Tajemnica zawodowa zawodów zaufania publicznego i bezpieczeństwo obywateli w rękach prezydenta RP

W ocenie samorządu doradców podatkowych przyjęte przez ustawodawcę regulacje mogą istotnie naruszać wiele reguł konstytucyjnych, w tym tajemnicę zawodową doradców podatkowych. Chodzi o przyjętą przez Senat 26 października 2018 r. ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, wprowadzającą do polskiego porządku prawnego obowiązek przekazywania informacji o schematach podatkowych.

Krajowa Rada Doradców Podatkowych jednomyślnie przyjęła specjalne stanowisko, w którym wyraża zdecydowany sprzeciw dotyczący, zarówno kształtu omawianej ustawy odnoszącej się do powyższego zagadnienia, jak i sposobu jej procedowania. W ocenie samorządu ustawodawca dokonał wyboru nieadekwatnych metod do osiągnięcia celu nowelizacji.

Specjalne stanowisko, wspierające KRDP, dotyczące obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych podjęła także Rada Naukowa przy Krajowej Izbie Doradców Podatkowych, działająca pod przewodnictwem prof. Hanny Litwińczuk. Rada składa się z największych autorytetów prawa podatkowego w Polsce, a w jej skład wchodzą ponadto: prof. Bogumił Brzeziński, prof. Paweł Borszowski, prof. Leonard Etel, prof. Teresa Famulska, prof. prof. Jadwiga Glumińska-Pawlic, prof. Andrzej Gomułowicz, prof. Marcin Jamroży, prof. Ziemowit Kukulski, prof. Mariola Lemonnier i prof. Włodzimierz Nykiel.

Zdaniem wybitnych profesorów prawa podatkowego, wchodzących w skład Rady Naukowej przy KIDP, przyjęte regulacje mogą naruszać:

• zasadę demokratycznego państwa prawnego oraz wywodzoną z niej zasadę prawidłowej legislacji,

• zasadę proporcjonalności i wolności prowadzenia działalności gospodarczej,

• zasadę respektowania tajemnicy zawodowej zawodów zaufania publicznego, w szczególności tajemnicy zawodowej doradców podatkowych,

• zasadę dialogu i współpracy partnerów społecznych.

Rada Naukowa apeluje o takie ukształtowanie przepisów, które zagwarantują zachowanie tajemnicy zawodowej doradców podatkowych i poprawią jakoś omawianej legislacji.

„Proponowane regulacje zaczną obowiązywać w bardzo szybkim terminie od momentu opublikowania pierwszej wersji projektu, a w sposób zasadniczy ingerują w funkcjonowanie przedsiębiorców, podatników i ich doradców. Co więcej, uchwalona ustawa w omawianej części zawiera przepisy, które mogą być sprzeczne albo nieskorelowane z obowiązującym prawem oraz używa wielu bardzo niedookreślonych pojęć” – czytamy w stanowisku Krajowej Rady Doradców Podatkowych.

„Wprowadzane zmiany nie respektują tajemnicy zawodowej zawodów zaufania publicznego, w szczególności tajemnicy zawodowej doradców podatkowych. Wprowadzono otwarty katalog osób zobowiązanych do raportowania schematów podatkowych, który obejmuje także osoby, które nie są objęte obowiązkiem jej zachowania. Naruszenie tajemnicy zawodowej wiąże się także z narzuceniem wymagania przekazywania informacji, które nawet pozbawione danych wprost identyfikujących podmiot korzystający, mogą pozwolić na ich ustalenie. Pełne zachowanie tajemnicy zawodowej doradców podatkowych jest fundamentem zawodów zaufania publicznego i gwarantem dla wszystkich podatników ochrony ich podstawowych praw i wolności obywatelskich” – napisano w stanowisku KRDP.

KRDP wyraża również poważne zastrzeżenia dotyczące zachowania zasady wolności działalności gospodarczej i wiążącej się z nią zasady proporcjonalności, polegającej na zdecydowanym wyjściu poza minimalny zakres transpozycji dyrektywy, co nie przyczyni się do lepszego osiągnięcia celu regulacji, a spowoduje dużą niepewność i niewspółmierne koszty po stronie przedsiębiorców i doradców. Warto zwrócić uwagę, że art. 67 ustawy Prawo przedsiębiorców wprost nakazuje przy implementowaniu prawa Unii Europejskiej nakładanie tylko takich obowiązków administracyjnych, które są niezbędne do osiągnięcia celu.

„Wyrażamy opinię, że naruszona została zasada dialogu i współpracy partnerów społecznych ze względu na zbyt krótki termin konsultacji publicznych i bardzo szybkie tempo procedowania tak zasadniczego i ważnego projektu, którego materia stanowi istotne novum w polskim systemie prawnym. Bardzo negatywnie należy ocenić także brak odniesienia się do uwag zgłoszonych przez parterów społecznych, w tym nieprzygotowanie wymaganego przepisami raportu z konsultacji” – stwierdzono w stanowisku Krajowej Rady Doradców Podatkowych.

„Jako przedstawiciele samorządu doradców podatkowych stanowczo podkreślamy, że takie podejście godzi w podstawy funkcjonowania naszego zawodu, którego charakter wyraża się w trosce o realizację interesu publicznego połączonego z dbałością o dobro klientów” – podkreśliła KRDP.

Krajowa Rada Doradców Podatkowych apeluje do prezydenta RP oraz ministra finansów o podjęcie stosownych działań w celu ograniczenia lub zapobieżenia negatywnym skutkom powyższych regulacji dla polskiej gospodarki, dla polskich obywateli i podatników oraz dla pewności całego systemu prawno-podatkowego w Polsce.

Obowiązek raportowania schematów podatkowych dotyczy nie tylko doradców podatkowych, ale wszystkich pośredników zajmujących się tematyką podatków. Dlatego doradcy podatkowi, adwokaci, radcowie prawni i notariusze wspólnie apelują do prezydenta RP w sprawie tajemnicy zawodowej. Władze tych korporacji podpisały specjalny apel do prezydenta.

„W imieniu samorządów zawodowych: doradców podatkowych, radców prawnych, adwokatów oraz notariuszy przedstawiamy zdecydowanie krytyczne stanowisko wobec przyjętej przez Senat w dniu 26 października br. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw, w zakresie obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych” – czytamy w apelu wystosowanym do prezydenta RP, podpisanym przez prof. dr hab. Adama Mariańskiego, przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych; Macieja Bobrowicza, prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych; Jacka Trelę, prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej oraz Mariusza Białeckiego, prezesa Krajowej Rady Notarialnej.

„Uważamy, że wprowadzona ustawa może naruszać konstytucyjnie określone zasady, w tym przede wszystkim zasadę demokratycznego państwa prawnego i wywodzonych z niej zasad prawidłowej legislacji oraz ochrony tajemnicy zawodowej zawodów zaufania publicznego, która jest ustanowiona w interesie obywateli” – napisano w Apelu do prezydenta.

„Wprowadzenie obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych w uchwalonym kształcie będzie stanowiło bardzo gruntowną zmianę dla wszystkich osób świadczących i korzystających z usług doradztwa podatkowego. Tymczasem przyjęta w pospiesznym trybie ustawa posługuje się bardzo ogólnym językiem co wprowadzi dużą niepewność w obrocie gospodarczym. Nie sposób także przewidzieć, jakie skutki dla finansów publicznych przyniesie zdecydowane wyjście poza minimalny zakres transpozycji unijnej dyrektywy dotyczącej raportowania schematów podatkowych. Natomiast z pewnością będzie to stanowiło poważne obciążenie finansowo-organizacyjne dla przedsiębiorców i administracji” – czytamy w Apelu do prezydenta RP, podpisanym przez przewodniczącego Krajowej Rady Doradców Podatkowych, prezesa Naczelnej Rady Adwokackiej, prezesa Krajowej Rady Radców Prawnych i prezesa Krajowej Rady Notarialnej.

„Ponadto, przyjęte rozwiązania mogą, wbrew intencjom ustawodawcy, prowadzić do przekazywania organom podatkowym poufnych informacji osób korzystających z usług naszych zawodów. Tym samym istotnie naruszona zostanie fundamentalna wartość dla właściwego funkcjonowania zawodów zaufania publicznego, jaką jest tajemnica zawodowa. Jej trwałość stanowi podstawową gwarancję ochrony interesów podatnika i obywatela w relacji z aparatem państwowym” – czytamy w Apelu do prezydenta RP.

Przedstawiciele zawodów zaufania publicznego zaapelowali do prezydenta o niepodpisywanie ustawy i skorzystanie z prerogatywy określonej w art. 122 ust. 5 Konstytucji RP.

„W naszej zgodnej ocenie zasygnalizowane wątpliwości uzasadniają podjęcie decyzji o skierowaniu ustawy do ponownego rozpatrzenia przez Sejm RP, albowiem proponowane rozwiązania są sprzeczne z obowiązującym prawem oraz szkodliwe dla polskiej gospodarki” – napisali szefowie korporacji: doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych i notariuszy.

Stanowisko Krajowej Rady Doradców Podatkowych w sprawie wprowadzenia obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych zostało przyjęte 7 listopada br.

W załączeniu stanowisko Rady Naukowej i Apel do prezydenta RP.

Wiesława Moczydłowska, rzecznik prasowy Krajowej Rady Doradców Podatkowych.