Komitet Regionów o Zielonym Ładzie: UE musi znaleźć pieniądze i zmobilizować lokalne podmioty

Lokalni i regionalni przywódcy UE ostrzegają jednocześnie przed przekierowywaniem środków z funduszy regionalnych UE należących do polityki spójności i centralizacją zarządzania nowym funduszem.

Uruchomienie planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy, na który planuje się przeznaczyć 1 bln euro do 2030 r. oraz utworzenie nowego funduszu na rzecz wspierania przejścia do neutralności klimatycznej na obszarach zależnych od energochłonnych gałęzi przemysłu wychodzi naprzeciw postulatom regionów i miast Unii.

W ciągu ostatnich dwóch lat Europejski Komitet Regionów (KR) wzywał do opracowania specjalnego unijnego narzędzia finansowania wspierającego dekarbonizację gospodarek UE oraz łagodzącego ryzyko zwolnień z pracy, utraty zysków oraz osłabienia spójności gospodarczej i społecznej.

„To, czy Europa stanie się neutralna dla klimatu do 2050 r. nie jest już pytaniem, lecz koniecznością. W tym celu potrzeba zasadniczej reformy strukturalnej we wszystkich regionach i miastach. Państwa członkowskie muszą okazać solidarność i wysupłać z kieszeni dodatkowe środki, które byłyby zarządzane w ramach partnerstwa między wszystkimi poziomami sprawowania rządów" – powiedział przewodniczący KR-u Karl-Heinz Lambertz.

„Decyzja Komisji Europejskiej o utworzeniu funduszu w ramach unijnej polityki spójności jest niezwykle ważna, gdyż zapewnia integrację obecnych funduszy strukturalnych UE. Zarządzanie funduszem musi być jednak spójne, a jego powodzenie zależy od unikania wszelkiej centralizacji na rzecz Brukseli lub stolic państw członkowskich UE" - dodał.

Również radny Sejmiku Województwa Łódzkiego Witold Stępień podkreślił, że z zadowoleniem przyjął komunikat Komisji Europejskiej na temat Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

„Dla zrealizowania Porozumienia Paryskiego i ambitnych ograniczeń emisji dla ochrony klimatu niezbędne jest przeprowadzenie Transformacji Energetycznej w sposób sprawiedliwy oraz angażując wszystkie podmioty. Dla osiągnięcia sukcesu konieczne jest szerokie włączenie władz regionalnych i lokalnych, to one mogą najskuteczniej wprowadzać w życie i pobudzać lokalne inicjatywy i oczekiwania obywateli, przedsiębiorców" - zaznaczył.

W ocenie Stępnia, zostało to odzwierciedlone w komunikacji Komisji Europejskiej, która zaproponowała wspólne zarządzanie funduszem ukierunkowane na konkretne obszary.

„Cieszę się, że pokrywa się to ze stanowiskiem Komitetu Regionow jednogłośnie podkreślającym potrzebę solidarności j wsparcia dla regionów węglowych. Władze lokalne i regionalne są gotowe podjąć wspólne działania strategiczne łącznie z Unia Europejska i Rządami Państw członkowskich, by Transformacja Energetyczna i Ochrona Klimatu była sukcesem wszystkich obywateli UE" - podkreślił samorządowiec.

"To olbrzymie wyzwanie dla regionów węglowych, cieszę się, że otrzymamy solidarne wsparcie. W Polsce to szczególnie ważne, jakość powietrza i przestawienie gospodarki na niskoemisyjną jest olbrzymim wyzwaniem, bez europejskiej solidarności prawie niewykonalnym" - dodał. 

Burmistrz Rijeki i sprawozdawca KR-u w sprawie mechanizmu sprawiedliwej transformacji Vojko Obersnel, odnośnie do skutków budżetowych stwierdził, że Komisja domaga się, by kwota 7,5 mld euro, która ma być przeznaczona na ten mechanizm, pochodziła z dodatkowych źródeł, a nie ze środków przekierowanych z obecnych narzędzi polityki spójności.

„To znaczący postulat, gdyż istnieje poważne ryzyko, że to dalsze cięcia funduszy spójności zaproponowane przez prezydencję fińską staną się rozwiązaniem na zaspokojenie finansowych potrzeb związanych z tą nową inicjatywą. Wraz z Parlamentem Europejskim i wszystkimi zainteresowanymi podmiotami polityki spójności uczynimy wszystko, by do tego nie doszło" - oświadczył.

Odniesienia do zmiany obecnych zasad pomocy państwa, zawarte we wniosku dotyczącym planu inwestycyjnego na rzecz zrównoważonej Europy i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji są zgodne z przyjętym niedawno stanowiskiem KR-u w sprawie sprawiedliwej transformacji. Mogą również stanowić pierwszą istotną odpowiedź na powtarzane od lat żądanie KR-u, by stosować wobec polityki spójności to samo zwolnienie, które przysługuje przy korzystaniu z funduszy zarządzanych bezpośrednio przez Komisję (np. z programu „Horyzont”).

Europejski Komitet Regionów ma przyjąć opinię w sprawie Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji w marcu.