Największy spadek liczby samobójstw od dziesięciu lat

Najbardziej widoczny spadek liczby samobójstw w Polsce nastąpił pomiędzy rokiem 2023 a 2024 (7,4 proc., 388 samobójstw mniej) – wskazuje prezentowany przez Biuro ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym raport „Samobójstwa i próby samobójcze w Polsce w latach 2020-2024 na podstawie danych KGP”. Wśród dzieci i młodzieży ten spadek wyniósł 12,4 proc. 

W całej populacji w ostatnich latach obserwuje się z kolei stopniowy wzrost liczby prób samobójczych odnotowywanych przez funkcjonariuszy policji (to jest tylko wycinek zjawiska ze względu na niezgłaszanie wszystkich incydentów). 

Wzrost ten ma jednak tendencję wyhamowującą: w roku 2021 wzrost wyniósł 24 proc., w roku 2022 niespełna 11 proc. a w roku 2023 – 1,8 proc. W roku 2024 zaobserwować można wzrost o 5,9 proc. W poszczególnych latach największy przyrost prób samobójczych odnotowano wśród dziewcząt. Od roku 2020 do 2023 nastąpił ponadtrzykrotny przyrost prób samobójczych (315 proc). Wśród chłopców w analogicznym okresie wzrost wyniósł 178 proc. Warto zwrócić uwagę, że w grupie poniżej 19. roku życia w roku 2024 odnotowany został wzrost prób samobójczych o 3 proc., tak samo jak w roku 2023. Widać, że skokowa tendencja wzrostowa w tej grupie wiekowej z roku 2021 i 2022 została mocno wyhamowana. 

Według autorów raportu liczby samobójstw w roku 2024 układają się w pewien zarysowujący się trend ogólnego spadku. Przyczynami może być rozwijający się system profilaktyki zapobiegania zachowaniom samobójczym oraz wzrost świadomości społecznej dotyczącej samobójstw.

Na zmniejszenie liczby samobójstw mogła wpłynąć też współpraca międzyresortowa. Anna Gil, kierownik Biura ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym, poinformowała, że przykładem na to może być opracowanie standardów branżowych mówienia o kryzysach psychicznych. Zebrane w broszury standardy postępowania to wiedza o praktycznych wymiarach działań profilaktyki zachowań samobójczych: jak pracować i postępować z osobami, również gdy dojdzie do najgorszego. Wydrukowane zbiory reguł służą pomocą w codziennej pracy m.in.: nauczycieli, pracowników socjalnych, osób duchownych, służby mundurowych. 

„Cztery lata pracy międzyresortowej przenoszą efekty. Dane pokazują, że wysiłki idą w dobrym kierunku” – mówił Wojciech Konieczny, wiceminister zdrowia.

Według Pauliny Piechny-Więckiewicz, wiceministry edukacji, współpraca międzyresortowa to coś, czego brakowało w systemie ochrony zdrowia. „Ta luka jest zacieśniania i rozszerzana na kolejne ministerstwa” – przekonywała. 

W Ministerstwie Sprawiedliwości prace nad standardami postępowania w przypadkach zachowań suicydalnych i kryzysowych są prowadzone od około roku.

„Chcemy w tym roku wprowadzić standardy i szkolenia dla dwóch grup, które mają kontakt z osobami zagrożonymi samobójstwami – dla kuratorów sądowych, zwłaszcza rodzinnych, i pracowników w placówkach resocjalizacyjnych” – podał prof. Marek Konopczyński, pełnomocnik ministra sprawiedliwości do spraw nieletnich.

W systemową pomoc osobom w kryzysie samobójczym zaangażowana jest także policja.

„Mamy wypracowane modele zachowań. Powstały też standardy dla grup mundurowych: poradnik, jak postępować, jeśli mamy do czynienia z osoba zagrożoną samobójstwem” – mówił nadinspektor dr Tomasz Michułka.

Dr Halszka Witkowska jest zdania, że nauczyciele, policjanci i inne grupy zawodowe nie są obojętne na działania Biura ds. Zapobiegania Zachowaniom Samobójczym. Dodatkowo rodzice i nauczyciele mniej boją się reagować.

„Mamy pierwszy od 10 lat tak duży spadek samobójstw w populacji ogólnej i pierwszy raz od 10 lat liczba samobójstw spadła poniżej 5 tys. rocznie. Jesteśmy czujni jako otoczenie, a to najważniejsze, gdyż wielu tragediom można zapobiec” – zaznaczyła dr Halszka Witkowska.

Link do raportu o liczbie samobójstw: https://zapobiegajmysamobojstwom.pl/konferencja-prasowa-najnowsze-dane-dotyczace-liczby-samobojstw-i-prob-samobojczych-w-polsce-w-2024-roku-dzialania-i-rozwiazania/ 

Link do rekomendacji dla grup zawodowych: https://zapobiegajmysamobojstwom.pl/biblioteka/ 

Źródło informacji: PAP MediaRoom