Oświadczenie Prokuratury Krajowej ws. ostatecznego uniewinnienia Henryka W. przez SN

- Oświadczenie PK:

Dziś, t.j. 3 października 2019 r. Sąd Najwyższy oddalił jako bezzasadną, kasację Ministra Sprawiedliwości - Prokuratura Generalnego z dnia 25 września 2018 r., złożoną od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 września 2017 r. Wyrok ten utrzymał w mocy orzeczenie Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa z dnia 12 kwietnia 2017 r., uniewinniające Henryka W., oskarżonego o spowodowanie wypadku drogowego.

Nie zachował szczególnej ostrożności przy zbliżaniu się do przejścia dla pieszych

Henryk W. został oskarżony o to, że 12 lutego 2014 roku w Warszawie, na skrzyżowaniu ulic, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym w ten sposób, że kierując samochodem osobowym nie zachował szczególnej ostrożności przy zbliżaniu się do przejścia dla pieszych. Wyprzedzając lub omijając pojazd, który zatrzymał się przed przejściem, nie ustąpił pierwszeństwa znajdującemu się na nim pieszemu - Andrzejowi C. Doprowadził do jego potrącenia i nieumyślnie spowodował wypadek, w następstwie którego pieszy ten doznał szeregu obrażeń ciała. Czyn ten został zakwalifikowany z art. 177 par. 1 kk.

Wyroki sądów obu instancji

Sąd Rejonowy dla Warszawy – Mokotowa w Warszawie wyrokiem z 12 kwietnia 2017 r. uniewinnił Henryka W. od popełnienia zarzucanego mu przestępstwa

Od powyższego wyroku, w całości na niekorzyść oskarżonego, apelację wnieśli oskarżyciel publiczny i pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z 25 września 2017 roku, zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Kasacja Ministra Sprawiedliwości Prokuratura Generalnego

Z rozstrzygnięciem Sądu Okręgowego w Warszawie nie zgodził się Minister Sprawiedliwości – Prokurator Generalny, który 25 września 2018 r. wniósł kasację na niekorzyść Henryka W. od tego wyroku.

Nierzetelna kontrola odwoławcza

Podstawą wniesienia kasacji było bezsporne ustalenie, że pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego w terminie ustawowym złożył wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku. Pomimo tego, Sąd Okręgowy niezasadnie ograniczył sporządzenie uzasadnienia wyroku jedynie do zarzutów apelacji prokuratora, pomijając zarzuty sformułowane przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego.

Uchybienie powyższe zostało zakwalifikowane w kasacji jako nierzetelna kontrola odwoławcza i niezachowanie gwarancji procesowych w postaci sporządzenia uzasadnienia, w którym Sąd odwoławczy powinien podać, czym kierował się wydając orzeczenie oraz dlaczego zarzuty i wnioski apelacji uznał za zasadne albo niezasadne.

Taki sposób procedowania miał istotny wpływ na treść skarżonego rozstrzygnięcia, ponieważ pozbawiał stronę możliwości poznania motywów jakimi kierował się Sąd drugiej instancji utrzymując w mocy wyrok Sądu pierwszej instancji. Naruszało to jednocześnie gwarancje procesowe uczestników postępowania, uniemożliwiając im dokonanie oceny, czy podniesione w środkach odwoławczych zarzuty zostały rozpoznane i czy uczyniono to w sposób prawidłowy i zgodny z procedurą.

Taki pogląd, wyrażony przez Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego w zarzutach kasacji znajduje swoje pełnie odzwierciedlenie zarówno w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego, jak i poglądach wyrażanych w doktrynie prawa karnego procesowego. W szczególności należy zwrócić uwagę na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z 11 marca 2014 r., (V KK 429/13, LEX nr 1444473) z którego wynika, że niesporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku, pomimo złożenia stosownego wniosku w tym zakresie, rażąco narusza art. 457 § 2 k.p.k., gdyż pozbawia stronę do poznania motywów, którymi kierował się Sąd wydając wyrok oraz tego, dlaczego zarzuty jej apelacji i apelacji jej obrońcy Sąd ten uznał za niezasadne. W konsekwencji nie ma też możliwości dokonania oceny, czy wszystkie podniesione w apelacjach zarzuty zostały rozpoznane i czy uczyniono to w sposób prawidłowy i zgodny z dyspozycją art. 433 § 2 k.p.k. Nie ma zatem możliwości dokonania w tym zakresie kontroli poprawności zapadłego wyroku. Ogranicza to też w sposób definitywny możliwość zainicjowania merytorycznej kontroli kasacyjnej wyroku. Podobnie w wyroku z 21 listopada 2007 r., V KK 64/07 Sąd Najwyższy wskazał na błędne uznanie, że nie został złożony wniosek o sporządzenie uzasadnienia i uchylił wyrok Sądu odwoławczego, zaś sprawę przekazał do ponownego rozpoznania, uznając, iż było to uchybienie rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia.

Drugi zarzut sformułowany w kasacji dotyczył niewłaściwej oceny opinii z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych.

Podniesiono, że opinia ta jest:

- niepełna, gdyż pomija ujawnione w toku postępowania dowody, zwłaszcza wyjaśnienia oskarżonego, ale także zeznania świadków, złożone przed sądem, mające istotne znaczenie dla oceny zdarzenia.

- wewnętrznie sprzeczna, albowiem zarówno w pisemnej, jak i ustnej opinii biegły stwierdza, że zachowanie oskarżonego było nieprawidłowe, gdyż nie zatrzymał się przed przejściem dla pieszych, aby przepuścić pokrzywdzonego, w sytuacji gdy uczynił to jadący lewym pasem pojazd, którym poruszali się świadkowie, po czym w dalszej części biegły podaje, iż była to jedynie hipoteza, która została oparta na założeniach sprzecznych z bezspornymi ustaleniami faktycznymi.

Sąd pierwszej instancji nie podzielił końcowej oceny biegłego, iż przyczyną wypadku było nieprawidłowe zachowanie obu uczestników i dokonał własnej oceny stanu faktycznego. Tymczasem dochodząc do przekonania, że finalna ocena zachowania uczestników tego zdarzenia nie była zasadna, winien dopuścić dowód z innej opinii biegłego bądź ewentualnie jeszcze raz uzupełniająco przesłuchać dotychczasowego biegłego na rozprawie, albowiem stwierdzenie tych okoliczności wymagało wiadomości specjalnych.

W tej sytuacji zasadne było zatem wniesienie kasacji wobec niejasności opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych, a zwłaszcza końcowych wniosków wskazujących na nieprawidłowe zachowanie obydwu uczestników ruchu. Poczynienie natomiast przez Sąd pierwszej instancji własnych ustaleń, odmiennych od wniosków wynikających z opinii biegłego, nie było uprawnione. W istocie Sąd przyjął rolę biegłego, nie posiadając stosownych w tym zakresie wiadomości specjalnych.

Orzeczenie Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy, co wynika z ustnego uzasadnienia orzeczenia ogłoszonego na rozprawie, rozpoznając zarzuty podniesione w kasacji przez Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego, odnośnie zarzutu I stwierdził, że w kasacji nie wykazano jaki wpływ na treść wyroku miało zaniechanie sporządzenia uzasadnienia na wniosek pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego. Przyznając jednocześnie, że uchybienie to zostało wskazane prawidłowo, Sąd nie przyjął jednak, że miało ono charakter rażący i mający istotny wpływ na treść orzeczenia stosownie do treści art. 523 k.p.k.

Odnośnie zarzutu II Sąd Najwyższy przyznał, że podniesienie zarzutu naruszenia prawa procesowego – art. 440 k.pk. było dopuszczalne i zostało powiązane z konkretnym uchybieniem, którym obarczone było, zdaniem składającego kasację skarżone orzeczenie.

Sąd Najwyższy odnosząc się do tego zarzutu wskazał, że okoliczności tej nie podniesiono w apelacji prokuratora, a przyjęcie przez sąd II instancji przebiegu zdarzeń nie wskazujących na przyczynienie się kierowcy, nie mieści się w kategoriach rażącej niesprawiedliwości, o której stanowi art. 440 k.p.k.

Ustne motywy rozstrzygnięcia

Sąd Najwyższy wyraził swoje poglądy w ustnych motywach rozstrzygnięcia. W sprawie zostanie sporządzone uzasadnienie w formie pisemnej, co pozwoli na bliższe poznanie motywów, którymi kierował się Sąd Najwyższy.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe.(PAP)

kom/ dka/ mark/