SPRAWOZDANIE ZARZĄDU Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ PKP CARGO
ZA ROK OBROTOWY 2022
Grupa Kapitałowa PKP CARGO 28
rynkowej istnieje wciąż duże zainteresowanie realizacją przewozów towarowych koleją - w 2022 r. Urząd Transportu
Kolejowego wydał 10 nowych licencji dla przewoźników kolejowych.
73
W 2022 r. operatorzy kolejowi przetransportowali łącznie 248,6 mln ton ładunków (+2,1% r/r) i wykonali pracę przewozową
równą 62,5 mld tkm (+11,7% r/r). Był to trudny rok dla transportu kolejowego z uwagi na nowe wyzwania związane ze skutkami
trwającej wojny na terenie Ukrainy, ale wyniki świadczą o dużej stabilności kolejowego rynku transportowego.
74
W stosunku
do wyniku z 2021 r. branża wypracowała wzrost wolumenu przewiezionych towarów o 5,0 mln ton oraz wzrost zrealizowanej
pracy przewozowej o 6,5 mld tkm. Bardziej dynamiczny wzrost pracy przewozowej w stosunku do wolumenu przewozów rynku
w ujęciu masy towarowej wynikał ze zwiększonej średniej odległości przewozu, która wyniosła 251 km, tj. wzrosła o +22 km
w porównaniu do wyniku z 2021 r.
75
Na wzrost średniej odległości przewozów wpłynęły zarówno zmiany kierunków dostaw
i nowe kanały dystrybucji ładunków, jak i prowadzone na dużą skalę remonty na infrastrukturze kolejowej. Wolumen towarów
przewiezionych transportem kolejowym w 2022 r. był największy od 2018 r., a więc nie tylko wyższy od masy przewiezionej
w latach 2020-2021 (kiedy to rynek pozostawał pod wpływem skutków globalnej pandemii), lecz również od stabilnego jeszcze roku
2019. Porównując wyniki 2022 r. do roku 2019 widać, iż rynek zanotował wzrost masy przewożonych towarów o 12,2 mln ton (+5,2%),
przy jednoczesnym wzroście pracy przewozowej o 6,6 mld tkm (+11,8%).
76
W 2022 r. dynamika wzrostu wolumenu przewożonego transportem kolejowym malała z miesiąca na miesiąc (z poziomu
+ 12,2% r/r zanotowanego w styczniu do +1,0% r/r w lipcu), od sierpnia przyjmując już ujemne wartości (od poziomu -1,4% r/r
w sierpniu do -7,5% r/r w grudniu).
77
Najlepszym miesiącem zarówno pod względem ilości przewiezionej transportem
kolejowym masy towarowej (przetransportowano 22,9 mln ton, tj. +7,3% r/r), jak i zrealizowanej pracy przewozowej (5,5 mld
tkm, tj. +14,3% r/r) był marzec. Był to najwyższy wynik miesięczny osiągnięty od 2012 r. Miesiącem z najniższym wynikiem
w 2022 r. pod względem masy przewiezionych towarów był grudzień, kiedy kolej przewiozła jedynie 18,9 mln ton towarów (-1,6 mln
ton, tj. -7,5 r/r), realizując pracę przewozową na poziomie 4,9 mld tkm (+0,2 mld tkm, tj. +3,8% r/r). Słabymi miesiącami w 2022 r.
były też styczeń i luty, kiedy to masa przewiezionych towarów nie przekroczyła 20 mln ton. Ostatecznie w 2022 r. kolej
przewoziła średniomiesięcznie 20,7 mln ton (wobec 20,3 mln ton w 2021 r.).
78
W trakcie 12 miesięcy 2022 r. w kolejowym transporcie towarowym dominującą w przewozach grupą towarową
79
był węgiel
kamienny, którego przewozy stanowiły 36,1% ogółu wolumenu. Na drugim miejscu uplasowały się przewozy materiałów
budowlanych
80
z udziałem na poziomie 21,0%. W tym czasie zanotowano następujące zmiany przewozów kolejowych r/r
w wyszczególnianych przez GUS grupach towarowych
81
:
węgiel kamienny (spadek przewozów o -4,3% r/r do poziomu 85,7mln ton),
kruszywa, kamień, piasek i żwir (wzrost przewozów o 1,7% r/r do poziomu 46,9mln ton),
produkty rafinacji ropy naftowej (wzrost o 12,9% r/r do 20,1mln ton),
metale i wyroby metalowe (wzrost 5,0% r/r do 10,9mln ton),
koks, brykiety, gazy (spadek o -7,7% r/r do 10,4mln ton),
chemikalia, produkty chemiczne (spadek o -8,3% r/r do 10,0mln ton),
rudy żelaza (wzrost o 1,7% r/r do poziomu 7,0mln ton),
produkty rolnictwa (wzrost o 127,3% r/r do poziomu 6,5mln ton).
Łącznie powyższe grupy towarowe w 2022 r. stanowiły 83,1% całkowitych przewozów rynku kolejowego. Największy wzrost
wolumenu masy przetransportowanej transportem kolejowym w stosunku do roku 2021 zanotowano w tym czasie
w przewozach produktów rolnictwa (+3,6 mln ton r/r), produktów rafinacji ropy (+2,3mln ton), kruszywa, kamienia, piasku
i żwiru (+0,8mln ton r/r), metali i wyrobów metalowych (+0,5 mln ton) oraz rud żelaza (+0,1 mln ton). Znaczne zmniejszenie
odnotowano natomiast w przewozach węgla kamiennego (-3,9 mln ton), chemikaliów i produktów chemicznych (-0,9 mln ton),
koksu, brykietów, gazów (-0,9 mln ton) oraz cementu, wapna, gipsu (-0,5 mln ton). O -1,1 mln ton, tj. o -3,3% r/r spadły również
przewozy pozostałych ładunków (gdzie przewozy intermodalne stanowią ok. 80% tej grupy)
82
. Zauważalnym trendem na rynku
kolejowych przewozów towarowych w I kwartale 2022 r. był wzrost transportu towarów takich jak węgiel kamienny, rudy
metali, produkty wytwórstwa przemysłowego (związany z ryzykiem nałożenia embarga na produkty z Rosji i Białorusi).
W kolejnych miesiącach kolej intensyfikowała natomiast przewozy produktów z i do Ukrainy.
W 2022 r. przewozy zrealizowane w komunikacji krajowej stanowiły 64,3% ogółu przewozów w kolejowym transporcie
towarowym (20,2% stanowiły przewozy importowe, 12,4% obejmował eksport, a 3,0% tranzyt). W tym czasie zmniejszeniu
uległy przewozy krajowe (-3,1 mln ton, tj. o -2,0% r/r) oraz eksport (-0,4 mln ton, tj. o -1,5% r/r), podczas gdy wzrosły pozostałe
przewozy międzynarodowe (import +7,0% r/r i tranzyt +0,8% r/r). W analizowanym okresie wyraźnie zmieniły się potoki
73
Urząd Transportu Kolejowego (w tym czasie cofnięte zostały 4 licencje, nie wszyscy przewoźnicy który otrzymali licencję rozpoczęli w 2022 r. realizację przewozów )
74
Urząd Transportu Kolejowego (dane na dzień 31.01.2023 r.)
75
Urząd Transportu Kolejowego (dane na dzień 31.01.2023 r.)
76
Urząd Transportu Kolejowego (dane na dzień 31.01.2023 r.)
77
Urząd Transportu Kolejowego (dane na dzień 31.01.2023 r.)
78
Urząd Transportu Kolejowego (dane na dzień 31.01.2023 r.)
79
Na podstawie klasyfikacji NST
80
Na podstawie klasyfikacji NST, zaliczono grupy towarowe: "kruszywo, piasek, żwir"; "cement, wapno, gips"; "pozostałe materiały budowlane"
81
Główny Urząd Statystyczny
82
Główny Urząd Statystyczny