WARSZAWA W BUDOWIE: Starsze miasto - wystawa w Muzeum Woli

Wystawa w Muzeum Woli ma miejsce w ramach 17. edycji festiwalu WARSZAWA W BUDOWIE. Przez temat starości w kontekście miasta prowadzą nas artystki i artyści. Zobaczymy dzieła takich twórców, jak Władysław Hasior, Zbigniew Libera, Monika Mamzeta, Roman Opałka czy Agata Zbylut. Specjalnie na wystawę nowe prace zostały przygotowane przez Janusza Byszewskiego i Mariusza Libla związanego z Grupą Twożywo, Ewę Cieniak, Magdę Mosiewicz, Franciszka Orłowskiego i Lilianę Zeic.

Temat starości jest tu ukazany z różnych perspektyw - wystawa oddaje głos seniorkom i seniorom, a także osobom opiekującym się starszymi bliskimi i wykonującym pracę opiekuńczą odpłatnie. Przedstawia rozwiązania i instytucje pomocy historyczne oraz współczesne, projektowane przez organizacje i osoby działające na rzecz zmiany społecznej. Pokazuje starzenie się nie jako problem, lecz etap życia, który dotyczy nas wszystkich.

„Starość nie powinna być tematem tabu”, „Seniorzy powinni współtworzyć program muzeum” - to jedne z wielu postulatów sformułowanych w „Manifeście seniorów”, pracy Franciszka Orłowskiego, która powstawała z udziałem Klubu Seniorek i Seniorów Nowoczesnych oraz Centrum Aktywności Międzypokoleniowej „Nowolipie”.

„Wychodzimy z założenia >>nic o starości bez osób starszych<<. Nad wystawą pracowałyśmy partycypacyjnie z osobami w różnym wieku” - mówią kuratorki Wanda Kaczor i Magdalena Staroszczyk.

Ważną częścią przygotowań była też długofalowa współpraca z klubem działającym przy Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, a także grupami seniorskimi spotykającymi się m.in. w warszawskich Centrach Aktywności Międzypokoleniowej. Efekty spotkań warsztatowych i działań twórczych zaprezentowane zostaną w Muzeum Woli. Premierowo na wystawie będzie można zobaczyć również film w reżyserii Franciszka Orłowskiego, który jest rozwinięciem pracy „Manifest seniorów”.

Ekspozycja oddaje także głos opiekunkom, głównie Ukrainkom, zrzeszonym w Komisji Pracownic i Pracowników Domowych. Opowiadają o swojej pracy poprzez instalację „Pokój bez drzwi”, będącą kontynuacją projektu „Opiekunki. Chcemy całego życia”. Doświadczenie opieki nad starszymi, chorymi bliskimi przybliżają prace Zbigniewa Libery, Moniki Mamzety oraz nowa instalacja Magdy Mosiewicz zatytułowana „Kurs sprawnego upadania”.

„Ramą naszego myślenia o temacie starości jest etyka troski stojąca w kontrze do podejścia indywidualistycznego. Wychodzimy z założenia, że temat starzenia się dotyczy nas wszystkich, a w obliczu wzrostu długości życia kwestia (braku) polityki senioralnej może niedługo stać się jednym z najbardziej palących problemów społecznych” - wyjaśniają kuratorki.

Miasto dla osób w każdym wieku

Na procesy starzenia się wpływ ma bardzo wiele czynników, a jednym z ważniejszych jest otoczenie, czyli miasto. Istnieją międzynarodowe sieci i think tanki zajmujące się projektowaniem miast przyjaznych osobom w każdym wieku. Redaktorki i redaktorzy „Magazynu Miasta” już w 2013 roku (w numerze, który stał się inspiracją do tytułu wystawy) zwracali uwagę na potrzebę przeprojektowania miasta tak, by wspierało międzypokoleniową inkluzywność.

Ekspozycja w Muzeum Woli daje okazję przyjrzenia się nowym instytucjom działającym w Warszawie, takim jak Centra Aktywności Międzypokoleniowej. Obok nich zobaczymy rozwiązania „z poprzedniej epoki”, jak otwarty w latach 70. XX wieku i działający do dziś Dom Pomocy Społecznej „Budowlani”. Pomysły wcześniejszych pokoleń mogą nas zaskoczyć pionierskimi rozwiązaniami, o których dziś już nie pamiętamy.

Wyobraź sobie (dobrą) starość

Bogaty program towarzyszący wystawie umożliwi m.in. bliższe poznanie istniejących i prototypowanych rozwiązań. O swoim doświadczeniu we wspieraniu innowacji społecznych opowie Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”. Razem ze Stowarzyszeniem Pedagogów Teatru będzie można pomyśleć o scenariuszach własnej starości.

Oprócz wykładów i rozmów z osobami eksperckimi pojawi się też okazja do twórczych międzypokoleniowych spotkań. Sercem wystawy będzie wspólny stół, przykryty obrusem do haftowania, zaprojektowanym przez Ewę Cieniak.

„Zależy nam na stworzeniu przestrzeni, do której po prostu chce się przyjść, pobyć z innymi, wrócić. Może da ona możliwość rozmawiania na trudne tematy, z którymi wiele z nas musi radzić sobie na co dzień samotnie” - tłumaczą kuratorki.

Tegoroczna edycja WARSZAWY W BUDOWIE organizowana jest przez Muzeum Warszawy, które do tej pory przy realizacji poprzednich edycji współpracowało z Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Od 2023 roku WARSZAWA W BUDOWIE realizowana jest naprzemiennie przez obie instytucje.

Festiwal WARSZAWA W BUDOWIE powstał w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w 2009 roku. Podejmuje jak najszerzej rozumiane zagadnienia projektowania: od wzornictwa przemysłowego, grafiki użytkowej przez architekturę i urbanistykę po projektowanie społeczne.

Wystawa WARSZAWA W BUDOWIE: Starsze miasto jest otwarta od 26 września 2025 roku o godz. 18.00 w Muzeum Woli przy ul. Srebrnej 12.

Godziny otwarcia:

wtorek, środa, piątek 9.00–18.00, czwartek 11.00–20.00, sobota, niedziela 11.00–19.00

Bilety: 10 zł / 15 zł, w czwartki wstęp za 1 zł

Więcej o wystawie i programie towarzyszącym: https://muzeumwoli.muzeumwarszawy.pl/wystawa/warszawa-w-budowie-starsze-miasto/ / https://muzeumwoli.pl/wystawa/warszawa-w-budowie-starsze-miasto/ 

Kuratorki

Wanda Kaczor, Magdalena Staroszczyk

Konsultacje merytoryczne

Marta Białek-Graczyk, Janina Petelczyc, Marta Trakul

Współpraca

Janusz Byszewski, Franciszek Orłowski, Jolanta Woch, Ela Hołoweńko, Maria Potrząsaj, Klub Seniorek i Seniorów Nowoczesnych, Stowarzyszenie Pedagogów Teatru, Centrum Aktywności Międzypokoleniowej, Uniwersytet Trzeciego Wieku Woli i Bemowa, Urząd m.st. Warszawy Dzielnica Praga-Północ

Produkcja

Monika Mazurek

Projekt wystawy

Karolina Fandrejewska

Projekt graficzny i infografiki

Łukasz Izert

Projekt i wykonanie komiksów w przestrzeni wystawy

Jacek Świdziński

Projekt graficzny plakatu i materiałów promocyjnych oraz system typograficzny wystaw Muzeum Warszawy

Anna Światłowska

KONTAKT:

Nela Sobieszczańska

Muzeum Warszawy

tel.: 502 244 911

e-mail: nela.sobieszczanska@muzeumwarszawy.pl 

Źródło informacji: Muzeum Warszawy