Oświadczenie rzecznika rządu ws. wejścia w życie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (komunikat)

- CIR informuje:

31 sierpnia weszła w życie bardzo szczególna z punktu widzenia sprawiedliwości społecznej ustawa o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych. Inicjatorami jej powstania byli senatorowie Platformy Obywatelskiej.

Jak mówiła premier Ewa Kopacz Solidarność to znaczy "razem, a nie przeciw sobie". Ustawa powstała w imię tej zasady. Pamiętajmy o bohaterach, którzy walczyli o wolną Polskę.

Ustawa pozwala na uhonorowanie tych obywateli Polski, którzy w latach 1956–1989 z narażeniem własnego życia, wolności, majątku lub praw pracowniczych angażowali się w działalność antykomunistyczną zmierzającą do odzyskania suwerenności i niepodległości Ojczyzny lub byli z tych powodów represjonowani. Realizacją zapisów ustawy zajmie się Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Ustawa z 20 marca 2015 r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych (Dz.U. z 2015 r., poz. 693) przewiduje możliwość pomocy pieniężnej dla tych spośród uprawnionych, którzy spełniają określone kryterium dochodowe i z różnych przyczyn znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej.

Ustawa obejmuje dwie grupy osób:

Działaczy opozycji antykomunistycznej, którzy w okresie od 1 stycznia 1956 r. do 4 czerwca 1989 r., łącznie przez co najmniej 12 miesięcy prowadzili, w ramach struktur zorganizowanych lub we współpracy z nimi, zagrożoną odpowiedzialnością karną, działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce. Do okresu 12 miesięcy nie wlicza się okresów działalności w ramach niezależnego ruchu związkowego lub niezależnego ruchu studenckiego, prowadzonej w okresie od dnia 31 sierpnia 1980 roku do 12 grudnia 1981 roku.

Osoby represjonowane z powodów politycznych, które w okresie od dnia 1 stycznia 1956 r. do dnia 4 czerwca 1989 r.:

- przebywały w więzieniu lub innym miejscu odosobnienia na terytorium Polski na mocy wyroku wydanego w latach 1956–1989 albo bez wyroku jednorazowo przez okres dłuższy niż 48 godzin lub wielokrotnie przez łączny okres dłuższy niż 30 dni, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce;

- przebywały w ośrodku odosobnienia na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z późn. zm.2)) za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce;

- przez okres powyżej 30 dni pełniły zasadniczą służbę wojskową lub czynną służbę wojskową w ramach ćwiczeń wojskowych, do której odbycia zostały powołane z przyczyn politycznych za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce;

- brały udział w wystąpieniu wolnościowym na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce i w związku z tym:

- na skutek działania wojska, milicji lub organów bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej –

Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2014 r. poz. 1075), zwanych dalej „organami bezpieczeństwa państwa”, poniosła śmierć, doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia na okres dłuższy niż 7 dni,

- były inwigilowane przez organy bezpieczeństwa państwa i podjęto wobec nich bezprawne działanie polegające na popełnieniu na ich szkodę przestępstwa lub wykroczenia,

- były pozbawione możliwości wykonywania swojego zawodu,

- została z nimi rozwiązana umowa o pracę,

- zostały relegowane z uczelni wyższej lub innej szkoły,

- były objęte zakazem publikacji przez Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, wojewódzki lub miejski urząd kontroli prasy, publikacji i widowisk albo Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk lub okręgowy urząd kontroli publikacji i widowisk przez okres dłuższy niż jeden rok;

- były poszukiwane listem gończym, oskarżone lub skazane za popełnienie przestępstwa lub wielokrotnie skazywane za popełnienie wykroczenia, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce.

W myśl ustawy, przed złożeniem do Szefa Urzędu wniosku o potwierdzenie statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych, należy wystąpić do Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej z wnioskiem o wydanie decyzji, że spełnia się warunki określone w art. 4 ustawy. Zgodnie z tym przepisem status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych przysługuje osobie, która nie była pracownikiem, funkcjonariuszem lub żołnierzem organów bezpieczeństwa państwa, chyba że przedłoży dowody, że przed dniem 4 czerwca 1989 r., bez wiedzy przełożonych, czynnie wspierała osoby lub organizacje działające na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce oraz co do której w archiwum Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu nie zachowały się dokumenty wytworzone przez nią lub przy jej udziale, w ramach czynności wykonywanych przez nią w charakterze tajnego informatora lub pomocnika przy operacyjnym zdobywaniu informacji przez organy bezpieczeństwa państwa. Od konieczności dołączenia opisanej wyżej decyzji zwolnione są osoby posiadającej Krzyż Wolności i Solidarności (art. 5 ust. 3 pkt 2 ustawy).

Działaczowi opozycji antykomunistycznej lub osobie represjonowanej z powodów politycznych o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych i określonych dochodach wskazanych w ustawie przysługuje prawo do świadczenia pieniężnego w wysokości 400 zł miesięcznie.

Świadczenie pieniężne przyznaje, w drodze decyzji administracyjnej, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, na wniosek osoby uprawnionej.

Świadczenie pieniężne przyznaje się w wysokości 400 zł miesięcznie, jeżeli dochód samotnie gospodarującej osoby uprawnionej nie przekracza kwoty odpowiadającej 120 proc. najniższej emerytury (od dnia 1 marca 2015 r. jest to kwota 1056,54 zł.), Albo dochód na osobę w rodzinie osoby uprawnionej nie przekracza kwoty odpowiadającej 100 proc. najniższej emerytury (od dnia 1 marca jest to kwota 880,45 zł.).

Osoby posiadające status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych na podstawie przepisów powołanej ustawy mogą również wystąpić do Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z wnioskiem o przyznanie pomocy pieniężnej. Pomoc pieniężna może być przyznana osobom uprawnionym znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub w związku z zaistnieniem zdarzeń losowych oraz na częściowe pokrycie kosztów zakupu wózka inwalidzkiego, sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, dostosowanie pomieszczeń mieszkalnych do rodzaju inwalidztwa oraz opłacanie pomocy pielęgnacyjnej. Może być ona także przyznana na zakup sprzętu rehabilitacyjnego ułatwiającego życie osobie całkowicie niezdolnej do pracy i do samodzielnej egzystencji. Pomoc pieniężna jest przyznawana w formie pomocy jednorazowej nie częściej niż raz na 12 miesięcy.

Kryteria dochodowe pozwalające na uzyskanie pomocy oraz jej wysokość zostały określone w ustawie, jednak w szczególnie uzasadnionych przypadkach Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych może podjąć decyzję o przyznaniu pomocy pieniężnej osobom, które osiągają wyższe dochody niż wskazane w ustawie lub w wysokości wyższej niż przewidziana w ustawie.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi wyłączną i pełną odpowiedzialność za jego treść.(PAP)

kom/ amt/