JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE
za rok obrotowy zakończony dnia 31 grudnia 2022 roku
według MSSF UE (w milionach złotych)
57
7.5 Wpływ wojny w Ukrainie na działalność PKP CARGO S.A.
Głównym czynnikiem ryzyka dla wyników osiąganych przez PKP CARGO S.A. (jak i całą polską gospodarkę) w bieżącym roku, pozostaje
kwestia wojny w Ukrainie. Pomimo wielu prognoz i analiz na chwilę obecną niemożliwe jest jednoznaczne określenie kierunku
rozwoju tego konfliktu, a co za tym idzie jego skutków gospodarczych. Skutkiem wojny może być dalsze odejście od globalizacji, a więc
zahamowanie swobodnej wymiany gospodarczej oraz fragmentacja wymiany międzynarodowej. Następstwem rosyjskiej agresji były
(w 2022 roku) mocno odczuwalne (dla branży transportowej) zawirowania w łańcuchach dostaw oraz kryzys energetyczny w Europie,
co dodatkowo wywoływało wyższy od pierwotnie prognozowanego poziom inflacji i wpływało na silne wyhamowanie światowej
gospodarki. Widoczne było bardzo silne zmniejszenie wymiany handlowej z Rosją i Białorusią (nawet o kilkadziesiąt procent),
co częściowo wynikało z sankcji, ale też było wynikiem dbałości przedsiębiorstw o swoją reputację oraz działania konsumenckie
mające na celu wywarcie presji na agresorów. Pakiety sankcji Unii Europejskiej obejmowały zarówno surowce energetyczne,
jak i m.in. rudy i metale, cement oraz drewno. Firmy wyspecjalizowane w obrocie z podmiotami ze wschodu musiały dokonać pilnej
zmiany kierunków zaopatrzenia/eksportu towarów, co przełożyło się także na wyniki przewozów koleją z tego kierunku. Z uwagi
na powyższe znacznie urosła rola portów, jako miejsc dostaw ładunków, które do tej pory docierały do Polski głównie drogą lądową
(np. węgiel). Przestawienie logistyki (z uwagi np. na ograniczenia dostępności w infrastrukturze kolejowej) jest procesem rozłożonym
w czasie i może się wiązać z utratą części ładunków dla spółek kolejowych, w tym PKP CARGO S.A. Spadek ładunków na „Nowym
Jedwabnym Szlaku” (rzędu nawet do 50%), wynikał wprost ze wzrostu kosztów ubezpieczenia (bądź braku możliwości ubezpieczenia
towarów), a także ryzyka utraty dóbr przewożonych przez terytorium Rosji i Białorusi. Z uwagi na spadające ceny frachtu znaczna
część ładunków z Chin przewożona była drogą morską. W przypadku długotrwałych działań wojennych alternatywne kierunki
przewozów mogą stanowić istotną kwestię.
Widoczny był natomiast silny wzrost wymiany towarowej z Ukrainą (kraj ten awansował do czołówki państw, gdzie eksportowane
są polskie towary, co wynikało przede wszystkim z potrzeb wojennych naszego wschodniego partnera). Sytuacja ta była konsekwencją
zajęcia przez Rosję dużej części portów ukraińskich, ograniczenia możliwości eksportu produktów rolnych przez porty morskie Morza
Czarnego, a także braku możliwości wywozu innych dóbr z własnych portów. W konsekwencji zawartych porozumień PKP CARGO S.A.
realizowało m.in. przewozy rudy żelaza, zboża oraz innych towarów. Występujące oraz mogące wystąpić zawirowania na rynkach
surowców energetycznych (będące następstwem wojny) są źródłem obecnego „kryzysu energetycznego” w Europie, co wpływa
na działalność PKP CARGO S.A., jak i większości jego kooperantów. Przyśpieszenie wzrostu w Chinach oraz dalsza eskalacja działań
w Ukrainie może skutecznie wzmocnić wzrost cen surowców, co w konsekwencji może przełożyć się na bardzo silne spowolnienie
w Europie.
Wszelkie informacje o zmianach prawnych i faktycznych związanych z wpływem wojny na działalność Spółki są na bieżąco
analizowane, co służy aktywnemu podejmowaniu środków zaradczych. Część utraconych czasowo ładunków została przekierowana
na alternatywne relacje (m.in. w postaci importu przez krajowe porty morskie), urosło znaczenie wymiany z Ukrainą, wciąż trwa też
nawiązywanie współpracy z kolejami ukraińskimi, co może mieć przełożenie na dalszy rozwój kooperacji już po wojnie.
Aktualnie Spółka nie dostrzega istotnych zagrożeń dla działalności operacyjnej, które są związane z wojną w Ukrainie.
7.6 Wpływ otoczenia makroekonomicznego na działalność Spółki
Otoczenie makroekonomiczne polskiej gospodarki wywierało oraz będzie wywierało istotny wpływ na wyniki finansowe oraz rozwój
Spółki. Tempo wzrostu PKB, inflacji, cen surowców, itd. mają istotne pośrednie przełożenie na wielkość przychodów oraz zyskowność
Spółki.
Ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły w 2022 roku o +14,4% r/r. To najwyższy średnioroczny wzrost cen od 1997 roku.
Głównymi przyczynami szybkiego wzrostu inflacji w ubiegłym roku były gospodarcze implikacje wojny w Ukrainie (w tym wysokie
ceny surowców energetycznych i problemy związane z łańcuchami dostaw). Wysokie koszty energii przełożyły się na istotny wzrost
kosztów energii trakcyjnej oraz kosztów paliwa w Spółce. Presja inflacyjna przełożyła się jednocześnie na wzrost m.in. jednostkowych
kosztów wynagrodzeń Spółki. W dalszej kolejności pośrednim efektem inflacji jest wzrost kosztów finansowych z tytułu
obsługiwanego przez Spółkę długu. Ceny energii mają deterministyczny wpływ na kondycję kluczowych sektorów polskiej gospodarki,
co również pośrednio wpływa na działalność Spółki.
Od 2021 roku zanotowano skokowy wzrost kosztów energii trakcyjnej w kraju z uwagi na m.in. podwyżkę stawek opłaty mocowej,
obserwowany w ostatnich miesiącach dynamiczny wzrost cen energii w kontraktach terminowych na TGE (wynikający m.in.
z drożejących uprawnień do emisji CO2 i pozostałych nośników energii oraz odbudowy popytu na prąd w Polsce i otoczeniu
makroekonomicznym), a także konieczności kontraktacji wolumenów energii z odpowiednim wyprzedzeniem. W 2022 roku koszty
Spółki z tytułu zużycia elektrycznej energii trakcyjnej wyniosły 525 milionów złotych i były wyższe o +34% w stosunku do kosztów
poniesionych w roku poprzednim. Wzrost kosztów z tytułu zużycia elektrycznej energii trakcyjnej spowodowany był m.in. wzrostem
w 2022 roku jednostkowych stawek energii (średnio o ok. +77% r/r), jednostkowej stawki opłaty mocowej (średnio o ok. +35% r/r)
oraz większej skali realizowanych przewozów (wzrost wykonanej pracy przewozowej o +6,6% r/r).
Wzrost cen energii trakcyjnej spowodował wzrost cen frachtu kolejowego kluczowych surowców, w tym m.in. węgla, paliw, kruszyw
dla budownictwa czy zboża. W efekcie doprowadzi to do dalszego wzrostu presji inflacyjnej w całej gospodarce.