Fundusz Hipoteczny DOM: zapomniany projekt ustawy, który mógłby chronić tysiące seniorów przed wyłudzeniami

Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że tylko w 2024 roku zawarto w Polsce 18 tys. umów o dożywocie. W ciągu dekady było ich ok. 130 tys. [2]. Aż 99% z nich zawieranych jest między osobami fizycznymi lub niewyspecjalizowanymi podmiotami, co często oznacza brak nadzoru, zabezpieczeń i standardów obsługi. W tym samym okresie fundusze hipoteczne zrzeszone w ZPF podpisały niecały tysiąc kontraktów - wszystkie zgodnie z Zasadami Dobrych Praktyk i jasnymi procedurami [3].

Tymczasem w „Raporcie o rynku hipoteki odróconej 2024” przygotowanym przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych (ZPF) i największe fundusze hipoteczne w nim zrzeszone pada sformułowanie: „W tym roku minie 10 lat od chwili, gdy powstał projekt Ustawy o Dożywotnim Świadczeniu Pieniężnym. Tymczasem projekt został wycofany z procesu legislacyjnego bez podania przyczyn” [4].

Projekt, który rozwiązywał problemy

Projekt Ustawy o Dożywotnim Świadczeniu Pieniężnym, nad którym pracowało 10 lat temu Ministerstwo Gospodarki, przewidywał m.in.:

- obowiązek prowadzenia działalności przez podmioty w formie spółki akcyjnej z kapitałem zakładowym min. 2 mln euro,

- nadzór Komisji Nadzoru Finansowego,

- obowiązkowe informowanie seniora o wszystkich szczegółach umowy,

- zakaz oferowania powiązanych produktów (np. pożyczek, ubezpieczeń),

- wymóg wypłacalności i funduszu rezerwowego na świadczenia.

Wszystkie te mechanizmy miały zwiększyć bezpieczeństwo i transparentność rynku. Projekt popierały instytucje takie jak UOKiK, RPO czy KNF.

Bezpieczeństwo usług wrażliwych grup społecznych

"Renta dożywotnia to usługa kierowana do bardzo szczególnej grupy - osób w podeszłym wieku, często samotnych, nieposiadających innego wsparcia finansowego. Potrzeba zapewnienia im realnych gwarancji powinna być oczywistością" - komentuje Robert Majkowski, prezes Funduszu Hipotecznego DOM.

Jak wynika z raportu ZPF, fundusze hipoteczne zrzeszone w organizacji wypłaciły od 2010 roku do końca roku 2024 łącznie ponad 41,2 mln zł świadczeń z tytułu renty dożywotniej [5]. Wszystkie kontrakty zawierane są z zachowaniem procedur zabezpieczających interes seniora - w tym niezależnych wycen nieruchomości, analizy ryzyk i długoterminowych zobowiązań finansowych.

Branża apeluje: dajcie nam regulacje

Związek Przedsiębiorstw Finansowych, wraz z największymi funduszami hipotecznymi w Polsce, od 15 lat apelują o wprowadzenie ram prawnych dedykowanych tej branży. Fundusze hipoteczne, które już dziś działają zgodnie z własnym kodeksem etycznym (Zasadami Dobrych Praktyk ZPF), chcą przekazać rządzącym wiedzę, doświadczenie i know-how, by stworzyć ustawę dedykowaną branży i objąć nią wszystkie podmioty, także osoby prywatne.

„Razem ze Związkiem Przedsiębiorstw Finansowych apelujemy nie tylko o reformę obecnych przepisów, a przede wszystkim o to, by powstały w Polsce warunki do bezpiecznego oferowania profesjonalnej usługi przez podmioty nadzorowane, regulowane, mające odpowiednią wiedzę, doświadczenie i zaplecze finansowe. Nie chodzi nam o wyeliminowanie rynku prywatnego, ale o to, by senior mógł po prostu skorzystać z bezpiecznej usługi, a bezpieczni i wiarygodni świadczeniodawcy mogli oferować swoje usługi w stabilnym otoczeniu. Nasze zdanie o potrzebie regulacji podzielał zarówno UOKiK (raport z roku 2013) oraz kolejni Rzecznicy Praw Obywatelskich, włącznie z Adamem Bodnarem” - podsumowuje Robert Majkowski, prezes Funduszu Hipotecznego DOM.

Warto przypomnieć, że już w 2009 roku ZPF stworzył Zasady Dobrych Praktyk, a do dziś fundusze wypłaciły seniorom ponad ponad 41,2 mln zł z tytułu renty dożywotniej [6].

Źródła:

[1] Raport o hipotece odwróconej w Polsce 2024. Cały raport do pobrania tutaj: https://fhdom.pl/raport-o-hipotece-odwroconej-2024/?fbclid=IwY2xjawKJMWNleHRuA2FlbQIxMQABHlAh-L0Sep7_Am3aYWrG1Z_QTFxo0vY8NQofYNhWbe8sNNTD4ICP8AfHeUbT_aem_-O56kDm1ac8r-qhICBWzrg

[2] Dane Ministerstwa Sprawiedliwości, akty notarialne w latach 1991-2024. Źródło: https://isws.ms.gov.pl/pl/baza-statystyczna/opracowania-wieloletnie/download,2853,1.html

[3] https://zpf.pl/rynek-odwroconej-hipoteki-w-modelu-sprzedazowym/

[4] Raport o hipotece odwróconej w Polsce 2024. Cały raport do pobrania tutaj: https://fhdom.pl/raport-o-hipotece-odwroconej-2024/?fbclid=IwY2xjawKJMWNleHRuA2FlbQIxMQABHlAh-L0Sep7_Am3aYWrG1Z_QTFxo0vY8NQofYNhWbe8sNNTD4ICP8AfHeUbT_aem_-O56kDm1ac8r-qhICBWzrg

[5] https://zpf.pl/rynek-odwroconej-hipoteki-w-modelu-sprzedazowym/

[6] https://www.money.pl/pieniadze/oddali-mieszkania-w-zamian-za-rente-oto-ile-dostaja-co-miesiac-7153856033684256a.html?utm_source=chatgpt.com

Źródło informacji: Fundusz Hipoteczny DOM