PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k., Andersia Business Center, Plac Andersa 7, 61-894 Poznań, Polska; T: +48 (61) 851 1500, F: +48 (61) 851 1501, www.pwc.pl
PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp. k. wpisana jest do Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy, pod numerem KRS 0000750050, NIP 526-021-02-28. Siedzibą Spółki jest Warszawa, ul. Polna 11.
Image should be here
Image should be here
Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania
Dla Walnego Zgromadzenia i Rady Nadzorczej ENEA S.A.
Sprawozdanie z badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego
Nasza opinia
Naszym zdaniem, załączone roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe:
przedstawia rzetelny i jasny obraz skonsolidowanej sytuacji majątkowej i finansowej Grupy Kapitałowej ENEA („Grupa”), w której Jednostką dominującą jest ENEA S.A. („Jednostka dominująca”) na dzień 31 grudnia 2022 r. oraz skonsolidowanego wyniku finansowego i skonsolidowanych przepływów pieniężnych Grupy za rok obrotowy zakończony w tym dniu zgodnie z mającymi zastosowanie Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską oraz przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości;
jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi Grupę przepisami prawa oraz statutem Jednostki dominującej.
Niniejsza opinia jest spójna z naszym sprawozdaniem dodatkowym dla Komitetu Audytu, które wydaliśmy z dniem niniejszego sprawozdania.
Przedmiot naszego badania
Przeprowadziliśmy badanie rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy Kapitałowej ENEA, które zawiera:
skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2022 r.;
oraz sporządzone za rok obrotowy od 1 stycznia 2022 r. do 31 grudnia 2022 r.:
skonsolidowane sprawozdanie z całkowitych dochodów;
skonsolidowane sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym;
skonsolidowane sprawozdanie z przepływów pieniężnych, oraz
dodatkowe informacje i objaśnienia zawierające opis istotnych przyjętych zasad rachunkowości i inne informacje objaśniające.
Podstawa opinii
Nasze badanie przeprowadziliśmy zgodnie z Krajowymi Standardami Badania w brzmieniu Międzynarodowych Standardów Badania przyjętymi uchwałą przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów („KSB”) oraz stosownie do postanowień ustawy z dn. 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich i nadzorze publicznym („Ustawa o biegłych rewidentach”) a także Rozporządzenia UE nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych jednostek interesu publicznego („Rozporządzenie UE”). Nasza odpowiedzialność zgodnie z KSB została dalej opisana w sekcji Odpowiedzialność biegłego rewidenta za badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Uważamy, że dowody badania, które uzyskaliśmy są wystarczające i odpowiednie, aby stanowić podstawę dla naszej opinii.
2
Image should be here
Niezależność
Jesteśmy niezależni od Grupy zgodnie z Międzynarodowym Kodeksem Etyki Zawodowych Księgowych (w tym Międzynarodowymi Standardami Niezależności) wydanym przez Radę Międzynarodowych Standardów Etycznych dla Księgowych („Kodeks IESBA”) przyjętym uchwałą Krajowej Rady Biegłych Rewidentów oraz z innymi wymogami etycznymi, które mają zastosowanie do naszego badania sprawozdań finansowych w Polsce. Wypełniliśmy nasze inne obowiązki etyczne zgodnie z tymi wymogami i Kodeksem IESBA. W trakcie przeprowadzania badania kluczowy biegły rewident oraz firma audytorska pozostali niezależni od Grupy zgodnie z wymogami niezależności określonymi w Ustawie o biegłych rewidentach oraz w Rozporządzeniu UE.
Nasze podejście do badania
Podsumowanie
Istotność ogólna przyjęta do badania została określona na poziomie 76 mln zł, co stanowi 2,5% średniego miernika zysku EBITDA w horyzoncie 3-letnim, zdefiniowanego w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w nocie „Segmenty operacyjne”.
Przeprowadziliśmy badanie Jednostki dominującej i 23 spółek zależnych.
Zakres naszego badania pokrył 95 % przychodów Grupy oraz 95 % sumy aktywów wszystkich skonsolidowanych spółek Grupy przed dokonaniem wyłączeń konsolidacyjnych.
Skutki zmiany regulacji dotyczących cen energii elektrycznej
Roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów
Utrata wartości aktywów trwałych
Zaprojektowaliśmy nasze badanie ustalając istotność i oceniając ryzyko istotnego zniekształcenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego. W szczególności rozważyliśmy, gdzie Zarząd Jednostki dominującej dokonał subiektywnych osądów; na przykład w odniesieniu do znaczących szacunków księgowych, które wymagały przyjęcia założeń oraz rozważenia wystąpienia przyszłych zdarzeń, które z natury są niepewne. Odnieśliśmy się również do ryzyka obejścia przez Zarząd kontroli wewnętrznej, w tym – wśród innych spraw – rozważyliśmy, czy wystąpiły dowody na stronniczość Zarządu, która stanowiłaby ryzyko istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem.
Dostosowaliśmy zakres naszego badania w celu wykonania wystarczającej pracy umożliwiającej nam wydanie opinii o skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym jako całości, biorąc pod uwagę strukturę Grupy, procesy księgowe i kontrole oraz branżę, w której działa Grupa.
Image should be here
3
Image should be here
Istotność
Na zakres naszego badania miał wpływ przyjęty poziom istotności. Badanie zaprojektowane zostało w celu uzyskania racjonalnej pewności, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe jako całość nie zawiera istotnego zniekształcenia. Zniekształcenia mogą powstać na skutek oszustwa lub błędu. Zniekształcenia są uważane za istotne, jeżeli można racjonalnie oczekiwać, że pojedynczo lub łącznie mogłyby wpłynąć na decyzje ekonomiczne użytkowników podjęte na podstawie skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Na podstawie naszego zawodowego osądu ustaliliśmy progi ilościowe dla istotności, w tym ogólną istotność w odniesieniu do skonsolidowanego sprawozdania finansowego jako całości, którą przedstawiamy poniżej. Progi te, wraz z czynnikami jakościowymi, umożliwiły nam określenie zakresu naszego badania oraz rodzaj, czas i zasięg procedur badania, a także ocenę wpływu zniekształceń, zarówno indywidualnie, jak i łącznie na skonsolidowane sprawozdanie finansowe jako całość.
Ogólna istotność dla Grupy
76 mln zł
Podstawa ustalenia
2,5% średniego miernika EBITDA w horyzoncie 3-letnim
Uzasadnienie przyjętej podstawy
Przyjęliśmy wartość EBITDA (zdefiniowany w nocie „Segmenty operacyjne”) jako podstawę określenia istotności, ponieważ naszym zdaniem miernik ten może być powszechnie używany do oceny działalności Grupy przez użytkowników sprawozdań finansowych oraz jest ogólnie przyjętym wskaźnikiem odniesienia. EBITDA stanowi alternatywny wskaźnik pomiaru wyniku (APM), a za jego zdefiniowanie i wyliczenie odpowiedzialność ponosi kierownictwo Jednostki dominującej. Przyjęcie miernika EBITDA do ustalenia istotności nie oznacza potwierdzenia przez nas zasadności stosowania tego miernika do podejmowania decyzji ekonomicznych lub potwierdzenia prawidłowości jego ustalenia. Istotność przyjęliśmy na poziomie 2,5%, ponieważ na podstawie naszego profesjonalnego osądu mieści się on w zakresie akceptowalnych progów ilościowych istotności.
Uzgodniliśmy z Komitetem Audytu Jednostki dominującej, że poinformujemy o zidentyfikowanych podczas badania zniekształceniach skonsolidowanego sprawozdania finansowego o wartości większej niż 7,6 mln zł, za wyjątkiem kwestii dotyczących klasyfikacji (prezentacji) i ujawnień dla których przyjęto poziom 76 mln zł, a także o zniekształceniach poniżej tej kwoty, jeżeli w naszej ocenie byłoby to uzasadnione ze względów na czynniki jakościowe.
Kluczowe sprawy badania
Kluczowe sprawy badania są to sprawy, które według naszego zawodowego osądu były najbardziej znaczące podczas naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego za bieżący okres. Obejmują one najbardziej znaczące ocenione rodzaje ryzyka istotnego zniekształcenia, w tym ocenione rodzaje ryzyka istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem. Do spraw tych odnieśliśmy się w kontekście naszego badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego jako całości oraz przy formułowaniu naszej opinii. Nie wyrażamy osobnej opinii na temat tych spraw.
4
Image should be here
Kluczowa sprawa badania
Jak nasze badanie odniosło się do tej sprawy
Skutki zmiany regulacji dotyczących cen energii elektrycznej
W punkcie 8 oraz punkcie 33 dodatkowych informacji i objaśnień do skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupa przedstawiła ujawnienia na temat szacowanej skali wpływu na skonsolidowane sprawozdanie finansowe regulacji wynikających z
Ustawy z 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 r.
Na bazie tej ustawy, Grupa wykazała przychód z tytułu rekompensaty z tytułu stosowania ceny maksymalnej za miesiąc grudzień 2022 r. w kwocie 28 mln zł, jednocześnie zawiązując rezerwę na umowy rodzące obciążenia na dzień 31 grudnia 2022 r. w wysokości 368 mln zł.
Jak wskazano w punkcie 33 dodatkowych informacji i objaśnień do skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w ocenie Zarządu Jednostki dominującej wysokość zatwierdzonej taryfy dla energii elektrycznej dla zespołu grup taryfowych G na okres od 1 stycznia 2023 r. do 31 grudnia 2023 r., wraz z prawdopodobnymi do otrzymania rekompensatami, nie pokrywa w pełni szacowanych przez Zarząd uzasadnionych kosztów zakupu energii elektrycznej.
Mając na uwadze istotność wpływu powyższego zagadnienia na skonsolidowane sprawozdanie finansowe, kwestia ta była przedmiotem naszych analiz.
Nasze procedury obejmowały w szczególności:
analizę zapisów Ustawy z 27 października 2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 r. pod kątem wpływu na działalność Grupy;
przegląd analiz przygotowanych przez Zarząd Jednostki dominującej i analizę czynników niepewności wynikających z ustawy;
krytyczną ocenę przyjętych przez Zarząd Jednostki dominującej założeń oraz dokonanych osądów i szacunków służących określeniu czy na dzień 31 grudnia 2022 roku istnieją umowy rodzące obciążenia oraz ustaleniu wysokości rezerw na takie umowy, w tym między innymi w zakresie:
- poziomu sprzedaży w 2023 roku,
- sposobu określania ceny sprzedaży energii elektrycznej dla różnych grup odbiorców,
- sposobu określenia minimalnych nieuniknionych kosztów wypełnienia obowiązku oraz poziomu możliwych do uzyskania rekompensat;
sprawdzenie matematycznej poprawności wyliczonej rezerwy na umowy rodzące obciążenia;
konsultacje z wewnętrznymi ekspertami w zakresie prawidłowości zastosowanego przez Grupę ujęcia księgowego i ujawnienia informacji.
5
Image should be here
Kluczowa sprawa badania
Jak nasze badanie odniosło się do tej sprawy
Roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów
W notach 33 i 43.4 dodatkowych informacji i objaśnień do skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupa przedstawiła ujawnienia na temat roszczeń z tytułu bezumownego korzystania przez Grupę z gruntów stanowiących własność stron trzecich.
Ze względu na fakt, iż Grupa nie posiada tytułu prawnego do korzystania z gruntu dla wszystkich obiektów, na których usytuowane są linie elektroenergetyczne i pozostały majątek sieciowy, Grupa tworzy rezerwy na odszkodowania z tytułu bezumownego korzystania z gruntów.
Grupa oszacowała wartość rezerwy na odszkodowania zarówno dla gruntów, wobec których zgłoszono roszczenie, jak i dla tych, dla których roszczenie nie zostało jeszcze przedstawione na bazie oceny prawdopodobieństwa wystąpienia kolejnych roszczeń w całej populacji przypadków bezumownego korzystania z gruntu.
Wartość bilansowa rezerwy na roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów na dzień 31 grudnia 2022 roku wynosi 193 mln zł. W odniesieniu do stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku rezerwa ta uległa zmniejszeniu o kwotę 20 mln zł.
Mając na uwadze istotność pozycji w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym, a także ze względu na nieodłączne ryzyko niepewności w zakresie ustalania poziomu rezerwy kwestia ta była przedmiotem naszych poszerzonych analiz i uznaliśmy ją za kluczową kwestię badania.
Nasze procedury obejmowały w szczególności:
● zrozumienie i ocenę zgodności stosowanej przez Grupę polityki rachunkowości w zakresie ujmowania rezerw na roszczenia z tytułu bezumownego korzystania z gruntów z odpowiednimi standardami sprawozdawczości finansowej oraz zapoznanie się z obowiązującymi przepisami prawa i praktyką rynkową;
● analizę otrzymanych niezależnie listów od prawników obsługujących Grupę w sprawach spornych pod kątem:
- prawidłowego i kompletnego ujęcia w stosowanych przez Grupę modelach kalkulacji rezerwy kwoty zgłoszonych roszczeń, oraz
- prawnej oceny prawdopodobieństwa ich niekorzystnego dla Grupy rozstrzygnięcia. Wybrane kwestie w tym zakresie zostały omówione z zarządami spółek Grupy, których dotyczą roszczenia;
● krytyczną ocenę założeń i szacunków Grupy (w tym prawdopodobieństwa negatywnego rozstrzygnięcia) na podstawie analizy wybranej próby zgłoszonych roszczeń, w tym w szczególności przebiegu toczących się w ich przedmiocie postępowań sądowych,
● analizę metodologii kalkulacji rezerwy na roszczenia niezgłoszone do Grupy, w tym założeń co do prawdopodobieństwa wystąpienia kolejnych roszczeń w całej populacji przypadków bezumownego korzystania z gruntów, oraz ocenę zasadności zmian założeń (lub ich braku) w porównaniu z założeniami przyjmowanymi w latach ubiegłych,
● ocenę poprawności i kompletności ujawnień dotyczących roszczeń z tytułu bezumownego korzystania z gruntów w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
6
Image should be here
Utrata wartości aktywów trwałych
W nocie “Utrata wartości aktywów niefinansowych” dodatkowych informacji i objaśnień do skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupa przedstawiła ujawnienia dotyczące testów na utratę wartości przeprowadzonych w odniesieniu do ośrodków wypracowujących środki pieniężne (CGU) w obszarze wytwarzania energii w podziale na rodzaje źródeł wytwórczych oraz w obszarze wydobycia. Grupa ujawniła wyniki testów, przyjęte założenia do wyliczenia wartości użytkowej oraz analizę wrażliwości wyliczeń na rozsądnie możliwą zmianę głównych założeń użytych w kalkulacji wartości odzyskiwalnej.
Wartość bilansowa ośrodków wypracowujących środki pieniężne objętych testem na utratę wartości na dzień 31 grudnia 2022 r. wynosi 8 716 mln zł, co stanowi 23% sumy aktywów Grupy i obejmuje rzeczowe aktywa trwałe oraz kapitał obrotowy netto przypisany do danych ośrodków. W wyniku przeprowadzonych testów na utratę wartości w 2022 roku utworzono odpisy z tytułu utraty wartości niefinansowych aktywów trwałych w CGU Białystok na kwotę 47 mln zł.
Zgodnie z MSR 36 „Utrata wartości aktywów”, Zarząd Jednostki dominującej przeprowadza na koniec okresu sprawozdawczego analizę przesłanek dotyczących utraty wartości, a w przypadku wystąpienia przesłanek - przeprowadzane są testy na utratę wartości na dany dzień sprawozdawczy.
Wyliczenie wartości odzyskiwalnej jest związane z koniecznością przyjęcia szeregu założeń i dokonania osądów przez Zarząd Jednostki dominującej, dotyczących między innymi przyjętej strategii Grupy, planów finansowych i prognoz przepływów pieniężnych na kolejne lata, oraz założeń makroekonomicznych i rynkowych (głównie dotyczących, dla obszaru wytwarzania energii, cen energii elektrycznej, cen paliw, cen praw do emisji CO2, systemu wsparcia odnawialnych źródeł energii oraz rynku mocy, a dla obszaru wydobycia głównie poziomu wydobycia oraz cen węgla). W założeniach przyjętych do testów na utratę wartości aktywów trwałych nie uwzględniono koncepcji wydzielenia z Grupy aktywów związanych z wytwarzaniem energii elektrycznej w konwencjonalnych jednostkach węglowych i ich integracji w ramach Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego, opisanej w nocie 48 dodatkowych informacji i objaśnień do skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Mając na uwadze istotność pozycji w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym, a także ze względu na wrażliwość wyników ww. testu na przyjęte założenia kwestia ta była przedmiotem naszych poszerzonych analiz i stanowiła kluczową sprawę badania.
Nasze procedury obejmowały w szczególności:
● zrozumienie i ocenę procesu identyfikacji przesłanek utraty wartości aktywów oraz prawidłowości grupowania aktywów w ośrodki wypracowujące środki pieniężne zgodnie z odpowiednimi standardami sprawozdawczości finansowej;
● sprawdzenie poprawności matematycznej i spójności metodologicznej (z wykorzystaniem wewnętrznych specjalistów PwC w zakresie wycen) sporządzonego przez Zarząd Jednostki dominującej modelu wycen na bazie zdyskontowanych przepływów pieniężnych;
● krytyczną ocenę przyjętych przez Zarząd Jednostki dominującej założeń i dokonanych szacunków służących określeniu wartości odzyskiwalnej aktywów trwałych obejmującą między innymi:
- okres projekcji przyszłych przepływów pieniężnych oraz założony w nim poziom przychodów, marży operacyjnej oraz nakładów niezbędnych do utrzymania działalności w niezmienionym zakresie,
- zastosowaną stopę dyskontową (w oparciu o średnioważony koszt kapitału),
- krańcową stopę wzrostu po okresie prognozy w sytuacjach, w których była ona przyjęta do wyliczenia wartości odzyskiwalnej;
● ocenę przeprowadzonej przez Zarząd analizy wrażliwości przyjętych założeń, które mogą mieć wpływ na wynik wyceny;
● ocenę poprawności i kompletności ujawnień dotyczących testów na utratę wartości w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
7
Image should be here
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej za skonsolidowane sprawozdanie finansowe
Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za sporządzenie rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego, które przedstawia rzetelny i jasny obraz sytuacji majątkowej i finansowej i wyniku finansowego Grupy zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej zatwierdzonymi przez Unię Europejską, przyjętymi zasadami (polityką) rachunkowości oraz z obowiązującymi Grupę przepisami prawa i statutem Jednostki dominującej, a także za kontrolę wewnętrzną, którą Zarząd uważa za niezbędną, aby umożliwić sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego niezawierającego istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem.
Sporządzając skonsolidowane sprawozdanie finansowe Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za ocenę zdolności Grupy do kontynuowania działalności, ujawnienie, jeżeli ma to zastosowanie, spraw związanych z kontynuacją działalności oraz za przyjęcie zasady kontynuacji działalności jako podstawy rachunkowości, z wyjątkiem sytuacji kiedy Zarząd albo zamierza dokonać likwidacji Grupy, albo zaniechać prowadzenia działalności albo nie ma żadnej realnej alternatywy dla likwidacji lub zaniechania działalności.
Zarząd Jednostki dominującej oraz członkowie Rady Nadzorczej są zobowiązani do zapewnienia, aby skonsolidowane sprawozdanie finansowe spełniało wymagania przewidziane w ustawie z dn. 29 września 1994 r. o rachunkowości („Ustawa o rachunkowości”). Członkowie Rady Nadzorczej są odpowiedzialni za nadzorowanie procesu sprawozdawczości finansowej.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta za badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego
Naszymi celami są uzyskanie racjonalnej pewności czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe jako całość nie zawiera istotnego zniekształcenia spowodowanego oszustwem lub błędem oraz wydanie sprawozdania z badania zawierającego naszą opinię. Racjonalna pewność jest wysokim poziomem pewności, ale nie gwarantuje, że badanie przeprowadzone zgodnie z KSB zawsze wykryje istniejące istotne zniekształcenie. Zniekształcenia mogą powstawać na skutek oszustwa lub błędu i są uważane za istotne, jeżeli można racjonalnie oczekiwać, że pojedynczo lub łącznie mogłyby wpłynąć na decyzje ekonomiczne użytkowników podjęte na podstawie skonsolidowanego sprawozdania finansowego.
Zakres badania nie obejmuje zapewnienia co do przyszłej rentowności Grupy ani efektywności lub skuteczności prowadzenia jej spraw przez Zarząd Jednostki dominującej obecnie lub w przyszłości.
Podczas badania zgodnego z KSB stosujemy zawodowy osąd i zachowujemy zawodowy sceptycyzm, a także:
identyfikujemy i szacujemy ryzyka istotnego zniekształcenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego spowodowanego oszustwem lub błędem, projektujemy i przeprowadzamy procedury badania odpowiadające tym ryzykom i uzyskujemy dowody badania, które są wystarczające i odpowiednie, aby stanowić podstawę dla naszej opinii. Ryzyko niewykrycia istotnego zniekształcenia wynikającego z oszustwa jest większe niż tego wynikającego z błędu, ponieważ oszustwo może dotyczyć zmowy, fałszerstwa, celowych pominięć, wprowadzenia w błąd lub obejścia kontroli wewnętrznej;
uzyskujemy zrozumienie kontroli wewnętrznej stosownej dla badania w celu zaprojektowania procedur badania, które są odpowiednie w danych okolicznościach, ale nie w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności kontroli wewnętrznej Grupy;
oceniamy odpowiedniość zastosowanych zasad (polityki) rachunkowości oraz zasadność szacunków księgowych oraz powiązanych ujawnień dokonanych przez Zarząd Jednostki dominującej;
wyciągamy wniosek na temat odpowiedniości zastosowania przez Zarząd Jednostki dominującej zasady kontynuacji działalności jako podstawy rachunkowości oraz, na podstawie uzyskanych dowodów badania, czy istnieje istotna niepewność związana ze zdarzeniami lub warunkami, które mogą poddawać w znaczącą wątpliwość zdolność Grupy do kontynuacji działalności. Jeżeli
8
Image should be here
dochodzimy do wniosku, że istnieje istotna niepewność, wymagane jest od nas zwrócenie uwagi w sprawozdaniu biegłego rewidenta na powiązane ujawnienia w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym lub, jeżeli takie ujawnienia są nieadekwatne, modyfikujemy naszą opinię. Nasze wnioski są oparte na dowodach badania uzyskanych do dnia sporządzenia sprawozdania biegłego rewidenta, jednakże przyszłe zdarzenia lub warunki mogą spowodować, że Grupa zaprzestanie kontynuacji działalności;
oceniamy ogólną prezentację, strukturę i zawartość skonsolidowanego sprawozdania finansowego, w tym ujawnienia, oraz czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe przedstawia będące ich podstawą transakcje i zdarzenia w sposób zapewniający rzetelną prezentację.
uzyskujemy wystarczające odpowiednie dowody badania odnośnie do informacji finansowych jednostek lub działalności gospodarczych wewnątrz Grupy w celu wyrażenia opinii na temat skonsolidowanego sprawozdania finansowego. Jesteśmy odpowiedzialni za kierowanie, nadzór i przeprowadzenie badania Grupy i jesteśmy wyłącznie odpowiedzialni za naszą opinię z badania.
Komunikujemy się z Komitetem Audytu odnośnie, między innymi, do planowanego zakresu i czasu przeprowadzenia badania oraz znaczących ustaleń badania, w tym wszelkich znaczących słabości kontroli wewnętrznej, które zidentyfikujemy podczas badania.
Składamy Komitetowi Audytu oświadczenie, że przestrzegaliśmy stosownych wymogów etycznych dotyczących niezależności oraz komunikujemy wszystkie powiązania i inne sprawy, które mogłyby być racjonalnie uznane za stanowiące zagrożenie dla naszej niezależności, a tam gdzie ma to zastosowanie, informujemy o działaniach podjętych w celu wyeliminowania tych zagrożeń oraz zastosowanych zabezpieczeniach.
Spośród spraw komunikowanych Komitetowi Audytu ustaliliśmy te sprawy, które były najbardziej znaczące podczas badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego za bieżący okres i dlatego uznaliśmy je za kluczowe sprawy badania. Opisujemy te sprawy w naszym sprawozdaniu biegłego rewidenta, chyba że przepisy prawa lub regulacje zabraniają publicznego ujawnienia na ich temat lub gdy, w wyjątkowych okolicznościach, ustalimy, że kwestia nie powinna być komunikowana w naszym sprawozdaniu, ponieważ można byłoby racjonalnie oczekiwać, że negatywne konsekwencje przeważyłyby korzyści dla interesu publicznego takiego ujawnienia.
Inne informacje, w tym sprawozdanie z działalności
Inne informacje
Na inne informacje składa się:
sprawozdanie Zarządu z działalności Jednostki dominującej oraz Grupy za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2022 r. („Sprawozdanie z działalności”) wraz z oświadczeniem o stosowaniu ładu korporacyjnego i oświadczeniem na temat informacji niefinansowych, o którym mowa w art. 55 ust. 2b Ustawy o rachunkowości, które są wyodrębnionymi częściami tego Sprawozdania z działalności,
skonsolidowane sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej,
inne dokumenty składające się na Raport Roczny za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2022 r. („Raport roczny”),
(razem „Inne informacje”). Inne informacje nie obejmują skonsolidowanego sprawozdania finansowego i sprawozdania biegłego rewidenta na jego temat.
9
Image should be here
Raport roczny Grupy uzyskaliśmy przed datą niniejszego sprawozdania z badania, za wyjątkiem:
informacji Zarządu Jednostki dominującej o dokonaniu wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego,
oświadczenia Rady Nadzorczej dotyczącego funkcjonowania Komitetu ds. Audytu,
oceny Rady Nadzorczej dotyczącej Sprawozdania z działalności Jednostki dominującej oraz Grupy i skonsolidowanego sprawozdania finansowego w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami oraz ze stanem faktycznym,
które będą dostępne po tej dacie.
Odpowiedzialność Zarządu i Rady Nadzorczej
Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za sporządzenie Innych informacji zgodnie z przepisami prawa.
Zarząd Jednostki dominującej oraz członkowie Rady Nadzorczej są zobowiązani do zapewnienia, aby Sprawozdanie z działalności wraz z wyodrębnionymi częściami oraz skonsolidowane sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej spełniały wymagania przewidziane w Ustawie o rachunkowości.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta
Nasza opinia z badania skonsolidowanego sprawozdania finansowego nie obejmuje Innych informacji.
W związku z badaniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego naszym obowiązkiem wynikającym z KSB jest przeczytanie Innych informacji, i czyniąc to, rozważenie czy są one istotnie niespójne ze skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym i jednostkowym sprawozdaniem finansowym, z naszą wiedzą uzyskaną w trakcie badania lub w inny sposób wydają się być istotnie zniekształcone. Jeżeli na podstawie wykonanej pracy stwierdzimy istotne zniekształcenie Innych informacji, jesteśmy zobowiązani poinformować o tym w naszym sprawozdaniu z badania. Naszym obowiązkiem zgodnie z wymogami Ustawy o biegłych rewidentach jest również wydanie opinii, czy Sprawozdanie z działalności zostało sporządzone zgodnie z przepisami oraz czy jest zgodne z informacjami zawartymi w rocznym jednostkowym sprawozdaniu finansowym Jednostki dominującej oraz rocznym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Ponadto jesteśmy zobowiązani do wydania opinii, czy Jednostka dominująca i Grupa w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego zawarła wymagane informacje oraz do poinformowania czy Jednostka dominująca i Grupa sporządziła oświadczenie na temat informacji niefinansowych.
Oświadczenie na temat Innych informacji
Oświadczamy, że w świetle wiedzy o Jednostce dominującej, Grupie i ich otoczeniu uzyskanej podczas naszego badania nie stwierdziliśmy istotnych zniekształceń w Sprawozdaniu z działalności Jednostki dominującej i Grupy oraz pozostałych Innych informacjach, które uzyskaliśmy przed datą niniejszego sprawozdania z badania.
W przypadku, kiedy stwierdzimy istotne zniekształcenie w:
informacji Zarządu Jednostki dominującej o dokonaniu wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego,
oświadczeniu Rady Nadzorczej dotyczącym funkcjonowania Komitetu ds. Audytu,
ocenie Rady Nadzorczej dotyczącej Sprawozdania z działalności Grupy i skonsolidowanego sprawozdania finansowego w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami oraz ze stanem faktycznym,
jesteśmy zobowiązani poinformować o tym Radę Nadzorczą Jednostki dominującej.
10
Image should be here
Opinia o Sprawozdaniu z działalności
Na podstawie wykonanej pracy w trakcie badania, naszym zdaniem, Sprawozdanie z działalności Jednostki dominującej oraz Grupy:
zostało sporządzone zgodnie z wymogami art. 49 Ustawy o rachunkowości oraz paragrafu 70 i 71 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim („Rozporządzenie o informacjach bieżących”);
jest zgodne z informacjami zawartymi w rocznym jednostkowym sprawozdaniu finansowym Jednostki dominującej oraz skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Opinia o oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego
Naszym zdaniem w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego Jednostka dominująca i Grupa zawarły informacje określone w paragrafie 70 ust. 6 punkt 5 Rozporządzenia o informacjach bieżących. Ponadto, naszym zdaniem, informacje wskazane w paragrafie 70 ust. 6 punkt 5 lit. c-f, h oraz i tego Rozporządzenia zawarte w oświadczeniu o stosowaniu ładu korporacyjnego są zgodne z mającymi zastosowanie przepisami oraz informacjami zawartymi w rocznym sprawozdaniu finansowym Jednostki dominującej oraz skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
Informacja na temat informacji niefinansowych
Zgodnie z wymogami Ustawy o biegłych rewidentach potwierdzamy, że Jednostka dominująca i Grupa sporządziły oświadczenie na temat informacji niefinansowych, o którym mowa w art. 49b ust. 1 oraz w art. 55 ust. 2b Ustawy o rachunkowości jako wyodrębnioną część Sprawozdania z działalności.
Nie wykonaliśmy żadnych prac atestacyjnych dotyczących oświadczenia na temat informacji niefinansowych i nie wyrażamy jakiegokolwiek zapewnienia na jego temat.
Sprawozdanie na temat innych wymogów prawa i regulacji
Opinia o zgodności oznakowania skonsolidowanego sprawozdania finansowego z wymogami Jednolitego Europejskiego Formatu Elektronicznego („ESEF”)
W związku z badaniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego zostaliśmy zaangażowani przez Zarząd Jednostki dominującej na podstawie umowy o badanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego do przeprowadzenia usługi atestacyjnej dającej racjonalną pewność w celu wyrażenia opinii czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy na dzień i za rok zakończony 31 grudnia 2022 roku sporządzone w jednolitym elektronicznym formacie raportowania zawarte w pliku o nazwie enea-2022-12-31-pl.zip („skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF”) zostało oznakowane zgodnie z wymogami określonymi w artykule 4 Rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 2019/815 z dnia 17 grudnia 2018 r. uzupełniającego Dyrektywę 2004/109/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania („Rozporządzenie ESEF”).
Opis przedmiotu zlecenia i mające zastosowanie kryteria
Skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało sporządzone przez Zarząd Jednostki dominującej w celu spełnienia wymogów dotyczących wymogów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania oraz oznakowania, które są określone w Rozporządzeniu ESEF.
Przedmiotem naszej usługi atestacyjnej jest zgodność skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF z wymogami Rozporządzenia ESEF, a wymogi tam określone stanowią, naszym zdaniem, odpowiednie kryteria do sformułowania przez nas opinii.
11
Image should be here
Odpowiedzialność Zarządu Jednostki dominującej i Rady Nadzorczej
Zarząd Jednostki dominującej jest odpowiedzialny za sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF zgodnie z wymogami technicznymi dotyczącymi specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, które są określone w Rozporządzeniu ESEF. Odpowiedzialność ta obejmuje wybór i zastosowanie odpowiednich znaczników XBRL przy użyciu taksonomii określonej w Rozporządzeniu ESEF. Odpowiedzialność Zarządu obejmuje również zaprojektowanie, wdrożenie i utrzymanie systemu kontroli wewnętrznej zapewniającej sporządzanie skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF wolnego od istotnych niezgodności z wymogami Rozporządzenia ESEF oraz jego oznakowanie zgodnie z tymi wymogami.
Członkowie Rady Nadzorczej Jednostki dominującej są odpowiedzialni za nadzorowanie procesu sprawozdawczości finansowej, obejmującej również sporządzenie skonsolidowanego sprawozdania finansowego zgodnie z formatem wynikającym z przepisów prawa.
Odpowiedzialność biegłego rewidenta
Naszym celem było wyrażenie opinii, na podstawie przeprowadzonej usługi atestacyjnej dającej racjonalną pewność, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało oznakowane, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z wymogami Rozporządzenia ESEF.
Naszą usługę wykonaliśmy zgodnie z Krajowym Standardem Usług Atestacyjnych Innych niż Badanie i Przegląd 3001pl - badanie sprawozdań finansowych sporządzonych w jednolitym elektronicznym formacie raportowania (”KSUA 3001pl”) oraz gdzie jest to stosowne z Krajowym Standardem Usług Atestacyjnych Innych niż Badanie i Przegląd 3000 (Z) w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Usług Atestacyjnych 3000 (zmienionego) - „Usługi atestacyjne inne niż badania i przeglądy historycznych informacji finansowych” wydanym przez Krajową Radę Biegłych Rewidentów („KSUA 3000 (Z)”). Standardy te nakładają na nas obowiązek przestrzegania wymogów etycznych, planowania i wykonywania procedur w celu uzyskania racjonalnej pewności, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało oznakowane, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z określonymi kryteriami.
Racjonalna pewność jest wysokim poziomem pewności, ale nie gwarantuje, że usługa przeprowadzona zgodnie z KSUA 3001pl oraz gdzie stosowne z KSUA 3000 (Z) zawsze wykryje istniejące istotne zniekształcenie (istotną niezgodność z wymogami).
Wybór procedur zależy od osądu biegłego rewidenta, w tym od jego oszacowania ryzyka wystąpienia istotnych zniekształceń spowodowanych oszustwem lub błędem. Przeprowadzając oszacowanie tego ryzyka biegły rewident bierze pod uwagę kontrolę wewnętrzną związaną ze sporządzeniem skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF oraz jego oznakowaniem, w celu zaplanowania stosownych procedur, które mają zapewnić biegłemu rewidentowi wystarczające i odpowiednie do okoliczności dowody. Ocena funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej nie została przeprowadzona w celu wyrażenia opinii na temat skuteczności jej działania.
Wymogi kontroli jakości i etyczne
Stosujemy postanowienia uchwały Krajowej Rady Biegłych Rewidentów w sprawie zasad wewnętrznej kontroli jakości w brzmieniu Międzynarodowego Standardu Kontroli Jakości 1 i zgodnie z nim utrzymujemy kompleksowy system kontroli jakości obejmujący udokumentowane polityki i procedury odnośnie do zgodności z wymogami etycznymi, standardami zawodowymi oraz mającymi zastosowanie wymogami prawnymi i regulacyjnymi.
Przestrzegamy wymogów niezależności i innych wymogów etycznych Międzynarodowego Kodeksu Etyki Zawodowych Księgowych (w tym Międzynarodowych Standardów Niezależności) wydanych przez Radę Międzynarodowych Standardów Etycznych dla Księgowych i przyjętego uchwałą Krajowej Rady Biegłych Rewidentów, który jest oparty na podstawowych zasadach uczciwości, obiektywizmu, zawodowych kompetencji i należytej staranności, poufności i profesjonalnego postępowania.
Podsumowanie wykonanej pracy
Zaplanowane i przeprowadzone przez nas procedury miały na celu uzyskanie racjonalnej pewności, czy skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało oznakowane, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z obowiązującymi wymogami. Nasze procedury obejmowały między innymi:
12
Image should be here
uzyskanie zrozumienia procesu sporządzenia skonsolidowanego sprawozdania finansowego w formacie ESEF obejmującego proces wyboru i zastosowania przez Grupę znaczników XBRL i zapewniania zgodności z Rozporządzeniem ESEF, w tym zrozumienie mechanizmów systemu kontroli wewnętrznej związanych z tym procesem;
uzgodnienie, na wybranej próbie, oznakowanych informacji zawartych w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w formacie ESEF do zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego;
ocenę spełnienia standardów technicznych dotyczących specyfikacji jednolitego elektronicznego formatu raportowania, w tym zastosowania formatu XHTML
ocenę kompletności oznakowania informacji w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym w formacie ESEF znacznikami XBRL;
ocenę czy znaczniki XBRL z taksonomii określonej w Rozporządzeniu ESEF zostały odpowiednio zastosowane oraz, czy odpowiednio użyto rozszerzeń taksonomii w sytuacjach, gdy w podstawowej taksonomii określonej w Rozporządzeniu ESEF nie zidentyfikowano odpowiednich elementów;
ocenę prawidłowości zakotwiczenia zastosowanych rozszerzeń taksonomii w podstawowej taksonomii określonej w Rozporządzeniu ESEF;
Uważamy, że uzyskane przez nas dowody są wystarczające i odpowiednie, aby stanowić podstawę naszej opinii.
Opinia
Naszym zdaniem, na podstawie przeprowadzonych procedur, skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie ESEF zostało oznakowane, we wszystkich istotnych aspektach, zgodnie z wymogami Rozporządzenia ESEF.
Oświadczenie na temat świadczenia usług niebędących badaniem sprawozdania finansowego
Zgodnie z naszą najlepszą wiedzą i przekonaniem oświadczamy, że usługi niebędące badaniem sprawozdań finansowych, które świadczyliśmy na rzecz Jednostki dominującej i jej spółek zależnych są zgodne z prawem i przepisami obowiązującymi w Polsce oraz że nie świadczyliśmy usług niebędących badaniem, które są zakazane na mocy art. 5 ust.1 Rozporządzenia UE oraz art. 136 Ustawy o biegłych rewidentach.
Usługi niebędące badaniem sprawozdań finansowych, które świadczyliśmy na rzecz Jednostki dominującej i jej spółek zależnych w badanym okresie zostały wymienione w Sprawozdaniu z działalności.
Wybór firmy audytorskiej
Zostaliśmy wybrani po raz pierwszy do badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego Grupy uchwałą Rady Nadzorczej Jednostki dominującej z dnia 19 grudnia 2017 r. oraz ponownie uchwałą z dnia 28 stycznia 2021 r. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe Grupy badamy nieprzerwanie począwszy od roku obrotowego zakończonego 31 grudnia 2018 r., to jest przez pięć kolejnych lat.
Kluczowym biegłym rewidentem odpowiedzialnym za badanie w imieniu PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp.k., spółki wpisanej na listę firm audytorskich pod numerem 144, którego rezultatem jest niniejsze sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta, jest Borys Malinowski.
Borys Malinowski
Kluczowy Biegły Rewident
Numer w rejestrze: 12798
Poznań, 22 marca 2023 r.