29 sierpnia – Międzynarodowy Dzień Sprzeciwu wobec Prób Jądrowych

Właśnie tego pamiętnego dnia w 1991 roku, pierwszy prezydent Kazachstanu – Elbasy Nursułtan Nazarbayev - podjął historyczną decyzję, podpisując dekret o zamknięciu największego na świecie poligonu nuklearnego w Semipalatińsku.

Za przykładem Kazachstanu podążyły inne kraje, które zaprzestały funkcjonowania poligonów jądrowych. To z kolei utorowało drogę do przyjęcia w 1996 r. Traktatu o Całkowitym Zakazie Prób z Bronią Jądrową.

Historyczna data – 29 sierpnia, która decyzją ONZ stała się Międzynarodowym Dniem Sprzeciwu wobec Prób Jądrowych, w tym roku obchodzona jest na całym świecie po raz dziesiąty.

Kazachstan szybko przeszedł drogę z posiadacza czwartego co do wielkości destrukcyjnego arsenału nuklearnego, na lidera w zakresie rozbrojenia i nierozprzestrzeniania broni jądrowej.

Kierując się tymi ideami, w 2015 r. pierwszy prezydent Kazachstanu, Nursułtan Nazarbayev, zainicjował przyjęcie przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucji w sprawie Powszechnej Deklaracji o Budowie Świata Wolnego od Broni Jądrowej. W obecnej złożonej sytuacji geopolitycznej na świecie znaczenie Powszechnej Deklaracji rośnie, a zawarte w niej uniwersalne zasady i obowiązki dotyczące rozbrojenia jądrowego powinny budować pomosty między różnymi poglądami na temat przyszłego ustroju bezpiecznego świata.

Podczas Szczytu Bezpieczeństwa Nuklearnego w Waszyngtonie w 2016 r., Nursułtan Nazarbajew przedstawił swoją konceptualną wizję – manifest „Świat. XXI wiek”, który zawiera wezwanie do budowy świata całkowicie wolnego od broni nuklearnej.

10 lat temu wszedł w życie Traktat o Ustanowieniu Strefy Wolnej od Broni Jądrowej w Azji Centralnej. Jak dotąd, jest to ostatnia taka strefa, która została utworzona w XXI wieku. Kazachstan przez wzmacnianie potencjału stref wolnych od broni jądrowej proponuje potrojenie wysiłków całego świata w rozbrojeniu i nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.

Właśnie dlatego z inicjatywy pierwszego prezydenta Kazachstanu w dniu 29 sierpnia 2019 r. w Nur-Sułtanie odbyło się spotkanie przedstawicieli stref wolnych od broni nuklearnej oraz uroczysta ceremonia wręczenia Nagrody im. Nazarbajewa „Za świat bez broni jądrowej i globalne bezpieczeństwo" z udziałem Elbasy i prezydenta Kazachstanu Kasyma-Żomarta Tokajewa. W tym roku nagrodę otrzymali Sekretarz Wykonawczy Organizacji Traktatu o całkowitym zakazie prób z bronią jądrową - Lassina Zerbo i 5. dyrektor generalny Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) - Yukiya Amano (pośmiertnie).

Dzisiaj należy wszechstronnie oceniać globalne ryzyka i podejmować wysiłki, aby je wyeliminować. Powinniśmy poważnie zastanowić się, jaki świat pozostawimy następnym pokoleniom.