MKiDN:lwowskie freski Ecksteinów odrestaurowane przez polskich i ukraińskich konserwatorów (komunikat)

MKiDN podaje:

W dawnym kościele jezuitów we Lwowie odbyła się w czwartek uroczysta prezentacja odnowionego barokowego arcydzieła – fresków Franza i Sebastiana Ecksteinów. Umieszczone na sklepieniu nawy głównej świątyni malowidło odzyskało swój blask po trwającym cztery lata drugim etapie prac konserwatorskich. Renowację wsparło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”. Jej łączny koszt to prawie 2,5 mln zł.

„Czuję sie? w miłym obowiązku podzie?kowac´ polsko-ukraińskiemu zespołowi specjalistów pod kierownictwem pana dr Pawła Bolińskiego. Ich niezwykła, wręcz artystyczna praca umoz˙liwiła nam – i wierzę, z˙e równiez˙ kolejnym pokoleniom – zapoznanie się z tymi znakomitymi freskami. (…) Jestes´my s´wiadomi, z˙e miejsce, w którym odbywa sie? dzisiejsza uroczystos´c´ było ś´wiadkiem zmieniaja?cej sie? historii nie tylko Lwowa, ale i całej Ukrainy. Niezwykle cieszę sie?, z˙e ta s´wia?tynia znów moz˙e pełnić´ swoja? pierwotna? role? i byc´ miejscem modlitwy dla wiernych, a jednocześnie zachwycać´ swoimi wne?trzami. Zapewniam, z˙e podległy mi resort w dalszym ciągu be?dzie angaz˙ował się w realizacje? projektów zwia?zanych z ochrona? wspólnego polsko-ukrain´skiego dziedzictwa kulturowego. Naszym obowia?zkiem jest zachowanie tej spus´cizny dla przyszłych pokolen´” - napisał wiceprezes Rady Ministrów, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński w odczytanym podczas uroczystości liście.

"To działania o wielkim znaczeniu dla polskiej tożsamości i pamięci historycznej" - dodał minister.

W uroczystej prezentacji odnowionych fresków wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”, Konsulatu Generalnego RP we Lwowie, władz Lwowa, Ukraińskiej Cerkwi Greckokatolickiej oraz konserwatorzy zabytków realizujący prace.

Podczas uroczystości dyrektor Elżbieta Rogowska w imieniu wicepremiera Piotra Glińskiego wręczyła osobom zaangażowanym w realizację projektu odznaczenia: Brązowy Medal "Zasłużony Kulturze-Gloria Artis" dr. Pawłowi Bolińskiemu, odznakę "Zasłużony dla Kultury Polskiej" konserwatorce Łesi Hanuliak oraz dyplomy Ministra w uznaniu szczególnych zasług dla zachowania wspólnego dziedzictwa kulturowego: Jego Ekscelencji Stepanowi Susowi, biskupowi kurialnemu Archieparchii Kijowsko-Halickiej UGKC oraz Ojcu Tarasowi Mychalczukowi, byłemu i obecnemu proboszczowi świątyni oraz członkom polsko-ukraińskiego zespołu konserwatorskiego realizującego projekt.

"Od początku Instytut sekundował wysiłkom polsko-ukraińskiego zespołu konserwatorów pracujących pod kierunkiem pana Pawła Bolińskiego. Po części dlatego, że malowidła Ecksteinów są naprawdę wielkiej urody. Zakres i charakter prac do wykonania też nie był bez znaczenia" – powiedziała dyrektor Instytutu POLONIKA Dorota Janiszewska-Jakubiak. "Malowidło wymagało wytężonej uwagi, bo jego twórca malował +kwadraturowo+. Mówiąc bardziej przystępnie, stworzył iluzję przestrzeni – kompozycja obrazu płynnie przechodzi ze ścian w przestrzeń nad głowami wiernych. Uzyskanie takiego efektu, który dziś nazwalibyśmy 3D, wymagało cierpliwości. Część kompozycji – na szczęście niewielką - trzeba było odtworzyć, dosłownie punkt po punkcie. Podczas kolejnych komisji konserwatorskich, podczas których sprawdzaliśmy tempo i stopień zaawansowania działań pod dachem, oglądałam dzieło dosłownie na wyciągnięcie ramienia. Na początku wszystko dookoła było szare i zabrudzone, a potem nagle zaczęły wyłaniać się kolory i wspaniałe barokowe kształty" – mówiła dyrektor Janiszewska-Jakubiak.

Przez kilka ostatnich lat sklepienie nawy głównej kościoła przy ul. Teatralnej we Lwowie szczelnie zasłaniały rusztowania. Na wysokości 30 metrów w barokowej świątyni (wzorowanej na rzymskim kościele Il Gesu) trwały wytężone prace polsko-ukraińskiej ekipy dr Pawła Bolińskiego z krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Po 1945 roku kościół jezuitów (obecnie mieści się tu greckokatolicka cerkiew garnizonowa pod wezwaniem świętych Piotra i Pawła) zamieniono w gigantyczny magazyn na kilka milionów książek. Od czasów II wojny światowej nie przeprowadzono żadnego poważniejszego remontu. Cała budowla, gdy tylko zlikwidowano magazyn i przekazano obiekt wiernym, była w fatalnym stanie technicznym, zawilgocona, z przeciekającym dachem.

Prace ratunkowe, do których od samego początku włączyli się specjaliści z Polski, rozpoczęły się już w 2012 r. od inwentaryzacji, badań i stworzenia programów konserwatorskich, żeby - siłami najpierw krakowskiego Stowarzyszenia Kon-Federacja – beneficjenta programu dotacyjnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przy wsparciu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, a potem z budżetu powołanego w 2017 r. przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotra Glińskiego Instytutu POLONIKA oraz miejscowej parafii pokrywającej niebagatelne koszty związane z rusztowaniami – zachować dla potomnych cenny zabytek.

W lipcu 2015 roku zespół dr. Bolińskiego zajął się prezbiterium – prace przy 360 m2 sklepienia sfinansowano z funduszy programu ministra kultury "Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą".

Dokładnie przed czterema laty rozpoczął się drugi etap finansowany od początku przez MKiDN, w który następnie włączył się powołany wówczas przez wicepremiera Glińskiego Instytut POLONIKA. Od 2019 roku POLONIKA finansowała projekt oczyszczania i uzupełnienia malowideł Ecksteinów zdobiących nawę główną, o łącznej powierzchni przekraczającej 1000 m2. Łączny koszt drugiego etapu to 2 432 000 zł. (PAP)

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe.

aszw/