Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej PZU i PZU SA
za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2022 roku
Raport Roczny 2022
UBEZPIECZENIA | ZDROWIE | INWESTYCJE | BANKOWOŚĆ
48 49
2. Otoczenie zewnętrzne
1 listopada 2022 roku weszła w życie
Rekomendacja KNF dotycząca likwidacji szkód z
ubezpieczeń komunikacyjnych. Rekomendacja
obejmuje takie obszary, jak: terminowe
wypłacanie świadczeń, wypłacanie świadczeń z zachowaniem
zasady pełnego odszkodowania, respektowanie obowiązków
informacyjnych wobec uprawnionych, nadzór i kontrola nad
procesem likwidacji szkód ze strony organów zakładu
ubezpieczeń, kontrola wewnętrzna w procesie likwidacji szkód,
nadzór i kontrola zakładów ubezpieczeń nad podmiotami
zewnętrznymi, którym powierzono czynności z zakresu
likwidacji szkód. Niektóre z za pi sów rekomendacji budzą
kontrowersje, np. brak możliwości stosowania rabatów
i upustów w przypadku kosztorysowej metody likwidacji
szkód z ubezpieczenia OC komunikacyjnego.
Regulacje UE, w związku ze wzrostem świadomości
w zakresie zrównoważonego finansowania, zmian klimatu
i ochrony środowiska:
Od 1 stycznia 2022 roku stosuje się, co do zasady,
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE)
2020/852 z 18 czerwca 2020 roku w sprawie ustanowienia ram
ułatwiających zrównoważone inwestycje („taksonomia”).
Rozporządzenie określa kryteria, w oparciu o które będzie
można budować „zielone” produkty finansowe. Wprowadza
również konieczność używania w informacjach o oferowanych
produktach oznaczeń, które wskazują, czy mamy do czynienia
z produktem uwzględniającym taksonomię, czy też nie.
Ponadto, przedsiębiorstwo podlegające obowiązkowi
publikowania informacji niefinansowych będzie zawierać
w swoim oświadczeniu na temat informacji niefinansowych
lub w skonsolidowanym oświadczeniu na temat informacji
niefinansowych informacje na temat tego, w jaki sposób i w
jakim stopniu działalność tego przedsiębiorstwa jest związana
z działalnością gospodarczą, która kwalifikuje się jako
zrównoważona środowiskowo.
1 stycznia 2022 roku weszły w życie również akty delegowane
do taksononomii:
• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2178
uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) 2020/852 przez sprecyzowanie treści i prezentacji
informacji dotyczących zrównoważonej środowiskowo
działalności gospodarczej, które mają być ujawniane przez
przedsiębiorstwa podlegające art. 19a lub 29a dyrektywy
2013/34/UE, oraz określenie metody spełnienia tego
obowiązku ujawniania informacji;
• rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2021/2139
uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) 2020/852 poprzez ustanowienie technicznych
kryteriów kwalifikacji służących określeniu warunków, na
jakich dana działalność gospodarcza kwalifikuje się jako
wnosząca istotny wkład w łagodzenie zmian klimatu lub
w adaptację do zmian klimatu, a także określeniu, czy ta
działalność gospodarcza nie wyrządza poważnych szkód
względem żadnego z pozostałych celów środowiskowych.
6 kwietnia 2022 roku Komisja Europejska przyjęła standard
techniczny do Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) 2019/2088 z 27 listopada 2019 roku ws ujawniania
informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w
sektorze usług finansowych (SFDR) doprecyzowujący treść,
metody i prezentację informacji związanych ze wskaźnikami
zrównoważonego rozwoju, produktami promującymi aspekt
środowiskowy i/lub społeczny (Art. 8 SFDR) oraz produktami
mającymi na celu inwestycje zrównoważone (Art. 9 SFDR).
Dokument sta nowi kluczową wskazówkę dotyczącą zakresu i
sposobu prezentacji ujawnień wymaganych przepisami SFDR.
Regulacyjne Standardy Techniczne (RTS) weszły w życie 1
stycznia 2023 roku.
2 sierpnia 2022 roku weszły w życie zmiany w:
• rozporządzeniu delegowanym (UE) 2015/35 uzupełniają cym
dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/138/
WE w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II).
Zgodnie ze zmianami zakłady ubezpieczeń będą musiały
m.in. odzwierciedlić ryzyka dla zrównoważonego rozwoju
w systemie za rządzania. Funkcja zarządzania ryzykiem
zobowiązana bę dzie do identyfikacji i oceny ryzyk dla
zrównoważonego rozwoju, natomiast funkcja aktuarialna
będzie musiała uwzględniać ryzyko dla zrównoważonego
rozwoju w ocenie niepewności związanej z szacunkami
dokonanymi przy obliczaniu rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych;
• rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2017/2358
uzupełniającym dyrektywę Parlamentu Europejskiego i
Rady (UE) 2016/97 w odniesieniu do wymogów w zakresie
nadzoru nad produktem i zarządzania nim dla zakładów
ubezpieczeń i dystrybutorów ubezpieczeń. Zmiany
polegają m.in. na testowaniu produktu w zakresie tego, czy
odpowiada celom zrównoważonego rozwoju klienta z grupy
docelowej;
• rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2017/2359
uzupełniającym dyrektywę Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) 2016/97 w odniesieniu do wymogów
informacyjnych i zasad prowadzenia działalności mających
zastosowanie do dystrybucji ubezpieczeniowych produktów
inwestycyjnych. W tym przypadku zmiany obejmują
m.in. pozyskanie informacji od klienta pozwalających
ocenić, czy produkt spełnia jego preferencje w zakresie
zrównoważonego rozwoju oraz oferowanie produktu
odpowiadającego preferencjom klienta w zakresie
zrównoważonego rozwoju.
16 grudnia 2022 roku opublikowany został tekst dyrektywy
2022/2464 w sprawie sprawozdawczości przedsiębiorstw
w zakresie zrównoważonego rozwoju (Corporate
Sustainability Reporting Directive – CSRD). Wprowadzone w
niej przepisy zastąpią szereg rozwiązań odnoszących się do
tzw. sprawo zdawczości niefinansowej, zawartych m.in. w
dyrektywie 2014/95/EU (Non-Financial Reporting Directive
– NFRD). Do 30 czerwca 2023 roku Komisja Europejska
ma przedstawić akty delegowane do dyrektywy, na mocy
których zostaną wprowa dzone jednolite unijne standardy
raportowania zagadnień zrównoważonego rozwoju (European
Sustainability Reporting Standards – ESRS). Pierwsza grupa
podmiotów zobowiązanych będzie musiała złożyć swoje
raporty w zakresie zrównoważonego rozwoju zgodne z CSRD
za 2024 rok (kolejne duże jed nostki – za 2025 rok; a notowane
na giełdzie MŚP – za 2026 rok).
Regulacje, które weszły w życie z początkiem 2023 roku:
1 stycznia 2023 roku weszła w życie większość przepisów no-
welizacji Ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty
rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, która
przewiduje m.in. zwiększenie maksymalnej kary finansowej,
jaką Rzecznik może nakładać na podmioty rynku finansowego
utrudniające klientom reklamację z 100 tys. zł do 1 mln zł.
Wzmocnione zostaną także kompetencje Rzecznika – będzie
mógł on występować w postępowaniach cywilnych klientów
instytucji finansowych, a także ich spadkobierców.
16 stycznia 2023 roku weszło w życie Rozporządzenie
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2554 z 14 grudnia
2022 roku w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej
sektora finansowego (DORA). Celem nowych przepisów jest
zwiększenie bezpieczeństwa informatycznego podmiotów
finansowych, takich jak banki oraz firmy ubezpieczeniowe
i inwestycyjne. Na przygotowanie się do nowych wymogów
adresaci DORA będą mieli czas do 17 stycznia 2025 roku.
Wybrane orzeczenia Sądu Najwyższego z 2022 roku, które
mogą mieć wpływ na działalność ubezpieczeniową:
13 stycznia 2022 roku, w sprawie o sygn. akt: III
CZP 61/22, Sąd Najwyższy podjął uchwałę, iż
początek biegu terminu przedawnienia roszczenia
konsumenta będącego ubezpieczonym lub
ubezpieczającym z tytułu zwrotu świadczenia nienależnego,
związanego z pobraniem przez ubezpieczyciela w trakcie
trwania umowy ubezpieczenia na życie z UFK opłat nie
stanowiących kosztów udzielonej ochrony ubezpieczeniowej,
na podstawie niedozwolonych postanowień umownych, nie
może rozpocząć się zanim konsument dowiedział się lub,
rozsądnie rzecz ujmując, powinien dowiedzieć się o
niedozwolonym charakterze postanowienia.
14 stycznia 2022 roku, w sprawie o sygn. akt: III CZP 7/22, Sąd
Najwyższy podjął uchwałę, zgodnie z którą odpowiedzialność
zakładu ubezpieczeń wynikająca z umowy obowiązkowego
ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych
obejmuje również szkody wyrządzone w wyniku pracy
urządzenia zamontowanego w pojeździe także wtedy,
gdy w chwili wyrządzenia szkody pojazd nie pełnił funkcji
komunikacyjnej.
20 stycznia 2022 roku, w sprawie o sygn. akt: III CZP 9/22,
Sąd Najwyższy podjął uchwałę, że sprawca wypadku
komunikacyjnego i zakład ubezpieczeń, z którym sprawca
wypadku jest związany umową ubezpieczenia OC posiadaczy
pojazdów mechanicznych za szkody związane z ruchem tych
pojazdów, odpowiadają wobec zarządcy drogi za szkodę
spowodowaną zanieczyszczeniami drogi płynami silnikowymi.
18 lutego 2022 roku, w sprawie prowadzonej pod sygn. akt:
I SNN/c78/21, Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną
Prokuratora Generalnego od prawomocnego wyroku Sądu
Okręgowego w Szczecinie z 17 sierpnia 2017 roku
i prze kazał sprawę do ponownego rozpoznania. Według
Sądu Najwyższego nie ma żadnych wątpliwości, że
odszkodowanie przysługujące od ubezpieczyciela
odpowiedzialności cywilnej za uszkodzenie pojazdu
mechanicznego nie ogranicza się do równowartości wydatków
poniesionych na naprawę pojazdu, lecz także jako
równowartość hipotetycznie określonych kosztów
przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego, każdorazowo
obejmuje niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty
naprawy.
6 października 2022 roku, w sprawie prowadzonej pod
sygn. akt: III CZP 119/22, Sąd Najwyższy podjął uchwałę
w której wypowiedział się w kwestii pomniejszenia kwoty
odszkodowania z umowy obowiązkowego ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów
mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych
pojazdów, o rabaty i ulgi możliwe do uzyskania w ramach
współdziałania poszkodowanego z ubezpieczycielem
w zakresie likwidacji szkody. Sąd ten stwierdził, że
odszkodowanie przysługujące od zakładu ubezpieczeń na
podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej
posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe
w związku z ruchem tych pojazdów obejmuje wyłączanie
niezbędnei ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy. Tym
samym, nie można wykluczyć możliwości uwzględnienia przez
zakład ubezpieczeń w odszkodowaniu rabatów i ulg, o ile na
podstawie okoliczności konkretnej sprawy będzie możliwe
przyjęcie, że mieszczą się one czy wręcz współkształtują
niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy.
8 grudnia 2022 roku, w sprawie prowadzonej pod sygn. akt:
II CSKP 726/22, Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną
właściciela pojazdu uszkodzonego w kolizji drogowej,
w sprawie dotyczącej zapłaty przez ubezpieczyciela
odszkodowania obliczonego tzw. metodą kosztorysową,
czyli jako równowartość kosztów restytucji (przywrócenia
pojazdu do stanu poprzedniego). W uzasadnieniu orzeczenia
wskazano, że szkoda jest zjawiskiem dynamicznym, a
wielkość roszczenia odszkodowawczego może być zmienna
w czasie – stosownie do okoliczności, które nastąpiły po
zdarzeniu szkodzącym. Roszczenie odszkodowawcze