Ocena działalności Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A. w 2023 roku sporządzona przez Radę Nadzorczą

W 2023 wzrost gospodarczy w Polsce wyhamował do ok. 0,2%, co było głównie konsekwencją wysokiej inflacji, która przełożyła się na spadek realnej siły nabywczej gospodarstw domowych i w konsekwencji skurczenie się spożycia gospodarstw domowych o ok. 0,1%. Ze spadkiem konsumpcji mieliśmy do czynienia w głównej mierze w pierwszej połowie roku. Dezinflacja w warunkach utrzymującego się na dwucyfrowym poziomie wzrostu płac przełożyła się na odbudowę realnych wynagrodzeń i niewielkie odbicie konsumpcji w drugiej połowie roku. Wzrost inwestycji przyspieszył do ok. 8%, głównie w oparciu o nakłady w dużych firmach. Spadkowi popytu krajowego towarzyszył silny spadek importu. W efekcie, pomimo słabej koniunktury na rynkach eksportowych i spadku eksportu, saldo wymiany handlowej z zagranicą poprawiło się, generując pozytywny wkład do wzrostu PKB w skali ok. 4 pkt. proc. Na wzroście PKB mocno ciążyła z kolei redukcja zapasów (ujemny wkład rzędu 5 pkt. proc.).

Ubiegły rok przyniósł wygasanie wcześniejszego szoku energetycznego, co przełożyło się na szybką dezinflację. W lutym 2023 roku wzrost cen konsumpcyjnych wyniósł 18,4% r/r, by w grudniu wyhamować do 6,2% r/r. Średnioroczny wzrost CPI wyniósł 11,4%. Osłabienie popytu wewnętrznego spowodowało, że firmy miały mniejsze możliwości podnoszenia cen. Wyzwaniem stały się także koszty pracy, podczas gdy presja ze strony surowców i materiałów była wyraźnie mniejsza niż rok wcześniej.

Szybki spadek inflacji skłonił Narodowy Bank Polski do złagodzenia polityki pieniężnej. We wrześniu 2023 roku stopa referencyjna została obniżona o 75 pkt. bazowych, a w październiku o kolejne 25 pkt. bazowych, by na koniec roku wynieść 5,75%. Obecnie bank centralny przeszedł w tryb „wait and see” w związku z niepewnością co do perspektyw inflacji. Krótkoterminowo, tj. na koniec 1 kwartału 2024 roku, inflacja może znaleźć się blisko celu inflacyjnego (2,5%, +/- 1 pkt. proc.). Jednak zniesienie zerowej stawki VAT na żywność z końcem marca 2024 roku oraz Tarczy Antyinflacyjnej na energię w połowie roku (zamrożenie cen prądu i gazu na poziomach z 2022 roku) spowoduje, że w drugiej połowie roku spodziewany jest wyraźny wzrost inflacji. Dodatkowym czynnikiem inflacyjnym jest także ekspansywna polityka fiskalna, która spowodowała, że deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych przekroczył w ubiegłym roku 5% PKB.

W 2023 roku wyniki sektora bankowego były bardzo dobre. Zysk netto sektora wzrósł r/r o ok. 160% do poziomu niemalże 28 mld zł, niemal dwukrotnie wzrosła również rentowność kapitałów sektora bankowego (ROE) do poziomu 12%. Działo się tak głównie dzięki wysokim stopom procentowym - wyższe wyniki odsetkowe banków, mitygujące wysokie koszty ryzyka portfela walutowych kredytów hipotecznych oraz dzięki niższym obciążeniom regulacyjnym -

W 2023 roku banki zintensyfikowały swoje prace nad umożliwieniem swoim klientom - posiadaczom walutowych kredytów hipotecznych - zawarcia ugody bankowej, czy to zgodnej z propozycją Przewodniczącego KNF, czy w oparciu o własne modele mediacyjne. Niemniej jednak, 2023 rok był kolejnym rokiem z rekordowym saldem zawiązanych rezerw na ryzyko prawne związane z tym portfelem kredytowym.

Pomimo czynników wpływających na polską gospodarkę i sektor bankowy w 2023 roku, Grupa Kapitałowa ING Banku Śląskiego S.A. osiągnęła zysk netto w wysokości 4 440,9 mln zł, co oznacza 159-procentowy wzrost względem 2022 roku. Wyższy zysk netto w Grupie Kapitałowej ING Banku Śląskim był przede wszystkim konsekwencją wysokiego wyniku odsetkowego - brak dodatkowych obciążeń regulacyjnych, które miały miejsce w 2022 roku, związanych z wakacjami kredytowymi (-1 644,9 mln zł) oraz wpłaty na System Ochrony Banków Komercyjnych (-470,7 mln zł).

Dochody ogółem banku wzrosły o 2 955 mln zł r/r (+38%), natomiast koszty ogółem banku (łącznie z podatkiem bankowym) wzrosły r/r o 55 mln zł (+1%), przy wzroście sumy bilansowej o 13% r/r. W konsekwencji spowodowało to spadek wskaźnika kosztów ogólnych banku wraz z podatkiem bankowym do dochodów o 14,9 p.p. do poziomu 40,7%. Koszty ryzyka banku wraz z kosztami ryzyka prawnego walutowych kredytów hipotecznych spadły r/r o 417 mln zł (- 40%), co w głównej mierze miało związek ze zmianami założeń makroekonomicznymi w modelach kalkulacji ryzyka banku. Same koszty ryzyka prawnego spadły o 228 mln zł r/r. W ślad za spadkiem kosztów ryzyka zmianie uległa skumulowana marża kosztów ryzyka, której poziom wyniósł 0,39% na koniec 2023 roku wobec 0,68% na koniec 2022 roku, a wskaźnik pokrycia rezerwami kredytów i innych należności w Etapie 3 i POCI poprawił się r/r o 2,3 p.p. do 60,9%.

Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad działalnością Banku, czuwając nad przestrzeganiem odpowiednich przepisów prawa dotyczących rachunkowości, finansów oraz

Komitet Ryzyka zapewnia Radzie Nadzorczej wsparcie w zakresie monitorowania procesu zarządzania ryzykiem, w tym ryzykiem operacyjnym (niefinansowym), ryzykiem płynności, ryzykiem kredytowym i ryzykiem rynkowym. Komitet pełni również nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem, a także nad: szacowaniem kapitału wewnętrznego, adekwatności kapitałowej oraz ryzykiem modeli związanego z kapitałem i innych modeli. Komitet wyraża swoją opinię na temat całościowej gotowości Banku do podejmowania ryzyka w bieżącej i długoterminowej perspektywie. Ponadto, Komitet dokonuje okresowego zatwierdzenia ujawnianych przez Bank w trybie kwartalnym dla Grupy Kapitałowej Banku śródrocznych informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej. Przewodnicząca Komitetu Ryzyka – będąca zarazem członkiem niezależnym Rady – odbywa cykliczne spotkania z osobami zarządzającymi poszczególnymi obszarami ryzyka, a także z Dyrektor Departamentu Audytu Wewnętrznego i Centre of Expertise Lead III – Compliance. W trakcie spotkań omawiane są kwestie istotne dla bieżącej działalności Banku.

Monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej należy do zadań Komitetu Audytu. W tym kontekście, Komitet Audytu cyklicznie analizuje sprawozdania finansowe Banku oraz wyniki badania tych sprawozdań, przy czym Przewodnicząca Komitetu Audytu – będąca zarazem członkiem niezależnym Rady – odbywa cykliczne spotkania z Wiceprezes Zarządu nadzorującą Pion CFO, podczas których zapoznaje się z okresowymi wynikami finansowymi Banku przed ich publikacją. Przewodnicząca Komitetu Audytu odbywa także okresowe spotkania z Dyrektor Departamentu Audytu Wewnętrznego poświęcone specyfice funkcji audytu wewnętrznego i Centre of Expertise Lead III – Compliance w kwestiach z obszaru zarządzania ryzykiem braku zgodności. Komitet Audytu bierze czynny udział w procesie wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych spółki oraz analizuje wyniki prac tego podmiotu, czuwając nad jego niezależnością i efektywnością. Ponadto, Komitet Audytu monitoruje adekwatność i skuteczność systemu kontroli wewnętrznej oraz audytu wewnętrznego, a także dokonuje oceny skuteczności środków stosowanych w celu ograniczania ryzyka, w tym ryzyka braku zgodności, oraz oceny jakości zarządzania tym

W ramach Rady Nadzorczej funkcjonuje także Komitet Wynagrodzeń i Nominacji, który monitoruje m.in. sytuację na rynku pracy pod względem wynagrodzeń, procesy rotacji pracowników, plany sukcesji Zarządu, a także wyniki badań satysfakcji pracowników. Komitet regularnie monitoruje system wynagrodzeń funkcjonujący w Banku, w tym politykę płacową i premiową. Przewodniczący Komitetu Wynagrodzeń i Nominacji – będący zarazem członkiem niezależnym Rady – odbywa okresowe spotkania z kluczowymi osobami z obszaru HR. W 2023 roku w związku z rezygnacją Pana Arisa Bogdanerisa z funkcji członka Rady Nadzorczej oraz przewidzianym punktem w porządku obrad Walnego Zgromadzenia, które odbyło się 26 kwietnia 2023 roku, dotyczącym zmiany liczby członków Rady Nadzorczej z siedmiu na ośmiu członków, Komitet przeprowadził proces oceny indywidualnej dwóch kandydatów do Rady Nadzorczej, tj. Pana Hansa De Munck i Pani Katarzyny Zajdel-Kurowskiej, oraz oceny zbiorowej Rady Nadzorczej. Ponadto, Komitet przeprowadził z udziałem firmy zewnętrznej proces zbiorowej oceny odpowiedniości Komitetu Audytu, w tym proces oceny indywidualnej kandydatów do Komitetu Audytu, wydając stosowne rekomendacje do Rady Nadzorczej. Komitet przeprowadził także okresowe oceny odpowiedniości poszczególnych Członków Zarządu wraz z okresową zbiorową oceną odpowiedniości tego organu.

Rada Nadzorcza ocenia, iż system zarządzania ryzykiem w Grupie ING Banku Śląskiego S.A jest adekwatny i skuteczny. Obejmuje on wszystkie istotne rodzaje ryzyka, a w procesach ich identyfikacji, pomiaru, zarządzania i raportowania wykorzystywane są instrumenty i techniki właściwe dla danego rodzaju ryzyka. Główne cele systemu zarządzania ryzykiem zostały w roku 2023 osiągnięte oraz zapewnione zostały niezależność komórek organizacyjnych do spraw zarządzania ryzykiem, a także odpowiednie zasoby kadrowe niezbędne do skutecznego wykonywania zadań przez te jednostki. W 2023 roku ING Bank Śląski S.A. spełniał wszystkie wymogi bezpiecznego działania i adekwatności kapitałowej, a w szczególności:

• prowadził ostrożną politykę kredytową. Procesy i procedury kredytowe były zgodne z wymogami nadzorczymi i z najlepszymi wzorcami występującymi na rynku. W 2023 roku Bank uwzględniał w swej polityce kredytowej sytuację występującą w gospodarce i stosował zaostrzone procedury w odniesieniu do branż generujących podwyższony poziom ryzyka. Bank posiadał zdywersyfikowany portfel kredytowy, w którym znaczny udział posiadały wysokiej jakości kredyty udzielone podmiotom gospodarczym. W skali

Grupy Kapitałowej Banku należności kredytowe w Etapie 3 stanowiły 2,7% całości zaangażowania brutto (wyceniane wg zamortyzowanego kosztu), czyli istotnie mniej niż średnio w całym sektorze bankowym (5,0% na koniec 2023 r.);

• posiadał procedury i systemy spełniające najwyższe standardy rynkowe w obszarze zarządzania ryzykiem rynkowym (m.in. stopy procentowej oraz walutowym). W ciągu 2023 roku aktywnie zarządzano poszczególnymi kategoriami ryzyka rynkowego tak, aby ich poziom mieścił się w granicach obowiązujących w Banku limitów. Bank posiadał zrównoważoną pod względem walutowym strukturę bilansu, m.in. charakteryzującą się niskim udziałem należności walutowych w ogólnych należnościach z tytułu kredytów hipotecznych;

• utrzymywał odpowiedni poziom płynności. W 2023 roku ani limity regulacyjne, ani limity wewnętrzne płynności nie zostały przekroczone, a bezpieczną pozycję płynnościową bank zawdzięcza jednej z największych wśród polskich banków bazie stabilnych depozytów gospodarstw domowych;

• skutecznie zarządzał ryzykiem operacyjnym, w tym ryzykiem modeli, spełniając w tym zakresie standardy rynkowe;

• dysponował adekwatnym poziomem funduszy własnych, pozwalającym spełnić wymagania nadzorcze. W grudniu 2023 roku łączny współczynnik kapitałowy Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A. ukształtował się na poziomie 16,73%, a współczynnik kapitału Tier 1 na poziomie 15,32%;

• w ramach swojej struktury organizacyjnej miał jasno zdefiniowane obowiązki i odpowiedzialność w zakresie rozwoju i wdrożeń mechanizmów zarządzania ryzykiem ESG oraz rozwijał i wprowadzał nowe metody i narzędzia w tym zakresie. Bank posiadał mechanizmy ograniczające ryzyko ESG w ramach procesu KYC i rozwijał podejście do limitów RAS uwzględniających ryzyko ESG. Bank posiada także mechanizmy umożliwiające zarządzanie ryzykiem ESG w ramach standardowych procesów kredytowych klientów detalicznych i korporacyjnych, a także w ramach zarządzania ryzykiem operacyjnym z uwzględnieniem ryzyka reputacji. Bank opracował podejście do zbierania danych koniecznych do zarządzania ryzykiem ESG i sukcesywnie je wdraża.

Funkcjonujący w Banku system kontroli wewnętrznej wystarczająco adekwatnie i skutecznie zabezpiecza Bank przed nieoczekiwanymi zdarzeniami w zakresie udzielonego finansowania, ryzyka niefinansowego, ryzyka rynkowego, płynności czy adekwatności kapitałowej. System ten obejmuje wszystkie jednostki organizacyjne Banku i wszystkie trzy linie obrony. Dla celu zgodności z przepisami prawa, wymogami nadzorczymi, regulacjami wewnętrznymi

W obliczu umiarkowanego wzrostu gospodarczego i niepewności geo-politycznej oraz regulacyjnej, zdaniem Rady Nadzorczej, uwaga Banku powinna nadal być skoncentrowana na utrzymaniu adekwatnego poziomu kapitału oraz na działaniach zapewniających dostępność i konkurencyjność w zakresie produktów i jakości obsługi klientów, takich jak:

• adekwatne zarządzanie kapitałem w celu zapewnienia bezpiecznego wzrostu akcji kredytowej, jak również spełnienia wszystkich obecnych i przyszłych wymogów regulacyjnych;

• dalszy rozwój oferty produktowej, również w zakresie produktów zrównoważonych oraz elektronicznych kanałów obsługi;

• zwiększenie akcji kredytowej, przy jednoczesnym zachowaniu zasad ostrożnej oceny ryzyka klientów, co przyczyni się do utrzymania wysokiej jakości portfela oraz do wzrostu wyniku odsetkowego;

• utrzymanie odpowiedniego poziomu stabilnych depozytów, co zapewni niezbędną płynność dla rozszerzania akcji kredytowej;

• poprawa efektywności kosztowej przy zachowaniu wysokiej jakości procesów poprzez optymalne wykorzystanie zasobów i korzyści płynących ze zwiększonej skali działania.

W ocenie Rady Nadzorczej, dotychczasowa strategia zwiększania skali działania realizowana przez Bank w ciągu ostatnich lat sprawdziła się, o czym świadczą osiągnięte wyniki finansowe i komercyjne. W związku z tym Bank zamierza kontynuować ją w kolejnym roku, przy zachowaniu odpowiedniego poziomu kapitału.

W świetle trwającego konfliktu rosyjsko-ukraińskiego rok 2024 z pewnością będzie naznaczony dalszą niepewnością. Z drugiej strony jednak powinien to być rok ożywienia gospodarczego, w którym ING Bank Śląski wraz z całym sektorem bankowym, będzie pełnił bardzo ważną rolę stabilizatora polskiej gospodarki.