Ocena sytuacji Banku w ujęciu skonsolidowanym, z uwzględnieniem oceny adekwatności i skuteczności systemów kontroli wewnętrznej, zarządzania ryzykiem, compliance oraz funkcji audytu wewnętrznego

W 2024 roku wzrost gospodarczy w Polsce przyspieszył do 2,9% z 0,1% w roku 2023, co było głównie konsekwencją odbicia spożycia gospodarstw domowych, któremu sprzyjał spadek inflacji w warunkach dwucyfrowego wzrostu nominalnych wynagrodzeń. To przełożyło się na wyraźną poprawę realnych dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych. Jednocześnie jednak w warunkach wysokich stóp procentowych stopa oszczędności była podwyższona, co ograniczało wzrost wydatków pomimo dużej poprawy tempa dochodów. Spożycie gospodarstw domowych wzrosło w 2024 roku o 3,1%. Niska pozostała natomiast aktywność inwestycyjna, zwłaszcza w przedsiębiorstwach. Wzrost inwestycji był natomiast w sektorze publicznym, w tym w szczególności w zakresie wydatków na obronność. Inwestycje ogółem wzrosły w 2024 roku o 1,3%. Aktywność gospodarcza na głównych polskich rynkach eksportowych była słaba (drugi rok z rzędu recesja w Niemczech), co ograniczało dynamikę eksportu. Popyt krajowy rósł szybciej niż zagraniczny, co spowodowało pogorszenie salda wymiany handlowej z zagranicą. W efekcie ujemny wkład eksportu netto do PKB wyniósł 1 p.p. Niewielkim wsparciem była natomiast odbudowa zapasów (dodatni wkład rzędu 0,5 p.p.).

Ustępowanie szoku energetycznego sprzyjało dezinflacji w pierwszej połowie ubiegłego roku. W marcu 2024 roku wzrost cen konsumpcyjnych wyhamował do 2% r/r, a następnie zaczął ponownie rosnąć, co było w dużym stopniu związane z decyzjami administracyjnymi. W kwietniu przywrócono VAT na żywność, a od lipca wycofano część działań osłonowych w ramach tzw. tarczy energetycznej. Na koniec 2024 roku inflacja wzrosła do 4,7% r/r. Podwyższona pozostała inflacja bazowa z wyłączeniem cen żywności i energii, którą podbijał dynamiczny wzrost cen usług w warunkach wciąż wysokiego wzrostu wynagrodzeń. W grudniu 2024 roku inflacja bazowa wynosiła 4% r/r. W 2024 roku Narodowy Bank Polski utrzymał stopy procentowe na poziomie 5,75%.

W 2024 roku wyniki sektora bankowego były bardzo dobre – zysk netto sektora wzrósł r/r o ok. 51% do poziomu ok. 42 mld zł. O prawie 4 p.p. r/r, do poziomu ok. 16%, wzrosła również rentowność kapitałów sektora bankowego (ROE). Działo się tak głównie dzięki wysokim stopom procentowym, co przełożyło się na wyższe wyniki odsetkowe banków (pomimo negatywnego wpływu wakacji kredytowych), mitygujące wciąż wysokie koszty ryzyka portfela walutowych kredytów hipotecznych oraz koszty działania. Banki w dalszym ciągu oferowały atrakcyjne warunki oprocentowania depozytów, co skłaniało klientów do lokowania środków na lokatach terminowych. Z drugiej strony wysokie stopy procentowe przyczyniły się do niskiego popytu na kredyty, w szczególności kredyty korporacyjne – ich sprzedaż była niższa o 1% r/r. Sprzedaż kredytów hipotecznych zanotowała 43% wzrost r/r. Poprawiała się również aktywność w zakresie kredytów konsumpcyjnych – sprzedaż tych kredytów wzrosła o 13% r/r.

W 2024 roku banki w dalszym ciągu pracowały nad umożliwieniem swoim klientom - posiadaczom walutowych kredytów hipotecznych - zawarcia ugody bankowej, czy to zgodnej z propozycją Przewodniczącego KNF, czy w oparciu o własne modele mediacyjne. Niemniej jednak, 2024 rok był kolejnym rokiem zawiązywania bardzo wysokich rezerw na ryzyko prawne związane z tym portfelem kredytowym.

W świetle powyższych czynników warunkujących kondycję polskiej gospodarki i sektora bankowego w 2024 roku Grupa Kapitałowa ING Banku Śląskiego S.A. osiągnęła zysk netto w wysokości 4 369 mln zł, co oznacza 2% spadek względem 2023 roku. Na zysk netto Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego wpływ miał przede wszystkim wysoki wynik odsetkowy (+554 mln zł r/r, +7% r/r) oraz prowizyjny (+130 mln zł r/r, +6% r/r) oraz spadek wyniku z pozostałych dochodów (-83 mln zł r/r, -24% r/r), przy wzroście kosztów ogółem banku (łącznie z podatkiem bankowym) o 354 mln zł r/r (+8%). W konsekwencji wskaźnik kosztów ogólnych banku wraz z podatkiem bankowym do dochodów wzrósł o 1 p.p. do poziomu 41,7%. Koszty ryzyka banku wraz z kosztami ryzyka prawnego walutowych kredytów hipotecznych wzrosły o 422 mln zł r/r (+69%), co miało związek z realizacją strat kredytowych na kilku klientach segmentu korporacyjnego. Same koszty ryzyka prawnego spadły o 14 mln zł r/r. W ślad za wzrostem kosztów ryzyka zmianie uległa skumulowana marża kosztów ryzyka, której poziom wyniósł 0,64% na koniec 2024 roku wobec 0,39% na koniec 2023 roku, a wskaźnik pokrycia rezerwami kredytów i innych należności w Etapie 3 i POCI uległ obniżeniu r/r o 12 p.p. do 48,7%.

Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad działalnością banku, czuwając nad przestrzeganiem odpowiednich przepisów prawa dotyczących rachunkowości, finansów oraz sprawozdawczości spółek publicznych. Do kompetencji Rady Nadzorczej należy także nadzór nad procesami związanymi z zarządzaniem poszczególnymi rodzajami ryzyka w ING Banku Śląskim S.A., przy wsparciu Komitetu Ryzyka i Komitetu Audytu. Na podstawie rekomendacji tych Komitetów, Rada Nadzorcza akceptuje i zatwierdza m.in. strategię zarządzania ryzykiem w działalności Banku, główne zasady polityki w zakresie zarządzania ryzykiem, a także poziom apetytu na ryzyko. Ponadto, Rada Nadzorcza monitoruje poziom wykorzystania limitów wewnętrznych z perspektywy bieżącej strategii banku.

Komitet Ryzyka zapewnia Radzie Nadzorczej wsparcie w zakresie monitorowania procesu zarządzania ryzykiem, w tym ryzykiem operacyjnym (niefinansowym), ryzykiem płynności, ryzykiem kredytowym i ryzykiem rynkowym. Komitet pełni również nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem, a także nad: szacowaniem kapitału wewnętrznego, adekwatności kapitałowej oraz ryzykiem modeli związanego z kapitałem i innych modeli. Komitet wyraża swoją opinię na temat całościowej gotowości banku do podejmowania ryzyka w bieżącej

Monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej należy do zadań Komitetu Audytu. W tym kontekście, Komitet Audytu cyklicznie analizuje sprawozdania finansowe banku oraz wyniki badania tych sprawozdań, przy czym Przewodniczący Komitetu Audytu – będący zarazem członkiem niezależnym Rady – odbywa cykliczne spotkania z Wiceprezes Zarządu nadzorującą Pion CFO, podczas których zapoznaje się z okresowymi wynikami finansowymi banku przed ich publikacją. Przewodniczący Komitetu Audytu odbywa także okresowe spotkania z Dyrektor Departamentu Audytu Wewnętrznego poświęcone specyfice funkcji audytu wewnętrznego i Centre of Expertise Lead III – Compliance w kwestiach z obszaru zarządzania ryzykiem braku zgodności. Komitet Audytu bierze czynny udział w procesie wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych spółki oraz analizuje wyniki prac tego podmiotu, czuwając nad jego niezależnością i efektywnością. Ponadto, Komitet Audytu monitoruje adekwatność i skuteczność systemu kontroli wewnętrznej oraz audytu wewnętrznego, a także dokonuje oceny skuteczności środków stosowanych w celu ograniczania ryzyka, w tym ryzyka braku zgodności, oraz oceny jakości zarządzania tym ryzykiem.

W ramach Rady Nadzorczej funkcjonuje także Komitet Wynagrodzeń i Nominacji, który monitoruje m.in. sytuację na rynku pracy pod względem wynagrodzeń, procesy rotacji pracowników, plany sukcesji Zarządu, a także wyniki badań satysfakcji pracowników. Komitet regularnie monitoruje system wynagrodzeń funkcjonujący w banku, w tym politykę płacową i premiową. Przewodnicząca Komitetu Wynagrodzeń i Nominacji – będąca zarazem członkiem niezależnym Rady – odbywa okresowe spotkania z kluczowymi osobami z obszaru HR. W 2024 roku w związku z rezygnacją Pani Katarzyny Zajdel-Kurowskiej z funkcji członka Rady Nadzorczej z dniem 29 lutego 2024 roku, która miała wpływ na skład Komitetu Ryzyka i Komitetu Audytu, Komitet przeprowadził proces oceny indywidualnej Przewodniczącego Rady Nadzorczej, tj. Pana Aleksandra Galosa pod kątem zasiadania w obu Komitetach oraz oceny zbiorowej obu Komitetów. W wyniku przeprowadzonej oceny, Komitet potwierdził indywidualne kompetencje obecnych członków Komitetu Audytu i Komitetu Ryzyka, a także

Ze względu na fakt, iż z dniem 11 kwietnia 2024 roku, tj. z dniem odbycia Walnego Zgromadzenia zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za 2023 rok upływała kadencja Rady Nadzorczej oraz w związku z rezygnacją Pana Aleksandra Galosa, Przewodniczącego Rady Nadzorczej, z ubiegania się o wybór do składu Rady następnej kadencji, Komitet przeprowadził proces oceny kandydujących na kolejną kadencję dotychczasowych członków Rady Nadzorczej, tj. Pani Małgorzaty Kołakowskiej, Pana Stephena Creese’a, Pani Doroty Dobija, Pani Moniki Marcinkowskiej, Pana Hansa De Munck i Pana Michała Szczurka. Komitet przeprowadził ponadto proces oceny indywidualnej kandydatów do Rady Nadzorczej, tj. Pani Anety Hryckiewicz-Gontarczyk, Pana Arkadiusza Krasowskiego i Pana Serge’a Offersa. Stosowne rekomendacje zostały przekazane do Walnego Zgromadzenia, które 11 kwietnia 2024 roku podjęło uchwały w sprawie zmiany liczby członków Rady Nadzorczej z ośmiu na dziewięciu członków oraz, w związku z upływem kadencji Rady Nadzorczej, w sprawie powołania Rady Nadzorczej na nową kadencję w składzie: Pan Stephen Creese, Pani Dorota Dobija, Pani Aneta Hryckiewicz-Gontarczyk, Pani Małgorzata Kołakowska, Pan Arkadiusz Krasowski, Pani Monika Marcinkowska, Pan Hans De Munck, Pan Serge Offers i Pan Michał Szczurek.

Podczas pierwszego posiedzenia nowej kadencji, Rada Nadzorcza powołała Panią Monikę Marcinkowską na Przewodniczącą Rady Nadzorczej, Panią Małgorzatę Kołakowską na Pierwszą Wiceprzewodniczącą Rady Nadzorczej i Pana Michała Szczurka na Wiceprzewodniczącego Rady Nadzorczej. Podczas tego samego posiedzenia Rada Nadzorcza powołała składy Komitetów Rady nowej kadencji, tj.: Komitetu Audytu, Komitetu Ryzyka i Komitetu Wynagrodzeń i Nominacji. Mając powyższe na uwadze oraz zalecenie Rady Nadzorczej odnośnie przeprowadzenia dodatkowej oceny adekwatności dla nowo powołanej Przewodniczącej Rady Nadzorczej oraz nowo powołanych przewodniczących Komitetów Rady, a także ocen zbiorowych Komitetów Rady w nowych składach, Komitet – z udziałem firmy zewnętrznej – przeprowadził stosowne oceny, wydając stosowne rekomendacje Radzie Nadzorczej.

W 2024 roku uwaga Rady Nadzorczej została poświęcona również m.in. procesowi rekrutacji na stanowisko Prezesa Zarządu Banku. W związku z wygaśnięciem w 2025 roku

Ponadto, 29 listopada 2024 roku Rada Nadzorcza przyjęła do wiadomości informację o rezygnacji Pana Sławomira Soszyńskiego, pełniącego funkcję Wiceprezesa Zarządu Banku nadzorującego Pion CIO z ubiegania się o wybór do składu Zarządu Banku następnej kadencji, która rozpocznie się z dniem odbycia Walnego Zgromadzenia ING Banku Śląskiego S.A. zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za 2024 rok.

Rada Nadzorcza ocenia, że system zarządzania ryzykiem w Grupie ING Banku Śląskiego S.A jest adekwatny i skuteczny. Obejmuje on wszystkie istotne rodzaje ryzyka, a w procesach ich identyfikacji, pomiaru, zarządzania i raportowania wykorzystywane są instrumenty i techniki właściwe dla danego rodzaju ryzyka. Główne cele systemu zarządzania ryzykiem zostały w roku 2024 osiągnięte oraz zapewnione zostały niezależność komórek organizacyjnych do spraw zarządzania ryzykiem, a także odpowiednie zasoby kadrowe niezbędne do skutecznego wykonywania zadań przez te jednostki. W 2024 roku ING Bank Śląski S.A. spełniał wszystkie wymogi bezpiecznego działania i adekwatności kapitałowej, a w szczególności:

• prowadził ostrożną politykę kredytową. Procesy i procedury kredytowe były zgodne z wymogami nadzorczymi i z najlepszymi wzorcami występującymi na rynku. W 2024 roku bank uwzględniał w swej polityce kredytowej sytuację występującą w gospodarce i stosował zaostrzone procedury w odniesieniu do branż generujących podwyższony poziom ryzyka. Bank posiadał zdywersyfikowany portfel kredytowy, w którym znaczny udział posiadały wysokiej jakości kredyty udzielone podmiotom gospodarczym. W skali Grupy Kapitałowej Banku należności kredytowe w Etapie 3 stanowiły 3,9% całości zaangażowania brutto (wyceniane wg zamortyzowanego kosztu), czyli istotnie mniej niż średnio w całym sektorze bankowym (4,7% na koniec 2024 r.);

• posiadał procedury i systemy spełniające najwyższe standardy rynkowe w obszarze zarządzania ryzykiem rynkowym (m.in. stopy procentowej oraz walutowym). W ciągu 2024 roku aktywnie zarządzano poszczególnymi kategoriami ryzyka rynkowego tak, aby ich poziom mieścił się w granicach obowiązujących w banku limitów. Bank posiadał zrównoważoną pod względem walutowym strukturę bilansu, m.in. charakteryzującą się niskim udziałem należności walutowych w ogólnych należnościach z tytułu kredytów hipotecznych;

• utrzymywał odpowiedni poziom płynności. W 2024 roku limity regulacyjne płynności nie zostały przekroczone, a bezpieczną pozycję płynnościową bank zawdzięcza jednej z największych wśród polskich banków bazie stabilnych depozytów gospodarstw domowych, istotnym elementem zarządzania płynnością banku jest utrzymywanie odpowiedniego bufora płynności;

• skutecznie zarządzał ryzykiem operacyjnym, w tym ryzykiem modeli, spełniając w tym zakresie standardy rynkowe;

• dysponował adekwatnym poziomem funduszy własnych, pozwalającym spełnić wymagania nadzorcze. W grudniu 2024 roku łączny współczynnik kapitałowy Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A. ukształtował się na poziomie 14,85%, a współczynnik kapitału Tier 1 na poziomie 13,76%;

• w ramach swojej struktury organizacyjnej miał jasno zdefiniowane obowiązki i odpowiedzialność w zakresie rozwoju i wdrożeń mechanizmów zarządzania ryzykiem ESG oraz rozwijał i wprowadzał nowe metody i narzędzia w tym zakresie. Bank posiadał mechanizmy ograniczające ryzyko ESG w ramach procesu KYC i rozwijał podejście do limitów RAS uwzględniających ryzyko ESG. Bank posiada także mechanizmy umożliwiające zarządzanie ryzykiem ESG w ramach standardowych procesów kredytowych klientów detalicznych i korporacyjnych, a także w ramach zarządzania ryzykiem operacyjnym z uwzględnieniem ryzyka reputacji. Bank opracował podejście do zbierania danych koniecznych do zarządzania ryzykiem ESG i sukcesywnie je wdraża.

Funkcjonujący w Banku system kontroli wewnętrznej adekwatnie i skutecznie zapewnia realizację celów głównych systemu kontroli wewnętrznej, które zostały w roku 2024 osiągnięte na poziomie wysokim lub bardzo wysokim. System ten obejmuje wszystkie jednostki organizacyjne Banku i wszystkie trzy linie obrony. W Banku funkcjonuje sformalizowana ścieżka raportowania skali oraz charakteru zidentyfikowanych nieprawidłowości oraz statusu podejmowanych działań naprawczych i środków dyscyplinujących. Działania naprawcze oraz dyscyplinujące realizowane są terminowo i skutecznie. Zapewniona została niezależność

W obliczu umiarkowanego wzrostu gospodarczego i niepewności geopolitycznej oraz regulacyjnej, zdaniem Rady Nadzorczej, uwaga Banku powinna nadal być skoncentrowana na utrzymaniu adekwatnego poziomu kapitału oraz na działaniach zapewniających dostępność i konkurencyjność w zakresie produktów i jakości obsługi klientów, takich jak:

• adekwatne zarządzanie kapitałem w celu zapewnienia bezpiecznego wzrostu akcji kredytowej, jak również spełnienia wszystkich obecnych i przyszłych wymogów regulacyjnych;

• dalszy rozwój oferty produktowej, również w zakresie produktów zrównoważonych oraz elektronicznych kanałów obsługi;

• zwiększenie akcji kredytowej, przy jednoczesnym zachowaniu zasad ostrożnej oceny ryzyka klientów, co przyczyni się do utrzymania wysokiej jakości portfela oraz do wzrostu wyniku odsetkowego;

• utrzymanie odpowiedniego poziomu stabilnych depozytów, co zapewni niezbędną płynność dla rozszerzania akcji kredytowej;

• poprawa efektywności kosztowej przy zachowaniu wysokiej jakości procesów poprzez optymalne wykorzystanie zasobów i korzyści płynących ze zwiększonej skali działania.

W ocenie Rady Nadzorczej, dotychczasowa strategia zwiększania skali działania realizowana przez bank w ciągu ostatnich lat sprawdziła się, o czym świadczą osiągnięte wyniki finansowe i komercyjne. W związku z tym, przy zachowaniu odpowiedniego poziomu kapitału, bank zamierza kontynuować ją w kolejnym roku.