Świat pełen wyzwań, gospodarka pełna możliwości - czego nauczył nas TEN OEES?

„OEES łączy ludzi, światy i idee. W kolejnych latach to właśnie motyw łączenia kropek - CONNECT THE DOTS będzie kierunkiem dla całego ruchu Open Eyes Economy. Bo tylko łącząc kropki, widzimy pełny obraz świata” - podsumowała X edycję Kinga Taćkiewicz, dyrektorka generalna OEES . To właśnie TEN OEES połączył kropki - od polityki i gospodarki, przez miasta i kulturę, po zdrowie psychiczne, technologie i codzienne doświadczenia ludzi.
 

Mapa rozmów OEES: ścieżki i tematy, które definiują współczesność 

Jak co roku, program OEES oparto na trzech głównych blokach tematycznych:

• FIRMA-IDEA: Jak firmy wytwarzają wartości?; Globalne wyzwania energetyczne;
   
• MIASTO-IDEA: Miasto - mieszkanie - mieszkaniec; Samorząd terytorialny na rozdrożu;
   
• MARKA-KULTURA: Rozwojowa siła kultury; Kryzys zdrowia psychicznego. 

Towarzyszyły im dodatkowo: 

• blok ŁAD MIĘDZYNARODOWY - o geopolityce, bezpieczeństwie i roli Europy;
   
• a także rozbudowane ŚCIEŻKI SPECJALNE, w tym m.in. Open Eyes in Space, sesje o przyszłości globalnego handlu i liczne debaty o finansach publicznych, AI, mediach społecznościowych, czytelnictwie i pokoleniu przyszłości. 

Dzięki takiej konstrukcji kongres stał się mapą współczesnych napięć: od prawa do mieszkania, przez energetykę i samorządy, po kulturę, wojny informacyjne i kolonizację kosmosu.

Sesja inauguracyjna: głosy o wolności, przyszłości gospodarki i sile wartości 

Kongres otworzyli Aleksander Miszalski, prezydent Krakowa oraz Łukasz Smółka, marszałek województwa małopolskiego, akcentując rolę miasta i regionu w budowaniu przestrzeni dialogu. Następnie głos zabrała m.in. Swiatłana Cichanouska, mówiąc o przyszłości Białorusi i jej transformacji „od rosyjskiego zaplecza militarnego do europejskiego hubu IT i high-tech”, a Erik Angner z Stockholm University wyjaśniał, „jak ekonomia może ocalić świat” - pokazując, że decyzje ekonomiczne zawsze są decyzjami o wartościach.

W tym samym bloku Brunon Bartkiewicz, doradca zarządu ING Banku Śląskiego, mówił o ekonomii wartości w biznesie, podkreślając: 
 

„Wierzę, że praca jest ważnym elementem naszego życia - nie jego zaburzeniem, ale istotą naszego życia”.
 

Kulminacją sesji inauguracyjnej było wystąpienie Jerzego Hausnera „Wartość kontra chciwość”, w którym przewodniczący Rady Programowej OEES rozliczał dekadę debat o ekonomii wartości i ostrzegał przed konsekwencjami świata opartego na krótkoterminowej chciwości.

FIRMA-IDEA: kiedy wartości są inwestycją, a nie kosztem 

Blok FIRMA-IDEA skupiał się na dwóch kluczowych ścieżkach programowych: „Jak firmy wytwarzają wartości?” oraz „Globalne wyzwania energetyczne”. Obie pokazywały, że odpowiedzialny biznes to dziś coś więcej niż wynik finansowy - to kultura organizacyjna, relacje z ludźmi, wpływ na środowisko i zdolność do mierzenia się z globalnymi kryzysami. 

W ścieżce „Jak firmy wytwarzają wartości?” dyskutowano o tym, czy wartości są fundamentem modelu biznesowego, czy jedynie deklaracją wizerunkową. W sesji „Wartości firmy: trwałe podstawy czy gra pozorów?” na scenie pojawili się przedstawiciele organizacji rozwijających odpowiedzialne praktyki - od IKEA i Allegro, przez LUX MED, po Uniwersytet Jagielloński. Debaty dotyczyły m.in.:

• bezpieczeństwa i elastyczności w biznesie,
   
• roli technologii w budowaniu lub osłabianiu zaufania,
   
• miejsca wartości w świecie sztucznej inteligencji. 

Równolegle ścieżka „Globalne wyzwania energetyczne” obejmowała rozmowy o stabilności energetycznej, bezpieczeństwie infrastruktury krytycznej i zielonej transformacji. W sesji „W poszukiwaniu stabilności energetycznej” uczestniczyli przedstawiciele ORLEN, PGE Polska Grupa Energetyczna, TAURON Nowa Energia i bp w Polsce, a Witold Literacki, wiceprezes zarządu ORLEN, wskazał, że: 

„Nie możemy doprowadzić do tego, że energia będzie dobrem luksusowym dla przeciętnego obywatela”.

Obie ścieżki prowadziły do wspólnej refleksji: kiedy wartości stają się realną inwestycją, a kiedy biznes wciąż traktuje je jako koszt?
 

MIASTO-IDEA: prawo do mieszkania, samorządność i jakość życia
 

Blok MIASTO-IDEA w tym roku skupiał się na dwóch osiach: mieszkalnictwie oraz sprawczości samorządów.

W sesji „Miasto bez dachu nad głową - co dalej z polityką mieszkaniową?” oraz w debacie „Czy stać nas na prawo do mieszkania?” mówiono wprost o konieczności odejścia od wyłącznie własnościowego myślenia o mieszkaniach. Głos młodego pokolenia wyraźnie wybrzmiał w wypowiedzi Mai Wróblewskiej ze Stowarzyszenia Miasto Jest Nasze: 
 

„Musimy zacząć myśleć o mieszkalnictwie na innej zasadzie niż [mieszkalnictwie] własnościowym”.
 

Druga część ścieżki - „Samorząd terytorialny na rozdrożu” - poświęcona była kondycji polskich miast, gmin i powiatów. W sesji „Jak przywrócić sprawczość samorządom?” oraz kolejnych dyskusjach padły mocne słowa o braku długofalowej polityki i konieczności strategicznego planowania. Ewa Filipiak, wicestarosta limanowski, mówiła: 
 

„Jako samorząd nie nadążamy nad dzisiejszymi realiami (…) zamiast działać od projektu do projektu powinniśmy strategicznie planować i realizować dane plany”.
 

Z tym diagnozującym tonem współbrzmiał głos Marka Wójcika ze Związku Miast Polskich, który podkreślał, że hasłem najbliższym samorządom będzie „poszukiwanie efektywności, współpraca” .

MARKA-KULTURA i zdrowie psychiczne: kultura jako terapia, odporność i lustro społeczeństwa
 

Blok MARKA-KULTURA pokazał dwa wymiary: klasycznie rozumianą kulturę jako przestrzeń sensu oraz zdrowie psychiczne jako fundament społecznej odporności.

W sesji „Współzależność - terapia - odporność. Wokół wpływu kultury na zmianę społeczną” oraz w rozmowie „Kim jesteśmy w pękającym świecie?” mówiono o tym, że bez kultury nie jesteśmy w stanie zrozumieć ani siebie, ani świata. Jak podkreślił Robert Piaskowski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury oraz członek Rady Programowej OEES: 

„W różnicy poglądów trzeba zobaczyć przede wszystkim człowieka. Instytucje kultury wciąż cieszą się zaufaniem, bo nie podsycają konfliktów, lecz tworzą przestrzeń do rozmowy”.

Drugiego dnia ten wątek rozwinął się w ścieżkę „MARKA-KULTURA: kryzys zdrowia psychicznego”. Mówiono o czułości, rosnącym obciążeniu psychicznym i odpowiedzialności organizacji za dobrostan pracowników. Natalia de Barbaro wskazała trzy zadania, które stoją przed nami w kontekście czułości wobec siebie: 
 

„Być czułym do siebie - sprawdzać, jak mi jest. (…) Zostać z tym stanem, zwłaszcza wtedy, gdy ten stan jest przykry. (…) Czułość to także oznacza, że ja nie zawsze idę za tym, na co mam ochotę. Czułość to znaczy też - umiem odróżnić to, co mi służy od tego, co jest odruchowe”.
 

To tu najmocniej wybrzmiało przekonanie, że bez zdrowia psychicznego i kultury dialogu nie ma ani stabilnej gospodarki, ani sprawnie funkcjonujących instytucji.

Ład międzynarodowy i kosmos: Europa między Trumpizmem, wojną a przyszłością w kosmosie 

Blok ŁAD MIĘDZYNARODOWY koncentrował się na roli Europy w świecie naznaczonym wojnami, napięciami i powrotem wielkich mocarstwowej polityki. W sesjach „Gra o wszystko? Europa pomiędzy USA, Rosją oraz Chinami” i „Trumpizm 2.0 i jego konsekwencje dla polityki międzynarodowej” debatowali m.in. publicyści „Financial Times”, „Die Zeit”, „La Stampa” i „Kultury Liberalnej”.

W formule Fireside chat Grzegorz Kajdanowicz rozmawiał z Andrzejem Domańskim, ministrem finansów i gospodarki o europejskiej odpowiedzi na globalne napięcia i o tym, jak polityka gospodarcza może wzmacniać demokratyczną odporność.

Uzupełnieniem dyskusji była również ścieżka OPEN EYES IN SPACE, poświęcona technologiom kosmicznym i kolonizacji kosmosu, która odbyła się pod patronatem AGH w Krakowie. Anna Łosiak z European Space Foundation podkreślała, jak ważne jest pokazywanie młodym ludziom, że „podbijanie kosmosu jest niezwykle skomplikowaną i trudną sprawą, która w większości składa się z porażek - ale to nie powód, by rezygnować“.

Indeks wiarygodności ekonomicznej i finanse publiczne: ostrzejsza diagnoza Polski 

Podczas drugiego dnia kongresu odbyła się premiera IV edycji Indeksu Wiarygodności Ekonomicznej Polski - raportu, który porównuje jakość polityk publicznych i kondycję gospodarki w wybranych krajach Europy. Autorzy wskazali m.in. na poprawę stabilności systemu finansowego, ale też na poważne braki w obszarze praworządności i finansów publicznych. 

W tym kontekście szczególnie mocno zabrzmiała wypowiedź przedstawiciela grupy ekspertów ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie od lat zaangażowanych w przygotowanie wskaźnika, Andrzeja Rzońcy: 
 

„Mamy szwedzkie wydatki i irlandzkie podatki. (…) Tej sytuacji nie da się utrzymać”.
 

Agnieszka Chłoń-Domińczak, prorektorka SGH ds. nauki, przypomniała z kolei, że w centrum tej dyskusji zawsze powinni stać ludzie: 
 

„Żyjemy w świecie, w którym ludzie są najważniejszym zasobem - najważniejszym i coraz rzadszym”.
 

Dyskusje o finansach publicznych kontynuowano także w sesji „Koniec złudzeń - finanse publiczne znalazły się na ostrym zakręcie. Plan naprawy potrzebny od zaraz”, z udziałem byłych ministrów finansów, przedstawicieli sektora bankowego i ekonomistów.

Silnym akcentem pierwszego dnia była natomiast sesja „Spółki Skarbu Państwa w konkurencyjnej gospodarce”, poświęcona roli i tożsamości państwowych przedsiębiorstw w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu - gospodarczym, technologicznym i geopolitycznym. Dyskusja dotyczyła zarówno oczekiwań wobec państwowych gigantów, jak i ich odpowiedzialności w kontekście wartości i efektywności. Elżbieta Häuser-Schöneich, członek zarządu PZU, podkreśliła konieczność przełamania utartych stereotypów: „Chciałabym odczarować mit mniejszej efektywności spółek skarbu państwa (…) Im bardziej my będziemy sprawni, tym mniejsza będzie potrzeba interwencyjnej aktywności i potencjalnego obciążenia dla skarbu państwa”.

350 mówczyń i mówców - rząd, biznes, intelektualiści, twórcy 

Jubileuszowy OEES zgromadził w Krakowie nie tylko liderów opinii, lecz także kluczowych przedstawicieli rządu, biznesu i świata idei. Wśród 350 mówczyń i mówców znaleźli się reprezentanci najważniejszych instytucji publicznych oraz największych firm w Polsce.

W debatach uczestniczyli m.in.: Andrzej Domański, minister finansów i gospodarki; Paulina Piechna-Więckiewicz z Ministerstwa Edukacji Narodowej; Bartosz Dominiak z Ministerstwa Cyfryzacji; Katarzyna Nowakowska, podsekretarz stanu, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej; Magdalena Biejat, wicemarszałkini Senatu RP oraz płk Arkadiusz Kosowski, Departament Wojskowej Służby Zdrowia, Ministerstwo Obrony Narodowej.

Silną obecność biznesu zapewnili liderzy największych spółek i organizacji gospodarczych, w tym: Ireneusz Fąfara, prezes zarządu ORLEN S.A.; Dariusz Marzec, prezes zarządu PGE Polskiej Grupy Energetycznej S.A.; Mirosław Czekaj, prezes zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego; Michał Obiegała, prezes zarządu bp w Polsce; Marina Dubakina, prezeska zarządu IKEA Retail w Polsce; Bartłomiej Babuśka, prezes zarządu Agencji Rozwoju Przemysłu S.A.; Michał Orłowski, wiceprezes zarządu ds. zarządzania majątkiem i rozwoju TAURON Polska Energia S.A.; Michał Sobolewski, wiceprezes zarządu PKO Banku Polskiego; Elżbieta Häuser-Schöneich, członek zarządu PZU S.A.; Łukasz Gwiazdowski, wiceprezes zarządu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu.

Na scenach OEES pojawili się również wybitni intelektualiści i twórcy, których głos kształtuje współczesną debatę publiczną. Wśród nich m.in.: Swiatłana Cichanouska, Yascha Mounk, Peter Pomerantsev, Henryka Bochniarz, Emi Kusano oraz prof. Marcin Matczak.

130 partnerów i instytucji - ekosystem wokół ekonomii wartości

W organizację i merytorykę kongresu zaangażowało się aż 130 partnerów, sponsorów i instytucji. Miastem Gospodarzem był Kraków, a rolę partnera regionalnego pełniło Województwo Małopolskie.

Wśród głównych partnerów merytorycznych znaleźli się: Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, SGH Warsaw School of Economics, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie.

Partnerami strategicznymi byli: ING Bank Śląski, ORLEN, Pracodawcy RP oraz PZU.

Sponsorami strategicznymi: PGE Polska Grupa Energetyczna, PKO Bank Polski, TAURON Polska Energia, VISA oraz Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.

Kongres został objęty patronatami honorowymi: Minister Cyfryzacji, Ministerstwo Energii, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Minister Spraw Zagranicznych oraz POLSA - Polska Agencja Kosmiczna.

Open Eyes - otwarte oczy na kolejną dekadę 

Na zakończenie X edycji Cezary Obracht-Prondzyński, członek Rady Programowej OEES, powiedział: 

„Open Eyes to otwarte oczy - po to, aby widzieć i wytyczać nowe ścieżki”. 

O wartościach w przedsiębiorstwie mówił z kolei Piotr Wachowiak, rektor SGH.
 

Jubileuszowy OEES pokazał, że te ścieżki prowadzą przez wartości: zaufanie, odpowiedzialność, współpracę i szacunek dla ludzi. To one będą osią kolejnej edycji kongresu.

Open Eyes Economy Summit 11 odbył się 17-18 listopada 2026 r. w ICE Kraków oraz online.

Źródło informacji: Fundacja Gospodarki i Administracji Publicznej