JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ZA ROK 2023 1
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 2/108
SPIS TREŚCI
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z ZYSKÓW LUB STRAT I INNYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ................................................. 4
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ .................................................................................................................... 5
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM ..................................................................................................... 6
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ........................................................................................................... 7
PODSTAWOWE INFORMACJE .............................................................................................................................................................................. 8
1. PODSTAWOWA DZIAŁALNOŚĆ ORLEN .........................................................................................................................................................................8
2. PODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ..............................................................................................................................8
3. WALUTA FUNKCJONALNA I WALUTA PREZENTACJI SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH .........................................................................................8
4. POLITYKA RACHUNKOWOŚCI ........................................................................................................................................................................................9
4.1. Zasady rachunkowci ................................................................................................................................................................................................................................................... 9
4.2. Przekształcenie danych pownawczych .................................................................................................................................................................................................................... 9
4.3. Zmiany klimatu i transformacja energetyczna oraz i ich wpływ na stosowane zasady rachunkowości ............................................................................................................ 12
5. WPŁYW ZMIAN STANDARDÓW MSSF NA JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ..................................................................... 14
5.1. Reforma wskaźnika referencyjnego stóp procentowych (Reforma IBOR) ........................................................................................................................................................ 14
5.2. Międzynarodowa reforma podatkowa - Drugi Filar ................................................................................................................................................................................................... 16
6. RÓŻNICE POMIĘDZY DANYMI UJAWNIONYMI W NINIEJSZYM SPRAWOZDANIU FINANSOWYM A OPUBLIKOWANYM
SKONSOLIDOWANYM RAPORCIE KWARTALNYM ZA IV KWARTAŁ 2023 ............................................................................................................. 19
7. ROZLICZENIE TRANSAKCJI NABYCIA ZGODNIE Z MSSF 3 POŁĄCZENIA JEDNOSTEK .................................................................................... 20
7.1. Połączenia jednostek pod wspól kontro.............................................................................................................................................................................................................. 20
7.2. Zakup części aktyw petrochemicznych ................................................................................................................................................................................................................. 21
7.3. Rozliczenie pącz jednostek mających miejsce w poprzednim roku obrotowym ........................................................................................................................................... 21
SYTUACJA FINANSOWA ORLEN .......................................................................................................................................................................27
8. WPŁYW KONFLIKTU ZBROJNEGO NA DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNĄ I FINANSOWĄ ORLEN ............................................................................ 27
DANE SEGMENTOWE ...........................................................................................................................................................................................30
9. SEGMENTY DZIAŁALNOŚCI .......................................................................................................................................................................................... 30
10. PRZYCHODY, KOSZTY, WYNIKI FINANSOWE, ZWIĘKSZENIA AKTYWÓW TRWAŁYCH ....................................................................................... 30
11. AKTYWA W PODZIALE NA SEGMENTY OPERACYJNE ............................................................................................................................................. 31
NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO JEDNOSTKOWEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO .............................................................................32
12. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z ZYSKÓW LUB STRAT I INNYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW ............................................... 32
12.1. Przychody ze sprzedaży .............................................................................................................................................................................................................................................. 32
12.2. Przychody ze sprzedaży weug segmentów operacyjnych w podziale na asortymenty ................................................................................................................................... 34
12.3. Podział geograficzny przychodów ze sprzedy - zaprezentowany według kraju siedziby zleceniodawcy ..................................................................................................... 35
12.4. Przychody z tytułu umów z klientami według kryterium rodzaju umowy ............................................................................................................................................................... 35
12.5. Przychody z tytułu umów z klientami według terminu przekazania ........................................................................................................................................................................ 35
12.6. Przychody z tytułu umów z klientami według okresu obowzywania umowy ...................................................................................................................................................... 36
12.7. Przychody z tytułu umów z klientami według kanałów sprzedaży .......................................................................................................................................................................... 36
12.8. Koszty ............................................................................................................................................................................................................................................................................. 37
12.9. Pozoste przychody operacyjne ................................................................................................................................................................................................................................ 38
12.10. Pozoste koszty operacyjne ....................................................................................................................................................................................................................................... 38
12.11. Przychody i koszty finansowe...................................................................................................................................................................................................................................... 40
12.12. (Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości nalności handlowych oraz pozostałych aktywów finansowych ..................................................................................... 41
12.13. Podatek dochodowy ..................................................................................................................................................................................................................................................... 41
13. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ .............................................................................................................. 43
13.1. Rzeczowe aktywa trwałe .............................................................................................................................................................................................................................................. 43
13.2. Wartci niematerialne oraz wartość firmy ................................................................................................................................................................................................................ 45
13.3. Akcje i udziały w jednostkach zależnych, stowarzyszonych, wsłkontrolowanych i wspólne działania .......................................................................................................... 47
13.4. Utrata wartci rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, aktyw z tytu praw do użytkowania oraz akcji i udziałów w jednostkach zalnych,
wsłkontrolowanych i stowarzyszonych .................................................................................................................................................................................................................. 48
13.5. Kapitał pracucy netto ................................................................................................................................................................................................................................................. 57
13.6. Środki pienżne ............................................................................................................................................................................................................................................................ 61
13.7. Kredyty, pożyczki i obligacje ........................................................................................................................................................................................................................................ 62
13.8. ug netto i zarządzanie kapitałem ............................................................................................................................................................................................................................. 64
13.9. Kapitał asny ................................................................................................................................................................................................................................................................ 65
13.10. Instrumenty pochodne oraz pozoste aktywa i zobowiązania ............................................................................................................................................................................... 67
13.11. Rezerwy ......................................................................................................................................................................................................................................................................... 69
14. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ..................................................................................................... 73
14.1. (Zysk) z tytułu żnic kursowych ................................................................................................................................................................................................................................. 73
14.2. Odsetki netto .................................................................................................................................................................................................................................................................. 73
14.3. (Zysk)/Strata na działalności inwestycyjnej ................................................................................................................................................................................................................ 73
14.4. Zmiana stanu rezerw .................................................................................................................................................................................................................................................... 73
14.5. Pozoste korekty .......................................................................................................................................................................................................................................................... 74
14.6. Podatek dochodowy (zapłacony) ................................................................................................................................................................................................................................ 74
15. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH ORAZ RYZYKA FINANSOWEGO ......................................................................... 75
15.1. Kategorie i klasy instrumentów finansowych ............................................................................................................................................................................................................. 77
15.2. Pozycje dochow, kosztów, zysków lub strat i innych całkowitych dochodów ................................................................................................................................................... 78
15.3. Ustalanie wartości godziwej ......................................................................................................................................................................................................................................... 78
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 3/108
15.4. Rachunkowć zabezpieczeń ..................................................................................................................................................................................................................................... 79
15.5. Identyfikacja ryzyka ....................................................................................................................................................................................................................................................... 87
16. POZOSTAŁE NOTY OBJAŚNIAJĄCE ........................................................................................................................................................................... 96
16.1. Posiadane koncesje ...................................................................................................................................................................................................................................................... 96
16.2. Ujawnienia wynikające z Art. 44 Ustawy Prawo energetyczne ........................................................................................................................................................................... 96
16.3. Leasing ........................................................................................................................................................................................................................................................................... 97
16.4. Poniesione nakłady inwestycyjne oraz przyszłe zobowiązania z tytu podpisanych kontraktów inwestycyjnych ....................................................................................... 101
16.5. Aktywa i zobowiązania warunkowe ......................................................................................................................................................................................................................... 101
16.6. Zabezpieczenia akcyzowe ........................................................................................................................................................................................................................................ 104
16.7. Transakcje z podmiotami powiązanymi .................................................................................................................................................................................................................. 104
16.8. Wynagrodzenie wynikające z umowy z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych ................................................................................................... 106
17. WYDARZENIA PO ZAKOŃCZENIU OKRESU SPRAWOZDAWCZEGO .................................................................................................................... 107
17.1. Finalizacja przejęcia stacji paliw w Austrii ............................................................................................................................................................................................................... 107
17.2. Zbycie Polski Gaz Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych .............................................................................................................................................................................. 107
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 4/108
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z ZYSKÓW LUB STRAT I INNYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Przychody ze sprzedaży
10, 12.1,12.2, 12.3
250 969
209 625
Koszt własny sprzedaży
12.8.1
(209 139)
(169 290)
Zysk brutto ze sprzedaży
41 830
40 335
Koszty sprzedaży
(9 132)
(6 662)
Koszty ogólnego zarządu
(2 304)
(1 518)
Pozostałe przychody operacyjne
12.9
18 928
22 325
Pozostałe koszty operacyjne
12.10
(25 583)
(11 020)
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności handlowych
12.12
(137)
(27)
Zysk z działalności operacyjnej
23 602
43 433
Przychody finansowe
12.11.1
7 820
4 642
Koszty finansowe
12.11.2
(3 062)
(3 141)
Przychody i koszty finansowe netto
4 758
1 501
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości aktywów finansowych innych niż
należności handlowe
12.12
(2 121)
(149)
Zysk przed opodatkowaniem
26 239
44 785
Podatek dochodowy
12.13
(5 023)
(5 057)
podatek dochodowy bieżący
(1 480)
(4 387)
podatek odroczony
12.13.2
(3 543)
(670)
Zysk netto
21 216
39 728
Inne całkowite dochody:
które nie zostaną następnie przeklasyfikowane na zyski lub straty
(59)
(16)
zyski i straty aktuarialne
(79)
(19)
zyski/(straty) z tytułu inwestycji w instrumenty kapitałowe
wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
6
(1)
podatek odroczony
12.13.2
14
4
które zostaną przeklasyfikowane na zyski lub straty
(1 486)
4 962
instrumenty zabezpieczające
15.4
(2 240)
5 652
koszty zabezpieczenia
15.4
406
474
podatek odroczony
12.13.2
348
(1 164)
(1 545)
4 946
Całkowite dochody netto
19 671
44 674
Zysk netto i rozwodniony zysk netto na jedną akcję (w PLN na akcję)
18,27
34,22
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 5 / 108
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z SYTUACJI FINANSOWEJ
NOTA
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
AKTYWA
Aktywa trwałe
Rzeczowe aktywa trwałe
13.1
43 799
50 466
Wartości niematerialne oraz wartość firmy
13.2
4 933
3 552
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
16.3.1
4 696
4 206
Akcje i udziały w jednostkach zależnych i współkontrolowanych
13.3
67 974
62 666
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
12.13.2
-
2 594
Instrumenty pochodne
13.10.1
1 505
1 252
Należności długoterminowe z tytułu leasingu
19
20
Pozostałe aktywa, w tym:
13.10.1
12 668
13 007
pożyczki udzielone
11 271
11 767
135 594
137 763
Aktywa obrotowe
Zapasy
13.5.1
23 726
33 086
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
13.5.2
18 792
22 588
Należności z tytułu podatku dochodowego
46
455
Środki pieniężne
13.6
2 854
7 939
Instrumenty pochodne
13.10.1
1 594
2 094
Pozostałe aktywa, w tym:
13.10.1
17 837
22 775
depozyty zabezpieczające
206
8 651
pożyczki udzielone
4 637
3 329
cash pool
12 312
4 323
aktywa z tytułu kontraktów wycenionych na moment
rozliczenia połączenia jednostek
296
5 050
Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
3 926
1 218
68 775
90 155
Aktywa razem
204 369
227 918
PASYWA
KAPITAŁ WŁASNY
Kapitał podstawowy
13.9.1
1 974
1 974
Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej
13.9.2
46 405
46 405
Akcje własne
(2)
(2)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń
15.4
3 053
4 539
Kapitał z aktualizacji wyceny
15
10
Zyski zatrzymane
13.9.4
89 454
74 690
Kapitał własny razem
140 899
127 616
ZOBOWIĄZANIA
Zobowiązania długoterminowe
Kredyty, pożyczki i obligacje
13.7
9 337
10 088
Rezerwy
13.11
2 871
2 857
Zobowiązania z tytu podatku odroczonego
12.13.2
626
-
Zobowiązania z tytu umów z klientami
13.5.4
6
-
Instrumenty pochodne
13.10.2
629
5 091
Zobowiązania z tytu leasingu
16.3.1
2 899
2 465
Pozostałe zobowiązania, w tym:
13.10.2
184
2 975
zobowiązania z tytułu kontraktów wycenionych na
moment rozliczenia połączenia jednostek
-
2 757
16 552
23 476
Zobowiązania krótkoterminowe
Zobowiązania z tytu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
13.5.3
26 226
25 500
Zobowiązania z tytułu leasingu
16.3.1
482
353
Zobowiązania z tytu umów z klientami
13.5.4
431
341
Kredyty, pożyczki i obligacje
13.7
3 319
5 513
Rezerwy
13.11
4 428
4 374
Zobowiązania z tytu podatku dochodowego
7
4 165
Instrumenty pochodne
13.10.2
1 030
11 969
Pozostałe zobowiązania, w tym:
13.10.2
10 995
24 611
cash pool
7 732
4 093
zobowiązania z tytułu kontraktów wycenionych na
moment rozliczenia połączenia jednostek
2 757
18 822
46 918
76 826
Zobowiązania razem
63 470
100 302
Pasywa razem
204 369
227 918
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 6 / 108
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE ZE ZMIAN W KAPITALE WŁASNYM
Kapitał
podstawowy
Kapitał z emisji
akcji powyżej ich
wartości
nominalnej
Akcje
własne
Kapitał z tytułu
stosowania
rachunkowości
zabezpieczeń
Kapitał z
aktualizacji
wyceny
Zyski
zatrzymane
Kapitał własny
razem
NOTA
13.9.1
13.9.2
15.4
13.9.4
01/01/2023
(dane przekształcone)
1 974
46 405
(2)
4 539
10
74 690
127 616
Zysk netto
-
-
-
-
-
21 216
21 216
Składniki innych całkowitych dochodów
-
-
-
(1 486)
5
(64)
(1 545)
Całkowite dochody netto
-
-
-
(1 486)
5
21 152
19 671
Kapitał wynikający z połączenia jednostek
-
-
-
-
-
(3)
(3)
Dywidendy
-
-
-
-
-
(6 385)
(6 385)
31/12/2023
1 974
46 405
(2)
3 053
15
89 454
140 899
01/01/2022
1 058
1 227
-
(423)
11
36 582
38 455
Zysk netto
-
-
-
-
-
39 728
39 728
Składniki innych całkowitych dochodów
-
-
-
4 962
(1)
(15)
4 946
Całkowite dochody netto
-
-
-
4 962
(1)
39 713
44 674
Kapitał wynikający z połączenia jednostek
-
-
-
-
-
(108)
(108)
Dywidendy
-
-
-
-
-
(1 497)
(1 497)
Emisja akcji połączeniowych
916
45 178
(2)
-
-
-
46 092
31/12/2022
1 974
46 405
(2)
4 539
10
74 690
127 616
(dane przekształcone)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLENZA ROK 2023 7 / 108
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej
Zysk przed opodatkowaniem
26 239
44 785
Korekty o pozycje:
Amortyzacja
12.8.2
5 227
2 819
(Zysk) z tytułu różnic kursowych
14.1
(415)
(119)
Odsetki netto
14.2
(1 518)
16
Dywidendy
12.11.1
(1 235)
(1 070)
(Zysk)/Strata na działalności inwestycyjnej, w tym:
14.3
16 861
(14 136)
(zysk) z tytułu okazyjnego nabycia
12.9
-
(17 810)
Zmiana stanu rezerw
14.4
3 871
3 397
Zmiana stanu kapitału pracującego
13.5
13 202
(10 700)
zapasy
9 423
(4 289)
należności
3 979
(3 747)
zobowiązania
(200)
(2 664)
Pozostałe korekty
14.5
(24 753)
43
Podatek dochodowy (zapłacony)
14.6
(5 221)
(1 964)
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej
32 258
23 071
Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej
Nabycie składników rzeczowego majątku trwałego, wartości
niematerialnych i aktywów z tytułu praw do użytkowania
(19 985)
(10 483)
Nabycie akcji i udziałów
(2)
(142)
Nabycie obligacji
(3 978)
-
Dokapitalizowanie jednostek zależnych
(4 103)
(1 320)
Dokapitalizowanie w inwestycjach we wspólne przedsięwzięcia
(1 523)
(795)
Sprzedaż składników rzeczowego majątku trwałego, wartości
niematerialnych i aktywów z tytułu praw do użytkowania
2 903
2 144
Wpływy netto ze sprzedaży akcji/udziałów w związku z realizacją Środków Zaradczych oraz zbycie 30%
udziałów w Rafinerii Gdańskiej
340
4 579
Środki pieniężne w spółce Grupa LOTOS S.A. na dzień połączenia
-
3 235
Środki pieniężne w spółce PGNiG S.A. na dzień połączenia
-
3 495
Środki pieniężne na dzień ustalenia wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej
-
375
Odsetki otrzymane
14.2
1 813
304
Dywidendy otrzymane
1 253
1 199
Zbycie obligacji
3 978
-
Nabycie aktywów petrochemicznych pomniejszone o środki pieniężne
(212)
-
Wydatki z tytułu udzielonych pożyczek
(16 005)
(5 057)
Wpływy z tytułu spłaty udzielonych pożyczek
14 313
2 385
Przepływy netto w ramach systemu cash pool
(9 415)
(798)
Pozostałe
(465)
-
Środki pieniężne netto (wykorzystane) w działalności inwestycyjnej
(31 088)
(879)
Przepływy pieniężne z działalności finansowej
Wpływy z otrzymanych kredytów i pożyczek
13.7, 13.8.1
4 825
9 815
Emisja obligacji
13.7, 13.8.1
2 183
-
Spłata kredytów i pożyczek
13.7, 13.8.1
(9 301)
(19 996)
Wykup obligacji
13.8.1
-
(800)
Odsetki zapłacone od kredytów, pożyczek, obligacji i cash pool
14.2, 13.8.1
(801)
(576)
Odsetki zapłacone z tytułu leasingu
14.2, 13.8.1
(145)
(80)
Dywidendy wypłacone akcjonariuszom jednostki dominującej
13.9.6
(6 385)
(1 497)
Przepływy netto w ramach systemu cash pool
13.8.1
3 705
(2 270)
Płatności zobowiąz z tytułu umów leasingu
13.8.1
(368)
(345)
Pozostałe
4
(26)
Środki pieniężne netto (wykorzystane) w działalności finansowej
(6 283)
(15 775)
Zwiększenie/(Zmniejszenie) netto stanu środków pieniężnych
(5 113)
6 417
Zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
28
1
Środki pieniężne na początek okresu
7 939
1 521
Środki pieniężne na koniec okresu
13.6
2 854
7 939
w tym środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania
13.6
188
766
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 8 / 108
PODSTAWOWE INFORMACJE
1. PODSTAWOWA DZIAŁALNOŚĆ ORLEN
PODSTAWOWE INFORMACJE O SPÓŁCE
NAZWA
ORLEN Spółka Akcyjna
SIEDZIBA
ul. Chemików 7, 09-411 Płock, Polska
KRS
0000028860
REJESTRACJA
Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, XX Wydział Gospodarczy
REGON
610188201
NIP
774-00-01-454
PODSTAWOWY PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI
˗ przerób ropy naftowej,
- produkcja paliw, wyrobów petrochemicznych i chemicznych,
- sprzedaż hurtowa i detaliczna produktów paliwowych,
- wytwarzanie, dystrybucja i obrót energią elektryczną i cieplną,
- poszukiwanie złóż, wydobycie gazu ziemnego,
- import gazu, obrót paliwami gazowymi,
- pozostałe usługi związane między innymi z magazynowaniem.
ORLEN Słka Akcyjna („Spółka”,ORLEN”, Emitent”, „Jednostka Dominująca”) powstał z połączenia Petrochemii Płock S.A. z
Centralą Produktów Naftowych S.A. w dniu 7 września 1999 roku. ORLEN jest jednym z najwkszych i najbardziej nowoczesnych
koncernów paliwowo - energetycznych w Europie Środkowej. Zgodnie z decyzją Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia ORLEN S.A. z
dnia 21 czerwca 2023 roku, w dniu 3 lipca 2023 roku zosta zarejestrowana przez d Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi XX
Wydzi Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego zmiana nazwy Spółki z dotychczasowej: Polski Koncern Naftowy ORLEN S.A.
na: ORLEN S.A.
Od 26 listopada 1999 roku akcje ORLEN notowane na rynku podstawowym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie
(GPW) w systemie notowań ciągłych.
2. PODSTAWA SPORZĄDZENIA SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
Jednostkowe sprawozdanie finansowe zostało sporządzone zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości
Finansowej przyjętymi do stosowania w Unii Europejskiej (MSSF UE). Zastosowane przez Spółkę zasady rachunkowości opierają
się na standardach i interpretacjach przyjętych przez Unię Europejską i mających zastosowanie dla okresu rozpoczynającego się
dnia 1 stycznia 2023 roku lub okresów wcześniejszych.
Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w oparciu o zasadę kosztu historycznego, za wyjątkiem pochodnych instrumentów
finansowych i nieruchomości inwestycyjnych wycenianych w wartości godziwej oraz aktywów finansowych wycenianych według
wartości godziwej. Niniejsze jednostkowe sprawozdanie finansowe z wyjątkiem jednostkowego sprawozdania z przepływów
pieniężnych zostało sporządzone zgodnie z zasadą memoriału.
Zakres jednostkowego sprawozdania finansowego jest zgodny także z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 29 marca 2018
roku w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków
uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem członkowskim (Dz. U. 2018
r. poz.757) i obejmuje roczny okres sprawozdawczy od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 roku i okres porównawczy od 1 stycznia do
31 grudnia 2022 roku.
Prezentowane jednostkowe sprawozdanie finansowe przedstawia rzetelnie sytuację finansową i majątkową Spółki na dzień 31
grudnia 2023 roku, wyniki jej działalności oraz przepływy pieniężne za rok zakończony dnia 31 grudnia 2023 roku.
Jednostkowe sprawozdanie finansowe zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Spółkę
w dającej się przewidzieć przyszłości.
W ramach oceny możliwości kontynuacji działalności przez Spółkę Zarząd dokonanalizy dotychczasowych ryzyk, oceny wpływu
konfliktów zbrojnych na świecie, w tym trwającej wojny w Ukrainie, jak również ryzyk związanych ze zmianami klimatu na
działalność Spółki (nota 4.3 i 8).
Ponadto Zarząd uwzględn w swojej ocenie prawiowości przyjęcia załenia kontynuacji działalnci analizę podstawowych
wskaźników finansowych ORLEN, w tym wskaźników płynnościowych, wskników zadłużenia, jak wnież wskaźników rentowności i
obrotowości, które potwierdziły dobrą kondycję finansową ORLEN.
Na dzień zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego nie stwierdza się istnienia okoliczności wskazujących na zagrożenie
kontynuowania działalności przez Spółkę.
Czas trwania Spółki jest nieoznaczony.
3. WALUTA FUNKCJONALNA I WALUTA PREZENTACJI SPRAWOZDAŃ FINANSOWYCH
Walutą funkcjonalną i walutą prezentacji niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego jest złoty polski („PLN”). Dane
w jednostkowym sprawozdaniu finansowym zaprezentowano w milionach PLN (mln PLN), chyba że w konkretnych sytuacjach
podano inaczej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 9 / 108
Ewentualne zaistniałe różnice w wysokości 1 mln PLN przy sumowaniu pozycji zaprezentowanych w notach objaśniających
wynikają z przyjętych zaokrągleń.
Transakcje wyrażone w walutach obcych są początkowo ujmowane według kursu waluty funkcjonalnej, obowiązującego na dzień
zawarcia transakcji. Na koniec okresu sprawozdawczego:
pozycje pieniężne wyrażone w walutach obcych są przeliczane po kursie waluty funkcjonalnej (ogłoszonym przez NBP),
obowiązującym na koniec okresu sprawozdawczego.
pozycje niepieniężne wyceniane według historycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia wyrażonego w walucie obcej są
przeliczane po kursie wymiany z dnia transakcji.
pozycje niepieniężne wyceniane w wartości godziwej, wyrażone w walucie obcej, przelicza się przy zastosowaniu kursów
wymiany, które obowiązywały w dniu, na który wartość godziwa została ustalona.
żnice kursowe powstające z tytułu rozliczania pozycji pieniężnych lub z tytułu przeliczania pozycji pieniężnych po kursach
innych niż te, po których zostały one przeliczone w momencie ich początkowego ujęcia, ujmuje się w wyniku finansowym.
żnice kursowe stanowiące część zysku/straty z wyceny instrumentu zabezpieczającego w rachunkowości zabezpieczeń
ujmuje się w pozostałych całkowitych dochodach.
W celu zabezpieczenia się przed ryzykiem zmian kursów walutowych, Słka wykorzystuje walutowe transakcje pochodne (zasady
rachunkowości stosowane przez Spół w odniesieniu do pochodnych instrumentów finansowych zostały przedstawione w nocie 15).
4. POLITYKA RACHUNKOWOŚCI
4.1. Zasady rachunkowości
Wybrane istotne zasady rachunkowości oraz istotne wartości oparte na osądach i szacunkach zostały przedstawione jako element
poszczególnych not objaśniających do jednostkowego sprawozdania finansowego. Spółka stosowała zasady rachunkowości w
sposób ciągły dla wszystkich prezentowanych okresów sprawozdawczych.
Wybrane zasady rachunkowości
Nota
Segmenty działalności
9
Przychody ze sprzedaży
12.1
Koszty
12.8
Podatek dochodowy
12.13
Rzeczowe aktywa trwałe
13.1
Wartości niematerialne
13.2
Inwestycje w jednostkach powiązanych
13.3
Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych
13.4
Kapitał pracujący
13.5
Zapasy
13.5.1
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
13.5.2
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
13.5.3
Środki pieniężne
13.6
Kredyty, pożyczki i obligacje
13.7
Kapitał własny
13.9
Rezerwy
13.11
Instrumenty finansowe
15
Ustalanie wartości godziwej
15
Leasing
16.3
Aktywa i zobowiązania warunkowe
16.5
4.2. Przekształcenie danych porównawczych
Wpływ na dane porównawcze prezentowane w jednostkowym sprawozdaniu finansowym za rok 2023 miało ostateczne
rozliczenie transakcji połączenia z Grupą LOTOS S.A. oraz PGNIG S.A. W wyniku ustalenia finalnych wartości godziwych
nabytych aktywów i przejętych zobowiązań na dzień przejęcia, które skutkowały korektą ujętych dotychczas wartości
tymczasowych, Spółka dokonała weryfikacji informacji porównawczych.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 10 / 108
W tabeli poniżej zaprezentowano wpływ powyższych zmian na dane porównawcze prezentowane w Jednostkowym
Sprawozdaniu Finansowym za 2022 rok:
31/12/2022
(dane opublikowane)
Korekty danych
porównawczych wynikających z
zakończenia rozliczenia
księgowego połączenia
podmiotów z ORLEN
31/12/2022
(dane
przekształcone)
AKTYWA
Aktywa trwałe
Rzeczowe aktywa trwałe
35 719
14 747
50 466
Wartości niematerialne
3 420
132
3 552
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
2 639
1 567
4 206
Akcje i udziały w jednostkach zależnych i współkontrolowanych
49 268
13 398
62 666
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
2 297
297
2 594
Instrumenty pochodne
1 252
-
1 252
Należności długoterminowe z tytułu leasingu
20
-
20
Pozostałe aktywa
12 845
162
13 007
107 460
30 303
137 763
Aktywa obrotowe
Zapasy
34 255
(1 169)
33 086
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
22 459
129
22 588
Należności z tytułu podatku dochodowego
455
-
455
Środki pieniężne
7 939
-
7 939
Instrumenty pochodne
2 094
-
2 094
Pozostałe aktywa
17 725
5 050
22 775
Aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
1 218
-
1 218
86 145
4 010
90 155
Aktywa razem
193 605
34 313
227 918
PASYWA
Kapitał własny, w tym:
115 122
12 494
127 616
Zyski zatrzymane
62 196
12 494
74 690
Zobowiązania długoterminowe
Kredyty, pożyczki i obligacje
10 088
-
10 088
Rezerwy
2 707
150
2 857
Instrumenty pochodne
5 091
-
5 091
Zobowiązania z tytułu leasingu
2 465
-
2 465
Pozostałe zobowiązania
218
2 757
2 975
20 569
2 907
23 476
Zobowiązania krótkoterminowe
Zobowiązania z tytu dostaw i usług oraz pozostałe
zobowiązania
25 523
(23)
25 500
Zobowiązania z tytu leasingu
353
-
353
Zobowiązania z tytu umów z klientami
277
64
341
Kredyty, pożyczki i obligacje
5 513
-
5 513
Rezerwy
4 325
49
4 374
Zobowiązania z tytu podatku dochodowego
4 165
-
4 165
Instrumenty pochodne
11 969
-
11 969
Pozostałe zobowiązania
5 789
18 822
24 611
57 914
18 912
76 826
Zobowiązania razem
78 483
21 819
100 302
Pasywa razem
193 605
34 313
227 918
W stosunku do danych prezentowanych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym za 2022 rok w jednostkowym sprawozdaniu
z sytuacji finansowej, w wyniku przeprowadzonej przez Spółkę weryfikacji informacji porównawczych będącej konsekwencją
zakończenia procesów rozliczenia połączeń z Grupą LOTOS i PGNiG, istotnej zmianie uległy następujące pozycje aktywów i
zobowiązań:
1) rzeczowe aktywa trwałe, których wartość na dzień 31 grudnia 2022 roku wzrosła o 14 747 mln PLN do kwoty 50 466
mln PLN głównie w efekcie przeszacowania do wartości godziwej na dzień przejęcia rzeczowych aktywów trwałych w
ramach ostatecznego rozliczenia nabycia PGNIG pomniejszonego o zmianę amortyzacji za okres od dnia przejęcia do
końca roku 2022 o łącznym wpływie 15 016 mln PLN;
2) aktywa z tytułu praw do użytkowania, których wartość na dzień 31 grudnia 2022 roku wzrosła o 1 567 mln PLN do
kwoty 4 206 mln PLN, głównie w efekcie przeszacowania do wartości godziwej na dzień przejęcia praw wieczystego
użytkowania gruntów w byłej spółce PGNIG pomniejszonego o zmianę amortyzacji o łącznym wpływie 1 374 mln PLN;
3) pozostałe aktywa krótkoterminowe oraz pozostałe zobowiązania długo- i krótkoterminowe, których wartości na dzień
31 grudnia 2022 roku wzrosły odpowiednio o 5 050 mln PLN oraz 2 757 mln PLN i 18 822 mln PLN. Kwoty te
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 11 / 108
odzwierciedlają w głównej mierze pozostające do rozliczenia w kolejnych okresach sprawozdawczych aktywa oraz
zobowiązania z tytułu kontraktów na sprzedaż gazu, sprzedaż i zakup energii elektrycznej oraz uprawnień do emisji
CO2 ujętych i wycenionych w wartości godziwej na moment rozliczenia połączenia z PGNiG, w odniesieniu do których
faktyczna realizacja bazowych kontraktów nastąpi po dniu 31 grudnia 2022 roku;
4) akcje i udziały w jednostkach zależnych i współkontrolowanych, których wartość na dzień 31 grudnia 2022 roku
wzrosła o 13 398 mln PLN do kwoty 62 666 mln PLN i dotyczyła przeszacowania do wartości godziwej akcji i udziałów
w spółkach byłej Grupy Lotos i PGNIG w wartościach odpowiednio 3 849 mln PLN i 9 549 mln PLN;
5) zapasy, których wartość na dzień 31 grudnia 2022 roku spadła o (1 169) mln PLN do 33 086 mln PLN i dotyczyła
przeszacowania do wartości godziwej przejętych zapasów gazu PGNIG, w odniesieniu do wolumenów które nie
zostały sprzedane bądź wykorzystane do produkcji przez Spół do dnia 31 grudnia 2022 roku, jak również była
efektem odwrócenia odpisów aktualizujących zapasy ujętych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym za 2022 rok;
6) w wyniku weryfikacji danych porównawczych odpowiedniej zmianie uległa również kwota aktywa z tytułu podatku
odroczonego, którego wartość na dzień 31 grudnia 2022 roku wzrosła o 297 mln PLN do kwoty 2 594 mln PLN.
2022
(dane opublikowane)
Korekty danych
porównawczych
wynikających z
zakończenia rozliczenia
księgowego połączenia
podmiotów z ORLEN
2022
(dane przekształcone)
Przychody ze sprzedaży
205 873
3 752
209 625
Koszt własny sprzedaży
(174 188)
4 898
(169 290)
Zysk brutto ze sprzedaży
31 685
8 650
40 335
Koszty sprzedaży
(6 662)
-
(6 662)
Koszty ogólnego zarządu
(1 513)
(5)
(1 518)
Pozostałe przychody operacyjne, w tym:
16 573
5 752
22 325
zysk z tytułu okazyjnego nabycia
12 210
5 600
17 810
Pozostałe koszty operacyjne
(10 734)
(286)
(11 020)
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności handlowych
(27)
-
(27)
Zysk z działalności operacyjnej
29 322
14 111
43 433
Przychody finansowe
4 593
49
4 642
Koszty finansowe
(3 070)
(71)
(3 141)
Przychody i koszty finansowe netto
1 523
(22)
1 501
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości aktywów finansowych
innych niż należności handlowe
(149)
-
(149)
Zysk przed opodatkowaniem
30 696
14 089
44 785
Podatek dochodowy
(3 434)
(1 623)
(5 057)
podatek dochodowy bieżący
(4 387)
-
(4 387)
podatek odroczony
953
(1 623)
(670)
Zysk netto
27 262
12 466
39 728
Całkowite dochody netto
32 258
12 416
44 674
Zysk netto i rozwodniony zysk netto na jedną akcję (w PLN na akcję)
23,48
10,74
34,22
W stosunku do danych prezentowanych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym za 2022 rok w jednostkowym sprawozdaniu
z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów, w wyniku przeprowadzonej przez Spółkę weryfikacji informacji
porównawczych będącej konsekwencją zakończenia procesów rozliczenia połączeń z Grupą LOTOS i PGNiG, istotnej zmianie
uległy następujące pozycje przychodów i kosztów:
1) przychody ze sprzedaży, których wartość za okres 2022 roku wzrosła o 3 752 mln PLN do kwoty 209 625 mln PLN
głównie w wyniku rozliczenia aktywów oraz zobowiązań z tytułu kontraktów na sprzedaż gazu i energii elektrycznej, dla
których faktyczna realizacja bazowych kontraktów nastąpiła do końca 2022 roku;
2) koszt asny sprzedaży, którego wartość za okres 2022 roku spadła o 4 898 mln PLN do kwoty (169 290) mln PLN,
głównie w wyniku odwrócenia odpisów na zapasy w PGNIG, ujęcia zmian amortyzacji rzeczowych aktywów trwałych,
wartości niematerialnych oraz aktywów z tytułu praw do użytkowania, które uległy przeszacowaniu w ramach procesu
rozliczenia połączeń oraz rozliczenia aktywów oraz zobowiązań z tytułu kontraktów na zakup energii elektrycznej, dla
których faktyczna realizacja bazowych kontraktów nastąpiła do końca 2022 roku;
3) pozostałe przychody/koszty operacyjne netto, których wartość za okres 2022 roku wzrosła o 5 466 mln PLN netto do
kwoty 11 305 mln PLN, głównie w wyniku urealnienia wartości zysku z tytułu nabycia Grupy LOTOS i PGNiG,
odpowiednio o 5 666 mln PLN i (66) mln PLN.
Wpływ na pozostałą działalność operacyjną miał również wzrost pozostałych koszów operacyjnych, których wartość za
okres 2022 roku wzrosła o (286) mln PLN głównie w wyniku zmian w odniesieniu do rozpoznanych w jednostkowym
sprawozdaniu finansowym za 2022 rok odpisów aktualizujących. Porównanie zmienionych wartości księgowych
aktywów na dzień 31 grudnia 2022 roku z ustalowartością odzyskiwal w ramach przeprowadzonych na koniec
ubiegłego roku testów na utratę wartości wykazało konieczność ujęcia dodatkowych odpisów aktualizujących netto
wartość aktywów trwałych w kwocie (261) mln PLN;
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 12 / 108
4) koszty finansowe, których wartość za okres 2022 roku wzrosła do (3 141) mln PLN w efekcie aktualizacji wyniku na
sprzedaży 30% akcji Rafinerii Gdańskiej o kwotę (71) mln PLN. W wyniku zakończenia rozliczenia połączenia z Grupą
Lotos i weryfikacją danych porównawczych, zmianie uległy również wartości bilansowe spółki Rafineria Gdańska,
będące podstawą ustalenia wykazanego w wyniku na zbyciu 30% jej udziałów na rzecz Aramco oraz ujętych wartości
aktywów i zobowiązań we wspólnym działaniu na moment początkowego ujęcia. Wartość aktywów i zobowiązań netto
wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej rozpoznanych na moment początkowego ujęcia (według udziału 70%) w
wyniku weryfikacji danych porównawczych uległa zmianie o kwotę 250 mln PLN i dotyczyła przede wszystkim pozycji
rzeczowych aktywów trwałych, aktywów z tytułu praw do użytkowania oraz wartości niematerialnych.
5) w wyniku weryfikacji danych porównawczych odpowiedniej zmianie uległa również pozycja podatku odroczonego o
kwotę (1 623) mln PLN.
2022
(dane opublikowane)
Korekty danych
porównawczych
wynikających z
zakończenia rozliczenia
księgowego połączenia
podmiotów z ORLEN
2022
(dane przekształcone)
Przepływy pieniężne z działalności operacyjnej
Zysk przed opodatkowaniem
30 696
14 089
44 785
Korekty o pozycje:
Amortyzacja
2 223
596
2 819
Odsetki netto
18
(2)
16
(Zysk)/Strata na działalności inwestycyjnej
(8 837)
(5 299)
(14 136)
Zmiana stanu rezerw
3 323
74
3 397
Zmiana stanu kapitału pracującego
(5 092)
(5 608)
(10 700)
zapasy
1 282
(5 571)
(4 289)
zobowiązania
(2 627)
(37)
(2 664)
Pozostałe korekty
3 166
(3 123)
43
Środki pieniężne netto z działalności operacyjnej
22 344
727
23 071
Przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej
Środki pieniężne w spółce PGNiG S.A. na dzień połączenia
4 222
(727)
3 495
Środki pieniężne netto (wykorzystane) w działalności inwestycyjnej
(152)
(727)
(879)
4.3. Zmiany klimatu i transformacja energetyczna oraz i ich wpływ na stosowane zasady rachunkowości
Zdarzenia i uwarunkowania wynikające ze zmiany klimatu oraz postępujący proces transformacji energetycznej i związane
z nimi ryzyka, wywierają coraz większy wpływ na działalność Spółki zarówno w odniesieniu do modeli biznesowych, procesów
zachodzących w Spółce, jej zdolności do pozyskiwania finansowania, jak również pozyskiwania i utrzymania inwestorów
i klientów. Zmiana klimatu stała się głównym determinantem zarządzania zrównoważonym rozwojem w Grupie ORLEN
w ostatnich latach. Dotychczasowe standardy i systemy zarządzania ograniczające bezpośredni negatywny wpływ na
środowisko ewoluowały w kierunku strategicznych działań zmierzających do zmniejszenia wpływu ORLEN na środowisko i
klimat, a także dostosowania modeli biznesowych do wpływu fizycznych skutków zmiany klimatu na aktywa Spółki. Nie bez
znaczenia pozostają też czynniki regulacyjne związane ze zmianą klimatu, w tym w szczególności zmieniające się przepisy
prawa unijnego i krajowego stale podwyższające wymogi w zakresie ochrony środowiska oraz nakładające na przedsiębiorstwa
konieczność ponoszenia dodatkowych opłat środowiskowych, czy też podejmowania działań dostosowawczych w celu ich
uniknięcia bądź minimalizacji.
Zrównoważony rozwój – strategia Spółki
W związku ze zrealizowanymi połączeniami z Grupą LOTOS i Grupą PGNiG Spółka przedstawiła na początku 2023 roku
zaktualizowaną Strategię do 2030 roku, w ramach której zakłada kontynuację kierunków rozwoju Grupy Kapitałowej ORLEN,
opublikowanych w 2020 roku, wyznaczając również nowe cele dla Koncernu. Integracja z byłymi grupami kapitałowymi LOTOS i
PGNiG oraz z Grupą Energa otworzyła nowe możliwości rozwoju, w tym wsparcie transformacji energetycznej poprzez
wykorzystanie szerokiej grupy aktywów koncernu multienergetycznego. Zapewnienie stabilnych dostaw energii, paliw i gazu
z przyjaznych środowisku źródeł to główny cel połączonej Grupy ORLEN. W ramach przedstawionej aktualizacji zrównoważony
rozwój Spółki st się jeszcze bardziej istotny, a dążenie do osiągnięcia neutralności emisyjnej do 2050 roku, aby
w przyszłości wypełnić cele klimatyczne określone przez warunki Porozumienia Paryskiego oraz przez Unię Europejską
przyświeca wszystkim działaniom Koncernu.
W ramach dochodzenia do tego celu, do 2030 roku Koncern zakłada (w odniesieniu do roku bazowego 2019):
- zmniejszenie emisji dwutlenku węgla w segmencie rafinerii, petrochemii i wydobycia o 25%,
- obniżenie intensywności emisji dwutlenku węgla w segmencie energetyki o 40%,
- redukcję współczynnika emisyjności (NCI) o 15%.
W grudniu 2023 r. została opublikowana Strategia Zrównoważonego Rozwoju Grupy ORLEN na lata 2024-2030. Ochrona
klimatu zdefiniowana została jako jeden z 5 filarów – KLIMAT. W filarze Klimat tematami wiodącymi są dekarbonizacja i
transformacja energetyczna. Bardzo ważną kwestią jest również adaptacja Grupy ORLEN do zmiany klimatu oraz
przeciwdziałanie i minimalizowanie ryzyk wynikających z tej zmiany.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 13 / 108
Strategia Grupy ORLEN do 2030 roku jest odpowiedzią na ryzyka i szanse związane ze zmianą klimatu. Opublikowana w
czerwcu 2023 roku Polityka klimatyczna jest jej uzupełnieniem. Ten kompleksowy dokument składa się z czterech głównych
części:
- główne założenia strategii i działań w obszarze mitygacji, a także adaptacji do zmiany klimatu,
- procesy zarządzania ryzykiem wraz z wynikami analizy ryzyk i szans klimatycznych,
- przedstawienie struktury ciał korporacyjnych odpowiedzialnych za zarządzanie ryzykami i szansami klimatycznymi,
- informacje na temat celów dekarbonizacyjnych i śladu węglowego.
Politykę klimatyczną opracowano zgodnie z wytycznymi TCFD (ang. Task Force on Climate-related Financial Disclosures, grupy
zadaniowej ds. ujawniania informacji finansowych związanych z klimatem powołanej przy Financial Stability Board).
W ramach transformacji energetycznej Spółka zakłada realizację szeregu istotnych projektów inwestycyjnych CAPEX
zwiększających efektywność energetyczną obecnie istniejących aktywów produkcyjnych oraz umożliwiających uniezależnienie
Spółki od paliw kopalnych, projektów inwestycyjnych w obszarze Energetyki opartych głównie o odnawialne źródła energii i
wspieranych mocami gazowymi, a także inwestycji zakładających rozwój i eksploatację małych reaktorów modułowych (SRM)
będących gwarantem stabilnych dostaw energii. ORLEN zamierza także zwiększyć czterokrotnie moce w OZE, które wyniosą 9
GW. Do 2030 roku około 40% nakładów inwestycyjnych Spółka przeznaczy na inwestycje wspierające transformacje
energetyczną, w tym energetykę wiatrową na morzu i lądzie, fotowoltaikę, biogaz i biometan, biopaliwa, elektromobilność,
odnawialny wodór oraz rozwój w obszarze recyklingu. Spółka realizuje strategię wodorową wspierającą redukcję emisji CO
2
,
rozwija infrastrukturę ładowania aut elektrycznych oraz inne projekty związane z ograniczaniem emisji gazów cieplarnianych
(GHG) włącznie z wychwytem, składowaniem i użytkowaniem dwutlenku węgla (CCUS). Spółka sukcesywnie realizuje program
w obszarze badań, rozwoju i innowacji, którego działania skupione są na wdrażaniu nowych technologii oraz usprawnień
istniejących procesów technologicznych ze szczególnym naciskiem na rozwój niskoemisyjnych technologii. Dodatkowo, ORLEN
planuje inwestycje w najbardziej innowacyjne i perspektywiczne obszary i technologie w ramach utworzonej na ten cel spółki
ORLEN Venture Capital.
W 2022 roku Spółka powołała Pełnomocnika Zarządu i Radę ds. Klimatu i Zrównoważonego Rozwoju. Do głównych zadań
nowego organu korporacyjnego należy identyfikowanie i monitorowanie szans i ryzyk klimatycznych. Na czele Rady stoi Członek
Zarządu ORLEN ds. Strategii i Zrównoważonego Rozwoju, który pełni funkcję Pełnomocnika ds. Klimatu i Zrównoważonego
Rozwoju. Rada ds. Klimatu i Zrównoważonego Rozwoju raportuje do Zarządu poprzez zebrania Komitetu Strategii Koncernu.
Ponadto w ramach Rady Nadzorczej ORLEN S.A. działa Komitet ds. Odpowiedzialności Społecznej i Środowiskowej, który
odpowiada za monitorowanie zarządzania Spółką pod kątem uwzględnienia ryzyk i szans klimatycznych zgodnie z Polityka
Klimatyczną Grupy ORLEN.
Ryzyka oraz szanse związane z transformacją energetyczną oraz zmianą klimatu
Ryzyka zidentyfikowane przez Spółkę związane z transformacją energetyczną i zmianą klimatu dotyczą następujących
obszarów:
- ryzyka fizyczne wynikające ze zmiany klimatu, chroniczne i nagłe, związane m.in. z kwestią dostępności wody, np. susze,
występującymi intensywnymi zjawiskami atmosferycznymi czy wzrostem temperatury,
- ryzyka związane z transformacją energetyczną w szczególności ryzyka regulacyjne związane z nowymi lub szybko
zmieniającymi się wymogami w zakresie ochrony środowiska, właściwym monitorowaniem i raportowaniem oddziaływania
Spółki na środowisko i klimat, zmianami rynkowymi, postępem technologicznym oraz stygmatyzacją branży w kontekście
zmiany klimatu.
Spółka zidentyfikowała także szanse wynikające z działań towarzyszących transformacji energetycznej związanych
z naciskiem na poprawę efektywności energetycznej czy inwestowaniem w nowe źródła energii, których wynikiem mogą być
nowe produkty i usługi oferowane klientom, a także możliwość wejścia na nowe rynki oraz dywersyfikacja działalności Koncernu.
Wpływ na sprawozdanie finansowe ORLEN
Istotne osądy, główne źródła niepewności szacunków i zasady rachunkowości.
Przy sporządzaniu niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego Zarząd dokonał analizy wpływu zmian klimatycznych
oraz transformacji energetycznej i ryzyk z tym związanych, na istotne osądy i szacunki dokonywane przez Spółkę, szczególnie w
kontekście realizowanej strategii dekarbonizacji z konkretnymi zobowiązaniami dotyczącymi redukcji emisji i osiągnięcia
neutralności klimatycznej.
Zgodnie z MSSF, przy dokonywaniu założeń i szacunków Zarząd opiera się na racjonalnych i mających poparcie faktograficzne
założeniach odzwierciedlających jak najwłaściwszą ocenę kierownictwa odnośnie do całokształtu warunków gospodarczych,
które mogą wystąp w dającej się przewidzieć przyszłości. Niemniej jednak szacunki dotyczące wpływu zmiany klimatu
i transformacji energetycznej na działalność Spółki wiążą się z bardzo dużą niepewnością i mogą się istotnie zmieniać
w kolejnych okresach w zależności od tempa przebiegu transformacji. Zewnętrzne źródła danych dotyczące zmiany klimatu
i transformacji energetycznej, które mogłyby stanowić podstawę szacunków często znacznie się od siebie różnią w kontekście
prognoz co do przyszłego poziomu cen i ich zmienności, jak również zakładanego popytu i podaży. W ocenie Spółki, szczególne
znaczenie będą miały takie czynniki, jak ostateczny kształt i moment wdrożenia kolejnych regulacji prawnych,
w tym w zakresie rewizji europejskiego systemu handlu emisjami oraz europejskich dyrektyw dotyczących odnawialnych źród
energii i poprawy efektywności energetycznej. Nie mniej istotny z perspektywy Spółki jest również kierunek działań
legislacyjnych dotyczący znaczącego podniesienia standardów środowiskowych dla nowych pojazdów spalinowych oraz zakaz
sprzedaży nowych samochodów z silnikiem spalinowym w UE od 2035 roku, co może się przełożyć na mniejsze dochody ze
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 14 / 108
sprzedaży paliw konwencjonalnych. Zwiększenie presji na dekarbonizację może również wpłynąć na wyższe koszty
konwencjonalnych surowców oraz zmiany preferencji konsumenckich i nawyków transportowych, zaś niepewność co do
niezawodności i skalowalności nowych rozwiązań technologicznych może wpłynąć na nieosiągnięcie zakładanych zwrotów z
zaplanowanych inwestycji w przyszłości.
Ujmowanie i wycena aktywów i zobowiązań
Zarząd rozważył wpływ ryzyk wynikających ze zmiany klimatu na kluczowe szacunki przedstawione w jednostkowym
sprawozdaniu finansowym, w tym:
- szacunki przyszłych przepływów pieniężnych wykorzystywane do oceny utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych,
wartości niematerialnych (w tym wartości firmy) oraz aktywów z tytułu praw do użytkowania, a także czynniki wykorzystane
do ustalenia wartości odzyskiwalnej aktywów (nota 13.4),
- szacunki dotyczące okresów ekonomicznej użyteczności aktywów trwałych (nota 13.1),
- szacunki dotyczące rezerw i wybranych zobowiązań warunkowych (nota 13.11).
Spółka rozważyła również kwestie istnienia dodatkowych potencjalnych zobowiązań warunkowych związanych z wymogami
regulacyjnymi, w tym nakazującymi usunięcie szkód wyrządzonych środowisku naturalnemu, dodatkowymi opłatami lub karami
wynikającymi z wymogów z zakresu ochrony środowiska, jak również istnienia potencjalnych umów, które mogą rodzić
obciążenia, bądź konieczności restrukturyzacji mających na celu osiągnięcie celów klimatycznych. Na bazie przeprowadzonej
analizy Spółka nie zidentyfikowała na dzień 31 grudnia 2023 roku zobowiązań warunkowych związanych ze zmianą klimatu.
Koszty CO, dyrektywa EU ETS oraz krajowe regulacje
Spółka podlega m.in. unijnej regulacji ustanawiającej system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dyrektywa
EU ETS). Ponadto ponoszą opłaty za korzystanie ze środowiska wynikające z ustaw Prawo ochrony środowiska oraz Prawo
Wodne, jak również zobowiązane m.in. do realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego (NCW) oraz Narodowego Celu
Redukcyjnego (NCR). Wpływ poniesionych przez Spółkę w 2023 roku kosztów emisji CO
2
oraz opłat środowiskowych został
zaprezentowany w nocie 12.8.2 w pozycji podatki i opłaty. Zasady rachunkowości stosowane przez Spółkę w odniesieniu do
tworzenia rezerw na szacowane koszty emisji CO
2
oraz pozostałe ryzyka środowiskowe zostały opisane w nocie 13.11. ORLEN
zarządza centralnie ryzykiem związanym z kosztem rozliczenia emisji CO
2
w Spółce. Polityka zabezpieczania ryzyka rynkowego
związanego ze zmianami cen CO
2
realizowana jest głównie przy wykorzystaniu instrumentów pochodnych w celu ograniczania
ryzyka zmian przepływów pieniężnych, o czym szerzej napisano w nocie 15.5.1.2.
Zrównoważone finansowanie i inwestowanie
Narastająca presja klimatyczna i regulacyjna wpływa również na ogólne warunki gospodarcze na rynkach, na których działa
Spółka, przekładając się na dostępność i ceny wybranych towarów, jak również na stopy procentowe, kursy walut, wskaźniki
inflacji oraz dostępność finansowania. Regulacje środowiskowe stopniowo uzupełniane wytycznymi w zakresie
zrównoważonego finansowania, w ramach których pozyskiwane środki muszą być przeznaczane na inwestycje zmniejszające
ryzyka zmiany klimatu i ryzyka środowiskowe. Jak opisano szerzej w nocie 13.7.3 ORLEN wyemitował w 2020 i 2021 roku
obligacje zrównoważonego rozwoju o łącznej wartości 2 000 mln PLN, jak również w 2021 roku ustanowił program emisji
euroobligacji, w ramach którego wyemitował w maju 2021 roku zielone euroobligacje o łącznej wartości nominalnej 500 mln EUR
i planuje kolejne emisje tego typu obligacji w przyszłości, w celu zaspokojenia potrzeb w ramach opracowanych zasad
finansowania inwestycji wspierających transformację energetyczną.
Istotne działania podejmowane w zakresie ochrony klimatu i transformacji energetycznej mające wpływ na dane finansowe 2023
roku zostały zaprezentowane w poszczególnych notach do niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego. Na bazie
przeprowadzonej analizy Zarząd ocenił, że przy założeniu systematycznej analizy ryzyk klimatycznych przez Spółkę, jak również
kontynuacji wdrażania przez Spółkę odpowiednich działań adaptacyjnych, zwiększających odporność jej modeli biznesowych,
zmiana klimatu i postępująca transformacja energetyczna, nie mieć znaczącego wpływu na ocenę kontynuacji działalności
przez Spółkę zarówno w krótkim okresie, jak i w dającej się przewidzieć przyszłości.
5. WPŁYW ZMIAN STANDARDÓW MSSF NA JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN
5.1. Reforma wskaźnika referencyjnego stóp procentowych (Reforma IBOR)
W dniu 1 stycznia 2018 roku weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016
roku w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych (dalej:
Rozporządzenie BMR - „Reforma IBOR”). Rozporządzenie BMR, wraz z jego nowelizacw lutym 2021 roku, wprowadziło nowy
standard wyznaczania i stosowania stawek referencyjnych wykorzystywanych na rynku finansowym. W konsekwencji:
zaprzestano publikacji stawek GBP, CHF i JPY LIBOR, EONIA oraz USD LIBOR 1W i 2M,
po 30 czerwca 2023 roku zakczyła się publikacja stawek USD LIBOR O/N, 12M, natomiast stawki 1M, 3M, 6M bępublikowane
w trybie syntetycznym do 30 września 2024 roku,
28 czerwca 2024 roku zakończy się publikacja stawki CDOR,
zreformowane zostało podejście do ustalania stawek WIBOR i EURIBOR oraz stawek dla walut NOK, SEK, CZK dostosowujące
metodologię ich wyznaczania do wymogów Rozporządzenia BMR. W związku z czym kwotowania tyce wskników
kontynuowane,
zmian do Rozporządzenia BMR opublikowanych w październiku 2023 roku, stawki m.in. dla waluty HUF będą kontynuowane bez
zmian w metodologii.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 15 / 108
Na gruncie rynku krajowego, w lipcu 2022 roku, powołana została Narodowa Grupa Robocza do spraw reformy wskaźników
referencyjnych, której zadaniem jest wprowadzenie na rynek nowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, opartego na
transakcjach overnight. Wskaźnik ten będzie zamiennikiem dla wskaźnika WIBOR. 1 września 2022 roku Komitet Sterujący
Narodowej Grupy Roboczej podjął decyzję o wyborze indeksu WIRON będącego indeksem Risk-Free Rate opartym na
rzeczywistych transakcjach overnight jako wskaźnika alternatywnego dla WIBORU. Administratorem WIRON jest GPW Benchmark
S.A. W listopadzie 2023 roku zaktualizowane zostały terminy realizacji opracowanej „Mapy Drogowej”. Komitet Sterujący wskazał
finalny moment konwersji portfela umów i instrumentów z WIBOR na WIRON na koniec 2027 roku, wydłużając tym samym o 3 lata
pierwotnie określony termin. Kierunki reformy i zakres dotychczasowych działań Mapy Drogowej zgodnie z komunikatami nie
ulegają zmianie, jednakże zaktualizowana Mapa Drogowa nie została opublikowana do tej pory. W dniu 29 marca 2024 roku
Komitet Sterujący podjął decyzję o rozpoczęciu procesu przeglądu i analizy wskaźników RFR alternatywnych dla WIBOR.
Przegląd będzie obejmował zarówno WIRON, jak i inne możliwe indeksy lub wskaźniki.
Reforma IBOR skutkowa wprowadzeniem zmian do MSSF, kre zostały opublikowane w dwóch etapach:
Zmiany do MSSF 9 „Instrumenty finansowe”, MSR 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycenaoraz MSSF 7 Instrumenty
finansowe: ujawnianie informacji” - Reforma Referencyjnej Stopy Procentowej Etap 1 (obowiązujące w odniesieniu do okresów
rocznych rozpoczynających s 1 stycznia 2020 roku lub później),
Zmiany do MSSF 9Instrumenty finansowe”, MSR 39 „Instrumenty finansowe: ujmowanie i wycena”, MSSF 7Instrumenty
finansowe: ujawnianie informacji”, MSSF 4 „Umowy ubezpieczeniowe” oraz MSSF 16 „Leasing- Reforma Referencyjnej Stopy
Procentowej - Etap 2 (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2021 roku lub później).
Zgodnie z informacjami opublikowanymi w Jednostkowym Sprawozdaniu Finansowym za 2021 rok oraz 2022 rok (nota 5), zmiany
Etapu 1 nie miały istotnego wpływu dla Spółki, ponieważ nie stosuje ona rachunkowości zabezpieczeń dla instrumentów
zabezpieczających stopę procentową. Zmiany wynikające z Reformy IBOR mają jedynie pośredni wpływ na transakcje desygnowane
do rachunkowości zabezpiecz(poprzez zmiakrzywej dyskontowej stosowanej do wyceny).
W odniesieniu do zmian wprowadzonych w ramach Etapu 2 Spółka zamierza przyjąć następujące rozwiązania w odniesieniu do
instrumentów finansowych, które ulegną zmianie w konsekwencji Reformy IBOR:
- w przypadku, gdy warunki umowne dotyczące kredytów bankowych i pożyczek oraz systemów cash pool zostają zmienione
bezpośrednio w wyniku Reformy IBOR, a nowa stawka będąca podstawą określania przepływów pieniężnych wynikających
z umowy jest ekwiwalentem ekonomicznym dotychczasowej stawki obowiązującej bezpośrednio przed dokonaniem zmiany,
Spółka zmieni podstawę określania przepływów pieniężnych wynikających z umowy prospektywnie, zmieniając efektywną stopę
procentową. W odniesieniu do wszelkich innych zmian wprowadzonych w tym okresie, które nie bezpośrednio związane
z reformą, Spółka zastosuje odpowiednie wymogi określone przez MSSF 9,
- w przypadku, gdy bezpośrednio w wyniku Reformy IBOR zmianie ulega umowa leasingu, a nowa stawka określania opłat
leasingowych jest ekwiwalentem ekonomicznym dotychczasowej stawki, Spółka dokona ponownej wyceny zobowiązania
z tytułu leasingu, aby odzwierciedlić zmienione opłaty leasingowe przy zastosowaniu zaktualizowanej stopy dyskontowej,
- jeżeli Reforma IBOR przy zachowaniu ekonomicznej ekwiwalentności nowej stopy powoduje zmia instrumentów
zabezpieczających, pozycji zabezpieczanej oraz zabezpieczanego ryzyka, Spółka dokona aktualizacji dokumentacji
zabezpieczenia, nie rozwiązując powiązania zabezpieczającego. Zmiana wyceny odzwierciedlająca zaktualizowaną stopę
dyskontową jest traktowana jak rynkowa zmiana wyceny, zgodnie z Polityką Rachunkowości dla rachunkowości
zabezpieczeń. W odniesieniu do wszelkich innych zmian wprowadzonych w tym okresie, które nie bezpośrednio
związane z reformą, Spółka zastosuje odpowiednie wymogi określone przez MSSF 9.
Poniżej Spółka prezentuje informacje na temat charakteru i zakresu ryzyka, na które narażona jest Spółka w związku z Reformą
IBOR wraz ze wskazaniem pochodnych i niepochodnych instrumentów finansowych posiadanych przez Spółkę objętych reformą,
podjętych przez Spółkę działw celu zarządzania ryzykiem wynikającym z reformy oraz oceną wpływu reformy na działalność
Spółki oraz prezentowane dane finansowe.
Charakter i zakres ryzyka
Spółka w 2021 roku dokonała kompleksowego przeglądu wpływu Reformy IBOR na poszczególne obszary działalności pod kątem:
zarządzania ryzykiem, w tym ryzykiem operacyjnym, płynności oraz systemowym. W roku 2023 nie zidentyfikowano znaczących zmian.
Z końcem roku 2023 Reforma IBOR wkracza w etap, w którym dla większości stawek dokonała się już konwersja, w związku z czym
prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyk opisywanych ponej jest ograniczone.
Spółka monitoruje nadal rynek oraz dane pochodzące z żnych branżowych grup roboczych zarządzających przejściem na nowe
stawki referencyjne, w tym szczególnie komunikaty Narodowej Grupy Roboczej w sprawie zamiennika stawki WIBOR.
Ryzyko operacyjne
Spółka dokonała przeglądu istniejących umów handlowych i finansowych i nie zidentyfikowała ryzyka zerwania istotnych dla
kontynuacji działalności Spółki umów, opartych o wskaźniki referencyjne podlegające Reformie IBOR. Spółka nie zidentyfikowała
również ryzyka poniesienia dodatkowych kosztów lub poniesienia strat czy utraconych korzyści w związku z brakiem
odpowiednich zapisów w istniejących umowach handlowych i finansowych określających zasady kontynuowania tych umów w
przypadku, gdy wskaźnik referencyjny nie będzie publikowany („klauzul fallback”).
Spółka planuje uzgodnić ewentualne zmiany do istniejących umów w taki sposób, aby umożliwić zastosowanie zwolnień
przewidzianych w MSSF 9 oraz stosować rozwiązania rynkowe.
Część istniejących umów handlowych i finansowych w dalszym ciągu wymaga zmiany zapisów dotyczących wskaźników
referencyjnych dla których zostały wyznaczone daty zaprzestania ich publikowania. Jeżeli dwustronne negocjacje z
kontrahentami Grupy nie zakończą się powodzeniem przed zaprzestaniem obowiązywania istniejących wskaźników
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 16 / 108
referencyjnych w umowach finansowych, zachodzi niepewność co do przyszłej stopy procentowej. Taka sytuacja prowadzi do
dodatkowego ryzyka stopy procentowej, które nie było uwzględniane w czasie zawierania umów i nie jest przedmiotem strategii
Grupy dotyczącej zarządzania ryzykiem stopy procentowej. Spółka obecnie ocenia to ryzyko jako niskie, gdyż stosowany w
Grupie CDOR ma zapewnione kwotowanie do 28 czerwca 2024 roku, a wskaźniki WIBOR do końca 2027 roku.
Ponadto, w przypadku braku porozumienia w sprawie wdrożenia Reformy IBOR dla obowiązujących umów zachodzi ryzyko
sporów z kontrahentami, które mogą skutkować rozwiązaniem umowy i dodatkowymi kosztami. Spółka ściśle współpracuje z
kontrahentami i ocenia prawdopodobieństwo wystąpienia takiego ryzyka jako niskie.
W odniesieniu do wskaźnika WIBOR istnieje ryzyko, że administrator tego wskaźnika, GPW Benchmark S.A., dzie
opracowywać zamiennik istotnie różny od obecnego, zaprzestanie jego opracowywania lub czasowo zaprzestanie jego
publikacji. Niemniej jednak, zakres potencjalnych zmian w tym zakresie oraz ich wpływ na sprawozdanie finansowe Grupy w
chwili obecnej jest trudny do oszacowania.
Ryzyko płynności
Obecne stawki IBOR oraz alternatywne wskaźniki referencyjne, które zostaną przyjęte przez Spółkę, istotnie się od siebie różnią.
Stawki IBOR stawkami dotyczącymi przyszłych okresów wyznaczanymi na określony okres (np. trzy miesiące) na początku
takiego okresu i uwzględniają spread kredytowy na rynku międzybankowym. Alternatywne wskaźniki referencyjne to zazwyczaj
wolne od ryzyka stawki overnight publikowane na koniec dnia, które nie zawierają spreadu kredytowego.
Różnice te będą powodować dodatkową niepewność co do płatności odsetek według zmiennego oprocentowania, jednak w
ocenie Spółki nie będą miały istotnego wpływu na zarządzanie płynnością.
Ryzyko systemowe
Spółka zidentyfikowała konieczność implementacji zamienników obecnie pozyskiwanych danych rynkowych używanych w
systemie informatycznym służącym do zarządzania ryzykiem przy transakcjach zawieranych na rynku finansowym. Spółka w
2023 roku opracowała zakres działań w celu przeprowadzenia niezbędnych prac systemowych i planuje przeprowadzić
odpowiednie aktualizacje w 2024 roku. Zachodzi ryzyko, że tego rodzaju implementacja nie dzie działać w pełni na czas,
skutkując koniecznością przeprowadzania dodatkowych procedur manualnych wiążących się z ryzykiem operacyjnym.
Proces przejścia na alternatywne wskaźniki referencyjne
W ciągu 2023 roku Spółka wykorzystywała w swojej działalności szereg produktów opartych na zreformowanych wskaźnikach
WIBOR i EURIBOR a także produkty oparte o wskaźniki dla walut NOK, CZK i HUF, na dotychczasowych warunkach. Z uwagi
na utrzymywane w ciągu 2023 roku zobowiązania finansowe (kredyty bankowe, obligacje senioralne) oparte o kwotowania
stawek LIBOR USD, zastosowano zamiennik SOFR. W nielicznych przypadkach zastosowanie miał jeszcze LIBOR USD
Syntetyczny.
W związku z posiadanymi zobowiązaniami finansowymi, Spółka na dzień 31 grudnia 2023 roku, stosuje wskaźnik CDOR w
kredycie bankowym.
Poniżej przedstawiono szczegółowe informacje na temat niepochodnych instrumentów finansowych, dla których przejście na
alternatywne stawki referencyjne zostanie dokonane w 2024 roku.
Niepochodny instrument finansowy
Wskaźnik
referencyjny
Termin
zapadalności
Wartość
nominalna
w walucie (w CAD)
Wartość
nominalna
Zaawansowanie przejścia dla
niepochodnych instrumentów
finansowych
na dzień 31.12.2023 (w mln)
Pożyczka wewnątrzgrupowa ORLEN
CDOR
2025
260
772
w momencie zaprzestania publikacji
wskaźnika CDOR zamiennikiem będzie
CORRA
W nowych aktywach i zobowiązaniach handlowych oraz finansowych, których termin obowiązywania wykracza poza ogłoszone daty
publikacji wskaźnika referencyjnego WIBOR oraz syntetycznego LIBOR USD, i gdzie istnieje odwołanie do zmiennej stopy procentowej
stosowane ogólne postanowienia dotyczące alternatywnego wsknika referencyjnego lub stosowane takie wskniki, których
kwotowania zapewnione.
Reforma IBOR nie ma istotnego wpływu w odniesieniu do stosowanej przez Spółkę rachunkowości zabezpieczeń przepływów
pieniężnych oraz wartości godziwej.
5.2. Międzynarodowa reforma podatkowa - Drugi Filar
Reforma podatkowa Drugiego Filaru wprowadza ogólne założenia do globalnego podatku minimalnego i jest efektem projektu
BEPS 2.0 prowadzonego na forum Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). W przypadku państw
członkowskich Unii Europejskiej, pierwszym etapem wprowadzenia nowych reguł jest przyjęcie Dyrektywy Rady UE 2022/2523 z
dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania międzynarodowych grup
przedsiębiorstw oraz dużych grup krajowych w Unii (Dyrektywa), która to nakłada na państwa członkowskie obowiązek
wdrożenia przepisów Dyrektywy do krajowych systemów prawnych, zgodnie z obowiązującymi w danym państwie zasadami
legislacji, w terminie do dnia 31 grudnia 2023 r. Państwa członkowskie stosują te przepisy w odniesieniu do lat podatkowych
rozpoczynających się od dnia 31 grudnia 2023 r.
Celem reformy jest ograniczenie konkurencji w zakresie stawek podatku dochodowego od osób prawnych przez ustanowienie
globalnego minimalnego poziomu opodatkowania. Dzięki wyeliminowaniu znacznej części korzyści wynikających z przenoszenia
zysków do jurysdykcji, w których nie podlegają one żadnemu opodatkowaniu lub podlegają bardzo niskiemu opodatkowaniu,
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 17 / 108
reforma wprowadzająca globalny podatek minimalny ma w założeniu wyrównać warunki działania przedsiębiorstw na całym
świecie i umożliwić jurysdykcjom lepszą ochronę ich podstaw opodatkowania.
Reforma podatkowa Drugiego Filaru nakłada obowiązek zapłaty tzw. podatku wyrównawczego gdy efektywna stawka podatkowa
danej grupy kapitałowej w danej jurysdykcji za badany rok podatkowy jest niższa n15%, co w rezultacie powinno doprowadzić
do osiągnięcia minimalnego 15% poziomu opodatkowania podatkiem dochodowym. Adresatami nowych regulacji podmioty
należące do grup kapitałowych, których skonsolidowane przychody globalne przekraczają 750 mln EUR rocznie w co najmniej
dwóch z ostatnich czterech lat podatkowych bezpośrednio poprzedzających analizowany rok podatkowy. Przewiduje się, że
Spółka będzie podlegała regulacjom Drugiego Filaru, począwszy od pierwszego roku obowiązywania stosownych przepisów
podatkowych.
W związku z nowymi wymogami, w Spółce realizowany jest projekt mający na celu oszacowanie wpływu wdrożenia przepisów
globalnego podatku minimalnego na obciążenia podatkowe wybranych kluczowych jurysdykcji, w których działa Spółka. W
oparciu o przepisy Dyrektywy prowadzone prace, których celem jest oszacowanie hipotetycznej wartości podatku
wyrównawczego na bazie zebranych danych historycznych dla wybranych jurysdykcji, w których działają spółki z Grupy oraz
weryfikacja możliwości skorzystania z tzw. przejściowych bezpiecznych przystani, umożliwiających zastosowanie uproszczonych
zasad kalkulacji globalnego podatku minimalnego, a w konsekwencji ograniczenie obowiązków w ramach Drugiego Filaru.
Ponadto, zgodnie z przepisami Filaru Drugiego podatek wyrównawczy należny od grupy w danej jurysdykcji może być uznawany
za zerowy w danym roku podatkowym, jeżeli efektywny poziom opodatkowania jednostek składowych z siedzibą w tej jurysdykcji
spełnia warunki bezpiecznych przystani.
W dniu 8 listopada 2023 roku Unia Europejska zatwierdziła zmiany do MSR 12 Podatek dochodowy dotyczące Międzynarodowej
reformy podatkowej. Zmiany do MSR 12 wprowadzają obowiązkowe, tymczasowe zwolnienie jednostek od ujmowania podatku
odroczonego według ogólnych zasad wynikających z wdrożenia Drugiego Filaru, oddzielną prezentację wpływu reformy
podatkowej Drugiego Filaru w ramach ujawnień dotyczących bieżącego podatku dochodowego, jak również wymóg dotyczący
ujawniania dodatkowych informacji umożliwiających zrozumienie wpływu reformy Drugiego Filaru na podatki dochodowe
jednostki.
Niektóre Jednostki Grupy działają w jurysdykcjach, w których przepisy Filaru Drugiego obowiązują najwcześniej począwszy od
lat podatkowych rozpoczynających się od dnia 31 grudnia 2023 roku Wstępne analizy dla wybranych kluczowych jurysdykcji, w
których działa Grupa i w których przepisy obowiązują od lat podatkowych rozpoczynających się od dnia 31 grudnia 2023 r.,
przeprowadzone w oparciu o dane z roku 2023 wskazują, że spółki z Grupy działające w tych jurysdykcjach nie byłyby objęte
obowiązkiem dopłaty podatku wyrównawczego za 2023 rok, gdyby te regulacje obowiązywały już w tym roku, ze względu na to,
że szacowane efektywne stawki podatkowe jednostek Grupy w tych jurysdykcjach przekraczają 15%, bądź też ze względu na
inne wyłączenia. W Polsce, tj. w siedzibie jednostki dominującej najwyższego szczebla Grupy, rozpoczęcie procesu
legislacyjnego dotyczącego implementacji globalnego podatku minimalnego planowane jest na pierwszy kwartał 2024 roku, a
jego zakończenie na trzeci kwartał 2024 roku.
W okresach, w których będą obowiązywały przepisy reformy Drugiego Filaru zarówno w Polsce jak i w poszczególnych
jurysdykcjach w których funkcjonują jednostki zależne Grupy, Spółka będzie ujawniać odpowiednie informacje w tym zakresie
zgodnie z wprowadzonymi zmianami w MSR 12.
Pozostałe zmiany do istniejących standardów wydane przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR) oraz
zatwierdzone do stosowania w UE obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2023 roku nie
miy istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe ORLEN za 2023 rok.
Standardy przyjęte przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR), zatwierdzone przez Unię
Europejską, ale jeszcze nieobowiązujące
Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” Klasyfikacja zobowiązań jako krótkoterminowe lub
długoterminowe, zatwierdzone w UE w dniu 19 grudnia 2023 r. (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych
rozpoczynających się 1 stycznia 2024 roku lub później),
Zmiany do MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” Zobowiązania długoterminowe z kowenantami, zatwierdzone w
UE w dniu 19 grudnia 2023 r. (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2024 roku
lub później),
Zmiany do MSSF 16 „Leasing” Zobowiązanie z tytułu leasingu w ramach sprzedaży i leasingu zwrotnego, zatwierdzone w
UE dniu 20 listopada 2023 r. (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2024 roku
lub później).
Standardy przyjęte przez Radę Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (RMSR), oczekujące na zatwierdzenie przez
Unię Europejs
Zmiany do MSR 7 „Sprawozdanie z przepływów pieniężnych” oraz MSSF 7 „Instrumenty finansowe: Ujawnianie informacji”
Umowy finansowania dostawców (obowiązujące w odniesieniu do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2024
roku lub później),
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 18 / 108
Zmiany do MSR 21 „Skutki zmian kursów wymiany walut obcych” Brak wymienialności walut (obowiązujące w odniesieniu
do okresów rocznych rozpoczynających się 1 stycznia 2025 roku lub później).
MSSF 18 „Prezentacja i ujawnienia w sprawozdaniach finansowych” (obowiązujący w odniesieniu do okresów rocznych
rozpoczynających się 1 stycznia 2027 lub później).
Spółka oczekuje, iż powyżej wymienione standardy nie będą miały istotnego wpływu na jednostkowe sprawozdanie finansowe
ORLEN.
Spółka zamierza przyjąć wymienione powyżej nowe standardy MSSF opublikowane przez Radę Międzynarodowych Standardów
Rachunkowości lecz nieobowiązujące do dnia zatwierdzenia do publikacji niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego
zgodnie z datą ich wejścia w życie.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 19 / 108
6. RÓŻNICE POMIĘDZY DANYMI UJAWNIONYMI W NINIEJSZYM SPRAWOZDANIU FINANSOWYM A
OPUBLIKOWANYM SKONSOLIDOWANYM RAPORCIE KWARTALNYM ZA IV KWARTAŁ 2023
Dane
ujawnione w
kwartalnej
informacji
finansowej za
4Q 2023
Korekta
Dane ujawnione w
jednostkowym
sprawozdaniu
finansowym za 2023
rok
AKTYWA, w tym:
217 936
(13 567)
204 369
Aktywa trwałe, w tym:
146 855
(11 261)
135 594
Rzeczowe aktywa trwałe
55 728
(11 929)
43 799
Wartości niematerialne oraz wartość firmy
5 195
(262)
4 933
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
4 785
(89)
4 696
Akcje i udziały w jednostkach zależnych i współkontrolowanych
66 954
1 020
67 974
Aktywa obrotowe, w tym:
71 081
(2 306)
68 775
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
18 663
129
18 792
Należności z tytułu podatku dochodowego
1 157
(1 111)
46
Pozostałe aktywa
19 161
(1 324)
17 837
PASYWA, w tym:
217 936
(13 567)
204 369
Kapitał własny, w tym:
150 994
(10 095)
140 899
Zyski zatrzymane
93 741
(4 287)
89 454
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń
8 861
(5 808)
3 053
Zobowiązania razem, w tym:
66 942
(3 472)
63 470
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
4 027
(3 401)
626
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
26 296
(70)
26 226
Zysk brutto ze sprzedaży, w tym:
41 461
369
41 830
Przychody ze sprzedaży
250 921
48
250 969
Koszt własny sprzedaży
(209 460)
321
(209 139)
Zysk z działalności operacyjnej, w tym:
28 537
(4 935)
23 602
Koszty sprzedaży
(8 903)
(229)
(9 132)
Koszty ogólnego zarządu
(2 322)
18
(2 304)
Pozostałe przychody operacyjne
10 595
8 333
18 928
Pozostałe koszty operacyjne
(12 157)
(13 426)
(25 583)
Przychody finansowe
5 983
1 837
7 820
Koszty finansowe
(2 266)
(796)
(3 062)
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości aktywów finansowych innych niż należności handlowe
(797)
(1 324)
(2 121)
Podatek dochodowy
(5 955)
932
(5 023)
Zysk netto
25 502
(4 286)
21 216
Powyższe zmiany mające wpływ na pozycje aktywów i pasywów oraz wynik dotyczyły głównie:
- odwrócenia i utworzenia odpisów aktualizujących akcje i udziały w jednostkach zależnych odpowiednio w wysokości 1 813
mln PLN i (793) mln PLN, dodatkowe informacje w nocie 13.4;
- utworzenia odpisów aktualizujących majątek trwały w wysokości (12 231) mln PLN, głównie w segmencie Petrochemia i
Wydobycie, dodatkowe informacje w nocie 13.4;
- zaprzestania stosowania rachunkowości zabezpieczeń z powodu braku realizacji pozycji zabezpieczanej w wysokości netto
7 165 mln PLN;
- ujęcia straty z tytułu utraty wartości należności z tytułu cash pool od spółki zależnej ORLEN Trading Switzerland w
wysokości (1 324) mln PLN;
- ujęcia rekompensaty wynikającej z ustawy o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych:
należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności i pomniejszenie kosztu własnego sprzedaży w wysokości 110
mln PLN;
- ujęcia zarachowań przychodów i kosztów mających wpływ na pozycje przychodów ze sprzedaży, kosztu własnego
sprzedaży, należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności i zobowiązań z tytułu dostaw i usług oraz
pozostałych zobowiązań;
- aktualizacji kalkulacji podatku dochodowego i podatku odroczonego wynikających z powyższych korekt.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 20 / 108
7. ROZLICZENIE TRANSAKCJI NABYCIA ZGODNIE Z MSSF 3 POŁĄCZENIA JEDNOSTEK
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Objęcie kontroli nad przedsięwzięciem rozlicza się metodą nabycia. Na dzień przejęcia, możliwe do zidentyfikowania nabyte aktywa i przejęte
zobowiązania stanowiące przedsięwzięcie w rozumieniu MSSF 3, wyceniane według ich wartości godziwej. Nadwyżka kosztu przejęcia
(przekazana zapłata wyceniana do wartości godziwej, kwota wszelkich niekontrolujących udziałów w jednostce przejmowanej wycenionych
zgodnie z MSSF 3 oraz w przypadku połączenia jednostek realizowanego etapami wartość godziwa na dzień przejęcia uprzednio posiadanego
udziału) nad kwotą netto ustalonej na dzień przejęcia wartości godziwej możliwych do zidentyfikowania nabytych aktywów i przejętych
zobowiązań jest ujmowana jako wartość firmy. W przypadku, gdy koszt przejęcia jest niższy od kwoty netto ustalonej na dzień przejęcia
wartości godziwej możliwych do zidentyfikowania nabytych aktywów i przejętych zobowiązań, różnica ta ujmowana jest jako zysk w rachunku
zysków i strat na dzień przejęcia (zysk z okazyjnego nabycia).
Połączenia jednostek pod wspólną kontrolą ujmuje się poprzez sumowanie poszczególnych pozycji aktywów i pasywów oraz przychodów i
kosztów łączonych spółek w wartościach księgowych wynikających ze skonsolidowanego sprawozdania finansowego według stanu na dzień
połączenia (tzw. metoda poprzednika). W sprawozdaniu finansowym jednostki przejmującej różnicę (dodatnią/ujemną) między ceną zapłaconą
a wartością księgową nabywanego przedsięwzięcia prezentuje się w pozycji Kapitał wynikający z połączenia jednostek pod wspólną kontrolą
(zyski zatrzymane).
7.1. Połączenia jednostek pod wspólną kontrolą
W dniu 22 marca 2023 roku Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Spółki ORLEN S.A. podjęło uchwałę w sprawie połączenia
Spółki z LOTOS SPV 5 oraz wyrażenia zgody na plan połączenia uzgodniony dnia 7 lutego 2023 roku. Rejestracja połączenia
Spółki z LOTOS SPV 5 Sp. z o.o. nastąpiła w dniu 1 czerwca 2023 roku.
Połączenie nastąpiło w trybie art. 492 §1 pkt 1 Kodeksu Spółek Handlowych przez przeniesienie całego majątku spółki
przejmowanej LOTOS SPV 5 Sp. z o.o. na spółkę przejmującą ORLEN S.A. w drodze sukcesji uniwersalnej. Z uwagi na fakt,
spółka przejmująca posiadała 100% udziałów spółki przejmowanej, połączenie nastąpiło przy zastosowaniu procedury
uproszczonej.
LOTOS SPV 5 jako spółka celowa została wyznaczona do przejęcia wydzielonej części działalności detalicznej z Lotos Paliwa
nieobjętej środkami zaradczymi wyznaczonymi przez Komisję Europejską w warunkowej zgodzie na połączenie ORLEN S.A. i
Grupy LOTOS S.A., które nastąpiło w dniu 1 sierpnia 2022 roku. Po wydzieleniu w dniu 2 listopada 2022 roku do LOTOS SPV 5
części działalności detalicznej z LOTOS Paliwa, LOTOS SPV 5 rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej przy
wykorzystaniu tego majątku, polegającą na wydzierżawianiu lub poddzierżawieniu go do ORLEN S.A., która to z kolei na
stacjach tych prowadziła pod swoim logiem sprzedaż paliw. Sama spółka LOTOS SPV 5 nie wykonywała działalności związanej
z obrotem paliwami ciekłymi i nie była posiadaczem koncesji paliwowych. Celem połączenia ORLEN S.A. z LOTOS SPV 5 było
uproszczenie struktury właścicielskiej Grupy ORLEN, jak również optymalizacja zarządzania, usprawnienia procesów
operacyjnych oraz obniżenia kosztów działalności Grupy.
Połączenie ORLEN z LOTOS SPV 5 stanowi połączenie jednostek pod wspólną kontrolą, w związku z czym zgodnie z przyjętymi
zasadami rachunkowości w Grupie zostało ono rozliczone poprzez sumowanie poszczególnych pozycji aktywów i pasywów oraz
przychodów i kosztów łączonych spółek w wartościach księgowych wynikających ze skonsolidowanego sprawozdania
finansowego Grupy ORLEN według stanu na dzień połączenia (tzw. metoda poprzednika). Spółka zaprezentowała różnicę
pomiędzy wartością księgową posiadanych udziałów w LOTOS SPV 5 a wartością księgową przejętych aktywów i pasywów
LOTOS SPV 5 w pozycji Kapitał wynikający z połączenia jednostek pod wspólną kontrolą w ramach zysków zatrzymanych.
Poniżej przedstawiono wpływ połączenia na sprawozdanie z sytuacji finansowej ORLEN według stanu na dzień połączenia:
01/06/2023
Aktywa trwałe
7
Rzeczowe aktywa trwałe
422
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
71
Akcje i udziały w jednostkach zależnych i współkontrolowanych
(486)
Aktywa obrotowe
65
Środki pieniężne
65
Aktywa razem
72
Zyski zatrzymane
(28)
Kapitał wynikający z połączenia jednostek pod wspólną kontrolą
(3)
Zobowiązania długoterminowe
91
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
48
Zobowiązania z tytułu leasingu
43
Zobowiązania krótkoterminowe
12
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
12
Zobowiązania razem
103
Pasywa razem
72
Udział LOTOS SPV 5 w wypracowanych przez Spółkę przychodach i wyniku za 2023 rok, jak również za 2022 rok był nieistotny.
W związku z połączeniem Spółka nie dokonywała przekształcenia danych porównawczych. Gdyby połączenie ORLEN z LOTOS
SPV 5 miało miejsce na początek poprzedniego roku obrotowego, rzeczowe aktywa trwałe prezentowane przez ORLEN S.A. na
koniec 2022 roku byłyby wyższe o 442 mln PLN, aktywa z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązania z tytułu leasingu byłyby
wyższe odpowiednio o 67 mln PLN i 58 mln PLN, a akcje i udziały w jednostkach zależnych i współkontrolowanych byłyby niższe
o 486 mln PLN. Wpływ na pozostałe pozycje aktywów i zobowiązań w sprawozdaniu z sytuacji finansowej Spółki za 2022 rok
byłby nieistotny.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 21 / 108
7.2. Zakup części aktywów petrochemicznych
W dniu 1 stycznia 2023 roku Spółka sfinalizowała przejęcie biznesu związanego z produkcją i sprzedażą LDPE od największego
krajowego wytwórcy tworzyw sztucznych Basell ORLEN Polyolefins Sp. z o.o. (wspólne przedsięwzięcie, w którym ORLEN i
Lyondell Basell Industries posiadają po 50% udziałów) oraz Basell ORLEN Polyolefins Sprzedaż Sp. z o.o. (w której 100%
udziałów posiada Basell ORLEN Polyolefins Sp. z o.o.). Jest ona związana z produkcją i sprzedażą polietylenu LDPE, a także
obsługą klientów na polskim rynku. Zgodę na przeprowadzenie transakcji wydały urzędy antymonopolowe w Polsce i Holandii.
Zdolności wytwórcze przejętych aktywów wynoszą 100 tys. ton rocznie, co oznacza, że ORLEN samodzielnie, jako jedyny w
Polsce wytwórca polietylenu LDPE, pokryje około 1/3 krajowego zapotrzebowania na ten produkt.
Polietylen niskiej gęstości (LDPE) jest powszechnie stosowany do produkcji wyrobów konsumenckich i przemysłowych, z
którego powstają m.in.: folie, worki, kanistry, opakowania do żywności, a także elementy urządzeń elektronicznych, np.
przewody i kable. Jest to produkt w pełni podlegający recyclingowi, który odgrywa ważną rolę w gospodarce obiegu
zamkniętego.
Po transakcji spółka Basell ORLEN Polyolefins Sp. z o.o. nadal będzie rozwijała produkcję i sprzedaż polietylenu HDPE
(wysokiej gęstości) oraz polipropylenu.
Nabycie biznesu związanego z produkcją i sprzedażą LDPE wpisuje się w strategię realizowaną przez Spółkę. Spółka obserwuje
dynamiczny wzrost popytu na produkty petrochemiczne na światowych rynkach, a według prognoz, do 2030 roku wartość rynku
petrochemikaliów i bazowych tworzyw sztucznych ma się podwoić. Spółka dąży więc do zwiększenia swojego udziału w tym
perspektywicznym biznesie i umocnienia swojej pozycji jako czołowego producenta produktów petrochemicznych w Europie, co
umożliwi jej zwiększenie generowanych przez nią zysków.
Pełne rozliczenie transakcji
Nabycie biznesu związanego z produkcją i sprzedażą LDPE rozliczane jest metodą przejęcia zgodnie z MSSF 3 Połączenia
jednostek.
Na dzisporządzenia niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego Spółka ostatecznie zakończyła proces identyfikacji i
wyceny do wartości godziwej poszczególnych nabytych aktywów i przejętych zobowiąz w ramach zakupu części aktywów
petrochemicznych.
W zwzku z powszym, w niniejszym jednostkowym sprawozdaniu finansowym Spółka prezentuje finalne wartości godziwe przejętych
aktywów i zobowiązi dokonuje ostatecznego rozliczenia transakcji zakupu cści aktywów petrochemicznych.
Poniżej podsumowano wartości godziwe możliwych do zidentyfikowania ównych pozycji nabytych aktywów i zobowiązna dzień
przecia:
01/01/2023
Nabyte aktywa
A
261
Aktywa trwałe
125
Rzeczowe aktywa trwałe
110
Wartości niematerialne
3
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
3
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
9
Aktywa obrotowe
136
Zapasy
62
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
1
Środki pieniężne
73
Przejęte zobowiązania
B
2
Zobowiązania długoterminowe i krótkoterminowe
2
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
2
Wartość godziwa aktywów netto
C = A - B
259
Wartość godziwa przekazanej zapłaty z tytułu nabycia (Środki pieniężne zapłacone)
D
285
Wartość wcześniej istniejących powiązań
E
71
Wartość firmy
F = D - C + E
97
Wypływ środków pieniężnych netto związany z nabyciem biznesu związanego z produkcją i sprzedażą LDPE, będący różnicą
pomiędzy przejętymi środkami pieniężnymi netto (ujętymi jako przepływy pieniężne z działalności inwestycyjnej) a zapłaconymi
środkami pieniężnymi przekazanymi w ramach zapłaty, wyniósł 212 mln PLN.
Zaprezentowane powyżej ostateczne wartości godziwe przejętych aktywów netto nie uległy istotnym zmianom w stosunku do
tymczasowych wartości prezentowanych w Jednostkowym Sprawozdaniu Finansowym za 2022 rok oraz w Raporcie Kwartalnym
za III Kwartał 2023 roku.
Rozpoznana w ramach ostatecznego rozliczenia połączenia wartość firmy przedstawia wartość aktywów, których nie można było
ująć odrębnie zgodnie z wymogami MSR 38 - Wartości niematerialne, w tym w szczególności:
a) możliwość wzrostu sprzedaży i zysków dla Spółki,
b) umocnienie pozycji rynkowej na rynku petrochemikaliów i bazowych tworzyw sztucznych (wyłączny producent polietylenu
niskiej gęstości w Polsce),
c) istniejący potencjał produkcji i sprzedaży LDPE dla przyszłych klientów oraz dostęp do zorganizowanej siły roboczej.
7.3. Rozliczenie połączeń jednostek mających miejsce w poprzednim roku obrotowym
7.3.1. Pełne rozliczenie połączenia z Grupą LOTOS S.A.
W dniu 1 sierpnia 2022 roku nastąpiła rejestracja połączenia ORLEN ze spółką Grupa LOTOS S.A. („Grupa LOTOS”).
Transakcja połączenia z Grupą LOTOS podlega rozliczeniu metodą przejęcia zgodnie z MSSF 3 Połączenia jednostek.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 22 / 108
Transakcja dokonała się poprzez wymianę udziałów kapitałowych, gdzie ORLEN dokonał podwyższenia kapitału zakładowego w
drodze emisji akcji, które zostały następnie przyznane akcjonariuszom Grupy LOTOS. Na bazie dokonanego profesjonalnego
osądu, mając na uwadze fakty i okoliczności związane z transakcją, ORLEN ocenił, że jest jednostką przejmującą, która poprzez
transakcję połączenia, w dniu 1 sierpnia 2022 roku uzyskała kontrolę nad spółką Grupa LOTOS.
Na dzień sporządzenia niniejszego jednostkowego sprawozdania finansowego ORLEN ostatecznie zakończył przeprowadzany
przez niezależnych ekspertów proces identyfikacji i wyceny do wartości godziwej poszczególnych nabytych aktywów i przejętych
zobowiązań, w tym również potencjalnych zobowiązań warunkowych, przejętych w związku z połączeniem ze spółką Grupa
LOTOS wynikających z ryzyk regulacyjnych, prawnych, środowiskowych i innych.
W związku z powyższym, w niniejszym jednostkowym sprawozdaniu finansowym ORLEN prezentuje finalne wartości godziwe
przejętych aktywów i zobowiązań i dokonuje ostatecznego rozliczenia transakcji połączenia ze spółką Grupa LOTOS.
Poniżej podsumowano wartości godziwe możliwych do zidentyfikowania głównych pozycji nabytych aktywów i zobowiązań w
związku z połączeniem z Grupą LOTOS na dzień przejęcia:
01/08/2022
Wartości tymczasowe
prezentowane w
jednostkowym
sprawozdaniu
finansowym za 2022 rok
Wpływ finalizacji
procesu ujęcia i
wyceny do wartości
godziwej
Ostateczne
wartości godziwe
Nabyte aktywa
A
28 634
6 118
34 752
Aktywa trwałe
3 350
3 888
7 238
Rzeczowe aktywa trwałe
161
52
213
Wartości niematerialne
28
91
119
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
57
62
119
Długoterminowe aktywa finansowe
2 947
3 683
6 630
Pozostałe aktywa
157
-
157
Aktywa obrotowe
25 284
2 230
27 514
Zapasy
7 540
1 670
9 210
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
5 493
-
5 493
Środki pieniężne
3 235
-
3 235
Aktywa przeznaczone do sprzedaży
5 280
381
5 661
Instrumenty pochodne
90
-
90
Pozostałe aktywa
3 646
179
3 825
Przejęte zobowiązania
B
9 201
452
9 653
Zobowiązania długoterminowe
1 132
438
1 570
Kredyty, pożyczki i obligacje
371
-
371
Rezerwy
11
186
197
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
713
252
965
Zobowiązania z tytułu leasingu
27
-
27
Pozostałe zobowiązania
10
-
10
Zobowiązania krótkoterminowe
8 069
14
8 083
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
5 891
-
5 891
Zobowiązania z tytułu leasingu
4
-
4
Kredyty, pożyczki i obligacje
369
-
369
Rezerwy
114
14
128
Zobowiązania z tytułu podatku dochodowego
1 087
-
1 087
Pozostałe zobowiązania
64
-
64
Instrumenty pochodne
434
434
Depozyty zabezpieczające
106
-
106
Wartość aktywów netto
C = A - B
19 433
5 666
25 099
Wartość godziwa przekazanej zapłaty *
D
15 124
-
15 124
Wartość wcześniej istniejących powiązań
E
147
-
147
Wynik na okazyjnym nabyciu Grupy Lotos S.A.
F = C - D + E
4 456
5 666
10 122
* Wartość godziwa przekazanej zapłaty z tytułu przejęcia w wysokości 15 124 mln PLN stanowi sumę wartości nominalnej wyemitowanych Akcji Połączeniowych
w kwocie 248 mln PLN, która powiększyła kapitał podstawowy oraz nadwyżki wartości emisyjnej nad nominalną w wysokości 14 876 mln PLN ustalonej w
oparciu o cenę rynkową jednej akcji według kursu zamknięcia na dzień połączenia w wysokości 76,10 PLN.
W stosunku do danych prezentowanych w ramach tymczasowego rozliczenia połączenia ze spółką Grupa LOTOS w
jednostkowym sprawozdaniu finansowym za 2022 rok, w wyniku ostatecznego zakończenia procesu identyfikacji i wyceny do
wartości godziwej poszczególnych nabytych aktywów i przejętych zobowiązań na dzień połączenia, istotnym zmianom uległy
następujące pozycje aktywów netto:
1) długoterminowe aktywa finansowe, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia wyniosła 6 630 mln PLN
(wartość tymczasowa wynosiła 2 947 mln PLN). W wyniku finalizacji procesu wyceny do wartości godziwej akcji i udziałów w
jednostkach zależnych byłej Grupy LOTOS, rozpoznano korektę do dotychczas prezentowanych wartości tymczasowych w
kwocie 3 683 mln PLN, która dotyczyła przeszacowania akcji i udziałów w spółkach: LOTOS Upstream Sp. z o.o., LOTOS
Petrobaltic S.A., LOTOS Oil Sp. z o.o. oraz LOTOS Kolej Sp. z o.o.;
2) zapasy, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia wzrosła do 9 210 mln PLN (wartość tymczasowa
wynosiła 7 540 mln PLN) i wynikała głównie z przeszacowania do wartości godziwych przejętych wyrobów gotowych i
półproduktów oraz produktów w toku;
3) aktywa przeznaczone do sprzedaży, w ramach których Spółka zaprezentowała nabyte udziały w spółce Rafineria Gdańska
Sp. z o.o. Oszacowana wartość godziwa udziałów w spółce Rafineria Gdańska sp. z o.o. w ramach finalnego rozliczenia
wyniosła 5 661 mln PLN i wzrosła o 381 mln PLN w stosunku do zaprezentowanych wartości tymczasowych. Ostateczna
wartość godziwa została ustalona przede wszystkim w oparciu o: (i) cenę zbycia działalności bitumenowej do Unimot
Investments oraz cenę zbycia 30% udziałów w spółce Rafineria Gdańska do Aramco, ustalone pomiędzy stronami
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 23 / 108
poszczególnych umów, oraz (ii) wycenę do wartości godziwej 70% poszczególnych aktywów i zobowiązań działalności
rafineryjnej, która po zbyciu 30% udziałów w spółce Rafineria Gdańska do Aramco jest ujmowana przez Spółkę jako wspólne
ustalenie umowne stanowiące wspólne działanie (joint operation);
4) pozostałe aktywa w części aktywów obrotowych, w ramach których ORLEN zaprezentował inwestycje w spółkach objętych
Środkami Zaradczymi zaklasyfikowanymi jako aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik
finansowy, których wartość na finalnym rozliczeniu wzrosła w stosunku do tymczasowego rozliczenia o 179 mln PLN, do
wartości 3 825 mln PLN, głównie w wyniku procesu ustalenia finalnych cen zbycia pomiędzy stronami poszczególnych
umów, jak również w wyniku ustalenia ostatecznej wartości godziwej wydzielonej części działalności detalicznej Lotos Paliwa
nieobjętej środkami zaradczymi;
5) rezerwy długo- i krótkoterminowe, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia wzrosła o 200 mln PLN do
wartości 325 mln PLN, głównie w związku z rozpoznaniem rezerwy na kontrakty generujące obciążenia w wyniku analizy
umów zawartych przez Spółkę w celu realizacji Środków Zaradczych określonych w decyzji Komisji Europejskiej.
Pozostałe korekty dotyczyły pozycji rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych oraz aktywów z tytułu praw do
użytkowania i wynikały przede wszystkim z zakończonych prac rzeczoznawców majątkowych związanych z ich wyceną.
W efekcie powyższych zmian, związanych z wyceną do wartości godziwej, istotnej zmianie uległa także kwota zobowiązania z
tytułu podatku odroczonego, którego wartość w ramach ostatecznego rozliczenia została ustalona na poziomie 965 mln PLN
(tymczasowa wartość wynosiła 713 mln PLN). W odniesieniu do pozostałych aktywów netto nie nastąpiły żadne istotne zmiany.
Po dniu połączenia ORLEN z Grupą LOTOS, Urząd Regulacji Energetyki wszczął wobec ORLEN S.A., jako sukcesora prawnego
Grupy LOTOS, dwa postępowania weryfikujące realizację przez Grupę LOTOS Narodowego Celu Wskaźnikowego odpowiednio
za 2020 rok oraz 2021 rok. Oba postępowania związane ze standardowymi, rutynowymi działaniami Prezesa URE,
wynikającymi z art. 28j ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych i polega na weryfikacji złożonych przez Grupę
LOTOS sprawozdań dotyczących NCW, które analogicznie zostały przeprowadzone za 2020 rok i lata poprzednie w stosunku do
samej spółki ORLEN.
W wyniku badania sprawozdań dotyczących realizacji przez Grupę LOTOS obowiązku NCW za 2020 i 2021 rok, Spółka została
wezwana przez Prezesa URE do uzupełnienia opłaty zastępczej w wysokości 1 mln PLN za 2020 rok, którą uiściła w czerwcu
2023 roku oraz ok. 2,8 mln PLN za 2021 rok, którą spółka uiściła w dniu 26 styczniu 2024 roku.
W związku z powyższym, jak wnież w oparciu o szczególne wytyczne zawarte w MSSF 3 dotyczące ujmowania zobowiązań
warunkowych istniejących na dzień przejęcia, Spółka nie ujęła w ramach pełnego rozliczenia połączenia, jak również na dzień
bilansowy, żadnej dodatkowej rezerwy z tego tytułu.
W ramach transakcji nastąpiło rozliczenie wcześniej istniejących powiązań pomiędzy ORLEN oraz byłą Grupą LOTOS w
wartości godziwej 147 mln PLN, która odpowiadała wartości netto nierozliczonych na dzień 1 sierpnia 2022 roku pozycji
wzajemnych należności i zobowiązań pomiędzy ORLEN a Grupą LOTOS, które wygasły z mocy prawa w wyniku rejestracji
połączenia.
Ostateczna wartość godziwa nabytych należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności na dzień przejęcia
wyniosła 5 493 mln PLN przy czym wartość brutto tych należności wynikająca z zawartych umów wyniosła 5 564 mln PLN na ten
dzień. Zgodnie z najlepszym szacunkiem, Spółka uznaje spłatę wykazanych należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych
należności w wysokości 5 493 mln PLN za prawdopodobną.
Na dzień przejęcia wartość godziwa netto możliwych do zidentyfikowania aktywów i zobowiązań, po uwzględnieniu wartości
wcześniej istniejących powiązań, przewyższa wartość godziwą przekazanej zapłaty o kwotę 10 122 mln PLN, która została ujęta
w jednostkowym sprawozdaniu z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów za okres 12 miesięcy 2022 roku jako zysk z
tytułu okazyjnego nabycia w ramach pozostałych przychodów operacyjnych. W wyniku zmian w wartości godziwej aktywów netto
Grupy LOTOS opisanych powyżej, wartość zysku z tytułu okazyjnego nabycia w ramach ostatecznego rozliczenia transakcji
uległa zwiększeniu o kwotę 5 666 mln PLN w stosunku do prezentowanej w jednostkowym sprawozdaniu finansowym za 2022
rok wartości tymczasowej 4 456 mln PLN.
Biorąc pod uwagę szczególne wymagania MSSF 3 Połączenia jednostek w zakresie możliwości rozpoznania ewentualnego
zysku z tytułu okazyjnego nabycia, ORLEN przed ujęciem finalnego rozliczenia transakcji dokonał przeglądu przeprowadzonych
procedur identyfikacji i wyceny wszystkich pozycji wpływających na kalkulację wyniku na transakcji i uznał ujęcie zysku z tytułu
okazyjnego nabycia za uzasadnione.
Parytet wymiany w ramach planu połączenia został ustalony w oparciu o różne powszechnie akceptowane metody wyceny. Na
potrzeby wyceny założono, że oba podmioty działają jako niezależne przedsiębiorstwa, a wyceny jednostkowe nie uwzględniają
oczekiwanych środków zaradczych wymaganych przez Komisję Europejską ani potencjalnych synergii. Analiza wyceny
obejmowała między innymi wycenę opartą na mnożnikach rynkowych oraz wycenę opartą na metodzie sumy części (sum of the
parts), historyczne notowania akcji obu łączących się spółek, w tym ceny średnie ważone wolumenem oraz ceny docelowe
oszacowane przez niezależnych analityków giełdowych. Ustalony parytet wymiany akcji został zatwierdzony przez akcjonariuszy
obu łączących się podmiotów w ramach uchwał połączeniowych. W ocenie Spółki na wystąpienie zysku na okazyjnym nabyciu
wpływ miał głównie fakt obserwowanego w okresie przed połączeniem niedoszacowania wartości rynkowej akcji spółek ORLEN i
Grupa LOTOS (w przypadku obydwu spółek wartość księgowa skonsolidowanych aktywów netto na dzień połączenia znacznie
przewyższała ich kapitalizację). Wpływ na te wyceny miała przede wszystkim sytuacja makroekonomiczna oraz duża zmienność
rynkowa spowodowana inwazją rosyjską w Ukrainie. Ponadto na nadwyżkę wartości przejętych aktywów netto nad oszacowaną
wartością godziwą przekazanej zapłaty miał wpływ wnież fakt, że dla ustalenia parytetu wymiany nie był brany pod uwagę
efekt realizacji środków zaradczych, jako zdarzenie jednorazowe, które zmaterializowało się już po połączeniu obydwu spółek.
Wpływ połączenia z Grupą LOTOS S.A. na wypracowane przez ORLEN przychody i wynik netto za 2022 rok wyniósł
odpowiednio 23 232 mln PLN i 1 823 mln PLN. Gdyby połączenie miało miejsce na początku roku 2022, przychody ze sprzedaży
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 24 / 108
wyniosłyby 234 015 mln PLN a zysk netto ORLEN (pomniejszony o zysk z tytułu okazyjnego nabycia Grupy LOTOS) byłby na
poziomie 26 528 mln PLN.
Koszty związane z emisją Akcji Połączeniowych w ramach połączenia z Grupą LOTOS wyniosły 25 mln PLN i zostały ujęte jako
pomniejszenie kapitału własnego w ramach pozycji Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej.
7.3.2. Pełne rozliczenie połączenia z PGNIG S.A.
W dniu 2 listopada 2022 roku nastąpiła rejestracja połączenia ORLEN ze spółką Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A.
(„PGNiG”). Szczegóły dotyczące tej transakcji zostały ujawnione w nocie 7.2 do jednostkowego sprawozdania finansowego za
2022 rok.
Transakcja połączenia z PGNiG podlega rozliczeniu metodą przejęcia zgodnie z MSSF 3 Połączenia jednostek. Transakcja
dokonała się poprzez wymianę udziałów kapitałowych, gdzie ORLEN dokonał podwyższenia kapitału zakładowego w drodze
emisji akcji, które zostały następnie przyznane akcjonariuszom PGNiG, dlatego też ORLEN dokonoceny faktów i okoliczności
związanych z transakcją w celu ustalenia, która z łączących się spółek jest jednostką przejmującą. Na bazie dokonanego
profesjonalnego osądu, ORLEN ocenił, że jest jednostką przejmującą, która poprzez transakcję połączenia, w dniu 2 listopada
2022 roku uzyskała kontrolę nad spółką PGNiG.
Na dzień sporządzenia niniejszego rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego ORLEN ostatecznie zakończył
przeprowadzany przez niezależnych ekspertów proces identyfikacji i wyceny do wartości godziwej poszczególnych nabytych
aktywów i przejętych zobowiązań, obejmującą również wycenę aktywów i zobowiązań z tytułu kontraktów obowiązujących
na moment połączenia.
W związku z powyższym, w niniejszym rocznym jednostkowym sprawozdaniu finansowym ORLEN prezentuje finalne wartości
godziwe przejętych aktywów i zobowiązań i dokonuje ostatecznego rozliczenia transakcji połączenia ze spółką PGNiG:
02/11/2022
Wartości tymczasowe
prezentowane w
jednostkowym
sprawozdaniu za 2022
rok
Wpływ
finalizacji
procesu ujęcia i
wyceny do
wartości
godziwej
Ostateczne
wartości
godziwe
Nabyte aktywa
A
94 503
30 829
125 332
Aktywa trwałe
49 605
28 687
78 292
Rzeczowe aktywa trwałe
11 221
15 144
26 365
Wartości niematerialne
162
266
428
Aktywa z tytułu praw do użytkowania
166
1 377
1 543
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
4 076
2 220
6 296
Instrumenty pochodne
1 292
(411)
881
Aktywa z tytułu kontraktów wycenionych na moment rozliczenia połączenia jednostek
-
669
669
Pozostałe aktywa
32 688
9 422
42 110
Aktywa obrotowe
44 898
2 142
47 040
Zapasy
16 603
(8 409)
8 194
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
3 156
3 601
6 757
Należności z tytułu podatku dochodowego
443
-
443
Środki pieniężne
4 222
(727)
3 495
Aktywa przeznaczone do sprzedaży
13
-
13
Instrumenty pochodne
4 966
-
4 966
Aktywa z tytułu kontraktów wycenionych na moment rozliczenia połączenia jednostek
-
6 597
6 597
Pozostałe aktywa
15 495
1 080
16 575
Przejęte zobowiązania
B
59 324
23 545
82 869
Zobowiązania długoterminowe
10 858
5 272
16 130
Rezerwy
1 832
(136)
1 696
Zobowiązania z tytułu leasingu
158
-
158
Zobowiązania z tytułu kontraktów wycenionych na moment rozliczenia połączenia jednostek
-
5 408
5 408
Pozostałe zobowiązania
8 868
-
8 868
Zobowiązania krótkoterminowe
48 466
18 273
66 739
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
11 237
(3 597)
7 640
Zobowiązania z tytułu leasingu
8
-
8
Zobowiązania z tytułu umów z klientami
-
64
64
Kredyty, pożyczki i obligacje
15 532
-
15 532
Rezerwy
446
2
448
Zobowiązania z tytułu kontraktów wycenionych na moment rozliczenia połączenia jednostek
-
21 804
21 804
Pozostałe zobowiązania
21 243
-
21 243
Wartość godziwa aktywów netto
C = A - B
35 179
7 284
42 463
Wartość godziwa przekazanej zapłaty *
D
31 022
-
31 022
Wartość wcześniej istniejących powiązań
E
(3 597)
7 350
3 753
Wynik na okazyjnym nabyciu PGNiG S.A.
F = C - D - E
7 754
(66)
7 688
* Wartość godziwa przekazanej zapłaty z tytułu przejęcia w wysokości 31 022 mln PLN stanowi sumę wartości nominalnej wyemitowanych Akcji Połączeniowych
w kwocie 668 mln PLN, która powiększyła kapitał podstawowy oraz nadwyżki wartości emisyjnej nad nominalną w wysokości 30 354 mln PLN ustalonej w
oparciu o cenę rynkową jednej akcji według kursu zamknięcia na dzień połączenia w wysokości 58,04 PLN.
W stosunku do danych prezentowanych w ramach tymczasowego rozliczenia połączenia ze spółPGNiG w jednostkowym
sprawozdaniu finansowym za 2022 rok, w wyniku ostatecznego zakończenia procesu identyfikacji i wyceny do wartości godziwej
poszczególnych nabytych aktywów i przejętych zobowiązań na dzień połączenia, zmianom uległy następujące pozycje aktywów
netto:
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 25 / 108
1) rzeczowe aktywa trwałe, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia wzrosła do 26 365 mln PLN
(wartość tymczasowa wynosiła 11 221 mln PLN), głównie w wyniku przeszacowania do wartości godziwej obiektów
inżynierii lądowej i wodnej oraz budynków i lokali;
2) wartości niematerialne, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia wzrosła do 428 mln PLN (wartość
tymczasowa wynosiła 162 mln PLN), głównie w wyniku przeszacowania do wartości godziwej oprogramowania
informatycznego;
3) aktywa z tytułu prawa do użytkowania, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia wzrosła do 1 543
mln PLN (wartość tymczasowa wynosiła 166 mln PLN), głównie w wyniku przeszacowania praw wieczystego
użytkowania gruntów;
4) aktywa z tytułu instrumentów pochodnych (prezentowane w aktywach trwałych i obrotowych), których wartość godziwa
spadła do 5 847 mln PLN (wartość tymczasowa wynosiła 6 258 mln PLN), głównie w wyniku przeszacowania
instrumentów pochodnych do wartości godziwej przy zastosowaniu cen rynkowych na dzień połączenia oraz
wprowadzonych korekt prezentacyjnych;
5) aktywa oraz zobowiązania z tytułu kontraktów na zakup i sprzedaż gazu, energii elektrycznej oraz uprawnień do emisji
CO2 ujęte i wycenione w wartości godziwej na moment rozliczenia połączenia, które zostały zaprezentowane jako
odrębne pozycje w powyższym podsumowaniu wyniosły odpowiednio 7 266 mln PLN i 27 212 mln PLN. Kontrakty
terminowe dotyczące zakupu bądź sprzedaży aktywów niefinansowych, które są zawierane i utrzymywane z zamiarem
rozliczenia tych transakcji poprzez fizyczną dostawę aktywów w celu ich wykorzystania na potrzeby własne, są
wyłączone z zakresu MSSF 9, czyli nie podlegają wycenie na dzień bilansowy i mogą być ujmowane jedynie
pozabilansowo do momentu realizacji dostawy w ramach kontraktu. Tym samym wszelkie tego rodzaju kontrakty
zawarte przez były PGNiG S.A. i obowiązujące na dzień połączenia nie były odzwierciedlone w prezentowanych w
ramach tymczasowego rozliczenia księgowych wartościach aktywów i zobowiązań. W ramach rozliczenia połączenia,
zgodnie z zasadami MSSF 3, kontrakty te zostały wycenione do wartości godziwej. Ujęte w ramach ostatecznego
rozliczenia połączenia aktywa i zobowiązania z tytułu kontraktów odzwierciedlają ich wartość godziwą ustaloną jako
różnica pomiędzy ceną kontraktową a ceną rynkową na datę połączenia;
6) pozostałe aktywa długoterminowe, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia wyniosła 42 110 mln
PLN (wartość tymczasowa wynosiła 32 688 mln PLN). W wyniku finalizacji procesu wyceny do wartości godziwej akcji i
udziałów w jednostkach zależnych byłego PGNiG S.A., rozpoznano korektę dotychczas prezentowanych wartości
tymczasowych w kwocie 9 502 mln PLN, która dotyczyła przeszacowania akcji i udziałów w spółkach: PGNiG
Upstream Norway AS, PGNiG Supply & Trading, PGNiG Obrót Detaliczny sp. z o.o., Polska Spółka Gazownictwa sp. z
o.o., PGNiG Termika S.A., EuRoPol GAZ S.A., Exalo Drilling S.A., PGNiG Technologie S.A., Gas-Trading S.A.;
7) zapasy, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia spadła do 8 194 mln PLN (wartość tymczasowa
wynosiła 16 603 mln PLN) i wynikała głównie z przeszacowania do wartości godziwych przejętych materiałów;
8) należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności, których wartość godziwa w ramach ostatecznego
rozliczenia wzrosła do 6 757 mln PLN (wartość tymczasowa wynosiła 3 156 mln PLN) oraz zobowiązania z tytułu
dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania, których wartość godziwa spadła do 7 640 mln PLN (wartość tymczasowa
wynosiła 11 237 mln PLN), głównie w wyniku finalizacji procesu identyfikacji i rozliczenia wcześniej istniejących
powiązań pomiędzy ORLEN a PGNiG;
9) środki pieniężne, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia wyniosła 3 495 mln PLN (wartość
tymczasowa wynosiła 4 222 mln PLN) i zmieniła się w związku z zmianą prezentacji depozytów zabezpieczających i
ich reklasyfikacją do pozycji Pozostałe aktywa krótkoterminowe;
10) rezerwy długo- i krótkoterminowe, których wartość godziwa w ramach ostatecznego rozliczenia spadła o 134 mln PLN
do wartości 2 144 mln PLN, głównie w związku z wyceną na datę połączenia rezerw na świadczenia emerytalne i
podobne i aktualizacją przyjętych założeń aktuarialnych co do planowanego rocznego wzrostu wynagrodzeń oraz
stopy dyskonta finansowego;
11) zobowiązania z tytułu umów z klientami, których wartość godziwa wzrosła do 64 mln PLN, w związku z ciążącym na
Spółce obowiązkiem dostarczenia w przyszłości gazu.
W efekcie powyższych zmian, związanych z wyceną do wartości godziwej, istotnej zmianie uległa także kwota aktywa z tytułu
podatku odroczonego, którego wartość w ramach ostatecznego rozliczenia została ustalona na poziomie 6 296 mln PLN
(tymczasowa wartość wynosiła 4 076 mln PLN). W odniesieniu do pozostałych aktywów nie nastąpiły żadne istotne zmiany.
W ramach transakcji nastąpiło rozliczenie wcześniej istniejących powiązań pomiędzy ORLEN oraz PGNiG w oszacowanej
wartości godziwej 3 753 mln PLN, która odpowiadała wartości netto nierozliczonych na dzień 2 listopada 2022 roku pozycji
wzajemnych należności i zobowiązań pomiędzy ORLEN a PGNiG wynikających głównie z realizowanych umów handlowych, jak
również należności i zobowiązań pomiędzy ORLEN a PGNiG, które wygasły z mocy prawa w wyniku rejestracji połączenia oraz
oszacowanej wartości godziwej rozliczonych w wyniku połączenia nieujętych w bilansie istniejących kontraktów na dostawy gazu
pomiędzy PGNiG oraz ORLEN w kwocie 152 mln PLN, która została ujęta w ramach pozostałych przychodów operacyjnych.
Ostateczna wartość godziwa nabytych należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności na dzień przejęcia
wyniosła 6 757 mln PLN przy czym wartość brutto tych należności wynikająca z zawartych umów wyniosła 6 755 mln PLN na ten
dzień. Zgodnie z najlepszym szacunkiem, Spółka uznaje spłatę wykazanych należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych
należności w wysokości 6 757 mln PLN za prawdopodobną.
Na dzień przejęcia wartość godziwa netto możliwych do zidentyfikowania nabytych aktywów i przejętych zobowiązań, po
uwzględnieniu rozliczenia wcześniej istniejących powiązań, przewyższa wartość godziwą przekazanej zapłaty o kwotę 7 688 mln
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 26 / 108
PLN, która została ujęta w jednostkowym sprawozdaniu z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów za okres 12 miesięcy
2022 roku jako zysk z tytułu okazyjnego nabycia w ramach pozostałych przychodów operacyjnych. W wyniku zmian w wartości
godziwej aktywów netto PGNiG opisanych powyżej, wartość zysku z tytułu okazyjnego nabycia w ramach ostatecznego
rozliczenia transakcji uległa zmniejszeniu o kwotę 66 mln PLN w stosunku do prezentowanej w jednostkowym sprawozdaniu
finansowym za 2022 rok wartości tymczasowej 7 754 mln PLN.
Biorąc pod uwagę szczególne wymagania MSSF 3 Połączenia jednostek w zakresie możliwości rozpoznania ewentualnego
zysku z tytułu okazyjnego nabycia, ORLEN przed ujęciem finalnego rozliczenia transakcji dokonał przeglądu przeprowadzonych
procedur identyfikacji i wyceny wszystkich pozycji wpływających na kalkulację wyniku na transakcji i uznał ujęcie zysku z tytułu
okazyjnego nabycia za uzasadnione.
Parytet wymiany w ramach planu połączenia został ustalony w oparciu o różne powszechnie akceptowane metody wyceny. W
momencie ustalenia parytetu połączenie ORLEN oraz Grupy LOTOS było nadal w trakcie realizacji i dokładny wpływ fuzji na
notowania ORLEN nie był znany. Na potrzeby wyceny założono, że połączony ORLEN wraz z Grupą LOTOS jest sumą obu
spółek oraz że potencjalne przyszłe synergie towarzyszące połączeniu przewyższają koszty związane z realizacją środków
zaradczych, jak również że środki zaradcze zostaną wdrożone zgodnie z planem i ustaleniami z Komisją Europejską. Analiza
wyceny sporządzonej w celu ustalenia parytetu wymiany w ramach połączenia z PGNiG obejmowała między innymi rynkowe
metody wyceny: historyczne notowania akcji obu łączących się spółek, w tym ceny średnie ważone wolumenem oraz ceny
docelowe oszacowane przez niezależnych analityków giełdowych oraz wycenę opartą na analizie spółek porównywalnych
odpowiednich do segmentów operacyjnych łączących s spółek. Ustalony parytet wymiany akcji został zatwierdzony
przez akcjonariuszy obu łączących się podmiotów w ramach uchwał połączeniowych. W ocenie Spółki na wystąpienie zysku
na okazyjnym nabyciu wpływ migłównie fakt niedoszacowania wartości rynkowej akcji polskich spółek z sektora oil&gas w
okresie bezpośrednio poprzedzającym połączenie. W przypadku spółek z tego sektora wartość księgowa skonsolidowanych
aktywów netto w okresie, w którym miało miejsce połączenie, znacznie przewyższała ich kapitalizację (wartość rynkową). Wpływ
na niskie wyceny rynkowe polskich spółek z sektora oil&gas miał przede wszystkim istotny odpływ kapitału z rynków
kapitałowych Europy Środkowej, spowodowany m.in. inwazją Rosji w Ukrainie oraz obawami inwestorów o pogorszenie się
sytuacji makroekonomicznej.
Wpływ połączenia z PGNiG na wypracowane przez ORLEN przychody i wynik netto za 2022 rok wyniósł odpowiednio 25 219
mln PLN i 15 773 mln PLN. Gdyby połączenie miało miejsce na początku okresu, przychody ze sprzedaży wyniosłyby 266 831
mln PLN, a zysk netto Spółki (pomniejszony o zysk z tytułu okazyjnego nabycia PGNiG) byłby na poziomie 33 161 mln PLN.
Koszty związane z emisją Akcji Połączeniowych w ramach połączenia z PGNiG wyniosły 27 mln PLN i zostały ujęte
jako pomniejszenie kapitału własnego w ramach pozycji Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 27 / 108
SYTUACJA FINANSOWA ORLEN
8. WPŁYW KONFLIKTU ZBROJNEGO NA DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNĄ I FINANSOWĄ ORLEN
Rok 2023 charakteryzow się złożonośc i mniejszą przewidywalncią rynków, na krych działa Spółka. Zmiany w otoczeniu
makroekonomicznym, burzliwe otoczenie geopolityczne, w tym wojny w Ukrainie i na Bliskim Wschodzie i ich wpływ na rynki światowe,
przeywy handlowe oraz bezpieczeństwo energetyczne powodowały zmienność cen produktów rafineryjnych i petrochemicznych oraz
surowców, w tym ropy i gazu, a także cen energii i uprawnień do emisji CO2. W 2023 roku gospodarka światowa zmagała się także z
gwałtownym zaostrzeniem dział politycznych państw, zwłaszcza w zakresie polityki pieniężnej, w odpowiedzi na rosną inflację, co
mio wpływ na notowania kursów walut z trudnym do przewidzenia kierunkiem oraz skalą wpływu na marże. Atak terrorystyczny
Hamasu na Izrael zapoczątkował nowy kryzys na Bliskim Wschodzie, który bezpośrednio wpłynął na niepewność i zmienność cen. Pod
koniec 2023 roku występujące zakłócenia w żegludze na Morzu Czerwonym spowodowane atakiem rebeliantów Houthi na tankowce
jeszcze bardziej pogorszyły sytuację w całym regionie. Eskalacja ataków i zwiększona niestabilnć geopolityczna mia wpływ na
światowe ceny ropy naftowej i paliw, narażając je na dużą zmienność, widocz zwłaszcza na nadal napiętych rynkach paliw. Chociaż
nie jest pewne, czy dalszy wzrost napcia na Morzu Czerwonym może mieć istotny wpływ na ceny ropy naftowej i paliw w długim
okresie, to Spółka oczekuje, że będzie on mi wpływ na koszty logistyki i transportu i drogą na rynkowe mae rafineryjne.
Trwający konflikt zbrojny na Ukrainie oraz jego dalszy wpływ na działalność operacyjną i finansową Spółki uzależniony jest zarówno od
realizacji możliwych scenariuszy przebiegu wojny w Ukrainie w kolejnych okresach, jak i od podtrzymywania lub nakładania nowych
zakazów w ramach polityki sankcyjnej, a tae od wprowadzania działań regulacyjnych, ograniczających relacje handlowe z Rosją oraz
innymi państwami popieracymi jej dziania zbrojne w Ukrainie.
Konflikt w strefie Gazy nie wpłynął bezpośrednio na działalność Spółki, jednak z uwagi na ryzyko dalszej eskalacji Spółka stale
monitoruje sytuację z nim związaną. Chociaż nie jest pewne, czy dalszy wzrost napięcia na Morzu Czerwonym może mieć istotny
wpływ na ceny ropy naftowej wugim okresie, to Słka oczekuje, że dzie on miał wpływ na koszty logistyki i transportu.
Ryzyka związane z łcuchem dostaw
W procesach operacyjnych realizowanych w ramach Spółki dotychczas nie wyspiły żadne istotne zakłócenia, jak również nie miały
miejsca istotne ograniczenia w zakresie dostępności surowców, w tym ropy naftowej, w żadnym z obszarów funkcjonowania Spółki.
Terminale, bazy magazynowe i rafinerie w ORLEN funkcjonują w niezmienionym zakresie, a dostawy paliw na wszystkie stacje paliw są
realizowane bez zakłóceń. Spółka ocenia, że dysponuje odpowiednimi zapasami surowców, w tym ropy naftowej oraz paliw
umliwiających zabezpieczenie ciągłości procesów produkcyjnych. Ponadto, Spółka zabezpieczyła dodatkowe dostawy ropy naftowej i
gazu z alternatywnych źdeł.
Od wybuchu wojny w Ukrainie ORLEN zrezygnow ze sprowadzania rosyjskiej ropy naftowej dro morską oraz gotowych paliw z
Rosji. Od początku lutego 2023 roku, po wygaśnięciu kontraktu z firmą Rosnieft, dostawy rosyjskiej ropy pokrywały tylko około 10 proc.
zapotrzebowania ORLEN na ten surowiec. Były to wyłącznie dostawy rurocgowe, na które nie zostały wprowadzone mdzynarodowe
sankcje. Pod koniec lutego 2023 roku strona rosyjska wstrzymała dostawy do Polski rurocgiem Przyjaźń, co w konsekwencji
doprowadziło do wypowiedzenia z firTatneft ostatniego kontraktu na rurociągowe dostawy ropy naftowej do Polski z kierunku
rosyjskiego. W związku z powyższym obecnie nie realizowane dostawy ropy rosyjskiej do Polski. W ostatnim okresie Spółka
podejmowała intensywne działania na rzecz dywersyfikacji portfela i obecnie dostawy moodbywsię wyłącznie drogą morską.
Spółka realizuje dostawy ropy naftowej z obszarów Morza Północnego, Afryki Zachodniej, basenu Morza Śródziemnego, a tae Zatoki
Perskiej i Meksykańskiej. Ważnym partnerem w ramach portfela importowego tego surowca jest Saudi Aramco, z którym ORLEN
zawarł w 2022 roku strategiczny kontrakt na dostawy ropy naftowej. W 2023 roku zawarto wnież długoterminowy kontrakt ze spółką
BP na dostawy norweskiej ropy Johan Sverdrup. Tym samym, w ocenie Spółki, wstrzymanie dostaw ropy REBCO z Rosji nie dzie
mi wpływu na zaopatrzenie odbiorców Spółki w jej produkty, w tym benzy i olej napędowy. Jednak ograniczenia dostępnci ropy
REBCO i zastępowanie jej innymi dostępnymi, droższymi ropami przekłada się na zwiększenie koszw produkcji w segmentach
rafineria i petrochemia.
Spółka na bieżąco monitoruje oraz prognozuje stany zapasów operacyjnych ropy naftowej oraz weryfikuje załenia do przyjętego
planu operacyjnego. W oparciu o zakontraktowane wolumeny dostaw oraz planowane poziomy przerobu, podejmowane decyzje
zakupowe mające na celu zabezpieczenie ciągłości procesów produkcyjnych przy załonej strukturze surowca w kolejnych okresach
oraz zachowaniu bezpieczeństwa podaży produktów.
Spółka podlega licznym obowiązkom wynikającym z Ustawy z dnia 16 lutego 2007 roku o zapasach ropy naftowej, produktów
naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zaóceń na
rynku naftowym i spełnia wymogi w zakresie magazynowanych zapasów obowiązkowych ropy naftowej i paliw. Wielkości zapasów
obowiązkowych są kontrolowane przez krajowe organy regulacyjne i mogą być wprowadzane na rynek (lub przetwarzane na produkty
w przypadku ropy naftowej) tylko w odpowiedzi na niedobory/zakłócenia w dostawach lub sytuacje kryzysowe na rynku, zgodnie z
decyzją/zezwoleniem rządu lub jako wynik decyzji o uwolnieniu zapasów, podjętej przez Międzynarodo Agencję Energetycz
(MAE). Dodatkowo, Spółka podejmuje intensywne działania w celu zwiększenia importu ropy do czeskich rafinerii z innych kierunków
niż rosyjski. W szczególnci Spółka wspiera czeski rząd, który podjął działania w celu modernizacji ropociągów i rozbudowy ich
przepustowości, co umożliwi zmniejszenie zalności od importu ropy z Rosji. Obecnie rurociągi, które dostarcza rosyjs ropę do
Czech, nadal wyłączone z sankcji, w związku z infrastrukturalnymi ograniczeniami, które uniemożliwia pełne pokrycie czeskiego
zapotrzebowania na ropę z alternatywnych kierunków.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 28 / 108
W związku z połączeniem ORLEN z PGNiG w dniu 2 listopada 2022 roku, ORLEN, jako następca prawny PGNiG, na bieżąco
monitoruje sytuację w zakresie realizacji dostaw gazu ziemnego do polskiego systemu przesyłowego. Dzięki zarezerwowanym mocom
przesyłowym, ORLEN może realizowdostawy gazu ziemnego do Polski z różnych kierunków, m.in. dostawy gazu LNG (głównie z
Kataru i Stanów Zjednoczonych) z wykorzystaniem Terminala LNG w Świnoujściu i/lub Terminala LNG w ajpedzie, jak równi
dostawy z Norweskiego Szelfu Kontynentalnego przez gazociąg Baltic Pipe. Ważnym źróem gazu ziemnego jest również wydobycie
ze óż krajowych. W zależnci od potrzeb bilansowych, ORLEN dokonuje rezerwacji dodatkowych mocy przesyłowych na
interkonektorach oraz uzupełniających zakupów gazu.
Wstrzymanie przez Gazprom dostaw gazu ziemnego do Polski w kwietniu 2022 roku przyśpieszyło dywersyfikację importu. Szybka i
efektywna reorganizacja dostaw w Spółce zapewniła bezpieczeństwo polskim odbiorcom tego surowca importem z różnych kierunków.
Z końcem 2022 roku wygasł ugoterminowy kontrakt na zakup gazu ziemnego z Gazprom a rok 2023 był pierwszym pełnym rokiem
bez importu gazu ziemnego z Rosji. W trakcie 2023 roku kontynuowane były działania mające na celu dochodzenie i zabezpieczenie
roszczeń Spółki związanych ze wstrzymaniem dostaw gazu ziemnego przez Gazprom.
W odniesieniu do trwającego konfliktu na Bliskim Wschodzie, w Spółce realizowany jest kontrakt katarski, jednak jego realizacja w
formule DES (Delivered Ex Ship) oznacza, że ryzyko związane z dostarczeniem gazu ziemnego do Polski leży po stronie dostawcy.
Pomimo tego zabezpieczenia, w razie zagrożenia Spółka posiada środki mitygujące brak dostaw, chby poprzez zakup LNG na
globalnym rynku SPOT lub na sąsiednich hubach gazowych.
Na dzień sporządzenia niniejszego skonsolidowanego sprawozdania finansowego przesył gazu, zarówno do klientów Grupy jak i
do instalacji należących Grupy ORLEN, jest zgodny ze zgłaszanym zapotrzebowaniem.
Mac na uwadze powyższe, w horyzoncie obejmującym okres 12 miesięcy po dniu bilansowym, Słka nie identyfikuje ryzyka
wystąpienia niedoborów zapasów operacyjnych ropy naftowej oraz gazu.
Identyfikacja pozostych ryzyk związanych z trwającymi konfliktami zbrojnymi
Spółka opracowała odpowiednie plany awaryjne zarówno na wypadek ataków cybernetycznych, konieczności wprowadzenia
natychmiastowych zmian w łańcuchu dostaw, jak również na wypadek zagrożenia życia pracowników Spółki w przypadku rozszerzenia
działań zbrojnych na terytoria innych kraw, w których Spółka prowadzi swo działalnć. Dodatkowo opracowane zostały procedury
na wypadek wystąpienia sytuacji awaryjnych w celu zapewnienia ciągłości działania infrastruktury krytycznej. Spółka posiada
wystarczające środki finansowe umożliwiające jej regulowanie bieżących zobowzań, a także kontynuacplanowanych projektów
inwestycyjnych i akwizycyjnych. Ponadto, Spółka na bieżąco monitoruje rozwój wydarzeń geopolitycznych oraz dostosowuje dziania
na posiadanym portfelu transakcji pochodnych do zmieniających się warunków rynkowych, aby zredukowich negatywny wpływ na
sytuację płynnościową oraz wyniki Spółki.
W ocenie Spółki trwające konflikty zbrojne nie wpływa na zmianę ryzyka w odniesieniu do udzielonych gwarancji na dzień 31 grudnia
2023 roku.
Spółka dokonała szczegółowej analizy sprzedy realizowanej na rynkach ukraskim i rosyjskim. Spółka nie posiada jednostek
zależnych, współkontrolowanych ani stowarzyszonych w Rosji i Biorusi. Na dzi 31 grudnia 2023 roku Spółka nie posiadała także
istotnych aktywów zlokalizowanych na terenach Rosji, Białorusi, ani Ukrainy, a wolumen sprzedaży w tych krajach jest nieistotny (udział
poniżej 2% w przychodach ze sprzedaży Spółki).
Pomimo trwającego konfliktu w Ukrainie, wojny na Bliskim Wschodzie, a także niepokoi na Morzu Czerwonym i związanej z tym
zmienności sytuacji makroekonomicznej oraz sytuacji na rynkach światowych, w 2023 roku Spółka nie zaobserwowała istotnego
pogorszenia spłacalności, bądź też zwkszenia ilości upadłości lub restrukturyzacji ród swoich klientów. Ze względu na efektywne
zarządzanie kredytem kupieckim i windykac, Spółka ocenia, że ryzyko nieuregulowania należnci przez kontrahenw nie uległo
istotnej zmianie, a spłacalnć nalności wykazanych w bilansie na dzień 31 grudnia 2023 roku, których termin wymagalności
przypada w najbliższych miesiącach, pozostanie na niezmienionym istotnie poziomie. W związku z powyższym, na dzi31 grudnia
2023 roku Spółka nie zidentyfikowała przesłanek do zmodyfikowania założeń przytych do oceny oczekiwanej straty kredytowej pod
tem potencjalnej konieczności uwzględnienia dodatkowego elementu ryzyka związanego z obecną sytuacją gospodarc oraz
prognozami na przysość.
Spółka na bieżąco analizuje sytuację na rynkach oraz spływające sygnały od kontrahentów mogące świadczyć o pogorszeniu sytuacji
finansowej i w razie konieczności dokona aktualizacji przyjętych szacunków do kalkulacji ECL w kolejnych okresach sprawozdawczych.
Niemniej jednak, w przypadku przedłającej się wojny w Ukrainie i eskalacji pozostych konfliktów i realizacji negatywnych
scenariuszy ich wypływu na sytuacgospodarcna świecie, zdarzenia te mogą mi negatywny wyw równina dzialność
Spółki, zarówno od strony organizacyjnej, jak i płynnościowej.
Wpływ sytuacji geopolitycznej na istotne szacunki i założenia
ORLEN przyjmuje, iż sytuacja geopolityczna, w tym trwająca wojna w Ukrainie oraz ryzyko eskalacji konfliktu zbrojnego w rejonie Gazy,
może wpływać w kolejnych okresach na istotne szacunki i załenia dokonywane przez Zarząd, w szczególności takie, jak:
- ceny i podaż surowców: ropy naftowej, gazu, energii elektrycznej oraz paliw płynnych;
- zmiany cen praw do emisji CO2;
- optymalizacja surowcowa w związku z wysoką ceną i zmiennością podaży;
- ceny, mae i wolumeny produktów rafineryjnych i petrochemicznych oraz energii elektrycznej;
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 29 / 108
- kursy walut, głównie EUR i USD;
- wskaźniki oczekiwanej stopy zwrotu z inwestycji WACC;
- wskaźniki inflacji i poziom stóp procentowych.
Założenia te będą wpływw ównej mierze na modele w odniesieniu do kształtowania sprzyszłych oczekiwanych przepływ
pieniężnych w opracowywanych przez Spółkę scenariuszach, jak wni spob kalkulacji stóp dyskonta stosowanych do
oszacowania wartci użytkowej w testach na utratę wartości aktywów trwych, które mogą być przygotowywane w kolejnych okresach
sprawozdawczych.
Zmiany założ dotyczących wskaźników inflacji i poziomu stóp procentowych będą wywały również na szacunki dotyczące
utworzonych rezerw w części długoterminowej, jak równi na kalkulac krańcowej stopy procentowej stosowanej do wyceny
zobowiązań z tytułu leasingu.
Założenia dotyczące cen ropy i gazu, jak również ceny produktów rafineryjnych i petrochemicznych będą wpływy na szacunki Spółki
dotyczące wartości netto możliwej do uzyskania w odniesieniu do zapasów.
Dodatkowo, zmiany cen surowców, uprawnień do emisji CO2, mae na produktach oraz wahania kursów walut i stóp procentowych
miały bezpośredni wpływ na zyski z dzialności operacyjnej generowane przez Spółkę, w tym wycenę i rozliczenie posiadanych
przez Spółkę instrumentów pochodnych.
Ponadto przyjęte założenia w odniesieniu do danych makroekonomicznych, takich jak dynamika Produktu Krajowego Brutto, wsknik
inflacji, czy stopy bezrobocia, mogą wpływać na konieczność zmiany szacunków w odniesieniu do oczekiwanej straty kredytowej dla
należności handlowych Spółki i uwzględnienia w kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej dodatkowego elementu ryzyka związanego z
sytuacją gospodarcoraz prognozami na przyszłość.
Szczegóły założeń w odniesieniu do powyższych parametrów przyjętych przez Spółkę w ramach prognoz przepływów pieniężnych
ytych w ramach testów na utratę wartości aktywów trwałych przeprowadzonych na dzi 31 grudnia 2023 roku oraz analiza
wrażliwości w odniesieniu do wybranych założeń zostały przedstawione w nocie 13.4.
Dokonując zożeń i szacunków na dzień 31 grudnia 2023 roku, Spółka opierała się na racjonalnych i mających poparcie faktograficzne
założeniach odzwierciedlających jak najwłaściwszą ocenę Zarządu odnośnie całokształtu warunków gospodarczych, kre mogą
wystąpić w dającej s przewidzieć przyszłości. Niemniej jednak, w zwzku z tym że przyjęte przez Spół szacunki są obarczone dużą
niepewnośc, istnieje znaczące ryzyko, że wartości bilansowe opisanych powej aktywów i zobowiązań, na które przyjęte założenia
ma największy wpływ, moulec istotnym zmianom w kolejnych okresach sprawozdawczych. Od wybuchu wojny w Ukrainie na
rynkach towarów utrzymuje się wysoka niepewność i nieprzewidywalność zmian cen. Wynika to zarówno z nieprzewidywalnci
dalszego przebiegu wojny w Ukrainie, kolejnych sankcji nałonych na Rosję i ich skutków oraz retorsji ze strony Rosji, jak równi
niestabilnej sytuacji geopolitycznej i pojawienia się nowych konfliktów zbrojnych, w tym na Bliskim Wschodzie. W tych warunkach wiele
instytucji międzynarodowych wstrzymało s z prognozami. W ich miejsce pojawiły się warunkowe scenariusze, ograniczone do
wiodących rynków surowcowych, takich jak ropa naftowa, czy gaz, którym z powodu wysokiej niepewności nie można przypis
uzasadnionego poziomu prawdopodobieństwa realizacji.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 30 / 108
DANE SEGMENTOWE
9. SEGMENTY DZIAŁALNOŚCI
RAFINERIA
Produkcja i hurt rafineryjny
Produkcja i sprzedaż olejów
Produkcja pomocnicza
PETROCHEMIA
Produkcja i hurt petrochemiczny
Produkcja i sprzedaż chemii
Produkcja pomocnicza
ENERGETYKA
Wytwarzanie, dystrybucja i sprzedaż
energii elektrycznej i cieplnej
Obrót energią elektryczną
DETAL
Działalność na stacjach paliw
WYDOBYCIE
Poszukiwanie i wydobycie zasobów
mineralnych
GAZ
Poszukiwanie gazu ziemnego
Dystrybucja i sprzedaż gazu
FUNKCJE
KORPORACYJNE
Zarządzanie
Administracja
Pozostałe stanowiące tzw. pozycję
uzgodnieniową
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
System organizacji oraz zarządzania Spółką ustalony jest w oparciu o wydzielone segmenty operacyjne. Podział na segmenty operacyjne dokonywany
jest na bazie czynników uwzględniających m.in. rodzaj oferowanych produktów i usług, charakterystykę procesu produkcji, rodzaj klienw oraz inne
podobieństwa ekonomiczne. Spółka nie dokonuje łączenia segmentów operacyjnych na cele sprawozdawcze, w związku z czym każdy z segmentów
operacyjnych jest wykazywany osobno.
Oceny wyników finansowych segmenw operacyjnych i decyzje o przydziale zasobów dokonywane ównie na bazie EBITDA. Wskaźnik EBITDA
jest jedną z miar efektywności prowadzonej działalnci, która nie jest zdefiniowana w MSSF. Spółka definiuje wskaźnik EBITDA jako zysk/(strata) netto
za dany okres sprawozdawczy przed uwzględnieniem wywu podatku dochodowego, efektów działalności finansowej oraz kosztów amortyzacji.
Przychody z transakcji z podmiotami zewnętrznymi i transakcje między segmentami realizowane są na warunkach rynkowych.
10. PRZYCHODY, KOSZTY, WYNIKI FINANSOWE, ZWIĘKSZENIA AKTYWÓW TRWAŁYCH
2023 rok
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Wyłączenia
Razem
Sprzedaż zewnętrzna
12.1; 12.2;
12.3
109 244
5 540
7 211
35 383
3 322
90 028
241
-
250 969
Sprzedaż między segmentami
34 985
3 438
2 874
-
5 864
7 390
238
(54 789)
-
Przychody ze sprzedaży
144 229
8 978
10 085
35 383
9 186
97 418
479
(54 789)
250 969
Koszty operacyjne ogółem
(141 492)
(9 775)
(10 136)
(34 490)
(17 475)
(59 846)
(2 150)
54 789
(220 575)
Pozostałe przychody operacyjne
12.9
4 264
506
50
35
422
13 602
49
-
18 928
Pozostałe koszty operacyjne
12.10
(4 269)
(10 390)
(12)
(55)
(4 835)
(5 754)
(268)
-
(25 583)
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu
utraty wartości należności
handlowych
12.12
(1)
-
-
-
(140)
8
(4)
-
(137)
Zysk/(Strata) z działalności
operacyjnej
2 731
(10 681)
(13)
873
(12 842)
45 428
(1 894)
-
23 602
Przychody i koszty finansowe
netto
12.11
4 758
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu
utraty wartości aktywów
finansowych innych niż należności
handlowe
12.12
(2 121)
Zysk przed opodatkowaniem
26 239
Podatek dochodowy
12.13
(5 023)
Zysk netto
21 216
Amortyzacja
12.8.2
770
532
289
570
2 429
406
231
-
5 227
5.2
EBITDA
3 501
(10 149)
276
1 443
(10 413)
45 834
(1 663)
-
28 829
Zwiększenia aktywów trwałych
4 473
5 065
478
1 014
1 480
284
273
-
13 067
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 31 / 108
2022 rok
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Wyłączenia
Razem
dane
przekształcone
dane
przekształcone
dane
przekształcone
dane
przekształcone
dane
przekształcone
Sprzedaż zewnętrzna
12.1;
12.2; 12.3
126 690
9 645
7 318
42
169
626
22 958
219
-
209 625
Sprzedaż między
segmentami
46 406
4 922
3 090
-
2 439
1 634
142
(58 633)
-
Przychody ze sprzedaży
173 096
14 567
10 408
42
169
3 065
24 592
361
(58 633)
209 625
Koszty operacyjne ogółem
(152 993)
(13 981)
(9 484)
(40 848)
(339)
(16 795)
(1 663)
58 633
(177 470)
Pozostałe przychody
operacyjne
12.9
1 781
480
374
22
29
1 625
18 014
-
22 325
Zysk z tytułu okazyjnego
nabycia LOTOS S.A. i PGNIG
S.A.
-
-
-
-
-
-
17 810
-
17 810
Pozostałe koszty
operacyjne
12.10
(7 197)
(749)
(893)
(103)
(297)
(1 418)
(363)
-
(11 020)
(Strata)/odwrócenie straty z
tytułu utraty wartości
należności handlowych
12.12
1
-
-
-
(1)
(22)
(5)
-
(27)
Zysk/(Strata) z
działalności operacyjnej
14 688
317
405
1 240
2 457
7 982
16 344
-
43 433
Przychody i koszty
finansowe netto
12.11
1 501
(Strata)/odwrócenie straty z
tytułu utraty wartości
aktywów finansowych
innych niż należności
handlowe
12.12
(149)
Zysk przed
opodatkowaniem
44 785
Podatek dochodowy
12.13
(5 057)
Zysk netto
39 728
Amortyzacja
12.8.2
660
470
309
456
590
135
199
-
2 819
EBITDA
15 348
787
714
1 696
3 047
8 117
16 543
-
46 252
Zwiększenia aktywów
trwałych
1 866
4 113
451
742
653
57
324
-
8 206
Zwiększenia aktywów trwałych (CAPEX) obejmują zwiększenie rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, nieruchomości inwestycyjnych oraz
aktywów z tytułu praw do użytkowania wraz z kapitalizacją kosztów finansowania zewnętrznego oraz zmniejszenie z tytułu otrzymanych/należnych kar za
nienależyte wykonanie kontraktu
11. AKTYWA W PODZIALE NA SEGMENTY OPERACYJNE
31/12/2023
31/12/2022
dane
przekształcone
Segment Rafineria
54 490
41 394
Segment Petrochemia
5 992
11 558
Segment Energetyka
9 739
7 826
Segment Detal
7 667
6 829
Segment Wydobycie
18 585
23 996
Segment Gaz
86 609
38 911
Aktywa segmentów
183 082
130 514
Funkcje Korporacyjne
105 585
108 243
Wyłączenia
(84 298)
(10 839)
204 369
227 918
Do segmentów operacyjnych przyporządkowuje się wszystkie aktywa z wyjątkiem aktywów finansowych, aktywów podatkowych
oraz środków pieniężnych. Aktywa użytkowane wspólnie przez segmenty operacyjne przydziela się na podstawie klucza
opartego o udział w przychodach.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku rzeczowe aktywa trwałe (nota 13.1), wartości niematerialne (nota
13.2), nieruchomości inwestycyjne (nota 13.10), aktywa z tytułu praw do użytkowania (nota 16.3.1) zlokalizowane były na terenie
Polski.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 32 / 108
NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO JEDNOSTKOWEGO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO
12. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z ZYSKÓW LUB STRAT I INNYCH CAŁKOWITYCH DOCHODÓW
12.1. Przychody ze sprzedaży
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Przychody ze sprzedaży
Przychody ze sprzedy br i usług ujmuje się w momencie spełnienia (lub w trakcie spełniania) zobowzania do wykonania świadczenia poprzez
przekazanie przyrzeczonego dobra lub usługi (tj. składnika aktywów) klientowi, w kwocie odzwierciedlającej wynagrodzenie, do którego zgodnie z
oczekiwaniem Spółki będzie ona uprawniona w zamian za te dobra lub usługi. W przypadku umów, gdzie wynagrodzenie obejmuje kwotę zmienną
Spółka stosuje samą zasadę i ujmuje przychody w kwocie oczekiwanego wynagrodzenia, w stosunku do którego istnieje wysokie
prawdopodobieństwo, że nie ulegnie ono odwróceniu w przyszłci. Spółka uznaje, że przekazanie składnika aktywów następuje w momencie, gdy
klient uzyskuje kontrolę nad tym składnikiem aktywów. Następujące okoliczności świadczą o przeniesieniu kontroli zgodnie z MSSF 15: bieżące prawo
sprzedacego do zaaty za składnik aktywów, posiadanie przez klienta tytułu prawnego do aktywa, fizyczne posiadanie składnika aktywów, transfer
ryzyk i korzyści oraz przyjęcie składnika aktywów przez klienta. Przychody obejmują kwoty otrzymane i należne z tytułu dostarczonych produktów,
towarów, materiałów i usług, pomniejszone o rabaty, kary oraz podatek od towarów i usług (VAT), podatek akcyzowy i opłatę paliwową. Przychody ze
sprzedaży dóbr i usług są korygowane o zyski lub straty z tytu rozliczenia instrumentów zabezpieczających przeywy pieniężne dotyczące
powyższych przychodów.
W przypadku sprzedaży przekazywanej w miarę upływu czasu przychody ujmuje się na podstawie stopnia całkowitego spełnienia zobowzania do
wykonania świadczenia tj. przeniesienia kontroli nad dobrami lub usługami przyrzeczonymi klientowi. Spółka stosuje do pomiaru stopnia spełnienia
zobowiązania do wykonania świadczenia zawno meto oparna wynikach, jak i metoopartą na nakładach. W przypadku ujmowania przychodów
meto opartą na nakładach, Spółka nie uwzgdnia wpływu tych nakładów, które nie odzwierciedla świadczenia wykonanego przez Spółkę
polegającego na przeniesieniu kontroli nad dobrami lub uugami na klienta. Stosuc metooparna wynikach, Spółka korzysta w większości z
praktycznego rozwiązania, zgodnie z którym ujmuje przychody, które ma prawo zafakturow, w kwocie odpowiadającej bezpośrednio wartości, która
przysługuje Spółce za przekazane dotychczas klientowi towary i usługi.
W umowach z klientami zawieranych przez Spół nie występuje istotny element finansowania.
PROFESJONALNY OSĄD
Spółka w oparciu o dokonane analizy klauzul umownych w kontraktach sprzedażowych zidentyfikowała model agencyjny głównie w
obszarze sprzedaży LPG w segmencie Detal. W pozostałych transakcjach, w tym sprzedaży ropy naftowej do spółek zależnych Grupy ORLEN, Spółka
pełni rolę zleceniodawcy.
Zobowiązanie z tytułu posiadanego przez Spół programu lojalnościowego VITAY, powstaje w momencie sprzedy dóbr i usług na stacjach własnych
i franczyzowych dla każdej pojedynczej transakcji sprzedaży oraz w przypadku zakupu przez klienw Spółki w e-Sklepach partnerów i polega na
naliczaniu punktów uprawniacych do zniżek na przyszłe zakupy. Do ujęcia zobowzania przyjęty jest wsłczynnik 68,5% uwzględniacy
prawdopodobieństwo jego realizacji, w oparciu o empiryczne dane wykorzystanych punktów w stosunku do wydanych klientom w okresie ostatnich 36
miescy. Słka dokonała oceny, że świadczone usługi marketingowe w segmencie Detal na rzecz dostawców, od których kupuje towary
nierozerwalnie zwzane z zakupem tych towarów, stąd przychody z usługi pomniejszają koszty zwzane z ich zakupem i wydaniem do sprzedaży.
2023
2022
(dane
przekształcone)
Udział %
2023
2022
(dane
przekształcone)
Przychody ze sprzedaży produktów i usług
192 037
144 591
76,5%
69,0%
przychody z tytułu umów z klientami
176 950
140 667
70,5%
67,1%
wyłączone z zakresu MSSF 15
15 087
3 924
6,0%
1,9%
Przychody ze sprzedaży towarów i materiałów
58 932
65 034
23,5%
31,0%
przychody z tytułu umów z klientami
58 932
65 034
23,5%
31,0%
Przychody ze sprzedaży, w tym:
250 969
209 625
100,0%
100,0%
przychody z tytułu umów z klientami
235 882
205 701
94,0%
98,1%
Przychody wyłączone z zakresu MSSF15 dotycumów leasingu operacyjnego. Ponadto Spółka zaprezentowała w tej pozycji rozliczenia aktywów i zobowiązań
z tytułu kontraktów wycenionych na moment rozliczenia połączenia jednostek w związku z fizyczną realizacją odnośnych kontraktów terminowych dotyczących
sprzedaży.
Zobowiązania do wykonania świadczenia
Spółka w ramach zawieranych kontraktów, zobowiązuje się do dostarczenia na rzecz klientów głównie produktów oraz towarów
rafineryjnych, petrochemicznych, energii elektrycznej i cieplnej, ropy naftowej, gazu ziemnego, usług dystrybucji energii i przesyłu
gazu. W ramach tych umów Spółka działa jako zleceniodawca.
Ceny transakcyjne w występujących umowach z klientami nie podlegają ograniczeniom, za wyjątkiem cen dla klientów objętych
obowiązkiem zatwierdzania taryfy przez Prezesa URE, dotyczących sprzedaży energii elektrycznej i świadczenia usług dystrybucji
energii elektrycznej i ciepła w segmencie Energetyka oraz sprzedaży paliwa gazowego i świadczenia usług dystrybucji paliwa
gazowego w segmencie Gaz. Nie występują umowy przewidujące istotne zwroty wynagrodzenia i inne podobne zobowiązania.
Spółka nie identyfikuje prawa do wynagrodzenia, którego otrzymanie jest warunkowe, w związku z czym nie prezentuje pozycji
Aktywa z tytułu umów z klientami.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 33 / 108
Udzielone w ramach umów gwarancje gwarancjami stanowiącymi zapewnienie klienta, że dany produkt jest zgodny z ustaloną
specyfikacją. Nie polegają one na świadczeniu oddzielnej usługi.
W Spółce występuje głównie sprzedaż z odroczonym terminem płatności. Dodatkowo w segmencie Detal ma miejsce sprzedaż
gotówkowa. W umowach z klientami w większości stosowane są terminy płatności nieprzekraczające 30 dni z wyłączeniem
segmentu Wydobycie, gdzie terminy płatności nie przekraczają 60 dni. atność zazwyczaj jest wymagana po dostarczeniu dobra
lub po zakończeniu usługi.
W ramach segmentów Rafineria, Petrochemia, Detal, Gaz i Wydobycie w przypadku dostaw dóbr, gdzie następuje przeniesienie
kontroli na klienta w świadczeniach spełnianych w punkcie czasu, rozliczenia z klientami i ujęcie przychodu następują po każdej
dostawie.
W Spółce dostawy dóbr oraz świadczenia usług, kiedy klient jednocześnie otrzymuje i czerpie z nich korzyści, rozliczane są w miarę
upływu czasu. W segmencie Rafineria, Petrochemia i Gaz przy sprzedaży ciągłej, gdy dobra przesyłane są przy użyciu rurociągów,
prawo własności nad przekazywanym dobrem przechodzi na klienta w określonym punkcie na instalacji. Moment ten jest uznawany
za datę sprzedaży. Przychody ujmuje się w oparciu o metodę wynikoza dostarczone jednostki dóbr. W ramach segmentu Detal
w Programie Flota rozliczenia z klientami następują najczęściej w okresach dwutygodniowych.
W ramach segmentu Energetyka i Gaz ujmowanie przychodów za dostarczoną w okresie energię i paliwo gazowe, jak równi
dystrybucję energii, przesyłania i dystrybucji ciepła oraz dystrybucję i przesył paliwa gazowego następuje w cyklach dekadowych lub
miesięcznych w oparciu o zafakturowane wolumeny i cenę oraz doszacowania. Doszacowania przychodów za energię ustalane
na podstawie raportów pochodzących z systemów bilingowych jak równiprognoz zapotrzebowania klientów na energię i cen na
szacowane dni zużycia energii oraz w wyniku dokonywanych uzgodnibilansu energii elektrycznej. Wartość gazu dostarczonego
do odbiorców indywidualnych, a niezafakturowanego szacuje się w oparciu o dotychczasową charakterystykę odbioru w
porównywalnych okresach sprawozdawczych. Wartość sprzedaży szacowanej gazu określana jest jako iloczyn ilości przypisanych
do poszczególnych grup taryfowych oraz stawek określonych w obowiązującej taryfie. Rozliczenia z klientami odbywają się w
cyklach dekadowych oraz okresach jedno- i dwumiesięcznych.
Otoczenie makroekonomiczne
ORLEN funkcjonuje w warunkach zmiennego otoczenia makroekonomicznego. Sytuacja gospodarcza, rynek pracy oraz trendy
makroekonomiczne mają istotny wpływ na poziom konsumpcji paliw i produktów petrochemicznych, a w konsekwencji na
wielkość i ceny ich sprzedaży. Na osiągane marże w segmencie Rafineria, Petrochemia, Gaz i Energetyka główny wpływ
wywierają notowania produktów rafineryjnych i petrochemicznych, ceny ropy naftowej, gazu i energii elektrycznej oraz uprawnień
do emisji CO
2
. Ceny ropy i gazu są kształtowane przez takie czynniki jak zmiany popytu, wielkość wydobycia i światowe poziomy
zapasów ropy oraz notowania paliw. W ostatnim czasie wśród czynników wpływających na ceny ropy naftowej i gazu ziemnego
pojawiły się ponownie napięcia geopolityczne oraz po raz pierwszy napięcia rynkowe powiązane z transformacją energetyczną.
Podstawowym wskaźnikiem odzwierciedlającym sytuację gospodarczą jest wskaźnik PKB (Produkt Krajowy Brutto), który
determinowany przez konsumpcję, nakłady inwestycyjne oraz eksport pozwala ocenić w jakim stadium znajduje się gospodarka.
Ze zmianami wskaźnika PKB zazwyczaj skorelowane zmiany stopy bezrobocia oraz konsumpcji paliw. Ogólna kondycja
gospodarki, mierzona między innymi poziomem PKB wpływa na bieżące, jak i przyszłe zachowania konsumentów.
Podział przychodów na kategorie uwzględniający istotne czynniki ekonomiczne mające wpływ na ich rozpoznanie
Poza podziałem przychodów wg asortymentu i wg regionu geograficznego przedstawionych w notach 12.2 i 12.3 Spółka analizuje
przychody w oparciu o rodzaj umowy, termin przekazania, okres obowiązywania i kanały sprzedaży (nota 12.4, 12.5, 12.6, 12.7).
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 34 / 108
12.2. Przychody ze sprzedaży według segmentów operacyjnych w podziale na asortymenty
2023
2022
(dane przekształcone)
Segment Rafineria
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
109 219
126 675
Ropa naftowa
41 503
49 671
Lekkie destylaty
10 113
10 537
Średnie destylaty
42 892
56 847
Frakcje ciężkie
6 859
5 917
Pozostałe*
7 852
3 703
Wyłączone z zakresu MSSF15
25
15
109 244
126 690
Segment Petrochemia
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
5 538
9 643
Monomery
2 698
5 017
Polimery
277
-
Aromaty
662
1 018
PTA
1 519
2 667
Pozostałe**
382
941
Wyłączone z zakresu MSSF15
2
2
5 540
9 645
Segment Energetyka
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
7 210
7 317
Wyłączone z zakresu MSSF15
1
1
7 211
7 318
Segment Detal
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
35 337
42 137
Lekkie destylaty
12 513
14 404
Średnie destylaty
18 159
23 646
Pozostałe***
4 665
4 087
Wyłączone z zakresu MSSF15
46
32
35 383
42 169
Segment Wydobycie
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
3 320
626
NGL ****
69
18
Ropa naftowa
1 288
238
Gaz ziemny
1 402
265
LNG *****
89
41
Pozostałe
472
64
Wyłączone z zakresu MSSF15
2
-
3 322
626
Segment GAZ
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
75 046
19 106
Gaz ziemny
67 476
16 558
LNG *****
640
207
Energia elektryczna
6 743
1 357
Pozostałe
187
984
Wyłączone z zakresu MSSF15
14 982
3 852
90 028
22 958
Funkcje Korporacyjne
Przychody z tytułu umów z klientami MSSF 15
212
197
Wyłączone z zakresu MSSF15
29
22
241
219
250 969
209 625
* Pozostałe obejmują głównie: siarkę, alkilat, izomeryzat oraz gacz parafinowy. Dodatkowo ujmują przychody ze sprzedaży usług i materiałów.
** Pozostałe obejmują głównie: butadien, aceton, fenol, glikole.
*** Pozostałe obejmuje głównie towary pozapaliwowe
**** NGL (Natural Gas Liquids): gaz składający się z cięższych niż metan molekuł: etanu, propanu, butanu, izobutanu
***** LNG Liquefied Natural Gas gaz skroplony
Wyższe przychody ze sprzedaży w Segmencie Gaz odzwierciedlają wzrost sprzedaży gazu ziemnego w rezultacie ujęcia
wolumenów z całego 2023 roku (w 2022 roku uwzględniono sprzedaż gazu ziemnego od momentu połączenia z PGNiG).
W 2023 roku Spółka uzyskała przychody ze sprzedaży, które indywidualnie przekroczyły poziom 10% łącznych przychodów ze
sprzedaży od jednego odbiorcy produktów i towarów w kwocie 30 285 mln PLN. Natomiast w 2022 roku Spółka uzyskała
przychody ze sprzedaży, które indywidualnie przekroczyły poziom 10% łącznych przychodów ze sprzedaży od trzech odbiorców
produktów i towarów w kwocie 81 339 mln PLN. Dotyczyły one głównie segmentu Rafineria. Odbiorcami były jednostki zależne
od ORLEN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 35 / 108
12.3. Podział geograficzny przychodów ze sprzedaży - zaprezentowany według kraju siedziby zleceniodawcy
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Przychody z tytułu z umów z klientami
Polska
175 787
136 078
Niemcy
3 140
4 007
Czechy
18 190
23 162
Litwa, Łotwa, Estonia
24 217
28 401
Pozostałe kraje, w tym:
14 548
14 053
Szwajcaria
4 960
3 007
Irlandia
1 777
3 761
Ukraina
2 335
2 381
Wielka Brytania
1 205
1 978
Singapur
636
-
Finlandia
695
-
235 882
205 701
wyłączone z zakresu MSSF 15 - Polska
15 087
3 924
12.1
250 969
209 625
12.4. Przychody z tytułu umów z klientami według kryterium rodzaju umowy
2023
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
Oparte na zmiennej cenie
-
-
-
-
-
-
36
36
Oparte na stałej cenie
109 219
5 538
7 210
35 337
3 320
75 046
176
235 846
12.2
109 219
5 538
7 210
35 337
3 320
75 046
212
235 882
2022
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
Oparte na zmiennej cenie
-
-
-
-
-
-
36
36
Oparte na stałej cenie
126 675
9 643
7 317
42 137
626
19 106
161
205 665
12.2
126 675
9 643
7 317
42 137
626
19 106
197
205 701
W Spółce większość umów z klientami w zamian za przekazane dobra/usługi oparte są o stałą cenę, a tym samym już ute przychody
nie ulegną zmianie.
Spółka kwalifikuje do kategorii przychodów opartych na zmiennej cenie przychody wynikające z umów, gdzie wynagrodzenie stanowi
opłatę zmienną od obrotów, klienci posiadają prawa do rabatów i premii oraz część przychodów związanych z naliczonymi karami oraz
gdy cena sprzedaży usług ustalana jest w oparciu o poniesione koszty. Przychody z tytu umów obejmujących kwotę zmien
prezentowane są w segmencie Funkcji Korporacyjnych.
12.5. Przychody z tytułu umów z klientami według terminu przekazania
2023
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
W określonym momencie
94 961
2 020
-
24 704
1 953
7 398
73
131 109
W miarę upływu czasu
14 258
3 518
7 210
10 633
1 367
67 648
139
104 773
12.2
109 219
5 538
7 210
35 337
3 320
75 046
212
235 882
2022
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
W określonym momencie
111 985
3 437
-
29 367
321
4 190
57
149 357
W miarę upływu czasu
14 690
6 206
7 317
12 770
305
14 916
140
56 344
12.2
126 675
9 643
7 317
42 137
626
19 106
197
205 701
W ramach segmentu Rafineria, Petrochemia i Gaz w zakresie sprzedaży produktów rafineryjnych i petrochemicznych i gazu Spółka
ujmuje przychody z tytułu spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia, w zależności od zastosowanych warunków dostawy
(Incoterms CFR, CIF, CPT, DAP, DDP, EXW, FCA). W przypadku niektórych dostaw Spółka jako sprzedający jest odpowiedzialna za
organizację transportu. W przypadku, kiedy kontrola nad dobrem przechodzi na klienta przed wykonaniem usługi transportu,
stanowią one odrębne zobowiązania do wykonania świadczenia. Dostawa dobra jest świadczeniem spełnianym w punkcie czasu,
natomiast usługa transportu jest usługą ciągłą (spełnianą w miarę upływu czasu) gdzie klient jednocześnie otrzymuje i czerpie
korzyści płynące z usługi.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 36 / 108
W segmencie Detal momentem spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia i ujęcia przychodów jest moment wydania
dobra, z wyłączeniem sprzedaży paliw w Programie Flota przy użyciu Kart Flotowych. Przychody rozpoznawane w miarę upływu
czasu w segmencie Rafineria, Petrochemia i Energetyka dotyczą głównie sprzedaży ropy, produktów petrochemicznych, energii i
ciepła.
Przychody uzyskiwane przez Spółkę w miarę uywu czasu rozpoznawane w oparciu o metodą wyniko i o zużyty czas i naady.
2023
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
W oparciu o zużyty czas i nakłady
954
-
4
-
-
-
-
958
W oparciu o wyniki
13 304
3 518
7 206
10 633
1 367
67 648
139
103 815
12.5
14 258
3 518
7 210
10 633
1 367
67 648
139
104 773
2022
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
W oparciu o zużyty czas i nakłady
109
-
1
-
-
-
-
110
W oparciu o wyniki
14 581
6 206
7 316
12 770
305
14 916
140
56 234
12.5
14 690
6 206
7 317
12 770
305
14 916
140
56 344
Przychody rozpoznawane w miarę upływu czasu rozpoznawane metodą wynikową za dostarczone jednostki dóbr dotycgłównie
sprzedaży i usług dystrybucji energii elektrycznej oraz gazu do klientów biznesowych i instytucjonalnych, jak wnież sprzedaży oraz
przesyłu i dystrybucji ciepła w ramach segmentu Energetyki i Gazu, sprzedaży paliw w Programie Flota w ramach segmentu Detal oraz
sprzedaży ropy naftowej i produktów petrochemicznych w ramach segmentu Rafineria i Petrochemia.
Do umów rozliczanych w oparciu o zużyty czas i nakłady należą w większości uugi IT i sprzedaży medw w ramach Grupy
Kapitałowej.
12.6. Przychody z tytułu umów z klientami według okresu obowiązywania umowy
2023
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
Krótkoterminowe
109 200
5 538
1 673
35 337
3 320
75 046
131
230 245
Długoterminowe
19
-
5 537
-
-
-
81
5 637
12.2
109 219
5 538
7 210
35 337
3 320
75 046
212
235 882
2022
NOTA
Segment
Rafineria
Segment
Petrochemia
Segment
Energetyka
Segment
Detal
Segment
Wydobycie
Segment
Gaz
Funkcje
Korporacyjne
Razem
Krótkoterminowe
126 653
9 643
3 212
42 137
626
19 106
129
201 506
Długoterminowe
22
-
4 105
-
-
-
68
4 195
12.2
126 675
9 643
7 317
42 137
626
19 106
197
205 701
W Spółce w większości okres obowiązywania umów jest krótkoterminowy. Przychody dotyczące usług, których moment
rozpoczęcia i zakończenia przypada w różnych okresach sprawozdawczych ujmuje się na podstawie stopnia całkowitego
spełnienia zobowiązania do wykonania świadczenia z zastosowaniem metody opartej na nakładach. Umowy, które pozostają
niespełnione w całości na dzień bilansowy dotyczą m.in. usług informatycznych i gospodarki wodno-ściekowej.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku Spółka dokonała analizy wartości ceny transakcyjnej przypisanej do niespełnionych zobowiązań
do wykonania świadczenia na koniec roku. Niespełnione lub częściowo niespełnione zobowiązania do wykonania świadczenia
na koniec roku dotyczyły głównie umów sprzedaży energii elektrycznej i mediów energetycznych, które zakończą się w ciągu
2023 roku lub zawarte na czas nieokreślony z terminem wypowiedzenia do 12 miesięcy. W związku z tym, że opisane
zobowiązania stanowią część umów, które można uznać za krótkoterminowe, bądź też przychody z tytułu spełnienia
zobowiązania do wykonania świadczenia z tych umów są rozpoznawane w kwocie, którą Spółka ma prawo zafakturować, Spółka
zastosowała praktyczne rozwiązanie, zgodnie z którym nie ujawnia informacji o łącznej kwocie ceny transakcyjnej przypisanej do
zobowiązań do wykonania świadczenia.
12.7. Przychody z tytułu umów z klientami według kanałów sprzedaży
Spółka realizuje sprzedaż bezpośrednio klientom końcowym w segmencie Detal zarządzającym siecią blisko 1 929 stacji paliw:
1 489 stacji własnych i 440 stacji prowadzonych w systemie umowy franszyzy.
Sprzedaż bezpośrednia Spółki do klientów w segmencie Rafineria i Petrochemia realizowana jest przy wykorzystaniu sieci
uzupełniających się elementów infrastruktury: terminali paliw, lądowych baz przeładunkowych, sieci rurociągów, a także
transportu kolejowego oraz cystern samochodowych.
Sprzedaż i dystrybucja energii i gazu do klientów w segmencie Energetyka i Gaz odbywa się przy wykorzystaniu w większości obcej
infrastruktury dystrybucyjnej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 37 / 108
12.8. Koszty
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Koszty
Koszt własny sprzedaży obejmuje koszt sprzedanych wyrobów, towarów, materiałów i usług oraz odpisy wartości zapasów do ich cen sprzedaży
netto mliwych do uzyskania. Koszty są korygowane o zyski lub straty z tytułu rozliczenia instrumentów zabezpieczających przepływy pieniężne
dotyczące powyższych kosztów. Koszty pomniejszane są również o dotacje, w tym rekompensaty, dotyczące odnośnych pozycji kosztowych.
Koszty sprzedaży obejmują koszty pośrednictwa w sprzedaży, koszty handlowe, koszty reklamy i promocji oraz koszty dystrybucji jak również
ponoszone przez Spółkę opłaty wynikające z przepisów prawa naliczane w oparciu o wolumeny określonych dóbr wprowadzanych na rynek,
takich jak NCR i NCW.
Koszty ogólnego zarządu obejmują koszty związane z zarządzaniem i administrowaniem Spółką jako całością.
SZACUNKI
Spółka dokonuje szacunków w odniesieniu do rozpoznanych rekompensat kosztów pośrednich, które są jej przyznawane zgodnie z ustawą o
systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych. Wartość rekompensat dotyczących danego roku obrotowego ustalana
jest w oparciu o dostępne dane dotyczące rzeczywistego zużycia energii elektrycznej i wielkości produkcji w sektorach objętych systemem
rekompensat dla poszczególnych instalacji z uwzględnieniem ewentualnego szacunku obniżki wynikającego z zapisanych w ustawie
maksymalnych limitów środków finansowych przeznaczanych na przyznanie rekompensat.
12.8.1. Koszt własny sprzedaży
2023
2022
(dane
przekształcone)
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów i usług
(153 055)
(106 247)
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
(56 084)
(63 043)
(209 139)
(169 290)
12.8.2. Koszty według rodzaju
2023
2022
(dane
przekształcone)
Zużycie materiałów i energii
(82 895)
(86 537)
Koszty gazu
(43 892)
(10 260)
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
(56 084)
(63 043)
Usługi obce
(8 656)
(6 373)
Świadczenia pracownicze, w tym:
(2 919)
(1 531)
wynagrodzenia
(2 249)
(1 206)
ubezpieczenia społeczne
(393)
(206)
Amortyzacja
(5 227)
(2 819)
Podatki i opłaty, w tym:
(19 640)
(5 029)
odpis na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny
(13 848)
-
Pozostałe
(993)
(603)
(220 306)
(176 195)
Zmiana stanu zapasów
(1 303)
2 816
Świadczenia na własne potrzeby
1 034
(4 091)
Koszty operacyjne
(220 575)
(177 470)
Koszty sprzedaży
9 132
6 662
Koszty ogólnego zarządu
2 304
1 518
Koszt własny sprzedaży
(209 139)
(169 290)
Wzrost pozycji podatki i opłaty w 2023 roku o (14 611) mln PLN wynik ównie z odpisu na Fundusz Wypłaty żnicy Ceny w
wysokci (13 848) mln PLN do którego przekazywania zobligowani zostali wytrcy i sprzedawcy energii oraz przedsbiorstwa
wydobywające gaz ziemny w związku z pakietem ustaw, które chronią odbiorców przed nadmiernym wzrostem cen energii i gazu w
2023 roku. Ponadto na wzrost miała wpływ również aktualizacja rezerwy na szacowane koszty emisji CO
2
za 2022 rok oraz
utworzenia/rozwiązania rezerwy na szacowane koszty emisji CO
2
za 2023 rok przy uwzględnieniu rozliczenia dotacji z tytułu
nieodpłatnie otrzymanych uprawniza dany rok w łącznej kwocie 1 687 mln PLN.
Pozycja podatki i opłaty w 2023 roku i 2022 roku obejmowała również koszt opłaty emisyjnej w wysokości odpowiednio (1 554) mln PLN
i (1 489) mln PLN oraz koszt związany z realizacją Narodowego Celu Wskaźnikowego (NCW) oraz Narodowego Celu Redukcyjnego
(NCR) w wysokci odpowiednio (249) mln PLN i (446) mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 38 / 108
12.9. Pozoste przychody operacyjne
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
129
51
Zysk z tytułu okazyjnego nabycia
7.3
-
17 810
Odwrócenie rezerw
54
46
Odwrócenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości
niematerialnych i pozostałych składników majątku
13.4
312
5
Kary i odszkodowania
189
35
Instrumenty pochodne, w tym:
9 864
4 147
niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń - rozliczenie i wycena
8 724
3 695
zabezpieczające wartość godziwą - wycena instrumentów i
pozycji zabezpieczających
4
-
zabezpieczające przepływy pieniężne - część nieefektywna dotycząca
wyceny i rozliczenia
632
129
zabezpieczające przepływy pieniężne - rozliczenie kosztów
zabezpieczenia
504
323
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z brakiem realizacji pozycji zabezpieczanej
(zaprzestanie stosowania rachunkowości zabezpieczeń)
8 098
-
Pozostałe
282
231
18 928
22 325
12.10. Pozostałe koszty operacyjne
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
(483)
(281)
Utworzenie rezerw
(122)
(53)
Utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości
niematerialnych i pozostałych składników majątku
13.4
(14 837)
(3 475)
Kary, szkody i odszkodowania
(23)
(22)
Instrumenty pochodne, w tym:
(8 743)
(6 774)
niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń - rozliczenie i wycena
(8 717)
(6 641)
zabezpieczające wartość godziwą - wycena instrumentów i
pozycji zabezpieczających
(2)
(4)
zabezpieczające przepływy pieniężne - część nieefektywna dotycząca
wyceny i rozliczenia
(13)
(126)
zabezpieczające przepływy pieniężne - rozliczenie kosztów
zabezpieczenia
(11)
(3)
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z brakiem realizacji pozycji zabezpieczanej
(zaprzestanie stosowania rachunkowości zabezpieczeń)
(933)
-
Pozostałe, w tym:
(442)
(415)
nieodpłatne świadczenia
(168)
(288)
(25 583)
(11 020)
W 2023 roku Spółka zaprzestała stosowania rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych w odniesieniu do wydzielonego
portfela transakcji terminowych zabezpieczających ekspozycję związaną z umową na zakup przez ORLEN S.A., jako następcy
prawnego PGNiG S.A. skroplonego gazu ziemnego (LNG) od Venture Global Calcasieu Pass, LLC („Portfel VGCP”). W ramach
Portfela VGCP zabezpieczana była różnica między zakupem LNG od Venture Global Calcasieu Pass, LLC po cenach wyrażonych
w indeksie Henry Hub, a późniejszą sprzedażą gazu do wysokości zgodnej z zakupionymi wolumenami po cenach opartych o
indeksy gazowe z rynku europejskiego skorelowane z indeksem TTF.
Ze względu na opóźnienia terminu rozpoczęcia dostaw LNG z terminala Calcasieu Pass, ORLEN uznał, że na dzień 31 grudnia
2023 roku nie może oczekiwać wystąpienia zabezpieczanych przepływów pieniężnych dotyczących instrumentów
zabezpieczających wydzielonych do Portfela VGCP. W związku z powyższym, ORLEN dokonał przeklasyfikowania skumulowanych
zysków i strat związanych z instrumentami zabezpieczającymi w ramach Portfela VGCP z kapitału własnego do rachunku wyników
w pozycje Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z brakiem realizacji pozycji zabezpieczanej w ramach pozostałej
działalnci operacyjnej w kwocie netto 7 165 mln PLN. Przeklasyfikowanie dotyczy rozliczonych gotówkowo we wcześniejszych
okresach sprawozdawczych 2023 roku instrumentów pochodnych oraz wyceny instrumentów pochodnych, których terminy
zapadalności przypadają na kolejne miesiące 2024 roku.
W 2023 roku pozycja utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i
pozostałych składników majątku dotyczyła głównie odpisów aktualizujących wartość aktywów trwałych w segmencie Rafineria i
Wydobycie. Dodatkowe informacje w nocie 13.4.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 39 / 108
Rozliczenie i wycena netto pochodnych instrumentów finansowych niewyznaczonych dla celów rachunkowości
zabezpieczeń dotyczących ekspozycji operacyjnej
2023
2022
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
(602)
(1 028)
futures towarowy
(149)
(753)
uprawnienia do emisji CO2
(149)
(753)
forwardy towarowe
(255)
(9)
energia elektryczna
(258)
(9)
gaz ziemny
3
-
swapy towarowe
(198)
(183)
pozostałe
-
(83)
Rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych
609
(1 918)
futures towarowy
299
(645)
uprawnienia do emisji CO2
275
(646)
olej napędowy
24
1
swapy towarowe
310
(1 318)
pozostałe
-
45
7
(2 946)
W 2023 roku i 2022 roku zmiana pozycji netto wycen i rozliczeń pochodnych instrumentów finansowych dotyczących ekspozycji
operacyjnej (instrumenty niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń) dotyczyła głównie wyceny i rozliczenia swapów
towarowych zabezpieczających niedopasowanie czasowe na zakupach ropy naftowej, zakup i sprzedaż gazu ziemnego, marży
rafineryjnej i kontraktów terminowych CO
2
w ramach wydzielonego portfela „transakcyjnego” oraz energii elektrycznej. Ponadto w
pozycji tej została rozpoznana część nieefektywna w zakresie rachunkowości zabezpiecz z tytułu wyceny i rozliczenia swapów
towarowych dotyczących zabezpieczenia zakupu i sprzedaży gazu ziemnego, zapasów ponadnormatywnych i zabezpieczania
asfaltów oraz zabezpieczenie fizycznej sprzedaży gotowych produktów kupowanych drogą morską. Wynik na fizycznej pozycji, która
jest zabezpieczana przez Spółkę transakcjami terminowymi, odzwierciedlony jest w zysku/(stracie) na sprzedaży w ramach kosztów
wytworzenia (koszt ropy użytej do wytworzenia produktów rafineryjnych ujęty w oparciu o ceny średnioważone nabycia) oraz
zapasów (koszt gazu ziemnego w magazynach skalkulowany w oparciu o średnioważone ceny nabycia) i przychodach ze
sprzedaży produktów rafineryjnych oraz przychodach ze sprzedaży gazu ziemnego. W związku z powyższym wynik na rozliczeniu
pochodnych instrumentów finansowych dotyczących ekspozycji operacyjnej należy zawsze rozpatrywać łącznie z wygenerowanym
przez Spółkę zyskiem/(stratą) na sprzedaży fizycznej pozycji.
Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń w odniesieniu do zabezpieczenia zakupu i sprzedaży gazu ziemnego, zapasów
ponadnormatywnych i zabezpieczania asfaltów oraz zabezpieczenie fizycznej sprzedaży gotowych produktów kupowanych drogą
morską oraz do zabezpieczenia ryzyka walutowego na działalności operacyjnej. W związku z powyższym wycena i rozliczenie
swapów towarowych i forwardów walutowych w części efektywnej ujmowane w ramach pozycji kapitału z tytułu stosowania
rachunkowości zabezpieczeń, a w momencie realizacji pozycji zabezpieczanej są odnoszone odpowiednio na przychody ze
sprzedaży, koszt wytworzenia lub zapasy.
Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń również do zabezpieczenia ryzyka zmian rynkowych cen uprawnień do emisji CO
2
. W
związku z powyższym część efektywna zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego jest odnoszona do sprawozdania
z sytuacji finansowej w pozycji kapitz aktualizacji wyceny z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń, natomiast część
nieefektywna zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego jest odnoszona do rachunku wyników w pozostałe
przychody operacyjne lub pozostałe koszty operacyjne. Skumulowane do daty rozwiązania powiązania zabezpieczającego zyski lub
straty związane z instrumentem zabezpieczającym ujęte w kapitale z aktualizacji wyceny podlegają reklasyfikacji w okresie
rozpoznania pozycji zabezpieczanej odpowiednio do wartości niematerialnych lub aktywów przeznaczonych do sprzedaży.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 40 / 108
12.11. Przychody i koszty finansowe
12.11.1. Przychody finansowe
2023
2022
(dane
przekształcone)
Odsetki obliczone z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej
2 851
726
Odsetki z tytułu leasingu
1
1
Pozostałe odsetki
3
1
Nadwyżka dodatnich różnic kursowych
1 281
-
Dywidendy
1 235
1 070
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń - rozliczenie i wycena
270
1 283
Odwrócenie odpisów aktualizujących akcje i udziały w jednostkach zależnych
1 813
567
Aktualizacja wartości aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy
6
-
Pozostałe
360
994
7 820
4 642
12.11.2. Koszty finansowe
2023
2022
(dane
przekształcone)
Odsetki obliczone z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej
(350)
(406)
Odsetki z tytułu leasingu
(151)
(82)
Pozostałe odsetki
(49)
(46)
Nadwyżka ujemnych różnic kursowych
-
(518)
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości zabezpieczeń - rozliczenie i wycena
(352)
(781)
Utworzenie odpisów aktualizujących akcje i udziały w jednostkach zależnych
(1 740)
(208)
Wynik na zbyciu udziałów w Rafinerii Gdańskiej
-
(168)
Pozostałe
(420)
(932)
(3 062)
(3 141)
Pozycja utworzenie/odwrócenie odpisów aktualizujących akcje i udziały w jednostkach zależnych w kwocie 73 mln PLN w 2023
roku dotyczyła głównie odwrócenia odpisów aktualizujących akcje ORLEN Lietuva w wysokości 1 813 mln PLN i utworzenia
odpisów aktualizujących udziały ORLEN Upstream w wysokości (763) mln PLN oraz EuRoPol GAZ w wysokości (888) mln PLN.
Natomiast w 2022 roku pozycja odwrócenie/utworzenie odpisów aktualizujących akcje i udziały w jednostkach zależnych w
kwocie 359 mln PLN dotyczyła ównie odwrócenia odpisów aktualizujących udziały w ORLEN Upstream w wysokości 520 mln
PLN i utworzenia odpisów aktualizujących akcje w ORLEN Lietuva w wysokości (72) mln PLN. Dodatkowe informacje w nocie
13.4.
Rozliczenie i wycena netto pochodnych instrumentów finansowych niewyznaczonych dla celów rachunkowości
zabezpieczeń
2023
2022
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
92
478
forwardy walutowe
92
84
pozostałe, w tym:
-
394
swap walutowo procentowy
-
52
swap walutowy
-
342
Rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych
(174)
24
forwardy walutowe
(174)
73
pozostałe, w tym:
-
(49)
swap walutowo procentowy
-
(49)
(82)
502
W 2023 i 2022 roku pozycje netto wycen i rozliczeń pochodnych instrumentów finansowych (instrumenty niewyznaczone dla
celów rachunkowości zabezpieczeń) dotyczyły głównie zabezpieczenia ryzyka zmian kursów wymiany w odniesieniu do
płatności faktur za ropę w walutach obcych, zabezpieczenia waluty dla transakcji płynnościowych oraz zabezpieczenia stóp
procentowych i płatności odsetek od obligacji. Główny wpływ na wycenę i rozliczenie pochodnych instrumentów finansowych
miało kształtowanie się kursów PLN względem EUR i USD.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 41 / 108
12.12. (Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności handlowych oraz pozostałych aktywów
finansowych
NOTA
2023
2022
(Strata) z tytułu utraty wartości należności handlowych
13.5.2.1
(285)
(82)
Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości należności handlowych
13.5.2.1
148
55
(137)
(27)
(Strata) z tytułu utraty wartości udzielonych pożyczek
13.10.1.1
(1 848)
(192)
(Strata) z tytułu utraty wartości aktywów z tytułu cash pool ORLEN Trading Switzerland
(1 324)
-
Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości udzielonych pożyczek
13.10.1.1
1 087
44
(Strata) z tytułu utraty wartości innych aktywów finansowych
(38)
-
Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości innych aktywów finansowych
8
-
(Strata) z tytułu utraty wartości odsetek od należności handlowych
13.5.2.1
(13)
(4)
Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości odsetek od należności handlowych
13.5.2.1
8
3
(Strata) z tytułu utraty wartości depozytów zabezpieczających
(3)
-
Odwrócenie straty z tytułu utraty wartości depozytów zabezpieczających
2
-
(2 121)
(149)
(2 258)
(176)
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu należności handlowych oraz pozostych aktywów finansowych zaprezentowana w wyniku:
- z działalności operacyjnej dotyczy utraty wartości należności handlowych;
- z działalności finansowej dotyczy utraty wartości pożyczek, odsetek od należności handlowych, innych aktywów finansowych
oraz depozytów zabezpieczających.
W pozycji (Strata) z tytułu utraty wartości aktywów z tytułu cash pool ORLEN Trading Switzerland, Spółka ujęła wartość
(1 324) mln PLN dotyczącą posiadanych należności z tytułu cash pool ORLEN Trading Switzerland w związku z oceną
dotknięcia utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe. Ocena taka wynika z niskiego prawdopodobieństwa odzyskania
środków pieniężnych, które ORLEN Trading Switzerland uiściła tytułem przedpłat na poczet zakupu ropy oraz produktów
ropopochodnych.
12.13. Podatek dochodowy
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Podatek dochodowy
Podatek dochodowy obejmuje podatek bieżący oraz odroczony. Bieżący podatek dochodowy jest to kwota ustalona na podstawie przepisów
podatkowych, która jest naliczona od dochodu do opodatkowania za dany okres i ujmowana jako zobowiązanie w kwocie, w jakiej nie zosto
zapłacone lub należność, jeśli kwota dotychczas zapłacona z tytułu bieżącego podatku dochodowego przekracza kwo do zapłaty. Aktywa i
zobowiązania z tytułu odroczonego podatku dochodowego traktowane są w całości jako długoterminowe i nie podlegają dyskontowaniu. Podlegają
one kompensacie jeżeli istnieje możliwy do wyegzekwowania tytuł prawny do przeprowadzania kompensat ujmowanych kwot.
Podatek odroczony jest wyliczany przy zastosowaniu stawek podatkowych, które według przewidywań będą obowiązywać w momencie, gdy
wartości księgowe aktywów i zobowiązań zostazrealizowane, przyjmując za podstawę stawki podatkowe (i przepisy podatkowe) obowiązujące
na dzień kończący okres sprawozdawczy lub takie, których obowiązywanie w przyszłości jest pewne na dzień kończący okres sprawozdawczy.
Wpływ podatku odroczonego ujmuje się w wyniku danego okresu, z wyjątkiem podatków wynikających z transakcji lub zdarzeń, które są ujmowane
poza wynikiem w innych całkowitych dochodach lub bezpośrednio w kapitale własnym lub wynikających z połączenia jednostek.
2023
2022
(dane przekształcone)
Obciążenie podatkowe wykazane w rachunku zysków lub strat
Podatek dochodowy bieżący
(1 480)
(4 387)
Podatek odroczony
(3 543)
(670)
(5 023)
(5 057)
Podatek odroczony ujęty w innych całkowitych dochodach
Instrumenty zabezpieczające
348
(1 164)
Zyski i straty aktuarialne
15
4
Zyski/(straty) z tytułu inwestycji w instrumenty kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne
całkowite dochody
(1)
-
362
(1 160)
(4 661)
(6 217)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 42 / 108
12.13.1. Uzgodnienie efektywnej stawki podatku
2023
2022
(dane przekształcone)
Zysk przed opodatkowaniem
26 239
44 785
Podatek dochodowy obliczony według obowiązującej stawki (19%)
(4 985)
(8 509)
Odpis aktualizujący akcje i udziały w jednostkach zależnych
14
68
Otrzymane dywidendy
234
203
Zysk z tytułu okazyjnego nabycia Grupy LOTOS S.A. i PGNiG S.A.
-
3 384
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości aktywów finansowych innych niż należności handlowe
(402)
(28)
Nieodpłatne prawa majątkowe do energii
198
2
Pozostałe
(82)
(177)
Podatek dochodowy
(5 023)
(5 057)
Efektywna stawka podatku
19%
11%
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku odpisy aktualizujące akcje i udziały w jednostkach zależnych, dla
których nie rozpoznano aktywów z tytułu podatku odroczonego wyniosły odpowiednio (7 564) mln PLN i (7 637) mln PLN.
12.13.2. Podatek odroczony
31/12/2022
(dane przekształcone)
Podatek odroczony
ujęty w wyniku
finansowym
Podatek odroczony
ujęty w innych
całkowitych dochodach
Połączenie
jednostek
31/12/2023
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
Odpisy aktualizujące wartość aktywów
1 480
2 490
(1)
-
3 969
Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe
1 051
(389)
15
-
677
Niezrealizowane różnice kursowe
9
(9)
-
-
-
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
5 675
(5 813)
348
-
210
Zobowiązania z tytułu leasingu
492
101
-
-
593
Pozostałe
249
7
-
-
256
8 956
(3 613)
362
-
5 705
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
-
Różnice przejściowe dotyczące aktywów trwałych
5 831
(127)
-
39
5 743
Niezrealizowane różnice kursowe
-
139
-
-
139
Pozostałe
531
(82)
-
-
449
6 362
(70)
-
39
6 331
2 594
(3 543)
362
(39)
(626)
31/12/2021
Podatek
odroczony ujęty w
wyniku
finansowym
Podatek
odroczony ujęty w
innych całkowitych
dochodach
Połączenie
jednostek
Rozpoznanie
wspólnego działania
w Rafinerii
Gdańskiej na
moment
początkowego
ujęcia
31/12/2022
(dane
przekształcone)
Aktywa z tytułu podatku odroczonego
Odpisy aktualizujące wartość aktywów
56
542
-
773
109
1 480
Rezerwy i rozliczenia międzyokresowe
342
269
4
413
23
1 051
Niezrealizowane różnice kursowe
36
(27)
-
-
-
9
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
-
(682)
(1 164)
7 521
-
5 675
Zobowiązania z tytułu leasingu
461
9
-
8
14
492
Pozostałe
182
(345)
-
391
21
249
1 077
(234)
(1 160)
9 106
167
8 956
Zobowiązania z tytułu podatku odroczonego
Różnice przejściowe dotyczące aktywów trwałych
1 600
106
-
3 729
396
5 831
Wycena pochodnych instrumentów finansowych
9
(9)
-
-
-
-
Pozostałe
81
339
-
47
64
531
1 690
436
-
3 776
460
6 362
(613)
(670)
(1 160)
5 330
(293)
2 594
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 43 / 108
13. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z SYTUACJI FINANSOWEJ
13.1. Rzeczowe aktywa trwałe
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Rzeczowe aktywa trwałe
Wartość początko rzeczowych aktywów trwałych początkowo wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia i wykazuje w
sprawozdaniu z sytuacji finansowej w wartości księgowej netto. Rzeczowe aktywa trwałe wycenia się i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej w wartości księgowej netto stanowiącej cenę nabycia lub koszt wytworzenia powiększone o późniejsze koszty ich ulepszeń oraz
pomniejszonej o umorzenie i odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości.
Wartość początkowa wytworzonych gazociągów lub magazynów gazu (kategoria Budynki i budowle) obejmuje również wartość gazu, która uży
do ich pierwszego napełnienia. Ilość gazu niezbędna do pierwszego napełnienia gazociągu lub komory magazynowej odpowiada ilości niezbędnej
do wytworzenia minimalnego ciśnienia pracy gazociągu lub magazynu. W przypadku rozszczelnienia gazociągu, koszty jego ponownego napełnienia
lub uzupełnienia utraconego paliwa są ujmowane bezpośrednio w rachunku zysków i strat w okresie, w którym zosty poniesione.
Koszty bieżącego utrzymania rzeczowych aktywów trwałych, remontów i konserwacji ujmowane w wyniku finansowym w momencie poniesienia.
Koszty istotnych remontów, napraw i okresowych przeglądów zaliczane do rzeczowych aktywów trwałych.
W wartości początkowej rzeczowych aktywów trwałych uwzględnia się koszty finansowania zewnętrznego.
Koszty finansowania zewnętrznego (tj. odsetki oraz inne koszty ponoszone w związku z pożyczeniem środków finansowych) ujmuje się jako
koszty w okresie, w którym je poniesiono. Wyjątkiem od tej reguły jest ujmowanie kosztów finansowania, które można bezpośrednio
przyporządkować nabyciu, budowie lub wytworzeniu dostosowywanego składnika aktywów (w tym różnice kursowe w stopniu, w jakim
uznawane za korektę odsetek i różnice kursowe od prowizji), które aktywuje się jako część ceny nabycia lub kosztu wytworzenia tego
składnika (dostosowywany składnik aktywów to taki, który wymaga znacznego czasu niezbędnego do przygotowania go do zamierzonego
użytkowania lub sprzedaży).
W zakresie, w jakim środki finansowe pożycza się specjalnie w celu pozyskania dostosowywanego składnika aktywów, kwotę kosztów
finansowania zewnętrznego, którą można aktywować jako część tego składnika aktywów, ustala się jako różnicę między rzeczywistymi
kosztami finansowania zewnętrznego poniesionymi z tytułu danej pożyczki lub kredytu w danym okresie, a przychodami z tytułu tymczasowego
zainwestowania pożyczonych środków.
W stopniu, w jakim środki finansowe pożycza się bez ściśle określonego celu, a następnie przeznacza na pozyskanie dostosowywanego
składnika aktywów, kwotę kosztów finansowania zewnętrznego, które mogą być kapitalizowane, ustala się poprzez zastosowanie odpowiedniej
stopy kapitalizacji do nakładów poniesionych na ten składnik majątku.
Rzeczowe aktywa trwałe amortyzuje się metodą liniową, a w uzasadnionych przypadkach metodą naturalną (katalizatory, aktywa z tytułu
zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych).
Poszczególne części składowe rzeczowych aktywów trwałych, których wartość jest istotna w stosunku do wartości całego składnika
rzeczowych aktywów trwałych, amortyzowane są oddzielnie, zgodnie z okresem ich użytkowania.
Stosowane są następujące typowe okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych:
Budynki i budowle 10-40 lat
Urządzenia techniczne i maszyny 4-35 lat
Środki transportu i pozostałe rzeczowe aktywa trwałe 2-20 lat
Metodę amortyzacji, wartość końcową oraz okres użytkowania składnika aktywów weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku.
W przypadku wystąpienia takiej konieczności, korekt odpisów amortyzacyjnych dokonuje się w okresach następnych (prospektywnie).
Działalność poszukiwań i wydobycia zasobów mineralnych
W ramach działalności poszukiwań i wydobycia zasobów mineralnych przyjmuje się następującą klasyfikację etapów:
Fazy etapu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych:
Wstępne analizy,
Nabycie praw do poszukiwania i rozpoznania złóż,
Nakłady na odwierty poszukiwawcze i rozpoznawcze,
Wstępne analizy
Podczas fazy wstępnych analiz dokonuje się analizy danych sejsmicznych, danych geologicznych oraz geofizycznych dla dużych obszarów,
potencjalnie bogatych w oża zasobów mineralnych. Faza ta realizowana jest z reguły przed zakupem praw do poszukiwań/wydobycia
(koncesje lub licencje). Poniesione koszty są ujmowane w wyniku finansowym.
Nabycie praw do poszukiwania i rozpoznania złóż
Prace polegające na ocenie (rozpoznaniu) złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej (kopalin) mogą zostać podjęte po uzyskaniu przez Spółkę:
koncesji na rozpoznanie złóż kopalin,
koncesji na poszukiwanie i rozpoznanie złóż kopalin,
podpisaniu umowy o ustanowieniu użytkowania górniczego.
Kosztem koncesji na rozpoznanie gazu ziemnego i/lub ropy naftowej oraz kosztem przedłużenia takiej koncesji jest opłata za działalność
określoną w koncesji. Koszty koncesji na rozpoznanie złóż gazu ziemnego i/lub ropy naftowej Spółka ujmuje w wartości aktywów z tytułu
poszukiwania i oceny zasobów mineralnych.
Nakłady na odwierty poszukiwawcze i rozpoznawcze
Koszty związane z poszukiwaniem i oceną óż gazu ziemnego i ropy naftowej obejmują prace geologiczne wykonywane w celu odkrycia i
udokumentowania złoża i rozliczane są przy zastosowaniu metody skutecznych wysiłków.
W fazie poszukiwania złóż wykonywane prace geologiczne w celu odkrycia i wstępnego udokumentowania złóż zasobów mineralnych.
Czynności wykonywane w fazie poszukiwania złóż bardzo podobne do wstępnych analiz geologicznych i geofizycznych, przeprowadzane
jednak na mniejszych obszarach geograficznych i obejmują z reguły wykonywanie zdjęć sejsmicznych 2D i 3D, ich obróbkę i interpretację
danych geologicznych oraz geofizycznych, a także wykonywanie odwiertów poszukiwawczych. Prace poszukiwawcze kończą się
stwierdzeniem niepowodzenia (wynik negatywny oznaczający, że wydobycie nie jest technicznie wykonalne i ekonomicznie zasadne) albo
odkryciem złoża.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 44 / 108
W fazie rozpoznania złóż wykonuje s geologiczne prace rozpoznawcze na obszarze wstępnie udokumentowanego złoża zasobów
mineralnych. Celem prac rozpoznawczych jest określenie wielkości i zakresu złóż zasobów mineralnych oraz ocena technicznej możliwości i
ekonomicznej zasadności ich wydobycia. W niektórych przypadkach może wystąpić czasowo sytuacja, w której faza poszukiwań i rozpoznania
realizowana jest równolegle.
Nakłady poniesione w fazie poszukiwania i rozpoznania złóż obejmują:
- nakłady na odwierty poszukiwawcze i rozpoznawcze oraz pozostałe nakłady (w tym akwizycja danych sejsmicznych, ich obróbka i
interpretacja oraz analiza danych geologicznych i geofizycznych);
- pozostałe koszty, które można bezpośrednio przypisać do faz poszukiwań i rozpoznania złóż, które podlegają aktywowaniu. Jeżeli
bezpośrednia alokacja do faz poszukiwań i rozpoznania złóż nie jest możliwa, pozostałe koszty ujmuje się w kosztach bieżącego okresu;
- koszty finansowania zewnętrznego dotyczące finansowania aktywowanych nakładów na prace poszukiwawcze i rozpoznawcze.
Spółka dokonuje corocznego przeglądu naadów poniesionych w fazie poszukiwania i rozpoznania złóż w celu potwierdzenia dalszego
zamiaru prowadzenia prac. Analizy są prowadzone na poziomie projektów, obejmujących prace ze zdefiniowanym celem poszukiwawczym i /
lub rozpoznawczym, które prowadzone na wyznaczonym obszarze. Jeżeli prace zakończą się niepowodzeniem skutkującym brakiem
zamiaru kontynuowania prac, nakłady ujęte początkowo jako aktywa ujmuje się w kosztach bieżącego okresu. W momencie stwierdzenia tzw.
negatu (odwiertu nieproduktywnego) wartość skapitalizowanych nakładów dotyczących przedmiotowego odwiertu odpisywana jest w ciężar
pozostałych kosztów operacyjnych w okresie w którym uznano odwiert za negatywny. W momencie stwierdzenia technicznej wykonalności i
ekonomicznej opłacalności wydobycia nakłady poniesione w fazie poszukiwania i rozpoznania złóż ujmuje się jako aktywa z tytułu
zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych w ramach rzeczowych aktywów trwałych, które poddawane są testowi na utratę wartości.
Etap zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych
Nakłady ponoszone w ramach etapu zagospodarowania i wydobycia óż podlegają aktywowaniu i amortyzacji metodą liniową, bądź metodą
naturalną kalkulowaną proporcjonalnie do wielkości wydobycia złóż węglowodorów na podstawie jednostki wydobycia (unit-of-production).
W przypadku gdy przeprowadzana jest próbna eksploatacja złoża, przychody ze sprzedaży wydobytych w trakcie próbnej eksploatacji kopalin
ujmowane są bezpośrednio w rachunku zysków i strat, w części dotyczącej działalności podstawowej.
Metoda amortyzacji i stawki stosowane do konkretnych aktywów odzwierciedlają oczekiwany przez Spółkę sposób, w jaki będzie ona
konsumować korzyści ekonomiczne z tych aktywów. Spółka stosuje metodę liniową w odniesieniu do składników aktywów z tytułu
zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych używanych na polach lub kopalniach, dla których oczekuje, że roczna produkcja dzie
stosunkowo stała. W przypadku zastosowania metody naturalnej Spółka kalkuluje amortyzację wszystkich składników aktywów z tytułu
zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych ustalonej na podstawie wielkości udokumentowanych złóż (tzw. rezerwy 2P - proved
plus probable reserves). W przypadku istotnej zmiany wielkości szacowanych złóż, na dzień sprawozdawczy dokonuje się ujęcia lub
odwrócenia wcześniej ujętych odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości. W przypadku wykonania odwiertów rozpoznawczych na już
eksploatowanym złożu, Spółka dokonuje analizy, czy aktywowane nakłady dotyczące takich odwiertów umożliwią powstanie nowych otworów
eksploatacyjnych. Jeśli tak nie jest nakłady te ujmuje się w kosztach bieżącego okresu.
PROFESJONALNY OSĄD
Nakłady na aktywa z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych
Stosowanie polityki rachunkowości Spółki w odniesieniu do nakładów poniesionych na aktywa z tytułu poszukiwania złóż i oceny zasobów
mineralnych wymaga dokonania osądu, czy przyszłe korzyści ekonomiczne, będące wynikiem przyszłego wydobycia lub sprzedaży są
prawdopodobne bądź nie istnieją jeszcze przesłanki pozwalające na oszacowanie zasobów. Przy oszacowaniu zasobów Spółka dokonuje
estymacji przyszłych zdarzeń i okoliczności, w tym określenia czy wydobycie będzie uzasadnione z ekonomicznego punktu widzenia.
SZACUNKI
Okresy użytkowania rzeczowych aktywów trwałych
Spółka weryfikuje przewidywane okresy ytkowania składników rzeczowych aktywów trwałych na koniec każdego roku. Aktualizacja okresów
użytkowania rzeczowych aktywów trwałych opiera s w głównej mierze na ocenie użb technicznych, odpowiedzialnych za ich eksploatac.
Szacunkom takim towarzyszy niepewność, co do przyszłych warunków prowadzenia dzialnci gospodarczej, zmian technologicznych i konkurencji
na rynku, które skutkować mo in oceną ekonomicznej przydatności składników i pozostego okresu ich użyteczności, co w rezultacie może istotnie
wpłynąć na wartość rzeczowych aktywów trwałych oraz koszty amortyzacji w przyszłci. W ramach tego procesu Spółka bierze obecnie pod uwa
również wpływ czynników związanych ze zmianami klimatu, w tym w szczególnci w odniesieniu do aktywów, których okres użytkowania może ulec
skceniu w ramach realizacji plaw redukcji emisyjności szczególnie w tych segmentach operacyjnych, gdzie część produkcji jest nadal oparta na
wysokoemisyjnych aktywach, w tym glowych. Wpływ weryfikacji okresów użytkowania w roku 2023 skutkow zwiększeniem kosztów amortyzacji o
(1) mln PLN w pownaniu z kosztami amortyzacji, które zostałaby ujęte na bazie okresów ytkowania stosowanych w roku 2022. W 2022 roku nie
wystąpiły w Spółce przypadki istotnego skcenia okresów ytkowania rzeczowych aktywów trwałych w związku ze zmianami klimatycznymi i
postępujątransformacją energetyczną.
Rekultywacja, remediacja, działania naprawcze skażonego środowiska gruntowo-wodnego oraz likwidacja rzeczowych aktywów
trwałych
Spółka szacuje poziom rezerw dotyczących rzeczowych aktywów trwałych, które z istotnym prawdopodobieństwem potrzebne na cele
rekultywacji, remediacji, działań naprawczych skażonego środowiska gruntowo-wodnego oraz likwidacji rzeczowych aktywów trwałych, w tym
terenów stacji paliw, terminali paliw, baz paliw, terenów zakładów produkcyjnych, instalacji wytwórczych, odwiertów kopalnianych i
magazynowych, stacji elektroenergetycznych oraz składowisk popiołu.
Przy kalkulacji ww. rezerw istnieje znaczna niepewność szacunków, na które wpływają takie czynniki jak zmiany w regulacjach prawnych,
dodatkowe niezbędne koszty zidentyfikowane podczas wykonywanych prac lub pojawienie się nowych technik ich realizacji, zmiany
klimatyczne, zmiany w przewidywanym okresie użytkowania składników aktywów, jak również zmiany stóp dyskonta oraz wskaźników inflacji.
Szczegółowe informacje w nocie 13.11.1.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 45 / 108
Grunty
Budynki
i budowle
Urządzenia
techniczne
i maszyny
Środki
transportu
i pozostałe
Środki trwałe
w budowie
Aktywa z tytułu
poszukiwań i
oceny
zasobów
mineralnych
Razem
Wartość księgowa netto na
01/01/2023
Wartość księgowa brutto
563
40 632
20 640
1 395
9 837
116
73 183
Skumulowane umorzenie
-
(8 712)
(10 176)
(669)
-
(4)
(19 561)
Odpisy aktualizujące
-
(1 520)
(1 362)
(139)
(134)
(1)
(3 156)
563
30 400
9 102
587
9 703
111
50 466
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
61
(5 967)
(1 944)
256
963
(36)
(6 667)
Nakłady inwestycyjne
-
16
172
13
11 078
-
11 279
Amortyzacja
-
(2 890)
(1 454)
(155)
-
(18)
(4 517)
Koszty finansowania zewnętrznego
-
12
5
-
454
-
471
Połączenie jednostek
49
363
114
16
11
-
553
Odpisy aktualizujące netto, w tym: *
-
(4 906)
(1 746)
(23)
(7 479)
(24)
(14 178)
utworzenie
-
(5 164)
(1 784)
(27)
(7 576)
(24)
(14 575)
odwrócenie
-
251
11
1
42
-
305
Reklasyfikacje
12
1 471
1 100
426
(3 021)
6
(6)
Rezerwa na rekultywację
-
(20)
-
-
-
-
(20)
Pozostałe **
-
(13)
(135)
(21)
(80)
-
(249)
624
24 433
7 158
843
10 666
75
43 799
Wartość księgowa netto na
31/12/2023
Wartość księgowa brutto
624
42 375
21 529
1 769
18 279
121
84 697
Skumulowane umorzenie
-
(11 516)
(11 263)
(764)
-
(21)
(23 564)
Odpisy aktualizujące
-
(6 426)
(3 108)
(162)
(7 613)
(25)
(17 334)
624
24 433
7 158
843
10 666
75
43 799
Wartość księgowa netto na
01/01/2022
Wartość księgowa brutto
449
15 874
15 823
1 175
2 753
-
36 074
Skumulowane umorzenie
-
(7 798)
(9 498)
(600)
-
-
(17 896)
Odpisy aktualizujące
-
(132)
(27)
(4)
(18)
-
(181)
449
7 944
6 298
571
2 735
-
17 997
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
114
22 456
2 804
16
6 968
111
32 469
Nakłady inwestycyjne
-
5
139
-
6 646
-
6 790
Amortyzacja
-
(1 041)
(1 058)
(157)
-
(4)
(2 260)
Koszty finansowania zewnętrznego
-
6
6
-
169
-
181
Połączenie jednostek
94
22 006
2 471
128
1 767
112
26 578
Rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment
początkowego ujęcia
8
1 871
1 872
54
159
-
3 964
Odpisy aktualizujące netto, w tym: *
-
(1 388)
(1 335)
(135)
(116)
(1)
(2 975)
utworzenie
-
(1 441)
(1 348)
(139)
(118)
(1)
(3 047)
odwrócenie
-
2
1
2
-
-
5
Reklasyfikacje
14
616
735
164
(1 625)
4
(92)
Rezerwa na rekultywację
-
483
-
-
-
-
483
Pozostałe
(2)
(102)
(26)
(38)
(32)
-
(200)
Wartość księgowa netto na
31/12/2022
563
30 400
9 102
587
9 703
111
50 466
(dane przekształcone)
* odpisy aktualizujące netto obejmują utworzenie, odwrócenie, wykorzystanie oraz reklasyfikacje.
** pozycja pozostałe obejmuje głównie sprzedaż i likwidację
Stopa kapitalizacji zastosowana do wyliczenia aktywowanych kosztów finansowania zewnętrznego za 2023 rok i za 2022 rok
wyniosła odpowiednio 4,71% i 3,07%.
Wartość księgowa brutto w pełni zamortyzowanych rzeczowych aktywów trwałych będących nadal w ytkowaniu na dzień
31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła odpowiednio 2 272 mln PLN i 2 218 mln PLN.
13.2. Wartości niematerialne oraz wartość firmy
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Wartości niematerialne
Składnik aktywów niematerialnych początkowo wycenia się w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia i wykazuje w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej w wartości księgowej netto.
Wartości niematerialne o określonym okresie użytkowania amortyzuje się metodą liniową począwszy od chwili, gdy one gotowe do użycia,
tzn. od momentu dostosowania składnika aktywów do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie z
zamierzeniami kierownictwa przez okres odpowiadający szacowanemu okresowi ich użytkowania.
Typowe okresy ytkowania wartci niematerialnych wynoszą od 2 do 10 lat dla oprogramowania oraz od 2 do 15 lat dla licencji, praw do patentów
oraz podobnych wartości.
Metodę amortyzacji oraz okres użytkowania składnika wartości niematerialnych weryfikuje się co najmniej na koniec każdego roku.
Wartość firmy
Na dzień połączenia jednostek gospodarczych wartość firmy podlega przypisaniu do ośrodków wypracowujących środki pieniężne (tzw. CGU
cash generating unit) jednostki przejmującej, które zgodnie z oczekiwaniami, mają odnieść korzyści z tytułu synergii uzyskanej w wyniku
takiego połączenia.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 46 / 108
Każdy ośrodek lub zespół ośrodków, do którego została przypisana wartość firmy:
odpowiada najniższemu poziomowi w jednostce, na którym wartość firmy jest monitorowana na wewnętrzne potrzeby zarządcze oraz
nie może być większy niż segment operacyjny przed agregacją określony zgodnie z paragrafem 5 MSSF 8 Segmenty operacyjne.
Po połączeniu, jednostka przejmująca wycenia wartość firmy w kwocie ustalonej na dzień przejęcia pomniejszonej o odpisy aktualizujące z
tytułu utraty wartości.
Ośrodek wypracowujący środki pieniężne, do którego została przypisana wartość firmy poddaje się testom na utratę wartości corocznie, a
także gdy wystąpią przesłanki wskazujące na utratę jego wartości.
Prawa majątkowe
ówpozycją praw matkowych uprawnienia do emisji CO
2,
nie podlegające amortyzacji, które poddawane analizie podtem utraty wartci.
Otrzymane nieodpłatnie uprawnienia ujmuje się i prezentuje w wartościach niematerialnych w korespondencji z przychodami przyszłych okresów w
wartci godziwej ustalonej na dzień ich zarejestrowania. Dotacje rozlicza się w systematyczny sposób w poszczególnych okresach sprawozdawczych,
aby zapewnić współmierność z kosztami tworzonej rezerwy. Zakupione uprawnienia ujmowane w cenie nabycia.
Na szacowaną w okresie sprawozdawczym emis CO
2
tworzy się rezerwę w ciężar kosztów działalności podstawowej (podatki i opłaty).
Do praw majątkowych zalicza sponadto certyfikaty energetyczne.
Prawa majątkowe, w tym uprawnienia do emisji CO
2
oraz certyfikaty energetyczne podlega umorzeniu w ciężar wartości księgowej rezerwy, jako jej
rozliczenie. Rozcd uprawnień do emisji CO
2
oraz certyfikatów energetycznych jest ujmowany według metody średniej wonej.
SZACUNKI
Okresy użytkowania wartości niematerialnych
Spółka weryfikuje okresy użytkowania składników wartości niematerialnych na koniec każdego roku, ze skutkiem od początku roku
następnego. Wpływ weryfikacji okresów użytkowania w roku 2023 skutkował zwiększeniem kosztów amortyzacji o (3) mln PLN w porównaniu
z kosztami amortyzacji, które zostałaby ujęte na bazie okresów użytkowania stosowanych w roku 2022.
Zmiana stanu wartości niematerialnych wytworzonych we własnym zakresie
Na dzień 31 grudnia 2023 roku nie wystąpiły wartości niematerialne wytworzone we własnym zakresie. Natomiast na dzień
31 grudnia 2022 roku wartości niematerialne wytworzone we własnym zakresie wyniosły 9 mln PLN.
Zmiana stanu pozostałych wartości niematerialnych oraz wartość firmy
Patenty
i licencje
Wartość firmy
Prawa majątkowe
Pozostałe
Razem
Wartość księgowa netto na
01/01/2023
Wartość księgowa brutto
1 267
-
2 825
671
4 763
Skumulowane umorzenie
(798)
-
-
(126)
(924)
Odpisy aktualizujące
(119)
-
(59)
(118)
(296)
350
-
2 766
427
3 543
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
(52)
-
1 652
(210)
1 390
Nakłady inwestycyjne
8
-
-
182
190
Amortyzacja
(128)
-
-
(167)
(295)
Koszty finansowania zewnętrznego
-
-
-
5
5
Połączenie jednostek
-
97
-
3
100
Odpisy aktualizujące netto
(67)
(97)
-
(67)
(231)
Pozostałe *
135
-
1 652
(166)
1 621
298
-
4 418
217
4 933
Wartość księgowa netto na
31/12/2023
Wartość księgowa brutto
1 401
97
4 477
690
6 665
Skumulowane umorzenie
(917)
-
-
(288)
(1 205)
Odpisy aktualizujące
(186)
(97)
(59)
(185)
(527)
298
-
4 418
217
4 933
Wartość księgowa netto na
01/01/2022
Wartość księgowa brutto
997
-
1 286
200
2 483
Skumulowane umorzenie
(710)
-
-
(47)
(757)
Odpisy aktualizujące
-
-
(57)
(2)
(59)
287
-
1 229
151
1 667
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
63
-
1 537
276
1 876
Nakłady inwestycyjne
-
-
-
214
214
Amortyzacja
(116)
-
-
(121)
(237)
Koszty finansowania zewnętrznego
-
-
-
6
6
Połączenie jednostek
133
-
58
433
624
Rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego
ujęcia
26
-
448
25
499
Odpisy aktualizujące netto
(119)
-
(2)
(116)
(237)
Pozostałe *
139
-
1 033
(165)
1 007
Wartość księgowa netto na
31/12/2022
350
-
2 766
427
3 543
(dane przekształcone)
* pozostałe zwiększenia/(zmniejszenia) praw majątkowych w wartości księgowej netto obejmują głównie zakup, nieodpłatne nabycie praw za lata 2023 i 2022, rozliczenie praw za 2022
rok i za 2021 rok oraz przeniesienie uprawnień do emisji CO
2
oraz energii kolorowych na aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 47 / 108
Wartość księgowa brutto w pełni zamortyzowanych wartości niematerialnych będących nadal w użytkowaniu na dzień 31 grudnia
2023 roku oraz na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła odpowiednio 732 mln PLN oraz 412 mln PLN.
13.2.1. Prawa majątkowe
Zmiana stanu posiadanych uprawnień do emisji CO
2
za 2023 rok
Ilość
(w tys. ton)
Wartość
01/01/2023
7 908
2 718
Otrzymane nieodpłatnie
4 870
2 179
Rozliczenie emisji za 2022 rok
(9 844)
(3 779)
Zakup
8 497
3 412
Przeniesione na aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
(296)
(117)
11 135
4 413
W 2023 roku emisje CO
2
w ORLEN wyniosły 9 196 tys. ton, natomiast wartość rezerwy na emisje CO
2
na dzień 31 grudnia 2023
roku wyniosła 3 565 mln PLN.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku wartość rynkowa jednego uprawnienia EUA wyniosła 349,45 PLN (co odpowiada 80,37 EUR
według kursu na dzień 31 grudnia 2023 roku) (źródło: www.theice.com).
Zmiana stanu posiadanych certyfikatów energetycznych
Ilość (w tys.MWh)
Wartość
01/01/2023
159
48
Otrzymane nieodpłatnie
7
13
Rozliczenie emisji za 2022 rok
(208)
(84)
Zakup/Pozostałe
79
28
37
5
W 2023 roku wolumen obowiązku umorzenia certyfikatów energetycznych w ORLEN wyniósł 175 tys. MWh, natomiast wartość
rezerwy z tego tytułu na dzień 31 grudnia 2023 roku wyniosła 215 mln PLN.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku wartość księgowa 400 tys. uprawnień EUA zablokowanych w ramach depozytów
zabezpieczających w Izbie Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A. (IRGIT) wyniosła 152 mln PLN.
Dodatkowo na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz na dzień 31 grudnia 2022 roku w pozycji należności z tytułu dostaw i usług oraz
pozostałe należności Spółka ujęła należne prawa majątkowe wynikające z certyfikatów energetycznych w kwocie odpowiednio 5
mln PLN i 19 mln PLN (nota 13.5.2.).
Ponadto Spółka na dzień 31 grudnia 2023 roku ujęła w pozycji aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży uprawnienia do emisji
CO
2
w kwocie 3 924 mln PLN.
13.3. Akcje i udziały w jednostkach zależnych, stowarzyszonych, współkontrolowanych i wspólne działania
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Inwestycje w jednostkach zależnych, stowarzyszonych i współkontrolowanych w jednostkowym sprawozdaniu finansowym
Inwestycje w jednostkach zależnych i stowarzyszonych oraz inwestycje we wspólnych przedsięwzięciach, niezaklasyfikowanych jako
przeznaczone do sprzedaży (bądź niewchodzące w skład grupy do zbycia zaklasyfikowanej jako przeznaczona do sprzedaży zgodnie z MSSF
5), ujmuje się w cenie nabycia z uwzględnieniem odpisów dotyczących utraty wartości.
PROFESJONALNY OSĄD
Na podstawie profesjonalnego osądu, Spółka oceniła, że posiadana inwestycja w Rafinerię Gdańską stanowią wspólne działanie, w związku z czym
Spółka ujmuje przypadacy jej udział (70%) w aktywach, zobowiązaniach, przychodach i kosztach tej jednostki.
Ustalenia umowne dotyczące tej inwestycji wskazują, że strony umowy mają prawo do zasadniczo wszystkich korzyści ekonomicznych generowanych
przez aktywa spółki i jejównym źródłem przychodów zapewniających ciągłć funkcjonowania słki.
Obowiązująca umowa processingowa przyznaje stronom umowy (procesorom), dostęp do zdolności produkcyjnych rafinerii w Gdańsku oraz wyklucza
możliwość wykorzystywania zdolności produkcyjnych rafinerii przez strony trzecie. Ponadto, na bazie podpisanej umowy, procesorzy zobowzani do
pokrywania kosztów stałych funkcjonowania rafinerii, nawet w okresie jej przestojów, więc zobowzania zaciągnięte przez Rafinerię Gdańs
pokrywane praktycznie wyłącznie przez przepływy pienżne uzyskane od procesorów, co wskazuje na to, że procesorzy mają zobowiązania
wynikające ze zobowiązań Rafinerii Gdańskiej i są głównym źródłem przeywów pieniężnych przyczyniacych się do ciągłości działania tej spółki.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 48 / 108
Siedziba
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
Udział Spółki
w kapitale
zakładowym / w
ogólnej liczbie
głosów
na 31/12/2023
Udział Spółki
w kapitale
zakładowym / w
ogólnej liczbie
głosów
na 31/12/2022
Podstawowa działalność
Jednostki zależne
Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.
Tarnów – Polska
14 751
14 751
100,00%
100,00%
dystrybucja paliw gazowych w systemie sieciowym
PGNiG Upstream Norway AS
Stavanger
Norwegia
11 152
11 152
100,00%
100,00%
poszukiwanie i wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej
ORLEN UNIPETROL a.s.
Republika Czeska
Praha
7 101
6 725
100,00%
100,00%
zarządzanie aktywami Grupy ORLEN Unipetrol
AB ORLEN Lietuva
Litwa Juodeikiai
4 005
2 192
100,00%
100,00%
przerób ropy naftowej, wytwarzanie produktów
rafineryjnych oraz sprzedaż hurtowa
ORLEN Upstream Sp. z o.o.
Polska - Warszawa
3 510
4 273
100,00%
100,00%
poszukiwanie i rozpoznanie złóż węglowodorów,
prowadzenie wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego
PGNiG Supply & Trading GmbH
Niemcy
Monachium
3 393
3 393
100,00%
100,00%
handel paliwami gazowymi w systemie sieciowym
ENERGA S.A.
Polska - Gdańsk
3 144
3 144
90,92%
/ 93,28%
90,92%
/ 93,28%
wytwarzanie, dystrybucja, obrót energią elektryczną i
cieplną oraz obrót gazem
LOTOS Upstream Sp. z o.o.
Polska - Gdańsk
2 952
2 952
100,00%
100,00%
działalność firm centralnych (head offices) i holdingów
ORLEN Wind 3 Sp. z o.o.
Polska - Warszawa
2 564
485
100,00%
100,00%
działalność holdingów finansowych
LOTOS Petrobaltic S.A.
Polska - Gdańsk
2 522
2 522
100,00%
100,00%
pozyskiwanie oraz eksploatacja złóż ropy naftowej i gazu
ziemnego
PGNiG Obrót Detaliczny Sp. z o.o.
Polska - Warszawa
1 931
1 536
100,00%
100,00%
handel paliwami gazowymi w systemie sieciowym
ORLEN Południe S.A.
Polska Trzebinia
1 284
729
100,00%
100,00%
przerób ropy naftowej, produkcja i sprzedaż biopaliw,
olejów
PGNiG Termika S.A.
Polska - Warszawa
1 113
1 113
100,00%
100,00%
produkcja, dystrybucja i sprzedaż ciepła oraz energii
elektrycznej
CCGT Ostrołęka Sp. z o.o.
Polska - Gdańsk
967
586
50,00%
50,00%
wytwarzanie, dystrybucja, obrót energią elektryczną i
cieplną oraz obrót gazem
Pozostałe jednostki zależne
4 784
4 566
Jednostki współkontrolowane i stowarzyszone
Baltic Power JV
Polska - Warszawa
1 122
130
51,14%
51,34%
budowa i eksploatacja morskich farm wiatrowych
EuRoPol Gaz S.A.
Polska - Warszawa
787
1 675
100% *
51,18%
przesył gazu
Basell ORLEN Polyolefins
Sp. z o.o.
Polska Płock
454
454
50,00%
50,00%
produkcja, dystrybucja i sprzedaż poliolefin
Orlen Synthos Green Energy Sp. z
o.o.
Polska - Warszawa
360
210
50,00%
50,00%
komercjalizacja technologii mikro i małych reaktorów
jądrowych
Naftoport Sp. z o.o.
Polska - Gdańsk
46
46
26,92%
26,92%
przeładunki ropy naftowej i produktów naftowych oraz
ich tranzyt
Płocki Park Przemysłowo-
Technologiczny S.A.
Polska Płock
32
32
50,00%
50,00%
budowa i wynajem nieruchomości
67 974
62 666
* Kontrola nad 100% akcji i 100% głosów z 52% akcji uprawnionych do głosowania (pozostałe 48% akcji stanowią akcje własne, bez prawa głosu)
Odpisy aktualizujące akcje i udziały w jednostkach zalnych na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzi 31 grudnia 2022 roku wyniosły
odpowiednio (7 564) mln PLN i (7 637) mln PLN i dotyczyły głównie utraty wartości akcji ORLEN Lietuva.
W 2023 roku Spółka dokonała odwrócenia odpisu aktualizującego akcje w ORLEN Lietuva w wysokości 1 813 mln PLN i
utworzenia odpisów aktualizujących udziały w ORLEN Upstream w wysokości (763) mln PLN, PGNiG SPV 6 w wysokości (27)
mln PLN oraz utworzenia odpisów aktualizujących akcje w EuRoPol GAZ w wysokości (888) mln PLN, GAS-TRADING w
wysokości (32) mln PLN oraz ORLEN Capital w wysokości (30) mln PLN. Dodatkowe informacje w nocie 13.4.4.1.
13.4. Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, aktywów z tytułu praw do użytkowania
oraz akcji i udziałów w jednostkach zależnych, współkontrolowanych i stowarzyszonych
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Utrata wartości rzeczowych aktywów trwych, wartości niematerialnych, aktywów z tytułu praw do użytkowania oraz akcji i udziałów w
jednostkach zależnych, współkontrolowanych i stowarzyszonych
Na koniec okresu sprawozdawczego Spółka ocenia, czy istnieją przesłanki wskazuce na to, że mogła nastąpić utrata wartości lub odwrócenie odpisu
aktualizucego kregze składników aktywów lub ośrodka wypracowucego środki pieniężne (tzw. CGU cash generating unit).
W przypadku występowania przesłanek, że mogła nastąpić utrata wartci, przeprowadzany jest test na utratę wartci w oparciu o model
zdyskontowanych przepływów pieniężnych, w ramach którego Spółka szacuje wartość odzyskiwalną tego składnika aktywów lub CGU poprzez
ustalenie wartości godziwej pomniejszonej o koszty doprowadzenia do sprzedy lub wartości użytkowej z zastosowaniemciwej stopy dyskonta, w
zależności od tego, która z nich jest wsza.
Wartć odzyskiwalna ustalana jest na poziomie CGU, do którego dany składnik aktywów należy. Aktywa, które samodzielnie nie generują przepływów
pienżnych, grupuje się na najniższym poziomie, na jakim powstają przepływy pieniężne niezależne od przepływów z innych aktyw (CGU). Dla
cew przeprowadzenia testów na utratę wartości akcji i udziałów, każda jednostka zalna, współkontrolowana bądź stowarzyszona jest traktowana
jako oddzielna jednostka generująca przeywy pieniężne.
Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktyw trwych, wartci niematerialnych i aktywów z tytułu praw do
użytkowania ujmuje się w pozostałych kosztach operacyjnych i pozostałych przychodach operacyjnych.
Utworzenie i odwcenie odpisów aktualizucych wartość akcji i udziałów w jednostkach zależnych i współkontrolowanych i stowarzyszonych ujmuje
się w ramach przychodów i kosztów finansowych.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 49 / 108
SZACUNKI I OSĄDY
Utrata wartości rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych, aktywów z tytułu praw do użytkowania oraz akcji i udziałów w
jednostkach zależnych, współkontrolowanych i stowarzyszonych
Spółka przeprowadziła testy pod kątem utraty wartości aktywów w oparciu o modele zdyskontowanych przepływów pieniężnych. Założenia przyjęte w
modelach w odniesieniu do kszttowania się przyszłych oczekiwanych przepływów pieniężnych, jak wnież sposób kalkulacji stóp dyskonta, to
najbardziej istotne obszary szacunków. W opracowanych scenariuszach kształtowania się przyszłych oczekiwanych przepływów pienżnych krytyczne
założenia dotyczyły przede wszystkim prognoz co do kluczowych parametrów makroekonomicznych, w tym szacunku prawdopodobieństwa wpływu
cen praw do emisji CO
2
na przychody ze sprzedaży produktów.
Istotnym osądem przyjętym przez Zarząd ORLEN było przypisanie wag prawdopodobieństwa dla poszczelnych scenariuszy makroekonomicznych.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku ORLEN zidentyfikował przesłanki do przeprowadzenia testów na utratę wartości aktywów oraz akcji i
udziałów zgodnie z MSR 36 „Utrata wartości aktywów” związane ze:
- zmianą otoczenia makroekonomicznego w 2023 roku
- zmianą stóp dyskonta,
- przyjęciem w dniu 11 stycznia 2024 roku Planu Finansowego ORLEN i Grupy ORLEN na rok 2024,
- aktualizacją Długoterminowego Planu Finansowego.
13.4.1. Główne założenia przyjęte w testach na utratę wartości aktywów oraz akcji i udziałów na dzień 31 grudnia 2023
roku
Testy na utratę wartości aktywów zostały przeprowadzone w oparciu o przyszłe oczekiwane przepływy pieniężne netto, opracowane
na bazie (a) założeń makroekonomicznych i projekcji wyników finansowych ujętych w Planie Finansowym ORLEN S.A. i Grupy
ORLEN na rok 2024, (b) zaktualizowanych długoterminowych założeń: cen ropy, notowań głównych produktów rafineryjnych i
petrochemicznych - na bazie S&P Global oraz opinii eksperw ORLEN, cen gazu - w oparciu o krzywe forward dla TGE (Towarowa
Giełda Energii) i THE (Trading Hub Europe) oraz projekcje S&P Global, cen energii elektrycznej, praw do emisji CO
2
- opartych na
danych KOBIZE (Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami), (c) raportów rezerw lub oceny służb technicznych,
odpowiedzialnych za eksploatac złóż - dla aktywów segmentu Wydobycie, oraz (d) uwzględnienia głównych czynników
klimatycznych i polityki transformacji energetycznej takich jak rosnące ceny CO
2
, redukcja emisji CO
2
i wymagane nakłady
inwestycyjne dla poszczególnych CGU, wpływ cen praw do emisji CO
2
na przychody ze sprzedaży produktów
Przepływy pieniężne netto zostały zdyskontowane do ich wartości bieżącej przy zastosowaniu stóp dyskonta odzwierciedlających
bieżące rynkowe oszacowania wartości pieniądza w czasie oraz ryzyka typowe dla wycenianych aktywów.
Po okresie prognozy zastosowano ekstrapolacprzepływów uwzględniającą długoterminowy wskaźnik inflacji dla poszczególnych
krajów.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów segmentu Rafineria oraz w spółkach zależnych, współkontrolowanych i
stowarzyszonych, których akcje i udziały były przedmiotem testów na utratę wartości uwzględniają następujące założenia:
- Według prognoz S&P Global światowy popyt na ropę nafto utrzyma się na rekordowo wysokim poziomie, ale wpływ
otwarcia Chin kontynentalnych słabnie i wzrost światowego popytu na ropę spowolni.
- Według prognoz S&P Global, ropa naftowa nadal pozostanie głównym źródłem energii, a maksymalne zużycie nastąpi
około roku 2030. Dla produktów rafineryjnych szczyt popytu przypadnie w drugiej połowie lat 30. Powodem będzie
postępująca transformacja energetyczna (paliwa alternatywne, zmiana napędu pojazdów, innowacje technologiczne).
- Oczekuje się, że w średnim okresie podaż na rynku ropy będzie stopniowo spadać, a ceny surowca będą wspierane przez
utrzymujące się niedobory gazu ziemnego.
- Nowe moce rafineryjne będą powstawać przede wszystkim w Azji i na Bliskim Wschodzie.
- W 2025 planowane jest uruchomienie nowych rafinerii w Afryce i w Ameryce Łacińskiej.
- Zgodnie z przyjętą prognoBrent dtd osiągnie poziom 87 USD/bbl w 2024 roku. W latach 2025-2026 cena ropy Brent dtd
oscylować będzie na poziomie 89 USD/bbl. Dla kolejnych lat przewiduje się wzrost do poziomu 103 USD/bbl w roku 2033.
- Marża dla benzyn (różnica między notowaniem produktu a ceną ropy Brent dtd) w roku 2024 osiągnie poziom 204 USD/t w
związku z przewidywanym niższym importem produktu głównie ze wschodu. W roku 2025 spadnie do 202 USD/t, a w
kolejnych latach będzie stopniowo rosnąć do poziomu 225 USD/t w roku 2033.
- W krótkim okresie cracki na benzynę wykazują wzrosty dzięki ciągłemu umacnianiu się popytu na całym świecie, częściowo
wspieranemu przez de-dieselizację floty samochodowej w Europie.
- W perspektywie średnioterminowej oczekuje się, że nowe zdolności produkcyjne na kluczowych rynkach eksportowych
osłabią popyt na benzynę oraz w dłuższej perspektywie oczekuje się, że rozszerzanie zakazów stosowania silników
spalinowych (ICE) na różnych rynkach, rozwój floty pojazdów elektrycznych i wzrost oszczędności paliwa znacząco wpłyną
na spadek popytu na benzynę na całym świecie około 2030 roku.
- Prognozowany poziom 198 USD/t dla marży na ON (różnica między notowaniem produktu a ceną ropy Brent dtd) w 2024
roku spowodowany jest ograniczeniem dostępności produktów importowanych z Rosji ze względu na sankcje. Oczekuje
się, że marża na ON w roku 2025 wynosić będzie 166 USD/t. Spadek będzie kontynuowany do roku 2028 gdzie oczekuje
się osiągnięcia poziomu 146 USD/t. W kolejnych latach przewidywany jest stopniowy wzrost do poziomu 152 USD/t w roku
2033.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 50 / 108
- W dalszym ciągu obserwowane jest odejście od oleju napędowego. Potwierdza to spadek sprzedaży nowych samochodów
osobowych z silnikami wysokoprężnymi w 2021 i 2022 roku oraz rozwój alternatywnych układów napędowych w
samochodach dostawczych, ciężarowych i autobusach.
- Zakłada się wejście w życie regulacji Komisji Europejskiej dotyczącej funkcjonowania granicznego podatku węglowego tzw.
CBAM (carbon border adjustment mechanism).
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie zdolności produkcyjnych
istniejących aktywów trwałych oraz nakłady niezbędne do osiągnięcia zaplanowanego poziomu redukcji emisji CO
2
oraz
inwestycje rozwojowe o znacznym stopniu zaawansowania instalacja Visbreakingu, budowa instalacji HVO.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów segmentu Petrochemia oraz w spółkach zależnych
i współkontrolowanych, których akcje i udziały były przedmiotem testów na utratę wartości uwzględniają następujące założenia:
- Prognozy marż na nafcie (różnica między notowaniem produktu a ceną ropy Brent dtd) systematycznie rosną ze względu
na wzrost popytu na produkty petrochemiczne a tym samym zwiększone zapotrzebowanie na naftę. Oczekuje się, że w
dłuższej perspektywie ceny nafty wzrosną w stosunku do benzyny, ponownie stając się kluczowym surowcem
petrochemicznym. Zakłada się stabilny wzrost marży na nafcie z poziomu 70 USD/t w roku 2024 do 83 USD/t w roku 2033.
Wzrost popytu na produkty petrochemiczne wpływa na zwiększone zapotrzebowanie na naftę. Oczekuje się, że w dłuższej
perspektywie ceny nafty jako kluczowego surowca sektora petrochemicznego wzrosną.
- W roku 2024 spread na Etylenie vs Nafta (różnica między notowaniem Etylenu a notowaniem Nafty) założono na poziomie
615 EUR/t, w roku 2033 na poziomie 733 EUR/t. Chiny pozosta dominującym producentem i konsumentem etylenu.
Ameryka Północna, która stoi przed końcem swojej ogromnej fali inwestycji petrochemicznych, będzie odpowiadać za około
20% nowej produkcji i popytu na etylen.
- W roku 2024 spread na Propylenie vs Nafta (różnica między notowaniem Propylenu a notowaniem Nafty) założono na
poziomie 528 EUR/t, w roku 2033 na poziomie 669 EUR/t. Pesymistyczny koniec roku 2022 oraz początek 2023 wpłynął na
osłabienie się popytu na propylen i jego pochodne. Oczekuje się, że w ciągu najbliższych lat popyt na propylen powróci do
historycznego trendu wzrostu, napędzany dalszym rozwojem gospodarczym gęsto zaludnionych regionów, takich jak Chiny
i Indie.
- Zakłada się wejście w życie regulacji Komisji Europejskiej dotyczącej funkcjonowania granicznego podatku węglowego tzw.
CBAM (carbon border adjustment mechanism).
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie zdolności produkcyjnych
istniejących aktywów trwałych oraz nakłady niezbędne do osiągnięcia zaplanowanego poziomu redukcji emisji CO
2
oraz
inwestycje rozwojowe o znacznym stopniu zaawansowania Kompleks Olefin III i PE IV.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów ORLEN segmentu Energetyka oraz spółek zależnych
i współkontrolowanych posiadających aktywa w ramach tego segmentu uwzględniają następujące założenia:
- Prognozy cen energii przygotowano w oparciu o metodę krótkookresowych kosztów krańcowych dla kalkulowania godzinowych
cen energii elektrycznej. Dla każdej godziny model określa grupę jednostek wytwórczych o najniższych kosztach zmiennych z
uwzględnieniem priorytetów dla energii elektrycznej z jednostek cieplnych oraz energii elektrycznej z OZE.
- Prognozowana cena praw do emisji CO
2
zgodnie z założeniami przyjętymi w ORLEN.
- Ilość darmowych uprawnień do emisji CO
2
zgodnie z wykazem opublikowanym przez Ministra Środowiska Rzeczypospolitej
Polskiej na lata 2021-2025.
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie zdolności produkcyjnych
istniejących aktywów trwałych.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów ORLEN segmentu Wydobycie oraz spółek zależnych
i współkontrolowanych posiadających aktywa w ramach tego segmentu uwzględniają następujące założenia:
- Według prognoz S&P Global światowy popyt na ropę nafto utrzyma się na rekordowo wysokim poziomie, ale wpływ
otwarcia Chin kontynentalnych słabnie i wzrost światowego popytu na ropę spowolni.
- Według prognoz S&P Global, ropa naftowa nadal pozostanie głównym źródłem energii, a maksymalne zużycie nastąpi
około roku 2030. Dla produktów rafineryjnych szczyt popytu przypadnie w drugiej połowie lat 30. Powodem będzie
postępująca transformacja energetyczna (paliwa alternatywne, zmiana napędu pojazdów, innowacje technologiczne).
- Oczekuje się, że w średnim okresie podaż na rynku ropy będzie stopniowo spadać, a ceny surowca będą wspierane przez
utrzymujące się niedobory gazu ziemnego.
- Nowe moce rafineryjne będą powstawać przede wszystkim w Azji i na Bliskim Wschodzie.
- W 2025 planowane jest uruchomienie nowych rafinerii w Afryce i w Ameryce Łacińskiej.
- Zgodnie z przyjętą prognoBrent dtd osiągnie poziom 87 USD/bbl w 2024 roku. W latach 2025-2026 cena ropy Brent dtd
oscylować będzie na poziomie 89 USD/bbl. Dla kolejnych lat przewiduje się wzrost do poziomu 103 USD/bbl w roku 2033.
- Ceny gazu ziemnego oszacowano w oparciu o krzywe forward dla TGE (Towarowa Giełda Energii) i THE (Trading Hub Europe)
oraz projekcje S&P Global i przewiduje się poziom 247 PLN/MWh w roku 2024. W latach 2025-2026 cena gazu ziemnego dzie
oscylować średnio na poziomie 193 PLN/MWh. W latach 2027-2033 przewiduje się spadek do średniego poziomu 150 PLN/MWh
w roku 2033.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 51 / 108
- Wolumeny produkcji uwzględniają aktualną ocenę perspektywiczności eksploatowanych złóż oraz aktywów
poszukiwawczych.
- W przepływach pieniężnych dla aktywów zlokalizowanych na terenie Polski wydobywających gaz ziemny ujęto Ustawowy
obowiązek przekazania w 2024 roku gazowego odpisu na Fundusz Wypłaty żnicy Cen.
- Nakłady inwestycyjne na poziomie zapewniającym optymalną efektywność przy założonych cenach.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów ORLEN segmentu Gaz oraz spółek zależnych i współkontrolowanych
posiadających aktywa w ramach tego segmentu uwzględniają następujące założenia:
- Ceny gazu ziemnego oszacowano w oparciu o krzywe forward dla TGE (Towarowa Giełda Energii) i THE (Trading Hub Europe)
oraz projekcje S&P Global i przewiduje się poziom 247 PLN/MWh w roku 2024. W latach 2025-2026 cena gazu ziemnego dzie
oscylować średnio na poziomie 193 PLN/MWh. W latach 2027-2033 przewiduje się spadek do średniego poziomu 150 PLN/MWh
w roku 2033.
- W przepływach pieniężnych dla aktywów zlokalizowanych na terenie Polski realizujących sprzedaż uwzgdniono efekt
rekompensat otrzymanych z Funduszu Wyatyżnicy Cen.
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie aktywów.
Przepływy pieniężne netto zaplanowane dla aktywów ORLEN segmentu Detal oraz w spółkach zależnych i
współkontrolowanych, których akcje i udziały były przedmiotem testów na utratę wartości uwzględniają następujące założenia:
- Marża paliwowa i pozapaliwowa w oparciu o założenia Planu Finansowego ORLEN i Grupy ORLEN na 2024 rok.
- Nakłady inwestycyjne o charakterze odtworzeniowym na poziomie zapewniającym utrzymanie sieci stacji paliw.
Aktywa segmentu Funkcje Korporacyjne traktowane są jako aktywa wspólne, których nie można przypisać według rozsądnych i
spójnych zasad do poszczególnych CGU i podlegają testowi na poziomie Spółki.
Ze względu na bieżącą sytuację makroekonomiczną i geopolityczną Spółka zdecydowała o kontynuowaniu testów na utratę wartości
segmentów Rafineryjnego i Petrochemicznego w oparciu o anali scenariuszową. Zdefiniowano trzy scenariusze: bazowy,
pesymistyczny i optymistyczny. Scenariusz bazowy opiera się bezpośrednio na głównych założeniach makroekonomicznych Planu
Finansowego na rok 2024 i aktualizacji prognoz makroekonomicznych. Scenariusze pesymistyczny i optymistyczny zostały
zbudowane na jednym odchyleniu standardowym historycznej Marży Downstream dla lat 2012-2021. Dla każdego ze scenariuszy
ustalono wagi prawdopodobieństwa na bazie rozkładu normalnego i oceny eksperckiej, w każdym przypadku przypisując większe
prawdopodobieństwo zmaterializowania się scenariusza negatywnego niż pozytywnego, dla zachowania konserwatywnego
podejścia. Analogiczna analiza scenariuszowa została zastosowana również dla testu na utratę wartości akcji ORLEN Lietuva oraz
ORLEN Unipetrol.
13.4.2. Stopa dyskonta
ORLEN określa stopy dyskonta indywidualne dla każdego zdefiniowanego ośrodka wypracowującego środki pieniężne (Cash
Generating Unit CGU) wykorzystując tzw. model CAPM Capital Asset Pricing Model. Dla każdego CGU na dzień
przeprowadzenia testów na utratę wartości, tj. na 31 grudnia 2023 roku zostały uwzględnione ryzyka rynkowe specyficzne dla
kraju i segmentu działalności, tak by odzwierciedlić bieżącą na dzień bilansowy rynkową ocenę wartości pieniądza w czasie oraz
ryzyko wiążące się z daną gru aktywów odpowiadającą zwrotowi, jakiego wymagaliby inwestorzy podejmując decyzje o
inwestycji, która generowałaby przepływy pieniężne w wysokości, terminach i rodzaju ryzyka odpowiadające przepływom, jakie
ORLEN oczekuje uzyskać z danego CGU.
W ramach przeprowadzanych testów na utratę wartości na dzień 31 grudnia 2023 roku ORLEN zastosował zmienne stopy
dyskonta uwzględniające przewidywane zmiany oprocentowania 10-letnich obligacji rządowych dla krajów objętych analizą.
Podejście to ma na celu odzwierciedlenie przewidywanego w kolejnych latach obniżenia poziomu stopy wolnej od ryzyka,
wynikającego m.in. z prognoz spadku wskaźnika inflacji.
Główne stopy dyskonta po opodatkowaniu na dzień 31 grudnia 2023 roku w latach 2024-2029 kształtowały się następująco (dla
kolejnych lat zastosowano stałą stopa dyskonta obliczoną dla roku 2029):
Kraj
Segment / CGU
2024
2025
2026
2027
2028
2029+
Polska
Rafineria
8,42%
8,27%
8,21%
8,29%
8,41%
8,03%
Polska
Petrochemia
8,70%
8,55%
8,49%
8,57%
8,69%
8,30%
Polska
Detal
7,67%
7,52%
7,46%
7,54%
7,66%
7,28%
Polska
Processing
6,04%
5,89%
5,84%
5,91%
6,03%
5,66%
Polska
Wydobycie poszukiwawcze
8,94%
8,78%
8,73%
8,80%
8,93%
8,54%
Polska
Wydobycie zagospodarowanie
8,29%
8,14%
8,08%
8,16%
8,28%
7,90%
Litwa
Rafineria
9,43%
8,45%
8,23%
8,32%
8,46%
7,71%
Pakistan
Zagospodarowanie i eksploatacja złóż
21,27%
20,27%
20,05%
20,15%
20,29%
19,53%
Kanada
Wydobycie zagospodarowanie
8,77%
7,46%
7,06%
7,05%
7,17%
7,23%
Szwecja
Usługi dla biznesu
5,99%
5,99%
5,99%
5,99%
5,99%
5,99%
Stopy dyskonta na dzień 31 grudnia 2023 roku dla określenia wartości użytkowych wyliczone zostały z zastosowaniem metody
spółek porównywalnych jako średnioważony koszt zaangażowania kapitału własnego i obcego. Źródła wskaźników
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 52 / 108
makroekonomicznych niezbędnych do oszacowania kosztu kapitału i kosztu długu jak np. beta i D/E stanowiły serwis Bloomberg i
publikacje prof. Aswatha Damodarana (źródło: http://pages.stern.nyu.edu).
Dla pierwszych 5-ciu lat zastosowana stopa dyskonta uwzględnia zmienną stopę wolną od ryzyka oszacowaną na podstawie
krzywej rentowności obligacji 10-letnich.
Od roku 2029 stopa wolna od ryzyka została oszacowana jako suma celu inflacyjnego dla danego kraju oraz średniej z lat 2007-
2020 spreadu pomiędzy historyczną dochodowością obligacji 10-letnich a historyczną inflacją odpowiednio dla danego kraju.
Tym samym zastosowane stopy dyskonta uwzględniają wpływ prognozowanych poziomów stóp procentowych na testy utraty
wartości.
Wskaźnik premii za ryzyko rynku został oszacowany na podstawie publikacji prof. Aswatha Damodarana (źródło:
http://pages.stern.nyu.edu) oraz dostępnych publikacji instytucji finansowych.
Główne stopy dyskonta po opodatkowaniu na dzień 31 grudnia 2022 roku w latach 2023-2028 kształtowały się następująco (dla
kolejnych lat zastosowano stałą stopa dyskonta obliczoną dla roku 2028):
Kraj
Segment / CGU
2023
2024
2025
2026
2027
2028+
Polska
Rafineria
11,52%
11,90%
12,00%
11,96%
11,84%
9,60%
Polska
Petrochemia
10,61%
10,99%
11,10%
11,05%
10,93%
8,64%
Polska
Detal
9,74%
10,12%
10,22%
10,18%
10,06%
7,81%
Polska
Processing
7,69%
8,05%
8,15%
8,11%
7,99%
5,80%
Polska
Wydobycie poszukiwawcze
11,40%
11,77%
11,88%
11,83%
11,71%
9,47%
Polska
Wydobycie zagospodarowanie
10,77%
11,14%
11,24%
11,20%
11,08%
8,84%
Polska
Media
9,87%
10,25%
10,35%
10,31%
10,19%
7,94%
Szwecja
Usługi dla biznesu
6,94%
6,94%
6,94%
6,94%
6,94%
6,94%
Polska
Wiercenia poszukiwawcze
13,68%
14,06%
14,17%
14,13%
14,00%
11,69%
Litwa
Rafineria
11,44%
10,84%
10,42%
10,45%
10,50%
9,70%
Chiny
Dystrybucja
6,03%
6,03%
6,03%
6,03%
6,03%
6,03%
Canada
Wydobycie zagospodarowanie
12,04%
11,21%
10,76%
10,56%
10,56%
10,54%
Pakistan
Zagospodarowanie i eksploatacja złóż
23,63%
23,03%
22,62%
22,64%
22,69%
21,90%
Stopy dyskonta na dzień 31 grudnia 2022 roku dla określenia wartości użytkowych wyliczone zostały z zastosowaniem metody
spółek porównywalnych jako średnioważony koszt zaangażowania kapitału własnego i obcego. Źródła wskaźników
makroekonomicznych niezbędnych do oszacowania kosztu kapitału i kosztu długu jak np. beta i D/E stanowiły serwis Bloomberg
i publikacje prof. Aswatha Damodarana (źródło: http://pages.stern.nyu.edu).
Dla pierwszych 5-ciu lat zastosowana stopa dyskonta uwzględniała zmienną stopę wolną od ryzyka oszacowaną na podstawie
krzywej rentowności obligacji 10-letnich.
Od roku 2028 stopa wolna od ryzyka została oszacowana jako suma celu inflacyjnego dla danego kraju oraz średniej z lat 2007-
2020 spreadu pomiędzy historyczną dochodowością obligacji 10-letnich a historyczną inflacją odpowiednio dla danego kraju.
Tym samym zastosowane stopy dyskonta uwzględniają wpływ prognozowanych poziomów stóp procentowych na testy utraty
wartości.
Wskaźnik premii za ryzyko rynku został oszacowany na podstawie publikacji prof. Aswatha Damodarana (źródło:
http://pages.stern.nyu.edu) oraz dostępnych publikacji instytucji finansowych.
13.4.3. Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych, wartości
niematerialnych, aktywów z tytułu praw do użytkowania.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku ORLEN przeprowadził testy na utratę wartości aktywów w oparciu o w/w założenia.
Przeprowadzone testy skutkowały zawiązaniem odpisów w segmentach Wydobycie i Petrochemia. Testy na utratę wartości aktywów
nie wykazały konieczności dokonania odpisów aktualizujących aktywów segmentu Rafineria, Detal i Energetyka.
Łączny wyw rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym w roku 2023 wyniósł (14 525) mln PLN.
Segment (mln PLN)
I Q 2023
II Q 2023
III Q 2023
IV Q 2023
2023
Rafineria
-
(16)
-
(9)
(25)
Petrochemia
-
-
-
(10 114)**
(10 114)**
Energetyka
-
(1)
(1)
-
(2)
Detal
-
-
(1)
(2)
(3)
Wydobycie
(2 228)*
2
(10)
(2 147)**
(4 383)**
Gaz
-
(4)
-
9
5
Funkcje korporacyjne
-
-
-
(3)
(3)
Razem
(2 228)
(19)
(12)
(12 266)
(14 525)
* Wartości przekształcone w wyniku ustalenia finalnych wartości godziwych w ramach ostatecznego rozliczenia połączenia z PGNiG, dotyczą segmentu Wydobycie w wysokości (1 704) mln PLN.
**Wartości ujęte w raportach bieżących nr 18/2024 z dnia 7 marca 2024 roku oraz 21/2024 z dnia 27 marca w sprawie przewidywanych istotnych zdarzeń jednorazowych wpływających istotnie na
dane finansowe 2023 roku wykazane w sprawozdaniu finansowym ORLEN za 2023 rok.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 53 / 108
Łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym w roku 2022 wynió(3 470) mln PLN.
Segment (mln PLN)
I Q 2022
II Q 2022
III Q 2022
IV Q 2022
(dane
przekształcone)
2022
(dane
przekształcone)
Rafineria*
(24)
(2 099)
(2)
(1 068)*
(3 193)*
Petrochemia
-
-
-
-
-
Energetyka
-
(3)
(1)
-
(4)
Detal
-
-
-
(2)
(2)
Wydobycie*
-
-
-
(259)**
(259)**
Gaz
-
-
-
(6)
(6)
Funkcje korporacyjne
-
-
-
(6)
(6)
Razem
(24)
(2 102)
(3)
(1 341)
(3 470)
* Wartości przekształcone w wyniku ustalenia finalnych wartości godziwych w ramach ostatecznego rozliczenia połączenia z Grupą Lotos, dotyc segmentu Rafineria w wysokości (590) mln PLN.
** Wartości przeksztcone w wyniku ustalenia finalnych wartości godziwych w ramach ostatecznego rozliczenia połączenia z PGNiG, dotyc segmentu Wydobycie w wysokości 326 mln PLN.
Odpowiednio odwrócenie oraz utworzenie odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwych, wartości niematerialnych,
wartości firmy oraz aktywów z tytułu praw do użytkowania, zosty ujęte w pozostałych przychodach operacyjnych (nota 12.9) oraz
pozostałych kosztach operacyjnych (nota 12.10).
Rafineria ORLEN
W 2023 roku łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym ORLEN segmentu Rafineria wyniósł (25) mln PLN.
Odpisy aktywów segmentu Rafineria ORLEN w 2023 roku w wysokości (25) mln PLN dotyczyły głównie odpisów środków trwałych
w budowie w tym na instalacji HOG w wysokości (16) mln PLN.
W 2022 roku łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym ORLEN segmentu Rafineria wyniósł (3 193) mln PLN w
tym w tym dodatkowo (590) mln PLN w wyniku ustalenia finalnych wartości godziwych w ramach ostatecznego rozliczenia
połączenia z Grupą Lotos.
W ramach przeprowadzonych testów w 2022 roku zidentyfikowano utratę wartci aktywów CGU Rafineria ORLEN w wysokości (3
049) mln PLN. Aktywa CGU Rafineria w Spółce ORLEN obejmują Rafinerię w Płocku oraz 70% aktywów trwałych Rafinerii
Gdańskiej jako wspólnego działania (joint operation) - pełniącej funkcje procesora.
Wartość użytkowa aktywów CGU Rafineria ORLEN wyniosła 25 811 mln i została obliczona dla aktywów rafineryjnych przy stopie
dyskonta dedykowanej dla Polska Rafineria (nota 13.4.2) oraz dla aktywów procesora przy stopie dyskonta dla Polska Processing
(nota 13.4.2).
Pozostałe odpisy aktywów segmentu Rafineria ORLEN w 2022 roku w wysokości (144) mln PLN dotyczyły przede wszystkim
zaniechania inwestycji Spółki w budowę węzła wydzielenia n-parafin z surowca reformingowego i w modernizację instalacji
hydrokrakingu na łączną kwotę (111) mln PLN, a także odpisów z tytułu uszkodzenia katalizatora (24) mln PLN.
Petrochemia ORLEN
W 2023 roku łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym ORLEN segmentu Petrochemia wyniósł (10 114) mln
PLN.
Odpisy aktywów segmentu Petrochemia ORLEN w 2023 roku w wysokości (10 111) mln PLN wynikają głównie z utrzymujących się
trudnych warunków ekonomicznych na rynku produktów petrochemicznych, przede wszystkim presji na marże sprzedażowe. W
ostatnim czasie obserwuje się pogłębiony negatywny wpływ czynników geopolitycznych na efektywność biznesu petrochemicznego.
Przewiduje się, że obniżona marżowość segmentu petrochemicznego może utrzymać się również w długim okresie. Istotne
znaczenie dla oszacowanej utraty wartości mają wysokie koszty inwestycji w Olefiny III spowodowane przede wszystkim wojną w
Ukrainie oraz związanymi z nią sankcjami i tym samym wysokimi kosztami materiałów, zerwanymi łańcuchami dostaw oraz
ograniczoną dostępnością zasobów realizacyjnych.
Wydobycie ORLEN
W Spółce ORLEN w 2023 roku łączny wpływ rozpoznanych odpisów netto na majątku trwałym dla segmentu Wydobycie wyniósł (4
383) mln PLN. W związku z zakończeniem procesu rozliczenia połączenia ORLEN z PGNiG, ORLEN dokon weryfikacji danych za
wcześniejsze okresy sprawozdawcze, w tym porównała zmienione wartości księgowe aktywów na 31 marca 2023 roku z ustaloną
wartością odzyskiwalną w ramach przeprowadzonych na koniec I kwartału 2023 roku testów na utratę wartości. W wyniku tego
procesu ORLEN dokon zmian w odniesieniu do rozpoznanych w I kwartale 2023 roku odpisów aktualizujących i zwiększyła ich
wartość o kwotę (1 704) mln PLN.
Głównymi czynnikami negatywnie wpływającymi na wycenę aktywów segmentu Wydobycie prognozowane ceny gazu. Ponadto
znaczący wpływ na poziom odpisów w kraju ma ujęty w kosztach Ustawowy obowiązek przekazania w 2024 roku gazowego odpisu
na Fundusz Wypłaty Różnicy Cen przez przedsiębiorstwa wydobywające gaz ziemny.
Testy na utratę wartości w segmencie Wydobycie dla aktywów produkcyjnych ORLEN zlokalizowanych na terenie Polski skutkowały
zawiązaniem odpisów w wysokości (4 327) mln PLN. W związku z zakończeniem procesu rozliczenia połączenia ORLEN z PGNiG,
ORLEN dokonał weryfikacji danych za wcześniejsze okresy sprawozdawcze, w tym porównała zmienione wartości księgowe
aktywów na 31 marca 2023 roku z ustaloną wartością odzyskiwalną w ramach przeprowadzonych na koniec I kwartału 2023 roku
testów na utrawartości. W wyniku tego procesu ORLEN dokonał zmian w odniesieniu do rozpoznanych w I kwartale 2023 roku
odpisów aktualizujących i zwiększyła ich wartość o kwotę (1 665) mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 54 / 108
Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej w segmencie Wydobycie dla aktywów produkcyjnych ORLEN
zlokalizowanych na terenie Polski w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2023 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
1 827
2 704
3 581
0,0 p.p.
zmniejszenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
1 334
3 033
+ 1 p.p.
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
913
1 739
2 565
Testy na aktywach produkcyjnych w Pakistanie nie wykazały utraty wartości. W związku z zakończeniem procesu rozliczenia
połączenia ORLEN z PGNiG, ORLEN dokonał weryfikacji danych za wcześniejsze okresy sprawozdawcze, w tym porównała
zmienione wartości księgowe aktywów na 31 marca 2023 roku z ustaloną wartością odzyskiwalną w ramach przeprowadzonych na
koniec I kwartału 2023 roku testów na utratę wartości. W wyniku tego procesu ORLEN dokonał zmian w odniesieniu do
rozpoznanych w I kwartale 2023 roku odpisów aktualizujących i zwiększyła ich wartość o kwotę (37) mln PLN.
W roku 2023 wartość użytkowa aktywów produkcyjnych wynosiła łącznie 15 956 mln PLN z czego na Polskę przypadało 15 502 mln
PLN i została obliczona przy stopie dyskonta dedykowanej dla Polska Wydobycie zagospodarowanie, a wartość użytkowa aktywów
produkcyjnych w Pakistanie wynosiła 454 mln PLN i została obliczona przy stopie dyskonta dedykowanej dla Pakistan
Zagospodarowanie i eksploatacja (nota 13.4.2).
Testy na utrawartości w segmencie Wydobycie dla środków trwałych w budowie (odwierty w budowie) skutkowały zawiązaniem
odpisów netto w wysokości (60) mln PLN. W związku z zakończeniem procesu rozliczenia połączenia ORLEN z PGNiG, ORLEN
dokonał weryfikacji danych za wcześniejsze okresy sprawozdawcze, w tym porównała zmienione wartości księgowe aktywów na 31
marca 2023 roku z ustaloną wartością odzyskiwalw ramach przeprowadzonych na koniec I kwartału 2023 roku testów na utratę
wartości. W wyniku tego procesu ORLEN dokonał zmian w odniesieniu do rozpoznanych w I kwartale 2023 roku odpisów
aktualizujących i skorygowała ich wartość o kwotę (2) mln PLN.
W roku 2023 wartość użytkowa środków trwałych w budowie w segmencie Wydobycie wynosiła łącznie 3 209 mln PLN i została
obliczona przy stopie dyskonta dedykowanej dla Polska Wydobycie poszukiwawcze (nota 13.4.2).
Analiza wrażliwości utraty wartości użytkowej w segmencie Wydobycie dla środków trwałych w budowie ORLEN
zlokalizowanych na terenie Polski w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31 grudnia 2023 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(4)
10
23
0,0 p.p.
zwiększenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
(13)
13
+ 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(21)
(9)
4
Pozostałe odpisy netto w wysokości 4 mln PLN nie wynikają z testów na utratę wartości aktywów.
Wartość odpisów rozpoznanych w 2022 roku wyniosła (259) mln PLN i różniła się od wartości zaprezentowanej w jednostkowym
sprawozdaniu finansowym za 2022 rok o 329 mln PLN w związku z przekształceniem danych porównawczych w wyniku finalizacji
procesu rozliczenia połączenia z PGNiG.
W 2022 roku wartość użytkowa aktywów segmentu Wydobycie ORLEN wyniosła 41 281 mln PLN i została obliczona przy stopach
dyskontowych dedykowanych dla Polska Wydobycie zagospodarowanie, Pakistan Zagospodarowanie i eksploatacja, Polska
Wydobycie poszukiwawcze (nota 13.4.2).
Pozostałe odpisy netto na aktywach rozpoznane w 2023 roku w ORLEN wynikają głównie z bieżącego zużycia aktywów i wycofania z
ytkowania w wysokości (3) mln PLN i dotyczyły segmentów Energetyka (2) mln PLN, Gaz 5 mln PLN, Detal (3) mln PLN oraz Funkcje
korporacyjne (3) mln PLN.
Pozostałe odpisy netto na aktywach rozpoznane w 2022 roku w ORLEN wynikają głównie z bieżącego zużycia aktywów i wycofania z
ytkowania w wysokości (18) mln PLN i dotyczyły segmenw Energetyka (4) mln PLN, Gaz (6) mln PLN, Detal (2) mln PLN oraz
Funkcje korporacyjne (6) mln PLN.
13.4.4. Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizujących wartość akcji i udziałów w jednostkach zależnych,
współkontrolowanych i stowarzyszonych
ORLEN w 2023 roku przeprowadził testy na utrawartości akcji i udziałów we wszystkich jednostkach zależnych, współkontrolowanych
i stowarzyszonych w wyniku czego rozpozn odwrócenie utraty wartości w ORLEN Lietuva oraz dokonał odpisu aktualizucego
wartość inwestycjiównie w ORLEN Upstream, EuRoPol Gaz i ORLEN Capital.
Do wyceny wartości akcji i udziałów ORLEN w ORLEN Unipetrol oraz ORLEN Lietuva zastosowano analizę scenariuszową, której
założenia zostały opisane w nocie 13.4.1.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 55 / 108
13.4.4.1. Podsumowanie odpisów aktualizujących netto wartość akcji i udziałów
Łączny wyw odwceń i odpisów aktualizujących netto wartość akcji i udziałów na wynik finansowy ORLEN w 2023 roku wyn 73
mln PLN.
Spółka (mln PLN)
I Q 2023
II Q 2023
III Q 2023
IV Q 2023
2023
ORLEN Lietuva
-
-
-
1 813*
1 813*
ORLEN Upstream
-
-
-
(763)*
(763)*
ORLEN Capital
-
-
-
(30)
(30)
EuRoPol Gaz
-
-
(888)
-
(888)
Pozostałe
-
-
(59)
-
(59)
Razem
-
-
(947)
1 020
73
* Wartci ujęte w raporcie bieżącym nr 18/2024 z dnia 7 marca 2024 roku oraz w raporcie bieżącym nr 22/2024 z dnia 8 kwietnia 2024 roku w sprawie przewidywanych istotnych zdarzeń
jednorazowych wpływających istotnie na dane finansowe 2023 roku wykazane w sprawozdaniu finansowym Grupy Kapitałowej ORLEN za 2023 rok.
Łączny wpływ odwróceń i odpisów aktualizujących netto wartość akcji i udziałów na wynik finansowy ORLEN w 2022 roku wynsł 359
mln PLN.
Spółka (mln PLN)
I Q 2022
II Q 2022
III Q 2022
IV Q 2022
2022
ORLEN Upstream
-
-
-
520
520
ORLEN Lietuva
-
-
-
(72)
(72)
Polska Press
(33)
-
-
(33)
ORLEN Capital
-
(34)
(7)
(5)
(46)
Exalo Drilling
-
-
-
-*
-*
Pozostałe
-
-
-
(10)
(10)
Razem
-
(67)
(7)
433
359
* W związku z finalizacją procesu rozliczenia połączenia z PGNiG i ujęcia w księgach ORLEN finalnej wartości godziwej akcji Exalo Drilling dokonano przekształcenia danych porównawczych co
skutkowało wycofaniem wcześniej zawiązanego odpisu w wysokości (47) mln PLN.
Odpowiednio odwrócenie oraz utworzenie odpisów aktualizujących wartość akcji i udziałów zostały ujęte w przychodach finansowych
(nota 12.11.1) oraz w kosztach finansowych (nota 12.11.2).
13.4.4.2. Akcje ORLEN Lietuva
Na dzień 31 grudnia 2023 roku w wyniku testu na utratę wartości ORLEN dokonał odwrócenia odpisu aktualizującego wartość
inwestycji w akcje ORLEN Lietuva, mającego wpływ na wynik finansowy w kwocie 1 813 mln PLN. Wartość odwrócenia została
ujęta w pozostałych przychodach finansowych. Odwrócenie odpisu z tytułu utraty wartości udziałów wynika głównie z dobrych
wyników operacyjnych ORLEN Lietuva w 2023 roku, co wpłynęło na istotne zmniejszenie jej zadłużenia netto na koniec 2023
roku oraz z przyszłych przepływów pieniężnych, które ORLEN Lietuva planuje uzyskać w ramach inwestycji rozwojowych, w tym
w biopaliwa.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku wartość ekonomiczna inwestycji (wartość użytkowa z uwzględnieniem zadłużenia netto) ORLEN
w akcje ORLEN Lietuva wyniosła 4 005 mln PLN i została obliczona przy stopie dyskonta dla Litwa Rafineria (nota 13.4.2).
Analiza wrażliwości wartości użytkowej udziałów w ORLEN Lietuva w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31
grudnia 2023 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zwiększenie odwrócenia
zwiększenie odwrócenia
zwiększenie odwrócenia
110
714
1 318
0,0 p.p.
zmniejszenie odwrócenia
-
zwiększenie odwrócenia
(555)
555
+ 1 p.p.
zmniejszenie odwrócenia
zmniejszenie odwrócenia
zmniejszenie odwrócenia
(1 222)
(704)
(187)
Na dzień 31 grudnia 2022 roku w wyniku testu na utratę wartości ORLEN dokonodpisu aktualizującego wartość inwestycji w akcje
ORLEN Lietuva, mającego wpływ na wynik finansowy w kwocie (72) mln PLN. Wartość ekonomiczna inwestycji ORLEN w akcje
ORLEN Lietuva wynosiła 2 192 mln PLN i została obliczona przy stopie dedykowanej dla Litwa Rafineria (nota 13.4.2).
13.4.4.3. Udziały ORLEN Upstream
Na dzień 31 grudnia 2023 roku w wyniku testu na utratę wartci ORLEN dokonał zawiązania odpisu aktualizującego wartć inwestycji
w udziały ORLEN Upstream, mającego wpływ na wynik finansowy w kwocie (763) mln PLN. Wartość odpisu została ujęta w
pozostałych kosztach finansowych.
Zawiązanie odpisu aktualizucego wartość inwestycji ORLEN w ORLEN Upstream wynika z aktualizacji przepływów pieniężnych dla
aktywów ORLEN Upstream zlokalizowanych na terenie Kanady w oparciu o Raporty Rezerw, a dla aktywów zlokalizowanych na terenie
Polski w drodze oceny służb technicznych, w oparciu o aktualne ścieżki cenoweglowodorów, na podstawie analizasnych opartych
o prognozy S&P Global.
- Raporty Rezerw obejmują aktualne szacunki cen ropy, gazu i kondensatów.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 56 / 108
- Nakłady inwestycyjne na poziomie zapewniającym optymalną efektywność przy założonych cenach.
- Wolumeny produkcji uwzględniające aktual ocenę perspektywiczności eksploatowanych złóż oraz aktywów
poszukiwawczych.
Głównym czynnikiem wpływającym na wycenę udziałów ORLEN w ORLEN Upstream jest otoczenie makroekonomiczne. Strategia
Grupy ORLEN zakłada kontynuację działalności poszukiwawczo-wydobywczej poprzez ostrożny i zrównoważony rozwój portfela
aktywów Upstream, ze szczególnym uwzględnieniem złóż gazowych. Prace inwestycyjne w roku 2023 prowadzone były w oparciu o
założenia ze Strategii Grupy ORLEN do roku 2030, które uwzględniały m.in. maksymalizac wartości z aktywów i wydobycia,
priorytetyzację wybranych projektów poszukiwawczo-rozpoznawczych oraz uruchomienie wydobycia na obszarach będących w
zagospodarowaniu.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku wartość ekonomiczna inwestycji (wartość użytkowa z uwzględnieniem zadłużenia netto) ORLEN w
udziałach ORLEN Upstream wyniosła 3 510 mln PLN i została obliczona przy stopach dyskonta dla Polski i Kanady Wydobycie
zagospodarowanie (nota 13.4.2).
Analiza wrażliwości wartości użytkowej udziałów w ORLEN Upstream w ramach testów przeprowadzonych na dzień 31
grudnia 2023 roku
w mln PLN
EBITDA
STOPA DYSKONTA
zmiana
-5%
0%
5%
- 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(17)
213
443
0,0 p.p.
zwiększenie odpisu
-
zmniejszenie odpisu
(278)
154
+ 1 p.p.
zwiększenie odpisu
zwiększenie odpisu
zmniejszenie odpisu
(318)
(105)
109
Na dzień 31 grudnia 2022 roku w wyniku testu na utra wartości ORLEN dokonał odwcenia odpisu aktualizującego wartość inwestycji
w udziały ORLEN Upstream, mającego wpływ na wynik finansowy w kwocie 520 mln PLN. Wartość odwrócenia odpisu została ujęta w
przychodach finansowych. Wartć ytkowa inwestycji ORLEN w udziały ORLEN Upstream wynosiła 4 273 mln PLN i została
obliczona przy stopach dyskonta: dla Polski i Kanady Wydobycie zagospodarowanie.
13.4.4.4. Akcje ORLEN Capital
Na dzień 31 grudnia 2023 roku ORLEN rozpoznutratę wartości inwestycji w ORLEN Capital w wysokości netto (30) mln PLN.
Aktualizacja wyceny jest skutkiem zmiany rezerwy na podatek odroczony od różnic kursowych z tytułu udzielonej pożyczki, która
odpowiednio powiększa lub pomniejsza wartć kapitałów asnych ORLEN Capital.
Na dzi31 grudnia 2023 roku wartć ekonomiczna inwestycji ORLEN w ORLEN Capital wynosiła 61 mln PLN i została obliczona
przy stopie dedykowanej dla Szwecja Usługi dla biznesu (nota 13.4.2).
ORLEN w 2022 roku rozpoznał utratę wartości inwestycji w ORLEN Capital w wysokości netto (46) mln PLN.
Aktualizacja wyceny jest skutkiem zmiany rezerwy na podatek odroczony od różnic kursowych z tytułu udzielonej pożyczki, która
odpowiednio powiększa lub pomniejsza wartość kapitałów własnych ORLEN Capital.
Na dzi31 grudnia 2022 roku wartć ekonomiczna inwestycji ORLEN w ORLEN Capital wynosiła 91 mln PLN i zosta obliczona
przy stopie dedykowanej dla Szwecja Usługi dla biznesu (nota 13.4.2).
13.4.4.5. Udziały Polska Press
Na dzi 31 grudnia 2023 roku w wyniku testu na utratę wartości ORLEN nie rozpoznał utraty wartości inwestycji w udziały Polska
Press.
Na dzień 30 czerwca 2022 roku w wyniku testu na utratę wartości ORLEN dokonał odpisu aktualizującego wartość inwestycji w udziały
Polska Press mającego wpływ na koszty finansowe w kwocie (33) mln PLN. Wartość ekonomiczna inwestycji ORLEN w udziały Polska
Press wyniosła 193 mln PLN i została obliczona przy stopie dyskonta w wysokości 10,89%.
13.4.4.6. Udziały Exalo Drilling
Na dzień 31 grudnia 2023 roku w wyniku testu na utratę wartości ORLEN nie rozpoznał utraty wartości inwestycji w udziały Exalo
Drilling.
Na dzi 31 grudnia 2022 roku nie rozpoznano odpisu aktualizującego wartość udziałów ORLEN w Exalo Drilling. Wcześniej
zaprezentowany odpis w Jednostkowym Sprawozdaniu Finansowym za 2022 rok w wysokości (47) mln PLN został w cości
rozwiązany w związku z przekształceniem danych porównawczych w wyniku finalizacji procesu rozliczenia pączenia z PGNiG.
13.4.4.7. EuRoPol Gaz
Na dzi 30 września 2023 roku ORLEN rozpoznał utratę wartości inwestycji w EuRoPol Gaz w wysokci (1 061) mln PLN. ORLEN
dokonał odpisu aktualizującego wartość inwestycji w EuRoPol Gaz do ustalonej wartości godziwej odpowiadacej posiadanym przez
ORLEN akcjom w tej spółce. Wartość odpisu aktualizującego została ujęta w pozycji Udział w wyniku finansowym jednostek
wycenianych metodą praw asności. Pierwotna wartość odpisu w wysokci (1 061) mln PLN została skorygowana do wysokości
(888) mln PLN w wyniku finalizacji procesu wyceny do wartości godziwej akcji i udziałów w jednostkach zależnych. Na dzień 31 grudnia
2023 roku wycena inwestycji nie uległa zmianie.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 57 / 108
13.4.4.8. Pozostałe
W wyniku finalizacji procesu wyceny do wartości godziwej akcji i udziałów w jednostkach zalnych byłego PGNiG S.A., rozpoznano
odpis dotyczący Gas-Trading S.A. w wysokości (32) mln PLN oraz PGNiG SPV6 Sp. z o.o. w wysokości (27) mln PLN.
13.5. Kapitał pracujący netto
Kapitał pracujący netto
Spółka definiuje kapitał pracujący netto jako zapasy i należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności pomniejszone o
zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania.
Zapasy
Należności z tytułu
dostaw i usług oraz
pozostałe należności
Zobowiązania z
tytułu dostaw i usług
oraz pozostałe
zobowiązania
Kapitał
pracujący netto
31/12/2022 (dane przekształcone)
33 086
22 588
25 500
30 174
31/12/2023
23 726
18 792
26 226
16 292
Zmiana kapitału pracującego w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej
9 360
3 796
726
13 882
Korekty
63
183
(926)
(680)
Połączenie jednostek
62
(67)
(9)
(14)
Zmiana stanu zaliczek na niefinansowe aktywa trwałe
-
393
-
393
Zmiana stanu zobowiązań inwestycyjnych
-
-
(1 056)
(1 056)
Pozostałe
1
(143)
139
(3)
Zmiana kapitału pracującego w sprawozdaniu z przepływów
pieniężnych
9 423
3 979
(200)
13 202
Zapasy
Należności z tytułu
dostaw i usług oraz
pozostałe należności
Zobowiązania z
tytułu dostaw i usług
oraz pozostałe
zobowiązania
Kapitał
pracujący netto
31/12/2021
11 167
9 866
12 144
8 889
31/12/2022 (dane przekształcone)
33 086
22 588
25 500
30 174
Zmiana kapitału pracującego w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej
(21 919)
(12 722)
13 356
(21 285)
Korekty
17 630
8 975
(16 020)
10 585
Połączenie jednostek
17 404
12 250
(13 531)
16 123
Rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment
początkowego ujęcia
226
349
(413)
162
Nierozliczone pozycje Orlen z Grupą LOTOS S.A. i PGNIG S.A. na
dzień połączenia
-
(3 810)
204
(3 606)
Zmiana stanu zaliczek na niefinansowe aktywa trwałe
-
104
-
104
Zmiana stanu zobowiązań inwestycyjnych
-
-
(2 247)
(2 247)
Pozostałe
-
82
(33)
49
Zmiana kapitału pracującego w sprawozdaniu z przepływów
pieniężnych
(4 289)
(3 747)
(2 664)
(10 700)
(dane przekształcone)
13.5.1. Zapasy
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Zapasy
Zapasy, w tym zapasy obowzkowe to produkty, półprodukty i produkty w toku, towary i materiały.
Produkty, łprodukty i produkty w toku wycenia się na moment początkowego ujęcia według kosztu wytworzenia. Koszt wytworzenia obejmuje koszty
wsadu, koszty przerobu przypadające na okres wytworzenia produktów, półprodukw i produktów w toku oraz alokację stałych i zmiennych pośrednich
kosztów produkcji, ustalonych dla jej normalnego poziomu.
Produkty, łprodukty i produkty w toku wycenia się na koniec okresu sprawozdawczego weug kosztu wytworzenia lub też według wartości netto
możliwej do uzyskania, w zależnci od tego, która z wartci jest niższa. Rozchody produktów, półproduktów i produktów w toku ujmuje się weug
średnioważonych kosztów ich wytworzenia.
Towary i materiały wycenia się na moment początkowego ujęcia w cenie nabycia natomiast na koniec okresu sprawozdawczego w cenie nabycia lub
według wartości netto możliwej do uzyskania, w zależności od tego, która z kwot jest niższa. Rozchody towarów i materiałów ujmuje się według cen
średnioważonych nabycia.
Wartć poctkowa zapaw jest korygowana o dotyczące ich zyski lub straty z tytu rozliczenia instrumentów zabezpieczacych przeywy
pienżne.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 58 / 108
Zapas gazu wysokometanowego wyceniany jest dla wszystkich magazynów łącznie według średniej ważonej ceny pozyskania paliwa gazowego.
Rozchód paliwa gazowego do sprzedy i na cele zużycia własnego w Podziemnych Magazynach Gazu (PMG) oraz różnice bilansowe wycenia się
według średniej ważonej ceny pozyskania, na którą składają się w szczególnci: koszt nabycia gazu ze wszystkich źród wraz z uzasadnioną częścią
kosztów oat systemowych i transakcyjnych, rzeczywisty koszt wydobycia ze źródeł krajowych, koszt odazotowania oraz koszt regazyfikacji.
Zapas gazu LNG wyceniany jest według rzeczywistego kosztu ceny produkcji lub nabycia, w zależności od źróa pochodzenia. Wartość ceny nabycia
powiększana jest o koszty nabycia, w tym koszty związane z transportem gazu do miejsca składowania (w tym usługi holowniczo-cumownicze, opłaty
portowe itp.). Zapas gazu LNG wyceniany jest z zastosowaniem metody średniej ważonej. Rozchód LNG na potrzeby sprzedaży i zużycia (w tym do
regazyfikacji) odbywa się po średnim rzeczywistym koszcie jednostkowym z danego okresu sprawozdawczego, w danej lokalizacji.
SZACUNKI
Wartości netto możliwe do uzyskania ze sprzedaży zapasów
W przypadku, gdy cena nabycia lub koszt wytworzenia zapasów nie są możliwe do odzyskania, Spółka ustala wysokość odpisów wartości
zapasów na bazie szacunków co do ich wartości netto możliwych do uzyskania.
Przecenie do poziomu cen sprzedaży netto możliwych do uzyskania podlegają zapasy, które utraciły swoje cechy użytkowe, przydatność lub spay
ceny ich sprzedaży.
Na koniec każdego miesiąca, Spółka dokonuje porównania cen nabycia zapasów (średnia cena nabycia dla danej grupy zapasów) lub kosztów
wytworzenia zapasów (średni koszt wytworzenia dla danej grupy zapasów) z ich wartością netto możliwą do uzyskania, którą stanowi szacunkowa cena
sprzedaży w toku zwykłej działalności gospodarczej pomniejszona o szacowane koszty przygotowania sprzedaży i szacunkowe koszty niezbędne do
doprowadzenia sprzedaży do skutku.
W praktyce, wartości możliwe do zrealizowania ustalane są na podstawie rzeczywistych cen sprzedaży zapasów (zawno detalicznych jak i hurtowych)
dla transakcji zrealizowanych w ostatnim dniu miesiąca oraz pierwszych dniach miesiąca następującego po dniu, na który sporządzana jest analiza
utraty wartości zapasów, nie źniej niż dzień, w którym zamykane są księgi rachunkowe i przy uwzględnieniu aktualnego cyklu rotacji, jak również
mając na uwadze ceny realizacji zawarte w ramach faktycznych kontraktów podpisanych na dzi bilansowy.
Wartci materiałów przeznaczonych do wykorzystania w procesie produkcji nie odpisuje się poniżej ceny nabycia, jeżeli oczekuje się, że wyroby
gotowe, do produkcji których wykorzystane, zostaną sprzedane za kwoty wyższe lub wne szacowanym kosztom wytworzenia ustalanym na
podstawie danych historycznych. Jeżeli jednak koszt wytworzenia produktów będzie wyższy od wartci netto mliwej do uzyskania, wartość
materiałów odpisuje sdo poziomu wartości netto możliwej do uzyskania.
W odniesieniu do łproduktów i produktów w toku weryfikacja konieczności dokonania odpisu następuje poprzez porównanie średniego kosztu
wytworzenia z faktycznymi cenami realizacji sprzedy, przy uwzgdnieniu dedykowanych formuł cenowych, określających stopień ich przetworzenia w
stosunku do wyrobów gotowych.
W zależności od rodzaju zapasów Spółka dokonuje odpiw indywidualnych, jak i zbiorczych.
Odpisy indywidualne tworzone są wtedy, gdy w wyniku przeprowadzonych analiz i porównań wartość netto możliwa do uzyskania jest niższa niż cena
nabycia danego składnika zapasów lub jego koszt wytworzenia, w wartości tej różnicy. W przypadku, gdy następuje zmiana wartości netto możliwej do
uzyskania, wówczas ujmuje się utworzenie lub odwrócenie odpisów w wysokci tej zmiany.
Zbiorcze odpisy aktualizujące mają zastosowanie w przypadku pogrupowania podobnych lub powiązanych ze sobą pozycji zapasów, pochodzących z
tej samej linii produktowej, posiadających podobne przeznaczenie lub zastosowanie końcowe, wyprodukowanych i sprzedawanych w tym samym
zakładzie produkcyjnym oraz niedających się w praktyce ocenić w oderwaniu od innych pozycji pochodzących z tej samej linii produktowej i dotyc
głównie zapaw ropy naftowej i wyrobów ropopochodnych.
Na koniec każdego miesiąca ustala się wartość zbiorczą odpisu grupy zapasów. Zmiana wartości odpisu zbiorczego na koniec następnego okresu
sprawozdawczego stanowi kwotę:
- ujęcia odpisu (zwiększenie wartości odpisu w stosunku do wartości odpisu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego)
- odwrócenia odpisu (zmniejszenie wartości odpisu w stosunku do wartości odpisu na koniec poprzedniego okresu sprawozdawczego)
- wykorzystania odpisu (zmniejszenie odpisu z tytułu wykorzystania, sprzedaży lub likwidacji składników, dla których utworzony b odpis).
Utworzenie i odwrócenie odpisów aktualizujących wartość zapasów zarówno indywidualnych jak i zbiorczych ujmuje się w koszcie własnym sprzedaży.
W odniesieniu do zapaw gazu przeznaczonego do sprzedaży, do porównania wartości księgowej zapasów gazu do wartości możliwej do uzyskania z
ich sprzedaży wykorzystywane są dane z zawartych kontraktów na sprzedaż gazu, prognozowane ilości sprzedaży oraz prognozowane ceny sprzedaży
na TGE (ceny kontraktów miesięcznych forward w okresie kolejnych 12 miesięcy). Na podstawie kontraktów i prognoz na okres roku w granulacji
miesięcznej, obliczana jest średnia cena sprzedaży wona wolumenem planowanych i zakontraktowanych ilości sprzedaży w poszczelnych
miesiącach. W przypadku, gdy wartość tak ustalonych prognozowanych przychodów jest niższa od wartości księgowej zapasu gazu na magazynie
przeznaczonego do sprzedy na dzień bilansowy tworzony jest odpis aktualizucy wartość zapasów w wysokości różnicy pomiędzy tymi wartościami,
który ujmowany jest w ciężar kosztu własnego sprzedaży.
.
31/12/2023
31/12/2022
(dane przekształcone)
Materiały w tym:
17 257
24 430
ropa naftowa
10 084
10 578
paliwo gazowe
5 754
12 592
Półprodukty i produkty w toku
1 838
2 129
Produkty gotowe
3 841
4 860
Towary
790
1 667
Zapasy netto
23 726
33 086
Odpisy aktualizujące wartość zapasów do wartości netto możliwej do uzyskania
97
12
Zapasy brutto
23 823
33 098
Główną pozycją zapasów, która realizuje się w terminie dłuższym niż 12 miesięcy od zakończenia okresu sprawozdawczego
zapasy obowiązkowe. Na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość zapasów obowiązkowych ujęta w
sprawozdaniu finansowym wyniosła odpowiednio 9 128 mln PLN i 11 151 mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 59 / 108
Zmiana stanu odpisów aktualizujących wartość zapasów do wartości netto możliwej do uzyskania
2023
2022
(dane przekształcone)
Stan na poctek okresu
12
2
Zwiększenie
466
55
Zmniejszenie
(381)
(45)
97
12
Pozycja zwiększenie odpisów aktualizujących wartość zapasów do wartości netto możliwej do uzyskania w 2023 roku była
wyższa w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego głównie w związku z ujęciem odpisu na skutek spadku cen
ropy naftowej, gazu i produktów ropopochodnych.
13.5.2. Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Należności
Należności, z wyłączeniem nalności z tytułu dostaw i usług, wycenia s na dzi ich powstania w wartości godziwej, a następnie według
zamortyzowanego kosztu przy zastosowaniu efektywnej stopy procentowej z uwzględnieniem odpisów z tytułu oczekiwanej straty kredytowej. W
momencie poctkowego ujęcia Spółka wycenia nalności z tytułu dostaw i usług, które nie maistotnego komponentu finansowania, w ich cenie
transakcyjnej. Po początkowym ujęciu należności te, poza portfelem należności przekazywanych do faktoringu pełnego w ramach przyznanego Grupie
limitu, wycenia się w zamortyzowanym koszcie z uwzględnieniem odpisów z tytułu oczekiwanej straty kredytowej. Należności podlegające faktoringowi
pełnemu wyceniane są w wartci godziwej przez wynik finansowy.
Spółka stosuje uproszczone metody wyceny należnci wycenianych weug zamortyzowanego kosztu jeżeli nie powoduje to zniekształcenia informacji
zawartych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w szczelności w przypadku, gdy okres do momentu spłaty nalności nie jest długi. Należności
wyceniane według zamortyzowanego kosztu, w odniesieniu do których Spółka stosuje uproszczenia, są wyceniane w momencie początkowego ujęcia
w kwocie wymaganej zapłaty, a w okresie źniejszym, w tym na koniec okresu sprawozdawczego w kwocie wymaganej zapłaty pomniejszonej o
odpisy aktualizuce z tytu utraty wartci.
SZACUNKI
Utrata wartości należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałych należności
Za zdarzenie niewypłacalności (przyjęcie założenia że kontrahent nie wywże się z zobowiązania) Spółka uznaje brak spłaty powyżej 90 dni od dnia
wymagalności należnci, wysokie prawdopodobieństwo upadłości, tocce się postępowanie upadłościowe/układowe kontrahenta, spór prawny
wzgdem wielkci lub zasadności roszczenia cego podsta danej należności oraz inne informacje o charakterze jakciowym wskazujące na
niemożnć pnego zaspokojenia wszystkich roszcz finansowych ze strony kontrahenta.
Dla cew oszacowania oczekiwanej straty kredytowej Spółka stosuje model uproszczony wykorzystując matrycę rezerw oszacowaną na podstawie
historycznych poziomów spłacalnci oraz odzysków z należności od kontrahentów oraz model ogólny dla wybranych należności handlowych od
kontrahentów (w metodzie indywidualnej) wykorzystując notowania kontraktów CDS.
Spółka uwzględnia informacje dotycce przyszłości w stosowanych parametrach modelu szacowania strat oczekiwanych, poprzez zarządczą korektę
bazowych współczynników prawdopodobieństwa niewyacalności. W tym zakresie Spółka bierze pod uwagę zmiany danych makroekonomicznych
takich jak np.: dynamika Produktu Krajowego Brutto, wskaźnik inflacji, stopa bezrobocia czy indeksy cen akcji WIG i w przypadku gdy nastąpiło ich
istotne pogorszenie w stosunku do poprzedniego okresu, Spółka ocenia czy jest konieczność uwzględnienia w kalkulacji oczekiwanej straty kredytowej
dodatkowego elementu ryzyka związanego z sytuacją gospodarcoraz prognozami na przyszłość. Na dzień 31 grudnia 2022 roku, Spółka nie
zidentyfikowa przeanek do zmodyfikowania założprzyjętych do oceny oczekiwanej straty kredytowej.
Oczekiwana strata kredytowa jest kalkulowana w momencie ujęcia należności w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz jest aktualizowana na każdy
kolejny dzi końccy okres sprawozdawczy, w zależności od ilości dni przeterminowania danej należnci.
Skalkulowaną, na moment początkowego ujęcia składnika aktywów finansowych, oczekiwaną utratę wartości oraz każde kolejne zwkszenie
oczekiwanej straty kredytowej ujmuje się w wyniku finansowym.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 60 / 108
NOTA
31/12/2023
31/12/2022
(dane przekształcone)
Dostawy i usługi z tytułu umów z klientami
14 688
18 493
Dostawy i usługi w ramach limitu faktoringu pełnego
1 298
1 594
Sprzedaż finansowych aktywów trwałych
-
76
Pozostałe
166
323
Aktywa finansowe
16 152
20 486
Podatek akcyzowy i opłata paliwowa
134
143
Inne podatki, cła, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
663
134
Zaliczki na niefinansowe aktywa trwałe
1 517
1 124
Prawa majątkowe
5
19
Zaliczki na dostawy
75
69
Rozliczenia międzyokresowe czynne
115
462
Pozostałe
131
151
Aktywa niefinansowe
2 640
2 102
Należności netto
18 792
22 588
Oczekiwana strata kredytowa dotycząca aktywów finansowych
13.5.2.1
431
320
Należności brutto
19 223
22 908
Spółka dysponuje czynnymi umowami faktoringowymi na sprzedaż wierzytelności handlowych w ramach faktoringu pełnego (bez
regresu). Należności zaprezentowane w ramach pozycji dostawy i usługi w ramach limitu faktoringu pełnego wyceniane w
wartości godziwej przez wynik finansowy i przedstawiają wartość możliwych do odsprzedaży do faktora należności, w ramach
limitu dostępnego na dzień kończący okres sprawozdawczy.
Podział aktywów finansowych denominowanych w walutach obcych został zaprezentowany w nocie 15.5.2. Podział należności
od jednostek powiązanych przedstawiono w nocie 16.7.2.
Spółka oczekuje, że realizacja należności z tytułu dostaw i uug przez kontrahentów nastąpi nie później niż w ciągu dwunastu miesięcy
od zakończenia okresu sprawozdawczego.
13.5.2.1. Zmiana stanu oczekiwanej straty kredytowej z tytułu należności handlowych
NOTA
2023
2022
(dane przekształcone)
Stan na początek okresu
320
295
Utworzenie
12.12
298
86
Odwrócenie
12.12
(156)
(58)
Wykorzystanie
(26)
(3)
Różnice kursowe
(5)
-
431
320
Spółka definiuje należności handlowe objęte modelem ECL jako dostawy i usługi z tytułu umów z klientami oraz pozostałe.
13.5.2.2. Analiza wiekowa należności z tytułu dostaw i usług oraz oczekiwanej straty kredytowej na 31 grudnia 2023 roku
Należności z tytułu dostaw i
usług wartość brutto
Oczekiwana strata kredytowa
(w horyzoncie całego życia)
Średnioważona stopa
oczekiwanej straty kredytowej
Należności z tytułu dostaw i
usług wartość netto
bieżące
13 382
138
0,0103
13 244
od 1 do 30 dni
1 217
6
0,0049
1 211
od 31 do 60 dni
36
1
0,0278
35
od 61 do 90 dni
17
-
-
17
przeterminowane powyżej 90 dni
410
229
0,5585
181
15 062
374
14 688
Szczegółowe informacje o ryzyku kredytowym zostały opisane w nocie 15.5.4.
13.5.3. Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Zobowiązania
Zobowiązania, w tym zobowzania z tytułu dostaw i usług, wycenia się na dzień ich powstania w wartości godziwej, a następnie według
zamortyzowanego kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej.
Spółka stosuje uproszczone metody wyceny zobowzań finansowych wycenianych według zamortyzowanego kosztu jeżeli nie powoduje to
zniekształcenia informacji zawartych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w szczególności w przypadku, gdy okres do momentu uregulowania
zobowiązania nie jest długi. Zobowiązania finansowe, w odniesieniu do których Spółka stosuje uproszczenia, wyceniane są w momencie początkowego
ujęcia i w okresie źniejszym, w tym na koniec okresu sprawozdawczego, w kwocie wymagającej zapłaty. Pozoste zobowiązania niefinansowe
ujmowane w kwocie wymagacej zapłaty.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 61 / 108
31/12/2023
31/12/2022
(dane przekształcone)
Dostawy i usługi
12 740
14 672
Niezrealizowane zobowiązanie wobec Gazprom
2 010
2 249
Zobowiązania inwestycyjne
4 605
3 549
Pozostałe
483
253
Zobowiązania finansowe
19 838
20 723
Wynagrodzenia
392
360
Podatek akcyzowy i opłata paliwowa
1 960
2 423
Podatek od towarów i usług
2 689
766
Inne podatki, cła, ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
582
497
Rozliczenia międzyokresowe bierne z tytułu niewykorzystanych urlopów pracowniczych
101
82
Pozostałe
664
649
Zobowiązania niefinansowe
6 388
4 777
26 226
25 500
W 2023 roku i 2022 roku pozycja Pozostałe w zobowiązaniach niefinansowych dotyczyła ównie opłaty z tytu realizacji Narodowego
Celu Redukcyjnego i opłaty zastępczej z tytułu realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego w kwocie odpowiednio 534 mln PLN i 614
mln PLN.
Podzi zobowiązań finansowych denominowanych w walutach obcych zost zaprezentowany w nocie 15.5.2. Podział zobowiąz od
jednostek powiązanych przedstawiono w nocie 16.7.2.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz na dzi31 grudnia 2022 roku w Spółce nie wystąpiły istotne zobowiązania przeterminowane.
Spółka oczekuje, że uregulowanie zobowiąz z tytułu dostaw i usług wobec kontrahentów nastąpi nie później niż dwanaście miesięcy
od zakończenia okresu sprawozdawczego.
13.5.4. Zmiana stanu zobowiązań z tytułu umów z klientami
2023
2022
(dane przekształcone)
Stan na początek okresu
341
300
Przychody ujęte w danym okresie sprawozdawczym, uwzgdnione w saldzie
zobowiązań z tytułu umów na początek okresu
(308)
(219)
Korekty przychodów
78
71
Połączenie jednostek
-
64
Otrzymane zaliczki, przedpłaty
326
125
437
341
Spółka zakłada realizację zobowiązania z tytułu umów z klientami, w tym związanych z otrzymanymi zaliczkami, przedpłatami w
okresie do jednego roku.
Korekty przychodów dotyczą odroczonej części przychodu związanej z programem lojalnościowym VITAY, zgodnie z którym
klientowi przysługuje prawo do świadczeń w przyszłości (tzw. punkty VITAY) oraz bonifikata dla jednostki zależnej za niespełnienie
warunków umowy. Punkty zachowują ważność przez okres 3 lat od dnia ich uzyskania. W tym okresie Spółka spodziewa się
zrealizować zobowiązanie do wykonania świadczenia poprzez dokonanie wymiany zgromadzonych punktów na wydane dobra/
zrealizowane usługi dla klientów i rozpoznać przychody.
13.6. Środki pieniężne
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Środki pieniężne
Spółka posiada środki pieniężne obejmujące goww kasie i na rachunkach bankowych oraz środki pienżne w drodze. Wycenę i rozchód środków
pienżnych w walutach obcych ustala się przy zastosowaniu metody FIFO (ang. First In First Out, tzn. Pierwsze Weszło Pierwsze Wyszło).
Spółka klasyfikuje środki pienżne jako aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie z uwzględnieniem odpisów z tytu utraty wartci
ustalonych zgodnie z modelem strat oczekiwanych.
31/12/2023
31/12/2022
Środki pieniężne w kasie i na rachunkach bankowych
2 854
7 939
2 854
7 939
w tym środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania
188
766
Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania stanowią ównie środki na rachunku VAT (split payment) oraz środki na
rachunkach depozytów transakcyjnych zabezpieczające zawieranie transakcji na giełdach towarowych, m.in., TGE.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 62 / 108
13.7. Kredyty, pożyczki i obligacje
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Kredyty, pyczki i obligacje
W momencie początkowego ujęcia, wszystkie kredyty, pożyczki i obligacje są ujmowane według wartości godziwej, pomniejszonej o koszty
transakcyjne oraz dyskonta lub premie. Po początkowym ujęciu kredyty, pożyczki i obligacje wyceniane według zamortyzowanego kosztu,
przy zastosowaniu metody efektywnej stopy procentowej.
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Razem
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
Kredyty
903
3 401
3 092
1 828
3 995
5 229
Pożyczki
2 144
2 363
156
3 659
2 300
6 022
Obligacje
6 290
4 324
71
26
6 361
4 350
9 337
10 088
3 319
5 513
12 656
15 601
W okresie 12 miesięcy 2023 roku w ramach przepływów pieniężnych z działalności finansowej Spółka dokonywała ciągnioraz
spłat pożyczek i kredytów z dostępnych linii kredytowych w łącznej wysokości odpowiednio 4 825 mln PLN oraz (9 301) mln PLN.
Zmniejszenie poziomu zadłużenia Spółki na dzień 31 grudnia 2023 roku wynika głównie ze spłaty netto kredytów w kwocie (1 125)
mln PLN i częściowej spłaty pożyczki wewnątrzgrupowej od ORLEN Capital w kwocie (3 351) mln PLN. Ponadto dnia 13 lipca 2023
roku Spółka wyemitowała euroobligacje serii B w kwocie 500 mln EUR, co odpowiada kwocie przepływów pieniężnych 2 183 mln
PLN pomniejszonych o dyskonto.
Euroobligacje serii B wyemitowane zostały w ramach programu emisji średnioterminowych euroobligacji do kwoty 5 mld EUR oraz
zostały dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym prowadzonym przez Euronext Dublin.
13.7.1. Kredyty
- w podziale na waluty (w przeliczeniu na PLN) / według rodzaju stopy procentowej
31/12/2023
31/12/2022
PLN - WIBOR
2 677
2 300
EUR - EURIBOR
535
2 218
USD - LIBOR
-
711
EUR - oprocentowanie stałe
783
-
3 995
5 229
Na dzień 31 grudnia 2023 roku niewykorzystane otwarte linie kredytowe (nota 15.5.4) powiększone o należności z tytułu dostaw
i usług oraz pozostałe należności (nota 13.5.2) oraz środki pieniężne (nota 13.6) przewyższały zobowiązania z tytułu dostaw
i usług oraz pozostałe zobowiązania (nota 13.5.3) o 37 319 mln PLN.
W okresie objętym niniejszym jednostkowym sprawozdaniem finansowym ani po dniu sprawozdawczym nie wystąpiły przypadki
niewywiązania się ze spłaty kapitału bądź odsetek lub naruszenia innych warunków umów kredytowych. Głównym kowenantem
w umowach kredytowych jest wskaźnik dług netto/EBITDA przed odpisami aktualizującymi netto, skorygowany o wyłączenia
zgodnie z definicjami poszczególnych składników z umów kredytowych. Wartość tego kowenantu dla umowy kredytu
konsorcjalnego na dzień 31 grudnia 2023 roku wynosiła 0,02 i skalkulowana została na poziomie danych skonsolidowanych
Grupy ORLEN. Wskazana wartość kowenantu spełnia zapisy zawarte w tej umowie.
W ramach umowy kredytowej wspólnego działania ustanowione zabezpieczenia na majątku dotyczące głównie zastawów
rejestrowych na rzeczowych aktywach trwałych, zapasach, udziałach, hipotek, cesji wierzytelności oraz pełnomocnictw do
rachunków bankowych.
13.7.2. Pożyczki
- w podziale na waluty (w przeliczeniu na PLN) / według rodzaju stopy procentowej
31/12/2023
31/12/2022
EUR - oprocentowanie stałe
587
3 527
EUR - EURIBOR
1 595
2 362
USD - LIBOR Syntetyczny
118
133
2 300
6 022
Na dzień 31 grudnia 2023 roku Spółka posiadała pożyczki wewnątrzgrupowe otrzymane od spółek zależnych: ORLEN Capital
AB, ORLEN Insurance oraz PGNiG Upstream Norway AS.
Pożyczka otrzymana w walucie USD od ORLEN Insurance oparta jest o przejściową zmienną stopę procentową LIBOR
syntetyczny (nota 5.1.).
W okresie objętym niniejszym jednostkowym sprawozdaniem finansowym ani po dniu sprawozdawczym nie wystąpiły przypadki
niewywiązania się ze spłaty kapitału bądź odsetek z tytułu pożyczek lub naruszenia innych warunków umów pożyczek.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 63 / 108
13.7.3. Obligacje
- w podziale na waluty (w przeliczeniu na PLN)
31/12/2023
31/12/2022
PLN
2 003
2 004
EUR
4 358
2 346
6 361
4 350
- według rodzaju stopy procentowej
Obligacje o zmiennym
oprocentowaniu
Obligacje o stałym
oprocentowaniu
Razem
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
Wartość nominalna
1 000
1 000
5 348
3 345
6 348
4 345
Wartość księgowa
1 000
1 001
5 361
3 349
6 361
4 350
Emitent
Wartość
nominalna
Wartość
nominalna
EUR
Data
subskrypcji
Termin
wykupu
Stopa bazowa
Marża
Rating
Niepubliczny program emisji obligacji od 2006 roku
Seria C
ORLEN S.A.
1 000
-
22.12.2020
22.12.2025
6M WIBOR
0,95%
BBB+,
AA+(pol)
Seria D
ORLEN S.A.
1 000
-
25.03.2021
25.03.2031
stała 2,975%
-
n/d
Obligacje korporacyjne
2 000
-
Program emisji średnioterminowych euroobligacji (Program EMTN)
Seria A "Zielone Obligacje"
ORLEN S.A.
2 174
500
27.05.2021
27.05.2028
stała 1,125%
-
BBB+, A3
Seria B
ORLEN S.A.
2 174
500
13.07.2023
13.07.2030
stała 4,75%
-
BBB+, A3
Euroobligacje
4 348
1 000
6 348
1 000
Wartość nominalna obligacji została przeliczona kursem z dnia 31 grudnia 2023 roku
Różnica pomiędzy wartością nominalną obligacji, a ich wartością księgowynika z wyceny obligacji według zamortyzowanego
kosztu z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej.
Seria C i seria D obligacji korporacyjnych Spółki o łącznej wartości nominalnej 2 000 mln PLN wyemitowana została w ramach
obligacji zrównoważonego rozwoju, których elementem jest rating ESG. Rating ESG nadawany jest przez niezależne agencje i
ocenia zdolności do trwałego, zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstwa lub branży biorąc pod uwagę trzy główne,
pozafinansowe czynniki, takie jak: kwestie środowiskowe, kwestie społeczne i ład korporacyjny. W zakresie kwestii
środowiskowych kluczowe znaczenie mają emisyjność i ślad węglowy produktów, zanieczyszczenia środowiska, jak również
wykorzystanie zasobów naturalnych i stosowanie zielonych technologii.
Poziom marży oraz stała stopa procentowa tych obligacji uzależnione od oceny (ratingu) agencji ESG, mierzącej cyklicznie
podatność ORLEN na zdefiniowane ryzyka ESG oraz sposób zarządzania przez ORLEN tymi ryzykami, albo od alternatywnego
ratingu ESG. Ostatnie badanie przeprowadzone przez agencję MSCI ESG Research Limited zakończyło się podniesieniem w
lutym 2024 roku ratingu ESG spółki ORLEN z poziomu BBB do poziomu A, co pozwala na utrzymanie dotychczasowych
warunków emisji obligacji na niezmienionym poziomie. W zależności od przyznanego ratingu ESG:
- seria C - marża dla pierwszego okresu odsetkowego wynosiła 90 punktów bazowych w skali roku i w następnych okresach
odsetkowych możliwe jest dodanie do niej odpowiednio 0,05% lub 0,1% w skali roku,
- seria D - stopa procentowa dla pierwszego okresu odsetkowego wynosiła 2,875% w skali roku i w następnych okresach
odsetkowych pozostanie na tym poziomie lub możliwa będzie jej zmiana o odpowiednio 0,1% lub 0,2% w skali roku.
Wysokość marży dla serii C oraz stopy procentowej dla serii D obowiązujących na dzień 31 grudnia 2023 roku zaprezentowane
zostały w tabeli powyżej.
Seria A euroobligacji Spółki o wartości nominalnej 500 mln EUR wyemitowana została z certyfikatem obligacji zielonych, których
celem jest finansowanie projektów wspierających ochronę środowiska i klimatu. Spółka opracowała i opublikowała na swojej
stronie internetowej zasady zielonego i zrównoważonego finansowania, czyli tzw. Green Finance Framework, w ramach których
zdefiniowane zostały planowane procesy inwestycyjne, zmierzające do transformacji energetycznej, objęte tym finansowaniem
oraz określono kluczowe wskaźniki efektywności w zakresie stopnia ich realizacji oraz ich wpływu na środowisko.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 64 / 108
13.8. Dług netto i zarządzanie kapitałem
13.8.1. Zmiana stanu zobowiązań wynikających z działalności finansowej oraz długu netto
Kredyty i
pożyczki
Obligacje
Środki pieniężne
Dług netto
Leasing
Cash pool
Zmiana stanu
zobowiązań z
działalności
finansowej
( A )
( B )
( C )
( A + B - C)
( D )
( E )
( A + B +D + E)
01/01/2023 (dane przekształcone)
11 251
4 350
7 939
7 662
2 818
4 093
22 512
Zmiany pieniężne
wpływy/(wypływy) netto
(4 476)
2 183
(5 260)
2 967
(368)
3 705
1 044
połączenie jednostek
-
-
147
(147)
-
-
-
odsetki i prowizje zapłacone
(296)
(140)
-
(436)
(145)
(365)
(946)
Zmiany niepieniężne
różnice kursowe
(428)
(223)
28
(679)
(34)
62
(623)
wycena zadłużenia
244
191
-
435
153
237
825
połączenie jednostek
-
-
-
-
45
-
45
nowe umowy leasingowe, zwiększenie
wynagrodzenia leasingowego
-
-
-
-
943
-
943
pozostałe *
-
-
-
-
(31)
-
(31)
31/12/2023
6 295
6 361
2 854
9 802
3 381
7 732
23 769
Kredyty i
pożyczki
Obligacje
Środki pieniężne
Dług netto
Leasing
Cash pool
Zmiana stanu
zobowiązań z
działalności
finansowej
( A )
( B )
( C )
( A + B - C)
( D )
( E )
( A + B +D + E)
01/01/2022
4 797
5 101
1 521
8 377
2 483
1 811
14 192
Zmiany pieniężne
wpływy/(wypływy) netto
(10 181)
(800)
(688)
(10 293)
(345)
(2 270)
(13 596)
połączenie jednostek
-
-
7 105
(7 105)
-
-
-
odsetki i prowizje zapłacone
(269)
(138)
-
(407)
(80)
(169)
(656)
Zmiany niepieniężne
różnice kursowe
78
-
1
77
17
34
129
wycena zadłużenia
265
187
-
452
74
101
627
połączenie jednostek
16 561
-
-
16 561
268
4 586
21 415
nowe umowy leasingowe, zwiększenie
wynagrodzenia leasingowego
-
-
-
-
418
-
418
pozostałe *
-
-
-
-
(17)
-
(17)
31/12/2022
11 251
4 350
7 939
7 662
2 818
4 093
22 512
(dane przekształcone)
* pozostałe zmiany niepieniężne obejmują głównie likwidację oraz naliczone opłaty leasingowe, z których większość została opłacona i wykazana w zmianach pieniężnych we wypływach netto
Spółka definiuje dług netto jako: długoterminowe i krótkoterminowe kredyty, pożyczki, obligacje pomniejszone o środki pieniężne i ich
ekwiwalenty oraz lokaty krótkoterminowe.
Na potrzeby zarządzania ynnością w Grupie ORLEN utrzymywane krajowe i międzynarodowe systemy cash pool, w ramach
których optymalizowane są koszty finansowe całej Grupy.
Spółka jest Agentem struktur cash pool, uczestnikami spółki Grupy. Z tytułu udziału w cash pool mopowstdodatnie bądź
ujemne salda w poszczególnych dniach okresu sprawozdawczego dla Uczestników struktur cash pool. Dla celów prezentacji
w jednostkowym sprawozdaniu finansowym na koniec okresu sprawozdawczego wykazywane wzajemne rozrachunki z tytułu
transakcji w ramach struktur cash pool, jako aktywa lub zobowiązania finansowe wobec podmiow zależnych oraz koszty i przychody
finansowe z tytułu odsetek. Na potrzeby sporządzenia sprawozdania z przepływów pieniężnych, odsetki otrzymane prezentowane są w
działalności inwestycyjnej, natomiast odsetki zaacone w części finansowej, przepływy z posiadanych nadwyżek środków pieniężnych
do cash pool prezentowane w działalności inwestycyjnej, natomiast przepływy z niedoborów środków pieniężnych w działalności
finansowej. Ze względu na krótkie terminy płatności, przepływy te prezentowane w wartości netto odrębnie w działalności
inwestycyjnej lub finansowej.
Środki pieniężne pobrane z rachunków Uczestników posiadających na koniec dnia nadwyżki nie identyfikowane jako ekwiwalenty
środw pieniężnych w ml MSR 7 „Rachunek przepływów pieniężnych”. Biorąc pod uwagę warunki funkcjonowania systemów cash
pool w ramach Grupy ORLEN, nie ma wystarczających przesłanek, aby środki pieniężne Uczestników klasyfikować jako aktywa
pieniężne w Banku.
ówprzesłanza ujmowaniem środków pieniężnych w systemach cash pool jako pozoste aktywa finansowe lub pozostałe
zobowiązania finansowe jest fakt, że Spółka nie jest niezależna od podmiotów uczestniczących w strukturze. Środki deponowane na
rachunkach spółek, za prednictwem systemów cash pool Grupy ORLEN, przechodzą na asność Agenta (ORLEN) ale spółka
(Uczestnik) może nimi w dowolnym momencie dysponow do wysokości skumulowanych sald. W zalności od charakteru struktury,
środki w wartości skumulowanej zwracane w godzinach porannych na rachunek uczestnika (cash pool zwrotny) lub utrzymywane do
rozliczenia w zapisach systemów bankowych (cash pool bezzwrotny).
13.8.2. Polityka zarządzania kapitałem własnym
Zarządzanie kapitałem własnym prowadzone w skali Grupy ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa finansowego Grupy
w procesie kontynuowania działalności przy jednoczesnej maksymalizacji rentowności dla akcjonariuszy w szczególności
poprzez:
- zapewnienie dostępu do płynności dla spółek Grupy i rozwój efektywnych struktur dystrybucji płynności w ramach Grupy;
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 65 / 108
- dywersyfikację źródeł finansowania zewnętrznego i utrzymanie ich długiego terminu zapadalności z uwzględnieniem źródeł
bankowych i poza bankowych.
Powyższe działania realizowane są w oparciu o stałe monitorowanie:
- wartości kowenantów zawartych w umowach kredytowych ORLEN (nota 13.7.1)
- ratingu inwestycyjnego ORLEN;
Ogłoszona w lutym 2023 roku Strategia Grupy ORLEN do 2030 roku, zakłada politykę dywidendo ORLEN opartą na
wysokości 40% skorygowanych wolnych przepływów pieniężnych, wygenerowanych przez Grupę w poprzednim roku
obrotowym. Jednocześnie przyjęty został poziom minimalny, tzw. dywidenda bazowa (gwarantowana), która wyniosła 4 PLN na
jedną akcję dla 2022 roku i będzie sukcesywnie zwiększana o 15 groszy, co roku, aż do poziomu 5,2 PLN na jedną akcję w 2030
roku. Dywidenda za lata poprzednie wypłacona w 2023 roku i w 2022 roku wyniosła odpowiednio 5,50 PLN i 3,50 PLN na 1
akcję.
13.9. Kapitał własny
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Kapitał podstawowy
Kapitał wniesiony przez akcjonariuszy wykazywany według wartości nominalnej, w wysokości zgodnej z aktem załycielskim Jednostki Dominującej
oraz wpisem do Krajowego Rejestru Sądowego.
Kapitał podstawowy na dzień 31 grudnia 1996 roku, na podstawie MSR 29 § 24 i 25, został przeszacowany w oparciu o miesięczne wskniki wzrostu
cen towarów i usług konsumpcyjnych.
Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej
Kapitał tworzony z nadwyżki ceny emisyjnej akcji powyżej ich wartości nominalnej pomniejszonej o koszty tej emisji. Kapitał z emisji akcji powyżej ich
wartci nominalnej na dzień 31 grudnia 1996 roku, na podstawie MSR 29 § 24 i 25, zost przeszacowany w oparciu o miesięczne wskaźniki wzrostu
cen towarów i usług konsumpcyjnych.
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowci zabezpieczeń
Kapitał obejmuje wycenę i rozliczenie instrumentów zabezpieczających spełniających wymogi rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych.
Kapitał z aktualizacji wyceny
Kapitał z aktualizacji wyceny obejmuje zmiany wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych do wartci godziwej przez inne całkowite dochody
orazżnice pomiędzy wartością księgonetto a wartośc godziwą nieruchomości inwestycyjnych na dzi ich przeklasyfikowania z nieruchomości
zajmowanych przez Spółdo nieruchomości inwestycyjnych.
Zyski zatrzymane obejmują:
- kapitał zapasowy tworzony i wykorzystywany zgodnie z Ustawą Kodeks Spółek Handlowych,
- zyski i straty aktuarialne dotyczące świadcz pracowniczych po okresie zatrudnienia,
- zysk/strabieżącego okresu sprawozdawczego,
- pozostałe kapitały tworzone i wykorzystywane według zasad określonych przepisami prawa.
Zysk/(strata) na jedną akcje
Zysk/(strata) na jedną akcję jest obliczany poprzez podzielnie zysku lub straty netto za dany okres, która przypada na zwykłych akcjonariuszy
Jednostki Dominującej, przez średnią ważoną liczbę akcji zwykłych występujących w ciągu danego okresu. Rozwodniony zysk/(strata) na
jedną akcję dla każdego okresu jest obliczany poprzez podzielenie zysku/(straty) netto za dany okres skorygowanego o zmiany zysku/(straty)
wynikające z zamiany potencjalnych akcji zwykłych na akcje zwykłe przez skorygowaną średnią ważoną liczbę akcji zwykłych. Zysk/(stratę)
przypadającą na zwykłych akcjonariuszy Jednostki Dominującej zwiększa się o kwotę dywidend po opodatkowaniu oraz odsetek zaliczonych
do danego okresu, odnoszących się do rozwadniających potencjalnych akcji zwykłych oraz koryguje się o wszelkie inne zmiany przychodów i
kosztów, które wynikałyby z zamiany rozwadniających akcji zwykłych na akcje zwykłe. Rozwodniony zysk na jedną akcję jest równy
podstawowemu zyskowi na jedną akcję, ponieważ w Spółce nie występują instrumenty rozwadniające.
13.9.1. Kapitał podstawowy
31/12/2023
31/12/2022
Kapitał zakładowy
1 451
1 451
Korekta z tytułu przeszacowania kapitału zakładowego
523
523
1 974
1 974
Kapitał zakładowy ORLEN S.A. zgodnie z Krajowym Rejestrem Sądowym na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz na dzi 31 grudnia
2022 roku był podzielony na 1 160 942 049 akcji zwykłych o wartci nominalnej 1,25 PLN kda.
Liczba wyemitowanych akcji
Seria A
Seria B
Seria C
Seria D
Seria E
Seria F
Razem
336 000 000
6 971 496
77 205 641
7 531 924
198 738 864
534 494 124
1 160 942 049
Każda nowa emisja akcji w Polsce jest oznaczana jako kolejna seria. Akcje wszystkich powyższych serii mają takie same prawa.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 66 / 108
Struktura akcjonariatu
Liczba akcji / głosów
Udział w kapitale
podstawowym
Skarb Państwa
579 310 079
49,90%
Nationale-Nederlanden OFE *
66 877 387
5,76%
Pozostali
514 754 583
44,34%
1 160 942 049
100,00%
* zgodnie z informacjami z Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia ORLEN z dnia 6 lutego 2024 roku
13.9.2. Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej
31/12/2023
31/12/2022
Kapitał z emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej
46 288
46 288
Koszty związane z emisją
(52)
(52)
Korekta z tytułu przeszacowania kapitału z emisji akcji powyżej ich wartości
nominalnej
169
169
46 405
46 405
13.9.3. Akcje własne
W pozycji akcje własne zaprezentowano wyemitowane akcje połączeniowe, które nie zostały wydane byłym akcjonariuszom Grupy
LOTOS oraz byłym akcjonariuszom PGNiG w ramach zrealizowanych połączeń z uwagi na przyjęty parytet wymiany akcji oraz przyjęte
zaokrąglenie. Zatrzymane w Spółce akcje własne (odpowiednio 7 220 akcji serii E oraz 26 938 akcji serii F) zostaną przeznaczone na
zbycie, umorzenie lub inny prawnie dopuszczalny cel.
13.9.4. Zyski zatrzymane
31/12/2023
31/12/2022
(dane przekształcone)
Kapitał zapasowy
55 196
34 319
Pozostałe kapitały
806
806
Kapitał wynikający z połączenia jednostek
(140)
(137)
Zyski i straty aktuarialne
(90)
(26)
Zysk netto okresu
21 216
39 728
Niepodzielony wynik z lat ubiegłych wynikający z zakończenia rozliczenia księgowego
połączenia podmiotów z ORLEN
12 466
-
89 454
74 690
13.9.5. Propozycja podziału zysku netto ORLEN za 2023 rok oraz wypłaty dywidendy w 2024 roku
Biorąc pod uwagę realizację polityki dywidendowej Koncernu przedstawionej w Strategii 2030, Zarząd Spółki rekomenduje
podział zysku netto osiągniętego przez ORLEN S.A. w roku 2023 w wysokości 21 215 917 147,93 PLN w taki sposób, aby kwotę
4 817 909 503,35 PLN przeznaczyć na wypłatę dywidendy (4,15 PLN na 1 akcję), natomiast pozostałą kwotę, tj.
16 398 007 644,58 PLN przeznaczyć na kapitał zapasowy Spółki. Zarząd Spółki proponuje ustalić dzień 20 września 2024 roku
jako dzień dywidendy oraz dzień 20 grudnia 2024 roku jako termin wypłaty dywidendy. Rekomendacja Zarządu zostanie
przedstawiona Zwyczajnemu Walnemu Zgromadzeniu ORLEN, które podejmie ostateczną decyzję w tej kwestii.
13.9.6. Podział zysku Spółki za 2022 rok
Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy ORLEN w dniu 21 czerwca 2023 roku dokonało podziału zysku netto osiągntego
przez ORLEN w roku 2022 w wysokci 27 261 937 353,96 PLN w taki sposób, aby kwotę 6 385 181 269,50 PLN przeznaczyć na
wypłatę dywidendy (5,50 PLN na 1 akcję), natomiast pozostałą kwotę, tj. 20 876 756 084,46 PLN przeznaczyć na kapitzapasowy
Spółki.
13.9.7. Zysk na jedną akc
2023
2022
(dane przekształcone)
Zysk netto
21 216
39 728
Liczba akcji
1 160 942 049
1 160 942 049
Zysk netto i rozwodniony zysk netto na jedną akcję (w PLN na akcję)
18,27
34,22
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 67 / 108
13.10. Instrumenty pochodne oraz pozostałe aktywa i zobowiązania
13.10.1. Instrumenty pochodne oraz pozostałe aktywa
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Razem
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
Instrumenty zabezpieczające przepływy
pieniężne
938
547
1 194
1 176
2 132
1 723
forwardy walutowe
931
210
182
332
1 113
542
swapy towarowe
6
291
627
816
633
1 107
swapy walutowe
-
43
127
11
127
54
futures towarowy (uprawnienia do emisji CO2)
1
3
258
17
259
20
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla
celów rachunkowości zabezpieczeń
23
103
102
565
125
668
forwardy walutowe
23
9
38
15
61
24
swapy towarowe
-
-
57
125
57
125
futures towarowy (uprawnienia do emisji CO2)
-
94
-
59
-
153
forwardy towarowe (energia elektryczna)
-
-
4
288
4
288
forwardy towarowe (gaz ziemny)
-
-
3
-
3
-
swapy walutowe
-
-
-
78
-
78
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
542
602
289
326
831
928
swapy towarowe
1
-
26
72
27
72
forwardy walutowe
541
602
263
254
804
856
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą
2
-
9
27
11
27
swapy towarowe
2
-
9
27
11
27
Instrumenty pochodne
1 505
1 252
1 594
2 094
3 099
3 346
Pozostałe aktywa finansowe
12 493
12 564
17 541
17 725
30 034
30 289
pożyczki udzielone
11 271
11 767
4 637
3 329
15 908
15 096
cash pool
-
-
12 312
4 323
12 312
4 323
należności z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych
-
-
235
1 006
235
1 006
należności z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych w ramach centralizacji
-
-
22
93
22
93
aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
284
278
-
-
284
278
aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej
przez wynik finansowy
1
6
-
267
1
273
korekta pozycji zabezpieczanej
1
-
5
7
6
7
depozyty zabezpieczające
-
-
206
8 651
206
8 651
nabyte papiery wartościowe
273
260
8
8
281
268
środki pieniężne o ograniczonej możliwości
dysponowania
200
219
50
41
250
260
aktywa z tytułu finansowania
446
-
65
-
511
-
pozostałe
17
34
1
-
18
34
Pozostałe aktywa niefinansowe
175
443
296
5 050
471
5 493
nieruchomości inwestycyjne
161
132
-
-
161
132
aktywa z tytułu kontraktów wycenionych na moment
rozliczenia połączenia jednostek
-
296
296
5 050
296
5 346
pozostałe
14
15
-
-
14
15
Pozostałe aktywa
12 668
13 007
17 837
22 775
30 505
35 782
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku pozycja Pożyczki udzielone wyniosła odpowiednio 15 908 mln PLN
oraz 15 096 mln PLN i dotyczyła ównie pożyczek wewnątrzgrupowych udzielonych dla spółek Grupy ORLEN. Pożyczki zostały
udzielone na cele ogólnokorporacyjne oraz inwestycyjne. Pozostałe pożyczki udzielone dla Grupy Azoty Polyolefins S.A. w
wysokości 282 mln PLN oraz w ramach programu pożyczek pracowniczych.
Na dzi 31 grudnia 2023 roku oraz 31 grudnia 2022 roku Spółka posiada depozyty zabezpieczające niespełniające definicji
ekwiwalentów środków pieniężnych dotyczące głównie zabezpieczenia rozliczeń transakcji zabezpieczających ryzyko towarowe
zawartych z instytucjami finansowymi oraz na giełdach towarowych, w łącznej wysokości odpowiednio 206 mln PLN i 8 651 mln
PLN. Wysokość depozytów zabezpieczających zalna jest od wartości wyceny portfela nierozliczonych transakcji oraz cen rynkowych
zabezpieczanych produktów i podlega bieżącym aktualizacjom. Zmiana (8 445) mln PLN wynika ównie z rozliczenia zawartych
instrumentów zabezpieczających sprzedaż i zakup gazu ziemnego na indeksie europejskim i amerykańskim oraz ze zmiany ceny
rynkowej gazu dla bieżącego portfela transakcji a także w związku ze zmniejszeniem wolumenu transakcji zabezpieczających marżę
rafineryjną.
Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania to głównie środki Funduszu Likwidacji Zakładu Górniczego (FLZG),
zgromadzone na wydzielonych rachunkach w związku z zabezpieczeniem przyszłych kosztów likwidacji kopalń i złóż. FLZG tworzony
jest na mocy Ustawy Prawo geologiczne i górnicze, która nakłada na Spółkę obowiązek likwidacji zakław górniczych po zakończeniu
użytkowania. Środki funduszu stanowią środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania wg MSR 7 i prezentowane są w
grupie aktywów długoterminowych z uwagi na ich wieloletni charakter. Środki funduszu pochodzącego z odpisów zwiększa się o wpływy
pochodzące z oprocentowania aktyw funduszu. Z uwagi na ograniczenia formalno-prawne związane z możliwością wykorzystania
tych środków tylko na określony cel realizowany w okresie wieloletnim, środki FLZG prezentowane są w sprawozdaniu z sytuacji
finansowej Grupy w części aktywów trwałych jako Pozostałe aktywa.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 68 / 108
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzi31 grudnia 2022 roku składnikami nieruchomości inwestycyjnych były ównie budynki
socjalno-biurowe oraz grunty, w tym prawa wieczystego ytkowania gruntów. W zalności od charakteru nieruchomości do
oszacowania wartości godziwej stosowano metodę porównawczą lub dochodową na bazie operatów szacunkowych sporządzonych
przez niezależnych ekspertów, wykorzystuc obserwowalne informacje z rynku (poziom hierarchii 2). Metoporównawczą stosowano
przy założeniu, że wartość wycenianej nieruchomości jest równa cenie możliwej do uzyskania na rynku za nieruchomość o podobnym
charakterze.
13.10.1.1. Zmiana stanu oczekiwanej straty kredytowej z tytułu udzielonych pożyczek
NOTA
2023
2022
Stan na początek okresu
166
18
Utworzenie
12.12
1 848
192
Odwrócenie
12.12
(1 087)
(44)
927
166
Dane zaprezentowane w powyższej tabeli w całości dotyczą oczekiwanej straty kredytowej z tytułu udzielonych pożyczek
skalkulowanej modelem ogólnym w kwocie równej 12-miesięcznym oczekiwanym stratom kredytowym.
13.10.1.2. Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
Inwestycje w instrumenty kapitałowe,
wyceniane w wartości godziwej
przez inne całkowite dochody
Wartość godziwa składnika aktywów
Wskazanie przyczyny zastosowania danego
wariantu prezentacji
31/12/2023
31/12/2022
Bank Ochrony Środowiska S.A.
27
21
Instrumenty nabyte nieprzeznaczone do obrotu, bez wpływu
reklasyfikacji zysków/strat na wynik finansowy
Wodkan S.A.
1
1
Grupa Azoty Polyolefins S.A.
256
256
284
278
13.10.2. Instrumenty pochodne oraz pozostałe zobowiązania
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Razem
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
Instrumenty zabezpieczające przepływy
pieniężne
48
4 433
372
8 233
420
12 666
swapy towarowe
41
4 190
348
8 134
389
12 324
futures towarowy (uprawnienia do emisji CO2)
-
3
-
39
-
42
forwardy walutowe
7
240
24
60
31
300
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla
celów rachunkowości zabezpieczeń
38
56
384
3 376
422
3 432
futures towarowy (uprawnienia do emisji CO2)
-
1
-
3
-
4
forwardy walutowe
1
28
56
71
57
99
swapy towarowe
37
-
328
3 228
365
3 228
swapy walutowe
-
-
-
74
-
74
forwardy towarowe (energia elektryczna)
-
27
-
-
-
27
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
542
602
269
351
811
953
swapy towarowe
-
-
49
96
49
96
forwardy walutowe
541
602
220
255
761
857
swapy procentowe
1
-
-
-
1
-
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą
1
-
5
9
6
9
swapy towarowe
1
-
5
9
6
9
Instrumenty pochodne
629
5 091
1 030
11 969
1 659
17 060
Pozostałe zobowiązania finansowe
119
145
8 202
5 678
8 321
5 823
zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych
-
-
353
1 361
353
1 361
zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych w ramach centralizacji
-
-
101
191
101
191
zobowiązania inwestycyjne
62
84
-
-
62
84
cash pool
-
-
7 732
4 093
7 732
4 093
korekta pozycji zabezpieczanej
3
1
9
28
12
29
zobowiązania do zwrotu wynagrodzenia
-
-
2
-
2
-
depozyty zabezpieczające
-
-
2
-
2
-
pozostałe
54
60
3
5
57
65
Pozostałe zobowiązania niefinansowe
65
2 830
2 793
18 933
2 858
21 763
przychody przyszłych okresów
65
73
36
111
101
184
zobowiązania z tytułu kontraktów wycenionych na
moment rozliczenia połączenia jednostek
-
2 757
2 757
18 822
2 757
21 579
Pozostałe zobowiązania
184
2 975
10 995
24 611
11 179
27 586
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 69 / 108
W ramach zarządzania ryzykiem rynkowym w Grupie ORLEN kontynuowany jest proces centralizacji obsługi pochodnych
instrumentów finansowych. ORLEN w ramach centralizacji zawiera transakcje z instytucją finansową (Bank lub Giełda ICE), a
następnie wewnątrzgrupową transakcję ze spółką z Grupy ORLEN.
W ramach ekspozycji towarowej i walutowej, ORLEN w tego typu transakcjach występuje w charakterze pośrednika. Efekt
pośrednictwa jest prezentowany w pozycji przychody ze sprzedaży usług.
Ponadto w ramach ekspozycji towarowej ORLEN zawiera transakcje ze spółką z Grupy ORLEN, których wyceny i rozliczenia
prezentowane są w pozostałej działalności operacyjnej.
Pozycja przychody przysych okresów na dzi 31 grudnia 2023 roku i 31 grudnia 2022 roku obejmuje przede wszystkim nierozliczoną
część otrzymanych, ównie w latach poprzednich, dotacji na aktywa trwałe w wysokości odpowiednio 94 mln PLN i 100 mln PLN.
Opis zmian instrumentów pochodnych niewyznaczonych dla celów rachunkowości zabezpieczeń został zaprezentowany w nocie
12.9 , 12.10 i 12.11.
Pozycja należności z tytu rozliczonych instrumentów pochodnych oraz zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
dotyczą instrumentów pochodnych, których termin zapadalności przypada na koniec okresu sprawozdawczego lub wczniej,
natomiast termin atności przypada już po dniu bilansowym. Na dzień 31 grudnia 2023 roku w pozycjach tych została ujęta ównie
wartość zapadłych swapów towarowych zabezpieczających maę rafineryjną, zakup i sprzedaż gazu ziemnego oraz zabezpieczenie
asfaltów.
13.11. Rezerwy
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Rezerwy
Rezerwy tworzy się w wysokci stanowiącej najbardziej wiarygodny szacunek nakław niezbędnych do wypełnienia obecnego obowiązku na koniec
okresu sprawozdawczego. Wysokość rezerw jest weryfikowana na bieżąco w trakcie okresu sprawozdawczego w celu skorygowania ich do wysokości
szacunków zgodnych ze stanem wiedzy na ten dzień. W przypadku, gdy wpływ zmian wartości piendza w czasie jest istotny, wysokość rezerwy
ustalana jest na poziomie bieżącej wartości spodziewanych przyszłych wydatków koniecznych do uregulowania zobowzania.
Rezerwa na koszty likwidacji i środowiskowa
Spółka tworzy rezer na przyszłe zobowiązania z tytu kosztów rekultywacji skażonego środowiska gruntowo-wodnego, koszty likwidacji odwiertów
kopalnianych i magazynowych lub eliminacji szkodliwych substancji w przypadku występowania prawnego lub zwyczajowo oczekiwanego obowiązku
wykonania tych czynności. Wysokość rezerw podlega okresowej weryfikacji uwzględniającej aktualizac szacunku kosztów przewidzianych do
poniesienia według cen bieżących oraz ocestopnia zanieczyszczenia. Zmiany rezerwy zwiększa lub zmniejszają w bieżącym okresie wartość
składnika aktywów wywującego obowiązek rekultywacji, za wyjątkiem zmian wynikacych z okresowego odwracania dyskonta, które Spółka ujmuje
jako koszt finansowy w momencie poniesienia. W przypadku, gdy zmniejszenie rezerwy jest większe od wartości bilansowej składnika aktywów, kwotę
tej nadwki ujmuje się w wyniku finansowym.
W przypadku rezerw na koszty likwidacji odwiertów poszukiwawczych, eksploatacyjnych i magazynowych, gdy rezerwy dotyczą kosztów likwidacji
odwiertów stanowiących aktywa z tytułu poszukiwania i oceny zasobów mineralnych, wartć zdyskontowanej rezerwy zwiększa wartć tych
rzeczowych aktywów trwałych i po przejściu do etapu zagospodarowania i wydobycia zasobów mineralnych (eksploatacji) amortyzowana jest w okresie
przewidywanego, ekonomicznego użytkowania odwiertów. Wartość rezerw na koszty likwidacji odwiertów poszukiwawczych, eksploatacyjnych i
magazynowych uwzględnia również część kosztów likwidacji, która zostanie pokryta z środków zgromadzonych na Funduszu Likwidacji Zakładu
rniczego (FLZG).
FLZG tworzony jest na mocy Ustawy Prawo geologiczne i górnicze, która nakłada na Spółkę obowiązek likwidacji zakładów górniczych po
zakończeniu użytkowania. Środki FLZG są gromadzone na wyodrębnionym rachunku bankowym i mogą być wykorzystane wyłącznie w celu
pokrycia kosztów likwidacji zakładu górniczego lub jego oznaczonej części, a w szczególności kosztów:
likwidacji i zabezpieczania otworów eksploatacyjnych, magazynowych, zrzutowych, obserwacyjnych i piezometrycznych,
likwidacji zbędnych obiektów oraz demontażu maszyn i urządzeń,
rekultywacji gruntów i zagospodarowania terenów po działalności górniczej,
utrzymania obiektów przeznaczonych do likwidacji w kolejności zapewniającej bezpieczeństwo ruchu zakładu górniczego.
Nagrody jubileuszowe oraz świadczenia po okresie zatrudnienia
Zgodnie z obowzującymi systemami wynagradzania pracownicy Spółki mają prawo do nagród jubileuszowych wypłacanych po przepracowaniu
określonej liczby lat oraz odpraw emerytalnych i rentowych wypłacanych w momencie przejścia na emeryturę lub rentę. Wysokość powyższych nagród i
odpraw zależy od stażu pracy oraz wynagrodzenia pracownika.
Nagrody jubileuszowe zalicza się do innych długoterminowych świadczeń pracowniczych, natomiast odprawy emerytalne i rentowe, świadczenia z
Zaadowego Funduszu Świadczeń Socjalnych oraz odprawy pośmiertne zalicza sdo programów określonych świadcz po okresie zatrudnienia.
Rezerwy szacowane przez niezależnego aktuariusza i przeszacowywane w przypadku wystąpienia istotnych przesłanek macych wpływ na ich
wysokość z uwzględnieniem m.in. rotacji zatrudnienia i planowanych zmian wynagrodzeń.
Zyski i straty aktuarialne od świadczeń pracowniczych po okresie zatrudnienia ujmuje się w składnikach innych całkowitych dochodów, a od pozostałych
świadczeń pracowniczych ujmuje s w wyniku finansowym.
Emisje CO
2
, certyfikaty energetyczne
Spółka tworzy rezerwę na szacowane koszty emisji CO
2
w okresie sprawozdawczym, która jest ujmowana w ciężar kosztów działalności podstawowej
(podatki i opłaty). Wartć rezerwy ustala się w oparciu o wartości posiadanych uprawnień z uwzględnieniem metody średniej ważonej, a w przypadku
niedoboru uprawnień rezerwę tworzy się na podstawie cen zakupu uprawnień określonych w zawartych kontraktach terminowych lub rynkowych
notowań uprawnień do emisji na dzisprawozdawczy.
Certyfikaty energetyczne są to prawa matkowe do energii i świadectwa efektywności energetycznej. Słka tworzy rezerwy na szacowaną ilć praw
do energii i świadectw efektywności energetycznej do umorzenia w okresie sprawozdawczym, która jest ujmowana w ciężar kosztów dzialności
podstawowej, jako koszty zużycia materiałów i energii w przypadku zakupu energii na potrzeby własne lub jako podatki i opłaty w przypadku sprzedaży
energii.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 70 / 108
Obowiązek przedłożenia certyfikatów energetycznych do umorzenia lub do uiszczenia opłaty zastępczej lub uzyskania oświadczenia wraz audytem
efektywności energetycznej jest uregulowany na podstawie odrębnych przepisów.
Pozostałe rezerwy
Pozostałe rezerwy obejmują głównie rezerwy na toczące się postępowania dowe i tworzone na bazie dostępnych informacji, w tym opinii
niezależnych eksperw. Spółka tworzy rezerwy w przypadku, gdy na koniec okresu sprawozdawczego na Spółce ciąży obowiązek wynikacy ze
zdarzeń przesych, który można wiarygodnie oszacować i gdy jest prawdopodobne, że wypełnienie tego obowzku spowoduje konieczność
wydatkowania środków zawieracych w sobie korzyści ekonomiczne.
W pozycji pozostałych rezerw prezentowane również rezerwy na umowy rodzące obciążenia. Jeżeli Spółka jest stroną umowy, na podstawie której
nieuniknione koszty wypełnienia obowiązku przeważanad korzyściami, które według przewidywań będą uzyskane na jej mocy, obecny obowzek
wynikający z umowy Spółka ujmuje i wycenia jako rezer. Na nieuniknione koszty wynikające z umowy składa się co najmniej koszty netto
zakończenia umowy, odpowiadające niższej spośród kwot kosztów wypełnienia umowy i kosztów wszelkich odszkodowań lub kar wynikających z jej
niewypełnienia.
SZACUNKI
Tworzenie rezerw wymaga dokonania szacunków prawdopodobieństwa wyywu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne oraz
określenia wysokości stanowiącej najbardziej wiarygodny szacunek nakładów niezbędnych do wypełnienia obowiązku obecnego na koniec okresu
sprawozdawczego. Rezerwy tworzone, gdy prawdopodobistwo wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne jest większe niż
50%.
Rezerwy
Długoterminowe
Krótkoterminowe
Razem
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
Na koszty likwidacji i środowiskowa
2 149
2 277
102
108
2 251
2 385
Nagrody jubileuszowe i świadczenia po okresie
zatrudnienia
521
400
88
88
609
488
Emisje CO, certyfikaty energetyczne
-
-
3 780
3 662
3 780
3 662
Pozostałe
201
180
458
516
659
696
2 871
2 857
4 428
4 374
7 299
7 231
Zmiana stanu rezerw
Na koszty
likwidacji i
środowiskowa
Rezerwa na
nagrody
jubileuszowe i
świadczenia
po okresie
zatrudnienia
Emisje CO,
certyfikaty
energetyczne
Pozostałe
Razem
01/01/2023
(dane przekształcone)
2 385
488
3 662
696
7 231
Utworzenie
17
205
4 115
102
4 439
Odwrócenie
(67)
(18)
(1)
(30)
(116)
Wykorzystanie
(84)
(66)
(3 996)
(82)
(4 228)
Różnice kursowe
-
-
-
(27)
(27)
2 251
609
3 780
659
7 299
01/01/2022
384
139
2 223
81
2 827
Utworzenie
592
209
3 393
87
4 281
Odwrócenie
(40)
(124)
(69)
(6)
(239)
Wykorzystanie
(33)
(40)
(2 537)
(6)
(2 616)
Połączenie jednostek
1 482
275
154
558
2 469
Rozpoznanie wspólnego
działania w Rafinerii Gdańskiej
na moment początkowego ujęcia
-
29
498
-
527
Różnice kursowe
-
-
-
(18)
(18)
2 385
488
3 662
696
7 231
(dane przekształcone)
13.11.1. Rezerwa środowiskowa i na koszty likwidacji
Spółka jest prawnie zobowiązana do usuwania zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego w obrębie zakładu produkcyjnego
w Płocku, stacji paliw, terminali paliw oraz baz magazynowych.
Zarząd ORLEN dokonał szacunków rezerwy na ryzyko środowiskowe związane z usunięciem zanieczyszczeń na podstawie analizy
przygotowanej przez niezależnego eksperta uwzględniające przewidywane koszty remediacji. W zależności od rodzaju obiektu
generującego zanieczyszczenia, wartość rezerwy jest szacowana poprzez uwzględnienie częstotliwości remediacji, skali
zanieczyszczenia środowiska i osiągniętych efektów ekologicznych. Wycofanie z eksploatacji większości obiektów nastąpi
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 71 / 108
w dalszej przyszłości, co skutkuje niepewnością w zakresie oceny szczegółowych wymagań, które będą musiały zostać spełnione
w momencie ich usunięcia. Poziom niepewności jest obciążony potencjalną zmianą regulacji dotyczących m.in. ochrony środowiska,
czynników związanych ze zmianami klimatu, w tym także zwiększonego ryzyka ekstremalnych zjawisk pogodowych lub zmiany
średnich opadów deszczu, jak również oczekiwań społecznych. Czynniki dotyczące zmian klimatu i postępującej transformacji
energetycznej mogą dodatkowo wpływać na przesunięcie pierwotnych terminów realizacji prac remediacyjnych w wyniku skrócenia
okresów użytkowania aktywów trwałych i spowodować konieczność wcześniejszej rekultywacji/remediacji gruntów, bądź likwidacji
odwiertów lub kopalni. Jednocześnie, istotnym czynnikiem jest postęp technologiczny, który będzie kształtow przyszłe koszty
likwidacji.
Na etapie poszukiwania, zagospodarowania i wydobycia óż glowodorów Spółka tworzy rezerwy na koszty likwidacji odwiertów i
infrastruktury wspierającej.
Rezerwę na koszty likwidacji odwiertów tworzy s, gdy na Spółce ciąży obowiązek likwidacji dokonanych odwiertów po zakończeniu ich
wykorzystywania. W przypadku, gdy rezerwy dotyc kosztów likwidacji odwiertów stanowiących rzeczowe aktywa trwałe wartość
zdyskontowanej rezerwy zwiększa wartość początkową odwiertów i po przejściu do fazy eksploatacji amortyzowana jest w okresie
przewidywanego, ekonomicznego użytkowania odwiertów. źniejsze korekty wysokości rezerwy będące skutkiem zmian szacunw
również ujmowane jako korekta wartości składnika rzeczowych aktywów trwałych. Korekty wysokci rezerwy wynikające ze zmiany
dyskonta (z tytułu upływu czasu) ujmuje się w rachunku zysków i strat.
Wartość rezerwy na koszty likwidacji odwiertów oparta jest na szacunkach przyszłych kosztów likwidacji aktywów i rekultywacji gruntów,
na które znaczący wpływ mają przyjęte stopy dyskonta oraz szacunek okresu wystąpienia przyszłych wyywów pieniężnych. Rezerwa
na przyszłe koszty likwidacji odwiertów wyliczona jest w oparciu o koszt stanowiący średni koszt likwidacji odwiertów w poszczególnych
oddziałach wydobywczych w ciągu ostatnich trzech pełnych lat poprzedzających okres sprawozdawczy, skorygowany o prognozowany
wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych oraz zmianę wartości pieniądza w czasie. Uwzględnienie trzyletniego horyzontu
czasowego wiąże się ze zróżnicowaniem ilości likwidowanych odwiertów i ich kosztu likwidacji w poszczególnych latach.
Spółka do kalkulacji rezerw zastosowała zmienne stopy dyskonta uwzględniające przewidywane zmiany oprocentowania 10-letnich
obligacji rządowych dla poszczególnych krajów. Dla pierwszych 5-ciu lat zastosowana stopa dyskonta odzwierciedla zmienną stopę
wolną od ryzyka oszacowaną na podstawie krzywej rentowności obligacji 10-letnich.
Od roku 2029 stopa wolna od ryzyka została oszacowana jako suma celu inflacyjnego oraz średniej z lat 2007-2020 spreadu
pomiędzy historyczną dochodowością obligacji 10-cioletnich a historyczną inflacją. Na dzień 31 grudnia 2023 roku i 31 grudnia 2022
roku średnia ważona stopa dyskonta wynosiła odpowiednio 4,63% i 4,43%
Spółka przeanalizowała wpływ zmiany stóp dyskonta finansowego o +/- 0,5 p.p zastosowanych do kalkulacji rezerwy środowiskowej
i na koszty likwidacji. Gdyby zastosowane stopy dyskonta wzrosły o 0,5 p.p. rezerwa byłaby niższa o 186 mln PLN, gdyby nastąpił
spadek stóp dyskonta o 0,5 p.p. rezerwa byłaby wyższa o 90 mln PLN.
13.11.2. Rezerwa na nagrody jubileuszowe i świadczenia po okresie zatrudnienia
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu świadczeń pracowniczych
Rezerwa na nagrody
jubileuszowe
Świadczenia po okresie
zatrudnienia
Razem
NOTA
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
31/12/2023
31/12/2022
(dane
przekształcone)
Stan na poctek okresu
269
66
219
73
488
139
Koszty bieżącego zatrudnienia
13
4
11
5
24
9
Koszty odsetek
18
9
14
7
32
16
Zyski i straty aktuarialne, powstałe na
skutek zmian założeń:
48
24
79
19
127
43
demograficznych
6
(15)
10
3
16
(12)
finansowych
43
26
63
6
106
32
pozostałych
(1)
13
6
10
5
23
Koszty przeszłego zatrudnienia
-
4
5
7
5
11
Płatności w ramach programu
(45)
(20)
(22)
(8)
(67)
(28)
Połączenie jednostek
-
164
-
111
-
275
Rozpoznanie wspólnego działania w
Rafinerii Gdańskiej na moment
początkowego ujęcia
-
22
-
7
-
29
Pozostałe
-
(4)
-
(2)
-
(6)
13.11
303
269
306
219
609
488
Wartość księgowa zobowiązz tytułu świadczeń pracowniczych na dzień 31 grudnia 2023 roku i 31 grudnia 2022 roku jest równa
wartości bieżącej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 72 / 108
Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych w podziale na pracowników aktywnych i emerytów
Pracownicy aktywni
Emeryci
Razem
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
532
449
77
39
609
488
Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych dotyczą pracowników aktywnych i emerytów na terenie Polski.
Rezerwa na nagrody
jubileuszowe
Świadczenia po okresie
zatrudnienia
Razem
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
Analiza zapadalności świadczeń
pracowniczych
do 1 roku
44
44
44
45
88
89
powyżej 1 do 5 lat
116
99
72
55
188
154
powyżej 5 lat
143
126
190
119
333
245
303
269
306
219
609
488
Średni ważony okres obowiązywania zobowiązania dla świadczeń po okresie zatrudnienia w 2023 i w 2022 roku wynióodpowiednio
11 i 9 lat.
W 2023 roku wartość rezerwy na świadczenia pracownicze zmieniła się w efekcie aktualizacji założeń, w głównej mierze
w zakresie stopy dyskonta i przewidywanej inflacji oraz zmiany wskaźnika planowanego wzrostu wynagrodzeń. Rezerwa na
świadczenia pracownicze oszacowana na bazie założeń z roku 2022 byłaby niższa o (122) mln PLN.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku Spółka przyjęła następujące zożenia aktuarialne, które miały wpływ na wysokość rezerw aktuarialnych:
stopa dyskonta: 5,2%, wskaźnik wzrostu wynagrodzeń: 8,4% w roku 2024, 3,7% w roku 2025 oraz 2,5% w latach kolejnych.
Analiza wrażliwości na zmiany założeń aktuarialnych
Spółka przeanalizowała wpływ zmiany załeń finansowych oraz demograficznych i ustala, że efekt zmian wskaźników: wynagrodz
o +/- 0,5 p.p., stopy dyskonta finansowego o +/- 0,5 p.p. oraz wskaźnika rotacji pracowników o +/- 0,5 p.p. jest nieistotny. W związku
z tym Spółka odspiła od szczegółowej prezentacji.
Spółka realizuje atności świadczeń pracowniczych z bieżących środków. W ramach świadczpracowniczych w Spółce wyspują
wnież dodatkowe programy określonych składek, gdzie obowiązek Spółki jest spełniony przez odprowadzanie składek do
wyodrębnionych funduszów (Pracowniczy Program Emerytalny oraz Pracowniczy Program Kapitowy). Koszty z tego tytułu
prezentowane są w pozycji Świadczenia pracownicze.
13.11.3. Rezerwa na emisje CO
2
, certyfikaty energetyczne
Rezerwa na emisje CO
2
i certyfikaty energetyczne obejmuje głównie rezerwy na szacowane w okresie sprawozdawczym koszty
emisji CO
2
.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość rezerwy na emisję CO
2
wyniosła odpowiednio 3 565
mln PLN oraz 3 475 mln PLN. Wartość rezerw na dzień 31 grudnia 2023 roku była wyższa o 90 mln PLN w porównaniu ze
stanem z końca 2022 roku głównie w wyniku dokonania aktualizacji rezerwy z 2022 roku w kwocie 303 mln PLN oraz efektu
netto utworzenia/wykorzystania rezerwy na emisję CO2 w łącznej kwocie (213) mln PLN.
13.11.4. Pozostałe rezerwy
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku pozostałe rezerwy obejmowały głównie rezerwy na ryzyka
niekorzystnych rozstrzygnięć toczących się procesów administracyjnych, sądowych, podatkowych oraz rezerwę na kontrakty
generujące obciążenia w kwocie odpowiednio 432 mln PLN oraz 229 mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 73 / 108
14. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO SPRAWOZDANIA Z PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH
14.1. (Zysk) z tytułu różnic kursowych
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Nadwyżka dodatnich/(ujemnych) różnic kursowych zaprezentowana
w sprawozdaniu z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów
12.11.1,
12.11.2
1 281
(518)
Korekty zysku przed opodatkowaniem z tytułu różnic kursowych
zaprezentowane w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych
(415)
(119)
zrealizowane różnice kursowe dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej
(128)
(245)
niezrealizowane różnice kursowe dotyczące działalności
inwestycyjnej i finansowej
(259)
127
różnice kursowe od środków pieniężnych
(28)
(1)
Różnice kursowe dotyczące działalności operacyjnej
nie korygujące zysku przed opodatkowaniem
866
(637)
14.2. Odsetki netto
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Przychody i koszty finansowe z tytułu odsetek netto zaprezentowane
w sprawozdaniu z zysków lub strat i innych całkowitych dochodów
12.11.1,
12.11.2
2 305
194
Korekty zysku przed opodatkowaniem z tytułu odsetek zaprezentowane
w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych
(1 518)
16
otrzymane odsetki dotyczące działalności inwestycyjnej
(1 813)
(304)
zapłacone odsetki dotyczące działalności finansowej
946
656
naliczone odsetki dotyczące działalności inwestycyjnej i finansowej
(651)
(336)
Odsetki netto dotyczące działalności operacyjnej nie korygujące
zysku przed opodatkowaniem
787
210
14.3. (Zysk)/Strata na działalności inwestycyjnej
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
(Zysk)/Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
12.9, 12.10
354
230
(Zysk) z tytułu okazyjnego nabycia
12.9
-
(17 810)
Utworzenie/(odwrócenie) odpisów aktualizujących wartość rzeczowych aktywów trwałych,
wartości niematerialnych, aktywów z tytułu praw do użytkowania oraz aktywów trwałych
przeznaczonych do sprzedaży
12.9, 12.10
14 525
3 470
Utworzenie/(odwrócenie) odpisów aktualizujących wartość akcji
i udziałów w jednostkach zależnych
12.11.1,
12.11.2
(73)
(359)
Strata/(odwrócenie straty) z tytułu utraty wartości udzielonych pożyczek
12.12
761
148
Strata z tytułu utraty wartości aktywów z tytułu cash pool ORLEN Trading Switzerland
12.12
1 324
-
Pozostałe
(30)
185
16 861
(14 136)
14.4. Zmiana stanu rezerw
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Zmiana stanu rezerw zaprezentowana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
67
4 404
Wykorzystanie rezerwy na emisje CO, certyfikaty energetyczne z roku poprzedniego
3 863
2 492
Kapitalizacja rezerwy środowiskowej na rzeczowe aktywa trwałe
13.1
20
(483)
Połączenie jednostek
-
(2 468)
Rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego ujęcia
-
(525)
Zyski i straty aktuarialne
(79)
(19)
Pozostałe
-
(4)
Zmiana stanu rezerw w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych
3 871
3 397
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 74 / 108
14.5. Pozostałe korekty
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Rozliczenie dotacji na prawa majątkowe
(2 181)
(1 388)
Depozyty zabezpieczające
13.10.1,
13.10.2
8 447
(8 422)
Depozyty zabezpieczające w Grupie LOTOS S.A. i PGNiG S.A. na dzień połączenia
-
13 227
Zmiana stanu aktywów i zobowiązań z tytułu kontraktów wycenionych na moment rozliczenia połączenia jednostek
(13 772)
(3 715)
Instrumenty pochodne
(16 712)
(62)
Pozostałe
(535)
403
(24 753)
43
14.6. Podatek dochodowy (zapłacony)
NOTA
2023
2022
(dane
przekształcone)
Podatek dochodowy od zysku przed opodatkowaniem
12.13.1
(5 023)
(5 057)
Zmiana stanu aktywów i zobowiązań z tytułu podatku odroczonego
3 220
(3 207)
Zmiana stanu należności i zobowiązań z tytułu podatku dochodowego
(3 749)
3 093
Podatek odroczony ujęty w innych całkowitych dochodach
12.13.2
362
(1 160)
Rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej na moment początkowego
ujęcia
-
(312)
Połączenie jednostek
(31)
4 679
(5 221)
(1 964)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 75 / 108
15. NOTY OBJAŚNIAJĄCE DO INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH ORAZ RYZYKA FINANSOWEGO
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Instrumenty finansowe
Spółka ujmuje składnik aktywów lub zobowiązanie finansowe w swoim sprawozdaniu z sytuacji finansowej wtedy i tylko wtedy, gdy staje się stroną
umowy tego instrumentu.
Spółka wyłącza składnik aktywów finansowych ze sprawozdania z sytuacji finansowej wtedy gdy:
umowne prawa do przepływów pieniężnych ze składnika aktywów finansowych wygasły, lub
Spółka przeniosła składnik aktywów finansowych na inną jednostkę, a przeniesienie spełniło warunki zaprzestania ujmowania.
Spółka wącza ze swojego sprawozdania z sytuacji finansowej zobowiązanie finansowe, gdy zobowzanie przestało istnieć - to znaczy, kiedy
obowzek określony w umowie zostwypełniony, umorzony lub wyga.
Wycena aktywów i zobowiązań finansowych
W momencie początkowego ujęcia Spółka wycenia składnik aktywów lub zobowiązań finansowych niekwalifikowanych jako wyceniane według wartości
godziwej przez wynik finansowy (tj. przeznaczone do obrotu) weug wartości godziwej powkszonej, o koszty transakcji, które mogą b bezpośrednio
przypisane do nabycia lub emisji składnika aktywów finansowych lub zobowiąz finansowych. Spółka nie klasyfikuje instrumentów jako wyceniane w
wartci godziwej przez wynik finansowy przy poctkowym uciu, tj. nie stosuje opcji wartości godziwej.
Na koniec okresu sprawozdawczego Spółka wycenia składnik aktywów lub zobowzań finansowych weug zamortyzowanego kosztu z
zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej, z wyjątkiem instrumentów pochodnych, które wyceniane według wartości godziwej.
W odniesieniu do instrumentów kapitałowych, w szczególnci do akcji i udziałów notowanych/nienotowanych, utrzymywanych zarówno w celu
uzyskania umownych przepływów pieniężnych stanowiących jedynie płatności kapitu i odsetek, jak i w celu sprzedaży Spółka klasyfikuje instrumenty
jako wyceniane weug wartości godziwej przez inne ckowite dochody.
Pochodne instrumenty finansowe nieobjęte rachunkowością zabezpieczeń
Instrumenty pochodne na zakup aktywów niefinansowych, które są zawierane i utrzymywane z zamiarem rozliczenia tych transakcji poprzez fizyczną
dostawę aktywów w celu ich wykorzystania na potrzeby własne Spółki, nie podlegawycenie na dzień bilansowy.
Pochodne instrumenty finansowe, zawarte w celu zabezpieczenia ryzyka Spółki, które nie stanowią instrumentu zabezpieczającego w rachunkowości
zabezpieczeń, klasyfikuje się do aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy. Zyski i straty z tytułu
zmian wartości godziwej instrumenw pochodnych, które nie spełniazasad rachunkowości zabezpieczodnoszone w zysk lub stratę okresu
sprawozdawczego.
Instrumenty te stanowią zabezpieczenie w sensie ekonomicznym. Spółka dopuszcza też zawieranie transakcji spekulacyjnych, jednak są one ściśle
kontrolowane i ograniczone przez limity ryzyka.
Do instrumentów pochodnych zaklasyfikowanych do wycenianych w wartości godziwej przez wynik finansowy zalicza się również te instrumenty
pochodne, w stosunku do których uniewniono powiązanie zabezpieczające.
Utrata wartości aktywów finansowych
Spółka ujmuje odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na składnikach aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie lub
w wartości godziwej przez inne całkowite dochody (za wyjątkiem inwestycji w aktywa kapitałowe).
Oczekiwane straty kredytowe to straty kredytowe (ang. Expected Credit Loss - ECL) ważone prawdopodobieństwem wystąpienia niewykonania
zobowiązania. Spółka stosuje naspujące modele wyznaczania odpisów z tytu utraty wartości:
Model ogólny
Model ogólny jest stosowany przez Spółkę dla aktywów finansowych wycenianych wg zamortyzowanego kosztu (w tym dla należnci handlowych od
kontrahentów w metodzie indywidualnej) oraz dla instrumentówużnych wycenianych do wartości godziwej przez inne całkowite dochody, a tae dla
wystawionych zobowzań warunkowych (zabezpieczenia takie jak: gwarancje, poręczenia) o charakterze finansowym, w przypadku gdy na dzień
sporządzania sprawozdania istnieje zobowzanie bilansowe zabezpieczone takim dokumentem.
W modelu ogólnym Spółka monitoruje zmiany poziomu ryzyka kredytowego związanego z danym składnikiem aktywów finansowych oraz klasyfikuje
aktywa finansowe do jednego z trzech etapów wyznaczania odpisów z tytułu utraty wartości w oparciu o obserwację zmiany poziomu ryzyka
kredytowego w stosunku do początkowego ujęcia instrumentu.
W zależności od zaklasyfikowania do poszczególnych etapów, odpis z tytułu utraty wartci jest szacowany w horyzoncie 12-miescy (etap 1) lub w
horyzoncie życia instrumentu (etap 2 oraz etap 3).
Na każdy dzi kończący okres sprawozdawczy Słka dokonuje analizy wystąpienia przesłanek skutkucych zaklasyfikowaniem aktywów
finansowych do poszczególnych etapów wyznaczania odpisu z tytułu utraty wartości, takich jak m.in. zmiany ratingu użnika, powne problemy
finansowe dłużnika, wystąpienie istotnej niekorzystnej zmiany w jego środowisku ekonomicznym, prawnym lub rynkowym.
Oczekiwana strata kredytowa wyznaczana jest w oparciu o aktualne poziomy prawdopodobieństwa niewypłacalności PD (probability of defalut),
implikowane z rynkowych kwotowań instrumenw CDS dla podmiotów o danym ratingu i z danego sektora, w stosunku do oczekiwanych przysych
przepływ pieniężnych danego aktywa.
Model uproszczony
Model uproszczony jest stosowany przez Spółkę dla należności z tytułu dostaw i usług i pozostałych należności.
W modelu uproszczonym Spółka nie monitoruje zmian poziomu ryzyka kredytowego w trakcie życia instrumentu oraz szacuje oczekiwaną stratę
kredyto w horyzoncie do terminu zapadalności instrumentu.
Rachunkowość zabezpieczeń
W obszarze rachunkowości zabezpieczeń Spółka stosuje wymogi MSSF 9. Instrumenty pochodne, wyznaczone jako instrumenty zabezpieczające, od
których oczekuje się, że ich wartość godziwa lub wynikające z nich przepływy pieniężne skompensują zmiany wartci godziwej lub przepływów
pienżnych pozycji zabezpieczanej ujmuje się zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń wartci godziwej lub przepływów pienżnych.
W Spółce występudwa rodzaje powiązzabezpieczających: zabezpieczenie przepływów pieniężnych oraz zabezpieczenie wartości godziwej.
Spółka ocenia efektywność zabezpieczenia przepływów pieniężnych zarówno w momencie ustanowienia zabezpieczenia jak i w okresach
późniejszych, co najmniej na koniec okresu sprawozdawczego. W przypadku stosowania rachunkowości zabezpiecz przepływów pieniężnych,
Spółka ujmuje w innych całkowitych dochodach część zysków lub strat zwzanych z instrumentem zabezpieczającym, która stanowi efektywne
zabezpieczenie, natomiast nieefektywną część ujmuje w wyniku finansowym. Dodatkowo (w przypadku zabezpieczenia ryzyka walutowego element
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 76 / 108
ryzyka kursu spot), w ramach kapitału w oddzielnej pozycji Spółka ujmuje zmia wartości godziwej z tytułu elementu terminowego stanowcego koszt
zabezpieczenia.
Do oceny efektywnci zabezpieczenia Spółka wykorzystuje metody statystyczne, w tym w szczelności meto bezpośredniej kompensaty.
Weryfikacja spnienia warunków w zakresie efektywności powiązania dokonywana jest na bazie prospektywnej, w oparciu o analizę jakciową. Jeśli
to konieczne, Spółka wykorzystuje analizę ilościową (metoda regresji liniowej) w celu potwierdzenia istnienia ekonomicznego powzania pomiędzy
instrumentem zabezpieczającym i pozyczabezpieczaną.
W przypadku stosowania rachunkowości zabezpieczeń przepływów pienżnych, oddzielny składnik kapitału asnego zwzany z pozycją
zabezpieczaną (kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń) koryguje się o niższą z kwot (w wartościach bezwzględnych): a)
skumulowane od momentu ustanowienia zabezpieczenia zyski lub straty na instrumencie zabezpieczającym, oraz b) skumulowaną od momentu
ustanowienia zabezpieczenia zmianę wartości godziwej (bieżącej) pozycji zabezpieczanej. Część zysków lub strat związanych z instrumentem
zabezpieczającym, która stanowi efektywne zabezpieczenie z tytułu zabezpieczanego ryzyka (tj. część, która kompensuje się ze zmianą kapitału
z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń), Spółka ujmuje w innych całkowitych dochodach. Dodatkowo, w przypadku zabezpieczenia ryzyka
walutowego, gdy Spółka oddziela element terminowy (forward) od elementu bieżącego (spot) kontraktu forward i wyznacza jedynie element bieżący
(spot) jako instrument zabezpieczający, wtedy w odniesieniu do elementu terminowego ujmuje zmiany wartości elementu terminowego w odrębnym
składniku kapitału koszcie zabezpieczenia. Nieefektywczęść zysków lub strat związanych z instrumentem zabezpieczającym ujmuje w wyniku
finansowym.
Jeśli zabezpieczenie planowanej transakcji skutkuje ujęciem składnika aktywów niefinansowych lub zobowzania niefinansowego, albo planowana
transakcja związana ze składnikiem aktywów niefinansowych lub zobowiązaniem niefinansowym staje się uprawdopodobnionym przysym
zobowiązaniem, w odniesieniu do krego stosowanadzie rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej, Spółka wyłącza zyski lub straty z kapitału
z tytułu stosowania rachunkowci zabezpieczeń i włącza je do początkowego kosztu nabycia lub do innej wartości ksgowej składnika aktywów lub
zobowiązania. W każdym innym przypadku, zyski lub straty przeklasyfikowuje się z kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń do wyniku
finansowego w tym samym okresie albo w okresach, w których zabezpieczane oczekiwane przyszłe przeywy pienżne mają wpływ na wynik
finansowy. Jednakże, jeśli Spółka oczekuje, że całość lub część strat ujętych w innych całkowitych dochodach nie będzie odzyskana w przyszłych
okresach, ujmuje w wyniku finansowym kwotę, co do której oczekuje się, że nie dzie odzyskana.
Jeśli zabezpieczenie planowanej transakcji skutkuje ujęciem przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów, materiałów lub usług, Spółka wyłącza
zwzane z tym zyski lub straty, które były ute w innych ckowitych dochodach i koryguje powyższe przychody.
W odniesieniu do zabezpieczenia ryzyka walutowego, Spółka przeprowadza przeklasyfikowanie kwot zmian elementu terminowego skumulowanych
w odbnym składniku kapitałuasnego koszcie zabezpieczenia do wyniku finansowego jako korek wynikają z przeklasyfikowania w tym samym
okresie lub okresach, w których zabezpieczane oczekiwane przepływy pieniężne wywana wynik finansowy.
Spółka zaprzestaje stosowania zasad rachunkowości zabezpiecz przeywów pieniężnych jeżeli powzanie (lub jego część) przestaje spełni
kryteria rachunkowci zabezpieczeń, w tym w szczególnci, gdy realizacja pozycji zabezpieczanej przestaje b wysoce prawdopodobna, instrument
zabezpieczający wygasa, zostaje sprzedany, rozwzany lub wykonany lub następuje zmiana celu zardzania ryzykiem, a ustanowione powzanie nie
realizuje nowego celu zarządzania ryzykiem. Jeśli Spółka zaprzestaje stosowania rachunkowości zabezpieczeń w odniesieniu do zabezpieczenia
przepływ pieniężnych, wtedy jeżeli Spółka wciąż oczekuje, że nastąpią zabezpieczane przyszłe przepływy pieniężne, kwota ta pozostaje w pozycji
kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń, dopóki przyszłe przepływy pienżne nie nastąpią. Jeżeli Spółka nie oczekuje już, że nastąpią
zabezpieczane przyse przepływy pieniężne, przeprowadza natychmiastowe przeklasyfikowanie skumulowanej kwoty z kapitału z tytułu stosowania
rachunkowci zabezpieczdo wyniku finansowego jako korektę wynikaz przeklasyfikowania.
Ustalanie wartości godziwej
Spółka wykorzystuje w maksymalnym stopniu obserwowalne dane wejściowe i w minimalnym stopniu uwzględnia nieobserwowalne dane wejściowe
aby oszacować wartość godziwą czyli cenę, która zostałaby osiągnięta w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach przeniesienia
zobowiązania lub instrumentu kapitałowego mdzy uczestnikami rynku na dzień wyceny i w aktualnych warunkach rynkowych.
Spółka wycenia instrumenty pochodne w wartci godziwej przy zastosowaniu modeli wyceny instrumentów finansowych, wykorzystuc ogólnie
dostępne kursy walutowe, stopy procentowe, krzywe forward i zmienności dla walut i towarów pochodce z aktywnych rynw.
Wartć godziwa instrumentów pochodnych ustalana jest w oparciu o zdyskontowane przyszłe przepływy z tytu zawartych transakcji kalkulowane w
oparciu o żnicę między ceterminową a transakcyjną. Terminowych kursów wymiany walut nie modeluje się jako osobnego czynnika ryzyka, ale
wyprowadza z kursu spot i odpowiedniej terminowej stopy procentowej dla waluty obcej w stosunku do PLN.
PROFESJONALNY OSĄD
Instrumenty finansowe
Zarząd dokonuje osądu w zakresie klasyfikacji instrumentów finansowych, oceny charakteru i zakresu ryzyka związanego z instrumentami
finansowymi oraz zastosowania rachunkowości zabezpieczeń. Spółka klasyfikuje instrumenty finansowe do poszczególnych kategorii na bazie
oceny modelu biznesowego, biorąc pod uwagę cel ich nabycia oraz charakter nabywanych walorów jak również oce charakterystyki
wynikających z umowy przepływów pieniężnych.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 77 / 108
15.1. Kategorie i klasy instrumentów finansowych
Klasy instrumentów finansowych
Kategorie instrumentów finansowych
31/12/2023
31/12/2022
NOTA
(dane
przekształcone)
AKTYWA
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik
finansowy
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
1
273
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne
całkowite dochody
Wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
13.10.1
284
278
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości
zabezpieczeń
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
125
668
Dostawy i usługi w ramach limitu faktoringu pełnego
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.5.2
1 298
1 594
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
831
928
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne
Instrumenty finansowe zabezpieczające
13.10.1
2 132
1 723
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
11
27
Leasing
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
20
22
Aktywa wyceniane w zamortyzowanym koszcie
47 456
56 491
Dostawy i usługi
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.2
14 688
18 493
Pożyczki udzielone
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
15 908
15 096
Środki pieniężne
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.6
2 854
7 939
Cash pool
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
12 312
4 323
Należności z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
257
1 099
Nabyte papiery wartościowe
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
281
268
Depozyty zabezpieczające
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
206
8 651
Korekta pozycji zabezpieczanej
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
6
7
Środki pieniężne o ograniczonej możliwości dysponowania
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
250
260
Aktywa z tytułu finansowania
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.1
511
-
Pozostałe
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.2, 13.10.1
183
355
52 158
62 004
ZOBOWIĄZANIA
Instrumenty pochodne niewyznaczone dla celów rachunkowości
zabezpieczeń
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.2
422
3 432
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.2
811
953
Instrumenty zabezpieczające przepływy pieniężne
Instrumenty finansowe zabezpieczające
13.10.2
420
12 666
Instrumenty zabezpieczające wartość godziwą
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.2
6
9
Leasing
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
16.3.1
3 381
2 818
Zobowiązania wyceniane w zamortyzowanym koszcie
40 815
42 147
Kredyty
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.7.1
3 995
5 229
Pożyczki
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.7.2
2 300
6 022
Obligacje
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.7.3
6 361
4 350
Dostawy i usługi
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.3
12 740
14 672
Zobowiązania inwestycyjne
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.3, 13.10.2
4 667
3 633
Cash pool
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.2
7 732
4 093
Zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.2
454
1 552
Korekta pozycji zabezpieczanej
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.2
12
29
Depozyty zabezpieczające
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.10.2
2
-
Niezrealizowane zobowiązanie wobec Gazprom
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.3
2 010
2 249
Pozostałe
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
13.5.3, 13.10.2
542
318
45 855
62 025
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 78 / 108
15.2. Pozycje dochodów, kosztów, zysków lub strat i innych całkowitych dochodów
Kategorie instrumentów finansowych
2023
2022
NOTA
(dane
przekształcone)
Przychody finansowe z tytułu odsetek
12.11.1
2 852
727
od aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
2 851
726
od leasingu
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
1
1
Koszty finansowe z tytułu odsetek
12.11.2
(501)
(488)
od zobowiązań finansowych wycenianych w zamortyzowanym
koszcie
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
(350)
(406)
od leasingu
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
(151)
(82)
(Strata)/odwrócenie straty z tytułu utraty wartości instrumentów
finansowych
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
12.12
(2 258)
(176)
Pozostałe przychody operacyjne
Wyłączone z zakresu klasyfikacji i wyceny MSSF 9
11
8
Pozostałe przychody/koszty operacyjne (korekta pozycji zabezpieczanej)
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
2
(3)
Zyski/(Straty) z tytułu instrumentów finansowych
2 331
(2 581)
nadwyżka dodatnich/(ujemnych) różnic kursowych
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie (aktywa)
12.11.1, 12.11.2
(584)
76
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie (zobowiązania)
1 870
(593)
rozliczenie i wycena pochodnych instrumentów finansowych
Wyceniane w wartości godziwej
przez wynik finansowy
12.9, 12.10,
12.11.1, 12.11.2
(73)
(2 448)
Instrumenty finansowe zabezpieczające przepływy pieniężne (część
nieefektywna)
12.9, 12.10
619
3
Instrumenty finansowe zabezpieczające (rozliczenie kosztów
zabezpieczenia)
12.9, 12.10
493
320
dywidendy od jednostek pozostałych
Wyceniane w wartości godziwej
przez wynik finansowy
12.11.1
-
55
Wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
12.11.1
-
6
pozostałe przychody
Wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
12.11.1
6
-
Pozostałe przychody i koszty finansowe
Wyceniane w zamortyzowanym koszcie
12.11.1, 12.11.2
(114)
(87)
2 323
(2 600)
pozostałe, niepodlegające MSSF 7
Dywidendy od jednostek zależnych i współkontrolowanych
12.11.1
1 235
1 009
Różnice kursowe od dywidend
12.11.1, 12.11.2
(5)
(1)
Odpisy aktualizujące akcje i udziały w jednostkach zależnych
12.11.1, 12.11.2
73
359
Pozostałe przychody i koszty finansowe
12.11.1, 12.11.2
8
(64)
1 311
1 303
Powyższa tabela prezentuje pozycje zysków lub strat, w których ujmowany jest wynik na wycenie i rozliczeniu instrumentów
finansowych.
W 2023 roku i w 2022 roku zyski/(straty) z tytułu inwestycji w instrumenty kapitałowe wyceniane w wartości godziwej przez inne
całkowite dochody wyniosły odpowiednio 6 mln PLN i (1) mln PLN.
15.3. Ustalanie wartości godziwej
31/12/2023
31/12/2023
Hierarchia wartości godziwej
NOTA
Wartość
księgowa
Wartość
godziwa
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
1
1
-
-
1
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite
dochody
13.10.1
284
284
28
-
256
Pożyczki udzielone
13.10.1
15 908
16 624
-
16 624
-
Nabyte papiery wartościowe
13.10.1
281
399
-
399
-
Instrumenty pochodne, w tym:
13.10.1
3 099
3 099
328
2 771
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
13.10.1
831
831
-
831
-
19 573
20 407
356
19 794
257
Zobowiązania finansowe
Kredyty
13.7.1
3 995
4 003
-
4 003
-
Pożyczki
13.7.2
2 300
2 296
-
2 296
-
Obligacje
13.7.3
6 361
6 224
5 216
1 008
-
Instrumenty pochodne, w tym:
13.10.2
1 659
1 659
29
1 630
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
13.10.2
811
811
-
811
-
14 315
14 182
5 245
8 937
-
Informacje w zakresie wartości godziwej Nieruchomości inwestycyjnych zostały przedstawione w nocie 13.10.1.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 79 / 108
31/12/2022
31/12/2022
Hierarchia wartości godziwej
NOTA
Wartość
księgowa
(dane
przekształcone)
Wartość
godziwa
(dane
przekształcone)
Poziom 1
Poziom 2
Poziom 3
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
13.10.1
273
273
-
-
273
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite
dochody
13.10.1
278
278
22
-
256
Pożyczki udzielone
13.10.1
15 096
15 156
-
15 156
-
Nabyte papiery wartościowe
13.10.1
268
268
-
268
-
Instrumenty pochodne, w tym:
13.10.1
3 346
3 346
-
3 346
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
13.10.1
928
928
-
928
-
19 261
19 321
22
18 770
529
Zobowiązania finansowe
Kredyty
13.7.1
5 229
5 235
-
5 235
-
Pożyczki
13.7.2
6 022
6 021
-
6 021
-
Obligacje
13.7.3
4 350
3 892
2 884
1 008
-
Instrumenty pochodne, w tym:
13.10.2
17 060
17 060
-
17 060
-
Instrumenty pochodne w ramach centralizacji
13.10.2
953
953
-
953
-
32 661
32 208
2 884
29 324
-
Dla pozostałych klas aktywów i zobowiązań finansowych wartość godziwa odpowiada ich wartości księgowej.
15.3.1. Metody wyceny do wartości godziwej (hierarchia wartości godziwej)
Zobowiązania finansowe z tytułu kredytów, obligacji oraz zobowiązania i należnci z tytu pożyczek wyceniane do
wartości godziwej przy zastosowaniu metody zdyskontowanych przepływ pieniężnych. Stopy dyskontowe ustalane są na
podstawie rynkowych stóp na bazie kwotow 1–miesięcznych, 3–miesięcznych i 6–miesięcznych powkszonych o marże
właściwe dla poszczególnych instrumentów finansowych.
W pozycji aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody ujęto udziały i akcje
notowane/nienotowane nieprzeznaczone do obrotu. Dla akcji nienotowanych na aktywnym rynku, dla których nie ma
obserwowalnych danych wejściowych zastosowano wartość godziwą ustaloną na bazie oczekiwanych dyskontowanych
przepływów pieniężnych.
W okresie sprawozdawczym i w okresie porównawczym w Spółce nie wystąpiły przesunięcia pomiędzy Poziomami 1 i 2
hierarchii wartości godziwej, za wyjątkiem wyceny kontraktów futures na zakup CO2 oraz swapów towarowych zawieranych na
giełdzie, dla których na dzień 31 grudnia 2023 roku wartość godziwa została ustalana bezpośrednio w oparciu o notowania
rynkowe tych instrumentów (Poziom 1).
15.4. Rachunkowość zabezpieczeń
ORLEN stosuje rachunkowość zabezpieczeń przepływów pieniężnych oraz wartości godziwej w odniesieniu do przyjętych
następujących strategii:
a) przepływów pieniężnych dotyczące:
- terminowych transakcji sprzedaży i zakupu walut zabezpieczających działalność operacyjną,
- zabezpieczenia zmiany marż na sprzedawanych produktach rafineryjnych i petrochemicznych,
- zabezpieczenia okresowego zwiększenia zapasów operacyjnych,
- zabezpieczenia niedopasowania czasowego wynikającego ze sprzedaży produktów rafineryjnych,
- zabezpieczenia cen gazu wynikających z kontraktów kupna i sprzedaży gazu,
- zabezpieczenia cen uprawnień do emisji CO.
b) wartości godziwej dotyczące:
- zabezpieczenia sprzedaży asfaltów po cenie stałej.
Obecnie źródłami nieefektywności w przypadku stosowania rachunkowości zabezpieczeń dla ryzyka walutowego jest różnica
pomiędzy terminem zapadalności dla instrumentu zabezpieczającego, przypadającego na ostatnie dni robocze miesiąca M-1 a
terminem zapadalności pozycji zabezpieczanej, gdzie przychody ze sprzedaży produktów petrochemicznych i rafineryjnych
realizowane w pierwszych kolejnych dniach danego miesiąca M lub różnica między wartością początkową instrumentu
zabezpieczającego i pozycji zabezpieczanej.
Natomiast w przypadku ryzyka towarowego źródła nieefektywności wynikają z wyznaczonych na pozycję zabezpieczaną
komponentów ryzyka, będących elementem składowym uprawdopodobnionego planowanego przyszłego zakupu ropy, sprzedaży i
kupna gazu a instrumentami zabezpieczacymi opartymi wyłącznie o indeksy towarowe sprzedawanych produktów rafineryjnych
oraz instrumentami zabezpieczającymi opartymi o europejski indeks gazowy TTF.
Dla kursu USD/PLN występuje częściowo naturalny hedging, gdyż przychody ze sprzedaży produktów uzależnionych od kursu USD
równoważone przez koszty zakupu ropy w tej samej walucie. Z uwagi na fakt posiadania przez ORLEN długiej pozycji w EUR
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 80 / 108
oraz historycznie utrzymujące się na stosunkowo niskim poziomie stopy procentowe dla EUR (w porównaniu do stóp w PLN)
uznano, iż zasadne jest dążenie do sytuacji, w której Spółka posiada zobowiązania dłużne częściowo w walucie obcej.
Informacja o instrumentach zabezpieczających – struktura terminowa zapadalności
2023
Rodzaj ryzyka /
typ instrumentu
Jednostka miary
do 1 roku
powyżej 1 do 3 lat
powyżej 3 do 5 lat
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Ryzyko walutowe
Forwardy walutowe - zabezpieczenie pozycji długiej (kupno)
Nominał
USD
71 758 448
16 868 208
-
Średni kurs USD/PLN
4,29
4,40
-
Forwardy walutowe - zabezpieczenie pozycji krótkiej (sprzedaż)
Nominał
EUR
402 500 000
1 296 500 000
446 000 000
Średni kurs EUR/PLN
4,71
5,24
5,24
Nominał
EUR
147 703 052
-
-
Średni kurs EUR/USD
1,21
-
-
Swapy walutowe - zabezpieczenie pozycji krótkiej (sprzedaż)
Nominał
EUR
210 000 000
-
-
Średni kurs EUR/PLN
5,17
-
-
Ryzyko towarowe
Swapy towarowe - zabezpieczenie przyszłych przychodów (sprzedaż)
Ropa naftowa
Wolumen
BBL
3 326 000
-
-
Średnia cena
77,64
-
-
Gaz ziemny
Wolumen
MWh
12 090 250
684 480
-
Średnia cena
38,02
26,49
-
Olej napędowy
Wolumen
MT
100 000
-
-
Średnia cena
755,21
-
Swap towarowy - zapasy (kupno)
Gaz ziemny
Wolumen
mmBtu
21 945 000
-
-
Średnia cena
2,77
-
-
Olej napędowy
Wolumen
MT
80 000
-
-
Średnia cena
775,62
-
Futures towarowy - zabezpieczenie ceny uprawnień do emisji CO2 (kupno)
Wolumen
MT
7 239 000
18 000
-
Średnia cena
70,98
73,50
-
Zabezpieczenie wartości godziwej
Ryzyko towarowe
Swapy towarowe - zabezpieczenie przyszłych przychodów (kupno)
Ropa naftowa
Wolumen
BBL
948 420
237 020
-
Średnia cena
74,76
71,17
-
Olej opałowy ciężki
Wolumen
MT
1 334
-
-
Średnia cena
397,67
-
Olej opałowy lekki
Wolumen
MT
421
-
-
Średnia cena
768,08
-
-
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 81 / 108
2022
Rodzaj ryzyka /
typ instrumentu
Jednostka miary
do 1 roku
powyżej 1 do 3 lat
powyżej 3 do 5 lat
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Ryzyko walutowe
Forwardy walutowe - zabezpieczenie pozycji długiej (kupno)
Nominał
USD
61 656 095
4 062 388
-
Średni kurs USD/PLN
4,69
5,30
-
Forwardy walutowe - zabezpieczenie pozycji krótkiej (sprzedaż)
Nominał
EUR
409 000 000
1 156 000 000
226 000 000
Średni kurs EUR/PLN
4,69
4,70
5,94
Nominał
EUR
539 647 204
147 703 052
-
Średni kurs EUR/USD
1,22
1,22
-
Swapy walutowe - zabezpieczenie pozycji krótkiej (sprzedaż)
Nominał
EUR
86 000 000
210 000 000
-
Średni kurs EUR/PLN
5,01
5,17
-
Ryzyko towarowe
Swapy towarowe - zabezpieczenie przyszłych przychodów (sprzedaż)
Ropa naftowa
Wolumen
BBL
3 040 000
-
-
Średnia cena
81,40
-
-
Gaz ziemny
Wolumen
MWh
28 084 790
16 776 480
-
Średnia cena
20,24
23,23
-
Swap towarowy - zapasy
Gaz ziemny
Wolumen
MWh
1 997 100
-
-
Średnia cena
99,14
-
-
Gaz ziemny
Wolumen
mmBtu
145 860 000
47 640 000
-
Średnia cena
2,80
2,86
-
Futures - zabezpieczenie ceny zakupu uprawnień do emisji CO2 (kupno)
Wolumen
MT
2 157 000
217 000
-
Średnia cena
85,77
87,81
-
Zabezpieczenie wartości godziwej
Ryzyko towarowe
Swapy towarowe - zabezpieczenie przyszłych przychodów (kupno)
Ropa naftowa
Wolumen
BBL
579 330
47 820
-
Średnia cena
73,96
74,96
-
Olej opałowy ciężki
Wolumen
MT
26 768
666
-
Średnia cena
424,60
453,00
-
Olej opałowy lekki
Wolumen
MT
8 452
210
-
Średnia cena
880,69
838,00
-
Planowana data realizacji zabezpieczanego przepływu pieniężnego i wartości godziwej, która zostanie ujęta w zysku lub
stracie
31/12/2023
31/12/2022
Ekspozycja walutowa operacyjna
2024-2028
2023-2027
Ekspozycja na ryzyko towarowe
2024-2025
2023-2025
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 82 / 108
Skutki rachunkowości zabezpieczeń dla sytuacji finansowej i wyników
2023
Typ powiązania /
rodzaj ryzyka /
typ instrumentu
Kupno (K)/
Sprzedaż
(S)
Strategie zabezpieczające w ramach
zabezpieczenia przepływów pieniężnych
Jednostka
miary
Nominał/
wolumen
31/12/2023
Aktywa
31/12/2023
Zobowiązania
31/12/2023
Zmiany wartości
godziwej (jako
podstawa do ustalenia
części nieefektywnej w
danym okresie)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Ryzyko walutowe
FX_EUR.PLN
S
sprzedaż produktów denominowanych /
indeksowanych w walutach obcych
EUR
2 145 000 000
1 053
-
1 197
FX_USD.PLN
K
dostawy za zakupy denominowane w walucie
obcej lub indeksowane do kursu waluty obcej
USD
88 626 656
-
31
(15)
FX_EUR.USD
S
sprzedaż produktów denominowanych /
indeksowanych w walutach obcych
EUR
147 703 052
60
-
(343)
SW_EUR.PLN
S
EUR
210 000 000
127
-
74
1 240
31
913
Ryzyko towarowe
Ropa naftowa
S
niedopasowanie czasowe na zakupach ropy /
zabezpieczenie zapasów
ponadnormatywnych
BBL
3 326 000
15
-
-
Olej napędowy
S
MT
100 000
5
-
5
Olej napędowy
K
MT
80 000
-
4
(4)
Uprawnienia do emisji CO2
K
zabezpieczenie ceny zakupu uprawnień do
emisji CO2
MT
7 257 000
259
-
281
Gaz ziemny
S
sprzedaż gazu ziemnego po cenach
indeksowanych
MWh
12 774 730
603
366
12 366
Gaz ziemny
K
zakup gazu ziemnego po cenach
indeksowanych
MWh
-
10
19
(906)
Gaz ziemny
K
zakup gazu ziemnego skroplonego LNG po
cenach indeksowanych
mmBtu
21 945 000
892
389
11 742
2 132
420
12 655
Zabezpieczenie wartości godziwej
Ryzyko towarowe
Ropa naftowa
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
BBL
1 185 440
11
6
(18)
Olej opałowy ciężki
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
MT
1 334
-
-
3
Olej opałowy lekki
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
MT
421
-
-
2
11
6
(13)
2 143
426
12 642
Wartość bilansowa została ujęta w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Instrumenty pochodne, Nota 13.10.1, Nota 13.10.2.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 83 / 108
2022
Typ powiązania /
rodzaj ryzyka /
typ instrumentu
Kupno (K)/
Sprzedaż (S)
Strategie zabezpieczające
w ramach zabezpieczenia
przepływów pieniężnych
Jednostka
miary
Nominał/
wolumen
31/12/2022
Aktywa
31/12/2022
Zobowiązania
31/12/2022
Zmiany wartości
godziwej (jako
podstawa do ustalenia
części nieefektywnej w
danym okresie)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Ryzyko walutowe
FX_EUR.PLN
S
sprzedaż produktów
denominowanych
/indeksowanych
w walutach obcych
EUR
1 791 000 000
132
276
382
FX_USD.PLN
K
dostawy za zakupy
denominowane w walucie obcej
lub indeksowane do kursu waluty
obcej
USD
65 718 483
7
23
(22)
FX_EUR.USD
S
sprzedaż produktów
denominowanych/indeksowanych
w walutach obcych
EUR
687 350 256
403
-
403
SW_EUR.PLN
S
sprzedaż produktów
denominowanych/indeksowanych
w walutach obcych
EUR
296 000 000
54
1
53
596
300
816
Ryzyko towarowe
Ropa naftowa
S
niedopasowanie czasowe na
zakupach ropy
zabezpieczenie zapasów
ponadnormatywnych
BBL
3 040 000
15
-
15
Benzyna
S
zabezpieczenie zapasów
ponadnormatywnych
MT
-
-
-
3
Uprawnienia do emisji CO2
K
zabezpieczenie ceny zakupu
uprawnień do emisji CO2
MT
2 374 000
20
42
(22)
Gaz ziemny
S
sprzedaż gazu ziemnego po
cenach indeksowanych
MWh
44 861 270
-
12 129
(12 129)
Gaz ziemny
K
zakup gazu ziemnego po cenach
indeksowanych
MWh
1 997 100
1 092
195
897
Gaz ziemny
K
zakup gazu ziemnego
skroplonego LNG po cenach
indeksowanych
mmBtu
193 500 000
1 127
12 366
(11 236)
1 723
12 666
(10 420)
Zabezpieczenie wartości godziwej
Ryzyko towarowe
Ropa naftowa
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
BBL
627 150
26
3
4
Olej opałowy ciężki
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
MT
27 434
1
4
(3)
Olej opałowy lekki
K
sprzedaż asfaltu w cenie stałej
MT
8 662
-
2
(2)
27
9
(1)
1 750
12 675
(10 421)
Wartość bilansowa została ujęta w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Instrumenty pochodne, Nota 13.10.1, Nota 13.10.2.
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
2023
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Zmiany wartości godziwej pozycji
zabezpieczanej (jako podstawa do
ustalenia części nieefektywnej w danym
okresie - pozycja pozabilansowa)
Kapitał z tytułu stosowania
rachunkowości zabezpieczeń
(wartość brutto) dla powiązań
pozostających w rachunkowości
zabezpieczeń
Ryzyko walutowe (EUR)
Przyszłe przychody ze sprzedaży
(1 388)
215
Przyszłe koszty wytworzenia
628
-
Zapasy
-
-
Ryzyko walutowe (USD)
Przyszłe koszty wytworzenia
15
(23)
Zapasy
-
-
(745)
192
Ryzyko towarowe
Zapasy
2 332
(373)
Przyszłe przychody ze sprzedaży
(14 570)
2 880
Wartości niematerialne
(115)
124
Inne aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
(165)
135
(12 518)
2 766
(13 263)
2 958
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 84 / 108
2022
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Zmiany wartości godziwej pozycji
zabezpieczanej (jako podstawa do
ustalenia części nieefektywnej w danym
okresie - pozycja pozabilansowa)
Kapitał z tytułu stosowania
rachunkowości zabezpieczeń
(wartość brutto) dla powiązań
pozostających w rachunkowości
zabezpieczeń
Ryzyko walutowe (EUR)
Przyszłe przychody ze sprzedaży
(408)
(807)
Zapasy
349
-
Ryzyko walutowe (USD)
Przyszłe koszty wytworzenia
11
(5)
Zapasy
21
-
(27)
(812)
Ryzyko towarowe
Zapasy
518
(769)
Przyszłe przychody ze sprzedaży
(6 732)
6 731
Wartości niematerialne i prawne
(7)
7
Inne aktywa trwałe przeznaczone do sprzedaży
30
(30)
(6 191)
5 939
(6 218)
5 127
Zabezpieczenie wartości godziwej
2023
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Skumulowana wartość
korekty bilansowej z tytułu
wartości godziwej
Pozycja w sprawozdaniu z
sytuacji finansowej, w
której została ujęta wartość
bilansowa
Zmiana wartości korekty
pozycji zabezpieczanej w
danym okresie
Zmiany wartości
godziwej (jako
podstawa do ustalenia
części nieefektywnej w
danym okresie)
Różnica między
zyskiem lub stratą z
tytułu zabezpieczenia
na instrumencie
zabezpieczającym
oraz pozycją
zabezpieczaną
Aktywa
31/12/2023
Zobowiązania
31/12/2023
Ryzyko towarowe
Przyszłe przychody ze
sprzedaży
6
12
Instrumenty pochodne
oraz pozostałe aktywa
i zobowiązania
16
(13)
3
2022
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Skumulowana wartość
korekty bilansowej z tytułu
wartości godziwej
Pozycja w sprawozdaniu z
sytuacji finansowej, w
której została ujęta wartość
bilansowa
Zmiana wartości korekty
pozycji zabezpieczanej w
danym okresie
Zmiany wartości
godziwej (jako
podstawa do ustalenia
części nieefektywnej w
danym okresie)
Różnica między
zyskiem lub stratą z
tytułu zabezpieczenia
na instrumencie
zabezpieczającym
oraz pozycją
zabezpieczaną
Aktywa
31/12/2022
Zobowiązania
31/12/2022
Ryzyko towarowe
Przyszłe przychody ze
sprzedaży
7
29
Instrumenty pochodne
oraz pozostałe aktywa
i zobowiązania
(3)
-
(3)
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 85 / 108
Wpływ rachunkowości zabezpieczeń przepływów pieniężnych na sprawozdanie z zysków lub strat i inne całkowite
dochody
2023
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Zyski lub straty z
tytułu zabezpieczenia
dla okresu
sprawozdawczego
ujęte w innych
całkowitych
dochodach
Nieefektywność
zabezpieczenia ujęta
w wyniku
finansowym w
okresie
Pozycja w sprawozdaniu, gdzie
została ujęta wycena
nieefektywności zabezpieczenia
Kwota przeklasyfikowana z innych całkowitych
dochodów do wyniku finansowego jako korekta z tytułu
przeklasyfikowania, ze względu na:
Realizację pozycji
zabezpieczanej w
okresie
(powiązania
kontynuowane)
Pozycja w wyniku finansowym,
która zawiera korektę z tytułu
przeklasyfikowania
Ryzyko walutowe (EUR/PLN)
forwardy walutowe/swapy walutowe
1 021
-
-
(139)
Przychody ze sprzedaży
forwardy walutowe
403
1
Pozostałe przychody/koszty operacyjne
500
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
Ryzyko walutowe (USD/PLN)
forwardy walutowe
-
-
-
-
Przychody ze sprzedaży
forwardy walutowe
(18)
-
-
(24)
Koszty wytworzenia (operacyjne)
forwardy walutowe
-
-
-
(392)
Zapasy
forwardy walutowe
4
-
Pozostałe przychody/koszty operacyjne
(7)
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
1 410
1
(62)
Ryzyko towarowe
swapy towarowe
(48)
-
-
(1 223)
Zapasy
swapy towarowe
1 362
-
-
3 794
Przychody ze sprzedaży
swapy towarowe
(4 769)
504
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
-
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
futures towarowy
117
-
-
16
Wartości niematerialne
futures towarowy
165
-
-
(95)
Inne aktywa trwałe przeznaczone do
sprzedaży
(3 173)
504
2 492
(1 763)
505
2 430
W składnikach innych całkowitych dochodów dotyczących kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto w kwocie
(1 834) mln PLN Spółka ujmuje zyski lub straty w kwocie (1 763) mln PLN ujęte w okresie 12 miesięcy 2023 roku oraz rozliczone
instrumenty zabezpieczające oczekujące na pozyczabezpieczaw kwocie (71) mln PLN w tym (73) mln PLN dotyczące 2023
roku i 2 mln PLN rozliczone z poprzedniego roku.
2022
Rodzaj ryzyka / typ pozycji
Zyski lub straty z
tytułu zabezpieczenia
dla okresu
sprawozdawczego
ujęte w innych
całkowitych
dochodach
Nieefektywność
zabezpieczenia ujęta
w wyniku
finansowym w
okresie
Pozycja w sprawozdaniu, gdzie
została ujęta wycena
nieefektywności zabezpieczenia
Kwota przeklasyfikowana z innych całkowitych
dochodów do wyniku finansowego jako korekta z tytułu
przeklasyfikowania, ze względu na:
Realizację pozycji
zabezpieczanej w
okresie
(powiązania
kontynuowane)
Pozycja w wyniku finansowym,
która zawiera korektę z tytułu
przeklasyfikowania
Ryzyko walutowe (EUR/PLN)
forwardy walutowe/swapy walutowe
(271)
-
-
(352)
Przychody ze sprzedaży
forwardy walutowe
479
43
Pozostałe przychody/koszty operacyjne
323
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
Ryzyko walutowe (USD/PLN)
forwardy walutowe
(9)
-
-
20
Koszty wytworzenia (operacyjne)
forwardy walutowe
-
-
-
(21)
Zapasy
forwardy walutowe
(13)
-
Pozostałe przychody/koszty operacyjne
(3)
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
186
43
(33)
Ryzyko towarowe
swapy towarowe
(769)
-
-
248
Zapasy
swapy towarowe
6 734
-
-
(21)
Przychody ze sprzedaży
swapy towarowe
-
(75)
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
-
Pozostałe przychody/koszty
operacyjne
futures towarowy
7
-
-
28
Wartości niematerialne i prawne
futures towarowy
(30)
-
-
123
Inne aktywa trwałe przeznaczone do
sprzedaży
5 942
(75)
378
6 128
(32)
345
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 86 / 108
Uzgodnienie kapitału z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń
2023
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń w podziale na
Część efektywna
zmiany wartości
godziwej
Część
efektywna z
tytułu
rozliczenia
instrumentów
Koszt zabezpieczenia
Razem
związany z wystąpieniem transakcji
związany z wystąpieniem transakcji
Ryzyko walutowe
01/01/2023
(812)
(28)
505
(335)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Wpływ wyceny transakcji zabezpieczających (część skuteczna)
478
-
872
1 350
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z realizacją pozycji zabezpieczanej, w tym:
526
29
(493)
62
reklasyfikacja instrumentów z poprzedniego roku
-
29
(27)
2
Instrumenty do rozliczenia
-
(23)
27
4
31/12/2023
192
(22)
911
1 081
Ryzyko towarowe
01/01/2023
5 939
-
-
5 939
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Wpływ wyceny transakcji zabezpieczających (część skuteczna)
4 205
-
n/d
4 205
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z realizacją pozycji zabezpieczanej
(2 492)
-
n/d
(2 492)
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z brakiem realizacji pozycji zabezpieczanej
(4 769)
(2 396)
(7 165)
Instrumenty do rozliczenia
-
2 319
2 319
Rozliczenie części nieefektywnej
(117)
-
-
(117)
31/12/2023
2 766
(77)
2 689
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto 01/01/2023
5 127
(28)
505
5 604
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
(974)
5
(96)
(1 065)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto 01/01/2023
4 153
(23)
409
4 539
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto 31/12/2023
2 958
(99)
911
3 770
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
(562)
19
(174)
(717)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto 31/12/2023
2 396
(80)
737
3 053
2022
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń w podziale na
Część efektywna
zmiany wartości
godziwej
Część
efektywna z
tytułu
rozliczenia
instrumentów
Koszt zabezpieczenia
Razem
związany z wystąpieniem transakcji
związany z wystąpieniem transakcji
Ryzyko walutowe
01/01/2022
(532)
(18)
31
(519)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Wpływ wyceny transakcji zabezpieczających (część skuteczna)
(615)
-
767
152
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z realizacją pozycji zabezpieczanej, w tym:
335
18
(320)
33
reklasyfikacja instrumentów z poprzedniego roku
-
18
(19)
(1)
Instrumenty do rozliczenia
-
(28)
27
(1)
31/12/2022
(812)
(28)
505
(335)
Ryzyko towarowe
01/01/2022
(3)
-
-
(3)
Zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Wpływ wyceny transakcji zabezpieczających (część skuteczna)
6 354
-
n/d
6 354
Reklasyfikacja do wyniku finansowego w związku z realizacją pozycji zabezpieczanej
(378)
-
n/d
(378)
Rozliczenie części nieefektywnej
(34)
-
-
(34)
31/12/2022
5 939
-
-
5 939
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto 01/01/2022
(535)
(18)
31
(522)
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
102
3
(6)
99
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto 01/01/2022
(433)
(15)
25
(423)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń brutto 31/12/2022
5 127
(28)
505
5 604
Podatek odroczony od rozliczenia i wyceny instrumentów zabezpieczających
(974)
5
(96)
(1 065)
Kapitał z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń netto 31/12/2022
4 153
(23)
409
4 539
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 87 / 108
15.5. Identyfikacja ryzyka
Zarządzanie ryzykiem skupia się ównie na nieprzewidywalności rynków i ma na celu ograniczenie wpływu zmienności na wyniki
finansowe Spółki.
Rodzaj ryzyka
Ekspozycja
Pomiar ryzyka
Zarządzanie/Zabezpieczanie
RYNKOWE
Towarowe
- ryzyko zmian marż na sprzedawanych produktach rafineryjnych i
petrochemicznych oraz zmian wysokości dyferencjału Brent;
- ryzyko zmian cen ropy naftowej i produktów związane z
niedopasowaniem czasowym;
- ryzyko zmian cen uprawnień do emisji CO;
- ryzyko zmiany ceny gazu
- ryzyko zmian cen ropy naftowej i produktów rafineryjnych związane
z obowiązkiem utrzymywania zapasów obowiązkowych ropy i paliw;
- ryzyko wynikające z uprawdopodobnionych zobowiązań i należności
obejmujące zapewnienie wybranym odbiorcom formuł cenowych
opartych na cenie stałej w czasie
W oparciu o planowane przepływy
pieniężne.
Polityki zarządzania ryzykiem rynkowym oraz strategie
zabezpieczające, które określają zasady pomiaru
poszczególnych ekspozycji, parametry i horyzont czasowy
zabezpieczania danego ryzyka oraz stosowane
instrumenty zabezpieczające.
Zarządzanie ryzykiem rynkowym odbywa się przy
wykorzystaniu instrumentów pochodnych, które są
stosowane wyłącznie do ograniczenia ryzyka zmian
wartości godziwej i ryzyka zmian przepływów pieniężnych.
Ustalając wycenę rynkową instrumentów, Spółka korzysta
z własnych systemów ewidencji i wyceny instrumentów
pochodnych jak również polega na informacjach
uzyskanych z wiodących na danym rynku banków oraz
firm brokerskich lub serwisów informacyjnych. Transakcje
zawierane są wyłącznie z wiarygodnymi partnerami,
dopuszczonymi do udziału w transakcjach w wyniku
zastosowania odpowiednich procedur i podpisania
odpowiedniej dokumentacji.
Zmian kursów
walutowych
- ekonomiczna ekspozycja walutowa wynikająca z wpływów
pomniejszonych o wydatki indeksowane do lub denominowane w
walucie innej niż waluta funkcjonalna;
- ekspozycja walutowa wynikająca z inwestycji bądź
uprawdopodobnionych zobowiązań i należności w walutach obcych;
- bilansowa ekspozycja walutowa wynikająca z denominowanych w
walutach obcych aktywów i pasywów
W oparciu o planowane przepływy
pieniężne.
W oparciu o analizy pozycji
bilansowych.
Zmian stóp
procentowych
-ekspozycja wynikająca z posiadanych aktywów oraz pasywów, dla
których przychody oraz koszty odsetkowe uzależnione są od
zmiennych stóp procentowych, w tym lokowanie nadwyżek
pieniężnych i zobowiązania dłużne
W oparciu o udział w całości
zadłużenia brutto pozycji, dla
których koszty odsetkowe są
uzależnione od zmiennych stóp
procentowych.
Płynności
Ryzyko nieprzewidzianego niedoboru środków pieniężnych lub braku
dostępu do źródeł finansowania zarówno w horyzoncie krótko jak i
długoterminowym, prowadzące do przejściowej lub trwałej utraty
zdolności do regulowania zobowiązań skutkujących koniecznością
pozyskania finansowania na mniej korzystnych warunkach lub utratą
potencjalnych korzyści wynikających z nadpłynności.
W oparciu o planowane przepływy
pieniężne z działalności
operacyjnej, inwestycyjnej i
finansowej w horyzoncie krótko i
długoterminowym.
Polityka zarządzania płynnością, która określa zasady
raportowania i konsolidacji płynności ORLEN i spółek
Grupy ORLEN. Spółka prowadzi politykę dywersyfikacji
źródeł finansowania oraz wykorzystuje zróżnicowane
narzędzia dla efektywnego zarządzania płynnością.
Spółka prowadzi również bieżący monitoring poziomu
kowenantów finansowych oraz sporządza ich projekcję w
perspektywie długoterminowej.
Utraty środków
pieniężnych i lokat
Ryzyko upadłości banków krajowych lub zagranicznych, na
rachunkach których są przetrzymywane lub w których lokowane są
środki pieniężne, lub ryzyko niewypłacalności emitentów, których
papiery wartościowe zostały nabyte, będące bilansową ekspozycją
posiadanych aktywów finansowych: środków pieniężnych i ich
ekwiwalentów a także krótkoterminowych aktywów finansowych.
Regularny przegląd
wiarygodności kredytowej
banków, emitentów papierów
wartościowych i ich ratingów oraz
wyznaczanie limitów koncentracji
środków.
Zarządzanie w oparciu o zasady zarządzania nadwyżkami
pieniężnymi, które określają możliwości przyznawania
limitów koncentracji dla poszczególnych banków
ustalanych na podstawie m in. ratingów oraz danych
sprawozdawczych. Współpraca głównie z bankami
kredytującymi. Ograniczenie rodzajowe nabywanych
papierów wartościowych pod kątem terminu ich wykupu i
podmiotowe pod kątem ryzyka kredytowego emitenta.
Kredytowe
Ryzyko nieuregulowania należności za dostarczone produkty i usługi
przez kontrahentów, z którymi zawierane transakcje handlowe z
odroczonym terminem płatności.
Analiza wiarygodności i
wypłacalności kontrahentów.
Zarządzanie w oparciu o przyjęte procedury i politykę w
zakresie zarządzania kredytem kupieckim i windykacją, w
tym wyznaczania limitów kredytowych i ustanawiania
zabezpieczeń.
Strategie zabezpieczające w ramach rachunkowości
zabezpieczeń wykorzystywane w 2023 roku
Komponent
Rodzaj powiązania
Sprzedaż asfaltu w cenie stałej
Komponent ryzyka Brent / Fuel Oil / Gas Oil, będący elementem składowym
bezwarunkowego i wiążącego zobowiązania komercyjnego z zawartej transakcji
sprzedaży w cenie stałej
zabezpieczenie wartości godziwej
Zapasy ponadnormatywne
Komponent ryzyka Brent DTd, będący elementem przyszłego zakupu ropy; pozycja
identyfikowana na podstawie dostaw ropy z miesiąca realizacji/dostawy transakcji
zabezpieczającej według kolejności ich otrzymania
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Komponent ryzyka EBOB / ULSD / 3,5PCT, będący elementem składowym sprzedaży
benzyny / oleju napędowego / oleju opałowego; pozycja identyfikowana na podstawie
faktur sprzedażowych wystawionych w miesiącu realizacji/dostawy transakcji
zabezpieczającej według kolejności ich wystawienia
Sprzedaż produktów denominowanych /indeksowanych w
walutach obcych
Faktury dotyczące sprzedaży denominowanej w walucie obcej lub indeksowanej do
kursu waluty obcej wystawione w dniu zapadalności transakcji Forward i dniach
kolejnych według kolejności ich wystawienia; wartość nominalna w walucie obcej do
wysokości wartości nominalnej instrumentu zabezpieczającego w walucie obcej oraz
komponent walutowy EUR/PLN i EUR/USD wynikający z prognozowanych przyszłych
przychodów ze sprzedaży gazu.
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Dostawy za zakupy denominowane w walucie obcej lub
indeksowane do kursu waluty obcej
Dostawy za zakupy denominowane w walucie obcej lub indeksowane do kursu waluty
obcej otrzymane w dniu zapadalności transakcji Forward i dniach kolejnych według
kolejności ich dostarczenia; wartość nominalna w walucie obcej do wysokości wartości
nominalnej instrumentu zabezpieczającego w walucie obcej oraz zabezpieczenie
przyszłych, wysoce prawdopodobnych przepływów pieniężnych z tytułu zakupu gazu w
walucie obcej.
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Zakup gazu ziemnego skroplonego LNG po cenach
indeksowanych
Wolumen zakupu gazu skroplonego LNG po cenach wyrażonych w indeksie Henry
Hub
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Sprzedaż i zakup gazu ziemnego po cenach indeksowanych
Komponent ryzyka wynikający z kontraktów sprzedaży i zakupu gazu po cenach
opartych o indeksy gazowe z rynku europejskiego skorelowane z indeksem TTF
(komponent indeksu TTF)
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
Zabezpieczenie cen uprawnień do emisji CO
Zabezpieczenie ceny zakupu uprawnień CO2 wynikających z fizycznego zakupu
uprawnień, koniecznych do realizacji obowiązku rozliczenia emisji CO2.
zabezpieczenie przepływów pieniężnych
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 88 / 108
Spółka stosuje spójne zasady zabezpieczania ryzyka finansowego w oparciu o polityki i strategie zarządzania ryzykiem
rynkowym pod nadzorem Komitetów Ryzyka Finansowego, Zarządu i Rady Nadzorczej ORLEN.
Standardowe zabezpieczanie walutowej ekspozycji ekonomicznej odbywa s w sposób rolowany i powtarzalny obejmując standardowo
okres kolejnych 24 miesięcy. Dopuszcza się zabezpieczanie walutowej ekspozycji ekonomicznej w EUR (z uwagi na jej stabilność
i przewidywalność) na okresy maksymalnie do 60 miescy.
Dedykowana strategia zabezpieczająca wyznacza optymalne poziomy zabezpieczenia dla standardowego okresu oraz dopuszczalne
odchylenia.
Ekspozycja na ryzyko walutowe bilansowe jest zabezpieczana do 100% kwoty narażonej na przedmiotowe ryzyko walutowe.
W przypadku ryzyka towarowego poziom zabezpieczenia poszczególnych ekspozycji jest określony w dedykowanej strategii
zabezpieczającej zaakceptowanej przez Komitet Ryzyka Finansowego.
Ekspozycja na ryzyko cen towarów związana z niedopasowaniem czasowym na nienormatywnych zapasach operacyjnych jest
zabezpieczana na 100% wolumenu zapasów narażonego na przedmiotowe ryzyko.
Ekspozycja na ryzyko cen towarów związana z uprawdopodobnionymi zobowzaniami lub należnciami w ORLEN jest
zabezpieczana na 100 % wolumenu narażonego na przedmiotowe ryzyko (oferowania odbiorcom formuł cenowych opartych na cenie
stej w czasie).
Ekspozycja na ryzyko cen towarów zwzana z niedopasowaniem czasowym na zakupach ropy jest zabezpieczana na wolumenie
odpowiadacym 90% wolumenu sprzedawanych produktów wytworzonych z kupowanej ropy, narażonych na przedmiotowe ryzyko.
Realizacja strategii zarządzania ryzykiem towarowym i walutowym w odniesieniu do kontraktów dotyczących zakupu i sprzedaży gazu
polega na zarządzaniu ryzykiem całkowitej otwartej pozycji wynikającej z tych kontraktów z uwzględnieniem zasady netto obejmującej
horyzont czasowy do 36 miesięcy. Ekspozycja z tytułu marży rafineryjnej jest zabezpieczana oportunistycznie. Zgodnie z przyjętymi w
tym zakresie strategiami, marża rafineryjna zabezpieczana jest w horyzoncie do 36 miesięcy w przód na wolumenie planowanej
produkcji w ORLEN.
Wszystkie transakcje zabezpieczające ekspozycję towarową i walutową wykonywane ze Spółkami GK obtymi procesem centralizacji
ewidencjonowane na bilansie ORLEN a następnie przenoszone na Spółki na zasadzie transakcji wewnątrzgrupowych.
15.5.1. Ryzyko towarowe
15.5.1.1. Ryzyko zmiany cen produktów rafineryjnych i petrochemicznych oraz surowców
Rodzaj zabezpieczonego surowca/produktu
Jednostka miary
31/12/2023
31/12/2022
Ropa naftowa
bbl
13 314 440
18 240 460
Marża rafineryjna
BBL
-
5 997 000
Gaz ziemny TTF
MWh
23 069 530
66 180 790
Gaz ziemny HH
mmBtu
47 640 000
193 500 000
Energia elektryczna
MWh
164 637
2 459 489
Pozostałe
MT
210 478
137 946
Analiza wrażliwości na zmiany cen produktów i surowców
Analiza wpływu zmiany wartości księgowej instrumentów finansowych na wynik przed opodatkowaniem i kapitał z tytułu
stosowania rachunkowości zabezpieczeń w związku z hipotetyczną zmianą cen produktów i surowców:
Założone odchylenia
Wpływ na wynik przed
opodatkowaniem
Wpływ na kapitał z tytułu
stosowania rachunkowości
zabezpieczeń
2023
2022
2023
2022
2023
2022
2023
2022
Wzrost cen
Wzrost cen
Razem
Ropa naftowa USD/bbl
32%
47%
(287)
(684)
(175)
(379)
(462)
(1 063)
Olej napędowy USD/t
36%
56%
21
9
(17)
17
4
26
Olej opałowy USD/t
37%
53%
-
13
1
23
1
36
Gaz ziemny Henry Hub USD/mmBtu
70%
99%
155
-
157
3 224
312
3 224
Gaz ziemny TTF EUR/MWh
101%
143%
(824)
29
(1 830)
(22 544)
(2 654)
(22 515)
Gaz ziemny TGE PLN/MWh
86%
-
(2)
-
-
-
(2)
-
Energia elektryczna PLN/MWh
44%
99%
(17)
(67)
-
-
(17)
(67)
Marża rafineryjna USD/bbl
-
47% / 56%
-
(299)
-
-
-
(299)
(954)
(999)
(1 864)
(19 659)
(2 818)
(20 658)
2023
2022
Spadek cen
Spadek cen
Razem
Gaz ziemny TTF EUR/MWh
-89%
-
726
-
1 612
-
2 338
-
Przy analogicznym procentowym spadku cen analiza wrażliwości wykazuje odchylenia tej samej wartości jak w powyższej tabeli
ale ze znakiem przeciwnym, z wyjątkiem pozycji gaz ziemny TTF, dla której w analizie wrażliwości na wzrost i spadek cen
przyjęte zostały inne wartości odchyleń. Odchylenie +101% skalkulowane jest na podstawie zmienności historycznej w 2023
roku natomiast -89% to procentowo najniższa historyczna cena produktu w okresie ostatnich 3 lat w stosunku do cen z końca
2023 roku. Modyfikacja symetrycznej zmiany wynika z ponadnormatywnych zmian cen gazu na rynkach światowych
spowodowanych sytuacją geopolityczna na świecie.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 89 / 108
Odchylenia cen pozostałych produktów skalkulowano na podstawie ich zmienności historycznej w 2023 roku.
Wpływ zmian cen zaprezentowano w skali roku.
W przypadku instrumentów pochodnych zbadano wpływ zmian cen produktów na wartość godziwą przy niezmiennym poziomie
kursów walut.
15.5.1.2. Ryzyko zmiany cen uprawnień do emisji (CO
2
)
Spółka zarządza centralnie ryzykiem związanym z kosztem rozliczenia emisji CO
2
w Grupie zgodnie z założeniami przyjętej
Polityki zabezpieczania ryzyka rynkowego zatwierdzonej przez Zarząd ORLEN. W ramach realizowanej strategii Spółka nabywa
uprawnienia zarówno na potrzeby własne jak również w celu zabezpieczenia szacowanego wolumenu oraz kosztów nabycia
uprawnień do emisji CO
2
spółek z Grupy. Bilans brakujących uprawnień do emisji CO
2
jest szacowany w oparciu o m.in. aktualne
saldo posiadanych uprawnień, wykonane transakcje zakupu uprawnień z dostawą w przyszłości, zrealizowane oraz szacowane
w przyszłych okresach emisje z poszczególnych instalacji w Grupie ORLEN oraz prognozy przydziału darmowych uprawnień.
W ramach realizowanej strategii zabezpieczenia ryzyka kosztu rozliczenia emisji CO
2,
jak również działań w zakresie
zarządzania ryzykiem płynności skoncentrowanych na optymalizacji przepływów gotówkowych i poziomu długu, Spółka wydziela
następujące portfele w ramach zawieranych kontraktów na zakup uprawnień CO
2
:
- portfel „własny” CO
2
w ramach którego kontrakty zostaną rozliczone w formie fizycznej dostawy i nie podlegają wycenie do
wartości godziwej, zgodnie z wyłączeniem zawartym w MSSF 9;
- portfel „transakcyjny” CO
2
bez rachunkowości zabezpieczeń dotyczący kontraktów, które zgodnie z realizowaną strategią
zabezpieczenia ryzyka kosztu rozliczenia emisji CO
2
, mogą podlegać rozliczeniu w środkach pieniężnych lub w formie
wymiany na inny instrument finansowy wźniejszych terminach i ujmowane jako Instrumenty pochodne niewyznaczone
dla celów rachunkowości zabezpieczeń zaklasyfikowane do aktywów/zobowiązań finansowych wycenianych w wartości
godziwej przez wynik finansowy zgodnie z MSSF 9
- portfel „transakcyjny CO
2
objęty rachunkowością zabezpieczeń dotyczący kontraktów, które wyznaczane jako
instrument zabezpieczający w ramach zabezpieczenia przepływów pieniężnych wynikających z wysoce prawdopodobnych
prognozowanych przyszłych transakcji zakupu uprawnień CO
2
przez Spółkę. Efektywna część zmiany wartości godziwej tych
instrumentów odnoszona jest na kapitał z aktualizacji wyceny z tytułu stosowania rachunkowości zabezpieczeń, a następnie
podlega reklasyfikacji w okresie rozpoznania pozycji zabezpieczanej (zakupu uprawnień CO
2
) odpowiednio do wartości
niematerialnych lub aktywów przeznaczonych do sprzedaży.
Otwarte kontrakty terminowe na zakup uprawnień do emisji CO
2
:
Otwarte kontrakty terminowe na zakup uprawnień do
emisji CO2 na dzień 31/12/2023
Okres rozliczenia
transakcji
Ilość uprawnień w tonach
Wycena w wartości godziwej
31/12/2023
(mln PLN)
Aktywa finansowe
Zobowiązania finansowe
Portfel „transakcyjny” CO2 objęty rachunkowośc
zabezpieczeń*
2024-2025
7 257 000
259
-
Otwarte kontrakty terminowe na zakup uprawnień do
emisji CO2 na dzień 31/12/2022
Okres rozliczenia
transakcji
Ilość uprawnień w tonach
Wycena w wartości godziwej
31/12/2022
(mln PLN)
Aktywa finansowe
Zobowiązania finansowe
Portfel „transakcyjny” CO2 bez rachunkowości
zabezpieczeń
2023-2025
1 657 000
153
4
Portfel „transakcyjny” CO2 objęty rachunkowośc
zabezpieczeń*
2023-2024
2 374 000
20
42
Portfel „własny” CO2
2023-2024
3 738 000
nie podlega wycenie na dzień bilansowy
* Spółka stosuje rachunkowość zabezpieczeń w odniesieniu do zakupów CO
2
od 1 lipca 2022 roku.
Dodatkowe informacje w zakresie wyceny kontraktów terminowych CO
2
portfela transakcyjnego zostały przedstawione w nocie
12.9 i 12.10.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 90 / 108
Analiza wrażliwości na zmiany cen uprawnień do emisji CO
2
Analiza wpływu zmiany wartości księgowej instrumentów finansowych na wynik przed opodatkowaniem w związku
z hipotetyczną zmianą cen uprawnień do emisji CO
2
:
Założone odchylenia
Wpływ na wynik przed
opodatkowaniem
Wpływ na kapitał z tytułu
stosowania
rachunkowości
zabezpieczeń
2023
2022
2023
2022
2023
2022
2023
2022
Wzrost cen
Wzrost cen
Razem
Portfel „transakcyjny” CO2
32%
54%
-
346
800
490
800
836
Przy analogicznym procentowym spadku cen analiza wrażliwości wykazuje odchylenia tej samej wartości jak w powyższej tabeli
ale ze znakiem przeciwnym.
Przyjęte w analizach wrażliwości na zmiany cen uprawnień do emisji CO
2
odchylenia cen skalkulowano na podstawie ich
obserwowanej zmienności historycznej w 2023 roku.
Wartość księgowa netto instrumentów zabezpieczających ryzyka towarowe opisane w punktach 15.5.1.1 oraz 15.5.1.2 na dzi
31 grudnia 2023 roku oraz na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła odpowiednio 185 mln PLN oraz (13 938) mln PLN.
15.5.2. Ryzyko zmian kursów walutowych
Struktura walutowa instrumentów finansowych
Klasy instrumentów finansowych
EUR
USD
CZK
CAD
Pozostałe waluty po
przeliczeniu na PLN
Razem po
przeliczeniach na
PLN
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
Aktywa finansowe
Dostawy i usługi
292
342
602
449
-
-
-
-
8
8
3 664
3 588
Pożyczki udzielone
456
372
-
-
-
-
274
261
-
-
2 795
2 591
Instrumenty pochodne
467
155
25
288
-
-
-
-
-
-
2 126
1 996
Środki pieniężne
118
436
159
249
7
3
-
-
30
5
1 173
3 146
Cash pool
223
96
268
299
-
-
-
-
-
-
2 026
1 764
Depozyty zabezpieczające
21
780
4
1 092
27
27
-
-
-
-
111
8 470
Należności z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych
-
177
49
32
-
-
-
-
-
-
191
971
Korekta pozycji zabezpieczanej
-
-
2
2
-
-
-
-
-
-
6
7
Pozostałe
7
10
4
43
-
-
-
-
8
11
51
246
1 584
2 368
1 113
2 454
34
30
274
261
46
24
12 143
22 779
Zobowiązania finansowe
Kredyty
303
473
-
161
-
-
-
-
-
-
1 318
2 929
Pożyczki
502
1 256
30
30
-
-
-
-
-
-
2 300
6 022
Obligacje
1 003
500
-
-
-
-
-
-
-
-
4 358
2 346
Dostawy i usługi
395
463
1 860
1 944
6
18
-
-
52
10
9 089
10 740
Leasing
103
109
-
-
-
-
-
-
-
-
450
510
Zobowiązania inwestycyjne
679
511
42
25
-
-
-
-
5
4
3 122
2 511
Instrumenty pochodne
167
3 347
28
59
-
-
-
-
-
-
835
15 956
Cash pool
326
96
137
27
-
1
-
-
-
-
1 958
567
Zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów
pochodnych
73
270
9
13
-
-
-
-
-
-
353
1 327
Korekta pozycji zabezpieczanej
-
-
3
7
-
-
-
-
-
-
12
29
Niezrealizowane zobowiązanie wobec Gazprom
-
-
511
511
-
-
-
-
-
-
2 010
2 249
Pozostałe
23
4
2
1
-
-
-
-
-
1
111
23
3 574
7 029
2 622
2 778
6
19
-
-
57
15
25 916
45 209
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 91 / 108
Analiza wrażliwości na zmiany kursów walutowych
Założone odchylenia
Wpływ na wynik przed
opodatkowaniem
Wpływ na kapitał z tytułu
stosowania rachunkowości
zabezpieczeń
Razem
31/12/2023
31/12/2022
2023
2022
2023
2022
2023
2022
EUR/PLN
+15%
+15%
(1 613)
(2 076)
(1 469)
(1 845)
(3 082)
(3 921)
USD/PLN
+15%
+15%
(888)
(277)
53
47
(835)
(230)
CZK/PLN
+15%
+15%
1
-
-
-
1
-
CAD/PLN
+15%
+15%
122
127
-
-
122
127
(2 378)
(2 226)
(1 416)
(1 798)
(3 794)
(4 024)
Przy odchyleniu kursów walutowych o (-)15% analiza wrażliwości wykazuje odchylenia tej samej wartości jak w powyższej tabeli
ale ze znakiem przeciwnym.
Powyższe odchylenia kursów skalkulowano na podstawie średnich zmienności poszczególnych kursów walut w 2023 i 2022
roku.
Wpływ odchyleń kursów walut na wartość godziwą instrumentów pochodnych oszacowano przy niezmiennych poziomach stóp
procentowych.
Ze względu na nieistotny wpływ na wynik przed opodatkowaniem z tytu pośrednictwa Spółka nie prezentuje szczegółowej analizy
wrażliwości na zmiany kursów walutowych.
15.5.3. Ryzyko zmian stóp procentowych
Struktura instrumentów finansowych narażonych na ryzyko zmiany stóp procentowych
Klasy instrumentów
finansowych
WIBOR
SOFR
LIBOR USD
EURIBOR
CDOR
Razem
NOTA
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
Aktywa finansowe
Pożyczki udzielone
13.10.1
13 113
12 505
-
-
1 981
1 743
814
848
15 908
15 096
Instrumenty pochodne
13.10.1
138
134
98
1 267
1 769
556
-
-
2 005
1 957
Cash pool
13.10.1
10 286
2 559
1 057
1 314
969
450
-
-
12 312
4 323
Aktywa z tytułu finansowania
13.10.1
511
-
-
-
-
-
-
-
511
-
24 048
15 198
1 155
2 581
4 719
2 749
814
848
30 736
21 376
Zobowiązania finansowe
Kredyty
13.7.1
2 677
2 300
-
711
535
2 218
-
-
3 212
5 229
Pożyczki
13.7.2
-
-
118
133
1 595
2 362
-
-
1 713
2 495
Obligacje
13.7.3
1 000
1 001
-
-
-
-
-
-
1 000
1 001
Instrumenty pochodne
13.10.2
13
124
112
259
723
15 651
-
-
848
16 034
Cash pool
13.10.2
5 774
3 526
538
118
1 420
449
-
-
7 732
4 093
9 464
6 951
768
1 221
4 273
20 680
-
-
14 505
28 852
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku Spółka posiadała futures i forwardy towarowe, które nie
wrażliwe na zmianę stopy procentowej dotyczące CO
2
oraz energii elektrycznej w kwocie łącznej netto odpowiednio 263 mln
PLN i 388 mln PLN. Wartości bilansowe tych pozycji zostały zaprezentowane w nocie 13.10.
Spółka narażona jest na ryzyko zmienności przepływów pieniężnych z tytułu zmian stóp procentowych wynikające
z posiadanych aktywów oraz pasywów, dla których przychody oraz koszty odsetkowe są uzależnione od zmiennych stóp
procentowych.
Pomiar ryzyka dokonywany jest w oparciu o udział w całości zadłużenia brutto pozycji, dla których koszty odsetkowe są
uzależnione od zmiennych stóp procentowych.
Analiza wrażliwości na zmiany stóp procentowych
Stopa procentowa
Założone odchylenia
Wpływ na wynik przed
opodatkowaniem
Wpływ na kapitał z tytułu
stosowania rachunkowości
zabezpieczeń
Razem
31/12/2023
31/12/2022
2023
2022
2023
2022
2023
2022
WIBOR
+1,0 p.p.
+0,5p.p.
144
(10)
(1)
(72)
143
(82)
SOFR\LIBOR USD
+1,5 p.p.
+0,5p.p.
6
(34)
(6)
(71)
-
(105)
EURIBOR
+4,0 p.p.
+0,5p.p.
(10)
(12)
561
(471)
551
(483)
CDOR
+3,0 p.p.
+1,0p.p.
24
8
-
-
24
8
164
(48)
554
(614)
718
(662)
WIBOR
-1,0 p.p.
-0,5p.p.
(144)
14
1
81
(143)
95
SOFR\LIBOR USD
-1,5 p.p.
-0,5p.p.
(6)
(29)
6
74
-
45
EURIBOR
-4,0 p.p.
-0,5p.p.
8
21
(697)
595
(689)
616
CDOR
-3,0 p.p.
-1,0p.p.
(24)
(8)
-
-
(24)
(8)
(166)
(2)
(690)
750
(856)
748
Powyższe odchylenia stóp procentowych skalkulowano na podstawie obserwacji średnich wahań stóp procentowych w 2023
i 2022 roku. Wpływ zmian stóp procentowych zaprezentowano w skali rocznej.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 92 / 108
W przypadku instrumentów pochodnych w analizie wrażliwości na ryzyko zmian stóp procentowych zastosowano przesunięcie
krzywej stóp procentowych o potencjalnie możliwą zmianę referencyjnych stóp procentowych, przy założeniu niezmienności
innych czynników ryzyka.
Ze względu na nieistotny wpływ na wynik przed opodatkowaniem z tytułu pośrednictwa Spółka nie prezentuje szczegółowej
analizy wrażliwości na zmiany stóp procentowych.
15.5.4. Ryzyko płynności i kredytowe
Ryzyko płynności
Analiza wymagalności zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2023 roku
do 1
roku
powyżej 1
do 3 lat
powyżej 3
do 5 lat
powyżej
5 lat
Razem
Wartość
księgowa
NOTA
Kredyty
13.7.1
3 106
138
17
787
4 048
3 995
Pożyczki
13.7.2
165
2 205
-
-
2 370
2 300
Obligacje
13.7.3
226
1 383
2 489
3 455
7 553
6 361
o zmiennym oprocentowaniu wartość niezdyskontowana
68
1 068
-
-
1 136
1 000
o stałym oprocentowaniu – wartość niezdyskontowana
158
315
2 489
3 455
6 417
5 361
Dostawy i usługi
13.5.3
12 740
-
-
-
12 740
12 740
Zobowiązania inwestycyjne
13.5.3, 13.10.2
4 605
14
14
34
4 667
4 667
Instrumenty pochodne - wartość niezdyskontowana
13.10.2
1 049
684
5
-
1 738
1 659
wymiana środków pieniężnych brutto, w tym:
246
391
2
-
639
601
forwardy walutowe
13.10.2
246
391
2
-
639
601
wymiana środków pieniężnych netto, w tym:
803
293
3
-
1 099
1 058
forwardy walutowe
13.10.2
64
205
3
-
272
248
swapy towarowe
13.10.2
739
87
-
-
826
809
Cash pool
13.10.2
7 732
-
-
-
7 732
7 732
Zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
13.10.2
454
-
-
-
454
454
Depozyty zabezpieczające
13.10.2
2
-
-
-
2
2
Korekta pozycji zabezpieczanej
13.10.2
9
3
-
-
12
12
Niezrealizowane zobowiązanie wobec Gazprom
13.5.3
2 010
-
-
-
2 010
2 010
Pozostałe
13.5.3, 13.10.2
488
36
4
14
542
542
32 586
4 463
2 529
4 290
43 868
42 474
Analiza wymagalności zobowiązań finansowych z tytu leasingu została zaprezentowana w nocie 16.3.1.
Ponadto wartość niewykorzystanych pożyczek wewnątrzgrupowych wynikająca z podpisanych umów wynosi 12 156 mln PLN.
ORLEN zobowiązany jest dokonać wypłaty tych środków w okresie:
do 1 roku w kwocie 416 mln PLN
powyżej 1 roku do 3 lat w kwocie 5 877 mln PLN
powyżej 3 lat do 5 lat w kwocie 4 031 mln PLN
powyżej 5 lat w kwocie 1 832 mln PLN.
Część pożyczek wewnątrzgrupowych ma charakter odnawialny.
Analiza wymagalności zobowiązań finansowych na dzień 31 grudnia 2022 roku
do 1
roku
powyżej 1
do 3 lat
powyżej 3
do 5 lat
powyżej
5 lat
Razem
Wartość
księgowa
NOTA
(dane przekształcone)
Kredyty
13.7.1
1 874
2 600
18
858
5 350
5 229
Pożyczki
13.7.2
3 720
2 344
-
-
6 064
6 022
Obligacje
13.7.3
137
1 275
112
3 475
4 999
4 350
o zmiennym oprocentowaniu wartość niezdyskontowana
81
1 163
-
-
1 244
1 001
o stałym oprocentowaniu – wartość niezdyskontowana
56
112
112
3 475
3 755
3 349
Dostawy i usługi
13.5.3
14 672
-
-
-
14 672
14 672
Zobowiązania inwestycyjne
13.5.3, 13.10.2
3 550
28
14
41
3 633
3 633
Instrumenty pochodne - wartość niezdyskontowana
13.10.2
12 079
5 182
315
-
17 576
17 060
wymiana środków pieniężnych brutto, w tym:
370
472
184
-
1 026
930
forwardy walutowe
13.10.2
326
441
184
-
951
857
futures towarowy (uprawnienia do emisji CO2)
13.10.2
44
4
-
-
48
46
forwardy towarowe (energia elektryczna)
-
27
-
-
27
27
wymiana środków pieniężnych netto
11 709
4 710
131
-
16 550
16 130
forwardy walutowe
13.10.2
74
254
131
-
459
399
swapy walutowe
13.10.2
77
-
-
-
77
74
swapy towarowe
13.10.2
11 558
4 456
-
-
16 014
15 657
Cash pool
13.10.2
4 093
-
-
-
4 093
4 093
Zobowiązania z tytułu rozliczonych instrumentów pochodnych
13.10.2
1 552
-
-
-
1 552
1 552
Korekta pozycji zabezpieczanej
28
1
-
-
29
29
Niezrealizowane zobowiązanie wobec Gazprom
13.5.3
2 249
-
-
-
2 249
2 249
Pozostałe
13.5.3, 13.10.2
258
45
4
11
318
318
44 212
11 475
463
4 385
60 535
59 207
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 93 / 108
Poprzez ryzyko płynności finansowej rozumie się utratę zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań.
Spółka narażona jest na ryzyko płynności wynikające z relacji aktywów obrotowych do zobowiązań krótkoterminowych. Na dzień
31 grudnia 2023 roku i 31 grudnia 2022 roku wskaźnik płynności bieżącej wyniósł odpowiednio 1,5 i 1,2.
Celem procesu zarządzania ryzykiem płynności finansowej jest zapewnienie bezpieczeństwa i stabilizacji finansowej Spółki w
krótkim i długim terminie, a podstawowym narzędziem ograniczającym powyższe ryzyko jest bieżący przegląd dopasowania
terminów zapadalności aktywów i wymagalności pasywów, a także zapewnienie dostępności instrumentów finansowych, które
mogą wspierać płynność Spółki. Dodatkowo Spółka prowadzi politykę dywersyfikacji źródeł finansowania oraz wykorzystuje
dostępne narzędzia o różnej charakterystyce dla efektywnego zarządzania płynnością.
Spółka wykorzystuje systemy koncentracji środków finansowych („systemy cash-pool”) dzięki którym optymalizuje płynność i
koszty finansowe w ramach Grupy. Na dzień 31 grudnia 2023 roku funkcjonowały trzy systemy cash-pool, zarządzane przez
ORLEN obejmujące łącznie 96 spółek Grupy.
W ramach obsługi płynności Spółka dysponowała w 2023 roku czynnymi umowami faktoringu pełnego (bez regresu),
umożliwiającymi pozyskanie dodatkowych środków w okresach przejściowego, zwiększonego zapotrzebowania. Dodatkowe
informacje o wartości należności handlowych możliwych do wykorzystania w ramach obowiązujących limitów zaprezentowane
zostały w nocie 13.5.2.
Zarządzając płynnością ORLEN może emitować obligacje w ramach ustanowionych programów, jak również nabywać obligacje
emitowane przez spółki z Grupy. Dodatkowe informacje o obligacjach w nocie 13.7.3.
Koncentracja ryzyka kredytowego środków pieniężnych ORLEN utrzymywanych na dzień 31 grudnia 2023 roku w bankach
o największym zaangażowaniu przedstawiała s następująco: 45%, 24% oraz 9% całego salda środków pieniężnych
zgromadzonych na rachunkach bankowych. W ciągu 2023 roku Spółka inwestowała nadwyżki środków pieniężnych w lokaty
bankowe oraz obligacje emitowane przez Skarb Państwa lub podmioty z sektora finansowego z udziałem Skarbu Państwa.
Decyzje dotyczące lokat bankowych opierają się na maksymalizacji stopy zwrotu przy ustalonych limitach koncentracji dla
każdego z banków oraz bieżącej ocenie kondycji finansowej banków wymagającej posiadania przez bank krótkoterminowej
oceny ratingowej dla depozytów na poziomie inwestycyjnym. W przypadku doboru instrumentów obligacyjnych brane pod
uwagę limity koncentracji oraz warunki brzegowe dopuszczonych do zakupu papierów (emitent, termin wykupu). Oczekiwana
strata kredytowa (ECL) z tytułu zawartych w ORLEN na dzień 31 grudnia 2023 roku lokat terminowych i obligacji stanowiła
wartość niematerialną.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku maksymalne możliwe zadłużenie z tytułu zawartych umów
kredytowych i umów pożyczek wewnątrzgrupowych dla Spółki wyniosło odpowiednio 21 253 mln PLN i 43 601 mln PLN. Do
wykorzystania na dzi31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku pozostało odpowiednio 16 563 mln PLN i 34 799 mln
PLN. Spadek wartości maksymalnego możliwego zadłużenia oraz otwartych linii kredytowych wynika głównie ze zmian w
umowach kredytowych ORLEN w trakcie roku 2023, które na dzień 31 grudnia 2023 roku obejmują w szczególności zakończenie
finansowań:
w Pekao S.A. w kwocie 9 600 mln PLN, gwarantowane przez Skarb Państwa, finansowanie było przeznaczone na
zabezpieczenie ciągłości dostaw paliwa gazowego do odbiorców;
w BGK w kwocie 4 800 mln PLN, gwarantowane przez Skarb Państwa, finansowanie było przeznaczone na zabezpieczenie
ciągłości dostaw paliwa gazowego do odbiorców;
kredytów konsorcjalnych w kwocie 335 mln EUR oraz 220 mln USD, co na dzień 31 grudnia 2023 roku odpowiada łącznej
kwocie 2 323 mln PLN,
kredytów SMBC w łącznej kwocie 470 mln EUR co na dzień 31 grudnia 2023 roku odpowiada kwocie 2 044 mln PLN,
kredytu ICBC w kwocie 120 mln EUR co na dzień 31 grudnia odpowiada kwocie 522 mln PLN.
Kwota gwarancji dotyczących zobowiązań wobec osób trzecich wystawionych w toku bieżącej działalności na dzień 31 grudnia
2023 roku oraz na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosła odpowiednio 4 167 mln PLN oraz 369 mln PLN. Gwarancje dotyczyły
głównie: gwarancji cywilnoprawnych związanych z zabezpieczeniem należytego wykonania umów, oraz gwarancji
publicznoprawnych wynikających z przepisów powszechnie obowiązujących zabezpieczających prawidłowość prowadzenia
działalności koncesjonowanych w sektorze paliw ciekłych i wynikających z tej działalności należności podatkowych oraz celnych.
Ponadto udzielone gwarancje i poręczenia jednostkom zależnym na rzecz podmiotów trzecich wyniosły na dzień 31 grudnia
2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku odpowiednio 13 593 mln PLN i 25 546 mln PLN. Dotyczyły one głównie
zabezpieczenia zobowiązań wynikających z prowadzonej działalności operacyjnej spółek PGNiG Supply&Trading GmbH,
PGNiG Upstream Norway AS, ORLEN Trading Switzerland GmbH, PST LNG SHIPPING LIMITED w łącznej w wysokości 9 124
mln PLN oraz przyszłych zobowiązań spółek Grupy wynikających z emisji obligacji w łącznej wysokości 360 mln PLN, a także
terminowego regulowania innych zobowiązań przez jednostki zależne. Spółka z tytułu udzielonych gwarancji osiągnęła
przychody w 2023 roku i w 2022 roku w kwocie odpowiednio 64 mln PLN i 32 mln PLN.
W oparciu o analizy i prognozy Spółka określiła na koniec okresu sprawozdawczego prawdopodobieństwo realizacji zobowiązań
warunkowych wynikających z powyższych kwot jako niskie.
ORLEN jest w trakcie realizacji porozumień zawartych ze spółkami Grupy, z których wynikają następujące zobowiązania do:
zapewnienia środków na finansowanie nakładów inwestycyjnych CCGT Ostrołęka, poprzez objęcie określonej w
porozumieniu liczby udziałów w CCGT Ostrołęka lub udzielenie finansowania ENERGA niezbędnego do sfinansowania
projektu w kwocie nie wyższej niż 1,55 mld PLN - związanych z budową elektrowni gazowej w Ostrołęce. W ramach
przedmiotowego porozumienia na 31 grudnia 2023 nie zawarto żadnych umów,
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 94 / 108
zapewnienia środków na finansowanie do 100% nakładów inwestycyjnych CCGT Grudziądz - związanych z budową
elektrowni gazowo-parowej w Grudziądzu ale nie więcej niż 1,8 mld PLN. W ramach przedmiotowego porozumienia, w dniu
29 grudnia 2023 roku podpisana została umowa pożyczki pomiędzy CCGT Grudziądz i ORLEN w kwocie do 1,746 mld PLN.
Pierwsza transza pożyczki w kwocie 950 mln PLN została uruchomiona w dniu 4 stycznia 2024 roku.
pokrycia całości nakładów inwestycyjnych związanych z realizacją budowy elektrowni gazowo-parowej CCGT w Gdańsku,
ale nie więcej niż 2,5 mld zł, przy czym finansowanie udzielone przez ORLEN nastąpi ponad finansowanie udzielone przez
ENERGA S.A. Na 31 grudnia 2023 roku w ramach porozumienia nie zawarto żadnych umów.
zapewnienia środków na finansowanie do 100% nakładów inwestycyjnych ORLEN Lietuva - związanych z realizacją budowy
instalacji „Bottom of Barrel” w zakładzie produkcyjnym ORLEN Lietuva w Możejkach, ale nie więcej niż do kwoty około 633
mln EUR. Na 31 grudnia 2023 roku w ramach porozumienia nie zawarto żadnych umów.
uzgodnienia kierunkowego sposobu sfinansowania zadań inwestycyjnych w ORLEN Południe: „Projektu i budowy linii
produkcji i destylacji UCO FAMEoraz „Budowy kompleksu instalacji do produkcji bioetanolu II generacji (B2G)- „Projekt
B2G”. W ramach przedmiotowego porozumienia dotyczącego finansowania zadań inwestycyjnych w spółce ORLEN
Południe, w ciągu 2022 i 2023 roku wypłacone zostały transze pożyczki wewnątrzgrupowej pochodzące ze środków
uzyskanych przez ORLEN z Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz zwiększony został kapitał własny spółki.
zapewnienia ENERGA S.A. i jej spółom środków na finansowanie przedsięwzięcia, zwanego „Zespołem projektów OZE”, na
które składają się projekty związane z inwestycjami w odnawialne źródła energii, rozumiane zarówno jako ich budowa lub ich
akwizycja w kwocie do 5,5 mld PLN. W ramach przedmiotowego porozumienia, na przełomie 2023 i 2024 roku
zabezpieczono spółce z Grupy Energa ok. 1,2 mld PLN na sfinansowanie projektów budowy farm fotowoltaicznych
zapewnienia środków na finansowanie przez ORLEN Południe zadania inwestycyjnego pt. „Budowa Tłoczni oleju
rzepakowego z ekstrakcją o wydajności 200 tys. ton rocznie, a także magazynów ziarna rzepaku, oleju rzepakowego i śruty
rzepakowej wraz z obiektami towarzyszącymi i niezbędną infrastruktukolejową i drogową w Kętrzynie” w kwocie do 850,7
mln PLN. Na 31 grudnia 2023 roku w ramach porozumienia nie zawarto żadnych umów.
zapewnienie środków na finansowanie 51% wkładu własnego w inwestycję budowy morskiej farmy wiatrowej dla spółki Baltic
Power (pozostałe 49% zapewnia partner JV), z czego na 31 grudnia 2023 roku niezrealizowane pozostało jedynie
warunkowe zobowiązanie do wniesienia środków rezerwowych w maksymalnej kwocie 26 mln EUR na wypadek
ewentualnego wzrostu nakładów inwestycyjnych.
Ryzyko kredytowe
Spółka posiada ekspozycję na ryzyko kredytowe głównie w związku z należnościami z tytułu dostaw i usług a także udzielonymi
pożyczkami oraz zawartymi transakcjami dotyczącymi instrumentów pochodnych.
Spółka ocenia, że ryzyko nieuregulowania należności z tytułu dostaw i usług przez kontrahentów w zakresie należności
nieprzeterminowanych oraz należności przeterminowanych nieobjętych odpisem jest znikome, ze względu na prowadzone
zarządzanie kredytem kupieckim i windykacją.
Spółka w procesie przyznawania kredytu kupieckiego: dokonuje oceny wiarygodności kredytowej swoich kontrahentów na
podstawie przeprowadzanej analizy finansowej i/lub aktualnego raportu z wywiadowni gospodarczych oraz w oparciu o
dotychczasową historię, a następnie określa limity kredytowe i w uzasadnionych przypadkach ustanawia odpowiednie
zabezpieczenia. Spółka ma również możliwość dokonywania kompensaty wzajemnych wierzytelności oraz stosuje rozwiązanie
w postaci faktoringu odwrotnego. W celu okresowej weryfikacji finansowej kontrahentów, limity kredytowe, w miarę możliwości,
nadawane na okresy do 1 roku. Przyjmowane zabezpieczenia obejmują głównie: gwarancje bankowe lub ubezpieczeniowe,
poręczenia innych podmiotów, kaucje wpłacone na rachunek Spółki, hipoteki, weksle, ubezpieczenia limitu kredytu kupieckiego,
dobrowolne poddanie się egzekucji (art. 777 KPC). Spółka na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz na dzi31 grudnia 2022 roku
otrzymała gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe w wysokości odpowiednio 3 769 mln PLN oraz 3 155 mln PLN.
W efekcie powyższych działań ograniczone zostaje ryzyko zawarcia transakcji z odroczonym terminem płatności obciążonej
nadmiernym ryzykiem kredytowym.
W ramach części udzielonych pożyczek w Grupie ORLEN (nota 13.10.1) przyjęte zostały zabezpieczenia. W okresie objętym
niniejszym jednostkowym sprawozdaniem finansowym ani po dniu sprawozdawczym nie wystąpiły przypadki niewywiązania się
ze spłaty kapitału bądź odsetek z tytułu pożyczek lub naruszenia innych warunków umów pożyczek.
Spółka w procesie windykacyjnym na bieżąco monitoruje stan należności przeterminowanych oraz ilość dni przeterminowania.
W ramach realizowanych czynności windykacyjnych stosuje standardowe czynności: powiadomienie o istniejących
zaległościach, wezwanie do zapłaty, wstrzymanie dostaw, uruchomienie posiadanych zabezpieczeń, skierowanie sprawy do firm
windykacyjnych zewnętrznych, a ostateczności wypowiedzenie umowy i skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego i
egzekucyjnego. Wierzytelności nieodzyskane w ramach przewidzianych procedurami działań windykacyjnych, mogą być
kierowane do sprzedaży.
Część transakcji dotyczących sprzedaży gazu zawieranych jest na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Zawarte na TGE
transakcje nie powodują powstania ekspozycji na ryzyko kredytowe, gdyż prowadzony za pośrednictwem Izby Rozliczeniowej
Giełd Towarowych (IRGiT) system rozliczeń oparty o ustanawiane depozyty zabezpieczające oraz dodatkowo fundusz
gwarancyjny zapewniają bezpieczeństwo płatności z odroczonym terminem każdemu Członkowi Izby, nawet w przypadku
niewypłacalności uczestników rynku.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 95 / 108
Transakcje dotyczące instrumentów pochodnych zawierane z bankami o uznanej renomie i wysokim standingu finansowym
lub zawierane na giełdach towarowych z obowiązującym systemem rozliczeń opartym na depozytach zabezpieczających.
Podstawą współpracy z bankami zawarte Umowy Ramowe lub umowy ISDA, gdzie dla części umów określone kwoty
progowe na maksymalną ekspozycję z tytułu zawartych instrumentów pochodnych. W związku z powyższym, Spółka ocenia
ryzyko poniesienia strat z tytułu nieuregulowania czy nierozliczenia na czas zawartych transakcji zabezpieczających przez banki
jako niskie. Ryzyko takie przy transakcjach giełdowych nie występuje.
W ocenie Spółki, nie występuje istotna koncentracja ryzyka kredytowego.
Maksymalna ekspozycja na ryzyko kredytowe w odniesieniu do poszczególnych klas aktywów finansowych posiadanych przez
Spółkę jest równa ich wartościom księgowym (nota 13.5.2 i 13.10.1).
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 96 / 108
16. POZOSTAŁE NOTY OBJAŚNIAJĄCE
16.1. Posiadane koncesje
Spółka prowadzi działalność gospodarczą, która ze względu na interes publiczny wymaga posiadania koncesji.
31/12/2023
Okresy pozostałe do wygaśnięcia
koncesji (w latach)
Energia elektryczna: wytwarzanie, dystrybucja, obrót
2 - 7
Energia cieplna: wytwarzanie, przesyłanie, dystrybucja, obrót
2 - 7
Paliwa ciekłe: wytwarzanie, przesyłanie, magazynowanie, przeładunek, obrót w kraju i zagranicą
2 - 7
Gaz ziemny: obrót w kraju i zagranicą
2
Gaz ziemny: eksploatacja, poszukiwanie i wydobycie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego oraz magazynowanie
27 - 34
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i 31 grudnia 2022 roku Spółka nie posiadała zobowiązań umownych na usługi koncesjonowane
zgodnie z interpretacją KIMSF 12 Umowy na usługi koncesjonowane.
Opłaty koncesyjne, ponoszone z tytułu posiadanych koncesji na prowadzenie działalności uzyskanych zgodnie
z postanowieniami Prawa energetycznego oraz przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tej ustawy ujmowane
w ramach kosztów działalności operacyjnej w pozycji Podatki i opłaty.
16.2. Ujawnienia wynikające z Art. 44 Ustawy Prawo energetyczne
ORLEN S.A. jest przedsiębiorstwem energetycznym i w związku z tym realizuje obowiązki wynikające z Art. 44 Ustawy Prawo
energetyczne. W ramach ujawnień prezentuje odrębnie działalności koncesjonowane związane z dystrybucją energii elektrycznej
i obrotem paliwami gazowymi.
Podstawowe klucze alokacji wybranych pozycji aktywów i pasywów oraz kosztów odpowiadających przychodom to: ustalony
klucz mocowy, wolumenowy lub procentowy. Dla pozycji nieprzypisanych lub nieidentyfikowalnych stosuje się dodatkowe klucze
podziałowe udziału prezentowanych odrębnie działalności w całej sprzedaży / kosztach Spółki.
Wybrane pozycje jednostkowego sprawozdania z sytuacji finansowej w tys. PLN
31/12/2023
31/12/2022
Dystrybucja energii
elektrycznej
Obrót gazem
Dystrybucja energii
elektrycznej
Obrót gazem
(dane
przekształcone)
Aktywa trwałe
Rzeczowe aktywa trwałe
198 463
-
170 283
-
Wartości niematerialne
890
-
1 261
-
Aktywa obrotowe
Zapasy
17
5 700 726
10
12 591 298
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
1 977
4 431 955
3 197
12 483 584
Zobowiązania krótkoterminowe
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
3 761
5 418 172
5 387
25 044 702
Jednostkowe sprawozdanie z zysków lub strat w tys. PLN
2023
2022
Dystrybucja energii
elektrycznej
Obrót gazem
Dystrybucja energii
elektrycznej
(dane
przekształcone)
Obrót gazem
(dane
przekształcone)
Przychody ze sprzedaży
27 808
87 054 153
30 552
33 271 375
Koszt własny sprzedaży
(34 782)
(47 671 652)
(33 145)
(20 815 026)
Zysk/(Strata) brutto ze sprzedaży
(6 974)
39 382 501
(2 593)
12 456 349
Pozostałe przychody operacyjne
-
-
-
-
Pozostałe koszty operacyjne
(59)
-
(249)
-
Zysk/(Strata) z działalności operacyjnej
(7 033)
39 382 501
(2 842)
12 456 349
Zysk/(Strata) netto
(7 033)
39 382 501
(2 842)
12 456 349
Spółka w roku 2023 nie uzyskiwała przychodów z tytułu prawa własności do sieci dystrybucyjnej.
Dystrybucja energii elektrycznej jest prowadzona w ramach działalności koncesjonowanej, natomiast obrót gazem jest
prowadzony w ramach działalności koncesjonowanej i niekoncesjonowanej.
Korekty danych porównawczych wynikają z zakończenia rozliczenia księgowego połączenia PGNiG S.A. z ORLEN S.A.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 97 / 108
16.3. Leasing
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Leasing
Spółka jako leasingobiorca
Prawa wynikające z umów leasingu, najmu, dzierżawy oraz innych umów, które spełnia definicję leasingu zgodnie z wymogami MSSF 16
ujmowane jako aktywa z tytułu praw do użytkowania bazowych składników aktyw w ramach aktyw trwałych oraz drugostronnie jako zobowiązania
z tytułu leasingu.
Początkowe ujęcie i wycena
Spółka ujmuje składnik aktywów z tytułu praw do użytkowania oraz zobowiązanie z tytułu leasingu w dacie rozpoczęcia leasingu.
W dacie rozpoccia Spółka wycenia składnik aktywów z tytułu praw do użytkowania weug kosztu.
Koszt składnika aktywów z tytułu praw do użytkowania obejmuje:
a) kwotę początkowej wyceny zobowzania z tytułu leasingu,
b) wszelkie opłaty leasingowe zaacone w dacie rozpoczęcia lub przed da, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe,
c) wszelkie poctkowe koszty bezpośrednie poniesione przez Słkę, oraz
d) szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez Spół w związku z demontażem i usunięciem bazowego składnika aktywów,
przeprowadzeniem renowacji miejsca, w którym się znajdow, lub przeprowadzeniem renowacji bazowego składnika aktywów do stanu
wymaganego przez warunki leasingu, chyba że te koszty ponoszone w celu wytworzenia zapasów.
W przypadku, gdy warunkiem ciąego wykorzystywania składnika aktywów z tytułu praw do użytkowania jest przeprowadzanie istotnych okresowych
przegląw lub remontów Spółka kapitalizuje koszty jego przeprowadzenia jako komponent leasingowanego aktywa, który jest amortyzowany do czasu
rozpoczęcia kolejnego przeglądu lub remontu. Skapitalizowane koszty komponenw remontowych w trakcie ich realizacji są wykazywane jako Prawa
do użytkowania aktywów w przygotowaniu, a po ich zakończeniu prezentowane w ramach tych samych kategorii, co składnik aktywów z tytułu praw
do użytkowania którego dotyczą.
W przypadku jeśli przegd lub remont leasingowanego aktywa wymagany jest przez warunki podpisanej umowy leasingowej (dotyczy na przykład
taboru kolejowego), Spółka tworzy rezerwę na przyszłe koszty przeprowadzenia najbliższego planowanego przeglądu lub remontu i ujmuje jako
komponent leasingowanego aktywa w dniu jego początkowego ujęcia, a następnie w dniu rozpoczęcia kolejnego wymaganego umową przeglądu lub
remontu. Komponent powinien zostać całkowicie zamortyzowany do czasu rozpoczęcia kolejnego wymaganego umową przeglądu lub remontu, a
poniesione wydatki rozliczone jako wykorzystanie rezerwy.
Opłaty leasingowe zawarte w wycenie zobowiązania z tytu leasingu obejmują:
- ste oaty leasingowe, pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe
- zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem tego indeksu lub tej stawki zgodnie z ich
wartcią w dacie rozpoczęcia,
- kwoty, których zapłaty przez leasingobior oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości kcowej,
- ce wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością zożyć, że Spółka skorzysta z opcji kupna,
- kary pienżne za wypowiedzenie leasingu, chyba że można z wystarczapewnośczałożyć, że Słka nie skorzysta z opcji wypowiedzenia.
Opłaty zmienne, które nie zależą od indeksu lub stawki nie są wliczane do wartości zobowzania z tytułu leasingu. Opłaty te są ujmowane w rachunku
wyników w okresie zaistnienia zdarzenia, które powoduje ich wymagalność.
W dacie rozpoczęcia, zobowzanie z tytułu leasingu jest wyceniane w wysokości wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zaaty w tej
dacie, zdyskontowanych z zastosowaniem krańcowych stóp procentowych leasingobiorcy.
Spółka nie dyskontuje zobowzań z tytułu leasingu przy użyciu stóp procentowych leasingu, gddla celów określenia tej stopy wymagane byłyby
informacje na temat niegwarantowanej wartości końcowej przedmiotu leasingu jak również bezpośrednich kosztów poniesionych przez leasingodaw,
czyli informacji, które mogą być znane tylko leasingodawcy.
Spółka uznaje umowy dotyczące prawa do korzystania z podziemnych części gruntu, jak również umowy dotycce służebności przesyłu za umowy
leasingu. Ponoszone koszty niezbędne do rozpoczęcia korzystania ze służebności zwiększają wartć prawa doytkowania.
Ustalenie krcowej stopy leasingobiorcy
Krcowe stopy procentowe zosty okrlone jako suma:
a) stopy wolnej od ryzyka (risk free rate), wyznaczonej na bazie IRS (Interest Rate Swap) zgodnie z okresem zapadalności stopy dyskonta i
odpowiedniej stopy bazowej dla danej waluty, oraz
b) premii za ryzyko kredytowe Spółki w oparciu o maę kredytową.
źniejsza wycena
Po dacie rozpoczęcia Słka wycenia składnik aktywów z tytułu praw do ytkowania stosując model kosztu.
W celu zastosowania modelu kosztu Spółka wycenia składnik aktyw z tytułu praw do ytkowania według kosztu:
a) pomniejszonego o łączne odpisy amortyzacyjne (umorzenie) i łączne odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości, oraz
b) skorygowanego z tytu jakiejkolwiek aktualizacji wyceny zobowzania z tytu leasingu nieskutkującej koniecznością ujęcia odrębnego składnika
leasingu.
Po dacie rozpoczęcia Słka wycenia zobowzanie z tytu leasingu poprzez:
a) zwiększenie wartości bilansowej w celu odzwierciedlenia odsetek od zobowiązania z tytułu leasingu,
b) zmniejszenie wartości bilansowej w celu uwzględnienia zapłaconych opłat leasingowych oraz
c) zaktualizowanie wyceny wartości bilansowej w celu uwzględnienia wszelkiej ponownej oceny lub zmiany leasingu lub w celu uwzględnienia
zaktualizowanych zasadniczo stych opłat leasingowych.
Spółka aktualizuje wycenę zobowzania z tytułu leasingu z powodu ponownej oceny gdy zaistnieje zmiana w przysych opłatach leasingowych
wynikająca ze zmiany w indeksie lub stawce stosowanej do ustalenia opłat (np. zmieni się opłata w prawie wieczystego ytkowania), gdy zmieni się
kwota, której zapłaty Spółka oczekuje w ramach gwarantowanej wartości końcowej lub jeżeli Spółka zmieni ocenę prawdopodobieństwa skorzystania z
opcji kupna, przedłużenia lub wypowiedzenia leasingu.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 98 / 108
Aktualizacja zobowiązania z tytu leasingu koryguje również wartość składnika aktywów z tytułu praw do użytkowania. Jeżeli wartość bilansowa
składnika aktywów z tytułu praw do ytkowania została zmniejszona do zera, dalsze zmniejszenie wyceny zobowzania z tytułu leasingu Spółka
ujmuje w zysku lub stracie.
Amortyzacja
Aktywa z tytu praw do ytkowania amortyzowane liniowo przez krótszy z dwóch okresów: okres leasingu lub okres ytkowania bazowego
składnika aktywów, chyba, że Spółka posiada wystarczają pewność, że uzyska tyt własności przed upływem okresu leasingu wczas prawo do
użytkowania amortyzuje sod dnia rozpoczęcia leasingu do kca okresu użytkowania składnika aktywów.
Szacowany okres użytkowania aktywów z tytułu praw do ytkowania jest okrlany w ten sam sposób jak w przypadku rzeczowych aktywów trwałych.
Spółka posiada umowy leasingu dotyczące głównie:
a) Gruntów, w tym:
- praw wieczystego ytkowania gruntów zawartych na czas określony do 99 lat,
- gruntów pod stacje paliw i miejsca obsługi podróżnych zawartych na czas określony do 30 lat.
b) Budynków i budowli, w tym stacji paliw, zbiorników magazynowych, powierzchni biurowych zawartych na czas okrlony do 30 lat.
c) Środków transportu i pozostych, w tym:
- cystern kolejowych zawartych na czas określony od 3 do 10 lat,
- samochodów osobowych zawartych na czas określony do 3 lat,
- lokomotyw zawartych na czas określony do 3 lat.
Utrata wartości
Spółka stosuje MSR 36 Utrata wartości aktywów w celu określenia, czy składnik aktywów z tytułu praw do ytkowania utrac wartość oraz w celu
ujęcia jakiejkolwiek zidentyfikowanej straty z tytułu utraty wartości.
Wyłączenia, uproszczenia i praktyczne rozwzania w zakresie zastosowania MSSF 16
Wyłączenia
Następujące umowy w Spółce nie wchodzą w zakres MSSF 16:
- licencje udzielone objęte zakresem MSSF 15 - Przychody z tytułu umów z klientami oraz
- prawa otrzymane w ramach licencji w zakresie MSR 38 - Aktywa niematerialne.
Uproszczenia i praktyczne rozwiązania
Leasing krótkoterminowy
Spółka stosuje praktyczne rozwzanie dla wszystkich klas aktywów w odniesieniu do umów leasingu krótkoterminowego, które charakteryzusię
maksymalnym możliwym okresem trwania umów, włączając opcje ich odnowienia, o długości do 12 miesięcy.
Uproszczenia dotyczące tych umów polegają na rozliczaniu opłat leasingowych jako kosztów:
- metodą liniową, przez okres trwania umowy leasingu, lub
- in systematyczną metodą, jeżeli lepiej odzwierciedla ona sposób roożenia w czasie korzyści czerpanych przez korzystacego.
Leasing przedmiotów o niskiej wartości
Spółka nie stosuje ogólnych zasad ujmowania, wyceny i prezentacji zawartych w MSSF 16 do umów leasingu, których przedmiot ma niską wartć.
Za składniki aktywów o niskiej wartci uważa się te, które, gdy nowe, mawartość nie wyższą niż 5 000 USD lub ekwiwalentu w innej walucie
według średniego kursu zamknięcia NBP na moment początkowego ujęcia dla każdej zawieranej umowy leasingu.
Uproszczenia dotyczące tych umów polegają na rozliczaniu opłat leasingowych jako kosztów:
- metodą liniową, przez okres trwania umowy leasingu, lub
- in systematyczną metodą, jeżeli lepiej odzwierciedla ona sposób rozłożenia w czasie korzyści czerpanych przez korzystającego.
Przedmiot umowy leasingu nie może być zaliczany do przedmiotów o niskiej wartci, jeżeli z jego charakteru wynika, że nowy (nieużywany) składnik
aktywów ma zazwyczaj wyso wartość. Jako przedmioty o niskiej wartci Spółka ujmuje np.: butle z gazem technicznym, ekspresy do kawy, drobny
sprzęt biurowy oraz teleinformatyczny, inne małe elementy wyposażenia.
Bazowy składnik aktywów może mieć niswartość tylko wtedy, gdy:
a) Spółka może odnosić korzyści zytkowania samego bazowego sadnika aktywów lub wraz z innymi zasobami, które są dla niej łatwo dostępne,
oraz
b) bazowy składnik aktywów nie jest w dużym stopniu zależny od innych aktywów ani nie jest z nimi w dużym stopniu powzany.
Jeżeli Słka przekazuje składnik aktywów w subleasing lub spodziewa się przekazania sadnika aktywów w subleasing, wówczas główny leasing nie
kwalifikuje się jako leasing składnika aktywów o niskiej wartości.
Ustalenie okresu leasingu: umowy na czas nieokrlony
W Spółce występuumowy leasingu zawarte na czas nieokreślony, które dotyczą głównie gruntów oraz budynków i budowli.
Ustalając okres leasingu dla umów na czas nieokreślony Spółka ustala okres leasingu, w którym wypowiedzenie umowy nie dzie uzasadnione,
dokonując profesjonalnego osądu i uwzgdniając, między innymi:
- poniesione nakłady w związku z da umową, lub
- potencjalne koszty związane z wypowiedzeniem umowy leasingu, w tym koszty pozyskania nowej umowy leasingu takie jak koszty negocjacji, koszty
relokacji, koszty zidentyfikowania innego bazowego składnika aktywów odpowiadającego potrzebom leasingobiorcy, koszty zintegrowania nowego
składnika aktywów z działalnoścSpółki lub kary za wypowiedzenie i podobne koszty, w tym koszty związane ze zwrotem bazowego składnika
aktywów w stanie określonym w umowie lub na miejsce wskazane w umowie lub
- istniejące plany biznesowe oraz inne istniejące umowy uzasadniające wykorzystanie leasingowanego przedmiotu w danym okresie.
W przypadku gdy koszty związane z wypowiedzeniem umowy leasingu istotne, przyjmuje się okres leasingu równy przyjętemu okresowi amortyzacji
podobnego środka trwałego o parametrach zbliżonych do przedmiotu leasingu.
W przypadku gdy poniesione nakłady w związku z daumo istotne, przyjmuje się okres leasingu wny oczekiwanemu okresowi czerpania
korzci ekonomicznych z tytułu wykorzystywania poniesionych naadów.
Wartć poniesionych nakładów stanowi odbny składnik aktywów od aktywa z tytu praw doytkowania.
Wydzielanie komponentów nieleasingowych
Z umów, które zawiera komponenty leasingowe i nieleasingowe, Spółka dla wszystkich klas aktywów wydziela i ujmuje odrębnie komponenty
nieleasingowe np. serwis składników aktywów stanowiących przedmiot umowy i alokuje odpowiednio wynagrodzenie na bazie warunków umowy,
chyba że elementy nieleasingowe są uznane za nieistotne w kontekście całej umowy.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 99 / 108
Spółka jako leasingodawca
Gdy Spółka występuje jako leasingodawca, w dacie rozpoczęcia klasyfikuje leasing jako leasing finansowy lub operacyjny.
Spółka, w celu dokonania ww. klasyfikacji, dokonuje oceny czy następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania
bazowego składnika aktywów na leasingobiorcę. Jeżeli ma miejsce przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i korzci, leasing zostaje zaklasyfikowany
jako leasing finansowy, w odwrotnej sytuacji jako leasing operacyjny.
Ustalenie czy naspuje przekazanie ryzyka i korzyści zależy od oceny istoty treści ekonomicznej transakcji.
W ramach oceny klasyfikacji leasingu Spółka rozważa pewne sytuacje, takie jak na przykład czy ma miejsce przeniesienie na leasingobiorcę własności
danego składnika przed końcem okresu leasingu czy jaki jest stosunek okresu leasingu do ekonomicznego okresu użytkowania bazowego składnika
aktywów, nawet jeżeli tytuł prawny nie ulega przeniesieniu.
Jeżeli umowa zawiera elementy leasingowe i nieleasingowe, Spółka alokuje wynagrodzenie w umowie do każdego elementu stosując MSSF 15.
W dacie rozpoczęcia leasingodawca ujmuje aktywa oddane w leasing finansowy w sprawozdaniu z sytuacji finansowej i prezentuje je jako należnci w
kwocie równej inwestycji leasingowej netto.
W dacie rozpoczęcia, opłaty leasingowe uwzględnione w wycenie inwestycji leasingowej netto obejmują następuce opłaty za prawo do ytkowania
bazowego składnika aktywów podczas okresu leasingu, które nie są otrzymane w dacie rozpoczęcia:
a) stałe opłaty leasingowe (w tym zasadniczo stałe opłaty leasingowe), pomniejszone o zacty leasingowe przypadające do zapłaty,
b) zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, wycenione początkowo z zastosowaniem tego indeksu lub tej stawki zgodnie z ich
wartcią w dacie rozpoczęcia,
c) wszelkie gwarantowane wartości końcowe udzielone leasingodawcy przez leasingobiorcę, podmiot powiązany z leasingobiorcą lub niezależną osobę
trzeczdolną finansowo do wywzania się ze swoich zobowiązw ramach tej gwarancji,
d) ce wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewncią założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji oraz
e) kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystz opcji wypowiedzenia
leasingu.
Jeżeli Spółka oddała do ywania innej jednostce składnik aktywów na podstawie umowy leasingu finansowego, wartość biąca opłat leasingowych
oraz niegwarantowanej wartości końcowej jest prezentowana jako należnci, z podziałem na część krótkoterminową i długotermino. Dyskontowanie
opłat leasingowych oraz niegwarantowanej wartości końcowej odbywa się poprzez zastosowanie stopy procentowej leasingu, tj. stopy procentowej,
która powoduje, że wartć bieżąca:
a) opłat leasingowych oraz
b) niegwarantowanej wartości kcowej równa ssumie:
(i) wartości godziwej bazowego sadnika aktywów oraz
(ii) wszelkich początkowych kosztów bezprednich poniesionych przez leasingodawcę.
Aktywa oddawane przez Spółinnym podmiotom do ytkowania na podstawie umowy leasingu operacyjnego zaliczane do aktywów Spółki.
Opłaty leasingowe z tytułu leasingów operacyjnych są ujmowane liniowo przez okres leasingu jako przychody ze sprzedaży produktów i usług.
Umowy subleasingu
W przypadku subleasingu, Spółka działa zarówno jako leasingobiorca, jak i leasingodawca w stosunku do tego samego bazowego składnika aktywów.
Takie umowy klasyfikowane jako leasing operacyjny bądź finansowy, na podstawie analizy takich samych kryterw, jakie stosuje leasingodawca, ale
one rozpatrywane w odniesieniu do prawa do ytkowania w leasingu głównym (a nie w stosunku do bazowego składnika aktywów). Jeżeli główny
leasing jest leasingiem krótkoterminowym, Spółka klasyfikuje subleasing jako leasing operacyjny.
PROFESJONALNY OSĄD
Ustalenie okresu leasingu
Przy ustalaniu okresu leasingu, Spółka rozważa wszystkie istotne fakty i zdarzenia, powodujące istnienie zachęt ekonomicznych do
skorzystania z opcji przedłużenia lub nie skorzystania z opcji wypowiedzenia. Spółka dokonuje również profesjonalnego osądu do ustalenia
okresu egzekwowalności umowy (okresu leasingu, w którym wypowiedzenie umowy nie będzie uzasadnione) w przypadku umów zawartych na
czas nieokreślony. Ocena okresu leasingu przeprowadzana jest na dzień rozpoczęcia leasingu. Ponowna ocena jest dokonywana w przypadku
wystąpienia znaczącego zdarzenia lub znaczącej zmiany w okolicznościach, które leasingobiorca kontroluje, wpływających na tę ocenę.
SZACUNKI
Okresy użytkowania składników aktywów z tytułu praw do użytkowania
Szacowany okres użytkowania aktywów z tytułu praw do użytkowania jest określany w ten sam sposób jak w przypadku rzeczowych aktywów
trwałych, przy czym okres użytkowania aktywów z tytułu praw do użytkowania obejmuje nieodwoływalny okres leasingu oraz okres
użytkowania rzeczowego składnika aktywów trwałych wynikający z wysoce prawdopodobnego wykorzystania z opcji jego wykupu.
Ustalenie krańcowej stopy procentowej leasingobiorcy
W związku z tym, że Spółka nie posiada informacji odnośnie stopy procentowej dla umów leasingowych, stosuje krańcową stopę procentową
do wyceny zobowiązań z tytułu leasingu, jaką Spółka musiałaby zapłacić, aby na podobny okres i przy podobnych zabezpieczeniach pożyczyć
środki w danej walucie niezbędne do zakupu składnika aktywów o podobnej wartości co składnik aktywów z tytułu praw do użytkowania
w podobnym środowisku gospodarczym.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 100 / 108
16.3.1. Spółka jako leasingobiorca
Zmiana stanu aktywów z tytułu praw do użytkowania
Grunty
Budynki
i budowle
Urządzenia
techniczne
i maszyny
Środki
transportu
i pozostałe
Razem
Wartość księgowa netto na
01/01/2023
Wartość księgowa brutto
3 688
840
1
941
5 470
Skumulowane umorzenie
(243)
(263)
-
(530)
(1 036)
Odpisy aktualizujące
(51)
(53)
-
(124)
(228)
3 394
524
1
287
4 206
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
162
49
1
278
490
Nowe umowy leasingu , zwiększenie
wynagrodzenia leasingowego, zakup
217
150
3
575
945
Amortyzacja
(110)
(96)
(2)
(207)
(415)
Odpisy aktualizujące netto
5
-
-
(60)
(55)
Połączenie jednostek
69
-
-
-
69
Pozostałe
(19)
(5)
-
(30)
(54)
3 556
573
2
565
4 696
Wartość księgowa netto na
31/12/2023
Wartość księgowa brutto
3 952
971
4
1 149
6 076
Skumulowane umorzenie
(350)
(345)
(2)
(400)
(1 097)
Odpisy aktualizujące
(46)
(53)
-
(184)
(283)
3 556
573
2
565
4 696
Wartość księgowa netto na
01/01/2022
Wartość księgowa brutto
1 622
826
5
884
3 337
Skumulowane umorzenie
(172)
(277)
(3)
(459)
(911)
Odpisy aktualizujące
(38)
(6)
-
-
(44)
1 412
543
2
425
2 382
zwiększenia/(zmniejszenia) netto
1 982
(19)
(1)
(138)
1 824
Nowe umowy leasingu , zwiększenie
wynagrodzenia leasingowego, zakup
119
161
-
140
420
Amortyzacja
(66)
(82)
-
(174)
(322)
Odpisy aktualizujące netto
(13)
(47)
-
(124)
(184)
Połączenie jednostek
1 619
18
1
22
1 660
Rozpoznanie wspólnego działania w Rafinerii Gdańskiej
na moment początkowego ujęcia
274
-
-
1
275
Pozostałe
49
(69)
(2)
(3)
(25)
Wartość księgowa netto na
31/12/2022
3 394
524
1
287
4 206
(dane przekształcone)
Łączna wartość wydatków z tytułu umów leasingowych, zaprezentowanych w działalności finansowej i operacyjnej w
sprawozdaniu z przepływów pieniężnych w roku 2023 i w 2022 wyniosła odpowiednio (639) mln PLN i (537) mln PLN.
Analiza wymagalności zobowiązań z tytułu leasingu
31/12/2023
31/12/2022
do jednego roku
482
353
od 1 roku do 2 lat
474
321
od 2 lat do 3 lat
414
283
od 3 lat do 4 lat
365
246
od 4 lat do 5 lat
222
196
powyżej 5 lat
3 866
3 650
5 823
5 049
Dyskonto
(2 442)
(2 231)
3 381
2 818
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 101 / 108
Kwoty z tytułu umów leasingu ujęte w sprawozdaniu z zysku lub strat i innych całkowitych dochodów
2023
2022
Koszty z tytułu:
(277)
(205)
odsetek z tytułu leasingu
Koszty finansowe
(151)
(82)
leasingu krótkoterminowego
Koszty według rodzaju: Usługi Obce
(51)
(45)
zmiennych opłat leasingowych nieujętych
w wycenie zobowiązań leasingowych
Koszty według rodzaju: Usługi Obce
(75)
(78)
16.3.2. Spółka jako leasingodawca
Leasing operacyjny
Analiza wymagalności opłat leasingowych
31/12/2023
31/12/2022
do jednego roku
61
50
od 1 roku do 2 lat
21
19
od 2 lat do 3 lat
21
15
od 3 lat do 4 lat
19
15
od 4 lat do 5 lat
17
13
powyżej 5 lat
140
108
279
220
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzi 31 grudnia 2022 roku wartość księgowa netto rzeczowych aktywów trwałych Spółki
oddanych innym podmiotom do użytkowania na podstawie umowy leasingu operacyjnego wyniosła odpowiednio 141 mln PLN i 161
mln PLN i dotyczyła głównie gruntów własnych i praw wieczystego użytkowania gruntów wykazywanych w kategorii aktywa z tytułu
praw do użytkowania odpowiednio w wysokości 49 mln PLN i 48 mln PLN oraz budynków i budowli odpowiednio w wysokości 92
mln PLN i 112 mln PLN.
Leasing operacyjny dotyczy głównie nieruchomości stanowiących własność Spółki, objętych umowami leasingu.
Przychody z tytułu leasingu operacyjnego za 2023 rok i 2022 rok wyniosły odpowiednio 719 mln PLN i 172 mln PLN.
16.4. Poniesione nakłady inwestycyjne oraz przyszłe zobowiązania z tytułu podpisanych kontraktów inwestycyjnych
Łączna wartość nakładów inwestycyjnych wraz z kosztami finansowania zewnętrznego poniesionych w 2023 roku i 2022 roku
wyniosła odpowiednio 13 066 mln PLN i 8 206 mln PLN, w tym nakłady na inwestycje związane z ochroną środowiska
odpowiednio 1 838 mln PLN i 651 mln PLN.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku wartość przyszłych zobowiązań z tytułu podpisanych do tego
dnia kontraktów inwestycyjnych wyniosła odpowiednio 16 646 mln PLN i 12 249 mln PLN. Wzrost w 2023 roku w stosunku do
2022 roku wynikał głównie z podpisanych kontraktów inwestycyjnych dotyczących budowy kompleksu Olefiny III.
16.5. Aktywa i zobowiązania warunkowe
WYBRANE ZASADY RACHUNKOWOŚCI
Aktywa i zobowiązania warunkowe
Spółka ujawnia na koniec okresu sprawozdawczego informacje o aktywach warunkowych jeśli wpływ korzyści ekonomicznych jest prawdopodobny.
Jeśli jest to wykonalne w praktyce, Spółka szacuje skutki finansowe aktywów warunkowych, wyceniając je zgodnie z zasadami obowiązującymi
przy wycenie rezerw.
Spółka ujawnia na koniec okresu sprawozdawczego informacje o zobowiązaniach warunkowych jeśli:
- ma możliwy obowiązek, który powstał na skutek zdarzeń przeszłych, których istnienie zostanie potwierdzone dopiero w momencie wystąpienia
lub niewystąpienia jednego lub większej ilości niepewnych przyszłych zdarzeń, które nie w pełni podlegają kontroli Spółki lub
- ma obecny obowiązek który powstał na skutek zdarzeń przeszłych, ale wypływ środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne nie jest
prawdopodobny lub Spółka nie jest w stanie wycenić kwoty zobowiązania wystarczająco wiarygodnie.
Spółka nie ujawnia zobowiązania warunkowego gdy prawdopodobieństwo wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne jest
znikome.
SZACUNKI
Aktywa warunkowe
Spółka dokonuje szacunków w odniesieniu do skutków finansowych ujawnianych aktywów warunkowych w oparciu o wartość wcześniej
rozpoznanych kosztów, które Spółka spodziewa się odzyskać (np. na mocy podpisanych umów ubezpieczenia), bądź wartość przedmiotu
postępowań, w których Spółka występuje w roli powoda.
Zobowiązania warunkowe
Spółka szacuje możliwe przyszłe zobowiązania, stanowiące zobowiązania warunkowe, w oparciu o wartość roszczeń w ramach toczących się
postępowań, w których ORLEN jest strona pozwaną.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 102 / 108
16.5.1. Aktywa warunkowe
Zgodnie z informacją opublikowaną w Sprawozdaniach Finansowych ORLEN i Grupy ORLEN za wcześniejsze okresy sprawozdawcze,
na poctku 2020 roku PERN S.A. (dalej PERN) poinformow po raz pierwszy ORLEN o różnicach w ilości zapasu operacyjnego ropy
naftowej typu REBCO (Russian Export Blend Crude Oil) w związku z przeprowadzoną przez niego, jako operatora systemu
rurociągowego, inwentaryzacją zapasów ropy naftowej dostarczanej przez park zbiornikowy w Adamowie. Dodatkowo, na dzi 31
grudnia 2021 roku PERN wskazał niedobór w ilości zapasu ropy naftowej ORLEN dostarczanej drogą morską poprzez Ba
Manipulacyjną PERN-u w Gdańsku wprowadzając jednostronkoreksalda zapasu ropy REBCO.
PERN stna stanowisku, że przyczyną zmiany stanu zapasów operacyjnych były różnice metodologii obliczania ilości ropy naftowej
typu REBCO dostarczanej przez park zbiornikowy w Adamowie oraz ropy dostarczanej drogą morską.
ORLEN nie zgadzał się ze stanowiskiem PERN, ponieważ w jego ocenie pozostawało ono bezpodstawne, nieudowodnione i niezgodne
z umowami wiążącymi ORLEN oraz PERN, a metodologia stosowana na potrzeby obliczeń ilości ropy naftowej typu REBCO oraz rop
naftowych dostarczanych drogą morską poprzez Ba Manipulacyjną PERN-u w Gdańsku i przesyłanych przez PERN do ORLEN była
prawidłowa i nie była nigdy wcześniej kwestionowana.
W związku z ujawnieniem przez PERN ubytku ropy naftowej należącej do ORLEN i przechowywanej przez PERN, ORLEN wystaw
no obciążeniową i skieroww dniu 24 lipca 2020 roku do PERN wezwanie do zapłaty odszkodowania w związku z utratą przez
PERN 90 356 ton metrycznych netto ropy naftowej typu REBCO (ówczesna wysokość ubytku) oraz związanym z tą utra bezprawnym
obniżeniem stanów magazynowych ropy naftowej ORLEN, które PERN winien utrzymywać w swoim systemie magazynowo-
przesyłowym w kwocie 156 mln PLN. PERN nie uregulował tej kwoty w terminie określonym w wezwaniu. W konsekwencji, w okresie
od 30 lipca 2020 roku do 19 maja 2021 roku ORLEN zaspokajał wierzytelności PERN z tytułu wystawianych faktur w drodze potrąc
ustawowych z wierzytelnością o zapłatę odszkodowania.
W dniu 1 października 2021 roku PERN zainicjował pospowanie sądowe, w którym dochodził zasądzenia od ORLEN kwoty 156 mln
PLN wraz z odsetkami oraz zrycztowaną rekompensa za koszty odzyskiwania należności, któ ORLEN uprzednio potrącił z
wynagrodzenia PERN, tym samym kwestionując skuteczność potrąc dokonanych przez ORLEN.
W zwzku z utratą przez PERN dalszych (w stosunku do ubytku objętego notą obcżeniową z 24 lipca 2020 roku) 1 334 ton
metrycznych netto ropy REBCO należących do ORLEN, które PERN miobowiązek magazynow, a których nie potwierdzna
saldzie wg ewidencji na dzień 31 grudnia 2021 roku, w dniu 21 stycznia 2022 roku ORLEN wystawił notę obciążeniową i skierował do
PERN kolejne wezwanie do zapłaty odszkodowania w kwocie 2,6 mln PLN. PERN nie uregulował tej kwoty w terminie określonym w
wezwaniu. W konsekwencji, w dniu 8 lutego 2022 roku ORLEN potrącił wierzytelność o zapłatę odszkodowania z tytułu kolejnego
ubytku w wysokości 2,6 mln PLN z wierzytelnościami PERN z tytułu wystawionych faktur za transport surowca.
Pismem z dnia 24 grudnia 2022 roku PERN wskazał na konieczność dokonania kolejnej jednostronnej korekty in minus ewidencji stanu
magazynowego ropy naftowej należącej do ORLEN o 1 921 ton netto.
Dnia 1 sierpnia 2022 roku ORLEN połącz się z Gru Lotos S.A. (dalej Grupa LOTOS), w związku z czym wstąp we wszystkie prawa
i obowiązki Grupy LOTOS, włącznie z prawami i roszczeniami związanymi z umowami zawartymi pomiędzy PERN i Gru LOTOS.
Wcześniej, w marcu 2020 roku PERN poinformow Gru LOTOS, wskutek wystąpienia rzekomych różnic pomiarowych
wynikających z metodologii rozliczeń ilości ropy naftowej z wykorzystaniem norm GOST oraz ASTM, stan zapasów operacyjnych ropy
naftowej gatunku REBCO należącej do Grupy LOTOS (obecnie ORLEN) uległ zmniejszeniu, powodując ubytek w zapasach
operacyjnych REBCO. Wskazany przez PERN ubytek na dzień 20 listopada 2019 roku miał wynieść 18 270 ton metrycznych REBCO
netto. W dniu 29 grudnia 2022 roku ORLEN jako naspca prawny Grupy LOTOS wystaw noobcżeniową i skierował do PERN
wezwanie do zapłaty 31,5 mln PLN z tytułu odszkodowania w związku z utratą przez PERN 18 270 ton metrycznych netto REBCO
należących do byłej Grupy LOTOS, które PERN mi obowiązek magazynować. PERN nie uregulował tej kwoty w terminie określonym
w wezwaniu. W konsekwencji kwota 31,5 mln PLN została potrącona z wierzytelnościami PERN o wynagrodzenie za usługi świadczone
przez PERN na rzecz ORLEN na podstawie oświadczeń o potceniu złożonych w dniach 7 lutego 2023 roku, 16 lutego 2023 roku, 27
lutego 2023 roku oraz 3 marca 2023 roku.
ORLEN oraz PERN podjęły pró polubownego rozstrzygnięcia sporu wynikającego z opisanych powyżej okolicznci w drodze
mediacji prowadzonej przed mediatorami Sądu Polubownego przy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (dalej Mediatorzy).
W dniu 11 wrznia 2023 roku ORLEN zawarł z PERN ugo przed Mediatorami (dalej Ugoda) w celu ostatecznego i pełnego
zakończenia i rozstrzygnięcia powstałego pomiędzy nimi sporu. Ugoda weszła w życie w dacie zatwierdzenia jej w całości przez Sąd
Okgowy w Łodzi X WydziGospodarczy postanowieniem z dnia 22 września 2023 roku, które uprawomocniło się 13 października
2023 roku. W konsekwencji, w III kwartale 2023 roku Grupa zrealizowała przychód wynikający z opisanego powyżej aktywa
warunkowego i rozpoznała w pozostałych przychodów operacyjnych 139 mln PLN z tytułu zawartej Ugody.
16.5.2. Zobowiązania warunkowe
Informacje o istotnych postępowaniach toczących się przed sądem, organem właściwym dla postępowania arbitrażowego lub
organem administracji w których Spółka była stroną pozwaną:
Roszczenie Warter Fuels S.A (poprzednio: OBR S.A.) przeciwko ORLEN o odszkodowanie
W dniu 5 września 2014 roku spółka OBR S.A. (obecnie: Warter Fuels S.A.) wystąpiła przeciwko ORLEN do du Okręgowego w
Łodzi z pozwem o zapłaz tytułu zarzucanego naruszenia przez ORLEN praw do patentu. Kwota roszczenia w pozwie została
oszacowana przez Warter Fuels S.A. na kwotę 84 mln PLN. Żądanie pozwu obejmuje zasądzenie od ORLEN na rzecz Warter Fuels
S.A. sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej wartości opłaty licencyjnej za korzystanie z rozwiązania objętego ww. patentem
oraz zasądzenie obowiązku zwrotu korzyści uzyskanych na skutek stosowania tego rozwiązania. W dniu 16 października 2014 roku
ORLEN złożył odpowiedź na pozew. Pismem procesowym z dnia 11 grudnia 2014 roku wartość przedmiotu sporu została określona
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 103 / 108
przez powoda na kwotę 247 mln PLN. Dotychczas odbyło się kilka rozpraw, podczas których d m.in. przesłuchał świadków
zgłoszonych przez strony. d wyznaczył na biegłego do sporządzenia opinii w sprawie Uniwersytet Techniczno-Ekonomiczny w
Budapeszcie. Eksperci z Uniwersytetu Techniczno-Ekonomicznego w Budapeszcie są w trakcie przygotowywania opinii.
Postępowanie arbitrażowe z powództwa Elektrobudowa S.A. przeciwko ORLEN
Elektrobudowa S.A. wniosła pozew o zapła przeciwko ORLEN do Sądu Arbitrażowego przy Stowarzyszeniu Inżynierów,
Doradców i Rzeczoznawców (SIDIR) w Warszawie (sygn. P/SA/5/2019) na łączną kwotę 104 mln PLN oraz 11,5 mln EUR. Sprawa
dotyczy wykonywania umowy EPC na budowę Instalacji Metateza, zawartej pomiędzy ORLEN a Elektrobudowa.
Na powyższą kwotę składają się następujące kwoty:
1. 20,6 mln PLN oraz 7,6 mln EUR wraz z odsetkami za opóźnienie tytułem zapłaty zaległego wynagrodzenia przewidzianego
w Umowie EPC - na rzecz Elektrobudowa, ewentualnie na rzecz Citibanku, w razie uznania, że w wyniku cesji
wynagrodzenie należne jest Citibankowi,
2. 7,8 mln PLN oraz 1,26 mln EUR wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 23 października 2018 roku tytułem wynagrodzenia
za prace dodatkowe i zamienne na rzecz Elektrobudowa ewentualnie Citibanku jak wyżej,
3. 62,4 mln PLN wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 27 grudnia 2019 roku tytułem wynagrodzenia, o które powinien zostać
podwyższony ryczałt na rzecz Elektrobudowa, ewentualnie Citibanku jak wyżej,
4. 13,2 mln PLN oraz 2,6 mln EUR wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 25 października 2019 roku tytułem odszkodowania
za szkodę wyrządzona bezpodstawną wypłatą przez ORLEN sum gwarancyjnych dostępnych w ramach gwarancji
bankowych na rzecz Elektrobudowa.
W dniu 13 września 2021 roku Syndyk Masy Upadłości Elektrobudowa S.A. rozszerzył powództwo o kwotę 13,2 mln PLN i 2,6 mln
EUR stanowiącą roszczenie o zwrot kwot zatrzymanych tytułem Kaucji Gwarancyjnej z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od
dnia 24 marca 2021 roku do dnia zapłaty.
Zgodnie z informacjami opublikowanymi w Skonsolidowanym Sprawozdaniu Finansowym za 2021 rok, w wyniku wydanych
orzeczeń przez Sąd Arbitrażowy, od których nie przysługiwał ORLEN żaden środek odwoławczy, Spółka zapłaciła dotychczas na
rzecz Syndyka łącznie 10,01 mln PLN oraz 5,52 mln EUR powiększone o zasądzone odsetki ustawowe za opóźnienie w
płatnościach. Kwoty te dotyczyły głównie zapłat częściowych umownego wynagrodzenia, jak równi wynagrodzenia za prace
dodatkowe. Kwoty z niżej wskazanych wyroków częściowych nr 13 nr 15 zostały zapłacone w całości wraz z ustawowymi
odsetkami za opóźnienie.
W ciągu ostatnich sześciu miesięcy 2022 roku i w I kwartale 2023 Sąd Arbitrażowy wydał kolejno następujące orzeczenia:
(I) Wyrok częściowy (nr 13) z dnia 5 grudnia 2022 rok zasądzający na rzecz powoda kwoty 0,15 mln PLN z odsetkami za opóźnienie
tytułem wynagrodzenia za wykonanie Instrukcji przygotowania instalacji do ruchu po remoncie i oddalający powództwo w zakresie
kwoty 0,10 mln PLN jako pozostałej części tego roszczenia.
(II) Wyrok częściowy (nr 14) z dnia 30 grudnia 2022 roku zasądzający na rzecz powoda kwotę 0,3 mln PLN netto tytułem
dodatkowego wynagrodzenia za wykonanie innej komory K-1 niż przewidywprojekt budowlany wraz z odsetkami ustawowymi za
opóźnienie i kwotę 5,3 mln PLN netto tytułem dodatkowego wynagrodzenia za wykonanie innego budynku Stacji Zimna niż
przewidywał projekt budowlany wraz z odsetkami ustawowymi. Zasądzone kwoty, to kwoty, o których mowa była wcześniej w
wyrokach wstępnych (4) i (5).
(III) Wyrok częściowy (nr 15) z dnia 30 marca 2023 roku zasądzający na rzecz powoda łącznie kwotę 1,5 mln PLN oraz 0,1 mln
EUR tytułem dodatkowego wynagrodzenia za wykonanie: studzienki bezodpływowej w Komorze K-1, dostawę przemienników
częstotliwości dla kompresorów K-2301A/B, wykonanie zasilania falowników kompresorów K-2301A/B, zmianę parametrów
kompresorów K-2301A/B, zmianę konstrukcyjną aparatu E-2304, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do daty zapłaty oraz
oddalający dalej idące roszczenia powoda za wykonanie w/w prac dodatkowych.
Wartość utworzonych rezerw z tytułu toczącego się postępowania z Elektrobudową na dzień 31 grudnia 2023 roku wyniosła 68 mln
PLN.
Rozliczenia podatkowe byłej Grupy LOTOS S.A.
W związku z połączeniem w dniu 1 sierpnia 2022 roku ORLEN z Grupą LOTOS S.A., ORLEN, jako następca prawny Grupy LOTOS
S.A., stał się stroną postępowań podatkowych. Przedmiotem kontroli rozliczenia z tytułu podatku VAT za odpowiednie okresy
obejmujące okres styczeń 2014 roku czerwiec 2016 roku. Poprawność rozliczeń podatkowych została zakwestionowana przez
organy skarbowe. ORLEN złożył odwołanie od niekorzystnych decyzji do organów II instancji. Spółka będzie miała równi
możliwość złożenia skarg do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, a od ewentualnie niekorzystnego rozstrzygnięcia sądowego,
istnieje możliwość złożenia skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku Grupa wykazuje rezerwę na ryzyko podatkowe w wysokości 34,3 mln PLN.
Rozliczenia za gaz ziemny dostarczany w ramach Kontraktu jamalskiego oraz wstrzymanie dostaw gazu ziemnego przez
Gazprom
W dniu 31 marca 2021 roku opublikowano Dekret Prezydenta Federacji Rosyjskiej nr 172 „O specjalnej procedurze wykonania
zobowiązań zagranicznych nabywców wobec rosyjskich dostawców gazu ziemnego” („Dekret”) w następstwie którego Gazprom
wystąpił do PGNiG z oczekiwaniem dokonania zmian warunków Kontraktu jamalskiego m.in. poprzez wprowadzenie rozliczeń w
rublach rosyjskich.
W dniu 12 kwietnia 2022 roku Zarząd PGNiG S.A. podjął decyzję o kontynuowaniu rozliczania zobowiązań PGNiG za gaz
dostarczony przez Gazprom w ramach Kontraktu jamalskiego, zgodnie z jego obowiązującymi warunkami oraz o niewyrażeniu
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 104 / 108
zgody na wykonywanie przez PGNiG zobowiązań rozliczeniowych za gaz ziemny dostarczany przez Gazprom w ramach
Kontraktu jamalskiego zgodnie z zapisami Dekretu.
Od dnia 27 kwietnia 2022 roku od godz. 8:00 CET Gazprom całkowicie wstrzymał dostawy gazu ziemnego w ramach Kontraktu
jamalskiego powołując się na wprowadzony przez Dekret zakaz realizacji dostaw gazu ziemnego do zagranicznych nabywców z
krajów „nieprzyjaznych Federacji Rosyjskiej” (w tym z Polski), jeżeli płatności za gaz ziemny dostarczany do takich krajów
począwszy od dnia 1 kwietnia 2022 roku, będą dokonywane niezgodnie z warunkami Dekretu.
W odpowiedzi PGNiG podjęło działania zmierzające do zabezpieczenia interesów Spółki w ramach przysługujących jej uprawień
kontraktowych obejmujące m.in. wezwanie do realizacji dostaw i respektowania warunków rozliczeniowych i in. warunków
obowiązującej strony do końca 2022 roku umowy.
Do dnia 31 grudnia 2022 roku dostawy gazu ziemnego nie zostały przez Gazprom wznowione, dostawca odmawiał rozliczeń w
oparciu o obowiązujące warunki kontraktowe. Zgodnie z oświadczeniem woli PGNiG z dnia 15 listopada 2019 roku, Kontrakt
jamalski wygasł z końcem 2022 roku. Sprawy sporne powstałe w okresie obowiązywania Kontraktu jamalskiego pozostają w
toku.
Roszczenie PBG SA (obecnie w restrukturyzacji w likwidacji) przeciwko PGNiG S.A. (obecnie ORLEN S.A.)
Pozew wzajemny z dnia 1 kwietnia 2019 wniesiony przez PBG SA przeciwko PGNiG S.A. o zapłatę kwoty 118 mln PLN, w
sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w Warszawie, z pozwu PGNiG SA przeciwko PBG SA, w Wysogotowie, TCM w
Paryżu oraz Tecnimont w Mediolanie (wartość przedmiotu sporu tej sprawy 147 mln PLN). Sprawy dotyczą wzajemnych
rozliczeń w zakresie realizacji umów na rozbudowę PMG (Podziemny Magazyn Gazu) Wierzchowice. Podstawą roszczeń w
pozwie wzajemnym jest kwestionowanie przez PBG SA oświadczeń o potrąceniu wzajemnych należności i zobowiązań
dokonanych przez PGNiG SA w trakcie rozliczania umów na realizację rozbudowy PMG Wierzchowice. Etap postępowania w
zakresie pozwu wzajemnego jest identyczny, jak w przypadku pozwu głównego, tzn. postępowanie dowodowe jest w toku, sąd
przesłuchał wszystkich świadków, dopuścił dowód z opinii biegłego oraz wyłączył wybranego biegłego ze sprawy. Sąd
zobowiązał ORLEN do podania innego podmiotu, który mógłby sporządzić stosowną opinię w sprawie. Spółka złożyła wniosek o
sporządzenie opinii przez Politechnikę Warszawską.
Poza postępowaniami opisanymi powyżej Spółka nie zidentyfikowała innych istotnych zobowiązań warunkowych.
16.6. Zabezpieczenia akcyzowe
Zabezpieczenia akcyzowe i akcyza od wyrobów i towarów znajdujących się w procedurze zawieszonego poboru stanowią
element zobowiązań pozabilansowych i na dzień 31 grudnia 2023 roku i na dzień 31 grudnia 2022 roku wyniosły odpowiednio 2 480
mln PLN i 3 552 mln PLN. Na dzień 31 grudnia 2023 roku Spółka ocenia zmaterializowanie się tego typu zobowiązania jako
bardzo niskie. Zmiana wynika głównie z obniżenia r/r zapasów wyrobów gotowych w bazie magazynowej ORLEN co wpłynęło na
zmniejszenie o (824) mln PLN wartości akcyzy w procedurze zawieszonego poboru.
16.7. Transakcje z podmiotami powiązanymi
Na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz na dzień 31 grudnia 2022 roku i w 2023 roku oraz w 2022 roku nie wystąpiły istotne
transakcje podmiotów powiązanych z:
członkami Zarządu i Rady Nadzorczej Spółki i z bliskimi im osobami,
pozostałym kluczowym personelem kierowniczym Spółki oraz z bliskimi im osobami.
16.7.1. Wynagrodzenia wypłacone i należne lub potencjalnie należne członkom Zarządu, Rady Nadzorczej oraz
pozostałym członkom kluczowego personelu kierowniczego
2023
2022
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
86,5
58,4
Świadczenia po okresie zatrudnienia
0,3
0,3
Pozostałe świadczenia długoterminowe
0,1
(0,2)
Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracy
2,0
0,8
88,9
59,3
Zasady premiowania kluczowego personelu kierowniczego
Regulaminy dotyczące premiowania funkcjonujące dla Zarządu ORLEN, oraz kluczowych stanowisk ORLEN mają wspólne
podstawowe cechy. Osoby objęte wyżej wymienionymi systemami premiowane za realizację indywidualnych celów,
wyznaczanych na początku okresu premiowego przez Radę Nadzorczą dla Członków Zarządu oraz przez Zarząd dla pracowników
kluczowego personelu kierowniczego. Systemy Premiowania spójne z Wartościami Koncernu, promuwspółpracę pomiędzy
poszczególnymi pracownikami i motywują do osiągania najlepszych wyników w skali ORLEN. Postawione cele mają charakter
zarówno jakościowy, jak i ilościowy, i są rozliczane po zakończeniu roku, na który zostały wyznaczone.
Wynagrodzenia z tytułu zakazu konkurencji i rozwiązania umowy w rezultacie odwołania z zajmowanego stanowiska
Zgodnie z umowami Członkowie Zarządu ORLEN zobowiązani przez okres 6 miesięcy po rozwiązaniu umowy do
powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. Z tytułu zakazu konkurencji, o którym mowa w zdaniu poprzednim,
Członkowie Zarządu ORLEN otrzymują odszkodowanie w wysokości sześciokrotności miesięcznego wynagrodzenia stałego.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 105 / 108
Zapisy w umowach dotyczące zakazu konkurencji po ustaniu funkcji Członka Zarządu wchodzą w życie dopiero po upływie 3
miesięcy pełnienia funkcji Członka Zarządu.
Ponadto umowy przewidują wypłatę odprawy w przypadku rozwiązania umowy przez Spółkę z innych przyczyn niż naruszenie
podstawowych, istotnych obowiązków wynikających z umowy, pod warunkiem pełnienia funkcji Członka Zarządu przez okres co
najmniej 12 miesięcy. Odprawa w takim przypadku wynosi trzykrotność miesięcznego wynagrodzenia stałego.
Dyrektorzy bezpośrednio podlegli Zarządowi ORLEN standardowo zobowiązani do powstrzymania się od działalności
konkurencyjnej przez okres 6 miesięcy po rozwiązaniu umowy. W tym czasie otrzymują odszkodowanie w wysokości 75%
sześciokrotności miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, płatne w 6 równych ratach miesięcznych. Odprawa z tytułu
rozwiązania umowy przez Pracodawcę wynosi standardowo sześciokrotność miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
16.7.2. Transakcje oraz stan rozrachunków Spółki z jednostkami powiązanymi
Jednostki zależne
Jednostki współkontrolowane
Razem
2023
2022
2023
2022
2023
2022
Sprzedaż
95 626
94 799
2 617
4 478
98 243
99 277
Przychody w ramach centralizacji pochodnych
instrumentów finansowych
3 362
4 325
-
-
3 362
4 325
Zakupy
(56 787)
(30 962)
(58)
(129)
(56 845)
(31 091)
Koszty w ramach centralizacji pochodnych
instrumentów finansowych
(3 438)
(3 048)
-
-
(3 438)
(3 048)
Przychody finansowe, w tym:
3 111
1 227
100
262
3 211
1 489
Dywidendy
1 134
748
100
261
1 234
1 009
Koszty finansowe (głównie odsetki)
(473)
(195)
-
-
(473)
(195)
Jednostki zależne
Jednostki współkontrolowane
Razem
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
31/12/2023
31/12/2022
Należności z tytułu dostaw i usług oraz
pozostałe należności
8 181
9 055
430
611
8 611
9 666
Pozostałe aktywa
29 284
19 252
-
-
29 284
19 252
Pożyczki udzielone
15 626
14 853
-
-
15 626
14 853
Cash pool
13 636
4 323
-
-
13 636
4 323
Należności z tytułu rozliczonych
instrumentów pochodnych w
ramach centralizacji
22
76
-
-
22
76
Należności z tytułu leasingu
20
22
-
-
20
22
Instrumenty pochodne w ramach
centralizacji
101
233
-
-
101
233
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz
pozostałe zobowiązania
3 954
4 770
11
25
3 965
4 795
Pożyczki
2 300
6 021
-
-
2 300
6 021
Pozostałe zobowiązania, w tym:
7 834
4 222
-
-
7 834
4 222
Cash pool
7 732
4 090
-
-
7 732
4 090
Zobowiązania z tytułu rozliczonych
instrumentów pochodnych w
ramach centralizacji
101
131
-
-
101
131
Zobowiązania z tytułu leasingu
528
159
1
-
529
159
Instrumenty pochodne w ramach
centralizacji
808
900
-
-
808
900
Powyższe transakcje z jednostkami zależnymi i współkontrolowanymi obejmują głównie sprzed i zakupy produkw rafineryjnych i
petrochemicznych oraz usług.
Dodatkowo w 2023 roku, na podstawie złożonych wiadcz, wystąpiły transakcje pomiędzy podmiotami, w krych kluczowe
stanowiska pełniły bliskie osoby powiązane z pozostałym kluczowym personelem kierowniczym Spółki a podmiotami Grupy ORLEN.
W 2023 roku oraz na dzień 31 grudnia 2023 roku Słka zidentyfikowała naspujące transakcje:
sprzedaż wyniosła odpowiednio 10 mln PLN,
zakup wyniósł odpowiednio (12) mln,
saldo należności wyniosło 2 mln PLN,
saldo zobowiązań wyniosło 2 mln PLN.
Powyższe transakcje dotyczyły głównie zakupu i sprzedaży paliw, dodatku do paliw, oleju napędowego, folii oraz surowca LDPE.
Dodatkowo w 2023 roku, na podstawie złożonego oświadczenia osoby zarządzającej, zostało wskazane powiązanie w zakresie
posiadanych udziałów w podmiocie powiązanym, wykazanym przez bliską osobę członka kluczowego personelu ORLEN.
Liczba udziałów wykazana na dzień 31 grudnia 2023 roku wyniosła 8000 sztuk o wartości nominalnej 0,8 mln PLN.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 106 / 108
16.7.3. Transakcje z jednostkami powiązanymi ze Skarbem Państwa
Największym akcjonariuszem Spółki na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz 31 grudnia 2022 roku jest Skarb Państwa posiadający
49,9% akcji.
Spółka zidentyfikowała transakcje z podmiotami powiązanymi, będącymi równocześnie jednostkami powiązanymi ze Skarbem
Państwa w oparciu o „ Wykaz spółek z udziałem Skarbu Państwa” udostępniany przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów.
W 2023 i w 2022 roku oraz na dzień 31 grudnia 2023 roku i 31 grudnia 2022 roku Spółka zidentyfikowała następujące
transakcje:
2023
2022
(dane przekształcone)
Sprzedaż
5 794
5 358
Zakupy
(3 154)
(14 905)
31/12/2023
31/12/2022
(dane przekształcone)
Należności z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe należności
643
695
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług oraz pozostałe zobowiązania
335
821
Powyższe transakcje, przeprowadzone na warunkach rynkowych, związane były głównie z bieżącą działalnością operacyjną
Spółki i dotyczyły głównie sprzedaży paliw, zakupu i sprzedaży gazu ziemnego, energii, usług transportowych i magazynowania.
Dodatkowo występowały również transakcje o charakterze finansowym (kredyty, opłaty bankowe, prowizje) z Bankiem
Gospodarstwa Krajowego.
W 2023 roku i w 2022 roku w Spółce nie wystąpiły transakcje zawarte z podmiotami powiązanymi na warunkach innych niż
rynkowe.
16.8. Wynagrodzenie wynikające z umowy z podmiotem uprawnionym do badania sprawozdań finansowych
2023
2022
Badanie sprawozdań finansowych
6,3
4,3
Inne usługi poświadczające:
1,9
3,3
przeglądy sprawozdań finansowych
0,5
0,7
pozostałe usługi
1,4
2,6
8,2
7,6
Deloitte Audyt spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa począwszy od I kwartału 2017 roku wykonyw
przeglądy śródrocznych oraz badania jednostkowych sprawozdań finansowych ORLEN i skonsolidowanych sprawozdań
finansowych Grupy.
W dniu 25 września 2023 roku ORLEN S.A oraz Deloitte Audyt sp. z o.o. sp.k. z siedzibą w Warszawie podpisały porozumienie o
rozwiązaniu umowy o badanie i przeglądy sprawozdań finansowych („Umowa”) zawartej w dniu 17 kwietnia 2019 roku.
Przyczyną rozwiązania Umowy był brak możliwości wykonania Umowy z przyczyn leżących po stronie Audytora, który wynikał z
wydania wobec Audytora decyzji Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego, nakładającej czasowy zakaz świadczenia usług
objętych krajowymi standardami wykonywania zawodu.
W dniu 26 października 2023 roku Rada Nadzorcza ORLEN S.A Uchwałą ORLEN nr 4182/23, działając zgodnie z procedurą
awaryjną jaka została wprowadzona przez Komitet Audytu, wybrała firmę MAZARS Audyt Sp. z o.o., jako podmiot do:
przeprowadzenia badań jednostkowych sprawozdań finansowych ORLEN S.A. i skonsolidowanych sprawozdań Grupy
ORLEN za lata obrotowe 2023-2024;
przeprowadzenia przeglądów jednostkowych sprawozd finansowych ORLEN S.A. oraz skonsolidowanych sprawozdań
Grupy Kapitałowej ORLEN za I i III kwartał oraz pierwsze półrocza 2024 roku.
(w mln PLN)
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 107 / 108
17. WYDARZENIA PO ZAKOŃCZENIU OKRESU SPRAWOZDAWCZEGO
17.1. Finalizacja przejęcia stacji paliw w Austrii
W dniu 2 stycznia 2024 roku ORLEN sfinalizował transakcję nabycia od Grupy Doppler 100% udziałów w spółce Doppler
Energie zarządzającej 267 stacjami paliw w Austrii pod marTurmöl, stanowiącą trzecią największą sieć paliwową w Austrii i
posiadającą około 10 % udziałów w rynku detalicznym w tym kraju. Wartość przekazanej zapłaty z tytułu nabycia udziałów w
spółce Doppler Energie wyniosła 654 mln PLN.
W wyniku transakcji sieć ORLEN powiększyła się również o 110 punktów ładowania samochodów elektrycznych w Austrii (w 34
lokalizacjach) funkcjonujących pod marką Turmstrom. Blisko połowa przejętych stacji to popularne w tym kraju obiekty
samoobsługowe, które umożliwiają klientom zakup paliwa i płatność bezpośrednio przy dystrybutorze. Ponadto 40 obiektów
wyposażonych jest w panele fotowoltaiczne. W ramach transakcji przejęto również spółkę Austrocard, oferującą karty paliwowe
dla klientów prywatnych i biznesowych, akceptowane w ponad 500 lokalizacjach w Austrii.
ORLEN przejął jednocześnie znaczącą część rynku hurtowego paliw, co pozwoli optymalizować logistykę i zagwarantować
stabilność dostaw na stacje paliw.
Transakcja jest efektem realizowanej przez Grupę ORLEN strategii rozwoju sieci stacji paliw na rynkach Europy Środkowo-
Wschodniej, zakładającej również zwiększenie udziału stacji zagranicznych w całej sieci. Przejęta spółka Doppler Energie w
kolejnym etapie zmieni nazwę na ORLEN Austria.
17.2. Zbycie Polski Gaz Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych
W dniu 25 stycznia 2024 roku (w związku ze spełnieniem warunków umowy sprzedaży) został przeniesiony na Powszechny
Zakład Ubezpieczeń S.A., tytuł prawny do 100% udziałów w kapitale zakładowym Polski Gaz Towarzystwo Ubezpieczeń
Wzajemnych. Cena sprzedaży udziałów w spółce Polski Gaz Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych wyniosła 47 mln PLN.
W związku z tym od 25 stycznia 2024 roku ORLEN nie jest udziałowcem Polski Gaz Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych
oraz pośrednim udziałowcem w Polski Gaz Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych na Życie.
Polski Gaz TUW zapewnia obsługę ubezpieczeniową dla branży gazowniczej i energetycznej od 2016 roku. Został założony
przez Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo, które od 2 listopada 2022 roku jest częścią Grupy ORLEN. Towarzystwo
oferuje m.in. ubezpieczenia mienia, komunikacyjne, OC i ochronę prawną dla firm z branży gazowniczej i wydobywczej oraz
produkty dotyczące bezpieczeństwa osobistego dla klientów indywidualnych.
Po zakończeniu okresu sprawozdawczego nie wystąpiły dodatkowe zdarzenia poza ujawnionymi w niniejszym jednostkowym
sprawozdaniu finansowym, które wymagałyby ujęcia lub ujawnienia.
ORLEN
JEDNOSTKOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORLEN ZA ROK 2023 108 / 108
Niniejsze jednostkowe sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone przez Zarząd Spółki w dniu 24 kwietnia 2024 roku.
………………………..…………..
Ireneusz Fąfara
Prezes Zarządu
………………………..…………..
Witold Literacki
Wiceprezes Zarządu
………………………..…………..
Kazimierz Mordaszewski
Członek Rady Nadzorczej
delegowany do czasowego wykonywania
czynności Członka Zarządu
………………………..…………..
Józef Węgrecki
Członek Zarządu
………………………..…………..
Tomasz Zieliński
Członek Rady Nadzorczej
delegowany do czasowego wykonywania
czynności Członka Zarządu