15
b) jeśli Spółka zachowuje zasadniczo całe ryzyko i wszystkie korzyści związane z posiadaniem składnika
aktywów finansowych, to w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych;
c) jeśli Spółka nie przenosi ani nie zachowuje zasadniczo całego ryzyka i wszystkich korzyści związanych
z posiadaniem składnika aktywów finansowych, to ustala, czy zachowała kontrolę nad składnikiem
aktywów finansowych. W takim przypadku:
• jeśli Spółka nie zachowała kontroli, zaprzestaje ujmowania składnika aktywów finansowych i ujmuje
oddzielnie jako aktywa lub zobowiązania wszelkie prawa i obowiązki powstałe lub zachowane
w wyniku przeniesienia,
• jeśli Spółka zachowała kontrolę, w dalszym ciągu ujmuje składnik aktywów finansowych w stopniu,
w jakim utrzymuje zaangażowanie w tym składniku.
Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie
Udzielone pożyczki wyceniane wg zamortyzowanego kosztu
Udzielone pożyczki ujmowane są jako aktywa finansowe będące częścią modelu biznesowego, którego celem jest
osiąganie korzyści z pozyskiwania kontraktowych przepływów. Wartość udzielonych pożyczek wycenianych według
metody zamortyzowanego kosztu (jeśli spełniają test płatności głównej i odsetek) obliczana jest w oparciu
o efektywną stopę procentową i uwzględnia odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych. Efektywna stopa
procentowa wyznaczona jest na podstawie pierwotnie oczekiwanego przepływu, wynikającego bezpośrednio
z pierwotnego harmonogramu i ulega rekalkulacji w przypadku zmiany stóp rynkowych. Przychody odsetkowe są
kalkulowane według efektywnej stopy procentowej i są prezentowane w wyniku finansowym w pozycji Przychody
finansowe. Tworzone odpisy dla pożyczek uwzględniają zmiany z tytułu oczekiwanych strat kredytowych. Zmiany
netto odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych prezentowane są w sprawozdaniu z całkowitych
dochodów w przychodach lub kosztach działalności finansowej. W odpowiedzi na regulacje zawarte w MSSF 9,
Spółka klasyfikuje udzielone pożyczki do trzech koszyków, dla których oczekiwane straty oraz przychody
odsetkowe są rozpoznawane są w poniższy sposób:
• koszyk 1 (stage 1) – w którym klasyfikowane są udzielone pożyczki, dla których od momentu rozpoznania
do daty bilansowej nie nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego, nie wystąpiło opóźnienie w spłacie
oraz nie stwierdzono utraty wartości. Czynnikami, które mogą świadczyć o istotnym wzroście ryzyka są
m.in. informacje od pożyczkobiorców, którzy zgłaszają możliwe problemy z terminową spłatą pożyczek
oraz istotne pogorszenie ratingu klienta w stosunku od początkowego ujęcia. Dla takich pożyczek
oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy lub wcześniej, jeżeli
instrument ma krótszy termin zapadalności. Przychody odsetkowe w tym koszyku rozpoznawane są od
wartości bilansowej brutto.
• koszyk 2 (stage 2) – w którym są klasyfikowane udzielone pożyczki, dla których od momentu rozpoznania
do daty bilansowej nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego (wystąpiło niewielkie opóźnienie w lub
wypowiedzenie umowy przez pożyczkodawcę). Do koszyka 2 mogą zostać sklasyfikowane pożyczki, dla
których stwierdzono istotny wzrost ryzyka, polegający m.in. na zgłoszeniu bezpośrednio przez
pożyczkobiorców możliwych problemów z terminową spłatą pożyczek, wnioski o przesunięcie terminu
spłaty oraz istotne pogorszenie ratingu klienta w stosunku od początkowego ujęcia. W takich przypadkach
dla portfela pożyczek możliwe jest również ujęcie dodatkowego odpisu z tytułu wzrostu oczekiwanej
straty kredytowej ponad historyczne oszacowania. Dla takich pożyczek straty oczekiwane są
rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia aktywa (lifetime). Przychody odsetkowe w tym
koszyku rozpoznawane są od wartości bilansowej brutto.
• koszyk 3 (stage 3) – w którym są klasyfikowane udzielone pożyczki, dla których stwierdzono utratę
wartości, m.in. istotne opóźnienie w spłacie od daty wymaganej płatności powyżej. W skład tego koszyka
wchodzą również umowy w restrukturyzacji. Dla udzielonych pożyczek zaklasyfikowanych do
koszyka 3 oczekiwane straty są rozpoznawane w horyzoncie pozostałego czasu życia aktywa (lifetime).
Przychody odsetkowe w tym koszyku rozpoznawane są od wartości bilansowej netto. Nabyte składniki
aktywów finansowych dotknięte utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe (tzw. POCI)
w momencie początkowego ujęcia są klasyfikowane do koszyka 3. Przychody odsetkowe dla pożyczek
zaklasyfikowanych jako POCI rozpoznawane są od wartości netto. Skorygowaną o ryzyko kredytowe
efektywną stopę procentową oblicza się poprzez uwzględnienie przyszłych przepływów pieniężnych
skorygowanych o efekt ryzyka kredytowego rozpoznawanego w całym horyzoncie prognozy.