MR: podział Mazowsza na dwie jednostki statystyczne NUTS 2 (komunikat)

- MR informuje:

Możliwość otrzymania większej alokacji środków unijnych po 2020 r., skuteczniejsze działania prorozwojowe – to korzyści, które przyniesie podział województwa mazowieckiego na dwie odrębne jednostki statystyczne NUTS 2. Polską propozycję w tej sprawie zaakceptował Europejski Urząd Statystyczny.

W dzienniku urzędowym UE opublikowano nową wspólną Klasyfikację Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych w UE (NUTS). Zmiany zaczną obowiązywać od 2018 r. i dotyczą wszystkich państw członkowskich UE. W odniesieniu do podziału funduszy europejskich będą miały zastosowanie od kolejnej perspektywy budżetowej po 2020 r.

– Zależy nam na tym, by Polska w kolejnym rozdaniu budżetu UE otrzymała jak najwięcej pieniędzy. Statystyczne wyodrębnienie Warszawy wraz z okolicznymi powiatami zakwalifikuje pozostałą część województwa do wyższego wsparcia po 2020 r. – mówi wiceminister Jerzy Kwieciński.

Z wnioskiem o podział Mazowsza na dwie jednostki statystyczne, przygotowanym z inicjatywy Ministerstwa Rozwoju, Polska wystąpiła w lutym br. Gdyby do takiej zmiany nie doszło, region byłby zbyt bogaty, by móc liczyć na znaczną pomoc finansową z UE po 2020 r. – Podział taki jest korzystny z punktu widzenia polityki regionalnej. Łatwiej będzie ją prowadzić. W kolejnej perspektywie finansowej na Mazowszu będą realizowane dwa regionalne programy operacyjne. Zniknie dysonans czy te działania powinny silnie wspierać samą Warszawę, czy koncentrować się na mniej zamożnych obszarach województwa – podkreśla Jerzy Kwieciński.

Przesłanki zmian w podziale statystycznym

W toku prac przygotowawczych do następnej perspektywy finansowej 2021-2027 oraz zapowiadanej rewizji klasyfikacji NUTS, już w 2015 r. w Ministerstwie Rozwoju zostały podjęte prace dotyczące modyfikacji podziału statystycznego woj. mazowieckiego na jednostki terytorialne poziomu NUTS 2. W skład zespołu roboczego weszli przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, GUS, Urzędu Marszałkowskiego, Urzędu Wojewódzkiego oraz Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy. Wyniki jego prac wykazały, że podział województwa mazowieckiego na dwie jednostki terytorialne do celów statystycznych na poziomie NUTS 2 może być korzystny dla Polski, zarówno w aspekcie finansowym (możliwość otrzymania większej alokacji środków unijnych po 2020 r.), jak i potrzeb polityki rozwoju.

Polska jest jednym z najszybciej rozwijających się krajów UE. W 2014 roku produkt krajowy brutto (PKB) na mieszkańca (liczony z uwzględnieniem siły nabywczej walut w PPS) wyniósł w Polsce 68% średniej unijnej. W latach 2004-2014 nasz kraj osiągnął największy skumulowany wzrost PKB wśród państw członkowskich UE. Od momentu przystąpienia do UE, zwiększył się on o ponad połowę (53,6 proc.), podczas gdy w UE średni skumulowany wzrost PKB osiągnął 12,2 proc. Daje to podstawę do przyjęcia założenia o dalszym dynamicznym rozwoju kraju w horyzoncie roku 2020 i konwergencji krajowej gospodarki do średniego poziomu UE. A należy pamiętać, że luka między krajowym a średnim unijnym PKB per capita jest, obok liczby mieszkańców, głównym wskaźnikiem służącym do wyliczania alokacji funduszy europejskich.

Należy również podkreślić kwestię znaczącego, na tle innych polskich regionów, zróżnicowania województwa mazowieckiego pod względem poziomu rozwoju gospodarczego i zamożności, spowodowanego dominującą pozycją miasta stołecznego Warszawy. Przykładowo:

- produkt krajowy brutto całego województwa na mieszkańca wyniósł w 2013 r. ponad 160 proc. średniej krajowej. Wynika to jednak przede wszystkim z zamożności miasta stołecznego Warszawy, dla którego wskaźnik ten wynosi ponad 290 proc. Pozostałe jednostki statystyczne na poziomie NUTS 3 (podregiony) odnotowują nawet 4-krotnie niższe poziomy PKB na mieszkańca (podregiony radomski, ostrołęcki, ciechanowski);

- Stopa bezrobocia rejestrowanego dla województwa mazowieckiego wyniosła w grudniu 2015 r. 8,4 proc. – dla miasta stołecznego Warszawy 3,4 proc., podczas gdy inne obszary województwa cechowały się stopą bezrobocia kilkakrotnie wyższą (podregion radomski – 20 proc., ciechanowski – 15,7 proc., płocki – 14,7 proc.)

Proponując podział województwa mazowieckiego na dwie jednostki terytorialne do celów statystycznych na poziomie NUTS 2 wzięto pod uwagę również takie czynniki jak: sposób zagospodarowania terenu oraz politykę lokalną w tym zakresie, zagadnienia społeczne i gospodarcze, powiązania transportowe, infrastrukturę techniczną, inwestycje celu publicznego. Proponowany podział statystyczny województwa pozwoli na wyznaczenie dwóch bardziej jednorodnych jednostek terytorialnych NUTS 2, lepiej odpowiadających potrzebom programowania i wdrażania polityk publicznych. Ułatwi to zarządzanie rozwojem regionu w sposób uwzględniający potrzeby poszczególnych terytoriów, co wymaga stosowania zróżnicowanych instrumentów publicznego wsparcia.

Przyjęty podział Mazowsza

Podział na dwie jednostki statystyczne stanowiące zgrupowania powiatów, dobranych pod kątem zbliżonych charakterystyk społeczno-gospodarczych, przyniesie korzyści przede wszystkim dla mniej zamożnej części województwa mazowieckiego. Ten obszar będzie korzystał ze wsparcia jako region słabiej rozwinięty. Nie oznacza to jednak, że Warszawa i otaczające ją powiaty stracą możliwość korzystania z funduszy europejskich. Zmieni się sposób naliczania alokacji oraz zakres możliwego wsparcia. Dostępne będą pieniądze z Funduszu Spójności na duże inwestycje infrastrukturalne, ale także środki EFRR i EFS na projekty z zakresu przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną, wzrostu innowacyjności, poprawy sytuacji na rynku pracy, edukacji, itp.

Zasięg terytorialny jednostki statystycznej NUTS 2 położonej w centralnej części województwa mazowieckiego (warszawski stołeczny) obejmowałby 10 powiatów: miasto stołeczne Warszawa, legionowski, miński, nowodworski, otwocki, wołomiński, grodziski, piaseczyński, pruszkowski, warszawski zachodni. Przy tak wyznaczonym podziale jednostka statystyczna NUTS 2 obejmująca Warszawę liczyłaby 2 967,0 tys. mieszkańców (według stanu na dzień 31 grudnia 2014 r.), natomiast jednostka statystyczna NUTS 2 obejmująca pozostałą część województwa mazowieckiego (mazowiecki regionalny) liczyłaby 2 367,5 tys. mieszkańców. Obie jednostki spełniają kryteria określone w przepisach unijnych (art. 3 rozporządzenia unijnego nr 1059/2003).

W wyniku zmiany podziału województwa mazowieckiego na dwie jednostki terytorialne do celów statystycznych na poziomie NUTS 2 polegającej na podzieleniu jednej dotychczasowej jednostki tego poziomu (województwo mazowieckie) na dwie jednostki NUTS 2, liczba jednostek poziomu NUTS 2 w Polsce wzrośnie z szesnastu do siedemnastu.

Zgodnie z zasadą hierarchiczności budowy klasyfikacji NUTS, zmiana podziału na poziomie NUTS 2 pociąga za sobą konieczność odpowiednich dostosowań na poziomie NUTS 1 i NUTS 3. W związku z tym, proponuje się zmianę podziału na poziomie NUTS 1 polegającą na utworzeniu nowej jednostki obejmującej całe województwo mazowieckie (liczba jednostek tego poziomu w Polsce wzrośnie z sześciu do siedmiu) oraz zmiany granic dwóch innych jednostek w dotychczasowych regionach centralnym i wschodnim. W rezultacie, region centralny NUTS 1 będzie obejmował woj. łódzkie i świętokrzyskie, a wschodni – podlaskie, lubelskie i podkarpackie. Zmiany dostosowawcze na poziomie NUTS 3 powodują zwiększenie ich liczby w Polsce z dotychczasowych siedemdziesięciu dwóch do siedemdziesięciu trzech. Jednocześnie zmianie ulegają nazwy dwóch poziomów NUTS w Polsce – poziom NUTS 1 będzie nazywał się „makroregiony” (dotychczasowa nazwa to „regiony”), natomiast poziom NUTS 2 będzie nosił nazwę „regiony” (dotychczasowa nazwa to „województwa”).

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe.(PAP)

kom/ pd/