Newsletter

Polityka i społeczeństwo

MS: Wyrok TK w sprawie łódzkiego drukarza to święto wolności (komunikat)

26.06.2019, 19:27aktualizacja: 26.06.2019, 19:27

Pobierz materiał i Publikuj za darmo

- MS informuje:

W wydanym dziś (26 czerwca 2019 r.) wyroku w głośnej sprawie dotyczącej drukarza z Łodzi, który odmówił druku plakatów fundacji LGBT, Trybunał Konstytucyjny podzielił argumentację Ministra Sprawiedliwości Prokuratora Generalnego Zbigniewa Ziobro.

Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z Konstytucją przepis Kodeksu wykroczeń, który pozwolił na skazanie przez sąd drukarza z Łodzi.

- Ten wyrok to święto wolności. Tej wolności sumienia, wyznania, decydującej o tożsamości każdego z polskich obywateli, ale też wolności gospodarczej, bo ta wolność też była miarą rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego – powiedział Zbigniew Ziobro na konferencji prasowej w Ministerstwie Sprawiedliwości.

Wolność należy się wszystkim

Minister podkreślił, że drukarz z Łodzi odmówił wykonania usługi nie ze względu na orientację seksualną osoby składającej zamówienie, lecz z powodu treści zamawianych materiałów, które były w oczywistej sprzeczności z wyznawanymi przez niego wartościami.

- Intencją mojego wniosku do Trybunału Konstytucyjnego była obrona wolności wszystkich środowisk. (…) Dlatego z wielką satysfakcją przyjmuję wyrok TK. Cieszę się, że moje poglądy i argumenty zostały podzielone. Wolność należy się wszystkim. Nikt nie powinien pod hasłami tolerancji używać aparatu państwa, by zmuszać innych do gwałcenia ich własnej wolności – mówił Zbigniew Ziobro.

Wiceminister sprawiedliwości dr Marcin Romanowski zaznaczył, że przepis zastosowany w sprawie drukarza, w rozumieniu przyjmowanym przez łódzki sąd, a także przez Sąd Najwyższy, oznaczał daleko idącą ingerencję w wolność sumienia i wyznania.

- Cieszymy się, że Trybunał Konstytucyjny podzielił naszą ocenę i orzekł niekonstytucyjność tego przepisu. Wolność sumienia oznacza wolność działania zgodnie ze swoim sumieniem. Oznacza też ochronę godności człowieka – powiedział.

Karanie musi być sprawiedliwe

W trosce o respektowanie konstytucyjnych zasad państwa prawa Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro wystąpił do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją RP art. 138 Kodeksu wykroczeń w dwóch jego aspektach.

W ocenie Prokuratora Generalnego art. 138 Kodeksu wykroczeń - w części, w której przewiduje karalność osoby, która zajmując się zawodowo świadczeniem usług, odmawia usługi bez uzasadnionej przyczyny - jest sprzeczny z zasadą demokratycznego państwa prawa wyrażoną w art. 2 Konstytucji.

Ta zasada wyklucza rozwiązania, które pozwalałyby organom władzy publicznej ingerować w sposób arbitralny i nieproporcjonalny w sferę wolności i praw objętych konstytucyjną ochroną. Karanie musi być sprawiedliwe i odpowiadać szkodliwości czynu z punktu widzenia indywidualnego i społecznego. Tymczasem sprawca wykroczenia, polegającego na odmowie usługi bez uzasadnionej przyczyny, może zostać ukarany grzywną w wysokości do 5000 złotych.

Godzi to w konstytucyjną zasadę proporcjonalności, ponieważ zakłada nadmierną ingerencję władz państwowych i represyjność w sytuacji, w której do osiągnięcia celu wystarczające są środki cywilnoprawne, np. powództwo cywilne o naprawienie szkody spowodowanej odmową usługi. Zgodnie z doktryną prawa i orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego sięganie przez ustawodawcę do instrumentów prawnokarnych jest uzasadnione tylko wtedy, gdy pożądanego celu nie można osiągnąć w żaden inny sposób.

Prawo do sprzeciwu sumienia

Ponadto w opinii Prokuratora Generalnego art. 138 Kodeksu wykroczeń, rozumiany w ten sposób, że zasady wiary i sumienia nie są uznawane za uzasadnioną przyczynę odmowy usługi, jest sprzeczny z art. 53 ust. 1 Konstytucji, który gwarantuje wolność sumienia i religii. Kłóci się też z art. 31 ust. 3 Konstytucji, który w sposób niebudzący wątpliwości wyszczególnia możliwe ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw.

Jak stwierdził już w orzeczeniu z 15 stycznia 1991 roku Trybunał Konstytucyjny: „wolność sumienia nie oznacza jedynie prawa do reprezentowania określonego światopoglądu, ale przede wszystkim prawo do postępowania zgodnie z własnym sumieniem, do wolności od przymusu postępowania wbrew własnemu sumieniu. Tak rozumiana wolność sumienia znajduje potwierdzenia w ratyfikowanych przez Polskę 3 marca 1977 roku Paktach Praw Obywatelskich i Politycznych uchwalonych przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 16 grudnia 1956 roku”.

Potwierdzeniem stanowiska Prokuratora Generalnego jest również orzeczenie

z 7 października 2015 roku, w którym Trybunał wskazał: „(…) zmuszanie do działań sprzecznych z sumieniem stanowiłoby naruszenie niezbywalnej godności człowieka. (…) wolność sumienia musi bowiem przejawiać się także w możliwości odmowy wykonania obowiązku nałożonego zgodnie z prawem z powołaniem się na przekonania naukowe, religijne lub moralne. (…) prawo do sprzeciwu sumienia powinno być uznane za prawo pierwotne względem jego ograniczeń”.

Dlatego w sytuacji, gdy przyczyną odmowy świadczenia usługi są zasady wiary i światopogląd, wprowadzenie karalności tego rodzaju zachowania stanowi w ocenie Prokuratora Generalnego nieproporcjonalne ograniczenie wolności sumienia i wyznania.

Ważny wyrok

W dzisiejszym wyroku Trybunał Konstytucyjny uznał art. 138 Kodeksu wykroczeń, w części penalizującej odmowę usługi – bez uzasadnionej przyczyny – przez osobę zajmującą się zawodowo świadczeniem usług, za niezgodny z art. 2 Konstytucji.

Trybunał podzielił argumentację Prokuratora Generalnego przemawiająca za oceną zakwestionowanego przepisu jako nadmiernie ingerującego w sferę świadczenia usług i zbyt represyjnego. Ponadto użyte w tym przepisie określenia, a zwłaszcza formuła „bez uzasadnionej przyczyny”, są niedookreślone w stopniu niedozwolonym w prawie represyjnym.

W pozostałym zakresie Trybunał umorzył postępowanie z powodu zbędności orzekania, kierując się zasadą ekonomii procesowej – cel wniosku Prokuratora Generalnego został osiągnięty wobec stwierdzenia niekonstytucyjności zakwestionowanego przepisu.

Jednocześnie Trybunał podkreślił, że orzeczenie o niezgodności zakwestionowanej regulacji z art. 2 Konstytucji, czyli uwzględnienie najdalej idącego zarzutu Prokuratora Generalnego pod adresem tego przepisu, konsumuje pozostałe zarzuty sformułowane we wniosku Prokuratora Generalnego, czyli zarzut naruszenia wolności sumienia i religii oraz wolności działalności gospodarczej.

Powoduje to wyeliminowanie tej regulacji z porządku prawnego, a ponadto – zgodnie z art. 190 ust. 4 Konstytucji – taki wyrok TK otwiera możliwość wznowienia postępowań w sprawach, w których orzeczenia w sprawach o wykroczenia zostały wydane na podstawie uznanego za niekonstytucyjny przepisu Kodeksu wykroczeń. Podstawę procesową takiego wznowienia stanowi art. 540 § 2 Kodeksu postępowania karnego, stosowany w sprawach o wykroczenia z mocy art. 113 § 1 zdanie drugie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe.(PAP)

kom/ nmk/ mhr/

Pobierz materiał i Publikuj za darmo

bezpośredni link do materiału
Data publikacji 26.06.2019, 19:27
Źródło informacji MS
Zastrzeżenie Za materiał opublikowany w serwisie PAP MediaRoom odpowiedzialność ponosi – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe – jego nadawca, wskazany każdorazowo jako „źródło informacji”. Informacje podpisane źródłem „PAP MediaRoom” są opracowywane przez dziennikarzy PAP we współpracy z firmami lub instytucjami – w ramach umów na obsługę medialną. Wszystkie materiały opublikowane w serwisie PAP MediaRoom mogą być bezpłatnie wykorzystywane przez media.

Newsletter

Newsletter portalu PAP MediaRoom to przesyłane do odbiorców raz dziennie zestawienie informacji prasowych, komunikatów instytucji oraz artykułów dziennikarskich, które zostały opublikowane na portalu danego dnia.

ZAPISZ SIĘ