CIR: Komunikat po posiedzeniu Rady Ministrów (komunikat)

- Centrum Informacyjne Rządu informuje:

Podczas dzisiejszego posiedzenia Rada Ministrów przyjęła:

- projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej;

- projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;

- projekt ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” oraz ustawy o transporcie kolejowym.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, przedłożony przez ministra przedsiębiorczości i technologii.

Projekt ustawy umożliwi płynne kontynuowanie działania przedsiębiorstwa po śmierci właściciela firmy. Nowe przepisy są elementem pakietu ułatwień dla przedsiębiorców „100 zmian dla firm”, będącego częścią Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Zaproponowane rozwiązania mają wejść w życie 1 czerwca 2018 r.

Jednoosobowa działalność gospodarcza jest najbardziej popularną formą prowadzenia aktywności gospodarczej. Zdecydowana większość polskich przedsiębiorców (80 proc.) funkcjonuje na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Ich firmy utrzymują niejednokrotnie miejsca pracy dla dziesiątek lub setek osób. Wiele z nich to przedsiębiorstwa rodzinne. Obecnie, w przypadku śmierci właściciela, firma taka przestaje formalnie istnieć, jej marka przepada, a osoby w niej zatrudnione tracą źródło dochodu. Problem ten nasila się w związku ze wzrastającą liczbą przedsiębiorców, którzy ukończyli 65. rok życia – ok. 200 tys. takich osób jest obecnie wpisanych do CEIDG.

Zgodnie z projektem, aby umożliwić kontynuowanie działania firmy będzie można powołać zarządcę sukcesyjnego. Będzie on zarządzał przedsiębiorstwem od śmierci osoby prowadzącej firmę aż do działu spadku między spadkobierców. Zarządcę sukcesyjnego będzie mógł powołać właściciel biznesu za swojego życia albo małżonek lub osoby dziedziczące przedsiębiorstwo – po śmierci właściciela firmy. Zarządcą będzie mogła zostać osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, niezależnie od tego czy jest spokrewniona z przedsiębiorcą czy nie, oraz bez względu na to, czy profesjonalnie zajmuje się zarządzaniem majątkiem.

Zachętą do przejmowania i dalszego prowadzenia przedsiębiorstw ma być także zwolnienie z podatku od spadków i darowizn. Obecnie zwolnione od podatku jest nabycie własności rzeczy i praw majątkowych, w tym także przedsiębiorstw, przez osoby najbliższe (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę). Zwolnienie nie obejmuje więc nabywania w drodze dziedziczenia przedsiębiorstw przez dalszych krewnych oraz osoby obce. Zgodnie z projektem, warunkiem uzyskania nowego zwolnienia będzie zgłoszenie nabycia przedsiębiorstwa naczelnikowi urzędu skarbowego oraz prowadzenie nabytej firmy przez co najmniej 5 lat.

Pozostałe zmiany zawarte w projekcie:

Prawo cywilne i handlowe

- przepisy dotyczące zarządcy sukcesyjnego: określenie reguł powoływania, odwołania, i rezygnacji zarządcy sukcesyjnego oraz wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, uregulowanie zasad dokonywania przez zarządcę sukcesyjnego czynności dotyczących zarządu przedsiębiorstwem w spadku oraz zakresu odpowiedzialności zarządcy sukcesyjnego; uregulowanie odpowiedzialności za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa w spadku oraz zasad wykonywania obowiązków związanych z działalnością gospodarczą, które ciążyły na zmarłym przedsiębiorcy; wprowadzenie możliwości posługiwania się – od dnia otwarcia spadku do działu spadku – dotychczasową nazwą firmy spadkodawcy z dodatkiem „w spadku”;

- uregulowanie prawa do dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym lub rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej przedsiębiorcy – wykorzystywanym przy prowadzeniu przedsiębiorstwa – przez zarządcę sukcesyjnego;

- określenie zasad działania przedsiębiorstwa przed ustanowieniem zarządu sukcesyjnego (tzw. czynności zachowawcze), jeżeli jest on ustanawiany po śmierci przedsiębiorcy;

- określenie zasad wykonywania umów cywilnych, które nie wygasają z chwilą śmierci przedsiębiorcy;

- doprecyzowanie zasad działu spadku ograniczonego do części obejmującej przedsiębiorstwo;

- określenie zasad, na jakich zarządca sukcesyjny może uczestniczyć w postępowaniach cywilnych dotyczących przedsiębiorstwa w spadku.

Prawo administracyjne

- wprowadzenie możliwości przeniesienia na następców prawnych przedsiębiorcy (osoby fizycznej) praw i obowiązków związanych z działalnością gospodarczą, wynikających z koncesji, zezwoleń, licencji i pozwoleń związanych z przedsiębiorstwem albo ich tymczasowego wykonywania przez zarządcę sukcesyjnego – pod warunkiem spełniania warunków potrzebnych do uzyskania decyzji związanych z przedsiębiorstwem,

- wprowadzenie instytucji zarządu sukcesyjnego, co umożliwi następcom prawnym osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą dalsze korzystanie z przyznanej zmarłemu przedsiębiorcy pomocy publicznej.

Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych

- w przypadku, gdy zarząd sukcesyjny będzie ustanowiony z chwilą śmierci przedsiębiorcy – stosunki pracy zostaną zachowane, zaś w przypadku, gdy zarząd sukcesyjny zostanie ustanowiony po pewnym czasie od otwarcia spadku – stosunki pracy wygasną po 30 dniach od daty śmierci przedsiębiorcy (jednocześnie pracownikom będzie przysługiwało pierwszeństwo w przyjęciu do pracy w razie ponownego zatrudniania w przedsiębiorstwie pracowników w tej samej grupie zawodowej); w okresie przejściowym od dnia śmierci przedsiębiorcy do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego możliwe będzie zawarcie porozumienia o kontynuowaniu stosunku pracy na dotychczasowych zasadach;

- przedsiębiorstwo w spadku zostanie uznane za płatnika składek z tytułu ubezpieczenia społecznego osób zatrudnionych;

- w przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci przedsiębiorcy, możliwa będzie kontynuacja pracowniczych programów emerytalnych.

Prawo podatkowe

- wprowadzenie nowego rodzaju podatnika niektórych podatków (podatku VAT, podatku dochodowego od osób fizycznych, podatku akcyzowego, podatku od gier, podatku tonażowego i okrętowego) – przedsiębiorstwa w spadku;

- wprowadzenie przepisów zapewniających ciągłość rozliczeń podatkowych dotyczących podatków związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, tj. w szczególności podatku VAT, podatku dochodowego i podatku akcyzowego;

- umożliwienie posługiwania się NIP-em zmarłego przedsiębiorcy przez przedsiębiorstwo w spadku;

- uregulowanie odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe oraz zasad prowadzenia ewidencji w związku z działalnością przedsiębiorstwa w okresie od śmierci przedsiębiorcy do wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego;

- wprowadzenie możliwości korzystania z interpretacji podatkowych wydanych wobec zmarłego przedsiębiorcy przez przedsiębiorstwo w spadku.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, przedłożony przez ministra finansów.

Najważniejsze rozwiązania:

- Zmienione zostaną zasady zaliczania w koszty podatkowe odpisów amortyzacyjnych od nabytych – w drodze spadku lub darowizny – środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, gdy ich nabycie było zwolnione z podatku od spadków i darowizn. Wprowadzone rozwiązania obejmą podatników osiągających przychody z działalności gospodarczej oraz innych źródeł, np. z najmu.

W odniesieniu do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych w drodze spadku – przewidziano powrót do zasad obowiązujących przed 1 stycznia 2018 r. Natomiast w przypadku środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych w drodze darowizny – wprowadzono możliwość kontynuacji amortyzacji. Oznacza to, że obdarowany nie będzie określał na nowo wartości początkowej tych składników na dzień nabycia, ale przyjmie je w wartości określonej przez darczyńcę. Kontynuując amortyzację tych składników uwzględni też wysokość już dokonanych przez darczyńcę odpisów oraz przyjętą metodę amortyzacji. Rozwiązanie to umożliwi następcom prawnym dalsze i niezakłócone działanie firm rodzinnych (chodzi o zaliczanie do kosztów podatkowych wskazanych odpisów amortyzacyjnych, np. samochodów firmowych, licencji, patentów, znaków towarowych).

- Przewidziano zwolnienie od podatku dochodowego przychodów z tytułu umorzenia zadłużenia związanego z zaciągniętym kredytem mieszkaniowym (chodzi o zwolnienie dokonane na podstawie ustawy o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkaniowych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii gwarancyjnych). Oznacza to udzielenie przez państwo realnej pomocy osobom fizycznym i spółdzielniom mieszkaniowym (brak zwolnienia podatkowego wypaczałby taką pomoc). Rozwiązanie to wychodzi naprzeciw kredytobiorcom spłacającym nadal stare kredyty spółdzielcze (jest ich ok. 48,6 tys.), którzy kwestionowali wysokości spłacanego zadłużenia, podkreślając, że czują się ofiarami przemian gospodarczo-ustrojowych, w tym urynkowienia oprocentowania kredytów mieszkaniowych. Na ten cel w budżecie państwa na 2018 r. zarezerwowano 390 mln zł.

- Zagwarantowano jednolite traktowanie uczestników legalnych gier hazardowych niezależnie od tego, czy gry urządzane są przez operatorów kasyn, czy spółkę wykonującą monopol państwa w tym zakresie (odmiennie niż w przepisach obowiązujących od 1 stycznia 2018 r.). Wygrane w grach na automatach, grach w karty, grach w kości i grach cylindrycznych oraz grach w bingo pieniężne i bingo fantowe – bez względu na to, który z legalnie działających podmiotów je organizuje – będą zwolnione z podatku PIT. Oznacza to, że przywrócone zostaną – obowiązujące do końca 2017 r. – zasady opodatkowania wygranych w kasynach gry (zwolnienie z PIT) oraz, że zasady te będą obowiązywały również dla wygranych uzyskanych w grach urządzanych przez spółkę wykonującą monopol państwa w tym zakresie (Totalizator Sportowy Sp. z o.o.). W pozostałym zakresie zasady opodatkowania wygranych (w grach liczbowych, loteriach pieniężnych, zakładach wzajemnych, itd.) pozostaną niezmienione w stosunku do przepisów dotychczas obowiązujących.

- Ulga podatkowa dla twórców (odliczenie 50 proc. kosztów uzyskania przychodów) będzie odnosić się także do działalności twórczej w obszarach: inżynierii budowlanej, tłumaczeń, gier komputerowych oraz działalności naukowej i pracy dydaktycznej prowadzonej na uczelni.

- Z podatku PIT zostanie zwolniona pomoc finansowa od Policji przeznaczona dla osób przez nią chronionych (chodzi np. o świadków koronnych).

- Doprecyzowano przepis dotyczący wnoszenia wkładów do spółek kapitałowych i spółdzielni (w ustawie o CIT), tak aby jednoznacznie z niego wynikało, iż nie obejmuje on wnoszenia do takich podmiotów wkładów pieniężnych. Czynność ta ma pozostać neutralna podatkowo.

- Znowelizowane przepisy mają wejść życie po 14 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Ze względu na to, że są one korzystne dla podatników będzie je można stosować z mocą wsteczną, tj. do dochodów uzyskanych (co do zasady) od 1 stycznia 2018 r. Wyjątek dotyczy rozwiązań odnoszących się do opodatkowania wygranych uzyskanych w grach na automatach, grach w karty, grach w kości, grach cylindrycznych, które będą stosowane od dnia wejścia ustawy w życie.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” oraz ustawy o transporcie kolejowym, przedłożony przez ministra infrastruktury.

Łatwiejsza budowa tuneli kolejowych, sprawniejsza realizacja inwestycji oraz efektywniejsza opieka nad zabytkami kolejnictwa – to podstawowe cele nowelizacji ustawy.

Przewidziano przepisy, które usprawnią budowę tuneli kolejowych (wraz z obiektami oraz urządzeniami związanymi z ich użytkowaniem i funkcjonowaniem) oraz prowadzenie prac utrzymaniowych – bez konieczności wykupu gruntów, na których będą one przebiegać.

Z jednej strony chodzi o sprawną realizację projektów inwestycyjnych (tunel jest elementem inwestycji kolejowej), z drugiej – o zachowanie prawa własności przez obecnych właścicieli gruntów (przewidziano prawo do odszkodowania za ograniczenie korzystania z nieruchomości). Przyjęte rozwiązanie ułatwi budowę i modernizację tuneli kolejowych oraz ich użytkowanie, zwłaszcza na terenach zurbanizowanych.

Obecny stan prawny, a w szczególności brak przepisów o tzw. własności warstwowej powoduje, że budowa tunelu metodą wiertniczą – co do zasady – powinna się odbywać po przeniesieniu własności nieruchomości znajdujących się nad tunelem na rzecz Skarbu Państwa i przekazaniu ich w użytkowanie wieczyste PKP Polskie Linie Kolejowe SA. Jednak takie rozwiązanie, w szczególności na terenie zurbanizowanym (wraz ze stojącymi na nich kamienicami) byłoby rozwiązaniem nieracjonalnym, przede wszystkim ze względu na koszty oraz przejęcie gruntów i infrastruktury mieszkaniowej praktycznie zbędnych dla zarządcy infrastruktury kolejowej, a także nieprzewidywalne problemy własnościowe.

Projekt wprowadza również nowe instytucje wsparcia dla funkcjonowania kolei historycznych i turystycznych. Chodzi o nieodpłatne przekazywanie przez PKP (i spółki przez nie utworzone) zbędnego mienia ruchomego i materiałów pozostałych po remontach i modernizacji infrastruktury kolejowej na rzecz organizacji pozarządowych działających w tym obszarze. Rozwiązanie to ułatwi takim organizacjom pozyskiwanie zabytków techniki kolejowej i opiekę nad nimi, natomiast spółki kolejowe będą mogły pozbyć się mienia, które stanowi dla nich obciążenie, a jego wartość sprawia, że nie znajduje się na nie nabywca. Ponadto, w przypadku kolei historycznych i turystycznych przewidziano zwolnienie ich z obowiązku stosowania przepisów dotyczących interoperacyjności.

Zaproponowane rozwiązania wychodzą naprzeciw oczekiwaniom organizacji pozarządowych działających w sferze kolejnictwa i miłośników zabytków kolejnictwa.

Projektowana regulacja umożliwi również zarządcom kolei wąskotorowych uzyskiwanie dofinansowania na ich działalność i rozwój, w tym od jednostek samorządu terytorialnego.

Nowe przepisy mają obowiązywać po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)

kom/ ews/ tgo/