Tomra Collection: dobra lokalizacja i prosta obsługa recyklomatu to klucze do upowszechnienia systemu kaucyjnego

Od 1 stycznia 2025 roku ma w Polsce zacząć obowiązywać system kaucyjny dla opakowań na napoje. Obowiązek zbierania pustych opakowań będzie dotyczył sklepów pow. 200 m2, mniejsze placówki będą mogły włączyć się w system na zasadach dobrowolności. Zgodnie z wytycznymi UE do 2025 r. powinniśmy poddawać recyklingowi 50 proc., a do 2030 r. 55 proc. opakowań z tworzyw sztucznych.

System obejmie butelki po napojach z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku o pojemności do 3 l., szklane butelki po napojach wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 l. oraz puszki metalowe o pojemności do 1l.

O wyzwaniach związanych ze startem nowych przepisów oraz roli recyklomatów (inaczej maszyn RVM) w usprawnieniu funkcjonowania systemu kaucyjnego w Polsce dyskutowali 17 czerwca producenci tych urządzeń. Moderatorem debaty był Krzysztof Hornicki, wiceprezes operatora systemu kaucyjnego ZWROTKA S.A.

„Podjęliśmy ten temat, bo już za pół roku zostanie uruchomiony w Polsce ogólnokrajowy system kaucyjny dla opakowań na napoje i w przestrzeni publicznej pojawią się zupełnie nowe maszyny, zwane potocznie recyklomatami. (…) Przez te maszyny będziemy mogli ten gigantyczny, cyrkularny model biznesowy, jakim jest system kaucyjny, uruchomić i z powodzeniem wprowadzić” - mówił Krzysztof Hornicki.

W debacie uczestniczyło siedmiu przedstawicieli polskich i zagranicznych firm produkujących recyklomaty, zarówno podmiotów z wieloletnim doświadczeniem na innych rynkach niż Polska, jak i takich, które powstały stosunkowo niedawno.

W pierwszej części uczestnicy debaty rozmawiali o tym, jakie warunki powinny spełniać recyklomaty, by zachęcić konsumentów do korzystania z nich.

„Zadaniem maszyny jest bycie strażnikiem poprawności działania systemu kaucyjnego w służbie ochrony środowiska. Powinna przyjąć opakowanie, stwierdzić, czy działa ono w systemie kaucyjnym i czy powinna być wypłacona kaucja, poprawnie je sklasyfikować, np. opakowanie jednorazowe zniszczyć. Na koniec w prawidłowy sposób przekazać dane, bo mówimy o bardzo dużych pieniądzach. A to, jakie dane wyjdą z automatu i w jaki sposób będą przekazywane jest niezwykle istotne dla całego systemu” - wyjaśniał Konrad Robak, dyrektor zarządzający Tomra Collection Polska.

„Tomra Collection jest firmą norweską, której historia zaczęła się 50 lat temu i dziś na 60 rynkach na świecie wspieramy technologią naszych partnerów. Od samego początku misją firmy jest to, by zamykać obieg opakowań i sprawiać, aby świat był lepszy i czystszy” - zaanonsował firmę dyrektor Robak.

Wskazał też na konieczność wprowadzenia innowacyjnych urządzeń do systemu kaucyjnego.

„Recyklomat jest częścią technologii wykorzystywanej w całym systemie kaucyjnym. Nie uciekniemy przed nią, musimy wyprzedzać czasy, bo postęp jest bardzo szybki. To o czym warto pamiętać, to elastyczność technologii. Powinna ona być gotowa na odpowiednią weryfikację opakowań, także w kontekście kodów 2D oraz potencjalne zmiany w zakresie przyjmowanych materiałów czy zabezpieczeń. Dzisiejsze inwestycje powinny dać pewność, że będą elastyczne i bezpieczne w dalszej perspektywie czasowej, czyli na dzisiejszy wydatek trzeba patrzeć w ujęciu kosztów całkowitych, a nie jednorazowym” - zwrócił uwagę Konrad Robak.

„Bez nowych technologii system kaucyjny w Polsce nie będzie efektywny, a poziomy recyklingu dalekie od zadawalającego” - wtórował mu Paweł Skwarczowski, dyrektor ds. rozwoju Czysta Polska Recyklomaty.

Na zasadność użycia automatu wskazywał też Przemysław Stęślik, dyrektor zarządzający RVM Systems Polska.

„Automat nie ma tendencji do nadużyć, wykonuje swoje zadanie bez wysiłku, nie zabierając czasu pracownikom sklepu” - powiedział.

Marcin Reimann, prezes zarządu firmy Sortbox, podkreślał, że istotnym elementem dla bezpieczeństwa systemu jest to, by maszyna rozpoznawała kod kreskowy na opakowaniu a także kształt i wagę opakowania.

„Technologia powinna być na tyle dokładna, by potrafiła rozpoznać nie tylko sam kod, ale również kształt połączony z korkiem, ale też z pewną tolerancją, by przyjęła również butelkę plastikową bez korka. To tak naprawdę daje bezpieczeństwo systemowi. Jest to część standaryzacji, którą powinno uwzględnić się w projektowaniu systemu kaucyjnego w Polsce” - zauważył Konrad Robak.

Dyskusja dotyczyła też sposobu wypłacenia kaucji. Istnieje kilka możliwości, w tym przekazanie odpowiedniej kwoty na kartę konsumenta lub na rodzaj kuponu papierowego lub elektronicznego, który będzie można zrealizować w sklepie, gdzie jest umiejscowiony recyklomat - w formie zwrotu pieniędzy lub pokrycia nim kosztów zakupów.

„Badania, które zrobiliśmy na siedmiu rynkach kaucyjnych - od najstarszego w Europie, szwedzkiego, do wtedy najnowszego - słowackiego, pokazały, że mimo możliwości zwrotu na kartę, 87 proc. konsumentów decyduje się na odbiór kaucji na kupon, a nie na wypłatę gotówki” - zwracał uwagę dyrektor Robak.

Jego zdaniem w Polsce sprawdzi się właśnie opcja return to retail (zwrot do sklepu), gdyż maszyny będą ustawione przede wszystkim właśnie w większych sklepach.

„Return to retail to jest szansa dla sklepów na wyróżnienie się na rynku. Dobrze dobrana technologia może przyciągnąć klientów. Nieskorzystanie z takiej szansy będzie z kolei stanowiło zagrożenie dla sklepu, od którego klienci będą odchodzić, nie znajdując w nim dobrze działającej usługi” - podkreślił przedstawiciel Tomra Collection Polska.

Podczas dyskusji wskazywano też na zagrożenie związane z oszustwami. „Naszym zadaniem jako dostarczycieli technologii, jest zabezpieczenie systemu przed nimi. Próby oszustw są i będą, dlatego musimy podzielić się swoim doświadczeniem, jak zabezpieczyć ten system, co się sprawdza, a co nie, i zminimalizować te ryzyka” - podkreślił Konrad Robak.

Zaznaczył, również, że dla stworzenia efektywnego systemu kaucyjnego potrzebne są stosowne regulacje prawne określające obowiązki producentów, sprzedawców oraz konsumentów, w tym szczegółowe zasady zwrotu opakowań i kaucji. Także od dobrze zaprojektowanych punktów zbiórki będzie zależało, czy konsument aktywnie zaangażuje się w recykling opakowań.

„Technologia będzie nieodzowną częścią systemu kaucyjnego. My nigdy, jako dostawca technologii, nie straciliśmy połączenia z konsumentem, bo recyklomat jest wartością nie tylko dla naszych klientów, ale też konsumentów, którzy mając pozytywne doświadczenia z daną lokalizacją, będą tam wracać” - podsumował dyrektor Tomra Collection Polska.

Źródło informacji: PAP MediaRoom