Krynica Forum 2025: środki unijne gwarantują rozwój regionów, jeśli są ukierunkowane na ich specyficzne potrzeby

W debacie, moderowanej przez Krzysztofa Ziemca, uczestniczyli: Beata Szydło, wiceprezes Prawa i Sprawiedliwości, Prezes Rady Ministrów w latach 2015-2017, Łukasz Smółka, marszałek województwa małopolskiego oraz Małgorzata Jarosińska-Jedynak, członek zarządu województwa podkarpackiego.

Beata Szydło zwróciła uwagę, że wydając pieniądze, czy to unijne, czy z budżetu, zawsze trzeba sobie stawiać pytanie, czy rzeczywiście są one dobrze i skutecznie wydawane oraz czy zaspokajają te potrzeby, które są aktualnie najistotniejsze.

Marszałek Łukasz Smółka odpowiadając na pytanie zawarte w tytule panelu, powiedział, że fundusze europejskie to bardzo istotne wsparcie dla regionów pod warunkiem, że są przekazywane i celowane w punkt, „aby można było zobaczyć skutek, który jest widoczny chociażby w Małopolsce”.

„W przypadku Małopolski środki europejskie zostały zainwestowane w kolej, przewozy i zakup nowoczesnego taboru. Dzisiaj pokazujemy, że Małopolska jest liderem, jeżeli chodzi o obsługę pasażerską. Bo z roku na rok przyrost liczby pasażerów jest bardzo dynamiczny i mają oni do dyspozycji nowoczesne pociągi” - zaznaczył marszałek województwa małopolskiego.

Odniósł się również do potrzeb regionu w wypadku ewentualnego zagrożenia działaniami wojennym, posługując się przykładem kolei.

„Przy okazji trudnej sytuacji na granicy wschodniej, ewentualnej ewakuacji ludności z części województwa, czy z części kraju, żeby kolej funkcjonowała, jest jeden bardzo ważny warunek: musi być prąd. Dlatego my jako regiony zwracamy uwagę Komisji Europejskiej na jedną rzecz. Chcemy kupić tabor, ale żeby to był tabor na przykład na silnik spalinowy z odpowiednimi emisjami, bądź jakieś inne paliwo, które zastąpi energię elektryczną. Po to, żebyśmy w sytuacji kryzysowej byli przygotowani na ewakuację” - mówił Łukasz Smółka.

Dodał, że województwo małopolskie już przygotowuje się do kryzysowej sytuacji, inwestując w tabor autobusów, co sprawdziło się przy okazji pandemii, czy przy okazji ewakuacji uchodźców z Ukrainy z jednej części województwa do drugiej.

Jako kolejny warunek dobrego wydatkowania funduszy unijnych marszałek Smółka wymienił szybkość podejmowania decyzji.

„Przy okazji COVID-u szybkie decyzje powodowały, że zakup tomografów, rezonansów, wyposażenia sprzętu był szybko celowany” - zauważył marszałek.

Jego zdaniem część środków z UE związanych z bezpieczeństwem powinna zostać przeznaczona na podniesienie kwalifikacji mieszkańców w niezbędnych podczas kryzysów umiejętnościach.

„Chciałbym, aby każdy mieszkaniec naszego regionu w ramach środków europejskich przeszedł kurs z udzielania pierwszej pomocy, żeby w ramach środków europejskich powstały kursy zawodowe, np. dla mechaników, piekarzy, ale też z komunikacji medialnej, bo to jest bardzo ważne w trakcie kryzysu, żeby nie spowodować niepotrzebnej paniki” - powiedział.

„Jestem przeciwny, aby środki europejskie były, powiem kolokwialnie, przejedzone, żeby nie były inwestycją w region, tylko zostały wydatkowane bez żadnego namysłu, bez żadnych analiz” - podsumował swoją wypowiedź Łukasz Smółka.

Małgorzata Jarosińska-Jedynak, członek zarządu Województwa Podkarpackiego zwróciła uwagę, że w ciągu lat zmieniały się priorytety wydatkowania pieniędzy ustalane przez UE, a potrzeby w regionach bardzo często pozostają dalej takie same.

„Stawiamy już na inne priorytety, priorytety środowiskowe. Perspektywa 2021-27 to już zupełnie inne ukierunkowanie środków europejskich, to już cyfryzacja, to już wsparcie innowacyjnych projektów, prac badawczo-rozwojowych u przedsiębiorców, no i ogromny nacisk na inwestowanie środków w kwestie związane z odnawialnymi źródłami energii, z energetyką, z zieloną transformacją” - mówiła była wiceminister inwestycji i rozwoju.

Dodała, że największa decentralizacja środków europejskich jest w Polsce, czyli właśnie marszałkowie odpowiadają za to, w co te środki będą inwestowane.

„Dzisiaj Komisja Europejska mówi, że na Podkarpaciu powinniśmy robić to samo co w województwie zachodniopomorskim. Bo oni się na to zgodzili i mają tak ustawione priorytety. No nie, musimy odpowiadać na te specyficzne potrzeby, jakie ma każdy region” - wyraziła opinię Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Jak podkreśliła, województwo podkarpackie przeszło ogromną transformację dzięki dobremu zainwestowaniu środków europejskich.

„Wchodząc do Unii Europejskiej produkt krajowy brutto w województwie podkarpackim w stosunku do średniej Unii Europejskiej wynosił 32 proc. Dzisiaj mówimy o około 53-54 procentach PKB w stosunku do średniej europejskiej. To pokazuje, że te środki zostały zainwestowane w bardzo dobre projekty, które dają możliwości rozwoju gospodarczego województwa” - oceniła.

Dodała, że największymi beneficjentami tych środków są przedsiębiorcy - prawie 3,5 tysiąca projektów zrealizowanych przez przedsiębiorców: infrastruktura transportowa, kolejowa, związana z energetyką, z odnawialnymi źródłami energii, ale też inwestowanie w innowacyjne projekty, jak chociażby Podkarpackie Centrum Innowacji.

Uczestnicy debaty uznali, że fundusze europejskie zawsze są obarczone pewnymi procedurami, kwestiami związanymi z tzw. biurokracją i wymagają większego trudu od beneficjentów niż np. pozyskanie środków, które były dostępne w ramach rządowych programów.

„My dalej potrzebujemy rozwoju w kontekście komunikacyjnym, czyli infrastruktury drogowej, infrastruktury kolejowej, ale również potrzebujemy tych środków, które dzisiaj już widzimy, że od nich się odchodzi, czyli bezpieczeństwa wodociągowego, infrastruktury wodociągowej, infrastruktury kanalizacyjnej, bo ciągle jednak w naszych regionach są zapóźnienia i nie wszystkie samorządy są w 100 procentach skanalizowane” - mówiła Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Wszyscy biorący udział w dyskusji podkreślali, jak ważne są środki na ochronę zdrowia, na rozbudowę, na modernizację, na doposażenie obiektów medycznych, które też stosunkowo trudno się pozyskuje.

„Ochrona zdrowia jest kluczowa i bardzo często mieszkańcy mówią jasno, chcemy dobrze zainwestowanych szpitali, aczkolwiek szpitale wojewódzkie dzisiaj są optymalnie doposażone w nowoczesny sprzęt, bo została wykorzystana sytuacja związana z pandemią i te szpitale, które w tym czasie nie bały się inwestować, miały przygotowane dokumenty, wykorzystały środki europejskie” - powiedział marszałek Smółka.

Krzysztof Ziemiec przypomniał, że Polska jest prymusem w wydatkowaniu funduszy unijnych.

„Chcąc skutecznie i szybko wydatkować środki, trzeba przede wszystkim przygotować dokumentację, bo ja też jestem zwolennikiem tezy, że pieniądze są, tylko trzeba je znaleźć, natomiast jak nie ma środków na realizację na 100 procent, to trzeba wykorzystać czas i przygotować postępowania przetargowe, żeby móc wtedy, kiedy środki się pojawią, pokazać, że jesteśmy gotowi” - wskazał marszałek województwa małopolskiego. - „Nie chodzi o to, żeby wydatkować środki bezmyślnie, tylko zainwestować w taką gospodarkę, która będzie powodować zachowanie miejsc pracy i da gwarancję utrzymania stabilności regionu” - podkreślił.

Beata Szydło wskazała zagrożenie związane z możliwym brakiem środków finansowych w samej Unii. „Unia Europejska po prostu nie ma pieniędzy i my w tej chwili przygotowujemy nowy budżet, mówi się też o nowych perspektywach, trwają te prace i jest powszechne szukanie pieniędzy” - wyraziła opinię była premier.

Łukasz Smółka przyznał, że ograniczenie lub zatrzymanie strumienia pieniędzy płynących z UE, oznaczałoby dla Małopolski ograniczenie rozwoju gospodarczego, zatrzymanie się gospodarki, zwolnienia, zwiększenie bezrobocia, brak środków dla samorządu, zagrożenie bezpieczeństwa.

„To jest dla nas nieakceptowalne. Dla nas zdrowie, bezpieczeństwo, rozwój gospodarczy, ale również bezpieczeństwo w kontekście zachowania miejsc pracy jest kluczowe i gdyby zabrakło na to funduszy, to jest katastrofa dla regionu” - podsumował marszałek.

„Produkty, usługi, które są realizowane przez polskich przedsiębiorców są najwyższej jakości i najwyższej klasy i to musimy pokazywać, tym się musimy chwalić, bo to naprawdę jest potencjał naszych regionów, to jest potencjał naszego kraju. Bez środków europejskich tego by nie było, bo one dają możliwości rozwojowe przedsiębiorcom, a dzięki rozwojowi przedsiębiorców rozwijają się nasze regiony, nasze regiony mają silne potencjały i fundamenty” - zaznaczyła Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

Krynica Forum to jedno z najważniejszych wydarzeń na konferencyjnej mapie Polski, które szybko zdobyło uznanie uczestników i ekspertów. Wyróżnia je dążenie do łączenia ludzi o różnych poglądach oraz przekonanie, że każdy może rozmawiać z każdym na równych warunkach. To przestrzeń otwartego dialogu, w której spotykają się osoby realnie kształtujące politykę, gospodarkę i debatę publiczną w naszym kraju i w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Źródło informacji: PAP MediaRoom