Miasta potrzebują strategii na wypadek klęsk żywiołowych

W Brukseli podpisano umowę między Biurem ONZ ds. Zmniejszania Ryzyka Związanego z Klęskami Żywiołowymi (UNISDR) oraz Komitetem Regionów UE (KR) dotyczącą współpracy przy zmniejszaniu ryzyka związanego z katastrofami naturalnymi. Efektem ma być m.in. wzrost liczby miast posiadających strategie zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi.

Ceremonia podpisania dokumentu miała miejsce siedem tygodni po trzęsieniu ziemi w środkowych Włoszech, w którym zginęło prawie 300 osób. Propozycje, w jaki sposób władze samorządowe, działając wspólnie z biurem ONZ i instytucjami UE, mogą zmniejszać ryzyko klęsk żywiołowych, przygotowuje wiceprzewodniczący sejmiku województwa kujawsko-pomorskiego Adam Banaszak.

Powiedział on, że w momencie katastrofy - spowodowanej np. przez powódź, pożar czy silną wichurę - władze samorządowe są tymi władzami, które jako pierwsze trafiają na miejsce zdarzenia. "Samorządy (…) są na pierwszej linii zarządzania klęskami żywiołowymi. Zajmujemy się zapobieganiem, jesteśmy odpowiedzialni za natychmiastowe reagowanie na klęski oraz za działania ratunkowe" - zauważył.

Jego zdaniem kluczowe są w takiej sytuacji dobre plany ryzyka i współdziałanie między organami rządowymi i władzami samorządowymi.

Kolejnym istotnym elementem jest - według Banaszka - takie inwestowanie pieniędzy publicznych i europejskich, aby powstawały obiekty odporne na ewentualne katastrofy. "To wcale nie musi dużo więcej kosztować, żeby zawczasu pomyśleć, że na danym terenie budynek powinien być odporny na wichury, które będą coraz częstsze w związku ze zmianami klimatu" - powiedział.

W jego ocenie władze samorządowe mają możliwość korzystania ze środków unijnych przy przygotowaniu inwestycji pod kątem odporności na potencjalne zdarzenia. "Nie ma żadnego problemu w przypadku kiedy tego typu inwestycje są minimalnie droższe, to jest i tak dobrze wydany pieniądz" - oświadczył.

Jak podkreślił, lepiej i taniej jest przeciwdziałać, właściwie budując, niż później odbudowywać. "Oczywiście jakbyśmy się nie starali przeciwdziałać katastrofom i tak może ona nastąpić, stąd jest Fundusz Solidarności Unii Europejskiej, z którego możemy korzystać" - zaznaczył. Dodał, że kraje unijne wspiera też Centrum Koordynacji Reagowania Kryzysowego (ERCC), specjalnego ośrodka powołanego na wypadek katastrof, który działa w Brukseli.

Jak zauważył Banaszak, w Polsce w ubiegłym roku odnotowano ponad 2600 pożarów lasów, często zdarzają się także powodzie. Od powodzi, która dotknęła Europę Środkową w 1997 r., poczyniono znaczne inwestycje w ochronę przeciwpowodziową na szczeblu lokalnym i regionalnym. W jego ocenie nadal jest jednak jeszcze dużo do zrobienia - w niektórych regionach mniej niż połowa terytorium jest zabezpieczona przed powodzią.

"Katastrofy nie zatrzymują się na granicach państw, zatem potrzebne są skoordynowane wysiłki" - powiedział.

Również Robert Glasser, specjalny przedstawiciel Sekretarza Generalnego ONZ do spraw ograniczania skutków klęsk żywiołowych uważa, że przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych nie musi dużo kosztować.

"Na całym świecie możemy znaleźć bardzo wiele przykładów, nawet bardzo drobnych rozwiązań w krajach rozwijających się, np. w małych wioskach w Wietnamie rolnicy hodują kaczki, a nie kury, ponieważ kaczki potrafią pływać. W ten sposób zabezpieczają zwierzęta hodowlane przed powodzią" - powiedział.

Podobnie jak Banaszak zaznaczył, że wybierając przy inwestowaniu pomiędzy alternatywnymi rozwiązaniami, trzeba zastanowić się 'dalekowzrocznie', która metoda będzie bardziej odporna np. na trzęsienie ziemi. "Wiele osób można uratować dzięki lepszej gotowości i systemom wczesnego ostrzegania" - dodał.

Plan działania, który podpisano w Brukseli w Międzynarodowym Dniu Ograniczania Skutków Katastrof Naturalnych, zmierza do przełożenia porozumienia z Sendai (Japonia) dotyczącego ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych na propozycje dla samorządów. Według danych ONZ w ostatnich 20 latach 1,3 mln osób straciło życie podczas katastrof naturalnych: burz, powodzi, fali upałów, suszy, trzęsień ziemi i tsunami.