Forum Podatkowe Poznań 2019 – Podatki Przyszłości: Przyjazny system podatkowy warunkiem rozwoju biznesu

Z inicjatywy Regionalnych Oddziałów Krajowej Izby Doradców Podatkowych: Wielkopolskiego, Zachodniopomorskiego, Lubuskiego, Śląskiego w dniach 13 – 14 maja w Poznaniu odbyło się Forum Podatkowe Poznań 2019, którego tematem przewodnim były podatki przyszłości. Forum objęte zostało patronatami honorowymi: Prezesa Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Małych i Średnich Przedsiębiorców, Marszałka Województwa Wielkopolskiego, Prezydenta Miasta Poznania i Krajowej Rady Doradców Podatkowych. Do współpracy zaproszono regionalne oddziały Polskiej Izby Biegłych Rewidentów, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce i Ogólnopolską Fundację Doradców Podatkowych.

„W obradach brało udział 220 uczestników. Jako organizatorzy zaprosiliśmy do dyskusji ponad 50 uznanych ekspertów reprezentujących organizacje rządowe, naukowe, gospodarcze oraz praktyków zajmujących się na co dzień rozwiązywaniem zagadnień związanych ze stosowaniem podatków. Forum Podatkowe Poznań 2019 to pierwsze tego typu wydarzenie w Polsce. Poznań jako stolica Wielkopolski, tradycyjnie kojarzący się w całym kraju z gospodarnością, przedsiębiorczością był naturalnym wyborem na miejsce organizacji spotkania społeczności zainteresowanej zagadnieniami podatkowymi. To dwudniowe, wielowątkowe i intensywne spotkanie było wypełnione praktyczną wiedzą pochodzącą od wybitnych ekspertów z różnych branż, aktywnie działających w trzech obszarach: prawa, ekonomii i edukacji podatkowej” – stwierdził Marek Hoffman, przewodniczący Wielkopolskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych.

„Na Forum dyskutowano o efektywnym systemie podatkowym. Rewolucja technologiczna, która zachodzi na naszych oczach ma wpływ na warunki funkcjonowania zarówno administracji państwowej, jak i biznesu. Zmienia się sposób konsumpcji informacji, sposoby dokonywania zakupów dóbr i usług, zmienia się sposób komunikowania z ludzi między sobą. Żyjemy w czasach dużych zmian – trzeba więc być na nie gotowym w każdym obszarze życia. A zatem również w podatkach. Forum Podatkowe było zaczynem do dyskusji o tym, aby mieć realny wpływ na to, jak będą wyglądać podatki w najbliższej i nieco bardziej odległej przyszłości” – podkreślił Marek Hoffman.

Na Forum oprócz doradców podatkowych, biegłych rewidentów i księgowych nie zabrakło także przedsiębiorców, korzystających z usług tych profesji.

Prawo podatkowe i zmiany na rynku usług doradztwa podatkowego były tematem Forum a jego myślą przewodnią była w szczególności, szeroko rozumiana dyskusja o przyszłości podatków, o roli i przyszłości zawodu doradcy podatkowego oraz o tym w jaki sposób stworzyć system podatkowy przyjazny dla przedsiębiorców.

Pierwszą, oficjalną część Forum prowadziła Wiesława Moczydłowska, rzecznik prasowy Krajowej Rady Doradców Podatkowych. Uroczystego otwarcia Forum dokonał prof. dr hab. Adam Mariański, przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych (KRDP). Wskazał on, że „wbrew niektórym opiniom, doradcom podatkowym wcale nie zależy na tym, żeby system podatkowy był skomplikowany, dzięki czemu mieliby niby mieć więcej pracy, tylko chodzi o system taki, który będzie przejrzysty i przyjazny zarówno dla podatników, jak i samych doradców podatkowych. Ostatnie zmiany legislacyjne wzbudzają jednak wątpliwość, czy jest jeszcze możliwe zapoznania się i zrozumienie prawa podatkowego, zarówno z uwagi na tempo tym zmian, jak i na ich jakość”.

Następnie głos zabierali zaproszeni goście i przedstawiciele partnerów i patronów.

Katarzyna Kierzek-Koperska, wiceprezydent Miasta Poznania powiedziała: „Kiedy przed laty wstępowałam do zawodu doradcy podatkowego, miałam głębokie przekonanie, że jest to zawód przyszłości, który mocno będzie wspomagał przedsiębiorców w tak bardzo zmieniającej się dyscyplinie prawa jaką jest prawo podatkowe. I oczywiście nie myliłam się, zawód doradcy podatkowego rozwija się z roku na rok. Dzisiaj Krajowa Izba Doradców Podatkowych współpracuje nie tylko z innymi organizacjami zawodowymi, ale również z administracją rządową i samorządową. Mam nadzieję, że ta współpraca będzie rozwijała się jeszcze owocniej, jeszcze bardziej, bo im prawo podatkowe jest bardziej skomplikowane, tym bardziej przedsiębiorcy potrzebują naszej pomocy”.

Dr Anna Zaręba Faracik, dyrektor Wydziału Interwencyjno-Procesowego Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców odczytała list od Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców. Adam Abramowicz podkreślił w nim, że „podatki dotykają każdego przedsiębiorcę, dlatego też stanowią jeden z najbardziej wrażliwych obszarów prowadzenia działalności gospodarczej. Każda zmiana podatkowa musi być starannie wprowadzona i omówiona, więc cieszy mnie to, że podejmują się Państwo merytorycznej i pogłębionej dyskusji na ten temat. Od wysokości podatków i składek na ubezpieczenia społeczne zależą dochody przedsiębiorców, a co za tym idzie możliwości do dalszego inwestowania w swoją firmę i samych siebie. Wspólnymi siłami, poprzez wskazywanie wadliwych regulacji podatkowych i apelowanie o racjonalne nowelizacje możemy uratować wiele polskich przedsiębiorstw”.

Nie sposób zacytować tu wszystkich zabierających głos. Prowadząca Forum Wiesława Moczydłowska powitała w imieniu organizatorów ponad 70 znamienitych gości. Wśród nich było liczne grono środowiska naukowego, w tym prof. Hanna Litwińczuk, przewodnicząca Rady Naukowej przy KIDP oraz jej członkowie, a także przedstawiciele wielu organizacji, z którymi współpracuje Krajowa Izba Doradców Podatkowych. W imieniu Stowarzyszenia Księgowych w Polsce głos zabrał prof. Witold Gabrusewicz, prezes Wielkopolskiego Oddziału SKwP. Natomiast w imieniu Polskiej Izby Biegłych Rewidentów wystąpił Maciej Ostrowski, prezes Rady Regionalnego Oddziału PIBR w Poznaniu.

Wykłady wprowadzające wygłosili prof. dr hab. Adam Mariański, przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych oraz prof. dr hab. Bogumił Brzeziński, członek Rady Naukowej przy KIDP.

„Obok uszczelniania systemu podatkowego w ostatnich latach, czyli przede wszystkim przeciwdziałaniu wyłudzaniu podatku VAT, mamy szereg zmian w wielu przepisach prawa materialnego” - podkreślił prof. dr hab. Adam Mariański. „System podatkowy w Polsce nie jest prosty i nie da się go przewidzieć” stwierdził prof. Adam Mariański. Podkreślił też, że rola doradców podatkowych będzie się w najbliższym czasie gruntownie zmieniała. Ma to związek przede wszystkim z procesem cyfryzacji. Coraz większa liczba dokumentów jest już elektroniczna i ich analiza odbywa się także elektronicznie. Zdaniem prof. Mariańskiego, rola doradców podatkowych i zapotrzebowanie na ich usługi będą rosły. Jedną z istotnych bolączek jest duża liczba nowelizacji prawa podatkowego. Regulacje podatkowe ulegają systematycznym zmianom. Powoduje to, że podatków nie da się przewidzieć. Prof. Mariański podkreślił, że podatki dochodowe mogą być narzędziem politycznym, zwłaszcza w zakresie uznaniowości przyznawania ulg. Władca podatkowy decyduje o tym komu dać te ulgi. Przypomniał, że czekają nas gruntowne zmiany w zakresie opodatkowania dochodów, ponieważ w resorcie finansów prowadzone są od jakiegoś czasu prace nad kompleksową reformą ustaw o podatkach dochodowych. W miejsce istniejących obecnie ustaw o PIT i o CIT, mają zostać wprowadzone nowe przepisy, które będą regulować: opodatkowanie dochodów z pracy, opodatkowanie działalności gospodarczej i opodatkowanie przychodów kapitałowych.

Prof. Mariański podkreślił, że pojawiły się zmiany w prawie ogólnym podatkowym, jak zmiana klauzuli ogólnej przeciwko unikaniu opodatkowania, która generalnie zmierza do tego, żeby podatnik wybrał wyższe opodatkowanie. Przypomniał także zmiany w zakresie m.in. sankcji podatkowych, kar administracyjnych, kar na gruncie prawa karnego skarbowego i raportowanie schematów podatkowych.

Mówiąc o zmianach w przepisach podatkowych, na przykładzie niedawno wdrożonych do polskiego systemu podatkowego regulacji w zakresie raportowania schematów podatkowych, przewodniczący KRDP podkreślił, że „trzeba być przygotowanym na ryzyko, gdyż generalnie rzecz biorąc, ten sposób zmiany legislacji, jakość legislacji i odpowiedzialność karno-skarbowa doszły do granic absurdu. Jeżeli mówimy o raportowaniu schematów podatkowych, to mamy najwyższą karę za brak raportowania schematów wśród krajów, które wdrożyły przepisy – 21 mln 600 tys. zł za brak raportowania. W innych krajach jest to po kilkadziesiąt czy kilkaset tysięcy zł. A więc taka represyjność nie pojawia się nigdzie indziej. Tym bardziej, że raportowanie schematów podatkowych obejmuje, w świetle objaśnień Ministerstwa Finansów, prawie każdą rozmowę o podatkach”.

Jego zdaniem mamy do czynienia z bardzo niskim poziomem legislacji, z przepisami pisanymi „na kolanie”, które nie zapewniają stabilności, pewności prawa podatkowego. Godzą również w tajemnicę zawodową doradcy podatkowego, w związku z czym samorząd doradców podatkowych wraz z adwokatami, radcami prawnymi, notariuszami wielokrotnie apelował o nieprzyjmowanie ich, jako naruszających fundament zawodu doradcy podatkowego i innych zawodów zaufania publicznego.

Mówiąc o tym jak zmieni się wykonywanie zawodu doradcy podatkowego prof. Mariański podkreślił, że znaczne skomplikowanie systemu podatkowego, dalsze upolitycznienie podatków dochodowych, wzmożona restrykcyjność i represyjność sprawia, że rośnie ryzyko podatkowe, wobec czego pojawia się istotna rola osób, które zapobiegają temu zwiększonemu ryzyku. Oznaczać to będzie rosnące zapotrzebowanie na usługi świadczone przez doradców podatkowych, czyli osoby, które zapewnią ochronę przedsiębiorcy i zmniejszą ryzyko podatkowe.

„Doradcy podatkowi powinni pamiętać, że nadchodzi gospodarka cyfrowa, a to oznacza, że pewne funkcje, pewne zadania przestaną w znacznej części zajmować dużo czasu, bo zostaną zautomatyzowane. W związku z tym doradztwo podatkowe musi przygotować się na te zmiany. Ale doradztwo podatkowe, zgodnie z art. 2 ustawy o doradztwie podatkowym, to przede wszystkim udzielanie wsparcia podatnikowi, udzielanie porad podatkowych, reprezentowanie przed sądami, zapewnianie poczucia bezpieczeństwa podatkowego” – podkreślał przewodniczący KRDP.

„Dzisiaj przedsiębiorcy, w dobie zmian restrykcyjnych, represyjnych oczekują pomocy w zapewnieniu bezpieczeństwa, tego żeby nie ryzykować, nie ponosić odpowiedzialności podatkowej, odpowiedzialności karnej i móc swobodnie prowadzić swój biznes. Zatem doradca podatkowy to osoba zapobiegająca tym problemom, to osoba, która rozumie biznes i wie w jaki sposób doradzić w ominięciu tychże ryzyk" – podkreślał prof. Adam Mariański. To wszystko razem, jak stwierdził prof. Mariański, „przynosi efekt wzmożonego zainteresowania przedsiębiorców usługami świadczonymi przez doradców podatkowych, ale także wzmożonego zainteresowania wykonywaniem zawodu doradcy podatkowego”.

Natomiast w wykładzie dotyczącym oceny systemu podatkowego w Polsce, w kontekście ostatnich zmian legislacyjnych prof. dr hab. Bogumił Brzeziński uznał, że „mamy do czynienia z wybitnym zwyrodnieniem procesu prawodawczego, bo nie może być także, że Ministerstwo Finansów mówi, że będzie nowa ustawa, a jak ona wejdzie w życie, to my sobie z wami, drodzy podatnicy, porozmawiamy, co z niej wynika i wydamy jakieś tam objaśnienia, a następnie może objaśnienia do objaśnień”.

Jakie są prognozy dla systemu podatkowego w Polsce na najbliższe lata? Zdaniem prof. Brzezińskiego: „Możemy się spodziewać wzrostu presji fiskalnej i opresyjności działania aparatu podatkowego. „Poprzez danie nowych kompetencji organom podatkowym, mam wrażenie, że możliwości „dyskutowania” podatnika z organami podatkowymi mogą się drastycznie zmniejszyć” – podkreślił prof. Brzeziński.

Prof. Bogumił Brzeziński zwrócił uwagę, że im bardziej szczegółowo patrzy się na system podatkowy, tym widać więcej ułomności. Problemem są częste zmiany przepisów, a także ich brak precyzji oraz duża liczba sprzecznych ze sobą interpretacji podatkowych, wydawanych przez organy podatkowego. Prof. Brzeziński podkreślił dużą rolę sądów administracyjnych. Jego zdaniem, bardzo często stają one po stronie podatników. Problem braku precyzji prawa podatkowego jednak pozostaje. "Najbardziej cierpią na tym przedsiębiorcy, którzy muszą borykać się z trudnym i ciągle zmienianym prawem podatkowym" – tłumaczył prof. Brzeziński.

Eksperci przewidują, że represyjność organów podatkowych jeszcze wzrośnie. Jako przykład podają chociażby planowaną przez resort finansów weryfikację podmiotów gospodarczych i tzw. samozatrudnionych. Obawiają się także nakładania coraz więcej kar z przepisów kodeksu karnego skarbowego.

Zarówno pierwszego, jak i drugiego dnia Forum odbyło się wiele paneli dyskusyjnych, debat i wystąpień.

Forum obejmowało trzy obszary zagadnień: prawo, ekonomia i edukacja podatkowa. Każdy z nich został podzielony na bloki tematyczne, co pozwoliło uczestnikom dowolnie kształtować indywidualny plan wykładowy. Wśród bloków tematycznych znalazły się m.in. takie jak:

1) mechanizmy ochrony podatnika w projekcie nowej ordynacji podatkowej (w tym m.in.: zasady ogólne prawa podatkowego i Karta Praw Podatnika; zasada in dubio pro tributario; Rzecznik Praw Podatnika a Rzecznik Praw Obywatelskich; ochrona praw podatnika a wymiana informacji podatkowych z innymi państwami; mechanizmy współpracy z administracją - umowa podatkowa, mediacja, umowa o współdziałanie),

2) kierunki zmian w podatku dochodowym,

3) prawo podatkowe dla: księgowych, biegłych rewidentów, prawników; egzamin kwalifikacyjny dla doradców podatkowych,

4) Jednostki Samorządu Terytorialnego jako podatnicy VAT,

5) perspektywy audytu i biegłego rewidenta (w tym m.in.: geopolityczne i makroekonomiczne czynniki wpływu na rozwój gospodarki, podatków i audytu; fake news w rachunkowości; e-sprawozdawczość - nowe wyzwania i obowiązki dla zarządów i właścicieli),

6) edukacja zawodowa księgowych – perspektywy (w tym m.in.: ryzyka przedsiębiorcy w niestabilnym otoczeniu prawnym; nowe e-obowiązki dla księgowych i pracodawców; nowe technologie w rachunkowości – wykorzystanie systemu blockchain; wyzwania w zakresie organizacji rachunkowości w związku ze zmieniającymi się przepisami prawa oraz postępującą cyfryzacją),

7) nowe mechanizmy zapobiegania nadużyciom VAT,

8) raportowanie schematów podatkowych,

9) sukcesja - przekazanie firmy w dobre ręce.

W ramach tych bloków eksperci przygotowali specjalne prelekcje i wystąpienia, panele dyskusyjne. Niektóre zagadnienia spotkały się z wyjątkowym zainteresowaniem i wzbudzały burzliwe dyskusje.

„Uczestnicy Forum wierzyli w potęgę dyskusji i rozumieli, że do najlepszych wniosków dochodzi się poprzez wymianę zdań i ciągłe poszukiwanie wspólnych obszarów łączących, a nie dzielących, zaangażowane strony. Byli także przeświadczeni, że dyskusje bezpośrednio przyczyniają się do kształtowania systemu podatkowego w Polsce, a wszystkim biorącym udział w wydarzeniu mogą dać poczucie możliwości wpływu na nadchodzącą przyszłość. Mówiąc o przyszłości, uczestnicy mieli na myśli nie tylko najbliższe lata, ale również następne pokolenia” – skomentował Marek Hoffman, przewodniczący Wielkopolskiego Oddziału KIDP.

„Kończące się Forum odpowiedziało uczestnikom, że wobec rosnącego tempa zmian, jakiego doświadczamy z dnia na dzień, musimy być świadomi, że od sprawności, przejrzystości i – ostatecznie – wydajności systemu podatkowego będzie zależało, na jakiej pozycji uplasuje się polska gospodarka, którą pozostawimy nadchodzącym po nas pokoleniom” – podsumował Marek Hoffman.

Podsumowując poznańskie Forum Podatki Przyszłości należy podkreślić, że były to bardzo intensywne dwa dni, przepełnione merytoryczną wiedzą, refleksją zarówno w zakresie prawa podatkowego, jak i wizji przyszłości dla doradców podatkowych a także samych przedsiębiorców. Poznań, bezsprzecznie kojarzony z biznesem i gospodarnością, sytuowany na czołowych pozycjach w rankingach miast, okazał się idealnym miejscem do efektywnych rozmów o systemie podatkowym w czasach dużych zmian otoczenia prawnego.

Organizatorzy już dziś zapraszają za rok!

Wiesława Moczydłowska, rzecznik prasowy Krajowej Rady Doradców Podatkowych