PE: instrumenty RePowerUE do krajowych planów odbudowy

Posłowie do PE zmienili pierwotną propozycję Komisji i chcą, by środki określone w rozdziałach RePowerEU, które mają zmniejszyć słabość energetyczną UE, były lepiej ukierunkowane. Priorytet, według nich, powinny mieć inwestycje mające na celu rozwiązanie problemu ubóstwa energetycznego gospodarstw domowych, małych i średnich przedsiębiorstw oraz mikroprzedsiębiorstw. Nowe zasady obejmowałyby działania, które rozpoczęto od 1 lutego 2022 roku.

Zgodnie z tekstem, przyjętym w głosowaniu plenarnym 471 głosami za, przy 90 przeciw i 53 wstrzymujących się, państwa UE, które przedstawią poprawki do krajowego planu odbudowy, będą zobowiązane do uwzględnienia środków mających na celu oszczędzanie energii, produkcję czystej energii i dywersyfikację dostaw energii, zgodnie z założeniami RePowerEU.

RePowerEU to plan Komisji Europejskiej polegający na uniezależnieniu Europy od rosyjskich paliw kopalnych na długo przed 2030 roku, w związku z rosyjską inwazją na Ukrainę. Określono w nim szereg środków mających na celu szybkie zmniejszenie zależności od rosyjskich paliw kopalnych i przyspieszenie transformacji ekologicznej, przy jednoczesnym zwiększeniu odporności ogólnounijnego systemu energetycznego. Plan jest oparty na trzech filarach: oszczędzanie energii, produkcja ekologicznej energii i dywersyfikacja dostaw energii.

Stoją za nim środki finansowe i prawne służące budowie nowej infrastruktury energetycznej i systemu energetycznego. Państwa członkowskie mogą wykorzystać pożyczki w ramach RRF, czyli Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (225 mld euro) oraz nowe dotacje w ramach RRF finansowane z licytacji uprawnień w ramach systemu handlu emisjami (o wartości 20 mld euro). Inne źródła finansowania RePowerEU obejmują m.in. fundusze polityki spójności, Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz instrument „Łącząc Europę”.

Europosłowie, modyfikując plan RePowerEU, chcą, aby dodatkowe 20 mld euro dotacji, zaproponowane przez Komisję, pochodziło z wcześniejszej aukcji krajowych uprawnień do emisji w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji, zamiast wykorzystywania uprawnień z unijnej rezerwy stabilności rynkowej. Chcą również, aby Komisja wskazała dodatkowe źródła pieniędzy, m.in. poprzez umożliwienie elastycznego wykorzystania niewydanych funduszy, w szczególności pozostałych z cyklu budżetowego 2014-2020.

Te dodatkowe dotacje byłyby rozdzielane między państwa członkowskie z uwzględnieniem ich wskaźnika zależności energetycznej, wzrostu kosztów związanych z energią ponoszonych przez gospodarstwa domowe oraz udziału paliw kopalnych w krajowym zużyciu energii brutto. Według PE przy wdrażaniu nowych środków państwa członkowskie powinny uwzględniać wkład władz regionalnych, organizacji pozarządowych i partnerów społecznych.

Europosłowie wzywają kraje UE, by zapewniły, że co najmniej 35 proc. ich wydatków w ramach RePowerEU będzie przeznaczone na działania, które mają wymiar lub efekt wielonarodowy, nawet jeśli są realizowane przez jeden kraj.

Jak argumentował sprawozdawca projektu Siegfried Muresan (EPL), rachunki za energię w unijnych państwach gwałtownie wzrosły, co uderza szczególnie w obywateli i przedsiębiorstwa. "Dlatego  zapewnienie naszej niezależności i bezpieczeństwa energetycznego ma zasadnicze znaczenie dla przezwyciężenia tego kryzysu. Plan RePowerEU pomoże nam osiągnąć ten cel. Stanowisko Parlamentu jest jasne: chcemy odejść od zależności od rosyjskich paliw kopalnych, chcemy inwestycji w odnawialne i czyste źródła energii. Jest to również powód, dla którego Parlament nalega na projekty o rzeczywistej wartości dodanej dla UE, takie jak projekty transgraniczne" - dodał rumuński eurodeputowany.

Źródło informacji: Serwis Samorządowy PAP