JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA ROK 2022 1
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 2/108
SPIS TREŚCI
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z ZYSKÓW LUB STRAT I INNYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ................................................. 4
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ .................................................................................................................... 5
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALEASNYM ..................................................................................................... 6
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ........................................................................................................... 7
PODSTAWOWE INFORMACJE .............................................................................................................................................................................. 8
1. PODSTAWOWA DZIAŁALNOŚĆ PKN ORLEN ................................................................................................................................................................8
2. PODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ..............................................................................................................................8
3. WALUTA FUNKCJONALNA I WALUTA PREZENTACJI SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH .........................................................................................8
4. POLITYKA RACHUNKOWOŚCI ........................................................................................................................................................................................9
4.1. Zasady rachunkowci ................................................................................................................................................................................................................................................... 9
4.2. Przekształcenie danych porównawczych .................................................................................................................................................................................................................... 9
4.3. Zmiany klimatu i transformacja energetyczna oraz i ich wpływ na stosowane zasady rachunkowości ............................................................................................................ 10
5. WPŁYW ZMIAN STANDARDÓW MSSF NA JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ............................................................. 11
6. RÓŻNICE POMIĘDZY DANYMI UJAWNIONYMI W NINIEJSZYM SPRAWOZDANIU FINANSOWYM A OPUBLIKOWANYM
SKONSOLIDOWANYM RAPORCIE KWARTALNYM ZA IV KWARTAŁ 2022 ............................................................................................................. 15
7. ROZLICZENIE TRANSAKCJI NABYCIA AKCJI I UDZIAŁÓW ZGODNIE Z MSSF 3 POŁĄCZENIA JEDNOSTEK ................................................... 16
7.1. Rozliczenie połączenia z Grupa LOTOS S.A. zgodnie z MSSF 3 ......................................................................................................................................................................... 16
7.2. Rozliczenie połączenia z PGNiG S.A. zgodnie z MSSF 3 ...................................................................................................................................................................................... 21
SYTUACJA FINANSOWA PKN ORLEN ..............................................................................................................................................................26
8. WPŁYW KONFLIKTU ZBROJNEGO W UKRAINIE NA DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNĄ I FINANSOWĄ GRUPY .................................................... 26
DANE SEGMENTOWE ...........................................................................................................................................................................................29
9. SEGMENTY DZIAŁALNOŚCI .......................................................................................................................................................................................... 29
10. PRZYCHODY, KOSZTY, WYNIKI FINANSOWE, ZWIĘKSZENIA AKTYWÓW TRWAŁYCH ....................................................................................... 30
11. AKTYWA W PODZIALE NA SEGMENTY OPERACYJNE ............................................................................................................................................. 31
NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO JEDNOSTKOWEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO .............................................................................32
12. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z ZYSKÓW LUB STRAT I INNYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ............................................... 32
12.1. Przychody ze sprzedy .............................................................................................................................................................................................................................................. 32
12.2. Przychody ze sprzedy według segmentów operacyjnych w podziale na asortymenty ................................................................................................................................... 34
12.3. Podział geograficzny przychodów ze sprzedaży - zaprezentowany według kraju siedziby zleceniodawcy ..................................................................................................... 35
12.4. Przychody z tytułu umów z klientami według kryterium rodzaju umowy ............................................................................................................................................................... 35
12.5. Przychody z tytułu umów z klientami według terminu przekazania ........................................................................................................................................................................ 35
12.6. Przychody z tytułu umów z klientami według okresu obowiązywania umowy ...................................................................................................................................................... 36
12.7. Przychody z tytułu umów z klientami według kanałów sprzedy .......................................................................................................................................................................... 36
12.8. Koszty ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 37
12.9. Pozoste przychody operacyjne ................................................................................................................................................................................................................................ 38
12.10. Pozoste koszty operacyjne ....................................................................................................................................................................................................................................... 38
12.11. Przychody i koszty finansowe...................................................................................................................................................................................................................................... 39
12.12. (Strata)/odwrócenie straty z tytu utraty wartości nalności handlowych oraz wartości pożyczek i odsetek od nalności handlowych ................................................. 41
12.13. Podatek dochodowy ..................................................................................................................................................................................................................................................... 41
13. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ .............................................................................................................. 43
13.1. Rzeczowe aktywa trwałe .............................................................................................................................................................................................................................................. 43
13.2. Wartci niematerialne ................................................................................................................................................................................................................................................. 45
13.3. Akcje i udziy w jednostkach zależnych, stowarzyszonych, współkontrolowanych i wspólne dziania .......................................................................................................... 46
13.4. Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, aktywów z tytu praw do użytkowania oraz akcji i udziałów w jednostkach zależnych i
wsłkontrolowanych ................................................................................................................................................................................................................................................... 48
13.5. Kapitał pracujący netto ................................................................................................................................................................................................................................................. 56
13.6. Środki pieniężne ............................................................................................................................................................................................................................................................ 60
13.7. Kredyty, pożyczki i obligacje ........................................................................................................................................................................................................................................ 61
13.8. ug netto i zarządzanie kapitałem ............................................................................................................................................................................................................................. 63
13.9. Kapitał asny ................................................................................................................................................................................................................................................................ 64
13.10. Instrumenty pochodne oraz pozostałe aktywa i zobowiązania ............................................................................................................................................................................... 66
13.11. Rezerwy ......................................................................................................................................................................................................................................................................... 68
14. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ..................................................................................................... 72
14.1. Zysk/(Strata) z tytu różnic kursowych ...................................................................................................................................................................................................................... 72
14.2. Odsetki netto .................................................................................................................................................................................................................................................................. 72
14.3. (Zysk)/Strata na działalności inwestycyjnej ................................................................................................................................................................................................................ 72
14.4. Zmiana stanu rezerw .................................................................................................................................................................................................................................................... 72
14.5. Pozoste korekty .......................................................................................................................................................................................................................................................... 72
14.6. Podatek dochodowy (zaacony) ................................................................................................................................................................................................................................ 73
15. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH ORAZ RYZYKA FINANSOWEGO ......................................................................... 74
15.1. Kategorie i klasy instrumentów finansowych ............................................................................................................................................................................................................. 76
15.2. Pozycje dochodów, kosztów, zysków lub strat i innych całkowitych dochodów ................................................................................................................................................... 77
15.3. Ustalanie wartci godziwej ......................................................................................................................................................................................................................................... 77
15.4. Rachunkowć zabezpiecz ..................................................................................................................................................................................................................................... 78
15.5. Identyfikacja ryzyka ....................................................................................................................................................................................................................................................... 85
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 3/108
16. POZOSTAŁE NOTY OBJAŚNIAJĄCE ........................................................................................................................................................................... 94
16.1. Posiadane koncesje ...................................................................................................................................................................................................................................................... 94
16.2. Ujawnienia wynikające z Art. 44 Ustawy Prawo energetyczne ........................................................................................................................................................................... 94
16.3. Leasing ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 95
16.4. Poniesione naady inwestycyjne oraz przyse zobowiązania z tytu podpisanych kontraktów inwestycyjnych .......................................................................................... 99
16.5. Aktywa i zobowzania warunkowe ............................................................................................................................................................................................................................ 99
16.6. Zabezpieczenia akcyzowe ........................................................................................................................................................................................................................................ 103
16.7. Transakcje z podmiotami powzanymi .................................................................................................................................................................................................................. 103
16.8. Wynagrodzenie wynikające z umowy z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych ................................................................................................... 105
17. WYDARZENIA PO ZAKOŃCZENIU OKRESU SPRAWOZDAWCZEGO .................................................................................................................... 106
17.1. Zakup cści aktywów petrochemicznych .............................................................................................................................................................................................................. 106
17.2. Pomoc energoconna .............................................................................................................................................................................................................................................. 106
17.3. Istotne finansowania bankowe ................................................................................................................................................................................................................................. 107
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 4/108
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z ZYSKÓW LUB STRAT I INNYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW
NOTA
2022
2021
Przychody ze sprzedaży
10, 12.1,12.2, 12.3
205 873
89 680
Koszt własny sprzedaży
12.8.1
(174 188)
(78 917)
Zysk brutto ze sprzedaży
31 685
10 763
Koszty sprzedaży
(6 662)
(5 074)
Koszty ogólnego zarządu
(1 513)
(1 138)
Pozostałe przychody operacyjne, w tym:
12.9
16 573
5 090
zysk z tytułu okazyjnego nabycia Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A.
12 210
-
Pozostałe koszty operacyjne
12.10
(10 734)
(1 804)
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności handlowych
12.12
(27)
(7)
Zysk z działalności operacyjnej
29 322
7 830
Przychody finansowe
12.11.1
4 593
3 333
Koszty finansowe
12.11.2
(3 070)
(1 258)
Przychody i koszty finansowe netto
1 523
2 075
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości pożyczek i odsetek od należności
handlowych
12.12
(149)
(6)
Zysk przed opodatkowaniem
30 696
9 899
Podatek dochodowy
12.13
(3 434)
(1 501)
podatek dochodowy bieżący
(4 387)
(1 532)
podatek odroczony
12.13.2
953
31
Zysk netto
27 262
8 398
Inne całkowite dochody:
które nie zostaną następnie przeklasyfikowane na zyski lub straty
34
34
wycena nieruchomości inwestycyjnych do wartości godziwej
na moment przeklasyfikowania
-
16
zyski i straty aktuarialne
43
19
zyski/(straty) z tytułu inwestycji w instrumenty kapitałowe
wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
(1)
7
podatek odroczony
12.13.2
(8)
(8)
które zostaną przeklasyfikowane na zyski lub straty
4 962
(349)
instrumenty zabezpieczające
15.4
5 652
(180)
koszty zabezpieczenia
15.4
474
(251)
podatek odroczony
12.13.2
(1 164)
82
4 996
(315)
Całkowite dochody netto
32 258
8 083
Zysk netto i rozwodniony zysk netto na jedną akcję (w PLN na akcję)
23,48
19,63
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 5 / 108
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ
NOTA
31/12/2022
31/12/2021
AKTYWA
Aktywa trwałe
Rzeczowe aktywa trwałe
13.1
35 719
17 997
Wartości niematerialne
13.2
3 420
1 667
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
16.3.1
2 639
2 382
Akcje i udziały w jednostkach zależnych i współkontrolowanych
13.3
49 268
19 274
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
12.13.2
2 297
-
Instrumenty pochodne
13.10.1
1 252
265
Należności długoterminowe z tytułu leasingu
20
20
Pozostałe aktywa, w tym:
13.10.1
12 845
2 704
pożyczki udzielone
11 767
2 490
107 460
44 309
Aktywa obrotowe
Zapasy
13.5.1
34 255
11 167
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
13.5.2
22 459
9 867
Należności z tytułu podatku dochodowego
455
4
Środki pieniężne
13.6
7 939
1 521
Instrumenty pochodne
13.10.1
2 094
1 191
Pozostałe aktywa
13.10.1
17 725
2 744
Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
1 218
150
86 145
26 644
Aktywa razem
193 605
70 953
PASYWA
KAPITAŁ WŁASNY
Kapitał podstawowy
13.9.1
1 974
1 058
Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej
13.9.2
46 405
1 227
Akcje własne
(2)
-
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń
15.4
4 539
(423)
Kapitał z aktualizacji wyceny
10
11
Zyski zatrzymane
13.9.4
62 196
36 582
Kapitał własny razem
115 122
38 455
ZOBOWIĄZANIA
Zobowiązania długoterminowe
Kredyty, pożyczki i obligacje
13.7
10 088
8 953
Rezerwy
13.11
2 707
465
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
12.13.2
-
613
Instrumenty pochodne
13.10.2
5 091
769
Zobowiązania z tytułu leasingu
16.3.1
2 465
2 127
Pozostałe zobowiązania
13.10.2
218
183
20 569
13 110
Zobowiązania krótkoterminowe
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
13.5.3
25 523
12 144
Zobowiązania z tytułu leasingu
16.3.1
353
356
Zobowiązania z tytułu umów z klientami
13.5.4
277
300
Kredyty, pożyczki i obligacje
13.7
5 513
945
Rezerwy
13.11
4 325
2 362
Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego
4 165
621
Instrumenty pochodne
13.10.2
11 969
623
Pozostałe zobowiązania
13.10.2
5 789
2 037
57 914
19 388
Zobowiązania razem
78 483
32 498
Pasywa razem
193 605
70 953
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 6 / 108
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM
Kapitał
podstawowy
Kapitał z emisji
akcji powyżej ich
wartości
nominalnej
Akcje
własne
Kapitał z tytułu
stosowania
rachunkowości
zabezpieczeń
Kapitał z
aktualizacji
wyceny
Zyski
zatrzymane
Kapitał własny
razem
NOTA
13.9.1
13.9.2
15.4
13.9.4
01/01/2022
1 058
1 227
-
(423)
11
36 582
38 455
Zysk netto
-
-
-
-
-
27 262
27 262
Składniki innych całkowitych dochodów
-
-
4 962
(1)
35
4 996
Całkowite dochody netto
-
-
-
4 962
(1)
27 297
32 258
Kapitał wynikający z połączenia jednostek
pod wspólną kontrolą
-
-
-
-
-
(186)
(186)
Dywidendy
-
-
-
-
-
(1 497)
(1 497)
Emisja akcji połączeniowych
916
45 178
(2)
-
-
-
46 092
31/12/2022
1 974
46 405
(2)
4 539
10
62 196
115 122
01/01/2021
1 058
1 227
-
(74)
(8)
29 666
31 869
Zysk netto
-
-
-
-
-
8 398
8 398
Składniki innych całkowitych dochodów
-
-
-
(349)
19
15
(315)
Całkowite dochody netto
-
-
-
(349)
19
8 413
8 083
Dywidendy
-
-
-
-
-
(1 497)
(1 497)
31/12/2021
1 058
1 227
-
(423)
11
36 582
38 455
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLENZA ROK 2022 7 / 108
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
NOTA
2022
2021
(dane
przekształcone)
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej
Zysk przed opodatkowaniem
30 696
9 899
Korekty o pozycje:
Amortyzacja
12.8.2
2 223
2 106
(Zysk) z tytułu różnic kursowych
14.1
(119)
(112)
Odsetki netto
14.2
18
143
Dywidendy
12.11.1
(1 070)
(890)
(Zysk) na działalności inwestycyjnej
14.3
(8 837)
(1 122)
Zmiana stanu rezerw
14.4
3 323
2 470
Zmiana stanu kapitału pracującego
13.5
(5 092)
(3 207)
zapasy
1 282
(3 416)
należności
(3 747)
(4 023)
zobowiązania
(2 627)
4 232
Pozostałe korekty
14.5
3 166
(1 163)
Podatek dochodowy (zapłacony)
14.6
(1 964)
(519)
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej
22 344
7 605
Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej
Nabycie składników rzeczowego majątku trwałego, wartości
niematerialnych i aktywów z tytułu praw do użytkowania
(10 483)
(5 295)
Nabycie akcji i udziałów
(1 272)
(492)
Wpływy ze sprzedaży akcji/udziałów w związku z realizacją Środków Zaradczych oraz
zbycie 30% udziałów w Rafinerii Gdańskiej
4 579
-
Wydatki z tytułu dopłat do kapitału w jednostkach zależnych
(985)
(485)
Sprzedaż składników rzeczowego majątku trwałego, wartości
niematerialnych i aktywów z tytułu praw do użytkowania
2 144
538
Środki pieniężne w spółce Grupa LOTOS S.A. na dzień połączenia
3 235
-
Środki pieniężne w spółce PGNiG S.A. na dzień połączenia
4 222
-
Środki pieniężne na dzień ustalenia wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej
375
-
Odsetki otrzymane
14.2
304
80
Dywidendy otrzymane
1 199
889
Wydatki z tytułu udzielonych pożyczek
(5 057)
(2 954)
Wpływy z tytułu spłaty udzielonych pożyczek
2 385
1 233
Przepływy netto w ramach systemu cash pool
(798)
(442)
Pozostałe
-
(6)
Środki pieniężne netto (wykorzystane) w działalności inwestycyjnej
(152)
(6 934)
Przepływy pieniężne z działalności finansowej
Wpływy z otrzymanych kredytów i pożyczek
13.7, 13.8.1
9 815
11 716
Emisja obligacji
13.7, 13.8.1
-
3 225
Spłata kredytów i pożyczek
13.7, 13.8.1
(19 996)
(12 622)
Wykup obligacji
13.7, 13.8.1
(800)
(200)
Odsetki zapłacone od kredytów, pożyczek, obligacji i cash pool
14.2, 13.8.1
(576)
(201)
Odsetki zapłacone z tytułu leasingu
14.2, 13.8.1
(80)
(72)
Dywidendy wypłacone akcjonariuszom jednostki dominującej
13.9.6
(1 497)
(1 497)
Przepływy netto w ramach systemu cash pool
13.8.1
(2 270)
259
Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu
13.8.1
(345)
(333)
Pozostałe
(26)
(4)
Środki pieniężne netto z/(wykorzystane w) działalności finansowej
(15 775)
271
Zwiększenie netto stanu środków pieniężnych
6 417
942
Zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
1
(7)
Środki pieniężne na początek okresu
1 521
586
Środki pieniężne na koniec okresu
13.6
7 939
1 521
w tym środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania
13.6
766
81
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 8 / 108
PODSTAWOWE INFORMACJE
1. PODSTAWOWA DZIAŁALNOŚĆ PKN ORLEN
PODSTAWOWE INFORMACJE O SPÓŁCE
NAZWA
Polski Koncern Naftowy ORLEN Spółka Akcyjna
SIEDZIBA
ul. Chemików 7, 09-411 Płock, Polska
KRS
0000028860
REGON
610188201
NIP
774-00-01-454
PODSTAWOWY PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI
˗ przerób ropy naftowej,
- produkcja paliw, wyrobów petrochemicznych i chemicznych,
- sprzedaż hurtowa i detaliczna produktów paliwowych,
- wytwarzanie, dystrybucja i obrót energią elektryczną i cieplną,
- poszukiwanie złóż, wydobycie gazu ziemnego,
- import gazu, obrót paliwami gazowymi,
- pozostałe usługi związane między innymi z magazynowaniem.
Polski Koncern Naftowy ORLEN Spółka Akcyjna („Słka”, „PKN ORLEN”, „Emitent”, „Jednostka Dominuca”) powstz połączenia
Petrochemii ock S.A. z Centralą Produkw Naftowych S.A. w dniu 7 wrznia 1999 roku. PKN ORLEN jest jednym z największych i
najbardziej nowoczesnych koncernów paliwowo - energetycznych w Europie Środkowej. W dniu 1 sierpnia 2022 roku nastąpiło
połączenie PKN ORLEN z GruLOTOS S.A. natomiast w dniu 2 listopada 2022 roku z PGNiG. Transakcje dokonały się poprzez
wymianę udziałów kapitałowych, gdzie PKN ORLEN dokonał podwyższenia kapitału zaadowego w drodze emisji akcji, które zostały
następnie przyznane akcjonariuszom Grupy LOTOS S.A. i PGNiG. Po połączeniu PKN ORLEN zwiększył zakres swojej działalności
ównie w segmencie Wydobycie i Gaz (dodatkowe informacje nota 7.1. i 7.2).
Od 26 listopada 1999 roku akcje PKN ORLEN są notowane na rynku podstawowym Giełdy Papierów Wartościowych w
Warszawie (GPW) w systemie notowań ciągłych.
2. PODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
Jednostkowe sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości
Finansowej przyjętymi do stosowania w Unii Europejskiej (MSSF UE). Zastosowane przez Spółkę zasady rachunkowości opierają
się na standardach i interpretacjach przyjętych przez Unię Europejską i mających zastosowanie dla okresu rozpoczynającego się
dnia 1 stycznia 2022 roku lub okresów wcześniejszych.
Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w oparciu o zasadę kosztu historycznego, za wyjątkiem pochodnych instrumentów
finansowych i nieruchomości inwestycyjnych wycenianych w wartości godziwej oraz aktywów finansowych wycenianych według
wartości godziwej. Niniejsze jednostkowe sprawozdanie finansowe z wyjątkiem jednostkowego sprawozdania z przepływów
pieniężnych zostało sporządzone zgodnie z zasadą memoriału.
Zakres jednostkowego sprawozdania finansowego jest zgodny także z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018
roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków
uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. 2018
r. poz.757) i obejmuje roczny okres sprawozdawczy od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 roku i okres porównawczy od 1 stycznia do
31 grudnia 2021 roku.
Prezentowane jednostkowe sprawozdanie finansowe przedstawia rzetelnie sytuację finansową i majątkową Spółki na dzień 31
grudnia 2022 roku, wyniki jej działalności oraz przepływy pieniężne za rok zakończony dnia 31 grudnia 2022 roku.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Spółkę
w dającej się przewidzieć przyszłości.
W ramach oceny możliwości kontynuacji działalności przez Spółkę Zarząd dokonał analizy dotychczasowych ryzyk, w tym w
szczególności dokonał oceny wpływu konfliktu zbrojnego na Ukrainie na działalność Spółki (nota 8).
Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie stwierdza się istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie
kontynuowania działalności przez Spółkę.
Czas trwania Spółki jest nieoznaczony.
3. WALUTA FUNKCJONALNA I WALUTA PREZENTACJI SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH
Walutą funkcjonalną i walutą prezentacji niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego jest złoty polski („PLN”). Dane
w jednostkowym sprawozdaniu finansowym zaprezentowano w milionach PLN (mln PLN), chyba że w konkretnych sytuacjach
podano inaczej.
Ewentualne zaistniałe różnice w wysokości 1 mln PLN przy sumowaniu pozycji zaprezentowanych w notach objaśniających
wynikają z przyjętych zaokrągleń.
Transakcje wyrażone w walutach obcych są początkowo ujmowane według kursu waluty funkcjonalnej, obowiązującego na dzień
zawarcia transakcji. Na koniec okresu sprawozdawczego:
pozycje pieniężne wyrażone w walutach obcych są przeliczane po kursie waluty funkcjonalnej (ogłoszonym przez NBP),
obowiązującym na koniec okresu sprawozdawczego.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 9 / 108
pozycje niepieniężne wyceniane według historycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia wyrażonego w walucie obcej są
przeliczane po kursie wymiany z dnia transakcji.
pozycje niepieniężne wyceniane w wartości godziwej, wyrażone w walucie obcej, przelicza się przy zastosowaniu kursów
wymiany, które obowiązywały w dniu, na który wartość godziwa została ustalona.
żnice kursowe powstające z tytułu rozliczania pozycji pieniężnych lub z tytułu przeliczania pozycji pieniężnych po kursach
innych niż te, po których zostały one przeliczone w momencie ich początkowego ujęcia, ujmuje się w wyniku finansowym.
żnice kursowe stanowiące część zysku/straty z wyceny instrumentu zabezpieczającego w rachunkowości zabezpieczeń
ujmuje się w pozostałych całkowitych dochodach.
W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem zmian kursów walutowych, Spółka wykorzystuje walutowe transakcje pochodne (zasady
rachunkowości stosowane przez Spółkę w odniesieniu do pochodnych instrumentów finansowych zostały przedstawione w nocie 15).
4. POLITYKA RACHUNKOWOŚCI
4.1. Zasady rachunkowości
Wybrane istotne zasady rachunkowości oraz istotne wartości oparte na osądach i szacunkach zostały przedstawione jako element
poszczególnych not objaśniających do jednostkowego sprawozdania finansowego. Spółka stosowała zasady rachunkowości w
sposób ciągły dla wszystkich prezentowanych okresów sprawozdawczych, za wyjątkiem zmiany prezentacji wyceny i rozliczenia
instrumentów pochodnych niewyznaczonych dla celów rachunkowości zabezpieczeń w jednostkowym sprawozdaniu z przepływów
pieniężnych opisanej w nocie 4.2.
Wybrane zasady rachunkowości
Nota
Segmenty działalności
9
Przychody ze sprzedaży
12.1
Koszty
12.8
Podatek dochodowy
12.13
Rzeczowe aktywa trwałe
13.1
Wartości niematerialne
13.2
Inwestycje w jednostkach powiązanych
13.3
Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych
13.4
Kapitał pracujący
13.5
Zapasy
13.5.1
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
13.5.2
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
13.5.3
Środki pieniężne
13.6
Kredyty, pożyczki i obligacje
13.7
Kapitał własny
13.9
Rezerwy
13.11
Instrumenty finansowe
15
Ustalanie wartości godziwej
15
Leasing
16.3
Aktywa i zobowiązania warunkowe
16.5
4.2. Przekształcenie danych porównawczych
W Jednostkowym Sprawozdaniu Finansowym za 2022 rok Spółka dokonała zmiany prezentacji wyceny i rozliczenia
instrumentów pochodnych niewyznaczonych dla celów rachunkowości zabezpieczeń. Dotychczas wpływy i wydatki z tytułu
rozliczenia tych instrumentów prezentowane były w działalności inwestycyjnej, natomiast w niniejszym sprawozdaniu
finansowym zostały one zaprezentowane w ramach działalności operacyjnej. Zawierane przez Spółkę instrumenty pochodne,
bez względu na to, czy wyznaczane jako instrumenty zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń, czy też nie, stanowią
integralną część procesu zarządzania ryzykiem w Spółce, którego celem jest ograniczenie wpływu zmienności i
nieprzewidywalności rynków na wyniki finansowe Spółki. Tym samym, ekonomiczny cel zawierania tych instrumentów
pochodnych jest taki sam. Ponadto, w odniesieniu do kontraktów dotyczących zakupu i sprzedaży gazu, Spółka zarządza
ryzykiem otwartej pozycji netto, co powoduje, że dany instrument pochodny od dnia zawarcia do terminu jego zapadalności
może być tylko przez część tego okresu wyznaczony jako instrument zabezpieczający w rachunkowości zabezpieczeń i w
rezultacie niemożliwym byłoby rozdzielenie wpływów lub wydatków z tytułu rozliczenia tego rodzaju instrumentów pomiędzy
działalność operacyjną i inwestycyjną. W wyniku wprowadzenia powyższej zmiany prezentacji efekt wszystkich przepływów
wynikających z zawieranych przez Spółkę instrumentów pochodnych, jak również przepływów dotyczących depozytów
zabezpieczających związanych z tymi instrumentami, ujęty będzie w ramach działalności operacyjnej, co jest spójne ze
sposobem dokonywanych analiz przepływów pieniężnych dotyczących instrumentów pochodnych będących podstawą decyzji
podejmowanych przez Zarząd PKN ORLEN, jak również pozwoli na przekazanie bardziej przydatnych danych użytkownikom
jednostkowych sprawozdań finansowych Spółki.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 10 / 108
W tabeli poniżej zaprezentowano wpływ powyższych zmian na dane porównawcze prezentowane w Jednostkowym
Sprawozdaniu Finansowym za 2021 rok:
NOTA
2021
Zmiana prezentacji
wyceny i rozliczenia
instrumentów pochodnych
niewyznaczonych dla celów
rachunkowości
zabezpieczeń
2021
(dane przekształcone)
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej
(Zysk) na działalności inwestycyjnej
14.3
(4 181)
3 059
(1 122)
Pozostałe korekty
14.5
(713)
(450)
(1 163)
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej
4 996
2 609
7 605
Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej
Rozliczenie instrumentów pochodnych niewyznaczonych dla celów
rachunkowości zabezpieczeń
2 609
(2 609)
-
Środki pieniężne netto (wykorzystane) w działalności inwestycyjnej
(4 325)
(2 609)
(6 934)
4.3. Zmiany klimatu i transformacja energetyczna oraz i ich wpływ na stosowane zasady rachunkowości
Zdarzenia i uwarunkowania wynikające ze zmian klimatu oraz postępujący proces transformacji energetycznej i związane z nimi
ryzyka, wywierają coraz większy wpływ na działalność Spółki zarówno w odniesieniu do modeli biznesowych, procesów
zachodzących w Spółce oraz jej zdolności do pozyskiwania finansowania, jak również przyciągania inwestorów i klientów. Zmiany
klimatu stały się ównym determinantem zarządzania zrównoważonym rozwojem w Grupie ORLEN w ostatnich latach.
Dotychczasowe standardy i systemy zarządzania ograniczające bezpośredni wpływ na środowisko ewoluowały w kierunku
strategicznych dział zmierzających do zmniejszenia wpływu PKN ORLEN na zmiany klimatu, a także dostosowania modeli
biznesowych do wpływu fizycznych konsekwencji tych zmian na aktywa Spółki. Nie bez znaczenia pozostają też czynniki
regulacyjne związane ze zmianami klimatu, w tym w szczególności zmieniające się przepisy prawa unijnego i krajowego stale
podwyższające wymogi w zakresie ochrony środowiska oraz nakładające na przedsiębiorstwa konieczność ponoszenia
dodatkowych opłat środowiskowych, bądź podejmowania działań dostosowawczych w celu ich uniknięcia bądź minimalizacji. Spółka
podlega m.in. unijnej regulacji ustanawiającej system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dyrektywa EU ETS).
Ponadto ponosi opłaty za korzystanie ze środowiska wynikające z ustaw Prawo ochrony środowiska oraz Prawo Wodne, jak
również jest zobowiązana m.in. do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego (NCW) oraz Narodowego Celu Redukcyjnego
(NCR). Wpływ poniesionych przez Spółkę w 2022 roku kosztów emisji CO
2
oraz opłat środowiskowych został zaprezentowany w
nocie 12.8.2, natomiast zasady rachunkowości stosowane przez Spółkę w odniesieniu do tworzenia rezerw na szacowane koszty
emisji CO
2
oraz pozostałe ryzyka środowiskowe zostały opisane w nocie 13.11. PKN ORLEN zarządza centralnie ryzykiem
związanym z kosztem rozliczenia emisji CO
2
w Grupie. Polityka zabezpieczania ryzyka rynkowego związanego ze zmianami cen
CO
2
realizowana jest głównie przy wykorzystaniu instrumentów pochodnych w celu ograniczania ryzyka zmian przepływów
pieniężnych, o czym szerzej napisano w nocie 15.5.1.2.
Narastająca presja klimatyczna i regulacyjna wpływa również na ogólne warunki gospodarcze na rynkach, na których działa Spółka,
przekładając się na dostępność i ceny wybranych towarów, jak również na stopy procentowe, kursy walut, wskaźniki inflacji oraz
dostępność finansowania. Regulacje środowiskowe stopniowo uzupełniane wytycznymi w zakresie zrównoważonego
finansowania, w ramach których pozyskiwane środki muszą być przeznaczane na inwestycje zmniejszające ryzyka zmiany klimatu
i ryzyka środowiskowe. Jak opisano szerzej w nocie 13.7 PKN ORLEN wyemitował w 2020 i 2021 roku obligacje zrównoważonego
rozwoju o łącznej wartości 2 mld PLN, jak wnież w 2021 roku ustanowił program emisji średnioterminowych euroobligacji, w
ramach którego wyemitował w maju 2021 roku zielone euroobligacje o łącznej wartości nominalnej 500 mln EUR i planuje kolejne
emisje tego typu obligacji w przyszłości, w celu zaspokojenia potrzeb w ramach opracowanych zasad finansowania zielonych
inwestycji.
W związku ze zrealizowanymi połączeniami z GruLOTOS i PGNiG Spółka przedstawa na początku 2023 roku zaktualizowa
Strategię do 2030 roku, w ramach której zakłada kontynuację kierunków rozwoju Grupy Kapitałowej ORLEN, opublikowanych w 2020
roku, wyznaczającwnież nowe cele dla Koncernu. Trwająca integracja z byłymi grupami kapitałowymi LOTOS i PGNiG oraz z Gru
Energa otwiera nowe możliwości rozwoju, w tym wsparcie transformacji energetycznej poprzez wykorzystanie szerokiej grupy aktywów
koncernu multienergetycznego. W ramach przedstawionej aktualizacji nadal istotne miejsce zajmuje zrównoważony rozwój, jak również
żenie do osiągnięcia neutralności emisyjnej w 2050 roku, aby w przyszłości wypełnić cele klimatyczne określone przez warunki
Porozumienia Paryskiego oraz przez Unię Europejską. W ramach dochodzenia do tego celu, do 2030 roku Koncern zakłada
zmniejszenie emisji dwutlenku węgla w segmencie rafinerii, petrochemii i wydobycia o 25%, obniżenie intensywności emisji dwutlenku
węgla w segmencie energetyki o 40% oraz redukc współczynnika emisyjności (NCI) o 15% (przy czym wskazane redukcje odnos
się do roku bazowego 2019). Ponadto, Spółka zaada realizację szeregu istotnych projektów inwestycyjnych CAPEX,
zwiększających efektywność energetyczną obecnie istniejących aktywów produkcyjnych oraz umożliwiających uniezależnienie Spółki
od paliw kopalnych jak również projektów inwestycyjnych w obszarze Energetyki opartych głównie o odnawialne źdła energii i
wspieranych mocami gazowymi, inwestycji zaadających rozwój i eksploatacreaktorów typu SRM, jak również projektów związanych
z produkcją biopaliw oraz biogazu i biometanu. Spółka realizuje strategię wodorową wspierającą redukcję emisji CO
2
, rozwija
infrastrukturę ładowania aut elektrycznych oraz inne projekty związane z ograniczaniem emisji GHG ącznie z wychwytem,
składowaniem i użytkowaniem dwutlenku węgla (CCUS). Spółka sukcesywnie realizuje również program w obszarze badań, rozwoju i
innowacji, którego działania skupione na wdrażaniu nowych technologii oraz usprawnień istniejących procesów technologicznych ze
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 11 / 108
szczególnym naciskiem na rozwój zielonych technologii. Dodatkowo, PKN ORLEN planuje inwestycje w najbardziej innowacyjne
i perspektywiczne obszary i technologie w ramach utworzonej na ten cel spółki ORLEN Venture Capital.
Istotne działania podejmowane w tym zakresie mające wpływ na dane finansowe 2022 roku zostały zaprezentowane w poszczególnych
notach do niniejszego sprawozdania finansowego.
Ponadto, w 2022 roku Spółka powołała Pełnomocnika Zarządu i Radę ds. Klimatu i Zrównoważonego Rozwoju. Do głównych zadań
nowego organu korporacyjnego należy analiza ryzyk i szans związanych z transformacją energetyczną i zmianami klimatycznymi oraz
podnoszenie standardu komunikacji z inwestorami i otoczeniem biznesowym w kwestiach środowiskowych. Na czele Rady stoi Członek
Zarządu PKN ORLEN ds. Strategii i Zrównoważonego Rozwoju, który pełni funkcję Pełnomocnika ds. Klimatu i Zrównoważonego
Rozwoju. Rada ds. Klimatu i Zrównoważonego Rozwoju raportuje do Zarządu poprzez zebrania Komitetu Strategii Koncernu.
Ryzyka zidentyfikowane przez Słkę zwzane z transformacją energetycz i zmianami klimatycznymi dotyc następujących
obszarów:
- ryzyka fizyczne związane ze zmianami klimatycznymi związane głównie z kwestią odpowiedniej dostępności do wody,
występującymi intensywnymi zjawiskami atmosferycznymi czy wzrostem temperatury
- ryzyka związane z działalnością gospodarczą w szczególności ryzyka regulacyjne związane z nowymi lub szybko zmieniającymi się
wymogami w zakresie ochrony środowiska, właściwym monitorowaniem i raportowaniem oddziaływania Spółki, zmianami
rynkowymi, postępem technologicznym oraz stygmatyzacją branży w kontekście zmian klimatu
- szanse wynikające z transformacji energetycznej zwzane z naciskiem na poprawę efektywności energetycznej, inwestowaniem w
nowe źródła energii, oferowaniem nowych produktów i usług, możliwością wejścia w nowe rynki i dywersyfikacji działalności
koncernu
- ryzyka związane z transformacją modeli biznesowych związane z zaplanowanymi inicjatywami związanymi w szczególnci z
wdrożeniem inicjatyw związanych z dekarbonizacją, nowych projektów rozwoju źród energii odnawialnej i innych inicjatyw
zintegrowanego rozwoju
Przy sporządzaniu niniejszego Jednostkowego Sprawozdania Finansowego Zard dokonał analizy wpływu zmian klimatycznych oraz
transformacji energetycznej i ryzyk z tym związanych, na istotne osądy i szacunki dokonywane przez Spół, szczególnie w kontecie
realizowanej strategii dekarbonizacji z konkretnymi zobowiązaniami dotyccymi redukcji emisji i osiągnięcia neutralności klimatycznej.
Zgodnie z MSSF, przy dokonywaniu założeń i szacunków Zarząd opiera się na racjonalnych i mających poparcie faktograficzne
założeniach odzwierciedlających jak najwłaściwszą ocenę kierownictwa odnośnie do całokształtu warunków gospodarczych, które
mo wystąpić w dającej się przewidzi przyszłości. Niemniej jednak szacunki dotyczące wpływu zmian klimatu i transformacji
energetycznej na działalność Słki wżą się z bardzo dużą niepewnością i mosię istotnie zmieniw kolejnych okresach w
zależności od tempa przebiegu transformacji. Zewnętrzne źródła danych dotyczące zmian klimatu i transformacji energetycznej, które
mogłyby stanow podstawę szacunków często znacznie się od siebie różn w kontekście prognoz co do przyszłego poziomu cen i ich
zmienności, jakwnież zakładanego popytu i podaży. W ocenie Spółki, szczególne znaczenie będą miały takie czynniki jak ostateczny
kształt i moment wdrożenia kolejnych regulacji prawnych, w tym w zakresie rewizji europejskiego systemu handlu emisjami oraz
europejskich dyrektyw dotyczących odnawialnych źródeł energii i poprawy efektywności energetycznej. Nie mniej istotny z perspektywy
Spółki jest równi kierunek działań legislacyjnych dotyczący znaczącego podniesienia standardów środowiskowych dla nowych
pojazdów spalinowych oraz zakaz sprzedaży nowych samochodów z silnikiem spalinowym w UE od 2035 roku, co może się przeł
na mniejsze dochody ze sprzedaży paliw. Zwkszenie presji na dekarbonizację może równi wpłyć na wyższe koszty tradycyjnych
suroww oraz zmiany preferencji konsumenckich i nawyków transportowych, zaś niepewność co do niezawodności i skalowalności
nowych rozwzań technologicznych może wpłynąć na nieosiągnięcie zakładanych zwrotów z zaplanowanych inwestycji w przyszłości.
Zarząd rozważył wpływ zmian klimatycznych na kluczowe szacunki przedstawione w sprawozdaniu finansowym, w tym:
- szacunki przyszłych przepływów pieniężnych wykorzystywane do oceny utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości
niematerialnych (w tym wartości firmy) oraz aktywów z tytułu praw do użytkowania (więcej informacji w nocie 13.4);
- szacunki dotyczące okresów ekonomicznej użyteczności aktywów trwałych (więcej informacji w nocie 13.1);
- szacunki dotyczące rezerw i wybranych zobowiązań warunkowych (więcej informacji w nocie 13.11);
Spółka rozważyła wni kwestie istnienia dodatkowych potencjalnych zobowzań warunkowych związanych z wymogami
regulacyjnymi, w tym nakazującymi usunięcie szkód wyrządzonych środowisku naturalnemu, dodatkowymi opłatami lub karami
wynikającymi z wymow z zakresu ochrony środowiska, jak równi istnienia potencjalnych umów, które mogą rodzić obciążenia,
bądź konieczności restrukturyzacji macych na celu osiągnięcie celów klimatycznych. Na bazie przeprowadzonej analizy Spółka nie
zidentyfikowa na dzień 31 grudnia 2022 roku zobowiązań warunkowych zwzanych ze zmianami klimatu.
Na bazie przeprowadzonej analizy ryzyk związanych z klimatem Zarząd ocenił, że przy założeniu kontynuacji wdrażania
odpowiednich działań adaptacyjnych przez Spółkę, zmiany pogodowe wynikające ze zmian klimatu i postępująca transformacja
energetyczna, nie będą mieć znaczącego wpływu na ocenę kontynuacji działalności przez Spółki zarówno w krótkim okresie, jak i w
dającej się przewidzieć przyszłości.
5. WPŁYW ZMIAN STANDARDÓW MSSF NA JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN
Reforma wskaźnika referencyjnego stóp procentowych (Reforma IBOR)
W dniu 1 stycznia 2018 roku weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016
roku w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych („Reforma
IBOR”). Rozporządzenie, wraz z jego nowelizacją w lutym 2021 roku, wprowadzo nowy standard wyznaczania i stosowania stawek
referencyjnych wykorzystywanych na rynku finansowym. W konsekwencji:
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 12 / 108
zaprzestano publikacji stawek GBP, CHF i JPY LIBOR, EONIA oraz USD LIBOR 1W i 2M,
po 30 czerwca 2023 roku zakończy się publikacja stawek USD LIBOR O/N 1M, 3M, 6M, 12M, (trwa konsultacje w zakresie
ewentualnego publikowania tych stawek do końca września 2024 roku),
zreformowane zostało podejście do ustalania stawek WIBOR i EURIBOR dostosowujące metodologię ich wyznaczania do nowych
wymogów. Kwotowania dostosowanych wskaźników WIBOR i EURIBOR kontynuowane były w 2022 roku.
Na gruncie rynku krajowego, w lipcu 2022 roku, powołana została Narodowa Grupa Robocza do spraw reformy wskaźników
referencyjnych, której zadaniem jest wprowadzenie na rynek nowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, opartego na
transakcjach overnight. Wskaźnik ten będzie zamiennikiem dla wskaźnika WIBOR. Prace Narodowej Grupy Roboczej mają na celu
zapewnienie wiarygodności, przejrzystości i rzetelności opracowywania i stosowania nowego wskaźnika. 1 września 2022 roku
Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej podjął decyz o wyborze indeksu WIRON będącego indeksem Risk-Free Rate
opartym na rzeczywistych transakcjach overnight jako wskaźnika alternatywnego dla WIBORU. Administratorem WIRON będzie
GPW Benchmark S.A.
We wrześniu 2022 roku Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej przyjął „Mapę Drogową” określającą harmonogram działań.
Mapa Drogowa zakłada, iż reforma wskaźników referencyjnych zostanie zrealizowana do końca 2024 roku, z jednoczesnym
wdrożeniem w latach 2023-2024 nowej oferty produktów finansowych opartych o WIRON. Zaprzestanie publikacji wskaźnika
WIBOR planowane jest na początek 2025 roku. WIRON ma się stać kluczowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej,
który stosowany będzie w umowach i instrumentach finansowych.
Reforma IBOR skutkowała wprowadzeniem zmian do MSSF, kre zosty opublikowane w dwóch etapach:
Zmiany do MSSF 9 „Instrumenty finansowe”, MSR 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycenaoraz MSSF 7 „Instrumenty
finansowe: ujawnianie informacji- Reforma Referencyjnej Stopy Procentowej Etap 1 (obowiązujące w odniesieniu do okresów
rocznych rozpoczynających s 1 stycznia 2020 roku lubźniej),
Zmiany do MSSF 9 Instrumenty finansowe”, MSR 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”, MSSF 7Instrumenty
finansowe: ujawnianie informacji”, MSSF 4 „Umowy ubezpieczenioweoraz MSSF 16 Leasing” - Reforma Referencyjnej Stopy
Procentowej - Etap 2 (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2021 roku lubźniej).
Zgodnie z informacjami opublikowanymi w Jednostkowym Sprawozdaniu Finansowym za 2020 rok (nota 5), zmiany Etapu 1 nie
miały istotnego wpływu dla Spółki, ponieważ nie stosuje ona rachunkowości zabezpieczeń dla instrumentów zabezpieczających
stopę procentową.
W odniesieniu do zmian wprowadzonych w ramach Etapu 2 Spółka zamierza przyjąć następujące rozwiązania w odniesieniu do
instrumentów finansowych, które ulegną zmianie w konsekwencji Reformy IBOR:
- w przypadku, gdy warunki umowne dotyczące kredytów bankowych i pożyczek oraz systemów cash pool zostają zmienione
bezpośrednio w wyniku Reformy IBOR, a nowa stawka będąca podstawą określania przepływów pieniężnych wynikających
z umowy jest ekwiwalentem ekonomicznym dotychczasowej stawki obowiązującej bezpośrednio przed dokonaniem zmiany,
Spółka zmieni podstawę określania przepływów pieniężnych wynikających z umowy prospektywnie, zmieniając efektywną stopę
procentową. W odniesieniu do wszelkich innych zmian wprowadzonych w tym okresie, które nie bezpośrednio związane
z reformą, Spółka zastosuje odpowiednie wymogi określone przez MSSF 9,
- w przypadku, gdy bezpośrednio w wyniku Reformy IBOR zmianie ulega umowa leasingu, a nowa stawka określania opłat
leasingowych jest ekwiwalentem ekonomicznym dotychczasowej stawki, Spółka dokona ponownej wyceny zobowiązania
z tytułu leasingu, aby odzwierciedlić zmienione opłaty leasingowe przy zastosowaniu zaktualizowanej stopy dyskontowej,
- jeżeli Reforma IBOR powoduje zmianę instrumentów zabezpieczających, pozycji zabezpieczanej oraz zabezpieczanego ryzyka,
Spółka dokona aktualizacji dokumentacji zabezpieczenia, nie rozwiązując powiązania zabezpieczającego.
Poniżej Spółka prezentuje informacje na temat charakteru i zakresu ryzyka, na które narażona jest Spółka w związku z Reformą
IBOR wraz ze wskazaniem pochodnych i niepochodnych instrumentów finansowych posiadanych przez Spółobjętych reformą,
podjętych przez Spółkę działw celu zarządzania ryzykiem wynikającym z reformy oraz oceną wpływu reformy na działalność
Spółki oraz prezentowane dane finansowe.
Charakter i zakres ryzyka
Spółka, po dokonaniu w 2021 roku przeglądu wpływu Reformy IBOR na poszczególne obszary działalności pod kątem: zarządzania
ryzykiem, w tym ryzykiem operacyjnym, płynności oraz systemowym nie zidentyfikowała znaczących zmian w ciągu 2022 roku.
Spółka monitoruje nadal rynek oraz dane pochodzące z różnych branżowych grup roboczych zarządzających przejściem na nowe
stawki referencyjne, w tym szczególnie komunikaty organów regulacyjnych odpowiedzialnych za stawki LIBOR (m.in. Financial
Conduct Authority (FCA) oraz Commodity Futures Trading Commission) oraz komunikaty Narodowej Grupy Roboczej w sprawie
zamiennika stawki WIBOR.
Ryzyko operacyjne
Spółka dokonała przeglądu istniejących umów handlowych i finansowych i nie zidentyfikowała ryzyka zerwania istotnych dla
kontynuacji działalności Spółki umów, opartych o wskaźniki referencyjne podlegające Reformie IBOR. Spółka nie zidentyfikowała
również ryzyka poniesienia dodatkowych kosztów lub poniesienia strat czy utraconych korzyści w związku z brakiem odpowiednich
zapisów w istniejących umowach handlowych i finansowych określających zasady kontynuowania tych umów w przypadku, gdy
wskaźnik referencyjny nie będzie publikowany („Klauzul fallback”).
Spółka planuje uzgodnić ewentualne zmiany do istniejących umów w taki sposób, aby umożliwić zastosowanie zwolnień
przewidzianych w MSSF 9.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 13 / 108
Część istniejących umów handlowych i finansowych w dalszym ciągu wymaga zmiany zapisów dotyczących wskaźników
referencyjnych dla których zostały wyznaczone daty zaprzestania ich publikowania. Jeżeli dwustronne negocjacje z kontrahentami
Spółki nie zakończą się powodzeniem przed zaprzestaniem obowiązywania istniejących wskaźników referencyjnych w umowach
finansowych, zachodzi niepewność co do przyszłej stopy procentowej. Taka sytuacja prowadzi do dodatkowego ryzyka stopy
procentowej, które nie było uwzględniane w czasie zawierania umów i nie jest przedmiotem strategii Spółki dotyczącej zarządzania
ryzykiem stopy procentowej. Spółka obecnie ocenia to ryzyko jako niskie, gdyż stosowany w Grupie LIBOR USD ON, 1M oraz 3M
ma zapewnione kwotowanie co najmniej do 30 czerwca 2023 roku, a wskaźniki WIBOR do końca 2024 roku.
Ponadto, w przypadku braku porozumienia w sprawie wdrożenia Reformy IBOR dla obowiązujących umów zachodzi ryzyko sporów
z kontrahentami, które mogą skutkować rozwiązaniem umowy i dodatkowymi kosztami. Spółka ściśle współpracuje z kontrahentami
i ocenia prawdopodobieństwo wystąpienia takiego ryzyka jako niskie.
W odniesieniu do wskaźnika WIBOR istnieje ryzyko, że administrator tego wskaźnika, GPW Benchmark S.A., będzie opracowywać
zamiennik istotnie różny od obecnego. Niemniej jednak, zakres potencjalnych zmian w tym zakresie oraz ich wpływ na
sprawozdanie finansowe Spółki w chwili obecnej jest zbyt wczesny do oszacowania.
Ryzyko płynności
Obecne stawki IBOR oraz alternatywne wskaźniki referencyjne, które zostaprzyjęte przez Spółkę, istotnie się od siebie żnią.
Stawki IBOR stawkami dotyczącymi przyszłych okresów wyznaczanymi na określony okres (np. trzy miesiące) na początku
takiego okresu i uwzględniają spread kredytowy na rynku międzybankowym. Alternatywne wskaźniki referencyjne to zazwyczaj
wolne od ryzyka stawki overnight publikowane na koniec dnia, które nie zawierają spreadu kredytowego.
Różnice te będą powodować dodatkową niepewność co do płatności odsetek według zmiennego oprocentowania, jednak w ocenie
Spółki nie będą miały istotnego wpływu na zarządzanie płynnością.
Ryzyko systemowe
Spółka zidentyfikowała konieczność implementacji zamienników obecnie pozyskiwanych danych rynkowych używanych w systemie
informatycznym służącym do zarządzania ryzykiem przy transakcjach zawieranych na rynku finansowym. Spółka podjęła działania
w celu przeprowadzenia niezbędnych prac systemowych, aby zapewnić terminowe przeprowadzenie odpowiednich aktualizacji.
Zachodzi ryzyko, że tego rodzaju implementacja nie dzie działać w pełni na czas, skutkując koniecznością przeprowadzania
dodatkowych procedur manualnych wiążących się z ryzykiem operacyjnym.
Proces przejścia na alternatywne wskaźniki referencyjne
Z uwagi na posiadane aktywa i zobowiązania finansowe Spółka na dzień 31 grudnia 2022 roku stosuje następujące wskaźniki
referencyjne stóp procentowych objęte Reformą IBOR: LIBOR USD ON, 1M, 3M.
Reforma IBOR dotyczy następujących instrumentów finansowych Spółki: cash pool międzynarodowy, pożyczki otrzymane od
Spółek Grupy ORLEN, kredyty bankowe.
W ciągu 2022 roku Spółka wykorzystywała w swojej działalności szereg produktów opartych na zreformowanych wskaźnikach
WIBOR i EURIBOR na dotychczasowych warunkach.
Poniżej przedstawiono szczegółowe informacje na temat niepochodnych instrumentów finansowych, dla których dokonano przejścia
na alternatywne stawki referencyjne lub takie przejście zostanie dokonane w 2023 roku.
Niepochodny instrument finansowy
Wskaźnik
referencyjny
Termin
zapadalności
Wartość
nominalna
w walucie
Wartość
nominalna
Zaawansowanie przejścia dla
niepochodnych instrumentów
finansowych
na dzień 31.12.2022 (w mln)
Pożyczka wewnątrzgrupowa PKN ORLEN
LIBOR USD 3M
2024
30 USD
132
w momencie zaprzestania publikacji
wskaźnika LIBOR USD zamiennikiem
będzie SOFR
Cash pool PKN ORLEN
EONIA
bezterminowy
96 EUR*
96 EUR**
450 PLN*
450 PLN**
wskaźnik został zastąpiony €STR od
stycznia 2022
Cash pool PKN ORLEN
LIBOR USD ON
LIBOR USD 1M
bezterminowy
299 USD*
27 USD**
1 316 PLN*
119 PLN**
w momencie zaprzestania publikacji
wskaźnika LIBOR USD zamiennikiem
będzie SOFR
Kredyt konsorcjalny PKN ORLEN
LIBOR USD
2024
160 USD
704
w momencie zaprzestania publikacji
wskaźnika LIBOR USD zamiennikiem
będzie SOFR
* salda ujemne uczestników systemu cash pool prezentowane w Spółce w aktywach
** salda dodatnie uczestników systemu cash pool prezentowane w Spółce w zobowiązaniach
W nowych aktywach i zobowiązaniach handlowych oraz finansowych, których termin obowiązywania wykracza poza ogłoszone daty
publikacji wskaźnika referencyjnego LIBOR USD oraz WIBOR, i gdzie istnieje odwołanie do zmiennej stopy procentowej stosowane są
ogólne postanowienia dotyczące alternatywnego wskaźnika referencyjnego lub stosowane takie wskaźniki, których kwotowania
zapewnione.
W nielicznych istniejących umowach handlu międzynarodowego stosowane były formuły odsetek karnych za zwłokę oparte o LIBOR
USD, które uzupełnione zostały o zapisy Klauzul fallback. Podobne prace rozpoczęły się w celu wprowadzenia zapisów Klauzul fallback
do umów handlowych, w których pojawia sstawka WIBOR.
Reforma IBOR nie ma istotnego wpływu w odniesieniu do stosowanej przez Spółkę rachunkowości zabezpieczeń przepływów
pieniężnych oraz wartości godziwej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 14 / 108
Pozostałe zmiany do istniecych standardów zastosowane po raz pierwszy w sprawozdaniu finansowym za 2022 rok nie miały
istotnego wpływu na sprawozdania finansowe PKN ORLEN za 2022 rok.
Standardy przyjęte przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB), zatwierdzone przez Un Europejską,
ale jeszcze nieobowiązujące
MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe” z późniejszymi zmianami do MSSF 17 opublikowanymi przez RMSR 25 czerwca 2020
roku - zatwierdzone w UE w dniu 19 listopada 2021 r. (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających
się 1 stycznia 2023 roku lub później),
Zmiany do MSSF 17 „Umowy ubezpieczeniowe” zastosowanie MSSF 17 i MSSF 9 po raz pierwszy dane porównawcze,
zatwierdzone w UE w dniu 8 września 2022 r. (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1
stycznia 2023 roku lub później),
Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” Ujawnienia na temat stosowanej polityki rachunkowej
zatwierdzone w UE w dniu 2 marca 2022 r. (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1
stycznia 2023 roku lub później),
Zmiany do MSR 8 „Zasady (polityka) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych i korygowanie błędów” Definicja
wartości szacunkowych zatwierdzone w UE w dniu 2 marca 2022 r. (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych
rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku lub później),
Zmiany do MSR 12 „Podatek dochodowy” - Podatek odroczony dotyczący aktywów i zobowiązań z pojedynczej transakcji
zatwierdzone w UE w dniu 11 sierpnia 2022 r. (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1
stycznia 2023 roku lub później).
Standardy przyjęte przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (IASB), oczekujące na zatwierdzenie przez
Unię Europejską
Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” Klasyfikacja zobowiązań jako krótkoterminowe lub
długoterminowe (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku lub później),
Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” - Zobowiązania długoterminowe z kowenantami (obowiązujące w
odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2024 roku lub później),
Zmiany do MSSF 16 „Leasing” Zobowiązania leasingowe w transakcjach sprzedaży i leasingu zwrotnego (obowiązujące w
odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2024 roku lub później),
MSSF 14 „Regulacyjne rozliczenia międzyokresowe” Komisja Europejska postanowiła nie wszczynać procesu
zatwierdzania tego standardu przejściowego i poczekać na ostateczną wersję standardu,
Zmiany do MSSF 10 „Skonsolidowane sprawozdania finansowe” oraz MSR 28 „Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych i
wspólnych przedsięwzięciach Sprzedaż lub wniesienie aktywów pomiędzy inwestorem a jego jednostką stowarzyszoną
lub wspólnym przedsięwzięciem oraz późniejsze zmiany (data wejścia w życie zmian została odroczona do momentu
zakończenia prac badawczych nad metodą praw własności).
Spółka oczekuje, powyżej wymienione standardy nie będą miały istotnego wpływu na jednostkowe sprawozdanie finansowe
PKN ORLEN.
Spółka zamierza przyjąć wymienione powyżej nowe standardy MSSF opublikowane przez Radę Międzynarodowych Standardów
Rachunkowości lecz nieobowiązujące do dnia zatwierdzenia do publikacji niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego
zgodnie z datą ich wejścia w życie.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 15 / 108
6. RÓŻNICE POMIĘDZY DANYMI UJAWNIONYMI W NINIEJSZYM SPRAWOZDANIU FINANSOWYM A
OPUBLIKOWANYM SKONSOLIDOWANYM RAPORCIE KWARTALNYM ZA IV KWARTAŁ 2022
Dane ujawnione w
kwartalnej informacji
finansowej za 4Q 2022
Korekta
Dane ujawnione w
jednostkowym sprawozdaniu
finansowym za 2022 rok
AKTYWA, w tym:
193 293
312
193 605
Aktywa trwałe, w tym:
107 684
(224)
107 460
Rzeczowe aktywa trwałe
36 449
(730)
35 719
Akcje i udziały w jednostkach zależnych i współkontrolowanych
48 869
399
49 268
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
2 187
110
2 297
Aktywa obrotowe, w tym:
85 609
536
86 145
Zapasy
34 017
238
34 255
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
22 143
316
22 459
PASYWA, w tym:
193 293
312
193 605
Kapitał własny, w tym:
115 485
(363)
115 122
Zyski zatrzymane
62 559
(363)
62 196
Zobowiązania razem, w tym:
77 808
675
78 483
Rezerwy
6 775
257
7 032
Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego
4 160
5
4 165
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
25 110
413
25 523
Zysk brutto ze sprzedaży, w tym:
31 396
289
31 685
Przychody ze sprzedaży produktów i usług
140 765
74
140 839
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów i usług
(111 360)
215
(111 145)
Zysk z działalności operacyjnej, w tym:
30 255
(933)
29 322
Koszt własny sprzedaży
(174 403)
215
(174 188)
Pozostałe przychody operacyjne
16 824
(251)
16 573
Pozostałe koszty operacyjne
(9 763)
(971)
(10 734)
Przychody finansowe
4 073
520
4 593
Koszty finansowe
(3 025)
(45)
(3 070)
Podatek dochodowy
(3 529)
95
(3 434)
Zysk netto
27 625
(363)
27 262
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej, w tym:
24 854
(2 510)
22 344
(Zysk) na działalności inwestycyjnej
(7 175)
(1 662)
(8 837)
Zmiana stanu rezerw
3 234
89
3 323
Pozostałe korekty
2 193
973
3 166
Podatek dochodowy (zapłacony)
(1 975)
11
(1 964)
Zmiana stanu kapitału pracującego
(3 629)
(1 463)
(5 092)
zapasy
4 149
(2 867)
1 282
należności
(2 227)
(1 520)
(3 747)
zobowiązania
(5 551)
2 924
(2 627)
Środki pieniężne netto z/(wykorzystane w) działalności
inwestycyjnej, w tym:
(2 625)
2 473
(152)
Rozliczenie instrumentów pochodnych niewyznaczonych dla celów
rachunkowości zabezpieczeń
(2 532)
2 532
-
Nabycie składników rzeczowego majątku trwałego, wartości
niematerialnych i aktywów z tytułu praw do użytkowania
(10 424)
(59)
(10 483)
Środki pieniężne netto z/(wykorzystane w) działalności finansowej
(15 807)
32
(15 775)
Przepływy netto w ramach systemu cash pool
(2 302)
32
(2 270)
Powyższe zmiany mające wpływ na pozycje aktywów i pasywów oraz wynik dotyczyły głównie:
- odwrócenia i utworzenia odpisów aktualizujących akcje i udziały w jednostkach zależnych odpowiednio w wysokości 520 mln
PLN i (121) mln PLN, dodatkowe informacje w nocie 13.4;
- utworzenia odpisów aktualizujących rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne w kwocie (953) mln PLN (z czego
(585) mln PLN dotyczy exPGNiG i wyceny działalności wydobywczej w Polsce oraz Pakistanie), dodatkowe informacje w
nocie 13.4;
- odwrócenia odpisów aktualizujących wartość zapasów w wysokości 485 mln PLN;
- utworzenia rezerwy środowiskowej i na koszty likwidacji w wysokości 242 mln PLN;
- ujęcia rekompensaty wynikającej z ustawy o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych w
wysokości 98 mln PLN;
- ujęcia zarachowań przychodów i kosztów mających wpływ na pozycje przychodów ze sprzedaży, kosztu własnego
sprzedaży, należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności i zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz
pozostałych zobowiązań;
- pozostałe zmiany dokonane w ramach audytu sprawozdania.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 16 / 108
7. ROZLICZENIE TRANSAKCJI NABYCIA AKCJI I UDZIAŁÓW ZGODNIE Z MSSF 3 POŁĄCZENIA JEDNOSTEK
7.1. Rozliczenie połączenia z Grupa LOTOS S.A. zgodnie z MSSF 3
W dniu 1 sierpnia 2022 roku d Rejonowy dla Łodzi-Śródmicia w Łodzi XX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego
dokonał rejestracji połączenia PKN ORLEN ze spółką Grupa LOTOS S.A. („Grupa LOTOS”), („Połączenie”) oraz zmian Statutu PKN
ORLEN uchwalonych przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie PKN ORLEN w dniu 21 lipca 2022 roku obejmujących podwyższenie
kapitału zakładowego Spółki oraz zmiany w składzie Rady Nadzorczej oraz Zarządu Spółki.
Połączenie przeprowadzone zostało zgodnie z art. 492 § 1 pkt 1 KSH, w związku z czym z dniem 1 sierpnia 2022 roku, czyli z dniem
wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS przez sąd rejonowy, PKN ORLEN przejął cały matek Grupy LOTOS i z zastrzeżeniem
wyjątków wynikających z przepisów prawa, wspił we wszystkie prawa i obowiązki Grupy LOTOS w ramach sukcesji uniwersalnej. W
szczególności, z dniem Połączenia przeszły na Spółkę zezwolenia, koncesje oraz ulgi udzielone Grupie LOTOS, chyba że ustawa lub
decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej. Jednocześnie nastąpiło podwyższenie kapitu zaadowego Spółki w
drodze emisji akcji, kre Spółka wydała akcjonariuszom Grupy LOTOS („Akcje Połączeniowe).
Kapitał zakładowy Spółki zostpodwyższony z kwoty 534 636 326,25 PLN do kwoty 783 059 906,25 PLN w drodze emisji Akcji
Połączeniowych, tj. 198 738 864 akcji zwykłych na okaziciela serii E Słki o wartości nominalnej 1,25 PLN każda, o łącznej wartości
nominalnej w kwocie 248 423 580 PLN. Akcje Pączeniowe zostały przyznane akcjonariuszom Grupy LOTOS, zgodnie z ustalonym
parytetem wymiany, w ramach którego w zamian za 1 akcję Grupy LOTOS akcjonariusze Grupy LOTOS otrzymali 1,075 akcji PKN
ORLEN (Akcji Połączeniowych). W zwzku z tym, że liczba przyznanych akcji musiała stanowić liczbę naturalną, w zamian za
nieprzyznane amki Akcji Pączeniowych wynikające z zastosowania parytetu wymiany akcji akcjonariusze Grupy LOTOS otrzymali
odpowiednie dopłaty w gotówce.
Powody i cele strategiczne przeprowadzenia Połączenia
Grupa LOTOS, nad k kontrolę objął PKN ORLEN w ramach Połączenia, była drugim co do wielkci w Polsce koncernem
naftowym, zajmującym się wydobyciem i przerobem ropy naftowej oraz sprzedażą hurtoi detaliczproduktów naftowych. Grupa
LOTOS była producentem i dostawcą m.in. benzyny bezołowiowej, oleju napędowego, oleju napędowego do celów opałowych (lekki
olej opałowy), paliwa lotniczego oraz ciężkiego oleju opałowego. Koncern specjalizował się także w produkcji i sprzedaży olejów
smarowych i asfaltów. Spółki z byłej Grupy LOTOS, które w momencie Połączenia weszły w skład Grupy ORLEN, zajmują się
wydobyciem węglowodorów w Polskiej Wyłącznej Strefie Ekonomicznej Morza Bałtyckiego, jak wni prowadzą prace
poszukiwawczo-wydobywcze w zakresie eksploatacji złóż ropy naftowej w obszarze Norweskiego Szelfu Kontynentalnego oraz na
terytorium Litwy.
Transakcja połączenia z Grupą LOTOS jest kolejnym krokiem w ramach realizowanej przez Grupę ORLEN strategii budowy silnego i
zdywersyfikowanego koncernu multienergetycznego, zdolnego do stawienia czoła wyzwaniom transformacji energetycznej zakładającej
stopniowe odchodzenie od węglowodorów i paliw konwencjonalnych na rzecz nowych i bardziej zrównoważonych źródeł energii.
Połączony koncern dzie mi większe możliwości dywersyfikacji prowadzonej działalności i konkurowania z wiodącymi podmiotami
aktywnymi na europejskim i globalnym rynku, jak również realizacji inwestycji wspierających dążenia koncernu do osiągnięcia
doskonałości operacyjnej w dotychczasowych obszarach działalnci takich jak wydobycie i produkcja rafineryjna. W perspektywie 2030
roku PKN ORLEN dąży do tego, aby stać się jednym z największych zintegrowanych producentów petrochemii w Europie. Dodatkowo,
wychodząc naprzeciw wyzwaniom transformacji, połączony koncern zamierza inwestow znaczne środki w rozj technologii
recyklingu tworzyw sztucznych. Ponadto, poprzez połączenie PKN ORLEN realizuje swoje cele strategiczne związane z utrzymaniem i
wzmocnieniem pozycji regionalnego lidera w obszarze sprzedaży detalicznej z ponad 3.500 stacjami paliw na siedmiu rynkach Europy
Środkowo-Wschodniej, posiadającego rozbudowaną siładowarek do pojazdów elektrycznych. Równocześnie, połączony koncern
dzie posiad skalę i środki umożliwiające rozwój w najbardziej innowacyjnych i często nieskomercjalizowanych jeszcze obszarach
takich, jak chociażby wodór. W tym procesie kompetencje i aktywa Grupy LOTOS będą odgrywkluczorolę. W konsekwencji
zrealizowane połączenie z GruLOTOS i zwzane z nim inicjatywy przyczynią się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego
Polski i regionu, które jest szczególnie istotne w obecnej sytuacji geopolitycznej.
Spełnienie wymaganych warunków w celu przeprowadzenia Połączenia
Kluczowe warunki, krych spełnienie s było niezdne do przeprowadzenia połączenia z Grupą LOTOS były następujące:
1. podjęcie stosownych uchwał połączeniowych przez Walne Zgromadzenie Grupy LOTOS zawierających w szczególności zgodę na
Plan Połączenia oraz zgodę na proponowane zmiany w statucie PKN ORLEN w związku z połączeniem podjęte w dniu 20 lipca
2022 roku;
2. podjęcie stosownych uchwał pączeniowych przez Walne Zgromadzenie PKN ORLEN, w tym w szczególności w sprawie
podwszenia kapitału zakładowego PKN ORLEN w związku z Pączeniem, w sprawie ustalenia tekstu jednolitego Statutu
uwzględniacego (obejmującego) zmiany proponowane w związku z połączeniem, jako zmianę Statutu oraz w sprawie wyrażenia
zgody na dopuszczenie i wprowadzenie akcji połączeniowych do obrotu na rynku regulowanym podjęte w dniu 21 lipca 2022
roku;
3. spnienie wymagokreślonych w Decyzji Komisji Europejskiej z dnia 14 lipca 2020 roku i wdrożenie Środków Zaradczych w
zakresie dezinwestycji oraz wykonania części zobowiązań behawioralnych (pozosta część zobowiązań została rozciągnięta w
czasie w okresie po Pączeniu) opisane poniżej;
4. uzyskanie zgody Rady Ministrów Rzeczypospolitej Polskiej na Połączenie wymaganej przepisem art. 13 ust. 5 w zw. z ust. 1 pkt 9) i
23) Ustawy o Zasadach Zarządzania Rada Ministrów wyraziła zgodę w dniu 19 lipca 2022 roku;
5. braku zgłoszenia sprzeciwu przez ministra aściwego do spraw aktywów państwowych co do naspczego nabycia przez Skarb
Państwa znaczącego uczestnictwa w Spółce – decyzja w sprawie braku sprzeciwu została wydana w dniu 27 czerwca 2022 roku;
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 17 / 108
Spełnienie wymagokreślonych w Decyzji Komisji Europejskiej i wdrożenie Środków Zaradczych
W dniu 27 lutego 2018 r. pomiędzy Spółką a Skarbem Państwa podpisany został list intencyjny dotyczący dokonania koncentracji
pomiędzy Spół a Grupą LOTOS. Dokonanie koncentracji zgodnie z obowiązującymi regulacjami wymagało zgody Komisji
Europejskiej. W rezultacie przeprowadzonego postępowania, w dniu 14 lipca 2020 r. Komisja Europejska wydała pozytyw decyz
warunkową w sprawie Koncentracji na podstawie art. 8 ust. 2 akapit drugi Rozporządzenia Rady (WE) nr 139/2004 z dnia 20 stycznia
2004 r. w sprawie kontroli koncentracji przedsiębiorstw (rozporządzenie w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw) (Dz. Urz. UE. L Nr
24, str. 1). W związku z powyższym Spółka zosta zobowiązana wykonać określone w treści tej decyzji Środki Zaradcze mające na
celu zapobienie wystąpieniu negatywnych skutków planowanej koncentracji dla konkurencji na właściwych rynkach. Środki Zaradcze
obejmowały zobowiązania o charakterze strukturalnym oraz behawioralnym, odnoszące się do struktury oraz polityki przedsiębiorstw
uczestniczących w koncentracji PKN ORLEN i Grupy LOTOS, w tym zobowiązania do zawarcia umów obejmujących również
dezinwestycje aktywów w naspujących obszarach: i) produkcji paliw oraz dzialności hurtowej; (ii) logistyki paliw; (iii) działalności
detalicznej; (iv) dzialności związanej z paliwem lotniczym; (v) produkcji biopaliw oraz (vi) rynku asfaltu. Środki Zaradcze uznano za
integral część decyzji oraz niezbędny warunek koncentracji. W celu ich wdrożenia Spółka oraz Grupa LOTOS zawarły szereg umów
o charakterze umów przedwspnych lub warunkowych, zobowiązujących Spół oraz Gru LOTOS do dokonania określonych
dezinwestycji, które zostały zatwierdzone w dniu 20 czerwca 2022 roku przez Komisję Europejs, umliwiając tym samym finalizację
połączenia z Grupą LOTOS. Wykonanie Środków Zaradczych obejmujących zawarcie umów przyrzeczonych z poszczególnymi
nabywcami oraz w zalności od przypadku wecie w życie umów warunkowych miało nastąpw terminie 6 miesięcy od dnia ich
zatwierdzenia przez Komis Europejską.
Na dzisporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego wszystkie Środki Zaradcze zostały wykonane.
W ramach wykonania Środków Zaradczych w obszarze rynku produkcji paliw oraz rynku hurtowej sprzedaży paliw w dniu 30 listopada
2022 roku Spółka podpisała z:
1. Aramco Overseas Company B.V. („Aramco”) przyrzeczoną umowę sprzedaży na rzecz Aramco 100% udziałów w LOTOS SPV 1
Sp. z o.o. („LOTOS SPV 1”), do której na skutek podziału LOTOS Paliwa Sp. z o.o. („LOTOS Paliwa”) w dniu 31 pdziernika 2022
roku wniesiona została zorganizowana część przedsiębiorstwa tej spółki obejmująca dzialność w zakresie hurtowej sprzedy
paliw, za cenę, na którą składa się element stały w kwocie ok. 1 mld PLN oraz element zmienny, zależny od wysokości długu netto
oraz kapitału obrotowego LOTOS SPV 1 w dniu podpisania umowy przyrzeczonej;
2. Aramco przyrzeczoną umowę sprzedaży na rzecz Aramco 30% udziałów w Rafinerii Gdańskiej Sp. z o.o. („Rafineria Gdańska”), do
której aportem wniesiona została rafineria w Gdańsku („Rafineria”), za cenę, na którą składa się element stały w kwocie ok. 1,15
mld PLN oraz element zmienny, zależny od wysokości długu netto oraz kapitału obrotowego Rafinerii Gdańskiej w dniu podpisania
umowy przyrzeczonej. Dodatkowe informacje w nocie 13.3.2.;
3. Aramco i Rafinerią Gdską umowę joint venture („Umowa JV”) określającą warunki współpracy wspólników w Rafinerii Gdańskiej,
w tym w zakresie przyjętego w niej ładu korporacyjnego (corporate governance) oraz przyznanych im uprawnień;
4. LOTOS SPV 1 oraz Rafinerią Gdańską umoprocessingo(„Processing Agreement”), która obowzyw będzie w okresie
obowzywania Umowy JV. Na podstawie Processing Agreement, Rafineria Gdańska będzie świadczyć na rzecz PKN ORLEN oraz
LOTOS SPV 1 („Procesorzy) usługi związane z przerobem surowców dostarczonych przez Procesorów w celu uzyskiwania dla
Procesorów produktów rafineryjnych. Każdy z Procesorów będzie właścicielem dostarczanych przez siebie surowców oraz
produktów rafineryjnych uzyskiwanych z tych surowców;
5. LOTOS SPV 1 oraz Rafinerią Gdańs umo na odbiór produktów („Offtake Agreement”), która obowiązywać dzie w okresie
obowzywania Umowy JV. Na podstawie Offtake Agreement LOTOS SPV 1 będzie uprawniona, ale nie zobowiązana, do zakupu
od Spółki co roku określonych ilości oleju napędowego i benzyny bezołowiowej („Produkty”);
6. LOTOS SPV 1 umowę ramową określającą warunki utrzymywania przez Spółkę na zlecenie LOTOS SPV 1 zapasów
obowzkowych ropy naftowej, obowiązującą w okresie 10 lat od dnia jej wejścia w życie;
7. LOTOS SPV 1 umoramową określają warunki świadczenia przez Spółkę na zlecenie LOTOS SPV 1 usług outsourcingu
logistyki kolejowej, obowzującą w okresie obowiązywania Processing Agreement oraz Offtake Agreement.
W ramach wykonania Środków Zaradczych w obszarze rynku biopaliw w dniu 3 października 2022 roku Spółka podpisa umowę
sprzedaży 100% udziałów w LOTOS Biopaliwa spółce Rossi Biofuel Zrt. Umowie zbycia 100 proc. udziów w spółce LOTOS Biopaliwa
towarzyszy 4-letni kontrakt, który PKN ORLEN zawana zakup biokomponentów wytwarzanych w Czechowicach-Dziedzicach.
W ramach wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku sprzedaży detalicznej paliw w dniu 30 listopada 2022 roku Spółka
podpisała z:
1. MOL Hungarian Oil and Gas Public Limited Company („MOL”) przyrzeczoną umowę sprzedaży na rzecz MOL 100% udziów w
LOTOS Paliwa, za cenę, na którą składa się element stały w kwocie ok. 610 mln USD oraz element zmienny, zależny od wysokości
ugu netto oraz kapitału obrotowego LOTOS Paliwa w dniu w którym podpisano umowę przyrzeczoną;
2. LOTOS Paliwa umowę sprzedaży na rzecz tej spółki paliw, obowzującą w okresie do 8 lat od dnia jej wejścia w życie;
3. LOTOS Paliwa umowę licencyj okrlającą warunki korzystania przez LOTOS Paliwa ze znaków towarowych wykorzystywanych
na stacjach LOTOS dla potrzeb przeprowadzenia ich rebrandingu po nabyciu udziałów w LOTOS Paliwa przez MOL, obowzującą
w okresie 5 lat od dnia jej wejścia w życie.
Dodatkowo, w dniu 2 listopada 2022 roku zost zarejestrowany podzi LOTOS Paliwa, w wyniku którego do słki LOTOS SPV5 Sp. z
o.o. wniesiona została zorganizowana cść przedsiębiorstwa w postaci cści stacji paliw nie objętych Środkami Zaradczymi.
W celu wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku paliwa lotniczego w dniu 30 listopada 2022 roku Spółka podpisała z Aramco
przyrzeczoną umowę sprzedaży na rzecz Aramco wszystkich udziów posiadanych przez Spółkę w LOTOS-Air BP Polska Sp. z o.o.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 18 / 108
(„LOTOS-Air BP”). W związku z powyższym spełny swszystkie warunki wejścia w życie umów zawartych pomiędzy Spół a
LOTOS-Air BP w dniu 12 stycznia 2022 roku, tj.:
1. warunkowej umowy sprzedaży na rzecz LOTOS-Air BP paliwa lotniczego, obowiązującej w okresie do 15 lat od dnia jej wejścia w
życie;
2. warunkowej umowy składu paliwa lotniczego LOTOS-Air BP w terminalu paliw Spółki, obowiązującej w okresie do 15 lat od dnia jej
wejścia w życie;
3. warunkowej umowy świadczenia usług wsparcia działalności operacyjnej w przypadku wystąpienia siły wyższej pomiędzy PKN
ORLEN, ORLEN Aviation a LOTOS-Air BP, obowiązującej w okresie do 15 lat od dnia jej wejścia w życie.
W celu wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku logistyki paliw miały miejsce następujące zdarzenia:
1. W dniu 1 grudnia 2022 roku została zawarta pomiędzy PKN ORLEN a LOTOS Terminale S.A. z siedzibą w Czechowicach
Dziedzicach („LOTOS Terminale”) przy udziale Unimot S.A. umowa Przeniesienia Zorganizowanej Części Przedsiębiorstwa w
ramach której PKN ORLEN wnió aportem do LOTOS Terminale cztery bazy paliw zlokalizowane w Gdańsku, Szczecinie,
Gutkowie i Bolesławcu.
2. W tym samym dniu została zawarta umowa pomiędzy PKN ORLEN, Unimot S.A. oraz LOTOS Terminale w przedmiocie
udospnienia nieruchomości i rozliczenia nakładów dotyczących realizacji inwestycji w zakresie budowy bazy paliw w Szczecinie.
3. W dniu 7 kwietnia 2023 roku zawarta została umowa rozporządzająca pomiędzy PKN ORLEN a Unimot Investments spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością („Unimot Investments”), przenosząca na Unimot Investments 100% akcji w LOTOS Terminale.
Tym samym weszła w życie wnież podpisana 12 stycznia 2022 roku warunkowa umowa składu paliw pomiędzy PKN ORLEN a
Unimot Investments, umożliwiająca PKN ORLEN korzystanie z pojemności magazynowej w należących do LOTOS Terminale
bazach paliw zlokalizowanych w Gdańsku, Szczecinie, Gutkowie i Bolesławcu, zawarta na okres 10 lat od dnia jej wejścia w życie.
W ramach wdrożenia Środków Zaradczych w obszarze rynku asfaltu miały miejsce następujące zdarzenia:
1. W dniu 2 listopada 2022 roku został zarejestrowany podział Rafineria Gdańska Sp. z o.o. (dawniej LOTOS Asfalt), w wyniku którego
do spółki LOTOS SPV2 Sp. z o.o. wniesiona została zorganizowana część przedsiębiorstwa w postaci Dzialności Bitumenowej
spółki Rafineria Gdańska Sp. z o.o. Dodatkowo zmianie uległa nazwa słki z LOTOS SPV 2 na Uni - Bitumen Sp. z o.o. W dniu 15
listopada 2022 roku PKN ORLEN podpisumoaportową, na bazie której udziały w spółce Uni-Bitumen Sp. z o.o. zostały
wniesione aportem do LOTOS Terminale, w wyniku czego spółka LOTOS Terminale stała saścicielem 100% udziów tej
spółki.
2. W dniu 7 kwietnia 2023 roku zawarta została umowa rozporządzająca pomiędzy PKN ORLEN a Unimot Investments spółka z
ograniczoną odpowiedzialnością („Unimot Investments”), przenosząca na Unimot Investments 100% akcji w LOTOS Terminale.
Tym samym weszła w życie również podpisana 12 stycznia 2022 roku umowa sprzedaży asfaltów na rzecz Uni-Bitumen Sp. z o.o. ,
zawarta na okres 10 lat od dnia jej wejścia w życie z możliwością przedłużenia na kolejne dwa pięcioletnie okresy na warunkach
uprzednio uzgodnionych pomiędzy stronami.
Zgodnie ze zobowiązaniami wynikacymi z decyzji Komisji Europejskiej z dnia 14 lipca 2020 roku w stosunku do działalności
dezinwestowanych (z wyłączeniem zbywanej dzialności obejmującej udziały w Rafinerii Gdańskiej) zost wprowadzony szereg
mechanizw ochronnych mających na celu odseparowanie działalności spółek objętych Środkami Zaradczymi od pozostałej
działalności Grupy ORLEN, które miały funkcjonowdo ostatecznego zbycia tych inwestycji. W związku z powyższym Spółka
przeprowadza szczegóło analizę faktów i okoliczności związanych z funkcjonowaniem tych mechanizmów ochronnych w celu
ustalenia, czy spełnione są kryteria sprawowania kontroli wskazane w MSSF 10.
W szczególnci mechanizmy ochronne obejmowały m.in.:
 obowiązek utrzymania zbywanych działalności w stanie niepogorszonym,
 obowiązek w zakresie odseparowania działalności zbywanych spółek od pozostałej działalności PKN ORLEN,
 obowiązek w zakresie ograniczenia przepływu informacji poufnych dotyczących Zbywanych Działalności.
Na bazie dokonanej analizy, Spółka dokona profesjonalnego osądu, w ramach którego oceniła, że na dzień połączenia jak również w
okresie do zbycia spółek, które podlegały dezinwestycji w ramach realizacji Środków Zaradczych, Spółka nie sprawowała nad nimi
kontroli w myśl zapisów MSSF 10, z wyłączeniem Rafinerii Gdskiej wobec której powyższe mechanizmy nie miały zastosowania. W
konsekwencji Spółka zaklasyfikowała na dzi połączenia inwestycje w spółkach LOTOS Terminale S.A., LOTOS Infrastruktura S.A.,
RCEkoenergia Sp. z o.o., LOTOS SPV 2 Sp. z o.o., LOTOS Paliwa Sp. z o.o., LOTOS SPV 1 Sp. z o.o., LOTOS Biopaliwa Sp. z o.o.,
LOTOS-Air BP Polska Sp. z o.o., jako aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy zgodnie z MSSF 9 i
zaprezentowała je w pozycji pozostałych aktywów.
Ponadto na dzipołączenia Spółka dokona analizy klasyfikacji grupy aktywów spółki Rafineria Gdańska Sp. z o.o. dotyczących
działalności rafineryjnej oraz bitumenowej (asfaltowej) jako przeznaczone do sprzedaży zgodnie z MSSF 5. Grupy aktywów dotyczące
działalności rafineryjnej i asfaltowej zosty nabyte przez Spółkę wyłącznie z zamiarem odsprzedaży w ramach realizacji Środków
Zaradczych, zostaną sprzedane w przeciągu 1 roku i osgną gotowość do sprzedaży w krótkim okresie następującym po dniu nabycia
(nieco ponad 3 miesce od dnia połączenia). Tym samym Spółka ocena, że na dzipołączenia spełniaone kryteria do rozpoznania
jako przeznaczone do sprzedaży zgodnie z MSSF 5. Działalność rafineryjna po zbyciu 30% udziów w spółce Rafineria Gdańska Sp. z
o.o. do Aramco będzie obta umową joint venture pomiędzy PKN ORLEN a Aramco i Rafinerią Gdańską i w oparciu o odrębną analizę
Spółka oceniła, że w konsekwencji utrzymana po transakcji inwestycja w Rafinerii Gdańskiej jest ujmowana jako wspólne ustalenie
umowne stanowiące wspólne działanie (joint operation). Dodatkowe informacje nota 13.3.2.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 19 / 108
Dodatkowe umowy towarzyszące Połączeniu
PKN ORLEN zawarł z MOL warunkową, ramową umowę sprzedaży ("Umowa Ramowa"), w wyniku której podmioty należące do Grupy
ORLEN nabędą od MOL do 144 stacji paliw zlokalizowanych na grzech oraz do 41 stacji paliw zlokalizowanych na owacji za
łączną cenę nie przekraczającą 229 mln EUR („Transakcje”). Cena na dzień rozliczenia Transakcji będzie podlegała korekcie
wynikającej ze zmiany poziomu ugu netto oraz kapitału obrotowego w nabywanych aktywach w porównaniu do ich wartości
referencyjnych. W dniu 1 grudnia 2022 roku w ramach realizacji powyższych umów ORLEN Unipetrol RPA, zawaa z MOL Hungarian
Oil and Gas Public Limited Company umowę nabycia 100 proc. udziałów w firmie Normbenz Magyarorság Kft, będącej właścicielem 79
stacji paliw zlokalizowanych na Węgrzech.
Dodatkowo PKN ORLEN podpisał z Saudi Arabian Oil Company długoterminową umowę na dostawy ropy naftowej do spółek z Grupy
ORLEN. Na podstawie tej umowy, PKN ORLEN po połączeniu zagwarantuje dostawy ropy naftowej od Saudi Arabian Oil Company do
Grupy ORLEN w ilości od 200 do 337 tys. baryłek dziennie.
PKN ORLEN podpisał także z Saudi Arabian Oil Company oraz Saudi Basic Industries Corporation umowę o współpracy celem analizy,
przygotowania i realizacji wspólnych inwestycji w sektorze petrochemicznym. Wśród potencjalnych obszarów współpracy analizowane
m.in. projekty rozwojowe dotyczące olefin i pochodnych, w tym pochodnych aromatów, w Polsce oraz w Europie Środkowo-
Wschodniej.
PKN ORLEN podpis wnież z Saudi Arabian Oil Company umoo współpracy celem wspólnej analizy, przygotowania i realizacji
projektów badawczo rozwojowych,wni w ramach technologii zrównoważonego rozwoju.
Porozumienie ze Skarbem Państwa
W dniu 20 lipca 2022 roku podpisane zosto porozumienie pomiędzy Spółką a Skarbem Pstwa w związku z planowanym
połączeniem Spółki z Gru LOTOS S.A. („Porozumienie”).
Porozumienie zawiera niestanowce zobowiązania umownego deklaracje intencji Spółki dotyczące: (i) realizacji polityki energetycznej
Polski w zakresie ropy naftowej oraz paliw cieych (tradycyjnych) oraz (ii) kontynuacji polityki zatrudnienia w stosunku do pracowników
grupy kapitałowej Grupy LOTOS, którzy po połączeniu stasię pracownikami grupy kapitałowej Spółki, zapewniającej prawiowe i
bezpieczne funkcjonowanie zakładów pracy należących przed połączeniem do grupy kapitałowej Grupy LOTOS, a także zobowiązanie
Spółki do kontynuacji kluczowych inwestycji realizowanych przez Grupę LOTOS przed Połączeniem, wskazanych w Porozumieniu.
Strony Porozumienia przewidują, że po połączeniu Spółki z GruLOTOS kontynuowane kluczowe inwestycje Grupy LOTOS
wskazane w Porozumieniu, w zakresie minimalnym w nim określonym („Zobowiązania Inwestycyjne”). Spółka zadeklarowała, że
niezwłocznie po Pączeniu dokona weryfikacji warunków kontynuowania tych inwestycji.
Spółka zadeklarowała również, że po Połączeniu i z zastrzeżeniem wyjątków określonych w Porozumieniu, podejmie działania w
kierunku: (i) dywersyfikacji dostaw surowców naturalnych, w szczelności ropy naftowej, oraz uniezależnienia Polski od dostaw rop
rosyjskich, (ii) umocnienia pozycji Spółki na rynku produkcji i dystrybucji paliw ciekłych (tradycyjnych), przy jednoczesnym
podejmowaniu starań dotyczących ograniczenia ich emisyjności, (iii) rozwoju Słki na rynku produktów petrochemicznych, w tym
poprzez poszukiwanie i podejmowanie inwestycji, (iv) bad i projektów dotyczących wykorzystania paliw alternatywnych, a tae
elektromobilności oraz (v) utrzymania prawidłowego funkcjonowania rafinerii w Gdańsku.
Deklaracja odnosząca się do realizacji przez Spółkę polityki energetycznej Polski realizowana dzie w zakresie dopuszczalnym przez
powszechnie obowiązujące przepisy prawa i postanowienia Statutu Spółki.
Porozumienie nie ma charakteru prawnie wiążącego za wyjątkiem wybranych jego postanowień, regulujących między innymi wykonanie
Zobowzań Inwestycyjnych, w tym zasady odpowiedzialności Spółki za ich naruszenie.
W przypadku zawinionego niewykonania lub nienalytego wykonania przez Spółkę prawnie wiążących Zobowzań Inwestycyjnych
oraz bezskutecznego upływu terminów przewidzianych przez strony Porozumienia na opracowanie planu naprawczego niewykonania
lub nienależytego wykonania tych zobowiązań, Spółka będzie zobowzana do zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kar umownych w
wysokości precyzyjnie określonej w Porozumieniu.
Z zastrzeżeniem wyjątków określonych w Porozumieniu obowiązuje ono przez okres 10 lat od dnia jego zawarcia, przy czym okres ten
ulegnie automatycznemu przedłużeniu w okolicznościach wskazanych w Porozumieniu, na okres niezbędny do realizacji Zobowiązań
Inwestycyjnych. Porozumienie weszło w życie w zasadniczej części z dniem połączenia Spółki z Grupą LOTOS, tj. z dawpisu
Połączenia do właściwego rejestru.
W ocenie Spółki, na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie ma ryzyka, że warunki zawarte w Porozumieniu ze
Skarbem Państwa mogłyby nie zostspełnione.
Tymczasowe rozliczenie transakcji
Transakcja połączenia z GruLOTOS podlega rozliczeniu metoprzejęcia zgodnie z MSSF 3 Połączenia jednostek. Transakcja
dokonała się poprzez wymiaudziałów kapitowych, gdzie PKN ORLEN dokon podwyższenia kapitału zakładowego w drodze
emisji akcji, które zosty naspnie przyznane akcjonariuszom Grupy LOTOS, dlatego też Spółka dokonała oceny faktów i okoliczności
związanych z transakcją w celu ustalenia, która z łączących s spółek jest jednostką przejmującą.
Na bazie dokonanego profesjonalnego osądu, Spółka oceniła że jest jednostką przejmującą, która poprzez transakc połączenia, w
dniu 1 sierpnia 2022 roku uzyskała kontronad Grupą LOTOS S.A..
Na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego rozliczenie księgowe połączenia nie zostało zakończone, a proces
wyceny do wartości godziwej przejętych aktywów netto jest na bardzo wczesnym etapie. W związku z tym, Spółka zaprezentowała
tymczasowe wartci dla wszystkich możliwych do zidentyfikowania aktywów i zobowiązań, kre poza opisanymi w dalszej części noty
wyjątkami odpowiadają ich wartościom księgowym na dzień połączenia. W szczególności Spółka zdecydowała o zaangażowaniu
niezależnych ekspertów w celu przeprowadzenia wyceny do wartości godziwej nabytych aktywów i przejętych zobowiązań. Wycena ta
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 20 / 108
jest obecnie przeprowadzona przez zewnętrznych ekspertów i wpłynie na ostateczną wartość godziwą prezentowanych aktywów netto
w ramach rozliczenia. Ponadto, Spółka jest w trakcie procesu analizy i identyfikacji oraz wyceny do wartości godziwych potencjalnych
zobowiązań warunkowych, przejętych w związku z połączeniem z Grupą LOTOS S.A. wynikających z ryzyk regulacyjnych, prawnych,
środowiskowych i innych. Spółka planuje dokonać ostatecznego rozliczenia transakcji nabycia w okresie 12 miesięcy od dnia
połączenia.
Wartość tymczasowa możliwych do zidentyfikowania głównych pozycji nabytych aktyw i zobowiązań w związku z połączeniem z
Grupą LOTOS S.A. na dziprzejęcia przedstawia snastępująco:
01/08/2022
Nabyte aktywa
A
28 634
Aktywa trwałe
3 350
Rzeczowe aktywa trwałe
161
Wartości niematerialne
28
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
57
Długoterminowe aktywa finansowe
2 947
Pozostałe aktywa
157
Aktywa obrotowe
25 284
Zapasy
7 540
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
5 493
Środki pieniężne
3 235
Aktywa przeznaczone do sprzedaży
5 280
Instrumenty pochodne
90
Pozostałe aktywa
3 646
Przejęte zobowiązania
B
9 201
Zobowiązania długoterminowe
1 132
Kredyty, pożyczki i obligacje
371
Rezerwy
11
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
713
Zobowiązania z tytułu leasingu
27
Pozostałe zobowiązania
10
Zobowiązania krótkoterminowe
8 069
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
5 891
Zobowiązania z tytułu leasingu
4
Kredyty, pożyczki i obligacje
369
Rezerwy
114
Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego
1 087
Pozostałe zobowiązania
604
Tymczasowa wartość aktywów netto
C = A - B
19 433
Wartość godziwa przekazanej zapłaty *
D
15 124
Wartość wcześniej istniejących powiązań
E
147
Tymczasowy wynik na okazyjnym nabyciu Grupy Lotos S.A.
F = C - D + E
4 456
* Wartość godziwa przekazanej zapłaty z tytułu przejęcia w wysokci 15 124 mln PLN stanowi sumę wartości nominalnej wyemitowanych Akcji Pączeniowych w kwocie 248
mln PLN, która powiększyła kapit podstawowy oraz nadwyżki wartci emisyjnej nad nominalną w wysokci 14 876 mln PLN ustalonej w oparciu o ce rynko jednej akcji
według kursu zamknięcia na dzi połączenia w wysokości 76,10 PLN.
W ramach transakcji nastąpiło rozliczenie wcześniej istniejących powiązań pomiędzy PKN ORLEN oraz byłą Grupą LOTOS S.A.
w oszacowanej wartości godziwej 147 mln PLN, która odpowiadała wartości netto nierozliczonych na dzień 1 sierpnia 2022 roku
pozycji wzajemnych należności i zobowiązań pomiędzy spółkami z obu grup kapitałowych wynikających głównie z realizowanych
umów handlowych, jak również należności i zobowiązań pomiędzy PKN ORLEN a Grupą LOTOS S.A., które wygasły z mocy
prawa w wyniku rejestracji połączenia. Spółka zaprezentowała w pozycji Pozostałe aktywa inwestycje w spółkach objętych
Środkami Zaradczymi zaklasyfikowanymi jako aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy w
oszacowanej wartości godziwej 3 640 mln PLN. Wykazana tymczasowa wartość godziwa została oszacowana w oparciu o
otrzymane dotychczas zapłaty od nabywców w ramach realizacji Środków Zaradczych. Oszacowana na dzień połączenia wartć
godziwa inwestycji w słkach objętych Środkami Zaradczymi zaklasyfikowanymi jako aktywa finansowe wyceniane w wartości
godziwej przez wynik finansowy ulegnie zmianie w kolejnych okresach sprawozdawczych w wyniku procesu ustalenia finalnych cen
zbycia pomiędzy stronami poszczególnych umów.
W ramach pozycji Aktywa przeznaczone do sprzedaży Spółka ujęła udziały spółki Rafineria Gdańska Sp. z o.o. według ich wartci
ksgowej na dzi połączenia, której aktywa i zobowiązania dotycce dzialności bitumenowej i rafineryjnej zostały objęte Środkami
Zaradczymi.
Tymczasowa wartość godziwa nabytych należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności na dzień przejęcia wyniosła 5
493 mln PLN, przy czym wartość brutto tych nalności wynikająca z zawartych umów wynioa 5 564 mln PLN na ten dzień. Zgodnie z
najlepszym szacunkiem, Spółka uznaje spłatę wykazanych nalności z tytułu dostaw i uug oraz pozostałych należności w wysokości
5 493 mln PLN za prawdopodobną.
Zaprezentowana na dzień połączenia tymczasowa wartość możliwych do zidentyfikowania nabytych aktyw i przejętych zobowiąz
przewsza wartość godziwą przekazanej zapłaty, w związku z czym, po uwzględnieniu wartości wczniej istniejących powiązań, na
tymczasowym rozliczeniu połączenia powstał zysk z okazyjnego nabycia w wysokci 4 456 mln PLN.
Wartość zysku na okazyjnym nabyciu może ulec zmianie w ciągu 12 miesięcy od daty połączenia w ramach finalnego rozliczenia
transakcji pączenia z Grupą LOTOS S.A.
Biorąc pod uwaszczelne wymagania MSSF 3 Połączenia jednostek w zakresie możliwci rozpoznania ewentualnego zysku z
tytułu okazyjnego nabycia, Spółka przed ujęciem finalnego rozliczenia transakcji zamierza dokonać przeglądu przeprowadzonych
procedur identyfikacji i wyceny wszystkich pozycji wywających na kalkulację wyniku na transakcji.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 21 / 108
Parytet wymiany w ramach planu połączenia został ustalony w oparciu o żne powszechnie akceptowane metody wyceny. Na
potrzeby wyceny załono, że oba podmioty dziają jako niezależne przedsiębiorstwa, a wyceny jednostkowe nie uwzględniają
oczekiwanych środków zaradczych wymaganych przez Komisję Europejską ani potencjalnych synergii. Analiza wyceny obejmowała
między innymi wycenę opartą na mnożnikach rynkowych oraz wycenę opartą na metodzie sumy części (sum of the parts), historyczne
notowania akcji obu łączących się spółek, w tym ceny średnie ważone wolumenem oraz ceny docelowe oszacowane przez
niezależnych analityków giełdowych. Ustalony parytet wymiany akcji zost zatwierdzony przez akcjonariuszy obu łączących s
podmiotów w ramach uchwał połączeniowych. W ocenie Spółki na wystąpienie zysku na okazyjnym nabyciu wpływ mi głównie
fakt obserwowanego w ostatnim okresie niedoszacowania wartości rynkowej akcji spółek PKN ORLEN i Grupa LOTOS (w przypadku
obydwu spółek wartość ksgowa skonsolidowanych aktywów netto na dzień połączenia znacznie przewyższała ich kapitalizac).
Wyw na te wyceny miała przede wszystkim sytuacja makroekonomiczna oraz duża zmienność rynkowa spowodowana inwaz
rosyjs w Ukrainie. Ponadto na nadwyżkę wartości przejętych aktywów netto nad oszacowaną wartością godziwą przekazanej zapłaty
mi wpływ również fakt, że dla ustalenia parytetu wymiany nie b brany pod uwagę efekt realizacji środków zaradczych, jako zdarzenie
jednorazowe, które zmaterializuje sjuż po połączeniu obydwu słek.
Wyw połączenia z GruLOTOS S.A. na wypracowane przez Spółprzychody i wyniki netto za 2022 rok wyniósł odpowiednio 23
232 mln PLN i 3 493 mln PLN. Gdyby połączenie mio miejsce na poctku okresu, zysk netto Spółki (pomniejszony o zysk z tytułu
okazyjnego nabycia Grupy LOTOS S.A.) byłby na poziomie 28 475 mln, a przychody ze sprzedaży wyniosłyby 234 015 mln PLN.
Koszty związane z emisją Akcji Połączeniowych w ramach połączenia z Grupą LOTOS wyniosły 25 mln PLN i zostały ujęte jako
pomniejszenie kapitału własnego w ramach pozycji Kapitał z emisji akcji powej ich wartości nominalnej.
7.2. Rozliczenie połączenia z PGNiG S.A. zgodnie z MSSF 3
Opis transakcji
W dniu 2 listopada 2022 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XX Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru
dowego dokonał rejestracji połączenia PKN ORLEN ze spółką Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. („PGNiG”),
(„Połączenie”), podwyższenia kapitału zakładowego Spółki oraz zmian Statutu PKN ORLEN uchwalonych przez Nadzwyczajne
Walne Zgromadzenie PKN ORLEN w dniu 28 września 2022 roku.
Połączenie przeprowadzone zostało zgodnie z art. 492 § 1 pkt 1 KSH, w związku z czym z dniem 2 listopada 2022 roku, czyli z
dniem wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS przez sąd rejonowy, PKN ORLEN przejął cały majątek PGNiG i z zastrzeżeniem
wyjątków wynikających z przepisów prawa, wstąpił we wszystkie prawa i obowiązki PGNiG w ramach sukcesji uniwersalnej. W
szczególności, z dniem Połączenia przeszły na Spół zezwolenia, koncesje oraz ulgi udzielone PGNiG, chyba że ustawa lub
decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej. Jednocześnie nastąpiło podwyższenie kapitału zakładowego
Spółki w drodze emisji akcji, które Spółka wydała akcjonariuszom PGNiG („Akcje Połączeniowe”).
Kapitał zakładowy Spółki zostpodwyższony z kwoty 783 059 906,25 PLN do kwoty 1 451 177 561,25 PLN w drodze emisji Akcji
Połączeniowych, tj. 534 494 124 akcji zwykłych na okaziciela serii F Spółki o wartości nominalnej 1,25 PLN każda, o łącznej
wartości nominalnej w kwocie 668 117 655 PLN. Akcje Połączeniowe zostały przyznane akcjonariuszom PGNiG, zgodnie z
ustalonym parytetem wymiany, w ramach którego w zamian za 1 akcję PGNiG akcjonariusze PGNiG otrzymali 0,0925 akcji PKN
ORLEN (Akcji Połączeniowych), przy czym liczba przyznanych akcji stanowiła liczbę naturalną, a w zamian za nieprzyznane ułamki
Akcji Połączeniowych wynikające z zastosowania parytetu wymiany akcji akcjonariusze PGNiG otrzymali odpowiednie dopłaty w
gotówce.
Powody i cele strategiczne przeprowadzenia Połączenia
PGNiG, nad którą kontrolę objął PKN ORLEN w ramach Połączenia, wraz ze spółkami pośrednio i bezpośrednio zależnymi od
PGNiG był jednym z największych koncernów gazowo-naftowych w Europie Środkowo-Wschodniej, prowadzącym swoją
działalność m.in. w Polsce, Niemczech, Norwegii, Wielkiej Brytanii, Czechach, Słowacji, Węgrzech, Zjednoczonych Emiratach
Arabskich, Libii, Pakistanie, Litwie, Holandii, Belgii, Austrii, Danii, Francji, Chorwacji, Irlandii, Kolumbii, Tanzanii, Mozambiku oraz
Ukrainie. Przedmiotem działalności byłej grupy kapitałowej PGNiG było poszukiwanie i wydobycie gazu ziemnego oraz ropy
naftowej, import gazu ziemnego, a także, magazynowanie, sprzedaż, dystrybucja paliw gazowych i płynnych oraz produkcja ciepła i
energii elektrycznej. Była grupa kapitałowa PGNiG, poprzez podmioty zależne, świadczyła również (w zakresie projektowym)
specjalistyczne usługi geofizyczne i wiertniczo–serwisowe na całym świecie. Główne obszary działalności PGNiG oraz spółek
wchodzących w skład byłej grupy kapitałowej PGNiG obejmowały: poszukiwanie i wydobycie, obrót i magazynowanie, dystrybucję
oraz wytwarzanie. Podstawową działalnośc każdego z tych obszarów jest odpowiednio: pozyskanie węglowodorów ze złóż i
przygotowanie ich do sprzedaży, obrót gazem ziemnym w Polsce i na rynkach zagranicznych, dostarczanie siecią dystrybucyjną
gazu wysokometanowego i zaazotowanego, a także niewielkich ilości gazu koksowniczego do klientów detalicznych i
korporacyjnych oraz wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej, dystrybucja ciepła oraz realizacja dużych przedsięwzięć
elektroenergetycznych, ukierunkowanych głównie na wykorzystanie gazu ziemnego jako paliwa.
Postępująca transformacja energetyczna napędzana dynamicznym rozwojem technologii, poprawą efektywności kosztowej
wytwarzania energii z OZE i paliw alternatywnych, polityką klimatyczną, ewolucją preferencji społecznych, a także więks
korporacyjną i publiczświadomością środowiskową, stanowi znaczące wyzwanie dla spółek sektora paliwowo-energetycznego,
gdyż zakłada stopniowe odchodzenie od glowodorów i paliw konwencjonalnych na rzecz nowych i bardziej zrównoważonych
źródeł energii. Połączenie Spółki z PGNiG otwiera nowe możliwości spójnego, skoordynowanego rozwoju, które umożliwią
dywersyfikację prowadzonej działalności i utrzymanie konkurencyjności w długim terminie. Połączony koncern będzie dążył do
osiągnięcia doskonałości operacyjnej w dotychczasowych obszarach działalności oraz rozwoju nowych segmentów. Konsolidacja
Spółki z PGNiG zwiększy wpływ grupy kapitałowej połączonego podmiotu na sektor m.in. poprzez leps koordynację działań
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 22 / 108
mających na celu dekarbonizację polskiej gospodarki do 2050 roku. W tym kontekście celem strategii koncernu
multienergetycznego będzie rozwój segmentu gazu ziemnego, kluczowego surowca dla segmentu petrochemicznego oraz
segmentu energetycznego. Połączenie Spółki z PGNiG następujące po połączeniu Grupy LOTOS ze Spółką, będzie skutkowało
optymalizacją i integracją wydobycia własnego węglowodorów na obecnych rynkach oraz możliwością dalszego rozwoju wydobycia
w innych krajach, a także skoordynowaniem działw zakresie dywersyfikacji źródeł surowców energetycznych, w tym dalszym
rozwojem zróżnicowanego portfela dostaw LNG. Połączenie działalności Wydobycie pozwoli na efektywniejsze zarządzanie bazą
surowców, ograniczając ryzyko zmienności rynku ropy i gazu oraz na zwiększenie skali wykorzystania unikalnego potencjału PGNiG
w zakresie realizacji projektów poszukiwawczych, tak w odniesieniu do badań geologicznych jak i wierceń. W konsekwencji
Połączenie przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Polski i regionu, które jest szczególnie ważne w obecnej
sytuacji geopolitycznej.
Fuzja PGNiG i Spółki jest spójna z globalnymi tendencjami w branży paliwowej i energetycznej: konsolidacja siły finansowej i
rekonfiguracja aktywów produkcyjnych w kierunku niskoemisyjności priorytetami transformacyjnej strategii koncernów
regionalnych i globalnych. W rezultacie Połączenia powstał koncern multienergetyczny o zdywersyfikowanej i komplementarnej
strukturze przychodów, bazujący na mocnych filarach operacyjnych i finansowych, co przyspieszy oraz ułatwi realizację celów
strategicznych założonych w obydwu podmiotach.
Działalność pod względem funkcjonalnym PGNiG przed Połączeniem podzielona była pomiędzy siedem oddziałów krajowych: (i)
Oddział Obrotu Hurtowego, (ii) Oddziw Sanoku, (iii) Oddział w Zielonej Górze, (iv) OddziGeologii i Eksploatacji, (v) Oddział w
Odolanowie, (vi) Centralne Laboratorium Pomiarowo-Badawcze, oraz (vii) Ratowniczą Stację Górnictwa Otworowego, jak również
dwa oddziały zagraniczne: (i) Oddział w Ras Al Khamah w Zjednoczonych Emiratach Arabskich oraz (ii) OddziOperatorski w
Pakistanie. Z dniem Połączenia nastąpiło wyodrębnienie w PKN ORLEN jednostki organizacyjnej (samobilansującej) funkcjonującej
pod oznaczeniem „Zespół Oddziałów Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo PKN ORLEN” z siedzi w Warszawie,
obejmującej oddzipod firmą „Polski Koncern Naftowy ORLEN Spółka Akcyjna Oddział Centralny Polskie Górnictwo Naftowe i
Gazownictwo w Warszawie” oraz podporządkowane mu oddziały odpowiadające wskazanym powyżej, dotychczas funkcjonującym
oddziałom w PGNiG.
Spełnienie wymaganych warunków w celu przeprowadzenia Połączenia
Kluczowe warunki, których spełnienie się było niezbędne do przeprowadzenia połączenia z Polskie Górnictwo Naftowe i
Gazownictwo S.A. były następujące:
1. podjęcia stosownych uchwał połączeniowych przez Walne Zgromadzenie PGNiG zawierających w szczególności zgodę na Plan
Połączenia oraz zgodę na proponowane zmiany w statucie PKN ORLEN w związku z Połączeniem podjęte w dniu 10
października 2022 roku;
2. podjęcia stosownych uchwał połączeniowych przez Walne Zgromadzenie PKN ORLEN, w tym w szczególności w sprawie
podwyższenia kapitału zakładowego PKN ORLEN w związku z Połączeniem, w sprawie ustalenia tekstu jednolitego Statutu
uwzględniającego (obejmującego) zmiany proponowane w związku z Połączeniem, jako zmianę Statutu oraz w sprawie
wyrażenia zgody na dopuszczenie i wprowadzenie Akcji Połączeniowych do obrotu na rynku regulowanym podjęte w dniu 28
września 2022 roku;
3. uzyskania zgody Rady Ministrów RP na Połączenie wymaganej przepisem art. 13 ust. 5 w zw. z ust. 1 pkt 9) i 23) Ustawy o
Zasadach Zarządzania Rada Ministrów wyraziła zgodę w dniu 27 września 2022 roku;
4. braku zgłoszenia sprzeciwu przez ministra właściwego do spraw aktywów państwowych co do następczego nabycia przez
Skarb Państwa dominacji nad Spółką w rozumieniu art. 3 ust. 7 pkt 2 Ustawy o Kontroli Niektórych Inwestycji decyzja w
sprawie braku sprzeciwu została wydana w dniu 22 września 2022 roku;
5. niezgłoszenia przez organ koncesyjny sprzeciwu, o którym mowa w art. 36a ust. 8 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, do
skutku czynności polegającej na połączeniu Spółki i PGNiG w zakresie przejścia koncesji przysługujących PGNiG na Spółkę, w
terminie 60 dni od dokonania zgłoszenia organowi koncesyjnemu zamiaru połączenia spółek. Wniosek w zakresie przejścia
koncesji został złożony przez Spółkę w dniu 30 sierpnia 2022 r.
Dodatkowo w związku z Połączeniem konieczne jest spełnienie wymagań określonych w wydanej w dniu 16 marca 2022 roku
warunkowej pozytywnej Decyzji Prezesa UOKiK w sprawie koncentracji i wdrożenia środka zaradczego. Warunkiem wymaganym
do spełnienia w związku z przeprowadzeniem Połączenia, wskazanym w decyzji Prezesa UOKiK, jest wdrożenie środka zaradczego
w postaci wyzbycia się lub spowodowania wyzbycia się w sposób trwały i nieodwracalny kontroli nad spółką Gas Storage Poland
Sp. z o.o. („GSP”) na rzecz niezależnego inwestora. Realizacja ww. środka zaradczego musi nastąpw ciągu 12 miesięcy od daty
połączenia PKN ORLEN i PGNiG. Zobowiązania Spółki wynikające z decyzji Prezesa UOKiK uwzględniają także obowiązek
zawarcia umowy powierzającej GSP lub jego następcy prawnemu obowiązki operatora systemu magazynowania paliwa gazowego
na okres przynajmniej 10 lat. Sprzedaż GSP może zostać dokonana wyłącznie do podmiotu gwarantującego, że działalność
operatora systemu magazynowania paliw gazowych dzie realizowana z uwzględnieniem bezpieczeństwa energetycznego
państwa. GSP jest operatorem systemu magazynowania paliw gazowych. Magazyny gazu ziemnego po Połączeniu stały się
asnością PKN ORLEN.
Porozumienie ze Skarbem Państwa
W dniu 27 września 2022 roku podpisane zostało porozumienie pomiędzy Spółką a Skarbem Państwa w związku z planowanym
połączeniem Spółki z PGNiG („Porozumienie”), które weszło w życie z dniem Połączenia.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 23 / 108
Porozumienie zawiera niestanowiące zobowiązania umownego deklaracje intencji Spółki dotyczące: (i) realizacji polityki
energetycznej Polski w zakresie, w jakim dotyczy ona dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego oraz rozwoju na rynku tego
paliwa oraz (ii) kontynuacji polityki zatrudnienia w stosunku do pracowników grupy kapitałowej PGNiG, którzy po Połączeniu staną
się pracownikami grupy kapitałowej Spółki, zapewniającej prawidłowe i bezpieczne funkcjonowanie zakładów pracy należących
przed Połączeniem do grupy kapitałowej PGNiG, a także zobowiązanie Spółki do kontynuacji po połączeniu Spółki z PGNiG
kluczowych inwestycji realizowanych lub przygotowywanych przez PGNiG przed Połączeniem, wskazanych w Porozumieniu, w
zakresie minimalnym w nim określonym („Zobowiązania Inwestycyjne”).
Spółka zadeklarowała również, że po Połączeniu i z zastrzeżeniem wyjątków określonych w Porozumieniu w zakresie
dopuszczalnym przez powszechnie obowiązujące przepisy prawa i postanowienia statutu Spółki strategia podejmowana przez
Spółkę w zakresie działalności wydobycia, handlu i dystrybucji gazu ziemnego będzie zgodna z Polityką Energetyczną Polski, której
główną tezą jest zapewnienie długoterminowego bezpieczeństwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej i dywersyfikacji źródeł
dostaw gazu ziemnego.
Porozumienie nie ma charakteru zobowiązaniowego za wyjątkiem wybranych jego postanowień, regulujących między innymi
wykonanie Zobowiązań Inwestycyjnych, w tym zasady odpowiedzialności Spółki za ich naruszenie.
W przypadku zawinionego niewykonania lub nienależytego wykonania przez Spółkę prawnie wiążących Zobowiązań Inwestycyjnych
oraz bezskutecznego upływu terminów przewidzianych przez strony Porozumienia na opracowanie planu naprawczego w celu
usunięcia stanu takiego niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań, Spółka będzie zobowiązana do zapłaty na rzecz
Skarbu Państwa kar umownych w wysokości precyzyjnie określonej w Porozumieniu.
Z zastrzeżeniem wyjątków określonych w Porozumieniu obowiązuje ono przez okres 10 lat od dnia jego zawarcia, przy czym okres
ten ulegnie automatycznemu przedłużeniu w okolicznościach wskazanych w Porozumieniu, na okres niezbędny do realizacji
Zobowiązań Inwestycyjnych. Porozumienie weszło w życie w zasadniczej części z dniem Połączenia Spółki z PGNiG, tj. z datą
wpisu tego Połączenia do właściwego rejestru.
W ocenie Spółki, na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie ma ryzyka, że warunki zawarte w porozumieniu
ze Skarbem Państwa mogłyby nie zostać spełnione
Tymczasowe rozliczenie transakcji nabycia
Transakcja połączenia PKN ORLEN z PGNiG podlega rozliczeniu metodą przejęcia zgodnie z MSSF 3 Połączenia jednostek.
Biorąc pod uwagę, że transakcja dokonała się poprzez wymiaudziałów kapitałowych, gdzie PKN ORLEN dokonał podwyższenia
kapitału zakładowego w drodze emisji akcji, które zostały następnie przyznane akcjonariuszom PGNiG, jak równi fakt, że w
wyniku transakcji Skarb Państwa zwiększył swój udział w kapitale zakładowym i prawach głosów na walnym zgromadzeniu
Jednostki Dominującej - PKN ORLEN z około 31,14% do około 49,9%, Spółka dokonała szczegółowej analizy faktów i okoliczności
związanych z transakcją w celu ustalenia, która z łączących się spółek jest jednostką przejmującą.
Analiza czynników wskazanych w MSSF 3 w zakresie identyfikacji jednostki przejmującej, takich jak: skład kierownictwa wyższego
szczebla w połączonej jednostce, relatywna wielkość łączących się grup kapitałowych, czy skład organu zarządzającego oraz
warunków transakcji wskazała na to, że PKN ORLEN występuje w charakterze jednostki przejmującej. W ramach przeprowadzonej
analizy Spółka również rozważyła kwestię związaną z posiadaniem względnych praw głosu w połączonej jednostce. Dotychczasowi
akcjonariusze PKN ORLEN po Połączeniu nadal stanowią większość akcjonariuszy połączonego podmiotu. Fakt umocnienia pozycji
Skarbu Państwa w połączonym podmiocie, bez rozważenia innych okoliczności, mógłby stanowić przesłankę do uznania transakcji
połączenia z PGNiG za połączenie odwrotne, a samą spółkę PGNiG za podmiot przejmujący. W ramach przeprowadzonej przez
Spółkę analizy, powyższe stanowiło jedyną przesłankę świadczącą za uznaniem, że PGNiG występuje w roli przejmującego.
Niemniej jednak, mając na uwadze dodatkowe fakty i okoliczności, w tym znaczenie i faktyczną pozycję Skarbu Państwa jako
akcjonariusza zarówno PKN ORLEN, jak i PGNiG przed i po transakcji połączenia, Spółka nie uznała tej przesłanki za przeważającą
w stosunku do pozostałych analizowanych czynników wskazujących na PKN ORLEN jako jednostkę przejmującą.
W związku z powyższym, na bazie dokonanego profesjonalnego osądu, oceniono że PKN ORLEN jest jednostką przejmującą, która
w wyniku Połączenia w dniu 2 listopada 2022 roku uzyskała kontrolę nad PGNiG.
Na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego rozliczenie księgowe połączenia nie zosto zakończone, a proces wyceny do
wartości godziwej przejętych aktyw netto jest na bardzo wczesnym etapie. W związku z tym, Spółka zaprezentowa tymczasowe
wartości dla wszystkich możliwych do zidentyfikowania aktywów i zobowiązań, które odpowiadają ich wartościom księgowym na dzień
połączenia. W szczególności Spółka zdecydowała o zaangowaniu niezależnych ekspertów w celu przeprowadzenia wyceny do
wartości godziwej nabytych aktywów i przejętych zobowiązań. Wycena ta zostanie przeprowadzona przez zewtrznych ekspertów w
kolejnych okresach i wpłynie na ostatecz wartość godziwą prezentowanych aktywów netto w ramach rozliczenia. Ponadto, Spółka
jest w trakcie procesu analizy i identyfikacji oraz wyceny do wartości godziwych potencjalnych zobowzań warunkowych, przejętych w
związku z połączeniem z PGNiG wynikających z ryzyk regulacyjnych, prawnych, środowiskowych i innych. Spółka planuje dokon
ostatecznego rozliczenia transakcji nabycia w okresie 12 miesięcy od dnia połączenia.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 24 / 108
Wartość tymczasowa możliwych do zidentyfikowania ównych pozycji nabytych aktywów i zobowiązw związku z połączeniem z
PGNiG S.A. na dziprzejęcia przedstawia się następująco:
02/11/2022
Nabyte aktywa
A
94 503
Aktywa trwałe
49 605
Rzeczowe aktywa trwałe
11 221
Wartości niematerialne
162
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
166
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
4 076
Instrumenty pochodne
1 292
Pozostałe aktywa
32 688
Aktywa obrotowe
44 898
Zapasy
16 603
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
3 156
Należności z tytułu podatku dochodowego
443
Środki pieniężne
4 222
Aktywa przeznaczone do sprzedaży
13
Instrumenty pochodne
4 966
Pozostałe aktywa
15 495
Przejęte zobowiązania
B
59 324
Zobowiązania długoterminowe
10 858
Rezerwy
1 832
Zobowiązania z tytułu leasingu
158
Pozostałe zobowiązania
8 868
Zobowiązania krótkoterminowe
48 466
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
11 237
Zobowiązania z tytułu leasingu
8
Kredyty, pożyczki i obligacje
15 532
Rezerwy
446
Pozostałe zobowiązania
21 243
Tymczasowa wartość aktywów netto
C = A - B
35 179
Wartość godziwa przekazanej zapłaty *
D
31 022
Wartość wcześniej istniejących powiąz
E
3 597
Tymczasowy wynik na okazyjnym nabyciu PGNiG S.A.
F = C - D + E
7 754
* Wartość godziwa przekazanej zaaty z tytułu przejęcia w wysokości 31 022 mln PLN stanowi sumę wartości nominalnej wyemitowanych Akcji Pączeniowych w kwocie
668 mln PLN, która powiększyła kapitał podstawowy oraz nadwki wartości emisyjnej nad nominalną w wysokci 30 354 mln PLN ustalonej w oparciu o cenę rynkową
jednej akcji weug kursu zamknięcia na dzień połączenia w wysokości 58,04 PLN.
W ramach transakcji nastąpiło rozliczenie wcześniej istniejących powiązań pomiędzy PKN ORLEN oraz PGNiG w oszacowanej
wartości godziwej 3 598 mln PLN, która odpowiadała wartości netto nierozliczonych na dzień 2 listopada 2022 roku pozycji wzajemnych
należności i zobowzań pomdzy spółkami z obu grup kapitałowych wynikających ównie z realizowanych umów handlowych, jak
wnież należności i zobowiązpomiędzy PKN ORLEN a PGNiG, które wygasły z mocy prawa w wyniku rejestracji połączenia.
Tymczasowa wartość godziwa nabytych należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności na dzień przejęcia wyniosła 3
156 mln PLN przy czym wartość brutto tych należności wynikająca z zawartych uw wyniosła 3 569 mln PLN na ten dzień. Zgodnie z
najlepszym szacunkiem, Spółka uznaje spłatę wykazanych należności z tytułu dostaw i uug oraz pozostałych należności w wysokci
3 156 mln PLN za prawdopodobną.
Zaprezentowana na dzień połączenia tymczasowa wartość możliwych do zidentyfikowania nabytych aktyw i przejętych zobowiąz
przewsza wartość godziwą przekazanej zapłaty, w związku z czym, po uwzględnieniu wartości wczniej istniejących powiązań, na
tymczasowym rozliczeniu połączenia powstał zysk z okazyjnego nabycia w wysokci 7 754 mln PLN.
Wartość zysku na okazyjnym nabyciu może ulec zmianie w ciągu 12 miesięcy od daty połączenia w ramach finalnego rozliczenia
transakcji pączenia z PGNiG.
Biorąc pod uwaszczelne wymagania MSSF 3 Połączenia jednostek w zakresie możliwci rozpoznania ewentualnego zysku z
tytułu okazyjnego nabycia, Spółka przed ujęciem finalnego rozliczenia transakcji zamierza dokon przeglądu przeprowadzonych
procedur identyfikacji i wyceny wszystkich pozycji wywających na kalkulację wyniku na transakcji.
Parytet wymiany w ramach planu połączenia został ustalony w oparciu o różne powszechnie akceptowane metody wyceny. W
momencie ustalenia parytetu połączenie PKN ORLEN oraz Grupy LOTOS było nadal w trakcie realizacji i dokładny wpływ fuzji na
notowania PKN ORLEN nie był znany. Na potrzeby wyceny założono, że połączona grupa PKN ORLEN wraz z Grupą LOTOS jest
sumą obu spółek oraz że potencjalne przyse synergie towarzyszące połączeniu przewyższają koszty zwzane z realizacją środków
zaradczych, jak również że środki zaradcze zostaną wdrożone zgodnie z planem i ustaleniami z Komis Europejską. Analiza wyceny
sporządzonej w celu ustalenia parytetu wymiany w ramach połączenia z PGNiG obejmowała między innymi rynkowe metody wyceny:
historyczne notowania akcji obu łączących się spółek, w tym ceny średnie wone wolumenem oraz ceny docelowe oszacowane przez
niezależnych analityków giełdowych oraz wyce opartą na analizie spółek porównywalnych odpowiednich do segmentów
operacyjnych łączących się spółek. Ustalony parytet wymiany akcji został zatwierdzony przez akcjonariuszy obu łączących się
podmiotów w ramach uchwał połączeniowych. W ocenie Spółki na wystąpienie zysku na okazyjnym nabyciu wpływ miał głównie fakt
niedoszacowania wartości rynkowej akcji polskich spółek z sektora oil&gas w okresie bezprednio poprzedzacym połączenie. W
przypadku spółek z tego sektora wartość księgowa skonsolidowanych aktyw netto w okresie, w którym mio miejsce połączenie,
znacznie przewszała ich kapitalizację (wartość rynkową). Wpływ na niskie wyceny rynkowe polskich spółek z sektora oil&gas miał
przede wszystkim istotny odpływ kapitu z rynków kapitałowych Europy Środkowej, spowodowany m.in. inwazją Rosji w Ukrainie oraz
obawami inwestorów o pogorszenie się sytuacji makroekonomicznej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 25 / 108
Wyw połączenia z PGNiG na wypracowane przez Słkę przychody i wyniki netto za 2022 rok wyniósł odpowiednio 19 832 mln PLN i
(1 176) mln PLN. Gdyby pączenie miało miejsce na początku okresu, zysk netto Spółki (pomniejszony o zysk z tytułu okazyjnego
nabycia Grupy PGNiG) byłby na poziomie 20 664 mln PLN, a przychody ze sprzedaży wyniosłyby 263 078 mln PLN.
Koszty związane z emisją Akcji Połączeniowych w ramach połączenia z PGNiG wyniosły 27 mln PLN i zostały ujęte jako
pomniejszenie kapitału własnego w ramach pozycji Kapitał z emisji akcji powej ich wartości nominalnej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 26 / 108
SYTUACJA FINANSOWA PKN ORLEN
8. WPŁYW KONFLIKTU ZBROJNEGO W UKRAINIE NA DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNĄ I FINANSOWĄ PKN ORLEN
Wybuch wojny istotnie pogłębił niedobory gazu ziemnego, gla kamiennego oraz ropy naftowej i paliw ynnych, które pojawiły się na
globalnych rynkach tych towarów już z początkiem czwartego kwartału 2021 roku. Kolejne sankcje nakładane na import węglowodorów
z Rosji spowodowały w początkowym okresie intensywny wzrost cen ropy i produktów ropopochodnych. Wzrosły również ceny gazu i
energii elektrycznej. Jednocześnie w 2022 roku występowała bardzo duża zmienność notowań uprawnień do emisji CO
2
.
Od początku wojny Spółka obserwuje równiwzrosty marż rafineryjnych, spowodowane głównie niedostatecz podażą paliw w
stosunku do popytu, wynikającą ze strukturalnego niedoboru mocy rafineryjnych na świecie silnie zredukowanych zaraz po wybuchu
pandemii.
Dynamiczne zmiany w otoczeniu makroekonomicznym i zmiany regulacyjne doprowadziły w 2022 roku do ponownego osłabienia
waluty PLN i wpływały tym samym na wycenę i rozliczenie posiadanych przez Spół instrumentów pochodnych w całym
prezentowanym okresie.
W ocenie Spółki trwający konflikt w Ukrainie będzie w dalszym ciągu wpływać na sytuacmakroekonomiczw kraju i na świecie i
powodować zmienność cen produktów rafineryjnych i petrochemicznych oraz surowców, w tym ropy, energii oraz uprawnień do emisji
CO
2
i notowań walut z trudnym obecnie do określenia kierunkiem wpływu na marże. W konsekwencji może to prowadzić do dalszego
wzrostu inflacji i stóp procentowych, co przoży się na sytuację gospodarczą w krajach, w których Spółka prowadzi swoją działalnć,
w tym mliwe spowolnienie wzrostu gospodarczego lub nawet recesję. Natomiast skala i wpływ wojny w Ukrainie na sytuację
makroekonomiczną i w konsekwencji przysą sytuację finansową Spółki, jej dzialność operacyjną, jak równi osiągane przez nią w
przyszłości wyniki finansowe obecnie bardzo trudne do oszacowania. Wpływ ten będzie uzależniony zawno od realizacji możliwych
scenariuszy dalszego przebiegu wojny w Ukrainie, jak i od działań jakiedą podejmowały rządy innych krajów, w tym podtrzymywania
lub nakładania nowych sankcji na Rosję, a także kontynuacji ograniczeń w relacjach handlowych z Rosją i ewentualnie państwami
popierającymi jej działania zbrojne w Ukrainie.
Dotychczas nie wystąpiły żadne istotne zakłócenia w procesach operacyjnych realizowanych w ramach Słki, jak równinie miały
miejsca istotne ograniczenia w zakresie dostępności surowców, w tym ropy naftowej, w żadnym z obszaw funkcjonowania Spółki.
Dostawy paliw na wszystkie stacje paliw sieci ORLEN są realizowane i nie występują zakłócenia w żadnym z obszarów funkcjonowania
Spółki. Spółka ocenia, że dysponuje odpowiednimi zapasami surowców, w tym ropy naftowej oraz paliw. Ponadto, Spółka
zabezpieczyła dodatkowe dostawy ropy naftowej z alternatywnych źródeł. Od wybuchu wojny w Ukrainie PKN ORLEN zrezygnował ze
sprowadzania rosyjskiej ropy naftowej dromorską oraz gotowych paliw z Rosji. Od poctku lutego 2023 roku, po wygaśnięciu
kontraktu z firmą Rosnieft, dostawy rosyjskiej ropy pokrywały tylko ok. 10 proc. zapotrzebowania Spółki na ten surowiec. Były to
wyłącznie dostawy rurociągowe, na które nie zostały wprowadzone międzynarodowe sankcje. Pod koniec lutego 2023 roku strona
rosyjska wstrzymała dostawy rurociągiem Przyjaźń do Polski, w związku z czym obecnie PKN ORLEN nie otrzymuje ropy naftowej z
Rosji. W ostatnim okresie Spółka podejmowała intensywne działania na rzecz dywersyfikacji portfela i dostawy do rafinerii mogą się
odbywać wyłącznie drogą morską. Obecnie dostawy ropy naftowej realizowane z obszarów Morza łnocnego, Afryki Zachodniej,
basenu Morza Śródziemnego, a także Zatoki Perskiej i Meksykańskiej. Ważnym partnerem w ramach portfela importowego tego
surowca jest Saudi Aramco, z którym PKN ORLEN zawarł w 2022 roku strategiczny kontrakt na dostawy ropy naftowej. Tym samym,
wstrzymanie dostaw ropy REBCO z Rosji nie będzie mi wpływu na zaopatrzenie polskich odbiorców Spółki w jej produkty, w tym
benzynę i olej napędowy.
Spółka na bieżąco monitoruje, oraz prognozuje stany zapasów operacyjnych ropy naftowej oraz weryfikuje założenia do planu
operacyjnego. W oparciu o zakontraktowane wolumeny dostaw oraz planowane poziomy przerobu, podejmowane decyzje
zakupowe mające na celu zabezpieczenie ciągłości procesów produkcyjnych przy założonej strukturze surowca w kolejnych
okresach oraz zachowaniu bezpieczeństwa podaży produktów.
Spółka podlega także licznym obowiązkom wynikającym z Ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o zapasach ropy naftowej, produktów
naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i
zakłóceń na rynku naftowym i spełnia wymogi w zakresie magazynowanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej i paliw.
Wielkości zapasów obowiązkowych kontrolowane przez krajowe organy regulacyjne i mogą bwprowadzane na rynek (lub
przetwarzane na produkty w przypadku ropy naftowej) tylko w odpowiedzi na niedobory/zakłócenia w dostawach lub sytuacje
kryzysowe na rynku, zgodnie z decyzją/zezwoleniem rządu lub jako wynik decyzji o uwolnieniu zapasów, podjętej przez
Międzynarodową Agencję Energetyczną (MAE).
Mając na uwadze powyższe, w horyzoncie obejmującym okres 12 miesięcy po dniu bilansowym, Spółka nie identyfikuje ryzyka
wystąpienia niedoborów zapasów operacyjnych ropy naftowej.
Niemniej jednak Spółka ocenia, że ograniczenia dostaw ropy z kierunku rosyjskiego mają wpływ na działalność operacyjną i
wyniki finansowe Spółki. W związku z tym szacunki przepływów pieniężnych będące podsta testów na utratę wartości w
segmencie Rafineria i Petrochemia uwzględniają efekt ograniczonej dostępności ropy REBCO i zastępowanie jej innymi
droższymi dostępnymi ropami, co przekłada się na zwiększenie kosztów produkcji. Więcej szczegółów w nocie 13.4.
W związku z połączeniem PKN ORLEN z PGNiG w dniu 2 listopada 2022 roku, PKN ORLEN, jako następca prawny PGNiG, na
bieżąco monitoruje sytuację w zakresie realizacji dostaw gazu ziemnego do polskiego systemu przesyłowego. Spółka rozpoczęła
sezon grzewczy ze stanem magazynowym gazu ziemnego w kraju w pełnej nominalnej pojemności dostępnych instalacji. Dzięki
zarezerwowanym mocom przesyłowym, PKN ORLEN może realizować dostawy gazu ziemnego z różnych kierunków, w tym z
Terminala LNG w Świnoujściu (dostawy głównie z Kataru i Stanów Zjednoczonych), z Litwy, jak również przez gazociąg Baltic
Pipe z Norweskiego Szelfu Kontynentalnego. Ważnym źródłem gazu ziemnego jest również wydobycie ze złóż krajowych. W
zależności od potrzeb bilansowych, PKN ORLEN dokonuje rezerwacji dodatkowych mocy przesyłowych na interkonektorach
oraz uzupełniających zakupów gazu.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 27 / 108
Wstrzymanie dostaw rosyjskiego gazu do Polski w kwietniu 2022 roku przyspieszyło dywersyfikację importu. Szybka i efektywna
reorganizacja dostaw w Spółce zapewniła bezpieczeństwo polskim odbiorcom tego surowca importem z różnych kierunków.
Spółka oczekuje, że 2023 rok będzie pierwszym pełnym rokiem bez importu gazu z Rosji.
Na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego przesył gazu zarówno do klientów Spółki jak i do Grupy ORLEN
jest zgodny ze zgłaszanym zapotrzebowaniem. Ponadto, od końca 2021 roku PKN ORLEN wdrażał dodatkowo działania po
stronie technologicznej zmniejszające zależność zakładu głównego w Płocku od dostępności gazu ziemnego. Dodatkowo
poprzez członkostwo i aktywny udział na Towarowej Giełdzie Energii oraz posiadanie portfela kontraktów OTC Spółka ma
szerokie możliwości w zakresie alternatyw zakupowych.
W związku z trwającą woj w Ukrainie Spółka opracowała odpowiednie plany awaryjne zarówno na wypadek ataków cybernetycznych,
konieczności wprowadzenia natychmiastowych zmian w łańcuchu dostaw, jak wnina wypadek zagrożenia życia pracowników
Spółki w przypadku rozszerzenia dzi zbrojnych na terytorium Polski. Dodatkowo opracowane zostały procedury na wypadek
wystąpienia sytuacji awaryjnych w celu zapewnienia ciągłości działania infrastruktury krytycznej.
Spółka posiada wystarczające środki finansowe umożliwiające jej regulowanie bieżących zobowiązań, a także kontynuację
planowanych projekw inwestycyjnych i akwizycyjnych. Ponadto, Spółka na bieżąco dostosowuje działania na posiadanym portfelu
transakcji pochodnych do zmieniających się warunków rynkowych, aby zredukowich negatywny wpływ na sytuację ynnościową
oraz wyniki Spółki.
W ocenie Spółki trwający konflikt w Ukrainie nie wpływa na zmianę ryzyka w odniesieniu do udzielonych gwarancji na dzień 31 grudnia
2022 roku. Spółka dokonała szczegółowej analizy sprzedaży realizowanej na rynkach ukraińskim i rosyjskim.
Pomimo trwającego konfliktu w Ukrainie oraz związanej z tym zmienności na rynkach i sytuacji makroekonomicznej, w 2022 roku
Spółka nie zaobserwowała istotnego pogorszenia spłacalności, bądź też zwiększenia ilości upadłości lub restrukturyzacji wśród swoich
klientów. Ze względu na efektywne zarządzanie kredytem kupieckim i windykacją, Spółka ocenia, że ryzyko nieuregulowania należności
przez kontrahentów nie uległo istotnej zmianie, a spłacalność należności wykazanych w bilansie na dzień 31 grudnia 2022 roku, których
termin wymagalności przypada w najbliższych miesiącach, pozostanie na niezmienionym istotnie poziomie. W związku z powyższym,
na dzień 31 grudnia 2022 roku Spółka nie zidentyfikowała przesłanek do zmodyfikowania założeń przyjętych do oceny oczekiwanej
straty kredytowej pod kątem potencjalnej konieczności uwzględnienia dodatkowego elementu ryzyka związanego z obecną sytuacją
gospodarczą oraz prognozami na przyszłość.
Spółka na bieżąco analizuje sytuację na rynkach oraz spływające sygnały od kontrahentów moce świadczyć o pogorszeniu sytuacji
finansowej i w razie konieczności dokona aktualizacji przyjętych szacunków do kalkulacji ECL w kolejnych okresach sprawozdawczych.
Na bazie przeprowadzonej analizy, ze względu na niski wolumen sprzedaży w tych krajach (udział poniżej 2% w przychodach ze
sprzedaży Spółki) oraz nieistotne saldo należnci od podmiotów mających siedzibę w tych krajach na dzień bilansowy, Spółka nie
stwierdziła istotnego wzrostu ryzyka niespłacalności należności wykazanych na dzień 31 grudnia 2022 roku.
Spółka na bieżąco monitoruje rozwój wydarzeń w Ukrainie i dostosowuje swoje działania do zmieniających się warunków rynkowych.
Niemniej jednak, w przypadku przedłającego się konfliktu zbrojnego w Ukrainie i realizacji negatywnych scenariuszy wypływu wojny
na sytuację gospodarc na świecie, może mieć to negatywny wpływ wnież na działalność Spółki, zarówno od strony organizacyjnej
jak i płynnościowej.
PKN ORLEN przyjmuje, iż inwazja Rosji na Ukrainę może wpływać w kolejnych okresach na istotne szacunki i założenia dokonywane
przez Zarząd, w szczególności takie, jak:
ceny i podaż surowców: ropy naftowej, gazu, energii elektrycznej;
zmiany cen praw do emisji CO
2
;
optymalizacja surowcowa w związku z wysoką ceną i zmiennością podaży;
ceny i marże produktów rafineryjnych i petrochemicznych;
kursy walut, głównie EUR i USD;
wskaźniki oczekiwanej stopy zwrotu z inwestycji WACC;
wskaźniki inflacji i poziom stóp procentowych.
Założenia te będą wpływać w głównej mierze na modele w odniesieniu do kształtowania się przyszłych oczekiwanych przepływów
pieniężnych, jak również sposób kalkulacji stóp dyskonta stosowanych do oszacowania wartości użytkowej w testach na utratę wartości
aktywów trwych. Założenia te będą też wpływały na kształtowanie się przyszłych oczekiwanych przepływów pieniężnych w
opracowywanych przez Słkę scenariuszach.
Zmiany założeń dotyczących wskaźników inflacji i poziomu sp procentowych będą wpływały również na szacunki dotyczące
utworzonych rezerw w części długoterminowej, jak równi na kalkulację krańcowej stopy procentowej do wyceny zobowiązań z tytułu
leasingu.
Założenia dotyczące cen ropy, jak również ceny produktów rafineryjnych i petrochemicznych dą wpływały na szacunki Słki
dotyczące wartości netto możliwej do uzyskania w odniesieniu do zapasów.
Dodatkowo, zmiany cen surowców, uprawni do emisji CO
2
, marże na produktach oraz wahania kursów walut miały bezpośredni
wyw na zyski z działalności operacyjnej generowane przez Emitenta, w tym wycenę i rozliczenie posiadanych przez Spółkę
instrumentów pochodnych.
Ponadto przyjęte założenia w odniesieniu do danych makroekonomicznych takich jak dynamika Produktu Krajowego Brutto, wskaźnik
inflacji, czy stopy bezrobocia mogą wpływać na konieczność zmiany szacunków w odniesieniu do oczekiwanej straty kredytowej dla
należności handlowych Spółki i uwzględnienia w kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej dodatkowego elementu ryzyka związanego z
sytuacją gospodarczą oraz prognozami na przyszłość.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 28 / 108
Szczeły załw odniesieniu do powszych parametrów przyjętych przez Spół w ramach prognoz przepływów pieniężnych
ytych w ramach tesw na utratę wartości aktywów trwałych przeprowadzonych na dzi 31 grudnia 2022 roku oraz analiza
wrażliwości w odniesieniu do wybranych założeń zosty przedstawione w nocie 13.4.
Dokonując założeń i szacunków, Słka opierała się na racjonalnych i mających poparcie faktograficzne założeniach
odzwierciedlających jak najwłaściwszą ocenę Zarządu odnnie do całokształtu warunków gospodarczych, które mogą wystąpić w
dającej się przewidzieć przyszłości. Niemniej jednak, w związku z tym że przyjęte przez Spół szacunki są obarczone dużą
niepewnością, istnieje znacce ryzyko, że wartości bilansowe opisanych powej aktywów i zobowiązań, na które przyjęte założenia
manajwiększy wpływ, mogą ulec istotnym zmianom w kolejnych okresach sprawozdawczych. Od wybuchu wojny w Ukrainie na
rynkach towarów utrzymuje się wysoka niepewność i nieprzewidywalność zmian cen. Wynika to zarówno z nieprzewidywalności
dalszego przebiegu wojny, jak i kolejnych sankcji nałożonych na Rosję i ich skutków oraz retorsji ze strony Rosji. W tych warunkach
wiele instytucji międzynarodowych wstrzymało się z prognozami. W ich miejsce pojawiły się warunkowe scenariusze, ograniczone do
wiodących rynków surowcowych, takich jak ropa naftowa i różniące się między sobą skalą i skutecznością sankcji na rosyjski eksport
paliw kopalnych, którym jednakże z powodu wysokiej niepewności nie można przypisać uzasadnionego poziomu prawdopodobieństwa
realizacji.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 29 / 108
DANE SEGMENTOWE
9. SEGMENTY DZIAŁALNOŚCI
RAFINERIA
Produkcja i hurt rafineryjny
Produkcja i sprzedaż olejów
Produkcja pomocnicza
PETROCHEMIA
Produkcja i hurt petrochemiczny
Produkcja i sprzedaż chemii
Produkcja pomocnicza
ENERGETYKA
Wytwarzanie, dystrybucja i sprzedaż
energii elektrycznej i cieplnej
Obrót energią elektryczną
DETAL
Działalność na stacjach paliw
WYDOBYCIE
Poszukiwanie i wydobycie zasobów
mineralnych
GAZ
Poszukiwanie gazu ziemnego
Dystrybucja i sprzedaż gazu
FUNKCJE
KORPORACYJNE
Zarządzanie
Administracja
Pozostałe stanowiące tzw. pozycję
uzgodnieniową
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
System organizacji oraz zarządzania Spółką ustalony jest w oparciu o wydzielone segmenty operacyjne. Podział na segmenty operacyjne dokonywany
jest na bazie czynników uwzględniacych m.in. rodzaj oferowanych produktów i uug, charakterystyprocesu produkcji, rodzaj klientów oraz inne
podobieństwa ekonomiczne. Spółka nie dokonuje łączenia segmenw operacyjnych na cele sprawozdawcze, w związku z czym każdy z segmenw
operacyjnych jest wykazywany osobno.
Oceny wyników finansowych segmentów operacyjnych i decyzje o przydziale zasobów dokonywane są głównie na bazie EBITDA. Wskaźnik EBITDA
jest jedną z miar efektywności prowadzonej działalności, która nie jest zdefiniowana w MSSF. Spółka definiuje wskaźnik EBITDA jako zysk/(strata) netto
za dany okres sprawozdawczy przed uwzględnieniem wpływu podatku dochodowego, efektów działalnci finansowej oraz kosztów amortyzacji.
Przychody z transakcji z podmiotami zewnętrznymi i transakcje między segmentami realizowane są na warunkach rynkowych.
Spółka zaprezentowała w 2022 roku całą wartość tymczasowego zysku na okazyjnym nabyciu powstałego z połączenia z Grupą
LOTOS i PGNiG w ramach segmentu Funkcje Korporacyjne, ponieważ jest to zdarzenie jednorazowe, które nie wpływa na
podejmowane w ramach Spółki decyzje o sposobie alokowania zasobów oraz ocenę wyników działalności poszczególnych
segmentów operacyjnych
W związku z połączeniem z PGNiG, Spółka wyodrębniła nowy segment Gaz, który obejmuje głównie sprzedaż gazu ziemnego
importowanego, wydobywanego ze złóż oraz zakupionego na giełdach gazu oraz dystrybucję gazu ziemnego siecią
dystrybucyjną do odbiorców indywidualnych, przemysłowych i hurtowych, jak również eksploatację, remonty i rozbudowę sieci
dystrybucyjnej. Ujemne wyniki operacyjne w segmencie Gaz w 2022 roku wynikają głównie ze sprzedaży części wolumenów
gazu po cenach stałych, niższych niż bieżące koszty pozyskania gazu po cenach rynkowych.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 30 / 108
10. PRZYCHODY, KOSZTY, WYNIKI FINANSOWE, ZWIĘKSZENIA AKTYWÓW TRWAŁYCH
2022 rok
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Wyłączenia
Razem
Sprzedaż zewnętrzna
12.1,12.2,12.3
126 690
9 645
7 318
42 169
626
19 206
219
-
205 873
Sprzedaż między
segmentami
46 406
4 922
3 090
-
2 439
1 634
142
(58 633)
-
Przychody ze sprzedaży
173 096
14 567
10 408
42 169
3 065
20 840
361
(58 633)
205 873
Koszty operacyjne ogółem
(151 310)
(13 981)
(9 484)
(40 849)
(236)
(23 473)
(1 663)
58 633
(182 363)
Pozostałe przychody
operacyjne
12.9
1 781
480
374
22
30
1 625
12 261
-
16 573
Zysk z tytułu okazyjnego
nabycia Grupy LOTOS
S.A. i PGNIG S.A.
12.9
-
-
-
-
-
-
12 210
-
12 210
Pozostałe koszty operacyjne
12.10
(6 607)
(749)
(893)
(103)
(625)
(1 394)
(363)
-
(10 734)
(Strata)/odwrócenie straty z
tytułu utraty wartości
należności handlowych
12.12
1
-
-
-
(1)
(22)
(5)
-
(27)
Zysk/(Strata) z działalności
operacyjnej
16 961
317
405
1 239
2 233
(2 424)
10 591
-
29 322
Przychody i koszty
finansowe netto
12.11
1 523
(Strata)/odwrócenie straty z
tytułu utraty wartości
pożyczek i odsetek od
należności handlowych
12.12
(149)
Zysk przed
opodatkowaniem
30 696
Podatek dochodowy
12.13
(3 434)
Zysk netto
27 262
Amortyzacja
12.8.2
641
470
309
456
111
37
199
-
2 223
5.2
EBITDA
17 602
787
714
1 695
2 344
(2 387)
10 790
-
31 545
Zwiększenia aktywów trwałych
1 866
4 113
451
742
653
57
324
-
8 206
2021 rok
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Funkcje
Korporacyjne
Wyłączenia
Razem
Sprzedaż zewnętrzna
12.1,12.2,12.3
58 051
6 137
2 530
22 852
110
-
89 680
Sprzedaż między segmentami
22 931
1 849
2 049
-
125
(26 954)
-
Przychody ze sprzedaży
80 982
7 986
4 579
22 852
235
(26 954)
89 680
Koszty operacyjne ogółem
(76 052)
(7 946)
(5 400)
(21 459)
(1 226)
26 954
(85 129)
Pozostałe przychody operacyjne
12.9
2 112
1 492
1 182
56
248
-
5 090
Pozostałe koszty operacyjne
12.10
(1 494)
(86)
(40)
(56)
(128)
-
(1 804)
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu
utraty wartości należności
handlowych
12.12
(4)
-
-
(3)
-
-
(7)
Zysk/(Strata) z działalności
operacyjnej
5 544
1 446
321
1 390
(871)
-
7 830
Przychody i koszty finansowe netto
12.11
2 075
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu
utraty wartości pożyczek i odsetek
od należności handlowych
12.12
(6)
Zysk przed opodatkowaniem
9 899
Podatek dochodowy
12.13
(1 501)
Zysk netto
8 398
Amortyzacja
12.8.2
708
460
315
443
180
-
2 106
5.2
-
-
-
-
-
-
EBITDA
6 252
1 906
636
1 833
(691)
-
9 936
0
0
0
0
0
0
Zwiększenia aktywów trwałych
1 349
1 697
235
528
235
-
4 044
Zwiększenia aktywów trwałych (CAPEX) obejmują zwiększenie rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, nieruchomości inwestycyjnych oraz
aktywów z tytułu praw do użytkowania wraz z kapitalizacją kosztów finansowania zewnętrznego oraz zmniejszenie z tytułu otrzymanych/należnych kar za
nienależyte wykonanie kontraktu
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 31 / 108
11. AKTYWA W PODZIALE NA SEGMENTY OPERACYJNE
31/12/2022
31/12/2021
Segment Rafineria
58 271
23 278
Segment Petrochemia
11 558
7 580
Segment Energetyka
7 826
5 231
Segment Detal
6 829
5 911
Segment Wydobycie
9 285
-
Segment Gaz
35 615
-
Aktywa segmentów
129 384
42 000
Funkcje Korporacyjne
91 973
28 953
Wyłączenia
(27 752)
-
193 605
70 953
Do segmentów operacyjnych przyporządkowuje się wszystkie aktywa z wyjątkiem aktywów finansowych, aktywów podatkowych
oraz środków pieniężnych. Aktywa użytkowane wspólnie przez segmenty operacyjne przydziela się na podstawie klucza
opartego o udział w przychodach.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku rzeczowe aktywa trwałe (nota 13.1), wartości niematerialne (nota
13.2), nieruchomości inwestycyjne (nota 13.10), aktywa z tytułu praw do użytkowania (nota 16.3.1) zlokalizowane były na terenie
Polski.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 32 / 108
NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO JEDNOSTKOWEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
12. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z ZYSKÓW LUB STRAT I INNYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW
12.1. Przychody ze sprzedaży
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Przychody ze sprzedaży
Przychody ze sprzedaży br i usług ujmuje się w momencie spnienia (lub w trakcie spełniania) zobowiązania do wykonania świadczenia poprzez
przekazanie przyrzeczonego dobra lub usługi (tj. składnika aktywów) klientowi, w kwocie odzwierciedlacej wynagrodzenie, do którego zgodnie z
oczekiwaniem Spółki dzie ona uprawniona w zamian za te dobra lub usługi. W przypadku umów, gdzie wynagrodzenie obejmuje kwo zmienną
Spółka stosuje sa zasadę i ujmuje przychody w kwocie oczekiwanego wynagrodzenia, w stosunku do którego istnieje wysokie
prawdopodobieństwo, że nie ulegnie ono odwróceniu w przyszłości. Spółka uznaje, że przekazanie składnika aktywów następuje w momencie, gdy
klient uzyskuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów. Naspujące okoliczności świadczą o przeniesieniu kontroli zgodnie z MSSF 15: bieżące prawo
sprzedacego do zapłaty za składnik aktywów, posiadanie przez klienta tytułu prawnego do aktywa, fizyczne posiadanie składnika aktywów, transfer
ryzyk i korzyści oraz przyjęcie składnika aktywów przez klienta. Przychody obejmukwoty otrzymane i należne z tytu dostarczonych produktów,
towarów, materiałów i usług, pomniejszone o rabaty, kary oraz podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy i opłatę paliwową. Przychody ze
sprzedaży dóbr i usług są korygowane o zyski lub straty z tytułu rozliczenia instrumentów zabezpieczacych przeywy pieniężne dotyczące
powszych przychodów.
W przypadku sprzedaży przekazywanej w miarę upływu czasu przychody ujmuje się na podstawie stopnia całkowitego spełnienia zobowiązania do
wykonania świadczenia tj. przeniesienia kontroli nad dobrami lub usługami przyrzeczonymi klientowi. Spółka stosuje do pomiaru stopnia spełnienia
zobowiązania do wykonania świadczenia zarówno meto opartą na wynikach, jak i meto opartą na nakładach. W przypadku ujmowania przychodów
metodą opar na nakładach, Spółka nie uwzględnia wpływu tych naadów, które nie odzwierciedlają świadczenia wykonanego przez Spółkę
polegającego na przeniesieniu kontroli nad dobrami lub usługami na klienta. Stosuc metodę oparna wynikach, Spółka korzysta w większości z
praktycznego rozwiązania, zgodnie z którym ujmuje przychody, które ma prawo zafakturować, w kwocie odpowiadacej bezprednio wartości, która
przysługuje Spółce za przekazane dotychczas klientowi towary i usługi.
W umowach z klientami zawieranych przez Spółkę nie występuje istotny element finansowania.
PROFESJONALNY OSĄD
Spółka w oparciu o dokonane analizy klauzul umownych w kontraktach sprzedowych zidentyfikowa model agencyjny ównie w obszarze
sprzedaży przesyłu gazu w przypadku zakupu tych usług od dostawców spoza Grupy i LPG w segmencie Detal. W pozostałych transakcjach, w tym
sprzedaży ropy naftowej do słek zależnych Grupy ORLEN, Słka pełni ro zleceniodawcy.
Zobowiązanie z tytu posiadanego przez Słkę programu lojalnościowego VITAY, powstaje w momencie sprzedażybr i usług na stacjach własnych
i franczyzowych dla każdej pojedynczej transakcji sprzedaży oraz w przypadku zakupu przez klientów Spółki w e-Sklepach partnew i polega na
naliczaniu punktów uprawniacych do zniżek na przyszłe zakupy. Do ujęcia zobowzania przyjęty jest współczynnik 68,5% uwzględniający
prawdopodobieństwo jego realizacji, w oparciu o empiryczne dane wykorzystanych punktów w stosunku do wydanych klientom w okresie ostatnich 36
miesięcy. Spółka dokonała oceny, że świadczone usługi marketingowe w segmencie Detal na rzecz dostawców, od których kupuje towary
nierozerwalnie związane z zakupem tych towarów, stąd przychody z usługi pomniejszają koszty związane z ich zakupem i wydaniem do sprzedaży.
2022
2021
Udział %
2022
2021
Przychody ze sprzedaży produktów i usług
140 839
50 709
68,4%
56,5%
przychody z tytułu umów z klientami
140 667
50 651
68,3%
56,4%
wyłączone z zakresu MSSF 15
172
58
0,1%
0,1%
Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów
65 034
38 971
31,6%
43,5%
przychody z tytułu umów z klientami
65 034
38 971
31,6%
43,5%
Przychody ze sprzedaży, w tym:
205 873
89 680
100,0%
100,0%
przychody z tytułu umów z klientami
205 701
89 622
99,9%
99,9%
Przychody wyłączone z zakresu MSSF15 dotyczą umów leasingu operacyjnego.
Zobowiązania do wykonania świadczenia
Spółka w ramach zawieranych kontraktów, zobowiązuje się do dostarczenia na rzecz klientów głównie produktów oraz towarów
rafineryjnych, petrochemicznych, energii elektrycznej i cieplnej, ropy naftowej, gazu ziemnego, usług dystrybucji energii i przesyłu
gazu. W ramach tych umów Spółka działa jako zleceniodawca.
Ceny transakcyjne w występujących umowach z klientami nie podlegają ograniczeniom, za wyjątkiem cen dla klientów objętych
obowiązkiem zatwierdzania taryfy przez Prezesa URE, dotyczących sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług dystrybucji
energii elektrycznej i ciepła w segmencie Energetyka oraz sprzedaży paliwa gazowego i świadczenia usług dystrybucji paliwa
gazowego w segmencie Gaz. Nie występują umowy przewidujące istotne zwroty wynagrodzenia i inne podobne zobowiązania.
Spółka nie identyfikuje prawa do wynagrodzenia, którego otrzymanie jest warunkowe, w związku z czym nie prezentuje pozycji
Aktywa z tytułu umów z klientami.
Udzielone w ramach umów gwarancje gwarancjami stanowiącymi zapewnienie klienta, że dany produkt jest zgodny z ustaloną
specyfikacją. Nie polegają one na świadczeniu oddzielnej usługi.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 33 / 108
W Spółce występuje głównie sprzedaż z odroczonym terminem płatności. Dodatkowo w segmencie Detal ma miejsce sprzedaż
gotówkowa. W umowach z klientami w większości stosowane terminy płatności nieprzekraczające 30 dni z wyłączeniem
segmentu Wydobycie, gdzie terminy płatności nie przekraczają 60 dni. Płatność zazwyczaj jest wymagana po dostarczeniu dobra
lub po zakończeniu usługi.
W ramach segmentów Rafineria, Petrochemia, Detal, Gaz i Wydobycie w przypadku dostaw dóbr, gdzie następuje przeniesienie
kontroli na klienta w świadczeniach spełnianych w punkcie czasu, rozliczenia z klientami i ujęcie przychodu następują po każdej
dostawie.
W Spółce dostawy dóbr oraz świadczenia usług, kiedy klient jednocześnie otrzymuje i czerpie z nich korzyści, rozliczane są w miarę
upływu czasu. W segmencie Rafineria, Petrochemia i Gaz przy sprzedaży ciągłej, gdy dobra przesyłane są przy użyciu rurociągów,
prawo własności nad przekazywanym dobrem przechodzi na klienta w określonym punkcie na instalacji. Moment ten jest uznawany
za datę sprzedaży. Przychody ujmuje się w oparciu o metodę wynikową za dostarczone jednostki dóbr. W ramach segmentu Detal
w Programie Flota rozliczenia z klientami następują najczęściej w okresach dwutygodniowych.
W ramach segmentu Energetyka i Gaz ujmowanie przychodów za dostarczoną w okresie energi paliwo gazowe, jak równi
dystrybucję energii, przesyłania i dystrybucji ciepła oraz dystrybucję i przesył paliwa gazowego następuje w cyklach dekadowych lub
miesięcznych w oparciu o zafakturowane wolumeny i cenę oraz doszacowania. Doszacowania przychodów za energię ustalane
na podstawie raportów pochodzących z systemów bilingowych jak również prognoz zapotrzebowania klientów na energię i cen na
szacowane dni zużycia energii oraz w wyniku dokonywanych uzgodnibilansu energii elektrycznej. Wartość gazu dostarczonego
do odbiorców indywidualnych, a niezafakturowanego szacuje się w oparciu o dotychczasową charakterystykę odbioru w
porównywalnych okresach sprawozdawczych. Wartość sprzedaży szacowanej gazu określana jest jako iloczyn ilości przypisanych
do poszczególnych grup taryfowych oraz stawek określonych w obowiązującej taryfie. Rozliczenia z klientami odbywa się w
cyklach dekadowych oraz okresach jedno- i dwumiesięcznych.
Otoczenie makroekonomiczne
PKN ORLEN funkcjonuje w warunkach zmiennego otoczenia makroekonomicznego. Sytuacja gospodarcza, rynek pracy oraz
trendy makroekonomiczne mają istotny wpływ na poziom konsumpcji paliw i produktów petrochemicznych, a w konsekwencji na
wielkość i ceny ich sprzedaży. Na osiągane marże w segmencie Rafineria, Petrochemia, Gaz i Energetyka główny wpływ
wywierają notowania produktów rafineryjnych i petrochemicznych, ceny ropy naftowej, gazu i energii elektrycznej oraz uprawnień
do emisji CO
2
. Ceny ropy i gazu są kształtowane przez takie czynniki jak zmiany popytu, wielkość wydobycia i światowe poziomy
zapasów ropy oraz notowania paliw. W ostatnim czasie wśród czynników wpływających na ceny ropy naftowej i gazu ziemnego
pojawiły się ponownie napięcia geopolityczne oraz po raz pierwszy napięcia rynkowe powiązane z transformacją energetyczną.
Podstawowym wskaźnikiem odzwierciedlającym sytuację gospodarczą jest wskaźnik PKB (Produkt Krajowy Brutto), który
determinowany przez konsumpcję, nakłady inwestycyjne oraz eksport pozwala ocenić w jakim stadium znajduje się gospodarka.
Ze zmianami wskaźnika PKB zazwyczaj skorelowane zmiany stopy bezrobocia oraz konsumpcji paliw. Ogólna kondycja
gospodarki, mierzona między innymi poziomem PKB wpływa na bieżące, jak i przyszłe zachowania konsumentów.
Podział przychodów na kategorie uwzględniający istotne czynniki ekonomiczne mające wpływ na ich rozpoznanie
Poza podziałem przychodów wg asortymentu i wg regionu geograficznego przedstawionych w notach 12.2 i 12.3 Spółka analizuje
przychody w oparciu o rodzaj umowy, termin przekazania, okres obowiązywania i kanały sprzedaży (nota 12.4, 12.5, 12.6, 12.7).
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 34 / 108
12.2. Przychody ze sprzedaży według segmentów operacyjnych w podziale na asortymenty
2022
2021
Udział %
2022 2021
Segment Rafineria
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
126 675
58 036
61,5%
64,7%
Ropa naftowa
49 671
30 215
24,1%
33,7%
Lekkie destylaty
10 537
4 951
5,1%
5,5%
Średnie destylaty
56 847
18 502
27,6%
20,6%
Frakcje ciężkie
5 917
3 153
2,9%
3,5%
Pozostałe*
3 703
1 215
1,8%
1,4%
Wyłączone z zakresu MSSF15
15
15
-
-
126 690
58 051
61,5%
64,7%
Segment Petrochemia
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
9 643
6 136
4,7%
6,9%
Monomery
5 017
3 307
2,4%
3,7%
Aromaty
1 018
599
0,5%
0,7%
PTA
2 667
1 483
1,3%
1,7%
Pozostałe**
941
747
0,5%
0,8%
Wyłączone z zakresu MSSF15
2
1
-
-
9 645
6 137
4,7%
6,9%
Segment Energetyka
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
7 317
2 529
3,6%
2,8%
Wyłączone z zakresu MSSF15
1
1
-
-
7 318
2 530
3,6%
2,8%
Segment Detal
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
42 137
22 824
20,5%
25,5%
Lekkie destylaty
14 404
7 821
7,0%
8,7%
Średnie destylaty
23 646
11 638
11,5%
13,0%
Pozostałe***
4 087
3 365
2,0%
3,8%
Wyłączone z zakresu MSSF15
32
28
-
0,0%
42 169
22 852
20,5%
25,5%
Segment Wydobycie
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
626
-
0,3%
-
NGL ****
18
-
-
-
Ropa naftowa
238
-
0,1%
-
Gaz ziemny
265
-
0,1%
-
LNG *****
41
-
-
-
Pozostałe
64
-
-
-
626
-
0,3%
-
Segment GAZ
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
19 106
-
9,3%
-
Gaz ziemny
16 559
-
8,0%
-
LNG *****
207
-
0,1%
-
Energia elektryczna
1 357
-
0,7%
-
Pozostałe
983
-
0,5%
-
Wyłączone z zakresu MSSF15
100
-
-
-
19 206
-
9,3%
-
Funkcje Korporacyjne
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
197
97
0,1%
0,1%
Wyłączone z zakresu MSSF15
22
13
-
-
219
110
0,1%
0,1%
205 873
89 680
100,0%
100,0%
* Pozostałe obejmują głównie: siarkę, alkilat, izomeryzat oraz gacz parafinowy. Dodatkowo ujmują przychody ze sprzedaży usług i materiałów.
** Pozostałe obejmują głównie: butadien, aceton, fenol, glikole.
*** Pozostałe obejmuje głównie towary pozapaliwowe
**** NGL (Natural Gas Liquids): gaz składający się z cięższych niż metan molekuł: etanu, propanu, butanu, izobutanu
***** LNG Liquefied Natural Gas gaz skroplony
W 2022 roku i w 2021 roku Spółka uzyskała przychody ze sprzedaży, które indywidualnie przekroczyły poziom 10% łącznych
przychodów ze sprzedaży od trzech odbiorców produktów i towarów w kwocie odpowiednio 81 339 mln PLN i 50 541 mln PLN
i dotyczyły one głównie segmentu Rafineria. Odbiorcami tymi były jednostki zależne od PKN ORLEN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 35 / 108
12.3. Podział geograficzny przychodów ze sprzedaży - zaprezentowany według kraju siedziby zleceniodawcy
NOTA
2022
2021
Przychody z tytułu z umów z klientami
Polska
136 078
54 688
Litwa, Łotwa, Estonia
28 401
16 372
Czechy
23 162
14 585
Niemcy
4 007
1 358
Pozostałe kraje, w tym:
14 053
2 619
Szwajcaria
3 007
1 305
Irlandia
3 761
242
Ukraina
2 381
6
Wielka Brytania
1 978
220
205 701
89 622
wyłączone z zakresu MSSF 15 - Polska
172
58
10, 12.1
205 873
89 680
12.4. Przychody z tytułu umów z klientami według kryterium rodzaju umowy
2022
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
Oparte na zmiennej cenie
-
-
-
-
-
-
36
36
Oparte na stałej cenie
126 675
9 643
7 317
42 137
626
19 106
161
205 665
12.2
126 675
9 643
7 317
42 137
626
19 106
197
205 701
2021
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Funkcje
Korporacyjne
Razem
Oparte na zmiennej cenie
-
-
-
-
23
23
Oparte na stałej cenie
58 036
6 136
2 529
22 824
74
89 599
12.2
58 036
6 136
2 529
22 824
97
89 622
W Spółce większość umów z klientami w zamian za przekazane dobra/uugi oparte są o stałą cenę, a tym samym już ujęte przychody
nie ulegną zmianie.
Spółka kwalifikuje do kategorii przychodów opartych na zmiennej cenie przychody wynikające z umów, gdzie wynagrodzenie stanowi
opła zmienną od obrotów, klienci posiadają prawa do rabatów i premii oraz część przychodów związanych z naliczonymi karami oraz
gdy cena sprzedaży usług ustalana jest w oparciu o poniesione koszty. Przychody z tytułu umów obejmujących kwotę zmienną
prezentowane w segmencie Funkcji Korporacyjnych.
12.5. Przychody z tytułu umów z klientami według terminu przekazania
2022
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
W określonym momencie
111 985
3 437
-
29 367
626
19 106
57
164 578
W miarę upływu czasu
14 690
6 206
7 317
12 770
-
-
140
41 123
12.2
126 675
9 643
7 317
42 137
626
19 106
197
205 701
2021
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Funkcje
Korporacyjne
Razem
W określonym momencie
50 118
2 146
-
15 997
44
68 305
W miarę upływu czasu
7 918
3 990
2 529
6 827
53
21 317
12.2
58 036
6 136
2 529
22 824
97
89 622
W ramach segmentu Rafineria, Petrochemia i Gaz w zakresie sprzedaży produktów rafineryjnych i petrochemicznych i gazu Spółka
ujmuje przychody z tytułu spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia, w zależności od zastosowanych warunków dostawy
(Incoterms CFR, CIF, CPT, DAP, DDP, EXW, FCA). W przypadku niektórych dostaw Spółka jako sprzedający jest odpowiedzialna za
organizację transportu. W przypadku, kiedy kontrola nad dobrem przechodzi na klienta przed wykonaniem usługi transportu,
stanowią one odrębne zobowiązania do wykonania świadczenia. Dostawa dobra jest świadczeniem spełnianym w punkcie czasu,
natomiast usługa transportu jest usłuciągłą (spełnianą w miarę upływu czasu) gdzie klient jednocześnie otrzymuje i czerpie
korzyści płynące z usługi.
W segmencie Detal momentem spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia i ujęcia przychodów jest moment wydania
dobra, z wyłączeniem sprzedaży paliw w Programie Flota przy użyciu Kart Flotowych. Przychody rozpoznawane w miarę upływu
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 36 / 108
czasu w segmencie Rafineria, Petrochemia i Energetyka dotyczą głównie sprzedaży ropy, produktów petrochemicznych, energii i
ciepła.
Przychody uzyskiwane przez Spółkę w miarę upływu czasu rozpoznawane są w oparciu o metodą wynikową i o zużyty czas i naady.
2022
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
W oparciu o zużyty czas i nakłady
109
-
1
-
-
-
-
110
W oparciu o wyniki
14 581
6 206
7 316
12 770
-
-
140
41 013
12.5
14 690
6 206
7 317
12 770
-
-
140
41 123
2021
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Funkcje
Korporacyjne
Razem
W oparciu o zużyty czas i nakłady
139
-
3
-
-
142
W oparciu o wyniki
7 779
3 990
2 526
6 827
53
21 175
12.5
7 918
3 990
2 529
6 827
53
21 317
Przychody rozpoznawane w miaupływu czasu rozpoznawane metodą wynikową za dostarczone jednostki dóbr dotycównie
sprzedaży i usług dystrybucji energii elektrycznej oraz gazu do klientów biznesowych i instytucjonalnych, jak również sprzedaży oraz
przesu i dystrybucji ciepła w ramach segmentu Energetyki i Gazu, sprzedaży paliw w Programie Flota w ramach segmentu Detal oraz
sprzedaży ropy naftowej i produktów petrochemicznych w ramach segmentu Rafineria i Petrochemia.
Do umów rozliczanych w oparciu o zużyty czas i nakłady należą w większości usługi IT i sprzedaży mediów w ramach Grupy
Kapitałowej.
12.6. Przychody z tytułu umów z klientami według okresu obowiązywania umowy
2022
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
Krótkoterminowe
126 653
9 643
3 212
42 137
626
19 106
129
201 506
Długoterminowe
22
-
4 105
-
-
-
68
4 195
12.2
126 675
9 643
7 317
42 137
626
19 106
197
205 701
2021
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Funkcje
Korporacyjne
Razem
Krótkoterminowe
58 014
6 136
821
22 824
43
87 838
Długoterminowe
22
-
1 708
-
54
1 784
12.2
58 036
6 136
2 529
22 824
97
89 622
W Spółce w większości okres obowiązywania umów jest krótkoterminowy. Przychody dotyczące usług, których moment
rozpoczęcia i zakończenia przypadają w różnych okresach sprawozdawczych ujmuje się na podstawie stopnia całkowitego
spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia z zastosowaniem metody opartej na nakładach. Umowy, które pozosta
niespełnione w całości na dzień bilansowy dotyczą m.in. kontraktów budowlano-montażowych.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku Spółka dokonała analizy wartości ceny transakcyjnej przypisanej do niespełnionych zobowiązań
do wykonania świadczenia na koniec roku. Niespełnione lub częściowo niespełnione zobowiązania do wykonania świadczenia
na koniec roku dotyczyły głównie umów sprzedaży energii elektrycznej i mediów energetycznych, które zakończą się w ciągu
2022 roku lub zawarte na czas nieokreślony z terminem wypowiedzenia do 12 miesięcy. W związku z tym, że opisane
zobowiązania stanowią część umów, które można uznać za krótkoterminowe, bądź też przychody z tytułu spełnienia
zobowiązania do wykonania świadczenia z tych umów są rozpoznawane w kwocie, którą Spółka ma prawo zafakturować, Spółka
zastosowała praktyczne rozwiązanie, zgodnie z którym nie ujawnia informacji o łącznej kwocie ceny transakcyjnej przypisanej do
zobowiązań do wykonania świadczenia.
12.7. Przychody z tytułu umów z klientami według kanałów sprzedaży
Spółka realizuje sprzedaż bezpośrednio klientom końcowym w segmencie Detal zarządzającym siecią blisko 1 920 stacji paliw:
1 471 stacji własnych i 449 stacji prowadzonych w systemie umowy franszyzy.
Sprzedaż bezpośrednia Spółki do klientów w segmencie Rafineria i Petrochemia realizowana jest przy wykorzystaniu sieci
uzupełniających się elementów infrastruktury: terminali paliw, lądowych baz przeładunkowych, sieci rurociągów, a także
transportu kolejowego oraz cystern samochodowych.
Sprzedaż i dystrybucja energii i gazu do klientów w segmencie Energetyka i Gaz odbywa się przy wykorzystaniu w większości obcej
infrastruktury dystrybucyjnej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 37 / 108
12.8. Koszty
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Koszty
Koszt własny sprzedaży obejmuje koszt sprzedanych wyrobów, towarów, materiałów i usług oraz odpisy wartości zapasów do ich cen sprzedaży
netto mliwych do uzyskania. Koszty są korygowane o zyski lub straty z tytułu rozliczenia instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne
dotyczące powyższych kosztów. Koszty pomniejszane są również o dotacje, w tym rekompensaty, dotyczące odnośnych pozycji kosztowych.
Koszty sprzedaży obejmują koszty pośrednictwa w sprzedaży, koszty handlowe, koszty reklamy i promocji oraz koszty dystrybucji jak również
ponoszone przez Spółkę opłaty wynikające z przepisów prawa naliczane w oparciu o wolumeny określonych dóbr wprowadzanych na rynek,
takich jak NCR i NCW.
Koszty ogólnego zarządu obejmują koszty związane z zarządzaniem i administrowaniem Spółką jako całością.
SZACUNKI
Spółka dokonuje szacunków w odniesieniu do rozpoznanych rekompensat kosztów pośrednich, które jej przyznawane zgodnie z ustawą o
systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych. Wartość rekompensat dotyczących danego roku obrotowego ustalana
jest w oparciu o dostępne dane dotyczące rzeczywistego zużycia energii elektrycznej i wielkości produkcji w sektorach objętych systemem
rekompensat dla poszczególnych instalacji z uwzględnieniem ewentualnego szacunku obniżki wynikającego z zapisanych w ustawie
maksymalnych limitów środków finansowych przeznaczanych na przyznanie rekompensat.
12.8.1. Koszt własny sprzedaży
2022
2021
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów i usług
(111 145)
(41 576)
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
(63 043)
(37 341)
(174 188)
(78 917)
12.8.2. Koszty według rodzaju
2022
2021
Zużycie materiałów i energii
(86 542)
(38 701)
Koszty gazu
(17 064)
-
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
(63 043)
(37 341)
Usługi obce
(6 373)
(3 077)
Świadczenia pracownicze, w tym:
(1 457)
(1 089)
wynagrodzenia
(1 132)
(857)
ubezpieczenia społeczne
(206)
(149)
Amortyzacja
(2 223)
(2 106)
Podatki i opłaty
(5 018)
(3 872)
Pozostałe
(603)
(430)
(182 323)
(86 616)
Zmiana stanu zapasów
2 816
1 232
Świadczenia na własne potrzeby
(2 856)
255
Koszty operacyjne
(182 363)
(85 129)
Koszty sprzedaży
6 662
5 074
Koszty ogólnego zarządu
1 513
1 138
Koszt własny sprzedaży
(174 188)
(78 917)
Wzrost pozycji zużycie materiałów i energii o (47 841) mln PLN wynikał głównie z uwzględnienia kosztów dawnej Grupy LOTOS S.A. i
PGNiG S.A. w wysokości (17 754) mln PLN oraz wzrostu cen podstawowych surowców i energii głównie na skutek trwającej wojny
rosyjsko-ukraińskiej.
Zwkszenie o (25 702) mln PLN wartości sprzedanych towaw i materiałów to głównie efekt wzrostu notow wyrobów gotowych w
2022 roku co przełożyło się na wzrost cen oraz ucia nowych jednostek w kosztach PKN ORLEN.
W pozycji koszty gazu ujmowany jest koszt związany z zakupem gazu na giełdach gazu oraz od kontrahentów. Koszt zakupu gazu
ujmowany jest wraz z uzasadnioną częśc kosztów opłat systemowych i transakcyjnych, kosztów wydobycia ze źródeł krajowych,
kosztów odazotowania i kosztów regazyfikacji.
Wzrost pozycji podatki i opłaty w 2022 roku o (1 146) mln PLN wynikał głównie z aktualizacji rezerwy na szacowane koszty emisji CO
2
za 2021 rok oraz utworzenia rezerwy na szacowane koszty emisji CO
2
za 2022 rok przy uwzględnieniu rozliczenia dotacji z tytułu
nieodpłatnie otrzymanych uprawnień za dany rok w łącznej kwocie odpowiednio (1 862) mln PLN względem (1 423) mln PLN
analogicznego okresu roku 2021. Wpływ na wyższe koszty utworzenia i aktualizacji rezerwy za 2022 rok miała zarówno wsza cena
średnioważona posiadanych uprawnień CO
2
wynikająca z nabycia uprawnień CO
2
w ramach realizacji posiadanych przez Spółkę
kontraktów terminowych, jak również fakt, że dla szacowanej emisji w części niepokrytej posiadanymi na dzień sprawozdawczy
uprawnieniami, wartość rezerwy została skalkulowana w oparciu o ceny rynkowe.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 38 / 108
Pozycja podatki i opłaty w 2022 roku i 2021 roku obejmowa równi koszt opłaty emisyjnej w wysokości odpowiednio (1 489) mln PLN
i (1 133) mln PLN oraz koszt związany z realizacją Narodowego Celu Wsknikowego (NCW) oraz Narodowego Celu Redukcyjnego
(NCR) w wysokości odpowiednio (446) mln PLN i (156) mln PLN.
W ramach pozycji Świadczenia na własne potrzeby i pozostałe Słka zaprezentowała wartość wyrobów gotowych nabytych w ramach
połączenia z Grupą LOTOS S.A. w wysokości (2 608) mln PLN.
12.9. Pozoste przychody operacyjne
NOTA
2022
2021
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
51
18
Zysk z tytułu okazyjnego nabycia Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A.
7.1, 7.2
12 210
-
Odwrócenie rezerw
46
21
Odwrócenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości
niematerialnych i pozostałych składników majątku
13.4
5
27
Kary i odszkodowania
35
46
Instrumenty pochodne, w tym:
4 147
4 694
niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń - rozliczenie i wycena
3 695
4 483
zabezpieczające przepływy pieniężne - część nieefektywna dotycząca
wyceny i rozliczenia
129
3
zabezpieczające przepływy pieniężne - rozliczenie kosztów
zabezpieczenia
323
208
Przedawnienie zobowiązania wobec akcjonariuszy mniejszościowych ORLEN Unipetrol
-
184
Pozostałe
79
100
16 573
5 090
Pozycja zysk z tytułu okazyjnego nabycia dotyczy rozliczenia transakcji nabycia Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A. Szczegółowe
informacje w nocie 7.
12.10. Pozostałe koszty operacyjne
NOTA
2022
2021
Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
(256)
(65)
Utworzenie rezerw
(53)
(30)
Utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości
niematerialnych i pozostałych składników majątku
13.4
(3 214)
(105)
Kary, szkody i odszkodowania
(22)
(13)
Instrumenty pochodne, w tym:
(6 770)
(1 476)
niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń - rozliczenie i wycena
(6 641)
(1 453)
zabezpieczające przepływy pieniężne - część nieefektywna dotycząca
wyceny i rozliczenia
(126)
(22)
zabezpieczające przepływy pieniężne - rozliczenie kosztów
zabezpieczenia
(3)
(1)
Pozostałe, w tym:
(419)
(115)
nieodpłatne świadczenia
(288)
(77)
(10 734)
(1 804)
W 2022 roku pozycja utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i
pozostałych składników majątku dotyczyła głównie odpisów aktualizujących wartość aktywów trwałych w segmencie Rafineria i
Wydobycie. Dodatkowe informacje w nocie 13.4.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 39 / 108
Rozliczenie i wycena netto pochodnych instrumentów finansowych niewyznaczonych dla celów rachunkowości
zabezpieczeń dotyczących ekspozycji operacyjnej
2022
2021
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
(1 028)
423
futures towarowy w tym:
(753)
394
uprawnienia do emisji CO2
(753)
394
forwardy towarowe w tym:
(9)
-
energia elektryczna
(9)
-
swapy towarowe
(183)
29
pozostałe
(83)
-
Rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych
(1 918)
2 607
futures towarowy w tym:
(645)
3 113
uprawnienia do emisji CO2
(646)
3 113
olej napędowy
1
-
swapy towarowe
(1 318)
(506)
pozostałe
45
-
(2 946)
3 030
W 2022 roku i 2021 roku zmiana pozycji netto wycen i rozliczeń pochodnych instrumentów finansowych dotyczących ekspozycji
operacyjnej (instrumenty niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń) dotyczyła głównie wyceny i rozliczenia swapów
towarowych zabezpieczających marżę rafineryjną, niedopasowanie czasowe na zakupach ropy oraz kontraktów terminowych CO
2
w
ramach wydzielonego portfela „transakcyjnego”. Ponadto w pozycji tej został rozpoznany efekt wyceny i rozliczenia swapów
towarowych dotyczących zabezpieczenia zapasów ponadnormatywnych i zabezpieczania asfaltów, oraz zabezpieczenie fizycznej
sprzedaży gotowych produktów kupowanych drogą morską, a także transakcje zabezpieczające energię elektryczną i gaz. Wynik
na fizycznej pozycji, która jest zabezpieczana przez Spółkę transakcjami terminowymi, odzwierciedlony jest w zysku/(stracie) na
sprzedaży w ramach kosztów wytworzenia (koszt ropy użytej do wytworzenia produktów rafineryjnych ujęty w oparciu o ceny
średnioważone nabycia) i przychodach ze sprzedaży produktów rafineryjnych. W związku z powyższym wynik na rozliczeniu
pochodnych instrumentów finansowych dotyczących ekspozycji operacyjnej należy zawsze rozpatrywać łącznie z wygenerowanym
przez Spółkę zyskiem/(stratą) na sprzedaży fizycznej pozycji.
W 2022 roku wpływ na wycenę i rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych miy wnitransakcje pochodne połączonych
spółek Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A.
PKN ORLEN w odniesieniu do zabezpieczenia ryzyka zmian rynkowych cen uprawnień do emisji CO
2
od 1 lipca 2022 roku zaczął
stosować rachunkowość zabezpieczeń dla zakupu tych uprawnień. W związku z powyższym część efektywna zmiany wartości
godziwej instrumentu zabezpieczającego jest odnoszona do sprawozdania z sytuacji finansowej w pozycji kapitał z aktualizacji
wyceny z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń, natomiast część nieefektywna zmiany wartości godziwej instrumentu
zabezpieczającego jest odnoszona do rachunku wyników w pozostałe przychody operacyjne lub pozostałe koszty operacyjne.
Skumulowane do daty rozwiązania powiązania zabezpieczającego zyski lub straty związane z instrumentem zabezpieczającym
ujęte w kapitale z aktualizacji wyceny podlegają reklasyfikacji w okresie rozpoznania pozycji zabezpieczanej odpowiednio do
wartości niematerialnych lub aktywów przeznaczonych do sprzedaży. Na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość z tytułu wyceny
instrumentów zabezpieczających zakup uprawnień CO
2
zaprezentowana w pozycji kapitał z tytułu rachunkowości
zabezpiecz wyniosła (22) mln PLN.
12.11. Przychody i koszty finansowe
12.11.1. Przychody finansowe
2022
2021
Odsetki obliczone z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej
724
90
Odsetki z tytułu leasingu
1
1
Pozostałe odsetki
1
5
Nadwyżka dodatnich różnic kursowych
-
47
Dywidendy
1 070
890
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń - rozliczenie i
wycena
1 283
404
Odwrócenie odpisów aktualizujących akcje i udziały w jednostkach zależnych
520
1 322
Pozostałe
994
574
4 593
3 333
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 40 / 108
12.11.2. Koszty finansowe
2022
2021
Odsetki obliczone z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej
(406)
(174)
Odsetki z tytułu leasingu
(82)
(64)
Pozostałe odsetki
(46)
(4)
Nadwyżka ujemnych różnic kursowych
(518)
-
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń - rozliczenie i
wycena
(781)
(375)
Utworzenie odpisów aktualizujących akcje i udziały w jednostkach zależnych
(208)
(70)
Aktualizacja wartości aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez
wynik finansowy
-
(12)
Wynik na zbyciu udziałów w Rafinerii Gdańskiej
(97)
-
Pozostałe
(932)
(559)
(3 070)
(1 258)
Pozycja utworzenie/odwrócenie netto odpisów aktualizujących akcje i udziały w jednostkach zależnych w 2022 roku dotyczyła
odpisów aktualizujących udziały ORLEN Upstream w wysokości 520 mln PLN oraz odpisów aktualizujących akcje w ORLEN
Lietuva w wysokości (72) mln PLN, ORLEN Capital w wysokości (46) mln PLN, Polska Press w wysokości (33) mln PLN, Exalo
Drilling w wysokości (47) mln PLN oraz pozostałe w wysokości (10) mln PLN, natomiast w 2021 roku dotyczyła odpisów
aktualizujących akcje ORLEN Lietuva w wysokości (46) mln PLN, odpisów aktualizujących akcje w ORLEN Capital w wysokości
(19) mln PLN oraz ORLEN Upstream w wysokości 1 317 mln PLN. Dodatkowe informacje w nocie 13.4.
Pozycja pozostałe w 2022 i 2021 roku zaprezentowana w nocie przychodów i kosztów finansowych zawiera odpowiednio kwotę
netto (3) mln PLN i 45 mln PLN dotyczącą różnic transakcyjnych powstałych z przesunięcia czasowego rozliczenia transakcji z
instytucją finansową (giełdą ICE) i transakcji ze Spółką w ramach centralizacji, gdzie PKN ORLEN występuje w charakterze
pośrednika. Różnice transakcyjne związane ze schematem rozliczania transakcji zawieranych z giełdą ICE, w tym przede
wszystkim, ich przedterminowych domknięć - w następstwie których mogą powstawać różnice pomiędzy kursami walut i notowań
indeksu będącego bazą do rozliczenia obydwu transakcji w ramach pośrednictwa (transakcji na giełdzie ICE oraz transakcji
wewnątrzgrupowej ze spółką z Grupy ORLEN). Wysokość rozpoznanych przychodów i kosztów uzależniona jest od momentu
przedterminowego domknięcia w odniesieniu do pierwotnego kontraktowego terminu zapadalności danej transakcji oraz ilości
przeprowadzonych domknięć. W związku z powyższym wartość tych różnic może ulegać dużym zmianom pomiędzy okresami
sprawozdawczymi.
Rozliczenie i wycena netto pochodnych instrumentów finansowych niewyznaczonych dla celów rachunkowości
zabezpieczeń
2022
2021
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
478
(49)
forwardy walutowe
84
(66)
pozostałe, w tym:
394
17
swap walutowo procentowy
52
17
swap walutowy
342
-
Rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych
24
78
forwardy walutowe
73
83
pozostałe, w tym:
(49)
(5)
swap walutowo procentowy
(49)
(5)
502
29
W 2022 i 2021 roku pozycje netto wycen i rozliczeń pochodnych instrumentów finansowych (instrumenty niewyznaczone dla celów
rachunkowości zabezpieczeń) dotyczyły głównie zabezpieczenia ryzyka zmian kursów wymiany w odniesieniu do płatności faktur za
ropę w walutach obcych, zabezpieczenia waluty dla transakcji ynnościowych oraz zabezpieczenia stóp procentowych i płatności
odsetek od obligacji. Główny wpływ na wycenę i rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych w 2022 roku miało osłabienie
się PLN względem EUR i USD.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 41 / 108
12.12. (Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności handlowych oraz wartości pożyczek i odsetek od
należności handlowych
NOTA
2022
2021
(Strata) z tytułu utraty wartości należności handlowych
13.5.2.1
(82)
(68)
Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności handlowych
13.5.2.1
55
61
(27)
(7)
(Strata) z tytułu utraty wartości udzielonych pożyczek
13.10.1.1
(192)
(9)
Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości udzielonych pożyczek
13.10.1.1
44
4
(Strata) z tytułu utraty wartości odsetek od należności handlowych
13.5.2.1
(4)
(4)
Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości odsetek od należności handlowych
13.5.2.1
3
3
(149)
(6)
(176)
(13)
(Strata)/odwcenie straty z tytułu należności handlowych oraz wartości pożyczek i odsetek od nalności handlowych zaprezentowana
w wyniku:
- z działalności operacyjnej dotyczy utraty wartości należności handlowych;
- z działalności finansowej dotyczy utraty wartości pożyczek oraz odsetek od należności handlowych.
12.13. Podatek dochodowy
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Podatek dochodowy
Podatek dochodowy obejmuje podatek bieżący oraz odroczony. Bieżący podatek dochodowy jest to kwota ustalona na podstawie przepisów
podatkowych, która jest naliczona od dochodu do opodatkowania za dany okres i ujmowana jako zobowiązanie w kwocie, w jakiej nie zosto
zapłacone lub należność, jeśli kwota dotychczas zapłacona z tytułu bieżącego podatku dochodowego przekracza kwotę do zapłaty. Aktywa i
zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego traktowane są w całości jako długoterminowe i nie podlegają dyskontowaniu. Podlega
one kompensacie jeżeli istnieje możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzania kompensat ujmowanych kwot.
Podatek odroczony jest wyliczany przy zastosowaniu stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w momencie, gdy
wartości księgowe aktywów i zobowiązań zostaną zrealizowane, przyjmując za podstastawki podatkowe (i przepisy podatkowe) obowiązujące
na dzień kończący okres sprawozdawczy lub takie, których obowiązywanie w przyszłości jest pewne na dzień kończący okres sprawozdawczy.
Wpływ podatku odroczonego ujmuje się w wyniku danego okresu, z wyjątkiem podatków wynikających z transakcji lub zdarzeń, które są ujmowane
poza wynikiem w innych całkowitych dochodach lub bezpośrednio w kapitale własnym, lub wynikających z połączenia przedsięwzięć.
2022
2021
Obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków lub strat
Podatek dochodowy bieżący
(4 387)
(1 532)
Podatek odroczony
953
31
(3 434)
(1 501)
Podatek odroczony ujęty w innych całkowitych dochodach
Instrumenty zabezpieczające
(1 164)
82
Zyski i straty aktuarialne
(8)
(4)
Zyski/(straty) z tytułu inwestycji w instrumenty kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne
całkowite dochody
-
(1)
Wycena nieruchomości inwestycyjnej do wartości godziwej na moment przeklasyfikowania
-
(3)
(1 172)
74
(4 606)
(1 427)
12.13.1. Uzgodnienie efektywnej stawki podatku
2022
2021
Zysk przed opodatkowaniem
30 696
9 899
Podatek dochodowy obliczony według obowiązującej stawki (19%)
(5 832)
(1 881)
Odpis aktualizujący akcje i udziały w jednostkach zależnych
59
238
Otrzymane dywidendy
203
169
Zysk z tytułu okazyjnego nabycia Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A.
2 320
-
Odpisy aktualizujące rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne
(49)
-
(Strata)/Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości udzielonych pożyczek
(28)
(1)
Opłata z tytułu realizacji Narodowego Celu Redukcyjnego (NCR)
(33)
(3)
Pozostałe
(74)
(23)
Podatek dochodowy
(3 434)
(1 501)
Efektywna stawka podatku
11%
15%
Na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku odpisy aktualizujące akcje i udziały w jednostkach zależnych, dla
których nie rozpoznano aktywów z tytułu podatku odroczonego wyniosły odpowiednio (7 684) mln PLN i (7 995) mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 42 / 108
12.13.2. Podatek odroczony
31/12/2021
Podatek odroczony
ujęty w wyniku
finansowym
Podatek odroczony ujęty
w innych całkowitych
dochodach
Połączenie
jednostek *
31/12/2022
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
Odpisy aktualizujące wartość aktywów
56
1 006
-
230
1 292
Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe
342
(71)
(8)
424
687
Niezrealizowane różnice kursowe
36
(27)
-
-
9
Strata podatkowa
-
-
-
3
3
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
-
24
(1 164)
3 731
2 591
Zobowiązania z tytułu leasingu
461
9
-
22
492
Pozostałe
182
(323)
-
383
242
1 077
618
(1 172)
4 793
5 316
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
-
Różnice przejściowe dotyczące aktywów trwałych
1 600
39
-
852
2 491
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
9
(9)
-
-
-
Odpisy aktualizujące wartość aktywów
-
(703)
-
716
13
Pozostałe
81
338
-
96
515
1 690
(335)
-
1 664
3 019
(613)
953
(1 172)
3 129
2 297
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
31/12/2020
Podatek odroczony ujęty
w wyniku finansowym
Podatek odroczony
ujęty w innych
całkowitych
dochodach
31/12/2021
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
Odpisy aktualizujące wartość aktywów
51
6
(1)
56
Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe
198
148
(4)
342
Niezrealizowane różnice kursowe
96
(60)
-
36
Zobowiązania z tytułu leasingu
446
15
-
461
Pozostałe
150
32
-
182
941
141
(5)
1 077
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
Różnice przejściowe dotyczące aktywów trwałych
1 544
53
3
1 600
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
40
51
(82)
9
Pozostałe
75
6
-
81
1 659
110
(79)
1 690
(718)
31
74
(613)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 43 / 108
13. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ
13.1. Rzeczowe aktywa trwałe
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Rzeczowe aktywa trwałe
Wartość początko rzeczowych aktywów trwałych początkowo wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia i wykazuje w
sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartości księgowej netto. Rzeczowe aktywa trwałe wycenia się i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej w wartości księgowej netto stanowiącej cenę nabycia lub koszt wytworzenia pomniejszony o umorzenie i odpisy aktualizujące z
tytułu utraty wartości.
Wartość początkowa wytworzonych gazociągów lub magazynów gazu (kategoria Budynki i budowle) obejmuje wnież wartość gazu, która uży
do ich pierwszego napełnienia. Ilość gazu niezbędna do pierwszego napełnienia gazociągu lub komory magazynowej odpowiada ilości niezbędnej
do wytworzenia minimalnego ciśnienia pracy gazociągu lub magazynu. W przypadku rozszczelnienia gazociągu, koszty jego ponownego napełnienia
lub uzupełnienia utraconego paliwa są ujmowane bezpośrednio w rachunku zysków i strat w okresie, w krym zostały poniesione.
Koszty bieżącego utrzymania rzeczowych aktywów trwałych, remonw i konserwacji ujmowane w wyniku finansowym w momencie poniesienia.
Koszty istotnych remontów, napraw i okresowych przeglądów są zaliczane do rzeczowych aktywów trwałych.
W wartości początkowej rzeczowych aktywów trwałych uwzględnia się koszty finansowania zewnętrznego.
Koszty finansowania zewnętrznego (tj. odsetki oraz inne koszty ponoszone w związku z pożyczeniem środków finansowych) ujmuje się jako
koszty w okresie, w którym je poniesiono. Wyjątkiem od tej reguły jest ujmowanie kosztów finansowania, które można bezpośrednio
przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu dostosowywanego składnika aktywów (w tym różnice kursowe w stopniu, w jakim
uznawane za korektę odsetek i różnice kursowe od prowizji), które aktywuje się jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego
składnika (dostosowywany składnik aktywów to taki, który wymaga znacznego czasu niezbędnego do przygotowania go do zamierzonego
użytkowania lub sprzedaży).
W zakresie, w jakim środki finansowe pożycza się specjalnie w celu pozyskania dostosowywanego składnika aktywów, kwotę kosztów
finansowania zewnętrznego, którą można aktywować jako część tego składnika aktywów, ustala się jako różnicę między rzeczywistymi
kosztami finansowania zewnętrznego poniesionymi z tytułu danej pożyczki lub kredytu w danym okresie, a przychodami z tytułu tymczasowego
zainwestowania pożyczonych środków.
W stopniu, w jakim środki finansowe pożycza się bez ściśle określonego celu, a następnie przeznacza na pozyskanie dostosowywanego
składnika aktywów, kwotę kosztów finansowania zewnętrznego, które mogą być kapitalizowane, ustala się poprzez zastosowanie odpowiedniej
stopy kapitalizacji do nakładów poniesionych na ten składnik majątku.
Rzeczowe aktywa trwałe amortyzuje się metodą liniową, a w uzasadnionych przypadkach metodą naturalną (katalizatory).
Poszczególne części składowe rzeczowych aktywów trwałych, których wartość jest istotna w stosunku do wartości całego składnika
rzeczowych aktywów trwałych, amortyzowane są oddzielnie, zgodnie z okresem ich użytkowania.
Stosowane są następujące typowe okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych:
Budynki i budowle 10-40 lat
Urządzenia techniczne i maszyny 4-35 lat
Środki transportu i pozostałe rzeczowe aktywa trwałe 2-20 lat
Metodę amortyzacji, wartość końcową oraz okres użytkowania składnika aktywów weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku.
W przypadku wystąpienia takiej konieczności, korekt odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w okresach następnych (prospektywnie).
Etap poszukiwania i oceny zasobów mineralnych:
Koszty związane z poszukiwaniem i oceną złóż gazu ziemnego i ropy naftowej obejmują prace geologiczne wykonywane w celu odkrycia i
udokumentowania złoża i rozliczane są przy zastosowaniu metody sukcesu geologicznego.
Prace polegające na ocenie (rozpoznaniu) złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej (kopalin) mogą zostać podjęte po uzyskaniu przez Spółkę:
koncesji na rozpoznanie złóż kopalin,
koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie złóż kopalin,
podpisaniu umowy o ustanowieniu użytkowania górniczego.
Kosztem koncesji na rozpoznanie gazu ziemnego i/lub ropy naftowej oraz kosztem przedłużenia takiej koncesji jest opłata za działalność
określoną w koncesji.
Koszty koncesji na poszukiwanie i wydobycie gazu ziemnego i/lub ropy naftowej oraz wynagrodzenia dla Skarbu Państwa za ustanowienie
użytkowania górniczego Spółka ujmuje jako nakłady podlegające kapitalizacji i prezentuje w pozycji aktywów z tytułu poszukiwania i oceny
zasobów mineralnych.
Wydatki z tytułu badań sejsmicznych są kapitalizowanie w wartości aktywów z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych.
SZACUNKI
Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych
Spółka weryfikuje przewidywane okresy użytkowania składników rzeczowych aktywów trwałych na koniec kdego roku. Aktualizacja okrew
użytkowania rzeczowych aktyw trwałych opiera s w głównej mierze na ocenie służb technicznych, odpowiedzialnych za ich eksploatację.
Szacunkom takim towarzyszy niepewność, co do przyszłych warunków prowadzenia działalnci gospodarczej, zmian technologicznych i konkurencji
na rynku, które skutkować mogą inoce ekonomicznej przydatnci składników i pozostałego okresu ich użyteczności, co w rezultacie może istotnie
wpłynąć na wartość rzeczowych aktywów trwych oraz koszty amortyzacji w przyszłci. W ramach tego procesu Spółka bierze obecnie pod uwagę
również wpływ czynników związanych ze zmianami klimatu, w tym w szczególności w odniesieniu do aktywów, których okres użytkowania może ulec
skceniu w ramach realizacji planów redukcji emisyjności szczególnie w tych segmentach operacyjnych, gdzie cść produkcji jest nadal oparta na
wysokoemisyjnych aktywach, w tym glowych. Wpływ weryfikacji okresówytkowania w roku 2022 skutkował zmniejszeniem kosztów amortyzacji o
6 mln PLN w porównaniu z kosztami amortyzacji, które zostałaby ute na bazie okresów użytkowania stosowanych w roku 2021. W 2022 roku nie
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 44 / 108
wystąpiły w Spółce przypadki istotnego skrócenia okresów ytkowania rzeczowych aktywów trwałych w zwzku ze zmianami klimatycznymi i
postęputransformacją energetyczną.
Rekultywacja, remediacja, działania naprawcze skażonego środowiska gruntowo-wodnego oraz likwidacja rzeczowych aktywów
trwałych
Spółka szacuje poziom rezerw dotyczących rzeczowych aktywów trwałych, które z istotnym prawdopodobieństwem potrzebne na cele
rekultywacji, remediacji, działań naprawczych skażonego środowiska gruntowo-wodnego oraz likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, w tym
terenów stacji paliw, terminali paliw, baz paliw, terenów zakładów produkcyjnych, instalacji wytwórczych, odwiertów kopalnianych i
magazynowych, stacji elektroenergetycznych oraz składowisk popiołu.
Przy kalkulacji ww. rezerw istnieje znaczna niepewność szacunków, na które wpływają takie czynniki jak zmiany w regulacjach prawnych,
dodatkowe niezbędne koszty zidentyfikowane podczas wykonywanych prac lub pojawienie się nowych technik ich realizacji, zmiany
klimatyczne, zmiany w przewidywanym okresie użytkowania składników aktywów, jak również zmiany stóp dyskonta oraz wskaźników inflacji.
Szczegółowe informacje w nocie 13.11.1.
Grunty
Budynki
i budowle
Urządzenia
techniczne
i maszyny
Środki
transportu
i pozostałe
Środki trwałe
w budowie
Aktywa z tytułu
poszukiwań i
oceny
zasobów
mineralnych
Razem
Wartość księgowa netto na
01/01/2022
Wartość księgowa brutto
449
15 874
15 823
1 175
2 753
-
36 074
Skumulowane umorzenie
-
(7 798)
(9 498)
(600)
-
-
(17 896)
Odpisy aktualizujące
-
(132)
(27)
(4)
(18)
-
(181)
449
7 944
6 298
571
2 735
-
17 997
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
Nakłady inwestycyjne
-
5
139
-
6 646
-
6 790
Amortyzacja
-
(644)
(998)
(146)
-
(5)
(1 793)
Koszty finansowania zewnętrznego
-
6
6
-
169
-
181
Połączenie jednostek ***
70
8 317
4 151
139
2 459
129
15 265
Odpisy aktualizujące netto, w tym: *
-
(1 648)
(991)
(140)
(125)
(6)
(2 910)
utworzenie
-
(1 701)
(1 004)
(144)
(126)
(6)
(2 981)
odwrócenie
-
2
1
2
-
-
5
Reklasyfikacje
14
616
735
164
(1 625)
4
(92)
Rezerwa na rekultywację
-
483
-
-
-
-
483
Pozostałe **
(2)
(103)
(26)
(38)
(33)
-
(202)
531
14 976
9 314
550
10 226
122
35 719
Wartość księgowa netto na
31/12/2022
Wartość księgowa brutto
531
25 071
20 449
1 352
10 369
133
57 905
Skumulowane umorzenie
-
(8 315)
(10 117)
(658)
-
(5)
(19 095)
Odpisy aktualizujące
-
(1 780)
(1 018)
(144)
(143)
(6)
(3 091)
531
14 976
9 314
550
10 226
122
35 719
Wartość księgowa netto na
01/01/2021
Wartość księgowa brutto
448
15 162
14 857
1 104
1 876
-
33 447
Skumulowane umorzenie
-
(7 274)
(8 926)
(605)
-
-
(16 805)
Odpisy aktualizujące
-
(105)
(22)
(4)
(11)
-
(142)
448
7 783
5 909
495
1 865
-
16 500
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
Nakłady inwestycyjne
-
15
169
-
3 201
-
3 385
Amortyzacja
-
(584)
(967)
(128)
-
-
(1 679)
Koszty finansowania zewnętrznego
-
12
8
-
21
-
41
Odpisy aktualizujące netto, w tym: *
-
(27)
(5)
-
(7)
-
(39)
utworzenie
-
(55)
(10)
(1)
(19)
-
(85)
odwrócenie
-
14
2
1
-
-
17
Reklasyfikacje
1
916
1 203
257
(2 327)
-
50
Rezerwa na rekultywację
-
(150)
-
-
-
-
(150)
Pozostałe
-
(21)
(19)
(53)
(18)
-
(111)
Wartość księgowa netto na
31/12/2021
449
7 944
6 298
571
2 735
-
17 997
* odpisy aktualizujące netto obejmują utworzenie, odwrócenie, wykorzystanie oraz reklasyfikacje.
** pozycja pozostałe obejmuje głównie sprzedaż i likwidację
*** pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
Stopa kapitalizacji zastosowana do wyliczenia aktywowanych kosztów finansowania zewnętrznego za 2022 rok i za 2021 rok
wyniosła odpowiednio 3,07% i 2,03% .
Wartość księgowa brutto w pełni zamortyzowanych rzeczowych aktywów trwałych będących nadal w użytkowaniu na dzień
31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosła odpowiednio 2 218 mln PLN i 2 231 mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 45 / 108
13.2. Wartości niematerialne
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Wartości niematerialne
Składnik aktywów niematerialnych początkowo wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej w wartości księgowej netto.
Wartości niematerialne o określonym okresie użytkowania amortyzuje się metodą liniową począwszy od chwili, gdy one gotowe do użycia,
tzn. od momentu dostosowania składnika aktywów do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie z
zamierzeniami kierownictwa przez okres odpowiadający szacowanemu okresowi ich użytkowania.
Typowe okresy ytkowania wartości niematerialnych wynos od 2 do 10 lat dla oprogramowania oraz od 2 do 15 lat dla licencji, praw do patentów
oraz podobnych wartości.
Metodę amortyzacji oraz okres użytkowania składnika wartości niematerialnych weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku.
Prawa majątkowe
Główpozycpraw majątkowych są uprawnienia do emisji CO
2,
nie podlegace amortyzacji, które są poddawane analizie pod tem utraty wartci.
Otrzymane nieodpłatnie uprawnienia ujmuje się i prezentuje w wartościach niematerialnych w korespondencji z przychodami przyszłych okresów w
wartci godziwej ustalonej na dzień ich zarejestrowania. Dotacje rozlicza się w systematyczny spob w poszczelnych okresach sprawozdawczych,
aby zapewn współmierność z kosztami tworzonej rezerwy. Zakupione uprawnienia ujmowane w cenie nabycia.
Na szacowaną w okresie sprawozdawczym emisCO
2
tworzy się rezerwę w cżar kosztów działalnci podstawowej (podatki i opłaty).
Do praw matkowych zalicza się ponadto certyfikaty energetyczne.
Prawa majątkowe, w tym uprawnienia do emisji CO
2
oraz certyfikaty energetyczne podlegają umorzeniu w ciężar wartości księgowej rezerwy, jako jej
rozliczenie. Rozchód uprawnień do emisji CO
2
oraz certyfikatów energetycznych jest ujmowany według metody średniej ważonej.
SZACUNKI
Okresy użytkowania wartości niematerialnych
Spółka weryfikuje okresy użytkowania składników wartości niematerialnych na koniec każdego roku, ze skutkiem od początku roku
następnego. Wpływ weryfikacji okresów użytkowania w roku 2022 skutkował zwiększeniem kosztów amortyzacji o (2) mln PLN w porównaniu
z kosztami amortyzacji, które zostałaby ujęte na bazie okresów użytkowania stosowanych w roku 2021.
Zmiana stanu wartości niematerialnych wytworzonych we własnym zakresie
Na dzień 31 grudnia 2022 roku wartości niematerialne wytworzone we własnym zakresie wyniosły 9 mln PLN.
Zmiana stanu pozostałych wartości niematerialnych
Patenty
i licencje
Prawa majątkowe
Pozostałe
Razem
Wartość księgowa netto na
01/01/2022
Wartość księgowa brutto
997
1 286
200
2 483
Skumulowane umorzenie
(710)
-
(47)
(757)
Odpisy aktualizujące
-
(57)
(2)
(59)
287
1 229
151
1 667
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
Nakłady inwestycyjne
-
-
214
214
Amortyzacja
(105)
-
(7)
(112)
Koszty finansowania zewnętrznego
-
-
6
6
Połączenie jednostek *
51
506
112
669
Odpisy aktualizujące netto
(14)
(2)
(26)
(42)
Pozostałe **
140
1 033
(164)
1 009
359
2 766
286
3 411
Wartość księgowa netto na
31/12/2022
Wartość księgowa brutto
1 161
2 825
322
4 308
Skumulowane umorzenie
(788)
-
(8)
(796)
Odpisy aktualizujące
(14)
(59)
(28)
(101)
359
2 766
286
3 411
Wartość księgowa netto na
01/01/2021
Wartość księgowa brutto
917
593
142
1 652
Skumulowane umorzenie
(640)
-
(46)
(686)
Odpisy aktualizujące
(3)
(58)
-
(61)
274
535
96
905
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
Nakłady inwestycyjne
101
-
58
159
Amortyzacja
(89)
-
(1)
(90)
Koszty finansowania zewnętrznego
2
-
-
2
Odpisy aktualizujące netto
3
-
(2)
1
Pozostałe **
(4)
694
-
690
Wartość księgowa netto na
31/12/2021
287
1 229
151
1 667
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
** pozostałe zwiększenia/(zmniejszenia) praw majątkowych w wartości księgowej netto obejmują głównie zakup, nieodpłatne nabycie praw za lata 2022 i 2021, rozliczenie praw za
2021 rok i za 2020 rok oraz przeniesienie uprawnień do emisji CO
2
oraz energii kolorowych na aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 46 / 108
Wartość księgowa brutto w pełni zamortyzowanych wartości niematerialnych będących nadal w użytkowaniu na dzień 31 grudnia
2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosła odpowiednio 412 mln PLN oraz 369 mln PLN.
13.2.1. Prawa majątkowe
Zmiana stanu posiadanych uprawnień do emisji CO
2
za 2022 rok
Ilość
(w tys. ton)
Wartość
01/01/2022
5 456
1 196
Otrzymane nieodpłatnie
3 654
1 401
Rozliczenie emisji za 2021 rok
(8 008)
(2 469)
Zakup
5 495
2 092
Połączenie jednostek *
1 311
498
7 908
2 718
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
W 2022 roku emisje CO
2
w PKN ORLEN wyniosły 9 728 tys. ton, natomiast wartość rezerwy na emisje CO
2
na dzień 31 grudnia
2022 roku wyniosła 3 475 mln PLN.
Wartość rynkowa posiadanych uprawnień EUA przewyższa ich łączną wartość ksgową, w związku z czym Spółka nie identyfikuje
przesłanek utraty ich wartości.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość rynkowa jednego uprawnienia EUA wyniosła 393,81 PLN (co odpowiada 83,97 EUR
według kursu na dzień 31 grudnia 2022 roku) (źródło: www.theice.com).
Zmiana stanu posiadanych certyfikatów energetycznych
Ilość (w tys.MWh)
Wartość
01/01/2022
198
33
Otrzymane nieodpłatnie
1
1
Rozliczenie emisji za 2021 rok
(158)
(23)
Zakup/Pozostałe
102
31
Odpisy aktualizujące
-
(2)
Połączenie jednostek *
16
8
159
48
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
W 2022 roku wolumen obowiązku umorzenia certyfikatów energetycznych w PKN ORLEN wyniósł 203 tys. MWh, natomiast
wartość rezerwy z tego tytułu na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła 187 mln PLN.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość księgowa 400 tys. uprawnień EUA zablokowanych w ramach depozytów
zabezpieczających w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. (IRGIT) wyniosła 134 mln PLN.
Dodatkowo na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku w pozycji należności z tytułu dostaw i usług oraz
pozostałe należności Spółka ujęła należne prawa majątkowe wynikające z certyfikatów energetycznych w kwocie odpowiednio
19 mln PLN i 25 mln PLN oraz do emisji CO
2
na 31 grudnia 2021 roku w kwocie 2 mln PLN (nota 13.5.2.).
Ponadto Spółka na dzień 31 grudnia 2022 roku ujęła w pozycji aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży uprawnienia do emisji
CO
2
w kwocie 1 207 mln PLN oraz certyfikaty energetyczne w kwocie 7 mln PLN.
13.3. Akcje i udziały w jednostkach zależnych, stowarzyszonych, współkontrolowanych i wspólne działania
13.3.1. Akcje i udziały w jednostkach zależnych, stowarzyszonych i współkontrolowanych
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Inwestycje w jednostkach zależnych i współkontrolowanych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym
Inwestycje w jednostkach zależnych i stowarzyszonych oraz inwestycje we wspólnych przedsięwzięciach, niezaklasyfikowanych jako
przeznaczone do sprzedaży (bądź niewchodzące w skład grupy do zbycia zaklasyfikowanej jako przeznaczona do sprzedaży zgodnie z MSSF
5), ujmuje się w cenie nabycia z uwzględnieniem odpisów dotyczących utraty wartości.
Inwestycje we wspólne działania
Objęcie kontroli nad jednostką stanowiącą przedsięwzięcie rozlicza się metodą nabycia. Na dzień przejęcia, możliwe do zidentyfikowania
nabyte aktywa i przejęte zobowiązania jednostki przejmowanej stanowiącej przedsięwzięcie w rozumieniu MSSF 3, są wyceniane według ich
wartości godziwej. Nadwyżka kosztu przejęcia (przekazana zapłata wyceniana do wartości godziwej, kwota wszelkich niekontrolujących
udziałów w jednostce przejmowanej wycenionych zgodnie z MSSF 3 oraz w przypadku połączenia jednostek realizowanego etapami wartość
godziwa na dzień przejęcia uprzednio posiadanego udziału) nad kwotą netto ustalonej na dzień przejęcia wartości godziwej możliwych do
zidentyfikowania nabytych aktywów i przejętych zobowiązań jest ujmowana jako wartość firmy. W przypadku, gdy koszt przejęcia jest niższy od
kwoty netto ustalonej na dzień przejęcia wartości godziwej możliwych do zidentyfikowania nabytych aktywów i przejętych zobowiązań, różnica
ta ujmowana jest jako zysk w rachunku zysków i strat na dzień przejęcia (zysk z okazyjnego nabycia). Koszty transakcyjne ujmowane są w
rachunku zysków i strat w momencie poniesienia.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 47 / 108
Siedziba
31/12/2022
31/12/2021
Udział Spółki
w kapitale
zakładowym / w
ogólnej liczbie
głosów
na 31/12/2022
Udział Spółki
w kapitale
zakładowym / w
ogólnej liczbie
głosów
na 31/12/2021
Podstawowa działalność
Jednostki zależne
Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.
Tarnów – Polska
14 053
-
100,00%
-
dystrybucja paliw gazowych w systemie sieciowym
ORLEN UNIPETROL a.s.
Republika Czeska
Praha
6 725
6 037
100,00%
100,00%
zarządzanie aktywami Grupy ORLEN Unipetrol
ORLEN Upstream Sp. z o.o.
Polska - Warszawa
4 273
3 754
100,00%
100,00%
poszukiwanie i rozpoznanie złóż węglowodorów,
prowadzenie wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego
PGNiG Upstream Norway AS
Stavanger
Norwegia
3 467
-
100,00%
-
poszukiwanie i wydobycie gazu ziemnego i ropy
naftowej
ENERGA S.A.
Polska - Gdańsk
3 144
3 144
90,92%
/ 93,28%
90,92%
/ 93,28%
wytwarzanie, dystrybucja, obrót energią elektryczną i
cieplną oraz obrót gazem
PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o.
Polska - Warszawa
2 641
-
100,00%
-
handel paliwami gazowymi w systemie sieciowym
AB ORLEN Lietuva
Litwa Juodeikiai
2 192
2 265
100,00%
100,00%
przerób ropy naftowej, wytwarzanie produktów
rafineryjnych oraz sprzedaż hurtowa
PGNiG Termika S.A.
Polska - Warszawa
1 701
-
100,00%
-
produkcja, dystrybucja i sprzedaż ciepła oraz energii
elektrycznej
LOTOS Upstream Sp. z o.o.
Polska - Gdańsk
1 225
-
100,00%
-
działalność firm centralnych (head offices) i holdingów
LOTOS Petrobaltic S.A.
Polska - Gdańsk
1 049
-
100,00%
-
pozyskiwanie oraz eksploatacja złóż ropy naftowej i
gazu ziemnego
ORLEN Południe S.A.
Polska Trzebinia
729
601
100,00%
100,00%
przerób ropy naftowej, produkcja i sprzedaż paliw i
olejów
CCGT Ostrołęka Sp. z o.o.
Polska - Gdańsk
586
-
50,00%
-
wytwarzanie, dystrybucja, obrót energią elektryczną i
cieplną oraz obrót gazem
ORLEN Deutschland GmbH
Niemcy Elmshorn
504
504
100,00%
100,00%
zarządzanie aktywami i sprzedaż detaliczna paliw
Pozostałe jednostki zależne
4 240
2 353
Jednostki współkontrolowane
EuRoPol Gaz S.A.
Polska - Warszawa
1 867
-
51,18%
-
przesył gazu
Basell ORLEN Polyolefins
Sp. z o.o.
Polska Płock
454
454
50,00%
50,00%
produkcja, dystrybucja i sprzedaż poliolefin
Orlen Synthos Green Energy Sp. z
o.o.
Polska - Warszawa
210
-
50,00%
-
komercjalizacja technologii mikro i małych reaktorów
jądrowych
Baltic Power JV
Polska - Warszawa
130
130
48,62%
51,42%
wytwarzanie energii elektrycznej
Naftoport Sp. z o.o.
Polska - Gdańsk
46
-
26,92%
-
przeładunki ropy naftowej i produktów naftowych oraz
ich tranzyt
Płocki Park Przemysłowo-
Technologiczny S.A.
Polska Płock
32
32
50,00%
50,00%
wynajem nieruchomości na własny rachunek oraz
refakturowanie kosztów nośników energii i wody
49 268
19 274
Odpisy aktualizujące akcje i udziały w jednostkach zależnych na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosły
odpowiednio (7 684) mln PLN i (7 995) mln PLN i dotyczyły ównie utraty wartości akcji ORLEN Lietuva.
W 2022 roku Spółka dokonała odwrócenia odpisów aktualizujących udziały w ORLEN Upstream w wysokości 520 mln PLN oraz
utworzenia odpisów aktualizujących akcje w ORLEN Lietuva w wysokości (72) mln PLN, ORLEN Capital w wysokości (46) mln
PLN, Polska Press w wysokości (33) mln PLN, Exalo Drilling w wysokości (47) mln PLN oraz w pozostałych jednostkach
zależnych w wysokości (10) mln PLN.
13.3.2. Inwestycje we wspólne działania
W dniu 30 listopada 2022 roku PKN ORLEN podpisz Aramco Overseas Company B.V. przyrzeczoną umowę sprzedaży na rzecz
Aramco 30% udziałów w Rafinerii Gdańskiej Sp. z o.o. za cenę, na którą składa się element stały w kwocie ok. 1,15 mld PLN oraz
element zmienny, zalny od wysokości ugu netto oraz kapitału obrotowego Rafinerii Gdańskiej w dniu podpisania umowy
przyrzeczonej.
Ponadto, w dniu 30 listopada 2022 roku Spółka podpisała z:
- Aramco i Rafinerią Gdańską umowę joint venture określającą warunki współpracy wspólników w Rafinerii Gdańskiej, w tym w
zakresie przyjętego w niej ładu korporacyjnego (corporate governance) oraz przyznanych im uprawnień, oraz
- LOTOS SPV 1 (obecna nazwa: Aramco Fuels Poland) oraz Rafinerią Gdańską umowę processingo, która obowiązywać dzie
w okresie obowzywania umowy joint venture.
Umowa processingowa przyznaje PKN ORLEN oraz Aramco Fuels Poland, jako Procesorom, dostęp do zdolności produkcyjnych
rafinerii w Gdańsku w proporcji odpowiednio 70% i 30% oraz wyklucza możliwość wykorzystywania zdolności produkcyjnych rafinerii
przez strony trzecie. Tym samym, Procesorzy mają wyłączny dostęp do mocy produkcyjnych rafinerii i w konsekwencji czerpią
zasadniczo wszystkie korzci ekonomiczne z aktywów Rafinerii Gdańskiej. Ponadto, na bazie podpisanej umowy, Procesorzy
zobowiązani do pokrywania kosztów stych funkcjonowania rafinerii, nawet w okresie jej przestojów, więc zobowiązania zaciągnięte
przez Rafinerię Gdańską są pokrywane praktycznie wyłącznie przez przepływy pieniężne uzyskane od Procesorów, co wskazuje na to,
że Procesorzy mają zobowiązania wynikace ze zobowiąz Rafinerii Gdańskiej i ównym źródłem przepływów pienżnych
przyczyniających s do ciągłości dziania tej spółki.
Na bazie przeprowadzonej analizy Spółka oceniła, że utrzymana inwestycja w Rafinerii Gdskiej jest wspólnym ustaleniem umownym
stanowiącym wspólne dzianie (joint operation). Ujęcie zachowanego udziu, w przypadku zmiany klasyfikacji inwestycji ze spółki
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 48 / 108
zależnej na wspólne działanie, nie jest jednoznacznie określone w MSSF. W zwzku z powyższym, w ramach wyboru polityki
rachunkowości, Spółka ujęła na moment początkowego ujęcia wspólnego działania wartość 70% aktywów netto Rafinerii Gdańskiej
według ich wartości bilansowych, które były ujęte w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy.
W konsekwencji Spółka ujęła na dzień 30 listopada 2022 roku w kosztach finansowych w pozycji pozostałe wynik na zbyciu udziałów w
Rafinerii Gdańskiej w kwocie (97) mln PLN będący różnicą pomiędzy wartością udziałów w Rafinerii Gdańskiej na dzień transakcji a
sumą otrzymanej zapłaty od Aramco oraz wartości 70% aktywów netto Rafinerii Gdańskiej ujętych w skonsolidowanym sprawozdaniu
finansowym Grupy ORLEN na ten dzień.
Jak wskazano w nocie 7.1, na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego niezakończony został proces wyceny do
wartości godziwej nabytych aktywów i przejętych zobowiązań Grupy LOTOS, w wyniku którego równimogą ulec zmianie wartości
bilansowe spółki Rafineria Gdańska, będące podstaustalenia wykazanego w wyniku na zbyciu 30% jej udziałów na rzecz Aramco
oraz ujętych wartości aktyw i zobowiązań we wslnym działaniu na moment początkowego ujęcia. W związku z powszym
wykazane wartości 70% aktywów i zobowiązjak wniujęty obecnie wynik na transakcji zbycia 30% udziałów do Aramco mogą
ulec zmianie na skutek ostatecznego rozliczenia połączenia z GruLOTOS, na które Spółka ma 12 miesięcy od dnia połączenia.
Zgodnie z zasadami wskazanymi w MSSF 11 Wspólne ustalenia umowne na dzi 31 grudnia 2022 roku Spółka zaprezentowa swój
udziwe wspólnym działaniu dotyczącym inwestycji w Rafinerii Gdańskiej poprzez ujęcie odpowiednich części aktywów, zobowiązań,
przychodów i kosztów wynikających z przypisanych jej praw i obowiązków w ramach podpisanych umów. Tym samym, Słka ujęła w
poszczególnych pozycjach sprawozdania z sytuacji finansowej 70% aktywów i zobowiąz Rafinerii Gdańskiej posiadanych i
zaciągniętych wspólnie z drugim Procesorem (w tym aktywów produkcyjnych dzialności rafineryjnej tej spółki) oraz odpowiedni udzi
w aktywach i zobowiązaniach, wobec krych mają zastosowanie inne zasady rozliczeń na bazie umów wspólnego działania.
Wartość aktywów i zobowiązań wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej rozpoznanych na moment poctkowego ujęcia (według
udziału 70%):
30/11/2022
Aktywa razem
A
5 454
Aktywa trwałe
4 504
Rzeczowe aktywa trwałe
3 883
Wartości niematerialne
479
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
142
Aktywa obrotowe
950
Zapasy
226
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
349
Środki pieniężne
375
Zobowiązania razem
B
1 553
Zobowiązania długoterminowe
534
Kredyty
202
Rezerwy
29
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
234
Zobowiązania z tytułu leasingu
68
Pozostałe zobowiązania
1
Zobowiązania krótkoterminowe
1 019
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
413
Zobowiązania z tytułu leasingu
3
Kredyty
87
Rezerwy
498
Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego
18
Aktywa netto
C=A-B
3 901
13.4. Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, aktywów z tytułu praw do użytkowania
oraz akcji i udziałów w jednostkach zależnych i współkontrolowanych
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Utrata wartości rzeczowych aktywów trwych, wartości niematerialnych, aktywów z tytułu praw do użytkowania oraz akcji i udziałów w
jednostkach zależnych i współkontrolowanych
Na koniec okresu sprawozdawczego Spółka ocenia, czy istnieją przesłanki wskazuce na to, że mogła nastąpić utrata wartości lub odwrócenie odpisu
aktualizującego któregoś ze składników aktywów lub rodka wypracowującego środki pieniężne (tzw. CGU cash generating unit).
W przypadku wyspowania przesłanek, że mogła nastąpić utrata wartości, przeprowadzany jest test na utratę wartci w oparciu o model
zdyskontowanych przepływów pienżnych, w ramach którego Spółka szacuje wartć odzyskiwalną tego składnika aktywów lub CGU poprzez
ustalenie wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedy lub wartci użytkowej z zastosowaniemciwej stopy dyskonta, w
zależności od tego, która z nich jest wyższa.
Wartość odzyskiwalna ustalana jest na poziomie CGU, do którego dany składnik aktywów należy. Aktywa, które samodzielnie nie generu przepływów
pieniężnych, grupuje się na najniższym poziomie, na jakim powstają przepływy pieniężne niezależne od przeywów z innych aktywów (CGU). Dla
cew przeprowadzenia testów na utratę wartci akcji i udziałów, każda jednostka zależna współkontrolowana jest traktowana jako oddzielna
jednostka generująca przepływy pieniężne.
Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizucych wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartci niematerialnych i aktywów z tytułu praw do
użytkowania ujmuje s w pozostałych kosztach operacyjnych i pozostałych przychodach operacyjnych.
Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizucych wartość akcji i udziałów w jednostkach zależnych i współkontrolowanych ujmuje się w ramach
przychodów i kosztów finansowych.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 49 / 108
SZACUNKI I OSĄDY
Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, aktyw z tytułu praw do użytkowania oraz akcji i udziałów w
jednostkach zależnych i współkontrolowanych
Spółka przeprowadziła testy pod kątem utraty wartości aktywów w oparciu o modele zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Założenia przyte w
modelach w odniesieniu do kształtowania sprzyszłych oczekiwanych przepływów pienżnych, jak wnież sposób kalkulacji stóp dyskonta, to
najbardziej istotne obszary szacunków. W opracowanych scenariuszach kszttowania się przyszłych oczekiwanych przepływów pienżnych krytyczne
założenia dotyczyły przede wszystkim prognoz co do kluczowych parametrów makroekonomicznych, w tym szacunku prawdopodobieństwa wpływu
cen praw do emisji CO
2
na przychody ze sprzedaży produktów.
Istotnym osądem przyjętym przez Zarząd PKN ORLEN było przypisanie wag prawdopodobieństwa dla poszczelnych scenariuszy
makroekonomicznych.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku PKN ORLEN zidentyfikował przesłanki do przeprowadzenia testów na utratę wartości aktywów oraz
akcji i udziałów zgodnie z MSR 36 „Utrata wartości aktywów” związane ze:
- zmianą otoczenia makroekonomicznego w 2022 roku,
- wzrostem stóp dyskonta wynikającym z podwyżki referencyjnych stóp procentowych,
- przyjęciem w dniu 27 stycznia 2023 roku Planu Finansowego PKN ORLEN i Grupy ORLEN na rok 2023,
- aktualizacją w dniu 27 lutego 2023 roku Strategii Grupy ORLEN do 2030 roku.
13.4.1. Główne założenia przyjęte w testach na utratę wartości aktywów oraz akcji i udziałów na dzień 31 grudnia 2022
roku
Testy na utratę wartości aktywów zostały przeprowadzone w oparciu o przyszłe oczekiwane przepływy pieniężne netto, opracowane
na bazie (a) założeń makroekonomicznych i projekcji wyników finansowych ujętych w Planie Finansowym PKN ORLEN i Grupy
ORLEN na rok 2023, (b) zaktualizowanych długoterminowych założeń: cen ropy, notowań głównych produktów rafineryjnych i
petrochemicznych - na podstawie IHS Markit, cen gazu - w oparciu o krzywe forward dla TGE (Towarowa Giełda Energii) i THE
(Trading Hub Europe) oraz projekcje IHS Markit, cen energii elektrycznej, praw do emisji CO
2
- opartych na danych KOBIZE
(Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami), (c) raportów rezerw lub oceny służb technicznych, odpowiedzialnych za
eksploatację złóż - dla aktywów segmentu Wydobycie, oraz (d) uwzględnienia głównych czynników klimatycznych i polityki
transformacji energetycznej takich jak rosnące ceny CO
2
, redukcja emisji CO
2
i wymagane nakłady inwestycyjne dla
poszczególnych CGU, wpływ cen praw do emisji CO
2
na przychody ze sprzedaży produktów.
Przepływy pieniężne netto zostały zdyskontowane do ich wartości bieżącej przy zastosowaniu stóp dyskonta odzwierciedlających
bieżące rynkowe oszacowania wartości pieniądza w czasie oraz ryzyka typowe dla wycenianych aktywów.
Po okresie prognozy zastosowano ekstrapolację przepływów uwzględniającą długoterminowy wskaźnik inflacji dla poszczególnych
krajów.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów segmentu Rafineria w PKN ORLEN oraz w spółkach zależnych
i współkontrolowanych, których akcje i udziały były przedmiotem testów na utratę wartości uwzględniają następujące założenia:
- Według prognoz IHS, ropa naftowa nadal pozostanie głównym źródłem energii, a maksymalne zużycie nastąpi w roku 2030.
Podobnie dla produktów rafineryjnych szczyt popytu przypadnie na rok 2030. Powodem będzie postępująca transformacja
energetyczna (paliwa alternatywne, zmiana napędu pojazdów, innowacje technologiczne).
- Oczekuje się, że w średnim okresie podaż na rynku ropy będzie stopniowo spadać, a ceny surowca będą wspierane przez
utrzymujące się niedobory gazu ziemnego.
- Nowe moce rafineryjne powstawprzede wszystkim w Azji i na Bliskim Wschodzie, w mniejszym stopniu w Ameryce
Łacińskiej i Afryce.
- Rosnące prognozy notowań Brent dtd są skutkiem inwazji Rosji na Ukrainę.
- Zgodnie z prognozą IHS Brent dtd osiągnie poziom 95 USD/bbl w 2023 roku. W latach 2024-2025 cena ropy Brent dtd
oscylować będzie na poziomie 88 USD/bbl. Dla kolejnych lat przewiduje się wzrost do poziomu 104 USD/bbl w roku 2033.
- Marża dla benzyn (różnica między notowaniem produktu a ceropy Brent dtd) w roku 2023 osiągnie poziom 229 USD/t w
związku z przewidywanym niższym importem produktu głównie ze wschodu. W roku 2025 spadnie do 182 USD/t, a w kolejnych
latach będzie stopniowo rosnąć do poziomu 205 USD/t w roku 2033.
- Prognozowany poziom 224 USD/t dla marży na ON (różnica między notowaniem produktu a ceną ropy Brent dtd) w 2023 roku
spowodowany jest przewidywanym spadkiem dostępności produktów importowanych z Rosji ze względu na sankcje. Spodziewa
się, że marża na ON w roku 2024 wynosić będzie 112 USD/t, a w roku 2025 przewiduje się spadek do 98 USD/t. Od roku 2026
oczekuje się, że marża będzie stopniowo rosnąć do poziomu 118 USD/t w roku 2033. Główną przyczyną będzie wzrost popytu
w regionie Azji i Pacyfiku.
- Prognozowana cena praw do emisji CO
2
zgodnie z założeniami przyjętymi w Grupie ORLEN.
- W przepływach finansowych do testów na utratę wartości uwzględniono stopniowy plan redukcji emisji CO
2
do poziomu -25% w
roku 2030 - zgodnie ze Strategią Dekarbonizacji Grupy ORLEN.
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie zdolności produkcyjnych
istniejących aktywów trwałych.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów segmentu Petrochemia w PKN ORLEN oraz w spółkach zależnych
i współkontrolowanych, których akcje i udziały były przedmiotem testów na utratę wartości uwzględniają następujące założenia:
- Prognozy mana nafcie (różnica między notowaniem produktu a ceną ropy Brent dtd) systematycznie rosną ze względu na
wzrost popytu na produkty petrochemiczne, a tym samym zwiększone zapotrzebowanie na naftę. Oczekuje się, że w dłuższej
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 50 / 108
perspektywie ceny nafty wzrosną w stosunku do benzyny, ponownie stając się kluczowym surowcem petrochemicznym.
Zakłada się stabilny wzrost marży na nafcie z poziomu 95 USD/t w roku 2023 do 154 USD/t w roku 2033.
- W roku 2023 spread na Etylenie vs Nafta (różnica między notowaniem Etylenu a notowaniem Nafty) założono na poziomie 691
EUR/t a w roku 2033 na poziomie 695 EUR/t. Chiny pozostaną dominującym producentem i konsumentem etylenu. Ameryka
łnocna, która stoi przed końcem swojej ogromnej fali inwestycji petrochemicznych, będzie odpowiadać za około 20% nowej
produkcji i popytu na etylen.
- W roku 2023 spread na Propylenie vs Nafta (różnica między notowaniem Propylenu a notowaniem Nafty) założono na poziomie
623 EUR/t, natomiast w roku 2033 na poziomie 669 EUR/t. Oczekuje się, że w ciągu najbliższych lat popyt na propylen powróci
do historycznego trendu wzrostu, napędzany dalszym rozwojem gospodarczym gęsto zaludnionych regionów, takich jak Chiny i
Indie.
- Prognozowana cena praw do emisji CO
2
zgodnie z założeniami przyjętymi w Grupie ORLEN.
- W przepływach finansowych do testów na utratę wartości uwzględniono stopniowy plan redukcji emisji CO
2
do poziomu -25% w
roku 2030 - zgodnie ze Strategią Dekarbonizacji Grupy ORLEN.
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie zdolności produkcyjnych
istniejących aktywów trwałych.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów PKN ORLEN segmentu Energetyka oraz spółek zależnych
i współkontrolowanych PKN ORLEN posiadających aktywa w ramach tego segmentu uwzględniają następujące założenia:
- Prognozy cen energii przygotowano w oparciu o metodę krótkookresowych kosztów krańcowych dla kalkulowania godzinowych
cen energii elektrycznej. Dla każdej godziny model określa grupę jednostek wytwórczych o najniższych kosztach zmiennych z
uwzględnieniem priorytetów dla energii elektrycznej z jednostek cieplnych oraz energii elektrycznej z OZE.
- Prognozowana cena praw do emisji CO
2
zgodnie z założeniami przyjętymi w Grupie ORLEN.
- Ilość darmowych uprawnień do emisji CO
2
zgodnie z wykazem opublikowanym przez Ministra Środowiska RP na lata 2021-
2025.
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie zdolności produkcyjnych
istniejących aktywów trwałych.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów PKN ORLEN segmentu Wydobycie oraz spółek zależnych
i współkontrolowanych PKN ORLEN posiadających aktywa w ramach tego segmentu uwzględniają następujące założenia:
- Według prognoz IHS, ropa naftowa nadal pozostanie głównym źródłem energii, a maksymalne zużycie nastąpi w roku 2030.
Podobnie dla produktów rafineryjnych szczyt popytu przypadnie na rok 2030. Powodem będzie postępująca transformacja
energetyczna (paliwa alternatywne, zmiana napędu pojazdów, innowacje technologiczne).
- Oczekuje się, że w średnim okresie podaż na rynku ropy będzie stopniowo spadać, a ceny surowca będą wspierane przez
utrzymujące się niedobory gazu ziemnego.
- Nowe moce rafineryjne będą powstawać przede wszystkim w Azji i na Bliskim Wschodzie, w mniejszym stopniu w Ameryce
Łacińskiej i Afryce.
- Rosnące prognozy notowań Brent dtd spowodowane inwazją Rosji na Ukrainę.
- Zasoby złóż dla aktywów wydobywczych zostały oszacowane w drodze oceny służb technicznych w oparciu o aktualne ścieżki
cenowe węglowodorów, na podstawie których, zgodnie z prognozą IHS Brent dtd osiągnie poziom 95 USD/bbl w 2023 roku. W
latach 2024-2025 cena ropy Brent dtd oscylować będzie na poziomie 88 USD/bbl. Dla kolejnych lat przewiduje się wzrost do
poziomu 104 USD/bbl w roku 2033. Ceny gazu ziemnego oszacowano w oparciu o krzywe forward dla TGE (Towarowa Giełda
Energii) i THE (Trading Hub Europe) oraz projekcje IHS Markit i przewiduje się poziom 613 PLN/MWh w roku 2023. W latach
2024-2025 cena gazu ziemnego dzie oscylować średnio na poziomie 327 PLN/MWh. W latach 2026-2033 przewiduje się
spadek do poziomu. 132 PLN/MWh w roku 2033.
- Wolumeny produkcji uwzględniają aktualną ocenę perspektywiczności eksploatowanych złóż oraz aktywów poszukiwawczych.
- W przepływach pieniężnych dla aktywów zlokalizowanych na terenie Polski wydobywających gaz ziemny ujęto Ustawowy
obowiązek przekazania w 2023 roku gazowego odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Cen.
- Nakłady inwestycyjne na poziomie zapewniającym optymalną efektywność przy założonych cenach.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów PKN ORLEN segmentu Gaz oraz spółek zależnych
i współkontrolowanych PKN ORLEN posiadających aktywa w ramach tego segmentu uwzględniają następujące założenia:
- Ceny gazu ziemnego oszacowano w oparciu o krzywe forward dla TGE (Towarowa Giełda Energii) i THE (Trading Hub Europe)
oraz projekcje IHS Markit i przewiduje się poziom 613 PLN/MWh w roku 2023. W latach 2024-2025 cena gazu ziemnego będzie
oscylować średnio na poziomie 327 PLN/MWh. W latach 2026-2033 przewiduje się spadek do poziomu 132 PLN/MWh w roku
2033.
- W przepływach pieniężnych dla aktywów zlokalizowanych na terenie Polski wydobywających gaz ziemny ujęto Ustawowy
obowiązek przekazania w 2023 roku gazowego odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Cen.
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie aktywów.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów PKN ORLEN segmentu Detal oraz w spółkach zależnych i
współkontrolowanych, których akcje i udziały były przedmiotem testów na utratę wartości uwzględniają następujące założenia:
- Marża paliwowa i pozapaliwowa w oparciu o założenia Planu Finansowego PKN ORLEN na 2023 rok.
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie sieci stacji paliw.
Aktywa segmentu Funkcje Korporacyjne traktowane są jako aktywa wspólne, których nie można przypisać według rozsądnych i
spójnych zasad do poszczególnych CGU i podlegają testowi na poziomie Spółki.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 51 / 108
Ze względu na bieżącą sytuację makroekonomiczną i geopolityczną Spółka zdecydowała o kontynuowaniu testów na utratę wartości
segmentów Rafineryjnego i Petrochemicznego w oparciu o analizę scenariuszową. Zdefiniowano trzy scenariusze: bazowy,
pesymistyczny i optymistyczny. Scenariusz bazowy opiera się bezpośrednio na głównych założeniach makroekonomicznych Planu
Finansowego na rok 2023 i aktualizacji prognoz makroekonomicznych. Scenariusze pesymistyczny i optymistyczny zostały
zbudowane na jednym odchyleniu standardowym historycznej Marży Downstream dla lat 2012-2021. Dla każdego ze scenariuszy
ustalono wagi prawdopodobieństwa na bazie rozkładu normalnego i oceny eksperckiej, w każdym przypadku przypisując większe
prawdopodobieństwo zmaterializowania się scenariusza negatywnego niż pozytywnego, dla zachowania konserwatywnego
podejścia. Analogiczna analiza scenariuszowa została zastosowana równidla testu na utratę wartości akcji ORLEN Lietuva oraz
ORLEN Unipetrol.
13.4.2. Stopa dyskonta
PKN ORLEN określa stopy dyskonta indywidualne dla każdego zdefiniowanego rodka wypracowującego środki pieniężne (Cash
Generating Unit CGU) wykorzystując tzw. model CAPM Capital Asset Pricing Model. Dla każdego CGU na dzień przeprowadzenia
testów na utra wartości, tj. na 31 grudnia 2022 roku zostały uwzględnione ryzyka rynkowe specyficzne dla kraju i segmentu
działalności, tak by odzwierciedlić biącą na dzień bilansowy rynko ocewartości pieniądza w czasie oraz ryzyko wiążące się z
da grupą aktywów odpowiadającą zwrotowi, jakiego wymagaliby inwestorzy podejmując decyzje o inwestycji, która generowałaby
przepływy pieniężne w wysokości, terminach i rodzaju ryzyka odpowiadające przepływom, jakie PKN ORLEN oczekuje uzyskać z
danego CGU.
W ramach przeprowadzanych testów na utra wartości na dzień 31 grudnia 2022 roku PKN ORLEN zastosował zmienne stopy
dyskonta uwzględniające przewidywane zmiany oprocentowania 10-letnich obligacji rządowych dla krajów objętych analizą.
Podejście to ma na celu odzwierciedlenie przewidywanego w kolejnych latach obniżenia poziomu stopy wolnej od ryzyka,
wynikającego m.in z prognoz spadku wskaźnika inflacji.
Główne stopy dyskonta po opodatkowaniu na dzień 31 grudnia 2022 roku w latach 2023-2028 kształtowały się następująco (dla
kolejnych lat zastosowano stałą stopa dyskonta obliczoną dla roku 2028):
Kraj
Segment / CGU
2023
2024
2025
2026
2027
2028+
Beta
nielawerowana
D/E
Polska
Rafineria
11,52%
11,90%
12,00%
11,96%
11,84%
9,60%
87,42%
58,32%
Polska
Petrochemia
10,61%
10,99%
11,10%
11,05%
10,93%
8,64%
57,76%
37,01%
Polska
Detal
9,74%
10,12%
10,22%
10,18%
10,06%
7,81%
57,02%
53,89%
Polska
Processing
7,69%
8,05%
8,15%
8,11%
7,99%
5,80%
23,73%
87,50%
Polska
Wydobycie poszukiwawcze
11,40%
11,77%
11,88%
11,83%
11,71%
9,47%
74,62%
58,32%
Polska
Wydobycie zagospodarowanie
10,77%
11,14%
11,24%
11,20%
11,08%
8,84%
74,62%
58,32%
Polska
Media
9,87%
10,25%
10,35%
10,31%
10,19%
7,94%
59,00%
51,72%
Szwecja
Usługi dla biznesu
6,94%
6,94%
6,94%
6,94%
6,94%
6,94%
86,00%
30,29%
Polska
Wiercenia poszukiwawcze
13,68%
14,06%
14,17%
14,13%
14,00%
11,69%
119,01%
27,36%
Litwa
Rafineria
11,44%
10,84%
10,42%
10,45%
10,50%
9,70%
87,42%
58,32%
Chiny
Dystrybucja
6,03%
6,03%
6,03%
6,03%
6,03%
6,03%
55,00%
69,28%
Canada
Wydobycie zagospodarowanie
12,04%
11,21%
10,76%
10,56%
10,56%
10,54%
140,69%
55,97%
Pakistan
Zagospodarowanie i eksploatacja złóż
23,63%
23,03%
22,62%
22,64%
22,69%
21,90%
106,82%
26,35%
Stopy dyskonta na dzień 31 grudnia 2022 roku dla określenia wartości użytkowych wyliczone zostały z zastosowaniem metody
spółek porównywalnych jako średnioważony koszt zaangażowania kapitału własnego i obcego. Źródła wskaźników
makroekonomicznych niezbędnych do oszacowania kosztu kapitału i kosztu długu jak np. beta i D/E stanowiły serwis Bloomberg i
publikacje prof. Aswatha Damodarana (źródło: http://pages.stern.nyu.edu) oraz, dla zakresu działalności Grupy ENERGA, publikacje
Urzędu Regulacji Energetyki oraz notowania 10-letnich obligacji rządowych dostępne na dzień 31 grudnia 2022 roku.
Dla pierwszych 5-ciu lat zastosowana stopa dyskonta uwzględnia zmienną stopę wolną od ryzyka oszacowaną na podstawie
krzywej rentowności obligacji 10-letnich.
Od roku 2028 stopa wolna od ryzyka została oszacowana jako suma celu inflacyjnego dla danego kraju oraz średniej z lat 2007-
2020 spreadu pomiędzy historyczną dochodowością obligacji 10-letnich a historyczną inflacją odpowiednio dla danego kraju.
Tym samym zastosowane stopy dyskonta uwzględniają wpływ prognozowanych poziomów stóp procentowych na testy utraty
wartości.
Wskaźnik premii za ryzyko rynku zost oszacowany na podstawie publikacji prof. Aswatha Damodarana (źróo:
http://pages.stern.nyu.edu) oraz dostępnych publikacji instytucji finansowych.
Stopy dyskonta po opodatkowaniu na dzień 31 grudnia 2021 roku przedstawiały się następująco:
Kraj
Segment / CGU
Stopa
dyskonta
nominalna
Beta
nielewarowana
Koszt kapitału
własnego
Koszt długu po
opodatkowaniu
D/E
Polska
Rafineria
8,09%
87,32%
10,13%
3,84%
48,19%
Polska
Petrochemia
7,65%
74,14%
9,02%
3,84%
36,20%
Polska
Detal
7,07%
80,97%
8,52%
3,84%
45,11%
Polska
Wydobycie_OUP
8,19%
89,26%
10,16%
3,84%
45,11%
Kanada
Wydobycie_OUC
8,26%
170,95%
11,70%
1,90%
54,18%
Polska
Energetyka Produkcyjna i Przemysłowa
6,64%
55,00%
8,62%
3,84%
70,90%
Stopy dyskonta na dzień 31 grudnia 2021 roku wyliczone zostały z zastosowaniem metody spółek porównywalnych jako
średnioważony koszt zaangażowania kapitału własnego i obcego. Źródła wskaźników makroekonomicznych niezbędnych do
oszacowania kosztu kapitału i kosztu długu jak np. beta i D/E stanowiły serwis Bloomberg i publikacje prof. Aswatha Damodarana
(źródło: http://pages.stern.nyu.edu) oraz notowania 10-letnich obligacji rządowych dostępne na dzień 31 grudnia 2021 roku.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 52 / 108
Wskaźnik premii za ryzyko rynku został oszacowany na podstawie analiz publikacji prof. Aswatha Damodarana (źróo:
http://pages.stern.nyu.edu) oraz dostępnych publikacji instytucji finansowych.
13.4.3. Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości
niematerialnych, aktywów z tytułu praw do użytkowania.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku PKN ORLEN przeprowadził testy na utratę wartości aktywów w oparciu o w/w założenia.
Przeprowadzone testy skutkowały zawiązaniem odpisów w segmentach Rafineria oraz Wydobycie. Testy na utratę wartci aktywów
nie wykazy konieczności dokonania odpisów aktualizujących aktywów segmentu Petrochemia, Detal, Gaz i Energetyka.
Łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym w roku 2022 wynosi (3 209) mln PLN.
Segment (mln PLN)
I Q 2022
II Q 2022
III Q 2022
IV Q 2022
2022
Rafineria*
(24)
(2 099)
(2)
(478)**
(2 603)**
Energetyka
-
(3)
(1)
-
(4)
Detal
-
-
-
(2)
(2)
Wydobycie
-
-
-
(588)**
(588)**
Gaz
-
-
-
(6)
(6)
Funkcje korporacyjne
-
-
-
(6)
(6)
Razem
(24)
(2 102)
(3)
(1 080)
(3 209)
* Segment Rafineria obejmuje Rafinerię w Płocku oraz 70% aktywów trwałych Rafinerii Gdańskiej jako wspólnego działania (joint operation) - pełniącej funkcje procesora.
** Wartości ujęte w raporcie bieżącym nr 18/2023 z dnia 6 kwietnia 2023 roku w sprawie przewidywanych istotnych zdarzeń jednorazowych wpływacych istotnie na dane finansowe 2022 roku
wykazane w sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej ORLEN za 2022 rok.
Łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym w roku 2021 wyniósł (78) mln PLN.
PKN ORLEN (mln PLN)
I Q 2021
II Q 2021
III Q 2021
IV Q 2021
2021
Rafineria
(2)
(14)
(2)
(54)
(72)
Detal
-
-
-
(7)
(7)
Funkcje korporacyjne
-
-
-
1
1
Razem
(2)
(14)
(2)
(60)
(78)
Odpowiednio odwrócenie oraz utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i
aktywów z tytułu praw do ytkowania, zostały ujęte w pozostałych przychodach operacyjnych (nota 12.9) oraz pozostałych kosztach
operacyjnych (nota 12.10).
Rafineria PKN ORLEN
W 2022 roku łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym PKN ORLEN segmentu Rafineria wynosi (2 603) mln
PLN.
W ramach przeprowadzonych testów w 2022 roku zidentyfikowano utratę wartości aktywów CGU Rafineria PKN ORLEN w
wysokości (2 459) mln PLN. Aktywa CGU Rafineria w Spółce PKN ORLEN obejmują Rafinerię w Płocku oraz 70% aktywów
trwałych Rafinerii Gdańskiej jako wspólnego działania (joint operation) - pełniącej funkcje procesora.
Wartość użytkowa aktywów CGU Rafineria PKN ORLEN wynosi 25 811 mln i została obliczona dla aktywów rafineryjnych przy
stopie dyskonta dedykowanej dla Polska Rafineria (nota 13.4.2) oraz dla aktywów procesora przy stopie dyskonta dla Polska
Processing (nota 13.4.2).
Głównymi czynnikami wpływającymi na utrawartości aktywów przede wszystkim zmiana struktury aktywów oraz ograniczenia
dostępności ropy REBCO.
Z uwagi na niezakończony na dzień 31 grudnia 2022 roku proces identyfikacji i oceny efektów synergii pomiędzy działalnością
rafineryjw Płocku i Gdańsku, potencjalne oszczędności kosztowe i inne korzyści związane z połączeniem z Grupą LOTOS nie
zostały uwzględnione w modelu.
Pozostałe odpisy aktywów segmentu Rafineria PKN ORLEN w 2022 roku w wysokości (144) mln PLN dotyczą przede wszystkim
zaniechania inwestycji Spółki w budowę węzła wydzielenia n-parafin z surowca reformingowego i w modernizację instalacji
hydrokrakingu na łączną kwotę (111) mln PLN, a także odpisów z tytułu uszkodzenia katalizatora (24) mln PLN.
Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej segmentu Rafineria PKN ORLEN w ramach testów przeprowadzonych na
dzień 31 grudnia 2022 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
1 069
2 603
2 603
0,0 p.p.
zwiększenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
(1 830)
1 830
+ 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
(4 251)
(2 592)
(933)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 53 / 108
Na dzień 31 grudnia 2021 roku w segmencie Rafineria w wyniku oszacowania wartości odzyskiwalnej dla 4 terminali paliw określonej
metodą wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedaży Spółka dokonała odpiw aktualizujących wartość
rzeczowych aktywów trwałych w wysokości (51) mln PLN.
Wydobycie PKN ORLEN
Dla segmentu Wydobycie PKN ORLEN łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym w roku 2022 wynosi (588) mln
PLN, z czego (585) mln PLN wynika z tytułu przeprowadzonych testów i dotyczy głównie majątku wydobywczego służącego do
eksploatacji gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce oraz w Pakistanie, a także środków trwych w budowie (odwierty w budowie).
Testy na utratę wartości w segmencie Wydobycie dla aktywów produkcyjnych PKN ORLEN zlokalizowanych na terenie Polski
skutkowały zawiązaniem odpisów w wysokości (416) mln PLN. Wartość użytkowa aktywów produkcyjnych w Polsce wynosi 36 298
mln PLN i została obliczona przy stopie dyskonta dedykowanej dla Polska Wydobycie zagospodarowanie (nota 13.4.2). Głównymi
czynnikami negatywnie wpływającymi na wycenę aktywów produkcyjnych w kraju prognozowane ceny gazu oraz kursy walut.
Ponadto znaczący wpływ na poziom odpisów w kraju ma ujęty w kosztach Ustawowy obowiązek przekazania w 2023 roku
gazowego odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Cen przez przedsiębiorstwa wydobywające gaz ziemny.
Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej w segmencie Wydobycie dla aktywów produkcyjnych PKN ORLEN
zlokalizowanych na terenie Polski w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2022 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(799)
416
416
0,0 p.p.
zwiększenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
(1 822)
416
+ 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(2 772)
(1 001)
416
Testy na utratę wartości dla aktywów produkcyjnych PKN ORLEN zlokalizowanych w Pakistanie skutkowały zawiązaniem odpisów
w wysokości (129) mln PLN. Wartość użytkowa aktywów w Pakistanie wynosi 424 mln PLN i została obliczona przy stopie dyskonta
dedykowanej dla Pakistan Zagospodarowanie i eksploatacja (nota 13.4.2). Głównymi czynnikami negatywnie wpływającymi na
wycenę aktywów produkcyjnych w Pakistanie jest otoczenie makroekonomiczne oraz wzrost stopy dyskonta z tytułu ryzyka kraju.
Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej w segmencie Wydobycie dla aktywów produkcyjnych PKN ORLEN
zlokalizowanych na terenie Pakistanu w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2022 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(14)
8
29
0,0 p.p.
zwiększenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
(21)
21
+ 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(28)
(7)
13
W zakresie wartości środków trwałych w budowie zlokalizowanych w Polsce dokonano odpisów aktualizujących na łączną wartość
(40) mln PLN. Wartość użytkowa środków trwałych w budowie wynosi 4 559 mln PLN i została obliczona przy stopie dyskonta
dedykowanej dla Polska Wydobycie poszukiwawcze (nota 13.4.2). Odpis wynika głównie z zaniechania prac na otworach w skutek
nieuzyskania komercyjnego przepływu oraz z założeń makroekonomicznych i przeprowadzonego testu na utratę wartości.
Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej w segmencie Wydobycie środków trwałych w budowie PKN ORLEN
zlokalizowanych na terenie Polski w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2022 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(77)
40
40
0,0 p.p.
zwiększenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
(274)
40
+ 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(457)
(193)
40
Pozostałe odpisy netto na aktywach rozpoznane w 2022 roku w PKN ORLEN wynika głównie z bieżącego zużycia aktywów i
wycofania z ytkowania w wysokości (18) mln PLN i dotyczyły segmentów Energetyka (4) mln PLN, Gaz (6) mln PLN, Detal (2) mln
PLN oraz Funkcje korporacyjne (6) mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 54 / 108
13.4.4. Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizujących wartość akcji i udziałów w jednostkach zależnych i
współkontrolowanych
PKN ORLEN w 2022 roku przeprowadził testy na utratę wartości akcji i udziałów we wszystkich jednostkach zależnych i
współkontrolowanych w wyniku czego rozpozn odwrócenie utraty wartości inwestycji w ORLEN Upstream oraz dokonał odpisu
aktualizującego wartość inwestycji głównie w ORLEN Lietuva, Exalo Drilling, Polska Press i ORLEN Capital.
Do wyceny wartci akcji i udziów PKN ORLEN w ORLEN Unipetrol oraz ORLEN Lietuva zastosowano analizę scenariuszową, której
założenia zostały opisane w nocie 13.4.1.
13.4.4.1. Podsumowanie odpisów aktualizujących netto wartość akcji i udziałów
Łączny wpływ odwróceń i odpisów aktualizujących netto wartość akcji i udziałów na wynik finansowy PKN ORLEN w 2022 roku wynosi
312 mln PLN.
Spółka (mln PLN)
I Q 2022
II Q 2022
III Q 2022
IV Q 2022
2022
ORLEN Upstream
-
-
-
520*
520*
ORLEN Lietuva
-
-
-
(72)*
(72)*
Exalo Drilling
-
-
-
(47)*
(47)*
Polska Press
-
(33)
-
-
(33)
ORLEN Capital
-
(34)
(7)
(5)
(46)
Pozostałe
-
-
-
(10)
(10)
Razem
-
(67)
(7)
386
312
* Wartci ujęte w raporcie bieżącym nr 18/2023 z dnia 6 kwietnia 2023 roku w sprawie przewidywanych istotnych zdarzeń jednorazowych wpływających istotnie na dane finansowe 2022 roku
wykazane w sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej ORLEN za 2022 rok.
Łączny wpływ odwróceń i odpisów aktualizujących netto wartość akcji i udziów na wynik finansowy PKN ORLEN w 2021 roku wniósł
1 252 mln PLN.
Spółka (mln PLN)
I Q 2021
II Q 2021
III Q 2021
IV Q 2021
2021
ORLEN Upstream
-
-
-
1 317*
1 317*
ORLEN Lietuva
-
-
-
(46)
(46)
ORLEN Capital
(20)
5
-
(4)
(19)
Razem
(20)
5
-
1 267
1 252
* Wartości ujęte w raporcie bieżącym nr 9/2022 z dnia 1 marca 2022 roku w sprawie przewidywanych istotnych zdarzeń jednorazowych wpływających istotnie na dane finansowe 2021 roku
wykazane w sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej ORLEN za 2021 rok.
Odpowiednio odwrócenie oraz utworzenie odpisów aktualizujących wartość akcji i udziałów zostały ujęte w przychodach finansowych
(nota 12.11.1) oraz w kosztach finansowych (nota 12.11.2).
13.4.4.2. Udziały ORLEN Upstream
Na dzień 31 grudnia 2022 roku w wyniku testu na utrawartości PKN ORLEN dokonał odwrócenia odpisu aktualizującego wartość
inwestycji w udziały ORLEN Upstream, mającego wpływ na wynik finansowych w kwocie 520 mln PLN. Wartość odwrócenia odpisu
została ujęta w przychodach finansowych.
Odwrócenie odpiw aktualizujących wartości inwestycji PKN ORLEN w ORLEN Upstream wynika z aktualizacji przepływ
pieniężnych dla aktywów Grupy ORLEN Upstream segmentu Wydobycie zlokalizowanych na terenie Polski i Kanady przyjętych w
oparciu o Raporty Rezerw opracowane przez niezalne firmy.
- Raporty Rezerw obejmują aktualne szacunki cen ropy, gazu i kondensatów.
- Nakłady inwestycyjne na poziomie zapewniającym optymalną efektywność przy założonych cenach.
- Wolumeny produkcji uwzględniające aktualną ocenę perspektywiczności eksploatowanych óż oraz aktywów
poszukiwawczych.
Głównym czynnikiem wpływającym na wycenę udziałów PKN ORLEN w ORLEN Upstream jest otoczenie makroekonomiczne.
Strategia Grupy ORLEN zakłada kontynuację działalności poszukiwawczo-wydobywczej poprzez ostrożny i zrównoważony rozwój
portfela aktywów Upstream, ze szczególnym uwzględnieniem złóż gazowych. Prace inwestycyjne w roku 2022 prowadzone były w
oparciu o założenia ze Strategii Grupy ORLEN do roku 2030, które uwzględniały m.in. maksymalizację wartości z aktywów i
wydobycia, priorytetyzację wybranych projektów poszukiwawczo-rozpoznawczych oraz uruchomienie wydobycia na obszarach
będących w zagospodarowaniu.
Na dzi 31 grudnia 2022 roku wartość ekonomiczna inwestycji (wartość użytkowa z uwzględnieniem zadłużenia netto) PKN ORLEN w
udziały ORLEN Upstream wynosi 4 273 mln PLN i została obliczona przy stopach dyskonta dla Polski i Kanady Wydobycie
zagospodarowanie (nota 13.4.2).
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 55 / 108
Tabela: Analiza wrażliwości wartości użytkowej udziałów w ORLEN Upstream na dzień 31 grudnia 2022 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zwiększenie odwrócenia
zwiększenie odwrócenia
zwiększenie odwrócenia
65
327
370
0,0 p.p.
zmniejszenie odwrócenia
-
zwiększenie odwrócenia
(246)
246
+ 1 p.p.
zmniejszenie odwrócenia
zmniejszenie odwrócenia
zwiększenie odwrócenia
(310)
(68)
174
Na dzień 31 grudnia 2021 roku w wyniku testu na utrawartości PKN ORLEN dokonał odwrócenia odpisu aktualizującego wartość
inwestycji w udziy ORLEN Upstream, mającego wpływ na wynik finansowych w kwocie 1 317 mln PLN. Wartć odwrócenia odpisu
została ujęta w przychodach finansowych. Wartość ekonomiczna inwestycji PKN ORLEN w udziy ORLEN Upstream wynosiła 3 754
mln PLN i została obliczona przy stopie dyskonta: dla Kanady 8,26%, dla Polski 8,19%.
13.4.4.3. Akcje ORLEN Lietuva
Na dzi31 grudnia 2022 roku w wyniku testu na utratę wartości PKN ORLEN dokonał odpisu aktualizującego wartość inwestycji w
akcje ORLEN Lietuva, mającego wpływ na wynik finansowych w kwocie (72) mln PLN. Utrata wartości inwestycji jest głównie wynikiem
sytuacji geopolitycznej oraz aktualizacji założ makroekonomicznych. Wartć odpisu została ujęta w kosztach finansowych. Wartość
ekonomiczna inwestycji PKN ORLEN w akcje ORLEN Lietuva wynosi 2 192 mln PLN i została obliczona przy stopie dedykowanej dla
Litwa Rafineria (nota 13.4.2).
Tabela: Analiza wrażliwości wartości użytkowej akcji w ORLEN Lietuva na dzień 31 grudnia 2022 roku
.
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
56
653
1 251
0,0 p.p.
zwiększenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
(551)
551
+ 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
(1 170)
(659)
(147)
Na dzi31 grudnia 2021 roku w wyniku testu na utratę wartości PKN ORLEN dokonał odpisu aktualizującego wartość inwestycji w
akcje ORLEN Lietuva, mającego wpływ na wynik finansowych w kwocie (46) mln PLN. Wartość odpisu została ujęta w kosztach
finansowych. Wartość ekonomiczna inwestycji PKN ORLEN w akcje ORLEN Lietuva wyniosła 2 264 mln PLN i została obliczona przy
stopie 6,14%.
13.4.4.4. Udziały Exalo Drilling
Na dzi31 grudnia 2022 roku w wyniku testu na utratę wartości PKN ORLEN dokonał odpisu aktualizującego wartość inwestycji w
udziały Exalo Drilling, mającego wpływ na wynik finansowych w kwocie (47) mln PLN. Wartość ekonomiczna inwestycji PKN ORLEN w
udziały Exalo Drilling wynosi 143 mln PLN i została obliczona przy stopie dedykowanej dla Polska Wiercenia poszukiwawcze (nota
13.4.2).
Tabela: Analiza wrażliwości wartości użytkowej udziałów w Exalo Drilling na dzień 31 grudnia 2022 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(18)
24
67
0,0 p.p.
zwiększenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
(40)
40
+ 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(56)
(18)
21
13.4.4.5. Udziały Polska Press
Na dzi 31 grudnia 2022 roku w wyniku testu na utratę wartości PKN ORLEN nie rozpoznał utraty wartości inwestycji w udziały Polska
Press.
Na dzi 30 czerwca 2022 roku w wyniku testu na utrawartości PKN ORLEN dokonał odpisu aktualizującego wartość inwestycji w
udziały Polska Press mającego wpływ na koszty finansowe w kwocie (33) mln PLN. Wartość ekonomiczna inwestycji PKN ORLEN w
udziały Polska Press wyniosła 193 mln PLN i zosta obliczona przy stopie dyskonta w wysokości 10,89%.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 56 / 108
Tabela: Analiza wrażliwości wartości użytkowej udziałów w Polska Press na dzień 30 czerwca 2022 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(0)
12
24
0,0 p.p.
zwiększenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
(11)
11
+ 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
(22)
(11)
(0)
13.4.4.6. Akcje ORLEN Capital
PKN ORLEN w 2022 roku rozpoznutrawartości inwestycji w ORLEN Capital w wysokości netto (46) mln PLN.
Aktualizacja wyceny jest skutkiem zmiany rezerwy na podatek odroczony od różnic kursowych z tytułu udzielonej pożyczki, kra
odpowiednio powiększa lub pomniejsza wartć kapitałów własnych ORLEN Capital.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość ekonomiczna inwestycji PKN ORLEN w ORLEN Capital wynosi 91 mln PLN i została obliczona
przy stopie dedykowanej dla Szwecja Usługi dla biznesu (nota 13.4.2).
PKN ORLEN w 2021 roku rozpoznał utratę wartości inwestycji w ORLEN Capital w wysokości netto (19) mln PLN. Na dzi 31 grudnia
2021 roku wartość ekonomiczna inwestycji PKN ORLEN w ORLEN Capital wyniosła 137 mln PLN i została obliczona przy stopie
4,11%.
13.5. Kapitał pracujący netto
Kapitał pracujący netto
Spółka definiuje kapitał pracujący netto jako zapasy i należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności pomniejszone o
zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania.
Zapasy
Należności z tytułu
dostaw i usług oraz
pozostałe należności
Zobowiązania z
tytułu dostaw i usług
oraz pozostałe
zobowiązania
Kapitał pracujący
netto
31/12/2021
11 167
9 866
12 144
8 889
31/12/2022
34 255
22 459
25 523
31 191
Zmiana kapitału pracującego w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej
(23 088)
(12 593)
13 379
(22 302)
Korekty
24 370
8 846
(16 006)
17 210
Połączenie jednostek *
24 369
8 987
(17 441)
15 915
Nierozliczone pozycje PKN Orlen z Grupą LOTOS S.A. i PGNIG
S.A. na dzień połączenia
-
(61)
3 805
3 744
Zmiana stanu zaliczek na niefinansowe aktywa trwałe
-
104
-
104
zmiana stanu zobowiązań inwestycyjnych
-
-
(2 247)
(2 247)
Pozostałe
1
(184)
(123)
(306)
Zmiana kapitału pracującego w sprawozdaniu z przepływów
pieniężnych
1 282
(3 747)
(2 627)
(5 092)
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
Zapasy
Należności z tytułu
dostaw i usług oraz
pozostałe należności
Zobowiązania z
tytułu dostaw i usług
oraz pozostałe
zobowiązania
Kapitał
pracujący netto
31/12/2020
7 751
4 886
7 561
5 076
31/12/2021
11 167
9 866
12 144
8 889
Zmiana kapitału pracującego w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej
(3 416)
(4 980)
4 583
(3 813)
Korekty
-
957
(351)
606
Zmiana stanu zaliczek na niefinansowe aktywa trwałe
-
905
-
905
Zmiana stanu zobowiązań inwestycyjnych dotycząca działalności
inwestycyjnej
-
-
(305)
(305)
zmiana stanu zobowiązań inwestycyjnych
-
-
(125)
(125)
korekta zobowiązań z tytułu przedawnienia zobowiązania wobec akcjonariuszy
mniejszościowych ORLEN UNIPETROL
-
-
(180)
(180)
Pozostałe
-
52
(46)
6
Zmiana kapitału pracującego w sprawozdaniu z przepływów
pieniężnych
(3 416)
(4 023)
4 232
(3 207)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 57 / 108
13.5.1. Zapasy
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Zapasy
Zapasy, w tym zapasy obowiązkowe to produkty, półprodukty i produkty w toku, towary i materiały.
Produkty, łprodukty i produkty w toku wycenia się na moment początkowego ujęcia według kosztu wytworzenia. Koszt wytworzenia obejmuje koszty
wsadu, koszty przerobu przypadace na okres wytworzenia produktów,łproduktów i produktów w toku oraz alokac stałych i zmiennych pośrednich
kosztów produkcji, ustalonych dla jej normalnego poziomu.
Produkty, łprodukty i produkty w toku wycenia się na koniec okresu sprawozdawczego według kosztu wytworzenia lub też według wartości netto
możliwej do uzyskania, w zależnci od tego, która z wartości jest niższa. Rozchody produktów, półproduktów i produktów w toku ujmuje się według
średnioważonych kosztów ich wytworzenia.
Towary i materiały wycenia się na moment poctkowego ujęcia w cenie nabycia natomiast na koniec okresu sprawozdawczego w cenie nabycia lub
według wartości netto możliwej do uzyskania, w zależności od tego, która z kwot jest nsza. Rozchody towarów i materiałów ujmuje się według cen
średnioważonych nabycia.
Wartość początkowa zapaw jest korygowana o dotyczące ich zyski lub straty z tytułu rozliczenia instrumenw zabezpieczających przepływy
pieniężne.
Zapas gazu wysokometanowego wyceniany jest dla wszystkich magazynów łącznie według średniej ważonej ceny pozyskania paliwa gazowego.
Rozchód paliwa gazowego do sprzedaży i na cele zużycia własnego w Podziemnych Magazynach Gazu (PMG) oraz żnice bilansowe wycenia się
według średniej ważonej ceny pozyskania, na którą składają się w szczelności: koszt nabycia gazu ze wszystkich źródeł wraz z uzasadnioną częścią
kosztów opłat systemowych i transakcyjnych, rzeczywisty koszt wydobycia ze źród krajowych, koszt odazotowania oraz koszt regazyfikacji.
Zapas gazu LNG wyceniany jest według rzeczywistego kosztu ceny produkcji lub nabycia, w zależności od źróa pochodzenia. Wartość ceny nabycia
powiększana jest o koszty nabycia, w tym koszty związane z transportem gazu do miejsca składowania (w tym usługi holowniczo-cumownicze, opłaty
portowe itp.). Zapas gazu LNG wyceniany jest z zastosowaniem metody średniej ważonej. Rozchód LNG na potrzeby sprzedaży i zużycia (w tym do
regazyfikacji) odbywa się po średnim rzeczywistym koszcie jednostkowym z danego okresu sprawozdawczego, w danej lokalizacji.
SZACUNKI
Wartości netto możliwe do uzyskania ze sprzedaży zapasów
W przypadku, gdy cena nabycia lub koszt wytworzenia zapasów nie możliwe do odzyskania, Spółka ustala wysokość odpisów wartości
zapasów na bazie szacunków co do ich wartości netto możliwych do uzyskania.
Przecenie do poziomu cen sprzedy netto możliwych do uzyskania podlegają zapasy, które utraciły swoje cechy użytkowe, przydatność lub spadły
ceny ich sprzedy.
Na koniec każdego miesiąca, Spółka dokonuje porównania cen nabycia zapasów (średnia cena nabycia dla danej grupy zapasów) lub kosztów
wytworzenia zapasówredni koszt wytworzenia dla danej grupy zapaw) z ich wartcią netto możliwą do uzyskania, którą stanowi szacunkowa cena
sprzedaży w toku zwykłej działalności gospodarczej pomniejszona o szacowane koszty przygotowania sprzedaży i szacunkowe koszty niezbędne do
doprowadzenia sprzedaży do skutku.
W praktyce, wartości możliwe do zrealizowania ustalane są na podstawie rzeczywistych cen sprzedaży zapasów (zarówno detalicznych jak i hurtowych)
dla transakcji zrealizowanych w ostatnim dniu miesiąca oraz pierwszych dniach miesiąca następującego po dniu, na który sporządzana jest analiza
utraty wartości zapasów, nie źniej niż dzień, w którym zamykane księgi rachunkowe i przy uwzględnieniu aktualnego cyklu rotacji, jak również
mac na uwadze ceny realizacji zawarte w ramach faktycznych kontraktów podpisanych na dzień bilansowy.
Wartości materiałów przeznaczonych do wykorzystania w procesie produkcji nie odpisuje sponiżej ceny nabycia, jeżeli oczekuje się, że wyroby
gotowe, do produkcji których będą wykorzystane, zostaną sprzedane za kwoty wyższe lub równe szacowanym kosztom wytworzenia ustalanym na
podstawie danych historycznych. Jeżeli jednak koszt wytworzenia produktów będzie wyższy od wartości netto mliwej do uzyskania, wartość
materiałów odpisuje s do poziomu wartości netto możliwej do uzyskania.
W odniesieniu do łproduktów i produktów w toku weryfikacja konieczności dokonania odpisu następuje poprzez porównanie średniego kosztu
wytworzenia z faktycznymi cenami realizacji sprzedaży, przy uwzględnieniu dedykowanych formuł cenowych, określających stopień ich przetworzenia w
stosunku do wyrobów gotowych.
W zależnci od rodzaju zapasów Spółka dokonuje odpisów indywidualnych, jak i zbiorczych.
Odpisy indywidualne tworzone są wtedy, gdy w wyniku przeprowadzonych analiz i pown wartość netto możliwa do uzyskania jest niższa niż cena
nabycia danego składnika zapasów lub jego koszt wytworzenia, w wartci tej różnicy. W przypadku, gdy następuje zmiana wartości netto możliwej do
uzyskania, wówczas ujmuje się utworzenie lub odwrócenie odpisów w wysokości tej zmiany.
Zbiorcze odpisy aktualizujące mają zastosowanie w przypadku pogrupowania podobnych lub powiązanych ze sobą pozycji zapasów, pochodzących z
tej samej linii produktowej, posiadających podobne przeznaczenie lub zastosowanie końcowe, wyprodukowanych i sprzedawanych w tym samym
zakładzie produkcyjnym oraz niedających się w praktyce ocenić w oderwaniu od innych pozycji pochodzących z tej samej linii produktowej i dotyczą
głównie zapasów ropy naftowej i wyrobów ropopochodnych.
Na koniec każdego miesiąca ustala się wartość zbiorczą odpisu grupy zapaw. Zmiana wartości odpisu zbiorczego na koniec następnego okresu
sprawozdawczego stanowi kwotę:
- ujęcia odpisu (zwiększenie wartości odpisu w stosunku do wartości odpisu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego)
- odwrócenia odpisu (zmniejszenie wartości odpisu w stosunku do wartości odpisu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego)
- wykorzystania odpisu (zmniejszenie odpisu z tytułu wykorzystania, sprzedaży lub likwidacji składników, dla których utworzony był odpis).
Utworzenie i odwcenie odpisów aktualizujących wartość zapasów zawno indywidualnych jak i zbiorczych ujmuje się w koszcie własnym sprzedaży.
W odniesieniu do zapasów gazu przeznaczonego do sprzedaży, do porównania wartości księgowej zapasów gazu do wartci możliwej do uzyskania z
ich sprzedaży wykorzystywane są dane z zawartych kontraktów na sprzed gazu, prognozowane ilości sprzedaży oraz prognozowane ceny sprzedaży
na TGE (ceny kontraktów miescznych forward w okresie kolejnych 12 miesięcy). Na podstawie kontraktów i prognoz na okres roku w granulacji
miesięcznej, obliczana jest średnia cena sprzedaży ważona wolumenem planowanych i zakontraktowanych ilości sprzedaży w poszczelnych
miesiącach. W przypadku, gdy wartość tak ustalonych prognozowanych przychodów jest niższa od wartości księgowej zapasu gazu na magazynie
przeznaczonego do sprzedaży na dzień bilansowy tworzony jest odpis aktualizucy wartość zapasów w wysokości różnicy pomiędzy tymi wartościami,
który ujmowany jest w ciężar kosztu asnego sprzedaży.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 58 / 108
31/12/2022
31/12/2021
Materiały w tym:
25 599
6 544
ropa naftowa
10 578
5 782
paliwo gazowe
14 195
-
Półprodukty i produkty w toku
2 129
1 013
Produkty gotowe
4 860
3 129
Towary
1 667
481
Zapasy netto
34 255
11 167
Odpisy aktualizujące wartość zapasów do wartości netto możliwej do uzyskania
446
2
Zapasy brutto
34 701
11 169
Główną pozycją zapasów, która realizuje się w terminie dłuższym niż 12 miesięcy od zakończenia okresu sprawozdawczego
zapasy obowiązkowe. Na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku wartość zapasów obowiązkowych ujęta w
sprawozdaniu finansowym wyniosła odpowiednio 11 151 mln PLN i 5 604 mln PLN.
W 2022 roku wzrost wartości zapasów w porównaniu ze stanem z końca 2021 roku to głównie efekt wzrostu cen ropy naftowej
i produktów ropopochodnych oraz ujęcia zapasów byłej Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A..
Zmiana stanu odpisów aktualizujących wartość zapasów do wartości netto możliwej do uzyskania
2022
2021
Stan na początek okresu
2
16
Zwiększenie
489
24
Zmniejszenie
(45)
(38)
446
2
Pozycje zwiększenie odpisów aktualizujących wartość zapasów do wartości netto możliwej do uzyskania w 2022 roku były
wyższe w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego głównie w związku z połączeniem z PGNiG i ujęciem odpisu
na gaz na skutek spadku cen gazu na giełdach w grudniu 2022 roku i związane z tym obniżenie prognoz cenowych na najbliższe
12 miesięcy.
13.5.2. Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Należności
Należności, z wyłączeniem należności z tytu dostaw i usług, wycenia się na dzi ich powstania w wartości godziwej, a następnie według
zamortyzowanego kosztu przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej z uwzględnieniem odpisów z tytułu oczekiwanej straty kredytowej. W
momencie początkowego ujęcia Spółka wycenia należnci z tytułu dostaw i usług, które nie maistotnego komponentu finansowania, w ich cenie
transakcyjnej. Po początkowym ujęciu należnci te, poza portfelem należności przekazywanych do faktoringu pełnego w ramach przyznanego Grupie
limitu, wycenia się w zamortyzowanym koszcie z uwzględnieniem odpisów z tytułu oczekiwanej straty kredytowej. Należności podlegające faktoringowi
pełnemu wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy.
Spółka stosuje uproszczone metody wyceny należności wycenianych według zamortyzowanego kosztu jeżeli nie powoduje to znieksztcenia informacji
zawartych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w szczególności w przypadku, gdy okres do momentu spłaty należności nie jest długi. Należności
wyceniane według zamortyzowanego kosztu, w odniesieniu do których Spółka stosuje uproszczenia, są wyceniane w momencie początkowego ujęcia
w kwocie wymaganej zapłaty, a w okresie źniejszym, w tym na koniec okresu sprawozdawczego w kwocie wymaganej zapłaty pomniejszonej o
odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartci.
SZACUNKI
Utrata wartości należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności
Za zdarzenie niewypłacalności (przyjęcie założenia że kontrahent nie wywże się z zobowiązania) Spółka uznaje brak spłaty powyżej 90 dni od dnia
wymagalnci należności, wysokie prawdopodobieństwo upadłości, toczące się postępowanie upadłościowe/układowe kontrahenta, spór prawny
względem wielkości lub zasadności roszczenia będącego podstawą danej należności oraz inne informacje o charakterze jakościowym wskazujące na
niemożność pełnego zaspokojenia wszystkich roszczeń finansowych ze strony kontrahenta.
Dla cew oszacowania oczekiwanej straty kredytowej Spółka stosuje model uproszczony wykorzystując matryrezerw oszacowaną na podstawie
historycznych poziomów spłacalności oraz odzysków z należnci od kontrahentów oraz model ogólny dla wybranych należności handlowych od
kontrahentów (w metodzie indywidualnej) wykorzystując notowania kontrakw CDS.
Spółka uwzględnia informacje dotycce przyszłości w stosowanych parametrach modelu szacowania strat oczekiwanych, poprzez zardczą korektę
bazowych współczynników prawdopodobieństwa niewypłacalności. W tym zakresie Spółka bierze pod uwagę zmiany danych makroekonomicznych
takich jak np.: dynamika Produktu Krajowego Brutto, wskaźnik inflacji, stopa bezrobocia czy indeksy cen akcji WIG i w przypadku gdy nastąpiło ich
istotne pogorszenie w stosunku do poprzedniego okresu, Spółka ocenia czy jest konieczność uwzględnienia w kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej
dodatkowego elementu ryzyka związanego z sytuacją gospodarczą oraz prognozami na przyszłość. Na dzień 31 grudnia 2022 roku, Spółka nie
zidentyfikowała przesłanek do zmodyfikowania założeń przyjętych do oceny oczekiwanej straty kredytowej.
Oczekiwana strata kredytowa jest kalkulowana w momencie ujęcia należności w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz jest aktualizowana na każdy
kolejny dzień kończący okres sprawozdawczy, w zależności od ilości dni przeterminowania danej należności.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 59 / 108
Skalkulowaną, na moment początkowego ujęcia składnika aktywów finansowych, oczekiwaną utratę wartości oraz każde kolejne zwkszenie
oczekiwanej straty kredytowej ujmuje się w wyniku finansowym.
NOTA
31/12/2022
31/12/2021
Dostawy i usługi z tytułu umów z klientami
18 493
8 335
Dostawy i usługi w ramach limitu faktoringu pełnego
1 594
-
Pozostałe
323
87
Aktywa finansowe
20 410
8 422
Podatek akcyzowy i opłata paliwowa
143
102
Inne podatki, cła, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
134
15
Zaliczki na niefinansowe aktywa trwałe
1 124
1 020
Prawa majątkowe
19
26
Zaliczki na dostawy
69
29
Rozliczenia międzyokresowe czynne
462
162
Pozostałe
98
91
Aktywa niefinansowe
2 049
1 445
Należności netto
22 459
9 867
Oczekiwana strata kredytowa dotycząca aktywów finansowych
13.5.2.1
320
295
Należności brutto
22 779
10 162
Spółka dysponuje czynnymi umowami faktoringowymi na sprzedaż wierzytelności handlowych w ramach faktoringu pełnego (bez
regresu). Należności zaprezentowane w ramach pozycji dostawy i usługi w ramach limitu faktoringu pełnego wyceniane w
wartości godziwej przez wynik finansowy i przedstawiają wartość niesprzedanych, a jedynie możliwych do odsprzedaży do
faktora należności, w ramach limitu dostępnego na dzień kończący okres sprawozdawczy.
Podział aktywów finansowych denominowanych w walutach obcych został zaprezentowany w nocie 15.5.2. Podział należności
od jednostek powiązanych przedstawiono w nocie 16.7.2.
Spółka oczekuje, że realizacja należności z tytułu dostaw i usług przez kontrahentów nastąpi nie później niż w ciągu dwunastu miesięcy
od zakończenia okresu sprawozdawczego.
13.5.2.1. Zmiana stanu oczekiwanej straty kredytowej z tytułu należności handlowych
NOTA
2022
2021
Stan na początek okresu
295
287
Utworzenie
12.12
86
72
Odwrócenie
12.12
(58)
(64)
Wykorzystanie
(3)
-
320
295
Spółka definiuje należności handlowe objęte modelem ECL jako dostawy i usługi z tytułu umów z klientami oraz pozostałe.
13.5.2.2. Analiza wiekowa należności z tytułu dostaw i usług oraz oczekiwanej straty kredytowej na 31 grudnia 2022 roku
Należności z tytułu dostaw i
usług wartość brutto
Oczekiwana strata kredytowa
(w horyzoncie całego życia)
Średnioważona stopa
oczekiwanej straty kredytowej
Należności z tytułu dostaw i
usług wartość netto
bieżące
18 045
9
0,0005
18 036
od 1 do 30 dni
206
1
0,0049
205
od 31 do 60 dni
71
2
0,0282
69
od 61 do 90 dni
35
4
0,1143
31
przeterminowane powyżej 90 dni
373
221
0,5925
152
18 730
237
18 493
Szczegółowe informacje o ryzyku kredytowym zostały opisane w nocie 15.5.4.
13.5.3. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Zobowiązania
Zobowiązania, w tym zobowiązania z tytułu dostaw i usług, wycenia się na dzień ich powstania w wartości godziwej, a następnie według
zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej.
Spółka stosuje uproszczone metody wyceny zobowiązań finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu jeżeli nie powoduje to
zniekształcenia informacji zawartych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w szczególnci w przypadku, gdy okres do momentu uregulowania
zobowiązania nie jestugi. Zobowiązania finansowe, w odniesieniu do których Słka stosuje uproszczenia, wyceniane w momencie poctkowego
ucia i w okresie późniejszym, w tym na koniec okresu sprawozdawczego, w kwocie wymagającej zapłaty. Pozostałe zobowiązania niefinansowe
ujmowane w kwocie wymagacej zaaty.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 60 / 108
31/12/2022
31/12/2021
Dostawy i usługi
14 672
7 414
Niezrealizowane zobowiązanie wobec Gazprom
2 249
-
Zobowiązania inwestycyjne
3 549
1 302
Pozostałe
276
274
Zobowiązania finansowe
20 746
8 990
Wynagrodzenia
360
195
Podatek akcyzowy i opłata paliwowa
2 423
1 421
Podatek od towarów i usług
766
984
Inne podatki, cła, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
497
216
Rozliczenia międzyokresowe bierne z tytułu niewykorzystanych urlopów pracowniczych
82
45
Pozostałe
649
293
Zobowiązania niefinansowe
4 777
3 154
25 523
12 144
W 2022 roku i 2021 roku pozycja Pozostałe w zobowiązaniach niefinansowych dotyczyła ównie opłaty z tytułu realizacji Narodowego
Celu Redukcyjnego i opłaty zastępczej z tytułu realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego w kwocie odpowiednio 614 mln PLN i 282
mln PLN.
Podzi zobowiązań finansowych denominowanych w walutach obcych został zaprezentowany w nocie 15.5.2. Podzi zobowiązań od
jednostek powiązanych przedstawiono w nocie 16.7.2.
Na dzi 31 grudnia 2022 roku oraz na dzi 31 grudnia 2021 roku w Spółce nie wystąpiły istotne zobowiązania przeterminowane.
Spółka oczekuje, że uregulowanie zobowiąz z tytu dostaw i usług wobec kontrahentów nastąpi nie później niż dwancie miesięcy
od zakończenia okresu sprawozdawczego.
13.5.4. Zmiana stanu zobowiązań z tytułu umów z klientami
2022
2021
Stan na początek okresu
300
223
Przychody ujęte w danym okresie sprawozdawczym, uwzględnione w saldzie
zobowiązań z tytułu umów na początek okresu
(219)
(105)
Korekty przychodów
71
57
Otrzymane zaliczki, przedpłaty
125
125
277
300
Spółka zakłada realizację zobowiązania z tytułu umów z klientami, w tym związanych z otrzymanymi zaliczkami, przedpłatami w
okresie do jednego roku.
Korekty przychodów dotyczą odroczonej części przychodu związanej z programem lojalnościowym VITAY, zgodnie z którym
klientowi przysługuje prawo do świadczeń w przyszłości (tzw. punkty VITAY) oraz bonifikata dla jednostki zależnej za niespełnienie
warunków umowy. Punkty zachowują ważność przez okres 3 lat od dnia ich uzyskania. W tym okresie Spółka spodziewa się
zrealizow zobowiązanie do wykonania świadczenia poprzez dokonanie wymiany zgromadzonych punktów na wydane dobra/
zrealizowane usługi dla klientów i rozpoznać przychody.
13.6. Środki pieniężne
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Środki pieniężne
Spółka posiada środki pienżne obejmuce gotów w kasie i na rachunkach bankowych oraz środki pienżne w drodze. Wyce i rozcd środków
pieniężnych w walutach obcych ustala s przy zastosowaniu metody FIFO (ang. First In First Out, tzn. Pierwsze Weszło Pierwsze Wyszło).
Spółka klasyfikuje środki pieniężne jako aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie z uwzględnieniem odpisów z tytułu utraty wartości
ustalonych zgodnie z modelem strat oczekiwanych.
31/12/2022
31/12/2021
Środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych
7 939
1 521
7 939
1 521
w tym środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania
766
81
Środki pieniężne o ograniczonej możliwci dysponowania stanow ównie środki na rachunku VAT (split payment) oraz środki na
rachunkach depozytów transakcyjnych zabezpieczające zawieranie transakcji na giełdach towarowych, m.in., TGE, wniesione przez
PKN ORLEN. Wzrost wartci wynika głównie z połączenia depozytów transakcyjnych PKN ORLEN, Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 61 / 108
13.7. Kredyty, pożyczki i obligacje
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Kredyty, pożyczki i obligacje
W momencie początkowego ujęcia, wszystkie kredyty, pożyczki i obligacje ujmowane według wartości godziwej, pomniejszonej o koszty
transakcyjne oraz dyskonta lub premie. Po początkowym ujęciu kredyty, pożyczki i obligacje wyceniane według zamortyzowanego kosztu,
przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej.
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Razem
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Kredyty
3 401
1 272
1 828
5
5 229
1 277
Pożyczki
2 363
3 406
3 659
114
6 022
3 520
Obligacje
4 324
4 275
26
826
4 350
5 101
10 088
8 953
5 513
945
15 601
9 898
Na dzi31 grudnia 2022 roku zwkszenie poziomu zaużenia Spółki w stosunku do roku ubiegłego to głównie efekt połączenia z
Grupą LOTOS S.A., której jednostkowa wartość zadłużenia z tytułu kredytów na dzień połączenia wynosiła 740 mln PLN oraz z PGNiG
S.A, krej jednostkowa wartość zadłużenia na dzień połączenia wynosa 13 643 mln PLN z tytułu kredytów oraz 1 889 mln PLN z tytu
pożyczek.
W okresie 12 miescy 2022 roku w ramach przepływów pieniężnych z działalnci finansowej Spółka dokonywała ciągni oraz spłat
pożyczek i kredytów z dostępnych linii kredytowych w łącznej wysokości odpowiednio 9 815 mln PLN oraz (19 996) mln PLN.
Zmiana wykorzystania kredytów i pożyczek Spółki wynika ównie ze zmiany zaangażowania kredytowego w dostępnych kredytach
konsorcjalnych i obrotowych oraz wykorzystania kredytów w rachunkach bieżących, co odpowiada łącznej kwocie przepływów
pieniężnych netto w wysokci (10 716) mln PLN.
W okresie 12 miesięcy 2022 roku w ramach przepływów pieniężnych z działalności finansowej dotyczących obligacji zmiany
dotyczyły wykupu przez Spółkę zapadających obligacji serii B, C, D i E w ramach drugiego publicznego programu emisji obligacji
detalicznych: w czerwcu 2022 roku w łącznej wartości nominalnej (400) mln PLN, w lipcu 2022 roku w wartości nominalnej (200)
mln PLN, w grudniu 2022 roku w wartości nominalnej (200) mln PLN. Wraz z wykupem w grudniu 2022 roku ostatniej czynnej
serii obligacji, zakończony został drugi publiczny program emisji obligacji detalicznych Spółki.
13.7.1. Kredyty
- w podziale na waluty (w przeliczeniu na PLN) / według rodzaju stopy procentowej
31/12/2022
31/12/2021
PLN - WIBOR
2 300
5
EUR - EURIBOR
2 218
460
USD - LIBOR
711
812
5 229
1 277
Na dzień 31 grudnia 2022 roku niewykorzystane otwarte linie kredytowe (nota 15.5.4) powiększone o należności z tytułu dostaw
i usług oraz pozostałe należności (nota 13.5.2) oraz środki pieniężne (nota 13.6) przewyższały zobowiązania z tytułu dostaw
i usług oraz pozostałe zobowiązania (nota 13.5.3) o 39 672 mln PLN.
W okresie objętym niniejszym jednostkowym sprawozdaniem finansowym ani po dniu sprawozdawczym nie wystąpiły istotne
przypadki niewywiązania się ze spłaty kapitału bądź odsetek lub naruszenia innych warunków umów kredytowych. Głównym
kowenantem w umowach kredytowych jest wskaźnik dług netto/EBITDA przed odpisami aktualizującymi netto, skorygowany o
wyłączenia zgodnie z definicjami poszczególnych składników z umów kredytowych. Wartość tego kowenantu dla umowy kredytu
konsorcjalnego na dzień 31 grudnia 2022 roku wynosiła (0,08) i skalkulowana została na poziomie danych skonsolidowanych
Grupy ORLEN. Wskazana wartość kowenantu spełnia zapisy zawarte w tej umowie. Ponadto Spółka jest w trakcie analizy
postanowień umów kredytowych Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A. pod kątem możliwości dostosowania ich zapisów do
standardów umów Spółki.
W ramach umowy kredytowej wspólnego działania ustanowione zabezpieczenia na majątku dotyczące głównie zastawów
rejestrowych na rzeczowych aktywach trwałych, zapasach, udziałach, hipotek, cesji wierzytelności oraz pełnomocnictw do
rachunków bankowych.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 62 / 108
13.7.2. Pożyczki
- w podziale na waluty (w przeliczeniu na PLN) / według rodzaju stopy procentowej
31/12/2022
31/12/2021
EUR - oprocentowanie stałe
3 527
3 459
EUR - EURIBOR
2 362
-
USD - LIBOR
133
61
6 022
3 520
Na dzień 31 grudnia 2022 roku Spółka posiadała pożyczki wewnątrzgrupowe: otrzymane od swoich spółek zależnych ORLEN
Capital AB i ORLEN Insurance oraz nabyte wraz z połączeniem z PGNiG S.A. od spółki zależnej PGNiG Upstream Norway AS.
W okresie objętym niniejszym jednostkowym sprawozdaniem finansowym ani po dniu sprawozdawczym nie wystąpiły przypadki
niewywiązania się ze spłaty kapitału bądź odsetek z tytułu pożyczek lub naruszenia innych warunków umów pożyczek.
13.7.3. Obligacje
- w podziale na waluty (w przeliczeniu na PLN)
31/12/2022
31/12/2021
PLN
2 004
2 802
EUR
2 346
2 299
4 350
5 101
- według rodzaju stopy procentowej
Obligacje o zmiennym
oprocentowaniu
Obligacje o stałym
oprocentowaniu
Razem
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Wartość nominalna
1 000
1 800
3 345
3 300
4 345
5 100
Wartość księgowa
1 001
1 802
3 349
3 299
4 350
5 101
Emitent
Wartość nominalna
Data subskrypcji
Termin
wykupu
Stopa bazowa
Maa
Rating
PLN
EUR
USD
Niepubliczny program emisji obligacji od 2006 roku
Seria C
PKN ORLEN S.A.
1 000
-
-
08.12.2020
22.12.2025
6M WIBOR
0,95
%
BBB-
/A(pol)
Seria D
PKN ORLEN S.A.
1 000
-
-
25.03.2021
25.03.2031
stała 2,975%
n/d
Obligacje korporacyjne
2 000
-
-
Euroobligacje certyfikowane
jako "Zielone Obligacje"
Seria A
PKN ORLEN S.A.
2 345
500
-
27.05.2021
27.05.2028
stała 1,125%
BBB+, A3
Euroobligacje
2 345
500
-
4 345
500
-
Wartość nominalna obligacji została przeliczona kursem z dnia 31 grudnia 2022 roku
Różnica pomiędzy wartością nominalną obligacji, a ich wartością księgową wynika z wyceny obligacji według zamortyzowanego
kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej.
Seria C i seria D obligacji korporacyjnych Spółki o łącznej wartości nominalnej 2 000 mln PLN wyemitowana została w ramach
obligacji zrównoważonego rozwoju, których elementem jest rating ESG. Rating ESG nadawany jest przez niezależne agencje i
ocenia zdolności do trwałego, zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa lub branży biorąc pod uwagę trzy główne,
pozafinansowe czynniki, takie jak: kwestie środowiskowe, kwestie społeczne i ład korporacyjny. W zakresie kwestii
środowiskowych kluczowe znaczenie mają emisyjność i ślad glowy produktów, zanieczyszczenia środowiska, jak również
wykorzystanie zasobów naturalnych i stosowanie zielonych technologii.
Poziom marży oraz stała stopa procentowa tych obligacji uzależnione od oceny (ratingu) agencji ESG mierzącej cyklicznie
podatność Spółki na zdefiniowane ryzyka ESG oraz sposób zarządzania przez Spółkę tymi ryzykami, albo od alternatywnego
ratingu ESG:
- seria C - marża dla pierwszego okresu odsetkowego wynosiła 90 punktów bazowych w skali roku i w następnych
okresach odsetkowych, możliwe jest dodanie do niej odpowiednio 0,05% lub 0,1% w skali roku w zależności od
poziomu przyznanego Ratingu ESG zgodnie z postanowieniami warunków emisji obligacji, wysokość marży na dzień
31 grudnia 2022 zaprezentowana została w tabeli powyżej,
- seria D - stopa procentowa dla pierwszego okresu odsetkowego wynosiła 2,875% w skali roku i w następnych
okresach odsetkowych pozostanie na tym poziomie lub możliwa będzie jej zmiana o odpowiednio 0,1% lub 0,2% w
skali roku w zależności od poziomu przyznanego ratingu ESG zgodnie z postanowieniami warunków emisji obligacji,
wysokość stopy procentowej na dzień 31 grudnia 2022 zaprezentowana została w tabeli powyżej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 63 / 108
Seria A euroobligacji Spółki o wartości nominalnej 500 mln EUR wyemitowana została z certyfikatem obligacji zielonych, których
celem jest finansowanie projektów wspierających ochronę środowiska i klimatu. Spółka opracowała i opublikowała na swojej
stronie internetowej zasady zielonego i zrównoważonego finansowania, czyli tzw. Green Finance Framework, w ramach których
zdefiniowane zostały planowane procesy inwestycyjne, zmierzające do transformacji energetycznej, objęte tym finansowaniem
oraz określono kluczowe wskaźniki efektywności w zakresie stopnia ich realizacji oraz ich wpływu na środowisko.
Agencja ratingowa Moody’s Investors Service podwyższyła dwukrotnie w ciągu 2022 roku (w sierpniu i październiku) rating
programu emisji średnioterminowych euroobligacji Spółki z poziomu Baa2 do poziomu A3. Jednocześnie Agencja podwyższyła
rating z poziomu Baa2 do A3 euroobligacji serii A o wartości nominalnej 500 mln EUR wyemitowanych przez PKN ORLEN.
Dnia 9 listopada 2022 roku agencja ratingowa Fitch Ratings podwyższyła rating z poziomu BBB- do BBB+ dla programu emisji
średnioterminowych euroobligacji PKN ORLEN oraz serii A euroobligacji o wartości nominalnej 500 mln EUR.
13.8. Dług netto i zarządzanie kapitałem
13.8.1. Zmiana stanu zobowiązań wynikających z działalności finansowej oraz długu netto
Kredyty i
pożyczki
Obligacje
Środki
pieniężne
Dług netto
Leasing
Cash pool
Zmiana stanu
zobowiązań z
działalności
finansowej
( A )
( B )
( C )
( A + B - C)
( D )
( E )
( A + B +D + E)
01/01/2022
4 797
5 101
1 521
8 377
2 483
1 811
14 192
Zmiany pieniężne
wpływy/(wypływy) netto
(10 181)
(800)
(1 415)
(9 566)
(345)
(2 270)
(13 596)
połączenie jednostek *
-
-
7 832
(7 832)
-
-
-
odsetki i prowizje zapłacone
(269)
(138)
-
(407)
(80)
(169)
(656)
Zmiany niepieniężne
różnice kursowe
78
-
1
77
17
34
129
wycena zadłużenia
265
187
-
452
74
101
627
połączenie jednostek *
16 561
-
-
16 561
268
4 586
21 415
nowe umowy leasingowe, zwiększenie
wynagrodzenia leasingowego
-
-
-
-
418
-
418
pozostałe **
-
-
-
-
(17)
-
(17)
31/12/2022
11 251
4 350
7 939
7 662
2 818
4 093
22 512
Kredyty i
pożyczki
Obligacje
Środki
pieniężne
Dług netto
Leasing
Cash pool
Zmiana stanu
zobowiązań z
działalności
finansowej
( A )
( B )
( C )
( A + B - C)
( D )
( E )
( A + B +D + E)
01/01/2021
5 789
2 002
586
7 205
2 413
1 561
11 765
Zmiany pieniężne
-
-
-
-
wpływy/(wypływy) netto
(906)
3 025
942
1 177
(333)
259
2 045
odsetki i prowizje zapłacone
(156)
(44)
-
(200)
(72)
(1)
(273)
Zmiany niepieniężne
-
-
-
-
-
różnice kursowe
(59)
54
(7)
2
(2)
(10)
(17)
wycena zadłużenia
129
64
-
193
72
2
267
nowe umowy leasingowe, zwiększenie
wynagrodzenia leasingowego
-
-
-
-
422
-
422
pozostałe **
-
-
-
-
(17)
-
(17)
31/12/2021
4 797
5 101
1 521
8 377
2 483
1 811
14 192
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
** pozostałe zmiany niepieniężne obejmują głównie likwidację oraz naliczone opłaty leasingowe, z których większość została opłacona i wykazana w zmianach pieniężnych we wypływach netto
Spółka definiuje dług netto jako: długoterminowe i krótkoterminowe kredyty, pożyczki, obligacje pomniejszone o środki pieniężne i ich
ekwiwalenty oraz lokaty krótkoterminowe.
Na potrzeby zarządzania ynnoścw Grupie ORLEN utrzymywane krajowe i międzynarodowe systemy cash pool, w ramach
których optymalizowane koszty finansowe cej Grupy.
Spółka jest Agentem struktur cash pool, uczestnikami spółki Grupy. Z tytułu udziału w cash pool mogą powstać dodatnie bądź
ujemne salda w poszczególnych dniach okresu sprawozdawczego dla Uczestników struktur cash pool. Dla celów prezentacji
w jednostkowym sprawozdaniu finansowym na koniec okresu sprawozdawczego wykazywane wzajemne rozrachunki z tytułu
transakcji w ramach struktur cash pool, jako aktywa lub zobowiązania finansowe wobec podmiotów zależnych oraz koszty i przychody
finansowe z tytułu odsetek. Na potrzeby sporządzenia sprawozdania z przepływów pieniężnych, odsetki otrzymane prezentowane w
działalności inwestycyjnej, natomiast odsetki zapłacone w części finansowej, przepływy z posiadanych nadwyżek środków pieniężnych
do cash pool prezentowane w działalności inwestycyjnej, natomiast przepływy z niedoborów środków pieniężnych w dzialności
finansowej. Ze względu na krótkie terminy płatności, przepływy te prezentowane są w wartości netto odbnie w dzialności
inwestycyjnej lub finansowej.
Środki pieniężne pobrane z rachunków Uczestników posiadających na koniec dnia nadwyżki nie są identyfikowane jako ekwiwalenty
środków pieniężnych w myśl MSR 7 Rachunek przepływów pieniężnych”. Biorąc pod uwagę warunki funkcjonowania systemów cash
pool w ramach Grupy ORLEN, nie ma wystarczacych przesłanek, aby środki pieniężne Uczestników klasyfikow jako aktywa
pieniężne w Banku.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 64 / 108
ówprzesłanza ujmowaniem środków pieniężnych w systemach cash pool jako pozoste aktywa finansowe lub pozostałe
zobowiązania finansowe jest fakt, że Spółka nie jest niezależna od podmiow uczestniczących w strukturze. Środki deponowane na
rachunkach spółek, za pośrednictwem systemów cash pool Grupy ORLEN, przechodzą na własność Agenta (PKN ORLEN) ale słka
(Uczestnik) może nimi w dowolnym momencie dysponować do wysokości skumulowanych sald. W zalności od charakteru struktury,
środki są w wartości skumulowanej zwracane w godzinach porannych na rachunek uczestnika (cash pool zwrotny) lub utrzymywane do
rozliczenia w zapisach systemów bankowych (cash pool bezzwrotny).
13.8.2. Polityka zarządzania kapitałem własnym
Zarządzanie kapitałem własnym prowadzone w skali Grupy ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa finansowego Grupy
w procesie kontynuowania działalności przy jednoczesnej maksymalizacji rentowności dla akcjonariuszy w szczególności
poprzez:
- zapewnienie dostępu do płynności dla spółek Grupy i rozwój efektywnych struktur dystrybucji płynności w ramach Grupy;
- dywersyfikację źródeł finansowania zewnętrznego i utrzymanie ich długiego terminu zapadalności z uwzględnieniem źród
bankowych i poza bankowych.
Powyższe działania realizowane są w oparciu o stałe monitorowanie:
- wartości kowenantów zawartych w umowach kredytowych PKN ORLEN (nota 13.7.1)
- ratingu inwestycyjnego PKN ORLEN;
Ogłoszona w lutym 2023 roku Strategia Grupy ORLEN do 2030 roku, zakłada politykę dywidendową PKN ORLEN opartą na
wysokości 40% skorygowanych wolnych przepływów pieniężnych, wygenerowanych przez Spółkę w poprzednim roku
obrotowym. Jednocześnie przyjęty został poziom minimalny, tzw. dywidenda bazowa (gwarantowana), która wyniesie 4 PLN na
jedną akcję dla 2022 roku i będzie sukcesywnie zwiększana o 15 groszy, co roku, aż do poziomu 5,2 PLN na jedną akcję w 2030
roku. Dywidenda za lata poprzednie wypłacona w 2022 roku i w 2021 roku wyniosła 3,50 PLN na 1 akcję.
13.9. Kapitał własny
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Kapitał podstawowy
Kapitał wniesiony przez akcjonariuszy wykazywany według wartci nominalnej, w wysokości zgodnej z aktem założycielskim Jednostki Dominującej
oraz wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego.
Kapitał podstawowy na dzień 31 grudnia 1996 roku, na podstawie MSR 29 § 24 i 25, został przeszacowany w oparciu o miesięczne wskaźniki wzrostu
cen towarów i uug konsumpcyjnych.
Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartci nominalnej
Kapitał tworzony z nadwyżki ceny emisyjnej akcji powyżej ich wartości nominalnej pomniejszonej o koszty tej emisji. Kapit z emisji akcji powyżej ich
wartci nominalnej na dzi 31 grudnia 1996 roku, na podstawie MSR 29 § 24 i 25, został przeszacowany w oparciu o miesięczne wskaźniki wzrostu
cen towarów i uug konsumpcyjnych.
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowci zabezpieczeń
Kapitał obejmuje wycenę i rozliczenie instrumentów zabezpieczających spełniających wymogi rachunkowości zabezpieczeń przepływów pienżnych.
Kapitał z aktualizacji wyceny
Kapitał z aktualizacji wyceny obejmuje zmiany wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych do wartci godziwej przez inne całkowite dochody
oraz żnice pomiędzy wartoścksięgową netto a wartcią godziwą nieruchomości inwestycyjnych na dzi ich przeklasyfikowania z nieruchomci
zajmowanych przez Słkę do nieruchomości inwestycyjnych.
Zyski zatrzymane obejmu:
- kapit zapasowy tworzony i wykorzystywany zgodnie z Ustawą Kodeks Słek Handlowych,
- zyski i straty aktuarialne dotyczące świadczpracowniczych po okresie zatrudnienia,
- zysk/stratę bieżącego okresu sprawozdawczego,
- pozostałe kapity tworzone i wykorzystywane według zasad określonych przepisami prawa.
Zysk/(strata) na jedną akcje
Zysk/(strata) na jedną akcję jest obliczany poprzez podzielnie zysku lub straty netto za dany okres, która przypada na zwykłych akcjonariuszy
Jednostki Dominującej, przez średnią ważoną liczbę akcji zwykłych występujących w ciągu danego okresu. Rozwodniony zysk/(strata) na
jedną akcję dla każdego okresu jest obliczany poprzez podzielenie zysku/(straty) netto za dany okres skorygowanego o zmiany zysku/(straty)
wynikające z zamiany potencjalnych akcji zwykłych na akcje zwykłe przez skorygowaną średnią ważoną liczbę akcji zwykłych. Zysk/(stratę)
przypadającą na zwykłych akcjonariuszy Jednostki Dominującej zwiększa się o kwotę dywidend po opodatkowaniu oraz odsetek zaliczonych
do danego okresu, odnoszących się do rozwadniających potencjalnych akcji zwykłych oraz koryguje się o wszelkie inne zmiany przychodów i
kosztów, które wynikałyby z zamiany rozwadniających akcji zwykłych na akcje zwykłe. Rozwodniony zysk na jedną akcję jest równy
podstawowemu zyskowi na jedną akcję, ponieważ w Spółce nie występują instrumenty rozwadniające.
13.9.1. Kapitał podstawowy
31/12/2022
31/12/2021
Kapitał zakładowy
1 451
535
Korekta z tytułu przeszacowania kapitału zakładowego
523
523
1 974
1 058
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 65 / 108
Kapitał zaadowy Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN S.A. zgodnie z Krajowym Rejestrem dowym na dzień 31 grudnia 2022
roku oraz na dzi 31 grudnia 2022 roku był podzielony odpowiednio na 1 160 942 049 i 427 709 061 akcji zwykłych o wartości
nominalnej 1,25 PLN każda. Zwiększenie kapitału zakładowego Spółki w 2022 roku naspiło w drodze emisji akcji połączeniowych
wydanych akcjonariuszom LOTOS i PGNiG zgodnie z ustalonym parytetem wymiany w wyniku przeprowadzonego procesu połączenia
PKN ORLEN z Grupą LOTOS S.A. i PGNiG S.A. Dodatkowe informacje nota 7.1 i 7.2.
Liczba wyemitowanych akcji
Seria A
Seria B
Seria C
Seria D
Seria E
Seria F
Razem
336 000 000
6 971 496
77 205 641
7 531 924
198 738 864
534 494 124
1 160 942 049
Każda nowa emisja akcji w Polsce jest oznaczana jako kolejna seria. Akcje wszystkich powyższych serii mają takie same prawa.
Struktura akcjonariatu
Liczba akcji / głosów
Udział w kapitale
podstawowym
Skarb Państwa *
579 310 079
49,90%
Nationale-Nederlanden OFE
58 748 000
5,06%
Pozostali
522 883 970
45,04%
1 160 942 049
100,00%
* zgodnie z informacjami z Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia PKN ORLEN zwołanego na 22 marca 2023 roku
13.9.2. Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej
31/12/2022
31/12/2021
Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej
46 288
1 058
Koszty transakcji związanych z emisją
(52)
-
Korekta z tytułu przeszacowania kapitału z emisji akcji powyżej ich wartości
nominalnej
169
169
46 405
1 227
13.9.3. Akcje własne
W pozycji akcje asne zaprezentowano wyemitowane akcje połączeniowe, które nie zostały wydane byłym akcjonariuszom Grupy
LOTOS oraz byłym akcjonariuszom PGNiG w ramach zrealizowanych połącz z uwagi na przyjęty parytet wymiany akcji oraz przyjęte
zaokglenie (wcej informacji w notach 7.1 oraz 7.2). Zatrzymane w Spółce akcje własne (odpowiednio 7 220 akcji serii E oraz 26 938
akcji serii F) zostaprzeznaczone na zbycie, umorzenie lub inny prawnie dopuszczalny cel.
13.9.4. Zyski zatrzymane
31/12/2022
31/12/2021
Kapitał zapasowy
34 319
27 418
Pozostałe kapitały
806
806
Kapitał wynikający z połączenia jednostek pod wspólną kontrolą
(215)
(29)
Zyski i straty aktuarialne
24
(11)
Zysk netto okresu
27 262
8 398
62 196
36 582
13.9.5. Propozycja podziału zysku netto PKN ORLEN za 2022 rok oraz wypłaty dywidendy w 2023 roku
Mając na względzie wyniki Spółki za 2022 rok oraz jej sytuację płynnościową Zarząd Spółki w ramach aktualizacji Strategii 2030
podjął decyzję, aby podział zysku netto osiągniętego przez PKN ORLEN S.A. w roku 2022 w wysokości 27 261 937 353,96 PLN był
następujący: kwotę 6 385 181 269,50 PLN przeznaczyć na wypłatę dywidendy (5,50 PLN na 1 akcję), natomiast pozostałą kwotę, tj.
20 876 756 084,46 PLN przeznaczyć na kapitał zapasowy Spółki. Zarząd Spółki proponuje ustalić dzień 10 sierpnia 2023 roku jako
dzidywidendy oraz dzień 31 sierpnia 2023 roku jako termin wypłaty dywidendy. Rekomendacja Zarządu zostanie przedstawiona
Zwyczajnemu Walnemu Zgromadzeniu PKN ORLEN, które podejmie ostateczną decyzję w tej kwestii.
13.9.6. Podział zysku Jednostki Dominującej za 2021 rok
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy PKN ORLEN w dniu 25 maja 2022 roku podzieliło zysk netto PKN ORLEN za rok 2021
w kwocie 8 397 702 761,43 PLN w następujący sposób: kwotę 1 496 981 713,50 PLN przeznacz na wypłatę dywidendy (3,50 PLN na
1 akcję), natomiast pozostałą kwotę, tj. 6 900 721 047,93 PLN przeznaczyć na kapit zapasowy Spółki.
13.9.7. Zysk/(Strata) na jedną akcję
2022
2021
Zysk netto
27 262
8 398
Liczba akcji
1 160 942 049
427 709 061
Zysk netto i rozwodniony zysk netto na jedną akcję (w PLN na akcję)
23,48
19,63
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 66 / 108
13.10. Instrumenty pochodne oraz pozostałe aktywa i zobowiązania
13.10.1. Instrumenty pochodne oraz pozostałe aktywa
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Razem
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Instrumenty zabezpieczające przepływy
pieniężne
547
5
1 176
1
1 723
6
forwardy walutowe
210
5
332
1
542
6
swapy towarowe
291
-
816
-
1 107
-
swapy walutowe
43
-
11
-
54
-
futures towarowy (uprawnienia do emisji CO2)
3
-
17
-
20
-
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów
rachunkowości zabezpieczeń
103
42
565
831
668
873
forwardy walutowe
9
-
15
4
24
4
swapy towarowe
-
-
125
31
125
31
futures towarowy (uprawnienia do emisji CO2)
94
42
59
796
153
838
forwardy towarowe (energia elektryczna)
-
-
288
-
288
-
swapy walutowe
-
-
78
-
78
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
602
204
326
354
928
558
swapy towarowe
-
-
72
178
72
178
forwardy walutowe
602
204
254
176
856
380
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą
-
14
27
5
27
19
swapy towarowe
-
14
27
5
27
19
Instrumenty pochodne
1 252
265
2 094
1 191
3 346
1 456
Pozostałe aktywa finansowe
12 698
2 575
17 725
2 744
30 423
5 319
pożyczki udzielone
11 767
2 490
3 329
1 315
15 096
3 805
cash pool
-
-
4 323
961
4 323
961
należności z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych
-
-
1 006
68
1 006
68
należności z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych w ramach centralizacji
-
-
93
153
93
153
aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
278
64
-
-
278
64
aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej
przez wynik finansowy
6
5
267
-
273
5
korekta pozycji zabezpieczanej
-
-
7
-
7
-
depozyty zabezpieczające
-
-
8 651
247
8 651
247
nabyte papiery wartościowe
394
-
8
402
-
środki pieniężne o ograniczonej możliwości
dysponowania
219
-
41
-
260
-
pozostałe
34
16
-
-
34
16
Pozostałe aktywa niefinansowe
147
129
-
-
147
129
nieruchomości inwestycyjne
132
129
-
-
132
129
pozostałe
15
-
-
-
15
-
Pozostałe aktywa
12 845
2 704
17 725
2 744
30 570
5 448
Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania to głównie środki Funduszu Likwidacji Zakładu Górniczego (FLZG),
zgromadzone na wydzielonych rachunkach w związku z zabezpieczeniem przyszłych koszw likwidacji kopalń i złóż. FLZG tworzony
jest na mocy Ustawy Prawo geologiczne i górnicze, która nakłada na Słkę obowiązek likwidacji zakładówrniczych po zakczeniu
użytkowania. Środki funduszu stanowią środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania wg MSR 7 i prezentowane są w
grupie aktywów długoterminowych z uwagi na ich wieloletni charakter. Środki funduszu pochodzącego z odpisów zwiększa się o wpływy
pochodzące z oprocentowania aktywów funduszu. Z uwagi na ograniczenia formalno-prawne związane z możliwością wykorzystania
tych środków tylko na określony cel realizowany w okresie wieloletnim, środki FLZG prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej Grupy w części aktywów trwałych jako Pozostałe aktywa.
Na dzi31 grudnia 2022 roku i na dzi31 grudnia 2021 roku składnikami nieruchomości inwestycyjnych by ównie budynki
socjalno-biurowe oraz grunty, w tym prawa wieczystego użytkowania gruntów. W zalności od charakteru nieruchomości do
oszacowania wartości godziwej stosowano metodę porównawczą lub dochodową na bazie operatów szacunkowych sporządzonych
przez niezależnych ekspertów, wykorzystując obserwowalne informacje z rynku (poziom hierarchii 2). Metodę porównawczą stosowano
przy założeniu, że wartość wycenianej nieruchomości jest równa cenie możliwej do uzyskania na rynku za nieruchomość o podobnym
charakterze.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku w pozycji Aktywa finansowe wycenione w wartości godziwej przez wynik finansowy Spółka
zaprezentowała głównie oszacowaną wartość godziwą akcji i udziałów spółek, które zostaną zbyte w ramach realizacji Środków
Zaradczych w związku z połączeniem z GruLOTOS S.A. w kwocie 267 mln PLN. Dodatkowe informacje w nocie 7.1.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku Spółka posiada depozyty zabezpieczające niespełniające definicji
ekwiwalentów środków pieniężnych dotyczące głównie zabezpieczenia rozliczeń transakcji zabezpieczających ryzyko towarowe
zawartych z instytucjami finansowymi oraz na giełdach towarowych, w łącznej wysokości odpowiednio 8 651 mln PLN i 247 mln
PLN. Znaczący wpływ na wzrost wartości depozytów zabezpieczających na dzień 31 grudnia 2022 miało połączenie z PGNiG S.A.
Zmiana z tego tytułu wyniosła 7 943 mln PLN. Pozostałe zmiany to wpływ wyceny transakcji zawartych:
na giełdzie ICE oraz połączenie portfeli transakcyjnych PKN ORLEN i Grupy LOTOS S.A. w zakresie uprawnień do emisji CO
2
,
na giełdzie TGE oraz połączenie portfeli transakcyjnych PKN ORLEN, Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A. w IRGiT.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 67 / 108
Na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku pozycja Pożyczki udzielone wyniosła odpowiednio 15 096 mln PLN
oraz 3 805 mln PLN i dotyczyła głównie pożyczek wewnątrzgrupowych udzielonych dla spółek Grupy ORLEN w kwocie
odpowiednio 14 862 mln PLN i 3 805 mln PLN. Pożyczki zostały udzielone na cele ogólnokorporacyjne oraz inwestycyjne.
Pozostałe pożyczki udzielone dla Grupy Azoty Polyolefins S.A. w wysokości 232 mln PLN oraz w ramach programu pożyczek
pracowniczych. Zmiana salda pożyczek udzielonych w porównaniu do roku ubiegłego wynika głównie z połączenia z Grupą LOTOS
S.A. i PGNiG S.A. oraz w związku z realizacją wypłat transz pożyczek.
13.10.1.1. Zmiana stanu oczekiwanej straty kredytowej z tytułu udzielonych pożyczek
NOTA
2022
2021
Stan na początek okresu
18
13
Utworzenie
12.12
192
9
Odwrócenie
12.12
(44)
(4)
166
18
Dane zaprezentowane w powyższej tabeli w całości dotyczą oczekiwanej straty kredytowej z tytułu udzielonych pożyczek
skalkulowanej modelem ogólnym w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym.
13.10.1.2. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Inwestycje w instrumenty kapitałowe,
wyceniane w wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
Wartość godziwa składnika
aktywów
Dywidendy ujęte w trakcie
okresu sprawozdawczego,
odnoszące się do inwestycji
utrzymywanych na koniec
okresu sprawozdawczego
Wskazanie przyczyny zastosowania danego wariantu
prezentacji
31/12/2022
31/12/2021
2022
2021
Naftoport Sp. z o.o.
-
40
-
3
Instrumenty nabyte nieprzeznaczone do obrotu, bez wpływu
reklasyfikacji zysków/strat na wynik finansowy
Bank Ochrony Środowiska S.A.
21
23
-
-
Wodkan S.A.
1
1
-
-
Grupa Azoty Polyolefins S.A.
256
-
-
-
278
64
-
3
Na skutek połączenia z Grupą LOTOS S.A. udział PKN ORLEN w inwestycji w Naftoport wzrósł o 8,97%. Na 31 grudnia 2022
roku udział PKN ORLEN wynosi 26,92%. W związku z tym inwestycja została zaklasyfikowana jako udziały w jednostkach
współkontrolowanych.
13.10.2. Instrumenty pochodne oraz pozostałe zobowiązania
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Razem
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Instrumenty zabezpieczające przepływy
pieniężne
4 433
502
8 233
27
12 666
529
swapy towarowe
4 190
-
8 134
3
12 324
3
futures towarowy (uprawnienia do emisji CO2)
3
-
39
-
42
-
forwardy walutowe
240
502
60
24
300
526
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów
rachunkowości zabezpieczeń
56
63
3 376
237
3 432
300
futures towarowy (uprawnienia do emisji CO2)
1
3
3
122
4
125
swapy walutowo - procentowe
-
-
-
52
-
52
forwardy walutowe
28
60
71
10
99
70
swapy towarowe
-
-
3 228
53
3 228
53
swapy walutowe
-
-
74
-
74
-
forwardy towarowe (energia elektryczna)
27
-
27
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
602
204
351
359
953
563
swapy towarowe
-
-
96
183
96
183
forwardy walutowe
602
204
255
176
857
380
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą
-
-
9
-
9
-
swapy towarowe
-
-
9
-
9
-
Instrumenty pochodne
5 091
769
11 969
623
17 060
1 392
Pozostałe zobowiązania finansowe
145
101
5 678
2 010
5 823
2 111
zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych
-
-
1 361
-
1 361
-
zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych w ramach centralizacji
-
-
191
170
191
170
zobowiązania inwestycyjne
84
76
-
-
84
76
cash pool
-
-
4 093
1 811
4 093
1 811
korekta pozycji zabezpieczanej
1
14
28
5
29
19
depozyty zabezpieczające
-
-
-
18
-
18
pozostałe
60
11
5
6
65
17
Pozostałe zobowiązania niefinansowe
73
82
111
27
184
109
przychody przyszłych okresów
73
82
111
27
184
109
Pozostałe zobowiązania
218
183
5 789
2 037
6 007
2 220
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 68 / 108
W ramach zarządzania ryzykiem rynkowym w Grupie ORLEN kontynuowany jest proces centralizacji obsługi pochodnych
instrumentów finansowych. PKN ORLEN w ramach centralizacji zawiera transakcje z instytucją finansową (Bank lub Giełda ICE),
a następnie wewnątrzgrupową transakcję ze spółką z Grupy ORLEN.
W ramach ekspozycji towarowej i walutowej, PKN ORLEN w tego typu transakcjach występuje w charakterze pośrednika. Efekt
pośrednictwa jest prezentowany w pozycji przychody ze sprzedaży usług.
Ponadto w ramach ekspozycji towarowej PKN ORLEN zawiera transakcje ze spółką z Grupy ORLEN, których wyceny
i rozliczenia prezentowane są w pozostałej działalności operacyjnej.
Pozycja przychody przyszłych okresów na dzi 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku obejmuje przede wszystkim nierozliczoną
część otrzymanych, głównie w latach poprzednich, dotacji na aktywa trwałe w wysokości odpowiednio 100 mln PLN i 88 mln PLN.
Opis zmian instrumentów pochodnych niewyznaczonych dla celów rachunkowości zabezpieczeń został zaprezentowany w nocie
12.9 i 12.10.
Pozycja należności z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych oraz zobowzania z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
dotyczą instrumentów pochodnych, których termin zapadalnci przypada na koniec okresu sprawozdawczego lub wcześniej,
natomiast termin płatności przypada już po dniu bilansowym. Na dzi31 grudnia 2022 roku w pozycjach tych została ujęta wartość
zapaych swapów towarowych zabezpieczających marżę rafineryjną, zabezpieczenie asfaltów oraz gazu ziemnego. Wzrost wartości
sald wynika głównie z ujęcia gazu ziemnego dotyczącego PGNiG S.A.
13.11. Rezerwy
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Rezerwy
Rezerwy tworzy s w wysokości stanowiącej najbardziej wiarygodny szacunek nakław niezbędnych do wypełnienia obecnego obowiązku na koniec
okresu sprawozdawczego. Wysokć rezerw jest weryfikowana na bieżąco w trakcie okresu sprawozdawczego w celu skorygowania ich do wysokości
szacunków zgodnych ze stanem wiedzy na ten dzień. W przypadku, gdy wpływ zmian wartci pieniądza w czasie jest istotny, wysokość rezerwy
ustalana jest na poziomie bieżącej wartości spodziewanych przyszłych wydatków koniecznych do uregulowania zobowiązania.
Rezerwa na koszty likwidacji i środowiskowa
Spółka tworzy rezerwę na przyszłe zobowzania z tytułu kosztów rekultywacji skażonego środowiska gruntowo-wodnego, koszty likwidacji odwiertów
kopalnianych i magazynowych lub eliminacji szkodliwych substancji w przypadku występowania prawnego lub zwyczajowo oczekiwanego obowiązku
wykonania tych czynności. Wysokość rezerw podlega okresowej weryfikacji uwzględniającej aktualizac szacunku kosztów przewidzianych do
poniesienia według cen bieżących oraz ocestopnia zanieczyszczenia. Zmiany rezerwy zwiększalub zmniejszają w bieżącym okresie wartość
składnika aktywów wywołującego obowzek rekultywacji, za wyjątkiem zmian wynikających z okresowego odwracania dyskonta, które Spółka ujmuje
jako koszt finansowy w momencie poniesienia. W przypadku, gdy zmniejszenie rezerwy jest większe od wartci bilansowej składnika aktywów, kwo
tej nadwyżki ujmuje się w wyniku finansowym.
W przypadku rezerw na koszty likwidacji odwiertów poszukiwawczych, eksploatacyjnych i magazynowych, gdy rezerwy dotyczą kosztów likwidacji
odwiertów stanowiących aktywa z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych, wartć zdyskontowanej rezerwy zwiększa wartość tych
rzeczowych aktyw trwałych i po przeciu do etapu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych (eksploatacji) amortyzowana jest w okresie
przewidywanego, ekonomicznego ytkowania odwiertów. Wartość rezerw na koszty likwidacji odwiertów poszukiwawczych, eksploatacyjnych i
magazynowych uwzględnia wnież część kosztów likwidacji, która zostanie pokryta z środków zgromadzonych na Funduszu Likwidacji Zaadu
rniczego (FLZG).
FLZG tworzony jest na mocy Ustawy Prawo geologiczne i górnicze, która nakłada na Spółkę obowiązek likwidacji zakładów górniczych po
zakończeniu użytkowania. Środki FLZG są gromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym i mogą być wykorzystane wyłącznie w celu
pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części, a w szczególności kosztów:
likwidacji i zabezpieczania otworów eksploatacyjnych, magazynowych, zrzutowych, obserwacyjnych i piezometrycznych,
likwidacji zbędnych obiektów oraz demontażu maszyn i urządzeń,
rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenów po działalności górniczej,
utrzymania obiektów przeznaczonych do likwidacji w kolejności zapewniającej bezpieczeństwo ruchu zakładu górniczego.
Nagrody jubileuszowe oraz świadczenia po okresie zatrudnienia
Zgodnie z obowiązucymi systemami wynagradzania pracownicy Spółki mają prawo do nagród jubileuszowych wypłacanych po przepracowaniu
okrlonej liczby lat oraz odpraw emerytalnych i rentowych wypłacanych w momencie przejścia na emeryturę lub rentę. Wysokość powszych nagród i
odpraw zależy od stu pracy oraz wynagrodzenia pracownika.
Nagrody jubileuszowe zalicza się do innych ugoterminowych świadczeń pracowniczych, natomiast odprawy emerytalne i rentowe, świadczenia z
Zaadowego Funduszu Świadcz Socjalnych oraz odprawy pośmiertne zalicza sdo programów okrlonych świadczeń po okresie zatrudnienia.
Rezerwy szacowane przez niezależnego aktuariusza i przeszacowywane w przypadku wystąpienia istotnych przeanek macych wpływ na ich
wysokość z uwzględnieniem m.in. rotacji zatrudnienia i planowanych zmian wynagrodzeń.
Zyski i straty aktuarialne od świadcz pracowniczych po okresie zatrudnienia ujmuje się w sadnikach innych całkowitych dochodów, a od pozostałych
świadczeń pracowniczych ujmuje się w wyniku finansowym.
Emisje CO
2
, certyfikaty energetyczne
Spółka tworzy rezerwę na szacowane koszty emisji CO
2
w okresie sprawozdawczym, która jest ujmowana w ciężar koszw działalności podstawowej
(podatki i opłaty). Wartość rezerwy ustala się w oparciu o wartości posiadanych uprawnień z uwzględnieniem metody średniej ważonej, a w przypadku
niedoboru uprawnień rezertworzy s na podstawie cen zakupu uprawnień określonych w zawartych kontraktach terminowych lub rynkowych
notowuprawnień do emisji na dzień sprawozdawczy.
Certyfikaty energetyczne są to prawa matkowe do energii i świadectwa efektywności energetycznej. Spółka tworzy rezerwy na szacowaną ilość praw
do energii i świadectw efektywności energetycznej do umorzenia w okresie sprawozdawczym, która jest ujmowana w ciężar kosztów działalności
podstawowej, jako koszty zycia materiałów i energii w przypadku zakupu energii na potrzeby asne lub jako podatki i opłaty w przypadku sprzedaży
energii.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 69 / 108
Obowiązek przeożenia certyfikaw energetycznych do umorzenia lub do uiszczenia opłaty zastępczej lub uzyskania wiadczenia wraz audytem
efektywnci energetycznej jest uregulowany na podstawie odrębnych przepisów.
Pozostałe rezerwy
Pozostałe rezerwy obejmują głównie rezerwy na toczące s postępowania dowe i tworzone są na bazie dostępnych informacji, w tym opinii
niezależnych eksperw. Spółka tworzy rezerwy w przypadku, gdy na koniec okresu sprawozdawczego na Spółce ciąży obowiązek wynikacy ze
zdarzeń przeszłych, który można wiarygodnie oszacować i gdy jest prawdopodobne, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność
wydatkowania środków zawieracych w sobie korzyści ekonomiczne.
W pozycji pozostych rezerw prezentowane również rezerwy na umowy rodce obciążenia. Jeżeli Spółka jest stro umowy, na podstawie której
nieuniknione koszty wypełnienia obowiązku przeważanad korzyściami, które według przewidywuzyskane na jej mocy, obecny obowzek
wynikacy z umowy Spółka ujmuje i wycenia jako rezer. Na nieuniknione koszty wynikace z umowy składa s co najmniej koszty netto
zakończenia umowy, odpowiadające niższej spośród kwot kosztów wypełnienia umowy i kosztów wszelkich odszkodowań lub kar wynikających z jej
niewypełnienia.
SZACUNKI
Tworzenie rezerw wymaga dokonania szacunków prawdopodobistwa wypływu środków zawieracych w sobie korzyści ekonomiczne oraz
okrlenia wysokości stanowcej najbardziej wiarygodny szacunek nakładów niezbędnych do wypełnienia obowiązku obecnego na koniec okresu
sprawozdawczego. Rezerwy są tworzone, gdy prawdopodobieństwo wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne jest większe niż
50%.
Rezerwy
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Razem
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Na koszty likwidacji i środowiskowa
2 277
353
108
31
2 385
384
Nagrody jubileuszowe i świadczenia po okresie
zatrudnienia
400
112
88
27
488
139
Emisje CO, certyfikaty energetyczne
-
-
3 662
2 223
3 662
2 223
Pozostałe
30
-
467
81
497
81
2 707
465
4 325
2 362
7 032
2 827
Zmiana stanu rezerw
Na koszty
likwidacji i
środowiskowa
Rezerwa na
nagrody
jubileuszowe i
świadczenia
po okresie
zatrudnienia
Emisje CO,
certyfikaty
energetyczne
Pozostałe
Razem
01/01/2022
384
139
2 223
81
2 827
Utworzenie
592
73
3 393
36
4 094
Odwrócenie
(40)
(122)
(17)
(6)
(185)
Wykorzystanie
(33)
(40)
(2 537)
(6)
(2 616)
Połączenie jednostek *
1 482
438
600
410
2 930
Różnice kursowe
-
-
-
(18)
(18)
2 385
488
3 662
497
7 032
01/01/2021
566
171
514
101
1 352
Utworzenie
-
16
2 535
31
2 582
Odwrócenie
(166)
(33)
-
(9)
(208)
Wykorzystanie
(16)
(15)
(826)
(42)
(899)
384
139
2 223
81
2 827
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
13.11.1. Rezerwa środowiskowa i na koszty likwidacji
Spółka jest prawnie zobowiązana do usuwania zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego w obrębie zakładu produkcyjnego
w Płocku, stacji paliw, terminali paliw oraz baz magazynowych.
Zarząd PKN ORLEN dokonał szacunków rezerwy na ryzyko środowiskowe związane z usunięciem zanieczyszczeń na podstawie
analizy przygotowanej przez niezależnego eksperta uwzględniające przewidywane koszty remediacji. W zależności od rodzaju
obiektu generującego zanieczyszczenia, wartość rezerwy jest szacowana poprzez uwzględnienie częstotliwości remediacji, skali
zanieczyszczenia środowiska i osiągniętych efektów ekologicznych. Wycofanie z eksploatacji większości obiektów nastąpi
w dalszej przyszłości, co skutkuje niepewnoścw zakresie oceny szczegółowych wymagań, które będą musiały zostać spełnione
w momencie ich usunięcia. Poziom niepewności jest obciążony potencjalną zmianą regulacji dotyczących m.in. ochrony środowiska,
czynników związanych ze zmianami klimatu, w tym także zwiększonego ryzyka ekstremalnych zjawisk pogodowych lub zmiany
średnich opadów deszczu, jak również oczekiwań społecznych. Czynniki dotyczące zmian klimatu i postępującej transformacji
energetycznej mogą dodatkowo wpływać na przesunięcie pierwotnych terminów realizacji prac remediacyjnych w wyniku skrócenia
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 70 / 108
okresów użytkowania aktywów trwałych i spowodować konieczność wcześniejszej rekultywacji gruntów, bądź likwidacji odwiertów
lub kopalni. Jednocześnie, istotnym czynnikiem jest postęp technologiczny, który będzie kształtował przyszłe koszty likwidacji.
Na etapie poszukiwania, zagospodarowania i wydobycia złóż węglowodorów Spółka tworzy rezerwy na koszty likwidacji odwiertów i
infrastruktury wspieracej.
Rezerwę na koszty likwidacji odwierw tworzy się, gdy na Spółce ciąży obowzek likwidacji dokonanych odwiertów po zakończeniu ich
wykorzystywania. W przypadku, gdy rezerwy dotyczą koszw likwidacji odwiertów stanowiących rzeczowe aktywa trwałe wartość
zdyskontowanej rezerwy zwiększa wartość początkoodwiertów i po przejściu do fazy eksploatacji amortyzowana jest w okresie
przewidywanego, ekonomicznego ytkowania odwiertów. źniejsze korekty wysokości rezerwy będące skutkiem zmian szacunków
również ujmowane jako korekta wartości składnika rzeczowych aktywów trwałych. Korekty wysokości rezerwy wynikające ze zmiany
dyskonta (z tytułu upływu czasu) ujmuje się w rachunku zysków i strat.
Wartość rezerwy na koszty likwidacji odwiertów oparta jest na szacunkach przyszłych kosztów likwidacji aktywów i rekultywacji gruntów,
na które znaczący wpływ mają przyjęte stopy dyskonta oraz szacunek okresu wystąpienia przyszłych wypływów pieniężnych. Rezerwa
na przyse koszty likwidacji odwiertów wyliczona jest w oparciu o koszt stanowiący średni koszt likwidacji odwiertów w poszczególnych
oddziałach wydobywczych w ciągu ostatnich trzech pełnych lat poprzedzających okres sprawozdawczy, skorygowany o prognozowany
wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz zmianę wartości pieniądza w czasie. Uwzględnienie trzyletniego horyzontu
czasowego wże się ze zróżnicowaniem ilości likwidowanych odwiertów i ich kosztu likwidacji w poszczególnych latach.
Wzrost salda rezerwy środowiskowej o 2 001 mln PLN w stosunku do poprzedniego roku wynikgłównie z połączenia z PGNiG
S.A.
Spółka do kalkulacji rezerw zastosowała zmienne stopy dyskonta uwzględniające przewidywane zmiany oprocentowania 10-letnich
obligacji rządowych dla poszczególnych krajów. Dla pierwszych 5-ciu lat zastosowana stopa dyskonta odzwierciedla zmiensto
wolną od ryzyka oszacowaną na podstawie krzywej rentowności obligacji 10-letnich.
Od roku 2028 stopa wolna od ryzyka została oszacowana jako suma celu inflacyjnego oraz średniej z lat 2007-2020 spreadu
pomiędzy historyczną dochodowością obligacji 10-cioletnich a historyczną inflacją. Na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021
roku średnia ważona stopa dyskonta wynosiła odpowiednio 4,43% i 3,90%.
Spółka przeanalizowała wpływ zmiany stóp dyskonta finansowego o +/- 0,5 p.p zastosowanych do kalkulacji rezerwy środowiskowej
i na koszty likwidacji. Gdyby zastosowane stopy dyskonta wzrosły o 0,5 p.p. rezerwa byłaby niższa o 111 mln PLN, gdyby nastąpił
spadek stóp dyskonta o 0,5 p.p. rezerwa byłaby wyższa o 145 mln PLN.
13.11.2. Rezerwa na nagrody jubileuszowe i świadczenia po okresie zatrudnienia
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych
Rezerwa na nagrody
jubileuszowe
Świadczenia po okresie
zatrudnienia
Razem
NOTA
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Stan na początek okresu
66
78
73
93
139
171
Koszty bieżącego zatrudnienia
4
2
5
3
9
5
Koszty odsetek
9
1
7
1
16
2
Zyski i straty aktuarialne, powstałe na
skutek zmian założeń:
(50)
(5)
(43)
(19)
(93)
(24)
demograficznych
(15)
(1)
3
(4)
(12)
(5)
finansowych
(48)
(7)
(56)
(18)
(104)
(25)
pozostałych
13
3
10
3
23
6
Koszty przeszłego zatrudnienia
4
-
7
-
11
-
Płatności w ramach programu
(20)
(10)
(8)
(5)
(28)
(15)
Połączenie jednostek *
259
-
179
-
438
-
Pozostałe
(3)
-
(1)
-
(4)
-
13.11
269
66
219
73
488
139
* pozycja zawiera wnież rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ucia
Wartość księgowa zobowzań z tytułu świadczpracowniczych na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku jest wna
wartości bieżącej.
Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych w podziale na pracowników aktywnych i emerytów
Pracownicy aktywni
Emeryci
Razem
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
449
123
39
16
488
139
Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych dotyczą pracowników aktywnych i emerytów na terenie Polski.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 71 / 108
Rezerwa na nagrody
jubileuszowe
Świadczenia po okresie
zatrudnienia
Razem
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Analiza zapadalności świadczeń
pracowniczych
do 1 roku
44
12
45
15
89
27
powyżej 1 do 5 lat
99
27
55
11
154
38
powyżej 5 lat
126
27
119
47
245
74
269
66
219
73
488
139
Średni ważony okres obowiązywania zobowiązania dla świadczpo okresie zatrudnienia w 2022 i w 2021 roku wyniósł odpowiednio 9
i 10 lat.
W 2022 roku wartość rezerwy na świadczenia pracownicze zmieniła się w efekcie aktualizacji założeń, w głównej mierze
w zakresie stopy dyskonta i przewidywanej inflacji oraz zmiany wskaźnika planowanego wzrostu wynagrodzeń. Rezerwa na
świadczenia pracownicze oszacowana na bazie założeń z roku 2021 byłaby wyższa o 10 mln PLN.
Na dzi31 grudnia 2022 roku Spółka przyjęła następujące załenia aktuarialne, które miały wpływ na wysokość rezerw aktuarialnych:
6,7%, wskaźnik wzrostu wynagrodzeń: 10% w roku 2023, 4,9% w roku 2024 oraz 2% w latach kolejnych.
Analiza wrażliwości na zmiany założeń aktuarialnych
Spółka przeanalizowała wpływ zmiany załeń finansowych oraz demograficznych i ustala, że efekt zmian wskników: wynagrodzeń
o +/- 0,5 p.p., stopy dyskonta finansowego o +/- 0,5 p.p. oraz wskaźnika rotacji pracowników o +/- 0,5 p.p. jest nieistotny. W związku
z tym Spółka odstąpiła od szczegółowej prezentacji.
Spółka realizuje atności świadczeń pracowniczych z biących środków. W ramach świadczeń pracowniczych w Spółce występują
wnież dodatkowe programy określonych składek, gdzie obowiązek Spółki jest spniony przez odprowadzanie składek do
wyodrębnionych fundusw (Pracowniczy Program Emerytalny oraz Pracowniczy Program Kapitałowy). Koszty z tego tytułu
prezentowane w pozycji Świadczenia pracownicze.
13.11.3. Rezerwa na emisje CO
2
, certyfikaty energetyczne
Rezerwa na emisje CO
2
i certyfikaty energetyczne obejmuje głównie rezerwy na szacowane w okresie sprawozdawczym koszty
emisji CO
2
.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku wartość rezerwy na emisję CO
2
wyniosła odpowiednio 3 475
mln PLN oraz 2 153 mln PLN. Wartość rezerw na dzień 31 grudnia 2022 roku była wyższa o 1 322 mln PLN w porównaniu ze
stanem z końca 2021 roku głównie w wyniku dokonania aktualizacji rezerwy z 2021 roku i utworzenia rezerwy na emisję CO
2
w
łącznej kwocie 3 254 mln PLN oraz połączenia z PGNiG S.A. i ujęcia 70% wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej w
wysokości 537 mln PLN. Wzrost wynikał głównie ze wzrostu ceny średnioważonej i cen rynkowych przy zachowaniu stosunkowo
podobnej ilości emisji CO
2
. Ponadto zmiana netto rezerw na emisje CO
2
wynikała z umorzenia rezerwy dotyczącej emisji za
2021 rok w kwocie (2 469) mln PLN.
13.11.4. Pozostałe rezerwy
Na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku pozostałe rezerwy obejmują głównie rezerwy na ryzyka
niekorzystnych rozstrzygnięć toczących się procesów administracyjnych, sądowych oraz podatkowych w kwocie odpowiednio
229 mln PLN oraz 49 mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 72 / 108
14. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
14.1. Zysk/(Strata) z tytułu różnic kursowych
NOTA
2022
2021
Nadwyżka dodatnich/(ujemnych) różnic kursowych zaprezentowana
w sprawozdaniu z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów
12.11.1,
12.11.2
(518)
47
Korekty zysku przed opodatkowaniem z tytułu różnic kursowych
zaprezentowane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych
(119)
(112)
zrealizowane różnice kursowe dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej
(245)
184
niezrealizowane różnice kursowe dotyczące działalności
inwestycyjnej i finansowej
127
(303)
różnice kursowe od środków pieniężnych
(1)
7
Różnice kursowe dotyczące działalności operacyjnej
nie korygujące zysku/(straty) przed opodatkowaniem
(637)
(65)
14.2. Odsetki netto
NOTA
2022
2021
Przychody i koszty finansowe z tytułu odsetek netto zaprezentowane
w sprawozdaniu z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów
12.11.1,
12.11.2
192
(146)
Korekty zysku przed opodatkowaniem z tytułu odsetek zaprezentowane
w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych
18
143
otrzymane odsetki dotyczące działalności inwestycyjnej
(304)
(80)
zapłacone odsetki dotyczące działalności finansowej
656
273
naliczone odsetki dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej
(334)
(50)
Odsetki netto dotyczące działalności operacyjnej nie korygujące
zysku/(straty) przed opodatkowaniem
210
(3)
14.3. (Zysk)/Strata na działalności inwestycyjnej
NOTA
2022
2021
(dane przekształcone)
(Zysk)/Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
12.9, 12.10
205
47
(Zysk) z tytułu okazyjnego nabycia Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A.
12.9
(12 210)
-
Utworzenie/(odwrócenie) odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych,
wartości niematerialnych, aktywów z tytułu praw do użytkowania oraz aktywów trwałych
przeznaczonych do sprzedaży
12.9, 12.10
3 209
78
Utworzenie/(odwrócenie) odpisów aktualizujących wartość akcji
i udziałów w jednostkach zależnych
12.11.1,
12.11.2
(312)
(1 252)
Pozostałe
271
5
(8 837)
(1 122)
14.4. Zmiana stanu rezerw
NOTA
2022
2021
Zmiana stanu rezerw zaprezentowana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
4 205
1 475
Wykorzystanie rezerwy na emisje CO, certyfikaty energetyczne z roku poprzedniego
2 492
826
Kapitalizacja rezerwy środowiskowej na rzeczowe aktywa trwałe
13.1
(483)
150
Połączenie jednostek *
(2 930)
-
Zyski i straty aktuarialne
43
19
Pozostałe
(4)
-
Zmiana stanu rezerw w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych
3 323
2 470
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
14.5. Pozostałe korekty
NOTA
2022
2021
(dane
przekształcone)
Rozliczenie dotacji na prawa majątkowe
13.2.1
(1 388)
(1 051)
Depozyty zabezpieczające
13.10.1,
13.10.2
(8 422)
148
Depozyty zabezpieczające w Grupie LOTOS S.A. i PGNiG S.A. na dzień połączenia
12 146
-
Wycena pochodnych instrumentów finansowych bez rachunkowości zabezpieczeń
12.10,
12.11.2
550
(374)
Pozostałe
280
114
3 166
(1 163)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 73 / 108
14.6. Podatek dochodowy (zapłacony)
NOTA
2022
2021
Podatek dochodowy od zysku przed opodatkowaniem
12.13.1
(3 434)
(1 501)
Zmiana stanu aktywów i zobowiązań z tytułu podatku odroczonego
(2 910)
(105)
Zmiana stanu należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego
3 093
1 013
Podatek odroczony ujęty w innych całkowitych dochodach
12.13.2
(1 172)
74
Połączenie jednostek *
2 459
-
(1 964)
(519)
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 74 / 108
15. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH ORAZ RYZYKA FINANSOWEGO
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Instrumenty finansowe
Spółka ujmuje sadnik aktywów lub zobowiązanie finansowe w swoim sprawozdaniu z sytuacji finansowej wtedy i tylko wtedy, gdy staje się stroną
umowy tego instrumentu.
Spółka wyłącza składnik aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej wtedy gdy:
umowne prawa do przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych wygasły, lub
Spółka przeniosła składnik aktywów finansowych na inną jednostkę, a przeniesienie spełniło warunki zaprzestania ujmowania.
Spółka wyłącza ze swojego sprawozdania z sytuacji finansowej zobowzanie finansowe, gdy zobowzanie przestało istnieć - to znaczy, kiedy
obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wyga.
Wycena aktywów i zobowiązań finansowych
W momencie początkowego ucia Spółka wycenia składnik aktywów lub zobowzań finansowych niekwalifikowanych jako wyceniane weug wartości
godziwej przez wynik finansowy (tj. przeznaczone do obrotu) według wartości godziwej powiększonej, o koszty transakcji, które mogą b bezpośrednio
przypisane do nabycia lub emisji składnika aktyw finansowych lub zobowiąz finansowych. Spółka nie klasyfikuje instrumentów jako wyceniane w
wartci godziwej przez wynik finansowy przy poctkowym uciu, tj. nie stosuje opcji wartości godziwej.
Na koniec okresu sprawozdawczego Spółka wycenia składnik aktywów lub zobowzań finansowych według zamortyzowanego kosztu z
zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej, z wytkiem instrumentów pochodnych, które wyceniane według wartości godziwej.
W odniesieniu do instrumentów kapitałowych, w szczególności do akcji i udziałów notowanych/nienotowanych, utrzymywanych zarówno w celu
uzyskania umownych przepływów pienżnych stanowiących jedynieatności kapitału i odsetek, jak i w celu sprzedaży Spółka klasyfikuje instrumenty
jako wyceniane według wartości godziwej przez inne całkowite dochody.
Pochodne instrumenty finansowe nieobjęte rachunkowością zabezpieczeń
Instrumenty pochodne na zakup aktywów niefinansowych, które zawierane i utrzymywane z zamiarem rozliczenia tych transakcji poprzez fizyczną
dostawę aktywów w celu ich wykorzystania na potrzeby własne Słki, nie podlegawycenie na dzibilansowy.
Pochodne instrumenty finansowe, zawarte w celu zabezpieczenia ryzyka Spółki, które nie stanowią instrumentu zabezpieczającego w rachunkowości
zabezpieczeń, klasyfikuje się do aktywów/zobowzań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy. Zyski i straty z tytułu
zmian wartości godziwej instrumentów pochodnych, które nie spełniają zasad rachunkowości zabezpieczeń są odnoszone w zysk lub stratę okresu
sprawozdawczego.
Instrumenty te stanowią zabezpieczenie w sensie ekonomicznym. Spółka dopuszcza też zawieranie transakcji spekulacyjnych, jednak są one ściśle
kontrolowane i ograniczone przez limity ryzyka.
Do instrumentów pochodnych zaklasyfikowanych do wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy zalicza się również te instrumenty
pochodne, w stosunku do których uniewniono powiązanie zabezpieczające.
Utrata wartości aktywów finansowych
Spółka ujmuje odpis z tytu oczekiwanych strat kredytowych na składnikach aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie lub
w wartości godziwej przez inne całkowite dochody (za wyjątkiem inwestycji w aktywa kapitałowe).
Oczekiwane straty kredytowe to straty kredytowe (ang. Expected Credit Loss - ECL) ważone prawdopodobieństwem wystąpienia niewykonania
zobowiązania. Słka stosuje następujące modele wyznaczania odpisów z tytułu utraty wartości:
Model ogólny
Model olny jest stosowany przez Spółkę dla aktywów finansowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu (w tym dla należności handlowych od
kontrahentów w metodzie indywidualnej) oraz dla instrumentów dłużnych wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody, a także dla
wystawionych zobowzań warunkowych (zabezpieczenia takie jak: gwarancje, poczenia) o charakterze finansowym, w przypadku gdy na dzień
sporządzania sprawozdania istnieje zobowiązanie bilansowe zabezpieczone takim dokumentem.
W modelu ogólnym Spółka monitoruje zmiany poziomu ryzyka kredytowego związanego z danym składnikiem aktywów finansowych oraz klasyfikuje
aktywa finansowe do jednego z trzech etapów wyznaczania odpisów z tytułu utraty wartci w oparciu o obserwac zmiany poziomu ryzyka
kredytowego w stosunku do początkowego ujęcia instrumentu.
W zależności od zaklasyfikowania do poszczególnych etaw, odpis z tytułu utraty wartości jest szacowany w horyzoncie 12-miesięcy (etap 1) lub w
horyzoncie życia instrumentu (etap 2 oraz etap 3).
Na każdy dzi kończący okres sprawozdawczy Spółka dokonuje analizy wystąpienia przeanek skutkujących zaklasyfikowaniem aktywów
finansowych do poszczególnych etapów wyznaczania odpisu z tytułu utraty wartości, takich jak m.in. zmiany ratingu użnika, powne problemy
finansowe dłużnika, wystąpienie istotnej niekorzystnej zmiany w jego środowisku ekonomicznym, prawnym lub rynkowym.
Oczekiwana strata kredytowa wyznaczana jest w oparciu o aktualne poziomy prawdopodobieństwa niewypłacalności PD (probability of defalut),
implikowane z rynkowych kwotow instrumenw CDS dla podmiotów o danym ratingu i z danego sektora, w stosunku do oczekiwanych przyszłych
przepływów pienżnych danego aktywa.
Model uproszczony
Model uproszczony jest stosowany przez Słkę dla nalności z tytułu dostaw i usług i pozostych należności.
W modelu uproszczonym Spółka nie monitoruje zmian poziomu ryzyka kredytowego w trakcie życia instrumentu oraz szacuje oczekiwaną stratę
kredytow horyzoncie do terminu zapadalności instrumentu.
Rachunkowość zabezpieczeń
W obszarze rachunkowości zabezpieczeń Spółka stosuje wymogi MSSF 9. Instrumenty pochodne, wyznaczone jako instrumenty zabezpieczające, od
których oczekuje się, że ich wartość godziwa lub wynikające z nich przepływy pieniężne skompensuzmiany wartci godziwej lub przepływów
pieniężnych pozycji zabezpieczanej ujmuje się zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpiecz wartości godziwej lub przeywów pieniężnych.
W Spółce występują dwa rodzaje powiązzabezpieczających: zabezpieczenie przepływów pienżnych oraz zabezpieczenie wartości godziwej.
Spółka ocenia efektywność zabezpieczenia przeywów pieniężnych zawno w momencie ustanowienia zabezpieczenia jak i w okresach
późniejszych, co najmniej na koniec okresu sprawozdawczego. W przypadku stosowania rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych,
Spółka ujmuje w innych całkowitych dochodach część zysków lub strat zwzanych z instrumentem zabezpieczającym, która stanowi efektywne
zabezpieczenie, natomiast nieefektywną część ujmuje w wyniku finansowym. Dodatkowo (w przypadku zabezpieczenia ryzyka walutowego element
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 75 / 108
ryzyka kursu spot), w ramach kapitu w oddzielnej pozycji Spółka ujmuje zmia wartości godziwej z tytułu elementu terminowego stanowiącego koszt
zabezpieczenia.
Do oceny efektywności zabezpieczenia Spółka wykorzystuje metody statystyczne, w tym w szczególności meto bezpośredniej kompensaty.
Weryfikacja spełnienia warunków w zakresie efektywności powzania dokonywana jest na bazie prospektywnej, w oparciu o analizę jakościową. Jeśli
to konieczne, Spółka wykorzystuje analizę ilościową (metoda regresji liniowej) w celu potwierdzenia istnienia ekonomicznego powiązania pomdzy
instrumentem zabezpieczającym i pozyczabezpiecza.
W przypadku stosowania rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej, Słka ujmuje zyski lub straty wynikające z przeszacowania wartości
godziwej pochodnego instrumentu zabezpieczacego w wyniku finansowym, oraz koryguje wartość księgową pozycji zabezpieczanej o zyski lub straty
zwzane z pozycją zabezpieczaną, wynikające z zabezpieczanego ryzyka i ujmuje je w wyniku finansowym (w tej samej pozycji, w której ujmowane
zabezpieczające instrumenty pochodne). Skumulowana korekta wyceny pozycji zabezpieczanej z tytu zabezpieczanego ryzyka jest przenoszona do
wyniku finansowego w momencie, gdy realizacja pozycji zabezpieczanej ma wpływ na wynik finansowy.
W przypadku stosowania rachunkowości zabezpieczprzeywów pienżnych, Spółka ujmuje część zysków lub strat zwzanych z instrumentem
zabezpieczającym, która stanowi efektywne zabezpieczenie z tytułu zabezpieczanego ryzyka w innych całkowitych dochodach. Dodatkowo, w
przypadku zabezpieczenia ryzyka walutowego, gdzie wyspuje element ryzyka kursu spot, Spółka ujmuje w osobnej pozycji w ramach kapitału koszt
zabezpieczenia) zmia wartości godziwej z tytułu elementu terminowego (w tym marży dwuwalutowej). Nieefektyw część zysków lub strat
zwzanych z instrumentem zabezpieczacym Spółka ujmuje w wyniku finansowym.
Jeśli zabezpieczana planowana transakcja skutkuje ujęciem składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego, związane z nią zyski lub
straty, które były ujęte w innych całkowitych dochodach, przenosi sdo zysku lub straty okresu sprawozdawczego w tym samym okresie albo w
okresach, w których nabyty składnik aktywów lub przyjęte zobowzanie ma wpływ na zysk lub stratę. Jednae, jeśli Spółka oczekuje, że całość lub
część strat ujętych w innych całkowitych dochodach nie dzie odzyskana w przysych okresach ujmuje w zysku lub stracie kwotę, co do której
oczekuje s, że niedzie odzyskana.
Jeśli zabezpieczenie planowanej transakcji skutkuje ujęciem składnika aktywów niefinansowych lub zobowzania niefinansowego, albo planowana
transakcja związana ze składnikiem aktywów niefinansowych lub zobowiązaniem niefinansowym staje się uprawdopodobnionym przyszłym
zobowiązaniem, Spółka wyłącza związane z tym zyski lub straty, które były ujęte w innych całkowitych dochodach i włącza je do początkowego kosztu
nabycia lub do innej wartości księgowej składnika aktywów lub zobowzania w chwili pojawienia spozycji w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
Jeśli zabezpieczenie planowanej transakcji skutkuje ujęciem przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów, materiałów lub usług, Spółka wyłącza
zwzane z tym zyski lub straty, które były ujęte w innych całkowitych dochodach i koryguje powsze przychody. W przypadku stosowania
rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej, skumulowana korekta wyceny pozycji zabezpieczanej z tytułu zabezpieczanego ryzyka jest
przenoszona do wyniku finansowego w momencie, gdy realizacja pozycji zabezpieczanej ma wpływ na wynik.
Instrumenty pochodne wykazywane jako aktywa, w przypadku gdy ich wycena jest dodatnia oraz jako zobowzania, w przypadku wyceny ujemnej.
Spółka zaprzestaje klasyfikowania instrumentów jako zabezpieczace, jeżeli instrument pochodny wygaśnie, zostanie sprzedany, rozwiązany lub
zrealizowany albo jeśli zabezpieczenie przestaje spełniać kryteria rachunkowości zabezpieczeń oraz zaprzestano oczekiwać realizacji planowanej
transakcji
Ustalanie wartości godziwej
Spółka wykorzystuje w maksymalnym stopniu obserwowalne dane wejściowe i w minimalnym stopniu uwzględnia nieobserwowalne dane wejściowe
aby oszacow wartć godziwą czyli cenę, która zostałaby osiągnięta w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach przeniesienia
zobowiązania lub instrumentu kapitałowego między uczestnikami rynku na dzień wyceny i w aktualnych warunkach rynkowych.
Spółka wycenia instrumenty pochodne w wartości godziwej przy zastosowaniu modeli wyceny instrumentów finansowych, wykorzystując olnie
dostępne kursy walutowe, stopy procentowe, krzywe forward i zmiennci dla walut i towarów pochodzące z aktywnych rynków.
Wartość godziwa instrumentów pochodnych ustalana jest w oparciu o zdyskontowane przyse przepływy z tytu zawartych transakcji kalkulowane w
oparciu o żnicę między ceną termino a transakcyjną. Terminowych kursów wymiany walut nie modeluje się jako osobnego czynnika ryzyka, ale
wyprowadza z kursu spot i odpowiedniej terminowej stopy procentowej dla waluty obcej w stosunku do PLN.
PROFESJONALNY OSĄD
Instrumenty finansowe
Zarząd dokonuje osądu w zakresie klasyfikacji instrumentów finansowych, oceny charakteru i zakresu ryzyka związanego z instrumentami
finansowymi oraz zastosowania rachunkowości zabezpieczeń. Spółka klasyfikuje instrumenty finansowe do poszczególnych kategorii na bazie
oceny modelu biznesowego, biorąc pod uwagę cel ich nabycia oraz charakter nabywanych walorów jak również oce charakterystyki
wynikających z umowy przepływów pieniężnych.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 76 / 108
15.1. Kategorie i klasy instrumentów finansowych
Klasy instrumentów finansowych
Kategorie instrumentów finansowych
31/12/2022
31/12/2021
NOTA
AKTYWA
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik
finansowy
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
273
5
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne
całkowite dochody
Wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
13.10.1
278
64
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości
zabezpieczeń
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
668
873
Dostawy i usługi w ramach limitu faktoringu pełnego
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.5.2
1 594
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
928
558
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne
Instrumenty finansowe zabezpieczające
13.10.1
1 723
6
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
27
19
Leasing
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
22
21
Aktywa wyceniane w zamortyzowanym koszcie
56 625
15 192
Dostawy i usługi
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.2
18 493
8 335
Pożyczki udzielone
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
15 096
3 805
Środki pieniężne
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.6
7 939
1 521
Cash pool
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
4 323
961
Należności z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
1 099
221
Nabyte papiery wartościowe
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
402
-
Depozyty zabezpieczające
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
8 651
247
Korekta pozycji zabezpieczanej
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
7
-
Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
260
-
Pozostałe
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.2, 13.10.1
355
102
62 138
16 738
ZOBOWIĄZANIA
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości
zabezpieczeń
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.2
3 432
300
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.2
953
563
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne
Instrumenty finansowe zabezpieczające
13.10.2
12 666
529
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.2
9
-
Leasing
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
16.3.1
2 818
2 483
Zobowiązania wyceniane w zamortyzowanym koszcie
42 170
20 999
Kredyty
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.7.1
5 229
1 277
Pożyczki
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.7.2
6 022
3 520
Obligacje
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.7.3
4 350
5 101
Dostawy i usługi
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.3
14 672
7 414
Zobowiązania inwestycyjne
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.3, 13.10.2
3 633
1 378
Cash pool
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.2
4 093
1 811
Zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.2
1 552
170
Korekta pozycji zabezpieczanej
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.2
29
19
Depozyty zabezpieczające
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.2
-
18
Niezrealizowane zobowiązanie wobec Gazprom
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.3
2 249
-
Pozostałe
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.3, 13.10.2
341
291
62 048
24 874
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 77 / 108
15.2. Pozycje dochodów, kosztów, zysków lub strat i innych całkowitych dochodów
Kategorie instrumentów finansowych
2022
2021
NOTA
Przychody finansowe z tytułu odsetek
12.11.1
725
91
od aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
724
90
od leasingu
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
1
1
Koszty finansowe z tytułu odsetek
12.11.2
(488)
(238)
od zobowiązań finansowych wycenianych w zamortyzowanym
koszcie
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
(406)
(174)
od leasingu
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
(82)
(64)
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości instrumentów finansowych
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
12.12
(176)
(13)
Pozostałe przychody operacyjne
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
8
6
Pozostałe koszty operacyjne (korekta pozycji zabezpieczanej)
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
(3)
-
Zyski/(Straty) z tytułu instrumentów finansowych
(2 577)
3 286
nadwyżka dodatnich/(ujemnych) różnic kursowych
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie (aktywa)
12.11.1, 12.11.2
76
499
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie (zobowiązania)
(593)
(451)
rozliczenie i wycena pochodnych instrumentów finansowych
Wyceniane w wartości godziwej
przez wynik finansowy
12.9, 12.10,
12.11.1, 12.11.2
(2 444)
3 059
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy (aktualizacja)
12.11.2
-
(12)
Instrumenty finansowe zabezpieczające przepływy pieniężne (część
nieefektywna)
12.9, 12.10
3
(19)
Instrumenty finansowe zabezpieczające (rozliczenie kosztów
zabezpieczenia)
12.9, 12.10
320
207
dywidendy od jednostek pozostałych
Wyceniane w wartości godziwej
przez wynik finansowy
12.11.1
55
-
Wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
12.11.1
6
3
Pozostałe przychody i koszty finansowe
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
12.11.1, 12.11.2
(16)
15
(2 527)
3 147
pozostałe, niepodlegające MSSF 7
Dywidendy od jednostek zależnych i współkontrolowanych
12.11.1
1 009
887
Różnice kursowe od dywidend
12.11.1, 12.11.2
(1)
(1)
Odpisy aktualizujące akcje i udziały w jednostkach zależnych
12.11.1, 12.11.2
312
1 252
Dyskontowanie rezerw
12.11.2
(19)
(1)
Pozostałe przychody i koszty finansowe
12.11.1, 12.11.2
(45)
2
1 256
2 139
Powyższa tabela prezentuje pozycje zysków lub strat, w których ujmowany jest wynik na wycenie i rozliczeniu instrumentów
finansowych.
W 2022 roku i w 2021 roku zyski/(straty) z tytułu inwestycji w instrumenty kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne
całkowite dochody wyniosły odpowiednio (1) mln PLN i 7 mln PLN.
15.3. Ustalanie wartości godziwej
31/12/2022
31/12/2022
Hierarchia wartości godziwej
NOTA
Wartość
księgowa
Wartość
godziwa
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
273
273
-
-
273
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite
dochody
13.10.1
278
278
22
-
256
Pożyczki udzielone
13.10.1
15 096
15 156
-
15 156
-
Nabyte papiery wartościowe
13.10.1
402
402
-
402
-
Instrumenty pochodne, w tym:
13.10.1
3 346
3 346
-
3 346
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
13.10.1
928
928
-
928
-
19 395
19 455
22
18 904
529
Zobowiązania finansowe
Kredyty
13.7.1
5 229
5 235
-
5 235
-
Pożyczki
13.7.2
6 022
6 021
-
6 021
-
Obligacje
13.7.3
4 350
3 892
2 884
1 008
-
Instrumenty pochodne, w tym:
13.10.2
17 060
17 060
-
17 060
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
13.10.2
953
953
-
953
-
32 661
32 208
2 884
29 324
-
Informacje w zakresie wartości godziwej Nieruchomości inwestycyjnych zostały przedstawione w nocie 13.10.1.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 78 / 108
31/12/2021
31/12/2021
Hierarchia wartości godziwej
NOTA
Wartość
księgowa
Wartość
godziwa
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
5
5
-
-
5
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite
dochody
13.10.1
64
64
24
-
40
Pożyczki udzielone
13.10.1
3 805
3 830
-
3 830
-
Instrumenty pochodne, w tym:
13.10.1
1 456
1 456
-
1 456
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
13.10.1
558
558
-
558
-
5 330
5 355
24
5 286
45
Zobowiązania finansowe
Kredyty
13.7.1
1 277
1 277
-
1 277
-
Pożyczki
13.7.2
3 520
3 520
-
3 520
-
Obligacje
13.7.3
5 101
5 129
4 121
1 008
-
Instrumenty pochodne, w tym:
13.10.2
1 392
1 392
-
1 392
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
13.10.2
563
563
-
563
-
11 290
11 318
4 121
7 197
-
Dla pozostałych klas aktywów i zobowiązań finansowych wartość godziwa odpowiada ich wartości księgowej.
15.3.1. Metody wyceny do wartości godziwej (hierarchia wartości godziwej)
Zobowiązania finansowe z tytułu kredytów, obligacji oraz zobowiązania i należnci z tytu pyczek wyceniane są do
wartości godziwej przy zastosowaniu metody zdyskontowanych przepływ pieniężnych. Stopy dyskontowe ustalane są na
podstawie rynkowych sp na bazie kwotow 1–miescznych, 3–miesięcznych i 6–miesięcznych powiększonych o marże
właściwe dla poszczególnych instrumentów finansowych.
W pozycji aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujęto udziały i akcje
notowane/nienotowane nieprzeznaczone do obrotu. Dla akcji nienotowanych na aktywnym rynku dla których nie ma
obserwowalnych danych wejściowych zastosowano wartość godziwą ustaloną na bazie oczekiwanych dyskontowanych
przepływów pieniężnych.
W okresie sprawozdawczym i w okresie porównawczym w Spółce nie wystąpiły przesuncia pomiędzy Poziomami 1 i 2 hierarchii
wartości godziwej.
15.4. Rachunkowość zabezpieczeń
PKN ORLEN stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych oraz wartości godziwej w odniesieniu do przyjętych
następujących strategii:
a) przepływów pieniężnych dotyczące:
- terminowych transakcji sprzedaży i zakupu walut zabezpieczających działalność operacyjną,
- zabezpieczenia zmiany marż na sprzedawanych produktach rafineryjnych i petrochemicznych,
- zabezpieczenia okresowego zwiększenia zapasów operacyjnych,
- zabezpieczenia niedopasowania czasowego wynikającego ze sprzedaży produktów rafineryjnych,
- zabezpieczenia cen gazu wynikających z kontraktów kupna i sprzedaży gazu,
- zabezpieczenia cen uprawnień do emisji CO.
b) wartości godziwej dotyczące:
- zabezpieczenia sprzedaży asfaltów po cenie stałej.
Obecnie źródłami nieefektywności w przypadku stosowania rachunkowości zabezpieczeń dla ryzyka walutowego jest różnica
pomiędzy terminem zapadalności dla instrumentu zabezpieczającego, przypadającego na ostatnie dni robocze miesiąca M-1 a
terminem zapadalności pozycji zabezpieczanej, gdzie przychody ze sprzedaży produktów petrochemicznych i rafineryjnych
realizowane są w pierwszych kolejnych dniach danego miesiąca M lub różnica między wartością początkową instrumentu
zabezpieczającego i pozycji zabezpieczanej.
Natomiast w przypadku ryzyka towarowego źródła nieefektywności wynikają z wyznaczonych na pozycję zabezpieczaną
komponentów ryzyka, dących elementem składowym uprawdopodobnionego planowanego przyszłego zakupu ropy, sprzedaży i
kupna gazu a instrumentami zabezpieczającymi opartymi wyłącznie o indeksy towarowe sprzedawanych produktów rafineryjnych
oraz instrumentami zabezpieczającymi opartymi o europejski indeks gazowy TTF.
Dla kursu USD/PLN występuje częściowo naturalny hedging, gdyż przychody ze sprzedaży produktów uzależnionych od kursu USD
równoważone przez koszty zakupu ropy w tej samej walucie. Z uwagi na fakt posiadania przez PKN ORLEN długiej pozycji w
EUR oraz historycznie utrzymujące się na stosunkowo niskim poziomie stopy procentowe dla EUR (w porównaniu do stóp w PLN)
uznano, iż zasadne jest dążenie do sytuacji, w której Spółka posiada zobowiązania dłużne częściowo w walucie obcej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 79 / 108
Informacja o instrumentach zabezpieczających – struktura terminowa zapadalności
2022
Rodzaj ryzyka /
typ instrumentu
Jednostka miary
do 1 roku
powyżej 1 do 3 lat
powyżej 3 do 5 lat
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Ryzyko walutowe
Forwardy walutowe - zabezpieczenie pozycji długiej (kupno)
Nominał
USD
61 656 095
4 062 388
-
Średni kurs USD/PLN
4,69
5,30
-
Forwardy walutowe - zabezpieczenie pozycji krótkiej (sprzedaż)
Nominał
EUR
409 000 000
1 156 000 000
226 000 000
Średni kurs EUR/PLN
4,69
4,70
5,94
Nominał
EUR
539 647 204
147 703 052
-
Średni kurs EUR/USD
1,22
1,22
-
Swapy walutowe - zabezpieczenie pozycji krótkiej (sprzedaż)
Nominał
EUR
86 000 000
210 000 000
-
Średni kurs EUR/PLN
5,01
5,17
-
Ryzyko towarowe
Swapy towarowe - zabezpieczenie przyszłych przychodów (sprzedaż)
Ropa naftowa
Wolumen
BBL
3 040 000
-
-
Średnia cena
81,40
-
-
Gaz ziemny
Wolumen
MWh
28 084 790
16 776 480
-
Średnia cena
20,24
23,23
-
Swap towarowy - zapasy
Gaz ziemny
Wolumen
MWh
1 997 100
-
-
Średnia cena
99,14
-
-
Gaz ziemny
Wolumen
mmBtu
145 860 000
47 640 000
-
Średnia cena
2,80
2,86
-
Futures - zabezpieczenie ceny zakupu uprawnień do emisji CO2 (kupno)
Wolumen
MT
2 157 000
217 000
-
Średnia cena
85,77
87,81
-
Zabezpieczenie wartości godziwej
Ryzyko towarowe
Swapy towarowe - zabezpieczenie przyszłych przychodów (kupno)
Ropa naftowa
Wolumen
BBL
579 330
47 820
-
Średnia cena
73,96
74,96
-
Olej opałowy ciężki
Wolumen
MT
26 768
666
-
Średnia cena
424,60
453,00
-
Olej opałowy lekki
Wolumen
MT
8 452
210
-
Średnia cena
880,69
838,00
-
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 80 / 108
2021
Rodzaj ryzyka /
typ instrumentu
Jednostka miary
do 1 roku
powyżej 1 do 3 lat
powyżej 3 do 5 lat
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Ryzyko walutowe
Forwardy walutowe - zabezpieczenie pozycji długiej (kupno)
Nominał
USD
8 058 576
9 076 707
-
Średni kurs USD/PLN
3,97
3,72
-
Forwardy walutowe - zabezpieczenie pozycji krótkiej (sprzedaż)
Nominał
EUR
408 000 000
816 500 000
706 500 000
Średni kurs EUR/PLN
4,63
4,70
4,87
Ryzyko towarowe
Swapy towarowe - zabezpieczenie przyszłych przychodów (sprzedaż)
Benzyna
Wolumen
MT
11 800
-
-
Średnia cena
645,50
-
-
Zabezpieczenie wartości godziwej
Ryzyko towarowe
Swapy towarowe - zabezpieczenie przyszłych przychodów (kupno)
Ropa naftowa
Wolumen
BBL
122 400
178 550
-
Średnia cena
65,84
50,84
-
Planowana data realizacji zabezpieczanego przepływu pieniężnego i wartości godziwej, która zostanie ujęta w zysku lub
stracie
31/12/2022
31/12/2021
Ekspozycja walutowa operacyjna
2023-2027
2022-2026
Ekspozycja na ryzyko towarowe
2023-2025
2022-2023
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 81 / 108
Skutki rachunkowości zabezpieczeń dla sytuacji finansowej i wyników
2022
Typ powiązania /
rodzaj ryzyka /
typ instrumentu
Kupno (K)/
Sprzedaż (S)
Strategie zabezpieczające
w ramach zabezpieczenia
przepływów pieniężnych
Jednostka
miary
Nominał/
wolumen
31/12/2022
Aktywa
31/12/2022
Zobowiązania
31/12/2022
Zmiany wartości
godziwej (jako
podstawa do ustalenia
części nieefektywnej w
danym okresie)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Ryzyko walutowe
FX_EUR.PLN
S
sprzedaż produktów
denominowanych
/indeksowanych
w walutach obcych
EUR
1 791 000 000
132
276
382
FX_USD.PLN
K
dostawy za zakupy
denominowane w walucie obcej
lub indeksowane do kursu waluty
obcej
USD
65 718 483
7
23
(22)
FX_EUR.USD
S
sprzedaż produktów
denominowanych/indeksowanych
w walutach obcych
EUR
687 350 256
403
-
403
SW_EUR.PLN
S
sprzedaż produktów
denominowanych/indeksowanych
w walutach obcych
EUR
296 000 000
54
1
53
596
300
816
Ryzyko towarowe
Ropa naftowa
S
niedopasowanie czasowe na
zakupach ropy
zabezpieczenie zapasów
ponadnormatywnych
BBL
3 040 000
15
-
15
Benzyna
S
zabezpieczenie zapasów
ponadnormatywnych
MT
-
-
-
3
Uprawnienia do emisji CO2
K
zabezpieczenie ceny zakupu
uprawnień do emisji CO2
MT
2 374 000
20
42
(22)
Gaz ziemny
S
sprzedaż gazu ziemnego po
cenach indeksowanych
MWh
44 861 270
-
12 129
(12 129)
Gaz ziemny
K
zakup gazu ziemnego po cenach
indeksowanych
MWh
1 997 100
1 092
195
897
Gaz ziemny
K
zakup gazu ziemnego
skroplonego LNG po cenach
indeksowanych
mmBtu
193 500 000
1 127
12 366
(11 236)
1 723
12 666
(10 420)
Zabezpieczenie wartości godziwej
Ryzyko towarowe
Ropa naftowa
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
BBL
627 150
26
3
4
Olej opałowy ciężki
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
MT
27 434
1
4
(3)
Olej opałowy lekki
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
MT
8 662
-
2
(2)
27
9
(1)
1 750
12 675
(10 421)
Wartość bilansowa została ujęta w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Instrumenty pochodne, Nota 13.10.1, Nota 13.10.2.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 82 / 108
2021
Typ powiązania /
rodzaj ryzyka /
typ instrumentu
Kupno (K)/
Sprzedaż (S)
Strategie zabezpieczające
w ramach zabezpieczenia
przepływów pieniężnych
Jednostka
miary
Nominał/
wolumen
31/12/2021
Aktywa
31/12/2021
Zobowiązania
31/12/2021
Zmiany wartości
godziwej (jako
podstawa do ustalenia
części nieefektywnej w
danym okresie)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Ryzyko walutowe
FX_EUR.PLN
S
sprzedaż produktów
denominowanych
/indeksowanych
w walutach obcych
EUR
1 931 000 000
-
526
(447)
FX_USD.PLN
S
USD
-
-
-
(1)
FX_USD.PLN
K
dostawy za zakupy
denominowane w walucie obcej
lub indeksowane do kursu waluty
obcej
USD
17 135 283
6
-
9
6
526
(439)
Ryzyko towarowe
Olej napędowy
S
zabezpieczenie zapasów
ponadnormatywnych
MT
-
-
-
6
Benzyna
S
MT
11 800
-
3
4
Benzyna
K
MT
-
-
-
(2)
-
3
8
6
529
(431)
Zabezpieczenie wartości godziwej
Ryzyko towarowe
Ropa naftowa
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
BBL
300 950
19
-
14
19
-
14
25
529
(417)
Wartość bilansowa została ujęta w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Instrumenty pochodne, Nota 13.10.1, Nota 13.10.2.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
2022
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Zmiany wartości godziwej pozycji
zabezpieczanej (jako podstawa do
ustalenia części nieefektywnej w danym
okresie - pozycja pozabilansowa)
Kapitał z tytułu stosowania
rachunkowości zabezpieczeń
(wartość brutto) dla powiązań
pozostających w rachunkowości
zabezpieczeń
Ryzyko walutowe (EUR)
Przyszłe przychody ze sprzedaży
(408)
(807)
Zapasy
349
-
Ryzyko walutowe (USD)
Przyszłe koszty wytworzenia
11
(5)
Zapasy
21
-
(27)
(812)
Ryzyko towarowe
Zapasy
518
(769)
Przyszłe przychody ze sprzedaży
(6 732)
6 731
Wartości niematerialne i prawne
(7)
7
Inne aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
30
(30)
(6 191)
5 939
(6 218)
5 127
2021
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Zmiany wartości godziwej pozycji
zabezpieczanej (jako podstawa do
ustalenia części nieefektywnej w danym
okresie - pozycja pozabilansowa)
Kapitał z tytułu stosowania
rachunkowości zabezpieczeń
(wartość brutto) dla powiązań
pozostających w rachunkowości
zabezpieczeń
Ryzyko walutowe (EUR)
Przyszłe przychody ze sprzedaży
473
(536)
Ryzyko walutowe (USD)
Przyszłe koszty wytworzenia
(8)
4
465
(532)
Ryzyko towarowe
Zapasy
1
-
Przyszłe przychody ze sprzedaży
(9)
(3)
(8)
(3)
457
(535)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 83 / 108
Zabezpieczenie wartości godziwej
2022
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Skumulowana wartość
korekty bilansowej z tytułu
wartości godziwej
Pozycja w sprawozdaniu z
sytuacji finansowej, w
której została ujęta wartość
bilansowa
Zmiana wartości korekty
pozycji zabezpieczanej w
danym okresie
Zmiany wartości
godziwej (jako
podstawa do ustalenia
części nieefektywnej w
danym okresie)
Różnica między
zyskiem lub stratą z
tytułu zabezpieczenia
na instrumencie
zabezpieczającym
oraz pozycją
zabezpieczaną
Aktywa
31/12/2022
Zobowiązania
31/12/2022
Ryzyko towarowe
Przyszłe przychody ze
sprzedaży
7
29
Instrumenty pochodne
oraz pozostałe aktywa
i zobowiązania
(3)
-
(3)
2021
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Skumulowana wartość
korekty bilansowej z tytułu
wartości godziwej
Pozycja w sprawozdaniu z
sytuacji finansowej, w
której została ujęta wartość
bilansowa
Zmiana wartości korekty
pozycji zabezpieczanej w
danym okresie
Zmiany wartości
godziwej (jako
podstawa do ustalenia
części nieefektywnej w
danym okresie)
Różnica między
zyskiem lub stratą z
tytułu zabezpieczenia
na instrumencie
zabezpieczającym
oraz pozycją
zabezpieczaną
Aktywa
31/12/2021
Zobowiązania
31/12/2021
Ryzyko towarowe
Przyszłe przychody ze
sprzedaży
-
19
Instrumenty pochodne
oraz pozostałe aktywa
i zobowiązania
(14)
14
-
Wpływ rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych na sprawozdanie z zysków lub strat i inne całkowite
dochody
2022
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Zyski lub straty z
tytułu zabezpieczenia
dla okresu
sprawozdawczego
ujęte w innych
całkowitych
dochodach
Nieefektywność
zabezpieczenia ujęta
w wyniku
finansowym w
okresie
Pozycja w sprawozdaniu, gdzie
została ujęta wycena
nieefektywności zabezpieczenia
Kwota przeklasyfikowana z innych całkowitych
dochodów do wyniku finansowego jako korekta z tytułu
przeklasyfikowania, ze względu na:
Realizację pozycji
zabezpieczanej w
okresie
(powiązania
kontynuowane)
Pozycja w wyniku finansowym,
która zawiera korektę z tytułu
przeklasyfikowania
Ryzyko walutowe (EUR/PLN)
forwardy walutowe/swapy walutowe
(271)
-
-
(352)
Przychody ze sprzedaży
forwardy walutowe
479
43
Pozostałe przychody/koszty operacyjne
323
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
Ryzyko walutowe (USD/PLN)
forwardy walutowe
(9)
-
-
20
Koszty wytworzenia (operacyjne)
forwardy walutowe
-
-
-
(21)
Zapasy
forwardy walutowe
(13)
-
Pozostałe przychody/koszty operacyjne
(3)
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
186
43
(33)
Ryzyko towarowe
swapy towarowe
(769)
-
-
248
Zapasy
swapy towarowe
6 734
-
-
(21)
Przychody ze sprzedaży
swapy towarowe
-
(75)
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
-
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
futures towarowy
7
-
-
28
Wartości niematerialne i prawne
futures towarowy
(30)
-
-
123
Inne aktywa trwałe przeznaczone do
sprzedaży
5 942
(75)
378
6 128
(32)
345
W składnikach innych całkowitych dochodów dotyczących kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto w kwocie
6 126 mln PLN Spółka ujmuje zyski lub straty w kwocie 6 128 mln PLN ujęte w okresie 12 miesięcy 2022 roku oraz rozliczone
instrumenty zabezpieczające oczekujące na pozycję zabezpieczaną w kwocie (2) mln PLN w tym (1) mln PLN dotyczące 2022 roku
i (1) mln PLN rozliczone z poprzedniego roku.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 84 / 108
2021
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Zyski lub straty z
tytułu zabezpieczenia
dla okresu
sprawozdawczego
ujęte w innych
całkowitych
dochodach
Nieefektywność
zabezpieczenia ujęta
w wyniku
finansowym w
okresie
Pozycja w sprawozdaniu, gdzie
została ujęta wycena
nieefektywności zabezpieczenia
Kwota przeklasyfikowana z innych całkowitych
dochodów do wyniku finansowego jako korekta z tytułu
przeklasyfikowania, ze względu na:
Realizację pozycji
zabezpieczanej w
okresie
(powiązania
kontynuowane)
Pozycja w wyniku finansowym,
która zawiera korektę z tytułu
przeklasyfikowania
Ryzyko walutowe (EUR/PLN)
forwardy walutowe
(183)
-
-
(198)
Przychody ze sprzedaży
forwardy walutowe
-
-
-
1
Koszty wytworzenia (operacyjne)
forwardy walutowe
(263)
-
-
205
Pozostałe przychody/koszty operacyjne
Ryzyko walutowe (USD/PLN)
forwardy walutowe
-
-
-
1
Przychody ze sprzedaży
forwardy walutowe
6
-
-
(3)
Koszty wytworzenia (operacyjne)
forwardy walutowe
1
-
-
1
Pozostałe przychody/koszty operacyjne
(439)
-
7
Ryzyko towarowe
swapy towarowe
(1)
-
-
4
Zapasy
swapy towarowe
9
-
-
(40)
Przychody ze sprzedaży
8
-
(36)
(431)
-
(29)
Uzgodnienie kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń
2022
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń w podziale na
Część efektywna
zmiany wartości
godziwej
Część
efektywna z
tytułu
rozliczenia
instrumentów
Koszt zabezpieczenia
Razem
związany z wystąpieniem transakcji
związany z wystąpieniem transakcji
Ryzyko walutowe
01/01/2022
(532)
(18)
31
(519)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Wpływ wyceny transakcji zabezpieczających (część skuteczna)
(615)
-
767
152
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z realizacją pozycji zabezpieczanej, w tym:
335
18
(320)
33
reklasyfikacja instrumentów z poprzedniego roku - brak pozycji zabezpieczanej
-
18
(19)
(1)
Instrumenty do rozliczenia
-
(28)
27
(1)
31/12/2022
(812)
(28)
505
(335)
Ryzyko towarowe
01/01/2022
(3)
-
-
(3)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Wpływ wyceny transakcji zabezpieczających (część skuteczna)
6 354
-
n/d
6 354
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z realizacją pozycji zabezpieczanej
(378)
-
n/d
(378)
Rozliczenie części nieefektywnej
(34)
-
-
(34)
31/12/2022
5 939
-
-
5 939
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto 01/01/2022
(535)
(18)
31
(522)
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
102
3
(6)
99
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto 01/01/2022
(433)
(15)
25
(423)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto 31/12/2022
5 127
(28)
505
5 604
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
(974)
5
(96)
(1 065)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto 31/12/2022
4 153
(23)
409
4 539
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 85 / 108
2021
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń w podziale na
Część efektywna
zmiany wartości
godziwej
Część
efektywna z
tytułu
rozliczenia
instrumentów
Koszt zabezpieczenia
Razem
związany z wystąpieniem transakcji
związany z wystąpieniem transakcji
Ryzyko walutowe
01/01/2021
(355)
(7)
282
(80)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Wpływ wyceny transakcji zabezpieczających (część skuteczna)
(369)
-
(64)
(433)
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z realizacją pozycji zabezpieczanej, w tym:
192
7
(206)
(7)
reklasyfikacja instrumentów z poprzedniego roku - brak pozycji zabezpieczanej
-
7
(8)
(1)
Instrumenty do rozliczenia
-
(18)
19
1
31/12/2021
(532)
(18)
31
(519)
Ryzyko towarowe
01/01/2021
(11)
-
-
(11)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Wpływ wyceny transakcji zabezpieczających (część skuteczna)
(45)
-
n/d
(45)
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z realizacją pozycji zabezpieczanej
36
-
n/d
36
Rozliczenie części nieefektywnej
17
-
-
17
31/12/2021
(3)
-
-
(3)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto 01/01/2021
(366)
(7)
282
(91)
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
70
1
(54)
17
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto 01/01/2021
(296)
(6)
228
(74)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto 31/12/2021
(535)
(18)
31
(522)
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
102
3
(6)
99
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto 31/12/2021
(433)
(15)
25
(423)
15.5. Identyfikacja ryzyka
Zarządzanie ryzykiem skupia się ównie na nieprzewidywalności rynków i ma na celu ograniczenie wpływu zmienności na wyniki
finansowe Spółki.
Rodzaj ryzyka
Ekspozycja
Pomiar ryzyka
Zarządzanie/Zabezpieczanie
RYNKOWE
Towarowe
- ryzyko zmian marż na sprzedawanych produktach rafineryjnych i
petrochemicznych oraz zmian wysokości dyferencjału Brent;
- ryzyko zmian cen ropy naftowej i produktów związane z niedopasowaniem
czasowym;
- ryzyko zmian cen uprawnień do emisji CO;
- ryzyko zmiany ceny gazu
- ryzyko zmian cen ropy naftowej i produktów rafineryjnych związane z
obowiązkiem utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy i paliw;
- ryzyko wynikające z uprawdopodobnionych zobowiązań i należności
obejmujące zapewnienie wybranym odbiorcom formuł cenowych opartych na
cenie stałej w czasie
W oparciu o planowane
przepływy pieniężne.
Polityki zarządzania ryzykiem rynkowym oraz strategie
zabezpieczające, które określają zasady pomiaru
poszczególnych ekspozycji, parametry i horyzont
czasowy zabezpieczania danego ryzyka oraz
stosowane instrumenty zabezpieczające.
Zarządzanie ryzykiem rynkowym odbywa się przy
wykorzystaniu instrumentów pochodnych, które są
stosowane wyłącznie do ograniczenia ryzyka zmian
wartości godziwej i ryzyka zmian przepływów
pieniężnych.
Ustalając wycenę rynkową instrumentów, Spółka
korzysta z własnych systemów ewidencji i wyceny
instrumentów pochodnych jak również polega na
informacjach uzyskanych z wiodących na danym rynku
banków oraz firm brokerskich lub serwisów
informacyjnych. Transakcje zawierane są wyłącznie z
wiarygodnymi partnerami, dopuszczonymi do udziału w
transakcjach w wyniku zastosowania odpowiednich
procedur i podpisania odpowiedniej dokumentacji.
Zmian kursów
walutowych
- ekonomiczna ekspozycja walutowa wynikająca z wpływów pomniejszonych o
wydatki indeksowane do lub denominowane w walucie innej niż waluta
funkcjonalna;
- ekspozycja walutowa wynikająca z inwestycji bądź uprawdopodobnionych
zobowiązań i należności w walutach obcych;
- bilansowa ekspozycja walutowa wynikająca z denominowanych w walutach
obcych aktywów i pasywów
W oparciu o planowane
przepływy pieniężne.
W oparciu o analizy pozycji
bilansowych.
Zmian stóp
procentowych
-ekspozycja wynikająca z posiadanych aktywów oraz pasywów, dla których
przychody oraz koszty odsetkowe uzależnione są od zmiennych stóp
procentowych, w tym lokowanie nadwyżek pieniężnych i zobowiązania dłużne
W oparciu o udział w całości
zadłużenia brutto pozycji, dla
których koszty odsetkowe są
uzależnione od zmiennych
stóp procentowych.
Płynności
Ryzyko nieprzewidzianego niedoboru środków pieniężnych lub braku dostępu do
źródeł finansowania zarówno w horyzoncie krótko jak i długoterminowym,
prowadzące do przejściowej lub trwałej utraty zdolności do regulowania
zobowiązań skutkujących koniecznością pozyskania finansowania na mniej
korzystnych warunkach lub utratą potencjalnych korzyści wynikających z
nadpłynności.
W oparciu o planowane
przepływy pieniężne z
działalności operacyjnej,
inwestycyjnej i finansowej w
horyzoncie krótko i
długoterminowym.
Polityka zarządzania płynnością, która określa zasady
raportowania i konsolidacji płynności PKN ORLEN i
spółek Grupy ORLEN. Spółka prowadzi politykę
dywersyfikacji źródeł finansowania oraz wykorzystuje
zróżnicowane narzędzia dla efektywnego zarządzania
płynnością. Spółka prowadzi również bieżący
monitoring poziomu kowenantów kredytowych oraz ich
szacunkowego poziomu w okresach długoterminowych
Utraty środków
pieniężnych i lokat
Ryzyko upadłości banków krajowych lub zagranicznych, na rachunkach których
przetrzymywane lub w których lokowane środki pieniężne będące
bilansową ekspozycją posiadanych aktywów finansowych: środków pieniężnych i
ich ekwiwalentów.
Regularny przegląd
wiarygodności kredytowej
banków i wyznaczania limitów
koncentracji środków.
Zarządzanie w oparciu o zasady zarządzania
nadwyżkami pieniężnymi, które określają możliwości
przyznawania limitów dla poszczególnych banków
ustalanych na podstawie m in. ratingów oraz danych
sprawozdawczych. Współpraca głównie z bankami
kredytującymi.
Kredytowe
Ryzyko nieuregulowania przez kontrahentów należności za dostarczone produkty
i usługi, z którymi zawierane transakcje handlowe z odroczonym terminem
płatności.
Analiza wiarygodności i
wypłacalności kontrahentów.
Zarządzanie w oparciu o przyjęte procedury i politykę w
zakresie zarządzania kredytem kupieckim i windykacją,
w tym wyznaczania limitów i ustanawiania
zabezpieczeń.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 86 / 108
Strategie zabezpieczające w ramach rachunkowości
zabezpieczeń wykorzystywane w 2022 roku
Komponent
Rodzaj powiązania
Sprzedaż asfaltu w cenie stałej
Komponent ryzyka Brent/Fuel Oil/Gasoil Oil, będący elementem składowym
bezwarunkowego i wiążącego zobowiązania komercyjnego z zawartej transakcji
sprzedaży w cenie stałej
zabezpieczenie wartości godziwej
Zapasy ponadnormatywne
Komponent ryzyka Brent DTd, będący elementem przyszłego zakupu ropy; pozycja
identyfikowana na podstawie dostaw ropy z miesiąca realizacji/dostawy transakcji
zabezpieczającej według kolejności ich otrzymania
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Komponent ryzyka EBOB/ULSD/3,5PCT, będący elementem składowym sprzedaży
benzyny / oleju napędowego / oleju opałowego; pozycja identyfikowana na podstawie
faktur sprzedażowych wystawionych w miesiącu realizacji/dostawy transakcji
zabezpieczającej według kolejności ich wystawienia
Sprzedaż produktów denominowanych /indeksowanych w
walutach obcych
Faktury dotyczące sprzedaży denominowanej w walucie obcej lub indeksowanej do
kursu waluty obcej wystawione w dniu zapadalności transakcji Forward i dniach
kolejnych według kolejności ich wystawienia; wartość nominalna w walucie obcej do
wysokości wartości nominalnej instrumentu zabezpieczającego w walucie obcej oraz
komponent walutowy EUR/PLN i EUR/USD wynikający z prognozowanych przyszłych
przychodów ze sprzedaży gazu.
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Dostawy za zakupy denominowane w walucie obcej lub
indeksowane do kursu waluty obcej
Dostawy za zakupy denominowane w walucie obcej lub indeksowane do kursu waluty
obcej otrzymane w dniu zapadalności transakcji Forward i dniach kolejnych według
kolejności ich dostarczenia; wartość nominalna w walucie obcej do wysokości wartości
nominalnej instrumentu zabezpieczającego w walucie obcej oraz zabezpieczenie
przyszłych, wysoce prawdopodobnych przepływów pieniężnych z tytułu zakupu gazu w
walucie obcej.
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Zakup gazu ziemnego skroplonego LNG po cenach
indeksowanych
Wolumen zakupu gazu skroplonego LNG po cenach wyrażonych w indeksie Henry Hub
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Sprzedaż i zakup gazu ziemnego po cenach indeksowanych
Komponent ryzyka wynikający z kontraktów sprzedaży i zakupu gazu po cenach
opartych o indeksy gazowe z rynku europejskiego skorelowane z indeksem TTF
(komponent indeksu TTF)
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Zabezpieczenie cen uprawnień do emisji CO
Zabezpieczenie ceny zakupu uprawnień CO2 wynikających z fizycznego zakupu
uprawnień, koniecznych do realizacji obowiązku rozliczenia emisji CO2.
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Spółka stosuje spójne zasady zabezpieczania ryzyka finansowego w oparciu o polityki i strategie zarządzania ryzykiem
rynkowym pod nadzorem Komitetów Ryzyka Finansowego, Zarządu i Rady Nadzorczej PKN ORLEN.
Standardowe zabezpieczanie walutowej ekspozycji ekonomicznej odbywa się w sposób rolowany i powtarzalny obejmując standardowo
okres kolejnych 24 miesięcy. Dopuszcza się zabezpieczanie walutowej ekspozycji ekonomicznej w EUR (z uwagi na jej stabilność
i przewidywalność) na okresy maksymalnie do 60 miescy.
Dedykowana strategia zabezpieczająca wyznacza optymalne poziomy zabezpieczenia dla standardowego okresu oraz dopuszczalne
odchylenia.
Ekspozycja na ryzyko walutowe bilansowe jest zabezpieczana do 100% kwoty narażonej na przedmiotowe ryzyko walutowe.
W przypadku ryzyka towarowego poziom zabezpieczenia poszczególnych ekspozycji jest określony w dedykowanej strategii
zabezpieczającej zaakceptowanej przez Komitet Ryzyka Finansowego.
Ekspozycja na ryzyko cen towarów związana z niedopasowaniem czasowym na nienormatywnych zapasach operacyjnych jest
zabezpieczana na 100% wolumenu zapasów narażonego na przedmiotowe ryzyko.
Ekspozycja na ryzyko cen towarów związana z uprawdopodobnionymi zobowiązaniami lub należnościami w PKN ORLEN jest
zabezpieczana na 100 % wolumenu narażonego na przedmiotowe ryzyko (oferowania odbiorcom formuł cenowych opartych na cenie
stej w czasie).
Ekspozycja na ryzyko cen towarów związana z niedopasowaniem czasowym na zakupach ropy jest zabezpieczana na wolumenie
odpowiadającym 90% wolumenu sprzedawanych produktów wytworzonych z kupowanej ropy, naronych na przedmiotowe ryzyko.
Realizacja strategii zarządzania ryzykiem towarowym i walutowym w odniesieniu do kontraktów dotyczących zakupu i sprzedaży gazu
polega na zarządzaniu ryzykiem całkowitej otwartej pozycji wynikającej z tych kontraktów z uwzględnieniem zasady netto obejmującej
horyzont czasowy do 36 miesięcy. Ekspozycja z tytułu marży rafineryjnej jest zabezpieczana oportunistycznie. Zgodnie z przyjętymi w
tym zakresie strategiami, marża rafineryjna zabezpieczana jest w horyzoncie do 36 miesięcy w przód na wolumenie planowanej
produkcji w PKN ORLEN.
Wszystkie transakcje zabezpieczające ekspozycję towaro i walutową wykonywane ze Spółkami GK objętymi procesem centralizacji
ewidencjonowane na bilansie PKN ORLEN a następnie przenoszone na Spółki na zasadzie transakcji wewtrzgrupowych.
15.5.1. Ryzyko towarowe
15.5.1.1. Ryzyko zmiany cen produktów rafineryjnych i petrochemicznych oraz surowców
Rodzaj zabezpieczonego surowca/produktu
Jednostka miary
31/12/2022
31/12/2021
Ropa naftowa
bbl
18 240 460
7 736 950
Marża rafineryjna
BBL
5 997 000
-
Gaz ziemny TTF
MWh
66 180 790
-
Gaz ziemny HH
mmBtu
193 500 000
-
Energia elektryczna
MWh
2 459 489
-
Pozostałe
MT
137 946
11 800
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 87 / 108
Analiza wrażliwości na zmiany cen produktów i surowców
Analiza wpływu zmiany wartości księgowej instrumentów finansowych na wynik przed opodatkowaniem i kapitał z tytułu
stosowania rachunkowości zabezpieczeń w związku z hipotetyczną zmianą cen produktów i surowców:
Założone odchylenia
Wpływ na wynik przed
opodatkowaniem
Wpływ na kapitał z tytułu
stosowania rachunkowości
zabezpieczeń
2022
2021
2022
2021
2022
2021
2022
2021
Wzrost cen
Wzrost cen
Razem
Ropa naftowa USD/bbl
47%
31%
(684)
(464)
(379)
27
(1 063)
(437)
Olej napędowy USD/t
56%
-
9
-
17
-
26
-
Benzyna USD/t
-
30%
-
-
-
(10)
-
(10)
Olej opałowy USD/t
53%
-
13
-
23
-
36
-
Gaz ziemny Henry Hub USD/mmBtu
99%
-
-
-
3 224
-
3 224
-
Gaz ziemny TTF EUR/MWh
143%
-
29
-
(22 544)
-
(22 515)
-
Energia elektryczna PLN/MWh
99%
-
(67)
-
-
-
(67)
-
Marża rafineryjna USD/bbl
47% / 56%
-
(299)
-
-
-
(299)
-
(999)
(464)
(19 659)
17
(20 658)
(447)
2022
2021
Spadek cen
Spadek cen
Razem
Gaz ziemny TTF EUR/MWh
-95%
-
(19)
-
14 977
-
14 958
-
Przy analogicznym procentowym spadku cen analiza wrażliwości wykazuje odchylenia tej samej wartości jak w powyższej tabeli
ale ze znakiem przeciwnym, z wyjątkiem pozycji gaz ziemny TTF, dla której w analizie wrażliwości na wzrost i spadek cen
przyjęte zostały inne wartości odchyleń. Odchylenie +143% skalkulowane jest na podstawie zmienności historycznej w 2022
roku natomiast -95% to najniższa historyczna cena produktu w okresie ostatnich 3 lat. Modyfikacja symetrycznej zmiany wynika
z ponadnormatywnych zmian cen gazu na rynkach światowych spowodowanych sytuacją geopolityczna na świecie.
Odchylenia cen pozostałych produktów skalkulowano na podstawie ich zmienności historycznej w 2022 roku.
Wpływ zmian cen zaprezentowano w skali roku.
W przypadku instrumentów pochodnych zbadano wpływ zmian cen produktów na wartość godziwą przy niezmiennym poziomie
kursów walut.
15.5.1.2. Ryzyko zmiany cen uprawnień do emisji (CO
2
)
Spółka zarządza centralnie ryzykiem związanym z kosztem rozliczenia emisji CO
2
w Grupie zgodnie z założeniami przyjętej
Polityki zabezpieczania ryzyka rynkowego zatwierdzonej przez Zarząd PKN ORLEN. W ramach realizowanej strategii Spółka
nabywa uprawnienia zarówno na potrzeby własne jak również w celu zabezpieczenia szacowanego wolumenu oraz kosztów
nabycia uprawnień do emisji CO
2
spółek z Grupy. Bilans brakujących uprawnień do emisji CO
2
jest szacowany w oparciu o m.in.
aktualne saldo posiadanych uprawnień, wykonane transakcje zakupu uprawnień z dostawą w przyszłości, zrealizowane oraz
szacowane w przyszłych okresach emisje z poszczególnych instalacji w Grupie ORLEN oraz prognozy przydziału darmowych
uprawnień.
W ramach realizowanej strategii zabezpieczenia ryzyka kosztu rozliczenia emisji CO
2,
jak również działań w zakresie
zarządzania ryzykiem płynności skoncentrowanych na optymalizacji przepływów gotówkowych i poziomu długu, Spółka wydziela
następujące portfele w ramach zawieranych kontraktów na zakup uprawnień CO
2
:
- portfel „własny” CO
2
w ramach którego kontrakty zostaną rozliczone w formie fizycznej dostawy i nie podlegają wycenie do
wartości godziwej, zgodnie z wyłączeniem zawartym w MSSF 9;
- portfel „transakcyjny” CO
2
bez rachunkowości zabezpieczeń dotyczący kontraktów, które zgodnie z realizowaną strategią
zabezpieczenia ryzyka kosztu rozliczenia emisji CO
2
, mogą podlegać rozliczeniu w środkach pieniężnych lub w formie
wymiany na inny instrument finansowy w późniejszych terminach i są ujmowane jako Instrumenty pochodne niewyznaczone
dla celów rachunkowości zabezpieczeń zaklasyfikowane do aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych w wartości
godziwej przez wynik finansowy zgodnie z MSSF 9
- portfel „transakcyjny” CO
2
objęty rachunkowością zabezpieczeń dotyczący kontraktów, które wyznaczane jako
instrument zabezpieczający w ramach zabezpieczenia przepływów pieniężnych wynikających z wysoce prawdopodobnych
prognozowanych przyszłych transakcji zakupu uprawnień CO
2
przez Spółkę. Efektywna część zmiany wartości godziwej tych
instrumentów odnoszona jest na kapitał z aktualizacji wyceny z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń, a następnie
podlega reklasyfikacji w okresie rozpoznania pozycji zabezpieczanej (zakupu uprawnień CO
2
) odpowiednio do wartości
niematerialnych lub aktywów przeznaczonych do sprzedaży.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 88 / 108
Otwarte kontrakty terminowe na zakup uprawnień do emisji CO
2
:
Otwarte kontrakty terminowe na zakup uprawnień do
emisji CO2 na dzień 31/12/2022
Okres rozliczenia
transakcji
Ilość uprawnień w tonach
Wycena w wartości godziwej
31/12/2022
(mln PLN)
Aktywa finansowe
Zobowiązania finansowe
Portfel „transakcyjny” CO2 bez rachunkowości
zabezpieczeń
2023-2025
1 657 000
153
4
Portfel „transakcyjny” CO2 objęty rachunkowośc
zabezpieczeń*
2023-2024
2 374 000
20
42
Portfel „własny” CO2
2023-2024
3 738 000
nie podlega wycenie na dzień bilansowy
* Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń w odniesieniu do zakupów CO
2
od 1 lipca 2022 roku
Otwarte kontrakty terminowe na zakup uprawnień do
emisji CO2 na dzień 31/12/2021
Okres rozliczenia
transakcji
Ilość uprawnień w tonach
Wycena w wartości godziwej
31/12/2021
(mln PLN)
Aktywa finansowe
Zobowiązania finansowe
Portfel „transakcyjny” CO2
2022-2023
20 716 000
838
125
Portfel „własny” CO2
2022
2 259 000
nie podlega wycenie na dzień bilansowy
Efekt wyceny kontraktów transakcyjnych CO
2
został rozpoznany w pozostałych przychodach operacyjnych i kosztach
operacyjnych w pozycji Rozliczenie i wycena pochodnych instrumentów finansowych dotyczących ekspozycji operacyjnej.
Dodatkowe informacje w nocie 12.9 i 12.10.
Analiza wrażliwości na zmiany cen uprawnień do emisji CO
2
Analiza wpływu zmiany wartości księgowej instrumentów finansowych na wynik przed opodatkowaniem w związku
z hipotetyczną zmianą cen uprawnień do emisji CO
2
:
Założone odchylenia
Wpływ na wynik przed
opodatkowaniem
Wpływ na kapitał z tytułu
stosowania
rachunkowości
zabezpieczeń
2022
2021
2022
2021
2022
2021
2022
2021
Wzrost cen
Wzrost cen
Razem
Portfel „transakcyjny” CO2
54%
44%
346
3 396
490
-
836
3 396
* Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń w odniesieniu do zakupów CO
2
od 1 lipca 2022 roku
Przy analogicznym procentowym spadku cen analiza wrażliwości wykazuje odchylenia tej samej wartości jak w powyższej tabeli
ale ze znakiem przeciwnym.
Przyjęte w analizach wrażliwości na zmiany cen uprawnień do emisji CO
2
odchylenia cen skalkulowano na podstawie ich
obserwowanej zmienności historycznej w 2022 roku.
Wartość księgowa netto instrumentów zabezpieczających ryzyka towarowe opisane w punktach 15.5.1.1 oraz 15.5.1.2 na dzień
31 grudnia 2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosła odpowiednio (13 938) mln PLN oraz 702 mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 89 / 108
15.5.2. Ryzyko zmian kursów walutowych
Struktura walutowa instrumentów finansowych
Klasy instrumentów finansowych
EUR
USD
CZK
CAD
Pozostałe waluty po
przeliczeniu na PLN
Razem po
przeliczeniach na
PLN
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Aktywa finansowe
Dostawy i usługi
342
252
449
604
-
-
-
-
8
-
3 588
3 609
Pożyczki udzielone
372
270
-
-
-
-
261
331
-
-
2 591
2 299
Instrumenty pochodne
155
183
288
14
-
-
-
-
-
-
1 996
898
Środki pieniężne
436
9
249
211
3
2
-
-
5
-
3 146
899
Cash pool
96
92
299
129
-
-
-
-
-
-
1 764
948
Depozyty zabezpieczające
780
-
1 092
60
27
-
-
-
-
-
8 470
245
Należności z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych
177
-
32
17
-
-
-
-
-
-
971
68
Korekta pozycji zabezpieczanej
-
-
2
-
-
-
-
-
-
-
7
-
Pozostałe
10
7
43
1
-
-
-
-
11
-
246
36
2 368
813
2 454
1 036
30
2
261
331
24
-
22 779
9 002
Zobowiązania finansowe
Kredyty
473
100
161
200
-
-
-
-
-
-
2 929
1 272
Pożyczki
1 256
752
30
15
-
-
-
-
-
-
6 022
3 520
Obligacje
500
500
-
-
-
-
-
-
-
-
2 346
2 299
Dostawy i usługi
463
57
1 944
1 066
18
2
-
-
10
-
10 740
4 600
Leasing
109
97
-
-
-
-
-
-
-
-
510
444
Zobowiązania inwestycyjne
511
122
25
17
-
-
-
-
4
-
2 511
630
Instrumenty pochodne
3 347
167
59
15
-
-
-
-
-
-
15 956
829
Cash pool
96
64
27
68
1
-
-
-
-
-
567
569
Depozyty zabezpieczające
-
4
-
-
-
-
-
-
-
-
-
18
Zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych
270
-
13
-
-
-
-
-
-
-
1 327
-
Korekta pozycji zabezpieczanej
-
-
7
5
-
-
-
-
-
-
29
19
Pozostałe
4
2
512
22
-
-
-
-
1
-
2 272
98
7 029
1 865
2 778
1 408
19
2
-
-
15
-
45 209
14 298
Analiza wrażliwości na zmiany kursów walutowych
Założone odchylenia
Wpływ na wynik przed
opodatkowaniem
Wpływ na kapitał z tytułu
stosowania rachunkowości
zabezpieczeń
Razem
31/12/2022
31/12/2021
2022
2021
2022
2021
2022
2021
EUR/PLN
+15%
+15%
(2 076)
(875)
(1 845)
(1 337)
(3 921)
(2 212)
USD/PLN
+15%
+15%
(277)
(50)
47
13
(230)
(37)
CAD/PLN
+15%
+15%
127
158
-
-
127
158
(2 226)
(767)
(1 798)
(1 324)
(4 024)
(2 091)
Przy odchyleniu kursów walutowych o (-)15% analiza wrażliwości wykazuje odchylenia tej samej wartości jak w powyższej tabeli
ale ze znakiem przeciwnym.
Powyższe odchylenia kursów skalkulowano na podstawie średnich zmienności poszczególnych kursów walut w 2022 i 2021
roku.
Wpływ odchyleń kursów walut na wartość godziwą instrumentów pochodnych oszacowano przy niezmiennych poziomach stóp
procentowych.
Ze względu na nieistotny wpływ na wynik przed opodatkowaniem z tytułu pośrednictwa Spółka nie prezentuje szczegółowej analizy
wrażliwości na zmiany kursów walutowych.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 90 / 108
15.5.3. Ryzyko zmian stóp procentowych
Struktura instrumentów finansowych narażonych na ryzyko zmiany stóp procentowych
Klasy instrumentów
finansowych
WIBOR
LIBOR USD
EURIBOR
LIBOR CAD
Razem
NOTA
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Aktywa finansowe
Pożyczki udzielone
13.10.1
12 505
1 506
-
-
1 743
1 241
848
1 058
15 096
3 805
Instrumenty pochodne
13.10.1
134
-
1 267
57
556
3
-
-
1 957
60
Cash pool
13.10.1
2 559
13
1 314
524
450
424
-
-
4 323
961
15 198
1 519
2 581
581
2 749
1 668
848
1 058
21 376
4 826
Zobowiązania finansowe
Kredyty
13.7.1
2 300
5
711
812
2 218
460
-
-
5 229
1 277
Pożyczki
13.7.2
-
-
133
61
2 362
-
-
-
2 495
61
Obligacje
13.7.3
1 001
1 802
-
-
-
-
-
-
1 001
1 802
Instrumenty pochodne
13.10.2
124
52
259
61
15 651
643
-
-
16 034
704
Cash pool
13.10.2
3 526
1 242
118
276
449
293
-
-
4 093
1 811
6 951
3 101
1 221
1 210
20 680
1 396
-
-
28 852
5 655
Na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka posiadała futures i forwardy towarowe, które nie
wrażliwe na zmianę stopy procentowej dotyczące CO
2
oraz energii elektrycznej w kwocie łącznej netto odpowiednio 388 mln
PLN i 713 mln PLN i zostały zaprezentowane w nocie 13.10.
Spółka narażona jest na ryzyko zmienności przepływów pieniężnych z tytułu zmian stóp procentowych wynikające
z posiadanych aktywów oraz pasywów, dla których przychody oraz koszty odsetkowe są uzależnione od zmiennych stóp
procentowych.
Pomiar ryzyka dokonywany jest w oparciu o udział w całości zadłużenia brutto pozycji, dla których koszty odsetkowe są
uzależnione od zmiennych stóp procentowych.
Analiza wrażliwości na zmiany stóp procentowych
Stopa procentowa
Założone odchylenia
Wpływ na wynik przed
opodatkowaniem
Wpływ na kapitał z tytułu
stosowania rachunkowości
zabezpieczeń
Razem
31/12/2022
31/12/2021
2022
2021
2022
2021
2022
2021
WIBOR
+0,5p.p.
+0,5p.p.
(10)
(11)
(72)
-
(82)
(11)
LIBOR USD
+0,5p.p.
+0,5p.p.
(34)
(3)
(71)
1
(105)
(2)
EURIBOR
+0,5p.p.
+0,5p.p.
(12)
(13)
(471)
(172)
(483)
(185)
LIBOR CAD
+1,0p.p.
+1,0p.p.
8
11
-
-
8
11
(48)
(16)
(614)
(171)
(662)
(187)
Przy analogicznym procentowym spadku stóp procentowych analiza wrażliwości wykazuje odchylenia tej samej wartości jak w
powyższej tabeli ale ze znakiem przeciwnym.
Powyższe odchylenia stóp procentowych skalkulowano na podstawie obserwacji średnich wahań stóp procentowych w 2022
i 2021 roku. Wpływ zmian stóp procentowych zaprezentowano w skali rocznej.
W przypadku instrumentów pochodnych w analizie wrażliwości na ryzyko zmian stóp procentowych zastosowano przesunięcie
krzywej stóp procentowych o potencjalnie możliwą zmianę referencyjnych stóp procentowych, przy założeniu niezmienności
innych czynników ryzyka.
Ze względu na nieistotny wpływ na wynik przed opodatkowaniem z tytułu pośrednictwa Spółka nie prezentuje szczegółowej
analizy wrażliwości na zmiany stóp procentowych.
Analiza wrażliwości na ryzyko towarowe, na zmiany kursów walutowych oraz na ryzyko zmiany stóp procentowych
przeprowadzona została w oparciu o tą samą metodologię.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 91 / 108
15.5.4. Ryzyko płynności i kredytowe
Ryzyko płynności
Analiza wymagalności zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2022 roku
do 1
roku
powyżej 1
do 3 lat
powyżej 3
do 5 lat
powyżej
5 lat
Razem
Wartość
księgowa
NOTA
Kredyty
13.7.1
1 874
2 600
18
858
5 350
5 229
Pożyczki
13.7.2
3 720
2 344
-
-
6 064
6 022
Obligacje
13.7.3
137
1 275
112
3 475
4 999
4 350
o zmiennym oprocentowaniu wartość niezdyskontowana
81
1 163
-
-
1 244
1 001
o stałym oprocentowaniu – wartość niezdyskontowana
56
112
112
3 475
3 755
3 349
Dostawy i usługi
13.5.3
14 672
-
-
-
14 672
14 672
Zobowiązania inwestycyjne
13.5.3, 13.10.2
3 550
28
14
41
3 633
3 633
Instrumenty pochodne - wartość niezdyskontowana
13.10.2
12 079
5 182
315
-
17 576
17 060
wymiana środków pieniężnych brutto, w tym:
370
472
184
-
1 026
930
forwardy walutowe
13.10.2
326
441
184
-
951
857
forward towarowy (kontrakty terminowe CO2)
13.10.2
44
4
-
-
48
46
futures towarowy (energia elektryczna)
-
27
-
-
27
27
wymiana środków pieniężnych netto
11 709
4 710
131
-
16 550
16 130
forwardy walutowe
13.10.2
74
254
131
-
459
399
swapy walutowe
77
-
-
-
77
74
swapy towarowe
13.10.2
11 558
4 456
-
-
16 014
15 657
Cash pool
13.10.2
4 093
-
-
-
4 093
4 093
Zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
13.10.2
1 552
-
-
-
1 552
1 552
Korekta pozycji zabezpieczanej
13.10.2
28
1
-
-
29
29
Niezrealizowane zobowiązanie wobec Gazprom
13.5.3
2 249
-
-
-
2 249
2 249
Pozostałe
13.5.3, 13.10.2
281
45
4
11
341
341
44 235
11 475
463
4 385
60 558
59 230
Analiza wymagalności zobowiązfinansowych z tytułu leasingu została zaprezentowana w nocie 16.3.1.
Ponadto wartość niewykorzystanych pożyczek wewnątrzgrupowych wynikająca z podpisanych umów wynosi 7 867 mln PLN. PKN
ORLEN zobowiązany jest dokonać wypłaty tych środków w okresie:
do 1 roku w kwocie 710 mln PLN
powyżej 1 roku do 3 lat w kwocie 290 mln PLN
powyżej 3 lat do 5 lat w kwocie 5 795 mln PLN
powyżej 5 lat w kwocie 1 072 mln PLN.
Część pożyczek wewnątrzgrupowych ma charakter odnawialny.
Analiza wymagalności zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2021 roku
do 1
roku
powyżej 1
do 3 lat
powyżej 3
do 5 lat
powyżej
5 lat
Razem
Wartość
księgowa
NOTA
Kredyty
13.7.1
5
1 272
-
-
1 277
1 277
Pożyczki
13.7.2
155
3 500
-
-
3 655
3 520
Obligacje
13.7.3
910
179
1 144
3 481
5 714
5 101
o zmiennym oprocentowaniu wartość niezdyskontowana
855
70
1 035
-
1 960
1 802
o stałym oprocentowaniu – wartość niezdyskontowana
55
109
109
3 481
3 754
3 299
Dostawy i usługi
13.5.3
7 414
-
-
-
7 414
7 414
Zobowiązania inwestycyjne
13.5.3, 13.10.2
1 302
14
14
48
1 378
1 378
Instrumenty pochodne - wartość niezdyskontowana
13.10.2
607
426
438
-
1 471
1 392
wymiana środków pieniężnych brutto, w tym:
343
128
76
-
547
541
forwardy walutowe
13.10.2
185
125
76
-
386
364
forward towarowy (kontrakty terminowe CO2)
13.10.2
122
3
-
-
125
125
wymiana środków pieniężnych netto
264
298
362
-
924
851
forwardy walutowe
13.10.2
28
295
362
-
685
612
swapy towarowe
13.10.2
236
3
-
-
239
239
Cash pool
13.10.2
1 811
-
-
-
1 811
1 811
Zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
13.10.2
170
-
-
-
170
170
Depozyty zabezpieczające
18
-
-
-
18
18
Korekta pozycji zabezpieczanej
13.10.2
5
14
-
-
19
19
Pozostałe
13.5.3, 13.10.2
280
7
4
-
291
291
12 677
5 412
1 600
3 529
23 218
22 391
Poprzez ryzyko płynności finansowej rozumie się utratę zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań.
Spółka narażona jest na ryzyko płynności wynikające z relacji aktyw obrotowych do zobowiązań krótkoterminowych. Na dzień
31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku wskaźnik płynności bieżącej wyniósł odpowiednio 1,5 i 1,4.
Celem procesu zarządzania ryzykiem płynności finansowej jest zapewnienie bezpieczeństwa i stabilizacji finansowej Spółki, a
podstawowym narzędziem ograniczającym powyższe ryzyko jest bieżący przegląd dopasowania terminów zapadalności
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 92 / 108
aktywów i wymagalności pasywów. Dodatkowo Spółka prowadzi politykę dywersyfikacji źródfinansowania oraz wykorzystuje
dostępne narzędzia dla efektywnego zarządzania płynnością.
Spółka wykorzystuje systemy koncentracji środków finansowych („systemy cash-pool”) dzięki którym optymalizuje płynność i
koszty finansowe w ramach Grupy. Na dzień 31 grudnia 2022 roku funkcjonowały następujące systemy cash-pool, zarządzane
przez PKN ORLEN:
systemy cash-pool dedykowane dla polskich spółek Grupy, obejmujące łącznie 60 spółek Grupy,
międzynarodowy system cash-pool dedykowany dla zagranicznych spółek Grupy, obejmujący 8 zagranicznych spółek
Grupy.
W ramach obsługi płynności Spółka wykorzystywała w 2022 roku umowy faktoringu pełnego (bez regresu), umożliwiające
pozyskanie dodatkowych środków w okresach przejściowego, zwiększonego zapotrzebowania na środki. Dodatkowe informacje
o wartości należności handlowych możliwej do wykorzystania w ramach obowiązujących limitów zaprezentowane zostały w
nocie 13.5.2.
Zarządzając płynnośc PKN ORLEN może emitować obligacje w ramach ustalonych limitów jak również nabywać obligacje
emitowane przez spółki z Grupy. Dodatkowe informacje o obligacjach w nocie 13.7.3.
Koncentracja ryzyka kredytowego środków pieniężnych PKN ORLEN utrzymywanych na dzień 31 grudnia 2022 roku w bankach
o największym zaangażowaniu przedstawiała s następująco: 31%, 20% oraz 14% całego salda środków pieniężnych
zgromadzonych na rachunkach bankowych. W ciągu roku 2022 Spółka inwestowała nadwyżki środków pieniężnych w lokaty
bankowe. Decyzje dotyczące lokat bankowych opierają się na maksymalizacji stopy zwrotu przy ustalonych limitach koncentracji
dla każdego z banków oraz bieżącej ocenie kondycji finansowej banków wymagającej posiadania przez bank krótkoterminowej
oceny ratingowej dla depozytów na poziomie inwestycyjnym. Oczekiwana strata kredytowa (ECL) z tytułu zawartych w PKN
ORLEN na dzień 31 grudnia 2022 roku lokat terminowych stanowiła wartość niematerialną.
Na dzi 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku maksymalne możliwe zadłużenie z tytułu zawartych umów
kredytowych i umów pożyczek wewnątrzgrupowych dla Spółki wyniosło odpowiednio 43 601 mln PLN i 13 544 mln PLN. Do
wykorzystania na dzi31 grudnia 2022 roku i na dzi31 grudnia 2021 roku pozostało odpowiednio 34 799 mln PLN i 8 800 mln
PLN. Wzrost maksymalnego możliwego zadłużenia Spółki oraz otwartych linii kredytowych do wykorzystania wynika głównie z:
podpisanych przez PKN ORLEN umów finansowych: w październiku 2022 roku aneksu do umowy kredytu zmieniającej
kwotę do 1,1 mld PLN z Bankiem Gospodarstwa Krajowego oraz w lipcu 2022 roku umowy kredytu w kwocie 300 mln EUR z
podmiotami z Grupy SMBC,
połączenia z PGNiG S.A. wraz z czynnymi umowami finansowymi o maksymalnym możliwym zadłużeniu w wysokości 25
995 mln PLN i otwartych liniach kredytowych w wysokości 22 634 mln PLN.
Kwota gwarancji dotyczących zobowiązań wobec osób trzecich wystawionych w toku bieżącej działalności na dzień 31 grudnia
2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosła odpowiednio 369 mln PLN oraz 407 mln PLN. Gwarancje dotyczyły
głównie: gwarancji cywilnoprawnych związanych z zabezpieczeniem należytego wykonania umów, oraz gwarancji
publicznoprawnych wynikających z przepisów powszechnie obowiązujących zabezpieczających prawidłowość prowadzenia
działalności koncesjonowanych w sektorze paliw ciekłych i wynikających z tej działalności należności podatkowych oraz celnych.
Ponadto udzielone gwarancje i poręczenia jednostkom zależnym na rzecz podmiotów trzecich wyniosły na dzień 31 grudnia
2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku odpowiednio 25 546 mln PLN i 7 900 mln PLN. Dotyczyły one głównie
zabezpieczenia zobowiązań wynikających z prowadzonej działalności operacyjnej spółek PGNiG Supply&Trading GmbH oraz
PGNiG Upstream Norway AS w wysokości 14 094 mln PLN oraz przyszłych zobowiązań spółki ORLEN Capital wynikających z
emisji euroobligacji w wysokości 5 159 mln PLN a także terminowego regulowania innych zobowiązań przez jednostki zależne.
Spółka z tytułu udzielonych gwarancji osiągnęła przychody w 2022 roku i w 2021 roku w kwocie odpowiednio 32 mln PLN i 9 mln
PLN. W dniu 03 marca 2023 roku podpisana została umowa rozwiązująca poręczenie korporacyjne udzielone przez Rafiner
Gdańską za PKN ORLEN w kwocie 1 373 mln PLN.
W oparciu o analizy i prognozy Spółka określiła na koniec okresu sprawozdawczego prawdopodobieństwo zapłaty powyższych
kwot jako niskie.
PKN ORLEN jest w trakcie realizacji porozumień zawartych ze spółkami Grupy, z których wynikają następujące zobowiązania do:
zapewnienia środków na finansowanie nakładów inwestycyjnych CCGT Ostrołęka, poprzez objęcie określonej w
porozumieniu liczby udziałów w CCGT Ostrołęka lub udzielenie finansowania ENERGA niezbędnego do sfinansowania
projektu w kwocie nie wyższej niż 1,55 mld PLN - związanych z budową elektrowni gazowej w Ostrołęce,
zapewnienia środków na finansowanie do 100% nakładów inwestycyjnych CCGT Grudziądz - związanych z budową
elektrowni gazowo-parowej w Grudziądzu ale nie więcej niż 1,8 mld PLN,
pokrycia całości nakładów inwestycyjnych związanych z realizacją budowy elektrowni gazowo-parowej CCGT w Gdańsku,
ale nie więcej niż 2,5 mld zł, przy czym finansowanie udzielone przez PKN ORLEN nastąpi ponad finansowanie udzielone
przez ENERGA S.A
zapewnienia środków na finansowanie do 100% nakładów inwestycyjnych ORLEN Lietuva - związanych z realizacją budowy
instalacji „Bottom of Barrel” w zakładzie produkcyjnym ORLEN Lietuva w Możejkach, ale nie więcej niż do kwoty około 633
mln EUR,
uzgodnienia kierunkowego sposobu sfinansowania zadań inwestycyjnych w ORLEN Południe: „Projektu i budowy linii
produkcji i destylacji UCO FAME” oraz „Budowy kompleksu instalacji do produkcji bioetanolu II generacji (B2G)- „Projekt
B2G”.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 93 / 108
W ramach ostatniego z wymienionych powyżej porozumień dotyczącego finansowania zadań inwestycyjnych w spółce ORLEN
Południe, w ciągu 2022 roku wypłacone zostały transze pożyczki wewnątrzgrupowej pochodzące ze środków uzyskanych przez
PKN ORLEN z Europejskiego Banku Inwestycyjnego.
Ryzyko kredytowe
Spółka posiada ekspozycję na ryzyko kredytowe głównie w związku z należnościami z tytułu dostaw i usług a także udzielonymi
pożyczkami oraz zawartymi transakcjami dotyczącymi instrumentów pochodnych.
Spółka ocenia, że ryzyko nieuregulowania należności z tytułu dostaw i usług przez kontrahentów w zakresie należności
nieprzeterminowanych oraz należności przeterminowanych nieobjętych odpisem jest znikome, ze względu na prowadzone
zarządzanie kredytem kupieckim i windykacją.
Spółka w procesie przyznawania kredytu kupieckiego: dokonuje oceny wiarygodności kredytowej swoich kontrahentów na
podstawie przeprowadzanej analizy finansowej oraz w oparciu o dotychczasową historię współpracy lub aktualny raport z
wywiadowni gospodarczych, a następnie wyznacza limity kredytowe i w określonych przypadkach ustanawia odpowiednie
zabezpieczenia. Spółka ma również możliwość dokonywania kompensaty wzajemnych wierzytelności oraz stosuje rozwiązanie
w postaci faktoringu odwrotnego. Dodatkowo Spółka przeprowadza okresową weryfikację finansową kontrahentów, w tym
wysokości przyznanych im limitów kredytowych. Przyjmowane zabezpieczenia obejmują głównie: gwarancje bankowe lub
ubezpieczeniowe, poręczenia innych podmiotów, kaucje wpłacone na rachunek Spółki, hipoteki, weksle, ubezpieczenia limitu
kredytu kupieckiego, dobrowolne poddanie się egzekucji (Art. 777 KPC). Spółka na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz na dzień 31
grudnia 2021 roku otrzymała gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe w wysokości odpowiednio 3 155 mln PLN oraz 2 583 mln
PLN.
W efekcie powyższych działań ograniczone zostaje prawdopodobieństwo zawarcia transakcji z odroczonym terminem płatności
obciążonej ryzykiem kredytowym.
W ramach części udzielonych pożyczek w Grupie ORLEN (nota 13.10.1) przyjęte zostały zabezpieczenia. W okresie objętym
niniejszym jednostkowym sprawozdaniem finansowym ani po dniu sprawozdawczym nie wystąpiły przypadki niewywiązania się
ze spłaty kapitału bądź odsetek z tytułu pożyczek lub naruszenia innych warunków umów pożyczek.
Spółka w procesie windykacyjnym na bieżąco monitoruje stan należności przeterminowanych oraz ilość dni przeterminowania.
W ramach realizowanych czynności windykacyjnych stosuje standardowe czynności: powiadomienie o istniejących
zaległościach, wezwanie do zapłaty, wstrzymanie dostaw, uruchomienie posiadanych zabezpieczeń, skierowanie sprawy do firm
windykacyjnych zewnętrznych, a ostateczności wypowiedzenie umowy i skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego i
egzekucyjnego. Wierzytelności nieodzyskane w ramach przewidzianych procedurami działań windykacyjnych, mogą być
kierowane do sprzedaży.
Część transakcji dotyczących sprzedaży gazu zawieranych jest na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Zawarte na TGE
transakcje nie powodują powstania ekspozycji na ryzyko kredytowe, gdyż prowadzony za pośrednictwem Izby Rozliczeniowej
Giełd Towarowych (IRGiT) system rozliczeń oparty o ustanawiane depozyty zabezpieczające oraz dodatkowo fundusz
gwarancyjny zapewniają bezpieczeństwo płatności z odroczonym terminem każdemu Członkowi Izby, nawet w przypadku
niewypłacalności uczestników rynku.
Transakcje dotyczące instrumentów pochodnych zawierane z bankami o uznanej renomie i wysokim standingu finansowym
lub zawierane na giełdach towarowych z obowiązującym systemem rozliczeń opartym na depozytach zabezpieczających.
Podstawą współpracy z bankami zawarte Umowy Ramowe lub umowy ISDA, gdzie dla części umów określone kwoty
progowe na maksymalną ekspozycję z tytułu zawartych instrumentów pochodnych. W związku z powyższym, Spółka ocenia
ryzyko poniesienia strat z tytułu nieuregulowania czy nierozliczenia na czas zawartych transakcji zabezpieczających przez banki
jako niskie. Ryzyko takie przy transakcjach giełdowych nie występuje.
W ocenie Spółki, nie występuje istotna koncentracja ryzyka kredytowego.
Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe w odniesieniu do poszczególnych klas aktywów finansowych posiadanych przez
Spółkę jest równa ich wartościom księgowym (nota 13.5.2 i 13.10.1).
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 94 / 108
16. POZOSTAŁE NOTY OBJAŚNIAJĄCE
16.1. Posiadane koncesje
Spółka prowadzi działalność gospodarczą, która ze względu na interes publiczny wymaga posiadania koncesji.
31/12/2022
Okresy pozostałe do wygaśnięcia
koncesji (w latach)
Energia elektryczna: wytwarzanie, dystrybucja, obrót
3 - 8
Energia cieplna: wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucja, obrót
3 - 8
Paliwa ciekłe: wytwarzanie, przesyłanie, magazynowanie, przeładunek, obrót w kraju i zagranicą
3 - 8
Gaz ziemny: obrót w kraju i zagranicą
3
Gaz ziemny: eksploatacja, poszukiwanie i wydobycie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego oraz magazynowanie
3 - 35
Na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku Spółka nie posiadała zobowiązań umownych na usługi koncesjonowane
zgodnie z interpretacją KIMSF 12 Umowy na usługi koncesjonowane.
Opłaty koncesyjne, ponoszone z tytułu posiadanych koncesji na prowadzenie działalności uzyskanych zgodnie
z postanowieniami Prawa energetycznego oraz przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy ujmowane
w ramach kosztów działalności operacyjnej w pozycji Podatki i opłaty.
16.2. Ujawnienia wynikające z Art. 44 Ustawy – Prawo energetyczne
Spółka jest przedsiębiorstwem energetycznym i w związku z tym realizuje obowiązki wynikające z Art. 44 Ustawy Prawo
energetyczne. W ramach ujawnień prezentuje odrębnie działalności związane z dystrybucją energii elektrycznej i obrotem
paliwami gazowymi.
W zakresie dystrybucji energii elektrycznej podstawowe klucze alokacji wybranych pozycji aktywów i pasywów oraz kosztów
odpowiadających przychodom to: ustalony klucz mocowy, wolumenowy lub procentowy. Dla pozycji nieprzypisanych lub
nieidentyfikowalnych stosuje się dodatkowe klucze podziałowe udziału prezentowanych odrębnie działalności w całej sprzedaży /
kosztach Spółki.
Wybrane pozycje jednostkowego sprawozdania z sytuacji finansowej w tys. PLN
31/12/2022
31/12/2021
Dystrybucja energii
elektrycznej
Obrót gazem
Dystrybucja energii
elektrycznej
Obrót gazem
Aktywa trwałe
Rzeczowe aktywa trwałe
170 283
-
82 437
-
Wartości niematerialne
1 261
-
1 438
-
Aktywa obrotowe
Zapasy
10
13 760 530
6
-
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
3 197
7 434 008
3 691
548 108
Zobowiązania krótkoterminowe
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
5 387
6 225 098
5 443
507 189
Jednostkowe sprawozdanie z zysków lub strat w tys. PLN
2022
2021
Dystrybucja energii
elektrycznej
Obrót gazem
Dystrybucja energii
elektrycznej
(dane
przekształcone)
Obrót gazem
Przychody ze sprzedaży
30 552
29 512 072
28 183
2 983 066
Koszt własny sprzedaży
(33 145)
(27 674 830)
(28 212)
(2 892 121)
Zysk/(Strata) brutto ze sprzedaży
(2 593)
1 837 242
(29)
90 945
Pozostałe przychody operacyjne
-
-
1
-
Pozostałe koszty operacyjne
(249)
-
(49)
-
Zysk/(Strata) z działalności operacyjnej
(2 842)
1 837 242
(77)
90 945
Zysk/(Strata) netto
(2 842)
1 837 242
(77)
90 945
Spółka w roku 2022 nie uzyskiwała przychodów z tytułu prawa własności do sieci dystrybucyjnej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 95 / 108
16.3. Leasing
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Leasing
Spółka jako leasingobiorca
Prawa wynikające z uw leasingu, najmu, dzierżawy oraz innych umów, które spełnia definic leasingu zgodnie z wymogami MSSF 16
ujmowane jako aktywa z tytułu praw do użytkowania bazowych składników aktywów w ramach aktywów trwałych oraz drugostronnie jako zobowzania
z tytułu leasingu.
Początkowe ucie i wycena
Spółka ujmuje składnik aktywów z tytułu praw do użytkowania oraz zobowiązanie z tytułu leasingu w dacie rozpoczęcia leasingu.
W dacie rozpoczęcia Spółka wycenia składnik aktywów z tytułu praw do ytkowania według kosztu.
Koszt składnika aktywów z tytułu praw do użytkowania obejmuje:
a) kwotę początkowej wyceny zobowzania z tytułu leasingu,
b) wszelkie oaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zacty leasingowe,
c) wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez Spółkę, oraz
d) szacunek koszw, które mają zost poniesione przez Spół w zwzku z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów,
przeprowadzeniem renowacji miejsca, w którym s znajdował, lub przeprowadzeniem renowacji bazowego składnika aktywów do stanu
wymaganego przez warunki leasingu, chyba że te koszty są ponoszone w celu wytworzenia zapasów.
W przypadku, gdy warunkiem ciąego wykorzystywania składnika aktywów z tytułu praw do użytkowania jest przeprowadzanie istotnych okresowych
przegdów lub remontów Słka kapitalizuje koszty jego przeprowadzenia jako komponent leasingowanego aktywa, który jest amortyzowany do czasu
rozpoczęcia kolejnego przeglądu lub remontu. Skapitalizowane koszty komponenw remontowych w trakcie ich realizacji są wykazywane jako Prawa
do użytkowania aktywów w przygotowaniu, a po ich zakończeniu prezentowane są w ramach tych samych kategorii, co składnik aktywów z tytułu praw
do ytkowania którego dotyczą.
W przypadku jeśli przegląd lub remont leasingowanego aktywa wymagany jest przez warunki podpisanej umowy leasingowej (dotyczy na przykład
taboru kolejowego), Spółka tworzy rezerna przyszłe koszty przeprowadzenia najbliższego planowanego przeglądu lub remontu i ujmuje jako
komponent leasingowanego aktywa w dniu jego początkowego ujęcia, a następnie w dniu rozpoczęcia kolejnego wymaganego umową przeglądu lub
remontu. Komponent powinien zostać całkowicie zamortyzowany do czasu rozpoczęcia kolejnego wymaganego umową przeglądu lub remontu, a
poniesione wydatki rozliczone jako wykorzystanie rezerwy.
Opłaty leasingowe zawarte w wycenie zobowzania z tytułu leasingu obejmują:
- stałe opłaty leasingowe, pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe
- zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione poctkowo z zastosowaniem tego indeksu lub tej stawki zgodnie z ich
wartcią w dacie rozpoczęcia,
- kwoty, których zapłaty przez leasingobior oczekuje s w ramach gwarantowanej wartci końcowej,
- cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczapewnością założyć, że Spółka skorzysta z opcji kupna,
- kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, chyba że można z wystarczającą pewncią założyć, że Słka nie skorzysta z opcji wypowiedzenia.
Opłaty zmienne, które nie zależą od indeksu lub stawki nie są wliczane do wartości zobowzania z tytułu leasingu. Opłaty te ujmowane w rachunku
wyników w okresie zaistnienia zdarzenia, które powoduje ich wymagalność.
W dacie rozpoczęcia, zobowiązanie z tytułu leasingu jest wyceniane w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej
dacie, zdyskontowanych z zastosowaniem krańcowych stóp procentowych leasingobiorcy.
Spółka nie dyskontuje zobowzań z tytułu leasingu przy użyciu stóp procentowych leasingu, gddla cew określenia tej stopy wymagane byby
informacje na temat niegwarantowanej wartości końcowej przedmiotu leasingu jak również bezpośrednich kosztów poniesionych przez leasingodaw,
czyli informacji, które mogą bznane tylko leasingodawcy.
Ustalenie krańcowej stopy leasingobiorcy
Krcowe stopy procentowe zostały określone jako suma:
a) stopy wolnej od ryzyka (risk free rate), wyznaczonej na bazie IRS (Interest Rate Swap) zgodnie z okresem zapadalności stopy dyskonta i
odpowiedniej stopy bazowej dla danej waluty, oraz
b) premii za ryzyko kredytowe Spółki w oparciu o marżę kredytową.
źniejsza wycena
Po dacie rozpoczęcia Spółka wycenia składnik aktywów z tytu praw do ytkowania stosuc model kosztu.
W celu zastosowania modelu kosztu Spółka wycenia składnik aktywów z tytułu praw do użytkowania według kosztu:
a) pomniejszonego o łączne odpisy amortyzacyjne (umorzenie) i łączne odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartci, oraz
b) skorygowanego z tytułu jakiejkolwiek aktualizacji wyceny zobowiązania z tytu leasingu nieskutkucej koniecznością ujęcia odbnego składnika
leasingu.
Po dacie rozpoczęcia Spółka wycenia zobowzanie z tytułu leasingu poprzez:
a) zwiększenie wartci bilansowej w celu odzwierciedlenia odsetek od zobowiązania z tytułu leasingu,
b) zmniejszenie wartości bilansowej w celu uwzględnienia zaaconych opłat leasingowych oraz
c) zaktualizowanie wyceny wartości bilansowej w celu uwzględnienia wszelkiej ponownej oceny lub zmiany leasingu lub w celu uwzgdnienia
zaktualizowanych zasadniczo stałych opłat leasingowych.
Spółka aktualizuje wycenę zobowiązania z tytułu leasingu z powodu ponownej oceny gdy zaistnieje zmiana w przyszłych opłatach leasingowych
wynikaca ze zmiany w indeksie lub stawce stosowanej do ustalenia opłat (np. zmieni się opłata w prawie wieczystego ytkowania), gdy zmieni się
kwota, której zapłaty Spółka oczekuje w ramach gwarantowanej wartci końcowej lub jeżeli Spółka zmieni ocenę prawdopodobieństwa skorzystania z
opcji kupna, przedłużenia lub wypowiedzenia leasingu.
Aktualizacja zobowiązania z tytu leasingu koryguje wnież wartć składnika aktywów z tytułu praw do ytkowania. Jeżeli wartość bilansowa
składnika aktywów z tytułu praw do użytkowania zosta zmniejszona do zera, dalsze zmniejszenie wyceny zobowzania z tytułu leasingu Spółka
ujmuje w zysku lub stracie.
Amortyzacja
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 96 / 108
Aktywa z tytułu praw do użytkowania amortyzowane liniowo przez krótszy z dwóch okresów: okres leasingu lub okres użytkowania bazowego
składnika aktywów, chyba, że Słka posiada wystarczacą pewnć, że uzyska tytuł własności przed upływem okresu leasingu – wówczas prawo do
użytkowania amortyzuje się od dnia rozpoccia leasingu do końca okresuytkowania składnika aktywów.
Szacowany okres ytkowania aktywów z tytułu praw do użytkowania jest określany w ten sam spob jak w przypadku rzeczowych aktywów trwych.
Spółka posiada umowy leasingu dotycce głównie:
a) Gruntów, w tym:
- praw wieczystego użytkowania gruntów zawartych na czas określony do 99 lat,
- gruntów pod stacje paliw i miejsca obsługi podróżnych zawartych na czas określony do 30 lat.
b) Budynw i budowli, w tym stacji paliw, zbiorniw magazynowych, powierzchni biurowych zawartych na czas okrlony do 30 lat.
c) Środków transportu i pozostałych, w tym:
- cystern kolejowych zawartych na czas okrlony od 3 do 10 lat,
- samochodów osobowych zawartych na czas okrlony do 3 lat,
- lokomotyw zawartych na czas okrlony do 3 lat.
Utrata wartości
Spółka stosuje MSR 36 Utrata wartości aktyw w celu określenia, czy składnik aktywów z tytu praw do ytkowania utracił wartość oraz w celu
ucia jakiejkolwiek zidentyfikowanej straty z tytułu utraty wartości.
Wyłączenia, uproszczenia i praktyczne rozwiązania w zakresie zastosowania MSSF 16
Wyłączenia
Następuce umowy w Spółce nie wchodw zakres MSSF 16:
- licencje udzielone objęte zakresem MSSF 15 - Przychody z tytułu umów z klientami oraz
- prawa otrzymane w ramach licencji w zakresie MSR 38 - Aktywa niematerialne.
Uproszczenia i praktyczne rozwiązania
Leasing krótkoterminowy
Spółka stosuje praktyczne rozwiązanie dla wszystkich klas aktywów w odniesieniu do umów leasingu krótkoterminowego, które charakteryzusię
maksymalnym możliwym okresem trwania umów, włączac opcje ich odnowienia, o długości do 12 miesięcy.
Uproszczenia dotyczące tych umów polega na rozliczaniu opłat leasingowych jako kosztów:
- metodą liniową, przez okres trwania umowy leasingu, lub
- insystematyczną metodą, jeżeli lepiej odzwierciedla ona sposób rozłenia w czasie korzyści czerpanych przez korzystającego.
Leasing przedmiotów o niskiej wartości
Spółka nie stosuje olnych zasad ujmowania, wyceny i prezentacji zawartych w MSSF 16 do umów leasingu, krych przedmiot ma niską wartość.
Za składniki aktywów o niskiej wartości uważa się te, które, gdy nowe, mawartość nie wyższą niż 5 000 USD, co na moment pierwszego
zastosowania odpowiada kwocie 18 799 PLN przeliczone po kursie z dnia 1 stycznia 2019 roku lub ekwiwalentu w innej walucie według średniego
kursu zamknięcia NBP na moment początkowego ujęcia dla każdej zawieranej umowy leasingu.
Uproszczenia dotyczące tych umów polega na rozliczaniu opłat leasingowych jako kosztów:
- metodą liniową, przez okres trwania umowy leasingu, lub
- insystematyczną metodą, jeżeli lepiej odzwierciedla ona sposób roożenia w czasie korzyści czerpanych przez korzystającego.
Przedmiot umowy leasingu nie może być zaliczany do przedmiotów o niskiej wartci, jeżeli z jego charakteru wynika, że nowy (nieywany) składnik
aktywów ma zazwyczaj wyso wartość. Jako przedmioty o niskiej wartości Spółka ujmuje np.: butle z gazem technicznym, ekspresy do kawy, drobny
sprzęt biurowy oraz teleinformatyczny, inne małe elementy wyposażenia.
Bazowy składnik aktywów może mieć niską wartć tylko wtedy, gdy:
a) Spółka może odnosić korzci z ytkowania samego bazowego składnika aktywów lub wraz z innymi zasobami, które są dla niej łatwo dostępne,
oraz
b) bazowy składnik aktywów nie jest w dużym stopniu zależny od innych aktywów ani nie jest z nimi w dużym stopniu powiązany.
Jeżeli Słka przekazuje składnik aktywów w subleasing lub spodziewa się przekazania składnika aktywów w subleasing, wówczas główny leasing nie
kwalifikuje się jako leasing składnika aktyw o niskiej wartci.
Ustalenie okresu leasingu: umowy na czas nieokreślony
W Spółce występują umowy leasingu zawarte na czas nieokrlony, które dotyczą głównie gruntów oraz budynków i budowli.
Ustalając okres leasingu dla umów na czas nieokreślony Spółka ustala okres leasingu, w którym wypowiedzenie umowy nie dzie uzasadnione,
dokonując profesjonalnego osądu i uwzgdniając, mdzy innymi:
- poniesione nakłady w związku z daną umo, lub
- potencjalne koszty związane z wypowiedzeniem umowy leasingu, w tym koszty pozyskania nowej umowy leasingu takie jak koszty negocjacji, koszty
relokacji, koszty zidentyfikowania innego bazowego składnika aktywów odpowiadacego potrzebom leasingobiorcy, koszty zintegrowania nowego
składnika aktywów z działalncią Spółki lub kary za wypowiedzenie i podobne koszty, w tym koszty zwzane ze zwrotem bazowego składnika
aktywów w stanie okrlonym w umowie lub na miejsce wskazane w umowie lub
- istniejące plany biznesowe oraz inne istniejące umowy uzasadniace wykorzystanie leasingowanego przedmiotu w danym okresie.
W przypadku gdy koszty związane z wypowiedzeniem umowy leasingu są istotne, przyjmuje się okres leasinguwny przyjętemu okresowi amortyzacji
podobnego środka trwałego o parametrach zbliżonych do przedmiotu leasingu.
W przypadku gdy poniesione nakłady w zwzku z daumową istotne, przyjmuje się okres leasingu wny oczekiwanemu okresowi czerpania
korzyści ekonomicznych z tytułu wykorzystywania poniesionych nakładów.
Wartość poniesionych nakław stanowi odrębny składnik aktywów od aktywa z tytułu praw do użytkowania.
Wydzielanie komponentów nieleasingowych
Z umów, które zawierakomponenty leasingowe i nieleasingowe, Spółka dla wszystkich klas aktywów wydziela i ujmuje odrębnie komponenty
nieleasingowe np. serwis sadników aktywów stanowiących przedmiot umowy i alokuje odpowiednio wynagrodzenie na bazie warunków umowy,
chyba że elementy nieleasingowe uznane za nieistotne w kontekście całej umowy.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 97 / 108
Spółka jako leasingodawca
Gdy Spółka występuje jako leasingodawca, w dacie rozpoczęcia klasyfikuje leasing jako leasing finansowy lub operacyjny.
Spółka, w celu dokonania ww. klasyfikacji, dokonuje oceny czy następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania
bazowego składnika aktywów na leasingobiorcę. Jeżeli ma miejsce przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i korzyści, leasing zostaje zaklasyfikowany
jako leasing finansowy, w odwrotnej sytuacji jako leasing operacyjny.
Ustalenie czy następuje przekazanie ryzyka i korzyści zaly od oceny istoty treści ekonomicznej transakcji.
W ramach oceny klasyfikacji leasingu Spółka rozważa pewne sytuacje, takie jak na przykład czy ma miejsce przeniesienie na leasingobiorcę własności
danego składnika przed końcem okresu leasingu czy jaki jest stosunek okresu leasingu do ekonomicznego okresu ytkowania bazowego składnika
aktywów, nawet jeżeli tytprawny nie ulega przeniesieniu.
Jeżeli umowa zawiera elementy leasingowe i nieleasingowe, Spółka alokuje wynagrodzenie w umowie do każdego elementu stosując MSSF 15.
W dacie rozpoczęcia leasingodawca ujmuje aktywa oddane w leasing finansowy w sprawozdaniu z sytuacji finansowej i prezentuje je jako należności w
kwocie równej inwestycji leasingowej netto.
W dacie rozpoczęcia, opłaty leasingowe uwzględnione w wycenie inwestycji leasingowej netto obejmują następujące opłaty za prawo do ytkowania
bazowego składnika aktywów podczas okresu leasingu, które nie otrzymane w dacie rozpoczęcia:
a) stałe opłaty leasingowe (w tym zasadniczo stałe opłaty leasingowe), pomniejszone o zachęty leasingowe przypadające do zapłaty,
b) zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem tego indeksu lub tej stawki zgodnie z ich
wartcią w dacie rozpoczęcia,
c) wszelkie gwarantowane wartości końcowe udzielone leasingodawcy przez leasingobiorcę, podmiot powzany z leasingobiorcą lub niezależną osobę
trzeczdolną finansowo do wywzania się ze swoich zobowiązań w ramach tej gwarancji,
d) ce wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnośczałożyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji oraz
e) kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia
leasingu.
Jeżeli Spółka oddała do ywania innej jednostce składnik aktywów na podstawie umowy leasingu finansowego, wartość bieżąca opłat leasingowych
oraz niegwarantowanej wartci kcowej jest prezentowana jako należnci, z podziałem na część krótkoterminową i ugoterminową. Dyskontowanie
opłat leasingowych oraz niegwarantowanej wartości końcowej odbywa się poprzez zastosowanie stopy procentowej leasingu, tj. stopy procentowej,
która powoduje, że wartość bieżąca:
a) opłat leasingowych oraz
b) niegwarantowanej wartości końcowej równa ssumie:
(i) wartości godziwej bazowego składnika aktywów oraz
(ii) wszelkich początkowych kosztów bezpośrednich poniesionych przez leasingodawcę.
Aktywa oddawane przez Spółinnym podmiotom do ytkowania na podstawie umowy leasingu operacyjnego zaliczane do aktywów Spółki.
Opłaty leasingowe z tytułu leasingów operacyjnych ujmowane liniowo przez okres leasingu jako przychody ze sprzedaży produktów i usług.
Umowy subleasingu
W przypadku subleasingu, Spółka działa zarówno jako leasingobiorca, jak i leasingodawca w stosunku do tego samego bazowego składnika aktywów.
Takie umowy są klasyfikowane jako leasing operacyjny bądź finansowy, na podstawie analizy takich samych kryteriów, jakie stosuje leasingodawca, ale
one rozpatrywane w odniesieniu do prawa do ytkowania w leasingu ównym (a nie w stosunku do bazowego składnika aktywów). Jeżeli ówny
leasing jest leasingiem krótkoterminowym, Słka klasyfikuje subleasing jako leasing operacyjny.
PROFESJONALNY OSĄD
Ustalenie okresu leasingu
Przy ustalaniu okresu leasingu, Spółka rozważa wszystkie istotne fakty i zdarzenia, powodujące istnienie zachęt ekonomicznych do
skorzystania z opcji przedłużenia lub nie skorzystania z opcji wypowiedzenia. Spółka dokonuje również profesjonalnego osądu do ustalenia
okresu egzekwowalności umowy (okresu leasingu, w którym wypowiedzenie umowy nie będzie uzasadnione) w przypadku umów zawartych na
czas nieokreślony. Ocena okresu leasingu przeprowadzana jest na dzień rozpoczęcia leasingu. Ponowna ocena jest dokonywana w przypadku
wystąpienia znaczącego zdarzenia lub znaczącej zmiany w okolicznościach, które leasingobiorca kontroluje, wpływających na tę ocenę.
SZACUNKI
Okresy użytkowania składników aktywów z tytułu praw do użytkowania
Szacowany okres użytkowania aktywów z tytułu praw do użytkowania jest określany w ten sam sposób jak w przypadku rzeczowych aktywów
trwałych, przy czym okres użytkowania aktywów z tytułu praw do użytkowania obejmuje nieodwoływalny okres leasingu oraz okres
użytkowania rzeczowego składnika aktywów trwałych wynikający z wysoce prawdopodobnego wykorzystania z opcji jego wykupu.
Ustalenie krańcowej stopy procentowej leasingobiorcy
W związku z tym, że Spółka nie posiada informacji odnośnie stopy procentowej dla umów leasingowych, stosuje krańcową stopę procentową
do wyceny zobowiązań z tytułu leasingu, jaką Spółka musiałaby zapłacić, aby na podobny okres i przy podobnych zabezpieczeniach pożyczyć
środki w danej walucie niezbędne do zakupu składnika aktywów o podobnej wartości co składnik aktywów z tytułu praw do użytkowania
w podobnym środowisku gospodarczym.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 98 / 108
16.3.1. Spółka jako leasingobiorca
Zmiana stanu aktywów z tytułu praw do użytkowania
Grunty
Budynki
i budowle
Urządzenia
techniczne
i maszyny
Środki
transportu
i pozostałe
Razem
Wartość księgowa netto na
01/01/2022
Wartość księgowa brutto
1 622
826
5
884
3 337
Skumulowane umorzenie
(172)
(277)
(3)
(459)
(911)
Odpisy aktualizujące
(38)
(6)
-
-
(44)
1 412
543
2
425
2 382
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
415
(19)
(1)
(138)
257
Nowe umowy leasingu , zwiększenie
wynagrodzenia leasingowego, zakup
119
161
-
140
420
Amortyzacja
(62)
(82)
-
(174)
(318)
Odpisy aktualizujące netto
(13)
(47)
-
(124)
(184)
Połączenie jednostek *
323
18
1
23
365
Pozostałe
48
(69)
(2)
(3)
(26)
1 827
524
1
287
2 639
Wartość księgowa netto na
31/12/2022
Wartość księgowa brutto
2 117
840
1
941
3 899
Skumulowane umorzenie
(239)
(263)
-
(530)
(1 032)
Odpisy aktualizujące
(51)
(53)
-
(124)
(228)
1 827
524
1
287
2 639
Wartość księgowa netto na
01/01/2021
Wartość księgowa brutto
1 574
726
18
756
3 074
Skumulowane umorzenie
(118)
(200)
(10)
(366)
(694)
Odpisy aktualizujące
(32)
(5)
-
-
(37)
1 424
521
8
390
2 343
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
(12)
22
(6)
35
39
Nowe umowy leasingu , zwiększenie
wynagrodzenia leasingowego, zakup
62
126
-
235
423
Amortyzacja
(56)
(81)
(2)
(198)
(337)
Odpisy aktualizujące netto
(6)
(1)
-
-
(7)
Pozostałe
(12)
(22)
(4)
(2)
(40)
Wartość księgowa netto na
31/12/2021
1 412
543
2
425
2 382
* pozycja zawiera również rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
Łączna wartość wydatków z tytułu umów leasingowych, zaprezentowanych w działalności finansowej i operacyjnej w
sprawozdaniu z przepływów pieniężnych w roku 2022 i w 2021 wyniosła odpowiednio (537) mln PLN i (465) mln PLN.
Analiza wymagalności zobowiązań z tytułu leasingu
31/12/2022
31/12/2021
do jednego roku
353
356
od 1 roku do 2 lat
321
269
od 2 lat do 3 lat
283
219
od 3 lat do 4 lat
246
188
od 4 lat do 5 lat
196
166
powyżej 5 lat
3 650
2 807
5 049
4 005
Dyskonto
(2 231)
(1 522)
2 818
2 483
Kwoty z tytułu umów leasingu ujęte w sprawozdaniu z zysku lub strat i innych całkowitych dochodów
2022
2021
Koszty z tytułu:
(205)
(125)
odsetek z tytułu leasingu
Koszty finansowe
(82)
(64)
leasingu krótkoterminowego
Koszty według rodzaju: Usługi Obce
(45)
(22)
zmiennych opłat leasingowych nieujętych
w wycenie zobowiązań leasingowych
Koszty według rodzaju: Usługi Obce
(78)
(39)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 99 / 108
16.3.2. Spółka jako leasingodawca
Leasing operacyjny
Analiza wymagalności opłat leasingowych
31/12/2022
31/12/2021
do jednego roku
50
42
od 1 roku do 2 lat
19
23
od 2 lat do 3 lat
15
14
od 3 lat do 4 lat
15
13
od 4 lat do 5 lat
13
13
powyżej 5 lat
108
116
220
221
Na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku wartość księgowa netto rzeczowych aktywów trwałych Spółki
oddanych innym podmiotom do użytkowania na podstawie umowy leasingu operacyjnego wyniosła odpowiednio 161 mln PLN i 207
mln PLN i dotyczyła głównie gruntów własnych i prawa do użytkowania odpowiednio w wysokości 48 mln PLN i 50 mln PLN oraz
budynków i budowli odpowiednio w wysokości 112 mln PLN i 157 mln PLN.
Leasing operacyjny dotyczy głównie nieruchomości stanowiących własność Spółki, objętych umowami leasingu.
Przychody z tytułu leasingu operacyjnego za 2022 rok i 2021 rok wyniosły odpowiednio 172 mln PLN i 58 mln PLN.
16.4. Poniesione nakłady inwestycyjne oraz przyszłe zobowiązania z tytułu podpisanych kontraktów inwestycyjnych
Łączna wartość nakładów inwestycyjnych wraz z kosztami finansowania zewnętrznego poniesionych w 2022 roku i 2021 roku
wyniosła odpowiednio 8 206 mln PLN i 4 044 mln PLN, w tym nakłady na inwestycje związane z ochroną środowiska
odpowiednio 651 mln PLN i 96 mln PLN.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku wartość przyszłych zobowiązań z tytułu podpisanych do tego
dnia kontraktów inwestycyjnych wyniosła odpowiednio 12 249 mln PLN i 11 565 mln PLN. Wzrost w 2022 roku wynika głównie
z podpisanych kontraktów inwestycyjnych dotyczących budowy kompleksu Olefiny III oraz uwzględnienia kontraktów
inwestycyjnych byłej Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A.
16.5. Aktywa i zobowiązania warunkowe
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Aktywa i zobowiązania warunkowe
Spółka ujawnia na koniec okresu sprawozdawczego informacje o aktywach warunkowych jeśli wpływ korzyści ekonomicznych jest prawdopodobny.
Jeśli jest to wykonalne w praktyce, Spółka szacuje skutki finansowe aktywów warunkowych, wyceniając je zgodnie z zasadami obowiązującymi
przy wycenie rezerw.
Spółka ujawnia na koniec okresu sprawozdawczego informacje o zobowiązaniach warunkowych jeśli:
- ma możliwy obowiązek, który powstał na skutek zdarz przeszłych, których istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia
lub niewystąpienia jednego lub większej ilości niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli Spółki lub
- ma obecny obowiązek który powstał na skutek zdarzeń przeszłych, ale wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne nie jest
prawdopodobny lub Spółka nie jest w stanie wycenić kwoty zobowiązania wystarczająco wiarygodnie.
Spółka nie ujawnia zobowiązania warunkowego gdy prawdopodobieństwo wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne jest
znikome.
SZACUNKI
Aktywa warunkowe
Spółka dokonuje szacunków w odniesieniu do skutków finansowych ujawnianych aktywów warunkowych w oparciu o wartość wcześniej
rozpoznanych kosztów, które Spółka spodziewa się odzyskać (np. na mocy podpisanych umów ubezpieczenia), bądź wartość przedmiotu
postępowań, w których Spółka występuje w roli powoda.
Zobowiązania warunkowe
Spółka szacuje możliwe przyszłe zobowiązania, stanowiące zobowiązania warunkowe, w oparciu o wartość roszczw ramach toczących się
postępowań, w których PKN ORLEN jest strona pozwaną.
16.5.1. Aktywa warunkowe
Zgodnie z informacją opublikowaw Sprawozdaniach Finansowych PKN ORLEN i Grupy ORLEN za rok 2019, 2020, 2021 oraz za
2022 rok, PERN S.A. (dalej PERN) poinformował PKN ORLEN, o różnicach w ilości zapasu operacyjnego ropy naftowej typu REBCO
(Russian Export Blend Crude Oil) w zwzku z przeprowadzoną przez niego, jako operatora systemu rurociągowego, inwentaryzac
zapaw ropy naftowej dostarczanej przez park zbiornikowy w Adamowie. wnolegle, na dzień 31 grudnia 2021 roku PERN wskaz
niedobór w ilości zapasu ropy naftowej PKN ORLEN dostarczanej dro morską poprzez Bazę Manipulacyj PERN-u w Gdańsku
wprowadzając jednostronną koreksalda zapasu ropy REBCO.
PERN utrzymuje, że przyczyną zmiany stanu zapasów operacyjnych są różnice metodologii obliczania ilości ropy naftowej typu REBCO
dostarczanej przez park zbiornikowy w Adamowie oraz ropy dostarczanej drogą morską. Na dzi31 grudnia 2022 roku zgodnie
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 100 / 108
z potwierdzeniem otrzymanym od PERN zapas operacyjny PKN ORLEN w zakresie ropy naftowej typu REBCO wyniósł 536 255 ton
metrycznych netto. Różnica w stanie zapasów zwiększyła s w stosunku do stanu na dzi 31 grudnia 2021 roku o 146 ton
metrycznych netto i wyniosła 91 836 ton metrycznych netto.
PKN ORLEN nie zgadza się ze stanowiskiem PERN, ponieważ w jego ocenie pozostaje ono bezpodstawne, nieudowodnione
i niezgodne z umowami wiążącymi PKN ORLEN oraz PERN, a dotychczasowa metodologia stosowana na potrzeby obliczeń ilci ropy
naftowej typu REBCO oraz rop naftowych dostarczanych drogą mors poprzez Bazę Manipulacyjną PERN-u w Gdańsku
i przesyłanych przez PERN do PKN ORLEN jest prawidłowa i nie była nigdy wcześniej kwestionowana.
W ocenie PKN ORLEN wartość korekty zapasów rozpoznana w latach 2019 - 2022 w łącznej kwocie (156) mln PLN stanowi
jednocześnie aktywo warunkowe PKN ORLEN.
W związku z ujawnieniem przez PERN ubytku ropy naftowej należącej do PKN ORLEN i przechowywanej przez PERN, PKN ORLEN
wystawnoobcżeniową i skierował do PERN 24 lipca 2020 roku wezwanie o zaatę odszkodowania w związku z utratą przez
PERN 90 356 ton metrycznych netto ropy naftowej typu REBCO oraz zwzanym z utratą bezprawnym obneniem stanów
magazynowych ropy naftowej PKN ORLEN, które PERN winien utrzymywać w swoim systemie magazynowo-przesyłowym w kwocie
156 mln PLN. PERN nie uregulował tej kwoty w terminie określonym w wezwaniu. W konsekwencji, w okresie od 30 lipca 2020 roku do
19 maja 2021 roku PKN ORLEN zaspokajał wierzytelności PERN z tytułu wystawianych faktur w drodze potrąceń ustawowych z
wierzytelnością o zaatę odszkodowania.
W dniu 1 października 2021 roku PERN zainicjował postępowanie dowe, w którym domaga się zasądzenia od PKN ORLEN kwoty
156 mln PLN wraz z odsetkami oraz zryczałtowaną rekompensa za koszty odzyskiwania należności, którą PKN ORLEN uprzednio
potcił z wynagrodzenia PERN. PERN kwestionuje skuteczność potrąceń dokonanych przez PKN ORLEN. W dniu 31 stycznia 2022
roku PKN ORLEN wniósł odpowiedź na pozew PERN, w której domaga się oddalenia powództwa PERN. PKN ORLEN nie zgadza się
ze stanowiskiem PERN przedstawionym w pozwie złożonym przez PERN. W ocenie PKN ORLEN roszczenia PERN są bezpodstawne
i nie istnieją, poniewkwota 156 mln PLN dochodzona przez PERN została skutecznie potrącona z wierzytelnością PKN ORLEN o
zaatę odszkodowania. Postępowanie dowe jest w toku.
W związku z utratą przez PERN dalszych (w stosunku do ubytku objętego notą obciążenio z 24 lipca 2020 roku) 1 334 ton
metrycznych netto ropy REBCO należących do PKN ORLEN, które PERN miał obowiązek magazynować, a których nie potwierdził na
saldzie wg ewidencji na dzień 31 grudnia 2021 roku, w dniu 21 stycznia 2022 do PERN zostało dostarczone wezwanie do zapłaty wraz
z notą obciążenio na ujawniony kolejny ubytek ropy w systemie. PERN nie dokonał atności wynikającej z noty obciążeniowej w
związku z czym, PKN ORLEN potcił wierzytelność o zapłaodszkodowania z tytu kolejnego ubytku w wysokości 2,6 mln PLN z
wierzytelnościami PERN z tytułu wystawionych faktur za transport surowca.
Na dzi 31 grudnia 2022 roku, zgodnie z przekazanym przez PERN dokumentem „Saldo ropy na dzień 31.12.2022” PERN dokon
kolejnej jednostronnej korekty in minus ewidencji stanu magazynowego ropy naftowej nalącej do PKN ORLEN wielkość 1 921 ton
netto. W konsekwencji ujawniony zost ubytek ropy REBCO w wolumenie 146 ton, który stanowi różnicę pomiędzy łącznym
wolumenem ubytku objętym notami obciążeniowymi z dnia 24 lipca 2020 roku oraz z dnia 21 stycznia 2022 roku a ubytkiem ropy
REBCO wykazanym na dzień 31 grudnia 2022 roku. PKN ORLEN podejmie dalsze kroki prawne mające na celu zabezpieczenie
roszczwynikających z ujawnionego na koniec roku 2022 przez PERN ubytku.
16.5.2. Zobowiązania warunkowe
Informacje o istotnych postępowaniach toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub
organem administracji w których Spółka była stroną pozwaną:
Roszczenie Warter Fuels S.A (poprzednio: OBR S.A.) przeciwko PKN ORLEN o odszkodowanie
W dniu 5 września 2014 roku spółka OBR S.A. (obecnie: Warter Fuels S.A.) wystąpiła przeciwko PKN ORLEN do du
Okręgowego w Łodzi z pozwem o zapłaz tytułu zarzucanego naruszenia przez PKN ORLEN praw do patentu. Kwota roszczenia
w pozwie została oszacowana przez Warter Fuels S.A. na kwotę 84 mln PLN. Żądanie pozwu obejmuje zasądzenie od PKN
ORLEN na rzecz Warter Fuels S.A. sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej wartości opłaty licencyjnej za korzystanie
z rozwiązania objętego ww. patentem oraz zasądzenie obowiązku zwrotu korzyści uzyskanych na skutek stosowania tego
rozwiązania. W dniu 16 października 2014 roku PKN ORLEN złożodpowiedź na pozew. Pismem procesowym z dnia 11 grudnia
2014 roku wartość przedmiotu sporu została określona przez powoda na kwotę 247 mln PLN. Dotychczas odbyło się kilka rozpraw,
podczas których sąd m.in. przesłuchał świadków zgłoszonych przez strony. d wyznaczył na biegłego do sporządzenia opinii w
sprawie Uniwersytet Techniczno-Ekonomiczny w Budapeszcie. Eksperci z Uniwersytetu Techniczno-Ekonomicznego w
Budapeszcie są w trakcie przygotowywania opinii.
Postępowanie arbitrażowe z powództwa Elektrobudowa S.A. przeciwko PKN ORLEN
Elektrobudowa S.A. wniosła pozew o zapłaprzeciwko PKN ORLEN do Sądu Arbitrażowego przy Stowarzyszeniu Inżynierów,
Doradców i Rzeczoznawców (SIDIR) w Warszawie (sygn. P/SA/5/2019) na łączną kwotę 104 mln PLN oraz 11,5 mln EUR. Sprawa
dotyczy wykonywania umowy EPC na budowę Instalacji Metateza, zawartej pomiędzy PKN ORLEN a Elektrobudowa.
Na powyższą kwotę składają się następujące kwoty:
1) 20,6 mln PLN oraz 7,6 mln EUR wraz z odsetkami za opóźnienie tytułem zapłaty zaległego wynagrodzenia przewidzianego
w Umowie EPC - na rzecz Elektrobudowa, ewentualnie na rzecz Citibanku, w razie uznania, że w wyniku cesji wynagrodzenie
należne jest Citibankowi,
2) 7,8 mln PLN oraz 1,26 mln EUR wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 października 2018 roku tytułem wynagrodzenia za
prace dodatkowe i zamienne na rzecz Elektrobudowa ewentualnie Citibanku jak wyżej,
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 101 / 108
3) 62,4 mln PLN wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 27 grudnia 2019 roku tytułem wynagrodzenia, o które powinien zostać
podwyższony ryczałt na rzecz Elektrobudowa, ewentualnie Citibanku jak wyżej,
4) 13,2 mln PLN oraz 2,6 mln EUR wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 25 października 2019 roku tytułem odszkodowania
za szkodę wyrządzona bezpodstawną wypłatą przez PKN ORLEN sum gwarancyjnych dostępnych w ramach gwarancji
bankowych na rzecz Elektrobudowa.
W dniu 13 września 2021 roku Syndyk Masy Upadłości Elektrobudowa S.A. rozszerzył powództwo o kwotę 13,2 mln PLN i 2,6 mln
EUR stanowiąroszczenie o zwrot kwot zatrzymanych tytułem Kaucji Gwarancyjnej z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od
dnia 24 marca 2021 roku do dnia zapłaty.
Zgodnie z informacjami opublikowanymi w Skonsolidowanym Sprawozdaniu Finansowym za 2021 rok, w wyniku wydanych
orzeczeń przez Sąd Arbitrażowy, od których nie przysługiwał PKN ORLEN żaden środek odwoławczy, Spółka zapłaciła dotychczas
na rzecz Syndyka łącznie 10,01 mln PLN oraz 5,52 mln EUR powiększone o zasądzone odsetki ustawowe za opóźnienie w
płatnościach. Kwoty te dotyczyły głównie zapłat częściowych umownego wynagrodzenia, jak również wynagrodzenia za prace
dodatkowe.
W ciągu 12 miesięcy 2022 roku Sąd Arbitrażowy wydał następujące orzeczenia:
(I) Wyrok Wstępny (nr 4) z dnia 7 lutego 2022 roku dotyczący roszczenia Elektrobudowy o zasądzenie kwoty 0,4 mln PLN tytułem
dodatkowego wynagrodzenia za wykonanie Komory K-1 w sposób odmienny niż przewidywał to pierwotny projekt budowlany, w
którym Zespół Orzekający orzekł, że o uznaniu tego roszczenia za usprawiedliwione co do zasady. Wyrok wstępny nie stanowi o
istnieniu po stronie PKN ORLEN obowiązku zapłaty na rzecz powoda w/w kwot, ale jest wyrazem uznania przez Zespół Orzekający,
iż Elektrobudowa jest uprawniona do oczekiwania od PKN ORLEN zapłaty za wyżej opisany zakres rzeczowy, jako dodatkowy.
(II) Wyrok Wstępny (nr 5) z dnia 15 lutego 2022 roku dotyczący roszczenia Elektrobudowy o zasądzenie kwoty 5,3 mln PLN tytułem
dodatkowego wynagrodzenia za wykonanie budynku Stacji Zimna w sposób odmienny niż przewidywała to Umowa, w którym
Zespół Orzekający orzekł, że o uznaniu tego roszczenia za usprawiedliwione co do zasady. Wyrok wstępny nie stanowi o istnieniu
po stronie PKN ORLEN obowiązku zapłaty na rzecz powoda w/w kwot, ale jest wyrazem uznania przez Zespół Orzekający,
Elektrobudowa jest uprawniona do oczekiwania od PKN ORLEN zapłaty za wyżej opisany zakres rzeczowy, jako dodatkowy.
(III) Wyrok Częściowy (nr 10) z dnia 15 kwietnia 2022 roku zasądzający od pozwanego na rzecz powoda kwoty 0,5 mln PLN i 0,8
mln EUR z odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty tytułem wynagrodzenia dodatkowego oraz tytułem częściowego
wynagrodzenia za dostawy urządzeń. Zasądzone kwoty objęte były wydanymi wcześniej wyrokami wstępnymi (2) i (3).
(IV) Wyrok Częściowy (nr 11) z dnia 26 maja 2022 roku ustalający, że PKN ORLEN bezskutecznie potrącił kwotę 5,8 mln PLN
i 0,4 mln EUR z dochodzonego przez Elektrobudowę wynagrodzenia w części zatrzymanej przez PKN ORLEN. Wyrok nie jest
wyrokiem zasądzającym.
(V) Wyrok częściowy (nr 12) z dnia 30 czerwca 2022 rok zasądzający na rzecz powoda łącznie kwoty 11,9 mln PLN i 2,4 mln EUR z
odsetkami za opóźnienie tytułem częściowego wynagrodzenia zatrzymanego tytułem kaucji gwarancyjnej.
(VI) Wyrok częściowy (nr 13) z dnia 5 grudnia 2022 rok zasądzający na rzecz powoda kwoty 0,15 mln PLN z odsetkami za
opóźnienie tytułem wynagrodzenia za wykonanie Instrukcji przygotowania instalacji do ruchu po remoncie i oddalający powództwo w
zakresie kwoty 0,10 mln PLN jako pozostałej części tego roszczenia.
(VII) Wyrok częściowy (nr 14) z dnia 30 grudnia 2022 roku zasądzający na rzecz powoda kwotę 0,3 mln PLN netto tytułem
dodatkowego wynagrodzenia za wykonanie innej komory K-1 niż przewidywał projekt budowlany wraz z odsetkami ustawowymi za
opóźnienie i kwotę 5,3 mln PLN netto tytułem dodatkowego wynagrodzenia za wykonanie innego budynku Stacji Zimna niż
przewidywał projekt budowlany wraz z odsetkami ustawowymi. Zasądzone kwoty, to kwoty, o których mowa była wcześniej w
wyrokach wstępnych (4) i (5).
Należności główne zasądzone wyrokami częściowymi (nr 10) i (nr 12) zostały przez PKN ORLEN zapłacone w całości na rzecz
Syndyka.
Wartość utworzonych rezerw z tytułu toczącego się postępowania z Elektrobudową na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła 76 mln
PLN.
Zobowiązania warunkowe przejęte w wyniku transakcji połączenia z Grupą LOTOS S.A. oraz PGNiG
Poniżej przedstawiono opis istotnych zobowiązań warunkowych dotyczących byłej Grupy LOTOS S.A. oraz z byłego PGNiG S.A.
przejętych przez Spółw ramach transakcji połączeń, których opis został zawarty w nocie 7. Zgodnie z wymogami MSSF 3 w
ramach rozliczenia transakcji połączenia Spółka powinna ująć na dzień przejęcia zobowiązania warunkowe przejęte w ramach
połączenia jednostek, nawet, jeśli nie jest prawdopodobne, że w celu uregulowania zobowiązania niezbędny będzie wypływ
zasobów zawierających w sobie korzyści ekonomiczne. Na dzień sporządzenia niniejszego jednostkowego sprawozdania
finansowego rozliczenia księgowe połączenia z Grupą LOTOS S.A. oraz połączenia z PGNiG S.A. nie zostały zakończone. Tym
samym w kolejnych okresach sprawozdawczych nastąpi wycena do wartości godziwej opisanych poniżej zobowiązań
warunkowych, jak również potencjalnych dodatkowych zobowiązań warunkowych wynikających z ryzyk regulacyjnych,
prawnych, środowiskowych i innych i zostaną one uwzględnione w ramach procesu alokacji ceny nabycia w wartości godziwej
przejętych aktywów netto.
Rozliczenia podatkowe byłej Grupy LOTOS S.A.
W związku z połączeniem w dniu 1 sierpnia 2022 roku PKN ORLEN z Grupą LOTOS S.A., PKN ORLEN, jako następca prawny
Grupy LOTOS S.A., stał się stroną poniższych postępowań podatkowych.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 102 / 108
Rozliczenia podatkowe byłej Grupy LOTOS S.A. przedmiotem kontroli celno-skarbowych prowadzonych przez organy kontroli
skarbowej. W dniu 21 stycznia 2022 roku była Grupa LOTOS S.A. powzięła informację o dwóch wynikach kontroli celno-skarbowej
za okres styczeń - październik 2014 roku i za okres październik - grudzi2015 roku wydanych w dniu 7 stycznia 2022 roku. W
wynikach tych kontroli zostały zakwestionowane rozliczenia podatku VAT naliczonego w spółce w łącznej kwocie 23,3 mln PLN
(kwota bez odsetek). W dniu 12 kwietnia 2022 roku była Grupa LOTOS S.A. powzięła informację o wyniku kontroli celno-skarbowej
za okres styczeń - grudnia 2016 wydanym w dniu 7 kwietnia 2022 roku. W wyniku kontroli zostały zakwestionowane rozliczenia
podatku VAT naliczonego w Spółce w kwocie 6,5 mln PLN (kwota bez odsetek). Spółka nie złożyła korekty deklaracji VAT za wyżej
wymienione okresy zgodnie z ustaleniami kontroli ponieważ stała na stanowisku, że istnieją argumenty za obraniem innego trybu
rozstrzygnięcia. W związku z niezłożeniem przez Spółkę ww. korekt deklaracji VAT, organ podatkowy (Naczelnik Pomorskiego
Urzędu Celno-Skarbowego w Gdyni) przeprowadził postępowanie podatkowe. W dniu 29 marca 2023 r. organ podatkowy wydał
dwie decyzje, w których określił zobowiązanie podatkowe z tytułu podatku VAT za okres kwiecień - październik 2014 oraz
październik 2015 i wykazał zaniżenie zobowiązania w kwocie 23,3.mln PLN. Spółka planuje złożyć odwołania do organu II instancji
od decyzji. Spółka będzie miała również możliwość złożenia skarg do WSA w Gdańsku, a od ewentualnie niekorzystnego
rozstrzygnięcia sądowego, istnieje możliwość złożenia skargi kasacyjnej do NSA.
W związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 16 października 2019 roku, w sprawie C-189/18
Glencore, w dniu 15 stycznia 2020 roku spółka ożyła wnioski o wznowienie postępowań, w sprawach, w których wydane zostały
decyzje:
 Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2015 roku, utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli
Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 września 2015 roku, określającą spółce zobowiązanie w podatku od towarów i usług za
poszczególne miesiące 2010 roku w łącznej kwocie 48,4 mln PLN,
 Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 lutego 2016 roku, utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Urzędu Kontroli
Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 28 września 2015 roku, określającą spółce zobowiązanie w podatku od towarów i usług za
poszczególne miesiące 2011 roku w łącznej kwocie 112,5 mln PLN,
 Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku z dnia 25 października 2018 roku, utrzymująca w mocy decyzję
Naczelnika Pomorskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Gdyni z dnia 19 stycznia 2018 roku, określającą spółce zobowiązanie
w podatku od towarów i usług za styczeń 2012 roku w łącznej kwocie 7,3 mln PLN,
a po wznowieniu postępowań o:
 uchylenie decyzji organów podatkowych obu instancji i umorzenie postępowań podatkowych w sprawie w zakresie
postępowań za lata 2010 2011,
 zawieszenie postępowania do czasu prawomocnego zakończenia postępowania sądowego w zakresie postępowania za
rok 2012, w związku z toczącym się przed NSA postępowaniem ze skargi kasacyjnej spółki.
W dniu 8 października 2020 roku Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku utrzymał w mocy decyzje Dyrektora Izby
Skarbowej w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2015 roku oraz z dnia 29 lutego 2016 roku. W dniu 23 listopada 2020 roku spółka
złożyła odwołania od niekorzystnych decyzji Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku. W dniu 23 grudnia 2020 roku
Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Gdańsku wydał decyzje odmawiające uchylenia decyzji z dnia 8 października 2020
roku, na które spółka złożyła skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. W dniu 15 czerwca 2021 roku
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargi spółki na odmowę uchylenia decyzji ostatecznych w sprawie
określenia zobowiązania w podatku od towarów i usług za poszczególne miesiące 2010 i 2011 roku. W dniu 10 września 2021
roku spółka złożyła skargi kasacyjne od wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku.
Na dzień 31 grudnia 2022 roku Spółka wykazuje rezer na ryzyko podatkowe, utworzoną w związku z powyższymi
postępowaniami, w wysokości 98,4 mln PLN.
Rozliczenia za gaz ziemny dostarczany w ramach Kontraktu jamalskiego oraz wstrzymanie dostaw gazu ziemnego przez
Gazprom
W dniu 31 marca 2021 roku opublikowano Dekret Prezydenta Federacji Rosyjskiej nr 172 „o specjalnej procedurze wykonania
zobowiązań zagranicznych nabywców wobec rosyjskich dostawców gazu ziemnego(„Dekret”) w następstwie którego Gazprom
wystąpił do PGNiG z oczekiwaniem dokonania zmian warunków Kontraktu jamalskiego m.in. poprzez wprowadzenie rozliczeń w
rublach rosyjskich.
W dniu 12 kwietnia 2022 roku Zarząd PGNiG S.A. podjął decyzję o kontynuowaniu rozliczania zobowiązań PGNiG za gaz
dostarczony przez Gazprom w ramach Kontrakt jamalskiego, zgodnie z jego obowiązującymi warunkami oraz o niewyrażeniu
zgody na wykonywanie przez PGNiG zobowiązań rozliczeniowych za gaz ziemny dostarczany przez Gazprom w ramach
Kontraktu jamalskiego zgodnie z zapisami Dekretu.
Od dnia 27 kwietnia 2022 roku od godz. 8:00 CET Gazprom całkowicie wstrzymał dostawy gazu ziemnego w ramach Kontraktu
jamalskiego powołując się na wprowadzony przez Dekret zakaz realizacji dostaw gazu ziemnego do zagranicznych nabywców z
krajów „nieprzyjaznych Federacji Rosyjskiej” (w tym z Polski), jeżeli płatności za gaz ziemny dostarczany do takich krajów
począwszy od dnia 1 kwietnia 2022 roku, będą dokonywane niezgodnie z warunkami Dekretu.
W odpowiedzi PGNiG podjęło działania zmierzające do zabezpieczenia interesów Spółki w ramach przysługujących jej uprawień
kontraktowych obejmujące m.in. wezwanie do realizacji dostaw i respektowania warunków rozliczeniowych i in. warunków
obowiązującej strony do końca 2022 roku umowy.
Do dnia 31 grudnia 2022 roku dostawy gazu ziemnego nie zostały przez Gazprom wznowione, dostawca odmawiał rozliczeń w
oparciu o obowiązujące warunki kontraktowe. Zgodnie z oświadczeniem woli PGNiG z dnia 15 listopada 2019 roku, Kontrakt
jamalski wygasł z końcem 2022 roku, sprawy sporne powstałe w okresie jego obowiązywanie pozostają w toku
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 103 / 108
Roszczenie PBG SA (obecnie w restrukturyzacji w likwidacji) przeciwko PGNiG S.A. (obecnie PKN ORLEN SA)
Pozew wzajemny z dnia 1 kwietnia 2019 wniesiony przez PBG SA przeciwko PGNiG S.A. o zapłatę kwoty 118 mln PLN, w
sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w Warszawie, z pozwu PGNiG SA przeciwko PBG SA, w Wysogotowie, TCM w
Paryżu oraz Tecnimont w Mediolanie (wartość przedmiotu sporu tej sprawy 147 mln PLN). Sprawy dotyczą wzajemnych
rozliczeń w zakresie realizacji umów na rozbudowę PMG (Podziemny Magazyn Gazu) Wierzchowice. Podstawą roszczeń w
pozwie wzajemnym jest kwestionowanie przez PBG SA oświadczeń o potrąceniu wzajemnych należności i zobowiązań
dokonanych przez PGNiG SA w trakcie rozliczania umów na realizację rozbudowy PMG Wierzchowice. Etap postępowania w
zakresie pozwu wzajemnego jest identyczny, jak w przypadku pozwu głównego, tzn. postępowanie dowodowe jest w toku, sąd
przesłuchał wszystkich świadków oraz dopuścił dowód z opinii biegłego. Pozwani z pozwu głównego oraz powód wzajemny z
pozwu wzajemnego złożyli do sądu wniosek o wyłączenie biegłego. Kolejny termin rozprawy nie został wyznaczony.
Poza postępowaniami opisanymi powyżej Spółka nie zidentyfikowała innych istotnych zobowiązań warunkowych.
16.6. Zabezpieczenia akcyzowe
Zabezpieczenia akcyzowe i akcyza od wyrobów i towarów znajdujących się w procedurze zawieszonego poboru stanowią
element zobowiązań pozabilansowych i na dzień 31 grudnia 2022 roku i na dzień 31 grudnia 2021 roku wyniosły odpowiednio 3 552
mln PLN i 2 198 mln PLN. Na dzień 31 grudnia 2021 roku Spółka ocenia zmaterializowanie się tego typu zobowiązania jako
bardzo niskie.
16.7. Transakcje z podmiotami powiązanymi
Na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2021 roku i w 2022 roku oraz w 2021 roku nie wystąpiły istotne
transakcje podmiotów powiązanych z:
członkami Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki i z bliskimi im osobami,
pozostałym kluczowym personelem kierowniczym Spółki oraz z bliskimi im osobami.
16.7.1. Wynagrodzenia wypłacone i należne lub potencjalnie należne członkom Zarządu, Rady Nadzorczej oraz
pozostałym członkom kluczowego personelu kierowniczego
2022
2021
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
58,4
50,8
Świadczenia po okresie zatrudnienia
0,3
0,1
Pozostałe świadczenia długoterminowe
(0,2)
-
Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy
0,8
0,3
59,3
51,2
Zasady premiowania kluczowego personelu kierowniczego
Regulaminy dotyczące premiowania funkcjonujące dla Zarządu PKN ORLEN, oraz kluczowych stanowisk PKN ORLEN mają
wspólne podstawowe cechy. Osoby objęte wyżej wymienionymi systemami premiowane za realizację indywidualnych celów,
wyznaczanych na początku okresu premiowego przez Radę Nadzorczą dla Członków Zarządu oraz przez Zarząd dla pracowników
kluczowego personelu kierowniczego. Systemy Premiowania spójne z Wartościami Koncernu, promują współpracę pomiędzy
poszczególnymi pracownikami i motywują do osiągania najlepszych wyników w skali PKN ORLEN. Postawione cele mają charakter
zarówno jakościowy, jak i ilościowy, i są rozliczane po zakończeniu roku, na który zostały wyznaczone.
Wynagrodzenia z tytułu zakazu konkurencji i rozwiązania umowy w rezultacie odwołania z zajmowanego stanowiska
Zgodnie z umowami Członkowie Zarządu PKN ORLEN zobowiązani przez okres 6 miesięcy po rozwiązaniu umowy do
powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. W okresie tym otrzymują odszkodowanie w wysokości sześciokrotności
miesięcznego wynagrodzenia stałego, płatne w 6 równych ratach miesięcznych. Zapisy w umowach dotyczące zakazu
konkurencji po ustaniu funkcji Członka Zarządu wchodzą w życie dopiero po upływie 3 miesięcy pełnienia funkcji Członka
Zarządu.
Ponadto umowy przewidują wypłatę odprawy w przypadku rozwiązania umowy przez Spółkę z innych przyczyn niż naruszenie
podstawowych, istotnych obowiązków wynikających z umowy, pod warunkiem pełnienia funkcji Członka Zarządu przez okres co
najmniej 12 miesięcy. Odprawa w takim przypadku wynosi trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia stałego.
Dyrektorzy bezpośrednio podlegli Zarządowi PKN ORLEN standardowo zobowiązani do powstrzymania się od działalności
konkurencyjnej przez okres 6 miesięcy po rozwiązaniu umowy. W tym czasie otrzymują odszkodowanie w wysokości 50%
sześciokrotności miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, płatne w 6 równych ratach miesięcznych. Odprawa z tytułu
rozwiązania umowy przez Pracodawcę wynosi standardowo sześciokrotność miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 104 / 108
16.7.2. Transakcje oraz stan rozrachunków Spółki z jednostkami powiązanymi
Jednostki zależne
Jednostki współkontrolowane
Razem
2022
2021
2022
2021
2022
2021
Sprzedaż
94 799
47 825
4 478
2 963
99 277
50 788
Przychody w ramach centralizacji pochodnych
instrumentów finansowych
4 325
2 342
-
-
4 325
2 342
Zakupy
(30 962)
(10 894)
(129)
(40)
(31 091)
(10 934)
Koszty w ramach centralizacji pochodnych
instrumentów finansowych
(3 048)
(1 867)
-
-
(3 048)
(1 867)
Przychody finansowe, w tym:
1 227
659
262
321
1 489
980
Dywidendy
748
566
261
321
1 009
887
Koszty finansowe (głównie odsetki)
(195)
(114)
-
-
(195)
(114)
Jednostki zależne
Jednostki współkontrolowane
Razem
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
31/12/2022
31/12/2021
Należności z tytułu dostaw i usług oraz
pozostałe należności
9 055
4 774
611
808
9 666
5 582
Pozostałe aktywa
19 252
4 830
-
-
19 252
4 830
Pożyczki udzielone
14 853
3 805
-
-
14 853
3 805
Cash pool
4 323
961
-
-
4 323
961
Należności z tytułu rozliczonych
instrumentów pochodnych w
ramach centralizacji
76
64
-
-
76
64
Należności z tytułu leasingu
22
21
-
-
22
21
Instrumenty pochodne w ramach
centralizacji
233
241
-
-
233
241
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz
pozostałe zobowiązania
4 770
1 228
25
7
4 795
1 235
Pożyczki
6 021
3 520
-
-
6 021
3 520
Pozostałe zobowiązania, w tym:
4 222
1 957
-
-
4 222
1 957
Cash pool
4 090
1 811
-
-
4 090
1 811
Zobowiązania z tytułu rozliczonych
instrumentów pochodnych w
ramach centralizacji
131
145
-
-
131
145
Zobowiązania z tytułu leasingu
159
206
-
-
159
206
Instrumenty pochodne w ramach
centralizacji
900
336
-
-
900
336
Powyższe transakcje z jednostkami zależnymi i wsłkontrolowanymi obejmuównie sprzedaż i zakupy produktów rafineryjnych i
petrochemicznych oraz usług.
Dodatkowo w 2022 roku, na podstawie złożonych oświadczeń, wyspiły transakcje pomiędzy podmiotami, w krych kluczowe
stanowiska pełniły bliskie osoby powiązane z pozostałym kluczowym personelem kierowniczym Jednostki Dominującej a podmiotami
Grupy ORLEN.
W 2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2022 roku Spółka zidentyfikowała następuce transakcje:
sprzedaż wyniosła odpowiednio 2 mln PLN,
zakup wyniósł odpowiednio (10) mln,
saldo należności wyniosło 0,2 mln PLN,
saldo zobowiązań wyniosło 3 mln PLN.
Powyższe transakcje dotyczyły głównie zakupu i sprzedaży paliw, dodatku do paliw, oleju napędowego, energii cieplnej,
granulatu oraz folii.
W 2022 roku i w 2021 roku w Spółce nie wystąpiły transakcje zawarte z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż
rynkowe.
16.7.3. Transakcje z jednostkami powiązanymi ze Skarbem Państwa
Największym akcjonariuszem Spółki na dzień 31 grudnia 2022 roku jest Skarb Państwa posiadający 49,9% udziałów. Na dzień
31 grudnia 2021 roku Skarb Państwa był właścicielem 27,52% akcji Jednostki Dominującej Grupy ORLEN - PKN ORLEN.
Spółka zidentyfikowała transakcje z podmiotami powiązanymi, będącymi równocześnie jednostkami powiązanymi ze Skarbem
Państwa w oparciu o „ Wykaz spółek z udziałem Skarbu Państwa” udostępniany przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów.
W 2022 i w 2021 roku oraz na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku Spółka zidentyfikowała następujące
transakcje:
2022
2021
Sprzedaż
8 352
2 527
Zakupy
(19 690)
(6 454)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 105 / 108
31/12/2022
31/12/2021
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
1 328
337
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
1 628
1 285
Powyższe transakcje, przeprowadzone na warunkach rynkowych, związane były głównie z bieżącą działalnością operacyjną
Spółki i dotyczyły głównie sprzedaży paliw, zakupu i sprzedaży gazu ziemnego, energii, usług transportowych i magazynowania.
Dodatkowo występowały równi transakcje o charakterze finansowym (kredyty, opłaty bankowe, prowizje) z Bankiem
Gospodarstwa Krajowego.
16.8. Wynagrodzenie wynikające z umowy z podmiotem uprawnionym do badania sprawozd finansowych
2022
2021
Badanie sprawozdań finansowych
4,3
1,6
Inne usługi poświadczające:
3,3
2,3
przeglądy sprawozdań finansowych
0,7
0,7
pozostałe usługi
2,6
1,6
7,6
3,9
Deloitte Audyt spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa począwszy od I kwartału 2017 roku wykonuje
przeglądy śródrocznych oraz badania jednostkowych sprawozdań finansowych PKN ORLEN i skonsolidowanych sprawozdań
finansowych Grupy. Deloitte Audyt spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa została wybrana do
przeprowadzenia przeglądów śródrocznych sprawozdań finansowych oraz badania jednostkowych sprawozdań finansowych
PKN ORLEN i skonsolidowanych sprawozdań finansowych Grupy:
- uchwałą Rady Nadzorczej Nr 2071/18 z dnia 20 grudnia 2018 roku zmienioną uchwałą Nr 2103/19 z dnia 25 stycznia 2019
roku za lata 2019-2021 oraz
- uchwałą Rady Nadzorczej Nr 2698/21 z dnia 29 listopada 2021 roku i Uchwałą Nr 3031/2023 z dnia 23 lutego 2023 roku za
lata obrotowe 2022-2024.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 106 / 108
17. WYDARZENIA PO ZAKOŃCZENIU OKRESU SPRAWOZDAWCZEGO
17.1. Zakup części aktywów petrochemicznych
W dniu 1 stycznia 2023 roku Spółka sfinalizowała przejęcie biznesu związanego z produkcją i sprzedażą LDPE od największego
krajowego wytwórcy tworzyw sztucznych Basell ORLEN Polyolefins sp z o.o. (wspólne przedsięwzięcie, w którym PKN ORLEN i
Lyondell Basell Industries posiadają po 50% udziałów) oraz Basell ORLEN Polyolefins Sprzedaż sp. z o.o. (w której 100%
udziałów posiada Basell ORLEN Polyolefins sp z o.o.). Jest ona związana z produkcją i sprzedażą polietylenu LDPE, a także
obsługą klientów na polskim rynku. Zgodę na przeprowadzenie transakcji wydały urzędy antymonopolowe w Polsce i Holandii.
Zdolności wytwórcze przejętych aktywów wynoszą 100 tys. ton rocznie, co oznacza, że PKN ORLEN samodzielnie, jako jedyny
w Polsce wytwórca polietylenu LDPE, pokryje ok. 1/3 krajowego zapotrzebowania na ten produkt.
Polietylen niskiej gęstości (LDPE) jest powszechnie stosowany do produkcji wyrobów konsumenckich i przemysłowych, z
którego powstają m.in. folie, worki, kanistry, opakowania do żywności, a także elementy urządzeń elektronicznych, np. przewody
i kable. Jest to produkt w pełni podlegający recyclingowi, który odgrywa ważną rolę w gospodarce obiegu zamkniętego.
Po transakcji spółka Basell ORLEN Polyolefins sp. z o.o. nadal dzie rozwijała produkcję i sprzedaż polietylenu HDPE, czyli
wysokiej gęstości oraz polipropylenu.
Nabycie biznesu związanego z produkcją i sprzedażą LDPE wpisuje się w strategię realizowaną przez Spółkę. Spółka obserwuje
dynamiczny wzrost popytu na produkty petrochemiczne na światowych rynkach, a według prognoz, do 2030 roku wartość rynku
petrochemikaliów i bazowych tworzyw sztucznych ma się podwoić. Spółka dąży więc do zwiększenia swojego udziału w tym
perspektywicznym biznesie i umocnienia swojej pozycji jako czołowego producenta produktów petrochemicznych w Europie, co
umożliwi jej zwiększenie generowanych przez nią zysków.
Tymczasowe rozliczenie transakcji
Nabycie biznesu związanego z produkcją i sprzedażą LDPE rozliczane jest metodą przejęcia zgodnie z MSSF 3 Połączenia
jednostek.
Na dzień sporządzenia niniejszego sprawozdania finansowego rozliczenie księgowe połączenia nie zostało zakończone, w
szczególności finalizowany jest obecnie proces wyceny do wartości godziwej przejętych aktywów netto przez zewnętrznych ekspertów.
W związku z tym, Spółka zaprezentowała tymczasowe wartości możliwych do zidentyfikowania aktywów i zobowiązań, które
odpowiadają ich wartościom godziwym na dzi połączenia oszacowanym na bazie dotychczasowych prac przeprowadzonych przez
zewnętrznych ekspertów, które obecnie przedmiotem weryfikacji przez Słkę, w związku z czym mojeszcze ulec zmianie.
Spółka planuje dokonać ostatecznego rozliczenia transakcji nabycia w okresie 12 miesięcy od dnia połączenia.
Wartość tymczasowa możliwych do zidentyfikowania głównych pozycji nabytych aktywów i zobowiązań na dzień nabycia
przedstawia się następująco
01/01/2023
Nabyte aktywa
A
262
Aktywa trwałe
133
Rzeczowe aktywa trwałe
118
Wartości niematerialne
3
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
3
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
9
Aktywa obrotowe
129
Zapasy
56
Środki pieniężne
73
Przejęte zobowiązania
B
4
Zobowiązania długoterminowe i krótkoterminowe
4
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
3
Rezerwy
1
Tymczasowa wartość aktywów netto
C = A - B
258
Wartość godziwa przekazanej zapłaty z tytułu nabycia (Środki pieniężne zapłacone)
D
285
Wartość wcześniej istniejących powiązań
E
71
Wartość firmy
F = D - C + E
98
Wypływ środków pieniężnych netto związany z nabyciem biznesu związanego z produkcją i sprzedażą LDPE, będący różnicą
pomiędzy przejętymi środkami pieniężnymi netto (ujętymi jako przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej) a zapłaconymi
środkami pieniężnymi przekazanymi w ramach zapłaty, wyniósł 212 mln PLN.
Rozpoznana w ramach rozliczenia połączenia tymczasowa wartość firmy przedstawia wartość aktywów, których nie można było
ująć odrębnie zgodnie z wymogami MSR 38 - Wartości niematerialne, w tym w szczególności:
a) możliwość wzrostu sprzedaży i zysków dla Spółki,
b) umocnienie pozycji rynkowej na rynku petrochemikaliów i bazowych tworzyw sztucznych (wyłączny producent polietylenu
niskiej gęstości w Polsce)
c) istniejący potencjał produkcji i sprzedaży LDPE dla przyszłych klientów oraz dostęp do zorganizowanej siły roboczej.
17.2. Pomoc dla sektorów energochłonnych
PKN ORLEN i Rafineria Gdańska złożyły wnioski do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej o
udzielenie pomocy w ramach programu przyjętego uchwałą Rady Ministrów nr 1/2023 z dnia 03.01.2023 pod nazwą „Pomoc dla
sektorów energochłonnych związana z nagłymi wzrostami cen gazu ziemnego i energii elektrycznej w 2022 r.” Wnioski zostały
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 107 / 108
pozytywnie rozpatrzone i w dniu 9 marca 2023 roku zostały zawarte umowy o udzielenie pomocy PKN ORLEN w kwocie
12 715 035,53 PLN oraz Rafinerii Gdańskiej w kwocie 6 019 364,47 PLN.
Udział PKN ORLEN w przyznanej kwocie rekompensaty dla Rafinerii Gdańskiej w wyniku realizowanego wspólnego działania
wyniesie 70%.
17.3. Istotne finansowania bankowe
W dniu 9 stycznia 2023 Spółka podpisała aneks do umowy kredytowej z Caixa Bankiem zwiększając dostępność kwoty z 50 mln
EUR do 100 mln EUR oraz w dniu 31 marca 2023 Spółka podpisała aneks do umowy kredytowej z Banku Gospodarstwa
Krajowego zwiększając dostępność kwoty z 1,1 mld PLN do 2 mld PLN. Na dzień zatwierdzenia niniejszego skróconego
sprawozdania finansowego finansowania te nie zostały uruchomione
Po zakończeniu okresu sprawozdawczego nie wystąpiły dodatkowe zdarzenia poza ujawnionymi w niniejszym jednostkowym
sprawozdaniu finansowym, które wymagałyby ujęcia lub ujawnienia.
PKN ORLEN
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PKN ORLEN ZA ROK 2022 108 / 108
Niniejsze jednostkowe sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przez Zarząd Spółki w dniu 27 kwietnia 2023 roku.
………………………..…………..
Daniel Obajtek
Prezes Zarządu
………………………..…………..
Armen Artwich
Członek Zarządu
………………………..…………..
Adam Burak
Członek Zarządu
………………………..…………..
Patrycja Klarecka
Członek Zarządu
………………………..…………..
Krzysztof Nowicki
Członek Zarządu
………………………..…………..
Robert Perkowski
Członek Zarządu
………………………..…………..
Michał Róg
Członek Zarządu
………………………..…………..
Piotr Sabat
Członek Zarządu
………………………..…………..
Jan Szewczak
Członek Zarządu
………………………..…………..
Iwona Waksmundzka-Olejniczak
Członek Zarządu
………………………..…………..
Józef Węgrecki
Członek Zarządu