SKONSOLIDOWANY
RAPORT
ROCZNY
GRUPY KAPITAŁOWEJ
GLOBE
TRADE CENTRE S. A.
ZA ROK ZAKOŃCZONY 31 GRUDNIA
2022R.
Miejsce i data publikacji:
Warszawa 25 kwietnia 2023 r.
1
SPIS TREŚCI RAPORTU ROCZNEGO
01. List zarządu
02. Sprawozdanie zarządu z działalności Grupy Kapitałowej Globe Trade
Centre S.A. w roku zakończonym 31 grudnia 2022 r. zawierające Oświadczenie
o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego za rok kończący się 31 grudnia 2022 r.
03. Oświadczenie zarządu
04. Informacja zarządu Globe Trade Centre S.A. sporządzona na podstawie
oświadczenia rady nadzorczej o dokonaniu wyboru firmy audytorskiej
przeprowadzającej badanie rocznego sprawozdania finansowego
05. Oświadczenie rady nadzorczej Globe Trade Centre S.A. w zakresie
powołania, składu i funkcjonowania komitetu audytu
06. Oświadczenie rady nadzorczej Globe Trade Centre S.A. dotyczące oceny
sprawozdań z działalności emitenta i sprawozdania finansowego emitenta w
zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami i ze stanem faktycznym
07. Skonsolidowane sprawozdanie finansowe za rok zakończony dnia
31 grudnia 2022 r.
08. Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania rocznego
skonsolidowanego sprawozdania finansowego
2
Szanowni Państwo,
w minionym roku stanęliśmy przed szeregiem wyzwań związanych z niepewnością
gospodarczą, jednak udało nam się skutecznie dostosować do dynamicznie zmieniającej się
rzeczywistości. Przeorganizowaliśmy nasze portfolio do krajów o wyższym ratingu, sprzedając
14 budynków (głównie w Belgradzie). Dodatkowo zakończyliśmy budowę 3 budynków
biurowych Pillar (Węgry), GTC X (Serbia) oraz Sofia Tower 2 (Bułgaria). Nasze wyniki
finansowe stabilne, a obroty generowane przez centra handlowe z powodzeniem dorównują
tym sprzed pandemii.
Rozszerzyliśmy naszą strategię, realizując inwestycje w niektórych nowych sektorach.
Potencjalne, nowe sektory zidentyfikowane przez zarząd Spółki jako cele inwestycyjne
w ramach nowej strategii obejmują:
1. inwestycje w parki innowacji i technologii;
2. inwestycje w obiekty energii odnawialnej; oraz
3. inwestycje w budowę aktywów mieszkaniowych na wynajem (PRS).
Zakładamy, że nowe inwestycje:
pomogą spółce GTC zdywersyfikować swój portfel w nowych, szybko rozwijających
się sektorach i mogą polegać na bezpośrednich inwestycjach w nieruchomości lub
poprzez udział w powiązanych z nimi platformach inwestycyjnych;
przyniosą zakładaną stopę zwrotu z inwestycji na poziomie takim samym lub
wyższym, niż stopa zwrotu osiągana na aktywach obecnie posiadanych w portfelu;
będą obejmować sektory zapewniające bardziej zrównoważony wzrost w porównaniu
z tradycyjnymi sektorami nieruchomości;
będą realizowane w segmentach rynku, które powinny być bardziej odporne na
bieżące zawirowania rynkowe.
W minionym roku podjęliśmy decyzję o rozszerzeniu swojej strategii o nowe inwestycje
w wybranych nowych sektorach. Spółka zawarła pierwszą transakcję w ramach nowej strategii
jest to inwestycja typu joint venture, o wartości 115 mln euro, w park technologiczny w Irlandii.
Decyzja była spowodowana chęcią zdywersyfikowania swojego portfela w nowych, szybko
rozwijających się i bardziej zrównoważonych sektorach.
Cały czas priorytetowo traktujemy zasady ESG. 87% budynków w portfelu Grupy posiada
zielone certyfikaty lub jest w trakcie procesu recertyfikacji. Wszystkie nasze nieruchomości
w Polsce, Rumunii, na Węgrzech i w Chorwacji, a także kompleks biurowy Advance Business
Center w Bułgarii korzystają z zielonej energii. Ponadto w 2022 r. współpracowaliśmy z WWF
Polska, aby zwiększyć świadomość naszych najemców, pracowników, przedstawicieli biznesu
i społeczeństwa dotyczącą znaczenia ochrony środowiska w dzisiejszym świecie. Nasze
kampanie edukacyjne dotarły do ponad miliona osób, które pomogły w zakupie sprzętu
mającego odegrać znaczącą rolę w działaniach związanych z ochroną zagrożonych tygrysów
w Malezji i nielicznej populacji niedźwiedzia brunatnego w Polsce.
3
2022 r. to przede wszystkim ludzie. Wielu utalentowanych specjalistów objęło stanowiska
kierownicze w GTC, a Grupa przeszła transformację, której celem jest wzmocnienie roli
regionalnych liderów, najlepiej rozumiejących lokalne rynki. Dzięki temu możemy jeszcze
szybciej i lepiej reagować na pojawiające się możliwości i wyzwania na poszczególnych
rynkach.
ROZWÓJ PORTFOLIO
Włożyliśmy wiele pracy, aby zoptymalizować nasz portfel, skupiając s na posiadaniu
zrównoważonych inwestycji budowanych zgodnie z zasadami ESG. Wiązało się to również
z pozbyciem się części naszych aktywów, aby zrobić miejsce na nowe. W centrum naszego
zainteresowania pozostają głównie kluczowe rynki Europy Środkowo-Wschodniej.
Zainwestowaliśmy ponad 310 mln euro w aktywa przynoszące dochód na Węgrzech. Środki z
przełomowej sprzedaży portfolio biurowego w Belgradzie zostały przesunięte do krajów
o wyższym ratingu. Na początku 2022 r. sfinalizowana została sprzedaż biurowców w Belgradzie
(Green Heart, FortyOne, Belgrade Business Center, 19 Avenue i GTC House łącznie 122 175 m
kw. GLA). Transakcja, wyceniona na 267,6 mln euro (powyżej wartości księgowej) stała się jedną
z największych tego typu transakcji w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.
Sprzedaliśmy również biurowiec Cascade Office Building w Bukareszcie (osiągając zysk bliski
20%), Matrix A i B w Zagrzebiu (zwrot kosztów przekraczający 22% i 7% powyżej wartości
księgowej) oraz na początku roku 2023 biurowiec Forest Offices w Debreczynie.
Skupiliśmy się również na poszerzaniu naszej działalności deweloperskiej. Na początku 2022 r.
po ukończeniu biurowca Pillar w Budapeszcie (29 100 m kw.), który był w 100% wynajęty na
etapie budowy, rozpoczęliśmy budowę nowego biurowca Center Point 3 (36 000 m kw.) w
Budapeszcie. Dodatkowo po sukcesie Matrix A i B zaczęliśmy budowę Matrix C, biurowca klasy
A, w Zagrzebiu (10 500 m kw. GLA). Nabyliśmy również grunty pod nasze przyszłe inwestycje.
ZARZĄDZANIE NAJMEM
Od wielu lat budujemy przyjazne i zorientowane na najemców środowisko nieruchomości
w Europie Środkowo-Wschodniej. Nasze powierzchnie biurowe i handlowe wyposażamy
w nowoczesne rozwiązania, które spełniają surowe wymagania branżowe. Takie podejście,
w połączeniu z efektywnym zarządzaniem i nowymi projektami w naszym portfelu, pozwoliło nam
utrzymać wysoki wskaźnik obłożenia, na poziomie 88%, z podpisanymi umowami na 163 600 m
kw.
Obserwujemy większą aktywność najemców niż w ubiegłym roku, a nieruchomości z naszego
portfolio cieszą się zainteresowaniem potencjalnych najemców ze względu na wysoką jakość,
nowoczesność czy atrakcyjną lokalizację. Nasze zespoły ds. wynajmu biur stale współpracują z
najemcami, monitorując ich potrzeby i zmiany w modelach pracy. Najemcy doceniają nasze
działania w obszarach społecznej odpowiedzialności biznesu i zrównoważonego budownictwa.
Potwierdzeniem tego zaufania jest szereg umów dotyczących przedłużenia najmu i ekspansji, a
także wysoki udział nowych klientów w ogólnej liczbie zawartych umów. Grupa w roku 2022
podpisała umowy najmu na łączną powierzchnię 110 600 m kw.
4
Obserwujemy pozytywny trend we wszystkich centrach handlowych. Rośnie liczba
odwiedzających, a obroty przekroczyły poziom sprzed pandemii. Detaliści rozwijają działalność i
przedłużają umowy najmu. Centra handlowe pozostające w naszym portfolio, pomimo trudnych
warunków ekonomicznych w ostatnim czasie, wykazały się doskonałymi wynikami najmu,
generując znaczne przychody. Wskaźniki obłożenia osiągnęły 96% nasz sukces zawdzięczamy
kombinacji kilku czynników, w tym strategicznemu wyborowi lokalizacji, stosowaniu zasady tenant
mix oraz proaktywnemu podejściu do zarządzania. W rezultacie nasze centra handlowe stały się
atrakcyjne dla klientów i osiągnęły znaczny wzrost sprzedaży i przychodów.
Pozostajemy skoncentrowani na dostarczaniu wartości dla naszych inwestorów i jesteśmy
przekonani o naszej zdolności do dalszego generowania znacznych dochodów z najmu
w przyszłości.
ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ KLUCZEM DO SUKCESU
Zrównoważony rozwój to nasz priorytet. Aktywnie dążymy do tworzenia budynków neutralnych
dla środowiska, wyposażonych w najnowsze rozwiązania spełniające najsurowsze kryteria
BREEAM lub LEED. Do najważniejszych osiągnięć w 2022 r. należy zaliczyć certyfikat LEED
Platinum dla biurowca Nothus w Aeropark Business Centre w Warszawie oraz certyfikat LEED
Gold dla biurowca Pillar w Budapeszcie. W sumie w 2022 r. odnowiliśmy lub otrzymaliśmy zielone
certyfikaty dla 19 budynków. Z dumą możemy powiedzieć, że obecnie prawie 90% budynków w
całym portfelu Grupy GTC posiada certyfikaty LEED/BREEAM lub jest w trakcie procesu
recertyfikacji, co potwierdza zastosowanie zielonych rozwiązań w biurowcach. Dążymy do tego,
aby uzyskać pełną certyfikację naszego portfolio.
Ponadto doskonalimy nasze działania, aby spełniać najwyższe wskaźniki ESG. Wszystkie nasze
nieruchomości w Polsce, Rumunii, na Węgrzech i w Chorwacji, a także biurowce Advance
Business Center I i II w Bułgarii korzystają z zielonej energii. Galeria Północna w Warszawie
zrobiła ważny krok w kierunku zrównoważonego rozwoju w 2022 r. rozpoczęła produkcję
własnej energii, po uruchomieniu 224 paneli fotowoltaicznych na dachu obiektu.
W działania proekologiczne zaangażowały się również lokalne biura. Jesteśmy dumni z opartej
na kampaniach edukacyjnych współpracy z WWF Polska, której celem było podniesienie
świadomości społeczeństwa i przedstawicieli biznesu na temat znaczenia ochrony środowiska w
dzisiejszym świecie.
Wszystkie te i inne działania zostały podsumowane w naszym drugim raporcie ESG.
5
WYNIKI FINANSOWE
Posiadamy bardzo solidny, dobrze działający portfel nieruchomości, z czego aktywa handlowe
osiągają lepsze wyniki niż rynek. Na koniec grudnia 2022 r. nasze łączne przychody osiągnęły
poziom 167 mln euro. Grupa zauważa spadek przychodów z najmu po sprzedaży serbskiego
portfela biurowego w pierwszym kwartale 2022 r. i biurowca Cascade w trzecim kwartale 2022 r.
oraz z powodu spadku średniego wskaźnika obłożenia portfela biurowego w Polsce i Rumunii.
Spadek ten został częściowo skompensowany wzrostem przychodów z najmu po nabyciu
nieruchomości generujących dochód i zakończeniu budowy biurowca Pillar. Na to składa się też
wzrost przychodów z najmu z portfela handlowego w wyniku zakończenia obniżek i działań
podjętych w celu pomocy najemcom handlowym w trakcie pandemii, a także wzrost średniej
stawki czynszu po indeksacji stawek czynszu do europejskiego CPI.
Marża brutto z najmu osiągnęła poziom 119 mln euro.
FFO I osiągnęło poziom 68 mln euro (FFO na akcję na poziomie 0,12 euro). EPRA NTA wyniosła
1.273 mln euro, EPRA NTA na akcję na poziomie 2,22 euro. Wskaźnik LTV netto wyniósł 45,6%
(z uwzględnieniem długoterminowych aktywów finansowych). Wskaźnik LTV netto skorygowany
o sprzedaż biurowca Forrest Offices Debrecen, na dzień 30 stycznia 2023 r., wyniósł 44,5%).
Mamy solidną pozycję gotówkową w wysokości 115 mln euro, co wynika głównie ze sprzedaży
aktywów w Serbii, jednego podmiotu w Rumunii i dwóch aktywów w Chorwacji (po potrąceniu
środków pieniężnych w sprzedanych podmiotach), w połączeniu z podwyższeniem kapitału,
częściowo skompensowanym przez inwestycję w Kildare Technology Campus, zakupem
gotowych aktywów i gruntów oraz wydatkami na nieruchomości inwestycyjne. Dostępne linie
kredytowe wynoszą 94 mln euro.
Sukces Grupy można przypisać naszemu zaangażowaniu w świadczenie wysokiej jakości usług
dla naszych klientów oraz skupieniu się na innowacjach i ciągłym doskonaleniu. Udało nam się
również skutecznie dostosować do zmieniających się warunków rynkowych i wykorzystać nowe
możliwości rozwoju.
ŁAD KORPORACYJNY
Rok 2022 przyniósł kolejne istotne zmiany zarówno w Zarządzie, jak i w biurach regionalnych. Po
rezygnacji Yovava Carmi z funkcji Prezesa Zarządu, Rada Nadzorcza Spółki powołała na jego
miejsce Zoltána Fekete, który od marca kieruje wszystkimi operacjami GTC w Europie Środkowo-
Wschodniej.
6
Danny Bercovich został awansowany na stanowisko dyrektora regionalnego ds. handlu
detalicznego i kieruje obecnie działalnością operacyjną oraz strategią rozwoju Spółki
w segmencie detalicznym. Ziv Gigi, który wcześniej pełnił funkcję dyrektora krajowego w Bułgarii
i Rumunii, awansował na stanowisko dyrektora wykonawczego na region Europy Południowo-
Wschodniej. Do jego obowiązków należy realizacja strategii i planu rozwoju firmy, a także
nadzorowanie wszystkich działań operacyjnych w Bułgarii, Rumunii, Serbii i Chorwacji. Na
początku listopada 2022 r. do GTC dołączyła Agnieszka Ciupak, która objęła stanowisko dyrektor
wykonawczej na Polskę jest odpowiedzialna za wszystkie operacje, w tym leasing, prace
adaptacyjne, zarządzanie aktywami, marketing i HR w całej Grupie.
W ciągu roku wielu utalentowanych specjalistów w GTC objęło stanowiska kierownicze, a Grupa
przeszła transformację mającą na celu wzmocnienie roli naszych regionalnych liderów, którzy
najlepiej rozumieją lokalne rynki. To pozwoli nam szybciej i lepiej reagować na pojawiające się
możliwości i wyzwania na poszczególnych rynkach.
NAGRODY I WYRÓŻNIENIA
Nasze starania na rzecz poprawy wpływu naszych nieruchomości na środowisko zaowocowały
licznymi nagrodami i wyróżnieniami. W 2022 r. nasz raport ESG został po raz kolejny doceniony
przez EPRA Sustainability Best Practices Recommendations otrzymaliśmy srebrną nagrodę za
doskonałe standardy raportowania i kompleksowe dane.
Ponadto GTC zostało docenione za swoją pracę podczas 2022-2023 European Property Awards,
otrzymując nagrody w kategoriach Mixed Use Architecture i Mixed Use Development za biurowiec
Sofia Tower II w Bułgarii.
Sprzedaż belgradzkiego portfolio Grupie Indotek została również doceniona i uhonorowana
nagrodą Investment Deal of the Year podczas 4. dorocznej edycji CRE Awards.
Wielkie podziękowania i gratulacje dla wszystkich, którzy stoją za tym niesamowitym sukcesem!
WIERZYMY W DOBRE RELACJE
Dziękujemy wszystkim naszym udziałowcom i partnerom biznesowym za zaufanie i bezgraniczną
wiarę w wyniki Grupy GTC. Rok 2022 po raz kolejny pokazał, jak wiele zawdzięczamy naszym
pracownikom. Bez ich zaangażowania, doświadczenia i szerokiej wiedzy branżowej nie
osiągnęlibyśmy sukcesu.
Grupa GTC jest prężna, zróżnicowana, otwarta na nowe możliwości i w pełni gotowa stawić czoła
wyzwaniom, jakie niesie ze sobą rok 2023. Patrzymy w przyszłość z ufnością i nadzieją, wierząc,
że dzięki naszej regionalnej platformie możemy zwiększyć przepływ transakcji, ograniczyć ryzyko
i skutecznie zoptymalizować wyniki. Dziękujemy za bycie częścią naszej podróży Wasze
zaufanie do naszej misji i wizji jest tym, co motywuje nas do podejmowania nowych ambitnych
celów i realizowania projektów.
7
Nasz sukces i zdolność do sprostania przyszłym wyzwaniom nie byłyby możliwe bez naszych
pracowników, najemców, banków i obligatariuszy. Cokolwiek przyniesie rok 2023, cieszymy
się na dalszą wspólną pracę i wierzymy w przyszłość pełną możliwości.
Z powaniem,
Członkowie Zarządu
Globe Trade Centre S.A.
Zoltán Fekete
Prezes Zarządu
Ariel A. Ferstman
Dyrektor Finansowy
János Gárdai
Dyrektor Operacyjny
8
SPRAWOZDANIE ZARZĄDU
Z DZIAŁALNOŚCI GRUPY KAPITAŁOWEJ GLOBE TRADE CENTRE S.A.
W ROKU ZAKOŃCZONYM 31 GRUDNIA 2022 R.
9
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie ..................................................................................................................11
2. Wybrane dane finansowe .................................................................................................16
3. Główne czynniki ryzyka ....................................................................................................18
4. Prezentacja Grupy ............................................................................................................49
4.1 Ogólne informacje na temat Grupy..............................................................................49
4.2 Główne wydarzenia .....................................................................................................50
4.3 Struktura organizacyjna Grupy ....................................................................................56
4.4 Zmiany podstawowych zasad zarządzania Spółki i Grupy ..........................................57
4.5 Strategia Grupy ...........................................................................................................58
4.6 Opis działalności .........................................................................................................67
4.6.1 Analiza segmentowa nieruchomości inwestycyjnych ................................................69
4.6.1.1 Nieruchomości inwestycyjne generujące przychody, wliczając budynki przeznaczone
do sprzedaży .........................................................................................................70
4.6.1.1.1 Portfel nieruchomości biurowych ........................................................................71
4.6.1.1.1.1 Portfel nieruchomości biurowych na Węgrzech ...............................................72
4.6.1.1.1.2 Portfel nieruchomości biurowych w Polsce ......................................................73
4.6.1.1.1.3 Portfel nieruchomości biurowych w Sofii..........................................................74
4.6.1.1.1.4 Portfel nieruchomości biurowych w Bukareszcie .............................................75
4.6.1.1.1.5 Portfel nieruchomości biurowych w Belgradzie ................................................75
4.6.1.1.1.6 Portfel nieruchomości biurowych w Zagrzebiu .................................................76
4.6.1.1.2 Portfel nieruchomości handlowych .....................................................................76
4.6.1.1.2.1 Portfel nieruchomości handlowych w Polsce ...................................................77
4.6.1.1.2.2 Portfel nieruchomości handlowych w Belgradzie .............................................78
4.6.1.1.2.3 Portfel nieruchomości handlowych w Zagrzebiu ..............................................78
4.6.1.1.2.4 Portfel nieruchomości handlowych w Sofii .......................................................79
4.6.1.1.2.5 Portfel nieruchomości handlowych w Budapeszcie .........................................79
4.6.1.2 Nieruchomości w budowie .....................................................................................80
4.6.1.3 Działki pod zabudowę komercyjną ........................................................................80
4.6.1.4 Prawo do użytkowania wieczystego gruntów.........................................................81
4.6.2 Grunty pod zabudowę mieszkaniową .......................................................................81
4.6.3 Finansowe aktywa trwałe (związane z nieruchomościami inwestycyjnymi) ..............81
4.7 Przegląd sytuacji rynkowej w krajach działania Grupy.................................................83
4.7.1 Rynek powierzchni biurowych ..................................................................................84
4.7.2 Rynek nieruchomości handlowych ...........................................................................92
4.7.3 Rynek inwestycyjny ..................................................................................................97
4.8 Informacja na temat polityki Spółki w zakresie działalności sponsorskiej, charytatywnej
oraz podobnej działalności. ....................................................................................... 101
5. Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych .......................................................... 103
5.1 Ogólne czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne ................................. 103
5.2 Szczegółowe czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne ........................ 108
5.3 Prezentacja różnic między osiągniętymi wynikami finansowymi a opublikowanymi
prognozami ............................................................................................................... 110
5.4 Przegląd sytuacji finansowej ..................................................................................... 110
5.4.1 Główne pozycje przeglądu sytuacji finansowej ....................................................... 110
5.4.2 Porównanie sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2022 r. i 2021 r. .................... 111
5.5 Skonsolidowany rachunek zysków i strat .................................................................. 113
                                              
10
5.5.1 Główne pozycje skonsolidowanego rachunku zysków i strat .................................. 113
5.5.2 Porównanie wyników finansowych za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r.
z tym samym okresem roku 2021. .......................................................................... 115
5.6 Skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych ................................................. 121
5.6.1 Główne pozycje skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych ................. 121
5.6.2 Analiza przepływów pieniężnych ............................................................................ 122
5.7 Przyszła płynność i zasoby kapitałowe ...................................................................... 123
6. Opis wykorzystania przez Spółkę i Grupę wpływów z emisji do chwili sporządzenia
sprawozdania z działalności ........................................................................................... 125
7. Informacje na temat udzielonych kredytów, ze szczególnym uwzględnieniem jednostek
powiązanych ...................................................................................................................... 125
8. Informacje na temat udzielonych i otrzymanych gwarancji, ze szczególnym uwzględnieniem
gwarancji udzielonych jednostkom powiązanym ............................................................. 125
9. Zobowiązania pozabilansowe ......................................................................................... 125
10. Znaczące inwestycje, krajowe i zagraniczne (papiery wartościowe, instrumenty finansowe,
wartości niematerialne i prawne, nieruchomości), w tym inwestycje kapitałowe poza Grupą i
ich metody finansowania .............................................................................................. 126
11. Informacje na temat zarządzania ryzykiem ................................................................... 126
12. Polityka wynagrodzeń i zarządzanie zasobami ludzkimi ............................................... 133
12.1 Polityka wynagrodzeń ............................................................................................. 133
12.2 Program motywacyjny ............................................................................................. 134
12.2.1 System kontroli programu motywacyjnego ........................................................... 136
12.3 Umowy zawarte pomiędzy GTC a osobami zarządzającymi ................................... 136
12.4 Ocena funkcjonowania polityki wynagrodzeń z punktu realizacji celów ................... 136
12.5 Wynagrodzenia członków zarządu i członków rady nadzorczej ............................... 137
12.6 Liczba pracowników ................................................................................................ 139
12.7 Polityka szkoleniowa ............................................................................................... 139
12.8 Informacje o wszelkich zobowiązaniach wynikających z emerytur i świadczeń o
podobnym charakterze dla byłych osób zarządzających, nadzorujących albo byłych
członków organów administrujących ....................................................................... 139
13. Akcje GTC w posiadaniu członków zarządu i rady nadzorczej ...................................... 139
14. Znaczące transakcje z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż warunki
rynkowe ........................................................................................................................ 141
15. Informacje o podpisanych i zakończonych w danym roku umowach kredytowych ........ 141
16. Informacje na temat umów, o których Spółka posiada wiedzę (w tym zawartych po dniu
bilansowym), które mogą skutkować zmianami struktury akcjonariatu w przyszłości .... 142
17. Trwające przed sądem lub organem publicznym istotne postępowania z udziałem Globe
Trade Centre S.A. lub jej podmiotów zależnych ............................................................ 143
18. Znaczące umowy podpisane w danym roku w tym umowy ubezpieczenia, współpracy lub
kooperacji ..................................................................................................................... 143
19. Umowy z podmiotem uprawnionym do wykonania audytu sprawozdań finansowych .... 144
20. Oświadczenie o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego za rok obrotowy kończący się
31 grudnia 2022 r. ........................................................................................................ 144
                                           
11
1. Wprowadzenie
Grupa GTC to firma z bogatym doświadczeniem, ugruntowany i w pełni
zintegrowany deweloper działający na rynku nieruchomości w regionie
CEE i SEE. Grupa koncentruje swoją działalność przede wszystkim w
Polsce i Budapeszcie oraz stolicach Europy Południowej i Wschodniej, w
tym Bukareszcie, Belgradzie, Zagrzebiu i Sofii, gdzie bezpośrednio
zarządza, nabywa i rozwija w najlepszych lokalizacjach wysokiej jakości
nieruchomości biurowe i handlowe. Spółka jest notowana na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Warszawie oraz na Giełdzie Papierów
Wartościowych w Johannesburgu (inward listed). Grupa prowadzi w pełni
zintegrowaną platformę zarządzania aktywami i jest reprezentowana
przez lokalne zespoły na każdym z głównych rynków.
GRUPA
GTC:
Polska,
Węgry
Belgrad,
Bukareszt,
Sofia
i Zagrzeb
Na dzień 31 grudnia 2022 r. całkowita wartość księgowa portfela nieruchomości Grupy wynosiła
10.889.516 zł. Podział portfela nieruchomości Grupy przedstawia się następująco:
44 ukończone budynki komercyjne, w tym 38 budynków biurowych i 6 centrów handlowych
(wliczając 1 budynek biurowy przeznaczony do sprzedaży) o łącznej powierzchni najmu
wynoszącej około 762 tysięcy m
kw., poziomie najmu 88% i wartości 9.616.973 zł stanowiące
88% całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości Grupy;
trzy budynki biurowe w budowie, o łącznej powierzchni najmu około 61 tysięcy m
kw.
i wartości 241.469 zł stanowiące 2% całkowitej wartości portfela nieruchomości Grupy;
grunty przeznaczone pod zabudowę komercyjną (zawiera grunty przeznaczone do sprzedaży
w Polsce o wartości 15.000 zł) o wartości 720.389 zł stanowiące 7% całkowitej wartości
księgowej portfela nieruchomości Grupy;
grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową o wartości 122.997 (zawiera grunty
przeznaczone do sprzedaży w Rumunii o wartości 3.189 zł) stanowiące 1% całkowitej
wartości księgowej portfela nieruchomości Grupy, oraz
prawa użytkowania gruntów będących w użytkowaniu wieczystym o wartości 187.688 zł
stanowiące 2% całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości Grupy.
44
1
762 000¹
3
Grunty
ukończone
budynki
m kw.
GLA
budynki
w budowie
przeznaczone
pod zabudowę
1
Zawiera 1 aktywo przeznaczone do sprzedaży o łącznej powierzchni 24.900 m kw.
 
12
Dodatkowo GTC posiada:
25% udziałów w parku technologicznym (ujętych jako finansowe aktywa trwałe), Kildare
Innovation Campus składa się z dziewięciu budynków o powierzchni około 102 tys. m kw.
(zajmuje powierzchnię ponad 72 ha z czego 34 ha pozostają niezagospodarowane) o
wartości przypadającej GTC 551.725 stanowiące 5% całkowitej wartości księgowej
portfela nieruchomości Grupy, wliczając finansowe aktywa trwałe;
34% udziałów w 4 ukończonych budynkach komercyjnych, w tym 3 budynkach biurowych
i 1 centrum handlowym o łącznej powierzchni najmu wynoszącej około 41 tysięcy m
kw.
oraz wartości przypadającej GTC 59.219 stanowiące mniej niż 1% całkowitej wartości
księgowej portfela nieruchomości Grupy, wliczając finansowe aktywa trwałe.
Na dzień 31 grudnia 2022 r. całkowita wartość księgowa portfela nieruchomości Grupy wliczając
finansowe aktywa trwałe wynosiła 11.500.460 zł.
Siedziba Spółki Globe Trade Centre S.A. znajduje się w Warszawie, przy ulicy Komitetu Obrony
Robotników 45a.
TERMINY I SKRÓTY
Terminy i skróty pisane wielką literą w niniejszym Sprawozdaniu mają następujące znaczenie,
chyba że z kontekstu wynika inaczej:
Spółka lub GTC stosuje się do Globe Trade Centre S.A.;
Grupa lub Grupa
GTC
stosuje się do Globe Trade Centre S.A. oraz jej spółek zależnych,
podlegających konsolidacji w sprawozdaniu finansowym;
Akcje stosuje się do akcji Globe Trade Centre S.A., które zostały wprowadzone
do publicznego obrotu na Giełdzie Papierów Wartościowych
w Warszawie w maju 2004 r. oraz w latach późniejszych i są oznaczone
kodem PLGTC0000037 oraz zostały wprowadzone do obrotu na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Johannesburgu (inward listing) w dniu 18
sierpnia 2016 r. i są oznaczone kodem ISIN PLGTC0000037;
Obligacje stosuje się do obligacji wyemitowanych przez spółkę Globe Trade Centre
S.A. i spółki z Grupy oraz wprowadzonych na rynek alternatywny
odpowiednio pod kodami PLGTC0000292, PLGTC0000318,
HU0000360102, HU0000360284 i XS2356039268;
Sprawozdanie
Stosuje się do rocznego sprawozdania przygotowanego zgodnie
z art. 71 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r.
w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywany
ch przez
emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania
za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa
niebędącego państwem członkowskim;
13
CEE stosuje się do grupy krajów leżących w regionie Europy Środkowo-
Wschodniej (tj. Polski i Węgier);
SEE stosuje się do grupy krajów leżących w regionie Europy Południowo-
Wschodniej (tj. Bułgarii, Chorwacji, Rumunii i Serbii);
NRA, NLA,
powierzchnia
najmu netto
stosuje się do miary powierzchni będącej podstawą dla określenia
wartości nieruchomości przez rzeczoznawców majątkowych
w wycenach. Dla nieruchomości komercyjnych, powierzchnia najmu
netto to cała powierzchnia biurowa lub handlowa nieruchomości, za którą
najemcy danej nieruchomości płacą czynsz, lub przeznaczona
pod wynajem. Szczegółowe zasady obliczania NRA mogą się różnić
pomiędzy poszczególnymi nieruchomościami ze względu na różną
metodologię i standardy na poszczególnych rynkach geograficznych,
w których Grupa prowadzi działalność;
GLA lub
powierzchnia
najmu brutto
stosuje się do wielkości powierzchni biurowej lub handlowej dostępnej do
wynajęcia w ukończonych aktywach pomnożonej przez czynnik
dodatkowy (add-on-factor). Powierzchnia najmu brutto to powierzchnia,
za którą najemcy płacą czynsz, a tym samym powierzchnia generująca
przychody dla Grupy;
Całkowita
wartość
księgowa
portfela
nieruchomości
stosuje się do całkowitej wartość księgowa portfela nieruchomości
Grupy, wliczając nieruchomości inwestycyjne (ukończone, w budowie
i grunty), grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, aktywa
przeznaczone do sprzedaży oraz prawa użytkowania gruntów będących
w użytkowaniu wieczystym;
Nieruchomości
komercyjne
stosuje się do nieruchomości biurowych oraz handlowych,
tzn. nieruchomości, które generują przychody z czynszu;
Poziom
wynajmu
stosuje się do średniego obłożenia w ukończonych aktywach w oparciu
o metry kwadratowe („m kw.”) powierzchni najmu brutto;
FFO, FFO I
stosuje s do zysku przed opodatkowaniem pomniejszonego
o zapłacony podatek, po skorygowaniu o transakcje bezgotówkowe
(takie jak wartość godziwa lub wycena nieruchomości, amortyzacja
i odpisy amortyzacyjne, zobowiązania z tytułu płatności w formie akcji
własnych, oraz niezapłacone koszty finansowe) udział w
zyskach/(stratach) jednostek stowarzyszonych i joint ventures oraz
zdarzenia jednorazowe (takie jak różnice kursowe lub wynik na
działalności mieszkaniowej oraz inne pozycje jednorazowe);
EPRA NTA jest miarą wartości aktywów netto przy założeniu, że jednostki kupują i
sprzedają aktywa, krystalizując w ten sposób pewne poziomy rezerw z
tytułu odroczonego podatku dochodowego. Oblicza się go jako łączny
kapitał własny pomniejszony o udziały niekontrolujące, z wyłączeniem
instrumentów pochodnych wycenianych w wartości godziwej, a także
14
odroczonego opodatkowania nieruchomości (chyba że taka pozycja jest
związana z aktywami przeznaczonymi do sprzedaży);
Przychody z
czynszu
stosuje się do przychodów z najmu, które zostały rozpoznane na dzień
sporządzenia raportu. Obejmują przychody z czynszu podstawowego,
przychody z wynajmu miejsc parkingowych i inne przychody z wynajmu;
Wskaźnik
zadłużenia do
wartości
nieruchomości
(LTV) netto
stosuje się do długu netto podzielonego przez wartość aktywów brutto.
Zadłużenie netto oblicza się jako całkowite zadłużenie finansowe
pomniejszone o środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz depozyty,
z wyłączeniem pożyczek od udziałów niekontrolujących oraz
odroczonych kosztów pozyskania finasowania. Wartość Aktywów
Brutto to wartość nieruchomości inwestycyjnych (z wyłączeniem prawa
do użytkowania gruntów), gruntów przeznaczonych pod zabudowę
mieszkaniową, aktywów przeznaczonych do sprzedaży, aktywów
finansowych, budynków na własny użytek oraz udziałów w inwestycjach
kapitałowych. Wskaźnik LTV pokazuje ogólną ocenę podejmowanego
ryzyka finansowego;
Średni koszt
długu; średnie
oprocentowanie;
średnia ważona
stopa
procentowa
obliczana jest jako średnia ważona stopa procentowa całkowitego
zadłużenia, skorygowana o wpływ zawartych przez Grupę swapów stóp
procentowych i swapów walutowych;
EUR, €
lub euro
stosuje się do wspólnej waluty Państw Członkowskich uczestniczących
w Trzecim Etapie Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej Traktatu
Ustanawiającego Wspólnotę Europejską, wraz z późniejszymi zmianami;
PLN lub złoty stosuje się do waluty obowiązującej na terenie Rzeczpospolitej Polskiej;
HUF lub forint stosuje się do waluty obowiązującej na terenie Węgier;
JSE stosuje się do giełdy papierów wartościowych w Johannesburgu.
15
PREZENTACJA INFORMACJI FINANSOWYCH
Jeśli nie wskazano inaczej, informacje finansowe przedstawione w Sprawozdaniu zostały
sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej
("MSSF") dopuszczonymi do stosowania w Unii Europejskiej.
Wszystkie dane finansowe zawarte w niniejszym dokumencie, z wyjątkiem danych
dotyczących nieruchomości, wyrażone są w tysiącach PLN lub tysiącach EUR, o ile nie
zaznaczono inaczej.
Do niektórych informacji finansowych w tym Sprawozdaniu zastosowano zaokrąglenia.
W rezultacie niektóre wartości liczbowe podane jako sumy w niniejszym Sprawozdaniu mogą nie
być dokładną agregacją arytmetyczną liczb, które je poprzedzają.
PREZENTACJA INFORMACJI O NIERUCHOMOŚCIACH
Informacje na temat nieruchomości przedstawiono pro rata zgodnie z zasadą konsolidacji
udziałów Grupy w każdej z nieruchomości. Wycena nieruchomości oparta jest o wartości, które
Grupa konsoliduje w swoim skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym. Stopień wynajęcia dla
każdego rynku jest pokazany na dzień 31 grudnia 2022 r.
DANE BRANŻOWE I RYNKOWE
W niniejszym Sprawozdaniu Grupa podaje informacje dotyczące jej działalności i rynków na
których działa i na którym działają jej konkurenci. Informacje dotyczące rynków, ich potencjału,
sytuacji makroekonomicznej, obłożenia, czynszów i innych danych branżowych dotyczących
rynków, na których działa Grupa, oparte o dane i raporty sporządzane przez podmioty
zewnętrzne. Informacje zawarte w tej części nie zaprezentowane w tysiącach i opierają so
raporty sporządzone przez firmę Jones Lang LaSalle IP, Inc („JLL”). JLL opiera się na materiale,
który uważa za wiarygodny. Chociaż dołożono wszelkich starań, aby zapewnić ich dokładność,
GTC nie może zaoferować żadnej gwarancji, że materiały zawarte w tej części nie zawierają
błędów rzeczowych.
Ponadto w wielu przypadkach Grupa zamieściła w tym Sprawozdaniu oświadczenia dotyczące
branży, w której działa, w oparciu o własne doświadczenia i badanie warunków rynkowych. Grupa
nie może zagwarantować, że założenia te prawidłowo odzwierciedlają wiedzę Grupy na temat
rynków na których działa. Wewnętrzne badania Grupy nie zostały zweryfikowane przez
niezależne źródła.
ZASTRZEŻENIA
Sprawozdanie to może zawierać stwierdzenia odnoszące się do przyszłych oczekiwań
dotyczących działalności Grupy, jej sytuacji finansowej i wyników działalności. Można znaleźć te
stwierdzenia poprzez odniesienie do słów takich jak "może", "będzie", "oczekiwać",
"przewidywać", "wierzyć", "szacować" oraz podobnych, w niniejszym Sprawozdaniu. Ze swojej
natury stwierdzenia wybiegające w przyszłość przedmiotem wielu założeń, ryzyka i
niepewności. W związku z tym rzeczywiste wyniki mogą się znacznie różnić od tych, które
sugerowane lub wnioskowane w wypowiedziach prognozujących. Grupa ostrzega czytelników,
16
żeby nie polegali na takich stwierdzeniach, które aktualne tylko na dzień niniejszego
Sprawozdania.
Powyższe zastrzeżenia powinny być rozpatrywane w związku z wszelkimi późniejszymi
pisemnymi lub ustnymi wypowiedziami prognozującymi, które mogą zostać ogłoszone przez
Grupę lub osoby występujące w jej imieniu. Grupa nie podejmuje zobowiązania do przeglądu lub
potwierdzenia oczekiwań analityków lub oszacowań lub do publikacji jakichkolwiek zmian
wszelkich wypowiedzi prognozujących w celu odzwierciedlenia zdarzeń lub okoliczności
występujących po dacie niniejszego Sprawozdania.
W Punkcie 5 „Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych”, w Punkcie 3 "Główne czynniki
ryzyka" oraz w innych miejscach w niniejszym Sprawozdaniu Grupa publikuje istotne czynniki
ryzyka, które mogą spowodować, że jej rzeczywiste wyniki będą się znacznie różnić od jej
oczekiwań. Powyższe ostrzeżenia dotyczą wszystkich wypowiedzi opublikowanych przez Grupę
lub osoby działające w imieniu Grupy. Gdy Grupa wskazuje, że zdarzenie, warunki i okoliczności
mogą lub mogłyby mieć negatywny wpływ na Grupę, oznacza to wpływ na jej działalność,
sytuację finansową i wyniki działalności.
2. Wybrane dane finansowe
Poniższe tabele przedstawiają wybrane historyczne dane finansowe Grupy za rok zakończony
31 grudnia 2022 r. i 2021 r. Historyczne informacje finansowe powinny być interpretowane w
połączeniu z Punktem 5 „Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych" oraz ze
skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym za rok zakończony 31 grudnia 2022 r. (łącznie z
jego notami). Grupa prezentuje dane finansowe przygotowane zgodnie z MSSF i pochodzące ze
zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2022 r.
Wybrane pozycje sprawozdań finansowych wyrażone w Euro zostały zaczerpnięte ze
zbadanego skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia
2022 r. przygotowanego w Euro zgodnie z MSSF. Sprawozdania finansowe spółek z Grupy
sporządzone w ich walutach funkcjonalnych włączone do skonsolidowanego
sprawozdania finansowego po przeliczeniu na walutę prezentacyjną PLN lub euro zgodnie
z MSR 21 Skutki zmian kursów wymiany walut obcych.
Czytelnicy nie powinni interpretować takich przeliczeń jako stwierdzenie, że dana kwota
w Euro faktycznie odzwierciedla określoną kwotę w PLN lub może zostać przeliczona na PLN
według wskazanego kursu lub według innego kursu.
17
2022 r.
2021 r.
(w tys.)
PLN
EUR
PLN
EUR
Skonsolidowany rachunek zysków i strat
Przychody operacyjne
780.664
166.563
785.369
171.951
Koszty operacyjne
(222.000)
(47.365)
(202.592)
(44.356)
Marża brutto z działalności operacyjnej
558.664
119.198
582.777
127.595
Koszty sprzedaży
(8.286)
(1.768)
(7.545)
(1.652)
Koszty administracyjne
(70.491)
(15.040)
(64.606)
(14.145)
Strata z aktualizacji wartości nieruchomości
inwestycyjnych oraz gruntów przeznaczonych pod
zabudowę mieszkaniową
(139.166) (29.422) (59.493) (12.867)
Przychody finansowe/ (koszty), netto
(148.556)
(31.696)
(196.294)
(42.977)
Zysk netto
115.216
24.761
194.644
42.736
Podstawowy oraz rozwodniony zysk na jedną
akcję (nie w tys.)
0,19 0,04 0,39 0,09
Średnia ważona liczba wyemitowanych akcji
zwykłych (nie w tys.)
574.255.122 574.255.122 487.742.245 487.742.245
Skonsolidowane rachunek przepływów pieniężnych
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej
412.860 88.088 486.095 106.427
Środki pieniężne wykorzystane
w działalności inwestycyjnej netto
(364.519) (77.740) (1.674.644) (366.652)
Środki pieniężne netto z działalności finansowej
38.003
10.797
387.799
84.906
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec
okresu
539.709 115.079 444.454 96.633
Skonsolidowane sprawozdanie z sytuacji finansowej
Nieruchomości inwestycyjne (ukończone
i w budowie)
9.634.734 2.054.358 9.485.752 2.062.389
Grunty przeznaczone pod zabudowę komercyjną
705.389
150.406
643.194
139.843
Prawo do ytkowania aktywów (nieruchomości
inwestycyjne)
182.432 38.899 176.746 38.428
Grunty przeznaczone pod zabudowę
mieszkaniową
124.798 26.610 124.193 27.002
Aktywa przeznaczone do sprzedaży
242.163
51.635
1.343.029
292.001
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
539.709
115.079
402.300
87.468
Należności od udziałowców
-
-
567.681
123.425
Finansowe aktywa trwałe (związane
z nieruchomościami inwestycyjnymi) wyceniane
w wartości godziwej przez wynik finansowy
611.286 130.341 - -
Pozostałe
480.968
102.554
336.643
73.193
Aktywa łącznie
12.521.479
2.669.882
13.079.538
2.843.749
Zobowiązania długoterminowe
6.724.580
1.433.841
6.842.449
1.487.683
Zobowiązania krótkoterminowe wliczając
zobowiązania związane z aktywami
przeznaczonymi do sprzedaży
471.110 100.454 1.099.610 239.077
Kapitał własny
5.325.789
1.135.587
5.137.479
1.116.989
Kapitał podstawowy
57.426
12.920
48.556
11.007
Niezarejestrowane podwyższenie kapitału
zakładowego
- - 557.939 120.295
18
3. Główne czynniki ryzyka
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z DZIAŁALNOŚCIĄ GRUPY
WPŁYW SYTUACJI GEOPOLITYCZNEJ SPOWODOWANEJ WOJNĄ W UKRAINIE NA
DZIAŁALNOŚĆ GRUPY I WYNIKI FINANSOWE
Pomimo, że Grupa nie prowadzi działalności na terytorium Ukrainy, Rosji lub Białorusi, nie można
wykluczyć, że obecna sytuacja geopolityczna w Europie wywołana trwającą wojw Ukrainie,
która spowodowała szereg konsekwencji makroekonomicznych dla Polski i innych krajów
europejskich, może mieć również wpływ na działalność Grupy.
Obszar ryzyka związany z konfliktem w Ukrainie obejmuje m.in. ograniczenia w dostępności
materiałów budowlanych, sprzętu, usług, przerwanie lub zakłócenie ciągłości dostaw,
nadzwyczajny wzrost cen kluczowych surowców, ograniczoną dostępność pracowników,
w szczególności mężczyzn z Ukrainy wynikającą z ich powrotu do kraju w celu udziału
w operacjach wojskowych, spadek popytu na rynku nieruchomości spowodowany niepewnośc
co do możliwego rozwoju obecnej sytuacji gospodarczej i politycznej w połączeniu z wysoką
inflacją, wzrostem stóp procentowych, a także zmniejszoną dostępnośc i wyższy koszt
zewnętrznego finansowania dłużnego, co spowodowało spowolnienie na rynku nieruchomości.
Ponadto kontynuacja wojny, jej skala i dalszy przebieg działań zbrojnych mo spowodować
rozszerzenie zakresu nałożonych dotychczas sankcji gospodarczych, dalsze zakłócenia
w łańcuchach dostaw, ograniczoną dostępność podwykonawców oraz ogólny wzrost cen
materiałów wynikający m.in. z rosnących cen energii, co z kolei może przełożyć się na znaczne
koszty realizacji inwestycji prowadzonych przez Grupę.
Znacznie wyższe i zmienne koszty energii (poważny kryzys energetyczny z powodu gwałtownych
cięć w dostawach gazu ziemnego z Rosji po wybuchu konfliktu Rosja-Ukraina) oraz ogólna
niepewność związana z wpływem wojny w Ukrainie zarówno na gospodarkę światową, jak i
gospodarkę krajów Europy Południowo-Wschodniej i Środkowo-Wschodniej oraz pogorszenie
sytuacji gospodarczej na świecie i w poszczególnych regionach mogą negatywnie wpłynąć na
sytuację ekonomicz najemców Grupy i ograniczyć ich wydatki oraz apetyt na przedłużanie
umów najmu. Powyższe czynniki momieć negatywny wpływ na działalność, sytuacfinansową
i wyniki działalności Grupy.
Na dzień sporządzenia niniejszego Sprawozdania wpływ wojny w Ukrainie na działalność Grupy
nie jest istotny, jednakże nie jest możliwe oszacowanie skali tego wpływu
w przyszłości, a ze względu na dużą zmienność sytuacji Zarząd na bieżąco monitoruje sytuację i
analizuje jej potencjalny wpływ zarówno z perspektywy poszczególnych projektów, jak i całej
Grupy oraz jej długoterminowych planów inwestycyjnych.
WPŁYW PANDEMII COVID-19 I INNYCH POTENCJALNYCH PANDEMII NA DZIAŁALNOŚĆ
OPERACYJNĄ I SYTUACJĘ FINANSOWĄ GRUPY
O ile nie można jeszcze wykluczryzyka związanego z pandem COVID-19 (np. biorąc pod
uwagę ostatnie ogniska choroby w Chinach), to jej spodziewany wpływ na działalność Grupy może
19
być mniejszy niż w 2020 r. lub w 2021 r., kiedy to jej działalność była narażona na szereg działań
podejmowanych przez rząd w celu zminimalizowania ryzyka rozprzestrzeniania się pandemii
COVID-19, m.in. lockdown i zamknięcia centrów handlowych, ograniczenia działalności,
ograniczone godziny pracy itp. Restrykcje wprowadzone przez rząd miały bezpośredni wpływ na
przebieg procesów biznesowych i organizację działalności Grupy. Na przykład najemcy w centrach
handlowych Grupy nie mogli prowadzić handlu przez trzy do pięciu miesięcy w ciągu 2020 r. i
średnio przez około trzy miesiące w ciągu 2021 r. (w okresie od stycznia do maja). W
konsekwencji, po okresach lockdownu, najemcy w Polsce zostali zwolnieni z obowiązku płacenia
czynszu, natomiast w innych krajach otrzymali różne rabaty i inne ulgi, aby kontynuować
działalność w bardzo trudnych warunkach. Grupa nie może wykluczyć, że będzie musiała podjąć
takie same działania, jeśli analogiczne ograniczenia zostaną wprowadzone w przyszłości
w przypadku wybuchu jakiejkolwiek nowej pandemii lub rozprzestrzenienia się COVID-19 lub jego
kolejnych wariantów.
Choć wydaje się, że szczyt pandemii COVID-19 już minął, dzięki szeroko zakrojonej akcji
szczepi, a liczba osób zakażonych znacznie szmniejszyła, nie można całkowicie wykluczyć
ryzyka dalszego rozprzestrzeniania swirusa SARS-CoV-2 i występowania jego mutacji. Grupa
nie me wykluczyć ryzyka wystąpienia jakiejkolwiek nowej pandemii, która będzie miała skutki
podobne do pandemii COVID-19.
W związku z powyższym, zakres wpływu pandemii COVID-19, lub każdej innej pandemii
występującej w przyszłości, na Grupę jest nadal niepewny i zależy od wielu czynników, takich jak
czas trwania i zakres pandemii oraz adekwatność i skuteczność środków przyjętych przez władze
w odpowiedzi na pandemię. Wystąpienie lub nasilenie s jednego lub kilku
z powyższych zjawisk może mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową,
perspektywy i wyniki działalności Grupy.
ZMIANA MODELU PRACY MOŻE MIEĆ NEGATYWNY WPŁYW NA DZIAŁALNOŚĆ
I WYNIKI FINANSOWE GRUPY
Grupa zauważa, że pandemia COVID-19 przyspieszyła zmianę modelu pracy i spowodowała, że
coraz więcej osób pracuje w trybie hybrydowym, łącząc pracę w domu z pra biurową, jak
również pracując wyłącznie w domu. Trend ten utrzymuje s pomimo zniesienia ograniczeń
związanych z pandemią.
Takie zmiany w modelu pracy znajdują również odzwierciedlenie we wprowadzonych niedawno w
Polsce zmianach w prawie pracy dotyczących uregulowania pracy zdalnej (przepisy weszły w
życie dnia 7 kwietnia 2023 r.).
Oba te czynniki, tj. wprowadzone regulacje prawne oraz praktyka pracy hybrydowej i pracy w domu
prowadzą do znacznego spadku obłożenia budynków biurowych, zwłaszcza w miastach
regionalnych w Polsce (w tym w Katowicach, Poznaniu i Łodzi), co skutkuje niższymi przychodami
z najmu generowanymi przez te budynki i w konsekwencji może mieć istotny negatywny wpływ na
działalność, sytuację finansową i wyniki operacyjne Grupy.
20
GRUPA JEST NARAŻONA NA OGÓLNE RYZYKO ZWIĄZANE Z NIERUCHOMOŚCIAMI
KOMERCYJNYMI, W TYM NA ZMIANY GOSPODARCZE, DEMOGRAFICZNE I RYNKOWE.
Grupa jest narażona na wszystkie rodzaje ryzyka związane z posiadaniem nieruchomości
komercyjnych, zarządzaniem nimi i ich eksploatacją. Na jej wyniki może negatywnie wpłynąć
nadpodaż lub pogorszenie koniunktury na rynku nieruchomości komercyjnych w ogóle lub na
rynku nieruchomości komercyjnych w miastach, w których zlokalizowane są nieruchomci Grupy.
Przychody z czynszów oraz wartość rynkowa nieruchomości pozostają pod wpływem ogólnych
warunków panujących w UE oraz w gospodarce krajowej i lokalnej, takich jak wzrost produktu
krajowego brutto ("PKB"), inflacja i zmiany stóp procentowych.
Obecne niekorzystne tendencje makroekonomiczne, w tym rosnąca inflacja i wyższe stopy
procentowe, mogą mieć negatywny wpływ na Grupę i prowadzdo spadku siły nabywczej oraz
niższych obrotów sklepów, a w konsekwencji powodować presję na stawki czynszu w centrach
handlowych lub wpływać na zdolność najemców do wywiązywania się ze zobowiązań
czynszowych wobec Grupy, zwłaszcza w świetle wyższych całkowitych kosztów najmu
wynikających ze wzrostu opłat eksploatacyjnych. Dodatkowo, słabnąca gospodarka w połączeniu
z wyższymi kosztami najmu i hybrydowym modelem pracy może mieć negatywny wpływ na popyt
na powierzchnię biurową i prowadzić do zwiększenia poziomu pustostanów (co skutkuje niższymi
od oczekiwanych przychodami). Pomimo chwilowego spowolnienia na rynku e-commerce,
spodziewany jest jego dalszy wzrost, który w dłuższej perspektywie może skutkować
zmniejszeniem popytu na powierzchnię handlową i obniżeniem przychodów z najmu.
Rosnąca inflacja przełożyła sna wzrost stóp procentowych (oraz na oczekiwanie dalszego ich
wzrostu), co ma wpływ na dostępność i koszt zadłużenia, które mogą zmniejsz popyt na
nieruchomości i/lub zwiększyć koszt finansowania. Jednakże na dzień 31 grudnia 2022 r., 95%
zadłużenia Grupy było oparte na stałej stopie procentowej lub zabezpieczone przed wahaniami
stóp procentowych poprzez zastosowanie instrumentów pochodnych, co oznacza, że jej
ekspozycja na zmiany stóp procentowych jest ograniczona. Zmniejszenie popytu na
nieruchomości może prowadzić do spadku cen, które inwestorzy nieruchomości są gotowi zapłac
za nieruchomości, a w konsekwencji nie można wykluczyć spadku ich wartości.
Inne czynniki, które mogą mieć wpływ na wartość nieruchomości, mają charakter bardziej ogólny
i obejmują: krajowe, regionalne lub lokalne warunki gospodarcze (w tym zamykanie kluczowych
przedsiębiorstw, spowolnienie w branży i stopa bezrobocia oraz wszelkie cykliczne wzorce
związane z tymi trendami); lokalne warunki dotyczące nieruchomości (takie jak równowaga między
podażą a popytem); czynniki demograficzne; zaufanie konsumentów; gusta i preferencje
konsumentów; zmiany przepisów rządowych, w tym zmiany przepisów budowlanych z mocą
wsteczną, przepisów dotyczących planowania/zagospodarowania przestrzennego lub przepisów
podatkowych; potencjalne przepisy lub zobowiązania dotyczące ochrony środowiska; dostępność
refinansowania; oraz zmiany poziomów stóp procentowych lub stóp kapitalizacji oczekiwanych
przez inwestorów w nieruchomości komercyjne przynoszące dochód.
Popyt na nieruchomości komercyjne oraz zdolność takich nieruchomości do generowania
dochodu i utrzymywania wartości rynkowej zależy od wielu czynników, w tym:
- otoczenie gospodarcze i demograficzne;
21
- prace remontowe wymagane w wolnych lokalach przed ich ponownym wynajęciem;
- ryzyko kredytowe najemców;
- trendy w miejscu pracy, w tym tempo wzrostu, telepraca i korzystanie przez najemców
z przestrzeni coworkingowej;
- lokalna infrastruktura i dostęp do transportu publicznego;
- otoczenie konkurencyjne; oraz
- oczekiwania najemców w zakresie jakości i utrzymania obiektów.
Jakiekolwiek pogorszenie popytu może skutkować zwiększoną presją na oferowanie nowym
i przedłużającym umowy najemcom zachęt finansowych i zachęt innego rodzaju, co z kolei może
prowadzić do ogólnego negatywnego wpływu na przychody z czynszów netto w związku ze
wzrostem kosztów operacyjnych. Wystąpienie któregokolwiek z wyżej wymienionych czynników
lub ich kombinacji może mieć istotny negatywny wpływ na wartość nieruchomości, możliwość
podwyższenia czynszu w wyniku rewizji czynszu oraz zdolność Grupy do sprzedaży
nieruchomości na korzystnych warunkach lub jej sprzedaży w ogóle. Jakiekolwiek obniżenie
przychodów netto z czynszów, wartości nieruchomości lub zdolności Grupy do sprzedaży
posiadanych nieruchomości może mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację
finansową i wyniki Grupy.
GRUPA MOŻE NIE ZREALIZOWAĆ SWOJEJ STRATEGII ORAZ NIE MOŻE ZAPEWNIĆ ŻE
SKUTECZNA REALIZACJA STRATEGII GRUPY POZWOLI JEJ NA OSIĄGNIĘCIE CELÓW
Strategia Grupy zakłada osiągnięcie wzrostu poprzez: (i) rozwój portfela nieruchomci Grupy
przez nabywanie i poprawianie efektywności nieruchomości generujących przychody z najmu w
Polsce oraz w stolicach, w których Grupa prowadzi działalność, oraz dodatkowo poprzez realizację
wybranych projektów deweloperskich z portfela nieruchomości Grupy; (ii) poprawę efektywności
działania Grupy w zakresie zarządzania aktywami w celu maksymalizacji wyników operacyjnych;
oraz (iii) sprzedaż aktywów niezwiązanych z podstawową działalnością Grupy, co powinno
pozwolić Grupie na obniżenie poziomu zadłużenia lub na uzyskanie środków przeznaczonych na
finansowanie nowych inwestycji.
Ponadto Zarząd, rozszerzając dotychczasową strategię Grupy, postanowił realizować potencjalne
nowe inwestycje w określonych nowych sektorach i regionach geograficznych, które mogą
odbieg od obecnego podstawowego zakresu działalności Grupy (tj. realizacji i zarządzania
nieruchomościami biurowymi, handlowymi i niektórymi innymi). Potencjalne nowe sektory
zidentyfikowane przez Grupę do rozważenia pod kątem inwestycji w ramach nowej strategii
obejmują: (i) inwestycje w parki innowacyjne i technologiczne; (ii) inwestycje w wybrane obiekty
wykorzystujące energię odnawialną w Polsce i na Węgrzech w celu uzupełnienia obecnej oferty i
lepszego zaspokojenia potrzeb najemców; oraz (iii) inwestycje w rozwój aktywów PRS
(nieruchomości sektora najmu prywatnego - mieszkaniowego) w Polsce poprzez inwestowanie
jako mniejszościowy udziałowiec w platformę inwestycyjną z doświadczonym deweloperem i
inwestorami finansowymi oraz wykorzystanie potencjalnie korzystnego rozwoju sytuacji w tym
sektorze.
22
W dniu 9 sierpnia 2022 r. została zawarta umowa dotycząca transakcji obejmującej inwestycję
joint venture w park innowacji w Kildare w Irlandii, która wiąże się z inwestyco wartości około
115 000 tys. euro. Projekt obejmuje sześć budynków do wynajęcia z przeznaczeniem na cele
przemysłowe, magazynowe, produkcyjne oraz powierzchnie biurowe/laboratoryjne. Planuje s
przekształcenie terenu i kampusu w kampus nauk przyrodniczych i technologicznych (Life Science
and Technology campus). Pomimo, że inwestycje w nowe sektory nie będą stanowiły więcej niż
10% aktywów Grupy, udana realizacja strategii Grupy może skutkować pewnymi zmianami w
portfelu nieruchomci Grupy, w tym np. jego geograficzną lokalizacją, oraz składem portfela
nieruchomości Grupy w zakresie klas aktywów (tj. nieruchomości handlowe, biurowe,
mieszkaniowe i inne). W konsekwencji różne wskaźniki charakteryzujące działalność Grupy i
okresowe przepływy środków pieniężnych pochodzących z przychodów z tytułu wynajmu mo
ulec zmianie. Ponadto nie mna zapewnić, że wyniki osiągane przez portfel nieruchomości Grupy
w przyszłości lub strategie inwestycyjne realizowane zgodnie ze strategGrupy przyczynią sdo
wzrostu wartości portfela nieruchomości Grupy i zwiększą jej rentowność.
Po części, sukces strategii biznesowej Grupy uzależniony jest od różnych założeń i warunków, w
tym założeń dotyczących poziomu rentowności wszelkich przedmiotów nabycia, który ma zost
osiągnięty w przyszłości, a także kryteriów inwestycyjnych, które zostały opracowane przez Grupę
w celu osiągnięcia oczekiwanych stóp zwrotu z nabywanych aktyw. Takie założenia mo
okazać się, w całości lub części, nieprawidłowe lub niedokładne i w rezultacie zwrot z inwestycji
może być niższy od oczekiwanego. Istnieje możliwość, że Grupa lub jej usługodawcy błędnie
ocenią poszczególne aspekty danego projektu podczas podejmowania decyzji o zakupie lub że
oceny, na których Grupa opiera swoje decyzje, są niedokładne lub oparte na założeniach, które
okażą się nieprawidłowe. Takie błędy w ocenie mogą prowadzić do niedokładnej analizy i wyceny
projektu przez Grupę w związku z decyzjami inwestycyjnymi, które mogą zostać ujawnione dopiero
na późniejszym etapie i zmusić Grupę do skorygowania wyceny w dół. Grupa nie może również
zagwarantować, że usługodawca wybrany przez nią do przeprowadzenia badania due diligence
zidentyfikuje wszystkie ryzyka związane z danym projektem. Ponadto Grupa nie może
zagwarantować, że będzie mogła dochodzić roszczeń wobec sprzedawcy danej nieruchomości z
tytułu nieujawnienia tych ryzyk.
Ponadto, w ramach swojej strategii, Grupa dokonuje reorganizacji swojego portfela nieruchomości
i zamierza nabywać nieruchomości o dużej wartości i wartości dodanej oraz sprzedawać aktywa
niezwiązane z działalnością podstawową. Grupa zamierza zintegrować wszelkie nowo nabyte
nieruchomości z istniejącym portfelem i wynająć je w celu generowania przychodów z najmu dla
Grupy. Jeżeli nieruchomości te nie zostaną w pełni wynajęte i/lub stawki czynszu zostaną ustalone
poniżej szacunkowych wartości czynszu, Grupa może nie być w stanie zrealizowoczekiwanych
stóp zwrotu z nowo nabytych nieruchomości.
Co więcej, Grupa może nie osiągnąć swoich celów ze względu na czynniki wewnętrzne i
zewnętrzne o charakterze regulacyjnym, prawnym, finansowym, społecznym lub operacyjnym, z
czego niektóre mogą być poza kontrolą Grupy, takie jak niestabilne warunki rynkowe, brak
zasobów kapitałowych niezbędnych dla rozwoju, a także zmiany cen i dostępności przedmiotów
inwestycji na właściwych rynkach, jak również zmiany obowiązującego prawa.
W rezultacie, Grupa może nie być w stanie zrealizować swojej strategii w części lub w całości,
może postanowić zmienić, zawiesić lub porzucić realizację swojej strategii lub planu rozwoju
23
i może nie być zdolna do osiągnięcia lub może napotkać opóźnienia w osiągnięciu spodziewanych
wyników strategii i planów rozwoju. Powyższe zmiany mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową i wyniki działalności Grupy.
WYCENA NIERUCHOMOŚCI GRUPY ORAZ W JEJ NASTĘPSTWIE SKONSOLIDOWANY
BILANS ORAZ RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT GRUPY MOGĄ PODLEGAĆ ZNACZNYM
WAHANIOM
Przychody Grupy zależą w dużej mierze od zmian wartości aktywów na rynkach nieruchomości,
które podlegają wahaniom. Wartości godziwe nieruchomości inwestycyjnych Grupy oceniane
co pół roku (na dzień 30 czerwca i 31 grudnia każdego roku), przez renomowanych zewnętrznych
rzeczoznawców majątkowych, w oparciu o metodę zdyskontowanych przepływów pieniężnych
(DCF) z nieruchomości inwestycyjnych, która to metoda jest z natury subiektywna i niepewna,
poniewopiera się na założeniach, które mogą ulec zmianie lub okazać sbłędne (np. co do
oczekiwanych wartości czynszów, kosztów wykończenia, czasu niezbędnego do wynajęcia danej
nieruchomości itp.).
Wyceny nieruchomości dokonywane przez zewnętrznych rzeczoznawców majątkowych
i nie stanowią gwarancji obecnej lub przyszłej ich wartości. Dany zewnętrzny rzeczoznawca
majątkowy może dojść do innych wniosków niż te, które zostałyby wyciągnięte, gdyby inny
zewnętrzny rzeczoznawca majątkowy wyceniał samą nieruchomość, i podobnie ten sam
zewnętrzny rzeczoznawca majątkowy może dojść do innych wniosków w odmiennym momencie.
Wycena nieruchomości jest z natury subiektywna i niepewna, ponieważ opiera się na różnych
metodologiach, prognozach i założeniach.
Wycena nieruchomości Grupy jest dokonywana przy wykorzystaniu stawek dyskontowych
mających zastosowanie do danego lokalnego rynku nieruchomości lub, w przypadku części
nieruchomości, poprzez odwołanie do cen sprzedaży porównywalnych nieruchomości. Takie
wyceny podlegają wewnętrznej weryfikacji i w razie konieczności są potwierdzane przez
niezależnego licencjonowanego rzeczoznaw Grupy oraz weryfikowane przez kierownictwo
Grupy.
Każda zmiana stóp dyskontowych stosowanych przez rzeczoznawcę dzie miała wpływ na
wycenę danej nieruchomości. Ponadto każda zmiana metodologii wyceny może skutkować
zyskami lub stratami w skonsolidowanym rachunku zysków i strat Grupy wynikającymi ze zmiany
wyceny każdej nieruchomości w porównaniu z wcześniejszymi wycenami. W rezultacie, Grupa
może mieć znaczące niepieniężne zyski lub straty w poszczególnych okresach w zależności od
zmian wartości godziwej swoich nieruchomości inwestycyjnych, niezależnie od tego, czy takie
nieruchomości zostaną sprzedane. Na przykład w niektórych latach Grupa może ujmować straty
z tytułu aktualizacji wyceny i utraty wartości w odniesieniu do niektórych aktywów i projektów
mieszkaniowych, a w innych latach zyski w odniesieniu do tych samych aktywów i projektów
mieszkaniowych.
Ponadto wycena i planowanie projektów podlegają wpływom oszacowań w zakresie kosztów
budowy, które powstają w oparciu o bieżące i prognozowane w przyszłości ceny, podczas gdy
faktyczne koszty mogą się od nich różnić. Dodatkowo część wycen została sporządzona na
podstawie założeń dotyczących przyszłych decyzji związanych z planami zagospodarowania
24
przestrzennego, które mogą okazać sniedokładne i w związku z tym, Grupa może nie mieć
możliwości realizacji określonych nieruchomości zgodnie ze swoimi planami. Powyższa sytuacja
może wywrzeć niekorzystny wpływ na wycenę takich nieruchomości w przyszłości.
Co więcej, jeśli prognozy i założenia stanowiące podstawę dokonanych wycen nieruchomości w
portfelu nieruchomości Grupy okażą się nieprawidłowe, lub ulegną zmianie z powodu zmian w
otoczeniu gospodarczym, rzeczywista wartość nieruchomości w portfelu nieruchomci Grupy
może istotnie różn się od wskazanej w raportach wyceny. Wyceny nieruchomości Grupy
dokonane w oparciu o nieprawidłowe założenia oraz wahania wycen mogą wywrzeć istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki działalności Grupy.
DZIALNOŚĆ GRUPY UZALEŻNIONA JEST OD JEJ ZDOLNOŚCI DO AKTYWNEGO
ZARZĄDZANIA AKTYWAMI
Jedną z podstawowych części działalności Grupy jest aktywne zarządzanie majątkiem, co
obejmuje zarządzanie współczynnikiem niewynajętych powierzchni i poziomem czynszu oraz
warunkami zawartych umów najmu dla nieruchomości komercyjnych, a także kompletowaniem
pożądanej grupy najemców (ang. tenant mix) w przypadku nieruchomości handlowych.
Aktywne zarządzanie dużymi nieruchomościami komercyjnymi Grupy ma szczególne znaczenie.
Oprócz ogranicz prawnych, zdolność Grupy do wynajęcia wolnej powierzchni, renegocjacji
czynszu i tworzenia pożądanego składu najemców jest częściowo uzależniona od czynników
rynkowych. Niektóre z tych czynników, takie jak ogólne otoczenie gospodarcze, zaufanie
konsumentów, inflacja oraz stopy procentowe, są poza kontrolą Grupy. W okresach recesji lub
spowolnienia gospodarczego, wzrostu inflacji i podwyższonych stóp procentowych, jak również
przy uwzględnieniu rosnącego znaczenia e-commerce oraz zmian wzorców pracy związanych z
pracą w trybie hybrydowym poprzez łączenie pracy w domu z pracą biurową lub tylko w domu,
oraz w wyniku zwiększonej konkurencji pomiędzy inwestorami i deweloperami trudniej jest
utrzymać obecnych najemców i pozyskać nowych.
Jeżeli Grupa nie będzie zdolna do wygenerowania lub wykorzystania popytu na swoje
nieruchomości dzięki np. poprawie jakości usług świadczonych na rzecz swoich najemców lub
właściwemu motywowaniu zewnętrznych przedstawicieli ds. sprzedaży, redukcja współczynnika
niewynajętych powierzchni lub renegocjacje stawek czynszu w pożądany sposób mogą b
niemożliwe. Ponadto najemcy doświadczający problemów z płynnością mogą przez dłuższy okres
nie regulować swoich zobowiązań w zakresie czynszu terminowo, jednakże pomimo tego, Grupa
nie będzie w stanie zastąpić ich najemcami z lepszą pozycją finansową.
Wysoki, utrzymujący się przez dłuższy czas współczynnik niewynajętych powierzchni, może
spowodować ogólne obniżenie stawek czynszu płaconych przez najemców i znacznie utrudn
wzrost średnich stawek czynszu planowanych przez Grupę. Wysokie współczynniki niewynajętej
powierzchni powodują również wzrost ogólnych kosztów operacyjnych Grupy ze względu na
konieczność pokrycia przez Grupę kosztów generowanych przez puste nieruchomości lub
powierzchnie. Każdy taki spadek przychodów z wynajmu lub wzrost kosztów operacyjnych może
mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową i wyniki działalności.
25
ROZWÓJ I RENTOWNOŚĆ GRUPY ZALEŻEĆ BĘDĄ OD ZDOLNOŚCI GRUPY DO
ZIDENTYFIKOWANIA I NABYCIA ATRAKCYJNYCH NIERUCHOMCI GENERUJĄCYCH
PRZYCHODY Z NAJMU ORAZ OD REALIZACJI WYBRANYCH PROJEKTÓW
Zgodnie ze strategią Grupy, Grupa zamierza rozwijać swoją działalność przez: (i) nabywanie
nieruchomości generujących przychody z najmu, (ii) zarządzanie aktywami ukierunkowane na
realizację pełnego potencjału i maksymalizację zwrotu z portfela Grupy; oraz (iii) realizację
wybranych projekw deweloperskich, jak również inwestycje w nowe sektory, w tym w parki
innowacyjne i technologiczne, obiekty wykorzystujące energodnawialoraz rozwój aktywów
PRS. Rozwój i rentowność Grupy, a także sukces jej planowanej strategii biznesowej zależą w
znacznym stopniu od jej zdolności do znajdywania i nabywania generujących przychody z najmu
nieruchomości po atrakcyjnych cenach oraz na korzystnych warunkach.
Zdolność do identyfikacji i pozyskania projektów generujących przychody z najmu w celu
wykorzystania możliwości wykreowania wartości dodanej wiąże się z niewiadomymi oraz
ryzykiem, włącznie z ryzykiem, że nabyta nieruchomość lub projekt po dokonaniu przez Grupę ich
analizy pod względem biznesowym, technicznym, środowiskowym, księgowym i prawnym, nie
dzie mimo wszystko generować przychodów.
Co więcej Grupa podlega także ryzyku, że konkurencja może przewidzieć niektóre możliwości
inwestycyjne i rywalizować o ich nabycie. Dodatkowo każde ewentualne nabycie nieruchomości
może wiązać się z koniecznością poniesienia kosztów wstępnych, które Grupa zobowiązana
dzie ponieść, nawet jeżeli zakup nieruchomości nie zostanie sfinalizowany. Nie można
zapewnić, że Grupa będzie zdolna do: (i) określenia i pozyskania inwestycji zaspokajających jej
cele pod względem stopy zwrotu i osiąganego wzrostu wartości oraz (ii) nabycia nieruchomości i
realizacji planowanych projektów.
Grupa zamierza również skoncentrować s na maksymalizacji wyników operacyjnych
i efektywności swojego portfela nieruchomości komercyjnych generujących przychody z najmu.
Realizując ten cel, Grupa może ponieść znaczące koszty (obejmujące zarówno środki pieniężne,
jak i czas zarządzających) w związku z zarządzaniem nieruchomościami, które nie generują
oczekiwanych zwrotów, i utrzymywaniem oczekiwanych wskaźników na wymaganym poziomie z
powodu, np. spadku popytu na lokale do wynajęcia lub poziomu czynszów, których nie można
przewidzieć.
Jeżeli Grupa nie zidentyfikuje i nie nabędzie odpowiednich nieruchomości, nie będzie efektywnie
zarządzswoim bieżącym portfelem nieruchomości i nie będzie realizować swoich projektów,
może to mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki działalności
Grupy.
GRUPA MOŻE NIE UZYSKAĆ ODPOWIEDNICH INFORMACJI NA TEMAT RYZYK
ODNOSZĄCYCH SIĘ DO ZAKUPÓW NIERUCHOMOŚCI W PRZYSZŁOŚCI LUB ME
POPEŁNIĆ BŁĘDY W ICH OCENIE
Nabycie nieruchomości wymaga dokładnej analizy czynników wpływających na jej wartość,
a w szczególności poziomu przyszłych wartości czynszów oraz potencjału w zakresie poprawy
zysku operacyjnego netto (ang. NOI). Taka analiza składa się z wielu różnorodnych elementów
oraz równipodlega subiektywnej ocenie, a także opiera się na różnych założeniach. Możliwe
26
jest, że przy podejmowaniu decyzji zakupowej Grupa lub jej usługodawcy niewłaściwie ocenią
poszczególne aspekty danego projektu, lub że oceny na których Grupa opiera swoje decyzje
niedokładne lub powstały na podstawie założeń, które okażą się błędne. Grupa może wni
przeszacować prawdopodobieństwo uzyskania wymaganych zgód i decyzji administracyjnych lub
czasowego opóźnienia w ich uzyskaniu. Każda błędna ocena atrakcyjności danej lokalizacji i
możliwości realizacji projektu zgodnie z założeniami może skutkować trudnościami w osiągnięciu
oczekiwanej stopy zwrotu w określonym czasie. Takie błędy w osądzie mogą doprowadzić do
niewłaściwej analizy i wyceny nieruchomości przez Grupę i mogą wyjść na jaw dopiero na
późniejszym etapie realizacji inwestycji, co może spowodować konieczność obniżenia wielkości
wyceny.
Grupa nie może także zagwarantować, że usługodawca wybrany do przeprowadzenia analizy
ekonomiczno-finansowej (ang. due diligence) przy zakupie nieruchomości zidentyfikuje wszystkie
zagrożenia związane z daną nieruchomośc (np. zanieczyszczenie gruntu, odkrycie zabytków
archeologicznych, niewybuchów lub innych specyficznych warunków), a w konsekwencji nie
zostanie osiągnięta zakładana stopa zwrotu dla danego projektu. Dodatkowo, w związku z
ewentualnymi zanieczyszczeniami lub substancjami niebezpiecznymi, na Grupę mogą zostać
nałożone kary, w tym Grupa może zostać zmuszona do poniesienia nieprzewidzianych kosztów
naprawy szkód związanych z takimi zanieczyszczeniami. Ponadto Grupa nie może
zagwarantować, że będzie miała roszczenie regresowe do sprzedawcy nieruchomości w związku
z nieujawnieniem określonego ryzyka lub informacji. Grupa może ponieść straty finansowe, jeśli
nie będzie w stanie rozpoznać takiego ryzyka. Występowanie jednego lub kilku takich czynników
ryzyka może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki
działalności Grupy.
GRUPA NIE ME ZAGWARANTOWAĆ, ŻE W DALSZYM CIĄGU BĘDZIE GENEROW
PRZYCHODY Z NAJMU NA ZAKŁADANYM POZIOMIE
Poziom czynszów uzyskiwanych z nieruchomości Grupy zasadniczo podlega ogólnym warunkom
gospodarek, w których Grupa prowadzi działalność a także uwarunkowaniom samego portfela
nieruchomości Grupy (w tym zmianom składu portfela nieruchomości Grupy wynikającym z
przyszłych akwizycji oraz wynikom osiąganym przez istniejący portfel nieruchomości Grupy), takim
jak rozwój wybranych istniejących projekw, ich uwarunkowania pod względem infrastruktury oraz
wskaźnik powierzchni niewynajętych. Wszystkie powyższe elementy uzależnione od
czynników, z których wiele leży poza kontrolą Grupy.
W szczególności ze względu na wyższą konkurencję oraz presję cenową dotyczącą czynszów
najmu, wynikającej z ogólnej niepewności gospodarczej spowodowanej zarówno pandem
COVID-19 jak i wojną w Ukrainie, nie można zapewnić, że najemcy odnowią wygasające umowy
najmu na warunkach korzystnych dla Grupy, lub jeśli tak się nie stanie czy uda się znaleźć
najemców o podobnych parametrach (lub w ogóle nowych najemców), którzy mogliby ich zastąpić.
Istnieje również ryzyko zmniejszenia popytu na powierzchnbiurową i handlową wynikające ze
zmian w modelu pracy w związku ze wzrostem liczby osób pracujących w trybie hybrydowym lub
pracujących w domu, a także zmian w preferencjach zakupowych w połączeniu z rosnącym
znaczeniem zakupów internetowych zamiast zakupów tradycyjnych.
27
Ponadto portfel nieruchomości Grupy zawiera wiele nieruchomości, których czynsze nie są stałe,
lecz są powiązane z obrotami uzyskiwanymi przez najemców. W związku z tym, jeżeli obroty takich
najemców spadną, czynsz należny od nich także będzie niższy. Za rok zakończony 31 grudnia
2022 r., 5% przychodów Grupy z najmu pochodziło z nieruchomości, gdzie czynsz był powiązany
z obrotami najemców. Dodatkowo Grupa nie ma wpływu na działalność swoich najemców i może
nie mieć możliwości ciągłego monitorowania uzyskiwanych przez nich obrotów w celu
zapewnienia, że poziom obrotu odzwierciedla najlepsze i faktyczne wysiłki najemw Grupy. W
związku z tym, kwoty przychodów z najmu uzyskiwane z nieruchomości biurowych i handlowych
Grupy w przeszłości nie mogą być podstawą do przewidywania przyszłych przychodów i nie
można zagwarantować, że przychody z najmu będą rosły w przyszłości.
Co więcej, wszelkie inwestycje w nowe sektory, w tym inwestycje w parki innowacyjno-
technologiczne lub instalacje energii odnawialnej, mogą nie osiągnąć oczekiwanych zwrotów na
poziomie co najmniej takim samym lub wyższym niż zwroty z aktywów znajdujących się obecnie
w portfelu Grupy.
Spadek wartości osiąganych przez Grupę z przychodów z najmu może nastąpić w wyniku
sprzedaży nieruchomości lub nabycia nieruchomości o niezadowalających możliwościach
generowania przychodów. W ramach swojej strategii Grupa reorganizuje strukturę swojego
portfela nieruchomości i zamierza nabyć nieruchomości generujące przychody z najmu i
posiadace potencjał wzrostu wartości i sprzedać aktywa, które nie wykorzystywane w
działalności podstawowej Grupy. Grupa zamierza zintegrować wszystkie nowo nabyte
nieruchomości z istniejącym portfelem nieruchomci Grupy i wynajmować je w celu generowania
przychodów z najmu na rzecz Grupy. Jeżeli nieruchomości nie zostaw pełni wynajęte lub stawki
czynszów zostaną uzgodnione na poziomie niższym niż szacowane, Grupa może nie uzyskać
oczekiwanej stopy zwrotu z nowych nieruchomości. Pomniejszony lub negatywny zwrot z najmu i
zyski mogą mieć znaczący, negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki
działalności Grupy.
WSZELKIE SPADKI W POZIOMIE NAJMU MOGĄ MIEĆ BEZPOŚREDNI WPŁYW NA
PRZEPŁYWY FINANSOWE GRUPY
Grupa inwestuje w nieruchomości i czerpie znacz część swoich przepływów pieniężnych
z czynszów uzyskiwanych od najemców zajmujących jej nieruchomości. Każdy znaczący spadek
poziomu najmu nieruchomości może mi istotny negatywny wpływ na zdolność Grupy do
generowania przepływów pieniężnych według wcześniej założonych wartości. Czynniki
wpływające na poziom najmu mogą obejmować m.in:
popyt na powierzchnie biurowe i handlowe;
wiek, jakość i projekt nieruchomości w porównaniu z porównywalnymi nieruchomościami
na rynku lokalnym;
lokalizację nieruchomości wobec środków transportu publicznego;
standard konserwacji i utrzymania nieruchomości, w tym wszelkie prace wykonane przez
zewnętrznych usługodawców; oraz
28
postrzeganie bezpieczeństwa, wygody i atrakcyjności nieruchomości.
Nie ma pewności, że najemcy przedłużą swoje umowy najmu na warunkach korzystnych dla Grupy
po zakończeniu bieżącego okresu najmu, a jeśli tak się nie stanie, że znajdą snowi najemcy o
równorzędnej sytuacji (lub jacykolwiek nowi najemcy), którzy przejumowy najmu w ich miejsce.
Wszelkie problemy Grupy z utrzymaniem adekwatnego poziomu najmu mogą skutkować
spadkiem przychodów z wynajmu istniejących nieruchomości i niższą wyceną nieruchomci oraz
całego portfela nieruchomości Grupy. Oczekiwany poziom niewynajętych powierzchni jest
odzwierciedlony w raportach z wyceny na dzi31 grudnia 2022 r. Jeśli znacząca część portfela
nieruchomości Grupy pozostanie niewynajęta przed dłuższy okres, stałe koszty utrzymania takich
powierzchni niewynajętych, jak wnież brak dochodu z najmu takich powierzchni, mogą mieć
istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
KRYZYS ENERGETYCZNY MOŻE MIEĆ NEGATYWNY WPŁYW NA POZIOM OPŁAT
EKSPLOATACYJNYCH NAKŁADANYCH PRZEZ GRUPĘ NA JEJ NAJEMCÓW, A W
KONSEKWENCJI NA ZDOLNOŚĆ NAJEMCÓW DO POKRYCIA TYCH OPŁAT
EKSPLOATACYJNYCH ORAZ MOŻE DOPROWADZIĆ DO WPROWADZENIA OGRANICZ
W DOSTAWIE I ODBIORZE ENERGII ELEKTRYCZNEJ
Inwazja Rosji na Ukrainę spowodowała gwałtowną niestabilność na światowych rynkach
giełdowych oraz skutkowała niepewnością związaną z kosztami i dostępnością energii
i zasobów naturalnych, w szczególności w Europie. Grupa nie może wykluczyć, że dalszy szybki
wzrost cen energii elektrycznej i gazu nie będzie miał negatywnego wpływu na jej roczne wydatki
na opłaty eksploatacyjne (prognozowane corocznie na początku każdego roku kalendarzowego i
rozliczane z najemcami po zakończeniu roku), które obok stawek czynszu stanowią całkowity
koszt wynajmu powierzchni biurowej lub handlowej dla najemcy. Przy niewystarczającej pomocy
publicznej udzielanej przedsiębiorstwom w związku z obecnym kryzysem energetycznym nie
można również wykluczyć, że najemcy Grupy nie będą w stanie pokryć kosztów najmu.
Ponadto w określonych okolicznościach, m.in. w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa
energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej polegacego na długotrwałym braku równowagi na
rynku paliw i energii, mogą zostać wprowadzone przedmiotowe ograniczenia w dostarczaniu i
odbiorze energii elektrycznej. Wynajmujący jako odbiorcy mogą ponosić odpowiedzialność w
przypadku niestosowania takich ograniczeń. Ich wprowadzenie może z kolei wpłynąć na
wykonywanie przez wynajmujących obowiązków wynikających z zawartych przez Grupę umów
najmu, w szczególności w zakresie zapewnienia dostaw energii elektrycznej do przedmiotu
danego najmu. W niektórych sytuacjach, np. gdy z powodu takich ograniczeń najemca nie będzie
mógł przez dłuższy czas korzystać z przedmiotu najmu zgodnie z jego przeznaczeniem, może to
skutkowżądaniem przez najemców obniżenia czynszu lub nawet próbą wypowiedzenia umów
najmu.
Powyższe okoliczności mogą mieć negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową
i wyniki działalności Grupy.
29
PEŁNE ODZYSKANIE PRZEZ GRUPĘ KOSZTÓW EKSPLOATACYJNYCH NIERUCHOMOŚCI
OD NAJEMCÓW MOŻE BYĆ NIEMOŻLIWE
Struktura większości umów najmu Grupy umliwia przenoszenie przez Grupę niektórych kosztów
związanych z wynajmowaną nieruchomośc na najemcę, a w szczególności koszw
marketingowych, kosztów energii elektrycznej dla części wspólnych, podatku od nieruchomości,
ubezpieczenia budynku, kosztów eksploatacyjnych i konserwacji.
Jednakże Grupa nie może przenieść wszystkich takich kosztów na najemców, w szczególności w
bardzo konkurencyjnym otoczeniu, w którym Grupa musi oferować atrakcyjne warunki, aby
konkurowz innymi budynkami biurowymi lub musi zaoferować lepsze warunki, aby pozyskać
nowych najemców dla swoich nieruchomości handlowych. Pogarszające się warunki rynkowe,
wzrost konkurencji i wymag najemców mogą dodatkowo ograniczyć możliwości Grupy do
przenoszenia takich kosztów, w całości lub w części, na najemców. Opłaty eksploatacyjne
nieruchomości Grupy mo wzrosnąć z kilku powodów, a w szczególności z powodu wzrostu
kosztów energii elektrycznej lub konserwacji. Ponadto, jeżeli wzrośnie wskaźnik powierzchni
niewynajętych, Grupa zobowiązana będzie do pokrycia części opłat eksploatacyjnych, która jest
związana z powierzchn niewynajętą. Niektóre umowy najmu określają maksymalną wartość
połączonego czynszu i opłat eksploatacyjnych płatnych przez najemcę. W takich przypadkach,
jeżeli opłaty eksploatacyjne wzrosną, Grupa nie będzie w stanie przenieść takich podniesionych
kosztów na najemw.
Wszelkie istotne wzrosty kosztów nieruchomości, które nie mogą być skompensowane poprzez
wzrost poziomu kosztów przeniesionych na najemców, mogą mieć niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową i wyniki działalności Grupy.
UTRATA KLUCZOWYCH NAJEMCÓW MOŻE W ISTOTNY SPOSÓB WPŁYNĄĆ NA WYNIKI I
DZIAŁALNOŚĆ GRUPY
Pozyskanie renomowanych najemców, a szczególnie najemców kluczowych (ang. anchor
tenants), dla projektów handlowych Grupy jest niezwykle istotne dla zapewnienia sukcesu
komercyjnego Grupy. Kluczowi najemcy odgrywają ważną rolę w generowaniu ruchu klientów oraz
przyciąganiu innych najemców. Grupa celuje w przyciąganie najemców kluczowych żnej
wielkości. Odpowiednia wielkość najemcy kluczowego zazwyczaj zależy od wielkości danego
centrum handlowego oraz relatywnego rozmiaru, pod względem powierzchni najmu (ang. GLA),
lokalu najemcy kluczowego w danym centrum handlowym. Grupa może napotkać trudności w
zakresie pozyskiwania najemców skłonnych do zawarcia umów najmu w okresach wzrostu stawek
czynszów, spadku aktywności konsumentów, wzrostu znaczenia handlu elektronicznego albo w
przypadku konkurowania o najemców z innymi obiektami.
Jeżeli Grupa nie będzie w stanie przedłużyć obowiązujących umów najmu z kluczowymi
najemcami lub szybko zastąpić ich nowymi, może ponosić istotne koszty dodatkowe lub utrac
część przychodów, co z kolei może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej
sytuację finansową i wyniki działalności.
30
GRUPA KONKURUJE Z INNYMI WŁAŚCICIELAMI, ZARZĄDCAMI NIERUCHOMOŚCI
I DEWELOPERAMI NIERUCHOMOŚCI KOMERCYJNYCH
Grupa była i jest przedmiotem rosnącej konkurencji ze strony innych właścicieli, tak krajowych, jak
i międzynarodowych, zarządców nieruchomości i deweloperów nieruchomości komercyjnych.
Powyższa konkurencja może wpłynąć na zdolność Grupy do pozyskiwania i utrzymywania
najemców i może obniż stawki czynszu stosowane przez Grupę. W nieruchomościach
konkurujących z nieruchomościami Grupy wskaźnik powierzchni niewynajętej me być wyższy
niż w nieruchomościach Grupy, a tym samym ich właściciele mogą być bardziej skłonni do
wynajmowania swoich nieruchomości za stawki czynszu, które niższe niż stawki zazwyczaj
stosowane przez Grupę, a które Grupa zobowiązana będzie jednak zaoferować. Konkurencja na
rynku nieruchomości może także doprowadz do wzrostu kosztów marketingowych i
deweloperskich.
Biorąc pod uwagę że zadowalający rozwój i rentowność Grupy zależą od: (i) poziomu jej wskaźnika
powierzchni niewynajętych; (ii) wzrostu i utrzymania wskaźnika powierzchni wynajętych na
najlepszych warunkach rynkowych, jakie można uzyskać; (iii) poziomu stawek czynszu i
ściągalności czynszu; (iv) ograniczania kosztów utrzymania nieruchomości oraz (v) nabycia
nieruchomości po najniższych możliwych cenach, wzrost konkurencji ze strony innych właścicieli,
zarządców nieruchomości i deweloperów nieruchomości komercyjnych, a także związane z tym
czynniki mogą mieć niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki działalności
Grupy.
GRUPA MOŻE PODLEGAĆ ZNACZĄCEJ KONKURENCJI W ZWIĄZKU
Z POZYSKIWANIEM INWESTYCJI I MOŻE ODNOTOWAĆ WZROST CENY ZAKUPU
NABYWANYCH NIERUCHOMOŚCI
Grupa konkuruje z wieloma spółkami nieruchomościowymi i deweloperami w zakresie
nieruchomości, obiektów, wykonawców i klientów. Niektórzy konkurenci Grupy mogą działna
większą skalę lub posiadać większe zasoby finansowe, techniczne i marketingowe niż Grupa, a
tym samym Grupa może nie mieć możliwości skutecznego konkurowania o inwestycje i obiekty.
Ponadto zrealizowanie transakcji nabycia istniejących nieruchomości, które generują przychody z
najmu i które Grupa uważa za atrakcyjne może okaz się trudne, ze względu na szereg
czynników, które mo leżeć poza kontrolą Grupy, w tym, m.in. rozwój konkurencji.
W konsekwencji, realizacja strategii Grupy w zakresie posiadania inwestycji w kluczowych
lokalizacjach może zostać opóźniona lub nie być możliwa.
Konkurencja na rynku nieruchomci może także doprowadzić do znaczącego wzrostu cen
nieruchomości dostępnych na sprzedaż, mogących b potencjalnymi przedmiotami zakupów
Grupy. Każdy z wymienionych powyżej typów ryzyka może mieć istotny niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
GRUPA MOŻE NIE MI MOŻLIWOŚCI ODPOWIEDNIO SZYBKIEJ SPRZEDAŻY SWOICH
NIERUCHOMOŚCI
Częścią strategii Grupy jest okresowa sprzedswoich nieruchomości w celu odzyskania kapitu
i reinwestycji w nowe projekty. Sprzedaż nieruchomości to zazwyczaj złożony
31
i długotrwały proces. Jednakże w pewnych okolicznościach szybka sprzedaż jednej lub kilku
nieruchomości przez Grupę me być dla niej korzystna. Przykładowo Grupa może zdecydować
się na sprzedaż w krótkim terminie, jeżeli uzna że warunki rynkowe są optymalne lub jeżeli zwróci
się do niej podmiot zainteresowany nabyciem określonej nieruchomości na warunkach
atrakcyjnych finansowo. Jednakże możliwość szybkiej sprzedaży nieruchomości Grupy może
zostać ograniczona przez szereg czynników leżących poza jej kontrolą.
Nieruchomości Grupy mogą stanow zabezpieczenie udzielone podmiotom zapewniającym
zewnętrzne finansowanie, co może dodatkowo ograniczać lub opóźniać ich zbywalność poprzez
konieczność uzyskania uprzedniej zgody podmiotu udzielającego finansowania. Kilka projektów
Grupy jest także przedmiotem współwłasności w ramach wspólnych przedsięwzięć z osobami
trzecimi, a tym samym może podlegać prawnym lub umownym ograniczeniom zbywalności, takim
jak prawo pierwokupu albo prawa do wspólnej sprzedaży (ang. co-sale rights) albo wymóg
uzyskania łącznej zgody na taką sprzedaż. Ograniczenia te mogą negatywnie wpłynąć na
zdolność Grupy do realizacji transakcji i generowania przepływów pieniężnych w miarę
zapotrzebowania na nie, poprzez odpowiednio szybką sprzedaż swoich projektów po korzystnych
cenach oraz do zróżnicowania portfela nieruchomości Grupy w odpowiedzi na warunki
ekonomiczne lub inne warunki mogące miwpływ na wartość nieruchomości. W szczególności,
sprzedaż nieruchomości może okazać się szczególnie trudna biorąc pod uwagę niekorzystną
sytuację makroekonomiczną wywołaną pandemią COVID-19 oraz wojną w Ukrainie. Jeżeli Grupa
nie dzie miała możliwości sprzedaży konkretnego obiektu w odpowiednim czasie, może nie
zdołać zapewnić przepływów pieniężnych niezbędnych do finansowania bieżącej działalności, nie
dokonać inwestycji w nowe projekty albo nie wykorzystkorzystnych warunków gospodarczych
lub zredukować wpływu niekorzystnych warunków gospodarczych, gdyby takie powstały, co może
mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności.
NIERUCHOMOŚCI GRUPY MOGĄ PONIEŚĆ SZKODY Z POWODU NIEODKRYTYCH
USTEREK LUB WPŁYWU CZYNNIKÓW ZEWNĘTRZNYCH
Nieruchomości Grupy mogą ponieść szkody z powodu nieodkrytych usterek lub ze względu na
wpływ czynników zewnętrznych (np. trzęsienia ziemi, powodzie, osuwiska lub szkody górnicze).
Oprócz poważnego zagrożenia zdrowia i związanych z tym kosztów, Grupa może być równi
zobowiązana do zapłaty za zbióri utylizację niebezpiecznych substancji, jak również ponieść
koszty powiązanych prac konserwacyjnych i remontowych bez możliwości przeniesienia tych
kosztów na osoby trzecie. Wystąpienie takiego ryzyka może mieć istotny, niekorzystny wpływ na
działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
Jeżeli dana nieruchomość jest w trakcie remontu lub przechodzi modernizację, nie ma pewności,
że każda przestrzeń, która nie została uprzednio wynajęta, zostanie wynajęta lub
w inny sposób wykorzystana w trakcie lub po fazie remontowej czy modernizacyjnej na
odpowiednich warunkach. Takie wydarzenia mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność
Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
32
JEŻELI WYMAGANE PRAWEM DECYZJE O WARUNKACH ZABUDOWY, POZWOLENIE NA
BUDOWĘ LUB INNE WYMAGANE ZGODY NIE ZOSTANĄ UZYSKANE W TERMINIE LUB W
OGÓLE, FAKT TEN MOŻE OPÓŹNIĆ LUB UNIEMOŻLIWIĆ REALIZACJĘ NIEKTÓRYCH
PROJEKTÓW GRUPY
Realizacja projektów, w szczególności realizacja nowych inwestycji przez Grupę, wymaga
uzyskania różnych zgód, uzgodnień i pozwoleń (w tym decyzji o warunkach zabudowy, pozwoleń
środowiskowych, pozwoleń na budowę i pozwoleń na użytkowanie). Uzyskanie odpowiednich
decyzji administracyjnych jest formalnym i prawnym wymogiem rozpoczęcia, eksploatacji i
przekazania ytkownikom każdego projektu deweloperskiego, natomiast wszelkie błędy,
wewnętrzne rozbieżności w takich decyzjach lub realizacja inwestycji w sposób inny niż zgodny z
ich warunkami mogą skutkować wstrzymaniem lub opóźnieniem procesu inwestycyjnego.
Przykładowo, w ramach swojej działalności, Grupa dokonuje zakupów gruntów, które wymagają
wydania nowych warunków zabudowy albo nowego lub zmiany miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego („MPZP”), albo decyzji o warunkach zabudowy. Wydanie
wymaganego pozwolenia na budowę nie może zostać zagwarantowane, a Grupa miała już w
przeszłości trudności w tym zakresie.
Ponieważ odpowiednie decyzje dotyczące procesu inwestycyjnego wydawane są przez właściwe
organy administracji publicznej zgodnie z przepisami o postępowaniu administracyjnym, ze
szczególnym uwzględnieniem zaspokojenia interesów społeczności lokalnych (np. niektóre
kwestie związane z ochroną środowiska i warunkami zabudowy podlegają szerokim konsultacjom
społecznym), Grupa nie ma pełnej kontroli nad sprawnością procesu uzyskiwania wymaganych
decyzji administracyjnych i nie może zagwarantować, że wszystkie niezbędne dokumenty zostaną
wydane w oczekiwanych terminach, że nie zostaone zaskarżone przed uprawomocnieniem się,
ani że uzyskane zgody i decyzje nie zostaną cofnięte.
Nieuzyskanie wymaganych decyzji, opóźnienie w ich uzyskaniu lub jakiekolwiek zmiany
w ich zakresie mo negatywnie wpłynąć na zdolność do rozpoczęcia, prowadzenia lub
zakończenia jakichkolwiek istniejących lub nowych projektów Grupy. Ponadto nie można
całkowicie wyklucz ryzyka zmiany decyzji administracyjnych dotyczących jakichkolwiek
zrealizowanych projektów lub zaskarżenia takich decyzji w przypadku ujawnienia wad prawnych
takich decyzji, a nawet stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnych wydanych z
naruszeniem prawa.
Ponadto nie ma pewności, że Grupa uzyska w terminie pozwolenia, zgody lub akceptacje
wymagane od żnych organów administracji publicznej w związku z realizacją istniejących lub
nowych projektów, ponieważ procedura uzyskiwania niezbędnych decyzji administracyjnych może
również ulec opóźnieniu związanemu z wrogimi działaniami osób trzecich uprawnionych do
zaskarżenia wydanych decyzji, w tym podmiotów posiadających tytuły własności do wszelkich
nieruchomości sąsiadujących z nieruchomciami, na których Grupa realizuje lub będzie
realizować w przyszłości projekty inwestycyjne. Osoby trzecie mogą, uczestnicząc w
postępowaniach administracyjnych związanych z procedurami inwestycyjnymi, podejmować
działania uniemożliwiające Grupie uzyskanie stosownych decyzji, w tym poprzez zaskarżanie
decyzji wydawanych w toku procedur inwestycyjnych do organów administracyjnych drugiej
instancji lub do dów administracyjnych. Takie działania mogą skutkować zawieszeniem lub
opóźnieniem wszelkich terminów określonych w harmonogramie oraz zaniechaniem inwestycji.
33
Wszelkie roszczenia zgłaszane wobec Grupy, niezależnie od ich zasadności, mogą równi
negatywnie wpłynąć na wizerunek Grupy i jej projektów lub postrzeganie działalności Grupy i jej
projektów przez klientów końcowych lub inwestorów.
Jeżeli Grupa nie będzie w stanie uzyskać wymaganych pozwoleń i decyzji w odpowiednim czasie
albo w ogóle, realizacja jej projektów zostanie opóźniona lub zaniechana, co me wywrz
istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
GRUPA MOŻE PONOSIĆ WYŻSZE KOSZTY LUB DOŚWIADCZAĆ OPÓŹNI
W REALIZACJI SWOICH PROJEKTÓW LUB WYCOFAĆ SIĘ Z NICH CAŁKOWICIE, JEŻELI
NIE ZDOŁA ZATRUDNIĆ GENERALNYCH WYKONAWCÓW BUDOWY NA WARUNKACH
UZASADNIONYCH KOMERCYJNIE ALBO W OGÓLE, LUB JEŻELI ZATRUDNIENI PRZEZ
NIĄ GENERALNI WYKONAWCY NIE ZREALIZUJĄ BUDOWY PROJEKTÓW GRUPY
ZGODNIE Z PRZYJĘTYMI STANDARDAMI, W TERMINIE LUB W RAMACH BUDŻETU
Grupa zleca budowę swoich projektów renomowanym generalnym wykonawcom. Powodzenie
realizacji budowy projektów zależy od zdolności Grupy do zatrudnienia generalnych wykonawców,
którzy realizują projekty zgodnie z przyjętymi standardami jakości i bezpieczeństwa, na
komercyjnie uzasadnionych warunkach, w uzgodnionych terminach oraz w ramach
zatwierdzonego budżetu.
W związku z powyższym, brak możliwości zatrudnienia przez Grupę generalnych wykonawców na
komercyjnie uzasadnionych warunkach może skutkow wzrostem kosztów, a całkowity brak
możliwości zatrudnienia generalnych wykonawców może spowodow opóźnienia realizacji
projektów lub ich zaniechanie. Niedotrzymanie przez generalnych wykonawców przyjętych
standardów jakości i bezpieczeństwa lub nieukończenie budowy w terminie lub w ramach
uzgodnionego budżetu, mogą spowodować wzrost kosztów realizacji przedsięwzięcia, opóźnienia
w jego realizacji, a także skutkowroszczeniami wobec Grupy. Ponadto wyżej wspomniane braki
mogą negatywnie wpłynąć na wizerunek Grupy i możliwości sprzedaży ukończonych projektów.
Jeżeli Grupa nie dzie w stanie uzgodnz generalnymi wykonawcami lub podwykonawcami
postanowień umownych zapewniających uzasadnione komercyjnie warunki umowne lub wykonają
oni pracę wadliwie, sytuacja ta może miistotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej
sytuację finansową oraz wyniki działalności.
Siła finansowa i płynność generalnych wykonawców Grupy może okazsię niewystarczająca w
przypadku znacznego pogorszenia koniunktury na rynku nieruchomości, co z kolei mogłoby
doprowadzić do ich upadłości. Chociaż większość umów zawieranych przez spółki zależne Grupy
z generalnymi wykonawcami przewiduje odszkodowanie dla spółek zależnych w przypadku
jakichkolwiek roszczeń wysuwanych przez podwykonawców zatrudnionych przez takich
generalnych wykonawców, nie ma pewności, że takie postanowienia odszkodowawcze będą w
pełni skuteczne, zwłaszcza jeśli takie odszkodowanie zostanie zakwestionowane na drodze
procesowej, lub na skutek niewypłacalności głównego wykonawcy. Grupa wymaga od
generalnych wykonawców przedstawienia zabezpieczenia wykonania zobowiązań wynikających
z odpowiednich umów, np. poprzez przedstawienie gwarancji bankowych. Jednak nie ma
pewności, że takie gwarancje obejcałość kosztów i szkód poniesionych przez Grupę w związku
z niewywiązaniem się przez generalnych wykonawców z zawartych umów.
34
Uzależnienie Grupy od generalnych wykonawców i podwykonawców naraża Grupę na wszelkie
ryzyka związane z niską jakośc pracy takich wykonawców lub ich podwykonawców i
pracowników oraz wadami konstrukcyjnymi budynków. Grupa może ponosić straty ze względu na
konieczność zaangażowania wykonawców do naprawy wadliwych prac lub zapłaty
odszkodowania na rzecz osób, które poniosły straty w związku z wadliwie przeprowadzonymi
pracami. Ponadto istnieje możliwość, że takie straty lub koszty nie zostaną pokryte z
ubezpieczenia Grupy, przez wykonawcę ani przez odpowiedniego podwykonawcę w
szczególności w przypadku architektów zatrudnionych przez generalnego wykonawcę, gdyż
zarówno zakres ich odpowiedzialności, jak i siła finansowa ograniczone w porównaniu z
wartośc projekw Grupy. Ewentualna niska jakość pracy generalnych wykonawców lub
podwykonawców Grupy może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuac
finansową oraz wyniki dzialności.
GRUPA MOŻE BYĆ NARAŻONA NA ROSZCZENIA Z TYTUŁU WAD KONSTRUKCYJNYCH,
CO MOŻE WPŁYWAĆ NEGATYWNIE NA WIZERUNEK GRUPY I ME MI
NIEKORZYSTNY WPŁYW NA JEJ SYTUACJĘ KONKURENCYJNĄ
Budowa, najem i sprzedaż nieruchomości mogą wiązać się z roszczeniami z tytułu wadliwych
robót budowlanych, naprawczych lub innych oraz wpływać negatywnie na wizerunek Grupy. Grupa
nie może zapewnić, że roszczenia tego typu nie zostaną zgłoszone wobec niej
w przyszłości lub że prace naprawcze, czy też inne nie konieczne. Ponadto wszelkie
roszczenia wniesione przeciwko Grupie, a także wiążąca się z nimi utrata wizerunku
nieruchomości lub projektów Grupy, niezależnie od faktu, czy roszczenie będzie skuteczne, może
mieć również istotny, niekorzystny wpływ na postrzeganie działalności, nieruchomości
i projektów Grupy przez docelowych klientów, najemców lub inwestorów. Powyższe czynniki mogą
niekorzystnie wpłynąć na zdolność Grupy do korzystnego promowania, wynajmowania
i sprzedaży swoich nieruchomości i projektów w przyszłości, co mogłoby mieć istotny, niekorzystny
wpływ na działalność, kondycję finansową oraz wyniki działalności Grupy.
NASTĘPUJĄCE CZYNNIKI, NAD KTÓRYMI GRUPA NIE MA ŻADNEJ KONTROLI ALBO JEJ
KONTROLA W STOSUNKU DO NICH JEST OGRANICZONA, MO OPÓŹNIĆ LUB
NEGATYWNIE WPŁYNĄĆ NA REALIZACJĘ PROJEKTÓW GRUPY
Czynniki, na które Grupa ma ograniczony wpływ albo nie ma żadnego wpływu, mogą opóźnić
realizację projekw Grupy lub wywrzeć na nie inny niekorzystny wpływ:
wzrost kosztów materiałów, zatrudnienia lub pozostałych kosztów, jak również brak lub
ograniczona dostępność materiałów budowlanych lub wykwalifikowanych
pracowników, mogą spowodować, że ukończenie projektów dzie nieopłacalne;
koszty finansowania zewnętrznego;
siły natury, takie jak złe warunki atmosferyczne, trzęsienia ziemi i powodzie, mogące
uszkodzić albo opóźnić realizację projektów;
wypadki przy pracy, pogorszenie warunków ziemnych (np. obecność wód
podziemnych) oraz potencjalna odpowiedzialność z tytułu przepisów ochrony
35
środowiska i innych aściwych przepisów prawa, przykładowo, związanych
z zanieczyszczeniem gleby, znaleziskami archeologicznymi lub niewybuchami;
akty terroru lub zamieszki, bunty, strajki lub niepokoje społeczne;
naruszenia prawa budowlanego lub dotychczas nieodkryte istniejące zanieczyszczenie
gleby lub materiały budowlane, które zostaną uznane za szkodliwe dla zdrowia;
zmiany obowiązujących przepisów prawa, regulaminów lub standardów, które wejdą w
życie po rozpoczęciu przez Grupę etapu planowania lub budowy projektu, skutkujące
poniesieniem przez Grupę dodatkowych kosztów lub powodujące opóźnienia w
realizacji projektu; lub
błędne metody realizacji budowy lub wadliwe materiały budowlane.
Niezdolność do zakończenia projektu budowlanego w terminie, w ramach budżetu lub w ogóle, z
którejkolwiek z powyższych albo innych przyczyn może wpłynąć na wzrost kosztów lub opóźnić
realizację projektu bądź spowodować zaniechanie jego realizacji, co może mi istotny,
niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności.
GRUPA PODLEGA OGÓLNYM RODZAJOM RYZYKA, KTÓRE MOGĄ ZWIĘKSZYĆ KOSZTY
LUB OPÓŹNIĆ BĄDŹ UNIEMOŻLIWIĆ REALIZACJĘ PROJEKTÓW DEWELOPERSKICH
Realizacja części projektów Grupy nie zosta jeszcze rozpoczęta a na dzień niniejszego Raportu,
projekty te nie generują żadnych przychodów. Powodzenie realizacji tych projektów stanowi ważny
czynnik przyszłego sukcesu Grupy i obejmuje wiele, w znacznym stopniu zmiennych czynników,
które z natury podlegają ryzyku. Grupa jest w szczególności narona na następujące rodzaje
ryzyka związane z realizacją projektów:
dodatkowe koszty budowy związane z projektem budowlanym, poniesione ponad
kwotę pierwotnie uzgodnioną z generalnym wykonawcą;
odpowiedzialność wobec podwykonawców związana z upadłością generalnego
wykonawcy;
zmiana obowiązujących przepisów albo ich interpretacji lub praktyki stosowania (np.
wzrost stawek podatku od towarów i usług, który wpływa na popyt na mieszkania);
działania podejmowane przez organy administracji państwowej i samorządowej
skutkujące nieprzewidzianymi zmianami w planach zagospodarowania przestrzennego
i wymogach architektonicznych;
ewentualne wady lub ograniczenia tytułu prawnego do działek lub budynków nabytych
przez Grupę albo wady, ograniczenia lub warunki związane z decyzjami
administracyjnymi dotyczącymi działek posiadanych przez Grupę;
brak zdolności do pozyskania finansowania na korzystnych warunkach lub
w ogóle dla poszczególnych projektów lub grupy projektów;
36
potencjalne zobowiązania dotyczące nabytych gruntów, nieruchomości lub podmiotów
posiadających nieruchomości, w stosunku do których Grupa może posiadać
ograniczone roszczenia regresowe albo nie posiadich w ogóle;
trudności związane z opuszczeniem działki przez jej dotychczasowych użytkowników;
zobowiązania do zabudowy przylegających nieruchomości;
brak możliwości uzyskania pozwolenia na budowę dla planowanego celu;
fakt, że powierzchnia obiektów Grupy po zakończeniu budowy może różnić s od
powierzchni planowanej;
zobowiązania dotyczące ochrony środowiska i dziedzictwa kulturowego krajów, w
których Grupa prowadzi działalność, jak również inne zobowiązania społeczne.
Powyższe czynniki oraz inne czynniki, nad którymi Grupa nie ma kontroli, mogą zwiększyć
zobowiązania albo stworzyć trudności lub przeszkody w realizacji projektów Grupy. Jeżeli
realizacja obiektu w terminie lub w ogóle nie będzie możliwa z którejkolwiek z powyższych
przyczyn, sytuacja ta może spowodować wzrost kosztów lub opóźnienie realizacji albo
zaniechanie projektu, co z kolei może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację
finansową oraz wyniki dzialności Grupy.
W ZWIĄZKU Z BRAKIEM WYMAGANEJ INFRASTRUKTURY LOKALNEJ I DOSTĘPU DO
MEDIÓW REALIZACJA PROJEKTÓW GRUPY ME ZOSTAĆ OŹNIONA LUB
ZANIECHANA LUB TEŻ GRUPA MOŻE NIE UZYSKAĆ PEŁNEJ OCZEKIWANEJ WARTOŚCI
Z UKOŃCZONYCH PROJEKTÓW
Projekty Grupy mogą być realizowane wyłącznie wtedy, gdy działki, na których są umiejscowione,
mają zapewnioną wymaga przez prawo infrastrukturę techniczną (m in. dostęp do dróg
wewnętrznych, możliwość podłączeń do mediów czy określone procedury ochrony
przeciwpożarowej i odpowiednie instalacje zapewniające tę ochronę). Jeżeli działka nie zapewnia
niezbędnej infrastruktury, to pozwolenie na ytkowanie dla projektu me zost wydane dopiero
w momencie, gdy zostanie ona zapewniona. Możliwe jest także, że odpowiednie organy
administracji publicznej zobowiążą Grupę do stworzenia takiej infrastruktury w ramach prac
związanych z projektem, co może istotnie wpłynąć na koszty prac budowlanych. Organy publiczne
mogą także uzależn wydanie decyzji administracyjnych od wybudowania infrastruktury
technicznej, która nie jest integralnie związana z samym projektem, lecz może być oczekiwana
jako wkład inwestora w rozwój miejskiej lub gminnej infrastruktury.
Oprócz konieczności posiadania odpowiedniej infrastruktury w trakcie prac budowlanych, sukces
i rentowność projektów Grupy po ich ukończeniu zależy od dostępności oraz jakości lokalnej
infrastruktury i mediów. W niektórych przypadkach nakłady na budowę i konserwację infrastruktury
mediów, sieci telekomunikacyjnych i systemów dróg lokalnych nie były ponoszone od
dziesięcioleci, co skutkuje ich brakiem, przestarzałymi technologiami lub podatnoścna awarie.
W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania istniejącej infrastruktury lokalnej i mediów
niezbędne może być dokonanie ulepszeń, modernizacji lub wymiany. W związku ze wspomnianym
wyżej brakiem konserwacji Grupa może m.in. okresowo borykać się z przerwami w dostawach
37
energii elektrycznej i innych mediów. Nie można zapewnić, że poprawa infrastruktury w projektach
Grupy oraz wokół nich albo infrastruktury zintegrowanej z takimi projektami nastąpi przed
ukończeniem projektów Grupy lub że takie ulepszenia wystarczą do zapewnienia wsparcia dla
ukończonych projektów Grupy. Powyższe czynniki mo mieć istotny, niekorzystny wpływ na
działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności.
GRUPA JEST UZALEŻNIONA OD OGRANICZONEJ LICZBY KLUCZOWYCH CZŁONKÓW
KIEROWNICTWA
Sukces Grupy jest uzależniony od działań i wiedzy członków jej kierownictwa. Jeżeli Grupa nie
dzie w stanie zatrzym kluczowych członków swojego kierownictwa, fakt ten może mi
istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
NIEDOR WYKWALIFIKOWANYCH PRACOWNIW I INNYCH SPECJALISTÓW MOŻE
OPÓŹNIĆ REALIZACJĘ PROJEKTÓW GRUPY LUB ZWIĘKSZYĆ ICH KOSZTY
Przy realizacji swoich projektów Grupa polega na wykwalifikowanym zespole specjalisw,
w tym na kluczowych członkach kierownictwa i kierownikach projektów, kierownikach średniego
szczebla, księgowych i innych specjalistach z dziedziny finansów. W przeszłości Grupa
doświadczała opóźnień w realizacji niektórych projektów ze względu na brak wykwalifikowanych
pracowników i specjalistów, a jeżeli Grupa nie będzie w stanie zatrudnić niezbędnych
pracowników, niedobory kadrowe mogą negatywnie wpłynąć na jej zdolność do odpowiedniego
zarządzania realizacją projektów i efektywnego zarządzania swoimi aktywami lub zmusić do
płacenia wyższych wynagrodz w celu przyciągnięcia wykwalifikowanych specjalistów lub
niezbędnych pracowników. Ponadto sukces Grupy w przyszłości zależy od jej zdolności do
zatrudniania pracowników wyższego szczebla, takich jak menedżerowie posiadający rozległe
doświadczenie w zakresie identyfikacji, nabywania, finansowania, budowy, marketingu i
zarządzania projektami deweloperskimi oraz nieruchomościami inwestycyjnymi. Niezdolność
Grupy do pozyskania i utrzymania odpowiedniego personelu może mieć istotny negatywny wpływ
na jej działalność, sytuację finansową i wyniki operacyjne.
ZMIANY KLIMATYCZNE MOGĄ WYMAGAĆ ZMIAN W FUNKCJONOWANIU
NIERUCHOMOŚCI GRUPY, A BRAK DOSTOSOWANIA SIĘ DO TYCH ZMIAN W
ODPOWIEDNIM CZASIE MOŻE SPOWODOWAĆ NIEKORZYST SYTUACJĘ
KONKURENCYJNĄ I SPADEK PRZYCHODÓW Z NAJMU, NATOMIAST DOSTOSOWANIE
SIĘ DO ZMIAN MOŻE WYMAGAĆ DODATKOWYCH NAKŁADÓW KAPITAŁOWYCH
W ciągu ostatnich kilku lat Grupa obserwowała zmiany klimatyczne, w tym znaczne zmiany
średniej temperatury powietrza w regionie, w którym Grupa prowadzi działalność. W związku
z tym Grupa zainwestowała w modernizację infrastruktury w niektórych swoich nieruchomościach,
aby zaradz takim wzrostom średnich temperatur powietrza. Grupa stara s w jak najlepszy
sposób przygotować swoje nieruchomości do zmieniającego się klimatu. Nie można jednak
zagwarantować, że Grupa nie odczuje niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej lub spadku
przychodów z tytułu najmu w wyniku nieprzystosowania się do tych zmian w odpowiednim czasie
lub w odpowiedni sposób. Ponadto Grupa nie me na tym etapie ocenić, jakie zmiany w jej
nieruchomościach będą konieczne w przyszłości w celu dostosowania ich do zmian klimatycznych
oraz jakie nakłady inwestycyjne będą wymagane w celu realizacji tych dostosowań.
38
RYZYKO PRAWNE I REGULACYJNE
ZMIANY PRZEPISÓW PODATKOWYCH LUB ICH INTERPRETACJI MOGĄ MIEĆ WPŁYW NA
SYTUACFINANSOWĄ GRUPY ORAZ PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE, KTÓRYMI DYSPONUJE
GRUPA
Przepisy podatkowe w wielu krajach, w których Grupa prowadzi działalność, w tym w Polsce,
złożone i podlegają częstym zmianom. Podejście organów podatkowych w krajach, w których
Grupa prowadzi działalność, nie jest jednolite ani spójne, a ponadto występują dość znaczne
rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych w sprawach z zakresu prawa
podatkowego. Nie ma pewności, że organy podatkowe nie zastosują odmiennej interpretacji
przepisów prawa podatkowego wobec Grupy, która może okazać się dla niej niekorzystna. Nie ma
pewności, że poszczególne indywidualne interpretacje podatkowe, które Grupa już uzyskała i
stosuje, nie zostaną zmienione lub zakwestionowane. Istnieje również ryzyko, że po
wprowadzeniu nowych przepisów prawa podatkowego, spółki Grupy będą musiały podjąć
działania dostosowawcze do tych przepisów, co może skutkować zwiększeniem kosztów
wymuszonych okolicznościami związanymi z dostosowaniem się do zmienionych lub nowych
przepisów. Tak więc, pomimo monitorowania ryzyk w poszczególnych obszarach działalności
Grupy, nie można wyklucz ryzyka wystąpienia sporów z organami podatkowymi w zakresie
oceny skutków podatkowych określonych zdarzeń lub transakcji charakterystycznych dla
działalności Grupy i branży, w której działa.
W świetle powyższego, nie ma pewności, że organy podatkowe nie zakwestionują prawidłowości
sprawozdawczości podatkowej i płatności podatkowych dokonywanych przez spółki Grupy, w
zakresie zobowiązań podatkowych niepodlegających przedawnieniu, oraz że nie określą
zaległości podatkowych spółek Grupy, co może mieć istotny negatywny wpływ na działalność,
sytuację finansową, perspektywy rozwoju lub wyniki spółek Grupy.
Ponadto, w związku z transgranicznym charakterem działalności Grupy, również umowy
międzynarodowe, w tym umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną są
członkowie Grupy mają wpływ na działalność spółek Grupy. Odmienne interpretacje umów
o unikaniu podwójnego opodatkowania przez organy podatkowe, jak również wszelkie zmiany tych
umów mogą mieć istotny negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową lub wyniki spółek
Grupy.
ZMIANY W PRAWIE MOGĄ MIEĆ NIEKORZYSTNY WPŁYW NA GRUPĘ
Działalność Grupy podlega różnym regulacjom prawnym w Polsce, Rumunii, na Węgrzech,
w Chorwacji, Serbii, Bułgarii oraz w innych krajach, w których Grupa prowadzi działalność
gospodarczą, takim jak wymogi przeciwpożarowe i bezpieczeństwa, przepisy dotyczące ochrony
środowiska, prawa pracy oraz ograniczenia w zagospodarowaniu przestrzennym. Jeżeli projekty i
nieruchomości Grupy nie spełniają tych wymogów, Grupa może zost obciążona karami lub
odszkodowaniami.
Dodatkowo wprowadzone w Polsce zmiany w prawie pracy dotyczące regulacji pracy zdalnej
mogą spowodować, że coraz większy odsetek pracowników będzie pracował z domu lub
w trybie hybrydowym, co może skutkować zmniejszeniem zapotrzebowania na powierzchnię
biurową.
39
Ponadto nie ma pewności, że w przypadku wzrostu opłat za użytkowanie wieczyste w Polsce,
Grupa dzie w stanie przenieść te koszty na swoich najemców w postaci zwiększonych opłat
serwisowych, poniewtaki wzrost może spowodować, że dana nieruchomość stanie smniej
konkurencyjna w porównaniu z nieruchomościami, które nie położone na gruntach objętych
opłatami za użytkowanie wieczyste.
Co więcej wprowadzenie w Europie Środkowo-Wschodniej ("CEE") i Europie Południowo-
Wschodniej ("SEE") bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących ochrony środowiska,
bezpieczeństwa i higieny pracy lub polityki ich egzekwowania może skutkować znacznymi
kosztami i zobowiązaniami dla Grupy, a także może spowodować, że nieruchomości posiadane
lub zarządzane przez Grupę (lub nieruchomości uprzednio posiadane lub zarządzane przez
Grupę) będą podlegać bardziej rygorystycznej kontroli n obecnie.
W konsekwencji przestrzeganie tych przepisów może wiąz się ze znacznymi kosztami
wynikającymi z konieczności usunięcia, zbadania lub rekultywacji substancji, a ich obecność na
nieruchomościach Grupy me ograniczyć jej zdolność do sprzedaży nieruchomości lub
wykorzystania ich jako zabezpieczenia.
Nowe przepisy prawa, zasady, regulacje lub rozporządzenia, lub zmiany istniejących przepisów,
mogą wymagponiesienia znacznych, nieprzewidzianych wydatków lub naadać ograniczenia
w korzystaniu z nieruchomości, co może mieć istotny niekorzystny wpływ na działalność, sytuację
finansową i wyniki Grupy.
GRUPA MOŻE BYĆ PRZEDMIOTEM SPORÓW PRAWNYCH I RYZYKA
Działalność Grupy polega na nabywaniu, wynajmowaniu, sprzedaży i administrowaniu
nieruchomościami, w tym na podstawie umów o współpracy, co w ramach zwykłej działalności
naraża Gru na pewien stopień ryzyka związanego z drobnymi sporami sądowymi i innymi
postępowaniami sądowymi. Spory prawne, które pojedynczo stosunkowo nieistotne, mogą
zostać powiązane ze sporami opartymi na podobnych faktach w taki sposób, że łączna ekspozycja
Grupy może stsistotna dla jej działalności. Ponadto Grupa może być narażona na roszczenia
i może zostać pociągnięta do odpowiedzialności w związku ze zdarzeniami mającymi miejsce na
jej placach budowy, takimi jak wypadki, obrażenia lub zgony jej pracowników, pracowników
podwykonawców lub innych osób przebywających na placach budowy.
Standardową praktyką w transakcjach dotyczących nieruchomości jest składanie przez
sprzedającego w umowie kupna oświadczeń i zapewnień dotyczących określonych cech
nieruchomości. Zazwyczaj zapewnienia sprzedającego dotyczące nieruchomości zawarte
w umowie sprzedaży nie obejmują wszystkich rodzajów ryzyka lub potencjalnych problemów, które
mogą wyniknąć wobec Grupy w związku z nabyciem przez nią nieruchomości. Ewentualne
roszczenia regresowe Grupy wobec sprzedających nieruchomości mogą okazać się nieskuteczne
z różnych przyczyn, w tym z powodu niemożności ustalenia, że dane osoby wiedziały lub powinny
były wiedzieć o wadach, z powodu upływu terminu przedawnienia, z powodu niewypłacalności
stron przeciwnych roszczeniu lub z innych powodów. W takim przypadku Grupa może ponieść
stratę finansową.
Grupa udziela różnego rodzaju gwarancji przy wynajmowaniu nieruchomości, zwłaszcza
w odniesieniu do tytułu prawnego i braku wad jakościowych, a także istniejących poziomów
40
niebezpiecznych zanieczyszczeń oraz portfela umów najmu. Powyższe dotyczy sprzedaży
nieruchomości. Przeciwko Grupie mogą zostwysunięte roszczenia z tytułu naruszenia takich
gwarancji i/lub z tytułu istnienia wad, o których Grupa nie wiedziała, ale o których powinna była
wiedzieć, zawierając transakcję. Wystąpienie jednego lub kilku z powyższych typów ryzyka może
mieć istotny niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki Grupy.
Z drugiej strony, jeżeli Grupa dokona sprzedaży swoich projektów, może być zobowiązana do
udzielenia wiadczeń, gwarancji i podjęcia zobowiązań, których naruszenie może skutkować
odpowiedzialnością odszkodowawczą. Tym samym Grupa może stać się stroną sporów lub
postępowań sądowych dotyczących powyższych postanowi i może zostać zobowiązana do
dokonania płatności na rzecz osób trzecich, co mogłoby wywrzeć niekorzystny wpływ na
działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
Ponadto, jeżeli nieruchomości Grupy przedmiotem roszczeń prawnych osób trzecich
i nie dojdzie do ich rozstrzygnięcia lub zawarcia porozumienia, roszczenia te mogą opóźnić, na
znaczny okres, planowane działania Grupy. Sytuacje takie mogą obejmować na przykład
roszczenia osób trzecich dotyczące działek, na których Grupa zrealizowała i ukończyła budowę
nieruchomości, którą następnie zamierza sprzedać, jak również roszczenia osób trzecich
dotyczące konkretnych działek, które Grupa musi nabyć w celu realizacji określonego projektu (na
przykład działek sąsiadujących z działkami, które posiadała na dzień publikacji niniejszego
Raportu), co może opóźnić nabycie takich działek przez Grupę.
Wystąpienie jednego lub kilku z powyższych typów ryzyka może mieć istotny niekorzystny wpływ
na działalność, sytuację finansową i wyniki Grupy.
GRUPA PODLEGA PRZEPISOM DOTYCZĄCYM OCHRONY ŚRODOWISKA
Grupa podlega przepisom prawa w zakresie ochrony środowiska w krajach CEE i SEE, które
przewidują zobowiązania do rekultywacji działek zanieczyszczonych substancjami
niebezpiecznymi lub toksycznymi. Wspomniane przepisy prawa często ustanawiają zobowiązania
bez względu na fakt, czy właściciel danej działki wiedział o obecności takich substancji
zanieczyszczających albo czy jest odpowiedzialny za dokonanie zanieczyszczenia. W takich
okolicznościach odpowiedzialność właściciela, co do zasady, nie jest ograniczona na mocy takich
przepisów prawa, a koszty ewentualnego dochodzenia, usunięcia lub rekultywacji mookaz
się znaczące. Występowanie takich substancji na lub w jakimkolwiek obiekcie Grupy albo
odpowiedzialność z tytułu nieusunięcia zanieczyszczenia takimi substancjami mogą negatywnie
wpłynąć na możliwości Grupy w zakresie sprzedaży lub wynajęcia takich obiektów albo
zaciągnięcia kredytu przy wykorzystaniu takich nieruchomości jako zabezpieczenia. Ponadto
obecność niebezpiecznych lub toksycznych substancji w obiekcie może uniemożliwić, opóźnlub
ograniczyć zabudolub przebudowę takiej nieruchomości, co może mieć istotny, niekorzystny
wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
GRUPA MOŻE POSIADAĆ NIEWYSTARCZAJĄCĄ OCHRONĘ UBEZPIECZENIOWĄ
Posiadane przez Grupę polisy ubezpieczeniowe mogą nie zabezpieczać Grupy przed wszystkimi
stratami, jakie Grupa może ponieść w związku z prowadzeniem swojej działalności. Ponadto
niektóre rodzaje ubezpieczenia mogą być niedostępne na uzasadnionych komercyjnie warunkach
lub w ogóle.
41
W związku z powyższym posiadana przez Grupę ochrona ubezpieczeniowa może nie być
wystarczająca, aby w pełni zrekompensować poniesione straty związane z powstałymi szkodami
na nieruchomościach. Ponadto istnieje wiele rodzajów ryzyka, ogólnie związanego z katastrofami,
takimi jak powodzie, huragany, ataki terrorystyczne lub wojny, których ubezpieczenie może być
niemliwe lub komercyjnie nieuzasadnione. Inne czynniki, takie jak inflacja, zmiany w prawie
budowlanym oraz kwestie związane z ochroną środowiska, także mogą spowodować, że wpływy
z ubezpieczenia będą niewystarczające do naprawy lub odtworzenia nieruchomości w przypadku
ich uszkodzenia lub zniszczenia. Grupa może ponieść znaczące straty lub szkody, za które może
nie uzyskpełnego odszkodowania lub nie uzyska go w ogóle. W wyniku powyższego Grupa
może nie posiadwystarczającej ochrony przed wszelkimi szkodami, które mozostprzez
nią poniesione. W przypadku wystąpienia szkody nieobjętej ochroną ubezpieczeniową lub szkody
przewyższającej sumę ubezpieczenia Grupa może stracić kapitał zainwestowany w dany projekt
dący przedmiotem tych strat, a także zakładany przyszły przychód z tego projektu. Grupa może
także bzobowiązana do naprawy szkód poniesionych w wyniku zdarzeń, które nie podlegały
ubezpieczeniu. Ponadto Grupa może także ponosić odpowiedzialność z tytułu zadłużenia lub
innych zobowiązań finansowych związanych z uszkodzonieruchomością. Nie można zapewnić,
że w przyszłości nie powstaną istotne szkody przewyższające limity ochrony ubezpieczeniowej.
Wszelkie szkody nieobjęte ochroną ubezpieczeniową lub szkody przewyższace wartość ochrony
ubezpieczeniowej mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność Grupy, jej sytuac
finansową oraz wyniki dzialności.
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z SYTUACJĄ FINANSOWĄ GRUPY
POZIOM ZADŁUŻENIA GRUPY I KOSZTY JEGO OBSŁUGI ZNACZĄCE I MOGĄ DALEJ
WZROSNĄĆ, WYWOŁUJĄC NEGATYWNE SKUTKI DLA JEJ DZIAŁALNOŚCI, SYTUACJI
FINANSOWEJ LUB WYNIKÓW DZIAŁALNOŚCI
Na dzipublikacji niniejszego Raportu Grupa posiada pewien poziom zadłużenia i wysokie koszty
obsługi długu. Ponadto Grupa może zaciągnąć dodatkowe zadłużenie w przyszłości. Zaciągnięcie
dodatkowego zadłużenia zwiększyłoby opisane w niniejszym Raporcie ryzyko związane z
poziomem zadłużenia Grupy. Fakt ten może wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na działalność,
sytuacfinansową oraz wyniki działalności Grupy. Poziom zadłużenia Grupy może mieć istotne
konsekwencje dla inwestow, w tym w szczególności może wpłynąć na:
zwiększenie podatności na spowolnienie w działalności Grupy lub na ogólne
niekorzystne warunki panujące w gospodarce i w branży, w tym niekorzystne warunki
gospodarcze w krajach, w których Grupa prowadzi swoją działalność, przy
jednoczesnym zmniejszeniu elastyczności reakcji na takie spowolnienie;
ograniczenie zdolności Grupy do pozyskania finansowania przyszłych przedsięwzięć,
nakładów inwestycyjnych, wykorzystywania okazji, przejęć lub innych ogólnych celów
korporacyjnych oraz wzrost kosztów przyszłego finansowania;
Grupa może być zmuszona do zbycia nieruchomości w celu umożliwienia wypełnienia
zobowiązań finansowych, w tym zobowiązań z umów kredytowych;
42
konieczność przeznaczania znacznej części przepływów pieniężnych
z działalności operacyjnej Grupy do spłaty kapitału i odsetek, co oznacza, że przepływy
te nie będą mogły zostać wykorzystane na finansowanie działalności, nakładów
inwestycyjnych, przejęć lub innych celów korporacyjnych Grupy;
ograniczenie elastyczności Grupy przy planowaniu lub reagowaniu na zmiany
w jej działalności, otoczeniu konkurencyjnym i na rynku nieruchomości; oraz
niekorzystna pozycja rynkowa Grupy w stosunku do jej konkurentów, którzy mają
niższe zadłużenie.
Zarówno każde z powyższych, jak i inne zdarzenia mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na
zdolność Grupy do realizacji swoich zobowiązań.
GRUPA MOŻE PONIEŚĆ ZNACZNE STRATY JELI NARUSZY ZOBOWIĄZANIA
WYNIKACE Z UMÓW KREDYTOWYCH A PONADTO OGRANICZENIA NAŁOŻONE PRZEZ
TE UMOWY MOGĄ UNIEMOŻLIWIĆ GRUPIE SPRZEDAŻ JEJ PROJEKTÓW
W celu zabezpieczenia swoich kredytów Grupa podejmowała i będzie podejmowała
w przyszłości działania w celu obciążenia swoich aktywów hipoteką i ustanawiania zastawów na
udziałach w swoich podmiotach zależnych, udzielania gwarancji i będzie zobowiązywała się
względem wierzycieli do dalszego nieobciążania swego obecnego i przyszłego majątku
hipotekami i zastawami bez ich zgody (tzw. negative pledge). Ponadto umowy kredytowe Grupy
zawierają ograniczenia jej możliwości rozpordzania niektórymi z jej kluczowych aktywów, co z
kolei może być konieczne w celu zaspokojenia określonych zobowiązfinansowych. Grupa może
nie być w stanie dokonać spłaty kwoty głównej lub odsetek lub naruszyć inne zobowiązania
zawarte w umowach kredytowych Grupy. W niektórych przypadkach Grupa może naruszyć
zobowiązania w wyniku okoliczności będących poza kontrolą Grupy. Zobowiązania te mo
dotyczyć wymogów w zakresie utrzymania okrlonych wskaźników wartości kredytu do wartości
zabezpieczenia, pokrycia obsługi kredytu i wymogów kapitału obrotowego. Naruszenie takich
zobowiązań przez Grupę może skutkować utratą obciążonych hipoteką aktyw lub uznaniem jej
zobowiązań płatniczych za wymagalne, wymagalnośc gwarancji, wykonaniem postanowień
dotyczących naruszeń zobowiązań z tytułu innych umów (ang. cross-default), a efektem może być
konieczność natychmiastowej spłaty kredytów albo utrudnienie lub uniemożliwienie zaciągnięcia
kredytów w przyszłości. W takich okolicznościach Grupa może być także zmuszona w uższym
horyzoncie czasowym do sprzedaży niektórych aktyw w celu zaspokojenia swoich zobowiązań
kredytowych oraz opóźnienia lub wstrzymania ukończenia projektów.
Każde z wyżej opisanych zdarzeń może wywrzeć istotny, niekorzystny wpływ na działalność,
sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
43
GRUPA MOŻE NIE BYĆ W STANIE ODNOWIĆ LUB ZREFINANSOW KREDYTÓW LUB
INNEGO ZADŁUŻENIA W TERMINIE ICH ZAPADALNOŚCI LUB MOŻE BYĆ W STANIE
ODNOWLUB ZREFINANSOWAĆ TAKIE KREDYTY LUB ZADŁUŻENIE JEDYNIE NA MNIEJ
KORZYSTNYCH WARUNKACH
Projekty Grupy są finansowane za pomo kredytów udzielanych na określony okres. Grupa może
nie być w stanie odnowlub zrefinansować takich umów w części lub w całości lub może zost
zmuszona do zaakceptowania mniej korzystnych warunków refinansowania. Jeżeli Grupa nie
będzie w stanie odnowić kredytu lub zabezpieczyć sobie nowego finansowania, me zost
zmuszona do sprzedaży jednej lub większej liczby ze swoich nieruchomości biurowych w celu
uzyskania niezbędnej płynności. Dodatkowo, jeżeli Grupa nie będzie zdolna do odnowienia
niektórych kredytów, nieruchomości finansowane poprzez kredyty będą niedofinansowane, a tym
samym nie będą generowały oczekiwanych zwrotów z kapitału.
Każda kombinacja wyżej wymienionych okoliczności miałaby istotny, negatywny wpływ na
działalność, przepływy pieniężne, sytuację finansową i wyniki działalności Grupy.
GRUPA PONOSI RYZYKO ZWIĄZANE Z WAHANIAMI KURSÓW WYMIANY WALUT
Sprawozdania finansowe Grupy sporządzane w euro i euro jest walutą funkcjonalGrupy.
Większość przychodów Grupy, szczególnie przychodów z tytułu czynszu, wyrażona jest w euro.
Pewna część kosztów Grupy, takich jak niektóre pozycje kosztów budowlanych, koszty robocizny
i wynagrodzeń dla określonych generalnych wykonawców, ponoszona jest w walutach rynków
geograficznych, na których działa Grupa, w tym polski złoty, bułgarska lewa, gierski forint,
rumuński lej lub serbski dinar.
W celu dokonania szacunkowych wyliczeń co do poziomu kapitału niezbędnego dla realizacji jej
celów strategicznych Grupa wykorzystuje euro jako walutę odniesienia. Ponadto większość
inwestycji planowanych przez Grupę w ramach jej strategii biznesowej jest wyrażana w euro. W
związku z powyższym nie można zapewnić, że wpływy uzyskane i wyrażone w złotych będą
wystarczające dla spełnienia wymogów inwestycyjnych projekw, które Grupa zamierza nabyć.
Chociaż Grupa w celu zabezpieczenia ryzyka walutowego (ang. currency hedging) i aby
zmniejszyć niestabilność zwrotów z inwestycji spowodowanych wahaniami kursowymi, może
zawierać umowy zabezpieczające jej ryzyko, m.in. poprzez transakcje na instrumentach
pochodnych, pozyskiwać finansowanie dłużne denominowane w euro oraz zawierać umowy z
wykonawcami określające wynagrodzenie wyrażone w euro, nie można jednak zapewnić, że takie
transakcje hedgingowe będą w pełni skuteczne lub korzystne.
Ponadto biorąc pod uwagę fakt, niektórzy wykonawcy Grupy zawierają umowy zabezpieczające
w zakresie swojego wynagrodzenia z tytułu m.in. umów budowlanych, sytuacja ta może ogranicz
ich elastyczność dotyczącą opóźnienia realizacji niektórych faz budowy i skutkow ich
problemami finansowymi. Ponadto zważywszy, że płatności należne z tytułu większości
komercyjnych umów najmu Grupy wyrażone jako równowartość kwoty w euro wyrażonej w
lokalnej walucie, niektórzy najemcy Grupy, w szczególności najemcy powierzchni handlowych,
mogą mieć trudności z wypełnieniem swoich zobowiązań płatniczych wynikających z takich umów
najmu, jako że osiągają oni przychody w swoich walutach lokalnych. W związku z powyższym
wszelka istotna aprecjacja walut lokalnych wobec euro może znacznie obniżprzychody Grupy
44
wyrażone w walutach lokalnych i może mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację
finansową oraz wyniki dzialności.
GRUPA PONOSI RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ
Umowy kredytowe Grupy oprocentowane w oparciu o zmienne stopy procentowe. Wysokość
stóp procentowych jest w wysokim stopniu uzależniona od wielu czynników, włącznie z rządową
politymonetarną oraz krajowymi i międzynarodowymi warunkami gospodarczymi i politycznymi,
a także innymi czynnikami poza kontrolą Grupy. Ekspozycja Grupy na ryzyko związane ze stopami
procentowymi i zakres, w jakim Grupa zabezpiecza to ryzyko, są zróżnicowane w podziale na
obszary geograficzne, na których Grupa prowadzi działalność, jednakże zmiany stóp
procentowych mogą zwiększyć koszt finansowania Grupy z tytułu istniejących kredytów, a przez
to wpłynąć na jej rentowność. Ewentualna konieczność zabezpieczenia ryzyka stóp procentowych
jest rozpatrywana przez Grupę dla każdego przypadku indywidualnie, z wyłączeniem projektów,
w których zabezpieczenie stosownego ryzyka stóp procentowych jest wymogiem kredytodawców.
Zmiany stóp procentowych mogą mieć istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację
finansową oraz wyniki dzialności.
DZIAŁALNOŚĆ GRUPY JEST KAPITAŁOCHŁONNA I MOŻE DOJŚĆ DO SYTUACJI,
W KTÓREJ DODATKOWE FINANSOWANIE MOŻE BYĆ NIEDOSTĘPNE NA KORZYSTNYCH
WARUNKACH
Grupa ponosi znaczące wydatki na zakup gruntów oraz pokrycie kosztów budowy infrastruktury
oraz kosztów budowlanych i projektowych. Działalność Grupy wymaga znaczących kwot oraz
finansowania zewnętrznego. Potrzeby kapitałowe Grupy zależą od wielu czynników, w
szczególności od warunków rynkowych, które poza kontrolą Grupy. Jeżeli parametry
pozyskania niezbędnego jej kapitału będą znacząco odbiegały od obecnie zakładanych,
konieczne może być pozyskanie przez Grupę dodatkowego finansowania. W przypadku
wystąpienia trudności z pozyskaniem takiego dodatkowego finansowania, skala rozwoju Grupy
oraz tempo osiągania przez nią określonych celów strategicznych może być wolniejsze od
pierwotnie zakładanego. Nie jest pewne, czy Grupa dzie zdolna do pozyskania wymaganego
finansowania, jeżeli zajdzie taka konieczność ani czy środki finansowe zostaną uzyskane na
warunkach korzystnych dla Grupy.
Ponadto umowy kredytów deweloperskich generalnie umożliwiają wykorzystanie środków
z kredytów po osiągnięciu z góry ustalonych etapów realizacji budowy, wynajęciu określonych
powierzchni lub sprzedaży określonej liczby mieszkań. Jeżeli Grupa nie osiągnie zakładanych
celów, dostępność środków z kredytu może być opóźniona i spowodować dalsze opóźnienia
harmonogramu realizacji budowy. Ograniczenia dostępu do źródeł finansowania zewnętrznego,
jego opóźnienia, jak również warunki finansowania odbiegające od zakładanych mogą mieć
istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
45
CZYNNIKI RYZYKA ZWIĄZANE Z RYNKAMI, NA KTÓRYCH DZIAŁA GRUPA
RYZYKO POLITYCZNE, EKONOMICZNE I PRAWNE ZWIĄZANE Z KRAJAMI RYNKÓW
WSCHODZĄCYCH, W TYM KRAJAMI CEE I SEE
Inwestorzy na rynkach wschodzących i rozwijających się, takich jak regiony CEE i SEE, na których
Grupa prowadzi działalność, powinni miświadomość, że rynki te podlegają większemu ryzyku
prawnemu, ekonomicznemu, podatkowemu i politycznemu niż rynki dojrzałe oraz podlegają
szybkim i czasami nieprzewidywalnym zmianom. W związku z tym faktem, inwestowanie w papiery
wartościowe emitentów prowadzących znaczącą działalność na rynkach wschodzących lub
rozwijających s wiąże s z reguły z wyższym stopniem ryzyka n inwestowanie w papiery
wartościowe emitentów prowadzących znaczącą działalność w krajach Europy Zachodniej lub
innych podobnych jurysdykcjach.
Za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. wszystkie przychody Grupy pochodziły z
działalności w krajach regionów CEE i SEE, a w szczególności z Polski (41%), Węgier (28%),
Bułgarii (9%), Chorwacji (9%), Rumuni (7%) i Serbii (6%). Rynki te są narażone na większe ryzyko
niż bardziej rozwinięte rynki. Kraje regionów CEE i SEE nadal niosą ze sobą różnego rodzaju
ryzyko dla inwestorów, takie jak niestabilność lub zmiany władz krajowych lub lokalnych,
wywłaszczenia gruntów, zmiany w prawie podatkowym i przepisach wykonawczych, zmiany w
praktykach i zwyczajach biznesowych, zmiany w ustawach i przepisach związanych z transferem
środków pieniężnych i ograniczenia dotyczące poziomu inwestycji zagranicznych. W
szczególności Grupa jest uzależniona od zasad i przepisów dotyczących zagranicznych właścicieli
nieruchomości i innych br majątkowych. Takie przepisy mogą zmieniać się szybko i w znacznym
zakresie, a w rezultacie wpłynąć na własność Grupy i mogą spowodować utratę mienia lub
aktyw bez prawa do odszkodowania.
Ponadto niektóre kraje, w których Grupa prowadzi działalność (takie jak Serbia), mogą regulow
lub wymagać zgody od rządu na transfer dochodów z inwestycji, przychodów, kapitału lub
wpływów ze sprzedaży papierów wartościowych przez inwestorów zagranicznych. Ponadto w
przypadku pogorszenia bilansu płatniczego kraju lub z innych powodów kraj może nałożyć
tymczasowe ograniczenia na transfer kapitału za granicę. Wszelkie tego typu ograniczenia mogą
niekorzystnie wpłynąć na możliwości transferu kredytów inwestycyjnych lub wypłaty dywidendy
przez Grupę. Niektóre kraje regionów CEE i SEE odnotowywały wysokie a okresowo bardzo
wysokie stopy inflacji. Inflacja i gwałtowne wahania wskaźnika inflacji miały i wciąż mogą mieć
negatywny wpływ na gospodarkę i rynek papierów wartościowych niektórych krajów
wschodzących.
Ponadto negatywne zdarzenia gospodarcze lub polityczne w krajach, w których Grupa prowadzi
działalność i/lub krajach sąsiadujących momieć znaczący wpływ, m.in., na Produkt Krajowy
Brutto, handel zagraniczny lub ogólnie na gospodarkę poszczególnych krajów. Kraje i regiony,
gdzie Grupa prowadzi działalność, doświadczyły w przeszłości i mogą doświadczać w przyszłości
politycznej niestabilności spowodowanej zmianami rządów, politycznym impasem w procesie
legislacyjnym, napięć i sporów pomiędzy władzami centralnymi a lokalnymi, korupcji wśród
urzędników państwowych oraz niepokojów społecznych i etnicznych. W szczególności, trwający
konflikt zbrojny na terytorium Ukrainy, a także brak pewności co do jego czasu trwania, skali i
relacji krajów regionów CEE i SEE z Rosją mogą wpłynąć na postrzeganie przez inwestorów
46
regionalnego rynku nieruchomości oraz na ich gotowość do inwestowania w krajach sąsiadujących
z Ukrainą i Rosją, gdzie Grupa prowadzi działalność.
Urzeczywistnienie się któregoś z powyższych czynników ryzyka miałoby istotny, niekorzystny
wpływ na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki działalności.
MIEJSCA, W KTÓRYCH ZNAJDUJĄ SIĘ NIERUCHOMOŚCI GRUPY, NARAŻONE NA
RYZYKO REGIONALNE I MOGĄ STRACIĆ NA ATRAKCYJNOŚCI
Lokalizacja każdej z nieruchomości Grupy podlega wpływom sytuacji makroekonomicznej
panującej w regionach, w których ona działa, jak wnież szczególnych lokalnych uwarunkowań
panujących na danym regionalnym rynku. Nieruchomości Grupy stanowią przede wszystkim
nieruchomości komercyjne, co znacząco naraża Grupę na negatywne zjawiska w tych
segmentach rynku nieruchomości w krajach, w których Grupa prowadzi działalność, a w
szczególności na intensyfikację konkurencji i wyższe nasycenie.
Upadłości, zamknięcia lub wyprowadzki dużych spółek lub spółek z poszczelnych lub kilku
sektorów na skutek niekorzystnych wydarzeń, lub z innych powodów, momieć niekorzystny
wpływ na rozwój gospodarczy danej lokalizacji, a tym samym na portfel nieruchomości Grupy jako
całości. Grupa nie ma kontroli nad takimi czynnikami. Negatywne zmiany gospodarcze w jednej
lub kilku lokalizacjach mogą obniż przychody Grupy z najmu lub doprowadz do utraty
przychodów z czynszu, które wynikają z braku możliwości zapłaty czynszu w całości lub w części
przez część najemców, jak również spowodować spadek wartości rynkowej nieruchomci Grupy,
co może wywrz istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuac finansową oraz wyniki
działalności.
NIEZGODNE Z PRAWEM, WYBIÓRCZE LUB ARBITRALNE DZIAŁANIA ADMINISTRACJI
PUBLICZNEJ MOGĄ WPŁYNĄĆ NA ZDOLNĆ GRUPY DO POZYSKANIA UMÓW,
KONTRAKTÓW I POZWOLEŃ, KTÓRE WYMAGANE, ABY GRUPA MOGŁA
REALIZOWAĆ SWOJE PROJEKTY
Organy państwowe na krajach, w których Grupa prowadzi działalność, mają znaczny zakres
uznaniowych upoważnień decyzyjnych i mogą nie podlegać nadzorowi innych organów, wymogom
do wysłuchania stron lub dokonania uprzedniego zawiadomienia lub kontroli publicznej. Organy
państwowe w takich krajach mogą korzystz przyznanej dyskrecjonalności w sposób arbitralny
lub wybiórczy albo niezgodny z prawem oraz pod wpływem okoliczności politycznych lub
gospodarczych. Grupa otrzymała jw przeszłości decyzje administracyjne, które zmusiły do
nieplanowanej zmiany planów inwestycyjnych (w tym ograniczenia skali projektu). Wspomniana
uznaniowość może mi istotny, niekorzystny wpływ na działalność, sytuac finansową oraz
wyniki działalności Grupy.
SYSTEM KSIĄG WIECZYSTYCH OBOWIĄZUJĄCY W NIEKTÓRYCH KRAJACH CEE I SEE
NIE JEST PRZEJRZYSTY I EFEKTYWNY, A NIERUCHOMOŚCI GRUPY MOGĄ PODLEGAĆ
ROSZCZENIOM REPRYWATYZACYJNYM
System ksiąg wieczystych w niektórych krajach CEE i SEE jest nieprzejrzysty i nieefektywny, co
może skutkować opóźnieniami procedury nabywania nieruchomci gruntowych i procedury
scalenia wielu działek w jedną oraz ujawnienia scalonej działki w księgach wieczystych, co stanowi
47
wymóg dla rozpoczęcia realizacji niektórych projektów. Wspomniana nieefektywność może mieć
istotny, niekorzystny wpływ na działalność, przepływy pieniężne, sytuację finansową oraz wyniki
działalności Grupy.
Ponadto Grupa może być narażona na nieuniknione ryzyko związane z inwestowaniem w krajach
CEE i SEE wynikające z nieuregulowanego stanu prawnego części nieruchomości położonych w
tych krajach. Po wejściu w życie przepisów o nacjonalizacji w niektórych krajach CEE i SEE, w
tym w Polsce i na Węgrzech w okresie powojennym, wiele prywatnych nieruchomości i
przedsiębiorstw zostało przejętych przez władze państwowe. W wielu przypadkach mienie zostało
odebrane z naruszeniem obowiązujących przepisów prawa. Po przejściu przez kraje CEE i SEE
do systemu gospodarki rynkowej w latach 1989-1990 wielu byłych właścicieli nieruchomości albo
ich następców prawnych podjęło starania o odzyskanie nieruchomości lub przedsiębiorstw
utraconych po wojnie lub uzyskanie odszkodowania. Przez wiele lat podejmowano próby
uregulowania kwestii roszczeń reprywatyzacyjnych w Polsce. Pomimo tego w Polsce nie
uchwalono żadnej ustawy, która regulowałaby procedury reprywatyzacyjne. Zgodnie z aktualnie
obowiązującymi przepisami byli właściciele nieruchomości lub ich następcy prawni mogą składać
wnioski do organów publicznych o uznane za nieważne decyzji administracyjnych, na mocy
których dokonano odebrania nieruchomości, chyba że upłynął okres dziesięciu lat od daty ich
doręczenia lub ogłoszenia. Na dzień przekazania niniejszego Raportu nie toc s żadne
postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnych wydanych przez organy
publiczne w stosunku do nieruchomości będących własnością Grupy. Nie ma jednak gwarancji, że
roszczenia reprywatyzacyjne nie zostaną wniesione przeciwko Grupie w przyszłości, co może
mieć istotny, negatywny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki działalności Grupy.
POSIADANY PRZEZ GRUTYTPRAWNY DO NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNYCH I
PROJEKTÓW DEWELOPERSKICH MOŻE BYĆ W NIEKTÓRYCH PRZYPADKACH
KWESTIONOWANY, A ODPOWIEDNIE POZWOLENIA ODNOSZĄCE SIĘ DO TYCH
NIERUCHOMOŚCI MOGŁY ZOSTAĆ UZYSKANE Z NARUSZENIEM OBOWIĄZUJĄCYCH
PRZEPISÓW PRAWA
Grupa może mieć trudności, aby bezsprzecznie ustalić, że tytuł prawny do nieruchomości został
przyznany odpowiedniej spółce zależnej, a w niektórych przypadkach ustalenie takie może być
niemliwe ze względu na fakt, że przepisy regulujące kwestie związane z nieruchomościami w
Polsce i innych krajach, w których Grupa prowadzi działalność, złożone, często wieloznaczne
lub wewnętrznie sprzeczne, a dane zawarte w odpowiednich rejestrach mogą nie być wiarygodne.
Np. zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce, transakcje związane z nieruchomościami
mogą być kwestionowane z wielu różnych powodów i w oparciu o wiele podstaw prawnych, a w
szczególności w przypadkach, gdy sprzedający lub przekazujący nieruchomość nie posiadał
prawa do rozporządzania daną nieruchomością, na podstawie naruszenia wymogów dotyczących
uzyskania zezwolkorporacyjnych przez drustronę transakcji lub jeżeli przeniesienie tytułu
nie zostało wpisane do urzędowego rejestru w wymaganym terminie. Jednakże nawet jeżeli tytuł
prawny do nieruchomości został zarejestrowany, me on być nadal zakwestionowany. W związku
z powyższym nie można zapewnić, że Grupa zachowa przysługujący jej tyt własności
w przypadku, gdyby został on zakwestionowany. Ponadto istnieje możliwość, że zezwolenia,
autoryzacje, decyzje o zmianie decyzji o warunkach zabudowy lub inne podobne wymogi zostały
uzyskane z naruszeniem obowiązujących przepisów lub regulacji. Kwestie takie mogą podleg
48
źniejszemu podważeniu. Podobne problemy mogą powst w kontekście zgodności z
procedurami prywatyzacyjnymi oraz aukcjami związanymi z pozyskaniem dzierżawy gruntów i
praw do zabudowy. Monitorowanie, ocena lub weryfikacja tych obaw może być trudna lub
niemliwa. Jeżeli takie zezwolenie, autoryzacja lub decyzja o zmianie decyzji o warunkach
zabudowy albo podobne wymogi zostaną zakwestionowane, czynniki te mogą negatywnie
wpłynąć na działalność Grupy, jej sytuację finansową oraz wyniki dzialności.
CZYNNIKI RYZYKA DOTYCZĄCE STRUKTURY AKCJONARIATU SPÓŁKI I ŁADU
KORPORACYJNEGO
POMIĘDZY GRUPĄ A AKCJONARIUSZEM DOMINUJĄCYM GRUPY MOŻE ISTNIEĆ
POTENCJALNY KONFLIKT INTERESÓW
Na dzień publikacji niniejszego Raportu podmiotem dominującym GTC jest Optimum Venture
Private Equity Fund, który jest jedynym akcjonariuszem GTC Holding Zártkörüen Müködö
Résznytársaság posiadającym bezpośrednio 3,81% kapitału akcyjnego Spółki oraz jedynym
akcjonariuszem Alpine Holding Korlátolt Felelőssé Társaságthe, który pośrednio, tj. poprzez
Global Debt Strategy S.à r.l. i dalej poprzez GTC Dutch Holdings B.V. (“GTC Dutch”) posiada
43,1% udziału w kapitale akcyjnym Spółki. Optimum jest funduszem inwestycyjnym zarządzanym
przez Optima Investment Fund Management Zrt. ("Optima") kontrolowany przez Pallas Athene
Foundation. Ponadto, w dniu 18 lutego 2022 r., GTC Dutch i Icona Securitization Opportunities
Group S.A. R.L. ("Icona"), posiadające 15,7% kapitału zakładowego Spółki, zawarły umowę cesji,
która weszła w życie w dniu 1 marca 2022 r., na podstawie której Icona przeniosła na GTC Dutch
swoje prawa do wykonywania prawa głosu z akcji posiadanych przez Icona. Na mocy tej umowy
Icona udzieliła GTC Dutch bezwarunkowego i nieodwołalnego pełnomocnictwa do wykonywania
wszystkich praw głosu z posiadanych przez nią akcji Spółki. Ponadto, od dnia 1 marca 2022 r.,
GTC Holding Zrt., GTC Dutch i Icona działają w porozumieniu na podstawie umowy dotyczącej ich
wspólnie uzgodnionej polityki wobec Spółki oraz wykonywania praw głosu w odniesieniu do
wybranych kwestii (takich jak zatwierdzenie raportu rocznego, podzizysków wygenerowanych
przez Spółkę, udzielenie absolutorium członkom Zarządu Spółki, ustalanie rocznej dywidendy
i wszelkich okresowych dywidend wypłacanych przez Spółkę, zmiany w polityce wynagrodzeń itp.)
na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy Spółki.
Na dzi publikacji niniejszego Raportu przedstawiciele funduszu Optima stanow większość
członków rady nadzorczej i tym samym kontrolują powoływanie zarządu. W konsekwencji, fundusz
Optima może wpływać na procesy podejmowania decyzji w Grupie. W związku z powyższym,
rozważając jakąkolwiek inwestycję, działalność lub kwestie operacyjne Grupy, a także najlepsze
sposoby wykorzystania dostępnych środków Grupy, interesy funduszu Optima, GTC Dutch, GTC
Holding Zrt. oraz Icona mogą nie być zgodne z interesami Grupy lub jej pozostałych akcjonariuszy.
Wszelkie takie konflikty interesów mogą miistotny negatywny wpływ na działalność, sytuację
finansową i wyniki działalności Grupy.
Ponadto fundusz Optima prowadzi działalność na tym samym rynku co Grupa i może konkurować
z Grupą w zakresie inwestycji będących przedmiotem zainteresowania Grupy. Wszelki taki konflikt
interesów może mieć niekorzystny wpływ na działalność, sytuację finansową oraz wyniki
działalności lub perspektywy Grupy.
49
Ponadto, tak jak w przypadku jakiegokolwiek znacznego akcjonariusza, akcje Spółki mogą zostać
wystawione na sprzedaż bez jakichkolwiek ograniczeń i nie ma żadnej pewności co do tego czy
zostaną one sprzedane na rynku czy nie i po jakiej cenie. Taka sprzedalbo nowa emisja akcji,
mogą mieć niekorzystny wpływ na cenę akcji Grupy, albo oferakcji Spółki, gdyby miało do niej
dojść.
TRANSAKCJE Z PODMIOTAMI POWIĄZANYMI PRZEPROWADZANE PRZEZ SPÓŁKI
ZALEŻNE GRUPY MOGĄ ZOSTAĆ ZAKWESTIONOWANE PRZEZ ORGANY PODATKOWE
Grupa przeprowadziła transakcje z podmiotami powiązanymi. Przy zawieraniu i realizacji
transakcji z podmiotami powiązanymi Grupa stara się zapewnić, aby takie transakcje (i) były
zgodne z obowiązującymi przepisami dotyczącymi cen transferowych oraz (ii) były realizowane po
wydaniu opinii o godziwości ceny (ang: fairness opinion). Jednakże, ze względu na specyfikę
transakcji z podmiotami powiązanymi, ożoność i niejednoznaczność przepisów prawnych
regulujących metody badania stosowanych cen, a także trudności w identyfikacji transakcji
porównywalnych dla celów referencyjnych, nie można zagwarantować, że konkretne spółki Grupy
nie będą przedmiotem kontroli lub innych czynności dochodzeniowych podejmowanych przez
organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej. Jeżeli metody ustalania warunków rynkowych
dla celów powyższych transakcji zostazakwestionowane, fakt ten może mieć istotny negatywny
wpływ na działalność, sytuację finansową i wyniki działalności spółek Grupy.
4. Prezentacja Grupy
4.1 Ogólne informacje na temat Grupy
Grupa GTC to firma z bogatym doświadczeniem, ugruntowany i w pełni zintegrowany deweloper
działający na rynku nieruchomości w regionie CEE i SEE. Grupa koncentruje swoją działalność
przede wszystkim w Polsce i Budapeszcie oraz stolicach Europy Południowej i Wschodniej, w
tym Bukareszcie, Belgradzie, Zagrzebiu i Sofii, gdzie bezpośrednio zarządza, nabywa i rozwija w
najlepszych lokalizacjach wysokiej jakości nieruchomości biurowe i handlowe. Spółka jest
notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie oraz na Giełdzie Papierów
Wartościowych w Johannesburgu (inward listed). Grupa prowadzi w pełni zintegrowaną platformę
zarządzania aktywami i jest reprezentowana przez lokalne zespoły na każdym z głównych
rynków.
Na dzień 31 grudnia 2022 r. całkowita wartość księgowa portfela nieruchomości Grupy
wynosiła 10.889.516 zł. Podział portfela nieruchomości Grupy przedstawia się
następująco:
44 ukończone budynki komercyjne, w tym 38 budynków biurowych i 6 centrów
handlowych (wliczając 1 budynek biurowy przeznaczony do sprzedaży) o łącznej
powierzchni najmu wynoszącej około 762 tysięcy m
kw., poziomie najmu 88% i wartości
9.616.973 stanowiące 88% całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości
Grupy;
50
trzy budynki biurowe w budowie, o łącznej powierzchni najmu około 61 tysięcy m
kw.
i wartości 241.469 zł stanowiące 2% całkowitej wartości portfela nieruchomości Grupy;
grunty przeznaczone pod zabudowę komercyjną (zawiera grunty przeznaczone do
sprzedaży w Polsce o wartości 15.000 zł) o wartości 720.389 stanowiące 7%
całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości Grupy;
grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową o wartości 122.997 (zawiera
grunty przeznaczone do sprzedaży w Rumunii o wartości 3.189 zł) stanowiące 1%
całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości Grupy, oraz
prawa użytkowania gruntów będących w użytkowaniu wieczystym o wartości 187.688
zł stanowiące 2% całkowitej wartości księgowej portfela nieruchomości Grupy.
Dodatkowo GTC posiada:
25% udziałów w parku technologicznym (ujętych jako finansowe aktywa trwałe), Kildare
Innovation Campus składa się z dziewięciu budynków o powierzchni około 102 tys. m kw.
(zajmuje powierzchnię ponad 72 ha z czego 34 ha pozostają niezagospodarowane) o
wartości przypadającej GTC 551.725 stanowiące 5% całkowitej wartości księgowej
portfela nieruchomości Grupy, wliczając finansowe aktywa trwałe;
34% udziałów w 4 ukończonych budynkach komercyjnych, w tym 3 budynkach biurowych
i 1 centrum handlowym o łącznej powierzchni najmu wynoszącej około 41 tysięcy m
kw.
oraz wartości przypadającej GTC 59.219 stanowiące mniej niż 1% całkowitej wartości
księgowej portfela nieruchomości Grupy, wliczając finansowe aktywa trwałe.
Na dzień 31 grudnia 2022 r. całkowita wartość księgowa portfela nieruchomości Grupy wliczając
finansowe aktywa trwałe wynosiła 11.500.460 zł.
Siedziba Spółki Globe Trade Centre S.A. znajduje się w Warszawie, przy ulicy Komitetu Obrony
Robotników 45a.
4.2 Główne wydarzenia
ZMIANA ZARZĄDU ORAZ POZOSTAŁE WYDARZENIA KORPORACYJNE
W dniu 4 stycznia 2022 r. Krajowy Rejestr Sądowy dokonał rejestracji zmian w statucie Spółki
w zakresie podwyższenia kapitału zakładowego Spółki poprzez emisję akcji zwykłych na
okaziciela serii O. W dniach 10-11 stycznia 2022 r., Grupa ujęła wpływy z tytułu emisji akcji (w
kwocie netto, pomniejszonej o koszty emisji) w kwocie 556.800 zł (120.400 euro).
W dniu 10 stycznia 2022 r. Spółka otrzymała od GTC Holding Zrt oraz GTC Dutch Holdings B.V.
zawiadomienie o zmianie ogólnej liczby głosów w Spółce w wyniku emisji 88.700.000 akcji
zwykłych serii O oraz rejestracji podwyższenia kapitału zakładowego.
Przed wyżej wymienioną
transakcją, GTC Holding Zrt posiadało bezpośrednio oraz pośrednio 320.466.380 akcji Spółki
uprawniających do wykonywania 320.466.380 głosów na walnym zgromadzeniu Spółki,
stanowiących 66% kapitału zakładowego Spółki i 66% ogólnej liczby głosów na walnym
51
zgromadzeniu Spółki. Po wyżej wymienionej transakcji, GTC Holding Zrt posiada bezpośrednio
i pośrednio 359.528.880 akcji Spółki uprawniających do wykonywania 359.528.880 głosów
na walnym zgromadzeniu Spółki, stanowiących 62,61% kapitału zakładowego Spółki i 62,61%
ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu Spółki.
W dniu 14 stycznia 2022 r. Spółka zawarła z Panem Yovavem Carmi (były Prezes Zarządu)
porozumienie w zakresie rozwiązania umowy o pracę. Pan Carmi zrezygnował z zasiadania
w zarządzie GTC oraz innych spółek zależnych.
W dniu 21 stycznia 2022 r. zarząd Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. („GPW”)
podjął uchwałę w sprawie dopuszczenia i wprowadzenia do obrotu giełdowego na głównym
rynku GPW 88.700.000 akcji zwykłych na okaziciela serii O Spółki o wartości nominalnej 0,10
(dziesięć groszy) każda, w której zarząd GPW stwierdził, że akcje serii O dopuszczone
do obrotu giełdowego na rynku podstawowym oraz postanowił wprowadzić je z dniem 26 stycznia
2022 r.
W dniu 28 stycznia 2022 r. Pan Gyula Nagy zrezygnował z zasiadania w zarządzie GTC ze
skutkiem natychmiastowym.
W dniu 19 lutego 2022 r. Spółka otrzymała od GTC Dutch Holdings B.V. z siedzibą
w Amsterdamie, Holandia ("Sprzedający") oraz Icona Securitization Opportunities Group S.à r.l.
działającej w imieniu swojej struktury funduszowej Central European Investments z siedzibą
w Luksemburgu, Wielkie Księstwo Luksemburga ("Kupujący"), zawiadomienie, że Sprzedający
i Kupujący zawarli przedwstępną umowę sprzedaży akcji ("PSPA") dotyczącą nabycia przez
Kupującego od Sprzedającego 15,7% akcji w kapitale zakładowym Spółki.
Jednakże, zgodnie z zawiadomieniem Kupujący i Sprzedający uzgodnili, że umowa wspólników
stanowić będzie umowę o działaniu w porozumieniu w rozumieniu art. 87 ust. 1 pkt 5 i 6
w związku z art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach
publicznych ("Ustawa o Ofercie Publicznej") w sprawie prowadzenia wspólnej polityki wobec
Spółki oraz wykonywania prawa głosu w wybranych sprawach w uzgodniony sposób. Ponadto,
zgodnie z umową przeniesienia Kupujący m.in. przeniesie na Sprzedającego prawa głosu z Akcji
oraz udzieli pełnomocnictwa do wykonywania praw głosu z Akcji. Umowa przeniesienia wygasa
w przypadku wykonania opcji kupna lub opcji sprzedaży zgodnie z umową opcji kupna
i sprzedaży oraz/lub w przypadku istotnego naruszenia dokumentacji transakcyjnej. W dniu 1
marca 2022 r. Spółka otrzymała zawiadomienie o zakończeniu transakcji i Kupujący nabył 15,7%
akcji w Spółce.
W wyniku transakcji, Icona Securitization Opportunities Group S.à r.l. jest posiadaczem
90.176.000 akcji zwykłych na okaziciela Spółki, co stanowi 15,7% całkowitej liczby głosów
na zgromadzeniu akcjonariuszy GTC, z zastrzeżeniem, że (i) wszystkie prawa głosu zostały
przeniesione na Sprzedającego, oraz że (ii) Kupujący udziela Sprzedającemu Pełnomocnictwa
w zakresie swoich Praw Głosu.
W wyniku realizacji transakcji GTC Holding Zrt posiada łącznie 269.352.880 akcji Spółki,
uprawniających do 269.352.880 głosów w Spółce, stanowiących 46,9% kapitału zakładowego
Spółki i uprawniających do 46,9% ogólnej liczby głosów w Spółce, w tym:
52
bezpośrednio posiada 21.891.289 akcji Spółki, uprawniających do 21.891.289 głosów
w Spółce, stanowiących 3,8% kapitału zakładowego Spółki i uprawniających do 3,8%
ogólnej liczby głosów w Spółce; oraz
pośrednio (tj. poprzez GTC Dutch Holdings B.V.) posiada 247.461.591 akcji Spółki,
uprawniających do 247.461.591 głosów w Spółce, stanowiących 43,1% kapitału
zakładowego Spółki i uprawniających do 43,1% ogólnej liczby głosów w Spółce.
Ponadto GTC Holding Zrt posiada również pośrednio, poprzez GTC Dutch Holdings B.V., prawa
głosu Kupującego, tj. prawo do wykonywania 90.176.000 głosów w Spółce, uprawniających
do 15,7% ogólnej liczby głosów w Spółce.
Od 1 marca 2022 r. GTC Holding Zrt, GTC Dutch Holdings B.V. oraz Icona Securitization
Opportunities Group S.à r.l. działają w porozumieniu na podstawie zawartej umowy dotyczącej
wspólnej polityki wobec Spółki oraz wykonywania w uzgodniony sposób praw głosu w wybranych
sprawach na zgromadzeniu akcjonariuszy Spółki.
W dniu 17 marca 2022 r. Rada Nadzorcza Spółki powołała pana Zoltán Fekete na Prezesa
zarządu Spółki, ze skutkiem natychmiastowym.
W dniu 14 czerwca 2022 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy podjęło uchwałę o wypłacie
dywidendy w kwocie 160.800 zł. Dywidenda została wypłacona w październiku 2022 r.
W dniu 5 lipca 2022 r. Pan Pedja Petronijevic zrezygnował z zasiadania w zarządzie GTC ze
skutkiem na dzień 15 lipca 2022 r.
W dniu 10 sierpnia 2022 r. Zarząd GTC SA ogłosił zmianę orientacji strategii Grupy, w ramach
której Zarząd podjął decyzję o realizacji potencjalnych, nowych inwestycji w wybrane, nowe
sektory rynku, których profil może odbiegać od podstawowego zakresu działalności Spółki (czyli
budowa nieruchomości biurowych, handlowych, i innych określonych ich rodzajów, oraz
zarządzanie nimi). Potencjalne, nowe sektory zidentyfikowane jako cele inwestycyjne w ramach
nowej strategii obejmują:
1. inwestycje w parki innowacji i technologii;
2. inwestycje w obiekty energii odnawialnej; oraz
3. inwestycje w budowę aktywów mieszkaniowych na wynajem (PRS).
W dniu 12 września 2022 r. Spółka otrzymała zawiadomienie dotyczące zmiany w akcjonariacie
Spółki. Zgodnie z zawiadomieniem jako skutek zakończenia reorganizacji wewnątrzgrupowej
Global Debt Strategy S.à r.l. (“GDS”) będący jednost zależną Alpine Holding Korlátolt
Felelősségű Társaság (“Alpine”) nabył bezpośrednio od GTC Holding kontrolę nad 100%
udziałów w GTC Dutch Holdings B.V. W rezultacie tej transakcji Alpine posiada pośrednio (tj.
poprzez GDS, który posiada pośrednio poprzez GTC Dutch Holdings B.V.) 43,10% akcji GTC.
Dalsze szczegóły opisano w raporcie bieżącym nr 40/2022.
53
ZMIANY W RADZIE NADZORCZEJ
W dniu 11 marca 2022 r. pan Zoltán Fekete zrezygnował z zasiadania w radzie nadzorczej Spółki
ze skutkiem natychmiastowym.
W dniu 11 marca 2022 r. GTC Dutch Holdings B.V. powołała do rady nadzorczej Spółki pana
Gyula Nagy ze skutkiem natychmiastowym.
W dniu 22 kwietnia 2022 r, Icona Securitization Opportunities Group S.à r.l. powołała do rady
nadzorczej Spółki pana Bruno Vannini ze skutkiem natychmiastowym.
W dniu 1 czerwca 2022 r., AVIVA Otwarty Fundusz Emerytalny Aviva Santander ponownie
powołała do rady nadzorczej Spółki pana Marcina Murawskiego ze skutkiem na dzień
14 czerwca 2022 r.
W dniu 14 czerwca 2022 r., wygasła kadencja pana Mariusza Grendowicza jako niezależnego
członka rady nadzorczej.
W dniu 14 czerwca 2022 r., Walne Zgromadzenie powołało do rady nadzorczej pana Artura
Kozieja jako niezależnego członka na 3-letnią kadencję.
W dniu 2 września 2022 r., GTC Dutch Holdings B.V. powołała do rady nadzorczej Spółki pana
Mariusza Grendowicza ze skutkiem na dzień 2 września 2022 r.
W dniu 15 listopada 2022 r., pan Daniel Obajtek zrezygnował z zasiadania w radzie nadzorczej
Spółki ze skutkiem natychmiastowym.
NABYCIA ORAZ INWESTYCJE
W dniu 13 stycznia 2022 r. GTC Origine Investments Pltd., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, nabyła od spółki powiązanej z udziałowcem większościowym Spółki 100% udziałów
w holdingu G-Zeta DBRNT Kft. (GTC DBRNT Projekt Kft.) będącego właścicielem budynku
biurowego nad brzegiem Dunaju o powierzchni 2.540 m kw. Cena zakupu wyniosła 7.700 euro.
Ze względu na charakter transakcji, została ujęta jako nabycie aktywów (asset deal).
W dniu 4 lutego 2022 r. GTC Origine Investments Pltd., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
nabyła od spółki powiązanej z udziałowcem większościowym Spółki 100% udziałów
w holdingu G-Epsilon PSZTSZR Kft. (GTC PSZTSZR Projekt Kft.) będącego właścicielem gruntu
o powierzchni 25.330 m kw. wraz z sześcioma budynkami. Cena zakupu wyniosła 9.900 euro.
Po planowanej renowacji istniejących budynków, przewidywana powierzchnia najmu wyniesie
15.000 m kw. w „zielonym” kompleksie biurowym klasy A. Ze względu na charakter transakcji,
została ujęta jako nabycie aktywów (asset deal).
W dniu 11 lutego 2022 r. GTC Origine Investments Pltd., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
nabyła spółkę Groton Global Corp Napred (GTC B41 d.o.o.) w Belgradzie będącą właścicielem
gruntu o powierzchni 19.537 m kw. Cena zakupu wyniosła 33.800 euro.
W marcu 2022 r. Grupa ukończyła Pillar nowy budynek biurowy klasy A w Budapeszcie
na Węgrzech.
54
W marcu 2022 r. Grupa GTC rozpoczęła realizację trzeciego biurowca w ramach Matrix Office
Park w Zagrzebiu Matrix C.
W dniu 4 lipca 2022 r. GTC Origine Investments Pltd., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
utworzyła spółkę GTC K43-45 Property Kft. w Budapeszcie. Nowoutworzona spółka w lipcu 2022
r. nabyła grunt w centralnej części Budapesztu za cenę 6.650 euro. Zgodnie z obecnym
pozwoleniem na budowę, można będzie na niej wybudować hotel, akademik bądź mieszkania
na krótki wynajem o szacowanej powierzchni 6.400 m kw.
W dniu 9 sierpnia 2022 r. Grupa GTC podpisała umowę dotyczącą transakcji obejmującą wspólną
inwestycję w projekt parku innowacji w hrabstwie Kildare, Irlandia (“Transakcja”). Transakcja
obejmuje inwestycję o wartości około 115.000 euro w projekt Kildare Innovation Campus.
W projekt zaangażowani inni międzynarodowi inwestorzy branżowi działający w ramach
partnerstwa luksemburskiego, któremu doradza Icona Capital, podmiot należący do tej samej
grupy co akcjonariusz mniejszościowy GTC (dalsze szczegóły w nocie 18 w skonsolidowanym
sprawozdaniu finansowym za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r.).
W dniu 28 sierpnia 2022 r. GTC Origine Investments Pltd., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, nabyła od jednostki powiązanej z udziałowcem większościowym, 34% jednostek
w Regional Multi Asset Fund Compartment 2 w Trigal Alternative Investment Fund GP S.á.r.l.
(“Fundusz”) za równowartość 12.600 euro. Głównym obszarem działalności Funduszu
Słowenia oraz Chorwacja z całkowitą wartością aktywów 68.750 euro. Okres funkcjonowania
Funduszu kończy się w czwartym kwartale 2028 r.
W październiku 2022 r. Grupa ukończyła GTC Xnowy budynek biurowy klasy A w Belgradzie
w Serbii.
W grudniu 2022 r. Grupa ukończyła Sofia Tower 2 nowy budynek biurowy klasy A w Sofii w
Bułgarii.
W czwartym kwartale 2022 r. rozpoczęła realizację trzeciego biurowca w ramach kompleksu
Center Point w Budapeszcie, WęgryCenter Point 3.
SPRZEDAŻ JEDNOSTEK ZALEŻNYCH
W dniu 12 stycznia 2022 r. Grupa sfinalizowała transakcję sprzedaży serbskich spółek zależnych:
Atlas Centar d.o.o. Beograd, Demo Invest d.o.o. Novi Beograd, GTC BBC d.o.o., GTC Business
Park d.o.o. Beograd, GTC Medjunarodni Razvoj Nekretnina d.o.o. Beograd oraz Commercial oraz
Residential Ventures d.o.o. Beograd, a także węgierskiej spółki Office Planet Kft. będącej
właścicielem 70% kapitału sprzedanych serbskich spółek, po spełnieniu warunków
zawieszających określonych w umowie. Dalsze szczegóły opisano w nocie 33
w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2022 r.
W dniu 28 lipca 2022 r. GTC sprzedała budynek Cascade Building S.R.L, jednostkę całkowicie
zależną od Spółki, będąca właścicielem Cascade Office Building w Bukareszcie (4 211 m kw.).
55
Wpływy ze sprzedaży jednostki zależnej wyniosły 10.300 euro, a wpływy netto to kwota 9.600
euro.
W dniu 30 listopada 2022 r. GTC sprzedała GTC Matrix d.o.o., jednostkę całkowicie zależną od
Spółki będąca właścicielem portfela obejmującego dwa budynki biurowe klasy A w Zagrzebiu
Matrix A oraz Matrix B za kwotę 52.200 euro. Wpływy netto ze sprzedaży GTC Matrix d.o.o.
wyniosły 51.300 euro.
SPRZEDAŻ AKTYWÓW
W dniu 19 lipca 2022 r. GTC FOD Property Kft., jednostka całkowicie zależna od Spółki, podpisała
umowę kupna-sprzedaży dotyczącą sprzedaży budynku biurowego Forest Office Debrecen
posiadanego przez spółkę. Cena sprzedaży wynosi 19,1 biliona HUF (równowartość 47.700
euro na 31 grudnia 2022 r.). Transakcja została sfinalizowana 30 stycznia 2023 r.
SPŁATA OBLIGACJI, REFINANSOWANIE ORAZ POZOSTAŁE ZMIANY DO UMÓW
KREDYTOWYCH
W dniu 18 kwietnia 2022 r. GTC S.A. spłaciła wszystkie obligacje wyemitowane pod kodem ISIN
PLGTC0000292 (spłata całkowita). Wartość nominalna całej emisji wynosiła 9.440 euro.
W dniu 13 maja 2022 r. Spółka podpisała aneks do umowy niezabezpieczonego kredytu
odnawialnego z dnia 29 października 2021 r., co skutkowało zwiększeniem dostępnej kwoty
kredytu do 94.000 euro. Na dzień bilansowy kredyt nie był wykorzystywany.
W dniu 18 maja 2022 r. Globis Wrocław Sp. z o.o., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
podpisała z Santander Bank Polska przedłużenie obecnej umowy kredytu bankowego.
Ostateczna data spłaty została wydłużona do 31 sierpnia 2025 r., a pozostała część kredytu
bankowego w kwocie 63.000 (13.500 euro) zostanie spłacona jednorazowo w dacie
wymagalności zobowiązania.
W dniu 28 czerwca 2022 r. GTC UBP Sp. z o.o., jednostka całkowicie zależna od Spółki,
podpisała z Berlin Hyp AG aneks do umowy kredytu bankowego, zgodnie z którą przedpłata
w wysokości 6.100 euro została dokonana na początku lipca 2022 r. Pozostała część kredytu
bankowego zostanie spłacona jednorazowo w dacie wymagalności zobowiązania.
W dniu 4 listopada 2022 r. GTC SA dokonało częściowego wykupu obligacji o numerze ISIN
PLGTC0000318 (jedna trzecia całkowitej emisji) w kwocie 73.333 .
WPŁYW SYTUACJI W UKRAINIE NA GRUPĘ GTC
Od początku wojny na Ukrainie, tj. 24 lutego 2022 r., pomimo, że Grupa nie prowadzi działalności
na terytorium Ukrainy, Rosji lub Białorusi, nie można wykluczyć, że obecna sytuacja geopolityczna
w Europie wywołana tą wojną, która spowodowała szereg konsekwencji makroekonomicznych dla
Polski i innych krajów europejskich, może mieć również wpływ na działalność Grupy.
Kontynuacja wojny, jej skala i dalszy przebieg działań zbrojnych mogą spowodować rozszerzenie
zakresu nałożonych dotychczas sankcji gospodarczych, dalsze zakłócenia w łańcuchach dostaw,
ograniczoną dostępność podwykonawców oraz ogólny wzrost cen materiałów wynikający m.in. z
56
rosnących cen energii, co z kolei może przełożyć s na znaczne koszty realizacji inwestycji
prowadzonych przez Grupę.
Znacznie wyższe i zmienne koszty energii (poważny kryzys energetyczny z powodu gwałtownych
cięć w dostawach gazu ziemnego z Rosji po wybuchu konfliktu Rosja-Ukraina) oraz ogólna
niepewność związana z wpływem wojny w Ukrainie zarówno na gospodarkę światową, jak i
gospodarkę krajów Europy Południowo-Wschodniej i Środkowo-Wschodniej oraz pogorszenie
sytuacji gospodarczej na świecie i w poszczególnych regionach mogą negatywnie wpłynąć na
sytuację ekonomiczną Grupy.
Na dzień sporządzenia niniejszego Sprawozdania wpływ wojny w Ukrainie na działalność Grupy
nie jest istotny. Jednakże nie jest możliwe oszacowanie skali tego wpływu w przyszłości, a ze
względu na dużą zmienność sytuacji Spółka na bieżąco monitoruje sytuację i analizuje jej
potencjalny wpływ zarówno z perspektywy poszczególnych projektów, jak i całej Grupy oraz jej
długoterminowych planów inwestycyjnych.
WYDARZENIA MAJĄCE MIEJSCE PO 31 GRUDNIA 2022 R.:
W dniu 2 stycznia 2023 r. Otwarty Fundusz Emerytalny PZU “Złota Jesień” powołał pana
Sławomira Niemierka na członka rady nadzorczej Spółki ze skutkiem na dzień 2 stycznia 2023 r.
W dniu 19 lipca 2022 r. GTC FOD Property Kft., jednostka całkowicie zależna od Spółki, podpisała
umowę kupna-sprzedaży dotyczącą sprzedaży budynku biurowego posiadanego przez tę spółkę.
Cena sprzedaży wynosi 19,1 biliona HUF (równowartość 47.700 euro na 31 grudnia 2022 r.). W
dniu 30 stycznia cała cena sprzedaży (49.200 euro) została zapłacona i transakcja została
sfinalizowana.
W dniu 31 marca 2023 roku, GTC Origine Zrt., jednostka całkowicie zależna od Spółki, podpisała
umowę przeniesienia dotyczącą nabycia 100% holdingu Tiszai Fény Alfa Kft., który posiada 9
nowo wybudowanych elektrowni słonecznych w Tiszafüred (Węgry), o nominalnej maksymalnej
zdolności produkcyjnej 0,5 mW każda. Cena zakupu wyniosła 2.400 tys. HUF (około 6.400 euro).
Projekt zostanie sfinansowany częściowo poprzez kredyt bankowy na kwotę 2.600 euro.
Spodziewana finalizacja transakcji jest w drugim kwartale 2023 r.
4.3 Struktura organizacyjna Grupy
Struktura Grupy Kapitałowej Globe Trade Centre na dzień 31 grudnia 2022 r. jest przedstawiona
w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2022 r. w Nocie 8 Inwestycje w jednostkach zależnych.
W strukturze Grupy wystąpiły następujące zmiany w okresie 12 miesięcy zakończonym 31
grudnia 2022 r.:
nabyto spółkę GTC PSZTSZR Projekt Kft.,
nabyto spółkę GTC DBRNT Projekt Kft.,
57
nabyto spółkę GTC B41 d.o.o.,
nabyto udziały niekontrolujące w GML American Regency Pipera S.R.L. zwiększając
udział Grupy do 75%,
spółka Office Planet Kft. została sprzedana,
spółka Commercial and Residential Ventures d.o.o. Beograd została sprzedana,
spółka GTC BBC d.o.o. została sprzedana,
spółka Atlas Centar d.o.o. Beograd została sprzedana,
spółka Demo Invest d.o.o. Novi Beograd została sprzedana,
spółka GTC Business Park d.o.o. Beograd została sprzedana,
spółka GTC Medj Razvoj Nekretnina d.o.o. Beograd została sprzedana,
spółka Cascade Building S.R.L. została sprzedana,
spółka GTC Matrix d.o.o. została sprzedana,
utworzono spółkę GTC Flex EAD (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC K43-45 Property Kft. (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC Liffey Kft. (w 100% zależna),
utworzono spółkę GTC UK Real Estate Investments Ltd. (w 100% zależna),
zmiany w akcjonariacie spółki Glamp d.o.o. Beograd: obecnie GTC S.A. posiada
bezpośrednio 30% akcji a pozostałe 70% akcji posiada pośrednio przez spółkę
w 100% zależną - GTC Hungary.
4.4 Zmiany podstawowych zasad zarządzania Spółki i Grupy
Nie zaszły żadne zmiany w podstawowych zasadach zarządzania Spółką i Grupą.
W 2022 r. skład zarządu uległ następującym zmianom:
w dniu 13 grudnia 2021 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana Pedja
Petronijevic (Chief Development Officer) z dniem 15 stycznia 2022 r. oraz pana János
Gárdai (Chief Operating Officer) z dniem 1 lutego 2022 r. (patrz raport bieżący nr
18/2021);
w dniu 14 stycznia 2022 r. Spółka zawarła z Panem Yovavem Carmi (byłym prezesem
zarządu) porozumienie w zakresie rozwiązania umowy o pracę. Pan Carmi zrezygnował
58
z zasiadania w zarządzie GTC oraz innych spółek zależnych Grupy ze skutkiem
natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 7/2022);
w dniu 28 stycznia 2022 r. pan Gyula Nagy zrezygnował z zasiadania w zarządzie GTC
ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 11/2022);
w dniu 17 marca 2022 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana Zoltána
Fekete na stanowisko prezesa zarządu (patrz raport bieżący nr 21/2022);
w dniu 5 lipca 2022 r. pan Pedja Petronijevic zrezygnował z zasiadania w zarządzie GTC
ze skutkiem na dzień 15 lipca 2022 r. (patrz raport bieżący nr 35/2022).
4.5 Strategia Grupy
Celem Grupy jest kreowanie wartości poprzez aktywne zarządzanie rosnącym portfelem
nieruchomości komercyjnych, zakup nieruchomości i realizację wybranych projektów
deweloperskich, oraz
kreowanie i maksymalizacja wartości dla akcjonariuszy poprzez ciągłą adaptację do zmian
na rynku, na którym Grupa prowadzi działalność, przy utrzymaniu maksymalnych wyników
osiąganych z jej podstawowego portfela nieruchomości, zawsze z uwzględnieniem
bezpiecznej polityki finansowej Grupy.
Dodatkowo w sierpniu 2022 r. rozszerzyliśmy naszą strategię, realizując inwestycje
w niektórych nowych sektorach. Potencjalne, nowe sektory zidentyfikowane przez zarząd
Spółki jako cele inwestycyjne w ramach nowej strategii obejmują:
1. inwestycje w parki innowacji i technologii;
2. inwestycje w obiekty energii odnawialnej; oraz
3. inwestycje w budowę aktywów mieszkaniowych na wynajem (PRS).
Zakładamy, że nowe inwestycje:
pomogą spółce GTC zdywersyfikować swój portfel w nowych, szybko rozwijających
się sektorach i mogą polegać na bezpośrednich inwestycjach
w nieruchomości lub poprzez udział w powiązanych z nimi platformach
inwestycyjnych;
przyniosą zakładaną stopę zwrotu z inwestycji na poziomie takim samym lub
wyższym, niż stopa zwrotu osiągana na aktywach obecnie posiadanych
w portfelu;
będą obejmować sektory zapewniające bardziej zrównoważony wzrost
w porównaniu z tradycyjnymi sektorami nieruchomości;
59
będą realizowane w segmentach rynku, które powinny być bardziej odporne na
bieżące zawirowania rynkowe.
W celu osiągnięcia swoich strategicznych celów Grupa wdraża m.in. następujące elementy:
Osiągnięcie ciągłego rozwoju portfela i platformy
Jednym z podstawowych celów strategicznych Grupy jest dalszy wzrost portfela generującego
przychód z najmu poprzez nabywanie dochodowych nieruchomości, przy jednoczesnej realizacji
najlepszych projektów deweloperskich na posiadanych lub nowo nabytych działkach. Dodatkowo,
aby nabywać nieruchomości posiadające potencjał wykreowania wartości dodanej, poprzez
ponowne najmy, poprawę poziomu wynajmu i wzrost czynszu, a także potencjału wynikającego
z przebudowy. Grupa ciągle realizuje bieżące projekty deweloperskie i przekształca grunty w
nieruchomości generujące przychód oraz sprzedaje aktywa niezwiązane z podstawową
działalnością, aby odblokować kapitał własny na nowe inwestycje i nabycia oraz zwiększyć zwrot
z zainwestowanego kapitału. Grupa zamierza rozwijać portfel przyszłych projektów zgodnie z
zasadami ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Grupa dokładnie rozważy i oceni
atrakcyjność potencjalnych projektów inwestycyjnych, które spełniają kryteria Grupy, biorąc pod
uwagę aktualnie obowiązujące na rynku stopy zwrotu z inwestycji oraz cele inwestycyjne
Strategia akwizycyjna Grupy obejmuje nabywanie aktywów generujących dochód a
zlokalizowanych w krajach europejskich, preferowane te o wyższym ratingu kredytowym, które
mają zdolność generowania gotówki (po przejęciu lub krótko po jej zakończeniu) i wykazują
potencjał wzrostu dochodu operacyjnego netto, poprzez ponowne leasingi, optymalizację
obłożenia, stawek czynszu i/lub przebudowy oraz potencjał zwiększenia zwrotu z kapitału
własnego poprzez aktywne zarządzanie aktywami. Strategia Grupy obejmuje nabywanie
nieruchomości generujących przychody z najmu pozwalające na generowania gotówki (po
przejęciu lub krótko po jej zakończeniu) i wzrost przychodów z działalności operacyjnej netto
(NOI) poprzez m.in. wynajęcie powierzchni niewynajętych, optymalizację stawek czynszu, i/lub
przebudowy oraz potencjał wzrostu zwrotu z kapitału dzięki aktywnemu zarządzaniu aktywami.
Optymalizacja wyników operacyjnych i finansowych
Grupa jest zaangażowana w poprawę efektywności działań w zakresie zarządzania
nieruchomościami i maksymalizację wyników operacyjnych. By to osiągnąć Grupa będzie nadal
aktywnie zarządzać swoim portfelem nieruchomości komercyjnych generujących przychody z
najmu w celu zmaksymalizowania wydajności i efektywności operacyjnej, zwiększenia
przychodów z najmu i dywersyfikacji ryzyka najemców poprzez utrzymanie wysokiej jakości bazy
najemców.
Strategie zarządzania finansami Grupy uwzględniają dalszą optymalizację kosztów
administracyjnych i kosztów platformy poprzez usprawnienie organizacyjne i optymalizację
kosztów finansowania dzięki delewarowaniu, planowaniu i alokacji zasobów oraz poprzez
refinansowanie kredytów na lepszych warunkach, w celu zwiększenia zwrotu z kapitału własnego,
zawsze z uwzględnieniem bezpiecznej polityki finansowej Grupy.
60
Strategiczna sprzed ustabilizowanych nieruchomości
Grupa może sprzedać niektóre ze swoich ustabilizowanych nieruchomości znajdujących się w jej
portfelu nieruchomości Grupy (tj. zrealizowane nieruchomości komercyjne przynoszące stabilne
przychody z czynszu, które, w ocenie Grupy, osiągnęły swoją długoterminową wartość). Ponadto
po nabyciu istniejących nieruchomości generujących przychody z najmu i doprowadzeniu do
wzrostu ich wartości Grupa może także sprzedawać takie nieruchomości.
Oceniając warunki panujące na rynkach, na których działa GTC oraz spełniając surowe kryteria
Grupy w roku 2021 r. Grupa podpisała przedwstępną umowę sprzedaży portfela 11
nieruchomości biurowych zlokalizowanych w Belgradzie, w Serbii powyżej ich wartości księgowej,
którą sfinalizowała w I kwartale 2022 r.
Realizacja wybranych projektów deweloperskich
Grupa realizuje wysokiej jakości projekty komercyjne, ze szczególnym nastawieniem na
realizację dużych projektów w ciągu najbliższych dwóch do trzech lat. Celem Grupy jest dalsze
budowanie historii realizacji projektów (a) na czas, (b) w budżecie i (c) w jakości, która spełnia
wymagania najemców, a także spełnia wszystkie istotne wymagania środowiskowe i standardy
budowy certyfikowanych inwestycji zgodnie z zielonymi certyfikatami (na przykład dalsza budowa
w standardzie LEED Leadership in Energy and Environmental Design). Grupa jest inwestorem
na rynku nieruchomości i deweloper oraz dostosowuje swo działalność deweloperską do
warunków rynkowych. Zarząd uważa, że powyższe podejście umożliwi Grupie bardziej
elastyczną reakcję na zmieniające się warunki na rynku nieruchomości oraz skoncentrowanie się
na bardziej aktywnym i efektywnym zarządzaniu nieruchomościami w jej aktualnie istniejącym,
jak i potencjalnie rozbudowanym w przyszłości portfelu nieruchomości.
Realizacja tych projektów, które na dzień przygotowania Sprawozdania były na etapie budowy
stanowi istotny czynnik wzrostu wartości Grupy.
W roku 2022 Grupa ukończyła trzy projekty oferujące łącznie 55 tys. m kw. powierzchni biurowej:
Pillar - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 29.100 m kw., który zostanie
wybudowany w Budapeszcie, Węgry;
Sofia Tower 2 - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 7.800 m kw., który
zostanie wybudowany w Sofii, Bułgaria; oraz
GTC X - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 17.700 m kw., który
zostanie wybudowany w Belgradzie, Serbia.
Obecnie Grupa posiada trzy projekty w budowie oferujące łącznie 61 tys. m kw. powierzchni
biurowej:
Matrix C - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 10.500 m kw., który
zostanie wybudowany w Zagrzebiu, Chorwacja;
Center Point 3 - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około 36.000 m kw., który
zostanie wybudowany w Budapeszcie, Węgry;
61
Rose Hill Business Campus - budynek biurowy o powierzchni najmu brutto do około
14.700 m kw., który zostanie wybudowany w Budapeszcie, Węgry;
Na dzień 31 grudnia 2022 r. nieruchomości komercyjne w budowie stanowiły 2% wartości portfela
nieruchomości Grupy.
Dodatkowo posiadamy bogaty bank ziemi przeznaczonej pod budowę komercyjną pozwala na
rozszerzenie planowanych projektów na rynkach na których będzie popyt na budynki komercyjne.
Utrzymanie zbilansowanej struktury inwestycji oraz dostosowywanie
się do zmian na rynku nieruchomości
Grupa zamierza kontynuować koncentrację swojej działalności gospodarczej na
nieruchomościach położonych w Warszawie lub w innych dużych miastach w Polsce oraz
w stolicach krajów europejskich, które charakteryzują się stabilnością makroekonomiczną,
perspektywą dalszego wzrostu PKB oraz popytem ze strony inwestorów i najemców. Grupa
uważa, że niektóre rynki, na których prowadzi działalność, również oferują długoterminowy
potencjał wzrostu ze względu na relatywnie słabo rozwinięty oraz relatywnie mało płynny rynek
nieruchomości. Dalsze inwestycje na tym rynku będą realizowane przy ścisłych ograniczeniach
dotyczących niezbędnych stóp zwrotu skorygowanych o ryzyko. Jednocześnie nałożone zostaną
konkretne wymogi co do wyników osiąganych ze wszystkich nieruchomości w portfelu
nieruchomości Grupy.
Utrzymanie zrównoważonego rozwoju (ESG )
W 2015 r. Grupa przyjęła pierwszą iterację swojej polityki ESG. Grupa zobowiązała się do rozwoju
nieruchomości w sposób przyjazny dla środowiska oraz efektywnego wykorzystania zasobów
przez cały cykl życia budynków. Wdrażamy proekologiczne rozwiązania: od etapu planowania i
projektowania budynków, poprzez ich budowę, eksploatację i renowację aż po rozbiórkę. Grupa
przyjęła zobowiązanie, że wszystkie nasze nowe inwestycje oraz jeśli to tylko możliwe
inwestycje już zrealizowane, będą spełniały kryteria certyfikatów zrównoważonego budownictwa,
takie jak DGNB, BREEAM lub LEED.
W 2020 r. GTC wdrożyło politykę raportowania ESG opartą na Standardach Raportowania
Zrównoważonego Rozwoju (GRI - Global Reporting Initiative), przeznaczoną do samodzielnego
raportowania o wpływie na gospodarkę, środowisko i/lub społeczeństwo. Grupa zaangażowała
zewnętrznego konsultanta do pomocy w procesie wyboru środków do raportowania, które
stanowiły podstawę raportu ESG za rok 2020.
Zasadami przewodnimi ewoluującej polityki ESG Grupy są:
promowanie zrównoważonego podejścia do
budowy i zarządzania nieruchomościami;
przyczynianie się do ochrony środowiska i rozwoju społeczności lokalnych,
w których działa Grupa;
prowadzenie zrównoważonego modelu biznesowego, który pozwala Grupie osiągać cele
biznesowe bez nadmiernego obciążania środowiska;
62
aktywne zarządzanie nieruchomościami Grupy w celu ciągłej poprawy wyników
w zakresie ochrony jakości i odporności
środowiska;
zachęcanie wszystkich pracowników, najemców, klientów i interesariuszy Grupy do
proaktywnego wkładu w realizację wszystkich celów zgodnie z polityką.
Grupa zdaje sobie sprawę, że odpowiedzialne zarządzanie obszarami miejskimi ma kluczowe
znaczenie dla osiągnięcia zrównoważonego budownictwa i rozwoju na poziomie przemysłu w
perspektywie długoterminowej. Grupa dąży do wykorzystania nowoczesnych rozwiązań
technologicznych w budownictwie i nowoczesnej architekturze tak, aby ograniczyć negatywny
wpływ na środowisko codziennego funkcjonowania całych społeczności. Realizując inwestycje w
sposób odpowiedzialny, rewitalizując tereny poprzemysłowe i dostarczając wysokiej jakości
budynki, możemy wpływać na:
zmniejszenie poboru energii przez miasta;
poprawę efektywności zużycia wody;
zmniejszenie zużycia surowców nieodnawialnych;
zmniejszenie ilości zanieczyszczeń;
zachowanie terenów zielonych.
Niezmiennie naszym priorytetem pozostaje zrównoważony rozwój. Dążymy do dostarczania
najnowocześniejszych budynków, wyposażonych w najnowsze rozwiązania technologiczne,
które spełniają rygorystyczne kryteria certyfikacji BREEAM lub LEED. Polityka ESG pozwala
Grupie na zwiększenie przewagi rynkowej, poprawy wyników finansowych i ograniczenia ryzyka
operacyjnego przy jednoczesnym wnoszeniu pozytywnego wkładu w środowisko i
społeczeństwo.
Ponadto Grupa dąży do realizacji 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable
Development Goals, SDG) określonych przez ONZ na lata 20152030 oraz do wypełnienia tzw.
porozumień paryskich z 2015 r. przyjętych w ramach Ramowej konwencji Organizacji Narodów
Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Grupa ma zawsze na uwadze cele zrównoważonego
rozwoju w prowadzeniu działalności.
Grupa jest również członkiem kluczowych inicjatyw branżowych, takich jak Europejskie
Stowarzyszenie Nieruchomości Publicznych (European Public Real Estate Association -EPRA).
Uczestnicząc w grupach zadaniowych z wiodącymi deweloperami, konsultantami, inżynierami i
producentami, Grupa zyskuje praktyczny wgląd w innowacyjne rozwiązania w zakresie
skutecznego, przyjaznego dla środowiska zarządzania nieruchomościami oraz dostęp do
informacji na temat przyszłych przepisów i regionalnej transpozycji prawa UE.
Grupa jest świadoma śladu swoich nieruchomości dla społeczeństwa i środowiska oraz korzyści
płynące z utrzymania i eksploatacji wydajnego i wysokiej jakości portfela.
63
Filary Polityki ESG
Kwestie środowiskowe, w tym klimatyczne, są ważnym obszarem zarządzania Grupą. Są one
zawarte w naszej Polityce ESG, która opiera się na 3 filarach i 8 obszarach tematycznych:
Filar I. Kwestie związane ze środowiskiem - Environmental ( E )
W odniesieniu do kwestii związanych ze środowiskiem koncentrujemy się głównie na:
E1. Zielone/Zrównoważone budynki
dostarczaniu zrównoważonych budynków, które działają przy zmniejszonym wpływie
na klimat, wykorzystują zieloną energię i znacznie mniej zasobów naturalnych (takich
jak woda) oraz koncentrują się na dobrym samopoczuciu najemców,
redukcji śladu węglowego poprzez dokładną analizę sposobu ograniczenia emisji CO2
i opracowanie odpowiedniej strategii niskoemisyjnej,
prowadzeniu działalność w systemie zamkniętego obiegu, który minimalizuje ilość
odpadów i zużycie zasobów,
64
rozwoju procesów, w wyniku których zrównoważenie naszego portfela potwierdzone
jest zielonymi certyfikatami (LEED, BREEAM, DGNB i WELL),
wkład w gospodarkę o obiegu zamkniętym (circular economy) poprzez renowację,
minimalizację odpadów i maksymalne wykorzystanie zasobów,
E2. Łagodzenia zmian klimatu
budowa nowych budynków, nabywanie i zarządzanie aktywami z naciskiem na
ochronę środowiska naturalnego,
poprawa efektywności energetycznej i obniżenie emisji dwutlenku węgla w naszych
budynkach.
Filar II Kwestie związane ze społeczną odpowiedzialnością - Social ( S )
W odniesieniu do kwestii związanych ze społeczną odpowiedzialnością
koncentrujemy się głównie na:
S1. Naszych najemcach
lojalności poprzez profesjonalne podejście;
bezpośredniej i efektywnej współpracy dzięki relacją pomiędzy zespołami
leasingowymi a naszymi najemcami w celu rozwiązania wszelkich pojawiających się
problemów i zaspokojenia bieżących potrzeb naszych najemców;
koordynacji działań różnych działów i/lub dostawców zewnętrznych
zaangażowanych dla najemców przez nasz zespół ds. zarządzania aktywami (asset
management). Współpracujemy z prawnikami, instytucjami publicznymi,
towarzystwami ubezpieczeniowymi, kontrahentami itp. działającymi w imieniu
naszego najemcy;
65
angażowaniu najemców poprzez współpracę i podnoszenie świadomości, jak
osiągnąć znaczące wyniki w zakresie wpływu nieruchomości na kwestie
środowiskowe i społeczne.
S2. Naszych pracownikach:
stworzeniu stabilnych warunków zatrudnienia w zakresie poszanowania praw
pracowniczych, odpowiedniego wynagrodzenia i dodatkowych świadczeń;
tworzeniu dobrej atmosfery pracy opartej na wzajemnym zaufaniu i szacunku;
utrzymaniu rygorystycznego podejścia i zgodności z przepisami dotyczącymi
bezpieczeństwa i higieny pracy;
rozwoju pracowników dzięki szkoleniom i udziałowi w wydarzeniach branżowych;
zaangażowaniu pracowników w działania społeczne, takie jak wydarzenia
charytatywne i sportowe;
potwierdzeniu naszymi działaniami, że jesteśmy rzetelnym i konkurencyjnym
pracodawcą.
S3. Lokalnych społecznościach:
Naszym głównym celem jest realizacja inwestycji w sposób odpowiedzialny
z uwzględnieniem troski społeczności lokalnej poprzez rewitalizację terenów
poprzemysłowych oraz dostarczanie wysokiej jakości budynków, dzięki którym możemy
wywrzeć wpływ na:
budowanie zrównoważonych i dostępnych przestrzeni miejskich poprzez nasze
aktywa i lokalną infrastrukturę;
dbanie o stymulowanie rozwoju społecznego i odpowiadanie na lokalne potrzeby
otoczenia, w którym znajdują się nasze nieruchomości.
66
Filar III.
Kwestie związane z ładem komercyjnym - Governance ( G )
W odniesieniu do kwestii związanych z ładem komercyjnym koncentrujemy się
głównie na:
G1. Compliance
pracy z ciągłym zachowaniem najwyżej etyki biznesowej w sposób proaktywny
i otwarty;
zachowaniu dobrych praktyk biznesowych w każdym aspekcie działalność Grupy;
zasadzie zero tolerancji dla wszelkich form korupcji, nadużyć finansowych, zachowań
antykonkurencyjnych i monopolistycznych;
zachowaniu zgodności z prawem w każdej decyzji dotyczącej naszych inwestycji,
rozwoju, praktyk zarządzania i innych procesów;
utrzymywaniu bardzo dobrych relacji z naszymi partnerami w oparciu o wzajemne
zaufanie.
G2. Zarządzaniu ryzykiem
zarządzaniu zapewniającym trwałą rentowności naszej działalności;
identyfikacji kluczowych czynników ryzyka i skutecznych sposobów ograniczania
wystąpienia tych ryzyk;
corocznej rewizji ram zarządzania ryzykiem i aktualizacji naszych procedur
biznesowych;
przede wszystkim stałym podnoszeniu świadomość naszych pracowników na temat
znaczenia zarządzania ryzykiem i zachęcamy ich do aktywnego zgłaszania
ryzykownych sytuacji i zagrożeń związanych z kwestiami środowiskowymi,
społecznymi i ładu korporacyjnego w codziennej pracy.
67
Ryzyka ESG, w tym ryzyka klimatyczne, wyzwania i trendy w tym obszarze, cele firmy oraz
postępy w realizacji głównych inicjatyw ESG omawiane co najmniej raz w roku na
posiedzeniach zarządu i rady nadzorczej.
Proces podnoszenia świadomości społecznej i ekologicznej oraz wiedzy z zakresu ESG kadry
kierowniczej i pracowników naszej organizacji, jak również opracowywanie i monitorowanie
wdrażania Polityki jest koordynowane przez zarząd, przy wsparciu i pomocy lokalnych zespołów
technicznych.
4.6 Opis działalności
Grupa działa w sektorze nieruchomości komercyjnych, gdzie aktywnie zarządza rosnącym
portfelem nieruchomości komercyjnych w regionie CEE i SEE, a ponadto realizuje wybrane
projekty deweloperskie.
Na dzień 31 grudnia 2022 r., wartość księgowa nieruchomości inwestycyjnych, prawa do
użytkowania gruntów, nieruchomości na sprzedaż oraz gruntów przeznaczonych pod zabudowę
komercyjną i mieszkaniową wyniosła 10.889.516 (2.321.908 euro). Nieruchomości
inwestycyjne Grupy obejmują aktywa generujące dochód (nieruchomości ukończone, w tym 1
budynek biurowy przeznaczony na sprzedaż), projekty w budowie, grunty komercyjne i
mieszkaniowe, a także prawo użytkowania gruntów w użytkowaniu wieczystym i grunty
mieszkalne.
Dodatkowo GTC posiada 25% udziałów w parku technologicznym (zaksięgowanych jako
finansowe aktywa trwałe) o wartości przypadającej GTC 551.725 oraz 34% udziałów w
funduszu inwestycyjnym który posiada 4 ukończone budynki komercyjne w krajach SEE
(zaksięgowanych jako finansowe aktywa trwałe), o wartości przypadającej GTC 59.219 zł.
NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE
UKOŃCZONE NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE ORAZ BUDYNKI
PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa zarządzała projektami komercyjnymi o łącznej
powierzchni brutto około 762
2
tys. m kw., obejmującymi 38 budynki biurowe i 6 centrów
handlowych. Na dzień 31 grudnia 2022 r. nieruchomości inwestycyjne stanowiły 88%
całkowitej wartości portfela nieruchomości Grupy (pod względem wartości).
Budynki biurowe Grupy zapewniają wygodę, elastyczne wnętrza i pełny komfort pracy. Położenie
w samym sercu dzielnic biznesowych, w pobliżu najważniejszych szlaków komunikacyjnych, w
tym międzynarodowych lotnisk, gwarantuje doskonałą komunikację nie tylko z resztą kraju, ale
również z całym światem. Projekty Grupy zdobyły zaufanie znacznej liczby międzynarodowych
2
Wliczając 1 budynek biurowy przeznaczony do sprzedaży o łącznej powierzchni 25 tys. GLA
 
68
korporacji i innych prestiżowych instytucji, w tym: ExxonMobil, evosoft, Ericsson, KEF, IBM,
Allegro, MKB Bank, Rempetrol, Concentrix, UniCredit, CBRE, LOT, Deloitte, KPMG i inne.
Centra handlowe Grupy znajdują się przede wszystkim w stolicach regionu CEE i SEE oraz
mniejszych miastach w Polsce, na Węgrzech, w Serbii, Bułgarii i Chorwacji. Zawsze towarzyszy
im wysoka pozycja w miastach w których się znajdują. Ich najemcami duże koncerny
międzynarodowe, jak również marki lokalne, takie jak: Carrefour, Cinema City, H&M, Grupa
Inditex i inne.
PROJEKTY W TRAKCIE BUDOWY
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała 3 budynki biurowe zaklasyfikowane jako projekty w
trakcie budowy o łącznej wartości 241.469 (51.487 euro), co stanowiło 2% całego portfela
nieruchomości Grupy.
GRUNTY POD ZABUDOWĘ KOMERCYJ
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała grunty o wartości 720.389 (153.604 euro)
zaklasyfikowane jako grunty pod zabudowę komercyjną o łącznej wartości 705.389 zł (150.406
euro) i grunty przeznaczone do sprzedaży o wartości 15.000 zł (3.198 euro), co stanowiło 7%
całego portfela nieruchomości Grupy (pod względem wartości). Grunty zawierają działki pod
projekty, które Grupa planuje budować w nadchodzących lata, takie jak: Advance Business
Center 3 oraz Napred połączony z działkami o dłuższym przewidywanym okresie zabudowy.
Grupa posiada bogaty bank ziemi przeznaczonej pod budowę komercyjną, co pozwala na
rozszerzenie planowanych projektów na rynkach, na których będzie popyt na budynki
komercyjne.
PRAWO DO UŻYTKOWANIA WIECZYSTEGO GRUNTÓW KOMERCYJNYCH
Grupa rozpoznała prawo do użytkowania wieczystego gruntów w wysokości 187.688 zł (40.020
euro) co stanowiło mnie niż 2% całości portfela nieruchomości Grupy (pod względem wartości).
Prawo do użytkowania gruntów ównie zawiera prawo użytkowania wieczystego głównie
gruntów: przeznaczonych pod zabudowę komercyjną 82.195 (17.526 euro) oraz ukończonych
nieruchomości inwestycyjnych w wysokości 100.237 zł (21.373 euro).
GRUNTY PRZEZNACZONE POD ZABUDOMIESZKANIOWĄ
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową
o wartości 127.987 (27.290 euro), co stanowiło mnie niż 1% całości portfela nieruchomości
Grupy. Grunty te zawierały grunty przeznaczone na sprzedaż w Rumunii w wysokości 3.189
(680 euro) oraz prawo użytkowania wieczystego gruntów pod zabudowę mieszkaniowa w
wysokości 4.990 (1.064 euro).
69
FINANSOWE AKTYWA TRWAŁE (ZWIĄZANE Z NIERUCHOMOŚCIAMI INWESTYCYJNYMI)
CENTRUM TECHNOLOGICZNE
W dniu 9 sierpnia 2022 r. Spółka podpisała umowę dotyczącą transakcji obejmującą wspólną
inwestycję w projekt parku innowacji w hrabstwie Kildare, Irlandia. Transakcja obejmuje
początkową inwestycję o wartości około 115.000 euro w projekt Kildare Innovation Campus oraz
dodatkową płatność powiększającą inwestycję o 2.000 euro dokonaną w dniu 22 września 2022
r., zgodnie z warunkami umownymi.
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała udziały mniejszościowe, 25% instrumentów
dłużnych wyemitowanych przez luksemburską spółkę celową w inwestycji Kildare Innovation
Campus, co uprawnia do brania udziału w zyskach generowanych przez kampus.. Kampus
zajmuje powierzchnię ponad 72 ha (z czego 34 ha pozostają niezagospodarowane). Wartość
finansowych aktywów trwałych wycenianych w wartości godziwej (Innovation Campus) wynosi
551.725 (117.641 euro) (więcej informacji znajduje się w nocie 18 skonsolidowanego
sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2022 r.).
INWESTYCJE W NIERUCHOMOŚCI W SŁOWENII I CHORWACJI
Dodatkowo na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała 34% jednostek w Regional Multi Asset
Fund Compartment 2 w Trigal Alternative Investment Fund GP S.á.r.l. (“Fundusz”). Głównym
obszarem działalności Funduszu Słowenia oraz Chorwacja z całkowitą wartością aktywów
68.750 euro. Okres funkcjonowania Funduszu kończy się w czwartym kwartale 2028 r. Wartość
finansowych aktywów trwałych wycenianych w wartości godziwej (Innovation Campus) wynosi
59.219 (12.627 euro).
4.6.1 Analiza segmentowa nieruchomości inwestycyjnych
Grupa działa w sektorze nieruchomości
komercyjnych, gdzie aktywnie zarządza
rosnącym portfelem nieruchomości
komercyjnych w regionie CEE i SEE, a
ponadto realizuje wybrane projekty
deweloperskie. Grupa prowadzi działalność
w Polsce, Węgrzech, Belgradzie,
Bukareszcie, Zagrzebiu i Sofii. Portfel Grupy
obejmuje w szczególności nieruchomości
komercyjne, głównie budynki biurowe i parki
biurowe, oraz centra handlowo-rozrywkowe.
Nieruchomości inwestycyjne obejmują
nieruchomości generujące przychody z wynajmu (ukończone projekty i budynki przeznaczone do
sprzedaży), nieruchomości w trakcie budowy, grunty przeznaczone pod zabudowę komercyjną
oraz prawo do użytkowania gruntów.
Nieruchomości
inwestycyjne w budowie
2%
Grunty przeznaczone
pod zabudowę
komercyjną (włączając
aktywa przeznaczone
na sprzedaż)
7%
Prawo
do użytkowania
wieczystego gruntów
2%
Ukończone nieruchomości
inwestycyjne (włączając
aktywa przeznaczone na
sprzedaż)
89%
% Nieruchomości inwestycyjnych
70
4.6.1.1 Nieruchomości inwestycyjne generujące przychody, wliczając budynki
przeznaczone do sprzedaży
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała w swoim portfelu 44 nieruchomości inwestycyjne o
łącznej powierzchnia brutto 762 tys. m kw. i wartości 9.616.973 (2.050.571 euro) wliczając 1
budynek biurowy przeznaczony do sprzedaży o wartości 223.708 zł (47.700 euro). Poziom najmu
na dzień 31 grudnia 2022 r. sięgał 88% (87% wyłączając aktywo przeznaczone do sprzedaży).
Wartość portfela została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 6,8%. Średni
okres najmu dla nieruchomości komercyjnych wynosił 3,7 lat (3,6 lat wyłączając aktywo
przeznaczone do sprzedaży) , a średnia stawka czynszu wynosiła 17,5 euro/m kw./miesiąc (17,7
euro/m kw./miesiąc wyłączając aktywo przeznaczone do sprzedaży).
Około 39% ukończonych nieruchomości inwestycyjnych (pod względem wartości) znajduje się w
Polsce, 32% znajduje s na Węgrzech, 9% w Sofii, 8% w Bukareszcie, 7% w Belgradzie, a
pozostałe 5% znajduje się w Zagrzebiu.
Poniższa tabela przedstawia nieruchomości inwestycyjne generujące przychody na dzień 31
grudnia 2022 r. według krajów, w których działa Grupa:
Lokalizacja
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
(%)
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Polska
309.300
41%
85%
799.138
39%
Węgry
1
229.700
30%
89%
652.348
32%
Sofia
74.700
10%
91%
195.300
9%
Bukareszt 62.500 8% 74%
163.785
8%
Belgrad 51.600 7% 98%
140.400
7%
Zagrzeb
34.400
4%
98%
99.600
5%
Razem 762.200 100%
88%
2.050.571 100%
1
Zawiera 1 biurowiec przeznaczony do sprzedaży.
Polska
39%
Węgry
32%
Sofia
9%
Bukareszt
8%
Belgrad
7%
Zagrzeb
5%
71
Biura
65%
Centra hadlowe
35%
Grupa skupia swoje działania na sektorze biurowym. Na dzień 31 grudnia 2022 r. nieruchomości
biurowe stanowiły około 65% wartości portfela nieruchomości inwestycyjnych, a nieruchomości
handlowe pozostałe 35%.
Poniższa tabela przedstawia nieruchomości inwestycyjne generujące przychody na dzień 31
grudnia 2022 r. według typu powierzchni:
Typ powierzchni
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
(%)
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Biurowe 558.000
73%
84%
1.330.671 65%
Handlowe
204.200
27%
96%
719.900
35%
Razem
762.200
100%
88%
2.050.571
100%
4.6.1.1.1 Portfel nieruchomości biurowych
Na dzień 31 grudnia 2022 r. portfel nieruchomości biurowych Grupy składał się z 38 budynków
biurowych (wliczając 1 budynek biurowy przeznaczony do sprzedaży). Powierzchnia najmu brutto
wynosiła 558 tys. m kw. w porównaniu do 649 tys. m kw. w 2021 r. Łączna wartość portfela
nieruchomości biurowych na dzień 31 grudnia 2022 r. wynosiła 1.330.671 euro (wliczając wartość
1 budynek biurowy przeznaczony do sprzedaży w wysokości 47.700 euro) wobec 1.475.542 euro
na dzień 31 grudnia 2021 r. Spadek wartości wynika głównie ze sprzedaży serbskiego portfela
biurowego, co zostało częściowo skompensowane ukończeniem trzech budynków biurowych:
Pillar (Budapeszt), GTC X (Belgrad) oraz Sofia Tower 2 (Sofia).
Budynki biurowe Grupy zlokalizowane w Polsce i na Węgrzech, oraz stolicach państw
z rejonu SEE i CEE: Belgrad, Zagrzeb, Bukareszt i Sofia.
72
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych na dzień 31 grudnia 2022 r.
według krajów, w których działa Grupa:
Lokalizacja
Całkowita
pow.
najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
(%)
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Węgry
223.200
40%
89%
631.648
47%
Polska
195.700
35%
80%
356.438
27%
Bukareszt
62.500
11%
74%
163.785
12%
Sofia
52.000
10%
89%
113.600
9%
Belgrad
17.700
3%
94%
50.400
4%
Zagrzeb
6.900
1%
96%
14.800
1%
Razem 558.000 100% 84%
1.330.671
100%
4.6.1.1.1.1 Portfel nieruchomości biurowych na Węgrzech
Łączna powierzchnia najmu brutto w 12 budynkach biurowych Grupy w Budapeszcie (jedno
aktywo przeznaczone do sprzedaży znajduje się w Debreczynie) obejmuje 223 tys. m kw. Poziom
najmu wynosił 89% (87% wyłączając aktywo przeznaczone do sprzedaży). Średni okres najmu
nieruchomości biurowych wynosił 4,1 lat (3,9 lat wyłączając aktywo przeznaczone do sprzedaży),
a średnia stawka czynszu wynosiła 16,4 euro/m kw./miesiąc (16,8 euro/m kw./miesiąc wyłączając
aktywo przeznaczone do sprzedaży). Wartość portfela nieruchomości biurowych została
oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 6,1% (6,0% wyłączając aktywo
przeznaczone do sprzedaży) i wynosiła 631.648 euro na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu
do 505.437 euro na dzień 31 grudnia 2021 r. Wzrost wartości wynika głównie z ukończenia
biurowca Pillar i nabycia jednego budynku biurowego.
Węgry
47%
Polska
27%
Bukareszt
12%
Sofia
9%
Belgrad
4%
Zagrzeb
1%
73
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych na Węgrzech:
Nieruchomość
Lokalizacja
udział
GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Center Point I&II
Budapeszt
100%
40.700
2004/2006
w trakcie
przebudowy
Duna Tower
Budapeszt
100%
31.200
2006
GTC Metro
Budapeszt
100%
16.200
2010
Vaci 173-177
1
Budapeszt
100%
6.400
-
Vaci Greens D
Budapeszt
100%
15.600
2018
Ericsson Headquarter
Budapeszt
100%
21.100
2017
evosoft Hungary Ltd.
Headquarter
Budapeszt
100%
20.700
2020
V188
Budapeszt
100%
15.000
2001
Forest Offices²
Debreczyn
100%
24.900
2018
Döbrentei
1
³
Budapeszt
100%
2.300
-
Pillar
Budapeszt
100%
29.100
2022
Razem
223.200
1
Nieruchomość nabyta jako działka pod zabudowę z istniejącym małym budynkiem biurowym.
² Aktywo przeznczone do sprzedaży.
³Nabyta w 2022 r.
4.6.1.1.1.2 Portfel nieruchomości biurowych w Polsce
Całkowita powierzchnia najmu brutto w 16 budynkach biurowych w Polsce wynosiła 196 tys. m
kw. Biurowce zlokalizowane w Warszawie, Krakowie, Łodzi, Katowicach, Poznaniu
i Wrocławiu. Poziom najmu wynosił 80%. Średni okres najmu nieruchomości biurowych wynosił
3,0 roku, a średnia stawka czynszu wynosiła 14,7 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela
nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 7,7%
i wynosiła 356.438 euro na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 373.639 euro na dzień 31
grudnia 2021 r. Spadek wartości portfela wynikał ze spadku szacowanej stawki czynszu i spadku
poziomu najmu.
   
74
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Polsce:
Nieruchomość
Lokalizacja
Udział
GTC
Całkowita pow.
najmu brutto
Rok ukończenia
(%)
(m kw.)
Galileo Kraków 100%
10.600
2003
Globis Poznań Poznań 100%
13.800
2003
Newton Kraków 100%
10.800
2007
Edison Kraków 100%
10.900 2007
Nothus
Warszawa
100%
9.600
2007
Zephirus
Warszawa
100%
9.600
2008
Globis Wrocław
Wrocław
100%
16.100
2008
University Business Park
A
Łódź 100%
20.200
2010
Francuska Office Centre
(A i B)
Katowice 100%
23.000 2010
Sterlinga Business Center
Łódź
100%
13.400
2010
Corius
Warszawa
100%
9.600
2011
Pixel
Poznań
100%
14.400
2013
Pascal Kraków 100%
5.900
2014
University Business Park
B
Łódź 100%
20.200 2016
Artico Warszawa 100%
7.600 2017
Razem
195.700
4.6.1.1.1.3 Portfel nieruchomości biurowych w Sofii
Łączna powierzchnia najmu projektów biurowych w Sofii obejmuje 52 tys. m kw. w 4 projektach
biurowych. Poziom najmu projektów biurowych w Sofii wynosił 89%. Średni okres najmu
nieruchomości biurowych wynosił 3,4 lat, a średnia stawka czynszu wynosiła 16,0 euro/m
kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej stopie
kapitalizacji na poziomie 7,9% i wynosiła 113.600 euro na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu
do 95.800 euro na dzień 31 grudnia 2021 r. Wzrost wynika głownie z ukończenia budynku Sofia
Tower 2.
75
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Sofii:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita pow.
najmu brutto
Rok
ukończenia
(%) (m kw.)
Advance Business Center I
100%
16.000
2019
Advance Business Center II
100%
17.800
2020
Sofia Tower 100% 10.400 2006
Sofia Tower 2 100% 7.800 2022
52.000
4.6.1.1.1.4 Portfel nieruchomości biurowych w Bukareszcie
Łączna powierzchnia najmu brutto w 4 budynkach biurowych biurowym w Bukareszcie obejmuje
62 tys. m kw. Poziom najmu wynosił 74%. Średni okres najmu nieruchomości biurowych wynosił
4,0 lat, a średnia stawka czynszu wynosiła 18,8 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela
nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 6,3%
i wynosiła 163.785 euro na dzień 31 grudnia 2022 r.
w porównaniu do 171.985 euro na dzień 31 grudnia 2021 r. Spadek wartości portfela wynikał ze
sprzedaży biurowca Cascade.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Bukareszcie:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Premium Plaza 100% 8.500 2008
City Gate 100% 47.600 2009
Premium Point
100%
6.400
2009
Razem
62.500
4.6.1.1.1.5 Portfel nieruchomości biurowych w Belgradzie
Łączna powierzchnia najmu netto w 1 budynku biurowym Grupy w Belgradzie obejmuje 18 tys.
m kw. Poziom najmu wynosił 94%. Średni okres najmu nieruchomości biurowych wynosił 5,8 lat,
a średnia stawka czynszu wynosiła 18,0 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości
biurowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 7,2% i wynosiła
76
50.400 euro na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 266.763 euro na dzień 31 grudnia 2021
r. Wszystkie 11 budynków biurowych było przeznczone na sprzedaż w roku 2021. Spadek portfela
nieruchomości wynika ze sprzedaży portfela ukończonych budynków biurowych, która została
sfinalizowana w pierwszym kwartale 2022 r., co zostało częściowo skompensowane
ukończeniem biurowca GTC X w trzecim kwartale 2022 r.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Belgradzie:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita pow.
najmu brutto
Rok
ukończenia
(%) (m kw.)
GTC X
100%
17.700
2022
Razem 17.700
4.6.1.1.1.6 Portfel nieruchomości biurowych w Zagrzebiu
Łączna powierzchnia najmu projektów biurowych w Zagrzebiu obejmuje 7 tys. m kw. w 1 budynku
biurowym. Poziom najmu projektów biurowych w Zagrzebiu wynosił 96%. Średni okres najmu
nieruchomości biurowych wynosił 2,9 lat, a średnia stawka czynszu wynosiła 15,5 euro/m
kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości biurowych została oszacowana przy średniej stopie
kapitalizacji na poziomie 8,4% i wynosiła 14.800 euro na dzień 31 grudnia 2022 r., w porównaniu
do 61.918 euro na dzień 31 grudnia 2021 r. Spadek wynika głownie ze sprzedaży budynków
Matrix A i B.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości biurowych w Zagrzebiu:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Avenue Centre
70%
6.900
2007
6.900
4.6.1.1.2 Portfel nieruchomości handlowych
Na dzień 31 grudnia 2022 r. portfel nieruchomości handlowych Grupy składał sz 6 centrów
handlowych o łącznej powierzchni najmu brutto wynoszącej 204 tys. m kw. Łączna wartość
portfela nieruchomości handlowych na dzień 31 grudnia 2022 r. wynosiła 719.900 euro
w porównaniu do 721.200 euro na dzień 31 grudnia 2021 r.
77
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych na dzień 31 grudnia 2022 r.
według krajów w których działa Grupa:
Lokalizacja
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Udział
według
pow.
najmu
%
Średni
poziom
najmu
(%)
Wartość
księgowa
(EUR)
Udział
według
wartości
księgowej
(%)
Polska 113.600
56%
95% 442.700 61%
Belgrad 33.900 17%
100% 90.000 13%
Zagrzeb 27.500 13%
98% 84.800 12%
Sofia 22.700 11%
97% 81.700 11%
Budapeszt 6.500 3%
89% 20.700 3%
Razem 204.200 100%
96% 719.900 100%
4.6.1.1.2.1 Portfel nieruchomości handlowych w Polsce
Całkowita powierzchnia najmu brutto w 2 centrach handlowych w Polsce, w Warszawie
i Częstochowie, wynosiła 114 tys. m kw. Poziom najmu wynosił 95%. Średni okres najmu
nieruchomości handlowych wynosił 3,3 lat, a średnia stawka czynszu wynosiła 21,5 euro/m
kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości handlowych została oszacowana przy średniej
stopie kapitalizacji na poziomie 6,2% i wynosiła 442.700 euro na dzień 31 grudnia 2022 r.
w porównaniu do 443.000 euro na dzień 31 grudnia 2021 r.
Polska
61%
Belgrad
13%
Zagrzeb
12%
Sofia
11%
Budapeszt
3%
78
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych w Polsce:
Nieruchomość
Lokalizacja
udział GTC
Całkowita pow.
najmu brutto
Rok
ukończenia
(%) (m kw.)
Galeria Jurajska Częstochowa 100% 48.600 2009
Galeria Północna Warszawa 100% 65.000 2017
Razem 113.600
4.6.1.1.2.2 Portfel nieruchomości handlowych w Belgradzie
Łączna powierzchnia najmu netto w centrum handlowym w Belgradzie, obejmuje 34 tys. m kw.
Poziom najmu wynosił 100%. Średni okres najmu nieruchomości handlowych wynos4,4 lat, a
średnia stawka czynszu wynosiła 18,7 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości
handlowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 8,5% i wynosiła
90.000 euro na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 90.700 euro na dzień 31 grudnia 2021
r.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych w Belgradzie:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Ada Mall 100%
33.900 2019
Total
33.900
4.6.1.1.2.3 Portfel nieruchomości handlowych w Zagrzebiu
Łączna powierzchnia najmu netto w centrum handlowym w Zagrzebiu, obejmuje 28 tys. m kw.
Poziom najmu wynosił 98%. Średni okres najmu nieruchomości handlowych wynosił 4,0 roku, a
średnia stawka czynszu wynosiła 21,7 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości
handlowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 8,3% i wynosiła
84.800 euro na dzień 31 grudnia 2022 r., w porównaniu do 85.400 euro na dzień 31 grudnia 2021
r.
79
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych w Zagrzebiu:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Avenue Mall Zagreb 70% 27.500 2007
Razem 27.500
4.6.1.1.2.4 Portfel nieruchomości handlowych w Sofii
Łączna powierzchnia najmu netto w centrum handlowym w Sofii, obejmuje 23 tys. m kw. Poziom
najmu wynosił 97%. Średni okres najmu nieruchomości handlowych wynos 4,1 lat,
a średnia stawka czynszu wynosiła 22,3 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości
handlowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 7,2% i wynosiła
81.700 euro na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 80.500 euro na dzień 31 grudnia 2021
r.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych w Sofii:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Mall of Sofia
100%
22.700 2006
Razem
22.700
4.6.1.1.2.5 Portfel nieruchomości handlowych w Budapeszcie
Łączna powierzchnia najmu netto w centrum handlowym w Budapeszcie, obejmuje 6 tys. m kw.
Poziom najmu wynosił 89%. Średni okres najmu nieruchomości handlowych wynosił 4,9 lat, a
średnia stawka czynszu wynosiła 18,1 euro/m kw./miesiąc. Wartość portfela nieruchomości
handlowych została oszacowana przy średniej stopie kapitalizacji na poziomie 6,0% i wynosiła
20.700 euro na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 21.600 euro na dzień 31 grudnia 2021
r.
80
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości handlowych w Budapeszcie:
Nieruchomość
udział GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Hegyvidék Office and Retail Center 100% 6.500
2012
Razem
6.500
4.6.1.2 Nieruchomości w budowie
Na dzień 31 grudnia 2022 r. portfel nieruchomości w budowie składał sz 3 budynków biurowych
o łącznej powierzchni najmu brutto wynoszącej 61 tys. m kw. Łączna wartość nieruchomości
inwestycyjnych w budowie na dzień 31 grudnia 2022 r. wynosiła 241.469 zł (51.487 euro).
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości w budowie:
Projekt
Segment
Lokalizacja
Udział
GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
(m kw.)
Planowane
ukończenie
Matrix C biura Zagrzeb, Chorwacja 100% 10.500 Q2 2023
Center Point 3
biura
Budapeszt, Węgry
100%
36.000
Q3 2025
Rose Hill Campus biura Budapeszt, Węgry 100% 14.700 Q1 2024
Razem
61.200
4.6.1.3 Działki pod zabudowę komercyjną
Zarząd przeprowadził dogłębną analizę całego portfela aktywów, równolegle podejmując decyzję
o skoncentrowaniu wysiłków Grupy na projektach deweloperskich wyłącznie na najsilniejszych
rynkach, przy równoczesnym wsparciu jedynie dla tych projektów w jej portfelu, które dają
najsilniejszy średniookresowy potencjał wzrostu. Jednocześnie zarząd zdecydował o
ograniczeniu przydziału środków na projekty, które wykazu długoterminowy horyzont
inwestycyjny. Powyższa decyzja skutkuje zmianą harmonogramu niektórych z projektów
znajdujących się w portfelu gruntów GTC, odsunięciem ich w czasie lub przeznaczenie ich na
sprzedaż.
Dodatkowo, w niektórych przypadkach, ze względu na spadek poziomu konsumpcji
i osłabianie się siły nabywczej, harmonogram osiągnięcia stabilizacji niektórych ukończonych i
przynoszących przychody nieruchomości w regionie SEE musiał zostać poddany weryfikacji, a
tym samym oczekiwania związane z ustabilizowaniem się przychodów zostały odroczone.
81
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała grunty zaklasyfikowane jako grunty pod zabudowę
komercyjną o łącznej wartość 705.389 (150.406 euro) i grunty przeznaczone do sprzedaży o
wartości 15.000 (3.198 euro). Grunty pod zabudowę komercyjną zawierają projekty, których
realizację Grupa planuje rozpocząć w najbliższych latach.
Poniższa tabela przedstawia portfel nieruchomości planowanych do rozpoczęcia budowy
w ciągu następnych 24 miesięcy:
Projekt
Segment
Lokalizacja
Udział
GTC
Całkowita pow.
najmu netto
(m kw.)
Advance Business Center
3
biuro Sofia, Bułgaria 100% 9.200
Spatio
project
mieszkaniowy
Bukareszt, Rumania 100% 23.100
Napred biuro Belgrad, Serbia 100% 72.400
Razem 104.700
Grupa posiada bogaty bank ziemi przeznaczonej pod budowę komercyjną pozwala na
rozszerzenie planowanych projektów na rynkach na których będzie popyt na budynki komercyjne.
4.6.1.4 Prawo do użytkowania wieczystego gruntów
Grupa rozpoznała prawo do użytkowania wieczystego gruntów w wysokości 187.689 zł (40.020
euro) co stanowiło mnie niż 2% całości portfela nieruchomości Grupy (pod względem wartości).
Prawo do użytkowania gruntów ównie zawiera prawo użytkowania wieczystego głównie
gruntów: przeznaczonych pod zabudowę komercyjną 82.195 zł (17.526 euro), ukończonych
nieruchomości inwestycyjnych w wysokości 100.237 zł (21.373 euro).
4.6.2 Grunty pod zabudowę mieszkaniową
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową
o wartości 127.987 (27.290 euro), co stanowiło mnie niż 1% całości portfela nieruchomości
Grupy. Grunty te zawierały grunty przeznaczone na sprzedaż w Rumunii w wysokości 3.189
(680 euro) oraz prawo użytkowania wieczystego gruntów pod zabudowę mieszkaniową w
wysokości 4.990 zł (1.064 euro).
4.6.3 Finansowe aktywa trwałe (związane z nieruchomościami inwestycyjnymi)
Grupa posiadała 25% udziału w centrum technologicznym (ujęte jako finansowe aktywa trwałe)
o wartości przypadającej GTC 551.725 (117.641 euro) oraz 34% udziałów w 4 ukończonych
budynkach komercyjnych (zaksięgowane jako finansowe aktywa trwałe), o wartości
przypadającej GTC 59.219 zł (12.627 euro).
82
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiadała finansowe aktywa trwałe (związane
z nieruchomościami inwestycyjnymi) wyceniane w wartości godziwej o łącznej wartości 611.286
zł (130.341 euro).
Finansowe aktywa trwałe na dzień bilansowy przedstawiały się następująco:
31 grudnia 2022 r.
31 grudnia 2021 r.
Instrumenty dłużne (Irlandia)
551.725
-
Jednostki (Trigal)
59.219
-
Pozostałe
342
-
Razem
611.286
-
CENTRUM TECHNOLOGICZNE
W dniu 9 sierpnia 2022 r. Spółka podpisała umowę dotyczącą transakcji obejmującą wspólną
inwestycję w projekt parku innowacji w hrabstwie Kildare, Irlandia. Transakcja obejmuje
początkową inwestycję o wartości około 115.000 euro w projekt Kildare Innovation Campus oraz
dodatkową płatność powiększającą inwestycję o 2.000 euro dokonaną w dniu 22 września 2022
r., zgodnie z warunkami umownymi. GTC objęło 25% instrumentów dłużnych wyemitowanych
przez luksemburską spółkę celową, co uprawnia do brania udziału w zyskach generowanych
przez kampus. Instrumenty dłużne nie spełniają warunków testu SPPI i w związku z tym są
wyceniane w wartości godziwej.
Kildare Innovation Campus, znajduje się na zachód od Dublina, gdzie zajmuje powierzchnię
ponad 72 ha (z czego 34 ha pozostają niezagospodarowane). Campus składa s z dziewięciu
budynków (o powierzchni około 101.685 m kw.): sześć z nich to budynki na wynajem
o określonym przeznaczeniu, takie jak przemysł, magazyny, produkcja oraz przestrzeń
biurowa/laboratoryjna. Ponadto obiekt posiada trzy budynki usługowe, na które składają się hala
sportowa, oranżeria, stołówka campusu, oraz stacja zasilania. Obecnie campus generuje
przychód roczny z najmu w wysokości około 6.260 euro rocznie. Istnieją plany przekształcenia
campusu w campus nauk przyrodniczych i technologii, o łącznej powierzchni około 135.000 m
kw. Zgodnie z dokumentacją Transakcji, Inwestycja GTC jest chroniona poprzez zwyczajowe
mechanizmy ochrony inwestorów w razie gdy pewne kluczowe etapy nie zostaną zrealizowane
w satysfakcjonujący sposób.
Finansowe aktywa trwałe (Innovation Campus
) wyceniane w wartości godziwej posiadły wartości
551.725 zł (117.641 euro). (więcej informacji znajduje się w nocie 18 skonsolidowanego
sprawozdania finansowego za rok zakończony 31 grudnia 2022 r.).
INWESTYCJE W NIERUCHOMOŚCI W SŁOWENII I CHORWACJI
W dniu 28 sierpnia 2022 r. GTC Origine Investments Pltd., jednostka całkowicie zależna od
Spółki, nabyła od jednostki powiązanej z udziałowcem większościowym, 34% jednostek
w Regional Multi Asset Fund Compartment 2 w Trigal Alternative Investment Fund GP S.á.r.l.
(“Fundusz”) za równowartość 12.600 euro. Głównym obszarem działalności Funduszu
Słowenia oraz Chorwacja z całkowitą wartością aktywów 68.750 euro. Okres funkcjonowania
Funduszu kończy się w czwartym kwartale 2028 r.
83
Poniższa tabela przedstawia nieruchomości będąca w posiadaniu Funduszu:
Projekt
Miasto/Kraj
Typ
Udział
GTC
Całkowita
pow. najmu
brutto
Rok
ukończenia
(%)
(m kw.)
Feniks Building
Ljubljana
,
Słowenia
Biuro 34% 14.685 2007
Point Shopping Center
Zagrzeb,
Chorwacja
Centrum handlowe 34% 13.644 2013
Rezidenca Building
(Loma Center)
Ljubljana,
Słowenia
Mixed-use 34% 8.043 2006
Kare A Building
(Krdu Building)
Kranj,
Słowenia
Biuro 34% 4.928 2007
Razem
41.300
Finansowe aktywa trwałe wyceniane są w wartości godziwej a zmiany netto w wartości godziwej
są ujmowane w sprawozdaniu zysków i strat.
4.7 Przegląd sytuacji rynkowej w krajach działania Grupy
Niniejszy komentarz rynkowy został przygotowany przez Jones Lang LaSalle IP, Inc. Jest on
oparty na materiałach, które uważamy za wiarygodne. Chociaż dołożono wszelkich starań, aby
zapewnić jego dokładność, nie możemy zagwarantować, że nie zawiera on błędów
merytorycznych. Chcielibyśmy zostać poinformowani o takich błędach, aby móc je skorygować.
Prosimy zwrócić uwagę, że przedstawione poniżej komentarze rynkowe oparte na
informacjach dostępnych nam na dzień 8 lutego 2023 r.
© 2023 Jones Lang LaSalle IP, Inc. Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część niniejszej
publikacji nie może być powielana lub przekazywana w jakiejkolwiek formie lub za pomocą
jakichkolwiek środków bez uprzedniej pisemnej zgody Jones Lang LaSalle. Jest ona oparta na
materiałach, które uważamy za wiarygodne. Chociaż dołożono wszelkich starań, aby zapewnić
jej dokładność, nie możemy zagwarantować, że nie zawiera ona błędów merytorycznych.
Chcielibyśmy zostać poinformowani o takich błędach, aby móc je skorygować. Prosimy zwrócić
uwagę, że przedstawione poniżej komentarze rynkowe oparte na informacjach dostępnych
nam na dzień 8 lutego 2023 r.
Na dzień wyceny i w momencie sporządzania niniejszego raportu występuje szereg negatywnych
czynników które mają wpływ na rynki nieruchomości, wywierają presję na obniżenie wartości
nieruchomości i zmniejszają płynność rynku. Należą do nich:
Sytuacja w Ukrainie
Pełny zakres wojny w Ukrainie i jej szersze długofalowe implikacje, choć nieznane, przyczyniają
się do niestabilności światowych rynków akcji, wysokiej inflacji kosztów i opóźnień w łańcuchu
dostaw, szczególnie w Europie. Ponadto znaczące sankcje nałożone na Rosję oraz ryzyko
84
eskalacji wojny i bezpośredniego zaangażowania krajów NATO również negatywnie wpływają na
działalność gospodarczą i nastroje na rynku.
Gospodarka światowa
Szeroko rozumiana gospodarka światowa boryka się z kilkoma dodatkowymi negatywnymi
czynnikami, które przyczyniają się do znacznej inflacji kosztów i powodują wzrost stóp
procentowych.
Aktywność na rynku
Rynki nieruchomości można określić jako działające sprawnie, ale istnieją dowody na to, że na
wielu rynkach i w wielu sektorach nieruchomości zmienia się zarówno aktywność transakcyjna,
jak i nastroje kupujących i sprzedających. Istnieje ogólne przekonanie, że rynek nieruchomości
ulega zmianom i istnieje ryzyko, że utrzymująca się niestabilność
w połączeniu z rosnącymi stopami procentowymi będzie miała istotny i bezpośredni wpływ na
ceny w miarę wzrostu stóp procentowych. Zaczynają pojawiać się przykłady większej rozpiętości
ofert i renegocjacji cen, a w niektórych przypadkach dochodzi nawet do zrywania transakcji.
Niniejsza nota objaśniająca została zamieszczona w celu zapewnienia przejrzystości
i bliższego przedstawienia kontekstu rynkowego, w którym została sporządzona opinia o wycenie.
Ze względu na możliwość szybkich zmian warunków rynkowych, podkreślamy kluczowe
znaczenie daty wyceny i radzimy poddawać wycenę regularnym i wczesnym analizom.
4.7.1 Rynek powierzchni biurowych
Organizacje działające w okresie post-pandemicznym muszą zdefiniować nowe przeznaczenie
biura oraz ustalić metryki i typologie przestrzeni, które należy uwzględnić lub dostosować w celu
sprostania nowym stylom pracy i potrzebom rozproszonych pracowników. Podejście do
optymalizacji powierzchni będzie w dużej mierze zależało od apetytu organizacji na wdrożenie i
adaptację „nowych normalnych sposobów pracy. Akceptacja pracy hybrydowej jest kluczem do
wspierania sprawności organizacyjnej i elastyczności pracowników.
Polityka pracy hybrydowej każdej organizacji oraz struktura jej wdrażania będą miały wpływ na
wykorzystanie powierzchni biurowej. Będzie się ona różnić w zależności od prognozowanych
szczytów wykorzystania biura przy jednoczesnym wsparciu wymagań dotyczących procesów
pracy, potrzeb biznesowych i społecznych. Praca zdalna jest możliwa dzięki efektywnej
technologii, łączeniu przestrzeni wyposażonych w odpowiednie narzędzia z kulturą wspierającą
pracę hybrydową. Biura skoncentrowane na pracownikach stają się bardziej przyjazne i
nastawione na współpracę, co wpływa na rozplanowanie przestrzeni i jej projekt przy
jednoczesnym wsparciu kluczowych, wymaganych działań.
Ewolucja miejsca pracy od przestrzeni zamkniętych i biur na planie otwartym, zapewniających
efektywność, w kierunku bardziej elastycznych przestrzeni oferujących opcje oparte na
działaniach dla efektywności, trwa już od 10-15 lat. Pandemia przyspieszyła ten trend i położyła
nacisk na doświadczenie miejsca pracy odpowiadające zróżnicowanym potrzebom zespołów i
jednostek. Pracownicy chcą dziś większej elastyczności, większej autonomii i możliwości
decydowania o tym, kiedy i gdzie pracują - w biurze, w domu lub w innym miejscu, oraz w
przestrzeni wirtualnej.
85
Metodyki zwinne i inne sposoby współpracy również wymagają przeprojektowanych miejsc pracy
dla różnych działań zarówno w biurze, jak i w przestrzeni wirtualnej. Ogólne doświadczenie
miejsca pracy w coraz większym stopniu dotyczy wspólnych funkcji, dobrego samopoczucia,
gościnności i adaptacji do stale zmieniających się potrzeb biznesowych, co prowadzi do realizacji
zasad zrównoważonego rozwoju (ESG), poprzez zaoferowanie holistycznego spojrzenia na
środowisko pracy.
Ponieważ 69% pracodawców ma trudności z obsadzeniem wakatów, środowisko pracy stało s
najważniejszym czynnikiem przyciągającym i pozwalającym utrzymać pracowników.
Przedkładając elastyczność i równowagę między życiem zawodowym a prywatnym nad
wynagrodzenie, 45% pracowników biurowych chce pracować w domu przez 2 lub więcej dni w
tygodniu po zakończeniu pandemii (skracając również czas dojazdu do pracy), a 24% uważa, że
ich samopoczucie jest najlepiej wspierane w biurze. Choć przeznaczenie biura przesunęło się w
kierunku funkcji społecznych, współpracy i innowacji, musi ono bardziej niż kiedykolwiek
oferować różnorodne przestrzenie i technologie umożliwiające pracę w skupieniu (28%
pracowników potrafi lepiej skupić się w biurze).
Na podstawie badań wydaje się, że przedsiębiorstwa muszą zrozumieć, jak ich pracownicy
pracują w środowisku hybrydowym i zbadać możliwości zapewnienia bardziej odpowiedniej i
wspierającej oferty miejsca pracy, która może adaptacyjnie odpowiadać na szybko zmieniające
się potrzeby firmy i organizacji. Transformacja miejsca pracy to proces zmian, który rozpoczyna
się od strategii miejsca pracy współtworzonej z pracownikami i wymaga zarządzania zmianą w
całym procesie oceny, projektowania i realizacji projektów.
Biorąc pod uwagę początek pandemii w 2020 r. i przeciętną 5-letnią umowę najmu biura,
większość umów najmu sprzed pandemii wygaśnie w 2025 r., dlatego też przedsiębiorstwa
muszą stworzyć nową (post-pandemiczną, hybrydową) strategię miejsca pracy i odpowiednio
przemyśleć swoją przestrzeń biurową w latach 2023-2024.
Budapeszt
Statystyki rynku biurowego oraz zmieniająca się dynamika rynku wciąż wywołują nierównowagę
podaży i popytu. Jednakże rok 2022 charakteryzował się dużą aktywnością w zakresie wynajmu,
a udział nowych transakcji netto przekroczył wolumen odnowień umów.
Chociaż najemcy nadal ostrożni w podejmowaniu decyzji o przenosinach i przedłużeniu umów
najmu, na rynku biurowym można zauważyć powoli poprawiający się poziom podaży i popytu.
Wskaźnik pustostanów biurowych wzrósł jeszcze bardziej do 11,3%, podczas gdy popyt w 2022
r. nadal zapowiada stopniową poprawę sytuacji na rynku biurowym w Budapeszcie.
Całkowity zasób nowoczesnych, dostępnych powierzchni biurowych wynosi obecnie 4,25 mln m
kw. i składa się z 3,475 mln m kw. spekulacyjnej powierzchni biurowej kategorii "A" i "B" oraz 775
000 m kw. powierzchni zajmowanej przez właścicieli.
Całkowita powierzchnia oddana do użytku w 2022 r. to 267.425 m kw.
Na uwagę zasługują przede wszystkim transakcje zrealizowane w 3-4 kw. Na przykład projekt
H2O Faza 1, oraz zajmowany przez właściciela MOL Campus o łącznej powierzchni 75 910 m
kw. W 3 kw. na rynek biurowy trafiły trzy nowe spekulacyjne budynki biurowe (Millennium
Gardens, Budapest One Faza 2 i 3, oraz Major Udvar) oraz nowy budynek biurowy zajmowany
przez właściciela (Bosch Campus II) o łącznej powierzchni 82 420 m kw.
86
Wydaje się, że w poprzednim roku brak nowej podaży był przejściowy. Na koniec 4 kwartału
wolumen nowych inwestycji będących w budowie z przeznaczeniem do oddania do użytku w
latach 2023, 2024 i 2025 wynosił 271 600 m kw., z czego około 97 000 m kw. jest jobjęte
przednajmem.
Całkowity popyt w 2022 r. wyniósł 391 670 m kw., co oznacza 7% wzrost w stosunku do 2021 r.,
jednak w 4 kw. 2022 r. całkowity popyt wyniósł 101 480 m kw., co stanowi 9% spadek w stosunku
do tego samego okresu roku poprzedniego. Odnowienia umów najmu stanowiły największy udział
w całkowitej aktywności leasingowej z wynikiem 42%, następnie nowe umowy najmu w
istniejących zasobach z wynikiem 38%, powiększenia istniejących powierzchni najmu osiągnęły
9%, umowy przednajmu w nowych inwestycjach osiągnęły 7%, podczas gdy udział budynków
zajmowanych przez właścicieli wyniósł 4% całkowitego popytu.
Absorpcja netto pozostała dodatnia na koniec czwartego kwartału i wyniosła 53 480 m kw., a od
początku roku osiągnęła 158 510 m kw.
Najsilniejszą aktywność najemców odnotowano na podrynku Korytarza Váci, który przyciągnął
37% całkowitego popytu. Na drugim miejscu znalazł się rynek Centralnego Pesztu z wynikiem
21%, a następnie Północnej Budy z wynikiem 14%.
Wskaźnik pustostanów biurowych wzrósł do 11,3%, co oznacza wzrost o 0,3 p.p. w ujęciu
kwartalnym oraz o 2,1 p.p. w ujęciu rocznym. Najniższy współczynnik pustostanów
zarejestrowano w Północnej Budzie z poziomem 4,1%, natomiast najwyższy wskaźnik
pustostanów utrzymał się na podrynku Peryferii (31,8%).
Ogółem odnotowujemy trend wzrostu czynszów i opłat eksploatacyjnych w związku
z niepewnością co do długoterminowych strategii biurowych korporacji, spowodowaną skutkami
wojny, wzrostem cen energii i budownictwa.
Najwyższe czynsze (prime rent) rejestrowane na podrynku Centralnej Dzielnicy Biznesowej
(CBD) na poziomie 25 euro/m kw./miesiąc. Średnie czynsze w Budapeszcie za istniejące budynki
klasy "A" wynoszą od 15.00 do 18.00 euro/m kw./miesiąc, a w przypadku budynków klasy "B" od
12.00 - 15.00 euro/m kw./miesiąc.
Warszawa
Rok 2022 miał przynieść długo oczekiwaną stabilizację po ponad dwuletnim okresie niepokoju
związanym z Covid-19. Jednak rosyjska agresja na Ukrainie przedłużyła tę fazę zakłóceń, a rynki
weszły w nowy etap niepewności. Napięcia geopolityczne, kryzys energetyczny i zmiana polityki
banków centralnych wywołały obawy przed recesją. Chociaż aktywność najemców w 2022 r. w
Warszawie powróciła do poziomu sprzed pandemii, obecnie wszyscy uczestnicy rynku
nieruchomości pozostają niezwykle ostrożni w podejmowaniu strategicznych decyzji, ponieważ
biorą pod uwagę czynniki krótkoterminowe (ograniczenia budżetowe, nowa luka podażowa,
presja inflacyjna) oraz kwestie długoterminowe (praca hybrydowa, zrównoważony rozwój).
Całkowite zasoby istniejących nowoczesnych powierzchni biurowych w Warszawie wyniosły 6,3
mln m kw. w 4 kw. 2022 r., z czego 11,6% to powierzchnie dostępne do natychmiastowego użytku.
Prognozuje się, że strona podażowa na przestrzeni 2023 r. zanotuje raczej słabe wyniki. W
związku z tym, że najbliższe kwartały przyniosą jedynie umiarkowany wzrost aktywności
budowlanej, przewiduje się, że rok 2024 również odnotuje ograniczoną liczbę nowych inwestycji
wchodzących na rynek.
87
W 2022 r. oddano do użytku 236 800 m kw. nowej powierzchni biurowej, z czego tylko 8 700 m
kw. w 4 kw. Największe przyrosty zasobów odnotowano w CBD (99 100 m kw.), Śródmieściu (88
700 m kw.) i na Mokotowie (32 000 m kw.). W ciągu roku, ukończono kilka flagowych projektów,
w tym Varso Tower (63 800 m kw.) i Forest Tower (51 500 m kw.) oba zrealizowane przez HB
Reavis oraz SkySawa (31 300 m kw.) zrealizowany przez PHN. W ostatnich latach, roczna nowa
podaż utrzymywała się na rekordowym poziomie 200 000 - 300 000 m kw. W ciągu najbliższych
dwóch lat, trend ten ulegnie odwróceniu. Zgodnie z naszą prognozą, nowe budynki biurowe
planowane do oddania w 2023 r. będą miały powierzchnię 74 000 m kw. i 82 000 m kw. w 2024
r.
Pomimo zawirowań na rynku, aktywność odnotowana na rynku najmu w 2022 r. była jedną z
najsilniejszych w historii. Całoroczny przyrost powierzchni wyniósł 860 000 m kw. i był zbliżony
do rekordowych lat 2018-2019. W 2022 r., rynek był świadkiem zawarcia kilku spektakularnych
umów najmu > 20 000 m kw. Przedsiębiorstwa z sektora finansowego, czyli PKO BP w SkySawa
(przednajem, 31 300 m kw.), Pekao S.A. w Forest Tower (przednajem, 30 000 m kw.) oraz Grupa
ING w Placu Unii (renegocjacja i powiększenie powierzchni, 23 500 m kw.) były liderami działań
na rynku.
Na koniec grudnia 2022 r., wskaźnik pustostanów wyniósł 11,6% (10,5% w strefach centralnych
i 12,4% poza centrum), co oznacza spadek o 1,1 p.p. r/r i 0,6 p.p. w stosunku do poprzedniego
kwartału. W najbliższych kwartałach, obserwowany będzie stały spadek dostępności powierzchni
biurowej w lokalizacjach centralnych. Podobnej tendencji, choć w wolniejszym tempie,
doświadczy również wskaźnik pustostanów w lokalizacjach poza centrum.
W 4 kw. 2022 r., odnotowano brak zmian w stawkach czynszu dla najlepszych nieruchomości
biurowych zlokalizowanych w centrum. Na koniec grudnia, czynsze te wahały się od 18 do 26
euro/m kw./miesiąc. Czynsze poza centrum miasta pozostały względnie stabilne na poziomie 11-
17 euro/m kw./miesiąc. W najbliższych miesiącach, utrzyma się presja wzrostowa na czynsze w
najlepszych lokalizacjach, szczególnie centralnych. Obecnie, głównie z powodu wyższych
kosztów wykończenia powierzchni, najemcy podpisują głównie umowy długoterminowe (tj. na co
najmniej siedem lat) w nowych budynkach. Krótsze umowy (od trzech do pięciu lat) nadal mogą
być zawierane w starszych budynkach biurowych. Obecnie kluczowym elementem każdej umowy
najmu jest elastyczność w zakresie potencjalnego powiększenia lub zmniejszenia powierzchni.
Firmy chcą mieć pewność, że będą w stanie szybko dostosować swoje zapotrzebowanie na
powierzchnie biurowe w odpowiedzi na ryzyko związane z pracą hybrydową i zmiennymi
warunkami gospodarczymi.
W 2023 r., zarówno najemcy jak i wynajmujący będą musieli zmierzyć się z rosnącymi kosztami
utrzymania powierzchni. Gwałtownie rosnące ceny energii i koszty pracy przełożą się na znacznie
wyższe opłaty serwisowe we wszystkich rodzajach aktywów. Według wstępnej oceny, wzrost
opłat eksploatacyjnych r/r wyniesie średnio 30% (choć w niektórych przypadkach może
przekroczyć 60%).
Miasta regionalne - Polska
Po łagodnym spowolnieniu aktywności najemców w 3 kw., ostatnie trzy miesiące 2022 r.
ponownie przyniosły ożywienie po stronie przedsiębiorstw. W efekcie wolumen popytu w ujęciu
rocznym wyniósł ponad 623 200 m kw. (+6% r/r). Fakt ten pokazuje, że nie obserwujemy spadku
zainteresowania biurami w ujęciu rok do roku. Prognozowana całkowita aktywność najemców na
88
najbliższe lata może utrzymać się na podobnym poziomie. Tzw. "ucieczka do jakości" jest
widoczna zarówno na rynku stołecznym, jak i regionalnym. Popyt na biura pozostaje w dużej
mierze generowany przez przenosiny najemców do lepszych jakościowo budynków biurowych.
W 2022 r., ponad 50% wolumenu aktywności najemców stanowiły umowy podpisane w
budynkach niestarszych niż pięć lat, z czego 10% stanowiły umowy przednajmu. Największe
umowy zawarte w 2022 r. to renegocjacja umowy z nieujawnionym najemcą w projekcie Green
Day we Wrocławiu na 14 800 m kw., relokacja Capgemini w Krakowie (przednajem, 13 800 m
kw., Fabryczna Office Park) oraz nowa umowa podpisana przez PWC w Katowicach w budynku
KTW II na 12 900 m kw.
W 2022 r. nowe inwestycje oddane do użytku na rynkach regionalnych wyniosły ponad 405 300
m kw., z czego tylko 73 800 m kw. zostało oddane w 4 kw. Najwięcej powierzchni oddano w
Katowicach (127 300 m kw.) i Krakowie (100 500 m kw.). Na koniec 4 kwartału 2022 r., w budowie
znajdowało się około 600 000 m kw. nowoczesnej powierzchni biurowej, co w porównaniu np. z
2018 rokiem, kiedy w budowie znajdowało się ponad 1 mln m kw., potwierdza znaczne
spowolnienie aktywności ze strony inwestorów. W wyniku takiego poziomu podaży zgłaszanej
przez deweloperów oraz bieżącej sytuacji, na największych rynkach biurowych w Polsce poza
Warszawą spodziewana jest luka podażowa począwszy od 2024 r.
Na koniec 2022 r., wskaźnik pustostanów dla ośmiu głównych rynków regionalnych wyniósł
15,3%. Wskaźnik pozostał na porównywalnym poziomie do poprzedniego kwartału, ale nadal był
o 1,2 p.p. wyższy niż w analogicznym okresie 2021 r. W 4 kw. 2022 r., najwyższy udział dostępnej
powierzchni biurowej odnotowano w Łodzi i Katowicach - odpowiednio 21% i 17,1%. Wraz z
dostarczaniem na rynek nowych projektów biurowych, wskaźnik pustostanów będzie wykazywał
tendencję wzrostową na przestrzeni 2023 r., natomiast jego stopniowy spadek może nastąpić
wraz z luką w nowej podaży prognozowaną na 2024 r.
W 2022 r., najlepsze aktywa na większości rynków regionalnych odnotowały wzrost czynszów o
0,25-0,50 euro/m kw./miesiąc. W 4 kw. 2022 r., najwyższe stawki wśród głównych rynków
regionalnych zarejestrowano w Krakowie (14-16 euro/m kw./miesiąc), Wrocławiu (14-15,5 euro/m
kw./miesiąc) i Trójmieście (13,5-15,5 euro/m kw./miesiąc). Miasta regionalne będą odczuwały
presję na wzrost czynszów w najlepszych lokalizacjach ze względu na ożywienie aktywności
najemców i wysokie koszty wykończenia powierzchni.
Belgrad
Zasoby biurowe Belgradu kształtują się na poziomie 1,12 mln m kw. powierzchni najmu brutto
(GLA), podczas gdy zasoby spekulacyjne budynków biurowych klasy A i B wynoszą 825 000 m
kw. (75%), a największa część zasobów nowoczesnych powierzchni biurowych znajduje się w
Nowym Belgradzie (74%).
Belgradzki rynek biurowy zanotował rozkwit w tym roku, pomimo trwającej sytuacji geopolitycznej
i ekonomicznej, dzięki kilku oddanym do użytku obiektom, które zasiliły belgradzkie zasoby
biurowe.
W ciągu 2022 r., na rynku przybyło 85 772 m kw. wysokiej jakości powierzchni biurowej. W trakcie
realizacji jest kolejne 195 000 m kw. nowoczesnej powierzchni biurowej, której ukończenie
planowane jest na lata 2023 i 2024.
89
Wśród godnych uwagi realizacji znajduje się 31 piętrowy budynek Skyline AFI Tower z
certyfikatem LEED Gold. W Nowym Belgradzie otwarto dwa nowe budynki biurowe: GTC Office
X, a deweloper Floor Art oddał do użytku projekt Bridge Plaza. W Nowym Belgradzie otwarto
również budynek biurowy klasy B - Alco BC 1.
W 2023 r., spodziewamy się kolejnych premier budynków biurowych, szczególnie w rejonie
Nowego Belgradu i Centrum Miasta. W szczególności chodzi o budynek biurowy klasy A -
Revolucija zrealizowany przez lokalnego dewelopera Granit Invest i BIGZ. AFI kontynuuje kolejną
fazę projektu Airport City oraz realizację kompleksu biurowego Zmaj położonego przy
autostradzie E75. Kontynuowane są również prace budowlane nad budynkiem biurowym TB 65.
Również Grupa GTC przygotowuje nowy projekt w rejonie Napred.
Belgradzki rynek biurowy odnotował 61 transakcji obejmujących powierzchnie biurowe o łącznym
wolumenie najmu ok. 59 000 m kw. w 4 kw. 2022 r. Podsumowując cały rok, roczny wolumen
najmu w 2022 r. osiągnął rekordowy poziom 230 000 m kw. co stanowi wzrost o 45% w ujęciu
rocznym. 86% rocznego popytu odnotowano w budynkach biurowych klasy A. Średnia wielkość
transakcji wzrosła do blisko 1 000 m kw. głównie z powodu zwiększonego popytu na większe
lokale. Na przykład po złagodzeniu ograniczeń związanych z COVID-19 w 2021 r., kiedy niektórzy
najemcy zmniejszyli swoje biura, w 2022 r. odnotowano zwiększoną aktywność w zakresie
większych transakcji, rejestrując 69 transakcji obejmujących powierzchnie o wielkości 1 000 m
kw. i więcej, w porównaniu z liczbą 31 dużych transakcji w 2021 r.
Czynsze wywoławcze wynoszą od 14,5 do 17,0 euro/m kw./miesiąc (wzrost z 16,5 euro
odnotowanych w 2021 r.) w budynkach biurowych klasy A.
W związku z dużą aktywnością najemców i brakiem nowej podaży, wskaźnik pustostanów
kontynuował swój trend spadkowy i obniżył się z 7,75% do poziomu poniżej 5,00% na koniec
2022 r., przy czym należy oczekiwać stabilizacji poziomu pustostanów, mając na uwadze projekty
w przygotowaniu, które mają zostać oddane do użytku w latach 2023-24.
Zagrzeb
Rynek biurowy w Zagrzebiu rozwija si dojrzewa. Większość zasobów biurowych znajduje się
w Centrum miasta, Nowym Zagrzebiu oraz Dzielnicy Biznesowej Wschodniej i Zachodniej.
Chorwacki rynek wynajmu biur ma więcej zasobów niż rynek belgradzki, który ma dwa razy
większą liczbę ludności. Zasoby biur klasy A i B wynoszą około 1,5 mln m kw.
Zagrzebski rynek biurowy zakończył rok 2022 jeszcze jedną nową premierą na rynku tj.
ukończono pierwszą fazę projektu City Island, co przyczyniło s do zwiększenia całkowitej
podaży zasobów nowoczesnych powierzchni biurowych w Zagrzebiu o dodatkowe 15.000 m kw.
powierzchni GLA. Podsumowując cały 2022 r., w Zagrzebiu oddano do użytku dwa budynki
biurowe o łącznej powierzchni ok. 20 500 m kw. Tym samym całkowita podaż nowoczesnych
powierzchni biurowych w Zagrzebiu wynosi obecnie ok. 1 552 700 m kw., z czego udział
powierzchni klasy A wynosi 38%, a klasy B - 62%. Ponadto w budowie lub w fazie przygotowania
znajduje się kilka nowych projektów biurowych, w tym budynek biurowy Radnicka 75 o
powierzchni 3 300 m kw. GLA, którego ukończenie planowane jest na 1 kw. 2023 r. oraz Grawe
Garden Centar o powierzchni 2 100 m kw. GLA, którego realizacja powinna zakończyć się w 3
kw. 2023 r. Ponadto wiosną 2022 r., rozpoczęła się realizacja budynku biurowego Matrix C,
trzeciego etapu parku biurowego Matrix należącego do GTC.
90
W 2022 r., po umiarkowanej aktywności w zakresie wynajmu w pierwszym kwartale, (9 800 m
kw.) aktywność w zakresie wynajmu wzrosła w drugim kwartale i objęła 20.400 m kw. W trzecim
kwartale, aktywność w zakresie wynajmu utrzymywała się na poziomie zgodnym z praktyką
rynkową dotyczącą miesięcy letnich, kiedy to aktywność najemców jest mniejsza, z wynikami na
podobnym poziomie jak w pierwszym kwartale. Jednak w czwartym kwartale aktywność na rynku
wzrosła do 22 560 m kw., co w efekcie dało całkowitą aktywność na rynku najmu w 2022 r. na
poziomie 62 600 m kw. Poziom czynszu mieści się obecnie w przedziale 13,00 - 15,50 euro/m
kw./miesięcznie i jest mało prawdopodobne, aby w najbliższym czasie uległ on znacznej zmianie.
Jednak w niektórych przypadkach, dotyczących najlepszych powierzchni biurowych, niedawno
wybudowanych i położonych w najbardziej atrakcyjnych lokalizacjach, ceny wywoławcze wahają
się w granicach 16-17 euro/m kw./miesięcznie.
Bukareszt
Zasoby nowoczesnych powierzchni biurowych w Bukareszcie osiągnęły poziom 3,32 mln m kw.
na koniec 2022 r., po oddaniu do użytku 5 budynków o łącznej powierzchni najmu brutto 105 000
m kw. do końca trzeciego kwartału 2022 r. W sumie w ciągu 2022 r., w Bukareszcie oddano do
użytku 124 500 m kw. budynków biurowych, o 49% mniej niż podaż w 2021 r.
Na podrynku Centrum-Zachód oddano do użytku 2 budynki o najwyższym udziale w nowej
podaży (45%). Projekty Sema Offices London & Oslo, o łącznej powierzchni 31 500 m kw.
zrealizowane przez River Development, zostały oddane do użytku w 1 kw., a AFI Tech Park (Faza
2) o łącznej powierzchni 24 500 m kw. zrealizowany przez AFI Europe, został oddany do użytku
w 2 kwartale.
Podrynek Centrum odpowiadał za 22% podaży, z 2 oddanymi budynkami: Tandem, zrealizowany
przez Forte Partners, o powierzchni całkowitej 21 000 m kw. w 1 kwartale, oraz H Tudor Arghezi
21, zrealizowany przez Hagag, o powierzchni całkowitej 7 000 m kw. GLA, w 3 kwartale.
Projekt Equilibrium (Faza 2), o powierzchni 19 500 m kw. zrealizowany przez Skanska, został
oddany do użytku w 4 kw. w dzielnicy Floreasca-Barbu Vacarescu (stanowiąc 16% podaży w
2022 r.). Projekt @ EXPO B1 & B2, o łącznej powierzchni 21 000 m kw. zrealizowany przez
Atenor, został oddany do użytku w 1 kw. w dzielnicy Północno-Zachodniej (Expozitiei) (stanowiąc
17% podaży w 2022 r.).
Całkowity wolumen transakcji brutto w Bukareszcie w 4 kw. 2022 r., wyniósł prawie 85 000 m kw.
i był o 29% wyższy niż w poprzednim kwartale, ale prawie taki sam jak w 4 kw. 2021 r. W całym
2022 r., w Bukareszcie wynajęto łącznie 286 100 m kw. powierzchni i był to wynik zbliżony do
odnotowanego w 2021 r. Jednak popyt netto wzrósł o 3% w porównaniu z 2021 r., do 140 500 m
kw.
Odnowienia umów i renegocjacje miały największy udział w całkowitym wolumenie transakcji w
2022 r.
Większość najemców wybierała powierzchnie biurowe wyższej jakości, około 85% powierzchni
wynajętej w 4 kwartale znajdowało się w budynkach klasy A.
Największe transakcje odnowienia umów w 2022 r., należały do Infineon, gdzie zawarto umowę
odnowienia najmu i powiększenia powierzchni w Novo Park z wolumenem 10 000 m kw. (w 3
kw.) oraz NXP, która odnowiła 9 900 m kw. w Campus 6.1 (w 3 kw.).
91
Wskaźnik pustostanów w całym 2022 r. odnotowywał stały spadek, z 14,3% w 1 kw. do 12,5% w
4 kw. Był to głównie efekt wyższego poziomu popytu netto w tym okresie oraz stosunkowo niskiej
podaży.
Czynsze za najlepsze powierzchnie biurowe w Bukareszcie wzrosły w 2022 r. o około 8% z 18,5
euro w 1 kw. do 20 euro za m kw./miesiąc w 4 kw., głównie w celu absorpcji presji inflacyjnej
poprzez indeksację.
Sofia
Obecne zasoby nowoczesnych powierzchni biurowych do wynajęcia w Sofii osiągnęły 2,11 mln
m kw. na koniec 2022 r., z czego 61% zalicza się do klasy A.
Aktywność budowlana w drugiej połowie 2022 r. spadła o 9% w porównaniu z 1 połową r. i wynosi
228 300 m kw. Dwa małe projekty o łącznej powierzchni 10 000 m kw. zostały oddane do użytku
w rejonie Szerokiego Centrum i Hladilnika, a projekt o powierzchni 12 000 m kw. w CBD wznowił
realizację. Większość aktywności budowlanej jest zlokalizowana w Hladilnika (22%) i wzdłuż
Tsarigradsko Shosse (26%). Nowe pozwolenia na budowę spodziewane w dzielnicach
Hladilnika i Business Park Sofia.
W drugiej połowie 2022 r., w Sofii oddano do użytku około 42 000 m kw. powierzchni. Jest to
gwałtowny spadek w porównaniu z wolumenem w 2021 r. (216 000 m kw.). Ponad połowa (55%)
powierzchni, które zostały dostarczone w 2022 r., jest już wynajęta.
Odnotowano mocny koniec roku dla rynku powierzchni biurowych w Sofii, z popytem netto na
poziomie 78 800 m kw. w drugiej połowie 2022 r. Wynik ten daje łącznie 158 100 m kw. za cały
rok, co stanowi wzrost o 11% w porównaniu z wolumenem popytu netto w 2021 r.
Kolejnym pozytywnym aspektem jest zauważalny wzrost absorpcji netto, z 52 700 m kw. w drugiej
połowie 2022 r. i łącznie 77 700 m kw. w całym roku. Jest to wciąż poniżej poziomów sprzed
pandemii, ale zdecydowanie stanowi powiew świeżości dla deweloperów powierzchni biurowych,
ponieważ spowodowało zauważalny spadek pustostanów, do poziomu odległego od granicy
dwudziestu procent.
Jednak na rynku nadal dominują relokacje, obejmujące te same wielkości powierzchni lub
skutkujące nieznacznym zmniejszeniem powierzchni przez dojrzałe przedsiębiorstwa, a znaczną
część wzrostu absorpcji netto można przypisać młodszym podmiotom, które w ostatnich kilku
kwartałach dynamicznie się rozwijają.
Najlepsze nieruchomości biurowe klasy A nadal cieszą się dużym popytem, ponieważ
przedsiębiorstwa coraz częściej stawiają na wysokiej jakości środowisko pracy, aby przyciągnąć
utalentowanych pracowników na coraz bardziej konkurencyjnym rynku pracy. Praca hybrydowa
nadal jest normą, a poziom frekwencji tylko nieznacznie wzrasta.
Znaczna część przedsiębiorstw, które zmieniły lokalizację lub zmieniły warunki najmu w 2022 r.,
stawia w dłuższej perspektywie na wskaźnik hybrydowy pomiędzy 40% a 50%. Pozytywnym
aspektem jest fakt, że firmy BPO i IT nadal zwiększają rozmiar swoich operacji w Sofii, co stanowi
przeciwwagę dla powyższego trendu i spowodowało dodatnią absorpcję netto.
Szacuje się, że w 2023 r. oddane zostanie około 83 000 m kw. powierzchni, z czego około 18%
jest już wstępnie wynajęte, a kolejne 24% to powierzchnie zajmowane przez właścicieli, zaś
pozostałe to powierzchnie spekulacyjne.
92
Wskaźnik pustostanów w Sofii spadł do 18,8% w porównaniu z 20,1% na koniec 1 połowy 2022
r. Poziom pustostanów spadł we wszystkich podrynkach, w tym w Tsarigradsko Shosse, gdzie
pustostany wynoszą obecnie 32%.
Spadający poziom pustostanów, szczególnie w bardziej konkurencyjnych podmiejskich
dzielnicach, zwiększony wolumen transakcji i wysoka inflacja wywarły presję na wzrost poziomu
czynszów, co spowodowało niewielki wzrost średnich czynszów wywoławczych o 1,7%.
Rozbieżności pomiędzy poszczególnymi podrynkami utrzymują się, ponieważ średnie stawki
wywoławcze w obszarach o podaży kształtującej się poniżej rynku, takich jak Hladilnika, wzrosły
o 1,8%, podczas gdy poziom czynszów na Tsarigradsko Shosse nieznacznie spadł o 0,5%.
Czynsze za najlepsze powierzchnie również wzrosły do 15,5 euro/m kw., podczas gdy czynsze
za powierzchnie klasy A wahają się od 11,5 do 15,5 euro/m kw. w zależności od podrynku i
specyfikacji budynku.
4.7.2 Rynek nieruchomości handlowych
Polska
Prognozy na najbliższe cztery lata wskazują, że Polska osiągnie lepsze wyniki i zmniejszy
dystans do krajów strefy euro. Przewiduje się wznowienie dynamiki nadrabiania zaległości wraz
ze słabnącą inflacją.
Chociaż w pierwszych miesiącach 2023 r. może nastąpić kontynuacja trudnych warunków
rynkowych z 2022 r., oczekuje się, że w miarę upływu roku negatywne krótko- i średnioterminowe
czynniki gospodarcze będą słabnąć.
Podczas gdy strefa euro i Polska prawdopodobnie odnotują ujemną dynamikę wzrostu PKB w
2023 r., dla Polski przewiduje się odbicie z łącznym wzrostem o 9,1% w latach 2023-2026, w
porównaniu do 5,9% dla strefy euro w tym samym okresie (Oxford Economics).
Zdrowe podstawy rynku handlu detalicznego znajdują odzwierciedlenie w bardzo pozytywnej
prognozie sprzedaży detalicznej na najbliższe dwa lata. Średni wzrost sprzedaży detalicznej w
Polsce rok do roku (ceny realne) ma wynieść 3,6% w latach 2023-2026 wobec 1,4% dla strefy
euro. Tak solidna dynamika może być jednak częściowo osłabiona i odsunięta w czasie poprzez
dalszą presję inflacyjną wywierającą coraz większy wpływ na konsumentów w Polsce.
Po drugie, pandemia COVID-19 doprowadziła do istotnych zmian w nawykach konsumenckich i
wpłynęła na bezprecedensowy wzrost sprzedaży e-commerce ze względu na wprowadzony
lockdown i środki dystansu społecznego dla konsumentów w Polsce. Jednak wraz z powrotem
polskich konsumentów do zakupów w sklepach stacjonarnych, tempo wzrostu sprzedaży e-
commerce ogółem wraca do poziomu sprzed epidemii (13% r/r prognozowane na 2023 r.). Tym
samym jednym z głównych wyzwań będzie dostarczenie najlepszych w swojej klasie rozwiązań
omnichannel dla klientów placówek stacjonarnych i nabywców w internecie.
Pomimo trudnych warunków rynkowych, rok 2022 zakończył się bardzo dobrym wynikiem w
zakresie nowo oddanej powierzchni. Całkowita powierzchnia oddana do użytku w tym r. wyniosła
prawie 500.000 m kw., znacznie powyżej 5-letniej średniej dla wszystkich formatów handlowych.
Około 52% tej powierzchni zostało oddane do użytku w parkach handlowych, co stanowi
najlepszy roczny wynik w historii rynku. Na kolejnych miejscach znalazły się wolnostojące
magazyny, na które przypadło 21%, obiekty typu convenience (17%) oraz centra handlowe (9%).
93
Wśród największych obiektów handlowych, które zostały otwarte w 2022 r. znalazły się: Centrum
Handlowe Karuzela w Kołobrzegu (30 000 m kw. GLA), Retail Park Atut Ruczaj 2 w Krakowie
(+25 000 m kw. GLA), Retail Park Atut Galicyjska w Krakowie (20.000 m kw.), Retail Park Aniołów
Park w Częstochowie (17.500 m kw. GLA), oraz samodzielny magazyn Agata Meble w Radomiu
(17.000 m kw. GLA).
Jednocześnie jednak ok. 22.600 m kw. GLA zostało wycofane z rynku w związku z zamknięciem
centrum handlowego i parku handlowego oraz redukcją powierzchni handlowej w centrum
handlowym Supersam w Katowicach.
W rezultacie, na koniec 2022 r., całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej w Polsce,
obejmujące formaty wielkopowierzchniowe i centra typu convenience, wyniosły łącznie 16,9 mln
m kw. GLA. Czterysta dziewięć centrów handlowych odpowiada za 9,9 mln m kw. tej powierzchni,
co daje zagęszczenie centrów handlowych na poziomie 260 m kw. na 1 000 mieszkańców, czyli
więcej niż średnia europejska wynosząca 255 m kw. na 1 000 mieszkańców, ale wciąż mniej niż
średnia dla Europy Zachodniej (279 m kw. na 1 000 mieszkańców).
Średni wskaźnik pustostanów dla miu głównych aglomeracji w Polsce wyniósł w pierwszej
połowie 2022 r. ok. 5,2% (biorąc pod uwagę format centrum handlowego), odnotowując spadek
o 73 p.b. rok do r.
Niemniej jednak pandemia miała ograniczony wpływ na poziom pustostanów w centrach
handlowych w głównych aglomeracjach. Najniższy wskaźnik pustostanów (1,9%) odnotowano w
aglomeracji krakowskiej, co oznacza spadek wskaźnika w porównaniu z pierwszym półroczem
2021 r. (2,8%). Natomiast w aglomeracjach łódzkiej, poznańskiej, szczecińskiej i trójmiejskiej
zaobserwowano niewielki wzrost wskaźnika pustostanów w przedziale od 0,3% p.p. do 0,7% p.p.
w porównaniu do 1 półrocza 2021 r.
Aglomeracja warszawska
Aglomeracja warszawska pozostaje największym rynkiem w Polsce, oferując 2,02 mln m kw. w
wielkopowierzchniowych formatach handlowych (GLA> 5 000 m kw.). Na rynku warszawskim
dominuje format centrum handlowego, z 66% udziałem obiektów wielkopowierzchniowych w jego
zasobach.
Pod względem gęstości centrów handlowych, Warszawa z poziomem 500 m kw. na 1 000
mieszkańców plasuje się w połowie stawki wśród ośmiu największych polskich aglomeracji.
Poznań i Wrocław prowadzą w rankingu z odpowiednio 717 i 678 m kw. na 1 000 mieszkańców.
Jednocześnie siła nabywcza aglomeracji warszawskiej sięgająca 12 525 euro na mieszkańca/rok
jest najwyższa w kraju (przekracza średnią krajową wynoszącą 7 893 euro o 57%).
Obecnie w aglomeracji warszawskiej w budowie znajduje się ok. 53.000 m kw. powierzchni najmu
(GLA), na którą składają się formaty centrów i parków handlowych. Największym realizowanym
projektem jest przebudowa Nowego Fortu Wola przez Mayland (28.000 m kw. GLA).
Średni wskaźnik pustostanów w aglomeracji warszawskiej pozostał stabilny i w sierpniu 2022 r.
wynosił 5,3% całkowitych istniejących zasobów (biorąc pod uwagę format centrum handlowego),
co plasuje Warszawę na umiarkowanym poziomie w porównaniu do głównych aglomeracji, tuż
poniżej Poznania i Trójmiasta.
94
Czynsze za najlepsze powierzchnie w Warszawie, definiowane jako czynsze za lokal o
powierzchni 100 m kw. dla najemcy z sektora mody i akcesoriów odnotowane w najlepszych
centrach handlowych na rynku, w czwartym kwartale 2022 r. kształtowały się na poziomie 98 -
108 euro/m kw./miesiąc, co jest najwyższą wartością odnotowaną w Polsce.
Belgrad
Mimo, że w czwartym kwartale odnotowano pojawienie się nowego szczepu koronawirusa, nie
wprowadzono z tego powodu żadnych nowych ograniczeń.
Rynek handlu detalicznego stsię względnie nasycony w 2020 r., wraz z otwarciem Centrum
Handlowego BEO oraz iBW Galerija.
Całkowite zasoby na rynku wynoszą 421 000 m kw. powierzchni, co daje nasycenie w wysokości
254 m kw. na 1 000 mieszkańców.
Podsumowując cały rok, podaż powierzchni handlowej w Belgradzie wzrosła o ok. 25.000 m kw.
dzięki oddaniu do użytku trzech parków handlowych, które zlokalizowane w gminach
podmiejskich. W całym ubiegłym roku segment parków handlowych przejawiał największą
aktywność spośród wszystkich sektorów powierzchni handlowych, a trend ten utrzyma się
również w nadchodzącym okresie. W najbliższej przyszłości, belgradzkie zasoby powierzchni
handlowych zostaną wzbogacone dzięki oddaniu do użytku czterech parków handlowych w ciągu
2023 r. Izraelski inwestor AFI zapowiedział budowę AFI City Zmaj, po nabyciu lokalizacji Zmaj
przy autostradzie E75.
W ciągu 2022 r., w całym Belgradzie odnotowano dużą aktywność w zakresie wynajmu.
Najbardziej preferowanym przez najemców schematem handlowym b park handlowy, a
następnie centrum handlowe. Kilka międzynarodowych marek weszło na serbski rynek w 2022 r.
w ramach istniejących i nowo otwartych obiektów handlowych, a także w najlepszych
lokalizacjach przy głównych ulicach, a były to m. in.: Elisabetta Franchi, Karl Lagerfeld, Furla, s.
Oliver, Colin's, czy DoGo.
Okres pandemii doprowadził do pewnych zmian w zachowaniach konsumentów na całym
świecie, a pojawiające się trendy obejmowały rozwój internetowych platform spożywczych, wzrost
popytu na usługę "click & collect", podczas gdy sprzedawcy detaliczni zaczęli stosować różne
modele omnichannel, sprzedając na platformach społecznościowych, uruchamiając sklep
internetowy itp. Doświadczenie klienta stało się kluczowe, a wynajmujący starają się podążać za
globalnymi trendami i ulepszać ofertę poprzez dostarczanie konsumentom dodatkowych korzyści,
szczególnie w segmencie gastronomicznym i rozrywkowym. Dodatkowo operatorzy tacy jak Wolt
i Glovo stale poszerzają swoją ofertę, od kategorii F&B po wystrój wnętrz i majsterkowanie,
natomiast w 2022 r. nastąpiło otwarcie pierwszych sklepów konceptu ship-from-store.
Średnie stawki czynszu za najlepsze powierzchnie wynoszą obecnie około 26,00 - 28,00 euro/m
kw./miesiąc.
Zagrzeb
W 2022 r., centra handlowe mogły działać praktycznie bez większych ograniczeń, a ich aktywność
ustabilizowała się na poziomie sprzed pandemii.
W drugiej połowie 2022 r., rynek handlowy Zagrzebia odnotował otwarcie Retail Park
Branimirova, zrealizowanego przez osijeckiego dewelopera M-Nekretnine, o łącznej powierzchni
8 000 m kw. Podsumowując cały rok, dzięki temu ostatniemu obiektowi, całkowite zasoby
95
handlowe w Zagrzebiu wzrosły do poziomu 538 600 m kw. powierzchni najmu. Jeśli chodzi o
przyszłą ofertę, zasoby handlowe Zagrzebia zostaną wzbogacone o dwa parki handlowe w 2023
r., które są obecnie w fazie realizacji i oba mają zostać ukończone w drugiej połowie 2023 r.
Zagęszczenie centrów handlowych w Zagrzebiu wynosi około 645 m kw. na 1 000 mieszkańców.
W ostatnich latach dominującą siłą na rynku centrów handlowych w Zagrzebiu byli najemcy.
Jednak wraz z poprawą warunków ekonomicznych i rynkowych odnotowaliśmy stabilizację
pozycji centrów handlowych na rynku oraz zasadnicze przesunięcie najemców w kierunku
obiektów o wyższej jakości i lepszych parametrach.
Jeśli chodzi o nowych graczy na zagrzebskim rynku handlowym, w ciągu 2022 r. na rynek weszło
kilka nowych marek, w tym Equivalenza, największa hiszpańska marka kosmetyczna, która
otworzyła swój pierwszy sklep w zagrzebskiej strefie przy głównej ulicy handlowej miasta w
pierwszej połowie roku, a także kanadyjska marka obuwnicza Aldo, która otworzyła swój pierwszy
sklep outletowy w drugiej połowie roku.
Średnie stawki czynszu w najlepszych centrach handlowych wynosobecnie około 19,00 - 21,00
euro/m kw.
Sofia
Niestabilna sytuacja gospodarcza nie wpływa negatywnie na rozwój parków handlowych i wzrost
liczby najemców, którzy decydują się na wejście do tych obiektów.
Pod koniec 2022 r., w kraju odnotowano wzrost konsumpcji, co przełożyło się odpowiednio na
wzrost zapotrzebowania na powierzchnie handlowe.
Parki handlowe zyskują pierwszeństwo w realizacji, ponieważ charakteryzują się efektywniejszą
dystrybucją środków budżetowych i rentownością. Zajmują one kluczową pozycję w obszarach
handlowych. Zainteresowanie ich realizacją wynika z krótkiego czasu budowy, niskich kosztów
ponoszonych przez najemców na utrzymanie przestrzeni wspólnych lokali, a w efekcie dużego
przepływu osób ze względu na niższe ceny dla konsumentów.
W porównaniu z pierwszą połową 2022 r., całkowite zasoby nowoczesnej powierzchni handlowej
w Bułgarii, w tym centra handlowe, parki handlowe i centra outletowe, wzrosły w ciągu drugiego
półrocza o 70 250 m kw. Obecnie wynoszą one ponad 1,17 mln m kw., z czego 542 800 m kw.
znajduje się w Sofii. Przy zasobach na poziomie 815 000 m kw. w całym kraju, segment centrów
handlowych nie odnotował w ostatnich latach żadnych nowych realizacji i ten trend utrzyma się
w 2023 r.
W 2022 r. w Sofii nie oddano do ytku żadnego nowego centrum handlowego. Ten sam trend
utrzyma się w latach 2023 i 2024. Deweloperzy i sprzedawcy koncentrują się na parkach
handlowych. Co więcej, w 2022 r. w Sofii nie otwarto ani jednego parku handlowego.
W pierwszej połowie 2022 r., otwarto dwa parki handlowe: Sevlievo Retail Park i Via Park Sever
w Płowdiw, o łącznej powierzchni użytkowej brutto 22 000 m kw. Jednak w drugiej połowie 2022
r. otwarto kilka parków handlowych w innych częściach kraju: Retail Park Pernik Plaza, Sliven
Retail Park, Razlog Retail Park, Smolyan Retail Park, Karlovo Retail Park, Holiday Park Retail
Park - Pazardzhik, Retail Park Haskovo, oraz Retail Park Kardjali, o łącznej powierzchni
użytkowej brutto 70 250 m kw.
96
Projekty parków handlowych planowane w Sofii mają łączną powierzchnię 130 000 m kw. GLA.
Termin oddania niektórych z nich był początkowo przewidywany na przełom 2023 i 2024 r., ale
od tego czasu przesunął się na koniec 2024 r. lub początek 2025 r.
Całkowita dostępność powierzchni w 3 parkach handlowych w Sofii wynosi 79 000 m kw., przy
99% obłożeniu.
Popyt konsumencki skierowany jest do sieci dyskontowych, drogerii, sklepów sportowych,
supermarketów, a także specjalistycznych sklepów meblowych i z wyposażeniem wnętrz.
Głównym motorem napędowym są sklepy z artykułami szybkozbywalnymi, drogerie i sklepy
sportowe, które kontynuują swoją ekspansję w Sofii i miastach regionalnych. Sklepy dyskontowe
i marki odzieży budżetowej, które weszły na rynek w ostatnich latach, również dodają nowe
sklepy.
Fakt ten pobudził przedsiębiorców do rozwijania swoje działalności i aktywnej ekspansji w
mniejszych miastach i uważamy, że ta ekspansja będzie kontynuowana w ciągu najbliższych
dwóch lat.
Do końca 2022 r., parki handlowe w Bułgarii osiągną powierzchnię 355 500 m kw. Ponadto
łącznie prawie 187 000 m kw. oczekuje na oddanie do użytku.
Polska sieć dyskontowa Pepco kontynuowała aktywną rozbudowę sieci sklepów. W 2021 r. firma
otworzyła 39, a w 2022 r. 31 nowych sklepów w Bułgarii. Na chwilę obecną, sieć liczy 134 sklepy.
Przedsiębiorstwo planuje otworzyć kolejne 34 sklepy w 2023 r.
Polski detalista fast fashion LPP (House, Cropp, Sinsay) również aktywnie zwiększa liczbę
sklepów w kraju. W 2021 r., operator otworzył 7 sklepów, a do końca 2022 r. powstało 28 nowych
sklepów. Jednocześnie firma ogłosiła plan ekspansji, którego celem jest otwarcie w 2023 r.
nowych sklepów w Bułgarii dla swoich marek, odpowiednio: Sinsay - 18 placówek, Cropp - 3
placówki, Reserved + RE Kid - 1 placówka, House - 2 placówki, oraz Mohito - 1 placówka).
Niemiecka sieć sklepów dyskontowych KiK zakończyła rok 2021 posiadając 21 sklepów w
Bułgarii. Podobnie było w 2022 r. Będąc obecnie posiadaczem 42 sklepów, plany sieci zakłada
otwarcie 100 sklepów w Bułgarii, poprzez dodanie 10-15 nowych lokalizacji rocznie.
Niemiecka sieć dyskontów z artykułami gospodarstwa domowego Tedi, która ostatnio weszła na
rynek bułgarski z formatem sklepu od 700 do 800 m kw., planuje otwarcie pierwszych 10 sklepów
w Bułgarii w 2023 r.
Duńska firma JYSK rozpoczęła działalność w Bułgarii w 2005 r. Obecnie, JYSK Bulgaria posiada
49 sklepów oprócz swojej działalności e-commerce. Firma planuje kontynuować ekspansję dzięki
nowym sklepom na lokalnym rynku w 2023 r., a także rozpocząć dostawy w Turcji. JYSK Bulgaria
otworzy co najmniej 6 nowych sklepów w Bułgarii w 2023 r.
W ostatnich miesiącach 2022 r., wskaźnik pustostanów w Sofii wzrósł do 6,6%.
Czynsze za najlepsze powierzchnie wynoszą obecnie 35 euro/m kw./miesiąc dla centrów
handlowych, 8-10 euro/m kw./miesiąc dla parków handlowych i 50 euro/m kw./miesiąc dla
głównych ulic handlowych.
Czynsze za najlepsze powierzchnie dotyczą dobrze zlokalizowanego sklepu o powierzchni 100
m kw. z kategorii moda i akcesoria. Lokal stanowi część czołowych aktywów handlowych w stolicy
(dla parków handlowych - lokale o powierzchni 2.000 m kw.).
97
4.7.3 Rynek inwestycyjny
Polska
W ciągu 2022 r., wolumen inwestycji w Polsce osiągnął próg niemal 6 miliardów euro, co
przekłada się na czwarty najlepszy wynik całoroczny w historii, jednak w porównaniu z rokiem
2021 odnotowano spadek o 6%. Pomimo utrzymującej się silnej koniunktury, wyniki
zróżnicowane w poszczególnych sektorach nieruchomości i podtypach aktywów.
W 2022 r., całkowita wartość inwestycji w nieruchomości biurowe w Polsce osiągnęła 2,2 mld
euro, przekraczając o 26% całoroczny wolumen z poprzedniego roku. Imponująca wartość
kapitału ulokowanego w segmencie biurowym została wygenerowana przez kluczowe
warszawskie transakcje o bezprecedensowej skali. Umowy zawarte na rynkach regionalnych
stanowiły ponad 50% obrotów w 2022 r. Kapitał amerykański i europejski zdominował ogólny
wolumen we wszystkich sektorach w 2022 r. Inwestorzy europejscy byli reprezentowani głównie
przez Niemcy, Czechy i Szwecję.
Rosnące koszty finansowania i realizacji inwestycji spowodowały wzrost stóp kapitalizacji za
powierzchnie biurowe. Jednak najlepsze w swojej klasie aktywa, co było widać w ostatnim roku,
pozostają bardzo atrakcyjnym produktem inwestycyjnym. Na koniec 4 kwartału, stopa kapitalizacji
dla najlepszych aktywów w Warszawie, przy pięcioletnich umowach najmu, była oczekiwana na
poziomie ok. 5,25%. Stopy kapitalizacji dla najlepszych obiektów w Krakowie i Wrocławiu, które
pozostają głównymi miastami regionalnymi, wynoszą obecnie ok. 6,00%.
Wolumen inwestycji handlowych w 2022 r., przekroczył 1,4 mld euro, co przełożyło się na
najwyższy poziom osiągnięty od 2019 r. i znaczny wzrost w porównaniu do wyników z lat 2020 i
2021, odpowiednio o 99% i 40%. Pomimo, że w Warszawie nie odnotowano ostatnio znaczących
transakcji, JLL szacuje stopy kapitalizacji dla najlepszych centrów handlowych na poziomie
5,75%. Po kompresji w 1 kw., stopy kapitalizacji dla najlepszych parków handlowych szacowane
są obecnie na 6,75%.
Węgry
Całoroczna aktywność na rynku osiągnęła wynik nieco ponad 900 mln euro, co oznacza najniższą
roczną aktywność od 2015 r. w tym kraju. Ta wyhamowana aktywność wyraźnie odzwierciedla
gospodarcze czynniki, które wpływają na rynek nieruchomości na całym świecie. Rosnące stopy
procentowe wraz z pogarszającymi się nastrojami gospodarczymi utrudniają działalność
inwestycyjną i sprawiają, że nabywcy i dostawcy usług finansowych ostrożni. Warunki
finansowania stają się coraz bardziej rygorystyczne, a banki coraz bardziej selektywnie
podchodzą do klas aktywów, lokalizacji i podstawowych cech nieruchomości. Ponadto nabywcy
koncentrują się na wymogach ESG, a także na zwiększonej kontroli efektywności energetycznej,
a wiele starszych aktywów ma problemy ze spełnieniem tych wysokich wymagań.
Około 80% rocznego wolumenu stanowiły transakcje na aktywach generujących przychody,
podczas gdy pozostałe 20% stanowiły aktywa do modernizacji, tereny pod zabudowę oraz
nieruchomości zajmowane przez właścicieli. Około 24% rocznego wolumenu wygenerowała
mega transakcja: sprzedaż znacznej części węgierskiego portfela Tesco, obejmującego 14
aktywów w całym kraju. Transakcja ta znalazła się w pierwszej dziesiątce największych transakcji
na rynku węgierskim w historii. Jak zwykle najaktywniejsi na rynku pozostawali nabywcy krajowi,
którzy wygenerowali ponad 60% transakcji. Pomimo trudnego otoczenia rynkowego,
98
odnotowaliśmy szeroką gamę aktywnych nabywców międzynarodowych z całego świata, w tym
z Chin, Francji, Kanady, Wielkiej Brytanii, USA itp.
Największą aktywność odnotowano w klasie aktywów biurowych, które wygenerowały około 35%
rocznego wolumenu inwestycji. Zaraz za nią uplasował się sektor handlowy (30%), ze względu
na zbycie obiektów Tesco. Sektor logistyczny wygenerował 17% wolumenu, natomiast pozostałe
18% przypadło na hotele, nieruchomości do modernizacji i tereny pod zabudowę.
Mimo, że w obrocie znalazła się tylko garstka aktywów, ród nich znalazły się obiekty o
znaczeniu przełomowym i prestiżowym. Francuski zarządzający portfelem funduszy
inwestycyjnych Groupama Gan REIM nabył dwa aktywa premium w Budapeszcie: Freedom
Palace i Green Court Offices. Freedom Palace to luksusowy budynek biurowy w centrum miasta,
który został sprzedany z najniższą stopą kapitalizacji dla biur w historii budapeszteńskiego rynku
nieruchomości. Green Court Offices to zupełnie nowy budynek biurowy o powierzchni 18 800 m
kw., zlokalizowany w podmiejskiej części Korytarza Váci, którego dotyczyła największa transakcja
biurowa w 2022 r., pod względem wartości. Po długim procesie sprzedaży, DWS, niemiecki
zarządca aktywów, sfinalizował sprzedaż Akadémia Business Center, budynku w lokalizacji CBD
o powierzchni 12 700 m kw. Nabywcą obiektu jest paneuropejski menedżer inwestycyjny Europa
Capital we współpracy z ConvergenCe. Ponadto CA Immo sfinalizowało sprzedaż R70, budynku
biurowego pierwszej generacji, o powierzchni 19 000 m kw. położonego w centrum Budapesztu.
Nabywcą nieruchomości była lokalna firma budowlana Épkar. W drugiej połowie roku, węgierski
menedżer inwestycyjny, WING, również dokonał transakcji na dwóch swoich budynkach
biurowych: Máriássy Ház Modern i Loft. Nabywcą nieruchomości została firma GRAWE Immo
Ag, spółka zależna austriackiej grupy GRAWE.
W ciągu 2022 r., stopy kapitalizacji uległy zmianie we wszystkich kategoriach aktywów i nastąpiło
widoczne przeszacowanie. Według naszej oceny, stopy kapitalizacji dla biur wynoszą 5,75%, dla
logistyki 6,25%, a dla centrów handlowych 6,50%.
Wybiegając w przyszłość oczekujemy, że aktywność inwestycyjna odnotuje pewne ożywienie w
2023 r., gdy różnica cenowa między sprzedającymi a kupującymi ulegnie zmniejszeniu.
Bukareszt
W całym 2022 r., zawarto transakcje inwestycyjne o wartości ponad 1,25 mld euro, o 39% więcej
niż w 2021 r. Jest to najwyższy wolumen odnotowany od 2007 r.
Oczekujemy, że w 2023 r. wolumen inwestycji osiągnie około 800-900 milionów euro. Wynik ten
odpowiadałby średniej z ostatnich 5 lat.
W 2022 r., wolumen inwestycji w Bukareszcie osiągnął niemal 874 miliony euro, co stanowi około
70% całkowitego wolumenu inwestycji.
W 2022 r., sektor biurowy stanowił 63% całkowitego wolumenu inwestycji, osiągając wartość
prawie 784 miliony euro, następnie sektor handlowy - 24% (około 305 milionów euro),
przemysłowy - 8% (106 milionów euro) i hotelowy - 5% (58 milionów euro).
Zdecydowanie największą transakcją inwestycyjną zrealizowaną w 2022 r. była sprzedaż portfela
biurowego CA Immo w Bukareszcie, obejmującego 7 budynków o łącznej powierzchni GLA
165.000 m kw., lokalnemu inwestorowi Paval Holding, za kwotę szacowaną na 377 milionów euro.
99
Drugą największą transakcją inwestycyjną zamkniętą w 2022 r. była sprzedaż 60% portfela
składającego się z 6 parków handlowych. Prime Kapital sprzedał swoje udziały firmie MAS Real
Estate, która posiadała już pozostałe 40%, za około 192 mln euro.
W 4 kwartale roku, sektor biurowy reprezentował 80% całkowitego wolumenu inwestycji,
osiągając wartość niemal 480 milionów euro. Na kolejnych miejscach uplasował się sektor
handlowy z udziałem 12% (około 70 milionów euro), hotele z udziałem 5% (31 milionów euro), a
resztę stanowiły nieruchomości przemysłowe.
Zdecydowanie największą transakcją inwestycyjną zamkniętą w 4 kwartale 2022 r. była sprzedaż
portfela biurowego CA Immo w Bukareszcie, składającego się z 7 budynków o łącznej
powierzchni GLA 165.000 m kw., lokalnemu inwestorowi Paval Holding, za zgłoszoną kwotę 377
milionów euro.
Drugą co do wielkości transakcją w 4 kwartale była sprzedaż pierwszej fazy U-Center Campus w
Bukareszcie, realizowanej przez Forte Partners, również na rzecz Paval Holding, za szacunkową
kwotę 87 mln euro.
Pomimo trwającej wojny w Ukrainie i wysokiej inflacji (a w konsekwencji wzrostu stóp
procentowych), rynek pozostaje dość płynny.
W 4 kwartale 2022 r., stopy kapitalizacji dla najlepszych powierzchni biurowych wzrosły o 25
punktów bazowych, do 7,00%, natomiast stopy kapitalizacji dla najlepszych powierzchni
handlowych i przemysłowych pozostały na tym samym poziomie co w poprzednim kwartale,
wynosząc odpowiednio 7,25% i 7,50%.
Obserwujemy presję na wzrost stóp kapitalizacji, która naszym zdaniem zmaterializuje się w
pierwszej połowie 2023 r., po czym nastąpi stabilizacja w drugiej części roku. Niemniej jednak
indeksacja czynszów i wzrost czynszów w najlepszych lokalizacjach ograniczą wpływ wzrostu
stóp kapitalizacji.
Pomimo czynników zewnętrznych, utrzymuje się apetyt na finansowanie sektora nieruchomości,
szczególnie w przypadku najlepszych, generujących przychody aktywów. Jednak wymagania
dotyczące zabezpieczeń i związane z nimi koszty sprawiają, że finansowanie staje się droższe.
Sofia
Wolumen inwestycji w Bułgarii w drugiej połowie 2022 r. wyniósł 190 mln euro, w porównaniu do
95,6 mln euro w pierwszej połowie roku (bez gruntów inwestycyjnych). Całkowita aktywność
inwestycyjna na poziomie blisko 300 mln euro za cały rok 2022 sprowadza go do poziomu
typowego dla rynku przed skutkami Covid-19.
Rynek odnotował wzrost zainteresowania sektorem hotelowym, ponieważ w drugiej połowie roku
odnotowano sprzedaż 8 hoteli w całym kraju. Standardowo dla Bułgarii większość aktywności
rynkowej reprezentują inwestorzy lokalni (zarówno sprzedający, jak i kupujący). Kontynuując
trend z pierwszej połowy roku, nabywcami w segmencie biurowym są głównie najemcy.
Stopy kapitalizacji dla wszystkich klas aktywów pozostały niezmienione w stosunku do 1 półrocza
2022 r. i wynosiły 7,5% dla biur i centrów handlowych oraz 8% dla obiektów przemysłowych.
Tradycyjnie, większość wszystkich transakcji zarejestrowano w Sofii. Największą transakcją
biurową było kupno Mirastar (M2) (powierzchnia zabudowy 28 000 m kw.) przez bułgarskiego
pożyczkodawcę kryptowalut Nexo, który zajmie 100% budynku.
100
Jednak największą transakcją na rynku był zakup przez CTP magazynów Transcapital przy
Bulwarze Botewgradzkim w Sofii, za szacunkową kwotę 67,5 mln euro. Nieruchomość obejmuje
istniejące obiekty logistyczne, jak również teren z potencjałem do dalszej rozbudowy. CTP
oświadczyła, że zamierza zainwestować dodatkowe 150 mln euro w fazie zabudowy.
Co ciekawe, właściciel Transcapital sprzedał również inną osobistą inwestycję w segmencie
hotelarskim, składającą się z portfela 4 hoteli pod marką Lion (w Sofii, Słonecznym Brzegu,
Borowcu i Bansko). Nabywcą portfela był lokalny inwestor.
W sektorze handlu detalicznego miały miejsce 2 znaczące transakcje - Central Market Hall w Sofii
został sprzedany niemieckiemu detaliście Kaufland za 17,5 mln euro, a Retail Park Varna został
sprzedany przez Bluehouse lokalnemu inwestorowi za 13,5 mln euro.
Ogólnie oczekuje się, że w 2023 r. nastąpi wzrost stóp procentowych, a tym samym nieznaczny
wzrost stóp kapitalizacji. Dopiero po pewnym czasie okaże się, czy taki scenariusz rzeczywiście
się spełni, ponieważ poziom kredytów zagrożonych jest na razie niski i właściciele nie
zmuszeni do sprzedaży.
Belgrad
Mimo że w 2022 r. nie doszło do sprzedaży żadnych aktywów o najwyższej jakości, szacujemy,
że stopa kapitalizacji za najlepsze powierzchnie biurowe wyniesie 7,25% - 7,75%. Belgrad
zawsze był dość stonowanym rynkiem, na którym następował powolny, ale stały rozwój rynku
biurowego, w przeciwieństwie do Bułgarii w momencie wejścia do UE, gdzie nastąpił ogromny
boom i krach aktywów biurowych. Dla porównania, w Bułgarii przy podobnej wielkości rynku,
powierzchnia nieruchomości biurowych jest ponad dwukrotnie większa.
Ostatnie transakcje miały miejsce w 2021 r., pomiędzy NEPI Roskcastle i BIG CEE w czerwcu
2021 r. i dotyczyły centrum handlowego Kragujevac Plaza (22 300 m kw. GLA) i parku
handlowego Krusevac (8 600 m kw. GLA) na kwotę 61 milionów euro, a centrum handlowe Delta
City zostało sprzedane MPC Properties za 115 milionów euro.
Grupa GTC sprzedała jedenaście budynków biurowych w pięciu parkach biurowych (Green
Heart, FortyOne, Belgrade Business Center, 19 Avenue i GTC House) o łącznej powierzchni 122
175 m kw. węgierskiemu inwestorowi Indotek Group za 267 mln euro. Transakcja ta została
zakończona w 1 kw. 2022 r. Jest to największa w historii transakcja na rynku belgradzkim w
sektorze biurowym.
Transakcje te, zrealizowane po pandemii COVID 19, potwierdzają płynność serbskiego rynku
nieruchomości, w tym segmentu handlowego, oraz przyjęte poziomy stóp kapitalizacji.
Zagrzeb
Ogółem w obrębie regionu, Chorwacja należała do najbardziej aktywnych rynków pod względem
inwestycji i realizacji projektów. Z gospodarczego punktu widzenia, atrakcyjność Chorwacji dla
inwestorów wynika z faktu, że kraj ten jest członkiem UE, oczekuje się tam wzrostu
gospodarczego, a także wzrostu PKB na mieszkańca i siły nabywczej. W obszarze rozwoju
handlu detalicznego przyczynia się do tego stabilizacja rynku detalicznego, jak również najniższe
w regionie stopy kapitalizacji. Biorąc pod uwagę odpowiednie aktywa - centra handlowe, takie
obiekty były atrakcyjne dla inwestorów również ze względu na stabilizację rynku, ograniczoną
dalszą ekspansję i ciągłe wchodzenie nowych marek na rynek.
101
Duże zainteresowane odnotowaliśmy w 2021 r. (Kaufland kupił biurowiec Business Building One
(BB1), Wiener Insurance kupił budynek biurowy przy ulicy Radnickiej, a biurowiec T-com został
zakupiony przez Grupę M +).
Nadal utrzymuje się wysokie zainteresowanie segmentem nieruchomości biurowych w Zagrzebiu
(dzięki transakcji przeprowadzonej w 2022 r.: Grupa Agram kupiła biurowiec w Zagrzebiu od
Grupy Forten. Aktywa obejmują pomieszczenia biurowe na 16 piętrach oraz powierzchnie
garażowe o łącznej powierzchni 6 700 metrów kwadratowych.
Również w 2022 r., budynki biurowe GTC Matrix A i B zostały sprzedane silnej lokalnej grupie
RE, co potwierdza zainteresowanie inwestorów i płynność na rynku.
Stopy kapitalizacji zarówno dla najlepszych biur, jak i obiektów handlowych pozostają stabilne,
stopa kapitalizacji dla biur wynosi 7,25%, a dla obiektów handlowych 7%.
Źródło: JLL we współpracy z IPC Partners i Atrium Property Services d.o.o.
4.8 Informacja na temat polityki Spółki w zakresie działalności sponsorskiej,
charytatywnej oraz podobnej działalności.
Jako Grupa wyznaczamy sobie ambitne cele biznesowe, które chcemy realizować w sposób
zrównoważony. To odpowiedzialne zadanie dla całego naszego zespołu, dlatego stworzenie
stabilnego i motywującego środowiska pracy jest dla nas tak ważne. Wszystkie jej działania w
zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu są prowadzone w sposób skoordynowany, aby
wspierać społeczności lokalne, w których działa Grupa. Wsparcie takie przewiduje:
poprawę lokalnej infrastruktury, w tym drogowej i komunikacyjnej. Zasadą
obowiązującą naszej Grupy jest branie odpowiedzialności za kreowaną przez nas
przestrzeń. Infrastruktura tworzona w związku z realizowanymi inwestycjami lub na ich
potrzeby jest przekazywana nieodpłatnie miastu do korzystania przez wszystkich
mieszkańców. Ponadto przed przystąpieniem do realizacji projektów Grupy na działkach,
które nie zabudowane albo będą otaczały przyszłe inwestycje, tworzone
ogólnodostępne tereny zielone (skwery, parki etc.);
sponsor
owanie lokalnych inicjatyw Grupa bierze również czynny udział w wielu
działaniach non-profit jako partner, organizator lub sponsor. Często prezentujemy nasze
projekty lokalnej społeczności. Bierzemy aktywny udział w publicznych spotkaniach
poświęconych planowaniu przestrzennemu. Nasze biura krajowe najlepiej znają potrzeby
lokalnej społeczności i rynek, na którym działają, dlatego to one podejmują decyzje, jakie
tematy społeczne dla nich priorytetowe. Grupa uczestniczy w lokalnych inicjatywach
między innymi takich jak:
o pomoc dla uchodźców z Ukrainy;
o organizacja bezpłatnego kursu języka polskiego dla uchodźców z Ukrainy;
o wspieranie Czerwonego Krzyża w zapewnianiu miejsca na oddawanie krwi;
o wsparcie organizacji charytatywnych w zapewnieniu miejsca w naszych centrach
handlowych i biurowcach dla działań promocyjnych w przyciąganiu sponsorów i
102
uświadamianiu ludzi o ich inicjatywach, a także stowarzyszeń humanitarnych i
charytatywnych;
o promocja lokalnych firm poprzez ciągłe dostarczanie ekologicznych
i domowych produktów dla wszystkich odwiedzających;
o organizacja konkurs plastyczny dla lokalnych szkół podstawowych;
o bezpłatne badania lekarskie dla kobiet i mężczyzn;
o organizacja pikników rodzinnych;
o organizacja comiesięcznych wyprzedaży garażowych;
o -organizacja zbiórki prezentów świątecznych;
o otwarcie w nocy bezpłatnego parkingu z powodu złych warunków pogodowych;
o -sadzenie drzew w rumuńskich lasach;
o -darowizna 100 młodych drzewek dla miasta Belgrad.
Dodatkowo Grupa wspiera lokalne instytucje, takie jak:
o Centrum Opieki Dziennej dla Dorosłych KAPTÁR w Budapeszcie (zapewniało
przedszkolu miesięczne dofinansowanie);
o Oddział intensywnej terapii wcześniaków Szpitala Św. Jana w Budapeszcie
(darowizna);
o Szpital Pediatryczny w Sofii (sponsorowanie zakupu podgrzewacza do zabiegu
infuzji krwi).
Dodatkowo Grupa przeprowadziła kilka lokalnych inicjatyw wspierających działania
sportowe lub sponsoruje:
o trening jogi - promocja aktywnego spędzania wolnego czasu;
o gry ruchowe dla dzieci podczas wakacji;
o gry miejskie dla rodzin - promocja aktywności na świeżym powietrzu;
o festiwal siatkówki - promocja zdrowego stylu życia;
o Turniej siatkówki plażowej - Puchar Śląska;
o Otwarte Mistrzostwa 40+ w siatkówce plażowej w Galerii Jurajskiej;
o Bieg przez Most w Warszawie;
o Siatkówka charytatywna turniej siatkówki JLL;
o Bieg Mam („Białołęcki Bieg Mam”) w Warszawie;
o Bieg Niepodległości w Warszawie oraz
o wyścig Love Run w Zagrzebiu.
103
certyfikacja ekologiczna w trosce o ekologię inwestycje Spółki i Grupy są realizowane
zgodnie z wytycznymi ekologicznej certyfikacji budynków (LEED
i BREEAM). Grupa certyfikowała i recertyfikowała 17 nieruchomości w 2020 r., 18 w 2021
r. i 19 w roku 2022, a obecnie jest w trakcie certyfikacji lub recertyfikacji pięciu innych
nieruchomości, zgodnie z wytycznymi LEED i BREEAM. Celem Grupy jest posiadanie
portfela w 100%. certyfikowanego zgodnie z wytycznymi ekologicznej certyfikacji
budynków . Na 31 grudnia 2022 r. około 87% naszych nieruchomości posiadało zielony
certyfikat lub było w procesie jego recertyfikacji, który świadczy
o zrównoważonym rozwoju nieruchomości budowanych i zarządzanych przez GTC.
Partnerstwo na rzecz ochrony bioróżnorodności: GTC przy wsparciu WWF Polska
edukuje swoich pracowników, najemców i społeczności lokalne w zakresie ochrony
środowiska oraz zachęca do wspólnych działań ekologicznych.
W 2022 r. Grupa poniosła wydatki na wsparcie działalności charytatywnej w łącznej kwocie 439
euro, w tym: 405 euro na organizacje społeczne/charytatywne, 24 euro na darowizny ogólne, 8
euro na działania związane ze sportem, i 2 euro na sponsorowanie kultury.
5. Prezentacja wyników finansowych i operacyjnych
5.1 Ogólne czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne
CZYNNIKI OGÓLNE MAJĄCE WPŁYW NA WYNIKI OPERACYJNE I FINANSOWE
Kluczowe czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne Grupy omówiono poniżej.
Zarząd uważa, że od zakończenia okresu objętego ostatnimi opublikowanymi sprawozdaniami
finansowymi na wyniki działalności Grupy wpłynęły czynniki i trendy rynkowe wymienione poniżej
oraz przewiduje, że te czynniki i trendy będą nadal istotnie wpływać na wyniki działalności Grupy
w przyszłości.
WARUNKI GOSPODARCZE W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ (CEE) ORAZ
EUROPIE POŁUDNIOWO-WSCHODNIEJ (SEE)
Kryzys na rynkach finansowych może spowodow ogólne spowolnienie gospodarki
w krajach, w których Grupa prowadzi działalność. Skutkiem pogorszenia koniunktury byłby
obniżony popyt na nieruchomości, wzrost wskaźnika powierzchni niewynajętych oraz większa
konkurencja na rynku nieruchomości, co niekorzystnie wpłynęłoby na zdolność Grupy do
sprzedaży jej zrealizowanych projektów na warunkach pozwalających na uzyskanie
oczekiwanych przychodów i stóp zwrotu.
Obniżony popyt na nieruchomości, który z jednej strony, spowodowałby spadek dynamiki
sprzedaży, a z drugiej wzrost wskaźnika powierzchni niewynajętych i niższe stopy zwrotu
z wynajmowanej powierzchni, znacząco wpłynąłby na wyniki działalności Grupy.
W szczególności Grupa zostałaby zmuszona do zmiany niektórych planów inwestycyjnych.
Ponadto Grupa nie mogła realizować wielu planów w krajach, w których prowadzi działalność.
104
RYNEK NIERUCHOMOŚCI W CEE I SEE
Większość przychodów Grupy pochodzi z wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych
i z tytułu usług. W latach zakończonych w dniu 31 grudnia 2022 r. oraz 2021 r. odpowiednio 74%
i 76% przychodów Grupy pochodziło z wynajmu powierzchni, które zależą w dużym stopniu od
stawek czynszu za m kw. i od stopy wynajęcia. Wysokość czynszu jakiego może zażądać Grupa
w dużej mierze zależy od lokalizacji nieruchomości oraz od lokalnych trendów rynkowych i stanu
gospodarki danego kraju. Na przychody Grupy z wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych
wpływa zwłaszcza oddawanie nowych powierzchni pod wynajem, zmiany wskaźnika powierzchni
niewynajętej oraz możliwości Grupy w zakresie podnoszenia czynszów. Przychody z wynajmu
zależą również od terminu zakończenia realizacji inwestycji budowlanych Grupy oraz od
możliwości wynajęcia zrealizowanych nieruchomości po korzystnych stawkach czynszu. W latach
zakończonych w dniu 31 grudnia 2022 r. oraz 2021 r. odpowiednio 26% i 24% przychodów Grupy
pochodziło z usług z tytułu obsługi nieruchomości, co odzwierciedla niektóre koszty, które Grupa
przenosi na swoich najemców.
Znaczna większość umów wynajmu Grupy jest zawierana w euro i obejmuje klauzulę pełnej
indeksacji czynszu w powiązaniu z EICP (europejski wskaźnik cen konsumpcyjnych).
W przypadku zawarcia umowy najmu w innej walucie umowa taka jest przeważnie indeksowana
do euro i powiązana ze wskaźnikiem cen konsumpcyjnych w odpowiednim kraju tej waluty.
WYCENA NIERUCHOMOŚCI
Wyniki działalności Grupy w dużym stopniu zależą od zmian cen na rynkach nieruchomości.
Grupa wycenia wartość swoich nieruchomości przez zewnętrznych wyceniających, co najmniej
dwa razy do roku, w czerwcu i grudniu. Zmiany wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnych
ujmuje się następnie jako zysk lub stratę z aktualizacji wartości aktywów w rachunku zysków i
strat.
Na wycenę nieruchomości Grupy mają wpływ trzy zasadnicze czynniki: (i) przepływy pieniężne z
działalności operacyjnej, (ii) oczekiwane stawki czynszu oraz (iii) stopy kapitalizacji wynikające z
rynkowych stóp procentowych i premii za ryzyko mających zastosowanie do działalności Grupy.
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej zależą przede wszystkim od bieżących
przychodów z wynajmu brutto za metr kwadratowy, stopy powierzchni niewynajętej, łącznej
wielkości Portfela Nieruchomości Grupy, kosztów utrzymania i kosztów administracyjnych oraz
kosztów działalności operacyjnej. Oczekiwane wartości najmu przeważnie określane na
podstawie oczekiwanego rozwoju wskaźników makroekonomicznych, takich jak wzrost PKB,
dochód do dyspozycji itp., a także warunków mikro-, takie jak nowe nieruchomości w
bezpośrednim sąsiedztwie, konkurencja itp. Na stopy kapitalizacji mają wpływ obowiązujące
stopy procentowe i wysokość premii za ryzyko. W przypadku braku innych zmian, gdy rosną stopy
kapitalizacji, spada wartość rynkowa, i vice versa. Niewielkie zmiany jednego lub kilku z tych
czynników mogą mieć znaczący wpływ na wartość godziwą nieruchomości inwestycyjnych Grupy
i wyniki jej działalności.
Ponadto wycena gruntów Grupy przeznaczonych pod zabudowę zależy również od praw
budowlanych oraz przewidywanego harmonogramu inwestycji. Wartość banku ziemi, który
wyceniany jest przy wykorzystaniu metody porównawczej, ustalana jest przez odniesienie do cen
rynkowych stosowanych w transakcjach dotyczących podobnych nieruchomości.
105
Grupa rozpoznała stratę z tytułu aktualizacji wartości aktywów oraz utraty wartości nieruchomości
inwestycyjnych w wysokości 139.166 zł (29.422 euro) i w wysokości 59.493 (12.867 euro)
odpowiednio, w roku zakończonym w dniu 31 grudnia 2022 r. i w dniu 31 grudnia 2021 r.
WPŁYW ZMIAN STOPY PROCENTOWEJ
Podwyżki stóp procentowych generalnie zwiększają koszty finansowania Grupy. Jednak na dzień
31 grudnia 2022 r. 95% kredytów Grupy było opartych na stałej stopie procentowej lub
zabezpieczonych przed wahaniami stóp procentowych, głównie poprzez swapy stóp
procentowych i transakcje typu cap.
W otoczeniu ekonomicznym o wystarczającym dostępie do finansowania, popyt na
nieruchomości inwestycyjne zazwyczaj wzrasta, gdy stopy są niskie, co może prowadzić do
wyższej wyceny istniejącego Portfela Nieruchomości Grupy. Z drugiej strony wzrost stóp
procentowych zazwyczaj ma niekorzystny wpływ na wycenę nieruchomości Grupy, co może
prowadzić do konieczności ujęcia straty z tytułu aktualizacji wartości lub utraty wartości
nieruchomości inwestycyjnych i projektów mieszkaniowych, co z kolei może mieć niekorzystny
wpływ na dochody Grupy
Historycznie stawki EURIBOR utrzymywały się na poziomie zbliżonym do zera lub ujemnym, co
przedstawia poniższy wykres. Jednak ze względu na presję inflacyjną w ostatnich sześciu
miesiącach roku Europejski Bank Centralny podjął decyzję o podwyżce stóp procentowych i
oczekuje się, że w najbliższych latach będą one dodatnie.
Wykres przedstawia EURIBOR dla depozytów trzymiesięcznych za okres 2012 2023.
1,34%
0,19%
0,28%
0,08%
-0,13%
-0,32%
-0,33%
-0,31%
-0,38%
-0,55%
-0,57%
-0,53%
-0,34%
0,71%
1,97%
2,48%
2,16%
2,78%
3,05%
EURIBOR dla depozytów 3-miesięcznych
106
WPŁYW ZMIAN KURSÓW WALUT OBCYCH
Za rok zakończony w dniu 31 grudnia 2022 r. i 31 grudnia 2021 r. znakomita większość
przychodów i kosztów Grupy była wyrażona w euro. Jednakże kursy wymiany w stosunku do euro
walut krajowych w krajach, w których Grupa prowadzi działalność stanowią istotny czynnik,
ponieważ uzyskiwane kredyty mogą być denominowane albo w euro albo w walutach krajowych.
Grupa prezentuje swoje skonsolidowane sprawozdania finansowe w euro, prowadzi jednak
działalność w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w Chorwacji, Serbii i Bułgarii. Grupa uzyskuje
zdecydowaną większość swoich przychodów z czynszu denominowanego w euro, lecz otrzymuje
część swoich przychodów i ponosi większość swoich kosztów (włącznie ze znakomitą
większością kosztów sprzedaży i kosztów administracyjnych) w walutach krajowych, a w
szczególności w polskich złotych, bułgarskich lewach, węgierskich forintach, rumuńskich lejach i
serbskich dinarach. W szczególności znacząca część kosztów finansowych ponoszonych przez
Grupę obejmuje: (i) oprocentowanie obligacji wyemitowanych przez Grupę w polskich złotych (ii)
oprocentowanie obligacji wyemitowanych przez Grupę w węgierskich forintach. Kursy wymiany
walut krajowych względem euro były przedmiotem wahań w przeszłości. Grupa zabezpiecza
wahania kursów kontraktami typu hedge.
Obciążenie wyniku finansowego podatkiem dochodowym (bieżącym i odroczonym)
w systemach prawnych, w których Grupa prowadzi działalność, wyrażone jest w walutach
krajowych. W związku z tym obciążenie podatkowe było i może w przyszłości podlegać
poważnym zmianom w związku z wahaniami kursów walut.
Odpowiednio, zmiany kursów walut mają istotne znaczenie dla działalności i wyników
finansowych Grupy.
WPŁYW INFLACJI
Pandemia COVID-19 w Europie skłoniła rządy do wdrożenia pakietów ratunkowych, a także
wspierania polityki pieniężnej Europejskiego Banku Centralnego w celu złagodzenia
gospodarczych skutków pandemii, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na konsumpcję
gospodarstw domowych, a tym samym wskaźniki cen konsumpcyjnych. Wzrost cen energii i usług
znacząco wpływa na stopę inflacji.
Wyniki finansowe Grupy powiązane z indeksem cen konsumpcyjnych, gdyż z jednej strony
przychody z najmu indeksowane do europejskiego indeksu CPI, a z drugiej strony część
zadłużenia opiera sna zmiennym oprocentowaniu, które również może ulegać wahaniom w
wyniku inflacji. Na dzień 31 grudnia 2022 r. 95% zadłużenia Grupy opiera się na stałej stopie
procentowej lub jest zabezpieczone przed wahaniami stóp procentowych (hedged), więc
ekspozycja na zmiany stóp procentowych jest ograniczona.
Dodatkowo Grupa prowadzi centra handlowe, a część czynszu (ok. 5% łącznych przychodów z
wynajmu w 2022 r.) opiera się na obrotach najemcy, które mogą być uzależnione od inflacji.
Obroty najemców mogą mieć wpływ na działalność i wyniki finansowe Grupy.
Według Eurostatu roczna inflacja w strefie euro wyniosła 9,2% w grudniu 2022 r. i oczekuje się,
że będzie nadal rosnąć. Poniższy wykres przedstawia zharmonizowany wskaźnik cen
107
konsumpcyjnych (HICP) w krajach, w których działa Grupa, oraz w strefie euro. Obecnie
stosowanym okresem odniesienia głównego indeksu jest rok 2015.
*
* różnice w definicji (patrz dane i metodologia: https://ec.europa.eu/eurostat/web/hicp/overview)
Źródło: https://ec.europa.eu/eurostat/web/hicp/overview
DOSTĘPNOŚĆ FINANSOWANIA
Na rynkach CEE i SEE spółki deweloperskie, w tym spółki zależne, zazwyczaj finansują
inwestycje dotyczące nieruchomości wpływami z emisji obligacji i kredytami bankowymi,
pożyczkami od swoich spółek holdingowych. Dostępność i koszty uzyskania finansowania mają
istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych Grupy i tym samym dla jej
perspektyw rozwojowych, a także dla jej możliwości spłaty aktualnego zadłużenia. Niestabilna
sytuacja geopolityczna może mieć negatywny wpływ na koszt i dostępność finansowania.
Ponadto dostępność i koszt finansowania mogą mieć wpływ na dynamikę działalności
deweloperskiej i zysk netto Grupy.
WPŁYW SYTUACJI W UKRAINIE NA GRUPĘ GTC
Od początku wojny na Ukrainie, tj. 24 lutego 2022 r., pomimo, że Grupa nie prowadzi działalności
na terytorium Ukrainy, Rosji lub Białorusi, nie można wykluczyć, że obecna sytuacja geopolityczna
w Europie wywołana tą wojną, która spowodowała szereg konsekwencji makroekonomicznych dla
Polski i innych krajów europejskich, może mieć również wpływ na działalność Grupy.
Kontynuacja wojny, jej skala i dalszy przebieg działań zbrojnych mogą spowodować rozszerzenie
zakresu nałożonych dotychczas sankcji gospodarczych, dalsze zakłócenia
w łańcuchach dostaw, ograniczoną dostępność podwykonawców oraz ogólny wzrost cen
materiałów wynikający m.in. z rosnących cen energii, co z kolei może przełożsię na znaczne
koszty realizacji inwestycji prowadzonych przez Grupę.
-1%
4%
9%
14%
19%
24%
29%
Stopa infoacji (%) mierzona przez HICP
Strefa euro- 19 krajów (2015-2022); 20 krajów (od 2023 r.)
Bułgaria
Chorwacja
Węgry
  
108
Znacznie wyższe i zmienne koszty energii (poważny kryzys energetyczny z powodu gwałtownych
cięć w dostawach gazu ziemnego z Rosji po wybuchu konfliktu Rosja-Ukraina) oraz ogólna
niepewność związana z wpływem wojny w Ukrainie zarówno na gospodar światową, jak i
gospodarkę krajów Europy Południowo-Wschodniej i Środkowo-Wschodniej oraz pogorszenie
sytuacji gospodarczej na świecie i w poszczególnych regionach mogą negatywnie wpłynąć na
sytuację ekonomiczną Grupy.
Na dzień sporządzenia niniejszego Sprawozdania wpływ wojny w Ukrainie na działalność Grupy
nie jest istotny. Jednakże nie jest możliwe oszacowanie skali tego wpływu
w przyszłości, a ze względu na dużą zmienność sytuacji Spółka na bieżąco monitoruje sytuację i
analizuje jej potencjalny wpływ zarówno z perspektywy poszczególnych projektów, jak i całej
Grupy oraz jej długoterminowych planów inwestycyjnych.
5.2 Szczegółowe czynniki wpływające na wyniki finansowe i operacyjne
WYDARZENIA KORPORACYJNE
W dniach 10-11 stycznia 2022 r., Grupa ujęła wpływy z tytułu emisji akcji (w kwocie netto,
pomniejszonej o koszty emisji) w kwocie 556.800 zł (120.400 euro).
W dniu 18 października 2022 r. wypłacono akcjonariuszom dywidendę w kwocie 160.800 zł.
NABYCIA ORAZ INWESTYCJE
W roku 2022 Grupa nabyła:
100% udziałów w holdingu G-Zeta DBRNT Kft. (GTC DBRNT Projekt Kft.) za cenę 7.700
euro;
100% udziałów w holdingu G-Epsilon PSZTSZR Kft. (GTC PSZTSZR Projekt Kft.) za cenę
9.900 euro;
grunt w Belgradzie o powierzchni 19.537 m kw. za cenę 33.800 euro;
grunt w centralnej części Budapesztu za cenę 6.550 euro;
25% udziału w parku innowacji w hrabstwie Kildare, Irlandia. Transacja obejmuje
początkową inwestycję o wartości około 115.000 euro;
34% jednostek w Regional Multi Asset Fund Compartment 2 w Trigal Alternative
Investment Fund GP S.á.r.l. (“Fundusz”) za równowartość 12.600 euro.
W roku 2022 Grupa ukończyła:
budynek Pillar nowy budynek biurowy klasy A w Budapeszcie na grzech;
budynek GTC X nowy budynek biurowy klasy A w Belgradzie w Serbii;
budynek Sofia Tower 2 nowy budynek biurowy klasy A w Sofii w Bułgarii.
109
W marcu 2022 r. Grupa GTC rozpoczęła realizację trzeciego biurowca w ramach Matrix Office
Park w Zagrzebiu Matrix C.
SPRZEDAŻ JEDNOSTEK ZALEŻNYCH I AKTYWÓW
W roku 2022 Grupa sprzedała:
serbskie spółki zależne: Atlas Centar d.o.o. Beograd, Demo Invest d.o.o. Novi Beograd,
GTC BBC d.o.o., GTC Business Park d.o.o. Beograd, GTC Medjunarodni Razvoj
Nekretnina d.o.o. Beograd oraz Commercial oraz Residential Ventures d.o.o. Beograd, a
także węgierską spółkę Office Planet Kft. będącą właścicielem 70% kapitału sprzedanych
serbskich spółek. Wywy netto ze sprzedaży wyniosły 125.112 euro (pomniejszone o
środki pieniężne w zbywanej jednostce - 10.475 euro);
Cascade Building S.R.L, będącej właścicielem Cascade Office Building w Bukareszcie
(4.211 m kw.). Wpływy netto ze sprzedaży wyniosły 9.600 euro (pomniejszone o środki
pieniężne w zbywanej jednostce 700 euro);
GTC Matrix d.o.o., będącej właścicielem budynków Matrix A oraz Matrix B. Wpływy netto
ze sprzedaży GTC Matrix d.o.o. wyniosły 51.300 euro (pomniejszone o środki pieniężne
w zbywanej jednostce w wysokości 400 euro);
budynek biurowy Forest Offices Debrecen. Cena sprzedaży wynosi 19,1 biliona HUF
(równowartość 47.700 euro na 31 grudnia 2022 r.). Transakcja została sfinalizowana 30
stycznia 2023 r.
SPŁATA OBLIGACJI, REFINANSOWANIE ORAZ POZOSTAŁE ZMIANY DO UMÓW
KREDYTOWYCH
W roku 2022 Grupa:
spłaciła wszystkie obligacje wyemitowane pod kodem ISIN PLGTC0000292 (spłata
całkowita). Wartość nominalna całej emisji wynosiła 9.440 euro.
zwiększyła kwotę kredytu odnawialnego do 94.000 euro. Na dzień bilansowy kredyt nie
był wykorzystywany.
przedłużyła do 31 sierpnia 2025 r. umowę kredytu bankowego z Santander Bank Polska,
a pozostała część kredytu bankowego w kwocie 63.000 (13.500 euro) zostanie
spłacona jednorazowo w dacie wymagalności zobowiązania.
przedpłaciła 6.100 euro kredytu w Berlin Hyp AG (projekt UBP) Pozostała część kredytu
bankowego zostanie spłacona jednorazowo w dacie wymagalności zobowiązania.
dokonała częściowego wykupu obligacji o numerze ISIN PLGTC0000318 (jedna trzecia
całkowitej emisji) w kwocie 73.333 zł.
110
5.3 Prezentacja różnic między osiągniętymi wynikami finansowymi a opublikowanymi
prognozami
Grupa nie publikowała prognoz na rok 2022.
5.4 Przegląd sytuacji finansowej
5.4.1 Główne pozycje przeglądu sytuacji finansowej
NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNE
Nieruchomości inwestycyjne będące własnością Grupy obejmują powierzchnie biurowe
i handlowe, w tym nieruchomości w budowie. Nieruchomości inwestycyjne mogą być podzielone
na: (i) ukończone nieruchomości inwestycyjne; (ii) nieruchomości inwestycyjne
w budowie; oraz (iii) grunty przeznczone pod zabudowę komercyjną oraz (iv) prawo wieczystego
użytkowania gruntów.
ZASÓB DZIAŁEK MIESZKANIOWYCH
Grupa klasyfikuje swoje zasoby mieszkaniowe, jako aktywa obrotowe lub aktywa trwałe według
etapu ich zagospodarowania w ramach cyklu operacyjnego firmy. Normalny cykl operacyjny w
większości przypadków przypada na okres od jednego do pięciu lat. Grupa klasyfikuje swoje
zasoby mieszkaniowe, których rozpoczęcie zagospodarowania jest planowane, na co najmniej
rok po dniu bilansowym, jako zasób działek mieszkaniowych, który jest częścią jej aktywów
trwałych.
INWESTYCJE W JEDNOSTKACH STOWARZYSZONYCH
Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych rozpoznawane metodą praw własności.
Inwestycja jest ujmowana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej według kosztu powiększonego o
zmiany w udziale Grupy w aktywach netto jednostki stowarzyszonej, mające miejsce po zakupie.
AKTYWA PRZEZNACZONE DO SPRZEDAŻY
Aktywa przeznaczone do sprzedaży obejmują powierzchnie biurowe lub powierzchnie handlowe
oraz niezabudowane działki, które są przeznaczone do sprzedaży.
FINANSOWE AKTYWA TRWAŁE (ZWIĄZANE Z NIERUCHOMOŚCIAMI INWESTYCYJNYMI)
WYCENIANE W WARTOŚCI GODZIWEJ PRZEZ WYNIK FINANSOWY
Finansowe aktywa trwałe wyceniane są w wartości godziwej a zmiany netto w wartości godziwej
są ujmowane w sprawozdaniu zysków i strat.
DEPOZYTY ZABLOKOWANE
Depozyty zablokowane krótko- i długoterminowe depozytami o ograniczonej możliwości
dysponowania i mogą być wykorzystywane jedynie do pewnych działań operacyjnych, zgodnie z
postanowieniami zawartymi w ich umowach.
111
INSTRUMENTY POCHODNE
Instrumenty pochodne obejmują instrumenty posiadane przez Grupę w celu zabezpieczenia
ryzyka związanego z wahaniami stóp procentowych i kursów walutowych. W odniesieniu
do instrumentów zakwalifikowanych jako zabezpieczenia przepływów pieniężnych część zysku
lub straty na instrumencie zabezpieczającym, która zostanie uznana za efektywne
zabezpieczenie, ujmuje się bezpośrednio w innych całkowitych przychodach, a nieefektywną
część (o ile taka wystąpi) ujmuje się w zysku lub stracie netto. Klasyfikacja zabezpieczeń w
sprawozdaniu z sytuacji finansowej zależy od ich dojrzałości. W przypadku instrumentów
pochodnych, które nie kwalifikują się do rachunkowości zabezpieczeń, wszelkie zyski lub straty
wynikające ze zmiany wartości godziwej są ujmowane bezpośrednio w zysku lub stracie netto za
dany rok. Wartość godziwa kontraktów terminowych (interest rate swaps) jest ustalana poprzez
obliczenie bieżącej wartości przepływów pieniężnych każdego etapu transakcji, z
uwzględnieniem kilku czynników ryzyka.
5.4.2 Porównanie sytuacji finansowej na dzień 31 grudnia 2022 r. i 2021 r.
AKTYWA
Wartość aktywów ogółem spadła o 558.059 (4%) i wynosiła 12.521.479 na dzień
31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 13.079.538 zł na dzień 31 grudnia 2021 r.
Wartość nieruchomości inwestycyjnych wzrosła o 216.863 (2%) do 10.522.555 zł na dzień 31
grudnia 2022 r. w porównaniu do 10.305.692 na dzień 31 grudnia 2021 r. głównie w wyniku
inwestycji w wysokości 432.094 zł, szczególnie nieruchomości w budowie oraz 274.272 głownie
w nabycie nieruchomości na Węgrzech i gruntu w Serbii, a także efekt różnic kursowych z
przeliczenia w wysokości 203.999 zł, co zostało częściowo skompensowane
przeklasyfikowaniem do aktywów przeznaczonych do sprzedaży budynku Forest Office Debrecen
i działki w Polsce w wysokości 245.262 zł, sprzedażą budynków biurowych Cascade, Matrix A i
B w wysokości 287.738 zł, sprzedażą gruntów w Polsce w wysokości 41.652 oraz stratą z
aktualizacji wartości aktywów w wysokości 127.696 .
Wartość aktywów przeznaczonych do sprzedaży spadła o 1.100.866 do 242.163 na dzień
31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 1.343.029 na dzień 31 grudnia 2021 r. głównie
w wyniku zakończenia sprzedaży serbskich aktywów (budynki biurowe, środki pieniężne
i depozyty oraz inne), co zostało częściowo skompensowane przeklasyfikowaniem do aktywów
przeznaczonych do sprzedaży budynku Forest Office Debrecen w wysokości 223.708 zł.
Wartość instrumentów pochodnych wzrosła o 112.731 zł do 116.530 zł na dzień 31 grudnia 2022
r. w porównaniu do 3.799 na dzień 31 grudnia 2021 r., głównie na skutek pozytywnej wyceny
kontraktów IRS związanych z kredytami bankowymi.
Wartość finansowych aktywów trwałych (związanych z nieruchomościami inwestycyjnymi)
wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy wzrosła o 611.286 na dzień 31
grudnia 2022 r. w porównaniu do 0 na dzień 31 grudnia 2021 r., w związku z początkową
inwestycją o wartości około 115.000 euro w projekt Kildare Innovation Campus poprzez papiery
dłużne oraz nabycia 34% jednostek w Regional Multi Asset Fund Compartment 2 w Trigal
Alternative Investment Fund GP S.á.r.l. (“Fundusz”) za równowartość 12.600 euro.
112
Wartość należności od udziałowców spadła do 0 zł na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do
567.681 na dzień 31 grudnia 2021 r., w związku z zarejestrowaniem przez Krajowy Rejestr
Sądowy podwyższenia kapitału Spółki i zanotowaniem wpływów w styczniu 2022 r.
Wartość przedpłat, czynnych rozliczenia międzyokresowe kosztów oraz pozostałych należności
spadła o 16.667 zł ( 31%) do 36.295 na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 52.962
na dzień 31 grudnia 2021 r., w związku ze spadkiem zaliczek dla generalnych wykonawców na
skutek ukończenia biurowca Pillar na Węgrzech.
Wartość należności z tytułu podatku VAT oraz innych podatków wzrosła o 11.280 zł (83%) do
24.880 zł na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 13.600 zł na dzień 31 grudnia 2021 r.,
głównie w wyniku zakupu aktywów oraz w związku z działalnością deweloperską.
Wartość środków pieniężnych i ich ekwiwalentów wzrosła o 137.409 (34%) do 539.709 na
dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 402.300 na dzień 31 grudnia 2021 r., głównie w
wyniku w wpływów ze sprzedaży sektora biurowego w Serbii, Chorwacji i Rumunii
pomniejszonych o środki pieniężne w zbywanych spółkach w wysokości 872.527 zł w połączeniu
z wpływami z tytułu podwyższenia kapitału, pomniejszonymi o koszty emisji w wysokości 556.821
zł, co zostało częściowo skompensowane wydatkami na nabycie finansowych aktywów trwałych
(związanych z nieruchomościami inwestycyjnymi) wycenianych w wartości godziwej przez wynik
finansowy w wysokości 610.895 zł oraz wydatkami na nabycie nowych nieruchomości i gruntów
w wysokości 272.370 oraz wydatkami na nieruchomości inwestycyjne oraz środki trwałe w
wysokości 400.069 zł.
PASYWA
Wartość kredytów i obligacji spadła 171.279 zł (3%) do 5.805.416 zł na dzi31 grudnia 2022 r.
w porównaniu do 5.976.695 zł na dzień 31 grudnia 2021 r. głównie na skutek spłaty obligacji oraz
kredytów bankowych w wysokości 244.305 oraz zamiany pożyczki udzielonej przez udziałowca
niekontrolującego na kapitał własny w wysokości 27.592 zł, co zostało częściowo
skompensowane poprzez ciągnienia z pożyczki w wyniku ukończenia projektu Pillar w wysokość
28.845 zł oraz różnic kursowych na obligacjach w PLN i HUF w wysokości 62.070 .
Wartość zobowiązań związanych z aktywami przeznaczonymi do sprzedaży spadła do 0 na
dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 712.130 na dzień 31 grudnia 2021 r. na skutek
sprzedaży nieruchomości biurowych w Serbii.
Wartość zobowiązania z tytułu leasingu (wliczając krótkoterminową część zobowiązań) wzrosła
o 17.155 (10%) do 196.371 na dzień 31 grudnia 2022 r. z 179.216 na dzień 31 grudnia
2021, głównie z tytułu rozpoznania zobowiązania leasingowego w kwocie 22.567 zł.
Wartość zobowiązań z tytułu instrumentów pochodnych wzrosła o 39.176 zł (21%) do 229.702
na dzień 31 grudnia 2022 r. z 190.526 na dzień 31 grudnia 2021 r. głównie ze względu na
zmiany wartości godziwej w związku ze swapami walutowymi na obligacjach węgierskich.
Wartość zobowiązań inwestycyjnych, z tytułu dostaw i usług oraz rezerw wzrosła o 50.248
(35%) do 193.251 na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 143.003 zł na dzień 31 grudnia
2021 r., głównie ze względu na zobowiązania związane z działalnością deweloperska.
113
Wartość zobowiązań z tytułu podatku dochodowego wzrosła o 12.149 do 16.748 na dzień
31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 4.599 zł na dzień 31 grudnia 2021 r., głównie ze względu ze
względu na podatek dochodowy związany ze sprzedażą nieruchomości biurowych w Serbii.
KAPITAŁ WŁASNY
Wartość niezarejestrowanego podwyższenia kapitału zakładowego spadło do 0 na dzień 31
grudnia 2022 r w porównaniu do 557.939 na dzień 31 grudnia 2021 r. na skutek rejestracji
podwyższenia kapitału przez Krajowy Rejestr Sądowy.
Wartość kapitału podstawowego
wzrosła o 8.870 zł (18%) do 57.426 na dzień 31 grudnia 2022
r. w porównaniu do 48.556 na dzień 31 grudnia 2021 r. głównie w wyniku reklasyfikowania
niezarejestrowanego podwyższenia kapitału zakładowego na skutek jego rejestracji.
Wartość nadwyżki z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej wzrosła o 549.069 zł (22%) do
2.997.840 zł na dzień 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 2.448.771 zł na dzień 31 grudnia 2021
r. głównie w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego po cenie powyżej wartości nominalnej.
Wartość zysków zatrzymanych spadła o 51.857 (3%) do 1.435.937 na dzień 31 grudnia 2022
r. w porównaniu do 1.487.794 na dzień 31 grudnia 2021 r., głównie w wyniku wypłaty dywidendy
z zysku za rok 2021 w wysokości 160.791 zł, co zostało częściowo skompensowane
rozpoznaniem zysku za okres w wysokości 108.934 zł.
Efekt wyceny transakcji zabezpieczających spadł o 109.617 (80%) do 27.762 straty na dzień
31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 137.379 straty na dzień 31 grudnia 2021 r., głównie na
skutek pozytywnej wyceny kontraktów IRS związanych z zabezpieczonymi kredytami bankowymi
w następstwie wzrostu rynkowych stóp procentowych.
Wartość kapitałów wzrosła o 188.310 zł (4%) do 5.325.789 na dzień 31 grudnia 2022 r.
w porównaniu do 5.137.479 na dzień 31 grudnia 2021 r. głównie w wyniku rozpoznania zysku
za okres w wysokości 115.216 oraz pozytywnej zmiany z tytułu wyceny transakcji
zabezpieczających o 109.617 , a także zmianą różnic kursowych z przeliczenia w wysokości
100.408 zł. Wzrost został częściowo skompensowany wypłatą dywidendy z zysku za rok 2021 w
wysokości 160.791 zł.
5.5 Skonsolidowany rachunek zysków i strat
5.5.1 Główne pozycje skonsolidowanego rachunku zysków i strat
PRZYCHODY Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Przychody z działalności operacyjnej obejmują:
przychody z wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych, które składają
się z comiesięcznych płatności czynszu przez najemców nieruchomości inwestycyjnych
Grupy dla powierzchni biurowych lub handlowych wynajmowanych
tym najemcom. Przychody z najmu są ujmowane jako przychód przez okres najmu;
114
przychody z tytułu usług, które obejmują opłaty ponoszone przez najemców
nieruchomości inwestycyjnych Grupy na pokrycie kosztów usług świadczonych przez
Grupę w odniesieniu do ich najmu.
KOSZTY DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Koszty działalności operacyjnej obejmują:
koszty wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych oraz usług, które składają
się na wszystkie koszty związane z usługami zarządzania świadczonymi
dla poszczególnych najemców w nieruchomościach Grupy - koszty usług powinny być
pokryte przychodami z tytułu usług.
MARŻA BRUTTO NA DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Marża brutto na działalności operacyjnej równa jest przychodom z działalności operacyjnej
pomniejszonym o koszty działalności.
KOSZTY SPRZEDAŻY
Koszty sprzedaży obejmują:
prowizje brokerskie i podobne opłaty poniesione na wynajem lub sprzedaż powierzchni;
koszty reklamy; oraz
wynagrodzenia i związane z nimi.
KOSZTY ADMINISTRACYJNE
Koszty administracyjne obejmują:
wynagrodzenie, koszty zarządzania i inne wydatki, które obejmują wynagrodzenia
wszystkich pracowników, którzy nie bezpośrednio zaangażowani w sprzedaż
lub wynajem;
rezerwy na rzecz programu motywacyjnego opartego na akcjach, który został przyznany
kluczowym pracownikom;
koszty audytu, doradców prawnych i innych;
wydatki biurowe;
koszty amortyzacji obejmujące amortyzację rzeczowych aktywów trwałych Grupy; oraz
inne.
ZYSK/(STRATA) Z AKTUALIZACJI WYCENY/UTRATY WARTOŚCI AKTYWÓW
Zysk (strata) netto z aktualizacji wyceny nieruchomości inwestycyjnych oraz nieruchomości
inwestycyjnych w budowie odzwierciedla zmiany wartości godziwej nieruchomości
inwestycyjnych oraz nieruchomości inwestycyjnych w budowie.
115
PRZYCHODY/(KOSZTY) FINANSOWE NETTO
Przychody finansowe obejmują odsetki od pożyczek udzielonych spółkom stowarzyszonym
i odsetki od lokat bankowych.
Koszty finansowe obejmują odsetki od pożyczek oraz kosztów odroczonego zadłużenia. Koszty
finansowania zewnętrznego ujmowane w okresie, w którym zostały poniesione,
z wyjątkiem tych, które bezpośrednio związane z budownictwem. W takim przypadku koszty
finansowania zewnętrznego kapitalizowane jako część kosztu danego składnika aktywów.
Koszty finansowania zewnętrznego obejmują odsetki oraz różnice kursowe.
Ponadto przychody lub koszty finansowe obejmują rozliczenia aktywów finansowych i zysku lub
straty wynikających ze zmian wartości godziwej instrumentów pochodnych, które nie
są kwalifikowane do rachunkowości zabezpieczeń.
OPODATKOWANIE
Podatek dochodowy od zysku lub straty za rok obrotowy obejmuje podatek bieżący
oraz podatek odroczony. Podatek bieżący to spodziewany podatek od dochodu
do opodatkowania za dany rok przy zastosowaniu obowiązujących na dzień bilansowy stawek
podatkowych oraz wszelkie zmiany należnego podatku w odniesieniu do lat poprzednich.
W większości przypadków Grupa sprzedaje spółki będące właścicielami nieruchomości zamiast
samych nieruchomości po części dlatego, że w niektórych krajach sprzedaż nieruchomości
zazwyczaj podlega podatkowi od przekazania nieruchomości i/lub VAT.
5.5.2 Porównanie wyników finansowych za okres 12 miesięcy zakończony 31
grudnia 2022 r. z tym samym okresem roku 2021.
PRZYCHODY Z WYNAJMU I USŁUG
Przychody z tytułu wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych i przychody z tytułu usług za
okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. spadły o 4.705 zł (1%) i wyniosły 780.664 zł w
porównaniu do 785.369 za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. Grupa rozpoznała
spadek przychodów z tytułu wynajmu o 118.110 zł w następstwie sprzedaży portfela biurowego
w Serbii w pierwszym kwartale 2022 and sprzedaży budynku biurowego Cascade w trzecim
kwartale 2022 r. Dodatkowo Grupa zaobserwowała niewielki spadek średniego poziomu najmu
w budynkach biurowych w Polsce i Rumunii, który miał negatywny wpływ na przychody.
Spadek ten został częściowo skompensowany wzrostem przychodów z wynajmy o 71.710 zł na
skutek nabycia nieruchomości generujących przychód oraz ukończeniu budynków Pillar w
Budapeszcie i GTC X w Belgradzie jak również dzięki wzrostowi przychodów z wynajmu
powierzchni w centrach handlowych o 52.025 na skutek zakończenia obniżek i rabatów
związanych z Covid-19 i działań podjętych w celu pomocy najemcom detalicznym. Grupa
zaobserwowała również wzrost średniej stawki czynszu po indeksacji stawek czynszów o inflację.
116
KOSZTY USŁUG
Koszty z tytułu usług wzrosły o 19.408 (10%) i wyniosły 222.000 za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 202.592 za okres 12 miesięcy zakończony 31
grudnia 2021 r. Grupa rozpoznała wzrost kosztów z tytułu usług związany z nabyciem
nieruchomości generujących przychód oraz ukończeniem budynku Pillar i GTC X o 22.731 zł oraz
wzrost kosztów z tytułu usług o 16.404 wynikające z inflacyjnego wzrostu kosztów
operacyjnych. Wzrost ten został częściowo skompensowany przez spadek kosztów z tytułu usług
w wyniku sprzedaży portfela biurowego w Serbii w pierwszym kwartale 2022 oraz sprzedaży
budynku biurowego Cascade w trzecim kwartale 2022 r. w wysokości 25.075 zł.
ZYSK BRUTTO Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Zysk brutto z działalności operacyjnej spadł o 24.113 zł (4%) i wyniósł 558.664 za okres
12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 582.777 za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2021 r., głównie w wyniku wzrostu kosztów usług w wyniku inflacji i
spadku średniego poziomu najmu w budynkach biurowych w Polsce i Rumunii. w połączeniu z
utratą przychodów z wynajmu w wyniku sprzedaży portfela biurowego w Serbii.
Marża brutto z wynajmu powierzchni biurowych i komercyjnych za okres 12 miesięcy zakończony
31 grudnia 2022 r. wynosiła 72% w porównaniu do 74% za okres 12 miesięcy zakończony 31
grudnia 2021 r.
KOSZTY ADMINISTRACYJNE
Koszty administracyjne, po wyłączeniu kosztów programu motywacyjnego, wzrosły o 10.914
(17%) i wyniosły 73.547 za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do
62.633 kosztów za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. głównie ze względu na
wzrost kosztów audytu, doradztwa informatycznego i innych kosztów doradztwa. Wycena
rynkowa płatności w formie akcji własnych pozwoliła na rozpoznanie przychodów z tytułu
transakcji opartych na płatnościach w formie akcji własnych w wysokości 3.056 zł za okres 12
miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. wobec 1.973 kosztów za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2021 r. Łączne koszty administracyjne wzrosły o 5.885 zł do 70.491 za
okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. w porównaniu 64.606 zł za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2021 r.
STRATA Z AKTUALIZACJI NIERUCHOMOŚCI INWESTYCYJNYCH ORAZ GRUNTÓW
PRZEZNACZONYCH POD ZABUDOWĘ MIESZKANIOWĄ
Strata netto z tytułu aktualizacji wartości nieruchomości inwestycyjnych oraz gruntów
przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022
r. wyniósł 139.166 w porównaniu do 59.493 straty za okres 12 miesięcy zakończony 31
grudnia 2021 r. i napędzany jest głównie utratą wartości budynków wynikający z spadku obłożenia
i wzrostu rynkowej stopy kapitalizacji (marekt yield), co zostało częściowo skompensowane
wzrostem wartości budynku Matrix C w Zagrzebiu i budynku Pillar w Budapeszcie
117
ZYSK/( STRATA) Z TYTUŁU RÓŻNIC KURSOWYCH, NETTO
Strata z tytułu różnic kursowych netto wyniosła 10.485 za okres 12 miesięcy zakończony 31
grudnia 2022 r. w porównaniu do zysku z tytułu różnic kursowych netto w wysokości 895 za
okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r.
PRZYCHODY FINANSOWE
Przychody finansowe wyniosły 6.618 za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. w
porównaniu z przychodami w wysokości 1.388 za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2021 r.
KOSZTY FINANSOWE
Koszty finansowe spadły o 42.508 zł (22%) i wyniosły 155.174 za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2022 r. wobec 197.682 zł za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2021 r. głównie ze względu na zmianę strategii finansowania i przejście na finansowanie
niezabezpieczone. Średnia ważona stopa procentowa (włączając instrumenty zabezpieczające)
na dzień 31 grudnia 2022 r. wyniosła 2,21% w skali r.
ZYSK/(STRATA) PRZED OPODATKOWANIEM
Zysk netto za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. wyniósł 174.594 zł
w porównaniu do 257.424 za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. Spadek ten
wynikał głównie z rozpoznania mniejszego zysku z działalności operacyjnej, wyższej straty z
aktualizacji wartości nieruchomości inwestycyjnych oraz gruntów przeznaczonych pod zabudowę
mieszkaniową i straty z tytułu różnic kursowych netto, co zostało częściowa skompensowane
przez niższe koszty finansowe o 42.508 zł.
PODATEK DOCHODOWY
Podatek dochodowy za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. wyniósł 59.378 zł w
porównaniu do 62.780 podatku za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. Podatek
dochodowy zawierał w szczególności bieżący podatek dochodowy w wysokości 58.727 oraz
podatek odroczony w wysokości 651 zł.
ZYSK/(STRATA) NETTO
Zysk netto za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. spadł o 79.428 zł (41%)
i wyniósł 115.216 w porównaniu do 194.644 za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2021 r. Spadek ten wynikał głównie z rozpoznania mniejszego zysku przed opodatkowaniem.
118
ANALIZA SEGMENTOWA
Rok zakończony
31 grudnia 2022 r.
Rok zakończony
31 grudnia 2021 r.
Przychody z tytułu wynajmu powierzchni
nieruchomości biurowych
351.818 415.067
Przychody z tytułu usług obsługi
nieruchomości biurowych
115.860 120.758
Przychody z tytułu wynajmu powierzchni
w galeriach handlowych
227.277 180.014
Przychody z tytułu usług obsługi galerii
handlowych
85.709 69.530
Razem
780.664
785.369
Poniższy wykres prezentuje przychody z wynajmu w podziale na sektory na rok zakończony 31
grudnia 2022 r.
Segmenty operacyjne agregowane do segmentów sprawozdawczych, biorąc pod uwagę
charakter działalności, rynki operacyjne i inne czynniki. GTC działa na sześciu kluczowych
rynkach: w Polsce, na Węgrzech, Bukareszcie, Belgradzie, w Sofii oraz w Zagrzebiu.
Obecne segmenty operacyjne podzielone na strefy geograficzne, które odzwierciedlają
aktualny charakter struktury sprawozdawczości zarządczej:
a. Polska
b. Belgrad
c. Węgry
d. Bukareszt
e. Zagrzeb
f. Sofia
g. Pozostałe
Dane finansowe przygotowywane dla celów sprawozdawczości zarządczej na których bazuje
sprawozdawczość segmentowa oparte na tych samych zasadach rachunkowości, jakie
stosuje się przy sporządzaniu skonsolidowanych sprawozdań finansowych Grupy.
Nieruchomości
biurowe
60%
Nieruchomości
handlowe
40%
119
Poniższa tabela przedstawia analizę segmentową przychodów i kosztów za lata zakończone 31
grudnia 2022 r. oraz 31 grudnia 2021 r.:
Rok zakończony
31 grudnia 2022 r.
Portfolio
Przychody
z wynajmu
Przychody z usług
Koszty
Zysk brutto
z działalności
operacyjnej
Polska
233.980
85.728
(89.462)
230.246
Belgrad
37.022
11.919
(13.906)
35.035
Węgry
161.487
59.997
(62.983)
158.501
Bukareszt
39.675
10.995
(15.931)
34.739
Zagrzeb
49.845
18.860
(20.782)
47.923
Sofia
57.086
14.070
(18.936)
52.220
Razem
579.095
201.569
(222.000)
558.664
Rok zakończony
31 grudnia 2021 r.
Portfolio
Przychody
z wynajmu
Przychody
z usług
Koszty
Zysk brutto
z działalności
operacyjnej
Polska
214.864
76.618
(82.027)
209.455
Belgrad
118.401
34.858
(37.174)
116.085
Węgry
118.291
35.589
(35.452)
118.428
Bukareszt
54.909
13.689
(14.159)
54.439
Zagrzeb
43.477
16.927
(19.224)
41.180
Sofia 45.140 12.606 (14.556) 43.190
Razem 595.082 190.287 (202.592) 582.777
Poniższy wykres prezentuje zysk brutto z działalności operacyjnej w podziale na sektory na rok
zakończony 31 grudnia 2022r.
Polska
41%
Belgrad
6%
Węgry
29%
Bukareszt
6%
Zagrzeb
9%
Sofia
9%
120
Analiza segmentowa aktywów i zobowiązań za rok zakończony dnia 31 grudnia 2022 została
przedstawiona w tabeli poniżej:
Nierucho-
mości
(**)
Środki
pieniężne
i depozyty
Inne
Aktywa
razem
Kredyty,
obligacje
i leasingi
Rezerwa
z tytułu
podatku
odroczonego
Inne
Zobowiązania
razem
Polska
4.099.667
132.949
97.995
4.330.611
1.302.268
287.458
68.838
1.658.564
Belgrad
823.837
22.624
11.124
857.585
3.822
14.468
37.702
55.992
Węgry
3.503.285
80.474
116.469
3.700.228
1.264.378
91.111
72.013
1.427.502
Bukareszt
840.946
30.269
7.626
878.841
44.033
56.077
13.216
113.326
Zagrzeb
586.786
26.254
56.091
669.131
204.855
76.689
26.048
307.592
Sofia
934.978
21.438
5.558
961.974
333
40.877
32.281
73.491
Inne
143.736
1.923
2.139
147.798
10.998
-
61
11.059
Nie
przydzielono
(*)
- 340.899 634.412 975.311 3.209.074 95.421 243.669 3.548.164
Razem
10.933.235
656.830
931.414
12.521.479
6.039.761
662.101
493.828
7.195.690
(*) Kredyty, obligacje i leasingi obejmują głównie obligacje wyemitowane przez GTC S.A., GTC Hungary oraz GTC Aurora
Luxembourg. Pozostałe zobowiązania obejmują przede wszystkim zobowiązania z tytułu instrumentów pochodnych, związanych
z obligacjami wyemitowanymi w HUF, w wysokości 219.478 . Pozostałe aktywa to przede wszystkim długoterminowe aktywa
finansowe w Irlandii (551,7 milionów oraz w Luksemburgu (59,2 milionów ).
(**) Nieruchomości obejmują nieruchomości inwestycyjne, grunty przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową, aktywa
przeznaczone do sprzedaży oraz wartość budynków i ulepszeń prezentowanych w rzeczowych aktywach trwałych (w tym prawo
użytkowania).
Poniższy wykres prezentuje nieruchomości w podziale na sektory na rok zakończony 31 grudnia
2022 r.
Polska
37%
Belgrad
8%
Węgry
32%
Bukareszt
8%
Zagrzeb
5%
Sofia
9%
Pozostałe
1%
121
Analiza segmentowa aktywów i pasywów za rok zakończony dnia 31 grudnia 2021 została
przedstawiona w tabeli poniżej:
Nieruchom-
ości
Środki
pieniężne
i depozyty
Inne
Aktywa
razem
Kredyty,
obligacje
i leasingi
Rezerwa
z tytułu
podatku
odroczonego
Inne
Zobowiązania
razem
Polska
4.134.065
199.844
34.292
4.368.201
1.379.572
274.612
70.113
1.724.297
Belgrad
1.756.396
86.018
17.757
1.860.171
671.940
13.798
42.112
727.850
Węgry
3.215.146
129.735
70.380
3.415.261
1.229.157
92.250
51.831
1.373.238
Bukareszt
860.304
49.421
5.745
915.470
70.858
60.077
18.053
148.988
Zagrzeb
749.794
28.714
52.364
830.872
201.012
78.153
19.644
298.809
Sofia
876.259
20.592
7.308
904.159
143
39.224
14.474
53.841
Inne
137.223
2.134
-
139.357
-
-
-
-
Nie
przydzielono
(*)
-
72.209 573.838 646.047 3.322.653 100.267 192.116 3.615.036
Razem
11.729.187
588.667
761.684
13.079.538
6.875.335
658.381
408.343
7.942.059
(*) W pozostałych aktywach prezentowane są należności od udziałowców w kwocie 567.681 tys. PLN. Kredyty, obligacje i leasingi
obejmują głównie obligacje wyemitowane przez GTC S.A., GTC Hungary oraz GTC Aurora Luxembourg.
5.6 Skonsolidowany rachunek przepływów pieniężnych
5.6.1 Główne pozycje skonsolidowanego rachunku przepływów pieniężnych
ŚRODKI PIENIĘŻNE NETTO Z (WYKORZYSTANE W) DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej to środki pieniężne, które Grupa generuje
w wyniku swojej działalności obejmujące wpływy pieniężne z działalności wynajmu.
ŚRODKI PIENIĘŻNE NETTO Z (WYKORZYSTANE W) DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ
Inwestycyjne przepływy pieniężne to łączna zmiana pozycji gotówkowej Grupy wynikająca
z zysków (lub strat) z inwestycji na rynkach finansowych, z nieruchomości inwestycyjnych
i działalności spółek zależnych, jak również zmiany wynikające z kwot wydatkowanych
na inwestycje w środki trwałe, takie jak rzeczowe aktywa trwałe.
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO Z (WYKORZYSTANE W) DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ
Przepływy pieniężne netto z (wykorzystane w) działalności finansowej stanowią, między innymi,
wypłatę dywidend gotówkowych, otrzymanie wpływów z kredytów lub obligacji i emisji akcji.
ŚRODKI PIENIĘŻNE I ICH EKWIWALENTY
Saldo środków pieniężnych składa sz gotówki w bankach. Środki pieniężne w bankach mogą
zyskać odsetki oprocentowane według zmiennych stóp procentowych na podstawie stóp
dziennego oprocentowania depozytów bankowych, jeśli te pozytywne. Lokaty krótkoterminowe
dokonywane na okresy od jednego dnia do trzech miesięcy, w zależności od bieżącego
zapotrzebowania Grupy na środki pieniężne, i oprocentowane według odpowiednich
krótkoterminowych stóp depozytowych, a jeśli te pozytywne, Grupa rozpoznaje przychody z
tytułu odsetek. Całość gotówki, bez względu na kwotę, jest deponowana w bankach. Wszystkie
środki pieniężne i ich ekwiwalenty są dostępne do wykorzystania przez Grupę.
122
5.6.2 Analiza przepływów pieniężnych
Poniższa tabela przedstawia rachunek przepływów pieniężnych za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2022 r. i 2021 r.:
Skonsolidowane sprawozdanie z przepływów pieniężnych
Okres 12 miesięcy zakończony
31 grudnia
2022
31 grudnia
2021
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI OPERACYJNEJ:
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
412.860
486.095
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI INWESTYCYJNEJ:
Wydatki na posiadane nieruchomości inwestycyjne oraz środki trwałe
(400.069)
(423.782)
Nabycie nieruchomości inwestycyjnych i gruntów oraz gruntów
przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową
(272.370)
(1.261.684)
Sprzedaż gruntów oraz gruntów przeznaczonych pod zabudowę
mieszkaniową i jednostek zależnych pomniejszona o środki pieniężne w
zbywanych spółkach
924.660
2.718
Zakup długoterminowych aktywów finansowych
(610.895)
-
Zmniejszenie stanu krótkoterminowych depozytów przeznaczonych na
inwestycje
-
5.253
Otrzymane zaliczki na aktywa przeznaczone do sprzedaży
-
5.527
VAT/podatek od zakupu/sprzedaży nieruchomości inwestycyjnych
(11.019)
(2.804)
Odsetki otrzymane
5.174
128
Środki pieniężne netto z / (wykorzystane w) działalności inwestycyjnej
(364.519)
(1.674.644)
PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Z DZIAŁALNOŚCI FINANSOWEJ:
Wpływy z tytułu zaciągnięcia pożyczek i kredytów długoterminowych
28.845
3.224.904
Spłata pożyczek i kredytów długoterminowych
(244.305)
(2.673.404)
Odsetki zapłacone oraz inne opłaty związane z przedterminową spłatą
kredytów
(134.355)
(149.747)
Wpływy z tytułu podwyższenia kapitału, pomniejszone o koszty emisji
556.821
-
Wypłata dywidendy akcjonariuszom jednostki dominującej
(160.791)
-
Spłata zobowiązań z tytułu leasingu
(3.009)
(2.357)
Koszty pozyskania kredytów
(1.103)
(37.211)
Wypłata dywidendy akcjonariuszom niekontrolującym
(3.491)
(1.370)
Zmiana stanu depozytów zablokowanych krótkoterminowych
(609)
26.984
Środki pieniężne netto z (wykorzystane w) działalności finansowej
38.003
387.799
Różnice kursowe z przeliczenia
8.911
(10.003)
Zwiększenie/(zmniejszenie) stanu netto środków pieniężnych i ich
ekwiwalentów
95.255
(810.753)
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na początek okresu/roku
444.454
1.255.207
Środki pieniężne w banku oraz gotówka
539.709
402.300
Środki pieniężne w banku związane z aktywami przeznaczonymi
do sprzedaży
-
42.154
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na koniec okresu/roku
539.709
444.454
123
Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej spadły do 412.860 zł w okresie 12 miesięcy
zakończonym 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 486.095 w okresie 12 miesięcy
zakończonym 31 grudnia 2021 r. Spadek ten wynikał głównie z zapłaconego podatku i spadku
przychodów w wyniku sprzedaży portfela biurowego w Serbii, co zostało częściowo
skompensowane ukończeniem i nabyciem nieruchomości generujących przychody na Węgrzech.
Przepływy pieniężne wykorzystane w działalności inwestycyjnej wyniosły 364.519 w okresie 12
miesięcy zakończonym 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do 1.674.644 przepływów pieniężnych
wykorzystanych w działalności inwestycyjnej w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia
2021 r. Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej w okresie 12 miesięcy zakończonym 31
grudnia 2022 r. wynikały głównie z zakupu długoterminowych aktywów finansowych w wysokości
610.895 zł, wydatków na posiadane nieruchomości inwestycyjne oraz środki trwałe w wysokości
400.069 zł, oraz na nabycie nowych nieruchomości i gruntów w wysokości 272.370 zł, co zostało
częściowo skompensowane wpływami ze sprzedaży gruntów i jednostek zależnych w Serbii,
Chorwacji i Rumunii pomniejszonymi o środki pieniężne w zbywanych spółkach w wysokości
872.527 zł.
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej wyniosły 38.003 w okresie 12 miesięcy
zakończonym 31 grudnia 2022 r., w porównaniu do 387.799 przepływów pieniężnych netto z
działalności finansowej za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2021 r. Przepływy pieniężne
wykorzystane w działalności finansowej wynikały głównie z (i) wpływów z tytułu podwyższenia
kapitału, pomniejszonych o koszty w wysokości 556.821 (ii) spłaty pożyczek i kredytów
długoterminowych w wysokości 244.305 zł, (iii) wypłaty dywidendy akcjonariuszom w wysokości
160.791 oraz (iv) zapłaconych odsetek i innych opłat związanych z przedterminową spłatą
kredytów w wysokości 134.355 zł.
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty na dzień 31 grudnia 2022 r. wyniosły 539.709 zł,
w porównaniu do 444.454 zł na dzień 31 grudnia 2021 r. Grupa utrzymuje swoje środki pieniężne
na bieżących rachunkach bankowych i w formie lokat bankowych.
5.7 Przyszła płynność i zasoby kapitałowe
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa jest zdania, że jej stan środków pieniężnych
i ich ekwiwalentów, środków pieniężnych wygenerowanych ze sprzedaży aktywów wraz z
środkami generowanymi z najmu powierzchni w budynkach należących do portfela
inwestycyjnego Grupy, jak również środki pieniężne dostępne z obecnych lub przyszłych
kredytów jak również odnawialnych kredytów powinny być wystarczające do pokrycia bieżących
potrzeb Grupy.
Grupa stara się efektywnie zarządzać wszystkimi swoimi zobowiązaniami i obecnie sprawdza
swoje plany finansowania związane z: (i) budową i nabyciem nieruchomości komercyjnych,
(ii) obsługą długu istniejącego portfela aktywów oraz (iii) wydatkami inwestycyjnymi (CAPEX).
Takie finansowanie opiera się o dostępną gotówkę, zysk operacyjny, sprzedaż aktywów
i refinansowanie.
Na dzień 31 grudnia 2022 r. zobowiązania długoterminowe Grupy wyniosły 6.724.580 zł,
w porównaniu do 6.842.449 zł na dzień 31 grudnia 2021 r.
124
Całkowite zadłużenie Grupy wynikające z długo- i krótkoterminowych kredytów i pożyczek na
dzień 31 grudnia 2022 r. wynosiło 5.805.416 zł, w porównaniu do 6.629.589 zł, wliczając kredyty
związane z aktywami przeznaczonymi do sprzedaży w kwocie 652.894 (pomniejszone o
odroczone koszty pozyskania finansowania), na dzień 31 grudnia 2021 r. Średnia ważona stopa
procentowa (włączając instrumenty zabezpieczające) na dzień 31 grudnia 2022 r. wyniosła 2,21%
w skali roku.
Kredyty i pożyczki Grupy są denominowane głównie w euro. Inna waluta obejmuje obligacje
korporacyjne (zapadające w latach 2022-23 r.) denominowane w złotych, zielone obligacje
wyemitowane przez węgierską spółkę zależną denominowane w HUF (zapadające w latach
2027-31 r.), które zabezpieczane za pomocą swapów walutowych stóp procentowych
zgodnie z polityką zabezpieczającą Grupy Kapitałowej.
Wskaźnik zadłużenia do wartości nieruchomości (LTV) netto Grupy wyniósł 45,6% na dzień 31
grudnia 2022 r.(wskaźnik LTV netto skorygowany o sprzedaż biurowca Forrest Offices Debrecen,
na dzień 30 stycznia 2023 r., wyniósł 44,5%) w porównaniu do 52,5% na dzień 31 grudnia 2021
r. Strategia długofalowa Grupy zakłada utrzymanie tego wskaźnika na poziomie 40%, jednakże
w przypadku przejęć Spółka może chwilowo odejść od zakładanego poziomu.
Na dzień 31 grudnia 2022 r. 95% całkowitego zadłużenia Grupy według wartości było oparte
o stałą stopę procentową lub zabezpieczone / częściowo zabezpieczone przed wahaniami stóp
procentowych. Wykorzystywane instrumenty pochodne obejmują SWAP na stopę procentową,
SWAPy walutowo-procentowe i CAP.
DOSTĘPNOŚĆ FINANSOWANIA
Na rynkach CEE i SEE spółki deweloperskie, w tym Spółki Zależne, zazwyczaj finansują
inwestycje dotyczące nieruchomości wpływami z emisji obligacji, kredytami bankowymi,
pożyczkami od swoich spółek holdingowych. Dostępność i koszty uzyskania finansowania mają
istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych Grupy i tym samym dla jej
perspektyw rozwojowych, a także dla jej możliwości spłaty aktualnego zadłużenia. Ponadto
dostępność i koszt finansowania mogą mieć wpływ na dynamikę działalności deweloperskiej
i zysk netto Grupy.
Tradycyjnie głównym źródłem finansowania podstawowej działalności Grupy, były przychody z
wynajmu, kredyty bankowe, środki pochodzące z projektów oraz z emisji obligacji oraz środki ze
sprzedaży aktywów.
Zarząd przygotował oraz przeanalizował prognozowane przepływy pieniężne oparte na pewnych
hipotetycznych, ostrożnych założeniach, aby dokonać oceny zasadności założenia o kontynuacji
działalności w obecnej sytuacji na rynku. Wspomniana analiza zakłada przyspieszenie spłat
pewnych pożyczek, negatywny wpływ na przychód operacyjny netto,
a także inne zrównoważone środki działania, które zarząd może powziąć w celu zmniejszenia
ryzyka, włączając w to działalność inwestycyjną jak i wypłatę dywidendy.
Opierając sna analizie zarządu, bieżącej płynności Spółki i założeniach budżetowych, zarząd
doszedł do wniosku, że nie istnieje istotna niepewność w odniesieniu do założenia kontynuacji
125
działalności Spółki w dającej się przewidzieć przyszłości, to jest minimum kolejnych 12 miesięcy.
Zarząd wskazuje, że trudno jest przewidzieć krótko-, średnio- oraz długoterminowy wpływ na
warunki makroekonomiczne, rynki finansowe oraz działalność Spółki, jednakże spodziewany
wpływ może być istotny. Wnioski zarządu zostaną odpowiednio zaktualizowane i mogą ulegać
zmianą.
6. Opis wykorzystania przez Spółkę i Grupę wpływów z emisji do chwili sporządzenia
sprawozdania z działalności
W grudniu 2021 r. Spółka podwyższyła kapitał w drodze emisji 88.700.000 akcji zwykłych serii O.
Wpływy netto z emisji ww. akcji w kwocie 556.821 otrzymano w styczniu 2022 r. i zostały
ulokowane w wzmocnionym bilansie Grupy.
7. Informacje na temat udzielonych kredytów, ze szczególnym uwzględnieniem
jednostek powiązanych
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa nie posiadała żadnych długoterminowych kredytów
udzielonych spółkom stowarzyszonym i współzależnym.
8. Informacje na temat udzielonych i otrzymanych gwarancji, ze szczególnym
uwzględnieniem gwarancji udzielonych jednostkom powiązanym
W okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2022 r. Grupa nie udzieliła żadnych gwarancji,
których wartość jest znacząca.
Grupa nie udzieliła gwarancji na rzecz osób trzecich na dzień 31 grudnia 2022 r. oraz na dzień
31 grudnia 2021 r. Na dzień 31 grudnia 2022 r. gwarancje wynosiły 0 zł (0 euro).
Dodatkowo, Grupa udzieliła typowych gwarancji, w związku ze sprzedażą swoich aktywów
ramach umów sprzedaży, a przekroczenie kosztów budowy jest gwarantowane
przez zabezpieczenia w formie kredytów budowlanych. Ryzyko wiążące się z powyższymi
poręczeniami i gwarancjami jest bardzo niskie.
W normalnym toku swojej działalności Grupa otrzymuje gwarancje od większości swoich
najemców w celu zabezpieczenia płatności czynszu za wynajętą powierzchnię.
9. Zobowiązania pozabilansowe
ZOBOWIĄZANIA WARUNKOWE
Na dzień 31 grudnia 2022 r. oraz 31 grudnia 2021 r., Grupa posiadała zobowiązania związane
z przyszłymi pracami budowlanym w kwocie 546.000 (116.500 euro) oraz odpowiednio
136.000 (29.700 euro). Grupa zakłada, że zobowiązania te będą finansowane z dostępnych
środków pieniężnych, bieżących instrumentów finansowania, innych zewnętrznych źródeł oraz
126
przyszłych płatności wynikających z istniejących umów sprzedaży oraz umów sprzedaży, które
zostaną zawarte w przyszłości.
GWARANCJE
Grupa nie udzieliła gwarancji na rzecz osób trzecich na dzień 31 grudnia 2022 r. oraz na dzień
31 grudnia 2021 r.
Dodatkowo Grupa udzieliła typowych gwarancji w związku ze sprzedażą swoich aktywów z tytułu
umów sprzedaży oraz gwarancji w zakresie zakończenia budowy i przekroczenia kosztów
budowy na zabezpieczenie kredytów budowlanych. Ryzyko wiążące się z powyższymi
poręczeniami i gwarancjami jest bardzo niskie.
CHORWACJA
W ramach projektu Marlera Golf w Chorwacji, część gruntu jest dzierżawiona od Ministerstwa
Turystyki Republiki Chorwacji („Ministerstwo”), a umowa z Ministerstwem w zakresie nabycia
gruntów zawiera warunek określający termin ukończenia budowy pola golfowego, który minął
w 2014 r. Grupa podjęła kroki w celu wydłużenia terminu ukończenia projektu. W lutym 2014 r.
Grupa otrzymała projekt umowy z Ministerstwa, potwierdzający planowane przesunięcie wyżej
wymienionego terminu. Negocjacje w tym zakresie w toku, jednakże przedłużenie umowy
dzierżawy nie zależy wyłącznie od Grupy. W rezultacie, Zarząd zadecydował o przeszacowaniu
gruntów będących własnością Grupy zakładając brak realizacji projektu pola golfowego. Ze
względu na fakt, uprawomocnienie poprawki nie zależy tylko i wyłącznie od Grupy, Zarząd
zadecydował o aktualizacji wyceny aktywa przy założeniu braku realizacji projektu pola
golfowego. Ponadto, w ramach ostrożności, Zarząd objął odpisem również związane z tym
zabezpieczenie w wysokości 1.000 euro przekazane Ministerstwu jako gwarancję ukończenia
realizacji pola golfowego. Na dzień 31 grudnia 2022 r. wartość księgowa inwestycji w projekt
Marlera Golf została wyceniona przez niezależnego rzeczoznawcę na 31.900 zł (6.800 euro).
10. Znaczące inwestycje, krajowe i zagraniczne (papiery wartościowe, instrumenty
finansowe, wartości niematerialne i prawne, nieruchomości), w tym inwestycje
kapitałowe poza Grupą i ich metody finansowania
Grupa i Spółka nie posiada żadnych znaczących krajowych lub zagranicznych inwestycji innych
niż inwestycje bezpośrednie w nieruchomości przeznaczone do budowy lub przez firmy, które
posiadają przedmiotowe nieruchomości.
11. Informacje na temat zarządzania ryzykiem
Na główne instrumenty finansowe Grupy składają się kredyty bankowe, pożyczki od udziałowców,
obligacje, instrumenty pochodne, zobowiązania z tytułu dostaw i inne długoterminowe
zobowiązania finansowe. Głównym powodem korzystania z powyższych instrumentów
finansowych jest finansowanie działań Grupy. Grupa jest w posiadaniu różnych aktywów
finansowych, takich jak należności handlowe, udzielone pożyczki, instrumenty pochodne, środki
pieniężne i krótkoterminowe depozyty.
127
Główne ryzyko wynikające z posiadanych przez Grupę instrumentów finansowych związane jest
z ryzykiem stopy procentowej, ryzykiem płynności, ryzykiem walutowym i ryzykiem kredytowym.
RYZYKO STOPY PROCENTOWEJ
Narażenie Grupy na zmiany stóp procentowych które nie zabezpieczane za pomocą
instrumentów pochodnych związane jest przede wszystkim z długoterminowymi zobowiązaniami
Grupy oraz udzielonymi pożyczkami. Nie występują inne instrumenty finansowe podlegające
ryzyku stopy procentowej.
Polityka Grupy polega na pozyskiwaniu finansowania oprocentowanego stopą zmienną.
Następnie, w celu zarządzania ryzykiem stopy procentowej w sposób efektywny kosztowo, Grupa
zawiera transakcje swap stóp procentowych oraz transakcje cap.
Większość kredytów bankowych oraz obligacji Grupy jest denominowana w euro lub
sprowadzana do tej waluty poprzez wykorzystanie instrumentów pochodnych.
Na dzień 31 grudnia 2022 r. 95% kredytów, obligacji oraz pożyczek Grupy jest zabezpieczonych
(na dzień 31 grudnia 2021 r. - 94%).
W 2022 r. zmiana o 50 p.p. stopy Euribor doprowadziłaby do zmiany straty przed
opodatkowaniem o 1.608 (2021: 2.220 zł )
Dnia 7 lipca 2022 r. została przyjęta ustawa o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć
gospodarczych i pomocy kredytobiorcom, która stanowi podstawę do zmiany wskaźników
WIBOR oraz WIBID mających zastosowanie dla instrumentów finansowych w PLN. W
następstwie zmian legislacyjnych we wrześniu 2022 r. Komitet Sterujący Narodowej Grupy
Roboczej m.in. reformy wskaźników referencyjnych wskazWIRON jako docelowy indeks typu
Risk-Free Rate (RFR) dla polskiego rynku finansowego. Szczegóły dotyczące zastąpienia
obowiązujących wskaźników nowym wskaźnikiem WIRON zostaną opublikowane w 2023 roku,
w formie Rozporządzenia Ministra Finansów, które zdefiniuje m.in. wysokość spreadu bazowego
oraz datę od której nowy wskaźnik będzie obowiązywał. Zgodnie z Mapą Drogową publikacja
starych stawek WIBOR oraz WIBID ma zakończyć się w 2025 r.
RYZYKO WALUTOWE
Grupa zawiera także transakcje w walutach innych niż waluty funkcjonalne spółek Grupy.
W związku z tym zabezpiecza się przed ryzykiem walutowym poprzez powiązanie waluty
wpływów i wypływów oraz środków pieniężnych i ich ekwiwalentów do waluty, w jakiej dokonano
wydatku. Jest to element polityki rachunkowości zabezpieczeń stosowanej przez Grupę.
Kursy walut na dzień 31 grudnia 2022 r. i 2021 r. były następujące:
31 grudnia 2022 r.
31 grudnia 2021 r.
PLN / EUR
4,6899
4,5994
HUF/EUR
400,23
369,01
128
Poniższa tabela przedstawia wrażliwość wyniku finansowego brutto na wahania kursów walut:
2022
2021
PLN/Euro
PLN/Euro
Kurs /
procent zmiany
5,1589
(+10%)
4,9244
(+5%)
4,4554
(-5%)
4,2209
(-10%)
5,0593
(+10%)
4,8294
(+5%)
4,3694
(-5%)
4,1395
(-10%)
Środki pieniężne
i depozyty
zablokowane
(18.267) (9.136) 9.136 18.267 (17.059) (8.532) 8.532 17.059
Należności z tytułu
dostaw i inne
należności
(1.473) (736) 736 1.473 (4.627) (2.313) 2.313 4.627
Zobowiązania
z tytułu dostaw
i inne
zobowiązania
6.045 3.020 (3.020) (6.045) 7.396 3.698 (3.698) (7.396)
Leasing gruntów
14.267
7.133
(7.133)
(14.267)
14.290
7.143
(7.143)
(14.290)
Razem
572
281
(281)
(572)
-
(4)
4
-
Grupa nie identyfikuje ryzyka walutowego związanego z obligacjami denominowanymi w PLN
i HUF ze względu na fakt ich zabezpieczenia przez instrumenty pochodne. Wpływ wahań kursów
innych walut oraz wpływ wymienionych walut na inne niż wskazane wyżej pozycje sprawozdania
z sytuacji finansowej jest nieistotny.
Potencjalny wpływ na ryzyko walutowe przy założeniu braku zabezpieczenia obligacji w PLN oraz
HUF wygląda następująco:
Procentowa
zmiana kursu
wymiany
(-10%) (+10%)
Obligacje w PLN (14.800) 14.800
Obligacje w HUF (70.000) 70.000
RYZYKO KREDYTOWE
Istotą ryzyka kredytowego jest sytuacja, w której jedna ze stron umowy której przedmiotem jest
dany instrument finansowy, nie wywiąże się ze swojego zobowiązania. W celu zarządzania tym
ryzykiem Grupa systematycznie dokonuje oceny sytuacji finansowej swoich klientów. Grupa nie
spodziewa się sytuacji, w której jeden z jej klientów nie wywiązałby się ze swoich zobowiązań.
W stosunku do żadnego z klientów Grupy nie występuje znacząca koncentracja ryzyka
kredytowego.
Przy zachowaniu zasady ostrożności w stosunku do kwoty należności handlowych oraz
pozostałych, które nie objęte odpisem aktualizującym ani nie przeterminowane, na dzień
bilansowy nie występują żadne przesłanki świadczące o braku możliwości realizacji tych
należności. Na dzień bilansowy Grupa nie posiada istotnych spisanych należności. W odniesieniu
129
do pożyczek udzielonych udziałowcom niekontrolującym, zostały one ocenione jako Faza 1
zgodnie z definicją w MSSF 9 Instrumenty finansowe.
W odniesieniu do ryzyka kredytowego wynikającego z innych aktywów finansowych Spółki, takich
jak środki pieniężne i ich ekwiwalenty oraz zablokowane depozyty, ekspozycja Spółki na ryzyko
kredytowe równa jest wartości bilansowej tych instrumentów.
Kwota zaprezentowana w bilansie w pełni odzwierciedla maksymalny stopień narażenia Spółki
na ryzyko kredytowe na dzień bilansowy.
Na dzień bilansowy nie występują materialne aktywa finansowe, które byłyby przeterminowane i
na które nie byłby dokonany odpis. Grupa nie wykazuje istotnych aktywów finansowych o
obniżonej wartości.
RYZYKO PŁYNNOŚCI
Na dzień 31 grudnia 2022 r. Grupa posiada środki pieniężne i ich ekwiwalenty (według definicji
zawartej w MSSF) w kwocie 540.000 (115.000 euro). Jak opisano powyżej, Grupa stara się
efektywnie zarządzać wszystkimi zobowiązaniami i obecnie analizuje plany finansowania
związane z: (i) obsługą finansowania istniejącego portfolio aktywów; (ii) nakładami
inwestycyjnymi oraz (iii) budową nieruchomości komercyjnych. Finansowanie odbywać się będzie
przez dostępne środki pieniężne, zysk z działalności operacyjnej, sprzedaż aktywów oraz
refinansowanie. Zarząd uważa, że na bazie bieżących założeń Grupa będzie w stanie regulować
wszystkie swoje zobowiązania przez okres co najmniej następnych 12 miesięcy.
Spłata długoterminowego zadłużenia wraz z odsetkami kształtuje się następująco (w milionach
złotych) (kwoty nie są dyskontowane):
31 grudnia
2022 r.
31 grudnia
2021 r.
Pierwszy rok*
356
580
**
Drugi rok
305
676
Trzeci rok
698
452
Czwarty rok
3.628
658
Piąty rok
356
3.750
Kolejne okresy
966
1.078
Razem
6.309
7.194
(*) Przypadające do spłaty w ciągu roku od daty bilansowej.
(**) Włączając 248 milionów PLN (54 milionów EUR) zobowiązań związanych z aktywami przeznaczonymi
do sprzedaży.
Powyższa tabela nie zawiera płatności dotyczących wartości rynkowych instrumentów
pochodnych. Grupa zabezpiecza w znacznym stopniu ryzyko związane ze zmienną stopą
odsetkową za pomocą instrumentów pochodnych. Zarząd zamierza zrefinansować część transz
przypadających do spłaty w latach przyszłych.
130
Spłata długoterminowych instrumentów pochodnych zgodnie z terminarzem przedstawia się jak
poniżej:
31 grudnia 2022
31 grudnia 2021
1 4 lata
-
-
5 rok
14
-
Kolejne lata
205
178
Razem
219
178
Wszystkie instrumenty pochodne zapadają w okresie do 1-10 lat od daty bilansowej.
Długoterminowe zobowiązania z tytułu leasingu dotyczą głównie płatności za użytkowanie
wieczyste przypadające na okres od 33 do 87 lat. Grupa płaci roczną kwotę 9.636 PLN (9.683
PLN w 2021 r.) jako opłatę leasingową (kwota główna i odsetki) za grunty będące w użytkowaniu
wieczystym.
Daty zapadalności bieżących zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2022 r. były
następujące:
Razem
Zaległe
Do 1
miesiąca
Od 1 do 3
miesięcy
Od 3 miesięcy
do 1 roku
Zobowiązania inwestycyjne,
z tytułu dostaw i usług oraz
rezerwy
193.251 1.444 45.023 86.421 60.363
Krótkoterminowa część
kredytów, pożyczek i obligacji
227.793 - 657 13.910 213.226
Depozyty od najemców
7.687
-
830
638
6.219
Krótkoterminowa część
zobowiązań z tytułu leasingu
1.820 - 1.308 263 249
Instrumenty pochodne
10.224
-
-
-
10.224
Razem
440.775
1.444
47.818
101.232
290.281
Daty zapadalności bieżących zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2021 r. były
następujące
:
Razem
Zaległe
Do 1
miesiąca
Od 1 do 3
miesięcy
Od 3
miesięcy
do 1 roku
Zobowiązania inwestycyjne,
z tytułu dostaw i usług oraz
rezerwy
143.003 2.395 29.786 79.965 30.857
Krótkoterminowa część
kredytów, pożyczek i obligacji
203.924 - - 17.588 186.336
Depozyty od najemców
8.886
-
741
2.222
5.923
Krótkoterminowa część
zobowiązań z tytułu leasingu
911 - 97 584 230
Instrumenty pochodne
12.331
-
-
3.008
9.323
Razem
369.055
2.395
30.624
103.367
232.669
131
WARTOŚĆ GODZIWA
Na dzień 31 grudnia 2022 r. 78% kredytów bankowych oprocentowanych było przy użyciu
zmiennej stopy procentowej (na 31 grudnia 2021 r. 79% kredytów bankowych oprocentowane
były przy użyciu zmiennej stopy procentowej). Jednakże, na dzień 31 grudnia 2022 r. 87%
wartości kredytów i pożyczek jest zabezpieczone za pomocą instrumentów pochodnych (81%
na dzień 31 grudnia 2021 r.).
Na dzień 31 grudnia 2022 r., 5% obligacji oprocentowanych było przy użyciu zmiennej stopy
procentowej (7% na dzień 31 grudnia 2021 r.). Jednakże, zarówno na 31 grudnia 2022 r., jak i 31
grudnia 2021 r. wszystkie obligacje były zabezpieczone.
Dalsze informacje odnośnie pożyczek udzielonych oraz otrzymanych od udziałowca
niekontrolującego opisano w nocie 28 skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok
zakończony 31 grudnia 2022 r.
W związku z ostatnim, istotnym wzrostem stóp oprocentowania na rynkach, gdzie działa Grupa,
wartość godziwa obligacji w HUF różni się znacząco od ich wartości księgowej. Jest to
spowodowane tym, że na dzień 31 grudnia 2022 roku obligacje w HUF oprocentowane przy
wykorzystaniu stałej stopy procentowej do daty zapadalności, ale zabezpieczone za pomocą
międzywalutowego instrumentu SWAP na stopę procentową.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość rynkowa oraz wartość godziwa obligacji przedstawiała
się następująco:
Wartość godziwa wszystkich pozostałych aktywów/zobowiązań finansowych jest zbliżona do
wartości bilansowej.
W odniesieniu do wartości godziwej nieruchomości inwestycyjnej szczegóły zostały
zaprezentowane w nocie 17 skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok zakończony
31 grudnia 2022 r.
3
Wartość godziwa na poziome 1 - https://gpwcatalyst.pl/notowania-obligacji-obligacje-korporacyjne
4
Wartość godziwa na poziomie 2 wyliczona przy założeniu 15% rynkowej stopy oprocentowania.
5
Wartość godziwa na poziomie 1 - https://www.boerse-frankfurt.de/bond/xs2356039268-gtc-aurora-luxembourg-s-a-2-25-21-26
Seria obligacji
Wartość rynkowa
oraz wartość
godziwa
(w milionach PLN)
Obligacje z data wymagalności w 2023 roku (Polska) (PLGTC0000318)
3
148,2
„Zielone obligacje” 2027-2030 (HU0000360102)
4
211,5
„Zielone obligacje” 2028-2031 (HU0000360284) 99,9
„Zielone obligacje” 2026 (XS2356039268)
5
1.721,2
   
132
HIERARCHIA WARTOŚCI GODZIWEJ
Na 31 grudnia 2022 r. i na dzień 31 grudnia 2021 r. Grupa utrzymywała szereg instrumentów
pochodnych wykazywanych w wartości godziwej w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Grupa stosuje poniższą hierarchię dla określania i wykazywania wartości godziwej instrumentów
finansowych według metody wyceny:
Poziom 1: ceny rynkowe (nie korygowane), stosowane na aktywnym rynku dla identycznych
aktywów oraz zobowiązań,
Poziom 2: pozostałe metody, dla których pośrednio bądź bezpośrednio uwzględniane
wszystkie czynniki mające istotny wpływ na wykazywaną wartość godziwą,
Poziom 3: metody oparte na czynnikach mających istotny wpływ na wykazywaną wartość
godziwą, które nie są oparte na możliwych do zaobserwowania danych rynkowych.
Wycena instrumentów pochodnych traktowana jest jako poziom 2 hierarchii wartości godziwej.
W ciągu lat zakończonych 31 grudnia 2022 r. oraz 31 grudnia 2021 r. nie miały miejsca
przesunięcia między poziomem 1, poziomem 2, a poziomem 3 hierarchii wartości godziwej.
RYZYKO CENOWE
Grupa jest narażona na możliwe fluktuacje cen występujące na rynkach, na których działa. To
z kolei może mieć wpływ na wyniki z jej działalności (ze względu na zmiany rynkowych stawek
czynszu oraz poziom wynajęcia nieruchomości). Dalsze ryzyka zostały szczegółowo opisane
w Sprawozdaniu Zarządu z działalności w roku zakończonym 31 grudnia 2022 r.
ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM
Głównym celem zarządzania kapitałem Grupy jest zapewnienie wzrostu operacyjnego i wzrostu
w zakresie wartości poprzez ostrożne zarządzanie kapitałem i utrzymywanie bezpiecznych
wskaźników kapitałowych, które wspiera działalność operacyjną Grupy i maksymalizują jej
wartość dla akcjonariuszy.
Grupa zarządza strukturą kapitałową i dostosowuje do dynamicznych warunków
ekonomicznych. Obserwując strukturę kapitału, Grupa podejmuje decyzje na temat polityki
dźwigni finansowej, pozyskiwania i spłatach pożyczek, inwestycji lub umorzeniu inwestycji
w aktywa, polityki dywidendowej i podwyższania kapitału, jeśli zajdzie taka potrzeba.
W roku obrotowym zakończonym dnia 31 grudnia 2022 r. oraz w roku obrotowym zakończonym
31 grudnia 2021 r. nie wprowadzono żadnych zmian do zasad, polityk i procesów zarządzania
kapitałem.
Grupa monitoruje stan kapitałów stosując wskaźnik dźwigni, który jest liczony jako stosunek
zadłużenia brutto pomniejszonego o środki pieniężne oraz depozyty do wartości inwestycji
w nieruchomości. Długoterminową strategią Grupy jest utrzymanie wskaźnika LTV (wskaźnik
kredyt do wartości) na poziomie 40%., jednak w przypadku przejęć Spółka może czasowo
odstąpić od tego poziomu. Na dzień 31 grudnia 2022 r. LTV wynosiło 45,6% (Wskaźnik LTV netto
skorygowany o sprzedaż biurowca Forrest Offices Debrecen, na dzień 30 stycznia 2023 r.,
wyniósł 44,5%).
133
12. Polityka wynagrodzeń i zarządzanie zasobami ludzkimi
12.1 Polityka wynagrodzeń
W dniu 14 czerwca 2022 r. walne zgromadzenie akcjonariuszy podjęło decyzję o uchyleniu
dotychczasowego brzmienia Polityki Wynagradzania Spółki, przyjętej w dniu 27 sierpnia 2020 r.
i przyjęciu nowej. Polityki Wynagrodzeń Grupy GTC. Polityka Wynagrodzeń reguluje zasady
wynagradzania członków zarządu i rady nadzorczej.
ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW ZARZĄDU
Zgodnie z Polityką Wynagrodzeń wynagrodzenie członków zarządu jest ustalane przez radę
nadzorczą na poziomie odpowiednim do zajmowanych przez poszczególnych członków pozycji
w zarządzie i związanym z tym obowiązkom. Poziom wynagrodzenia uzależniony jest również od
pełnionych dodatkowych funkcji, kwalifikacji i doświadczenia zawodowego członków oraz
aktualnej sytuacji rynkowej i gospodarczej, a także sytuacji finansowej i operacyjnej oraz potrzeb
Spółki.
Członkom zarządu przysługują następujące składniki wynagrodzenia: (i) wynagrodzenie stałe; (ii)
wynagrodzenie zmienne i powiązane płatności; (iii) akcje fantomowe lub inne programy
motywacyjne oparte na akcjach Spółki lub zmianach cen tych akcji, które zostaną ustalone
w przyszłości przez walne zgromadzenie lub radę nadzorczą; (iv) wynagrodzenie za
przestrzeganie klauzuli o zakazie konkurencji; oraz (v) odprawa związana z rozwiązaniem
stosunku prawnego ze Spółką.
W odniesieniu do zmiennych składników wynagrodzenia, określonej w Polityce Wynagrodzeń,
ma ona charakter motywacyjny i nagradzający członków Zarządu za pełnienie ich funkcji,
wywiązywanie się z obowiązków i dostarczanie doskonałych wyników. Cele wynagrodzenia
zmiennego i związane z nimi wypłaty odzwierciedlają szereg założeń co do poziomów wyników.
Członkom zarządu przysługuje roczna premia, jeżeli osiągną minimalny poziom wyznaczonych
celów w danym roku obrotowym. Roczna Premia powinna stanowić określony procent lub część
maksymalnej kwoty premii, określonej w umowie z danym członkiem zarządu, w zależności od
stopnia realizacji założonych celów. Roczna Premia przyznawana członkom zarządu określana
jest przez radę nadzorczą.
Roczna Premia jest wypłacana po zatwierdzeniu rocznego sprawozdania finansowego przez radę
nadzorczą Spółki. Na dzień sporządzenia niniejszego Raportu roczna premia za wyniki za rok
2022 nie została jeszcze wypłacona.
Spółka ustala system wynagrodzeń w taki sposób, aby łączny udział wynagrodzenia
zmiennego wynosił od 30% (trzydziestu procent) do 300% (trzystu procent) rocznego
wynagrodzenia stałego dla danego członka Zarządu. Przy obliczaniu powyższej proporcji
między stałą i zmienną częścią wynagrodzenia nie uwzględnia się wartości Programu Akcji
Fantomowych.
134
Ponadto członkowie zarządu mogą otrzymywać i otrzymywali w 2022 r. dodatkowe świadczenia,
takie jak: (i) prywatna opieka medyczna, w tym dla członków rodziny; oraz (ii) korzystanie z
samochodów służbowych, telefonów służbowych i innych urządzeń elektronicznych do celów
prywatnych oraz pokrywanie ich kosztów.
Członkowie zarządu mogą również otrzymać wynagrodzenie za przestrzeganie zakazu
konkurencji po zakończeniu współpracy. Spółka skorzystała z prawa do odstąpienia od takiego
zakazu konkurowania i takie wynagrodzenie nie zostało wypłacone byłym członkom zarządu.
W roku obrotowym 2022 były zmiany w składzie zarządu. W roku obrotowym 2022, zgodnie z
przyjętą przez Spółkę Polityką Wynagradzania, członkowie zarządu otrzymywali wynagrodzenie
zasadnicze stałe oraz wynagrodzenie zmienne, zgodnie z umową zawartą ze Spółką lub inny
podmiot z grupy kapitałowej Spółki. Ustalenie związku pomiędzy wynagrodzeniem członka
zarządu w postaci akcji fantomowych, a wzrostem kursu akcji Spółki łączy interes osobisty tych
członków z interesem akcjonariuszy. Realizacja strategii Spółki i zaangażowanie w
długoterminowe interesy powinny pozytywnie wpłynąć na notowania akcji Spółki, co z kolei
powinno przełożyć się na wyższe wynagrodzenia członków zarządu. Dodatkowo takie
rozwiązanie zwiększa motywację członków zarządu, ułatwia ich utrzymanie w Spółce, a tym
samym przyczynia się do stabilności Spółki.
ZASADY WYNAGRADZANIA CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ
Członkom rady nadzorczej z tytułu pełnienia swoich funkcji przysługuje jedynie stałe
wynagrodzenie miesięczne, a w przypadku pełnienia dodatkowych funkcji w oddzielnym
komitecie (komitetach), przysługuje im dodatkowe stałe miesięczne wynagrodzenie. Wysokość
powyższego wynagrodzenia ustala walne zgromadzenie. Członkom rady nadzorczej nie
przysługują uzależnione od wyników zmienne składniki wynagrodzenia ani inne korzyści
finansowe lub pozafinansowe.
W 2022 r. nastąpiły zmiany w składzie rady nadzorczej. Wynagrodzenie wypłacane członkom
rady nadzorczej było przyznawane i wypłacane zgodnie z Polityką Wynagrodzeń. Członkowie
rady nadzorczej otrzymywali jedynie wynagrodzenie stałe z tytułu pełnienia funkcji członka rady
nadzorczej oraz w niektórych przypadkach dodatkowe wynagrodzenie z tytułu pełnienia
dodatkowych funkcji w odrębnym komitecie (komitetach) rady nadzorczej.
Wynagrodzenie rady nadzorczej zatwierdza walne zgromadzenie akcjonariuszy.
12.2 Program motywacyjny
Spółka posiada system motywacyjny, który składa się z premii za spełnienie określonych celów
lub celów określonych przez zarząd lub radę nadzorczą (jeżeli takie się zdarzą) lub realizację
szczególnych osiągnięć. Zarząd i kluczowa kadra kierownicza jest również motywowana poprzez
możliwość uczestnictwa w programie akcji fantomowych, zgodnie z którym, raz w roku, pracownik
jest uprawniony do pewnej liczby akcji fantomowych.
135
Akcje fantomowe gwarantują upoważnionej osobie prawo do rozliczenia z Grupą w wysokości
równej różnicy pomiędzy średnim kursem ceny zamknięcia dla akcji Spółki na Warszawskiej
Giełdzie Papierów Wartościowych w okresie 30 dni przed datą zawiadomienia Spółki
o wykorzystaniu prawa a ceną rozliczenia („strike”) za akc(po uwzględnieniu dywidendy). Akcje
fantomowe mogą być realizowane po ich przydzieleniu. Akcje fantomowe jedynie środkiem do
obliczania przyszłego zmiennego wynagrodzenia osób uprawnionych do jego otrzymania, które
zależy od przyszłej ceny rynkowej akcji na rynku regulowanym.
Akcje fantomowe (zaprezentowane w tabeli poniżej) zostały ujęte w oparciu o przyszłe
rozliczenie gotówkowe.
Na dzień 31 grudnia 2022 r. zobowiązania z tytułu płatności w formie akcji własnych wynosiły
3.555 (6.485 na dzień 31 grudnia 2021 r.). Zysk z tytułu płatności w formie akcji własnych
wyniósł 3.056 w roku zakończonym 31 grudnia 2022 r. w porównaniu do straty w wysokości
1.973 w roku zakończonym 31 grudnia 2021 r.
Na dzień 31 grudnia 2022 r. wyemitowane akcje fantomowe przedstawiały się jak poniżej:
Cena wykonania (PLN)
Zablokowane
Nabyte
Razem
5,75-5,95
946.500
2.531.600
3.478.100
6,03-6,31
-
468.000
468.000
6,42-6,69
1.850.000
175.000
2.025.000
Razem
2.796.500
3.174.600
5.971.100
Na dzień 31 grudnia 2021 r. wyemitowane akcje fantomowe przedstawiały się jak poniżej:
Cena wykonania (PLN)
Zablokowane
Nabyte
Razem
6,03
-
827.416
827.416
6,11
-
100.000
100.000
6,23
2.891.000
1.292.100
4.183.100
6,31
-
250.000
250.000
Razem
2.891.000
2.469.516
5.360.516
Akcje fantomowe (zaprezentowane powyżej) zostały zaprezentowane z założeniem płatności
gotówkowej, jako że Spółka szacuje, ten rodzaj metody płatności jest najbardziej
prawdopodobny.
Ostatni rok
wykonania
Liczba akcji fantomowych
2023
2.205.600
2025
1.875.000
Inne*
1.890.500
Razem
5.971.100
(*) Od miesiąca do roku po wygaśnięciu umowy.
136
Zmiany w akcjach fantomowych w okresie:
Liczba akcji na dzień 1 stycznia 2022 r.
5.360.516
Przyznane w okresie*
2.742.000
Wygasłe w okresie
(1.599.000)
Zrealizowane w okresie
(532.416)
Liczba akcji na dzień 31 grudnia 2022 r.
5.971.100
*W 2022 r. akcje zostały przyznane członkom Zarządu oraz osobom pełniącym kluczowe role w spółkach Grupy.
12.2.1 System kontroli programu motywacyjnego
Każde przyznanie praw do akcji fantomowych dla członków zarządu w ramach programu akcji
fantomowych oraz ustalenie ich warunków jest sprawdzane i zatwierdzane przez komitet ds.
Wynagrodzeń i radę nadzorczą. Wynagrodzenie dla kluczowej kadry kierowniczej Spółki ustalane
jest przez zarząd.
12.3 Umowy zawarte pomiędzy GTC a osobami zarządzającymi
Spółka zawarła umowy z członkami zarządu, przewidujące wynagrodzenie podstawowe, premię
za osiągnięcia, udział w programie akcji fantomowych, opcje wypłaty odprawy w wyniku ich
rezygnacji lub zwolnienia. Ponadto umowy zawierają klauzulę o zakazie konkurencji oraz klauzulę
poufności.
12.4 Ocena funkcjonowania polityki wynagrodzeń z punktu realizacji celów
Polityka wynagrodzeń jest spójna z celami stawianymi przez akcjonariuszy, które obejmują
osiągnięcie długoterminowego wzrostu wartości. Ponadto ma na celu zapewnienie stabilności w
zarządzaniu Spółką oraz prowadzenie polityki tak by przyciągnąć i zatrzymać wysoko
wykwalifikowanych pracowników w krajach działalności Grupy. Cele te gwarantują programy
motywacyjne i system zatrzymywania pracowników zapewniających osiągniecie w długim
horyzoncie czasowym jak najlepszych, stabilnych wyników finansowych, wspieranie
prawidłowego i skutecznego zarządzania ryzykiem, wspieranie realizacji strategii działalności
oraz ograniczanie konfliktu interesów.
137
12.5 Wynagrodzenia członków zarządu i członków rady nadzorczej
ZARZĄD
Poniższa tabela przedstawia wynagrodzenie członków zarządu za okres 12 miesięcy zakończony
31 grudnia 2022 r.:
Imię i nazwisko
Okres
Wynagrodzenie
stałe
1
(EUR)
( nie w
tysiącach)
Wynagrodzenie
zmienne
1
(EUR)
( nie w
tysiącach)
Liczba
przyznanych
akcji
fantomowych
(nie w tys.)
Zoltán Fekete 17 marca- 31
grudnia 2022
233.
887
-
-
Ariel Ferstman 1 stycznia - 31
grudnia 2022
283.
435
290.000
177.000
János Gárdai 1 luty -31 grudnia
2022
206.
537
-
-
Pedja Petronijevic 15 stycznia15
lipca 2022
75.
573
126.555
-
Gyula Nagy 1 stycznia28 luty
2022
9.000
-
-
Yovav Carmi 1 stycznia14
stycznia 2022
37.500
592.169²
-
1
Wynagrodzenie (oraz opłaty dla jednostek, w których dysponent jest kluczowym członkiem kadry) składa się
z wynagrodzenia podstawowego za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 i premii wypłaconej za obecny i
poprzedni rok ponad program akcji fantomowych Grupy nabytych w 2022 r., zgodnie z opisem w Punkt 12.2. Program
motywacyjny. Wynagrodzenie stałe obejmuje świadczenia dodatkowe.
² Związane z odpra w związku z rozwiązaniem umowy za porozumieniem stron oraz z wykorzystaniem akcjami
fantomowymi.
W 2022 r. skład zarządu uległ następującym zmianom:
w dniu 13 grudnia 2021 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana Pedja
Petronijevic (Chief Development Officer) z dniem 15 stycznia 2022 r. oraz pana János
Gárdai (Chief Operating Officer) z dniem 1 lutego 2022 r. (patrz raport bieżący nr
18/2021).
w dniu 14 stycznia 2022 r. Spółka zawarła z Panem Yovavem Carmi (byłym prezesem
zarządu) porozumienie w zakresie rozwiązania umowy o pracę. Pan Carmi zrezygnował
z zasiadania w zarządzie GTC oraz innych spółek zależnych Grupy ze skutkiem
natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 7/2022);
w dniu 28 stycznia 2022 r. pan Gyula Nagy zrezygnował z zasiadania w zarządzie GTC
ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 11/2022);
138
w dniu 17 marca 2022 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana Zoltána
Fekete na stanowisko prezesa zarządu (patrz raport bieżący nr 21/2022).
w dniu 5 lipca 2022 r. pan Pedja Petronijevic zrezygnował z zasiadania w zarządzie GTC
ze skutkiem na dzień 15 lipca 2022 r. (patrz raport bieżący nr 35/2022).
RADA NADZORCZA
Poniższa tabela przedstawia wynagrodzenie członków rady nadzorczej za okres 12 miesięcy
zakończony 31 grudnia 2021 r.:
Imię i nazwisko
Okres
Wynagrodzenie
1
(EUR)
( nie w tys.)
Zoltán Fekete
1 stycznia11 marca 2022
4.838
János Péter Bartha
1 stycznia - 31 grudnia 2022 39.643
Lóránt Dudás
1 stycznia - 31 grudnia 2022
23.800
Balázs Figura
1 stycznia - 31 grudnia 2022
23.800
Mariusz Grendowicz
1 stycznia14 czerwca 2022
2 września -31 grudnia 2022
20.410
Artur Kozieja 14 czerwca - 31 grudnia 2022 19.
452
Marcin Murawski
1 stycznia - 31 grudnia 2022
33.210
Gyula Nagy
11 marca 2022- 31 grudnia 2022
19.
780
Daniel Obajtek
1 stycznia15 listopada 2022 20.
581
Bálint Szécsényi
1 stycznia - 31 grudnia 2022
23.791
Bruno Vannini 22 kwietnia - 31 grudnia 2022 17.
495
W 2022 r. skład rady nadzorczej uległ następującym zmianom:
w dniu 11 marca 2022 r. pan Zoltán Fekete zrezygnował z zasiadania w radzie nadzorczej
Spółki ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 20/2022);
w dniu 11 marca 2022 r. GTC Dutch Holdings B.V. powołała do rady nadzorczej Spółki
pana Gyula Nagy ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 20/2022);
w dniu 22 kwietnia 2022 r, Icona Securitization Opportunities Group S.à r.l. powołała do
rady nadzorczej Spółki pana Bruno Vannini ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport
bieżący nr 24/2022);
w dniu 1 czerwca 2022 r., AVIVA Otwarty Fundusz Emerytalny Aviva Santander ponownie
powołała do rady nadzorczej Spółki pana Marcina Murawskiego ze skutkiem na dzień 14
czerwca 2022 r. (patrz raport bieżący nr 29/2022);
w dniu 14 czerwca 2022 r., wygasła kadencja pana Mariusza Grendowicza jako
niezależnego członka rady nadzorczej (patrz raport bieżący nr 34/2022);
139
w dniu 14 czerwca 2022 r., walne zgromadzenie uchwałą nr 20 powołała do rady
nadzorczej pana Artura Kozieja jako niezależnego członka na 3-letnią kadencję (patrz
raport bieżący nr 34/2022);
w dniu 2 września 2022 r., GTC Dutch Holdings B.V. a powołała do rady nadzorczej Spółki
pana Mariusza Grendowicza ze skutkiem na dzień 2 września 2022 r. (patrz raport bieżący
nr 39/2022);
w dniu 15 listopada 2022 r., pan Daniel Obajtek zrezygnował z zasiadania w radzie
nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 48/2022).
12.6 Liczba pracowników
Liczba pracowników (pełne etaty) zatrudnionych w spółkach Grupy wynosiła 223 na dzień 31
grudnia 2022 r. i 211 na dzień 31 grudnia 2021 r.
12.7 Polityka szkoleniowa
Spółka oferuje pracownikom różnorodne formy podnoszenia kwalifikacji zawodowych. Kluczowe
strategiczne szkolenia i warsztaty są prowadzone przez zewnętrzne spółki. Zakres takich szkoleń
koncentruje się głównie na wiedzy rynkowej i produktowej, marketingu, procesach i aplikacjach
IT, zarządzaniu aktywami, wiedzy prawnej, podatkowej i księgowej. Spółka uważa, że takie
szkolenia zwiększają zaangażowanie pracownika w wykonywanych zadaniach biznesowych,
poprawiając jego umiejętności i utrzymują wysoką jakości obsługi klienta.
12.8 Informacje o wszelkich zobowiązaniach wynikających z emerytur i świadczeń o
podobnym charakterze dla byłych osób zarządzających, nadzorujących albo
byłych członków organów administrujących
Nie ma żadnych zobowiązań wynikających z emerytur i świadczeń o podobnym charakterze dla
byłych osób zarządzających, nadzorujących albo byłych członków organów administrujących.
13. Akcje GTC w posiadaniu członków zarządu i rady nadzorczej
AKCJE POSIADANE PRZEZ CZŁONKÓW ZARZĄDU
Poniższa tabela przedstawia akcje, które własnością, bezpośrednio lub pośrednio, członków
zarządu na dzień publikacji niniejszego Sprawozdania oraz zmiany w ich posiadaniu od daty
publikacji ostatniego sprawozdania finansowego Grupy (raportu okresowego za okres 3 i 9
miesięcy zakończony 30 września 2022 r.) w dniu 16 listopada 2022 r.
140
Informacje przedstawione w tabeli zostały ujawnione na podstawie informacji uzyskanych od
członków zarządu.
Imię i nazwisko
Liczba akcji na
dzień 14
kwietnia 2023 r.
(nie w tys.)
Nominalna
wartość akcji w
PLN
(nie w tys.)
Zmiana od 16
listopada 2022 r.
(nie w tys.)
Zoltán Fekete
0 0
Bez zmian
Ariel Ferstman
5,240 524
Bez zmian
János Gárdai
0 0
Bez zmian
Razem
5,240 524
AKCJE POSIADANE PRZEZ CZŁONKÓW RADY NADZORCZEJ
Poniższa tabela przedstawia akcje, które własnością, bezpośrednio lub pośrednio, członków
rady nadzorczej na dzień publikacji niniejszego Sprawozdania oraz zmiany w ich posiadaniu od
daty publikacji ostatniego sprawozdania finansowego Grupy (raportu okresowego za okres 3 i 9
miesięcy zakończony 30 września 2022 r.) w dniu 16 listopada 2022 r.
Informacje przedstawione w tabeli zostały ujawnione na podstawie informacji uzyskanych od
członków rady nadzorczej.
Członek rady nadzorczej
Liczba akcji
na dzień
24 kwietnia
2023 r.
(nie w tys.)
Nominalna
wartość
akcji w PLN
(nie w tys.)
Zmiana od
16 listopada
2022 r.
(nie w tys.)
János Péter Bartha
0 0 Bez zmian
Lóránt Dudás
0 0 Bez zmian
Balázs Figura
0 0 Bez zmian
Mariusz Grendowicz
13.348 1.335 Bez zmian
Artur Kozieja
0 0 Bez zmian
Marcin Murawski
0 0 Bez zmian
Gyula Nagy
0 0 Bez zmian
Bálint Szécsényi
0 0 Bez zmian
Bruno Vannini
0 0 Bez zmian
Sławomir Niemierka ¹
0 0 Bez zmian
Razem 13.348 1.335
¹ Zmiana od dnia 2 stycznia 2023 r.
141
14. Znaczące transakcje z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż warunki
rynkowe
Grupa prezentuje informacje na temat znaczących transakcji Spółki lub jej podmiotów zależnych,
zawartych z podmiotem powiązanym w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za rok
kończący się 31 grudnia 2022 r. Nota 36 Transakcje z Jednostkami Powiązanymi.
W 2022 r. Grupa nie przeprowadziła z podmiotami powiązanymi istotnych transakcji, które nie
oparte na warunkach rynkowych.
Wszystkie transakcje były przeprowadzone na warunkach rynkowych. W 2022 r. Grupa nabyła
aktywa o łącznej wartości 30.200 euro od spółek powiązanych z udziałowcem większościowym
Spółki. Dalsze szczegóły w punkcie 4.2 Główne wydarzenia.
15. Informacje o podpisanych i zakończonych w danym roku umowach kredytowych
W dniu 13 maja 2022 r. Spółka podpisała aneks do umowy niezabezpieczonego kredytu
odnawialnego z dnia 29 października 2021 r., co skutkowało zwiększeniem dostępnej kwoty
kredytu do 94.000 euro. Na dzień bilansowy kredyt nie był wykorzystywany.
W dniu 18 maja 2022 r. Grupa podpisała z Santander Bank Polska przedłużenie obecnej umowy
kredytu bankowego. Ostateczna data spłaty została wydłużona do 31 sierpnia 2025 r.,
a pozostała część kredytu bankowego w kwocie 63.000 (13.500 euro) zostanie spłacona
jednorazowo w dacie wymagalności zobowiązania.
W dniu 28 czerwca 2022 r. Grupa podpisała z Berlin Hyp AG aneks do umowy kredytu
bankowego, zgodnie z którą przedpłata w wysokości 6.100 euro została dokonana na początku
lipca 2022 r. Pozostała część kredytu bankowego zostanie spłacona jednorazowo w dacie
wymagalności zobowiązania. Terminem zapadalności dla kredytu jest dzień 30 czerwca 2026 r.
W dniu 18 kwietnia 2022 r. GTC S.A. spłaciła wszystkie obligacje wyemitowane pod kodem ISIN
PLGTC0000292 (spłata całkowita). Wartość nominalna całej emisji wynosiła 9.440 euro.
W dniu 4 listopada 2022 r. GTC SA dokonało częściowego wykupu obligacji o numerze ISIN
PLGTC0000318 (jedna trzecia całkowitej emisji) w kwocie 73.333 zł
Wszystkie podpisane w roku 2022 umowy kredytowe były denominowane w euro,
a oprocentowanie bazowało na marży powiększonej o wskaźnik Euribor. Średnia efektywna stopa
procentowa dla kredytów Grupy wynosi 2,21%w skali roku.
142
16. Informacje na temat umów, o których Spółka posiada wiedzę (w tym zawartych po
dniu bilansowym), które mogą skutkować zmianami struktury akcjonariatu w
przyszłości
W dniu 19 lutego 2022 r. Spółka otrzymała od GTC Dutch Holdings B.V. z siedzibą w
Amsterdamie, Holandia ("Sprzedający", „GTC Dutch”) oraz Icona Securitization Opportunities
Group S.à r.l. działającej w imieniu swojej struktury funduszowej Central European Investments
z siedzibą w Luksemburgu, Wielkie Księstwo Luksemburga ("Kupujący", „Icona”), zawiadomienie,
że Sprzedający i Kupujący zawarli przedwstępną umowę sprzedaży akcji ("PSPA") dotyczącą
nabycia przez Kupującego od Sprzedającego 15,7% akcji w kapitale zakładowym Spółki.
Jednakże, zgodnie z zawiadomieniem Kupujący i Sprzedający uzgodnili, że umowa wspólników
stanowić będzie umowę o działaniu w porozumieniu w rozumieniu art. 87 ust. 1 pkt 5 i 6 w związku
z art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania
instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych
("Ustawa o Ofercie Publicznej") w sprawie prowadzenia wspólnej polityki wobec Spółki oraz
wykonywania prawa głosu w wybranych sprawach w uzgodniony sposób.
Ponadto, zgodnie z umową przeniesienia Kupujący m.in. przeniesie na Sprzedającego prawa
głosu z Akcji oraz udzieli pełnomocnictwa do wykonywania praw głosu z Akcji. Umowa
przeniesienia wygasa w przypadku wykonania opcji kupna lub opcji sprzedaży zgodnie z umową
opcji kupna i sprzedaży oraz/lub w przypadku istotnego naruszenia dokumentacji transakcyjnej.
W dniu 1 marca 2022 r. Spółka otrzymała zawiadomienie o zakończeniu transakcji i Kupujący
nabył 15,7% akcji w Spółce.
W wyniku Transakcji, Icona jest posiadaczem 90.176.000 akcji zwykłych na okaziciela Spółki, co
stanowi 15,7% całkowitej liczby głosów na zgromadzeniu akcjonariuszy GTC, z zastrzeżeniem,
że (i) wszystkie prawa głosu zostały przeniesione na Sprzedającego, oraz że (ii) Kupujący udziela
Sprzedającemu Pełnomocnictwa w zakresie swoich Praw Głosu.
W wyniku realizacji Transakcji GTC Holding Zártkörüen Müködö Részvénytársaság („GTC
Holding Zrt”) posiada łącznie 269.352.880 akcji Spółki, uprawniających do 269.352.880 głosów
w Spółce, stanowiących 46,9% kapitału zakładowego Spółki i uprawniających do 46,9% ogólnej
liczby głosów w Spółce, w tym:
bezpośrednio posiada 21.891.289 akcji Spółki, uprawniających do 21.891.289 głosów w
Spółce, stanowiących 3,8% kapitału zakładowego Spółki i uprawniających do 3,8% ogólnej
liczby głosów w Spółce; oraz
pośrednio (tj. poprzez GTC Dutch Holdings B.V.) posiada 247.461.591 akcji Spółki,
uprawniających do 247.461.591 głosów w Spółce, stanowiących 43,1% kapitału
zakładowego Spółki i uprawniających do 43,1% ogólnej liczby głosów w Spółce.
143
Ponadto GTC Holding Zrt posiada również pośrednio, poprzez GTC Dutch Holdings B.V., prawa
głosu Kupującego, tj. prawo do wykonywania 90.176.000 głosów w Spółce, uprawniających do
15,7% ogólnej liczby głosów w Spółce.
Od 1 marca 2022 r. GTC Holding Zrt, GTC Dutch Holdings B.V. oraz Icona działają w
porozumieniu na podstawie zawartej umowy dotyczącej wspólnej polityki wobec Spółki oraz
wykonywania w uzgodniony sposób praw głosu w wybranych sprawach na zgromadzeniu
akcjonariuszy Spółki.
17. Trwające przed sądem lub organem publicznym istotne postępowania z udziałem
Globe Trade Centre S.A. lub jej podmiotów zależnych
Nie ma żadnego istotnego postępowania ani postępowań zbiorowych przed sądem lub organem
administracji publicznej z udziałem Globe Trade Centre S.A. lub jej podmiotów zależnych.
18. Znaczące umowy podpisane w danym roku w tym umowy ubezpieczenia,
współpracy lub kooperacji
W dniu 21 maja 2021 r. Grupa podpisała umowę kupna-sprzedaży dotyczącą sprzedaży całego
kapitału zakładowego jednostek zależnych w Serbii W dniu 12 stycznia 2022 r. Grupa
sfinalizowała transakcję sprzedaży serbskich spółek zależnych: Atlas Centar d.o.o. Beograd,
Demo Invest d.o.o. Novi Beograd, GTC BBC d.o.o., GTC Business Park d.o.o. Beograd, GTC
Medjunarodni Razvoj Nekretnina d.o.o. Beograd oraz Commercial oraz Residential Ventures
d.o.o. Beograd, a także węgierskiej spółki Office Planet Kft. będącej właścicielem 70% kapitału
sprzedanych serbskich spółek, po spełnieniu warunków zawieszających określonych w umowie.
Dalsze szczegóły opisano w nocie 33 w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym za okres
12 miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r.
Jako części nowej rozszerzonej strategii w dniu 9 sierpnia 2022 r. Grupa podpisała umowę
dotyczącą transakcji obejmującą wspólną inwestycję w projekt parku innowacji w hrabstwie
Kildare, Irlandia (“Transakcja”). Transakcja obejmuje inwestycję o wartości około 115.000 euro
w projekt opisany w raporcie nr 36.2022. W projekt zaangażowani inni międzynarodowi
inwestorzy branżowi działający w ramach partnerstwa luksemburskiego, któremu doradza Icona
Capital, podmiot należący do tej samej grupy co akcjonariusz mniejszościowy GTC.
144
19. Umowy z podmiotem uprawnionym do wykonania audytu sprawozdań
finansowych
W lutym 2022 r. Spółka zawarła umowę z PricewaterhouseCoopers Polska spółka z ograniczoną
odpowiedzialnością Audyt sp.k., z siedzibą w Warszawie („PwC”), na wykonanie audytu
jednostkowego sprawozdania finansowego Globe Trade Centre S.A. oraz skonsolidowanego
sprawozdania finansowego Globe Trade Centre S.A. za rok zakończony 31 grudnia 2022-2024
r. Dodatkowo do tej umowy Grupa zawarła kilkadziesiąt umów z PwC w różnych krajach w celu
zbadania spółek zależnych Grupy.
Firma audytorska została wybrana uchwałą rady nadzorcza Spółki z dnia 9 lutego 2022 r.
Poniższe zestawienie przedstawia listę usług świadczonych dla Grupy przez by PwC i BDO Sp.
z o.o. Sp.k oraz wynagrodzenie za usługi w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2022
r. i 31 grudnia 2021 r.
Za rok zakończony
31 grudnia
2022 r.
31 grudnia
2021 r.
PLN PLN
Za badanie i przegląd sprawozdań finansowych 3.604 1.950
Ocena sprawozdania o wynagrodzeniach zarządu i rady
nadzorczej oraz inne usługi atestacyjne i pokrewne.
164 187
Razem 3.768 2.137
20. Oświadczenie o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego
za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2022 r.
1
GLOBE TRADE CENTRE S.A.
OŚWIADCZENIE O STOSOWANIU ZASAD
ŁADU KORPORACYJNEGO
ZA ROK OBROTOWY KOŃCZĄCY SIĘ 31 GRUDNIA 2022 R.
2
SPIS TREŚCI
1. Zasady ładu korporacyjnego, którym podlega emitent i miejsce, w którym ten zbiór zasad
jest dostępny publicznie .................................................................................................... 3
2. Zasady ładu korporacyjnego, od stosowania których emitent odstąpił, w tym powody
odstąpienia ........................................................................................................................ 3
3. Główne cechy systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem w odniesieniu
do procesu sporządzania sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań
finansowych...................................................................................................................... 5
4. Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji wraz
ze wskazaniem liczby posiadanych przez podmioty akcji, ich procentowego udziału
w kapitale zakładowym, liczby głosów z nich wynikających i ich procentowego udziału
w ogólnej liczbie głosów w walnym zgromadzeniu ............................................................. 7
5. Posiadacze wszelkich papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia
kontrolne wraz z opisem tych uprawnień ........................................................................... 7
6. Ograniczenia odnośnie wykonywania praw głosu, takich jak ograniczenie wykonywania
praw głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów, ograniczenia czasowe
dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie z którymi, przy współpracy
spółki, prawa kapitałowe związane z papierami wartościowymi są oddzielone od
posiadania papierów wartościowych. ................................................................................10
7. Ograniczenia dotyczące przenoszenia prawa własności papierów wartościowych Globe
Trade Centre S.A. ............................................................................................................10
8. Opis zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz ich
uprawnień, w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie akcji...........10
9. Opis zasad zmian statutu Spółki .......................................................................................11
10. Regulamin walnego zgromadzenia akcjonariuszy i jego praw podstawowych oraz opis
praw akcjonariuszy i ich wykonywania, w szczególności zasady wynikające z regulaminu
walnego zgromadzenia, chyba że informacje w tym zakresie wynika bezpośrednio z
przepisów prawa ............................................................................................................11
11. Skład osobowy organów Spółki i zmiany w poprzednim roku obrotowym oraz opis
funkcjonowania organów zarządczych, nadzorczych lub administracyjnych Spółki i jej
komitetów. ......................................................................................................................13
12. Firma audytorska ............................................................................................................20
13. Polityka różnorodności stosowana do organów administrujących, zarządzających
i nadzorujących ................................................................................................................22
                                 
3
1. Zasady ładu korporacyjnego, którym podlega emitent i miejsce, w którym ten
zbiór zasad jest dostępny publicznie
W lipcu 2007 r. Rada Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie przyjęła zbiór zasad ładu
korporacyjnego dla spółek akcyjnych emitujących akcje, obligacje zamienne lub obligacje
z prawem pierwszeństwa, które zostały dopuszczone do obrotu giełdowego. („Dobre Praktyki
Spółek Notowanych na GPW”). Dobre Praktyki Spółek notowanych na GPW zostały
zmienione kilka razy od tamtego czasu i były dostosowane do ostatnich zmian prawnych,
aktualnych trendów międzynarodowych ładu korporacyjnego i oczekiwań uczestników rynku.
Ostatnia zmiana miała miejsce w dniu 29 marca 2021 r., Rada GPW podjęła uchwałę
zatwierdzającą przyjęcie nowego zbioru zasad ładu korporacyjnego pod nazwą „Dobre
Praktyki Spółek Notowanych na GPW 2021”. Nowe zasady weszły w życie 1 lipca 2021 r.
i stanowią podstawę zgodnie, z którą Spółka przygotowała sprawozdanie w sprawie
stosowania zasad ładu korporacyjnego za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2022 r.
Treść Kodeksu Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW jest publicznie dostępna na
stronie internetowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie poświęconej tej
tematyce: https://www.gpw.pl/dobre-praktyki2021
2. Zasady ładu korporacyjnego, od stosowania których emitent odstąpił, w tym
powody odstąpienia
Spółka stara się dołożyć wszelkich możliwych starań, aby stosować zasady ładu
korporacyjnego zawarte w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW, starając s
wypełnić wszystkie zalecenia z nich wynikające i wszystkie zalecenia skierowane do zarządów
spółek, rad nadzorczych i akcjonariuszy we wszystkich obszarach naszej działalności.
Ponadto, w celu realizacji przejrzystej i efektywnej polityki
informacyjnej, Spółka zapewnia szybki i bezpieczny dostęp
do informacji akcjonariuszom, analitykom i inwestorom za
pomocą zarówno tradycyjnych, jak i nowoczesnych
technologii publikowania informacji o Spółce w możliwie
najszerszym stopniu.
Staramy się dołożyć wszelkich
możliwych starań, aby
stosować wszystkie zasady
ładu korporacyjnego
4
W roku 2022 Spółka nie stosowała 3 zasad Dobrych Praktyki Spółek Notowanych na GPW
2021 Spółka
:
Sekcja Zasada Komentarz spółki:
1. Polityka
informacyjna
i komunikacja z
inwestorami
1.4.2
W celu zapewnienia należytej komunikacji
z interesariuszami, w zakresie przyjętej
strategii biznesowej Spółka zamieszcza
na swojej stronie internetowej informacje
na temat założeń posiadanej strategii,
mierzalnych celów, w tym zwłaszcza
celów długoterminowych, planowanych
działań oraz postępów w jej realizacji,
określonych za pomocą mierników
finansowych i niefinansowych. Informacje
na temat strategii w obszarze ESG
powinny m.in. przedstawiać wartość
wskaźnika równości wynagrodzeń
wypłacanych jej pracownikom,
obliczanego jako procentowa różnica
pomiędzy średnim miesięcznym
wynagrodzeniem (z uwzględnieniem
premii, nagród i innych dodatków) kobiet
i mężczyzn za ostatni rok, oraz
przedstawiać informacje o działaniach
podjętych w celu likwidacji ewentualnych
nierówności w tym zakresie, wraz
z prezentacją ryzyk z tym związanych
oraz horyzontem czasowym, w którym
planowane jest doprowadzenie do
równości.
Obecna strategia Grupy
GTC nie zawiera elementów
wskazanych w tej regule.
Mimo to Spółka rozważy
możliwość włączenia ich
w nową strategię w
przyszłości.
2. Zarząd i rada
nadzorcza
2.1
Spółka powinna posiadać politykę
różnorodności wobec zarządu oraz rady
nadzorczej, przyjętą odpowiednio przez
radę nadzorczą lub walne zgromadzenie.
Polityka różnorodności określa cele
i kryteria różnorodności m.in. w takich
obszarach jak płeć, kierunek
wykształcenia, specjalistyczna wiedza,
wiek oraz doświadczenie zawodowe, a
także wskazuje termin i sposób
Spółka nie planuje
formalnego przyjęcia polityki
różnorodności wobec
zarządu i rady nadzorczej,
gdyż głównymi kryteriami
przy wyborze jej członków
są wiedza, doświadczenie,
cechy osobowości
i wykształcenie, a nie np.
wiek czy płeć.
5
monitorowania realizacji tych celów. W
zakresie zróżnicowania pod względem
płci warunkiem zapewnienia
różnorodności organów spółki jest udział
mniejszości w danym organie na poziomie
nie niższym niż 30%.
2. Zarząd i rada
nadzorcza
2.2
Osoby podejmujące decyzje w sprawie
wyboru członków zarządu lub rady
nadzorczej spółki powinny zapewnić
wszechstronność tych organów poprzez
wybór do ich składu osób zapewniających
różnorodność, umożliwiając m.in.
osiągnięcie docelowego wskaźnika
minimalnego udziału mniejszości
określonego na poziomie nie niższym niż
30%, zgodnie z celami określonymi w
przyjętej polityce różnorodności, o której
mowa w zasadzie 2.1.
Spółka nie planuje
formalnego przyjęcia polityki
różnorodności wobec
zarządu i rady nadzorczej,
gdyż głównymi kryteriami
przy wyborze jej członków
są wiedza, doświadczenie,
cechy osobowości
i wykształcenie, a nie np.
wiek czy płeć.
3. Główne cechy systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem
w odniesieniu do procesu sporządzania sprawozdań finansowych
i skonsolidowanych sprawozdań finansowych
Zarząd jest odpowiedzialny za system kontroli wewnętrznej Spółki i jego skuteczność
w procesie sporządzania sprawozdań finansowych i raportów okresowych przygotowywanych
i publikowanych zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca
2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów
papierów wartościowych oraz warunków przyjmowania za równoważne informacji
wymaganych przepisami państwa niebędącego państwem członkowskim.
Spółka korzysta z szerokiego doświadczenia swoich pracowników w zakresie identyfikacji,
dokumentacji, ewidencji i kontroli operacji gospodarczych, w tym z licznych procedur kontroli
wspieranych przez nowoczesne technologie informatyczne służące do rejestrowania,
przetwarzania i prezentacji danych operacyjnych i finansowych.
6
W celu zapewnienia dokładności i wiarygodności sprawozdań finansowych spółki dominującej
i podmiotów zależnych, Spółka stosuje szereg procedur wewnętrznych w zakresie systemów
kontroli transakcji i procesów wynikających z działalności Spółki oraz Grupy Kapitałowej.
Ważnym elementem zarządzania ryzykiem w odniesieniu do procesu sprawozdawczości
finansowej jest ciągła kontrola wewnętrzna sprawowana przez głównych księgowych na
poziomie podmiotu dominującego, jak i na poziomie spółek zależnych.
System kontroli budżetowej opiera sna kwartalnych i rocznych sprawozdaniach finansowych
i operacyjnych. Wyniki finansowe są regularnie monitorowane.
Jednym z podstawowych elementów kontroli w procesie przygotowywania sprawozdań
finansowych Spółki i Grupy Kapitałowej jest weryfikacja przeprowadzana przez
niezależnych audytorów. Audytor jest wybierany z grona renomowanych firm, które
gwarantują wysoki standard usług i niezależność. Rada nadzorcza zatwierdza wybór
niezależnego audytora. Zadania niezależnego audytora obejmują w szczególności:
przegląd półrocznych jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych i
badanie rocznych jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych.
Niezależność biegłego audytora ma fundamentalne znaczenie dla zapewnienia dokładności
badania ksiąg. Komitet audytu, powołany w ramach rady nadzorczej Spółki, sprawuje nadzór
nad procesem sprawozdawczości finansowej Spółki, we współpracy z niezależnym biegłym
audytorem, który uczestniczy w posiedzeniach komitetu ds. audytu. Komitet ds. audytu
nadzoruje proces sprawozdawczości finansowej w celu zapewnienia stabilności,
przejrzystości i integralności informacji finansowych. W skład komitetu audytu wchodzi jeden
członek rady nadzorczej, który spełnia kryteria niezależności wymienione w Dobrych
Praktykach Spółek Notowanych na GPW. Komitet ds. audytu podlega radzie nadzorczej.
Ponadto, zgodnie z Artykułem 4a ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, do
obowiązków rady nadzorczej należy zapewnienie aby sprawozdania finansowe oraz
sprawozdanie z działalności Spółki spełniały wymogi prawa, a rada nadzorcza wykonuje ten
obowiązek korzystając z uprawnień na mocy prawa i statutu Spółki. Jest to kolejny poziom
kontroli sprawowanej przez niezależny organ w celu zapewnienia dokładności i wiarygodności
informacji zawartych w jednostkowych i skonsolidowanych sprawozdaniach finansowych.
7
4. Akcjonariusze posiadający bezpośrednio lub pośrednio znaczne pakiety akcji
wraz ze wskazaniem liczby posiadanych przez podmioty akcji, ich procentowego
udziału w kapitale zakładowym, liczby osów z nich wynikających i ich
procentowego udziału w ogólnej liczbie głosów w walnym zgromadzeniu
W grudniu 2021 r. Spółka podniosła kapitał w drodze emisji 88.700.000 akcji zwykłych na
okaziciela serii O, które w dniu 26 stycznia 2022 r. zostały zarejestrowane przez Krajowy
Depozyt Papierów Wartościowych. W rezultacie struktura akcjonariuszy GTC SA uległa
zmianie.
Dodatkowo, w dniu 19 lutego 2022 r. Spółka otrzymała od GTC Dutch Holdings B.V. z siedzibą
w Amsterdamie, Holandia ("Sprzedający") oraz Icona Securitization Opportunities Group S.à
r.l. działającej w imieniu swojej struktury funduszowej Central European Investments z
siedzibą w Luksemburgu, Wielkie Księstwo Luksemburga ("Kupujący", "Icona”),
zawiadomienie, że Sprzedający i Kupujący zawarli przedwstępną umowę sprzedaży akcji
dotyczącą nabycia przez Kupującego od Sprzedającego 15,7% akcji w kapitale zakładowym
Spółki. Jednakże, zgodnie z zawiadomieniem Kupujący i Sprzedający uzgodnili, że umowa
wspólników stanowić będzie umowę o działaniu w porozumieniu w rozumieniu art. 87 ust. 1
pkt 5 i 6 w związku z art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej
i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu
oraz o spółkach publicznych ("Ustawa o Ofercie Publicznej") w sprawie prowadzenia wspólnej
polityki wobec Spółki oraz wykonywania prawa głosu w wybranych sprawach w uzgodniony
sposób. Ponadto, zgodnie z umową przeniesienia Kupujący m.in. przeniesie na
Sprzedającego prawa głosu z Akcji oraz udzieli pełnomocnictwa do wykonywania praw głosu
z Akcji. Umowa przeniesienia wygasa w przypadku wykonania opcji kupna lub opcji sprzedaży
zgodnie z umową opcji kupna i sprzedaży oraz/lub w przypadku istotnego naruszenia
dokumentacji transakcyjnej ("Transakcja”). W dniu 1 marca 2022 r., Spółka otrzymała
8
zawiadomienie, że Transakcja została zakończona, a Kupujący nabył 15,7% akcji w Spółce
(patrz raporty bieżące nr 13/2022 i 15/2022).
W wyniku Transakcji, Icona jest posiadaczem (a Posiadacze pośrednio posiadają) 90 176 000
akcji zwykłych na okaziciela Spółki, co stanowi 15,7% całkowitej liczby głosów na
zgromadzeniu akcjonariuszy GTC, z zastrzeżeniem, że (i) wszystkie Prawa Głosu Icona
(zdefiniowane poniżej) zostały przeniesione na Sprzedającego, oraz że (ii) Icona udziela
Sprzedającemu Pełnomocnictwa w zakresie Praw Głosu ISO.
W wyniku realizacji Transakcji GTC Holding Zrt posiada łącznie 269 352 880 akcji Spółki,
uprawniających do 269 352 880 głosów w Spółce, stanowiących 46,9% kapitału zakładowego
Spółki i uprawniających do 46,9% ogólnej liczby głosów w Spółce, w tym:
bezpośrednio posiada 21 891 289 akcji Spółki, uprawniających do 21 891 289 głosów
w Spółce, stanowiących 3,8% kapitału zakładowego Spółki i uprawniających do 3,8%
ogólnej liczby głosów w Spółce; oraz
pośrednio (tj. poprzez GTC Dutch) posiada 247 461 591 akcji Spółki, uprawniających
do 247 461 591 głosów w Spółce, stanowiących 43,1% kapitału zakładowego Spółki
i uprawniających do 43,1% ogólnej liczby głosów w Spółce.
Ponadto GTC Holding Zrt posiada również pośrednio, poprzez GTC Dutch, Prawa Głosu
Icona, tj. prawo do wykonywania 90 176 000 głosów w Spółce, uprawniających do 15,7%
ogólnej liczby głosów w Spółce (patrz raporty bieżące nr 17/2022 i 18/2022).
Od 1 marca 2022 r. spółki GTC Holding Zrt., GTC Dutch i Icona działają na mocy porozumienia
akcjonariuszy o działaniu w porozumieniu dotyczącego wspólnej polityki wobec Spółki oraz
wykonywania w uzgodniony sposób praw głosu w wybranych sprawach na zgromadzeniu
akcjonariuszy Spółki (patrz raport bieżący nr 19/2022).
W dniu 30 grudnia 2022 r., w wyniku połączenia Allianz OFE z Aviva Powszechne
Towarzystwo Emerytalne Aviva Santander Spółka Akcyjna zarządzającym Drugi Allianz
Polska Otwarty Fundusz Emerytalny, łącznie stan na rachunkach Allianz OFE, Allianz DFE
i Drugi Allianz OFE zwiększył się do 62 368 390 akcji, stanowiących 10,86% udziału w kapitale
zakładowym Spółki (patrz raport bieżący nr 2/2023).
   
9
Tabela została sporządzona na podstawie informacji uzyskanych bezpośrednio od
akcjonariuszy lub podczas zapisów na nowe akcje i przedstawia strukturę akcjonariatu na
dzień 31 grudnia 2022 r.:
Akcjonariusz
Liczba akcji
(nie w tys.)
%
kapitału
akcyjnego
Liczba
głosów
(nie w tys.)
%
głosów
Zmiana
liczby
posiadanych
akcji od 30
września
2022 r.
(nie w tys.)
GTC Dutch
Holdings B.V.
247.461.591 43,10% 337.637.591 58,80%
Bez zmian
Icona
Securitization
Opportunities
Group S.A R.L.²
90.176.000 15,70% 0 0% Bez zmian
GTC Holding
Zártkörüen
Müködö
Részvénytársaság¹
21.891.289 3,81% 21.891.289 3,81% Bez zmian
PTE Allianz ³ 62.368.390 10,86% 62.368.390 10,86%
Połączenie
Allianz OFE z
Aviva PTE
Aviva
Santander
SA
Wzrost o
15.004.390³
OFE PZU
Złota Jesień
54.443.976 9,48% 54.443.976 9,48%
Wzrost o
943.976
Pozostali 97.913.876 17,05% 97.913.876 17,05%
Spadek o
15.948.366
Razem
574.255.122
100,00%
574.255.122
100,00%
bez zmian
1
Posiada bezpośrednio 21.891.289 akcji Spółki oraz pośrednio przez GTC Dutch Holdings B.V. 337.637.591
akcji Spółki. Spółka GTC Dutch Holdings B.V. jest spółką w 100% kontrolowaną przez GTC Holding Zártkörüen
Müködö Részvénytársaság.
² Spółka Icona Securitization Opportunities Group S.A R.L. („Icona”) posiada bezpośrednio 15,70% udziału
w kapitale Spółki, z zastrzeżeniem, że wszystkie prawa głosu z posiadanych przez nich akcji zostały
przeniesione na Dutch Holdings B.V, oraz że Icona udzieliła Dutch Holdings B.V pełnomocnictwa do praw głosu
z posiadanych przez siebie akcji.
³ Przed połączeniem: Łącznie na rachunkach Allianz OFE i Allianz DFE zapisanych było 15.004.159 akcji,
stanowiących 2,61% udziału w kapitale zakładowym Spółki. Na rachunku Drugi Allianz OFE (zarządzanym przez
Aviva PTE Aviva Santander SA) zapisanych było 47.364.231 akcji, stanowiących 8,25% udziału w kapitale
zakładowym Spółki. W poprzednim raporcie Spółka prezentowała tylko udział Aviva OFE Aviva Santandr
w wysokości 47.364.000 akcji stanowiących 8,25% udziału w kapitale zakładowym Spółki.
10
5. Posiadacze wszelkich papierów wartościowych, które dają specjalne uprawnienia
kontrolne wraz z opisem tych uprawnień
Dla posiadaczy papierów wartościowych Globe Trade Centre S.A. nie wynikają z tych
papierów jakiekolwiek specjalne uprawnienia kontrolne.
6. Ograniczenia odnośnie wykonywania praw głosu, takich jak ograniczenie
wykonywania praw głosu przez posiadaczy określonej części lub liczby głosów,
ograniczenia czasowe dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie
z którymi, przy współpracy Słki, prawa kapitałowe związane z papierami
wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów wartościowych.
W Globe Trade Centre S.A. nie funkcjonują ograniczenia odnośnie wykonywania praw głosu,
takie jak, ograniczenie wykonywania prawa głosu przez posiadaczy określonej części lub
liczby głosów, ograniczenia czasowe dotyczące wykonywania prawa głosu lub zapisy, zgodnie
z którymi, przy współpracy Globe Trade Centre S.A., prawa kapitałowe związane z papierami
wartościowymi są oddzielone od posiadania papierów wartościowych.
7. Ograniczenia dotyczące przenoszenia prawa asności papierów wartościowych
Globe Trade Centre S.A.
Nie istnieją przepisy ograniczające prawo przeniesienia własności papierów wartościowych, z
wyjątkiem ograniczeń, które wynikają z ogólnych przepisów prawa, w szczególności
ograniczenia umowne dotyczące przeniesienia praw własności papierów wartościowych
emitowanych przez Spółkę.
8. Opis zasad dotyczących powoływania i odwoływania osób zarządzających oraz
ich uprawnień, w szczególności prawo do podjęcia decyzji o emisji lub wykupie
akcji
Zgodnie z Art. 12 statutu zarząd liczy od 1 do 7 członków, powoływanych przez radę nadzorczą
na trzyletnią kadencję.
Ponadto, rada nadzorcza wyznacza prezesa zarządu (CEO) i może wyznaczyć jego zastępcę.
Zarząd Spółki jest odpowiedzialny za bieżące zarządzanie Spółką oraz jej reprezentowanie
wobec osób trzecich. Wszystkie kwestie związane z działalnością Spółki wchodzą w zakres
działalności zarządu, chyba że należą do kompetencji rady nadzorczej lub walnego
zgromadzenia z mocy przepisów prawa lub statutu.
11
Członkowie zarządu uczestniczą w szczególności w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy i
udzielają odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie walnego zgromadzenia. Ponadto,
członkowie zarządu zapraszani na posiedzenia rady nadzorczej Spółki przez
przewodniczącego rady nadzorczej oraz uczestniczą w jej posiedzeniach z prawem do
wyrażania swoich opinii na temat spraw znajdujących się w porządku obrad.
Walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje decyzje w sprawie emisji lub wykupu akcji
Spółki. Kompetencje zarządu w tym zakresie ograniczają się do wykonywania wszelkich
uchwał powziętych przez walne zgromadzenie.
9. Opis zasad zmian statutu Spółki
Zmiana statutu Spółki wymaga uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy i wpisu do KRS.
Procedura podejmowania uchwał w sprawie zmian statutu podlega ogólnym przepisom prawa
i statutu ją regulującym.
10.
Regulamin walnego zgromadzenia akcjonariuszy i jego praw podstawowych
oraz opis praw akcjonariuszy i ich wykonywania, w szczególności zasady
wynikające z regulaminu walnego zgromadzenia, chyba że informacje w tym
zakresie wynika bezpośrednio z przepisów prawa
Walne zgromadzenie akcjonariuszy działa na podstawie polskich przepisów kodeksu spółek
handlowych i statutu.
Walne zgromadzenie akcjonariuszy podejmuje uchwały dotyczące w szczególności
następujących kwestii:
a) omawianie i zatwierdzanie sprawozdań zarządu i sprawozdania finansowego za
ubiegły rok,
b) decyzja o podziale zysku lub pokryciu straty,
c) udzielenie absolutorium członkom zarządu i rady nadzorczej z wykonywania swoich
obowiązków,
d) ustalenia wynagrodzenia rady nadzorczej,
e) zmiany statutu Spółki,
f) podwyższenie lub obniżenie kapitału zakładowego,
g) połączenie lub przekształcenie Spółki,
12
h) rozwiązanie i likwidacja Spółki,
i) emisja obligacji zmiennych lub z prawem pierwszeństwa,
j) zbycie lub wydzierżawienie Spółki oraz ustanowienie prawa użytkowania lub sprzedaży
zakładu Spółki,
k) wszelkie postanowienia dotyczące roszczeń o naprawienie szkody przy zawiązywaniu
Spółki lub wykonywaniu zarządu albo nadzoru.
W walnym zgromadzeniu uczestniczą osoby, które były akcjonariuszami Spółki na szesnaście
dni przed datą walnego zgromadzenia (dzień rejestracji uczestnictwa w walnym
zgromadzeniu).
Akcjonariusz, będący osobą fizyczną, ma prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy i wykonywania prawa głosu osobiście lub przez pełnomocnika. Akcjonariusz,
będący osobą prawną, ma prawo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy
i wykonywania prawa głosu przez osobę uprawnioną do przekazania oświadczeń woli w jego
imieniu lub przez pełnomocnika.
Pełnomocnictwo do uczestnictwa w walnym zgromadzeniu i wykonywania prawa głosu
wymaga formy pisemnej lub elektronicznej. W celu identyfikacji akcjonariusza, który udzielił
pełnomocnictwa, zawiadomienie o przyznanie takiego pełnomocnictwa w postaci
elektronicznej powinno zawierać:
- w przypadku akcjonariusza będącego osobą fizyczną - kopię dowodu osobistego,
paszportu lub innego urzędowego dokumentu tożsamości potwierdzającego
tożsamość akcjonariusza; lub
- w przypadku akcjonariusza niebędącego osobą fizyczną - kopię odpisu z
właściwego rejestru lub innego dokumentu potwierdzającego upoważnienie osoby
fizycznej (osób fizycznych) do reprezentowania akcjonariusza na walnym
zgromadzeniu (np. nieprzerwany ciąg pełnomocnictw).
Na walnym zgromadzeniu mogą być obecni członkowie zarządu i rady nadzorczej - w składzie,
który pozwala na udzielanie merytorycznych odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie
walnego zgromadzenia - oraz audytor Spółki, jeśli walne zgromadzenie odbywa się w celu
omówienia kwestii finansowych.
Każdy uczestnik walnego zgromadzenia ma prawo być wybranym na przewodniczącego
walnego zgromadzenia, a także wyznaczyć jedną osobę jako kandydata na stanowisko
przewodniczącego walnego zgromadzenia. Do wyboru przewodniczącego walne
zgromadzenie nie podejmuje żadnych decyzji.
Przewodniczący walnego zgromadzenia prowadzi obrady zgodnie z ustalonym porządkiem
obrad, przepisami prawa, statutem, a w szczególności: udziela głosu, zarządza głosowania
i ogłasza ich wyniki. Przewodniczący zapewnia sprawne prowadzenie obrad i poszanowanie
praw i interesów wszystkich akcjonariuszy.
13
Po utworzeniu i podpisaniu listy obecności przewodniczący potwierdza, że walne
zgromadzenie akcjonariuszy Spółki zostało zwołanie w sposób prawidłowy i jest upoważnione
do podejmowania uchwał.
Przewodniczący walnego zgromadzenia zamyka walne zgromadzenie po wyczerpaniu
porządku obrad.
11.
Skład osobowy organów Spółki i zmiany w poprzednim roku obrotowym oraz
opis funkcjonowania organów zarządczych, nadzorczych lub administracyjnych
Spółki i jej komitetów.
ZARZĄD
Skład zarządu
Obecnie zarząd Spółki składa się z trzech członków. W poniższej tabeli przedstawiono imiona,
nazwiska, stanowiska, daty powołania i daty wygaśnięcia obecnej kadencji poszczególnych
członków zarządu na dzień 31 grudnia 2022 r.:
Imię i nazwisko
Stanowisko
Rok
pierwszego
powołania
Rok
powołania
na obecną
kadencję
Rok
wygaśnięcia
kadencji
Zoltán Fekete
Prezes
zarządu
2022 2022 2025
János Gárdai
Członek
zarządu
oraz COO
2022 2022 2025
Ariel Ferstman
Członek
zarządu
oraz CFO
2020 2020 2023
W roku 2022 skład zarządu uległ następującym zmianą:
w dniu 14 stycznia 2022 r. Spółka zawarła z Panem Yovavem Carmi (byłym prezesem
zarządu) porozumienie w zakresie rozwiązania umowy o pracę. Pan Carmi
zrezygnował z zasiadania w zarządzie GTC oraz innych spółek zależnych Grupy ze
skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 7/2022);
w dniu 28 stycznia 2022 r. pan Gyula Nagy zrezygnował z zasiadania w zarządzie GTC
ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 11/2022);
14
w dniu 17 marca 2022 r. rada nadzorcza Spółki powołała do zarządu Spółki pana
Zoltána Fekete na stanowisko prezesa zarządu (patrz raport bieżący nr 21/2022);
w dniu 5 lipca 2022 r. pan Pedja Petronijevic zrezygnował z zasiadania w zarządzie
GTC ze skutkiem na dzień 15 lipca 2022 r. (patrz raport bieżący nr 35/2022).
Opis działania zarządu
Zarząd prowadzi sprawy Spółki w sposób przejrzysty i efektywny zgodnie z odpowiednimi
przepisami prawa, jej przepisami wewnętrznymi oraz "Dobrymi Praktykami Spółek
Notowanych na GPW". Przy podejmowaniu decyzji związanych ze sprawami Spółki
członkowie zarządu działają w uzasadnionych granicach ryzyka gospodarczego.
Prezes Zarządu (CEO) łącznie z każdym innym członkiem Zarządu lub dwóch członków
zarządu działających łącznie jest uprawnionych do składania oświadczeń w imieniu Spółki.
Wszelkie kwestie związane z zarządzaniem Spółką, a nie ograniczone przez przepisy prawa
czy statutu do kompetencji rady nadzorczej lub walnego zgromadzenia, należą do zakresu
działania zarządu.
Członkowie zarządu uczestniczą w posiedzeniach walnego zgromadzenia i udzielają
merytorycznych odpowiedzi na pytania zadawane w trakcie walnego zgromadzenia.
Członkowie zarządu zaproszeni na posiedzenie rady nadzorczej przez przewodniczącego
rady nadzorczej uczestniczą w spotkaniu z prawem do zabrania głosu w kwestiach
dotyczących porządku obrad. Członkowie zarządu, w zakresie ich kompetencji i w zakresie
niezbędnym dla rozstrzygnięcia spraw omawianych przez radę nadzorczą, przedstawiają
wyjaśnienia i informacje dotyczące spraw Spółki uczestnikom posiedzenia rady nadzorczej.
Zarząd podejmuje wszelkie decyzje uważane (przez zarząd) za istotne dla Spółki przez
podejmowanie uchwał na swoim posiedzeniu. Uchwały głosowane zwykłą większością
głosów.
Ponadto, zarząd może podejmować uchwały w formie pisemnej lub w sposób umożliwiający
natychmiastową komunikację członków zarządu za pomocą komunikacji audio-video (np.
telekonferencje, wideokonferencje, itp.).
15
RADA NADZORCZA
Skład rady nadzorczej
Na dzień 31 grudnia 2022 r. rada nadzorcza składa się z dziewięciu członków.
W poniższej tabeli przedstawiono imiona, nazwiska, stanowisko, daty powołania i daty
wygaśnięcia obecnej kadencji poszczególnych członków rady nadzorczej na dzień 31 grudnia
2022 r.:
Imię i nazwisko
Stanowisko
Rok
pierwszego
powołania
Rok
powołania
na
obecną
kadencję
Rok
wygaśnięcia
kadencji
János Péter Bartha¹
Przewodniczący
rady nadzorczej
2020 2020 2023
Lóránt Dudás
Członek rady
nadzorczej
2020 2020 2023
Balázs Figura
Członek rady
nadzorczej
2020 2020 2023
Mariusz Grendowicz
Członek rady
nadzorczej
2000 2022 2025
Marcin Murawski¹
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2013 2022 2025
Artur Kozieja¹ ²
Niezależny
członek rady
nadzorczej
2022 2022 2025
Gyula Nagy
Członek rady
nadzorczej
2022 2022 2025
Bálint Szécsényi
Członek rady
nadzorczej
2020 2020 2023
Bruno Vannini
Członek rady
nadzorczej
2022 2022 2025
spełnia kryteria niezależności wskazane w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW.
² spełnia kryteria niezależności wskazane w Statucie Spółki
.
W 2022 r. skład rady nadzorczej uległ następującym zmianom:
w dniu 11 marca 2022 r. pan Zoltán Fekete zrezygnował z zasiadania w radzie
nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 20/2022);
w dniu 11 marca 2022 r. GTC Dutch Holdings B.V. powołała do rady nadzorczej Spółki
pana Gyula Nagy ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 20/2022);
16
w dniu 22 kwietnia 2022 r., Icona Securitization Opportunities Group S.à r.l. powołała
do rady nadzorczej Spółki pana Bruno Vannini ze skutkiem natychmiastowym (patrz
raport bieżący nr 24/2022);
w dniu 1 czerwca 2022 r., AVIVA Otwarty Fundusz Emerytalny Aviva Santander
ponownie powołała do rady nadzorczej Spółki pana Marcina Murawskiego ze skutkiem
na dzień 14 czerwca 2022 r. (patrz raport bieżący nr 29/2022);
w dniu 14 czerwca 2022 r., wygasła kadencja pana Mariusza Grendowicza jako
niezależnego członka rady nadzorczej (patrz raport bieżący nr 34/2022);
w dniu 14 czerwca 2022 r., walne zgromadzenie uchwałą nr 20 powołała do rady
nadzorczej pana Artura Kozieja jako niezależnego członka na 3-letnią kadencję (patrz
raport bieżący nr 34/2022);
w dniu 2 września 2022 r., GTC Dutch Holdings B.V. a powołała do rady nadzorczej
Spółki pana Mariusza Grendowicza ze skutkiem na dzień 2 września 2022 r. (patrz
raport bieżący nr 39/2022);
w dniu 15 listopada 2022 r., pan Daniel Obajtek zrezygnował z zasiadania w radzie
nadzorczej Spółki ze skutkiem natychmiastowym (patrz raport bieżący nr 48/2022).
Opis działalności rady nadzorczej
Rada nadzorcza działa na podstawie polskiego kodeksu spółek handlowych oraz na podstawie
statutu Spółki jak również regulaminu rady nadzorczej z dnia 16 maja 2017 r.
Zgodnie z postanowieniami polskiego kodeksu spółek handlowych rada nadzorcza wykonuje
stały nadzór nad działalnością przedsiębiorstwa. W ramach wykonywania nadzoru rada
nadzorczej może żądać od zarządu wszelkich informacji i dokumentów dotyczących
działalności Spółki.
Członkowie rady nadzorczej podejmują niezbędne kroki, aby otrzymywać regularne
i wyczerpujące informacje od zarządu w istotnych sprawach dotyczących działalności
i ryzyka Spółki oraz strategii zarządzania ryzykiem. Rada nadzorcza może (bez naruszania
kompetencji innych organów Spółki) wyrażać opini
ę na temat wszystkich spraw związanych
z działalnością Spółki, w tym przekazywać wnioski i propozycje do zarządu.
Dodatkowo, oprócz kwestii określonych w kodeksie spółek handlowych lub innych
obowiązujących przepisach prawa, kompetencje rady nadzorczej są następujące:
a) ustalenie wysokości wynagrodzenia (w tym premii) dla członków zarządu Spółki oraz
reprezentowanie Spółki przy zawieraniu umów z członkami zarządu i w przypadku
sporów z członkami zarządu;
17
b) udzielanie zgody Spółce lub podmiotowi przez nią kontrolowanemu, na zawieranie
transakcji z podmiotami powiązanymi w każdym przypadku innym niż transakcje
wewnątrzgrupowe, tj. transakcje pomiędzy Spółką lub podmiotem przez nią
kontrolowanym z innym podmiotem kontrolowanym przez Spółkę (terminy „kontrola” i
„transakcja z podmiotem powiązanym” rozumiane zgodnie z ich definicjami w
Międzynarodowym Standardzie Rachunkowości 24 (Ujawnianie informacji na temat
podmiotów powiązanych));
c) udzielanie zgody na zawieranie przez Spółkę lub podmiot przez nią kontrolowany,
transakcji (w formie jednej lub kilku czynności prawnych) skutkującej nabyciem lub
zbyciem aktywów lub utworzeniem zobowiązania o wartości przewyższającej 30
000 000 EUR (trzydzieści milionów euro), z wyjątkiem: (i) terminowej lub wcześniejszej
spłaty zadłużenia oraz (ii) transakcji zabezpieczających (hedgingowych) w stosunku do
takiego zadłużenia, na których zaciągnięcie Rada Nadzorcza udzieliła zgody zgodnie
z niniejszym punktem; w celu uniknięcia wątpliwości, przed zawarciem jakiejkolwiek
transakcji, o której mowa w niniejszym punkcie c), oprócz zgody Rady Nadzorczej,
wymagana będzie również zgoda odpowiednich organów zarządzających podmiotem
kontrolowanym przez Spółkę lub zgoda Zarządu samej Spółki, w zależności od
przypadku, w każdym przypadku w zakresie wymaganym przez (a) dokumenty
konstytucyjne podmiotu kontrolowanego przez Spółkę lub niniejszy statut oraz (b)
odpowiednie przepisy powszechnie obowiązującego prawa.
Rada nadzorcza liczy od pięciu do dwudziestu członków, w tym przewodniczący rady
nadzorczej. Każdy akcjonariusz, który posiada indywidualnie więcej niż 5% udziałów
w kapitale zakładowym Spółki ("Próg Pierwotny") ma prawo do powołania jednego członka
rady nadzorczej. Akcjonariusze mają ponadto prawo do powołania jednego członka rady
nadzorczej z każdego posiadanego pakietu akcji stanowiących 5% kapitału zakładowego
Spółki powyżej Progu Pierwotnego. Członkowie rady nadzorczej powoływani przez
pisemne zawiadomienie dokonane przez uprawnionych akcjonariuszy przekazane
przewodniczącemu walnego zgromadzenia akcjonariuszy na walnym zgromadzeniu
akcjonariuszy lub poza walnym zgromadzeniem akcjonariuszy, dostarczone do zarządu wraz
z pisemnym oświadczeniem wybranej osoby, że wyraża on/ona zgodę na powołanie do rady
nadzorczej.
Liczba członków rady nadzorczej będzie równa liczbie członków powołanych przez
uprawnionych akcjonariuszy, powiększona o jednego Delegata Walnego Zgromadzenia,
pod warunkiem że w żadnym przypadku liczba ta nie będzie niższa niż pięć.
Zgodnie ze statutem Spółki w skład rady nadzorczej wchodzi co najmniej dwóch niezależnych
członków rady nadzorczej spełniających kryteria określone w statucie oraz w przepisach ładu
korporacyjnego zawartych w Dobrych Praktykach Spółek Notowanych na GPW.
Przewodniczący rady nadzorczej zwołuje posiedzenia rady nadzorczej z inicjatywy własnej lub
na wniosek innego członka zarządu lub członka rady nadzorczej. Posiedzenie rady nadzorczej
odbywają się w ciągu najpóźniej dwóch tygodni, ale nie wcześniej niż 3 (trzeciego) dnia
roboczego po otrzymaniu takiego wniosku przez Przewodniczącego Rady Nadzorczej.
18
W granicach określonych przepisami prawa, rada nadzorcza może zwoływać posiedzenia
zarówno na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jak i za granicą. Posiedzenia rady nadzorczej
mogą się odbywać się przy wykorzystaniu środków elektronicznych w najszerszym zakresie
dozwolonym przez powszechnie obowiązujące przepisy prawa lub w trybie obiegowym w
najszerszym zakresie dozwolonym przez powszechnie obowiązujące przepisy prawa, pod
warunkiem, że wszyscy członkowie zostaną poinformowani o treści projektu takiej uchwały
poprzez przesłanie go pocztą elektroniczną na adresy wskazane przez poszczególnych
członków rady nadzorczej.
O ile Statut nie stanowi inaczej, uchwały rady nadzorczej zapadają bezwzględną większością
głosów w obecności co najmniej 5 członków rady nadzorczej. W przypadku równej ilości
głosów, Przewodniczący ma głos decydujący.
Członkowie rady nadzorczej wykonują swoje prawa i wypełniają swoje obowiązki osobiście.
Członkowie rady nadzorczej uczestniczą w walnym zgromadzeniu.
Ponadto, w ramach wykonywania swoich obowiązków, rada nadzorcza:
a) raz w roku sporządza i przedstawia przed walnym zgromadzeniem zwięzłą ocenę
sytuacji Spółki, z uwzględnieniem oceny systemu kontroli wewnętrznej i systemu
zarządzania obszarami ryzyka, które są istotne dla Spółki,
b) raz w roku sporządza i przedstawia przed zwyczajnym walnym zgromadzeniem ocenę
własnej działalności,
c) omawia i wydaje opinię o sprawach, które będą tematami uchwał walnego
zgromadzenia.
KOMITETY RADY NADZORCZEJ
Rada nadzorcza może powoływać komitety w celu zbadania niektórych kwestii pozostających
w kompetencji rady nadzorczej lub działające jako organy doradcze i opiniotwórcze rady
nadzorczej.
KOMITET DS. AUDYTU
Rada nadzorcza powołała Komitet ds. Audytu, którego głównym zadaniem jest dokonywanie
oceny administracyjnej kontroli finansowej, sprawozdawczości finansowej oraz audytu
wewnętrznego i zewnętrznego Spółki oraz spółek należących do jej grupy kapitałowej oraz
w razie konieczności zapewnianie radzie nadzorczej porad w tym zakresie.
W roku 2022 odbyło się 5 posiedzeń Komitetu ds. Audytu.
19
W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowo skład Komitetu ds. Audytu na dzień 31 grudnia
2022 r.
Członek
Funkcja
Spełnia
kryteria
niezależności
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
rachunkowości
lub badania
sprawozdań
finansowych
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
branży
deweloperskiej
Artur Kozieja
Członek
komitetu ds.
audytu
tak tak ¹ tak¹
Marcin
Murawski
Przewodniczący
komitetu ds.
audytu
tak tak ² nie
János Péter
Bartha
Członek
komitetu ds.
audytu
tak tak³ nie
¹ Artur Kozieja posiada tytuł MBA z Wharton School University of Pennsylwania (USA) oraz
jest absolwentem Akademii Dyplomatycznej w Pekinie (Chiny) .Artur Kozieja, twórca grupy
Europlan to doświadczony inwestor i bankier inwestycyjny, który w latach 1995 - 2017
pracował na stanowisku dyrektora w Credit Suisse, Morgan Stanley i Barclays Capital w
Londynie, gdzie odpowiadał za transakcje fuzji i przejęć oraz pozyskiwanie kapitału dla
przedsiębiorstw, banków i krajów w Europie Środkowo-Wschodniej. Dodatkowo, także jako
wspólnik rodzinnej firmy hotelowej, której działalność rozpoczęła się w 1983 r., realizował
projekty hotelowe na Dolnym Śląsku. Od 2017 r. w ramach grupy Europlan realizuje inwestycje
hotelowe w Polsce gdzie otworzył m.in. kompleks hotelowy Lake Hill Resort & Spa w
Karkonoszach, hotel Metropolo by Golden Tulip w Krakowie oraz przygotowuje projekty
hotelowe w oparciu o współpracę z międzynarodowymi sieciami hotelowymi.
² Marcin Murawski Marcin Murawski ukończył Wydział Zarządzania na Uniwersytecie
Warszawskim w 1997 r. Posiada również następujące certyfikaty: ACCA, ACCA Practicing
Certificate, uprawnienia KIBR , CIA. Od 2012 r. jest członkiem rady nadzorczej CCC S.A. W
latach 2005-2012 zajmował stanowisko dyrektora Departamentu Audytu Wewnętrznego i
Inspekcji w grupie WARTA, sekretarza Komitetów Audytu w TUIR WARTA S.A. oraz TUNŻ
WARTA S.A. Wcześniej w latach 1997-2005 pracował w PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o.,
gdzie zajmował stanowisko menedżera w Departamencie Audytu (lata 2002-2005), starszego
asystenta w Departamencie Audytu (lata 1999-2001), asystenta w Departamencie Audytu (lata
1997-1999).
³ János Péter Bartha jest doświadczonym bankierem inwestycyjnym. Posiada 18-letnie
doświadczenie w inwestycjach typu private equity, w szczególności w prywatyzacji,
zarządzaniu ofertami publicznymi oraz fuzjach i przejęciach. Pan Bartha rozpoczął karierę
bankową w 1986 r. w Narodowym Banku Węgier, w 1990 r. został Dyrektorem Generalnym
(CEO) Credit Suisse First Boston oraz w 1994 r. szefem Credit Suisse First Boston w Europie
Środkowo-Wschodniej.
20
KOMITET DS. WYNAGRODZEŃ
Rada nadzorcza powołała Komitet ds. Wynagrodzeń, który nie posiada uprawnień do
podejmowania decyzji, a odpowiada za przedstawianie radzie nadzorczej rekomendacji
w sprawie wynagrodzeń członków zarządu oraz zasad ustalania takich wynagrodzeń.
W roku 2022 odbyły się 3 posiedzenia Komitetu ds. Wynagrodzeń.
W poniższej tabeli przedstawiono szczegółowo skład Komitetu ds. Wynagrodzeń na dzień 31
grudnia 2022 r:
Członek
Funkcja
Spełnia
kryteria
niezależności
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
rachunkowości
lub badania
sprawozdań
finansowych
Wiedza i
umiejętności w
zakresie
branży
deweloperskiej
János ter
Bartha
Przewodniczący
komitetu ds.
wynagrodzeń
tak tak nie
Artur Kozieja
Członek
komitetu ds.
wynagrodzeń
tak tak tak
Marcin
Murawski
Członek
komitetu ds.
wynagrodzeń
tak tak nie
12. Firma audytorska
Rekomendacja wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzania badania sprawozdań
finansowych spełnia wszystkie obowiązujące kryteria prawne wymagane w procedurach
wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdań finansowych.
Firma audytorska badającą sprawozdania finansowe poza usługami będących badaniem dla
Spółki w roku 2022 świadczyła jeszcze inne usługi, tj. przegląd sprawozdania z wynagrodzeń
i przegląd prospektu.
GŁÓWNE ZAŁOŻENIA POLITYKI WYBORU FIRMY AUDYTORSKIEJ DO
PRZEPROWADZANIA BADANIA SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH GTC SA ORAZ
POLITYKI ŚWIADCZENIA PRZEZ FIRMĘ AUDYTORSKĄ DOZWOLONYCH USŁUG
NIEBĘDĄCYCH BADANIEM.
W dniu 15 listopada 2022 r. rada nadzorcza zatwierdziła zasady wyboru niezależnego
audytora zgodnie z ustawą o biegłych rewidentach, które zostały przyjęte przez Komitet ds.
Audytu w dniu 15 listopada 2022 r.
21
Wybór firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania i przeglądu sprawozdań finansowych
Spółki należy do obowiązków rady nadzorczej. Rada nadzorcza podejmuje decyzje w formie
oficjalnej uchwały, z uwzględnieniem wcześniejszych zaleceń Komitetu ds. Audytu.
Komitet ds. Audytu ocenia niezależność biegłego rewidenta i wyraża zgodę na świadczenie
Spółce uzgodnionych usług niezwiązanych z badaniem. Zgoda może zostać udzielona po
dokonaniu oceny niezależności biegłego rewidenta i po uzyskaniu od biegłego rewidenta
potwierdzenia, że świadczenie usług niezwiązanych z audytem zostanie zrealizowane
zgodnie z wymaganiami niezależności wymaganymi dla takich usług w ramach zasad etyki
zawodowej i standardów wykonywania takich usług.
Główne założenia polityki wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania:
1. Rada nadzorcza wybiera firmę audytorską do przeprowadzenia badania sprawozdań
finansowych na podstawie uprzedniej rekomendacji Komitetu ds. Audytu. Rada
Nadzorcza podejmuje powyższą decyzję w formie uchwały.
2. Komitet ds. Audytu w swoim zaleceniu:
rekomenduje preferowaną firmę audytorską wraz z uzasadnieniem preferencji
Komitetu ds. Audytu;
stwierdza, że zalecenie jest wolne od wpływów stron trzecich;
oświadcza, że Spółka nie zawarła umów zawierających zapisy ograniczające zdolność
Rady Nadzorczej do wyboru firmy audytorskiej do celów badania sprawozdań
finansowych Spółki do określonych kategorii lub wykazów firm audytorskich; oraz
wskazuje proponowane wynagrodzenie za przeprowadzenie badania.
3. w przypadku, gdy wybór przeprowadzany przez Komitet ds. Audytu nie dotyczy
przedłużenia umowy w zakresie badania sprawozdań finansowych Spółki,
rekomendacja Komitetu ds. Audytu musi zawierać co najmniej dwie propozycje firm
audytorskich, wraz z uzasadnieniem, a także wyjaśnienie powodów preferencji
Komitetu ds. Audytu.
4. Komitet ds. Audytu współpracuje z Zarządem w zakresie pozyskiwania, analizy i oceny
ofert audytu, a Zarząd udzieli Komitetowi wsparcia przy opracowaniu odpowiedniego
zalecenia.
5. w trakcie procedury wyboru rada nadzorcza i Komitet ds. Audytu biorą pod uwagę
następujące elementy:
bezstronność i niezależność firmy audytorskiej. Powyższy zakres obejmuje analizę
innych prac wykonanych przez firmę audytorską w Spółce, które wykraczają poza
zakres badania sprawozdań finansowych w celu uniknięcia konfliktu interesów;
22
doświadczenie i osiągnięcia zespołu audytu w zakresie badania sprawozdań
finansowych podobnych spółek, jego kompetencje i kryteria finansowe;
maksymalny dopuszczalny przepisami obowiązującego prawa okres trwania stałych
zleceń w zakresie ustawowych badań przeprowadzanych przez samą firmę
audytorską;
proponowane wynagrodzenie za przeprowadzenie badania;
ocenę związku między kryteriami wskazanymi w pkt 2 i 3 powyżej, oraz oce ustaleń
i wniosków zawartych w sprawozdaniu rocznym Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego
(PANA).
13. Polityka różnorodności stosowana do organów administrujących,
zarządzających i nadzorujących
Celem strategicznym naszej polityki różnorodności jest zapewnienie optymalnego
zatrudnienia dostosowanego do realizacji celów biznesowych Grupy. Priorytetem jest
budowanie zaufania między kadrą kierowniczą i pracownikami, oraz sprawiedliwe
traktowanie wszystkich osób, bez względu na zajmowane stanowisko.
Spółka stosuje politykę różnorodności poprzez zatrudnianie pracowników zróżnicowanych pod
kątem płci, wieku, doświadczenia zawodowego, wykształcenia, pochodzenia kulturowego oraz
zapewnienie wszystkim pracownikom równego traktowania w miejscu pracy,
z uwzględnieniem ich zróżnicowanych potrzeb oraz wykorzystaniem różnic między nimi do
osiągnięcia celów stawianych przez Spółkę. W ramach polityki różnorodności Spółka
przywiązuje wagę do okazywania szacunku wobec pracowników, będącego elementem
kultury zorientowanej na różnorodność m.in. poprzez integrację pracowników z firmą. Ponadto
Spółka wspiera inicjatywy społeczne na rzecz równości szans oraz przyłącza się do akcji
charytatywnych inicjowanych przez pracowników. Zasady równego traktowania w miejscu
pracy zostały zapisane w wewnętrznych dokumentach Spółki, ogólnie dostępnych dla każdego
z pracowników.
GTC wierzy, że ludzie z różnych środowisk mogą wnieść świeże pomysły, sposób myślenia
i podejście, które sprawiają, że sposób pracy jest bardziej efektywny i wydajny.
GTC nie toleruje bezpośredniej lub pośredniej dyskryminacji jakiejkolwiek osoby ze względu
na wiek, niepełnosprawność, płeć, zmianę płci, małżeństwo, związek partnerski, ciążę,
macierzyństwo, rasę, religię lub przekonania czy orientację seksualną, czy to w zakresie
rekrutacji, warunków zatrudnienia, wynagrodzenia, rozwoju kariery, szkolenia,
przeniesienia lub zwolnienia.
23
Zapewniamy równe szanse wszystkim, którzy ubiegają się o pracę w otwartym konkursie i
wybieramy kandydatów wyłącznie na podstawie ich umiejętności, kwalifikacji i przydatności
do pracy, stosując jasny i otwarty proces.
1
OŚWIADCZENIE ZARZĄDU
Zgodnie z wymogami Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie
informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych
oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa
niebędącego państwem członkowskim, Globe Trade Centre S.A. reprezentowany przez:
Zoltán Fekete, Prezes Zarządu
Ariel Alejandro Ferstman, Członek Zarządu
János Gárdai, Członek Zarządu
niniejszym oświadcza, że:
- wedle jego najlepszej wiedzy, skonsolidowane sprawozdanie finansowe za okres 12
miesięcy zakończony 31 grudnia 2022 r. i dane porównywalne sporządzone zostały zgodnie
z obowiązującymi zasadami rachunkowości oraz odzwierciedlają w sposób prawdziwy,
rzetelny i jasny sytuację majątkową i finansową Grupy oraz jej wynik finansowy, a roczne
sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej Globe Trade Centre S.A. zawiera
prawdziwy obraz rozwoju i osiągnięć Grupy oraz jej sytuacji, w tym opis podstawowych ryzyk
i zagrożeń;
- podmiot uprawniony do badania sprawozdań finansowych, dokonujący badania
skonsolidowanego sprawozdania finansowego za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2022 r. został wybrany zgodnie z przepisami prawa. Podmiot ten oraz biegły rewident
dokonujący tego badania, spełniali warunki do sporządzenia sprawozdania z badania
skonsolidowanego sprawozdania finansowego za okres 12 miesięcy zakończony 31 grudnia
2022 r., zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości oraz normami zawodowymi.
Warszawa, 24 kwietnia 2023 r.
Zoltán Fekete, Ariel Alejandro Ferstman
Prezes Zarządu Członek Zarządu
János Gárdai
Członek Zarządu
1
INFORMACJA ZARZĄDU GLOBE TRADE CENTRE S.A. SPORZĄDZONA NA
PODSTAWIE OŚWIADCZENIA RADY NADZORCZEJ O DOKONANIU WYBORU FIRMY
AUDYTORSKIEJ PRZEPROWADZAJĄCEJ BADANIE ROCZNEGO SPRAWOZDANIA
FINANSOWEGO
(zgodnie z wymogiem § 70 ust. 1 pkt 7 oraz § 71 ust. 1 pkt 7 Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za
równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem
członkowskim)
Zarząd Globe Trade Centre S.A. („Spółka”), na podstawie wiadczenia Rady Nadzorczej
Spółki o dokonaniu wyboru firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie rocznego
sprawozdania finansowego z dnia 9 lutego 2022 r. informuje, że w Spółce dokonano wyboru
firmy audytorskiej przeprowadzającej badanie rocznego sprawozdania finansowego za rok
obrotowy 2022 zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa oraz z poszanowaniem
wewnętrznych regulacji Globe Trade Centre S.A. w zakresie procedury wyboru firmy
audytorskiej.
Nadto, Zarząd Spółki wskazuje, że:
─ firma audytorska oraz członkowie zespołu wykonującego badanie rocznego jednostkowego
i skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2022
spełniali warunki do sporządzenia bezstronnego i niezależnego sprawozdania z badania
rocznego sprawozdania finansowego zgodnie z obowiązującymi przepisami, standardami
wykonywania zawodu i zasadami etyki zawodowej;
w Spółce przestrzegane obowiązujące przepisy prawa związane z rotacją firmy
audytorskiej i kluczowego biegłego rewidenta oraz obowiązkowymi okresami karencji;
Spółka posiada politykę w zakresie wyboru firmy audytorskiej oraz politykę w zakresie
świadczenia na rzecz emitenta przez firmę audytorską, podmiot powiązany z firmą audytorską
lub członka jego sieci dodatkowych usług niebędących badaniem, w tym usług warunkowo
zwolnionych z zakazu świadczenia przez firmę audytorską.
Warszawa, 24 kwietnia 2023 r.
Zoltán Fekete, Ariel Alejandro Ferstman
Prezes Zarządu Członek Zarządu
János Gárdai
Członek Zarządu
1
OŚWIADCZENIE RADY NADZORCZEJ GLOBE TRADE CENTRE S.A.
W ZAKRESIE POWOŁANIA, SKŁADU I FUNKCJONOWANIA
KOMITETU AUDYTU
(zgodnie z wymogiem § 70 ust. 1 pkt 8 oraz § 71 ust. 1 pkt 8 Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r.
w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów
wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych
przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim)
Rada Nadzorcza oświadcza, iż w Globe Trade Centre S.A.:
a) przestrzegane przepisy dotyczące powołania, składu i funkcjonowania komitetu
audytu, w tym dotyczące spełnienia przez jego członków kryteriów niezależności oraz
wymagań odnośnie do posiadania wiedzy i umiejętności z zakresu branży, w której
działa emitent, oraz w zakresie rachunkowości lub badania sprawozdań finansowych,
b) komitet audytu wykonywał zadania komitetu audytu przewidziane w obowiązujących
przepisach.
Warszawa, 24 kwietnia 2023 r.
János Péter Bartha
Przewodniczący Rady Nadzorczej
1
OŚWIADCZENIE RADY NADZORCZEJ GLOBE TRADE CENTRE S.A. DOTYCZĄCE
OCENY SPRAWOZDAŃ Z DZIAŁALNOŚCI EMITENTA
I SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO EMITENTA W ZAKRESIE ICH ZGODNOŚCI
Z KSIĘGAMI, DOKUMENTAMI I ZE STANEM FAKTYCZNYM
(zgodnie z wymogiem § 70 ust. 1 pkt 14 oraz § 71 ust. 1 pkt 12 Rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych
przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za
równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem
członkowskim)
Rada Nadzorcza, jako organ nadzorczy Globe Trade Centre S.A. („Spółka lub GTC”)
dokonała oceny sprawozdania z działalności emitenta i sprawozdań finansowych emitenta
w zakresie ich zgodności z księgami, dokumentami oraz ze stanem faktycznym.
W szczególności Rada Nadzorcza zweryfikowała:
- sprawozdanie z działalności emitenta za rok 2022,
- jednostkowe sprawozdanie finansowe emitenta za rok 2022,
- skonsolidowane sprawozdanie finansowe grupy kapitałowej emitenta za rok 2022.
W wyniku przeprowadzonej oceny, Rada Nadzorcza stwierdziła, sprawozdanie
z działalności Spółki i grupy kapitałowej Spółki za rok 2022 we wszystkich istotnych aspektach
odpowiada wymogom określonym w art. 49 i art. 55 ust 2a Ustawy o rachunkowości oraz
w Rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018 r. w sprawie informacji bieżących
i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków
uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państw niebędących
państwem członkowskim, a zawarte w nim informacje zgodne z informacjami zawartymi
w zbadanych przez biegłego rewidenta jednostkowym sprawozdaniu finansowym Spółki oraz
skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym grupy kapitałowej Spółki za rok 2022.
Ponadto Rada Nadzorcza ocenia, że przedstawione przez Zarząd Spółki jednostkowe
sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2022, skonsolidowane sprawozdanie finansowe za
rok obrotowy 2022 oraz sprawozdanie z działalności Spółki i grupy kapitałowej Spółki za rok
2022 przedstawiają rzetelnie i jasno wszystkie informacje niezbędne i istotne dla oceny
sytuacji majątkowej i finansowej Spółki oraz grupy kapitałowej Spółki na dzień 31 grudnia 2022
r., jak też są zgodne z księgami, dokumentami oraz ze stanem faktycznym.
Rada Nadzorcza dokonała pozytywnej oceny jednostkowego sprawozdania finansowego za
rok obrotowy 2022, skonsolidowanego sprawozdania finansowego za rok obrotowy 2022 oraz
sprawozdania z działalności Spółki i grupy kapitałowej Spółki za rok 2022 na podstawie:
- treści ww. sprawozdań, przedłożonych przez Zarząd Spółki;
- sprawozdań niezależnego biegłego rewidenta, tj. PricewaterhouseCoopers Polska spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością Audyt sp.k., z siedzibą w Warszawie z badania
jednostkowego sprawozdania finansowego Spółki oraz skonsolidowanego sprawozdania
2
finansowego grupy kapitałowej Spółki na dzień 31.12.2022 r., a także sprawozdania
dodatkowego dla Komitetu Audytu sporządzonego na podstawie art. 11 Rozporządzenie
parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 537/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie
szczegółowych wymogów dotyczących ustawowych badań sprawozdań finansowych
jednostek interesu publicznego, uchylające decyzję komisji 2005/909 oraz stosownie do
przepisów Ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz
nadzorze publicznym;
- spotkań z przedstawicielami ww. firmy audytorskiej, w tym z kluczowym biegłym rewidentem;
- informacji Komitetu Audytu o przebiegu, wynikach i znaczeniu badania dla rzetelności
sprawozdawczości finansowej w Spółce oraz roli Komitetu w procesie badania sprawozdania
finansowego;
- wyników innych czynności sprawdzających wykonanych w wybranych obszarach
finansowych i operacyjnych.
Warszawa, 24 kwietnia 2023 r.
János Péter Bartha
Przewodniczący Rady Nadzorczej