Raport PTEC: transformacja ciepłownictwa oparta na źródłach OZE i jednostkach kogeneracji to wariant najkorzystniejszy dla naszych portfeli

Dekarbonizacja sektora ciepłownictwa systemowego w oparciu o aktualne unijne regulacje klimatyczno-energetyczne była motywem przewodnim VI Kongresu Ciepłownictwa. Wydarzenie, zorganizowane przez Polskie Towarzystwo Energetyki Cieplnej (PTEC), odbyło się w dniach 4-6 czerwca 2025 r. w Nałęczowie. Uczestnicy omawiali w nim wyzwania, przed którymi stoją przedsiębiorstwa ciepłownicze, realizujące ambitne projekty inwestycyjne i modernizacyjne.

W trakcie kongresu PTEC zaprezentował najnowszy raport ekspercki „Integracja sektora ciepłowniczego i elektroenergetycznego, czyli jak wykorzystać transformację ciepłownictwa systemowego do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw ciepła i stabilizacji pracy systemu elektroenergetycznego”.

Raport, na podstawie analiz wynikających z aktualnych kosztów produkcji ciepła, szczegółowo wylicza warianty rozwoju ciepłownictwa systemowego: od opartego na kogeneracji (jednostkach produkujących zarówno energię elektryczną, jak i cieplną w elektrociepłowniach) węglowej, poprzez kogenerację gazową plus odnawialne źródła energii, aż do systemu opartego w całości na OZE.

„Eksperci PTEC w ramach swoich prac analitycznych pokazali różne warianty miksów energetycznych. Te warianty opierały się o założenia rynkowe, które można zaobserwować tu i teraz, czyli na obecnych cenach energii elektrycznych, na nadwyżkach generacji OZE, również na cenach ujemnych na zmienionym rynku bilansującym, którego zmiana nastąpiła w zeszłym roku” - powiedziała Monika Gruźlewska, dyrektorka PTEC.

Ekspertka wskazała, że jednostki kogeneracyjne funkcjonują w polskim systemie elektroenergetycznym, wytwarzając przy tym dużą ilość ciepła i prądu. Obecnie jednak jest to kogeneracja oparta w głównej mierze na węglu, co, zgodnie z unijnymi regulacjami, jest obarczone wysokimi kosztami opłat za emisję CO2.

„Miks wytwórczy powinien gwarantować elastyczność współpracy między sektorem elektroenergetycznym a ciepłowniczym. Kiedy mamy w nim jednostkę kogeneracji, to ona z jednej strony tę elastyczność gwarantuje poprzez pracę przy wysokim zapotrzebowaniu na energię w KSE, z drugiej pozwala nam na zoptymalizowanie kosztów zmiennych wytwarzania ciepła. Jednak należałoby zastąpić ten węgiel innymi paliwami, na przykład gazem ziemnym, a w przyszłości zdekarbonizowanym” - zaznaczyła dyrektorka PTEC.

Dodała, że zoptymalizowanie kosztów wytwarzania ciepła wymaga również rosnącego udziału zielonej energii. W ciepłownictwie w oparciu o technologie Power to Heat możliwe jest wykorzystywanie energii elektrycznej pochodzącej z OZE do produkcji ciepła. Wśród stosowanych rozwiązań należy wymienić kotły elektrodowe i wielkoskalowe pompy ciepła, które pozwalają na zwiększenie ilości ciepła odnawialnego w systemie ciepłowniczym.

„Należałoby także inwestować w wielkoskalowe magazyny ciepła, które w momencie, kiedy jednostki kogeneracji albo rozwiązania oparte o technologie Power to Heat wytwarzają dużo ciepła, mogłyby je magazynować, a w momencie wzrostu zapotrzebowania na ciepło w sieci, móc je po prostu do nich wtłoczyć” - wskazała Gruźlewska.

Zgodnie z obliczeniami przeprowadzonymi przez ekspertów PTEC i zaprezentowanymi w zeszłorocznym raporcie, na transformację ciepłownictwa do 2050 roku, w zależności od tego, jaki scenariusz dekarbonizacji zostanie przyjęty, należy zagwarantować ok. 500 mld zł.

W ocenie ekspertów PTEC finansowanie inwestycji w sektorze ciepłownictwa systemowego wymaga zmian w zakresie regulacji, również na poziomie Unii Europejskiej. Chodzi zwłaszcza o rozporządzenie GBER, dotyczące intensyfikacji pomocy publicznej.

„Jako sektor uważamy, że należy zwiększyć poziom intensyfikacji pomocy publicznej do 60 proc. Postulujemy także podniesienie progów notyfikacyjnych do 100 mln euro na projekt. Dzięki temu zwiększy się dostępność środków na realizację inwestycji, co także wpłynie na zwiększenie akceptacji społecznej transformacji, bo ceny ciepła będą niższe” - wskazała Monika Gruźlewska.

Ekspertka wskazała, że w przypadku technologii Power to Heat, aby móc realizować inwestycje w kotły elektrodowe, należałoby zagwarantować, że ciepło wytwarzane przez kocioł elektrodowy, będzie ciepłem odnawialnym.

„To jest nasz główny postulat, ponieważ obecnie jest to regulacyjnie niemożliwe” - zaznaczyła Gruźlewska.

PTEC postuluje również, aby jednostki kogeneracji miały utrzymane taryfowanie metodą uproszczoną, ponieważ gwarantuje to możliwość generowania przychodów na dekarbonizację systemów ciepłowniczych. 

„Ponadto jako sektor uważamy, że ustawa o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji powinna zostać zmodyfikowana, ponieważ nie tylko odbiega od realnych warunków rynkowych, ale także już nie jest w stanie odpowiedzieć na wydłużający się proces pozyskiwania decyzji administracyjnych” - dodała ekspertka.

Raport PTEC można znaleźć na stronie www.ptec.org.pl.

Źródło informacji: PAP MediaRoom