Gliwice: Powstanie pierwsze mieszkanie senioralne

– Fundamentem współczesnej polityki senioralnej musi być dobrze zaprojektowane mieszkanie – bezpieczne, dostępne, zintegrowane z przestrzenią miejską i usługami społecznymi. Gliwice są dziś jednym z miast, które pokazują, że w tej dziedzinie można działać odważnie i nowocześnie – mówi prezydent Katarzyna Kuczyńska-Budka.

Gliwicki pilotaż mieszkania wspomaganego zrealizowany zostanie w dwóch lokalach komunalnych przy ul. Młyńskiej 10 (nr 2 i 2a) o łącznej powierzchni 96 m². – Po przebudowie zostaną one połączone w jedno funkcjonalne mieszkanie senioralne, zlokalizowane na parterze odnowionego budynku Wspólnoty Mieszkaniowej – w centrum miasta, w sąsiedztwie sklepów, skwerów i przychodni zdrowia – wyjaśnia Aleksandra Wysocka, dyrektor Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w Gliwicach.

Zgodnie z ustaleniami Fundacja Habitat for Humanity Poland przygotuje projekt architektoniczny, a remont sfinansuje miasto. Na końcowym etapie wolontariusze – m.in. młodzież z USA – mogą wykonać prace wykończeniowe. Wyposażenie mieszkania zapewni fundacja.

– Chcemy, aby cohousing senioralny stał się realną alternatywą pomiędzy samotnym mieszkaniem a domem opieki. To powrót do idei wspólnoty – miejsca, w którym ludzie wybierają siebie nawzajem i razem tworzą bezpieczne, aktywne środowisko do życia – podkreśla dr Mateusz Piegza, Dyrektor Programowy Fundacji Habitat for Humanity Poland. 

Mieszkanie zamiast instytucji

W nowym lokalu zamieszkają trzy seniorki w wieku 60+, które znajdą tu nie tylko dach nad głową, lecz także wsparcie w codziennym funkcjonowaniu i zajęcia aktywizujące. – To nie będzie instytucja, ale przyjazne mieszkanie, dostosowane do potrzeb starszych kobiet – mówi Bernadeta Bonus, kierowniczka Działu Mieszkań ze Wsparciem Ośrodka Pomocy Społecznej w Gliwicach.

Proces naboru mieszkanek rozpocznie się na początku 2026 roku, a szczegóły dotyczące rekrutacji do mieszkań dostępne będą w siedzibie OPS oraz na stronie internetowej opsgliwice.pl. Podczas naboru Ośrodek oraz Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Gliwicach ocenią m.in. sytuację mieszkaniową, dochodową i zdrowotną seniorek – pierwszeństwo otrzymają osoby samotne, które nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych. OPS zajmie się również organizacją programu wsparcia dla przyszłych mieszkanek oraz dalszym prowadzeniem mieszkania wspomaganego. 

Sieć mieszkań ze wsparciem – alternatywa dla instytucji

Gliwicki pilotaż będzie częścią szerszej strategii rozwoju mieszkań ze wsparciem, które stanowią nowoczesną alternatywę wobec tradycyjnych instytucji opiekuńczych. Dział Mieszkań ze Wsparciem gliwickiego OPS-u koordynuje już kilkanaście lokali treningowych i wspomaganych, które są przeznaczone m.in. dla:

•    osób z niepełnosprawnościami, które dzięki wsparciu specjalistów mogą prowadzić bardziej samodzielne życie,
•    mężczyzn w kryzysie bezdomności, którzy wychodzą z najtrudniejszej sytuacji i uczą się powrotu do normalnego funkcjonowania,
•    osób doświadczających przemocy, dla których mieszkanie staje się bezpiecznym schronieniem,
•    młodych dorosłych opuszczających pieczę zastępczą, którzy uczą się samodzielności w warunkach zbliżonych do domowych.

W każdym z tych mieszkań oferowane jest wsparcie – od pomocy w prowadzeniu gospodarstwa domowego, przez wsparcie psychologiczne, aż po działania aktywizujące społecznie i zawodowo.

Polityka senioralna z perspektywą

Rozwijanie w Gliwicach coraz bardziej nowoczesnych modeli zamieszkania dla seniorów wspiera w ramach swoich działań miejska urbanistka Agata Twardoch. Jej podejście do projektowania mieszkań i przestrzeni miejskiej opiera się na przekonaniu, że starzenie się społeczeństwa nie jest problemem, lecz wyzwaniem urbanistycznym i społecznym, wymagającym nowych modeli mieszkalnictwa i wsparcia. 

Pod jej kierunkiem Gliwice konsekwentnie wprowadzają rozwiązania, które łączą dostępność architektoniczną z ideą wspólnotowości. Mieszkania wspierane i treningowe, a teraz mieszkania wspomagane dla seniorów, to elementy układanki, której celem jest stworzenie kompleksowego systemu lokalnej polityki społecznej.

Kierunek – dom wielopokoleniowy

Jeśli projekt mieszkania dla seniorek się sprawdzi, po pozytywnej ocenie pilotażu miasto planuje rozwój całej sieci mieszkań w ramach cohousingu senioralnego. W dalszej perspektywie jest adaptacja większego pustostanu na dom wielopokoleniowy – miejsce, w którym mogliby wspólnie mieszkać seniorzy, młodzież wychodząca z pieczy zastępczej oraz rodziny z dziećmi. Takie rozwiązanie (realizowane prawdopodobnie również we współpracy z Fundacją Habitat for Humanity Poland) ma promować solidarność międzypokoleniową, przełamywać samotność osób starszych i budować więzi społeczne, które w tradycyjnych modelach mieszkalnictwa zanikają.
Gliwice, dzięki współpracy z partnerami społecznymi i instytucjonalnymi – od Habitat for Humanity Poland, przez Ośrodek Pomocy Społecznej, po Zakład Gospodarki Mieszkaniowej – tworzą tym samym lokalny ekosystem mieszkań wspieranych, który może stać się wzorem dla innych samorządów w Polsce.