Struk: w wodach Bałtyku zalega około 50-60 tys. ton broni chemicznej; zbiorniki zaczynają się rozszczelniać

Samorządowiec wniósł pod obrady Komitetu Regionów – unijnego ciała doradczego - kwestię zatopionej w europejskich morzach broni chemicznej, amunicji oraz wraków statków.

Jak podkreślił, zagrożenie dla zdrowia i środowiska, jakie nieustannie stwarza porzucona podczas II Wojny Światowej w europejskich akwenach amunicja, zatopione statki i, przede wszystkim, broń chemiczna, to nie tylko problem regionalny, ale i europejski, a nawet globalny. Ewentualne wycieki i rozszczelnienia będą miały bowiem nieprzewidywalne skutki o charakterze transgranicznym.

„Jest to temat szczególnie istotny dla regionów nadbałtyckich, ponieważ w wodach Bałtyku zalega około 50-60 tys. ton broni chemicznej, z czego przynajmniej 15 tys. to materiały bojowe. Jednak (…) problem jest większy, bo dotyczy także regionów w pasie nadmorskim Adriatyku, mórz Północnego i Tyrreńskiego, Śródziemnego oraz wschodniego wybrzeża Oceanu Atlantyckiego na wysokości Francji” – podkreślił marszałek.  

Zwrócił uwagę, że od kilku lat naukowcy informują, iż zbiorniki z bronią chemiczną zaczynają się rozszczelniać. Rybacy wyławiają z Bałtyku poparzone i zdeformowane ryby. Ponadto, w ciągu ostatnich lat odnotowano przypadki poparzeń wyrzuconymi na brzeg, bojowymi środkami chemicznymi osób wypoczywających nad morzem.  

Struk powiedział, że jako marszałek nadmorskiego regionu cieszy się, że środki europejskie pomogły w tzw. mappingu obszarów problemowych. Mając na uwadze skalę problemu i fakt, że te substancje czy wraki spoczywają na dnie morza już od ponad 75 lat, działania te – zdaniem samorządowca - można traktować wyłącznie w kategorii „działań miękkich”.

„Dziś potrzebujemy konkretów. Tym bardziej, że z przeprowadzonych badań wiemy, że uwolnienie zaledwie jednej szóstej zatopionych w Bałtyku substancji chemicznych pociągnie za sobą zniszczenie życia w morzu i przy jego brzegach na ponad 100 lat” – ostrzegał Struk.

Zauważył, że jurysdykcja samorządu kończy się na linii brzegowej, dlatego wielokrotnie apelował do władz krajowych w Polsce, odpowiedzialnych za gospodarkę morską, o zaangażowanie i podjęcie konkretnych działań.

„Dla przykładu w ostatnim okresie w pakiecie pomorskich propozycji inwestycyjnych, które zostały zgłoszone do Krajowego Planu Odbudowy znalazły się dwa przedsięwzięcia dotyczące rozpoznania i eliminacji zagrożeń związanych z zalegającymi na dnie Morza Bałtyckiego pozostałościami po II wojnie światowej” – mówił marszałek.

Wyraził zadowolenie, że „ten naglący temat” został podjęty na ubiegłotygodniowej sesji planarnej Parlamentu Europejskiego. Przyjęta w ubiegły poniedziałek rezolucja PE wzywa m.in. do skoordynowania działań Unii Europejskiej, NATO i państw członkowskich.

„Uważam, że ta rezolucja to krok w dobrym kierunku. Tym bardziej, że u jej podstaw leżą petycje zaniepokojonych obywateli państw nadbałtyckich, którzy swoje obawy przedstawili komisji petycji Parlamentu Europejskiego” – zaznaczył Struk.

Dodał, że ma jednak świadomość, iż rezolucja nie ma charakteru wiążącego. Co więcej, wzywa się w niej do zabezpieczenia środków na działania zaradcze w ramach programu Interreg Region Morza Bałtyckiego, który, w opinii marszałka, jest „absolutnie niewystarczającym” źródłem finansowania dla tak dużego wyzwania, jakim jest ostateczne wydobycie lub neutralizacja broni chemicznej, amunicji i wraków statków spoczywających na dnie Morza Bałtyckiego.

W ocenie Struka, Komitet Regionów powinien wzmocnić apel Parlamentu Europejskiego po to, by nadać sprawie właściwy bieg. Zdaniem samorządowca, nie bez znaczenia w tej dyskusji jest priorytetowa polityka unijna, jaką jest Europejski Zielony Ład.

Po klęsce Niemiec, Związek Radziecki wyrzucił zdobytą broń chemiczną do Morza Bałtyckiego. Podobnie uczynili Brytyjczycy i Amerykanie w cieśninie Skagerrak, między Norwegią a Szwecją na północy i Danią na południu. W tamtym czasie ta metoda pozbycia się groźnych substancji duszących, paraliżujących albo parzących była uważana za mniej niebezpieczną niż spalenie.

Źródło informacji: Serwis Samorządowy PAP