Zapobieganie zmianom klimatycznym warunkiem bezpieczeństwa zasobów wody na świecie

„Zużycie wody wzrosło sześciokrotnie od początku XX wieku i wynosi ono obecnie ok. 4 mld metrów sześciennych. 9 na 10 klęsk żywiołowych jest związanych z wodą. To pokazuje, jak ważny jest to zasób i jakie szkody może wywoływać” – powiedział rozpoczynając debatę Szymon Bujalski, zajmujący się ekologią i ochroną środowiska, który aktywnie działa i edukuje w mediach społecznościowych jako „Dziennikarz dla klimatu”. Wskazał też, że obecnie tzw. Overshoot day, czyli dzień, który przypada wtedy, gdy zużyliśmy tyle zasobów, ile Ziemia jest w stanie odtworzyć w ciągu roku, przypada już na sierpień. W latach 70-tych ten „Dzień Długu Ekologicznego” przypadał w grudniu. „Potrzeba, zatem 1,6 Ziemi, żeby zaspokoić nasze obecne potrzeby” – podkreślił Bujalski.

„Zmiany klimatu i woda to dwa naczynia dość mocno ze sobą połączone. Wpływając na zmiany klimatu, wpływamy też na to, jak wygląda obieg wody na świecie” – stwierdził dr Sebastian Szklarek, pracownik PAN, założyciel pierwszego w Polsce bloga o wodzie „Świat Wody”. „Zwiększając temperaturę, zwiększamy też parowanie. W ten sposób wody w atmosferze jest więcej, a jak jest jej więcej – to gdzieś musi jej więcej spaść. To powoduje punktowe gwałtowne opady, a zanim ponownie ta woda się nagromadzi – występują wydłużające się okresy suszy” – wyjaśnił Szklarek.

Rafał Bonter, prezes Xylem Water Solutions Polska, wiodącej globalnej firmy zajmującej się technologią wodną, zwrócił uwagę, że tylko 3 proc. wody na świecie jest to woda pitna. „Xylem stara się dbać o te 3 proc., jednocześnie podkreślając, że zmiany klimatyczne bardzo silnie wpływają na zasoby wody” – mówił. Jako przykład podał zjawisko tzw. cofki wody morskiej (podwyższenie lustra wody postępujące w górę biegu cieku). „Kiedy mamy cofkę, to słona woda zanieczyszcza źródła wody słodkiej i przez zmiany klimatyczne tracimy bardzo dużo z dostępnych, niewielkich zasobów wody pitnej” – zaznaczył Bonter.

Na konsekwencje wzrostu temperatury oceanów i zmian zachodzących w Arktyce wskazywała Anna Sierpińska, popularyzatorka nauki. „Zmiany zachodzące w Arktyce wpływają na opady i pogodę również w Polsce. Kilkanaście lat temu charakterystyczne dla naszego regionu były wędrujące niże, zmienna pogoda. Teraz w związku z tym, że Arktyka się ociepla, mamy coraz mniejszy kontrast temperaturowy pomiędzy równikiem a rejonem arktycznym. To powoduje spowolnienie cyrkulacji atmosferycznej i następują u nas stagnujące wyże, czyli dłuższe okresy suche” – tłumaczyła. Według Anny Sierpińskiej w Polsce opady nawalne i okresy suche będą coraz częstsze.

Z ta opinią zgodził się Rafał Jakimiak z PGW Wody Polskie, koordynator zespołu opracowującego plan przeciwdziałania skutkom suszy. „Analizy w ramach projektu >>Stop Suszy<< jasno pokazują, iż częstotliwość występowania susz w Polsce rośnie. Przez ostatnie dziesięciolecie susze występowały dwa razy częściej niż w poprzednich dekadach – mówił. - Będzie u nas rosła nie tylko temperatura średnioroczna, ale też liczba ciągłych dni z temperaturą powyżej 25 stopni C, co będzie powodowało wzrost parowania” – podkreślił.

Jak wyjaśniał, jest też przewidywany wzrost opadów skumulowanych w krótkich okresach. Ta woda nie będzie miała możliwości zretencjonowania się w środowisku. „Przesuszona gleba nie będzie w stanie przyjąć tych dużych opadów i woda będzie szybko spływała do cieków oraz zbiorników, powodując podtopienia i powodzie” – zaznaczył Jakimiak.

Do zagrożeń związanych z przewidywanymi w przyszłości niedoborami wody odniosła się Alina Zmuda-Trzebiatowska, wolontariuszka w Centrum Współpracy Młodzieży, działająca w projekcie „Closer to nature” w ramach Europejskiego Korpusu Solidarności, który zwiększa wiedzę na temat ekologicznego stylu życia. „Perspektywa młodego pokolenia nie jest zbyt pozytywna, ponieważ mamy codziennie mnóstwo obaw, nie tylko związanych z klimatem. W momencie, kiedy musimy się martwić, czy będziemy mieli wodę, czyste powietrze, miejsce do mieszkania, jak mamy się skupić na nauce, rozwijaniu naszych pasji? – pytała. - Woda jest tym, co dla nas najważniejsze, bez czego nie jesteśmy w stanie żyć. Jest to nasz priorytet i wciąż szukamy sojuszników, którzy nam pomogą zwyciężyć w tej walce. Bo sami jej nie wygramy” – podkreślała Alina Zmuda-Trzebiatowska.

Takiego sojusznika młodzi ludzie znaleźli w Xylem Water Solutions Polska. „Od lat stawiamy na edukację, m. in. w ramach lekcji prowadzonych przez naszych pracowników w szkołach, pokazujemy, w jaki sposób możemy dbać o wodę i środowisko. Naszym najnowszym projektem kierowanym do uczniów i studentów z całego świata, jest inicjatywa Xylem Ignite. W jej ramach szczególnie dużym zainteresowaniem cieszy się konkurs z nagrodami – Xylem Global Student Innovation Challenge, w ramach którego, uczniowie i studenci w wieku 13-23 lata, zainteresowani ochroną środowiska wodnego oraz nowymi technologiami, przygotowują w grupach projekty, jak aplikacja pozwalająca przewidzieć i ograniczyć skutki powodzi czy projekt systemu gospodarki wodnej na Marsie” – mówił prezes Rafał Bonter, zachęcając do rejestrowania się do konkursu, który potrwa do 28 maja br.

„Nie tylko chcemy edukować młode osoby, ale też dać im nasze wsparcie. Pragniemy zaangażować studentów i uczniów w dyskusje oraz analizy różnych problemów związanych z wodą, tak, aby to oni, korzystając z naszego doświadczenia, wiedzy i środków, zastanowili się i zaproponowali, co możemy zrobić, żeby nasza przyszłość, jeśli chodzi o środowisko, była znacznie lepsza” – dodał prezes Xylem.

Uczestnicy dyskusji zgodzili się jednak, że pomimo problemów czarny scenariusz, że zabraknie na świecie wody pitnej, to jeszcze bardzo odległa perspektywa. „To jeszcze nie jest najbliższa przyszłość, ale to coś, czemu musimy starać się zapobiec” – podsumowała Anna Sierpińska.

Źródło informacji: PAP MediaRoom