Reforma wyborów europejskich - europosłowie chcą wspólnych zasad i list ponadnarodowych

Chociaż w wyborach europejskich obywatele UE wyłaniają swoich przedstawicieli na szczeblu unijnym, sposób ich organizacji jest w dużej mierze określany przez kraje. Dlatego głosowanie odbywa się w różnych dniach w różnych państwach, na kartach do głosowania są tylko krajowe partie polityczne, a wiek wyborczy jest różny.

Komisja Spraw Konstytucyjnych Parlamentu Europejskiego przygotowała projekt reformy europejskiego prawa wyborczego, które określa pewne wspólne standardy organizowania wyborów europejskich.

Projekt reformy stwierdza, że konieczne jest przekształcenie wyborów do Parlamentu Europejskiego w jedne wybory europejskie, w przeciwieństwie do obecnego sposobu organizowania ich poprzez 27 oddzielnych wyborów krajowych.

Ponadnarodowe listy wyborcze i wiodący kandydaci

Posłowie do PE proponują utworzenie ogólnoeuropejskiego okręgu wyborczego, w którym wybierano by 28 posłów do PE w dodatku do posłów wybieranych w okręgach krajowych lub regionalnych.

Europejskie partie polityczne lub koalicje partii krajowych mogłyby proponować ponadnarodowe listy kandydatów, z preferowanym przez siebie kandydatem/tką na przewodniczącego/cą Komisji Europejskiej na czele. Na listach ponadnarodowych powinna być zachowana równowaga geograficzna poprzez naprzemienne rozmieszczanie kandydatów z dużych, średnich i mniejszych krajów.

Według projektu, wiodący kandydaci powinni mieć możliwość kandydowania we wszystkich państwach członkowskich na ogólnoeuropejskich listach, co umożliwi wyborcom głosowanie na osobę, która według nich powinna stanąć na czele Komisji Europejskiej.

Przed wyborami europejskimi w 2019 r. projekt wprowadzenia list ponadnarodowych nie uzyskał poparcia szefów państw i rządów UE, którzy jednak zapowiedzieli, że wrócą do sprawy w przyszłości, z myślą o wyborach w 2024 roku.

W 2014 r. przywódcy krajów UE w Radzie Europejskiej nominowali na przewodniczącego KE Jean-Claude'a Junckera, wiodącego kandydata Europejskiej Partii Ludowej (EPL), która zdobyła najwięcej głosów spośród europejskich grup politycznych. Jednak w 2019 r. przywódcy UE nie wyłonili kandydata w ten sam sposób.

Eurodeputowani argumentują, że utworzenie ogólnounijnego okręgu wyborczego, w którym na czele list znajdują się kandydaci każdej grupy politycznej na przewodniczącego/cą Komisji Europejskiej, wzmocniłoby europejską demokrację i jeszcze bardziej usankcjonowało wybór przewodnictwa KE.

Pomysł na listy wyborcze obejmujące wiele państw członkowskich został również przedstawiony przez europejski panel obywatelski na Konferencji w sprawie przyszłości Europy.

Wspólne przepisy dotyczące wyborów

Europosłowie proponują, aby wybory do UE odbywały się w tym samym dniu we wszystkich krajach UE i aby zawsze był to 9 maja, czyli Dzień Europy.

Obecnie wybory odbywają się od czwartku do niedzieli, a każdy kraj przeprowadza je zgodnie ze swoimi tradycjami wyborczymi - np. w niektórych krajach trwają one dwa dni.

Posłowie chcą ujednolicenia wieku, od którego obywatele UE mają prawo głosować lub kandydować w wyborach do UE. Zalecają też, aby wszyscy Europejczycy mieli prawo do głosowania od 16 roku życia, a każdy obywatel UE powyżej 18 roku życia miał prawo kandydować.

Wniosek przewiduje, że wszystkie kraje UE powinny zapewnić możliwość głosowania korespondencyjnego w wyborach europejskich. Stwierdza również, że równowaga płci na listach wyborczych powinna być zapewniona albo poprzez umieszczanie kandydatów i kandydatek na listach naprzemiennie, albo poprzez parytet płci.

Specjalna procedura zmiany ordynacji wyborczej

Aktualizacje europejskiego prawa wyborczego podlegają specjalnej procedurze decyzyjnej. Projekt przygotowuje Parlament Europejski - Rada może wprowadzić do niego poprawki i musi przyjąć tekst jednogłośnie po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego. Wszystkie kraje UE muszą zatwierdzić przepisy, zanim będą mogły wejść w życie.

Źródło informacji: EuroPAP News