2024 Raport Roczny Banku Handlowego w Warszawie S.A.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
2
w tys. zł
w tys. euro
WYBRANE DANE FINANSOWE
2024
2023
2024
2023
Przychody z tytułu odsetek i o podobnym charakterze
4 419 962
4 399 600
1 026 895
971 557
Przychody z tytułu opłat i prowizji
686 476
668 575
159 490
147 640
Zysk brutto
2 346 430
2 858 626
545 149
631 266
Zysk netto
1 791 979
2 255 190
416 333
498 010
Całkowite dochody
1 590 792
2 944 353
369 591
650 197
Zmiana stanu środków pieniężnych
4 552 488
570 538
1 057 685
125 991
Aktywa razem
72 569 193
72 664 783
16 983 195
16 712 232
Zobowiązania wobec banków
4 435 817
3 375 687
1 038 104
776 377
Zobowiązania wobec klientów
54 090 588
54 343 400
12 658 691
12 498 482
Kapitał własny
9 855 483
9 668 020
2 306 455
2 223 556
Kapitał zakładowy
522 638
522 638
122 312
120 202
Liczba akcji (w szt.)
130 581 136
130 659 600
130 581 136
130 659 600
Wartość księgowa na jedną akcję (w zł/euro)
75,43
73,99
17,65
17,02
Łączny współczynnik kapitałowy (w %)
20,9
23,2
20,9
23,2
Zysk na jedną akcję zwykłą (w zł/euro)
13,72
17,26
3,19
3,81
Rozwodniony zysk na jedną akcję (w zł /euro)
13,72
17,26
3,19
3,81
Wypłacona dywidenda na jedną akcję (w zł/euro)
11,15
9,00
2,59
1,99
Objaśnienia do tabeli:
1) Dodatkowe informacje dotyczące kalkulacji łącznego współczynnika kapitałowego oraz łącznego współczynnika kapitałowego zawarte w Nocie nr 3, w sekcji „Adekwatność kapitałowa” oraz „Informacji w zakresie adekwatności kapitałowej Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A. według stanu na dzień 31 grudnia 2024 roku” podlegającej publikacji na stronie internetowej Banku, będącej przedmiotem oceny zgodności ujawnień z wymogami w zakresie ujawniania informacji przez instytucje.
2) W dniu 19 czerwca 2024 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku podjęło uchwałę w sprawie podziału zysku netto za 2023 rok. Dodatkowe informacje dotyczące wypłaty dywidendy znajdują się w Nocie 34
3) Kursy użyte do przeliczenia złotych na euro: pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej wg średniego kursu NBP na dzień 31 grudnia 2024 roku 4,2730 (na dzień 31 grudnia 2023 roku: 4,3480 zł); pozycje rachunku zysków i strat, sprawozdania z całkowitych dochodów oraz sprawozdania z przepływów pieniężnych wg kursu stanowiącego średnią arytmetyczną kursów NBP na koniec każdego miesiąca 2024 roku 4,3042 zł (2023 roku 4,5284 zł).
4) Dane porównawcze według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku dotyczące sumy bilansowej oraz zobowiązań wobec klientów uległy zmianie w związku z dokonaną w 2024 roku zmiana prezentacyjną. Dodatkowe informacje znajdują się w Nocie 2 w sekcji „Dane porównawcze”.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
3
Roczne Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 r.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
4
SPIS TREŚCI
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
5
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
6
Rachunek zysków i strat
Za okres
2024
2023
w tys. zł
Nota
Przychody z tytułu odsetek
5
4 141 650
4 297 083
Przychody o podobnym charakterze
5
278 312
102 517
Koszty odsetek i koszty o podobnym charakterze
5
(1 207 898)
(1 128 392)
Wynik z tytułu odsetek
5
3 212 064
3 271 208
Przychody z tytułu opłat i prowizji
6
686 476
668 575
Koszty z tytułu opłat i prowizji
6
(115 088)
(106 801)
Wynik z tytułu opłat i prowizji
6
571 388
561 774
Przychody z tytułu dywidend
7
45 970
15 026
Wynik na handlowych instrumentach finansowych i rewaluacji
8
597 757
796 460
Wynik na inwestycyjnych dłużnych aktywach finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
39
50 652
(147 758)
Wynik na inwestycjach kapitałowych i pozostałych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
31 517
35 351
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
9
8 874
(10 067)
Pozostałe przychody operacyjne
10
24 296
26 076
Pozostałe koszty operacyjne
10
(59 449)
(43 242)
Wynik na pozostałych przychodach i kosztach operacyjnych
10
(35 153)
(17 166)
Koszty działania i koszty ogólnego zarządu
11
(1 426 646)
(1 326 659)
Amortyzacja rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych
12
(119 338)
(111 035)
Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych
25
(432 512)
-
Wynik z tytułu zbycia pozostałych aktywów
585
(123)
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych oraz rezerw na zobowiązania warunkowe
13
16 522
(18 130)
Podatek od niektórych instytucji finansowych
(175 250)
(190 255)
Zysk brutto
2 346 430
2 858 626
Podatek dochodowy
14
(554 451)
(603 436)
Zysk netto
1 791 979
2 255 190
Średnia ważona liczba akcji zwykłych (w szt.)
15
130 581 136
130 659 600
Zysk na jedną akcję (w zł)
15
13,72
17,26
Rozwodniony zysk na jedną akcję (w zł)
15
13,72
17,26
Informacja dodatkowa zamieszczona na kolejnych stronach stanowi integralną część rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
7
Sprawozdanie z całkowitych dochodów
Za okres
2024
2023
w tys. zł
Nota
Zysk netto
1 791 979
2 255 190
Pozostałe całkowite dochody, które są lub mogą być przekwalifikowane do rachunku zysków i strat:
(193 274)
701 934
Aktualizacja wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody (netto)
16
(152 246)
582 250
(Zyski)/Straty przeniesione do rachunku zysków i strat po zaprzestaniu ujmowania aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody (netto)
16
(41 028)
119 684
Pozostałe całkowite dochody, które nie mogą być przekwalifikowane do rachunku zysków i strat:
(7 913)
(12 771 )
Zyski/(Straty) aktuarialne z wyceny programu określonych świadczeń (netto)
16
(7 913)
(12 771)
Pozostałe całkowite dochody po opodatkowaniu
(201 187)
689 163
Całkowite dochody ogółem
1 590 792
2 944 353
Informacja dodatkowa zamieszczona na kolejnych stronach stanowi integralną część rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
8
Sprawozdanie z sytuacji finansowej
Stan na dzień
31.12.2024
31.12.2023
01.01.2023
w tys. zł
Nota
przekształcony
przekształcony
AKTYWA
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
17
5 794 345
1 241 724
671 189
Należności od banków
18
8 787 780
15 371 552
968 748
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu, w tym:
19
4 436 319
4 061 146
5 702 325
aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
-
-
60 988
Pochodne instrumenty zabezpieczające
54 140
6 731
623
Inwestycyjne dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, w tym:
20
30 088 771
29 560 292
37 180 808
aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań
41
200 309
697 771
697 698
Udziały w jednostkach zależnych
21
91 299
91 639
91 775
Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
21
172 948
141 495
106 144
Należności od klientów
22
21 367 246
20 054 454
21 620 507
Rzeczowe aktywa trwałe
23
521 131
508 403
455 418
Wartości niematerialne
24
872 875
1 285 314
1 263 863
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
26
82 273
115 401
287 368
Inne aktywa
27
300 066
217 366
217 360
Aktywa trwałe przeznaczone do zbycia
28
-
9 266
-
Aktywa razem
72 569 193
72 664 783
68 566 128
ZOBOWIĄZANIA
Zobowiązania wobec banków
29
4 435 817
3 375 687
4 794 671
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
19
2 755 905
3 522 203
4 896 099
Pochodne instrumenty zabezpieczające
72 737
92 869
6 917
Zobowiązania wobec klientów
30
54 090 588
54 343 400
49 340 942
Rezerwy
31
120 529
111 011
111 885
Zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego
99 568
457 871
245 173
Inne zobowiązania
32
1 138 566
1 093 722
1 270 837
Zobowiązania razem
62 713 710
62 996 763
60 666 524
KAPITAŁ WŁASNY
Kapitał zakładowy
34
522 638
522 638
522 638
Kapitał zapasowy
34
2 944 585
2 944 585
2 944 585
Akcje własne
34
(20 577)
-
-
Kapitał z aktualizacji wyceny
34
(64 868)
128 406
(573 528)
Pozostałe kapitały rezerwowe
34
4 039 644
3 191 946
2 811 344
Zyski zatrzymane
2 434 061
2 880 445
2 194 565
Kapitał własny razem
9 855 483
9 668 020
7 899 604
Zobowiązania i kapitał własny razem
72 569 193
72 664 783
68 566 128
Informacja dodatkowa zamieszczona na kolejnych stronach stanowi integralną część rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
9
Sprawozdanie ze zmian w kapitale własnym
w tys. zł
Kapitał zakładowy
Kapitał zapasowy
Akcje własne
Kapitał z aktualizacji wyceny
Pozostałe kapitały rezerwowe
Zyski zatrzymane
Kapitał własny razem
Stan na 1 stycznia 2024 roku
522 638
2 944 585
-
128 406
3 191 946
2 880 445
9 668 020
Całkowite dochody ogółem, z tego:
-
-
(193 274)
(7 913)
1 791 979
1 590 792
Zysk netto
-
-
-
-
1 791 979
1 791 979
Pozostałe całkowite dochody:
-
-
-
(193 274)
(7 913)
-
(201 187)
wycena aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody (netto)
-
-
-
(193 274)
-
-
(193 274)
zyski/(straty) aktuarialne z wyceny programu określonych świadczeń (netto)
-
-
-
-
(7 913)
-
(7 913)
Program nagród kapitałowych
-
-
(20 577)
55 351
-
34 774
Dywidendy wypłacone
-
-
-
-
-
(1 454 930)
(1 454 930)
Efekt przekształceń wewnątrzgrupowych
-
-
-
-
-
16 827
16 827
Transfer na kapitały
-
-
-
800 260
(800 260)
-
Stan na 31 grudnia 2024 roku
522 638
2 944 585
(20 577)
(64 868)
4 039 644
2 434 061
9 855 483
w tys. zł
Kapitał zakładowy
Kapitał zapasowy
Kapitał z aktualizacji wyceny
Pozostałe kapitały rezerwowe
Zyski zatrzymane
Kapitał własny razem
Stan na 1 stycznia 2023 roku
522 638
2 944 585
(573 528)
2 811 344
2 194 565
7 899 604
Całkowite dochody ogółem, z tego:
-
-
701 934
(12 771)
2 255 190
2 944 353
Zysk netto
-
-
-
2 255 190
2 255 190
Pozostałe całkowite dochody:
-
-
701 934
(12 771)
-
689 163
wycena aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody (netto)
-
-
701 934
-
-
701 934
zyski/(straty) aktuarialne z wyceny programu określonych świadczeń (netto)
-
-
-
(12 771)
-
(12 771)
Dywidendy wypłacone
-
-
-
-
(1 175 937)
(1 175 937)
Transfer na kapitały
-
-
-
393 373
(393 373)
-
Stan na 31 grudnia 2023 roku
522 638
2 944 585
128 406
3 191 946
2 880 445
9 668 020
Informacja dodatkowa zamieszczona na kolejnych stronach stanowi integralną część rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
10
Sprawozdanie z przepływów pieniężnych
Za okres
2024
2023
w tys. zł
Nota
przekształcony
A. DZIAŁALNOŚĆ OPERACYJNA
I. Zysk netto
1 791 979
2 255 190
II. Korekty
2 001 345
(3 108 749)
Bieżący i odroczony podatek dochodowy ujęty w wyniku finansowym
14
554 451
603 436
Amortyzacja
12
119 338
111 035
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych
13
(14 834)
27 502
Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych
25
432 512
-
Wynik z tytułu rezerw, w tym na zobowiązania warunkowe
20 030
9 075
Wynik z tytułu odsetek
5
(3 212 064)
(3 271 208)
Przychody z tytułu dywidend
7
(45 970)
(15 026)
Wynik ze sprzedaży aktywów trwałych
(585)
123
Wynik z tytułu niezrealizowanych różnic kursowych
(593)
(534 225)
Wynik na inwestycjach kapitałowych i pozostałych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
(31 517)
(35 351)
Inne korekty
68 516
35 859
Zmiana stanu należności od banków
18
6 550 869
(14 344 246)
Zmiana stanu należności od klientów
22
(1 274 090)
1 531 878
Zmiana stanu dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
20
300 177
9 082 491
Zmiana stanu aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu
19
(346 334)
1 619 601
Zmiana stanu aktywów z tytułu pochodnych instrumentów zabezpieczających
37
(47 409)
(6 108)
Zmiana stanu innych aktywów
27
(82 735)
10 042
Zmiana stanu aktywów trwałych przeznaczonych do zbycia
-
(9 266)
Zmiana stanu zobowiązań wobec banków
29
(12 493)
(1 395 011)
Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów
30
(244 751)
4 967 284
Zmiana stanu zobowiązań przeznaczonych do obrotu
19
(766 298)
(1 373 896)
Zmiana stanu zobowiązań z tytułu pochodnych instrumentów zabezpieczających
37
(20 132)
85 952
Zmiana stanu innych zobowiązań
32
55 257
(208 690)
Odsetki otrzymane
3 329 103
3 772 559
Odsetki zapłacone
(1 211 592)
(1 117 196)
Podatek dochodowy zapłacony
(834 159)
(380 426)
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
5 076 676
1 421 378
B. DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA
Wpływy
80 392
15 560
Zbycie rzeczowych aktywów trwałych
23
5 859
528
Zbycie aktywów trwałych przeznaczonych do zbycia
11 368
-
Dywidendy otrzymane
62 860
15 020
Inne wpływy związane z działalnością inwestycyjną
305
12
Wydatki
(171 621)
(209 575)
Nabycie rzeczowych aktywów trwałych
23
(76 258)
(121 129)
Nabycie wartości niematerialnych
24
(95 363)
(88 446)
Przepływy netto związane z działalnością inwestycyjną
(91 229)
(194 015)
C. DZIAŁALNOŚĆ FINANSOWA
Wpływy
1 066 750
-
Wpływy z tytułu zaciągnięcia długoterminowych kredytów od podmiotów sektora finansowego
1 066 750
-
Wydatki
(1 501 116)
(1 187 801)
Dywidendy wypłacone
(1 454 930)
(1 175 937)
Wydatki na nabycie akcji własnych
(33 333)
-
Wydatki z tytułu opłat leasingowych
(12 853)
(11 864)
Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej
(434 366)
(1 187 801)
D. Różnice kursowe z przeliczenia środków pieniężnych
1 407
530 976
E. Zwiększenie/(zmniejszenie) środków pieniężnych netto
4 552 488
570 538
F. Środki pieniężne na początek okresu
1 241 873
671 335
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
11
Za okres
2024
2023
w tys. zł
Nota
przekształcony
G. Środki pieniężne na koniec okresu
5 794 361
1 241 873
Informacja dodatkowa zamieszczona na kolejnych stronach stanowi integralną część rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego.
Informacja dodatkowa zawierająca opis przyjętych zasad rachunkowości i inne informacje objaśniające
1. Informacje ogólne o Banku
Bank Handlowy w Warszawie S.A. („Bank”) ma siedzibę w Polsce przy ul. Senatorskiej 16 (00-923). Bank został powołany aktem założycielskim z dnia 13 kwietnia 1870 roku i jest zarejestrowany w Rejestrze Przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym prowadzonym przez Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, XII Wydział Gospodarczy, pod numerem KRS: 0000001538. Bank działa jako Spółka akcyjna. W okresie sprawozdawczym nazwa podmiotu nie uległa zmianie.
Bankowi nadano statystyczny numer identyfikacyjny REGON 000013037 oraz numer identyfikacji podatkowej NIP 526- 030-02-91.
Czas trwania Banku jest nieoznaczony.
Kapitał zakładowy Banku wynosi 522 638 400 i podzielony jest na 130 659 600 akcji zwykłych na okaziciela, o wartości nominalnej 4,00 zł każda. Akcje Banku są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.
Większościowym i strategicznym akcjonariuszem Banku jest Citibank Europe Plc z siedzibą w Dublinie, Irlandia - spółka w ramach grupy Citi (spółka dominująca dla Banku). Jednostką dominującą najwyższego szczebla jest Citigroup Inc.
Citi to wiodąca globalna instytucja świadcząca szeroki zakres usług i produktów finansowych dla korporacji, inwestorów instytucjonalnych, administracji publicznej i klientów indywidualnych. Działając w ponad 160 krajach i jurysdykcjach Citi świadczy usługi dla podmiotów gospodarczych mających międzynarodowe ambicje, jest również globalnym liderem w zakresie usług zarządzania majątkiem („Wealth Management”) oraz oferuje usługi bankowe dla klientów indywidualnych w Stanach Zjednoczonych. Dodatkowe informacje można uzyskać na stronie internetowej https://www.citigroup.com/global/about-us .
Bank działa na podstawie obowiązujących przepisów oraz Statutu Banku.
Bank jest uniwersalnym bankiem komercyjnym, oferującym szeroki zakres usług bankowych dla osób fizycznych i prawnych.
2. Znaczące zasady rachunkowości
Oświadczenie o zgodności
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku zostało sporządzone zgodnie z wymogami Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej („MSSF”), które zostały zatwierdzone przez Unię Europejską („MSSF EU”), a w zakresie nieuregulowanym powyższymi standardami zgodnie z wymogami ustawy z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2023r. poz. 120 z późn. zm.) i wydanymi na jej podstawie przepisami wykonawczymi, jak również wymogami odnoszącymi się do emitentów papierów wartościowych dopuszczonych lub ubiegających się o dopuszczenie do obrotu na rynku oficjalnych notowań giełdowych.
Sprawozdanie finansowe Banku zostało sporządzone przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez Bank w okresie co najmniej 12 miesięcy od dnia bilansowego. Na dzień podpisania niniejszego sprawozdania finansowego Zarząd Banku nie stwierdza istnienia faktów i okoliczności, które wskazywałyby na zagrożenie dla możliwości kontynuacji działalności przez Bank w okresie co najmniej 12 miesięcy od dnia bilansowego na skutek zamierzonego lub przymusowego zaniechania bądź istotnego ograniczenia przez Bank dotychczasowej działalności.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone przez Zarząd Banku do publikacji 11 marca 2025 roku. Ostateczne zatwierdzenie rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego nastąpi przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Banku.
Roczne skonsolidowane sprawozdanie finansowe zostało zatwierdzone przez Zarząd Banku do publikacji 11 marca 2025 roku. Ostateczne zatwierdzenie rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego nastąpi przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Banku.
Podstawy sporządzenia sprawozdania finansowego
Sprawozdanie finansowe obejmuje rok zakończony 31 grudnia 2024 oraz zawiera dane porównawcze za rok zakończony 31 grudnia 2023.
Sprawozdanie finansowe zostało sporządzone w złotych polskich w zaokrągleniu do tysiąca złotych.
W sprawozdaniu zastosowano koncepcję wartości godziwej dla aktywów finansowych i zobowiązań finansowych wycenianych według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, w tym instrumentów pochodnych i inwestycji
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
12
kapitałowych (akcje i udziały mniejszościowe) oraz aktywów finansowych klasyfikowanych jako wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody. Pozostałe składniki aktywów finansowych wykazywane w wartości zamortyzowanego kosztu pomniejszonej o odpisy na oczekiwane straty kredytowe. Pozostałe zobowiązania finansowe wykazywane są w wartości zamortyzowanego kosztu.
Sporządzenie rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego Banku zgodnie z MSSF wymaga od kierownictwa dokonania pewnych szacunków oraz przyjęcia związanych z nimi założeń, które mają wpływ na kwoty prezentowane w sprawozdaniu finansowym. Najważniejsze zasady rachunkowości oraz szacunki i oceny zastosowane przy sporządzaniu niniejszego rocznego jednostkowego sprawozdania finansowego stosowane były przez Bank we wszystkich prezentowanych latach w sposób ciągły.
Szacunki i związane z nimi założenia dokonywane w oparciu o dostępne dane historyczne oraz szereg innych czynników, które w danych warunkach uznane zostaną za właściwe i które stanowią podstawę do dokonania szacunków odnośnie wartości bilansowych aktywów i zobowiązań, których wartości nie można określić w sposób jednoznaczny na podstawie innych źródeł. Rzeczywiste wartości mogą się jednak różnić od wartości szacunkowych.
Szacunki i związane z nimi założenia podlegają bieżącym przeglądom. Korekty szacunków ujmowane w okresie, w którym dokonano zmiany szacunku, jeżeli korekta dotyczy tylko tego okresu lub w okresie, w którym dokonano zmiany i okresach przyszłych, jeżeli korekta wpływa zarówno na bieżący, jak i przyszłe okresy.
Najistotniejsze szacunki dokonane za okres dwunastu miesięcy, zakończony 31 grudnia 2024 roku dotyczą:
oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych (Nota 3),
wyceny według wartości godziwej instrumentów pochodnych (Nota 19),
utraty wartości ośrodków generujących przepływy pieniężne (Nota 25),
rezerw (w tym z tytułu spraw spornych, Nota 40),
świadczeń pracowniczych (Nota 46).
Znaczące zasady rachunkowości zastosowane przy sporządzeniu niniejszego sprawozdania finansowego zaprezentowano w poszczególnych notach do niniejszego sprawozdania finansowego oraz poniżej.
Rachunek zysków i strat
Numer noty zawierającej opis zasad rachunkowości
Wynik z tytułu odsetek
5
Wynik z tytułu opłat i prowizji
6
Przychody z tytułu dywidend
7
Wynik na handlowych instrumentach finansowych i rewaluacji
2.1
Wynik na inwestycyjnych dłużnych aktywach finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
2.1
Wynik na inwestycjach kapitałowych i pozostałych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
2.1
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
37
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych oraz rezerw na zobowiązania warunkowe
3
Sprawozdanie z sytuacji finansowej
Numer noty zawierającej opis zasad rachunkowości
Należności od banków
2.1
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
2.1
Inwestycyjne dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
2.1
Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
2.1
Należności od klientów
2.1
Rzeczowe aktywa trwałe
23
Wartości niematerialne
24
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
26
Aktywa trwałe przeznaczone do zbycia
28
Zobowiązania wobec banków
2.1
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
2.1
Pochodne instrumenty zabezpieczające
37
Zobowiązania wobec klientów
2.1
Rezerwy
31
Inne zobowiązania
32
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
13
Standardy obowiązujące od 1 stycznia 2024 roku:
Zmiana MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych”, wydana 31 października 2022, dotyczy prezentacji zobowiązań finansowych jako krótko i długoterminowych oraz doprecyzowuje, że kowenanty umowne, których spełnienie następuje po dniu bilansowym, nie mają wpływu na klasyfikację zobowiązań na dany dzień bilansowy,
Zmiana do MSSF 16 „Leasing”, wydana 22 września 2022 roku, dotyczy ujęcia rachunkowego transakcji, w której jednostka dokonała sprzedaży składnika aktywów finansowych i jednocześnie ten sam składnik aktywów został objęty umową leasingu, zawartą z nowym właścicielem (leasing zwrotny),
Zmiany do MSR 7 „Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych” oraz MSSF 7 „Prezentacja i ujawnianie instrumentów finansowych”, wydane 25 maja 2023 roku, wprowadzają wymóg dodatkowych ujawnień mających na celu poprawę przejrzystości prezentacji umów finansowania dostawców, ich wpływu na zobowiązania jednostki, przepływy pieniężne i ekspozycję jednostki na ryzyko płynności,
Powyższe zmiany nie miały istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe.
Standardy zatwierdzone, lecz nie obowiązujące na 31 grudnia 2024 r.
Zmiana do MSR 21 „Skutki zmian kursów wymiany walut obcych”, wydana 15 sierpnia 2023 roku, doprecyzowuje, kiedy waluta jest wymienialna na inne waluty, jak jednostka ustala kurs wymiany w przypadku, gdy dana waluta nie jest wymienialna oraz określa zakres ujawnień, które mają na celu pomóc użytkownikom sprawozdania finansowego ocenić wpływ braku wymienialności waluty na sytuację finansową, wyniki finansowe i przepływy pieniężne jednostki. Zmiana obowiązuje od 1 stycznia 2025 roku. W ocenie Banku zmiana standardu nie ma istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe.
Standardy i interpretacje wydane, ale oczekujące na zatwierdzenie przez Unię Europejską i jeszcze nieobowiązujące
W dniu 9 kwietnia 2024 roku Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości opublikowała nowy standard MSSF 18 „Prezentacja i ujawnianie informacji w sprawozdaniach finansowych”. Standard ten zacznie obowiązywać dla rocznych okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2027 roku. Nowy standard ma zastąpić MSR 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” i ma na celu zapewnienie większej porównywalności danych finansowych pomiędzy jednostkami prowadzącymi podobną działalność. Nowy standard wprowadza:
zdefiniowaną strukturę rachunku zysków i strat. Pozycje w rachunku zysków i strat zostaną zaklasyfikowane do jednej z pięciu kategorii: działalność operacyjna, inwestycyjna, finansowa, podatek dochodowy, działalność zaniechana. Wprowadzony zostaje również wymóg prezentacji sum i podsum częściowych, w tym obowiązkowe uwzględnienie pozycji „Zysk/strata operacyjny/a”;
wprowadza dodatkową notę przedstawiającą miary wyników zdefiniowanych przez kierownictwo, które częściowymi sumami przychodów i kosztów, które jednostka wykorzystuje w publicznej komunikacji poza sprawozdaniem finansowym, które wykorzystuje do przedstawienia użytkownikom sprawozdania finansowego oceny Zarządu osiągniętych wyników finansowych. Nota będzie musiała zawierać opis danej miary, wyjaśnienie w jaki sposób dana miara dodaje informacji na temat wyników finansowych jednostki, sposób jej kalkulacji oraz powiązanie/uzgodnienie z pozycją wskazaną w sprawozdaniu finansowym na podstawie odrębnych standardów;
doprecyzowuje wytyczne dotyczące agregacji i dezagregacji w oparciu o wspólne charakterystyki danych, umożliwiając jednostkom podejmowanie decyzji, jakie pozycje będą ujęte w podstawowym sprawozdaniu, a jakie w notach.
Standard ten spowoduje także pewne zmiany w rachunku przepływów pieniężnych i sprawozdaniu z sytuacji finansowej, jak również zmiany w innych standardach, ujednolicające wymogi dotyczące ujawnień. Bank jest w trakcie oceny wpływu nowego standardu na sprawozdanie finansowe.
W dniu 9 maja 2024 roku Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości wydała nowy standard MSSF 19 „Spółki zależne nieponoszące odpowiedzialności publicznej: Ujawnienia”, który zmniejsza wymogi dotyczące ujawniania informacji, jakie uprawniona jednostka może stosować, zamiast wymogów dotyczących ujawniania informacji przewidzianych w innych Standardach Rachunkowości MSSF. Nowy standard będzie miał zastosowanie dla rocznych okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2027 roku i w ocenie Banku nie będzie on miał wpływu na sprawozdanie finansowe
Zmiany w standardach MSSF 9 “Instrumenty Finansowe” oraz MSSF 7 „Instrumenty finansowe: ujawnianie informacji” wydane 30 maja 2024 roku doprecyzowują:
moment zaprzestania ujmowania zobowiązań finansowych z bilansu, wprowadzając opcję wcześniejszego wyłączenia zobowiązań finansowych z bilansu, które rozliczane za pośrednictwem systemu płatności elektronicznych, spełniającego określone kryteria;
sposób oceny charakterystyki umownych przepływów pieniężnych z aktywów finansowych "bez prawa regresu" oraz aktywów finansowych w przypadku, których zapisy umowne odwołują się do zdarzeń warunkowych, w tym np. powiązane z celami ESG (na potrzeby klasyfikacji aktywów finansowych).
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
14
Zmiany w ww. standardach wprowadzają również dodatkowe wymogi ujawnieniowe w zakresie aktywów i zobowiązań finansowych, których warunki umowne uzależniają przepływy pieniężne od zdarzeń warunkowych oraz dla instrumentów kapitałowych wyznaczonych do wyceny w wartości godziwej przez inne całkowite dochody. Zmiany będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Bank jest w trakcie oceny wpływu nowego standardu na sprawozdanie finansowe.
W dniu 18 lipca 2024 roku wydane zostały zmiany do Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej i Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (tom 11) wynikające z corocznego przeglądu. Zmiany te mają charakter doprecyzowujący sformułowania użyte w standardach, w celu poprawy ich czytelności, spójności i wyeliminowaniu ewentualnych niejednoznaczności. Zmiany wprowadzone w ramach niniejszego przeglądu dotyczą Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 1 „Zastosowanie Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej po raz pierwszy”, Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 7 „Instrumenty Finansowe: ujawnienia informacji”, Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 9 „Instrumenty finansowe”, Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 10 „Skonsolidowane sprawozdanie finansowe”, Międzynarodowego Standardu Rachunkowości 7 „Sprawozdanie z przepływów pieniężnych”. Zmiany będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. i nie będą miały istotnego wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
W związku z rosnącą rolą umów na zakup energii elektrycznej (tzw. PPA, ang. Power Purchase Agreements) w zakresie łagodzenia skutków zmian klimatu oraz dekarbonizacji procesów produkcyjnych, Rada Międzynarodowych Standardów Rachunkowości wprowadziła zmiany do Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 9 „Instrumenty finansowe” oraz Międzynarodowego Standardu Sprawozdawczości Finansowej 7 „Instrumenty Finansowe: ujawnienia informacji” (wydane w dniu 18 grudnia 2024 roku), które mają pomóc w lepszym odzwierciedleniu wpływu tego rodzaju umów na sprawozdania finansowe. Zmiany będą obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. i nie będą miały wpływu na sprawozdanie finansowe Banku.
Dane porównawcze
W jednostkowym sprawozdaniu finansowym Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2024 roku Bank dokonał zmiany prezentacji zmiennego depozytu zabezpieczającego instrumenty pochodne, rozliczanego przez kontrahenta centralnego KDPW_CCP S.A..
Zobowiązania wynikające z depozytu zmiennego wykazywane do tej pory w pozycji Zobowiązania wobec klientów zostały uwzględnione w kompensowaniu transakcji terminowych i pochodnych rozlicznych przez kontrahenta centralnego KDPW_CCP S.A i obecnie pomniejszają pozycję Aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu. Zmiana prezentacji miała na celu lepsze odzwierciedlenie treści ekonomicznej transakcji.
Bank dokonał odpowiedniego przekształcenia danych porównawczych, jak zaprezentowano w tabeli poniżej.
Zmiana prezentacji nie wpłynęła na rachunek zysków i strat.
Wpływ na dane porównawcze jednostkowego sprawozdania sytuacji finansowej przedstawiają poniższe tabele:
Jednostkowe sprawozdanie z sytuacji finansowej
Dane na 31.12.2023 przed przekształceniem
Zmiana prezentacji
Dane na 31.12.2023 po przekształceniu
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
4 880 332
(819 186)
4 061 146
Zobowiązania wobec klientów
55 162 586
(819 186)
54 343 400
Jednostkowe sprawozdanie z sytuacji finansowej
Dane na 01.01.2023 przed przekształceniem
Zmiana prezentacji
Dane na 01.01.2023 po przekształceniu
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
7 029 163
(1 326 838)
5 702 325
Zobowiązania wobec klientów
50 667 780
(1 326 838)
49 340 942
Wpływ na dane porównawcze jednostkowego rachunku przepływów pieniężnych przedstawia poniższa tabela:
Jednostkowy rachunek przepływów pieniężnych
Dane na 31.12.2023 przed przekształceniem
Zmiana prezentacji
Dane na 31.12.2023 po przekształceniu
Zmiana stanu aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu
2 127 253
(507 652)
1 619 601
Zmiana stanu zobowiązań wobec klientów
4 459 632
507 652
4 967 284
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
1 421 378
-
1 421 378
Dane porównawcze w dalszej części sprawozdania zostały odpowiednio przekształcone .
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
15
Waluty obce
Wartości prezentowane w jednostkowym sprawozdaniu finansowym prezentowane w złotych polskich, które walutą funkcjonalna i walutą prezentacji Banku.
Pozycje sprawozdania z sytuacji finansowej i zobowiązania warunkowe udzielone i otrzymane wyrażone w walutach obcych przelicza się na złote polskie według kursu średniego ustalonego dla danej waluty przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego („NBP”) na dzień sporządzenia sprawozdania z sytuacji finansowej.
Transakcje wyrażone w walutach obcych przy początkowym ujęciu przelicza się na walutę funkcjonalną (złoty polski) według kursu obowiązującego w dniu transakcji.
Różnice kursowe wynikające z rewaluacji walutowych pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej oraz rozliczenia transakcji walutowych zaliczane do wyniku z pozycji wymiany, w ramach wyniku na handlowych instrumentach finansowych i rewaluacji.
Kursy podstawowych walut zastosowane przy sporządzaniu niniejszego sprawozdania finansowego są następujące:
w zł
31 grudnia 2024 r.
31 grudnia 2023 r.
1
USD
4,1012
3,9350
1
CHF
4,5371
4,6828
1
EUR
4,2730
4,3480
2.1 Aktywa i zobowiązania finansowe – klasyfikacja i wycena
Klasyfikacja
Bank klasyfikuje instrumenty finansowe do następujących kategorii:
aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat,
aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie,
aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody,
zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat,
zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie.
Klasyfikacja aktywów finansowych do wyżej wymienionych kategorii dokonywana jest w dacie początkowego ujęcia biorąc pod uwagę dwa kryteria:
1) ocenę modelu biznesowego w zakresie zarządzania danym składnikiem aktywów, który decyduje o tym, czy przepływy pieniężne będą pochodzić z uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy, ze sprzedaży aktywów finansowych, czy z obu tych źródeł oraz
2) charakterystykę umownych przepływów pieniężnych dla danego składnika aktywów finansowych, którą ocenia się stosując tzw. test SPPI (solely payment of principal and interest), w ramach którego ustala się, czy umowne przepływy pieniężne jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty. Uznaje się, że test ten jest zdany, jeśli ww. przepływy stanowią wynagrodzenie za wartość pieniądza w czasie, ryzyko kredytowe, inne podstawowe rodzaje ryzyka związane z udzielaniem kredytów (np. ryzyko płynności), koszty (np. koszty administracyjne) związane z utrzymywaniem składnika aktywów finansowych przez określony okres czasu oraz marżę zysku.
Ocena modelu biznesowego
W ramach oceny modelu biznesowego Bank bierze pod uwagę specyfikę całego portfela, w którym znajduje się dany składnik aktywów. Informacje uwzględniane w ramach tej oceny obejmują:
specyfikę i cel istnienia danego modelu biznesowego, cel generowania aktywów,
sposób oceny wyników funkcjonowania danego portfela i wskaźniki jego efektywności, a także raportowanie na odpowiednich szczeblach zarządczych,
ryzyka właściwe dla danego portfela i jak są zarządzane,
zdarzenia sprzedaży aktywów finansowych.
Portfel należności od klientów jest zarządzany w celu uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy. Sprzedaże z tego portfela dotyczą co do zasady należności ze zidentyfikowaną utratą wartości.
W obszarze funkcji skarbowych Banku w odniesieniu do papierów wartościowych istnieje model:
którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych, ponieważ sprzedaż może być realizowana według aktualnych potrzeb biznesowych, instrumenty mogą również pozostawać w portfelu do terminu zapadalności, oraz
aktywów przeznaczonych do obrotu.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
16
Składniki aktywów finansowych wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat (Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu oraz Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat)
Kategoria obejmuje:
1) aktywa, które nie zostały zaklasyfikowane jako wyceniane w zamortyzowanym koszcie, ani jako wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody oraz
2) aktywa finansowe przeznaczone w momencie ich początkowego ujęcia do wyceny według wartości godziwej z zyskami lub stratami ujmowanymi w rachunku zysków i strat, jeśli w ten sposób Bank eliminuje lub znacząco zmniejsza niespójność wyceny lub ujęcia (określaną czasami jako „niedopasowanie księgowe”), jaka w przeciwnym razie powstałaby na skutek wyceny aktywów lub zobowiązań bądź ujęcia związanych z nimi zysków lub strat według różnych zasad oraz
3) akcje i udziały mniejszościowe
Składnik aktywów zalicza się do tej kategorii w szczególności, gdy jest przeznaczony do obrotu (model aktywów przeznaczonych do obrotu), tzn., jeżeli: został nabyty głównie w celu sprzedaży w bliskim terminie; w momencie początkowego ujęcia stanowi część portfela określonych instrumentów finansowych, którymi zarządza się łącznie i dla których istnieją dowody bieżącego faktycznego trybu generowania krótkoterminowych zysków; lub jest instrumentem pochodnym.
Akcje i udziały mniejszościowe, zarówno przeznaczone do obrotu jak i inwestycje kapitałowe, wyceniane są w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
Akcje i udziały mniejszościowe z tytułu wybranych zaangażowań strategicznych w tzw. spółkach infrastrukturalnych prowadzących działalność na rzecz sektora finansowego przedstawione w jednostkowym sprawozdaniu z sytuacji finansowej jako „Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat”.
Aktywa finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie (należności od banków i należności od klientów)
Składnik aktywów finansowych wycenia się w zamortyzowanym koszcie, jeśli spełnione są łącznie obydwa warunki:
a) składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest utrzymywanie aktywów finansowych dla uzyskiwania przepływów pieniężnych wynikających z umowy;
b) warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.
Do kategorii tej zaliczane w szczególności należności kredytowe, fundusze gwarancyjne i lokaty stanowiące zabezpieczenie, skupione wierzytelności oraz dłużne papiery wartościowe nienotowane na aktywnym rynku, a także lokaty zdeponowane na rynku międzybankowym i transakcje reverse repo.
Aktywa udzielone lub nabyte ze zidentyfikowaną utratą wartości (tzw. POCI purchased or originated credit impaired)
Aktywa udzielone lub nabyte ze zidentyfikowaną utratą wartości w momencie początkowego ujęcia mogą powstać w sytuacji, gdyby Bank udzielił lub nabył ekspozycje ze zidentyfikowaną utratą wartości w momencie początkowego ujęcia lub dla ekspozycji ze zidentyfikowaną utratą wartości, dla której wystąpiło kryterium wyłączenia z bilansu (istotna modyfikacja). Aktywa POCI Bank ujmuje w wartości godziwej w momencie początkowego ujęcia, a następnie wg zamortyzowanego kosztu z uwzględnieniem stopy efektywnej skorygowanej o oczekiwane straty kredytowe, natomiast oczekiwane straty kredytowe ujmowane są w odniesieniu do całego okresu życia tych instrumentów (life-time).
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody (Inwestycyjne dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody)
Składnik aktywów finansowych jest wyceniany w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, jeżeli spełnione są oba poniższe warunki:
a) składnik aktywów finansowych jest utrzymywany zgodnie z modelem biznesowym, którego celem jest zarówno otrzymywanie przepływów pieniężnych wynikających z umowy, jak i sprzedaż składników aktywów finansowych; oraz
b) warunki umowy dotyczącej składnika aktywów finansowych powodują powstawanie w określonych terminach przepływów pieniężnych, które jedynie spłatą kwoty głównej i odsetek od kwoty głównej pozostałej do spłaty.
Do kategorii tej Bank klasyfikuje wybrane dłużne papiery wartościowe.
W sprawozdaniu z przepływów pieniężnych korekta z tytułu zmiany stanu dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody ujęte są w przepływach z działalności operacyjnej.
Zobowiązania finansowe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat (Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu)
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
17
Kategoria ta obejmuje instrumenty pochodne będące zobowiązaniami, które nie ujmowane jako instrumenty zabezpieczające oraz zobowiązania z tytułu tzw. „krótkiej sprzedaży”.
Zobowiązania finansowe wyceniane w zamortyzowanym koszcie (Zobowiązania wobec banków i zobowiązania wobec klientów)
Do kategorii tej zaklasyfikowane przede wszystkim depozyty klientowskie, depozyty zabezpieczające a także zobowiązania do odkupu papierów wartościowych w ramach transakcji repo.
Ujmowanie i wyłączenie z bilansu oraz nieistotne modyfikacje
Transakcje zakupu i sprzedaży aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat (z wyłączeniem instrumentów pochodnych) oraz transakcje zakupu i sprzedaży aktywów finansowych klasyfikowanych jako aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody ujmuje się w jednostkowym sprawozdaniu z sytuacji finansowej i wyłącza z ksiąg na dzień rozliczenia transakcji, tj. dzień, w którym Bank odpowiednio otrzymuje lub przekazuje prawo własności do składnika aktywów. Prawa i obowiązki z tytułu zawartej transakcji w okresie pomiędzy datą zawarcia i datą rozliczenia transakcji wyceniane są do wartości godziwej.
Pożyczki i inne należności wykazywane są w momencie uruchomienia środków na rzecz kredytobiorcy.
Aktywa finansowe wyłącza się z jednostkowego sprawozdania z sytuacji finansowej, gdy prawa do uzyskania przepływów pieniężnych z ich tytułu wygasły lub zostały przeniesione i Bank dokonał przeniesienia zasadniczo całego ryzyka i wszystkich pożytków z tytułu ich własności.
Zobowiązania finansowe wyłączane z jednostkowego sprawozdania z sytuacji finansowej wtedy i tylko wtedy, gdy zobowiązanie wygasło, tj., kiedy obowiązek określony w umowie został wypełniony, umorzony lub wygasł.
Bank stosuje następujące kryteria, które traktowane jako istotne modyfikacje i których wystąpienie skutkuje wyłączeniem składnika aktywów finansowych z bilansu i koniecznością jego ponownego ujęcia zgodnie z właściwą klasyfikacją:
wprowadzenie do umowy kredytu postanowień skutkujących brakiem zdania testu charakterystyk przepływów pieniężnych,
zmiana dłużnika,
przewalutowanie,
zmianę formy prawnej/rodzaju instrumentu finansowego,
podwyższenie zaangażowania o co najmniej 10% niespłaconego kapitał u,
wydłużenie kredytu harmonogramowego o min. 1 rok, a kredytu hipotecznego min. 4 lata,
odnowienie/wydłużenie kredytu nie harmonogramowego o min. 1 rok poprzedzone decyzją kredytową.
Na moment wyłączenia składnika aktywów z bilansu, niezamortyzowana część prowizji ujmowana jest w całości w przychodzie odsetkowym. Nowo pobrana prowizja rozliczana jest w czasie metodą efektywnej stopy procentowej.
Jeśli następuje zmiana przepływów pieniężnych, która nie skutkuje wyłączeniem składnika aktywów finansowych z bilansu dla aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie i posiadających harmonogram spłaty (nieistotna modyfikacja), wynikająca z aneksu do umowy, Bank dokonuje ponownego obliczenia wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych i ujmuje zysk lub stratę z tytułu modyfikacji w rachunku zysków i strat. Wartość bilansową brutto takiego składnika aktywów finansowych oblicza się jako wartość bieżącą renegocjowanych lub zmodyfikowanych przepływów pieniężnych wynikających z umowy, dyskontowanych według pierwotnej efektywnej stopy procentowej składnika aktywów finansowych (lub efektywnej stopy procentowej skorygowanej o ryzyko kredytowe w przypadku zakupionych lub utworzonych składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe). Wszelkie poniesione koszty i opłaty związane z modyfikacją korygują wartość bilansową zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych i amortyzowane w okresie pozostającym do daty wymagalności zmodyfikowanego składnika aktywów finansowych.
Pochodne instrumenty finansowe wykazywane w wartości godziwej począwszy od dnia zawarcia transakcji, natomiast wyłączane są z ksiąg w dacie rozliczenia.
Wycena
W momencie początkowego ujęcia składnik aktywów finansowych lub zobowiązanie finansowe wycenia się w wartości godziwej, powiększonej w przypadku składnika aktywów lub zobowiązania finansowego nieklasyfikowanych jako wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat o istotne koszty transakcji, które mogą być bezpośrednio przypisane do nabycia lub emisji składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego.
Po początkowym ujęciu Bank wycenia aktywa finansowe:
w wartości godziwej, nie dokonując pomniejszania o koszty transakcji, jakie mogą być poniesione przy sprzedaży lub innym sposobie wyzbycia się aktywów. Dotyczy to aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu, inwestycyjnych dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody i inwestycji kapitałowych i pozostałych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat;
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
18
w zamortyzowanym koszcie z zastosowaniem efektywnej stopy procentowej dotyczy to należności od banków i klientów. Wartość należności wycenianych w zamortyzowanym koszcie uwzględnia odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych.
Zobowiązania finansowe:
zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu wycenia się w wartości godziwej,
zobowiązania wobec banków i wobec klientów po początkowym ujęciu wyceniane w zamortyzowanym koszcie z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej.
Zyski lub straty wynikające ze zmiany wartości godziwej składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego niestanowiących części powiązania zabezpieczającego, ujmuje się w następujący sposób:
w przypadku składnika aktywów finansowych lub zobowiązania finansowego kwalifikowanego jako wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, ujmuje się w rachunku zysków i strat;
zyski lub straty wynikające z wyceny składnika aktywów finansowych zaliczonego do wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, ujmuje się w pozostałych całkowitych dochodach. Efekt oczekiwanych strat kredytowych w odniesieniu do dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody , przychody odsetkowe oraz różnice kursowe dotyczące pieniężnych aktywów i zobowiązań, ujmuje się w rachunku zysków i strat. W momencie usunięcia składnika aktywów finansowych z bilansu, skumulowane zyski i straty uprzednio ujęte w kapitale własnym, ujmuje się w rachunku zysków i strat.
Wartość godziwą instrumentów pochodnych ustala się w oparciu o notowania instrumentów na aktywnych rynkach, w oparciu o ceny niedawno zawartych transakcji oraz w oparciu o techniki wyceny, w tym modele bazujące na zdyskontowanych przepływach pieniężnych oraz modele wyceny opcji, w zależności od tego, który ze sposobów jest w danym przypadku właściwy. Instrumenty pochodne, które nie zostały desygnowane jako instrumenty zabezpieczające zgodnie z zasadami rachunkowości zabezpieczeń, klasyfikowane jako aktywa lub zobowiązania przeznaczone do obrotu i wyceniane są w wartości godziwej.
Wbudowane instrumenty pochodne w umowach zasadniczych stanowiących zobowiązania finansowe traktuje się jako oddzielne instrumenty pochodne, jeśli ryzyka z nimi związane oraz ich charakterystyka nie ściśle powiązane z ryzykami i charakterystyką zasadniczego kontraktu oraz kontrakt zasadniczy nie jest wyceniany w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
Dla aktywów wycenianych w zamortyzowanym koszcie , zobowiązań warunkowych oraz aktywów wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody (FVOCI) Bank dokonuje odpisów na oczekiwane straty kredytowe, według opracowanych, wewnętrznych zasad i metodyk kalkulacji odpisów. Szacowany efekt oczekiwanych strat kredytowych w odniesieniu do dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody jest ujmowany w rachunku zysków i strat.
Dokonywane są one w ujęciu zagregowanym dla każdego z 3 etapów
Etap 1: ekspozycje kredytowe, dla których ryzyko kredytowe nie zwiększyło się istotnie od momentu początkowego ujęcia
Etap 2: ekspozycje kredytowe, dla których nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego
Etap 3: ekspozycje kredytowe, dla których nastąpił obiektywny dowód utraty wartości
Na każdy dzień bilansowy Bank ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych.
Składnik aktywa finansowego lub grupa aktywów finansowych utraciły wartość wyłącznie, gdy istnieją obiektywne dowody utraty wartości wynikające z jednego lub więcej zdarzeń mających miejsce po początkowym ujęciu składnika aktywów (zdarzenie powodujące stratę), a zdarzenie (lub zdarzenia) powodujące stratę ma wpływ na oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne wynikające ze składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych, których wiarygodne oszacowanie jest możliwe.
Do obiektywnych dowodów utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów zalicza się uzyskane przez Bank informacje dotyczące zdarzeń, które wymienione w dalszej części raportu w Nocie 3 Zarządzanie ryzykiem.
Klasyfikacja ekspozycji do Etapu 1 lub 2 jest uzależniona od tego, czy wystąpi istotny wzrost ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia. Przypisanie ekspozycji do Etapu odbywa się, w zależności od sposobu zarządzania klientem (indywidualne vs. grupowe), przy uwzględnieniu szerokiego zakresu informacji pozyskiwanych w ramach standardowych procesów zarządzania ryzykiem (w tym procesu Wczesnego Ostrzegania), dotyczących zarówno bieżących, jak i przyszłych zdarzeń, w tym czynników makroekonomicznych oraz liczby dni zaległości.
Portfel papierów wartościowych dostępnych do sprzedaży (wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody), ze względu na to, że jest to ekspozycja wobec rządów i banków centralnych o ratingach inwestycyjnych, uznawany jest za portfel o niskiej szkodowości, a wszystkie odpisy są kalkulowane dla Etapu 1.
Metodologia i założenia wykorzystywane przy ustalaniu poziomu odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na należności regularnie przeglądane i uaktualniane w razie potrzeby. Dodatkowo Bank dokonuje testowania
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
19
wstecznego (w oparciu o dane historyczne) w celu porównania wartości rzeczywiście poniesionych strat z szacunkami w zakresie oczekiwanych strat kredytowych.
Dla aktywów wycenianych w zamortyzowanym koszcie odpisy na oczekiwane straty kredytowe liczone w oparciu o modele statystyczne dla grup aktywów łączonych w portfele o wspólnych cechach ryzyka kredytowego.
W celu wyliczenia kosztu oczekiwanych strat kredytowych dla aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie, jak również aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, Bank wykorzystuje wewnętrzną metodykę, definiującą parametry prawdopodobieństwa wystąpienia niewykonania zobowiązania (parametr PD), wartość straty w momencie niewykonania zobowiązania (parametr LGD) oraz wartość ekspozycji kredytowej w momencie niewykonania zobowiązania (parametr EAD).
W przypadku ekspozycji korporacyjnych, które zostały w pełni objęte odpisem aktualizującym, w stosunku do których proces windykacji trwa minimum 3 lata i nie doprowadził do całkowitej spłaty zadłużenia oraz nie ma uzasadnionych perspektyw na odzyskanie w całości lub części przepływów pieniężnych wynikających z umowy, związanych z danym składnikiem aktywów finansowych, Bank na podstawie decyzji dokonuje spisania ekspozycji w ciężar odpisów z tytułu utraty wartości. Bank ujmuje takie ekspozycje wraz z odpowiadającym im odpisem aktualizującym w ewidencji pozabilansowej. W przypadku odzyskania uprzednio spisanej kwoty, przychody z tego tytułu prezentowane w pozycji „Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych oraz rezerwy na zobowiązania warunkowe”.
W przypadku, gdy kredyty spełnią jeden z poniższych warunków:
- Bank nie spodziewa się przyszłych przepływów pieniężnych z tytułu tych kredytów oraz na podstawie przepisów podatkowych spełnione zostały warunki niezbędne do zaliczenia wierzytelności odpisywanej jako nieściągalna do kosztów uzyskania przychodu lub
- należność została bezwarunkowo umorzona na mocy umowy z klientem lub
- należność uległa przedawnieniu.
Bank, na podstawie decyzji, dokonuje:
a) spisania należności z tytułu kredytu z ewidencji bilansowej lub
b) w przypadku, gdy ekspozycja korporacyjna podlegała już wcześniej spisaniu do ewidencji pozabilansowej (zgodnie z warunkami opisanymi w paragrafie powyżej), usunięcia z tej ewidencji.
Jeżeli wartość bieżąca szacowanych przepływów pieniężnych wzrośnie na skutek zdarzenia, które nastąpiło po wykazaniu utraty wartości, wówczas uprzednio dokonany odpis z tytułu utraty wartości jest odpowiednio odwracany przez rachunek zysków i strat.
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe na należności od banków i klientów korygują wartość odpowiednich pozycji aktywów. Rezerwy na zobowiązania warunkowe wykazywane są w zobowiązaniach w pozycji „Rezerwy”.
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych zarówno dla aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie, jak również aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, ujmowany jest w rachunku zysków i strat w pozycji „Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych oraz rezerwy na zobowiązania warunkowe”.
Bank dokonuje podziału składników aktywów wycenianych w zamortyzowanym koszcie ze względu na podejście do zarządzania ryzykiem kredytowym danego zaangażowania na portfel aktywów indywidualnie istotnych oraz portfel aktywów indywidualnie nieistotnych (portfel grupowy).
Poziom odpisów na oczekiwane straty kredytowe na należności uznane za indywidualnie istotne, dla których stwierdzono wystąpienie przesłanek utraty wartości, obliczany jest jako różnica między wartością bilansową składnika aktywów a wartością bieżącą przewidywanych do otrzymania przyszłych przepływów pieniężnych wynikających ze spodziewanych spłat przez kredytobiorcę z tytułu realizacji zabezpieczeń lub sprzedaży wierzytelności. Przyszłe przepływy dyskontowane są do wartości bieżącej efektywną stopą procentową instrumentu.
Poziom odpisów na oczekiwane straty kredytowe na należności uznane za indywidualnie nieistotne, dla których stwierdzono wystąpienie przesłanek utraty wartości, obliczany jest na bazie oceny portfelowej opartej o historyczne doświadczenia dotyczące strat ponoszonych z tytułu aktywów o podobnych cechach ryzyka.
Ekspozycje restrukturyzowane (ang. forborne exposures) to ekspozycje, wobec których zostały zastosowane udogodnienia (ang. concession) ze względów ekonomicznych lub umownych (w zakresie warunków finansowych), wynikające z trudności finansowych kredytobiorcy, których to udogodnień w innym przypadku Bank by nie udzielił. Trudności finansowe dotyczą kredytobiorcy, który doświadcza lub prawdopodobnie doświadczy problemów z wywiązaniem się ze swoich zobowiązań finansowych.
Proces nadawania ekspozycjom statusu „forborne” jest ściśle związany z procesem zarządzania ryzykiem kredytowym, w tym również z procesem rozpoznawania utraty wartości dla ekspozycji.
Status "forborne" może dotyczyć zarówno ekspozycji z portfela z utratą wartości jak i z portfela bez utraty wartości. Bank jako „forborne” bez utraty wartości traktuje ekspozycje, na których były przeprowadzone działania restrukturyzacyjne, natomiast zmiana warunków finansowania nie implikowała pogorszenia przyszłych strumieni płatności.
W przypadku przyznania przez Bank kredytobiorcy udogodnienia, jeśli nie zmienia ono w znaczący sposób istotnych warunków oraz oczekiwanych przepływów pieniężnych z danego składnika aktywa finansowego, wówczas oczekiwane przyszłe przepływy z danego składnika aktywa finansowego, którego dotyczy udogodnienie, Bank ujmuje w wycenie tego składnika aktywów, stosując pierwotną efektywną stopą procentową dla danego instrumentu.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
20
Jeśli udzielone udogodnienie w znaczący sposób zmienia istotne warunki lub oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne, wówczas taki składnik aktywów finansowych jest wyłączany z bilansu, i nowy składnik aktywów finansowych jest ujmowany w bilansie w wartości godziwej na dzień początkowego ujęcia.
W przypadku należności wynikających z działalności innej niż podstawowa, Bank przyjął podejście polegające na tworzeniu odpisów na oczekiwane straty kredytowe w pełnej wysokości po przekroczeniu określonego progu przeterminowania płatności.
2.2 Wartości szacunkowe i osądy
Ustalenie bilansowych wartości niektórych aktywów i zobowiązań oraz przychodów i kosztów wymaga oszacowania na datę bilansową wpływu niepewnych przyszłych zdarzeń na te pozycje. Szacunki i założenia podlegają ciągłej ocenie, oparte o doświadczenia historyczne oraz inne czynniki, w tym oczekiwania co do przyszłych zdarzeń, które w danej sytuacji wydają się uzasadnione. Poniżej zaprezentowano najistotniejsze z nich, zastosowane przy sporządzaniu sprawozdania finansowego.
Wartość godziwa instrumentów pochodnych
Wartość godziwą instrumentów finansowych nienotowanych na aktywnych rynkach ustala się stosując techniki wyceny. Jeżeli do ustalenia wartości godziwej stosuje się techniki wyceny, metody te okresowo oceniane i weryfikowane. Wszystkie modele testowane i zatwierdzane przed użyciem. W miarę możliwości w modelach wykorzystywane wyłącznie dane możliwe do zaobserwowania, chociaż w pewnych obszarach kierownictwo jednostki musi korzystać z oszacowań. Zmiany założeń dotyczących szacowanych czynników mogą mieć wpływ na wykazywane wartości godziwe instrumentów finansowych.
Bank stosuje następujące metody wyceny w stosunku do poszczególnych typów instrumentów pochodnych:
do wyceny terminowych transakcji walutowych stosuje się model zdyskontowanych przepływów pieniężnych,
do wyceny transakcji opcyjnych wykorzystywane są rynkowe modele wyceny opcji,
do wyceny transakcji na stopy procentowe stosuje się model zdyskontowanych przepływów pieniężnych,
do wyceny transakcji futures stosuje się bieżące notowania rynkowe.
Bank do wyceny ryzyka kredytowego wykorzystuje kwotowania instrumentu wymiany ryzyka upadłości dłużnika (Credit Default Swap).
Bank różnicuje wycenę ryzyka kontrahenta ze względu na dostępność kwotowań kredytowych instrumentów pochodnych (CDS):
ryzyko kredytowe kontrahentów, dla których istnieje aktywny rynek CDS: uznaje się, że kwotowania CDS odzwierciedlają rynkową wycenę ryzyka kredytowego,
ryzyko kredytowe kontrahentów, dla których nie istnieje aktywny rynek CDS: na podstawie ratingu kredytowego (zewnętrznego lub wewnętrznego, jeżeli zewnętrzny nie jest dostępny) oraz sektora gospodarki, w którym klient działa, kontrahentowi przypisywana jest wartość indeksu CDS, która odzwierciedla rynkową wycenę ryzyka.
W przypadku wyceny własnego ryzyka kredytowego, Bank stosuje metodę zdefiniowaną dla klientów, dla których nie ma aktywnego rynku CDS.
Głównymi czynnikami wpływającymi na zmiany szacunków w zakresie ryzyka kontrahenta są: (i) zmiany wartości godziwej instrumentów pochodnych skorelowane między innymi z poziomem kursów walut oraz stóp procentowych, (ii) zmiany w zakresie kwotowań kredytowych instrumentów pochodnych (CDS) (iii) zmiany w zakresie ryzyka kredytowego kontrahentów (zmiana ratingów).
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
Metodyka szacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe opisana została powyżej w sekcji Odpisy na oczekiwane straty kredytowe.
Utrata wartości firmy
Bank corocznie przeprowadza obligatoryjne testy na utratę wartości firmy zgodnie z modelem opracowanym na podstawie wytycznych zawartych w MSR 36. Podstawą wyceny wartości odzyskiwalnej ośrodków wypracowujących środki pieniężne, do których przyporządkowano wartość firmy, jest ich wartość użytkowa, którą kierownictwo Banku szacuje w oparciu o plan finansowy, odzwierciedlający przyjęte założenia odnośnie przyszłych warunków gospodarczych oraz oczekiwanych wyników działalności Banku, stopę dyskontową wykorzystaną w prognozach przepływów pieniężnych oraz stopę wzrostu zastosowaną do ekstrapolacji prognoz przepływów pieniężnych wykraczających poza okres objęty planem finansowym.
Rezerwy
Metodyka szacowania i ujmowania rezerw opisana została w Nocie 31 oraz Nocie 40.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
21
Świadczenia pracownicze
Rezerwy na przyszłe wypłaty z tytułu świadczeń pracowniczych, takie jak odprawy emerytalne i rentowe, podlegają okresowemu oszacowaniu aktuarialnemu przez niezależnego aktuariusza. Wysokość rezerw odpowiada wartości obecnej przyszłych długoterminowych zobowiązań Banku wobec pracowników według stanu zatrudnienia i płac na dzień sprawozdawczy i bazuje na szeregu założeń w obszarze statystyki kadrowej, w tym prawdopodobieństwa dotrwania danej osoby do wieku emerytalnego jako pracownika Banku, obejmującego rotację pracowników, ryzyko śmierci oraz ryzyko całkowitej niezdolności do pracy.
3. Zarządzanie ryzykiem
STRUKTURA ORGANIZACYJNA I PROCESY ZARZĄDZANIA RYZYKIEM
Bank dokonuje analizy, oceny, aprobaty oraz zarządza wszystkimi rodzajami ryzyka związanymi z jego działalnością, wynikającymi z przyjętej strategii biznesowej. Proces zarządzania ryzykiem jest realizowany we wszystkich jednostkach i na wszystkich poziomach organizacji i pokrywa między innymi: ryzyko kredytowe (włączając ryzyko kontrahenta, ryzyko rezydualne ograniczane przyjmowanymi zabezpieczeniami i ryzyko koncentracji), ryzyko płynności, ryzyko rynkowe oraz ryzyko operacyjne.
Głównym założeniem strategii zarządzania ryzykiem w Banku jest podejmowanie wyważonego ryzyka przy zachowaniu zasad wspólnej odpowiedzialności. Koncepcja zarządzania ryzykiem w oparciu o wspólną odpowiedzialność zorganizowana jest na trzech niezależnych poziomach („trzech liniach obrony”):
Poziom 1 tj. jednostki organizacyjne odpowiedzialne za prowadzenie działalności, z której wynika podejmowanie ryzyka oraz odpowiedzialne za zarządzanie ryzykiem w działalności operacyjnej Banku, jak również za identyfikowanie i raportowanie ryzyka do jednostek 2-giej linii,
Poziom 2 tj. zarządzanie ryzykiem w Jednostkach organizacyjnych, niezależnie od zarządzania ryzykiem na pierwszej linii oraz działalność komórki do spraw zgodności jednostki lub osoby odpowiedzialne za ustanawianie standardów zarządzania ryzykiem w zakresie identyfikowania, pomiaru lub oceny, ograniczania, kontroli, monitorowania i raportowania oraz nadzór nad mechanizmami kontrolnymi stosowanymi przez inne jednostki organizacyjne Banku w celu ograniczenia ryzyka jednostki organizacyjne Sektora Zarządzania Ryzykiem, Pionu Zgodności, Sektora Zarządzania Finansami, Pionu Prawnego, Pionu Zarządzania Kadrami; Wydziału Nadzoru i Kontroli Wewnętrznej Departamentu Maklerskiego Banku Handlowego,
Poziom 3 tj. jednostka Audytu zapewniająca niezależną ocenę procesów zarządzania ryzykiem oraz systemu kontroli wewnętrznej.
Corocznej oceny adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem.
W zakresie zarządzania ryzykiem Rada Nadzorcza Banku jest upoważniona do podejmowania uchwał w sprawie:
Zatwierdzania strategii działalności Banku oraz zasad ostrożnego i stabilnego zarządzania ryzykiem, uwzględniających strategię zarządzania ryzykiem operacyjnym Banku,
Zatwierdzania dopuszczalnego poziomu ryzyka w Banku („Apetytu na ryzyko”) zawartego w Polityce określającej Apetyt na Ryzyko grupy kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A.,
Zatwierdzania podstawowej struktury organizacyjnej Banku ustalanej przez Zarząd, dostosowanej do zakresu i profilu podejmowanego ryzyka.
Ponadto, Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad zgodnością polityki Banku w zakresie podejmowania ryzyka ze strategią i planem finansowym Banku oraz realizuje obowiązki Rady wynikające z w/w strategii/regulacji lub innych zatwierdzonych przez Radę Nadzorczą dokumentów.
Zarząd Banku zatwierdza w drodze uchwał:
Strukturę organizacyjną Banku z określonymi zakresami odpowiedzialności, dostosowaną do zakresu i profilu podejmowanego ryzyka oraz zapewnia oddzielenie funkcji pomiaru, monitorowania i kontroli ryzyka od jednostek prowadzących działania wymagające podejmowania ryzyka;
Profil Ryzyka Banku poprzez określenie istotnych rodzajów ryzyka, jednocześnie zapewniając wdrożenie procesów zarządzania nimi i/lub alokację kapitału wewnętrznego;
Strategię działalności Banku, Zasady ostrożnego i stabilnego zarządzania ryzykiem;
Akceptowalny poziom ryzyka w Banku („Apetyt na ryzyko”) zawarty w Polityce określającej Apetyt na Ryzyko grupy kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A.;
Zasady wraz z ustanowioną i zaaprobowaną przez Radę Nadzorczą Polityką określającą Apetyt na Ryzyko oraz Zasadami Zarządzania Ryzykiem ESG, tworzą strategię zarządzania ryzykiem (w tym strategię zarządzania ryzykiem operacyjnym).
Rada Nadzorcza powołuje Członka Zarządu Nadzorującego Sektor Zarządzania Ryzykiem, podlegającego bezpośrednio Prezesowi Zarządu i odpowiedzialnego za zarządzanie i kontrolę ryzyka kredytowego, rynkowego, operacyjnego, a w szczególności za:
wdrożenie systemu zarządzania ryzykiem w Banku, metod identyfikacji, pomiaru i systemu kontroli oraz sprawozdawczości ryzyka,
kształtowanie polityki zarządzania ryzykiem i opracowanie systemów oceny i kontroli ryzyka,
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
22
podejmowanie decyzji kredytowych zgodnie z zasadami wynikającymi z procedur kredytowych oraz dokumentów wyznaczających politykę kredytową Banku,
zapewnienie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa portfela kredytowego,
zarządzanie portfelem kredytów trudnych (włączając windykację i restrukturyzację wierzytelności).
Ponadto odpowiada za:
opracowanie, wprowadzenie oraz aktualizację pisemnych polityk, strategii i procedur w zakresie systemu zarządzania ryzykiem, systemu kontroli wewnętrznej oraz szacowania kapitału wewnętrznego,
dokonywanie przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego oraz polityki zmiennych składników wynagrodzeń.
Procesy zarządzania ryzykiem wdrażane w Banku na podstawie pisemnych polityk i zasad dotyczących identyfikacji, pomiaru, ograniczania, kontroli, monitorowania i raportowania ryzyka, na które Bank jest narażony, zatwierdzonych przez Zarząd, osoby upoważnione zgodnie z zasadami wydawania aktów normatywnych w Banku lub odpowiednio powołane Komitety.
W ramach systemu zarządzania ryzykiem w Banku działają następujące Komitety:
Komitet ds. Zarządzania Aktywami i Pasywami Banku (ang. ALCO ),
Komitet ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem (ang. RCMC ), nadzorujący Komisję ds. Modeli, Komisję ds. Ryzyka Sektora Bankowości Detalicznej oraz Komisję ds. Produktów Zrównoważonego Rozwoju,
Komitet ds. Nowych Produktów,
Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego, Systemu Kontroli i Zgodności.
Wiceprezes Zarządu Banku, pełniący jednocześnie funkcję Członka Zarządu Nadzorującego Sektor Zarządzania Ryzykiem przedstawia Zarządowi Banku do zatwierdzenia strukturę organizacyjną Sektora, która uwzględnia specyfikę zarządzania ryzykiem kredytowym, rynkowym, płynności i operacyjnym w poszczególnych segmentach klientów. Dla tego celu w ramach Sektora Zarządzania Ryzykiem zostały wyodrębnione jednostki organizacyjne odpowiedzialne za:
zarządzanie ryzykiem kredytowym klientów korporacyjnych tj. Bankowości Korporacyjnej i Bankowości Przedsiębiorstw,
zarządzanie ryzykiem kredytowym Bankowości Detalicznej,
zarządzanie należnościami z utratą wartości,
zarządzanie ryzykiem rynkowym, z uwzględnieniem ryzyka stopy procentowej w księdze bankowej,
zarządzanie ryzykiem płynności,
zarządzanie ryzykiem operacyjnym,
zarządzanie procesem kapitałowym i ryzykiem modeli,
walidację modeli,
wsparcie zarządzania ryzykiem w wyżej wymienionych obszarach, w tym w ramach funkcji kontrolnych,
proces całościowej i ciągłej oceny ryzyka kredytowego (Fundamentalna Ocena Ryzyka Kredytowego).
Menedżerowie z Sektora Zarządzania Ryzykiem i jednostek biznesowych odpowiedzialni za ustalanie i wdrażanie polityki i praktyki zarządzania ryzykiem w odpowiednich jednostkach biznesowych, nadzór nad ryzykiem w tych jednostkach oraz reagowanie na potrzeby i problemy w nich występujące.
Zarządzanie ryzykiem w Banku wspierane jest przez szereg systemów informatycznych w zakresie:
oceny ryzyka kredytowego klienta i ekspozycji,
pomiaru, raportowania i monitoringu ryzyka kredytowego, rynkowego i operacyjnego,
wyceny, monitorowania i raportowania zabezpieczeń,
kalkulacji i raportowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe.
Istotne rodzaje ryzyka
Bank zarządza wszystkimi istotnymi rodzajami ryzyka, wynikającymi z realizacji przyjętej strategii biznesowej.
W ramach procesu identyfikacji istotnych rodzajów ryzyka w 2023 roku Zarząd Banku uznał za istotne następujące rodzaje ryzyka:
Ryzyko kredytowe (detaliczne oraz korporacyjne),
Ryzyko kredytowe kontrahenta,
Ryzyko rynkowe portfela handlowego,
Ryzyko rynkowe związane z portfelami niehandlowymi,
Ryzyko płynności,
Ryzyko operacyjne,
Ryzyko braku zgodności,
Ryzyko kapitałowe,
Ryzyko klimatyczne i środowiskowe dla ryzyka strategicznego, kredytowego oraz braku zgodności.
Bank monitoruje wszystkie powyższe rodzaje ryzyka. Z uwagi na charakterystykę portfela, w niniejszym rozdziale zostaną przedstawione zasady związane z procesem monitorowania ryzyka kredytowego (w tym ryzyka kontrahenta i koncentracji), operacyjnego, płynności oraz rynkowego.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
23
Ryzyko kredytowe (detaliczne oraz korporacyjne) , obejmujące również ryzyko kredytowe kontrahenta, to potencjalna strata wynikająca z naruszenia umowy przez klienta lub jego niewypłacalności, z uwzględnieniem metod ograniczania strat zastosowanych dla produktu lub danego finansowania. Ryzyko kredytowe jest elementem wielu aspektów działalności Banku zwanych dalej produktami, takich jak:
kredyty i pożyczki,
gwarancje i akredytywy,
transakcje walutowe oraz na instrumentach pochodnych,
transakcje na papierach wartościowych,
finansowanie i obsługa rozliczeń, w tym handlowych (krajowych i zagranicznych),
transakcje, w których Bank występuje w charakterze pośrednika wobec klientów lub innych osób trzecich.
Zasady opisane w sekcji „Ryzyko kredytowe” niniejszego dokumentu dotyczą różnych rodzajów ekspozycji, które zostały zdefiniowane w odpowiednich Politykach Kredytowych Banku.
Dodatkowo w ramach systemu zarządzania ryzykiem kredytowym Bank stosuje zasady ograniczania ryzyka kredytowego (w tym poprzez przyjmowanie zabezpieczeń) ograniczając ryzyko rezydualne oraz zarządza ryzykiem koncentracji , przy uwzględnieniu istotnych czynników ryzyka koncentracji.
Ryzyko płynności to ryzyko braku skutecznej możliwości zaspokojenia przez Bank zarówno oczekiwanych jak i nieoczekiwanych, bieżących i przyszłych przepływów pieniężnych oraz potrzeb w zakresie zabezpieczeń bez negatywnego wpływu na codzienną działalność lub sytuację finansową Banku. Ryzyko może być spotęgowane przez niemożność uzyskania przez Bank dostępu do źródeł finansowania lub spieniężenia aktywów oraz strukturę zobowiązań i aktywów płynnych. Pomiar ryzyka płynności prowadzony zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, a w szczególności z ustawą Prawo bankowe, opiera się o standardy wyznaczone przez regulatora (regulacyjne miary płynności) oraz o wewnętrzne miary ułatwiające zarządzanie tym ryzykiem.
Ryzyko rynkowe to ryzyko straty wynikającej ze zmian wartości aktywów i pasywów Banku w rezultacie zmian parametrów rynkowych, takich jak stopy procentowe, kursy walutowe czy spready kredytowe. Straty mogą również wynikać z obecności ryzyka bazowego. Ryzyko rynkowe jest związane z portfelem bankowym oraz handlowym. Pomiar ryzyka rynkowego jest prowadzony zgodnie z ustalonymi standardami w celu zapewnienia spójności pomiarów we wszystkich jednostkach oraz możliwości agregacji ryzyka.
Ryzyko operacyjne należy rozumieć jako możliwość poniesienia straty w wyniku niewłaściwych lub zawodnych procesów wewnętrznych, ludzi, systemów lub zdarzeń zewnętrznych. Definicja ryzyka operacyjnego obejmuje także ryzyko prawne, czyli ryzyko poniesienia straty (włączając koszty postępowań i ugód oraz kar) wynikającej z niestabilności otoczenia prawnego jak również błędnego ukształtowania stosunków prawnych w każdym aspekcie działalności biznesowej Banku, z wyłączeniem ryzyka strategicznego i reputacyjnego. Bank dostrzega wpływ ryzyka operacyjnego na możliwość utraty reputacji związaną z prowadzoną działalnością.
RYZYKO KREDYTOWE
Głównym celem zarządzania ryzykiem kredytowym w Banku jest wspieranie długoterminowego planu stabilnego rozwoju portfela kredytowego przy zachowaniu jego odpowiedniej jakości. Zarządzanie ryzykiem kredytowym realizowane jest w oparciu o polityki i procedury, które w spójny i jasny sposób definiują i komunikują standardy dotyczące identyfikacji, pomiaru, akceptacji, kontroli oraz monitorowania i raportowania ryzyka.
W bieżącym okresie sprawozdawczym Bank kontynuował czynności w ramach zarządzania ryzykiem kredytowym związane z rozwojem otoczenia zewnętrznego, w tym w szczególności skutków inwazji Rosji na Ukrainę, konfliktu w Palestynie, wysokiej inflacji czy spowolnieniem gospodarczym. Zarówno w Bankowości Korporacyjnej jak i Detalicznej w bieżącym okresie, Bank nie zaobserwował istotnego wpływu powyższych czynników na jakość portfela kredytowego. W zakresie działalności kredytowej, Bank nie prowadzi aktywności w Ukrainie, Izraelu, Rosji ani w Białorusi, a ekspozycja kredytowa Banku wobec firm istotnie zaangażowanych w tych krajach jest nieistotna.
Zasady polityki zarządzania ryzykiem kredytowym
Za ustalanie zasad Polityki Kredytowej Bankowości Korporacyjnej i Polityki Kredytowej Bankowości Przedsiębiorstw, oraz polityk kredytowych Bankowości Detalicznej, a także pozostałych polityk, programów i procedur, monitorowanie wyników zarządzania ryzykiem kredytowym, bieżącą ocenę ryzyka kredytowego portfela oraz zatwierdzanie indywidualnie znaczących limitów ryzyka kredytowego odpowiedzialne jednostki zarządzania ryzykiem. Zasady akceptacji ryzyka dostosowywane do strategii Banku, ogólnego akceptowanego poziomu ryzyka, wyników portfela kredytowego oraz wyników kontroli wewnętrznej.
W przypadku klientów Bankowości Korporacyjnej i Bankowości Przedsiębiorstw oraz działalności w zakresie bankowości inwestycyjnej w skali całej organizacji, proces kredytowy opiera się na szeregu fundamentalnych zasad, takich jak:
wspólna odpowiedzialność obszaru biznesu i niezależnych jednostek zarządzania ryzykiem za jakość portfela i procesu kredytowego oraz ponoszone straty kredytowe;
postępowanie zgodnie z wytycznymi dotyczącymi portfela w celu zapewnienia jego dywersyfikacji i zachowania równowagi pomiędzy ryzykiem i kapitałem;
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
24
wprowadzenie systemu kompetencji kredytowych, który zakłada, iż kompetencje kredytowe mogą być przyznane upoważnionym, przeszkolonym i doświadczonym pracownikom jednostek zarządzania ryzykiem i operacji na podstawie ich dotychczasowego doświadczenia zawodowego oraz umiejętności i zdolności oceny ryzyka;
wymóg podejmowania decyzji kredytowej przez co najmniej dwóch upoważnionych pracowników Banku posiadających stosowne limity kompetencyjne dla wszystkich istotnych ekspozycji;
uzależnienie wymaganego szczebla akceptacji od ponoszonego ryzyka – ekspozycje związane z większym ryzykiem (uwzględniają wielkość i poziom ryzyka) wymagają zatwierdzenia na wyższym szczeblu decyzyjnym;
stosowanie zróżnicowanych i adekwatnych standardów oceny ryzyka do każdego kredytobiorcy i zaangażowania, w tym w ramach działań naprawczych;
określenie ratingu ryzyka dla każdego dłużnika i ekspozycji w spójnym procesie ratingowym w oparciu m.in. o wyniki modeli ratingowych lub scoringowych;
okresowe monitorowanie wyników z działalności klientów oraz identyfikowanie negatywnych zmian w ich sytuacji, które wymagają podjęcia natychmiastowych działań klasyfikujących należność lub działań naprawczych;
dobór akceptowalnych zabezpieczeń, ich wycenę, prawne ustanowienie oraz monitoring;
wymóg zatwierdzania odstępstw od zasad Polityki Kredytowej na wyższych szczeblach organizacyjnych, w celu zapewnienia kontroli realizacji jej zasad przez kierownictwo wyższego szczebla, z zachowaniem zgodności z wewnętrznymi aktami normatywnymi obowiązującymi w Banku, przepisami prawa powszechnie obowiązującymi oraz regulacjami wydawanymi przez właściwych regulatorów.
W Sektorze Bankowości Detalicznej (SBD) Bank posiada zatwierdzoną przez Zarząd politykę kredytową oraz szczegółowe zasady jej stosowania dla poszczególnych produktów kredytowych oferowanych przez SBD.
Ryzyko kredytowe w tym obszarze zarządzane jest przy pomocy:
szczegółowych polityk kredytowych określających zasady badania zdolności kredytowej i wiarygodności kredytowej,
systemu przyznawania kompetencji kredytowych oraz niezależnego nadzorowania jakości pracy analityków kredytowych,
systemu monitorowania jakości narzędzi informatycznych wspomagających analizę zdolności i wiarygodności kredytowej,
systemu pomiaru i kontroli ryzyka w portfelach kredytowych, na które składają się m.in.: szczegółowy system informacji zarządczej o jakości portfela kredytowego oraz czynności windykacyjnych, identyfikacja ekspozycji z utratą wartości, monitorowanie przeterminowań, monitorowanie benchmarków itp., zatwierdzonych przez Zarząd limitów wewnętrznych określających parametry portfela kredytowego,
polityki windykacyjnej oraz polityki zapobiegania nadużyciami,
sprawozdań, informacji na temat jakości portfela kredytowego dla Komisji ds. Ryzyka Sektora Bankowości Detalicznej, Komitetu ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem oraz Komitetu ds. Ryzyka i Kapitału przy Radzie Nadzorczej,
zasad przeprowadzania testów warunków skrajnych,
monitoringu działania modeli scoringowych oraz pomiaru i identyfikacji ekspozycji z utratą wartości,
monitoringu zachowań klientów Banku w Biurze Informacji Kredytowej (BIK),
polityki wyceny zabezpieczeń kredytów zabezpieczonych hipotecznie oferowanych przez SBD.
Każdy portfel jest poddawany minimum raz w roku testom warunków skrajnych.
Ocena i pomiar ryzyka kredytowego
Bank stosuje spójną metodykę ratingową w stosunku do całego portfela kredytów w Bankowości Korporacyjnej i Bankowości Przedsiębiorstw, co ułatwia porównanie zaangażowania kredytowego w ramach wszystkich sektorów działalności, regionów geograficznych i produktów.
Rating ryzyka dłużnika i rating limitu dłużnika elementami oceny ryzyka kredytowego związanego z udzielonymi produktami. Rating ryzyka dłużnika odzwierciedla szacunkowe prawdopodobieństwo niewywiązania się przez dłużnika ze zobowiązania w ciągu 1 roku i jest obliczany zazwyczaj przy wykorzystaniu modeli statystycznych, ocen zewnętrznych agencji ratingowych lub modeli scoringowych.
Rating limitu dłużnika jako miara oceny ryzyka w horyzoncie średnio i długoterminowym, uwzględnia również dodatkowe parametry jakościowe, między innymi: cykliczność branży, jakość zarządu, strategię biznesową klienta, ryzyko oddziaływania na klienta niekorzystnych zmian regulacyjnych czy jawność i jakość procesów kontroli.
Do każdego limitu kredytowego jest przypisany rating ryzyka limitu, który uwzględnia rating ryzyka dłużnika i parametry transakcji np. formę prawną ustanowionego zabezpieczenia, pomniejszającego straty poniesione w wyniku niewykonania zobowiązania bądź rodzaj produktu. W ten sposób rating ryzyka limitu określa potencjalną oczekiwaną stratę z tytułu transakcji.
Pomiar ryzyka kredytowego jest dokonywany na wielu poziomach, w tym:
na poziomie limitu, który może obejmować jeden lub więcej kontraktów, dyspozycji lub transakcji,
na poziomie dłużnika, w przypadku przyznania dłużnikowi kilku limitów, co pozwala ocenić łączne ryzyko braku spłaty zobowiązań przez dłużnika,
na poziomie grupy dłużników powiązanych kapitałowo lub organizacyjnie,
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
25
na poziomie portfela, przy czym rating ryzyka portfela jest obliczany jako średnia indywidualnych ratingów ekspozycji ważonych wielkością ekspozycji.
W zakresie ekspozycji kredytowych klientów Bankowości Korporacyjnej i Bankowości Przedsiębiorstw Bank wykorzystuje modele ratingowe o różnym stopniu skomplikowania m.in. w zależności od wielkości portfela i branży klienta.
W zakresie detalicznych ekspozycji kredytowych Bank wykorzystuje modele oceny punktowej, opracowane na podstawie historii zachowania własnych klientów. Modele te analizują zachowanie klienta w Biurze Informacji Kredytowej, zachowanie klienta na podstawie własnych danych oraz cechy demograficzne klientów. Jakość działania modeli scoringowych podlega ocenie bieżącej oraz monitorowaniu rocznemu. W jej wyniku wprowadzane zmiany w modelu lub polityce kredytowej.
Pomiar ryzyka kredytowego portfela detalicznego opiera się o dedykowane modele scoringowe oraz techniki raportowania obejmujące analizę wskaźników dotyczących nowych klientów oraz istniejących portfeli bez utraty wartości i z utratą wartości.
Skuteczność modeli scoringowych stosowanych w procesie oceny ryzyka jest regularnie monitorowana za pomocą raportów badających stabilność populacji, raportów KS (Kołmogorowa-Smirnowa) i sprawozdań dotyczących jakości portfela (wskaźniki przeterminowań i strat). Każdy model scoringowy podlega corocznej walidacji.
Monitoring ryzyka kredytowego
Za monitorowanie prawdopodobieństwa niewywiązania się z zobowiązań przez dłużnika odpowiedzialne jednostki zarządzania ryzykiem, przy wsparciu jednostek biznesowych odpowiedzialnych za współpracę z klientem.
Monitorowanie i zarządzanie ekspozycją na ryzyko kredytowe jest dokonywane na trzech poziomach: (a) na poziomie ekspozycji, (b) na poziomie klienta lub dłużnika, (c) na poziomie portfela.
Monitorowanie i zarządzanie ekspozycją na poziomie klienta odbywa się m.in. poprzez okresowe raporty kontrolne, proces wczesnego ostrzegania, okresowe analizy sytuacji klienta.
Monitorowanie wyników portfela i identyfikowanie trendów w portfelu realizowane jest przy pomocy regularnej informacji zarządczej i raportów kontrolnych, które umożliwiają także aktywne reagowanie w przypadku niepokojących sygnałów lub trendów.
Oprócz analizy raportów informacji zarządczej, menedżerowie ryzyka odbywają regularne spotkania dotyczące portfela z udziałem przedstawicieli jednostek biznesowych, w celu dokonania przeglądu planowanych transakcji i przeanalizowania kwestii kredytowych.
W Sektorze Bankowości Detalicznej monitoringowi podlegają modele ocen scoringowych, pomiaru utraty wartości, poziom przeterminowań, efektywność działań windykacyjnych, limity wewnętrzne, zachowania klientów w BIK, benchmarki itp.
Ograniczanie ryzyka
Ograniczanie ryzyka kredytowego w ramach określonego apetytu na ryzyko jest stałym i kluczowym elementem procesu zarządzania ryzykiem w Banku. Jest ono prowadzone poprzez:
selekcję klientów i zatwierdzanie kredytów:
- wyznaczanie rynku docelowego oraz kryteriów doboru klientów,
- wyznaczanie maksymalnych, dopuszczalnych limitów zaangażowania kredytowego poprzez limity dla określonych ratingów ryzyka lub poprzez kryteria akceptacji ryzyka,
- ustanowienie i monitorowanie odpowiednich limitów, w celu ograniczania ryzyka koncentracji zaangażowań,
- wyznaczanie i utrzymywanie wysokich standardów analizy informacji o kredytobiorcy (due diligence),
- ustanawianie standardów w zakresie procesu kredytowego w celu zapewnienia spójnego podejścia do danych segmentów,
- stosowanie określonych standardów dokumentacji kredytowej,
stosowanie zabezpieczeń w celu ograniczenia ryzyka i zarządzanie ryzykiem rezydualnym:
- określanie akceptowalnych zabezpieczeń oraz ich klasyfikacja ze względu na możliwość odzysku w przypadku egzekucji,
- ustanawianie zabezpieczeń w odpowiedniej formie prawnej (standardy dokumentacji),
- określanie oczekiwanej struktury zabezpieczeń lub relacji wartości kredytu do wartości zabezpieczenia,
- wycena rzeczowych zabezpieczeń przez dedykowane i wyspecjalizowane jednostki w Banku z wykorzystaniem wycen zewnętrznych tam, gdzie zachodzi taka potrzeba,
monitorowanie ekspozycji kredytowych i system wczesnego ostrzegania:
- okresowe monitorowanie ekspozycji kredytowych i stosowanie systemu wczesnego ostrzegania,
- regularne przeglądy portfela zapewniające identyfikację niekorzystnych tendencji i koncentracji,
- aktywne zarządzanie portfelem poprzez wdrażanie odpowiednich zmian w strategii kredytowej w oparciu o przeglądy portfela lub testy warunków skrajnych.
Polityka stosowania zabezpieczeń
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
26
Poza ogólnymi zasadami ograniczania ryzyka kredytowego, Bank posiada zdefiniowane zasady, specyficzne dla obszaru korporacyjnego i detalicznego, dotyczące przyjmowania, oceny, ustanawiania i monitorowania różnych rodzajów zabezpieczeń, w tym ustanawianie hipotek na nieruchomości, zastawu na środkach trwałych i obrotowych, przyjmowanie gwarancji, poręczeń i podobnych instrumentów wsparcia oraz cesji praw do należności, (zwanych dalej łącznie: zabezpieczeniami). Ryzyko jest ograniczane również poprzez wymóg ubezpieczenia zabezpieczeń przez cały czas trwania ekspozycji kredytowej. Zasady te służą minimalizowaniu ryzyka rezydualnego.
Dodatkowym czynnikiem ograniczającym ryzyko jest zasada zgodnie z którą w przypadku finansowania przedsiębiorstw i osób prowadzących działalność gospodarczą podstawowym źródłem spłaty wierzytelności Banku przychody z bieżącej działalności klientów, będące kluczowym elementem oceny zdolności kredytowej potencjalnych kredytobiorców.
W celu zdywersyfikowania ryzyka związanego z zabezpieczeniami, Bank przyjmuje różne rodzaje zabezpieczeń:
w obszarze Bankowości Detalicznej są to przede wszystkim nieruchomości mieszkalne,
w obszarze Bankowości Korporacyjnej i Bankowości Przedsiębiorstw przyjmowane są między innymi:
- gwarancje i poręczenia,
- zabezpieczenia gotówkowe,
- papiery wartościowe,
- należności,
- zapasy,
- nieruchomości,
- maszyny i urządzenia,
- pojazdy mechaniczne.
Szczegółowe procedury określające rodzaje akceptowanych przez Bank zabezpieczeń i zasady ich ustanowienia i określania ich wartości oraz wydzielenie specjalistycznej jednostki ryzyka odpowiedzialnej za proces zarządzania zabezpieczeniami pozwoliło na wypracowanie odpowiednich standardów dla tego procesu, obejmujących m.in.:
kryteria akceptacji i wyceny zabezpieczeń,
standardy dokumentacji,
zasady oraz częstotliwość monitoringu i aktualizacji wartości zabezpieczeń (w tym inspekcji).
Ponadto w regulacjach kredytowych Bankowości Przedsiębiorstw określone są takie parametry jak:
wymagana struktura zabezpieczeń dla poszczególnych rodzajów wierzytelności kredytowych,
relacje wartości kredytu do wartości zabezpieczenia dla poszczególnych typów zabezpieczeń,
pożądana struktura poszczególnych rodzajów zabezpieczeń w portfelu wierzytelności kredytowych.
Bank okresowo kontroluje, czy bieżąca struktura portfela zabezpieczeń w Bankowości Przedsiębiorstw jest zgodna z założeniami oraz czy wartość zabezpieczeń jest odpowiednia.
W ramach Bankowości Korporacyjnej oczekiwana wartość kredytu do wartości zabezpieczenia określana jest każdorazowo w decyzji kredytowej. Relacja ta jest również przedmiotem okresowej kontroli/monitorowania.
Podstawowym zabezpieczeniem w przypadku Sektora Bankowości Detalicznej jest hipoteka ustanowiona na nieruchomości dla kredytów zabezpieczonych hipotecznie. Bank stosuje również ubezpieczenie pomostowe chroniące od ryzyka zaprzestania obsługi zadłużenia przez dłużnika w okresie od wypłaty kredytu do ustanowienia hipoteki na zabezpieczenie wierzytelności.
Ocena wartości zabezpieczenia dokonywana jest każdorazowo na podstawie operatu szacunkowego nieruchomości, zleconego przez Bank. Operaty szacunkowe weryfikowane przez niezależny, wewnętrzny zespół wycen, zgodnie z wytycznymi w zakresie wycen nieruchomości stanowiących zabezpieczenie kredytów na nieruchomości dla Klientów Indywidualnych Sektora Bankowości Detalicznej. Jakość pracy zespołu wycen podlega monitorowaniu.
Ryzyko koncentracji w działalności kredytowej
W celu zapobiegania niekorzystnym zdarzeniom wynikającym z nadmiernej koncentracji, Bank ogranicza ryzyko koncentracji ustanawiając limity wynikające z przepisów zewnętrznych oraz norm koncentracji przyjętych wewnętrznie, tak, aby zapewnić odpowiednie rozproszenie ryzyka w portfelu. Bank ustanawia Ogólne i Szczegółowe limity ograniczające ryzyko koncentracji kredytowej, adekwatnie do zaakceptowanego apetytu na ryzyko Banku i strategii biznesowej.
W ramach zarządzania ryzykiem kredytowym Bank w szczególności uwzględnia ryzyko wynikające z:
ekspozycji wobec pojedynczych podmiotów (w tym uwzględniania wpływu zaangażowania wobec pojedynczej izby rozliczeniowej – KDPW_CCP na poziom ponoszonego ryzyka koncentracji, w szczególności w sytuacji potencjalnego braku możliwości wywiązania się izby rozliczeniowej ze zobowiązań) lub podmiotów powiązanych kapitałowo lub ekonomicznie (ryzyko koncentracji kontrahenta),
ekspozycji wobec podmiotów z tej samej branży, sektora gospodarczego, prowadzących podobny rodzaj działalności lub prowadzących obrót podobnymi towarami (ryzyko koncentracji branży),
ekspozycji wobec podmiotów z tego samego regionu geograficznego, jak również poszczególnych krajów (ryzyko koncentracji geograficznej),
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
27
ekspozycji wobec podmiotów należących do Banku,
ekspozycji wobec kontrahentów w ramach transakcji pochodnych,
stosowanych technik ograniczania ryzyka kredytowego (ekspozycji zabezpieczonych tym samym rodzajem zabezpieczenia), w tym z tytułu dużych pośrednich ekspozycji kredytowych takich jak pojedynczy wystawca (ryzyko koncentracji zabezpieczenia),
specyfiki produktowej/portfeli Banku oraz długości trwania ekspozycji,
poszczególnych produktów, rynków lub walut.
Wyznaczone ogólne limity koncentracji zatwierdzane na poziomie Zarządu Banku i monitorowane zgodnie z zasadami odpowiedniej Polityki, głównie przez Komitet ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem. Menedżerowie poszczególnych jednostek zarządzania ryzykiem kredytowym i jednostek biznesowych określają (o ile jest to adekwatne) szczegółowe wewnętrzne limity koncentracji oraz częstotliwość ich kontroli i raportowania, a także zasady akceptacji przekroczeń tych limitów wraz z planem działania. Przekroczenia limitów raportowane, w zależności od szczegółowych wymogów Polityki, do akceptacji odpowiednich osób, Komitetu ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem i Zarządu Banku wraz z planem działania.
W obszarze koncentracji zabezpieczeń, ustanowione i kontrolowane odpowiednie limity, w tym dla zaangażowań zabezpieczonych hipotecznie zgodnie z Rekomendacją S.
Ryzyko koncentracji zaangażowania wobec dłużnika
Bank dąży do ograniczenia koncentracji zaangażowania wobec pojedynczych klientów lub klientów powiązanych . Według danych z dnia 31 grudnia 2024 roku zaangażowanie Banku w transakcje z grupami klientów dotyczące portfela bankowego, wobec których łączne zaangażowanie przekracza 10% funduszy własnych Banku (zdefiniowanych w dalszej części sprawozdania) wynosi 6 094 545 tys. zł, czyli 87,30% tych funduszy (31 grudnia 2023 roku: 4 940 989 tys. zł, tj. 70,50%). W 2023 roku jak i w 2023 roku Bank spełniał przepisy dotyczące limitów koncentracji zaangażowań.
Koncentracja zaangażowań wobec poszczególnych największych niebankowych kredytobiorców Banku:
31.12.2024
31.12.2023
w tys. zł
Zaangażowanie bilansowe*
Zaangażowanie z tytułu udzielonych zobowiązań finansowych i gwarancyjnych
Łączne zaangażowanie
Zaangażowanie bilansowe*
Zaangażowanie z tytułu udzielonych zobowiązań finansowych i gwarancyjnych
Łączne zaangażowanie
GRUPA 1
1 352 976
229 893
1 582 869
953 852
86 478
1 040 330
KLIENT 2
1 099 430
-
1 099 430
942 297
-
942 297
KLIENT 3
1 002 896
-
1 002 896
1 002 530
-
1 002 530
GRUPA 4
197 656
679 866
877 522
118 433
582 488
700 921
GRUPA 5
836 507
-
836 507
967 561
-
967 561
GRUPA 6
214 238
488 492
702 730
592 486
405 827
998 313
KLIENT 7
197 920
462 406
660 326
334 736
208 114
542 850
GRUPA 8
266 525
315 928
582 453
305 976
230 451
536 427
GRUPA 9
552 871
23 565
576 436
351 031
23 940
374 971
GRUPA 10
572 896
685
573 581
361 008
681
361 689
Razem 10
6 293 915
2 200 835
8 494 750
5 929 910
1 537 979
7 467 889
*Nie obejmuje zaangażowania z tytułu posiadanych akcji i innych papierów wartościowych.
Wg stanu na dzień 31.12.2023roku, dane na dzień 31.12.2023 roku stanowią dane porównawcze dla pozycji i nie obrazują koncentracji zaangażowań na dzień 31.12.2023 roku.
”Grupa” rozumiana jako grupa kapitałowa, w skład której wchodzą jednostki w stosunku do których Bank Handlowy w Warszawie S.A. posiada zaangażowania.
Limity maksymalnego zaangażowania Banku określa Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe oraz Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 („Rozporządzenia nr 575/2013”). Przy zachowaniu warunków określonych przepisami Rozporządzenia nr 575/2013 dopuszcza się utrzymywanie przez Bank przekroczenia limitów koncentracji wierzytelności ponad limity określone w art. 71 ustawy Prawo bankowe wyłącznie w zakresie wierzytelności wynikających z operacji zaliczanych do portfela handlowego. Fundusze własne dla celów wyznaczania limitów zaangażowania określonych w ustawie Prawo Bankowe ustalone zostały zgodnie z Rozporządzeniem nr 575/2013.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank nie posiadał zaangażowania wobec klienta lub grupy powiązanych klientów przekraczającego ustawowe limity koncentracji zaangażowań.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
28
Ryzyko koncentracji zaangażowania wobec branży*
Ze względu na duże zróżnicowanie klientów reprezentujących poszczególne sektory gospodarki w poniższej tabeli przedstawiono zagregowane dane dotyczące zaangażowań Banku w branże gospodarki.
Branża gospodarki według NACE*
31.12.2024
31.12.2023
w tys. zł
w %
w tys. zł
w %
Finansowa działalność usługowa, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych
14 050 813
35,4%
18 591 026
44,3%
Handel hurtowy, z wyłączeniem handlu pojazdami samochodowymi
1 868 664
4,7%
3 864 447
9,2%
Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych
1 942 595
4,9%
1 721 912
4,1%
Działalność wspomagająca usługi finansowe oraz ubezpieczenia i fundusze emerytalne
1 806 950
4,5%
1 866 374
4,4%
Produkcja artykułów spożywczych
1 566 630
3,9%
1 589 826
3,8%
Działalność firm centralnych (head offices); doradztwo związane z zarządzaniem
1 455 548
3,7%
1 048 675
2,5%
Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi
1 383 112
3,5%
1 259 723
3,0%
Produkcja pozostałego sprzętu transportowego
1 033 543
2,6%
-
-
Produkcja urządzeń elektrycznych
950 297
2,4%
1 213 314
2,9%
Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli
879 426
2,2%
674 491
1,6%
Pierwsze "10" branż gospodarki
26 937 578
67,8%
31 829 788
75,8%
Pozostałe branże
12 801 896
32,2%
10 137 990
24,2%
Razem
39 739 474
100,0%
41 967 778
100,0%
*Zaangażowanie bilansowe i pozabilansowe brutto wobec klientów instytucjonalnych (w tym banków) wg stanu na dzień 31.12.2024 roku w oparciu o NACE Revision 2 (statystyczną klasyfikację działalności gospodarczych w Unii Europejskiej), dane na dzień 31.12.2023 roku stanowią dane porównawcze i nie obrazują koncentracji zaangażowań na dzień 31.12.2023 roku.
Należności brutto od klientów i banków w podziale na typ prowadzonej działalności:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Należności brutto od podmiotów gospodarczych i banków
finansowa
13 892 311
19 693 605
produkcyjna
3 536 234
3 905 880
usługowa
3 231 131
3 252 568
pozostała
3 681 363
3 115 502
24 341 039
29 967 555
Należności brutto od klientów indywidualnych
6 360 276
6 354 874
Razem (patrz Nota 18, 22)
30 701 315
36 322 429
Odpisy na oczekiwane straty kredytowe
Bank dokonuje odpisów na oczekiwane straty kredytowe, według opracowanych dla wszystkich aktywów finansowych, wewnętrznych zasad i metodyk kalkulacji odpisów. Dokonywane one w ujęciu zagregowanym dla każdego z 3 etapów
Etap 1: ekspozycje kredytowe, dla których ryzyko kredytowe nie zwiększyło się istotnie od momentu początkowego ujęcia
strata szacowana w horyzoncie 12 miesięcy (jest to część strat kredytowych oczekiwanych dla całego okresu narażenia na ryzyko, wynikająca z niewykonania zobowiązania w ciągu 12 miesięcy od dnia sprawozdawczego),
Etap 2: ekspozycje kredytowe, dla których nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego
straty kredytowe szacuje się dla całego okresu trwania ekspozycji,
Etap 3: ekspozycje kredytowe, dla których nastąpił obiektywny dowód utraty wartości
straty kredytowe szacuje się dla całego okresu trwania ekspozycji.
Przypisanie ekspozycji do Etapu odbywa się, w zależności od sposobu zarządzania klientem (indywidualne lub grupowe), przy uwzględnieniu:
szerokiego zakresu informacji pozyskiwanych w ramach standardowych procesów zarządzania ryzykiem (w tym procesu Wczesnego Ostrzegania), dotyczących zarówno bieżących, jak i przyszłych zdarzeń, w tym czynników makroekonomicznych,
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
29
liczby dni zaległości (przy czym kalkulacja liczby dni zaległości dla celów przypisania ekspozycji do Etapu odbywa się zgodnie z wytycznymi EBA/GL/2016/07 oraz Rozporządzeniem Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 3 października 2019 r. w sprawie poziomu istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego).
Etap 1
Wszystkie ekspozycje niezakwalifikowane do Etapu 2 i Etapu 3 są klasyfikowane do Etapu 1.
Etap 2
W obszarze Bankowości Detalicznej dla klasyfikacji do Etapu 2, stosowane jest, oprócz kryterium 30 dni zaległości oraz kategorii foreborne, kryterium ilościowe analiza zmiany poziomu PD (ang. PD probability of default) od momentu powstania ekspozycji. Bank nie stosuje stałego progu, powyżej którego wzrost ryzyka automatycznie byłby uznawany za istotny. Wynika to z faktu, że ten sam wzrost parametru PD w wartościach bezwzględnych byłby bardziej znaczący dla ekspozycji o niższym początkowym ryzyku niż dla tych o wyższym. Wobec powyższego w banku stosowany jest dedykowany model, którego celem jest wyznaczenie progu, powyżej którego wzrost ryzyka będzie uznawany za istotny. W celu określenia relatywnego wzrostu bank stosuje zmienną będącą ilorazem prawdopodobieństwa defaultu w aktualnej dacie raportowej oraz prawdopodobieństwa warunkowego wyliczonego na ten sam okres w momencie początkowego ujęcia. Próg określony jest jako punkt odcięcia, gdzie maksymalizowane jest prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia default w przypadku wzrostu wartości zmiennej objaśniającej.
W przypadku ekspozycji kredytowych z obszaru Bankowości Detalicznej, kryterium przeterminowania powyżej 30 dni (uwzględniające istotność przeterminowanego zobowiązania kredytowego) oraz powyżej 90 dni (nieuwzględniające istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego) stanowią bezpośrednią przesłankę dla zidentyfikowania istotnego wzrostu ryzyka kredytowego. Dodatkowo uwzględniane przesłanki jakościowe oparte o dokonane czynności modyfikacji bez utraty wartości oraz fakt braku dostępności informacji o prawdopodobieństwie niewykonania zobowiązania.
Dla ekspozycji kredytowych w obszarze Bankowości Instytucjonalnej, oprócz przeterminowania o ponad 30 dni, w celu dokonania oceny czy nastąpił istotny wzrost ryzyka kredytowego, w ramach procesu klasyfikacji wewnętrznej oraz bieżącego procesu monitorowania, Bank analizuje zmiany ryzyka niewykonania zobowiązania dla danej ekspozycji kredytowej, dokonując porównania bieżącej oceny ryzyka niewykonania zobowiązania dla ekspozycji kredytowej z oceną ryzyka niewykonania zobowiązania dokonaną w momencie początkowego ujęcia.
Ocena zmiany ryzyka niewykonania zobowiązania dla danej ekspozycji kredytowej dokonywana w ramach procesu klasyfikacji wewnętrznej oraz procesu monitorowania uwzględnia:
czynniki jakościowe (w tym sygnały Wczesnego Ostrzegania),
informacje ilościowe (zmiana poziomu Lifetime PD w stosunku do poziomu wyznaczonego w momencie początkowego ujęcia powyżej progu względnego i bezwzględnego odpowiedniego dla danego segmentu wrażliwości, dane finansowe),
oczekiwany okres życia ekspozycji,
ewentualne przyznanie klientowi, ze względów ekonomicznych lub umownych, udogodnień (w zakresie warunków finansowych) wynikających z jego trudności finansowych, których w innym przypadku Banku by nie udzielił (gdy udogodnienia te nie implikują pogorszenia przyszłych strumieni płatności).
Etap 3
Bank stosuje ogólną zasadę, że niewykonanie zobowiązania przez wierzyciela ma miejsce w przypadku wystąpienia jednego lub obu z poniższych zdarzeń:
a) zwłoka w wykonaniu przez dłużnika wszelkich istotnych zobowiązań kredytowych wobec Banku wynosi 90 dni i więcej,
b) istnieje małe prawdopodobieństwo wywiązania się w pełni przez dłużnika ze swoich zobowiązań kredytowych wobec Banku, bez konieczności podejmowania przez instytucję działań takich jak realizacja zabezpieczenia.
Na każdy dzień bilansowy Bank ocenia, czy istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych.
Składnik aktywa finansowego lub grupa aktywów finansowych utraciły wartość wyłącznie, gdy istnieją obiektywne dowody utraty wartości wynikające z jednego lub więcej zdarzeń mających miejsce po początkowym ujęciu składnika aktywów (zdarzenie powodujące stratę), a zdarzenie (lub zdarzenia) powodujące stratę ma wpływ na oczekiwane przyszłe przepływy pieniężne wynikające ze składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów finansowych, których wiarygodne oszacowanie jest możliwe.
Do obiektywnych dowodów utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów, w obszarze bankowości instytucjonalnej, zalicza się uzyskane przez Bank informacje dotyczące następujących zdarzeń:
Uzyskanie informacji o istotnych trudnościach finansowych klienta,
Obniżenie ratingu klienta przez uznaną i akceptowaną przez Bank zewnętrzną instytucję oceny wiarygodności kredytowej 1 ,
Przyznanie kredytobiorcy przez Bank, ze względów ekonomicznych lub umownych wynikających z trudności finansowych kredytobiorcy, udogodnień w zakresie warunków finansowych, których w innym przypadku Bank by
1 poniżej poziomu odpowiadającemu ratingowi wewnętrznemu 7- (czyli dla CCC- Standard & Poors i Caa3 Moody’s)
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
30
nie udzielił (restrukturyzacja wymuszona/ forborne non-performing), skutkujące utratą wartości, w tym w szczególności wyrażenie przez Bank zgody na przeprowadzenie awaryjnej restrukturyzacji zobowiązań kredytowych, jeżeli może to skutkować zmniejszeniem zobowiązań finansowych poprzez umorzenie istotnej części kwoty głównej, odsetek lub, w stosownych przypadkach, opłat lub też odroczenie ich spłaty lub zapłaty,
Wysokie prawdopodobieństwo upadłości klienta, powzięcie informacji o:
- ogłoszeniu upadłości,
- wszczęciu postępowania upadłościowego lub złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości / wniosku o postępowanie upadłościowe,
- postawienie dłużnika w stan upadłości lub likwidacji,
- oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości ze względu na to, że majątek dłużnika nie wystarcza lub jedynie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego,
- rozwiązaniu lub likwidacji spółki,
- ustanowieniu kuratora,
- ustanowieniu zarządu komisarycznego,
- złożeniu wniosku o postępowanie restrukturyzacyjne w rozumieniu ustawy Prawo restrukturyzacyjne
bądź przyznanie dłużnikowi podobnej ochrony, jeżeli umożliwiłoby mu to uniknięcie lub opóźnienie spłaty zobowiązań kredytowych
rozpoczęcie przez Bank czynności w celu uzyskania tytułu wykonawczego,
opóźnienie w spłacie płatności z tytułu umowy 90 dni i więcej (przy czym kalkulacja liczby dni zaległości odbywa się zgodnie z wytycznymi EBA/GL/2016/07 oraz Rozporządzeniem Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 3 października 2019 r. w sprawie poziomu istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego),
powzięcie informacji z bazy zewnętrznej o występowaniu przeterminowania wynoszącego 90 dni i więcej w spłacie zobowiązania finansowego dłużnika zaciągniętego w innych instytucjach finansowych przy uwzględnieniu poziomu istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego,
zarażenie klienta statusem niewykonania zobowiązania zgodnie z wytycznymi EBA/GL/2016/07,
status ekspozycji został zmieniony z pracującej/obsługiwanej („accrual”/„performing”) na niepracującą/nieobsługiwaną („non-accrual” / okres kwarantanny dla ekspozycji przestających być klasyfikowanymi „non-performing”),
ekspozycja została zaklasyfikowana według klasyfikacji wewnętrznej do kategorii Poniżej Standardu Niepracujące/Nieobsługiwane (ang. Substandard non-performing/non-accrual), Wątpliwe (ang. Doubtful) lub Stracone (ang. Loss),
Rating Ryzyka Dłużnika (ORR, ang. Obligor Risk Rating) jest groszy niż 7- nadawany dłużnikom niewywiązującym się z zobowiązań,
uzasadnione podejrzenie nadużycia lub wyłudzenia ekspozycji kredytowej lub zidentyfikowanie przypadków zaistnienia uprawdopodobnionego czynu zabronionego dotyczącego ekspozycji kredytowej, udokumentowane złożeniem zawiadomienia o podejrzeniu przestępstwa do właściwych organów państwowych,
wypowiedzenie umowy kredytu/pożyczki z powodu wysokiego ryzyka kredytowego,
powzięcie informacji o prowadzeniu egzekucji wobec dłużnika w kwocie, która w ocenie banku może skutkować utratą zdolności kredytowej,
niespłacenie przez dłużnika kwoty zrealizowanego poręczenia Skarbu Państwa,
śmierć, trwałe kalectwo lub poważna choroba dłużnika (w przypadku dłużników prowadzących firmę w formie jednoosobowej działalności gospodarczej) skutkująca brakiem możliwości kontynuowania działalności,
pobyt w areszcie lub więzieniu dłużnika (w przypadku dłużników prowadzących firmę w formie jednoosobowej działalności gospodarczej) skutkująca brakiem możliwości kontynuowania działalności,
powzięcie informacji o niewykonaniu zobowiązania (ang. default) przez klienta w ramach umów zawartych z innymi podmiotami grupy Citi,
w przypadku gdy strata ekonomiczna (ang. Economic Loss, L) powstała w wyniku sprzedaży wierzytelności jest wyższa niż 5%, wszystkie pozostałe ekspozycje wobec danego dłużnika należy traktować jako cechujące się niewykonaniem zobowiązania
oraz inne zdarzenia, które mogą mieć negatywny wpływ na możliwe do oceny przyszłe przepływy pieniężne z tytułu ekspozycji kredytowej.
Do obiektywnych dowodów utraty wartości składnika aktywów finansowych lub grupy aktywów w obszarze detalicznym zalicza się spełnienie nawet jednej z niżej wymienionych przesłanek przez jakąkolwiek z posiadanych przez klienta ekspozycji:
Wystąpienie opóźnień w spłacie rat kapitałowo-odsetkowych, minimalnej kwoty do zapłaty, prowizji lub przekroczenie dozwolonego limitu. Na potrzeby identyfikacji przypadku niewykonania zobowiązania przyjmuje się, że opóźnienie w spłacie jest równe lub przekracza 90 dni na moment wyliczania odpisu (przy czym kalkulacja liczby dni zaległości odbywa się zgodnie z wytycznymi EBA/GL/2016/07 oraz Rozporządzeniem Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 3 października 2019 r. w sprawie poziomu istotności przeterminowanego zobowiązania kredytowego);
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
31
Udzielenie modyfikacji warunków umowy (restrukturyzacje), w rezultacie których wartość bieżąca przepływów pieniężnych spada poniżej wartości księgowej sprzed modyfikacji;
Wypowiedzenie umowy z przyczyn innych niż opóźnienie w spłacie w przypadku produktów hipotecznych;
Zarażenie klienta statusem niewykonania zobowiązania zgodnie z wytycznymi EBA/GL/2016/07;
Wystąpienie przesłanek jakościowych:
- śmierć,
- bankructwo,
- trwałe kalectwo lub poważna choroba,
- nadużycie finansowe,
- uzyskanie informacji o wszczęciu postępowania upadłościowego klienta lub ogłoszenie przez klienta upadłości,
- utrata wartości lub zagrożenie utraty wartości zabezpieczenia,
- uzyskanie informacji o istotnych problemach finansowych dłużnika,
- uzasadnione podejrzenie wyłudzenia ekspozycji kredytowej lub zidentyfikowanie przypadków zaistnienia uprawdopodobnionego czynu zabronionego dotyczącego ekspozycji kredytowej,
- powzięcie informacji o prowadzeniu egzekucji wobec dłużnika w kwocie, która w ocenie banku może skutkować utratą zdolności kredytowej,
- pobyt klienta w areszcie lub więzieniu,
- częściowe umorzenie kapitału,
- wypowiedzenie umowy,
- wniosek Banku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec klienta.
W przypadku klientów, którzy nie spełniają kryteriów restrukturyzacyjnych, a w szczególności dla których wdrożono ścieżkę prawną (upadłość, egzekucja, spór sądowy) bez perspektyw powrotu formuły spłat z podstawowej działalności operacyjnej klienta, prowadzony jest proces windykacji, a należności podlegają spisaniu w straty. Głównym celem tego procesu jest maksymalizacja odzyskiwanych przez Bank kwot zaległych ekspozycji. W procesie windykacji Bank wypracuje z klientem formułę współpracy, w trakcie której aktywność Banku nie ogranicza się tylko do działań prawnych, ale również w miarę możliwości prowadzona jest bieżąca współpraca. W przypadku, jeśli spłata ekspozycji jest zagrożona z uwagi na słaby standing finansowy dłużnika lub poprzez transfer aktywów poza zasięg windykacji, w wyjątkowych przypadkach możliwa jest sprzedaż ekspozycji.
Bank ustanowił i stosuje okres kwarantanny dla ekspozycji przestających być klasyfikowanymi jako aktywa Etapu 3.
W obszarze Bankowości Instytucjonalnej zmiana statusu z utraty wartości na brak utraty wartości może mieć miejsce wówczas, gdy nie wystąpiły zaległości płatnicze wobec Banku w okresie 12 miesięcy oraz kwota główna i związane z nią należności dodatkowe wynikające z umowy możliwe do odzyskania w całości. Zasadniczą przesłanką do zmiany statusu z utraty wartości na brak utraty wartości jest całkowite odzyskanie zdolności kredytowej.
W obszarze detalicznym, mechanizm kwarantanny polega na utrzymaniu klienta w statusie utraty wartości przez kolejne 9 miesięcy od ustąpienia wszystkich przesłanek utraty wartości.
Oczekiwana strata, będąca podstawą określenia poziomu odpisów dla należności z rozpoznaną utratą wartości oraz istotnym wzrostem ryzyka kredytowego od początkowego ujęcia, wyznaczana jest w całym okresie życia ekspozycji. W przypadku ekspozycji ratalnych jest to okres do umownej daty zapadalności. Dla ekspozycji odnawialnych, kontraktowy termin zapadalności nie jest określony, w zastępstwie wyznaczany jest tzw. behawioralny termin zapadalności będący wynikiem empirycznej estymacji czasu życia produktu kredytowego.
W obszarze Bankowości Detalicznej odpisy na oczekiwane straty kredytowe liczone portfelowo w oparciu o modele statystyczne dla grup aktywów łączonych w portfele o wspólnych cechach ryzyka kredytowego. Instrumenty finansowe dla potrzeb wyceny oczekiwanych strat kredytowych grupowane w ujęciu produktowym w obszarze Bankowości Detalicznej i w ujęciu segmentacyjnym dla homogenicznego portfela mikroprzedsiębiorstw z minimalnym udziałem w sumie należności brutto Banku. W ramach ujęcia produktowego wyróżnia się następujące portfele: karty kredytowe, pożyczki gotówkowe w ramach kart kredytowych, linie kredytowe, pożyczki gotówkowe oraz kredyty i pożyczki hipoteczne.
W sprawozdaniu finansowym Bank koryguje wartość ekspozycji kredytowych o wartość odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych. W przypadku wystąpienia w etapie 3 ekspozycji indywidualnie znaczących, w obszarze Bankowości Detalicznej, odpis na nich jest liczony metodą indywidualną. Ekspozycje uznawane za indywidualnie znaczące na poziomie klienta, jeżeli oczekiwana strata na kliencie w przypadku jego wejścia w etap 3 przekroczyłaby 10% średniej wartości odpisu na ekspozycjach wchodzących w etap 3 w ostatnim kwartale.
W obszarze Bankowości Instytucjonalnej głównymi źródłami parametrów wchodzących w skład metodyki szacowania oczekiwanych strat kredytowych (‘ECL’) wyniki wewnętrznych procesów oceny klienta oraz rezultaty modeli kredytowych.
Stopa strat oczekiwanych jest pochodną ratingu klienta ustalonego na podstawie wewnętrznych modeli ratingowych. Metodyka ECL opisuje proces nakładania na istniejące ratingi, przewidywane w danym scenariuszu makroekonomicznym, rozkładów migracji. Uzyskuje się w ten sposób, w kolejnych okresach prognozy, prawdopodobieństwo migracji do danego przedziału ratingowego.
Wartość parametru LGD (ang. Loss given default) wynika bezpośrednio z modelu dedykowanego dla klientów z utratą wartości.
Wartość ekspozycji na kolejne okresy prognozy bazuje na dostępnych harmonogramach spłat jak i (dla produktów odnawialnych) na przewidywanej zmianie ekspozycji opisywanej wartością parametru CCF (ang. Credit conversion factor). Bazą do oszacowania tego parametru były wewnętrzne dane o kwotach wykorzystanych przez klientów
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
32
przed identyfikacją przez Bank utraty wartości.
Przypisanie do etapu bazuje na istniejącym w Banku procesie oceny klienta używanym do zarządzania klientem. Proces ten uwzględnia zarówno czynniki ilościowe (np. rating klienta), jak i szereg czynników jakościowych (np. Sygnały Wczesnego Ostrzegania).
Przyjęte przez Bank terminy zapadalności wynikają bezpośrednio z umów z klientami oraz okresów w jakich Bank jest narażony na ewentualne ryzyko.
W obszarze Bankowości Detalicznej podstawą parametrów wchodzących w skład metodyki ECL istniejące w Banku wewnętrzne modele oceny wiarygodności kredytowej klienta, informacje o etapie postępowania windykacyjnego oraz informacje z hurtowni danych Banku.
Stopa strat oczekiwanych jest złożeniem szeregu modeli oceny wiarygodności kredytowej klienta, połączonych ze sobą za pomocą procesu nazwanego logiką integracyjną. Metodyka ECL, na podstawie prognoz dostarczonych przez Głównego Ekonomistę, przekształca rezultaty logiki integracyjnej tak, by wynik odzwierciedlał przewidywane zmiany w gospodarce. Tak uzyskane parametry, następnie przykładane do wektorów strat oczekiwanych w okresie życia produktu, oszacowanych na podstawie historycznie obserwowanych stóp strat oczekiwanych. Wektory wartości odzysków rezultatem analizy wysokości historycznie windykowanych należności dla homogenicznych populacji. Populacje zostały posegmentowane względem podobnych cech jak typ produktu, czas od momentu wejścia w default, wartość ekspozycji pozostałej do spłaty czy historycznie obserwowane spłaty.
Wartość parametru EAD (ang, Exposure at default) bazuje dla produktów ratalnych na przewidywanych harmonogramach spłat wygenerowanych w oparciu o długość kontraktu i oprocentowanie produktu. Dla produktów odnawialnych EAD bazuje na oszacowanym wewnętrznie parametrze CCF.
Bank korzysta ze scenariuszy makroekonomicznych zawierających zmienne objaśniające w modelach wykorzystywanych do pomiaru strat oczekiwanych. Scenariusze przygotowywane przez Głównego Ekonomistę Banku min. raz na kwartał w horyzoncie 3 letnim w podziale na kwartały (scenariusz bazowy z wagą 60% oraz odchylenie pozytywne i negatywne od tego scenariusza z wagą 20%).
W obszarze Bankowości Instytucjonalnej Bank podzielił portfel kredytowy na branże pod kątem ich wrażliwości na warunki makroekonomiczne, zidentyfikował te zmienne makroekonomiczne, które najlepiej wyjaśniały historyczne zmiany jakości kredytowej oraz przeanalizował zależności od czynników makroekonomicznych za pomocą metod statystycznych. Ostatecznie, Bank dla dwóch klas o większym poziomie wrażliwości branż zbudował model pozwalający na uzależnienie współczynnika determinującego poziom migracji klientów pomiędzy ratingami od tych czynników. Dla klasy o najmniejszym stopniu wrażliwości Bank nie uzależnił poziomu migracji od czynników makroekonomicznych.
W obszarze Bankowości Detalicznej, na poziomie homogenicznych portfeli produktowych, Bank, za pomocą metod statystycznych zbudował równania uzależniające wysokości rocznych stóp strat od czynników makroekonomicznych. Tak powstałe modele pozwalają na dynamiczne kształtowanie wysokości odpisów z tytułu strat oczekiwanych w zależności od przewidywanych zmian w gospodarce.
Scenariusze makroekonomiczne w obszarze Bankowości Instytucjonalnej obejmują poniższe zmienne:
- roczną zmianę indeksu WIG,
- stopę bezrobocia,
natomiast Bankowość Detaliczna wykorzystuje w modelowaniu oczekiwanych strat kredytowych dwie zmienne:
- stopę bezrobocia „BAEL”,
- roczną zmianę indeksu WIG.
Scenariusz dla zmiennych wykorzystywanych do oszacowania oczekiwanych strat kredytowych na 31 grudnia 2024 roku zaprezentowano poniżej.
Bazowy scenariusz ekonomiczny
4q24
1q25
2q25
3q25
4q25
1q26
2q26
3q26
4q26
1q27
2q27
3q27
4q27
Stopa referencyjna NBP
5,75
5,50
5,50
5,00
4,75
4,25
4,00
3,75
3,75
3,75
3,75
3,75
3,75
stopa bezrobocia „BAEL”
2,70
2,90
3,00
2,90
2,70
3,00
2,90
2,90
2,56
3,00
2,80
2,88
2,70
WIG (koniec okresu)
82 762
84 431
86 101
87 770
89 440
90 746
92 053
93 359
94 666
96 073
97 481
98 889
100 296
Pesymistyczny scenariusz ekonomiczny
4q24
1q25
2q25
3q25
4q25
1q26
2q26
3q26
4q26
1q27
2q27
3q27
4q27
Stopa referencyjna NBP
5,75
5,25
5,00
4,25
3,75
3,00
2,75
2,50
2,50
2,50
2,50
2,50
2,50
stopa bezrobocia „BAEL”
2,72
3,01
3,19
3,26
3,15
3,50
3,54
3,66
3,38
3,90
3,75
3,76
3,63
WIG (koniec okresu)
79 293
77 591
75 893
74 204
75 616
76 720
77 825
78 930
80 034
81 224
82 414
83 604
84 794
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
33
Pesymistyczny scenariusz ekonomiczny
4q24
1q25
2q25
3q25
4q25
1q26
2q26
3q26
4q26
1q27
2q27
3q27
4q27
Optymistyczny scenariusz ekonomiczny
4q24
1q25
2q25
3q25
4q25
1q26
2q26
3q26
4q26
1q27
2q27
3q27
4q27
Stopa referencyjna NBP
5,75
6,00
6,50
6,50
6,75
6,25
6,00
5,75
5,50
5,25
5,00
4,75
4,50
stopa bezrobocia „BAEL”
2,66
2,79
2,80
2,64
2,26
2,40
2,24
2,17
1,76
2,17
1,97
1,90
1,73
WIG (koniec okresu)
86 230
91 560
97 184
103 116
105 078
106 613
108 148
109 683
111 217
112 871
114 525
116 179
117 832
Scenariusz dla zmiennych wykorzystywanych do oszacowania oczekiwanych strat kredytowych na 31 grudnia 2023 roku zaprezentowano poniżej,
Bazowy scenariusz ekonomiczny
4q23
1q24
2q24
3q24
4q24
1q25
2q25
3q25
4q25
1q26
2q26
3q26
4q26
Stopa referencyjna NBP
5,75
5,75
5,75
5,50
5,25
4,75
4,75
4,25
4,00
3,75
3,75
3,75
3,75
stopa bezrobocia „BAEL”
2,90
3,20
2,80
2,80
3,10
3,50
3,00
2,90
3,00
3,20
2,90
2,80
3,10
WIG (koniec okresu)
76 515
77 556
78 596
79 637
80 677
81 906
83 135
84 364
85 594
86 568
87 543
88 518
89 493
Pesymistyczny scenariusz ekonomiczny
4q23
1q24
2q24
3q24
4q24
1q25
2q25
3q25
4q25
1q26
2q26
3q26
4q26
Stopa referencyjna NBP
5,50
5,25
5,00
4,50
4,00
3,50
3,50
3,00
2,75
2,50
2,50
2,50
2,50
stopa bezrobocia „BAEL”
2,96
3,35
3,04
3,13
3,52
4,01
3,61
3,60
3,80
4,03
3,81
3,74
4,05
WIG (koniec okresu)
73 791
71 722
69 697
67 717
68 602
69 647
70 692
71 737
72 782
73 611
74 440
75 269
76 098
Optymistyczny scenariusz ekonomiczny
4q23
1q24
2q24
3q24
4q24
1q25
2q25
3q25
4q25
1q26
2q26
3q26
4q26
Stopa referencyjna NBP
6,25
6,75
7,00
7,25
7,25
6,75
6,75
6,25
6,00
5,50
5,25
5,00
4,75
stopa bezrobocia „BAEL”
2,84
3,05
2,56
2,47
2,68
2,92
2,37
2,20
2,20
2,30
1,97
1,86
2,15
WIG (koniec okresu)
79 239
83 616
88 221
93 063
94 279
95 715
97 151
98 588
100 024
101 163
102 302
103 441
104 580
W ramach oceny adekwatności stosowanej metodyki służącej wyznaczeniu utraty wartości oraz rezerwy, Bank regularnie, co najmniej raz w roku, przeprowadza analizę w celu weryfikacji, w jakim stopniu dokonane odpisy aktualizujące miały odzwierciedlenie w rzeczywiście poniesionych stratach. Dodatkowo modele używane do wyznaczania odpisów na oczekiwane straty kredytowe podlegają niezależnej ocenie Departamentu Zarządzania Ryzykiem Modeli i Walidacji .
Bank analizuje wrażliwość oczekiwanych strat kredytowych pod kątem metod i założeń modelu oczekiwanych strat kredytowych, w szczególności wrażliwość na prognozy sytuacji makroekonomicznej. Zaprezentowane w tabeli poniżej zmiany oczekiwanych strat kredytowych dla ekspozycji bez utraty wartości zostały wyznaczone jako różnica pomiędzy oczekiwanymi stratami kredytowymi wyliczonymi dla konkretnego scenariusza makroekonomicznego a oczekiwanymi stratami kredytowymi wyliczonymi z uwzględnieniem wszystkich scenariuszy makroekonomicznych zważonych prawdopodobieństwem ich realizacji (znak „–„ oznacza mniejsze, a znak „+” oznacza większe oczekiwane straty) .
Zmiana poziomu oczekiwanych strat kredytowych dla ekspozycji bez utraty wartości (Etap 1 i 2), przy założeniu 100% realizacji scenariusza na dzień 31.12.2024, w tys. zł
Scenariusz optymistyczny
Scenariusz pesymistyczny
Bankowość detaliczna
(2 141)
1 701
Etap 1
(365)
291
Etap 2
(1 776)
1 410
Bankowość instytucjonalna
(1 395)
1 626
Etap 1
(924)
892
Etap 2
(471)
734
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
34
Zmiana poziomu oczekiwanych strat kredytowych dla ekspozycji bez utraty wartości (Etap 1 i 2), przy założeniu 100% realizacji scenariusza na dzień 31.12.2024, w tys. zł
Scenariusz optymistyczny
Scenariusz pesymistyczny
(3 536)
3 327
Zmiana poziomu oczekiwanych strat kredytowych dla ekspozycji bez utraty wartości (Etap 1 i 2), przy założeniu 100% realizacji scenariusza na dzień 31.12.2023, w tys. zł
Scenariusz optymistyczny
Scenariusz pesymistyczny
Bankowość detaliczna
(2 046)
1 634
Etap 1
(337)
270
Etap 2
(1 709)
1 364
Bankowość instytucjonalna
(947)
1 411
Etap 1
(346)
767
Etap 2
(601)
644
(2 993)
3 045
Bank rozpoznaje i zarządza ryzykiem kredytowym kontrahenta w transakcjach instrumentami finansowymi w oparciu o wewnętrzne limity na zaangażowanie przedrozliczeniowe i rozliczeniowe. Ekspozycjom tym nadawane również ratingi kredytowe.
W 2024 roku Bank wprowadził zmiany przyjętych założeń oraz technik szacowania odpisów na oczekiwane straty kredytowe, które obejmowały:
w Bankowości Instytucjonalnej przebudowę modelu parametru PD oraz wdrożenie SICR ilościowego opartego o zmianę poziomu Lifetime PD w stosunku do poziomu wyznaczonego w momencie początkowego ujęcia; wprowadzone zmiany skutkowały wzrostem odpisów w kwocie 15,1 mln PLN.
w Bankowości Detalicznej zmiany na poziomie konstrukcji modelu (w tym kalibracji, struktury oraz koncepcji) i doboru danych w ramach parametru PD. Wprowadzone zmiany skutkowały wzrostem odpisów w kwocie 10,6 mln złotych, co z kolei zostało w pełni skompensowane poprzez zaprzestanie utrzymywania dodatkowych odpisów na oczekiwane straty kredytowe.
Poniżej zaprezentowano zestawienie określające maksymalną ekspozycję Banku na ryzyko kredytowe:
w tys. zł
Nota
31.12.2024
31.12.2023
Należności od Banku Centralnego oraz z tytułu rachunków bieżących w innych bankach
17
5 794 361
1 241 873
Należności od banków (brutto)
18
8 788 431
15 372 457
Należności od klientów instytucjonalnych (brutto)*
(poniżej)
15 552 608
14 436 699
Należności od klientów indywidualnych (brutto)*
(poniżej)
6 360 276
6 354 874
Dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
19
1 801 904
791 112
Instrumenty pochodne
19
2 623 860
3 262 636
Inwestycyjne dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
20
30 088 771
29 560 292
Inne aktywa finansowe
27
239 344
159 032
Zobowiązania warunkowe udzielone
40
20 724 650
17 342 302
91 974 205
88 521 277
*Na dzień 31 grudnia 2024 roku wartość zabezpieczeń hipotecznych (ograniczona do wartości ekspozycji netto) dla należności od klientów instytucjonalnych wyniosła 1 719 596 tys. , a dla należności od klientów indywidualnych wyniosła 2 356 824 tys. zł. Wartości nie uwzględniają zabezpieczeń dla transakcji zakupu papierów wartościowych z przyrzeczeniem odsprzedaży. Na dzień 31 grudnia 2023 roku wartość zabezpieczeń pomniejszających maksymalną ekspozycję na ryzyko kredytowe dla należności od klientów instytucjonalnych wyniosła 3 821 166 tys. zł, a dla należności od klientów indywidualnych wyniosła 2 225 502 tys. zł).
Poniższa tabela przedstawia podział wartości zabezpieczonych hipotecznie ekspozycji od osób fizycznych w określonych przedziałach LtV (Loan to Value). Wartość ekspozycja określona jest wartością niespłaconego kapitału.
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Mniej niż 50%
1 340 156
1 006 584
51 - 80%
956 511
1 134 579
81 - 100%
27 432
56 112
2 324 098
2 197 275
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
35
Wartości zabezpieczeń wykorzystywane w ramach procesu kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych poprzez przemnożenie ich wartości przez szacowany parametr potencjalnego odzysku związanego ze sprzedażą zabezpieczenia. Hipotetyczny wpływ zabezpieczeń hipotecznych na wysokość odpisów na oczekiwane straty kredytowe na należności od klientów detalicznych wynosi 12,1 miliona złotych na 31 grudnia 2024 roku. Scenariusz ten zakłada brak uwzględnienia wartości zabezpieczeń w ramach procesu kalkulacji oczekiwanych strat kredytowych.
Dla ekspozycji od klientów korporacyjnych zakwalifikowanych do Etapu 3, użyta do wyliczenia odpisów na oczekiwane straty kredytowe na 31 grudnia 2024 roku wartość oczekiwanych przepływów pieniężnych z tytułu realizacji zabezpieczeń, na którą składają się w znaczącej części przepływy oparte o nieruchomości, wyniosła 96.1 miliona (przed uwzględnieniem wpływu wartości pieniądza w czasie). Dla poszczególnych kredytów wartość zabezpieczenia została pomniejszona o szacowany spadek wartości zabezpieczenia w procesie windykacji oraz szacowane koszty realizacji zabezpieczenia, ograniczona do wysokości ekspozycji i zważona prawdopodobieństwem scenariusza, w którym oczekiwane są przepływy z realizacji zabezpieczeń.
Poniżej został zaprezentowany portfel Banku, pogrupowany na należności klientów ze stwierdzoną utratą oraz należności bez utraty wartości. Zaprezentowano również szczegóły odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych.
Zgodnie z podejściem do zarządzania ryzykiem kredytowym wyodrębnia się portfel zarządzany na podstawie indywidualnej klasyfikacji (należności oceniane indywidualnie) oraz na podstawie portfelowej klasyfikacji (należności oceniane portfelowo).
Ekspozycje oceniane indywidualnie, bez rozpoznanej utraty wartości klasyfikowane na podstawie wewnętrznych ratingów ryzyka przyjmujących wartości od 1 do 7, przy czym kategoria ryzyka 1 jest ratingiem najlepszym.
Ekspozycjom ocenianym indywidualnie z rozpoznaną utratą wartości nadawane są ratingi od 8 do 10.
Wewnętrzne ratingi ryzyka otrzymywane w kompleksowym procesie oceny kredytowej, na który składają się modele i metodyki ratingowe, dodatkowe korekty wynikające m.in. z posiadanego wsparcia i z zabezpieczenia oraz wszelkie inne zdefiniowane procesy stosowane, w celu uzyskania ratingów ryzyka.
Rating ryzyka określa prawdopodobieństwo niewywiązania się przez dłużnika z zobowiązań w okresie jednego roku. Ratingi od 1 do 4- włącznie traktowane jako odpowiednik ratingów z poziomu inwestycyjnego zewnętrznych agencji oceny wiarygodności kredytowej, co oznacza, że świadczą o niskim bądź średnim poziomie ryzyka kredytowego. Ratingi poniżej 4- świadczą o podwyższonym poziomie ryzyka kredytowego, przy czym rating 7 oznacza wysokie ryzyko kredytowe i niską zdolność do obsługi zobowiązań nawet przy sprzyjających warunkach makroekonomicznych.
Struktura portfela zaangażowań wobec klientów z punktu widzenia ryzyka kredytowego na dzień 31 grudnia 2024 roku:
w tys. zł
Należności od klientów instytucjonalnych
Należności od klientów indywidualnych
Należności od banków
Razem
Należności bez rozpoznanej utraty wartości (Etap 1)
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka 1-4-
10 173 771
-
8 779 409
18 953 180
rating ryzyka +5-6-
3 815 106
-
673
3 815 779
wg przeterminowania należności
bez opóźnień w spłacie
-
4 524 788
-
4 524 788
1-30 dni
-
55 909
-
55 909
Wartość brutto
13 988 877
4 580 697
8 780 082
27 349 656
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(27 095)
(14 900)
(307)
(42 302)
Wartość netto
13 961 782
4 565 797
8 779 775
27 307 354
Należności bez rozpoznanej utraty wartości (Etap 2)
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka 1-4-
338 066
-
-
338 066
rating ryzyka +5-6-
757 175
-
8 349
765 524
rating ryzyka +7 i powyżej
186 980
-
-
186 980
wg przeterminowania należności
bez opóźnień w spłacie
-
1 342 659
-
1 342 659
1-30 dni
-
64 109
-
64 109
31-90 dni
-
13 027
-
13 027
Wartość brutto
1 282 221
1 419 795
8 349
2 710 365
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(36 630)
(42 577)
(344)
(79 551)
Wartość netto
1 245 591
1 377 218
8 005
2 630 814
Należności z rozpoznaną utratą wartości (Etap 3)
wg przeterminowania należności
-
341 339
-
341 339
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka +7 i powyżej
280 635
-
-
280 635
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
36
w tys. zł
Należności od klientów instytucjonalnych
Należności od klientów indywidualnych
Należności od banków
Razem
Wartość brutto
280 635
341 339
-
621 974
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(159 501)
(265 668)
-
(425 169)
Wartość netto
121 134
75 671
-
196 805
Należności udzielone z utratą wartości
wg przeterminowania należności
-
18 445
-
18 445
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka +7 i powyżej
875
-
-
875
Wartość brutto
875
18 445
-
20 053
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
166
567
-
875
Wartość netto
1 041
19 012
-
19 320
Łączna wartość brutto
15 552 608
6 360 276
8 788 431
30 701 315
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(223 060)
(322 578)
(651)
(546 289)
Łączna wartość netto
15 329 548
6 037 698
8 787 780
30 155 026
Struktura portfela zaangażowań wobec banków i klientów z punktu widzenia ryzyka kredytowego na dzień 31 grudnia 2023 roku:
w tys. zł
Należności od klientów instytucjonalnych
Należności od klientów indywidualnych
Należności od banków
Razem
Należności bez rozpoznanej utraty wartości (Etap 1)
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka 1-4-
10 280 827
-
15 331 662
25 612 489
rating ryzyka +5-6-
2 692 480
-
5 385
2 697 865
wg przeterminowania należności
bez opóźnień w spłacie
-
4 631 658
-
4 631 658
1-30 dni
-
78 408
-
78 408
31-90 dni
-
331
-
331
Wartość brutto
12 973 307
4 710 397
15 337 047
33 020 751
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(20 582)
(31 893)
(316)
(52 791)
Wartość netto
12 952 725
4 678 504
15 336 731
32 967 960
Należności bez rozpoznanej utraty wartości (Etap 2)
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka 1-4-
443 774
-
5 343
449 117
rating ryzyka +5-6-
328 656
-
30 067
358 723
rating ryzyka +7 i powyżej
302 783
-
-
302 783
wg przeterminowania należności
bez opóźnień w spłacie
-
1 086 026
-
1 086 026
1-30 dni
-
109 786
-
109 786
31-90 dni
-
15 831
-
15 831
Wartość brutto
1 075 213
1 211 643
35 410
2 322 266
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(29 898)
(69 853)
(589)
(100 340)
Wartość netto
1 045 315
1 141 790
34 821
2 221 926
Należności z rozpoznaną utratą wartości (Etap 3)
wg przeterminowania należności
-
414 565
-
414 565
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka +7 i powyżej
379 243
-
-
379 243
Wartość brutto
379 243
414 565
-
793 808
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(260 401)
(324 962)
-
(585 363)
Wartość netto
118 842
89 603
-
208 445
Należności udzielone z utratą wartości
wg przeterminowania należności
-
18 269
-
18 269
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka +7 i powyżej
8 936
-
8 936
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
37
w tys. zł
Należności od klientów instytucjonalnych
Należności od klientów indywidualnych
Należności od banków
Razem
Wartość brutto
8 936
18 269
-
27 205
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
646
(176)
-
470
Wartość netto
9 581
18 093
-
27 674
Łączna wartość brutto
14 436 699
6 354 874
15 372 457
36 164 030
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(310 235)
(426 884)
(905)
(738 024)
Łączna wartość netto
14 126 464
5 927 990
15 371 552
35 426 006
Jak opisano powyżej jednym z głównych czynników wpływających na zarządzanie portfelem należności klientów detalicznych są dni zaległości, podczas gdy w segmencie klientów instytucjonalnych jest to rating.
Należności udzielone z utratą wartości cechują się stosunkowo niższym odpisem na oczekiwane straty kredytowe, a w pewnych okolicznościach mogą nawet wykazywać dodatnią korektę z tytułu zmiany ryzyka kredytowego od dnia początkowego ujęcia co obrazuje powyższa tabela. W momencie początkowego ujęcia aktywa POCI ujmuje się w wartości godziwej a korekta do wartości godziwej, która odzwierciedla przede wszystkim ryzyko kredytowe, uwzględniona jest w wartości bilansowej brutto należności.
Struktura instrumentów pochodnych z punktu widzenia ryzyka kredytowego:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Transakcje z klientami instytucjonalnymi
Transakcje z klientami indywidualnymi
Transakcje z bankami
Transakcje z klientami instytucjonalnymi
Transakcje z klientami indywidualnymi
Transakcje z bankami
Instrumenty pochodne wg ratingu ryzyka
rating ryzyka 1-4-
1 523 080
-
1 085 301
2 370 564
-
833 052
rating ryzyka +5-6-
14 579
-
900
58 325
-
541
rating ryzyka +7 i powyżej
-
-
-
154
-
-
Razem
1 537 659
-
1 086 201
2 429 043
-
833 593
*Dane według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku uległy zmianie w związku z dokonaną w 2024 roku zmiana prezentacyjną. Dodatkowe informacje znajdują się w Nocie 2 w sekcji „Dane porównawcze”.
Poniżej zaprezentowano podział ekspozycji w portfelu dłużnych papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu oraz w portfelu dłużnych papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody według ratingów agencji Fitch:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
Dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
Rating emitenta agencji Fitch
A (w tym: od A- do AAA)
1 801 904
30 088 771
791 112
29 560 292
Razem
1 801 904
30 088 771
791 112
29 560 292
Struktura zobowiązań warunkowych udzielonych z punktu widzenia ryzyka kredytowego na dzień 31 grudnia 2024 roku:
w tys. zł
31.12.2024
Zobowiązania wobec klientów instytucjonalnych
Zobowiązania wobec klientów indywidualnych
Zobowiązania wobec banków
Zobowiązania warunkowe udzielone (Etap 1)
13 196 783
3 538 682
1 339 807
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka 1-4-
10 739 288
-
1 339 807
rating ryzyka +5-6-
2 457 495
-
-
Zobowiązania warunkowe udzielone (Etap 2)
921 188
1 693 746
-
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka 1-4-
170 881
-
-
rating ryzyka +5-6-
724 178
-
-
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
38
w tys. zł
31.12.2024
Zobowiązania wobec klientów instytucjonalnych
Zobowiązania wobec klientów indywidualnych
Zobowiązania wobec banków
rating ryzyka +7 i powyżej
26 129
-
-
Zobowiązania warunkowe udzielone (Etap 3)
1 820
6 111
-
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka +7 i powyżej
1 820
6 111
-
Zobowiązania warunkowe udzielone z utratą wartości
26 513
-
-
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka +7 i powyżej
26 513
-
-
Razem
14 146 304
5 238 539
1 339 807
Struktura zobowiązań warunkowych udzielonych z punktu widzenia ryzyka kredytowego na dzień 31 grudnia 2023:
w tys. zł
31.12.2023
Zobowiązania wobec klientów instytucjonalnych
Zobowiązania wobec klientów indywidualnych
Zobowiązania wobec banków
Zobowiązania warunkowe udzielone (Etap 1)
10 744 060
3 754 304
300 512
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka 1-4-
8 716 458
-
300 512
rating ryzyka +5-6-
2 027 602
-
-
Zobowiązania warunkowe udzielone (Etap 2)
1 052 158
1 465 679
-
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka 1-4-
86 642
-
-
rating ryzyka +5-6-
814 083
-
-
rating ryzyka +7 i powyżej
151 433
-
-
Zobowiązania warunkowe udzielone (Etap 3)
1 873
5 995
-
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka +7 i powyżej
1 873
5 995
-
Zobowiązania warunkowe udzielone z utratą wartości
17 721
-
-
wg ratingu ryzyka
rating ryzyka +7 i powyżej
17 721
-
-
Razem
11 815 812
5 225 978
300 512
Praktyki „forbearance”
W Banku w ramach zarządzania ryzykiem kredytowym identyfikuje się ekspozycje „forborne”. Bank uwzględnia ekspozycje „forborne” zgodnie z wymaganiami sprawozdawczymi wynikającymi ze Standardów Technicznych EBA oraz z dokumentu 2012/853 wydanych przez ESMA. W zakresie ekspozycji nieobsługiwanych i restrukturyzowanych Bank stosuje wytyczne EBA EBA/GL/2018/06.
Jako „forborne” Bank traktuje ekspozycje, gdzie Bank udziela dłużnikowi doświadczającemu lub mogącemu doświadczyć trudności finansowych preferencyjnych warunków finansowania (np. na warunkach nierynkowych), które w innej sytuacji nie byłyby rozważane. Bank poprzez preferencyjne warunki finansowania rozumie sytuacje, w której np. zmodyfikowane oprocentowanie kredytu jest niższe niż umowna wartość oprocentowania sprzed restrukturyzacji i/lub zmodyfikowane oprocentowanie kredytu jest niższe niż oprocentowanie rynkowe dla danego okresu finansowania i ryzyka kredytowego.
Zakres, w którym zmieniane warunki finansowania , ustalany jest indywidualnie dla każdego dłużnika, którego dotyczy przedmiotowa sytuacja. W szczególności działania takie obejmują:
modyfikację warunków istniejącego zaangażowania, w tym zmiany harmonogramu spłat (np. wydłużenie okresu kredytowania), zmiany oprocentowania należności lub sposobu spłaty, lub redukcji kwoty do spłaty (kwoty głównej lub narosłych odsetek),
udzielenia nowego, zrestrukturyzowanego zaangażowania w celu częściowej lub całkowitej spłaty istniejącego zaangażowania,
przejęcie aktywów.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
39
Proces nadawania ekspozycjom statusu „forborne” jest ściśle związany z procesem zarządzania ryzykiem kredytowym, w tym również z procesem rozpoznawania utraty wartości dla ekspozycji.
Status "forborne" w obszarze klientów instytucjonalnych, podobnie jak w obszarze klientów detalicznych, może dotyczyć zarówno ekspozycji z portfela z utratą wartości jak i z portfela bez utraty wartości. Bank jako „forborne” bez utraty wartości traktuje ekspozycje na których były przeprowadzone działania restrukturyzacyjne, natomiast zmiana warunków finansowania nie implikowała pogorszenia przyszłych strumieni płatności. W takich przypadkach zmiana statusu ekspozycji na „forborne” nie stanowi dowodu utraty wartości.
W obszarze Bankowości Detalicznej Bank przyjmuje, że ekspozycje pozostają w statusie „forborne” do ich całkowitej spłaty.
Ekspozycje ze zmodyfikowanymi warunkami podlegającymi zasadom w zakresie forbearance (ekspozycje forborne) przedmiotem raportowania regulacyjnego oraz wewnętrznego.
Wartości należności od klientów ze szczególnym uwzględnieniem ekspozycji w statusie „forborne”:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Należności bez rozpoznanej utraty wartości,
21 271 590
19 970 559
Należności bez rozpoznanej utraty wartości (Etap 1), w tym:
18 569 574
17 683 703
podmiotów sektora niefinansowego
13 459 215
13 505 522
klientów instytucjonalnych
8 878 518
8 795 125
klientów indywidualnych
4 580 697
4 710 397
Należności bez rozpoznanej utraty wartości (Etap 2), w tym:
2 702 016
2 286 856
podmiotów sektora niefinansowego
2 702 001
2 286 831
klientów instytucjonalnych, w tym:
1 282 206
1 075 188
„forborne”
848 416
225 616
klientów indywidualnych, w tym:
1 419 795
1 211 643
„forborne”
132
46
Należności z rozpoznaną utratą wartości (Etap 3), w tym:
621 974
793 809
podmiotów sektora niefinansowego
621 974
793 809
klientów instytucjonalnych, w tym:
280 635
379 230
„forborne”
(347 897)
82 347
klientów indywidualnych, w tym:
341 339
414 579
„forborne”
20 848
30 062
Należności udzielone z utratą wartości, w tym:
19 320
27 205
podmiotów sektora niefinansowego
19 320
27 205
klientów instytucjonalnych, w tym:
875
8 936
„forborne”
875
8 936
klientów indywidualnych, w tym:
18 445
18 269
„forborne”
12 549
12 666
Należności od klientów brutto razem, w tym:
21 912 884
20 791 573
podmiotów sektora niefinansowego
16 802 510
16 613 367
klientów instytucjonalnych, w tym:
10 442 234
10 258 479
„forborne”
501 394
316 899
klientów indywidualnych, w tym:
6 360 276
6 354 888
„forborne”
33 529
42 774
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych, w tym:
(545 638)
(737 119)
na należności „forborne”
(63 755)
(61 930)
Należności od klientów netto, razem, w tym:
21 367 246
20 054 454
należności „forborne”
471 168
297 743
RYZYKO PŁYNNOŚCI
Procesy i organizacja zarządzania ryzykiem płynności
Ryzyko płynności jest definiowane jako niebezpieczeństwo niewywiązania się Banku z wykonania wymagalnych zobowiązań finansowych wobec klientów i kontrahentów.
Celem zarządzania ryzykiem płynności jest terminowe wywiązywanie się Banku z wszystkich zobowiązań wobec swoich klientów oraz zabezpieczenie środków, w celu terminowego rozliczenia wszystkich transakcji na rynku pieniężnym.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
40
Zarządzanie ryzykiem płynności opiera się na:
obowiązujących przepisach prawa w szczególności ustawie Prawo bankowe,
wymaganiach polskich instytucji regulacyjnych, a zwłaszcza na uchwałach Komisji Nadzoru Finansowego,
zasadach ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem oraz ogólnym poziomie ryzyka zaakceptowanym przez Radę Nadzorczą Banku,
z uwzględnieniem najlepszych praktyk stosowanych na rynku.
Ostateczna odpowiedzialność za przestrzeganie ustalonych poziomów ekspozycji na ryzyko rynkowe w Banku spoczywa na Zarządzie Banku, natomiast bieżące zarządzanie ryzykiem rynkowym jest prowadzone przez:
Członka Zarządu Nadzorującego Sektor Zarządzania Ryzykiem,
Komitet ds. Zarządzania Aktywami i Pasywami (ALCO),
Dyrektora Departamentu Ryzyka Rynkowego,
osoby oddelegowane do zarządzania ryzykiem w spółkach Grupy.
Zarządzanie płynnością
Celem zarządzania płynnością jest zapewnienie Bankowi dostępu do środków płynnych, w celu wypełnienia swoich zobowiązań w terminie, także w ekstremalnych, lecz prawdopodobnych sytuacjach kryzysowych.
Bank analizuje i zarządza ryzykiem płynności w różnych horyzontach czasowych, przy czym rozróżnia się płynność bieżącą, krótko-, średnio- i długoterminową, stosując adekwatne metody pomiaru i limitowania ryzyka. Przyjęte miary oraz limity mają na celu ograniczenie nadmiernej koncentracji w zakresie przyjętej struktury bilansu czy też źródeł finasowania.
Zarządzanie płynnością długoterminową należy do zadań ALCO i jest określone w strategii Banku. Jest ono prowadzone w oparciu o monitorowanie relacji strukturalnych bilansu oraz o regulacyjne miary płynności długookresowej i obejmuje analizę luk płynności, a także możliwości pozyskania w przyszłości wystarczających źródeł finansowania oraz kosztu pozyskania środków w kontekście wpływu na rentowność prowadzonej działalności.
Zarządzanie płynnością średnioterminową, w horyzoncie do 1 roku, należy do zadań ALCO i odbywa się w oparciu o przygotowywany w cyklu rocznym plan finansowania, określający poziomy limitów wewnętrznych oraz przygotowywane przez jednostki biznesowe Banku plany w zakresie zmiany aktywów i pasywów, opracowywane w ramach planów finansowych na kolejny rok budżetowy.
Zarządzanie płynnością krótkoterminową, w horyzoncie do 3 miesięcy, należy do zadań Sektora Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej i odbywa się w oparciu o regulacyjne miary płynności krótkookresowej oraz limity wewnętrzne. Bank analizuje także poziom płynności w sytuacjach kryzysowych przyjmując jako warunek konieczny brak ujemnej luki we wszystkich przedziałach czasowych w horyzoncie 3 miesięcy.
Zarządzanie płynnością bieżącą należy do zadań Sektora Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej i prowadzone jest w oparciu o rachunki nostro Banku, w tym w szczególności rachunek rezerwy obowiązkowej w NBP, przy użyciu dostępnych produktów oferowanych przez rynek pieniężny oraz Bank Centralny.
W 2023 roku w Banku nie wprowadzono istotnych zmian w procesach, procedurach, systemach oraz politykach dotyczących zarządzania ryzykiem płynności.
Plan finansowania i zabezpieczania płynności
Roczny Plan Finansowania i Płynności (Plan) jest przygotowywany dla Banku przez Departament Nadzoru nad Zarządzaniem Bilansem, Sektor Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej oraz Departament Ryzyka Rynkowego. Plan podlega aprobacie ALCO. Plan powinien obejmować wszystkie istotne elementy dotyczące finansowania i płynności wynikające z planów biznesowych, w szczególności w obszarze depozytów i kredytów dla klientów, tak jak to zostało określone w budżetach rocznych poszczególnych jednostek biznesowych, a także istotne zmiany otoczenia regulacyjnego oraz sytuacji rynkowej.
Narzędzia zarządzania ryzykiem płynności
Bank dokonuje pomiaru i zarządza ryzykiem płynności poprzez zastosowanie zarówno zewnętrznych miar nadzorczych, jak i miar dodatkowych wypracowanych wewnętrznie.
Regulacyjne miary płynności
Regulacyjne miary płynności LCR i NSFR kształtowały się na bezpiecznym poziomie i wynosiły:
31.12.2024
31.12.2023
Zmiana
LCR
225%
191%
34p.p
NSFR
208%
230%
(22) p.p.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
41
Bank jest w trakcie przeglądu metodyki kalkulacji wskaźników płynności, w szczególności w zakresie określenia wartości depozytów operacyjnych. W najbardziej restrykcyjnym podejściu wskaźnik LCR mógłby zostać zredukowany do poziomu 181%, zaś NSFR - do poziomu 200% (wg stanu na 31 grudnia 2024), czyli nadal istotnie powyżej stosowanych w Banku progów ostrożnościowych oraz znacznie powyżej wymogów regulacyjnych.
Wewnętrzne narzędzia zarządzania ryzykiem płynności
W uzupełnieniu do nadzorczych miar płynności Bank stosuje zestaw narzędzi zarządzania ryzykiem płynności obejmujący:
analizę luk płynności będących wynikami testów warunków skrajnych;
scenariusze warunków skrajnych,
strukturalne wskaźniki płynności,
rynkowe czynniki ostrzegawcze,
znaczące źródła finansowania,
awaryjny plan finansowania.
Scenariusze warunków skrajnych
Testy warunków skrajnych przeprowadzane, w celu zbadania potencjalnego wpływu określonego zdarzenia na bilans Banku oraz skumulowaną lukę w horyzoncie 12 miesięcy, a także określenia, jakie dodatkowe finansowanie działalności jest konieczne w każdym z określonych scenariuszy. Scenariusze te przygotowywane przez Sektor Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej oraz Departament Ryzyka Rynkowego i są zatwierdzane przez ALCO.
Bank przeprowadza testy warunków skrajnych w cyklu miesięcznym. Scenariusze te zakładają istotne zmiany w podstawowych parametrach finansowania, takie jak:
koncentracja bazy funduszowej,
Highly Stressed Market Disruption (“S2”) – poważne zakłócenia na rynkach światowych,
kryzys finansowy na rynku krajowym.
Awaryjny plan finansowania
Departament Nadzoru nad Zarządzaniem Bilansem w Sektorze Zarządzania Finansami przygotowuje oraz aktualizuje w cyklu rocznym „Plan pozyskania funduszy i utrzymania płynności w sytuacji zagrożenia płynności” (Plan awaryjny), który określa sposób działania Banku w sytuacji kryzysowej, w tym szczególnie w przypadkach zakładanych w scenariuszach kryzysowych i opisanych w „Rocznym planie finansowania i zabezpieczenia płynności”. Awaryjny plan finansowania jest zatwierdzany przez ALCO.
Plan awaryjny określa:
warunki/symptomy wskazujące na wystąpienie sytuacji kryzysowej;
kompetencje do podejmowania działań w ramach realizacji planu;
źródła pozyskania funduszy, a w szczególności zasady utrzymywania portfela aktywów płynnych do użycia w przypadku wystąpienia problemów płynnościowych;
zasady przeprowadzania sprzedaży aktywów i zmiany struktury bilansu;
zasady postępowania w celu przywrócenia zaufania klientów do instytucji.
Poniżej przedstawione zostały wielkości skumulowanej urealnionej luki płynności w warunkach stresowych oraz poziom aktywów płynnych na dzień 31 grudnia 2024 roku i 31 grudnia 2023 roku.
Skumulowana urealniona luka płynności na dzień 31 grudnia 2024 roku:
w tys. zł
Do 1 miesiąca
Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
Powyżej 3 miesięcy do 1 roku
Powyżej 1 roku do 2 lat
Powyżej 2 lat
Aktywa
33 623 315
357 977
5 468 641
-
34 030 614
Zobowiązania i kapitał własny
10 605 653
5 458 492
2 873
-
57 413 529
Luka bilansowa w danym okresie
23 017 662
(5 100 515)
5 465 768
-
(23 382 915)
Transakcje warunkowe z tytułu instrumentów pochodnych – wpływy
39 521 673
19 483 837
22 995 643
38 830 563
16 891 761
Transakcje warunkowe z tytułu instrumentów pochodnych – wypływy
39 393 024
19 161 150
22 726 200
38 800 173
17 102 669
Luka pozabilansowa w danym okresie
128 649
322 687
269 443
3 039
(210 908)
Potencjalne wykorzystanie przyznanych linii kredytowych
857 032
571 354
(1 428 386)
-
-
Luka skumulowana
22 289 279
16 940 097
24 103 694
24 134 084
540 261
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
42
Skumulowana urealniona luka płynności na dzień 31 grudnia 2023 roku:
w tys. zł
Do 1 miesiąca
Powyżej 1 miesiąca do 3 miesięcy
Powyżej 3 miesięcy do 1 roku
Powyżej 1 roku do 2 lat
Powyżej 2 lat
Aktywa
40 433 270
2 702 444
821 791
-
29 604 575
Zobowiązania i kapitał własny
10 668 501
5 483 299
47 030
-
57 363 250
Luka bilansowa w danym okresie
29 764 769
(2 780 855)
774 761
-
(27 758 675)
Transakcje warunkowe z tytułu instrumentów pochodnych – wpływy
37 963 542
17 887 414
20 613 688
25 339 909
19 199 180
Transakcje warunkowe z tytułu instrumentów pochodnych – wypływy
37 853 954
17 707 092
20 679 168
24 715 879
19 298 149
Luka pozabilansowa w danym okresie
109 588
180 322
(65 480)
624 030
(98 969)
Potencjalne wykorzystanie przyznanych linii kredytowych
479 020
319 346
(798 366)
-
-
Luka skumulowana
29 395 337
26 475 458
27 983 105
28 607 135
749 491
Aktywa płynne i skumulowana luka płynności do 1 roku:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Zmiana
Aktywa płynne, w tym:
37 402 857
30 621 030
6 781 827
rachunek nostro, depozyty w NBP i stabilna część gotówki
5 512 182
269 626
5 242 556
dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
1 801 904
791 112
1 010 792
dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
30 088 771
29 560 292
528 479
Skumulowana luka płynności do 1 roku
24 103 694
27 983 105
(3 879 411)
Wskaźnik pokrycia luki przez aktywa płynne
Pozytywna luka
Pozytywna luka
-
Poniżej przedstawione zostały zobowiązania finansowe Banku według umownych terminów wymagalności. Prezentowane kwoty nie uwzględniają wpływu stopy efektywnej na wartości zobowiązań z tytułu odsetek.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku
w tys. zł
Nota
Razem
Do 1 miesiąca
Od 1 do 3 miesięcy
Od 3 miesięcy do 1 roku
Od 1 roku do 5 lat
Ponad 5 lat
Zobowiązania wobec banków
29
4 435 832
3 367 582
-
-
1 068 250
-
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
Zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów wartościowych
19
156 708
156 708
-
-
-
-
Zobowiązania wobec klientów, z tego:
30
54 090 604
47 750 484
4 312 590
2 026 078
1 452
-
Depozyty podmiotów sektora finansowego
30
4 103 593
4 053 920
46 770
2 903
-
-
Depozyty podmiotów sektora niefinansowego
30
49 439 211
43 152 169
4 264 175
2 021 415
1 452
-
Pozostałe zobowiązania
30
547 800
544 395
547 800
1 760
-
-
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
Instrumenty pochodne (rozliczane netto)
19
2 816 672
45 236
23 071
182 725
1 584 532
981 108
Pochodne instrumenty zabezpieczające
37
72 737
-
-
-
40 183
32 554
Zobowiązania z tytułu niewykorzystanych linii kredytowych
40
16 261 305
12 495 483
526 122
358 380
1 654 508
1 226 812
Zobowiązania z tytułu udzielonych gwarancji
40
4 057 549
4 057 549
-
-
-
-
81 891 407
67 873 042
4 861 783
2 567 183
4 348 925
2 240 474
Instrumenty pochodne rozliczane brutto
Wpływy
117 463 044
39 295 616
21 051 859
18 528 429
38 293 800
293 340
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
43
w tys. zł
Nota
Razem
Do 1 miesiąca
Od 1 do 3 miesięcy
Od 3 miesięcy do 1 roku
Od 1 roku do 5 lat
Ponad 5 lat
Wypływy
116 312 386
39 254 227
20 488 092
18 249 279
38 028 247
292 541
1 150 658
41 389
563 767
279 150
265 553
799
Na dzień 31 grudnia 2023 roku
w tys. zł
Nota
Razem
Do 1 miesiąca
Od 1 do 3 miesięcy
Od 3 miesięcy do 1 roku
Od 1 roku do 5 lat
Ponad 5 lat
Zobowiązania wobec banków
29
3 375 693
3 365 693
-
10 000
-
-
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
Zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów wartościowych
19
132 417
132 417
-
-
-
-
Zobowiązania wobec klientów, z tego:
30
54 343 434
48 516 416
3 505 375
2 318 684
2 959
-
Depozyty podmiotów sektora finansowego
30
3 942 532
3 865 353
36 519
40 660
-
-
Depozyty podmiotów sektora niefinansowego
30
49 404 846
43 656 155
3 468 551
2 277 181
2 959
-
Pozostałe zobowiązania
30
996 056
994 908
305
843
-
-
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
Instrumenty pochodne (rozliczane netto)
19
4 117 218
118 398
112 261
468 644
2 136 424
1 281 491
Pochodne instrumenty zabezpieczające
37
92 869
-
-
-
24 458
68 411
Zobowiązania z tytułu niewykorzystanych linii kredytowych
40
14 165 469
12 408 065
91 410
380 343
941 017
344 634
Zobowiązania z tytułu udzielonych gwarancji
40
3 018 997
3 018 997
-
-
-
-
79 246 097
67 559 986
3 709 046
3 177 671
3 104 858
1 694 536
Instrumenty pochodne rozliczane brutto
Wpływy
105 388 871
43 716 553
13 302 571
18 214 288
29 896 828
258 631
Wypływy
104 334 434
43 621 581
13 262 534
18 142 911
29 049 997
257 411
1 054 437
94 972
40 037
71 377
846 831
1 220
*Dane według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku uległy zmianie w związku z dokonaną w 2024 roku zmiana prezentacyjną. Dodatkowe informacje znajdują się w Nocie 2 w sekcji „Dane porównawcze”.
RYZYKO RYNKOWE
Procesy i organizacja zarządzania ryzykiem rynkowym
Ryzyko rynkowe określane jest jako ryzyko negatywnego wpływu na wynik finansowy oraz wartość funduszy własnych Banku zmiany rynkowych stóp procentowych, kursów walutowych, kursów akcji, cen towarów oraz wszelkich parametrów zmienności tych stóp, kursów i cen.
Celem zarządzania ryzykiem rynkowym jest zapewnienie, że rozmiary ponoszonego ryzyka w ramach Banku odpowiadają poziomowi akceptowalnemu przez akcjonariuszy oraz instytucje nadzoru bankowego, a także zapewnienie, że wszystkie ekspozycje na ryzyko rynkowe właściwie odzwierciedlone w kalkulowanych miarach ryzyka przekazywanych do wiadomości odpowiednim osobom i organom zarządzającym. Przyjęte miary oraz limity ryzyka rynkowego mają na celu zapobieganie nadmiernej koncentracji ekspozycji na pojedynczy czynnik ryzyka lub grupę powiązanych czynników ryzyka, a także, aby określić ogólny maksymalny poziom podejmowanego ryzyka w księdze handlowej lub bankowej.
Zarządzanie ryzykiem rynkowym w Banku opiera się na:
wymaganiach polskich instytucji regulacyjnych, a zwłaszcza na uchwałach Komisji Nadzoru Finansowego;
zasadach ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem oraz ogólnym poziomie ryzyka zaakceptowanym przez Radę Nadzorczą Banku;
z uwzględnieniem najlepszych praktyk stosowanych na rynku.
Ostateczna odpowiedzialność za przestrzeganie ustalonych poziomów ekspozycji na ryzyko rynkowe w Banku spoczywa na Zarządzie Banku, natomiast bieżące zarządzanie ryzykiem rynkowym jest prowadzone przez:
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
44
Członka Zarządu Nadzorującego Sektor Zarządzania Ryzykiem,
Komitet ds. Zarządzania Aktywami i Pasywami (ALCO),
Dyrektora Departamentu Ryzyka Rynkowego,
Szefów jednostek biznesowych podejmujących ryzyko,
osoby oddelegowane do zarządzania ryzykiem w jednostkach Banku.
Zarządzanie ryzykiem rynkowym
Zakres ryzyka
Zarządzanie ryzykiem rynkowym dotyczy wszystkich portfeli, z których dochody narażone na negatywny wpływ czynników rynkowych, takich jak stopy procentowe, kursy walutowe, ceny akcji, ceny towarów masowych oraz parametrów zmienności tych czynników. W zarządzaniu ryzykiem rynkowym wyodrębniono dwa rodzaje portfeli: handlowy i bankowy.
Portfele handlowe obejmują transakcje na instrumentach finansowych (bilansowych i pozabilansowych), których celem jest osiągnięcie dochodu związanego ze zmianą parametrów rynkowych w krótkim okresie. Portfele handlowe obejmują pozycje bilansowe, takie jak: dłużne papiery wartościowe kwalifikowane jako przeznaczone do obrotu, tzn. nabywane w celach handlowych i spełniające określone kryteria płynności, oraz wszystkie pozycje w instrumentach pochodnych, przy czym w tym przypadku dokonuje się rozróżnienia portfeli nabywanych w celach czysto handlowych oraz tych, które zawierane, w celu zabezpieczenia ryzyka pozycji w portfelu bankowym tzw. zabezpieczenia ekonomiczne (economic hedge). Wycena portfeli handlowych dokonywana jest bezpośrednio na podstawie cen rynkowych lub za pomocą modeli wyceny przy zastosowaniu parametrów cenowych notowanych na rynku. Działalność na portfelach handlowych prowadzona jest przez Sektor Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej Banku w zakresie portfeli obejmujących ryzyko stopy procentowej oraz ryzyko kursu walutowego. Portfel handlowy obejmuje również opcje, w tym przede wszystkim walutowe transakcje opcyjne, opcje na stopy procentowe oraz struktury opcyjne, będące odzwierciedleniem ekonomicznej natury oraz ryzyka wynikającego z produktów oferowanych klientom Banku. Działalność Banku w tym zakresie jest prowadzona w sposób zapewniający jednoczesne (każdorazowe i natychmiastowe) zawarcie transakcji przeciwstawnej o takich samych parametrach, w związku, z czym portfel transakcji opcyjnych nie generuje otwartej ekspozycji ryzyka rynkowego. Jedyną wielkością związaną z zawieraniem transakcji opcyjnych uwzględnianą w pomiarze ryzyka rynkowego, a konkretnie ryzyka walutowego, jest wielkość premii płaconej/otrzymywanej w walucie zagranicznej.
Portfele niehandlowe obejmują wszystkie pozostałe, niezaliczone do portfeli handlowych, pozycje bilansowe oraz pozabilansowe. Celem zawierania tych transakcji jest realizacja wyniku w całym, kontraktowym okresie transakcji. Sektor Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej Banku przejmuje pozycje ryzyka stóp procentowych z portfeli bankowych z wszystkich innych jednostek organizacyjnych Banku. Mechanizm przekazywania pozycji ryzyka stóp procentowych opiera się na systemie transferowej ceny funduszy.
Pomiar ryzyka rynkowego portfeli niehandlowych
Do portfeli niehandlowych zastosowanie mają następujące metody pomiaru ryzyka:
analiza luki stopy procentowej,
metoda dochodów odsetkowych narażonych na ryzyko (Interest Rate Exposure, IRE), oparta zarówno na metodzie luki, jak i przepływów odsetkowych w odpowiednim horyzoncie czasu,
miary wyniku odsetkowego netto, miary wartości ekonomicznej,
testy warunków skrajnych.
Analiza luki stopy procentowej wykorzystuje harmonogram zapadalności lub przeszacowania pozycji bilansowych oraz instrumentów pochodnych ujmowanych w ramach rachunkowości zabezpieczeń lub zakwalifikowanych, jako zabezpieczenia ekonomiczne, w celu ustalenia różnic pomiędzy pozycjami, których termin zapadalności lub aktualizacji oprocentowania przypada na dany przedział czasowy.
Generalną zasadą w analizie luki oprocentowania jest klasyfikacja transakcji do poszczególnych pasm przeszacowania pozycji z portfeli bankowych wg kontraktowych lub zakładanych terminów zmian oprocentowania transakcji.
Przyjmuje się, że:
transakcje ze stałą stopą oprocentowania (takie jak: depozyty terminowe, lokaty międzybankowe, portfel dłużnych papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody o oprocentowaniu stałym, kredyty udzielone zarówno spłacane w całości w dniu zapadalności, jak i spłacane w ratach) klasyfikuje się do odpowiednich pasm przeszacowania na podstawie daty zapadalności lub wymagalności;
transakcje ze stopą zmienną, aktualizowaną w cyklicznych stałych okresach (głównie kredyty udzielone z oprocentowaniem ustalanym w oparciu o stopę rynkową/bazową np. WIBOR 1M) klasyfikuje się do odpowiednich pasm przeszacowania na podstawie daty najbliższej aktualizacji oprocentowania;
transakcje o oprocentowaniu zmiennym administrowanym (tzn. zmiana wysokości oprocentowania oraz jej termin zastrzeżona jest do wyłącznej decyzji Banku), bądź o niezdefiniowanym terminie zapadalności lub aktualizacji oprocentowania klasyfikuje się do odpowiednich pasm przeszacowania na podstawie historycznie
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
45
zaobserwowanych lub ekspercko przyjętych przesunięć momentu i wielkości zmiany oprocentowania danej pozycji w stosunku do zmiany rynkowych stóp procentowych (model minimalizacji zmienności marży na produkcie). W Banku do tych transakcji/pozycji bilansu zalicza się m.in.: rachunki bieżące, kredyty kartowe, kredyty w rachunku bieżącym. Dodatkowo uwzględnia się wcześniejsze spłaty kredytów w oparciu o analizę faktycznych spłat dokonywanych przez klientów przed terminem i na tej podstawie ustalany jest profil aktualizacji oprocentowania produktu, dotyczy to w szczególności kredytów ratalnych;
transakcje niewrażliwe na zmiany stóp procentowych, do których zalicza się gotówkę, majątek trwały, kapitał, pozostałe aktywa/zobowiązania, kwalifikuje się do najdłuższego pasma przeszacowania;
transakcje bezpośrednio zawierane przez Sektor Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej na potrzeby zarządzania ryzykiem stóp procentowych oraz płynności (portfel własny Sektora Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej) klasyfikowane do odpowiednich pasm przeszacowania zawsze na podstawie dat zawartych w kontrakcie.
Metoda dochodów odsetkowych narażonych na ryzyko (IRE) służy do pomiaru potencjalnego wpływu określonego przesunięcia równoległego krzywych stóp procentowych na dochód odsetkowy z księgi bankowej przed opodatkowaniem, który może być uzyskany w określonym przedziale czasu. Jest to miara prospektywna, analogiczna do wskaźnika czynników wrażliwości (Factor Sensitivity) w przypadku portfeli handlowych. Przy czym przyjmuje się, że w standardowych warunkach przesunięcie stóp procentowych jest identyczne dla każdej waluty i wynosi 100 pkt bazowych w górę. Miara IRE jest kalkulowana dla pozycji w każdej walucie odrębnie w horyzoncie dziesięciu lat, przy czym do bieżącego monitorowania oraz limitowania pozycji ryzyka stóp procentowych portfeli bankowych stosowane są zasadniczo miary IRE w horyzoncie jednego roku i pięciu lat.
Dodatkowo, Bank mierzy ryzyko stopy procentowej metodą dochodową (cashflow net interest revenue NIR/IRE). Miara ta, podobnie jak IRE liczone metodą luki, określa potencjalny wpływ przed opodatkowaniem na wynik odsetkowy dla pozycji zaliczonych do księgi bankowej, ze względu na określone zmiany stóp procentowych w określonym okresie sprawozdawczym zasadniczo 12 miesięcy. NIR to różnica między naliczonymi przychodami odsetkowymi uzyskanymi z aktywów (np. pożyczki dla klientów) a kosztem odsetek zapłaconym od zobowiązań (np. depozyty klientów). NIR/IRE to delta między bazowym NIR a NIR w scenariuszu szoku stopy procentowej tj. +/- 100 pkt. bazowych, dla wszystkich walut razem. Przyjmuje się podobne założenia w zakresie dat przeszacowania jak opisane powyżej dla metody luki, z różnicą, że pozycje niegenerujące przepływów odsetkowych oraz kapitały Banku (za wyjątkiem portfela AFS) wyeliminowane z kalkulacji.
Poniżej przedstawione miary IRE dla Banku na dzień 31 grudnia 2024 roku oraz na dzień 31 grudnia 2023 roku, oddzielnie dla miar opartych o metodę luki jak i przepływów odsetkowych. Zestawienie prezentowane jest odrębnie dla głównych walut PLN, USD i EUR, stanowiących łącznie ponad 90% bilansu Banku, oraz łącznie dla wszystkich walut w przypadku metody przepływów odsetkowych.
IRE – metoda luki
31.12.2024
31.12.2023
w tys. zł
IRE 12M
IRE 5L
IRE 12M
IRE 5L
PLN
(44 959)
(152 338)
16 066
10 710
USD
(5 956)
(32 698)
30 248
54 031
EUR
3 445
48 704
(7 350)
(2 747)
IRE – metoda przepływów odsetkowych
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
IRE 12M
IRE 12M
+100 pb
-100 pb
+100 pb
-100 pb
Łącznie dla wszystkich walut
177 097
(177 583)
232 952
(235 707)
Testy warunków skrajnych mierzą potencjalny wpływ istotnych zmian w poziomie lub kształcie krzywych stóp procentowych na pozycje otwierane w portfelu bankowym.
Bank dokonuje testów warunków skrajnych dla zdefiniowanych scenariuszy ruchów stóp procentowych stanowiących kombinacje ruchów czynników rynkowych zdefiniowanych jako zmiany znaczące (large move) i kryzysowe (stress move) występujących zarówno w kraju, jak i zagranicą. Wielkości zakładanych przesunięć czynników rynkowych podlegają regularnej ocenie i odpowiednio dostosowywane do zmian rynkowych warunków działania Banku. Testy warunków skrajnych obejmują także zmianę wartości kapitału w wyniku ruchów stóp procentowych dla poszczególnych walut w scenariuszach zgodnych z wymogami CRR.
Departament Zarządzania Aktywami i Pasywami w Pionie Transakcji Rynku Międzybankowego prowadzi działalność w zakresie papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody. Określa się trzy podstawowe cele działalności w ramach portfela papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody:
zarządzanie płynnością finansową;
zabezpieczenie przed ryzykiem przejmowanym przez Sektor Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej z innych jednostek organizacyjnych Banku;
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
46
otwieranie własnych pozycji ryzyka stóp procentowych w portfelach Banku przez Sektor Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej.
Aby uniknąć nadmiernych wahań wartości funduszy kapitałowych Banku, spowodowanych przez przeszacowanie aktywów przeznaczonych do sprzedaży, ustala się maksymalne limity pozycji DV01 (Dollar Value of 1 basis point), która określa potencjalną zmianę wartości pozycji ryzyka dla danej krzywej stóp procentowych w określonym punkcie węzłowym krzywej (do którego sprowadzane wszystkie przepływy pieniężne w ustalonym przedziale czasowym), spowodowaną przesunięciem rynkowej stopy procentowej o jeden punkt bazowy w górę dla tego typu portfeli. Limity dotyczą również pozycji otwartych w instrumentach pochodnych (np. transakcjach swap stóp procentowych), przeprowadzanych w celu zabezpieczenia wartości godziwej portfela.
Program stosowania rachunkowości zabezpieczeń
Poza ogólnymi zasadami ograniczania ryzyka rynkowego, w szczególności ryzyka stóp procentowych, Bank posiada zdefiniowane zasady stosowania rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej. Podstawowym rodzajem ryzyka zabezpieczanym w ramach rachunkowości zabezpieczeń jest ryzyko zmiany stóp procentowych, na jakie narażony jest portfel papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody o stałej stopie procentowej. Na koniec każdego miesiąca, w którym występowała relacja zabezpieczająca, Bank dokonuje oceny efektywności stosowanego zabezpieczenia analizując zmiany wartości godziwej instrumentu zabezpieczanego oraz instrumentu zabezpieczającego z tytułu zabezpieczanego ryzyka.
Pozycją zabezpieczaną jest część portfela papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody na stałą stopę procentową, denominowana w PLN. We wszystkich przypadkach instrumentem zabezpieczającym jest swap stopy procentowej (IRS), zamieniający stałą stopę procentową na zmienną. Zyski i straty wynikające z przeszacowania wartości godziwej instrumentu zabezpieczającego oraz zmiany w wycenie do wartości godziwej pozycji zabezpieczanych odzwierciedlone w części wynikającej z zabezpieczanego ryzyka w rachunku zysków i strat w pozycji „Wynik na rachunkowości zabezpieczeń”.
Poziom ryzyka określonego miarą DV01 dla portfela papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody z uwzględnieniem zabezpieczeń ekonomicznych, w podziale na portfele w poszczególnych walutach przedstawiony jest w tabeli poniżej:
w tys. zł
31.12.2024
Ogółem w okresie
2024
Ogółem
Papiery
wartościowe
IRS
Średnia
Maksimum
Minimum
PLN
(3 578)
(6 958)
3 380
(2 423)
(1 140)
(3 852)
USD
(369)
(369)
-
(272)
-
(420)
EUR
(185)
(185)
-
(238)
(165)
(365)
w tys. zł
31.12.2023
Ogółem w okresie
2023
Ogółem
Papiery
wartościowe
IRS
Średnia
Maksimum
Minimum
PLN
(1 917)
(3 257)
1 339
(1 801)
(1 023)
(2 768)
USD
(12)
(12)
-
(126)
(7)
(188)
EUR
(366)
(366)
-
(520)
(366)
(735)
Działalność Banku w zakresie inwestycji w dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody była głównym czynnikiem wpływającym także na zmiany poziomu ryzyka niedopasowania terminów przeszacowania wyrażonych miarą IRE.
Pomiar ryzyka rynkowego portfeli handlowych
Do portfeli handlowych zastosowanie mają następujące metody pomiaru ryzyka:
metoda czynników wrażliwości (Factor Sensitivity),
metoda wartości narażonej na ryzyko (VaR),
testy warunków skrajnych.
Czynniki wrażliwości mierzą zmianę wartości pozycji w danym instrumencie bazowym w przypadku określonej zmiany czynnika ryzyka rynkowego (np. zmiana o 1 punkt bazowy w oprocentowaniu w danym punkcie na krzywej stopy procentowej, zmiana o 1% w kursie walutowym lub cenie akcji).
W przypadku stóp procentowych miarą wrażliwości jest DV01.
W odniesieniu do ryzyka walutowego wielkość współczynnika wrażliwości jest równa co do wartości wielkości pozycji
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
47
walutowej w danej walucie.
W przypadku pozycji w kapitałowych papierach wartościowych wielkość współczynnika wrażliwości jest równa co do wartości wielkości pozycji netto w danym instrumencie (akcji, indeksie, jednostce udziałowej).
Miarą zintegrowaną ryzyka rynkowego portfeli handlowych, łączącą wpływ pozycji w poszczególnych czynnikach ryzyka i uwzględniającą efekt korelacji pomiędzy zmiennościami poszczególnych czynników, jest wartość narażona na ryzyko (VaR). Miara VaR jest stosowana do oszacowania potencjalnego spadku wartości pozycji lub portfela w normalnych warunkach rynkowych, przy ustalonym poziomie ufności i w określonym czasie. W przypadku pozycji otwieranych w portfelu handlowym Banku wartość VaR jest obliczana przy zastosowaniu 99% poziomu ufności i jednodniowego okresu utrzymania.
Zarówno wskaźnik DV01, jak i wskaźnik VaR dla portfela handlowego obliczane jako kwota netto bez zabezpieczenia ekonomicznego portfela papierów wartościowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, tzn. bez instrumentów pochodnych mających zabezpieczyć wartość godziwą portfela. Ekspozycja na ryzyko takich transakcji jest kontrolowana poprzez odpowiednie metody pomiaru ryzyka i ograniczana za pomocą limitów ryzyka portfeli bankowych.
W cyklu dziennym dokonywana jest analiza scenariuszy warunków skrajnych (stress test), przy założeniu większych niż przyjęte w pomiarze wartości zagrożonej, zmian czynników ryzyka oraz pominięciu historycznie obserwowanych korelacji pomiędzy tymi czynnikami.
Bank notuje ekspozycje ryzyka rynkowego portfeli handlowych w ponad dwudziestu walutach zarówno w przypadku pozycji walutowych jak i ekspozycji na ryzyko stóp procentowych, przy czym tylko w przypadku kilku walut ekspozycje znaczące. Dla dużej grupy walut ekspozycje wynikają z niepełnego dopasowania transakcji zawartych na zlecenie klienta i transakcji domykających z innymi kontrahentami rynków hurtowych. Znaczące ekspozycje na ryzyko rynkowe otwierane w przypadku PLN, walut rynków wysokorozwiniętych (przede wszystkim USD oraz EUR; rzadziej GBP, CHF, JPY) oraz walut krajów Europy Środkowej.
Wartości znaczących ekspozycji na ryzyko stóp procentowych portfeli handlowych w ujęciu miary DV01 w 2024 roku prezentuje poniższa tabela:
w okresie 2024
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Średnia
Maksimum
Minimum
PLN
653
(20)
(141)
730
(843)
EUR
(259)
195
(45)
508
(264)
USD
39
(23)
(26)
93
(143)
W 2024 roku średnia wielkość ekspozycji na ryzyko stóp procentowych w walucie krajowej była wyższa w porównaniu z średnim poziomem z roku ubiegłego (-204 tys. zł.) i wyniosła -141 tys. zł. Średnia ekspozycja na ryzyko stóp procentowych w EUR była niższa w porównaniu z rokiem 2023 (średnie DV01 wyniosło -45 tys. zł, podczas gdy rok wcześniej 199 tys. zł). Średnia ekspozycja w USD była niższa w porównaniu do roku 2023 (średnie DV01 wyniosło -26 tys. zł, w porównaniu do -14 tys. w 2023 r.). Jeśli chodzi o największe wielkości ekspozycji przyjmowanych przez Departament Skarbu to maksymalna ekspozycja w PLN wyniosła 730 tys. w porównaniu z 496 tys. w roku 2023, zaś maksymalna pozycja w EUR osiągnęła wielkość 508 tys. zł w porównaniu z 937 tys. zł w roku ubiegłym.
Sektor Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej, prowadzący w ramach Banku działalność handlową na instrumentach finansowych, kontynuował strategię bardzo aktywnego zarządzania ekspozycjami narażonymi na ryzyko walutowe i stopy procentowej, dostosowując wielkość i kierunek tych ekspozycji w zależności od zmieniających się warunków rynkowych, co obrazuje przedział wahań tych ekspozycji (wartości minimum i maksimum w powyższej tabeli).
Poziom ryzyka określonego miarą VaR (bez uwzględnienia zabezpieczeń ekonomicznych portfela aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody) w podziale na pozycje ryzyka walutowego i ryzyka stopy procentowej w 2024 roku prezentuje poniższa tabela:
w okresie 2024
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Średnia
Maksimum
Minimum
Ryzyko walutowe
237
240
894
6 008
137
Ryzyko stóp procentowych
17 179
10 252
13 823
24 560
6 121
Ryzyko spreadu
7 494
16 158
17 034
26 753
6 036
Ryzyko ogółem
20 859
18 267
22 510
28 316
10 781
Głównym czynnikiem ryzyka pozostawało ryzyko stóp procentowych, a na drugim miejscu występowało ryzyko spreadu, gdzie ryzyko spreadu kredytowego określa wpływ na wycenę instrumentu/portfela wynikającą ze zmiany w postrzeganiu przez rynek jakości kredytowej niektórych instrumentów, takich jak „cross currency swap”, „asset swap”, czy portfel papierów wartościowych denominowanych w walucie obcej.
Ogólny średni poziom ryzyka rynkowego portfeli handlowych w roku 2024 był o 15% wyższy od średniego poziomu zanotowanego w roku 2023; w ujęciu kwotowym średni VaR wyniósł 22 510 tys. zł, i był głównie pochodną ryzyka
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
48
spreadu oraz zmienności stóp procentowych. Maksymalny poziom ryzyka cenowego pozostawał na podobnym poziomie (28 316 tys. zł w roku 2024, natomiast 29 703 tys. zł w roku 2023).
Ryzyko instrumentów kapitałowych
Bank prowadzi aktywną działalność w zakresie obrotu instrumentami kapitałowymi poprzez Departament Maklerski Banku Handlowego (DMBH). Stosownie do swojego podstawowego zakresu działalności, DMBH jest uprawniony do podejmowania ryzyka cenowego portfela handlowego akcji, praw do akcji, znajdujących się lub mających się znaleźć w obrocie na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (GPW) lub BondSpot, kontraktów Futures na index WIG20 i Indeksowanych Jednostek Udziałowych, a także akcji na giełdach zagranicznych tych spółek, które notowane jednocześnie na GPW. Ryzyko cenowe portfela instrumentów DMBH ograniczane jest limitami wolumenowymi dla poszczególnych rodzajów instrumentów finansowych oraz progami ostrzegawczymi dla koncentracji dla poszczególnych emitentów. Dla DMBH stosowane również progi ostrzegawcze potencjalnej straty dla scenariuszy warunków skrajnych oraz skumulowanej zrealizowanej straty na portfelu handlowym.
Wśród instrumentów kapitałowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat, wobec których Bank nie prowadzi aktywnego obrotu m.in. udziały Visa Inc, których metoda wyceny została przedstawiona w nocie 38.
Ekspozycja walutowa Banku
Ekspozycję walutową Banku według podstawowych walut przedstawia poniższa tabela:
31.12.2024
Operacje bilansowe
Transakcje warunkowe
z tytułu instrumentów pochodnych*
w tys. zł
Aktywa
Zobowiązania
Aktywa
Zobowiązania
Pozycja netto
EUR
9 200 084
10 540 152
42 021 904
40 675 770
6 066
USD
8 084 565
7 253 740
20 633 407
21 489 359
(25 127)
GBP
23 007
466 786
495 617
52 491
(653)
CHF
34 475
327 864
298 726
7 041
(1 704)
Pozostałe waluty
187 334
186 608
2 183 931
2 173 278
11 379
17 529 465
18 775 150
65 633 585
64 397 939
(10 039)
*według wartości bieżącej będącej sumą zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych
31.12.2023
Operacje bilansowe
Transakcje warunkowe
z tytułu instrumentów pochodnych*
w tys. zł
Aktywa
Zobowiązania
Aktywa
Zobowiązania
Pozycja netto
EUR
16 386 115
9 607 183
33 629 060
40 362 787
45 205
USD
7 501 060
7 443 335
18 061 886
18 129 997
(10 386)
GBP
35 712
602 923
646 689
84 788
(5 310)
CHF
41 183
340 313
475 907
180 216
(3 439)
Pozostałe waluty
626 225
238 609
659 862
1 037 517
9 961
24 590 295
18 232 363
53 473 404
59 795 305
36 031
*według wartości bieżącej będącej sumą zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych
RYZYKO OPERACYJNE
Cele strategiczne oraz założenia systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym
Celem zarządzania ryzykiem operacyjnym jest zapewnienie trwałego i efektywnego podejścia do identyfikacji, pomiaru/oceny, ograniczania, kontroli, monitorowania i raportowania ryzyka, jak również efektywna redukcja poziomu ekspozycji na ryzyko operacyjne, a w konsekwencji ograniczenie liczby i skali zdarzeń o charakterze ryzyka operacyjnego (polityka niskiego poziomu tolerancji na straty operacyjne).
Zarządzanie ryzykiem operacyjnym ma również na celu pełną integrację procesów zarządzania tym ryzykiem z procesami podejmowania decyzji biznesowych (tzn. strategia biznesowa wspierana jest oceną ryzyka operacyjnego, a biznes oceniany na podstawie wcześniej ustalonych wskaźników kontroli i ryzyka operacyjnego).
Organizując proces zarządzania ryzykiem operacyjnym Bank bierze pod uwagę strategię biznesową, Profil ryzyka Banku, otoczenie makroekonomiczne, dostępne zasoby kapitału i płynności oraz wymogi regulacyjne (w tym zwłaszcza
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
49
Rekomendacji M) stanowiące ramy dla przygotowania systemu kontroli i zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku.
Zarząd Banku odpowiada za opracowanie, wdrożenie i funkcjonowanie właściwego systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym poprzez wprowadzanie odpowiednich regulacji wewnętrznych, zapewnia spójność systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym ze Strategią Banku oraz jego właściwe funkcjonowanie w organizacji poprzez analizę informacji umożliwiających ocenę czy system jest adekwatny do profilu ryzyka operacyjnego. W przypadku zaistnienia konieczności system zarządzania ryzykiem operacyjnym jest usprawniany poprzez wprowadzenie niezbędnych korekt.
System zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku jest zbudowany w sposób, który zapewnia zarządzanie ryzykiem na każdym etapie, tj.: identyfikacji, oceny/pomiaru, ograniczania, monitorowania i raportowania.
Realizacja założeń strategii przez Zarząd Banku oceniana jest przez Radę Nadzorczą, wspieraną przez Komitet ds. Audytu oraz Komitet ds. Ryzyka i Kapitału, na podstawie syntetycznych raportów przedkładanych przez Zarząd z częstotliwością skorelowaną z częstotliwością spotkań komitetów, określających skalę i rodzaje ryzyka operacyjnego, na które narażony jest Bank, metody zarządzania ryzykiem operacyjnym, prawdopodobieństwo jego występowania, ocenę potencjalnego negatywnego wpływu metody zarządzania ryzykiem operacyjnym, jak też wyniki monitorowania profilu ryzyka operacyjnego i apetytu na ryzyko operacyjne. Rada Nadzorcza, po dokonaniu oceny, w razie konieczności może zlecić poddanie rewizji całości lub części systemu zarządzania ryzykiem.
Definicja ryzyka operacyjnego
Ryzyko operacyjne należy rozumieć jako możliwość poniesienia straty w wyniku niewłaściwych lub zawodnych procesów wewnętrznych, ludzi, systemów lub zdarzeń zewnętrznych. Definicja ryzyka operacyjnego obejmuje także ryzyko prawne, czyli ryzyko poniesienia straty (włączając koszty postępowań i ugód oraz kar) wynikającej z niestabilności otoczenia prawnego jak również błędnego ukształtowania stosunków prawnych w każdym aspekcie działalności biznesowej Banku, z wyłączeniem ryzyka strategicznego i reputacyjnego. Bank dostrzega wpływ ryzyka operacyjnego na możliwość utraty reputacji związaną z prowadzoną działalnością.
Ryzyko Operacyjne zostało uznane za ryzyko istotne w 2024 roku. Dodatkowo za ryzyko istotne zostało również uznane Ryzyko Zgodności, które na potrzeby procesu ICAAP jest włączane do Ryzyka Operacyjnego.
Zasady identyfikacji ryzyka operacyjnego
Każda jednostka organizacyjna Banku identyfikuje wszystkie istotne rodzaje ryzyka operacyjnego, związane z działalnością jednostki. W procesie identyfikacji ryzyka Kierownictwo Banku uwzględnia istotne ryzyko związane ze wszystkimi procesami, produktami, czynnikiem ludzkim, systemami informatycznymi, zgodnością z obowiązującym prawem, regulacjami i zaleceniami instytucji nadzorczych, regulacjami wewnętrznymi oraz strategią Banku, uwzględniając również ryzyko związane z zależnością Banku od innych podmiotów w Grupie.
Jednostki organizacyjne w ramach Banku oraz Departament Niezależnej Kontroli i Ryzyka Operacyjnego wykorzystują w procesie identyfikacji ryzyka procesy regularnego analizowania informacji generowanych przy użyciu narzędzi zarządzania ryzykiem operacyjnym.
Profil ryzyka operacyjnego
Profil ryzyka operacyjnego rozumiany jest jako skala i struktura ekspozycji na ryzyko operacyjne, określająca stopień narażenia na ryzyko operacyjne. Wyrażany jest on w wybranych przez Bank wymiarach strukturalnych (takich jak m.in. rodzaje zdarzeń operacyjnych, rodzaje linii biznesowych, istotne procesy) oraz w wymiarach skali (takich jak m.in. oszacowana potencjalna wielkość straty). Do ustalenia profilu ryzyka operacyjnego Bank wykorzystuje posiadane informacje na temat zdarzeń operacyjnych oraz informacje pochodzące z wykorzystywanych narzędzi zarządzania ryzykiem operacyjnym.
Pomiar i ocena
W procesie oceny ryzyka Bank wykorzystuje kombinacje różnych metod pomiaru lub szacowania ryzyka. Ocena ryzyka polega na określeniu prawdopodobieństwa wystąpienia i wielkości możliwych przyszłych strat z tytułu ryzyka operacyjnego. W tym celu wykorzystuje się mierniki ilościowe i jakościowe (np. apetyt na ryzyko, wymogi kapitałowe, docelowy profil ryzyka, kluczowe wskaźniki ryzyka, dane o stratach i zdarzeniach ryzyka operacyjnego, problemy kontrolne i działania naprawcze, proces samooceny, obszary koncentracji ryzyka i obszary wzrastającego poziomu ryzyka, analizy scenariuszy, testy warunków skrajnych, zmiany procesów i produktów, informacje z wewnętrznych i zewnętrznych przeglądów i audytów, informacje raportowane do Komisji i Komitetów). Ocena uwzględnia analizę zagrożeń zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Trafna ocena ryzyka operacyjnego umożliwia odpowiednie określenie profilu ryzyka i właściwe nim zarządzanie.
Oszacowany wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego pokrywa wszystkie kategorie ryzyka uwzględnione w definicji ryzyka operacyjnego.
Ramy akceptacji ryzyka, kontrola ryzyka, ograniczanie ryzyka
Bank wyznacza poziomy tolerancji dla poszczególnych kategorii ryzyka operacyjnego oraz obszarów biznesowych w
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
50
ramach ustalonego apetytu na ryzyko. Przekroczenie przyjętych progów tolerancji wymaga podjęcia działań naprawczych, zgodnie z decyzją Komitetu ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem.
Komitet ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem i/lub Zarząd Banku mogą podjąć decyzje w zakresie traktowania zidentyfikowanego ryzyka poprzez:
akceptowanie (świadome niepodejmowanie działań mających na celu ograniczenie prawdopodobieństwa lub skutków zmaterializowania się danego zagrożenia, wraz z ewentualnym zapewnieniem środków na pokrycie potencjalnie związanych z nim strat);
ograniczanie (przede wszystkim poprzez odpowiednie zdefiniowanie procesów, produktów, systemów, ich opis/procedury oraz wprowadzenie mechanizmów kontrolnych);
transferowanie (przeniesienie części lub całości ryzyka związanego z danym zagrożeniem na podmiot zewnętrzny, w szczególności poprzez zlecanie wykonywania czynności zewnętrznym dostawcom usług lub stosowanie ubezpieczeń);
unikanie (niepodejmowanie działań, z którymi wiąże się dane zagrożenie).
Procesy identyfikacji ryzyka, samooceny, pomiaru, monitorowania oraz raportowania, w zasadniczych aspektach, ujednolicone i ogólnie przyjęte we wszystkich jednostkach organizacyjnych Banku. Procesy ograniczania ryzyka określane dla każdej jednostki organizacyjnej i mogą być różne dla poszczególnych jednostek.
Stosowane procesy kontrolne służą ograniczaniu przyczyn występowania negatywnych skutków zdarzeń operacyjnych (włącznie ze stratami operacyjnymi), zmniejszaniu prawdopodobieństwa ich wystąpienia oraz minimalizowaniu dotkliwości potencjalnych skutków. Mechanizmy ograniczania ryzyka obejmują również transfer ryzyka, czyli przeniesienie części lub całości ryzyka związanego z danym zagrożeniem na podmiot zewnętrzny, w szczególności poprzez zlecanie wykonywania czynności zewnętrznym dostawcom usług lub stosowanie ubezpieczeń, z zastrzeżeniem, że transfer nie może być traktowany jako alternatywa dla właściwego zarządzania ryzykiem. Bank ocenia i monitoruje prawidłowość funkcjonowania mechanizmów transferu ryzyka.
Monitorowanie i raportowanie
Za bieżące monitorowanie ryzyka operacyjnego odpowiada Komitet ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem, Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego, Systemu Kontroli i Zgodności, Komitet ds. Nowych Produktóworaz Komisje wspierające Komitety. Jakość procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym (w tym proces samooceny) w poszczególnych jednostkach organizacyjnych Banku są przedmiotem kontroli i oceny przez Departament Audytu Wewnętrznego.
W ramach nadzoru skonsolidowanego, dane o ryzyku operacyjnym Banku i spółek zależnych prezentowane Komisjom i Komitetom, wspierającym Zarząd Banku i Radę Nadzorczą w procesie zarządzania ryzykiem operacyjnym.
Rada Nadzorcza sprawuje nadzór nad systemem zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz ocenia jego adekwatność i skuteczność. Rada Nadzorcza jest wspierana przez Komitety Rady Nadzorczej - Komitet ds. Audytu, Komitet ds. Ryzyka i Kapitału oraz Komitet ds. Nominacji i Wynagrodzeń.
Na podstawie syntetycznych raportów ryzyka operacyjnego przedkładanych przez Zarząd Banku co najmniej 2 razy w roku, przygotowywanych w oparciu o dane wynikające z monitorowania ryzyka operacyjnego, określających skalę i rodzaje ryzyka operacyjnego, na które narażony jest Bank, prawdopodobieństwo jego występowania, jego skutki i metody zarządzania ryzykiem operacyjnym, jak też profil ryzyka operacyjnego i obszary koncentracji ryzyka, Rada Nadzorcza, wspierana przez Komitet ds. Audytu oraz Komitet ds. Ryzyka i Kapitału, monitoruje skuteczność systemów kontroli wewnętrznej oraz zarządzania ryzykiem oraz dokonuje oceny realizacji przez Zarząd założeń strategii zarządzania ryzykiem (operacyjnym).
Założenia dotyczące systemu kontroli wewnętrznej w zakresie ryzyka operacyjnego
Funkcjonujący w Banku system kontroli wewnętrznej i system zarządzania ryzykiem zorganizowane na trzech niezależnych poziomach.
W ramach Zarządu Banku jeden z jego członków Członek Zarządu Nadzorujący Sektor Zarządzania Ryzykiem - sprawuje nadzór nad Departamentem Niezależnej Kontroli i Ryzyka Operacyjnego oraz odpowiada za dostarczanie Zarządowi i Radzie Nadzorczej Banku kompleksowych informacji na temat ryzyka.
Zarząd jest wspierany przez Komitet ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem, Komitet ds. Ryzyka Operacyjnego, Systemu Kontroli i Zgodności, Komitet ds. Nowych Produktów, Komisję ds. Produktów Inwestycyjnych i Ubezpieczeniowych Sektora Bankowości Detalicznej oraz Sektora Rynków Finansowych i Bankowości Korporacyjnej oraz Komisję Etyczną i Dyscyplinarną.
Każda jednostka organizacyjna jest zobowiązana do opracowania właściwego systemu kontroli, współmiernego do poziomu ponoszonego ryzyka, w tym ryzyka operacyjnego, łącznie z odpowiednią dokumentacją procedur kontrolnych oraz stosownym szkoleniem personelu. Również na jednostkach organizacyjnych ciąży obowiązek identyfikacji ryzyka, które jest niedopuszczalne lub przekracza poziom ryzyka, jakie dana jednostka może zaakceptować i określenia odpowiednich działań, jakie należy podjąć w celu jego ograniczenia lub transferu.
Ustalanie standardów kontrolnych, koordynacja zarządzania oraz monitorowanie ryzyka dla istotnych kategorii ryzyka wspierane są przez wyspecjalizowane jednostki organizacyjne Banku.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
51
Departament Niezależnej Kontroli i Ryzyka Operacyjnego (druga linia obrony), odpowiada za nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem operacyjnym w Banku, w szczególności: ustala i egzekwuje standardy i narzędzia zarządzania ryzykiem operacyjnym, zarządza procesem samooceny, zarządza procesem monitorowania wskaźników ryzyka operacyjnego, monitoruje, ogranicza i raportuje straty operacyjne, monitoruje problemy i działania naprawcze, odpowiada za utrzymanie systemów informatycznych, wspierających zarządzanie ryzykiem operacyjnym, obliczanie regulacyjnego i szacowanie ekonomicznego wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka operacyjnego, raportowanie zarządcze i regulacyjne w zakresie ryzyka operacyjnego, ujawnienia rynkowe w zakresie zarządzania ryzykiem operacyjnym, rekomendowanie zmian w procesach i operacjach Bankowych w zakresie dostosowania funkcji kontrolnych do akceptowalnego poziomu narażenia na ryzyko. Departament sprawuje nadzór nad przebiegiem raportowania ryzyka operacyjnego przez jednostki organizacyjne Banku. Departament przeprowadza także w jednostkach organizacyjnych Banku przeglądy w zakresie obszarów podwyższonego poziomu narażenia na ryzyko operacyjne oraz rekomenduje zmiany w procedurach, procesach i operacjach Bankowych, w celu ograniczenia poziomu ryzyka operacyjnego. W ramach systemu kontroli Departament odpowiada za koordynację matrycy funkcji kontroli oraz monitorowanie pionowe.
Za zorganizowanie i efektywne funkcjonowanie procesu zarządzania ryzykiem operacyjnym w podmiotach zależnych Banku odpowiadają ich Zarządy. Zarządy tych podmiotów zapewniają odpowiednie struktury organizacyjne oraz wdrożenie procedur i procesów adekwatnych do podejmowanego ryzyka operacyjnego. Rady Nadzorcze spółek sprawują nadzór nad systemem zarządzania ryzykiem operacyjnym oraz oceniają jego skuteczność i adekwatność. Spójność podejścia do standardów zarządzania ryzykiem operacyjnym jest zapewniana przez powołane do tego celu odpowiednie jednostki kontrolne w spółkach, przy wsparciu jednostek zarządzania ryzykiem w Banku. Skuteczność zarządzania ryzykiem operacyjnym w podmiotach zależnych Banku i w Banku jest audytowana i oceniana wg spójnych standardów.
Departament Audytu Wewnętrznego odpowiada za niezależną ocenę efektywności procesów zarządzania ryzykiem operacyjnym i ocenę adekwatności i skuteczności systemu zarządzania ryzykiem operacyjnym, w tym za jego regularne przeglądy. Rezultaty badań audytu wewnętrznego oraz zewnętrznego uwzględniane w systemie informacji zarządczej i w procesie podejmowania decyzji związanych z zarządzaniem ryzykiem i zarządzaniem Bankiem.
RYZYKO KLIMATYCZNE I ŚRODOWISKOWE
Ryzyko klimatyczne i środowiskowe (C&E, ang. climate and environmental risk) to rodzaj ryzyka ESG (ang. environmental, social and governance risk). Ryzyko klimatyczne i środowiskowe należy rozumieć jako ryzyko negatywnych skutków finansowych wynikających ze zmian klimatu oraz degradacji środowiska naturalnego na klientów, kontrahentów lub na aktywa Banku. Wyróżnia się dwa główne czynniki ryzyka:
Ryzyko fizyczne - konsekwencje zmieniającego się klimatu, w tym częstszego występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych, stopniowych postępujących zmian klimatu oraz degradacji środowiska (tj. zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby, niedobór wody pitnej i wylesiania).
Ryzyko przejścia - straty wynikające z procesu dostosowywania się do gospodarki niskoemisyjnej i bardziej przyjaznej dla środowiska.
Ryzyko C&E uznawane jest za ryzyko przekrojowe, które może objawiać się w ramach tradycyjnych kategorii ryzyka (tj. ryzyko kredytowe, rynkowe, strategiczne, itp.). W ramach procesu oceny istotności ryzyk w 2024 roku, w perspektywie krótkoterminowej (1-3 lata) istotność została wskazana dla trzech rodzajów ryzyk ryzyka strategicznego, kredytowego i braku zgodności.
Głównym celem zarządzania ryzykiem klimatycznym i środowiskowym jest efektywne włączenie tych czynników ryzyka w istniejące procesy zarządzania ryzykiem, aby zapewnić efektywność profilu ryzyka Banku w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej. Ze względu na przekrojowy charakter ryzyk ESG oraz dynamiczny rozwój oczekiwań regulacyjnych i dobrych praktyk, Bank opracował dokument Zasady zarządzania ryzykiem ESG w Banku Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A. „Zasady zarządzania ryzykiem ESG”, który stanowi jeden z dokumentów opisujących strategię zarządzania ryzykiem w Banku. Dokument ten:
opisuje kluczowe elementy struktury organizacyjnej i procesów, wykorzystywanych przez Bank do identyfikacji, pomiaru, monitorowania, kontroli i raportowania ryzyka ESG;
doprecyzowuje role i obowiązki w odniesieniu do zarządzania ryzykiem ESG Zarządu Banku, a także pracowników w trzech Liniach Obrony.
Zarządzanie ryzykiem ESG jest sukcesywnie rozwijane w ramach polityk i procedur dotyczących zarządzania poszczególnymi kategoriami ryzyk.
Szczegółowy opis Zasad zarządzania ryzykiem ESG znajduje się w Oświadczeniu dotyczącym zrównoważonego rozwoju Banku Handlowego w Warszawie S.A. i Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok 2024.
W procesie oceny ryzyka Bank wykorzystuje połączenie różnych metod pomiaru lub szacowania ryzyka przy wykorzystaniu szeregu miar dostosowanych do kategorii ryzyka, dla której mierzone jest ryzyko ESG, w tym:
wyznaczenie wskaźników KRI w ramach apetytu na ryzyko obejmujących priorytetowe portfele, a także rodzaje ryzyka o istotnym wpływie czynników ESG,
monitorowanie ekspozycji kredytowej na transakcje o podwyższonym ryzyku środowiskowym i społecznym,
stosowanie branżowej mapy ryzyka klimatycznego na poziomie portfela i klienta do identyfikowania i pomiaru tych ryzyk,
przeprowadzenie testów warunków skrajnych dla ekspozycji kredytowych (analiza wrażliwości) i ryzyka braku
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
52
zgodności (analiza scenariuszy ryzyka operacyjnego).
Monitorowanie prawidłowości i zapewnienie skuteczności zarządzania ryzykiem ESG, oraz zapewnienie odpowiedniego uwzględnienia ryzyka ESG w profilu ryzyka i apetycie na ryzyko Banku należy do zadań Komitetu ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem przy Zarządzie Banku. Pakiet raportów z analizą ryzyka ESG jest przygotowywany cyklicznie i przekazywany Zarządowi Banku, w tym Komitetowi ds. Zarządzania Ryzykiem i Kapitałem, oraz Radzie Nadzorczej, w tym Komitetowi ds. Ryzyka i Kapitału.
Ryzyko klimatyczne nie miało istotnego bezpośredniego wpływu na poszczególne obszary dokonywanych szacunków na dzień 31 grudnia 2024, w tym na wyznaczanie oczekiwanej straty kredytowej ujętej w niniejszym sprawozdaniu finansowym, ani też na kwestie kontynuacji działalności przez Bank w okresie 12 miesięcy od daty zatwierdzenia niniejszego sprawozdania finansowego.
ZARZĄDZANIE KAPITAŁEM WŁASNYM
Zgodnie z przepisami ustawy Prawo bankowe, banki zobligowane do utrzymywania kapitałów własnych w wielkości adekwatnej do poziomu ponoszonego ryzyka. Poziom kapitałów zaprezentowany w tabeli poniżej uznawany jest za wystarczający do prowadzenia działalności biznesowej. Poziom kapitału jest regularnie monitorowany przy wykorzystaniu do tego celu współczynnika adekwatności kapitałowej.
W procesie zarządzania kapitałem Bank określa politykę wypłat przyszłych dywidend dla akcjonariuszy. W procesie tym uwzględnia się szereg czynników, takich jak: zyski Banku, oczekiwania Banku w zakresie przyszłych wyników finansowych, poziom wymogów kapitałowych, a także uwarunkowania podatkowe, regulacyjne i prawne.
Adekwatność kapitałowa
Współczynnik kapitałowy obliczony został według zasad określonych w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych i firm inwestycyjnych, zmieniające rozporządzenie (UE) nr 648/2012 wraz z późniejszymi zmianami („CRR”).
Poniższa tabela prezentuje dane finansowe do wyliczenia współczynnika wypłacalności Banku.
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
I
Kapitał własne
7 080 310
7 024 912
Kapitał podstawowy Tier I
7 080 310
7 024 912
II
Całkowity wymóg kapitałowy, z tego:
2 707 685
2 417 608
wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kredytowego
1 769 619
1 642 593
wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka kontrahenta
101 817
102 614
wymóg kapitałowy z tytułu korekty wyceny kredytowej
8 688
5 533
wymóg kapitałowy z tytułu przekroczenia limitu dużych zaangażowań
-
-
suma wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka rynkowego
113 887
105 048
wymóg kapitałowy z tytułu ryzyka operacyjnego
713 674
561 820
Współczynnik kapitału podstawowego Tier I
20,9%
23,2%
Łączny współczynnik kapitałowy (%)
20,9%
23,2%
Dane porównawcze za 31 grudnia 2023 roku zostały przeliczone z uwzględnieniem zysku za 2023 rok po jego zatwierdzeniu przez Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy.
Dnia 16 grudnia 2024 r. KNF poinformowała, w procesie oceny nadzorczej oceniono wrażliwość Banku na ewentualną materializację scenariuszy stresowych, wpływających na poziom funduszy własnych oraz ekspozycji na ryzyko, jako niską oraz nie wyznaczyła dla Banku dodatkowego narzutu kapitałowego (P2G) w celu zaabsorbowania potencjalnych strat wynikających z wystąpienia warunków skrajnych.
Współczynniki kapitałowe Banku pozostają powyżej wymogów minimalnych wynikających z rozporządzenia CRR oraz ustawy o nadzorze makroostrożnościowym.
Bank jako podmiot restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji będący częścią globalnej instytucji o znaczeniu systemowym spoza UE (Citigroup) w rozumieniu definicji zawartej w art. 4 pkt 136 CRR, musi spełniać na poziomie skonsolidowanym następujące wymogi w zakresie funduszy własnych i zobowiązań kwalifikowalnych zgodnie z art. 92a CRR:
a) współczynnik oparty na analizie ryzyka na poziomie 18%, odzwierciedlający fundusze własne i zobowiązania kwalifikowalne instytucji wyrażone jako odsetek łącznej kwoty ekspozycji na ryzyko (TLAC TREA),
b) współczynnik nieoparty na analizie ryzyka na poziomie 6,75%, odzwierciedlający fundusze własne i zobowiązania kwalifikowalne instytucji wyrażone jako odsetek miary ekspozycji całkowitej (TLAC TEM).
Grupa spełnia wymóg TLAC TREA po powiększeniu o wymóg połączonego bufora na dzień 31 grudnia 2024 r.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
53
W dniu 6 czerwca 2024 roku Bank zawarł z Citibank Europe PLC z siedzibą w Dublinie umowę pożyczki podporządkowanej. W dniu 19 listopada 2024 r., zgodnie z informacją przedstawioną w komunikacie bieżącym nr 37/2024 z 19 listopada 2024 roku, Zarząd Banku podjął decyzję o wykorzystaniu 250 mln EUR pożyczki podporządkowanej z łącznej kwoty przyznanej w ramowej umowie pożyczki podporządkowanej. Wartość wykorzystanej pożyczki według stanu na 31 grudnia 2024 roku to w przybliżeniu 1.068 milionów PLN. Pożyczka klasyfikowana jest jako zobowiązania kwalifikowalne, zaliczane na poczet spełnienia wymogów TLAC oraz MREL. Uwzględnienie pożyczki we wskaźniku TLAC TREA spowodowało podniesienie wskaźnika o 3,18 p.p. (do poziomu: 24,39%), w porównaniu do sytuacji, w której pożyczka nie byłaby zaliczana na poczet spełnienia ww. wymogów.
Bank jest obowiązany utrzymywać minimalny poziom MREL and TLAC w ujęciu skonsolidowanym.
Od 1 stycznia 2025 roku weszły w życie zmiany przepisów wpływające na poziom wymogów kapitałowych Grupy, wynikające z Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2024/1623 z dnia 31 maja 2024 r. w sprawie zmiany rozporządzenia UE 575/2013 w odniesieniu do wymogów dotyczących ryzyka kredytowego, ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej, ryzyka operacyjnego, ryzyka rynkowego oraz minimalnego progu kapitałowego (CRR3).
Zmiana ta ma na celu uwrażliwienie standardowych metod kalkulacji wymogów i zwiększenie porównywalności wymogów pomiędzy instytucjami stosującymi różne metody kalkulacji (m.in. poprzez stosowanie tzw. output floor dla ryzyka kredytowego w metodach zaawansowanych lub narzucenie jednej wspólnej metody dla ryzyka operacyjnego). Przepisy rozporządzenia wdrażane etapami, gdzie największy zakres zmian zaczął obowiązywać 1 stycznia 2025 roku. W niektórych sytuacjach przewidziano kilkuletni okres przejściowy w implementacji docelowych zasad.
Bank szacuje, że w ujęciu jednostkowym, wpływ nowych przepisów spowoduje wzrost współczynników kapitałowych około + 1.51 p.p. tj. wzrost TCR z poziomu 20,92% według stanu na 31 grudnia 2024 roku, do 22,43% według stanu na 1 stycznia 2025 roku (dane nieaudytowane). Pozytywny wpływ wynika głównie ze zmiany metody wyznaczania wymogu z tytułu ryzyka operacyjnego, przy jednoczesnym wzroście wymogu z tytułu ryzyka kredytowego oraz CVA.
Zmiany w metodach kalkulacji wymogu kapitałowego z tytułu ryzyka rynkowego wejdą w życie od 1 stycznia 2026 roku.
Sektor bankowy nadal oczekuje na finalizację zmian legislacyjnych obejmującą przyjęcie regulacyjnych standardów technicznych do wybranych zapisów rozporządzenia CRR oraz na przyjęcie wytycznych, które mogą mieć potencjalny wpływ na interpretację wybranych zapisów i przekazane wyżej szacunki.
4. Sprawozdawczość dotycząca segmentów działalności
Informacja dotycząca segmentów działalności przedstawiona jest w Rocznym Skonsolidowanym Sprawozdaniu Finansowym Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku, które zostało zatwierdzone przez Zarząd Banku w tym samym dniu co Roczne Jednostkowe Sprawozdanie Finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku.
5. Wynik z tytułu odsetek
Zasady rachunkowości:
Przychody i koszty z tytułu odsetek od instrumentów finansowych ujmowane w rachunku zysków i strat przy użyciu metody efektywnej stopy procentowej.
Metoda efektywnej stopy procentowej jest metodą naliczania zamortyzowanego kosztu składnika aktywów lub zobowiązania finansowego oraz przypisania przychodów lub kosztów odsetkowych do odpowiednich okresów. Efektywna stopa procentowa jest stopą, która dyskontuje oszacowane przyszłe wpływy lub płatności pieniężne dokonywane w oczekiwanym okresie do wygaśnięcia instrumentu finansowego do bilansowej wartości brutto składnika aktywów lub zamortyzowanego kosztu dla zobowiązania finansowego. Przy wyliczaniu efektywnej stopy procentowej Bank uwzględnia wszelkie postanowienia umowy instrumentu finansowego (na przykład: przedpłaty, opcje kupna i podobne), jednakże nie uwzględnia potencjalnych przyszłych strat związanych z nieściągalnością kredytów. Wyliczenie obejmuje wszelkie płacone i otrzymywane przez strony umowy prowizje i punkty stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej, koszty transakcji oraz wszelkie inne premie i dyskonta. W rezultacie prowizje stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej po pomniejszeniu o bezpośrednie koszty pozyskania instrumentu finansowego prezentowane są jako składnik przychodów odsetkowych.
Efektywną stopę procentową stosuje się do wartości bilansowej brutto składnika aktywów finansowych, z wyjątkiem składników aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe.
W przypadku aktywów finansowych dotkniętych utratą wartości ze względu na ryzyko kredytowe, przychody odsetkowe ujmowane przy zastosowaniu stopy procentowej użytej do zdyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych dla celów oszacowania oczekiwanych strat kredytowych i naliczane od kwoty ekspozycji pomniejszonej o oczekiwane straty kredytowe.
Informacje finansowe:
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Przychody z tytułu odsetek
4 141 650
4 297 083
z tytułu aktywów finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie
2 287 938
2 549 354
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
54
w tys. zł
Za okres
2024
2023
operacji z Bankiem Centralnym i rachunków bieżących w innych bankach
230 143
229 518
lokat terminowych w bankach
481 359
535 215
należności od klientów, z tego:
1 576 436
1 784 621
podmiotów sektora finansowego
304 012
284 639
podmiotów sektora niefinansowego, w tym:
1 272 424
1 499 982
od kart kredytowych
289 994
348 259
z tytułu aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
1 853 712
1 747 729
inwestycyjnych dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
1 853 712
1 747 729
Przychody o podobnym charakterze
278 312
102 517
z tytułu dłużnych papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
87 101
57 219
z tytułu zobowiązań z ujemną stopą procentową
83
249
z tytułu instrumentów pochodnych w rachunkowości zabezpieczeń
191 128
45 049
4 419 962
4 399 600
Koszty odsetek i koszty o podobnym charakterze
z tytułu zobowiązań finansowych wycenianych w zamortyzowanym koszcie
(1 071 156)
(1 103 318)
operacji z Bankiem Centralnym
(4)
(5)
zobowiązań wobec banków
(106 311)
(134 655)
zobowiązania wobec klientów
(955 384)
(964 633)
zobowiązań wobec podmiotów sektora finansowego
(150 148)
(166 799)
zobowiązań wobec podmiotów sektora niefinansowego
(805 236)
(797 834)
kredytów i pożyczek otrzymanych
(5 131)
-
zobowiązań z tytułu leasingu
(4 326)
(4 025)
z tytułu instrumentów pochodnych w rachunkowości zabezpieczeń
(136 742)
(25 074)
(1 207 898)
(1 128 392)
Wynik z tytułu odsetek
3 212 064
3 271 208
Wpływ modyfikacji na wartość aktywów finansowych, dla których przepływy pieniężne wynikające z umowy uległy modyfikacji jednak nie zaprzestano ich ujmowania na dzień 31 grudnia 2024 roku wyniósł (3 454) tys. zł, zaś wynik z tytułu modyfikacji w 2024 roku wynosił (4 015) tys. (odpowiednio na dzień 31 grudnia 2023 roku (286) tys. zł, zaś wynik z tytułu modyfikacji (1 224) tys. zł).
6. Wynik z tytułu opłat i prowizji
Zasady rachunkowości:
Przychody z tytułu opłat i prowizji powstają w wyniku świadczenia usług finansowych oferowanych przez Bank. Prowizje klasyfikowane są do następujących kategorii:
prowizji stanowiących integralną część efektywnej stopy procentowej,
prowizji z tytułu działalności maklerskiej obejmujące prowizje z tytułu wykonywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, oferowanie instrumentów finansowych, prowadzenie rachunków pieniężnych, przechowywanie i rejestrowanie instrumentów pieniężnych oraz pełnienie funkcji animatora na rynku,
prowizji za wykonanie usługi,
prowizji za wykonanie znaczącej czynności.
Prowizje stanowiące integralną część efektywnej stopy procentowej zaliczane do rachunku zysków i strat jako korekta kalkulacji efektywnej stopy procentowej i wykazywane w przychodach odsetkowych.
W przypadku kredytów i pożyczek o nieustalonych terminach płatności rat, np. kredytów w rachunku bieżącym lub kart kredytowych, prowizje rozliczane w czasie metodą liniową przez okres ważności limitu kredytowego. Tego typu prowizje zaliczane są do przychodów z tytułu prowizji.
Dla pozostałych prowizji Bank stosuje zasady wynikające z MSSF 15. W szczególności, jeśli Bank przenosi kontrolę nad usługą w miarę upływu czasu i tym samym spełnia zobowiązanie do wykonania świadczenia i klient jednocześnie czerpie korzyści płynące ze świadczenia Banku, w miarę wykonywania przez Bank tego świadczenia, wówczas prowizje ujmowane w miarę upływu czasu proporcjonalnie do stopnia wykonania usługi w przychodach z tytułu prowizji. W pozostałych sytuacjach prowizje ujmowane jednorazowo w momencie wykonania czynności i wykazywane w przychodach z tytułu prowizji. Nie występują sytuacje wstrzymywania realizacji usług, które wpływałyby na opisany powyżej tryb ujęcia przychodu w związku ze spełnianiem zobowiązania do wykonania świadczenia. Większość przychodów prowizyjnych jest rozliczana jednorazowo, za wyjątkiem sytuacji, w której prowizja jest pobrana z góry za okres świadczonej usługi dłuższy niż miesiąc. Takie sytuacje mają miejsce w odniesieniu do gwarancji lub kredytów, dla
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
55
których nie ustala się harmonogramu spłat. W obszarze przychodów prowizyjnych otrzymane wynagrodzenie jest co do zasady bezzwrotne.
W celu ustalenia ceny transakcyjnej Bank uwzględnia warunki umowy. Cena transakcyjna to kwota wynagrodzenia (stała, zmienna lub obie), które będzie przysługiwać w zamian za przekazanie przyrzeczonych usług na rzecz klienta, z wyłączeniem kwot pobranych w imieniu osób trzecich.
Bank pośredniczy w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych. Przychody z tytułu wynagrodzenia za dystrybucję produktów ubezpieczeniowych niepowiązanych z instrumentami finansowymi ujmowane w przychodach prowizyjnych w momencie sprzedaży lub odnowienia polisy, z wyjątkiem części wynagrodzenia dotyczącego usług świadczonych po dokonaniu sprzedaży, które jest ujmowane w przychodach prowizyjnych liniowo, przez okres życia produktu.
W przypadku produktów ubezpieczeniowych powiązanych z instrumentem finansowym, gdzie wynagrodzenie otrzymywane jest z góry za okres dłuższy niż miesięczny, w celu ustalenia sposobu ujmowania wynagrodzenia z tytułu dystrybucji tego ubezpieczenia stosowany jest model względnej wartości godziwej w wyniku, którego wynagrodzenie z tytułu sprzedaży produktu ubezpieczeniowego dzielone jest na następujące komponenty:
część stanowiąca wynagrodzenie za usługę pośrednictwa, ujmowana w wyniku z tytułu prowizji oraz
część stanowiąca element zamortyzowanego kosztu instrumentu finansowego rozliczanego z użyciem efektywnej stopy procentowej będąca elementem wyniku odsetkowego.
Wynagrodzenie opisane powyżej ujmowane jest z uwzględnieniem szacowanych przyszłych zwrotów z tytułu odstąpienia klientów od ubezpieczenia w określonych przypadkach.
Koszty bezpośrednio powiązane z akwizycją pożyczki gotówkowej Bank rozlicza w czasie jako element zamortyzowanego kosztu instrumentu finansowego stanowiącego część wyniku odsetkowego.
Jeśli Bank ponosi koszty bezpośrednio związane ze sprzedażą produktu ubezpieczeniowego, koszty takie rozliczane zgodnie z zasadą współmierności przychodów i kosztów. Koszty niepowiązane bezpośrednio ze sprzedażą produktów ubezpieczeniowych ujmowane są w rachunku wyników jednorazowo, w momencie ich poniesienia.
Informacje finansowe:
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Przychody z tytułu opłat i prowizji
z tytułu działalności kredytowej (inne niż ujęte w kalkulacji stopy procentowej)
46 247
51 935
z tytułu prowadzenia rachunków bankowych
110 720
115 310
z tytułu pośrednictwa w sprzedaży produktów ubezpieczeniowych i inwestycyjnych
47 110
43 458
z tytułu kart płatniczych i kredytowych
116 392
126 808
z tytułu realizacji zleceń płatniczych
112 879
110 820
z tytułu usług powierniczych
127 450
116 596
z tytułu działalności maklerskiej
56 759
43 502
z tytułu świadczenia usług zarządzania środkami na rachunkach klientów
23 972
20 953
z tytułu udzielonych zobowiązań o charakterze finansowym
34 919
29 413
Inne
10 028
9 780
686 476
668 575
Koszty z tytułu opłat i prowizji
z tytułu kart płatniczych i kredytowych
(40 694)
(35 631)
z tytułu działalności maklerskiej
(16 365)
(14 327)
z tytułu opłat KDPW
(34 160)
(32 169)
z tytułu opłat brokerskich
(3 896)
(4 694)
Inne
(19 973)
(19 980)
(115 088)
(106 801)
Wynik z tytułu opłat i prowizji
571 388
561 774
7. Przychody z tytułu dywidend
Zasady rachunkowości:
Dywidendy wynikające z instrumentów kapitałowych ujmuje się w rachunku zysków i strat w momencie, kiedy powstaje prawo jednostki do ich otrzymania, istnieje prawdopodobieństwo, że jednostka uzyska korzyści ekonomiczne związane z dywidendą oraz wysokość dywidendy można ustalić w wiarygodny sposób.
Informacje finansowe:
Przychody z tytułu dywidend za 2024 rok w kwocie 45 970 tys. (za 2023 rok: 15 026 tys. zł) obejmują dywidendy
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
56
otrzymane od jednostek zależnych w kwocie 34 461 tys. (w 2023 roku: 3 617 tys. . Pozostała kwota dywidend dotyczy otrzymanych wypłat od jednostek z niekontrolującym udziałem kapitałowym Banku.
8. Wynik na handlowych instrumentach finansowych i rewaluacji
Zasady rachunkowości:
W tej pozycji prezentowany jest wynik na instrumentach finansowych wycenianych wg wartości godziwej przez wynik finansowy, zgodnie z zasadami opisanymi w Nocie 2.1 w sekcji Aktywa i zobowiązania finansowe klasyfikacja i wycena, jak również wynik z pozycji wymiany.
Informacje finansowe:
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Wynik na instrumentach finansowych wycenianych według wartości godziwej przez wynik finansowy
z instrumentów dłużnych
(9 363)
(153 920)
z instrumentów kapitałowych
(3 646)
9 782
z instrumentów pochodnych, w tym:
111 112
(33 067)
na stopę procentową
102 894
(30 053)
kapitałowe
8 154
(3 071)
towarowe
64
57
98 103
(177 205)
Wynik z pozycji wymiany
z tytułu operacji wymiany na walutowych instrumentach pochodnych
554 780
881 813
z tytułu różnic kursowych (rewaluacja)
(55 126)
91 852
499 654
973 665
Wynik na handlowych instrumentach finansowych i rewaluacji
597 757
796 460
Wynik na handlowych instrumentach finansowych i rewaluacji za 2024 rok zawiera zmianę netto wartości korekty wyceny instrumentów pochodnych odzwierciedlającej ryzyko kredytowe kontrahenta oraz korekty wyceny instrumentów pochodnych odzwierciedlającej własne ryzyko kredytowe w wysokości (1 859) tys. (za 2023 rok: (5 455) tys. zł).
Wynik z instrumentów dłużnych zawiera wynik netto na obrocie rządowymi papierami wartościowymi, dłużnymi instrumentami komercyjnymi, papierami wartościowymi międzynarodowych instytucji finansowych i instrumentami rynku pieniężnego przeznaczonymi do obrotu.
Wynik z instrumentów kapitałowych obejmuje wynik z tytułu akcji i udziałów w innych jednostkach.
Wynik z instrumentów pochodnych zawiera wynik netto z tytułu transakcji swap na stopy procentowe, opcji, transakcji futures i innych instrumentów pochodnych.
Wynik z pozycji wymiany walutowej zawiera zyski i straty z wyceny aktywów i zobowiązań denominowanych w walucie obcej oraz na walutowych instrumentach pochodnych, takich jak Fx swap, forward, CIRS oraz opcje. Wynik z pozycji wymiany zawiera również marżę zrealizowaną na bieżących i terminowych transakcjach walutowych.
9. Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
Zasady rachunkowości:
Szczegółowe informacje na temat stosowanej w Banku rachunkowości zabezpieczeń, w tym w zakresie zasad rachunkowości, zamieszczone są w Nocie nr 37.
Informacje finansowe:
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej papierów wartościowych
Wynik z wyceny transakcji zabezpieczanej
(145 533)
80 361
Wynik z wyceny transakcji zabezpieczającej
154 407
(90 428)
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
8 874
(10 067)
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
57
10. Wynik na pozostałych przychodach i kosztach operacyjnych
Zasady rachunkowości:
Do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych zaliczane koszty i przychody niezwiązane bezpośrednio z działalnością bankową. Jest to w szczególności wynik z tytułu sprzedaży lub likwidacji środków trwałych oraz aktywów do zbycia, przychody związane z usługami na rzecz podmiotów powiązanych, a także koszty z tytułu odszkodowań, kar i grzywien.
Informacje finansowe:
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Pozostałe przychody operacyjne
Przychody z tytułu świadczonych usług na rzecz jednostek powiązanych spoza Grupy Kapitałowej
8 878
10 956
Przychody z wynajmu powierzchni biurowych
3 200
6 808
Inne
12 218
8 312
24 296
26 076
Pozostałe koszty operacyjne
Koszty postępowania ugodowego i windykacji
(3 929)
(7 614)
Utworzenie rezerw na sprawy sporne (netto)*
(21 718)
(18 447)
Inne**
(33 802)
(17 181)
(59 449)
(43 242)
Wynik na pozostałych przychodach i kosztach operacyjnych
(35 153)
(17 166)
*Pozycja uwzględnia koszty rezerw (netto) na sprawy sporne, w tym związane z wyrokami TSUE.
**Pozycja „Inne” uwzględnia m.in. straty operacyjne i koszty darowizn.
11. Koszty działania i koszty ogólnego zarządu
Zasady rachunkowości:
Koszty działania i koszty ogólnego zarządu ujmowane są w okresie, którego dotyczą.
Informacje finansowe:
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Koszty pracownicze
Koszty związane z wynagrodzeniami, w tym:
(549 167)
(510 560)
koszty związane ze świadczeniami emerytalnymi
(41 539)
(38 700)
Premie i nagrody
(95 730)
(102 218)
Koszty ubezpieczeń społecznych
(91 751)
(83 916)
(736 648)
(696 694)
Koszty ogólno-administracyjne
Koszty opłat telekomunikacyjnych i sprzętu komputerowego
(244 227)
(224 276)
Koszty usług obcych, w tym doradczych, audytorskich i konsultacyjnych
(79 620)
(54 791)
Koszty wynajmu i utrzymania nieruchomości
(72 759)
(83 827)
Reklama i marketing
(52 138)
(42 084)
Koszty usług zarządzania gotówką, koszty usług KIR i inne koszty transakcyjne
(37 383)
(36 544)
Koszty usług zewnętrznych dotyczące dystrybucji produktów bankowych
(53 926)
(49 585)
Koszty usług pocztowych, materiałów biurowych i poligrafii
(5 196)
(6 527)
Koszty nadzoru bankowego i kapitałowego
(9 895)
(7 663)
Koszty na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
(89 850)
(73 791)
Pozostałe koszty
(45 004)
(50 877)
(689 998)
(629 965)
Koszty działania i koszty ogólnego zarządu razem
(1 426 646)
(1 326 659)
W ramach kosztu wynajmu i utrzymania nieruchomości ujmowane opłaty leasingowe dotyczące umów dla których Bank skorzystał ze zwolnień (aktywa niskocenne i umowy krótkoterminowe), zmienne opłaty leasingowe, opłaty eksploatacyjne i inne niestanowiące opłat leasingowych, a także koszty utrzymania nieruchomości użytkowanych przez Bank (własnych i leasingowanych).
Koszty pracownicze zawierają koszty następujących świadczeń dla obecnych i byłych członków Zarządu Banku :
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
58
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Krótkoterminowe świadczenia pracownicze
16 887
16 853
Długoterminowe świadczenia pracownicze
227
136
Nagrody kapitałowe
9 964
14 263
27 078
31 252
12. Amortyzacja rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych
Zasady rachunkowości:
Amortyzacja naliczana jest liniowo wg stawek opisanych odpowiednio w Nocie 23 dla rzeczowych aktywów trwałych oraz w Nocie 24 dla wartości niematerialnych.
Informacje finansowe:
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Amortyzacja rzeczowych aktywów trwałych
(50 270)
(45 834)
Amortyzacja wartości niematerialnych
(69 068)
(65 201)
Amortyzacja rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych razem
(119 338)
(111 035)
13. Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych oraz rezerw na zobowiązania warunkowe
Zasady rachunkowości:
W tej pozycji prezentowany jest wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych oraz wynik z tytułu rezerw na zobowiązania warunkowe. Zasady tworzenia odpisów zostały szczegółowo opisane w Nocie 3 w sekcji Ryzyko kredytowe.
Informacje finansowe:
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych inwestycji kapitałowych
utworzenie odpisów
(68)
(145)
odwrócenie odpisów
33
21
(35)
(124)
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych należności od banków
utworzenie odpisów
(2 162)
(4 686)
odwrócenie odpisów
2 524
5 044
362
358
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych należności od klientów
Wynik z tytułu utworzenia i odwrócenia odpisów
2 898
(41 045)
utworzenie odpisów
(212 010)
(253 044)
odwrócenie odpisów
227 447
224 547
inne
(12 539)
(12 548)
Odzyski od sprzedanych wierzytelności
11 998
11 122
14 896
(29 923)
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych inwestycyjnych dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
utworzenie odpisów
(6 847)
(3 793)
odwrócenie odpisów
6 458
5 981
(389)
2 188
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych
14 834
(27 501)
utworzenie rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne
(31 546)
(36 126)
rozwiązanie rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne
33 234
45 497
Wynik z tytułu rezerw na zobowiązania warunkowe
1 688
9 371
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
59
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Wynik z tytułu oczekiwanych strat kredytowych aktywów finansowych oraz rezerw na zobowiązania warunkowe
16 522
(18 130)
14. Podatek dochodowy
Zasady rachunkowości:
Podatek dochodowy składa się z podatku bieżącego oraz odroczonego. Podatek dochodowy ujmuje się w rachunku zysków i strat z wyjątkiem sytuacji, gdy podatek dotyczy kwot ujmowanych w pozostałych całkowitych dochodach.
Informacje finansowe:
Ujęty w rachunku zysków i strat
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Bieżący podatek
Bieżący rok
(484 423)
(591 070)
Korekty z lat ubiegłych
9 502
(2 844)
(474 921)
(593 914)
Podatek odroczony
Powstanie i odwrócenie się różnic przejściowych
(79 530)
(9 522)
(79 530)
(9 522)
Razem podatek dochodowy w rachunku zysków i strat
(554 451)
(603 436)
Wyliczenie efektywnej stawki podatkowej
w tys. zł
Za okres
2024
2023
Zysk brutto
2 346 430
2 858 626
Podatek dochodowy według krajowej stawki podatku (19%)
(445 822)
(543 139)
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych niestanowiące kosztów uzyskania przychodu
(4 171)
(3 789)
Przychody podlegające opodatkowaniu nieujęte w wyniku finansowym
(4 599)
(5 411)
Przychody niepodlegające opodatkowaniu
8 671
2 797
Podatek od niektórych instytucji finansowych
(33 297)
(36 149)
Koszty płacone na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
(17 072)
(14 020)
Pozostałe różnice trwałe, w tym pozostałe koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodu
(58 162)
(3 725)
Ogółem obciążenie wyniku
(554 452)
(603 436)
Efektywna stawka podatkowa
23,63%
21,11%
Podatek odroczony ujęty bezpośrednio w kapitałach
Podatek odroczony ujęty bezpośrednio w kapitałach na dzień 31 grudnia 2024 roku związany z aktywami finansowymi wycenianymi w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody oraz wyceną programu określonych świadczeń wynosił 20 617 tys. zł (31 grudnia 2023 roku: (26 575) tys. zł).
15. Zysk przypadający na jedną akcję
Zasady rachunkowości:
Podstawowy zysk netto na akcję dla każdego okresu jest obliczany poprzez podzielenie zysku netto za dany okres przez średnią ważoną liczbę akcji w danym okresie sprawozdawczym. Rozwodniony zysk netto na jedną akcję dla każdego okresu jest obliczany poprzez podzielenie zysku netto za dany okres przez sumę średniej ważonej liczby akcji w danym okresie sprawozdawczym.
Informacje finansowe:
W 2024 roku w ramach programu nabywania akcji własnych, o którym mowa w Nocie 34, Bank nabył łącznie 335 901
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
60
akcji własnych jednocześnie wydając nieodpłatnie uprawnionym pracownikom Banku łącznie 116 994 akcji własnych. W oparciu o informację dotycząca nabycia oraz wydania akcji własnych w okresie 12 miesięcy zakończonym 31 grudnia 2024 roku wyliczono średnioważoną liczbę akcji na poziomie 130 581 136 szt.
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Średnia ważona liczba wyemitowanych akcji zwykłych zastosowana do obliczenia podstawowego zysku na jedną akcję (w sztukach)
130 581 136
130 659 600
Zysk netto za okres sprawozdawczy
1 791 979
2 255 190
Zysk netto przypadający na jedną akcję
13,72
17,26
16. Zestawienie zmian w pozostałych całkowitych dochodach
Odroczony podatek dochodowy i reklasyfikacje ujęte w pozostałych całkowitych dochodach dotyczą wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej odnoszonej na kapitał z aktualizacji wyceny oraz wyceny programu określonych świadczeń pracowniczych odnoszonej na pozostałe kapitały rezerwowe .
w tys. zł
Kwota brutto
Odroczony podatek dochodowy
Kwota netto
Stan na dzień 1 stycznia 2024 roku
139 871
(26 575)
113 296
Aktualizacja wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
(187 958)
35 712
(152 246)
(Zyski)/Straty przeniesione do rachunku zysków i strat po zaprzestaniu ujmowania aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
(50 652)
9 624
(41 028)
Całkowite dochody ogółem związane z aktywami finansowymi wycenianymi w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
(98 739)
18 761
(79 978)
Zyski/(Straty) aktuarialne z wyceny programu określonych świadczeń
(9 769)
1 856
(7 913)
Stan na dzień 31 grudnia 2024 roku
(108 508)
20 617
(87 891)
w tys. zł
Kwota brutto
Odroczony podatek dochodowy
Kwota netto
Stan na dzień 1 stycznia 2023 roku
(710 948)
135 081
(575 867)
Aktualizacja wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
718 828
(136 578)
582 250
(Zysk)i/Straty przeniesione do rachunku zysków i strat po zaprzestaniu ujmowania aktywów finansowych wycenianych według wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
147 758
(28 074)
119 684
Całkowite dochody ogółem związane z aktywami finansowymi wycenianymi w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
155 638
(29 571)
126 067
Zyski/(Straty) aktuarialne z wyceny programu określonych świadczeń
(15 767)
2 996
(12 771)
Stan na dzień 31 grudnia 2023 roku
139 871
(26 575)
113 296
17. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Środki pieniężne w kasie
486 315
416 922
Środki na rachunku bieżącym w Banku Centralnym
5 296 169
55 850
Lokaty w Banku Centralnym
-
610 701
Rachunki bieżące w innych bankach
11 877
158 400
Łączna wartość brutto
5 794 361
1 241 873
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(16)
(149)
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty razem
5 794 345
1 241 724
Na rachunku bieżącym w Narodowym Banku Polskim (NBP) utrzymywana jest rezerwa obowiązkowa, która może być wykorzystywana przez Bank pod warunkiem, że suma średniego miesięcznego salda na rachunku bieżącym w NBP nie jest mniejsza od poziomu deklarowanego.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
61
Deklarowana wysokość rezerwy obowiązkowej na dzień 31 grudnia 2024 roku wynosiła 2 098 239 tys. (na dzień 31 grudnia 2023 roku wynosiła 2 008 621 tys. zł).
18. Należności od banków
Zasady rachunkowości:
Zasady ujmowania i wyceny należności od banków opisane w Nocie 2.1 Aktywa i zobowiązania finansowe klasyfikacja i wycena.
Informacje finansowe:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Lokaty
5 258
35 898
Kredyty i pożyczki
235 635
-
Należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu
8 217 515
14 861 439
Lokaty stanowiące zabezpieczenie operacji instrumentami pochodnymi i transakcji giełdowych
324 170
475 120
Inne należności
5 853
-
Łączna wartość brutto
8 788 431
15 372 457
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(651)
(905)
Łączna wartość netto razem
8 787 780
15 371 552
Zmiana stanu odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych należności od banków przedstawia się następująco:
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych należności od banków
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 1 stycznia 2024 roku
(364)
(541)
-
(905)
Transfer do Etapu 1
-
-
-
-
Transfer do Etapu 2
-
-
-
-
Transfer do Etapu 3
-
-
-
-
(Utworzenia) / Rozwiązania w okresie przez rachunek zysków i strat
258
(11)
-
247
Różnice kursowe i inne zmiany
7
-
-
7
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 31 grudnia 2024 roku
(168)
(483)
-
(651)
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych należności od banków
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 1 stycznia 2023 roku
(376)
(1 037)
-
(1 413)
Transfer do Etapu 1
(127)
127
-
-
Transfer do Etapu 2
-
-
-
-
Transfer do Etapu 3
-
-
-
-
(Utworzenia) / Rozwiązania w okresie przez rachunek zysków i strat
47
311
-
358
Różnice kursowe i inne zmiany
92
58
-
150
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 31 grudnia 2023 roku
(364)
(541)
-
(905)
Zmiany wartości bilansowej brutto należności od banków, które przyczyniły się do zmian odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych przedstawia tabela poniżej:
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
62
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Wartość brutto należności od banków wycenianych w zamortyzowanym koszcie
Wartość brutto należności na dzień 1 stycznia 2024 roku
15 337 047
35 410
-
15 372 457
Transfer do Etapu 1
20 030
(20 030)
-
-
Transfer do Etapu 2
-
-
-
-
Transfer do Etapu 3
-
-
-
-
Należności pociągnięte/spłacone
8 095 257
(7 000)
-
8 088 257
Inne zmiany
(14 672 251)
(32)
-
(14 672 283)
Wartość brutto należności od banków na dzień 31 grudnia 2024 roku
8 780 083
8 348
-
8 788 431
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Wartość brutto należności od banków wycenianych w zamortyzowanym koszcie
Wartość brutto należności na dzień 1 stycznia 2023 roku
707 005
263 156
-
970 161
Transfer do Etapu 1
654
(654)
-
-
Transfer do Etapu 2
(1)
1
-
-
Transfer do Etapu 3
-
-
-
-
Należności pociągnięte/spłacone
14 734 789
1 101
14 735 890
Inne zmiany
(105 400)
(228 194)
-
(333 594)
Wartość brutto należności od banków na dzień 31 grudnia 2023 roku
15 337 047
35 410
-
15 372 457
19. Aktywa i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
Zasady rachunkowości:
Zasady ujmowania i wyceny aktywów i zobowiązań finansowych przeznaczonych do obrotu opisane są w Nocie 2.1.
Informacje finansowe:
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
Do kategorii przeznaczone do obrotu Bank zalicza instrumenty pochodne niebędące instrumentami zabezpieczającymi, wybrane dłużne papiery wartościowe oraz instrumenty kapitałowe przeznaczone do obrotu.
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
Papiery wartościowe wyemitowane przez:
Banki i inne podmioty finansowe*
963 254
446 280
Skarb Państwa
838 650
344 832
1 801 904
791 112
z tego:
notowane na aktywnym rynku
1 801 904
791 112
Instrumenty kapitałowe przeznaczone do obrotu
10 555
7 398
Instrumenty pochodne
2 623 860
3 262 636
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu razem
4 436 319
4 061 146
*Na dzień 31 grudnia 2024 roku papiery wartościowe (obligacje) emitowane przez banki w kwocie 956 638 tys. objęte gwarancją Skarbu Państwa (31 grudnia 2023 roku: 442 075 tys. zł).
**Dane według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku uległy zmianie w związku z dokonaną w 2024 roku zmiana prezentacyjną. Dodatkowe informacje znajdują się w Nocie 2 w sekcji „Dane porównawcze”.
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
63
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży dłużnych papierów wartościowych
156 708
132 417
Zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów kapitałowych
-
1 078
Instrumenty pochodne
2 599 197
3 388 708
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu razem
2 755 905
3 522 203
Na dzień 31 grudnia 2024 roku oraz 31 grudnia 2023 roku Bank nie posiadał aktywów i zobowiązań finansowych przeznaczonych w momencie początkowego ujęcia do wyceny według wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.
Instrumenty pochodne na dzień 31 grudnia 2024 roku
Wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji
Wartość godziwa
w tys. zł
do 3 miesięcy
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
powyżej 1 roku do 5 lat
powyżej 5 lat
Razem
Aktywa
Zobowiąza- -nia
Instrumenty stopy procentowej
32 557 968
42 871 630
82 384 391
29 605 070
187 419 059
608 997
1 299 743
FRA
13 700 000
4 340 000
-
-
18 040 000
1 522
4 010
swapy odsetkowe (IRS)
3 772 194
15 866 977
76 402 711
29 605 070
125 646 952
572 375
1 295 620
opcje na stopę procentową
-
1 110 980
20 845
-
1 131 825
106
113
kontrakty futures*
15 085 774
21 553 673
5 960 835
-
42 600 282
34 994
-
Instrumenty walutowe
60 391 684
18 570 602
38 722 067
293 340
117 977 693
1 997 438
1 282 595
FX forward/spot
13 260 201
5 282 716
3 896 464
-
22 439 381
226 064
27 337
FX swap
37 482 704
8 846 021
10 056 172
-
56 384 897
1 328 477
608 259
swapy walutowo – odsetkowe (CIRS)**
6 244 481
3 382 507
24 762 464
293 340
34 682 792
407 606
611 689
opcje walutowe
3 404 298
1 059 358
6 967
-
4 470 623
35 291
35 310
Transakcje na papierach wartościowych
455 977
9 090
-
-
465 067
1 328
761
kontrakty futures *
6 851
9 090
-
-
15 941
-
-
papiery wartościowe zakupione do otrzymania/sprzedane do wydania
449 126
-
-
-
449 126
1 328
761
Transakcje związane z towarami
21 843
-
-
-
21 843
16 097
16 098
swap
21 843
-
-
-
21 843
16 097
16 098
Instrumenty pochodne ogółem
93 427 472
61 451 322
121 106 458
29 898 410
305 883 662
2 623 860
2 599 197
* Instrumenty znajdujące się w obrocie giełdowym
**Swapy walutowo-odsetkowe z wymianą kapitału
Instrumenty pochodne na dzień 31 grudnia 2023 roku
Wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji
Wartość godziwa
w tys. zł
do 3 miesięcy
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
powyżej 1 roku do 5 lat
powyżej 5 lat
Razem
Aktywa
Zobowiąza- -nia
Instrumenty stopy procentowej
22 610 335
55 365 613
75 978 961
22 890 070
176 844 979
632 696
1 461 663
FRA
7 550 000
3 000 000
-
-
10 550 000
377
9 192
swapy odsetkowe (IRS)
7 094 621
29 993 022
68 798 485
22 864 581
128 750 709
584 789
1 443 888
opcje na stopę procentową
-
52 703
1 130 480
25 489
1 208 672
1 560
1 554
kontrakty futures*
7 965 714
22 319 888
6 049 996
-
36 335 598
45 970
7 029
Instrumenty walutowe
60 107 163
26 255 077
30 322 110
258 631
116 942 981
2 515 210
1 812 551
FX forward/spot
14 389 128
6 334 285
1 640 536
-
22 363 949
776 497
327 794
FX swap
35 841 199
6 560 081
12 440 867
-
54 842 147
1 126 162
919 812
swapy walutowo – odsetkowe (CIRS)**
3 913 219
4 338 665
16 147 229
258 631
24 657 744
308 320
260 700
opcje walutowe
5 963 617
9 022 046
93 478
-
15 079 141
304 231
304 245
Transakcje na papierach
836 420
4 191
-
-
840 611
588
360
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
64
Wartość nominalna instrumentów o terminie pozostającym do realizacji
Wartość godziwa
w tys. zł
do 3 miesięcy
powyżej 3 miesięcy do 1 roku
powyżej 1 roku do 5 lat
powyżej 5 lat
Razem
Aktywa
Zobowiąza- -nia
wartościowych
kontrakty futures *
7 601
4 191
11 792
-
-
papiery wartościowe zakupione do otrzymania/sprzedane do wydania
828 819
-
-
-
828 819
588
360
Transakcje związane z towarami
3 494
224 523
262 416
-
490 433
114 142
114 134
swap
3 494
224 523
262 416
-
490 433
114 142
114 134
Instrumenty pochodne ogółem
83 557 412
81 849 404
106 563 487
23 148 701
295 119 004
3 262 636
3 388 708
* Instrumenty znajdujące się w obrocie giełdowym
**Swapy walutowo-odsetkowe z wymianą kapitału
Zasady rachunkowości:
Zasady ujmowania i wyceny inwestycyjnych dłużnych aktywów finansowych opisane są w Nocie 2.1
Informacje finansowe:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Obligacje i bony wyemitowane przez:
Banki centralne
999 202
4 996 012
Pozostałe banki*, w tym:
13 889 991
10 295 147
obligacje zabezpieczane w rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej
3 225 777
2 595 263
Inne podmioty finansowe
1 843 248
2 095 217
obligacje zabezpieczane w rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej
505 371
236 733
Rządy centralne, w tym:
13 356 330
12 173 916
obligacje zabezpieczane w rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej
2 836 707
-
Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody razem
30 088 771
29 560 292
z tego:
notowane na aktywnym rynku
29 089 569
24 564 280
nienotowane na aktywnym rynku
999 202
4 996 012
*Na dzień 31 grudnia 2024 roku papiery wartościowe (obligacje) emitowane przez banki w kwocie 13 889 991 tys. objęte gwarancją Skarbu Państwa(31 grudnia 2023 roku: 10 295 147 tys. zł ).
Dla inwestycyjnych dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody skumulowana wartość oczekiwanych strat kredytowych na dzień 31 grudnia 2024 roku wynosiła 8 520tys. (na dzień 31 grudnia 2023 roku: 8 131 tys. zł).
Zmiana stanu dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody przedstawia się następująco:
w tys. zł
2024
2023
Stan na dzień 1 stycznia
29 560 292
37 180 808
Zwiększenia (z tytułu):
nabycia
548 803 054
301 158 675
aktualizacji wyceny
986 568
różnic kursowych
44 170
-
rozliczenia dyskonta, premii, odsetek
1 717 000
1 585 267
Zmniejszenia (z tytułu):
sprzedaży
(549 653 949)
(310 843 287)
aktualizacji wyceny
(362 750)
-
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
65
w tys. zł
2024
2023
różnic kursowych
-
(459 604)
rozliczenia premii
(19 046)
(48 135)
Stan na dzień 31 grudnia
30 088 771
29 560 292
21. Udziały w jednostkach zależnych oraz inwestycje kapitałowe i pozostałe
Zasady rachunkowości:
Jednostki zależne to wszelkie jednostki kontrolowane przez Bank. Zgodnie z MSSF 10 Bank sprawuje kontrolę nad jednostką wówczas, gdy posiada władzę nad jednostką, jest narażony lub ma prawo do zmiennych zwrotów ze swojego zaangażowania w jednostkę oraz ma możliwość wywierania wpływu na te zwroty poprzez sprawowanie władzy nad tą jednostką.
Akcje i udziały w jednostkach zależnych ujmowane w sprawozdaniu jednostkowym Banku w oparciu o metodę ceny nabycia zgodnie z MSR 27.
Akcje i udziały w innych jednostkach niż jednostki zależne (brak jednostek stowarzyszonych i wspólnych przedsięwzięć) zaliczane do kategorii aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat. Zasady ich ujmowania i wyceny opisane są w Nocie 2.1.
Informacje finansowe:
w tys. zł
31.12.204
31.12.2023
Udziały w jednostkach zależnych
101 993
102 298
Utrata wartości
(10 694)
(10 659)
Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
172 948
141 495
Inwestycje kapitałowe razem
264 247
233 134
z tego:
notowane na aktywnym rynku
38 117
19 739
nienotowane na aktywnym rynku
226 130
213 395
Zmiana stanu, udziałów w jednostkach zależnych, inwestycji kapitałowych i pozostałych przedstawia się następująco:
w tys. zł
Jednostki
zależne
Pozostałe
jednostki
Razem
Stan na dzień 1 stycznia 2024
91 639
141 495
233 134
Zwiększenia (z tytułu):
zmiana wyceny*
-
31 453
31 453
Zmniejszenia (z tytułu):
sprzedaż/likwidacja/zmniejszenie dopłat
(305)
-
(305)
zmiana wyceny
(35)
(35)
Stan na dzień 31 grudnia 2024
91 299
172 948
264 247
*w tym 2 548 tys. z tytułu konwersji akcji VISA
w tys. zł
Jednostki
zależne
Pozostałe
jednostki
Razem
Stan na dzień 1 stycznia 2023
91 775
106 144
197 919
Zwiększenia (z tytułu):
zmiana wyceny
-
35 351
35 351
Zmniejszenia (z tytułu):
zmiana wyceny
(136)
-
(136)
Stan na dzień 31 grudnia 2023
91 639
141 495
233 134
Informacje finansowe dotyczące jednostek zależnych 31.12.2024
w tys. zł
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
66
Nazwa jednostki
Siedziba
Przedmiot przedsiębior-
stwa
Charakter powiązania kapitałowego
Udział w kapitale w %*
Wartość bilansowa udziałów/akcji
Aktywa
Zobowią- zania
Kapitał
Przychody
Zysk/
Strata
HANDLOWY – LEASING
Sp. z o.o.
Warszawa
Działalność
leasingowa
Jednostka
zależna
97,47
15 720
17 108
704
16 404
690
273
HANDLOWY FINANCIAL SERVICES Sp. z o.o. ( dawniej Dom Maklerski Banku Handlowego S.A.)
Warszawa
Działalność
maklerska
Jednostka
zależna
100
70 950
73 988
653
73 335
3 978
2 385
HANDLOWY
INVESTMENTS S.A.
Luksemb urg
Działalność
inwestycyjna
Jednostka
zależna
100
4 274
4 380
29
4 351
500
48
HANDLOWY –
INWESTYCJE Sp. z o.o. 1/
Warszawa
Działalność
inwestycyjna
Jednostka
zależna
100
355
10 801
63
10 738
481
278
91 299
*Udział bezpośredni
Objaśnienie zależności pośrednich:
1/ Pośrednie powiązania poprzez Handlowy-Inwestycje Sp. z o.o . tys. zł
Nazwa jednostki
Siedziba
Przedmiot przedsiębior -stwa
Charakter powiązania kapitałowego
Udział w kapitale w %
Wartość bilansowa udziałów/ akcji
Aktywa
Zobowią- zania
Kapitał
Przychody
Zysk/ Strata
HANDLOWY - LEASING
Sp. z o.o.
Warszawa
Działalność
leasingowa
Jednostka
zależna
2,53
414
17 108
704
16 404
690
273
Przedstawione powyżej dane finansowe jednostek zależnych pochodzą z niezbadanych sprawozdań finansowych tych jednostek, przygotowanych na dzień 31.12.2024, za wyjątkiem sprawozdania finansowego spółki Handlowy Investments S.A., które zostało sporządzone na dzień 28.02.2025.
Informacje finansowe dotyczące jednostek zależnych 31.12.2023
w tys. zł
Nazwa jednostki
Siedziba
Przedmiot przedsiębior-
stwa
Charakter powiązania kapitałowego
Udział w kapitale w %*
Wartość bilansowa udziałów/akcji
Aktywa
Zobowią- zania
Kapitał
Przychody
Zysk/
Strata
HANDLOWY – LEASING
Sp. z o.o.
Warszawa
Działalność
leasingowa
Jednostka
zależna
97,47
15 720
21 662
697
20 965
997
568
HANDLOWY FINANCIAL SERVICES Sp. z o.o. ( dawniej Dom Maklerski Banku Handlowego S.A.)
Warszawa
Działalność
maklerska
Jednostka
zależna
100
70 950
118 440
913
117 527
5 880
3 573
HANDLOWY
INVESTMENTS S.A.
Luksemburg
Działalność
inwestycyjna
Jednostka
zależna
100
4 309
4 331
28
4 303
821
272
HANDLOWY –
INWESTYCJE Sp. z o.o. 1/
Warszawa
Działalność
inwestycyjna
Jednostka
zależna
100
660
10 821
68
10 753
485
305
91 639
*Udział bezpośredni
Objaśnienie zależności pośrednich:
1/ Pośrednie powiązania poprzez Handlowy-Inwestycje Sp. z o.o . tys. zł
Nazwa jednostki
Siedziba
Przedmiot przedsiębior- stwa
Charakter powiązania kapitałowego
Udział w kapitale w %
Wartość bilansowa udziałów/akcji
Aktywa
Zobowią- zania
Kapitał
Przychody
Zysk/ Strata
HANDLOWY - LEASING
Sp. z o.o.
Warszawa
Działalność
leasingowa
Jednostka
zależna
2,53
414
21 662
697
20 965
997
568
Przedstawione powyżej dane finansowe jednostek zależnych pochodzą ze zbadanych sprawozdań finansowych tych jednostek, przygotowanych na dzień 31.12.2024, za wyjątkiem sprawozdania finansowego spółki Handlowy Investments S.A., które zostało sporządzone na dzień 29.02.2024
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
67
22. Należności od klientów
Zasady rachunkowości:
Należności od klientów ujmowane i wyceniane zgodnie z zasadami opisanymi w Nocie 2.1 Aktywa i zobowiązania finansowe – klasyfikacja i wycena.
Informacje finansowe:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Należności od podmiotów sektora finansowego
Kredyty i pożyczki
2 190 586
1 408 492
Nienotowane dłużne aktywa finansowe
1 002 896
1 002 530
Należności z tytułu zakupionych papierów wartościowych z otrzymanym przyrzeczeniem odkupu
303 408
181 616
Fundusze gwarancyjne i lokaty stanowiące zabezpieczenie
1 613 484
1 585 568
Łączna wartość brutto
5 110 374
4 178 206
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(2 623)
(2 873)
Łączna wartość netto
5 107 751
4 175 333
Należności od podmiotów sektora niefinansowego
Kredyty i pożyczki
13 920 199
14 177 379
Skupione wierzytelności
2 840 285
2 388 441
Zrealizowane gwarancje i poręczenia
30 533
30 709
Inne należności
11 493
16 838
Łączna wartość brutto
16 802 510
16 613 367
Odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
(543 015)
(734 246)
Łączna wartość netto
16 259 495
15 879 121
Należności od klientów netto razem
21 367 246
20 054 454
W należnościach od klientów w pozycji „Nienotowane dłużne aktywa finansowe” zaprezentowane zostały m.in. aktywa sekurytyzacyjne objęte przez Bank. Bank występuje jako Inwestor w transakcjach obejmując transze senioralne. Aktywa sekurytyzacyjne objęte przez Bank nie przedmiotem obrotu na rynku. Zamiarem Banku jest utrzymanie inwestycji do daty zapadalności. Głównym ryzykiem, na jakie narażone transakcje sekurytyzacyjne będące w posiadaniu Banku jest ryzyko kredytowe. Maksymalna ekspozycja Banku na ryzyko kredytowe z tytułu udziału w tych jednostkach jest równa ich wartości bilansowej brutto, zatem na dzień 31 grudnia 2024 r. wynosi 1 002 896 tys. (31 grudnia 2023 r.: 1 002 530 tys. zł). Wartość bilansowa netto aktywów dotyczących udziału Banku w jednostkach strukturyzowanych, które nie podlegają konsolidacji na dzień 31 grudnia 2024 r. wynosi 1 002 403 tys. zł (31 grudnia 2023 r.: 1 001 976 tys. zł).
Zmiana stanu odpisów z tytułu utraty wartości należności od klientów przedstawia się następująco:
Rok 2024
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Aktywa udzielone z utratą wartości
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych należności od klientów korporacyjnych
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 1 stycznia 2024 roku
(20 582)
(29 898)
(260 401)
646
(310 235)
Transfer do Etapu 1
(738)
738
-
-
-
Transfer do Etapu 2
2 006
(2 006)
-
-
-
Transfer do Etapu 3
-
6
(6)
-
-
Transfer do aktywów udzielonych z utratą wartości
-
-
-
-
-
(Utworzenia)/Rozwiązania w okresie przez rachunek zysków i strat
(4 953)
(9 072)
(1 988)
(42)
(16 055)
Zmniejszenie stanu odpisów w związku ze spisaniem
-
-
99 698
-
99 698
Zmniejszenie stanu odpisów w związku ze sprzedażą wierzytelności
-
-
307
-
307
Zmiana odpisu na odsetki naliczone od ekspozycji w Etapie 3 inna niż spisanie lub sprzedaż wierzytelności
10
(1)
(3 990)
-
(3 981)
Zmniejszenie stanu odpisów w związku z usunięciem z bilansu w wyniku istotnej zmiany
-
-
-
(1 107)
(1 107)
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
68
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Aktywa udzielone z utratą wartości
Różnice kursowe i inne zmiany
(2 838)
3 604
6 879
669
8 314
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 31 grudnia 2024 roku
(27 095)
(36 629)
(159 501)
166
(223 059)
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Aktywa udzielone z utratą wartości
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych należności od klientów indywidualnych
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 1 stycznia 2024 roku
(31 893)
(69 853)
(324 962)
(176)
(426 884)
Transfer do Etapu 1
(18 287)
17 101
1 186
-
-
Transfer do Etapu 2
5 175
(8 077)
2 902
-
-
Transfer do Etapu 3
1 088
17 514
(18 602)
-
-
Transfer do aktywów udzielonych z utratą wartości
-
-
13 295
(13 295)
-
(Utworzenia)/Rozwiązania w okresie przez rachunek zysków i strat
29 017
733
(12 800)
2 003
18 953
Zmniejszenie stanu odpisów w związku ze spisaniem
-
-
15 326
-
15 326
Zmniejszenie stanu odpisów w związku sprzedażą wierzytelności
-
-
90 214
2 141
92 355
Zmiana odpisu na odsetki naliczone od ekspozycji w Etapie 3 inne niż spisanie lub sprzedaż wierzytelności
-
4
(28 894)
(3 400)
(32 290)
Zmniejszenie stanu odpisów w związku z usunięciem z bilansu w wyniku istotnej zmiany
-
-
-
13 295
13 295
Różnice kursowe i inne zmiany
-
-
(3 333)
(1)
(3 334)
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 31 grudnia 2024 roku
(14 900)
(42 578)
(265 668)
567
(322 579)
Rok 2023
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Razem
Aktywa udzielone z utratą wartości
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych należności od klientów korporacyjnych
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 1 stycznia 2023 roku
(40 985)
(43 613)
(329 595)
(1 354)
(415 547)
Transfer do Etapu 1
(913)
913
-
-
-
Transfer do Etapu 2
1 902
(1 902)
-
-
-
Transfer do Etapu 3
89
959
(1 048)
-
-
Transfer do aktywów udzielonych z utratą wartości
-
-
795
(795)
-
(Utworzenia)/Rozwiązania w okresie przez rachunek zysków i strat
20 232
7 852
(12 364)
229
15 949
Zmniejszenie stanu odpisów w związku ze spisaniem
-
-
67 505
-
67 505
Zmniejszenie stanu odpisów w związku ze sprzedażą wierzytelności
-
-
16 237
-
16 237
Zmiana odpisu na odsetki naliczone od ekspozycji w Etapie 3 inna niż spisanie lub sprzedaż wierzytelności
(10)
1
(8 678)
-
(8 687)
Zmniejszenie stanu odpisów w związku z usunięciem z bilansu w wyniku istotnej zmiany
-
-
-
1 428
1 428
Różnice kursowe i inne zmiany
(897)
5 892
6 747
1 138
12 880
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 31 grudnia 2023 roku
(20 582)
(29 898)
(260 401)
646
(310 235)
Wpływ nieistotnej modyfikacji na odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych jest nieistotny
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
69
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Aktywa udzielone z utratą wartości
Razem
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych należności od klientów indywidualnych
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 1 stycznia 2023 roku
(40 250)
(64 772)
(333 032)
(404)
(438 458)
Transfer do Etapu 1
(11 848)
10 562
1 286
-
-
Transfer do Etapu 2
6 039
(8 615)
2 576
-
-
Transfer do Etapu 3
2 448
23 127
(25 575)
-
-
Transfer do aktywów udzielonych z utratą wartości
-
-
19 893
(19 893)
-
(Utworzenia)/Rozwiązania w okresie przez rachunek zysków i strat
11 718
(30 162)
(41 365)
2 816
(56 993)
Zmniejszenie stanu odpisów w związku ze spisaniem
-
-
5 264
-
5 264
Zmniejszenie stanu odpisów w związku sprzedażą wierzytelności
-
-
80 241
417
80 658
Zmiana odpisu na odsetki naliczone od ekspozycji w Etapie 3 inne niż spisanie lub sprzedaż wierzytelności
-
7
(33 909)
(3 005)
(36 907)
Zmniejszenie stanu odpisów w związku z usunięciem z bilansu w wyniku istotnej zmiany
-
-
-
19 893
19 893
Różnice kursowe i inne zmiany
-
-
(341)
-
(341)
Odpis z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na dzień 31 grudnia 2023 roku
(31 893)
(69 853)
(324 962)
(176)
(426 884)
Wpływ nieistotnej modyfikacji na odpisy z tytułu oczekiwanych strat kredytowych jest nieistotny
Zmiany wartości bilansowej brutto należności od klientów, które przyczyniły się do zmian odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych przedstawia tabela poniżej:
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Aktywa udzielone z utratą wartości
Razem
Wartość brutto należności od klientów wycenianych w zamortyzowanym koszcie
Wartość brutto należności na dzień 1 stycznia 2024 roku
17 683 704
2 286 856
793 808
27 205
20 791 573
Transfer do Etapu 1
1 009 326
(1 004 302)
(5 024)
-
-
Transfer do Etapu 2
(1 001 989)
1 008 256
(6 267)
-
-
Transfer do Etapu 3
(43 093)
(51 613)
94 706
-
-
Transfer do aktywów udzielonych z utratą wartości
(162)
(924)
(13 759)
14 845
-
Należności pociągnięte/spłacone
1 073 713
464 437
(54 653)
(9 814)
1 473 683
Należności spisane
-
-
(109 719)
-
(109 719)
Należności zbyte
-
-
(95 579)
(1 429)
(97 008)
Inne zmiany
(151 925)
(694)
18 461
(11 487)
(145 645)
Wartość brutto należności od klientów na dzień 31 grudnia 2024 roku
18 569 574
2 702 016
621 974
19 320
21 912 884
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Aktywa udzielone z utratą wartości
Razem
Wartość brutto należności od klientów wycenianych w zamortyzowanym koszcie
Wartość brutto należności na dzień 1 stycznia 2023 roku
19 027 051
2 558 056
872 457
16 948
22 474 512
Transfer do Etapu 1
1 085 332
(1 073 213)
(12 119)
-
-
Transfer do Etapu 2
(1 528 140)
1 533 429
(5 289)
-
-
Transfer do Etapu 3
(73 009)
(86 041)
159 050
-
-
Transfer do aktywów udzielonych z utratą wartości
(375)
(1 051)
(44 158)
45 584
-
Należności pociągnięte/spłacone
(550 329)
(553 495)
(4 585)
(12 614)
(1 121 023)
Należności spisane
-
-
(75 326)
-
(75 326)
Należności zbyte
-
-
(104 584)
(256)
(104 840)
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
70
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Aktywa udzielone z utratą wartości
Razem
Inne zmiany
(276 826)
(90 829)
8 362
(22 457)
(381 750)
Wartość brutto należności od klientów na dzień 31 grudnia 2023 roku
17 683 704
2 286 856
793 808
27 205
20 791 573
Dla należności brutto i odpisów na oczekiwane straty kredytowe od klientów, które zmieniały Etapy w trakcie roku, przesunięcia zostały zaprezentowane jako transfery pomiędzy Etapem na początek okresu sprawozdawczego lub na moment ujęcia a Etapem na koniec okresu sprawozdawczego.
23. Rzeczowe aktywa trwałe
Zasady rachunkowości:
Rzeczowe aktywa trwałe wykazywane według kosztu historycznego pomniejszonego o naliczone umorzenie, a także o odpisy z tytułu utraty wartości. Koszt historyczny uwzględnia wydatki bezpośrednio związane z nabyciem danych aktywów oraz ich przygotowaniem do użytkowania.
Późniejsze nakłady uwzględnia się w wartości bilansowej danego środka trwałego lub ujmuje jako odrębny środek trwały (tam, gdzie jest to właściwe) tylko wówczas, gdy jest prawdopodobne, że z tytułu tej pozycji nastąpi wpływ korzyści ekonomicznych do Banku, zaś koszt danej pozycji można wiarygodnie zmierzyć. Wszelkie pozostałe wydatki, na przykład na naprawę i konserwację, odnoszone są do rachunku zysków i strat w okresie, w którym je poniesiono.
Umorzenie naliczane jest metodą liniową przez przewidywany okres użytkowania przy zastosowaniu stawek określonych w zatwierdzonym planie amortyzacji na 2024 rok.
Przykładowe stosowane roczne stawki amortyzacji są następujące:
Budynki i budowle
1,5%-4,5%
Środki transportu
14,0%-34,0%
Komputery
25,0%
Wyposażenie biurowe
20,0%
Inne środki trwałe
7,0%-34,0%
Inwestycje w obcych środkach trwałych – zgodnie z okresem trwania umowy najmu
Na każdy dzień bilansowy dokonuje się weryfikacji wartości końcowej rzeczowych aktywów trwałych oraz okresów ich użytkowania i w razie potrzeby dokonuje stosownych korekt planu amortyzacji.
Składniki majątku o jednostkowej wartości początkowej nieprzekraczającej 3 500 podlegają jednorazowemu odpisaniu w koszty z datą wydania ich do używania. Suma wartości środków trwałych jednorazowo odpisanych w koszty nie jest istotna z punktu widzenia sprawozdania finansowego.
Środki trwałe w budowie wykazywane w wysokości ogółu poniesionych kosztów pozostających w bezpośrednim związku z niezakończoną jeszcze budową, montażem lub ulepszeniem istniejącego środka trwałego z uwzględnieniem odpisów aktualizujących z tytułu utraty wartości.
Wartości bilansowe rzeczowych aktywów trwałych przeglądane na dzień bilansowy w celu określenia, czy zaistniały przesłanki wskazujące na utratę wartości. Jeżeli istnieje taka przesłanka, należy określić wartość odzyskiwalną aktywów.
Wartość odzyskiwalna jest wartością większą z: wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży i wartości użytkowej. W celu wyznaczenia wartości użytkowej, oszacowane przyszłe przepływy pieniężne dyskontowane do ich wartości bieżącej przy użyciu stopy dyskontowej przed opodatkowaniem, która odzwierciedla bieżące oczekiwania rynku co do wartości pieniądza oraz specyficznego ryzyka w odniesieniu do danego aktywa. Dla aktywów niegenerujących niezależnych przepływów środków pieniężnych, wartość odzyskiwalna jest wyznaczana dla danego ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego te aktywa należą (patrz Nota 25).
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jest ujmowany, jeżeli wartość księgowa składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne przekracza jego wartość odzyskiwalną. Odpis aktualizacyjny z tytułu utraty wartości jest ujmowany w rachunku zysków i strat.
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości podlega odwróceniu, jeżeli nastąpiła zmiana w szacunkach służących do określenia wartości możliwej do odzyskania.
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości może być odwrócony tylko do poziomu, przy którym wartość księgowa aktywa nie przekracza wartości księgowej, która pomniejszona o kwotę amortyzacji, zostałaby wyznaczona, jeżeli nie zostałby ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości.
Rzeczowe aktywa trwałe od dnia pierwszego zastosowania MSSF 16 uwzględniają aktywa z tytułu prawa od użytkowania aktywów. Szczegóły zostały przedstawione w Nocie 43.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
71
Informacje finansowe:
Zmiana stanu rzeczowych aktywów trwałych w 2024 roku
w tys. zł
Grunty i budynki
Środki transportu
Inne środki trwałe
W budowie
Razem
Wartość brutto
Stan na dzień 1 stycznia 2024
653 667
39 745
228 797
98 324
1 020 533
Zwiększenia:
Zakupy
687
16 425
9 667
49 479
76 258
Inne zwiększenia*
24 103
-
143
-
24 246
Zmniejszenia:
Zbycia
-
(10 048)
-
-
(10 048)
Likwidacje
(604)
-
(20 931)
-
(21 535)
Inne zmniejszenia*
(6 145)
(289)
-
(13 184)
(19 618)
Transfery
91 094
-
35 246
(126 340)
-
Stan na dzień 31 grudnia 2024
762 802
45 833
252 922
8 279
1 069 836
Umorzenie
Stan na dzień 1 stycznia 2024
321 203
5 587
185 340
-
512 130
Zwiększenia:
Koszty amortyzacji za okres
27 745
3 929
18 596
-
50 270
Inne zwiększenia
Zmniejszenia:
Zbycia
-
(2 672)
-
-
(2 672)
Likwidacje
(540)
-
(20 530)
-
(21 070)
Inne zmniejszenia
(3 740)
(37)
-
-
(3 777)
Stan na dzień 31 grudnia 2024
344 668
6 807
183 406
-
534 881
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
Stan na dzień 1 stycznia 2024
-
-
-
-
-
Zwiększenia
5 059
-
8 765
-
13 824
Stan na dzień 31 grudnia 2024
5 059
-
8 765
-
13 824
Wartość bilansowa
Na dzień 1 stycznia 2024
332 464
34 158
43 457
98 324
508 403
Na dzień 31 grudnia 2024
413 075
39 026
60 751
8 279
521 131
*Inne zwiększenia/ zmniejszenia obejmują m. in. przywrócenie zlikwidowanego środka trwałego do ewidencji, darowizny, rozliczenia środków trwałych w budowie, nowe i zamykane umowy leasingowe.
Zmiana stanu rzeczowych aktywów trwałych w 2023 roku
w tys. zł
Grunty i budynki
Środki transportu
Inne środki trwałe
W budowie
Razem
Wartość brutto
Stan na dzień 1 stycznia 2023
704 151
29 975
228 763
20 925
983 814
Zwiększenia:
Zakupy
84
11 319
14 032
95 694
121 129
Inne zwiększenia*
7 975
-
233
-
8 208
Zmniejszenia:
Zbycia
-
(1 549)
-
-
(1 549)
Likwidacje
(32 748)
-
(14 982)
-
(47 730)
Zaklasyfikowanie do aktywów trwałych przeznaczonych do zbycia
(29 980)
-
(4 853)
-
(34 833)
Inne zmniejszenia*
(4 009)
-
-
(4 497)
(8 506)
Transfery
8 194
-
5 604
(13 798)
-
Stan na dzień 31 grudnia 2023
653 667
39 745
228 797
98 324
1 020 533
Umorzenie
Stan na dzień 1 stycznia 2023
334 369
3 063
190 964
-
528 396
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
72
w tys. zł
Grunty i budynki
Środki transportu
Inne środki trwałe
W budowie
Razem
Zwiększenia:
Koszty amortyzacji za okres
28 230
3 422
14 182
-
45 834
Inne zwiększenia
-
-
9
-
9
Zmniejszenia:
Zbycia
-
(898)
-
-
(898)
Likwidacje
(18 838)
-
(14 982)
-
(33 820)
Zaklasyfikowanie do aktywów trwałych przeznaczonych do zbycia
(20 733)
-
(4 833)
-
(25 566)
Inne zmniejszenia
(1 825)
-
-
-
(1 825)
Stan na dzień 31 grudnia 2023
321 203
5 587
185 340
-
512 130
Wartość bilansowa
Na dzień 1 stycznia 2023
369 782
26 912
37 799
20 925
455 418
Na dzień 31 grudnia 2023
332 464
34 158
43 457
98 324
508 403
*Inne zwiększenia/ zmniejszenia obejmują m. in. przywrócenie zlikwidowanego środka trwałego do ewidencji, darowizny, rozliczenia środków trwałych w budowie, nowe i zamykane umowy leasingowe.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2024 roku, jak również według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku, Bank nie posiadał istotnych zobowiązań umownych z tytułu dokonania w przyszłości zakupu rzeczowych aktywów trwałych.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank przeprowadził test utraty wartości ośrodków generujących środki pieniężne, w wyniku, którego dokonano odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości rzeczowych aktywów trwałych w kwocie 13 824 tys. zł, które przypisane były do Segmentu Bankowości Detalicznej. Szczegółowe informacje na temat przeprowadzonego testu zostały przedstawione w Nocie 25
24. Wartości niematerialne
Zasady rachunkowości:
Wartości niematerialne wykazywane według kosztu historycznego pomniejszonego o naliczone umorzenie, a także o odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Koszt historyczny uwzględnia wydatki bezpośrednio związane z nabyciem danych aktywów oraz ich przygotowaniem do użytkowania.
Późniejsze nakłady uwzględnia się w wartości bilansowej danego składnika wartości niematerialnych lub ujmuje jako odrębny składnik aktywów (tam, gdzie jest to właściwe) tylko wówczas, gdy jest prawdopodobne, że z tytułu tej pozycji nastąpi wpływ korzyści ekonomicznych do Banku, zaś koszt danej pozycji można wiarygodnie zmierzyć. Wszelkie pozostałe wydatki odnoszone są do rachunku zysków i strat w okresie, w którym je poniesiono.
Umorzenie naliczane jest metodą liniową przez przewidywany okres użytkowania przy zastosowaniu stawek określonych w zatwierdzonym planie amortyzacji na 2024 rok.
Przykładowe stosowane roczne stawki amortyzacji są następujące:
Oprogramowanie komputerowe i prawa autorskie (z wyjątkiem podstawowych systemów operacyjnych, do których stosuje się stawki 10% i 20%)
34,0%
Pozostałe wartości niematerialne
20,0%
Na każdy dzień bilansowy dokonuje się weryfikacji wartości końcowej wartości niematerialnych oraz okresów ich użytkowania i w razie potrzeby dokonuje stosownych korekt planu amortyzacji.
Wartości bilansowe wartości niematerialnych podlegają przeglądowi na każdy dzień bilansowy w celu określenia, czy zaistniały przesłanki wskazujące na utratę wartości. Jeżeli istnieje taka przesłanka, należy określić wartość odzyskiwalną aktywów.
Wartość odzyskiwalna jest wartością większą z: wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży i wartości użytkowej. W celu wyznaczenia wartości użytkowej, oszacowane przyszłe przepływy pieniężne dyskontowane do ich wartości bieżącej przy użyciu stopy dyskontowej przed opodatkowaniem, która odzwierciedla bieżące oczekiwania rynku co do wartości pieniądza oraz specyficznego ryzyka w odniesieniu do danego aktywa. Dla aktywów niegenerujących niezależnych przepływów środków pieniężnych, wartość odzyskiwalna jest wyznaczana dla danego ośrodka wypracowującego środki pieniężne, do którego te aktywa należą (patrz Nota 25).
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jest ujmowany, jeżeli wartość księgowa aktywa lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne przekracza wartość odzyskiwalną. Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości jest ujmowany w rachunku zysków i strat.
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości, z wyłączeniem wartości firmy, podlega odwróceniu, jeżeli nastąpiła zmiana w szacunkach służących do określenia wartości możliwej do odzyskania.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
73
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości może być odwrócony tylko do poziomu, przy którym wartość księgowa aktywa nie przekracza wartości księgowej, która pomniejszona o kwotę amortyzacji, zostałaby wyznaczona, jeżeli nie zostałby ujęty odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości.
Informacje finansowe:
Zmiana stanu wartości niematerialnych w 2024 roku
w tys. zł
Wartość firmy
Oprogramo- wanie komputerowe
Zaliczki na wartości niematerialne
Razem
Wartość brutto
Stan na dzień 1 stycznia 2024
1 245 976
854 854
54 590
2 155 420
Zwiększenia:
Zakupy
-
342
95 021
95 363
Zmniejszenia:
Inne zmniejszenia
-
-
(20 047)
(20 047)
Transfery
-
97 497
(97 497)
-
Stan na dzień 31 grudnia 2024
1 245 976
952 693
32 067
2 230 736
Umorzenie
Stan na dzień 1 stycznia 2024
-
655 399
-
655 399
Zwiększenia:
Koszty amortyzacji za okres
-
69 068
-
69 068
Stan na dzień 31 grudnia 2024
-
724 467
-
724 467
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
Stan na dzień 1 stycznia 2024
214 707
-
-
214 707
Zwiększenia
180 064
216 105
22 518
418 687
Stan na dzień 31 grudnia 2024
394 771
216 105
22 518
633 394
Wartość bilansowa
Na dzień 1 stycznia 2024
1 031 269
199 455
54 590
1 285 314
Na dzień 31 grudnia 2024
851 205
12 121
9 549
872 875
Zmiana stanu wartości niematerialnych w 2023 roku
w tys. zł
Wartość firmy
Oprogramo- wanie komputerowe
Zaliczki na wartości niematerialne
Razem
Wartość brutto
Stan na dzień 1 stycznia 2023
1 245 976
717 297
106 256
2 069 529
Zwiększenia:
Zakupy
-
1 226
87 220
88 446
Zmniejszenia:
Likwidacje
-
(761)
-
(761)
Inne zmniejszenia
-
-
(1 794)
(1 794)
Transfery
-
137 092
(137 092)
-
Stan na dzień 31 grudnia 2023
1 245 976
854 854
54 590
2 155 420
Umorzenie
Stan na dzień 1 stycznia 2023
-
590 959
-
590 959
Zwiększenia:
Koszty amortyzacji za okres
-
65 201
-
65 201
Zmniejszenia:
Likwidacje
-
(761)
-
(761)
Stan na dzień 31 grudnia 2023
-
655 399
-
655 399
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
74
w tys. zł
Wartość firmy
Oprogramo- wanie komputerowe
Zaliczki na wartości niematerialne
Razem
Stan na dzień 1 stycznia 2023
214 707
-
-
214 707
Stan na dzień 31 grudnia 2023
214 707
-
-
214 707
Wartość bilansowa
Na dzień 1 stycznia 2023
1 031 269
126 338
106 256
1 263 863
Na dzień 31 grudnia 2023
1 031 269
199 455
54 590
1 285 314
Według stanu na dzień 31 grudnia 2024 roku, jak również według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku, Bank nie posiadał istotnych zobowiązań umownych z tytułu dokonania w przyszłości zakupu wartości niematerialnych.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank przeprowadził test utraty wartości ośrodków generujących środki pieniężne, w wyniku, którego dokonano odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości składników wartości niematerialnych w kwocie 238 623 tys. zł, które przypisane były do Segmentu Bankowości Detalicznej. Szczegółowe informacje na temat przeprowadzonego testu zostały przedstawione w Nocie 25.
Wartości niematerialne w wysokości 872 875 tys. na dzień 31 grudnia 2024 roku (31 grudnia 2023 roku:1 285 314 tys. zł) zawierają wartość firmy w kwocie 851 205 tys. zł (31 grudnia 2023 roku: 1 031 269 tys. zł).
W jednostkowym sprawozdaniu finansowym Banku, wartość firmy stanowi nadwyżkę kosztu przejęcia nad wartością godziwą udziału Banku w możliwych do zidentyfikowania przejętych aktywach, zobowiązaniach oraz zobowiązaniach warunkowych na dzień połączenia. i powstała w wyniku połączenia Banku Handlowego w Warszawie SA z Citibank (Poland) S.A., które nastąpiło z dniem 28 lutego 2001 roku (1 243 645 tys. zł) oraz w wyniku nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa bankowego ABN Amro Bank (Polska) S.A., które nastąpiło z dniem 1 marca 2005 roku (2 331 tys. zł).
Wartość firmy jest wykazywana w wysokości ceny nabycia pomniejszonej o łączne dotychczasowe odpisy aktualizujące wynikające z tytułu utraty wartości. Wartość firmy nie jest amortyzowana, a jedynie podlega testom pod kątem utraty wartości. Bank wyodrębnił dwa ośrodki generujące środki pieniężne (Segment Bankowości Detalicznej i Segment Bankowości Instytucjonalnej) do których zaalokowana została wartość firmy.
W ramach testu utraty wartości ośrodków generujących środki pieniężne przeprowadzonego na dzień 30 czerwca 2024 roku, Bank dokonał całkowitego spisania pozostałej wartości firmy przypisanej do Segmentu Bankowości Detalicznej.
Odpis aktualizujący z tytułu utraty wartości w odniesieniu do wartości firmy nie podlega odwróceniu.
Poniższa tabela prezentuje przyporządkowanie wartości firmy do ośrodków wypracowujących środki pieniężne.
Wartość bilansowa wartości firmy przypisanej do ośrodka
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Sektor Bankowości Instytucjonalnej
851 206
851 206
Sektor Bankowości Detalicznej
-
180 063
851 206
1 031 269
.
25. Test utraty wartości dla ośrodków generujących środki pieniężne
Test utraty wartości przeprowadza się poprzez porównanie wartości bilansowej danego składnika aktywów z jego wartością odzyskiwalną. Z uwagi na to, że niektóre rzeczowe aktywa trwałe, wartości niematerialne i wartość firmy nie generują niezależnie przepływu środków pieniężnych, na potrzeby przeprowadzenia testu ich utraty wartości, przyporządkowywane są one do tzw. ośrodków wypracowujacych środki pieniężne – CGU (ang. cash generating unit).
Ośrodek wypracowujący środki pieniężne definiowany jest przez Międzynarodowy Standard Rachunkowości 36 jako najmniejszy dający się określić zespół aktywów, który wypracowuje wpływy pieniężne w znacznym stopniu niezależne od wpływów pieniężnych pochodzących z innych aktywów lub innych zespołów aktywów.
Bank wyodrębnił dwa ośrodki wypracowujące środki pieniężne: Sektor Bankowości Instytucjonalnej oraz Sektor Bankowości Detalicznej i w oparciu o taki podział ustalona została ich wartość odzyskiwalna.
Podstawą ustalenia wartości odzyskiwalnej ośrodków wypracowujących środki pieniężne jest ich wartość użytkowa oszacowana w oparciu o plan finansowy. Plan opiera się na racjonalnych, odzwierciedlających ocenę kierownictwa Banku założeniach odnośnie przyszłych warunków gospodarczych oraz oczekiwanych wyników działalności ośrodków. Plan podlega okresowej aktualizacji i zatwierdzeniu przez Radę Nadzorczą Banku. Zarząd przyjął okres 3 letni w procesie planowania finansowego.
W związku z opracowaniem nowego planu finansowego na lata 2025-2027, Bank przeprowadził test utraty wartości na
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
75
dzień 31 grudnia 2024 roku. W teście, dla każdego roku prognozy wykorzystano stopy dyskonta z przedziału 10,3% - 11,3%, oszacowane przy zastosowaniu wartości wskaźnika beta dla grupy porównawczej, premii za ryzyko oraz stopy wolnej od ryzyka. Ekstrapolacja przepływów pieniężnych wykraczających poza okres objęty planem finansowym została oparta o stopy wzrostu odzwierciedlające długoterminowy cel inflacyjny NBP, który na dzień 31 grudnia 2024 roku wynosi 2,5%.
W wyniku przeprowadzonego testu, stwierdzono utratę wartości ośrodka wypracowującego przepływy pieniężne - Segmencie Bankowości Detalicznej. Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości w przypadku ośrodków wypracowujących środki pieniężne w pierwszej kolejności redukują wartość firmy przypadającą na te ośrodki wypracowujące środki pieniężne (grupę ośrodków), a następnie redukują proporcjonalnie wartość księgową innych aktywów w ośrodku (grupie ośrodków). W związku z tym, że wartość firmy przypisana do Segmentu Bankowości Detalicznej uległa spisaniu w wyniku testu przeprowadzonego na dzień 30 czerwca 2024 roku, strata zidentyfikowana na podstawie testu zaalokowana została i pomniejszyła wartość księgową wartości niematerialnych w kwocie 238 623 tys. oraz środków trwałych w kwocie 13 825 tys. zł. Łączna kwota odpisu aktualizującego 252 448 tys. zł. obciążyła w całości wynik finansowy Banku za okres zakończony 31.12.2024 r. i została zaprezentowana w sprawozdaniu finansowym Banku w pozycji Wynik z tytułu utraty wartości aktywów niefinansowych . Dokonanie odpisu aktualizującego w Segmencie Bankowości Detalicznej wynika przede wszystkim ze spadku przychodów w tym Segmencie, w związku z przewidywanym spadkiem stóp procentowych dla złotego i głównych walut obcych oraz utrzymującą się presją kosztową.
26. Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
Zasady rachunkowości:
Rezerwa i aktywa na podatek odroczony kalkulowane przy użyciu metody bilansowej, poprzez wyliczenie przejściowych różnic pomiędzy wartością bilansową aktywów i zobowiązań oraz ich wartością podatkową. Rezerwa i aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego wykazywane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej po dokonaniu kompensaty, wtedy, gdy istnieje tytuł prawny do przeprowadzenia takiej kompensaty oraz rezerwa i aktywa dotyczą tego samego podatnika.
Aktywa z tytułu podatku odroczonego ujmuje się w zakresie, w którym jest prawdopodobne, że będzie dostępny przyszły dochód do opodatkowania.
Informacje finansowe:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
842 905
1 058 233
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
(762 737)
(945 727)
Aktywa netto z tytułu odroczonego podatku dochodowego
80 168
112 506
Podatek odroczony od transakcji nabycia zorganizowanej części przedsiębiorstwa w wartości 2 105 tys. według stanu na 31 grudnia 2024 będzie rozliczany ze zobowiązaniem wobec Urzędu Skarbowego do sierpnia 2027 roku.
Dodatnie i ujemne różnice przejściowe przyjęte do wyliczenia aktywów i rezerwy z tytułu podatku dochodowego
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego związane są z następującymi pozycjami:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Odsetki naliczone i inne koszty
23 975
54 534
Odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości
66 433
84 236
Niezrealizowana premia od papierów wartościowych
3 717
16 395
Ujemna wycena pochodnych instrumentów finansowych
547 897
770 046
Ujemna wycena papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
28 773
2 421
Przychody pobrane z góry
15 868
16 794
Prowizje
3 146
3 498
Dłużne i kapitałowe papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
40 532
3 421
Koszty świadczeń pracowniczych i inne koszty do zapłacenia
73 585
67 370
Leasing (MSSF 16)
34 698
31 194
Pozostałe
4 281
8 323
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
842 905
1 058 233
Rezerwa z tytułu podatku odroczonego związana jest z następującymi pozycjami:
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
76
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Odsetki naliczone (przychód)
20 632
65 703
Dodatnia wycena pochodnych instrumentów finansowych
537 290
729 711
Niezrealizowane dyskonto od papierów wartościowych
106 014
48 966
Przychody do otrzymania
5 138
4 920
Dodatnia wycena papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
23 965
1 226
Dłużne i kapitałowe papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
(7 044)
26 575
Ulga inwestycyjna
5 997
7 158
Wycena udziałów
26 462
22 126
Leasing (MSSF 16)
33 119
29 707
Pozostałe
11 167
9 636
Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego
762 737
945 727
Aktywa netto z tytułu odroczonego podatku dochodowego
80 168
112 506
Zmiany różnic przejściowych w ciągu 2024 roku
Zmiany różnic przejściowych dotyczących aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego:
w tys. zł
Saldo na 1 stycznia 2024
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
Zmiany odnoszone na kapitał
Saldo na
31 grudnia 2023
Odsetki naliczone i inne koszty
54 534
(30 559)
-
23 975
Odpisy aktualizujące z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
84 236
(17 803)
-
66 433
Niezrealizowana premia od papierów wartościowych
16 395
(12 678)
-
3 717
Ujemna wycena pochodnych instrumentów finansowych
770 046
(222 149)
-
547 897
Ujemna wycena papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
2 421
26 352
-
28 773
Przychody pobrane z góry
16 794
(926)
-
15 868
Prowizje
3 498
(352)
-
3 146
Dłużne i kapitałowe papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
3 421
16 494
20 617
40 532
Koszty świadczeń pracowniczych i inne koszty do zapłacenia
67 370
6 215
-
73 585
Leasing (MSSF16)
31 194
3 504
-
34 698
Pozostałe
8 323
(4 042)
-
4 281
1 058 233
(235 944)
20 617
842 905
Zmiany różnic przejściowych dotyczących rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego:
w tys. zł
Saldo na 1 stycznia 2024
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
Zmiany odnoszone na kapitał
Saldo na
31 grudnia 2024
Odsetki naliczone (przychód)
65 703
(45 071)
-
20 632
Dodatnia wycena pochodnych instrumentów finansowych
729 711
(192 421)
-
537 290
Niezrealizowane dyskonto od papierów wartościowych
48 966
57 048
-
106 014
Przychody do otrzymania
4 920
218
-
5 138
Dodatnia wycena papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
1 226
22 739
-
23 965
Dłużne i kapitałowe papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
26 575
(7 044)
(26 575)
(7 044)
Ulga inwestycyjna
7 158
(1 161)
-
5 997
Wycena udziałów
22 126
4 336
-
26 462
Leasing (MSSF16)
29 707
3 412
-
33 119
Pozostałe
9 636
1 531
-
11 167
945 727
(156 414)
(26 575)
762 737
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
77
w tys. zł
Saldo na 1 stycznia 2024
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
Zmiany odnoszone na kapitał
Saldo na
31 grudnia 2024
Zmiana aktywa netto z tytułu odroczonego podatku dochodowego
112 506
(79 531)
47 192
80 168
Zmiany różnic przejściowych w ciągu 2023 roku
Zmiany różnic przejściowych dotyczących aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego:
w tys. zł
Saldo na 1 stycznia 2023
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
Zmiany odnoszone na kapitał
Saldo na
31 grudnia 2023
Odsetki naliczone i inne koszty
20 557
33 977
-
54 534
Odpisy aktualizujące z tytułu oczekiwanych strat kredytowych
96 839
(12 603)
-
84 236
Niezrealizowana premia od papierów wartościowych
26 262
(9 867)
-
16 395
Ujemna wycena pochodnych instrumentów finansowych
1 338 349
(568 303)
-
770 046
Ujemna wycena papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
3 772
(1 351)
-
2 421
Przychody pobrane z góry
22 215
(5 421)
-
16 794
Prowizje
2 781
717
-
3 498
Dłużne i kapitałowe papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
160 908
(22 407)
(135 080)
3 421
Koszty świadczeń pracowniczych i inne koszty do zapłacenia
62 296
5 074
-
67 370
Leasing (MSSF16)
30 709
485
-
31 194
Pozostałe
6 593
1 730
-
8 323
1 771 281
(577 967)
(135 080)
1 058 233
Zmiany różnic przejściowych dotyczących rezerwy z tytułu odroczonego podatku dochodowego:
w tys. zł
Saldo na 1 stycznia 2023
Zmiany odnoszone na wynik finansowy
Zmiany odnoszone na kapitał
Saldo na
31 grudnia 2023
Odsetki naliczone (przychód)
56 265
9 438
-
65 703
Dodatnia wycena pochodnych instrumentów finansowych
1 349 763
(620 052)
-
729 711
Niezrealizowane dyskonto od papierów wartościowych
16 208
32 758
-
48 966
Przychody do otrzymania
4 620
300
-
4 920
Dodatnia wycena papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu
1 357
(131)
-
1 226
Dłużne i kapitałowe papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
-
-
26 575
26 575
Ulga inwestycyjna
7 528
(370)
-
7 158
Wycena udziałów
15 631
6 495
-
22 126
Leasing (MSSF16)
28 953
754
-
29 707
Pozostałe
7 272
2 363
-
9 635
1 487 597
(568 445)
26 575
945 727
Zmiana aktywa netto z tytułu odroczonego podatku dochodowego
283 684
(9 523)
(161 655)
112 506
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Rozrachunki międzybankowe
35 132
22 848
Rozliczenia z tytułu obrotu papierami wartościowymi
-
26
Rozliczenia z tytułu działalności maklerskiej
114 269
60 269
Przychody do otrzymania
52 431
48 731
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
78
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Pożyczki dla pracowników z Funduszu Świadczeń Socjalnych
11 711
15 146
Dłużnicy różni
78 232
60 743
Rozliczenia międzyokresowe
8 291
9 603
Inne aktywa razem
300 066
217 366
w tym aktywa finansowe*
239 344
159 032
*Do aktywów finansowych zaliczono wszystkie pozycje ,,Innych aktywów” z wyjątkiem pozycji „Przychody do otrzymania” oraz „Rozliczenia międzyokresowe”.
28. Aktywa trwałe przeznaczone do zbycia
Zasady rachunkowości:
Aktywa trwałe przeznaczone do zbycia wyceniane są wg mniejszej z dwóch następujących wartości: wartości księgowej lub wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży.
Informacje finansowe:
Pozycja aktywa trwałe do zbycia na dzień 31 grudnia 2023 roku uwzględniała wartość nieruchomości przeznaczonej do zbycia, której wartość księgowa wynosiła 9 266 tys. zł. W styczniu 2024 roku nieruchomość została zbyta z zyskiem netto w kwocie 2 102 tys. zł.
29. Zobowiązania wobec banków
Zasady rachunkowości:
Zasady ujmowania i wyceny zobowiązań wobec banków opisane są w Nocie 2.1.
Informacje finansowe:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Rachunki bieżące
1 871 173
2 521 721
Depozyty terminowe
714 223
357 829
Kredyty i pożyczki otrzymane
1 073 387
-
Inne zobowiązania, w tym:
777 034
496 137
depozyty zabezpieczające
775 767
494 205
Zobowiązania wobec banków razem
4 435 817
3 375 687
W dniu 19 listopada 2024 roku Bank podjął decyzję o wykorzystaniu części z kwoty określonej w ramowej umowie pożyczki podporządkowanej zawartej w dniu 6 czerwca 2024 roku pomiędzy Bankiem i Citibank Europe PLC. Kwota pożyczki wynosi 250 milionów EUR i została udzielona na okres 4 lat. Bank ma jednak prawo do wcześniejszej jej spłaty pod warunkiem uzyskania zezwolenia Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Odsetki dla pożyczki będą płatne według stawki ESTR powiększonej o marżę na warunkach rynkowych. Bank uwzględnił środki z zaciągniętej pożyczki w zobowiązaniach kwalifikowanych na potrzeby wypełnienia wymogu TLAC. Więcej szczegółów zaprezentowano w Nocie 3 w sekcji dot. adekwatności kapitałowej.
Zmianę stanu kredytów i pożyczek otrzymanych przedstawia poniższa tabela:
w tys. zł
01.01.- 31.12.2024
01.01.- 31.12.2023
Stan na początek okresu
-
-
Zwiększenia (z tytułu):
-
kredyty i pożyczki otrzymane
1 066 750
-
odsetki od kredytów i pożyczek otrzymanych
5 137
-
różnice kursowe
1 500
-
Stan na koniec okresu
1 073 387
-
30. Zobowiązania wobec klientów
Zasady rachunkowości:
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
79
Zasady ujmowania i wyceny zobowiązań wobec klientów opisane są w Nocie 2.1.
Informacje finansowe:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Depozyty podmiotów sektora finansowego
Rachunki bieżące
1 750 733
940 036
Depozyty terminowe
2 352 859
3 002 492
4 103 592
3 942 528
Depozyty podmiotów sektora niefinansowego
Rachunki bieżące, z tego:
34 350 246
35 247 407
klientów instytucjonalnych
20 334 301
21 561 300
klientów indywidualnych
11 385 244
11 442 558
jednostek budżetowych
2 630 701
2 243 549
Depozyty terminowe, z tego:
15 088 950
14 157 409
klientów instytucjonalnych
5 793 514
6 141 613
klientów indywidualnych
8 694 430
7 727 411
jednostek budżetowych
601 006
288 385
49 439 196
49 404 816
Depozyty razem
53 542 788
53 347 344
Pozostałe zobowiązania
Inne zobowiązania, w tym:
547 800
996 056
zobowiązania z tytułu kaucji
446 647
503 263
depozyty zabezpieczające
53 863
446 797
Pozostałe zobowiązania razem
547 800
996 056
Zobowiązania wobec klientów razem
54 090 588
54 343 400
*Dane według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku uległy zmianie w związku z dokonaną w 2024 roku zmiana prezentacyjną. Dodatkowe informacje znajdują się w Nocie 2 w sekcji „Dane porównawcze”.
Zasady rachunkowości:
Rezerwy ujmowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej, jeżeli na Banku ciąży obowiązek prawny lub zwyczajowo oczekiwany wynikający ze zdarzeń przeszłych, a także jeżeli prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków zawierających w sobie korzyści ekonomiczne oraz kwota rezerwy może być w wiarygodny sposób oszacowana.
Informacje finansowe:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Na sprawy sporne
52 583
46 350
Na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne*
33 256
34 960
Inne**
34 690
29 701
Rezerwy razem
120 529
111 011
Zmiana stanu rezerw przedstawia się następująco:
w tys. zł
2024
2023
Stan na dzień 1 stycznia
111 011
111 885
Z czego dotyczy:
Rezerw na sprawy sporne
46 350
33 445
Rezerw na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne
34 960
44 969
Inne
29 701
33 471
Zwiększenia:
Utworzenie odpisów na rezerwy w okresie, z tego
62 424
55 315
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
80
w tys. zł
2024
2023
na sprawy sporne
16 249
18 471
na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne
31 546
36 125
inne
14 629
719
Zmniejszenia:
Rozwiązanie rezerw w okresie, z tego:
(46 101)
(47 711)
na sprawy sporne
(5 184)
(24)
na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne
(33 234)
(45 498)
na restrukturyzację zatrudnienia
-
inne
(7 683)
(2 189)
Wykorzystanie rezerw w okresie, z tego:
(6 789)
(7 842)
na sprawy sporne
(4 832)
(5 542)
inne
(1 957)
(2 300)
Inne zmniejszenia rezerw, z tego:
(16)
(636)
na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne
(16)
(636)
Stan na dzień 31 grudnia
120 529
111 011
*Dodatkowe informacje dotyczące rezerwy na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne znajdują się w Nocie 40.
** Pozycja „Inne” zawiera rezerwy portfelowe na sprawy związane z wyrokami TSUE opisanymi w Nocie 40.
32. Inne zobowiązania
Zasady rachunkowości:
W celu przypisania kosztów do okresów sprawozdawczych, których one dotyczą, Bank dokonuje czynnych i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Dotyczy to w szczególności kosztów działania Banku. Rozliczenia międzyokresowe kosztów prezentowane jako podpozycja „Innych zobowiązań” w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
W zakresie zobowiązań do wykonania świadczenia spełnianych w czasie, Bank stosuje metodę ujęcia przychodu proporcjonalnie do upływającego czasu w okresie świadczenia usługi. Wg Banku ta metoda rzetelnie odzwierciedla tryb świadczenia usługi, gdyż w sposób równomierny w czasie zaangażowane są zasoby Banku w okresie świadczenia usługi.
W obszarze metod, danych wejściowych i założeń przyjętych do szacowania wynagrodzenia zmiennego Bank stosuje podejście najbardziej prawdopodobnych wartości w odniesieniu do wynagrodzenia uzyskiwanego za osiągnięcie określonych celów, natomiast w zakresie zwrotów wynagrodzenia w obszarze pośrednictwa ubezpieczeniowego stosowanego metody statystyczne a rezerwa na zwroty ujmowana jest w rozliczeniach międzyokresowych kosztów. Bank uwzględnia wszelkie kwestie ustalając poziom przychodu uzależnionego od zidentyfikowanych zmiennych (wynagrodzenia przy spełnieniu określonych celów, oczekiwane zwroty, wszelkie upusty).
Dla wynagrodzenia za pośrednictwo w dystrybucji produktów ubezpieczeniowych w szczególności dla ubezpieczenia powiązanego z produktem kredytowym Bank stosuje model względnej wartości godziwej, na podstawie którego, stosując wartość godziwą produktu kredytowego oraz usługi sprzedaży produktu ubezpieczeniowego, dokonuje podziału na wynagrodzenie stanowiące komponent przychodów odsetkowych oraz wynagrodzenie za wykonane usługi związane ze sprzedażą i obsługą tych produktów.
Zobowiązania z tytułu majątku używanego na podstawie leasingu ustalane są zgodnie z polityką opisaną w Nocie 43.
Zobowiązania z tytułu świadczeń pracowniczych, w tym rezerwa na odprawy emerytalne stanowiąca program określonych świadczeń, opisane są szczegółowo w Nocie 46.
Informacje finansowe:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Fundusz Świadczeń Socjalnych
20 835
24 065
Rozrachunki międzybankowe
198 432
220 412
Rozrachunki międzysystemowe
2 543
4 580
Rozliczenia z tytułu obrotu papierami wartościowymi
-
10
Rozliczenia z tytułu działalności maklerskiej
90 953
61 621
Zobowiązania z tytułu majątku używanego na podstawie leasingu
121 165
113 096
Wierzyciele różni
159 184
182 171
Rozliczenia międzyokresowe kosztów:
384 334
397 198
koszty do zapłacenia z tytułu zobowiązań wobec pracowników
115 974
161 316
rezerwa na odprawy emerytalne
113 117
95 546
koszty usług IT i wsparcia operacji bankowych
68 619
49 040
koszty usług doradczych i wsparcia biznesu
8 591
7 310
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
81
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
inne koszty do zapłacenia
78 033
83 986
Przychody przyszłych okresów
38 318
16 805
Rozliczenia z Urzędem Skarbowym i ZUS
122 802
73 764
Inne zobowiązania razem
1 138 566
1 093 722
w tym zobowiązania finansowe*
593 112
605 955
*Do zobowiązań finansowych zaliczono wszystkie pozycje „Innych zobowiązań” z wyjątkiem pozycji „Rozliczenia z Urzędem Skarbowym i ZUS”, „Przychody przyszłych okresów” oraz „Rozliczeń międzyokresowych kosztów”.
33. Aktywa i zobowiązania finansowe według umownych terminów wymagalności/zapadalności
Na dzień 31 grudnia 2024 roku
w tys. zł
Nota
Razem
Do 1
miesiąca
Od 1 do 3 miesięcy
Od 3
miesięcy do 1 roku
Od 1 roku do
5 lat
Ponad 5 lat
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
17
5 794 361
5 794 361
-
-
-
-
Należności od banków (brutto)
18
8 788 431
2 207 277
1 909 437
4 437 500
-
234 217
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
Dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
19
1 801 904
15 711
3 551
130 147
603 542
1 048 953
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
20
30 088 771
3 044 865
44 569
3 725 093
14 102 723
9 171 521
Należności od klientów (brutto)
Należności od podmiotów sektora finansowego
22
5 110 374
2 034 675
75 699
700 000
2 300 000
-
Należności od podmiotów sektora niefinansowego
22
16 802 510
7 108 926
1 503 255
1 804 731
3 803 684
2 581 914
Zobowiązania wobec banków
29
4 435 817
3 367 567
-
-
1 068 250
-
Zobowiązania wobec klientów
Zobowiązania wobec podmiotów sektora finansowego
30
4 139 020
4 089 347
46 770
2 903
-
-
Zobowiązania wobec podmiotów sektora niefinansowego
30
49 951 568
43 661 121
4 265 820
2 023 175
1 452
-
Na dzień 31 grudnia 2023 roku
w tys. zł
Nota
Razem
Do 1
miesiąca
Od 1 do 3 miesięcy
Od 3
miesięcy do 1 roku
Od 1 roku do
5 lat
Ponad 5 lat
Środki pieniężne i ich ekwiwalenty
17
1 241 873
1 241 873
-
-
-
-
Należności od banków (brutto)
18
15 372 457
13 200 518
2 151 939
20 000
-
-
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
Dłużne papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
19
791 112
2 024
-
112 216
564 173
112 699
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
Dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
20
29 560 292
5 842 500
2 039 965
213 764
17 118 669
4 345 394
Należności od klientów (brutto)
Należności od podmiotów sektora finansowego
22
4 178 206
1 878 206
-
500 000
1 800 000
-
Należności od podmiotów sektora niefinansowego
22
16 613 367
6 553 246
2 091 013
1 976 646
3 530 878
2 461 584
Zobowiązania wobec banków
29
3 375 687
3 365 687
-
10 000
-
-
Zobowiązania wobec klientów
Zobowiązania wobec podmiotów sektora finansowego
30
3 959 260
3 882 081
36 519
40 660
-
-
Zobowiązania wobec podmiotów sektora
30
50 384 140
44 634 301
3 468 856
2 278 024
2 959
-
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
82
w tys. zł
Nota
Razem
Do 1
miesiąca
Od 1 do 3 miesięcy
Od 3
miesięcy do 1 roku
Od 1 roku do
5 lat
Ponad 5 lat
niefinansowego
*Dane według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku uległy zmianie w związku z dokonaną w 2024 roku zmiana prezentacyjną. Dodatkowe informacje znajdują się w Nocie 2 w sekcji „Dane porównawcze”.
34. Kapitały
Kapitały wykazywane według wartości nominalnej, z wyjątkiem kapitału z aktualizacji wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, który wykazywany jest z uwzględnieniem wpływu odroczonego podatku dochodowego.
Kapitał zakładowy
Seria/
emisja
Rodzaj akcji
Rodzaj uprzywilejowania
akcji
Rodzaj ograni- czenia
praw do
akcji
Liczba akcji
Wartość serii/emisji
wg wartości nominalnej
(w tys. zł)
Sposób pokrycia
kapitału
Data
rejestracji
Prawo do dywidendy (od daty)
A
na okaziciela
akcje zwykłe
-
65 000 000
260 000
w całości opłacony
27.03.97 r.
01.01.97 r.
B
na okaziciela
akcje zwykłe
-
1 120 000
4 480
w całości opłacony
27.10.98 r.
01.01.97 r.
B
na okaziciela
akcje zwykłe
-
1 557 500
6 230
w całości opłacony
25.06.99 r.
01.01.97 r.
B
na okaziciela
akcje zwykłe
-
2 240 000
8 960
w całości opłacony
16.11.99 r.
01.01.97 r.
B
na okaziciela
akcje zwykłe
-
17 648 500
70 594
w całości opłacony
24.05.02 r.
01.01.97 r.
B
na okaziciela
akcje zwykłe
-
5 434 000
21 736
w całości opłacony
16.06.03 r.
01.01.97 r.
C
na okaziciela
akcje zwykłe
-
37 659 600
150 638
przeniesienie majątku Citibank (Poland) S.A. na Bank
28.02.01 r.
01.01.00 r.
130 659 600
522 638
Wartość nominalna jednej akcji wynosi 4,00 zł
Na dzień 31 grudnia 2024 roku kapitał zakładowy Banku wynosił 522 638 400 i podzielony był na 130 659 600 akcji zwykłych na okaziciela o wartości nominalnej 4 zł każda i w okresie od 31 grudnia 2023 roku ni e uległ zmianie.
Bank nie emitował akcji uprzywilejowanych.
Zarówno w 2024 roku, jak również w 2023 roku, nie miało miejsca podwyższenie kapitału zakładowego w drodze emisji akcji.
Lista akcjonariuszy
W okresie od przekazania jednostkowego raportu rocznego za 2023 rok do dnia przekazania niniejszego jednostkowego raportu rocznego za 2024 rok struktura własności znacznych pakietów akcji Banku uległa zmianie.
Na dzień przekazania niniejszego jednostkowego raportu rocznego za 2024 rok, zgodnie z posiadanymi przez Bank informacjami, akcjonariuszami posiadającymi bezpośrednio lub pośrednio przez podmioty zależne co najmniej 5% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu lub co najmniej 5% kapitału zakładowego Banku by ły następujące podmioty:
Liczba akcji
Akcje %
Liczba głosów na WZ
Głosy w WZ %
Citibank Europe PLC, Irlandia
97 994 700
75,00
97 994 700
75,00
Pozostali akcjonariusze
32 664 900
25,00
32 664 900
25,00
130 659 600
100,00
130 659 600
100,00
Stan a dzień przekazania jednostkowego raportu rocznego za 2023 rok
Liczba akcji
Akcje %
Liczba głosów na WZ
Głosy w WZ %
Citibank Europe PLC, Irlandia
97 994 700
75,00
97 994 700
75,00
Fundusze emerytalne zarządzane przez Nationale- Nederlanden PTE S.A, w tym:
6 876 766
5,26
6 876 766
5,26
Nationale Nederlanden OFE
6 539 514
5,01
6 539 514
5,01
Pozostali akcjonariusze
25 788 134
19,74
25 788 134
19,74
130 659 600
100,00
130 659 600
100,00
W 2024 roku struktura akcjonariatu uległa zmianie. W dniu 21 listopada 2024 roku Bank otrzymał od Nationale Nederlanden Powszechne Towarzystwo Emerytalne S.A. („NN PTE”) zawiadomienie o zmniejszeniu udziałów w kapitale
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
83
zakładowym Banku i w ogólnej liczbie głosów poniżej 5% w kapitale zakładowym i w ogólnej liczbie głosów. Zgodnie z zawiadomieniem NN OFE, w wyniku zbycia akcji Banku w transakcjach na GPW w Warszawie, zawartych w dniu 19 listopada 2024 roku, zmniejszył stan posiadania akcji Banku. Po rozliczeniu transakcji NN OFE posiada 6 529 671 akcji Banku, reprezentujących 4,997% udziału w kapitale zakładowym Banku, co daje prawo do wykonywania 6 529 671 głosów z akcji, stanowiących 4,997% udziału w ogólnej liczbie głosów.
Jednocześnie NN PTE poinformował, że w wyniku tej samej transakcji zarządzane przez NN PTE fundusze: NationaleNederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny i Nationale-Nederlanden Dobrowolny Fundusz Emerytalny zmniejszyły łączny stan posiadania akcji Banku poniżej 5% głosów na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy Banku. Po rozliczeniu transakcji fundusze te posiadają 6 529 838 akcji Banku, reprezentujących 4,998% udziału w kapitale zakładowym Banku, co daje prawo do wykonywania 6 529 838 głosów z akcji, stanowiących 4,998% udziału w ogólnej liczbie głosów.
Kapitał zapasowy
Na dzień 31 grudnia 2024 roku kapitał zapasowy wynosił 2 944 585 tys. (31 grudnia 2023 roku: 2 944 585 tys. zł). Kapitał zapasowy przeznaczony jest na pokrycie strat bilansowych Banku lub na inne cele, w tym na wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy. O wykorzystaniu kapitału zapasowego rozstrzyga Walne Zgromadzenie, jednakże część kapitału zapasowego w wysokości jednej trzeciej kapitału zakładowego może być wykorzystana jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.
Kwota kapitału zapasowego obejmuje kwotę 2 485 534 tys. stanowiącą nadwyżkę wartości godziwej wyemitowanych akcji ponad ich wartość nominalną w związku z połączeniem Banku z Citibank (Poland) S.A., które nastąpiło z dniem 28 lutego 2001 roku.
Emisje, wykup i spłaty nie udziałowych i kapitałowych papierów wartościowych
Bank realizując programy motywacyjne, o których mowa w uchwałach podjętych przez Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Banku w dniu 16 grudnia 2022 r., w 2024 roku dokonała konwersji określonej części nagród rozliczanych w gotówce na nagrody rozliczane w instrumentach kapitałowych Banku Handlowego S.A., co skutkowało zmianą sposobu ujęcia określonych nagród kapitałowych zgodnie z MSSF 2 „Płatności w formie akcji własnych”. Konwersja nagród wiązała się z przeniesieniem części zobowiązań wobec pracowników ujętych poprzednio w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Inne zobowiązania do pozycji Kapitał Rezerwowy. Nagrody ujmowane jako koszty w okresie nabywania uprawnień przez nagrodzonych pracowników w korespondencji z kapitałami. Wartość nagrody ustalana jest według wartości godziwej akcji ustalonej na datę przyznania i później nie podlega przeszacowaniu. Bank w celu realizacji programu rozpoczął nabywanie akcji własnych, które do momentu wydania jako nagrody prezentowane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Akcje własne, a w sprawozdaniu z przepływów pie niężnych w przepływach z działalności finansowej.
W ramach programu nabywania akcji własnych, o którym mowa powyżej, w 2024 roku Bank nabył łącznie 335 901 akcji własnych o wartości nominalnej jednej nabytej akcji wynoszącej 4 złote, reprezentujących 0,2570810% kapitału zakładowego Banku i uprawniających do 335 901 głosów na Walnym Zgromadzeniu Banku, co stanowi 0,2570810% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu Banku, przy czym w okresie, w którym akcje własne własnością Banku, Bank nie może wykonywać prawa głosu z tych akcji.
Łączna cena zakupu przez Bank akcji własnych, o których mowa powyżej, wyniosła 33 332 962,20 zł.
W dniu 22 lipca 2024 roku Bank nieodpłatnie wydał (tj. zainicjował transfer) uprawnionym pracownikom Banku łącznie 116 994 akcji własnych nabytych uprzednio przez Bank i zakończył proces wydawania akcji własnych w roku 2024. Wydane akcje reprezentują łącznie 0,0895411% kapitału zakładowego Banku oraz uprawniają łącznie do 0,0895411% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu Banku.
Według stanu na koniec grudnia 2024 roku Bank zatrzymał łącznie 218 907 akcji własnych reprezentujących łącznie 0,1675399% kapitału zakładowego Banku oraz uprawniających łącznie do 0,1675399% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu Banku.
Kapitał z aktualizacji wyceny
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Różnice z wyceny aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
(64 868)
128 406
Kapitał z aktualizacji wyceny nie podlega dystrybucji. Na dzień wyłączenia ze sprawozdania z sytuacji finansowej całości lub części dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, skumulowane zyski lub straty ujęte uprzednio w pozostałych dochodach całkowitych i zakumulowane w kapitale z aktualizacji wyceny ujmuje się w rachunku zysków i strat.
Pozostałe kapitały rezerwowe
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
84
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Kapitał rezerwowy
3 467 117
2 666 857
Fundusz ogólnego ryzyka
540 200
540 200
Kapitał z wyceny programu nagród kapitałowych
55 352
-
Zyski/(Straty) aktuarialne z wyceny programu określonych świadczeń
(23 025)
(15 111)
Pozostałe kapitały rezerwowe razem
4 039 644
3 191 946
Kapitał rezerwowy
Kapitał rezerwowy tworzy się z corocznych odpisów dokonywanych z zysku lub z innych źródeł, niezależnie od kapitału zapasowego.
Kapitał rezerwowy przeznaczony jest na pokrycie strat bilansowych Banku lub na inne cele, w tym na wypłatę dywidendy dla akcjonariuszy. O wykorzystaniu kapitału rezerwowego rozstrzyga Walne Zgromadzenie.
Fundusz ogólnego ryzyka
Fundusz ogólnego ryzyka tworzony jest z zysku z przeznaczeniem na niezidentyfikowane ryzyka działalności bankowej. O wykorzystaniu funduszu rozstrzyga Walne Zgromadzenie, z zastrzeżeniem obowiązujących przepisów.
Dywidendy
Dywidendy ujmowane jako zobowiązania w momencie, w którym podział zysku został zatwierdzony przez Walne Zgromadzenie Banku.
Dywidendy wypłacone (lub zadeklarowane)
W dniu 19 czerwca 2024 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku podjęło uchwałę w sprawie podziału zysku netto za 2023 rok. Zgodnie z uchwałą zysk netto Banku za 2023 rok w kwocie 2 255 190 345,46 został podzielony w następujący sposób:
dywidenda: 1 454 930 607,50 zł, tj. 11,15 zł/akcja,
kapitał rezerwowy: 800 259 737,96 zł.
Dzień dywidendy został ustalony na 27 czerwca 2024 roku, a termin wypłaty dywidendy na 4 lipca 2024 roku. Liczba akcji objętych dywidendą wyniosła 130 487 050 sztuk.
Dywidenda stanowiła 65% zysku netto za 2023 rok, a wypłata środków w tej wysokości była zgodna z indywidualnym zaleceniem Komisji Nadzoru Finansowego w sprawie spełnienia przez Bank wymagań kwalifikujących do wypłaty dywidendy z zysku netto wypracowanego w 2023 roku.
35. Transakcje repo oraz reverse repo
Bank dokonuje transakcji sprzedaży/zakupu aktywów finansowych z przyrzeczeniem odkupu/odsprzedaży w przyszłości po tej samej cenie powiększonej o z góry ustaloną kwotę odsetek tzw. transakcje typu repo i reverse repo na papierach wartościowych. Papiery wartościowe sprzedane z przyrzeczeniem odkupu nie wyłączane ze sprawozdania jednostkowego z sytuacji finansowej. Jeżeli nabywający ma prawo sprzedać lub zastawić aktywa, aktywa takie prezentowane w wyodrębnionej linii w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Jednocześnie ujmowane zobowiązania wynikające z udzielonego przyrzeczenia odkupu. W przypadku transakcji zakupu z przyrzeczeniem odsprzedaży nabyte papiery wartościowe prezentowane jako pożyczki i należności. Różnicę między ceną sprzedaży/zakupu a ceną odkupu/odsprzedaży ujmuje się odpowiednio jako koszty lub przychody odsetkowe z zastosowaniem metody efektywnej stopy procentowej. W przypadku sprzedaży papierów wartościowych zakupionych uprzednio w transakcji zakupu z przyrzeczeniem odsprzedaży, Bank wykazuje zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów wartościowych. Zobowiązania te są wyceniane w wartości godziwej.
Transakcje z przyrzeczeniem odkupu (repo)
Transakcje repo używane powszechnie jako narzędzie krótkoterminowego finansowania aktywów odsetkowych, w zależności od poziomu stóp procentowych.
W przypadku transakcji z przyrzeczeniem odkupu wszelkie korzyści oraz ryzyka związane z posiadaniem aktywów pozostają po stronie Banku.
Aktywa sprzedane w ramach transakcji repo nie mogą być przedmiotem dalszego obrotu przez Bank.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank nie posiadał zobowiązania z tytułu transakcji repo, które podlegały kompensowaniu w sprawozdaniu finansowym, jak opisano w nocie 36.
W 2024 roku łączne koszty odsetek z transakcji repo wyniosły 26 558 tys. zł (w 2023 roku: 61 394 tys. zł).
Transakcje z przyrzeczeniem odsprzedaży (reverse repo)
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
85
Transakcje reverse repo służą jako narzędzie pozyskiwania finansowania dla klientów.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku aktywa nabyte z przyrzeczeniem ich odsprzedaży były następujące:
w tys. zł
Wartość bilansowa należności*
Wartość godziwa aktywów będących zabezpieczeniem
Termin odsprzedaży
Wartość odsprzedaży
Należności od banków
1 840 962
1 894 830
do miesiąca
1 843 107
1 914 286
2 160 656
do 3 miesięcy
1 924 318
4 462 267
4 464 007
do roku
4 579 296
Należności od innych podmiotów sektora finansowego
303 408
301 011
do miesiąca
303 565
8 520 923
8 820 504
8 650 286
*z uwzględnieniem odsetek
Na dzień 31 grudnia 2023 roku aktywa nabyte z przyrzeczeniem ich odsprzedaży były następujące:
w tys. zł
Wartość bilansowa należności*
Wartość godziwa aktywów będących zabezpieczeniem
Termin odsprzedaży
Wartość odsprzedaży
Należności od banków
1 971 118
1 976 197
do tygodnia
1 971 695
10 741 030
10 938 516
do miesiąca
10 763 031
2 149 291
2 193 075
do 3 miesięcy
2 160 169
Należności od innych podmiotów sektora finansowego
181 616
180 007
do tygodnia
181 663
15 043 055
15 287 795
15 076 558
*z uwzględnieniem odsetek
Na dzień 31 grudnia 2024 roku i 31 grudnia 2023 roku Bank miał możliwość zastawu lub zbycia papierów wartościowych nabytych w ramach transakcji reverse repo.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank posiadał należności z tytułu transakcji reverse repo, które podlegały kompensowaniu w sprawozdaniu finansowym, jak opisano w nocie 36.
W 2024 roku łączne przychody z tytułu odsetek z transakcji reverse repo wyniosły 468 741 tys. (w 2023 roku: 474 421 tys. zł).
Na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank miał zobowiązania z tytułu krótkiej sprzedaży papierów wartościowych zakupionych w transakcjach reverse repo w kwocie 156 708 tys. zł (na dzień 31 grudnia 2023 roku: 132 417 tys. zł).
36. Kompensowanie należności i zobowiązań finansowych
Aktywa i zobowiązania finansowe kompensuje się i wykazuje w jednostkowym sprawozdaniu z sytuacji finansowej w kwocie netto, jeżeli występuje możliwe do wyegzekwowania na drodze prawnej prawo do skompensowania ujętych kwot oraz zamiar rozliczenia ich w kwocie netto lub jednoczesnej realizacji danego składnika aktywów i uregulowania zobowiązania.
W jednostkowym sprawozdaniu z sytuacji finansowej wszystkie zobowiązania i aktywa Banku wynikające z transakcji terminowych i pochodnych, rozliczanych przez kontrahenta centralnego KDPW_CCP S.A. podawane w postaci skompensowanej (kompensata zobowiązań i aktywów).
Bank dokonał zmiany podejścia w zakresie kompensowania instrumentów pochodnych, która została opisana w Nocie 2.
Poniższe ujawnienie dodatkowo prezentuje kompensowanie aktywów i zobowiązań finansowych wynikających z transakcji terminowych i pochodnych zawartych na podstawie umów ramowych, stanowiących standardy rynkowe wypracowane w ramach International Swaps and Derivatives Association (ISDA), Związku Banków Polskich oraz innych umów ramowych przewidujących w sytuacji wystąpienia określonego przypadku naruszenia, możliwość skutecznego prawnie rozwiązania transakcji i rozliczenia z kontrahentem na podstawie skompensowanej kwoty wzajemnych należności i zobowiązań.
W poniższej tabeli zaprezentowano kwoty wyceny do wartości godziwej instrumentów pochodnych (zarówno zaklasyfikowanych do portfela przeznaczonego do obrotu, jak i desygnowanych jako instrumenty zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń) oraz egzekwowalnych zabezpieczeń pieniężnych dla transakcji objętych umowami ramowymi umożliwiającymi prawnie skuteczne kompensowanie w określonych okolicznościach.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
86
31.12.2024
31.12.2023
w tys. zł
Aktywa finansowe
Zobowiązania finansowe
Aktywa finansowe
Zobowiązania finansowe
Należności / zobowiązania z tytułu zakupionych / sprzedanych papierów wartościowych z otrzymanym / udzielonym przyrzeczeniem odkupu
8 520 923
-
15 056 723
13 668
Efekt kompensowania
-
-
(13 668)
(13 668)
Wartość należności i zobowiązań zaprezentowana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
8 520 923
-
15 043 055
-
Wycena instrumentów pochodnych (brutto)
4 818 938
4 153 965
6 313 560
5 706 585
Efekt kompensowania*
(2 140 938)
(1 482 031)
(2 225 007)
(2 225 007)
Wycena instrumentów pochodnych (netto) zaprezentowana w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
2 678 000
2 671 934
4 088 553
3 481 578
Wartość przyjętych/złożonych zabezpieczeń
(754 135)
(960 760)
(1 718 619)
(1 339 993)
Aktywa i zobowiązania podlegające kompensacie zgodnie z umową ramową
1 923 865
1 711 174
2 369 934
2 141 585
Maksymalna kwota ewentualnej kompensaty
(1 659 912)
(1 659 912)
(2 042 072)
(2 042 072)
Aktywa i zobowiązania podlegające kompensacie zgodnie z umową ramową przy uwzględnieniu maksymalnej kwoty ewentualnej kompensaty
263 953
51 262
327 862
99 513
*Efekt kompensowania dotyczy wyłącznie instrumentów pochodnych zaprezentowanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej. Ponadto kompensowanie wpływa również na wartość zobowiązań od klientów w zakresie depozytów zabezpieczających, które podlegają mechanizmowi kompensowania.
37. Rachunkowość zabezpieczeń
Zasady rachunkowości:
Bank stosuje rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej w celu zabezpieczenia zmian wartości godziwej instrumentów dłużnych o stałej stopie procentowej zaklasyfikowanych do portfela aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody przed ryzykiem wynikającym ze zmiany stóp procentowych. W zakresie rachunkowości zabezpieczeń Bank stosuje zasady MSR 39.
Instrumentami zabezpieczającymi transakcje Interest Rate Swap, denominowane w tej samej walucie co instrumenty zabezpieczane, w których Bank otrzymuje zmienne przepływy, a płaci stałe.
Wynik z tytułu zmiany wyceny do wartości godziwej pozycji zabezpieczanej w zakresie zabezpieczanego ryzyka odnoszony jest do wyniku z tytułu rachunkowości zabezpieczeń. Pozostała część zmiany wyceny do wartości godziwej aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej ujmowana jest w pozostałych całkowitych dochodach. Przychody odsetkowe od dłużnych papierów wartościowych ujmowane są w wyniku odsetkowym.
Zmiana wyceny do wartości godziwej pochodnych instrumentów zabezpieczających ujmowana jest w wyniku na rachunkowości zabezpieczeń. Odsetki od instrumentów pochodnych desygnowanych jako instrumenty zabezpieczające w rachunkowości zabezpieczeń wartości godziwej ujmowane są w wyniku odsetkowym.
Dane finansowe:
Na dzień 31 grudnia 2024 r., jak i na dzień 31 grudnia 2023 Bank posiadał aktywne relacje zabezpieczające. Szczegóły dotyczące pozycji wyznaczonych jako instrumenty zabezpieczające oraz efektywności wyznaczonych powiązań zabezpieczających przedstawiają tabele poniżej.
Stan na dzień 31 grudnia 2024 roku:
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
87
Wartość bilansowa
w tys. zł
Wartość nominalna
Aktywa
Zobowiązania
Pozycja w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
Zmiana wartości godziwej zastosowanej dla ujęcia nieefektywności zabezpieczenia
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
Ryzyko stopy procentowej
Transakcje IRS
7 024 500
54 615
72 737
Pochodne instrumenty zabezpieczające
154 407
Szczegóły dotyczące pozycji zabezpieczanych na dzień 31 grudnia 2024 roku przedstawia tabela poniżej:
Wartość bilansowa
w tys. zł
Aktywa
Zobowiązania
Skumulowana kwota korekt zabezpieczenia wartości godziwej w wartości bilansowej pozycji zabezpieczanej
Pozycja w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
Zmiana wartości godziwej zastosowanej dla ujęcia nieefektywności zabezpieczenia
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
Ryzyko stopy procentowej
Obligacje skarbowe
2 836 707
-
(24 366)
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
(38 107)
Obligacje emitowane przez instytucje finansowe
3 731 148
-
(8 546)
Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
(107 426)
Skumulowana kwota korekt zabezpieczenia wartości godziwej pozostających w sprawozdaniu z sytuacji finansowej dla wszystkich pozycji zabezpieczanych, w przypadku których zaprzestano dokonywania korekt o zyski i straty z tytułu zabezpieczania wartości godziwej na dzień 31 grudnia 2024 roku wynosiła (108 981) tys. zł.
Informacje dotyczące efektywności wyznaczonych powiązań zabezpieczających na dzień 31 grudnia 2024 roku przestawia tabela poniżej:
Nieefektywność zabezpieczenia rozpoznana w rachunku zysków i strat
Pozycja w rachunku zysków i strat
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
Ryzyko stopy procentowej
8 874
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
Stan na dzień 31 grudnia 2023 roku:
Wartość bilansowa
w tys. zł
Wartość nominalna
Aktywa
Zobowiązania
Pozycja w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
Zmiana wartości godziwej zastosowanej dla ujęcia nieefektywności zabezpieczenia
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
Ryzyko stopy procentowej
Transakcje IRS
3 211 000
6 731
92 869
Pochodne instrumenty zabezpieczające
(90 428)
Szczegóły dotyczące pozycji zabezpieczanych na dzień 31 grudnia 2023 roku przedstawia tabela poniżej:
Wartość bilansowa
w tys. zł
Aktywa
Zobowiązania
Skumulowana kwota korekt zabezpieczenia
Pozycja w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
Zmiana wartości godziwej zastosowanej dla
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
88
wartości godziwej w wartości bilansowej pozycji zabezpieczanej
ujęcia nieefektywności zabezpieczenia
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
Ryzyko stopy procentowej
Obligacje emitowane przez instytucje finansowe
2 831 996
-
87 316
Inwestycyjne dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez inne całkowite dochody
80 361
Skumulowana kwota korekt zabezpieczenia wartości godziwej pozostających w sprawozdaniu z sytuacji finansowej dla wszystkich pozycji zabezpieczanych, w przypadku których zaprzestano dokonywania korekt o zyski i straty z tytułu zabezpieczania wartości godziwej na dzień 31 grudnia 2023 roku wynosiła (105 323) tys. zł.
Informacje dotyczące efektywności wyznaczonych powiązań zabezpieczających 31 grudnia 2023 roku przedstawia tabela poniżej:
Nieefektywność zabezpieczenia rozpoznana w rachunku zysków i strat
Pozycja w rachunku zysków i strat
Rachunkowość zabezpieczeń wartości godziwej
Ryzyko stopy procentowej
(10 067)
Wynik na rachunkowości zabezpieczeń
38. Wartość godziwa
Wartość godziwa aktywów i zobowiązań finansowych
Wartość godziwa to cena, którą otrzymano by za sprzedaż składnika aktywów lub zapłacono by za przeniesienie zobowiązania w transakcji przeprowadzonej na zwykłych warunkach między uczestnikami rynku na dzień wyceny.
Poniżej znajduje się podsumowanie wartości bilansowych (w podziale na kategorie) i godziwych dla każdej grupy aktywów i zobowiązań finansowych.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku
w tys. zł
Nota
Przezna- czone do obrotu
Kredyty, pożyczki i inne należności
Wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
Pozostałe aktywa/
zobowiązania finansowe
Łączna wartość bilansowa
Wartość godziwa*
Wartość godziwa ujawnienie**
Aktywa finansowe
Należności od banków wyceniane w zamortyzowanym koszcie
18
-
8 787 780
-
-
8 787 780
n/a
8 787 781
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu wyceniane w wartości godziwej
19
4 436 319
-
-
-
4 436 319
4 436 319
n/a
Inwestycyjne dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
20
-
-
30 088 771
-
30 088 771
30 088 771
n/a
Udziały w jednostkach zależnych
-
-
-
91 299
91 299
n/a
13 457
Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
21
-
-
-
172 948
172 948
172 948
n/a
Należności od klientów wyceniane w zamortyzowanym koszcie
22
21 367 246
-
-
21 367 246
n/a
21 381 621
Należności od
15 329 548
-
-
15 329 548
n/a
15 321 331
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
89
w tys. zł
Nota
Przezna- czone do obrotu
Kredyty, pożyczki i inne należności
Wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
Pozostałe aktywa/
zobowiązania finansowe
Łączna wartość bilansowa
Wartość godziwa*
Wartość godziwa ujawnienie**
klientów instytucjonalnych
Należności od klientów indywidualnych
-
6 037 698
-
-
6 037 698
n/a
6 060 290
4 436 319
30 155 026
30 088 771
264 247
64 944 363
34 698 038
30 182 859
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania wobec banków
29
-
-
-
4 435 817
4 435 817
n/a
4 435 873
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
19
2 755 905
-
-
-
2 755 905
2 755 905
n/a
Zobowiązania wobec klientów
30
-
-
-
54 090 588
54 090 588
n/a
54 068 781
2 755 905
-
-
58 526 405
61 282 310
2 755 905
58 504 654
*Wartość godziwa aktywów i zobowiązań, które ujmowane i wyceniane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej według wartości godziwej.
**Wartość godziwa aktywów i zobowiązań, które nie ujmowane i wyceniane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej według wartości godziwej, ale dla których wartość godziwa jest dodatkowo ujawniana zgodnie z wymogiem MSSF 13.
Na dzień 31 grudnia 2023 roku
w tys. zł
Nota
Przezna- czone do obrotu
Kredyty, pożyczki i inne należności
Wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
Pozostałe aktywa/
zobowiązania finansowe
Łączna wartość bilansowa
Wartość godziwa*
Wartość godziwa ujawnienie**
Aktywa finansowe
Należności od banków wyceniane w zamortyzowanym koszcie
18
-
15 371 552
-
-
15 371 552
n/a
15 371 619
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu wyceniane w wartości godziwej
19
4 061 146
-
-
-
4 061 146
4 061 146
n/a
Inwestycyjne dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
20
-
-
29 560 292
29 560 292
29 560 292
n/a
Udziały w jednostkach zależnych
-
-
-
91 639
91 639
n/a
61 880
Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
21
-
-
-
141 495
141 495
141 495
n/a
Należności od klientów wyceniane w zamortyzowanym koszcie
22
20 054 454
-
-
20 054 454
n/a
20 026 041
Należności od klientów instytucjonalnych
-
14 126 464
-
-
14 126 464
n/a
14 131 068
Należności od klientów indywidualnych
-
5 927 990
-
-
5 927 990
n/a
5 894 973
4 061 146
35 426 006
29 560 292
233 134
69 280 578
33 762 933
35 459 540
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania wobec banków
29
-
-
-
3 375 687
3 375 687
n/a
3 375 960
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
90
w tys. zł
Nota
Przezna- czone do obrotu
Kredyty, pożyczki i inne należności
Wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
Pozostałe aktywa/
zobowiązania finansowe
Łączna wartość bilansowa
Wartość godziwa*
Wartość godziwa ujawnienie**
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
19
3 522 203
-
-
-
3 522 203
3 522 203
n/a
Zobowiązania wobec klientów
30
-
-
-
54 343 400
54 343 400
n/a
54 316 282
3 522 203
-
-
57 719 087
61 241 290
3 522 203
57 692 242
*Wartość godziwa aktywów i zobowiązań, które ujmowane i wyceniane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej według wartości godziwej.
**Wartość godziwa aktywów i zobowiązań, które nie ujmowane i wyceniane w sprawozdaniu z sytuacji finansowej według wartości godziwej, ale dla których wartość godziwa jest dodatkowo ujawniana zgodnie z wymogiem MSSF 13.
Dane porównawcze w zakresie wartości godziwej wg stanu na 31 grudnia 2023 dla należności od klientów instytucjonalnych i detalicznych zostały skorygowane względem ujawnień w sprawozdaniu finansowym za 2023 rok.
W zależności od stosowanej metody ustalania wartości godziwej, poszczególne składniki aktywów/zobowiązań finansowych klasyfikuje się do następujących kategorii:
poziom I: aktywa/zobowiązania finansowe wyceniane bezpośrednio w oparciu o ceny pochodzące z aktywnego rynku, na którym dostępne są regularne kwotowania i obroty.
Do rynku aktywnego możemy zaliczyć notowania giełdowe, brokerskie oraz notowania w systemach typu serwisy cenowe takie jak Reuters i Bloomberg, które reprezentują faktyczne transakcje rynkowe zawierane na warunkach rynkowych. Do poziomu pierwszego zaliczamy przede wszystkim papiery wartościowe przeznaczone do obrotu lub wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody,
poziom II: aktywa/zobowiązania finansowe wyceniane w oparciu o modele oparte na danych wejściowych pochodzących z aktywnego rynku i prezentowane w systemach Reuters lub Bloomberg i w zależności od instrumentów finansowych stosowane są następujące szczegółowe techniki wycen:
- notowane ceny rynkowe dla danego instrumentu lub notowane ceny rynkowe dla instrumentu alternatywnego;
- wartość godziwą swapów na stopę procentową oraz terminowych kontraktów walutowych oblicza się jako wartość bieżącą przyszłych przepływów pieniężnych w oparciu o rynkowe krzywe dochodowości oraz aktualne kursy fixing NBP w przypadku instrumentów walutowych;
- inne techniki, takie jak krzywe dochodowości oparte na cenach alternatywnych dla danego instrumentu finansowego .
poziom III: aktywa/zobowiązania finansowe wyceniane w oparciu o techniki wyceny wykorzystujące istotne parametry niepochodzące z rynku.
Poniższe tabele przedstawiają wartości bilansowe instrumentów finansowych prezentowanych w sprawozdaniu z sytuacji finansowej według wartości godziwej usystematyzowane według powyższych kategorii:
Na dzień 31 grudnia 2024 roku
w tys. zł
Nota
Poziom I
Poziom II
Poziom III
Razem
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
19
1 847 453
2 588 866
-
4 436 319
instrumenty pochodne
34 994
2 588 866
-
2 623 860
dłużne papiery wartościowe
1 801 904
-
-
1 801 904
instrumenty kapitałowe
10 555
-
-
10 555
Pochodne instrumenty zabezpieczające
37
-
54 140
-
54 140
Inwestycyjne dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
20
29 089 569
999 202
-
30 088 771
Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
21
38 117
-
134 831
172 948
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
19
156 708
2 599 197
-
2 755 905
krótka sprzedaż papierów wartościowych
156 708
-
156 708
instrumenty pochodne
2 599 197
-
2 599 197
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
91
w tys. zł
Nota
Poziom I
Poziom II
Poziom III
Razem
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
72 737
-
72 737
Na dzień 31 grudnia 2023 roku
w tys. zł
Nota
Poziom I
Poziom II
Poziom III
Razem
Aktywa finansowe
Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu
19
844 480
3 216 666
-
4 061 146
instrumenty pochodne
45 970
3 216 666
-
3 262 636
dłużne papiery wartościowe
791 112
-
791 112
instrumenty kapitałowe
7 398
-
7 398
Pochodne instrumenty zabezpieczające
37
-
6 731
-
6 731
Inwestycyjne dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
20
24 564 280
4 996 012
-
29 560 292
Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
21
19 739
-
121 756
141 495
Zobowiązania finansowe
Zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu
19
140 524
3 381 679
-
3 522 203
krótka sprzedaż papierów wartościowych
133 495
-
133 495
instrumenty pochodne
7 029
3 381 679
-
3 388 708
Pochodne instrumenty zabezpieczające
-
92 869
-
92 869
* Dane według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku uległy zmianie w związku z dokonaną w 2024 roku zmiana prezentacyjną. Dodatkowe informacje znajdują się w Nocie 2 w sekcji „Dane porównawcze”.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku struktura akcji VISA posiadanych przez Bank uległa zmianie w stosunku do 31 grudnia 2023 roku. W wyniku dokonanej w III kwartale 2024 roku konwersji Bank pozyskał 104 uprzywilejowanych akcji VISA Inc. serii „A” o wartości 10 894 tys. zł, a jednocześnie zmianie uległ współczynnik konwersji akcji C na akcje A czego skutkiem było obniżenie wyceny akcji C na dzień dokonania konwersji do 7 999 tys. zł. Dodatni wynik na operacji wyniósł 2 895 tys. i został ujęty jako Wynik na inwestycjach kapitałowych i pozostałych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku kwota aktywów finansowych klasyfikowanych do poziomu III obejmuje wartość udziału w spółce Visa Inc. w wysokości 10 949 tys. (uprzywilejowana seria C) oraz wartość innych udziałów mniejszościowych w wysokości 123 882 tys. zł. (na dzień 31 grudnia 2023 roku odpowiednio: 15 669 tys. (uprzywilejowana seria C) oraz wartość innych udziałów mniejszościowych w wysokości 106 087 tys. zł).
Analizę wrażliwości dla instrumentów kapitałowych klasyfikowanych do poziomu III prezentuje poniższa tabela:
w tys. zł
Wartość godziwa
Scenariusz
Wartość godziwa w scenariuszu pozytywnym
Wartość godziwa w scenariuszu negatywnym
Instrumenty kapitałowe obowiązkowo wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy
134 831
Zmiana kluczowego parametru (koszt kapitału o - 10% / + 10% lub wskaźnika konwersji o + 10% / - 10%)
152 893
120 528
Sposób oszacowania wartości godziwej akcji uprzywilejowanych serii C Visa Inc. uwzględnia wartość akcji Visa Inc. oraz korekty wynikające ze sporów (bieżących lub potencjalnych), których stroną byłaby Visa lub Bank. Udziały mniejszościowe w spółkach infrastrukturalnych wyceniane do wartości godziwej m.in . z uwzględnieniem oczekiwanych zdyskontowanych dywidend przy użyciu przyjętego kosztu kapitału oraz biorąc pod uwagę historię dystrybucji zysków w poszczególnych spółkach. Zmiany wyceny odnoszone do rachunku zysków i strat i prezentowane w Wyniku na inwestycjach kapitałowych i pozostałych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat.
Zmiany aktywów i zobowiązań finansowych wycenianych do wartości godziwej określonej z wykorzystaniem istotnych parametrów niepochodzących z rynku (Poziom III) przedstawia poniższa tabela:
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
92
2024
2023
w tys. zł
Inwestycje kapitałowe i pozostałe wyceniane w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
Stan na początek okresu
121 756
88 484
Konwersja akcji - transfer do Poziomu I
(8 346)
-
Aktualizacja wyceny
21 421
33 272
Stan na koniec okresu
134 831
121 756
Aktualizacja wyceny uwzględniona jest w wyniku na inwestycjach kapitałowych i pozostałych wycenianych w wartości godziwej przez rachunek zysków i strat
W 2024 roku Bank nie dokonywał zmian w zasadach klasyfikacji instrumentów finansowych (prezentowanych w jednostkowym sprawozdaniu z sytuacji finansowej według wartości godziwej) do poszczególnych kategorii odzwierciedlających stosowaną metodę ustalania wartości godziwej (poziom I, poziom II i poziom III).
W tym samym okresie Bank nie dokonywał zmian w klasyfikacji aktywów finansowych w wyniku zmiany przeznaczenia bądź wykorzystania aktywa.
Określanie wartości godziwej
W przypadku krótkoterminowych aktywów i zobowiązań finansowych zakłada się, że wartość bilansowa tych instrumentów jest zasadniczo równa ich wartości godziwej. W przypadku instrumentów innych niż krótkoterminowe zastosowano następujące metody i założenia.
Udziały w jednostkach zależnych
W przypadku aktywów finansowych stanowiących udziały w podmiotach zależnych jako wartość godziwą zaprezentowano procent aktywów netto podmiotu przypadający na udziały Banku w danym podmiocie. Zdaniem Zarządu Banku jest to najlepsze możliwe do ustalenia przybliżenie wartości godziwej dla tych instrumentów.
Należności od banków i klientów
W kolumnie „wartość bilansowa” zaprezentowano wartość kredytów w zamortyzowanym koszcie pomniejszoną o odpisy na oczekiwane straty kredytowe. Wartość godziwa kredytów i pożyczek jest wyliczana jako zdyskontowana wartość oczekiwanych przyszłych płatności kapitału i uwzględnia zmiany rynkowych stóp procentowych, a także zmiany marż dla danego okresu sprawozdawczego. Zmiany marż dla kredytów wyliczane w oparciu o faktyczne transakcje. Zakłada się, że spłaty kredytów i pożyczek następować będą w terminach uzgodnionych w umowach. W przypadku kredytów, dla których terminy spłat nie określone (np. kredyty w rachunku bieżącym), jako wartość godziwą zaprezentowano kwotę konieczną do zapłaty, gdyby należność stała się wymagalna w dniu bilansowym.
Powyższe techniki wyceny kwalifikowane do poziomu III hierarchii wartości godziwej, czyli aktywów finansowych wycenianych w oparciu o techniki wyceny wykorzystujące istotne parametry niepochodzące z rynku.
Zobowiązania wobec banków i klientów
W przypadku depozytów wypłacanych na żądanie i depozytów bez ustalonej daty wymagalności za wartość godziwą przyjmowana jest kwota, która byłaby wypłacona na żądanie na dzień bilansowy. Wartość godziwą depozytów o ustalonym terminie zapadalności oszacowano na podstawie przepływów pieniężnych zdyskontowanych bieżącymi stopami procentowymi z uwzględnieniem bieżących marż, w sposób analogiczny jak w przypadku kredytów.
Wartością godziwą lokat overnight jest ich wartość bilansowa. Wartość godziwa lokat oprocentowanych według stałej stopy procentowej jest szacowana w oparciu o zdyskontowane przepływy przy zastosowaniu bieżących stóp procentowych rynku pieniężnego dla należności o podobnym ryzyku kredytowym, pozostającym terminie do wykupu oraz walucie.
Jak opisano powyżej, modele zastosowane do ustalenia wartości godziwej należności i zobowiązań wobec banków i klientów, wykazywanych w jednostkowym sprawozdaniu z sytuacji finansowej w zamortyzowanym koszcie, wykorzystują techniki wyceny oparte na parametrach niepochodzących z rynku. Bank kwalifikuje zatem wycenę tych instrumentów finansowych dla potrzeb ujawnień do poziomu III hierarchii wartości godziwej. Dla pozostałych instrumentów finansowych niewycenianych w wartości godziwej Bank uważa, że ich wartość godziwa jest zasadniczo zbliżona do wartości bilansowej.
39. Wynik z tytułu wyłączenia składnika aktywów finansowych z bilansu
W Banku wartość wyniku z tytułu zaprzestania ujmowania aktywów finansowych stanowi wynik na inwestycyjnych dłużnych aktywach finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody.
w tys. zł
2024
2023
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
93
Wynik na inwestycyjnych dłużnych aktywach finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody
polskie obligacje skarbowe
30 176
(25 492)
papiery wartościowe międzynarodowych instytucji finansowych
18 064
(122 338)
pozostałe
2 412
72
50 652
(147 758)
Ze względu na specyfikę działalności Banku, zmiana stanu dłużnych aktywów finansowych wycenianych w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych wykazywana jest w działalności operacyjnej.
Informacja o toczących się postępowaniach sądowych
W 2024 roku nie toczyło się przed sądem, organem administracji publicznej lub organem właściwym dla postępowania arbitrażowego postępowanie dotyczące wierzytelności lub zobowiązań Banku, którego wartość byłaby znacząca. W ocenie Banku żadne z pojedynczych postępowań toczących się przed sądem, organem administracji publicznej lub organem właściwym dla postępowania arbitrażowego, jak również wszystkie postępowania łącznie nie stanowią zagrożenia dla płynności finansowej Banku .
Na wierzytelności będące przedmiotem postępowań sądowych Bank , zgodnie z obowiązującymi przepisami, dokonuje odpowiednich odpisów.
W przypadku postępowań sądowych wiążących się z ryzykiem wypływu środków z tytułu wypełnienia zobowiązania przez Bank , utworzone są odpowiednie rezerwy .
Wartość rezerw z tytułu spraw spornych według stanu na 31 grudnia 2024 roku oraz 31 grudnia 2023 roku przedstawia poniższa tabela:
w tys. zł
31.12.2024
31.12 .2023
Rezerwa z tytułu spraw spornych, w tym:
52 583
47 028
rezerwa na sprawy dotyczące instrumentów pochodnych
16 718
15 880
rezerwa na indywidualne sprawy związane z wyrokami TSUE, w tym:
25 446
23 512
sprawy dotyczące kredytu indeksowanego do CHF
24 858
22 625
sprawy dotyczące zwrotu części prowizji za udzielenie kredytu konsumenckiego
588
887
Razem rezerwa z tytułu spraw spornych
52 583
47 028
Powyższe wartości nie uwzględniają rezerw portfelowych utworzonych w związku z wyrokami TSUE prezentowanych w Nocie 31 Rezerwy w pozycji „Inne”.
Z tytułu spraw sądowych zakończonych prawomocnym wyrokiem w 2024 roku nie wystąpiły istotne rozliczenia.
W dniu 27 maja 2019 roku Bankowi został doręczony pozew spółki Rigall Arteria Management spółka z ograniczoną odpowiedzialnością sp. k. o zapłatę kwoty 386 139 808,89 złotych, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kwoty 50 017 463,89 złotych, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Pozew dotyczy roszczeń związanych z wypowiedzianą w 2014 roku umową agencyjną, której przedmiotem było pośrednictwo w oferowaniu produktów i usług Banku, głównie w segmencie bankowości detalicznej. Sąd skierował sprawę do postępowania mediacyjnego, które nie doprowadziło do zawarcia ugody, w związku z czym sprawa jest w toku przed sądem pierwszej instancji.
W dniu 10 lutego 2020 roku Bankowi został doręczony pozew spółki Rotsa Sales Direct sp. z o.o. o zapłatę kwoty 419 712 468,48 złotych, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz kwoty 33 047 245,20 złotych, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Pozew dotyczy roszczeń związanych z wypowiedzianą w 2014 roku umową agencyjną, której przedmiotem było pośrednictwo w oferowaniu produktów i usług Banku, głównie w segmencie bankowości detalicznej. Sąd skierował sprawę do postępowania mediacyjnego, które nie doprowadziło do zawarcia ugody, w związku z czym sprawa jest w toku przed sądem pierwszej instancji.
W ocenie Banku, wysokość roszczeń zgłaszanych przez spółki nie jest zasadna. Potwierdzeniem takiego stanowiska Banku korzystne dla Banku i potwierdzone wyrokami Sądu Najwyższego prawomocne rozstrzygnięcia wcześniej podejmowanych przez spółki kroków prawnych przeciwko Bankowi oraz wydany w postępowaniu o sygnaturze C- 64/21 w związku z pytaniami prejudycjalnymi Sądu Najwyższego wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 13 października 2022.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank był między innymi stroną 10 postępowań sądowych związanych z terminowymi operacjami finansowymi. Z tej liczby 7 postępowań nie zostało prawomocnie zakończonych, zaś 3
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
94
sprawy zostały prawomocnie zakończone, przy czym w 2 z nich toczyło się postępowanie kasacyjne przed Sądem Najwyższym, a jedna sprawa oczekiwała na uzasadnienie wyroku i potencjalne wniesienie skargi kasacyjnej. W 6 sprawach Bank występował jako pozwany, zaś w 4 jako powód. Dodatkowo 2 sprawy zostały zakończone Żądania i zarzuty w poszczególnych sprawach przeciwko Bankowi oparte na różnych podstawach prawnych. Przedmiot sporu dotyczy w szczególności ważności zawartych terminowych operacji finansowych oraz ich skuteczności względem klientów Banku, a także potencjalnych roszczeń związanych z ich ewentualnym unieważnieniem przez sąd. Klienci starają się uniemożliwić Bankowi dochodzenie należności wynikających z terminowych operacji finansowych, kwestionują zobowiązania wobec Banku, podważają ważność zawartych umów, a także w niektórych przypadkach żądają zapłaty od Banku.
Bank był stroną postępowania wszczętego przez Prezesa UOKiK przeciwko operatorom systemu płatniczego Visa, Europay oraz bankom emitentom kart Visa oraz Europay/Eurocard/Mastercard i jednym z adresatów decyzji Prezesa UOKiK w tej sprawie. Postępowanie to dotyczyło praktyk ograniczających konkurencję na rynku płatności za pomocą kart płatniczych w Polsce, mających polegać na wspólnym ustalaniu opłaty „interchange” za transakcje dokonane kartami systemu Visa oraz Europay/Eurocard/Mastercard, a także ograniczaniu dostępu do rynku przedsiębiorcom nienależącym do związków emitentów kart płatniczych, przeciw którym wszczęte zostało przedmiotowe postępowanie. Decyzja Prezesa UOKiK była przedmiotem rozważań w postępowaniach odwoławczych. W dniu 22 kwietnia 2010 roku Sąd Apelacyjny uchylił w całości wyrok SOKiK, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania przez sąd pierwszej instancji. W dniu 21 listopada 2013 roku SOKiK wydał wyrok, na podstawie którego zmodyfikował karę nałożoną na Bank i ustalił jej wysokość na kwotę 1 775 720 zł. W dniu 6 października 2015 roku Sąd Apelacyjny ponownie zmienił zaskarżony wyrok SOKiK oddalając wszystkie odwołania od decyzji Prezesa UOKiK, również w zakresie modyfikacji nałożonych na banki kar, na skutek czego została przywrócona pierwotnie nałożona na Bank kara w kwocie 10 228 470 zł. Na skutek wniesionej przez Bank skargi kasacyjnej w dniu 25 października 2017 roku Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego, a sprawa została przekazana Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozpoczęło się ponownie postępowanie apelacyjne. W pierwszym kwartale 2018 roku Bank otrzymał zwrot kary. Wyrokiem z dnia 23 listopada 2020 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok SOKiK z 21 listopada 2013 r. i przekazał sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Bank uważnie obserwuje zmiany otoczenia prawnego wynikające z orzecznictwa sądowego, które dotyczy kredytów hipotecznych indeksowanych do walut obcych. W dniu 15 czerwca 2023 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C 520/21 orzekł, że jedynie konsument może domagać się dodatkowych świadczeń będących następstwem unieważnienia umowy kredytu frankowego. Bank może domagać się jedynie zwrotu kapitału kredytu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie bez możliwości domagania się od klienta (konsumenta) wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału. Stwierdzono, że dyrektywa 93/13 nie reguluje bezpośrednio skutków nieważności umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem po usunięciu nieuczciwych warunków. Określenie skutków, jakie pociąga za sobą takie stwierdzenie należy do państw członkowskich, przy czym ustanowione przez nie w tym względzie przepisy powinny być zgodne z prawem Unii, a w szczególności z celami tej dyrektywy. Do sądów krajowych będzie należało dokonanie oceny w świetle wszystkich okoliczności sporu, czy uwzględnienie tego rodzaju roszczeń konsumenta jest zgodne z zasadą proporcjonalności.
Szacując ryzyko związane ze sporami sądowymi dotyczącymi klauzul indeksacyjnych w umowach kredytu hipotecznego Bank Handlowy w Warszawie S.A. niezmiennie nie uwzględniał należności z tytułu roszczeń wobec kredytobiorców o zapłatę kwot stanowiących ekwiwalent wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytu, wobec czego wyrok TSUE nie powoduje konieczności rewizji tego założenia.
Na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank posiadał należności z tytułu detalicznych kredytów hipotecznych indeksowanych kursem CHF w wartości bilansowej brutto 27,5 mln zł. Oprócz rezerw na indywidualne sprawy sporne, Bank utrzymywał rezerwę portfelową z tego tytułu w kwocie 22,8 mln na dzień 31 grudnia 2024 (wobec 10,2 mln na dzień 31 grudnia 2023). Oszacowanie rezerwy zakłada oczekiwany poziom prawdopodobieństwa rozwiązania ugodowego lub sądowego i szacunek przegrania przez Bank w przypadku zakończenia sporu w sądzie. Wartość ta, jak również rezerwy na indywidualne sprawy sporne, jest ujęta w jednostkowym sprawozdaniu z sytuacji finansowej Banku w pozycji Rezerwy.
Według stanu na 31 grudnia 2024 roku liczba toczących się spraw dotyczących kredytu indeksowanego do CHF, w których Bank został pozwany wynosi 85 spraw na łączną kwotę ok. 40,2 mln zł. 42 sprawy zostały prawomocnie przegrane, Bank zdecydował się wnieść dwie skargi kasacyjne (jedna skarga została odrzucona z przyczyn formalnych, co do drugiej Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania). Większość spraw znajduje się w pierwszej instancji.
W dniu 11 września 2019 r. TSUE wydał wyrok w sprawie C 383/18, w którym wskazał, że art. 16 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki (Dyrektywa) należy interpretować w ten sposób, że „prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta”. Znaczy to, że zgodnie z przepisem Dyrektywy, wyżej wskazane prawo konsumenta obejmuje koszty, zarówno związane z okresem kredytowania, jak i te, które takiego związku nie wykazują.
Począwszy od 28 września 2020 roku Bank, stosując „metodę liniową”, zwraca prowizje wszystkim konsumentom, którzy spłacili kredyt konsumencki przed terminem wynikającym z umowy, po 11 września 2019 roku, o ile prowizja została pobrana w okresie obowiązywania ustawy o kredycie konsumenckim.
13 listopada 2020 roku Bank otrzymał postanowienie o wszczęciu postępowania UOKiK w sprawie praktyki polegającej na nieobniżaniu całkowitego kosztu kredytu o proporcjonalną wartość kosztów (obliczoną tzw. metodą liniową), które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy o kredycie konsumenckim w przypadku przedterminowej spłaty całości lub części kredytu.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
95
Postępowanie zostało zakończone wydaniem przez UOKiK 6 maja 2021 roku tzw. decyzji zobowiązującej, po złożeniu przez Bank zobowiązań, co do zmiany praktyki. Zgodnie z treścią decyzji, konsumenci, którzy w okresie od 18 grudnia 2011 roku do 10 września 2019 roku dokonali spłaty pożyczki gotówkowej lub pożyczki do karty przed terminem umownym, jeżeli zawarli umowę o wskazane produkty również w powyższym okresie, w celu odzyskania nadpłaconej kwoty mogą wnosić o ponowne rozliczenie prowizji, wskazując produkt i umowę oraz numer rachunku bankowego, na który ma nastąpić zwrot. Bank jest zobowiązany do zakończenia sporów sądowych dotyczących rozliczenia prowizji, w których stronami konsumenci oraz do poinformowania o treści decyzji w sposób w niej określony, w szczególności poprzez publikację komunikatu na stronie internetowej oraz komunikację e-mail. Decyzja jest wykonywana zgodnie z jej treścią i terminami w niej zawartymi.
Po wydaniu Decyzji, Prezes UOKiK zwrócił się do Banku z prośbą o przekazanie wyjaśnień odnośnie sposobu zwracania przez Bank proporcjonalnej części prowizji w przypadku zaciągnięcia przez konsumenta w Banku kolejnego kredytu w taki sposób, że zastępuje on pierwotną umowę ("umowa Podwyższenia"). Bank zdecydował o dostosowaniu praktyki do stanowiska Prezesa UOKiK i podjął decyzję o rozliczeniu proporcjonalnej części prowizji w stosunku do klientów, którzy zawarli umowy Podwyższenia po 11 września 2019 r.
Bank stale monitoruje i szacuje rezerwy z tytułu ryzyka prawnego wynikającego z wyroku TSUE dotyczącego zwrotów prowizji od kredytów konsumenckich spłaconych przed terminem i na bieżąco aktualizuje możliwą kwotę wypływu środków pieniężnych tytułem zwrotów prowizji od kredytów konsumenckich.
Według stanu na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank został pozwany w 991 sprawach dotyczących zwrotu części prowizji za udzielenie kredytu konsumenckiego na łączną kwotę 4,4 mln zł.
Dnia 22 czerwca 2021 roku Prezes UOKiK wszczął postępowanie wyjaśniające w celu wstępnego ustalenia czy działania Banku podejmowane po zgłoszeniu przez konsumentów nieautoryzowanych transakcji płatniczych mogą uzasadniać wszczęcie postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów lub postępowania w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. W dniu 8 lutego 2024 roku Prezes UOKiK wszczął postępowanie (postanowienie doręczone 13 lutego 2024 roku) w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w przedmiocie nieautoryzowanych transakcji płatniczych. Postawione zarzuty to:
niedokonywanie w terminie D+1 zwrotu klientowi kwoty nieautoryzowanej transakcji płatniczej pomimo braku przesłanek do takiej odmowy;
przekazywanie klientom w odpowiedzi na ich zgłoszenia transakcji nieautoryzowanych informacji mogących wprowadzać w błąd odnośnie pojęcia autoryzacji oraz co do ponoszenia odpowiedzialności za transakcję nieautoryzowaną i możliwości dochodzenia przez klientów ich praw.
Postępowanie jest kontynuacją postępowania wyjaśniającego Prezesa UOKiK wszczętego w czerwcu 2021 roku. Na obecnym etapie postępowania nie jest możliwe rzetelne oszacowanie wymiaru potencjalnej kary.
Dnia 22 listopada 2023 r. Komisja Nadzoru Finansowego wszczęła postępowanie administracyjne w przedmiocie nałożenia na Bank kary na podstawie art. 176i ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Na obecnym etapie postępowania nie jest możliwe dokonanie rzetelnej oceny potencjalnego rozstrzygnięcia sprawy.
Na dzień 31 grudnia 2024 r. Bank był pozwanym w łącznie 183 sprawach sądowych dotyczących roszczeń wynikających z sankcji kredytu darmowego związanej z kredytami konsumenckimi oferowanymi przez Bank. Łączna wartość przedmiotu sporu tych spraw na wyżej wskazaną datę wynosiła 3,6 mln zł.
Bank odnotował pytania prejudycjalne zadane przez polskie sądy w sprawach dotyczących polskich podmiotów rynku finansowego, które dotyczą zagadnień związanych z sankcją kredytu darmowego i z uwagą śledzi tok postępowań, w których te pytania mają być rozstrzygnięte.
Bank odnotował w szczególności wyrok TSUE z 13 lutego 2025 r. w sprawie C-472/23, w którym TSUE stwierdził, że
1) podanie w umowie o kredyt konsumencki RRSO uwzględniającego koszty wynikające z postanowienia umownego uznanego następczo za niedozwolone, samo w sobie nie stanowi naruszenia obowiązku informacyjnego;
2) klauzule modyfikacyjne zawarte w umowach o kredyt konsumencki powinny dawać konsumentowi możliwości rozeznania się w zakresie czekających go obciążeń;
3) sankcja kredytu darmowego nie jest nieproporcjonalna, nawet jeśli nie jest zróżnicowana w zależności od powagi naruszenia, jeżeli nakładana jest w związku z naruszeniem, które może podważyć możliwość oceny przez konsumenta zakresu jego zobowiązania.
Bank uważnie monitoruje orzecznictwo sądowe w sprawach dotyczących sankcji kredytu darmowego.
Obecnie rzecznictwo w sprawach Banku jest dominującej większości korzystne dla Banku.
Pozabilansowe zobowiązania warunkowe z tytułu udzielonych i otrzymanych zobowiązań finansowych i gwarancyjnych
Wartości udzielonych i otrzymanych zobowiązań finansowych i gwarancyjnych według poszczególnych kategorii produktów prezentowały się następująco:
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
96
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Zobowiązania finansowe i gwarancyjne udzielone
Akredytywy
245 189
157 836
Gwarancje i poręczenia udzielone
4 035 116
2 999 009
Linie kredytowe udzielone
16 261 305
14 165 469
Pozostałe zobowiązania o charakterze finansowym
160 607
-
Pozostałe zobowiązania o charakterze gwarancyjnym
22 433
19 988
20 724 650
17 342 302
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Akredytywy według kategorii
Akredytywy importowe wystawione
245 189
157 836
245 189
157 836
Gwarancje udzielone obejmują gwarancje spłaty kredytu za zleceniodawcę, inne gwarancje zapłaty, gwarancje zwrotu zaliczki, gwarancje należytego wykonania kontraktu, gwarancje przetargowe oraz poręczenia wekslowe.
Na zobowiązania finansowe i gwarancyjne udzielone przez Bank tworzone rezerwy. Na dzień 31 grudnia 2024 roku kwota utworzonych rezerw na udzielone zobowiązania finansowe i gwarancyjne wynosiła 33 256 tys. (31 grudnia 2023 roku: 34 960 tys. zł).
Zmiana stanu odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych na zobowiązania finansowe i gwarancyjne udzielone przedstawia się następująco:
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Aktywa udzielone z utratą wartości
Razem
Odpis z tytułu utraty wartości na zobowiązania finansowe i gwarancyjne udzielone
Odpis z tytułu utraty wartości na dzień 1 stycznia 2024 roku
12 512
18 057
3 686
705
34 960
Transfer do Etapu 1
3 799
(3 515)
(284)
-
-
Transfer do Etapu 2
(702)
1 049
(347)
-
-
Transfer do Etapu 3
(33)
(1 024)
1 057
-
-
Transfer do aktywów udzielonych z utratą wartości
-
-
-
-
-
(Utworzenia)/Rozwiązania w okresie przez rachunek zysków i strat
(485)
(1 290)
(659)
746
(1 688)
Różnice kursowe i inne zmiany
732
(739)
176
(185)
(16)
Odpis z tytułu utraty wartości na dzień 31 grudnia 2024 roku
15 823
12 538
3 629
1 266
33 256
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Aktywa udzielone z utratą wartości
Razem
Odpis z tytułu utraty wartości na zobowiązania finansowe i gwarancyjne udzielone
Odpis z tytułu utraty wartości na dzień 1 stycznia 2023 roku
26 313
13 522
4 189
945
44 969
Transfer do Etapu 1
3 094
(2 613)
(236)
(245)
-
Transfer do Etapu 2
(1 212)
1 586
(374)
-
-
Transfer do Etapu 3
(34)
(922)
956
-
-
Transfer do aktywów udzielonych z utratą wartości
-
-
(931)
931
-
(Utworzenia) / Rozwiązania w okresie przez rachunek zysków i strat
(15 291)
6 947
(888)
(139)
(9 371)
Różnice kursowe i inne zmiany
(358)
(463)
970
(787)
(638)
Odpis z tytułu utraty wartości na dzień 31 grudnia 2023 roku
12 512
18 057
3 686
705
34 960
Zmiany wartości udzielonych zobowiązań warunkowych, które przyczyniły się do zmian odpisów z tytułu oczekiwanych strat kredytowych przedstawia tabela poniżej:
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
97
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Aktywa udzielone z utratą wartości
Razem
Wartość brutto udzielonych zobowiązań warunkowych
Wartość brutto udzielonych zobowiązań warunkowych na dzień 1 stycznia 2024 roku
14 798 876
2 517 837
7 868
17 721
17 342 302
Transfer do Etapu 1
342 481
(342 465)
(16)
-
-
Transfer do Etapu 2
(614 155)
614 198
(43)
-
-
Transfer do Etapu 3
(7)
(104)
111
-
-
Wzrost/spadek
645 797
(197 926)
24
8 257
456 152
Inne zmiany
2 902 280
23 394
(13)
535
2 926 196
Wartość brutto udzielonych zobowiązań warunkowych na dzień 31 grudnia 2024 roku
18 075 272
2 614 934
7 931
26 513
20 724 650
w tys. zł
Etap 1
Etap 2
Etap 3
Aktywa udzielone z utratą wartości
Razem
Wartość brutto udzielonych zobowiązań warunkowych
Wartość brutto udzielonych zobowiązań warunkowych na dzień 1 stycznia 2023 roku
14 098 650
2 189 944
12 888
19 025
16 320 507
Transfer do Etapu 1
311 564
(311 552)
(12)
-
-
Transfer do Etapu 2
(446 308)
446 664
(356)
-
-
Transfer do Etapu 3
(22)
(111)
133
-
-
Transfer do aktywów udzielonych z utratą wartości
-
-
(3 441)
3 441
-
Wzrost/spadek
1 108 791
215 407
(1 275)
(1 187)
1 321 736
Inne zmiany
(273 799)
(22 515)
(69)
(3 558)
(299 941)
Wartość brutto udzielonych zobowiązań warunkowych na dzień 31 grudnia 2023 roku
14 798 876
2 517 837
7 868
17 721
17 342 302
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Zobowiązania finansowe i gwarancyjne otrzymane
Gwarancyjne
12 910 800
9 442 297
12 910 800
9 442 297
41. Aktywa stanowiące zabezpieczenie
Wartości bilansowe aktywów stanowiących zabezpieczenie przedstawione są poniżej:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Aktywa stanowiące zabezpieczenie
Inwestycyjne dłużne aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody, w tym:
322 449
822 373
aktywa stanowiące zabezpieczenie prezentowane osobno w sprawozdaniu z sytuacji finansowej
200 309
697 771
Należności od banków
lokata zabezpieczająca operacje instrumentami pochodnymi i transakcje giełdowe
324 170
475 119
Należności od klientów
fundusze gwarancyjne i lokaty zabezpieczające transakcje giełdowe
1 613 484
1 585 567
2 260 103
2 883 059
Według stanu na dzień 31 grudnia 2024 roku przedstawione w tabeli dłużne papiery wartościowe wyceniane w wartości godziwej przez pozostałe całkowite dochody stanowią zabezpieczenie na pokrycie funduszu ochrony środków gwarantowanych na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w kwocie 122 140 tys. oraz zabezpieczenie rozliczenia instrumentów pochodnych w izbie rozliczeniowej EuroClear w kwocie 200 309 tys. (31 grudnia 2023 roku: zabezpieczenie na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego 124 602 tys. zł, zabezpieczenie rozliczenia w EuroClear
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
98
697 771 tys. zł).
Bank w sprawozdaniu z sytuacji finansowej prezentuje odrębnie niebędące środkami pieniężnymi aktywa stanowiące zabezpieczenie zobowiązań, w przypadku których, nabywający ma prawo sprzedać lub zastawić przedmiot zabezpieczenia.
Pozostałe aktywa wykazane powyżej stanowią zabezpieczenie rozliczenia transakcji instrumentami pochodnymi oraz transakcji giełdowych. Warunki i zasady dokonanych transakcji nie odbiegają od tych powszechnie przyjętych i obowiązujących dla tego typu umów.
Do aktywów o ograniczonej możliwości dysponowania poza instrumentami prezentowanymi w niniejszej nocie zalicza się także wartość rezerwy obowiązkowej, którą Bank zobowiązany jest utrzymywać na rachunku bieżącym w NBP. Więcej informacji na temat rezerwy obowiązkowej zawarto w nocie nr 17. Środki pieniężne i ich ekwiwalenty.
42. Działalność powiernicza
Bank oferuje usługi powiernicze związane z prowadzeniem rachunków papierów wartościowych dla zagranicznych inwestorów instytucjonalnych oraz usługi depozytariusza przeznaczone dla krajowych podmiotów finansowych, szczególnie funduszy emerytalnych, inwestycyjnych i kapitałowych funduszy ubezpieczeniowych. Według stanu na dzień 31 grudnia 2024 roku Bank prowadził ponad 16,8 tys. rachunków papierów wartościowych (z uwzględnieniem rachunków zbiorczych).
43. Leasing
Zasady rachunkowości:
W dacie rozpoczęcia leasingu Bank jako leasingobiorca wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu w wartości bieżącej (zdyskontowanej) opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie. Składniki aktywów z tytułu prawa do użytkowania są wyceniane na dzień rozpoczęcia leasingu według kosztu.
W sprawozdaniu z sytuacji finansowej Bank prezentuje prawa z tytułu użytkowania w linii rzeczowych aktywów trwałych, a zobowiązania z tytułu leasingu w Innych zobowiązaniach.
W rachunku zysków i strat amortyzacja aktywów z tytułu prawa do użytkowania ujęta jest w amortyzacji rzeczowych aktywów trwałych oraz wartości niematerialnych, koszty odsetkowe od zobowiązań z tytułu leasingu w kosztach odsetkowych, a koszty umów krótkoterminowych, leasingu aktywów nisko-cennych oraz zmienne leasingu - w kosztach działania i ogólnego zarządu.
W sprawozdaniu z przepływów pieniężnych przepływy odsetkowe ujęte w przepływach z działalności operacyjnej, podczas gdy część kapitałowa uwzględniona jest w przepływach z działalności finansowej.
Informacje finansowe:
Umowy leasingu, w których Bank jest leasingobiorcą
Bank leasinguje powierzchnie biurowe oraz posiada prawa wieczystego użytkowania gruntów.
2024
2023
w tys. zł
Prawa wieczystego użytkowania
Najem nieruchomości i inne
Razem
Prawa wieczystego użytkowania
Najem nieruchomości i inne
Razem
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania - początek okresu
76 667
28 601
105 268
77 771
34 801
112 572
Zwiększenia
-
21 688
21 688
-
5 791
5 791
Amortyzacja
(1 104)
(12 999)
(14 103)
(1 104)
(11 991)
(13 095)
Aktywa z tytułu prawa do użytkowania - koniec okresu
75 563
37 290
112 853
76 667
28 601
105 268
Zobowiązanie z tytułu leasingu - koniec okresu
81 141
40 024
121 165
81 328
31 768
113 096
2024
2023
w tys. zł
Prawa wieczystego użytkowania
Najem nieruchomości i inne
Razem
Prawa wieczystego użytkowania
Najem nieruchomości i inne
Razem
Koszty leasingu
4 512
13 917
18 429
4 510
12 610
17 120
Amortyzacja aktywów z tytułu prawa do użytkowania
1 104
12 999
14 103
1 104
11 991
13 095
Koszty odsetkowe od zobowiązań
3 408
918
4 326
3 406
619
4 025
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
99
2024
2023
w tys. zł
Prawa wieczystego użytkowania
Najem nieruchomości i inne
Razem
Prawa wieczystego użytkowania
Najem nieruchomości i inne
Razem
z tytułu leasingu
Koszty umów krótkoterminowych
-
320
320
-
420
420
Koszty leasingu aktywów niskocennych
-
2 256
2 256
-
1 537
1 537
Koszty zmienne leasingu
-
19 549
19 549
-
5 772
5 772
Wynik na modyfikacji leasingu
-
(87)
(87)
-
(16)
(16)
Koszty leasingu razem
4 512
35 955
40 467
4 510
20 323
24 833
2024
2023
w tys. zł
Prawa wieczystego użytkowania
Najem nieruchomości i inne
Razem
Prawa wieczystego użytkowania
Najem nieruchomości i inne
Razem
Przepływy z tytułu leasingu razem
3 595
13 590
17 185
3 595
12 300
15 895
Przepływy z tytułu leasingu - przepływy odsetkowe
3 408
918
4 326
3 406
619
4 025
Przepływy z tytułu leasingu - przepływy kapitałowe
187
12 672
12 859
189
11 681
11 870
Średnio ważony pozostały czas do końca leasingu (w latach)
68,7
4,2
62,1
69,7
4,8
62,1
Średnia ważona stopa dyskontowa
4,3%
2,6%
4,1%
4,3%
1,9%
4,1%
Koszty leasingu razem
3 595
13 590
17 185
3 595
12 300
15 895
Umowy leasingu, w których Bank jest leasingodawcą
Płatności leasingowe z tytułu nieodwołalnego leasingu operacyjnego według terminów zapadalności przedstawia poniższa tabela:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Poniżej 1 roku
635
2 600
Od 1 do 5 lat
643
1 364
Powyżej 5 lat
-
650
1 278
4 614
Łączna opłata roczna dla umów zawartych na czas nieokreślony
179
201
Bank wynajmuje część powierzchni biurowych na podstawie umów najmu, które spełniają ekonomiczne znamiona leasingu operacyjnego.
Opłaty te ujęte są w rachunku zysków i strat w pozycji „Pozostałe przychody operacyjne”.
44. Transakcje z kluczowym personelem kierowniczym
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Członkowie Zarządu Banku
Członkowie Rady Nadzorczej Banku
Członkowie Zarządu Banku
Członkowie Rady Nadzorczej Banku
Kredyty udzielone
3 537
56
69
-
Depozyty
Rachunki bieżące
11 062
8 810
8 456
3 949
Depozyty terminowe
1 074
26 730
1 566
32 916
12 136
35 540
10 022
36 865
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
100
Na dzień 31 grudnia 2024 roku i 31 grudnia 2023 roku nie zawierano transakcji gwarancji i poręczeń z członkami Zarządu i Rady Nadzorczej Banku.
Szczegółowe informacje dotyczące wynagrodzenia kluczowego personelu kierowniczego znajdują się w „Sprawozdaniu z działalności Banku Handlowego w Warszawie S.A. oraz Grupy Kapitałowej Banku Handlowego w Warszawie S.A. w 2024 roku w sekcji IX.2 2.Wynagrodzenia i nagrody, łącznie z wynagrodzeniami z zysku wypłacone osobom zarządzającym i nadzorującym.
Wszystkie transakcje Banku z członkami Zarządu i Rady Nadzorczej Banku zawierane są na warunkach rynkowych.
Koszty świadczeń dla obecnych i byłych członków Zarządu Banku zostały przedstawione w Nocie 11.
W 2024 roku miały miejsce zmiany w składzie Zarządu Banku i Rady Nadzorczej Banku, o których mowa poniżej.
Zmiany w składzie Zarządu Banku
W dniu 16 listopada 2023 roku Pani Natalii Bożek złożyła rezygnację z pełnienia funkcji Wiceprezes Zarządu Banku ze skutkiem na dzień 31 stycznia 2024 roku, w związku z objęciem funkcji Chief Financial Officer (CFO) dla klastra Citi Europa.
W dniu 25 stycznia 2024 roku Rada Nadzorcza Banku postanowiła z dniem 1 lutego 2024 roku powołać Pana Patrycjusza Wójcika w skład Zarządu Banku Handlowego w Warszawie S.A. na stanowisko Wiceprezesa Zarządu Banku na trzyletnią kadencję. W ramach wewnętrznego podziału kompetencji w Zarządzie Banku Pan Patrycjusz Wójcik pełni funkcję Wiceprezesa Zarządu Banku odpowiedzialnego za finanse.
Zmiany w składzie Rady Nadzorczej Banku
W dniu 19 czerwca 2024 r., Zwyczajne Walne Zgromadzenie Banku Handlowego w Warszawie S.A. postanowiło powołać na członków Rady Nadzorczej Banku:
na wspólną, obecnie trwającą kadencję Rady Nadzorczej Banku Natalię Monikę Bożek, Ignacio Gutierrez Orrantia oraz Fabio Lisanti,
na kolejną wspólną kadencję Rady Nadzorczej Banku rozpoczynającą się z dniem 1 stycznia 2025 r. - Natalię Monikę Bożek, Ignacio Gutierrez – Orrantia, Marka Kapuścińskiego, Andras’a Reiniger, Annę Ewę Rulkiewicz, Sławomira Stefana Sikora, Barbarę Karolinę Smalską.
Umowy o pracę zawarte między Bankiem a członkami Zarządu Banku nie zawierają postanowień mówiących o odszkodowaniu pieniężnym w wypadku ich rozwiązania za wypowiedzeniem lub z przyczyn określonych w art. 53 Kodeksu Pracy.
Każdego z członków Zarządu Banku obowiązuje zawarta z Bankiem odrębna umowa o zakazie konkurencji. Zgodnie z jej zapisami, w przypadku rozwiązania stosunku pracy z Bankiem, w okresie 12 miesięcy (w przypadku jednego Członka Zarządu przez 6 miesięcy) od dnia rozwiązania umowy o pracę, Członek Zarządu jest obowiązany powstrzymać się od zajmowania działalnością konkurencyjną wobec Banku. Z tytułu powyższego ograniczenia Bank będzie zobowiązany do wypłaty Członkowi Zarządu odszkodowania.
45. Jednostki powiązane
Bank jest członkiem Citigroup Inc. będącym Jednostką dominującą najwyższego szczebla. Na dzień 31 grudnia 2024 roku jednostką dominującą dla Banku jest Citibank Europe PLC z siedzibą w Irlandii.
W ramach prowadzonej działalności biznesowej Bank zawiera transakcje z jednostkami powiązanymi, a w szczególności z jednostkami wchodzącymi w skład Citigroup Inc. oraz jednostkami zależnymi.
Transakcje z jednostkami powiązanymi wynikają z bieżącej działalności Banku i obejmują głównie kredyty, depozyty, gwarancje oraz transakcje na finansowych instrumentach pochodnych.
Poza transakcjami opisanymi w niniejszym rozdziale, we wskazanym okresie ani Bank, ani jednostki zależne od Banku nie dokonały innych transakcji z podmiotami powiązanymi, które pojedynczo lub łącznie były istotne. Żadna z transakcji z podmiotami powiązanymi nie została zawarta na innych warunkach niż warunki rynkowe.
Transakcje z jednostkami zależnymi
Należności i zobowiązania wobec jednostek zależnych przedstawiają się następująco:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Depozyty
Rachunki bieżące
296
593
Depozyty terminowe
105 269
154 004
105 565
154 597
Depozyty
Stan na początek okresu
154 597
35 939
Stan na koniec okresu
105 565
154 004
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
101
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
w tys. zł
2024
2023
Przychody z tytułu odsetek i prowizji
28
237
Koszty z tytułu odsetek i prowizji
5 156
7 512
Pozostałe przychody operacyjne
46
43
Na dzień 31 grudnia 2024 roku i 31 grudnia 2023 roku na należności oraz zobowiązania warunkowe udzielone jednostkom zależnym nie utworzono odpisów z tytułu utraty ich wartości.
Transakcje z pozostałymi jednostkami powiązanymi
Należności i zobowiązania wobec jednostek Citigroup Inc. przedstawiają się następująco:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Należności, w tym:
7 304 663
6 579 273
Lokaty
-
-
Zobowiązania, w tym*:
3 197 334
2 878 689
Depozyty
2 096 072
529 486
Kredyty i pożyczki otrzymane**
1 073 387
-
Wycena bilansowa transakcji pochodnymi instrumentami finansowymi:
Aktywa przeznaczone do obrotu
1 595 239
1 471 839
Zobowiązania przeznaczone do obrotu
942 136
1 308 037
Zobowiązania warunkowe udzielone
269 064
276 572
Zobowiązania warunkowe otrzymane
220 724
216 832
Transakcje warunkowe z tytułu instrumentów pochodnych (wartość nominalna instrumentów), z tego:
119 673 376
107 160 447
Instrumenty stopy procentowej
44 035 640
37 795 253
swapy odsetkowe (IRS)
869 446
855 319
opcje na stopę procentową
565 912
604 336
kontrakty futures
42 600 282
36 335 598
Instrumenty walutowe
75 382 595
68 813 986
FX forward/spot
711 140
2 172 051
swapy odsetkowo – walutowe (CIRS)
30 706 330
20 596 473
FX swap
41 688 289
38 467 705
opcje walutowe
2 276 836
7 577 757
Transakcje na papierach wartościowych
244 219
305 992
papiery wartościowe zakupione do otrzymania
60 961
25 616
papiery wartościowe sprzedane do wydania
183 258
280 376
Transakcje związane z towarami
10 922
245 216
swap
10 922
245 216
*Na dzień 31 grudnia 2024 roku zobowiązania Banku wobec Jednostki Dominującej i jej oddziałów wyniosły 1 713 miliony złotych (31 grudnia 2023 rok: 1 333 miliony złotych).
** wykorzystanie części z kwoty określonej w ramowej umowie pożyczki podporządkowanej pomiędzy Bankiem a Jednostką Dominującą, dodatkowe informacje znajdują się w Nocie 29
w tys. zł
2024
2023
Przychody z tytułu odsetek i prowizji*
255 328
128 888
Koszty z tytułu odsetek i prowizji*
53 708
22 968
Koszty działania i koszty ogólnego zarządu
192 201
173 764
Pozostałe przychody operacyjne
8 832
10 913
*w tym przychody z tytułu odsetek i prowizji w kwocie 16 296 tys. (2023 rok: 13 846 tys. zł) dotyczą jednostki dominującej, koszty z tytułu odsetek wobec jednostki dominującej wyniosły zaś 7 452 tys. zł (w 2023 roku 2 596 tys. PLN)
Bank osiąga dochody oraz ponosi koszty z tytułu transakcji na instrumentach pochodnych zawieranych z jednostkami Citigroup Inc. w celu zabezpieczenia ryzyka rynkowego. to transakcje przeciwstawne (back to back) do transakcji na instrumentach pochodnych zawieranych z pozostałymi klientami Banku oraz domykające pozycję własną Banku. Na dzień 31 grudnia 2024 roku wycena bilansowa netto transakcji pochodnymi instrumentami finansowymi z podmiotami powiązanymi wynosiła 653 103 tys. zł (31 grudnia 2023 roku: 163 802 tys. zł).
Ponadto Bank ponosi koszty i uzyskuje przychody z tytułu zawartych pomiędzy jednostkami Citigroup Inc. i Bankiem umów dotyczących wzajemnie świadczonych usług.
Koszty poniesione i naliczone (uwzględniające odzwierciedlony w kosztach Banku podatek VAT) w 2024 roku oraz w 2023 roku, z tytułu zawartych umów dotyczyły w szczególności kosztów z tytułu świadczenia na rzecz Banku usług związanych z utrzymaniem i wsparciem bankowych systemów informatycznych, przychody zaś dotyczyły w
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
102
szczególności świadczenia przez Bank na rzecz tych jednostek usług związanych z przetwarzaniem danych.
W 2024 roku miała miejsce kapitalizacja nakładów inwestycyjnych związanych z pracami nad modyfikacją funkcjonalności systemów informatycznych Banku. Łączna kwota płatności na rzecz podmiotów Citigroup Inc. z tego tytułu wyniosła 88 744 tys. (w 2023 roku 130 517 tys. PLN). Informacje dotyczące transakcji z kluczowym personelem kierowniczym zostały zaprezentowane w nocie 44.
46. Świadczenia na rzecz pracowników
Świadczenia pracownicze dzielą się na następujące kategorie:
świadczenia krótkoterminowe, które obejmują wynagrodzenia, nagrody, składki na ubezpieczenia społeczne, płatne nieobecności i świadczenia niepieniężne (takie jak opieka medyczna, samochody i inne nieodpłatnie przekazywane lub subsydiowane świadczenia).
Pracownicy, w zależności od ich indywidualnego poziomu zaszeregowania, mogą otrzymać nagrodę z funduszu motywacyjnego uznaniową nagrodę roczną na zasadach określonych w wewnętrznych przepisach o wynagradzaniu pracowników. Koszty świadczeń krótkoterminowych ujmowane w rachunku zysków i strat na bieżąco w okresie, którego dotyczą. Na koniec okresu sprawozdawczego pozostałą do wypłaty przewidywaną niezdyskontowaną wartość krótkoterminowych świadczeń za dany okres obrotowy Bank ujmuje jako element Rozliczeń międzyokresowych kosztów prezentowanych w pozycji Innych zobowiązań w sprawozdaniu z sytuacji finansowej.
długoterminowe świadczenia pracownicze
W ramach systemu wynagrodzeń Bank gwarantuje pracownikom odprawy emerytalne i rentowe, stanowiące programy określonych świadczeń. Ich wysokość uzależniona jest od liczby lat pracy w Banku, przypadających bezpośrednio przed nabyciem prawa do wypłaty świadczenia. Na przyszłe wypłaty odpraw emerytalnych i rentowych tworzona jest rezerwa, która jest wykazana w zobowiązaniach w pozycji „Inne zobowiązania” w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz w pozycji „Koszty działania i koszty ogólnego zarządu” rachunku zysków i strat w części wynikającej z kosztów bieżącego zatrudnienia i upływu czasu. Część rezerwy wynikająca ze zmiany założeń aktuarialnych (ekonomicznych i demograficznych) przyjętych do wyceny ujmowana jest w pozostałych całkowitych dochodach.
Pracowniczy Program Emerytalny
Bank prowadzi dla swoich pracowników pracowniczy program emerytalny („PPE”, „Program”) aktualnie zarejestrowany przez Organ Nadzoru pod numerami ZM RPPE 178/02/12/19 i 993/02/12/19. Umowa zakładowa oparta jest na zapisach o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu inwestycyjnego. Zgodnie z wpisem KNF z dnia 28 czerwca 2019 Program jest prowadzony i zarządzany przez Goldman Sachs TFI S. A. (dawniej jako NN Investment Partners TFI S.A.).
Program emerytalny oferowany przez Bank stanowi program określonych składek zgodnie z MSR 19. Za pracowników uczestniczących w programie Bank odprowadza składki do odrębnej jednostki i z chwilą ich uiszczenia nie posiada dalszych obowiązków w zakresie dokonywania płatności. Składki ujmuje się jako koszty świadczeń pracowniczych w okresie, którego dotyczą.
Składka podstawowa finansowana przez pracodawcę określona jest jako procent wynagrodzenia uczestnika Programu. Stawka składki podstawowej wynosi 7%. Składka dodatkowa - dobrowolna, finansowana jest przez pracownika - uczestnika Programu. Składka podstawowa stanowi przychód uczestnika Programu, od którego obowiązany jest on zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych (zgodnie z przepisem art. 12 i 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz. U. z 2022 r., poz. 2647, z późn. zm.).
Wypłata środków z Programu następuje na wniosek uczestnika Programu lub osoby uprawnionej w trybie i na zasadach ściśle określonych w programie.
Uczestnik Programu może zrezygnować z udziału w Programie. Pracodawca zaprzestaje naliczania i odprowadzania na rzecz uczestnika Programu składek podstawowych i składek dodatkowych, a środki dotychczas zgromadzone na rejestrach Uczestnika Programu pozostają na tych rejestrach do czasu wypłaty, wypłaty transferowej, przeniesienia lub zwrotu. W związku z funkcjonowaniem w Banku PPE, Bank nie wprowadził Pracowniczego Planu Kapitałowego (PPK).
Inne długoterminowe świadczenia pracownicze nagrody za wieloletnią pracę i inne świadczenia z tytułu długiego stażu pracy oraz do 2021 odroczona nagroda pieniężna, przyznawana Zarządowi Banku oraz pozostałym osobom, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka Banku. Na mocy porozumienia ze związkami zawodowymi w 2023, od 1 stycznia 2024 Bank w miejsce nagród rzeczowych wprowadził dodatkowe dni wolne w zależności od stażu pracy co 5 lat, począwszy od 5 letniego stażu pracy. Począwszy od nagrody rocznej za 2022 rok zakończono przyznawanie nagród w formie odroczonej nagrody pieniężnej. Od tego czasu w Banku odroczone wynagrodzenie zmienne przyznawane jest warunkowo w wyłącznie w instrumencie finansowym.
Kapitałowe świadczenia pracownicze w postaci istniejących akcji w kapitale zakładowym Banku Handlowego w Warszawie S.A. lub akcji fantomowych, (w tym również w ramach tzw. Nagrody Transakcyjnej) a także w formie
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
103
programu tzw. „akcji odroczonych” Citigroup. W 2023 roku nie przyznano nagród pod programem tzw. „akcji odroczonych” Citigroup (program akumulacji kapitału CAP). W I półroczu 2024 roku Bank dokonał konwersji określonej części nagród rozliczanych w gotówce na nagrody rozliczane w instrumentach kapitałowych Banku Handlowego S.A., co skutkowało zmianą sposobu ujęcia określonych nagród kapitałowych zgodnie z MSSF 2 „Płatności w formie akcji własnych”. Konwersja nagród wiązała się z przeniesieniem części zobowiązań wobec pracowników ujętych poprzednio w sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji Inne zobowiązania do pozycji Kapitał Rezerwowy . Nagrody ujmowane jako koszty w okresie nabywania uprawnień przez nagrodzonych pracowników w korespondencji z kapitałami. Wartość nagrody ustalana jest według wartości godziwej akcji ustalonej na datę przyznania i później nie podlega przeszacowaniu. Nagrody, które nie zostały skonwertowane traktowane jako programy rozliczane w środkach pieniężnych. Na przyszłe wypłaty tworzona jest rezerwa wykazana w jednostkowym sprawozdaniu z sytuacji finansowej w pozycji „Inne zobowiązania” oraz w pozycji „Koszty działania i koszty ogólnego zarządu” rachunku zysków i strat. Koszty programu określone na podstawie ceny akcji Banku lub ceny akcji Citigroup. Zgodnie z wymogami standardu wartość godziwa jest początkowo ustalana na dzień przyznania nagrody, a następnie na każdy dzień sprawozdawczy, do całkowitego rozliczenia. Łączną wartość kosztów ujętych na dany dzień sprawozdawczy stanowi iloczyn wartości godziwej akcji odroczonych na dzień sprawozdawczy i części uprawnienia uznanego za nabyte w tym okresie. Szczegółowe informacje dotyczące zasad funkcjonowania programów kapitałowych świadczeń pracowniczych opisane w dalszej części niniejszej noty.
Stan rezerw na opisane powyżej świadczenia przedstawiał się następująco:
w tys. zł
31.12.2024
31.12.2023
Rezerwa na wynagrodzenia i koszty pochodne od wynagrodzeń
93 503
87 634
Rezerwa na niewykorzystane urlopy
17 458
15 848
Rezerwa na odprawy emerytalno-rentowe
113 117
95 546
Rezerwa na pracownicze świadczenia kapitałowe*
5 013
57 834
229 091
256 862
*zmniejszenie kwoty rezerw wynika z zmiany programu nagród kapitałowych i innego sposobu ujęcia, dodatkowe informacje dotyczące tego programu znajdują się w Nocie 34.
Rezerwa na odprawy emerytalne i rentowe tworzona jest indywidualnie na podstawie wyceny aktuarialnej sporządzanej okresowo przez niezależną firmę doradztwa aktuarialnego. Wycena rezerw na świadczenia pracownicze dokonywana jest z zastosowaniem technik i założeń aktuarialnych. W kalkulacji rezerwy uwzględniono wszystkie odprawy emerytalne i rentowe, które mogą być w przyszłości wypłacone. Bank dokonał aktualizacji szacunków na dzień 31 grudnia 2024 roku, wykorzystując kalkulacje przeprowadzone przez zewnętrznego, niezależnego aktuariusza. Naliczone rezerwy równe zdyskontowanym płatnościom, które w przyszłości zostaną dokonane, z uwzględnieniem rotacji zatrudnienia i dotyczą okresu do dnia kończącego okres sprawozdawczy. Przyjęto stopę dyskonta na poziomie 5,4 % oraz współczynnik przyrostu płac na poziomie 5,8 % w 2025 roku oraz 4,5 % w kolejnych latach.
Zmiana stanu rezerw na odprawy emerytalno-rentowe przedstawiała się następująco:
w tys. zł
2024
2023
Stan na dzień 1 stycznia
95 546
71 911
Zwiększenia (z tytułu):
20 186
25 262
zyski/(straty) aktuarialne z wyceny
9 769
15 767
w tym wynikające ze:
zmiany założeń ekonomicznych
(772)
4 749
zmiany założeń demograficznych
4 584
6 909
korekty założeń aktuarialnych ex post
5 957
4 109
koszt wynagrodzenia
5 587
4 650
koszt odsetek
4 830
4 845
Zmniejszenia (z tytułu):
(2 615)
(1 627)
wykorzystanie rezerw
(2 615)
(1 627)
Stan na dzień 31 grudnia
113 117
95 546
Analiza wrażliwości dla istotnych założeń aktuarialnych:
w tys. zł
2024
2023
Wartość centralna
113 117
95 546
Zmniejszenie stopy wzrostu płac o 1 p.p.
101 255
85 320
Zwiększenie stopy wzrostu płac o 1 p.p.
127 014
107 315
Zmniejszenie rotacji o 10%
117 104
98 946
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
104
w tys. zł
2024
2023
Zwiększenie rotacji o 10%
109 640
92 378
Zmniejszenie stopy dyskonta o 0,5 p.p, w tym:
116 258
98 129
przypadająca na świadczenia płatne w ciągu 1 roku
9 321
8 130
Zwiększenie stopy dyskonta o 0,5 p.p, w tym:
110 443
93 152
przypadająca na świadczenia płatne w ciągu 1 roku
9 321
8 130
Więcej informacji o ujęciu programu określonych świadczeń w sprawozdaniu finansowym Banku znajduje się w Nocie 2.
Koszty poniesione przez Bank w 2024 roku z tytułu składek na pracowniczy program emerytalny wynosiły 31 122tys. (w 2023 roku: 31 638 tys. zł).
Zatrudnienie w Banku:
w etatach
2024
2023
Średnie zatrudnienie w roku
3 038
3 002
Stan zatrudnienia na koniec roku
3 050
3 023
*W 2024 roku Bank zmienił metodologię wyliczania średniego zatrudnienia oraz zatrudnienia na koniec okresu. We wcześniejszych raportach okresowych zarówno średnie zatrudnienie jak i zatrudnienie na koniec okresu było wyliczane z wyłączeniem pracowników nieobecnych w związku z chorobą, rodzicielstwem, bądź urlopem bezpłatnym. Obecnie Bank nie stosuje tego wyłączenia. Dane porównawcze zostały odpowiednio zmienione.
Charakter i zasady funkcjonowania programów kapitałowych świadczeń pracowniczych
W ramach programu świadczeń kapitałowych wybranym pracownikom oferowane akcje Banku Handlowego w Warszawie S.A. oraz mogą być przyznawane nagrody w formie akcji Citigroup (tzw. program akumulacji kapitału lub CAP). Bank zaktualizował polityki wynagrodzeń o możliwość wypłaty wynagrodzenia przyznanego w instrumencie finansowym w formie istniejących akcji w kapitale zakładowym Banku osobom, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka Banku („Osoby Uprawnione”) oraz pracowniom nie posiadającym tego statusu, wskazanym w/w dokumentach. W dniu 7 listopada 2022 r. Zarząd Banku w drodze uchwały wdrożył zmiany do polityk wynagrodzeń, a następnie w dniu 14 listopada 2022 r. Rada Nadzorcza Banku je przyjęła. W dniu 16 grudnia 2022 r. Nadzwyczajne Walne Zgromadzenia Akcjonariuszy podjęło decyzję o wdrożeniu programów motywacyjnych upartych o akcje w kapitale zakładowym Banku. W przypadku, gdy Bank nie będzie mógł przekazać wystarczającej liczby akcji własnych w stosunku do liczby koniecznej do wydania pracownikom, przyjęte zmiany do Polityk dopuszczają kontynuację wynagradzania niektórych Osób Uprawnionych w oparciu o akcje fantomowe lub w zależności od sytuacji i decyzji Banku, w oparciu o akcje fantomowe oraz akcje w kapitale zakładowym Banku. Polityki wynagrodzeń dopuszczają konwersję 1:1 akcji fantomowych przyznanych przed przyjęciem zmian, pod warunkiem podpisania stosownego porozumienia z pracownikami, których to dotyczy. W dniu 29 grudnia 2023 r. Komisja Nadzoru Finansowego udzieliła Bankowi zezwolenia, o którym mowa w art. 77 oraz art. 78 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych oraz zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 648/2012, obejmującego nabycie akcji własnych przez Bank. Skup akcji własnych przez Bank rozpoczął się w styczniu 2024 roku.
W ramach programu CAP uprawnieni pracownicy mogą otrzymać tzw. „akcje odroczone” Citigroup które przyznawane po średniej cenie zamknięcia z giełdy NYSE z ostatnich 5 dni poprzedzających przyznanie nagrody. „Akcje odroczone” pozwalają uczestniczyć w ekwiwalencie dywidendy, nie dają jednak prawa głosu i nie mogą zostać sprzedane do dnia przekazania. „Akcje odroczone” przekształcają się w akcje zwykłe po upływie okresu określonego w regulaminie programu CAP. Co do zasady, pracownik traci prawo do przyznanych akcji z chwilą ustania zatrudnienia w Citigroup, chyba że rozwiązanie umowy o pracę następuje w trybie gwarantującym zachowanie prawa do przyznanych akcji. Szczegółowe warunki opisane w odrębnym dokumencie podpisywanym z pracownikiem. Akcje przyznane w poprzednich latach będą przekazywane w częściach po 25% rocznie w ciągu czterech lat począwszy od pierwszego roku po przyznaniu akcji. W roku 2024 pod tym Programem nie przyznano nagród dla pracowników Banku Handlowego.
Program akcji pracowniczych podlega wewnętrznej kontroli w Biurze Polityki Wynagradzania.
W dniu 22 grudnia 2017 roku Bank wdrożył Politykę wynagrodzeń osób, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka Banku Handlowego w Warszawie S.A. („Polityka”). Polityka ta zastąpiła obowiązującą wcześniej „Politykę zmiennych składników wynagrodzenia osób zajmujących stanowiska kierownicze w Banku Handlowym w Warszawie S.A.”. Od tego czasu ww. Polityka podlegała przeglądom i zmianom. Ostatnia zmiana została wdrożona decyzją Rady Nadzorczej Banku 5 grudnia 2024 roku.
Zgodnie z Polityką, Zarząd Banku oraz pozostałe osoby, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka Banku, otrzymują zmienne wynagrodzenia na podstawie wyników indywidualnych, jednostki organizacyjnej, w której dana osoba jest zatrudniona oraz całego Banku.
Do części zmiennych wynagrodzeń przyznanych warunkowo w 2024 roku osobom objętym Polityką pracownicy będą nabywali uprawnienia w transzach przez kolejne 4 lub 5 lat dla Członków Zarządu Banku. Wypłata następuje po zakończeniu właściwego Okresu Retencji.
W ramach programu motywacyjnego dla pracowników nieposiadającym statusu Osób Uprawnionych część wynagrodzenia zmiennego przyznanego warunkowo będzie wypłacana w transzach przez kolejne 4 lata od daty
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
105
przyznania. W 2024 r. jednemu pracownikowi przyznano nagrodę w ramach tego programu.
Zmienne wynagrodzenia – w postaci instrumentu finansowego - Akcje Fantomowe i/lub akcje własne Banku
Rodzaj transakcji w świetle MSSF EU
Transakcje płatności w formie akcji rozliczane w środkach pieniężnych zgodnie z MSSF 2
Data przyznania nagrody w postaci instrumentu finansowego
15 stycznia 2018 roku
14 stycznia 2019 roku
14 stycznia 2020 roku
11 stycznia 2021 roku
13 stycznia 2022 roku (w przypadku pracowników poza członkami Zarządu Banku)
10 lutego 2022 roku (w przypadku członków Zarządu Banku)
11 stycznia 2023 roku (w przypadku pracowników poza członkami Zarządu)
16 lutego 2023 roku (w przypadku członków Zarządu Banku)
11 stycznia 2024 roku (w przypadku pracowników poza członkami Zarządu)
15 lutego 2024 roku (w przypadku członków Zarządu Banku)
Liczba instrumentów przyznanych
Została ustalona w dacie przyznania nagrody
Data zapadalności
Dla nagród przyznanych Prezesowi Zarządu w latach 2018- 2024 co najmniej 12, 24, 36, 48, 60, 72 miesiące od daty przyznania instrumentów finansowych
Dla nagród przyznanych w latach 2020-2021 pozostałym pracownikom (w tym członkom Zarządu) co najmniej 6, 18, 30, 42 miesiące od daty przyznania instrumentów finansowych
Dla nagród przyznanych członkom Zarządu w latach 2022- 2024 – co najmniej 12, 24, 36, 48, 60, 72
Dla nagród przyznanych w latach 2022-2024 pozostałym pracownikom co najmniej 6, 18, 30, 42 i 54 miesiące od daty przyznania instrumentów finansowych
Data nabycia uprawnień
Dla nagród przyznanych Prezesowi Zarządu w latach 2018- 2024 dla krótkoterminowej nagrody w instrumentach finansowych w momencie przyznania, dla długoterminowej nagrody w instrumentach finansowych - co najmniej 12, 24, 36, 48, 60 miesięcy od daty przyznania
Dla nagród przyznanych członkom Zarządu poza Prezesem Zarządu:
o 2020-2021 dla krótkoterminowej nagrody instrumentach finansowych w momencie przyznania, dla długoterminowej nagrody w instrumentach finansowych co najmniej 12, 24, 36 miesięcy od daty przyznania instrumentów finansowych
o 2022-2024 - dla krótkoterminowej nagrody w instrumentach finansowych w momencie przyznania, dla długoterminowej nagrody w instrumentach finansowych co najmniej 12, 24, 36, 48, 60 miesięcy od daty przyznania instrumentów finansowych
Dla nagród przyznanych pozostałym pracownikom w latach:
o 2020-2021 dla krótkoterminowej nagrody w instrumentach finansowych w momencie przyznania, dla długoterminowej nagrody w akcjach fantomowych co najmniej 12, 24, 36 miesięcy od daty przyznania akcji fantomowych
o 2022-2024 - dla krótkoterminowej nagrody w instrumentach finansowych w momencie przyznania, dla długoterminowej nagrody w instrumentach finansowych co najmniej 12, 24, 36, 48 miesięcy od daty przyznania Instrumentów finansowych
Warunki nabycia uprawnień dla nagrody
Spełnienie warunków dotyczących wyników Banku,
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
106
Zmienne wynagrodzenia – w postaci instrumentu finansowego - Akcje Fantomowe i/lub akcje własne Banku
indywidualnych wyników pracy oraz zatrudnienia w Banku w odniesieniu do nagród przyznanych w:
2018:
o Dla Prezesa Zarządu w latach 2018-2023
2019:
o Dla Prezesa Zarządu w latach 2019-2024
2020:
o Dla Prezesa Zarządu w latach 2020-2025
o Dla pozostałych pracowników w latach 2020-2023
2021
o Dla Prezesa Zarządu w latach 2021-2026
o Dla pozostałych pracowników w latach 2021-2024
2022
o Dla członków Zarządu Banku (w tym Prezes Zarządu) w latach 2022-2027
o Dla pozostałych pracowników w latach 2022-2026
2023
o Dla członków Zarządu Banku (w tym Prezes Zarządu) w latach 2023-2028
o Dla pozostałych pracowników w latach 2023-2027
2024
o Dla członków Zarządu Banku (w tym Prezes Zarządu), Kierownictwa Wyższego Szczebla w latach 2024-2029
o Dla pozostałych pracowników w latach 2024-2028
Rozliczenie programu
W przypadku akcji własnych Banku, pracownikom jest przedstawiana oferta nabycia akcji i w przypadku jej przyjęcia, transfer akcji na rachunki maklerskie następuje niezwłocznie po dacie zapadalności.
W przypadku akcji fantomowych dniu rozliczenia uczestnikowi zostanie wypłacona kwota środków pieniężnych stanowiąca iloczyn posiadanych przez uczestnika akcji fantomowych oraz średniej arytmetycznej najniższej i najwyższej ceny akcji Banku na GPW w dniu zapadalności nagrody (zakończenia okresu retencji). Nabycie uprawnienia będzie każdorazowo potwierdzone decyzją Rady Nadzorczej w stosunku do członków Zarządu oraz decyzją Zarządu w stosunku do pozostałych pracowników objętych Polityką. Zgodnie z decyzją ww. władz Banku kwota wypłaty może zostać pomniejszona lub całkowicie zredukowana zgodnie z warunkami podanymi w Polityce. Warunki te odnoszą się do wyników Banku, indywidualnych wyników pracowników, zatrudnienia i będą się odnosić do całego okresu nabywania uprawnień dla poszczególnych transz.
Innym elementem składowym wynagrodzenia zmiennego przyznawanego do 2022 w oparciu o Politykę jest Odroczona Nagroda Pieniężna.
Zmienne wynagrodzenia – Odroczona Nagroda Pieniężna
Rodzaj transakcji w świetle MSSF EU
Inne długoterminowe świadczenia pracownicze zgodnie z MSR 19
Data przyznania nagrody w postaci Odroczonej Nagrody Pieniężnej
15 stycznia 2018 roku
14 stycznia 2019 roku
14 stycznia 2020 roku
11 stycznia 2021 roku
13 stycznia 2022 roku (w przypadku pracowników poza członkami Zarządu Banku)
10 lutego 2022 roku (w przypadku członków Zarządu Banku, w tym Prezes Zarządu)
Przyznana kwota
Została ustalona w dacie przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej
Data zapadalności
Dla nagród przyznanych Prezesowi Zarządu w latach 2018- 2021– co najmniej 18, 30, 42, 54, 66 miesięcy od daty przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej
Dla nagród przyznanych w latach 2020-2021 pozostałym pracownikom co najmniej 18, 30, 42 miesiące od daty przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej;
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
107
Dla nagród przyznanych członkom Zarządu (w tym Prezes Zarządu) w 2022 co najmniej 12, 24, 36, 48, 60 miesięcy od daty przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej
Dla nagród przyznanych w 2022 pozostałym pracownikom co najmniej 12, 24, 36, 48, miesiące od daty przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej;
Data nabycia uprawnień
Dla nagród przyznanych Prezesowi Zarządu w latach 2018- 2021 co najmniej 12, 24, 36, 48, 60 miesięcy od daty przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej
Dla nagród przyznanych w latach 2020-2021 pozostałym pracownikom co najmniej 12, 24 i 36 miesięcy od daty przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej
Dla nagród przyznanych członkom Zarządu (w tym Prezes Zarządu) w 2022 co najmniej 12, 24, 36, 48, 60 miesięcy od daty przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej
Dla nagród przyznanych w 2022 pozostałym pracownikom co najmniej 12, 24, 36, 48 miesięcy od daty przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej
Warunki nabycia uprawnień dla nagrody
Spełnienie warunków dotyczących wyników Banku, indywidualnych wyników pracy oraz zatrudnienia w Banku w odniesieniu do nagród przyznanych w:
2018:
o Dla Prezesa Zarządu w latach 2018-2023
2019:
o Dla Prezesa Zarządu w latach 2019-2024
2020:
o Dla Prezesa Zarządu w latach 2020-2025
o Dla pozostałych pracowników w latach 2020-2023
2021:
o Dla Prezesa Zarządu w latach 2021-2026
o Dla pozostałych pracowników w latach 2021-2024
2022:
o Dla członków Zarządu (w tym Prezes Zarządu) w latach 2022-2027
o Dla pozostałych pracowników w latach 2022-2026
Rozliczenie programu
W dniu rozliczenia uczestnikowi zostanie wypłacona kwota środków pieniężnych stanowiąca transzę Odroczonej Nagrody Pieniężnej powiększona o kwotę odsetek za okres odroczenia i retencji do dnia wypłaty. Wysokość odsetek została ustalona w styczniu 2018, 2019, 2020, 2021 i 2022 roku Uchwałą Rady Nadzorczej Banku dla członków Zarządu i Uchwałą Zarządu Banku dla pozostałych pracowników objętych Polityką. Nabycie uprawnienia do nagrody będzie każdorazowo potwierdzone decyzją Rady Nadzorczej w stosunku do członków Zarządu oraz decyzją Zarządu w stosunku do pozostałych pracowników objętych Polityką. Zgodnie z decyzją ww. władz Banku kwota wypłaty może zostać pomniejszona lub całkowicie zredukowana zgodnie z warunkami podanymi w Polityce. Warunki te odnoszą się do wyników Banku, indywidualnych wyników pracowników, zatrudnienia i będą się odnosić do całego okresu nabywania uprawnień dla poszczególnych transz.
W związku z informacją przekazaną przez Citigroup w dniu 15 kwietnia 2021 r. dotyczącą planowanych zmian strategii w obszarze Bankowości Detalicznej (dalej „SBD”), Zarząd Banku przyjął politykę, umożliwiającą przyznanie nagrody za uznanie dotychczasowego wkładu pracowników, których wsparcie realizacji zmiany strategii tej części Banku Handlowego w Warszawie S.A. (SBD) będzie kluczowe – Polityka Nagrody Transakcyjnej.
W 2022 r. decyzjami Rady Nadzorczej Banku Handlowego w Warszawie S.A. Polityka Nagrody Transakcyjnej została zaktualizowana m.in. o odejście od odroczonego wynagrodzenia pieniężnego lub o możliwość wypłaty instrumentu finansowego w formie istniejących akcji w kapitale zakładowym Banku. Powyższa polityka dopuszczała konwersję akcji fantomowych na akcje własne Banku (1:1), pod warunkiem podpisania stosownych porozumień z pracownikami, których to dotyczy.
Zmienne wynagrodzenia – w postaci instrumentu finansowego - Akcje Fantomowe i/lub akcje własne Banku przyznane w latach 2021-2022 w ramach tzw. Nagrody Transakcyjnej
Rodzaj transakcji w świetle MSSF EU
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
108
Zmienne wynagrodzenia – w postaci instrumentu finansowego - Akcje Fantomowe i/lub akcje własne Banku przyznane w latach 2021-2022 w ramach tzw. Nagrody Transakcyjnej
Transakcje płatności w formie akcji rozliczane w środkach pieniężnych zgodnie z MSSF 2
Data przyznania nagrody w postaci instrumentu finansowego
1 lipca 2021 roku oraz 3 grudnia 2021 r.
1 lipca 2022 roku oraz 1 listopada 2022 roku
1 lipca 2023 roku
1 maja 2024 roku
Liczba instrumentów przyznanych
Została ustalona w dacie przyznania nagrody
Dla nagród przyznanych Wiceprezesowi Zarządu odpowiedzialnemu za obszar Detaliczny w 2022– w zależności od rodzaju nagrody, nie wcześniej niż 30 czerwca 2025 r. lub przed finalizacją Transakcji, jeśli nastąpi wcześniej i nie wcześniej niż 24, 36, 48, 60, 72 miesięcy od daty przyznania instrumentu finansowego. Dla nagród przyznanych Wiceprezesowi Zarządu odpowiedzialnemu za obszar Detaliczny w 2021 oraz pozostałym pracownikom, mającym istotny wpływ na profil ryzyka Banku w zależności od rodzaju nagrody, nie wcześniej niż 30 czerwca 2025 r. lub przed finalizacją Transakcji, jeśli nastąpi wcześniej i nie wcześniej niż 18, 30, 42, 54 miesięcy od daty przyznania akcji fantomowych
Data zapadalności
Data nabycia uprawnień
Dla nagród przyznanych Wiceprezesowi Zarządu Wiceprezesowi Zarządu odpowiedzialnemu za obszar Detaliczny w 2022 - w zależności od rodzaju nagrody, nie wcześniej niż 30 czerwca 2025 r. lub przed finalizacją Transakcji, jeśli nastąpi wcześniej i co najmniej 12, 24, 36, 48, 60 miesięcy od daty przyznania
Dla nagród przyznanych Wiceprezesowi Zarządu odpowiedzialnemu za obszar Detaliczny w 2021 oraz pozostałym pracownikom, mającym istotny wpływ na profil ryzyka Banku w zależności od rodzaju nagrody, niezwłocznie od spełnienia kryteriów (w tym dotyczących Transakcji) i nie wcześniej niż 30 czerwca 2025 r. lub przed finalizacją Transakcji, jeśli nastąpi wcześniej i nie wcześniej niż 12, 24, 36 i 48 miesięcy od daty przyznania akcji fantomowych
Warunki nabycia uprawnień dla nagrody
Finalizacja Transakcji do określonej daty oraz spełnienie warunków dotyczących wyników Banku, indywidualnych wyników pracy oraz zatrudnienia w Banku
Dla 2021- w latach 2021-2025
Dla 2022
o Dla Wiceprezesa Zarządu odpowiedzialnego za obszar Detaliczny w latach 2022-2027
o Dla pozostałych pracowników w latach 2022-2026
Dla 2023
o W latach 2023-2027
Dla 2024
o W latach 2024-2028
Rozliczenie programu
W przypadku akcji własnych Banku, pracownikom jest przedstawiana oferta nabycia akcji i w przypadku jej przyjęcia, transfer akcji na rachunki maklerskie następuje niezwłocznie po dacie zapadalności.
W przypadku akcji fantomowych w dniu rozliczenia uczestnikowi zostanie wypłacona kwota środków pieniężnych stanowiąca iloczyn posiadanych przez uczestnika akcji fantomowych oraz średniej arytmetycznej najniższej i najwyższej ceny akcji Banku na GPW w dniu zapadalności nagrody (zakończenia okresu retencji). Nabycie uprawnienia będzie każdorazowo potwierdzone decyzją Rady Nadzorczej w stosunku do Wiceprezesa Zarządu, odpowiedzialnego za obszar Detaliczny oraz decyzją Zarządu w stosunku do pozostałych pracowników objętych Polityką Nagrody Transakcyjnej. Zgodnie z decyzją ww. władz Banku kwota wypłaty może zostać pomniejszona lub całkowicie zredukowana zgodnie z warunkami podanymi w Polityce. Warunki te odnoszą się do wyników Banku, indywidualnych wyników pracowników, zatrudnienia i będą się odnosić do całego okresu nabywania uprawnień dla poszczególnych transz.
Innym elementem składowym wynagrodzenia zmiennego przyznawanego w ramach tzw. Nagrody Transakcyjnej jest Odroczona Nagroda Pieniężna przyznana w 2021.
Wynagrodzenie Zmienne – Odroczona Nagroda Pieniężna
Rodzaj transakcji w świetle MSSF EU
Inne długoterminowe świadczenia pracownicze zgodnie z MSR 19
1 lipca 2021 r. oraz 3 grudnia 2021 r.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
109
Wynagrodzenie Zmienne – Odroczona Nagroda Pieniężna
Data przyznania nagrody w postaci Odroczonej Nagrody Pieniężnej
Przyznana kwota
Została ustalona w dacie przyznania Odroczonej Nagrody Pieniężnej/ Warunkowej Nagrody Pieniężnej
Data zapadalności
w zależności od rodzaju nagrody, niezwłocznie od spełnienia kryteriów (w tym dotyczących Transakcji) lub nie wcześniej niż 6 miesięcy od finalizacji Transakcji i dla Odroczonej Nagrody Pieniężnej nie wcześniej niż 18, 30, 42, 54 miesięcy od daty przyznania
Data nabycia uprawnień
w zależności od rodzaju nagrody, niezwłocznie od spełnienia kryteriów (w tym dotyczących Transakcji) lub nie wcześniej niż 6 miesięcy od finalizacji Transakcji i dla Odroczonej Nagrody Pieniężnej nie wcześniej niż 12, 24, 36 i 48 miesięcy od daty przyznania
Warunki nabycia uprawnień dla nagrody
Finalizacja Transakcji do określonej daty oraz spełnienie warunków dotyczących wyników Banku, indywidualnych wyników pracy oraz zatrudnienia w Banku - 2021-2025
Rozliczenie programu
W dniu rozliczenia uczestnikowi zostanie wypłacona kwota środków pieniężnych stanowiąca transzę Odroczonej Nagrody Pieniężnej. Nabycie uprawnienia do nagrody będzie każdorazowo potwierdzone decyzją Zarządu w stosunku do pozostałych pracowników objętych Polityką Nagrody Transakcyjnej. Zgodnie z decyzją ww. władz Banku kwota wypłaty może zostać pomniejszona lub całkowicie zredukowana zgodnie z warunkami podanymi w Polityce. Warunki te odnoszą się do wyników Banku, indywidualnych wyników pracowników, zatrudnienia i będą się odnosić do całego okresu nabywania uprawnień dla poszczególnych transz.
Założenia przyjęte do wyceny programów pracowniczych świadczeń kapitałowych
Wartość godziwa poszczególnych nagród oraz założenia przyjęte do wyceny przedstawione są poniżej:
Program CAP
Data przyznania
Cena akcji na moment przyznania
(w USD)
Liczba nagrodzonych pracowników
Liczba akcji
1
10.02.2022
66,53
1
187
Program Akcje Fantomowe
Data przyznania
Cena akcji na moment przyznania
(w PLN)
Liczba nagrodzonych pracowników
Liczba akcji
1
01.07.2021
47,85
2
3 099
2
13.01.2022
61,96
2
1 837
3
10.02.2022
65,86
5
12 011
4
01.07.2022
61,56
8
45 653
Program Instrumenty Finansowe
Data przyznania
Cena akcji na moment konwersji/przyznania
(w PLN)
Liczba nagrodzonych pracowników
Liczba akcji
1
14.01.2019
101,00
1
1 931
2
14.01.2020
101,00
1
5 365
3
11.01.2021
101,00
1
12 915
4
01.07.2021
99,00-109,40
2
8 326
5
13.01.2022
92,30-113,60
15
14 353
6
10.02.2022
99,00-105,80
2
15 378
7
01.07.2022
100,40
1
3 808
8
01.11.2022
100,40
2
7 388
9
11.01.2023
100,40
27
71 036
10
16.02.2023
100,40
6
70 328
11
11.01.2024
100,40
27
88 973
12
15.02.2024
104,84
7
87 663
13
01.05.2024
112,40
1
939
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
110
Program CAP
Program Akcje Fantomowe/Instrumenty Finansowe
Okres nabywania uprawnień (lata)
25% po każdym kolejnym roku
W roku 2019 : 40% po jednym roku i po
12% w ciągu 5 kolejnych lat lub 60% po jednym roku i 8% w ciągu 5 kolejnych lat.
Od roku 2020 : 40% w dniu przyznania i
po 20% w ciągu trzech kolejnych lat, 40% w dniu przyznania i po 12% w ciągu 5 kolejnych lat lub 60% w dniu przyznania i po 13,33% w ciągu 3 kolejnych lat, 60% w dniu przyznania i po 8% w ciągu 5 kolejnych lat. Dla nagrody transakcyjnej, nie wcześniej niż 30 czerwca 2025 lub przed finalizacją transakcji w ciągu 4 kolejnych lat.
Od roku 2022* : 40% w dniu przyznania i
po 15% w ciągu czterech kolejnych lat, 40% w dniu przyznania i po 12% w ciągu 5 kolejnych lat lub 60% w dniu przyznania i po 10% w ciągu 4 kolejnych lat, 60% w dniu przyznania i po 8% w ciągu 5 kolejnych lat. Dla nagrody transakcyjnej, nie wcześniej niż 30 czerwca 2025 lub przed finalizacją transakcji w ciągu 5 kolejnych lat.
Średni oczekiwany okres trwania instrumentu (życia)
W momencie nabycia uprawnień
W momencie nabycia uprawnień
Prawdopodobieństwo zakończenia zatrudnienia przed terminem (roczny wskaźnik rotacji nagrodzonych pracowników)
0,00%
5,77%
Średnia ważona wartość godziwa jednego instrumentu na dzień bilansowy
71,12 (USD)
88,40/101,99 (PLN)
*Od roku 2023 nagrody są przyznawane w formie instrumentów finansowych
Na dzień 31 grudnia 2024 roku wartość komponentu kapitałów wynikająca z programu rozliczanego w instrumentach kapitałowych (program nagród kapitałowych) nie wypłaconych wynosiła 58 472 tys. zł, a koszty ujęte z tego tytułu wyniosły 23 790 tys. zł. Wartość bilansowa zobowiązań wynikających z programów rozliczanych w środkach pieniężnych (akcji fantomowych oraz programów CAP) wyniosła 5 013 tys. (31 grudnia 2023 roku: 57 834 tys. zł), a koszty ujęte z tego tytułu wyniosły w 2024 roku 199 tys. zł (w 2023 roku: 38 934 tys. zł), w tym również koszty programów CAP.
47. Reforma WIBOR
Reforma dotycząca wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR
Na przestrzeni ostatnich lat, na rozwiniętych rynkach zagranicznych obserwujemy prowadzone działania polegające na wprowadzaniu alternatyw dla dotychczasowych wskaźników referencyjnych typu IBOR ( Interbank Offered Rate), do których zalicza się również wskaźnik WIBOR.
Również w Polsce rozpoczęto odpowiednie prace mające na celu przeprowadzenie reformy wskaźników referencyjnych, zakładającej m.in. wprowadzenie nowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, który docelowo miałby zastąpić wskaźnik referencyjny WIBOR. W 2022 r. została powołana w Polsce - Narodowa Grupa Robocza ds. reformy wskaźników referencyjnych (NGR). W pracach NGR udział biorą przedstawiciele Ministra Finansów, Narodowego Banku Polskiego, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Giełdy Papierów Wartościowych, Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych, BPW Benchmark, a także banków komercyjnych, banków zrzeszających banki spółdzielcze, towarzystw funduszy inwestycyjnych, zakładów ubezpieczeń oraz organizacje branżowe zrzeszające podmioty rynku finansowego. Prace NGR nadzorowane i koordynowane przez Komitet Sterujący, w którego skład wchodzi m.in. przedstawiciel Ministerstwa Finansów, Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, GPW Benchmark, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, BondSpot oraz Związku Banków Polskich.
Prace NGR prowadzone w oparciu o Mapę Drogową określającą harmonogram i zakres szczegółowych działań niezbędnych dla przeprowadzenia reformy. Zgodnie z harmonogramem zakłada się, że reforma polegająca na wprowadzeniu nowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej, który zastąpi wskaźnik referencyjny WIBOR zostanie przeprowadzona do końca roku 2027 r. Prowadzona reforma dotyczy również wskaźnika referencyjnego WIBID. W ramach prowadzonych prac, jako wskaźnik alternatywny dla WIBOR pierwotnie wskazano wskaźnik referencyjny WIRON ( Warsaw Interest Rate Overnight ), jednakże w roku 2024 r. w związku z przeprowadzoną dodatkowo weryfikacją i konsultacjami publicznymi , Komitet Sterujący NGR jako docelowy wskaźnik alternatywny wskazał indeks z rodziny WIRF, o technicznej nazwie WIRF- (bazujący na depozytach niezabezpieczonych instytucji kredytowych oraz instytucji
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
111
finansowych), dla którego wybrał oficjalną nazwę POLSTR ( Polish Short Term Rate ). Szczegółowe informacje na temat prowadzonych prac NGR oraz decyzji Komitetu Sterującego NGR zamieszczane przez Komisję Nadzoru Finansowego na oficjalnej jej stronie w zakładce „wskaźniki referencyjne”.
Od pierwszych dni reformy, Bank aktywnie uczestniczy we wszystkich pracach NGR, jak również, w celu przygotowania Banku do sprawnego i bezpiecznego wdrożenia nowego wskaźnika referencyjnego oraz planowanej konwersji, prowadzi wewnętrzny projekt kluczowy, w którym aktywnie uczestniczą wszyscy członkowie Zarządu Banku, senior management Banku oraz przedstawiciele jednostek organizacyjnych Banku istotnych dla sprawnej realizacji projektu.
48. Wpływ wojny w Ukrainie
W dniu 24 lutego 2022 roku doszło do bezprecedensowego wydarzenia, jakim jest inwazja wojsk rosyjskich na niepodległe państwo Ukrainę. Trwająca wojna w kraju, który sąsiaduje z Polską, ma istotny wpływ na otoczenie gospodarcze i środowisko operacyjne, w jakim funkcjonuje Bank.
Zarząd Banku monitoruje sytuację wojny w Ukrainie i jej bezpośredniego wpływu na działalność kredytową i związaną z ryzykiem operacyjnym (głównie zagrożeniem w cyberprzestrzeni). W przypadku działalności kredytowej, Bank nie prowadzi aktywności w Ukrainie, Rosji ani na Białorusi, a ekspozycja kredytowa Banku wobec firm istotnie zaangażowanych w tych krajach jest nieistotna.
49. Zdarzenia po dacie bilansowej
W dniu 14 lutego 2025 r. Bank otrzymał decyzję Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 13 lutego 2025 r., w której Komisja udzieliła Bankowi zezwolenia na kontynuację nabywania akcji własnych w 2025 roku na potrzeby ich zaoferowania przez Bank uprawnionym pracownikom w ramach programu motywacyjnego. W ramach powyższego zezwolenia wydanego na okres do dnia 16 grudnia 2025 r. Bank może nabyć maksymalnie 477 450 akcji własnych, a cena odkupionych akcji własnych Banku nie może przekroczyć łącznie 16 667 000 zł.
Po dniu 31 grudnia 2024 roku nie wystąpiły inne istotne zdarzenia, nieujęte w tym sprawozdaniu finansowym, mogące w znaczący sposób wpłynąć na wyniki Banku.
Roczne jednostkowe sprawozdanie finansowe Banku Handlowego w Warszawie S.A. za rok obrotowy kończący się 31 grudnia 2024 roku
Podpisy Członków Zarządu
11.03.2025 roku
Elżbieta Światopełk- Czetwertyńska
Prezes Zarządu
...........................
.............................................
................................
Data
Imię i nazwisko
Stanowisko/funkcja
11.03.2025 roku
Maciej Kropidłowski
Wiceprezes Zarządu
........................
.............................................
................................
Data
Imię i nazwisko
Stanowisko/funkcja
11.03.2025 roku
Katarzyna Majewska
Wiceprezes Zarządu
........................
.............................................
................................
Data
Imię i nazwisko
Stanowisko/funkcja
11.03.2025 roku
Barbara Sobala
Wiceprezes Zarządu
........................
.............................................
................................
Data
Imię i nazwisko
Stanowisko/funkcja
11.03.2025 roku
Andrzej Wilk
Wiceprezes Zarządu
........................
.............................................
................................
Data
Imię i nazwisko
Stanowisko/funkcja
11.03.2025 roku
Patrycjusz Wójcik
Wiceprezes Zarządu
........................
.............................................
................................
Data
Imię i nazwisko
Stanowisko/funkcja
11.03.2025 roku
Ivan Vrhel
Członek Zarządu
........................
.............................................
................................
Data
Imię i nazwisko
Stanowisko/funkcja