MS: System Losowego Przydziału Spraw wyeliminował patologie w sądownictwie (komunikat)

- Ministerstwo Sprawiedliwości informuje:

System Losowego Przydziału Spraw (SLPS) wdrożony w sądach powszechnych w 2018 r. gwarantuje całkowicie losowy przydział składów orzekających do poszczególnych spraw. Od 2018 r. przydzielono sędziom przez losowanie ponad 15 mln spraw.

– Ministerstwo Sprawiedliwości przez ostatnie kilka lat prowadziło bardzo intensywne prace na rzecz cyfrowego wymiaru sprawiedliwości. Dokonaliśmy wielu przełomowych zmian. Podczas konferencji ujawnimy algorytm, który był podstawą stworzenia jednego z przełomowych systemów, jakim jest System Losowego Przydziału Spraw sędziom. Większość sędziów jest zadowolona z jego funkcjonowania – powiedział dziś (16 września br.) Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro.

Do czasu wprowadzenia System Losowego Przydziału Spraw, o tym kto ma prowadzić daną sprawę, decydował prezes sądu lub przewodniczący wydziału. To stwarzało możliwość nadużyć. O związanych z tym zdarzeniach, które bulwersowały opinię publiczną informowały media.

Zaletą Systemu Losowego Przydziału Spraw jest równomierne i sprawiedliwe obciążenie sędziów sprawami. – System Losowego Przydziału Spraw wyeliminował patologie, na które skarżyli się sędziowie. Rozwiązanie, o którym dzisiaj mówię, jest tylko jednym z elementów informatyzacji polskiego sądownictwa. Ponad 30 proc. spraw jest w sądach prowadzonych za pomocą internetu – podkreślił Minister Sprawiedliwości Zbigniew Ziobro. Dodał, że średni czas rozpatrywania spraw w sądach skrócił się o 3 miesiące.

Wiceminister Michał Woś ocenił, że w sądach trwa rewolucja cyfrowa. – System Losowego Przydziału Spraw ciągle się rozwija. Za kilka tygodni będzie dostępny moduł raportowania – podkreślił.

Do 2017 r. sprawy były przyznawane sędziom według listy alfabetycznej. W rzeczywistości nie było przydziału alfabetycznego, ale uznaniowy. – Wyeliminowaliśmy uznaniowość. W 2018 r. losowy system przydziału spraw stał się podstawą funkcjonowania sądownictwa – mówił Wiceminister Sprawiedliwości Michał Woś.

System łączy zasadę losowości z zasadą proporcjonalnego przydziału spraw

System Losowego Przydziału Spraw daje pewność, że żadna sprawa nie zostanie arbitralnie przydzielona dowolnie wybranemu sędziemu. Łączy zasadę losowości z zasadą proporcjonalnego przydziału spraw.

Parametry systemu są tak skonfigurowane, że nie ma żadnej możliwości ingerencji w proces losowania, który odbywa się automatycznie – bez udziału użytkownika.

System Losowego Przydziału Spraw daje sędziom gwarancję jednolitości zasad obciążenia obowiązkami w sądzie. Umożliwia on zachowanie dotychczasowych specjalizacji sędziów, precyzyjnie uwzględnia pełnienie funkcji przez sędziego, np. przewodniczącego wydziału czy wizytatora, gwarantuje prawidłowe obciążenie pracą sędziego rozpoczynającego orzekanie w wydziale, a także daje możliwość wstrzymania przydziału spraw sędziemu, który prowadzi sprawę o wyjątkowo dużym ciężarze.

Publikacja algorytmu Systemu Losowego Przydziału Spraw w sądach

Skrócony opis algorytmu, który wyjaśnia podstawowe zasady działania systemu, jest od początku jawny, dostępny w uzasadnieniu Regulaminu Urzędowania Sądów Powszechnych.

Dla zapewnienia jeszcze większej transparentności Ministerstwo Sprawiedliwości zdecydowało o udostępnieniu również pełnego opisu algorytmu, stanowiącego część dokumentacji projektowej. Od dziś można się z nim zapoznać na stronie internetowej ministerstwa pod adresem: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/algorytm.

Sądy zmniejszają zaległości w rozpatrywaniu spraw

Wskaźnik opanowania wpływu, czyli stosunek spraw załatwionych do spraw wpływających w głównych kategoriach spraw zwiększył się o 14,6 proc. W pierwszym półroczu 2021 r. wyniósł 104,4, co oznacza, że na każde 100 spraw, które wpłynęły do sądu, załatwionych zostało 104,4 sprawy. Sądy załatwiły więcej spraw niż wpłynęło, a zatem również część spraw z poprzednich lat. Jest to wynik najlepszy od 2012 r.

Europejski wskaźnik potwierdza pozytywny trend

Pozytywny trend znajduje potwierdzenie w europejskim Wskaźniku Sprawności Postępowań (CEPEJ), który oparty jest na relacji między sprawami załatwionymi, a tymi, które pozostają do załatwienia. Jest więc swego rodzaju prognozą. Poprawił się on o 18,2 proc. i wskazuje, że średni czas rozpatrzenia sprawy w polskim sądzie skróci się do 3,1 miesiąca. Wskaźnik ten jest również lepszy o 6,1 proc. w porównaniu z 2019 r., a więc okresem sprzed pandemii.

Efekt zmian zainicjowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości

Ministerstwo Sprawiedliwości zainicjowało zmiany w sądownictwie, aby usprawnić i uprościć procedury sądowe i zwiększyć efektywność pracy sądów. Większość z tych reform zaczęła obowiązywać w drugiej połowie 2019 r., dlatego część pozytywnych rezultatów nowych rozwiązań odczujemy dopiero po zakończeniu wszystkich ograniczeń pracy sądów związanych z pandemią.

Już dziś widać jednak efekt rozwiązań prawnych przygotowanych w Ministerstwie Sprawiedliwości, które odciążają sądy od nadmiaru drobnych spraw. Na przykład przedawnienia roszczeń z urzędu spowodowały znaczny spadek wpływu spraw załatwianych w trybie nakazowo-upominawczym. W rezultacie wpływ spraw zmniejszył się o 16,6 proc. w porównaniu z pierwszą połową 2019 r. i jest też niższy niż w poprzednich latach. Dzięki temu sądy w większym stopniu mogą skupić się na skomplikowanych postępowaniach, przy których podejmuje się znacznie więcej czynności.

Wzrost liczby spraw załatwionych

Liczba spraw załatwionych wzrosła o 7,6 proc., a średni czas wyznaczenia pierwszej rozprawy skrócił się o 3,8 proc. Na rekordowym poziomie utrzymuje się wskaźnik spraw załatwianych w drodze mediacji, który od 2015 r. wzrósł aż o 130 proc. Zwiększyła się także rola e-mediacji, która daje możliwość sprawnego zakończenia sporu bez konieczności osobistych spotkań, dzięki czemu nie tylko mediator, lecz przede wszystkim strony oszczędzają swój czas.

Dzięki inwestycjom w wyposażenie sal rozpraw możliwe stało się uruchomienie rozpraw zdalnych w bardzo krótkim czasie. Od lipca 2020 r. w trybie zdalnym odbyło się ponad 146 tys. rozpraw.

Już 30,4 proc. spraw zostało załatwionych w sądach za pośrednictwem systemów teleinformatycznych. To wzrost o 9,2 proc. Coraz wyraźniej widać efekt działania nowoczesnych systemów: Elektronicznego Postępowania Upominawczego, Elektronicznych Ksiąg Wieczystych czy elektroniczny Krajowy Rejestr Sądowy. Także pisma procesowe są już dostarczane profesjonalnym pełnomocnikom poprzez ich udostępnienie w Portalu Informacyjnym.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe.(PAP)

kom/ agzi/ lena/