Analiza: wpływ funduszy unijnych na działania badawczo-rozwojowe

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju opublikowało raport dotyczący finansowania działalności naukowej w dużych firmach. Dokument przedstawia wpływ funduszy unijnych na rozwój projektów dużych przedsiębiorstw w Polsce w latach 2015-2020. Na wsparcie przedsięwzięć firm i rozwój programów NCBR pozyskało dofinansowanie w ramach projektów Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego „Poddziałania 4.1.3 - Innowacyjne metody zarządzania badaniami Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020”.

Jak wynika z raportu, do 2021 roku w Polsce funkcjonowało 3660 dużych przedsiębiorstw niefinansowych, zatrudniających blisko 3,2 mln osób. Prócz znacznego wkładu w gospodarkę, nie bez znaczenia pozostają ich zasługi w rozwoju nauki. Dane wskazują, że w 2019 roku duże firmy przeznaczyły blisko 12,6 mld zł na rozwój działalności naukowo-badawczej. Mimo znaczących kosztów, aż 82 proc. z nich finansuje projekty z własnych funduszy. Wielu w ramach rozwoju obszaru B+R ubiega się również o wsparcie ze środków publicznych, w tym z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Kto ma szansę na dofinansowanie?

Jak wskazują dane, w latach 2015-2021 przedsiębiorcy złożyli 2522 wnioski o dofinansowanie działalności naukowo-badawczej z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, zaś 811 z nich uzyskało wsparcie na łączną kwotę 8 mld zł. Mimo dostępnych środków, nie każdy przedsiębiorca może liczyć na wsparcie w ramach programu. Według danych, skuteczni przedsiębiorcy uzyskujący wsparcie programu to przede wszystkim:

• firmy posiadające dział B+R (69% skutecznych wniosków),
• przedsiębiorstwa prowadzące współpracę naukową (70% skutecznych wniosków),
• firmy duże prowadzące eksport (84% skutecznych wniosków).

Najwyższą skutecznością w aplikowaniu wykazują się również przedsiębiorcy z woj. lubuskiego i warmińsko-mazurskiego, co jest związane z niską liczbą złożonych wniosków na jednego beneficjenta.

 
Jak zauważono w raporcie, duże przedsiębiorstwa, które otrzymały dofinansowanie w poprzednich latach rzadko mają szansę na ponowne otrzymanie środków. Jest to związane z zaangażowaniem w uprzednio realizowany projekt i brakiem czasu na podejmowanie kolejnego przedsięwzięcia. 

Duże firmy przodują w rozwoju nauki

Jak podkreślono, duże przedsiębiorstwa stanowią istotną część w rozwoju obszaru B+R odpowiadając za 66 proc. wartości środków firm. Mimo rosnącego wsparcia instytucji takich jak NCBR (z 256 mln zł do 1,15 mld zł), aż 83 proc. działalności naukowej jest przez nich finansowane z własnych środków. Duże firmy niechętnie sięgają także po pomoc partnerów. Jak wynika z raportu, aż 84 proc. z nich realizuje projekt samodzielnie przyjmując rolę lidera.

 
Przedsiębiorstwa rozwijające działalność B+R w 2019 roku najczęściej finansowały prace rozwojowe (72,5%), wśród których dominującą pozycję zajęły nauki techniczne i inżynieryjne (68,6%). Największym zainteresowaniem cieszyły się także projekty kosztochłonne i strategiczne, nakierowane na rozwiązywanie ważnych i kompleksowych problemów.

Fundusze unijne kluczem do sukcesu

Według danych wartość realizowanych projektów z udziałem dużych przedsiębiorstw w latach 2015-2020 wyniosła 16,30 mld zł. Całkowita kwota przyznana przez NCBR w ramach funduszy unijnych dużym przedsiębiorstwom wyniosła natomiast 6,98 mld zł. Od początku istnienia programu systematycznie wzrastało wsparcie firm realizujących założenia B+R. Jak wskazują dane w 2015 roku beneficjenci mogli liczyć na datek w wysokości 600 mln zł, zaś w rekordowym 2017 roku dofinansowanie wyniosło ponad 1400 mln zł.

W trakcie trwania programu beneficjenci mogli wnioskować o wsparcie w ramach licznych programów NCBR. Największą popularnością cieszyły się między innymi programy: Szybka Ścieżka (1498 wniosków), Projekty aplikacyjne (236 wniosków), Regionalne agendy naukowo-badawcze (118 wniosków), DEMONSTRATOR (97 wniosków) i BIOSTRATEG (66 wniosków).

 
W zestawieniu liderów pod względem nakładów na rozwój działalności B+R w Europie znalazły się dwie polskie firmy - CD Projekt S.A. z nakładem 79,2 mln euro (329 miejsce) i Asseco z nakładem 24 mln euro (644 miejsce). W zasięgu krajowym natomiast do największych firm przeznaczających środki na działalność B+R należą: Asseco (890 mln zł), Brenntag Polska (254 mln zł), Comarch SA (230 mln zł), CD Projekt (165 mln zł) i Fibrain (66,2 mln zł).

Program Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego „Poddziałania 4.1.3 - Innowacyjne metody zarządzania badaniami Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020” to nie tylko pomoc finansowa. Jak wskazują autorzy raportu, jest to skuteczne wsparcie przedsiębiorstw w ich dalszym rozwoju. Według danych w grupie przedsiębiorców aplikujących skutecznie w 2018 roku nastąpił znaczny wzrost zatrudnienia w porównaniu z rokiem uprzednim. Dzięki wsparciu przedsiębiorcy mogli także zrealizować wiele projektów wspierających rozwój i innowacyjność zyskując przy tym międzynarodowe uznanie.

Źródło informacji: Serwis Samorządowy PAP