MR: Szybciej i prościej w urzędzie. Zmiany w postępowaniu administracyjnym (komunikat)

- MR informuje:

Sprawniejsze załatwianie spraw w urzędach, partnerskie relacje urząd-obywatel i adekwatne do przewinień kary administracyjne – to główne założenia nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego i kilku innych ustaw, którą wczoraj przyjął rząd. Ustawa jest częścią pakietu #100zmianDlaFirm, który ma za zadanie ułatwić prowadzenie biznesu w Polsce.

- Nasz projekt to odpowiedź na przewlekłość i nadmierny formalizm procedur administracyjnych. Zlecone przez nas badania pokazały, że prawie 80 proc. przedsiębiorców dostrzega problem przewlekłego postępowania administracyjnego. To co proponujemy, to największa od lat reforma takich postępowań – powiedział wicepremier, Minister Rozwoju i Finansów Mateusz Morawiecki.

Projekt przewiduje zmiany w trzech obszarach:

- usprawnienie i przyspieszenie procedur,

- ograniczenie biurokratyzmu i bardziej partnerskie relacje urząd-obywatel,

- zniesienie „automatyzmu” w nakładaniu kar administracyjnych i dostosowanie ich do okoliczności sprawy.

Poniżej przedstawiamy wybrane rozwiązania.

Usprawnienie i przyspieszenie procedur

Jednym z problemów, które wydłużają czas potrzebny na załatwienie sprawy w urzędzie, są tzw. decyzje kasatoryjne. Chodzi o sytuację, w której obywatel odwołuje się od decyzji, a organ odwoławczy zamiast rozstrzygnąć sprawę, kieruje ją z powrotem do pierwszej instancji. Nowelizacja wprowadza „szybką ścieżkę” zaskarżenia decyzji kasatoryjnej w postaci sprzeciwu do sądu administracyjnego. Sąd będzie miał 30 dni na rozpatrzenie takiej sprawy. Obecnie trwa to co najmniej kilka miesięcy.

Obywatel będzie miał też prawo zażądać w odwołaniu, by organ drugiej instancji merytorycznie rozstrzygnął jego sprawę, a nie kierował ją do pierwszej instancji.

Projekt umożliwia też zaskarżenie do sądu decyzji urzędu centralnego lub samorządowego kolegium odwoławczego bez konieczności składania wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Obecnie, jeśli obywatel chce zaskarżyć do sądu decyzję, np. wydaną przez ministra, ma obowiązek złożyć taki wniosek i poczekać na jego rozpoznanie. W praktyce oznacza to, że ten sam urząd, który już rozstrzygnął sprawę, musi przeanalizować ją jeszcze raz. Szanse, że zmieni zdanie są niewielkie, dlatego ścieżka ta jest mało efektywna.

Partnerskie relacje urząd-obywatel

Projekt przewiduje wprowadzenie zasad, dzięki którym w postępowaniach administracyjnych nie będzie można nakładać obowiązków ani odbierać uprawnień na podstawie niejasnych przepisów albo niejednoznacznych dowodów. Organy administracji będą też musiały podejmować działania proporcjonalne, czyli efektywne, ale jak najmniej uciążliwe dla obywateli. Urząd nie powinien przykładowo wzywać do przedkładania dokumentów czy wymagać ich szczególnej formy, jeśli nie wynika to z przepisów i nie jest konieczne do załatwienia sprawy.

Jeśli obywatel wystąpi do urzędu z żądaniem (np. udzielenia koncesji), a w złożonej przez niego dokumentacji będą braki, urzędnik będzie miał obowiązek poinformować obywatela o tych brakach i umożliwić mu ich uzupełnienie zanim wyda decyzję odmowną.

Sprawy administracyjne będzie można rozstrzygać z wykorzystaniem mediacji, którą poprowadzi profesjonalny mediator. Mediacje będzie można przeprowadzić zarówno pomiędzy stronami postępowania jak i pomiędzy stroną a organem administracji. Szczególne rolę może ona odegrać w skomplikowanych i budzących emocje sprawach (np. deweloper chce postawić centrum handlowe, przeciw czemu protestują sąsiedzi). Mediacja, ze względu na swój koncyliacyjny charakter, powinna przyczynić się również do zmniejszenia ilości odwołań i skarg do sądów administracyjnych.

Adekwatne do przewinień kary administracyjne

Obecne przepisy dotyczące pieniężnych kar administracyjnych określają najczęściej „sztywną” kwotę lub przedział kwotowy kary. W efekcie zdarzają się sytuacje, w których nałożona kara jest zupełnie niewspółmierna do przewinienia. Przykładowo, zdarzały się przypadki, że za wycinkę drzewa nakładano karę w wysokości ponad 100 tys. zł. W nowelizacji znalazły się m.in. przesłanki, które urząd powinien wziąć pod uwagę ustalając wysokość kary. Są to np. stopień winy, wysokość osiągniętej korzyści czy sytuacja osobista ukaranego. Określone zostały też przypadki, w których możliwe jest odstąpienie od nałożenia kary (zwłaszcza wtedy, gdy waga naruszenia prawa jest znikoma) oraz terminy przedawnienia kar administracyjnych. Kary te nie będą zatem wymierzane „automatycznie”, co dziś powoduje, że są często bardziej dolegliwe niż sankcje karne.

- Wszystkie zmiany, które wprowadzi nowelizacja dotyczą nie tylko firm. Wpłyną one na wszystkie sprawy załatwiane w polskich urzędach. Przewidujemy, że nowe regulacje mogą zacząć obowiązywać od 1 czerwca 2017 r. – poinformował wiceminister rozwoju Mariusz Haładyj.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe.(PAP)

kom/ mkz/