadzenie rachunków klientów
113,2
334,6
447,8
116,9
326,2
443,1
udzielanie kredytów
26,2
447,7
473,9
26,0
390,7
416,7
karty płatnicze i kredytowe
364,2
148,6
512,8
309,7
116,2
425,9
dystrybucja jednostek uczestnictwa
61,2
0,0
61,2
90,4
0,0
90,4
oferowanie produktów ubezpieczeniowych
188,6
1,9
190,5
165,0
2,7
167,7
pozostałe prowizje
65,3
117,3
182,6
71,2
105,3
176,5
koszty prowizji
-325,0
-227,8
-552,8
-292,3
-194,3
-486,6
pozostałe przychody/koszty
85,9
-102,5
-16,6
16,1
23,6
39,7
Koszty działania
-2 065,9
-1 413,8
-3 479,7
-1 548,5
-1 264,0
-2 812,5
w tym amortyzacja
-167,4
-99,8
-267,2
-175,6
-97,6
-273,2
Wynik operacyjny segmentu
479,4
3 373,4
3 852,8
1 696,1
1 982,6
3 678,7
odpisy na oczekiwane straty kredytowe
-290,2
-381,2
-671,4
-78,8
-206,5
-285,3
koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
-294,3
0,0
-294,3
-56,4
0,0
-56,4
podatek od niektórych instytucji finansowych
-246,6
-400,3
-646,9
-232,0
-312,7
-544,7
udział w zyskach (stratach) netto jednostek zależnych i stowarzyszonych wycenianych metodą praw własności
25,6
109,0
134,6
50,6
128,5
179,1
Zysk brutto
-326,1
2 700,9
2 374,8
1 379,6
1 591,8
2 971,4
Podatek dochodowy
-
-
-660,4
-
-
-663,1
Zysk netto
-
-
1 714,4
-
-
2 308,3
Aktywa i zobowiązania oraz przepływy pieniężne netto według segmentów
2022
2021
Segment
bankowości detalicznej
Segment
bankowości korporacyjnej
Razem
Segment
bankowości detalicznej
Segment
bankowości korporacyjnej
Razem
Aktywa segmentu
87 270,9
118 831,2
206 102,1
94 365,9
97 045,7
191 411,6
Inwestycje segmentu w jednostkach zależnych i stowarzyszonych wycenianych metodą praw własności
1 624,1
-
1 624,1
1 531,9
-
1 531,9
Pozostałe aktywa (nieprzypisane segmentom)
-
-
3 433,1
-
-
2 961,1
Aktywa ogółem
88 895,0
118 831,2
211 159,3
95 897,8
97 045,7
195 904,6
Zobowiązania segmentu
108 052,5
89 065,0
197 117,5
104 019,4
75 826,4
179 845,8
Pozostałe zobowiązania (nieprzypisane segmentom)
-
-
4 774,9
-
-
2 842,7
Kapitały własne
-
-
9 266,9
-
-
13 216,1
Zobowiązania i kapitał własny ogółem
108 052,5
89 065,0
211 159,3
104 019,4
75 826,4
195 904,6
Nakłady inwestycyjne
151,0
103,4
254,4
75,4
61,5
136,9
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
2 105,0
-853,2
1 251,8
-997,4
1 870,5
873,1
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (nieprzypisane segmentom)
-
-
2 213,2
-
-
-475,4
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej razem
2 105,0
-853,2
3 465,0
-997,4
1 870,5
397,7
Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej
-514,7
-463,4
-978,1
606,3
644,9
1 251,2
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej
-
-814,8
-814,8
-
-1 499,4
-1 499,4
53
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2. Wynik z tytułu odsetek
2022
2021
Przychody odsetkowe, w tym:
7 793,6
5 131,3
przychody odsetkowe obliczone przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej, w tym:
6 843,8
5 130,6
odsetki od instrumentów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu, w tym:
5 737,2
4 761,7
odsetki od kredytów i innych należności udzielonych innym bankom
519,7
40,2
odsetki od kredytów i innych należności udzielonych klientom, w tym:
4 525,1
4 279,4
wpływ korekty wartości bilansowej brutto kredytów z tytułu moratoriów kredytowych
-1 549,2
0,0
odsetki od inwestycyjnych papierów wartościowych
692,4
442,1
odsetki od instrumentów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, w tym:
1 106,6
368,9
odsetki od kredytów i innych należności udzielonych klientom
360,0
214,5
odsetki od inwestycyjnych papierów wartościowych
746,6
154,4
pozostałe przychody odsetkowe, w tym:
949,8
0,7
przychody o charakterze odsetkowym powiązane z rozliczeniem wycen instrumentów pochodnych zabezpieczających przepływy pieniężne
946,9
0,0
odsetki od kredytów i innych należności udzielonych klientom wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
2,9
0,7
Koszty odsetkowe, w tym:
-2 463,3
-458,6
odsetki od zobowiązań wobec innych banków
-355,6
-13,0
odsetki od zobowiązań wobec klientów
-1 584,0
-416,2
odsetki od zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych
0,0
0,0
odsetki od zobowiązań podporządkowanych
-25,8
-26,7
odsetki od zobowiązań leasingowych
-7,9
-2,7
koszty o charakterze odsetkowym powiązane z rozliczeniem wycen instrumentów pochodnych zabezpieczających przepływy pieniężne
-490,0
0,0
Wynik z tytułu odsetek
5 330,3
4 672,7
Koszty odsetkowe prezentowane w tabeli dotyczą zobowiązań finansowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu.
Dla aktywów w Etapie 3 przychody odsetkowe obliczane są w oparciu o kwoty zaangażowania netto, tzn. kwoty uwzględniające dokonane odpisy na oczekiwane straty kredytowe.
Za rok 2022 przychody odsetkowe od aktywów finansowych w Etapie 3 wynosiły 109,5 mln zł w porównaniu z 64,4 mln zł za rok 2021.
Wpływ korekty wartości bilansowej brutto kredytów z tytułu moratoriów kredytowych
W 2022 roku weszła w życie ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom , wprowadzająca m.in. dla kredytobiorców posiadających kredyt hipoteczny w PLN możliwość zawieszenia spłaty do 8 miesięcznych rat kredytu hipotecznego - po dwie w każdym z kwartałów drugiego półrocza 2022 roku oraz po jednej w każdym z kwartałów 2023. Zmiana prawa spowodowała, że Bank ujął korektę wartości bilansowej brutto kredytów hipotecznych w PLN. Jej wysokość na 31 grudnia 2022 roku wynosiła 1 549,2 mln zł. Informacje na temat założeń przyjętych do kalkulacji korekty znajdują się w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości , w punkcie 3.7 . Korekta wartości bilansowej brutto kredytów hipotecznych w PLN z tytułu moratoriów kredytowych .
Przychody/koszty o charakterze odsetkowym powiązane z rozliczeniem wycen instrumentów pochodnych zabezpieczających przepływy pieniężne
Począwszy od 2022 roku Bank przesunął kwotę wyrównania ceny (PAA) otrzymywaną z instrumentów pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych z linii Wynik na rachunkowości zabezpieczeń do linii Przychody odsetkowe i Koszty odsetkowe (do pozycji szczegółowych przychody/ koszty o charakterze odsetkowym powiązane z rozliczeniem wycen instrumentów pochodnych zabezpieczających przepływy pieniężne ). Więcej informacji na ten temat znajduje się w rozdziale IV . Porównywalność danych finansowych .
54
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
3. Wynik z tytułu prowizji
2022
2021
Przychody z tytułu prowizji
2 571,6
2 265,4
marża transakcyjna na transakcjach wymiany walut
702,8
545,1
prowadzenie rachunków klientów
447,8
443,1
udzielanie kredytów
473,9
416,7
karty płatnicze i kredytowe
512,8
425,9
dystrybucja jednostek uczestnictwa
61,2
90,4
oferowanie produktów ubezpieczeniowych
190,5
167,7
działalność maklerska
58,0
69,4
działalność powiernicza*
25,2
26,3
zagraniczne operacje handlowe
43,6
43,8
pośrednictwo w transakcjach na instrumentach finansowych
5,4
4,9
pozostałe prowizje w tym:
50,4
32,1
związane z aktywami/zobowiązaniami niewycenianymi według wartości godziwej przez wynik finansowy
2,2
2,9
inne
48,2
29,2
Koszty prowizji
-552,8
-486,6
zapłacone prowizje od kart
-296,1
-255,1
pośrednictwo w sprzedaży produktów depozytowych
-87,0
-84,5
działalność maklerska i brokerska
-24,4
-26,9
udostepnienie informacji kredytowej
-21,5
-18,5
usługi w zakresie obsługi gotówki
-27,6
-24,2
usługi bankowości elektronicznej
-13,0
-11,9
obrót papierami wartościowymi
-10,9
-12,1
koszty KIR
-16,4
-13,3
pośrednictwo w transakcjach na instrumentach finansowych
-10,4
-4,8
pozostałe prowizje w tym:
-45,5
-35,3
związane z aktywami/zobowiązaniami niewycenianymi według wartości godziwej przez wynik finansowy
-9,4
-7,4
inne
-36,1
-27,9
Wynik z tytułu prowizji
2 018,8
1 778,8
*) Prowizje z działalności powierniczej dotyczą prowizji pobranych z tytułu usług powiernictwa, w ramach których Bank utrzymuje lub inwestuje aktywa na rzecz swoich klientów.
W tabeli ujęto następujące pozycje odnoszące się do instrumentów finansowych, które nie są wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy i które nie zostały uwzględnione w wyliczeniu efektywnej stopy procentowej:
przychody w łącznej kwocie 476,1 mln zł z tytułu udzielania kredytów (419,6 mln zł w 2021 roku),
koszty w łącznej kwocie 117,9 mln zł z tytułu pośrednictwa w sprzedaży produktów depozytowych oraz udostepnienia informacji kredytowej (110,4 mln zł w 2021 roku).
Przychody z umów z klientami w rozumieniu MSSF 15 wyniosły w 2022 roku 2 095,5 mln zł w porównaniu z 1 845,8 mln zł w roku 2021.
55
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
4. Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany
2022
2021
Wynik z pozycji wymiany oraz wynik na pochodnych transakcjach walutowych, w tym:
-109,3
15,7
wynik z pozycji wymiany
196,6
677,9
transakcje pochodne walutowe
-305,9
-662,2
Wynik na transakcjach pochodnych na stopę procentową
94,3
44,7
Wynik na instrumentach dłużnych przeznaczonych do obrotu
35,5
6,3
Wynik na transakcjach z przyrzeczeniem odkupu
13,5
0,8
Wynik z tytułu wyceny kredytów udzielonych klientom
0,0
0,2
Wynik na instrumentach kapitałowych
-4,7
-3,6
Razem
29,3
64,1
Wynik na instrumentach pochodnych zawiera wynik netto na obrocie i wycenie do wartości godziwej instrumentów na stopę procentową (FRA, IRS/CIRS, opcje cap) oraz instrumentów walutowych (swap, opcje).
Wynik na instrumentach dłużnych zawiera wynik netto na obrocie rządowymi papierami wartościowymi oraz wynik na wycenie tych instrumentów do wartości godziwej.
Jako wynik na instrumentach kapitałowych za rok 2022 (podobnie jak za rok 2021) zaprezentowano wynik na sprzedaży akcji jednej spółki z portfela aktywów finansowych innych niż przeznaczone do obrotu wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy.
5. Wynik na sprzedaży papierów wartościowych i kredytów oraz przychody z tytułu dywidend
2022
2021
Wynik na sprzedaży papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu
-24,8
2,8
Wynik na sprzedaży aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz przychody z tytułu dywidend, w tym:
26,5
30,8
wynik na sprzedaży dłużnych papierów wartościowych
19,7
31,7
wynik na sprzedaży kredytów
0,0
-7,6
przychody z tytułu dywidend
6,8
6,7
Razem
1,7
33,6
Przychody z tytułu dywidend otrzymane w roku 2022 oraz w 2021 pochodzą ze spółek, których akcje Bank utrzymywał na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku, odpowiednio, w swoim portfelu.
6. Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
2022
2021
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej papierów wartościowych
-35,4
-55,9
wycena transakcji zabezpieczanej
-527,6
-1 090,2
wycena transakcji zabezpieczającej
492,2
1 034,3
Rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych
-4,0
3,4
nieefektywność wynikająca z zabezpieczeń przepływów pieniężnych
-4,0
3,4
Razem
-39,4
-52,5
Począwszy od 2022 roku Bank przesunął kwotę wyrównania ceny (PAA) otrzymywaną z instrumentów pochodnych w ramach rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych z linii Wynik na rachunkowości zabezpieczeń (z pozycji szczegółowej nieefektywność wynikająca z zabezpieczeń przepływów pieniężnych ) do linii Przychody odsetkowe i Koszty odsetkowe (do pozycji szczegółowych przychody/ koszty o charakterze odsetkowym powiązane z rozliczeniem wycen instrumentów pochodnych zabezpieczających przepływy pieniężne ). Więcej informacji na ten temat znajduje się w rozdziale IV . Porównywalność danych finansowych .
Szczegółowe informacje na temat stosowanej w Banku rachunkowości zabezpieczeń zamieszczone są w dalszej części sprawozdania w sekcji Zarządzanie ryzykiem i kapitałem , w rozdziale III.1.10 . Rachunkowość zabezpieczeń .
7. Wynik na pozostałej działalności podstawowej
2022
2021
Sprzedaż pozostałych usług
0,7
1,1
Wynik z tytułu zbycia rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych
-4,6
-3,1
Odszkodowania i straty związane z działalnością bankową
-6,0
-6,4
Inne
1,7
2,9
Razem
-8,2
-5,5
56
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
8. Koszty działania
2022
2021
Koszty pracownicze, w tym:
-1 501,3
-1 401,9
wynagrodzenia, w tym:
-1 212,8
-1 145,1
program zmiennych składników wynagrodzeń
-23,0
-46,5
program motywacyjny Grupy ING
-0,1
-0,4
odprawy emerytalne
-6,3
-4,4
świadczenia na rzecz pracowników
-288,5
-256,8
Koszty marketingu i promocji
-140,9
-133,5
Amortyzacja, w tym:
-267,2
-273,2
amortyzacja rzeczowych aktywów trwałych
-200,4
-199,1
w tym amortyzacja prawa do użytkowania
-101,1
-103,7
amortyzacja wartości niematerialnych
-66,8
-74,1
Pozostałe koszty działania, w tym:
-1 570,3
-1 003,9
wpłaty na fundusz pomocowy Systemu Ochrony Banków Komercyjnych
-470,7
0,0
koszty IT
-310,3
-292,3
obowiązkowe wpłaty na rzecz BFG, w tym:
-224,3
-240,3
na fundusz przymusowej restrukturyzacji
-170,0
-127,9
na fundusz gwarancyjny banków
-54,3
-112,4
koszty utrzymania budynków i wycen nieruchomości do wartości godziwej
-116,4
-120,3
usługi doradcze i prawne, koszty audytu
-99,2
-91,1
koszty łączności
-41,6
-34,7
roszczenia sporne
-39,2
-35,9
koszty transportu i reprezentacji
-32,3
-20,0
koszty Funduszu Wsparcia Kredytobiorców
-23,7
0,0
opłaty na rzecz KNF
-21,6
-19,3
darowizny
-13,7
-6,4
koszty z tytułu leasingu krótkoterminowego i leasingu o niskiej wartości
-12,0
-11,6
pozostałe
-165,3
-132,0
Razem
-3 479,7
-2 812,5
Wpłaty na fundusz pomocowy Systemu Ochrony Banków Komercyjnych
W 2022 roku osiem polskich banków w tym ING Bank Śląski S.A. (banki uczestniczące) ustanowił System Ochrony Banków Komercyjnych. System zarządzany jest przez powołaną w tym celu spółkę akcyjną (Jednostka Zarządzająca), której kapitał akcyjny ustalono na 1 mln zł. Udział Banku w kapitale akcyjnym i ogólnej liczbie głosów wynosi 13,0%. 1 sierpnia 2022 roku System Ochrony Banków Komercyjnych został wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego.
W Jednostce Zarządzającej został utworzony fundusz pomocowy, do którego banki uczestniczące wnoszą środki pieniężne. Fundusz pomocowy może być wykorzystany do zapewnienia płynności i wypłacalności każdemu z jego uczestników (do wysokości dostępnego funduszu pomocowego) oraz do wspomagania przymusowej likwidacji banków uczestniczących i nieuczestniczących. Wpłaty uczestników systemu ochrony na fundusz pomocowy stanowią koszt uzyskania przychodów.
W 2022 roku Bank wpłacił na fundusz pomocowy kwotę 470,7 mln zł. Wszelkie dalsze wpłaty do funduszu pomocowego wymagają jednomyślnej zgody banków uczestniczących, w tym Banku.
Obowiązkowe wpłaty na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG)
26 października 2022 roku Rada BFG podjęła uchwałę w sprawie obniżenia docelowego poziomu środków systemu gwarantowania depozytów w bankach do 1,6% kwoty środków gwarantowanych w bankach i oddziałach banków zagranicznych objętych obowiązkowym systemem gwarantowania depozytów. W związku z tym obowiązkowa składka na fundusz gwarancyjny banków, przypadająca na ING Bank Śląski S.A. za rok 2022 zmniejszyła się do poziomu 54,3 mln zł w porównaniu z 122,2 mln zł za rok 2021.
Składka na Fundusz Wsparcia Kredytobiorców
14 lipca 2022 roku Prezydent RP podpisał ustawę o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom , która wprowadziła między innymi obowiązek wniesienia przez sektor bankowy dodatkowej wpłaty w wysokości 1,4 mld zł do końca 2022 roku do Funduszu Wsparcia Kredytobiorców (FWK). Kwota przypadająca na Bank wyniosła 23,7 mln zł.
57
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
8.1. Świadczenia pracownicze
Program zmiennych składników wynagrodzeń
Świadczenia przyznawane są pracownikom objętym Programem na podstawie oceny ich pracy za dany rok. Świadczenia z tytułu programu zmiennych składników wynagrodzeń dla osób zajmujących stanowiska kierownicze mających istotny wpływ na profil ryzyka Banku (zgodnie z wytycznymi Rozporządzenia w sprawie systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej, polityki wynagrodzeń oraz szczegółowego sposobu szacowania kapitału w bankach) zostały przyznane w jednym z dwóch programów:
Program płatności w formie akcji i gotówkowy rozliczany w środkach pieniężnych, który funkcjonował do połowy 2022 roku. W programie tym świadczenie przyznawane jest w dwóch częściach:
jednej - płatnej w ustalonej kwocie pieniężnej (nie więcej niż 50%), oraz
drugiej - płatnej gotówką, której wysokość uzależniona jest od kursu akcji ING Banku Śląskiego (co najmniej 50%); płatność w formie akcji rozliczana w środkach pieniężnych.
Program płatności w formie akcji i gotówki rozliczany w instrumentach kapitałowych, który działa od połowy 2022 roku. W programie tym świadczenie przyznawane jest w dwóch częściach:
jednej - płatnej w ustalonej kwocie pieniężnej (nie więcej niż 50%), oraz
drugiej - przyznanej jako prawa do akcji ING Banku Śląskiego (co najmniej 50%); płatność w formie akcji rozliczana w instrumentach kapitałowych.
Program wynagrodzeń zmiennych za dany rok obrotowy rozliczany jest w okresie do sześciu lat (okres odroczenia) w transzach. Ponadto składniki rozliczane w akcjach i gotówce podlegają rocznemu okresowi przechowywania po rozliczeniu.
Istotne zasady rachunkowości stosowane do świadczeń z tytułu programów zmiennych składników wynagrodzeń zostały opisane w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości w punkcie 19.3.2 . Świadczenia wynikające z programu zmiennych składników wynagrodzeń .
Poniższe tabele przedstawiają instrumenty przyznane w ramach programów płatności w formie akcji.
2022
Wartość godziwa instrumentów
na dzień wyceny
(w mln PLN)
Liczba instrumentów
przyznanych
(w szt.)
Liczba instrumentów
występujących
na początek okresu
(w szt.)
Liczba instrumentów
wykonanych
w roku 2022
(w szt.)
Liczba instrumentów
wygasłych
w roku 2022
(w szt.)
Liczba instrumentów przyznanych
ale jeszcze nie wykonanych
na 31.12.2022
(w szt.)
Akcje rozliczane w środkach pieniężnych
Program 2017
171,6
62 308
17 077
8 118
-
8 959
Program 2018
171,6
66 323
26 493
8 618
-
17 875
Program 2019
171,6
66 319
26 785
-
-
26 785
Program 2020
171,6
57 414
57 414
34 163
-
23 251
Program 2021
171,6
46 377
46 377
-
-
46 377
Program 2022*
171,6
34 435
34 435
-
-
34 435
Razem
333 176
208 581
50 899
-
157 682
Akcje rozliczane w instrumentach kapitałowych
Program 2022*
171,6
38 531
38 531
-
-
38 531
*) dla Programu 2022 podano wartość zawiązanej rezerwy, faktyczne przyznanie akcji nastąpi w roku 2023
2021
Wartość godziwa instrumentów
na dzień wyceny
(w mln PLN)
Liczba instrumentów
przyznanych
(w szt.)
Liczba instrumentów
występujących
na początek okresu
(w szt.)
Liczba instrumentów
wykonanych
w roku 2021
(w szt.)
Liczba instrumentów
wygasłych
w roku 2021
(w szt.)
Liczba instrumentów przyznanych
ale jeszcze nie wykonanych
na 31.12.2021
(w szt.)
Akcje rozliczane w środkach pieniężnych
Program 2016
260,3
69 439
9 421
9 421
-
-
Program 2017
260,3
62 308
25 150
8 073
-
17 077
Program 2018
260,3
66 323
26 551
-
-
26 551
Program 2019
260,3
66 319
66 319
39 534
-
26 785
Program 2020
260,3
57 414
57 414
-
-
57 414
Program 2021
260,3
62 632
62 632
-
-
-
Razem
384 435
247 487
57 028
-
127 827
58
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
9. Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
Wynik z tytułu odpisów na oczekiwane straty kredytowe
2022
2021
Kredyty i inne należności udzielone innym bankom, w tym:
-0,2
0,5
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
-0,2
0,5
Inwestycyjne papiery wartościowe, w tym:
0,4
-1,3
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
0,2
0,3
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
0,2
-1,6
Kredyty i inne należności udzielone klientom, w tym:
-642,3
-293,0
wyceniane według zamortyzowanego kosztu*, w tym:
-627,4
-296,8
bankowość korporacyjna
-355,6
-214,9
w tym dłużne papiery wartościowe korporacyjne i komunalne
-4,4
0,2
bankowość detaliczna
-271,8
-81,9
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-14,9
3,8
Rezerwy na zobowiązania pozabilansowe
-29,3
8,5
Razem
-671,4
-285,3
*) Wartości prezentowane w pozycji Kredyty i inne należności udzielone klientom - wyceniane według zamortyzowanego kosztu obejmują m.in. kwoty spłat dotyczących należności uprzednio usuniętych z bilansu, które w roku 2022 wynosiły 0,4 mln zł w porównaniu z 0,7 mln zł w roku 2021.
Bilansowy stan odpisów na oczekiwane straty kredytowe
2022
2021
Kredyty i inne należności udzielone innym bankom, w tym:
0,2
0,1
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
0,2
0,1
Inwestycyjne papiery wartościowe, w tym:
10,5
10,9
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
3,3
3,5
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
7,2
7,4
Kredyty i inne należności udzielone klientom, w tym:
3 006,9
2 869,6
wyceniane według zamortyzowanego kosztu, w tym:
2 977,6
2 855,2
bankowość korporacyjna
1 934,8
1 917,1
w tym dłużne papiery wartościowe korporacyjne i komunalne
4,7
0,3
bankowość detaliczna
1 042,8
938,1
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
29,3
14,4
Rezerwy na zobowiązania pozabilansowe
107,9
78,6
Razem
3 125,5
2 959,2
10. Koszty ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w walutach obcych
2022
2021
Rezerwy na ryzyko prawne kredytów hipotecznych indeksowanych do walut obcych, w tym:
dotyczące kredytów znajdujących się w portfelu Banku
-271,5
-42,8
dotyczące kredytów spłaconych
-22,8
-13,6
Razem
-294,3
-56,4
Szczegółowe informacje na temat ryzyka prawnego kredytów hipotecznych indeksowanych kursem CHF zamieszczone są w dalszej części sprawozdania w nocie objaśniającej 31 . Rezerwy . Istotne założenia dotyczące kalkulacji rezerw na ryzyko prawne kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF opisano w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości , w punkcie 3.6 .
59
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
11. Podatek od niektórych instytucji finansowych
Na mocy Ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych banki obciążane są tzw. podatkiem bankowym, wynoszącym w skali miesięcznej 0,0366% wartości jego aktywów. Podstawę opodatkowania stanowi suma aktywów po pomniejszeniu o 4 mld zł oraz o wartość funduszy własnych i skarbowych papierów wartościowych. Za rok 2022 kwota podatku wyniosła 646,9 mln zł (544,7 mln zł za rok 2021).
12. Podatek dochodowy
Podatek dochodowy ujęty w rachunku zysków i strat
2022
2021
Podatek bieżący, w tym:
1 120,9
1 353,6
podatek bieżący za rok obrotowy
1 141,7
1 423,0
podatek od dywidend
1,3
1,3
podatki dotyczące lat ubiegłych
-22,1
-70,7
Podatek odroczony, w tym:
-460,5
-690,5
powstanie i odwrócenie się różnic przejściowych
56,7
-173,2
strata podatkowa
-517,2
-517,3
Razem
660,4
663,1
W pozycji strata podatkowa zaprezentowano stratę podatkową poniesioną przez Bank - strata podatkowa w wysokości -2 722,1 mld zł ujęta w pełnej wysokości w podatku odroczonym, tj. w kwocie -517,2 mln zł wynika ze spadku wycen IRS, rozliczanych do rynku (ang.: settled-to-market, STM) z izbami rozliczeniowymi KDPW/LCH/EUREX (CCP), od których Bank, zgodnie z posiadaną interpretacją indywidualną, płaci podatek bieżący; ze względu na to, że w 2022 roku, podobnie jak w 2021 roku, wyceny znacząco spadły, w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) powstał koszt/należność. W ocenie Banku, na 31 grudnia 2022 roku nie występuje ryzyko utraty wartości aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego.
Podatek bieżący za rok obrotowy
2022
2021
Podatek bieżący za rok obrotowy ujęty w rachunku zysków i strat
1 141,7
1 423,0
Podatek bieżący za rok obrotowy ujęty w kapitałach własnych
-1 141,7
-1 423,0
Razem
0,0
0,0
Należność / zobowiązanie z tytułu bieżącego podatku dochodowego
2022
2021
Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego
566,0
730,4
Zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego
0,0
0,0
Za 2021 rok Bank stosował uproszczoną formę wpłacania zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych. W roku 2021 Bank odnotował stratę podatkową i w związku z tym, z uwagi na uproszczoną formę wpłacania zaliczek na podatek dochodowy, wpłacone zaliczki stanowią należność Banku od Urzędu Skarbowego. W 2022 roku Bank zrezygnował z uproszczonej formy wpłacania wspomnianych zaliczek i z uwagi na to, że w 2022 roku odnotował stratę podatkową, nie odprowadzał zaliczek do Urzędu Skarbowego. Spadek należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego w 2022 roku wynika z potrącenia z nadpłaty za rok 2021 zobowiązań podatkowych z tytułu innych podatków (podatku od niektórych instytucji finansowych oraz podatku od towarów i usług).
Wyliczenie efektywnej stopy podatkowej
Na odchylenie w roku 2022 efektywnej stawki podatkowej powyżej 19% wpłynęły głównie:
zwiększenia, w tym:
podatek od niektórych instytucji finansowych w wysokości 646,9 mln zł (544,7 mln zł w roku 2021),
opłaty na rzecz BFG (składka na fundusz gwarancyjny banków oraz składka na fundusz przymusowej restrukturyzacji) w wysokości 224,3 mln zł (240,3 mln zł w roku 2021),
utworzenie rezerw na ryzyko prawne kredytów hipotecznych w walutach obcych w wysokości 292,9 mln zł (48,8 mln zł w roku 2021).
zmniejszenia, w tym:
zmiana sposobu rozliczania papierów wartościowych w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) - w wyniku zmiany Bank rozpoznał aktywo z tytułu odroczonego podatku dochodowego w kwocie 8,3 mln, co miało wpływ na zmniejszenie odchylenia efektywnej stawki podatkowej powyżej 19%.
60
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
2021
A. Zysk brutto
2 374,8
2 971,4
B. 19% zysku brutto
451,2
564,6
C. Zwiększenia - koszty nie stanowiące kosztów uzyskania przychodu, w tym:
243,9
176,8
podatek od niektórych instytucji finansowych
122,9
103,5
opłaty na rzecz BFG
42,6
45,7
rezerwy na ryzyko prawne związane z portfelem CHF oraz zwroty prowizji
55,6
9,2
koszty usunięcia z bilansu należności kredytowych i pozakredytowych
2,4
2,1
odpis aktualizujący na należności w części nie pokrytej podatkiem odroczonym
4,4
0,9
utworzenie rezerw na roszczenia sporne i inne aktywa
8,7
7,0
PFRON
1,5
1,5
koszty reprezentacji
0,6
0,5
inne
5,2
6,4
D. Zmniejszenia - przychody niepodlegające opodatkowaniu, w tym:
34,7
78,3
rozpoznanie aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego w związku ze zmianą sposobu rozliczania papierów wartościowych w podatku dochodowym
8,3
43,9
wycena metodą praw własności spółek stowarzyszonych
25,6
34,0
rozwiązanie rezerw na roszczenia sporne
0,7
0,3
inne
0,1
0,1
E. Podatek księgowy ujęty w rachunku zysków i strat (B+C-D)
660,4
663,1
Efektywna stopa podatkowa (E : A)
27,81%
22,32%
13. Zysk oraz wartość księgowa przypadające na jedną akcję
Podstawowy zysk przypadający na jedną akcję
Wyliczenie podstawowego zysku przypadającego na jedną akcję Banku za rok 2022 oparte było na zysku netto w kwocie 1 714,4 mln zł (rok 2021: 2 308,3 mln zł) oraz średniej ważonej ilości akcji zwykłych występujących na koniec roku 2022 i 2021 w liczbie 130 100 000 sztuk.
2022
2021
Zysk netto
1 714,4
2 308,3
Średnia ważona ilość akcji zwykłych
130 100 000
130 100 000
Zysk przypadający na jedną akcję (w zł)
13,18
17,74
Rozwodniony zysk przypadający na jedną akcję
W ciągu roku 2022 jak również w ciągu roku 2021 nie wystąpiły czynniki rozwadniające zysk przypadający na jedną akcję. W opisywanych okresach ING Bank Śląski S.A. nie emitował obligacji zamiennych na akcje ani opcji na akcje. Kapitał zakładowy dzieli się w całości na akcje zwykłe (nie ma akcji uprzywilejowanych). Ze względu na powyższe wartość rozwodnionego zysku przypadającego na jedną akcję pokrywa się z wartością podstawowego zysku przypadającego na jedną akcję.
Wartość księgowa przypadająca na jedną akcję
Wyliczenie wartości księgowej przypadającej na jedną Banku za rok 2022 oparte było na kwocie kapitału własnego w wysokości 9 266,9 mln zł (rok 2021: 13 216,1 mln zł) oraz liczbie akcji występujących na koniec roku 2022 i 2021 w liczbie 130 100 000 sztuk.
2022
2021
Wartość księgowa
9 266,9
13 216,1
Liczba akcji
130 100 000
130 100 000
Wartość księgowa na jedną akcję ( w zł)
71,23
101,58
61
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
14. Kasa i środki w Banku Centralnym
2022
2021
Gotówka i pozostałe środki pieniężne
932,6
599,1
Środki na rachunkach w Banku Centralnym
1 405,0
500,9
Razem
2 337,6
1 100,0
Bank utrzymuje na rachunku bieżącym w Narodowym Banku Polskim rezerwę obowiązkową, której wysokość na koniec 2022 roku wynosiła 3,5% wartości otrzymanych depozytów (w porównaniu z 2,0% na koniec 2021 roku).
Średnia arytmetyczna stanu środków rezerwy obowiązkowej, którą Bank zobligowany jest utrzymywać w danym okresie na rachunku bieżącym w NBP wynosiła:
6 532,2 mln zł dla okresu od 30.11.2022 r. do 01.01.2023 r.,
3 370,1 mln zł dla okresu od 31.12.2021 r. do 30.01.2022 r.
Środki rezerwy obowiązkowej utrzymywane na rachunku bieżącym w NBP są oprocentowane w okresie rezerwowym w wysokości ustalonej przez Radę Polityki Pieniężnej. Na 31 grudnia 2022 roku oprocentowanie wynosiło 6,75% (0,1% na 31 grudnia 2021 roku).
15. Kredyty i inne należności udzielone innym bankom
2022
2021
Rachunki bieżące
329,1
95,0
Lokaty międzybankowe
398,8
125,2
w tym lokaty jednodniowe
21,9
0,0
Kredyty i pożyczki
2 355,9
2 755,7
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu
3 759,5
0,0
Złożone depozyty zabezpieczające typu call
361,1
182,6
Razem (brutto)
7 204,4
3 158,5
Odpis na oczekiwane straty kredytowe
-0,2
-0,1
Razem (netto)
7 204,2
3 158,4
Kredyty i inne należności udzielone innym bankom według terminów zapadalności
2022
2021
bez określonego terminu
329,1
95,0
do 1 miesiąca
4 469,5
205,3
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
27,5
360,1
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
136,3
45,1
powyżej 1 roku do 5 lat
2 242,0
2 453,0
Razem (brutto)
7 204,4
3 158,5
62
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
16. Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
2022
2021
dłużne papiery wartościowe stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
pozostałe aktywa finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Ogółem
dłużne papiery wartościowe stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
pozostałe aktywa finansowe wyceniane wg wartości godziwej przez wynik finansowy
Ogółem
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
163,8
1 895,8
2 059,6
243,2
1 455,1
1 698,3
wycena instrumentów pochodnych
-
974,9
974,9
-
629,3
629,3
pozostałe aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
163,8
920,9
1 084,7
243,2
825,8
1 069,0
dłużne papiery wartościowe, w tym:
163,8
443,3
607,1
243,2
301,1
544,3
obligacje Skarbu Państwa w PLN
125,2
441,7
566,9
243,2
259,2
502,4
obligacje Skarbu Państwa Czech w CZK
38,6
1,2
39,8
-
41,4
41,4
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
-
0,4
0,4
-
0,5
0,5
transakcje z przyrzeczeniem odkupu
-
477,6
477,6
-
524,7
524,7
Aktywa finansowe inne niż przeznaczone do obrotu wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym:
-
56,5
56,5
-
83,2
83,2
kredyty obowiązkowo wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
-
54,6
54,6
-
78,4
78,4
instrumenty kapitałowe
-
1,9
1,9
-
4,8
4,8
Razem
163,8
1 952,3
2 116,1
243,2
1 538,3
1 781,5
Szczegółowe ujawnienia na temat wartości nominalnych instrumentów pochodnych oraz ich wyceny w podziale na poszczególne typy instrumentów pochodnych wraz z terminami pozostałymi do ich realizacji zostały zaprezentowane w nocie objaśniającej 17 . Wycena instrumentów pochodnych .
Jako dłużne papiery wartościowe stanowiące zabezpieczenie zobowiązań zaprezentowano papiery, które mogą być zastawione lub odsprzedane przez otrzymującego zabezpieczenie. Aktywa te, zgodnie z wymogami MSSF 9, Bank prezentuje odrębnie w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań . Więcej informacji nt. aktywów stanowiących zabezpieczenie zobowiązań znajduje się w nocie objaśniającej nr 20 .
W roku 2022 Bank sprzedał akcje jednej spółki z portfela aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy. Akcje te zostały nabyte w 2021 roku w ramach rozliczenia sprzedaży udziałów w innej spółce. Z tytułu sprzedaży wspomnianych akcji Bank odnotował w roku 2022 stratę w wysokości - 4,7 mln zł, która została zaprezentowana w nocie 4 . Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany .
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy (z wyłączeniem wyceny instrumentów pochodnych) według terminów zapadalności
2022
2021
pozostałe aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
kredyty obowiązkowo wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
instrumenty kapitałowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
Ogółem
pozostałe aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
kredyty obowiązkowo wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
instrumenty kapitałowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
Ogółem
bez określonego terminu
-
-
1,9
1,9
-
-
4,8
4,8
do 1 miesiąca
510,9
-
-
510,9
524,7
10,2
-
534,9
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
-
2,8
-
2,8
-
4,5
-
4,5
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
57,1
9,7
-
66,8
7,5
14,1
-
21,6
powyżej 1 roku do 5 lat
402,6
29,2
-
431,8
297,8
45,4
-
343,2
powyżej 5 lat
114,1
1,5
-
115,6
239,0
4,2
-
243,2
dla których termin zapadalności upłynął
-
11,4
-
11,4
-
-
-
0,0
Razem
1 084,7
54,6
1,9
1 141,2
1 069,0
78,4
4,8
1 152,2
63
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
17. Wycena instrumentów pochodnych
W tabelach poniżej zostały zaprezentowane wartości nominalne instrumentów pochodnych, których wycena prezentowana jest w aktywach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy (wycena dodatnia) oraz zobowiązaniach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy (wycena ujemna) sprawozdania z sytuacji finansowej Banku. Nominały instrumentów pochodnych w przypadku transakcji jednowalutowych zostały zaprezentowane w kwotach zakupionych, natomiast w przypadku transakcji dwuwalutowych zaprezentowano zarówno kwoty zakupione jak i sprzedane.
W kwocie wyceny instrumentów pochodnych do wartości godziwej ujęto korektę wyceny z tytułu ryzyka kredytowego związanego z niewypłacalnością kontrahenta (CVA) oraz niewypłacalnością Banku (DVA).
2022
Wycena
do wartości godziwej
Wartość nominalna instrumentów
o terminie pozostającym do realizacji
Aktywa
Zobowiązania
poniżej 3 miesięcy
od 3 m-cy
do 1 roku
powyżej
1 roku
Razem
Instrumenty pochodne na stopę procentową, w tym:
266,9
929,7
103 751,1
180 595,4
450 278,1
734 624,6
rozliczane przez CCP
191,2
164,8
103 097,4
179 157,5
439 859,1
722 114,0
kontrakty na przyszłą stopę procentową FRA - PLN
14,5
14,3
66 723,0
54 684,0
5 464,0
126 871,0
swapy na stopę procentową (IRS PLN) fixed - float
218,2
624,2
32 455,4
118 353,8
407 573,8
558 383,0
swapy na stopę procentową (IRS EUR) fixed - float
11,2
271,8
1 480,1
6 964,6
26 226,6
34 671,3
swapy na stopę procentową (IRS USD) fixed - float
2,1
1,2
2 936,0
240,4
5 571,2
8 747,6
swapy na stopę procentową (IRS CZK) fixed - float
13,6
11,1
0,0
328,2
3 782,1
4 110,3
swapy na stopę procentową (IRS GBP) fixed - float
0,2
0,0
0,0
0,0
995,6
995,6
opcje CAP - EUR
6,7
6,7
156,6
0,0
620,9
777,5
opcje CAP - PLN
0,4
0,4
0,0
24,4
43,9
68,3
Walutowe instrumenty pochodne, w tym:
705,8
670,7
35 143,5
27 570,3
8 890,0
71 603,8
kontrakty walutowe (swap, forward), w tym:
641,2
605,3
35 143,5
27 570,3
3 451,6
66 165,4
kontrakty walutowe (swap, forward) EUR/PLN
113,1
114,3
8 988,3
8 425,4
1 571,1
18 984,8
kontrakty walutowe (swap, forward) USD/PLN
260,1
229,5
15 941,4
8 316,9
16,4
24 274,7
kontrakty walutowe (swap, forward) EUR/USD
51,7
94,6
5 743,9
2 347,2
189,0
8 280,1
kontrakty walutowe (swap, forward) pozostałe
pary walut
216,3
166,9
4 469,9
8 480,8
1 675,1
14 625,8
CIRS, w tym:
64,6
65,4
0,0
0,0
5 438,4
5 438,4
CIRS EUR/PLN (float-float)
64,6
65,4
0,0
0,0
5 438,4
5 438,4
Bieżące transakcje pozabilansowe, w tym:
2,2
1,9
8 306,7
-
-
8 306,7
operacje wymiany walutowej
2,2
1,9
2 865,8
-
-
2 865,8
operacje papierami wartościowymi
0,0
0,0
5 440,9
-
-
5 440,9
Pozostałe pozabilansowe instrumenty finansowe
0,0
0,0
1 219,4
-
-
1 219,4
Razem
974,9
1 602,3
148 420,7
208 165,7
459 168,1
815 754,5
2021
Wycena
do wartości godziwej
Wartość nominalna instrumentów
o terminie pozostającym do realizacji
Aktywa
Zobowiązania
poniżej 3 miesięcy
od 3 m-cy
do 1 roku
powyżej
1 roku
Razem
Instrumenty pochodne na stopę procentową, w tym:
237,9
496,8
91 488,3
123 863,6
452 298,7
667 650,6
rozliczane przez CCP
137,1
151,8
89 253,3
119 788,2
443 574,5
652 616,0
kontrakty na przyszłą stopę procentową FRA - PLN
28,2
36,3
44 590,0
37 622,0
17 894,0
100 106,0
swapy na stopę procentową (IRS PLN) fixed - float
172,7
402,9
44 389,9
82 946,5
419 338,9
546 675,3
swapy na stopę procentową (IRS EUR) fixed - float
33,2
55,6
2 260,3
1 618,8
11 601,2
15 480,3
swapy na stopę procentową (IRS USD) fixed - float
0,5
0,5
224,5
0,0
2 337,0
2 561,5
swapy na stopę procentową (IRS CZK) fixed - float
2,7
0,9
0,0
0,0
706,6
706,6
opcje CAP - EUR
0,5
0,5
9,8
1 676,3
373,7
2 059,8
opcje CAP - PLN
0,1
0,1
13,8
0,0
47,3
61,1
Walutowe instrumenty pochodne, w tym:
389,3
449,8
43 579,9
27 331,3
5 365,0
76 276,2
kontrakty walutowe (swap, forward), w tym:
348,6
402,0
43 372,8
27 005,1
3 442,5
73 820,4
kontrakty walutowe (swap, forward) EUR/PLN
63,5
75,1
15 475,1
8 416,4
1 355,7
25 247,2
kontrakty walutowe (swap, forward) USD/PLN
120,1
177,4
16 368,7
9 971,3
165,3
26 505,3
kontrakty walutowe (swap, forward) EUR/USD
54,4
19,2
5 577,7
2 113,5
0,0
7 691,2
kontrakty walutowe (swap, forward) pozostałe
pary walut
110,6
130,3
5 951,3
6 503,9
1 921,5
14 376,7
CIRS, w tym:
40,7
47,8
207,1
326,2
1 922,5
2 455,8
CIRS CHF/PLN (float-float)
8,7
30,0
120,8
241,2
0,0
362,0
CIRS EUR/PLN (float-float)
32,0
17,8
86,3
85,0
1 922,5
2 093,8
Bieżące transakcje pozabilansowe, w tym:
2,1
2,4
2 826,9
-
-
2 826,9
operacje wymiany walutowej
1,9
2,4
2 647,4
-
-
2 647,4
operacje papierami wartościowymi
0,2
0,0
179,5
-
-
179,5
Razem
629,3
949,0
137 895,1
151 194,9
457 663,7
746 753,7
64
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Instrumenty pochodne stopy procentowej IRS/FRA „rozliczane do rynku” (ang.: „settled-to-market”)
Instrumenty pochodne stopy procentowej IRS/FRA przekazane do rozliczania za pośrednictwem centralnych kontrahentów/CCP rozliczane są zgodnie z podejściem „settlement-to-market/rozliczenie do rynku”. Zgodnie z warunkami wspomnianej usługi, ekspozycja bilansowa wynikająca z transakcji jest codziennie rozliczana w oparciu o zmianę wartości godziwej poszczególnych transakcji. W związku z tym nie jest składany depozyt zabezpieczający Variation Margin. Wartość bilansowa poszczególnych transakcji uwzględnia przepływy realizowane w ramach dziennego rozliczenia ekspozycji z nich wynikających, w tym przepływy wynikające z rozliczenia kwoty wyrównania ceny (ang.: price alignment amout), która zapewnia ekonomiczną ekwiwalentność zatosowanego podejścia do podejścia „collateralized-to-market/zabezpieczone do rynku”.
18. Rachunkowość zabezpieczeń
W sprawozdaniu finansowym sporządzonym za rok 2022 (podobnie jak za rok 2021) Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej oraz rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych. W tabeli poniżej zaprezentowano wycenę instrumentów zabezpieczających w podziale na instrumenty zabezpieczające wartość godziwą papierów wartościowych oraz instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne. Wycena instrumentów zabezpieczających prezentowana jest w pozycji Pochodne instrumenty zabezpieczające w aktywach (wycena dodatnia) i zobowiązaniach (wycena ujemna) sprawozdania z sytuacji finansowej Banku.
2022
2021
Aktywa
Zobowiązania
Aktywa
Zobowiązania
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne
139,2
367,2
250,3
218,6
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą papierów wartościowych
0,0
2,3
0,1
16,8
Razem pochodne instrumenty zabezpieczające
139,2
369,5
250,4
235,4
Szczegółowe informacje na temat stosowanej w Banku rachunkowości zabezpieczeń zamieszczone są w dalszej części sprawozdania w sekcji Zarządzanie ryzykiem i kapitałem w rozdziale III.1.10 . Rachunkowość zabezpieczeń .
19. Inwestycyjne papiery wartościowe
2022
2021
dłużne papiery wartościowe stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
pozostałe inwestycyjne papiery wartościowe
Ogółem
dłużne papiery wartościowe stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
pozostałe inwestycyjne papiery wartościowe
Ogółem
Wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody , w tym:
0,0
15 728,1
15 728,1
1 266,4
14 329,3
15 595,7
dłużne papiery wartościowe, w tym:
0,0
15 607,2
15 607,2
1 266,4
14 161,9
15 428,3
obligacje Skarbu Państwa w PLN
-
12 069,2
12 069,2
1 266,4
11 716,3
12 982,7
obligacje Skarbu Państwa w EUR
-
1 803,4
1 803,4
-
1 022,9
1 022,9
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
-
1 308,9
1 308,9
-
941,4
941,4
obligacje Rządu Austriackiego
-
425,7
425,7
-
481,3
481,3
instrumenty kapitałowe
-
120,9
120,9
-
167,4
167,4
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu, w tym:
0,0
32 620,1
32 620,1
771,3
31 190,5
31 961,8
dłużne papiery wartościowe, w tym:
0,0
32 620,1
32 620,1
771,3
31 190,5
31 961,8
obligacje Skarbu Państwa w PLN
-
13 352,5
13 352,5
771,3
15 311,5
16 082,8
obligacje Skarbu Państwa w EUR
-
3 192,1
3 192,1
-
4 028,8
4 028,8
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
-
6 815,7
6 815,7
-
5 695,2
5 695,2
obligacje Polskiego Funduszu Rozwoju
-
3 858,4
3 858,4
-
3 855,2
3 855,2
obligacje Banku Gospodarstwa Krajowego
-
1 802,1
1 802,1
-
2 299,8
2 299,8
bony pieniężne NBP
-
3 599,3
3 599,3
-
-
-
Razem
0,0
48 348,2
48 348,2
2 037,7
45 519,8
47 557,5
Jako dłużne papiery wartościowe stanowiące zabezpieczenie zobowiązań zaprezentowano papiery, które mogą być zastawione lub odsprzedane przez otrzymującego zabezpieczenie. Aktywa te, zgodnie z wymogami MSSF 9, Bank prezentuje odrębnie w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań . Więcej informacji nt. aktywów stanowiących zabezpieczenie zobowiązań znajduje się w nocie objaśniającej 20 .
Wartość prezentowana w pozycji instrumenty kapitałowe w kategorii wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody obejmuje inwestycje w akcje i udziały wyemitowane przez podmioty, które są uważane za istotne z punktu widzenia działalności Banku. Podejście do wyceny do wartości godziwej tych instrumentów zostało opisane w dalszej części sprawozdania w nocie objaśniającej 36 . Wartość Godziwa . Z tytułu posiadanych akcji Bank otrzymał w 2022 roku przychód w postaci dywidend w wysokości 6,8 mln zł (6,7 mln zł w roku 2021), który został
65
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
zaprezentowany w rachunku zysków i strat w pozycji Wynik na sprzedaży papierów wartościowych i przychody z tytułu dywidend .
Inwestycyjne papiery wartościowe według terminów zapadalności
2022
2021
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Ogółem
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Ogółem
bez określonego terminu
120,9
-
120,9
167,4
-
167,4
do 1 miesiąca
48,5
3 599,3
3 647,8
-
-
0,0
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
-
-
0,0
-
1 127,4
1 127,4
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
-
180,6
180,6
57,2
2 763,5
2 820,7
powyżej 1 roku do 5 lat
10 118,6
22 615,2
32 733,8
8 616,1
19 511,4
28 127,5
powyżej 5 lat
5 440,1
6 225,0
11 665,1
6 755,0
8 559,5
15 314,5
Razem
15 728,1
32 620,1
48 348,2
15 595,7
31 961,8
47 557,5
Jakość portfela inwestycyjnych papierów wartościowych
2022
2021
Etap 1
Etap 1
brutto
odpis
netto
brutto
odpis
netto
Wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody , w tym:
15 731,4
-3,3
15 728,1
15 599,2
-3,5
15 595,7
dłużne papiery wartościowe, w tym:
15 610,5
-3,3
15 607,2
15 431,8
-3,5
15 428,3
obligacje Skarbu Państwa w PLN
12 072,0
-2,8
12 069,2
12 985,9
-3,2
12 982,7
obligacje Skarbu Państwa w EUR
1 803,8
-0,4
1 803,4
1 023,1
-0,2
1 022,9
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
1 309,0
-0,1
1 308,9
941,4
0,0
941,4
obligacje Rządu Austriackiego
425,7
0,0
425,7
481,4
-0,1
481,3
instrumenty kapitałowe
120,9
0,0
120,9
167,4
0,0
167,4
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu, w tym:
32 627,3
-7,2
32 620,1
31 969,2
-7,4
31 961,8
dłużne papiery wartościowe, w tym:
32 627,3
-7,2
32 620,1
31 969,2
-7,4
31 961,8
obligacje Skarbu Państwa w PLN
13 355,1
-2,6
13 352,5
16 086,5
-3,7
16 082,8
obligacje Skarbu Państwa w EUR
3 193,4
-1,3
3 192,1
4 029,5
-0,7
4 028,8
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
6 816,2
-0,5
6 815,7
5 695,4
-0,2
5 695,2
obligacje Polskiego Funduszu Rozwoju
3 859,8
-1,4
3 858,4
3 857,5
-2,3
3 855,2
obligacje Banku Gospodarstwa Krajowego
1 803,5
-1,4
1 802,1
2 300,3
-0,5
2 299,8
bony pieniężne NBP
3 599,3
0,0
3 599,3
0,0
0,0
0,0
Razem
48 358,7
-10,5
48 348,2
47 568,4
-10,9
47 557,5
66
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Inwestycyjne papiery wartościowe - zmiana odpisu na oczekiwane straty kredytowe
2022
2021
Etap 1
Etap 1
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Ogółem
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
Ogółem
Odpis na początek okresu
3,5
7,4
10,9
3,8
5,9
9,7
Zmiany w okresie, w tym:
-0,2
-0,2
-0,4
-0,3
1,5
1,2
utworzenia i rozwiązania w okresie
-0,2
-0,2
-0,4
-0,3
1,5
1,2
Odpis na koniec okresu
3,3
7,2
10,5
3,5
7,4
10,9
W 2022 roku podobnie jak 2021 roku zmiany w wartości brutto inwestycyjnych papierów wartościowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody oraz aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu nie miały istotnego wpływu na poziom odpisów na oczekiwane straty kredytowe.
W 2022 i 2021 roku nie miały miejsca transfery inwestycyjnych papierów wartościowych między etapami o różnym sposobie wyceny oczekiwanych strat kredytowych.
20. Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań spełniające kryterium odrębnej prezentacji w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
Bank prezentuje odrębnie w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań, które mogą być zastawione lub odsprzedane przez otrzymującego zabezpieczenie. Zgodnie z MSSF 9.3.2.23(a) aktywa te muszą być wyodrębnione i zaprezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oddzielnie od innych aktywów.
2022
portfel aktywów finansowych wycenianych wg wartości godziwej
przez wynik finansowy
portfel aktywów finansowych wycenianych wg wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
portfel aktywów finansowych wycenianych wg amortyzowanego
kosztu
Razem
obligacje stanowiące zabezpieczenie zobowiązań z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu (transakcje sell-buy-back), w tym:
obligacje Skarbu Państwa w PLN
125,2
-
-
125,2
obligacje Skarbu Państwa Czech w CZK
38,6
-
-
38,6
Razem
163,8
0,0
0,0
163,8
2021
portfel aktywów finansowych wycenianych wg wartości godziwej
przez wynik finansowy
portfel aktywów finansowych wycenianych wg wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
portfel aktywów finansowych wycenianych wg amortyzowanego
kosztu
Razem
obligacje stanowiące zabezpieczenie zobowiązań z tytułu sprzedanych papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu (transakcje sell-buy-back), w tym:
obligacje Skarbu Państwa w PLN
243,2
1 266,4
771,3
2 280,9
Razem
243,2
1 266,4
771,3
2 280,9
67
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Pozostałe aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
Wartość bilansową pozostałych aktywów finansowych stanowiących zabezpieczenie zobowiązań, które nie spełniają kryterium odrębnej prezentacji w sprawozdaniu z sytuacji finansowej prezentuje poniższa tabela.
2022
2021
portfel aktywów finansowych wycenianych wg
wartości godziwej przez inne całkowite dochody
portfel aktywów finansowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu
Razem
portfel aktywów finansowych wycenianych wg
wartości godziwej przez inne całkowite dochody
portfel aktywów finansowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu
Razem
obligacje Skarbu Państwa w PLN, w tym:
240,9
842,8
1 083,7
186,4
814,1
1 000,5
stanowiące zabezpieczenie na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
-
581,4
581,4
-
592,7
592,7
stanowiące blokadę pod zobowiązanie do zapłaty z tytułu składki na fundusz gwarancyjny banków
-
199,6
199,6
-
176,2
176,2
stanowiące blokadę pod zobowiązanie do zapłaty z tytułu składki na fundusz przymusowej restrukturyzacji banków
240,9
-
240,9
172,4
-
172,4
stanowiące wniesienie zabezpieczenia w papierach wartościowych z tytułu wstępnego depozytu rozliczeniowego
-
30,9
30,9
-
31,0
31,0
stanowiące wniesienie zabezpieczenia w papierach wartościowych z tytułu wstępnego depozytu rozliczeniowego dla Rynku ASO
-
20,6
20,6
-
7,1
7,1
stanowiące zabezpieczenie pod fundusz rozliczeniowy
-
10,3
10,3
-
7,1
7,1
stanowiące zabezpieczenie kredytu otrzymanego przez spółkę zależną z Europejskiego Banku Inwestycyjnego
-
-
-
14,0
-
14,0
obligacje Skarbu Państwa w EUR, w tym:
-
73,5
73,5
-
-
-
stanowiące depozyt zabezpieczający pod rozliczenie transakcji w EUREX
-
73,5
73,5
-
-
-
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego, w tym:
283,7
504,1
787,8
-
264,9
264,9
stanowiące zabezpieczenie rozliczeń dokonywanych z LCH
78,1
354,1
432,2
-
117,6
117,6
stanowiące depozyt zabezpieczający pod rozliczenie transakcji w EUREX
205,6
124,4
330,0
-
122,3
122,3
na rachunku w Euroclear, przeznaczone na zabezpieczenie pod transakcje nie przekazane do izb clearingowych
-
25,6
25,6
-
25,0
25,0
obligacje Rządu Austriackiego - stanowiące zabezpieczenie rozliczeń dokonywanych z LCH
425,7
-
425,7
481,3
-
481,3
Razem
950,3
1 420,4
2 370,7
667,7
1 079,0
1 746,7
Blokowanie papierów wartościowych odbywa się z uwzględnieniem warunków wynikających z:
Ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji,
Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 roku,
z zawartych umów,
zobowiązań z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu.
Bank posiada złożone depozyty zabezpieczające typu call stanowiące zabezpieczenie transakcji na instrumentach pochodnych. Należności z tego tytułu prezentowane są w nocie objaśniającej 15 . Kredyty i inne należności udzielone innym bankom oraz w nocie objaśniającej 21 . Kredyty i inne należności udzielone klientom .
Do aktywów o ograniczonej możliwości dysponowania poza instrumentami prezentowanymi w niniejszej nocie zalicza się także wartość rezerwy obowiązkowej, którą Bank zobowiązany jest utrzymywać na rachunku bieżącym w NBP. Więcej informacji na temat rezerwy obowiązkowej zawarto w nocie objaśniającej 14 . Kasa i środki w Banku Centralnym .
68
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Papiery wartościowe nie stanowiące aktywów Banku przyjęte jako zabezpieczenie zobowiązań z tytułu transakcji z przyrzeczeniem odkupu
Wartość rynkowa papierów wartościowych będących przedmiotem transakcji typu buy-sell-back / reverse repo wynosiła 471,2 mln zł według stanu na 31 grudnia 2022 roku w porównaniu do 508,7 mln zł według stanu na 31 grudnia 2021 roku. Na 31 grudnia 2022 roku papiery o wartości 433,7 mln zł były przedmiotem dalszej odsprzedaży (w porównaniu do 481,5 mln zł na 31 grudnia 2021 roku).
21. Kredyty i inne należności udzielone klientom
2022
2021
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu
137 520,3
127 185,6
Wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
8 213,2
10 154,9
Razem (netto)
145 733,5
137 340,5
Część kredytów hipotecznych została wyznaczona przez Bank do modelu biznesowego „Utrzymywanie i Sprzedaż” i może podlegać sprzedaży do ING Banku Hipotecznego S.A. (będącego jednostką zależną Banku) w ramach transakcji tzw. poolingu. Kredyty te są wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Z punktu widzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego, kredyty podlegające poolingowi nadal spełniają kryterium modelu biznesowego „Utrzymywanie”, ze względu na fakt, iż transakcje poolingu odbywają się wewnątrz Grupy Kapitałowej.
Bank stosuje model zdyskontowanych przepływów pieniężnych do wyceny kredytów hipotecznych wyznaczonych do portfela wycenianego w wartości godziwej. Ze względu na wykorzystywanie w modelu wyceny danych wejściowych, które nie są oparte na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych, technika wyceny należy do Poziomu 3.
Kredyty i inne należności wyceniane według zamortyzowanego kosztu
2022
2021
brutto
odpis
netto
brutto
odpis
netto
Portfel kredytowy, w tym:
138 648,9
-2 977,6
135 671,3
126 791,5
-2 855,2
123 936,3
Bankowość korporacyjna
86 025,4
-1 934,8
84 090,6
74 724,5
-1 917,1
72 807,4
kredyty w rachunku bieżącym
19 035,3
-484,1
18 551,2
15 858,9
-560,1
15 298,8
kredyty i pożyczki terminowe
63 208,0
-1 446,0
61 762,0
55 547,0
-1 356,7
54 190,3
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
3 782,1
-4,7
3 777,4
3 318,6
-0,3
3 318,3
Bankowość detaliczna
52 623,5
-1 042,8
51 580,7
52 067,0
-938,1
51 128,9
kredyty i pożyczki hipoteczne
43 896,7
-234,9
43 661,8
42 991,5
-200,6
42 790,9
kredyty w rachunku bieżącym
697,5
-63,5
634,0
685,9
-54,0
631,9
pozostałe kredyty i pożyczki
8 029,3
-744,4
7 284,9
8 389,6
-683,5
7 706,1
Inne należności, w tym:
1 849,0
0,0
1 849,0
3 249,3
0,0
3 249,3
złożone depozyty zabezpieczające typu call
827,6
0,0
827,6
2 531,5
0,0
2 531,5
inne
1 021,4
0,0
1 021,4
717,8
0,0
717,8
Razem
140 497,9
-2 977,6
137 520,3
130 040,8
-2 855,2
127 185,6
Kredyty i inne należności udzielone klientom według terminów zapadalności
2022
2021
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
wyceniane według zamortyzowanego kosztu
wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
bez określonego terminu
19 214,9
0,0
15 875,6
0,0
do 1 miesiąca
5 707,2
25,4
7 422,7
42,5
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
6 938,8
26,3
6 309,3
52,9
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
13 750,9
92,2
14 174,4
247,7
powyżej 1 roku do 5 lat
43 539,0
727,2
39 600,2
1 469,5
powyżej 5 lat
49 726,6
7 339,7
44 790,4
8 342,3
dla których termin zapadalności upłynął
1 620,5
2,4
1 868,2
0,0
Razem (brutto)
140 497,9
8 213,2
130 040,8
10 154,9
69
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
21.1. Jakość portfela kredytowego
Jakość portfela kredytów wycenianych według zamortyzowanego kosztu
2022
2021
brutto
odpis
netto
brutto
odpis
netto
Bankowość korporacyjna
86 025,4
-1 934,8
84 090,6
74 724,5
-1 917,1
72 807,4
aktywa w Etapie 1
72 485,8
-173,1
72 312,7
67 948,2
-153,0
67 795,2
aktywa w Etapie 2
11 415,6
-444,2
10 971,4
4 512,6
-205,2
4 307,4
aktywa w Etapie 3
2 124,0
-1 317,5
806,5
2 262,2
-1 558,9
703,3
w tym aktywa indywidualnie istotne
1 166,3
-748,7
417,6
1 298,8
-788,2
510,6
aktywa POCI
0,0
0,0
0,0
1,5
0,0
1,5
Bankowość detaliczna, w tym:
52 623,5
-1 042,8
51 580,7
52 067,0
-938,1
51 128,9
kredyty i pożyczki hipoteczne
43 896,7
-234,9
43 661,8
42 991,5
-200,6
42 790,9
aktywa w Etapie 1
39 672,2
-38,1
39 634,1
41 978,7
-14,0
41 964,7
aktywa w Etapie 2
3 978,5
-90,2
3 888,3
714,5
-44,6
669,9
aktywa w Etapie 3
246,0
-106,6
139,4
298,3
-142,0
156,3
pozostałe kredyty
8 726,8
-807,9
7 918,9
9 075,5
-737,5
8 338,0
aktywa w Etapie 1
7 201,2
-145,5
7 055,7
7 805,3
-89,5
7 715,8
aktywa w Etapie 2
878,7
-185,8
692,9
586,1
-90,9
495,2
aktywa w Etapie 3
644,8
-476,6
168,2
681,9
-557,1
124,8
aktywa POCI
2,1
0,0
2,1
2,2
0,0
2,2
Razem, w tym:
138 648,9
-2 977,6
135 671,3
126 791,5
-2 855,2
123 936,3
aktywa w Etapie 1
119 359,2
-356,7
119 002,5
117 732,2
-256,5
117 475,7
aktywa w Etapie 2
16 272,8
-720,2
15 552,6
5 813,2
-340,7
5 472,5
aktywa w Etapie 3
3 014,8
-1 900,7
1 114,1
3 242,4
-2 258,0
984,4
aktywa POCI
2,1
0,0
2,1
3,7
0,0
3,7
Bank identyfikuje aktywa finansowe POCI, których wartość bilansowa na 31 grudnia 2022 roku wynosiła 2,1 mln zł (3,7 mln zł na 31 grudnia 2021 roku). Są to ekspozycje z tytułu wierzytelności z utratą wartości nabyte w związku z przejęciem Bieszczadzkiej SKOK w roku 2017, ekspozycje, które w wyniku restrukturyzacji zostały istotnie zmodyfikowane, co wiązało się z koniecznością usunięcia pierwotnego zaangażowania kredytowego i ponownym ujęciem aktywa w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
W 2022 roku, ekspozycje kredytowe w kwocie 2 105,2 mln zł podlegały modyfikacji kontraktowych przepływów pieniężnych, które nie skutkowały ich usunięciem i ponownym ujęciem składnika aktywów finansowych (dla porównania w roku 2021 ekspozycje te wynosiły 2 027,8 mln zł).
Ponadto wyłączeniu i ponownemu ujęciu jako składnik aktywów finansowych nie podlegały ekspozycje w kwocie 52 771,6 mln zł z tytułu wakacji kredytowych.
Modyfikacje kontraktowych przepływów pieniężnych, które nie skutkują ich usunięciem i ponownym ujęciem składnika aktywów finansowych czyli prowadzą do ujęcia zysków lub strat z modyfikacji, wynikają z przesłanek biznesowych lub zdarzeń z zakresu ryzyka kredytowego w postaci udogodnień (forbearance) przyznanych klientom. W przypadku wystąpienia przesłanek biznesowych sposób ustalania odpisów na oczekiwane straty kredytowe nie ulega zmianie. Przyznanie klientom udogodnień (forbearance) świadczy o istotnym wzroście ryzyka kredytowego, skutkującego klasyfikacją do Etapu 2, w przypadku przyznania kolejnego udogodnienia następuje klasyfikacja do Etapu 3 zgodnie zasadami szacowania odpisów z tytułu utarty wartości opisanymi w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości , w punkcie 13.12 . Oczekiwane straty kredytowe .
Dla aktywów finansowych, w przypadku których przepływy pieniężne wynikające z umowy uległy modyfikacji w trakcie okresu sprawozdawczego, podczas gdy odpowiadający im odpis na oczekiwane straty kredytowe był wyceniany w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia (tj. aktywów finansowych w Etapach 2 i 3), zamortyzowany koszt przed modyfikacją wyniósł 177,7 mln zł, a strata netto z tytułu modyfikacji wyniosła -0,1 mln zł (w roku 2021 odpowiednio: 282,3 mln zł i -2,0 mln zł).
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu sprawozdawczego aktywów finansowych, które od momentu początkowego ujęcia uległy modyfikacji w momencie, w którym odpis na oczekiwane straty kredytowe był wyceniany w kwocie równej oczekiwanym stratom kredytowym w całym okresie życia (tj. aktywów finansowych w Etapach 2 i 3), i w przypadku których odpis na oczekiwane straty kredytowe uległ w trakcie okresu sprawozdawczego zmianie na kwotę równą 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym (tj. nastąpiło przesunięcie tych aktywów finansowych do Etapu 1) wynosiła na 31 grudnia 2022 roku 11,6 mln zł w porównaniu z 41,1 mln zł na koniec roku 2021.
70
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Jakość portfela kredytów wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
2022
2021
brutto
odpis
netto
brutto
odpis
netto
Bankowość detaliczna
8 242,5
-29,3
8 213,2
10 169,3
-14,4
10 154,9
aktywa w Etapie 1
7 303,7
-6,5
7 297,2
10 087,8
-3,0
10 084,8
aktywa w Etapie 2
913,1
-13,9
899,2
57,8
-3,4
54,4
aktywa w Etapie 3
25,7
-8,9
16,8
23,7
-8,0
15,7
Razem
8 242,5
-29,3
8 213,2
10 169,3
-14,4
10 154,9
Sprzedaż wierzytelności niepracujących
W 2022 roku Bank przeprowadził trzy transakcje sprzedaży wierzytelności niepracujących. Bank zawarł następujące umowy dotyczące sprzedaży należności z portfela z rozpoznaną utratą wartości:
Umowę sprzedaży należności korporacyjnych, w wyniku której portfel należności dotkniętych utratą wartości zmniejszył się o 106,7 mln zł. Pozytywny wpływ transakcji na wynik brutto Banku wyniósł 8,6 mln zł.
Umowę sprzedaży należności detalicznych, w wyniku której portfel należności dotkniętych utratą wartości zmniejszył się o 218,9 mln zł. Pozytywny wpływ transakcji na wynik brutto Banku wyniósł 64,9 mln zł.
Umowę sprzedaży należności korporacyjnych, w wyniku której portfel należności dotkniętych utratą wartości zmniejszył się o 211,8 mln zł. Pozytywny wpływ transakcji na wynik brutto Banku wyniósł 9,2 mln zł.
W roku 2021 Bank przeprowadził jedną transakcję sprzedaży wierzytelności niepracujących. Bank zawarł umowę dotyczącą sprzedaży należności detalicznych oraz korporacyjnych z portfela z rozpoznaną utratą wartości. W wyniku transakcji portfel należności dotkniętych utratą wartości zmniejszył się o 373,4 mln zł. Pozytywny wpływ transakcji na wynik brutto Banku wyniósł 61,6 mln zł.
Wynik na sprzedaży wierzytelności jest prezentowany w linii Zysk z tytułu sprzedaży wierzytelności w Odpisach na oczekiwane straty kredytowe w rachunku zysków i strat.
71
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Jakość kredytowa ekspozycji wobec klientów narażonych na ryzyka bezpośrednie i pośrednie wywołane wojną w Ukrainie
W związku z wybuchem w lutym 2022 roku wojny w Ukrainie, Bank w sposób ciągły monitoruje sytuację i adekwatnie reaguje w odniesieniu do sankcji Unii Europejskiej, a także analogicznych sankcji nakładanych przez Stany Zjednoczone oraz Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Stosunki gospodarcze z klientami i ich beneficjentami rzeczywistymi powiązanymi lub pochodzącymi z Federacji Rosyjskiej, Białorusi oraz separatystycznych obwodów Ukrainy są monitorowane i w razie konieczności podejmowane są działania wynikające z sankcji.
Bank nie prowadzi bezpośredniej działalności w Ukrainie, Rosji ani Białorusi. Niemniej jednak, Bank na bieżąco analizuje portfel należności klientów pod kątem powiązań z tymi rynkami oraz ryzyk związanych ze skutkami wywołanymi przez wojnę (w szczególności zakłóceniami w sektorze energetycznym) i wprowadzone sankcje. W ciągu roku 2022 Bank na bieżąco aktualizował listę klientów objętych obserwacją.
Na 31 grudnia 2022 roku Bank zaklasyfikował do Etapu 2 zaangażowania bilansowe i pozabilansowe o łącznej wartości 2 089,4 mln zł. W ciągu 2022 roku odpis na oczekiwane straty kredytowe dotyczący analizowanych zaangażowań bilansowych i pozabilansowych zwiększył się o 57,4 mln zł.
Jako ekspozycje bezpośrednie Bank definiuje ekspozycje wobec klientów segmentu korporacyjnego mających swoją
siedzibę lub właściciela w Rosji, Białorusi lub Ukrainie.
Jako ekspozycje pośrednie Bank definiuje ekspozycje wobec klientów segmentu korporacyjnego, których udział
przychodów lub kosztów w stosunku do rynków ukraińskiego, rosyjskiego i/lub białoruskiego przekracza:
25% (lub niższy, jeżeli zależność od wspomnianych rynków jest w indywidualnej ocenie istotna) w przypadku klientów strategicznych,
20% w przypadku pozostałych klientów segmentu korporacyjnego.
Poniższa tabela przedstawia podsumowanie zaangażowań Banku w ekspozycje bezpośrednie i pośrednie z portfela klientów korporacyjnych na 31 grudnia 2022 roku oraz dane porównywalne dla tych samych klientów, wyliczone na 31 grudnia 2021 roku.
2022
2021
zaangażowanie bilansowe według wartości bilansowej brutto
zaangażowanie pozabilansowe*
Łącznie
zaangażowanie bilansowe według wartości bilansowej brutto
zaangażowanie pozabilansowe*
Łącznie
Ekspozycje bezpośrednie
4,0
8,8
12,8
4,9
8,5
13,4
Etap 1
0,6
8,8
9,4
1,4
8,5
9,9
Etap 2
0,9
0,0
0,9
0,5
0,0
0,5
Etap 3
2,5
0,0
2,5
3,0
0,0
3,0
Ekspozycje pośrednie
3 137,9
6 786,1
9 924,0
3 751,3
2 473,3
6 224,6
Etap 1
1 891,3
5 944,2
7 835,5
3 363,4
2 374,6
5 738,0
w tym strategiczne spółki Skarbu Państwa
704,0
3 134,7
3 838,7
1 965,5
1 209,7
3 175,2
Etap 2
1 246,6
841,9
2 088,5
387,9
98,7
486,6
w tym strategiczne spółki Skarbu Państwa
562,1
608,1
1 170,2
0,0
0,0
0,0
*) wartość niewykorzystanego limitu w przypadku udzielonych produktów kredytowych, wartość nominalna w przypadku gwarancji.
Zabezpieczenia
Zgodnie z polityką kredytową Bank przyjmuje zabezpieczenia spłaty udzielonych kredytów, ustanowione na rachunkach kredytobiorców oraz zabezpieczenia na majątku kredytobiorców. Więcej informacji na temat zabezpieczeń zaprezentowano w sekcji Zarządzanie ryzykiem oraz kapitałem , w rozdziale II.1.6 . Zarządzanie ryzykiem kredytowym .
72
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Uzgodnienie wartości bilansowej brutto (WBB) i zmiana odpisu na oczekiwane straty kredytowe (odpis)
Kredyty wyceniane według zamortyzowanego kosztu
2022
Bankowość korporacyjna
Bankowość detaliczna
Ogółem
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
WBB
odpis
Stan na początek okresu
67 948,2
-153,0
4 512,6
-205,2
2 262,2
-1 558,9
1,5
0,0
74 724,5
-1 917,1
49 784,0
-103,5
1 300,6
-135,5
980,2
-699,1
2,2
0,0
52 067,0
-938,1
126 791,5
-2 855,2
Zmiany w okresie, w tym:
4 537,6
-20,1
6 903,0
-239,0
-138,2
241,4
-1,5
0,0
11 300,9
-17,7
-2 910,6
-80,1
3 556,6
-140,5
-89,4
115,9
-0,1
0,0
556,5
-104,7
11 857,4
-122,4
kredyty udzielone w okresie
12 126,4
-83,6
-
-
-
-
-
-
12 126,4
-83,6
23 049,3
-75,5
-
-
-
-
-
-
23 049,3
-75,5
35 175,7
-159,1
transfer do etapu 1
711,5
-4,1
-709,2
21,7
-2,2
1,9
-
-
0,1
19,5
233,0
-4,0
-217,3
24,2
-15,7
13,6
-
-
0,0
33,8
0,1
53,3
transfer do etapu 2
-8 237,7
33,3
8 260,7
-287,0
-23,1
21,3
-
-
-0,1
-232,4
-4 034,7
13,9
4 176,5
-191,1
-141,8
80,6
-
-
0,0
-96,6
-0,1
-329,0
transfer do etapu 3
-300,8
3,2
-186,3
23,7
487,1
-221,7
-
-
0,0
-194,8
-297,7
5,8
-135,6
28,5
433,4
-241,8
-
-
0,1
-207,5
0,1
-402,3
spłaty (całkowite i częściowe) oraz uruchomienia nowych transz
238,2
23,1
-462,2
58,2
-277,4
130,8
-1,5
-
-502,9
212,1
-20 139,9
25,6
-206,7
19,1
-186,3
100,5
-0,1
-
-20 533,0
145,2
-21 035,9
357,3
zmiana oszacowania odpisu z tytułu strat oczekiwanych*
-
-18,1
-
56,9
-
-45,2
-
-
0,0
-6,4
-
3,5
-
44,1
-
-125,0
-
-
0,0
-77,4
0,0
-83,8
korekty zarządcze
-
27,0
-
-112,4
-
15,4
-
-
0,0
-70,0
-
-49,4
-
-64,4
-
120,0
-
-
0,0
6,2
0,0
-63,8
Razem odpisy na oczekiwane starty kredytowe w rachunku zysków i strat
-19,2
-238,9
-97,5
0,0
-355,6
-80,1
-139,6
-52,1
0,0
-271,8
-627,4
usunięcie z bilansu (umorzenia, sprzedaż)
-
-
-
-
-322,6
322,6
-
-
-322,6
322,6
-
-
-
-
-174,7
174,7
-
-
-174,7
174,7
-497,3
497,3
naliczenia odsetek karnych (za zwłokę)
-
-
-
-
118,4
-
-
-
118,4
0,0
-
-
-
-
50,1
-
-
-
50,1
0,0
168,5
0,0
spisania odsetek karnych (za zwłokę)
-
-
-
-
-118,4
-
-
-
-118,4
0,0
-
-
-
-
-50,1
-
-
-
-50,1
0,0
-168,5
0,0
korekta wartości z tytułu wakacji kredytowych
-
-
-
-
-
-
-
-
0,0
0,0
-1 518,8
-
-26,1
-
-4,3
-
-
-
-1 549,2
0,0
-1 549,2
0,0
korekta wartości z tytułu ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w CHF
-
-
-
-
-
-
-
-
0,0
0,0
-201,8
-
-34,2
-
-
-
-
-
-236,0
0,0
-236,0
0,0
naliczenia i spisania odsetek efektywnych
-
-
-
-
-
20,4
-
-
0,0
20,4
-
-
-
-
-
5,8
-
-
0,0
5,8
0,0
26,2
pozostałe
-
-0,9
-
-0,1
-
-4,1
-
-
0,0
-5,1
-
-
-
-0,9
-
-12,5
-
-
0,0
-13,4
0,0
-18,5
Stan na koniec okresu
72 485,8
-173,1
11 415,6
-444,2
2 124,0
-1 317,5
0,0
0,0
86 025,4
-1 934,8
46 873,4
-183,6
4 857,2
-276,0
890,8
-583,2
2,1
0,0
52 623,5
-1 042,8
138 648,9
-2 977,6
*) W pozycji zmiana oszacowania odpisu z tytułu strat oczekiwanych ujęto zmiany wynikające z aktualizacji w 2022 roku przesłanek istotnego wzrostu ryzyka kredytowego, skutkującego klasyfikacją eskpozycji do Etapu 2, co zostało opisane w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości , w punkcie 3.1.1 Szacowanie oczekiwanych strat kredytowych w odniesieniu do aktywów finansowych .
73
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2021
Bankowość korporacyjna
Bankowość detaliczna
Ogółem
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
WBB
odpis
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
WBB
odpis
Stan na początek okresu
57 786,0
-172,3
5 384,5
-200,1
2 414,6
-1 550,1
1,3
0,0
65 586,4
-1 922,5
38 111,7
-140,5
2 040,0
-177,5
1 039,6
-747,2
2,2
0,0
41 193,5
-1 065,2
106 779,9
-2 987,7
Zmiany w okresie, w tym:
10 162,2
19,3
-871,9
-5,1
-152,4
-8,8
0,2
0,0
9 138,1
5,4
11 672,3
37,0
-739,4
42,0
-59,4
48,1
0,0
0,0
10 873,5
127,1
20 011,6
132,5
kredyty udzielone w okresie
17 698,8
-66,4
-
-
-
-
0,2
-
17 699,0
-66,4
17 864,7
-55,2
-
-
-
-
-
-
17 864,7
-55,2
35 563,7
-121,6
transfer do etapu 1
1 614,1
-7,9
-1 610,3
36,2
-3,8
3,1
-
-
0,0
31,4
1 254,7
-3,6
-1 241,4
56,1
-13,3
10,7
-
-
0,0
63,2
0,0
94,6
transfer do etapu 2
-2 275,6
15,0
2 295,8
-111,7
-20,2
13,9
-
-
0,0
-82,8
-628,2
8,8
711,1
-79,1
-82,9
42,5
-
-
0,0
-27,8
0,0
-110,6
transfer do etapu 3
-296,2
2,3
-151,3
23,0
447,5
-243,5
-
-
0,0
-218,2
-266,9
6,4
-144,5
36,3
411,4
-248,7
-
-
0,0
-206,0
0,0
-424,2
spłaty (całkowite i częściowe) oraz uruchomienia nowych transz
-6 578,9
23,4
-1 406,1
48,1
-352,1
23,1
-
-
-8 337,1
94,6
-6 239,4
26,9
-331,6
22,3
-156,6
51,9
-
-
-6 727,6
101,1
-15 064,7
195,7
zmiana oszacowania odpisu z tytułu strat oczekiwanych
-
81,8
-
24,4
-
-8,7
-
-
0,0
97,5
-
28,6
-
9,8
-
-11,2
-
-
0,0
27,2
0,0
124,7
korekty zarządcze
-
-30,6
-
-25,0
-
-15,4
-
-
0,0
-71,0
-
25,7
-
-3,3
-
-6,8
-
-
0,0
15,6
0,0
-55,4
Razem odpisy na oczekiwane starty kredytowe w rachunku zysków i strat
17,6
-5,0
-227,5
0,0
-214,9
37,6
42,1
-161,6
0,0
-81,9
-296,8
usunięcie z bilansu (umorzenia, sprzedaż)
-
-
-
-
-223,8
223,8
-
-
-223,8
223,8
-
-
-
-
-218,0
218,0
-
-
-218,0
218,0
-441,8
441,8
naliczenia odsetek karnych (za zwłokę)
-
-
-
-
106,8
-
-
-
106,8
0,0
-
-
-
-
26,8
-
-
-
26,8
0,0
133,6
0,0
spisania odsetek karnych (za zwłokę)
-
-
-
-
-106,8
-
-
-
-106,8
0,0
-
-
-
-
-26,8
-
-
-
-26,8
0,0
-133,6
0,0
korekta wartości z tytułu ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w CHF
-
-
-
-
-
-
-
-
0,0
0,0
-312,6
-
267,0
-
-
-
-
-
-45,6
0,0
-45,6
0,0
naliczenia i spisania odsetek efektywnych
-
-
-
-
-
-15,1
-
-
0,0
-15,1
-
-
-
-
-
15,6
-
-
0,0
15,6
0,0
0,5
pozostałe
-
1,7
-
-0,1
-
10,0
-
-
0,0
11,6
-
-0,6
-
-0,1
-
-23,9
-
-
0,0
-24,6
0,0
-13,0
Stan na koniec okresu
67 948,2
-153,0
4 512,6
-205,2
2 262,2
-1 558,9
1,5
0,0
74 724,5
-1 917,1
49 784,0
-103,5
1 300,6
-135,5
980,2
-699,1
2,2
0,0
52 067,0
-938,1
126 791,5
-2 855,2
Zmiany wartości bilansowej brutto portfela kredytowego wpływają na poziom odpisów na oczekiwane straty kredytowe przede wszystkim poprzez uruchomienia kredytów w okresie, transfery między Etapami oraz spłaty dokonane przez kredytobiorców.
W roku 2022, wśród kredytów udzielonych w trakcie roku najbardziej istotną pozycję stanowią kredyty hipoteczne dla osób fizycznych (7 708,7 mln zł), ponadto pożyczki pieniężne dla osób fizycznych (2 787,9 mln zł). Znacząca część to także kredyty krótkoterminowe: odnawialne (1 082,9 mln zł), obrotowe (5 977,0 mln zł) oraz kredyty w rachunku bieżącym (2 494,3 mln zł). W trakcie 2022 roku do wartości bilansowej brutto kredytów i innych należności udzielonych klientom naliczone zostały odsetki karne w wysokości 168,5 mln zł, które zostały w całości spisane. Na koniec 2022 roku stan spisanych odsetek karnych, które są przedmiotem czynności windykacyjnych, wynosił 497,5 mln zł.
W roku 2021, wśród kredytów udzielonych w trakcie roku najbardziej istotną pozycję stanowiły kredyty hipoteczne dla osób fizycznych (12 770,7 mln zł), ponadto pożyczki pieniężne dla osób fizycznych (3 706,5 mln zł), kredyty krótkoterminowe: odnawialne (1 872,7 mln zł), obrotowe (3 725,1 mln zł) oraz kredyty w rachunku bieżącym (1 475,8 mln zł). W trakcie 2021 roku do wartości bilansowej brutto kredytów i innych należności udzielonych klientom naliczone zostały odsetki karne w wysokości 133,6 mln zł, które zostały w całości spisane. Na koniec 2021 roku stan spisanych odsetek karnych, które były przedmiotem czynności windykacyjnych, wynosił 422,6 mln zł.
74
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Kredyty wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
2022
2021
Bankowość detaliczna
Bankowość detaliczna
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Odpis na początek okresu
3,0
3,4
8,0
14,4
8,9
3,3
6,0
18,2
Zmiany w okresie, w tym:
3,5
10,5
0,9
14,9
-5,9
0,1
2,0
-3,8
transfer do Etapu 1
-
-0,7
-
-0,7
-
-1,8
-
-1,8
transfer do Etapu 2
-0,4
11,5
-4,6
6,5
-0,1
2,3
-1,0
1,2
transfer do Etapu 3
-
-0,3
6,0
5,7
-
-0,2
4,3
4,1
zmiana oszacowania odpisu na oczekiwane straty kredytowe
3,9
-
-0,5
3,4
-5,8
-0,2
-1,3
-7,3
Odpis na koniec okresu
6,5
13,9
8,9
29,3
3,0
3,4
8,0
14,4
Zmiany wartości bilansowej portfela kredytów wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody przedstawiono w nocie objaśniającej 36.1 . Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej .
22. Inwestycje w jednostki zależne i stowarzyszone wyceniane metodą praw własności
wartość bilansowa
Nazwa podmiotu
charakter powiązania kapitałowego
procentowy udział banku w kapitale zakładowym podmiotu
2022
2021
ING Investment Holding (Polska) S.A., posiadający udziały
w następujących podmiotach zależnych i stowarzyszonych:
zależny
100,00%
431,7
444,8
ING Lease (Polska) Sp. z o.o.*
zależny
100,00%
437,5
347,9
ING Commercial Finance Polska S.A.
zależny
100,00%
228,1
163,0
SAIO S.A.
zależny
100,00%
-0,1
0,0
NN Investment Partners TFI S.A.
stowarzyszony
45,00%
59,8
34,2
ING Bank Hipoteczny S.A.
zależny
100,00%
438,7
503,0
ING Usługi dla Biznesu S.A.
zależny
100,00%
27,8
23,2
Nowe Usługi S.A.
zależny
100,00%
0,6
0,5
Solver Sp. z o.o. w likwidacji
zależny
100,00%
0,0
15,3
Razem
1 624,1
1 531,9
*) W skład grupy kapitałowej ING Lease (Polska) Sp. z o.o. wchodzi 5 spółek celowych, w których ING Lease (Polska) Sp. z o.o. posiada 100% udziałów.
Zmiany w portfelu inwestycji w jednostki zależne i stowarzyszone wycenianych metodą praw własności
W sierpniu 2022 roku powstał nowy podmiot zależny w grupie kapitałowej Banku – spółka SAIO S.A. Bezpośrednim właścicielem podmiotu jest ING Investment Holding (Polska) S.A., który posiada 100% udziału w kapitale akcyjnym spółki, wynoszącym 1 mln zł. Rejestracja spółki w Krajowym Rejestrze Sądowym nastąpiła 4 października 2022 roku.
18 maja 2022 roku nastąpiło zamknięcie likwidacji podmiotu zależnego Banku - spółki SOLVER Sp. z o.o. 25 sierpnia 2022 roku Sąd Rejonowy w Katowicach wydał postanowienie o wykreśleniu spółki z Krajowego Rejestru Sądowego.
Poniżej przedstawiono uzgodnienie wartości bilansowej inwestycji w jednostki zależne i stowarzyszone za rok 2022 i 2021.
2022
2021
Wartość bilansowa na początek okresu
1 531,9
1 354,1
nabycie udziałów
1,3
0,0
wycena metodą praw własności w okresie
134,6
179,1
otrzymane dywidendy
-27,9
0,0
inne
-15,8
-1,3
Wartość bilansowa na koniec okresu
1 624,1
1 531,9
23. Rzeczowe aktywa trwałe
2022
2021
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania, w tym:
387,1
309,1
nieruchomości
372,7
292,8
środki transportu
14,3
16,3
pozostałe aktywa
0,1
0,0
Nieruchomości własne
245,1
259,2
Inwestycje w obcych środkach trwałych
87,3
50,4
Sprzęt informatyczny
122,2
84,6
Pozostałe rzeczowe aktywa trwałe
58,4
73,6
Środki trwałe w budowie
26,4
38,5
Razem
926,5
815,4
75
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Nie występują ograniczenia prawne dotyczące rzeczowych aktywów trwałych na koniec 2022 i 2021 roku.
W tabelach poniżej zaprezentowano zmiany wartości brutto oraz skumulowanej amortyzacji dla poszczególnych grup rzeczowych aktywów trwałych, jakie miały miejsce w roku 2022 i 2021.
2022
aktywa z tytułu prawa do użytkowania
nieruchomości
środki transportu
pozostałe aktywa
Ogółem
nieruchomości
własne
inwestycje w obcych środkach trwałych
sprzęt
informatyczny
pozostałe
rzeczowe aktywa trwałe
środki trwałe
w budowie
Razem
Wartość brutto na początek okresu
549,4
36,0
0,9
586,3
422,1
344,8
372,6
443,6
38,5
2 207,9
Zwiększenia, w tym:
186,1
7,8
0,4
194,3
13,0
132,8
82,0
20,3
120,9
563,3
nowe umowy dotyczące prawa do użytkowania
53,9
6,4
-
60,3
-
-
-
-
-
60,3
korekta aktywa w związku z rekalkulacją zobowiązania leasingowego
132,2
1,4
0,4
134,0
-
-
-
-
-
134,0
zakup
-
-
-
0,0
-
28,4
-
-
120,9
149,3
przyjęcie z inwestycji
-
-
-
0,0
12,6
12,5
82,0
18,7
-
125,8
przekwalifikowanie do/z innej kategorii rzeczowych aktywów trwałych
-
-
-
0,0
0,4
91,9
-
1,6
-
93,9
Zmniejszenia, w tym:
-31,5
-3,9
0,0
-35,4
-8,1
-3,8
-1,2
-86,2
-133,0
-267,7
przedterminowe zakończenie kontraktu
-24,3
-3,7
-
-28,0
-
-
-
-
-
-28,0
korekta aktywa w związku z rekalkulacją zobowiązania leasingowego
-7,2
-0,2
-
-7,4
-
-
-
-
-
-7,4
sprzedaż i likwidacja
-
-
-
0,0
-2,2
-1,4
-1,2
-0,3
-
-5,1
przyjęcie z inwestycji
-
-
-
0,0
-
-
-
-
-125,8
-125,8
przekwalifikowanie do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży
-
-
-
0,0
-5,4
-0,1
-
-0,9
-
-6,4
przekwalifikowanie do/z innej kategorii rzeczowych aktywów trwałych
-
-
-
0,0
-0,5
-1,5
-
-85,0
-6,9
-93,9
inne
-
-
-
0,0
-
-0,8
-
-
-0,3
-1,1
Zmiana wartości godziwej, w tym:
0,0
0,0
0,0
0,0
-7,1
0,0
0,0
0,0
0,0
-7,1
uwzględniona w rachunku zysków i strat*
-
-
-
0,0
-7,1
-
-
-
-
-7,1
Wartość brutto na koniec okresu
704,0
39,9
1,3
745,2
419,9
473,8
453,4
377,7
26,4
2 496,4
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu
-256,6
-19,7
-0,9
-277,2
-162,9
-294,4
-288,0
-370,0
0,0
-1 392,5
Zmiany w okresie, w tym:
-74,7
-5,9
-0,3
-80,9
-11,9
-92,1
-43,2
50,7
0,0
-177,4
odpisy amortyzacyjne
-91,2
-9,6
-0,3
-101,1
-14,2
-29,1
-43,2
-12,8
-
-200,4
zmniejszenie zakresu i przedterminowe zakończenie kontraktu
16,5
3,7
-
20,2
-
-
-
-
20,2
przekwalifikowanie do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży
-
-
-
0,0
1,8
0,1
-
0,9
-
2,8
przekwalifikowanie do/z innej kategorii rzeczowych aktywów trwałych
-
-
-
0,0
0,5
-63,1
-
62,6
0,0
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu
-331,3
-25,6
-1,2
-358,1
-174,8
-386,5
-331,2
-319,3
0,0
-1 569,9
Wartość netto na koniec okresu
372,7
14,3
0,1
387,1
245,1
87,3
122,2
58,4
26,4
926,5
*) w linii koszty działania , w pozycji szczegółowej koszty utrzymania budynków i wycen nieruchomości do wartości godziwej .
76
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2021
aktywa z tytułu prawa do użytkowania
nieruchomości
środki transportu
pozostałe aktywa
Ogółem
nieruchomości
własne
inwestycje w obcych środkach trwałych
sprzęt
informatyczny
pozostałe
rzeczowe aktywa trwałe
środki trwałe
w budowie
Razem
Wartość brutto na początek okresu
512,9
32,7
0,7
546,3
423,8
335,8
355,5
418,2
29,5
2 109,1
Zwiększenia, w tym:
59,3
7,1
0,2
66,6
21,5
9,6
17,9
28,6
86,2
230,4
nowe umowy dotyczące prawa do użytkowania
10,2
6,6
-
16,8
-
-
-
-
-
16,8
korekta aktywa w związku z rekalkulacją zobowiązania leasingowego
49,1
0,5
0,2
49,8
-
-
-
-
-
49,8
zakup
-
-
-
0,0
-
-
-
-
86,2
86,2
przyjęcie z inwestycji
-
-
-
0,0
21,3
9,6
17,9
28,4
-
77,2
przekwalifikowanie z aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży
-
-
-
0,0
0,2
-
-
0,2
-
0,4
Zmniejszenia, w tym:
-22,8
-3,8
0,0
-26,6
-11,8
-0,6
-0,8
-3,2
-77,2
-120,2
przedterminowe zakończenie kontraktu
-16,8
-3,5
-
-20,3
-
-
-
-
-
-20,3
korekta aktywa w związku z rekalkulacją zobowiązania leasingowego
-6,0
-0,3
-
-6,3
-
-
-
-
-
-6,3
sprzedaż i likwidacja
-
-
-
0,0
-
-0,6
-0,8
-1,7
-
-3,1
przyjęcie z inwestycji
-
-
-
0,0
-
-
-
-
-77,2
-77,2
przekwalifikowanie do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży
-
-
-
0,0
-11,8
-
-
-1,5
-
-13,3
Zmiana wartości godziwej, w tym:
0,0
0,0
0,0
0,0
-11,4
0,0
0,0
0,0
0,0
-11,4
uwzględniona w innych całkowitych dochodach
-
-
-
0,0
-0,4
-
-
-
-
-0,4
uwzględniona w rachunku zysków i strat*
-
-
-
0,0
-11,0
-
-
-
-
-11,0
Wartość brutto na koniec okresu
549,4
36,0
0,9
586,3
422,1
344,8
372,6
443,6
38,5
2 207,9
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu
-172,0
-13,7
-0,6
-186,3
-157,2
-276,3
-245,3
-349,6
0,0
-1 214,7
Zmiany w okresie, w tym:
-84,6
-6,0
-0,3
-90,9
-5,7
-18,1
-42,7
-20,4
0,0
-177,8
odpisy amortyzacyjne
-94,0
-9,4
-0,3
-103,7
-12,9
-18,1
-42,7
-21,7
-
-199,1
zmniejszenie zakresu i przedterminowe zakończenie kontraktu
9,4
3,4
-
12,8
-
-
-
-
12,8
przekwalifikowanie do aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży
-
-
-
0,0
7,2
-
-
1,5
-
8,7
przekwalifikowanie z aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży
-
-
-
0,0
-
-
-
-0,2
-
-0,2
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu
-256,6
-19,7
-0,9
-277,2
-162,9
-294,4
-288,0
-370,0
0,0
-1 392,5
Wartość netto na koniec okresu
292,8
16,3
0,0
309,1
259,2
50,4
84,6
73,6
38,5
815,4
*) w linii koszty działania , w pozycji szczegółowej koszty utrzymania budynków i wycen nieruchomości do wartości godziwej
77
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Zobowiązania umowne do nabycia rzeczowego majątku trwałego
W roku 2022 Bank zawarł umowy z kontrahentami skutkujące w przyszłości przyrostem wartości rzeczowych aktywów trwałych na łączną kwotę 20,0 mln zł. Z uwagi na ramowy charakter części umów kwota ta nie jest docelowa - jej wysokość będzie wynikała z kosztorysów skalkulowanych w trakcie realizacji. Umowy dotyczą nieruchomości (budynków i budowli), inwestycji w obcych środkach trwałych, środków trwałych w budowie oraz pozostałych środków trwałych. Na koniec roku 2021 Bank posiadał umowy (częściowo o charakterze ramowym) dotyczące nieruchomości (budynków i budowli), inwestycji w obcych środkach trwałych, środków trwałych w budowie oraz pozostałych środków trwałych na łączną kwotę 1,1 mln zł.
24. Wartości niematerialne
2022
2021
Wartość firmy ujęta w wyniku wniesionego aportem oddziału ING Bank N.V.
223,3
223,3
Oprogramowanie
148,0
117,1
Nakłady na wartości niematerialne
20,5
14,6
Inne wartości niematerialne
1,4
1,1
Razem
393,2
356,1
Poniżej zaprezentowano zmiany w roku 2022 i 2021 w poszczególnych grupach wartości niematerialnych.
2022
wartość firmy
oprogramowanie
nakłady na wartości niematerialne
inne wartości niematerialne
Razem
Wartość brutto na początek okresu
223,3
1 234,3
14,6
18,0
1 490,2
Zwiększenia, w tym:
0,0
96,9
105,1
1,3
203,3
zakup
-
-
105,1
-
105,1
przyjęcie z inwestycji
-
96,9
-
1,3
98,2
Zmniejszenia, w tym:
0,0
-0,2
-99,2
0,0
-99,4
przyjęcie z inwestycji
-
-
-98,2
-
-98,2
inne
-
-0,2
-1,0
-
-1,2
Wartość brutto na koniec okresu
223,3
1 331,0
20,5
19,3
1 594,1
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu
0,0
-1 117,2
0,0
-16,9
-1 134,1
Zmiany w okresie, w tym:
0,0
-65,8
0,0
-1,0
-66,8
odpisy amortyzacyjne
-
-65,8
-
-1,0
-66,8
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu
0,0
-1 183,0
0,0
-17,9
-1 200,9
Wartość netto na koniec okresu
223,3
148,0
20,5
1,4
393,2
2021
wartość firmy
oprogramowanie
nakłady na wartości niematerialne
inne wartości niematerialne
Razem
Wartość brutto na początek okresu
223,3
1 193,5
30,9
16,6
1 464,3
Zwiększenia, w tym:
0,0
40,8
25,9
1,4
68,1
zakup
-
-
25,9
-
25,9
przyjęcie z inwestycji
-
40,8
-
1,4
42,2
Zmniejszenia, w tym:
0,0
0,0
-42,2
0,0
-42,2
przyjęcie z inwestycji
-
-
-42,2
-
-42,2
Wartość brutto na koniec okresu
223,3
1 234,3
14,6
18,0
1 490,2
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na początek okresu
0,0
-1 044,1
0,0
-15,9
-1 060,0
Zmiany w okresie, w tym:
0,0
-73,1
0,0
-1,0
-74,1
odpisy amortyzacyjne
-
-73,1
-
-1,0
-74,1
Skumulowana amortyzacja (umorzenie) na koniec okresu
0,0
-1 117,2
0,0
-16,9
-1 134,1
Wartość netto na koniec okresu
223,3
117,1
14,6
1,1
356,1
78
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Zobowiązania umowne do nabycia wartości niematerialnych
W roku 2022 Bank zawarł umowy z kontrahentami na nabycie w przyszłości wartości niematerialnych na łączną kwotę 69,9 mln zł, przy czym z uwagi na ramowy charakter części umów kwota ta nie jest docelowa. Umowy te, podobnie jak w roku ubiegłym, dotyczą zakupu licencji oraz wdrożenia oprogramowania komputerowego.
Na koniec roku 2021 Bank posiadał umowy (częściowo o charakterze ramowym) zakupu licencji oraz wdrożenia oprogramowania na łączną kwotę 24,4 mln zł.
Test na utratę wartości ośrodków wypracowujących środki pieniężne, które posiadają wartość firmy
W odniesieniu do wartości firmy test na utratę wartości jest przeprowadzany przynajmniej raz w roku bez względu na stwierdzenie jakichkolwiek przesłanek wskazujących na to, że możliwość utraty wartości mogła nastąpić.
W Banku testem na utratę wartości objęto wartość firmy uzyskaną w wyniku wniesionego aportem oddziału ING Bank N.V., która została przypisana do działalności korporacyjnej Banku. Ustalono najmniejsze możliwe do zidentyfikowania ośrodki wypracowujące środki pieniężne, do których przypisano wartość firmy w łącznej kwocie 223,3 mln zł. Nie stwierdzono żadnych innych dodatkowych składników wartości niematerialnych o nieokreślonym okresie użytkowania, które mogłyby zostać przyporządkowane do zidentyfikowanych ośrodków generujących środki pieniężne.
Dane wejściowe dla potrzeb testu obejmują wysokość kapitału ekonomicznego, aktywów ważonych ryzykiem, zysku przed opodatkowaniem w podziale na segmenty oraz efektywnej stopy podatkowej. Test wykonywany jest na podstawie modelu kalkulującego i porównującego wartość bieżącą wolnych przepływów pieniężnych ośrodka z wielkością szacowanej wartości księgowej kapitałów ośrodka. Przepływy pieniężne ośrodka zdefiniowane są jako zyski netto pomniejszone o kapitał wymagany do utrzymania współczynnika wypłacalności na wymaganym poziomie. Do dyskontowania przepływów użyto na koniec 2022 roku stopy dyskonta w wysokości 13,34% reprezentującej średni ważony koszt kapitału, oszacowany na bazie stopy wolnej od ryzyka (6,86%), współczynnika beta (1,08) oraz premii za ryzyko cen akcji (6,00%). Na koniec 2021 roku, stopa dyskonta użyta do dyskontowania przepływów, wynosiła 8,97% i została oszacowana na bazie stopy wolnej od ryzyka wynoszącej 3,67%, współczynnika beta wynoszącego 1,06 oraz premii za ryzyko cen akcji na poziomie 5,00%. Do pozostałych założeń należy nominalna stopa wzrostu po okresie prognozy (3,5% na koniec 2022 roku w porównaniu z 2,5% na koniec 2021 roku).
Ustalenie wartości odzyskiwalnej przeprowadzono w oparciu o oszacowanie wartości użytkowej składnika aktywów przy uwzględnieniu szacunkowej prognozy oczekiwanych przyszłych przepływów pieniężnych generowanych w trakcie kontynuowania użytkowania. Prognozy dotyczące przepływów pieniężnych opierają się na racjonalnych
założeniach odzwierciedlających jak najwłaściwszą ocenę kierownictwa odnośnie całokształtu warunków, które wystąpią podczas pozostającego okresu użytkowania aktywów. Prognozy dotyczące przepływów oparte są na przyjętym w Banku średnioterminowym planie finansowym oraz strategii działania obejmującym maksymalnie okres najbliższych 3 lat. Dane dotyczące kolejnych lat są wynikiem ekstrapolacji. Ekstrapolacja zakłada, że ośrodek wypracowujący przepływy pieniężne utrzyma wskaźnik zysk brutto / aktywa ważone ryzykiem na poziomie z ostatniego roku prognozy Banku podnosząc swoje zyski o uprzednio wskazaną stopę wzrostu. Zasadność przyjętych założeń jest okresowo weryfikowana - a rozbieżności pomiędzy szacowanymi w oparciu o przyszłe przepływy a rzeczywistymi przepływami analizowane.
Przeprowadzony test wykazał nadwyżkę bieżącej wartości przepływów pieniężnych nad wartością księgową netto ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne i w związku z tym nie stwierdzono dla tego ośrodka utraty wartości.
Na 31 grudnia 2022 roku analiza wrażliwości testu na utratę wartości wskazuje, że:
1) zwiększenie stopy dyskontowej o 1 p.p. skutkowałoby zmniejszeniem nadwyżki wartości netto przepływów pieniężnych nad wartością księgową netto ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne o 28% (w porównaniu z 27% na koniec 2021 roku),
2) zmniejszenie stopy dyskontowej o 1 p.p. skutkowałoby zwiększeniem nadwyżki wartości netto przepływów pieniężnych nad wartością księgową netto ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne o 34% (w porównaniu z 36% na koniec 2021 roku).
79
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
25. Podatek odroczony
Zmiany różnic przejściowych w ciągu roku
2022
saldo na początek okresu
zmiany odnoszone na wynik finansowy
zmiany odnoszone na inne całkowite dochody
saldo na koniec okresu
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
strata podatkowa
517,3
517,2
-
1 034,5
odpis na oczekiwane straty kredytowe
328,7
59,2
-
387,9
aktualizacja wyceny instrumentów finansowych
424,0
-337,4
58,4
145,0
rozliczenie różnicy między amortyzacją podatkową a bilansową
13,6
4,3
-
17,9
rezerwy
105,5
37,6
-
143,1
świadczenia pracownicze
66,1
-1,8
-
64,3
korekta z tytułu efektywnej stopy procentowej
0,0
85,8
18,1
103,9
leasing finansowy
0,0
-
-
0,0
inne
11,7
0,3
-
12,0
Razem
1 466,9
365,2
76,5
1 908,6
Rezerwa z tytułu podatku odroczonego
aktualizacja wyceny instrumentów finansowych
123,3
-0,1
-22,7
100,5
odsetki naliczone
207,5
-51,6
-
155,9
rozliczenie międzyokresowe dotyczące amortyzacji z tytułu zastosowanej ulgi inwestycyjnej
0,9
-0,2
-
0,7
korekta z tytułu efektywnej stopy procentowej
16,8
-42,2
25,4
0,0
leasing finansowy
0,7
0,3
-
1,0
Inne
1,9
-1,5
-
0,4
Razem
351,1
-95,3
2,7
258,5
Podatek odroczony – stan bilansowy, w tym:
1 115,8
460,5
73,8
1 650,1
aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
1 650,1
2021
saldo na początek okresu
zmiany odnoszone na wynik finansowy
zmiany odnoszone na inne całkowite dochody
saldo na koniec okresu
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
strata podatkowa
0,0
517,3
-
517,3
odpis na oczekiwane straty kredytowe
333,3
-4,6
-
328,7
aktualizacja wyceny instrumentów finansowych
232,3
206,1
-14,4
424,0
rozliczenie różnicy między amortyzacją podatkową a bilansową
18,7
-5,1
-
13,6
rezerwy
82,3
23,2
-
105,5
świadczenia pracownicze
54,3
11,8
-
66,1
korekta z tytułu efektywnej stopy procentowej
8,9
18,2
-27,1
0,0
leasing finansowy
0,1
-0,1
-
0,0
inne
2,1
9,6
-
11,7
Razem
732,0
776,4
-41,5
1 466,9
Rezerwa z tytułu podatku odroczonego
aktualizacja wyceny instrumentów finansowych
293,6
-
-170,3
123,3
odsetki naliczone
165,9
41,6
-
207,5
rozliczenie międzyokresowe dotyczące amortyzacji z tytułu zastosowanej ulgi inwestycyjnej
0,9
-
-
0,9
korekta z tytułu efektywnej stopy procentowej
0,0
42,2
-25,4
16,8
leasing finansowy
0,0
0,7
-
0,7
Inne
0,5
1,4
-
1,9
Razem
460,9
85,9
-195,7
351,1
Podatek odroczony – stan bilansowy, w tym:
271,1
690,5
154,2
1 115,8
aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
1 115,8
80
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Podatek odroczony ujęty bezpośrednio w kapitałach
2022
2021
Podatek odroczony w skumulowanych innych całkowitych dochodach z tytułu:
-45,5
29,6
aktywów finansowych wycenianych przez inne całkowite dochody - instrumenty dłużne
-12,0
42,6
aktywów finansowych wycenianych przez inne całkowite dochody - instrumenty kapitałowe
18,4
27,2
aktywów finansowych wycenianych przez inne całkowite dochody - kredyty
-18,1
-25,4
rzeczowych aktywów trwałych
0,1
0,1
zabezpieczenia przepływów pieniężnych
-29,6
-9,9
zysków/strat aktuarialnych
-4,3
-5,0
Podatek odroczony w zyskach zatrzymanych, z tytułu:
1,3
0,0
motywacyjnych programów pracowniczych
1,3
0,0
Razem
-44,2
29,6
26. Inne aktywa
2022
2021
Rozliczenia międzyokresowe, w tym:
93,5
152,0
przychody do otrzymania
50,4
86,9
z tytułu prowizji
0,8
21,3
z tytułu kosztów działania
42,3
43,8
Pozostałe aktywa, w tym:
27,1
14,7
rozrachunki z odbiorcami
14,3
11,3
rozliczenia publiczno-prawne
1,8
1,2
aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
2,2
0,0
pozostałe
8,8
2,2
Razem
120,6
166,7
w tym aktywa finansowe
24,9
14,7
Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
Na kwotę aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży na 31 grudnia 2022 roku składała się jedna nieruchomość, przekwalifikowana z rzeczowych aktywów trwałych. Nieruchomość jest dostępna do natychmiastowej sprzedaży w bieżącym stanie. Bank zamierza zbyć tą nieruchomość korzystając z usług wyspecjalizowanych firm, zajmujących się poszukiwaniem nabywców przy wykorzystaniu różnorodnych dostępnych środków (ogłoszenia, dedykowany mailing, kontakt z innymi biurami pośrednictwa, itp.). Zbycie nieruchomości ma nastąpić w ciągu 12 miesięcy od dnia przekwalifikowania.
Na 31 grudnia 2021 roku Bank nie posiadał aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży.
W poniższej tabeli zaprezentowano zmianę stanu aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży w 2022 i 2021 roku.
2022
2021
Wartość na początek okresu
0,0
0,5
zwiększenia, w tym:
3,6
4,6
przekwalifikowanie z rzeczowych aktywów trwałych
3,6
4,6
zmniejszenia, w tym:
-0,9
-5,1
sprzedaż
-0,9
-4,9
przekwalifikowanie do rzeczowych aktywów trwałych
-
-0,2
zmiana wartości godziwej, w tym:
-0,5
-
uwzględniona w rachunku zysków i strat*
-0,5
-
Wartość na koniec okresu
2,2
0,0
*) w linii koszty działania , w pozycji szczegółowej koszty utrzymania budynków i wycen nieruchomości do wartości godziwej
81
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
26.1. Jakość pozostałych aktywów finansowych
2022
2021
brutto
odpis
netto
brutto
odpis
netto
aktywa w Etapie 1
24,9
0,0
24,9
14,7
0,0
14,7
aktywa w Etapie 3
44,0
-44,0
0,0
42,6
-42,6
0,0
Razem
68,9
-44,0
24,9
57,3
-42,6
14,7
Zmiana odpisu na oczekiwane straty kredytowe
2022
2021
Etap 1
Etap 3
Razem
Etap 1
Etap 3
Razem
Odpis na początek okresu
0,0
42,6
42,6
0,0
41,0
41,0
Zmiany w okresie, w tym:
0,0
1,4
1,4
0,0
1,6
1,6
dowiązanie odpisu na oczekiwane straty kredytowe
0,0
7,0
7,0
0,0
6,6
6,6
usunięcie ze sprawozdania z sytuacji finansowej w wyniku umorzenia
0,0
-0,8
-0,8
0,0
-1,9
-1,9
usunięcie ze sprawozdania z sytuacji finansowej z tytułu spłaty
0,0
-4,8
-4,8
0,0
-3,1
-3,1
Odpis na koniec okresu
0,0
44,0
44,0
0,0
42,6
42,6
Uzgodnienie wartości bilansowej brutto
2022
2021
Etap 1
Etap 3
Razem
Etap 1
Etap 3
Razem
Wartość bilansowa brutto na początek okresu
14,7
42,6
57,3
17,7
41,0
58,7
Zmiany w okresie, w tym:
10,2
1,4
11,6
-3,0
1,6
-1,4
transfer do Etapu 3
-7,0
7,0
0,0
-6,6
6,6
0,0
usunięcie ze sprawozdania z sytuacji finansowej z tytułu umorzenia
0,0
-0,8
-0,8
0,0
-1,9
-1,9
rozpoznanie nowych instrumentów finansowych, spłaty i inne
17,2
-4,8
12,4
3,6
-3,1
0,5
Wartość bilansowa brutto na koniec okresu
24,9
44,0
68,9
14,7
42,6
57,3
27. Zobowiązania wobec innych banków
2022
2021
Rachunki bieżące
491,0
413,4
Depozyty międzybankowe
81,5
3 553,9
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu
0,0
1 991,4
Przyjęte depozyty zabezpieczające typu call
80,0
242,2
Pozostałe zobowiązania
5,2
15,5
Razem
657,7
6 216,4
Zobowiązania wobec innych banków według terminów zapadalności
2022
2021
bez określonego terminu
493,1
414,6
do 1 miesiąca
100,3
5 799,6
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
23,4
2,2
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
40,9
0,0
Razem
657,7
6 216,4
82
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
28. Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
2022
2021
Wycena instrumentów pochodnych
1 602,3
949,0
Pozostałe zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym:
601,5
730,6
zobowiązania z tytułu krótkiej pozycji papierów wartościowych
437,3
486,2
zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
164,2
244,4
transakcje z przyrzeczeniem odkupu
164,2
244,4
Razem
2 203,8
1 679,6
Szczegółowe ujawnienia na temat wartości nominalnych instrumentów pochodnych oraz ich wyceny w podziale na poszczególne typy instrumentów pochodnych zostały zaprezentowane w nocie objaśniającej 17 . Wycena instrumentów pochodnych .
Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy (z wyłączeniem wyceny instrumentów pochodnych) według terminów zapadalności
2022
2021
do 1 miesiąca
164,2
244,4
powyżej 1 roku do 5 lat
263,6
211,5
powyżej 5 lat
173,7
274,7
Razem
601,5
730,6
29. Zobowiązania wobec klientów
2022
2021
Depozyty, w tym:
189 275,9
168 564,1
Bankowość korporacyjna
84 775,4
69 135,5
depozyty bieżące
53 794,4
55 863,3
depozyty oszczędnościowe
18 060,1
12 478,2
depozyty terminowe
12 920,9
794,0
Bankowość detaliczna
104 500,5
99 428,6
depozyty bieżące
27 265,1
28 641,5
depozyty oszczędnościowe
69 381,1
69 286,6
depozyty terminowe
7 854,3
1 500,5
Pozostałe zobowiązania, w tym:
2 966,7
1 540,0
zobowiązania z tytułu zabezpieczeń pieniężnych
743,8
476,3
depozyty zabezpieczające typu call
11,4
12,5
inne
2 211,5
1 051,2
Razem
192 242,6
170 104,1
Zobowiązania wobec klientów według terminów zapadalności
2022
2021
bez określonego terminu
169 385,2
167 896,1
do 1 miesiąca
12 393,1
1 064,7
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
5 201,5
455,5
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
5 224,5
651,0
powyżej 1 roku do 5 lat
38,1
35,4
powyżej 5 lat
0,2
1,4
Razem
192 242,6
170 104,1
83
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
30. Zobowiązania podporządkowane
Bank posiada w swoim bilansie dwie pożyczki podporządkowane wynikające z umów z podmiotem dominującym, tj. z ING Bank N.V. z siedzibą w Amsterdamie. Są to:
Umowa zawarta 30 października 2018 roku na kwotę 100,0 mln EUR. Po podpisaniu umowy pożyczki Bank wystąpił do KNF z wnioskiem o zgodę na zaliczenie kwoty pożyczki do kapitału Tier 2. Uzyskanie zgody nastąpiło 30 stycznia 2019 roku.
Umowa zawarta w 30 września 2019 roku na kwotę 250,0 mln EUR. Po podpisaniu umowy pożyczki Bank wystąpił do KNF z wnioskiem o zgodę na zaliczenie kwoty pożyczki do kapitału Tier 2. Uzyskanie zgody nastąpiło 28 listopada 2019 roku.
Wszystkie pożyczki zostały udzielone na okres 10 lat. Bank ma prawo do wcześniejszej spłaty każdej z nich po upływie 5 lat, pod warunkiem uzyskania stosownej zgody Komisji Nadzoru Finansowego. Odsetki od wszystkich pożyczek są płatne kwartalnie według stawki EURIBOR 3M powiększonej o marżę (1,22% dla pożyczki z roku 2018 i 1,66% dla pożyczki z roku 2019). Warunki finansowe pożyczek nie odbiegają od warunków rynkowych.
Na koniec 2022 roku wartość bilansowa pożyczek podporządkowanych wynosiła łącznie 1 643,9 mln zł (1 610,3 mln zł na koniec 2021 roku).
31. Rezerwy
2022
2021
Rezerwa na zobowiązania pozabilansowe
107,9
78,6
Rezerwa na odprawy emerytalne
70,2
69,4
Rezerwa na sprawy sporne
33,7
42,4
Rezerwa na restrukturyzację
49,4
67,6
Rezerwa na ryzyko prawne kredytów hipotecznych w walutach obcych*
53,7
37,6
Inne rezerwy
32,9
36,8
Razem
347,8
332,4
*) Prezentowane za rok 2022 i 2021 wartości stanowią rezerwę dotyczącą kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF usuniętych ze sprawozdania z sytuacji finansowej. W odniesieniu do kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF ujętych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, Bank szacuje korektę wartości bilansowej brutto i ujmuje ją w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, w pozycji Kredyty i inne należności udzielone klientom. W rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości , w punkcie 3.6 . Odpisy i rezerwy portfelowe związane z portfelem kredytów hipotecznych indeksowanych do kursu franka szwajcarskiego zaprezentowano zmianę stanu w roku 2022 i 2021 zarówno rezerwy jak i korekty wartości bilansowej brutto z tytułu ryzyka prawnego kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF.
W tabelach poniżej zostały zaprezentowane zmiany stanu poszczególnych rezerw w roku 2022 oraz 2021.
84
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
Rezerwa na zobowiązania pozabilansowe
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Ogółem
Rezerwa
na odprawy emerytalne
Rezerwa
na sprawy sporne
Rezerwa
na restrukturyzację
Rezerwa
na ryzyko prawne
Inne
rezerwy
Razem
Saldo na początek okresu
32,8
22,4
23,4
78,6
69,4
42,4
67,6
37,6
36,8
332,4
utworzenia i rozwiązania w okresie
6,5
31,6
-8,8
29,3
4,5
22,9
-
21,4
-
78,1
reklasyfikacja ze względu na całkowitą spłatę kredytów
-
-
-
0,0
-
-
-
3,0
-
3,0
wykorzystanie
-
-
-
0,0
-
-31,6
-18,2
-8,3
-3,9
-62,0
zyski i straty aktuarialne
-
-
-
0,0
-3,7
-
-
-
-
-3,7
Saldo na koniec okresu
39,3
54,0
14,6
107,9
70,2
33,7
49,4
53,7
32,9
347,8
Przewidywany okres rozliczenia rezerwy:
do 1 roku
0,0
5,4
13,6
4,1
0,0
6,5
29,6
powyżej 1 roku
107,9
64,8
20,1
45,3
53,7
26,4
318,2
2021
Rezerwa na zobowiązania pozabilansowe
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Ogółem
Rezerwa
na odprawy emerytalne
Rezerwa
na sprawy sporne
Rezerwa
na restrukturyzację
Rezerwa
na ryzyko prawne
Inne
rezerwy
Razem
Saldo na początek okresu
38,5
14,3
34,1
86,9
59,4
21,2
48,6
11,8
22,9
250,8
utworzenia i rozwiązania w okresie
-5,7
8,1
-10,9
-8,5
2,7
21,5
30,8
13,2
16,2
75,9
reklasyfikacja ze względu na całkowitą spłatę kredytów
-
-
-
0,0
-
-
-
14,3
-
14,3
wykorzystanie
-
-
-
0,0
-
-0,3
-11,8
-1,7
-2,3
-16,1
zyski i straty aktuarialne
-
-
-
0,0
7,3
-
-
-
-
7,3
inne
-
-
0,2
0,2
-
-
-
-
-
0,2
Saldo na koniec okresu
32,8
22,4
23,4
78,6
69,4
42,4
67,6
37,6
36,8
332,4
Przewidywany okres rozliczenia rezerwy:
do 1 roku
0,0
4,2
24,2
31,1
0,0
8,8
68,3
powyżej 1 roku
78,6
65,2
18,2
36,5
37,6
28,0
264,1
85
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Rezerwa na odprawy emerytalne
Rezerwy na odprawy emerytalne szacowane są na podstawie wyceny aktuarialnej z zastosowaniem stopy dyskonta, którą na koniec roku 2022 przyjęto na poziomie 7% (2,8% na koniec roku 2021). Rezerwa będąca efektem wyceny aktuarialnej ujmowana jest i aktualizowana w okresach rocznych.
Poniższa tabela prezentuje zmianę stanu zobowiązania ujętego w bilansie.
2022
2021
Saldo na początek okresu
69,4
59,4
Koszty ujęte w rachunku zysków i strat, z tego:
6,3
4,4
koszt bieżącego zatrudnienia
4,4
3,7
koszty odsetek
1,9
0,7
Zyski i straty aktuarialne
-3,7
7,3
Wypłacone świadczenia
-1,8
-1,7
Saldo na koniec okresu
70,2
69,4
Rezerwa na sprawy sporne
Wartość postępowań dotyczących zobowiązań lub wierzytelności toczących się w 2022 roku nie przekroczyła 10% kapitałów własnych Banku. W ocenie Banku żadne z pojedynczych postępowań toczących się w roku 2022 przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub organem administracji publicznej, jak również wszystkie postępowania łącznie nie stwarzają zagrożenia dla płynności finansowej Banku.
Rezerwa na restrukturyzację
Rezerwa na restrukturyzację została utworzona w wyniku zapoczątkowanej w 2016 roku transformacji Banku. Efektem będzie stopniowa redukcja zatrudnienia w wyniku m.in. przejścia na kanały zdalne, cyfryzacji i automatyzacji procesów oraz dalszej redukcji liczby oddziałów. Przewiduje się, że rezerwa zostanie wykorzystana w latach 2023 i 2024.
Ryzyko prawne związane z portfelem kredytów indeksowanych do CHF
Istotne założenia dotyczące kalkulacji kwoty korekty wartości bilansowej brutto wynikającej z ryzyka prawnego dla portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz kwoty rezerw dotyczących kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF usuniętych już ze sprawozdania z sytuacji finansowej na 31 grudnia 2022 roku opisano w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości , w punkcie 3.6 .
Do tej pory do Banku nie wpłynął żaden pozew zbiorowy, jak również żadna z klauzul stosowanych przez Bank w umowach nie została wpisana do rejestru klauzul niedozwolonych.
Poniżej przedstawiono najistotniejsze ustalenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (TSUE) oraz Sądu Najwyższego (SN) w ostatnich latach, w sprawie umów o kredyty indeksowane lub denominowane do walut obcych.
3 października 2019 roku TSUE wydał wyrok, który dotyczył możliwych konsekwencji uznania przez sąd krajowy abuzywności danego postanowienia umownego. Trybunał potwierdził, że ocena umowy nie powinna odbywać się w sposób automatyczny. To do sądu krajowego należy ocena, czy po stwierdzeniu abuzywności danego postanowienia umowa – zgodnie z prawem krajowym - nie może dalej obowiązywać bez takiego postanowienia. Ocena potencjalnych skutków dla konsumenta stwierdzenia nieważności danej umowy kredytowej również należy do sądu krajowego.
7 maja 2021 roku Izba Cywilna SN w składzie 7 sędziów podjęła uchwałę, nadając jednocześnie tej uchwale moc zasady prawnej, co oznacza, że będzie miała ona wpływ na linię orzeczniczą sądów. SN uznał, że postanowienie uznawane za abuzywne (bezskuteczne) od początku nie jest wiążące. Ponadto, zgodnie z tą uchwałą, jeśli sąd uzna umowę kredytową za nieważną, każda ze stron rozlicza się osobno. Tym samym SN podtrzymuje stanowisko, iż roszczenia banku i konsumenta są niezależne i nie ulegają automatycznie wzajemnej kompensacji. SN nie przesądził, że każda umowa kredytu indeksowanego lub denominowanego powinna zostać unieważniona. Stwierdzenie abuzywności postanowienia umownego powinno bowiem co do zasady skutkować zastosowaniem przez sądy krajowe takich rozwiązań, które przywracają równowagę. Według SN umowa powinna być uznana za definitywnie bezskuteczną, jeżeli konsument – należycie poinformowany o skutkach – nie wyrazi zgody na związanie postanowieniem uznanym za abuzywne.
11 maja 2021 roku odbyło się posiedzenie pełnego składu Izby Cywilnej SN. Podczas posiedzenia miał zostać rozpoznany wniosek Pierwszego Prezesa SN z 29 stycznia 2021 roku o podjęcie uchwały w przedmiocie zagadnień prawnych dotyczących tematyki kredytów denominowanych i indeksowanych w walutach obcych, takich jak:
czy możliwe jest przyjęcie w umowie kredytowej innego sposobu określenia kursu waluty obcej wynikającego z przepisów prawa lub zwyczaju,
czy w razie niemożliwości przyjęcia kursu waluty obcej wynikającego z przepisów prawa lub zwyczaju, umowa może wiązać w pozostałym zakresie,
czy w razie nieważności lub bezskuteczności umowy, powstają odrębne roszczenia stron umowy czy też powstaje jedno skompensowane świadczenie,
86
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
czy w razie nieważności lub bezskuteczności umowy, stronie (stronom) przysługuje żądanie wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych przez drugą stronę.
Izba Cywilna SN odroczyła posiedzenie bezterminowo. Do dnia zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego posiedzenie nadal się nie odbyło.
Wyrok SN może mieć wpływ na założenia przyjęte w modelu szacowania przez Bank korekt wartości bilansowej brutto wynikających z ryzyka prawnego dla portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz rezerw dotyczących ryzyka prawnego dla kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF usuniętych już ze sprawozdania z sytuacji finansowej.
Z informacji przekazywanych przez pełnomocników reprezentujących banki w sporach frankowych wynika, że w wielu sądach ukształtowała się praktyka polegająca na zaniechaniu badania przesłanek abuzywności klauzul waloryzacyjnych. Coraz więcej sędziów stoi na stanowisku, że zostało już przesądzone, że jeśli klauzula waloryzacyjna odsyła do tabeli kursowej banku to jest ona abuzywna. Dlatego sędziowie rezygnują z oceny danego, konkretnego postanowienia umownego, a ich rozważania koncentrują się jedynie na analizie, czy umowa może dalej być wykonywana bez tego postanowienia. Orzeczenia pokazują, że najczęściej sądy nie widzą takiej możliwości i stwierdzają nieważność umowy kredytu. Powyższa praktyka przejawia się we wzroście liczby przegranych przez banki spraw sądowych na przestrzeni ostatnich trzech lat.
8 września 2022 roku TSUE wydał wyrok dotyczący kredytów hipotecznych denominowanych w walucie obcej. Wyrok ten potwierdził stanowisko przedstawione już przez Trybunał w przeszłości tj. w wyroku z 3 października 2019 roku, zgodnie z którym, jeśli konsument się temu sprzeciwia, sąd krajowy nie może zastąpić nieuczciwego postanowienia umownego dotyczącego kursu wymiany przepisem dyspozytywnym prawa krajowego. Sąd krajowy nie może też usunąć wyłącznie elementu warunku umownego, który nadaje mu rzeczywiście nieuczciwy charakter, pozostawiając pozostałą jego część skuteczną, jeżeli takie usunięcie sprowadzałoby się do zmiany treści tego warunku, które ma wpływ na jego istotę. Jeżeli umowa kredytu nie może dalej obowiązywać bez postanowienia zawierającego nieuczciwy warunek, należy stwierdzić jej bezwzględną nieważność. Trybunał stwierdził też, że bieg przedawnienia roszczeń klienta może rozpocząć się dopiero z chwilą, gdy konsument dowiedział się o nieuczciwych warunkach umowy. Data podpisania umowy nie ma żadnego znaczenia.
16 lutego 2023 roku Rzecznik Generalny TSUE wydał opinię w sprawie dotyczącej odpowiedzi na pytanie sądu odsyłającego dotyczące tego, czy przepisy prawa UE stoją na przeszkodzie wykładni sądowej przepisów krajowych, zgodnie z którą, w przypadku uznania, że umowa kredytu zawarta przez bank i konsumenta jest od początku
nieważna z powodu zawarcia w niej nieuczciwych warunków umownych, strony oprócz zwrotu pieniędzy zapłaconych w wykonaniu tej umowy (bank – kapitału kredytu, konsument – rat, opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych) oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty, mogą domagać się także jakichkolwiek innych świadczeń, w tym należności (w szczególności wynagrodzenia, odszkodowania, zwrotu kosztów lub waloryzacji świadczenia).
Rzecznik Generalny wskazał, że Dyrektywa 93/13 nie reguluje tego, jak powinny rozliczyć się strony umowy o kredyt indeksowany, jeśli zostanie ona uznana za nieważną. Dlatego odpowiedzi na pytanie, czy konsument może żądać od banku zwrotu kosztów korzystania z zapłaconych rat, poszukiwać należy w prawie krajowym. Jeśli prawo krajowe dopuszcza takie roszczenie konsumenta, to Dyrektywa nie stoi temu na przeszkodzie. Co do roszczeń banku Rzecznik wskazał, że Dyrektywa 93/13 stoi na przeszkodzie tym roszczeniom.
Opinia Rzecznika nie przesądza rozstrzygnięcia ani nie jest wiążąca dla TSUE. Wyrok TSUE może więc być inny niż proponuje Rzecznik.
Program ugód
Od 25 października 2021 roku Bank oferuje możliwość zawierania przez kredytobiorców dobrowolnych ugód zgodnie z przedstawioną w grudniu 2020 roku przez Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego propozycją. Klienci Banku mają możliwość złożenia wniosku o mediacje poprzez Centrum Mediacji Sądu Polubownego Komisji Nadzoru Finansowego. Z procesu mediacji mogą skorzystać klienci, którzy posiadają w Banku mieszkaniowy kredyt hipoteczny lub mieszkaniowy kredyt budowlano-hipoteczny indeksowany kursem CHF z przeznaczeniem na własne cele mieszkaniowe, z wyłączeniem pożyczek hipotecznych oraz ww. kredytów, gdzie jednym z celów kredytowania była konsolidacja zobowiązań innych niż mieszkaniowe. Umowę o mediacje można podpisać wyłącznie dla jednego z posiadanych aktywnych kredytów mieszkaniowych. Konwersja następuje na zasadach przedstawionych przez Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego. Szczegółowe zasady rozliczenia kredytu oraz ustalenie rodzaju oprocentowania na przyszłość są przedmiotem ustaleń w procesie mediacji przed KNF zgodnie z aktualną ofertą ugód oferowanych przez Bank.
Od momentu uruchomienia programu ugód do końca 2022 roku klienci złożyli 1 236 wniosków o ugodę a Bank zawarł 459 ugód w ramach programu.
87
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Inne rezerwy
Rezerwa na zwroty prowizji od przedpłaconych kredytów konsumenckich
11 września 2019 roku TSUE ogłosił wyrok w sprawie umów o kredyt konsumencki. Szczegółowe informacje na temat wyroku oraz związanego z nim stanowiska Prezesa UOKIK przedstawiono w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości , w punkcie 3.8 . )
9 października 2019 roku zostało Bankowi doręczone zawiadomienie o wszczęciu przez UOKIK postępowania wyjaśniającego i wezwanie do udzielenia informacji odnoszących się do produktów bankowych będących w ofercie od 16 maja 2016 roku, do których znajdują zastosowanie przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, w tym art. 49 tej ustawy. Postępowanie wyjaśniające dotyczy rozliczania przez Bank zwrotów prowizji w przypadkach przedterminowych spłat kredytów konsumenckich. Bank przekazał do UOKIK żądane informacje pismem z 29 października 2019 roku. 24 grudnia 2019 roku zostało Bankowi doręczone kolejne pismo UOKIK w tym samym postępowaniu z wnioskiem o udzielenie dodatkowych informacji. Bank odpowiedział pismem z dnia 3 stycznia 2020 roku.
Bank monitoruje wpływ wyroków TSUE na zachowania kredytobiorców, praktykę i orzecznictwo polskich sądów w tych sprawach oraz na bieżąco dokonuje oceny prawdopodobieństwa wypływu środków pieniężnych w odniesieniu do kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF oraz zwrotów prowizji z tytułu kredytów konsumenckich.
Postępowania prowadzone przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)
Postępowanie w sprawie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów dotyczące nieautoryzowanych transakcji
22 czerwca 2021 UOKiK wszczął wobec Banku postępowanie wyjaśniające dotyczące odpowiedzi udzielanych przez Bank na zgłoszenia klientów o nieautoryzowanych transakcjach, w tym zwrotów kwot transakcji w terminie D+1. W toku postępowania Bank wielokrotnie przedstawiam wymagane przez Urząd wyjaśnienia i dokumenty.
22 listopada 2022 Bank otrzymał zawiadomienie UOKiK o wszczęciu postępowania w sprawie praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów wraz z wnioskiem o ustosunkowanie się do następujących zarzutów:
1) niedokonywanie zwrotów na rzecz konsumentów w terminie D+1 od chwili zgłoszenia przez konsumenta żądania zwrotu nieautoryzowanej transakcji lub przywrócenia rachunku do stanu jaki istniałby, gdyby nie miała miejsce nieautoryzowana transakcja płatnicza; wyjątkiem zdaniem UOKiK mogą być tylko sytuacje, gdy
Bank zawiadamia organy ścigania o podejrzeniu dokonania przez konsumenta przestępstwa albo upływ 13 miesięcy od dnia obciążenia rachunku lub dnia, w którym transakcja miała być wykonana; UOKiK twierdzi, że powyższe może naruszać art. 46 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych i godzić w zbiorowe interesy konsumentów, a w konsekwencji stanowić praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów;
2) przekazywanie w odpowiedzi na reklamację informacji mogących wprowadzić w błąd poprzez sugestię, że posłużenie się indywidualnymi danymi uwierzytelniającymi oznacza poprawne uwierzytelnienie, a to z kolei oznacza wykazanie poprawnej autoryzacji transakcji, co może wprowadzać konsumentów w błąd odnośnie obowiązków przedsiębiorcy na tle art. 46 ww. ustawy oraz rozkładu ciężaru dowodu, że transakcja płatnicza została autoryzowana - co, zdaniem UOKiK, może stanowić nieuczciwą praktykę rynkową i godzić w zbiorowe interesy konsumentów, a konsekwencji stanowić praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów;
3) przekazywanie konsumentom, w odpowiedzi na reklamację, wprowadzającej w błąd, nieprawdziwej informacji o prawidłowej autoryzacji transakcji przy jednoczesnym wskazywaniu na brak zgody konsumentów na dokonanie transakcji (tj. na brak autoryzacji) w postaci wskazania, że klient doprowadził do transakcji w wyniku naruszenia jednego z obowiązków, o których mowa w art. 42 ww. ustawy, przez co ponosi on pełną odpowiedzialność za reklamowaną transakcję, a odzyskanie środków jest możliwe w wyniku działania organów ścigania na wniosek poszkodowanego, co może stanowić nieuczciwą praktykę rynkową, a konsekwencji stanowić praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.
16 stycznia 2023 Bank wystosował do UOKiK pismo w postępowaniu zawierające bardzo obszerne wyjaśnienie stanowiska oddalającego wyżej opisane zarzuty wskazując zarówno prawidłową, zdaniem Banku, wykładnię przepisów ustawy o usługach płatniczych, jak i dokonując analizy określonych przypadków opisanych w postanowieniu przez UOKiK.
Na 31 grudnia 2022 roku Bank nie zidentyfikował przesłanek do utworzenia rezerw z tego tytułu.
Postępowanie w sprawie postanowień przewidujących możliwość zmiany wzorca umownego, umowy lub tabeli opłat i prowizji z ważnych przyczyn, tzw. klauzul modyfikacyjnych
1 kwietnia 2019 roku Prezes UOKiK wszczął z urzędu postępowanie w sprawie o uznanie wzorca umowy za niedozwolony w zakresie postanowień umownych, które mogą naruszać art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Postępowanie dotyczy postanowień przewidujących możliwość zmiany wzorca umownego, umowy lub tabeli opłat i prowizji z ważnych przyczyn, tzw. klauzul modyfikacyjnych.
Zakres postępowania odnosi się do zapisów w różnych ogólnych warunkach umów, regulaminach oraz umowach zawieranych z konsumentami: dla pożyczek pieniężnych, limitu zadłużenia w koncie, udzielania i spłaty kredytów
88
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
w rachunku brokerskim, korzystanie z karty kredytowej – w wersji obowiązującej od 7 marca 2016 roku; dla rachunków oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz oszczędnościowych – w wersji obowiązującej od 9 listopada 2015 roku; dla prowadzenia rachunków płatniczych – w wersji obowiązującej od 6 sierpnia 2018 roku; dla kart przedpłaconych – w wersji obowiązującej od 1 stycznia 2016 roku.
W ocenie Prezesa UOKiK analizowane klauzule modyfikacyjne mogą stanowić niedozwolone postanowienia umowne ze względu na:
możliwość jednostronnej zmiany ogólnych warunków umowy co do jej istotnych postanowień, w zakresie umów umożliwiających generowanie zadłużenia po stronie konsumentów, zawartych na czas oznaczony,
ogólny, niedoprecyzowany charakter przesłanek jednostronnej zmiany umowy, który nie daje konsumentom możliwości ich poprawnej weryfikacji, a w niektórych zapisach brak ograniczeń czasowych co do zakresu zmian,
brak zapisów dotyczących możliwości kontynuowania umowy zawartej na czas oznaczony dotyczącej kredytowania potrzeb konsumentów na dotychczasowych zasadach w przypadku niezaakceptowania jednostronnych propozycji zmian kierowanych ze strony Banku.
Pismem z 13 maja 2021 roku UOKiK zawiadomił Bank o zakończeniu zbierania materiału dowodowego. UOKiK zdecydował o przedłużeniu terminu zakończenia postępowania do 30 kwietnia 2023 roku.
Na 31 grudnia 2022 roku Bank nie zidentyfikował przesłanek do utworzenia rezerw z tego tytułu.
Postępowanie w sprawie zarzutu praktyk ograniczających konkurencję na rynku usług acquiringowych związanych z płatnościami za pomocą kart płatniczych w Polsce
Po przeprowadzeniu przeciwko ING Bankowi Śląskiemu S.A. oraz innym bankom postępowania antymonopolowego, na wniosek Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji – Związek Pracodawców (POHiD), Prezes UOKiK wydał 29 grudnia 2006 roku decyzję stwierdzającą, że Bank dopuścił się praktyk ograniczających konkurencję. Za ograniczającą konkurencję UOKiK uznał praktykę polegającą na uczestniczeniu przez różne polskie banki, w tym Bank, w porozumieniu ograniczającym konkurencję na rynku usług acquiringowych związanych z regulowaniem zobowiązań konsumentów wobec akceptantów, z tytułu płatności za nabywane przez konsumentów towary i usługi, za pomocą kart płatniczych na terytorium Polski poprzez wspólne ustalanie wysokości stawek opłaty interchange pobieranej od transakcji dokonywanych kartami systemu Visa i MasterCard w Polsce. W związku ze stwierdzeniem praktyk ograniczających konkurencję UOKiK nałożył kary pieniężne, w tym na Bank w kwocie 14,1 mln zł.
Od decyzji tej m.in. Bank złożył odwołanie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK). Wyrokiem 12 listopada 2008 SOKiK zmienił decyzję UOKiK, w ten sposób, że nie stwierdził praktyki ograniczającej konkurencję. 22 kwietnia 2010 roku wyrok ten został uchylony wyrokiem Sądu Apelacyjnego, który przekazał sprawę SOKiK do ponownego rozpoznania. 27 kwietnia 2021 roku akta głównej sprawy dotyczącej opłaty interchange zostały przekazane do SOKiK. Po wymianie pism procesowych między stronami, 29 listopada 2022 roku odbyła się rozprawa.
Ze względu na brak ostatecznych rozstrzygnięć kwota zwróconej kary nie została ujęta w rachunku zysków i strat. Na 31 grudnia 2022 roku Bank utrzymuje rezerwę w wysokości 14,1 mln zł.
Postępowania KNF
12 października 2018 roku Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) nałożyła na Bank karę pieniężną w wysokości 500 tysięcy złotych, na podstawie art. 232 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, w brzmieniu sprzed zmiany dokonanej ustawą z dnia 31 marca 2016 roku, w związku z naruszeniem obowiązków depozytariusza określonych w art. 72 ustawy w związku z pełnieniem przez Bank funkcji depozytariusza funduszu Inventum Premium SFIO oraz Inventum Parasol FIO z wydzielonymi subfunduszami.
W toku ponownego rozpatrywania sprawy KNF potwierdziła zaistniałe naruszenia oraz nie zidentyfikowała okoliczności przemawiających za obniżeniem kary.
W związku z postępowaniem, w grudniu 2018 utworzona została rezerwa w wysokości 0,5 mln zł. Bank zapłacił orzeczoną karę w 3 kwartale 2020 roku. 1 października 2020 Bank zaskarżył przedmiotową decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Wyrokiem z 7 kwietnia 2021 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny uchylił decyzję z 12 października 2018 roku oraz decyzję KNF z 12 sierpnia 2020 roku utrzymującą tę decyzję w mocy.
KNF złożyła skargę do NSA 27 lipca 2021 roku. 25 sierpnia 2021 Bank wniósł odpowiedź na przedmiotową skargę. Termin rozprawy przed NSA nie został ustalony.
17 czerwca 2020 postanowieniem, doręczonym 1 lipca 2020 roku, Komisja Nadzoru Finansowego KNF) wszczęła postępowanie administracyjne w przedmiocie nałożenia kary na ING Bank Śląski S.A., w związku z podejrzeniem naruszeniem obowiązków depozytariusza określonych w art. 72 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w związku z pełnieniem przez Bank funkcji depozytariusza funduszu Trigon Polskie Perły FIZ, Opera MP FIZ, Opera SFIO Subfundusz Alfa-plus, Trigon Profit XX NS FIZ, Trigon Profit XXI NS FIZ, Trigon Profit XXII NS FIZ , Trigon Profit XXIII NS FIZ, Trigon Profit
89
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
XXIV NS FIZ oraz Altus Absolutnej Stopy Zwrotu FIZ Rynku Polskiego 2 oraz art. 9 ust. 2 wyżej wskazanej ustawy. Postępowanie zostało przedłużone do sierpnia 2021 roku, następnie do listopada 2021 roku.
Postępowanie zakończyło się 17 grudnia 2021 roku wydaniem Decyzji, na mocy której KNF nałożyła na Bank karę administracyjną w wysokości 4,3 mln zł (łącznie) za naruszenie :
1) art. 72 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 72 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi za nienależyte sprawowanie stałej kontroli czynności faktycznych i prawnych dokonywanych przez Fundusze Trigon Profit oraz z fundusz Opera MP Fundusz Inwestycyjny Zamknięty i subfundusz Opera Alfa-plus.pl wydzielony w ramach Opera Specjalistyczny Fundusz Inwestycyjny Otwarty w związku z wyceną akcji spółek Kancelaria Medius SA, Centrum Finansowe SA, SkyCash Poland SA i akcji spółki Re Development SA oraz wyceną pakietów wierzytelności,
2) art. 9 ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych w związku z wykonywaniem obowiązków depozytariusza w sposób nierzetelny i bez dochowania najwyższej staranności wynikającej z profesjonalnego charakteru prowadzonej działalności.
Kara w wysokości 4,3 mln zł została zapłacona. 21 listopada 2022 roku Bank złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zgodnie z treścią skargi Bank domaga się uchylenia Decyzji o nałożeniu kary administracyjnej w całości.
8 czerwca 2021 roku Bank otrzymał zawiadomienie Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia kary administracyjnej w związku z podejrzeniem naruszeń stwierdzonym w wyniku kontroli przeprowadzonej w dniach 20-24 maja 2019 w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
20 stycznia 2022 roku Bank otrzymał decyzję, na mocy której KNF nałożyła na Bank karę administracyjną w wysokości 3,0 mln zł za naruszenia dotyczące:
1) nieprawidłowego zastosowania środków bezpieczeństwa finansowego obejmujących bieżące monitorowanie stosunków gospodarczych klienta,
2) braku bieżącego stosowania oraz odpowiedniego zintensyfikowania środków bezpieczeństwa finansowego w przypadkach wyższego ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,
3) braku dokumentacji zastosowanych środków bezpieczeństwa finansowego mających na celu badanie źródła pochodzenia środków finansowych oraz majątków klientów segmentu Private Banking.
W 2022 roku Bank zapłacił wspomnianą karę administracyjną.
Pozostałe postępowania
27 czerwca 2021 roku Bank otrzymał zawiadomienie Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF) o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia kary administracyjnej w związku z podejrzeniem naruszenia obowiązków wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu stwierdzonym w ramach kontroli przeprowadzonej w Banku w okresie od 16 listopada 2020 roku do 7 marca 2021 roku. 31 sierpnia 2022 roku Bank otrzymał decyzję, na mocy której GIIF nałożył na Bank karę administracyjną w wysokości 21,7 mln zł za naruszenia dotyczące:
1) stosowania i dokumentowania środków bezpieczeństwa, niezbędnych do budowania wiedzy o kliencie i oceny ryzyka oraz
2) przekazywania do GIIF pełnych informacji dotyczących płatności, wymaganych art. 72 oraz art.76 Ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
W 2022 roku Bank zapłacił wspomnianą karę administracyjną.
23 stycznia 2020 roku Bank otrzymał od Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (Prezes UODO) informację o kontroli zgodności przetwarzania danych osobowych z przepisami o ochronie danych osobowych, tj. rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) oraz ustawą z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych. 9 grudnia 2021 roku Bank otrzymał zawiadomienie Prezesa UODO o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w tym obszarze. Bank w toku postępowania podejmuje wymagane prawem działania.
Na 31 grudnia 2022 roku Bank nie zidentyfikował przesłanek do utworzenia rezerw z tego tytułu.
90
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
32. Inne zobowiązania
2022
2021
Rozliczenia międzyokresowe, w tym:
895,8
838,7
z tytułu świadczeń pracowniczych
307,3
319,5
w tym program zmiennych składników wynagrodzeń
56,9
83,0
z tytułu prowizji
190,0
177,5
z tytułu kosztów działania
398,5
341,7
Pozostałe zobowiązania, w tym:
3 531,3
1 671,6
zobowiązania z tytułu leasingu
400,0
320,2
rozrachunki międzybankowe
2 355,9
709,1
rozrachunki z dostawcami
111,0
86,3
rozrachunki publiczno-prawne
154,1
109,7
zobowiązanie do zapłaty na fundusz gwarancyjny BFG
171,6
155,5
zobowiązanie do zapłaty na fundusz przymusowej restrukturyzacji BFG
199,0
148,0
pozostałe
139,7
142,8
Razem
4 427,1
2 510,3
w tym zobowiązania finansowe
3 531,3
1 671,6
91
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
33. Kapitał własny
33.1. Kapitał akcyjny
Kapitał akcyjny Banku wynosi 130.100.000,00 zł i dzieli się na:
92.600.000 akcji zwykłych na okaziciela serii A o wartości nominalnej 1,00 zł każda,
37.500.000 akcji zwykłych na okaziciela serii B o wartości nominalnej 1,00 zł każda.
Każda akcja zwykła daje swojemu posiadaczowi prawo do dywidendy i jednego głosu na Walnym Zgromadzeniu. Wszystkie akcje są w pełni opłacone.
33.2. Skumulowane inne całkowite dochody
W poniższej tabeli zaprezentowano salda bilansowe skumulowanych innych całkowitych dochodów, odpowiednio na 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku. W tabelach na kolejnych stronach przedstawiono uzgodnienie zmian w skumulowanych innych całkowitych dochodach w trakcie roku 2022 i 2021.
2022
2021
Skumulowane inne całkowite dochody, w tym:
z tytułu aktywów finansowych wycenianych przez inne całkowite dochody - instrumenty dłużne, w tym:
-347,5
79,7
podatek odroczony
12,0
-42,6
podatek bieżący*
69,2
23,7
z tytułu aktywów finansowych wycenianych przez inne całkowite dochody - instrumenty kapitałowe, w tym:
78,2
115,9
podatek odroczony
-18,4
-27,2
z tytułu aktywów finansowych wycenianych przez inne całkowite dochody - kredyty, w tym:
-77,4
-315,3
podatek odroczony
18,1
25,4
z tytułu rzeczowych aktywów trwałych, w tym:
0,4
0,3
podatek odroczony
-0,1
-0,1
z tytułu zabezpieczenia przepływów pieniężnych, w tym:
-7 751,9
-2 994,5
podatek odroczony
29,6
9,9
podatek bieżący**
1 788,7
692,5
z tytułu zysków / strat aktuarialnych, w tym:
-18,5
-22,4
podatek odroczony
4,3
5,0
Razem
-8 116,7
-3 136,3
*) podatek bieżący od wyceny instrumentów dłużnych
Ze względu na to, że dłużne papiery wartościowe wchodzące w skład wszystkich portfeli stanowią łącznie własność jednego podatnika podatku dochodowego od osób prawnych (dalej „CIT”), Bank skalkulował dla wszystkich portfeli łącznie, odrębnie dla każdego papieru oraz z zastosowaniem metody FIFO wyniki podatkowe na nabyciu i zbyciu dłużnych papierów wartościowych. Metoda ustalania wyników podatkowych z tytułu nabycia/zbycia dłużnych papierów wartościowych powoduje inny, niż dla celów rachunkowych, rozkład wyników zrealizowanych w zakresie wyceny. Rachunkowa niezrealizowana wycena w skumulowanych innych całkowitych dochodach na potrzeby CIT staje się wyceną zrealizowaną, od której Bank płaci podatek bieżący. Z tego powodu dla tej części wyceny niezrealizowanej w skumulowanych innych całkowitych dochodach, która w ujęciu CIT jest zrealizowana, ewidencjonowany jest podatek bieżący.
**) podatek bieżący od wyceny instrumentów pochodnych zabezpieczających
Bank korzysta z usługi przewidzianej w regulaminie KDPW/LCH/EUREX (CCP) w zakresie podejścia do rozliczania instrumentów pochodnych stopy procentowej IRS/FRA polegającym na „rozliczaniu do rynku” (ang.: „settlement-to- market”, „STM”). Efektywna cześć powiązania zabezpieczającego wynikająca z wyceny pochodnych instrumentów zabezpieczających mimo, że jest prezentowana w innych całkowitych dochodach to z uwagi na mechanizm STM jest rozliczona gotówkowo i kwota płacona na rzecz/ otrzymana od CCP stanowi przychód/ koszt podatkowy z punktu widzenia podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Stąd w innych całkowitych dochodach ewidencjonowany jest podatek bieżący. Szczegółowe informacje na temat usługi STM zawarte są w nocie objaśniającej 17 . Wycena instrumentów pochodnych .
92
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
zmiany wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych przez inne całkowite dochody
instrumenty dłużne
instrumenty kapitałowe
kredyty
rzeczowe aktywa trwałe
zabezpieczenia
przepływów pieniężnych
zyski / straty aktuarialne
Razem
Skumulowane inne całkowite dochody - stan na początek okresu
79,7
115,9
-315,3
0,3
-2 994,5
-22,4
-3 136,3
zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
-411,3
-37,7
237,9
-
-6 064,6
-
-6 275,7
przeniesienie na wynik finansowy
-15,9
-
-
-
1 307,2
-
1 291,3
aktualizacja wyceny rzeczowych aktywów trwałych
-
-
-
0,1
-
-
0,1
zyski / straty aktuarialne
-
-
-
-
-
3,9
3,9
Skumulowane inne całkowite dochody - stan na koniec okresu
-347,5
78,2
-77,4
0,4
-7 751,9
-18,5
-8 116,7
W pozycji zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny w odniesieniu do dłużnych papierów wartościowych wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody, zaprezentowane zostały zmiany wartości godziwej tych instrumentów bez uwzględnienia zmian wynikających z wyceny z tytułu zabezpieczanego ryzyka, w zakresie pozycji objętych rachunkowością zabezpieczeń wartości godziwej.
W odniesieniu do zabezpieczenia przepływów pieniężnych:
w pozycji zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny - zaprezentowana została kwota dotycząca efektywnej części powiązania zabezpieczającego w strategii zabezpieczającej przepływy pieniężne portfela aktywów/ zobowiązań finansowych.
w pozycji przeniesienie na wynik finansowy - zaprezentowana została amortyzacja efektywnej części powiązania zabezpieczającego strategii zabezpieczającej przepływy pieniężne, w datach, w których pozycja zabezpieczana skutkuje na rachunek zysków lub strat.
Zasady odnoszące się do powyższych pozycji zostały szczegółowo opisane w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości w punkcie 13.9.1 . oraz w sekcji Zarządzanie ryzykiem i kapitałem w rozdziale III.1.10 . Rachunkowość zabezpieczeń .
2021
zmiany wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych przez inne całkowite dochody
instrumenty dłużne
instrumenty kapitałowe
kredyty
rzeczowe aktywa trwałe
zabezpieczenia
przepływów pieniężnych
zyski / straty aktuarialne
Razem
Skumulowane inne całkowite dochody - stan na początek okresu
353,4
100,8
-247,8
5,8
3 480,0
-16,6
3 675,6
zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
-248,0
22,2
-67,5
-
-5 566,7
-
-5 860,0
przeniesienie na wynik finansowy
-25,7
-
-
-
-907,8
-
-933,5
sprzedaż instrumentów kapitałowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-
-7,1
-
-
-
-
-7,1
aktualizacja wyceny rzeczowych aktywów trwałych
-
-
-
-0,3
-
-
-0,3
zbycie środków trwałych
-
-
-
-5,2
-
-
-5,2
zyski / straty aktuarialne
-
-
-
-
-
-5,8
-5,8
Skumulowane inne całkowite dochody - stan na koniec okresu
79,7
115,9
-315,3
0,3
-2 994,5
-22,4
-3 136,3
93
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
33.3. Zyski zatrzymane
2022
2021
Pozostały kapitał zapasowy
314,7
314,7
Kapitał rezerwowy
12 994,3
10 868,8
Fundusz ogólnego ryzyka
1 215,2
1 215,2
Wycena motywacyjnych programów pracowniczych
58,6
52,3
w tym podatek odroczony
-1,3
0,0
Niepodzielony wynik lat ubiegłych
0,0
506,7
Wynik roku bieżącego
1 714,4
2 308,3
Razem
16 297,2
15 266,0
2022
Pozostały kapitał zapasowy
Kapitał rezerwowy
Fundusz ogólnego ryzyka
Wycena motywacyjnych programów pracowniczych
Niepodzie-
lony wynik
lat ubiegłych
Wynik roku bieżącego
Razem
Zyski zatrzymane - stan na początek okresu
314,7
10 868,8
1 215,2
52,3
2 815,0
0,0
15 266,0
wynik netto bieżącego okresu
-
-
-
-
-
1 714,4
1 714,4
odpis z zysku na kapitał rezerwowy
-
2 125,5
-
-
-2 125,5
-
0,0
wypłata dywidendy*
-
-
-
-
-689,5
-
-689,5
wycena motywacyjnych programów pracowniczych
-
-
-
6,3
-
-
6,3
Zyski zatrzymane - stan na koniec okresu
314,7
12 994,3
1 215,2
58,6
0,0
1 714,4
16 297,2
*) W 2022 roku Bank wypłacił dywidendę z zysku za rok 2021 w kwocie 689,5 mln zł, tj. 5,30 zł na akcję.
2021
Pozostały kapitał zapasowy
Kapitał rezerwowy
Fundusz ogólnego ryzyka
Wycena motywacyjnych programów pracowniczych
Niepodzie-
lony wynik
lat ubiegłych
Wynik roku bieżącego
Razem
Zyski zatrzymane - stan na początek okresu
314,7
10 193,4
1 215,2
51,9
1 833,3
0,0
13 608,5
wynik netto bieżącego okresu
-
-
-
-
-
2 308,3
2 308,3
odpis z zysku na kapitał rezerwowy
-
675,4
-
-
-675,4
-
0,0
wypłata dywidendy*
-
-
-
-
-663,5
-
-663,5
zbycie środków trwałych
-
-
-
-
5,2
-
5,2
sprzedaż instrumentów kapitałowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-
-
-
-
7,1
-
7,1
wycena motywacyjnych programów pracowniczych
-
-
-
0,4
-
-
0,4
Zyski zatrzymane - stan na koniec okresu
314,7
10 868,8
1 215,2
52,3
506,7
2 308,3
15 266,0
*) W 2021 roku Bank wypłacił dywidendę z zysku za rok 2020 w kwocie 663,5 mln zł, tj. 5,10 zł na akcję.
Kapitał zapasowy
Kapitał zapasowy tworzy się z odpisów z zysku po opodatkowaniu, z nadwyżek osiągniętych przy wydawaniu akcji powyżej ich wartości nominalnej oraz z uiszczanych przez akcjonariuszy dopłat, z przeznaczeniem na pokrycie strat bilansowych. Decyzję o wykorzystaniu kapitału zapasowego podejmuje Walne Zgromadzenie.
Kapitał rezerwowy
Kapitał rezerwowy tworzony jest niezależnie od kapitału zapasowego z odpisów z zysku po opodatkowaniu, w wysokości uchwalonej przez Walne Zgromadzenie. Kapitał rezerwowy może być przeznaczony na pokrycie szczególnych strat i wydatków, jak również na podwyższenie kapitału zakładowego ze środków Banku. Decyzję o wykorzystaniu kapitału rezerwowego podejmuje Walne Zgromadzenie.
Fundusz Ogólnego Ryzyka
Fundusz Ogólnego Ryzyka tworzony jest na podstawie ustawy Prawo Bankowe z zysku po opodatkowaniu i jest przeznaczony na ryzyka działalności bankowej. Decyzje o użyciu funduszu podejmuje Zarząd.
94
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Wypłata dywidendy
Szczegółowe informacje nt polityki dywidendowej Banku oraz ograniczeń w wypłacie dywidendy znajdują się w niniejszym sprawozdaniu w sekcji Zarządzanie ryzykiem oraz kapitałem , w rozdziale I.1.5 . Polityka dywidendowa .
34. Struktura walutowa aktywów i zobowiązań
Poniżej zaprezentowano sprawozdanie z sytuacji finansowej oraz pozycje pozabilansowe Banku w podziale na podstawowe waluty. Do wyliczeń wartości w oryginalnej walucie zastosowano następujące kursy walut:
31.12.2022
31.12.2021
EUR
4,6899
4,5994
USD
4,4018
4,0600
CHF
4,7679
4,4484
2022
EUR
USD
CHF
pozostałe waluty
PLN
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
Razem
Aktywa
Kasa, środki w Banku Centralnym
1 810,0
315,6
67,3
177,1
40,2
5,0
1,0
29,9
2 337,6
Kredyty i inne należności udzielone innym bankom
2 803,3
4 066,0
867,0
73,1
16,6
1,5
0,3
260,3
7 204,2
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
1 699,2
75,0
16,0
54,3
12,3
0,0
0,0
123,8
1 952,3
Pochodne instrumenty zabezpieczające
65,5
73,7
15,7
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
139,2
Inwestycyjne papiery wartościowe
41 570,6
6 777,6
1 445,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
48 348,2
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
125,2
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
38,6
163,8
Kredyty i inne należności udzielone klientom
125 594,8
18 522,8
3 949,5
754,3
171,4
132,6
27,8
729,0
145 733,5
Inwestycje w jednostki zależne i stowarzyszone wyceniane metodą praw własności
1 624,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
1 624,1
Rzeczowe aktywa trwałe
926,5
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
926,5
Wartości niematerialne
393,2
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
393,2
Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego
566,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
566,0
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
1 650,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
1 650,1
Inne aktywa
110,9
4,9
1,0
4,4
1,0
0,0
0,0
0,4
120,6
Aktywa razem
178 939,4
29 835,6
6 361,6
1 063,2
241,5
139,1
29,1
1 182,0
211 159,3
95
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
EUR
USD
CHF
pozostałe waluty
PLN
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
Razem
Zobowiązania
Zobowiązania wobec innych banków
560,5
95,3
20,3
1,4
0,3
0,0
0,0
0,5
657,7
Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
1 573,0
298,1
63,6
96,9
22,0
0,1
0,0
235,7
2 203,8
Pochodne instrumenty zabezpieczające
282,1
87,4
18,6
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
369,5
Zobowiązania wobec klientów
161 372,7
24 242,7
5 169,1
5 367,2
1 219,3
67,8
14,2
1 192,2
192 242,6
Zobowiązania podporządkowane
0,0
1 643,9
350,5
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
1 643,9
Rezerwy
337,8
9,0
1,9
1,0
0,2
0,0
0,0
0,0
347,8
Inne zobowiązania
4 174,5
249,5
53,2
2,1
0,5
1,0
0,2
0,0
4 427,1
Zobowiązania razem
168 300,6
26 625,9
5 677,2
5 468,6
1 242,3
68,9
14,4
1 428,4
201 892,4
Kapitał własny
Kapitał akcyjny
130,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
130,1
Kapitał zapasowy - nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
956,3
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
956,3
Skumulowane inne całkowite dochody
-8 048,3
-68,4
-14,6
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
-8 116,7
Zyski zatrzymane
16 297,2
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
16 297,2
Kapitał własny razem
9 335,3
-68,4
-14,6
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
9 266,9
Zobowiązania i kapitał własny razem
177 635,9
26 557,5
5 662,6
5 468,6
1 242,3
68,9
14,4
1 428,4
211 159,3
Zobowiązania warunkowe udzielone
41 928,6
6 827,7
1 455,8
1 203,1
273,3
0,0
0,0
23,5
49 982,9
Zobowiązania warunkowe otrzymane
15 757,5
1 009,9
215,3
410,2
93,2
0,0
0,0
78,6
17 256,2
96
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2021
EUR
USD
CHF
pozostałe waluty
PLN
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
Razem
Aktywa
Kasa, środki w Banku Centralnym
842,0
180,0
39,1
38,1
9,4
3,1
0,7
36,8
1 100,0
Kredyty i inne należności udzielone innym bankom
2 919,2
174,9
38,0
17,4
4,3
2,6
0,6
44,3
3 158,4
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
1 270,6
65,7
14,3
56,1
13,8
8,7
2,0
137,2
1 538,3
Pochodne instrumenty zabezpieczające
142,2
108,2
23,5
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
250,4
Inwestycyjne papiery wartościowe
39 515,4
6 004,4
1 305,5
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
45 519,8
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
2 280,9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
2 280,9
Kredyty i inne należności udzielone klientom
120 983,1
12 690,1
2 759,1
826,9
203,7
479,5
107,8
2 360,9
137 340,5
Inwestycje w jednostki zależne i stowarzyszone wyceniane metodą praw własności
1 531,9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
1 531,9
Rzeczowe aktywa trwałe
815,4
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
815,4
Wartości niematerialne
356,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
356,1
Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego
730,4
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
730,4
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
1 115,8
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
1 115,8
Inne aktywa
159,9
6,2
1,3
0,4
0,1
0,0
0,0
0,2
166,7
Aktywa razem
172 662,9
19 229,5
4 180,8
938,9
231,3
493,9
111,1
2 579,4
195 904,6
97
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2021
EUR
USD
CHF
pozostałe waluty
PLN
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
w walucie
w przeliczeniu
na PLN
Razem
Zobowiązania
Zobowiązania wobec innych banków
3 932,3
2 245,2
488,2
1,2
0,3
0,0
0,0
37,7
6 216,4
Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
1 550,6
59,4
12,9
29,6
7,3
0,1
0,0
39,9
1 679,6
Pochodne instrumenty zabezpieczające
117,7
117,7
25,6
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
235,4
Zobowiązania wobec klientów
146 462,3
18 880,8
4 105,1
3 871,9
953,7
24,5
5,5
864,6
170 104,1
Zobowiązania podporządkowane
0,0
1 610,3
350,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
1 610,3
Rezerwy
326,1
4,7
1,0
1,6
0,4
0,0
0,0
0,0
332,4
Inne zobowiązania
2 346,3
155,7
33,9
6,4
1,6
1,8
0,4
0,1
2 510,3
Zobowiązania razem
154 735,3
23 073,8
5 016,8
3 910,7
963,3
26,4
5,9
942,3
182 688,5
Kapitał własny
Kapitał akcyjny
130,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
130,1
Kapitał zapasowy - nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
956,3
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
956,3
Skumulowane inne całkowite dochody
-3 209,3
73,0
15,9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
-3 136,3
Zyski zatrzymane
15 266,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
15 266,0
Kapitał własny razem
13 143,1
73,0
15,9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
13 216,1
Zobowiązania i kapitał własny razem
167 878,4
23 146,8
5 032,7
3 910,7
963,3
26,4
5,9
942,3
195 904,6
Zobowiązania warunkowe udzielone
44 428,8
5 587,9
1 214,9
1 343,1
330,8
2,3
0,5
28,0
51 390,1
Zobowiązania warunkowe otrzymane
18 002,1
1 110,5
241,4
376,4
92,7
0,0
0,0
75,0
19 564,0
98
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
35. Zobowiązania warunkowe
35.1. Zobowiązania warunkowe udzielone
2022
2021
Niewykorzystane linie kredytowe
39 044,9
41 511,7
Gwarancje
7 458,4
6 372,5
Niewykorzystane kredyty w rachunku bieżącym
1 549,7
1 563,2
Limity na kartach kredytowych
1 548,2
1 549,1
Akredytywy
381,7
393,6
Razem
49 982,9
51 390,1
Bank posiada zobowiązania do udzielenia kredytów. Na zobowiązania te składają się zatwierdzone kredyty, limity na kartach kredytowych oraz limity zadłużenia w rachunku bieżącym.
Bank wystawia gwarancje i akredytywy, które stanowią zabezpieczenie wywiązania się klientów Banku ze swoich zobowiązań wobec podmiotów trzecich. Wartości gwarancji i akredytyw pokazane w powyższej tabeli odzwierciedlają maksymalną możliwą do poniesienia stratę, jaka byłaby ujawniona na dzień bilansowy, gdyby klienci w całości nie wywiązali się ze swoich zobowiązań.
Z tytułu udzielonych zobowiązań warunkowych Bank pobiera prowizje, które są rozliczane zgodnie z charakterystyką danego instrumentu.
Zobowiązania z tytułu udzielonych gwarancji finansowych według terminów wymagalności
2022
2021
do 1 miesiąca
301,3
130,1
powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
726,0
893,7
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
3 039,2
2 380,0
powyżej 1 roku do 5 lat
2 557,4
2 112,0
powyżej 5 lat
834,5
856,7
Razem
7 458,4
6 372,5
35.2. Zobowiązania warunkowe otrzymane
2022
2021
Zobowiązania warunkowe o charakterze gwarancyjnym
16 737,4
14 663,0
Zobowiązania warunkowe dotyczące finansowania
518,8
4 901,0
Razem
17 256,2
19 564,0
Na otrzymane zobowiązania o charakterze gwarancyjnym składają się wartości zabezpieczeń do kredytów udzielonych przez Bank. Otrzymane zobowiązania dotyczące finansowania obejmują wartość depozytów i kredytów, które na moment sporządzenia sprawozdania finansowego nie spełniają kryterium ujęcia w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
36. Wartość godziwa
Wartość godziwa to kwota, za jaką składnik aktywów mógłby być wymieniony, lub zobowiązanie wykonane, pomiędzy dobrze poinformowanymi i zainteresowanymi stronami w bezpośrednio zawartej transakcji, innej niż sprzedaż pod przymusem lub likwidacja i jest najlepiej odzwierciedlona przez cenę rynkową, jeśli jest dostępna.
36.1. Aktywa i zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
W oparciu o stosowane metody ustalania wartości godziwej, poszczególne składniki aktywów/zobowiązań finansowych Bank klasyfikuje do jednej z trzech kategorii, tzw. Poziomu wyceny. Opis poszczególnych poziomów wyceny zawarty jest w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości , w punkcie 13.7 .
Poniżej zaprezentowano wartości bilansowe aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej w rozbiciu na poziomy wyceny.
99
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Aktywa finansowe, w tym:
16 216,1
1 591,7
8 388,8
26 196,6
Wycena instrumentów pochodnych
-
974,9
-
974,9
Pozostałe aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
443,3
477,6
-
920,9
dłużne papiery wartościowe, w tym:
443,3
-
-
443,3
obligacje Skarbu Państwa w PLN
441,7
-
-
441,7
obligacje Skarbu Państwa Czech w CZK
1,2
-
-
1,2
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
0,4
-
-
0,4
transakcje z przyrzeczeniem odkupu
-
477,6
-
477,6
Aktywa finansowe inne niż przeznaczone do obrotu wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym:
1,8
-
54,7
56,5
kredyty obowiązkowo wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
-
-
54,6
54,6
instrumenty kapitałowe
1,8
-
0,1
1,9
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
139,2
-
139,2
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, w tym:
15 607,2
-
120,9
15 728,1
dłużne papiery wartościowe, w tym
15 607,2
-
-
15 607,2
obligacje Skarbu Państwa w PLN
12 069,2
-
-
12 069,2
obligacje Skarbu Państwa w EUR
1 803,4
-
-
1 803,4
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
1 308,9
-
-
1 308,9
obligacje Rządu Austriackiego
425,7
-
-
425,7
instrumenty kapitałowe
-
-
120,9
120,9
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań, w tym:
163,8
-
-
163,8
obligacje Skarbu Państwa w PLN z portfela aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
125,2
-
-
125,2
obligacje Skarbu Państwa Czech w CZK z portfela aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
38,6
-
-
38,6
Kredyty wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-
-
8 213,2
8 213,2
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Zobowiązania finansowe, w tym:
437,3
2 136,0
0,0
2 573,3
Wycena instrumentów pochodnych
-
1 602,3
-
1 602,3
Pozostałe zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym:
437,3
164,2
-
601,5
zobowiązania z tytułu krótkiej pozycji papierów wartościowych
437,3
-
-
437,3
zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
-
164,2
-
164,2
transakcje z przyrzeczeniem odkupu
-
164,2
-
164,2
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
369,5
-
369,5
100
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2021
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Aktywa finansowe, w tym:
15 977,3
1 404,4
10 400,8
27 782,5
Wycena instrumentów pochodnych
-
629,3
-
629,3
Pozostałe aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
301,1
524,7
-
825,8
dłużne papiery wartościowe, w tym:
301,1
-
-
301,1
obligacje Skarbu Państwa w PLN
259,2
-
-
259,2
obligacje Skarbu Państwa Czech w CZK
41,4
-
-
41,4
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
0,5
-
-
0,5
transakcje z przyrzeczeniem odkupu
-
524,7
-
524,7
Aktywa finansowe inne niż przeznaczone do obrotu wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym:
4,7
-
78,5
83,2
kredyty obowiązkowo wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
-
-
78,4
78,4
instrumenty kapitałowe
4,7
-
0,1
4,8
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
250,4
-
250,4
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, w tym:
14 161,9
-
167,4
14 329,3
dłużne papiery wartościowe, w tym
14 161,9
-
-
14 161,9
obligacje Skarbu Państwa w PLN
11 716,3
-
-
11 716,3
obligacje Skarbu Państwa w EUR
1 022,9
-
-
1 022,9
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
941,4
-
-
941,4
obligacje Rządu Austriackiego
481,3
-
-
481,3
instrumenty kapitałowe
-
-
167,4
167,4
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań, w tym:
1 509,6
-
-
1 509,6
obligacje Skarbu Państwa w PLN z portfela aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
243,2
-
-
243,2
obligacje Skarbu Państwa w PLN z portfela aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
1 266,4
-
-
1 266,4
Kredyty wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-
-
10 154,9
10 154,9
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Zobowiązania finansowe, w tym:
486,2
1 428,8
0,0
1 915,0
Wycena instrumentów pochodnych
-
949,0
-
949,0
Pozostałe zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym:
486,2
244,4
-
730,6
zobowiązania z tytułu krótkiej pozycji papierów wartościowych
486,2
-
-
486,2
zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
-
244,4
-
244,4
transakcje z przyrzeczeniem odkupu
-
244,4
-
244,4
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
235,4
-
235,4
Przesunięcia pomiędzy poziomami wyceny
W roku 2022 podobnie jak w roku 2021 nie było przesunięć pomiędzy poziomami wyceny.
Wycena instrumentów finansowych klasyfikowanych do poziomu 2 wyceny
Do poziomu 2 wyceny Bank klasyfikuje instrumenty pochodne oraz transakcje z przyrzeczeniem odkupu.
Instrumenty pochodne
Dla transakcji o profilu nieliniowym (opcje walutowe), w zależności od typu produktu, stosuje się następujące modele:
europejska opcja waniliowa oraz europejska opcja digital – model Garmana-Kohlhagena,
europejska opcja digital – model Garmana-Kohlhagena skorygowany o call spread,
Cap/Floor (transakcje back to back) – model Bachelier.
Danymi wejściowymi do modeli są:
kurs walutowy – pozyskiwany ze strony internetowej NBP,
zmienności implikowane – pozyskiwane z Bloomberg,
krzywe rentowności analogiczne jak dla instrumentów pochodnych o charakterze liniowym.
101
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Dla instrumentów o charakterze liniowym (pozostałe instrumenty pochodne) wartość godziwa jest wyznaczana w oparciu o zdyskontowane przyszłe przepływy pieniężne na poziomie transakcji. Wartość godziwa wyznaczona w ten sposób jest wartością bieżącą tych przepływów.
Wszystkie dane wejściowe wykorzystane do konstrukcji krzywych rewaluacyjnych są informacjami obserwowanymi na rynku. Są to stopy rynku depozytowego, punkty forward, stopy FRA, stopy IRS, stopy OIS, punkty basis walutowe, punkty basis pomiędzy indeksami na zmienną stopę, kursy walutowe. Dane pochodzą z systemu Reuters i są to w większości informacje od brokerów. Jakość danych rynkowych podlega kontroli podczas dziennego procesu kontrybucji stawek rewaluacyjnych.
Instrumenty pochodne wyceniane są generalnie według koncepcji krzywych OIS z założeniem istnienia zabezpieczenia wyceny transakcji w postaci depozytu oprocentowanego stopą ESTR. Wyjątkiem są transakcje w PLN oraz CZK podlegające rozliczeniu w ramach centralnych izb rozliczeniowych (LCH, KDPW, EUREX) i transakcje bilateralne zawarte na podstawie umowy ISDA z aneksem CSA w walucie zabezpieczenia PLN lub bez aneksu. Dla tych transakcji rozliczenie NPV odbywa się w walucie oryginalnej, co ma odzwierciedlenie w stosowanych krzywych do wyceny (krzywa dyskontowa oparta na kwotowaniach IBOR, FRA oraz IRS).
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu
Wartość godziwa dla transakcji z przyrzeczeniem odkupu wyznaczana jest w oparciu o przyszłe przepływy pieniężne zdyskontowane według krzywej rentowności dla instrumentów z przepływem płatności (tzw. instrumentów cashowych).
Wycena instrumentów finansowych klasyfikowanych do poziomu 3 wyceny
W aktywach finansowych klasyfikowanych do poziomu 3 wyceny na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku znajdują się nienotowane instrumenty kapitałowe oraz kredyty, które nie spełniły kryterium SPPI według MSSF 9.
Instrumenty kapitałowe
Wycena do wartości godziwej nienotowanych udziałów kapitałowych w innych spółkach jest oparta o model zdyskontowanych przepływów pieniężnych, dywidend lub ekonomicznej wartości dodanej. Szacunki przyszłych przepływów pieniężnych zostały przygotowane w oparciu o średnioterminowe prognozy rentowości przygotowane przez Zarządy tych spółek. Stopa dyskonta jest oparta o koszt kapitału własnego szacowany w oparciu o model CAPM (Capital Asset Pricing Model). Na koniec 2022 roku kształtowała się w przedziale 13,2%-15,2%, w zależności od spółki, w porównaniu do 9,1%-11,1% na koniec 2021 roku. Wycena do wartości godziwej nienotowanych
udziałów kapitałowych w innych spółkach na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku obejmowała następujące podmioty: Biuro Informacji Kredytowej S.A., Krajową Izbę Rozliczeniową S.A. oraz Polski Standard Płatności sp. z o.o.
Na 31 grudnia 2022 roku analiza wrażliwości wyceny instrumentów kapitałowych wskazuje, że:
1) przyjęcie docelowej stopy wypłaty dywidendy o +10p.p. / -10p.p. względem scenariusza bazowego, skutkowałaby odpowiednio zwiększeniem / zmniejszeniem wyceny o 10% (o 19% na 31 grudnia 2021 roku);
2) przyjęciu kosztu kapitału własnego o -0,5p.p. / +0,5p.p. względem scenariusza bazowego, skutkowałoby odpowiednio zwiększeniem wyceny o 6% / zmniejszeniem wyceny o 5% (8%/7% na 31 grudnia 2021 roku);
3) połącznie efektów z punktu 1) i 2), skutkowałoby odpowiednio zwiększeniem wyceny o 17% / zmniejszeniem wyceny o 15% (28%/24% na 31 grudnia 2021 roku).
W trakcie 2022 roku zmiana wyceny instrumentów kapitałowych klasyfikowanych do poziomu 3 wyceny uwzględniona w pozostałych całkowitych dochodach wyniosła -37,7 mln zł (w 2021: 22,2 mln zł).
Kredyty
Metodyka wyceny do wartości godziwej portfela kredytów opiera się na metodzie zdyskontowanych przepływów pieniężnych. W ramach tej metody dla każdego wycenianego kontraktu szacowane są oczekiwane przepływy pieniężne, czynniki dyskontowe na poszczególne daty płatności oraz wyznaczana jest wartość zdyskontowanych przepływów pieniężnych na datę wyceny. Modele wyceny zasilane są parametrami biznesowymi dla poszczególnych kontraktów oraz parametrami obserwowalnymi przez rynek, takimi jak krzywe stóp procentowych, koszt płynności i koszt kapitału. Zmiana parametrów przyjętych do wyceny nie miała istotnego wpływu na wartość wyceny na 31 grudnia 2022 roku.
Stopy dyskontowe dla powyższych kredytów wynosiły na koniec 2022 roku około 6,7% (w porównaniu z około 2% na koniec 2021 roku), natomiast analiza wrażliwości wartości godziwej według stanu na 31 grudnia 2022 oraz 31 grudnia 2021 roku wskazuje, że przy zmianie stopy dyskontowej o +1/-1 p.p. przy braku zmiany oczekiwanych przepływów powoduje zmianę wartości godziwej o około +/- 1%.
Zarówno w roku 2022 jak i w roku 2021 wpływ wyceny kredytów klasyfikowanych do poziomu 3 wyceny był nieistotny (0 mln zł w 2022 roku i 0,2 mln zł w 2021 roku) i został uwzględniony w rachunku zysków i strat w pozycji Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany .
102
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Stopy dyskontowe dla kredytów hipotecznych wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody wynosiły na koniec 2022 roku średnio 8,2% (w porównaniu do 5,9% na koniec 2021 roku), natomiast analiza wrażliwości wartości godziwej na 31 grudnia 2022 roku wskazuje, że zmiana stopy dyskontowej o +0,5/-0,5 p.p. przy braku zmiany oczekiwanych przepływów powoduje zmianę wartości godziwej odpowiednio o około -/+1,8%.
Dla porównania, analiza wrażliwości wartości godziwej na 31 grudnia 2021 roku wskazywała, że zmiana stopy dyskontowej o +0,5/-0,5 p.p. przy braku zmiany oczekiwanych przepływów powodowała zmianę wartości godziwej odpowiednio o około -2,8%/ +2,9%.
Zmiana stanu aktywów / zobowiązań finansowych klasyfikowanych do poziomu 3 wyceny
2022
2021
kredyty
obowiązkowo wyceniane
według wartości godziwej przez wynik finansowy
instrumenty kapitałowe wyceniane
według wartości godziwej
przez wynik finansowy
instrumenty kapitałowe wyceniane
według wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
kredyty
wyceniane według wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
kredyty
obowiązkowo wyceniane
według wartości godziwej przez wynik finansowy
instrumenty kapitałowe wyceniane
według wartości godziwej
przez wynik finansowy
instrumenty kapitałowe wyceniane
według wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
kredyty
wyceniane według wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
Stan na początek okresu
78,4
0,1
167,4
10 154,9
106,2
0,1
156,6
10 626,8
Zwiększenia, w tym:
0,0
0,0
0,0
124,1
0,2
0,0
17,9
519,0
kredyty udzielone w okresie / nabycie inwestycji
-
-
-
-
-
-
-
590,0
wycena odnoszona na skumulowane inne całkowite dochody
-
-
-
124,1
-
-
17,9
-71,0
wycena odnoszona na rachunek zysków i strat*
-
-
-
-
0,2
-
-
-
Zmniejszenia, w tym:
-23,8
0,0
-46,5
-2 065,8
-28,0
0,0
-7,1
-990,9
spłaty kredytów / zbycie inwestycji
-23,8
-
-
-2 065,8
-28,0
-
-7,1
-278,5
wycena odnoszona na skumulowane inne całkowite dochody
-
-
-46,5
-
-
-
-
-
sprzedaż do ING Banku Hipotecznego
-
-
-
-
-
-
-
-712,4
Stan na koniec okresu
54,6
0,1
120,9
8 213,2
78,4
0,1
167,4
10 154,9
*) W pozycji Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz wynik z pozycji wymiany .
103
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
36.2. Aktywa niefinansowe wyceniane według wartości godziwej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
2022
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Nieruchomości własne
-
-
245,1
245,1
Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
-
-
2,2
2,2
2021
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Nieruchomości własne
-
-
259,2
259,2
Zmiana stanu aktywów niefinansowych klasyfikowanych do poziomu 3 wyceny zaprezentowana jest w niniejszym sprawozdaniu w notach objaśniających 23 . Rzeczowe aktywa trwałe oraz 26 . Inne aktywa .
Wycena do wartości godziwej
Nieruchomości własne
Bank wycenia posiadane nieruchomości do wartości godziwej. Wycena jest przeprowadzana przez niezależnego rzeczoznawcę z wykorzystaniem metody dochodowej zgodnie z obowiązującymi zasadami wyceny nieruchomości.
Na 31 grudnia 2022 roku analiza wrażliwości wyceny nieruchomości własnych wskazuje, że przy przyjęciu stopy kapitalizacji o -0,5p.p. / +0,5p.p. względem scenariusza bazowego, skutkowałoby to odpowiednio zwiększeniem wyceny o 7% (19,5 mln zł) / zmniejszeniem wyceny o 6% (16,9 mln zł).
Na 31 grudnia 2021 roku analiza wrażliwości wyceny nieruchomości własnych wskazuje, że przy przyjęciu stopy kapitalizacji o -0,5p.p. / +0,5p.p. względem scenariusza bazowego, skutkowałoby to odpowiednio zwiększeniem wyceny o 7% (15,4 mln zł) / zmniejszeniem wyceny o 8% (17,6 mln zł).
Wyniki wycen nieruchomości zostały zaprezentowane w rachunku zysków i strat w linii Koszty działania (w nocie objaśniającej nr 8 w pozycji szczegółowej koszty utrzymania budynków i wycen nieruchomości do wartości godziwej ).
Na 31 grudnia 2022 roku w skumulowanych innych całkowitych dochodach była zaewidencjonowana kwota 0,1 mln zł (uwzględniająca podatek odroczony) dotycząca nieruchomości wycenionych według wartości godziwej. Według stanu na 31 grudnia 2021 roku kwota ta wynosiła 0,3 mln zł.
Wartość wycenianych nieruchomości oszacowana według kosztu historycznego z uwzględnieniem utraty wartości i odpisów amortyzacyjnych wyniosłaby na 31 grudnia 2022 roku 244,6 mln zł w porównaniu z 258,8 mln zł na 31 grudnia 2021 roku.
Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
Bank ujmuje aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży w kwocie niższej z dwóch: wartości bilansowej i wartości godziwej pomniejszonej o koszty zbycia tych aktywów. Na 31 grudnia 2022 roku na kwotę aktywów trwałych przeznaczonych do sprzedaży składała się jedna nieruchomość, przekwalifikowana z rzeczowych aktywów trwałych.
36.3. Aktywa i zobowiązania finansowe, które w sprawozdaniu z sytuacji finansowej nie są prezentowane w wartości godziwej
W tabelach na następnej stronie przedstawiono porównanie wartości bilansowej z wartością godziwą dla inwestycyjnych papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu, portfela kredytowego oraz zobowiązań wobec klientów i zobowiązań podporządkowanych. Dla pozostałych aktywów i zobowiązań finansowych oraz gwarancji i zobowiązań pozabilansowych niewycenianych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej według wartości godziwej, wartość godziwa jest zbliżona do wartości bilansowej.
W 2022 roku Bank zmienił poziom wyceny dla obligacji na rzecz Krajowego Funduszu Drogowego wyemitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego. W poprzednich okresach były one prezentowane w poziomie 1 wyceny a począwszy od roku 2022 Bank prezentuje je w poziomie 2 wyceny. W roku 2021 nie było przesunięć pomiędzy poziomami wyceny.
104
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
Wartość godziwa
Wartość bilansowa
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu; w tym:
32 620,1
20 778,2
8 287,3
0,0
29 065,5
obligacje Skarbu Państwa w PLN
13 352,5
11 892,2
-
-
11 892,2
obligacje Skarbu Państwa w EUR
3 192,1
2 838,1
-
-
2 838,1
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
6 815,7
6 047,9
-
-
6 047,9
obligacje Polskiego Funduszu Rozwoju
3 858,4
-
3 124,8
-
3 124,8
obligacje Banku Gospodarstwa Krajowego
1 802,1
-
1 564,0
-
1 564,0
bony pieniężne NBP
3 599,3
-
3 598,5
-
3 598,5
Kredyty i inne należności udzielone klientom, w tym:
137 520,3
0,0
0,0
138 653,8
138 653,8
Bankowość korporacyjna, w tym:
84 090,6
0,0
0,0
85 454,0
85 454,0
kredyty i pożyczki (w rachunku bieżącym i terminowe)
80 313,2
-
-
81 621,9
81 621,9
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
3 777,4
-
-
3 832,1
3 832,1
Bankowość detaliczna, w tym:
51 580,7
0,0
0,0
51 350,8
51 350,8
kredyty i pożyczki hipoteczne
43 661,8
-
-
42 846,8
42 846,8
kredyty i pożyczki pozostałe
7 918,9
-
-
8 504,0
8 504,0
Inne należności
1 849,0
-
-
1 849,0
1 849,0
Zobowiązania wobec klientów
192 242,6
-
-
192 181,6
192 181,6
Zobowiązania podporządkowane
1 643,9
-
-
1 298,8
1 298,8
2021
Wartość godziwa
Wartość bilansowa
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Razem
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu; w tym:
31 190,5
24 519,3
5 236,9
0,0
29 756,2
obligacje Skarbu Państwa w PLN
15 311,5
14 533,1
-
-
14 533,1
obligacje Skarbu Państwa w EUR
4 028,8
4 052,3
-
-
4 052,3
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
5 695,2
5 431,6
-
-
5 431,6
obligacje Polskiego Funduszu Rozwoju
3 855,2
-
3 557,5
-
3 557,5
obligacje Banku Gospodarstwa Krajowego
2 299,8
502,3
1 679,4
-
2 181,7
Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań, w tym:
771,3
710,1
-
-
710,1
obligacje Skarbu Państwa w PLN z portfela aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu
771,3
710,1
-
-
710,1
Kredyty i inne należności udzielone klientom, w tym:
127 185,6
0,0
0,0
126 927,0
126 927,0
Bankowość korporacyjna, w tym:
72 807,4
0,0
0,0
73 083,0
73 083,0
kredyty i pożyczki (w rachunku bieżącym i terminowe)
69 489,1
-
-
70 021,1
70 021,1
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
3 318,3
-
-
3 061,9
3 061,9
Bankowość detaliczna, w tym:
51 128,9
0,0
0,0
50 594,7
50 594,7
kredyty i pożyczki hipoteczne
42 790,9
-
-
41 809,1
41 809,1
kredyty i pożyczki pozostałe
8 338,0
-
-
8 785,6
8 785,6
Inne należności
3 249,3
-
-
3 249,3
3 249,3
Zobowiązania wobec klientów
170 104,1
-
-
170 103,4
170 103,4
Zobowiązania podporządkowane
1 610,3
-
-
1 594,7
1 594,7
105
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Bank ujawnia dane nt. wartości godziwej kredytów i depozytów zaliczanych do grup aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz zobowiązań finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej.
Dla potrzeb wyliczeń wartości godziwej portfela kredytów hipotecznych wykorzystywana jest krzywa rentowności zawierająca ceny transferowe, które są kalkulowane na podstawie:
PLN: stawki BID do 9M (włącznie) to WIBID a od 1Y odpowiednie stawki IRS; stawki OFFER do 9M (włącznie) to WIBOR a od 1Y odpowiednie stawki IRS,
EUR: stawki BID do 9M (włącznie) to EURIBOR a od 1Y odpowiednie stawki IRS; stawki OFFER do 9M (włącznie) to EURIBOR a od 1Y odpowiednie stawki IRS,
USD i CHF: stawki BID do 9M (włącznie) to LIBOR a od 1Y odpowiednie stawki IRS; stawki OFFER do 9M (włącznie) to LIBOR a od 1Y odpowiednie stawki IRS.
Dla potrzeb wyliczeń wartości godziwej pozostałych kredytów i depozytów zaliczanych do grup aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz zobowiązań finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem efektywnej stopy procentowej wykorzystywana jest cena transferowa liczona jako:
PLN: stawki BID to WIBID overnight; stawki OFFER to WIBOR overnight,
EUR: stawki BID to EURIBOR overnight; stawki OFFER to EURIBOR overnight,
USD i CHF: stawki BID to LIBOR overnight; stawki OFFER to LIBOR overnight.
Stawki BID są wykorzystywane w wyliczaniu wartości godziwej dla zobowiązań finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie; w przypadku aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu wykorzystywane są stawki OFFER. Wszystkie punkty pośrednie na krzywych są interpolowane liniowo.
Szacunki w zakresie strat kredytowych są odzwierciedleniem funkcjonującego w Banku modelu tworzenia odpisów na oczekiwane straty kredytowe.
Przyjęty przez Bank model w niektórych aspektach jest oparty na założeniach, których nie potwierdzają ceny weryfikowalnych bieżących transakcji rynkowych dotyczących tego samego instrumentu – nie uwzględnia też zmian spowodowanych restrukturyzacją.
Kredyty i inne należności
Portfel kredytowy wraz z papierami wartościowymi zaliczonymi do grup aktywów finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu jest klasyfikowany na subportfele uwzględniające rodzaj produktu, segment klienta oraz walutę. Dla tak wyodrębnionego subportfela stosowany jest czynnik dyskontujący dla każdego przepływu pieniężnego.
Dla kredytów/papierów przyjmuje się czynnik dyskontowy jako sumę:
stopy rynkowej opartej na krzywej rentowności z dnia bilansowego oraz
średniej marży opartej na portfelu kredytów udzielonych w ostatnich dwóch miesiącach.
W tym celu przyjmuje się następujące założenia:
wykorzystanie do kalkulacji kredytów udzielonych w ostatnich dwóch miesiącach,
podział na wyżej opisane grupy produktowe,
miejsce na krzywej rentowności, z którego zostaje wyznaczona właściwa stopa rynkowa odzwierciedla data przeszacowania każdego kredytu.
W rezultacie, w trakcie kalkulacji, dla kredytów i innych należności wartość godziwa powstaje jako suma wartości bieżącej netto przepływów pieniężnych pojedynczego kredytu/papieru (w przypadku portfela kredytów hipotecznych wartość godziwa jest sumą wartości bieżącej netto przepływów pieniężnych zagregowanego portfela kredytów hipotecznych).
W przypadku portfela kredytów hipotecznych w PLN w celu wyceny do wartości godziwej stosowana jest metoda dochodowa.
Kluczowe założenia:
na potrzeby przeprowadzenia wyceny dokonywana jest korekta oryginalnych harmonogramów spłat kapitałowo-odsetkowych przez uwzględnienie przedpłat, ryzyka kredytowego oraz przyjęcie terminowej struktury stóp procentowych,
parametry ryzyka kredytowego, tj PD lifetime i LGD w ujęciu zdyskontowanym na potrzeby wyceny ujęte są w spodziewanych przepływach pieniężnych,
na potrzeby szacowania przepływów pieniężnych uwzględnione są przedpłaty, oszacowane w oparciu o analizę historycznych danych na podstawie stosowanego modelu przedpłat,
106
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
kalkulacja stopy dyskontowej przyjętej w celu oszacowania wartości przepływów pieniężnych uwzględnia wszystkie ryzyka i koszty, z pominięciem ryzyka przedpłat i kosztów ryzyka kredytowego odzwierciedlonych w przepływach,
ryzyko przedpłat oraz koszty ryzyka kredytowego odzwierciedlone są w przepływach pieniężnych,
zastosowanie marży kalibracyjnej ustalonej na podstawie najnowszej produkcji portfela kredytów hipotecznych analogicznego do wycenianego portfela.
Wartość godziwa kredytu obliczana jest jako suma zdyskontowanych przepływów pieniężnych z tytułu spłat kapitału oraz płatności odsetek, z uwzględnieniem kapitału przedpłaconego oraz kosztu ryzyka kredytowego.
W przypadku kredytów nieposiadających harmonogramu spłat oraz kredytów z grupy zagrożonych utratą wartości przyjmuje się, że dla tych kredytów wartość godziwa równa się ich wartości księgowej.
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu
W przypadku inwestycyjnych papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu wartość godziwa papierów dla celów ujawnień, które są kwotowane na aktywnym rynku ustalana jest w oparciu o cenę z tego rynku. W przypadku pozostałych papierów wartościowych w tym portfelu wykorzystywany jest model opisany powyżej w części Kredyty i inne należności .
37. Kompensowanie instrumentów finansowych
Poniższe ujawnienie dotyczy kompensowania aktywów i zobowiązań finansowych, które podlegają egzekwowalnym porozumieniom ramowym o charakterze warunkowym. Główne umowy ramowe zawierane przez Bank to umowy ISDA (w zakresie instrumentów pochodnych) oraz GMRA (w zakresie transakcji zakupu/sprzedaży papierów wartościowych). Dodatkowym zabezpieczeniem ekspozycji z tytułu instrumentów pochodnych są depozyty zabezpieczające, które Bank składa i otrzymuje w ramach realizacji tzw. Credit Support Annex (CSA), czyli załączników do umów ISDA.
2022
Aktywa finansowe
Powiązane kwoty nie kompensowane
w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
Kwoty brutto uznanych aktywów finansowych
Kwoty netto aktywów finansowych
prezentowane
w sprawozdaniu
z sytuacji finansowej
Instrumenty
finansowe
środki pieniężne i instrumenty finansowe otrzymane jako zabezpieczenie
Kwota netto
Transakcje pochodne, w tym:
1 114,1
1 114,1
-678,0
-90,2
345,9
wycena instrumentów pochodnych
974,9
974,9
-552,7
0,0
422,2
pochodne instrumenty zabezpieczające
139,2
139,2
-125,3
0,0
13,9
zabezpieczenie transakcji pochodnych
0,0
0,0
0,0
-90,2
-90,2
Pożyczki papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu, w tym:
4 237,1
4 237,1
0,0
-4 129,6
107,5
transakcje klasyfikowane do kredytów i innych należności udzielonych innym bankom
3 759,5
3 759,5
0,0
-3 658,4
101,1
transakcje klasyfikowane do aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu
477,6
477,6
0,0
-471,2
6,4
Razem
453,4
Zobowiązania finansowe
Powiązane kwoty nie kompensowane
w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
Kwoty brutto uznanych zobowiązań finansowych
Kwoty netto zobowiązań finansowych
prezentowane
w sprawozdaniu
z sytuacji finansowej
Instrumenty
finansowe
środki pieniężne i instrumenty finansowe złożone jako zabezpieczenie
Kwota netto
Transakcje pochodne, w tym:
1 971,8
1 971,8
-678,0
-420,1
873,7
wycena instrumentów pochodnych
1 602,3
1 602,3
-552,7
0,0
1 049,6
pochodne instrumenty zabezpieczające
369,5
369,5
-125,3
0,0
244,2
zabezpieczenie transakcji pochodnych
0,0
0,0
0,0
-420,1
-420,1
Pożyczki papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu, w tym:
164,2
164,2
0,0
-161,8
2,4
transakcje klasyfikowane do zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu
164,2
164,2
0,0
-161,8
2,4
Razem
876,1
107
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2021
Aktywa finansowe
Powiązane kwoty nie kompensowane
w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
Kwoty brutto uznanych aktywów finansowych
Kwoty netto aktywów finansowych
prezentowane
w sprawozdaniu
z sytuacji finansowej
Instrumenty
finansowe
środki pieniężne i instrumenty finansowe otrzymane jako zabezpieczenie
Kwota netto
Transakcje pochodne, w tym:
879,7
879,7
-556,2
-253,4
70,1
wycena instrumentów pochodnych
629,3
629,3
-428,4
0,0
200,9
pochodne instrumenty zabezpieczające
250,4
250,4
-127,8
0,0
122,6
zabezpieczenie transakcji pochodnych
0,0
0,0
0,0
-253,4
-253,4
Pożyczki papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu, w tym:
524,7
524,7
0,0
-508,7
16,0
transakcje klasyfikowane do aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu
524,7
524,7
0,0
-508,7
16,0
Razem
86,1
Zobowiązania finansowe
Powiązane kwoty nie kompensowane
w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
Kwoty brutto uznanych zobowiązań finansowych
Kwoty netto zobowiązań finansowych
prezentowane
w sprawozdaniu
z sytuacji finansowej
Instrumenty
finansowe
środki pieniężne i instrumenty finansowe złożone jako zabezpieczenie
Kwota netto
Transakcje pochodne, w tym:
1 184,4
1 184,4
-556,2
-214,3
413,9
wycena instrumentów pochodnych
949,0
949,0
-428,4
0,0
520,6
pochodne instrumenty zabezpieczające
235,4
235,4
-127,8
0,0
107,6
zabezpieczenie transakcji pochodnych
0,0
0,0
0,0
-214,3
-214,3
Pożyczki papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu, w tym:
2 235,8
2 235,8
0,0
-2 202,1
33,7
transakcje klasyfikowane do zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu
244,4
244,4
0,0
-243,1
1,3
transakcje klasyfikowane do zobowiązań wobec banków / klientów
1 991,4
1 991,4
0,0
-1 959,0
32,4
Razem
447,6
38. Działalność powiernicza
Według stanu na 31 grudnia 2022 roku Bank prowadził 485 rachunków papierów wartościowych, na których były przechowywane papiery wartościowe na rzecz Klientów Banku (556 na 31 grudnia 2021 roku). Rachunki te nie spełniają definicji aktywów i nie są wykazywane w sprawozdaniu finansowym Banku.
Na koniec roku 2022 Bank pełnił funkcję banku depozytariusza dla 108 funduszy inwestycyjnych i subfunduszy, 2 funduszy emerytalnych oraz dokonywał wyceny wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę uczestnictwa 8 ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (łącznie 118 funduszy). Dla porównania na koniec roku 2021 Bank pełnił funkcję banku depozytariusza dla 122 funduszy inwestycyjnych i subfunduszy, 2 funduszy emerytalnych oraz dokonywał wyceny wartości aktywów netto oraz wartości aktywów netto na jednostkę uczestnictwa 8 ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (łącznie 132 fundusze).
39. Leasing – Bank jako leasingodawca
Leasing operacyjny
Bank uzyskuje przychody z tytułu najmu lokali użytkowych w nieruchomościach własnych. Umowy te są traktowane jako umowy leasingu operacyjnego. Umowy te nie przewidują ponoszenia przez leasingobiorcę opłat warunkowych, z postanowień umów leasingowych nie wynikają też ograniczenia. W niektórych przypadkach umowy zawierają możliwość przedłużenia umowy lub zmiany ceny. Umowy nie zawierają natomiast możliwości zakupu.
Płatności leasingowe według terminów zapadalności oraz w wartościach brutto prezentuje poniższa tabela:
2022
2021
poniżej 1 roku
6,9
7,1
od 1 roku do 2 lat
6,0
6,7
od 2 do 3 lat
6,0
5,8
od 3 do 4 lat
6,0
5,8
Razem
24,9
25,4
108
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
40. Informacje uzupełniające do sprawozdania z przepływów pieniężnych
Gotówka i jej ekwiwalenty
Dla celów sprawozdania z przepływów pieniężnych, gotówka i jej ekwiwalenty obejmują bilansowy stan środków pieniężnych oraz salda rachunków bieżących w innych bankach.
2022
2021
Gotówka i pozostałe środki pieniężne (prezentowane w nocie 14 )
932,6
599,1
Środki na rachunkach w Banku Centralnym (prezentowane w nocie 14 )
1 405,0
500,9
Rachunki bieżące w innych bankach (prezentowane w nocie 15 )
329,1
95,0
Lokaty jednodniowe w innych bankach (prezentowane w nocie 15 )
21,9
0,0
Inne należności w innych bankach (prezentowane w nocie 15 )
361,1
182,6
Razem
3 049,7
1 377,6
Objaśnienie podziału działalności Banku na działalność operacyjną, inwestycyjną i finansową w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych
Działalność operacyjna dotyczy podstawowego obszaru działalności Banku, nie zaliczanej do działalności
inwestycyjnej i finansowej.
Działalność inwestycyjna obejmuje nabywanie i zbywanie rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych
oraz instrumentów kapitałowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, a także dłużnych papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu (z wyłączeniem krótkoterminowych bonów skarbowych). Wpływy z działalności inwestycyjnej obejmują ponadto dywidendy otrzymane z tytułu posiadania akcji i udziałów w innych podmiotach.
Działalność finansowa dotyczy długoterminowych (powyżej 1 roku) operacji finansowych, przeprowadzanych
z podmiotami finansowymi. Wpływy z działalności finansowej wskazują na źródła finansowania Banku, uzyskiwane np. poprzez zaciąganie długoterminowych kredytów i pożyczek od innych banków oraz od innych niż banki podmiotów finansowych. Wydatki z działalności finansowej dotyczą głównie spłat przez Bank długoterminowych zobowiązań (spłat otrzymanych kredytów wraz z odsetkami) oraz płatności dywidend na rzecz właścicieli.
Przyczyny występowania różnic pomiędzy zmianami stanu niektórych pozycji wykazanymi w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych
Poniżej zaprezentowano różnice pomiędzy zmianami stanu wynikającymi ze sprawozdania z sytuacji finansowej a zmianami stanu wykazanymi w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych. Objaśnienia przyczyn wystąpienia różnic są następujące:
Różnica 1:
Zmiany stanu poszczególnych składników aktywów i zobowiązań finansowych zostały skorygowane o odsetki, które prezentowane są w pozycji Odsetki otrzymane (od aktywów) lub Odsetki zapłacone (od zobowiązań).
Różnica 2:
Ze Zmiany stanu Kredytów i innych należności udzielonych innym bankom wyłączono zmianę stanu należności stanowiących ekwiwalent środków pieniężnych (rachunki w innych bankach) i zaprezentowano ją w pozycji Zwiększenie/zmniejszenie środków pieniężnych netto .
Różnica 3:
Ze zmian stanów poszczególnych składników aktywów i zobowiązań wyłączono zmiany wycen do wartości godziwej ujmowanych w innych całkowitych dochodach.
Różnica 4:
Pozycje Zmiana stanu aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy oraz Zmiana stanu inwestycyjnych papierów wartościowych obejmują zmiany stanu dłużnych papierów wartościowych prezentowanych, zgodnie z MSSF 9.3.2.23(a), w odrębnej pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej jako Aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań .
Różnica 5:
Ze Zmiany stanu inwestycyjnych papierów wartościowych wyłączono zmiany związane z nabyciem oraz sprzedażą lub wykupem dłużnych papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu a także zmiany związane z nabyciem instrumentów kapitałowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Zmiany te zaprezentowano jako przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej.
109
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Różnica 6:
W Zmianie stanu pozostałych aktywów ujęto niepieniężne - poza amortyzacją - zmiany wartości bilansowej rzeczowych aktywów trwałych i wartości niematerialnych a także inwestycji kapitałowych (zmiany pieniężne dotyczące tych pozycji zostały zaprezentowane w przepływach pieniężnych z działalności inwestycyjnej).
Różnica 7:
Ze Zmiany stanu pozostałych zobowiązań wyłączono kwotę spłaty zobowiązań z tytułu leasingu, która została zaprezentowana w przepływach pieniężnych z działalności finansowej.
Różnica 8:
W Zmianie stanu pozostałych zobowiązań ujęto niepieniężne - inne niż naliczone i niezapłacone odsetki - zmiany wartości bilansowej zobowiązań podporządkowanych oraz zobowiązań z tytułu emisji papierów wartościowych Zmiany pieniężne dotyczące tych pozycji zostały zaprezentowane w przepływach pieniężnych z działalności finansowej.
Różnica 9:
W Zmianie stanu pozostałych aktywów ujęto zmianę należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego, będącej następstwem potrącenia z nadpłaty za rok 2021 zobowiązań podatkowych z tytułu innych podatków (podatku od niektórych instytucji finansowych oraz podatku od towarów i usług).
W tabelach poniżej poszczególne różnice zostały ponumerowane zgodnie z powyższą listą.
2022
zmiana stanu
w sprawozdaniu
z sytuacji
finansowej
w sprawozdaniu
z przepływów pieniężnych
różnica, w tym:
Różnica 1
Różnica 2
Różnica 3
Różnica 4
Różnica 5
Różnica 6
Różnica 7
Różnica 8
Różnica 9
zmiana stanu rezerw
15,4
20,0
4,6
-
-
4,6
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu kredytów i innych należności udzielonych innym bankom
-4 045,8
-3 598,1
447,7
13,2
434,5
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
-414,0
-325,7
88,3
8,9
-
-
79,4
-
-
-
-
-
zmiana stanu inwestycyjnych papierów wartościowych
-2 828,4
-502,3
2 326,1
131,6
-
-573,7
2 037,7
730,5
-
-
-
-
zmiana pochodnych instrumentów zabezpieczających
245,3
-5 628,1
-5 873,4
-
-
-5 873,4
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu kredytów i innych należności udzielonych klientom
-8 393,0
-7 918,0
475,0
229,9
-
245,1
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu pozostałych aktywów, w tym:
-
177,9
-
-
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej "inne aktywa"
46,1
46,1
0,0
-
-
-
-
-
-
-
-
-
pozostałe zmiany
-
131,8
131,8
-
-
-
-
-
-122,4
-
-
254,2
zmiana stanu zobowiązań wobec innych banków
-5 558,7
-5 560,3
-1,6
-1,6
-
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu zobowiązań wobec klientów
22 138,5
21 752,7
-385,8
-385,8
-
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu pozostałych zobowiązań; w tym:
-
2 057,4
-
-
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej "inne zobowiązania"
1 916,8
2 018,1
101,3
-
-
-
-
-
-
101,3
-
-
pozostałe zmiany
-
39,3
39,3
-
-
7,6
-
-
-
-
31,7
-
110
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2021
zmiana stanu
w sprawozdaniu
z sytuacji
finansowej
w sprawozdaniu
z przepływów pieniężnych
różnica, w tym:
Różnica 1
Różnica 2
Różnica 3
Różnica 4
Różnica 5
Różnica 6
Różnica 7
Różnica 8
zmiana stanu rezerw
81,6
74,4
-7,2
-
-
-7,2
-
-
-
-
-
zmiana stanu kredytów i innych należności udzielonych innym bankom
-484,2
-566,5
-82,3
0,9
-83,2
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
279,3
233,3
-46,0
-2,9
-
-
-43,1
-
-
-
-
zmiana stanu inwestycyjnych papierów wartościowych
8 599,5
5 570,0
-3 029,5
-61,6
-
-311,8
-1 274,8
-1 381,3
-
-
-
zmiana pochodnych instrumentów zabezpieczających
621,3
-7 371,9
-7 993,2
-
-
-7 993,2
-
-
-
-
-
zmiana stanu kredytów i innych należności udzielonych klientom
-20 988,2
-21 014,9
-26,7
39,1
-
-65,8
-
-
-
-
-
zmiana stanu pozostałych aktywów, w tym:
-
4,5
-
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej "inne aktywa"
37,8
37,8
0,0
-
-
-
-
-
-
-
-
pozostałe zmiany
-
-33,3
-33,3
-
-
-
-
-
-33,3
-
-
zmiana stanu zobowiązań wobec innych banków
1 439,8
1 439,4
-0,4
-0,4
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
148,8
148,7
-0,1
-0,1
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu zobowiązań wobec klientów
19 367,6
19 369,5
1,9
1,9
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu pozostałych zobowiązań; w tym:
-
423,9
-
-
-
-
-
-
-
-
zmiana stanu pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej "inne zobowiązania"
313,7
419,3
105,6
-
-
-
-
-
-
105,6
-
pozostałe zmiany
-
4,6
4,6
-
-
-
-
-
-
-
4,6
Zmiana stanu zobowiązań ujętych w działalności finansowej sprawozdania z przepływów pieniężnych
2022
zobowiązania podporządkowane
zobowiązania leasingowe
Stan na początek okresu
1 610,3
320,2
zmiany z tytułu przepływów pieniężnych ujęte w działalności finansowej sprawozdania z przepływów pieniężnych, w tym:
-24,0
-101,3
spłata zobowiązań
-
-101,3
płatności odsetek od zobowiązań
-24,0
-
zmiany nie wynikające z przepływów pieniężnych ujęte w działalności operacyjnej sprawozdania z przepływów pieniężnych
57,6
181,1
Stan na koniec okresu
1 643,9
400,0
2021
zobowiązania podporządkowane
zobowiązania leasingowe
Stan na początek okresu
2 309,2
375,9
zmiany z tytułu przepływów pieniężnych ujęte w działalności finansowej sprawozdania z przepływów pieniężnych, w tym:
-730,3
-105,6
spłata zobowiązań
-702,2
-105,6
płatności odsetek od zobowiązań
-28,1
-
zmiany nie wynikające z przepływów pieniężnych ujęte w działalności operacyjnej sprawozdania z przepływów pieniężnych
31,4
49,9
Stan na koniec okresu
1 610,3
320,2
111
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
41. Podmioty powiązane
Bank posiada udziały w następujących podmiotach zależnych i stowarzyszonych:
100% udziałów w ING Investment Holding (Polska) S.A., który posiada udziały w podmiotach:
100% udziałów w ING Commercial Finance S.A.
100% udziałów w ING Lease (Polska) Sp. z o.o.
100% udziałów w SAIO S.A.
45% udziałów w NN Investment Partners TFI S.A. (podmiot stowarzyszony),
100% udziałów w ING Banku Hipotecznym S.A.,
100% udziałów w spółce ING Usługi dla Biznesu S.A.,
100% udziałów w spółce Nowe Usługi S.A.
W skład grupy kapitałowej ING Lease (Polska) Sp. z o.o. wchodzi 5 spółek celowych, w których ING Lease (Polska) Sp. z o.o. posiada 100% udziałów.
ING Bank Śląski S.A. jest spółką zależną od ING Bank N.V., który według stanu na 31 grudnia 2022 roku posiadał 75% udziału w kapitale zakładowym ING Banku Śląskiego oraz 75% udziałów w ogólnej liczbie głosów na Walnym Zgromadzeniu ING Banku Śląskiego S.A. Jednostką dominującą najwyższego szczebla jest ING Groep N.V. z siedzibą w Holandii.
ING Bank Śląski dokonuje na rynku międzybankowym operacji z ING Bank N.V. i podmiotami zależnymi od niego. Są to zarówno lokaty i kredyty krótkoterminowe jak i operacje instrumentami pochodnymi. Bank prowadzi również rachunki bankowe podmiotów z Grupy ING. Wszystkie wyżej wymienione transakcje odbywają się na zasadach rynkowych.
Koszty działania ponoszone przez Bank na rzecz podmiotu dominującego wynikają przede wszystkim z umów o świadczenie usług konsultacyjno-doradczych, przetwarzania i analizy danych, udostępniania licencji oprogramowania oraz wsparcia informatycznego. W zakresie kosztów ponoszonych przez Bank na rzecz innych podmiotów powiązanych, dominującą rolę odgrywają umowy outsourcingowe dotyczące świadczenia usług hostingu zasobów systemowych dla różnych aplikacji, dzierżawy sprzętu IT, monitoringu dostępności i wydajności aplikacji i infrastruktury IT oraz testów penetracyjnych i monitoringu bezpieczeństwa informatycznego.
Koszty prezentowane są według wartości netto (bez podatku VAT).
W 2022 roku Bank nie dokonywał sprzedaży wierzytelności do ING Banku Hipotecznego S.A. natomiast w 2021 roku Bank przeprowadził 1 transakcję sprzedaży do ING Banku Hipotecznego S.A. portfela kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipotecznie w łącznej kwocie 712,4 mln zł. Cena nabycia była wyznaczona na poziomie wartości rynkowej.
Na 31 grudnia 2022 roku ING Bank Śląski S.A. posiadał zaangażowanie wobec jednego z członków Rady Nadzorczej wchodzących w jej skład na koniec 2022 roku w postaci wykorzystanego limitu na karcie kredytowej w wysokości 5 tys. zł (12 tys. zł na koniec 2021).
W tabelach na następnej stronie zaprezentowano informacje liczbowe dotyczące należności i zobowiązań, przychodów i kosztów a także nakładów na majątek trwały, które wynikają z transakcji zawartych pomiędzy podmiotami powiązanymi z Bankiem.
112
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
ING Bank N.V.
Pozostałe podmioty Grupy ING
Podmioty zależne
Podmioty stowarzyszone
Należności
Rachunki nostro
2,2
174,4
-
-
Depozyty złożone
227,7
-
-
-
Kredyty
-
8,6
13 401,4
-
Wycena dodatnia instrumentów pochodnych
207,4
-
-
-
Transakcje reverse repo
3 759,3
-
-
-
Inne należności
4,4
3,8
2,4
-
Zobowiązania
Depozyty otrzymane
11,0
156,4
128,8
9,3
Pożyczka podporządkowana
1 643,8
-
-
-
Rachunki loro
59,5
32,4
2,4
-
Wycena ujemna instrumentów pochodnych
208,2
-
1,6
-
Inne zobowiązania
92,0
9,7
4,3
-
Zobowiązania pozabilansowe
Udzielone zobowiązania pozabilansowe
532,2
759,2
8 475,7
0,1
Otrzymane zobowiązania pozabilansowe*
1 276,3
21,6
-
-
Transakcje wymiany walutowej
16 307,9
-
-
-
IRS
187,1
-
49,2
-
Opcje
400,5
-
-
-
Przychody i koszty
Przychody, w tym:
-219,2
2,8
718,6
39,0
przychody/koszty odsetkowe i prowizyjne
-42,0
7,4
717,1
39,0
wynik na instrumentach finansowych
-177,2
-5,4
-1,7
-
wynik na pozostałej działalności podstawowej
-
0,8
3,2
-
Koszty działania
-176,6
-38,7
-3,5
-
Nakłady na majątek trwały
Nakłady na wartości niematerialne
3,1
-
1,3
-
2021
ING Bank N.V.
Pozostałe podmioty Grupy ING
Podmioty zależne
Podmioty stowarzyszone
Należności
Rachunki nostro
5,8
6,0
-
-
Kredyty
-
0,3
13 465,9
-
Wycena dodatnia instrumentów pochodnych
140,0
-
1,2
-
Inne należności
4,8
1,4
0,7
-
Zobowiązania
Depozyty otrzymane
3 378,5
142,1
151,0
13,6
Pożyczka podporządkowana
1 610,4
-
-
-
Rachunki loro
39,1
40,1
1,5
-
Wycena ujemna instrumentów pochodnych
102,1
-
-
-
Inne zobowiązania
119,3
2,5
1,6
-
Zobowiązania pozabilansowe
Udzielone zobowiązania pozabilansowe
503,1
790,1
7 697,3
0,1
Otrzymane zobowiązania pozabilansowe
56,1
19,0
-
-
Transakcje wymiany walutowej
17 884,0
8,7
-
-
IRS
554,6
-
53,5
-
Opcje
1 020,1
16,7
-
-
Przychody i koszty
Przychody, w tym:
-37,3
10,8
136,0
52,6
przychody/koszty odsetkowe i prowizyjne
-38,3
5,8
140,3
52,6
wynik na instrumentach finansowych
1,0
3,9
-
-
wynik na pozostałej działalności podstawowej
-
1,1
3,3
-
wynik na sprzedaży papierów wartościowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
-
-
-7,6
-
Koszty działania
-172,1
-6,5
-3,2
-
Nakłady na majątek trwały
Nakłady na wartości niematerialne
-
-
1,2
-
*) Na koniec 2022 roku w kwocie Otrzymanych zobowiązań pozabilansowych od ING Banku N.V. ujęto 1 219,4 mln zł z tytułu nieuprzywilejowanej pożyczki senioralnej (ang. NonPreferred Senior, NPS). 22 grudnia 2022 roku Bank zawarł z ING Bank N.V. umowę nieuprzywilejowanej pożyczki senioralnej („pożyczka”). Kwota pożyczki wynosi 260 mln EUR. Pożyczka została udzielona na okres 6 lat. Bank ma prawo do wcześniejszej spłaty Pożyczki po upływie 5 lat, pod warunkiem uzyskania zezwolenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Udzielona przez ING Bank N.V. pożyczka jest elementem strategii SPE dla Grupy ING. Odsetki będą płatne kwartalnie według stawki EURIBOR 3M powiększonej o marżę. Bank uwzględni środki z pożyczki w zobowiązaniach kwalifikowalnych na potrzeby minimalnego wymogu funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych („MREL”) w dacie realizacji transakcji przypadającej na 5 stycznia 2023 roku.
113
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
42. Transakcje z personelem zarządzającym i pracownikami
Kredyty dla pracowników i kierownictwa Banku
Pracownicy Banku korzystają z kredytów na takich samych warunkach jak pozostali klienci Banku (nie ma kredytów preferencyjnych dla pracowników). Kredyty dla pracowników ujęte są w kwocie kredytów dla klientów i według stanu na 31 grudnia 2022 roku wynosiły 384,3 mln zł (bez pożyczek z ZFŚS). Na 31 grudnia 2021 roku ich wartość wynosiła 205,6 mln zł.
Udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, gwarancji bankowej i poręczenia dla osób będących w kierownictwie Banku jest określone odrębną procedurą i monitorowaniem zgodnie z Zarządzeniem Prezesa ING Banku Śląskiego S.A.
W sprawozdaniu finansowym za 2022 rok ujęto udzielone kredyty, pożyczki pieniężne, gwarancje i poręczenia bankowe dla kierownictwa Banku (w rozumieniu Art. 79 Prawa Bankowego) w wysokości 55,3 mln zł. Na 31 grudnia 2021 roku ich wartość wynosiła 30,8 mln zł.
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych
Pracownicy mogą korzystać z różnorodnych form pomocy socjalnej w ramach utworzonego w Banku Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Stan pożyczek udzielonych z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych według stanu na 31 grudnia 2022 roku wynosił 1,1 mln zł, wobec 1,5 mln zł na 31 grudnia 2021 roku. Stan Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych na 31 grudnia 2022 roku wynosił 19,0 mln zł wobec 11,4 mln zł na 31 grudnia 2021 roku.
Wynagrodzenie Członków Zarządu ING Banku Śląskiego S.A.
Skład Zarządu ING Banku Śląskiego S.A. na koniec 2022 roku został zaprezentowany w rozdziale I. Informacje o Banku , w punkcie 7 . Skład Zarządu oraz Rady Nadzorczej Banku .
Świadczenia dla Członków Zarządu ING Banku Śląskiego S.A.
2022
2021
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze, w tym:
wynagrodzenia
11,8
10,2
inne świadczenia
2,2
1,9
Razem
14,0
12,1
Na krótkoterminowe świadczenia pracownicze składają się wynagrodzenia zasadnicze, ubezpieczenia, wpłaty na fundusz inwestycyjny, opieka medyczna oraz inne świadczenia przyznane przez Radę Nadzorczą.
Świadczenia dla Członków Zarządu ING Banku Śląskiego S.A. wynikające z Programu Zmiennych Składników Wynagrodzeń
2022
2021
krótkoterminowe świadczenia
długoterminowe świadczenia
krótkoterminowe świadczenia
długoterminowe świadczenia
płatności w gotówce
3,0
2,2
3,6
2,9
akcje fantomowe
1,5
1,1
3,6
2,9
akcje własne
1,6
1,2
0,0
0,0
Razem
6,1
4,5
7,2
5,8
Na krótkoterminowe świadczenia składają się świadczenia wynikające z Programu Zmiennych Składników Wynagrodzeń – część nieodroczona. Na długoterminowe świadczenia składają się świadczenia wynikające z Programu Zmiennych Składników Wynagrodzeń – część odroczona.
Świadczenia za rok 2022 dla członków Zarządu ING Banku Śląskiego S.A. wynikające z Programu Zmiennych Składników Wynagrodzeń nie zostały jeszcze przyznane.
Zgodnie z obowiązującym w Banku systemem wynagrodzeń Członkom Zarządu Banku może przysługiwać premia za rok 2022, której część zostanie wypłacona w 2023 roku, a część będzie odroczona na lata kolejne (2024 – 2030). Maksymalna możliwa do uzyskania wysokość premii za 2022 rok, na którą została utworzona rezerwa, wynosi 10,6 mln zł, w tym na wypłatę gotówkową w 2023 roku 3,0 mln zł, a na część premii z odroczonym terminem płatności 7,6 mln zł. Ostateczną decyzję odnośnie wysokości premii podejmie Rada Nadzorcza Banku.
Na 31 grudnia 2021 roku rezerwa na wypłatę gotówkową premii dla Członków Zarządu Banku wynosiła 13,0 mln zł. Zatwierdzona przez Radę Nadzorczą w roku 2022 kwota premii, która dotyczyła roku 2021 wyniosła 9,3 mln zł.
W latach zakończonych 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku Członkom Zarządu nie wypłacono świadczeń po okresie zatrudnienia.
Członkowie Zarządu mają zawarte umowy o zakazie konkurencji po zaprzestaniu pełnienia funkcji w Zarządzie Banku. W przypadku nie powołania na nową kadencje lub odwołania Członkom Zarządu przysługuje odprawa. Informacja o odprawach przysługujących Członkom Zarządu jest zawarta w ich umowach o pracę i należy się tylko
114
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
w przypadku rozwiązania umowy o pracę przez Bank z przyczyn innych niż uprawniające do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
Wynagrodzenie Członków Rady Nadzorczej ING Banku Śląskiego S.A.
Skład Rady Nadzorczej ING Banku Śląskiego S.A. na koniec 2022 roku został zaprezentowany w rozdziale I. Informacje o Banku , w punkcie 7 . Skład Zarządu oraz Rady Nadzorczej Banku .
Świadczenia dla Członków Rady Nadzorczej ING Banku Śląskiego S.A.
2022
2021
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze, w tym:
wynagrodzenia
0,9
0,8
Razem
0,9
0,8
Członkowie Zarządu oraz inne osoby będące pracownikami ING Banku Śląskiego S.A. nie otrzymują wynagrodzenia ani nagród z tytułu pełnienia funkcji we władzach jednostek zależnych i stowarzyszonych ING Banku Śląskiego S.A.
Stan posiadania akcji ING Banku Śląskiego przez członków Rady Nadzorczej Banku oraz członków Zarządu Banku
Członkowie Zarządu Banku i Rady Nadzorczej Banku na 31 grudnia 2022 roku nie posiadali akcji ING Banku Śląskiego S.A., podobnie jak na dzień przekazania do publicznej wiadomości rocznego sprawozdania finansowego ING Banku Śląskiego S.A. za 2022 rok.
43. Zatrudnienie
Zatrudnienie w Banku na koniec roku 2022 i 2021 wynosiło odpowiednio:
2022
2021
w osobach
7 961
8 248
w etatach
7 931,5
8 211,0
115
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
44. Istotne zdarzenia po dacie bilansowej
Rezygnacja członka Rady Nadzorczej
26 stycznia 2023 roku Bank otrzymał oświadczenie Pana Arisa Bogdanerisa (Aris Bogdaneris) o rezygnacji z funkcji członka Rady Nadzorczej Banku z dniem odbycia najbliższego Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Banku. Powodem rezygnacji jest planowane zakończenie pracy w Grupie ING.
Zamiar nabycia spółki Paymento Financial
27 stycznia 2023 r. Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) stwierdziła brak podstaw do zgłoszenia sprzeciwu wobec nabycia przez ING Investment Holding (Polska) S.A. – spółkę w 100% zależną od ING Banku Ślaskiego S.A. – pakietu kontrolnego akcji Paymento Financial S.A. Po otrzymaniu decyzji od KNF strony przystąpią do finalizacji transakcji.
Paymento Financial S.A. dostarcza profesjonalne usługi finansowe oraz rozwiązania IT dla sektora finansowego. Spółka jest Krajową Instytucją Płatniczą, a jej działalność podlega nadzorowi Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego.
Przejęcie spółki technologicznej oznacza wzmacnianie kompetencji e-commerce w ING Banku Śląskim S.A. i wsparcie w dalszym rozwoju oferty w tym obszarze.
Opinia Rzecznika Generalnego TSUE
16 lutego 2023 roku Rzecznik Generalny Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (TSUE) wydał opinię w w sprawie dotyczącej odpowiedzi na pytanie sądu odsyłającego dotyczące tego, czy przepisy prawa UE stoją na przeszkodzie wykładni sądowej przepisów krajowych, zgodnie z którą, w przypadku uznania, że umowa kredytu zawarta przez bank i konsumenta jest od początku nieważna z powodu zawarcia w niej nieuczciwych warunków umownych, strony oprócz zwrotu pieniędzy zapłaconych w wykonaniu tej umowy (bank – kapitału kredytu, konsument – rat, opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych) oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty, mogą domagać się także jakichkolwiek innych świadczeń, w tym należności (w szczególności wynagrodzenia, odszkodowania, zwrotu kosztów lub waloryzacji świadczenia).
Rzecznik Generalny wskazał, że Dyrektywa 93/13 nie reguluje tego, jak powinny rozliczyć się strony umowy o kredyt indeksowany, jeśli zostanie ona uznana za nieważną. Dlatego odpowiedzi na pytanie, czy konsument może żądać od banku zwrotu kosztów korzystania z zapłaconych rat, poszukiwać należy w prawie krajowym. Jeśli prawo krajowe dopuszcza takie roszczenie konsumenta, to Dyrektywa nie stoi temu na przeszkodzie. Co do roszczeń banku Rzecznik wskazał, że Dyrektywa 93/13 stoi na przeszkodzie tym roszczeniom.
Opinia Rzecznika nie przesądza rozstrzygnięcia ani nie jest wiążąca dla TSUE. Wyrok TSUE może więc być inny niż proponuje Rzecznik.
Bank uwzględnił opinię Rzecznika TSUE w szacunkach, dotyczących niniejszego sprawozdania finansowego. Założenia dotyczące kalkulacji, w szczególności uwzględniające rozstrzygnięcia w zakresie wynagrodzenia, zarówno kwoty korekty wartości bilansowej brutto wynikającej z ryzyka prawnego dla portfela kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF wykazywanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej jak i kwoty rezerw dotyczących kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF usuniętych już ze sprawozdania z sytuacji finansowej na 31 grudnia 2022 roku, opisano w rozdziale III. Znaczące zasady rachunkowości, w punkcie 3.6 .
116
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Zarządzanie ryzykiem oraz kapitałem
Zarządzanie ryzykiem
oraz kapitałem
117
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Zarządzanie ryzykiem oraz kapitałem
I. System zarządzania ryzykiem oraz kapitałem
1.1. System zarządzania ryzykiem
System zarządzania ryzykiem stanowi zintegrowany zbiór zasad, mechanizmów i narzędzi (w tym m.in. polityk i procedur) odnoszących się do procesów dotyczących ryzyka. Rolą systemu zarządzania ryzykiem jest zarządzanie ryzykiem, adekwatne do wielkości i profilu ponoszonego przez Bank ryzyka, poprzez stałą identyfikację, pomiar lub ocenę, monitorowanie, kontrolę ryzyka, w tym ograniczanie ryzyka oraz raportowanie ryzyka wraz z oceną skuteczności podjętych działań ograniczających ryzyko. W ramach kontroli ryzyka Bank zabezpiecza się przed ryzykiem lub je ogranicza wprowadzając odpowiednie mechanizmy kontrolne, system limitów oraz adekwatny poziom rezerw (odpisów), a także kapitałów i buforów płynnościowych.
W ramach systemu zarządzania ryzykiem Bank:
posiada określoną częstotliwość pomiaru lub oceny ryzyka, która jest adekwatna do skali i złożoności działalności,
stosuje sformalizowane zasady służące określaniu wielkości podejmowanego ryzyka i zasady zarządzania ryzykiem,
stosuje sformalizowane procedury mające na celu identyfikację, pomiar lub szacowanie oraz monitorowanie ryzyka, uwzględniające również przewidywany poziom ryzyka w przyszłości,
stosuje sformalizowane limity ograniczające ryzyko i zasady postępowania w przypadku przekroczenia limitów, w tym wprowadza sposoby i środki, które mają wyeliminować przekroczenie limitów w przyszłości,
stosuje przyjęty system sprawozdawczości zarządczej umożliwiający monitorowanie poziomu ryzyka,
posiada strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego ryzyka,
posiada wykwalifikowaną kadrę jednostek zarządzających ryzykiem oraz zapewnia szkolenia dla pracowników pierwszej i drugiej linii obrony.
System zarządzania ryzykiem określony jest w polityce Ogólne zasady zarządzania i ograniczania ryzyka kredytowego, rynkowego, płynności i finansowania oraz operacyjnego w ING Banku Śląskim S.A .
Struktura ryzyka i kontroli w Banku opiera się na modelu trzech linii obrony . Model ten ma na celu zapewnienie
stabilnych i efektywnych ram dla zarządzania ryzykiem poprzez zdefiniowanie i wdrożenie trzech „poziomów” zarządzania ryzykiem, z odmiennymi rolami, zakresem obowiązków i obowiązkami związanymi z nadzorem.
Pierwsza linia obrony - jest odpowiedzialna za przestrzeganie zasad wynikających z zatwierdzonych polityk,
regulaminów, instrukcji i procedur. W zakres odpowiedzialności pierwszej linii obrony wchodzi między innymi analiza, kontrola oraz zarządzanie ryzykami w procesach, w tym również w odniesieniu do działań zleconych na zewnątrz. Są to Jednostki biznesowe oraz organizacyjne Banku wspierające operacyjnie i technologicznie Biznes oraz jednostki odpowiedzialne za ryzyko środowiskowe.
Druga linia obrony - odpowiedzialna za wydawanie regulacji oraz zapewnienie metod i narzędzi zarządzania
ryzykiem, w tym wspieranie pierwszej linii obrony w trakcie realizacji tego procesu. W ramach działań kontrolnych dokonuje własnej niezależnej oceny efektywności funkcjonowania pierwszej linii obrony poprzez: inspekcje, testy, przeglądy i inne formy kontroli. Wspiera też pierwszą linię obrony w zakresie mechanizmów kontrolnych. Drugą linię obrony stanowią jednostki z obszaru:
ryzyka operacyjnego
ryzyka braku zgodności (compliance)
ryzyka prawnego
ryzyka kredytowego i rynkowego
finansów
zarządzania zasobami ludzkimi oraz
Departament Inspekcji Ryzyka Kredytowego i Departament Walidacji Modeli.
Trzecia linia obrony - zapewnia niezależną ocenę adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem
i systemu kontroli wewnętrznej w pierwszej i drugiej linii obrony. Trzecią linię obrony stanowi Departament Audytu wewnętrznego.
System kontroli wewnętrznej określony zostal w polityce System kontroli wewnętrznej w ING Banku Śląskim S.A .
Szczególną rolę w procesie zarządzania ryzykiem pełnią Zarząd Banku oraz Rada Nadzorcza. Bank posiada także szereg komitetów, które pełnią aktywną rolę w zarządzaniu poszczególnymi rodzajami ryzyka.
118
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
1.2. Zasady zarządzania ryzykiem
ING Bank Śląski S.A. zarządza ryzykiem kredytowym, rynkowym i operacyjnym zgodnie z zasadami określonymi przez normy polskiego prawa, regulacje Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) oraz inne uprawnione organy, a także zgodnie ze standardami określonymi przez Grupę ING w stopniu, który nie prowadzi do naruszenia wspomnianych wcześniej regulacji oraz dokumentów z zakresu najlepszych praktyk.
Niezależnie od konieczności zapewnienia zgodności regulacyjnej i prawnej (compliance), Bank traktuje zarządzanie ryzykiem kredytowym, rynkowym oraz operacyjnym jako fundamentalną i integralną część całościowego zarządzania Bankiem.
1.3. Apetyt na ryzyko
Apetyt na ryzyko określa maksymalną wielkość ryzyka jaką Bank jest gotowy zaakceptować wspierając tym samym stabilność oraz dalszy rozwój. W ramach zarządzania ryzykiem i kapitałem w Banku ustalane są parametry apetytu na ryzyko (tzw. RAS - Risk Appetite Statement) w następujących podstawowych obszarach:
RAS dotyczący adekwatności kapitałowej,
RAS dotyczący płynności i finansowania oraz ryzyka rynkowego,
RAS dotyczący ryzyka kredytowego
RAS dotyczący ryzyka operacyjnego.
RAS dotyczący adekwatności kapitałowej
W 2022 roku Bank monitorował poziomy umożliwiające wypłatę dywidendy dla następujących współczynników kapitałowych (z aktualnymi na daną datę poziomami dywidendowymi):
współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) na poziomie co najmniej 10,5%,
współczynnik Tier 1 (T1) na poziomie co najmniej 12,5%, oraz
łączny współczynnik kapitałowy (TCR) na poziomie co najmniej 14,00%.
W poziomach RAS Bank utrzymał bufor ryzyka systemowego w wysokości 3% na cele dywidendowe. Powyższe poziomy RAS nie uwzględniają jeszcze zmniejszenia poziomu bufora innej instytucji o znaczeniu systemowym z 0,75% do poziomu 0,5%, o czym Bank został poinformowany przez KNF 20 grudnia 2022 roku.
RAS dotyczący adekwatności kapitałowej wynika z obowiązku utrzymywania minimalnych poziomów współczynników kapitałowych wynikających z następujących regulacji zewnętrznych:
Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z 26 czerwca 2013 roku (4,5% dla CET1, 6% dla T1 oraz 8% dla TCR ),
Ustawy z 5 sierpnia 2015 roku o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym sankcjonującej dodatkowe bufory kapitałowe, w tym :
bufor zabezpieczający, który w 2022 roku (podobnie jak w roku 2021) wynosił 2,5%,
bufor innej instytucji o znaczeniu systemowym w wysokości 0,75% nałożony decyzją KNF, otrzymaną 5 listopada 2021 roku (decyzją KNF otrzymaną 20 grudnia 2022 roku poziom bufora zmniejszył się do poziomu 0,5%),
bufor antycykliczny z zastosowaniem do ekspozycji na które taki bufor został przez właściwe organy nałożony. Bufor antycykliczny jest zmienny w czasie w zależności od struktury odnośnych ekspozycji oraz poziomów wskaźników bufora antycyklicznego nałożonych na odnośne ekspozycje (według stanu na koniec grudnia 2022 roku bufor antycykliczny wynosił efektywnie 0,006%, w porównaniu do 0,001% według stanu na koniec grudnia 2021),
Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 1 września 2017 roku w sprawie bufora ryzyka systemowego wprowadzającego bufor ryzyka systemowego w wysokości 3% łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko z zastosowaniem do wszystkich ekspozycji znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej (18 marca 2020 roku opublikowano Rozporządzenie Ministra Finansów uchylające rozporządzenie w sprawie bufora ryzyka systemowego, kierując się jednak ostrożnym podejściem Bank monitoruje poziom dywidendowy z uwzględnieniem wielkość bufora ryzyka systemowego). Na potrzeby RAS, poziomy dywidendowe wynikające z polityki dywidendowej KNF, nie uwzględniają narzutu kapitałowego zalecanego w ramach Filara 2.
W ramach RAS dotyczących adekwatności kapitałowej określone są również limity kapitałowe na poszczególne rodzaje ryzyka.
1.4. Fundusze własne i wymóg kapitałowy
1.4.1 Fundusze własne
Fundusze własne Banku składają się z:
kapitału podstawowego Tier 1, który na koniec 2022 roku wyniósł 14 847,2 mln zł,
kapitału Tier 2, który na koniec 2022 roku wyniósł 1 641,4 mln zł.
119
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Na 31 grudnia 2022 roku w Banku nie jest identyfikowany kapitał dodatkowy Tier 1 (AT1).
Fundusze własne
2022
2021 *
Kapitał Tier 1
14 847,2
14 934,2
Kapitał podstawowy Tier 1
14 847,2
14 934,2
instrumenty kapitałowe kwalifikujące się jako kapitał podstawowy Tier 1
130,1
130,1
nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
956,3
956,3
zyski zatrzymane, w tym:
705,0
2 177,8
zyski zatrzymane w poprzednich latach
58,6
559,0
uznany zysk
646,4
1 618,8
skumulowane inne całkowite dochody
-364,8
-141,8
kapitał rezerwowy
13 309,0
11 183,5
fundusze ogólne ryzyka bankowego
1 215,2
1 215,2
wartość firmy i inne wartości niematerialne
-355,9
-312,5
korekty w okresie przejściowym w kapitale podstawowym Tier 1
375,9
275,2
korekty wartości z tytułu wymogów w zakresie ostrożnej wyceny
-28,3
-29,2
aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego oparte na przyszłej rentowności i niewynikające z różnic przejściowych po odliczeniu powiązanych rezerw z tytułu podatku dochodowego
-1 034,5
-517,3
niedobór korekt z tytułu ryzyka kredytowego wobec oczekiwanych strat według metody IRB
-56,3
0,0
niedobór pokrycia z tytułu ekspozycji nieobsługiwanych
-4,5
-3,1
Kapitał Tier 2
1 641,4
1 726,4
zobowiązania podporządkowane
1 641,4
1 609,8
nadwyżka rezerw ponad oczekiwane uznane straty według metody IRB
0,0
116,6
Fundusze własne przyjęte do kalkulacji łącznego współczynnika kapitałowego
16 488,6
16 660,6
*) 7 kwietnia 2022 roku Walne Zgromadzenie Banku zatwierdziło podział zysku za rok 2021. Zaliczenie do funduszy własnych na 31 grudnia 2021 roku zysku netto wypracowanego w 2021 roku zaskutkowało wzrostem funduszy własnych do poziomu 16 660,6 mln zł, co zostało zaprezentowane w tabeli powyżej. Według wartości wykazanej w rocznym sprawozdaniu finansowym za rok 2021 poziom funduszy własnych wynosił 15 534,3 mln zł.
1.4.2 Wymóg kapitałowy
Na potrzeby sprawozdawcze w 2022 i 2021 roku do kalkulacji wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka kredytowego Bank wykorzystywał metodę zaawansowaną wewnętrznych ratingów oraz metodę standardową. Bank posiada zgodę Komisji Nadzoru Finansowego oraz Narodowego Banku Holandii na stosowanie metody zaawansowanej
wewnętrznych ratingów (AIRB) dla klas ekspozycji: przedsiębiorstwa oraz instytucje kredytowe. W obszarze ryzyka operacyjnego, od czerwca 2020 roku Bank wykorzystuje metodę standardową TSA (the standardised approach). W obszarze ryzyka rynkowego Bank wykorzystuje metodę podstawową i metodę zaktualizowanego średniego okresu zwrotu (w zależności od rodzaju ryzyk). Bank wyznacza również wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka koncentracji, ryzyka rozliczenia oraz ryzyka korekty wyceny kredytowej (CVA). We wszystkich przypadkach wymogi wyznaczane są zgodnie z Rozporządzeniem CRR.
Łączny wymóg kapitałowy jest zdominowany przez wymóg z tytułu ryzyka kredytowego. Na koniec 2022 roku podobnie jak na koniec 2021 roku stanowił on 88% wymogu ogółem.
1.4.3 Adekwatność kapitałowa
31 grudnia 2022 roku wartość łącznego współczynnika kapitałowego (TCR) dla ING Banku Śląskiego wyniosła 16,77% w porównaniu do 17,09% na koniec 2021 roku a wartość współczynnika Tier 1 wyniosła 15,10% w porównaniu do 15,31% na koniec 2021 roku.
Główne czynniki zmiany łącznego współczynnika kapitałowego to:
w ramach kapitału podstawowego Tier 1:
zwiększenie negatywnego wpływu aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego opartych na przyszłej rentowności i niewynikających z różnic przejściowych, w związku ze zrealizowaną stratą podatkową za 2022 rok na skutek wyceny portfela instrumentów IRS – spadek łącznego współczynnika kapitałowego o 0,53 p.p.,
zwiększenie negatywnego wpływu z tytułu niezrealizowanych zysków i strat na portfelu wycenianym do wartości godziwej przez inne całkowite dochody, z uwzględnieniem tymczasowego traktowania zgodnie z art. 468 Rozporządzenia 575/2013 – spadek łącznego współczynnika kapitałowego o 0,12 p.p.,
uwzględnienie zysku za I półrocze 2022 roku, po pomniejszeniu o przewidywane dywidendy (646,4 mln zł) – wzrost łącznego współczynnika kapitałowego o 0,66 p.p.,
w ramach wymogu kapitałowego:
wzrost aktywów ważonych ryzykiem, w tym wynikający ze zmian modelowych – spadek łącznego współczynnika kapitałowego o 0,14 p.p.
Nadwyżka łącznego współczynnika kapitałowego ponad wymóg regulacyjny zmniejszyła się z 5,84% do 5,24% a nadwyżka współczynnika Tier 1 zmniejszyła się z 6,06% do 5,57%.
120
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Łączny współczynnik kapitałowy
2022
2021 *
Fundusze własne przyjęte do kalkulacji łącznego współczynnika kapitałowego
16 488,6
16 660,6
Wymogi kapitałowe
wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka kredytowego, ryzyka kredytowego kontrahenta, ryzyka rozmycia oraz dostaw z późniejszym terminem rozliczenia
6 909,0
6 857,2
wymogi kapitałowe z tytułu ryzyka pozycji, ryzyka walutowego i ryzyka cen towarów
113,0
100,3
wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego
843,7
843,7
Łączny wymóg kapitałowy
7 865,7
7 801,2
Łączny współczynnik kapitałowy
16,77%
17,09%
minimalny wymagany poziom
11,526%
11,252%
nadwyżka wskaźnika TCR (p.p)
5,24
5,84
Współczynnik kapitału Tier 1
15,10%
15,31%
minimalny wymagany poziom
9,526%
9,252%
nadwyżka wskaźnika T1 (p.p)
5,57
6,06
*) 7 kwietnia 2022 roku Walne Zgromadzenie Banku zatwierdziło podział zysku za rok 2021. Zaliczenie do funduszy własnych na 31 grudnia 2021 roku zysku netto wypracowanego w 2021 roku zaskutkowało wzrostem współczynników TCR i Tier1 odpowiednio do 17,09% i 15,31%, co zostało zaprezentowane w tabeli powyżej. Według wartości wykazanych w rocznym sprawozdaniu finansowym za rok 2021 współczynniki TCR i Tier1 Banku na 31 grudnia 2021 roku wynosiły odpowiednio 16,05% i 14,29%.
Bank w kalkulacji współczynników kapitałowych skorzystał z przepisów przejściowych w zakresie złagodzenia wpływu wdrożenia standardu MSSF 9 na poziom funduszy własnych. Dodatkowo Bank zastosował tymczasowe traktowanie niezrealizowanych zysków i strat wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody zgodnie z art. 468 rozporządzenia CRR. W przypadku nie stosowania przez Bank okresu przejściowego na potrzeby wdrożenia MSSF 9 ani tymczasowego traktowania niezrealizowanych zysków i strat wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody zgodnie z art. 468 Rozporządzenia CRR, łączny współczynnik kapitałowy na 31 grudnia 2022 roku kształtowałyby się na poziomie 16,43% a współczynnik kapitału Tier 1 na poziomie 14,76% (w porównaniu do odpowiednio 16,84% oraz 15,05% na koniec 2021 roku).
Minimalne wymogi kapitałowe
20 grudnia 2022 roku Bank otrzymał pismo Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie zmiany poziomu bufora innej instytucji o znaczeniu systemowym, którego adekwatna wysokość wynikająca z przyjętych przez KNF zasad, została ustalona w wysokości równoważnej 0,5% łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko. Decyzja KNF oznacza, że bufor innej instytucji o znaczeniu systemowym dla Banku uległ zmianie z poziomu 0,75% do poziomu 0,5%.
27 grudnia 2022 roku Bank otrzymał pismo Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie zalecenia ograniczenia ryzyka występującego działalności Banku poprzez utrzymywanie funduszy własnych na pokrycie dodatkowego narzutu kapitałowego (P2G) w celu zaabsorbowania potencjalnych strat wynikających z wystąpienia warunków skrajnych, w wysokości 0,52 p.p. na poziomie jednostkowym oraz 0,50 p.p. na poziomie skonsolidowanym. Zalecenie Bank powinien spełniać ponad wartość łącznego współczynnika kapitałowego (o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. c rozporządzenia nr 575/2013), powiększonego o dodatkowy wymóg w zakresie funduszy własnych (P2R, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo bankowe) oraz o wymóg połączonego bufora (o którym mowa w art. 55 ust. 4 ustawy o nadzorze makroostrożnościowym). Narzut kapitałowy P2G powinien składać się w całości z kapitału podstawowego Tier 1.
W konsekwencji tego, na 31 grudnia 2022 roku minimalne wymogi kapitałowe na poziomie jednostkowym wynoszą dla Banku:
CET1 >= 8,02%,
T1 >= 9,52%,
TCR >= 11,52%.
1.5. Polityka dywidendowa
Najważniejsze założenia polityki dywidendowej Banku są następujące:
stabilne realizowanie wypłat dywidend w dającej się przewidzieć perspektywie w wysokości do 50% rocznego zysku netto Banku z zachowaniem zasady ostrożnego zarządzania oraz wszelkich wymogów regulacyjnych, do których zachowania Bank jest zobowiązany, a także z uwzględnieniem przyjętych do stosowania Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW 2021,
propozycja wypłaty dywidendy w wysokości wyższej niż wynikałoby to ze wskaźnika wskazanego powyżej jest możliwa, gdy jest to uzasadnione sytuacją finansową Banku (np. z niepodzielonego zysku z lat ubiegłych) oraz pod warunkiem spełnienia wszystkich pozostałych wymogów określonych w przepisach prawa i polityce dywidendowej,
121
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
możliwość realizowania wypłat dywidendy z nadwyżki kapitału powyżej minimalnych współczynników adekwatności kapitałowej oraz powyżej określonego przez Komisję Nadzoru Finansowego dla celów wypłaty dywidendy minimalnych poziomów współczynników kapitałowych.
Decydując o proponowanej kwocie wypłaty dywidendy, Zarząd Banku bierze pod uwagę wymogi nadzorcze przekazywane w ramach oficjalnego komunikatu KNF dotyczącego polityki dywidendowej banków, jak również następujące przesłanki:
aktualną sytuację ekonomiczno-finansową Banku i Grupy Kapitałowej Banku, w tym ograniczenia w sytuacji generowania strat finansowych lub niskiej rentowności (niski zwrot z aktywów / kapitału),
założenia strategii zarządzania i strategii zarządzania ryzykiem Banku oraz Grupy Kapitałowej Banku,
ograniczenia wynikające z art. 56 ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 roku o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym,
konieczność pomniejszania zysków bieżącego okresu lub niezatwierdzonych zysków rocznych zaliczanych do funduszy własnych o możliwe do przewidzenia dywidendy, zgodnie z artykułem 26 Rozporządzenia UE nr 575/2013,
otoczenie makroekonomiczne.
Wytyczne KNF w sprawie dywidend za 2022 rok
6 grudnia 2022 roku Komisja Nadzoru Finansowego opublikowała stanowisko w zakresie polityki dywidendowej w 2023 roku. Kwotę do wysokości 50% zysku za 2022 rok mogą wypłacić jedynie banki, które spełniają jednocześnie poniższe kryteria:
nie realizują programu naprawczego,
są pozytywnie oceniane w ramach procesu Badania i Oceny Nadzorczej (ocena końcowa BION nie gorsza niż 2,5),
wykazują poziom dźwigni finansowej (LR) na poziomie wyższym niż 5%,
posiadają współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) nie niższy niż wymagane minimum: 4,5% + 56% * wymóg P2R + wymóg połączonego bufora (z uwzględnieniem 3 p.p. bufora nadzorczego),
posiadają współczynnik kapitału Tier 1 (T1) nie niższy niż wymagane minimum: 6% + 75% * wymóg P2R + wymóg połączonego bufora (z uwzględnieniem 3 p.p. bufora nadzorczego),
posiadają łączny współczynnik kapitałowy (TCR) nie niższy niż wymagane minimum: 8% + wymóg P2R + wymóg połączonego bufora (z uwzględnieniem 3 p.p. bufora nadzorczego).
Kwotę do wysokości 75% zysku z 2022 roku mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie kryteria do wypłaty 50% z uwzględnieniem, w ramach kryteriów kapitałowych, wrażliwości banku na niekorzystny scenariusz makroekonomiczny (mierzonej poziomem P2G).
Kwotę do wysokości 100% zysku z 2022 roku mogą wypłacić jedynie banki spełniające jednocześnie kryteria do wypłaty 75%, a także których portfel należności od sektora niefinansowego charakteryzuje się dobrą jakością kredytową (udział NPL, z uwzględnieniem instrumentów dłużnych, na poziomie nieprzewyższającym 5%).
Kryteria określone w powyższych punktach bank powinien spełniać zarówno na poziomie jednostkowym, jak i skonsolidowanym.
Wypłacone dywidendy
Na podstawie stanowiska KNF w sprawie polityki dywidendowej banków na 2022 rok, 7 kwietnia 2022 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku podjęło uchwałę w sprawie wypłaty dywidendy z zysku za 2021 rok. Na podstawie tej uchwały, 4 maja 2022 roku Bank wypłacił dywidendę w łącznej wysokości 689,5 mln zł, tj. w kwocie 5,30 zł brutto na jedną akcję.
122
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
II. Ryzyko kredytowe
1.1. Wstęp
Nadrzędnymi dokumentami regulującymi zarzadzanie ryzykiem kredytowym są: Ogólne Zasady zarządzania i ograniczania ryzyka kredytowego, rynkowego, płynności i finansowania oraz operacyjnego w ING Banku Śląskim oraz Polityka zarzadzania ryzykiem kredytowym w ING Banku Śląskim .
Ryzyko kredytowe rozumiane jest jako:
ryzyko poniesienia przez Bank straty finansowej w wyniku nie wywiązania się dłużnika w całości i terminie ze swoich zobowiązań kredytowych wobec Banku, lub
ryzyko zmniejszenia się wartości ekonomicznej ekspozycji kredytowej lub grupy ekspozycji kredytowych w wyniku pogorszenia zdolności dłużnika do obsługi zadłużenia w uzgodnionych terminach.
Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe
2022
2021
Kredyty i inne należności udzielone innym bankom
7 204,2
3 158,4
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy (z wyłączeniem instrumentów kapitałowych), w tym:
2 114,2
1 776,7
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
2 059,6
1 698,3
wycena instrumentów pochodnych
974,9
629,3
pozostałe aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
1 084,7
1 069,0
dłużne papiery wartościowe, w tym:
607,1
544,3
obligacje Skarbu Państwa w PLN
566,9
502,4
obligacje Skarbu Państwa Czech w CZK
39,8
41,4
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
0,4
0,5
transakcje z przyrzeczeniem odkupu
477,6
524,7
Aktywa finansowe inne niż przeznaczone do obrotu wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy, w tym:
54,6
78,4
kredyty obowiązkowo wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy
54,6
78,4
Pochodne instrumenty zabezpieczające
139,2
250,4
Inwestycyjne papiery wartościowe (z wyłączeniem instrumentów kapitałowych), w tym:
48 227,3
47 390,1
Wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, w tym:
15 607,2
15 428,3
obligacje Skarbu Państwa w PLN
12 069,2
12 982,7
obligacje Skarbu Państwa w EUR
1 803,4
1 022,9
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
1 308,9
941,4
obligacje Rządu Austriackiego
425,7
481,3
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu, w tym:
32 620,1
31 961,8
obligacje Skarbu Państwa w PLN
13 352,5
16 082,8
obligacje Skarbu Państwa w EUR
3 192,1
4 028,8
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
1 802,1
2 299,8
obligacje Polskiego Funduszu Rozwoju
6 815,7
5 695,2
obligacje Banku Gospodarstwa Krajowego
3 858,4
3 855,2
bony pieniężne NBP
3 599,3
0,0
Kredyty i inne należności udzielone klientom, w tym:
145 733,5
137 340,5
Wyceniane według zamortyzowanego kosztu, w tym:
137 520,3
127 185,6
Bankowość korporacyjna
84 090,6
72 807,4
kredyty w rachunku bieżącym
18 551,2
15 298,8
kredyty i pożyczki terminowe
61 762,0
54 190,3
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
3 777,4
3 318,3
Bankowość detaliczna
51 580,7
51 128,9
kredyty i pożyczki hipoteczne
43 661,8
42 790,9
kredyty w rachunku bieżącym
634,0
631,9
pozostałe kredyty i pożyczki
7 284,9
7 706,1
Inne należności
1 849,0
3 249,3
Wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody
8 213,2
10 154,9
Należności w innych aktywach
24,9
14,7
Udzielone zobowiązania pozabilansowe, w tym:
49 982,9
51 390,1
niewykorzystane linie kredytowe
39 044,9
41 511,7
gwarancje
7 458,4
6 372,5
niewykorzystane kredyty w rachunku bieżącym
1 549,7
1 563,2
limity na kartach kredytowych
1 548,2
1 549,1
akredytywy
381,7
393,6
Razem
253 426,2
241 320,9
123
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Polityka Banku w zakresie ryzyka portfela ekspozycji kredytowych uwzględnia fakt, że działalność generująca ryzyko kredytowe może być powiązana również z innymi rodzajami ryzyk, tj. między innymi: ryzykiem płynności, rynkowym, operacyjnym, prawnym i reputacyjnym, które mogą się wzajemnie wzmacniać oraz uwzględnia ryzyko ESG.
Bank optymalizuje oraz ogranicza straty z tytułu ponoszonego ryzyka poprzez:
ustalenie wewnętrznych limitów,
odpowiednią konstrukcję produktów kredytowych,
stosowanie zabezpieczeń,
stosowanie kontroli funkcjonalnej,
sprawny monitoring, restrukturyzację i windykację,
monitorowanie zmiany zdolności i wiarygodności kredytowej klientów,
regularny monitoring i walidację modeli wykorzystywanych do identyfikacji i pomiaru ryzyka kredytowego
przeprowadzanie analiz trendów i wartości kluczowych wskaźników ryzyka.
Podstawowym celem Banku w procesie zarządzania ryzykiem kredytowym jest wspieranie efektywnej realizacji celów biznesowych poprzez proaktywne zarządzanie ryzykiem i działalność na rzecz wzrostu organicznego, przy jednoczesnym:
utrzymywaniu bezpiecznego poziomu norm współczynników kapitałowych i płynności oraz odpowiedniego poziomu rezerw,
zapewnieniu zgodności z przepisami prawa i wymaganiami instytucji nadzorczych.
Ryzykiem kredytowym Bank zarządza w sposób zintegrowany w oparciu o:
planowanie strategiczne,
spójny system limitów, polityk i procedur oraz
narzędzia służące do zarządzania ryzykiem, w tym do identyfikacji, pomiaru i kontroli ryzyka.
Na ten zintegrowany system składają się wszystkie procesy w Banku realizowane w związku z działalnością kredytową.
Szczegółowe cele zarządzania ryzykiem kredytowym to:
wspieranie inicjatyw biznesowych,
utrzymywanie strat kredytowych na założonym poziomie,
ciągła weryfikacja, ocena adekwatności i rozwoju stosowanych procedur, modeli i innych elementów systemu zarządzania ryzykiem,
dostosowywanie działalności do zmieniających się warunków zewnętrznych,
utrzymywanie odpowiedniego poziomu wymogów kapitałowych na ryzyko kredytowe oraz rezerw,
zapewnienie zgodności z wymogami regulatora.
1.2. Strategia zarządzania ryzykiem i parametry apetytu na ryzyko
Zarządzanie ryzykiem kredytowym Bank traktuje jako fundamentalną i integralną część całościowego zarządzania Bankiem. Kluczowymi elementami zarządzania ryzykiem są ustalanie i monitorowanie wykonania strategii oraz parametrów RAS (ang. Risk Appetite Statement).
Strategia zarządzania ryzykiem kredytowym
Strategia zarządzania ryzykiem kredytowym wspiera realizację celów biznesowych przy zachowaniu bezpiecznego poziomu wypłacalności i płynności Banku oraz adekwatnego poziomu rezerw. Wyznacza się ją w celu zapewnienia optymalnego rozwoju portfela kredytowego, przy zachowaniu odpowiedniej jakości i dochodowości operacji kredytowych oraz alokacji kapitału. Podstawowym celem określenia strategii zarządzania ryzykiem kredytowym jest optymalizacja relacji między ryzykiem a zwrotem na kapitale, przy uwzględnieniu informacji o aktualnym i perspektywicznym otoczeniu makroekonomicznym, portfelu Banku oraz poziomie realizacji limitów RAS.
Strategia zarządzania ryzykiem kredytowym uwzględnia „spojrzenie w przyszłość”, w tym potrzebę utrzymania konkurencyjności, atrakcyjności oraz rozwoju oferty Banku.
124
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Ustalanie apetytu na ryzyko (RAS)
RAS to apetyt na ryzyko Banku, który definiuje się poprzez wyznaczenie kluczowych i szczegółowych limitów. Ustalanie i monitorowanie poziomu apetytu na ryzyko (parametrów RAS) to integralna część procesu planowania w Banku oraz zarządzania przez Bank ryzykiem koncentracji.
Rodzaje limitów RAS dla ryzyka kredytowego:
limity sprzedażowe i wielkości portfela,
limity jakości portfela/ dla wartości parametrów ryzyka,
limity efektywności monitoringu i windykacji,
limity sektorowe,
limity koncentracji, w tym limity dla portfela ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie wynikające z wymogów Rekomendacji S,
parametry jakościowe RAS dla ryzyka ESG.
Oprócz limitów RAS, ustalane są w Banku limity na ryzyko kredytowe dla poszczególnych obszarów, linii biznesowych, produktów oraz limity transakcji, które są akceptowane przez właściwego decydenta kredytowego. Dodatkowo ustala się wewnętrzne limity koncentracji w odniesieniu do branż gospodarki, przyjmowanych form zabezpieczeń, regionów i ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie. Bieżące wykonanie limitów RAS jest monitorowane i raportowane w trakcie roku, w okresach miesięcznych.
Największe zaangażowania Banku
Poniższa tabela prezentuje zestawienie 20 największych zaangażowań Banku wobec podmiotów / grup podmiotów powiązanych (w tym grup podmiotów, w których jednostką dominującą jest Bank).
W kwocie zaangażowań ujęto wartość aktywów bilansowych (udzielonych kredytów, złożonych lokat, dłużnych papierów wartościowych), udzielonych zobowiązań pozabilansowych oraz wartość ekwiwalentu bilansowego instrumentów pochodnych. Zaangażowania zostały pomniejszone o kwoty wyłączeń dopuszczone w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 roku oraz w Rozporządzeniu MF 1018 z dnia 01 lipca 2016 roku.
zaangażowanie Banku
Podmiot/grupa podmiotów powiązanych
2022
2021
Grupa 1
2 379,8
1 031,2
Grupa 2 (bankowa)
2 179,0
2 050,3
Grupa 3 (bankowa)
1 673,1
1 407,0
Grupa 4
1 659,6
1 670,0
Grupa 5
1 464,0
1 216,5
Grupa 6 (bankowa)
1 323,6
936,1
Grupa 7
1 233,4
724,6
Grupa 8
1 078,3
810,7
Grupa 9
1 069,8
631,6
Grupa 10
998,0
1 162,9
Grupa 11
953,0
951,0
Grupa 12
930,4
604,9
Grupa 13
858,4
925,0
Grupa 14
847,6
644,6
Grupa 15
804,8
800,4
Grupa 16
754,0
319,7
Grupa 17
742,3
487,5
Grupa 18
698,7
653,9
Grupa 19
677,5
565,2
Grupa 20
674,5
-
125
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Koncentracja zaangażowań wobec klientów korporacyjnych w branże gospodarki narodowej
2022
zaangażowanie bilansowe i pozabilansowe w mln zł
(wartość bilansowa brutto)
udział w zaangażowaniu ogółem
Branża gospodarki narodowej
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Ogółem
(w %)
pośrednictwo finansowe
22 184,9
859,8
1,1
23 045,8
18,1%
handel hurtowy
11 016,9
1 180,0
376,7
12 573,6
9,9%
obsługa nieruchomości
7 554,6
1 937,7
25,8
9 518,1
7,5%
budownictwo
6 493,4
870,3
237,6
7 601,3
6,0%
pozostała działalność związana z prowadz. interesów
5 419,4
1 070,3
128,8
6 618,5
5,2%
handel detaliczny
5 284,6
438,7
118,4
5 841,7
4,6%
produkcja artykułów spożywczych i napojów
4 238,0
616,0
243,8
5 097,8
4,0%
produkcja metalowych wyrobów gotowych
3 977,5
516,3
133,3
4 627,1
3,6%
przemysł energetyczny
3 860,6
12,5
110,3
3 983,4
3,1%
przemysł gumowy
2 938,6
380,8
49,5
3 368,9
2,6%
produkcja chemikaliów , wyrobów chemicznych
1 908,9
1 240,5
1,7
3 151,1
2,5%
administracja publiczna i obrona narodowa
1 416,5
1 674,8
0,0
3 091,3
2,4%
przemysł drzewny i papierniczy
2 412,3
220,0
55,8
2 688,1
2,1%
transport lądowy i rurociągami
2 178,3
344,2
83,3
2 605,8
2,0%
wynajem sprzętu
2 282,4
280,3
8,9
2 571,6
2,0%
poczta i telekomunikacja
2 432,7
27,1
13,1
2 472,9
1,9%
sprzedaż , naprawa i obsługa pojazdów mechanicznych
2 106,9
163,0
60,7
2 330,6
1,8%
rolnictwo , leśnictwo , rybactwo
1 849,1
260,6
104,0
2 213,7
1,7%
przemysł maszynowy
1 611,5
203,6
51,3
1 866,4
1,5%
pozostałe
19 300,4
2 542,2
370,7
22 213,3
17,4%
Razem
110 467,5
14 838,7
2 174,8
127 481,0
100%
2021
zaangażowanie bilansowe i pozabilansowe w mln zł
(wartość bilansowa brutto)
udział w zaangażowaniu ogółem
Branża gospodarki narodowej
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Ogółem
(w %)
pośrednictwo finansowe
20 984,1
2,5
7,4
20 994,0
18,1%
handel hurtowy
9 820,6
431,8
455,0
10 707,4
9,2%
obsługa nieruchomości
9 231,0
619,7
26,8
9 877,5
8,5%
budownictwo
5 682,3
471,2
259,6
6 413,1
5,5%
pozostała działalność związana z prowadzeniem interesów
5 075,1
407,1
291,4
5 773,6
5,0%
handel detaliczny
4 362,4
292,7
154,7
4 809,8
4,1%
produkcja metalowych wyrobów gotowych
4 372,9
265,9
127,2
4 766,0
4,1%
produkcja artykułów spożywczych i napojów
3 790,2
412,8
223,9
4 426,9
3,8%
przemysł energetyczny
3 623,7
12,5
123,6
3 759,8
3,2%
przemysł gumowy
3 171,4
105,6
63,5
3 340,5
2,9%
administracja publiczna i obrona narodowa
2 931,9
0,2
0,0
2 932,1
2,5%
produkcja chemikaliów, wyrobów chemicznych
2 622,9
151,7
1,5
2 776,1
2,4%
poczta i telekomunikacja
2 551,8
14,9
7,7
2 574,4
2,2%
transport lądowy i rurociągami
2 152,4
191,5
84,8
2 428,7
2,1%
przemysł drzewny i papierniczy
2 196,8
127,0
51,8
2 375,6
2,0%
sprzedaż , naprawa i obsługa pojazdów mechanicznych
1 966,6
135,2
55,5
2 157,3
1,9%
wynajem sprzętu
1 979,5
67,5
11,1
2 058,1
1,8%
rolnictwo , leśnictwo , rybactwo
1 670,5
188,4
111,2
1 970,1
1,7%
przemysł maszynowy
1 452,1
179,9
47,6
1 679,6
1,4%
pozostałe
17 994,5
2 091,2
336,3
20 422,0
17,6%
Razem
107 632,7
6 169,3
2 440,6
116 242,6
100%
Bank nie identyfikuje innych istotnych koncentracji ryzyka poza tymi, które zaprezentowano w niniejszym rozdziale oraz w dodatkowych notach objaśniających.
126
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
1.3. Proces zarządzania ryzykiem kredytowym
Zarządzanie ryzykiem kredytowym jest procesem ciągłym, na który składają się wszystkie działania Banku związane z wykonywaniem działalności kredytowej. Wszystkie jednostki i osoby, które wykonują zadania w ramach procesu kredytowego ściśle współpracują ze sobą w celu:
zwiększenia efektywności zarządzania ryzykiem, oraz
utrzymania ryzyka na poziomie zgodnym ze strategią, apetytem na ryzyko i planami finansowymi Banku oraz zatwierdzonym poziomem RAS.
Proces zarządzania ryzykiem kredytowym realizowany jest w Banku w ramach trzech niezależnych organizacyjnie i funkcjonalnie linii obrony.
W Banku stosuje się rozwiązania organizacyjne uwzględniające rozdzielenie funkcji sprzedaży produktów bankowych od funkcji akceptacji ryzyka na wszystkich szczeblach struktury organizacyjnej, w tym Zarządu Banku. Rozdzielenie funkcji monitorowania i kontroli ryzyka ekspozycji kredytowych (w tym ryzyka koncentracji) od funkcji sprzedaży produktów bankowych i funkcji akceptacji ryzyka utrzymywane jest na wszystkich szczeblach struktury organizacyjnej Banku poniżej poziomu Zarządu Banku, a dla detalicznych ekspozycji kredytowych również na poziomie Zarządu.
W przypadku uproszczonych, zautomatyzowanych ścieżek procesu kredytowego rozdzielenie funkcji sprzedaży produktów bankowych od funkcji akceptacji ryzyka ekspozycji kredytowych oparte jest na niezależności procesu budowy i walidacji narzędzi wspierających proces akceptacji ryzyka od funkcji sprzedażowych i operacyjnych. Kompetencje w zakresie decyzji kredytowych odnoszących się do indywidualnych transakcji kredytowych są oddzielone od kompetencji decyzyjnych w sferze kształtowania polityki kredytowej i zasad zarządzania ryzykiem kredytowym.
1.4. Struktura organizacyjna zarządzania ryzykiem
W ramach Pionu CRO (Chief Risk Officer, Wiceprezes Zarządu Odpowiedzialny za Ryzyko) wyodrębnione zostały trzy obszary ryzyka kredytowego, podlegające Dyrektorom Banku:
Transakcyjne Ryzyko Kredytowe, w skład którego wchodzi:
Departament Ryzyka Kredytowego Centrali,
Departament Ryzyka Kredytowego Regionów,
Stanowisko Ryzyka Kredytowego Instytucji Finansowych,
Zespół Wsparcia Zarządzania.
Ryzyko Kredytowe, w skład którego wchodzi:
Departament Consumer Credit Risk,
Departament Business Credit Risk.
Ryzyko Kredytowe – obszar Modele, Dane i Raportowanie, w skład którego wchodzi:
Departament Modeli Ryzyka,
Departament Regulacji Ryzyka,
Departament Systemów Ryzyka.
Ponadto w strukturze Pionu CRO znajduje się Departament Kredytów Zwiększonego Ryzyka, Departament Walidacji Modeli, Departament Zarządzania Ryzykiem Operacyjnym, Departament Zarządzania Ryzykiem Rynkowym oraz Departament Inspekcji Ryzyka Kredytowego.
Każdy z tych obszarów sprawuje kontrolę i nadzór nad powierzonym mu zakresem działalności Banku i procesem zarządzania ryzykiem.
1.5. Zasady działalności kredytowej
Podstawową zasadą, którą Bank kieruje się w ramach prowadzonej działalności kredytowej jest przestrzeganie prawa i przepisów zewnętrznych związanych z działalnością kredytową, tj. np.:
Ustawa Prawo bankowe,
Ustawa o nadzorze makroostrożnościowym,
Prawo dewizowe,
przepisy dot. zapobiegania praniu brudnych pieniędzy, itp.
Bank nie zawiera transakcji kredytowych oraz nie angażuje się w działania, których aspekt etyczny budzi wątpliwości i które mogłyby przynieść szkodę dobremu imieniu Banku.
Realizując działalność kredytową stosuje się następujące zasady:
Bank pozyskuje i utrzymuje w portfelu kredytowym ekspozycje kredytowe, które zapewniają bezpieczeństwo depozytów i kapitału Banku,
127
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Bank działa w interesie klienta, uwzględniając zarówno jego potrzeby jak i możliwości; unika sytuacji, w której udzielone finansowanie przyczyniłoby się do wejścia klienta w spiralę długów,
Bank pozyskuje klientów zgodnie z obowiązującymi regulacjami i wymogami dotyczącymi dostarczenia niezbędnych informacji, dokumentacji, przestrzegania procedur,
Bank świadczy usługi kredytowe efektywnie i profesjonalnie, respektując interes klientów oraz oczekiwania akcjonariuszy Banku w zakresie wzrostu wartości ING Banku Śląskiego S.A. oraz biorąc pod uwagę wymagania wynikające z otoczenia konkurencyjnego,
Bank nie zawiera transakcji, zaangażowań kredytowych bez poznania i zrozumienia podłoża ekonomicznego transakcji,
Bank akceptuje ryzyko kredytowe, jeśli jest w stanie skutecznie je kontrolować oraz - w przypadku zaniechania spłaty - realizuje procedury odzyskania należności,
Bank nie udziela zaangażowań w przypadkach, w których naraża się na ryzyko reputacyjne,
Bank podejmuje decyzje dotyczące nowych rodzajów lub kierunków zaangażowań kredytowych (np. nowe rynki, segmenty rynku, grupy klientów, produkty) po wcześniejszej analizie i ocenie nowych możliwości oraz związanych z nimi ryzyk,
w relacjach biznesowych Bank stosuje zasadę „równych praw”, tj. wymaga takich samych dokumentów i informacji od takich samych – z perspektywy ryzyka kredytowego – klientów i zwraca szczególną uwagę na ich równe traktowanie,
Bank prowadzi otwartą komunikację z klientami w zakresie wymagań informacyjnych w procesie kredytowym.
W ramach współpracy z partnerami biznesowymi Bank przestrzega następujących zasad:
prowadzi weryfikację partnerów biznesowych, z którymi współpracuje w procesie udzielania kredytów,
posiada procedury obiegu dokumentacji pomiędzy klientem, partnerem biznesowym i Bankiem,
posiada procedury kontroli jakości partnerów biznesowych,
nie udziela pełnomocnictwa lub prawa do podejmowania decyzji kredytowych w imieniu i na rzecz Banku przy udzielaniu (dystrybucji) kredytów,
określa akceptowalny poziom ryzyka dla poszczególnych kanałów sprzedaży,
monitoruje jakość portfela kredytowego udzielonego za pośrednictwem poszczególnych partnerów biznesowych.
1.6. Zarządzanie ryzykiem kredytowym
Ryzykiem kredytowym Bank zarządza zarówno na poziomie portfela ekspozycji kredytowych, jak i na poziomie poszczególnych transakcji.
Zarządzanie ryzykiem portfela ekspozycji kredytowych
Celem zarządzania ryzykiem kredytowym portfela Banku jest zapewnienie rozwoju portfela zgodnie z przyjętą strategią, przy utrzymaniu współczynników kapitałowych Banku na akceptowalnym poziomie, wynikającym z wymogów regulacyjnych, ustalonego apetytu na ryzyko i planowanych zmian w strukturze funduszy własnych.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym portfela ekspozycji kredytowych realizowane jest przez:
określanie strategii zarządzania ryzykiem kredytowym,
uzgadnianie ze stroną biznesową parametrów jakościowych oraz parametrów ilościowych RAS/ ich poziomu,
rozwój, wdrożenie i monitorowanie realizacji polityki kredytowej,
analizę sytuacji makroekonomicznej i poszczególnych branż oraz formułowanie wytycznych w zakresie kierunków kredytowania,
rozwój i wdrożenie produktów kredytowych,
wyznaczanie poziomów kompetencyjnych dla akceptacji odstępstw od polityki kredytowej i odstępstw produktowych,
rozwój i wdrażanie narzędzi wspomagających pomiar i ocenę ryzyka,
analiza i ocena sposobu realizacji procesu kredytowego oraz zakresu kontroli funkcjonalnej,
zarządzanie portfelem ekspozycji kredytowych,
szkolenia pracowników uczestniczących w realizacji procesu kredytowego,
tworzenie i utrzymywanie systemu motywacyjnego pracowników, ukierunkowanego na przestrzeganie wewnętrznych standardów kredytowych.
128
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Bank zarządzając profilem ryzyka kredytowego:
ustala, monitoruje i raportuje wewnętrzne limity koncentracji dla branż gospodarki, typów zabezpieczeń, regionów i ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie,
monitoruje i analizuje jakość przyjętych zabezpieczeń,
monitoruje i raportuje zgodność z normami ostrożnościowymi wynikającymi z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych oraz zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 i z ustawy Prawo bankowe,
ustala, monitoruje i raportuje wewnętrzne limity koncentracji, z uwzględnieniem poszczególnych pod-portfeli,
definiuje zmiany w polityce kredytowej oraz ofercie produktowej uwzględniając cykliczność gospodarki oraz zmiany zachodzące na rynku nieruchomości,
pozyskuje dane rynkowe o jakości portfeli kredytowych i dokonuje ich porównania, z własnymi portfelami kredytowymi.
Adekwatność kapitałowa i tworzenie odpisów na ryzyko kredytowe
Bank zabezpiecza utratę wartości ekspozycji kredytowych poprzez tworzenie odpisów na oczekiwane straty kredytowe. Bank zabezpiecza także wahania strat względem przeciętnego poziomu straty oczekiwanej (tzn. stratę nieoczekiwaną), poprzez zapewnienie odpowiedniego poziomu kapitału regulacyjnego i kapitału ekonomicznego.
Kalkulacja aktywów ważonych ryzykiem oraz wymogu kapitałowego w Banku odbywa się:
dla ekspozycji z segmentu klientów detalicznych oraz klientów SE/Micro i Easy Lending – zgodnie z metodą standardową,
dla korporacyjnych ekspozycji kredytowych – zgodnie z metodą zaawansowaną wewnętrznych ratingów, z wyłączeniem ekspozycji wobec rządów, banków centralnych, jednostek samorządu terytorialnego oraz podmiotów sektora, dla których Bank stosuje metodę standardową.
Kalkulacja rezerw na ryzyko kredytowe w Banku dla wszystkich ekspozycji kredytowych odbywa się zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym indywidualnie istotnych ekspozycji kredytowych
Zarządzanie ryzykiem kredytowym indywidualnie istotnych ekspozycji kredytowych obejmuje:
określenie procesu zarządzania ryzykiem kredytowym dla transakcji obciążonych ryzykiem kredytowym,
zarządzanie wymaganiami dokumentacyjnymi wobec klienta kredytowego Banku,
określenie standardu analizy kredytowej,
określenie maksymalnego poziomu wskaźnika DTI/DSI, LTV, oraz minimalnego poziomu wkładu własnego dla określonych produktów, rodzajów transakcji,
opracowanie zasad podejmowania decyzji kredytowych oraz zarządzanie kompetencjami kredytowymi,
zarządzanie zasadami:
określania miar ryzyka z zastosowaniem modeli ryzyka wykorzystywanych w Banku,
weryfikowania terminowości spłat,
monitorowania sytuacji ekonomiczno-finansowej klienta,
monitorowania spełnienia przez klienta warunków umownych,
monitorowania innych zdefiniowanych sygnałów ostrzegawczych,
przyjmowania i monitorowania zabezpieczeń przyjętych przez Bank,
wykorzystania i monitorowania limitów dostępnych w Banku.
zasady tworzenia odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości ekspozycji kredytowych i rezerw na zobowiązania pozabilansowe,
zarządzanie ryzykiem kredytowym klientów z portfela w Etapie 3.
W ramach procesu udzielania i zarządzania indywidualnie istotnymi ekspozycjami kredytowymi realizowane są następujące działania:
ocena ryzyka klienta i transakcji,
podjęcie decyzji kredytowej,
monitoring,
restrukturyzacja i windykacja.
129
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Ocena ryzyka klienta i transakcji
Do najważniejszych elementów w ramach oceny ryzyka kredytowego klienta i transakcji należą:
ocena wiarygodności kredytowej klienta
Wiarygodność kredytową klienta Bank ocenia poprzez:
weryfikację spełnienia kryteriów minimalnych,
wyznaczenie ratingu lub scoringu klienta odpowiednio w procesie ratingowym lub scoringowym.
Pomiar ryzyka klienta w procesie ratingowym lub scoringowym bazuje na szacowanym PD (prawdopodobieństwie defaultu). Warunkiem udostępnienia klientowi finansowania jest ustalenie dla klienta ratingu lub oceny scoringowej na określonym minimalnym poziomie dla danego typu klienta, procesu kredytowego lub produktu.
Ocenę wiarygodności kredytowej klienta korporacyjnego w procesie ratingowym dokonuje się w oparciu o:
rating nadawany podmiotom wnioskującym o zaangażowanie kredytowe, udzielającym zabezpieczenia (np. poręczyciele, gwaranci) oraz innym podmiotom, jeżeli wymaga tego specyfika zabezpieczenia lub transakcji (np. dłużnicy wierzytelności scedowanej na Bank),
zasadę „dwóch par oczu”, tj. między innymi:
funkcje komercyjne są oddzielone od funkcji zatwierdzania ratingu, którą realizują jednostki Pionu Ryzyka, lub
zasady działania automatycznych modeli ratingowych, które są zatwierdzane przez Komitet Polityki Kredytowej.
Ocenę wiarygodności kredytowej klienta detalicznego przeprowadza się w oparciu o:
punktową ocenę ryzyka kredytowego (scoring),
analizę historii obsługi zobowiązań w Banku oraz w innych instytucjach finansowych,
cechy kredytobiorcy mające istotny wpływ na wywiązywanie się z zaciągniętych zobowiązań kredytowych (analiza jakościowa), np.:
cechy osobowe klienta: wiek, stan cywilny, liczba osób będących na jego utrzymaniu, status mieszkaniowy i majątkowy, wykształcenie, staż pracy, forma zatrudnienia, wykonywany zawód, itp.,
historia współpracy klienta z Bankiem: okres współpracy oraz historia prowadzenia rachunku.
W Banku stosowane są modele scoringowe (modele aplikacyjne, behawioralne oraz scoring BIK) oddające statystyczny poziom ryzyka klienta. Stosowane modele oceny wiarygodności kredytowej klienta podlegają cyklicznemu monitoringowi oraz walidacji w celu zapewnienia dobrej jakości tych narzędzi.
ocena zdolności kredytowej (ocena ilościowa)
Zdolność kredytowa oceniana jest poprzez rozpoznanie źródła spłaty oraz jego wysokości i stabilności w całym okresie kredytowania. Jest to ocena możliwości spłaty przez klienta ekspozycji kredytowej w określonej kwocie, terminach i na warunkach określonych przez Bank. Przy ocenie zdolności klienta uwzględniana jest ocena wiarygodności kredytowej klienta ustalona w procesie ratingowym lub scoringowym. W ocenie zdolności kredytowej uwzględniane jest również ponoszone przez dłużnika ryzyko walutowe oraz ryzyko stopy procentowej.
Analiza zdolności kredytowej klienta biznesowego oraz WB (Wholesale Banking) może obejmować następujące obszary:
struktura własnościowa klienta,
rodzaj prowadzonej działalności,
strategia biznesowa i inwestycyjna,
pozycja na rynku,
rynki zbytu i dostawcy,
analiza finansowa, w tym prognoza finansowa,
identyfikacja i ocena źródeł spłaty,
pozycja finansowa na tle porównywalnych podmiotów z branży,
czynniki z otoczenia globalnego, makroekonomicznego, regionalnego oraz branżowego oddziałujące obecnie i mogące wpływać w przyszłości w istotny sposób na kondycję finansową przedsiębiorstwa.
Analiza zdolności klienta indywidualnego obejmuje:
ustalenie wysokości i stabilności uzyskiwanych dochodów (analiza ilościowa),
ustalenie wysokości zobowiązań klienta o charakterze finansowym (zarówno kredytowych, jak i niekredytowych),
ustalenie wysokości wydatków gospodarstwa domowego.
130
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Przy ocenie zdolności kredytowej wykorzystywane są miary finansowe oparte na formułach matematycznych.
ocena zabezpieczenia
W Banku stosowane są zabezpieczenia w celu ograniczenia ryzyka kredytowego oraz wysokości strat poniesionych w przypadku niewywiązania się klienta z obowiązku spłaty kredytu. Przed przyjęciem zabezpieczenia dokonuje się oceny przedmiotu zabezpieczenia oraz jego wartości i efektywności.
Oprócz klasycznych form zabezpieczenia (rzeczowych i osobistych) Bank stosuje dodatkowe instrumenty ograniczania ryzyka utraty należności w formie warunków i klauzul umownych.
Dla celów kalkulacji wymogu kapitałowego Bank wykorzystuje zatwierdzone modele LGD, w których każdemu zabezpieczeniu przypisana jest odpowiednia stopa odzysku. Polityką Banku jest udzielanie kredytów w wysokości i na warunkach, które umożliwiają regularne spłaty bez konieczności odzyskiwania należności z zabezpieczeń.
ocena ryzyka transakcji.
Oceniając transakcję Bank bierze pod uwagę:
wyniki z oceny wiarygodności i zdolności kredytowej klienta,
zgodność z polityką kredytową,
cel kredytowania,
adekwatność wnioskowanego produktu,
inne występujące ryzyka, takie jak:
biznesowe – makroekonomiczne, rynkowe, branży, sezonowości,
strukturalne – struktura transakcji, wartość parametrów LTV oraz LGD, wkład własny (jeżeli jest wymagany), siła klauzul, pozycja Banku względem innych kredytodawców,
kadry zarządczej – staż, doświadczenie, ryzyko zastępowalności decydentów i sukcesji,
finansowe – w tym ryzyko kursowe i stopy procentowej,
koncentracji – czy wnioskowany wzrost zaangażowania łączy się z wykorzystaniem wewnętrznie ustalonego przez Bank limitu,
reputacyjne – czy współpraca z klientem może mieć negatywny wpływ na reputację Banku.
relację poziomu ryzyka do warunków cenowych, itp.
Maksymalna uznawalna kwota zabezpieczenia lub gwarancji
Bank stosuje zabezpieczenia na następujących aktywach: środki finansowe (lokata w Banku lub innym banku), papiery wartościowe płynne, nieruchomości, środki transportu, wierzytelności, maszyny i urządzenia, zapasy, wartości niematerialne oraz inne zabezpieczenia.
Wartość zabezpieczeń ekspozycji kredytowych w Etapie 3 w wysokości nie przekraczającej sald poszczególnych kredytów na 31 grudnia 2022 roku wynosiła 703,7 mln zł w porównaniu z 645,7 mln zł na koniec roku 2021.
Tabele na następnej stronie przedstawiają wartość zabezpieczeń nie przekraczającą wartości bilansowej powiązanych ekspozycji kredytowych. Prezentowane wartości zabezpieczeń wynikają z przyjętych przez Bank założeń określania nominalnej wartości zabezpieczeń, których ogólne zasady dla głównych typów zabezpieczeń są następujące:
Wartości zabezpieczenia na nieruchomości to niższa z dwóch wartości tj. wartości ustalonej w wyniku weryfikacji wartości nieruchomości przez Bank (nie wyższej niż wartość rynkowa określona w operacie szacunkowym lub wewnętrznym raporcie z wyceny) po pomniejszeniu o powstałe wcześniej obciążenia hipoteczne i wartości wpisu hipoteki w księdze wieczystej.
Wartość zabezpieczeń, których przedmiotem są maszyny i urządzenia to niższa z wartości ubezpieczenia tych przedmiotów, wartości księgowych netto i kwot z umowy dla zastawów rejestrowych.
Wartość zabezpieczenia w przypadku gwarancji innych niż firmy matki lub innej firmy powiązanej stanowi mniejsza z dwóch wartości, tj. kwota, do której wystawiona jest gwarancja lub wysokość ekspozycji kredytowej, do której odnosi się zabezpieczenie.
131
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
Maksymalna uznawalna kwota zabezpieczenia lub gwarancji
kredyty zabezpieczone nieruchomościami
inne kredyty zabezpieczone
mieszkaniowe
komercyjne
środki pieniężne (wyemitowane instrumenty dłużne)
pozostałe
otrzymane gwarancje finansowe
Kredyty i zaliczki; w tym:
48 423,4
20 216,1
102,2
4 509,3
8 795,3
pozostałe instytucje sektora finansowego
627,8
20,0
0,0
0,0
247,4
przedsiębiorstwa niefinansowe
514,3
17 948,1
99,0
4 148,4
7 640,7
gospodarstwa domowe
47 281,3
2 245,1
3,2
359,3
907,2
w tym: kredyty na zakup nieruchomości mieszkaniowych
45 594,3
584,5
0,0
0,0
1,5
pozostałe podmioty (banki, sektor budżetowy)
0,0
2,9
0,0
1,6
0,0
2021
Maksymalna uznawalna kwota zabezpieczenia lub gwarancji
kredyty zabezpieczone nieruchomościami
inne kredyty zabezpieczone
mieszkaniowe
komercyjne
środki pieniężne (wyemitowane instrumenty dłużne)
pozostałe
otrzymane gwarancje finansowe
Kredyty i zaliczki; w tym:
44 027,1
19 529,6
136,4
4 160,4
7 511,7
pozostałe instytucje sektora finansowego
0,0
0,0
20,3
203,2
461,3
przedsiębiorstwa niefinansowe
154,5
17 173,6
112,3
3 560,0
6 066,6
gospodarstwa domowe
43 872,6
2 347,1
3,8
396,0
682,9
w tym: kredyty na zakup nieruchomości mieszkaniowych
41 991,6
588,2
0,0
0,0
0,4
pozostałe podmioty (banki, sektor budżetowy)
0,0
8,9
0,0
1,2
300,9
Podjęcie decyzji kredytowej
Zakres kompetencji do podejmowania decyzji kredytowych w zakresie akceptacji ryzyka indywidualnych ekspozycji kredytowych ustala Komitet Polityki Kredytowej. Brak danych niezbędnych do oceny ryzyka wyklucza możliwość jego akceptacji i podjęcia decyzji.
Zaangażowania na niższe kwoty, krótsze terminy, obarczone niższym ryzykiem, podejmowane są na niższych szczeblach kompetencyjnych. W miarę wzrostu ryzyka kredytowego - tj. wzrostu wielkości pojedynczego lub łącznego zaangażowania kredytowego, wydłużenia okresu kredytowania, pojawienia się niestandardowych elementów we wniosku lub odstępstw od obowiązujących regulacji wewnętrznych – decyzje podejmowane są na wyższych szczeblach kompetencji kredytowych.
Ocena ryzyka i jego akceptacja jest oparta na ocenie eksperckiej bazującej na wynikach pomiaru ryzyka z zastosowaniem narzędzi wspomagających określonych polityką kredytową i procedurami. Wyjątek stanowią tzw. decyzje automatyczne, podejmowane przez system informatyczny lub półautomatyczne podejmowane w ramach uproszczonych ścieżek procesu kredytowego.
Decyzje kredytowe podejmowane są w odpowiedniej ścieżce, w oparciu o kompleksową analizę ryzyka transakcji w zależności od stopnia złożoności i kwoty transakcji. Dla ścieżek o wyższym poziomie automatyzacji, analiza ryzyka transakcji bazuje na jasno zdefiniowanych kryteriach, w tym behawioralnych oraz na automatycznym wyliczeniu limitu kredytowego w oparciu o algorytm zatwierdzony przez Komitet Polityki Kredytowej.
Segment detaliczny (segment hipoteczny i klienta indywidualnego) oraz klienci SE/Micro
Decyzje kredytowe dla portfela regularnego podejmowane są:
w trybie automatycznym – zgodnie z określonymi kryteriami,
w trybie jedno lub dwuosobowym - przez jednostki z Pionu Operacji,
w trybie dwuosobowym - w jednostce analiz zwiększonego ryzyka, na poziomie dyrektorów lub członków zarządu - dotyczy to przypadków charakteryzujących się wyższym ryzykiem kredytowym oraz przypadków niestandardowych.
Decyzje dla portfela nieregularnego podejmowane są w dedykowanej jednostce ds. windykacji i restrukturyzacji.
132
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Segment klientów biznesowych z wyłączeniem klientów SE/Micro i Wholesale Banking
Decyzje kredytowe dla portfela w Etapie 1 i 2 (z wyłączeniem ścieżek automatycznych) podejmowane są:
kolegialnie w trybie Komitetu Kredytowego Banku lub Komitetu ds. Restrukturyzacji – dotyczy to największych ekspozycji kredytowych,
w trybie dwuosobowym - przez jednostki biznesowe i jednostki transakcyjnego ryzyka kredytowego lub dedykowane jednostki ds. restrukturyzacji,
w trybie jednoosobowym – przez Menedżera Ryzyka w przypadku małych ekspozycji kredytowych.
Decyzje kredytowe dla portfela klientów biznesowych (Easy Lending) podejmowane są w zależności od ścieżki procesowej:
automatycznie na podstawie:
weryfikacji zdefiniowanych kryteriów kwalifikacyjnych,
weryfikacji klienta w bazach BRNK, BIK i BIG,
kalkulacji limitu transakcyjnego EL wyliczonego zgodnie z algorytmem zatwierdzonym przez KPK,
lub
ekspercko przez decydenta jednostki kredytującej (Front Office) posiadającego odpowiednie kompetencje kredytowe.
Decyzje kredytowe dotyczące portfela w Etapie 3 podejmowane są w trybie jednoosobowym, dwuosobowym lub przez Komitet ds. Restrukturyzacji.
Wspólne zasady
Tryb podejmowania decyzji nie zwalnia żadnego z uczestników procesu decyzyjnego od osobistej odpowiedzialności za podejmowane decyzje.
Decydentom kredytowym w ramach dwuosobowego trybu decyzyjnego przyznawane są indywidualnie personalne kompetencje kredytowe, których wysokość zależy od posiadanej wiedzy oraz doświadczenia. Poziom kompetencyjny koreluje z poziomem ryzyka kredytowego. Jeśli ryzyko kredytowe jest większe, decyzje podejmują osoby z większym doświadczeniem. Zasady nadawania i odwoływania kompetencji kredytowych są odrębne w ramach poszczególnych segmentów klientów. Przy ustalaniu odpowiedniego szczebla kompetencji kredytowych dla klientów biznesowych (z wyłączeniem klientów SE/Micro) oraz Wholesale Banking bierze się pod uwagę m.in. łączne zaangażowanie Banku wobec grupy podmiotów powiązanych, do której należy klient,
a w przypadku osób fizycznych oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, poziom kompetencji wynika z łącznego zaangażowania Banku wobec tego klienta. Akceptacja wszystkich transakcji dokonywana jest zgodnie z jasno określonymi zasadami podejmowania decyzji i kompetencji kredytowych.
Monitoring
Monitorowaniu podlegają wszystkie ekspozycje kredytowe generujące ryzyko kredytowe, w tym ryzyko koncentracji oraz transakcje rynków finansowych. Celem monitorowania jest wczesna identyfikacja sygnałów ostrzegawczych i podjęcie działań zapobiegających powstaniu trudnego kredytu oraz wczesna identyfikacja przesłanek lub obiektywnych dowodów utraty wartości ekspozycji kredytowej i podjęcie działań ograniczających straty Banku. Monitoring udzielonej ekspozycji kredytowej obejmuje:
przebieg spłaty wierzytelności Banku (terminowość),
realizację przez klienta pozostałych warunków umownych,
sytuację finansową oraz/lub majątkową klienta,
przebieg wykorzystania środków pieniężnych zgodnie z celem finansowania (jeżeli został określony),
stopień realizacji inwestycji (w przypadku kredytów inwestycyjnych),
weryfikację sygnałów ostrzegawczych dotyczących klienta lub transakcji,
występowanie obiektywnych dowodów lub przesłanek utraty wartości,
okresową ocenę jakości i wartości zabezpieczenia.
Restrukturyzacja i windykacja
Bank służy wsparciem swoim klientom na każdym etapie finansowania. Bank oferuje produkty dostosowane do ich potrzeb a w przypadku wystąpienia niewielkich opóźnień w spłacie zobowiązań proponuje elastyczne harmonogramy spłat. W przypadku większych trudności w spłacie Bank może zaproponować restrukturyzację zadłużenia. Wówczas wspólnie z klientem Bank ustala najlepszą formę wsparcia lub zawarcie ugody.
Głównym celem działań podejmowanych w ramach portfela w Etapie 3 jest minimalizacja ryzyka powstania strat Banku lub minimalizacja wielkości straty.
133
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Bank przyjmuje następujące strategie postępowania w ramach portfela w Etapie 3:
restrukturyzacja zadłużenia – w oparciu o współpracę z klientem, która w szczególności może polegać na zmianie warunków umownych w celu dostosowania warunków spłaty zadłużenia do możliwości finansowych klienta, np.:
wydłużeniu okresu spłat,
sprzedaży aktywów,
sprzedaży części działalności gospodarczej kredytobiorcy,
umorzeniu części zobowiązań finansowych.
Decyzję o rozpoczęciu restrukturyzacji podejmuje się po szczegółowej ocenie oraz po akceptacji przez odpowiedni organ decyzyjny w Banku. Po pomyślnie zakończonym procesie restrukturyzacji kredytobiorca z powrotem podlega standardowym procedurom monitoringu ryzyka kredytowego.
windykacja zadłużenia – tj. dochodzenie przez Bank należności z ustanowionych zabezpieczeń prawnych lub z innego majątku klienta albo z majątku zobowiązanych osób trzecich. Bank może dochodzić swoich należności w drodze wszczęcia postępowania egzekucyjnego lub udziału w postępowaniu upadłościowym lub, w odniesieniu do klientów detalicznych – w drodze polubownej windykacji, tj. umożliwienia klientowi dobrowolnych spłat w ramach strategii windykacyjnej.
Forbearance
Forbearance występuje, jeżeli Bank uzna, że klient nie będzie mógł wywiązać się ze swoich zobowiązań finansowych z uwagi na trudności finansowe (stwierdzone lub spodziewane) i zdecyduje się udzielić mu udogodnienia.
Forbearance jest identyfikowany, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:
klient nie jest w stanie wywiązać się z zobowiązań finansowych wynikających z umowy kredytowej w Banku ze względu na występujące lub spodziewane trudności finansowe oraz,
Bank udziela udogodnienia dotyczącego złagodzenia warunków umowy, które nie byłoby przyznane, gdyby klient nie miał trudności finansowych.
Ekspozycje detaliczne spełniające kryteria moratoriów ustawowych były klasyfikowane do Etapu 3 z jednoczesnym rozpoznaniem restrukturyzacji awaryjnej.
W poniższych tabelach zaprezentowano podział portfela kredytowego na portfel pracujący i niepracujący z wyszczególnieniem ekspozycji z udzielonym udogodnieniem typu forbearance. Do klasy kwarantanna Bank klasyfikuje ekspozycje, dla których w przeszłości zastosowano udogodnienia, a które obecnie znajdują się w okresie obserwacji przed pełnym uzdrowieniem.
134
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Podział portfela kredytowego na portfel pracujący i niepracujący z wyszczególnieniem ekspozycji z udzielonym udogodnieniem typu forbearance
2022
Portfel kredytowy pracujący (performing exposure)
w tym zaangażowania forbearance
modyfikacja warunków
refinansowanie
kwarantanna
Portfel kredytowy niepracujący (non-performing exposure)
w tym zaangażowania forbearance
modyfikacja warunków
refinansowanie
portfel przeterminowany
portfel z utratą wartości
Portfel kredytowy brutto, w tym:
135 632,0
2 006,8
2 006,8
0,0
2 003,6
3 016,9
1 233,1
1 230,6
2,5
688,3
1 233,1
Bankowość korporacyjna, w tym:
83 901,4
1 454,2
1 454,2
0,0
1 451,0
2 124,0
900,4
897,9
2,5
560,2
900,4
kredyty w rachunku bieżącym
18 458,3
177,5
177,5
0,0
176,6
577,0
173,5
173,5
0,0
108,5
173,5
kredyty i pożyczki terminowe
61 661,0
1 276,7
1 276,7
0,0
1 274,4
1 547,0
726,9
724,4
2,5
451,7
726,9
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
3 782,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Bankowość detaliczna, w tym:
51 730,6
552,6
552,6
0,0
552,6
892,9
332,7
332,7
0,0
128,1
332,7
kredyty i pożyczki hipoteczne
43 650,7
418,7
418,7
0,0
418,7
246,0
114,4
114,4
0,0
28,8
114,4
kredyty w rachunku bieżącym
648,6
2,3
2,3
0,0
2,3
48,9
3,1
3,1
0,0
1,3
3,1
pozostałe kredyty i pożyczki
7 431,3
131,6
131,6
0,0
131,6
598,0
215,2
215,2
0,0
98,0
215,2
Odpis na oczekiwane straty kredytowe, w tym:
-1 077,0
-83,3
-83,3
0,0
-83,2
-1 900,6
-684,1
-683,9
-0,2
-479,9
-684,1
Bankowość korporacyjna, w tym:
-617,3
-59,3
-59,3
0,0
-59,2
-1 317,5
-494,2
-494,0
-0,2
-389,8
-494,2
kredyty w rachunku bieżącym
-121,1
-5,0
-5,0
0,0
-5,0
-363,0
-105,8
-105,8
0,0
-84,6
-105,8
kredyty i pożyczki terminowe
-491,5
-54,3
-54,3
0,0
-54,2
-954,5
-388,4
-388,2
-0,2
-305,2
-388,4
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
-4,7
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Bankowość detaliczna, w tym:
-459,7
-24,0
-24,0
0,0
-24,0
-583,1
-189,9
-189,9
0,0
-90,1
-189,9
kredyty i pożyczki hipoteczne
-128,4
-9,1
-9,1
0,0
-9,1
-106,5
-44,5
-44,5
0,0
-15,5
-44,5
kredyty w rachunku bieżącym
-29,7
-0,2
-0,2
0,0
-0,2
-33,8
-1,7
-1,7
0,0
-0,9
-1,7
pozostałe kredyty i pożyczki
-301,6
-14,7
-14,7
0,0
-14,7
-442,8
-143,7
-143,7
0,0
-73,7
-143,7
Portfel kredytowy netto, w tym:
134 555,0
1 923,5
1 923,5
0,0
1 920,4
1 116,3
549,0
546,7
2,3
208,4
549,0
Bankowość korporacyjna, w tym:
83 284,1
1 394,9
1 394,9
0,0
1 391,8
806,5
406,2
403,9
2,3
170,4
406,2
kredyty w rachunku bieżącym
18 337,2
172,5
172,5
0,0
171,6
214,0
67,7
67,7
0,0
23,9
67,7
kredyty i pożyczki terminowe
61 169,5
1 222,4
1 222,4
0,0
1 220,2
592,5
338,5
336,2
2,3
146,5
338,5
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
3 777,4
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Bankowość detaliczna, w tym:
51 270,9
528,6
528,6
0,0
528,6
309,8
142,8
142,8
0,0
38,0
142,8
kredyty i pożyczki hipoteczne
43 522,3
409,6
409,6
0,0
409,6
139,5
69,9
69,9
0,0
13,3
69,9
kredyty w rachunku bieżącym
618,9
2,1
2,1
0,0
2,1
15,1
1,4
1,4
0,0
0,4
1,4
pozostałe kredyty i pożyczki
7 129,7
116,9
116,9
0,0
116,9
155,2
71,5
71,5
0,0
24,3
71,5
135
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Podział portfela kredytowego na portfel pracujący i niepracujący z wyszczególnieniem ekspozycji z udzielonym udogodnieniem typu forbearance
2021
Portfel kredytowy pracujący (performing exposure)
w tym zaangażowania forbearance
modyfikacja warunków
refinansowanie
kwarantanna
Portfel kredytowy niepracujący (non-performing exposure)
w tym zaangażowania forbearance
modyfikacja warunków
refinansowanie
portfel przeterminowany
portfel z utratą wartości
Portfel kredytowy brutto, w tym:
123 545,5
1 393,9
1 393,5
0,4
1 390,2
3 246,0
1 293,7
1 290,4
3,3
712,4
1 293,7
Bankowość korporacyjna, w tym:
72 460,8
1 234,4
1 234,0
0,4
1 230,7
2 263,7
922,8
919,5
3,3
617,7
922,8
kredyty w rachunku bieżącym
15 157,4
119,8
119,8
0,0
119,8
701,5
202,2
201,9
0,3
165,6
202,2
kredyty i pożyczki terminowe
53 984,8
1 114,6
1 114,2
0,4
1 110,9
1 562,2
720,6
717,6
3,0
452,1
720,6
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
3 318,6
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Bankowość detaliczna, w tym:
51 084,7
159,5
159,5
0,0
159,5
982,3
370,9
370,9
0,0
94,7
370,9
kredyty i pożyczki hipoteczne
42 693,2
83,5
83,5
0,0
83,5
298,3
173,6
173,6
0,0
21,7
173,6
kredyty w rachunku bieżącym
636,7
2,5
2,5
0,0
2,5
49,2
2,8
2,8
0,0
1,1
2,8
pozostałe kredyty i pożyczki
7 754,8
73,5
73,5
0,0
73,5
634,8
194,5
194,5
0,0
71,9
194,5
Odpis na oczekiwane straty kredytowe, w tym:
-597,1
-49,3
-49,3
0,0
-49,0
-2 258,1
-747,0
-744,1
-2,9
-486,8
-747,0
Bankowość korporacyjna, w tym:
-358,1
-40,2
-40,2
0,0
-39,9
-1 559,0
-538,9
-536,0
-2,9
-414,5
-538,9
kredyty w rachunku bieżącym
-66,5
-0,9
-0,9
0,0
-0,9
-493,6
-124,3
-124,0
-0,3
-114,2
-124,3
kredyty i pożyczki terminowe
-291,3
-39,3
-39,3
0,0
-39,0
-1 065,4
-414,6
-412,0
-2,6
-300,3
-414,6
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
-0,3
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Bankowość detaliczna, w tym:
-239,0
-9,1
-9,1
0,0
-9,1
-699,1
-208,1
-208,1
0,0
-72,3
-208,1
kredyty i pożyczki hipoteczne
-58,6
-3,5
-3,5
0,0
-3,5
-142,0
-68,4
-68,4
0,0
-14,8
-68,4
kredyty w rachunku bieżącym
-15,2
-0,1
-0,1
0,0
-0,1
-38,8
-1,6
-1,6
0,0
-0,9
-1,6
pozostałe kredyty i pożyczki
-165,2
-5,5
-5,5
0,0
-5,5
-518,3
-138,1
-138,1
0,0
-56,6
-138,1
Portfel kredytowy netto, w tym:
122 948,4
1 344,6
1 344,2
0,4
1 341,2
987,9
546,7
546,3
0,4
225,6
546,7
Bankowość korporacyjna, w tym:
72 102,7
1 194,2
1 193,8
0,4
1 190,8
704,7
383,9
383,5
0,4
203,2
383,9
kredyty w rachunku bieżącym
15 090,9
118,9
118,9
0,0
118,9
207,9
77,9
77,9
0,0
51,4
77,9
kredyty i pożyczki terminowe
53 693,5
1 075,3
1 074,9
0,4
1 071,9
496,8
306,0
305,6
0,4
151,8
306,0
dłużne papiery wartościowe (korporacyjne i komunalne)
3 318,3
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
Bankowość detaliczna, w tym:
50 845,7
150,4
150,4
0,0
150,4
283,2
162,8
162,8
0,0
22,4
162,8
kredyty i pożyczki hipoteczne
42 634,6
80,0
80,0
0,0
80,0
156,3
105,2
105,2
0,0
6,9
105,2
kredyty w rachunku bieżącym
621,5
2,4
2,4
0,0
2,4
10,4
1,2
1,2
0,0
0,2
1,2
pozostałe kredyty i pożyczki
7 589,6
68,0
68,0
0,0
68,0
116,5
56,4
56,4
0,0
15,3
56,4
136
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Zaangażowania z udzielonym udogodnieniem typu forbearance według klas ryzyka
2022
2021
portfel pracujący (performing)
portfel niepracujący (non-performing)
portfel pracujący (performing)
portfel niepracujący (non-performing)
zaangażowanie
bilansowe
zaangażowanie
pozabilansowe
zaangażowanie
bilansowe
zaangażowanie
pozabilansowe
zaangażowanie
bilansowe
zaangażowanie
pozabilansowe
zaangażowanie
bilansowe
zaangażowanie
pozabilansowe
Bankowość korporacyjna
1 454,2
72,1
900,4
12,6
1 234,4
247,0
922,8
13,2
klasy odpowiadające ratingom inwestycyjnym (rating 1-10)
0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
klasy odpowiadające ratingom spekulacyjnym (rating 11-17)
1 154,8
41,4
0,0
0,0
928,6
228,6
0,0
0,0
klasy zaangażowań potencjalnie nieregularnych (rating 18-19)
299,3
30,7
0,0
0,0
305,8
18,4
0,0
0,0
klasy zaangażowań nieregularnych (rating 20-22)
0,0
0,0
900,4
12,6
0,0
0,0
922,8
13,2
Bankowość detaliczna
552,6
0,6
332,7
0,0
159,5
0,0
370,9
0,1
klasy odpowiadające ratingom inwestycyjnym (rating 1-10)
360,2
0,6
0,0
0,0
54,9
0,0
0,0
0,0
klasy odpowiadające ratingom spekulacyjnym (rating 11-17)
175,9
0,0
0,0
0,0
94,9
0,0
0,0
0,0
klasy zaangażowań potencjalnie nieregularnych (rating 18-19)
16,5
0,0
0,0
0,0
9,7
0,0
0,0
0,0
klasy zaangażowań nieregularnych (rating 20-22)
0,0
0,0
332,7
0,0
0,0
0,0
370,9
0,1
Razem (brutto)
2 006,8
72,7
1 233,1
12,6
1 393,9
247,0
1 293,7
13,3
137
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Zaangażowania z udzielonym udogodnieniem typu forbearance według okresów przeterminowania
2022
2021
portfel pracujący (performing)
portfel niepracujący (non-performing)
portfel pracujący (performing)
portfel niepracujący (non-performing)
zaangażowanie
bilansowe
zaangażowanie
pozabilansowe
zaangażowanie
bilansowe
zaangażowanie
pozabilansowe
zaangażowanie
bilansowe
zaangażowanie
pozabilansowe
zaangażowanie
bilansowe
zaangażowanie
pozabilansowe
Bankowość korporacyjna
1 454,2
72,1
900,4
12,6
1 234,4
247,0
922,8
13,2
0
1 422,2
72,1
340,3
12,6
1 210,8
247,0
305,2
13,2
1-30
10,3
0,0
14,4
0,0
3,7
0,0
20,3
0,0
31-60
21,6
0,0
12,3
0,0
19,6
0,0
6,0
0,0
61-90
0,1
0,0
18,8
0,0
0,3
0,0
5,4
0,0
91-180
0,0
0,0
17,2
0,0
0,0
0,0
20,4
0,0
181-365
0,0
0,0
40,2
0,0
0,0
0,0
49,1
0,0
>365
0,0
0,0
457,2
0,0
0,0
0,0
516,4
0,0
Bankowość detaliczna
552,6
0,6
332,7
0,0
159,5
0,0
370,9
0,1
0
512,5
0,6
204,6
0,0
138,3
0,0
276,1
0,1
1-30
33,3
0,0
28,6
0,0
16,5
0,0
19,7
0,0
31-60
5,9
0,0
7,2
0,0
3,8
0,0
7,9
0,0
61-90
0,9
0,0
7,1
0,0
0,9
0,0
4,9
0,0
91-120
0,0
0,0
4,9
0,0
0,0
0,0
3,5
0,0
121-150
0,0
0,0
5,4
0,0
0,0
0,0
4,3
0,0
151-180
0,0
0,0
6,4
0,0
0,0
0,0
3,3
0,0
>180
0,0
0,0
68,5
0,0
0,0
0,0
51,2
0,0
Razem (brutto)
2 006,8
72,7
1 233,1
12,6
1 393,9
247,0
1 293,7
13,3
W rachunku zysków i strat za rok 2022 w pozycji Przychody odsetkowe odsetki od kredytów i innych należności udzielonych klientom ujęto przychód odsetkowy od ekspozycji z udzielonym udogodnieniem typu forbearance w wysokości 150,8 mln zł (59,8 mln zł za rok 2021), z czego 104,0 mln zł dotyczy ekspozycji w portfelu pracującym a 46,3 mln zł dotyczy ekspozycji w portfelu niepracującym (za rok 2021 odpowiednio 37,3 mln zł i 22,5 mln zł).
138
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
1.7. System zarządzania ryzykiem
System zarządzania ryzykiem stanowi zintegrowany zbiór zasad, mechanizmów i narzędzi w tym m.in. polityk i procedur odnoszących się do procesów dotyczących ryzyka. Rolą systemu zarządzania ryzykiem jest stała identyfikacja, pomiar lub szacowanie oraz monitorowanie poziomu ponoszonego przez Bank ryzyka oraz zabezpieczenie ewentualnych strat poprzez odpowiednie mechanizmy kontrolne, system limitów oraz adekwatny poziom rezerw, a także kapitałów i buforów płynnościowych.
Na system zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku składają się:
ogólne zasady zarządzania i ograniczania ryzyka kredytowego,
strategie i limity RAS,
polityki, instrukcje i procedury z zakresu zarządzania ryzykiem kredytowym,
systemy, narzędzia i modele odnoszące się do ryzyka kredytowego,
system sprawozdawczości zarządczej umożliwiający monitorowanie poziomu ryzyka kredytowego,
struktura organizacyjna dostosowana do wielkości i profilu ponoszonego przez Bank ryzyka kredytowego.
Działania, które Bank podejmuje w ramach systemu zarządzania ryzykiem mogą polegać na:
unikaniu ryzyka – likwidacji bądź ograniczaniu rodzajów działalności, które generują zbyt wysoki poziom ryzyka lub rodzaj ryzyka, który nie może być skutecznie kontrolowany,
ograniczaniu ryzyka – podejmowaniu działań mających na celu zmniejszenie prawdopodobieństwa niekorzystnych zdarzeń lub ograniczanie skutków takich zdarzeń,
przenoszeniu ryzyka – przeniesieniu w całości lub części ryzyka na inny podmiot, np. poprzez ubezpieczenie lub sekurytyzację portfela kredytowego,
akceptowaniu ryzyka – nie podejmowaniu powyższych czynności ze względów ekonomicznych lub praktycznych, w ramach apetytu na ryzyko Banku.
W ramach systemu zarządzania ryzykiem w Banku stosuje się sformalizowane:
zasady określania wielkości podejmowanego ryzyka i zasady zarządzania ryzykiem,
procedury mające na celu identyfikację, pomiar lub szacowanie oraz monitorowanie ryzyka, uwzględniające również przewidywany poziom ryzyka w przyszłości,
limity ograniczające ryzyko i zasady postępowania w przypadku przekroczenia limitów.
Dodatkowo Bank:
stosuje przyjęty system sprawozdawczości zarządczej umożliwiający monitorowanie poziomu ryzyka,
posiada strukturę organizacyjną dostosowaną do wielkości i profilu ponoszonego przez Bank ryzyka,
posiada odpowiednio zdefiniowany proces oceny i pomiaru ryzyka kredytowego, niezależny od funkcji udzielania kredytów, obejmujący:
skuteczny system ratingowy,
skuteczny proces pozyskiwania odpowiednich informacji, w tym prognoz, wykorzystywanych do wyceny oczekiwanych strat kredytowych,
politykę oceny, która zapewnia, że wycena oczekiwanych strat kredytowych odbywa się metodą indywidualną lub kolektywną,
skuteczny proces walidacji modeli, który zapewnia, że modele generują na bieżąco dokładne, spójne i obiektywne prognozy i szacunki,
jasno sformułowaną, formalną komunikację i koordynację działania wszystkich pracowników zaangażowanych w proces oceny ryzyka i wyceny oczekiwanych strat kredytowych.
Funkcjonujący w Banku system zarządzania ryzykiem kredytowym, w tym struktura organizacyjna, organizacja procesu kredytowego, system regulacji wewnętrznych, stosowane narzędzia i modele, podlegają bieżącej weryfikacji i dostosowaniu w celu zapewnienia realizacji strategii Banku, w tym apetytu na ryzyko. W ten sposób Bank realizuje cel jednoczesnego zachowania adekwatności prowadzonych działań w zakresie identyfikacji, oceny, pomiaru, monitorowania i zarządzania działalnością obarczoną ryzykiem kredytowym oraz zachowania spójności i zgodności z wymogami regulacyjnymi.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w Banku prowadzone jest w oparciu o zaawansowane modele oceny ryzyka kredytowego. Kalkulacja wymogów kapitałowych dla klientów biznesowych (z wyłączeniem SE/Micro oraz klientów Easy Lending) oraz Wholesale Banking odbywa się w oparciu o metodę zaawansowaną Wewnętrznych Ratingów (ang. Advanced IRB Approach). Również w zakresie portfela detalicznego Bank dąży do uzyskania zgody KNF na stosowanie tej metody dla portfela kredytów hipotecznych oraz konsumpcyjnych. Modele wykorzystywane przez Bank do zarządzania ryzykiem są systematycznie walidowane i rozwijane.
139
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Systemy i modele wspierające ocenę wiarygodności i zdolności kredytowej klienta:
z Pionu Klientów Biznesowych oraz Wholesale Banking - są budowane i monitorowane zgodnie z wymogami stosowania metody zaawansowanej kalkulacji wymogów kapitałowych na ryzyko kredytowe oraz standardami Grupy ING (z wyłączeniem SE/Micro oraz klientów Easy Lending),
z Pionu Klientów Biznesowych (SE/Micro oraz klientów Easy Lending) - to aplikacyjne i behawioralne modele scoringowe oddające statystyczny poziom ryzyka klienta, zbudowane zgodnie z wymogami zawartymi w regulacjach nadzorczych,
z Pionu Klientów Detalicznych - to modele scoringowe (modele aplikacyjne, behawioralne oraz scoring BIK) oddające statystyczny poziom ryzyka klienta, zbudowane zgodnie z wymogami zawartymi w regulacjach nadzorczych.
W ocenie ryzyka kredytowego ekspozycji kredytowych, Bank wykorzystuje posiadane modele:
PD (ang. Probablity of Default) - miara prawdopodobieństwa niewykonania zobowiązania,
LGD (ang. Loss given Default) - strata dla Banku wynikająca z niewykonania zobowiązania przez klientów,
EAD (ang. Exposure at Default) - miara zaangażowania klienta wobec Banku w momencie niewykonania zobowiązania.
Modele te są zbudowane zgodnie z wymogami zawartymi w regulacjach nadzorczych i stosowane m.in. do określania wielkości rezerw, kapitału ekonomicznego na ryzyko kredytowe dla wewnętrznych i zewnętrznych wymagań sprawozdawczych, raportowania zgodnie z wymaganiami nadzorcy, określania ceny kredytów i rentowności klientów. Skuteczność działania stosowanych modeli oceniana jest na podstawie procesów monitoringu i walidacji.
Zarządzanie ryzykiem kredytowym w Banku prowadzone jest w oparciu o zaawansowane modele oceny ryzyka kredytowego. W procesie raportowania ryzyka kredytowego, informacje odnoszące się do modeli AIRB, uwzględniane są z częstotliwością dostosowaną do istotności i rodzaju prezentowanej informacji oraz pozycji odbiorcy. Co do zasady, szczegółowe informacje odnoszące się do modeli AIRB prezentowane są wyższej kadrze kierowniczej, w szczególności:
Zarządowi Banku – wyniki monitorowania poprawności funkcjonowania metody AIRB zgodnie z „Polityką zmian i monitorowania metody wewnętrznych ratingów w ING Banku Śląskim S.A.”,
Komitetowi Polityki Kredytowej – wyniki monitorowania modeli ryzyka kredytowego zgodnie z „Instrukcją zarządzania modelami ryzyka kredytowego w ING Banku Śląskim S.A.” i wyniki walidacji modeli zgodnie z „Polityką walidacji modeli ryzyka”,
Komitetowi Aktywów i Pasywów (ALCO) – testy warunków skrajnych zgodnie z „Polityką przeprowadzania testów warunków skrajnych”.
W ramach kwartalnego raportu Pionu Ryzyka, przedstawiane są Zarządowi Banku i Komitetowi Ryzyka przy Radzie Nadzorczej wyniki analizy profilu ryzyka kredytowego portfeli ekspozycji korporacyjnych oraz ekspozycji detalicznych zabezpieczonych hipotecznie zgodnie z procesem monitorowania modeli, w szczególności:
profil profilu ryzyka według kategorii,
migrację między kategoriami,
oszacowania odpowiednich parametrów w poszczególnych kategoriach,
porównania zrealizowanych współczynników niewykonania zobowiązania, wartości zrealizowanych LGD i zrealizowanych współczynników konwersji (CCF) z wartościami oczekiwanymi.
Bank uwzględnia również w procesie zarządzania ryzykiem kredytowym dane dotyczące odpisów aktualizacyjnych (rezerw kredytowych), które prezentowane są w raporcie MB Report: „Credit, Market and Non-Financial Risk Management Report”. Miesięczny MB Report w wersji skróconej przedstawiany jest Zarządowi Banku. Kwartalny MB Report w wersji pełnej oraz skróconej przedstawiany jest Radzie Nadzorczej Banku.
1.8. Struktura portfela zaangażowań
Zaangażowanie wobec klientów według klas ryzyka
Klasy ryzyka można podzielić na cztery podstawowe grupy:
grupę klas odpowiadającą ratingom inwestycyjnym (klasy ryzyka 1-10),
grupę klas odpowiadającą ratingom spekulacyjnym (klasy ryzyka 11-17),
grupę klas zaangażowań potencjalnie nieregularnych (klasy ryzyka 18-19),
grupę klas zaangażowań nieregularnych (klasy ryzyka 20-22).
Przedział klas ryzyka 1-10 odpowiada krótkoterminowym ratingom Moody’s od Aaa do Baa3, przedział klas ryzyka 11-17 odpowiada krótkoterminowym ratingom Moody’s od Ba1 do Caa3 a przedział klas ryzyka 18-19 – od Ca do C. Dla ratingów 20-22 prawdopodobieństwo niewykonania zobowiązania wynosi 100%.
140
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2022
Zaangażowanie wobec klientów korporacyjnych
Zaangażowanie wobec klientów detalicznych
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
klasa ryzyka (risk rating)
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
klasy odpowiadające ratingom inwestycyjnym (rating 1-10)
36 761,6
19 955,9
3 294,1
1 374,1
0,0
0,1
0,0
0,0
40 055,7
21 330,1
39 635,4
2 914,4
3 136,4
132,6
0,0
0,0
0,0
0,0
42 771,8
3 047,0
klasy odpowiadające ratingom spekulacyjnym (rating 11-17)
35 712,5
17 723,1
7 387,0
1 898,6
353,9
1,7
0,0
0,0
43 453,4
19 623,4
7 234,6
356,3
1 411,5
54,6
0,0
0,0
1,8
0,0
8 647,9
410,9
klasy zaangażowań potencjalnie nieregularnych (rating 18-19)
11,7
302,6
734,5
150,5
13,1
0,0
0,0
0,0
759,3
453,1
3,4
0,2
309,3
1,5
0,0
0,0
0,1
0,0
312,8
1,7
klasy zaangażowań nieregularnych (rating 20-22)
0,0
0,0
0,0
0,0
1 757,0
49,0
0,0
0,0
1 757,0
49,0
0,0
0,0
0,0
0,0
890,8
4,1
0,2
0,0
891,0
4,1
Razem brutto
72 485,8
37 981,6
11 415,6
3 423,2
2 124,0
50,8
0,0
0,0
86 025,4
41 455,6
46 873,4
3 270,9
4 857,2
188,7
890,8
4,1
2,1
0,0
52 623,5
3 463,7
odpis na oczekiwane straty kredytowe
-173,1
-11,6
-444,2
-30,3
-1 317,5
-2,7
0,0
0,0
-1 934,8
-44,6
-183,6
-27,8
-276,0
-23,6
-583,2
-11,9
0,0
0,0
-1 042,8
-63,3
Razem netto
72 312,7
37 970,0
10 971,4
3 392,9
806,5
48,1
0,0
0,0
84 090,6
41 411,0
46 689,8
3 243,1
4 581,2
165,1
307,6
-7,8
2,1
0,0
51 580,7
3 400,4
2021
Zaangażowanie wobec klientów korporacyjnych
Zaangażowanie wobec klientów detalicznych
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
klasa ryzyka (risk rating)
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
klasy odpowiadające ratingom inwestycyjnym (rating 1-10)
35 269,3
22 830,9
158,8
151,2
2,1
0,4
0,0
0,0
35 430,2
22 982,5
41 220,8
4 816,2
128,6
130,0
0,0
0,0
0,0
0,0
41 349,4
4 946,2
klasy odpowiadające ratingom spekulacyjnym (rating 11-17)
32 664,6
16 762,5
3 691,3
1 382,8
291,7
127,3
0,0
0,0
36 647,6
18 272,6
8 556,9
529,6
915,9
45,1
0,0
0,0
2,0
0,0
9 474,8
574,7
klasy zaangażowań potencjalnie nieregularnych (rating 18-19)
14,3
91,3
662,5
122,6
11,0
0,0
0,0
0,0
687,8
213,9
6,3
0,0
256,1
0,8
0,0
0,0
0,2
0,0
262,6
0,8
klasy zaangażowań nieregularnych (rating 20-22)
0,0
0,0
0,0
0,0
1 957,4
49,1
1,5
0,0
1 958,9
49,1
0,0
0,0
0,0
0,0
980,2
2,8
0,0
0,0
980,2
2,8
Razem brutto
67 948,2
39 684,7
4 512,6
1 656,6
2 262,2
176,8
1,5
0,0
74 724,5
41 518,1
49 784,0
5 345,8
1 300,6
175,9
980,2
2,8
2,2
0,0
52 067,0
5 524,5
odpis na oczekiwane straty kredytowe
-153,0
-28,9
-205,2
-19,3
-1 558,9
-20,8
0,0
0,0
-1 917,1
-69,0
-103,5
-3,8
-135,5
-3,1
-699,1
-2,7
0,0
0,0
-938,1
-9,6
Razem netto
67 795,2
39 655,8
4 307,4
1 637,3
703,3
156,0
1,5
0,0
72 807,4
41 449,1
49 680,5
5 342,0
1 165,1
172,8
281,1
0,1
2,2
0,0
51 128,9
5 514,9
141
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Zaangażowanie wobec klientów według okresów przeterminowania
2022
Zaangażowanie wobec klientów korporacyjnych
Zaangażowanie wobec klientów detalicznych
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
liczba dni przeterminowania
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
0
71 315,1
37 981,6
11 177,9
3 423,2
449,8
50,8
0,0
0,0
82 942,8
41 455,6
46 679,7
3 270,9
4 227,9
188,7
278,0
4,1
1,5
0,0
51 187,1
3 463,7
1-30
1 170,7
0,0
145,2
0,0
38,6
0,0
0,0
0,0
1 354,5
0,0
193,7
0,0
519,5
0,0
48,7
0,0
0,3
0,0
762,2
0,0
31-60
0,0
0,0
74,2
0,0
34,3
0,0
0,0
0,0
108,5
0,0
0,0
0,0
82,8
0,0
19,8
0,0
0,1
0,0
102,7
0,0
61-90
0,0
0,0
18,3
0,0
48,5
0,0
0,0
0,0
66,8
0,0
0,0
0,0
27,0
0,0
20,6
0,0
0,0
0,0
47,6
0,0
91-180
0,0
0,0
0,0
0,0
84,0
0,0
0,0
0,0
84,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
84,2
0,0
0,0
0,0
84,2
0,0
181-365
0,0
0,0
0,0
0,0
151,9
0,0
0,0
0,0
151,9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
123,1
0,0
0,0
0,0
123,1
0,0
>365
0,0
0,0
0,0
0,0
1 316,9
0,0
0,0
0,0
1 316,9
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
316,4
0,0
0,2
0,0
316,6
0,0
Razem brutto
72 485,8
37 981,6
11 415,6
3 423,2
2 124,0
50,8
0,0
0,0
86 025,4
41 455,6
46 873,4
3 270,9
4 857,2
188,7
890,8
4,1
2,1
0,0
52 623,5
3 463,7
2021
Zaangażowanie wobec klientów korporacyjnych
Zaangażowanie wobec klientów detalicznych
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
Etap 1
Etap 2
Etap 3
POCI
Razem
liczba dni przeterminowania
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
bilansowe
poza-
bilansowe
0
67 914,5
39 684,7
4 390,8
1 656,6
384,3
176,8
1,5
0,0
72 691,1
41 518,1
49 622,3
5 345,8
871,7
175,9
346,7
2,8
1,8
0,0
50 842,5
5 524,5
1-30
33,7
0,0
75,7
0,0
47,4
0,0
0,0
0,0
156,8
0,0
161,7
0,0
342,4
0,0
32,4
0,0
0,4
0,0
536,9
0,0
31-60
0,0
0,0
38,8
0,0
38,6
0,0
0,0
0,0
77,4
0,0
0,0
0,0
67,0
0,0
18,2
0,0
0,0
0,0
85,2
0,0
61-90
0,0
0,0
7,3
0,0
19,6
0,0
0,0
0,0
26,9
0,0
0,0
0,0
19,5
0,0
12,0
0,0
0,0
0,0
31,5
0,0
91-180
0,0
0,0
0,0
0,0
54,6
0,0
0,0
0,0
54,6
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
58,0
0,0
0,0
0,0
58,0
0,0
181-365
0,0
0,0
0,0
0,0
147,7
0,0
0,0
0,0
147,7
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
113,0
0,0
0,0
0,0
113,0
0,0
>365
0,0
0,0
0,0
0,0
1 570,0
0,0
0,0
0,0
1 570,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
399,9
0,0
0,0
0,0
399,9
0,0
Razem brutto
67 948,2
39 684,7
4 512,6
1 656,6
2 262,2
176,8
1,5
0,0
74 724,5
41 518,1
49 784,0
5 345,8
1 300,6
175,9
980,2
2,8
2,2
0,0
52 067,0
5 524,5
142
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Kredyty i inne należności wobec innych banków oraz dłużne papiery wartościowe
Na 31 grudnia 2022 roku, wszystkie dłużne papiery wartościowe z portfela aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu oraz portfela inwestycyjnych papierów wartościowych znajdowały się w klasach niskiego ryzyka z ratingami od 1 do 09 (od 1 do 11 na koniec 2021 roku). Zarówno na koniec 2022 roku jak i na koniec 2021 roku, wszystkie dłużne papiery wartościowe z portfela inwestycyjnych papierów wartościowych znajdowały się w Etapie 1.
Na 31 grudnia 2022 roku oraz na 31 grudnia 2021 roku, kredyty i inne należności wobec innych banków w około 99% znajdowały się w klasach niskiego ryzyka (rating 1-10), pozostałe w klasach średniego i podwyższonego ryzyka z ratingami od 11 do 15 (od 11 do 14 na koniec 2021 roku). Ekspozycje w wysokości 7 204,2 mln zł w całości znajdowały się w Etapie 1 (3 158,4 mln zł na 31 grudnia 2021 roku).
Zmiana poziomu odpisu na oczekiwane straty kredytowe w roku 2022 i 2021 wynikała ze zmian parametrów kredytowych tych portfeli.
III. Ryzyko rynkowe
1.1. Wstęp
Głównymi celami zarządzania ryzykiem rynkowym w ING Banku Śląskim S.A. są: zapewnienie, że istnieje świadomość i zrozumienie ekspozycji Banku na ryzyko rynkowe, oraz że ta ekspozycja jest odpowiednio zarządzana, i tam gdzie ma to zastosowanie, mieści się w granicach przyjętych limitów. Ryzyko rynkowe definiuje się jako potencjalną stratę, którą może ponieść Bank w związku z niekorzystnymi zmianami cen rynkowych (takich jak krzywe dochodowości, kursy walutowe, ceny na rynku kapitałowym), parametrów rynkowych (zmienności cen rynkowych, korelacji pomiędzy ruchami poszczególnych cen) oraz zachowań klientów (np. wcześniejsze spłaty kredytów).
1.2. Proces zarządzania ryzykiem rynkowym
Departament Ryzyka Rynkowego posiada dokumenty normatywne, które opisują zakres, zasady i obowiązki departamentu. W celu optymalizacji procesu zarządzania ryzykiem rynkowym, została stworzona Polityka Zarządzania Ryzykiem Rynkowym w ING Banku Śląskim S.A . Opisuje ona podejście banku do zarządzania ryzykiem rynkowym. Definiuje zasady, metodologię zarządzania i pomiaru ryzyka rynkowego w Banku, jak również ogólne zasady zarządzania procesem.
Dokument jest uszczegółowieniem dokumentu Ogólne zasady zarządzania i ograniczania ryzyka kredytowego, rynkowego i operacyjnego w ING Banku Śląskim , który jest zatwierdzany przez Radę Nadzorczą banku, na podstawie rekomendacji Komitetu Ryzyka. Polityka podlega zatwierdzeniu przez Zarząd Banku.
Kolejnym dokumentem jest polityka opisująca podejście banku do procesu definiowania apetytu na ryzyko w obszarze ryzyka rynkowego, płynności i adekwatności kapitałowej ( Polityka ustalania i monitorowania apetytu na ryzyko w obszarze ryzyka rynkowego, płynności i adekwatności kapitałowej ). Polityka ta również jest zatwierdzana przez Zarząd Banku.
Proces zarządzania ryzykiem rynkowym w Banku obejmuje identyfikację, pomiar, monitorowanie oraz raportowanie ryzyka. Departament Zarządzania Ryzykiem Rynkowym (DZRR) dostarcza menedżerom Obszaru Rynków Finansowych w Pionie Wholesale Banking oraz Centre of Expertise Treasury, wybranym członkom Zarządu oraz Komitetowi ALCO regularne raporty ryzyka. Ponadto, ALCO, Zarząd Banku oraz Rada Nadzorcza otrzymują okresowe raporty zawierające najważniejsze miary ryzyka rynkowego. Akceptacja poszczególnych limitów ryzyka rynkowego jest przeprowadzana na poziomie komitetu ALCO, Zarządu Banku lub Rady Nadzorczej, zgodnie z podziałem odpowiedzialności w określaniu poziomów limitów definiowanych w Polityce ustalania i monitorowania apetytu na ryzyko w obszarze ryzyka rynkowego, płynności i adekwatności kapitałowej. Pracownicy Departamentu Zarządzania Ryzykiem Rynkowym są wykwalifikowanymi specjalistami, a niezależność departamentu jest zapewniona poprzez jego oddzielenie od jednostek generujących ryzyko.
Zarządzanie ryzykiem rynkowym w Banku obejmuje również funkcję Kontroli Produktów („Product Control”), która zapewnia poprawność wyceny produktów Rynków Finansowych w Pionie Wholesale Banking i Centre of Expertise Treasury poprzez monitoring poprawności modeli wyceny oraz kontrolę jakości danych rynkowych stosowanych do wyceny i kalkulacji wyniku finansowego. Decyzje związane z kwestiami dotyczącymi procesu wyceny, takie jak: źródła danych rynkowych używanych do wyceny, kalkulacja korekt dotyczących modeli wycen rynkowych (bid- offer spread oraz BVA), są podejmowane przez Komitet ds. Parametryzacji Produktów Pionu Rynków Finansowych Wholesale Banking i Centre of Expertise Treasury.
W raportowanym okresie profil ryzyka rynkowego oraz sposób zarządzania tym ryzykiem nie uległ istotnym zmianom.
1.3. Struktura ksiąg i metody pomiaru ryzyka
Bank utrzymuje strukturę ksiąg bazującą na intencji, co przekłada się na wiele procesów, w tym zarządzanie ryzykiem rynkowym. Struktura ksiąg jest odzwierciedleniem typów ryzyka rynkowego, które są oczekiwane oraz
143
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
akceptowane w poszczególnych obszarach Banku oraz tego, gdzie ryzyko rynkowe powinno być wewnętrznie transferowane/zabezpieczane. Księgi są pogrupowane według intencji utrzymania pozycji na:
„handlowe” (pozycje zajmowane w celu uzyskania korzyści w krótkim okresie wynikających z ruchów cen rynkowych), oraz
„bankowe” (wszystkie pozostałe pozycje).
Ogólna struktura ksiąg Banku wygląda następująco:
Księgi bankowe dzieli się na księgi bankowe komercyjne oraz księgi bankowe Centre of Expertise Treasury (CoE Treasury). Księgi bankowe komercyjne, to księgi pionów działalności detalicznej oraz korporacyjnej, zawierające depozyty oraz kredyty komercyjne. Ryzyko wynikające z tych pozycji jest transferowane do:
ksiąg bankowych Centre of Expertise Treasury (dla ryzyka stopy procentowej, ryzyka bazowego i płynności), oraz
ksiąg handlowych Obszaru Rynków Finansowych w Pionie Wholesale Banking (dla ryzyka walutowego) poprzez transakcje wewnętrzne.
Proces ten zapewnia, że w bankowych księgach komercyjnych nie pozostaje istotne ekonomiczne ryzyko rynkowe. Jednakże, jak zostanie to opisane bardziej szczegółowo w dalszej części sprawozdania finansowego, krótkoterminowy wynik finansowy w tych księgach jest wrażliwy na zmiany stawek rynkowych. Działalność komercyjna spółek zależnych należy do komercyjnych ksiąg Banku.
Księgi Bankowe Centre of Expertise Treasury, to księgi służące do zarządzania:
ryzykiem płynności Banku jako całości, oraz
ryzykiem stopy procentowej księgi bankowej.
Utrzymywanie otwartych pozycji jest tu dopuszczalne w granicach przyjętych limitów ryzyka rynkowego:
dla księgi bankowej - NIIaR NIIaR (Net Interest Income at Risk), EVE (Economic Value of Equity), NPVaR (Net Present Value at Risk),
dla księgi handlowej – VaR (Value at Risk), ryzyko slope (niekorzystnego wpływu na wynik spowodowanego nierównomiernym przesunięciem krzywej dochodowości), CS01 (zmiana wartości rynkowej papieru wartościowego na skutek wzrostu spreadu kredytowego), BPV (Basis Point Value),
CS RRaR (ang. Credit Spread Revaluation Reserve at Risk) – miara ta pokazuje potencjalny wpływ zmiany spreadu kredytowego na poziom rezerwy rewaluacyjnej,
IR RRaR (ang. Interest Rate Revaluation Reserve at Risk) - miara ta pokazuje potencjalny wpływ zmiany stóp procentowych na poziom rezerwy rewaluacyjnej.
Narzędziem wspierającym zarządzanie ryzykiem stopy procentowej księgi bankowej jest rachunkowość zabezpieczeń. Opracowane założenia strategii zabezpieczających są stosowane w sposób spójny z podejściem do zarządzania ryzykiem rynkowym w ramach przyjętych limitów ryzyka rynkowego opisanych powyżej. Szczegółowe informacje o założeniach poszczególnych strategii w ramach rachunkowości zabezpieczeń zostały opisane w niniejszym rozdziale w punkcie 1.10 . Rachunkowość zabezpieczeń .
Księgi Handlowe są to księgi Obszaru Rynków Finansowych w Pionie Wholesale Banking: walutowe oraz stopy procentowej. Księgi te zawierają pozycje utrzymywane w krótkim okresie w celu:
odsprzedaży, bądź
uzyskania korzyści finansowych na aktualnych lub oczekiwanych w krótkim okresie zmianach cen,
bądź pozycje zawarte w celach arbitrażowych.
1.4. Pomiar ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej
W pomiarze ryzyka stopy procentowej księgi bankowej Bank stosuje miary wymagane przez regulacje Europejskiego Nadzoru Bankowego (EBA/GL/2018/02). Głównymi miarami są:
dochód narażony na ryzyko (Net Interest Income at Risk) - pomiar wrażliwości raportowanych wyników pozycji księgowanej na zasadzie memoriału w oparciu o zestaw scenariuszy stóp procentowych, które zakładają różne możliwości przesunięcia krzywej rentowności,
wartość bieżąca netto zdyskontowanych przyszłych przepływów narażonych na ryzyko – (Net Present Value at Risk) - pomiar wrażliwości wartości ekonomicznej pozycji stopy procentowej na nagłe zmiany stóp
144
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
procentowych w oparciu o zestaw scenariuszy stóp procentowych, które zakładają różne możliwości przesunięcia krzywej rentowności,
wartość bieżąca netto zdyskontowanych przyszłych przepływów narażonych na ryzyko (Economic Value of Equity - EVE) - pomiar wrażliwości wartości ekonomicznej pozycji stopy procentowej na nagłe zmiany stóp procentowych.
Jako miary dodatkowe w obszarze księgi bankowej Bank mierzy:
ryzyko opcyjności - potencjalne straty na tych pozycjach wynikające z wcześniejszego wycofywania depozytów i/lub wcześniejszej spłaty kredytów,
ryzyko rezydualne - potencjalna strata na tych pozycjach wynikająca ze stosowania niestandardowych mechanizmów cenowych, które nie są transferowane do Centre of Expertise Treasury zarządzającego ryzykiem stopy procentowej.
Powyższe ryzyka mają status nieistotnych (potencjalne straty mają bardzo nieznaczny udział w historycznych i prognozowanych wynikach).
Z uwagi na fakt, iż pozycje Centre of Expertise Treasury w większości podlegają wycenie według zamortyzowanego kosztu Bank monitoruje miarę BPV, która limituje ryzyko ekonomiczne pozycji na stopie procentowej. Dodatkowo wahania poziomu rezerwy rewaluacyjnej są ograniczane przez limity CS01, IR RRaR i CS RRaR.
1.5. Pomiar ryzyka rynkowego w księdze handlowej
Pomiar VaR stosowany przez Bank jest zgodny z najlepszymi praktykami rynkowymi. Przy obliczaniu VaR Bank wykorzystuje następujące założenia:
jednodniowy okres utrzymywania pozycji, 99% poziom ufności,
260-dniowy okres obserwacji.
W celu wzmocnienia kontroli ryzyka, Bank dodatkowo wprowadził w obszarze księgi ryzyka walutowego jego pomiar i monitoring w kontekście przyznanych limitów, w ciągu dnia (intra-day).
Bank kalkuluje również tzw. ”Stressed VaR”. Stressed VaR jest miarą replikującą kalkulację symulacji historycznej przy założeniu, że do pomiaru wykorzystujemy bieżący portfel oraz historyczne dane rynkowe pochodzące z ciągłego dwunastomiesięcznego okresu charakteryzującego się znacznymi wahaniami parametrów rynkowych istotnymi z punktu widzenia danego portfela.
W cyklu półrocznym jest przeprowadzany ogólnobankowy stress-test obejmujący m.in. ryzyko rynkowe, ryzyko płynności i ryzyko kredytowe wykorzystujący scenariusz regulacyjny oraz scenariusze przygotowywane przez ekonomistów Banku i zaakceptowane przez ALCO. Dodatkowo, w cyklu kwartalnym przeprowadzany jest test warunków skrajnych instrumentów pochodnych pokazujący wpływ szokowych zmian rynkowych na wycenę tych instrumentów.
1.6. Wrażliwość na ryzyko walutowe w księdze handlowej
Poniższe tabele przedstawiają miarę VaR* (w tys. zł) za koniec 2022 i 2021 roku:
Obszar FX
Limit
Stan na koniec roku
Średnia
Min
Max
2022
1 875,9
87,37
317,16
9,5
1 625,0
2021
1 839,7
359,2
225,3
6,8
969,0
*) Wszystkie limity VaR i ich wykorzystanie w ING Banku Śląskim S.A są wyrażone w EUR. Poziomy limitów oraz ich wykorzystanie zostały przeliczone na PLN z wykorzystaniem dziennych kursów fixingowych NBP specjalnie dla celów prezentacji w sprawozdaniu finansowym; w kolumnie „Limit” kwoty wyznaczone z wykorzystaniem kursu fixingowego z ostatniego dnia w roku.
1.7. Wrażliwość wyniku z tytułu odsetek na ryzyko stopy procentowej
Aby zaprezentować wrażliwość wyniku z tytułu odsetek na zmiany stóp procentowych, Bank przeprowadził analizę wpływu szokowych zmian krzywej dochodowości (względem tej z 31 grudnia 2022 roku) na wynik odsetkowy za 2023 rok w porównaniu ze scenariuszem bazowym. Biorąc pod uwagę spektrum możliwych zmian stóp procentowych, analiza została przygotowana w oparciu o sześć scenariuszy, po trzy na równoległe przesuniecie krzywej w górę i w dół, odpowiednio o 50 p.b., 100 p.b. i 150 p.b., do których miałoby dojść 1 stycznia 2023 roku.
Wpływ na wynik z tytułu odsetek (mln zł)
50pb
100pb
150pb
równoległe przesunięcie krzywej dochodowości w górę*
274
548
823
równoległe przesunięcie krzywej dochodowości w dół*
-225
-449
-674
*) względem danych za 31 grudnia 2022 roku
145
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
W powyższych wyliczeniach zostało przyjęte założenie m.in. stałego poziomu sald bilansowych z 31 grudnia 2022 roku, z uwzględnieniem szeregu założeń dotyczących zmian w poziomie kosztu finansowania, które mogą się różnić od tych będących konsekwencją faktycznych decyzji biznesowych.
1.8. Wrażliwość wyniku ekonomicznego i kapitału regulacyjnego na ryzyko stopy procentowej
Poniżej zaprezentowano wrażliwość na ryzyko stopy procentowej:
wrażliwość wyników na zmiany stóp wynikającą z księgi bankowej – obserwowane zmiany w pomiarze EVE wynikają w głównej mierze z dwóch czynników:
zmian (wzrostu) wolumenów produktowych oraz
zmian parametrów modelowych stosowanych do wyznaczania wartości ekonomicznej portfeli produktów bez terminu zapadalności.
zmiana w wyniku ekonomicznym przy zmianie krzywej
-2%
2%
2022
-378,6
-117,8
2021
255,5
-938,0
wrażliwość funduszy własnych na zmiany stóp wynikającą z instrumentów dłużnych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody w portfelu Centre of Expertise Treasury:
zaobserwowano nieznaczne zmiany wrażliwości portfela instrumentów dłużnych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody w porównaniu do poprzedniego roku. Miara BPV portfela (pozycja krótka BPV) wzrosła z 75 mln zł do 117 mln zł.
przybliżona zmiana w bazie kapitału regulacyjnego przy ruchu krzywej
-2%
-1%
+1%
+2%
2022
234,3
117,1
-117,1
-234,3
2021
148,9
74,5
-74,5
-148,9
1.9. Wpływ reformy stawek referencyjnych
Stopy procentowe rynku międzybankowego (IBOR), takie jak WIBOR czy EURIBOR, są powszechnie wykorzystywane, jako referencyjne stopy procentowe do naliczenia odsetek w szerokiej gamie produktów finansowych i umów. Zgodnie z rekomendacją Rady Stabilności Finansowej (FSB), regulatorzy zobowiązali się do gruntownego przeglądu i reformy istotnych stawek referencyjnych. Wspomniany przegląd i reforma została już przeprowadzona w zakresie kilku istotnych walut.
Na 31 grudnia 2022 roku Bank ma ekspozycje względem dwóch istotnych stawek referencyjnych, co do których przewiduje się zakończenie ich publikacji:
LIBOR USD, który przestanie być publikowany po 30 czerwca 2023 roku i zostanie zastąpiony przez SOFR oraz
WIBOR, co do którego oczekuje się zakończenia publikacji po 31 grudnia 2024 roku i zastąpienia przez WIRON.
Wspomniane zmiany w stawkach referencyjnych maja wpływ na Bank, jej klientów oraz na cały sektor finansowy i narażają Bank na ryzyka. Wśród tych ryzyk znajdują się ryzyko prawne, operacyjne i finansowe. Ryzyko prawne jest związane z wszystkimi wymaganymi zmianami w dokumentacji dla nowych, jak i istniejących transakcji. Ryzyko operacyjnie jest związane z wymaganymi zmianami w systemach informatycznych, infrastrukturze sprawozdawczej oraz procesach operacyjnych dla nowych stóp referencyjnych. Ryzyko finansowe (w przeważającym zakresie ograniczone do ryzyka stropy procentowej), jako konsekwencja zmian w wycenie instrumentów finansowych odwołujących się do tych stóp referencyjnych a zmniejszająca się płynność rynku może mieć wpływ na transakcje bezpośrednio lub możliwość zabezpieczenia ryzyka wynikającego z tych transakcji. Zmiany w wycenie, metodologii kalkulacji odsetek lub dokumentacji mogą również skutkować reklamacjami klientów oraz sporami sądowymi.
W celu ograniczenia tych ryzyk, Bank powołał projekt wdrożenowy reformy IBOR. Ten projekt ma rozbudowaną strukturę a postęp prac jest monitorowany przez komitet sterujący. Projekt analizuje i koordynuje niezbędne działania w celu wprowadzenia wymaganych zmian do wewnętrznych procesów i systemów, z uwzględnieniem wyceny, zarządzania ryzykiem, dokumentacji prawnej oraz wpływu na klientów. Bank kontynuuje monitorowanie opracowań rynkowych oraz rezultaty analizy kilku pozostałych niepewności takich jak dostępność stóp w strukturze terminowej oraz standardy regulacyjne dotyczących transformacji, w celu oszacowania wpływu na projekt, klientów oraz powiązane ryzyka.
146
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
LIBOR USD
W trakcie 2022 roku Bank kontynował aneksowanie warunków umów odwołujących się do wskaźnika referencyjnego LIBOR USD.
Bank zastosował zmiany MSSF 9 IBOR Faza 2 do ujęcia modyfikacji warunków umownych instrumentów finansowych na potrzeby implementacji reformy wskaźnika LIBOR USD. Zmiana do MSSF 9 IBOR Faza 2 pozwala Bankowi na brak rozpoznania zysku lub straty na modyfikacji dłużnych instrumentów finansowych, których warunki umowne zostały zmienione, o ile ta zmiana warunków jest niezbędna w celu implementacji reformy IBOR a nowa podstawa kalkulacji przepływów pienieżnych jest „ekonomicznym ekwiwalentem” dotychczasowej. To oznacza, że modyfikacja dłużnych instrumentów finansowych, która jest efektem reformy IBOR jest traktowana, jako przeszacowanie zmiennej stopy procentowej i tym samym zmiana efektywnej stopy procentowej tego instrumentu. Bank zastosował zmianę do MSSF Faza 2 do wszystkich modyfikacji warunków umownych instrumentów finansowych, które odwołują się do LIBOR USD. W rezultacie Bank nie rozpoznał istotnego zysku lub strat na modyfikacji z uwagi na tą zmianę.
WIBOR
Możliwość zastąpienia stawki WIBOR została wprowadzona do prawa polskiego na podstawie Ustawy z 7 lipca 2022 roku o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom. W odpowiedzi na to, powołana została narodowa grupa robocza w skład, której wchodzą przedstawiciele Komisji Nadzoru Finansowego, Narodowego Banku Polskiego, Ministerstwa Finansów, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Polskiego Funduszu Rozwoju, administratora stawki referencyjnej oraz instytucji sektora finansowego. We wrześniu 2022 roku narodowa grupa robocza opublikowała mapę drogową w celu zastąpienia stawki WIBOR nową stawką o nazwie Warsaw Interest Rate Overnight (WIRON). Mapa drogowa zakłada zastąpienie stawki WIBOR w 2025 roku.
Planowane zastąpienie stawki WIBOR powoduje niepewność, co do wystąpienia przepływów pienieżnych wynikających ze stopy WIBOR, które zostały desygnowane do zabezpieczenia w ramach powiązania zabezpieczającego przepływów pieniężnych na bazie portfelowej (Macro Cash Flow Hedge). W wyniku tego Bank zastosował zmianę do MSR 39 Faza 1. Zmiana do MSR 39 Faza 1 precyzuje, że w trakcie określenia czy planowane przepływy pieniężne wystąpią w przyszłości oraz w ocenie efektywności należy założyć, że stawka referencyjna w oparciu, o którą wyznaczane są zabezpieczane przepływy pieniężne, nie jest zmieniona w wyniku reformy. Zatem w zakresie powiązań zabezpieczających przepływy pieniężne Bank przyjmuje założenie, że przepływy pieniężne wynikające ze stawki WIBOR instrumentu zabezpieczającego i pozycji zabezpieczanej pozostają niezmienione. Takie samo założenie jest wykorzystywane do oceny prawdopodobieństw wystąpienia przyszłych transakcji, które są
przedmiotem zabezpieczenia przepływów pienieżnych. W wyniku tego Bank kontynuuje powiązania zabezpieczające. Zmiany do MSR 39 Faza 1 przestaną być stosowane, kiedy niepewność wynikająca ze zmiany stawki WIBOR przestanie istnieć w zakresie momentu oraz kwot wynikających ze stawki referencyjnej określonego instrumentu. Poniższa tabela prezentuje wartości nominalne instrumentów zabezpieczających, które odwołują się do stawki WIBOR.
Bank nie rozpoczeła aneksowania postanownień umownych instrumentów finansowych, które oczekują na zaprzestanie publikowania stawki WIBOR.
wartość nominalna netto pozycji na instrumencie zabezpieczającym
2022
2021
Aktywa
Zobowiązania
Aktywa
Zobowiązania
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne
87 728,0
31 206,7
92 322,7
24 087,7
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą papierów wartościowych
812,0
-
4 452,0
-
Struktura aktywów i zobowiązań finansowych według stawek referencyjnych
Na 31 grudnia 2022 roku następujace instrumenty finansowe odwołują się do stawki referencyjnej, co do której planowane jest zaprzestanie publikowania i która jest istotna dla Banku. Aktywa i zobowiązania finansowe nie będące instrumentami pochodnymi są zaprezentwoane w wartości bilansowej brutto, pozycje pozabilansowe są zaprezentowane według kwoty zobowiązania a instumenty pochodne są zaprezentowane w wartości nominalnej.
Instrumenty finansowe odwołujące się do stawki WIBOR
2022
2021
z datą zapadalności
po 31.12.2022
z datą zapadalności
po 31.12.2024
z datą zapadalności
po 31.12.2022
z datą zapadalności
po 31.12.2024
Aktywa finansowe
(z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych)
131 405,9
115 389,1
118 476,9
104 858,0
Non-derivative financial liabilities
(z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych)
1,5
0,0
0,0
0,0
Pochodne instrumenty finansowe
958 446,8
454 755,9
619 237,2
361 571,8
Pozycje pozabilansowe
8 647,1
3 089,8
7 043,5
5 861,8
147
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Instrumenty finansowe odwołujące się do stawki LIBOR USD
2022
2021
z datą zapadalności
po 31.12.2022
z datą zapadalności
po 30.06.2023
z datą zapadalności
po 31.12.2022
z datą zapadalności
po 30.06.2023
Aktywa finansowe
(z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych)
246,6
214,8
362,7
341,7
Non-derivative financial liabilities
(z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych)
0,0
0,0
0,2
0,0
Pochodne instrumenty finansowe
2 131,7
2 018,5
2 337,0
2 202,2
1.10. Rachunkowość zabezpieczeń
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
W rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej zabezpieczanym ryzykiem jest zmiana wartości godziwej składnika aktywów finansowych na skutek zmian stóp procentowych. Przedmiotem zabezpieczenia jest wartość godziwa instrumentu dłużnego o stałej stopie procentowej tj. pozycja (część pozycji) na danym papierze wartościowym zaliczanym do portfela aktywów utrzymywanych w celu otrzymywania kontraktowych przepływów pieniężnych lub sprzedaży (dalej HTC&S), który na moment ustanowienia powiązania zabezpieczającego posiada określoną wartość godziwą odniesioną na pozostałe całkowite dochody oraz pozycja (część pozycji) na danym papierze wartościowym zaklasyfikowanym do portfela aktywów finansowych utrzymywanych w celu otrzymywania kontraktowych przepływów pieniężnych (dalej: HTC).
Dla celów strategii, wyodrębnienie części zmiany wartości godziwej z tytułu zabezpieczanego ryzyka prowadzone jest w oparciu o modele wyceny bazujące na założeniach analogicznych jak modele wyceny instrumentów pochodnych stopy procentowej. Stosowane w modelu krzywe wyceny konstruowane są na bazie rynkowych stawek odpowiadającym tenorom przeszacowania zmiennych stóp procentowych instrumentów zabezpieczających.
Instrumentem zabezpieczającym jest Interest Rate Swap zamieniający stałą stopę procentową na zmienną. Powyższe powoduje, że zmiana wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego wykazuje tendencję odwrotną niż zmiana wartości godziwej pozycji zabezpieczanej. W związku z tym, dzięki ustanowieniu powiązania zabezpieczającego, w rachunku zysków i strat uzyskiwany jest efekt wzajemnego kompensowania się zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego i pozycji zabezpieczanej z tytułu zabezpieczonego ryzyka. W celu potwierdzenia efektywności strategii Bank przeprowadza:
prospektywny test efektywności:
jakościowy w oparciu o termin zapadalności pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego, oraz
ilościowy w oparciu o iloraz wartości BPV (ang.: basis point value) pozycji zabezpieczanej i instrumentu zabezpieczającego,
retrospektywny test efektywności jako iloraz zmian wyceny instrumentu zabezpieczającego i zmian wyceny pozycji zabezpieczanej z tytułu zabezpieczanego ryzyka.
Źródła nieefektywności strategii, która ujawnia się na poziomie rachunku wyników, mogą wynikać z:
różnic w terminach realizacji przepływów pieniężnych pozycji zabezpieczanych w stosunku do terminów realizacji przepływów pieniężnych pochodnych instrumentów zabezpieczających,
niedopasowania wynikającego ze stosowania różnych krzywych wyceny (tj.: instrumenty pochodne stopy procentowej wyceniane w oparciu o krzywe wyceny konstruowane z uwzględnieniem dziennego zabezpieczenia ekspozycji z wyceny, tzw. OIS discounting),
zmiany ryzyka kredytowego stanowiącego komponent wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej z portfela HTC&S,
korekty wyceny instrumentów zabezpieczających z tytułu przedrozliczeniowego ryzyka kredytowego (ang. bilateral value adjustment), z tym, że nie mają one istotnego wpływu na prezentowane wartości, w związku z tym, że jako instrument zabezpieczający zostały desygnowane tylko transakcje zawarte na rynku międzybankowym, dodatkowo zabezpieczone w zależności od ekspozycji ulokowanym lub otrzymanym depozytem zabezpieczającym oraz transakcje przekazane do rozliczenia w trybie dziennym za pośrednictwem Centralnego Kontrahenta,
komponenty wyceny instrumentów zabezpieczających z tytułu rozliczenia kwoty wyrównania ceny (ang.: prace aligment amout) wynikający z usługi „rozliczane do rynku” (ang.: „settled to market”) za pośrednictwem Centralnego Kontrahenta.
Ponieważ zabezpieczeniu podlega tylko jeden rodzaj ryzyka (ryzyko zmiany stóp procentowych), zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczanej zaliczanej do portfela HTC&S wynikające z pozostałych niezabezpieczonych ryzyk są odnoszone na inne całkowite dochody.
Z punktu widzenia powiązania ekonomicznego, w ramach aktualnie funkcjonujących w Banku strategii zabezpieczających, można wyróżnić dwa typy powiązań zabezpieczających tj.:
148
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
zabezpieczenie wartości godziwej dłużnych papierów wartościowych w PLN o stałym oprocentowaniu kuponu odsetkowego zaklasyfikowanych do portfela HTC&S za pomocą transakcji IRS typu „płać stałe, otrzymuj zmienne” denominowanej w PLN,
zabezpieczenie wartości godziwej dłużnych papierów wartościowych w EUR o stałym oprocentowaniu kuponu odsetkowego zaklasyfikowanych do portfela HTC za pomocą transakcji IRS typu „płać stałe, otrzymuj zmienne” denominowanej w EUR.
W tabelach poniżej zostały zaprezentowane wartości godziwe i wartości nominalne instrumentów zabezpieczających i zabezpieczanych w rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej.
2022
wartości godziwa
wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji
pozycja
w sprawozdaniu
z sytuacji finansowej/
nr noty objaśniającej
Aktywa
Zobowiązania
niezrealizowany
wynik z wyceny
skumulowana korekta wyceny z tytułu zabezpieczanego ryzyka
skumulowana cześć wyceny
z tytułu niezabezpieczonych
ryzyk ujęta w innych
całkowitych dochodach*
od 3 do 8 lat
powyżej 8 lat
Razem
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą papierów wartościowych, w tym:
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
2,3
254,1
-
-
812,0
1 449,2
2 261,2
rozliczane przez CCP
-
0,8
254,1
-
-
812,0
1 449,2
2 261,2
Swapy na stopę procentową (IRS PLN) fixed - float
-
2,3
92,7
-
-
812,0
-
812,0
Swapy na stopę procentową (IRS EUR) fixed - float
-
-
161,5
-
-
0,0
1 449,2
1 449,2
Instrumenty zabezpieczane, w tym:
2 013,5
-
-350,3
264,7
-615,0
812,0
1 449,2
2 261,2
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane według wartości godziwiej przez inne całkowite dochody, w tym:
Inwestycyjne papiery wartościowe
2 013,5
-
-350,3
264,7
-615,0
812,0
1 449,2
2 261,2
obligacje Skarbu Państwa
Nota nr 19
870,1
-
-164,1
115,0
-279,1
-
933,3
933,3
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
Nota nr 19
1 143,4
-
-186,2
149,7
-335,9
812,0
515,9
1 327,9
*) prezentowana w sprawozdaniu z całkowitych dochodów w pozycji: dłużne papiery wartościowe wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody – zyski / straty z rewaluacji odnoszone na kapitał własny
W zakresie podejścia do rozliczania instrumentów pochodnych stopy procentowej IRS/FRA Bank korzysta z usługi „rozliczane do rynku” (ang.: „settled-to-market”) przewidzianej w regulaminie Centralnych Kontrahentów/CCP z którymi Bank współpracuje. Szczegółowe informacje na ten temat zawarte są w nocie objaśniającej 17 . Wycena instrumentów pochodnych .
149
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2021
wartości godziwa
wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji
pozycja
w sprawozdaniu
z sytuacji finansowej/
nr noty objaśniającej
Aktywa
Zobowiązania
niezrealizowany
wynik z wyceny
skumulowana korekta wyceny z tytułu zabezpieczanego ryzyka
skumulowana cześć wyceny
z tytułu niezabezpieczonych
ryzyk ujęta w innych
całkowitych dochodach
poniżej 1 roku
od 3 do 8 lat
Razem
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą papierów wartościowych, w tym:
Pochodne instrumenty zabezpieczające
0,1
16,8
359,6
-
-
299,0
4 452,0
4 751,0
rozliczane przez CCP
0,1
-
360,3
-
-
0,0
4 452,0
4 452,0
Swapy na stopę procentową (IRS PLN) fixed - float
0,1
3,4
360,3
-
-
0,0
4 452,0
4 452,0
Swapy na stopę procentową (IRS EUR) fixed - float
-
13,4
-0,7
-
-
299,0
0,0
299,0
Instrumenty zabezpieczane, w tym:
4 602,4
0,0
-423,1
-386,8
-35,6
0,0
4 452,0
4 751,0
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane według wartości godziwiej przez inne całkowite dochody, w tym:
Inwestycyjne papiery wartościowe
4 290,3
-
-423,1
-387,5
-35,6
0,0
4 452,0
4 452,0
obligacje Skarbu Państwa
Nota nr 19
3 514,2
-
-377,3
-350,5
-26,8
-
3 640,0
3 640,0
obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
Nota nr 19
776,1
-
-45,8
-37,0
-8,8
-
812,0
812,0
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu, w tym:
Inwestycyjne papiery wartościowe
312,1
-
-
0,7
-
-
-
299,0
obligacje Skarbu Państwa w EUR
Nota nr 19
312,1
-
-
0,7
-
299,0
-
299,0
Instrumenty dla których powiazanie zabezpieczające zostało unieważnione, w tym:
Inwestycyjne papiery wartościowe wyceniane według zamortyzowanego kosztu, w tym:
Inwestycyjne papiery wartościowe
576,9
-
-
1,3
-
551,9
-
551,9
obligacje Skarbu Państwa w EUR
Nota nr 19
576,9
-
-
1,3
-
551,9
-
551,9
150
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Profil rozkładu w czasie kwot nominalnych oraz odpowiadających im średnich stawek procentowych instrumentów zabezpieczających
2022
wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji
od 3 do 8 lat
powyżej 8 lat
nominał (PLN)
średnia %
nominał (PLN)
średnia %
stała %
2,69%
-
Swapy na stopę procentową (IRS PLN) fixed - float
zmienna%
812,0
7,30%
-
-
stała%
-
1,75%
Swapy na stopę procentową (IRS EUR) fixed - float
zmienna%
-
-
1 449,2
2,33%
2021
wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji
poniżej 1 roku
od 3 do 8 lat
nominał (PLN)
średnia %
nominał (PLN)
średnia %
stała %
-
1,93%
Swapy na stopę procentową (IRS PLN) fixed - float
zmienna%
-
-
4 452,0
0,42%
stała%
4,03%
-
Swapy na stopę procentową (IRS EUR) fixed - float
zmienna%
299,0
-0,55%
-
-
Wynik odsetkowy pochodnych instrumentów zabezpieczających prezentowany jest w pozycji odsetki od papierów wartościowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu oraz odsetki od papierów wartościowych wycenianych według wartości godziwej przez inne całkowite dochody, w których prezentowany jest przychód odsetkowy pozycji zabezpieczanych w ramach opisywanej strategii.
Wycena transakcji zabezpieczających z uwzględnieniem komponentu z tytułu kowoty wyrówniania ceny (ang.: price aligment amout) oraz zabezpieczanych zaprezentowana jest w rachunku zysków i strat Banku w pozycji Wynik na rachunkowości zabezpieczeń oraz w nocie objaśniającej nr 6 .
Rozbicie wyniku z wyceny transakcji zabezpieczających oraz zabezpieczanych na poszczególne strategie zabezpieczające przedstawione jest w poniższej tabeli.
2022
2021
zmiana wartości godziwej wykorzystywana do badania efektywności strategii
zmiana wartości godziwej wykorzystywana do badania efektywności strategii
Typ ekonomicznego powiązania
pozycji zabezpieczanej
instrumentu zabezpieczającego
nieefektywna część powiązania zabezpieczającego ujęta w P&L
pozycji zabezpieczanej
instrumentu zabezpieczającego
nieefektywna część powiązania zabezpieczającego ujęta w P&L
Zabezpieczenie dłużnych papierów wartościowych w PLN
-357,0
331,3
-25,7
-1 075,8
1 019,7
-56,1
Zabezpieczenie dłużnych papierów wartościowych w EUR
-170,5
160,8
-9,7
-14,5
14,6
0,1
Razem
-527,6
492,2
-35,4
-1 090,3
1 034,3
-56,0
Rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych
Bank stosuje zasady rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych w stosunku do określonego portfela aktywów / zobowiązań / wysoce prawdopodobnych planowanych transakcji finansowych Banku (np. ekstrapolacje przepływów finansowych wynikające z depozytów odnawialnych/ kredytów w rachunku bieżącym). Stosowane strategie zabezpieczające mają na celu zabezpieczenie ekspozycji Banku przed ryzykiem zmiany wielkości przyszłych przepływów pieniężnych wynikającej z ryzyka stóp procentowych.
Pozycją zabezpieczaną jest określony portfel aktywów i/lub zobowiązań finansowych lub portfel planowanych transakcji, w skład którego wchodzą instrumenty finansowe charakteryzujące się zmiennym oprocentowaniem (produkty finansowe oparte o rynkową stopę procentową WIBOR/ EURIBOR) a tym samym narażone na ryzyko zmian przyszłych przepływów pieniężnych wynikających ze zmiany rynkowej stopy procentowej WIBOR/EURIBOR.
Dla celów strategii w zakresie kalkulacji zmian wartości godziwej przyszłych przepływów pieniężnych portfela będącego przedmiotem zabezpieczenia, Bank stosuje metodę „derywatu hipotetycznego” (tj.: metodę która zakłada możliwość odzwierciedlenia pozycji zabezpieczanej i charakterystyki zabezpieczanego ryzyka w postaci instrumentu pochodnego). Zasady wyceny są analogiczne jak zasady wyceny instrumentów pochodnych stopy procentowej. Badania efektywności strategii obejmuje również:
prospektywny test wysokiego prawdopodobieństwa przyszłych przepływów pieniężnych,
retrospektywy test wysokiego prawdopodobieństwa przyszłych przepływów pieniężnych potwierdzający, na podstawie rzeczywistych wartości, że przyjęty model działa prawidłowo,
151
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
retrospektywy test homogeniczności portfela pozycji zabezpieczanej w oparciu o analizę statystyczną (metodę regresji).
Źródła nieefektywności strategii, która ujawnia się na poziomie rachunku wyników, mogą wynikać z:
różnic w terminach realizacji przepływów pieniężnych pozycji zabezpieczanych w stosunku do terminów realizacji przepływów pieniężnych pochodnych instrumentów zabezpieczających,
niedopasowania wynikającego ze stosowania różnych krzywych wyceny instrumentu zabezpieczającego i derywatu hipotetycznego na pozycje denominowane w PLN (tj.: instrumenty zabezpieczające pochodne stopy procentowej wyceniane w oparciu o krzywe wyceny konstruowane z uwzględnieniem dziennego zabezpieczenia ekspozycji z wyceny, tzw. OIS discounting),
korekt wyceny instrumentów zabezpieczających z tytułu przedrozliczeniowego ryzyka kredytowego (ang. bilateral value adjustment), z tym, że nie mają one istotnego wpływu na prezentowane wartości, w związku z tym, że jako instrument zabezpieczający zostały desygnowane tylko transakcje zawarte na rynku międzybankowym, dodatkowo zabezpieczone w zależności od ekspozycji ulokowanym lub otrzymanym depozytem zabezpieczającym.
Z punktu widzenia powiązania ekonomicznego, w ramach aktualnie funkcjonujących w Banku strategii zabezpieczających, można wyróżnić następujące typy powiązań zabezpieczających:
Instrumentem zabezpieczającym pozycje aktywne w strategii zabezpieczającej ryzyko zmiany stóp procentowych jest pozycja na transakcjach Interest Rate Swap typu ”płać zmienne, otrzymuj stałe”, natomiast
instrumentem zabezpieczającym pozycje pasywne jest pozycja na transakcjach Interest Rate Swap typu ”płać stałe, otrzymuj zmienne”.
Z uwagi na fakt, że pozycja zabezpieczana będąca przedmiotem poszczególnych strategii skutkuje na rachunek wyników w sposób ciągły (tj.: poprzez wycenę zamortyzowanym kosztem) wynik odsetkowy pochodnych instrumentów zabezpieczających portfel:
aktywów finansowych prezentowany jest w pozycji odsetki od kredytów i innych należności udzielonych klientom wycenianych zamortyzowanym kosztem,
zobowiązań finansowych prezentowany jest w pozycji odsetki od zobowiązań wobec klientów.
W tabelach poniżej zostały zaprezentowane wartości godziwe i wartości nominalne instrumentów zabezpieczających w rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych. Nominały instrumentów pochodnych zostały zaprezentowane w kwotach zakupionych.
2022
wartości godziwa
wartość nominalna instrumentów o terminie
pozostającym do realizacji
Aktywa
Zobowią- zania
poniżej
1 roku
od 1 roku do 3 lat
od 3
do 8 lat
powyżej
8 lat
Razem
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne, w tym:
139,2
367,2
32 709,6
109 455,0
159 760,0
20 977,3
322 901,9
rozliczane przez CCP
64,0
65,6
30 706,2
101 067,2
159 760,0
20 977,3
312 510,7
Swapy na stopę procentową (IRS PLN) fixed - float
65,6
279,8
31 123,5
91 138,6
131 217,3
16 137,3
269 616,7
Swapy na stopę procentową (IRS EUR) fixed - float
73,6
87,4
1 586,1
18 316,4
28 542,7
4 840,0
53 285,2
2021
wartości godziwa
wartość nominalna instrumentów o terminie
pozostającym do realizacji
Aktywa
Zobowią- zania
poniżej
1 roku
od 1 roku do 3 lat
od 3
do 8 lat
powyżej
8 lat
Razem
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne, w tym:
250,3
218,6
32 625,3
63 656,4
119 984,2
25 811,1
242 077,0
rozliczane przez CCP
28,9
31,6
31 310,3
54 132,3
119 200,2
25 811,1
230 453,9
Swapy na stopę procentową (IRS PLN) fixed - float
142,1
114,3
28 932,0
55 395,0
98 806,3
22 366,1
205 499,4
Swapy na stopę procentową (IRS EUR) fixed - float
108,2
104,3
3 693,3
8 261,4
21 177,9
3 445,0
36 577,6
Na 31 grudnia 2022 roku w innych całkowitych dochodach zaewidencjonowana była kwota -7 751,9 mln zł (uwzględniająca podatek) dotycząca efektywnej części powiązania zabezpieczającego w rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych (-2 994,5 mln zł według stanu na 31 grudnia 2021 roku). Część nieefektywna powiązania zabezpieczającego wynikająca z niedopasowania w kompensowaniu zmian wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego i pozycji zabezpieczanej ujęta w rachunku zysków i strat w roku 2022 wyniosła -4,0 mln zł w porównaniu z 3,4 mln zł w roku 2021.
152
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Wpływ zastosowania rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych na rachunek zysków i strat oraz inne całkowite dochody
2022
wartości godziwa
zmiana wartości godziwej instrumentów zabezpieczających wykorzystywana do badania efektywności strategii
kwota przeklasyfikowana z innych całkowitych dochodów
i ujęta w rachunku zysków i strat
Aktywa
Zobowiązania
niezrealizowany
wynik z wyceny
ujęty w okresie*
efektywna cześć powiązania zabezpieczającego ujęta w innych całkowitych dochodach w okresie**
nieefektywna cześć powiązania zabezpiecza-jącego ujęta w rachunku zysków i strat***
wynik odsetkowy wynikający
z istniejących powiązań zabezpieczających
amortyzacja wyniku zakończonej strategii
zabezpieczającej
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne, w tym:
139,2
367,2
-5 875,5
5 871,5
-4,0
-1 375,8
1,9
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel aktywów finansowych w PLN
34,1
263,3
-6 584,3
6 546,9
-37,4
-2 176,8
-
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel aktywów finansowych w EUR
23,5
47,5
-756,5
756,5
0,0
28,1
-
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel zobowiązań finansowych w PLN
31,5
16,5
1 314,4
-1 281,0
33,4
788,9
-
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel zobowiązań finansowych w EUR
50,1
39,9
150,9
-150,9
0,0
-16,0
0,8
CIRS CHF/PLN wynikający z dekompozycji rzeczywistej transakcji CIRS zabezpieczający portfel aktywów finansowych w CHF
-
-
-
-
-
-
0,3
CIRS EUR/PLN wynikający z dekompozycji rzeczywistej transakcji zabezpieczający portfel aktywów finansowych w EUR
-
-
-
-
-
-
0,8
*) prezentowany w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Pochodne instrumenty zabezpieczające
**) prezentowana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Skumulowane inne całkowite dochody oraz w nocie objaśniającej nr 33.2 . (kwota w tabeli nie uwzględnia podatku)
***) prezentowana w rachunku zysków i strat w dedykowanej pozycji Wynik na rachunkowości zabezpieczeń oraz w nocie objaśniającej nr 6 .
2021
wartości godziwa
zmiana wartości godziwej instrumentów zabezpieczających wykorzystywana do badania efektywności strategii
kwota przeklasyfikowana z innych całkowitych dochodów
i ujęta w rachunku zysków i strat
Aktywa
Zobowiązania
niezrealizowany
wynik z wyceny
ujęty w okresie*
efektywna cześć powiązania zabezpieczającego ujęta w innych całkowitych dochodach w okresie**
nieefektywna cześć powiązania zabezpiecza-jącego ujęta w rachunku zysków i strat***
wynik odsetkowy wynikający
z istniejących powiązań zabezpieczających
amortyzacja wyniku zakończonej strategii
zabezpieczającej
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne, w tym:
250,3
218,6
-7 987,9
7 991,3
3,4
1 094,1
1,8
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel aktywów finansowych w PLN
138,8
59,3
-11 028,8
11 034,4
5,6
1 406,1
-
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel aktywów finansowych w EUR
36,7
9,5
-144,0
144,9
0,9
51,7
-
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel zobowiązań finansowych w PLN
3,3
55,0
3 154,3
-3157,1
-2,8
-351,0
-
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel zobowiązań finansowych w EUR
71,5
94,8
30,6
-30,9
-0,3
-12,7
0,8
CIRS CHF/PLN wynikający z dekompozycji rzeczywistej transakcji CIRS zabezpieczający portfel aktywów finansowych w CHF
-
-
-
-
-
-
0,2
CIRS EUR/PLN wynikający z dekompozycji rzeczywistej transakcji zabezpieczający portfel aktywów finansowych w EUR
-
-
-
-
-
-
0,8
153
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Profil rozkładu w czasie kwot nominalnych oraz odpowiadających im średnich stawek procentowych instrumentów zabezpieczających
2022
wartość nominalna pozycji na instrumencie zabezpieczającym o terminie pozostającym do realizacji
poniżej 1 roku
od 1 roku do 3 lat
od 3 do 8 lat
powyżej 8 lat
nominał (PLN)
średnia %
nominał (PLN)
średnia %
nominał (PLN)
średnia %
nominał (PLN)
średnia %
stała %
2,83%
2,45%
2,96%
4,03%
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel aktywów finansowych w PLN
zmienna%
12 610,5
7,37%
27 531,8
7,39%
40 192,4
7,40%
7 393,3
7,42%
stała%
1,66%
2,09%
4,66%
5,22%
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel zobowiązań finansowych w PLN
zmienna%
-4 038,0
7,43%
12 156,8
7,38%
17 605,9
7,42%
5 482,0
7,55%
stała%
0,74%
0,47%
0,30%
0,87%
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel aktywów finansowych w EUR
zmienna%
85,4
1,70%
3 998,1
1,71%
3 390,8
1,75%
450,2
1,83%
stała%
-
1,03%
0,45%
1,59%
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel zobowiązań finansowych w EUR
zmienna%
-
-
-65,7
1,20%
220,4
1,34%
919,2
1,67%
2021
wartość nominalna pozycji na instrumencie zabezpieczającym o terminie pozostającym do realizacji
poniżej 1 roku
od 1 roku do 3 lat
od 3 do 8 lat
powyżej 8 lat
nominał (PLN)
średnia %
nominał (PLN)
średnia %
nominał (PLN)
średnia %
nominał (PLN)
średnia %
stała %
2,19%
2,48%
1,99%
1,46%
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel aktywów finansowych w PLN
zmienna%
7 668,0
1,07%
20 901,0
0,95%
49 769,0
0,95%
13 984,7
1,03%
stała%
2,35%
1,55%
1,26%
2,12%
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel zobowiązań finansowych w PLN
zmienna%
874,0
1,00%
3 665,0
1,09%
13 509,3
0,87%
6 039,4
0,95%
stała%
0,18%
0,48%
0,07%
-0,10%
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel aktywów finansowych w EUR
zmienna%
-1 352,2
-0,58%
695,4
-0,57%
2 361,8
-0,58%
1 780,0
-0,57%
stała%
0,17%
1,12%
0,36%
0,07%
Swapy na stopę procentową (IRS) zabezpieczające portfel zobowiązań finansowych w EUR
zmienna%
41,4
-0,53%
-133,4
-0,53%
579,5
-0,53%
239,2
-0,54%
154
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Okresy, w których Bank oczekuje wystąpienia przepływów pieniężnych będących przedmiotem zabezpieczenia w rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych a tym samym w których będą wywierały wpływ na wynik finansowy zaprezentowano poniżej.
2022
przepływy pieniężne w PLN (w mln zł)
przepływy pieniężne w EUR (w mln EUR)
wpływy
(aktywa)
wypływy (zobowiązania)
przepływy
pieniężne netto
wpływy
(aktywa)
wypływy (zobowiązania)
przepływy
pieniężne netto
do 1 roku
5 875,1
-2 360,8
3 514,3
53,3
-7,0
46,3
1-3 lat
7 495,0
-3 625,7
3 869,3
90,2
-14,4
75,8
3-8 lat
7 446,4
-4 850,3
2 596,1
44,1
-32,6
11,5
powyżej 8 lat
420,0
-323,0
97,0
4,8
-5,8
-1,0
2021
przepływy pieniężne w PLN (w mln zł)
przepływy pieniężne w EUR (w mln EUR)
wpływy
(aktywa)
wypływy (zobowiązania)
przepływy
pieniężne netto
wpływy
(aktywa)
wypływy (zobowiązania)
przepływy
pieniężne netto
do 1 roku
2 987,3
-766,5
2 220,8
-3,9
0,7
-3,2
1-3 lat
5 867,2
-1 818,2
4 049,0
-0,8
0,0
-0,8
3-8 lat
6 460,2
-1 609,9
4 850,3
11,0
-2,3
8,7
powyżej 8 lat
422,4
-185,3
237,1
2,2
-0,5
1,7
Wpływ reformy kluczowych wskaźników referencyjnych na strategie zabezpieczające funkcjonujące w Banku
Bank stosuje zabezpieczenie wartości godziwej i zabezpieczenie przepływów pieniężnych zgodnie z MSR 39, w zakresie których ryzyko stopy procentowej i ryzyko kursowe jest desygnowane jako ryzyko zabezpieczane w określonych strategiach na bazie indywidualnej i portfelowej. Pozycjami zabezpieczanym są głównie portfele kredytowe, zakupione obligacje skarbowe oraz rachunki oszczędnościowe/depozytowe.
Bank zastosował zmiany do MSR 39 opublikowane we wrześniu 2019 roku do powiązania zabezpieczającego, które bazuje na stawce WIBOR z uwagi na ropoczęte prace nad reformą tej stawki, zgodnie z informacją ujawnioną w nocie III. 1.9 . Wpływ reformy stawek referencyjnych . W związku z powyższym Bank przymuje założenie, że przepływy pieniężne wynikające ze stawki WIBOR z instrumentu zabezpieczającego i pozycji zabezpieczanej nie są
dotknięte poprzez reformę tej stawki i tym samym kontynuuje istniejące powiązania zabezpieczające w niezmienionym zakresie.
W zakresie powiązań zabezpieczających, bazujących na stawcei EURIBOR wspomniane powyżej zmiany do MSR 39 nie mają zastosowania, ponieważ stawka ta została już zreformowana i jej publikacja będzie dalej kontynuowana. W związku z tym wpływ reformy stawek referencyjnych na powiązania zabezpieczające w EUR jest bardzo ograniczony.
IV. Ryzyko płynności i finansowania
1.1. Wstęp
ING Bank Śląski S.A. uznaje proces stabilnego zarządzania ryzykiem płynności i finansowania za jeden z najważniejszych procesów w Banku.
Ryzyko płynności i finansowania jest rozumiane przez Bank, jako ryzyko polegające na niemożności spełnienia, przy racjonalnej cenie, zobowiązań pieniężnych wynikających z pozycji bilansowych i pozabilansowych. Bank utrzymuje płynność w taki sposób, aby zobowiązania pieniężne Banku mogły być zawsze realizowane przy pomocy dostępnych środków, wpływów z zapadających transakcji, dostępnych źródeł finansowania po cenach rynkowych i/lub z likwidacji zbywalnych aktywów.
1.2. Proces zarządzania ryzykiem płynności i finansowania
W celu optymalizacji procesu zarządzania ryzykiem płynności i finansowania, Bank stworzył Politykę zarządzania ryzykiem płynności i finansowania w ING Banku Śląskim S.A. , której celem jest opisanie zasad zapewniających odpowiednie źródła finansowania oraz zminimalizowanie ryzyka i kosztów związanych z finansowaniem. Polityka opisuje ogólne podejście do procesu zarządzania ryzykiem płynności i finansowania w Banku. Głównym celem procesu zarządzania ryzykiem płynności i finansowania jest utrzymanie odpowiedniego poziomu płynności w celu zapewnienia bezpiecznego i stabilnego działania Banku w normalnych warunkach rynkowych oraz w trakcie kryzysu. Uzupełnieniem Polityki zarządzania ryzykiem płynności i finansowania w ING Banku Śląskim S.A. jest Instrukcja Awaryjny Plan Finansowania , która określa organizację i działania mające na celu likwidację niedoborów płynności w warunkach skrajnych.
Polityka wynika z zatwierdzonej przez Radę Nadzorczą strategii zarządzania ryzykiem prowadzonej działalności (w tym strategii zarządzania ryzykiem płynności i finansowania). W szczególności odzwierciedla ona określony w strategii i zaakceptowany przez Radę Nadzorczą apetyt na ryzyko.
155
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Dopuszczalny poziom ryzyka płynności i finansowania jest zdefiniowany poprzez kilkuelementowy system. Podejście to jest zgodne z podejściem opisanym w Polityce ustalania i monitorowania apetytu na ryzyko w obszarze ryzyka rynkowego, płynności i adekwatności kapitałowej .
Dodatkowo, Bank przygotowuje raport procesu ILAAP. Prezentuję on, w sposób całościowy i spójny, kluczowe wskaźniki i dane liczbowe dotyczące profilu ryzyka płynności Banku. Uwzględnia on strategię, plan finansowania oraz tolerancję Banku na ryzyko. Wyniki raportu akceptowane są przez Zarząd, który informuje Radę Nadzorczą o wynikach oceny.
Ogólne podejście do zarządzania ryzykiem płynności i finansowania składa się z cyklu pięciu powtarzających się działań: 1) identyfikacji ryzyka, 2) oceny ryzyka, 3) kontroli ryzyka, 4) monitorowania i 5) raportowania.
Identyfikacja i ocena ryzyka . Identyfikacja ryzyka jest wykonywana corocznie poprzez organizację warsztatów
identyfikacji ryzyka. Każde zidentyfikowane ryzyko jest oceniane w celu określenia znaczenia takiego ryzyka dla Banku. Identyfikacja ryzyka jest również przeprowadzana w procesie wdrażania nowych produktów. Wycena ryzyka oraz jego istotność jest oceniana na podstawie prawdopodobieństwa, z jakim to ryzyko zachodzi i wielkości skutków finansowych, w przypadku zmaterializowania się tego ryzyka.
Kontrola. Ryzyka są kontrolowane poprzez działania, które obniżają prawdopodobieństwo zajścia ryzyka,
lub działania, które zmniejszają skutki w przypadku materializacji ryzyka. Ważnym elementem zarządzania ryzykiem jest ciągłe sprawdzanie, czy wdrożona kontrola ryzyka jest wykonywana. Jednym z elementów kontroli ryzyka jest zdefiniowanie dopuszczalnego poziomu ryzyka. Regularna kontrola pozwala wykazywać, czy działania w zakresie kontroli ryzyka są efektywne. Istotnym elementem procesu zarządzania ryzykiem płynności i finansowania jest odpowiednie raportowanie, które dostarcza zarządzającym informacji potrzebnych do zarządzania ryzykiem.
Monitorowanie i raportowanie. Monitorowanie ryzyka służy trzem ważnym celom: ciągłemu sprawdzaniu,
czy wdrożona kontrola ryzyka jest wykonywana; czy działania w zakresie kontroli ryzyka są efektywne. Takie działanie pozwala zdobyć ich zaufanie, jeden z najistotniejszych elementów w bankowości. Dobrze zorganizowane i zaprojektowane regularne kontrole i monitorowanie są niezbędne do dobrego zarządzania ryzykiem. Odpowiednie raportowanie dostarcza zarządzającym informacji potrzebnych do zarządzania ryzykiem.
Zgodnie z wymogami Rekomendacji S, Bank przygotowuje pogłębioną analizę płynności długoterminowej, ze szczególnym uwzględnieniem kredytów hipotecznych. Powyższa analiza płynności pokazuje poziom ryzyka związany z finansowaniem długoterminowych kredytów hipotecznych.
Bank prowadzi aktywną politykę zarządzania płynnością w odniesieniu do walut głównych. Dla tych walut, pomiar i limitowanie ryzyka płynności odbywa się per waluta, a zarządzanie płynnością operacyjną przeprowadzane jest osobno dla każdej z walut oraz uwzględnia się je w systemie transferu ryzyka.
Płynność śróddzienna jest aktywnie zarządzana przez Centre of Expertise Treasury. W tym procesie zarządza się pozycją i ryzykiem płynności krótkoterminowej (jednodniowej i w ciągu dnia). Jego celem jest spełnianie obowiązków płatniczych i rozliczeniowych w sposób terminowy w warunkach regularnej działalności oraz w sytuacjach nadzwyczajnych/stresowych.
W Banku funkcjonuje system transferu ryzyka, w ramach, którego ryzyka rynkowe, w tym ryzyko płynności, są przekazywane do Centre of Expertise Treasury. Z wykorzystaniem odpowiednich narzędzi, zarządza on ryzykami w sposób zcentralizowany w ramach przyjętego w Banku systemu limitów.
Przyjęte w Banku procedury dotyczące zarządzania ryzykiem płynności są corocznie przedstawiane właściwym pracownikom banku biorącym udział w procesie zarządzania płynnością banku. Osoby zaangażowane w proces zarządzania płynnością banku potwierdzają zapoznanie się i zrozumienie stosowanych procedur oraz kontrolę prawidłowości ich realizacji.
1.3. Rodzaje ryzyka
Ryzyko płynności Bank dzieli na dwie grupy:
ryzyko płynności wynikające z czynników zewnętrznych, oraz
ryzyko czynników wewnętrznych związanych z danym bankiem.
Celem Banku jest konserwatywne podejście do zarządzania ryzykiem płynności, które pozwoli w sposób bezpieczny przetrwać zdarzenia specyficzne dla ING Banku Śląskiego S.A. oraz dla całego sektora bankowego.
W kontekście horyzontu czasowego, Bank dzieli ryzyko płynności na:
operacyjne - skupione na bieżącym finansowaniu pozycji Banku oraz zarządzaniu płynnością śróddzienną,
strategiczne - skupione na zapewnieniu, aby strukturalne pozycje płynnościowe Banku były na akceptowalnym poziomie.
Biorąc pod uwagę termin oraz sposób zachowania się klientów (dwa aspekty wpływające na płynność Banku), Bank rozróżnia trzy typy ryzyka płynności i finansowania:
156
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
strukturalne - rozumiane, jako potencjalnie negatywny wpływ na dochody Banku ze względu na niedopasowania pomiędzy oczekiwanymi terminami płatności aktywów i zobowiązań Banku, jak również ryzyko braku możliwości refinansowania w przyszłości,
związane z zachowaniem klientów - rozumiane jest, jako potencjalnie negatywny wpływ na dochody Banku ze względu na wbudowane opcje płynnościowe w produktach oferowanych przez Bank,
związane z warunkami skrajnymi - rozumiane jest, jako ryzyko braku możliwości spełnienia przez Bank własnych zobowiązań finansowych w momencie, gdy staną się one wymagalne z powodu braku odpowiedniego poziomu dostępnych środków pieniężnych, lub ich wygenerowanie nie jest możliwe za żadną cenę, co skutkuje natychmiastową niewypłacalnością Banku.
1.4. Struktura i organizacja procesu zarządzania ryzykiem
Struktura ryzyka i kontroli w Banku opiera się na modelu trzech linii obrony.
Szczególną rolę w procesie zarządzania ryzykiem płynności i finansowania pełni Rada Nadzorcza, Zarząd Banku oraz Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami (ALCO).
Rada Nadzorcza odpowiada za:
zatwierdzanie tolerancji ryzyka płynności, ogólnego akceptowanego poziomu ryzyka płynności i finansowania (w HL RAS) przedstawianego Radzie Nadzorczej przez Zarząd.
Zarząd Banku odpowiada za:
ustanowienie strategii w zakresie ryzyka płynności i finansowania, docelowej pozycji płynnościowej, metod jej finansowania oraz profilu ryzyka płynności,
ustanowienie akceptowanego poziomu ryzyka (apetytu na ryzyko) i przedstawienie go do zatwierdzenia przez Radę Nadzorczą,
akceptację zmian limitów ryzyka płynności i finansowania (w MB RAS),
akceptację polityki zarządzania ryzykiem płynności i finansowania i istotnych zmian w polityce, w tym w szczególności limitów dostosowanych do ogólnego poziomu akceptowalnego ryzyka zatwierdzonego przez Radę Nadzorczą,
zapewnianie alokacji odpowiednich zasobów ludzkich oraz zasobów teleinformatycznych w ramach Banku w celu wdrożenia polityki,
zatwierdzanie poziomów premii płynnościowych na podstawie poziomu doradzanego przez Centre of Expertise Treasury wynikającego z przeglądu premii płynnościowej i / lub koryguje ją, gdy uzna się to za konieczne, ze względu na strategiczne zmiany w bilansie lub inne czynniki.
Komitet Zarządzania Aktywami i Pasywami (ALCO) odpowiada za:
realizację strategii Banku w zakresie ryzyka płynności i finansowania,
zarządzanie buforem płynności w ramach odpowiednich polityk i limitów zatwierdzonych przez Zarząd Banku, działania operacyjne w tym zakresie są delegowane na Centre of Expertise Treasury,
nadzorowanie i monitorowanie poziomu ryzyka płynności, jak również struktury finansowania w ramach bilansu Banku,
comiesięczną analizę krótko-, średnio- i długoterminowego profilu płynności (strategiczne pozycje płynności) prezentowaną w raportach zdefiniowanych przez regulatora i raportach wewnętrznych, w przypadku zidentyfikowanych problemów strukturalnych (np. konieczności bardzo wysokiego refinansowania w przyszłości) Komitet ALCO odpowiedzialny jest za wydanie instrukcji odpowiednim jednostkom biznesowym w celu uzyskania odpowiedniego profilu płynności,
akceptację zmian limitów ryzyka płynności i finansowania (w LCS i ALCO RAS),
wdrażanie limitów w ramach przyjętego apetytu na ryzyko (zatwierdzanego zgodnie z podziałem odpowiedzialności w określaniu poziomów limitów definiowanych w Polityce ustalania i monitorowania apetytu na ryzyko w obszarze ryzyka rynkowego, płynności i adekwatności kapitałowej), zatwierdzanie założeń do raportów i modeli,
analizę wszelkich zaproponowanych zmian w polityce płynności i finansowania oraz przekazanie pozytywnie rozpatrzonych zmian do Zarządu Banku,
zatwierdzanie założeń do raportów i modeli służących do pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka płynności i finansowania.
157
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
1.5. Ramowe zasady zarządzania ryzykiem
Ramowe zasady zarządzania ryzykiem płynności i finansowania zawierają wszystkie istotne metody w odniesieniu do dziennego, krótkoterminowego, średnioterminowego i długoterminowego zarządzania ryzykiem płynności i finansowania. Składają się na nie, następujące kluczowe elementy:
system limitów i pomiar ryzyka płynności,
monitorowanie źródeł finansowania i ryzyka koncentracji,
zarządzanie rezerwami płynności,
zarządzanie płynnością śróddzienną,
zarządzanie pozycjami zabezpieczeń,
testy warunków skrajnych i plany awaryjne.
System limitów i pomiar ryzyka płynności
Formalne limity są określane przez regulatora sektora bankowego i/ lub Bank dla różnych miar ryzyka płynności. Dopuszczalny poziom ryzyka finansowania i płynności jest zdefiniowany poprzez kilkuelementowy system: ogólny poziom akceptowalnego ryzyka Banku, który jest zatwierdzany przez Radę Nadzorczą Banku, oraz system limitów, który jest zatwierdzany zgodnie z podziałem odpowiedzialności w określaniu poziomów limitów definiowanych w Polityce ustalania i monitorowania apetytu na ryzyko w obszarze ryzyka rynkowego, płynności i adekwatności kapitałowej. Rada Nadzorcza otrzymuje informacje o zgodności z tymi miarami, co najmniej kwartalnie.
Poziom limitów opiera się na strategicznych celach Banku, zidentyfikowanych ryzykach płynności, wynikach testów warunków skrajnych oraz zasadach określonych przez organy regulacyjne. Limity są brane pod uwagę w procesach planowania (tj. realizacja przyjętych planów nie może prowadzić do przekroczenia limitów). W większości przypadków limity mają zdefiniowany poziom ostrzegawczy ustalony powyżej (lub poniżej) limitów nadzorczych. Dopuszczalny poziom ryzyka płynności jest określany i aktualizowany, co najmniej raz w roku.
System limitów jest bardziej szczegółowy niż poziom ryzyka akceptowany przez Radę Nadzorczą. Dopuszczalny poziom ryzyka jest zagwarantowany poprzez monitorowanie ryzyka w różnych raportach dotyczących ryzyka płynności i finansowania w zakresie normalnej/regularnej działalności Banku oraz w sytuacjach nadzwyczajnych/ekstremalnych. Bank monitoruje między innymi ryzyko koncentracji finansowania, wewnętrzny bufor bezpieczeństwa płynności oraz bada stabilność środków obcych.
Zarząd Banku w cyklu tygodniowym otrzymuje raport ryzyka płynności zawierający informację o kluczowych miarach płynności, W cyklu miesięcznym Zarząd Banku i Komitet ALCO otrzymują kompleksową informacje dotycząca ryzyka płynności.
Wskaźnik pokrycia płynności (LCR) oraz stabilnego finansowania (NSFR)
Zgodnie z obowiązkami i zasadami określonymi w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 wraz ze zmianami wprowadzonymi w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/876 oraz Rozporządzeniami delegowanymi Komisji (UE) 2015/61 oraz 2018/1620, Bank dokonuje obliczeń nadzorczych miar płynności:
miary płynności krótkoterminowej (LCR - Liquidity Covered Ratio, czyli wskaźnik pokrycia płynności) – ma on zapewnić, że Bank posiada odpowiedni poziom płynnych aktywów o wysokiej jakości, które pokryją potrzeby płynnościowe w okresie 30 dni kalendarzowych w warunkach skrajnych. W 2022 obowiązywał regulacyjny limit na poziomie 100%,
miary płynności długoterminowej (NSFR – Net Stable Funding Ratio) – ma on na celu zapewnienie minimalnego poziomu dostępnego finansowania w średnim i długim okresie. W 2022 obowiązywał regulacyjny limit na poziomie 100%.
Bank jest zobligowany do raportowania wielkości miar płynności do regulatora miesięczne i kwartalne.
Na koniec roku 2022 i 2021 nadzorcze miary płynnościowe wynosiły:
Miary płynności
Wartość minimalna
2022
2021
LCR
Wskaźnik pokrycia płynności
100%
156%
167%
NSFR
Wskaźnik stabilnego finansowania
100%
157%
160%
158
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Poniżej przedstawiono rozbicie aktywów płynnych poziomu 1 wykorzystywanych przez Bank w wyliczeniu wskaźnika płynności LCR (wg definicji Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2015/61) według stanu na koniec roku 2022 i odpowiednio 2021. Aktywa płynne poziomu 1 obejmują aktywa charakteryzujące się wyjątkowo wysoką płynnością i jakością kredytową.
Aktywa płynne poziomu 1
2022
2021
Gotówka
932,6
599,1
Środki na rachunkach nostro w Banku Centralnym po pomniejszeniu o wartość wymaganej rezerwy obowiązkowej
3,3
16,6
Inne ekspozycje wobec Banku Centralnego (lokaty jednodniowe, bony pieniężne)
3 713,0
0,0
Nieobciążone obligacje Skarbu Państwa
30 302,6
29 195,7
Nieobciążone obligacje Europejskiego Banku Inwestycyjnego
6 513,3
6 034,9
Nieobciążone obligacje BGK
1 559,4
2 128,4
Razem
43 024,2
37 974,7
W aktywach płynnych poziomu 1 papiery wartościowe prezentowane są według ich wartości rynkowej. Pozycja płynnościowa Banku jest pomniejszana o papiery wartościowe obciążone (stanowiące zabezpieczenie, zablokowane) i powiększana o papiery wartościowe otrzymane jako zabezpieczenie w transakcjach reverse-repo lub buy-sell-back.
Dodatkowe wskaźniki monitorowania płynności (ALMM)
Zgodnie z Rozporządzeniem Wykonawczym Komisji (UE) 2021/451, Bank raportuje zestaw dodatkowych wskaźników monitorowania na potrzeby sprawozdawczości w zakresie płynności. W skład raportów wchodzą:
niedopasowanie terminów zapadalności,
koncentracja finansowania według kontrahenta,
koncentracja finansowania według rodzaju produktu,
ceny za różne okresy finansowania,
prolongowanie finansowania,
koncentracja zdolności równoważenia płynności według emitenta.
Wewnętrzne raporty płynnościowe
Kolejnym istotnym elementem procesu zarządzania ryzykiem płynności Banku są wewnętrznie zdefiniowane raporty, które prezentują szczegółowe i różnorodne podejście Banku do pomiaru i zarządzania ryzykiem. Bank
modeluje charakterystyki płynnościowe, zarówno aktywów, jak i zobowiązań Banku w celu uwzględnienia oczekiwanych/rzeczywistych zachowań klientów. Podejście do modelowania jest mieszane. Oznacza to, że analiza zachowań klientów opiera się na danych historycznych oraz na podejściu eksperckim.
Jednym z wewnętrznych raportów płynnościowych jest raport płynności strukturalnej. Raport ten przedstawia lukę pomiędzy aktywami a zobowiązaniami Banku w przedziałach czasowych na prawidłowo funkcjonujących rynkach. Raport jest wykorzystywany do monitorowania i zarządzania pozycjami średnio- i długoterminowej płynności. Służy on jako wsparcie w procesie planowania bilansu i finansowania. Wskazuje on również wszelkie istotne potrzeby finansowania w przyszłości.
Raport ten jest scenariuszem dla aktualnego bilansu w normalnych warunkach rynkowych. Nie obejmuje on żadnych dodatkowych prognoz rozwoju bilansu. Jednakże uwzględnia typowe zachowania klientów obserwowane w poprzednich okresach. Przykładowo, przepływy pieniężne dla kredytów hipotecznych, pożyczek pieniężnych, kredytów w rachunku bieżącym uwzględniają przedpłaty, a przepływy pieniężne dla rachunków oszczędnościowych i rachunków bieżących alokowane są z uwzględnieniem charakterystyki płynności.
Raport płynności strukturalnej
1-6 m-cy
7-12 m-cy
1-5 lat
6-10 lat
11-15 lat
pow. 15 lat
2022
Luka płynnościowa
22 716,6
12 476,3
33 982,0
-7 574,5
-51 756,4
-9 844,0
Skumulowana luka płynnościowa
22 716,6
35 192,9
69 174,9
61 600,4
9 844,0
0,0
2021
Luka płynnościowa
34 147,4
13 386,0
28 252,4
1 174,0
-69 134,0
-7 825,9
Skumulowana luka płynnościowa
34 147,4
47 533,4
75 785,8
76 959,9
7 825,9
0,0
Monitorowanie źródeł finansowania oraz ryzyka koncentracji
Bank ustala, przynajmniej raz w roku, ogólną strategię biznesową Banku oraz wynikający z niej średnioterminowy (3-letni) plan finansowy wraz z ogólną strategią ryzyka. Nieodłącznym elementem strategii jest plan finansowania, który zapewnia skuteczną dywersyfikację źródeł i terminów finansowania.
Komitet ALCO aktywnie zarządza bazą finansowania. Ponadto, monitoruje źródła finansowania, w celu:
zweryfikowania zgodności ze strategią i planem finansowania,
zidentyfikowania potencjalnych ryzyk związanych z finansowaniem.
159
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Głównym źródłem finansowania w ING Banku Śląskim S.A. są depozyty klientowskie (detaliczne i korporacyjne). Bank monitoruje strukturę finansowania, a zarazem bada ryzyko koncentracji poprzez analizę swojej bazy depozytowej w podziale na:
rodzaj finansowania,
segment klienta,
typ produktów,
waluty,
region geograficzny oraz
koncentrację dużych depozytów.
W cyklicznych analizach monitorowane jest również ryzyko generowane przez klientów powiązanych (w ramach grup kapitałowych).
Obecna struktura finansowania jest dobrze zdywersyfikowana. Poniżej przedstawiono strukturę finansowania na koniec 2022 i 2021 roku, w podziale na finansowanie bezpośrednie i wzajemne. Finansowanie bezpośrednie obejmuje produkty, w których transakcja jest „jednostronna”: środki są pobierane, a następnie spłacane. Finansowanie wzajemne obejmuje produkty, w których finansowanie jest jednocześnie udzielane i pobierane (w osobnych walutach lub w osobnych produktach). Finansowanie bezpośrednie dostarczane jest głównie przez klientów detalicznych i korporacyjnych, natomiast finansowanie wzajemne stanowiły przede wszystkim środki pozyskiwane od innych banków.
Finansowanie bezpośrednie:
2022
2021
Główne segmenty klienta
finansowanie
bezpośrednie
udział
finansowanie bezpośrednie
udział
Banki
139
0,1%
3 563
1,9%
Klienci korporacyjni
71 830
34,4%
55 035
28,9%
Klienci detaliczni
117 813
56,4%
113 848
59,8%
Emisja własna/ pożyczka podporządkowana
1 641
0,8%
1 610
0,8%
Kapitał
17 459
8,3%
16 307
8,6%
Finansowanie wzajemne:
2022
2021
Główne segmenty klienta
finansowanie
wzajemne
udział
finansowanie
wzajemne
udział
Banki
23 494
95,0%
27 626
100,0%
Klienci korporacyjni
1 235
5,0%
0
0,0%
Zarządzanie rezerwami płynności
Istotnym elementem zarządzania płynnością Banku jest utrzymywanie odpowiedniego bufora płynności. Bufor płynności prezentuje dostępną płynność, niezbędną do pokrycia luki pomiędzy skumulowanymi odpływami i wpływami w relatywnie krótkim czasie. W jego skład wchodzą aktywa, które są „nieobciążone” i łatwo dostępne dla celów pozyskania płynności. Aktywa nieobciążone są rozumiane, jako wolne od jakichkolwiek prawnych, regulacyjnych, umownych ograniczeń dla upłynnienia ich przez Bank. Bufor płynności jest kluczowy w okresie kryzysu, gdy Bank musi w krótkim czasie pozyskać płynność, podczas gdy standardowe źródła finansowania są niedostępne lub niewystarczające.
Bufor płynności jest utrzymywany, jako zabezpieczenie przed realizacją różnych scenariuszy sytuacji nadzwyczajnych, zapewniając zaspokojenie dodatkowej potrzeby płynności, która może pojawić się w określonym czasie w warunkach nadzwyczajnych, jak również w warunkach normalnych.
Tabela poniżej prezentuje strukturę bufora płynnych aktywów według stanu na 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku:
2022
2021
Struktura bufora płynności
udział
udział
obligacje emitowane przez rząd lub bank centralny (w zł)
60,1%
61,8%
obligacje emitowane przez rząd lub bank centralny (w EUR)
14,3%
12,3%
obligacje BGK i EBI
25,6%
25,9%
Bank uwzględnia realistyczne obniżki z tytułu utraty wartości papierów wartościowych, których poziom jest cyklicznie przeglądany i akceptowany przez Komitet ALCO. Obniżki te oceniane są m.in. na podstawie płynności i głębokości rynku, zmienności cen rynkowych, wymogów banku centralnego.
160
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Bank obserwuje również koncentrację aktywów zapewniając ich bezpieczną dywersyfikację pod względem emitenta, zapadalności i waluty.
Zarządzanie płynnością śróddzienną
Bank aktywnie zarządza pozycjami i ryzykami płynności krótkoterminowej (jednodniowej i intraday/śróddziennej) w celu spełnienia obowiązków płatniczych i rozliczeniowych w sposób terminowy w warunkach regularnej działalności i w sytuacjach nadzwyczajnych/stresowych.
Proces zarządzania płynnością intraday jest procesem krytycznym z punktu widzenia poprawnego funkcjonowania Banku, jako całości, i dotyczy działalności prowadzonej w warunkach normalnych jak i w sytuacjach nadzwyczajnych (kryzysowych). Jest elementem składowym zarządzania bieżącą płynnością operacyjną. W zarządzaniu płynnością intraday Bank wykorzystuje wskaźniki intraday. Wskaźniki płynności intraday monitorowane są na bieżąco, jak również prezentowane odpowiednim jednostkom zarządzającym ryzykiem płynności oraz na Komitecie ALCO.
Jednym z elementów zarządzania płynnością intraday jest utrzymanie gotowości do realizacji zobowiązań Banku również w warunkach kryzysowych. W związku z powyższym, konieczne jest utrzymanie odpowiedniego bufora płynności w oparciu o informacje o zakresie możliwego pogorszenia dostępu Banku do płynności intraday na skutek wystąpienia stresu rynkowego. W celu zabezpieczenia odpowiedniego bufora płynności, Bank w ramach programu testów warunków skrajnych, stosuje stres testy płynności intraday.
Zarządzanie pozycjami zabezpieczeń
Zarządzanie pozycjami zabezpieczeń obejmuje zarówno pozycje wynikające z umów typu CSA i GIMRA, jak również pozycje płynnych aktywów pod operacje z bankiem centralnym. Odbywa się ono na poziomie odpowiadającym świadczonym usługom, portfelowi Banku, profilowi finansowania oraz wymogom w zakresie płynności.
Większość kontrahentów, z którymi Bank zawiera transakcje pochodne, ma podpisane umowy zabezpieczające (CSA - Credit Support Annex) będące aneksem do umowy ISDA. Regulują one kwestie zabezpieczenia portfela transakcji pochodnych. Dają one prawo do żądania wniesienia depozytu zabezpieczającego stronie, której wycena portfela za dany dzień jest dodatnia (portfel strony jest in-the-money) oraz prawo do żądania zwolnienia zabezpieczenia w przypadku zmiany tej wyceny.
W ramach strategii ustanawiania zabezpieczenia dla każdego kontrahenta objętego umową CSA, portfel transakcji jest codziennie wyceniany pod kątem wymagalności zabezpieczenia.
Instrumenty pochodne, takie jak FRA i IRS, rozliczane są za pomocą izb rozliczeniowych CCP (Central Clearing Party). Umożliwia to sprawne zarządzanie zabezpieczeniami oraz mityguje ryzyko braku rozliczenia ze strony kontrpartnera. ING Bank Śląski S.A. ma podpisane umowy z KDPW CCP, London Clearing House (LCH) oraz EUREX.
1.6. Analiza wymagalności aktywów oraz zobowiązań finansowych według umownych terminów płatności
Tabele poniżej przedstawiają aktywa oraz zobowiązania finansowe (z wyłączeniem wyceny instrumentów pochodnych) w podziale na pozostałe – licząc od dnia sprawozdawczego – umowne terminy wymagalności. Prezentowane wartości uwzględniają przyszłe kwoty płatności odsetek. W przypadku udzielonych zobowiązań warunkowych przy analizie wymagalności wzięto pod uwagę najwcześniejsze możliwe terminy realizacji przez Bank wspomnianych zobowiązań.
2022
bez określonego terminu
do 1 m-ca
1- 12 m-cy
1-5 lat
pow. 5 lat
Aktywa finansowe, w tym:
21 964,2
10 624,8
31 750,1
115 852,4
114 601,8
Kasa, środki w Banku Centralnym
2 297,7
0,0
0,0
0,0
0,0
Kredyty i inne należności udzielone innym bankom
329,1
782,9
261,3
2 320,2
0,0
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy (z wyłączeniem wyceny instrumentów pochodnych)
1,8
523,0
95,9
590,4
120,8
Inwestycyjne papiery wartościowe
120,9
3 796,3
1 979,6
42 954,7
7 400,0
Kredyty i inne należności udzielone klientom
19 214,7
5 511,3
29 399,7
69 987,1
107 081,0
Inne aktywa
0,0
11,3
13,6
0,0
0,0
Zobowiązania finansowe, w tym:
169 541,8
9 961,9
16 220,2
771,8
2 735,0
Zobowiązania wobec innych banków
573,1
10,0
74,7
0,0
0,0
Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy (z wyłączeniem wyceny instrumentów pochodnych)
0,0
164,2
12,1
412,1
178,7
Zobowiązania wobec klientów
168 968,7
7 267,9
15 451,6
107,3
447,1
Zobowiązania podporządkowane
0,0
3,3
55,9
237,5
1 735,2
Inne zobowiązania
0,0
2 516,5
625,9
14,9
374,0
Zobowiązania warunkowe udzielone
3 197,8
565,2
16 773,6
16 384,4
13 061,9
161
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
2021
bez określonego terminu
do 1 m-ca
1- 12 m-cy
1-5 lat
pow. 5 lat
Aktywa finansowe, w tym:
17 242,4
7 355,8
28 820,3
89 297,1
78 325,0
Kasa, środki w Banku Centralnym
1 099,9
0,0
0,0
0,0
0,0
Kredyty i inne należności udzielone innym bankom
95,0
309,8
320,5
2 459,2
0,0
Aktywa finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy (z wyłączeniem wyceny instrumentów pochodnych)
4,8
536,6
37,8
577,5
133,3
Inwestycyjne papiery wartościowe
167,4
1 173,1
3 642,4
35 409,3
10 717,6
Kredyty i inne należności udzielone klientom
15 875,3
5 332,4
24 808,8
50 851,1
67 474,1
Inne aktywa
3,9
10,8
0,0
0,0
Zobowiązania finansowe, w tym:
168 216,8
7 498,6
1 733,8
399,3
2 603,2
Zobowiązania wobec innych banków
656,8
5 545,2
14,4
0,0
0,0
Zobowiązania finansowe wyceniane według wartości godziwej przez wynik finansowy (z wyłączeniem wyceny instrumentów pochodnych)
0,0
244,4
0,0
211,5
274,7
Zobowiązania wobec klientów
167 560,0
822,5
1 229,9
124,0
367,9
Zobowiązania podporządkowane
0,0
0,8
14,9
47,0
1 666,1
Inne zobowiązania
0,0
885,7
474,6
16,8
294,5
Zobowiązania warunkowe udzielone
3 239,6
975,3
16 048,5
16 061,6
15 065,1
W dalszych tabelach zaprezentowano analizę wymagalności pochodnych instrumentów finansowych, których wycena na dzień sprawozdawczy była ujemna. Analiza oparta jest na pozostałych umownych terminach wymagalności.
Pochodne instrumenty finansowe rozliczane w kwotach netto
Pochodne instrumenty finansowe rozliczane przez Bank na bazie netto obejmują transakcje IRS, FRA, opcje oraz transakcje FX Forward NDF. Dane w tabelach odzwierciedlają – w przypadku transakcji IRS - niezdyskontowane przyszłe przepływy pieniężne z tytułu odsetek, a w przypadku pozostałych transakcji jako kwotę przepływu przyjęto wartość wyceny odpowiednio na 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku.
2022
do 1 m-ca
1- 12 m-cy
1-5 lat
pow. 5 lat
transakcje IRS, w tym:
1 183,8
4 151,3
-2 028,7
-1 030,1
transakcje zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń
345,5
1 053,3
-1 045,6
-878,0
pozostałe instrumenty pochodne
-27,5
-66,2
-29,5
0,0
2021
do 1 m-ca
1- 12 m-cy
1-5 lat
pow. 5 lat
transakcje IRS, w tym:
171,0
263,2
95,8
328,7
transakcje zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń
95,0
100,4
-112,8
59,1
pozostałe instrumenty pochodne
-4,0
-28,8
-4,0
0,0
Pochodne instrumenty finansowe rozliczane w kwotach brutto
Pochodne instrumenty finansowe rozliczane przez Bank na bazie brutto obejmują transakcje FX Swap, FX Forward oraz CIRS. Dane w tabelach odzwierciedlają niezdyskontowane umowne wypływy i wpływy pieniężne z tytułu nominałów oraz – w przypadku transakcji CIRS – z tytułu odsetek odpowiednio na 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku.
2022
do 1 m-ca
1- 12 m-cy
1-5 lat
wypływy
-5 244,5
-8 133,8
-2 160,2
wpływy
5 143,3
7 726,5
2 126,2
2021
do 1 m-ca
1- 12 m-cy
1-5 lat
wypływy
-13 422,6
-7 613,2
-1 200,5
wpływy
13 290,2
7 416,1
1 209,0
162
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
1.7. Centralizacja procesu zarządzania ryzykiem
Proces zarządzania ryzykiem płynności jest w pełni scentralizowany na poziomie funkcji skarbowych jak i zarządzania ryzykiem. Ryzyko płynności (wraz z generowaną pozycją płynnościową) poszczególnych linii biznesowych jest transferowane do Centre of Expertise Treasury w celu centralnego zarządzania.
Bank uwzględnia koszty i korzyści z różnych rodzajów ryzyka płynności w systemie wewnętrznych cen transferowych, w pomiarze rentowności i w procesie zatwierdzania nowych produktów we wszystkich znaczących obszarach działalności biznesowej (zarówno bilansowej, jak i pozabilansowej). Centre of Expertise Treasury zarządza pozycjami przeniesionymi do swoich ksiąg poprzez system transferu ryzyka, w tym zarządza ryzykiem płynności związanym z resetem premii za płynność.
W celu zapewnienia prawidłowego, niezależnego i scentralizowanego wykonywania zadań niezbędnych w procesie zarządzania ryzykiem płynności (w tym pomiar i raportowanie ryzyka oraz przygotowanie, przegląd i aktualizacja dokumentacji), w Banku funkcjonuje Departament Zarządzania Ryzykiem Rynkowym, który w strukturze Banku podlega Wiceprezesowi Zarządu.
1.8. Systemy raportowania i pomiaru ryzyka płynności
Raportowanie i pomiar ryzyka płynności jest procesem zautomatyzowanym. Bank posiada narzędzia generujące zestaw raportów płynnościowych w sposób automatyczny w częstotliwości dziennej lub miesięcznej. Informacja o miarach ryzyka pozwala na bieżące monitorowanie profilu płynności i kontrolę bazowych miar. Raporty prezentujące ryzyko płynności prezentowane są jednostkom zaangażowanym w proces zarządzania tym ryzykiem.
V. Pozostałe ryzyka
1.1. Ryzyko ESG
Zgodnie z podejściem prezentowanym w ECB Guide on climate-related and environmental risks 2020 oraz EBA Report on management and supervision of ESG risks for credit institutions and investment firms 2021 , Bank nie traktuje ryzyka ESG jako odrębną kategorię ryzyka, lecz jako czynnik wzmacniający występujące w Banku podstawowe kategorie ryzyka (ryzyko kredytowe, rynkowe, płynności i finansowania oraz ryzyko niefinansowe). Bank definiuje ryzyko ESG jako ryzyko negatywnego finansowego wpływu na Bank czynników ESG – ryzyko ich wpływu bezpośredniego lub pośredniego (pośredni - poprzez wpływ tych czynników na klientów/kontrahentów Banku).
Bank zarządza ryzykiem ESG poprzez włączenie mechanizmów jego identyfikacji, pomiaru, oceny, ograniczania, monitoringu, raportowania do standardowych procesów w ramach zarządzania ryzykiem kredytowym, rynkowym,
operacyjnym, płynności i finansowania oraz ryzykiem niefinansowym. Ze względu na wyjątkowy charakter tego ryzyka (spodziewane nasilanie się tego ryzyka w przyszłości), Bank dostosował swoją strukturę organizacyjną, aby możliwie najlepiej nim zarządzać oraz aby zapewnić efektywny nad nim nadzór i zadbać o intensywność prac związanych z wdrożeniem mechanizmów dotyczących zarządzania tym ryzykiem.
Na początku 2022 roku Rada Nadzorcza zatwierdziła Strategię Zarządzania Ryzykiem, w której wśród kluczowych celów na lata 2022-2024 jest kontynuacja działań w celu coraz lepszej identyfikacji, pomiaru i oceny ryzyka ESG, a także działań w celu zapewnienia zgodności polityk, procedur i procesów banku z wymogami wynikającymi z zewnętrznych regulacji.
Na datę sprawozdania obowiązywała w Banku Polityka zarządzania ryzykiem ESG – dokument określający sposób zarządzania ryzykiem ESG w Banku, w tym sposób wpisania zarządzania ryzykiem ESG w istniejące ramy zarządzania ryzykiem kredytowym, rynkowym, płynności i finansowania oraz ryzykiem niefinansowym.
Struktura organizacyjna zarządzania ryzykiem ESG
Zarząd Banku, Rada Nadzorcza i kadra zarządzająca szczególną wagę przywiązują do kwestii identyfikacji ryzyka i szans oraz zarządzania ryzykiem ESG w Banku. Między innymi Zarząd zainicjował stworzenie odpowiednich struktur organizacyjnych, które zapewniają kompleksowe podejście do tematu ESG z punktu widzenia zarządzania ryzykiem, kwestii biznesowych i raportowania / ujawnień oraz odpowiedni przepływ informacji i dzielenie się wiedzą pomiędzy jednostkami odpowiedzialnymi za poszczególne aspekty ESG, Zarządem i pozostałymi pracownikami.
Zarząd powołał kompleksowy Program ESG, koordynujący zagadnienia ESG w ramach odrębnych zespołów roboczych ukierunkowywanych na kwestie ryzyka, biznesu i raportowania / ujawnień.
Nadzór nad zarządzaniem ryzykiem ESG został powierzony Członkowi Zarządu Banku nadzorującemu Pion CRO.
Decyzją Zarządu Banku 8 lutego 2022 roku został powołany Komitet Ryzyka ESG w formie komitetu stałego. Głównymi zadaniami Komitetu Ryzyka ESG są:
kreowanie polityki zarządzania ryzykiem ESG,
zatwierdzanie metodologii zarządzania ryzykiem ESG,
zatwierdzanie narzędzi wykorzystywanych do oceny ryzyka ESG,
określanie standardów analizy kredytowej ryzyka ESG oraz przebiegu procesu oceny i monitorowania ryzyka ESG, a także zasad uwzględniania ryzyka ESG w wycenie zabezpieczeń.
163
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
W ramach Pionu CRO został utworzony Zespół Ryzyka ESG w ramach Departamentu Regulacji Ryzyka, odpowiedzialny za zarządzanie ryzykiem ESG oraz inicjowanie i koordynację dalszych działań zmierzających do kompleksowego wdrożenia zarządzania tym ryzykiem do istniejącego systemu zarządzania ryzykiem kredytowym, rynkowym, płynności i operacyjnym oraz spełnienia oczekiwań wskazanych w dokumentach nadzorczych.
Zasady zarządzania ryzykiem ESG
Ocena ryzyka środowiskowego i społecznego obejmuje klienta oraz transakcję. Na poziomie klienta Bank ocenia, czy działalność prowadzona jest z poszanowaniem praw człowieka, zasadami ochrony środowiska naturalnego oraz czy nie jest objęta polityką wykluczeń. Na poziomie transakcji Bank ocenia, czy jest ona zgodna z wymaganiami polityk szczegółowych.
Bank nie nawiązuje relacji z klientami korporacyjnymi, których podstawowa działalność objęta jest polityką wykluczeń ING Banku Śląskiego. Bank nie udziela nowych zaangażowań finansujących bezpośrednio działalność związaną z węglem energetycznym, w tym kopalń węgla energetycznego (nowych i istniejących) oraz elektrowni i elektrociepłowni węglowych. Bank nie udziela finansowania związanego z bronią kontrowersyjną, w tym z produkcją, konserwacją lub handlem minami przeciwpiechotnymi, amunicją kasetową, bombami fosforowymi, amunicją zawierającą zubożony uran oraz bronią atomową, chemiczną i biologiczną. Bank nie udziela nowego finansowania klientom zajmującym się uprawą, przetwórstwem, produkcją i sprzedażą tytoniu i wyrobów tytoniowych oraz e-papierosów. Wykluczenia obejmują również działalność związaną z azbestem, z hodowlą zwierząt futerkowych, z hazardem. Bank nie nawiązuje relacji z przedsiębiorstwami, które naruszają prawa człowieka, wywierają negatywny wpływ na obszary chronione (np. Konwencją Ramsarską), naruszają zasady zapewniające dobrostan zwierząt, dokonują odłowów szkodliwymi metodami, pozyskują drewno w sposób nielegalny lub szkodliwy, demontują statki bez stosownej certyfikacji środowiskowej. Nawiązane w przeszłości relacje z tego typu klientami zostały zakończone lub uzgodniona jest ścieżka wyjścia.
Bank identyfikuje oraz odpowiednio zarządza relacjami z klientami korporacyjnymi, którzy działają w obszarach bardziej podatnych na zagrożenia społeczne lub środowiskowe. Bank stosuje szczegółowe polityki, które mają za zadanie wspierać ochronę środowiska oraz minimalizować ryzyka występujące w narażonych obszarach biznesowych.
Ocena ryzyka ESG klientów kredytowych oraz ocena ryzyka ESG na poziomie portfeli (w ujęciu sektorowym) jest dokonywana w ramach standardowego procesu zarządzania ryzykiem kredytowym.
Bank uwzględnił w regulacjach wewnętrznych dotyczących ryzyka kredytowego definicję ryzyka ESG i wskazał czynniki ryzyka transformacji i ryzyka fizycznego klimatu (chronicznego i nagłego), które mogą mieć potencjalny
wpływ na wyniki finansowe klienta i w rezultacie na jakość portfela kredytowego ( Polityka zarządzania ryzykiem kredytowym , Instrukcja ESG ).
Z punktu widzenia ryzyka ESG, Bank ocenia klienta zgodnie z regułą podwójnej istotności (ang. double materiality), tj. uwzględniając zarówno wpływ czynników środowiskowych, klimatycznych i społecznych na wyniki finansowe klienta, jak również potencjalny wpływ działalności klienta na środowisko, który może w przyszłości skutkować ryzykiem transformacji. Jest to zgodne z podejściem prezentowanym w EBA Report on management and supervision of ESG risks for credit institutions and investment firms 2021 .
Badając potencjalny wpływ czynników ESG i ryzyka klimatu na wyniki finansowe klienta, Bank skupia się na istotnych czynnikach ryzyka i ocenia wrażliwość klienta na czynniki ESG (czy mogą podwyższyć ryzyko kredytowe) i zdolność klienta do ograniczenia tego ryzyka, np. przez posiadanie strategii / planu działań dotyczących przejścia na działalność zrównoważoną środowiskowo oraz inne czynniki ograniczające ryzyko ESG. W przypadku identyfikacji wysokiego poziomu ryzyka ESG istnieje możliwość apelacji (obniżenia) ratingu klienta.
1.2. Ryzyko niefinansowe
Ryzyko niefinansowe obejmuje funkcje zarządzania ryzykiem operacyjnym i ryzykiem braku zgodności (Compliance) oparte na wspólnych ramach określających jasne zasady i standardy identyfikacji, oceny, monitorowania, ograniczania i raportowania ryzyka. Bank zarządza ryzykiem niefinansowym zgodnie z przyjętą przez Zarząd Banku Strategią oraz Deklaracją Apetytu na Ryzyko Niefinansowe określającą limity i tolerancję na ryzyko. Zgodność z deklarowanym apetytem na ryzyko jest monitorowana z wykorzystaniem okresowego Raportu o stanie ryzyka niefinansowego (NFRD). Ponadto w Banku funkcjonuje Komitet Ryzyka Niefinansowego powoływany przez Zarząd Banku, który wykonuje funkcje doradcze dla Zarządu Banku w zakresie zarządzania ryzykiem niefinansowym. Rada Nadzorcza, przy wsparciu Komitetu Ryzyka pełni nadzór nad zarządzaniem ryzykiem operacyjnym przez Zarząd i dokonuje co najmniej raz w roku oceny efektywności działań w tym zakresie.
Wspólne ramy zarządzania ryzykiem niefinansowym pozwalają Bankowi aktywnie identyfikować główne zagrożenia i luki oraz związane z nimi ryzyka, które mogą powodować niepożądane zdarzenia. Wspierają je takie procesy jak samoocena ryzyka i kontroli, analizy scenariuszowe, monitorowanie kluczowych wskaźników ryzyka czy testowanie kluczowych kontroli. Wyniki analiz zdarzeń wewnętrznych i zewnętrznych stale poprawiają adekwatność i efektywność funkcjonującego w Banku systemu kontroli wewnętrznej.
Bank jest przekonany, że skuteczne środowisko kontroli jest niezbędne do budowy i utrzymania zrównoważonego biznesu, a także zachowuje i zwiększa zaufanie klientów, pracowników i akcjonariuszy.
164
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
1.2.1 Ryzyko operacyjne
Celem Banku w zarządzaniu ryzykiem operacyjnym jest ciągła poprawa bezpieczeństwa Banku i klientów, obniżenie kosztów funkcjonowania i poprawa efektywności działania.
Zarząd Banku – po uzyskaniu akceptacji Rady Nadzorczej – określił strategię zarządzania ryzykiem operacyjnym. Strategia zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku uwzględnia wymagania prawne i regulacyjne oraz wykorzystuje dobre praktyki Grupy ING.
Ponadto Zarząd – także w porozumieniu z Radą Nadzorczą - w deklaracji apetytu na ryzyko określił maksymalne dopuszczalne limity strat, limity kapitałowe oraz zakres ryzyka, jaki jest skłonny podjąć, realizując zaplanowane cele biznesowe – przy zachowaniu pełnej zgodności z prawem i regulacjami. Poziom wykorzystania limitów jest monitorowany i przedstawiany okresowo Zarządowi, Komitetowi Ryzyka oraz Radzie Nadzorczej.
System zarządzania ryzykiem operacyjnym dotyczy wszystkich sfer działalności Banku oraz działalności Grupy Kapitałowej, współpracy z klientami, dostawcami i partnerami. Stanowi on spójną, stałą praktykę, która obejmuje następujące elementy:
identyfikację i ocenę ryzyka,
ograniczanie ryzyka i monitorowanie działań ograniczających,
wykonywanie kontroli,
monitorowanie i zapewnienie jakości.
Bank posiada w odniesieniu do zarządzania ryzykiem operacyjnym spójny i na bieżąco aktualizowany pakiet wewnętrznych dokumentów normatywnych. Uregulowany tam zakres, zasady i obowiązki jednostek organizacyjnych oraz pracowników mają na celu ograniczanie skutków i prawdopodobieństwa strat finansowych i reputacyjnych w tym obszarze. Znajomość zagadnień zarządzania ryzykiem w tym świadomość ryzyka wśród pracowników Banku wzmacniana jest poprzez szereg szkoleń i programów uświadamiających.
1.2.2 Ryzyko braku zgodności (Compliance)
Misją Banku w zakresie zapewnienia zgodności jest budowanie kultury korporacyjnej opartej na znajomości i przestrzeganiu przepisów prawa, regulacji wewnętrznych, standardów rynkowych oraz Wartości i Zachowań ING, określonych w Pomarańczowym Kodzie.
Rada Nadzorcza Banku sprawuje nadzór nad zarządzaniem ryzykiem braku zgodności, a Zarząd Banku odpowiada za efektywne zarządzanie ryzykiem braku zgodności, w tym za:
wdrożenie rozwiązań organizacyjnych, regulacji i procedur, umożliwiających efektywne zarządzanie ryzykiem braku zgodności oraz
zapewnienie adekwatnych zasobów i środków wymaganych dla realizacji zadań.
Centre of Expertise - Compliance jest wyodrębnioną organizacyjnie, niezależną komórką, która odpowiada za organizację i funkcjonowanie procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności. Celem Centre of Expertise – Compliance jest kształtowanie rozwiązań w zakresie identyfikacji, oceny, kontroli i monitorowania ryzyka braku zgodności działalności Banku z przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi oraz przedstawianie raportów w tym zakresie. Działania podejmowane w ramach zapewniania zgodności mają na celu aktywny udział pracowników Banku w zarządzaniu ryzykiem braku zgodności poprzez kształtowanie kultury ryzyka opartej na znajomości i przestrzeganiu przepisów prawa, regulacji wewnętrznych, standardów rynkowych.
1.2.3 Bezpieczeństwo transakcji i stabilność systemów IT
Bezpieczeństwo środków i danych klientów oraz partnerów jest kluczową kwestią, na którą Bank zwraca szczególną uwagę w swoich codziennych działaniach. Na bieżąco monitoruje zagrożenia i analizuje ich wpływ na infrastrukturę teleinformatyczną (aplikacje, systemy, sieci), a także procesy biznesowe, procesy swoich partnerów i dostawców usług oraz ich potencjalny wpływ na klientów. Na tej podstawie Bank projektuje i wdraża odpowiednie rozwiązania organizacyjne i techniczne w obszarach prewencji, detekcji i reakcji. Systemy teleinformatyczne Banku chronią wielowarstwowe mechanizmy i systemy cyberbezpieczeństwa.
1.2.4 Bezpieczeństwo danych osobowych
Stabilność systemów IT to również ochrona danych osobowych klientów, partnerów biznesowych i pracowników. Jednak poza bezpieczeństwem informatycznym, Bank dba również o bezpieczeństwo fizyczne przechowywanych w Banku danych i informacji i stale doskonali swoje podejście do ochrony danych osobowych. Wewnętrzne regulacje Banku ściśle określają dopuszczalność i zasady obecności osób postronnych w biurach i wykluczają podłączanie niezweryfikowanych urządzeń do bankowej sieci teleinformatycznej. Regularnie testowane są fizyczne zabezpieczenia, a wnioski z kontroli stanowią inspirację dla zmian. Testowanie zabezpieczeń fizycznych oraz wszelkich metod dostępu zdalnego do systemów stało się w Banku nieodłącznym elementem testów APT badających odporność cyberbezpieczeństwa Banku.
W 2022 roku w Banku nie stwierdzono uzasadnionych skarg dotyczących naruszenia prywatności klienta, choć w pięciu prawach toczy się postępowanie administracyjne przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym, a w trzech sprawach przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.
165
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
W ramach Związku Banków Polskich, Bank współpracuje z innymi bankami w celu wypracowania „Zasad dobrych praktyk w zakresie przetwarzania i ochrony danych osobowych w sektorze bankowym”, a także wypracowania spójnych rozwiązań związanych z ochroną danych osobowych.
1.3. Ryzyko modeli
Zarządzanie ryzykiem modeli jest realizowane zgodnie z Polityką zarządzania ryzykiem modeli w ING Banku Śląskim. Polityka ta określa m. in.:
cykl życia modeli,
zasady oceny istotności i ryzyka modeli,
zasady funkcjonowania rejestru modeli,
zasady przeprowadzania monitorowania skuteczności i walidacji modeli,
zasady wyliczania kapitału z tytułu ryzyka modeli i stosowania narzutów kapitałowych dla modeli.
Departament Walidacji Modeli zapewnia rejestr modeli, który stanowi repozytorium informacji na temat funkcjonujących w Banku modeli ryzyka i modeli wyceny i który jest aktualizowany przez uczestników procesu zarządzania ryzykiem modeli, m.in. przez właścicieli modeli, walidatorów i modelarzy. Rejestr i dzienniki modeli zawierają m.in. informacje o istotności modeli, wynikach monitorowania ich skuteczności oraz rezultatach walidacji modeli i poziomach ich ryzyka.
Bank regularnie ocenia ryzyka poszczególnych modeli, a także, jeśli jest to wymagane, alokuje narzuty kapitałowe dla modeli zgodnie z zasadami przyjętymi w regulacjach wewnętrznych.
Jakość funkcjonowania modeli podlega weryfikacji w ramach monitorowania skuteczności modeli i walidacji modeli, w trakcie których dokonywana jest także ocena stopnia ich narażenia na źródła ryzyka modeli. Walidacja modeli jest wykonywana zgodnie z Polityką Walidacji Modeli w ING Banku Śląskim oraz instrukcjami walidacji.
Raportowanie zarządcze do Komitetów, Zarządu oraz Rady Nadzorczej statusu działań w zakresie zarządzania modelami oraz ich walidacji obejmuje m. in. wyniki walidacji oraz oceny ryzyka modeli, ocenę zagregowanego poziomu ryzyka modeli w kontekście przyjętego poziomu tolerancji na to ryzyko.
1.4. Ryzyko biznesowe
W ramach ryzyka biznesowego Bank wyróżnia jedno istotne ryzyko - ryzyko makroekonomiczne. Ryzyko makroekonomiczne to ryzyko wynikające ze zmian czynników makroekonomicznych oraz ich wpływu na wysokość minimalnych wymogów kapitałowych. Bank zarządza tym ryzykiem poprzez regularne przeprowadzanie wewnętrznych i nadzorczych testów warunków skrajnych, zgodnie z Polityką przeprowadzania testów warunków skrajnych , co pozwala na bieżący monitoring wrażliwości minimalnych wymogów kapitałowych na czynniki makroekonomiczne. W 2022 roku Bank przeprowadził pełne testy wewnętrzne kapitałowe dwa razy: według stanu na koniec czwartego kwartału 2021 roku oraz na koniec drugiego kwartału 2022 roku. Dodatkowo Bank wziął udział w nadzorczych testach sektora bankowego.
W oparciu o wyniki wewnętrznych testów warunków skrajnych, zgodnie z Metodologią szacowania kapitału ekonomicznego z tytułu ryzyka biznesowego , Bank szacuje dodatkowy kapitał ekonomiczny, aby zabezpieczyć się przed skutkami materializacji testowanego scenariusza. Ze względu na wydarzenia w poprzednim roku, m.in. wojnę w Ukrainie, dynamiczne zmiany w otoczeniu makroekonomicznym oraz wyniki testów warunków skrajnych, Bank podjął decyzję o dowiązaniu dodatkowego kapitału ekonomicznego na ryzyko makroekonomiczne.
166
|
ING Bank Śląski S.A.
|
Roczne sprawozdanie finansowe za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
|
Dane w mln zł
Niniejsze roczne sprawozdanie finansowe ING Banku Śląskiego S.A. za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku liczy 166 kolejno ponumerowanych stron.
PODPISY CZŁONKÓW ZARZĄDU ING BANKU ŚLĄSKIEGO S.A.
2023-03-15
Brunon Bartkiewicz
Prezes Zarządu Banku
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
2023-03-15
Joanna Erdman
Wiceprezes Zarządu Banku
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
2023-03-15
Marcin Giżycki
Wiceprezes Zarządu Banku
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
2023-03-15
Bożena Graczyk Wiceprezes Zarządu Banku
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
2023-03-15
Ewa Łuniewska
Wiceprezes Zarządu Banku
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
2023-03-15
Michał H. Mrożek
Wiceprezes Zarządu Banku
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
2023-03-15
Sławomir Soszyński
Wiceprezes Zarządu Banku
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
2023-03-15
Alicja Żyła
Wiceprezes Zarządu Banku
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym
PODPIS OSOBY, KTÓREJ POWIERZONO PROWADZENIE KSIĄG RACHUNKOWYCH
2023-03-15
Jolanta Alvarado Rodriguez
Lead of Centre of Expertise Accounting Policy and Financial Reporting
Podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym