Dyżurnet.pl działający w strukturach NASK: dzieciństwo powinno być wolne od podtekstów seksualnych

Szantaż na tle seksualnym i uwodzenie dzieci w sieci to nie są zjawiska marginalne. „Cześć, masz ładne oczy i nie tylko…”, „Jeśli nie wyślesz swojego zdjęcia, to o wszystkim dowiedzą się twoi rodzice” - według ekspertów takie wiadomości na czatach internetowych dostają nawet 11-latki. Tylko w pierwszym półroczu 2025 roku zespół Dyżurnet.pl, działający w strukturach NASK, odebrał ponad 7,5 tysiąca zgłoszeń. 83 proc. ofiar nadużyć miało od 3 do13 lat, 95 proc. z nich to dziewczynki. Ofiary takich zachowań zbyt często zostają z tym same.

„Chcemy uświadamiać dorosłych - rodziców i opiekunów - co powinni wiedzieć na temat kontaktów, które nawiązują dzieci przez internet. I jak reagować, gdy dzieje się coś złego” - deklarowała Martyna Różycka, kierowniczka Działu Reagowania na Nielegalne Treści w Internecie Dyżurnet.pl, działającego w strukturach NASK. „Niestety, dzieci rzadko informują dorosłych o tym, że ktoś wysyła im dwuznaczne wiadomości, nagie zdjęcia lub o tym, że wdały się w relację z kimś dorosłym. A ta relacja wymknęła się spod kontroli i przerodziła się w szantaż na tle emocjonalnym” - dodała ekspertka.

Jak podkreślali psychologowie biorący udział w dyskusji, cyfrowy świat i bycie online wiąże się z szeregiem zagrożeń. Dzieci i młodzież nigdy nie są „offline” - dla nich życie „w realu” i życie w internecie to nie są odrębne byty. To jeden obszar. Dorośli, którzy wychowywali się bez dostępu do świata cyber, często tego nie rozumieją i nie nadążają za rzeczywistością, w której żyją ich dzieci.

Komisarz Marcin Zagórski, rzecznik prasowy Komendanta Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości przytoczył przykład nadużycia seksualnego - agencja modelingowa zachęcała do budowania portfolio przyszłej modelki poprzez wykonywanie coraz odważniejszych zdjęć. Kolejne prośby były coraz bardziej dwuznaczne. W pewnym momencie matka dziewczynki zgłosiła sprawę policji. W efekcie siedem osób zostało zatrzymanych.

Dlatego tak ważne jest edukowanie i informowanie o tym, jakie ryzyka niesie ze sobą dzisiejszy świat internetu. Świat, w którym bardzo łatwo i szybko osoba dorosła może nawiązać nieodpowiednią relację z dzieckiem. I manipulować rozmową tak, że nieletni nawet nie zorientuje się, kiedy te kontakty - ze zwykłej wymiany wiadomości - przeradzają się w relację o podtekście seksualnym.

„Należy z dziećmi rozmawiać o ich problemach. Jest ku temu mnóstwo okazji w codziennym życiu, raczej szukajmy takich momentów, niż organizujmy pogadanki. Nie ma działań, które w 100 proc. zabezpieczą dziecko, ale można we współpracy ze szkołą i innymi organizacjami wesprzeć dzieci, pomóc poznać im swoje granice” - przekonywał Hubert Pajączkowski, edukator seksualny oraz koordynator projektów edukacyjnych w Fundacji SEXEDPL.

Dzieciństwo powinno być wolne od podtekstów. Zbyt dużo jest w sieci treści o charakterze seksualnym, których dzieci do końca nie rozumieją, a które wyrządzają w ich życiu olbrzymie szkody” - podkreślała Martyna Różycka. „Zachęcamy każdego - gdy widzisz w internecie albo mediach społecznościowych treści, które przedstawiają dzieci w nieodpowiednich i krzywdzących sytuacjach - zgłaszaj to! I nie bądź obojętny” - apelowała.

Policja na swoich stronach stworzyła kompendium wiedzy, jak przygotować się do złożenia zawiadomienia, co będzie potrzebne, jakie dowody cyfrowe zgromadzić.

Dyżurnet.pl umożliwia przesyłanie zgłoszeń anonimowo - np. poprzez formularz online czy funkcjonalność w aplikacji mObywatel.

116 - pomoc w zasięgu telefonu

Kolejnym narzędziem, które służy do pomocy w kryzysie w ramach działań NASK, jest poradnia telefoniczna dla dorosłych 116 123, 116 111 dla dzieci i platforma 116sos.pl. Konsultanci w ciągu roku odebrali niemal 50 tys. telefonów i odpisali na ponad 30 tys. wiadomości na czacie. Dotacja od Ministerstwa Cyfryzacji pozwala NASK na skuteczne niesienie niezbędnej pomocy „na już”, z pominięciem kolejki do tradycyjnych gabinetów psychologów i psychiatrów.

„Platforma 116 daje możliwość kontaktu ze specjalistami, np. psychologiem, dietetykiem, pedagogiem, prawnikiem. Dodatkowo angażujemy się w lekcje w szkołach, webinary i szkolimy nauczycieli” - informowała Ewa Domańska, kierowniczka zespołu ds. ochrony dzieci i młodzieży przed zagrożeniami w internecie w NASK.

Agnieszka Machnowska, psycholożka, zastępczyni kierowniczki Niebieskiej Linii IPZ ds. klinicznych zauważyła, że coraz większą rolę w kontaktach z osobami szukającymi pomocy odgrywa cyfryzacja.

„Wprowadziliśmy nowe kanały komunikacji: czat i formularz przypominający maila. Młodym ludziom jest łatwiej pisać niż zadzwonić. Cyfryzacja wpiera pomoc psychologiczną, możemy szybciej i sprawniej działać, np. w kryzysie suicydalnym, gdyż dajemy bezpośredni sygnał policji, która może zapobiec tragedii” - przekonywała Agnieszka Machnowska.

Jak podkreślał Tomasz Opolski z Departamentu Telekomunikacji w Ministerstwie Cyfryzacji, realna pomoc już jest, ale warto popracować, żeby była pełniejsza. Ministerstwo planuje rozwijać cyfrowe kanały dostępu, a także rozszerzyć funkcjonalność mObywatela. Ważną rolę mają odegrać kampanie społeczne i informacyjne.

„Każda kampania społeczna jest potrzebna, bo jeśli jednej osobie zmieni życie, to pomoże. Ministerstwo planuje kampanię zwiększającą kompetencje cyfrowe Polaków, wskazującą m.in. jak tworzyć bezpieczne hasła, czy jak bezpiecznie poruszać się online” - zapowiedziała Marlena Dudzic z Biura Komunikacji Ministerstwa Cyfryzacji.

Źródło informacji: PAP MediaRoom